Skip to main content

Full text of "Acta et decreta sacrosancti oecumenici concilii Vaticani"

See other formats 


When  renewing  by  phone,  write  new  due  date  below 
previous  due  date.  L162 


H'  . 


■'/4’ 


4^j 


,,  'r 


4 


4 


» 


ACTA  ET  DECRETA 


SACROSANCTI  OECUMENICI  CONCILII  VATICANI. 


Digitized  by  the  Internet  Archive 
in  2017  with  funding  from 

University  of  Illinois  Urbana-Champaign  Alternates 


https://archive.org/details/actaetdecretasacOOunse 


ACTA  ET  DECKETA 


SACROSANCTl  OECUMENICI 

CONCILII  VAT r CAN! 


CUM  PERMULTIS  ALUS  DOCUMENTIS  AD  CONCILIUM  EJUSQUE  HISTORIAM  SPECTANTIBUS. 


AUCTORIBUS 

PRESBYTERIS  S.  J.  E DOMO  B.  V.  M.  SINE  LABE  CONCEPTAE  AD  LACUM. 


CUM  APPROBATIONE  REVMI  ARCHIEPISCOPI  FRIBURGENSIS. 


FRIBURGI  BRISGOVIAE. 

SUMPTIBUS  HERDER,  Typographi  Editoris  Pontificii. 

MDCCCXCII. 

EJTJSDEM  LIBRAKIAE  AEDES  SUNT  VINDOBONAE,  AEGENTORATI,  MONACHII  ATQUE  IN  URBE  ST.  LUDOVICI  AMERICANA. 


Imprimatur. 


Friburgi  Brisgoviae  die  6.  August!  1890, 


t Joannes  Christianus, 

Archiepiscopus  Friburgensis. 


Hoc  Yolumen  continet  „Collectionis  Lacensis“  tomum  VIL 

4 


Typis  Herderiauis  Friburgi  Brisgoviae. 


^ 6j  ^ , 5*" 
'\J  S' CO 


PRAEFATIO. 


Quuni  a.  1869.  P.  Gerardus  Schneernann  pr'iinum  volumen  Collectionis  Laeensis  ederet,  propositum  sibi 
esse  significavit,  omnia  Concilia  recentiora,  atque  ea,  quae  saeculis  superioribus  habita  in  Labbei  et  Ilarduini 
collectionibus  non  continerentur,  sex  voluminibus  complecti,  addebatque,  s})erare  se,  fore  ut  iis,  „veluti  supremuin 
totius  Collectionis  decus  atque  complementuin , Concilium  oecumenicum  Vaticanum  prinium"  accederet  (Praef. 
t.  I.  p.  VIIL).  Quod  quidem  eo  die  scripsit,  quo  Vaticanum  Concilium  inchoatum  est. 

Sed  quum  vir  divinae  gloriae  studio  Cliristique  Ecclesiae  amore  flagrans  in  illo  persequendo  labore  minime 
sibi  parceret,  plusque  suo  zelo  tribueret,  quam  ferrent  corporis  vires,  afflicta  denique  valetudine,  susceptum  oj)us 
ad  optatum  finem  perducere  non  potuit.  Hand  exigua  pars  hujus  voluminis,  quo  acta  et  decreta  Concilii  oecu- 
menici  Vatican!  exhibcntur,  typis  impressa  et  pleraque  documenta,  quae  eidem  destinarat,  jam  collecta  magnaque 
ex  parte  in  ordinem  digesta  erant,  ut  non  ita  multo  tempore  totum  absolvi  posse  confideret,  quum  d.  20.  No- 
vembris  a.  1885.  diutino  morbo  exstinctus  est.  Desideratissimi  Patris  vitam  breviter  descriptam  paulo  infra 
lector  inveniet. 

Jam  ubi  ab  iis,  quorum  voluntati  resistere  nobis  fas  non  est,  ad  illud  opus  promovendum  aliquanto  post 
vocati  sumus,  res  alia  manu  collectas  rationemque  alterius  mente  conceptam  non  ita  facile  pernoscere  potuimus, 
ut  continuo  ad  tantum  exsequendum  negotium  aggredi  liceret.  Hue  accedit,  quod,  ut  quaedam  documenta  certius 
ac  securius  in  medium  afferremus,  Romam  pi’oficiscendum  fuit,  ubi  complura  a P.  Schneernann  transcripta  cum 
primis  exemplaribus  contulimus;  alia  vero,  quae  post  ejus  iter  in  Romanum  archivum  illata  erant,  describere 
oportuit.  His  igitur  rebus  factum  est,  ut  postremum  operis  volumen  serins,  quam  exspectabatur,  priorum  seriem 
clauderet.  Ceterum  haec  mora  illud  commodi  habuit,  quod  aliqua  magni  momenti  documenta  interim  accipere 
contigit,  quae  antea  obtineri  non  potuerant. 

Quae  hoc  peramplo  volumine  contineantur,  etsi  ex  indicibus  facile  cognosci  potest,  nonnulla  tamen  ea 
de  re  lectoribus  hoc  loco  significanda  esse  ducimus. 

In  primam  ac  praecipuam  libri  partem,  quingentis  semi-paginis  constantem,  praeter  Literas  Apostolicas 
^ ad  Concilium  spectantes,  recepta  sunt  acta  Congregationis  praesynodalis  et  quatuor  Sessionum  solemnium,  ita 
ut  cum  duabus  Constitutionibus  dogmaticis,  quae  in  Sessionibus  tertia  et  quarta  sunt  confirmatae,  afferantur 
ea  schemata,  ex  quibus  ambae  Constitutiones  proprie  exstiterunt;  summaria  emendationum  a Patribus  proposi- 
tarum ; relationes  de  his  emendationibus  a delectis  Patribus  Deputationis  pro  rebus  fidei,  hujus  nomine,  in  Con- 
gregationibus  generalibus  habitae;  Patrum  suffragia;  denique  schemata  post  disceptatioues  conciliares  emeiidata, 
^ quae  rursus  deinde  examini  subjiciebantur,  donee  Patribus  probarentur,  atque  ita  demum  Constitutiones  a SS. 

Qj  Pontifice  in  Sessionibus  solemnibus  sancirentur.  Ea  omnia,  si  pauca  ilia  excipias,  quae  jam  accurate  erant  vulgata. 


VI 


Praefatio. 


ex  Romano  archivo  Concilii  Vaticani  desumpta  sunt,  eaque  cum  originalibus  actis  concordare  subscripto  suo 
nomine  (p.  500)  testatur  Revmus  Antonins  Canon.  Cani,  tabularii  Concilii  Vaticani  Praefectus;  ut  proinde  baec 
documentorum  editio  plane  authentica  ac  fide  digna  habenda  sit. 

Jam  ea,  ex  quibus  primaria  libri  pars  constat,  abunde  supplentur  ilia  rerum  copia,  quae  Appendice  continetur. 

Prinio  loco  omnia  in  ea  exhibentur  schemata,  quae,  sive  uti  primum  in  Congregationibus  praeparatoriis 
elucubrata  erant,  sive  deinde  in  Deputationibus  reformata,  a SS.  Pontifice  Patrum  examini  proposita  sunt,  numero 
sedecim;  ex  quibus  in  Congregationibus  generalibus  disceptata  sunt  octo.  Inter  liaec  primarium  locum  ob- 
tinent  ilia  duo,  quorum  priores  partes,  post  varias  et  in  Congregationibus  generalibus  et  in  Deputatione  pro 
rebus  fidei  disquisitiones , diligenter  retractatae  atque  emendatae,  uti  Constitutio  prima  de  Fide  itemque  prima 
de  Ecclesia,  conciliaris  operae  praeclari  fructus  exstiterunt  b His  autem  schematis  adjicere  visum  est  tlieolo- 
gorum,  qui  schemata  scripserunt,  adnotationes  et  commentaria  (p.  518  sqq.,  553  sqq.,  578  sqq. , 1611  sqq.), 
quae  quum  doctrina,  quam  continent,  turn  luce,  quam  schematis  afferunt,  magni  sunt  aestimanda. 

Inter  ea,  quae  in  priore  Appendicis  parte  continentur,  etiam  commemorare  liceat  acta  Congregationum 
generalium  ex  ipsis  Concilii  tabulis  collecta  (p.  710  sqq.),  varia  Patrum  postulata  (p.  768  sqq.),  turn  alia  item 
Patrum  postulata,  literas,  intercessiones,  quae  ad  Concilii  ordinem  atque  acta  maximeque  ad  definitionem  in- 
fallibilitatis  pontificiae  referuntur  (p.  912  sqq.). 

Altera  Appendicis  pars  ilia  documenta  continet,  quae  ad  Concilii  historiam  spectant  eaque  prime  loco 
exhibet,  quibus  remota  et  proxima  Concilii  praeparatio  motusque  animorum  inter  schismaticos  orientales,  hae- 
reticos,  ipsos  catholicos,  civitatiim  rectores,  Concilii  exspectatione  concitati  memorantur.  Deinde  ilia  sequuntur, 
quae  ad  Concilium  jam  congregatum  ac  praesertim  ad  diversarum  partium  motus  referuntur. 

Porro  quum  nuper  Romae  versaremur,  ipsa  Deputationis  pro  fidei  rebus  acta,  ab  ejus  Secretario  per- 
scripta,  consulere  nobis  licuit.  Praeterea  duo  commentaria  diurna  in  manibus  habuimus,  ab  uno  ex  ejusdem 
Deputationis  Patribus  diligentissime  scripta,  hujusque  et  alterius  item  Deputati  subscriptione  munita;  quorum 
uno  res  Deputationis,  altero  ea  projirie  narrantur,  quae  ad  definitionem  infallibilitatis  pontificiae  pertinent.  Jam 
quum  ipsa  haec  acta  et  commentaria,  propter  secreti  legem,  public!  juris  facere  non  liceret,  ex  illis  tamen  ut 
ea  colligeremus  benignissime  concessum  est,  quibus  historia  utriusque  Constitutionis  dogmaticae  illustraretur. 
Qua  concessione  sic  usi  sumus,  ut,  praeter  discussionum  narrationem,  omnes  recipei'emus  emendationes  novasque 
formulas  in  Deputatione  de  fide  expensas  (p.  1643  sqq.,  1646  sqq.,  1695  sqq.,  1704  sqq.,  1713  sqq.),  atque 
ita  plane  conspici  possit,  quo  ordine  ac  progressu,  multis  turn  in  Congregationibus  generalibus  turn  in  Depu- 
tatione habitis  disquisitionibus,  textus  utriusque  Constitutionis  dogmaticae  denique  ad  forniam  a Concilio  et 
SS.  Pontifice  sancitam  pervenerit.  Quod  quanti  moment!  sit  ad  Concilii  Vaticani  definitiones  recte  interpretandas, 
nemo,  qui  in  theologicis  studiis  serio  versatus  sit,  non  intelliget. 

Jam  vero  tarn  variam  ac  multiplicem  materiam  inter  utramque  Appendicis  partem  accurate  dividere 
haudquaquam  licuit,  quum  quaedam  synodalia  documenta,  ut  Patrum  postulationes,  etiam  ad  illustrandam  Con- 
cilii historiam  non  parum  conferant,  rursusque  complura  ex  historicis  documentis,  veluti  acta  Deputationis  pro 
rebus  fidei,  ad  synodalia  referri  possint.  Neque  tamen  est,  quod  rerum  partitio,  quam  secuti  sumus,  propterea 
vituperetnr.  Quod  ut  de  schematum  divisione  duntaxat  ostendanius,  in  voluminis  corpore  illae  duae  Constitu- 
tiones,  quae  a Concilio  definitae  sunt,  afleruntur  cum  suis,  unde  prodierunt,  schematis,  unaque  propositae  a 

' Hoc  loco  (p.  553)  poiieiida  esse  visa  est,  licet  Patribus  proposita  non  fuerit,  altera  pars  schematis  refonnali  Coiistitulionis  dogmaticae 
de  doctrina  catholica. 


IVaofatio. 


VII 


Patribus  oincndatioiics  et  de  his  rclationea  a Dopiitatis  liabitao.  Fii  Appcndicis  voro  prioi'c  parte  inter  doeu- 
nieiita  syiiodalia  ea  referuiitur  seheniata,  (juae  Patribus  jiroposita  ilia  ijuidein  et  partiin  etiaui  discussa,  iiec 
tamen  comjirobata  atijuc  sancita  siiiit.  In  altera  autcm  Appendicis  parte  bistoricis  documentis  adjnncta  sunt 
schemata,  qiuie  Patribus  omnino  projiosita  non. sunt,  sed,  ut  proponenda  pararentur,  in  Deputatione  de  fide 
discussa  (j).  IG28  sqcp). 

Ceteruin  in  tanta  docnmentorum  silva  duces  sese  otlerunt  indices,  quos,  (juam  fieri  potuit,  explicatissinios 
et  accuratissimos  adjecinius.  Qui  igitur,  e.  g. , liistoriae  Concilii  Vaticani  studere  desiderat,  in  alphabetico 
rerum  indii-o  videat  primo,  quae  notata  sunt  sub  voce  „Vaticanum  Concilium";  qui  originem  Constitutionis  de 
Fide  vel  de  Ecclesia  investigare  velit,  ins})iciat  vocem  „Constitutio  dogmatica  de  Fide"  vel  „Constitutio  dog- 
matica  prima  de  Ecclesia" ; qui  infallibilitatis  quaestionem,  banc  vocem  in  indice  consulat. 

Praeter  indices  bujus  tomi  proprios  additus  est,  uti  P.  Scbneernann  in  praefatione  tomi  sexti  juomiserat, 
omnium  totius  Collectionis  Conciliorum  ac  Conventuum  syllabus  et  cbronologicus  et  alpbabeticus  et  geograpbicus. 
Porro  ut  is,  qui  de  certa  aliqua  re  Collectionem  consulere  voluerit,  facile  cognoscat,  quo  in  tomo  ilia  de  re 
agatur,  in  fine  bujus  tomi  adjecimus  concisum  quendam  omnium,  quae  septem  voluniinibus  comprebenduntur, 
rerum  indicem,  ita  ut  singula  iis  vocabulis  significemus,  quibus  indicantur  in  superiorum  tomorum  indicibus, 
adnotemusque  eum  locum  borum  indicum,  in  quo  accurate  notatur,  quid  ca  de  re  et  quo  loco  reperiri  possit. 

Docnmentorum  summa,  si  ordinem  cbronologicum  spectes,  concluditur  Literis  Apostolicis,  quibus  d.  20.  Oc- 
tobris  a.  1870.  Concilium  Vaticanum  suspenditur,  nec  quidquam  ex  postero  tempore  attulimus,  nisi  ad  ipsas 
liasce  Ijiteras  proximo  referatur.  Itaque  etiam  ex  documentis,  quae  ad  Concilii  decretorum  susceptionem  per- 
tinent, ea  solum  admisimus,  quae  ante  diem  suspensionis  prodierunt,  ac,  ne  minutiora  sectaremur,  ex  illis  vel 
publica  duntaxat  a Guberniis  profecta,  vel,  si  privata  essent,  a plurirnis  alicujus  regionis  bominibus  communi 
consensu  edita.  Neque  singulorum  Episcoporum  acta  buc  spectantia,  sed  solas  literas  Germaniae  Antistitum 
Fuldae  congregatorum  recipiendas  esse  duximus.  Omnes  et  singulos  Episcopos,  qui  sive  Congregationi  generali 
d.  13.  Julii,  sive  quartae  Sessioni  non  interfuerunt,  eosque,  qui  in  ilia  suffragium  Non  placet  vel  Placet  juxta 
modum  tulerant,  postea  decretis  assensisse  constat  ex  adbaesionum  indice  Patrum  postulatis  adjecto  (p.  995  sqq.), 
quern  summa  diligentia  exaravit  P.  Sclmeemanu.  Unus  duntaxat  Episcopus  in  serie  adbaesionum  defuit;  de 
quo  consulatur  supplementum  (p.  1752). 

Itaque  nihil  jam  restat,  nisi  ut  Deo  0.  M.  gratias  agamus,  imprimis  quod  carissimum  fratrem  nostrum 
Gerardum  ad  tantum  suscipiendum  opus  delegerit,  jamque  valetudine  affectum  tarn  efficaciter  adjuverit;  post- 
quam  vero  ilium  ad  laborum  praemium  evocavit,  quod  nobis  pauca  vel  non  admodum  multa,  quae  deessent, 
supplere  benigne  concesserit.  Jam  inter  eos,  quorum  opem  atque  auxilium  nobis  divina  Bonitas  providere  dignata 
est,  primo  loco  memorandus  vir  insignis,  Revinus  Antonins  Canonicus  Cani,  quern  a tabulario  Concilii  Vaticani 
esse  supra  diximus,  qui,  sicut  antea  P.  Scbneernann,  ita  etiam  nos,  quum  nuper  Romae  essemus,  summa  caritate 
excepit,  consilio  atque  opera  benignissime  adjuvit,  in  commodandis  documentis  eo  liberalitatis  processit,  quo  sibi 
per  muneris  sui  leges  licere  judicavit;  ut  ei  satis  pro  merito  gratum  animum  testari  nequeamus.  Nec  possumus 
hoc  loco  non  commemorare  egregia  officia  nobis  a P.  Franc.  Ehrle  S.  J.  praestita,  qui,  etsi  jam  paene  supra 
vires  occupatus,  tamen  nec  tempori  nec  labori  pepercit,  ut,  nobis  ab  Urbe  absentibus,  res  nostras  illic  agendas 
susciperet.  Illud  quoque  aequum  est  meminisse,  ipsum  P.  Scbneernann,  antequam  moreretur,  ab  uno  e nostris 
petiisse,  ut  suo  nomine  in  praefatione  septimi  voluminis  duobus  sociis  etiam  publice  gratias  agendas  curaret, 
qui  sibi  per  tot  annos  eximia  charitate  atque  summa  assiduitate  et  constantia  operam  navassent.  Hi  erant  PP.  Jo- 


VIII 


Praefatio. 


sephus  Esseiva  et  Matthias  Aymans,  qui,  etiam  post  mortem  P,  Gerardi,  Collectioni  Lacensi  fidem  servarunt, 
nosque  porro  ita  juverunt,  ut  absque  eorum  subsidio  atque  industria  vix  credamus  fieri  potuisse,  ut  opus  a 
nobis  ad  exitum  perduceretur. 

P.  Schueemann,  quum  superioris  voluminis  praefationem  concluderet,  summa  cum  laude  nominavit  virum  ' 
insignem,  Dominum  B.  Herder,  „qui  vir“,  ut  ait,  „quurn  plurimis  iisque  optimis  libris  edendis  inter  bibliopolas 
catholicos  emineat,  turn  in  Collectione  foris  danda  cum  socio  Domino  Fr.  J.  Hutter  nec  damnorum  pericula  metuit, 
nee  sumptibus  vel  laboribus  pepercit,  ut  omnibus  impedimentis  superatis  opus  digne  perficeretur“.  Qui  duo  viri 
eadem,  qua  in  superioribus  voluminibus  edendis  se  praebuerunt,  magnanimitate  etiam  ilia  impedimenta  superarunt, 
quae  sane  majora  in  hoc  ultimo  volumine  edendo  exstiterunt.  Benjaminum  Herder  opus  completum  non  vidisse 
summopere  dolemus.  A.  d.  IV.  Idus  Nov.  anni  1888.  vir  naturae  et  gratiae  dotibus  insignis  et  de  re  catholica 
optime  meritus  ad  aeterna  praemia  vocatus  est. 


Ex  Collegio  Exaeten  in  dioecesi  Ruraemundensi,  Kal.  Mart.  1890. 


Tlieod.  Oranderath  S.  J. 


NOTA.  Quae  documentis  adjecta  asterisco  * notantur,  et,  quae  in  documentorum  textu  uncinis  [ ] includuntur, 
a nobis  addita  sunt.  Interdum  asteriscus  omissus  est,  ubi,  quae  adjecta  sunt,  nostra  esse,  facile  patet.  Lunulae  cum 
cruce  (t)  innuunt,  verba  sic  inclusa  redundare.  Litera  1.  — lege;  al.  = alias.  Aliqua  nomina  in  aliis  documentis  aliter 
erant  scripta.  In  indice  nominum  earn  scribendi  rationem  servavimus,  quae  rectior  esse  videbatur. 


r.  GERiVllDlIS  SCIINEI^MANN. 


Natus  Vesaliae  ad  Rlienum  inforiorem , d.  12.  Febr.  a.  1829.,  jam  a prima  aetate  eximiis  et  naturae  et  gratiae 
donis  sic  enituit,  ut  optimis  paventibus  gaudio  esset,  aequalibus  exemplo.  Literanim  stadio  in  Gyninasio  urbis  patriae  niagna 
cum  laude  decurso,  juris  civilis  disciplinae,  qua  jam  adolescens  delectabatur,  in  Bonnensi  IJniversitate  operam  dedit.  Quum 
vero  se  paulatim  ad  altiora  trahi  sentiret,  mox  cum  jurisprudentia  sacrae  doctrinae  studia  conjungere  coepit,  atque  ut 
liberioris  vitae  pericula  vitaret,  ex  acadeniicis  commilitouibus  paucos  ac  potissimum  tlieologiae  studiosos  sibi  delegit,  quorum 
familiari  consuetudine  uteretur.  Sic  Bonnae  exacto  triennio,  Monasteriense  Seminarium  ingressus,  novo  ardore  superioribus 
colendis  disciplinis  animum  adjecit,  ibique  a.  1850.  subdiaconatus  ordine  ecclesiasticae  militiae  initiatus  est. 

Inde  eodem  anno  Ttomam  profectus,  ut  in  alma  ilia  schola  sua  studia  persequeretur , dum  in  Collegio  Germanico 
pbilosopliiam  recolit,  Societatis  Jesu  amplectendae  consilium,  quod  iam  diu  meditabatur,  exsequi  statuit.  Itaque  Mona- 
sterium  reversus,  d.  4.  Nov.  a.  1851.  nuper  institutam  probationis  domum  iniit,  ubi  sese  pari  alacritate  et  animi  quiete  in 
religiosa  palaestra  exercuit.  Posito  tirocinio,  in  retractaudis  complendisque  studiis  quadriennium  collocavit,  interim  a.  1850. 
ad  sacerdotii  dignitatem  provectus.  Turn  aliquamdiu  Coloniae  sacris  ministeriis,  iisque  parum  conspicuis,  operam  dare 
jussus,  liumili  labore  sese  ad  insigniora,  quae  deinde  gessit,  munera  coraparavit.  Nam  prime  pbilosopliiam  aliquot  annis 
partim  Bonnae  docuit,  partim  Aquisgrani,  ubi  simul  juniorum  opificum  sodalitatem  prosperrime  rexit. 

Condito  iuterea  Lacensi  Collegio,  cujus  nomeu  ipse  non  parum  illustravit,  hie  sexennio  jus  canonicum,  unaque  priore 
triennio  historiam  ecclesiasticam  nostrae  juventuti  tradidit.  Per  idem  tempus  alius  P.  Gerardo  patere  coepit  campus,  in 
quo  annis  viginti,  uti  scriptor,  non  minore  fructu  quam  labore  desudavit.  Primam  lucubrationem  suam  tuendo  Pontilici 
Ilonorio  dicavit,  de  quo  vir  turn  celebratissimiis  Ign.  Boelliuger  quaedam  parum  vere  ac  catholice  scripserat.  Neque  multo 
post  a Pio  IX.  promulgatae  sunt  Apostolicae  Literae  Quanta  cura  una  cum  Syllabo,  quo  praecipui  nostrae  aetatis  errores 
dainnabantur : ex  quo  vix  credi  potest  quanta  repente  adversus  S.  Sedis  auctoritatem  coorta  sit  procella.  Quamobrem 
aliquot  Lacenses  socii  commuui  consilio  faciendum  sibi  statuerunt,  ut  idoneis  annis  rein  catholicam  adversus  pravam  opi- 
nionum  novitatem  defenderent,  ac  turn  primuin  vulgari  coepti  sunt,  etsi  nondum  certis  temporis  intervallis,  ii  libelli,  quos 
pi’aecipuus  incepti  auctor  Florianus  Riess  Voces  Lacenses  inscripsit.  Ex  his  autem  commentariis,  quibus  Syllabi  theses  de- 
clarabantur,  quinque  non  minus  docte  quam  animose  conscripsit  Ih  Sclmeernann. 

111am  libollorum  Lacensium  seriem  mox  altera  consecuta  est,  quum,  vix  iudicto  Vaticano  Concilio,  magna  etiam 
inter  catholicos  exstitit  perturbatio,  ex  quibus  nimium  multi  id  maxime  praepedire  tentabant,  ne  in  illo  tarn  solemni  con- 
ventu  infallibilitatis  pontificiae  dogma  definiretur.  Hanc  adeo  periculosam  tempestatem  ut  pro  viribus  sedarent,  rursus 
operam  suam  certatim  contulerunt  Collegii  Lacensis  theologi,  in  his  P.  Gerardus,  cujus  in  primis  commentarii  adversariorum 
iram  atque  invidiam  concitabant. 

Ad  Vocum  Lacensium.  tertiam  seriem,  quae  nunc  porro  continuatur,  P.  Gerardus  strenue  curam  suam  contulit  ejus- 
que  regendae  per  sex  annos  munere  functus  est. 

Scriptoris  nostri  industriam  hoc  loco  non  satis  significem,  nisi  alia  minimum  septeni  opuscula  obiter  memorem, 
quae  ille,  prout  religionis  vel  etiam  nostrae  Societatis  res  poscere  videbatur,  foras  dedit,  turn  praesertim,  quum,  jam  docendi 
munere  levatus,  prope  omne  suum  tempus  non  minus  utili  labori  attribuit.  Inter  ea  scripta  facile  primum  locum  obtinet 
ilia  commentatio,  quae  circa  confroversias  de  divinae  gratiae  liberique  arbitrii  concordia  versatur. 

Coll.  Lac.  VII. 


b 


X 


P.  Gerardus  Schneemann. 


Seel  longe  maximum  P.  Gerardi  opus  ac  vere  perenne  monumentum  ost  Concilioriim  Collectio  iMcensis,  cui  annorum 
amplius  quindecim  operam  irnpendit.  Ejus  aggredieudae  turn  consilium  iniit,  quum  S.  Marine  ad  Lacum  jus  canonicum 
doceret,  jamque  a.  1869.  primum  ex  septem  voluminibus  peropportune  in  lucem  edidit,  quum  cogendum  esset  Concilium 
Vaticanum.  Neque  deiude  temporum  injuria  exiliique  iucommodis  impediri  potuit,  quominus  ingens  opus  strenue  promo- 
veret  ac  paene  ad  fiuem  perduceret;  cui  etiam  vitam  suam  devovisse  dici  potest.  Jam  euini  a.  1882.,  quum  valetudini  suae 
prae  laborandi  studio  minus  cousuleret,  gravi  morbo  est  afflictus;  ex  quo  tamen  satis,  ut  videbatur,  recreatus,  ineunte 
a.  1884.  alterum  jam  Romanum  iter  suscepit,  ut  in  archive  Concilii  Vaticani  uecessaria  postremo  volumini  documenta 
colligeret.  Quod  quidem  illi  contigit,  sic  tameu,  ut  baud  parum  aff'ecto  pectore  iu  Ilollandiam  redierit.  Ex  eo  tempore, 
quum  morbus  saepe  aliquantum  remitteret,  animi  vigor  nunquam  deticeret,  quidquid  reliquum  erat  virium  carissimo  labori 
suo  tribuebat.  Yerum  rursus  ingravescente  male  penitusque  exliausto  corpore,  Ecclesiae  sacramentis  rite  munitus  et  diviuae 
voluntati  minim  in  modum  acquiescens,  d.  20.  Nov.  a.  1885.  ad  coelestem  percipiendam  corouam  migravit.  Cujus  corpus, 
ex  hospitio  Kerkradensi  asportatum,  iu  domestico  coemeterio  Exaetensi  quiescit. 

Jam  ut  optimi  Patris  encomium  paucis  complectar,  religiosae  vitae  ac  perfectionis  exemplo  fratribus  suis  eo  effica- 
cius  praelucebat,  quod  eoruiu  sibi  animos  singulari  beuignitate  morumque  candore  devinxerat.  Salutis  animarum  insigni 
Hagrabat  studio,  nunquam  laetior,  quam  quum  pauperibus,  operariis,  rusticis  vel  adolescentulis  sacri  ministerii  beneficia 
impertire  posset.  Erga  sanctam  Matrem  Ecclesiam  quanto  amore  incensus  esset,  satis  declarant  tot  egregia  scripta,  quibus 
catholicam  fidem  contra  hujus  temporis  errores  atque  arrogantem  scieutiam,  in  primisque  Apostulicae  Sedis  jura  auctori- 
tatemque  summa  constantia  defendit,  ut  in  tarn  pio  certaniine  vitam  posuerit.  Ad  illam  vero  scribendi  militiam , praeter 
animosam  indolem,  germana  doctrina,  perspicaci  iugenio,  rectissimo  judicio  instructus  erat;  stylo  autem  uti  solebat  non 
tarn  eleganti,  quam  pure  et,  „quae  (ut  ait  Lactantius)  sernionis  maxima  est  virtus“,  aperto. 


INDEX  DOCUMENTOIIUM 


Literae  Apostolicae,  quibus  Indicitur  Con- 
cilium 1. 

Literae  Apostolicae  ad  Episcopos  rit. 
Orient,  coinmunionem  cum  Apostolica 
Sede  non  habentes  7. 

Literae  Apostolicae  ad  Protestantes  alios- 
que  Acatliolicos  8. 

Literae  Apost.,  quibus  conceditur  Indul- 
gentia  plenaria  occasione  Concilii  10. 

Congregatio  praesynodalis  13. 

Intimatio  per  cursores  facieuda  13. 

Allocutio  SS.  Pontificis  13. 

Nomina  Cardinalium  Praesidum  Congre- 
gationum  generalium  ; item  Officialium 
Concilii  eorumque  juramentum  16. 

Literae  Apostolicae  Midtiplices  inter,  qui- 
bus ordo  generalis  statuitur  17. 

Nomina  Stenograpliorum  Concilii  25. 
Sessio  1.  27. 

Nomina  Patrum,  qui  Session!  I.  inter- 
fuerunt  33. 

Constitutio  de  electione  Rom.  Pontif.  45. 

Literae  Apostolicae , quibus  Card,  de 
Angelis  inter  Praesides  Congregatio- 
num  gener.  cooptatur  48. 

Sessio  II.  49. 

Nomina  Patrum,  qui  Session!  11.  inter- 
fuerunt  54. 

Decretum  (20.  Pebr.),  quo  expeditiori 
rerum  gerendarum  tractationi  con- 
sulitur  67. 

Schema  Constitutionis  de  Fide  cathoUca 
Patrum  examini  propositum  69. 

Ratio  in  priori  schemate  emendando  a 
Patribus  deputatis  servata  78. 

Relatio  Rffii  Simor,  Archiepiscopi  Stri- 
goniensis,  de  schemate  Constitutionis 
de  Fide  catholica  80. 

Emendationes  in  ejusdem  scliematis  pro- 
oemium  propositae  88. 

Relatio  Rihi  Strigoniensis  de  prooemio  et 
de  emendationibus  iisdem;  suffragatio 
Patrum  91. 

Prooemium  a Deputatione  dePide  denuo 
revisurn  et  a Congregatione  general! 
probatum  96. 

Emendationes  in  caput  1.  ejusdem  sclie- 
matis  propositae  98. 

Relatio  Rmi  Gasser,  Episcopi  Brixinensis, 
de  § l.  hujus  capitis  et  de  enienda- 
tionibus  ad  earn  spectantibus;  suff’ragia 
Patrum  101. 

Relatio  ejusdem  de  § 2.  et  de  emen- 
dationibus;  suffragia  Patrum  109. 


Relatio  ejusdem  de  emendationibus  in 
canones  ad  caput  1.  spectantes  pro- 
positis;  suffragia  Patrum  112. 

Relatio  et  suffragia  de  parte  secunda 
emendationis  secundae  117. 

Caput  1.  Constitutionis  de  Fide  a Depu- 
tatione revisurn  et  a Congregatione 
general!  probatum  119. 

Emendationes  in  caput  II.  propositae  120. 

Relatio  Rmi  Brixinensis  de  ejusdem  § 1. 
et  de  emendationibus  ad  earn  spectau- 
tibus;  suffragia  Patrum  127. 

Relatio  ejusdem  de  § 2.  et  de  emenda- 
tiouibus;  suffragia  134. 

Relatio  ejusdem  de  § 3.  et  de  emenda- 
tionibus; suffragia  138. 

Relatio  ejusdem  de  § 4.  et  de  emenda- 
tionibus; suffragia  143. 

Relatio  ejusdem  de  canonibus  ad  caput  II. 
pertinentibus  et  de  emendationibus  in 
illos  propositis;  suffragia  148. 

Caput  II.  Constitutionis  de  Fide  a Depu- 
tatione revisurn  et  a Congregatione 
general!  probatum  153. 

Emendationes  in  caput  III.  propositae  155. 

Relatio  Rihi  Martin,  Episcopi  Paderbor- 
nensis,  de  eodem  capite  et  de  emen- 
dationibus ad  illius  § 1.  pertinentibus; 
suffragia  Patrum  165. 

Relatio  ejusdem  de  emendationibus  §§  2. 
et  3.;  suffragia  173. 

Relatio  ejusdem  de  emendationibus  § 4.; 
suffragia  176. 

Relatio  ejusdem  de  emendationibus  § 5. ; 
suffragia  177. 

Relatio  ejusdem  de  emendationibus  § 6. ; 
suffragia  181. 

Relatio  ejusdem  de  canonibus  ad  caput  III . 
pertinentibus  et  de  emendationibus  in 
illos  propositis;  suffragia  183. 

Relatio  ejusdem  et  Patrum  suffragia  de 
canone  5.  191.  192. 

Cajmtlll.  Constitutionis  de  Fide  a Depu- 
tatione revisurn  et  a Congregatione 
general!  probatum  193. 

Emendationes  in  caput  IV.  propositae  195. 

Relatio  Riui  Pie,  Episcopi  Pictaviensis, 
de  eodem  capite  et  de  emendationibus 
§§  1.  2.  3.;  suffragia  200. 

Relatio  ejusdem  de  emendationibus  cano- 
num  ad  caput  IV.  pertinentium ; suf- 
fragia 206. 

Monitum  Rmi  Secretarii  Concilii  spectans 
suffragia  de  IV.  capite  fercuda  209. 


Relatio  Rmi  Pictaviensis  de  toto  Con- 
stitutionis de  Fide  complexu,  de  prae- 
dicta  conclusione  emendationibusque 
in  banc  propositis;  suffragia  209. 

Caput  IV.  (cum  can.  5.  cap.  Ill)  ejusdem 
Const,  a Deputatione  revisurn  et  a Con- 
gregatione gener.  probatum  212. 

Eadem  Constitutio,  prout  in  Congrega- 
tione general!  d.  12.  Aprilis  1870.  ite- 
rum  Patrum  suffragiis  subjecta  est  215. 

Exceptiones  in  earn  propositae  219. 

Relatio  Rmi  Brixinensis  de  iisdem;  suf- 
fragia Patrum  232. 

Monitum  de  Sessione  III.  246. 

8essio  III.  247. 

Constitutio  doginat.  de  Fide  catli.  248. 

Patrum  de  ea  suffragia  Summique  Pon- 
tificis Constitutionis  confirmatio  257. 

Nomina  Patrum,  qui  Session!  III.  inter- 
fuerunt  257. 

SS.  Pontificis  brevis  allocutio  267. 

Schema  Constitutionis  primae  de  Eccl.  269. 

Relatio  de  observationibus  Patrum  in 
schema  de  Rom.  Pontif.  primatu  274. 

Relatio  Rihi  Pictaviensis  de  schemate 
Constitutionis  primae  de  Ecclesia  290. 

Emendationes  in  prooemium  propositae 
301. 

Relatio  Rmi  Leahy,  Archiep.  Casseliensis, 
de  iisdem ; Patrum  suffragia  304. 

Emendationes  in  cap.  I.  et  11.  propo- 
sitae 312. 

Relatio  Riiii  d’Avanzo,  Episcopi  Calvensis 
et  Theanensis,  de  iisdem;  suffragia 315. 

Prooemium,  cap.  I.  et  II.  Constitutionis 
de  Ecclesia  a Deputatione  de  Fide  re- 
visa et  a Congregatione  general!  pro- 
bata 330. 

Emendationes  in  caput  HI.  propositae  332. 

Can.  3.  ad  earum  mentem  reformatus  346. 

Relatio  RiTii  Zinelli,  Episcopi  Tarvisini, 
de  iisdem;  suffragia  346. 

Relatio  ejusdem  IMtrumque  suffragia  de 
canone  3.  capitis  HI.  a Deputatione 
de  Fide  proposito  368. 

Emendationes  in  caput  IV.  propositae  372. 

Relatio  Rmi  Brixinensis  de  eodem  capite 
et  emendationibus;  suffragia  388. 

Cap.  HI.  et  IV.  a Deputatione  de  Fide 
denuo  revisa  et  a Congregatione  gene- 
ral! probata  422. 

Constitutio  prima  de  Ecclesia,  prout  Con- 
gregationis  generalis  d.  13.  Julii  suf- 
fragio  iterum  subjecta  est  426. 

' b* 


XII 


Index. 


Exceptiones  in  illam  factae  432. 

Relatio  Episcopi  Calvensis  et  Theanensis 
de  earum  1“  acl  27““  460. 

Relatio  Episcopi  Tarvisiui  de  earum  28“ 
ad  48“”  468. 

Relatio  Episcopi  Brixiu.  de  reliquis  473. 

Patrum  suffragia  476. 

Sessio  IV.  479. 

Monitum,  quo  Patribus  Sessio  IV.  auDuii- 
tiatur  479. 

Monitum,  quo  iis  datur  facultas  post  Ses- 
sionem  IV.  ad  tempos  discedendi  479. 

Protestatio  contra  nonnullos  libellos  a 
Praesidio  Congregationum  generalium 
facta  et  a Patribus  probata  480. 

Constitutio  dogniatica  priiiia  de  Ec- 
clesia  Cliristi  482. 

Patrum  de  ea  suffragia  Summique  Pon- 
tificis  confirmatio  487. 

Nomina  Patrum,  qui  Sessioni  IV.  inter- 
fuerunt  488. 

SS.  Pontificis  brevis  allocutio  497. 

Acta  ]>ost  Sessionem  4.  497. 

Literae  Apostolicae , quibus  Concilium 
suspeuditur  497. 

APPENDIX. 

A.  Documenta  synodalia. 

I.  Index  scheinatum,  quae  a tlieologis  et 
juris  ecclesiastici  consultis  praeparata 
fuerunt  505. 

II.  Schema  Constitutionis  de  doctrina 
catholica.  Adnotationes  507. 

III.  Ejusdem  scliematis  reformati  pars 
altera  cum  x’elatione  de  eadem  553. 

IV.  Primum  schema  Constitutionis  de 
Ecclesia.  Adnotationes  567. 

Caput  addendum  de  Romani  Pontificis 
primatu  641. 

V.  Schema  Constitutionis  dogmaticae 
])rimae  de  Ecclesia  (v.  269  sqq.)  641. 

VI.  Schema  Constitutionis  de  Episcopis, 
de  Synodis  et  de  Vicariis  generalibus. 
Adnotationes  641. 

VII.  Schema  Constitutionis  de  Sede  epi- 
scopali  vacante.  Adnotationes  651. 

VIII.  Idem  schema  reformatum  655. 

Relatio  de  ejusdem  reformatione  657. 

IX.  Schema  Constitutionis  de  vita  et 
honestate  clericorum.  Adnotationes  659. 

X.  Schema  Constitutionis  de  parvo  Ca- 
techismo.  Adnotationes  663. 

XL  Idem  schema  reformatum  664. 

Relatio  de  ejusdem  reformatione  665. 

XII.  Idem  schema  denuo  reformatum  666. 

XIII.  Schema  Constitutionis  de  oneribus 
Missarum  aliisque  piis  dispositionibus. 
Adnotationes  667. 

XIV.  Schema  Constitutionis  de  titulis 
Ordinationum.  Adnotationes  669. 

XV.  Schema  Constitutionis  de  Regularibus 
671. 

XVI.  Schema  Constitutionis  super  veto 
obedientiae  672. 

XVII.  Schema  Constitutionis  super  vita 
communi  675. 


XVIII.  Schema  Constitutionis  de  clau- 
sura  678. 

XIX.  Schema  Constitutionis  super  Missio- 
uihus  Apostolicis.  Adnotationes  682. 

XX.  Ordo  ex  caeremoniali  praesertim 
S.  R.  E.  excerptus  Concilii  Vaticani 
celehrandi  694. 

XXL  Methodus  servanda  in  Sess.  I.  699. 

XXII.  Methodus  serv.  in  Sessiouibus  705. 

XXIII.  Acta  Congreg.  generalium  709. 

XXIV.  Sermo  habitus  in  Sessione  1.  a 
Rnio  Puecher  Passavalli,  Archiepiscopo 
Iconiensi  i.  p.  i.  764. 

XXV.  Varia  Postulata  Rmorum  Patrum 
768. 

L Postulata  Episcop.  Neapolitanorum  768. 

2.  Postulata  complurium  Galliaruin  Episco- 
porum  832. 

3.  Postulatum  contra  Ontologisnium  849. 

4.  Postulatum  Episcopi  Halicarnassensis  ad 
varias  doctriuas  pertinens  853. 

5.  Postulata  a)  Archiepiscopi  Mechliniensis, 
b)  Episcopi  Lucionensis  de  „parva  ec- 
clesia“  854. 

6.  Postulatum  Episcopi  Sangallensis  de 
scholis  mixtis  857. 

7.  Postulatum  de  Socialismo  860. 

8.  Postulatio  nonnullorum  Episcoporum  ritus 
Maron.  et  Chald.  contra  varia  hujus  tem- 
poris  mala  860. 

9.  Postulata  a)  plurium  Episcoporum,  b)  Sy- 
nodi  patriarchalis  Armenorum  de  re  mili- 
tari  et  hello  861. 

10.  Postulatum  Archiepiscopi  Hydruntiui  de 
usura  866. 

11.  Postulata  (9)  pro  definitione  Assump- 
tionis  corporeae  B.  M.  V.  in  coclum  868. 

12.  Postulatum  de  additione  ad  Salutatio- 
nem  angelicam  873. 

13.  Postulata  complurium  Germaniae  Epi- 
scoporum 873. 

14.  Postulata  Praesulum  Belgii  875. 

15.  Postulata  Praesulum  provinciarum  Que- 
becensis  et  Halifaxiensis  879. 

16.  Postulata  quorundam  Episcoporum  Italiae 
centralis  881. 

17.  Postulata  Episcopi  Concordiensis  882. 

18.  Postulata  (2)  de  Episcoporum  electione 
vel  nominatione  883. 

19.  Postulatum  ad  privilegia  et  excmptiones 
spectans  884. 

20.  Postulatum  Archiepiscopi  Messanensis 
de  praelatura  Archimandritatus  alicui 
monasterio  adnexa  884. 

21.  Postulata  Episcopi  Vicentini  885. 

22.  Petitio  Episcopi  Varmiensis  de  confes- 
sione  sacerdotum  885. 

23.  Propositio  Episcopi  Albinganensis  pro 
juvanda  cleri  disciplina  887. 

24.  Postulatum  de  nova  redactione  Juris 
canonici  889. 

25.  Postulatum  Episcopi  Sangallensis  de 
matrimoniis  mixtis  889. 

26.  Propositio  Generalis  Minimorum  de  con- 
formitate  in  recitandis  Horis  etcelebranda 
Missa  892. 

27.  Postulatum  Archiepiscopi  Brundusini  de 
SS.  Nomine  Jesu  893. 

28.  Postulata  (3)  de  S.  Josepho  895. 

29.  Postulatum  de  titulo  Doctoris  Ecclesiac 

S.  Francisco  Salesio  decernendo  897. 

30.  Postulatum  in  gratiam  opificum  socie- 
tatis  „Der  Gesellenverein“  900. 

31.  Postulata  (2)  in  gratiam  societatis  S. 
Vincentii  900. 


32.  Propositio  in  gratiam  piae  operac  a Pro- 
pagatione  Fidei  nuncupatae  902. 

33.  Postulata  (2)  in  gratiam  scholarum  orien- 
talium  903. 

34.  Postulatum  in  gratiam  sodalitatis  S.  In- 
fantiae  904. 

35.  Postulatum  pro  Nigris  Africae  centralis 

905. 

36.  Postulatum  Archiepiscopi  Beritensis  de 
corrigendis  in  Syria  pro  animarum  salute 

906. 

37.  Postulatum  in  gratiam  Judaeorum  909. 

38.  Expositio  Congregationis  helveto-bene- 
dictinae  circa  Decretum  de  receptionc 
novitiorum  et  professione  votorum  sim- 
plicium  909. 

XXVI.  Postulata,  literae,  protestationos 
ordinem  Concilii  ejusque  acta,  prae- 
sertim definitionem  infallibilitatis  pon- 
tificiae  spectantia  912. 

Quaedam  de  infallibilitate  documenta  ante 
Concilium  edita  912. 

1.  Postulatum  de  electione  Deputat.  914. 

2.  Postulata  (2)  de  Constitutione  Multiplices 
inter  et  (1)  de  rerum  tractandarum  modo. 
Responsa  SS.  Pontificis  915. 

3.  Postulata  Archiepiscopi  Mechliniensis  de 
suprema  in  Ecclesia  potestate  921. 

4.  Postulata  (12)  pro  definitione  infallibili- 
tatis pontificiae  923. 

5.  Doctorum  Lovaniensium  de  infallibilitate 
epistola,  ab  Episcopis  Belgii  Pracsidibus 
Concilii  oblata  942. 

6.  Postulata  (5)  contra  definitionem  infalli- 
bilitatis 944. 

7.  Postulatum  de  disponenda  discussiono 
schematis  de  Ecclesia  950. 

8.  Postulatum  Archiepiscopi  'VVestmonaste- 
riensis  ad  canones  de  Primatu  spectans  952. 

9.  Postulata  (3)  de  dlscussionibus  in  brevio- 
rem  formam  redigendis  957. 

10.  Postulata  (3)  de  decreto  d.  20.  Febr.  1870. 
Responsa  Cardinalium  Praesidum  958. 

11.  Postulata  (7),  ut  schema  de  infallibili- 
tate statim  proponatur  968. 

12.  Postulatum  de  prorogando  tempore 
animadversionum  in  schema  de  Ecclesia 
et  de  consultationibus  cum  Deputatione 
de  Fide  instituondis.  Responsum  Cardi- 
nalium Praesidum  972. 

13.  Postulata  (2),  ne  quaestio  dc  infallibili- 
tate statim  proponatur  973. 

14.  Postulatum  de  unanimitate  in  definitio- 
nibus  dogmatum  974. 

15.  Petitio  plurium  Galliae,  Austriae  ac 
Hungariae,  Italiae,  Angliae,  Hiberniae  et 
Americae  septentrionalis  Praesulum  975. 

16.  Postulatum,  ut  schema  de  infallibilitate 
sine  ulla  mora  proponatur  977. 

17.  Epistolae  (2)  gratiarum  actionis  ad 
SS.  Pontificem  de  propositione  ejusdem 
schematis  979. 

18.  Querelae  de  ordine  Concilii  violate  979. 

19.  Protestatio  contra  immutatum  ordinem 
tractandi  de  Ecclesia  980. 

20.  Postulatum  de  fine  discussioui  generali 
schematis  de  Ecclesia  imponendo  98L 

21.  Protestatio  contra  indictum  finem  986. 

22.  Ruii  Felinski,  Archiepiscopi  Varsaviensis, 
votum  de  infallibilitate  988. 

23.  Rnii  Saint-Marc , Archiepiscopi  Rhedo- 
nensis,  de  infallibilitate  ad  SS.  Pontificem 
literae.  Responsum  990. 

24.  Rmi  Salomone,  Archiepiscopi  Salerni- 
tani , adhaesio  ad  schema  Constitutionis 
dc  Ecclesia  990. 


Ini]  ox. 


XIII 


25.  Querelae  de  additione  quadam  ad  idem 
schema  991. 

26.  Epistola  Archiepiscopi  Parisiensis  ad 
SS.  Pontificem , qua  mutationem  Consti- 
tutionis  de  Ecclesia  proponit  992. 

27.  Epistola  Episcopi  Aurelianensis  de  pro- 
muigatione  ejusdem  Constitutionis  992. 

28.  Epistolae  (3)  Praesulum,  qui  Sessioni  IV. 
interesse  nolebant,  ad  SS.  Pontificem  vel 
ad  Einos  Praesides  datae  993. 

Adhaesioncs  Patrum  ad  Constitutioncni 
do  Ecclesia  995. 

B.  Documenta  historica. 

Introductio  1005. 

I.  Documenta  historica  ad  remotain  Cou- 
cilii  iiraeparationem  spectantia. 

1.  Pius  IX.  prime  Cardinalibus  consilium 
Synodi  oecum.  celebrandae  significat  eos- 
que  de  hac  re  consulit  1013. 

2.  Pius  IX.  Commissionem  instituit  Cardi- 
nalium,  qui  de  rebus  ad  Concilium  spec- 
tantibus  consilia  conferant  1013. 

3.  Pius  IX.  summarium  Votorum  Cardina- 
lium , quae  ei  jam  tradita  erant,  confici 
et  Commissioni  tradi  jubet  1013. 

I.  Cardinalium  Commissionis  ad  primum 
conventum  invitatio  1014. 

5.  Commissionis  disquisitio  praeliminaris  de 
Concilio  celebrando  1014. 

6.  Commissionis  (Congregationis  directricis) 
congressus  secundus  1015. 

7.  Forma  quaedam  ad  parandas  Concilii 
materias  ab  uno  Patrum  Congregationis 
oblata  1016. 

8.  Relatio  de  deliberationibus  SS.  Pontifici 
facta  1017. 

9.  Epistola,  qua  jussu  SS.  Pontificis  36  Epi- 
scopi latini  de  rebus  in  Concilio  tractandis 
consuluntur  1017. 

10.  Summarium  responsorum  1018. 

II.  Responsum  Episcopi  Nitriensis  1021. 

12.  Epistola  Praefecti  Congreg.  Concilii,  qua 
a Nuntiis  petit,  ut  sibi  aliquos  viros  eccles. 
designent,  quibus  committi  possit  rerum 
Concilio  proponendarum  examinatio  1024. 

13.  Ejusdem  ad  diversos  Episcopos  de  eadem 
re  epistola  1025. 

14.  Literae  Praefecti  Congregationis  a Pro- 
paganda Fide,  quibus  nonnulli  Orientis 
Episcopi  de  rebus  in  Concilio  tractandis 
consuluntur  1025. 

15.  Ejusdem  de  eadem  re  literae  ad  aliquot 
Episcopos  Austriacos  ritus  gracci  1026. 

16.  Episcoporum  invitatio  ad  canonizationem 
aliquot  Reatorum  et  centenarium  martyrii 
SS.  Apostolorum  Petri  et  Pauli  Romae 
celebrandum*  1027. 

17.  Nonnulla  quaesita  circa  disciplinara  ec- 
clesiasticam,  quae  iis  per  cam  occasionem 
Romae  praesentibus  propouuntur  1027. 

18.  Epistola , qua  Cardinalis  Antonelli  ali- 
qua  eoruni  exemplaria  a Nuntio  Mona- 
chiensi  inter  alios  Episcopos  distribuenda 
mittit  1029. 

19.  SS.  Pontificis  in  festo  centcnarii  mar- 
tyrii SS.  Petri  et  Pauli  allocutio  1029. 

20.  Episcoporum  libellus  gratulatorius  SS. 
Pontifici  oblatus  1033. 


* Asteriscus  indicat,  non  ipsum  docunientum, 
sed  ejus  inacriptionem  sive  snnimarinm  ex  Ccc- 
conio  esse  receptum  accunduni  notam  1*.  p.  IU13. 


21.  SS.  Pontificis  responsum;  se  Concilium 
die  aliqua  Iramaculatae  Conception!  B.  V. 
dicata  auspicaturum  significat  1042. 

22.  Pii  IX.  ad  Archiepiscopum  Salisbur- 
gensem  de  conventu  Episcoporum  Ger- 
manorum  Fuldae  habendo  literae  d. 
30.  Sept.  1867.  1043. 

23.  Cardinalis  Caterini  professores  Schwetz, 
Danko , Kovacs  per  Nuntium  Viennens. 
Romam  invitandos  curat,  ut  ad  Concilium 
parandum  operam  suam  conferant  1044. 

24.  Nuntii  responsum  1045. 

25.  Alterum  ejus  responsum,  quo  Dominum 
Danko  inipediri  scribit,  quominus  invi- 
tationem  sequatur  1045. 

26.  Cardinalis  Caterini  literae,  quibus  per 
Xuntium  Monaebiensem  invitandos  curat 
canonicum  Maier  et  professores  Hergen- 
rother  et  Hettinger  1045. 

27.  Nuntii  responsum  1045. 

28.  Card.  Caterini  epistola,  qua  invitandum 
curat  can.  Molitor*  1046. 

29.  Ejusdem  ad  Nuntium  Viennensem  cpi- 
stola  de  proposita  invitatione  professorum 
Dellinger,  Hefele,  Kuhn  1046. 

30.  Card.  Schwarzenberg  binae  ad  Card. 
Caterini  et  Antonelli  literae  de  invitandis 
aliis  viris  praeter  eos,  qui  jam  invitati 
sint;  nomina  affert  professorum  Hefele, 
Kuhn,  Dijllinger  1046. 

31.  Card.  Caterini  responsum  1048. 

32.  Card.  Antonelli  responsum  1048. 

33.  Card.  Caterini  epistola,  qua  per  Nuntium 
Parisiensem  can.  Gay  et  sacerdotes  Jac- 
quenet  et  Gillet  invitandos  curat*  1048. 

34.  Ejusdem  ad  eundem  epistola  de  invi- 
tando  sacerdote  Le  Hir*  1048. 

35.  Idem  ad  eundem  de  invitando  can. 
Chesnel*  1049. 

36.  Idem  ad  Nuntium  Bruxell.  de  invitando 
prof.  Feije*  1049. 

37.  Idem  ad  Nuntium  Madrit.  de  invitandis 
Patribus  Romero  et  Labarta*  1049. 

38.  Idem  ad  eundem  de  invitando  can. 
Labrador*  1049. 

39.  Card.  Barnabo  ad  Arebiep.  Westmona- 
steriensem  epistola  de  viro  ecclesiastico 
deligendo  et  Romam  mittendo  ad  res  pro 
Concilio  parandas  1049. 

40.  Responsum  Archiepiscopi , quo  can. 
Weathers  ab  Episcopis  Angliae  electum 
esse  nuntiat*  1049. 

41.  Card.  Barnabo  epistola,  qua  Card.  Ca- 
terini can.  Weathers  theologum  pro  futuro 
Concilio  ab  Episcopis  Angliae  delectum 
commendat*  1049. 

42.  Ejusdem  ad  Arcbiepiscopos  Foedera- 
tarum  Americae  civitatum  epistola  de  viro 
eccles.  ab  iis  deligendo  et  Romam  rnit- 
tendo  1049. 

43.  Card.  Caterini  ad  Nuntium  Parisiensem 
epistola  de  invitandis  sacerdotibus  Sauve 
et  Gibert*  1049. 

44.  Idem  ad  Nuntium  Madrit.  de  viris 
quibusdam  invitandis*  1050. 

45.  Idem  ad  Nuntium  Monach.  de  invitandis 
sacerdotibus  Dicringer,  Hefele,  Haneberg, 
Moufang,  Alzog,  Gieso*  1050. 

46.  Nuntii  responsum  1050. 

47.  Card.  Caterini  ad  Nuntium  Monach.  de 
invitando  prof.  Heuser*  1050. 

48.  Idem  ad  Episcopum  Birminghamiensem 
de  invitando  sacerdote  Newman*  1050. 

49.  Responsum  Episcopi*  1050. 

50.  Card.  Caterini  ad  Nuntium  Paris,  de 
invitando  prof.  Freppel*  1050. 

51.  Idem  ad  negotiorum  procuratorem  Lu- 


cernao  do  invitando  sacerdote  Cosandey* 
1050. 

52.  Consultores  Congregationis  directricis 
et  Commissionum  particularium  1050. 

II.  Documenta  historica  ad  proximam  Con- 
cilii Vaticaiii  praeparationem  spectantia. 

53.  SS.  Pontifex  cum  Congregatione  direc- 
trice  communicat , se  ad  promulgandam 
bullam  indictionis  Concilii  elegisse  diem 
festum  SS.  Petri  et  Pauli  1868.  1058. 

54.  Congregatio  directrix  decernit,  ad  Con- 
cilium etiam  Episcopos  titulares  vocandos 
esse  1058. 

55.  Card.  Caterini  ad  Episcopum  Southwar- 
censem  de  eadem  re  epistola  1058. 

56.  Congregatio  directrix  solvit  dubia  de 
regularibus  Praelatis  ad  Concilium  ad- 
mittendis  1059. 

57.  Ejusdem  congressus  de  postulatione,  ut 
omnes  Abbates , qui  independentes  sint 
monasteriorum  moderatores,  ad  Concilium 
admittantur  1059. 

58.  Specialis  Commissio  singulorum  Abbatum 
titulos  examinat  1060. 

59.  Congregatio  directrix  decernit,  Vicarios 
capit.  admittendos  non  esse  1060. 

60.  Secretarii  Congregationis  eadem  de  re 
literae  1060. 

61.  Congregatio  directrix  censet,  Episcopos 
orientales  non  unitos  invitandos  esse,  ut 
ad  unitatem  reversi  futuro  Concilio  inter- 
sint  1060. 

62.  Eadem  decernit  Protestantes  invitandos 
esse,  ut  in  Catholicae  Ecclesiae  gremium 
redeant  1060. 

63.  Quaestiones  et  responsa  de  Jansenistis 
1060. 

04.  Congregatio  directrix  de  Principibus 
invitandis*  1061. 

65.  Extraordinarius  ejus  de  eadem  re  con- 
ventus  1061. 

66.  Ejusdem  decreta  de  absentium  Procu- 
ratoribus  1061. 

67.  Alia  de  eadem  re  1062. 

68.  A SS.  Domino  Procuratoribus,  Principi- 
bus, corpori  diplomatico,  senatui  Romano, 
theologis  Concilii  conceditur,  ut  intersint 
suff'ragationibus  solemnium  Sessionum 
1062. 

69.  Congregatio  directrix  examinat  quaestio- 
nes quasdam  de  Procuratoribus  1062. 

70.  Quaestio  de  Procurat.  proposita  1062. 

71.  Congreg.  directricis  responsum  1062. 

72.  Renovat  aliquam  de  Procuratoribus  de- 
cisionem  1063. 

73.  Quaestio  a SS.  Pontifice  Cardinalibus  in 
Consistorio  secreto  proposita  de  Concilio 
d.  8.  Dec.  1869.  inchoando  1063. 

74.  Nomina  Cardinalium  , qui  eidein  Con- 
sistorio interfuerunt  1063. 

75.  Secretariae  status  literae  ad  Decanum 
Collegii  Protonotariorum  de  publicatione 
bullae  indictionis  Concilii  1064. 

76.  Ejusdem  ad  IMajorem  domus  literae  de 
eadem  re  1064. 

77.  Fjusdem  ad  praefectum  Caeremoniarum 
de  eadem  re  literae  1064. 

78.  Ejusdem  ad  basilicarum  Lateranensis 
et  Liberianae  Capitulorum  Secretaries 
literae  de  eadem  re  1065. 

79.  Ejusdem  ad  Urbis  Senatorem  literae  de 
eadem  re  1065. 

80.  Bulla  indictionis  Concilii  (v.  p.  1)  1065. 

81.  Literae  Apostolicao  ad  Episcopos  oricn- 
talos  non  unitos  (v.  p.  7)  1065. 


XIV 


Index. 


82.  Lifcerae  Apostolicae  ad  Protestantes 
(v.  p.  8)  10G5. 

83.  Dccretum  Congregatioiiis  directricis  de 
stenograpliis  1065. 

84.  Card.  Patrizi  epistola,  qua  significat 
sacerdoti  Virginio  Marchese,  eum  nomi- 
natum  esse  magistrum  stenographorum 
1065. 

85.  Ejusdem  epistola,  qua  Episcopo  Fessler 
significat,  eum  nominatum  esse  secreta- 
tarium  Concilii  1066. 

86.  liesponsum  1066. 

87.  Alterum  ad  alteram  ejusdem  Cardinalis 
epistolani  respoiisum  1067. 

88.  Ordinis  Hierosolymitani  petitio,  ut  sibi 
concedatur  suas  partes  agere  in  custodia 
honoraria  SS.  Patris  totiusque  Concilii 
1067. 

80.  Codicilli  nominationis,  majoribus  officia- 
libus  missi  1068. 

00.  Codicilli  nominationis  custodum  Concilii 
1060. 

01.  Formula  jurisjurandi  a Concilii  officia- 
libus,  episcopali  dignitate  non  insignitis, 
praestandi  (v.  p.  16)  1060. 

02.  SS.  Pontifex  constituit,  custodibus  jus- 
jurandum  praestandum  non  esse  1060. 

03.  Interpretes  Episc.  orientalium  1060. 

04.  Ordo  agendorum  officialibus  Concilii 
praescriptus  1060. 

05.  Literae  Apostolicae,  quibus  conceditur 
indulgentia  plenaria  occasione  Concilii 
(v.  p.  10)  1072. 

06.  Quaesita  de  ea  et  responsa  SS.  Poeni- 
tentiariae  1072. 

07.  Dubia  et  s.  rit.  Congregationis  responsa 
circa  Missam  et  Collectam  de  Spiritu  s. 
Literis  Apost.  praescriptas  1072. 

08.  Dubia  circa  acquirendas  indulgentias  et 
s.  Congregationis  Indulgentiarum  et  s.  Re- 
liquiarum  responsa  1073. 

00.  Prcces  durante  Concilio  in  Urbis  ec- 
clesiis  diebus  dominicis  recitandae  1075. 

100.  Literae  Apostolicae,  quibus  conceditur 
indulgentia  plenaria  omnibus,  qui  singulis 
cujusque  hebdomadae  diebus  saltern  quin- 
que  decades  rosarii  recitaverint  1076. 

101.  Varia  Comraissionis  directricis  de  Con- 
cilii tbeologis  vota  1077. 

102.  Votum  R.  P.  Sanguineti  S.  J.  de  jure 
proponendi  in  Conciliis  oecumenicis  1077. 

103.  Votum  R.  D.  de  Hefele,  postea  Epi- 
scopi  Rottenburgensis,  de  quaestione: 
Quaenam  sit  aptior  methodus  sequenda 
in  Congregationibus  generalibus,  ut  res 
citius  absolvatur  1087. 

104.  Quaestiones  quaedam  circa  votum  Do- 
mini de  Hefele  Commissioni  centrali  pro- 
positac,  aliquarumque  resolutio  1100. 

105.  Methodus  servata  in  celeb ratione  Con- 
cilii Tridentini  secundum  narrationem 
Angeli  Massarellii*  1102. 

106.  Literae  Apostolicae,  quibus  ordo  gene- 
ralis  in  Concilio  Vaticano  servandus  sta- 
tuitur  (v.  p.  17)  1102. 

107.  SS.  Pontificis  decrotum,  quo  rerum 
agendarum  ])leniori  oxpeditiorique  trac- 
tationi  consulitur  (v.  p.  67)  1102. 

108.  Ratio  Commissioni  theologico-dogm. 
servanda  in  parandis  decretorum  sche- 
niatis  1102. 

109.  Regulae  pro  parandis  scbematis  dis- 
ciplinae  ecclesiasticae  1103. 


* Asteriscus  indic.at,  non  ipsuin  documcntnm, 
sed  ejus  inscriptioneni  sive  summariuni  ex  Cec- 
conio  esse  receptum  secundum  notam  1*.  p.  1013. 


110.  Instructio  pro  consultoribus  Commis- 
sionis  politico-eccles.  1103. 

111.  Primus  hujus  Commiss.  congressus  1105. 

112.  Index  scbematum  a tbeologis  praepa- 
ratorum  (v.  p.  505)  1106. 

113.  Commissionis  dogmaticae  de  quaestione 
infallibilitatis  pontificiae  decretum  1106. 

114.  Literae,  quibus  praefectus  caeremonia- 
rum  quatuor  primis  caeremoniarum  ma- 
gistris  significat,  eos  nominatos  esse  con- 
sultores  Commissionis  ordinando  caere- 
moniali  futuri  Concilii,  eosque  invitat  ad 
primum  congressum  1106. 

115.  Elenchus  vestium,  quas  Episcopi  ritus 
latini  Romam  secum  ferre  debeant,  a prae- 
fecto  caeremoniarum  secretariae  status 
traditus  1107. 

116.  Cardinalis  secretarii  status  literae,  qui- 
bus elenchum  per  legates  S.  Sedis  cum 
Episcopis  communicandum  curat  1107. 

117.  Ordo  precum  et  caeremon.  pro  Concilii 
Vaticani  inauguratione  (v.  p.  694)  1108. 

118.  Peculiaria  praescripta  pro  ea  solemni- 
tate  (v.  p.  699)  1108. 

119.  Cardinalis  Vicarii  literae,  quibus  no- 
tum  facit,  quomodo  Urbis  clerus  suppli- 
cationi,  qua  inauguretur  Concilium,  inter- 
esse  debeat  1108. 

120.  Methodus  in  Sessionibus  Concilii  ser- 
vanda (v.  p.  705)  1109. 

121.  Monitum  ad  Patres  Concilii  1109. 

122.  Constitutio  de  Electione  SS.  Pontificis, 
si  contingat,  Sedein  Apost.  vacare  durante 
Concilio  (v.  p.  45)  1110. 

III.  Dociimeiita  liistorica  ad  religiosos  ac 

politicos  motus  Concilii  exspectatione  ortos 
spectautia. 

(1.  Docvnientit  spectant ia  ad  Orieniides  non  unitos.) 

123.  Locus  ex  epistola  Praefecti  Congre- 
gationis de  propaganda  fide,  quo  Josephus 
Valerga,  Patriarcha  Hierosolymae,  explo- 
rare  jubetur,  quomodo  erga  futurum  Con- 
cilium alfecti  sint  schismatici  1110. 

124.  Responsum  1110. 

125.  Praefecti  Congregationis  de  propaganda 
fide  epistola,  cum  qua  diversis  Delegatis 
apost.  Orientis  complura  SS.  Pontificis  ad 
Episcopos  orientales  non  unitos  literarum 
exemplaria  mittit  distribuenda  1111. 

126.  Generalis  Pontificii  Procuratoris  Athe- 
niensis  ad  scriptorem  ephemeridis,  cui 
titulus  Custodia  nationalis,  epistola*  1111. 

127.  Carol!  Testa,  Vicarii  generalis  Con- 
stantinopol.,  ad  Praefectum  s.  Congrega- 
tionis de  propaganda  fide  epistola  de  Literis 
Apostolicis  Constantinopoli  traditis  1111. 

128.  Relatio,  graecis  ephemeridibus  Constan- 
tinopol.  a secretaria  Patriarchae  Graeci 
schismat.  transmissa,  de  Literis  Apostolicis 
Patriarchae  traditis*  1114. 

129.  Gregorii  Protosyncelli , Patriarchae 
Alexandrini  in  Concilio  Florentino  Pro- 
curatoris, ad  Patriarcham  epistola*  1 1 14. 

130.  Ephemeridis  armeniae  Mnssis , quae 
Constantinopoli  cditur,  de  Literis  Apo- 
stolicis significatio*  1114. 

131.  Rev.  Caroli  Testa  ad  Card.  Rarnabo 
de  Literis  Apostolicis  earu7n(|ue  receptione 
epistola  1114. 

132.  Elenchus  sedium  archiepiscopalium 
graeco-schismat.  1115. 

133.  Alia  Rev.  Caroli  Testa  de  Literis  Apo- 
stolicis epistola*  1117. 

134.  Alia  ejusdem  de  eadem  re*  1117. 

135.  Patriarchae  Etschmiadzincnsis  ad  mi- 


nistrum rerum  externarum  imperii  Otto- 
manici  literae*  1117. 

136.  Hujus  responsum*  1117. 

137.  Alia  Caroli  Testa  epistola  de  receptione 
Literarum  Apostolicarum*  1117. 

138.  Literae  e patriarchatu  Armenio-schis- 
mat.  ad  ephemerides  Constantinopolis 
missae,  quibus  declaratur,  quid  voluerit 
Patriarcha,  quum  Literas  Apostolicas  ac- 
ceptavit* 1117. 

139.  Patriarchae  Armenio-schismat.  ad  Catho- 
licum  Etschmiadzinensem  epistola*  1117. 

140.  Alia  Caroli  Testa  de  distributione  Lite- 
rarum Apostolicarum  epistola*  1117. 

141.  Alia  ejusdem  de  eadem  re*  1118. 

142.  Index  Episcoporum  schismat.  rit.  Graeci, 
quibus  traditae  sint  Literae  Apost.*  1118. 

143.  Literae  Apostolicae  exhibentur  Epi- 
scopo Graeco  non  unito  Adrianopolis, 
itemque  Armenio  Trapezuntis*  1118. 

144.  Catholic!  Etschmiadzincnsis  ad  Patri- 
archam Armenium  Constantin,  rospon- 
sum*  1118. 

145.  RtTii  Vincentii  Spaccapietra,  Archie]). 
Smyrnensis , ad  Cardinalem  Praefectum 
Congregationis  de  propaganda  fide  epi- 
stola de  Literis  Apostolicis*  1118. 

146.  Alia  Literarum  Apostolicarum  exem- 
plaria ad  Orientales  transmissa*  1118. 

147.  Literarum  Apostolicarum  per  Rev.  Ca- 
rolum  Testa  ad  Patriarcham  Etschmiad- 
zinensem  transmissio*  1118. 

148.  Rev.  Caroli  Testa  ad  Card.  Barnabo 
epistola*  1118. 

149.  Index  alter  Episcoporum  ab  eo  missus, 
quibus  traditae  sint  literae  Apost.*  1118. 

150.  Rmi  Jos.  Valerga  literae  ad  Prafectum 
Cougr.  de  propaganda  fide;  his  adjungit 
octo  relationes  ad  se  missas,  quibus  signi- 
ficatur,  quomodo  Praelati  schismatici,  qui 
sunt  intra  fines  Delegationis  Syriae,  SS. 
Pontificis  invitationem  acceperint*  1118. 

151.  I.  Relatio.  Literae  Pontificiae  Patri- 
archae Armenio-schismat.  Hierosolymi- 
tano  exhibitae*  1118. 

152.  II.  Relatio.  Eaedem  Patriarchae  Graeco- 
schismat.  item  Hierosolymit.  allatae  1118. 

153.  III.  Relatio.  Eaedem  Archiepiscopo 
Graeco-schismat.  Nazareno  traditae  1120. 

154.  IV.  Relatio.  Eaedem  Episcopo  Syro- 
jacobitae  Hierosolymitano  redditae*  1121. 

155.  V.  Relatio.  Eaedem  Episcopo  Graeco- 
schismat.  Bethleemitano  traditae*  1121. 

156.  VI.  Relatio.  Eaedem  Episcopo  Graeco- 
schismat.  Aleppensi  traditae*  1121. 

157.  VII.  Relatio.  Eaedem  Praelatis  schis- 
maticis  insulae  Cypri  traditae*  1121. 

158.  Alia  relatio  eadem  de  re,  ad  Cardin.alcm 
Congregationis  de  propaganda  fide  Prae- 
fectum ab  eo  missa,  cui  Rihus  Valerga 
illud  negotiurn  mandaverat*  1121. 

159.  VIII.  Relatio.  Literae  Pontificiae  af- 
feruntur  Patriarchae  Graeco  - schismat. 
Antiocheno  omnibusque  Episcopis  Graecis 
schismaticis  Syriae , itemque  Episcopo 
jacobitae  Hama-Emeseno  et  Episcopo 
Armenio  Adanensi  1121. 

160.  RiTius  Al.  Ciurcia,  Delegatus  apost. 
Aegypti  et  Arabian,  eidem  Cardinal! 
nuntiat,  se  Literas  Pontificias  misisse  Epi- 
scopis coptis  suae  Delegationis,  refertque 
colloquium  cum  Patriarcha  copto  Ale- 
xandrine habitum*  1123. 

161.  Idem  narrat,  se  Praelatum  Nilo,  Patri- 
archae Graeco-schismat.  Alexandrini  Co- 
adjutorem,  convenisse,  ut  ei  SS.  Pontificis 
invitationem  deferret*  1123. 


Index. 


XV 


1G2.  Ilujus  colloquii  parum  vera  relatio 
graecae  ephemeridi  Alexandrinae , quae 
Echo  inscribitur,  inserta*  1123. 

163.  Emi  Ciurcia  ad  Card.  Barnabo  epistola 
de  ea  re*  1123. 

164.  Idem  Praelato  Nile  significat,  quam 
mira  sibi  visa  sint,  quae  ille  vulgaverat, 
postulatque,  ut  eadem  plene  sincereque 
revocet*  1123. 

165.  Emus  Nicolaus  Castells,  Delegatus 
apost.  Persiae,  Mesopotamiae,  Kurdistan! 
et  Armeniae  niinoris,  refert  ad  Praefectum 
de  propaganda  fide,  quomodo  operam  de- 
derit , ut  Literas  Pontificias  Praelatis 
schismaticis  suae  Delegationis  exbiberet* 
1123. 

166.  Locus  ex  Emi  Valerga  pastoralibus 
literis  de  indicta  Synodo  oecumenica,  in 
quo  refutantur  argumenta  a Patriarclia 
Graeco-schismat.  Constantinopolitano  al- 
lata,  quare  negaret,  Concilio  interesse 
oportere*  1123. 

(2.  Documenta  spectantia  ad  ProteatatUes  et 
Jansenistas.) 

167.  Consilii  superiorisEcclesiaeevangelicae, 
quod  sedem  habet  Berolini,  literae  de 
PiilX.  adprotestantes  aliosque  acatholicos 
invitatione  1123. 

168.  Varia  scripta  ad  ilium  motum  perti- 
nentia,  quern  inter  Jansenistas  Batavos 
excitavit  Concilii  exspectatio*  1124. 

169.  Literae  a nonnullis  protestantibus  theo- 
logis  Groninganis  ad  Pium  IX.  de  ejus 
invitatione  datae  1124. 

170.  Societatis  Pastorum  Genevensium  de 
eadem  re  ad  omnes  christianos  evangelicos 
epistola  1129. 

171.  Episcopus  Montis  Pessulani  ad  eamdem 
Pastorum  Societatem  scribit  de  eorum 
passim  dimissis  literis*  1132. 

172.  Nonnulli  protestantes  German!  reli- 
gionis  suae  homines  item  Germanos  evo- 
cant  ad  magnum  conventum,  d.  31.  Maii 
Wormatiae  habendum,  in  quo  palam  inter- 
cedatur  invitation!  Papali*  1132. 

173.  Protestantium  Germanorum,  Wormatiae 
congregatorum , reclamationes  contra  in- 
vitationem  Pontificiam  1132. 

174.  Societatis  protestanticae,  cui  a Gustavo 
Adolpho  nomen  est,  rectores  de  eadem 
re*  1133. 

175.  Herrmann  Heidelbergensis  decla- 
ratio,  a XV.  evangelico-ecclesiastico  Ger- 
maniae  conventu,  Stuttgarti  habito,  com- 
probata,  qua  Pii  IX.  invitatio  rejicitur* 
1133. 

176.  Eelatio,  in  conventu  Synod!  Ecclesiae 
evangelico-lutheranae , Ansbachii  consi- 
dentis,  probata,  in  qua  causae  explicantur, 
quare  nihil  adversus  invitationem  SS. 
Pontificis  ab  ipsa  Synodo  respondendum 
sit*  1133. 

177.  Invitationem  S.  Patris  item  rejicit  con- 
ventus  generalis  auguctano-evangelicorimi 
llungariae,  Pestini  congregatus*  1134. 

178.  Delectorum  coetus,  cui  in  Gallia  com- 
missa  est  cura  Foederis  evavgelici,  ad 
fratres  epistola  1134. 

179.  Literae,  quas,  nomine  duorum  conven- 
tuum  Ecclesiae  presbyterianae  Foedera- 
tarum  American  Civitatum,  ad  Pium  IX. 
mittunt  duo  illius  sectae  moderatores,  ut 
rejectae  ejus  invitationis  causas  exponant 
1135. 

180.  Nonnulli  protestantes  Pastores,  nomine 
multorum  evangelicorum  provincine  Saxo- 


niae,  rogant  Episcopum  Paderbornensem, 
velit  sese  interponere  apud  SS.  Ponti- 
ficem,  ut  is,  priusquam  Concilium  cogat, 
duo  e medio  tollat  impedimenta  recon- 
ciliationis  Graecorum  et  evangelicorum 
cum  Eomana  Ecclesia  1137. 

181.  Eorumdem  literae  ad  Episcopum  Pader- 
boruensem,  quibus  refutare  tentant  non- 
nulla  argumenta  a clarissimo  Praelato 
adversus  matrimonium  clericorum  allata 
1142. 

182.  D"‘*  Gumming,  presbyteriani  Scoti,  de 
Pontificis  invitatione  quaestio  SS.  Pontifici 
proposita  1144. 

183.  SS.  Pontificis  de  ea  responsum  adArchi- 
episcopum  Westmonasteriensem  trans- 
missum  1144. 

184.  Ejusdem  ad  eundem  epistola,  qua  rem 
non  bene  intellectam  explicat  1145. 

185.  Locus  ex  pastoralibus  literis  Episcopi 
Aurelianensis , in  quo  agitur  de  sperato 
schismaticorum  et  dissidentium  reditu  ad 
verum  Christ!  ovile*  1146. 

(3.  Documenta  spectantia  ad  libellos  e Gallia  ad 

Secretariani  status  missos  et  Civilitat  is  catho- 
licae  commentaxium.) 

186.  Card.  Antonelli  invitat  S.  Sedis  legates 
per  Europam,  ut  identidem  ad  Secretariam 
status  commentaries  quosdam  mittant  de 
motibus  animorum  Concilii  exspectatione 
excitatis  1146. 

187.  Eihus  Flavius  Chigi,  Nuntius  Aposto- 
licus  Parishs,  scribit  Card.  Antonelli,  se 
quatuor  ejus  civitatis  ecclesiasticis  viris 
negotium  dedisse,  ut  scripta,  quae  expe- 
tantur,  subministrent  1147. 

188.  Idem  jam  mittit  ad  eundem  Cardinalem 
duos  ex  his  commentariis  1147. 

189.  Prior  commentarius  1148. 

190.  Alter  commentarius  1153. 

191.  Periodicum  Civilitas  catholica,  acceptis 
e Secretaria  status  duobus  illis  Parisien- 
sibuS  scriptis,  unum  ex  utroque  conficit 
idque  continue  evulgat  1157. 

192.  Nuntii  ad  Card.  Antonelli  epistola, 
qua  commentariorum  publicatione  eorum 
scriptores  offenses  esse  notat.  Mittit 
tertium  commentarium  1162. 

193.  Ephemeridis  Le  Francais  recensio  cora- 
mentariorum*  1163. 

194.  Eecensionis  conclusio*  1163. 

195.  Card.  Antonelli  epistola,  qua  Nuntio 
respondet  1163. 

196.  Nuntii  ad  Cardinalem  de  ephemeridis 
Le  Public  commentario  epistola  1163. 

197.  Ipse  commentarius  1164. 

198.  Ephemeridis  Augustanae  Allgemeine 
Zeitung  de  periodico  Eomano  commen- 
tarius 1167. 

199.  Yiolenta  excursio  diarii  Le  Francais 
in  periodicum  Eomanum*  1169. 

200.  Alter  ejusdem  diarii  super  eadem  re 
commentarius*  1169. 

201.  Eiui  Chigi  ad  Card.  Antonelli  epistola, 
qua  transmittit  exemplaria  diarii  gallici, 
quibus  continentur  duo  illi  commentarii 
1169. 

202.  CivUitatis  caiholicae  ad  vehementes  cri- 
minationes  responsum  1169. 

203.  Ephemeridis  Le  Frangais  responsum* 
1174. 

204.  CivUitatis  catholicae  responsum*  1174. 

205.  Nuntius  Parisiensis  mittit  Card.  An- 
tonelli novum  de  Concilio  commentarium 
1174. 

206.  Cardinalis  responsum  1175. 


(4.  Documenta  spectantia  ad  Germaniam.) 

207.  Libellus  An  die  Katholil  en  Badens  cowixa 
Concilium  scriptus*  1175. 

208.  Laicorum  quorundam  literae  Confluen- 
tibus  ad  Episc.  Trevirens.  datae  1175. 

209.  Archiepiscopus  Coloniensis,  cui  literae 
superioribus  similes  Bonna  niissae  erant, 
subscriptoribus  respondet  1180. 

210.  Comes  Montalembert  gratulatur  auc- 
toribus  libelli  Confluentini  1181. 

211.  Viri  aliquot,  qui  ita  subscribunt:  De- 
lecti  curando  lihello  Confluentino , Comiti 
Montalembert  gratias  agunt*  1181. 

212.  Theodori  Stumpf,  libelli  Confluentini 
scriptoris,  ad  Ethum  Kreraentz,  Warmiem 
sem  Episcopum,  litei’ae  1182. 

213.  Coinplurium  catholicorum  e collegio  cu- 
randis  portoriis  praeposito  de  rebus  Con- 
cilii libellus  Episcopis  Germaniae  desti- 
natus  1185. 

214.  D"'*  Jorg  de  eo  libello  ad  Archiepisco- 
pum  Mouachiensem  literae  1187. 

215.  Libellus  de  opportunitate  definiendae 
pontificiae  infallibilitatis  Episcopis  dedi- 
catus*  1 187. 

216.  Locus  excerptus  ex  actis  conventus 
Fuldensis,  primis  diebus  Sept.  a.  1869. 
ab  Episcopis  Germaniae  habiti  1188. 

217.  Literae  eorum  pastorales  1191. 

218.  Quatuordecim  Fraelatorum  Fuldae  prae- 
sentium  ad  SS.  Poiitificem  literae  1196. 

219.  Ex  epistola  Nuntii  Monachiensis  ad 
Card.  Antonelli  de  animorum  in  Germania 
commotione  et  Fuldensi  Episcoporum 
coetu  1197. 

220.  Vigesimi  conventus  catholicarum  Ger- 
maniae societatum , Diisseldorfii  meiise 
Septembri  celebrati , testimonium , quo 
sensus  suos  erga  Concilium  profitetur  1 197. 

221.  Verba  a D"  Haffner,  cathedralis  Mo- 
guntinae  canonico , ultimo  die  ejusdem 
conventus  prolata  et  magno  plausu  ex- 
cepta,  quibus  declaratur  sincerum  Con- 
cilio parendi  studium*  1198. 

222.  Libellus  sine  nomine  ad  Episcopos 
Concilii  missus,  cui  titulus  est:  Qiiaedam 
Episcopis  Concilii  ad  considerandwn  pro- 
posita de  quaestione  infallibilitatis  Ponti- 
ficiae* 1198. 

223.  Timores,  desideria  et  spes,  quae  viri 
primarii  ex  eorum  numero,  qui  in  Gallia 
catholici  liberales  vocantur,  circa  Cone,  ex- 
ponunt  in  quodam  libello,  ab  ipsis  primum 
in  periodico  Le  Correspondant  edito*  1199. 

(5.  Documenta.  spectantia  ad  Gubernia.) 

224.  Principis  Hohenlohe,  rerum  externartim 
regni  Bavarian  ministri,  de  rebus  Concilii 
ad  regios  legates  literae  (9.  Apr.  1869.) 
1199. 

225.  Quaestiones,  quas  idem  minister  theo- 
logicis  et  juridicis  Facultatibus  Universi- 
tatum  Bavariae  proponit  1200. 

226.  Eesponsio  Facultatis  theologicae  Iler- 
bipolensis*  1200. 

227.  Eesponsum  majoris  partis  professorum 
theologiae  Universitatis  Monach.*  1200. 

228.  Eesponsum  A.  Schmid,  theologiae  dog- 
maticae  in  eadem  Univers.professoris*!  201. 

229.  Eesp.  majoris  numeri  professorum  Facul- 
tatis juridicae  ejusdem  Univers.*  1201. 

230.  Sententia  D’^'®  Bayer,  ejusdem  Facul- 
tatis professoris*  1201. 

231.  Marchio  Cadore,  Gallus  Monachii  le- 
gatus,  scribit  ad  Principem  de  La  Tour 
d’Auvergno,  rerum  externarum  imperii 


XVI 


Index. 


Gallic!  ministrum , quid  jam  Princeps 
Ilohenlohe  consilii  ceperit  1201. 

232.  Rex  Bavariae  Riuo  Scherr , Archiepi- 
scopo  Monachiensi,  delectari  se  significat 
iis  sensibus,  quos  Episcopatus  Germaniae 
circa  futura  Concilii  decreta  literis  pasto- 
ralibus  manifestaverit  1201. 

233.  Ministerii  Bavarici  consultum  Episcopis 
ad  Concilium  discessuris  mi.ssum  1201. 

234.  Comitis  Bismarck  ad  Generalem  Boeder, 
Borussiae  in  Helvetia  oratorem,  epistola 
(23.  Martii  1869.)  de  ratione,  qua  Guber- 
nium  Borussiacum  se  ad  Concilium  habitu- 
rum  sit  1202. 

235.  Comitis  Arnim,  Borussiae  apud  S.  Sedem 
legati,  ad  Comitem  Bismarck  de  rebus 
Concilii  epistola  (14.  Mail)  1203. 

236.  Comes  Bismarck  respondet  (26.  Maii) 
ad  superiores  aliasque  deinceps  literas 
Comitis  Arnim  1206. 

237.  Ex  literis  ejusdem  (11.  Aug.)  ad  Prin- 
cipem  Holienlohe  1208. 

238.  Ministri  rerum  ecclesiasticarum  Bo- 
russiae ad  Archiepiscopum  Coloniensem 
aliosque  Episcopos  ad  Concilium  profec- 
turos  literae  (8.  Oct.)  1208. 

239.  Rerum  externarum  in  Borussia  ministri 
ad  Comitem  Arnim  epistola  (12.  Nov.) 
1209. 

240.  Ex  prooeinio  documentis  diplomaticis 
praemisso,  quae,  in  libro  ruhro  (1869,  3) 
collecta,  a Gubernio  Austriaco-Hungarico 
imperii  Delegationibus  proposita  sunt  1211. 

241.  Comitis  Beust  ad  Comitem  Ingelheim, 
Monachii  legatum,  literae  (15.  Maii)  1211. 

242.  Dux  Gramont,  Gallus  Viennae  legatus 
Principi  de  La  Tour  d’Auvergne  de  Gu- 
bernii  Gallic!  cum  Austriaco  in  rebus 
Concilii  consensione  scribit  1213. 

243.  Brevia  mandata  de  ratione,  quam  Gu- 
bernium  Austriaco-Hungaricum  erga  Con- 
cilium tenere  statuit,  a Comite  Beust  ad 
Comitem  Trauttraansdorff , Romae  lega- 
tione  fungentem,  missa  1214. 

244.  Communis  Consilii  Helvetic!  relatio  de 
ratione  a Foederatis  adversus  Concilium 
tenenda  1215. 

245.  Gallic!  Consilii  condendis  legibus  dis- 
ceptationes  (m.  Jul.  1868.)  circa  Con- 
cilium 1216. 

246.  Tres  quaestiones  ab  Aemilio  Ollivier 
Gubernio  Gallico  (9.  Apr.  1869.)  propo- 
nuntur.  Minister  respondet  1229. 

247.  Princeps  de  La  Tour  d’Auvergne  nuntiat 
(8.  Sept.  1869.)  legatis  Napoleonis,  quern 
locum  respectu  Concilii  capere  decreverit 
imperiale  Gubernium  1231. 

248.  Galliae  negotiorum  Romae  procuratoris 
ad  Principem  de  La  Tour  d’Auvergne  epi- 
stola (22.  Sept.)  1232. 

249.  Gubernii  Gallic!  ad  suum  Romae  le- 
gatum literae,  quibus  exponit,  quomodo 
in  rebus  Concilii  se  gerere  debeat  1233. 

250.  Marchio  Banneville,  Gallus  Romae  le- 
gatus, refert  (10.  Nov.)  ad  ministrum 
rerum  externarum  de  colloquio  pridie 
cum  S.  Patre  habito  1236. 

251.  Ex  lihro  flavo  excerptus  locu-s,  qui  est 
de  ratione,  quam  sibi  Gubernium  Galli- 
cum  erga  Concilium  sequendam  ducit  1237. 

252.  Trriti  aliquot  Delegatorum  conatus  ad 
provocandam  in  Curia  Italica  discepta- 
tionem  de  Concilio*  1238. 


* Asteriscus  indicat,  non  ipsum  documentum, 
sed  ejus  inscriptionem  sive  summarinm  ex  Cec- 
conio  esse  receptum  secundum  notam  I*,  p.  1013. 


253.  Scriptum  sine  auctoris  nomine,  cui 
titulus  est  „Le  Concile  oecumenique  et  les 
droits  de  V Etat“*  1238. 

254.  Ririi  Nardi  ad  illud  responsio*  1238. 

255.  Ministri  custodis  signorum  regni  Italiae 
literae  (30.  Sept.  1869.)  ad  Procuratores 
generates  in  judiciis  appellationum  1238. 

256.  Ministerium  rerum  externarum  Italiae 
versionem  italicam  libri  Janus  sacerdoti- 
bus  quibusdam  tradendam  curat  1238. 

257.  Baronis  de  la  Villestreux,  Galliae  nego- 
tiorura  Elorentiae  procuratoris,  ad  Guber- 
nium Gall,  epistola  (1.  Oct.  1869.)  1238. 

258.  Vicecomitis  de  la  Gueronniere , Galli 
Bruxellis  legati,  ad  Principem  de  la  Tour 
d’Auvergne  epistola  (25.  Sept.)  1239. 

259.  Disceptationes  in  Curia  Hispanica  con- 
stituendae  rei  publicae  super  Concilio 
habitae  1239. 

260.  Baronis  Mercier  de  Lostende,  Galli 
Matriti  legati , ad  Principem  de  la  Tour 
d’Auvergne  epistola  (28.  Sept.)  1245. 

261.  Rerum  externarum  Hispaniae  minister 
legatis  Viennae  et  Monachii  agentibus 
exponit,  quae  sibi  Gubernium  Hispanicum 
sequenda  decreverit  circa  eas  quaestiones, 
quas  Princeps  Ilohenlohe  aulis  examinan- 
das  proposuit  1245. 

262.  Idem  Hispaniae  negotiorum  Romae  pro- 
curatorem  admonet , qua  ratione  sese 
Gubernium  Hispanicum  gerere  intendat 
adversus  Concilium  1247. 

263.  Baronis  Maynard,  rerum  Gallicarum 
Ulysippone  procuratoris,  ad  Principem  de 
la  Tour  d’Auvergne  literae  (29.  Sept.)  1248. 

264.  Nuntius  Apostolicus  Viennae  mittit  (17. 
Apr.  1869.)  ad  Cardinalem  Antonelli  literas 
Cancellarii  imperii  Russiaci  ad  legationis 
Russiacae  item  Viennae  procuratorem  1 248. 

265.  Ipsae  hae  literae  1249. 

266.  Cardinalis  Antonelli  literae  adNuntium 
Viennensem  1251. 

267.  Epistola,  cum  qua  Cancellarius  imperii 
Russiaci  remittit  procurator!  Viennensi 
encyclicas  Pontificias  1253. 

(G.  Doemnenfa  sjiectantia  ad  anti  concilium.) 

268.  Edictum  Jos.  Ricciardi,  primo  (27.  Jan.) 
italice,  deinde  (15.  Mart.)  gallice  editum, 
quo  omnium  nationum  lihere  sentientes  ad 
conventuni  evocantur,  primo  Concilii  die, 
Neapoli  celebrandum  1254. 

269.  Relatio  disceptationum,  quae  in  gene- 
ral! conventu  Magni  Orientis  massonici 
Galliae  super  Concilio  habitae  sunt*  1256. 

270.  Magnus  Magister  Ordinis  massonici  in 
Gallia,  ex  generalis  conventus  diei  9.  Jul. 
consulto , invitat  officinas  sibi  subjectas, 
ut  propositum  expendant  consilium  magni 
coetus  d.  8.  Dec.  congregandi*  1256. 

271.  Idem  cum  officinis  communicandas 
curat  literas  a praeside  Consilii  Ordinis 
ad  se  datas,  quibus  significatur,  majorem 
officinnrum  numerum  illud  postulatum,  de 
quo  dictum  est,  rejicere  1256. 

272.  Jos.  Ricciardi  ad  ea,  quae  a nonnullis 
lihere  sentientibus  contra  suum  consilium 
notata  et  objecta  sunt,  respondet  1256. 

273.  Summi  Magistri  Magni  Orientis  Italiae 
ad  officinas  massonicas  literae , quibus 
docet,  qua  ratione  se  Massonum  corpus 
adversus  Concilium  gerere  debeat  1257. 

274.  Professoris  Sbarbaro,  jam  pridem  Vene- 
rabilis  cujusdam  conventus  massonici,  ad 
ilium  Magistrum  literae*  1258. 

275.  Ricciardi!  ad  moderatorem  diarii  La 
Liberia  literae*  1258. 


276.  Literae  ejusdem  ad  moderatorem  diarii 
Roma  1258. 

277.  Eorum , qui  anticoncilio  Neapoli  in- 
choato,  sed  mox  dissolute  interfuerunt, 
publica  declaratio  1258. 

(7.  Documenfa  sqtecfantia  ad  Galliam.  Varia.) 

278.  Ex  sermonibus  Rihi  Pie,  Episcopi  Pict.a- 
viensis,  quos  de  solemn!  Episcoponim  in 
urbe  Roma  a.  1867.  conventu  eodem  anno 
ad  clerum  suum  habuit  1259. 

279.  Riuus  Maret,  Episcopus  Surensis  in 
partibus,  scribit  ad  Ludov.  Veuillot,  mo- 
deratorem ephemeridis  L’Univers,  ut  rc- 
pellat  male  velatas  criminationes  in  se  ab 
illo  conjectas*  1261. 

280.  Moderatoris  diarii  responsio*  1261. 

281.  Rihus  Dechamps,  Archiepiscopus  Mech- 
liniensis,  ad  laicos  instruendos  scriptum 
edit,  cui  titulus  est:  JJInfallihilite  et  le 
Concile  ghieral*  1261. 

282.  SS.  Pontificis  Pii  IX.  ad  Archiepiscopum 
Mechliniensem  literae,  quibus  illi  de  hoc 
scripto  gratulatur  1261. 

283.  Archiepiscopi  Mechliniensis  epistola  ad 
quemdam  laicum  data,  ut  opportunam 
esse  demonstret  definitionem  infallibilitatis 
S.  Sedis*  1262. 

284.  RiTii  Maret  ad  S.  Patrem  literae,  quibus 
adjungit  duo  volumina  operis,  quod  in- 
scripsit:  Du  Concile  general  et  de  la  paix 
religieuse  (v.  p.  912)  1262. 

285.  Ejusdem  epistola  ad  Episcopos,  quibus 
mittit  exemplaria  sui  libri  et  literarum 
ad  S.  Patrem  (v.  p.  913)  1262. 

286.  P.  Hyacinthus  Loyson , Carmelitarum 
excalceatorum  Parishs  Superior,  nuntiat 
suo  Superior!  general!,  decretum  sibi  esse, 
suggestum  ad  Dominae  Nostrae  et  coeno- 
bium  relinquere*  1262. 

287.  Superioris  generalis  responsum*  1262. 

288.  Literae  ab  eodem  jam  antea  ad  P.  Hya- 
cinthum  scriptae,  quarum  in  priore  docu- 
mento  fit  mentio*  1262. 

289.  Rmi  Dupanloup,  Episcopi  Aurelianensis, 
epistola,  qua  P.  Hyacinthum  obtestatur, 
ut  initum  consilium  mutet*  1262. 

290.  P.  Hyacinth!  responsum*  1263. 

291.  Comitis  Montalembert  literae  ad  P.  Hya- 
cinthuni*  1263. 

292.  Carolus  Gerin,  auctor  libri,  qui  inscri- 
bitur:  Recherches  historiques  sur  VassembUe 
de  1682,  ad  ea  respondet,  quae  Rnius 
Maret  in  opere  suo  reprehendit*  1263. 

293.  SS.  Pontificis  ad  Car.  Gerin  literae, 
quibus  ejus  liber  comraendatur  1263. 

294.  Rfiii  Pie,  Episcopi  Pictaviensis,  homilia 
ad  clerum,  in  qua  nonnullas  a Riho  Maret 
affirmatas  doctrinas  impugnat  et  pro  lapso 
Carmelita  Deum  deprecatur  1263. 

295.  Idem  Riuo  Maret  nuntiat,  quam  ob 
causam  homiliam  suam  vulgarit  1270. 

296.  Rthus  Maret  moderatori  diarii  L’Univers 
edendum  mittit  responsum  suum  ad  Rthum 
Pie  1271. 

297.  Responsum  ipsum  1271. 

298.  Rmi  Casimiri  Wicart,  Episcopi  Vallis 
Vidonis,  ad  moderatorem  diarii  L’ 
literae,  quibus  homiliam  Pictaviensis  Epi- 
scopi commendat*  1274. 

299.  idem  moderatori  periodic!  suae  dioe- 
cesis  La  Semaine  religieuse  dat  negotium, 
ut  easdem  literas  vulget*  1275. 

300.  Rmi  Joannis  Mariae  Doney,  Episcopi 
Montalbanensis , ad  moderatorem  ephe- 
meridis L’Univers  literae  de  Episcopi  Su- 
rensis libro*  1275. 


Index. 


XVII 


301.  Rtuus  Henricus  Plantier,  Ep.  Nemau- 
sensis,  datis  ad  Ep.  Surensem  literis,  de- 
plorat  ejus  libri  editionem*  1275. 

302.  Episcopi  Suiensis  ad  moderatorem 
diarii  L’Univers  raissa  responsio*  1275. 

303.  Moderator  diarii  L’Univers  dolere  se 
significat,  quod  superiores  literae  diario 
suo  inserendae  fuerint*  1275. 

304.  Emus  Maret  iterum  scribit  ad  Ludov. 
Veuillot,  ut  lectores  diarii  L’  Univers  contra 
quaedam  scripta,  quae  in  eo  eduntur, 
praemuniat*  1275. 

305.  Pastorales  literae  a Rnio  Manning, 
Archiepiscopo  Westmonasteriensi,  ad  cle- 
rum  suae  dioecesis  datae  super  Concilio 
oecum.  et  infallibilitate  Pontificia*  1275. 

306.  Appendix  iisdem  literis  adjecta,  qua 
Rinus  Manning  suam  de  Pontificia  in- 
fallibilitate sententiam  confert  cum  sen- 
tentia  Rfni  Maret*  1275. 

307.  Comes  Montalembert  P.  Hyacintho  nova 
adhibet  salutaria  monita*  1276. 

308.  Ephemeris  he  Monde  nuntium  accipit 
vulgatque,  P.  Hyacinthum  omnibus  mune- 
ribus,  quae  in  Ordine  gereret,  privatum 
esse  omnibusque  censuris  poenisque  eccle- 
siasticis  contra  apostatas  sancitis  teneri 
pronuntiatum*  1276. 

309.  Episcopus  Pictaviensis,  ante  profectio- 
nem  suam  ad  Concilium  clero  valedicens, 
de  controversia  orta  agit  1276. 

310.  Civilitatiscafholicae c.ontYa.WoxQi\i\ihr\im 
commentarius*  1279. 

311.  Rmi  Mabile,  Episcopi  Versaliensis,  lite- 
rae ad  Can.  Reaume,  scriptorem  vitae 
Bossueti  1279. 

312.  Hujus  responsio  1279. 

313.  Rmi  Delalle,  Episcopi  Ruthenensis,  e 
dioecesi  sua  discessuri,  literae  ad  clerum, 
in  quibus  Episcopi  Surensis  theologico- 
artificiosum  systema  reprobat*  1280. 

314.  Rmi  Maret  responsum*  1280. 

315.  Episcopi  Ruthenensis  responsum*  1280. 

316.  Rmus  Maret,  in  Defensione  sui  libri, 
memorat  novam,  quantumvis  involunta- 
riam,  sibi  ab  Episcopo  Ruthenensi  factam 
injuriam*  1280. 

317.  Idem,  in  ilia  sua  Defensione,  respondet 
ad  post  script  um  Rmi  Manning*  1280. 

318.  Idemnuntiat  diario  L' ^7/^^yers,  scriptum 
a se  vulgari,  quo  respondetur  ad  ea,  quae 
diaria,  periodica,  aliaque  opuscula  sibi 
objecerint*  1280. 

319.  Periodicum  Cameracense  La  Semaine 
religieuse  examinat  commentarium  perio- 
dic! Le  Correspondant*  1280. 

320.  Diarii  L’Univers  in  eumdem  ilium  com- 
mentarium animadversiones*  1280. 

321.  Secretarius  collegii  edendo  periodico 
Le  Correspondant  moderator!  diarii  L’Uni- 
vers respondet*  1280. 

322.  Ei  respondet  moderator  diarii  L’  Univers* 
1281. 

323.  Rmi  Darboy,  Archiep.  Paris,  de  Con- 
cilio oecumenico  pastorales  literae*  1281. 

324.  Scriptores  diarii  Le  Francois  jam  in 
antecessum  se  Concilii  decretis  subjiciunt* 
1281. 

325.  Periodicum  Londinense  The  Tablet,  pote- 
state  sibi  facta,  negat  Arcliiepiscopum 
Westmonasteriensem  voile  in  Concilio 
operam  dare,  ut  pontificiae  infallibilitatis 
doctrina  definiatur*  1281. 

326.  Salus  discessuro  Ep.  Aurelianensi  a clero 
impertita  et  ab  Ep.  ei  reddita  1281. 

327.  Episcopi  Aurelianensis  literae  pasto- 
rales* 1282. 


328.  Ejusdem  ad  clerum  literae:  „Observa- 
tions  etc.“*  1282. 

329.  Ludov.  Veuillot  de  bis  literis  com- 
mentarius* 1282. 

330.  Episcopi  Vallis  Vidonis  de  iisdem  epi- 
stola*  1283. 

331.  Rmi  Meignan,  Ep.  Catalaunensis,  contra 
diarium  L’Univers  expostulatio  1283. 

332.  Hujus  responsio  1283. 

333.  Idem  diarium  varia  ex  editis  scriptis 
profert  circa  originem  praesentium  inter 
catholicos  controversiarum , et  circa  suf- 
fragia  in  Concilio  per  acclamationem  fe- 
renda*  1284. 

334.  Diarium  Le  Monde  scriptum  comme- 
morat  aliquot  ante  annis  editum,  in  quo 
Rmus  Manning  de  infallibilitatis  Pontificiae 
definitione  loquitur*  1284. 

335.  Unitas  catholica  existimat,  RmumDupan- 
loup  non  recte  exprobrare  Civilitati  catho- 
licae  et  diario  L’Univers,  quod  contro- 
versiam  de  infallibilitatis  Pontificiae  de- 
finitione excitarint*  1284. 

336.  Idem  diarium  sui  defendendi  causa 
literas  scribit  Riiio  Dupanloup*  1284. 

337.  Riiius  Carolus  Philippus  Place,  Epi- 
scopus Massiliensis , pastoralibus  literis, 
quas  Romam  profecturus  scribit,  notam 
adjungit,  in  qua  profitetur,  eadem  se  cum 
Rmo  Dupanloup  sentire*  1284. 

338.  Canoniciis  Aurelianensis  Pelletier,  ad 
diarium  L’Univers  datis  literis,  affirmat, 
clerum  ejus  dioecesis  Vicario  general! 
Desbrosses  non  dedisse  negotium,  ut,  in 
salutando  Episcopo,  ipsius  nomine  de  in- 
fallibilitate Pontificia  loqueretur*  1284. 

339.  Archiepiscopus  Westmonasteriensis  pri- 
vatim  rogat  Rmum  Dupanloup,  ut  quae- 
dam verba  revocare  velit , quae  sibi  in- 
juste  tribuat,  quaeque  sensum  thesis  a 
se  defensae  pervertant*  1284. 

340.  Rmus  Dupanloup  testatur,  Archiepiscopo 
Westmonasteriensi  omnino  non  posse  ad- 
scribi  earn  sententiam,  quam  sibi  adscrip- 
tam  esse  putat*  1284. 

341.  Rmus  Manning  acquiescit  declaration! 
Episcopi  Aurelianensis*  1284. 

342.  Ephemeris  L’Univers  ex  literis  pro- 
fessoris  Phillips  locum  alfert,  ubi  is  sen- 
tentiam suam  de  infallibilitate  SS.  Pon- 
tificis  a Riho  Dupanloup  non  recte  relatam 
affirmat  1285. 

343.  Civilitas  catholica,  consultius  sibi  videri 
dicit,  Episcopo  Aurelianensi  ob  Episcopi 
reverentiam,  quamvis  facile  posset,  non 
respondere*  1285. 

344.  Rmus  Franc.  Nardi,  Auditor  sacrae 
Rotae,  in  O&serpaioreca^/w^moMediolanensi, 
posteaque  in  separato  libello,  Adnotationes 
quasdam  edit  de  postremis  literis  Ihhi 
Episcopi  Aurelianensis*  1285. 

345.  Rnius  Dupanloup  cum  suo  clero  vehe- 
mentissimum  libellum  communicat  in  Lu- 
dov. Veuillot  editum*  1285. 

346.  Monitum,  de  quo  dictum  est  in  priore 
documento*  1285. 

347.  Epistola,  quam  Rmus  Dupanloup  cum 
illo  Monito  ad  Ludov.  Veuillot  mittit*  1285. 

348.  Ludovici  Veuillot  considerationes  quae- 
dam circa  idem  Monitum*  1285. 

349.  Tjc  Correspondant  ex  Rmi  Aurelianensis 
ad  populum  et  ad  clerum  literis  ansam 
sese  defendendi  sumit*  1285. 

350.  Diarium  Le  Monde,  in  eodem  illo  Monito 
appellatum  notatumque,  respondet*  1286. 

351.  Rmi  Oaume  ad  Ludov.  Veuillot  literae, 
quibus  contra  Episcopum  Aureliancnsem 


scntentiae  suae  de  classicis  defensionem 
suscipit*  1286. 

352.  Ludov.  Veuillot  respondet  ad  quaedam 
dicta  Rihi  Dupanloup,  quibus  petitur  sen- 
tentia  diarii  L’Univers  in  quaestione  de 
infallibilitate  Pontificia*  1286. 

353.  Rmus  Mabile,  Episcopus  Versaliensis, 
Roma  scribit  ad  suum  clerum , quid  de 
eadem  quaestione  sentiat*  1286. 

354.  Excerpta  ex  variis  literis,  in  quibus 
agitur  de  exorta  inter  Episcopum  Aurelia- 
nensem  et  Archiepiscopum  Mechliniensem 
controversia,  quaenam  fuerit  origo  quae- 
stionis  circa  definitionem  infallibilitatis 
Pontificiae*  1286. 

355.  Le  Correspondant  pergit  defendere  sen- 
tentias  suas  et , quam  adhuc  tenuerit, 
rationem*  1286. 

356.  Comitis  Montalembert  novae  ad  amicum 
Loyson  literae*  1286. 

357.  Rmi  Dechamps,  Archiepiscopi  Mech- 
liniensis , ad  Episcopum  Aureliancnsem 
epistola  de  hujus  ad  clerum  literis  1286. 

358.  Rrrii  Simor,  Archiepiscopi  Strigoniensis, 
ad  Concilium  profecturi,  de  infallibilitate 
Pontificia,  de  Concilio  ej usque  adversariis 
ad  clerum  epistola  1296. 

359.  Rmi  Jaquemet,  Episcopi  Nannetensis, 
literae  paucis  ante  mortem  diebus  ad 
clerum  et  fideles  datae  1304. 

360.  Formula  voti  pro  defendenda  infalli- 
bilitate Rom.  Pontificis  a Card.  Archi- 
episcopo Mathieu  edita  1305. 

361.  Plus  900  sacerdotum  Atrebatensium 
obsequii , obedientiae  et  amoris  testimo- 
nium exhibitum  (Sept.  1869.)  SS.  Pontifici 
„infallibili  doctor!"  1305. 

362.  Pii  IX.  responsum  1306. 

363.  Presbyterorum  dioecesis  Nemausensis, 
infallibilitatis  definitionem  petentium,  ad 
Pium  IX.  literae  1306. 

364.  Xonuullorum  Anglorum  catholicorum 
ad  SS.  Pontificem  scriptum , quo  petunt, 
ut  juris  gentium  fundamenta  declaret  1307. 

365.  Davidis  Urquhart , protestantis , ad 
SS.  Pontificem  de  recto  codice  juris  gen- 
tium restituendo  literae  1309. 

366.  Xonnullorum  Angliae  protestantium 
ad  SS.  Pontificem  literae  de  cura  ab  eo 
suscipienda,  ut  jus  gentium  crga  nationes 
nondum  cultas  servetur  1310. 

367.  Praesulum  Armeniorum  de  re  militari 
et  hello  petitio  (v.  p.  865)  1311. 

IV.  Docnmenta  liistorica,  ad  Concilium  jam 

congregatnm  atque  motus  de  eo  excitatos 
spectantia. 

1.  Puhlicarum  supplicationum  et  cxercitiorum  in- 

dictiones. 

368.  Eihus  Card.  Patrizi  Novenam  ante  in- 
itium  Concilii  celebrajidam  indicit  1311. 

369.  Idem  indicit  Xovenam  ante  festum 
Purificationis  celebrandam  1314. 

370.  Idem  promulgat  mandatum  SS.  Pon- 
tificis de  Novena  ante  Pentec.  celebranda 
1314. 

2.  Documenta  spectantia  ad  animnrum  motus  in 

Gallia  atque  inter  ipsos  Concilii  I’atres  excitatos. 

371.  Rihi  Dupanloup,  Ep.  Aurelian.,  severa 
contra  diarium  L’Univers  epistola  1316. 

372.  Diarii  responsio  1316. 

373.  Rmi  Dupanloup  ad  clerum  epistola  1316. 

374.  Rmus  Wicart,  Episcopus  Vallis  Vidonis, 
ad  dioecesanos  dat  epistolam,  qua  Epi- 
scopi Dupanloup  molitiones  damnat  1317. 


Coll.  Lac.  VII. 


c 


xvni 


Index. 


375.  Enius  Le  Courtier,  Episcopus  Montis 
Pessulani,  publica  epistola  Kmum  Dupan- 
loup  defendit  1317. 

37G.  EiTii  Dupanloup  ad  Archiep.  Mechlin, 
epistola,  qua  exponit,  cur  ejus  literis 
(30.  Nov.  1869.)  in  diurnis  respondere 
noluerit  1318. 

377.  Archiepiscopi  responsio  1319. 

378.  Rmi  Dupanloup  ad  eum  epistola,  qua 
definitionem  pontificiae  infallibilitatis  op- 
portunam  esse  negat  1320. 

379.  Archiepiscopi  responsio  1340. 

380.  Riui  Bonjean,  Vicarii  Apost.  Jaffnae,  ad 
RSum  Dupanloup  epistola,  qua  id  negat, 
quod  is  de  periculis  dixit,  quae  definitione 
infallibilitatis  pontificiae  infidelibus  et 
acatholicis  afferantur  1352. 

381.  Aliorum  quadraginta  duorum  Episcopo- 
rum , qui  in  regionibus  paganorum  et 
acatholicorum  apostolico  munere  fungun- 
tur,  epistola,  qua  se  Riuo  Bonjean  assen- 
tiri  declarant  1355. 

382.  Similis  Rihi  Barbero  epistola  1356. 

383.  Similis  epistola  Missionarioruni  Vica- 
riatus  Rmi  Bonjean  1357. 

384.  Rihi  Khayath,  Archiepiscopi  Amadiensis 
rit.  Chald.,  epistola,  qua  ostendit,  quant- 
opere  Chaldaei  doctrinae  de  infallibilitate 
pontificia  adhaereant,  quanique  inanis  sit 
timer,  ne  suae  regionis  acatholici  dofini- 
tione  illius  doctrinae  ab  Ecclesia  retra- 
hantur  1357. 

385.  Rihi  de  Macedo  de  duobus  theologis 
a Ruio  Dupanloup  non  recte  intellectis 
literae  1360. 

386.  Rmi  Spalding,  Archiepiscopi  Baltimo- 
rensis,  ad  Rmum  Dupanloup  literae,  qui- 
bus  eum  postulatum  a se  scriptum  et 
Rmi  Kenrick  antecessoris  de  infallibilitate 
pontificia  sententiam  non  recte  interpre- 
tatum  esse  scribit  1362. 

387.  Ejusdem  ad  aliqua  diaria  de  eadem  re 
epistola  1366. 

388.  Rihi  Dupanloup  responsum  1366. 

389.  Duorum  Patrum  Americanorum  Epi- 
scopo  Dupanloup  assentientium  ad  eum 
epistola  1373. 

390.  Pars  script!  ab  Archiepiscopo  Baltimo- 
rensi  pridem  ad  SS.  Pontificem  missi  ab 
illo  vulgata,  ut  pateat,  eum  sententiam 
non  mutasse  1376. 

391.  D"'  Gratry  prima  ad  Archiepiscopum 
Dechamps  epistola  de  ejus  cum  Episcopo 
Dupanloup  controversia  1376. 

392.  Archiepiscopi  Dechamps  prima  epi- 
stola ad  D.  Gratry  1378. 

393.  P.  Durel,  sacerdotis  Oratorii,  epistola, 
qua  D”"™  Gratry  a decern  annis  non  jam 
ad  Oratorium  pertinere  scribit  1381. 

394.  P.  Petetot,  Oratorii  Superioris,  item 
de  sacerdote  Gratry  epistola  1382. 

395.  Episcopi  Strossmayer  ad  Gratrium  epi- 
stola, qua  ei  gratulatur  1383. 

396.  Similis  Rmi  David  ad  eum  epistola  1383. 

397.  Episcopi  Scandella  ad  Episcopum  David 
epistola,  qua  alicujus  sententiae  superioris 
epistolae  explicationem  petit  1383. 

398.  Episcopi  David  ad  diarium  UUnivers 
de  suis  literis  epistola  1384. 

399.  Comitis  Montalembert  epistola,  qua  se, 
Gratrii  scripta  approbantem,  nequaquara 
jam  impugnare  dicit,  quae  ante  defenderit 
1385. 

400.  Rmi  Pie  literae  pastorales  de  libellis 
contra  Concilium  scriptis  1387. 

401.  R»ui  Raess,  Episc.  Argentinensis,  judi- 
ciaria  de  Gratrii  scriptis  sententia  i391. 


402.  Ejus  literas  suis  dioecesanis  transmittit 
et  cum  eo  Gratrii  epistolas  condemnat 
Episcopus  S.  Deodati  1393. 

403.  Item  Episc.  Leodiensis  1393. 

404.  Item  Episc.  S.  Claudii  1395. 

405.  Item  Episc.  Ruthcnensis  1396. 

406.  Item  Episc.  Nemausensis  1397. 

407.  Rmi  Raess  sententiam  approbat  Episc. 
Rosensis  1397. 

408.  Item  Episc.  Versaliensis  1398. 

409.  Item  Episc.  S.  Dionysii  Reunionis  1398. 

410.  Item  Episc.  Montis  Albani  1399. 

411.  Item  Rihus  Bailies,  olim  Lucionensis 
Episc.  1399. 

412.  Item  Archiep.  Khayath  1400. 

413.  Item  Episc.  Ratisbonensis  1400. 

414.  Item  Episcopi  utriusque  Siciliae  1401. 

415.  Item  Rihus  Valerga  1402. 

416.  Item  Episc.  Potentinus  1402. 

417.  Item  complures  Episcopi  orientales 
multique  alii  1403. 

418.  Gratrii  post  Concilium  ad  Archiepisc. 
Parisiensem  epistola,  qua  se  decretis  Con- 
cilii  subjicit  et,  quae  eis  contraria  scrip- 
sorit,  retractat  1405. 

419.  Responsum  Archiepiscopi  1405. 

420.  Archiepisc.  Darboy  ad  Archidiac.  Surat 
epistola  de  multis  falsis  de  Concilio  sparsis 
rumoribus  1406. 

421.  Ejusdem  ad  eundem  epistola,  qua 
laudat  clerum , quod  tarn  recte  se  gerat 
1406. 

422.  Duae  (in  diariis  Times  et  Journal  des 
Debats  editae)  epistolae  quasi  a duobus 
Episcopis  scriptae,  quibus  oranes  contra 
Concilium  allatae  criminationes  compre- 
henduntur  1407. 

423.  Rihi  Regnier,  Archiep.  Cameracensis, 
ad  clerum  literae,  quibus  Concilio  illatas 
calumnias  dissolvit  1409. 

424.  Has  literas,  additis  propriis,  suo  clero 
et  dioecesanis  commendat  Episc.  Atre- 
batensis  1416. 

425.  Item  Episc.  Engolismensis  1417. 

426.  Item  Bellovacensis  1418. 

427.  Item  Lemovicensis  1418. 

428.  Item  Cenomanensis  1420. 

429.  Item  Archiep.  Burdigalensis  1420. 

430.  Item  Episc,  Vallis  Yidonis  1421. 

431.  Item  Archiep.  Tolosanus  1421. 

432.  Item  Episc.  Rutheneusis  aliique  1424. 

433.  Rmi  Regnier  de  Gallicanismo  epistolae 
exordium  1428. 

434.  Episcopi  Aniciensis  de  libellis  contra 
Concilium  scriptis  literae  1429. 

435.  Episc.  Trecensis  de  falsis  circa  dis- 
ceptationes  conciliares  rumoribus  1432. 

436.  Archiepisc.  Bituricensis  de  rebus  Con- 
cilii  epistola  pastoralis  1433. 

437.  Quaedam  ex  epistola  pastoral!  Episcopi 
Versaliensis  1435. 

438.  Locus  ex  epistola  pastoral!  Episcopi 
Briocensis  1436. 

439.  Episcopi  Massiliensis  de  tribus  sacer- 
dotibus  eorumque  ad  SS.  Pontificem  literis 
querela  1436. 

440.  Unius  responsum  et  literae,  quas  illi 
tres  ad  SS.  Pontificem  miserunt  1438. 

441.  Triumhorum  ad  Episcopum  literae  1439. 

442.  Epistolae  multae  clericorum  Galliae, 
quibus  suam  pontificiae  infallibilitatis 
fidem  testabantur  seque  solemnem  ejus  de- 
finitionem desiderare  significabant  1444. 

443.  Breves  quaedam  pontificiae  infallibili- 
tfitis  professiones  in  ephemeride  L’  Univers 
editae  1469, 

444.  Henrici  Comitis  de  Chambord  ad  SS. 


Pontificem  literae,  quibus  profitetur,  se 
velle  vivere  et  mori  obedientem  filium  in- 
fallibilis  Vicarii  Christ!  1471. 

3.  Docimenfa  specfantia  ad  animorum  motus  in 
Germania  ortos. 

445.  Comitis  Arnim  ad  professorem  Bollinger 
epistola,  qua  catholicos  Gei’maniae  ex- 
citandos  esse  scribit,  ut  conatibus  de- 
finiendae  infallibilitatis  resistant  1471. 

446.  Professoris  Bollinger  in  ephemeride 
Augustana  Allgemeine  Zeitung  commen- 
tarius,  quo  quadringentorum  Patrum  peti- 
tionem  de  definienda  infallibilitate  vehe- 
mentissime  aggreditur  1473. 

447.  Rationes  ab  eo  allatae,  cur  superiorem 
commentarium  vulgarit  1476. 

448.  TheologicaDollingeri  refutatio  ex  Cioili- 
tate  cathoUca  breviter  comprehensa  in 
Vocihus  Lacensibus  1477. 

449.  Quod  Bollinger  de  formulae  Elorentinae 
corruptione  contenderat,  refutatur  ab  Eu- 
genio Cecconi  1480. 

450.  Undecim  Vratislavienses  literis  ad 
Dollingerum  datis  ei  se  consentire  signi- 
ficant 1482. 

451.  Item  viginti  Braunsbergenses  1482. 

452.  Item  viginti  quinque  Bonnenses  pro- 
fessores  1482. 

453.  Item  tredecim  Pragenses  1483. 

454.  Item  tredecim  Monasterienses  1483. 

455.  Item  circiter  150  Colonienses  1484. 

456.  Item  138  Badenses  1484. 

457.  Episcopi  Ketteler  publicae  contra  Dol- 
lingerum literae  1485. 

458.  Episcopi  Martin  ad  Vicarium  gener. 
literae,  quibus  varies  errores  de  infalli- 
bilitatis definitione  sparsos  perstringit  1486. 

459.  Ejusdem  ad  diarium  Journal  de  Geneve 
epistola  1488. 

460.  Episcopi  Varmiensis  de  literis  Dollin- 
geri  epistola  ad  clerum  1489. 

461.  Episcopus  Ratisbonensis  prohibet,  quo- 
minus  theologiae  candidati  suae  dioecesis 
lectionibus  Dollingeri  intersint  1490. 

462.  Archiep.  Monach.  de  animorum  motibus 
contra  Cone,  oxcitatis  declaratio  1490. 

463.  Archiepiscopi  Coloniensis  de  eadem  re 
literae  1491. 

464.  Romanum  ad  diarium  Augustanum 
telegramma,  quo  refertur,  quid  Germaniae 
Episcopi  de  Dollingeri  commentatione 
sentiant  1491. 

465.  Episc.  Mogul! tinus  ostendit,  quam  falsa 
sint,  quae  telegrammate  continentur  1492. 

466.  Idem  confutat  aliam  illius  diarii  de 
Episcopis  Germaniae  epistolam  1493. 

467.  Idem  ostendit,  quam  fallaciter  ficta 
sint,  quae  epistolis  Romanis  in  diario 
Augustano  afferuntur  1496. 

468.  Professoris  Michelis  contra  postulatum 
quadringentorum  Episc.  declaratio  1498. 

465).  Nonnullorum  Kreuznachensium  depetita 
definitione  ad  Episcopum  Trevirensem 
literae  1498. 

470.  Responsum  Episcopi  1499. 

471.  Dollingeri  contra  novam  negotiorum 
in  Concilio  tractandorum  rationem  com- 
mentatio  1499. 

472.  Baronis  de  Loe  publicae  literae,  qui- 
bus, quod  respectu  Concilii  statuerit  con- 
ventus  Diisseldorfiensis,  commemorat  et 
do  motibus  animorum  conqueritur.  Wra- 
tislaviensium  professorum  contra  eum 
scriptum.  Ejus  responsio  1506. 

473.  Delectorum  virorum  Wiirttembergen- 
sium  declaratio  ejusdem  argument!  1508. 


Index. 


XIX 


474.  Similis  Moguntina  epistola  1509. 

475.  Societatis  nobilium  catholicorum  Ger- 
maniae  ad  SS.  Pontificem  literae  de  ea- 
dem  re  1509. 

476.  Sex  millium  virorum,  qui  Oggershemium 
convenerunt,  de  eadem  re  declaratio  1511. 

477.  Alia  declaratio  duorum  millium , qui 
iuGengenbachconventum  habuerunt  1511. 

478.  Collegii  virorum,  quod  catholicarum 
Germaniae  societatum  generalem  conven- 
tum  curabat,  ad  Germaniae  catholicos  de 
eadem  re  epistola  1511. 

479.  Civiura  Aquisgranensium  ad  SS.  Pon- 
tificem de  eadem  re  epistola  1512. 

4.  Documenfa  spectanfia  ad  animorum  tnofus 
ortvs  in  Magna  Britaunia  et  Hibernia. 

480.  Joannis  Newman,  sacerdotis  Oratorii 
Birmingharaensis,  ad  Episcopum  epistola, 
qua  exponit,  quantopere  Ecclesiae  tiraeat, 
sidoctrinade  infallibilitatedefiniatur  1513. 

481.  Literae  occasione  hujus  epistolae  ultro 
citroque  datae  1514. 

482.  Sacerdotis  Newman  ad  alium  sacer- 
dotem  de  iramota  sua  erga  Ecclesiam  fide 
epistola  1515. 

483.  Cleri  Westmonasteriensis  ad  SS.  Ponti- 
ficem literae , quibus  praerogativarum 
S.  Sedis  ejusque  infallibilitatis  fidem  pro- 
fitetur  15i5. 

484.  Professorum  et  alumnorum  Collegii 

5.  Cuthberti  votum  pro  definienda  in- 
fallibilitate  pontificia  1516. 

485.  Cleri  totius  Angliae  et  Scotiae  ad 
SS.  Pontificem  literae,  quibus  idem  votum 
declaratur  1516. 

486.  Triginta  e natione  Hibernica  Episco- 
porum,  de  praerogativis  S.  Sedis  a Card. 
Cullen  in  Concilio  vindicatis,  epistola  eidem 
Cardinal!  publice  oblata  1517. 

5.  Cleri  Nco-Aicreliunensis  itenique  iMxemhiir- 
gensis  et  Lusitanorum  Romae  2^>'«ese7itiuni  cpi- 
stolae,  quibus  se  desiderare  significatit,  ut  qmiti- 

ficia  infallibilitas  definiatur. 

487.  Cleri  archidioecesis  Neo-Aurelianensis 
epistola  1517. 

488.  Sacerdotura  Luxemburgensium , qui 
supplication!  Epternacensi  interfuerunt, 
epistola  1518. 

489.  Lusitanorum  Komae  praesentium  epi- 
stola 1518. 

6.  Cleri  Italiae,  Pi'aepositi  Genei'alis  Passionisfa- 
rum , Commissionis  dogmaticae  consultorum  epi- 
stolae, quibus  signifcajit , quani  sibl  oqdata  sit 

definitio  infallibilitatis  Romani  Pontijicis. 

490.  Aliquae  ex  multis  epistolis  Cleri  Ita- 
liae 1519. 

491.  Epistola  Praepositi  generalis  Passio- 
nistarum  1524. 

492.  Epistola  aliquorum  consultorum  com- 
raissionis  dogmaticae  1525. 

7.  Nonnullae  Pii  IX.  SS.  Pontificis  epistolae  ad 
eos,  qui  de  infallihilitafe  pontificia  sire  literas  ad 
eum  miserunt,  sire  libros  scripiseriitit,  et  quaedam 

orationes,  qnas  temjiore  Concilii  Jiabuit. 

493.  Nonnullae  Pii  IX.  epistolae  ad  eos, 
qui  literis  suam  de  S.  Sedis  praerogativis 
profess!  sunt  fidem  1525. 

494.  Nonnullae  Pii  IX.  epistolae  ad  eos, 
qui  scripta  de  rebus  ad  Concilium  spec- 
tantibus  ediderunt  1535. 

495.  Orationes  quaedam  a Pio  IX.  tempore 
Concilii  habitae  1540. 


8.  Documenta  ad  cam,  qiiam  Gubernia  in  rebus 
concUiaribus  servarunt,  ratiotiem  spectatitia. 

a.  Docamenta  ad  Galliam  spectantia. 

496.  Comitis  Daru,  Galliae  rerum  externa- 
rum  ministri,  ad  Marchionem  Banneville, 
Galliae  apud  S.  Sedem  legatum,  epistola 
(8.  Jan.),  ejusdemque  in  Gallico  senatu 
oratio  (11.  Jan.)  1546. 

497.  Ejusdem,  post  acceptum  nuntium  do 
postulata  infallibilitatis  definitione,  ad  eun- 
dem  data  epistola  1550. 

498.  Kiili  Darboy,  Archiepiscopi  Parisiensis, 
adImperatoremNapoleonem  epistola  1551. 

499.  Emi  Lavigerie,  Archiepiscopi  Alge- 
riensis,  cum  Aemilio  Ollivier,  ministro 
Galliae,  de  infallibilitatis  definitione  col- 
loquium 1552. 

500.  Comitis  Daru  memorialis  libellus  (20. 
Febr.)  a Marchione  Banneville  Card.  An- 
tonelli  oblatus  1553. 

501.  Efiii  Card.  Antonelli  responsum  1555. 

502.  Aemilii  Ollivier,  Gallici  ministerii  prae- 
sidis,  ad  unum  ex  minor!  globo  Episcopum 
literae  1559. 

503.  Ejusdem  literae  ad  Comitem  Daru  1559. 

504.  Ejusdem  per  ephemerides  vulgata  signi- 
ficatio  quaedam  de  ratione,  quam  Guber- 
nium  erga  Cone,  servandam  putet  1560. 

505.  Eationes  ab  Aemilio  Ollivier  Impera- 
tori  propositae,  cur  Gubernium  in  res 
Concilii  se  ingerere  non  debeat  1560. 

506.  Episcopi  Nivernensis  ad  Aemilium 
Ollivier  epistola  1561. 

507.  D”'  Lefebvre  de  Behaine,  Marchionis 
Banneville  Eomae  vices  gerentis,  ad  mi- 
nistrum Ollivier  telegramma  1561. 

508.  Comitis  Daru  ad  Marchionem  Banne- 
ville (Parisios  vocatum)  literae  (6.  Aprilis) 
de  Card.  Antonelli  response  1561. 

509.  Ejusdem  ad  eundera  literae  (6.  Aprilis) 
1563. 

510.  Memorialis  libellus  (5.  Aprilis)  Comitis 
Daru  a Marchione  Banneville  Eomam 
reverse  SS.  Pontifici  oblatus  1563. 

511.  Aemilius  Ollivier,  Comitis  Daru  in  rebus 
externis  administrandis  ad  tempus  suc- 
cessor, scribit  Marchioni  Banneville,  ut 
omnia,  quae  ad  Concilium  spectent,  dili- 
genter  observet,  neque  tamen  quidquam 
agat,  quo  se  rebus  Concilii  interponere 
videri  possit  1566. 

512.  Marchionis  ad  Ducem  Gramont,  rerum 
externarum  a d.  15.  Maii  ministrum,  re- 
sponsum 1567. 

513.  Aemilius  Ollivier  loco  Duels  Gramont 
absentis  respondet  1567. 

514.  Euius  Darboy  scribit  ad  Imperatorem 
Napoleonem  1567. 

515.  Idem  ad  eundem  1568. 

516.  Minister  Ollivier  Archiepiscopo  Pari- 
siensi  respondet  1569. 

b.  Doenmenta  ad  Anstriam  spectantia. 

517.  Comitis  Beust,  imperii  Austriaci  Can- 
cellarii,  ad  Comitem  Trauttmansdorff,  im- 
perialem  Eomae  legatum,  literae  (26.  Dec. 

1869. )  1569. 

518.  Ejusdem  ad  eundem  literae  (10.  Febr. 

1870. ),  quibus  significat,  Gubernium  Au- 
striaco-Hungaricum , quum  antea  nulla- 
tenus  se  Concilii  rebus  immiscere  vellet, 
jam  timere  coepisse,  ne  qua  decreta 
Concilium  ferat,  quibus  civilis  societatis 
libertas  minuatur  1570. 

519.  Comes  Beust  superiores  literas  ad 
Comitem  Wimpffen,  Austriaco-Hungari- 
cum  Berolini  legatum,  transraittit  1572. 


520.  Comes  Wimpffen  respondet,  se  utras- 
que  superiores  literas  Comiti  Bismarck 
legisse.  Quid  Comes  animadverterit  1574. 

521.  Comitis  Beust  ad  Comitem  Ingelheim, 
legatum  Monachiensem,  literae  1574. 

522.  Comitis  Ingelheim  responsum  1575. 

523.  Comes  Trauttmansdorff  Comiti  Beust 
scribit,  se  Card.  Antonelli  convenisse, 
eique,  quae  literis  ad  se  datis  contine- 
rentur,  significasse.  Quid  Cardinalis 
animadverterit  1575. 

524.  Comitis  Beust  ad  Comitem  Trautt- 
mansdorff literae,  quibus  significat,  quid 
sit  Cardinal!  respondendum  1577. 

525.  Comes  Beust,  ad  Principem  Metternich, 
Parisiis  legatum,  datis  literis,  eum  gratias 
agere  jubet  Comiti  Daru , quod  secum 
literas  d.  20.  Febr.  ad  Marchionem  Banne- 
ville scriptas  communicarit  1578. 

526.  Princeps  Metternich  Comiti  Beust 
(10.  Martii)  nuntiat,  Comitem  Daru  non 
sine  terrore  audivisse,  schematis  de  in- 
fallibilitate  tractationem  in  d.  17.  Martii 
esse  indictam.  Quid  Comes  Daru  egerit 
1578. 

527.  Comitis  Beust  ad  Comitem  Trautt- 
mansdorff telegramma  (13.  Martii)  1579. 

528.  Comitis  Beust  ad  Baronera  Kiibeck, 
Austriaco -Hungaricum  Florentiae  lega- 
tum, literae  (12.  Martii)  1579. 

529.  Idem  eidem  nuntiat , se  a Principe 
Metternich  literas  (d.  10.  Martii)  accepisso 
de  novis  postulatis  Gubernii  Gallici  1581. 

530.  Idem  ad  Principem  Metternich  binas 
superiores  literas  transmittit,  ut  eas  cum 
Comite  Daru  communicet  1582. 

531.  Baronis  Kiibeck  ad  Comitem  Beust 
literae  (19.  Martii)  1583. 

532.  Eesponsum  Comitis  Beust  1584. 

533.  Baronis  Kiibeck  responsum  1585. 

534.  Comes  Beust  legato  Trauttmansdorff 
mittit  memorialem  libellum  Comitis  Daru, 
quem  se  plane  probare  significat.  Ex- 
ponit, qua  ratione  erga  Concilium  sibi 
utendum  putet  1585. 

535.  Comitis  Beust  ad  Equitem  Zwierzina, 
negotia  Monachii  gerentem,  literae,  quibus 
superiores  literas  adjungit  ministro  rerum 
externarum  tradendas  1586. 

536.  Eques  Zwierzina  respondet,  Comitem 
Bray  similes  literas  Eomam  missurum  1586. 

537.  Comitis  Beust  ad  Principem  Metternich 
epistola  (27.  Aprilis)  1587. 

538.  Princeps  Metternich  Comiti  Beust  signi- 
ficat, quid  consilii  Aemilius  Ollivier,  jam 
rerum  externarum  minister,  respectu  Con- 
cilii ceperit  1587. 

539.  Cardinalis  Antonelli  ad  Nuntium  Apost. 
Viennensem  literae,  quibus  ad  ea respondet, 
quae  Comes  Beust  d.  10.  Febr.  Eomam 
ad  legatum  scripserat  1588. 

540.  Comes  Beust,  quum  superiorum  lite- 
rarum  exemplar  a Nuntio  accepisset, 
easdem  cum  Austriaco  Eomae  legato  com- 
municat  1590. 

541.  Comes  Beust  legato  Trauttmansdorff’ 
gratias  agit,  quod  se  de  rebus  Concilii 
certiorem  faciendum  curet  1590. 

0.  Doenmenta  spectantia  ad  Bavariam,  Hispaniam,  Galliam. 

542.  Emi  Ignatii  Senestrey,  Episcopi  Eatis- 
bonensis,  ad  Comitem  Tauffkirchen,  Ba- 
varicum  Eomae  legatum,  literae  de  peti- 
tione  definitionis  infallibilitatis  (17.  Jan. 
1870.)  1591. 

543.  Comitis  Tauffkirchen  responsio  1591. 

544.  Conies  Bray,  rerum  externarum  Ba- 


XX 


Index. 


variae  minister,  Comiti  Taufflcirclien  nun- 
tiat,  regium  Gnbernium  memoriali  Comitis 
Darn  plane  adhaerere,  mandatque,  ut  id 
Cardinali  secretario  status  significet  1592. 

545.  Minister  Hispaniae  Sagasta  iis , qui 
apud  exteras  aulas  regniHispanici  negotia 
gerunt,  significat,  quam  rationem  Guber- 
nium  in  rebus  Concilii  sequi  velit  1593. 

546.  Visconti-Yenosta,  rerum  externarum 
in  Italia  minister , in  sessione  senatus 
deputato  de  Boni  interroganti,  quae  Gu- 
bernii  sit  ad  Concilium  ratio , respondet 
1593. 

d.  Documenta  spectantia  ad  Eomssiam. 

547.  Comitis  Bismarck  ad  Comitem  Arnim, 
Komae  legatum,  literae  (5.  Jan.)  de  ratione 
in  rebus  Concilii  sequenda  1597. 

548.  Ejusdem  ad  eundem  de  eadem  re 
literae  (13.  Martii)  1599. 

549.  Breves  quaedam  rerum  opinionumque 
communicationes  (15.  Martii  — 6.  Mali) 
inter  Comitem  Arnim  et  Borussiae  Gnber- 
nium, praesertim  de  tuendo  Gallic!  mini- 
sterii  libello  1601. 

550.  Comitis  Arnim  ad  Card.  Antonelli 
literae,  quibus  Gubernii  Gallici  memo- 
rialem  libellum  commendat,  quasque  ob 
causas  Germaniae  et  ipsi  Ecclesiae  a 
Concilio  timendum  putet,  exponit  1602. 

551.  Gubernii  Borussici  ad  sues  legates 
literae  (m.  Mart.)  1603. 

552.  Comitis  Arnim  ad  Episcopum  quondam 
memorialis  libellus  1604. 

553.  Mutuae  inter  legatum  Arnim  et  Gu- 
bernium  Borussicum  regemque  literae 
(11.  Junii  — 20.  Julii),  praesertim  de 
mode,  quo  se  gerere  debeant  legati,  si 
proclametur  dogma  infallibilitatis  Ponti- 
ficiae  1607. 

.9.  Documenia  spectantia  ad  ipsos  Patrum  et  theo- 

logorum  lahores,  qnibtis  utramque  Constiiutionem 
doqmaticam  perfciehant. 

554.  De  prime  schemate  Constitutionis  dog- 
maticae  disquisitio  coram  XXIV  Patribus 
deputatis  habita  a J.  B.  Eranzelin  S.  J., 
consultore  Commissionis  theologicae  1611. 

555.  Schema  Constitutionis  dogm.  de  fide 
cath.  Patrum  examini  propositum  1628. 

556.  Ejusdem  schematis  pars  altera  1632. 

557.  Capitis  VI,  ejusdem  schematis  textus 
reformatus  1638. 

558.  Constitutio  dogmatica  prima  de  Ec- 
clcsia  Christ!  Deputationis  fidei  examini 
proposita  1640. 

559.  Formulae  tres  pro  emendatione  capi- 
tis IV.  Constitutionis  primae  de  Ecclesia 
Christ!  in  Deputatione  fidei  propositae  1643. 

560.  Quomodo  electa  sit  Deputatio  pro 
rebus  ad  fidem  pertinentibus , quaeque 
in  ejus  Sessionibus  acta  sint:  narratio  ex 
ipsarum  Sessionum  actis  et  ex  unius 
Patrum  deputatorum  diurnis  commen- 
tariis  desumpta  1646. 

561.  Ex  iisdem  diurnis  commentariis  nar- 
ratur,  quomodo  caput  IV.  Constitutionis 
primae  de  Ecclesia  Christ!,  quo  definitur 
Komani  Pontificis  infallibilitas,  exstiterit 
et  a Concilio  sancitum  sit  1695. 


562.  Literae , quihus  invitabantur  Patres, 
ut  petitioni  definitionis  infallibilitatis 
pontificiae  subscriberent  1703. 

563.  Fasciculus  emendationum  capitis  IV. 
Constitutionis  primae  de  Ecclesia  Christ!, 
quae  in  privatis  plurium  Patrum  con- 
gressibus  propositae  sunt  ante  d.  26.  Junii 
1704. 

564.  Emendatio  capitis  IV.  ah  Episcopo 
Paderbornensi  in  Congregatione  general! 
79.  die  30.  Junii  proposita  1713. 

565.  Aliquae  ex  emendationibus  capitis  IV. 
Constitutionis  dogmaticae  primae  de  Ec- 
clesia Christ!,  quae  post  d.  26.  Junii  in 
privatis  Patrum  congr  jssibus , vel  modo 
privato  in  Deputatione  pro  rebus  fidei 
propositae  sunt  1713. 

10.  Documenta  ad  Constitntionum  conciliarium 

promulgationeni  et  receptionem  atque  ad  Concilii 
suspensionem  spectantia. 

566.  Card.  Antonelli  ad  Nuntios  Apostolicos 
literae,  quibus  notat,  praeter  confirma- 
tionem  et  promulgationem  in  Sessione 
solemn!  d.  18.  Julii  factam , nulla  alia 
promulgatione  Constitutionis  primae  de 
Ecclesia  opus  esse  1715. 

567.  Relationis,  quam  Carolus  Stremayr, 
cultus  et  institutionis  in  Austria  minister, 
de  Concordato  abrogando  ad  Imperatorem 
habuit,  epitome  1716. 

568.  Comitis  Beust  ad  Equitem  Palomba, 
legationis  Romae  secretarium , de  abro- 
gatione  Concordat!  literae  1721. 

569.  Primatis  Hungariae  ad  Regiam  Maje- 
statem  literae  contra  „Placetum  regium", 
occasione  definitae  in  S.  Concilio  Vaticano 
infallibilitatis  Romani  Pontificis  reno- 
vatum.  Literarum  initium  1724. 

570.  Liberi  Baronis  Eotvos  ad  Primatem  de 
„P]aceti‘‘  limitibus  literae  1724. 

571.  Bani  Croatiae  de  „Placeto“  ad  Epi- 
scopos  literae  1725. 

572.  Gubernii  Bavarici  ad  Episcopos  epi- 
stola,  qua  prohibetur  decretorum  Concilii 
sine  „Placeto“  promulgatio  1725. 

573.  Episcopi  Ratisbonensis  de  „Placeto“ 
ad  Regem  epistola  1726. 

574.  Quaestiones,  quas  Gubernium  Bavari- 
cum  de  infallibilitate  proponit  professo- 
ribus  theologiae  et  jurisprudentiae  Uni- 
versitatum  Monachiensis  et  Wircebur- 
gensis  1728. 

574  b.  Gubernii  Badensis  de  Concilii  de- 
cretis  declaratio  1729. 

575.  Gubernii  Wiirttembergensis  (ministri 
Gessler)  declaratio  1729. 

576.  Dioecesis  Basileensis  catholica  Confe- 
rentia  dioecesana,  quae  dicitur,  in  con- 
ventu  Soloduri  habito  de  Constitutionibus 
dogmaticis  Concilii  quaedam  decreta  edidit 
1730. 

577.  Confoederationis  Helveticae  senatus- 
consultum  1730, 

578.  Raeli,  regni  Italici  cultus  et  justitiae 
minister,  provinciarum  magistratibus  literis 
encyclicis  significat,  quomodo,  sidecretum 
infallibilitatis  publicetur,  se  gerere  de- 
beant 1230. 

579.  Aliquorum  virorum  ex  Rhenania  in 


urbe  Konigswinter  congregatorum  contra 
Constitutionem  primam  de  Ecclesia  decla- 
ratio 1731. 

580.  Professorum  Germaniae,  qui  Consti- 
tution! primae  de  Ecclesia  se  subjicere 
nolebant,  in  conventu  Niirembergensi 
declaratio  1731. 

581.  Acta  conventus,  quern  Fuldae  habue- 
runt  Episcopi  Germaniae  1732. 

582.  Episcoporum  Germaniae  post  conven- 
tum  Fuldensem  literae  pastorales  1733, 

583.  Rtni  Archiepiscopi  Coloniensis  epistola, 
qua  eos  Episcopos  Germaniae,  qui  Ful- 
dam  non  venerant,  invitat,  ut  epistolae 
pastorali  subscribant  1735. 

584.  Pii  IX.  SS.  Pontificis  ad  Rmos  Archi- 
episcopos  et  Episcopos,  qui  literis  pasto- 
ralibus  subscripserunt,  epistola  1736. 

585.  Gubernium  Italicum  literis  encyclicis 
declarat,  Urbis  per  Italos  occupationem, 
quum  libertati  Concilii  non  obsit,  nullam 
esse  rationem,  cur  id  suspendatur  1738. 

Siipplementum. 

Emendationes  a nonnullis  Patribus  propo- 
sitae in  Congregatione  general!  super 
schemate  de  Sede  Episcopal!  vacante  1739. 

Schema  Constitutionis  de  Sede  Episcopal! 
vacante  juxta  emendationes  a Congrega- 
tione general!  admissas  reformatum  1741. 

Emendationes  a nonnullis  Patribus  propo- 
sitae in  Congregationibus  generalibus 
super  schemate  deparvo  Catechismo  1743. 

Conditiones  a nonnullis  Patribus  adjectae 
in  ferendo  suffragio  super  schemate  de 
parvo  Catechismo  1744. 

Postulatum  de  usura  1747. 

Orientalium  de  arabica  Vulgatae  versione 
postulatum  1747. 

Postulata  (2)  de  Deputatione  pro  rebus 
ritus  orientalis  et  apostolicis  missionibus 
in  duas  dividenda  1748. 

Postulatum  de  aula  Concilii  et  Congrega- 
tionibus praeparatoriis  1749. 

Siipplementum  ad  Episcoporum  Ord.  Mino- 
rum  petitionem  (p.  940)  1749. 

Patrum  contra  calumniosos  libellos  prote- 
statio  1750. 

Supplementum  indicis  adhaesion.  (v.  p.  995) 
1752. 


Index  personarum  1753. 

Index  rerum  1833. 

Indices  generales  septeni  volnminum  Collec- 
tionis  Lacensis. 

I.  Indices  omnium  Conciliorum  vel  Con- 
ventuum,  quorum  acta  in  Coll.  Lac. 
continentur  1901. 

1.  Index  clironologicus  1901. 

2.  Index  alpliabeticus  1903. 

3.  Index  geographicus  1905. 

II.  Index  rerum,  quae  in  septem  Coll. 
Lac.  rerum  indicibus  referuntur  1907. 


ACTA  ET  DECKETA 


SACROSANCTI  OECUMENICI  CONCILII  VATICAN! 


Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii  Papae  IX.  Litterae  Apostolicae  quibus 
indicitur  oecumenicum  Concilium  Vaticanum  Romae  habendum, 
et  die  Immaculatae  Conceptioni  Deiparae  Virginia  sacro  an. 
MDCCCLXIX.  incipiendum. 

PIUS  EPISCOPUS 

SERVUS  SERVORUM  DEI 
ad  futuram  ret  memoriam. 

Aeterni  Patris  Unigenitus  Filius  propter  nimiam, 
qua  nos  dilexit , charitatem , ut  universum  humanum 
genus  a peccati  iugo,  ac  daemonis  captivitate,  et  er- 
rorum  tenebris,  quibus  primi  parentis  culpa  iamdiu 
misere  premebatur,  in  plenitudine  temporum  vindi- 
caret,  de  caelesti  sede  descendens,  et  a paterna  gloria 
non  recedens,  mortalibus  ex  Immaculata  Sanctissima- 
que  Virgine  Maria  indutus  exuviis  doctrinam,  ac  vi- 
vendi  disciplinam  e caelo  delatam  manifestavit,  eam- 
demque  tot  admirandis  operibus  testatam  fecit ; ac 
semetipsum  tradidit  pro  nobis  oblationem  et  hostiam 
Deo  in  odorem  suavitatis.  Antequam  vero,  devicta 
morte,  triumphans  in  caelum  consessurus  ad  dexteram 
Patris  conscenderet,  misit  Apostolos  in  mundum  uni- 
versum, ut  praedicarent  evangelium  omni  creaturae, 
eisque  potestatem  dedit  regendi  Ecclesiam  suo  san- 
guine acquisitam,  et  constitutam,  quae  est  colimna  et 
firmamentmn  veritatis,  ac  caelestibus  ditata  tbesauris 
tutum  salutis  iter,  ac  verae  doctrinae  lucem  omnibus 
populis  ostendit,  et  instar  navis  in  alium  saeculi  hums 
ita  natat,  ut,  ‘pereunte  mundo , onines  quos  suscipit, 
servet  illaesos  ! Ut  autem  eiusdem  Ecclesiae  regimen 
recte  semper  atque  ex  ordine  procederet,  et  omnis 
christianus  populus  in  una  semper  fide,  doctrina,  cha- 
ritate  et  comrnunione  persisteret,  turn  semetipsum  per- 
petuo  affuturum  usque  ad  consummationem  saeculi 
promisit,  turn  etiam  ex  omnibus  unum  selegit  Petrum, 
quern  Apostolorum  Principem , suumque  hie  in  terris 
Vicarium,  Ecclesiaeque  caput,  fundamentum  ac  cen- 
trum constituit,  ut  cum  ordinis  et  honoris  gradu,  turn 
praecipuae  plenissimaeque  auctoritatis , potestatis  ac 
iurisdictionis  amplitudine  pasceret  agnos  et  oves,  con- 

‘ S.  Max.  Serm.  94.  [Migne  Patr.  Lat.  LVII,  722.] 

CoU.  Lac.  vn. 


a firmaret  fratres,  universamque  regeret  Ecclesiam,  et 
esset  caeli  ianitor  ac  Ugandorum  solvendorumque  ar- 
biter, mansura  etiam  in  caelis  iudiciorum  suorum  de- 
finitione  ! Et  quoniam  Ecclesiae  unitas  et  integritas, 
eiusque  regimen  ab  eodem  Christo  institutum  perpe- 
tuo  stabile  permanere  debet,  iccirco  in  Romanis  Pon- 
tificibus  Petri  successoribus,  qui  in  hac  eadem  Romana 
Petri  Cathedra  sunt  collocati,  ipsissima  suprema  Petri 
in  omnem  Ecclesiam  potestas,  iurisdictio,  primatus  ple- 
nissime  perseverat  ac  viget. 

Itaque  Romani  Pontifices,  omnem  dominieum  gre- 
gem  pascendi  potestate  et  cura  ab  ipso  Christo  Do- 
mino in  persona  beati  Petri  divinitus  sibi  commissa 
utentes,  nunquam  intermiserunt  omnes  perferre  labo- 
^ res,  omnia  suscipere  consilia,  ut  a solis  ortu  usque 
ad  occasum  omnes  populi,  gentes,  nationes  evangeli- 
cam  doctrinam  agnoscerent,  et  in  veritatis  ac  iustitiae 
viis  ambulantes  vitam  assequerentur  aeternam.  Omnes 
autem  norunt  quibus  indefessis  curis  iidem  Romani 
Pontifices  fidei  depositum , Cleri  disciplinam , eiusque 
sanctam  doctamque  institutionem,  ac  matrimonii  sancti- 
tatem  dignitatemque  tutari,  et  christianam  utriusque 
sexus  iuventutis  educationem  quotidie  magis  promo- 
vere,  et  populorum  religionem,  pietatem,  raorumque 
honestatem  fovere,  ac  iustitiam  defendere,  et  ipsius 
civilis  societatis  tranquillitati,  ordini,  prosperitati , ra- 
tionibus  consulere  studuerint. 

Neque  omiserunt  ipsi  Pontifices , ubi  opportunum 
^ existimarunt,  in  gravissimis  praesertim  temporum  per- 
turbationibus,  ac  sanctissimae  nostrae  religionis  civilis- 
que  societatis  calamitatibus  generalia  convocare  Con- 
cilia, ut  cum  totius  catholici  orbis  Episcopis,  quos 
Spiritus  Sanctus  posuit  regere  Ecclesiam  Dei,  collatis 
consiliis , coniunctisque  viribus  ea  omnia  provide  sa- 
pienterque  constituerent , quae  ad  fidei  potissimum 
dogmata  definienda,  ad  grassantes  errores  profligandos, 
ad  catholicam  propugnandam , illustrandam  et  evol- 
vendam  doctrinam , ad  ecclesiasticam  tuendam  ac  re- 
parandam  disciplinam,  ad  corruptos  populorum  mores 
corrigendos  possent  conducere. 

* S.  Leo  Serm.  II.  [Migne  P.  L.  LIV,  146.  Serm.  III.] 

1 


3 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


4 


lam  vero  omnibus  compertum  exploratumque  est  a 
qua  horribili  tempestate  nunc  iactetur  Ecclesia,  et 
quibus  quantisque  malis  civilis  ipsa  affligatur  societas. 
Etenim  ab  acerrimis  Dei  bominumque  bostibus  catholica 
Ecclesia,  eiusque  salutaris  doctrina,  et  veneranda  po- 
testas,  ac  suprema  liuius  Apostolicae  Sedis  auctoritas 
oppugnata,  proculcata,  et  sacra  omnia  despecta,  et 
ecclesiastica  bona  direpta,  ac  sacrorum  Antistites,  et 
spectatissimi  viri  divino  ministerio  addicti,  hominesque 
catholicis  sensibus  praestantes  modis  omnibus  divexati, 
et  Religiosae  Familiae  extinctae,  et  impii  omnis  ge- 
neris libri,  ac  pestiferae  ephemerides,  et  multiformes 
perniciosissimae  sectae  undique  diffusae,  et  miserae 
iuventutis  institutio  ubique  fere  a Clero  amota,  et 
quod  peius  est,  non  paucis  in  locis  iniquitatis  et  er-  b 
roris  magistris  commissa.  Hinc  cum  summo  Nostro 
et  bonorum  omnium  moerore,  et  nunquam  satis  de- 
plorando  animarum  damno  ubique  adeo  propagata  est 
impietas,  morumque  corruptio,  et  effrenata  licentia, 
ac  pravarum  cuiusque  generis  opinionum,  omniumque 
vitiorum  et  scelerum  contagio,  divinarum  liumanarum- 
que  legum  violatio,  ut  non  solum  sanctissima  nostra 
religio,  verum  etiam  liumana  societas  miserandum  in 
modum  perturbetur  ac  divexetur. 

In  tanta  igitur  calamitatum , quibus  cor  Nostrum 
obruitur,  mole  supremum  Pastorale  ministerium  Nobis 
divinitus  commissum  exigit,  ut  omnes  Nostras  magis 
magisque  exeramus  vires  ad  Ecclesiae  reparandas 
ruinas,  ad  universi  dominici  gregis  salutem  curandam,  ^ 
ad  exitiales  eorum  impetus  conatusque  reprimendos, 
qui  ipsam  Ecclesiam,  si  fieri  unquam  posset,  et  civi- 
lem  societatem  funditus  evertere  connituntur.  Nos 
quidem,  Deo  auxiliante,  vel  ab  ipso  supremi  Nostri 
Pontificatus  exordio  nunquam  pro  gravissimi  Nostri 
officii  debito  destitimus  pluribus  Nostris  Consistoriali- 
bus  Aliocutionibus  et  Apostolicis  Litteris  Nostram  at- 
tollere  vocem,  ac  Dei  eiusque  sanctae  Ecclesiae  cau- 
sam  Nobis  a Christo  Domino  concreditam  omni  studio 
constanter  defendere,  atque  liuius  Apostolicae  Sedis, 
et  iustitiae  veritatisque  iura  propugnare,  et  inimicorum 
liominum  insidias  detegere,  errores  falsasque  doctrinas 
damnare,  et  impietatis  sectas  proscribere,  ac  universi 
dominici  gregis  saluti  advigilare  et  consulere. 

Verum  illustribus  Praedecessorum  Nostrorum  ve-  ^ 
stigiis  inhaerentes  opportunum  jiropterea  esse  existi- 
mavimus,  in  generate  Concilium,  quod  iamdiu  Nostris 
erat  in  votis,  cogere  omnes  Venerabiles  Fratres  totius 
catholici  orbis  sacrorum  Antistites,  qui  in  sollicitudinis 
Nostrae  partem  vocati  sunt.  Qui  quidem  Venerabiles 
Fratres  singulari  in  catholicam  Ecclesiam  amore  in- 
censi,  eximiaque  erga  Nos  et  Apostolicam  hanc  Sedem 
pietate  et  observantia  spectati,  ac  de  animarum  salute 
anxii,  et  sapientia,  doctilna,  eruditione  praestantes, 
et  una  Nobiscum  tristissimam  rei  cum  sacrae  turn 
publicae  conditionem  maxirne  dolentes  niliil  antiquius 
habent,  quam  sua  Nobiscurn  communicare  et  conferre 
consilia,  ac  salutaria  tot  calamitatibus  adhibere  remedia. 


In  oecumenico  enim  hoc  Concilio  ea  omnia  accuratis- 
simo  examine  sunt  perpendenda  ac  statuenda,  quae 
hisce  praesertim  asperrimis  temporibus  maiorem  Dei 
gloriam , et  fidei  integritatem , divinique  cultus  deco- 
rem , sempiternamque  hominum  salutem , et  utriusque 
Cleri  disciplinam,  eiusque  salutarem  solidamque  cultu- 
ram,  atque  ecclesiasticarum  legum  observantiam , mo- 
rumque emendationem,  et  christianam  iuventutis  insti- 
tutionem,  et  communem  omnium  pacem  et  concordiam 
in  primis  respiciunt.  Atque  etiam  intentissimo  studio 
curandum  est,  ut,  Deo  bene  iuvante,  omnia  ab  Eccle- 
sia et  civili  societate  amoveantur  mala,  ut  miseri  er- 
rantes  ad  rectum  veritatis,  iustitiae,  salutisque  trami- 
tem  reducantur,  ut  vitiis  erroribusque  eliminatis,  au- 
gusta  nostra  religio  eiusque  salutifera  doctrina  ubique 
terrarum  reviviscat,  et  quotidie  magis  propagetur  et 
dominetur;  atque  ita  pietas,  honestas,  probitas,  iustitia, 
charitas  omnesque  christianae  virtutes  cum  maxima 
humanae  societatis  utilitate  vigeant  et  efflorescant. 
Nemo  enim  inficiari  unquam  poterit,  catholicae  Ec- 
clesiae eiusque  docti-inae  vim  non  solum  aeternam 
hominum  salutem  spectare,  verum  etiam  prodesse  tem- 
porali  populorum  bono,  eorumque  verae  prosperitati, 
ordini  ac  tranquillitati,  et  humanarum  quoque  scien- 
tiarum  progressui  ac  soliditati , veluti  sacrae  ac  pro- 
fanae  historiae  annales  splendidissimis  factis  dare 
aperteque  ostendunt,  et  constanter  evidenterque  de- 
monstrant.  Et  quoniam  Christus  Dominus  illis  verbis 
Nos  mirifice  recreat,  reficit  et  consolatur,  uhi  sunt  duo 
vel  tres  congregati  in  nomine  meo,  ihi  sum  in  medio 
eorum  \ iccirco  dubitare  non  possumus,  quin  Ipse  in 
hoc  Concilio  Nobis  in  abundantia  divinae  suae  gratiae 
praesto  esse  velit,  quo  ea  omnia  statuere  possimus, 
quae  ad  maiorem  Ecclesiae  suae  sanctae  utilitatem  quo- 
vis  modo  pertinent.  Ferventissimis  igitur  ad  Deum 
luminum  Patrem  in  humilitate  cordis  Nostri  dies  noc- 
tesque  fusis  precibus,  hoc  Concilium  omnino  cogendum 
esse  censuimus. 

Quamobrem  Dei  ipsius  omnipotentis  Patris,  et  Filii, 
et  Spiritus  Sancti,  ac  beatorum  eius  Apostolorum  Petri 
et  Pauli  auctoritate,  qua  Nos  quoque  in  terris  fungi- 

mur,  freti  et  innixi,  de  Venerabilium  Fratrum  Nostro- 
rum S.  R.  E.  Cardinalium  consilio  et  assensu  sacrum 
oecumenicum  et  generate  Concilium  in  hac  alma  urbe 
Nostra  Roma  futuro  anno  millesimo  octingentesimo 
sexagesimo  nono  in  Basilica  Vaticana  habendum , ac 
die  octava  mensis  Decembris  Immaculatae  Deiparae 
Virginis  Mariae  Conceptioni  sacra  incipiendum , pro- 
sequendum, ac,  Domino  adiuvante,  ad  ipsius  gloriam, 
ad  universi  Christiani  populi  salutem  absolvendum  et 
perficiendum,  hisce  Litteris  indicimus,  annuntiamus, 
convocamus  et  statuimus.  Ac  proinde  volumus,  iube- 

mus,  omnes  ex  omnibus  locis  tarn  Venerabiles  Fratres 
Patriarchas,  Archiepiscopos,  Episcopos,  quam  dilectos 
filios  Abbates,  omnesque  alios,  quibus  iure,  aut  privi- 


* Matth.  18,  20. 


5 


Indictio  Concilii. 


6 


legio  in  Conciliis  generalibus  residendi,  et  sententias  ^ 
in  eis  dicendi  facta  est  potestas,  ad  hoc  oecumenicum 
Concilium  a Nobis  indictura  venire  debere;  requiren- 
tes,  hortantes,  admonentes  ac  nihil ominus  eis  vi  iuris- 
iurandi,  quod  Nobis,  et  huic  Sanctae  Sedi  praestite- 
runt,  ac  sanctae  obedientiae  virtute,  et  sub  poenis 
iure  aut  consuetudine  in  celebrationibus  Conciliorum 
adversus  non  accedentes  ferri  et  proponi  solitis,  man- 
dantes  arcteque  praecipientes , ut  ipsimet,  nisi  forte 
iusto  detineantur  impedimento,  quod  tamen  per  legi- 
times procuratores  Synodo  probare  debebunt,  sacro 
huic  Concilio  omnino  adesse  et  interesse  teneantur. 

In  earn  autem  spem  erigimur  fore , ut  Deus , in 
cuius  manu  sunt  hominum  corda,  Nostris  votis  propi- 
tius  annuens  ineffabili  sua  misericordia  et  gratia  ef-  b 
ficiat,  ut  omnes  supremi  omnium  populorum  Principes 
et  Moderatores,  praesertim  catholici,  quotidie  magis 
noscentes  maxima  bona  in  humanara  societatem  ex 
catholica  Ecclesia  redundare,  ipsamque  lirmissimum 
esse  imperiorum  regnorumque  fundamentum , non  so- 
lum minime  impediant,  quominus  Yenerabiles  Fratres 
sacrorum  Antistites  aliique  omnes  supra  commemorati 
ad  hoc  Concilium  veniant,  verum  etiam  ipsis  libenter 
faveant  opemque  ferant,  et  studiosissime,  uti  decet 
catholicos  Principes,  iis  cooperentur,  quae  in  maiorem 
Dei  gloriam,  eiusdemque  Concilii  bonum  cedere  queaiit. 

Ut  vero  Nostrae  hae  Litterae,  et  quae  in  eis  con- 
tinentur  ad  notitiam  omnium,  quorum  oportet,  per- 
veniant,  neve  quis  illorum  ignorantiae  excusationem  ^ 
praetendat,  cum  praesertim  etiam  non  ad  omnes  eos, 
quibus  nominatim  illae  essent  intimandae,  tutus  forsi- 
tan  pateat  accessus,  volumus  et  mandamus,  ut  in  Pa- 
triarchalibus  Basilicis  Lateranensi , Vaticana  et  Libe- 
riana,  cum  ibi  multitude  populi  ad  audiendam  rem 
divinam  congregari  solita  est,  palam  clara  voce  per 
Curiae  Nostrae  Cursores,  aut  aliquos  publicos  notaries 
legantur,  lectaeque  in  valvis  dictarum  Ecclesiarum, 
itcmque  Cancellariac  Apostolicae  portis , et  Campi 
Florae  solito  loco  et  in  aliis  consuetis  locis  affigantur, 
ubi  ad  lectionem  et  notitiam  cunctorum  aliquandiu  ex- 
positae  pendeant,  ciimque  inde  amovebuntur,  earum 
nihilominus  exempla  in  eisdem  locis  remaneant  affixa. 
Nos  cnim  per  huiusmodi  lectionem,  publicationem, 
affixionemque,  omnes  et  quoscumque,  quos  praedictac 
Nostrae  Litterae  comprehendunt,  post  S])atium  duorum 
mensium  a die  Litterarum  publicationis  et  affixionis 
ita  volumus  obligatos  esse  et  adstrictos,  ac  si  ipsismet 
iliac  coram  lectae  et  intimatae  essent,  transuinptis  qui- 
dem  earum,  quae  manu  public!  notarii  scripta  aut  sub- 
scripta,  et  sigillo  personae  alicuius  ecclesiasticae  in 
dignitate  constitutae  munita  fuerint,  ut  tides  certa,  et 
indubitata  habeatur,  mandamus  ac  decernimus. 

Nulli  ergo  omnino  hominum  liceat  hanc  pagi- 
nam  Nostrae  indictionis,  annuntiationis , convocatio- 
nis , statuti , decreti , mandati , praccepti , et  obsecra- 
tionis  infringere,  vel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si 
quis  autem  hoc  attentare  praesumpserit,  indignationern 


omnipotentis  Dei,  ac  beatorum  Petri  et  Pauli  Aposto- 
lorum  eius  se  noverit  incursurum. 

Datum  Romae  apud  sanctum  Petrum  Anno  In- 
carnationis  Dominicae  Millesimo  Octingentesimo  Sexa- 
gesimo  Octavo,  Tertio  Kalendas  lulias. 

Pontificatus  Nostri  Anno  Vicesimotertio. 

t EGO  PIUS  CATHOLICAE  ECCLESIAE 
EPISCOPUS. 

f Ego  Marius  Episc.  Ostiensis  et  Veliternus  Card. 

Decanus  Mattei  Pro-Datarius. 
t Ego  Constantinus  Episc.  Portuen.  et  S.  Rufinae 
Card.  Patrizi. 

t Ego  Aloysius  Episc.  Praenestinus  Card.  Amat 
S.  R.  E.  Vice-Cancellarius. 
f Ego  Nicolaus  Episc.  Tusculanus  Card.  Parac- 
ciani  Clarelli  a Secretis  Brevium. 
t Ego  Camillus  Episc.  Albanus  Card,  di  Pietro, 
f Ego  Carolus  Augustus  Episc.  Sabinensis  Card, 
de  Reisach. 

t Ego  Philippus  Tit.  S.  Laurentii  in  Lucina  Proto - 
Presb.  Card,  de  Angelis  Archiep.  Firmanus, 
et  S.  R.  E.  Cameiarius. 

f Ego  Fa  bins  Maria  Tit.  S.  Stephani  in  Monte 
Coelio  Presb.  Card.  Asquini. 
t Ego  Alexander  Tit.  S.  Susannae  Presb.  Card. 
Barnabo. 

f Ego  loseph  Tit.  S.  Mariae  in  Ara  Caeli  Presb. 
Card.  Milesi. 

t Ego  Petrus  Tit.  S.  Marci  Presb.  Card,  de  Sil- 
vestri. 

f Ego  Carolus  Tit.  S.  Mariae  de  Populo  Presb. 
Card.  Sacconi. 

f Ego  Angelus  Tit.  Ss.  Andreae  et  Gregorii  in 
Monte  Coelio  Presb.  Card.  Quaglia. 
f Ego  Fr.  Antonins  Maria  Tit.  Ss.  XII.  Apost. 

Presb.  Card.  Panebianco  Poenitentiarius  Maior. 
f Ego  Antoninus  Tit.  Ss.  Quatuor  Coronator.  Presb. 
Card,  de  Luca. 

f Ego  loseph  Andreas  Tit.  S.  Hieronymi  Illyri- 
corum  Presb.  Card.  Bizzarri. 
f Ego  loannes  Bapt.  Tit.  S.  Callisti  Presb.  Card. 
Pitra. 

f Ego  Fr.  Pliilippus  Maria  Tit.  S.  Sixti  Presb. 

Card.  Guidi  Archiep.  Bononiensis. 
t Ego  Gustavus  Tit.  S.  Mariae  in  Transpontina 
Presb.  Card  dTIohenlohe. 
t Ego  Aloysius  Tit.  S.  Laurentii  in  Paneperna 
Piesb.  Card.  Bilio. 

t Ego  Lucianus  Tit.  S.  Pudentianae  Presb.  Card. 
Bonaparte. 

f Ego  loseph  Tit.  Ss.  Marcellini  et  Petri  Presb. 
Card.  Berardi. 

f Ego  Ra[)hael  Tit.  S.  Crucis  in  Ilierusalem 
Presb.  Card.  Monaco. 

f Ego  lacobus  S.  Mariae  in  Via  Lata  Proto-Diac. 
Card.  Antonelli. 


1* 


7 


Acta  et  decreta  SS,  Concilii  Vaticani. 


8 


f Ego  Prosper  S.  Mariae  Scalaris  Diac.  Card,  a 
Caterini. 

t Ego  Theodulphus  S.  Eustachii  Diac.  Card.  Mertel. 

f Ego  Dominicus  S.  Mariae  in  Domnica  Diac. 
Card.  Consolini. 

f Ego  Eduardus  Ss.  Viti  et  Modesti  Diac.  Card. 
Borroraeo. 

t Ego  Hannibal  S.  Mariae  in  Aquiro  Diac.  Card. 
Capalti. 

M.  Card.  Mattel  Pro-Datarius. 

N.  Card.  Paracciani  Clarelli. 

Visa  de  Curia  D.  Bruti. 

Loco  t Plumbi. 

I.  Cugnonius. 

Reg.  in  Secretaria  Brevium. 

Testamur  et  omnibus  fidem  facimus  nos  subscript!  Protonotarii 
Apostolic!  de  numero  participantium  Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii 
Divina  Providentia  Papae  Noni  ex  Eiusdem  mandate  vulgasse  ad  Ba- 
silicam  Vaticanam  solemni  mode  Apostolicas  Litteras  , quibus  oecu- 
menicum  Concilium  indicitur,  hac  die  29  lunii  anno  1868.  In  quorum 
fidem  etc. 

Aloysius  Colombo. 

loannes  Simeoni. 

Aloysius  Pericoli. 

Dominicus  Bartolini. 

Ludovicus  lacobini. 

De  mandate  Sanctissimi  in  Christo  Patris,  et  Domini  Nostri  Do- 
mini Divina  Providentia  Pii  Papae  Noni  Anno  a Nativitate  Domini 
MDCCCLXVIII.  Indict.  XI.  die  vero  29  lunii  Pontificatus  Eiusdem 
Sanctissimi  Domini  Nostri  anno  XXIII.  praesentes  Litterae  Aposto- 
licae , post  lectionem  superius  praescriptam  , affixae , et  publicatae 
fuerunt  ad  valvas  Basilicarum  S.  loannis  Lateranensis , et  Principis 
Apostolorum , ac  S.  Mariae  Maioris,  et  Cancellariae  Apostolicae,  ac 
Magnae  Curiae  Innocentianae,  atque  in  acie  Campi  Florae,  et  in  aliis 
locis  solitis  et  consuetis  Urbis  per  me  Aloysium  Serafini  Apostolicum 
Cursorem  subscriptum. 

Aloysius  Serafini,  Cursor  Apostolicus. 

Philippus  Ossani,  Magister  Cursorum. 


Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii  Papae  IX.  Litterae  Apostolicae  ad 
omnes  Episcopos  Ecclesiarum  ritus  Orientalis  communionem  cum 
Apostolica  Sede  non  habentes. 

Ad  omnes  Episcopos  Ecclesiarum  ritus  Orientalis  communionem 
cum  Apostolica  Sede  non  habentes. 

PIUS  PP.  IX. 

Arcano  divinae  Provideiitiae  consilio , licet  .sine  iillis  meritis 
Nostris,  in  hac  sublinii  Cathedra  haeredes  beatissimi  Apostolorum 
Principis  constituti,  qui  iuxta  praerogativam  sibi  a Deo  concessam 
firma  et  solidissima  petra  est,  super  quam  Salvator  Ecclesiarn  aedi- 
ficavit  \ impositi  Nobis  oneris  sollicitudine  urgente,  ad  eos  omnes 
in  qualibet  terrarum  orbis  regione  degentes,  qui  ebristiano  nomine 
censentur,  curas  Nostras  extendere,  omnesque  ad  paternae  chari-  d 
tatis  amplexus  excitare  vebemeiitissime  cupimus  et  conamur.  Nec 
vero  absque  gravi  animae  Nostrae  periculo  partem  ullam  chri- 
stiani  populi  negligere  possumus , qui  pretiosissimo  Salvatoris 
nostri  Sanguine  redemptus  et  sacris  baptismi  aquis  in  dominicum 
gregem  adlectus,  omnem  sibi  vigilantiam  Nostrum  iure  deposcit. 
Itaque  cum  in  omnium  procuraudam  salutem,  qui  Christum  lesum 
agnoscunt  et  adorant , studia  omnia  cogitationesque  Nostras  in- 
desinenter  conferre  debeamus , oculos  Nostros  ac  paternum  ani- 
mum  ad  istas  convertimus  Ecclesias , quae  olim  unitatis  vinculo 
cum  hac  Apostolica  Sede  conglutinatae  tanta  sanctitatis  caelestis- 
que  doctrinae  laude  florebant , uberesque  divinae  gloriae  et  ani- 
marum  salutis  fructus  edebant,  nunc  vero  per  nefarias  illius  artes 
ac  machinationes,  qui  primum  sebisma  excitavit  in  caelo,  a com- 
munione  sanctae  Romanae  Picclesiae , quae  toto  orbe  diffusa  est, 
seiunctae  ac  divisae  cum  summo  Nostro  moerore  existunt. 


^ S.  Greg.  Nyssen.  Laudatio  altera  S.  Steph.  Protomart.  ap. 
Galland.  XI,  600.  [Migne  Patr.  Gr.  XLVI,  734.] 


Hac  sane  de  causa  iam  ab  ipso  supremi  Nostri  Pontificatus 
exordio  Vobis  pacis  charitatisque  verba  toto  cordis  affectu  loquuti 
sumus  b Etsi  vero  haec  Nostra  verba  optatissimum  minime  ob- 
tinuerint  exitum,  tamen  nunquam  Nos  deseruit  spes  fore,  ut  hu- 
miles  aeque  ac  ferventes  Nostras  preces  propitius  exaudire  digne- 
tur  clementissimus  ac  benignissimus  salutis  pacisque  Auctor,  qui 
operatus  est  in  medio  terrae  salutem,  quique  oriens  ex  alto  pacem 
sibi  acceptam  et  ab  omnibus  acceptandam  evidenter  ostendens,  earn 
in  orlu  suo  Angelorum  ministerio  bonae  voluntatis  hominibus  nun- 
davit , et  inter  homines  conversatus  verbo  docuit , praedicavit 
exernplo 

lam  vero  cum  nuper  de  Venerabilium  Fratrum  Nostrorum 
S.  R.  E.  Cardinalium  consilio  oecumenicam  Synodum  futuro  anno 
Romae  celebrandam,  ac  die  octavo  mensis  Decembris  Immaculatae 
Deiparae  Virginis  Mariae  Conceptioni  sacro  incipiendam  indixe- 
rimus  et  convocaverimus , vocem  Nostrum  ad  Vos  rursus  dirigi- 
mus,  et  maiore,  qua  possumus,  animi  Nostri  contentione  Vos  ob- 
secramus , monemus  et  obtestamur , ut  ad  eamdem  generalem 
Synodum  convenire  velitis,  quemadmodum  Maiores  vestri  conve- 
b nerunt  ad  Concilium  Lugdunense  II.  a recol.  mem.  B.  Gregorio  X. 
Praedecessore  Nostro  habitum , et  ad  Florentinum  Concilium  a 
fel.  record.  Eugenio  IV.  item  Decessore  Nostro  celebratum ; ut 
dilectionis  antiquae  legibus  renovatis , et  Patrum  pace , caelesti 
illo  ac  salutari  Christi  dono  quod  tempore  exaruit , ad  vigorem 
iterum  revocata *  * , post  longam  moeroris  nebulam  et  dissidii  diu- 
turni  atram  ingratamque  caliginem  serenum  omnibus  unionis  op- 
tatae  iubar  illucescat  b 

Atque  hie  sit  iucundissimus  benedictionis  fructus , quo  Chri- 
stus  lesus  nostrum  omnium  Dominus  et  Redemptor  immaculatam 
ac  dilectissimam  Sponsam  suam  catbolicam  Ecclesiarn  consoletur, 
eiusque  temperet  et  abstergat  lacrymas  in  hac  asperitate  tempo- 
rum,  ut,  Omni  divisione  penitus  sublata,  voces  antea  discrepantes 
perfecta  spiritus  unaniraitate  collaudent  Deum , qui  non  vult 
schismata  esse  in  nobis,  sed  ut  idem  omnes  dicamus  et  sentiamus 
Apostoli  voce  praecepit;  immortalesque  misericordiarum  Patri  sem- 
per agantur  gratiae  ab  omnibus  Sanctis  suis , ac  praesertim  a 
gloriosissimis  illis  Ecclesiarum  Orientalium  antiquis  Patribus  et 
Doctoribus,  cum  de  caelo  prospiciant  instauratam  ac  redintegra- 
c tam  cum  hac  Apostolica  Sede  catbolicae  veritatis  et  unitatis  centre 
coniunctionem,  quam  ipsi  in  terris  viventes  omnibus  studiis  atque 
indefessis  laboribus  foverc  et  magis  in  dies  promovere  turn  doc- 
trina,  turn  exernplo  curarunt,  diffusa  in  eorum  cordibus  per  Spi- 
ritum  Sanctum  charitate  Illius , qui  medium  maceriae  parietem 
solvit,  ac  per  Sanguinem  suum  omnia  conciliavit  et  pacavit,  qui 
signum  discipulorum  suoruni  in  unitate  esse  voluit,  et  cuius  oratio 
ad  Patrem  porrecta  est:  Rogo  ut  omnes  unum  sint , sicut  et  Nos 
unum  sumus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  VIII.  Septembris 
MDCCCLXVIII. 

Pontificatus  Nostri  Anno  Vicesimotertio. 

PIUS  PAPA  IX. 


Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii  Papae  IX.  Litterae  Apostolicae  acl 
omnes  Protestantes,  aliosque  Acatholicos. 

Ad  omnes  Protestantes , aliosque  Acatholicos. 

PIUS  PP.  IX. 

Iam  VOS  omnes  noveritis.  Nos  licet  immerentes  ad  banc  Petri 
catbedram  evectos,  et  iccirco  supremo  universae  catbolicae  Ecclesiae 
regimini  et  curae  ab  ipso  Christo  Domino  Nobis  divinitus  com- 
missae  praepositos  opportunum  existimasse,  omnes  Venerabiles 
Fratres  totius  orbis  Episcopos  apud  Nos  vocare , et  in  oecume- 
nicum  Concilium  futuro  anno  concelebrandum  cogere,  ut  cum 
eisdem  Venerabilibus  Fratribus  in  solbcitudinis  Nostrae  partem 
vocatis  ea  omnia  con.silia  suscipere  possimus,  quae  magis  oppor- 


‘ Epist.  ad  Orient.  In  suprema  d.  6.  lanuarii  an.  1848. 

^ Epist.  B.  Greg.  X.  ad  Michaelem  Palaeologum  Graec.  Imper. 
die  24.  Octobris  an.  1272.  [Hardouin  Coll.  Cone.  VII,  677.] 

* Epist.  LXX  al.  CCXX.  S.  Basilii  Magni  ad  S.  Damasum  Papam. 
[Migne  P.  G.  XXXII,  434.] 

* Defin.  s.  oecum.  Synodi  Florent.  in  Bulla  Eugenii  IV.  Laeten- 
tur  caeli.  [Hard.  Coll.  Cone.  IX,  985.] 


9 


Litt.  Ap.  ad  Orientales,  ad  Protestantes,  aliosque  Acatholicos.  Concessio  Indulgentiae  plen. 


10 


tuna  ac  necessaria  sint  turn  ad  dissipandas  tot  pestiferorum  errorum  a 
tenebras,  qui  cum  summo  animarum  damno  ubique  in  dies  domi- 
nantur  et  debacchantur,  turn  ad  quotidie  magis  constituendum  ot 
amplificandum  in  christianis  populis  vigilantiae  Nostrae  conci’cditis 
verae  fidei,  iustitiae,  veraeque  Dei  pacis  regnum.  Ac  vehementer 
confisi  arctissimo  et  amantissimo  coniunctionis  foedere,  quo  Nobis 
et  Apostolicae  huic  Sedi  iidem  Venerabiles  Fratres  mirifice  ob- 
stricti  sunt,  qui  nunquam  intermiserunt  omni  supremi  Nostri  Pon- 
tificatus  tempore  splendidissima  erga  Nos  et  eamdem  Sedem  fidei, 
amoris  et  observantiae  testimonia  praebere,  ea  profecto  spe  nitimur 
fore,  ut  veluti  praeteritis  saeculis  alia  generalia  Concilia,  ita  etiam 
praesenti  saeculo  Concilium  hoc  oecumenicum  a Nobis  indictum 
uberes,  laetissimosque , divina  adspirante  gratia,  fructus  emittat 
pro  maiore  Dei  gloria,  ac  sempiterna  hominum  salute. 

Itaque  in  hanc  spem  erecti,  ac  Domini  nostri  Tesu  Christi, 
qui  pro  universi  humani  generis  salute  tradidit  animam  siiam, 
charitate  excitati  et  compulsi,  baud  possumus  quin  futuri  Con- 
cilii  occasione  eos  omnes  Apostolicis  ac  paternis  Nostris  verbis 
alloquamur,  qui  etiamsi  eumdem  Christum  lesum  veluti  Rcdem- 
ptorem  agnoscant,  et  in  christiano  nomine  glorientur,  tamen  veram  b 
Christi  fidem  baud  profitentur,  neque  catholicae  Ecclesiae  com- 
munionem  sequuntur.  Atque  id  agimus,  ut  omni  studio  et  chari- 
tate eos  vel  maxime  moneamus,  exhortemur  et  obsecremus,  ut 
serio  considerare  et  animadvertcre  velint,  num  ipsi  viam  ab  eodem 
Christo  Domino  praescriptam  sectentur,  quae  ad  aeternam  per- 
ducit  salutem.  Et  quidem  nemo  inficiari  ac  dubitare  potest,  ipsum 
Christum  lesum,  ut  humanis  omnibus  generationibus  redemptionis 
suae  fructus  applicaret , suam  hie  in  terris  supra  Petrum  unicam 
aedificasse  Ecclesiam,  idest  unam,  sanctam,  catholicam,  apostolicam, 
eique  necessariam  omnem  contulisse  potestatem.  ut  integrum  in- 
violatumque  custodiretur  fidei  depositum,  ac  eadem  fides  omnibus 
populis,  gentibus,  nationibus  traderetur,  ut  per  baptisma  omnes 
in  mysticum  suum  corpus  cooptarentur  homines,  et  in  ipsis  semper 
servaretur,  ac  perficeretur  ilia  nova  vita  gratiae,  sine  qua  nemo 
potest  unquam  aeternam  mereri  et  assequi  vitam,  utque  eadem 
Ecclesia , quae  mysticum  suum  constituit  corpus , in  sua  propria 
natura  semper  stabilis  et  immota  usque  ad  consummationem  sae- 
culi  permaneret,  vigeret,  et  omnibus  filiis  suis  omnia  salutis  prae- 
sidia  suppeditaret.  Nunc  vero  qui  accurate  consideret  ac  medi-  c 
tetur  conditionem,  in  qua  versantur  variae  et  inter  se  discrepantes 
religiosae  societates  seiunctac  a catholica  Ecclesia,  quae  a Christo 
Domino,  eiusque  Apostolis  sine  intermissione  per  legitimos  sacros 
suos  Pastores  semper  exercuit,  et  in  praesentia  etiam  exercet  di- 
vinam  potestatem  sibi  ab  ipso  Domino  traditam,  vel  facile  sibi 
persuadere  debebit,  neque  aliquam  peculiarem  ex  eisdem  socie- 
tatibus,  neque  omnes  simul  coniunctas  ullo  modo  constituere  et 
esse  illam  unam  et  catholicam  Ecclesiam,  quam  Christus  Dominus 
aedificavit,  constituit  et  esse  voluit,  neque  membrum  aut  partem 
eiusdem  Ecclesiae  ullo  modo  dici  posse,  quandoquidem  sunt  a 
catholica  unitate  visibiliter  divisae.  Cum  enim  eiusmodi  societates 
careant  viva  ilia  et  a Deo  constituta  auctoritate,  quae  homines  res 
fidei  morumque  disciplinam  praesertim  docet,  eosque  dirigit  ac 
moderatin’  in  iis  omnibus,  quae  ad  aeternam  salutem  pertinent, 
turn  societates  ipsae  in  suis  doctrinis  continenter  variariint,  et 
haec  mobilitas,  ac  instabilitas  apud  easdem  societates  nunquam 
cessat.  Quisque  vel  facile  intelligit,  et  dare  aperteque  noscit  id 
vel  maxime  adversari  Ecclesiae  a Christo  Domino  institutae , in 
qua  veritas  semper  stabilis,  nullique  unquam  immutationi  obnoxia  d 
persistere  debet,  veluti  depositum  eidem  Ecclesiae  traditum  intc- 
gerrime  custodiendum,  pro  cuius  custodia  Spiritus  Sancti  prae- 
sentia, auxiliumque  ipsi  Ecclesiae  fuit  perpetuo  promissum.  Nemo 
autem  ignorat,  ex  hisce  doctrinarum  et  opiniomim  dissidiis  socialia 
quoque  oriri  schismata,  atque  ex  his  originem  habere  innumera- 
biles  communiones  et  sectas,  quae  cum  summo  christianac,  civilis- 
que  reipublicae  damno  magis  in  dies  propagantur. 

Enimvero  quicumque  religionem  veluti  humanae  societatis 
fundamentum  cognoscit,  non  poterit  non  agnoscerc  et  fatori  quan- 
tam  in  civilem  societatem  vim  eiusmodi  principiorum  ac  religiosarum 
societatum  inter  se  pugnantium  divisio  ac  discrepantia  exercuerit, 
et  quam  vehementer  negatio  auctoritatis  a Deo  constitutae  ad 
humani  intellectus  persuasiones  regendas,  atcpie  ad  hominum  turn 
in  privata,  turn  in  sociali  vita  actiones  dirigendas  excitaverit,  pro- 
moverit  et  aluerit  hos  infelicissimos  rerum  ac  temporum  motus 
et  perturbationes,  quibus  omnes  fore  ])opuli  miserandum  in  modum 
agitantur  et  afflignntur. 

Quamobrem  ii  omnes,  qiti  Ecclesiae  catholicae  nnilatem  et 


veritatem  non  tenent  *,  occasionem  amplectantur  huius  Concilii, 
quo  Ecclesia  catholica,  cui  eorum  Maiores  adscripti  erant,  novum 
intimae  unitatis  et  inexpugnabilis  vitalis  sui  roboris  exhibet  argu- 
mentum,  ac  indigentiis  eorum  cordis  respondentes  ab  eo  statu  se 
eripere  studeant,  in  quo  de  sua  propria  salute  securi  esse  non 
possunt.  Nec  desinant  ferventissimas  miserationum  Domino  offerre 
preces,  ut  divisionis  murum  disiiciat,  errorum  caliginem  depellat, 
eosque  ad  sinum  sanctac  matris  Ecclesiae  reducat,  in  qua  eorum 
Maiores  salutaria  vitae  pascua  habuere,  et  in  qua  solum  Integra 
Christi  lesu  doctrina  servatur,  traditur,  et  caelestis  gratiae  dispen- 
santnr  mysteria. 

Nos  quidem  cum  ex  supremi  Apostolici  Nostri  ministerii 
officio  Nobis  ab  ipso  Christo  Domino  commisso  omnes  boni  pastoris 
partes  studiosissime  explore,  et  omnes  universi  terrarum  orbis 
homines  paterna  charitate  prosequi  et  amplecti  debeamus,  turn 
has  Nostras  ad  omnes  christianos  a Nobis  seiunctos  Litter.as  damns, 
quibus  eos  etiam  atque  etiam  hortamur  et  obsecramus,  ut  ad  uni- 
cum  Christi  ovilc  redire  festinent;  quandoquidem  eorum  in  Christo 
Tesu  salutem  ex  animo  summopere  optamus,  ac  timemus,  ne  eidem 
nostro  ludici  ratio  a Nobis  aliquando  sit  reddenda,  nisi,  quantum 
in  Nobis  est,  ipsis  ostendamus  et  muniamus  viam  ad  eamdem 
aeternam  assequendam  salutem.  In  omni  certe  oratione  et  ob- 
seci’atione  cum  gratiarum  actione  nunquam  desistimus  dies  noctes- 
que  pro  ipsis  caelestium  luminum  et  gratiarum  abundantiam  ab 
aeterno  animarum  Pastore  humiliter,  enixeque  exposcere.  Et 
quoniam  vicariam  Eius  hie  in  terris  licet  immerito  gerimus  operam, 
iccirco  errantium  filiorum  ad  catholicae  Ecclesiae  sinum  reversio- 
nem  expansis  manibus  ardentissime  expectamus,  ut  eos  in  caelestis 
Patris  domum  amantissime  exciperc  et  inexhaustis  eius  thesauris 
ditare  possimus.  Etenim  ex  hoc  optatissimo  ad  veritatem  et  com- 
munionem  cum  catholica  Ecclesia  reditu  non  solum  singulorum, 
sed  totius  etiam  christianae  societatis  salus  maxime  peudet,  et 
uuiversus  mundus  vera  pace  perfrui  nou  potest , nisi  fiat  unurn 
ovile  et  unus  iiastor. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  XIII.  Septembris 
MDCCCLXVIII. 

Pontificatus  Nostri  Anno  Vicesimotertio. 

PIUS  PP.  IX. 


Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii  Papae  IX.  Litterae  Apostolicae,  quibus 
conceditur  omnibus  Christifidelibus  Indulgentia  Plenaria  in  forma 
lubilaei  occasione  oecumenici  Concilii. 

Omnihns  Christ ijidelibus  fraesentes  Litteras  inspecturis 

PIUS  PP.  IX. 

Salutem  et  Apostolicam  Benedictiouem. 

Nemo  certe  ignorat,  oecumenicum  Concilium  a Nobis  fuisse 
indictum  in  Basilica  Nostra  Vaticana  die  VIII.  futuri  mensis  De- 
cembris  Immaculatae  Sauctissimaeque  Deiparae  Virginis  Mariae 
Conceptioui  sacro  inchoandum.  Itaque  hoc  potissimum  tempore 
num(]uam  desistimus  in  humilitate  cordis  Nostri  ferventissimis 
precii)us  orare  et  obsecrare  clemcntissimum  luminum  et  miseri- 
cordiarum  Patrem,  a quo  omne  datuin  optimum,  et  umne  donum 
perfectum  descendit  id  mitlat  de  caelis  sediutn  suaruni  assistricem 
sapientiam,  quae  Nobisemn  sit,  et  Nobiscum  labor  et , et  sciamus 
quid  acceptum  sit  apud  emn  Et  quo  facilius  Deus  Nostris  annuat 
votis,  et  inclinet  aures  suas  ad  jireces  Nostras , omnium  Christi- 
fidelium  religionem  ac  pietatem  excitare  decrevimus,  ut,  coniunctis 
Nobiscum  precibus,  Omnipotentis  dexterae  au.xilium  et  caeleste 
lumen  imploremus , quo  in  hoc  Concilio  ea  omnia  statuere  valca- 
mus,  quae  ad  communem  totius  populi  christiani  salutem,  utilitatem- 
que,  ac  maiorem  catholicae  Ecclesiae  gloriam  et  felicitatern  ac 
pacern  maxime  pertinent.  Et  quoniam  comiiertum  est  gratiores 
Deo  esse  hominum  jireces  si  mundo  corde,  hoc  est  aniinis  ab 
omni  scelere  integris,  ad  ipsum  accedant,  iccirco  hac  occasione 
caelestcs  indulgentiarum  thesauros  dispensationi  Nostrae  connnissos 
ayiostolica  libcralitate  Christifidelibus  reserare  constituinuis,  ut 
inde  ad  veram  poenitontiam  incensi , et  per  Poenitontiae  Sacra- 
mentum  a peccatorum  maculis  expiati,  ad  thronum  Dei  fidentius 


* S.  August.  Epist.  LXI.  al.  CCXXII.  [Mignc  P.  L.  XXXIII,  228.] 
2 S.  lac.  1,  17.  3 Sapient.  9,  4.  10. 


11 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!. 


12 


accedant,  eiusque  niisericordiam  consequantur  et  gratiam  in  auxilio  a 
opportune. 

Hoc  Nos  consilio  indulgentiam  ad  instar  lubilaei  catholico 
orbi  denunciamus.  Quamobrem  de  omnipotentis  Dei  misericordia, 
ac  beatorum  Petri  et  Pauli  Ajjostolorum  eius  auctoritate  coufisi, 
ex  ilia  ligandi  ac  solvendi  ])otcstate,  quam  Nobis  Dominus  licet 
indignis  contulit,  universis  ac  singulis  utriusque  sexus  Cliristi- 
fidelibus  in  alma  Urbe  Nostra  degentibus,  vel  ad  earn  advenieii- 
tibus,  qui  a die  prime  futuri  mensis  Iiinii  usque  ad  diem,  quo 
oecumeiiica  Synodus  a Nobis  indicta,  fuerit  absoluta,  S.  roannis 
in  Lateraiio,  Principis  Aj)ostolorum  et  Sanctae  Mariae  Maioris 
Basilicas,  vel  earum  aliquam  bis  visitaverint,  ibique  ])er  aliquod 
temporis  spatium  pro  omnium  misere  errantium  conversione,  pi’o 
sanctissimae  fidei  propagatioue , et  pro  catliolicae  Ecclesiae  pace, 
tranquillitate  ac  triumplio  devote  oraverint,  et  praeter  coiisueta 
quatuor  anni  tempera  tribus  diebus,  etiam  non  continuis,  nempe 
(piarta  et  sexta  feria  et  sabbato  ieiunaverint , et  intra  coinmemo- 
ratum  tcmpoi’is  spatium  peccata  sua  confessi  sanctissimum  Euclia- 
ristiae  Sacramentum  reverenter  suscoperint,  et  paupei'ibus  ali(piam 
eleemosynam , prout  unicuique  devotio  suggeret,  erogaverint;  b 
ceteris  vero  extra  Urbem  pracdictam  ubicumque  degentibus,  (pn 
Ecclcsias  ab  Ordinariis  locorum , vel  eorum  Vicariis  sen  Officia- 
libus,  aut  de  illorum  mandato,  et,  ipsis  deficientibus,  per  eos,  qui 
ibi  curam  animarum  exercent,  postcpiam  ad  illorum  notitiam  liae 
Nostrae  Litterae  pervenerint,  designandas,  vel  earum  aliqmam  prae- 
tiniti  temporis  spatio  bis  visitaverint,  alia(]ue  recensita  opera  de- 
vote peregerint,  plenissimam  omnium  peccatorum  suorum  reniissio- 
nem  et  indulgentiam,  sicut  in  anno  lubilaei  visitantibus  certas 
Ecclesias  intra  et  extra  Urbem  ])raedictam  concedi  consuevit, 
tenure  ])raesontium  misericorditer  in  Domino  concedimus  at((ue 
indulgemus;  quae  indulgentia  animabiis  etiam,  quae  Deo  in  cliari- 
tate  coniunctae  ex  liac  vita  migraverint,  per  modum  suffragii 
applicari  jmtorit. 

Concedimus  etiam,  ut  navigantos  at(pie  iter  agentes  quum 
primum  ad  sua  se  domicilia  receperint,  operibus  suprascriptis 
])eractis,  et  bis  visitata  Ecclesia  catbedrali,  vel  maiori,  vel  pro])ria 
parochiali  loci  ipsorum  domicilii , eamdem  indulgentiam  consequi 
possint  et  valeant.  Rogularibus  autem  personis  utriusque  sexus 
etiam  in  claustris  ])erpetuo  degentibus,  nec  non  aliis  quibuscumque  c 
tarn  laicis,  (luam  ecclesiasticis  saecularibus , vet  regularibus,  in 
carcere,  aut  captivitate  existentibus,  vel  aliqua  corporis  infirmitatc, 
sen  alio  ([uocumquc  irnpedimento  detentis,  ((ui  memorata  opera, 
vel  eoiaim  alicpia  praestare  nequiverint,  ut  ilia  Confessarius  ex 
actu  approbatis  a locorum  Ordinariis  in  alia  pietatis  opera  com- 
mutare,  vel  in  aliud  proximum  tempus  prorogare  possit,  eaqun 
itiiungere,  ((uae  ipsi  poenitentes  efticere  possint,  cum  facultate  etiam 
dispensandi  super  communione  cum  pueris,  qui  nondum  ad  primam 
communionem  admissi  fuerint,  ])ariter  concedimus  atque  indulgemus. 

Insuper  omnibus  et  singulis  Cbristifidelibus  saecularibus  ct 
regularibus  cuiusvis  Ordinis  et  Instituti  etiam  specialiter  nominandi, 
licentiam  concedimus  et  facultatem,  ut  sibi  ad  hunc  effectum 
eligere  possint  quemcumque  presbyterum  confessarium  tani  saecu- 
larem,  quam  regularem  ex  actu  a])probatis  a locorum  Ordinariis 
(([ua  facultate  uti  possint  etiam  Monialcs,  Novitiae  aliaeque  mulieres 
intra  claustra  degentes,  dummodo  confessarius  approbatus  sit  pro 
Monialibus),  qui  eos  ab  excommunicationis,  siispcnsionis , aliisque 
ecclesiasticis  sententiis  et  censuris  a iure  vel  ab  liomine  (piavis 
de  causa  latis  vel  inflictis  praeter  infra  exceptas,  necnon  ab  omni-  d 
bus  peccatis,  excessibus,  criminibus  et  delictis  quantumvis  gravibus 
et  enormibus,  etiam  locorum  Ordinariis,  sive  Nobis,  et  Sedi  Apo- 
stolicae  speciali  licet  forma  reservatis,  et  quorum  absolutio  alias 
(luantumvis  ampla  non  intelligei’ctur  concessa,  in  foro  conscieiitiae, 
ct  bac  vice  tantum  absolvere,  et  liberare  valeant ; et  insuper  vota 
(|uaecumquc  etiam  iurata,  et  Sedi  Apostolicao  reservata  (castitatis, 
religionis  ct  obligationis , quae  a tertio  acceptata  fuerint,  seu  in 
(piibus  agatur  de  ])raeiudicio  tertii,  sem])er  exceptis,  quatenus  ea 
vota  sint  perfecta  ct  absoluta,  nec  non  poenalibus,  quae  pr.ae- 
servativa  a jieccatis  nuncupantur,  nisi  commutatio  futura  iudicetur 
ciusmodi,  ut  non  minus  a pcccato  committendo  refraenet,  quam 
prior  voti  materia)  in  alia  j)ia  et  salutaria  opera  dispensando  com- 
mutare,  iniuncta  tanien  cis,  ct  eorum  cuilibet  in  supradictis  omni- 
bus pocnitentia  salutari,  aliiscpie  ciusdem  Confessarii  arbitrio  in- 
iungemlis. 

Concedimus  insuper  facultatem  dispensandi  super  irregulari- 
tate  ex  violatione  censurarum  contracta,  quatenus  ad  forum  ex- 
ternum non  sit  deducta,  vel  de  facili  deducenda.  Non  intendimus 


autem  per  praesentes  super  alia  quavis  irregularitate  sive  ex 
delicto,  sive  ex  dcfectu,  vel  publica,  vel  occulta,  aut  nota,  aliaque 
incapacitate,  aut  inbabilitate  quoquomodo  contracta  dispensare, 
vel  aliquam  facultatem  tribuere  super  praemissis  dispensandi,  seu 
babilitandi,  et  in  pristinum  statum  restituendi,  etiam  in  foro  con- 
scientiae,  neque  etiam  derogare  Constitutioni  cum  appositis  de- 
clarationibus  editae  a fel.  rec.  Benedicto  XIV.  Praedecessore  Nostro 
Sacramentum  Poeniteniiae  quoad  inliabilitatem  absolvendi  com- 
plicem,  et  quoad  obligationem  denunciationis ; neque  easdem  prae- 
sentes iis,  qui  a Nobis,  et  ab  Apostolica  Sede,  vel  aliquo  Praelato, 
seu  ludice  ecclesiastico  nominatim  excommunicati,  suspensi,  inter- 
dicti,  seu  alias  in  sententias,  et  censuras  incidisse  declarati,  vel 
])ublicc  denunciati  fuerint,  nisi  intra  tempus  praefinitum  satis- 
fecerint,  aut  cum  partibus  concordaverint , ullomodo  suffragari 
posse  aut  debere.  Quod  si  intra  praefinitum  terminum  iudicio 
Confessarii  satisfacerc  non  potuerint,  absolvi  posse  concedimus  in 
foro  consciontiae  ad  effectum  dumtaxat  assequendi  indulgentias 
lubilaei,  iniuncta  obligatione  satisfaciendi  statim  ac  poterunt. 

Quapropter  in  virtute  sanctae  obedientiae  tenore  ])raesentium 
districte  pr<aeci])imus,  atque  mandamus  omnibus,  et  quibuscumque 
Ordinariis  locorum  ubicumque  existentibus,  corumque  Vicariis  et 
Officialibus,  vel  ipsis  deficientibus  illis,  qui  curam  animarum  exer- 
cent, ut,  cum  praesentium  Littorarum  transumpta  aut  exempla 
('tiam  impressa  acceperint,  ilia,  ubi  primum  pro  temporura  ac 
locorum  ratione  satius  in  Domino  censuerint,  ])er  suas  Ecclesias 
ac  Dioeceses,  Provincias,  Civitates,  Oppida,  Terras  et  loca  publi- 
cent,  vel  publicari  faciant,  populisque  etiam  verbi  Dei  praedi- 
catione,  (pioad  fieri  j)Ossit,  rite  praeparatis,  Ecclesiam  seu  Eccle- 
sias visitandas  pro  praesenti  lubilaeo  designent. 

Non  obstantibus  Constitutionibus  ct  Ordinationibus  Apostolicis, 
praesertim  quibus  facultas  absolvendi  in  certis  tunc  expressis 
casibus  ita  Romano  Pontifici  pro  tempore  existent!  reservatur,  ut 
nec  etiam  similes,  vel  dissimiles  indulgentiarum  et  facultatum 
huiusmodi  concessiones,  nisi  de  illis  expressa  mentio,  aut  specialis 
derogiitio  fiat,  cuiquam  suffragari  possint;  nec  non  regula  de  non 
concedendis  indulgentiis  ad  instar,  ac  quorumeurnque  Ordinum  et 
Congregationum,  sive  Institutorum  etiam  iuramento,  confirmatione 
apostolica,  vel  quavis  firmitatc  alia  roboratis,  statutis  et  con- 
suetudinibus,  privilegiis  quoque,  indultis  et  litteris  apostolicis  eis- 
dem  Ordinibus,  Congregationibus  et  Institutis,  illorumque  personis 
quomodolibet  concessis,  approbatis,  et  innovatis;  quibus  omnibus 
ct  singulis  etiamsi  de  illis , eorumque  totis  tenoril)us  s])ecialis, 
specifica,  ex])ressa  et  individua,  non  autem  per  clausulas  generales 
idem  importantes,  mentio,  seu  alia  quaevis  expressio  habenda, 
aut  alia  aliqua  exquisita  forma  ad  hoc  servanda  foret,  illorum 
tenores  praesentibus  pro  sufficientcr  expressis,  ac  formam  in  iis 
traditam  pro  servata  habentes,  hac  vice  specialiter,  nominatim  et 
expresse  ad  effectum  praemissorum  derogamus,  ceterisque  con- 
trariis  quibuscumque. 

Praecipimus  autem , a commemorate  die  prime  lunii  usque 
ad  diem,  quo  oecumenica  Synodus  finem  habuerit,  ab  omnibus 
universi  catholici  orbis  utriusque  cleri  sacerdotibus  quotidie  addi 
in  Missa  orationem  de  Spiritu  Sancto,  deejue  eodem  Sancto  Spiritu 
divinum , praeter  consuetam  Missam  conventualem , Sacrificium 
fieri  in  omnibus  huius  urbis  Patriarchalibus , aliisque  Basilicis  et 
Oollegialibus  Ecclesiis,  nec  non  in  cunctis  totius  orbis  Cathedra- 
libus  et  Collegiatis  Ecclesiis  ab  earum  Canonicis,  atque  etiam  in 
singulis  cuiusquo  Religiosae  Familiae  Ecclesiis  Regularium,  qui 
conventualem  Missam  celebrarc  tenentur,  feria  quaque  quinta, 
qua  festum  duplex  ])rimae  et  sccundae  classis  non  agatur,  quin 
tamen  haec  de  Spiritu  Smicto  Missa  ullam  habeat  applicationis 
obligationem. 

Ut  autem  praesentes  Nostrae,  quae  ad  singula  loca  deferri 
non  possunt,  ad  omnium  Tiotitiam  facilius  deveniant,  volumus,  ut 
praesentium  transumptis  vel  exemplis  etiam  impressis,  manu  ali- 
cuius  Notarii  publici  subscriptis  et  sigillo  personae  in  dignitate 
ccclesiastica  consHtutac  munitis,  ubicumque  locorum  et  gentium 
cadem  prorsus  tides  habeatur,  (juae  haberetur  ipsis  praesentibus, 
si  forent  exliibitae  vel  ostensae. 

Datum  Romae  apud  sajictum  Petrum  sub  Annulo  Piscatoris 
die  XI.  Aprilis  MDCCCLXIX. 

Pontificatiis  Nostri  Anno  Vicesimotertio. 

N.  Card.  Paracciani  Clardli. 


13 


Concessio  Indulgentiae  plen.  in  forma  lubilaei.  Congregatio  praesynodalis. 


14 


CONGRE&ATIO  PRAESYNODALIS. 

Solemnitate  celebrationis  Concilii  iam  adventante , Sanctissimus 
Dominus  Noster  actionem  praesynodalem  indixit  die  2 Decembris 
anni  1869  habendam  , scheda  per  Apostolicos  Cursores  missa  a R.  D. 
Aloysio  Ferrari  Caeremoniarum  Praefecto. 

Intimatio  per  Cursores  facienda,  domi  quoque  dimisso  exemplari. 

Feria  V.  die  2 Decembris  anni  1869  bora  decima  antemeridiana 
in  sacello  Sixtino  Palatii  Apostolici  Vatican!  coram  SSiTio  D.  N. 
Pio  PP.  IX.  habebitur  Congregatio  praesynodalis,  cui  intererunt 
Etui  et  Rmi  DD.  Cardinales  ac  RiTii  Patres. 

Intimentur  itaque  omnes  et  singuli  Eini  ac  RiTii  DD.  Cardi- 
nales, qui  vestes  violaceas  cum  rocbetto,  mantelletta  et  mozzetta 
induent,  ac  Rmi  Patres,  qui  habitu  praelatitio  cum  rocbetto  sibi 
respective  convenienti  induti  aderunt. 

Intimentur  quoque  Officiales  maiores,  nempe : 

Custodes, 

Secretarius,  Subsecretarius  eorumque  adiutores, 

Notarii  cum  eorum  adiutoribus, 

Scrutatores  suffragiorum, 

Promotores, 

Magistri  Caeremoniarum, 

Assignatores  loeorum, 

qui  praescriptum  iuramentum  in  manibus  Sanctitatis  Suae  prae- 
stabunt. 

De  Mandate  SSnii  D.  N.  Papae 

Aloysius  Ferrari  Protonot.  Apost. 

Praefectus  Caeremoniarum. 

In  sacello  Sixtino  omnia  ad  actionem  praesynodalem  habendam 
parata  erant;  et  cum  stata  bora  congregati  essent  Concilii  Patres, 
Sanctissimus  Dominus  introivit  sacellum.  Eminentissimi  Cardinales 
surrexerunt,  caeteri  qui  aderant  genua  submiserunt,  quos  omnes  Sum- 
mus  Pontife.x  signo  crucis  benedicens  solium  ascendit;  et  cum  caeteri, 
qui  erant  in  ministerio  Pontificis,  recessissent , foribus  occlusis , ita 
Sanctissimus  Dominus  e solio  Patres  est  alloquutus. 


Allocutio  hahita  in  Congregatione  praesgnodall  a Sanc- 
tissimo  Domino  Nostro  Pio  PP.  IX.  die  2 Decenihris 

1869. 

Venerabiles  Fratres! 

Sacri  oecunienici  Vaticani  Concilii  conventus  post 
paucos  hinc  dies  auspicaturi,  nihil  opportunius  Nobis- 
que iucundius  existimavimus,  VV.  FF.,  quam  ut  Vos 
universos  hodierna  die  iuxta  Nostra  bio  desideria  con- 
gregatos  alloqui,  ac  praecipuam  charitatem,  quam  in- 
timo  corde  alimus,  Vobis  aperire  possemus.  Cum 
enim  de  re  maxima  agatur,  qiialis  est  ilia  in  qua  de 
remediis  comparandis  agitur  tot  malis,  quae  christia- 
nam  et  civilem  societatem  hoc  tempore  perturbant,  pu- 
tavimus  Apostolica  Nostra  sollicitudine  dignum  esse 
et  tantae  rei  magnitudini  consentaneum,  ut  antequam 
conciliarium  rerum  actio  initium  babeat,  in  omnis  gra- 
tiae  auspicium  Vobis  caelestis  benedictionis  opem  a 
Deo  clementissimo  precaremur;  ac  necessarium  censui- 
mus,  Vobis  eas  tradere  normas,  Apostolicis  Nostris 
Litteris  consignatas  atque  editas,  quas  ad  omnia  in 
conciliaribus  actionibus  rite  et  ordine  agenda,  con- 
stituendas  esse  iudicavimus.  Hoc  autem  illud  est, 
VV.  FF. , quod , Deo  et  Immaculata  Deipara  votis 
Nostris  annuente,  hodierno  die  in  amplissimo  hoc 
Vestro  conventu  peragimus;  nee  satis  verbis  explicare 
possumus  ingentem  earn  consolationem , quam  Vestra 
haec  exoptata,  et  debita  Apostolicae  vocis  obsequio 


a frequentia  Nobis  ingerit,  cum  Vos  tandem  ex  omni- 
bus catholici  orbis  partibus  in  banc  almam  urbem, 
indicti  a Nobis  Concilii  causa,  convenisse,  et  summa 
animorum  consensione  Nobiscum  coniunctos  aspiciamus, 
quos  eximia  erga  Nos  et  Apostolicam  Sedem  devotio, 
mirificus  ad  navandam  Christi  regno  operam  ardor, 
et  in  pluribus  etiam  tribulationum  pro  Christo  per- 
pessio  iure  efficit  cordi  Nostro  carissimos.  Haec  autem, 
VV.  FF.,  haec  Vestra  Nobiscum  coniunctio  eo  gratior 
Nobis  accidit,  quod  inhaerentes  Apostolorum  vestigiis 
insistimus,  qui  suae  unanimae  et  constantis  cum  di- 
vino  Magistro  coniunctionis  luculenta  nobis  exempla 
reliquerunt.  Nostis  enim  ex  sacris  litteris,  cum  Chri- 
stus  Dominus  Palaestinae  regiones  peragrans  iter  fa- 
b ceret  per  civitates  et  castella,  praedicans  et  evangeli- 
zans  regnum  Dei,  Eius  lateri  Apostolos  pari  omnes 
studio  adhaesisse,  et  duodecim  cum  Illo,  uti  sanctus 
Lucas  loquitur,  fideliter  quacunque  iter  haberet,  esse 
versatos  Atque  haec  Apostolorum  coniunctio  splen- 
didius  etiam  enituit  eo  tempore,  cum  caelestis  Magister 
docens  in  Capharnaum  de  divinae  Eucharistiae  my- 
sterio  coram  Hebraeis  fusiori  sermone  pertractavit : 
tunc  enim  cum  gens  ilia  carnalis  et  obtusioris  sensus 
sibi  de  tantae  charitatis  opere  persuadere  non  posset, 
ahjue  ita  Magistri  pertaesam  se  ostendisset,  ut  nmlti 
discipidormi , loanne  testante,  ahirent  retro,  et  iam 
non  cum  illo  amhularent  ^ , Apostolorum  tamen  amor 
in  Magistri  veneratione  et  obsequio  immotus  perstitit, 
p et  lesu  Apostolos  percunctante  num  et  ipsi  vellent 
abire,  graviter  id  ferens  Petrus  in  eas  voces  erupit, 
Domine,  ad  quern  ihimus?  ao  rationem  adiecit  (juare 
Dominum  constanti  fide  sequi  velle  statueret,  verha 
vitae  aeternae  hahes.  Haec  nos  animo  recolentes,  quid 
dulcius  aut  iucundius  hac  nostra  coniunctione  reputare, 
quid  porro  etiam  firmius  ac  stabilius  tueri  debeamus? 
Non  deerunt  certe  nobis,  una  licet  in  Christi  nomine 
coniunctis,  non  deerunt  contradictiones  ac  dimicationes 
subeundae,  nec  inimicus  homo  segnis  erit,  nil  magis 
cupiens  quam  superseminare  zizania;  at  nos  memores 
apostolicae  firmitudinis  et  constantiae,  quae  Domini 
praeconio  laudari  meruit,  vos  estis,  qui  pennansistis 
mecum  in  tentationibus  me  is  ^ , memores  Redemptoris 
nostri  diserte  denunciantis,  qui  non  est  mecum,  contra 
me  est  \ officii  pariter  nostri  memores  esse  debebimus 
omnique  studio  curare,  ut  inconciissa  fide  ac  firmitate 
Christum  sequamur,  Illique  omni  tomjiore  concordibus 
animis  adhaereamus.  In  ea  enim,  VV.  FF. , condi- 
tione  constituti  sumus,  ut  in  acie  adversus  multiplices 
eosdem(|ue  acerrimos  hostes  diuturna  iam  contentione 
versemur.  Utamur  oportet  spiritualibus  militiae  no- 
strae  armis,  totamcjiie  certaminis  vim,  turn  divina  in- 
nixi  auctoritate,  turn  charitatis,  jiatientiae,  precationis 
et  constantiae  clypeo  sustineamus.  Nihil  autem  metus 
est,  ne  vires  nobis  in  hac  dimicatione  deficiant,  si  in 


' Luc.  8,  1.  2 loan.  G,  67. 

3 Luc.  22,  28.  Matth.  12,  30. 


15 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


16 


Auctorem  et  Consuinmatorem  fidei  nostrae  oculos  ani-  a 
mosque  coniicere  voluerimus.  Si  enim  Apostoli  oculis 
et  cogitatione  in  Christo  lesu  defixi  satis  ex  hoc  animi 
viriumque  sumpserunt,  ut  adversa  quaeque  strenue 
perferrent,  nos  pariter  Ipsum  adspicientes  in  salutari 
pignore  Redemptionis  nostrae,  ex  hoc  aspectu,  unde 
divina  manat  virtus,  nos  earn  vim  roburque  invenie- 
mus,  quo  calumnias,  iniurias,  inimicorum  artes  supe- 
remus,  ac  salutem  nobis,  totque  etiam  miseris  a via 
veritatis  errantibus  ex  Christi  cruce  haurire  laetabimur. 
Neque  vero  Redemptorem  nostrum  respicere  contenti, 
earn  quoque  mentis  docilitatem  induamus  necesse  est, 
ut  Eidem  libenter  toto  cordis  affectu  audientes  simus. 
Hoc  est  enim  quod  ipse  Pater  caelestis  maiestatis  suae 
auctoritate  praecepit,  cum  revelante  Christo  domino 
gloriam  suam  in  monte  praecelso  coram  electis  testi- 
bus,  hie  est,  inquit.  Films  mens  dilectus,  in  quo  niihi 
bene  complacui:  ipsum  audite  \ lesum  igitur  prono 
mentis  obsequio  audiamus  utique  in  omni  re,  at  in 
ea  praecipue  quam  Ipse  ita  cordi  babuit,  ut  prae- 
noscens  difficultates  quibus  ipsa  obnoxia  futura  esset 
in  mundo,  de  ilia  ipsa  Patrem  suum  obsecrare  in 
novissima  coena  effusis  iteratisque  votis  non  omiserit. 
Pater  sancte,  serva  eos  in  nomine  tiio , quos  dedisti 
mihi:  ^lt  sint  unum,  sicut  et  nos  Una  itaque  anima 
cum  uno  corde  in  Christo  lesu  sit  cuiictis.  Non  aliud 
sane  nobis  maiori  consolationi  futurum  est,  quam  si 
obsequentem  Christi  monitis  aurem  coi'dis  iugiter  prae- 
buerimus,  quo  pacto  et  nos  esse  cum  Christo  agno-  ^ 
scemus,  et  perspicuum  aeternae  salutis  pignus  inesse 
reperiemus  in  nobis : qui  enim  ex  Deo  est,  verba  Dei 
audit 

Has  Pontificiae  Nostrae  cobortationis  voces  ex  in- 
timo  corde  depromptas  omnipotens  et  misericors  Deus, 
Deipara  Immaculata  deprecante,  potenti  sua  ope  con- 
firmet,  efficiatque  propitius,  ut  uberibus  fructibus  au- 
geantur.  Convertat  deinde  faciem  suam  ad  Vos,  VV. 
FF.,  ac  turn  corpora  turn  animos  vestros  benedictionis 
suae  gratia  prosequatur:  corpora  nempe,  ut  labores 
omnes  qui  a vestro  sacro  ministerio  abesse  non  pos- 
sunt,  strenue  alacriterque  ferre  valeatis;  animos  vero, 
ut  caelestibus  auxiliis  abunde  repleti,  sacerdotalis  vitae 
exemplis  et  virtu  turn  omnium  splendore  in  ebristiani 
gregis  salutem  praeluceatis.  Huius  autem  benedictionis 
gratia  Vobis  continenter  adsit,  atque  omnibus  vitae 
vestrae  diebus  clementer  adspiret,  ut  dies  pleni  in- 
veniantur  in  Vobis,  pleni  sanctitatis  et  iustitiae,  pleni 
sanctorum  operum  fructibus , in  quibus  verae  nobis 
divitiae  et  gloria  continetur.  Atque  ita  nobis  contin- 
get  feliciter,  ut  expleto  mortalis  peregrinationis  cursu 
in  novissimo  illo  vitae  die  dicere  cum  Propheta  Rege 
non  vereamur;  laetatus  sum  in  his,  quae  dicta  sunt 
mihi:  in  domum  Domini  ibimus  \ atque  aditum  nobis 
patere  plane  confidamus  in  montem  sanctum  Sion, 
caelestem  lerusalem. 

’ Matth.  17,  5.  * loan,  17,  11. 

’ loan.  8,  47.  ♦ Ps.  121,  1. 


liis  a Sanctissimo  Domino  prolatia,  Eminentissimi  ac  Reverendis- 
simi  Cardinales  lacobus  Antonelli  et  Gaspar  Grassellini  Diaconi  se- 
niores  ad  utrumque  sedis  pontificalis  latus  perrexerunt : et  Eminen- 
tissimus  ac  Reverendissimus  Cardinalis  Nicolaus  Paracciani  Clarelli 
Secretarius  Brevium  nomina  quinque  Cardinalium  Praesidum  Congre- 
gationum  generalium  Concilii  et  nomina  Officialium  eiusdem  Concilii 
publicavit  sequentibus  verbis : 

Sanctissiinus  D.  N.  Pius  Papa  IX.  pro  bono  rerum  in  hoc 
Concilio  gerendaruin  ordine , quemadmodum  in  Brevi  Apostolico 
mox  distribuendo  latius  continetur,  elegit  ac  nominavit  Praesides 
Congregationum  generalium,  qui  ipsius  nomine  et  auctoritate  eis- 
dem  praesint , Reverendissimos  Dominos  Cardinales  Carolum  de 
Reisach  Episcopum  Sabinensem,  Antoninum  de  Luca,  losephum 
Andream  Bizzarri,  Aloysium  Bilio,  et  Hannibalem  Capalti. 

lusuper  ad  varia  munera  in  bac  Synodo  iuxta  morem  prio- 
rum  Conciliorum  rite  obeunda  elegit  ac  nominavit  bos  Concilii 
Ofticiales  ; 

Generales  Concilii  Custodes,  loannem  Columna  et  Dominicum 
Orsini  Romanos  Principes  pontificio  solio  .adsistentes. 

Concilii  Secretarium,  losephum  Episc.  S.  Hippolyti,  eique  ad- 
didit  Subsecretarium , Ludovicum  lacobini  Protonotarium  Aposto- 
licum,  atque  duos  adiutores,  Canonicum  Camillum  Santori  et  Ca- 
nonicum  Angelum  lacobini. 

Concilii  Notaries,  Lucam  Pacifici,  Aloysium  Colombo,  loan- 
neni  Sinieoni,  Aloysium  Pericoli  et  Dominicum  Bartolini  Proto- 
notarios  Apostolicos,  eisque,  ut  subsidio  essent,  adiunxit  Salvato- 
rem  Pallottini  et  Franciscum  Santi  Advocates. 

Scrutatores  sufFragiorum , Aloysium  Serafini  et  Franciscum 
Nardi  causarum  Palatii  Apostolici  Auditores , Aloysium  Pelle- 
grini et  Leonardum  Dialti  Camerae  Apostolicae  Clericos , Ca- 
rolum Cristofori  et  Alexandrum  Montani  Signaturae  Iustitiae 
Votantes,  Fridericum  de  Falloux  du  Coudray  Cancellariae  Apo- 
stolicae Regentem , Laurentium  Nina  Abbreviatorem  ex  maiori 
Parco. 

Promotores  Concilii,  loannem  Baptistam  de  Dominicis-Tosti 
et  Philippum  Ralli  S.  Consistorii  Advocates. 

Magistros  Caeremoniarum  Concilii,  Aloysium  Ferrari  Antisti- 
tem  domesticum  Praefectum,  et  Pium  Martinucci,  Camillum  Ba- 
lestra,  Remigium  Ricci,  losephum  Romagnoli,  Petrum  losephum 
Rinaldi-Bucci , Antonium  Cataldi,  Alexandrum  Tortoli,  Augusti- 
num  Accoramboni,  Aloysium  Binistri,  Franciscum  Riggi,  Antonium 
Gattoni,  Baltassarem  Baccinetti,  Caesarem  Togni,  Rochum  Massi 
Caeremoniarios  Pontificios. 

Assignatores  locorum,  Ilenricum  Folchi  Praefectum  ac  Aloy- 
siiun  Naselli,  Edmundum  Stonor,  Paulum  Bastide,  Aloysium  Pal- 
lotti  intimos  Cubicularios,  et  Scipionem  Perilli,  Gustavum  Gallot, 
Franciscum  Regnani , Nicolaum  Vorsak  et  Philippum  Silvestri 
Cubicularios  honorarios. 

Accedant  igitur  nominati  Officiates  (exceptis  Custodibus  ac 
Secretario  Concilii , qui  est  Episcopus) , ut  in  manus  Sanctissimi 
Domini  Nostri  eniittant  solemne  iuramentum  de  officio  suo  fide- 
liter  adimplendo  ac  de  servando  secreto. 

Renunciata  Officialium  electione,  Sanctissimus  Pater  benedictio- 
nem  Apostolicam  more  consueto  impertitus  est.  Turn  unus  ex  Cae- 
remoniarum Magistris  introduxit  Excellentissimum  Dominum  Domini- 
cum Orsini  i’rincipem  solio  adsistentem,  qui  deosculatus  pedes  Sancti- 
tatis Suae  petiit  locum  .suum  in  gradibus  sold:  deinde  acciti  fuerunt 
Officiales  Concilii  ad  iuramentum  praestandum , quibus  omnibus  in 
genua  provolutis  coram  Pontifice,  Reverendissimus  D.  Ludovicus  la- 
cobini Concilii  Subsecretarius  omnium  nomine  sequentem  iuramenti 
formulam  perlegit : 

Nos  a Sanctitate  Vestra  elect!  Officiales  generalis  Concilii 
Vaticani,  tactis  per  nos  sacrosanctis  Dei  Evangeliis,  promittimus 
et  iuranius  officium  unicuique  nostrum  respective  demandatum 
fideliter  impleturos,  nec  insuper  evulgaturos  vel  alicui  extra  gre- 
mium  praedicti  Concilii  pandituros  quaecumque  in  eodem  Concilio 
examinanda  proponentur,  itemque  discussiones  et  singulorum  sen- 
tentias,  sed  super  iis  omnibus  quemadmodum  et  super  aliis  rebus 
quae  nobis  specialiter  committentur  inviolabilem  secret!  fidem 
servaturos. 

Mox  singuli  Officiales  iuxta  ordinem  quisque  suum  solium  ascen- 
derunt,  et  dextera  sacro  Evangeliorum  libro  imposita  praelectam  iura- 
menti formulam  coram  Summo  Pontifice  ratam  habuerunt  dicentes: 

Ego  N.  N.  electus  ad  officium  (nomen  officii)  promitto  et 
iuro  iuxta  formulam  praelectam.  Sic  me  Deus  adiuvet  et  haec 
sancta  Dei  Evangelia. 


17 


Congregatio  praesynodalis.  Litt.  Ap.  Multiplices  de  ordine  generali  Concilii. 


18 


Cum  vero  Summus  Pontifex,  brevi  precatione  ante  altare  habita,  a 
discessisset , Magistri  Caeremoniarum  distribuerunt  Concilii  Patribus 
turn  Allocutionem  turn  Litteras  Apostolicas  quibus  ordo  generalis  in 
sacrosancti  oecumenici  Concilii  Vaticani  celebratione  servandus  con- 
stituitur. 

Litterae  autem  sunt  quae  sequuntur: 

Sanctissimi  D.  N.  Pii  PP.  IX.  Litterae  Apostolicae  quibus  ordo 
genei’alis  statuitur  in  oecumenico  Concilio  Vaticano  obser- 
vandus. 


PIUS  PAPA  IX. 


ad  futuram  rei  memoriam. 

Multiplices  inter,  quibus  divexamur,  angustias,  ad 
divinae  Clementiae,  quae  consolatnr  nos  in  omni  tri- 
hulatiom  nostra  gratias  persolvendas  maxime  excita- 

mur,  qua  propitiante,  illud  celeriter  Nobis  continget, 
ut  sacrosanctum  generate  et  oecumenicum  Concilium 
Vaticanum  iam  a Nobis,  ea  adspirante,  indictum  feli- 
citer  auspicemur.  Gaudium  autem  in  Domino  iure 
praecipimus,  quod  salutares  Concilii  eiusdem  conven- 
tus  solemni  die  Immaculatae  Dei  Matris  Mariae  semper 
Virginis  Conceptioni  sacro,  atque  adeo  sub  potentibus 
maternisque  auspiciis  Eius  aggressuri  sumus,  eosque 
in  Vaticana  Nostra  Basilica  inituri  ante  beatissimi  Petri 
cineres,  qui  in  acce^ta  fortitudine  petrae  perseverans 
suscepta  Ecclesiae  guhernacnla  non  reliquit,  et  in  quo 
onmiuni  Pastorum  solUcitudo^  cum  commend atarum  sibi 
ovium  custodia  perseverat  lamvero  memores  hoc 
oecumenicum  Concilium  a Nobis  convocatum  fuisse, 
ut  extirpandis  erroribus,  quos  praesertim  huius  saeculi 
conflavit  impietas,  removendis  malis,  quibus  Ecclesia  ^ 
affligitur,  emendandis  moribus  et  utriusque  Cleri  disci- 
plinae  instaurandae,  coniuncta  Nobiscum  sacrorum  Ec- 
clesiae Antistitum  adhibeatur  opera,  ac  probe  noscen- 
tes,  quo  studio  intentaque  sollicitudine  curare  debea- 

mus,  ut  ea  omnia,  quae  ad  rectam  rationem  tarn 
salutaris  negotii  gerendi  tractandi  ac  perficiendi  per- 
tinent, ex  sancta  maiorum  disciplina  institutisque  sta- 
tuantnr,  idcirco  apostolica  Nostra  auctoritate  ea  quae 
sequuntur  decernimus,  atque  ab  omnibus  in  hoc  Va- 
ticano Concilio  servanda  esse  praecipimus. 


/.  I)e  modo  vivendi  in  Concilio. 


Reputantes  animo  quod  omne  datum  optimum,  et  ^ 
omne  donum  perfecUini  desursum  est , descendens  a 
Patre  luminum  quodque  nihil  caelestis  Patris  be- 
nignitati  pronius  est,  quam  ut  det  spiritum  hommi 
petentihus  seC , iam  Nos  dum  apostolicis  Nostris  Lit- 
teris  die  undecimo  Aprilis  hoc  anno  datis,  Ecclesiae 
thesauros  sacrosancti  huius  Concilii  occasione  Christi- 
fidelibus  reseravimus,  non  solum  eosdem  Christifideles 
vehementer  hortati  sumus,  ut  emundantes  conscientiam 
ah  operihis  mortuis  ad  serviendum  Deo  viventi"'',  ora- 
tionibus,  obsecrationibus,  ieiuniis,  aliisque  pietatis  aeti- 


‘ II.  Corinth.  1,  4. 

2 S.  Leo  P.  Serm.  II.  in  Anniver.  Assumptionis  suae. 
P.  L.  LIV,  140.  147.] 

^ lacob.  1,  17.  Luc.  11,  13.  ^ Ad  Hebr.  9,  14. 


Coll.  Lac.  VII. 


[Migne 


bus  insistere  velint:  sed  etiam  divini  Spiritus  lumen 
et  opem  in  sacrosancto  Missae  Sacrificio  celebrando, 
quotidie  in  universo  orbe  catholico  implorari  manda- 
vimus,  ad  prosperum  a Domino  huic  Concilio  exitum, 
et  salutares  ex  eo  Ecclesiae  sanctae  fructus  impe- 
trandos. 

Quas  quidem  adhortationes  et  praescriptiones  modo 
renovantes  et  confirmantes,  id  praeterea  iubemus,  ut 
in  huius  almae  urbis  Nostrae  Ecclesiis,  sacrosancta 
Synodo  perdurante,  singulis  diebus  dominicis  hora, 
quae  pro  fideli  populo  magis  congrua  videatur,  Lita- 
niae  aliaeque  orationes  ad  hunc  finem  constitutae  re- 
citentur. 

At  longe  his  maius  aliquid  et  excellentius  ab  Epi- 
scopis,  aliisque  qui  in  sacerdotali  ordine  censentur  hoc 
Concilium  concelebrantibus,  praestandum  est,  quos,  uti 
ministros  Christi  et  dispensatores  mysteriorum  Dei, 
oportet  in  omnibus  seipsos  praebere  exemplum  hono- 
rum  operum  in  doctrina,  in  inte grit  ate , in  gravitate, 
verhum  sanum,  irreprehensibile:  id  is,  qui  ex  adverso 
est,  verecdur  nihil  habens  nudum  dicere  de  nobis  h 
Quare  veterum  Conciliorum  ac  Tridentini  nominatim 
vestigiis  inhaerentes  hortamur  illos  omnes  in  Domino, 
ut  orationi,  sacrae  lectioni,  caelestium  rerum  medita- 
tionibus  pro  sua  cuiusque  pietate  studiose  intendant; 
ut  pure  casteque  sancto  Missae  Sacrificio,  quam  fieri 
possit,  frequenter  operentur;  animum  mentemque  ab 
humanarum  rerum  curis  immunem  servent;  modestiam 
in  moribus,  in  victu  temperantiam,  et  in  omni  actione 
religionem  retineant.  Absint  animorum  dissidia,  absit 
prava  aemulatio  et  contentio,  sed  omnibus  imperet, 
quae  inter  caeteras  virtutes  eminet  charitas,  ut  ilia 
dominante  et  incolumi,  de  hoc  sacro  Episcoporum  Ec- 
clesiae conventu  dici  possit : ecce  quam  bonum  et  quam 
iucundum  hahitare  fratres  in  unum  Evigilent  de- 
mum  Patres  in  domesticorum  suorum  cura,  et  chri- 
stianae  ab  eis  sanctaeque  vitae  disciplina  exigenda, 
memores  quam  gravibus  verbis  Paulus  Apostolus  prae- 
cipiat  Episcopis,  ut  sint  suae  domui  bene  praepositi^. 

II.  De  iure  et  modo  proponendi.  ^ 

Licet  ius  et  niiinus  proponendi  negotia,  quae  in 
sancta  oecumenica  Synodo  tractari  debebunt,  de  iisque 
Patrum  sententias  rogandi  nonnisi  ad  Nos,  et  ad  hanc 
Apostolicam  Sedem  pertineat,  nihilominus  non  modo 
optamus,  sed  etiam  hortamur,  ut  si  qui  inter  Concilii 
Patres  aliquid  proponendum  habuerint,  quod  ad  pu- 
blican! utilitatem  conferre  posse  existiment,  id  libere 
exequi  velint.  Cum  vero  probe  perspiciamus  hanc 
ipsam  rem,  nisi  congruo  tempore  et  modo  perficiatur, 
non  parum  necessario  conciliarium  actionum  ordini 
officere  posse,  idcirco  statuimus  eiusmodi  propositiones 
ita  fieri  debere,  ut  earum  quaelibet  1,  scripto  mande- 
tur,  ac  peculiari  Congregationi  nonnullorum,  turn  Ve- 
nerabilium  Fratrum  Nostrorum  S.  R.  E.  Cardinalium, 

‘ Ad  Tit.  2,  7.  8.  Ps.  132,  1.  ^ j.  Timoth.  3,  4. 

2 


19 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


20 


turn  aliorum  Synodi  Patrum  a Nobis  deputandae  pri-  ^ 
vatim  exhibeatur:  2.  publicum  rei  christianae  bonum 
vere  respiciat , non  singularem  dumtaxat  unius  vel 
alterius  dioecesis  utilitatem:  3.  rationes  contineat,  ob 
quas  utilis  et  opportuna  censetur : 4.  nihil  prae  se 
ferat,  quod  a constant!  Ecclesiae  sensu,  eiusque  invio- 
labilibus  traditionibus  alienum  sit. 

Peculiaris  praedicta  Congregatio  propositiones  sibi 
exhibitas  diligenter  expendet,  suumque  circa  earum 
admissionem  vel  exclusionem  consilium  Nostro  iudicio 
submittet,  ut  Nos  deinde  matura  consideratione  de  iis 
statuamus,  utrum  ad  synodalem  deliberationem  deferri 
debeant. 

III.  De  secreto  servando  in  Concilio.  b 

Prudentiae  hie  ratio  Nos  admonet,  ut  secret!  fidem, 
quae  in  superioribus  Conciliis  non  semel,  adiunctorum 
gravitate  exigente,  indicenda  fuit,  in  universa  huius 
Concilii  actione  servandam  iubeamus.  Si  enim  un- 
quam  alias,  hoc  maxime  tempore  haec  cautio  neces- 
saria  visa  est,  quo  in  omnem  occasionem  excubat  in- 
vidiae  conflandae  contra  catholicam  Ecclesiam  eiusque 
doctrinam,  pluribus  nocendi  opibus  pollens  impietas. 
Quapropter  praecipimus  omnibus  et  singulis  Patribus, 
Ofhcialibus  Concilii , Theologis , sacrorum  Canonum 
peritis,  caeterisque  qiii  operam  suam  Patribus  vel 
Officialibus  praedictis  quovis  modo  in  rebus  huius  Con- 
cilii praebent,  ut  decreta  et  alia  quaecumque,  quae 
iis  examinanda  proponentur,  nec  non  discussiones  et  ^ 
singulorum  sententias  non  evulgent,  nec  alicui  extra 
gremium  Concilii  pandant:  praecipimus  pariter  ut  Of- 
ficiales  Concilii,  qui  episcopal!  dignitate  praediti  non 
sunt,  aliique  omnes,  qui  ratione  cuiusvis  demandati  a 
Nobis  ministerii  conciliaribus  disceptationibus  inservire 
debent,  iuramentum  emittere  teneantur  de  munere  fide- 
liter  obeundo,  et  de  secret!  fide  servanda  circa  ea 
omnia  quae  supra  praescripta  sunt,  nec  non  super  iis 
rebus,  quae  specialiter  ipsis  committentur. 

IV.  De  ordine  sedendi,  et  de  non  inferendo  oliciii 
» praeiiidicio. 

Cum  ad  tranquillitatem  concordiamque  animorum  ^ 
tuendam  non  parum  moment!  habeat,  si  in  quibuslibet 
conciliaribus  actibus,  unusquisque  suae  dignitatis  ordi- 
nem  fideliter  ac  modeste  custodiat:  hinc  ad  offensio- 
num  occasiones,  quoad  eius  fieri  possit,  praecidendas, 
infrascriptum  ordinem  inter  diversas  dignitates  servari 
praescribimus. 

Primum  locum  obtinebunt  Venerabiles  Fratres  No- 
stri  S.  R.  E.  Cardinales  Episcopi,  Presbyteri,  Diaconi; 
secundum  Patriarchae;  tertiurn,  ex  special!  Nostra  in- 
dulgentia.  Primates  iuxta  ordinem  suae  promotionis 
ad  primatialem  gradum.  Id  autem  pro  hac  vice  tan- 
tum  indulgemus,  atque  ita,  ut  ex  hac  Nostra  conces- 
sione  nullum  ius  vel  ipsis  Primatibus  datum,  vel  aliis 
imminutum  censeri  debeat.  Quartum  locum  tenebunt 


Archiepiscopi  iuxta  suae  ad  archiepiscopatum  promo- 
tionis ordinem;  quintum  Episcopi  pariter  iuxta  ordi- 
nem promotionis  suae;  sextum  Abbates  nullius  dioe- 
cesis; septimum  Abbates  Generates  aliique  Generates 
Moderatores  Ordinum  Religiosorum,  in  quibus  solemnia 
vota  nuncupantur,  etiamsi  Vicarii  Generalis  titulo  ap- 
pellentur,  dum  tamen  re  ipsa  cum  omnibus  supremi 
moderatoris  iuribus  et  privilegiis,  universe  suo  Ordini 
legitime  praesunt. 

Caeterum  ex  superiorum  Conciliorum  disciplina 
institutoque  decernimus,  quod,  si  forte  contigerit,  ali- 
quos  debito  in  loco  non  sedere,  et  sententias  etiam 
sub  verbo  placet  proferre,  Congregationibus  interesse, 
et  alios  quoscumque  actus  facere,  Concilio  durante, 
null!  propterea  praeiudicium  generetur,  nullique  no- 
vum ius  acquiratur  *. 

V.  De  iudicibus  excusatiomim  et  querelarum. 

Quo  graviorum  rerum  pertractatio , quae  in  hac 
sacrosancta  Synodo  agi  gerive  debent,  minus  quam 
fieri  possit,  impediatur  aut  retardetur  ob  cognitionem 
causarum,  quae  singulos  respiciunt:  statuimus  ut  ipsa 
Synodus  per  schedulas  secretas  quinque  ex  Concilii 
Patribus  eligat  in  Indices  excusatiomim,  quorum  erit 
procurationes  et  excusationes  Praelatorum  absentium, 
necnon  eorum  postulata,  qui,  Concilio  nondum  dimisso, 
iustam  discedendi  causam  se  habere  putaverint,  ex- 
cipere,  atque  ad  normam  conciliaris  disciplinae  et  sa- 
crorum Canonum  expendere:  quod  cum  fecerint,  non 
quidquam  de  hisce  rebus  decernent,  sed  de  omnibus 
ad  Congregationem  generalem  ordine  referent. 

Praeterea  statuimus,  ut  eadem  Synodus  pariter  per 
schedulas  secretas,  alios  quinque  ex  Patribus  eligat  in 
Indices  querelarnni  et  controversiarum.  Hi  porro  con- 
troversias  omnes  circa  ordinem  sedendi  vel  ius  prae- 
cedendi,  aliasque,  si  quae  forte  inter  congregates  orian- 
tur,  iudicio  summario  atque  oeconomice  ut  aiunt,  ita 
componere  studebunt,  ut  null!  praeiudicium  inferatur: 
et  quatenus  componere  nequeant,  eas  Congregationis 
generalis  auctoritati  subiicient. 

VI.  De  Officialibus  Concilii. 

Quod  vero  et  illud  magni  refert,  ut  necessarii  ac 
idonei  ministri  et  officiates,  iuxta  conciliarem  consue- 
tudinem  et  disciplinarn,  omnibus  in  hac  Synodo  acti- 
bus rite  et  legitime  perficiendis  designentur.  Nos  huius- 
modi  ministeriorum  rationem  habentes,  infrascriptos 
viros  ad  ea  deligimus  et  nominamus,  scilicet: 

1.  Generates  Concilii  Custodes,  dilectos  filios  loan- 
nem  Columna  et  Dominicum  Orsini  Romanos  Principes 
pontificio  Nostro  solio  adsistentes. 

2.  Concilii  Secretarium,  Venerabilem  Fratrem  lo- 
sephum  Episcopum  S.  Hippolyti,  eique  adiicimus  cum 
officio  et  titulo  Subsecretarii , dilectum  filium  Ludovi- 


* Cone.  Trid.  Seas.  II.  Decret.  de  mod.  viv.  § Insuper. 


21 


Litt.  Ap.  Multiplices  de  ordine  general!  Concilii. 


22 


cum  lacobini  e Nostris  et  huius  Apostolicae  Sedis 
Protonotariis,  nec  non  Adiutores,  dilectos  filios  Cano- 
nicos  Camillum  Santori  et  Angelum  lacobini. 

3.  Concilii  Notaries,  dilectos  filios  Lucam  Pacifici, 
Aloysiuin  Colombo,  loannem  Simeoni,  Aloysium  Peri- 
coli  et  Dominicum  Bartolini  Nostros  et  huius  Aposto- 
licae Sedis  Protonotarios , eisque  adiungimus  dilectos 
filios  Salvatorem  Pallottini  et  Franciscum  Santi  Advo- 
cates, qui  Notariis  eisdem  adiutricem  operam  navent. 

4.  Scrutatores  suffragiorum,  dilectos  filios  Aloysium 
Serafini  et  Franciscum  Nardi  causarum  Palatii  Nostri 
Apostolici  Auditores,  Aloysium  Pellegrini  et  Leonar- 
dum  Dialti  Nostrae  Camerae  Apostolicae  Clericos, 
Carolum  Cristofori  et  Alexandrum  Montani  Signa- 
turae  lustitiae  Votantes,  Fridericum  de  Falloux  du 
Coudray  Nostrae  Cancellariae  Apostolicae  Regentem, 
et  Laurentium  Nina  Abbreviatorem  ex  maiori  Parco. 
Hi  autem  octo  Scrutatores  in  quatuor  distincta  paria 
distributi,  ita  ad  excipienda  suffragia  precedent,  ut 
bina  paria  unum  conciliaris  aulae  latus,  totidemque 
alterum  obeant,  ac  praeterea  singula  paria  singulos 
ex  Notariis  secum  habere  debebunt,  dum  in  munere 
fungendo  versantur. 

5.  Promotores  Concilii,  dilectos  filios  loannem  Bap- 
tistam  de  Dominicis-Tosti  et  Philippum  Ralli  S.  Con- 
sistorii  Advocates. 

6.  Magistros  Caeremoniarum  Concilii,  dilectos  filios 
Aloysium  Ferrari  Antistitem  Nostrum  domesticum 
Praefectum , et  Pium  Martinucci , Camillum  Balestra,  • 
Remigium  Ricci,  losephum  Romagnoli,  Petrum  lose- 
phum  Rinaldi -Bucci,  Antonium  Cataldi,  Alexandrum 
Tortoli,  Augustinum  Accoramboni,  Aloysium  Sinistri, 
Franciscum  Riggi,  Antonium  Gattoni,  Baltassarem 
Baccinetti,  Caesarem  Togni,  Rochum  Massi  Nostros 
et  huius  Apostolicae  Sedis  Caeremoniarios. 

7.  Assignatores  locorum,  dilectos  filios  Henricum 
Folchi  Praefectum,  ac  Aloysium  Naselli,  Edmuiidum 
Stonor , Paulum  Bastide , Aloysium  Pallotti  intimos 
Nostros  Cubicularios , et  dilectos  filios  Scipionem  Pe- 
rilli,  Gustavum  Gallot,  Franciscum  Regnani,  Nicolaum 
Vorsak,  et  Philippum  Silvestri  Cubicularios  Nostros 
honorarios. 

VII.  De  Congregationihiis  generalibus  Datrmn. 

Ad  ea  mode  curam  convertentes,  quae  Congrega- 
tionum  generalium  ordinem  respiciunt,  statuimus  ac 
decernimus,  ut  iisdem  Patrum  Congregationibus,  quae 
publicis  Sessionibus  praemittuntur , quinque  ex  Vene- 
rabilibus  Fratribus  Nostris  S.  R.  E.  Cardinalibus  No- 
stro nomine  et  auctoritate  praesint,  et  ad  hoc  munus 
eligimus  et  nominamus,  Venerabilem  Fratrem  Nostrum 
Carolum  S.  R.  E.  Cardinalem  Episcopum  Sabinensem 
de  Reisach  nuncupatum,  dilectos  filios  Nostros  S.  R.  E. 
Presbyteros  Cardinales,  Antoninum  titulo  Ss.  Quatuor 
Coronatorum  de  Luca  nuncupatum , losephum  An- 
dream  titulo  S.  Hieronymi  Illyricorum  Bizzarri  nun- 


a cupatum,  Aloysium  titulo  S.  Laurentii  in  Paneperna 
Bilio  nuncupatum,  dilectum  filium  Nostrum  Hanniba- 
lem  S.  R.  E.  Cardinalem  Diaconum  S.  Marine  in 
Aquiro  Capalti  nuncupatum. 

Hi  autem  Praesides,  praeter  alia,  quae  ad  aptam 
horum  conventuum  moderationem  spectant,  curabunt 
ut  in  rebus  pertractandis  initium  fiat  a disceptatione 
eorum,  quae  ad  fidem  pertinent;  deinde  integrum  ipsis 
erit  consultationes  in  fidei  vel  disciplinae  capita  con- 
ferre,  prout  opportunum  iudicaverint. 

Cum  vero  Nos,  iam  inde  a tempore,  quo  Aposto- 
licas  Litteras  ad  hoc  Concilium  indicendum  dedimus, 
viros  Theologos  et  ecclesiastici  iuris  Consultos , ex 
variis  catholic!  orbis  regionibus  in  hanc  almam  urbem 
b Nostram  evocandos  curaverimus,  ut  una  cum  aliis  huius 
urbis,  et  earumdem  disciplinarum  peritis  viris,  rebus 
apparandis  darent  operam,  quae  ad  huius  generalis 
, Synod!  scopum  pertinent , atque  ita  expeditior  via  in 
rerum  tractatione  Patribus  patere  posset ; hinc  volu- 
mus  et  mandamus,  ut  schemata  decretorum  et  cano- 
num  ab  iisdem  viris  expressa  et  redacta,  quae  Nos 
nulla  Nostra  approbatione  munita,  Integra  integre  Pa- 
trum cognition!  reservavimus,  iisdem  Patribus  in  Con- 
grogationem  generalem  collectis  ad  examen  et  indi- 
cium subiiciantur.  Itaque,  curantibiis  memoratis  Prae- 
sidibus,  aliquot  ante  dies  quam  Congregatio  generalis 
habeatur,  decretorum  et  canonum  schemata,  de  quibus 
in  Congregatione  indicta  agendum  erit,  typis  impressa 
^ singulis  Patribus  distribuentur , quo  interim  ilia  dili- 
gent! consideratione  in  omnem  partem  expendant,  et 
quid  sibi  sententiae  esse  debeat,  accurate  pervideant. 
Si  quis  Patrum  de  schemate  proposito  sermonem  in 
Congregatione  ipsa  habere  voluerit,  ad  debitum  inter 
oratores  ordinem  pro  cuiusque  dignitatis  gradu  ser- 
vandum,  opus  erit,  ut  saltern  pridie  diei  Congregatio- 
nis  ipsius , Praesidibus  suum  disserendi  propositum 
significandum  curet.  Auditis  autem  istorum  Patrum 
sermonibus,  si  alii  etiani  post  eos  in  conventu  ipso 
disserere  voluerint,  hoc  iisdem  fas  erit,  obtenta  prius 
a Praesidibus  dicendi  venia,  et  eo  ordine,  quern  di- 
centium  dignitas  postulaverit. 

lamvero,  si  in  ea  quae  habetur  Congregatione,  ex- 
hibitum  schema  vel  nullas  vel  nonnisi  leves  difficul- 
tates  in  ipso  congressu  facile  expediendas  obtulerit, 
tunc  nihil  morae  erit,  quominus  disceptationibus  com- 
positis  decreti  vel  canonis  conciliaris,  de  quo  agitur, 
formula,  rogatis  Patrum  suffragiis,  statuatur.  Sin  au- 
tem circa  schema  praedictum  huiusmodi  oriantur  dif- 
ficultates,  ut,  sententiis  in  contraria  conversis,  via  non 
suppetat,  qua  in  ipso  conventu  coraponi  possint,  turn 
ea  ratio  ineunda  erit,  quam  heic  infra  statuimus,  ut 
stabili  et  opportune  mode  huic  rei  provideatur.  Vo- 
lumus  ita(|ue,  ut  ab  ipso  Concilii  exordio  quatuor 
speciales  ac  distinctae  Patrum  Congregationes  sen  De- 
putationes  instituantur , quarum  prima  de  rebus  ad 
fidem  pertinentibus,  altera  de  rebus  disciplinae  eccle- 
siasticae,  tertia  de  rebus  Ordinum  Regularium,  quarta 

2* 


28 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


24 


demum  de  rebus  ritus  orientalis,  Concilio  perdurante, 
cognoscere  et  tractare  debebit.  Quaevis  ex  praedictis 
Congregationibus  seu  Deputationibus  numero  Patrum 
quatuor  et  viginti  constabit,  qui  a Concilii  Patribus 
per  schedulas  secretas  eligentur.  Unicuique  ex  iis- 
dem  Congregationibus  seu  Deputationibus , praeerit 
unus  ex  VV.  FF.  NN.  S.  R.  E.  Cardinalibus  a No- 
bis designandus,  qui  ex  conciliaribus  Theologis  vel 
Iiiris  Canonici  peritis,  unum  aut  plures  in  commodum 
suae  Congregationis  seu  Deputationis  adsciscet,  atque 
ex  iis  unum  constituet,  qui  secretarii  munere  eidem 
Congregationi  seu  Deputationi  operam  navet.  Igitur 
si  illud  contigerit,  quod  supra  innuimus,  ut  nimirum 
in  generali  Congregatione  quaestio  de  proposito  sche- 
mate  exorta  dirimi  non  potuerit,  turn  Cardinales  eius- 
dem  generalis  Congregationis  Praesides  curabunt  ut 
schema,  de  quo  agitur,  una  cum  obiectis  difficultatibus 
examini  subiiciatur  illius  ex  specialibus  Deputationi- 
bus, ad  quam  iuxta  assignata  cuique  rerum  tractan- 
darum  genera  pertinere  intelligitur.  Quae  in  hac  pe- 
culiari  Deputatione  deliberata  fuerint,  eorum  relatio 
typis  edita  Patribus  diribenda  erit  iuxta  metliodum  a 
Nobis  superius  praescriptam , ut  deinde  in  proxima 
Congregatione  generali , si  nihil  amplius  obstiterit, 
rogatis  Patrum  suffragiis,  decreti  vel  canonis  concilia- 
ris  formula  condatur.  Suffragia  autem  a Patribus  ore- 
tenus  edentur,  ita  tamen,  ut  ipsis  integrum  sit  etiam 
de  scripto  ilia  pronunciare. 

VIII.  De  Sessionihus  publicis. 

Publicarum  nunc  Sessionum  celebratio  exigit,  ut 
rebus  et  actionibus  in  ea  rite  dirigendis,  congrua  ra- 
tione  consulamus.  Itaque  in  unaquaque  publica  Ses- 
sione,  considentibus  suo  loco  et  ordine  Patribus,  ser- 
vatisque  adamussim  caeremoniis , quae  in  rituali  in- 
structione  iisdem  Patribus  de  mandate  Nostro  tradenda 
continentur,  de  suggestu  decretorum  et  canonum  for- 
mulae in  superioribus  Congregationibus  generalibus 
conditae  voce  sublata  et  clara  iussu  Nostro  recitabun- 
tur,  eo  ordine,  ut  piimum  canones  de  dogmatibus  fidei, 
deinde  decreta  de  disciplina  pronuncientur,  et  ea  ad- 
hibita  solemni  tituli  praefatione,  qua  Praedecessores 
Nostri  in  eiusmodi  conciliari  actione  uti  consueverunt, 
nempe:  Pins  Episcopus  Servus  Servot'uni  Dei,  sacra 
approbante  Concilio , ad  perpetuani  rei  memoriani. 
Tunc  vero  rogabuntur  Patres,  an  placeant  canones  et 
decreta  perlecta;  ac  statim  procedent  Scrutatores  suf- 
fragiorum,  iuxta  methodum  superius  constitutam,  ad 
sufiragia  singillatim  et  ordine  excipienda,  eaque  accu- 
rate describent.  Hac  autem  in  re  declaramus  suffra- 
gia pronunciari  debere  in  haec  verba,  placet,  aut  non 
placet:  ac  siniul  edicimus,  minime  fas  esse  a Sessione 
absentibus  quavis  de  causa  sulfragium  suum  scripto 
consignatum  ad  Concilium  mittere.  lamvero  suffragiis 
collectis,  Concilii  Secrotarius  una  cum  supradictis  Scru- 
tatoribus  penes  pontificalem  Nostram  cathedram,  iis 


accurate  dirimendis  ac  numerandis  operam  dabunt,  ac 
de  ipsis  ad  Nos  referent:  Nos  deinde  supremam  No- 
stram sententiam  dicemus,  eamque  enunciari  et  pro- 
mulgari  mandabimus,  hac  adhibita  solemni  formula 
decreta  modo  lecta  placuerunt  omnibus  Patribus  nemine 
dissentiente  (vel  si  qui  forte  dissenserint) , tot  numero 
exceptis-  Nosque,  sacro  approbante  Concilio,  ilia  ita 
decernimus  statuimus  atque  sancimus , ut  lecta  sunt. 
Hisce  autem  omnibus  expletis,  erit  Promotorum  Con- 
cilii rogare  Protonotarios  praesentes,  ut  de  omnibus 
et  singulis  in  Sessione  peractis,  unum  vel  plura,  in- 
strumentum  vel  instrumenta  conficiantur.  Denique  die 
proximae  Sessionis  de  mandate  Nostro  indicta,  Ses- 
sionis  conventus  dimittetur. 

IX.  De  non  discedendo  a Concilio.  ' 

Universis  porro  Concilii  Patribus , aliisque  qui 
eidem  interesse  debent,  praecipimus  sub  poenis  per 
sacros  Canones  indictis,  ut  ne  quis  eorum,  antequam 
sacrosanctum  hoc  generate  et  oecumenicum  Concilium 
Vaticanum  rite  absolutum  et  a Nobis  dimissum  sit, 
discedat,  nisi  discessionis  causa  iuxta  normam  supe- 
rius definitam  cognita  et  probata  fuerit,  ac  impetrata 
a Nobis  abeundi  facultas. 

X.  Indultum  Apostolicum  de  non  residentia  pro  iis 
qui  Concilio  intersunt. 

Cum  ii  omnes,  qui  conciliaribus  actionibus  inter- 
esse tenentur,  ea  in  re  universali  Ecclesiae  deserviant; 
Praedecessorum  Nostrorum  etiam  exemplum  sequuti  ‘ 
Apostolica  benignitate  indulgemus,  ut  turn  Praesules 
aliique  suffragii  ius  in  hoc  Concilio  habentes,  turn 
caeteri  omnes  eidem  Concilio  operam  quovis  titulo  im- 
pendentes  suorum  beneficiorum  fructus,  reditus,  pro- 
ventus  ac  distributiones  quotidianas  percipere  pos- 
sint,  iis  tantum  distributionibus  exceptis,  quae  inter 
praesentes  fieri  dicuntur ; idque  concedimus  Synodo 
perdurante , et  donee  quisque  eidem  adsit  aut  in- 
serviat. 

Haec  volumus  at(pie  mandamus,  decernentes  has 
Nostras  Litteras  et  in  eis  contenta  quaecumque,  in 
proximo  sacrosancto  generali  et  oecumenico  Concilio 
Vaticano,  ab  omnibus  et  singulis  ad  quos  spectat, 
respective  et  inviolabiliter  observari  debere.  Non  ob- 
stantibus  quamvis  spcciali  atque  individua  mentione 
ac  derogatione  dignis,  in  contrarium  facientibus  qui- 
buscumque. 

Datum  Romae  a pud  S.  Petrum  sub  Annulo  Pisca- 
toris  die  XXVH.  Novembris  MDCCCLXIX. 

Pontificatus  Nostri  Anno  Vicesimoquarto. 

N.  Card.  Paracciani  Clarelli. 


* Paulua  III.  Brev.  1.  lanuarii  1546.  — Pius  IV.  Brev.  25.  No- 
vembris 1561. 


25 


Litt,  Ap.  MultipUces  de  ordine  general!  Concilii.  Stenograph!. 


26 


Eadem  d!e,  qua  hab!ta  fu!t  act!o  praesynodahs , Stenograph! 
Conc!l!o  Vaticano  add!ct!  corara  R.  P.  D.  Secretario  e!usdein  Con- 
c!l!!  !n  e!us  pr!vato  Sacello  !uramentum  praest!terunt  de  suo  mu- 
nere  fidehter  obeundo , deque  secreto  servando.  Horum  autem 
nomma  haec  sunt: 


V!rg!n!us  Marchese  Taur!nens!s,  Stenographorura  Mag!ster. 


Anton!us  Can!,  Imolens!s 
Paulus  Leva,  Romanus 
lulms  Tont!,  Romanus 


e Pont.  Semmario  Rom, 

e Pont.  Semmario  P!o. 
e Coll.  Capranlcens!. 


Alexander  Ors!n!,  Tudertlnus 
Alexander  Volpln!,  Fahscodunensls 
Petrus  Cappon!,  Asculanus  (!n  Plceno) 

Carolus  Ze!,  Florentlnus 
loannes  Zonghi,  Fabrianensls 


a Henricus  Bougouln,  P!ctav!ens!s  ^ 

Gustavus  de  Darteln,  Argent!nens!s  f 
Leo  Dehon,  Suess!onens!s  t 

Joseph  Dugas,  Lugdunensls  ^ 

loannes  Baptlsta  Huber,  Monacensls  \ 
Paulus  G!er!ch,  Wrat!slav!ens!s  f 

Dionysius  Delama,  Trldentlnus  i 

Domlnlcus  Hengesch,  Luxemburgensls  ’ 
Samuel  Allen,  Saloplensls  ! 

lacobus  Gulron,  Westmonasterlensls  i 
Patrltlus  Tynan,  Dubllnensls  ^ 

Michael  Hygglns,  Cloynensls  i 

Theodorus  Metcalf,  Bostonlensls  ^ 

Petrus  Geyer,  Clnclnnatensls  S 

Aeneas  Mac  Farlane,  ex  Vlcarlatu  Ap.  ( 
dlstrlctus  occldentalls  Scotlae  i 


e Coll.  Galileo. 

e Coll.  Germano-Hungar. 

e Coll.  Angllco. 
e Coll.  Hlbernlo. 
e Coll.  Amerlcae  Sept, 
e Coll.  Scotorum. 


SESSIO  PRIMA. 


Instante  iam  die,  quo  Concilium  oecumenicum  Vaticanum 
inchoandum  erat , R.  D.  Aloysius  Ferrari  Caereraoniarum  Prae- 
fectus  huiusraodi  schedara,  normaraque  ducendae  religiosae  sup- 
plicationis  Eminentissimis  Cardinalibus , Reverendissimis  Antistiti- 
bus , Abbatibus  ac  supremis  Moderatoribus  Congregationum  et 
Ordinum  Regularium  per  Cursores  Pontificios  distribuit. 

Intimatio  per  Cursores  facienda,  domi  quoque  dimisso  exemplari. 

Feria  IV.  die  8 Decembris  anni  1869  festo  Con- 
ceptionis  Immaculatae  Beatae  Mariae  Virginis  bora 
octava  cum  dimidio  ante  meiidiem  Concilii  oecumenici 
Vatican!  celebratio  solemniter  devota  supplicatione  in- 
choabitur  a sacello  quod  est  supra  porticum  basilicae 
S.  Petri  usque  ad  basilicam. 

Statuta  bora  omnes  ad  palatium  Apostolicum  Va- 
ticanum convenient. 

Emi  et  Rmi  DD.  Cardinales,  et  Rnii  DD.  Pa- 
triarchae  in  aulis  paramentorum ; Rini  DD.  Primates, 
Archiepiscopi,  Episcopi  et  Abbates  qui  locum  in  Con- 
cilio  ex  privilegio  habent,  ritus  tain  latini  quam  orien- 
talis,  in  Musaeo  lapidario  induent  sacras  vestes  uni- 
cuique  ordini  et  ritui  proprias,  et,  si  latini  sint, 
colons  albi  cum  mitris,  nempe  Cardinales  serico-dama- 
scenis,  ceteri  ritus  latini  ex  lino,  orientales  vero  iuxta 
eorum  niorem ; et  statim  pergent  ad  sacellum  quod 
est  supra  porticum  basilicae  S.  Petri  adventum  Sanc- 
tissimi  Domini  Nostri  Papae  Pii  IX.  expectantes. 

Prior  autem  Cardinalium  Presbyterorum,  duo  Car- 
dinales Diaconi  Papae  adsistentes,  Diaconus  Cardinalis 
Evangeliiim  in  actione  conciliari  cantaturus,  duo  Epi- 
scopi Summo  Pontifici  de  libro  et  candela  inservientes, 
Subdiaconus  Apostolicus  S.  Rotae  Auditor  in  sacello 
Paulino  ad  usum  sacrarii  composito  sacra  item  para- 
menta  colons  albi  eisdem  convenientia  assument,  ex- 
cepto  Cardinal!  Presbytero,  qui  pluviale  induet,  et 
Sanctitatem  Suam  praestolabuntur  una  cum  duobus 
Protonotariis  Apostolicis  cum  cappis , et  Acolythis 
Signaturae  Votantibus  indutis  superpelliceo  supra  ro- 
chettum. 

Summus  Pontifex,  sacris  vestibus  assumptis,  cum 
mitra  pretiosa  procedet  ad  commemoratum  sacellum ; 
et  cum  hymnum  Veni  Creator  Spiritus  intonaverit, 
absolute  prime  versu,  supplicatio  inchoabitur,  et  deinde 
sacra  omnis  actio  explebitur  eo  plane  mode,  qui  in 
Ordme  et  Methodo  celebrandi  Concilium  est  praescriptus. 

Sanctissimus  Pater,  cum  basilicam  ingressus  fuerit, 
e sella  gestatoria  descendet,  et  prope  aram  maximam. 


a adorato  Augustissimo  Sacramento  exposito  et  finite 
hymno,  versus  et  orationes  cantabit,  ac  deinde  perget 
ad  aulam  conciliarem,  et  celebrabitur  Missa  ab  Emo 
et  Rino  Cardinali  S.  Collegii  decano  de  Beatae  Mariae 
Virginis  Conceptione  Immaculata  cum  oratione  de  Spi- 
ritu  Sancto. 

Dicta  a Cardinali  celebrante  in  fine  Missae  ora- 
tione Flaceat,  Rmus  D.  Arcliiepiscopus  Orator,  petita 
a Summo  Pontifice  indulgentia,  e suggestu  Patres 
alloquetur  et  deinde  indulgentiam  publicabit. 

Summus  Pontifex,  impertita  benedictione,  pluviale 
deponet  et  omnibus  sacris  paramentis  induetur  ac  si 
Missam  solemni  pontifical!  ritu  esset  celebraturus. 

Deinde,  praestita  obedientia,  incipient  preces  con- 
ciliares,  et  cantato  versu  Benedicamus  Domino,  omnes 
b et  singuli,  qui  conciliari  Session!  interesse  minime 
debent,  aula  exibunt,  et  fores  claudentur. 

Absoluta  Sessione  apertisque  ianuis,  Sanctitas  Sua 
intonabit  hymnum  Te  Deum. 

Intimentur  itaque  omnes  et  singuli  Emi  et  Rihi 
DD.  S.  R.  E.  Cardinales,  Rmi  DD.  Patriarcbae,  Pri- 
mates, Archiepiscopi,  Episcopi,  nec  non  Abbates,  et 
supremi  Moderatores  Congregationum  et  Ordinum  Re- 
gularium ex  Apostolica  concessione  locum  in  Concilio 
Vaticano  habentes. 

Insuper  intimentur  Vice-Camerarius,  Princeps  solii 
Concilii  Custos,  R.  C.  A.  Auditor  et  Thesaurarius, 
Antistes  Pontificiae  domui  praepositus,  Senator  et  Con- 
servatores  Urbis,  Magister  S.  Hospitii,  Protonotai'ii 
Apostolici  de  numero  Participantium  quinque,  Audi- 
g tores  Rotae  (|uatuor,  Clerici  Camerae  Apostolicae  duo, 
Votantes  Signaturae  omnes,  Abbreviatores  de  Parco 
maiori  duo,  Officiales  Concilii. 

Aloysius  Ferrari  Protonot.  Apost. 

Fraefecius  Caeremoniarum. 

Illuxit  tandem  auspicatissima  dies  octava  mensis  Decembris 
Mariae  Virgini  Immaculatae  sacra;  et  congregatis  bora  octava 
cum  dimidio  ante  meridiem  in  sacello  supra  porticum  Basilicae 
Vaticanae  omnibus  Einis  et  Rmis  Dominis  Cardinalibus,  Rmis  Do- 
minis  Patriarcliis,  Primatibus,  Archiepiscopis,  Episcopis,  et  Abba- 
tibus sacris  vestibus  colons  albi  indutis  cuique  ordini  et  ritui  pro- 
priis , nec  non  Generalibus  Ordinum  Religiosorum , solemnibus 
oecumenicae  Synodi  auspicandae  caeremoniis  iuxta  methodum  iam 
statutam  initium  datum  fuit. 

Sanctissimus  Dominus  praedictum  sacellum  ingressus  ante 
faldistorium  flexis  genibus  paululum  precatus  est : inde  clara  voce 
cecinit  Veni  Creator  Spiritus,  quo  hymno  inchoato  solemnis  sup- 
plicatio duci  coepit,  in  qua  fuit  ordo  servatus,  quern  de  Sanctitatis 


29 


Sessio  prima. 


30 


Suae  mandate  R.  D.  Aloysius  Ferrari  caeremoniis  praefectus  in- 
dixerat.  Cum  autem  Templum  Vaticanum  attigisset , Summus 
Pontifex  ab  exaphoro  descendit  et  progressus  ante  aram  princi- 
pem  Beatissimi  Petri  sepulcro  imminentem,  in  qua  SSinum  Eu- 
charistiae  S<acramentum  publicae  venerationi  erat  expositum, 
liymnum  Veni  Creator  Spiritus  absolvit  cum  orationibus  ex  Cae- 
remoniali  excerptis  et  in  Ordine  Concilii  oecumenici  Vaticani 
descriptis. 

Interea  ordines  Patrum  in  aulam  conciliaris  congregationis 
procedebant  in  latere  dextero  Basilicae  apud  cappellas  Ss.  Mar- 
tyrum  Processi  et  Martiniani  extructam , ut  locum  peterent  uni- 
cuique  pro  sua  dignitate,  gradu  et  tempore  promotionis  adsigna- 
tum.  A dextera  laevaque  solii  pontificalis  multiplex  subselliorum 
series  Concilii  Patribus  excipiendis  disposita  in  totam  areae  longi- 
tudinem  excurrebat ; praetereaque  adiectae  erant  propriae  singulis 
Concilii  Officialibus  sedes. 

Ex  utroque  aulae  latere  sub  utroque  arcu  alta  spectacula 
ex  tabulationibus  duplici  ordine  extructa  omnique  cultu  exornata 
assurgebant:  superior  ordo  utrinque  Theologis  et  sacrorum  Ca- 
nonum  peritis,  nec  non  procuratoribus  Episcoporum  legitime  ab- 
sentium  locum  praebebat,  inferior  vero  a dextera  parte  summos 
Principes  ac  regias  familias,  a sinistra  exterarum  nationum  lega- 
tes et  oratores  excipiebat.  lanuam  principem  Concilii  servabant 
Equites  Ordinis  Hierosolymitani  pariterque  Equites  e numero  no- 
bilium  protectores  lateris  Pontificis  maximi,  reliquas  ianuas  tene- 
bant  milites  e pontificia  cohorte  Helvetiorum. 

Omnibus  ita  rite  dispositis,  SSinus  Dominus  aulam  ingressus 
est  medius  inter  Emos  ac  Rmos  Dominos  lacobum  Antonelli  et 
Theodolphum  Mertel , praecedente  Auditore  S.  Rotae  Ruio  Dno 
Aloysio  Isoard  Subdiacono  Apostolico,  qui  crucem  deferebat;  cum- 
que  ad  altare  in  extrema  aulae  parte  erectum  accessisset  recitavit 
introitum  Missae  cum  Erao  Cardinal!  Constantino  Patrizi  sacri 
Collegii  subdecano  sacris  operaturo,  eoque  expleto,  Sanctitas  Sua 
thronum  conscendit,  ex  quo  totam  divini  Sacrificii  celebrationem 
more  consueto  prosecutus  est.  Ante  ultimum  Missae  Evangelium 
Rmus  Episcopus  S.  Hippolyti  Concilii  Secretarius  solemn!  ritu 
sanctum  Evangeliorum  codicem  in  parvulo  throne  super  altari 
posito  apertis  paginis  statuit,  et  Rmus  Archiepiscopus  Iconiensis, 
accepta  a SSmo  Domino  benedictione  et  indulgentia,  ex  ambone 
Patribus  sermonem  habuit , quo  absolute , idem  Archiepiscopus 
indulgentiam  publicavit,  et  Beatissimus  Pater  in  forma  consueta 
solemniter  benedictionem  est  impertitus. 

Hinc  eadem  Sanctitas  Sua  induta  vestibus  solemnibus  ponti- 
ficalibus  obedientiae  obsequium  excepit  ab  Einis  Cardinalibus, 
atque  Rfnis  Patriarcliis,  Primatibus,  Archiepiscopis , Episcopis,  et 
Abbatibus : deinceps  ad  faldistorium  processit , ibique  precibus 
statutis  operam  dedit. 

Post  Litanias  SSihus  Dominus  ad  thronum  sese  recepit , et 
Emus  ac  Rmus  D.  Cardinalis  Eduardus  Borromeo  Diaconus  in 
forma  solita  cecinit  Evangelium  TJesignavit  Dominus  ex  cap.  X. 
S.  Lucae:  quo  expleto  Summus  Pontifex  ita  Patres  est  allocutus: 

Allocufio  Sanctissimi  D.  N.  Pii  PP.  IX.  hah  ita  ad 
Patres  Concilii  Vaticani  in  prima  Sessione 
die  8 Decemhris  1869. 

Venerabiles  Fratres! 

Quod  votis  omnibus  ac  precibus  ab  Deo  peteba- 
mus,  ut  oecumenicum  Concilium  a Nobis  indictum 
concelebrare  possemus,  id  insigni  ac  singulari  Dei 
ipsius  beneficio  datum  Nobis  esse  summopere  laeta- 
mur.  Itaque  exultat  cor  Nostrum  in  Domino  et  in- 
credibili  consolatione  perfunditur,  quod  auspicatissimo 
hoc  die  Immaculatae  Dei  Genitricis  Virginis  Mariae 
Conceptioni  sacro,  Vos  qui  in  })artem  sollicitudinis 
Nostrae  vocati  estis,  iterum  maiori  quam  alias  fre- 
quentia,  in  bac  catholicae  Religionis  arce  praesen- 
tes  intuemur,  asj)ectuque  Vestro  perfruimur  iucun- 
dissimo. 

Vos  autem  nunc,  Venerabiles  Fratres,  in  nomine 


a Christi  congregati  * adestis,  ut  Nobiscum  testimonium 
perhibeatis  verbo  Dei  et  testimonium  lesu  Christi 
viamque  Dei  in  veritate  omnes  homines  Nobiscum 
doceatis  ^ , et  de  oppositionibus  falsi  nominis  scien- 
tiae* , Nobiscum  Spiritu  Sancto  duce  iudicetis 

Si  enim  unquam  alias,  hoc  maxime  tempore,  quo 
vere  luxit  et  defluxit  terra  infecta  ab  babitatoribus 
suis  divinae  gloriae  zelus,  et  dominici  gregis  salus 
a nobis  postulat,  ut  circumdemus  Sion  et  complecta- 
mur  earn,  narremus  in  turribus  eius,  et  ponamus  corda 
nostra  in  virtute  eius 

Videtis  enim,  Venerabiles  Fratres,  quanto  impetu 
antiquus  human!  generis  bostis  domum  Dei , quam 
decet  sanctitudo,  aggressus  sit  et  usque  aggrediatur: 
b eo  auctore  funesta  ilia  impiorum  coniuratio  late  gras- 
satur,  quae  coniunctione  fortis,  opibus  potens,  munita 
institutis , et  velamen  habens  malitiae  libertatem 
acerrimum  adversus  sanctam  Christi  Ecclesiam  helium, 
Omni  scelere  imbutum,  urgere  non  desinit.  Huius  belli 
genus,  vim,  arma,  progressus,  consilia  non  ignoratis. 
Versatur  Vobis  continenter  ante  oculos  sanarum  doc- 
trinarum,  quibus  bumanae  res  in  suis  quaeque  ordi- 
nibus  innituntur,  perturbatio  et  confusio,  luctuosa  iuris 
cuiusque  perversio,  multiplices  mentiendi  audacter  et 
corrumpendi  artes,  quibus  iustitiae  honestatis  et  auc- 
toritatis  salutaria  vincula  solvuntur,  pessimae  quaeque 
cupiditates  inflammantur , Christiana  fides  ab  animis 
funditus  convellitur,  ita  ut  certum  hoc  tempore  Eccle- 
^ siae  Dei  metuendum  esset  exitium,  si  ullis  hominum 
machinationibus  et  conatibus  exscindi  posset.  At  nihil 
Ecclesia  potentius,  inquiebat  Sanctus  loannes  Chryso- 
stomus,  Ecclesia  est  ipso  caelo  fortior.  Caelum  et 
terra  transibunt : verba  autem  mea  non  transibunt. 
Quae  verba?  Tu  es  Petrus,  et  super  hanc  Petram 
aedificaho  Ecclesiam  meam,  et  portae  inferi  non  prae- 
valebunt  adversus  earn 

Quamquam  vero  civitas  Domini  virtutum,  civitas 
Dei  nostri  inexpugnabili  fundamento  nitatur,  tamen 
agnoscentes  ac  intimo  corde  dolentes  tantam  malorum. 
congeriem  animarumque  ruinam,  ad  quam  avertendam 
vel  vitam  ponere  parati  essemus.  Nos  qui  aeterni  Pa- 
storis  vicaria  in  terris  procuratione  fungentes , zelo 
^ domus  Dei  prae  caeteris  incendamur  necesse  est,  earn 
viam  et  rationem  ineundam  Nobis  esse  duximus,  quae 
ad  tot  Ecclesiae  detrimenta  sarcienda  utilior  et  oppor- 
tunior  videretur.  Ac  illud  Isaiae  saepe  animo  revol- 
ventes  ini  consilium,  coge  concilium,  et  reputantes 
huiusmodi  remedium  in  gravissimis  rei  christianae  tem- 
poribus  a Praedecessoribus  Nostris  salutariter  esse 
usurpatum,  post  diuturnas  preces,  post  collata  cum 
Venerabilibus  Fratribus  Nostris  sanctao  liomanae  Ec- 
clesiae Cardinalibus  consilia,  post  expetita  etiarn  plu- 
rium  sacrorum  Antistitum  suffragia,  Vos,  Venerabiles 


1 Matth.  18,  20.  * Apoc.  1,  2.  ^ Matth.  22,  IG. 

I.  Timoth.  0,  20.  “ Act.  Apost.  15,  19.  ^ jgn,  24,  4.  5. 

’ Psalm.  47,  11.  12.  « I.  Petr.  2,  16. 

9 Homil.  ant.  exil.  n.  1.  [Migne  P.  Gr.  LII,  423.] 


31 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


32 


Fratres,  qui  estis  sal  terrae,  Custodes  dominici  gregis 
et  Pastores , apud  hanc  Petri  cathedram  censuimus 
evocandos ; atque  hodie  divina  benignitate  favente, 
quae  tantae  rei  impedimenta  sustulit,  sanctae  Congre- 
gationis  initia  solemni  maiorum  ritu  celebramus.  Tot 
autem  sunt,  tamque  uberes  charitatis  sensus,  quibus 
hoc  tempore  afficimur,  Venerabiles  Fratres,  ut  eos 
in  sinu  continere  non  valeamus.  Videmur  enim  in 
Vestro  conspectu  universam  catbolicae  gentis  familiam, 
carissimos  Nobis  filios  praesentes  intueri : cogitamus 
tot  amoris  pignora,  tot  ferventis  animi  opera,  quibus 
Vestro  impulsu,  ductu  et  exemplo  suam  pietatem  et 
observantiam  Nobis  et  huic  Apostolicae  Sedi  mirifice 
probarunt  ac  porro  probant ; atque  bac  cogitatione 
Nobis  temperare  non  possumus,  quin  in  Vestro  am- 
plissimo  coetu  Nostram  erga  eos  omnes  gratissimam 
voluntatem,  solemni  et  publica  significatione  profiten- 
tes,  Deum  enixe  adprecemur,  ut  probatio  eorum  fidei 
multo  pretiosior  auro,  inveniatur  in  laudem  et  gloriam 
et  bonorem , in  revelatione  lesu  Cbristi  b Miseram 
deinde  etiam  tot  bominum  conditionem  cogitamus,  qui 
a via  veritatis  et  iustitiae,  ideoque  verae  felicitatis  de- 
cepti  aberrant,  eorumque  saluti  opem  alFerre  desiderio 
desideramus,  memores  divini  Redemptoris  et  Magistri 
nostri  lesu,  qui  venit  quaerere  et  salvum  facere  quod 
perierat.  Intendimus  praeterea  oculos  in  hoc  Principis 
Apostolorum  tropbaeum  apud  quod  consistimus,  in 
banc  almam  urbem,  quae  Dei  munere  tradita  non  fuit 
in  direptionem  gentium,  in  Romanum  bunc  populum 
Nobis  dilectissimum , cuius  constanti  amore,  fide,  ob- 
sequio  circumdamur,  atque  ad  Dei  benignitatem  ex- 
tollendam  vocamur,  qui  divini  sui  praesidii  spem  in 
Nobis  hoc  tempore  magis  magisque  fulcire  et  confir- 
mare  voluerit.  At  praecipue  Vos  cogitatione  com- 
plectimur,  Venerabiles  Fratres,  in  quorum  sollicitu- 
dine,  zelo  et  concordia  magnum  momentum  ad  Dei 
gloriam  operandam  positum  nunc  esse  intelligimus; 
agnoscinius  flagrans  studium,  quod  ad  Vestrum  munus 
implendum  attulistis,  ac  praesertim  praeclaram  et  arc- 
tissimam  illam  Vestrum  omnium  cum  Nobis  et  bac 
Apostolica  Sede  coniunctionem,  qua,  ut  semper  alias 
in  maximis  Nostris  acerbitatibus , ita  potissimum  hoc 
tempore  nihil  Nobis  iucundius,  nihil  Ecclesiae  utilius 
esse  potest;  ac  vehementer  gaudemus  in  Domino  Vos 
ita  esse  animo  comparatos,  ut  ad  certam  solidamque 
spem  uberrimorum  fructuum  et  maxime  optabilium, 
ex  synodali  bac  Vestra  coitione  concipiendam  impella- 
mur.  Ut  nullum  fortasse  aliud  infestius  et  callidius  hel- 
ium in  Cbristi  Regnum  exarsit,  sic  nullum  fuit  tempus 
in  quo  magis  Sacerdotum  Domini  cum  supremo  gregis 
Eius  Pastore  unio,  a qua  in  Ecclesiam  mira  vis  manat, 
postularetur ; quae  quidem  unio  singulari  divinae  provi- 
dentiae  munere  et  spectata  virtute  Vestra  ita  iugiter  re- 
ipsa  constitit,  ut  spectaculum  facta  sit,  et  futuram  magis 
confidamus  in  dies,  mundo  et  angelis  et  bominibus. 


Agite  igitur,  Venerabiles  Fratres,  eonfortamini  in 
Domino : ac  in  nomine  ipsius  Trinitatis  augustae, 
sanctificati  in  veritate  \ induti  anna  lucis,  docete  No- 
biscum viam,  veritatem  et  vitam,  ad  quam  tot  agitata 
aerumnis  gens  humana  iam  non  adspirare  non  potest, 
date  Nobiscum  operam,  ut  pax  regnis,  lex  barbaris, 
monasteriis  quies , ecclesiis  ordo , clericis  disciplina, 
Deo  populus  acceptabilis  restitui  possit  Stat  Deus 
in  loco  sancto  suo,  nostris  interest  consiliis  et  actibus, 
sues  ipse  ministros  et  adiutores  in  tarn  eximio  mise- 
ricordiae  suae  opere  nos  adlegit,  atque  huic  ministerio 
ita  nos  inservire  oportet,  ut  illi  unice  hoc  tempore 
mentes,  corda,  vires  consecremus. 

Sed  nostrae  infirmitatis  conscii,  nostris  diffisi  viri- 
bus,  ad  Te  levamus  cum  fiducia  oculos,  precesque 
convertimus,  o divine  Spiritus,  Tu  fons  verae  lucis  et 
sapientiae,  divinae  Tuae  gratiae  lumen  praefer  menti- 
bus  nostris,  ut  ea  quae  recta,  quae  salutaria,  quae 
optima  sunt  videamus;  corda  rege,  fove,  dirige,  ut 
buius  Concilii  actiones  rite  incboentur,  prospere  pro- 
moveantur,  salubriter  perficiantur. 

Tu  vero  Mater  pulchrae  dilectionis,  agnitionis  et 
sanctae  spei,  Ecclesiae  Regina  et  propugnatrix , Tu 
nos,  consultationes,  labores  nostros  in  Tuam  mater- 
nam  fidem  tutelamque  recipias,  ac  Tuis  age  apud  Deum 
precibus,  ut  in  uno  semper  spiritu  manearaus  et  corde. 

Vos  quoque  nostris  adeste  votis  Angeli  et  Archan- 
geli.  Tuque  Apostolorum  Princeps  beatissime  Petre, 
Tuque  Coapostole  Eius  Paule  doctor  gentium,  et  prae- 
dicator  veritatis  in  universe  mundo,  Vosque  omnes 
sancti  caelites,  et  praecipue,  quorum  cineres  hie  vene- 
ramur,  potenti  Vos  deprecatione  efficite,  ut  omnes 
ministerium  nostrum  fideliter  implentes  suscipiamus 
misericordiam  Dei  in  medio  templi  eius,  cui  honor  et 
gloria  in  saecula  saeculorum. 

Habita  allocutione , Summus  Pontifex  de  tlirono  ad  faldisto- 
rium  procedens,  iterura  exorsus  est  hymnum  Veni  Creator  Spi- 
ritus, qui  alternatim  a Patribus  et  cantoribus  recitatus,  fuit  ab- 
solutus  cum  solitis  versiculis,  oratione  et  cum  Benedicamus  Domino. 

Hie  initium  habuit  conciliaris  actio.  Eiiius  Dominus  Episco- 
pus  S.  Hippolyti  Secretarius  Concilii,  et  Rtnus  Dominus  Episcopus 
Fabrianensis  et  Matilicensis  ad  decretorum  publicationem  designa- 
tus  accesserunt  ad  Summum  Pontificem  a quo  acceperunt  decre- 
tum  aperitionis  Concilii  publicandum,  si  ita  Rfnis  Patribus  placeret. 

Quare  praedictus  Episcopus  Fabrianensis  ambonem  ascendit, 
ibique  legit  decretum  aperitionis  Concilii. 

Pius  Episcopus  Servus  Servorum  Dei,  sacro  ap- 
probante  Concilio,  ad  perpetuam  rei  memoriam.  Rmi 
Patres,  placetne  Vobis  ad  laudem  et  gloriam  sanctae 
et  individuae  Trinitatis,  Patris  et  Filii  et  Spiritus 
Sancti,  ad  incrementum  et  exaltationem  fidei  et  reli- 
gionis  catbolicae,  ad  extirpationem  grassantium  erro- 
rum,  ad  reformationem  cleri  populique  ebristiani,  ad 
commiinem  omnium  pacem  et  concord  iam  sacrosancti 
oecumenici  Concilii  Vaticani  initium  fieri,  et  iam  fac- 
tum esse  declarari? 


1 I.  Petr.  1,  7. 


1 Ioann.  17,  19. 

2 S.  Bern,  de  cons.  1.  4.  c.  4.  [Migne  P.  L.  CLXXXII,  782.] 


33 


Sessio  prima. 


34 


Cui  interrogationi  per  adclamationem  Patres  respoiiderunt  a 

Placet. 

Tunc  Rmus  Dominus  Episcopus  Secretarius  iterum  tln-onum 
pontificium  ascendit , et  Sanctissimus  Dominus  sublata  et  clara 
voce  decretum  confirmavit  hac  solemni  formula: 

Dea'etum  modo  ledum  'placuit  Patribus  nemine 
dlsmitiente,  Nosque,  sacro  approbante  Concilio,  ita  de- 
cernimus,  statumius  ac  sanchnus  id  ledum  est. 

Eodem  postea  modo  Sanctitati  Suae  sese  iterum  obtulerunt 
Rtnus  Dominus  Concilii  Secretarius  et  Rmus  Dominus  Episcopus 
Fabrianensis  et  Matilicensis , qui  postremus,  accepto  a SSmo  Do- 
mino decreto  indictionis  futurae  Sessionis , ex  ambone  idem  de- 
cretum promulgavit  ut  sequitur: 

Pius  Episcopus  Servus  Servorum  Dei,  sacro  ap- 
probante Concilio,  ad  perpetuam  rei  memoriam.  Rmi 
Patres,  placetne  Vobis  proximam  sacrosancti  Concilii 
oecumenici  Vaticani  Sessionem  haberi  die  festo  Epi- 
plianiae  Domini,  qui  dies  erit  sextus  mensis  lanuarii 
anno  Domini  1870? 

Per  adclamationem  pariter  Patribus  assentientibus  cum  for- 
mula placet,  stante  iterum  ante  thronum  Pontificis  Rmo  Domino 
Secretario,  Sanctitas  Sua  alta  claraque  voce  decretum  confirmavit 
praedicta  formula: 

Decretum  modo  ledum  placuit  Patribus  nemine 
dissentiente,  Nosque,  sacro  approbante  Concilio,  ita  de- 
cernimus,  statuimus  ac  sanchnus  ut  ledum  est. 

Post  haec,  duo  advocati  Consistoriales  in  Litteris  Apostolicis 
Midtiplices  inter  Concilii  Promotores  designati , subnixis  genibus 
ante  extremum  pontificii  solii  gradum , Protonotarios  Apostolicos 
memoratis  Apostolicis  Litteris  ad  officium  Notariorum  Concilii  c 
electos  ita  rogarunt  ad  actorum  fidem  faciendum: 

Rogamiis  Vos  Protonotarios  praesentes  ut  de  omni- 
bus et  singulis  in  hac  publica  Sessione  sacrosancti 
oecumenici  Concilii  Vaticani  gestis  authenticum  instru- 
mentum  vel  instrumenta  conficiantur. 

Respondit  pro  omnibus  Ruius  Dominus  Lucas  Pacifici  collegii 
Protonotariorum  senior , testes  adhibens  Rmos  Dominos  Bartholo- 
maeum  Pacca  pontificiae  domui  Praepositum  et  Franciscum  Ricci 
Praefectum  cubiculi  Sanctitatis  Suae  his  verbis : 

Conficiemus,  Vobis  Testibus. 

Hisce  peractis  SSuius  Dominus  cantum  incepit  hymni  Te  Denni 
laudamus,  quo  absoluto,  cecinit  versiculum  Dominus  Vohiscmn 
cum  Oratione  praescripta.  Demum  Eiuus  Cardinalis  Philippus  de 
Angelis  Presbyter  adsistens  publicavit  indulgentiam  plenariam  a 
Summo  Pontifice  concessam.  Ita  finem  liabuit  prima  solemnis  d 
Sessio.  Patres,  qui  huic  primae  Sessioni  interfuerunt,  hi  sunt: 

EMINENTISSIMI  ET  REVERENDISSIMI  DOMINI 
S.  R.  E.  CARDINALES 


ORDINIS  EPISCOPORUM 

Constantinus  Patrizi,  Episcopus  Portuensis  et  S.  Rufinae. 

Aloysius  Amat,  Episcopus  Praenestinus  S.  R.  E.  Vice-Cancellarius. 
Nicolaus  Paracciani  Clarelli,  Episcopus  Tusculanus. 

Camillus  di  Pietro,  Episcopus  Albanensis. 

ORDINIS  PRESBYTERORUM 

Philippus  de  Angelis,  Tit.  S.  Laurentii  in  Lucina,  Arcliiepiscopus 
Firmanus,  S.  R.  E.  Camerarius. 

Aloysius  Vannicelli  Casoni,  Tit.  S.  Praxedis,  Archiep.  Ferrariensis. 

Col).  Lac.  Vn. 


Fridericus  Schwarzenberg,  Tit.  S.  Augustini,  Archiep.  Pragensis. 
Cosmas  Corsi,  Tit.  Ss.  loannis  et  Pauli  ad  Clivum  Scauri,  Archi- 
episcopus  Pisanus. 

Fabius  Maria  Asquini,  Tit.  S.  Stephani  in  Monte  Coelio. 
Dominions  Carafa  de  Traetto,  Tit.  S.  Mariae  Angelorum,  Archi- 
episcopus  Beneventanus. 

Sixtus  Riario  Sforza,  Tit.  S.  Sabinae,  Archiepiscopus  Neapolitanus. 
lacobus  Maria  Mathieu,  Tit.  S.  Silvestri  in  Capite,  Archiepiscopus 
Bisuntinus. 

Carolus  Aloysius  Morichini,  Tit.  S.  Onuphrii,  Episcopus  Aesinus. 
loachim  Pecci,  Tit.  S.  Chrysogoni,  Episcopus  Perusinus. 
loseph  Othmarus  Rauscher , Tit.  S.  Mariae  de  Victoria , Archi- 
episcopus Vindobonensis. 

Alexander  Barnabo,  Tit.  S.  Susannae. 

Antonius  Benedictus  Antonucci,  Tit.  Ss.  Silvestri  et  Martini  ad 
Montes,  Episcopus  Anconitanus  et  Humanensis. 

Henricus  Orfei,  Tit.  S.  Balbinae,  Archiepiscopus  Ravennatensis. 
losephus  Milesi  Pironi  Ferretti , Tit.  S.  Mariae  in  Ara  Coeli, 
Abbas  Commendatarius  pei’petuus  et  ordinarius  Ss.  Vincentii 
et  Anastasii  ad  Aquas  Salvias. 

Petrus  de  Silvestri,  Tit.  S.  Marci. 

Carolus  Sacconi,  Tit.  S.  Mariae  de  Populo. 

Angelus  Quaglia,  Tit.  Ss.  Andreae  et  Gregorii  in  Monte  Coelio. 
Antonius  Maria  Panebianco , Tit.  Ss.  XII.  Apostolorum , Maior 
Poenitentiarius. 

loseph  Aloysius  Trevisanato,  Tit.  Ss.  Nerei  et  Achillei,  Patriarcha 
Venetiarum. 

Antoninus  de  Luca,  Tit.  Ss.  Quatuor  Coronatorum. 
loseph  Andreas  Bizzarri,  Tit.  S.  Hieronymi  Illyricorum. 
Ludovicus  de  la  Lastra  y Cuesta,  Tit.  S.  Petri  ad  Vincula,  Archi- 
episcopus Hispalensis. 
loannes  Baptista  Pitra,  Tit.  S.  Callisti. 

Philippus  Maria  Guidi,  Tit.  S.  Sixti,  Archiepiscopus  Bononiensis. 
Henricus  Maria  de  Bonnechose,  Tit.  S.  dementis,  Archiepiscopus 
Rothomagensis. 

Paulus  Cullen,  Tit.  S.  Petri  in  Monte  Aureo,  Archiepiscopus  Du- 
blinensis. 

Gustavus  d’Hohenlohe,  Tit.  S.  Mariae  in  Transpontina. 

Aloysius  Bilio,  Tit.  S.  Laurentii  in  Paneperna. 

Lucianus  Bonaparte,  Tit.  S.  Pudentianae. 

Innocentius  Ferrieri,  Tit.  S.  Caeciliae. 

Eustachius  Gonella , Tit.  S.  Mariae  supra  Minervam , Episcopus 
Viterbiensis  et  Tuscaniensis. 

Laurentius  Barili,  Tit.  S.  Agnetis  extra  moenia. 
loseph  Berardi,  Tit.  Ss.  Marcellini  et  Petri. 

loannes  Ignatius  Moreno,  Tit.  S.  Mariae  a Pace,  Archiepiscopus 
Vallisoletanus. 

Raphael  Monaco  la  Valletta,  Tit.  S.  Crucis  in  Hierusalem. 

ORDINIS  DIACONORUM 

lacobus  Antonelli,  Diaconus  S.  Mariae  in  Via  Lata. 

Prosper  Caterini,  Diaconus  S.  Mariae  Scalaris. 

Gaspar  Grassellini,  Diaconus  S.  Mariae  ad  Martyres. 

Theodulphus  Mertel,  Diaconus  S.  Eustachii. 

Dominicus  Consolini,  Diaconus  S.  Mariae  in  Domnica. 

Eduardus  Borromeo,  Diaconus  Ss.  Viti  et  Modesti. 

Hannibal  Capalti,  Diaconus  S.  Mariae  in  Aquiro. 

REVERENDISSIMI  DD.  PATRIARCHAE 

Rogerius  Aloysius  Antici  Mattei,  Constantinopolitanus. 

Paulus  Ballerini,  Alexandrinus. 

Gregorius  Jussef,  Antiochenus,  rit.  graec.  melchit. 

Paulus  Brunoni,  Antiochenus,  rit.  latin. 
loseph  Valerga,  Hierosolymitanus. 
loseph  Audu,  Babylonensis,  rit.  chaldaic. 

Thomas  Iglesias  y Barcones,  Indiarum  Occidentalium. 

Antonius  Ilassun,  Ciliciensis,  rit.  armen. 

Clemens  Balms,  iam  Antiochenus,  rit.  graec.  melchit. 

REVERENDISSIMI  DD.  PRIMATES 

Maximilianus  de  Tarnoczy,  Archiepiscopus  Salisburgensis. 

Carolus  Pooten,  Archiep.  Antibarensis  et  Scodrensis  b 


* Cum  Archiepiacopi  Antibarensis,  Salernitanus  et  Mecliliniensis 

3 


35 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


36 


Antonius  Salomone , Ai’chiep.  Salernitaiius , Administrat.  perpet.  a 
Eccl.  Acernensis. 

Miecislaus  Ledochowski,  Archiep.  Gnesnensis  et  Posnaniensis. 
Franciscus  Fleix  y Solans,  Archiep.  Tarraconensis. 

Joannes  Simor,  Archiep.  Strigoniensis. 

Victor  Augustus  Dechamps,  Archiep.  Mechliniensis. 

REVERENDISSIMI  DD.  ARCHIEPISCOPI 

Laurentius  Pontillo,  Consentinus. 

Joannes  Mac  JJale,  Tuamensis. 

Godefridus  Saint-Marc,  Redonensis. 

Jgnatius  Kalybgian,  iam  Amasenus  Arcliiep.  Episc.,  rit.  armen. 
Josephus  Giagia,  Cypriensis,  rit.  maronit. 

Petrus  Cilento,  Rossanensis. 

Alexander  Asinari  de  Sanmarzano,  Ephesiniis  in  part,  infid. 
Alexander  Angeloni,  Urhinatensis. 

Franciscus  Norbertus  Blanchet,  Oregonopolitanus. 

Georgius  JJurmuz,  Siuniensis  in  part,  infid.,  rit.  armen. 

Felicissimus  Salvini,  Camerinensis,  Adniinist.  perpet.  Eccl.  Treiensis. 
Petrus  Richardus  Kenrick,  S.  Ludovici. 

Eduardus  JJurmuz,  Siracensis  in  part,  infid.,  rit.  armen. 

Raphael  Valentinus  Valdivieso,  S.  Jacohi  de  Chile. 

Raphael  d’Amhrosio,  Dyrrhachiensis. 

Augustinus  Georgius  Barshino,  Salmasiensis,  rit.  chaldaic. 

Joseph  de  Bianchi  Dottula,  Tranensis,  Nazarenus  et  Barulensis, 
Administ.  perpet.  Eccles.  Vigiliensis. 

Gregorius  Ata,  Emesenus  et  Apamensis,  rit.  graec.  melchit. 

Julius  Arrigoni,  Lucanus. 

Gregorius  de  Luca,  Compsanus,  Administ.  perpet.  Eccl.  Campa- 
niensis. 

Joseph  Rotundo,  Tarentinus. 

Antonius  Claret  y Clara,  Traianopolitanus  in  part,  infid. 

Jacobus  Bahtiarian,  Amidensis  Archiep.  Episc.,  rit.  armen. 

Joannes  Hagian,  Caesariensis  in  Cappadocia  Archiep.  Episc.,  rit. 
armen. 

Joannes  Baptista  Purcell,  Cincinnatensis. 

Renatus  Franciscus  Regnier,  Cameracensis. 

Beniaminus  Eusebides  JJimitrio,  Neapoleos,  rit.  graec.  ^ 

Joseph  Matar,  Aleppensis,  rit.  maronit. 

Silvester  Guevara,  S.  Jacobi  de  Venezuela. 

Joannes  Zwysen,  iam  Ultraiectensis,  ntmc  Episc.  Buscoducensis. 
Fridericus  de  Fiirstenberg,  Olomucensis. 

Joseph  Sadoc  Alemany,  S.  Francisci. 

Philippus  Cammarota,  Caietanns. 

Vincentius  Taglialatela , Sipontinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Ve- 
stanae. 

Joannes  Tamraz,  Corcurensis  seu  Kerkukensis,  rit.  chaldaic. 
Vincentius  Tizzani,  Nisibenus  in  part,  infid. 

Franciscus  Xaverius  Apuzzo,  Surrentinus. 

Caietanus  Rossini,  iam  Acheruntinus  et  Materanensis,  9ntnc  Episc. 

Melphicti,  Juvenacii  et  Terlitii. 

Andreas  Gollmayr,  Goritiensis  et  Gratianus. 

Petrus  Villanova  Castellacci,  Petrensis  in  part,  infid. 

Vincentius  Spaccapietra,  Smyrnensis,  Vic.  Ap.  Asiae  minoris. 
Georgius  Errington,  Trapezuntinus  in  part,  infid. 

Franciscus  Aemilius  Cugini,  Mutinensis,  Abbas  nulliiis  Nonantulae. 
Marianus  Ricciardi,  Jlheginensis. 

Jacobus  Bosagi,  Caesariensis  in  Palaestina  in  part,  infid.,  rit.  armen. 
Raphael  Ferrigno,  Brundusinus,  Administ.  perpet.  Eccl.  Ostunensis. 
Gregorius  de  Scherr,  Monacensis  et  Frisingensis. 

Salvator  Nobili  Vitelleschi,  iam  Seleuciensis  in  part,  infid.,  nunc 
Episc.  Auximanus  et  Cingulanus. 

Alexander  Franchi,  Thessalonicensis  in  part,  infid. 

Aloysius  de  Marinis,  Theatinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Vastensis. 
Petrus  Bostani,  Tyrensis  et  Sidoniensis,  rit.  maronit. 

Joseph  JJippolytus  Guibert,  Turonensis. 

Patritius  Leahy,  Casseliensis , Administr.  perpet.  Eccl.  Emliensis. 


primum  inscripti  fuissent  inter  Archiepiscopos,  et  hac  de  re  ad  lu- 
dices  querelarum  et  controversiarum  recursum  liabuerint  postulantes 
ut  sibi  locus  inter  Primates  assignaretur , praedicti  Indices  rem  ita 
composuere,  ut  decernerent  eosdem  manutenendos  esse  in  eadem  pri- 
matus  possessione  durante  Concilio  oecumenico  Vaticano,  quin  exinde 
ullum  ins  ipsis  datum,  vel  aliis  imminutum  censeatur  ad  formam 
Litterar.  Apost.  MulfipUces  inter  § V. , salvo  iure  experiundi  tituli 
valorem  in  formali  iudicio. 


Marinus  Marini,  iam  Palmyrensis  in  part,  infid.,  nunc  Ep.  Urbe- 
vetanus. 

Gregorius  Michael  Szymonowicz,  Leopoliensis,  rit.  armen. 

Joachim  Limberti,  Florentinus. 

Caietanus  Pace  Forno,  Jihodiensis  in  part,  infid.,  Episc.  Melitensis. 
Philippus  Gallo,  J^atracensis  in  part,  infid. 

Petrus  Giannelli,  Sardianus  in  part,  infid. 

Franciscus  Pedicini,  Barensis. 

Michael  de  Deinlein,  Bambergensis. 

Emmanuel  Garcia  Gil,  Caesaraugustanus. 

Thomas  Connolly,  JJalifaxiensis. 

Arsenins  Avak-Wartan  Angiarakian,  Tarsensis  in  part,  infid.,  rit. 
armen. 

Julianus  Florianus  Felix  Desprez,  Tolosanus. 

Ignatius  Akkani,  JJauranensis,  riL  graec.  melch. 

Franciscus  Xaverius  Wierzchleyski,  Leopoliensis,  rit.  latin. 
Spiridion  Maddalena,  Corcyrensis. 

Gregorius  Balitian,  Aleppensis,  rit.  armen. 

Marianus  Barrio  y Fernandez,  Valentinus. 

Carolus  de  la  Tour  d’Auvergne-Lauraguais,  Bituricensis. 
Gregorius  Martinoz,  de  Manila. 

Petrus  Puch  y Solona,  de  Plata. 

Cyrillus  Behnam  Benni,  Mausiliensis,  rit.  syriac. 

Benvenutus  Monzon  y Martins,  Granatensis. 

Petrus  Doimus  Maupas,  Jadrensis. 

Dionysius  Georgius  Scelhot,  Aleppensis,  rit.  syriac. 

Athanasius  Ciarchi,  Babylonensis,  rit.  syriac. 

Georgius  Darboy,  Parisiensis. 

Pelagius  Antonius  de  Lavastida  y Davalos,  Mexicanus. 

J’aulus  Hatem,  Aleppensis,  rit.  graec.  melchit. 

Andreas  Casasola,  JJtinensis. 

Ludovicus  Dubreil,  Avenionensis. 

Melchior  Nasarian,  Mardensis,  rit.  armen. 

Laurentius  Bergeretti,  Naxiensis. 

Martinus  Joannes  Spalding,  Baltimorensis. 

Joannes  Mac  Closkey,  Neo-Eboracensis. 

Darius  Bucciarelli,  Scopiensis. 

Placidus  Kasangian,  Antiochenus  Archiep.  Episc.,  rit.  armen. 
Ludovicus  JJaynald,  Colocensis  et  Bacsiensis. 

Marianus  Escalada,  de  Buenos  Ayres. 

Joannes  Paulus  Lyonnet,  Albiensis. 

JJenricus  Eduardus  Manning,  Westmonasteriensis. 

Paulus  Melchers,  Coloniensis. 

Franciscus  Xaverius  de  Merode,  Melitenensis  in  part,  infid. 
Antonius  Rossi  Vaccari,  Colossensis  in  part,  infid. 

Aloysius  Ciurcia,  Jrenopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Aegypti 
et  Arabiae. 

Gualterius  Steins,  Bostrensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost.  Calcuttae. 
Alexander  Riccardi  de  Netro,  Taurinensis. 

Aloysius  Natoli,  Messanensis. 

Joseph  Benedictus  JJusmet,  Catanensis. 

Joseph  Cardoni,  Edessenus  in  part,  infid. 

Aloysius  Nazari  de  Calabiana,  Mediolanensis. 

Joannes  Landriot,  Remensis. 

Carolus  Allemand  Lavigerie,  Algerianus. 

Athanasius  Kauam,  Tyrensis,  rit.  graec.  melch. 

Aloysius  J’uecher  Passavalli,  Jconiensis  in  part,  infid. 

Victor  Bernardou,  Senonensis,  Episcopus  Antissiodorensis. 
Franciscus  Baillargeon,  Quebecensis. 

Anastasius  Rodrigo  Yusto,  Burgensis. 

Bernardus  Pinol  y Aycinena,  de  Guatimala. 

Andreas  Jgnatius  Schaepman,  Ultraiectensis. 

Joseph  Checa,  Quitensis. 

Petrus  Loza,  de  Guadalaxara. 

Stephanus  Stefanopoli,  J’hilippensis  in  part,  infid.,  rit.  graec. 
Joannes  Vancsa,  Fogarasiensis  et  Albae  Juliae,  rit.  rumen. 

Joseph  Angelini,  Corinthiensis  in  part,  infid. 

REVERENDJSSIMJ  DD.  EPJSCOPJ 

Joannes  Peti’us  Losanna,  Bugellensis. 

Joannes  Negri,  Dertonensis. 

Jjeonardus  Todisco  Grande,  Asculi  et  Ceriniolae. 

Guilielmus  Sillani  Aretini,  iam  TeiTacinensis. 

Gaspar  Labis,  Tornacensis. 

Theodosius  Kojungi,  Sidoniensis,  rit.  graec.  melch. 


37 


Sessio  prima. 


38 


Ignatius  Bourget,  Marianopolitanus. 

Laurentius  Biale,  Ventimiliensis. 

Fridericus  de  Marguerye,  Augustodunensis. 

Franciscus  Lacroix,  Baionensis. 

Aloysius  Moreno,  Eporediensis. 

Franciscus  Victor  Rivet,  Divionensis. 

Augustus  Allou,  Meldensis. 

Nicolaus  Golia,  Cariatensis. 

Ludovicus  Besi,  Canopensis  in  part,  infid. 

Raphael  Biale,  Albinganensis. 

Stephanus  Bagnoud,  Bethlemensis  in  part,  infid. 

Georgius  de  Stahl,  Herbipolensis. 

Carolus  Gigli,  Tiburtinus. 

Andreas  Raess,  Argentinensis. 

Richardus  Vincentius  Whelan,  Wheelingensis. 

Eugenius  Desfleches,  Sinitensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuensis 
orientalis. 

Franciscus  Vibert,  Maurianensis. 

Stephanus  Charbonneau,  Jassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Mayssurii. 
Nicolaus  Crispigni,  Fulginatensis. 

Joseph  Gignoux,  Bellovacensis. 

Joannes  Hilarius  Boset,  Emeritensis. 

Eleonorus  Aronne,  Montis  Alti. 

Joannes  Baptista  Berteaud,  Tutelensis. 

Paulus  Dupont  des  Logos,  Metensis. 

Joannes  Alberti,  Syrensis,  Vic.  Ap.  Graeciae. 

Joannes  Thomas  Ghilardi,  Montis  Regalis  in  Pedemontio. 

Joseph  Jannuzzi,  Lucerinus. 

Petrus  Severini,  Sappensis. 

Joannes  Martinus  Henni,  Milwauchiensis. 

Joannes  Donney,  Montis  Albani. 

Salvator  Fertitta,  Cavensis  et  Sarnensis. 

Joannes  Baptista  Montixi,  Ecclesiensis. 

Petrus  Josephus  de  Preux,  Sedunensis. 

Carolus  Rousselet,  Sagiensis. 

Gabriel  Grioglio,  Euriensis  in  part,  infid. 

Aloysius  Moccagatta,  Zenopolitanus  in  part,  infid.,  Vicar.  Apost. 
Kan-tung. 

Fidelis  Suter,  Rosaliensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Tunetanus. 
Bonaventura  Atanasio,  iam  jjiparensis. 

Philippus  Viard,  Wellingtonensis. 

Bernardus  Mascarou-Jjaurence,  Tarbiensis. 

Alexius  Wicart,  Vallis  Guidonis. 

Joannes  Brady,  Pertensis. 

Joannes  Pellei,  Aquipendiensis. 

Jacobus  Maria  Bailies,  iam  Lucionensis. 

Daniel  Murphy,  IJobartoniensis. 

Stephanus  Marilley,  Lausanensis  et  Genevensis. 

Petrus  Bigandet,  Ramathensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Birmaniae. 
Guillelmus  Ullathorne,  Birminghaniiensis. 

Alexius  Canoz,  Tamassensis  in  p.art.  infid.,  Vic.  Ap.  Madurensis. 
Theodorus  Forcade,  Nivernensis. 

Petrus  Paulus  Trucchi,  Foroliviensis. 

Bartholomaous  Legat,  Tergestinus  et  Justinopolitanus. 

Franciscus  Mazzuoli,  S.  Severini. 

Felix  Cantimorri,  Parmensis. 

Philippus  Mincione,  Miletensis. 

Vincentius  d’Alfonso,  Pennensis  et  Atriensis. 

Amedeus  Rappe,  Clevelandensis. 

Joseph  Novella,  Patarensis  in  part,  infid. 

Petrus  Vranken,  Colophoniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  in  Batavia. 
Joseph  Serra,  Dauliensis  in  part,  infid. 

Aloysius  Ricci,  Signinus. 

Joannes  Derry,  Clonfertensis. 

Eugenius  Guigues,  Ottawiensis. 

Franciscus  Gandolfi,  Cornetanus  et  Centuincellensis. 

Jlilarius  Alcazar,  Paphensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Tunchini  Occident. 
Joannes  Balma,  J^tolemaidensis  i7i  part,  infid. 

Aloysius  Kobes,  Methonensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Seiiegambiae. 
Mauritius  de  Saint-J’alais,  Vincenjiopolitatius. 

Patritius  Xaverius  de  Moura,  Funchalensis. 

Julianus  Meirieu,  Diniensis. 

Laurentius  Renaldi,  Pineroliensis. 

Antonius  Ranza,  Placentinus. 

Joannes  Foulquier,  Mimatensis. 

Antonius  Boscarini,  S.  Angeli  in  Vado  et  Urbaniensis. 


a Aloysius  Vetta,  Neritonensis. 

Januarius  Acciardi,  Anglonensis  et  Tursiensis. 

Ludovicus  Caverot,  S.  Deodati. 

Franciscus  Kelly,  Derriensis. 

Guillelmus  J^eane,  Cloynensis. 

Rudesindus  Salvado,  Portus-Victoriae  in  Australia,  Abbas  niilUus 
Novae  Nursiae. 

Livius  Parlatore,  S.  Marci  et  Bisinianensis. 

Felix  Dupanloup,  Aurelianensis. 

Ludovicus  Franciscus  Eduardus  Pie,  Pictaviensis. 

Ignatius  Sellitti,  Melphiensis  et  Rapollensis. 

Petrus  Simon  de  Dreux  Breze,  Molinensis. 

Armandus  de  Charbonnell,  Sozopolitanus  in  part,  infid. 

Joseph  Arachial,  Ancyranus,  rit.  armen. 

Raphael  Bachettoni,  Nursinus. 

Franciscus  Xaverius  Petagna,  Stabiarum  seu  Castrimaris. 
Guillelmus  Emmanuel  de  Ketteler,  Moguntinus. 

Joseph  Georgius  Strossmayei’,  Bosniensis  et  Syrmiensis. 

Petrus  d’JJriz  y da  Labairu,  Pampilonensis  et  Tudelensis. 
b Alexander  Tache,  S.  Bonifacii. 

Joannes  Baptista  Lamy,  S.  Fidei  in  America. 

Joannes  Mac  Gill,  Richmondensis. 

Joannes  Baptista  Miege , Messeniensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap. 

Kansas  ad  orientem  montium  saxosorum. 

Hieronymus  Verzeri,  Brixiensis. 

Joannes  Farina,  Vicentinus. 

Antonius  Cousseau,  Engolismensis. 

Eduardus  Jacobus  Wedekin,  Hildeshemienajs. 

Petrus  Lacarriere,  iam  Guadalupensis. 

Franciscus  Allard,  Samai'iensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  de  Natal. 
Philippus  Fi’atellini,  Forosemproniensis. 

Ludovicus  Pallu  du  Parc,  Blesensis. 

Anselmus  Llorente,  S.  Josephi  de  Costarica. 

Thomas  Grant,  Southwarconsis. 

Guillelmus  Turner,  Salfordensis. 

Mathias  Augustinus  Mengacci , Civitatis  Castellanae , Hortanus  et 
Gallesinus. 

Vincentius  Bisceglia,  Thermularum. 
c Joannes  Petrus  Mabile,  Versaliensis. 

Joannes  Valerianus  Jirsik,  Budvicensis. 

Colinus  Mac  I^innon,  Arichatensis. 

J’aulus  Hindi,  Jazirensis,  rit.  chaldaic. 

Aloysius  de  la  Place,  JJadrianopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 

Tche-ly  septentrionalis. 

Joseph  Aloysius  Pukalski,  Tarnoviensis. 

Joannes  Jacobus  Guerrin,  Jjingonensis. 

Joannes  Joseph  Longobardi,  Andriensis. 

Aloysius  Sodo,  Thelesinus  seu  Cerretanus. 

Bartholomaeus  d’Avanzo,  Calvensis  et  Theanensis,  Admin.  Apost. 

Eccl.  Castellanetensis. 

Raphael  de  Franco,  Catacensis. 

J^ranciscus  Landeira  y Sevilla,  Carthaginiensis. 

Ludovicus  Eugenius  Regnault,  Carnutensis. 

Antonius  la  Scala,  S.  Severi. 

Theodorus  de  Montpellier,  Jjeodiensis. 

Jesualdus  Vitali,  Ferentinas. 

Aloysius  Filippi,  Aquilanus. 
d Jacobus  M.  Achilles  Ginoulhiac,  Gratianopolitanus. 

Joseph  Caizal  y Estrade,  Urgellensis. 
loannes  Loughlin,  Brooklynensis. 

Richardus  Roskell,  Nottinghamensis. 
lacobus  Roosevelt  Bayley,  Novarcensis. 
luidovicus  de  Goesbriand,  Burlingtonensis. 

Thaddaeus  Amat,  Montereyensis  et  Angelorum. 

Augustus  Maria  Martin,  Natch itochensis. 

Aemygdius  Foschini,  Civitatis  Plebis. 

Vincentius  Materozzi,  Rubensis  et  Bituntinus. 

Henricus  J'oerster,  Wratislavicnsis. 

Petrus  Aloysius  Sporanza,  Borgomensis. 

David  Moriarty,  Kerriensis  et  Aghadonensis. 

Ignatius  J’ersico,  Gratianopolitanus  in  part,  infid. 

Vincentius  Zubranich,  Ragusinus. 

Carolus  Colina,  I'lascaleiisis. 

losepli  Fanelli,  S.  Angeli  de  Jjombardis  et  Bisaciensis. 

Felix  Rottiano,  fsclaims. 

David  Guillelmus  Bacon,  I’ortlandon.sis. 


3* 


39 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!. 


40 


Innocentius  Sannibale,  Eugubinus. 
loannes  Rosati,  Tudertinus. 

Caietanus  Rodilossi,  Alatrinus. 

Dominicus  Zelo,  Aversanus. 

Philippas  de  Simone,  Nicoterensis  et  Ti’opiensis. 

Franciscus  Gallo,  Abellinensis. 

Franciscus  Giampaolo,  Larinensis. 

Petrus  Rota,  Guastallensis. 
loannes  losepb  Vitezich,  Veglensis. 

Franciscus  Roullet  de  la  Bouillerie,  Carcassonensis. 

Guillelmus  Vaughan,  Plymuthensis. 

Nicolaus  Pace,  Amerinus. 

Joseph  Formisano,  Nolanus. 

Raphael  Morisciano,  Squillacensis. 
loannes  Benini,  Pisciensis. 

Claudius  Henricus  Plantier,  Nemausensis. 

Ludovicus  Augustus  Delalle,  Ruthenensis. 

Joseph  del  Prete  Belmonte,  Thyatirensis  in  part,  infid. 

Jldephonsus  Renatus  Dordillon , Cambysopolitanus  in  part,  infid., 
Vic.  Ap.  Jnsularum  Marchionum. 

Vincentius  Moretti,  Jmolensis. 

Joannes  Renier,  Feltrensis  et  Bellunensis. 

Antonins  Joseph  IJenricus  Jordany,  Foroiuliensis  et  Tolouensis. 
Laurentius  Gilooly,  Elpliinensis. 

Joannes  Farrel,  Ilamiltonensis. 

JIadrianus  Languillat , Sergiopolitanus  in  part,  infid. , Vic.  Ap. 
Nankinensis. 

Thomas  J’assero,  Trqianus. 

IJenricus  de  Rossi,  cSsertanus. 

Bernardinus  Frascolla,  Fodianus. 

Jacobus  Bernard!,  Massanus. 

Claudius  Jacobus  Boudinet,  Amhianensis. 

Marcus  Calogera,  Spalatensis  et  Macarensis. 

Conradus  Martin,  Paderbornensis. 

Philippus  Vespasiani,  Fanensis. 

Clemens  Phares,  Pisaurensis. 

Vincentius  Gasser,  Brixinensis. 

Franciscus  Marinelli,  Porpliyriensis  in  part,  infid. 

Thomas  Furlong,  Fernensis. 

Jacobus  Fridericus  Wood,  Philadelphiensis. 

Joannes  Mac  Evilly,  Galviensis. 

Guillelmus  Henricus  Elder,  Natchetensis. 

Guillelmus  Josephus  Clifford,  Cliftoniensis. 

Ludovicus  Delcusy,  Vivariensis. 

Petrus  Gerault  de  Langalerie,  Bellicensis. 

Petrus  Maria  Ferre,  Casalensis. 

Amandus  Renatus  Maupoint,  S.  Dionysii  Reunionis. 

Joannes  Baptista  Scandella,  Antinoensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Calpensis. 

Petrus  Buffetti,  Britinoriensis,  Admin.  Ap.  Eccl.  Sarsinatensis. 
Joseph  Targioni,  Volaterranus. 

Aloysius  Maria  Paoletti,  Montis  Politiani. 

Eustachius  Vitus  Modestiis  Zanoli , Eleutheropolitanus  in  part. 

infid.,  Vic.  Ap.  Upensis. 

Joseph  de  los  Rios,  Lucensis. 

Michael  O’Hea,  Rossensis. 

Patritius  Lynch,  Carolojjolitanus. 

Joseph  Maria  Papardo  del  Parco,  Sinopensis  in  part,  infid. 
Clemens  J^agliari,  Anagninus. 

Joannes  Petrus  Sola,  Niciensis. 

Gregorius  Smiciklas,  Crisiensis,  rit.  ruthen. 

Cosmas  Marrodan  y Rubio,  Tirasonensis. 

Bernardus  Conde  y Corral,  Zamorensis  in  Hispania. 

Franciscus  Benavides,  Seguntinus. 

Ferdinandus  Blanco,  Abulensis. 

Matthaeus  Jaume  y Garau,  Minoricensis. 

Paulus  Carrion,  de  Portorico, 

Augustinus  Verot,  Savannensis. 

Franciscus  Mac  Farland,  Jlartfordiensis. 

Eduardus  Horan,  Regipolitanus  seu  Kingstoniensis. 

Carolus  Joannes  Fillion,  Cenomanensis. 

Joannes  Sehastianus  Devoucoux,  Ebroicensis. 

Ignatius  Senestrey,  Ratisbonensis. 

Jacobus  Jeancard,  Ceramensis  in  part,  infid. 

Joannes  J^inchon,  J’olemoniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuen- 
sis  occiduo-septentrionalis. 


a Franciscus  Kerril  Amherst,  Northantoniensis. 

Paschalis  Vuicic,  Antiphellensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Bosnensis. 
Ludovicus  Jdeo,  Liparensis. 

Michael  Paya  y Rico,  Conchensis  in  Hispania. 

Andreas  Rosales  y Munoz,  Almeriensis. 

Jacobus  Etheridge , Toronensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Guianae 
anglicae. 

Dominicus  Fanelli,  Dianensis. 

Joannes  Antonins  Augustus  Belavai,  Apamiensis. 

Pancratius  Dinkel,  Augustanus  Vindelicorum. 

Petrus  Cuhero  y Lopez  de  Padilla,  Oriolensis. 

Joachim  Lluch,  Salmanticensis,  Administr.  Apost.  Civitatensis. 
Valentinus  Wiery,  Gurcensis. 

Petrus  Tilkian,  Brusensis,  rit.  armen. 

Carolus  Poirier,  Rosensis. 

Antonins  Maria  Valenziani,  Fahrianensis  et  Matilicensis. 
Hyacinthus  Luzi,  Narniensis,  Administr.  Apost.  Eccl.  Mandelensis. 
Melchior  lo  Piccolo,  Nicosiensis  in  Sicilia. 

Joannes  Guttadauro  de  Rehurdone,  Calatanisiadensis. 
h Ferdinandus  Arguelles  y Miranda,  Asturicensis. 

Jacobus  O’Gorman,  Raphanensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Nebraskae. 
Antonins  Josephus  Peitler,  Vaciensis. 

Joannes  Zepeda,  de  Comayagua. 

Jacobus  Quinn,  Brishanensis. 

Antonins  Halagi,  Artuinensis,  rit.  armen. 

Carolus  Macchi,  Regiensis  in  Aemilia. 

Joseph  Teta,  Oppidensis. 

Aloysius  Riccio,  Calatinus. 

Michael  Milella,  Aprutinus. 

Franciscus  Xaverius  d’Ambrosio,  Muranus. 

Joannes  Lynch,  Torontinus. 

Joannes  Quinlan,  Mobiliensis. 

Simon  Spilotros,  Tricaricensis. 

Felix  Petrus  Fruchaud,  Lemovicensis. 

Ludovicus  Maria  Epivent,  Aturensis. 

Joseph  Lopez  Crespo,  Santanderiensis. 

Joannes  Sweeny,  S.  Joannis. 

Petrus  Pichon,  Ilelenopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuen- 
c sis  meridionalis. 

Joannes  Monetti,  Cerviensis. 

Alexander  Paulus  Spoglia,  Comaclensis. 

Aloysius  Mariotti,  Feretranus. 

Valerius  Laspi’o,  Gallipolitanus. 

Aloysius  Lembo,  Cotronensis. 

Petrus  Jeremias  Michael  Angelas  Celesia,  Pactensis. 

Bartolomaeus  Widmer,  Lahacensis. 

Amhrosius  Ahdou,  Mariamnensis,  rit.  graec.  melchit. 

Petrus  Mac  Jntyre,  Carolinopolitanus. 

Jacobus  Rogers,  Chatamensis. 

Patritius  Dorrian,  Dunensis  et  Connorensis. 

I’etrus  Dufal,  Delconensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Bengalae  orien- 
talis. 

Bonaventura  Rizo,  Saltensis. 

Ludovicus  Faurie,  Apolloniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Kouei- 
Tcheou. 

Eugenius  O’Connel,  Vallispratensis. 

Alexander  Bonnaz,  Csanadiensis  et  Temesvarieusis. 
d Sehastianus  Dias  Larangeira,  S.  J^etri  Fluminis  Grandensis. 
Aloysius  Antonius  dos  Santos,  Fortalexiensis. 

Michael  Domenec,  Pittshurgensis. 

Thomas  Grimley,  Antigonensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  promon- 
torii  honao  spei. 

Antonius  de  Macedo  Costa,  Belemensis  de  Para. 

Claudius  Theodorus  Magnin,  Anneciensis. 

Emmanuel  Ravinet,  Trecensis. 

Antonius  de  Vasconcellos  Pereira  de  Mello,  Lamacensis. 

Gerardus  I^etrus  Wilmer,  JJarlemensis. 

Georgius  Butler,  Limericensis. 

Carolus  Theodorus  Colet,  Lucionensis. 

Franciscus  Joseph  le  Courtier,  Montis  Pessulani. 

Joseph  Esteves  de  Toral,  Conchensis  in  America. 

Antonius  Moncscillo,  Gienncnsis. 

Henricus  Marct,  Surensis  in  ])art.  infid. 

Robertus  Cornthwaite,  Beverlacensis. 

Fridericus  Maria  Zinelli,  Tarvisinus. 

Aloysius  de  Canossa,  Veronensis. 


41 


Sessio 


prima. 


42 


Basilius  Gil  y Bueno,  Oscensis  et  Barbastrensis. 

Franciscus  Crespo  y Bautista,  Arcensis  in  part,  infid. 

Auf^ustinus  David,  Briocensis. 

Ludovicus  Nogret,  S.  Claudii. 

Pantaloon  Monserrat  y Navarro,  Barcinonensis. 
losepli  Fessler,  S.  Hippolyti. 

Mathias  Eberhard,  Trevirensis. 

Ignatius  Guerra,  de  Zacathecas. 

Constantinus  Bonet,  Gerundensis. 

Bernardinus  Trionfetti,  Tarracinensis,  Privernensis  et  Setinus. 
loannes  Bravard,  Constantiensis. 

Antonius  Galecki,  Amathuntinus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Craco- 
viensis. 

Claudius  Maria  Dubuis,  Galvestoniensis. 
lacobus  Maximilianus  Stepischnegg,  Lavantinus. 

Nicolaus  Conaty,  Kilmorensis. 

Nicolaus  Adames,  Halicarnassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Luxem- 
burgensis. 

loseph  Papp-Szilagyi  de  Illesfalva,  Magno-Varadinensis,  rit.  rumen, 
loannes  Baptista  Greith,  S.  Galli. 

Fidelis  Abbati,  Sanctorinensis. 

Franciscus  Suarez  Peredo,  Verae  Crucis. 

loannes  Baptista  Ormaechea,  de  Tulancingo. 

loannes  Baptista  Gazailhan,  iam  Venetensis. 

loannes  Tissot,  Milevitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Vizigapatami. 

Michael  Hankinson,  Portus  Aloysii. 

Antonius  loseph  Pluym,  Nicopolitanus  in  part,  infid.,  Administr. 

Apost.  vicariatus  Valachiensis. 
loannes  Zaffron,  Sebenicensis. 
loseph  Nicolaus  Dabert,  Petrocoricensis, 

Petrus  Marcus  Le  Breton,  Aniciensis. 

Ignatius  Moraes  Cardoso,  Pharanensis. 

Eugenius  Lachat,  Basileensis. 

loannes  lacovacci,  Aerythrensis  in  part,  infid. 

Aloysius  de  Tola,  Berissensis  in  part,  infid. 

Flavianus  Matah,  Jazirensis,  rit.  syriac. 

Franciscus  Andreoli,  Calliensis  et  Pergulanus. 

Paulus  Micaleff,  Tifernatensis. 

Antonius  Pettinari,  Nucerinus. 
loannes  Petrus  Dours,  Suessionensis. 

Aloysius  d’Herbomez,  Miletopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  A]).  Co- 
lumbiae  britannicae. 

loseph  Salandri,  Marcopolitanus  in  part,  infid..  Visit.  Ap.  Moldaviae. 
Elias  Melius,  Akrensis,  rit.  chaldaic. 

Isidorus  Clut , Aeryndelensis  in  part,  infid. , Auxiliaris  Vic.  Ap. 
Mac-hensie. 

loannes  Elliot  Bet-etme , Episc.  Syncellus  Patriarchae  Syrorum, 
rit.  syriac. 

loannes  Strain,  Abilensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  districtus  orient. 
Scotiae. 

Eduardus  Dubar , Canathensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Tche-ly 
orientalis. 

loannes  loseph  Faiet,  Brugensis. 

Ferdinandus  Antonius  Augustinus  Dupont,  Azotensis  in  part,  infid., 
Vic.  Ap.  Siamensis. 

Hyacinthus  Vera,  Megarensis  in  part,  infid. 

Caspar  Mermillod,  Hebronensis  in  part,  infid.,  Auxil.  Genevensis. 
Agapitus  Dumani,  Ptolemaidensis,  rit.  grace,  melchit. 

Angelus  Kraljevic,  Metellopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Herce- 
govinae. 

lacol)us  Donnelly,  Clogheriensis. 

Eligius  Cosi,  Prienensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Ap.  Kan-tung. 
Claudius  Maria  Depommier,  Chrysopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Coimbatourii. 

loannes  Ghiureghian,  Trapezuntinus,  rit.  armen. 

Michael  Fogarasy,  Transsilvaniensis. 

Guillelmus  Renatus  Meignan,  Catalaune7isis. 

Franciscus  Nicolaus  Gueullette,  Valentinensis. 

Stephanus  Ramadio,  Elncnsis. 

Raymundus  Garcia  y Anton,  Tudensis. 
llcnricus  Bracq,  Gandavensis. 
loseph  Gelabert,  Paranensis. 
loannes  Huerta,  Puniensis. 
loseph  Moreyra,  Ayacucpicnsis. 

Emmanuel  del  Valle,  Iluanuccnsis. 

Nicolaus  Power,  Sareptanus  in  part,  infid.,  Coadiutor  Laonensis. 


a Laurentius  Shiel,  Adelaidopolitanus. 

Patritius  Augustinus  Feehan,  Nashvillensis. 
loannes  loseph  Conroy,  Albanensis  in  America. 

Raphael  Popow,  Episc.  Administr.  Apost.  Bulgarorum. 

Stephanus  Perez  Fernandez,  Malacitanus. 

Fabianus  Arenzana,  Calaguritanus  et  Calceatensis. 

Ferdinandus  Ramirez  y Vazquez,  Pacensis  in  Hispania. 
loseph  Alvez  Feijo,  S.  lacobi  Capitis  Viridis. 

Emmanuel  Ulloa,  de  Nicaragua, 
loannes  Marango,  Tenensis  et  Miconensis. 

Bonifacius  Toscano,  Neo-Pampilonensis. 

Nicolaus  Frangipane,  Concordiensis. 

Augustinus  Paulus  Wahala,  Litomericensis. 
loannes  Lozano,  Palentinus. 

Antonius  lorda  y Soler,  Vicensis. 
loannes  loseph  Williams,  Bostoniensis. 

Abraham  Bsciai,  Cariopolitanus  in  part,  infid.,  rit.  copt.,  Vic.  Ap. 
Coptorum. 

Carolus  La  Roeque,  S.  Hyacinth!, 
b Stephanus  Israelian,  Karputhensis,  rit.  armen. 
loannes  Hennessy,  Dubuquensis. 

Eduardus  Fitzgerald,  Petriculanus. 

Bernardus  Petitjean , Myriophitensis  in  ])art.  infid. , Vic.  Ap. 
laponiae. 

Stephanus  Melchisedechian,  Erzerumiensis,  rit.  armen. 

Carolus  Philippus  Place,  Massiliensis. 

loannes  Baptista  losephus  Lequette,  Atrebatensis. 

loannes  Maria  Becel,  Venetensis. 

Petrus  Grimardias,  Cadurcensis. 

loannes  Henricus  Beckmann,  Osnabrugensis. 

Ignatius  Ordonez,  Bolivarensis. 

loseph  de  la  Cuesta  y Maroto,  Auriensis. 

Angelus  di  Pietro,  Nyssenus  in  part,  infid. 
lacobus  Chadwick,  Hagulstadensis  et  Novocastrensis. 

Ludovicus  La  Fleche , Anthedonensis  in  part,  infid. , Coadiutor 
Trifiuvianensis. 

Guillelmus  Lanigan,  Gulbornensis. 
loannes  Langewin,  S.  German!, 
c loseph  Aggarbati,  Senogalliensis. 
loseph  Maria  Bovieri,  Faliscodunensis. 
luliiis  Lenti,  Nepesinus  et  Sutrinus. 

Thomas  Gallucci,  Recinetensis  et  Lauretanus. 
loannes  Baptista  Cerruti,  Savonensis  et  Naulensis. 
loseph  Giusti,  Aretinus. 

Hannibal  Barabesi,  S.  Miniati. 

loseph  Rosati,  Lunensis-Sarzanensis  et  Brugnatensis. 

Anselmus  Fauli,  Grossetanus. 

Salvator  Angelus  Demartis,  Galtellinensis-Norensis. 

Franciscus  Zunnui  Casula,  Uxellensis  et  Terralbensis. 
lacobus  Jans,  Augustanus. 

Vincentius  Jekelfalusy,  Alba-Regalensis. 

Ladislaus  Biro  de  Kezdi-Polany,  Szathmariensis. 

Franciscus  Gros,  Tarantasiensis. 

Flavianus  Hugonin,  Baiocensis. 

Franciscus  Lcopoldus  de  Leonrod,  Eistetensis. 

Philippus  Manetti,  Tripolitanus  in  part,  infid.,  Administrat.  Apost. 
Abbatiae  nidlius  Sublaquensis. 

d Conceptus  Focaccetti , Lystrensis  in  part,  infid. , Adm.  Apost. 
Aquipendii. 

Amatus  Pagnucci,  Agathonicensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic. 
Ap.  Xen-si. 

Caietanus  Franceschini,  Maceratensis  et  Tolentiiius. 

Antonius  Maria  Fania,  Potontinus  et  Marsicensis. 

Andreas  Formica,  Cuiicensis. 

Carolus  Savio,  Astensis. 

Laurentius  Gastaldi,  Salutiarum. 

Eugenius  Galletti,  Albac  Pomjjeiae. 

Antonius  Colli,  Alexandrinus  Statelliorum. 

Henricus  Biiidi,  Pistoriensis  et  Pratensis. 

Benedictus  Leo  Thomas,  Rupellensis. 

loseph  Alf'redus  Foulon,  Nancciensis  et  Tullensis. 

Augustinus  Hacquard,  Virodunensis. 

Felix  de  Las  Cases,  Constantiniamis  et  Hipponensis. 

Leo  Mourin , Ascalonensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Bombayensis. 
Gabriel  Capaccio,  Mellipotamensis  in  part,  itifid. 

Antonius  Grech  Delicata  Cassia  Testaferrata,  Gaudisiensis. 


43 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


44 


Joannes  Baptista  Callot,  Oranensis. 

Joannes  Baptista  Zwerger,  Secoviensis. 

Amatus  Victor  Franciscus  Guilbert,  Vapincensis. 

Cornelius  Mac  Cabe,  Ardagadensis. 

Raphael  Corradi,  Balneoregiensis. 

Franciscus  Cardoze  Ayres,  Olindensis. 

Tlieodorus  Gravez,  Namurcensis. 

Philippus  I^rementz,  Varmiensis. 

Wenceslaus  Acliaval,  S.  Joannis  de  Cuyo. 

Antonins  Canzi,  Cyrenensis  in  part,  infid. 

Paulus  Tosi , Jlhodiopolitanus- in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Patnensis. 
Stephanus  J^ennelly,  Thermopylensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Ma- 
draspatanus. 

Guillelnms  O’Hara,  Scrantonensis. 
leremias  Shanahan,  JIarrisburgensis. 
loseph  Melcher,  Sinus  Viridis. 

Michael  Jleiss,  Crossensis. 

Joannes  Jlogan,  S.  Joseph!  in  America. 

Tobias  Mullen,  Eriensis. 

Stephanus  Vincentius  Ryan,  Buffalensis. 

Jacobus  Gibbons,  Adi’ainyttensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Carolinae 
septcntrionalis. 

Ludovicus  Lootens , Castabalensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  de 
Idaho. 

Joannes  Perger,  Cassoviensis. 

Carolus  Bermundez,  Popayanensis. 

Salvator  Magnasco,  Bolinensis  in  part,  infid. 

Joannes  Bagala  Blasini,  Cydoniensis  in  part,  infid. 

Thomas  Gentili,  Dionysiensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Ap. 
Fo-kien. 

Georgius  Marchich,  Catarensis. 

Benedictus  Sans  y Fores,  Ovetensis. 

Josephus  Maria  de  Urquinaona,  Canariensis  et  S.  Christophori  de 
Laguna. 

Vincentius  Marf|uez,  de  Antequera. 

Franciscus  Adulphus  Narnszanowski,  Agathopolitanus  in  part,  infid. 
Fr.anciscus  Laouenan,  Flavio])olitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Pundicherii. 

Ephrem  Maria  Garrelon,  Nemesinus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Qui- 
lonensis. 

Jjeonardus  Mellano , Olympensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Vera- 
l)olytanus. 

Christophorus  Bonjean , Medensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  laff- 
nensis. 

Petrus  Nunez,  Cauriensis. 

Petrus  do  Jjacerda,  S.  Sebastian!  Fluminis  lanuarii. 

Callistus  Clavigo,  J’acensis  in  Bolivia. 

Ignatius  Mrak,  Marianopolitanus  et  Marquettensis. 

Joannes  Mac  Donald,  Nico|)olitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  di- 
strictus  septentrionalis  Scotiae. 

Joannes  Baptista  Maneschi,  Verulanus. 
loseph  Emmanuel  Orrego,  de  Serena. 

Gaspar  Willi,  Antipatrensis  in  part,  infid.,  Aitxiliai-is  Curiensis. 
Stephanus  Jjipovniczky  de  Jjipovnok,  Magno-VaradiTiensis,  rit.  hit. 
Petrus  van  Ewijk,  Camacensis  in  part,  infid.,  Vic.  Aji.  de  Curasao. 
Sigismundus  Kovacs,  Quinquecclesiensis. 

Alexander  Valsecchl,  Tiberiadensis  in  part,  infid. 

Timotbeus  O’Mahony,  Armidalensis. 

Basilius  Nasser,  Hcliopolitanus,  rit.  graec.  melch. 

Germanus  Villalvaso,  de  Chiajia. 

loannes  Cirino,  Derbensis  in  part,  infid.,  Auxiliar.  Panormitani. 

ABBATES  NULLJUS  DIOECESIS 

Guillelrnus  de  Cesarc , Generalis  Congr.  Virginianae  Montis  Vir- 
ginis. 

lulius  de  Ruggero,  Ord.  S.  Benedict!  SS.  Trinitatis  Cavensis. 
Carolus  de  Vera,  Oi-d.  S.  Benedicti  Montis  Casini. 

Jjeojioldus  Zelli  lacobuzi,  Ord.  S.  Benedicti  S.  Pauli  de  Urbe. 
Romaricus  Flugi,  Ord.  S.  B.  Ss.  Nicolai  et  Benedicti  Monoeci. 


a Albertus  Passeri,  Abbas  Canonicae  S.  Agnetis  extra  Urbis  moenia, 
Vicarius  Generalis  Congregationis  Canonicorum  Regularium 
Lateranensium  SS.  Salvatoris. 

Henricus  Schmid,  Abbas  Monasterii  S.  Mariae  Einsiedlensis  Ordinis 
S.  Benedicti,  Pracses  Congregationis  Helvetiae. 

Germanus  Gai,  Abbas  Monasterii  S.  Praxedis  de  Urbe,  Generalis 
Congregationis  Vallis  Umbrosae. 

Theobaldus  Cesari,  Abbas  Monasterii  S.  Bernard!  ad  Thermas  de 
Urbe,  Generalis  Ordinis  Cisterciensis. 

Adamus  Adami,  Abbas  Monasterii  S.  Benedicti  Fabrianensis,  Ge- 
neralis Congregationis  Silvestrinae. 

Elisaeus  Elias,  Ordinis  S.  Antonii,  Abbas  Generalis  Congregationis 
S.  Hormisdae  ritus  chaldaici. 

Basilius  Grifoni,  Ordinis  S.  Benedicti,  Abbas  Monasterii  Ss.  An- 
dreae  et  Gregorii  in  monte  Coelio,  Vicarius  Genei’alis  Con- 
gregationis Camaldulensis. 

Benedictus  Santini , Ordinis  S.  Benedicti , Abbas  Archicoenobii 
Montis  Olivet!  maioris  in  Jletruria,  Vicarius  Generalis  Con- 
gregationis Olivetanae. 
b 

MODERATORES  GENERATES  CONGREGATIONUM  ET 
ORDINUM  RELIGIOSORUM 

Alexander  Maria  Teppa , Praepositus  Generalis  Congregationis 
S.  Pauli. 

Bernardinus  Sandrini,  Praepositus  Generalis  Congregationis  So- 
maschae. 

Petrus  Beckx,  Praepositus  Generalis  Societatis  lesu. 

Quiricus  Quirici,  Rector  Generalis  Congregationis  Matris  Dei. 

loseph  a Calasanctio  Casanovas,  Praepositus  Generalis  Congrega- 
tionis Scholarum  Piarum. 

Franciscus  Maria  Cirino,  Vicarius  Generalis  Congregationis  Cleri- 
corum  Regularium. 

loseph  Maria  Novaro,  Vicarius  Generalis  Congregationis  Clerico- 
rum  Regularium  Minorum. 

Camillus  Guardi , Vicarius  Generalis  Congregationis  Clericorum 
Regularium  Jnfirmis  Ministrantium. 
c 

Carolus  Maria  Saisson,  Prior  Generalis  Ordinis  Carthusianorum. 

Vincentius  Jandel,  Magister  Generalis  Ordinis  Praedicatorum. 

Bernardinus  a Portugruario , Minister  Generalis  totius  Ordinis 
Minorum. 

Ludovicus  Marangoni,  Minister  Generalis  Ordinis  Minorum  Con- 
ventualium. 

Nicolaus  a sancto  Joanne , Minister  Generalis  Ordinis  Minorum 
Cappuccinorum. 

Joannes  Bellomini , Prior  Generalis  Ordinis  Eremitarum  S.  Au- 
gustin!. 

Dominicus  a sancto  Joseph , Praepositus  Generalis  Ordinis  Car- 
melitarum  Discalceatorum. 

Joannes  Angelus  Mondani , Prior  Generalis  Ordinis  Servorum 
B.  M.  V. 

Raphael  Ricca,  Corrector  Generalis  Ordinis  Minimorum. 

Benedictus  a Virgine,  Minister  Generalis  FF.  Discalceatorum  Or- 
dinis SS.  Trinitatis  Redemptionis  Captivorum. 
d Carmelus  J^atergnani , Generalis  Ordinis  Jlieronymiani  Congrega- 
tionis B.  J’ctri  a Pisis. 

Victorius  Menghini,  Generalis  Ordinis  FF.  I’oenitontiae. 

Franciscus  Salemi , Vicarius  Generalis  Tertii  Ordinis  Regularis 
S.  Francisci. 

Jnnocentius  a sancto  Alberto,  Vicarius  Generalis  Ordinis  FF.  Dis- 
calceatorum S.  Augustini. 

Angelus  Savini,  Vicarius  Generalis  Ordinis  Carmclitarum  Veteris 
Observantiae. 

Joseph  Maria  Rodriguez , Vicarius  Generalis  Realis  et  Militaris 
Ordinis  B.  Mariae  de  Merccde  Redemptionis  Captivorum. 

Antonins  Martin  y Jlienes , Vicarius  Generalis  Primi  Ordinis 
SS.  Trinitatis. 


ABBATES  GENEJIALES  ORDINUM  MONASTICORUM 

Hieronymus  loseph  Zeidler,  Abbas  Monasterii  Strahoviensis,  Prae- 
ses  Generalis  Ordinis  Canonicorum  Regularium  Praemonstra- 
tensium  Congregationis  Austro-Hungaricae. 


45 

Constitutio  de  Electione  Romani  Pontificis  si  contingat  Sedem  Apo-  a 
stolicam  vacare  durante  Concilio  oecuraenico  iussu  Sanctissimi  Dili 
Nostri  in  prima  Congregatione  generali  die  10  Decembris  1860 
edita  et  a Protonotariis  Apostolicis  Patribus  distributa. 

PIUS  EPISCOPUS 

SERVUS  SERVORUM  DEI 

ad  perpetuam  rei  memoriam. 

Cum  Romanis  Pontificibus  in  B.  Petro  Apostolo- 
rum  Principe  pascendi,  et  gubernandi  universalem  Ec- 
clesiam  a Domino  nostro  lesu  Christo  plena  potestas 
tradita  fuerit;  pax  et  unitas  ipsius  Ecclesiae  in  grave 
discrimen  facile  adduceretur,  si,  Apostolica  Sede  va- 
cante , in  electione  novi  Pontificis  qiiidquam  fieri 
contingei-et , quod  earn  incertam  ac  dubiani  reddere  ^ 
posset. 

Ad  tarn  funestum  periculum  avertendum  plures  a 
Romanis  Pontificibus  Decessoribus  Rostris,  ac  prae- 
sertim  a fel.  record.  Alexandro  III.  in  generali  Con- 
cilio Lateranensi  III.  \ a B.  Gregorio  X.  in  generali 
Concilio  Lugdunensi  II.  ^ , a Clemente  V.  ^ , a Gre- 
gorio XV.  ab  Urbano  VIII.  ^ et  a Clemente  XII.® 
editae  sunt  Constitutiones,  quibus  diim  multa  alia  prae- 
scribuntur,  ut  negotium  tanti  momenti  rite  recteqiie 
expediatur,  generatim  et  absque  iilla  exceptione  de- 
claratur  ac  decernitur  electionem  Summi  Pontificis  ad 
S.  R.  E.  Cardinalium  Collegium  unice  et  exclusive 
spectare. 

Haec  Nos  animo  recolentes,  cum  oecumenicum  et  c 
generate  Concilium  Vaticanum  per  Apostolicas  Litteras 
quae  incipiunt  Aeterni  Patris  III.  Kal.  lulias  anno 
1868  a Nobis  indictum,  in  eo  iam  sit  ut  solemniter 
initietur , Apostolici  Nostri  muneris  esse  ducimiis, 
quamcumque  occasionem  discordiarum  et  dissensionum 
circa  electionem  Summi  Pontificis  praevenire  ac  prae- 
cidere,  si  divinae  voluntati  placuerit  Nos,  eodem  Con- 
cilio perdurante,  ex  hac  mortali  vita  migrare. 

■ Quapropter  exemplo  pernioti  fel.  record.  lulii  II. 
Decessoris  Nostri,  de  quo  compertum  ex  historia  est 
tempore  generalis  Concilii  Lateranensis  V.  lethali  morbo 
correptum  Cardinales  corani  se  convocasse,  ac  de  le- 
gitima  Successoris  sui  electione  sollicitum,  illis  adstan- 
tibus,  edixisse,  banc  non  a praedicto  Concilio,  sod  ab  ^ 
eorum  tantum  Collegio  esse  perficiendam,  prout  reapse, 
memorati  lulii  sequuta  morte,  factum  fuisse  constat, 
atquc  exemplo  insuj)er  excitati  aliorum  Decessorum 
Nostrorum  item  fel.  roc.  Pauli  III.  et  Pii  IV.  quo- 
rum primus  Apostolicis  Litteris  datis  XIII.  Kal.  De- 
cembris an.  1544,  alter  vero  similibus  Litteris  datis 
X.  Kal.  Octobris  1561,  casiim  mortis  suae  praeviden- 


< Cap.  Licet  de  Electione. 

* Cap.  Vbi  de  Electione  in  VI. 

* Clement.  II.  de  Electione. 

^ Constit.  Aeterni  Patris  VII.  Kal.  Decembris  1621,  necnon  alia 
Decet  Itomanum  Pontijicem. 

^ Constit.  Ad  Romani  Pontificis  V.  Kal.  Februarii  1625. 

* Constit.  Apostolatus  IV.  Nonas  Octobris  1732. 

’ Raynald.  Annal.  Eccles.  ad  annum  1513.  n.  VII. 


46 

tes  cum  Trideniina  Synodus  celebraretur,  decreverunt, 
eiusmodi  casu  occurrente,  electionem  novi  Pontificis 
nonnisi  a S.  R.  E.  Cardinalibiis  esse  faciendam , ex- 
clusa  prorsus  quaciimque  memoratae  Synodi  participa- 
tione:  atque  insuper  de  his  habita  cum  nonnullis  Ve- 
nerabilibus  Fratribus  Nostris  eiusdem  S.  R.  E.  Car- 
dinalibus  matura  deliberatione  et  diligenti  examine, 
ex  certa  scientia  Nostra,  inotii  proprio  ac  de  Aposto- 
licae  potestatis  plenitudine  declaramus,  decernimus  at- 
que statuimus,  quod  si  placuerit  Deo  mortali  nostrae 
peregrinationi , praedicto  generali  Concilio  Vaticano 
perdurante,  finem  imponere,  electio  novi  Summi  Pon- 
tificis, in  quibuscumque  statu  et  terminis  Concilium 
ipsum  subsistat,  nonnisi  per  S.  R.  E.  Cardinales  fieri 
debeat,  minime  vero  per  ipsum  Concilium,  atque  etiam 
omnino  exclusis  ab  eadem  electione  peragenda  quibus- 
cumque aliis  personis  cuiusvis,  licet  ipsius  Concilii, 
auctoritate  forte  deputandis,  praeter  Cardinales  prae- 
dictos.  Quin  imo,  ut  in  eiusmodi  electione  memorati 
Cardinales,  omni  prorsus  impedimento  submoto  et  qua- 
vis  perturbationum  et  dissidiorum  occasione  sublata, 
liberius  et  expeditius  procedere  queant,  de  eadem 
scientia  et  Apostolicae  potestatis  plenitudine , illud 
praeterea  decernimus  atque  statuimus,  ut  si,  praedicto 
Vaticano  Concilio  perdurante.  Nos  decedere  contigerit, 
idem  Concilium  in  quibuscumque  statu  et  terminis 
existat,  illico  et  immediate  suspensum  ac  dilatum  in- 
telligatur,  quemadmodum  per  Nostras  has  Litteras 
illud  nunc  pro  tunc  siispendere  atque  in  tempus  infra 
notandum  differre  intendimus,  adeo  ut,  nulla  prorsus 
interiecta  mora,  cessare  statim  debeat  a quibuscumque 
conventibus,  Congregationibus  et  Sessionibus,  et  a 
quibusvis  decretis  seu  canonibus  conficiendis,  nec  ob 
qualemcumque  causam,  etiamsi  gravissima  et  speciali 
mentione  digna  videatur,  ulterius  progredi,  donee  no- 
vus  Pontifex  a sacro  Cardinalium  Collegio  canonice 
clectus  siiprema  siia  auctoritate  Concilii  ipsius  reas- 
sumptionem  et  prosequutionem  duxerit  intimandam. 

Opportunum  autem  censentes,  ut  quae  occasione 
praedicti  Concilii  Vaticani  hactenus  ordinavimus  turn 
quoad  Summi  Pontificis  electionem , turn  quoad  eius- 
dem Concilii  suspensionem , certam  stabilemque  nor- 
mam  in  simili  rerum  eventu  perpetuo  servandam  sup- 
})editent,  pari  scientia  et  potestate  decernimus  afijue 
statuimus  ut  futuris  quibuscumque  temporibus,  quando- 
cumque  contigerit  Romanum  Pontificem  decedere,  per- 
durante celebratione  alicuius  Concilii  oecumenici,  sive 
Romae  illud  habeatur,  sive  in  alio  quovis  orbis  loco, 
clectio  novi  Pontificis  ab  uno  S.  R.  E.  Cardinalium 
Collegio  semper  et  exclusive,  iuxta  modum  superius 
definitum  fieri  debeat,  atque  ipsum  Concilium,  pariter 
iuxta  rcgulam  superius  sancitam,  statim  ab  accepto 
certo  nuntio  demortui  Pontificis  suspensum  ipso  iure 
intelligatur,  et  tamdiu  dilatum,  donee  novus  Pontifex 
canonice  electus  illud  reassumi  et  continuari  iusserit. 

Praesentes  autem  Litteras  semper  validas,  lirmas 
et  efficaces  existere  et  fore,  suosque  plenarios  et  in- 


Sessio  prima. 


47 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


48 


tegros  efFectus  sortiri  et  obtinere , ac  nullo  unquam  a 
tempore  ex  quocumque  capite,  aut  qiialibet  causa  de 
subreptionis  vel  obreptionis  sen  nullitatis  vitio , vel 
intentionis  Nostrae,  vel  alio  quopiam,  qiiantumvis  sub- 
stantiali,  inexcogitato  et  inexcogitabili  ac  specilicam 
et  individiiam  mentionem  aut  expressionem  requirente 
defectu,  aut  ex  quocumque  alio  capite  a iure  statute, 
vel  quocumque  praetextu,  ratione  aut  causa,  quantum- 
vis  tali,  quae  ad  efFectum  validitatis  praemissorum 
necessario  exprimenda  Foret,  notari,  impugnari,  redar- 
gui , invalidari , retractari , in  ius  vel  controversiam 
revocari  posse;  neque  easdem  praesentes  sub  quibus- 
vis  similium  vel  dissimilium  dispositionum  revocatio- 
nibus,  limitationibus , modificationibus,  derogationibus, 
sub  quibuscumque  verborum  tenoribus  et  Formis,  ac 
cum  quibusvis  clausulis  et  decretis,  etiamsi  in  eis  de 
hisce  praesentibus  earumque  toto  tenure  ac  data  spe- 
cialis  mentio  fieret,  pro  tempore  Factis  et  concessis  ac 
Faciendis  et  concedendis  comprehendi;  sed  semper  et 
omnino  ab  illis  excipi  debere  atque  ex  nunc  quidquid 
contra  praemissa,  Apostolica  Sede  vacante,  quavis  auc- 
toritate  etiam  memorati  Concilii  Vaticani,  vel  alterius 
cuiuscumque  Futuris  temporibns  Concilii  oecumenici,  li- 
cet de  unanimi  consensu  liodiernorum,  seu  pro  tempore 
existentium  S.  R.  E.  Cardinalium  scienter  vel  igno- 
ranter  Fuerit  attentatnm , irritum  et  inane  ac  nullius 
roboris  decernimus. 

Non  obstantibus,  quatenus  opus  sit,  Felicis  recor- 
dationis  Alexandri  Papae  III.  Decessoris  Nostri  in 
Concilio  Lateranensi  edita,  quae  incipit  Licet  de  vitanda, 
et  quibuscumque  aliis  etiam  in  universalibus  Conciliis 
latis,  specialibus  vel  generalibus  Constitutionibus  Apo- 
stolicis,  quamvis  in  corpore  iuris  clausis,  et  sub  qui- 
buscumque tenoribus  et  Formis , ac  quibusvis  etiam 
derogatoriarum  derogatoriis  aliisque  efficacioribus  et 
insolitis  clausulis,  irritantibusque  et  aliis  decretis  in 
genere  vel  in  specie,  etiam  motu  pari  ac  consistoria- 
liter  statutis , quibus  omnibus  et  singulis , quatenus 
pariter  opus  sit,  eorumque  omnium  tenoribus  perinde 
ac  si  praesentibus  de  verbo  ad  verbum  exprimantur, 
pro  insertis  et  expressis  habentes,  in  ea  tantum  parte, 
quae  praesentibus  adversatur,  illis  alias  in  suo  robore 
permansuris,  ad  praemissorum  omnium  et  singulorum 
validissimum  efFectum  hac  vice  dumtaxat,  latissime  et 
plenissime  ac  suFficienter , nec  non  specialiter  et  ex- 
presse  liarum  quoque  serie  derogamus,  ceterisque  con- 
trariis  quibuscumque. 

Nulli  ergo  omnino  hominum  liceat  banc  paginam 
nostrae  declarationis,  ordinationis,  statuti,  decreti,  de- 
rogationis  et  voluntatis  inFringere,  vel  illis  ausu  teme- 
rario  contraire.  Si  quis  autem  hoc  attentare  prae- 
sumpserit,  indignationem  omnipotentis  Dei  ac  beato- 
rum  Petri  et  Pauli  Apostoloium  Eius  se  noverit 
incursurum. 


Datum  Romae  apud  S.  Petrum  Anno  Incarna- 
tionis  Dominicae  millesimo  octingentesimo  sexagesimo- 
nono.  Pridie  Nonas  Decembris. 

Pontificatus  Nostri  Anno  Vigesimoquarto. 

M.  Card.  Mattel  Pro-Datarius. 

N.  Card.  Paracciani  ClarelU. 

Visa  de  Curia  D.  Bndi. 

Loco  t Plumbi. 

1.  Cngnoni. 


Sanctissimi  D.  N.  Pii  PP.  IX.  Litterae  Apostolicae  Patribus  promul- 
gatae  in  Congregatione  generali  die  3 lanuarii  1870 , quibus 
Eminentissimus  ac  Keverendissimus  Cardinalis  Philippus  de  An- 
gelis  Tit.  S.  Laurentii  in  Lucina  et  Archiepiscopus  Firmanus  in 
locum  defuncti  Cardinalis  Caroli  de  Reisach  Episcopi  Sabinensis, 
inter  quinque  Eminentissimos  Praesides  Congregationum  genera- 
lium  Concilii  Vaticani  cooptatur. 

PIUS  PAPA  IX. 

Ad  Futuram  rei  memoriam.  — Inter  alia,  quae 
Ajiostolicis  Litteris  Nostris  sub  annulo  Piscatoris  die 
XXVII.  Novembris  hoc  ipso  anno  datis,  servari  in 
Vaticano  Concilio  ad  rectam  tarn  salutaris  negotii  ra- 
tionem  praecepimus , ut  quinque  ex  Venerabilibus 
Fratribus  Nostris  S.  R.  E.  Cardinalibus  Nostro  no- 
mine et  auctoritate  praesint  Patrum  Congregationibus, 
quae  publicis  praemitti  solent  Sessionibus , consti- 
tuimus.  lam  vero  quum  unus  ex  Cardinalibus  ad 
illud  munus  delectis,  nempe  Venerabilis  Frater  Noster 
Carolus  S.  R.  E.  Cardinalis  Episcopus  Sabinensis  de 
Reisach  nuncupatus  supremum  diem  obierit,  in  illius 
locum  dilectum  filium  Nostrum  Pliilippum  S.  R.  E.  Car- 
dinalem  Camerarium  titulo  S.  Laurentii  in  Lucina  ex 
Apostolica  dispensatione  Arcliiepiscopum  Firmanum  de 
Angelis  nuncupatum  suFficiendum  existimavimus.  Quare 
praesentium  Litterarum  Nostrarum  vi  enmdem  dilec- 
tum filium  Nostrum  Pliilippum  S.  R.  E.  Presb.  Car- 
dinalem  titulo  S.  Laurentii  in  Lucina  in  alterum  ex 
quinque  Venerabilibus  Fratribus  Nostris  S.  R.  E.  Car- 
dinalibus Praesidibus  Congregationum  Patrum  Concilii 
Vaticani,  quae  publicis  praemittuntur  Sessionibus,  eli- 
gimus,  nominamus,  constituimus.  Proinde  memorato 
Cardinali  per  lias  Litteras  Nostras  alter!  ex  quinque 
Praesidibus  supradictis  institute,  omnia  et  singula  iura 
et  onera  deFerimus  atque  impertimur,  quae  Apostolicis 
Litteris  Nostris  superius  memoratis,  quarum  initium 
Multiplices  inter,  huius  muneris  propria  esse  decrevi- 
mus.  Id  volumus  et  mandamus,  in  contrarium  Facien- 
tibus,  etiam  special!  et  individua  mentione  ac  deroga- 
tione  dignis,  non  obstantibus  quibuscumque. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  sub  annulo  Pisca- 
toris die  XXX.  Decembris  MDCCCLXIX. 

Pontificatus  Nostri  Anno  Vigesimoquarto. 

N.  Card.  Faracciam  ClarelU. 


SESSIO  SECUNDA. 


Instante  iam  die,  quo  habenda  erat  secunda  Sessio,  Caere-  a 
moniarum  Praefectus  sequentem  per  Cursores  Apostolicos  schedam 
distribuendam  curavit  uua  cum  monito. 

Intimatio  per  Cursores  facienda,  domi  quoque  dimisso  exemplari. 

Feria  V.  die  6 lanuarii  1870  festo  Epiphaniae 
Domini  hora  nona  antemeridiana  in  Patriarchali  ba- 
silica S.  Petri  in  Vaticano  habebitur  Sessio  sacri  Con- 
cilii  oecumenici. 

Erai  et  Riiii  DD.  Cardinales  vestibiis  ruhris  induti 
cum  calceis  nigris  accedent  ad  memoratam  basilicam, 
ubi,  adorato  SS.  Sacramento,  paramenta  colons  alhi 
cuique  ordini  propria  assument,  et  petent  subsellia  in 
aula  conciliari. 

Rmi  DD.  Patriarchae , Primates , Archiepiscopi, 
Episcopi  et  Abbates  locum  in  Concilio  habentes,  ado- 
rato ut  supra  SS.  Sacramento,  in  paratis  sacellis  ve-  b 
stes  sacras  colons  alhi  sibi  debitas  induent,  in  aulam 
praedictam  convenient. 

Missa  consueto  ritu  cantabitur  ab  Enio  et  Rmo 
D.  Cardinali  Mattei  Episcopo  Ostiensi  et  Veliterno, 
in  qua  obedientia  Sanctissimo  Domino  Nostro  non 
praestabitur , nec  habebitur  sermo  post  Evangelium, 
neque  fient  circuit  consueti. 

Expleta  Missa,  statutae  preces  iuxta  Ordinem  per- 
solventur,  post  quas  a Summo  Pontifice  et  ab  omnibus 
Patribus,  qui  vel  ex  iure  vel  ex  privilegio  suffragium 
proferunt  in  Concilio,  solemnis  professio  Fidei  emitte- 
tur  iuxta  notam  formulam  a Pio  IV.  s.  m.  praescrip- 
tam  sua  Constitutione  quae  incipit  Iniunctiim  nobis, 
data  idibus  Novembris  anni  1544. 

Intimentur  itaque  omnes  et  singuli  Emi  et  Rihi  ^ 
DD.  Cardinales , Rmi  DD.  Patriarchae , Primates, 
Archiepiscopi,  Episcopi,  Abbates  et  supremi  Modera- 
tores  Congregationum  et  Ordinum  Regularium  ex  Apo- 
stolica  concessione  locum  in  Concilio  Vaticano  habentes. 

Intimentur  quoqueVice-Camerarius,  Princeps  solii 
Concilii  Custos,  R.  C.  A.  Auditor  et  Thesaurarius, 
Antistes  pontificiae  domui  praepositus.  Senator  et  Con- 
servatores  Urbis,  Magister  sacri  Hospitii,  Protonotarii 
de  numero  Participantium  quinque,  Auditores  Rotae 
quatuor,  Clerici  Camerae  Apostolicae  duo,  Votantes 
Signaturae  quatuor , Abbreviatores  de  Parco  maiori 
duo,  Officiales  Concilii. 

De  Mandate  SSihi  D.  N.  Papae 

Aloysius  Ferrari  Protonot.  Apost. 

Praefectus  Caeremoniarum. 


MONITUM. 

In  secunda  Sessione  publica  Concilii  oecumenici 
Vaticani  habenda  die  6 lanuarii  festo  Epiphaniae 
Domini  solemnis  professio  Fidei  emittetur  iuxta  se- 
quentem ordinem. 

Promotores  sacrosancti  Concilii  accedentes  ad  so- 
lium Pontificis  instabunt,  ut  ab  omnibus  Patribus  emit- 
tatur  Fidei  professio  iuxta  formulam  a Pio  IV.  s.  m. 
praescriptam. 

Sanctissimus  Pater  primus  omnium  formulam  pro- 
nunciabit.  Deinde  unus  ex  Patribus  e suggestu  for- 
mulam elata  voce  leget. 

Recitata  formula  praedicta,  omnes  Patres,  servato 
dignitatis  et  promotionis  ordine,  accedent  unus  post 
alium  ad  throniim  pontificium,  et  in  genua  provoluti, 
tactis  manu  dextera  sanctis  Dei  evangeliis,  praedictam 
fidei  professionem  ratam  habebunt  per  verba  „Ego 
NN.  spondeo,  voveo,  et  iuro  iuxta  formulam  prae- 
lectam.  Sic  me  Deus  adiuvet,  et  haec  sancta  Dei 
evangelia“  librum  osculantes. 

Orientates  vero  eadem  verba  proferent  unusquis- 
que  in  suo  idiomate. 

Aloysius  Ferrari  Protonot.  Apost. 

Praefectus  Caeremoniarum. 

Itaque  die  6 lanuarii  hora  nona  ante  meridiem  turn  Efni 
Cardinales,  turn  Rmi  Domini  Patriarchae,  Primates,  Archiepiscopi, 
Episcopi , Abbates  et  Moderatores  Congregationum  et  Ordinum 
Regularium  sacris  vestibus  induti  coloris  albi  cuique  ordini  et 
ritui  propriis  in  aula  conciliari  congregati  sunt.  SSuius  D.  N. 
statuta  hora  aulam  ingressus  est  medius  inter  Efnos  et  Rmos 
Dominos  lacobum  Antonelli  et  Theodulphum  Mertel,  praecedente 
Auditoi’e  S.- Rotae  Riho  Dno  Achille  Apolloni  Subdiacono  Apo- 
stolico,  qui  crucem  deferebat.  Idem  SStnus  Dominus  stans  ante 
altare  recitavit  introitum  Missae  cum  Enio  Cardinali  Patrizi  sacri 
Collegii  Subdecano  sacris  operaturo.  Absoluta  Missa  et  expletis 
precibus , ac  ab  Efho  et  Rmo  D.  Hannibale  Capalti  Cardinali 
Diacono  cantato  Evangelio  Dixit  lesus  ex  cap.  XVIII.  S.  Mat- 
thaei,  Summus  Pontifex  cantum  incepit  hymni  Veni  Creator  Spi- 
ritus , quo  finito , cecinit  versiculum  et  orationem , canentibus 
deinde  Capellanis  cantoribus  Benedicamus  Domino.  - 

Post  haec  duo  Promotores  Concilii  accedentes  ad  thronum 
Pontificis  institerunt  pro  Fidei  professione  a Patribus  emittenda 
sequentibus  verbis : 

Quoniam  ex  veteri  Patrum  institute  sacratiora  Ec- 
clesiae  Concilia  fidei  confessionem  veluti  scutum  contra 
omnes  haereses  in  principio  suarum  actionum  apponere 
consuevenmt : idcirco  Nos  generalis  huius  Concilii  Va- 
ticani Promotores  coram  Sanctitate  Tua  suppliciter 
instamus,  ut  catholicae  Fidei  professio  iuxta  formulam 


Coll.  Lac.  VII. 


51 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


52 


a Decessore  Tuo  s.  m.  Pio  IV.  praescriptam  ab  om-  a 
nibus  eiusdem  Concilii  Vaticani  Patribus  in  hodierna 
pnblica  Sessione  emittatur. 

Cui  instantiae  aimuens  Sanctitas  Sua  dixit: 

Ita  praecipimus  et  mandamus. 

Post  haec  Summus  Pontifex  assurgens,  raitra  deposita,  primus 
omnium  alta  et  clara  voce  hanc  Fidei  professionem  emisit: 

EGO  PIUS  catholicae  Ecclesiae  Episcopus  firma 
fide  credo  et  profiteer  omnia  et  singula,  quae  conti- 
nentur  in  symbolo  fidei,  quo  sancta  Romana  Ecclesia 
utitur,  videlicet:  credo  in  unum  Deum  Patrem  omni- 
potentem,  factorem  caeli  et  terrae,  visibilium  omnium 
et  in  visibilium.  Et  in  unum  Dominum  Jesum  Chri- 
stum filium  Dei  Unigenitum.  Et  ex  Patre  natum  b 
ante  omnia  saecula.  Deum  de  Deo,  lumen  de  lumine, 
Deum  verum  de  Deo  vero.  Genitum,  non  factum, 
consubstantialem  Patri : per  quern  omnia  facta  sunt. 
Qui  propter  nos  homines,  et  propter  nostram  salutem 
descendit  de  caelis.  Et  incarnatus  est  de  Spiritu 
Sancto  ex  Maria  Virgine,  et  homo  factus  est.  Cruci- 
fixus  etiam  pro  nobis,  sub  Pontio  Pilato  passus  et 
sepultus  est.  Et  resurrexit  tertia  die,  secundum  Scrip- 
turas.  Et  ascendit  in  caelum,  sedet  ad  dexteram  Pa- 
tris.  Et  iterum  venturus  est  cum  gloria  iudicare  vivos 
et  mortuos,  cuius  regni  non  erit  finis.  Et  in  Spiritum 
Sanctum , Dominum  et  vivificantem  : qui  ex  Patre 
Filioque  procedit.  Qui  cum  Patre  et  Filio  simul  adora- 
tur  et  conglorificatur : qui  loquutus  est  per  Prophetas.  ^ 
Et  imam , sanctam , catholicam  et  apostolicam  Eccle- 
siam.  Confiteor  unum  baptisma  in  remissionem  pec- 
catorum.  Et  expecto  resurrectionem  mortuorum.  Et 
vitam  venturi  saeculi.  Amen. 

Apostolicas  et  ecclesiasticas  traditiones  reliquasque 
eiusdem  Ecclesiae  observationes  et  constitutiones  firmis- 
sime  admitto  et  amplector.  Item  sacram  Scripturam 
iuxta  eum  sensum,  quern  tenuit  et  tenet  sancta  mater 
Ecclesia,  cuius  est  iudicare  de  vero  sensu  et  interpre- 
tatione  sacrarum  Scripturarum , admitto,  nee  earn  un- 
quam,  nisi  iuxta  unanimem  consensum  Patrum,  acci- 
piam  et  interpretabor. 

Profiteor  quoque  septem  esse  vere  et  proprie  Sa- 
cramenta  novae  legis  a lesu  Christo  Domino  nostro  ^ 
instituta,  atque  ad  salutem  humani  generis,  licet  non 
omnia  singulis,  necessaria,  scilicet  Baptismum,  Con- 
firmationem , Eucharistiam , Poenitentiam , Extremam 
Unctionem,  Ordinem  et  Matrimonium,  illaque  gratiam 
conferre;  et  ex  his  Baptismum,  Confirmationem  et 
Ordinem  sine  sacrilegio  reiterari  non  posse.  Receptos 
quoque  et  adprobatos  Ecclesiae  catholicae  ritus  in  su- 
pradictorum  omnium  Sacramentorum  solemni  admini- 
stratione  recipio  et  admitto.  Omnia  et  singula,  quae 
de  peccato  original!  et  de  iustificatione  in  sacrosancta 
Tridentina  Synodo  definita  et  declarata  fuerunt,  am- 
plector et  recipio.  Profiteor  pariter  in  Missa  oflferri 
Deo  verum,  proprium  et  propitiatorium  Sacrificium  pro 
vivis  et  defunctis,  atque  in  sanctissimo  Eucharistiae 


Sacramento  esse  vere,  realiter  et  substantialiter  corpus 
et  sanguinem  una  cum  anima  et  divinitate  Domini 
nostri  lesu  Christ!,  fierique  conversionem  totius  sub- 
stantiae panis  in  corpus,  et  totius  substantiae  vini  in 
sanguinem,  quam  conversionem  catholica  Ecclesia  trans- 
substantiationem  appellat.  . 

Fateor  etiam  sub  altera  tantum  specie  totum  atque 
integrum  Christum,  verumque  Sacramentum  sumi.  Con- 
stanter  teneo  Purgatorium  esse,  animasque  ibi  deten- 
tas  fidelium  suffragiis  iuvari.  Similiter  et  Sanctos  una 
cum  Christo  regnantes  venerandos  atque  invocandos 
esse,  eosque  orationes  Deo  pro  nobis  olferre,  atque 
eorum  reliquias  esse  venerandas.  Firmiter  assero  ima- 
gines Christ!  ac  Deiparae  semper  Virginis,  necnon 
aliorum  Sanctorum  habendas  et  retinendas  esse,  atque 
eis  debitum  honorem  ac  venerationem  impertiendam. 
Indulgentiarum  etiam  potestatem  a Christo  in  Ecclesia 
relictam  fuisse , illarumque  usum  Christiano  populo 
maxime  salutarem  esse  affirmo.  Sanctam,  catholicam 
et  apostolicam  Romanam  Ecclesiam  omnium  ecclesia- 
rum  matrem  et  magistram  agnosco. 

Cetera  item  omnia  a sacris  Canonibus  et  oecume- 
nicis  Conciliis  ac  praecipue  a sacrosancta  Tridentina 
Synodo  tradita,  definita  ac  declarata  indubitanter  re- 
cipio atque  profiteor;  simulque  contraria  omnia,  atque 
haereses  quascumque  ab  Ecclesia  damnatas  et  reiectas 
et  anathematizatas  Ego  pariter  damno,  reiicio  et  ana- 
thematize. Hanc  veram  catholicam  fidem,  extra  quam 
nemo  salvus  esse  potest,  quam  in  praesenti  sponte 
profiteor  et  veraciter  teneo,  eamdem  integram  et  im- 
maculatam  usque  ad  extremum  vitae  spiritum , con- 
stantissime,  Deo  iuvante,  retinere  et  confiteri,  atque 
ab  omnibus  teneri  et  doceri  et  praedicari,  quantum 
in  me  erit,  curaturum  Ego  idem  PIUS  spondee,  voveo 
ac  iuro.  Sic  me  Deus  adiuvet,  et  haec  sancta  Dei 
evangelia. 

Habita  a Summo  Pontifice  Fidei  professione,  Rtnus  Dominus 
Concilii  Secretarius,  et  Rmus  Dominus  Episcopus  Fabrianensis  et 
Matilicensis  Sanctitati  Suae  sese  obtulerunt ; quorum  alter  accepta 
a SSmo  Domino  formula  professionis  Fidei  a s.  m.  Pio  IV.  prae- 
scripta,  illam  nomine  omnium  Patrum  Concilii  ex  ambone  recita- 
vit  prout  sequitur: 

Ego  Antonins  Maria  Episcopus  Fabrianensis  et 
Matilicensis  firma  fide  credo  et  profiteor  omnia  et  sin- 
gula, quae  continentur  in  symbolo  fidei,  quo  sancta 
Romana  Ecclesia  utitur,  videlicet:  credo  in  unum  Deum 
Patrem  omnipotentem,  factorem  caeli  et  terrae,  visibi- 
Hum  omnium  et  invisibilium.  Et  in  unum  Dominum 
lesum  Christum  filium  Dei  Unigenitum.  Et  ex  Patre 
natum  ante  omnia  saecula.  Deum  de  Deo,  lumen  de 
lumine , Deum  verum  de  Deo  vero.  Genitum , non 
factum,  consubstantialem  Patri:  per  quern  omnia  facta 
sunt.  Qui  propter  nos  homines  et  propter  nostram 
salutem  descendit  de  caelis.  Et  incarnatus  est  de 
Spiritu  Sancto  ex  Maria  Virgine:  et  homo  factus  est. 
Crucifixus  etiam  pro  nobis,  sub  Pontio  Pilato  passus 
et  sepultus  est.  Et  resurrexit  tertia  die,  secundum 


UNIVERSITY  OF. 
ILLINOIS  LlBRARt 


53 


Sessio  secunda. 


54 


Scripturas.  Et  ascendit  in  caelum,  sedet  ad  dexteram 
Patris.  Et  iterum  venturus  est  cum  gloria  iudicare 
vivos  et  mortuos,  cuius  regni  non  erit  finis.  Et  in 
Spiritum  Sanctum , Dominum  et  vivificantem : qui  ex 
Patre  Filioque  procedit.  Qui  cum  Patre  et  Filio  simul 
adoratur  et  conglorificatur : qui  loquutus  est  per  Pro- 
plietas.  Et  unam,  sanctam,  catholicam  et  apostolicam 
Ecclesiam.  Confiteor  unum  baptisma  in  remissionem 
peccatorum.  Et  expecto  resurrectionem  mortuorum. 
Et  vitam  venturi  saeculi.  Amen, 

Apostolicas  et  ecclesiasticas  traditiones  reliquasque 
eiusdem  Ecclesiae  observationes  et  constitutiones  fir- 
missime  admitto  et  amplector.  Item  sacram  Scriptu- 
ram  iuxta  eum  sensum,  quern  tenuit  et  tenet  sancta 
mater  Ecclesia,  cuius  est  iudicare  de  vero  sensu  et 
interpretatione  sacrarum  Scripturarum , admitto , nee 
earn  unquam,  nisi  iuxta  unanimem  consensum  Patrum, 
accipiam  et  interpretabor. 

Profiteor  quoque  septem  esse  vere  et  proprie  Sa- 
cramenta  novae  legis  a lesu  Christo  Domino  nostro 
instituta,  atque  ad  salutem  humani  generis,  licet  non 
omnia  singulis,  necessaria,  scilicet  Baptismum,  Confir- 
mationem  , Eucharistiam  , Poenitentiam  , Extremam 
Unctionem,  Ordinem  et  Matrimonium,  illaque  gratiam 
conferre;  et  ex  his  Baptismum,  Confirmationem  et  Or- 
dinem sine  sacrilegio  reiterari  non  posse.  Receptos 
quoque  et  adprobatos  Ecclesiae  catholicae  ritus  in  su- 
pradictorum  omnium  Sacramentorum  solemn  i admini- 
stratione  recipio  et  admitto.  Omnia  et  singula,  quae 
de  peccato  original!  et  de  iustificatione  in  sacrosancta 
Tridentina  Synodo  definita  et  declarata  fuerunt,  am- 
plector et  recipio.  Profiteor  pariter  in  Missa  offerri 
Deo  verum,  proprium  et  propitiatorium  Sacrificium  pro 
vivis  et  defunctis,  atque  in  sanctissimo  Eucharistiae 
Sacramento  esse  vere,  realiter  et  substantialiter  corpus 
et  sanguinem  una  cum  anima  et  divinitate  Domini 
nostri  lesu  Christ!,  fierique  conversionem  totius  sub- 
stantiae panis  in  corpus,  et  totius  substantiae  vini  in 
sanguinem,  quam  conversionem  catholica  Ecclesia  trans- 
substantiationem  appellat. 

Fateor  etiam  sub  altera  tantum  specie  totum  at- 
que integrum  Christum,  verumque  Sacramentum  sumi. 
Constanter  teneo  Purgatorium  esse,  animasque  ibi  de- 
tentas  fidelium  sufFragiis  iuvari.  Similiter  et  Sanctos 
una  cum  Christo  regnantes  venerandos  atque  invocan- 
dos  esse,  eosque  orationes  Deo  pro  nobis  offerre,  at- 
que eorum  reliquias  esse  venerandas.  Firmiter  assero 
imagines  Christ!  ac  Deiparae  semper  Virginis,  necnon 
aliorum  Sanctorum  habendas  et  retinendas  esse,  atque 
eis  debitum  honorem  ac  venerationem  impertiendam. 
Indulgentiarum  etiam  potestatem  a Christo  in  Ecclesia 
relictam  fuisse , illarumque  usum  Christiano  populo 
maxime  salutarem  esse  affirmo.  Sanctam,  catholicam 
et  apostolicam  Romanam  Ecclesiam  omnium  ecclesia- 
rum  matrem  et  magistram  agnosco,  Romanoque  Ponti- 
fici  beat!  Petri  Apostolorum  Principis  successor!  ac  lesu 
Christ!  Vicario  veram  obedientiam  spondeo  ac  iuro. 


^ Cetera  item  omnia  a sacris  Canonibus  et  oecume- 
nicis  Conciliis  ac  praecipue  a sacrosancta  Tridentina 
Synodo  tradita,  definita  ac  declarata  indubitanter  re- 
cipio atque  profiteor;  simulque  contraria  omnia,  atque 
haereses  quascumque  ab  Ecclesia  damnatas  et  reiectas 
et  anathematizatas  ego  pariter  damno,  reiicio  et  ana- 
thematize. Hanc  veram  catholicam  fidem,  extra  quam 
nemo  salvus  esse  potest,  quam  in  praesenti  sponte 
profiteor  et  veraciter  teneo,  eamdem  integram  et  im- 
maculatam  usque  ad  extremum  vitae  spiritum,  con- 
stantissime,  Deo  adiuvante,  retinere  et  confiteri,  atque 
a meis  subditis  sen  illis,  quorum  cura  ad  me  in  mu- 
nere  meo  spectabit , teneri  et  doceri  et  praedicari, 
quantum  in  me  erit,  curaturum  ego  idem  Antonius 
b Maria  Episcopus  Fabrianensis  et  Matilicensis  spondeo, 
voveo  ac  iuro.  Sic  me  Deus  adiuvet,  et  haec  sancta 
Dei  evangelia. 

Cum  ita  formulae  recitatio  peracta  esset,  singuli  deinde  Patres 
servato  dignitatis  et  promotionis  ordine  perrexerunt  ad  solium 
Summi  Pontificis,  et  subnixis  genibus,  admota  dextera  sanctis  Dei 
evangeliis,  praedictam  Fidei  professionem  sui  quisque  ritus  idio- 
mate  ratam  habuit  per  verba: 

Ego  N.  N.  Episcopus  N.  spondeo,  voveo,  et  iuro 
iuxta  formulam  praelectam.  Sic  me  Deus  adiuvet,  et 
haec  sancta  Dei  evangelia:  ac  librum  osculatur. 

Fidei  professione  a Patribus  iuramento  firmata  Promotores 
Concilii  Protonotarios  Apostolicos,  qui  una  cum  ipsis  ad  thronum 
Summi  Pontificis  accesserant,  hisce  appellarunt  verbis: 

Rogamus  Vos  Protonotarios  praesentes  ut  de  omni- 
bus et  singulis  in  hac  publica  Sessione  sacrosanct! 
oecumenici  Concilii  Vatican!  gestis  authenticum  in- 
strumentum  vel  instrumenta  conficiantur. 

Respondit  R.  D.  Aloysius  Colombo  Protonotariorum  Aposto- 
licorum  subdecanus  pro  Collegis  suis: 

Conficiemus,  Vobis  testibus 

Testes  adhibens  Rfnos  Dominos  Bartholomaeum  Pacca  Anti- 
stitem  pontificiae  domui  Praepositum,  et  Franciscum  Ricci  Prae- 
fectum  cubiculi  Sanctitatis  Suae,  qui  pontificali  solio  adstabant. 

Post  haec  SSmus  Dominus  ince])it  hymnum  Te  Deiim  lauda- 
mus:  quo  expleto,  idem  SSmus  Dominus  cecinit  versiculum  Do- 
minus vohiscum  cum  praescripta  Oratione.  Et  finem  habuit  se- 
cunda haec  solemnis  Sessio  per  Apostolicam  benedictionem  a 
Sanctitate  Sua  solemniter  impertitam  cum  indulgentia  triginta 
annorum  et  totidem  quadragenarum  ab  eodem  Summo  Pontifice 
d concessa , et  ab  Emo  Cardinali  Philippo  de  Angelis  presbytero 
adsistente  publicata. 

Patres,  qui  huic  secundae  Sessioni  interfuerunt,  hi  sunt: 

EMINENTISSIMI  ET  REVERENDISSIMI  DOMINI 
S.  R.  E.  CARDINALES 


ORDINIS  EPISCOPORUM 

Constantinus  Patrizi,  Episcopus  Portuensis  et  S.  Rufiuae. 

Aloysius  Amat,  Episcopus  Praenestinus  S.  R.  E.  Vice-Cancellarius. 
Nicolaus  Paracciani  Clarelli,  Episcopus  Tusculanus. 

Camillus  di  Pietro,  Episcopus  Albanensis. 

ORDINIS  PRESBYTERORUM 

Philippus  de  Angelis,  Tit.  S.  Laurentii  in  Lucina,  Archiepiscopus 
Firmanus,  S.  R.  E.  Camerarius. 


4* 


55 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


56 


Aloysius  Vaimicelli  Casoni,  Tit.  S.  Praxedis,  Archiep.  Ferrariensis. 
Fridericus  Schwarzeiiberg , Tit.  S.  Augustini,  Archiep.  Pragensis. 
Cosmas  Corsi,  Tit.  Ss.  loannis  et  Pauli  ad  Clivum  Scauri,  Archi- 
episeopus  Pisanus. 

Fabius  Maria  Asquini,  Tit.  S.  Stepbani  in  Monte  Coelio. 
Dominicus  Carafa  de  Traetto,  Tit.  S.  Mariae  Angelorum,  Arcbi- 
episcopus  Beneventanus. 

Sixtus  Riario  Sforza,  Tit.  S.  Sabinae,  Arcbiepiscopus  Neapolitanus. 
lacobus  Maria  Matbieu , Tit.  S.  Silvestri  in  Capite , Arcbiepisco- 
pus Bisuntinus. 

Carolus  Aloysius  Moricbini , Tit.  S.  Onupbrii , Episcopus  Aesinus. 
loacbim  Pecci,  Tit.  S.  Cbrysogoni,  Episcopus  Perusinus. 
losepb  Otbmarus  Rauscber,  Tit.  S.  Mariae  de  Victoria,  Arcbiepi- 
scopus Vindobonensis. 

Alexander  Barnabo,  Tit.  S.  Susannae. 

Antonins  Benedictus  Antonucci , Tit.  Ss.  Silvestri  et  Martini  ad 
Montes,  Episcopus  Anconitanus  et  Humanensis. 

Henricus  Orfei,  Tit.  S.  Balbinae,  Arcbiepiscopus  Ravennatensis. 
losepbus  Milesi  Pironi  Ferretti,  Tit.  S.  Mariae  in  Ara  Coeb,  Abbas 
Commendatarius  perpetuus  et  ordinarius  Ss.  Vincentii  et  Ana- 
stasii  ad  Aquas  Salvias. 

Petrus  de  Silvestri,  Tit.  S.  Marci. 

Carolus  Sacconi,  Tit.  S.  Mariae  de  Populo. 

Angelus  Quaglia,  Tit.  SS.  Andreae  et  Gregorii  in  Monte  Coelio. 
Antonins  Maria  Panebianco , Tit.  Ss.  XII.  Apostolorum , Maior 
Poenitentiarius. 

losepb  Aloysius  Trevisanato,  Tit.  Ss.  Nerei  et  Acbillei,  Patriarcba 
Venetiarum. 

Antoninus  de  Luca,  Tit.  Ss.  Quatuor  Coronatorum. 
losepb  Andreas  Bizzarri,  Tit.  S.  Hieronymi  Illyricorum. 

Ludovicus  de  la  Lastra  y Cuesta,  Tit.  S.  Petri  ad  Vincula,  Arcbi- 
episcopus Hispalensis. 
loannes  Baptista  Pitra,  Tit.  S.  Callisti. 

Pbilippus  Maria  Guidi,  Tit.  S.  Sixti,  Arcbiepiscopus  Bononiensis. 
Henricus  Maria  de  Bonnecbose,  Tit.  S.  dementis,  Arcbiepiscopus 
Rotbomagensis. 

Paulus  Cullen,  Tit.  S.  Petri  in  Monte  Aureo,  Arcbiepiscopus  Du- 
blinensis. 

Gustavus  d’Hobenlobe,  Tit.  S.  Mariae  in  Transpontina. 

Aloysius  Bilio,  Tit.  S.  Laurentii  in  Paneperna. 

Lucianus  Bonaparte,  Tit.  S.  Pudentianae. 

Innocentius  Ferrieri,  Tit.  S.  Caeciliae. 

Eustacbius  Gonella , Tit.  S.  Mariae  supra  Minervam , Episcopus 
Viterbiensis  et  Tuscaniensis. 

Laurentius  Barili,  Tit.  S.  Agnetis  extra  moenia. 
losepb  Berardi,  Tit.  Ss.  Marcellini  et  Petri. 

loannes  Ignatius  Moreno,  Tit.  S.  Mariae  a Pace,  Arcbiepiscopus 
Vallisoletanus. 

Raphael  Monaco  la  Valletta,  Tit.  S.  Crucis  in  Hierusalem. 

ORDmiS  DIACONORUM 

lacobus  Antonelli,  Diaconus  S.  Mariae  in  Via  Lata. 

Prosper  Caterini,  Diaconus  S.  Mariae  Scalaris. 

Gaspar  Grassellini,  Diaconus  S.  Mariae  ad  Martyres. 

Tbeodulpbus  Mertel,  Diaconus  S.  Eustacbii. 

Dominicus  Consolini,  Diaconus  S.  Mariae  in  Domnica. 

Eduardus  Borromeo,  Diaconus  Ss.  Viti  et  Modesti. 

Hannibal  Capalti,  Diaconus  S.  Mariae  in  Aquiro. 

REVERENDISSIMI  DD.  PATRIARCHAE 

Rogerius  Aloysius  Antici  Mattei,  Constantinopolitanus. 

Paulus  Ballerini,  Alexandrinus. 

Gregorius  Jussef,  Antiocbenus,  rit.  graec.  melcbit. 

Paulus  Brunoni,  Antiocbenus,  rit.  latin. 
losepb  Valerga,  Hierosolymitanus. 
losepb  Audu,  Babylonensis,  rit.  cbaldaic. 

Tliomas  Iglesias  y Barcones,  Indiarum  Occidentalium. 

Antonius  Hassun,  Ciliciensis,  rit.  armen. 

Clemens  Balms,  iam  Antiocbenus,  rit.  graec.  melcbit. 

REVERENDISSIMI  DD.  PRIMATES 

Maximilianus  de  Tarnoczy,  Arcbiepiscopus  Salisburgensis. 

Carolus  Pooteu,  Arcbiep.  Antibarensis  et  Scodrensis. 


I Antonius  Salomone , Arcbiep.  Salernitanus , Administrat.  perpet. 
Eccl.  Acernensis. 

Miecislaus  Ledocbowski,  Arcbiep.  Gnesnensis  et  Posnaniensis. 
Franciscus  Fleix  y Solans,  Arcbiep.  Tarraconensis. 
loannes  Simor,  Arcbiep.  Strigoniensis. 

Victor  Augustus  Decbamps,  Arcbiep.  Mecbliniensis. 

REVERENDISSIMI  DD.  ARCHIEPISCOPI 

Laurentius  Pontillo,  Cousentinus. 
loannes  Mac  Hale,  Tuamensis. 

Laurentius  Triocbe,  Babylonensis,  rit.  latin. 

Tobias  Aun,  Berytensis,  rit.  maronit. 

Godefridus  Saint-Marc,  Rbedonensis. 

Petrus  Apelian , Germaniciensis  seu  Marascensis  Arcbiep.  Ep., 
rit.  armen. 

Ignatius  Kalybgian , iam  Amasenus  Arcbiep.  EpisC. , rit.  armen. 
losepbus  Giagia,  Cyprensis,  rit.  maronit. 

Petrus  Cilento,  Rossanensis. 

> Alexander  Asinari  de  Sanmarzano,  Epbesinus  in  part,  infid. 
Alexander  Angeloni,  Urbinatensis. 

Franciscus  Norbertus  Blancbet,  Oregonopolitanus. 

Felicissimus  Salvini,  Camerinensis,  Administr.  perpet.  Eccl.  Treiensis. 
Petrus  Ricbardus  Kenrick,  S.  Ludovici. 

Eduardus  Hurmuz,  Siracensis  in  part,  infid.,  rit.  armen. 

Raphael  Valentinus  Valdivieso,  S.  lacobi  de  Chile. 

Raphael  d’Ambrosio,  Dyrrachiensis. 

Augustinus  Georgius  Barshino,  Salmasiensis,  rit.  cbaldaic. 
losepb  de  Bianchi  Dottula,  Tranensis,  Nazarenus  et  Barulensis, 
Administr.  perpet.  Eccles.  Vigiliensis. 

Gregorius  Ata,  Emesenus  et  Apamensis,  rit.  graec.  melcbit. 
lulius  Arrigoni,  Lucanus. 

Gregorius  de  Luca,  Compsanus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Campa- 
niensis. 

losepb  Rotundo,  Tarentinus. 

Antonius  Claret  y Clara,  Traianopolitanus  in  part,  infid. 
lacobus  Bahtiarian,  Amidensis  Archiep.  Episc.,  rit.  armen. 
loannes  Hagian,  Caesariensis  in  Cappadocia  Archiep.  Episc.,  rit. 
[5  armen. 

loannes  Baptista  Purcell,  Cincinnatensis. 

Renatus  Franciscus  Regnier,  Cameracensis. 

Beniaminus  Eusebides  Dimitrio,  Neapoleos,  rit.  graec. 
losepb  Matar,  Aleppensis,  rit.  maronit. 

Silvester  Guevara,  S.  lacobi  de  Venezuela. 

loannes  Zvrysen,  iam  Ultraiectensis,  nunc  Episc.  Buscoducensis. 

Fridericus  de  Fiirstenberg,  Olomucensis. 

losepb  Sadoc  Alemany,  S.  Francisci. 

Pbilippus  Cammarota,  Caietanus. 

Vincentius  Taglialatela , Sipontinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Ve- 
stanae. 

loannes  Tamraz,  Corcurensis  seu  Kerkukensis,  rit.  cbaldaic. 
Vincentius  Tizzani,  Nisibenus  in  part,  infid. 

Franciscus  Xaverius  Apuzzo,  Surrentinus. 

Andreas  Gollmayr,  Goritiensis  et  Gratianus. 

Petrus  Villanova  Castellacci,  Petrensis  in  part,  infid. 

Vincentius  Spaccapietra,  Smyrnensis,  Vic.  Ap.  Asiae  minoris. 
Georgius  Errington,  Trapezuntinus  in  part,  infid. 
d Franciscus  Aemilius  Cugini,  Mutinensis,  Abbas  nullius  Nonantulae. 
Marianus  Ricciardi,  Rheginensis. 

lacobus  Bosagi,  Caesariensis  in  Palaestina  in  part,  infid.,  rit.  armen. 
Raphael  Ferrigno,  Brundusinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Ostunensis. 
Gregorius  de  Scberr,  Monacensis  et  Frisingensis. 

Salvator  Nobili  Vitelleschi,  iam  Seleuciensis  in  part,  infid.,  nunc 
Episc.  Auximanus  et  Cmgulanus. 

Alexander  Franchi,  Tbessalonicensis  in  part,  infid. 

Aloysius  de  Marinis,  Theatinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Vastensis. 
Petrus  Bostani,  Tyrensis  et  Sidoniensis,  rit.  maronit. 
losepb  Hippolytus  Guibert,  Turonensis. 

Patritius  Leahy,  Casseliensis , Administr.  perpet.  Eccl.  Emliensis. 
Marinus  Marini,  iam  Pabnyrensis  in  part,  infid.,  nunc  Ep.  Urbe- 
vetanus. 

Gregorius  Michael  Szymonowicz,  Leopoliensis,  rit.  armen. 
loacbim  Limberti,  Florentinus. 

Caietanus  Pace  Forno,  Rhodiensis  in  part,  infid.,  Episc.  Melitensis. 
Pbilippus  Gallo,  Patracensis  in  part,  infid. 

Petrus  Giannelli,  Sardianus  in  part,  infid. 


57 


Sessio  secunda. 


58 


Franciscus  Pedicini,  Barensis. 

Michael  de  Deinlein,  Bambergensis. 

Petrus  Michael  Bartatar,  Sertensis,  rit.  chaldaic. 

Emmanuel  Garcia  Gil,  Caesaraugustanus. 

Thomas  Connolly,  Halifaxiensis. 

Arsenius  Avak-Wartan  Angiarakian,  Tarsensis  in  part,  infid.,  rit. 
armen. 

lulianus  Florianus  Felix  Desprez,  Tolosanus. 

Ignatius  Akkani,  Hauranensis,  rit.  graec.  melch. 

Franciscus  Xaverius  Wierzchleyski,  Leopoliensis,  rit.  latin. 
Spiridion  Maddalena,  Corcyrensis. 

Gregorius  Ehedjesus  Khayyath,  Amadiensis,  rit.  chaldaic. 
Gregorius  Balitian,  Aleppensis,  rit.  armen. 

Marianus  Barrio  y Fernandez,  Yalentinus. 

Leo  Korckoruni,  MeUtenensis  Archiep.  Ep.,  rit.  armen. 

Carolus  de  la  Tour  d’Auvergne-Lauraguais,  Bituricensis. 
Gregorius  Martinoz,  de  Manila. 

Petrus  Puch  y Solona,  de  Plata. 

Cyrillus  Behnam  Benni,  Mausiliensis,  rit.  syriac. 

Benvenutus  Monzon  y Martins,  Granatensis. 

Dionysius  Georgius  Scelhot,  Aleppensis,  rit.  syriac. 

Athanasius  Ciarchi,  Babylonensis,  rit.  syriac. 

Georgius  Darhoy,  Parisiensis. 

Pelagius  Antonius  de  Lavastida  y Davalos,  Mexicanus. 

Paulus  Hatem,  Aleppensis,  rit.  graec.  melchit. 

Andreas  Casasola,  IJtinensis. 

Ludovicus  Duhreil,  Avenionensis. 

Melchior  Xasarian,  Mardensis,  rit.  armen. 

Laurentius  Bergeretti,  Naxiensis. 

Martinus  loannes  Spalding,  Baltimorensis. 

Joannes  Mac  Closkey,  Neo-Eboracensis. 

Darius  Bucciarelli,  Scopiensis. 

Placidus  Kasangian,  Antiochenus  Archiep.  Episc.,  rit.  armen. 
Ludovicus  Haynald,  Colocensis  et  Bacsiensis. 

Marianus  Escalada,  de  Buenos  Ayres, 
loannes  Paulus  Lyonnet,  Albiensis. 

Henricus  Eduardus  Manning,  Westmonasteriensis. 

Paulus  Melchers,  Coloniensis. 

Franciscus  Xaverius  de  Merode,  Melitenensis  in  part,  infid. 
Antonius  Eossi  Vaccari,  Colossensis  in  part,  infid. 

Aloysius  Ciurcia,  Irenopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Aegypti 
et  Arabiae. 

Gualterius  Steins,  Bostrensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Calcuttae. 
Alexander  Riccardi  de  Netro,  Taurinensis. 

Aloysius  Natoli,  Messanensis. 

Joseph  Benedictus  Dusmet,  Catanensis. 

Joseph  Cardoni,  Edessenus  in  part,  infid. 

Aloysius  Xazari  de  Calabiana,  Mediolanensis. 

Joannes  Landriot,  Remensis. 

Carolus  Allemand  Lavigerie,  Algerianus. 

Athanasius  Kauam,  Tyrensis,  rit.  graec.  melch. 

Aloysius  Puecher  Passavalli,  Jconiensis  in  part,  infid. 

Victor  Bernardou,  Senonensis,  Episcopus  Antissiodorensis. 
Franciscus  Baillargeon,  Quebecensis. 

Anastasius  Rodrigo  Yusto,  Burgensis. 

Bernardus  Pinol  y Aycinena,  de  Guatimala. 

Andreas  Ignatius  Schaepman,  Ultraiectensis. 

Joseph  Checa,  Quitensis. 

Petrus  Loza,  de  Guadalaxara. 

Stephanas  Stefanopoli,  Philippensis  in  part,  infid.,  rit.  graec. 
Carolus  Eyre,  Anazarbensis  in  part,  infid..  Deleg.  Ap.  Scotiao. 
Joannes  Vancsa,  Fogarasiensis  et  Albae  Juliae,  rit.  rumen. 

Joseph  Angelini,  Corinthiensis  in  part,  infid. 

REVERENDJSSJMJ  DD.  EPJSCOPJ 

Joannes  Petrus  Losanna,  Bugellensis. 

Joannes  Negri,  Dertonensis. 

Guillelmus  Sillani  Aretini,  iam  Tarracinensis. 

Caspar  Labis,  Tornacensis. 

Theodosius  Kojungi,  Sidoniensis,  rit.  graec.  melch. 

Ignatius  Bourget,  Marianopolitanus. 

Laurentius  Biale,  Ventimiliensis. 

Joseph  Maria  Severn,  Jnteramnensis. 

Fridericus  de  Marguerye,  Augustodunensis. 

Franciscus  Lacroix,  Baionensis. 


a Aloysius  Moreno,  Eporediensis. 

Franciscus  Victor  Rivet,  Divionensis. 

Emmanuel  Verrolles , Columhicensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap. 
Leao-tung. 

Augustus  Allou,  Meldensis. 

Nicolaus  Golia,  Cariatensis. 

Ludovicus  Besi,  Canopensis  in  part,  infid. 

Raphael  Biale,  Albinganensis. 

Stephanas  Bagnoud,  Bethlemensis  in  part,  infid. 

Georgius  de  Stahl,  Herbipolensis. 

Carolus  Gigli,  Tiburtinus. 

Andreas  Raess,  Argentinensis. 

Richardus  Vincentius  Whelan,  Wheelingensis. 

Eugenius  Desfleches,  Sinitensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuensis 
orientalis. 

Franciscus  Vibert,  Maurianensis. 

Stephanas  Charbonneau,  Jassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Mayssurii. 
Nicolaus  Crispigni,  Fulginatensis. 

Joseph  Gignoux,  Bellovacensis. 
b Joannes  Hilarius  Boset,  Emeritensis. 

Eleonorus  Aronne,  Montis  Alti. 

Joannes  Baptista  Berteaud,  Tutelensis. 

Caietanus  Carli,  Almirensis  in  part,  infid. 

Paulus  Dupont  des  Loges,  Metensis. 

Joannes  Alberti,  Syrensis,  Vic.  Ap.  Graeciae. 

Joannes  Thomas  Ghilardi,  Montis  Regalis  in  Pedemontio. 

Joseph  Jannuzzi,  Lucerinus. 

Petrus  Severini,  Sappensis. 

Joannes  Martinus  JJenni,  Milwauchiensis. 

Joannes  Doney,  Montis  Albani. 

Salvator  Fertitta,  Cavensis  et  Sarnensis. 

Joannes  Baptista  Montixi,  Ecclesiensis. 

Petrus  Josephus  de  Preux,  Sedunensis. 

Carolus  Rousselet,  Sagiensis. 

Gabriel  Grioglio,  Euriensis  in  part,  infid. 

Aloysius  Moccagatta , Zenopolitanus  in  part,  infid. , Vicar.  Apost. 
Kan-tung. 

Fidelis  Suter,  Rosaliensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Tunetanus. 
c Bonaventura  Atanasio,  iam  Liparensis. 

Pliilippus  Viard,  Wellingtoniensis. 

Bernardus  Mascarou-Laurence,  Tarbiensis. 

Alexius  Wicart,  Vallis  Guidonis. 

Joannes  Brady,  Pertensis. 

Joannes  Pellei,  Aquipendiensis. 

Jacobus  Maria  Bailies,  iam  Lucionensis. 

Daniel  Murphy,  Jlobartoniensis. 

Stephanus  Marilley,  Lausanensis  et  Genevensis. 

Petrus  Bigandet,  Ramathensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Birmaniae. 
Guillelmus  Ullathorne,  Birminghamiensis. 

Alexius  Canoz,  Tamassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Madurensis. 
Aloysius  Maigret,  Arathensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sandwichianus. 
Petrus  Paulus  Trucchi,  Foroliviensis. 

Bartholomaeus  Legat,  Tergestinus  et  Justinopolitanus. 

Franciscus  Mazzuoli,  S.  Severini. 

Felix  Cantimorri,  Parmensis. 

Philippus  Mincione,  Miletensis. 

Vincentius  d’Alfonso,  Pennensis  et  Atriensis. 
d Amedeus  Rappe,  Clevelandensis. 

Joseph  Novella,  Patarensis  in  part,  infid. 

Petrus  Vranken,  Colophoniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  in  Batavia. 
Joseph  Serra,  Dauliensis  in  part,  infid. 

Aloysius  Ricci,  Signinus. 

Joannes  Derry,  Clonfertensis. 

Eugenius  Guigues,  Ottawiensis. 

Franciscus  Gandolfi,  Cornetanus  et  Centumcellensis. 

Hilarius  Alcazar , J’aphensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Tunchini 
Occident. 

Joannes  Balma,  Ptolemaidensis  in  part,  infid. 

Mauritius  de  Saint-J^alais,  Vincennopolitanus. 

Patritius  Xaverius  de  Moura,  Funchalensis. 
lulianus  Meiriou,  Diniensis. 

Laurentius  Renaldi,  J’ineroliensis. 

Antonius  Ranza,  Placentinus. 

Joannes  Foulquier,  Mimatensis. 

Antonius  Boscarini,  S.  Angeli  in  Vado  et  Urbaniensis. 

Aloysius  Vetta,  Neritonensis. 


59 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!. 


60 


lanuarius  Acciardi,  Anglonensis  et  Tursiensis.  a 

Ludovicus  Caverot,  S.  Deodati. 

Franciscus  Kelly,  Derrieiisis. 

Guillelmus  Keane,  Cloynensis. 

Rudesindus  Salvado,  Portus-Victoriae  in  Australia,  Abbas  niillius 
Novae  Nursiae. 

Livius  Parlatore,  S.  Marci  et  Bisiniauensis. 

Felix  Dupanloup,  Aurelianensis. 

Ludovicus  Franciscus  Eduardus  Pie,  Pictaviensis. 

Ignatius  Sellitti,  Melpliiensis  et  Rapollensis. 

Petrus  Simon  de  Dreux  Breze,  Molinensis. 

Armandus  de  Charbonnell,  Sozopolitanus  in  part,  infid. 

Joseph  Aracliial,  Ancyranus,  rit.  armen. 

Raphael  Bachettoni,  Nursinus. 

Franciscus  Xaverius  Petagna,  Stabiarum  seu  Castrimaris. 

Guillelmus  Emmanuel  de  Ketteler,  Moguntinus. 

Joseph  Georgius  Strossmayer,  Bosniensis  et  Sirmiensis. 

Petrus  d’JJriz  y da  Labairu,  Pampilonensis  et  Tudelensis. 

Alexander  Tache,  S.  Bonifacii. 

Joannes  Baptista  Lamy,  S.  Fidei  in  America.  b 

Joannes  Mac  Gill,  Richmondensis. 

Joannes  Baptista  Miege , Messeniensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap. 

Kansas  ad  orientem  montium  saxosorum. 

Hieronymus  Verzeri,  Brixiensis. 

Joannes  Farina,  Vicentinus. 

Antonins  Cousseau,  Engolismensis. 

Eduardus  Jacobus  Wedekin,  Hildeshemiensis. 

Petrus  Lacarriere,  iam  Guadalupensis. 

Franciscus  Allard,  Samariensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  de  Natal. 
Philippus  Fratellini,  Forosemproniensis. 

Aloysius  Margarita,  Uritanus. 

Anselmus  Llorente,  S.  Joseph!  de  Costarica. 

Thomas  Grant,  Southwarcensis. 

Guillelmus  Turner,  Salfordensis. 

Mathias  Augustinus  Mengacci,  Civitatis  Castellanae,  Hortanus  et 
Gallesinus. 

Vincentius  Bisceglia,  Thermularum. 

Joannes  Petrus  Mabile,  Versaliensis. 

Cohnus  Mac  Kinnon,  Arichatonsis.  c 

Paulus  Hindi,  Jazirensis,  rit.  chaldaic. 

Aloysius  de  la  Place , JJadrianopolitanus  in  part,  infid. , Vic.  Ap. 

Tsche-ly  septentrionalis. 

Joseph  Aloysius  Pukalski,  Tarnoviensis. 

Joannes  Jacobus  Guerrin,  Lingonensis. 

Joannes  Joseph  Longobardi,  Andriensis. 

Aloysius  Sodo,  Thelesinus  seu  Cerretanus. 

Bartholomaeus  d’Avanzo , Calvensis  et  Theanensis , Administr. 

Apost.  Eccl.  Castellanetensis. 

Raphael  de  Franco,  Catacensis. 

Franciscus  Landeira  y Sevilla,  Carthaginiensis. 

Ludovicus  Eugenius  Regnault,  Carnutensis. 

Antonins  la  Scala,  S.  Seven. 

Theodoras  de  Montpellier,  Leodiensis. 

Jesualdus  Vitah,  Ferentinas. 

Aloysius  Filippi,  Aquilanus. 

Jacobus  M.  Achilles  Ginoulhiac,  Gratianopolitanus. 

Joseph  Caizal  y Estrade,  Urgellensis. 

Joannes  Loughlin,  Brooklynensis.  d 

Richardus  Roskell,  Nottinghamensis. 

Jacobus  Roosevelt  Bayley,  Novarcensis. 

Ludovicus  de  Goesbriand,  Bui’lingtonensis. 

Augustus  Maria  Martin,  Natchitochensis. 

Aemygdius  Foschini,  Civitatis  Plebis. 

Vincentius  Materozzi,  Rubensis  et  Bituntinus. 

Henricus  Foerster,  Wratislaviensis. 

Petrus  Aloysius  Speranza,  Bergomensis. 

David  Moriarty,  Kerriensis  et  Aghadonensis. 

Ignatius  Persico,  Gratianopolitanus  in  part,  infid. 

Benedictus  de  Riccabona,  Tridentinus. 

Vincentius  Zubranich,  Ragusinus. 

Carolus  Colina,  Tlascalensis. 

Hyacinthus  Barberi,  Neocastrensis. 

Joseph  Fanelli,  S.  Angeli  de  Lombardis  et  Bisaciensis. 

Aloysius  de  Agazio,  Triventinus. 

Felix  Romano,  Jsclanus. 

Joseph  Salas,  SS.  Conceptionis  de  Chile. 


Joannes  Leahy,  Dromorensis. 

Ludovicus  Forwerk,  Leontopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 
in  regno  Saxoniae. 

Franciscus  Antonins  Maiorsini,  Laquedoniensis. 

David  Guillelmus  Bacon,  Portlandensis. 

Nicolaus  Renatus  Sergent,  Corisopitensis. 

Jnnocentius  Sannibale,  Eugubinus. 

Joannes  Rosati,  Tudertinus. 

Caietanus  Rodilossi,  Alatrinus. 

Dominicus  Zelo,  Aversanus. 

Franciscus  Gallo,  Abellinensis. 

Franciscus  Giampaolo,  Larinensis. 

Petrus  Rota,  Guastallensis. 

Joannes  Joseph  Vitezich,  Veglensis. 

Franciscus  Roullet  de  la  Bouillerie,  Carcassonensis. 

Guillelmus  Vaughan,  Plymuthensis. 

Nicolaus  Pace,  Amerinus. 

Raphael  Morisciano,  Squillacensis. 

Joannes  Benini,  Pisciensis. 

Claudius  Henricus  Plantier,  Nemausensis. 

Ludovicus  Augustus  Delalle,  Ruthenensis. 

Joseph  del  Prete  Belmonte,  Thyatirensis  in  part,  infid. 
Jldephonsus  Renatus  Dordillon,  Cambysopolitanus  in  part,  infid., 
Vic.  Ap.  Jnsularum  Marchionum. 

Vincentius  Moretti,  Jmolensis. 

Joannes  Renier,  Feltrensis  et  Bellunensis. 

Antonins  Joseph  Henricus  Jordany,  Foroiuliensis  et  Tolonensis. 
Laurentius  Gilooly,  Elphinensis. 

Joannes  Farrel,  Hamiltonensis. 

Daniel  Mac  Gettingan,  Rapotensis. 

Hadrianus  Languillat,  Sergiopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 
Nankinensis. 

Elias  Antonins  Alberani,  Asculanus  in  Piceno. 

Thomas  Passero,  Troianus. 

Henricus  de  Rossi,  Casertanus. 

Jacobus  Bernard!,  Massanus. 

Claudius  Jacobus  Boudinet,  Ambianensis. 

Marcus  Calogera,  Spalatensis  et  Macarensis. 

Conradus  Martin,  Paderbornensis. 

Philippus  Vespasian!,  Fanensis. 

Clemens  Fares,  Pisaurensis. 

Vincentius  Gasser,  Brixinensis. 

Franciscus  Marinelli,  Porphyriensis  in  part,  infid. 

Joannes  Mac  Evilly,  Galviensis. 

Guillelmus  Henricus  Elder,  Natchetensis. 

Guillelmus  Josephus  Clifford,  Cliftoniensis. ' 

Ludovicus  Delcusy,  Vivariensis. 

Petrus  Gerault  de  Langalerie,  Bellicensis. 

Petrus  Maria  Ferre,  Casalensis. 

Amandus  Renatus  Maupoint,  S.  Dionysii  Reunionis. 

Joannes  Baptista  Scandella,  Antinoensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Calpensis. 

Petrus  Buffetti,  Bi-itinoriensis , Administr.  Ap.  Eccl.  Sarsinatensis. 
Joseph  Targioni,  Volaterranus. 

Aloysius  Maria  Paoletti,  Montis  Politiani. 

Eustachius  Vitus  Modestus  Zanoli,  Eleutheropolitanus  in  part,  infid., 
Vic.  Ap.  JJpensis. 

Joseph  de  los  Rios,  Lucensis. 

Michael  O’Hea,  Rossensis. 

Patritius  Lynch,  Carolopolitanus. 

Clemens  Pagliari,  Anagninus. 

Joannes  Petrus  Sola,  Niciensis. 

Georgius  Dobrilla,  Parentinus  et  Polensis. 

Gregorius  Smiciklas,  Crisiensis,  rit.  ruthen. 

Cosmas  Marrodan  y Rubio,  Tirasonensis. 

Bernardus  Conte  y Corral,  Zamorensis  in  Hispania. 

Franciscus  Benavides,  Seguntinus. 

Ferdinandus  Blanco,  Abulensis. 

Matthaeus  Jaume  y Garau,  Minoricensis. 

Paulus  Carrion,  de  Portorico. 

Augustinus  Verot,  Savannensis. 

Franciscus  Mac  Faria nd,  Hartfordiensis. 

Eduardus  Horan,  Regipolitanus  seu  Kingstoniensis. 

Carolus  Joannes  Fillioii,  Cenomanensis. 

Joannes  Sebastianus  Devoucoux,  Ebroicensis. 

Ignatius  Senestrey,  Ratisbonensis. 


61 


Sessio  secunda. 


62 


lacobus  Jeancard,  Ceramensis  in  part,  infid. 

Joannes  Pinchon,  Polemoniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuen- 
sis  occiduo-septentrionalis. 

Franciscus  Kerril  Amherst,  Northantoniensis. 

Paschalis  Vuicic,  Antiphellensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Bosnensis. 
Ludovicus  Ideo,  Liparensis. 

Michael  Paya  y Eico,  Conchensis  in  Hispania. 

Andreas  Rosales  y Munoz,  Almeriensis. 

lacohus  Etheridge , Toronensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Guianae 
anglicae. 

Dominicus  Fanelli,  Dianensis. 

Joannes  Antonins  Augustus  Belaval,  Apamiensis. 

Pancratius  Dinkel,  Augustanus  Vindelicorum. 

Petrus  Cuhero  y Lopez  de  Padilla,  Oriolensis. 

Joachim  Lluch,  Salmanticensis,  Administr.  Apost.  Civitatensis. 
Jgnatius  Papardo  del  Parco , Myndensis  in  part,  infid. , Praelatus 
nnlliiis  S.  Luciae  de  Milis. 

Valentinus  Wiery,  Gurcensis. 

Petrus  Tilkian,  Brusensis,  rit.  armen. 

Carolus  Poirier,  Rosensis. 

Antonins  Maria  Valenziani,  Fahrianensis  et  Matilicensis. 
Hyacinthus  Luzi,  Narniensis,  Administr.  Apost.  Eccl.  Mandelensis. 
Melchior  lo  Piccolo,  Nicosiensis  in  Sicilia. 

Joannes  Guttadauro  de  Rehurdone,  Calatanisiadensis. 

Ferdinandus  Arguelles  y Miranda,  Asturicensis. 

Jacohus  O’Gorman,  Raphanensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Nehraskae. 
Antonins  Josephus  Peitler,  Vaciensis. 

Joannes  Zepeda,  de  Comayagua. 

Jacohus  Quinn,  Brishanensis. 

Antonins  Halagi,  Artuinensis,  rit.  armen. 

Carolus  Macchi,  Regiensis  in  Aemilia. 

Joseph  Teta,  Oppidensis. 

Aloysius  Riccio,  Calatinus. 

Michael  Milella,  Aprutinus. 

Franciscus  Xaverius  d’Amhrosio,  Muranus. 

Andreas  Emmanuel  Asmar,  Zachuensis,  rit.  chaldaic. 

Joannes  Lynch,  Torontinus. 

Joannes  Quinlan,  Mohiliensis. 

Simon  Spilotros,  Tricaricensis. 

Felix  Petrus  Fruchaud,  Lemovicensis. 

Ludovicus  Maria  Epivent,  Aturensis. 

Joseph  Lopez  Crespo,  Santanderiensis. 

Joannes  Sweeny,  S.  loannis. 

Petrus  Pichon,  Ilelenopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuensis 
meridionalis. 

Joannes  Monetti,  Cerviensis. 

Valerius  Laspro,  Gallipolitanus. 

Amhrosius  Ahdou,  Mariamnensis,  rit.  graec.  melchit. 

Patritius  Dorrian,  Dunensis  et  Connorensis. 

Petrus  Dufal , Delconensis  in  part,  infid. , Vic.  Apost.  Bengalao 
orientalis. 

Bonaventura  Rizo,  Saltensis. 

Ludovicus  Faurie,  Apolloniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost.  Kouci- 
Tcheou. 

Eugenius  O’Connel,  Vallispratensis. 

Alexander  Bonnaz,  Csanadiensis  et  Temesvariensis. 

Sehastianus  Dias  Larangeira,  S.  Petri  Fluminis  Grandensis. 
Aloysius  Antonins  dos  Santos,  Fortalexiensis. 

Michael  Domenec,  Pittshurgensis. 

Thomas  Grimley,  Antigonensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  promon- 
torii  honae  spei. 

Emmanuel  Ravinet,  Trecensis. 

Antonins  de  Vasconcellos  Pereira  de  Mello,  Lamacensis. 

Gerardus  Petrus  Wilmer,  Harlemensis. 

Gregorius  Butler,  Limericensis. 

Carolus  Theodorus  Colet,  Lucionensis. 

Franciscus  Joseph  le  Courtier,  Montis  Pessulani. 

Joseph  Esteves  de  Toral,  Conchensis  in  America. 

Antonins  Monescillo,  Giennensis. 

Henricus  Maret,  Surensis  in  part,  infid. 

Rohcrtus  Cornthwaite,  Beverlacensis. 

Fridericus  Maria  Zinelli,  Tarvisinus. 

Aloysius  de  Canossa,  Veronensis. 

Basilius  Gil  y Bueno,  Oscensis  et  Barhastrensis. 

Benedictus  Villamitjana,  Derthusensis. 

Franciscus  Crespo  y Bautista,  Arcensis  in  part,  infid. 


a Augustinus  David,  Briocensis. 

Ludovicus  Nogret,  S.  Claudii. 

Pantaleon  Monserrat  y Navarra,  Barcinonensis. 

Joseph  Fessler,  S.  Jlippolyti. 

Mathias  Eherliard,  Trevirensis. 

Jgnatius  Guerra,  de  Zacathecas. 

Constantinus  Bonet,  Gerundensis. 

Bei'nardinus  Trionfetti,  Tarracinensis,  Privernensis  et  Setinus. 
Joannes  Bravard,  Constantiensis. 

Antonins  Galecki,  Amathuntinus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Craco- 
viensis. 

Claudius  Maria  Duhuis,  Galvestoniensis. 

Jacohus  Maximilianus  Stepischnegg,  Lavantinus. 

Nicolaus  Conaty,  Kilmorensis. 

Nicolaus  Adames,  Halicarnassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Luxem- 
hurgensis. 

Joseph  J^app-Szilagyi  de  Jllesfalva,  Magno-Varadinensis,  rit.  rumen. 
Joannes  Baptista  Greith,  S.  Galli, 

Fidelis  Ahhati,  Sanctorinensis. 
h Franciscus  Suarez  Peredo,  Verae  Crucis. 

Joannes  Baptista  Ormaechea,  de  Tulancingo. 

Amhrosius  Serrano,  de  Chilapa. 

Joannes  Baptista  Gazailhan,  iam  Venetensis. 

Ephrem  Estateos  Tocmagi , Karputhensis , Bugaunensis  et  Adia- 
mensis,  rit.  syriac. 

Joannes  Tissot,  Milevitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Vizigapatami. 
Aloysius  Elloy,  Tipasitanus  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Apost. 

Oceaniae  centralis. 

Michael  JJankinson,  Portus  Aloysii. 

Antonins  Joseph  Pluyni , Nicopolitanus  in  part,  infid. , Administr. 

Apost.  Vicariatus  Valachiensis. 

Joannes  ZafFron,  Sehenicensis. 

Joseph  Nicolaus  Dahert,  Petrocoricensis. 

Petrus  Maria  Le  Breton,  Aniciensis. 

Jgnatius  Moraes  Cardoso,  Pharanensis. 

Eugenius  Lachat,  Basileensis. 

Joannes  Jacovacci,  Aerythrensis  in  part,  infid. 

Aloysius  de  Tola,  Berissensis  in  part,  infid. 
c Flavianus  Matah,  Jazirensis,  rit.  syriac. 

Franciscus  Andreoli,  Calliensis  et  Pergulanus. 

Paulus  MicalefF,  Tifernatensis. 

Antonins  Pettinari,  Nucerinus. 

Joannes  Petrus  Dours,  Suessionensis. 

Aloysius  d’Herhomez,  Miletopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 
Columhiae  hritannicae. 

Joseph  Salandri,  Marcopolitanus  in  part,  infid..  Visit.  Ap.  Moldavian. 
Elias  Melius,  Akrensis,  rit.  chaldaic. 

Joannes  Elliot  Bet-etme , Episc.  Syncellus  Patriarchae  Syrorum, 
rit.  syriac. 

Joannes  Strain,  Ahilensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  districtus  orient. 
Scotiae. 

Thomas  Nulthy,  Midensis. 

Eduardus  Duhar,  Canathensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Tche-ly 
orientalis. 

Edmundus  Franciscus  Guierry , Danahensis  in  part,  infid. , Vic. 
Ap.  Tche-Kiang. 

Joannes  Joseph  Faiet,  Brugensis. 
d Hyacinthus  Vera,  Megarensis  in  part,  infid. 

Gaspar  Mermillod,  Jlehronensis  in  part,  infid.,  Auxil.  Genevensis. 
Agapitus  Dumani,  Ptolemaidensis,  rit.  graec.  melchit. 

Angelas  Kraljevic,  Metellopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Her- 
cegovinae. 

Jacohus  Donnelly,  Clogheriensis. 

Claudius  Maria  IJepommier,  Chrysopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Coimhatourii. 

Joannes  Ghiureghian,  Trapozuntinus,  rit.  armen. 

Michael  Fogarasy,  Transsilvaniensis. 

Guillelmus  Renatus  Meignan,  Catalaunensis. 

Franciscus  Nicolaus  Gueullette,  Valentinensis. 

Stephanas  Ramadie,  Elnensis. 

Raymundus  Garcia  y Anton,  Tudensis. 

Henricus  Bracq,  Gandavensis. 

Joseph  Gelahert,  Paranensis. 

Jo.annes  Huerta,  I’uniensis. 

Iose])h  Moreyra,  Ayacuquensis. 

Emmanuel  del  Valle,  JJuanucensis. 


63 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


64 


Nicolaus  Power,  Sareptanus  in  part,  infid. , Coadiutor  Laonensis. 
Laurentius  Shiel,  Adelaidopolitanus. 

Patritius  Augustinus  Feehan,  Nashvillensis. 
loannes  Joseph  Conroy,  Albanensis  in  America. 

Raphael  Popow,  Episc.,  Administr.  Apost.  Bulgarorum. 

Stephanus  Perez  Fernandez,  Malacitanus. 

Fabianus  Arenzana,  Calaguritanus  et  Calceatensis. 

Ferdinandus  Ramirez  y Vazquez,  Pacensis  in  Hispania. 

Joseph  Alvez  Feijo,  S.  Jacobi  Capitis  Viridis. 

Emmanuel  JJlloa,  de  Nicaragua. 

Joannes  Marango,  Tenensis  et  Miconensis. 

Bonifacius  Toscano,  Neo-Pampilonensis. 

Nicolaus  Frangipane,  Concordiensis. 

Augustinus  Paulus  Wahala,  Litomericensis. 

Antonins  Jorda  y Soler,  Vicensis. 

Joannes  Joseph  Williams,  Bostoniensis. 

Abraham  Bsciai,  Cariopolitanus  in  part,  infid.,  rit.  copt.,  Vic.  Ap. 
Coptorum. 

Carolus  La  Rocque,  S.  JJyacinthi. 

Stephanus  Jsraelian,  Karputhensis,  rit.  armen. 

Joannes  JJennessy,  Dubuquensis. 

Eduardus  Fitzgerald,  Petriculanus. 

Bernardus  Petitjean , Myriophitensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Ja- 
poniae. 

Stephanus  Melchisedechian,  Erzeruiniensis,  rit.  armen. 

Carolus  Philippus  Place,  Massiliensis. 

Joannes  Baptista  Josephus  Lequette,  Atrebatensis. 

Joannes  Maria  Becel,  Venetensis. 

Petrus  Grimardias,  Cadurcensis. 

Joannes  JJenricus  Beckmann,  Osnabrugensis. 

Jgnatius  Ordonez,  Bolivarensis. 

Georgius  Dubocowich,  Pharensis. 

Marianus  Brezmes  Arredondo,  Guadixensis. 

Joseph  de  la  Cuesta  y Maroto,  Auriensis. 

Angelas  di  Pietro,  Nyssenus  in  part,  infid. 

Jacobus  Chadwick,  JJagulstadensis  et  Novocastrensis. 

Ludovicus  La  Fleche,  Anthedonensis  in  part,  infid.,  Coadiutor 
Trifluvianensis. 

Guillelmus  Lanigan,  Gulbornensis. 

Joannes  Langewin,  S.  Germani. 

Joseph  Aggarbati,  Senogalliensis. 

Joseph  Maria  Bovieri,  Faliscodunensis. 

Julius  Lenti,  Nepesinus  et  Sutrinus. 

Thomas  Gallucci,  Recinetensis  et  Lauretanus. 

Joannes  Baptista  Cerruti,  Savonensis  et  Naulensis. 

Joseph  Giusti,  Aretinus. 

Hannibal  Barabesi,  S.  Miniati. 

Joseph  Rosati,  Lunensis-Sarzanensis  et  Brugnatensis. 

Anselmus  Fauli,  Grossetanus. 

Salvator  Angelas  Demartis,  Galtellinensis-Norensis. 

Franciscus  Zunnui  Casula,  JJxellensis  et  Terralbensis. 

Jacobus  Jans,  Augustanus. 

Vincentius  Jekelfalusy,  Alba-Regalensis. 

Ladislaus  Biro  de  Kezdi-J’olany,  Szathmariensis. 

Franciscus  Gros,  Tarantasiensis. 

Flavianus  Hugonin,  Baiocensis. 

Franciscus  Leopoldus  de  Leonrod,  Eistetensis. 

Philippus  Manetti , Tripolitanus  in  part,  infid. , Administr.  Apost. 
Abbatiae  niilUus  Sublaquensis. 

Conceptus  Focaccetti,  Lystrensis  in  part,  infid.,  Adm.  Ap.  Aqui- 
pendii. 

Amatus  Pagnucci,  Agathonicensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Ap. 
Xen-si. 

Caietanus  Franceschini,  Maceratensis  et  Tolentinus. 

Antonius  Maria  Fania,  Potentinus  et  Marsicensis. 

Andreas  Formica,  Cuneensis. 

Carolus  Savio,  Astensis. 

Laurentius  Gastaldi,  Salutiarum. 

Eugenius  Galletti,  Albae  Pompeiae. 

Antonius  Colli,  Alexandrinus  Statelliorum. 

Henricus  Bindi,  Pistoriensis  et  J^ratensis. 

Joannes  Zalka,  Jaurinensis. 

Benedictus  Leo  Thomas,  Rupellensis. 

Joseph  Alfredus  Foulon,  Nanceiensis  et  Tullensis. 

Augustinus  Hacquard,  Virodunensis. 

Leo  Meurin,  Ascalonensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Bombayensis. 


a Gabriel  Capaccio,  Mellipotamensis  in  part,  infid. 

Antonius  Grech  Delicata  Cassia  Testaferrata,  Gaudisiensis. 

Joannes  Baptista  Zwerger,  Secoviensis. 

Amatus  Victor  Franciscus  Guilbert,  Vapincensis. 

Dominicus  Raynaud , Aegensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Sophiae 
et  Philippopolis. 

Cornelius  Mac  Cabe,  Ardagadensis. 

Raphael  Corradi,  Balneoregiensis. 

Franciscus  Cardozo  Ayres,  Olindensis. 

Theodoras  Gravez,  Namurcensis. 

Philippus  Krementz,  Varmiensis. 

Wenceslaus  Achaval,  S.  Joannis  de  Cuyo. 

Antonius  Canzi,  Cyrenensis  in  part,  infid. 

Paulus  Tosi,  Rhodiopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Patnensis. 
Stephanus  Fennelly , Thermopylensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap. 
Madraspatanus. 

Guillelmus  O’Hara,  Scrantonensis. 

Jeremias  Shanahan,  Harrisburgensis. 

Joseph  Melcher,  Sinus  Viridis. 
b Michael  Heiss,  Crossensis. 

Joannes  Hogan,  S-  Joseph!  in  America. 

Bernardus  Mac  Quaid,  Roffensis  in  America. 

Tobias  Mullen,  Eriensis. 

Stephanus  Vincentius  Ryan,  BufFalensis. 

Jacobus  Gibbons,  Adramyttensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Carolinae 
septentrionalis. 

Ludovicus  Lootens,  Castabalensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  de  Jdaho. 
Joannes  Perger,  Cassoviensis. 

Carolus  Bermundez,  Popayanensis. 

Salvator  Magnasco,  Bolinensis  in  part,  infid. 

Joannes  Bagala  Blasini,  Cydoniensis  in  part,  infid. 

Thomas  Gentili,  Dionysiensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Ap. 
Fo-kien. 

Jvo  Maria  Croc,  Larandensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Ap. 

Tunchini  meridionalis. 

Georgius  Marchich,  Catarensis. 

Benedictus  Sans  y Fores,  Ovetensis. 

Joseph  Maria  de  JJrquinaona,  Canariensis  et  S.  Christophori  de 
c Laguna. 

Vincentius  Marquez,  de  Antequera. 

Franciscus  Adulphus  Namszanowski,  Agathopolitanus  in  part,  infid. 
Franciscus  Laouenan , Flaviopolitanus  in  part,  infid. , Vic.  Ap. 
Pundicherii. 

Ephrem  Maria  Garrelon,  Nemesinus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Qui- 
lonensis. 

Leonardus  Mellano , Olympensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Verapo- 
lytanus. 

Christophorus  Bonjean , Medensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Jaff- 
nensis. 

Petrus  Nunez,  Cauriensis. 

Petrus  de  Lacerda,  S.  Sebastian!  Fluminis  Januarii. 

Callistus  Clavigo,  Pacensis  in  Bolivia. 

Jgnatius  Mrak,  Marianopolitanus  et  Marquettensis. 

Joannes  Mac  JJonald , Nicopolitanus  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  di- 
strictus  septentrionalis  Scotiae. 

Joseph  Emmanuel  Orrego,  de  Serena. 

Gaspar  Willi,  Antipatrensis  in  part,  infid.,  Auxiliaris  Curiensis. 
d Stephanus  Lipovniczky  de  Lipovnok,  Magno-Varadinensis,  rit.  lat. 
Petrus  Van  Ewijk,  Camacensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  de  Curagao. 
Sigismundus  Jiovacs,  Quinquecclesiensis. 

Alexander  Valsecchi,  Tiberiadensis  in  part,  infid. 

Timotheus  O’Mahoni,  Armidalensis. 

Basilius  Nasser,  Heliopolitanus,  rit.  graec.  melch. 

Germanus  Villalvaso,  de  Chiapa. 

Joannes  Cirino,  Derbensis  in  part,  infid.,  Auxiliaris  J^anormitani. 

ABBATES  NULLJUS  DJOECESJS 

Guillelmus  de  Cesare,  Generalis  Congr.  Virginianae  Montis  Vii’- 
ginis. 

Julius  de  Ruggero,  Ord.  S.  Benedicti  SS.  Trinitatis  Cavensis. 
Carolus  de  Vera,  Ord.  S.  Benedicti  Montis  Casini. 

Joannes  Chrysostomus  Kruesz,  Ord.  S.  Benedicti  S.  Martini  in 
monte  Pannoniae. 

Leopoldus  Zelli  Jacobuzi,  Ord.  S.  Benedicti  S.  Pauli  de  JJrbe. 
Romaricus  Flugi,  Ord.  S.  B.  Ss.  Nicolai  et  Benedicti  Monoeci. 


65 


Sessio  secunda. 


66 


ABBATES  GENERALES  ORDINUM  MONASTICORUM 

Hieronymus  Josephus  Zeidler , Ahhas  Monasterii  Strahoviensis, 
Praeses  Generalis  Ordinis  Canonicorum  Regularium  Prae- 
monstratensium  Congregationis  Austro-Hungaricae. 

Henricus  Schmid , Abbas  Monasterii  S.  Mariae  Einsiedlensis  Or- 
dinis S.  Benedicti,  Praeses  Congregationis  Helvetiae. 

Bonifacius  Wimmer,  Abbas  Monasterii  S.  Vincentii  in  Pennsyl- 
vania Ordinis  S.  Benedicti,  Praeses  Congregationis  Americae 
in  statibus  foederatis  Americae  septentrionalis. 

Utto  Lang,  Abbas  Monasterii  S.  Michaelis  Mettensis  Ordinis  S.  Be- 
nedicti, Praeses  Congregationis  Bavariae. 

Germanus  Gai,  Abbas  Monasterii  S.  Praxedis  de  Urbe,  Generalis 
Congregationis  Vallis  Umbrosae. 

Theobaldus  Cesari,  Abbas  Monasterii  S.  Bernardi  ad  Thermas  de 
Urbe,  Generalis  Ordinis  Cisterciensis. 

Adamus  Adami,  Abbas  Monasterii  S.  Benedicti  Fabrianensis,  Ge- 
neralis Congregationis  Silvestrinae. 

Elisaeus  Elias,  Ordinis  S.  Antonii,  Abbas  Generalis  Congregationis 
S.  Hormisdae  ritus  chaldaici. 

Basilius  Grifoni,  Ordinis  S.  Benedicti,  Abbas  Monasterii  Ss.  An- 
dreae  et  Gregorii  in  monte  Coelio,  Vicarius  Generalis  Con- 
gregationis Camaldulensis. 

Timotbeus  Gruyer,  Abbas  Domus  Dei  B.  Mariae  de  Trappa,  Vi- 
carius Generalis  Ordinis  Cisterciensis  recentioris  reformationis 
in  Gallia. 

MODERATORES  GENERALES  CONGREGATIONUM  ET 
ORDINUM  RELIGIOSORUM 

Alexander  Maria  Teppa , Praepositus  Generalis  Congregationis 
S.  Pauli. 

Bernardinus  Sandrini , Praepositus  Generalis  Congregationis  So- 
mascbae. 

Petrus  Beckx,  Praepositus  Generalis  Societatis  lesu. 

Quiricus  Quirici,  Rector  Generalis  Congregationis  Matris  Dei. 

Joseph  a Calasanctio  Casanovas,  Praepositus  Generalis  Congrega- 
tionis Scbolarum  Piarum. 


a Franciscus  Maria  Cirino,  Vicarius  Generalis  Congregationis  Cleri- 
corum  Regulariuni. 

Joseph  Maria  Novaro , Vicarius  Generalis  Congregationis  Clerico- 
rum  Regularium  Minorum. 

Camillus  Guardi , Vicarius  Generalis  Congregationis  Clericorum 
Regularium  Jnlirmis  Ministrantium. 

Carolus  Maria  Saisson,  Prior  Generalis  Ordinis  Carthusianorum. 

Vincentius  Jandel,  Magister  Generalis  Ordinis  Praedicatorum. 

Bernardinus  a Portugruario , Minister  Generalis  totius  Ordinis 
Minorum. 

Ludovicus  Marangoni,  Minister  Generalis  Ordinis  Minorum  Con- 
ventualium. 

Nicolaus  a sancto  Joanne , Minister  Generalis  Ordinis  Minorum 
Cappuccinorum. 

Joannes  Bellomini,  Prior  Generalis  Ordinis  Eremitarum  S.  Augustini. 

Dominicus  a sancto  Joseph,  J’raepositus  Generalis  Ordinis  Carme- 
litarum  Discalceatoruni. 

Joannes  Angelas  Mondani,  J’rior  Generalis  Ordinis  Servorum  B.  M.V. 

Raphael  Ricca,  Corrector  Generalis  Ordinis  Minimorum. 
b Benedictus  a Virgine,  Minister  Generalis  FF.  Discalceatorum  Or- 
dinis SS.  Trinitatis  Redemptionis  Captivorum. 

Carmelus  Patergnani,  Generalis  Ordinis  Hieronymiani  Congrega- 
tionis B.  Petri  a Pisis. 

Victorias  Menghini,  Gejieralis  Ordinis  FF.  Poenitentiae. 

Franciscus  Salemi , Vicarius  Generalis  Tertii  Ordinis  Regularis 
S.  Francisci. 

Jnnocentius  a sancto  Alberto,  Vicarius  Generalis  Ordinis  FF.  Dis- 
calceatorum S.  Augustini. 

Angelas  Savini,  Vicarius  Generalis  Ordinis  Carmelitarum  Veteris 
Observantiae. 

Joseph  Maria  Rodriguez , Vicarius  Generalis  Realis  et  Militaris 
Ordinis  B.  Mariae  de  Mercede  Redemptionis  Captivorum. 

Antonias  Martin  y Bienes , Vicarius  Generalis  Primi  Ordinis 
SS.  Trinitatis. 

Post  banc  publicam  Sessionetn  plures  Patres,  sive  ob  infirmita- 

tem,  sive  ob  Ecclesiarum  suarum  necessitates,  veniam  discedendi  pe- 

tierunt,  illamque  obtinuerunt  a Congregatione  generali. 


Coll.  Lac.  VII. 


5 


ACTA 


ANTE 

SESSIONEM  III. 


Decretum  iussu  Summi  Pontificis  in  Congregatione  generali  die  22  Fe- 

bruarii  1870  promulgatum , quo  rerum  in  Concilio  agendarum 

pleniori  expeditiorique  tractationi  consulitur. 

DECRETUM 

Apostolicis  Litteris,  die  27  Novembiis  anno  pro- 
xime  superiori  editis,  quarum  initium  Multi'pUces  inter, 
Suminus  Pontifex  ordinem  generalein  constituit  in  Va- 
ticani  Concilii  celebratione  servandum,  in  iisque,  prae- 
ter  alia,  certas  quasdam  regulas  tradidit,  quibus  rationi 
disceptationum  a Patribus  liabendarum  consuleretur. 

Tam  vero  ipse  Sanctissimus  Dominiis  proposituni 
sibi  finem  facilius  assequi  cupiens,  nee  non  rationein 
habens  expostulationum,  quae  a plerisque  Concilii  Pa- 
tribus baud  semel  exhibitae  sunt  ex  eo  quod  discep- 
tationum conciliarium  series  in  longum  plus  aequo 
protrahatur;  ex  apostolica  sua  sollicitudine  quasdam 
peculiares  pro  Congregationum  generalium  discussioni- 
bus  tradere  normas  constituit,  quae  praestitutum  ge- 
neralem  ordinem  evolvendo,  atque  integram  servando 
earn  discussionum  libertatem,  quae  catliolicae  Ecclesiae 
Episcopos  deceat,  pleniori  expeditiorique  ratione  ad 
rerum  tractaudarum  examen,  disceptationem  et  deli- 
berationem  conferrent. 

Quamobrem,  Cardinalibus  Congregationum  genera- 
lium Praesidibus  in  consilium  adliibitis , et  quaesita 
etiam  sententia  Patrum  peculiaris  Congregationis  re- 
cipiendis  expendendisque  Episcoporum  propositionibus, 
idem  Sanctissimus  Dominus  Noster  sequentes  ordina- 
tiones  edendas  servandasque  mandavit: 

1.  Distribute  schemate  Concilii  Patribus,  Cardi- 
nales  Praesides  Congregationum  generalium  congruum 
tempus  praefigent,  intra  quod  Patres  ipsi,  qui  aliqua 
in  schemate  animadvertenda  censuerint,  ea  scripto  tra- 
dere debeant. 

2.  Animadversiones  hoc  ordine  exarandae  erunt; 
ut  primum  illae  scripto  adnotentur  quae  schema  gene- 
ratim  respiciunt  sive  integrum  sive  divisum,  prout  a 
Praesidibus  indicatum  fuerit : deinde  illae  quae  ad 
singulas  schematis  partes  referuntur,  schematis  ipsius 
ordine  servato. 

3.  Qui  ex  Patribus  animadversiones  vel  in  verba 


a vel  in  paragraphos  propositi  schematis  afferendas  pu- 
taverint,  novam  verborum  vel  paragraphorum  formu- 
1am  subiicient  in  locum  prioris  in  schemate  substi- 
tuendam. 

4.  Animadversiones  a Patribus 'Concilii  hac  ratione 
exaratae  et  propria  subscriptione  munitae  Secretario 
Concilii  tradentur,  eiusque  opera  ad  respectivas  Epi- 
scoporum Deputationes  transmittentur. 

5.  Postquam  huiusmodi  animadversiones  expensae 
fuerint  in  conventu  eius  Deputationis,  ad  quam  per- 
tinent, singulis  Patribus  distribuetur  schema  reforma- 
tum  una  cum  summaria  relatione,  in  qua  de  propositis 
animadversionibus  mentio  fiet. 

6.  Schemate  una  simul  cum  supradicta  relatione 
b Patribus  Concilii  commuuicato,  Cardinales  Praesides 

diem  statuent  Congregationis  generalis  in  qua  discussio 
inchoabitur. 

7.  Discussio  fiet  primum  generatim  de  schemate 
integro  vel  diviso,  prout  Cardinalibus  Praesidibus  vi- 
sum fuerit,  eaque  absoluta,  de  unaquaque  singillatim 
schematis  ipsius  parte  disceptabitur;  proposita  semper 
in  hac  singularum  partium  discussione  ab  Oratoribus 
formula  expensi  schematis  periodo  vel  paragrapho  sub- 
stituenda,  ac  Praesidibus  post  habitum  sermonem  scripto 
exhibenda. 

8.  Qui  de  reformate  schemate  loqui  voluerint  dum 
suum  disserendi  proposituni  Praesidibus  significandum 
curabunt,  innuere  pariter  debebunt  utrum  de  toto 

c schemate  in  genere,  vel  de  eius  partibus  in  specie 
acturi  sint;  et  quatenus  in  specie,  de  qua  schematis 
parte  sibi  agendum  esse  statuerint. 

9.  Liberum  erit  cuique  ex  respectivae  Deputationis 
Episcopis,  impetrata  a Praesidibus  venia,  Oratorum 
difficultatibus  et  animadversionibus  respondere:  ita  ta- 
men  ut  facultas  ipsis  sit  vel  statim  post  Oratoris  ser- 
monem eloqui,  vel  pluribus  insimul  Oratoribus  eadem 
super  re  disceptantibus  reponere,  idque  vel  eodem, 
vel  alio  die  perficere. 

10.  Oratorum  sermones  intra  fines  propositi  argu- 
menti  cohibeantur.  Si  quern  vero  Patrum  extra  metas 
vagari  contingat,  Praesidum  erit  ad  propositam  quae- 
stionem  ipsum  revocare. 


69 


Acta  ante  Sessionem  III.  Decretum  22  Febr.  1870.  Schema  Const,  dogm.  de  fide  cath. 


70 


11.  Si  discussioniim  series,  re  proposita  iam  satis 
excussa,  plus  aequo  protrahatur,  Cardinales  Praesides, 
postulatione  scripto  exhibita  a decern  minimum  Patri- 
bus,  Congregation em  generalem  percontari  poterunt, 
an  velit  disceptationem  diutius  continuari ; et  exqui- 
sitis  per  actum  assurgendi  vel  sedendi  suffragiis,  finem 
discussioni  imponent,  si  id  maiori  Patrum  praesentium 
numero  visum  fuei’it. 

12.  Absoluta  super  una  scliematis  parte  discus- 
sione,  antequam  transitus  fiat  ad  aliam,  Cardinales 
Praesides  suffragia  Congregationis  generalis  exquirent, 
primum  quidem  super  propositis  in  ea  ipsa  discussione 
emendationibus,  deinde  super  integro  partis  examinatae 
textu. 

13.  Suffragia  turn  super  emendationibus  turn  super 
singularum  partium  textu  ita  a Patribus  Concilii  fe- 
rentur,  ut  Praesides  distinctis  vicibus  ad  surgendum 
invitent  primum  eos  qui  emendationi  vel  textui  assen- 
tiuntur,  deinde  eos  qui  contradicunt : recensitis  autem 
suffragiis,  id  decernetur  quod  maiori  Patrum  numero 
placuerit. 

14.  Cum  de  omnibus  schematis  partibus  hac  ra- 
tione  suffragia  lata  fuerint,  de  examinato  schemate 
Patrum  sententias  Cardinales  Praesides  rogabunt.  Haec 
autem  suffragia  oretenus  edentur  per  verba  placet  aut 
non  placet;  ita  tamen  ut  qui  conditionem  aliquam 
adiiciendam  existiment,  suflPragium  suum  scripto  tradere 
debeant. 

Datum  Romae  die  20  Februarii  anno  1870. 

Pliilippus  Card,  de  Angelis  Praeses. 

Antoninus  Card,  de  Luca  Praeses. 

Joseph  Andreas  Card.  Bizzarri  Praeses. 

Aloysius  Card.  Bilio  Praeses. 

Hannibal  Card.  Capalti  Praeses. 

loSEPHUS  Episcopus  S.  Hippolyti 
Secret.  Concilii  Vaticani. 


SCHEMA 

CONSTITUTIONIS  DOGMATICAE 

DE  FIDE  CATHOLICA 

PATRUM  EXAMINI  PROPOSITUM. 

PIUS  EPISCOPUS 
SERVES  SERYORUM  DEI 
SACRO  APPROBANTE  CONCILIO 
ad  perpetuam  rei  memoriam. 

Cum  aeternus  Dei  Patris  Filius  Dominus  Noster 
lesus  Christus  Ecclesiae  suae  dilectae  omnibus  diebus 
usque  ad  consummationem  saeculi  se  adfuturum  esse 
promiserit;  nullo  unquam  tempore  destitit  ei  adspirare 
docenti,  operand  suffragari  et  benedicere,  opitulari 
praelianti , periclitanti  praesto  esse.  Qua  sane  beni- 
gnitate  ipsius  ac  providentia  factum  est,  ut  ex  oecu- 


^ menicis  omnibus  Conciliis,  et  ex  Tridentino  nominatim 
amplissima  in  universam  catholicam  familiam  utilitas 
dimanaverit.  Hinc  enim  sanctissima  religionis  dogmata 
pressius  definita  et  uberius  exposita,  haereticorum  er- 
rores  profligati  aususque  coliibiti,  ecclesiastica  disci- 
plina  restituta  firmiusque  sancita,  promotum  in  Clero 
scientiae  pietatisque  studium  ac  parata  adolescentibus 
sacrae  militiae  educandis  collegia,  publici  mores  in- 
staurati , fideles  Christiana  doctrina  accuratius  exculti, 
crebriorque  passim  adductus  sacramentorum  usus.  Hinc 
etiam  arctius  membra  capiti  fuere  coni un eta,  novoque 
vigore  mystico  Christi  corpori  indito , sanctitas  eius 
fota  fuit,  aucta  foecunditas,  multiplicatae  religiosae 
familiae  salutaribus  quibusque  operibus  devotae,  alia 
b atque  alia  invecta  christianae  pietatis  instituta,  stimu- 
lique  praesertim  additi  zelo  dilatandi,  constanti  nisu 
ad  ipsam  sanguinis  effusionem  producto,  Christi  re- 
gnum  ad  universum  orbem. 

Dum  tamen  istaec  emolumenta  et  alia  complura 
a divina  dementia,  per  ultimam  maxime  Synodum 
oecumenicam,  Ecclesiae  impertita,  gratissimo,  uti  par 
est,  animo  recolimus;  nequimus  gravissime  non  dolere, 
et  ampliorem  fructum  interceptum,  et  immanem  ma- 
lorum  molem  eorum  culpa  excitatam,  qui  vel  plane 
contempserunt  eiusdem  Sanctae  Synodi  auctoritatem, 
vel  sapientissima  saltern  eius  neglexere  decreta. 

Nemo  siquidem  ignorat,  proscriptas  a Tridentinis 
Patribus  haereses,  quae,  vivo  Ecclesiae  magisterio  re- 
g iecto,  privati  cuiusvis  iudicio  religiosas  res  committe- 
bant , sponte  sua  in  multiplices  disco rdesque  sectas 
fuisse  discissas,  quae  tandem  apud  plurimos  Christi 
fide  subversa  et  deleta , sacras  ipsas  litteras , quas 
antea  christianae  doctrinae  fontem  unicum  iudicemque 
supremum  asserebant,  impio  ausu  symbolis  inanibus 
merisque  commentis  accensere  non  erubuerunt.  Cum 
autem  aedificantes  ita  reprobaverint  lapidem  ilium  an- 
gularem , illudque  suffoderint  fundamentum , praeter 
quod  aliud  ponere  nemo  potest,  Christum  lesum  Sal- 
vatorem  nostrum,  factum  est,  ut  fidei  ductu  destituti 
sibique  relicti,  ea  invexerint  opinionum  et  philosophi- 
corum  systematum  monsti’a,  mythismi,  rationalismi, 
indifferentismi  nomine  designata,  quae  in  imam  de- 
mum  coalescentes  errorum  congeriem , naturalismum 
ediderunt.  Quae  sane  impiissima  doctrina,  heu  nimis 
hodie  late  vulgata,  utpote  natura  sua  supernaturali 
ordini  plane  repugnans,  adversa  fronte  christianam 
religionem  adoritur ; submotoque  omnium  Conditore, 
Salvatore  ac  Domino  Christo  ab  humanarum  rerum 
moderamine  et  imperio,  mysterium  iniquitatis  novissi- 
mis  consummandum  temporibus  iam  nunc  complere 
conatur.  Mentibus  autem  potita,  pro  vario  cuiusque 
ingenio  eas  in  pantheismi,  materialismi , atheismi  ba- 
rathrum coniicit;  ipsamque  rationalem  inficiata  natu- 
ram  hominis,  omnem  iusti  rectique  normam  subvertit, 
et  humanae  societatis  fundamenta  quatit  et  diruit. 

Impia  vero  huiusmodi  peste  impune  grassante,  fieri 
vix  potuissct,  quin  complures  etiam  ex  Ecclesiae  filiis 


71 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


72 


ea  non  inficerentur,  et  catholicus  sensus,  diminutis 
passim  veritatibus,  non  obliteraretur.  Et  sane  tristis- 
sima  ostendit  experientia,  multos  peregrinis  hisce  ne- 
bulosisque  doctrinis  circumventos  et  captos,  naturam 
cum  gratia,  scientiam  humanam  cum  divina  fide  sic 
commiscere,  atque  ita  pervertere  verum  dogmatum 
sensum,  quern  tenet  et  docet  Ecclesia,  ut  integritatem 
sinceritatemque  fidei  ad  extremum  adduxisse  discrimen 
comperiantur. 

lamvero  quomodo  materna  Ecclesiae  viscera  non 
commoveantur  miserando  isto  tot  animarum  casu,  et 
increbrescente  quotidie  frequentioris  naufragii  periculo? 
Si  Deus  vult  omnes  homines  salvos  fieri  et  ad  agni- 
tionem  venire  veritatis;  si  Christus  venit  in  mundum, 
ut  salvum  faceret  quod  perierat,  et  filios  Dei,  qui 
erant  dispersi,  congregaret  in  unum;  nonne  Ecclesia 
populorum  omnium  Mater  ab  ipso  constituta,  quae 
omnibus  propterea  debitricem  se  novit,  lapsos  erigere, 
labantes  sustinere,  revertentes  amplecti,  bonos  confir- 
mare  et  ad  meliora  incitare  conabitur?  Profecto  nec 
unquam  ipsa  defuit  officio  sibi  credito,  nec  facere  un- 
quam  poterit,  quominus  testetur  palam  atque  denun- 
ciet  veritatem,  quae  omnia  sanat;  illud  sibi  praecep- 
tum  esse  non  ignorans:  „Spiritus  mens,  qui  est  in  te, 
et  verba  mea,  quae  posui  in  ore  tuo,  non  recedent  ab 
ore  tuo  amodo  et  usque  in  sempiternum.  “ ^ 

Cum  itaque  Nos,  inhaerentes  Decessorum  Nostro- 
rum  vestigiis,  pro  Apostolico  munere  Nostro  nunquam 
docere  ac  propugnare  omiserimus  catholicam  verita- 
tem perversasque  reprobare  doctrinas ; in  praesentia- 
rum,  sedentibus  Nobiscum  et  iudicantibus  universi 
Orbis  Episcopis  in  hanc  oecumenicam  Synodum  aucto- 
ritate  Nostra  in  Spiritu  Sancto  congregatis , freti  Dei 
verbo  scripto  et  tradito,  uti  ab  Ecclesia  catholica 
sancte  custoditum  et  genuine  expositum  accepimus, 
ex  hac  Petri  Cathedra  in  conspectu  omnium  saluta- 
rern  Christi  doctrinam  profiteri  et  declarare  constitui- 
mus,  adversis  erroribus,  potestate  Nobis  ab  Omni- 
potente  Deo  tradita,  proscriptis  atque  damnatis. 

CAPUT  I.  De  Deo  rerum  omnium  Creatore. 

Sancta  Romana  catholica  Ecclesia  credit  et  con- 
fitetur,  unum  esse  Deum  verum  et  vivum,  creatorem 
coeli  et  terrae , omnipotentem  , providissimum , aeter- 
num,  immensum,  intellectu  ac  voluntate  omnique  per- 
fectione  infinitum;  qui  cum  sit  una,  singularis,  sim- 
plex omnino  et  incommutabilis  substantia,  praedicandus 
est  ab  hoc  mundo  re  et  essentia  distinctus,  in  se  et 
ex  se  beatissimus,  et  super  omnia,  quae  praeter  ipsum 
sunt  et  concipi  possunt,  ineffabiliter  excelsus. 

Hie  solus  veins  Deus  bonitate  sua  et  omnipotenti 
virtute,  non  ad  augendam  suam  beatitudinehi,  nec  ad 
acquirendam  sed  ad  manifestandam  perfectionem  suam 
per  bona,  quae  creaturis  impertitur,  liberrimo  consilio, 
„simul  ab  initio  temporis  utramque  de  nihilo  condidit 


i creaturam,  spiritualem  et  corporalem,  angelicam  vide- 
licet et  mundanam,  ac  deinde  humanam  quasi  commu- 
nem  ex  spiritu  et  corpore  constitutam.“  ^ 

CAPUT  II.  De  revelatione. 

Eadem  Sancta  Mater  Ecclesia  tenet  et  docet,  Deum, 
rerum  omnium  principium  et  finem,  naturali  humanae 
rationis  lumine  e rebus  creatis  certo  cognosci  posse; 
eo  quod  invisibilia  ipsius  a creatura  mundi  per  ea, 
quae  facta  sunt,  intellecta  conspiciuntur  (Rom.  1,  20): 
placuisse  autem  eius  sapientiae  et  bonitati,  alia,  eaque 
supernaturali  via  seipsum  et  voluntatis  suae  aeterna 
decreta  humano  generi  revelare,  multifariam  multisque 
modis  olim  loquendo  patribus  in  Prophetis,  novissime 
^ vero  nobis  in  Filio.  (Hebr.  1,  1.) 

Huic  divinae  revelationi  tribuendum  quidem  est, 
ut  ea,  quae  in  rebus  divinis  humanae  rationi  per  se 
impervia  non  sunt,  in  praesenti  quoque  generis  hu- 
mani  conditione  ab  omnibus  expedite,  firma  certitudine 
et  nullo  adraixto  errore  cognosci  possint.  Non  hac 
tamen  de  causa  revelatio  absolute  necessaria  dicenda 
est,  sed  ideo  quia  Deus  ex  infinita  bonitate  sua  ordi- 
navit  hominem  ad  finem  supernaturalem , ad  partici- 
panda  scilicet  bona  divina,  quae  rationis  comprehen- 
sionem  excedimt ; siquidem : Oculus  non  vidit , nec 
auris  audivit,  nec  in  cor  hominis  ascendit,  quae  prae- 
paravit  Deus  iis , qui  diligunt  eum.  (L  Cor.  2,  9.)^ 

Haec  porro  supernaturalis  revelatio,  secundum  uni- 
c versalis  Ecclesiae  fidem,  a sancta  Tridentina  Synodo 
novissime  declaratam,  „integra  continetur  in  libris 
scriptis  tarn  veteris  quam  novi  Testamenti,  et  sine 
scripto  traditionibus.  “ Qui  quidem  libri  integri,  prout 
in  eiusdem  Concilii  decreto  recensentur,  et  in  vulgata 
latina  editione  habentur,  cum  omnibus  suis  partibus 
pro  sacris  et  canonicis  suscipiendi  sunt.  Eos  vero 
Ecclesia  non  propterea  pro  sacris  et  canonicis  habet, 
quod  auctoritate  sua  approbati  sint,  licet  sola  humana 
industria  concinnati ; aut  ideo  dumtaxat,  quod  revela- 
tionem  sine  errore  contineant;  sed  ideo,  quod  Spiritu 
Sancto  inspirante  conscripti,  Deum  habent  auctorem, 
atque  ut  tales  Ecclesiae  per  Apostolos  traditi  sunt. 

Quia  vero,  quae  Sancta  Tridentina  Synodus  de 
interpretatione  divinae  Scripturae,  „ad  coercenda  pe- 
tulantia  ingenia" , salubriter  decrevit,  a quibusdam 
hominibus  prave  exponuntur,  idem  decretuin  renovan- 
tes,  hanc  eius  mentem  esse  definimus,  ut  in  rebus 
fidei  et  morum  is  pro  vero  Scripturae  sensu  habendus 
sit,  quern  tenuit  ac  tenet  Sancta  Mater  Ecclesia. 

CAPUT  III.  De  fide. 

Quum  homo  a Deo  tamquam  supremo  suo  auctore 
et  Domino  totus  pendeat,  et  ratio  creata  increatae 
rationi  penitus  subiecta  sit,  plenum  intellectus  et  vo- 
luntatis obsequium,  revelante  se  Deo,  fide  praestare 


' Is.  59,  21. 


‘ Cone.  Later.  IV.  c.  1.  Finniter. 

2 Cf.  S.  Thorn.  Sumra.  ji.  1.  q.  1.  a.  1.  p.  2.  2.  q.  2.  a.  3.  et  4. 


73 


Acta  ante  Sessionem  III.  Schema  Const,  dogm.  de  fide  cath. 


74 


tenemur.  Hanc  vero  fidem,  quae  humanae  salutis  ini- 
tium  est,  Ecclesia  catholica  profitetur  virtutem  esse 
siipernaturalein,  qua,  Dei  aspirante  et  adiuvante  gra- 
tia, vera  esse  credimus,  quae  diviuitus  revelata  sunt, 
non  ob  intrinsecam,  quam  perspiciamus,  rerum  verita- 
tem,  sed  propter  auctoritatem  Dei  revelantis,  qui  nee 
fallere  nec  falli  potest.  Est  enim  fides,  testante  Apo- 
stolo,  argumentum  non  apparentium  b 

Ut  nihilominus  fidei  nostrae  obsequium  rationi  con- 
sentaneum  esset,  voluit  Deus  cum  internis  Spiritus 
Sancti  auxiliis  externa  iungi  revelationis  suae  argu- 
menta,  facta  scilicet  divina,  atque  imprimis  miracula 
et  vaticinia,  quae  cum  Dei  omnipotentiam  et  sapien- 
tiam  luculenter  commonstrent,  divinae  locutionis  signa 
sunt  certissima  et  omnium  intelligentiae  accommodata. 
Quare  scriptum  legimus:  „Illi  autem  profecti  praedi- 
caverunt  ubique,  Domino  cooperante,  et  sermonem 
confirmante,  sequentibus  signis“  Et  rursum:  „An- 
nuntiate , quae  ventura  sunt  in  futurum , et  sciemus, 
quia  dii  estis  vos.  “ ^ 

Licet  autem  non  crederemus,  nisi  videremus  esse 
credendum  *,  atque  adeo  fidei  assensus  nequaquam  sit 
motus  animi  caecus , et  ab  intellectus  operatione  dis- 
iunctus ; „nemo  tamen  evangelicae  praedicationi  con- 
sentire  potest,  sicut  oportet  ad  salutem  consequendam, 
absque  illuminatione  et  inspiratione  Spiritus  Sancti, 
qui  dat  omnibus  suavitatem  in  assentiendo  et  credendo 
veritati“  Quare  fides  ipsa  in  se,  etiamsi  nondum 
per  charitatem  operetur,  donum  Dei,  et  actus  eius 
opus  est  ad  salutem  pertinens,  quo  homo  liberam 
praestat  ipsi  Deo  obedientiam,  gratiae  eius,  cui  resi- 
stere  posset,  assentiendo  et  cooperando. 

Porro  fide  divina  et  catholica  ea  omnia  credenda 
sunt,  quae  in  verbo  Dei  scripto  vel  tradito  continen- 
tur,  et  ab  Ecclesia  sive  solemni  iudicio  sive  ordinario 
magisterio  credenda  proponuntur. 

Haec  ilia  est  fides,  sine  qua  impossibile  est  pla- 
cere  Deo,  et  ad  filiorum  eius  consortium  pervenire. 
Quare  sicut  nemini  unquam  sine  ilia  contigit  iustifi- 
catio , ita  nemo , nisi  in  ea  perseveraverit  usque  ad 
finem,  vitam  aeternam  assequetur.  Ut  autem  huic 
officio  veram  fidem  amplectendi  in  eaque  constanter 
perseverandi  satisfacere  possemus,  Deus  per  Filium 
suum  unigenitum  Ecclesiam  instituit,  suaeque  institu- 
tionis  manifestis  notis  instruxit,  ut  custos  et  magistra 
verbi  revelati  ab  omnibus  facile  agnosceretur.  Ad 
nullam  enim  religiosam  societatem  praeter  solam  ca- 
tholicam  Ecclesiam  ea  pertinent  omnia,  quae  ad  evi- 
dentem  fidei  christianae  credibilitatem  tarn  multa  et 
tarn  mira  divinitus  sunt  disposita.  Quin  etiam  Ecclesia 
per  se  ipsa  magnum  quoddam  et  perpetuum  est  mo- 
tivum  credibilitatis  et  divinae  suae  legationis  testimo- 
nium irrefragabile. 

Quo  fit,  ut  ipsa  veluti  „signum  levatum  in  na- 

‘ Hebr.  11,  1.  2 Marc.  16,  20.  » ig.  41^  23. 

S.  Thom.  Summa  p.  2.  2.  q.  1.  a.  4.  ad  2. 

^ Syn.  Araus.  II.  can.  7. 


a tiones"  et  ad  se  invitet,  qui  nondum  crediderunt ; 
et  filios  sues  certiores  faciat,  firmissimo  niti  fundamento 
fidem,  quam  profitentur.  Cui  quidem  testimonio  effi- 
cacius  etiam  subsidium  accedit  ex  superna  virtute. 
Siquidem  piissimus  Dominus  errantes  gratia  sua  ad- 
iuvat,  ut  ad  agnitionem  veritatis  venire  possint;  et 
eos,  quos  de  tenebris  transtulit  in  admirabile  lumen 
suum,  in  hoc  eodem  lumine  ut  perseverent,  gratia 
sua  confirmat,  non  deserens,  nisi  deseratur.  Quocirca 
minime  par  est  conditio  eorum,  qui  per  caeleste  fidei 
donum  primae  veritati  adhaeserunt,  ac  eorum,  qui 
ducti  opinionibus  humanis,  falsam  religionem  sectan- 
tur;  nam  nullam  unquam  iustam  habere  possunt  cau- 
sam  mutandi,  aut  in  dubium  revocandi  fidem,  qui  earn 
b sub  Ecclesiae  magisterio  susceperunt.  Quae  cum  ita 
sint,  gratias  agentes  Deo  Patri,  qui  dignos  nos  fecit 
in  partem  sortis  sanctorum  in  lumine,  tantam  ne  neg- 
ligamus  salutem , sed  aspicientes  in  auctorem  fidei  et 
consummatorem  lesum,  teneamus  spei  nostrae  indecli- 
nabilem  confessionem. 

CAPUT  IV.  De  fide  et  ratione. 

Hoc  quoque  perpetuus  Ecclesiae  catholicae  consen- 
sus tenuit  et  tenet,  duplicem  esse  ordinem  cognitionis, 
non  solum  principio,  sed  obiecto  etiam  distinctum; 
principio  quidem,  quia  in  altero  naturali  ratione,  in 
altero  fide  divina  cognoscitur;  obiecto  autem,  quia 
praeter  ea,  ad  quae  naturalis  ratio  pertingere  potest, 
c credenda  nobis  proponuntur  mysteria  in  Deo  abscon- 
dita,  quae,  nisi  revelata  divinitus,  innotescere  non 
possunt.  „Deum  enim  nemo  vidit  unquam:  Unigeni- 
tus  Films,  qui  est  in  sinu  Patris,  ipse  enarravit. “ ^ 
Quocirca  Apostolus , qui  a gentibus  Deum  per  ea, 
quae  facta  sunt,  cognitum  esse  testatur,  disserens  ta- 
men „de  gratia  et  veritate,  quae  per  lesum  Christum 
facta  est“  pronuntiat:  „Loquimur  Dei  sapientiam  in 
mysterio,  quae  abscondita  est,  quam  praedestinavit 
Deus  ante  saecula  in  gloriam  nostrum , quam  nemo 
principum  huius  saeculi  cognovit:  nobis  autem  reve- 
lavit  Deus  per  Spiritum  suum.  Spiritus  enim  omnia 
scrutator,  etiam  profunda  Dei“  Et  ipse  Unigenitus 
confitetur  Patri,  „quia  abscondit  haec  a sapientibus  et 
j prudentibus,  et  revelavit  ea  parvulis“ 

Ac  ratio  quidem,  fide  illustrata,  cum  sedulo,  pie 
et  sobrie  quaerit,  aliquam,  Deo  dante,  mysteriorum 
intelligentiam  assequitur,  eamque  fructuosissimam,  turn 
ex  eorum  analogia  quae  naturaliter  cognoscit,  turn  e 
mysteriorum  ipsorum  nexu  inter  se  et  cum  fine  ho- 
minis  ultimo;  nunquam  tamen  idonea  redditur  ad  ea 
perspicienda  instar  veritatum , quae  proprium  ipsius 
obiectum  constituunt.  Divina  enim  mysteria  ipsa  sua 
natura  intellectum  creatum  sic  excedunt,  ut  etiam  re- 
velatione  tradita  et  fide  suscepta,  ipsius  tamen  fidei 
velo  contecta  et  quadam  quasi  caligine  obvoluta  ma- 


1 Is.  11,  12.  2 loan.  1,  18.  * loan.  1,  17. 

I.  Cor.  2,  7 — 9.  ^ Matth.  11,  25. 


75 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


76 


neant,  quaradiii  in  hac  mortali  vita  peregrinamur  a 
Domino.  „Per  fidem  enim  ambulamus,  et  non  per 
speciem.“  ^ 

Verum  etsi  fides  sit  supra  rationem,  nulla  tamen 
unquam  inter  fidem  et  rationem  vera  dissensio  esse 
potest:  cum  idem  Deus,  qui  mysteria  revelat  et  fidem 
infund  it,  animo  humane  rationis  lumen  indiderit;  Deus 
autem  negare  seipsum  non  possit,  nec  verum  vero 
unquam  contradicere.  Quamobrem  inanis  liuius  pu- 
gnantiae  species  non  potest  nisi  inde  nasci,  quod  vel 
fidei  dogmata  ad  men  tern  Ecclesiae  intellecta  et  ex- 
posita  non  fuerint,  vel  opinionum  commenta  pro  ra- 
tionis effatis  liabeantur.  „Omnem  igitur  assertionem 
veritati  illuminatae  fidei  contrariam  omnino  falsam 
esse  definimus"  Porro  Ecclesia,  quae  una  cum  apo- 
stolico  munere  docendi,  mandatum  accepit  custodiendi 
depositum  fidei,  ius  etiam  et  officium  divinitus  habet, 
„falsi  nominis  scientiae  oppositiones“  ^ proscribendi. 
Quapropter  omnes  cliristiani  fideles  huiusmodi  opinio- 
nes,  quae  fidei  doctrinae  contrariae  esse  cognoscuntur, 
maxime  si  ab  Ecclesia  reprobatae  fuerint,  non  solum 
prohibentur  eas  tanquam  legitimas  scientiae  conclu- 
siones  defendere,  sed  imo  pro  erroribus,  qui  falla- 
cem  veritatis  speciem  prae  se  ferant,  habere  tenentur 
omnino. 

Neque  solum  fides  et  ratio  inter  se  dissidere  nun- 
quam  possunt,  sed  opem  quoque  sibi  mutuam  ferunt, 
cum  recta  ratio  fidei  fundamenta  demonstret,  eiusque 
lumine  illustrata  rerum  divinarum  scientiam  excolat; 
fides  vero  rationem  ab  erroribus  liberet  ac  tueatur, 
eamque  multiplici  cognitione  instruat.  Quapropter  tan- 
tum  abest,  ut  Ecclesia  humanarum  artium  et  discipli- 
narum  culturae  obsistat,  ut  earn  multis  modis  iuvet 
atque  promoveat.  Nec  ipsa  vetat,  ne  bae  disciplinae 
in  suo  quaeque  ambitu  propriis  utantur  principiis,  sed 
hoc  tantum  cavet , ne  divinae  doctrinae  repugnando 
errores  in  se  suspiciant,  aut  fines  proprios  transgressae 
ea,  quae  sunt  fidei,  occupent  et  perturbent.  Neque 
enim  fidei  doctrina,  quam  Deus  revelavit,  velut  pliilo- 
sophicum  inventum  proposita  est  humanis  ingeniis  per- 
ficienda,  sed  tanquam  divinum  depositum  Cliristi  Spon- 
sae  tradita  fideliter  custodienda  et  infallibiliter  decla- 
randa. 

Hinc  sacrorum  quoque  dogmatum  is  sensus  perpe- 
tuo  est  retinendus,  quern  semel  declaravit  S.  Mater 
Ecclesia,  sive  communi  suo  magisterio  sive  solemni 
definitione;  nec  unquam  ab  eo  sensu,  altioris  intelli- 
gentiae  specie  et  nomine,  recedendum.  „Crescat  igi- 
tur et  multum  vehementerque  proficiat,  tain  singulo- 
rum,  quam  omnium,  tarn  unius  hominis,  quam  totius 
Ecclesiae,  aetatum  ac  saeculorum  gradibus,  intelligen- 
tia,  scientia,  sapientia:  sed  in  suo  dumtaxat  genere, 
in  eodem  scilicet  dogmate,  eodem  sensu,  eademque 
sententia.“  ^ 


‘ II.  Cor.  5,  7. 

^ Cone.  Lat.  V.  Bulla  Apostolici  reqhninis.  ^ I.  Tim.  6,  20. 
* S.  Vine.  Lir.  Common,  n.  23.  [Migne,  P.  L.  L,  608  ] 


a CANONES. 

I.  De  Deo  rerum  omnium  creatore. 

1.  Si  quis  unum  verum  Deum  visibilium  et  in- 
visibilium  creatorem  negaverit;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  praeter  materiam  nihil  esse  affirmare 
non  erubuerit;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  unam  esse  Dei  et  rerum  om- 
nium substantiam  vel  essentiam;  anathema  sit  b 

4.  Si  quis  non  confiteatur,  mundum  resque  omnes, 
quas  continet,  secundum  totam  suam  substantiam  a 
Deo  ex  nihilo  esse  productas ; 

aut  Deum  dixerit  non  voluntate  ab  omni  necessi- 
tate libera , sed  tarn  necessario  creasse , quam  neces- 
b sario  amat  seipsum ; 

aut  mundum  ad  Dei  gloriam  conditum  esse  nega- 
verit; anathema  sit. 

Monitos  insuper  omnes  volumus,  ut  caveant  sibi 
ab  eorum  fraude,  qui  ad  obtegendam  doctrinae  suae 
impietatem,  sanctissimis  nominibus  Trinitatis,  Incarna- 
tionis,  Redemptionis,  Resurrectionis  aliisque  abutuntur, 
veneranda  christianae  religionis  mysteria  ad  perver- 
sissimos  pantheismi  sensus  detorquentes. 

II.  De  revelatione. 

1.  Si  quis  negaverit,  Deum  unum  et  verum,  Crea- 
torem et  Dominum  nostrum,  per  ea,  quae  facta  sunt, 
naturali  rationis  lumine  ab  homine  certo  cognosci  posse; 
anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  fieri  non  posse,  aut  non  ex- 
pedire,  ut  per  revelationem  divinam  homo  de  Deo 
cultuque  ei  exhibendo  edoceatur;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  hominem  ad  cognitionem,  quae 
naturalem  superat,  divinitus  evehi  non  posse,  sed  ex 
seipso  ad  omnis  tandem  veri  et  boni  possessionem 
iugi  profectu  pertingere  posse  et  debere;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  Sacrae  Scriptui’ae  libros  integros  cum 
omnibus  suis  partibus,  prout  illos  S.  Tridentina  Syn- 
odus  recensuit,  pro  sacris  et  canonicis  non  susce- 
perit,  aut  eos  divinitus  inspiratos  esse  negaverit;  ana- 
thema sit. 

^ III.  De  fide. 

1.  Si  quis  dixerit,  rationem  humanam  ita  inde- 
pendentem  esse,  ut  fides  ei  a Deo  imperari  non  possit; 
anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  fidem  divinam  a scientia  natu- 
rali, quae  veritatem  religiosam  aut  moralem  pro  ob- 

^ Quoniam  aliqui  Reverendissimorum  Fatrum  postulanint,  ut  in 
reprobatione  errorum  diversae  pantheismi  species  notarentur,  seqiiens 
proponitur  canon,  si  S.  Concilio  postulationi  annuere  placuerit , hoc 
loco  inserendus. 

Si  quis  dixerit,  res  finitas  omnes  aut  certe  spirituales  e divina 
substantia  emanasse ; 

aut  divinam  essentiam  sui  manifestatione  vel  evolutione  fieri 
omnia ; 

aut  denique  Deum  esse  ens  universale  seu  indeflnitum,  quod  de- 
terminando  se  constituat  rerum  universitatem  in  genera , species  et 
individua  distinctam  ; anathema  sit. 


77 


Acta  ante  Sessionem  III.  Schema  Const,  dogm.  de  fide  cath.  Ratio  emendationis. 


78 


iecto  habeat,  non  distingui,  ac  propterea  ad  earn  non 
requiri,  ut  revelata  veritas  propter  auctoritatem  Dei 
revelantis  credatur;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  fieri  non  posse,  ut  revelatio 
divina  externis  signis  reddatur  credibilis,  ideoque  sola 
interna  cuiusque  experientia  homines  ad  fidem  moveri; 
anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  miracula  nulla  fieri  posse,  pro- 
indeque omnes  eiusmodi  narrationes,  etiam  in  S.  Scrip- 
tura  contentas,  inter  fabulas  vel  mythos  ablegandas 
esse; 

aut  miracula  certo  cognosci  nunquam  posse,  nee 
iis  divinam  religionis  christianae  originem  rite  pro- 
bari;  anathema  sit. 

5.  Si  quis  dixerit,  fidem,  qua  Christiani  evange- 
licae  praedicationi  consentiunt,  non  esse  nisi  persua- 
sionem  necessariis  scientiae  humanae  argumentis  in- 
ductam ; 

aut  tantummodo  ad  fidem  vivam,  quae  per  chari- 
tatem  operatur,  gratiam  Dei  neeessariam  esse;  ana- 
thema sit. 

6.  Si  quis  dixerit,  parem  esse  conditionem  fide- 
lium  atque  eorum,  qui  ad  fidem  unice  veram  nondum 
pervenerunt,  ita  ut  fideles  catholici  licite  possint  fidem, 
quam  sub  Ecclesiae  magisterio  iam  susceperunt,  assensu 
suspense  in  dubium  vocare,  donee  demonstrationem 
scientificam  credibilitatis  et  veritatis  fidei  suae  absol- 
verint;  anathema  sit. 

IV.  De  fide  et  ratione. 

1.  Si  quis  dixerit,  in  revelatione  divina  nulla  vera 
et  proprie  dicta  mysteria  contineri,  sed  universa  fidei 
dogmata  posse  per  rationem  rite  excultam  e naturali- 
bus  principiis  intelligi  et  demonstrari;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  disciplinas  humanas  tractandas 
esse  nulla  prorsus  revelationis  supernaturalis  habita 
ratione;  aut  harum  disciplinarum  conclusiones,  etiamsi 
doctrinae  catholicae  repugnent,  ab  Ecclesia  proscribi 
non  posse;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  licitum  esse  ten  ere  vel  trader  e 
opiniones  ab  Ecclesia  damnatas , dummodo  ne  sint 
damnatae  tanquam  haereticae;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  fieri  posse,  ut  dogmatibus  ab 
Ecclesia  propositis  aliquando , secundum  progressum 
scientiae,  sensus  tribuendus  sit  alius  ab  eo,  quern  in- 
tellexit  et  intelligit  Ecclesia;  anathema  sit. 

Itaque  supremi  pastoralis  Nostri  officii  debitum 
exequentes  omnes  Christi  fideles  et  maxime,  qui  prae- 
sunt  vel  docendi  munere  funguntur,  per  viscera  lesu 
Christi  obtestamur,  nee  non  eiusdem  Dei  et  Salvatoris 
nostri  auctoritate  iubemus,  ut  ad  hos  errores  e sancta 
Ecclesia  eliminandos  et  purissimae  fidei  lucem  panden- 
dam  studium  et  operam  conferant. 

Quoniam  vero  satis  non  est,  haereticam  pravita- 
tem  devitare,  nisi  ii  quoque  errores  diligenter  fugian- 
tur,  qui  ad  illam  plus  miuusve  accedunt;  omnes  officii 


a monemus,  servandi  Constitutiones  et  Decreta,  quibus 
pravae  eiusmodi  opiniones,  quae  istic  diserte  non  enu- 
merantur,  ab  hac  S.  Sede  proscriptae  et  prohibitae 
sunt. 


RATIO 

m PRIORI  SCHEMATE  DOGMATICO  EMENDANDO 
A PATRIBUS  DEPUTATIS  SERVATA. 

I.  Generalis  procedendi  modus. 

Perlectis  et  expensis  illis,  quae  sive  in  Congrega- 
tionibus  generalibus  de  schemate  observata,  sive  scripto 
ad  deputationem  allata  erant,  prima  Patrum  deputa- 
b torum  cura  fuit,  ut  cognoscerent , quis  potissimum 
schematis  emendandi  modus  Reverendissimorum  Con- 
cilii  Patrum  votis  suaderetur.  Omnibus  perpensis  Pa- 
tribus  deputatis  visum  est,  ut  doctrina  in  schemate 
proposita  retineretur,  ratio  vero  earn  proponendi  im- 
mutaretur.  De  quo  cum  singuli  sententiam  suam  voce 
et  scripto  exposuissent , tribus  e deputatione  electis 
demandatum  est,  ut  secundum  illam  normam  schema 
in  meliorem  formam  redigendum  curarent,  habita  simul 
ratione  illorum , quae  circa  quaedam  doctrinae  ’ capita, 
a Reverendissimis  Concilii  Patribus  animad versa  erant.. 
Quo  labore  peracto,  singula  capita  in  Deputatorunr 
congressu  discussa,  nee  nisi  secundum  novas  animad- 
versiones  perpolita,  collectis  suffragiis  approbate  sunt 
^ In  forma  igitur  Schematis  haec  immutata  sunt: 

1.  Exhibetur  prius  doctrina  catholica,  deinde  er- 
rores ei  adversantes  notantur. 

2.  Hac  de  causa  in  ipsa  Constitutionis  insoriptione 
vocabula  „ contra  multiplices  errores  ex  Rationalismo 
derivatos“  suppressa  sunt:  unde  iam  necesse  non  erat,, 
varia  doctrinae  capita  per  relationem,  quam  ad  ratio- 
nalismum  habent,  connectere. 

3.  Ut  tamen  haec  capita  interno  aliquo  nexu  con- 
iungi  facilius  possent,  pro  „ doctrina  catholica"  scrip- 
turn  est  „fide  catholica".  Quae  enim  in  primis  eapi- 
tibus,  de  Deo  rerum  omnium  creatore  et  de  revelatione, 
proponuntur,  pertinent  ad  ea,  quorum  cognitio  fidem 
antecedit,  sive  ad  praeambula  fidei;  deinde  agitur 

^ de  fide  ipsa  eiusque  ad  rationem  respectu;  postremo 
^ de  praecipuis  quibusdam  fidei  dogmatibus  et  maxime 
de  mysteriis,  scilicet  de  SS.  Trinitate,  de  hominis  en- 
gine et  natura,  elevatione  et  lapsu,  de  Verbo  incar- 
nato  et  de  gratia  Redemptoris. 

Visum  autem  est,  materiam  hanc  amplam  in  duas 
Constitutiones  dividere,  quarum  prior,  quae  nunc  pr©- 
ponitur.  de  fide  catholica  generatim,  altera  de  non- 
nullis  fidei  catholicae  obiectis  singillatim  ageret. 

4.  (Juurn  a doctrina  catholica,  non  ab  erroribus 
incipiatur,  quaedam  prioris  schematis  capita  in  unum 
redigere  licuit,  quando  videlicet  errores  in  illis  re- 
iiciendi  eidem  veritati  opponuntur. 

5.  Aliorum  Conciliorum  exemplo  subnexi  sunt 
canones,  ut  tanto  facilius,  quid  doctrinae  catholicae 


79 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


80 


adversetur,  cognoscatur,  atque  errores  sfcudiosius  et 
sanctius  a fidelibus  evitentiir. 

6.  Postremo  cura  fuit,  ut  animadversionibus  de 
stylo  satisfieret. 

II.  De  singulis  schematis  jMrtihus. 

Prooemium. 

Ad  obsecundandiim  desiderio  plurium  Rmorum  Pa- 
trum  placuit  prooemium  paullo  amplius  praemitti,  quo 
post  commemoratos  Concilii  Tridentini,  ultimi  oecu- 
menici,  laetos  fructus,  errores,  qui  postea  lapsu  tem- 
poris  nati  et  sparsi  sunt,  ob  oculos  ponerentur,  atque 
ita  turn  finis  Concilii  Vaticani  in  universum,  turn  pro- 
prius  Constitutionum  dogmaticarum  scopus  indicaretur. 
Qui  scopus  esse  non  potest,  ut  fidei  dogmata,  de  qui- 
bus  agitur,  plene  declarentur,  sed  quatenus  necessarium 
est  ad  fideles  praemuniendos  contra  errores,  qui  hac 
aetate  nostra  maxime  grassantur. 

CAPUT  I. 

In  hoc  capite  de  Deo  rerum  omnium  creatore  ea 
prae  reliquis  dicuntur,  quae  ad  varias  pantbeismi  spe- 
cies re'probandas  apta  sunt.  Proponuntur  autem  tam- 
quam  fidei  dogmata,  quoniam  a Concilia  instituenda 
non  est  disceptatio  cum  Atheis  et  Pantheistis,  sed 
doctrina  catholica  fidelibus  declaranda. 

CAPUT  II. 

§ 1.  Definitio  haec,  Deum  per  res  creatas  rationis 
lumine  certo  cognosci  posse,  et  canon  ei  respondens 
necessaria  visa  sunt,  non  solum  propter  traditionalis- 
mum  sed  etiam  propter  errorem  late  serpentem,  Dei 
existentiam  nullis  firmis  argumentis  probari  nec  pro- 
inde  ratione  certo  cognosci. 

Quod  vero  ad  traditionalismum  pertinet,  satis  vi- 
sum est,  principium  ponere,  quo  efficaciter  excludere- 
tur.  Principium  autem,  quod  statuitur,  hoc  est:  in 
hominis  natura  rationali  potentiam  esse , Deum  per 
res  creatas  certo  cognoscendi.  lam  vero  qui  diceret, 
fieri  prorsus  non  posse,  ut  homo  etsi  expeditam  ha- 
beat  facultatem  ratiocinandi , sine  jpositiva  de  Deo 
tradita  doctrina,  ad  Dei  certam  notitiam  perveniat; 
is  illud  principium  negaret.  Quaestio  autem,  utrum 
aliqua  institutio  necessaria  sit  ad  hoc,  ut  homo  ad 
rationis  usum  perveniat,  non  attingitur. 

Etsi  in  canone  legatur  vocabulum  creator ; non 
ideo  definitur,  creationem  proprie  dictam  ratione  de- 
monstrari  posse;  sed  retinetur  vocabulum,  quo  Scrip- 
tura  hanc  veritatem  revelans  utitur,  nihil  ad  eius  sen- 
sum  determinandum  adiecto  h 

§ 4.  De  sacrorum  librorum  inspiratione  tenetur 
doctrina  Concilii  Florentini  et  Tridentini,  atque  illud 
tantum  reiicitur,  quod  eidem  aperte  adversatur.  Etenim 
Concilium  Tridentinum  (sess.  lY.)  agendo  de  libris 

' A magnitudine  enim  specie!  et  creaturae  cognoscibiliter  poterit 
creator  liorum  videri.  Sap.  13,  5. 


a veteris  et  novi  testamenti,  Deum  dicit  utriusque  te- 
testamenti  „auctorem^^,  eo  sane  sensu,  quo  Florenti- 
num  (in  decreto  pro  lacob.),  ad  quod  Patres  Triden- 
tini respiciebant,  „eundem  Deum  utriusque  testamenti 
auctorem"  dixerat.  Florentinum  autem,  quo  sensu 
Deum  auctorem  appellet,  explicans  addit:  „ Quoniam 
eodem  Spiritu  Sancto  inspirante  utriusque  testamenti 
Sancti  locuti  sunt,  quorum  libros  suscipit  et  venera- 
tur.  . . .“ 

Dum  Concilium  Tridentinum  statuit , non  licere 
Scripturam  interpretari  „ contra  eum  sensum,  quern 
tenuit  et  tenet  sancta  Mater  Ecclesia“ , satis  indicat, 
ilium  sensum  esse  verum  et  pro  vero  habendum;  ad- 
dit enim  continue:  „ Cuius  (Ecclesiae)  est  iudicare  de 
b vero  sensu  et  interpretatione  Scripturarum.“  Unde 
etiam  in  Professione  fidei  a Pio  IV.  edita,  forma  po- 
sitiva  dicitur:  „Sacram  Scripturam  iuxta  eum  sensum, 
quern  tenuit  et  tenet  sancta  Mater  Ecclesia,  cuius  est 
iudicare  de  vero  sensu  et  interpretatione  sacrarum 
Scripturarum,  admitto.  “ 

Quae  a Concilio  Tridentino  de  unanimi  consensu 
Patrum  dicuntur,  praemissa  ilia  explicatione,  plurium, 
non  omnium  Patrum  deputatorum  sententia,  hie  prae- 
teriri  poterant,  quia  unanimis  consensus  Patrum  et 
Ecclesiae  sensus  eatenus  in  idem  recidunt,  quod  co- 
gnito  unanimi  Patrum  consensu  etiam  Ecclesiae  sensus 
cognoscitur.  Etenim  unanimis  ille  consensus  Patrum 
Ecclesiae  sensum  et  fidem  testatur,  et  Ecclesia  semper 
p professa  est,  se  Patrum  vestigiis  insistere  et  doctrinae 
unanimi  inhaerere. 

CAPUT  III.  et  IV. 

Animadversionibus  videtur  esse  satisfactum. 

Quum  in  § 1.  Capitis  IV.  duplex  cognoscendi 
ordo  etiam  ex  eo  distinguitur,  quod  in  „altero  per 
rationem  naturalem“  , in  altero  per  „ fidem  divinam“ 
cognoscatur,  non  asseritur,  a fide  rationem  sic  excludi, 
ut  credendi  actus  non  sit  actus  ipsius  iutellectus.  Sed 
id  asseritur,  in  altero  ordine  intervenire  tantum  prin- 
cipia  homini  sen  rationi  propria,  in  altero  etiam  prin- 
cipium infusum,  quo  intellectus  ad  exercendum  fidei 
actum  elevatur  seu  idoneus  redditur. 


RELATIO 

DE  SCHEMATE  CONSTITUTIONIS  DOGMATICAE 
DE  FIDE  CATHOLICA. 

RELATIO 

R.  P.  D.  loannis  Simor  Archiep.  Strigoniensis  et  Primatis 

Hungariae. 

Eminentissimi  ac  Reverendissimi  Praesides,  Emi  ac 
Rmi  Patres 

Quod  felix,  faustum  fortunatumque  sit,  alteram  pe- 
riodum  discussionum  nostrarum  in  generalibus  Con- 
gregationibus  hodie  inchoamus.  Difficilis  sane  et  mul- 


81 


Ratio  emendationis.  Relatio  de  schemate  const,  dogm.  de  fide  catholica.  32 


turn  salebrosa  provincia  obtigit  eis  huius  Concilii  Pa- 
tribus,  qui  vestro  sufFiagio  delecti  fuerunt  ut  res  fidei, 
rogatis  vestris  sententiis , huic  sacrosancto  oecumenico 
Concilio  propositas  denuo  ad  trutinam  sumerent,  et 
examinatas  rursum  sapientissimo  vestro  iudicio  sub- 
sternerent. 

Depositum  enim  fidei  illibatum  custodire  atque  con- 
servare,  ita  ut  ex  eodem  nee  iota  unum,  nee  apex 
unus  aut  pereat  aut  vero  immutetur,  hoc  est  praeci- 
puum  Ecclesiae  munus  et  officium.  Disciplinaria  ob- 
iecta  pro  temporum,  rerum  et  personarum  circum- 
stantiis  mutari  possunt;  fides  vero  ipsa  immutabilis 
est  sicut  immutabilis  est  Deus,  a quo  procedit.  Hie 
est  illud  tenendum  quod  dicit  s.  Paulus  Apostolus  ’ : 
Fimdamentum  aliud  nemo  potest  ponere]  quant  quod 
positvm  est,  quod  est  lesus  Clmstus;  hie  nee  quod 
libet  eliam  licet;  hie  illud  genuinum  est  quod  est 
antiquum,  imo  antiquissimum ; hie  illud  valet  Vincentii 
Lirinensis,  dum  dicit,  Ecclesia  nove  dicit  et  non  dicit 
nova.  Depositum  fidei , inquam , custodire  et  conser- 
vare,  hoc  est  praeeipuum  Ecclesiae  munus  atque  ofti- 
cium;  atque  hie  est  etiam  lapis  lydius,  ad  quern  er- 
rores  qui  de  tempore  ad  tern  pus  surgunt  et  sanam 
veramque  lesu  Christi  et  Ecclesiae  doctrinam  perver- 
tere  moliuntur,  exigit  et  exactos  eidemque  repugnan- 
tes  reiicit  ac  damnat 

Deputatio  Patrum  pro  rebus  fidei  constituta  in 
limine  primi  sui  laboris,  quern  vobis  praesentat,  non 
potuit  quin  vos,  Rmi  Patres,  in  lesu  Christo  salutaret, 
et  quin  vobis  rationem  redderet  villicationis  suae.  Prae- 
stitit  quidem  hoc  Deputatio,  ex  parte  saltern,  ope  ad- 
notationum  schemati  huic  adnexarum,  praestitit,  inquam, 
quae  debuit,  ut  nimirum  iussui  SSmi  Domini  Nostri  in 
Constitutione  Apostolica  MultipUces  inter  expresso  re- 
sponderet.  Restat  vero  insuper  ut  idipsum  praestet 
vivae  vocis  oraculo  per  me  ob  suam  erga  vos  reve- 
rentiam,  per  me  inquam  cui  hanc  spartam  nec  desi- 
deranti  nec  volenti  contulit.  Primam  partem  primi 
schematis  originarii  recepistis ; et  haec  prima  pars 
constituit  obiectum  discussionum  in  hac  et  forte  etiam 
in  futuris  generalibus  Congregationibus.  Primam  par- 
tem recepistis  ideo  quia  sic  disposuerunt  Eihi  Cardi- 
nales  Congregationum  generalium  Praesides,  quibus 
vigore  Decreti  die  20  Februarii  huius  anni  editi  ius 
est  schemata  vel  integre  vel  vero  schematum  tantum 
partes  discussioni  generalium  Congregationum  propo- 
nendi. 

Quid , iam  quaeritis , praestitum  est  in  hoc  sche- 
mate quoad  primam  partem  originarii  schematis,  super 
quo  tarn  longas  in  hacce  aula  habuimus  discussiones? 
Deputationis  Patrum  ea  fuit  mens,  ut  quantum  fieri 
posset,  postulatis  ac  votis  illorum  rraorum  Patrum, 
qui  in  hacce  aula  viva  voce  super  schemate  originario 
constitutionis  dogmaticae  de  fide  enunciaverunt , vel 
vero  qui  scripto  tenus  mentem  suam  deprompserunt. 


* I.  Corinth.  3,  10. 
Coll.  Lac.  vn. 


ut,  inquam,  quantum  fieri  posset  eorum  postulatis  at- 
que votis  omnino  religiose  morem  gereret 

Omnes  nostis  quod  paucis  imo  paucissimis  demptis 
vix  non  omnes  Patres  in  eo  convenerunt,  ut  primum 
illud  originarium  schema  quoad  suam  substantiam,  id 
est  quoad  doctrinam  in  illo  contentam,  et  quoad  er- 
rores  qui  in  schemate  illo  condemnabantur,  retineretur. 
Huic  postulate  satisfactum  est;  atque  ideo  in  hoc  novo 
reformato  schemate  eadem  doctrina  proponitur,  quae 
fuit  in  originario  schemate,  iidem  errores  condemnan- 
tur,  qui  condemnati  fuerunt  in  eodem  priori  schemate. 

Postulatum  fuit  deinde  a multis  rihis  Patribus  qui 
prolocuti  sunt  ut  schemati  constitutionis  dogmaticae 
praemitteretur  prolixins  aliquod  prooemium  cum  re- 
b spectu  ad  staturn  religiose  - moralem  christiani  populi 
inde  a temporibus  concilii  Tridentini  usque  ad  nostra 
tempera.  Et  etiam  huic  postulate  satisfactum  est  pro- 
uti  schema  ipsum,  et  in  specie  prooemium  illi  prae- 
missum  prolixins  luculenter  comprobat:  placuit  nempe 
Deputationi  Concilium  hocce  Vaticanum  caeteris  oecu- 
menicis  conciliis,  in  specie  vero  ultimo  generali  con- 
cilio Tridentino  connectere,  atque  ideo  recensere  vel 
saltern  innuere  salutares  illos  fructus , qui  ex  concilio 
Tridentino  per  Dei  gratiam  in  Ecclesiam  redundarunt. 
Sed  simul  non  potuit  Deputatio  non  commemorare 
etiam  ilia  mala  quae  exinde  enata  sunt  quod  illi  qui- 
dem contra  quos  concilium  Tridentinum  celebratum 
fuit,  huius  concilii  canones  et  decreta  penitus  respue- 
^ rint,  quodve  in  multis  etiam  regionibus  inter  catholi- 
cos  concilii  huius  Tridentini  decreta,  in  quantum  ilia 
ad  reformationem  morum  ac  disciplinae  referuntur, 
itidem  aut  recepta  non  fuerint,  aut  vero  tardius  fue- 
rint  neglecta. 

Postulatum  deinde  fuit  ut  manente  eadem  substan- 
tia schematis,  id  est  ut  manente  eadem  doctrina  quae 
fuit  in  primo  schemate,  et  manente  eadem  errorum 
condemnatione , schema  quoad  formam  mutaretur ; et 
quidem  mutaretur  ita  ut  primo  proponeretur  in  capite 
semper  doctrina  Ecclesiae  catholicae  vera  et  genuina, 
subiungerentur  deinde  singulis  capitibus  canones,  in 
quibus  oppositi  doctrinae  catholicae  errores  condemna- 
rentur.  Iam  quod  attinet  ad  formam  sen  potius  ad 
ordinem  inter  declarationem  doctrinae  catholicae  et 
^ inter  expositionem  et  condemnationem  errorum,  hoc 
respectu,  Rihi  Patres,  magnam  in  historia  conciliorum 
deprehendimus  varietatem,  pro  varietate  nimirum  spe- 
cialis  finis  quern  intendit  aliquod  concilium,  et  pro  ra- 
tione  errorum  qui  condemnati  fuerunt.  Quando  res 
agebatur  cum  haeresibus,  quae  errores  sues  dare  in 
suis  symbolis  proposuerunt,  et  quando  Ecclesiae  jiro- 
positum  fuit  contra  hasce  haereses  catholicam  doctri- 
nam distinctius  atque  amplius  proponere;  tunc  semper 
concilia  sic  processerunt  ut  primo  dare  amplius  })ro- 
ponerent  doctrinam  Ecclesiae  catholicae,  deinde  autem 
errores  opposites  appositis  canonibus  condemnarent. 
Hoc  factum  fuit  in  pluribus  conciliis  orientalibus;  hoc 
factum  fuit  in  specie  in  concilio  etiam  Tridentino,  utut 

6 


83 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


84 


quemadmodum  vobis  paulo  post  dicam,  non  constanter.  a 
Quando  vero  Ecclesiae  res  fuit  non  cum  liaeresibus,  quae 
suos  errores  per  symbola  proposuerunt,  et  reddiderunt 
notissimos,  sed  quando  Ecclesiae  res  fuit  cum  errori- 
bus,  qui  oriebantur  ex  speculatione  magis  philosophica 
et  theologica,  atque  ideo  cum  erroribus  magis  involu- 
tis,  magis  intricatis;  tunc  concilia  primo  exposuerunt 
errorem  ilium,  condemnaverunt,  et  in  eodem  ipso  ca- 
pite  deinde  Ecclesiae  catliolicae  doctrinam  errori  con- 
demnato  oppositam  exposuerunt  et  declaraverunt ; ita 
prorsus  sicut  non  in  omnibus,  sed  tamen  in  pluribus 
originarii  nostri  schematis  capitibus  factum  fuit. 

Eamdem  banc  procedendi  rationem  deprehenditis 
in  duobus  magnis  conciliis,  nempe  in  magno  Latera- 
nensi  lY.  cap.  Bamnamus,  et  in  concilio  Lateranensi  Y.  b 
ubi  philosophorum  aliquorum  sectae,  et  philosopborum 
aliquorum  errores  speculativi  per  concilium  condemnati 
fuerunt.  Quando  autem  is  fuit  specialis  concilii  finis, 
ut  tantum  errores  anatliemate  feriret,  ut  errores  tan- 
tum  condemnaret,  tunc  concilia  nullam  praeposuerunt 
doctrinam  canonibus,  sed  canones  tantum  condiderunt, 
et  in  liisce  canonibus  condemnaverunt  errores,  et  ex 
Ecclesiae  catholicae  doctrina  pauca  verba,  aliqua  tan- 
tum deprompserunt,  ut  rationem  redderent,  cur  errores 
condemnaverint.  Et  banc  procedendi  metbodum  re- 
perietis,  Rmi  Patres,  in  conciliis  Milevitano  II.  et  in 
Arausicano,  in  quibus  nulla  proponitur  doctrina,  con- 
duntur  canones,  et  in  bisce  canonibus  errores  con- 
demnantur.  ^ 

Quamcumque  iam  ex  bisce  tribus  formis,  ex  bis 
procedendi  metbodis  Deputatio  adoptavisset,  quamcum- 
que secuta  fuisset,  numquam  a formis  ab  Ecclesia  re- 
ceptis  recessisset.  Sed  quia  vestrum,  Rmi  Patres,  illud 
postulatum  fuit,  ut  in  boc  Concilio  oecumenico  Yati- 
cano  procederetur  ad  bunc  morem,  sicut  processit  con- 
cilium Tridentinum  in  specie,  nimirum  ut  primo  doc- 
trina Ecclesiae  proponeretur , deinde  autem  adiunge- 
rentur  canones , in  quibus  condemnarentur  oppositi 
catliolicae  doctrinae  errores;  vestro  buic  postulate  sa- 
tisfactum  est,  quamvis  videamus  quod  nec  concilium 
quidem  Tridentinum  constanter  eidem  formae,  eidem 
metbodo  inbaeserit.  Legatis  enim  caput  de  canonicis 
Scripturis,  legatis  caput  de  invocatione  Sanctorum, 
legatis  caput  de  indulgentiis,  et  deprebendetis  quod 
in  bisce  capitibus  concilium  ipsum  Tridentinum  prae- 
mittit  primo  expositionem  errorum,  deinde  autem  pro- 
ponit  catbolicam  doctrinam  quin  adiungat  canones : 
in  bis  enim  capitibus  nullos  videmus  adiunctos  esse 
canones. 

In  boc  scbemate  sicut  in  primo  scbemate  eadem 
quoque  doctrina  continetur,  cum  eaedem  veritates  pro- 
ponantur,  iidemque  errores  condemnentur.  Condem- 
natos  deprebenditis  ergo  bic  non  tantum  atbeistas, 
natural istas , pantbeistas,  ontologistas , deistas  ; sed 
condemnatos  etiam  errores  qui  sunt  aliquarum  scbo- 
larum,  aliquorum  scbolae  magistrorum  errores. 

De  eo  quaerebatur  utrum  errores  bi  condemnandi 


veniant  per  Concilium  Yaticanum  oecumenicum.  Scitis, 
Rmi  Patres,  in  quonam  nexu  adbuc  ante  centum  an- 
nos  universitates  et  scbolae  fuerint  eum  Ecclesia  ca- 
tbolica.  Adbuc  illo  tempore  omnes  universitates  ca- 
tbolicae,  omnes  ferine  scbolae  gloriabantur  se  esse 
blias  Ecclesiae,  erant  sub  immediata  vigilantia  et  di- 
rectione  praepositorum  Ecclesiae;  scbolae  istae  erant 
magno  subsidio  et  magno  praesidio  ad  expositionem 
et  defensionem  fidei  catbolicae : et  fuisset  impossibile, 
ut  in  bisce  scbolis  errores  proponerentur  tales,  quales 
modo  in  scbolis  proponuntur.  A centum  enim  et  ali- 
quot annis  scbolae  nunc  non  sunt  sub  vigili  cura, 
sollicitudine  atque  directione  Ecclesiae;  scbolae  nunc 
non  sunt  praesidia  ad  explication em  et  defensionem 
Ecclesiae  catbolicae;  scbolae  subiectae  non  sunt  aucto- 
ritati  et  vigilantiae  Ecclesiae.  Scbolarum  earum  pro- 
fessores  sunt  officiales  status  publici;  ab  bisce  ipsis 
dependent  ipsae  sicut  dependent  libri  scbolastici,  sicut 
dependet  omnis  metbodus  docendi.  Hinc  factum  est, 
quod  etiam  magistros  scbolarum  catbolicarum , imo 
bine  inde  etiam  magistros  scbolarum  tbeologicarum 
invaserunt  principia  protestantica  autonomiae  scientiae 
et  independentiae  scientiae  ab  auctoritate  fidei,  ab 
auctoritate  Ecclesiae.  Atque  hinc  factum  est,  ut  in 
varies  eosque  perniciosos  errores  circa  fidem  prolapsi 
sint  etiam  magistri  scbolarum,  qui  deinde  per  ipsam 
sanctam  apostolicam  Sedem  condemnari  debuerint,  per 
apostolicam  Sedem  in  specie,  propterea  quia  isti  ma- 
gistri auctoritatem  episcoporum  respuerunt  tamquam 
ministri  status  publici : episcoporum  auctoritas  circa 
illos  nibil  profecit,  sed  summa  auctoritas  Summi  Pon- 
tificis  intervenire  debuit. 

Quamvis  autem  errores  hi  speculativi  esse  videan- 
tur,  ex  ordine  per  speculationem  pbilosopbico  et  theo- 
logico,  et  quamvis  necdum  aliquem  ut  dicunt  rurico- 
larum  infecerint,  tamen  sunt  periculosi,  quemadmodum 
episcopi  regionum  illarum  coram  Deputatione  saepius 
proposuerunt.  Hinc  necessarium  fuit  errores  hosce 
aeque  condemnare  ut  norma  aliqua  stabiliretur , qua 
omnes  catbolici  docti  et  eruditi  in  suis  speculationibus 
pbilosopbicis  et  theologicis  (hasce  enim  impedire  Ec- 
clesia absolute  non  vult)  inter  limites  sanae  doctrinae 
continerentur,  et  in  futurum  ab  huiusmodi  errandi 
periculis  praeservarentur. 

Cum,  Rmi  Patres,  postulaveritis  ut  propositae  doc- 
trinae catbolicae  adiicerentur  canones , atque  in  bisce 
canonibus  errores  oppositi  doctrinae  catholicae  con- 
demnarentur, babetis  canones  in  hocce  scbemate.  Nihil 
difficilius  est  quam  canonem  condere:  in  bisce  cano- 
nibus condendis  Deputatio  summam  adhibuit  solertiam 
et  diligentiam,  |)rimum  ideo  ne  plus  diceret  quam  di- 
cere  oportuit;  scitis  enim  quod  Ecclesia  catbolica  num- 
quam dogmata  vel  in  conciliis  definiat  nisi  sit  neces- 
sarium. Quousque  dogmata  in  pacifica  possessione 
sunt,  illo  usque  Ecclesia  nihil  definit;  sufficit  modus 
ordinarius  credendi,  profitendi,  custodiendi,  conservandi 
illibate  doctrinam  catbolicam.  Ergo  ne  plus  diceretur 


85 


Relatio  de  schemate  constitutionis  dogm.  de  fide  catholica. 


8G 


quam  necessarium  sit.  Sed  secundo  etiam  propterea 
attendendum  fuit,  ut  in  canonibus  errores  sub  eo  for- 
mali  conceptu  condemnarentur , sub  quo  foruiali  con- 
ceptu  in  eapitibus  doctrina  proponitur.  Nostis  enim 
quod  theologi  hunc  veluti  canonem  interpretationis 
doctrinae  in  conciliis  propositae  assumpserint ; ubi 
nempe  doctrina  per  concilium  in  capite  aliquo  pro- 
posita  dubium  vel  ambiguum  sensum  fundit,  ibi  hunc 
sensum  explicandum  et  interpretandum  esse  ex  canone, 
qui  respondet  huic  doctrinae.  Caeterum  an  tanti  ca- 
nones  quanti  hie  in  isto  schemate  occurrunt  necessarii 
sint;  an  recte  necessarium  sit  ut  cuilibet  capiti  etiam 
V.  gr.  prime  canones  subiungantur,  hoc  diiudicare  de- 
pendet  a vestro  sapientissimo  iudicio.  Deputatio  suae 
obligationis  esse  novit  canones  apponere  ideo  ut  vestro 
desiderio,  vestroque  postulate  satisfiat. 

Postulatum  delude  fuit,  Rrhi  Patres,  ut  modus 
dicendi  in  prime  schemate  quern  habuimus  iramutetur, 
ut  stylus  aliter  reformetur,  nempe  repurgetur  a pul- 
veribus  scholasticis,  ut  Ecclesia  in  hocce  Vaticano  Con- 
cilio  non  loquatur  in  tone  disceptantis  cum  suis  disci- 
pulis  magistri,  sed  loquatur  cum  maiestate  et  loquatur 
in  tone  miserentis  super  erroribus  filiorum  suorum 
matris.  Essentialis  forma  omnis  conciliaris  constitu- 
tionis in  primis  est,  ut  doctrina  catholica  sub  sua 
etiam  special!  catholica  ratione  vere,  genuine  et  sin- 
cere proponatur;  atque  Deputatio  earn  habet  firmis- 
simam  convictionem , quod  hac  parte  vestro  desiderio 
vestroque  postulate  satisfecit.  Quod  attinet  autem  ad 
stylum  ipsum  nec  Deputatio  credit  stylum  hunc  mu- 
tari  non  posse,  nec  Deputatio  illius  est  mentis  quod 
stylus  hie  repurgari  adhuc,  et  longe  melior  reddi  non 
possit  quam  vere  hicce  occurrit.  Praecipua  res  est, 
Rmi  Patres,  ut  inquirere,  ut  diligenter  discutere  ve- 
litis  an  doctrina  quae  in  hisce  quatuor  eapitibus  con- 
tinetur  sit  vera,  genuina,  sincera  Ecclesiae  catholicae 
doctrina.  Posteaquam  in  hanc  veritatem  inquisivistis, 
caetera  omnia  sunt  accidentalia , caetera  omnia  sunt 
exigui  negotii.  Erit  facile  ea  quae  vobis  visa  fuerint 
in  hocce  schemate  adhuc  modificari  atque  reformare. 
Super  hac  re  contendite  ut  conveniatis  utrum  doctrina 
quam  hie  in  isto  schemate  Deputatio  proponit,  utrum 
ilia  doctrina  sit  vere  catholica.  Et  haec  sunt,  Rmi 
Patres,  quae  vobis  ex  mandate  Deputationis , cuius 
ego  quoque  vestro  suffragio  membrum  sum , vobis 
proponenda  habui. 

Si  vestra  patientia  adhuc  admiserit , libenter  in 
singularia  et  in  specialia  etiam  descendam,  proponendo 
vobis  quaenam  doctrinae  capita  et  correspondentes  hisce 
doctrinae  eapitibus  canones,  contra  quosnam  in  specie 
errores  capita  ita  sicut  canones  directa  fuerunt. 

Caput  I.  de  Deo  rerum  omnium  creatore.  Breviter 
hie  proponitur  catholica  doctrina  Ecclesiae  de  Deo 
rerum  omnium  creatore,  quatenus  ilia  opponitur  atheis, 
naturalistis , pantheistis,  deistis  et  ontologistis  etiam. 
Deistae  feriuntur  per  illud  N&chnm  providissimum  i.  e. 
providentissimum ; ontologistae  aeque  ferieiidi  erant. 


qui  nempe  docent  quod  universa  per  se  considerata 
non  difterant  ab  ipso  Deo,  et  quos  sacrae  Inquisitionis 
Officium  die  4.  Septembris  anni  1861  condemnavit. 

Secunda  paragraphus  huius  capitis  apponitur  contra 
eosdem  nominatim  errores,  sed  etiam  contra  eos  qui 
catholicam  Ecclesiam  calumniantur , dum  docet  mundi 
creationem  esse  propter  gloriam  Dei,  quasi  nempe 
Deum  sisteret  suae  propriae  utilitatis  et  sui  proprii 
commodi  studiosum,  et  quasi  nempe  Ecclesia  negaret 
finem  operantis  fuisse  bonitatem  suam,  sicut  catechis- 
mus  concilii  Tridentini  dicit,  ut  nempe  bonitatem  suam 
creaturis  impertiretur : contra  hos  errores  diriguntur 
canones.  Hunc  autem  posteriorem  errorem  nempe  illo- 
rum,  qui  Ecclesiam  catholicam  calumniantur  propter 
doctrinam  suam , qua  dicit  mundum  creatum  fuisse 
propter  gloriam  Dei,  Deum  creasse  mundum  propter 
gloriam  suam,  istum  errorem  habuit  etiam  schola  ali- 
qua,  quam  noscitis,  quae  venit  nomine  scholae  Giin- 
therianae. 

Canon  primus  dirigitur  contra  omnes  errores ; canon 
secundus  contra  materialistas ; canon  tertius  dirigitur 
contra  pantheistas  et  ontologistas ; canon  quartus  contra 
eosdem , nempe  materialistas  et  pantheistas ; canonis 
quart!  § 2""  contra  errores  Giintherianos ; § 3“  contra 
Hermesianos  et  Giintherianos;  monitum  autem  contra 
pantheistas.  Hie  recogitate,  sicut  etiam  dicitur  in  ipsis 
adnotationibus , in  eo  Patres  Deputationis  videbantur 
omnes  convenire,  quod  sufficiat  principalem  errorem 
pantheistarum  canone  aliquo  configere,  speciales  autem 
species  pantheistarum  et  speciales  pantheistarum  errores 
insuper  habere.  Ideo  etiam  isti  canones  [V.  eos  pag.  70. 
adnot.  1.]  non  sunt  illati  in  corpus  canonum,  sed  ad- 
iuncti  sunt,  ut  vos  iudicetis  utrum  inferendi  sint  in 
corpus  canonum,  an  vero  penitus  exmittendi  sint. 

Caput  H.  de  revelatione.  Capitis  principium  diri- 
gitur contra  traditionalistas,  sed  etiam  dirigitur  contra 
ilium  errorem , qui  late  in  Germania  propagatus  est, 
eorum  nempe  qui  dicunt  rationem  per  se  nihil  cogno- 
scere  sed  tantum  percipere.  Quomodo  autem  traditiona- 
listae  per  caput  et  correspondentem  canonem  feriantur, 
repetere  nolo,  quum  ea  dare  exponantur  in  adnotatio- 
nibus. Pars  altera  huius  primi  \l.  principii]  capitis  diri- 
gitur contra  naturalistas , quemadmodum  etiam  para- 
graphus quae  sequitur,  in  cuius  prima  parte  adstruitur 
utilitas  et  necessitas  revelationis  sic  dictae  formalis,  in 
parte  posteriori  autem  adstruitur  necessitas  absoluta 
revelationis  formalis , quam  necessitatem , sicut  nostis, 
naturalistae  et  rationalistae  negant.  In  paragrapho 
huius  capitis  tertia  indicantur  fontes  revelationis , et 
ad  calcem  exponitur  catholicae  Ecclesiae  doctrina  de 
inspiratione.  Quidnam  hoc  in  capite  statuatur  et  quid 
in  canone , ex  adnotationibus  patet ; patet  nimirum 
quod  in  hoc  schemate  nihil  novi  de  inspiratione  dica- 
tur  et  quod  Deputatio  plane  nihil  novi  in  specie  di- 
cere  voluerit,  sed  liberum  reliquerit  scholis  disputare 
de  inodo  inspirationis  et,  ut  scholae  loquuntur,  de 
extensione  inspirationis.  In  ultima  paragrapho  pro- 


87 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


88 


ponit  schema,  quomodonam  decretum  concilii  Triden-  a 
tini  de  intei  pretatione  sacrarum  Scripturarum  intelligi 
debeat. 

Canones  qui  huic  secundo  capiti  apponuntur,  pri- 
mus contra  traditionalistas , secundus  et  tertius  contra 
naturalistas,  deinde  de  sacris  Scripturis. 

Sequitur  caput  III.  de  fide.  Paragraphus  prima 
dirigitur  contra  scholam  Hermesianam  et  contra  ali- 
quos  recentiores  theologos;  paragraphus  autem  secunda 
dirigitur  contra  illos,  qui  reiectis  criteriis  ad  cogno- 
scendum  et  probandum  factum  revelationis  idoneis, 
imice  provocant  ad  experientiam,  ad  sensum  internum 
religiosum , ad  testimonium  spiritus , ad  immediatam 
certitudinem  fidei,  qui  proinde  valorem  et  necessitatem 
motivorum  credibilitatis , quae  miracula  et  prophetiae  b 
indicant,  negant  vel  ad  summum  veluti  subsidia  ali- 
qua  admittunt,  si  tides  iam  praecesserit.  Errorem 
hunc,  prout  noscitis,  iam  Innocentius  XL  condemnavit; 
et  iterum  condemnatus  fuit  error  iste  per  sacram  In- 
quisitionem  anno  1840:  errorem  esse  hanc  opinionem 
declaravit  etiam  SSihus  Dominus  Noster. 

Paragraphus  quae  sequitur:  Licet  autem,  dirigitur 
contra  Hermesium  et  Hermesianos,  qui  dicunt  gratiam 
supernaturalem  ad  fidem  non  esse  necessariam,  et 
dicunt  etiam  (t  imo  negant) , voluntatem  in  assen- 
tiendo  veritati  non  esse  libei'am.  Quae  sequitur  pa- 
ragraphus: Porro  fide  ditnna,  dirigitur  contra  illos, 
qui  dicunt  illud  solum  credendum  esse  quod  concilium 
definivit,  et  non  etiam  illud  quod  Ecclesia  docens  ^ 
dispersa  unanimi  consensu  tamquam  divinitus  revela- 
tum  praedicat  ac  docet.  Deinde  constituitur  et  doce- 
tur  necessitas  fidei,  et  indicatur  deinde  ubi  tides  vera 
inveniatur  contra  illos,  qui  dicunt  catholicos  sicut  et 
protestantes,  sus])enso  assensu,  in  motiva  credibilitatis 
fidei  suae  inquirere  posse  et  debere,  ideoque  catholico- 
rum  conditionem  eamdem  esse  ac  protestantium  quoad 
certitudinem  et  constantiam  fidei. 

Canon  primus  capitis  III.  est  contra  recentiores 
philosophiae  cultores,  qui  dicunt  fidem  imperari  non 
posse.  Canon  secundus  contra  eosdem,  et  scholam 
Hermesianam.  Canon  tertius  contra  errorem,  quern 
modo  vobis  dixi.  Canon  quartus,  ubi  agitur  de  mira- 
culis,  contra  pantheistas  et  in  specie  contra  aliquos  ^ 
Germanos,  quorum  nomina  recensere  hie  nolo.  Canon 
quintus  contra  scholam  Hermesianam : quemadmodum 
etiam  canon  sextus  contra  illam,  et  contra  alios  er- 
rores,  sicuti  Rihi  Episcopi  Germaniae  dixerunt,  late  in 
Germania  propagates. 

Caput  IV.  In  hocce  capite  proponitur  doctrina 
contra  semirationalistas,  seu  potius  contra  semi-super- 
naturalistas , qui  dicunt  omnia  quae  per  revelationem 
communicantur , per  siiam  rationem  ex  interna  com- 
municatorum  necessitate  cognoscere,  adeoque  propria 
vereque  dicta  mysteria  in  catholica  Ecclesia  non  dari. 
Deinde  dirigitur  contra  eos,  qui  ad  podium  celeberrimi 
Germaniae  philosophi  sedentes  dicunt  inter  fidem  et 
scientiam  pugnam  irrecoucibabilem  existere,  et  existere 


debere:  deinde  contra  eos  qui  negant  Ecclesiae  ca- 
tholicae  ius  esse  falsi  nominis  scientiae  oppositiones 
proscribendi , et  licere  tenere  catholicis  etiam  veri- 
tates  fidei  non  solemniter  definitae  contrarias,  etiamsi 
contrarias  esse  constet  ex  ordinario  Ecclesiae  magi- 
sterio. 

Canones  hie  occurrentes,  primus  contra  scholam 
sic  dictam  Giintherianam , secundus  et  tertius  contra 
eamdem,  quemadmodum  etiam  quartus. 

Haec  vobis  habui  proponenda,  Rmi  Patres,  et  dum 
finio , hoc  operatum , hunc  laborem  vestro  iudicio  sa- 
pientissimo  commendo,  quo  illud  expendere  velitis, 
postea  autem  statuere  quod  vobis  in  Domino  Nostro 
lesu  Christo  videbitur. 


EMENDATIONES 

[schematis  Coiistitutionis  dogmaticae  de  fide  catholicaj 
a Reverendissimis  Patribus  'projyositae. 

EMENDATIONES  PROOEMII. 

1. 

Pro  initio  prooeniii  formula  haec  proponitur:  „Una  sancta 
Ecclesia  catholica  missionem  se  habere  iugiter  professa  est  omnes 
gentes  docendi,  veritatem  instriiendi,  ah  erroribus  et  malis  avei’- 
tendi,  ad  salvationis  portum  in  limine  aeternitatis  ducendi:  a 
primaeva  sua  institutione  id  peregit,  veintatem,  iustitiam  et  aequi- 
tatem  semper  sustinuit,  individua,  familiae,  societates,  uno  verbo 
humanum  omne  genus  innumera  eius  beneficia  nullo  non  tempore 
quaquaversus  praesenserunt , atque  in  praesens  utique  agnoscere 
debent.  Quod  Ecclesia  oecumenicis  omnibus  suis  Conciliis  prae- 
stitit,  et  per  Tridentinum  nominatim  amplissima  in  universum 
bona  dififudit.^ 

In  fine,  si  formula  non  immutatur,  consultius  mihi  videretur 
post  ilia  verba  in  Spiriiu  Sancto  congregatis  dicere  „freti  Dei 
verbo  scripto  et  tradito,  quod  ab  Ecclesia  catholica  sancte  custo- 
ditum,  et  genuine  expositum  accepimus,  ex  hac  Petri  cathedra  in 
conspectu  omnium  salutarem  Christi  doctrinam  profiteri  et  decla- 
rare  constituimus  uti  Spiritui  Sancto  et  Nobis  cum  Venerabilibus 
Fratribus  visum  est  adversis  erroribus  potestate  divina  Ecclesiae 
tradita  proscrip tis  atque  damnatis.^ 

2. 

Post  lineam  decimam  pag.  tertiae  [supra  pag.  69.  1.  paenult.l 
in  locum  verborum : Qua  sane  etc.  sequentia  proponuntur : 

Quam  Christi  Domini  benignitatem  in  omnibus  temporum  ac 
rerum  difficultatibus  luculenter  compertam  habemus,  praecipue 
vero  in  Oecumenicis  Conciliis  ac  nominatim  in  Tridentino  ex  qui- 
bus  innumera  bona  in  universam  catholicam  familiam  promanarunt. 

Post  lineam  quartam  paginae  quartae  [pag.  70.  1.  10.]  loco 
verborum:  Mine  etiatn,  proponuntur: 

Ilinc  arctius  membra  capiti  coniuncta , fecundior  operum 
sanctitas,  religiosae  familiae  multiplicatae  afiaque  pietatis  insti- 
tuta,  praesertim  zelus  ardentior  ad  Christi  regnum  inter  barbaras 
gentes  etiam  cum  sanguinis  eftusione  propagandum. 

Post  lineam  decimam  octavam  paginae  quartae  [p.  70.  1.  19.] 
loco  verborum:  Dum  iamen  etc.  proponuntur: 

Dum  tamen  huiusmodi  beneficia  grato  uti  par  est  animo  re- 
colimus,  graviter  dolemus  et  ampliorem  fructum  interceptum  et 
mala  complura  eorum  culpa  excitata  qui  vel  penitus  eiusdem 
Sanctae  Synodi  auctoritatem  aversati  sunt  vel  sapientissima  eius 
neglexere  decreta. 

Nemo  enim  ignorat  proscriptas  a Tridentinis  Patribus  haere- 
ses  quibus  vivo  Ecclesiae  magisterio  reiecto  privati  cuiusvis  iudicio 
religiosae  res  committebantur,  sponte  sua  in  multiplices  discordes- 
que  sectas  fuisse  discissas  quae  tandem  apud  plurimos  Christi  fide 


89 


Relatio  de  scheraate  const,  dogm.  de  fide  cath.  Emendationes  prooeraii  a PP.  propositae. 


90 


subversa,  sacras  ipsas  literas,  antea  fontem  unicum  iudicemque 
supremum,  symbolis  inanibus  merisque  commentis  temerario  ausu 
accensere  non  dubitarunt. 

Post  lineam  vigesimam  tertiam  paginae  quintae  [p.  70.  1.  ab 
infima  14.]  loco  verborum:  Quae  sane  etc.  proponuntur: 

Quae  nimirum  insanissima  doctrina  heu  nimis  hodie  longe 
lateque  vulgata  utpote  supernatural!  ordini  omnino  repugnans 
adversa  fronte  christianara  Religionem  adoritur 

Lin.  1.  paginae  sextae  [p.  70.  1.  ab  inf.  5.]  loco  verborum: 
ipsamque  rationalem  etc.  proponuntur : 

ipsamque  rationalem  hominis  naturam  corrumpens  iusti 

rectique  normam  subvertit  et  humanae  societatis  fundamenta  diruit. 

Post  lineam  quintam  paginae  sextae  [p.  70.  1.  paenult.]  loco 
verborum:  Impia  vero  etc.  proponuntur: 

Huiusmodi  peste  impune  grassante  fieri  vix  potuit  quin  com- 
plures  etiam  ex  Ecclesiae  filiis  ea  non  inficerentur  et  catholicus 
sensus  imminutis  passim  veritatibus  non  elanguesceret. 

Post  lineam  vigesimam  quartam  paginae  sextae  [p.  71.  1.  10.] 
loco  verborum:  lamvero  etc.  proponuntur: 

lamvero  quomodo  materna  Ecclesiae  viscera  non  commovean- 
tur  miserando  isto  tot  animarum  casu , quomodo  increbescente 
quotidie  frequentioris  naufragii  periculo  vocem  suam  quasi  tuba 
non  tollat? 

Post  lineam  trigesimam  sextam  paginae  sextae  [p.  71.  1.  16.] 
loco  verborum  „nonne  Ecclesia‘‘  proponuntur: 

Nonne  Ecclesia  populorum  omnium  Mater  ab  ipso  constituta, 
lapsos  erigere,  labantes  sustinere,  revertentes  amplecti,  bonos  con- 
firmare  et  ad  meliora  incitare  conabitur?  Profecto  nec  umquam 
officio  sibi  credito  defuit  nec  testari  palam  ac  denuntiare  verita- 
tem  omisit,  illud  sibi  praeceptum  esse  non  ignorans  etc. 

Post  lineam  decimam  quintam  paginae  septimae  [p.  71.  1.  27.] 
loco  verborum  „Cum  itaque“  etc.  proponitur: 

Cum  itaque  Nos  inhaerentes  Decessorum  nostrorum  vestigiis 
pro  Apostolico  munere  Nostro  nunquam  docere  ac  propugnare 
omiserimus  catholicam  veritatem  perversasque  reprobare  doctrinas, 
hoc  praesertim  tempore  ab  ipsis  rerum  difficultatibus  maiorem 
animum  sumere  Deo  adiuvante  non  timemus.  Nobiscum  enim 
sedentibus  et  iudicantibus  etc. 

3. 

Pag.  3.  lin.  10.  [p.  69.  1.  ultima]  post  verba  „Qua  sane  beni- 
gnitate  ipsius  ac  providentia  factum  est“  haec  addenda  proponun- 
tur : „ut  licet  omnibus  Ecclesiae  necessitatihus  per  ordinarium 
Summi  Pontificis  regimen  et  magisterium  satis  fuerit  provisum, 
taraen  ex  oecumenicis  omnibus  Conciliis“  etc. 

4. 

1.  In  3.  pag.  lin.  1.  [p.  69.  1.  ab  inf.  7.]  Cum  aetermis  etc. 
dicatur  in  ablative  hoc  modo : Christus  cum  Ecclesia  sua  caris- 
sima  ....  se  futurum  etc. 

2.  Ibid.  lin.  6.  [p.  69. 1.  ab  inf.  4.]  „nullo  unquam  tempore  destitit 
ei  adspirare  docenti/  etc.  dicatur:  Nullo  unquam  tempore  destitit 
per  Paraclitum  Spiritum  veritatis  Ecclesiae  per  Eum  a Patre  do- 
natum , ut  maneat  cum  successoribus  Apostolorum  in  aeternum, 
earn  docere  omnem  veritatem  et  arguere  mundum  de  peccato  et 
de  iustitia  et  de  iudicio  (loan.  14,  16;  16,  8.  16). 

3.  Lin.  10.  fp.  69.  1.  paenult.]  Qua  sane  henignitate  etc.  di- 
catur : Qua  sane  Domini  lesu  Christ!  atque  Spiritus  Paracliti  per- 
petua  cum  sua  Ecclesia  praesentia  et  providentia  factum  est,  ut 
turn  ex  Apostolicis  Praedecessorum  Nostrorum  Rom.  Pontificum 
Constitutionibus,  turn  quoque  ex  oecumenicis  etc. 

4.  Pag.  4.  lin.  5.  [p.  70.  I.  ]0.|  „Hinc  etiam  arctius  membra 
capiti“  dicatur:  Capiti  Rom.  Pontifici,  immediato  Vicario  lesu 
Christi,  fuere  novo  affectu  amoris  coniuncta,  novoque  etc. 

5.  Ibid.  lin.  8.  [p.  70.  1.  13.]  loco  „fota  fuit“  dicatur:  purior 
facta  est,  vel  ubique  dilatata  est,  vel  apparuit  fulgidior. 

6.  Pag.  4.  lin.  23.  [p.  70.  1.  21.]  dicitur  „impertita“;  dica- 
tur: provenisse. 

7.  Pag.  4.  lin.  37.  [p.  70.  1.  29.]  dicitur  „religio8as  res“ ; 
dicatur:  sacrosanctas  veritates  fidei  catholicae,  atque  sacr.  scrip- 
turarum  interpretationem  dogmaticam. 

8.  Pag.  5.  lin.  9.  |p.  70.  1.  38.]  „Cum  autem  aedificantes 
ita  reprobaverint  . . Christum  Iesum“  dicatur  addendo:  Christum 


a lesum,  et  hanc  Nostram  Apostolicam  B.  Petri  Cathedram  veritatis 
visibilem,  omnibus  gentibus  ab  ipso  Salvatore  nostro  positam. 

9.  Pag.  6.  lin.  30.  [p.  71.  1.  13.]  „Si  Deus  vult,“  etc.  di- 
catur : Quoniam  Deus  vult ....  Christus  lesus  venit  etc. 

10.  Ibid.  lin.  37.  [p.  71.  1.  17.]  „Ecclesia  populorum  omnium 
raater^  dicatur:  populorum  omnium  a Deo  posita  magistra. 

11.  Pag.  7.  lin.  4.  |p.  71.  1.  20.]  „Incitare  conabitur“  di- 
catur: novo  semper  charitatis  et  maternae  commiserationis  affectu. 

12.  Ibid,  lineis  8.  et  9.  [p.  71.  1.  23.]  Post  verbum  „denun- 
tiet“  addatur  „omnibus“. 

5. 

Pag.  5.  [p.  70.  1.  ab  inf.  13.]  Ubi  dicitur  „naturalismum  edi- 
derunt ....  utpote  natura  sna  supernatural!  ordini  plane  repugnans“ 
ad  vitandam  cacophoniam  dicatur  „naturalismum  ediderunt  .... 
utpote  directs  supernatural!  ordini  plane  repugnans". 

6. 

1.  De  schemate  tollantur  haec  verba:  Symbolis  et  inanibus 
b commentis,  et  eis  substituantur : divinae  auctoritatis  argumento  spo~ 

Hare.  Interiiciantur  etiam  haec  verba : Merisque  fallacis  nec  non 
iactantioris  critices  commentis  assensere  [assentiri  (?)]  non  ei'ubne- 
runt.  Iterum  p.  5.  lin.  19.  [p.  70.  1.  ab  inf.  17.]  Criticismi  er- 
rores  Mythismi  erroribus  consociare  etiam  vellem. 

2.  Substituantur  verbo  Naturalistnus  haec  consequentia : Or- 
dinis  supernaiuralis  negatio. 

7. 

Formula  substituenda  in  principio: 

„Aeternus  Dei  Patris  Filius  D.  N.  I.  C.  Ecclesiae  suae  dilectae 
omnibus  diebus  usque  ad  consummationem  saeculi  se  adfuturum 
esse  promisit,  quare  nullo  unquam  tempore"  (vel  nullo  propterea 
unquam  tempore)  ut  in  schemate. 

Paragraphus  quae  proponitur  inserenda  inter  secundam  et 
tertiam  eiusdem  praefationis : 

„Sane  Rom.  Pontifices  Praedecessores  Nostri,  qui  pro  pasto- 
ral! sua  sollicitudine  in  id  semper  intenderunt,  ut  quae  sancte, 
ac  salubriter  a Tridentina  Synodo  definita,  et  sancita  fuere,  in- 
c tegre , inviolateque  custodirentur , et  ab  omnibus  fideliter  serva- 
rentur,  nec  non  quoties  opus  fuit  apostolicis  ordinationibus  op- 
portune munirent,  ac  firmarent,  pravis  illorum  hominum  conatibus 
obsistere,  excitatos  ab  iis  novos  errores  proscribere,  ac  damnare, 
deviosque  ad  salutis  tramitem  revocare  nunquam  praetermiserunt. 
At  illi  pergentes  obturare  aures  suas  maternis  Ecclesiae  vocibus 
ac  in  semitis  erroris  progredientes  iis  doctrinarum  monstris,  quae 
in  praesentiarum  deplorare  cogimur,  latam  viam  struxerunt." 

„Nemo  siquidem  ignorat"  etc.  ut  in  schemate  pag.  5.  [p.  70.] 
dicatur  „Creatore  Deo,  et  Salvatore  ac  Dom.  I.  C.“ 

Pag.  5.  lin.  10.  [p.  70.  1.  ab  inf.  23.]  Omissis  verbis  „Cum 
autem“  usque  ad  verba  „Salvatorem  nostrum^'  inclusive,  substituan- 
tur ista:  „Cumque  Ecclesiae  et  scripturarum  auctoritatem  sic  om- 
nino reiecissent,  factum  est"  etc.  lin.  16.  [1.  ab  inf.  19.]  Vel  etiam 
omitti  potest  prima  pars  huius  phrasis,  incipiendo:  „Inde  vero 
factum  est"  etc. 

Pag.  5.  linea  21.  [p.  70.  1.  ab  inf.  16.]  vice  verborum  „no- 
mine  designata^,  substituantur  ista  „inter  alia“. 

Linea  ab  infima  3.  [p.  70.  1.  ab  inf.  6.]  post  verba  „ingenio 
d eas“  addenda  suggero  ista  nimirum:  „Eas  non  tantum  indiffereu- 
tismi  heu ! victimas  relinquit,  sed  et  plures  veritatis  hostes  infen- 
sissimos  reddit,  et  alios  in  pantheism!"  etc. 

Pag.  6.  linea  1.  (p.  70.  1.  ab  inf.  4.]  „naturam  hominis“  di- 
citur; mallem  „quorumdam  hominum  naturam"  etc.  Linea  6. 
[1.  paenult.]  Pro  „impune"  substituatur  „liberrime"  grassante. 

Pag.  7.  Ip.  71.]  Ubi  dicitur  lin.  6.  [1.  21.]  „nec  facere  un- 
quam poterit",  dicere  mallem  „nec  cessabit  unquam". 

Pag.  7.  lin.  18.  |p.  71.  in  med.]  Post  verba  „Apost.  muiiei'e  No- 
stro" omnia  omitterem  usque  ad  verba  „sedentibus  Nobiscum"  etc. 

Pag.  7.  lin.  24.  j ibidem]  verbis  „sedentibus  et  iudicantibus^'' 
addendum  et  hoc  vellem  „et  dejinientibus'^ ; versus  finem  post 
verba  „declarare  constUuimus“  substituenda  haec  propono:  „Er- 
roresque  adversos  omnibus  qui  salvandos  se  sperent  indigitare  ut 
illos  agnoscant,  agnitosque  evitent." 

9.  [8  (?).] 

1.  Pagina  4.  ver.  5.  [p.  70.  v.  11.]  ubi  dicitur:  arctius  membra 
capiti  fuere  coniuncta,  maioris  claritatis  ergo  videtur  dici  posse: 


91 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


92 


arctius  ECCLESIAE  CATHOLICAE  membra  SUO  CAPITI 
ROMANO  PONTIFICI  fuere  coniunda. 

2.  Ibidem,  vers.  14.  [p.  70.  v.  15.]  stimulique  praesertim  ad- 
diti  etc.  Phi’asis  buius  periodi,  ut  clarior  sensus  evadat,  per  se- 
quentem  substitui  poterit : „stimidiqm  praesertim  additi  apostolicis 
viris,  qui  cavitate  urgente,  gravissimis  laboribus  alacri  animo  sus- 
ceptis,  atqiie  ad  sanguinis  usque  effusionem  constanti  nisu  exantlatis, 
Christi  regnum  ad  ultimas  terrae  oras  propagarunt" 

3.  Pag.  5.  V.  10.  [p.  70.  v.  ab  inf.  22.]  aedificantes  ita ....  Par- 
ticnla  ilia  ita  vel  omnino  expungenda,  vel  saltern  ante  aedificantes 
ponenda  videtur;  nam  uti  nunc  iacet  sensum  reddit  subobscurum. 

4.  Ibid.  vers.  19.  [p.  70.  v.  ab  inf.  17.]  Hie  quasi  assignatur 
genesis  naturalismi , qui  ortum  habuisse  dicitur  a philosopliicis 
systematibus  mythismi , rationalismi , indifferentismi  etc.  Quum 
autem  haec  genesis  non  ab  omnibus  admittatur,  et  in  plurimorum 
opinione  ipsemet  naturalismus  non  sit  nisi  quoddam  philosophici 
systematis  genus,  quod  potius  monstris  superius  enarratis  origi- 
nem  dedit ; satius  videretur,  si  expungerentur  verba : quae  in  imam 
deinum  coalescentes  ....  edideruntj  et  plirasis  superior  ita  dispo- 
neretur:  „ea  invexerint  in  rem  religiosam  opinionum  et  philoso- 
phicorum  systematum  monstra,  quae  mythismi,  rationalismi,  indif- 
ferentismi, naturalismi  nomine  designantur  f‘  et  sequens  periodus 
ponatur  in  numero  plurali. 

Paenultimo  denique  versu  [v.  ab  inf.  6.]  eiusdem  paginae  qui- 
dam  addendam  esse  censent  etiam  vocem  idealismi;  quum  hoc 
pessimum  systema  suis,  non  minus  ac  reliqua  hie  nominata,  scateat 
erroribus,  qui  adversa  fronte  ebristianam  impetunt  religionem. 

Formulae  scripto  non  traditae  hie  referri  non  poterant. 


RELATIO 

DE  EMENDATIONIBUS  PROOEMII CONSTITUTIONIS 
DOGMATICAE  DE  FIDE  CATHOLICA. 

RELATIO 

It.  P.  D.  loannis  Simor  Archiep.  Strigoniensis  et  Primatis 

Hungariae. 

Eminentissimi  ac  Rmi  Praesides,  Erai  ac  Rmi  Patres! 

Sinite  ut,  priusquam  sufFragia  vestra  super  eiiun- 
tiationibus  de  prooemio  constitutionis  dogmaticae  de 
fide  examini  vestro  propositae , priusquam , inquam, 
sententiae  et  sufFragia  vestra  rogentur,  ut  Deputatio 
pauca  quaepiam  super  eodem  prooemio  praelibet. 

Cum  prooemium  etsi  capitibus  fidei  et  doctrinae 
catholicae  praemissum  sit,  tamen  ad  fidem,  ad  ipsam 
doctrinam  minime  pertineat,  sponte  intelligitur  iilud 
hac  vel  alia  ratione  concipi,  his  vel  aliis  verbis  ex- 
primi  potuisse.  Deputatio  prooemium  de  quo  sermo 
est,  ita  prout  illud  iacet  vobis,  vestro  iudicio  nimirum 
vestraeque  sententiae,  sicut  iam  paucis  antea  in  prio- 
ribus  generalibus  Congregationibus  observaveram,  pro- 
posuit  propterea  ut  postulatis  illorum  Rmorum  Patrum, 
qui  de  prooemio  originario  schematis  proloquuti  sunt, 
satisFaceret.  Connectere  volendo  Concilium  hocce  Vati- 
canum  cum  prioribus  oecumenicis  Conciliis,  maxime 
vero  cum  concilio  Tridentino,  fieri  non  potuit,  ut  non 
innuerentur  saluberrimi  illi  efFectus,  qui  per  Dei  gra- 
tiara  ex  hoc  concilio  in  Ecclesiam  redundaverunt.  lium 
sermo  Factus  est  de  hisce  saluberrimis  Fructibus,  reti- 
ceri  in  prooemio  causa  vel  potius  causae  non  poterant, 
ob  quas  saluberrimi  hi  Fructus  intercepti  Fuerunt,  ob 
quas  tanta  malorum  congeries  enata  est,  quibus  nostris 
diebus  laborat  cliristiana  societas.  Quae  mala  hoc 


ipso , atque  ideo  etiam  in  prooemio  commemoranda 
Fuerunt,  ut  appareret  causa  ex  praecipuis  una,  quain 
SSmus  Dominus  Roster  assignavit  convocationis  huius 
generalis  oecumenici  Concilii:  dicit  enim,  ut  mala  qui- 
bus Ecclesia  et  societas  civilis  laborat,  ab  Ecclesia  et 
a societate  civili  removerentur , ut  misere  errantes  ad 
veritatis,  ad  iustitiae  et  ad  salutis  tramitem  revoca- 
rentur,  et  ipsa  augusta  religio  nostra  ubique  terrarum 
rursum  revivisceret. 

Emi  ac  Rhii  Patres,  hodie  Ecclesiae  non,  sicut 
praeteritis  temporibus  Fuit,  res  est  cum  haeresibus 
dumtaxat,  quae  singulas  revelatae  veritatis  doctrinas 
in  dubium  vocant:  hodie  Ecclesiae  sublimis  etiam  ilia 
provincia  obtigit,  ut  ipsam  rationem  et  cardinales  ra- 
tionis  veritates  propugnet,  tueatur  contra  spiritum  ne- 
quitiae,  qui  a Christo,  qui  ab  ipso  Domino  descivit. 
Hodie  Ecclesia  non  tantum  petra  ilia  est,  cui  innititur 
divina  Christi  revelatio;  sed  petra  quoque  est  immo- 
bilis  omnis  naturalis  ordinis;  ut  hodie  mihi  quidem 
videatur  eventu  comprobatum  esse  illud,  quod  duobus 
ante  saeculis  magnus  Germaniae  philosophus  prae- 
monuerat  dicens,  Futura  esse  tempora,  quando  Ecclesia 
catholica  ipsam  rationem  humanam  contra  incredulos 
propugnare,  deFendere,  tueri  debebit : et  atheismum  Fore 
ultimam  mundi  haeresim.  Ecquid  aliud  quam  tempora 
ista  ingruisse  portendit  ilia,  quam  omnes  observamus, 
materiae  et  naturae  idololatria  et  deificatio?  Ecquid 
aliud,  quam  ista  tempora  ingruisse  portendit  turpis 
ilia  doctrina,  quae  human!  generis  initia  ab  hirsute 
simio,  quae  humani  generis  incunabula  in  turpissimo 
ac  Foedissimo  coeno,  non  in  paradise  quaerit?  De 
his  igitur  malis  in  prooemio  sermonem  institui  opor- 
tuit,  de  malis  his,  inquam:  in  toto  enim  prooemio 
res  obiective  tractatur. 

Commemorari  deinde  debuit,  quornodo  Factum  Fuit 
ut  etiam  errores  isti  mentes  et  animos  ipsorum  Ecclesiae 
catholicae  filiorum  invaserint;  quornodo  etiam  reticeri 
non  potuit  sancta  ilia  Ecclesiae  sollicitudo  prospiciendi, 
ne  ex  iis  erroribus  salus  fidelium  detrimentum  patiatur: 
obligatio  quae  inde  venit  proponendi  illis  recte,  pres- 
sius,  clarius  veritates  quae  erroribus,  nostro  tempore 
non  tarn  serpentibus  quam  potius  vigentibus,  oppo- 
nuntur;  obligatio  porro  errores  hosce  etiam  condem- 
nandi.  Obligatio  prima  ac  praecipua  est  errores  con- 
figendi , veritates  fideli  populo  proponendi : de  illo 
sermonem  institui  nobis  oportuit.  Diximus  itaque  circa 
finem  prooemii,  quod  Summus  PontiFex  hoc  suo  munere, 
hac  pastoral!  sua  sollicitudine  semper  deFunctus  Fuerit; 
quod  nunquam  de  veritate  loqui  omiserit,  quod  iiun- 
quam  omiserit  veritatem  cliristianam,  catholicam  veri- 
tatem  divinitus  revelatam  proponere , atque  errores 
coudemnare:  sed  quod  nunc  Concilium  quoque  Vati- 
canum  oecumenicum  convocaverit , ut  nempe  errores 
solemnissimo  etiam  Ecclesiae  iudicio  condemnarentur, 
et  configerentur  tanto  auctoritatis  visibilis  externae 
pondere,  quantum  pondus  definitionibus,  decisionibus 
fidei  ex  consensu  membrorum  cum  capite  inest.  Haec 


93 


Emendationes  prooemii  const,  dogm.  de  fide  cath.  Relatio  de  his  emendationibus. 


94 


fuit  dispositio  prooemii,  quomodo  illud  Deputatio  con-  a 
cepit,  quemadmodum  illud  Deputatio  vobis,  Rini  Patres, 
proposuit. 

Quod  liaec  dispositio  in  summa  rei  vobis,  Riiii 
Patres,  probata  fuerit,  ex  enuntiationibus  palam  fit, 
quae  super  prooemio  hie  factae  fuerunt  in  nuperrimis 
generalibus  Congregationibus : ipsae  enim  enuntiationes, 
quarum  extractus  in  manibus  liabetis,  et  quarum  ex- 
tractus  nunc  vestro  iudicio  subiecti  sunt,  ipsae  enuntia- 
tiones, inquara,  ostendunt  plurimas  illarum,  maiorem 
nempe  partem,  ad  stylum  referri,  minorem  ad  acciden- 
talia  quaedam,  et  aliquas  tantum  minimas  observationes 
tales  esse,  quae  ipsum  prooemium  in  sua  substantia, 
ut  ita  dicam,  afficiunt.  Deputationi  nihil  magis  in  votis 
est,  quam  ut  secundum  illas,  quae  hie  factae  sunt  enun-  b 
tiationes,  prooemium  ipsum  revideat,  prooemium  ipsum 
corrigat,  prooemium  ipsum  reformet,  atque  ita  revisum, 
reformatum , repurgatum  vobis  iterum , Riiii  Patres, 
praesentet.  Illarum  omnium  enuntiationum,  quae  hie 
factae  fuerunt,  is  qui  fieri  tantum  poterit  usus,  usus 
certe  fiet  per  Deputationem  in  revisione  huius  prooemii. 
Quod  cum,  Rrai  Patres,  super  prooemio  hie  prolo- 
quentes  sciant,  atque  pro  certo  teneant,  octo  illorum 
declarare  non  dubitaverunt , se  priores  acquiescere, 
atque  nolle  ut  super  suis  hie  factis  enuntiationibus, 
quarum  maxima  pars,  prouti  dixi,  stylum,  locutionis 
modum  concernunt,  vestra  suffragia  requirantur.  Si 
de  capitibus  fidei,  vel  vero  etiam  de  obiectis  ipsius 
disciplinae  ageretur,  certissime  haec  ipsorum  declaratio 
ex  parte  Deputationis  vix  acceptata  fuisset:  super  capi- 
tibus enim  fidei,  quemadmodum  etiam  super  capitibus 
disciplinae  quoad  singulas  observationes,  quoad  sin- 
gulas  animadversiones  semper  vestra  suffragia  hac  in 
aula  rogabuntur,  Rfhi  Patres. 

Dixi  quod  aliquae  observationes  ipsam  prooemii  te- 
noris  substantiam  afficiunt:  super  his  sententiae  vestrae 
rogabuntur.  Quas  priusquam  depromatis,  sinite  porro 
ut  vobis  super  his  observationibus  et  animadversioni- 
bus  aliqua  nomine  Deputationis  animadvertam.  Sunt 
autem  substantiates  hae  mutationes,  quae  induci  pro- 
ponuntur  in  prooemium  pag.  7 lin.  16  [p.  71.  in  med.] 
et  respiciunt  ultimam  paragraphum  ipsius  prooemii  ubi 
dicitur:  „Cum  itaque  Nos,  inhaerentes  Decessorum  No- 
strorum  vestigiis,  pro  Apostolico  munere  Nostro  nun- 
quam  docere  ac  propugnare  omiserimus  catholicam  ve- 
ritatem  perversasque  reprobare  doctrinas.“  Propositum 
fuit  ut  verba  ipsa  „Cum  itaque  Nos  inhaerentes  Deces- 
sorum Nostrorum  vestigiis"  et  quae  modo  sequuntur 
„pro  Apostolico  munere  Nostro  nunquam  docere  ac  pro- 
pugnare omiserimus  catholicam  veritatem  perversasque 
reprobare  doctrinas"  omittantur.  Ego  autem  nomine 
Deputationis  vos  rogo,  Rfhi  Patres,  non  decernatis  ut 
haec  ipsa  obliterentur,  ut  ipsa  omnia  ex  prooemio 
tollantur.  Quid  enim  hie  dicitur?  Hoc  dicitur,  quod 
SSmus  Dorainus  Noster  Decessorum  suorum  vestigiis 
insistens  pro  Apostolico  suo  munere  veritates  nunquam 
docere,  nunquam  propugnare  omiserit.  Estne  hoc  verum 


quod  Deputatio  hie  dixit?  Certissime  nemo  est  inter 
VOS,  Rrai  Patres,  qui  hoc  negare  possit,  aut  in  dubium 
revocare.  Legatis,  si  velitis,  SSfiii  Domini  Nostri 
propemodum  infinitas  encyclicas  litteras,  et  certe  vide- 
bitis  quod  id,  quod  Deputatio  de  SSmo  Domino  hie 
dicit , omnino  veritate  nitatur.  Quod  autem  verum 
historice  est,  illud  negari  nequit:  atque  ideo  vobis 
propono,  ut  hanc  mutationem  non  accipiatis. 

Alia  mutatio  indicitur,  nempe  ut  dicatur  pro  eo 
„ Nobiscum  sedentibus  et  iudicantibus",  ut  adhuc  ad- 
datur  et  definientlhus.  Deputatio  hanc  additionem  non 
potest  sua  ex  parte  vobis,  Rfhi  Patres,  suadere:  dicam 
quare.  ludicare , definire : iudicare  certe  latius  patet, 
quam  definire ; hie  nos  non  tantum  definimus , sed 
iudicamus.  Quomodo  iudicamus?  Quid  hoc  significat 
„ Nobiscum  sedentibus  et  iudicantibus"  ? Ad  quid  hie 
Deputatio  respexit?  ad  verba  ipsius  Christi  Domini 
dicentis  ^ : Cum  sederit  Filius  hominis  in  sede  ^naiestatis 
suae,  sedehitis  et  vos  super  sedes  duodecim,  iudicantes 
duodecim  tribus  Israel:  hue  respexit  Deputatio  cum 
scripsit  „Nobiscum  sedentibus.  Nobiscum  iudicantibus". 
Sicut  cum  Filio  Dei  sedebunt  apostoli  et  iudicabunt, 
ita  hie  nos  sederaus  et  iudicamus  cum  Ecclesiae  capite, 
cum  Romano  Pontifice,  cui  hoc  loco  aliud  ius  non  attri- 
buitur,  nisi  ius  sessionis  nobiscum,  ius  iudicii  nobiscum. 

Ipse  SSfhus  Dominus  Noster,  recordemini , Rnii 
Patres,  in  sua  prima  allocutione  quam  ad  nos  habuit, 
hoc  dicit:  haec  sunt  ipsius  verba:  „Vos  autem  nunc, 
Venerabiles  Fratres,  in  nomine  Christi  congregati  ad- 
estis,  ut  Nobiscum  testimonium  perhibeatis  Verbo  Dei 
et  testimonium  lesu  Christi,  viamque  Dei  in  veritate 
omnes  homines  Nobiscum  doceatis,  et  de  oppositionibus 
falsi  nominis  scientiae  Nobiscum  Spiritu  Sancto  duce 
iudicetis.  “ Et  provocat  ad  Actus  apostolorum  cap.  XV, 
et  quidem  provocat  ad  verba  s.  lacobi  apostoli,  qui 
in  concilio  Hierosolymitano  dixit:  Ego  autem  iudico  non 
inquietari  eos,  qui  ex  gentihus  convertuntur  ad  Deum: 
ergo  verbura  iudico  sumitur  hie  in  vero  iudicii  sensu. 
Hie  nos  non  consiliarii  tantum  sumus,  et  quidem  etiam 
ex  voluntate  Summi  Pontificis , sed  veri  iudices : hie 
verum  actum  iudicii  exercemus.  Haec  verba  deinde 
adhibuit  Deputatio  etiam  propterea  quod  respexit  ad 
Cardinalis  Bellarmini  de  hac  re  de  conciliis  opus,  qui 
expresse  dicit,  concilium  oecumenicum  episcoporum  non 
esse  consensum  [^.  consessum]  tantum  consiliariorum,  sed 
esse  consensum  [^.  consessum]  verorura  iudicum.  Ergo 
ex  his  causis,  sed  etiam  propterea^  Rfhi  Patres,  quod 
illi,  qui  ad  finem  Concilii  supervicturi  ex  nobis  sunt, 
subscribent  actis  Concilii : Ego  definiens  suhscripsi;  prop- 
terea Deputatio  existimavit  ut  propositio  maneat  sicuti 
est,  tamquam  episcoporum  iuri  absolute  nihil  detrahens 
„Nobiscum  sedentibus  et  iudicantibus".  (Bene.) 

Tertia  facta  est  etiam  propositio,  ilia  nempe  a fine 
„adversis  erroribus,  potestate  Nobis  ab  omnipotente  Deo 
tradita,  proscriptis  atque  damnatis"  ita  nimirum  ut 


• Matth.  19,  28. 


95 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


96 


ibidem  diceretur : Erroresque  adversos  omnibus , qui 
salvandos  se  sperent,  indigitare,  id  illos  agnoscant 
agnitosque  evitent.  lam,  Emi  Patres,  haecne  est  de- 
stinatio  concilioriim  oecumenicorum,  ut  errores  tantum 
indigitent,  et  indigitent  illis  tantum,  qui  volunt  salvari? 
Omnia  concilia  errores  condemnaverimt ; errores,  non 
autem  errantes;  omnia  concilia  prae  oculis  habuerunt 
illud  s.  Augustin i : „Interficite  errores,  sed  diligite  er- 
rantes. “ Ergo  Deputatio  existimat  etiam  bancce  mutatio- 
nem  acceptandam  non  esse  salvo  meliori  vestro  iudicio, 
cui  hasce  propositiones  Deputationis  ego  substerno. 

Expleta  relatione  Archiepiscopi  Strigoniensis , Einus  primus 
Praeses  invitavit  Patres  ad  sufFragia  t'erenda  his  verbis; 

„Rini  Patres,  procedamus  nunc  ad  actum  sufFragia 
ferendi  de  residuis  emendationibus  circa  prooemium 
huius  scbematis  propositis;  cui  praemittere  visum  est 
opportunum  nonnulla,  quae  pertinent  ad  rectum  ordi- 
nem  in  ipso  actu  tenendum.  Haec  autem  R.  D.  Sub- 
secretarius  ex  ambone  recitabit.  “ 

Id  exsequens  Subsecretarius,  haec  ex  ambone  perlegit: 

„Rmi  Patres,  ut  actus  sufFragia  ferendi  bene  proce- 
dat , haec  observanda  erunt.  Praescribit  articulus  XIII. 
Decreti  diei  20.  Februarii  huius  anni  hac  de  re,  quod 
sequitur : , SufFragia  turn  super  emendationibus , turn 
super  singularum  partium  textii  ita  a Patribus  Concilii 
ferentur,  ut  Praesides  distinctis  vicibus  ad  surgendum 
invitent  primum  eos  qui  emendationi  vel  textui  as- 
sentiuntur,  deinde  eos  qui  contradicunt.  ‘ Meminerint 
itaque  rihi  Patres,  quod  de  quavis  emendatione  actus 
sufFragia  ferendi  fiet  distinctis  seu  duabus  vicibus,  ita 
ut  actus  surgendi  exprimat  tarn  assensum  quam  dis- 
sensurn;  nempe  qui  prima  vice  surgunt,  approbant 
emendationem  propositam,  de  qua  tunc  agitur,  se- 
dentes  vero  eamdem  reiiciunt;  dum  autem  secunda 
vice  de  eadem  propositione  Patres  interrogantur,  tunc 
ii  qui  surgunt  emendationem  propositam  reiiciunt, 
sedentes  autem  earn  approbant.  Caeterum  quo  melius 
et  securius  ea  res  peragatur,  omnino  necessarium  est, 
ut  singuli  Patres , quamdiu  actus  sufFragia  ferendi 
durat,  locum  sibi  assignatum  in  aula  Concilii  non 
mutent,  ac  insuper,  ut  qui  assensum  suum  surgendo 
manifestant,  tamdiu  stantes  maneant,  donee  numeratio 
stantium  in  qualibet  aulae  parte  perficiatur.  “ 

Cum  haec  legerentur,  Rmus  D.  Episcopus  Weelingensis,  cuius 
erant  emendationes  de  quibus  sermo , eas  revocavit , Praesides 
rogans  ut  Patrum  sufFragia  non  exquirerentur.  Hinc  Subsecre- 
tarius immediate  post  citata  verba  haec  addidit: 

,,Cum  tres  emendationes,  de  quibus  suftragia  ex- 
quiri  debuissent,  ab  auctore  hoc  ipso  momento  revo- 
catae  fuerint,  nihil  amplius  superest  de  quo  suffragia 
ferenda  sint  circa  emendationes  prooemii.“ 

Quo  peracto  Ennis  primus  Praeses  dixit: 

„Rmi  Patres,  de  integro  textu  prooemii  suffragia 
exquirentur,  quum  primum  a Deputatione  pro  rebus 
ad  fidem  pertinentibus  denuo  revisum  et  adaptatum 
fuerit.  “ 


PROOEMIUM  SCHEMATIS 

DE  FIDE  CATHOLICA 

[a  Deputatione  pro  rebus  ad  fidem  pertinentibus  denuo  revisum 
et  sufFragio  Congregationis  generalis  probatum], 

PIUS  EPISCOPUS 

SERVES  SERYORUM  DEI 
SACRO  APPROBANTE  CONCILIO 
ad  perpetuam  rei  memoriam. 

Dei  Filius  et  generis  humani  Redemtor  Dominus 
b Noster  lesus  Christus,  ad  Patrem  coelestem  rediturus, 
cum  Ecclesia  sua  in  terris  militante,  omnibus  diebus 
usque  ad  consummationem  saeculi  futurum  se  esse 
promisit.  Quare  dilectae  Sponsae  praesto  esse,  ad- 
sistere  docenti,  operanti  benedicere,  periclitanti  opem 
ferre  nullo  unquam  tempore  destitit.  Haec  vero  salu- 
taris  eius  providentia,  cum  aliis  beneficiis  innumeris 
continenter  apparuit,  turn  iis  manifestissime  comperta 
est  fructibus,  qui  orbi  christiano  e Conciliis  oecumenicis 
ac  nominatim  e Tridentino,  iniquis  licet  temporibus 
celebrate,  amplissimi  provenerunt.  Hinc  enim  sanc- 
tissima  religionis  dogmata  pressius  definita  uberiusque 
exposita,  errores  damnati  atque  cohibiti;  hinc  eccle- 
siastica  disciplina  restituta  firmiusque  sancita,  promo- 
p turn  in  Clero  scientiae  et  pietatis  studium,  parata  ado- 
lescentibus  ad  sacram  militiam  educandis  collegia,  chri- 
stiani  denique  populi  mores  et  sollertiore  fidelium  eru- 
ditione  et  aucto  sacramentorum  usu  instaurati.  Hinc 
praeterea  arctior  membrorum  cum  visibili  capite  com- 
munio , universoque  corpori  Christi  mystico  additus 
vigor;  hinc  religiosae  multiplicatae  familiae,  aliaque 
christianae  pietatis  instituta;  hinc  ille  etiam  assiduus 
et  usque  ad  sanguinis  effusionem  constans  ardor  in 
Christi  regno  late  per  orbem  propaganda. 

Verumtamen  haec  aliaque  permulta  emolumenta, 
quae  per  ultiniam  maxime  oecumenicam  Synodum  di- 
vina  dementia  Ecclesiae  largita  est,  dum  grato,  quo 
par  est,  animo  recolimus,  acerbum  cohibere  nequimus 
dolorem  ob  mala  gravissima,  inde  potissimum  orta, 

^ quod  eiusdem  sacrosanctae  Synodi  apud  permultos  vel 
auctoritas  contemta,  vel  sapientissima  neglecta  fuere 
decreta. 

Nemo  siquidem  ignorat  haereses  quas  Tridentini 
Patres  proscripserunt , dum,  reiecto  divino  Ecclesiae 
magisterio,  res  ad  religionem  spectantes  privati  cuius- 
vis  iudicio  permitterentur,  in  sectas  paullatim  dissolutas 
esse  multiplices,  quibus  inter  se  dissentientibus  et  con- 
certantibus , omnis  tandem  in  Christum  fides  apud 
multos  concussa  est.  Itaque  ipsa  sacra  Biblia,  quae 
antea  christianae  doctrinae  unicus  fons  et  index  asse- 
rebantur,  iam  non  pro  divinis  haberi,  imo  mythicis 
commends  accenseri  coeperunt. 

Turn  nata  est  et  late  nimis  per  orbem  vagata  ilia 


97 


Acta  ante  Sess.  III.  Prooem.  schemat.  const,  de  fide  cath.  denuo  revisum.  Emendationes  cap.  I.  eiusdem  schemat. 


98 


rationalismi  seu  naturalismi  doctrina,  quae  religioni  a 
christianae  tanquam  supernaturali  institute  per  omnia 
adversans,  summo  studio  molitur,  ut  solo  Domino  ac 
Salvatore  nostro  Christo  a mentibus  humanis,  a vita 
et  moribus  populorum  excluso,  merae,  quod  vocant, 
rationis  vel  naturae  regnum  stabiliatur.  Relicta  autem 
proiectaque  Christiana  religione,  negate  vero  Deo  et 
Christo  eius,  prolapsa  tandem  est  multorum  mens  in 
pantheismi,  materialismi , atheismi  barathrum,  ut  iam 
ipsam  rationalem  naturam  omnemque  iusti  rectique 
normam  negantes,  ima  humanae  societatis  fundamenta 
diruere  connitantur. 

Hac  porro  impietate  circumquaque  grassante,  fieri 
vix  potuit  quin  plures  etiam  e catholicae  Ecclesiae 
filiis  male  afflarentur  spiritu,  et  diminutis  paullatim  ve-  b 
ritatibus  sensus  catholicus  in  ipsis  attenuaretur.  Variis 
enim  ac  peregrinis  doctrinis  abducti,  naturam  et  gra- 
tiam,  scientiam  humanam  et  fidem  divinam  perperam 
commiscentes , genuinum  sensum  dogmatum , quern 
tenet  ac  docet  S.  M.  Ecclesia,  depravare,  integrita- 
temque  et  sinceritatem  fidei  in  periculum  adducere 
comperiuntur. 

Quibus  omnibus  conspectis,  non  possunt  non  commo- 
veri  intima  Ecclesiae  viscera.  Quemadmodum  enim 
Deus  vult  omnes  homines  salvos  fieri,  et  ad  agnitionem 
veritatis  pervenire;  quemadmodum  Christus  venit,  ut 
salvum  faceret,  quod  perierat,  et  filios  Dei,  qui  erant 
dispersi,  congregaret  in  unum:  ita  Ecclesia,  a Deo 
populorum  mater  et  magistra  constituta,  omnibus  debi- 
tricem  se  novit,  ac  lapses  erigere,  labantes  sustinere, 
revertentes  amplecti,  confirmare  bonos  et  ad  meliora 
provehere  parata  semper  et  intenta  est.  Quapropter 
nullo  tempore  a Dei  veritate , quae  sanat  omnia, 
testanda  et  praedicanda  quiescere  potest,  sibi  dictum 
esse  non  ignorans:  „Spiritus  mens,  qui  est  in  te,  et 
verba  mea,  quae  posui  in  ore  tuo,  non  recedent  de 
ore  tuo  amodo  et  usque  in  sempiternum."  * 

Nos  itaque,  inhaerentes  Decessorum  Nostrorum  vesti- 
giis,  pro  supremo  Nostro  apostolico  munere  veritatem 
cattiolicam  docere  ac  tueri , perversasque  doctrinas 
reprobare  nunquam  intermisimus.  Nunc  autem  seden- 
tibus  Nobiscum  et  iudicantibus  universi  orbis  Epi- 
scopis,  in  hanc  oecumenicam  Synodum  auctoritate 
Nostra  in  Spiritu  Sancto  congregatis,  nixi  Dei  verbo 
scripto  et  tradito,  prout  ab  Ecclesia  catholica  sancte 
custoditum  et  genuine  expositum  accepimus,  ex  hac 
Petri  Cathedra  in  conspectu  omnium  salutarem  Christi 
doctrinam  profiteri  et  declarare  constituimus , adversis 
erroribus  potestate  nobis  a Deo  tradita  proscriptis  at- 
que  damnatis. 


‘ Is.  59,  21. 


EMENDATIONES  SCHEMATIS 
DE  FIDE  CATHOLICA 

a Reverendissimis  Patrihus  propositae. 

EMENDATIONES  PRIMI  CAPITIS. 

§ 1. 

1.  Propoiiitur,  ut  initio  capitis  primi  simpliciter  dicatur; 
„Sancta  Catholica  Ecclesia  credit  et  confitetur,  unum  esse“  etc. 

2.  Proponitur,  ut  in  capite  prime  verba  „Romana  Catholica 
Ecclesia“  transferantur , ita  ut  legatur  „Catholica  atque  Romana 
Ecclesia“.  Sin  autem  non  placuerit  Patrihus,  ut  saltern  comma 
interponatur  inter  verba  Romana  et  Catholica. 

3.  Quamvis  nemo  sit,  nisi  teste  regie  Psalte  insipiens  et  ve- 
cors  fuerit,  qui  cum  Ecclesia  catholica  non  credat  et  confiteatur, 
unum  esse  Deum,  Patrem  omnipotentem,  factorem  coeli  et  terrae, 
visibilium  omnium  et  invisibilium ; invisibilia  enim  ipsius , iuxta 
Apostolum,  a creatura  mundi  per  ea,  quae  facta  sunt,  intellecta 
conspiciuntur : tamen , quia  sicut  olim  gentes  gloriam  incorrupti- 
bilis  Dei  in  similitudinem  imaginis  corruptibilis  hominis  et  volu- 
crum  et  serpentium  commutaverunt , sic  nostris  diebus  quidam 
scientiarum  magistri  systemata  condiderunt,  veram  fidei  doctrinam 
de  Dei  substantia  pervertentia ; idcirco  fidem  catholicam  in  Deum 
praeter  reliquas  infinitas  eius  perfectiones  his  insuper  verbis  ex- 
ponimus:  quod  Deus  sit  una,  singularis,  simplex  omnino  et  in- 
commutabilis  substantia , ab  hoc  mundo  vere  et  essentialiter  di- 
stinctus,  in  se  et  per  se  beatissimus  et  incomparabili  sua  maiestate 
omnia , quae  praeter  ipsum  existunt , aut  coucipi  possunt , entia 
praeceilens. 

Quapropter  detestamur  atque  damnaraus  quaevis  huic  a nobis 
expositae  fidei  quovis  mode  adversantia  ingenii  humani  commenta, 
in  quibus  etsi  Dei  existentia  expresse  non  negatur,  substantia 
tamen  Dei  et  eius  ad  res  creatas  relatio  ita  depravatur , ut  vel 
Deus  confundatur  cum  universe  rerum  finitarum  ordine,  vel  prae- 
c ter  materiam  eiusque  transformationes  et  evolutiones  nihil  realiter 
existere  statuatur. 

4.  P.  8.  lin.  9.  [p.  71.  1.  44.]  verba  „omnique  perfectione  in- 
finitum‘‘  censetur,  non  recto  ordine  esse  collocata;  sed  potius  in 
superioribus  lineis  collocanda  ad  magis  generalem  Dei  notionem 
expoliendam ; ideoque  censetur , in  4.  linea  [1.  42.]  ita  dicen- 
dum : „Unum  esse  Deum  verum  et  vivum , natura  sua  perfectis- 
simum  et  infinitum'^'  et  non  „omni  perfectione  infinitum^  ad  vitan- 
das  cavillationes  pantheistarum , ac  si  Deus,  per  accumulationem 
omnis  et  cujuslibet  perfectionis  esset  aut  fieret  infinitus. 

Cum  enumerantur  perfectiones  Dei,  desideraretur , ut  serva- 
retur  ordo.  Itaque,  ante  „Creatorem“  praeponeretur : „aeternum, 
immensum , intellectu  ac  voluntate  cum  lihertate  sine  mutationis 
umbra,  semper  sui  iuris , integerrima  et  snnetissima,  sapientissi- 
mum,  bonum,  et  omnipotentem,  Creator em  Coeli  et  terrae,  visibi- 
lium omnium  et  invisibilium,  omnisque  perfectionis  creaturarum 
causam , atque  indeficiens  exemplar ; qui  cum  siP  etc. , prout  in 
Schemate. 

j 5.  Initium  capitis  primi  ita  immutandum  proponitur; 

„Sancta  Romana  Catholica  Ecclesia  credit  et  confitetur,  unum 
esse  Deum  verum  et  vivum,  aeternum,  immensum,  intellectu  ac 
voluntate  omnique  perfectione  infinitum,  omnipotentem  creatorem 
coeli  et  terrae,  providissimum,  qui  cum  sit  una,  singularis,  simplex 
omnino  et  incommutabilis  substantia , praedicandus  est  ab  hoc 
mundo  re  et  essentia  distinctus , in  se  et  ex  se  beatissimus , et 
super  omnia,  quae  praeter  ipsum  sunt  et  concipi  possunt,  ineffa- 
biliter  excelsus.“ 

6.  Ante  alia  consentitur  iis , qui  iam  dixerunt , ordinem  in 
enumerandis  qualitatibus  divinis  esse  immutandum,  ita  ut  primo 
absolutae  ac  dein  relativae  ponantur;  dein  censetur,  verba  „Crea- 
torem  etc.‘‘  posse  omitti  in  prima  paragrapho,  quia  de  Creatione 
iam  necessaria  in  paragrapho  secunda  dicuntur. 

7.  P.  8.  lin.  4.  [p.  71.  1.  42.]  post  „Creatorem‘‘  addendum 
„ac  Dominum“. 

8.  In  prima  paragrapho  deleatur  vocabulum  providissimum, 
et  addatur  post  secundam : 


Ooll.  Lac.  VII. 


7 


99 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


100 


„Univei’sa  vero,  quae  coiididit,  Deus  providentia  sua  tuetur  a 
atque  gubernat,  attingens  a fine  usque  ad  finem  fortiter,  et  dis- 
ponens  omnia  suaviter  (Sap.  8,  1).  Nuda  siquidem  et  aperta  sunt 
oculis  eius  omnia,  non  solum  quae  facta,  sed  etiam  quae  futui’a 
sunt , sive  necessaria  sive  libera  creatarum  rerum  efficientia  fa- 
cienda. 

9.  Verba  „aeternum,  immensum“  (lin.  5.  et  6.  Cap.  I.  [1.  43.]) 
delenda  ; 

10.  Aut  et  caeterae  divinae  qualitates  enumerandae , prae- 
sertim  illae,  quae  ad  personalem  Dei  existeutiam  pertinent,  ex.  gr. 
omniscientia,  sapientia,  sanctitas. 

11.  Pag.  8.  lin.  6.  [p.  71.  1.  44.]  post  „immensum‘‘  addatur 
„ incomprehensibilem  “ . 

12.  Post  „infinitum“  addatur:  „scientem  omnia  turn  praete- 
rita  turn  futura,  turn  necessaria  turn  contingentia.“ 

13«.  Pag.  8.  lin.  10.  [p.  71.  1.  45.]  expungatur  vocabulum 
singularis^  quod  est  omnino  inutile. 

13&.  Pag.  8.  lin.  8.  [p.  71.  1.  45.]  deleatur  vocabulum  „sin- 
gularis^. 

14a.  Ibid.  lin.  10.  [1.  46.]  ad  vocem  „substantia“  addendum 
„spiritualis“. 

14A  Pag.  8.  lin.  9.  [p.  71.  1.  46.]  post  „singularis,  simplex 
omnino  “ addatur  „8piritualis“. 

15.  Lin.  12.  [1.  46.]  vocem  „praedicandus“  mutandam  in  aliam 
magis  auctoritativam  et  conciliarem , nempe  „credendus  est  vera 
et  Jirma  fide,  ad  saliiteni  aeternani  prorsus  et  absolute  omnibus 
hominibus  necessaria“ . 

16a.  In  verbis  „hoc  mundo“  omittatur  „lioc‘‘. 

16S.  Ibid,  pro  „ab  hoc  mundo“  ponendnm  „a  mundo“. 

17.  Voces  „re  et  essentia“  licet  forte  perfectiorem  sapiant 
latinitatem,  ad  maiorem  tamen  claritatem  desideraretur , ut  sub- 
stituerentur  per  has  alias:  ab  hoc  mundo,  qui  ab  ipso  factus  est. 

18a.  Lin.  13.  |1.  47.]  expungatur  vocabulum  re  et  dicatur 
praedicandus  est  ab  hoc  mundo  essentia  distinctus. 

Nam  in  Deo  essentia  et  res  unum  idemque  sunt. 

18&.  Pag.  8.  lin.  10.  |p.  71.  1.  47.]  dicatur  „praedicandus  est  ® 
ab  hoc  mundo  essentia  distinctus 

19.  Natura  infinite  distinctus. 

20.  Pro  „ex  se  beatissimus^  dicatur  „per  se  beatissimus“. 

21.  Et  ante  ullius  creaturae  existeutiam  beatissimus,  et  supra 
omnia,  etc.  ut  in  Schemate. 

§ 2. 

22.  Quoad  secundam  partem  capitis  primi , quae  incipit, 
lin.  19.  [1.  50.)  „Hic  solus  verus  Deus,  etc.“  cum  nihil  aliud  sit 
quam  repetitio  rhetorica  paragraphi  primae,  ut  videre  est,  confe- 
rendo  verba  illius,  nempe  „non  ad  augendam  suam  beatitudinem, 
nec  ad  adquirendam^,  cum  sequentibus  illius , scilicet : „Deum 
esse  in  se  et  ex  se  beatissimum ,“  et  quia  id  ipsum  demonstrant 
verba  sequentia  ex  Concilio  Lateranensi  IV.  deprompta:  „Deum 
esse  Crcatorem  Coeli  et  terrae,  a mundo  sua  essentia  distiuctum;“ 
et  praeterea , quia  animadvertitur , in  hoc  primo  capite  omissas 
fuisse  duas  veritates  Fidei  catholicae,  nempe  de  conservatioue  et  d 
concursu  Dei  cum  suis  creaturis,  ex  quarum  corruptione  oriuntur 
evolutiones  entis  primi,  sive  absoluti  Pantheistarum,  et  progressus 
indefiniti  in  universe ; ne  repetitio  apparent,  et  ut  vacua  implean- 
tur ; sequens  proponitur  forma  paragraphi , ex  Sancto  Gregorio 
Magno,  et  ex  Sanctis  Augustine  et  Thoma  Aquinate  fere  ad  ver- 
bum  deprompta: 

„Credimus  vero  et  profitemur,  infinitum  esse  perfectionis  dis- 
crimen  inter  essentiam  et  naturam  creatui’arum  et  essentiam  et 
naturam  Dei , qui  solus  vivificat  omnia , et  vocat  ea , quae  non 
sunt,  tamquam  ea , quae  sunt  (Rom.  4,  17),  et  cuius  nomen  est: 
Ego  sum,  qui  sum  (Exod.  3,  14).  Nam  vere  credimus , Deum 
solum  dici  Esse;  quia  licet  aliae  res  creatae  etiam  sint,  non  tamen 
principaliter  sunt:  quia  in  semetipsis  minime  subsistunt;  et  nisi 
Omnipotenti  Unius  Dei  gubernantis  manu  tenerentur , esse  ne- 
quaquam  possent  (S.  Gregor.  M.  lib.  16.  Moral,  cap.  16). 

Credimus  quoque , et  profitemur , Deum  requievisse  die  sep- 
timo  ab  universo  opere,  quod  patrarat  (Gen.  2,  1);  sic  tamen  ut 
simul  quoque  credamus,  usque  nunc  operari  Deum;  nam  si,  con- 


ditis  ab  eo  rebus,  operatic  eius  subtrahatur,  omnes  interibunt  et 
deficient.  Nec  etiam  saecula  in  sues  cursus  explicarentur , si  ea 
ille , qui  condidit , provide  motu  administrare  cessaret  (S.  Aug. 
De  Genes,  ad  litter.  Lib.  5.  c.  20).  Creaturae  namque  omnes, 
etiam  rationales  et  liberae , tarn  in  esse , quam  in  operando  de- 
pendent ab  omnipotentia  Dei , cuius  operatione  et  concursu  indi- 
gent; et  a quo  omnes  earumdem  actiones  essentialiter  ac  imme- 
diate dependent.  Verum,  licet  Deus  sit,  qui  virtute  sua  influit 
in  omnes  eifectus  creaturarum;  tamen  divina  influentia  per  cau- 
sam  proximam  determinatur , et  specificatur  (S.  Thom,  quaest.  1. 
de  Potent,  nat.  art.  4.  ad  3,  et  lib.  3.  cont.  Gent.  cap.  66).  At- 
que hoc  modo  Deus  bonus , sapiens  et  omnipotens  attingit  a fine 
usque  ad  finem  fortiter,  et  disponit  omnia  suaviter  (Sapient.  8.  v.  1). 

23.  2.  paragraphus  Cap.  1.  forsan  sic  melius  exprimeretur 
„Hic  solus  verus  Deus  sua  omnipotenti  virtute,  non  ad  beatitudi- 
nem suam  augendam , vel  ad  perfectionem  acquirendam , sed  ut 
immensae  bonitatis  suae  ineffabiles  divitias  liberali  sua  munificen- 
tia  effunderet  per  bona  creaturis  impertita , liberrimo  suo  con- 
silio  etc.‘‘ 

24.  Ibidem  § 2.  lin.  21.  [1.  53.]  addatur  „et  communicandam‘‘. 

25.  In  § 2.  lineis  5.  et  6.  [p.  71.  1.  paenult.]  verba  ilia  „per 
bona,  quae  creaturis  impertitur“  delenda  proponuntur. 

26.  Ibid.  lin.  23.  [1.  paenult.]  verbis  „liberrimo  consilio  etc.“ 
substituendum  proponitur  „ nulla  necessitate , (vel)  nulla  inter- 
veniente  necessitate,  sed  secundum  propositum  voluntatis  suae“. 

27.  Uti  conclusio  huius  capitis  sequens  additio  proponitur: 
„Quare  dum  non  modo  impiam,  verum  etiam  rectae  rationi  pror- 
sus  repugnantem  declaramus  eorum  doctrinam,  qui  vel  Dei  exi- 
stentiam  omnino  inficiantur,  vel  Deum  cum  ipsa  rerum  universi- 
tate  qualicumque  ratione  confundunt  aut  consociant,  vel  notionem 
pervertunt  verae  ac  prorsus  liberae  creationis  rerum  omnium  a 
Deo  aeterno  in  tempore  perfectae;  omnes  quotquot  animas  suas 
ad  aeternam  perniciem  impellere  nolunt  in  incensissimae  caritatis 
visceribus  monemus  atque  hortamur,  ne  se  suosque  sinant  exitia- 
libus  his  opiuionum  monstris  seduci,  omnique  etiam  studio  caveant 
a larvatis  illis  philosopliicis,  uti  appellantur,  systematibus , quibus 
tarn  infesti  errores  ullatenus  insinuantur.“ 

CANONES. 

28.  Postulatur,  ut  quatuor  canones  de  Deo  omnium  Creatore 
supprimantur,  quia  expositio  veritatum,  quae  in  Capite  continen- 
tur,  videtur  suffieiens  esse. 

29.  Quoad  canones.  Maxime  arrideret,  si  veteri  forma  ana- 
thematismorum  relicta  errores,  non  personae  damnarentur;  ideo 
haec  forma  Canonum  ad  Cap.  I.  pertinentium  proponitur 

„Reiicinius  et  damnamus  eorum  errores,  qui^ 

30.  I.  canon  non  videtur  necessarius,  ideoque  expungendus. 

31.  In  nnmero  1.  post  „Creatorem“  addendum  „ac  Dominum“. 

32a.  Pag.  21.  [p.  76.]  expungatur  canon  secundus  tamqnam 
inutilis,  cum  contineatur  in  primo,  et  Concilii  oecumenici  dignitati 
minus  conveniens. 

325.  Canon  2.  Obliterandus  videtur,  quia  qui  nihil  praeter 
materiam  existens  se  credere  profitetur,  Deum  aperte  negat,  nec 
nomine  quidem  admittit.  Ast  anathematis  inflictio  est  maxima 
spiritualis  poena , qua  quis  a communione  cum  Deo  declaratur 
abscissus , sed  ad  ipsius  rei  resipiscentiam : ergo  prorsus  inutilis 
est  huiusmodi  poena,  ideoque  nec  infligenda  ei,  qni  expresse  de- 
clarat , se  nullum  prorsus  Deum  existentem  admittere.  Primus 
autem  canon  subsistere  posse  conceditur , in  quantum  ad  Deum, 
non  uti  existentem,  sed  uti  creatorem,  refertur. 

33.  De  canone  I.  nihil  animadvertitur. 

Canon  II.  melius  modo  positivo  ita  exprimi  posset: 

„Si  quis  materiam  causam  substantialem  omnium  rerum  vel 
absolutam  esse,  dixerit;  a.  s.“ 

34.  In  numero  2 pro  „esse  affirmare  non  erubuerit“  ponen- 
dum  „esse  affirmaverit". 

35.  Pag.  21.  [p.  76.]  In  canone  3.  expungatur  vocabulum 
essentiam,  et  dicatur  solum,  si  quis  dixerit,  unam  esse  Dei  et  re- 
rum  omnmm  substantiam;  anathema  sit. 

In  Deo  enim  essentia  et  substantia  sunt  unum  et  idem. 


101  Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  cap.  I.  schemat.  const,  de  fide  cath.  a Patribus  propositae.  Relatio  de  iisdem.  102 


36.  Anathematismus  vero  ille  in  nota  1.  a nonnullis  Patribus 
propositus  (pag.  21  [p.  76.])  superfluus  existimatur. 

37.  E converso  inter  canones  assumendus  proponitur  ille, 
qui  in  nota  pag.  21.  [p.  76.]  subiungitur,  et  pantlieismum  damnat 
pro  suis  diversis  speciebus,  quia  etsi  pantheismus  omnino  damne- 
tur  canone  tertio;  attamen  propter  magnam  difFusionem  panthei- 
sticorum  figmentorum  hac  nostra  aetate,  opportunius  esse  videtur, 
si  in  omnes  suas  species  distinctius  pantheismus  enudetur,  atque 
repellatur  addito  etiam  canone  illo,  qui  memorata  adnotatione 
proponitur. 

38.  Ad  can.  III.  desideratur,  ut  tres  pantheismi  species  ea 
ratione,  quae  in  annotatione  sub  textu  invenitur,  distincte  repro- 
bentur  uno  canone. 

39.  Inter  n.  3.  et  4.  ponatur  canon  propositus;  sed  linea  25. 
[1.  ab  infima  7.]  verba  omnes  out  certe  expungantur:  et  canon 
ita  exponatur : 

Si  quis  dixerity  res  finitas  turn  corporeas  turn  spirituales,  aut 
saltern  spirituales  e divina  substantia  emanasse. 

40.  Si  admittatur  canon  tertius,  ut  est  in  nota,  in  secunda 
eius  parte  dicatur  „divinam  essentiam  seu  substantiara“. 

41.  Et  lineis  postremis  aut  denique  Deum  etc.  convertanlur 
in  haec  alia,  aut  denique  Deum  esse  ens  in  se  indeterminatum, 
quod  sese  nunc  hoc  nunc  illo  modo  determinando , constituit  re- 
rum universitatem  in  genera,  species  et  individua;  anathema  sit. 

42.  Membrum  tertium  Canonis  in  nota  relati  pag.  21.  [p.  76.] 
ita  reformatum  proponitur  „aut  denique  ens  universale  indeter- 
minatum, quale  menti  humanae  affulget,  esse  Deum,  qui  se  de- 
terminando constituat  rerum  genera , species , individua ; ana- 
thema sit. 

43.  Canonem  IV.  brevius  et  concinnius  concipi  posse  censetur 
ita:  Si  quis  Deum  omnia  ex  nihilo  aut  summa  libertate  aut  ad 
gloriam  suam,  ut  finem  primarium  et  ultimum,  creasse  negave- 
rit;  a.  s. 

44.  In  numero  4 post  „quas  continet“  addendum  „et  spiri- 
tuales et  materiales". 

45.  Pars  Canonis  huic  parti  Cap.  1.  respondens,  scilicet  „si 
quis  mundum  ad  Dei  Gloriam  conditum  esse  negaverit;  anathema 
sit“  eradatur. 

46.  Proponitur,  ut  in  Canone  FV.  pag.  22.  lin.  7.  [p.  76.  1.  15.] 
post  verba  „ad  Dei  Gloriam “ inserantur  haec  verba:  „ut  ad  crea- 
tionis  finem  primarium  seu  ultimum. “ 

47.  Pag.  22.  [p.  76.]  verba  „Sanctissimis  nominibus  Trinita- 
tis  etc."  convertantur  in  sequentia: 

Sanctissimis  Trinitatis,  Incarnationis , Redemptionis , Resur- 
rectionis , aliisque  catholicae  religionis  Mysteriorum  nominibus 
abutuntur. 


RELATIO 

DE  EMENDATIONIBUS  CAPITIS  PRIMI  CONSTITUTIONIS 
DOGMATICAE  DE  FIDE  CATHOLICA. 

RELATIO 

i?.  P.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Eniinentissimi  Praesides,  Emi  ac  Rrai  Patres 

Cum  pro  dolor!  membrum  sim  Deputationis  de 
fide,  officium  mihi,  licet  vires  meae  tanto  oneri  ferendo 
prorsus  impares  sint,  impositum  est  confercndi  emen- 
dationes a rmis  Patribus  propositas  cum  textu  schematis 
reformati,  et  nomine  Deputationis  vobis  referendi  quid 
ista  de  his  emendationibus  sentiat.  Indulgete  mihi, 
Rmi  Patres,  si  in  meo  munere  fungendo  sermone 
simplicissimo  et  prorsus  incompto  utar:  nam  relatorem 
ago,  et  non  oratorem.  Indulgete  mihi  porro,  si  nimium 
(juandoque  laudatorem  schematis  reformati,  prout  iacet. 


agere  vobis  videar.  Liceat  mihi  hoc  liberrime  facere: 
nam  non  est  ex  horto  flosculus  ille  meo.  In  hoc 
verum  est  verbum : alii  laboraverunt,  et  ego  in  labores 
eorum  intravi.  lam  ad  rem. 

Suffragia  iam  danda  sunt  de  prima  parte  capitis 
primi,  quod  agit  de  Deo  rerum  omnium  creature,  et 
de  secunda  eiusdem  capitis  parte,  et  de  canonibus  huic 
capiti  adnexis.  Cum  emendationes  hand  paucae  pro- 
positae fuerint  ad  triplicem  hanc  partem ; etiam  relatio 
mea  debet  esse  triplex.  Ergo  deveniamus  ad  primam 
paragraphum  capitis  primi,  quae  agit  de  Deo  uno, 
vivo  et  vero. 

Ut  iam  dixi,  etiam  de  hac  parte  paragraphi  primae 
plures  emendationes  sunt  propositae.  Forsitan,  Rrhi  Pa- 
tres, textum,  prouti  iacet,  benigniori  animo  suscipietis, 
si  texturam  huius  paragraphi  vobis  ante  oculos  ponam. 
Ecce  series  sententiarum.  Paragraphus  prima  incipit 
solemni  confessione  fidei  in  Deum,  ubi  simul  adduntur 
ista  nomina  Dei,  quibus  sacra  Scriptura  saepissime 
utitur,  cum  Deum  verum  designat,  oppositum  diis 
falsis  gentium.  Proinde  solemnis  haec  confessio  „sancta 
romana  catholica  Ecclesia  credit  et.  confitetur,  unum 
esse  Deum  verum  et  vivum,  creatorem  coeli  et  terrae, 
omnipotentem , providentissimum“  : virgula  seu  semi- 
comma  hie  fuit  omissum.  Post  hanc  solemnem  pro- 
fessionem  fidei  pergit  schema  reformatum  dicendo  quid 
sit  Deus.  Omnis  res,  ut  nostis,  definitur  duplici  ratione, 
et  quidem  dicendo,  quid  sit  in  se  et  quomodo  distin- 
guatur  ab  aliis.  Eamdem  hanc  methodum  secutum 
est  etiam  schema  reformatum;  et  proinde  in  sequen- 
tibus  prime  agitur  quid  sit  Deus  in  se,  et  ponuntur 
omnia  ilia  attributa  divina,  quae  dicuntur  a theologis 
constitutiva  essentiae  divinae.  Sed  ponuntur  etiam 
haec  sola  et  non  alia;  et  proinde  dicitur  „aeternum, 
immensum,  intellectu  ac  voluntate  omnique  perfectione 
infinitum.  “ Haec  enim  attributa  divina  sunt  ilia, 
quibus  essentia  divina  nostro  concipiendi  modo  con- 
stituitur. 

In  secunda  parte  huius  paragraphi  dicitur  de  distinc- 
tione  Dei  ab  universitate  rerum  et  quidem  duplici 
modo,  dicendo  hanc  distinctionem  primo  esse  essentia- 
lem  et  secundo  infinitam.  Ut  patent  differentiara  Deum 
inter  ac  mundum  esse  essentialem,  dicitur  quod  essentia 
Dei  est  una,  singularis,  simplex  omnino  et  incommu- 
tabilis  substantia:  tali  enim  ratione  essentia  divina  ab 
rerum  universitate  distinguitur  essentialiter.  Deinde 
pergit  schema  reformatum  dicendo,  differentiam  inter 
Deum  et  mundum  esse  non  solummodo  essentialem, 
sed  infinitam,  et  quidem  ex  eo  quia  Deus  est  ex  se 
et  per  se  perfectissimus  et  beatissimus,  et  creatura 
nulla  ratione  indigens;  et  deinde  quia  reapse  est  in- 
effabiliter  excelsus  super  omnia,  quae  praeter  ipsum 
sunt  et  concipi  possunt. 

Haec,  Patres  Rmi,  est  series  sententiarum:  et  qui- 
dem fateor  texturam  huius  paragraphi  esse  talem,  ut 
nec  verbulum  abundet,  nec  verbulum  desit.  Cum  iam 
de  ipso  schematis  reformati  textu  ea  ])rotulerim,  quae 


103 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


104 


mihi  necessaria  videbantur;  veniamus  ad  emendationes 
huius  primae  paragraph!. 

Emendatio  P.  Haeremus,  Emi  Patres,  in  ipso 
portu,  ne  possimus  vela  dare  ventis  et  petere  in  altum. 
Unus  e rmis  et  veneratissimis  Patribus  vult,  ut  ab 
initio  huius  paragraph!  omittatur  „romana  Ecclesia“ 
et  dicatur  solummodo:  sancta  catholica  Ecclesia.  Emus 
auctor  huius  schematis  hanc  emendationem  proposuit 
ea  ex  causa,  quia  alias  sub  „ Ecclesia  romana  catholica" 
intelligi  posset,  per  sinistram  utique  interpretationem, 
ecclesia,  quae  est  in  alma  Urbe,  ecclesia  matrix  et 
princeps  omnium  ecclesiarum.  Deputatio  de  fide  huic 
emendationi  non  accessit.  Nam  in  verbis  ipsis  certe 
nihil  invenitur,  quod  hanc  sinistram  interpretationem 
admitteret.  Verissima  essent  quae  rmus  auctor  huius 
emendationis  protulit,  si  iam  antea  de  Ecclesia  catho- 
lica simpliciter  sermo  fuisset,  et  si  deinde  post  maius 
vel  brevius  intervallum  diceretur  et  sermo  institueretur 
de  sancta  romana  catholica  Ecclesia.  Sed  quum  hie 
simpliciter  incipiatur  a sancta  romana  catholica  Ecclesia, 
tabs  sinistra  interpretatio  saltern  per  verba  non  iusti- 
ficatur.  • 

Emendatio  2^  Alius  rniorum  Patrum  proposuit 
ut  verba  „ romana  catholica  Ecclesia"  transfer  an  tur, 
ita  ut  legatur:  catholica  atque  romana  Ecclesia;  vel 
si  hoc  sacrae  Synodo  non  placeret,  ut  saltern  inter 
vocem  romana  et  catholica  virgula  poneretur.  Quod 
primam  emendationem  attinet,  etiam  hanc  Deputatio 
de  fide  non  approbavit:  nam  sinistra  ilia  interpretatio, 
de  qua  prolocutus  est  rihus  auctor  huius  emendationis, 
tunc  locum  habere  videretur,  si  diceremus  sancta  romano- 
catholica  Ecclesia.  Nam  haec  vox  romano- catholica 
innuere  videretur  speciem  quamdam  catholicae  Ecclesiae ; 
ita  ut  romano  - catholica  Ecclesia  opponatur  ecclesiae 
forsan  anglo-catholicae  vel  alii.  Sed  verba,  prouti 
iacent,  iterum  sensum  hunc  sinistrum  non  admittunt; 
et  quod  ipsam  emendationem  attinet,  certe  dici  vix 
posset:  catholica  atque  romana  Ecclesia;  quia  taliter 
catholica  et  romana  Ecclesia  tamquam  partes  Ecclesiae 
considerari  possent,  quod  utique  est  falsissimum.  Sed 
nihil  obstat  quod  ad  omnem  sinistram  interpretationem 
amovendam  inter  vocem  romana  et  catholica  ponatur 
virgula;  et  proinde  textus  sonet:  sancta  romana,  catho- 
lica Ecclesia. 

Venimus  iam  ad  emendationem  tertiam.  Emen- 
datio 3*^  concernit  totam  paragraphum  primam,  et  a 
verbis  schematis  reformat!  tantum  recedit,  ut  emendatio 
ista  aut  integra  sit  accipienda,  aut  integra  reiicienda: 
et  si  haec  emendatio  a s.  Synodo  seu  general!  Con- 
gregatione  acceptaretur,  deinde  omnes  reliquae  emen- 
dationes propositae  ad  primam  paragraphum  huius 
capitis,  imo  etiam  ipse  textus  schematis  reformat! 
prorsus  evanescerent  et  interciderent , et  nil  amplius 
suffragia  hac  de  re  essent  petenda.  Sed  Deputatio 
de  fide  hanc  tertiam  emendationem  admittendam  esse 
non  censet,  et  quidem  ex  eo:  ut  enim  omnia  vera,  imo 
verissima  sint,  quae  in  liac  emendatione  proferuntur. 


a tamen  non  tarn  presse  sunt  opposita  erroribus  nostri 
temporis,  praecipue  pantheismo.  Et  cum  Concilium 
utique  id  intendat  proponendo  doctrinam  catholicam, 
ut  obluctetur  erroribus  temporis;  Deputatio  de  fide  eo 
debebat  devenire,  ut  hanc  emendationem  reproharet. 
Auctor  huius  emendationis  in  fine  etiam  addit  de- 
testationem  et  damnationem  verbis  conceptam  contra 
atheismum,  pantheismum,  materialismum  etc.  Sed  non 
patet  utrum  haec  damnatio  sit  apponenda  statim  post 
primam  paragraphum,  aut  post  finem  capitis  primi: 
puto  quod  auctor  huius  schematis  voluerit  apponere 
talem  detestationem  post  finem  capitis  primi,  et  pro- 
inde convenire  cum  alio  riho  Patre,  qui  similem  emen- 
dationem proposuit  de  qua  serius. 
b Emendatio  4^  concernit  totam  primam  partem  huius 
paragraph!  primae,  scilicet  ubi  agitur  de  Deo  in  se  post 
confessionem  solemnem  fidei  in  Deum.  Haec  emen- 
datio iterum  tabs  est,  ut  omnem  omnino  et  non  solum- 
modo, ut  video,  primam  partem,  sed  omnem  paragra- 
phum primam  concernat,  ita  quidem  ut  si  haec  emenda- 
tio acceptaretur,  iuxta  hanc  emendationem  prima  tota 
paragraphus  esset  componenda.  Sed  Deputatio  de  fide 
credidit  hanc  emendationem  non  posse  admitti:  continet 
enim  enumerationem  vel  maxime  attributorum  divino- 
rum  turn  absolutorum  turn  etiam  relativorum,  seu  turn 
immanentium  turn  etiam  transitivorum.  Sed  Deputation! 
non  ea  mens  fuit  enumerare  attributa  divina,  sed  defi- 
nire  essentiam  divinam:  proinde  solummodo  assumere 
p in  textum  sola  ilia  attributa,  quae  sunt  constitutiva 
essentiae  divinae. 

Emendatio  5"',  saltern  in  prima  ipsius  parte  usque 
ad  vocem  providissimum  (pag.  6 bn.  1),  continet  enu- 
merationem attributorum  divinorum,  et  quidem  ita  fac- 
tam,  ut  omnia  ista  attributa  iusto  ordine  sint  disposita. 
Sed  iam  dixi,  non  agitur  iuxta  mentem  Deputationis 
hac  in  parte  de  enumeratione  omnium  attributorum 
divinorum,  sed  solummodo  de  iis  attributis,  quae  nostro 
concipiendi  modo  constituunt  essentiam  divinam.  Se- 
cunda  pars  huius  emendationis,  incipiens  a verbis:  qui 
cum  sit  una,  prorsus  convenit  cum  textu  schematis 
reformat!:  proinde  seorsum  suffragia  de  hac  secunda 
parte  emendationis  quintae  non  sunt  roganda. 

Emendatio  6*^.  Auctor  huius  emendationis  censuit 
^ vocem  illam  creatorem  bn.  4 § 1 „creatorem  coeli  et 
terrae"  vocem  illam  posse  omitti  tanquam  supervacaneam. 
Sed  non  possum  accedere  etiam  nomine  Deputationis 
huic  opinion!,  Eihi  Patres:  nam  nomen  creatoris  per- 
tinet,  iuxta  morem  loquendi  sacrae  Scripturae  de  Deo, 
ad  nomina  frequentissima  Dei:  et  proinde  cum  ab 
initio  huius  paragraph!  sit  solemnis  confessio  fidei  in 
Deum,  additis  nominibus  divinis,  quibus  sacra  Scrip- 
tura  saepissime  utitur,  etiam  nomen  creatoris  non 
poterit  deleri.  Aba.  etiam  accedit  causa:  quia  per  hoc 
nomen  creatoris  Deus  etiam  vel  maxime  distinguitur  a 
rebus  creatis. 

Emendatio  7®.  Unus  rmorum  Patrum  putabat  ad 
vocem  creatorem  addendum  esse  Dominum,  scilicet  di- 


105 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  I.  schemat.  const,  de  fide  cath. 


106 


cendo,  unum  esse  Deum  verum  et  vivum  creatoreni 
et  Dominum  coeli  et  terrae.  Haec  emendatio  iure  merito 
potest  admitti. 

Emendatio  S"',  In  ista  emendatione  agitur  de  verbo 
„providissimum“  in  lin.  6 § 1.  Auctor  hums  emen- 
dationis  non  solummodo  fusius  explicat  attributum 
'providissimum ; sed  etiam  vult  ae  desiderat,  ut  appo- 
natur  tertia  quaedam  paragraphus  ad  primum  caput, 
quae  agere  debeat  de  providentia  et  de  praescientia 
Dei:  et  Deputatio  banc  emendationem  admittendam 
esse  censuit,  et  quidem  duplici  ex  ratione.  Primo 
quidem  ex  ratione  formali,  scilicet  vox  „ providissimum", 
prouti  habetur  in  schemate  reformato,  postmodum  de- 
mum  fuit  introducta:  et  ingenue  fatear,  turbat  aliquan- 
tulum  seriem  sententiarum ; proinde  longe  melius  esset 
hie  omittere  verbum  seu  vocem  „ providissimum  “ , et 
deinde  instar  tertiae  partis  seu  tertiae  paragraphi  appo- 
nere  istam  emendationem  de  providentia  et  praescientia 
Dei.  Deputatio  banc  emendationem  ea  etiam  ex  causa 
admittendam  esse  censuit,  quia  reapse  multis  in  locis 
videtur  dubitari  etiam  a theologis,  utrum  Deus  reapse 
praesciat  futura  contingentia , id  est  futura  libera: 
proinde  certe  non  abs  re  erit  doctrinam  certissimam, 
imo  doctrinam,  quae  certe  est  de  fide,  proponere,  quod 
Deus  est  providissimus  et  praesciens  futura  etiam  con- 
tingentia et  libera.  Solummodo  Deputatio  de  fide  offen- 
debatur  verbis  ultimis  huius  emendationis,  quae  erant 
paululum  duriuscula:  et  proinde  conventione  facta  cum 
auctore  huius  emendationis,  haec  emendatio  sequenti 
tenore  acceptanda  suffragiis  vestris,  Rmi  Patres,  pro- 
ponitur,  scilicet:  TJniversa  vero,  quae  condidit  Deus, 
providentia  sua  tnetur  atqiie  guhernat  attingens  a fine 
usque  ad  finem  fortiter,  et  disponens  omnia  suaviter  * .* 
nuda  siquidem  et  aperta  sunt  ocuUs  eius  omnia,  etiam  ea 
quae  libera  creaturarum  actione  fixdura  sunt.  De  reliquis 
omnibus  in  hac  denuo  emendata  propositione  relicta 
sunt,  quae  dubium  nullum  faciunt,  scilicet,  quod  Deus 
prospiciat  praeterita  et  futura  etiam  necessaria  et  con- 
tingentia. Omnia  ista  saltern  indirecte  et  implicite  in 
verbis:  etiam  ea  quae  libera  etc.  continentur. 

Emendatio  9^  Auctor  huius  emendationis  rihus 
vult,  ut  deleantur  verba  „aeternum  et  immensum. “ 
Sed  iuxta  mentem  Deputationis  nullatenus  deleri  pos- 
sunt,  quia  pertinent  ad  attributa  constitutiva  essentiae 
divinae. 

Emendatio  10^  In  hac  emendatione  nullus  locus 
est  suffragiis,  quia  solummodo  continet  desiderium  et 
non  positionem  verbis  conceptam:  ac  proinde  potest 
simpliciter  deleri. 

Emendatio  IP.  Auctor  rrhus  huius  emendationis 
post  verbum  „ immensum"  vult  addi  incompreJiensibilem. 
Deputatio  de  fide  hanc  emendationem  admittendam 
esse  censuit,  quamvis  non  sit  omnino  necessaria.  Nam 
quod  Deus  sit  incomprehensibilis,  etiam  continetur  in 
fine  huius  paragraphi,  cum  dicitur  Deum  esse  ineffa- 


‘ Sap.  8,  1. 


biliter  excelsum  prae  omnibus,  quae  praeter  ipsum 
sunt  et  concipi  possunt. 

Emendatio  12^  Rihus  auctor  huius  emendationis 
postulat,  ut  post  verbum  „ infinitum",  lin.  8,  addatur: 
scientem  omnia  turn  praeterita  tuxn  fiutura,  turn  necessaria 
turn  contingentia.  Sed  huic  desiderio  iam  satisfactum 
esset,  si  a Congregatione  generali  acceptaretur  emen- 
datio octava,  de  qua  nuper  dixi. 

Pervenimus  iam  ad  partem  secundam  primae  para- 
graphi, quae  pars,  ut  nostis,  Rmi  Patres,  edicit  quo- 
modo  Deus  distinguatur  a rerum  universitate , et  qui- 
dem primo  quod  haec  distinctio  sit  essentialis.  Ad 
hanc  partem  duo,  Rihi  Patres,  postularunt  emenda- 
tione 13^  sub  a et  b quod  tollatur  verbum  „singularis" 
illi  propositioni  „qui  cum  sit  una,  singularis,  simplex 
omnino  substantia".  Sed  nomine  Deputationis  debeo 
intimare  vobis,  Rmi  Patres,  quod  haec  emendatio 
nullatenus  sit  accipienda.  Nam  Deus  seu  divina  sub- 
stantia potest  et  debet  dici  singularis.  Verum  quidem 
est  quod  Deus  non  comprehendatur  sub  specie  seu 
sub  ullo  genere,  sed  quod  sit  supra  omnem  speciem 
et  omne  genus : imo  ut  Patres  loqui  solebant : Deus 
est  supra  omnem  numerum.  Sed  nihilominus  est  sin- 
gularis, et  de  essentia  divina  potest  ac  debet  prae- 
dicari  quod  sit  singularis,  et  quidem  loquendo,  ut 
theologi  aiunt,  per  modum  vel  viam  eminentiae  est 
eminenter  singularis.  Optime  hanc  rem  definit  vene- 
rabilis  Petrus  abbas  Cluniacensis  dicens:  Essentia  di- 
vina singularis  est,  quia  sui  participem  non  patitur: 
et  quia  essentia  divina  ita  singularis  est  ut  participem 
non  patiatur,  essentia  divina  est  non  multiplicabilis, 
proinde  singularis. 

Devenimus  ad  emendationem  sub  a et  b. 

Duo  rmi  Patres  postularunt,  ut  addatur  post  verbum 
„ substantia"  spiritualis,  ita  ut  dicendum  esset  „qui 
cum  sit  una,  singularis,  simplex  omnino  et  incommu- 
tabilis  substantia  spiritualis''^  etc.  Haec  emendatio  si 
placet,  potest  admitti  quamvis  non  sit  omnino  neces- 
saria, cum  dicatur  Deus  substantia  intellectu  ac  volun- 
tate  infinita,  ideoque  simul  enuntietur  quod  sit  sub- 
stantia spiritualis. 

Emendatio  15'^  pag.  8 lin.  11.  Unus  rmorum, 
et  ut  ingenue  fatear,  mihi  amantissimus,  Patrum  pro- 
posuit  ut  non  nude  dicatur  „praedicandus  est  Deus 
ab  hoc  mundo  distinctus",  sed  ut  id  formula  fiat  solem- 
niori,  ita  quidem  ut  dicatur:  credendus  est  vera  et 
firma  fide  ad  salutem  aeternam  prorsxis  et  absolute 
omnibus  hominibus  necessaria.  Sed  nomine  Deputa- 
tionis huic  emendationi  vix  possum  accedere,  quamvis 
non  sim  ex  integro  contrarius,  ac  quidem  ea  ex  causa: 
ad  salutem  implicite.  necessarii  utique  sunt  omnes  ar- 
ticuli  fidei,  et  explicitc  necessarii  sunt  articuli,  qui  sal- 
tern sunt  de  necessitate  medii:  et  ad  hos  articulos 
necessaries  de  necessitate  medii  non  solummodo  per- 
tinet  fides  in  Deum  unum  et  vivum , sed  etiam  in 
alios  articulos  religionis. 

Emendatio  Ifi*"  sub  a.  et  b.  Proponitur  ut  dicatur 


107 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


108 


„praedicandus  est  Deus  a mundo  distinctus“  et  non  ^ 
ab  hoc  mundo.  Et  haec  emendatio  utique  debet  ad- 
mitti,  quia  rem  longe  clariorem  facit. 

Emendatio  17^.  Rinus  auctor  huius  emendationis 
proponit,  ut  deleantur  verba  „re  et  essentia  sed 
utique,  Rini  Patres,  quantum  sapio  et  quantum  capio, 
nullimode  potest  hoc  fieri:  quia,  ut  iam  dixi  cum  de 
serie  sententiarum  locutus  sum,  in  hac  ultima  secunda 
parte  huius  paragraphi  in  parte  priori  describitur  essen- 
tialis  differentia  inter  Deum  et  mundum;  proinde  si  de 
essentiali  differentia  inter  Deum  et  mundum  sermo  est, 
utique  dici  debet  saltern  „essentia“ ; de  „re“  mox  in 
sequenti  emendatione  dicam.  Insuper  idem  rraus  auctor 
vult  addi  ad  vocem  „hoc  mundo  “ qiii  ah  ipso  f actus 
est.  Potest  addi:  sed  utique  cum  de  creatione  in  se-  b 
cunda  paragrapho  huius  capitis  sermo  sit,  certe  neces- 
sitas  nulla  nobis  incumbit  hanc  additionem  admittendi. 

In  sensu  illius  rihi  Patris  haec  additio  quasi  erat 
necessaria,  quia,  ut  serius  audiemus,  vult  omnino  de- 
leri  secundam  paragraphum  huius  capitis : ideo  utique 
in  hac  paragrapho  iuxta  mentem  ipsius  etiam  de  crea- 
tione dicendum  esset. 

Emendatio  18“^  sub  a et  h.  Duo  rmi  Patres  postu- 
larunt,  ut  in  propositione,  ubi  dicitur  Deum  esse  prae- 
dicandum  ab  hoc  mundo  re  et  essentia  distinctum, 
deleatur  vox  ista  prima  re.  Sed  nullam  sufficientem 
causam  invenio,  cur  vocula  ista  deleatur.  Nam  dicimus 
prime  Deum  esse  realiter  distinctum  a mundo  et  pro- 
inde dicimus  re;  sed  progredimur  ulterius  et  dicimus,  ^ 
non  solum  re  sed  etiam  essentia,  et  nescio  cur  climax 
ilia  non  ponatur. 

Emendatio  19“^.  Haec  emendatio  concernit  vocem 
substituendam  vocabulis  „re  et  essentia.  “ Nam  rrhus 
iste  Pater  postulat  non  solum  ut  voces  „re  et  essentia “ 
deleantur,  sed  ut  substituatur : natura  infinite  distinctus. 
Sed  huic  opinioni  adversatur,  quod  de  distinctione  essen- 
tiali Dei  et  mundi  in  hac  parte  paragraphi  sermo  sit. 
Nam  utique  in  Deo  natura,  essentia  et  substantia 
recidunt  in  idem ; sed  multo  clarius  utique  patet  Deum 
essentialiter  distingui  a mundo,  si  dicatur  re  et  essentia 
eum  esse  distinctum,  quam  si  dicatur  eum  esse  distinc- 
tum natura. 

Emendatio  20^  vult  quod  dicatur  pro  „ex  se  bea-  ^ 
tissimus“  per  se  heatissimus.  Quidquid  placuerit  hoc 
ponatur. 

Emendatio  2P  vult  praemitti  verbis  „in  se  et  ex 
se  beatissimus“  verba:  ante  idlius  creaturae  existentiam. 
Haec  emendatio  iuxta  mentem  quidem  rmi  proponentis 
erat  necessaria,  quia  ut  iam  dixi,  iste  rmus  vult,  ut  doc- 
trina  de  creatione,  quae  continetur  paragrapho  secunda 
capitis  primi,  omnino  deleatur.  Sed  cum  de  creatione 
in  posteriori  parte  paragraphi  sermo  sit,  per  se  patet 
quod  Deus,  cum  sit  heatissimus  in  se  et  per  se,  hoc 
idem  est:  ante  ullius  creaturae  existentiam. 

Hae  sunt  emendationes , et  haec  sunt  quae  vobis, 
Rmi  Patres,  proponenda  liabui  nomine  Deputationis, 
ut  vobis  pateat  quid  Deputatio  de  emendationibus 


senserit.  Sed  Deputatio  proponit  et  s.  Synodus  dis- 
ponit. 

Hac  prima  suae  relationis  parte  expleta,  rraus  Relator  ex 
ambone  descendit,  siquidem  emi  Praesides  hoc  ordine  proceden- 
dum  censuerunt,  ut  absoluta  prima  parte  sermonis  a R.  D.  Bri- 
xinensi  Episcopo  relatore  habiti,  suffragia  exquirerentur  de  emen- 
dationibus, quae  referebantur  ad  primam  paragraphum;  absoluta 
secunda  parte,  suffragia  exquirerentur  de  emendationibus,  quae 
referebantur  ad  secundam  paragraphum ; absoluta  vero  tertia 
parte,  suffragia  exquirerentur  de  emendationibus,  quae  ad  canones 
referebantur.  Itaque  emus  Praeses  haec  est  alloquutus: 

„Rfhi  Patres,  procedamus  nunc  ad  actum  ferendi 
„ suffragia  de  iis  emendationibus,  quae  ad  hanc  partem 
„ primi  capitis  cum  suis  canonibus  pertinent.  Singulas 
„autem  emendationes,  de  quibus  suffragia  exquirentur, 
„R.  D.  Subsecretarius  ante  ipsum  actum  ferendi  suf- 
„fragia  ex  ambone  recitabit.  Itaque  R.  D.  Subsecre- 
„tarius  ascendat  ambonem  et  primam  emend  ationem 
„legat.“ 

’ Quod  ipse  exequens  emendationem  perlegit,  quae  in  relativo 
folio  inscripta  est  § 1.  n.  1. 

„Proponitur  ut  initio  capitis  primi  simpliciter  dica- 
„tur:  Sancta  catholica  Ecclesia  credit  et  confitetur  unum 
„esse  etc.“ 

Turn  emus  primus  Praeses  Patres  in  hunc  modum  inter- 
rogavit : 

„Rfhi  Patres  qui  huic  emendationi  modo  lectae 
„assentiuntur,  nunc  surgere  et  tamdiu  stare  debent, 
„ donee  satis  constet  de  maiori  vel  minori  suffragiorum 
„numero  pro  hac  emendatione." 

Et  paucissimis  surgentibus,  primus  Praeses  ait: 

„Evidens  est,  quod  longe  maior  Patrum  pars  huic 
„ emendationi  contradicat.  “ 

Dein  his  verbis  Patres  interrogavit  de  suffragiis  secunda 
vice  dandis : 

„Iam  vero  iuxta  normam  praescriptam  necessarium 
„est,  ut  de  eadem  emendatione  exquiratur,  qui  Patres 
„eamdem  reprobandam  censeant.  Itaque  nunc  ii  rmi 
„ Patres,  qui  huic  eidem  emendationi  contradicunt  sur- 
„gere  debent,  ac  tamdiu  stare,  donee  satis  constet  de 
„ maiori  vel  minori  suffragiorum  numero  contra  hanc 
„ emendationem." 

Et  surgentibus  Patribus  pene  omnibus,  rinus  primus  Praeses 
addidit : 

„Iterum  evidens  est,  longe  maiorem  Patrum  partem 
„huic  emendationi  contradicere.  Et  idcirco  ex  utroque 
„experimento  constat  primam  hanc  emendationem  a 
„Concilio  fuisse  reiectam.  “ 

De  emendatione  secunda  suffragia  deinceps  rogata  sunt.  Et 
quoniam  duplici  constat  parte ; prima  pars,  qua  nimirura  proponi- 
tur,  ut  in  capite  prime  legatur:  catholica  atque  romana  Ecclesia, 
eadem  I'atione  ac  prima  emendatio  reiecta  est  a Patribus  eadem 
omnino  forma  bis  interrogatis.  Secunda  vero  pars  ubi  legitur: 
Sin  autem  non  placuerit  Patribus,  ut  saltern  comma  interpotiatur 
inter  verba  romana  et  catholica,  cum  suffragiis  Patrum  subiecta 
est,  non  eumdem  consensum  invenit:  sed  cum  plures  et  stantes 
et  sedentes  essent , Scrutatores  suffragiorum  vocati  sunt , ut  et 
stantes  et  sedentes  numerarent.  Quod  dum  fieret,  plures  ex  rmis 
Patribus  Praesides  rogarunt,  ut  quoad  propositionem  hanc  suspen- 


109 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  I.  schernat.  const,  de  fide  cath.  Snflfragia  de  iisdem. 


110 


derentur  suffragia,  ut  interim  collatis  consiliis  obtineri  consensus 
facilius  posset.  Postulationi  buic  Praesides  annuerunt,  et  per  Sub- 
secretarium  indixerunt  suspensionem  suffragiorum  circa  buiusmodi 
propositionem , et  declararunt  actum  ferendi  suffragia  in  sequenti 
die  habendum  esse. 

De  tertia  emendatione  eadem  methodo  Patres  interrogati  sunt, 
et  uno  tantum  excepto  convenerunt  in  ea  reiicienda.  Similiter 
quartam  et  quintam  fere  omnes  reiecerunt.  Sextam  omncs  reiece- 
runt,  uno  tantum  cxcepto.  Septimam  fere  omnes  approbarunt.  Oc- 
tavam  fere  omnes  approbarunt,  iuxta  modum  a relatore  proposi- 
tum,  ut  nimirum  post  verba  Sap.  8,  1 dicatur;  Nuda  siquidem  et 
aperta  sunt  oculis  eius  omnia,  etiam  ea,  quae  libera  actione  creatu- 
rarum  futura  sunt.  Nona  cunctis  suffragiis  reiecta  est.  De  decima 
suffragia  exquisita  non  sunt,  qnia  simplex  desiderium  exbibet.  Un- 
decimam  fere  omnes  admiserunt.  Decima  secunda  suffragiis  subiecta 
non  est,  quia  in  admittenda  octava  iam  provisum  fuerat.  Decimam 
tertiam  {a  et  b)  fere  omnes  reiecerunt.  Decimam  quartam  {a  et  b) 
fere  omnes  admiserunt.  Decima  quinta  cunctis  suffragiis  reiecta 
est.  Decimam  sextam  {a  et  b)  fere  omnes  probarunt.  Decima 
septima  cunctis  suffragiis  reiecta  est.  Decimam  octavam  {a  et  b) 
fere  omnes  reiecerunt.  Decima  uona  cunctis  suffragiis  reiecta  est. 
Vicesimam  longe  maior  Patrura  pars  reiecit.  Vicesimam  primam 
fere  omnes  reiecerunt. 

Turn  rnius  Episcopus  Brixinensis  iterum  ad  ambonem  voca- 
tus  est,  ut  de  secunda  paragrapho  dicti  capitis  et  de  propositis 
emendationibus  relationem  faceret. 

IIELATIO 

R.  P.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Eminentissimi  et  Reverendissimi  Patres 

Devenimiis  iam  ad  partem  sen  ad  paragraphum 
secundam  primi  capitis.  Agit  de  creatione  et  quidem 
sub  duplici  respectu : prime  agit  de  actii  creationis, 
et  postmodum  de  efFectu.  De  actu  creationis  habet 
haec  verba:  „Hic  solus  verus  Deus  bonitate  sua  et 
omnipotenti  virtute,  non  ad  augendam  suam  beatitudi- 
nem,  nec  ad  acquirendam  sed  ad  manifestandam  per- 
fectionem  suam,  per  bona  quae  creaturis  impertitur, 
liberrimo  consilio,  simul  ab  initio  temporis  utramque 
de  nihilo  condidit  creaturam.“ 

Quod  ad  primam  partem  attinet,  iterum  constat 
ex  duabus  partibus  subordinatis,  scilicet  prime  affertur 
doctrina  catholica  de  actu  creationis  qualis  est  in  se, 
deinde  in  oppositione  ad  errores  nostri  temporis.  Ad 
priorem  partem  pertinent  verba:  „ Solus  verus  Deus 
bonitate  sua  et  omnipotenti  virtute,  non  ad  augendam 
suam  beatitudinem,  nec  ad  acquirendam  sed  ad  mani- 
festandam perfectionem  suam,  per  bona  quae  creaturis 
impertitur" ; ad  posteriorem  partem,  scilicet  oppositam 
erroribus  nostri  temporis , qui  ferme  omnes  aut  ex 
pantheismo  aut  saltern  ex  affini  ipsius  systemate  deri- 
vantur,  apponuntur  verba  ultima  huius  prirnae  partis 
scilicet  „ liberrimo  consilio"  et  „ex  nihilo  simul  ab 
initio  temporis".  Quoad  iterum  priorem  partem  attinet, 
scilicet  doctrinam  ipsam  qualis  est  in  se,  exponitur 
primo  motivum  creationis,  scilicet  „ bonitate",  deinde 
causa  efficiens  creationis  „ omnipotenti  virtute",  et  de- 
mum  finis  creationis  „non  ad  augendam  suam  beati- 
tudinem, nec  ad  acquirendam  sed  ad  manifestandam 
perfectionem  suam,  per  bona  quae  creaturis  impertitur". 
Quod  ad  posteriorem  partem  attinet  huius  primi  incisi, 
scilicet  quatenus  doctrina  sana  do  creatione  opponitur 


erroribus  nostri  temporis,  nihil  est  addendum:  contra 
hos  errores  enim  vel  maxime  militant  verba  „ex  liber- 
rimo consilio"  et  „ex  nihilo". 

Quoad  postea  secundam  partem  huius  paragraphi 
attinet,  agit  ut  iam  dixi  de  efFectu  creationis ; et  efFectus 
creationis  constat  in  conditis  creaturis,  scilicet  creatura 
spirituali  et  corporali,  id  est  angelica  vel  mundana,  et 
ex  humana  quasi  communi  ex  spiritu  et  corpore  con- 
stituta.  Haec  est,  Rnii  Patres,  series  sententiarum, 
utique  inter  se  intime  connexa. 

Iam  devenimiis  ad  emendationes.  Prima  emendatio 
proponitur  sub  numero  22°,  et  haec  immutatio  spectat 
non  solum  ad  formam  propositam,  sed  ad  materiam 
substratam  ipsam : rmus  enim  auctor  huius  emendationis 
vult,  ut  de  creatione  in  hac  secunda  paragrapho  nil 
dicatur,  cum  desuper  iam  in  prima  paragrapho  satis 
dictum  fuerit;  et  loco  creationis  vult,  ut  agatur  de  con- 
servatione  et  de  concursu  Dei  cum  suis  creaturis. 
Deputatio  huic  emendationi  accedere  non  potest.  Et 
quidem  primo  ea  non  sunt  vera  et  satis  fundata,  quae 
rrhus  auctor  huius  emendationis  obiecit:  nam  in  prima 
paragrapho  reapse  de  creatione  ipsa  nil  occurrit;  solum- 
modo  quatenus  Deus  est  distinctus  a creaturis,  utique 
hae  in  prima  paragrapho  commemorantur.  Et  in- 
super,  quamvis  omnia,  quae  auctor  proponit,  in  se  sint 
verissima  et  etiam  pulcherrima , ut  ingenue  fatear ; 
tamen  Deputatio  de  fide  credidit  hanc  emendationem 
non  posse  proponi  Congregationi  generali , quia  est 
materia  utique  gravissima,  quae  conciliariter  tractata 
non  fiiit:  nam  non  invenitur  neque  in  primo  schemate, 
neque  in  schemate  reformato,  nec  etiam  unus  rmorum 
Patrum  de  hac  emendatione  proposita  sententiam  suam 
in  Congregatione  generali  protulit.  Ergo  reiiciendam 
censet  hanc  emendationem  Deputatio  de  fide. 

Pervenimus  iam  ad  emendationem  23““  quae  agit  de 
fine  creationis.  Indulgete  mihi,  Rmi  Patres,  ut  hac  in 
re  utique  gravissima  paululum  immorer.  Clarissimus 
et  rmus  auctor  huius  emendationis  primo  omnium  bene 
distinxit  inter  finem  creatoris  et  finem  creaturae,  seu, 
ut  scholastici  dicunt,  inter  finem  operands  et  finem 
operati.  Proinde,  cum  ipse  solummodo  de  fine  crea- 
toris sermonem  instituerit  ac  desuper  emendationem 
proposuerit,  etiam  ego  solummodo  immorabor  discu- 
tiendo  fini  huic  ex  parte  operands.  Alius  rmus  Pater 
utique  etiam  locutus  est  de  fine  operati  seu  de  fine 
creaturae  seu  creati;  sed  hac  de  re  sermo  recurret  in 
can  one  IV,  ubi  emendationem  rmus  iste  Pater  propo- 
suit.  Ergo  liceat  mihi  saltern  paucissimis  verbis  ea 
ju’oferre,  quae  de  fine  creatoris  seu  de  fine  operands 
sentiam.  Dice,  quae  sentiam:  nam  Deputatio  de  fide 
quidem  emendationem  reiecit , sed  debeo  fateri  quod 
propter  angustiam  temporis  res  non  eo  studio  ac  dili- 
gentia  fuerit  discussa,  qualis  optanda  fuisset:  proinde 
})0ssum  proponere  solummodo  ea  quae  sentio. 

Si  de  fine  creationis  seu  de  fine  creatoris  potius  sermo 
est,  iuxta  nostrum  concipiendi  modum  debemus  tres 
in  Deo  causas  distinguere,  scilicet  causam  exemplarem. 


Ill 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


112 


causam  raoventem  et  causam  efficientem.  Causa  exem-  a 
plaris  est  essentia  Dei  in  quantum  est  iiuitabilis  ad 
extra:  hinc  creatio  est  quaedam  imitatio  Dei  ad  extra, 
quaedam  manifestatio  eius  serapiternae  virtutis  et  boni- 
tatis,  sicut  dicit  Apostolus  in  epistola  ad  Hebraeos. 
Hanc  manifestationem  Deus  in  creando  non  potest  non 
velle,  non  potest  non  intendere;  nam  est  actui  ipsi 
immanens,  qui  se  habet  ex  parte  obiecti,  ut  dicunt 
scholastici:  ideo  iure  infertur,  manifestationem  perfec- 
tionis  divinae  finem  creationis  esse  ex  parte  creantis; 
sed  in  quantum  res  considerantur  in  causa  exemplari, 
sunt  solummodo  creabiles  et  possibiles.  Nam  cum  Deus 
sit  in  se  et  ex  se  infinite  perfectus,  imo  abyssus  per- 
fectionis;  haec  perfectio  creando  non  augetur  et  non 
creando  non  imminuitur.  Ut  ergo  res  possibiles  seu 
creabiles  reapse  creentur,  recurrendum  est  ad  causam 
moventem  seu  impellentem,  ut  Catechismus  Romanus 
loquitur:  haec  causa  movens  est  bonitas  Dei  quatenus 
Deus  est  non  solummodo  imitabilis  sicut  in  causa 
exemplari,  sed  etiam  summe  communicativus  seu,  ut 
s.  Thomas  loquitur,  summe  diffusivus  sui  ipsius.  Haec 
bonitas  Dei,  ut  Catechismus  dicit,  impellit,  ut  ea  vo- 
caret  ad  esse  quae  non  erant,  et  quidem  non  ea  ex 
causa  ut  finem  aliquem  assequeretur,  quod  contra- 
diceret  summo  agenti  Deo;  sed  ut  bona  sua  communi- 
caret,  seu  ut  immensae  bonitatis  suae,  sicut  in  emen- 
datione  habetur,  inefFabiles  divitias  liberali  sua  muni- 
ficentia  effunderet  per  bona  creaturis  impertita.  Tertia 
demum  causa  consideranda  in  Deo  est  causa  efficiens, 
et  haec  est  omnipotentia  Dei,  seu  omnipotens  eius 
voluntas  ac  virtus.  lam  videtis,  Rihi  Patres,  cur 
Deputatio  de  fide  hanc  emendationem  suam  facere  non 
potuerit,  quia  in  hac  emendatione  sermo  est  solum- 
modo de  fine  movente,  non  vero  de  fine,  qui  descendit 
ex  causa  exemplari.  Et  proinde  iure  merito  in  sche- 
mate  nostro  dictum  est,  Deum  creasse  non  ad  augen- 
dam  suam  beatitudinem,  nec  ad  acquirendam,  sed  ad 
manifestandam  perfectionem  suam  per  bona  quae  crea- 
turis impertitur. 

Emendatio  24^.  In  hac  emendatione  proponitur, 
addi  debere  vocem  communicandam  post  manifestandam 
in  lin.  21  [p.  71.  1.  ab  inf.  3.];  sed  Deputatio  hanc  ad- 
ditionem  non  accepit,  et  quidem  ex  eo,  quia  in  sequen- 
tibus  „per  bona,  quae  creaturis  impertitur"  utique  idem 
continetur,  quod  auctor  huius  emendationis  proposuit. 

Emendatio  25^  Proponitur  in  ista  emendatione,  ut 
verba  delean tur  „per  bona  quae  creaturis  impertitur". 
Sed  haec  verba  debent  rnanere,  quia  designant  finem 
creationis,  qui  descendit  ex  causa  movente  Dei.  Solum- 
modo deberent  tolli,  si  vicesima  tertia,  de  qua  pridem 
loquutus  sum,  acceptaretur  a Congregatione  generali. 

Emendatio  26^.  In  hac  emendatione  proponitur, 
quod  verbis  „liberrimo  consilio"  substituantur : nulla 
necessitate,  vel  nulla  interveniente  necessitate,  sed  secun- 
dum 'propositum  voluntatis  suae.  Distinguitur  haec 
emendatio  a schemata  solummodo  in  eo,  quod  res  non 
solum  positive  enuntietur,  scilicet  liberrimo  consilio: 


sed  etiam  negative , scilicet  nidla  necessitate.  Sed 
Deputatio  nullam  videt  sufficientem  causam,  cur  etiam 
negative  ista  verba  ponantur,  cum  in  positivis  utique 
contineantur : et  ultima  verba  huius  emendationis  : 
secundum  propositum  voluntatis  suae,  solummodo  verbis 
differunt  ab  iis,  quae  in  schemate  proponuntur. 

Emendatio  27^.  Rihus  auctor  huius  emendationis 
proponit  addendam  ad  finem  huius  capitis  quamdam  de- 
testationem  contra  impios  nostri  temporis  errores  circa 
Deum  et  Dei  opus  creationis.  Quoad  hanc  emendatio- 
nem attinet,  forsitan  optimum  erit  de  hac  emendatione 
sutfragia  rogari  turn,  cum  de  canonibus  huic  capiti  ap- 
positis  aliquid  a Congregatione  generali  definitum  fuerit. 
Si  enim  canones  ibidem  non  acceptarentur  et  quidem  in 
b forma  qualiscumque  fuerit,  tunc  utique  talis  detestatio 
horum  errorum  et  damnatio  locum  habere  deberet. 
Ergo  rogo  ut  de  hac  ultima  emendatione  turn  demum 
suffragia  Patrum  postulentur,  cum  ad  finem  pervene- 
rimus.  Tunc  enim  aut  verba  ista  forsitan  superflua 
apparebunt,  aut  si  canones  non  fuerint  a Congregatione 
generali  acceptati,  tunc  omnino  talis  damnatio  erit 
necessaria. 

Expleta  hac  altera  relationis  parte,  iuxta  methodum  ac  for- 
mam  superius  expositain,  suffragia  Patrum  exquisita  sunt  quoad 
emendationes  propositas  circa  secundam  paragraphum.  Et  emen- 
dationem vicesimam  secundam , vicesimam  tertiam , vicesimam 
quartam , vicesimam  quintam  et  vicesimam  sextam  fere  omnes 
reiecerunt.  Quoad  vicesimam  septimam  vero  suffragia  suspensa 
sunt,  ut  interim  de  canonibus  ageretur. 

Post  haec  rmus  Brixinensis  iterum  ambonem  ascendit , et 
c nomine  Deputationis  de  emendationibus  propositis  circa  canones 
relationem  fecit,  quae  sequitur. 

RELATIO 

R.  F.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Pervenimus  iam  ad  canones  relates  ad  hoc  caput 
primum.  Circa  explicationem  horum  canonum  nihil 
est  afferendum,  ac  statim  ad  ipsas  emendationes  pro- 
gredimur. 

Emendatio  28'*.  In  hac  emendatione  postulatur, 
ut  canones  quatuor,  qui  a Deputatione  pro  rebus  fidei 
proponuntur,  omnes  deleantur.  Iam  gravissima  instat 
ilia  quaestio  utrum  turn  generatim,  turn  etiam  specia- 
tim  relate  ad  hoc  caput  canones  cum  anathematismis 
sint  apponendi  necne.  Deputatio  pro  fide  non  qui- 
dem omnis,  sed  solummodo  maior  eiusdem  pars,  longe 
maior  eiusdem  pars  censuit  generatim  canones  esse 
omittendos;  {Patres  ad  vocem,  omittendos  admirationem 
exprinyunt)  dice,  maior  pars  censuit  generatim  canones 
esse  apponendos  (aliquantulum  sum  defatigatus) , esse 
apponendos  generatim  hac  ex  causa.  Deputatio  de 
fide  non  negat  quod  hodiedum  multi  offendantur  eius- 
modi  anathematismis;  sed  si  inquiratur  causa  cur  offen- 
dantur, ea  non  quidem  semper  sed  vel  maxime  haec 
est,  quod  scilicet  pervulgata  est  ista  opinio  inter  ho- 
mines , qui  censentur  cultura  pollentes : in  rebus  reli- 
gionis  nihil  certo  teneri,  sed  solummodo  existere  opi- 
niones  plus  minusve  probabiles ; hinc  vel  maxime 


113 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  capitis  I.  schemat.  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem. 


114 


ofFenduntur  in  eo,  quod  Ecclesia  quasdam  veritates 
proponit  et  quidem  sub  anatliemate  proponit  contra 
eos  scilicet  qui  contrarium  tenent  errorem,  dicens ; apud 
Ecclesiam  esse  depositum  divinum  veritatum  divinarum, 
et  ab  Ecclesia  eas  veritates  proponi  auctoritate  divina 
seu  infallibili:  inde  vel  maxime  ofFenduntur.  Et  certe, 
Rmi  Patres,  huic  perniciosissimo  iudicio  nullo  modo 
nos  possumus  aliquid  deFerre  (Patres  aliquot  consensum 
manifestant) , sed  potius  totis  viribus  obluctari.  Haec 
est  ergo  ratio  cur  generatim  Deputatio  de  fide  cen- 
suerit  canones  esse  apponendos. 

Sed  dicunt  aliqui,  et  obiiciunt:  eiusmodi  anathe- 
matisinis  Feriuntur  etiam  homines  de  Ecclesia  bene 
imo  optime  meriti,  et  etiam  qui  se  bumiliter  decretis 
sanctae  Sedis  subiecerunt;  et  proinde  inuritur  eius- 
modi hominibus  quaedam  nota  iniuriae,  quae  iusta 
non  est.  Sed,  Rmi  Patres,  nego,  et  pernego  quod 
contra  tales  homines  et  viros  anathematismi  Ferantur. 
Omnes  enim  anathematismi  Feruntur  solummodo  contra 
eos,  qui  contumaciter  Ecclesiae  contradicunt  et  con- 
tumaciter  errorem  ab  Ecclesia  reiectum  deFendunt. 

Quod  vero  hoc  caput  primum  attinet,  certe  non 
parvi  momenti  ration es  militant  pro  omittendis  cano- 
nibus.  Sed  nihilominus  Deputatio  de  fide  saltern  pro 
maiori  sua  parte  credidit,  etiam  in  hoc  capite  non 
esse  recedendum,  sed  canones  esse  apponendos.  Et 
quidem  inducta  Fuit  maior  ilia  pars  Deputationis  de 
fide  praecipue  ea  ex  causa,  quia  eiusmodi  errores  alun- 
tur  et  deFenduntur  non  solummodo  a baptizatis,  qui 
proinde  vi  baptismatis  sunt  membra  Ecclesiae;  sed 
etiam  non  raro  eiusmodi  errores  tenentur  et  deFendun- 
tur ab  eiusmodi  hominibus  etiam  sub  specie  veritatis: 
nam  non  pauci  sunt  et  praecipue  erant  penes  nos  in 
Germania,  qui  crediderunt  systemata  philosophorum 
quamvis  pantheisticorum  posse  omnino  componi  cum 
veritate  catholica.  Ergo  ut  Ecclesia  tanto  malo  obviam 
veniat,  Deputatio  de  fide  credidit,  canones  etiam  in 
hoc  capite  esse  condendos. 

Venio  ad  emendationem  29^“.  In  hac  emendatione 
agitur  de  Forma  sub  qua  errores  condemnandi  essent: 
scilicet  proponit  auctor  huius  emendationis,  quod  erro- 
res, non  personae  damnentur,  et  ideo  Formula  haec 
vel  alia  adhibeatur:  reiicimus  et  damnamus  eonim 
errores,  qui  etc.  Rmus,  clarissimus,  doctissimus  auctor 
huius  emendationis  etiam  proposuit  verba  concepta 
canonum  correspondentia  suae  propositioni.  Hi  vero 
canones  hie  omissi  sunt,  quia  tenor  canonum  tunc 
solummodo  potest  statui,  si  de  singulis  canonibus  a 
Congregatione  generali  quidpiam  definitum  Fuerit.  lam 
quod  hanc  propositionem  attinet,  etiam  hanc  Deputatio 
de  fide  non  potuit  admittere  et  quidem  maxime  ea  ex 
causa,  quia  in  proposita  Formula  introductiva,  scilicet: 
reiicimus  et  damnamus,  non  additur  sub  quonam  titulo, 
sub  quonam  charactere  damnentur  haereses.  Nam 
Ecclesia,  ut  nostis,  Rmi  Patres,  non  solummodo  debet 
damnare  haereses ; sed  debet  etiam  reiicere  et  dam- 
nare  errores,  quantum  concernunt  utique  doctrinam 

Coll.  Lac.  VII. 


a certam:  et  proinde  quia  criterium  non  afFertur  sub 
quo  errores  isti  a sacra  Congregatione  condemnentur, 
Deputatio  de  fide  etiam  hanc  introductivam  Formulam 
non  approbandam  censuit. 

Venio  iam  ad  singulos  canones,  et  quidem  ad 
primum  canonem.  In  emendatione  30“  dicitur:  canon 
primus  videtur  non  esse  necessarius,  adeoque  expun- 
gendus.  Sed  Deputatio  de  fide  accessit  illi  rrao  ora- 
tori,  qui  dixit  quod  de  Deo  creatore  vera  possit  ex- 
istere  haeresis,  et  proinde  quod  canon  iste  sit  ad- 
mittendus. 

Emendatio  31“  vult  addi  post  „creatorem“  in  prime 
canone  ac  Dominum.  Hanc  utique  emendationem  De- 
putatio de  fide  acceptat. 

b Devenimus  iam  ad  emendationem  32““  sub  a et  h. 
Agitur  de  canone  secundo,  scilicet  de  canone  contra 
materialismum.  Et  uterque  rihus  auctor  censet  hunc 
canonem  esse  omittendum,  utpote  agentem  contra 
materialistas,  qui  reapse  non  solummodo  fidem  super- 
naturalem  et  revelatam,  sed  omnem  omnino  divinam 
fidem  a se  abiecerunt;  et  proinde  nulla  ratione  iis 
accenseri  possunt  contra  quos  canones  Ecclesia  Ferre 
solet.  Sed  Deputatio  de  fide  ex  ratione,  quam  iam 
exposui  in  discussione  hac  generali  introductiva,  cen- 
suit etiam  hunc  canonem  posse  et  debere  remanere. 

Emendatio  33“  pertinet  ad  secundum  canonem,  qui 
agit  de  materialismo.  Et  auctor  iste  rmus  proponit 
Formulam  positivam,  scilicet  conceptam  his  verbis:  Si 
g quis  materiam  causam  suhstantialem  omnium  rerum 
vel  ahsolutam  esse  dixerit,  anathema  sit.  Etiam  huic 
emendationi  Deputatio  de  fide  non  accedit,  et  quidem 
quia  iuxta  opinionem  Deputationis  de  fide  haec  For- 
mula est  minus  clara  quam  ea,  quae  est  in  textu 
schematis  reFormati. 

Emendatio  34“  vult  deleri  verbum  „erubuerit“  in 
fine  canonis  secundi.  Et  quidem  inductus  est  claris- 
simus et  rihus  auctor  huius  emendationis  ea  ratione 
ad  hanc  propositionem  proFerendam,  quod  istud  verbum 
sit  I'hetoricum.  Sed,  Rmi  Patres,  absit  ut  in  decretis 
Concilii  et  vel  maxime  in  canonibus  figuris  rhetoricis 
utamur.  Haec  certe  mens  Deputationis  non  Fuit;  sed 
voluit  Deputatio  quamdam  notam  iniuriae  inurere  iis, 
j qui  eo  devenerunt  erroris,  ut  dicant  nihil  esse  aut 
existere  praeter  materiam  eiusque  evolutiones,  et  ipsa 
prirna  principia  sanae  philosophiae  negent. 

Emendatio  35“  pertinet  ad  canonem  tertium,  qui 
ponit  principium  quoddam  generate  contra  pantheismum ; 
et  auctor  huius  propositionis  vult  delendam  esse  vocem 
essentiam,  et  solummodo  dicendum : Si  quis  dixerit, 
imam  esse  Dei  et  rerum  omnium  substantiam,  anathema 
sit.  Deputatio  de  fide  nullo  modo  huic  emendationi 
potest  accedere.  Verum  quidem  est  quod  rihus  orator 
dixerat,  quod  in  Deo  substantia  et  essentia  sit  unum 
idemque.  Verum  quoque  est,  in  usu  loquendi  eccle- 
siastico  essentiam  significare  idem , quod  substantia. 
Sed  non  agitur,  Rmi  Patres,  de  usu  loquendi  eccle- 
siastico , sed  de  usu  loquendi  pantheistarum ; et  cum 

8 


115 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


116 


triplex  reapse  existat  pantheismus,  scilicet  ut  paucis  a 
(licam,  ne  patientia  vestra,  hora  iam  protracta,  abiitar, 
alias  enim  tria  systemata  enueleare  debuissera,  sed  credo 
quod  sit  supersedendum,  cum  triplex  itaque  sit  systema 
pantheismi,  scilicet  pantheismus  substantialis,  essentialis, 
et  pantheismus  entis  universalis,  et  proinde  cum  reapse 
existat  quaedam  forma  pantheismi  [essentialis],  quae  suo 
tempore  multos  habuit  asseclas,  sc.  pantheismus  Schel- 
lingii,  hinc  utique,  si  iam  contra  pantheismum  dimica- 
mus,  ne  appareamus,  Rmi  Patres,  similes  hominibus,  qui 
aerem  verberant,  retinenda  est  vox  substantia  et  essentia. 

Iam  in  emendatione  36“  devenimus  ad  anathema- 
tismum  tripartitum,  qui  apponitur  in  nota.  Auctor 
huius  emendationis  vult,  ut  canon  iste  tripartitus  omit- 
tatur,  satis,  dicens,  provisum  esse  in  canone  tertio.  b 
E contra  auctores  emendationis  37“®  et  38“®  eontrariae 
opinioni  favent,  et  ipsis  vel  maxime  arridet,  quod  pan- 
theismus  non  solummodo  quodam  principio  generali, 
sed  sub  ipsis  formis  specialibus  damnetur.  Negandum 
non  est  in  Germania  cum  ipsa  philosophia  iam  ferme 
evanuisse  pantheismum:  sunt  enim  philosophi  aut  pro- 
lapsi  in  ipsum  materialismum , aut,  nave  iam  con- 
versa,  tendunt,  non  dico  pervenerunt,  sed  tendunt 
ad  portum  salutis.  Sed,  Rmi  Patres,  prout  audio  et 
partim  etiam  ex  libris  scio,  pantheismus  commigravit 
in  alias  regiones,  scilicet  in  Galliam,  Italiam  et  forsan 
etiam  in  Hispaniam  et  alias  regiones,  quas  ignore. 
Proinde  cum  non  agatur  de  errore  iam  emortuo,  De- 
putatio  de  fide  censuit  posse  imo  debere  apponi  cano- 
nem  istum  tripartitum.  Quod  vero  attinet  suffragia, 
hie  commemoro:  cum  emendatio  36“  sit  mere  negativa, 
debet  postponi  emendationibus  quae  positae  sunt  sub 
num.  37  et  38,  et  proinde  suffragia  esse  ferenda, 
utrum  Patres  velint  generatim  quod  de  forma  pan- 
theismi in  canone  aliquid  dicatur,  generatim  aliquid 
dico.  Et  cur?  Hac  ex  causa,  quia  Deputatio  de  fide 
istum  anathematismum  tripartitum  non  prout  reliquos 
formaliter  proposuit;  sed  votis  et  suffragiis  Patrum 
reliquit,  utrum  velint  recipere  istum  anathematismum 
tripartitum,  necne. 

Emendatio  39“  agit  de  anathematismo  triplici,  et 
quidem  de  prima,  ni  fallor,  eiusdem  parte,  scilicet  ubi 
dicitur:  „Si  quis  dixerit  res  finitas  omnes,  aut  certe 
spirituals  e divina  substantia  emanasse“,  et  proponit 
dicendum  esse:  Si  quis  dixerit,  res  finitas  turn  corpo- 
reas  turn  spirituales,  (melius  forsan  sive  corporeas  sive 
spirituales)  aut  saltern  spirituales  e divina  substantia 
emanasse,  anathema  sit;  haec  verba  possunt  manere 
sicuti  iacent.  Ergo  proponit:  Si  quis  dixerit  res  finitas 
turn  corporeas  turn  spirituales,  aut  saltern  spirituales 
e divina  substantia  emanasse,  anathema  sit.  Hanc 
emendationem  Deputatio  de  fide  accipit. 

Emendatio  40“.  Agit  emendatio  ista  de  parte 
secunda  canonis  tripartiti:  „Si  quis  dixerit  . . . divinam 
essentiam  sui  manifestatione  fieri  omnia  etc.  “ Iam  quod 
istam  emendationem  attinet,  ex  eadem  ratione  cur  iam 
nostra  Deputatio  de  fide  censuerat  vocem  essentiam  non 


delendam  esse  in  canone  tertio,  ex  eadem  ratione  ea- 
dem Deputatio  censet,  hie  loci  non  esse  vocem  istam 
[substantiam]  admittendam,  cum  agatur  de  triplici 
forma  pantheismi  : substantiali , essentiali , et  entis 
universalis.  Ergo  reiieit  hanc  emendationem. 

Emendatio  41“.  Hie,  sub  hoc  numero  et  sub 
sequenti  proponuntur  utique  res  gravissimae,  et  doleo 
quod  tempus  vix  supersit  ad  rationem  enucleandam, 
cur  Deputatio  de  fide  neutram  hanc  emendationem 
acceptandam  esse  censuerit,  sed  omnino  reiiciendam 
arbitrata  fuerit.  Et  quidem  ut  uno  verbo  dicam,  nam 
plura  verba  facere  vix  audeo,  Deputatio  de  fide  utram- 
que  hanc  emendationem  non  admittit,  tarn  positam  sub 
num.  41  quam  sub  num.  42,  et  quidem  ex  eo,  quia 
non  quidem  ad  mentem  Rraorum  proponentium,  absit 
hoc  credere,  sed  nihilominus  facile  posset  accipi  in 
sensum  sinistrum , scilicet  quasi  non  sit  differentia 
essentialis,  sed  solummodo  modalis  vel  gradualis  inter 
res  creatas  seu  inter  mundum  et  Deum;  et  omnino 
necessarium  esset,  ne  in  hanc  sententiam  sinistram 
canones  isti  a quopiam  accipiantur,  ut  saltern  aliquid 
addatur  ad  cavendam  talem  sinistram  interpretationem. 
Cum  iam  a rmis  proponentibus  huiusmodi  cautela  non 
fuerit  apposita , Delegatio  de  fide  non  potest  non 
reiicere  tarn  emendationem  sub  num.  41  quam  sub  42. 

Emendatio  43“.  Auctor  huius  emendationis  pro- 
ponit canonem  quartum,  qui  iam  est  formaliter  pro- 
positus a Deputatione,  posse  brevius  et  concinnius 
concipi.  Certe  brevitas  semper  et  vel  maxime  in  cano- 
nibus  est  optanda:  sed,  Rihi  Patres,  non  est  admit- 
tenda  brevitas  quando  claritas  praecipue  in  canonibus 
aliquantulum  minuatur.  Scitis  enim  quales  contro- 
versiae  exoriri  soleant,  si  canones  non  sint  omnino 
clari,  omnino  definiti.  Hinc  Deputatio  de  fide  etiam 
hanc  emendationem  debet  respuere. 

Emendatio  44“  omnino  admitti  potest,  scilicet  adden- 
dum esse  in  canone  quarto  spirituales  et  materiales,  ubi 
dicitur:  „Si  quis  non  confiteatur  mundum  resque  omnes, 
scilicet  materiales  et  spirituales  etc.  “ 

Emendatio  4 5“.  Quod  ad  emendationem  istam  attinet, 
vult  quod  eradatur  omnino  canon  seu  pars  ilia  canonis, 
pars  ultima  scilicet  canonis,  quae  agit  de  fine  creati, 
de  fine  creaturae:  nam  utique  de  fine  creati  et  non 
creantis  sermo  est,  quia  dicitur  in  canone  „aut  mundum 
ad  Dei  gloriam  conditum  esse  negaverit“,  ergo  agitur 
de  fine  creati  sive  de  fine  creaturae:  ergo  vult  quod  era- 
datur canon  iste.  Maior  pars,  imo  maxima  pars  Depu- 
tationis  hanc  emendationem  omnino  reiiciendam  putavit, 
et  quidem  ex  causis  quas  iam  attuli,  ubi  agebatur  de 
fine  creatoris,  et  quas  deberem  repetere  multo  magis 
hie  loci,  ubi  agitur  de  fine  creaturae,  sive  de  fine  creati. 

Emendatio  46“  vult  quod  addantur  seu  inserantur 
verba:  id  ad  creationis  finem  primariiim  seuultimum; 
optima  sunt  ista  et  in  se  etiam  omnino  certa.  Nam 
utique  omnis  creatura  destinata  est  et  refertur  primario 
et  ultimo  ad  Deum  ipsum,  et  felicitas  creaturae  est 
subordinata  huic  ultimo  fini;  quia  solummodo  potest 


117  Acta  ante  Sess,  III.  Relatio  de  emendationibus  capitis 

felicitas  ista  acquiri  tendendo  ad  Deum,  proinde  agno-  ^ 
scendo  finem  ultimum,  gloriam  Dei.  Et  insuper  etiam 
ea  ex  causa  est  felicitas  creaturae  subordinatus  finis 
creaturae,  quia  etiam  ii,  qui  non  sunt  beatificandi  sed 
potius  damnandi,  ad  gloriam  Dei  conferunt,  quamvis 
felicitate  sua  frustrentur.  Ergo  certa  sunt  omnia: 
sed  nihilominus  Deputatio  de  fide  non  potuit  huic 
emendationi  accedere,  saltern  maior  eiusdem  pars,  et 
quidem  solummodo  ea  ex  causa,  quia  Deputatio  de 
fide  putavit,  cum  error  iste  sub  anathemate  proponatur, 
ergo  tamquam  haereticus  proscribatur,  sufficere  dicere 
illi  anathema  esse,  qui  negaverit,  mundum  ad  Dei 
gloriam  conditum  esse. 

lam  demum  quoad  ultimam  emendationem , haec 
emendatio  debet  transferri  ad  constitutionem  sequentem.  b 
Remansit  ex  quadam  obliviscentia  hie  loci;  sed  sup- 
ponit  quod  iam  sit  sermo  in  doctrina  praecedenti  de 
mysteriis  religionis,  SSrhae  Trinitatis  etc.  Ergo  suf- 
fragia  hodie  et  hie  loci  non  sunt  roganda  de  hac 
emend  atione. 

Haec  sunt,  Rmi  Patres,  quae  nomine  Deputationis 
vobis  proponenda  habui.  Favete  viribus  meis  utique 
exiguis.  (Multae  voces  ap^rohatmiis.) 

Hac  postrema  relatione  absoluta,  emendationes  circa  canones 
propositae  suffragiis  Patrum  subiectae  sunt.  Et  vicesimam  octa- 
vam,  vicesimam  nonam  et  tricesimam  fere  omnes  reiecerunt.  Tri- 
cesimara  primam  fere  omnes  admiserunt.  Tricesimam  secundam 
(a  et  h)  fere  omnes  reiecerunt.  Tricesimam  tertiam  omnes  re- 
iecerunt , nemine  excepto.  Tricesimam  quartam  fere  omnes  re- 
iecerunt. Tricesimam  quintam  omnes  reiecerunt , uno  tantum  ^ 
excepto.  Tricesimam  sextam  fere  omnes  reiecerunt.  Tricesimam 
septimam  et  tricesimam  octavam  fere  omnes  admiserunt  iuxta 
modum  a rmo  Episcopo  Brixinensi  in  relatione  explicatum.  Tri- 
cesiraam  nonam  fere  omnes  admiserunt.  Quadragesimam  fere 
omnes  reiecerunt.  Quadragesimam  primam  omnes  reiecerunt,  uno 
tantum  vel  altero  excepto.  Quadragesimam  secundam  omnes, 
nemine  excepto , reiecerunt.  Quadragesimam  tertiam  fere  omnes 
reiecerunt.  Quadragesimam  quartam  omnes,  nemine  excepto,  ad- 
miserunt. Quadragesimam  quintam  omnes,  uno  tantum  vel  altero 
excepto,  reiecerunt.  Quadragesimam  sextam  fere  omnes  reiece- 
runt. Quadragesimam  septimam  suffragiis  non  subiecere  emi  Prae- 
sides , quia  non  ad  hoc , de  quo  agitur , decretum  refertur ; sed 
per  errorem  hie  posita  fuerat. 

Quoad  emendationem  vicesimam  septimam , de  qua  supra, 
notatum  est  ab  erao  prime  Praeside,  suffragiis  non  posse  amplius 
subiici  post  ea,  quae  a Patribus  circa  canones  admissa  fuerant. 


APPENDIX. 


RELATIO 

R.  P.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Eminentissimi  Praesides,  Emi  ac  Rmi  Patres 

Restant  adhuc  suffragia  de  secunda  parte  emen- 
dationis  secundae,  seu  de  verbis  initialibus  capitis 
primi,  scilicet  de  quaestione  utrum  inter  verba  „romana 
catholica  Ecclesia“  sit  ponenda  virgula  seu  comma 
quod  idem  est:  heri  enim  non  convenimus  hac  de  re. 


I.  schemat.  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem.  X J 3 

lam  re  mature  coram  Deo  perpensa,  et  consiliis  ha- 
bitis  et  initis  cum  plurimis  rmis  Patribus , etiam 
cum  pluribus  ex  Delegatione  de  fide , sed  non  cum 
omnibus , quia  erat  impossibile , censeo  virgulam 
istam  esse  delendam;  proinde  secundam  partem  huius 
secundae  emendationis  non  esse  approbandam.  Ecce, 
Eini  ac  Rfhi  Patres,  ratio,  quae  ut  ego  arbitror  rem 
evincit. 

Quaenam  est  significatio  verborum  „romana  catho- 
lica Ecclesia“  ? Significat  idem  ac  Ecclesia  romana, 
id  est  mater  et  magistra  omnium  ecclesiarum,  con- 
iuncta  cum  Ecclesia  catholica,  id  est  cum  ea  Ecclesia, 
quae  est  in  toto  orbe  terrarum,  et  quidem  ita  con- 
iuncta  ut  Ecclesia  romana  sit  catholica,  et  catholica 
sit  romana.  Proinde  vei'ba  ista  nil  aliud  significant 
quam,  ut  ita  dicam,  nomen  proprium  Ecclesiae,  et 
quidem  verae  Ecclesiae  Christi  in  terris.  Iam  nemo 
nostrum  inter  nomen  suum  proprium,  id  est  inter 
nomen  quod  ipsi  inditum  est  in  baptismo,  et  inter 
nomen  suum  gentilitium  virgulam  inserit;  sed  totum 
nomen  proprium  semper  indistinctum  qua  unum  pro- 
fertur. 

Ex  dictis  etiam  patet,  quod  etiam  ilia  emendatio 
vix  locum  habere  potest,  quam  aliqui  ex  rihis  Patribus 
proposuerunt,  scilicet  quod  dicatuv  Ecclesia  catholica 
roma^ia;  et  quidem  ideo  haec  emendatio  locum  habere, 
ut  mihi  videtur,  non  potest,  quia  Ecclesia  ilia,  quae 
est  mater  et  magistra  omnium  ecclesiarum,  in  nomine 
proprio  Ecclesiae  secundum  locum  habere  seu  tenere 
non  potest. 

Sed  quod  attinet  timorem  ilium,  qui  a pluribus 
rmis  Patribus  praecipue  ex  Anglia  obiectus  est,  puto 
timorem  istum  utique  non  esse  inanem  et  vanum;  sed 
huic  timori,  ut  ego  arbitror,  optime  occurritur  cum  in 
decreto  de  Ecclesia  Christi  vera  error  iste  expresse 
damnetur:  error  iste  scilicet,  quod  dentur  plures  species 
verae  Ecclesiae,  quae  demum  resolvantur  in  quamdam 
ecclesiam  et  universalem  et  idealem,  ita  quidem  ut 
sub  hac  ecclesia  ideali  et  universal  omnes  reliquae 
species  tanquam  aeque  verae  contineantur.  Error  iste 
omnino  et  expressis  verbis  damnandus  erit;  et  sic, 
ut  ego  arbitror,  etiam  timer  iste  optimo  mode  dissi- 
pabitur. 

Proinde  propono,  ut  secunda  pars  emendationis 
secundae  a rmis  Patribus  Congregationis  generalis  non 
accipiatur:  sed  ut  textus  schematis  reformat!  maneat 
prout  est. 

Post  relationem  rfni  Episcopi  Brixinensis  suffragia  exquisita 
sunt  de  secunda  parte  secundae  emendationis  quae  sic  se  habet: 
Sin  aute>n  non  placuerit  Patribus , ut  saltern  comma  interponatur 
inter  verba  romana  et  catholica.  Cum  autem,  duplici  experimento 
habito,  maior  Patrum  pars  riho  relatori  adhaesisset ; emus  primus 
Praeses  declaravit  dictain  emendationem  fuisse  reiectam. 


8* 


119 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


120 


CAPUT  1. 

CONSTITUTIONIS  DOGMATICAE  DE  FIDE 
CATHOLICA 

[a  Deputatione  pro  rebus  ad  fidem  pertinentibus  secundum  sufFragia 
de  emendationibus  lata  denuo  revisum  et  suffragio  Congregationis 
generalis  probatum]. 

CONST.  DOOM.  DE  FIDE  CATHOLICA. 

CAPUT  I.  De  Deo  rerum  omnium  Creatore. 

Sancta  Romana  catholica  Ecclesia  credit  et  con- 
fitetur,  unum  esse  Deum  verum  et  vivum,  Creatorem 
coeli  et  terrae,  Dominum  omnipotentem,  aeternum,  im- 
mensum,  incomprehensibilem,  intellectu  ac  voluntate 
omnique  perfectione  infinitum ; qui  cum  sit  una  singu- 
laris,  simplex  omnino  et  incommutabilis  substantia 
spiritualis,  praedicandus  est  a mundo  re  et  essentia 
distinctus,  in  se  et  ex  se  beatissimus  et  super  omnia, 
quae  praeter  ipsum  sunt  et  concipi  possunt,  ineffabiliter 
excelsus. 

Hie  solus  verus  Deus  bonitate  sua  et  omnipotent! 
virtute  non  ad  augendam  suam  beatitudinem,  nec  ad 
acquirendam  sed  ad  manifestandam  perfectionem  suam 
per  bona,  quae  creaturis  impertitur,  liberrimo  consilio 
„simul  ab  initio  temporis  utramque  de  nihilo  condidit 
„creaturam,  spiritualem  et  corporalem,  angelicam  vide- 
„licet  et  mundanam,  ac  deinde  humanam  quasi  com- 
„munem  ex  spiritu  et  corpore  constitutam “ b 

Universa  vero,  quae  condidit,  Deus  providentia  sua 
tuetur  atque  gubernat,  „attingens  a fine  usque  ad 
„finem  fortiter,  et  disponens  omnia  suaviter“  Omnia 
siquidem  nuda  et  aperta  sunt  oculis  eius^,  ea  etiam, 
quae  libera  creaturarum  actione  futura  sunt. 

CANONES. 

De  Deo  rerum  omnium  Creatore. 

1.  Si  quis  unum  verum  Deum  visibilium  et  in- 
visibilium  Creatorem  et  Dominum  negaverit;  ana- 
thema sit. 

2.  Si  quis  praeter  materiam  nihil  esse  affirmare 
non  erubuerit;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  imam  esse  Dei  et  rerum  om- 
nium substantiam  vel  essentiam;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  res  finitas  turn  corporeas  turn 
spirituales,  aut  saltern  spirituales  e divina  substantia 
emanasse; 

aut  divinam  essentiam  sui  manifestatione  vel  evo- 
lutione  fieri  omnia ; 

aut  denique  Deum  esse  ens  universale  seu  indefini- 
tum,  quod  determinando  se  constituat  rerum  universi- 
tatem  in  genera,  species  et  individua  distinctam ; ana- 
thema sit. 

5.  Si  quis  non  confiteatur,  mundum,  resque  omnes, 
quas  continet,  et  spirituales  et  materiales,  secundum 


1 Cone.  Later.  IV.  c.  1.  Firmiter. 

2 Sap.  8,  1.  3 cf.  Hebr.  4,  13. 


^ totam  suam  suhstantiam  a Deo  ex  nihilo  esse  pro- 
ductas ; 

aut  Deum  dixerit  non  voluntate  ab  omni  necessi- 
tate libera,  sed  tarn  necessario  creasse,  quam  necessario 
amat  seipsum ; 

aut  mundum  ad  Dei  gloriam  conditum  esse  nega- 
verit; anathema  sit. 


EMENDATIONES  SCHEMATIS 

DE  FIDE  CATHOLICA 

a Reverendissimis  Patribus  propositae. 

EMENDATIONES  SECUNDI  CAPITIS. 

§ 1. 

Prima  paragraphus  hoc  modo  reformetur: 

1.  „Eadem  sancta  mater  Ecclesia  tenet  et  docet,  Deum  Crea- 
torem , esse  unicum  creaturarum  omnium , sine  quo  nulla  facta 
est , Principium  et  Finem ; hominem  vero  creasse  ad  imaginem 
et  similitudinem  suam , propter  singularem  dignitatem  et  excel- 
lentiam  humanae  naturae  supra  caeteras  omnes  huius  adspecta- 
bilis  mundi  creaturas  visibiles;  cui  idcirco  dedit  Principatum  do- 
minii  super  illas,  non  quidem  principaliter  in  usu  earumdem 
physico  et  materiali , quo  parum  a bestiis , quibus  non  est  intel- 
lectus,  homo  differret;  sed  maxime  et  potissimum  in  ordine  mo- 
rali,  quo  ille  prae  caeteris  connectitur  cum  suo  Creatore,  ut  illius 
Omnipotentiam , Sapientiam , Bonitatem  et  Providentiam  in  rebus 
omnibus  agnoscat  et  laudet  et  revereatui',  eique  serviat  et  in  illo 
tandem  beatus  in  aeternum  esse  mereatur.  Damnamus  ergo,  re- 

^ iicimus  et  reprobamus  tamquam  falsam,  iniuriosam  Creatori  et 
contrariam  verbo  Dei  illorum  doctrinam,  qui  ausi  sunt  docere, 
non  posse  hominem,  naturali  suae  rationis  lumine,  citra  positivam 
de  Divinitate  ei  traditara  doctrinam , Deum  unum  et  verum  ex 
creaturis  certo  agnoscere , illumque  adorare  eo  Religionis  cultu, 
qui  Deum  deceat. 

Credimus  autem , et  summa  animi  gratitudine  profitemur, 
superexcelsum  et  gratuitum  immensae  Bonitatis  divinae  benefi- 
cium , quo  hominem  ad  imaginem  suam  creatum  nobilitavit  et 
evexit  ad  participationem  et  consortium  ordinis  supernaturalis. 
Cuius  admirabilis  ordinis  causa  placuit  Sapientiae  et  Bonitati  Dei 
alia  quoque,  eaque  supernaturali  via  seipsum,  et  effusae  Caritatis 
suae  aeterna  beneficia,  humano  generi  etc.  ut  in  schemate.“ 

2.  Cap.  II.  § 1.  ita  reformanda: 

Eadem  Sancta  Mater  Ecclesia  tenet  et  docet , Deum  rerum 
omnium  principium  et  finem,  licet  lucem  inhabitet  inaccessibilem, 
eumque  nullus  hominum  unquam  viderit,  sed  nec  videre  possit, 
non  solum  facie  ad  faciem,  quod  solis  in  coelo  beatis  concessum 
est,  sed  nec  simplici  mentis  nostrae  intuitu,  dum  peregrinamur  in 
d corpore , naturaliter  videri  ac  contemplari  liceat : tamen  per  spe- 
culum et  in  aenigmate , naturali  scilicet  lumine  rationis  per  res 
creatas  veluti  per  gradus  ad  ilium  ascendendo,  eius  existentiam, 
praecipuasque  illius  perfectiones  certo  cognosci  posse,  cum  dicat 
Apostolus : Invisibilia  ipsius  a creatura  mundi  per  ea,  quae  facta 
sunt,  intellecta  conspiciuntur.  Quod  cum  immensae  bonitati  suae 
et  infinitae  sapientiae  non  satis  tamen  fuisset , placuit  ei  etiam 
alia  supernaturali  via  seipsum  et  investigabilia  sapientiae  suae 
secreta  revelare , et  voliintates  suas  non  solum  filiis  Israel , sed 
toti  humano  generi  notas’  facere , multifariam  multisque  modis 
olim  loquendo  patribus  in  prophetis,  novissime  vero  nobis  in  Filio. 

3.  Eadem  S.  Mater  Ecclesia  Catholica  tenet  et  docet,  Deum 
rerum  omnium  principium  et  finem  naturali  rationis  lumine  ab 
liomine  in  societate  adulto  e rebus  creatis  cognosci  posse  etc. 

4.  Eadem  Sancta  Mater  Ecclesia  tenet  et  docet,  „hominetn 
rationis  exercitio  fruentenP  posse  Deum  rerum  omnium  princi- 
pium et  finem  naturali  ipsius  rationis  lumine  e rebus  creatis  co- 
gnoscere:  invisibilia  enim  etc. 


121  Acta  ante  Sess.  III.  Caput  I.  Constitutionis  dogmat.  de  fide  cath.  Eraendationes  capitis  II.  a Patribus  propositae.  122 


5.  Ut  prima  Capitis  2.  periodus  ad  illam  formam  redigatur, 
quam  habebat  in  priori  Schemate  de  fide,  Capite  2.,  dicendo 
nempe : „Eadem  Sancta  Mater  Ecclesia  tenet  ac  docet , verum 
Deum  naturali  rationis,  uti  mine  est,  lumine,  posse  cognosci  etc.“ 
(vel  e rebus  creatis  posse  cognosci  etc.  etc.) 

6.  Pag.  9.  lin.  11.  [supra  p.  72.  1.  11.]  ubi  legitur,  seipsum 
et  voluntatis  suae  aeterna  decreta,  dici  posset  „ seipsum  atque  oeco- 
nomiam,  vel  Religionis  oeconomiam  ab  aeterno  dispositam‘‘. 

7.  1.  Eadem  sancta  mater  Ecclesia  tenet  et  docet,  Deum, 
rerum  omnium  principium  et  finem , naturali  humanae  rationis 
lumine,  id  est,  argumentis  metaphysicis,  cosmologicis  et  moralibus, 
certo  cognosci  et  demonstrari  posse.  — Aut  simpliciter:  Naturali 
rationis  lumine  certo  cognosci  et  demonstrari  posse. 

8.  Pag.  9.  lin.  5.  [p.  72.  1.  7.]  post  creatis  addatur;  „citra 
quamlibet  de  Deo  traditam  doctrinam.“  (Id  in  publ.  Oratione 
probandum.) 

9.  Lin.  6.  [1.  8.]  particulis  eo  quod,  causalitatem  importanti- 
bus,  de  qua  hie  non  agitur,  sufficiatur  merum  explicativum  enim, 
et  dicatur  ad  litteram  textus  S.  „Invisibilia  enim  ipsius  . . . .“ 
prout  in  Sch.  1.,  et  ex  reverentia,  verba  sacra,  si  non  typo  di- 
verso,  cum  virgulettis  saltern  exprimantur. 

10 intellecta  conspiciuntur  (Rom.  1,  20):  licet  omnes 

fere  nationes  hominum  propter  originalem  culpam  obscuratum 
habentes  intellectum  et  desideria  cordis  sui  facientes,  invanuerunt 
in  cogitationibus  suis  et  honorem  soli  Deo  debitum  creaturae  tri- 
buerunt.  Placuit  autem  divinae  sapientiae  et  bonitati  alia,  eaque 
supernaturali  via  ampliore  manifestatione  seipsam  etc.  . . . 

11.  Pag.  9.  lin.  8.  [p.  72.  1.  9.]  post  verba  ex  Apostoli  auc- 
toritate  desumpta  haec  addi  possent:  „unde  inexcusabiles  sunt, 
„qui  cognoscentes  Deum  non  sicut  Deum  glorificant,  nec  gratias 
agunt.“  Deinde  prosequatur:  „placuisse  autem  eius  sapientiae  etc.“ 
ut  in  schemate:  idque  ut  innuatur  saltern,  homines  nedum  ratio- 
nis lumine  Deum  cognoscere  posse,  sed  etiam  principaliora  erga 
Deum  officia. 

12.  Lin.  9.  [1.  10]  1.  autem  scribatur:  at  'placuisse  vel  atta- 
men,  quo  fortius  sentiatur  periodorum  oppositio. 

13.  Pag.  9.  lin.  10.  [p.  72.  1.  10.]  expungantur  verba  et  bo- 
nitati, ne  tangatur  quaestio  scholarum,  utrum  elevatio  hominis  ad 
finem  supernaturalem  fuerit  merus  effectus  bonitatis  Dei , an  re- 
quisitum  sapientiae  eius. 

14.  Secunda  periodus  ita  posset  redigi  „ placuisse  autem  eius 
sapientiae  et  bonitati,  post  hominis  lapsum  alia  eaque  supernatu- 
rali  ac  debilitatae  humanae  naturae  accommodatiori  via,  se  ipsum, 
et  voluntatis  suae  aeterna  decreta  ampliori  quidem  modo  liumano 
generi  revelare,  multifariam  multisque  modis  etc. 

15.  In  linea  12.  [1.  11.]  Paragraph!  primae,  ubi  dicitiir  „et 
voluntatis  suae  aeterna  decreta“,  post  coniunctionem  „et‘‘  videtur 
addendum  „quaedam‘‘,  et  ita  legendum  foret  „et  quaedam  volun- 
„tatis  suae  aeterna  decreta  “. 

Ratio  est,  quia  quamvis  omnis  revclatio  contineatur,  ut  postoa 
dicitur , in  verbo  Dei  scripto  et  tradito ; non  ideo  tamen  Deus 
omnia  sua  decreta  revelavit. 

16.  Lin.  13.  [1.  12.]  post  revelare  addatur:  dicente  eodem 
Apostolo;  et  inter  virgulettas  fideliter  textus  S.  . . . , prout  in 
1 Sch.,  post  olim  addendo  Deus,  mutando  loquendo  in  loquens, 
eliminando  vero  ac  citando  etiam  v.  2. 

§ 2. 

17.  Cap.  II.  pag.  9.  lin.  19.  [p.  72.  1.  15.]  Huic  proinde  divinae 
revelation!  universum  genus  hominum  debitor  est,  ut  non  solum 
Dei  existentiam  ac  eius  attributa,  animaeque  nostrae  spiritualita- 
tem  et  immortalitatem  primaque  moralitatis  principia , in  quibus 
humana  societas  fundatur , quacque  omnia,  attenta  etiam  prae- 
senti  generis  humani  conditione,  rationi  nostrae  impervia  non  sunt, 
optime  cognoscere  omnes  possint,  quin  ullus  admisceatur  error; 
sed  etiam,  ut  per  ipsam  revelationem  omnes  omnino  homines  co- 
gnoscere possint  Filium  Dei , quern  ipse,  propter  nimiam  charita- 
tem,  qua  dilexit  nos,  misit  in  mundum  (loan.  cap.  3.  v.  16)  ac 
proposuit  propitiationem  per  sanguinem  ipsius  (Rom.  cap.  3.  v.  25); 
ac  ilia  omnia,  et  quidem  maxima  et  pretiosa,  quae  nobis  in  illo 
donavit,  ut  nempe  per  fidem  et  gratiam  divinae  efficiamur  con- 
sortes  naturae  (11.  Petr.  cap.  1.  v.  4). 


a Pro  qua  quidem  infinita  bonitate  Patri  luminum  gratias  agen- 
tes,  firmiter  credimus  ac  humillime  profitemur  nulla  prorsus  ne- 
cessitate, vel  ex  ipsiusmet  natura  vel  ex  nostra  desumpta,  Deum 
teneri  ad  naturae  humanae  porrigenda  ante  vel  post  lapsum  primi 
parentis  bona  supernaturalia,  cum  ex  sua  bonitate  ac  benignitate 
tantum  hominem  ad  ordinem  supernaturalem  destinaverit , id  est, 
ad  participanda  bona  sempiterna,  quae  ex  suapte  natura  rationis 
lumen  et  captum  excedunt;  siquidem  nec  oculus  vidit,  nec  auris 
audivit,  nec  in  cor  hominis  ascendit,  quae  praeparavit  Deus  iis, 
qui  diligunt  ilium  (I.  Cor.  cap.  2.  v.  9). 

18.  Ex  hac  autem  divina  voluntate  bona , beneplacenti  et 
perfecta  factum  est , ut  non  solum  multa  ad  divinarum  rerum 
cognitionem  apprime  ducentia,  quae  humana  ratio,  licet  magno 
adhibito  labore , in  hoc  etiam  corruptae  et  per  Adae  peccatum 
sauciatae  naturae  statu  investigare  ac  cognoscere  posset , Deus 
ipse,  ut  facilius  assequi,  et  firmius  absque  ulla  erroris  mixtione 
retineri  ab  omnibus  possent,  revelare  dignatus  sit;  sed  insuper, 
cum  diligentibus  se  illam  supernaturalem  beatitudinem  in  coelis 
fruendam  paraverit,  quam  nec  oculus  vidit,  nec  auris  audivit,  nec 

” in  cor  hominis  umquam  ascendit,  ideo  etiam  ea,  quae  ad  hunc 
finem  supernaturalem  assequendum  necessaria  sunt,  quaeque  natu- 
ralem  humanae  mentis  intelligentiam  ac  vires  prorsus  superant, 
patefacere  voluit,  et  quae  abscondita  erant  a constitutione  mundi, 
divitias  scilicet  gloriae  magni  pietatis  suae  sacramenti  hominibus 
manifestare. 

IfiVa.  Tota  Paragraphus  incipiens  a verbis  „Huic  divinae  “ etc. 
mutandus  proponitur  in  hunc  ahum : „Haec  vero  divina  revelatio, 
„cui  tribuendum  est,  si  ea,  quae  de  religione  erga  Deum  et  mo- 
nrum officiis  humanae  rationi  per  se  impervia  non  sunt,  ab  om- 
^nibus  expedite,  firma  certitudine , et  nullo  admixto  errore  co- 
ngnosci  possunt,  eo  magis  necessaria  dicenda  est,  quod  Deus  ex 
n infinita  sapientia  sua  ordinavit  hominem  ad  finem  supernatura- 
„lem,  scilicet  ad  intuitionem  et  fruitionem  essentiae  suae;  quae 
nintuitio  et  fruitio  essentiae  Dei  omnes  naturalcs  naturae  humanae 
n vires  nee'essario  excedit.“ 

Paragrapho  enim  sic  concinnata,  neque  affirmatur  neque  ex- 
cluditur  necessitas  absoluta  revelationis  ad  discendam  locutionem 
g et  excolendam  rationem  ita,  ut  ea  possit  ex  se  assurgere  ad  co- 
gnoscendura  Deum. 

Neque  etiam  affirmatur,  neque  negatur,  utrum  Deus  sapientia 
sua,  necne  deberet  hominem  ordinare  ad  finem  supernaturalem. 

19.  Lin.  19.  [1.  16.]  Loco  in  rebus  divinis  dicatur:  de  Deo 
humanae  rationi  per  se  impervia  non  sunt,  et  addatur  et  de  lege 
naturali,  prout  in  I.  Schemate. 

20a.  Lin.  22.  [1.  17.]  deleatu^  „quoque“  quo,  praeter  hanc, 
altera  conditio  insinuatur,  in  qua  idem  quid  obtigisset,  et  eius 
loco  dicatur:  etiam  aut  vel  in  praesenti  generis  humani  conditione ; 
{etiam  emphaticum.) 

20  b.  Ut  a secunda  huius  Capitis  paragrapho,  linea  22.  [1.  17.], 
deleatur  particula  quoque,  utpote  superflua. 

21.  In  Paragrapho  2.  lin.  5.  [1.  17.]  ubi  dicitur:  „in  praesenti 
„quoque  generis  humani  conditione“ , addatur  post  verbum  „hu- 
mani‘‘,  „per  peccatum  lapsi“,  ita  ut  legatur : „in  praesenti  quo- 
„que  generis  humani  per  peccatum  laps!  conditione  etc.‘‘ 

22.  Secunda  periodus  ita  legi  posset:  „non  hac  tamen  de 
d causa  revelatio  absolute  necessaria  dicenda  est,  sed  ideo  praeci- 

pue,  quia  Deus  ex  infinita  bonitate  etc.** 

23.  Lin.  9.  [1.  19.]  „Non  tamen  hac  de  causa  haec  alia  re- 
velatio homini  absolute  necessaria  dicenda  est,  sed  etiam,  quia  ad 
gubernationem  propriam  et  aliorum  requiritur  cognitio  eorum,  quae 
naturalem  rationem  excedunt  eo , quod  vita  hominis  ordinatur  ad 
finem  supernaturalem  ad  participandum  etc.** 

24.  2.  Deus  ex  infinita  bonitate  sua  ordinavit  hominem  ad 
finem  supernaturalem , scilicet  ad  illud  mirandum  consortium  Di- 
vinitatis , inchoandum  per  gratiam  , consummandum  per  gloriam, 
rationis  comprehensionem  excedens,  et  de  quo  dicitur,  quod  ocu- 
lus non  vidit,  nec  auris  audivit,  nec  in  cor  hominis  ascendit,  quae 
praeparavit  Deus  iis,  qui  diligunt  eum. 

25.  Lin.  29.  |1.  21.]  Ordinavit  dicatur:  elevavit  hominem  ad’ 
supernaturalem  ordinem  etc.  ex  1.  Schemate  p.  10  usque  ad  finem 
pag.;  relicpia  autem  in  Sch.  reformato  supprimantur,  utpote,  prout 
videtur  saltern,  ad  scopum  non  inservientia,  (jui  est  ostendere  iie- 
cessitatem  Revelationis  ad  cognitionem  rerum  sujiernaturalium  in 


123 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


124 


hac  vita.  Caeteroquin  in  textu,  si  servatur,  eum  mutetur  in  ilium  a 
p.  10.  1.  2.  [p.  72.  1.  26.] 

26.  Circa  finem  eiusdem  Paragraphi,  linea  15.  [1.  23.]  haec 
verba  „quae  rationis  comprehensionein  excedunt“,  mutanda  viden- 
tur,  et  dicenduni  „quae  hnmanae  rationis  intelligentiam  omnino 
snperant^ , quia  de  facidtate  humanae  rationis  hie  agitur ; et 
quia  etiam  cum  revelatione  bona  divina  et  res  supernaturales  non 
possunt  comprehendi,  sed  tantum  cognosci  aut  intelligi. 

§ 3. 

27.  Pag.  10.  lin.  7.  [p.  72.  1.  29.]  ly  Integra,  quod  non  est 
in  Tridentino,  emittatur. 

28.  Pag.  10.  lin.  11.  [p.  72.  1.  31.]  accuratius  et  magis  ad 
Tridentini  Concilii  formam,  post  verbum  traditionihus,  addi  posset 
illico:  „QHi  quidem  Libri  V.  et  N.  Testanrenti  non  idea  pro  sa- 
cris“  etc.  ut  in  tertia  periodo  usque  ad  finem  articuli.  Deinde 
autem  „Tales  autem  sunt  habendi,  quemadmodum  Concilium  Tri- 
^dentinum  eos  recensuit,  integri,  cum  omnibus  suis  partibus,  prout 
„in  Ecclesia  Catholica  legi  consueverunt , et  in  veteri  vulgata 
fllatina  liabentur“. 

29.  Pag.  10.  lin.  14.  [p.  72.  1.  33.]  verbis  „latina  editione“ 
addantur  ^Clementis  VIII.  auctoritate  promulgata‘‘  ita  ut  periodus 
sic  ordinetur : „Qui  quidem  libri  integri,  prout  in  eiusdem  Con- 
„cilii  decreto  recensentur,  et  in  vulgata  latina  editione  Clemen- 
„tis  VIII.  auctoritate  promulgata  habentur , cum  omnibus  suis 
„partibus  pro  sacris  et  canonicis  suscipiendi  sunt.^ 

Hoc  modo  omne  tollitur  dubium  de  quibusdam  versiculis,  qui 
non  reperiuntur  in  aliquibus  vetustissimis  optimae  notae  codicibus 
versionis  vulgatae,  sed  qui  sunt  in  editione  recognita  iussu  de- 
mentis VIII. 

30.  Eadem  pag.  lin.  17.  [1.  34.]  verba  „Eos  vero  Ecclesia  non 
„propterea  pro  sacris  et  canonicis  habet , quod  auctoritate  sua 
„approbati  sint,  licet  sola  humana  industria  concinnati“  hoc  modo 
ordinanda  proponuntur : 

„Eos  vero  Ecclesia  pro  sacris  et  canonicis  habet  non  ideo, 
„quod  sola  humana  industria  concinnati , sua  deinde  auctoritate 
„sint  approbati“,  vel  forte  melius , „sua  deinde  accesserit  appro-  c 
„batio“. 

31.  Pag.  10.  lin.  17.  [p.  72.  1.  34.]  Quos  equidem  Sancta  Ec- 
clesia Catholica  non  propterea  pro  sacris  ac  canonicis  habet,  eo 
quod  auctoritate  sua  eos  adprobaverit , vel  quia  veritas  erroribus 
non  immixta  in  eisdem  libris  invenitur,  sed  quia  infallibili  certi- 
tudine  scit,  eos  omnes  et  singulos  esse  veluti  litteram  a Deo  ho- 
minibus  scriptam  (Div.  Augu^.  Enarrat.  in  Psalm.  149.  n.  5), 
in  qua  levelationem  mysterii  temporibus  aeternis  taciti  (Rom. 
cap.  16.  V.  25)  ac  legem  mandatorum  notam  nobis  facit,  afflante 
in  corda  sacrorum  scriptorum  Spiritu  Sancto,  eosque  inspirante; 
numquam  etenim  voluntate  humana  allata  est  aliquando  prophe- 
tia;  sed  Spiritu  Sancto  inspirante  locuti  sunt  sancti  Dei  homines 
(II.  Petr.  cap.  1.  v.  21).  Quapropter,  cum  Spiritu  Sancto  inspi- 
rante compositi  (conscripti)  sint , ipsum  Deum  habent  auctorem, 
quod  Ecclesia  profitetur,  quia  Christus  Dominus  proprio  ore  plu- 
rimos  eorum  commendavit  (Sen.  cap.  24.  v.  44),  ac  eos  ac  cae- 
teros  omnes  ab  Apostolis  traditos  accepit. 

31.  (bis)  Lin.  20.  [1.  36.]  „Licet  sola  humana  industria  concin-  (j 
nati“  sensum  faciunt  ambiguum,  quasi  reipsa  S.  S.  libri  humana 
tantum  ope  scripti  essent.  Proin  loco  Eos  vero  Ecclesia  scribantur 
haec  1.  Schem.  p.  8 : „Sacri  autem  et  canonic!  credendi  sunt, 
„non  quod  humana  ope  scripti,  auctoritate  tamen  Ecclesiae  in 
„canonem  SS.  Scripturarum  relati  sunt;  ant  ideo  etc.** 

32.  Periodus  tertia  sic  reformari  posset:  „Eos  vero  Ecclesia 
propterea  pro  canonicis  ac  sacris  habet,  non  quod  humana  tan- 
tummodo  industria  concinnati,  auctoritate  tamen  sua  sint  appro- 
bati;  neque  ideo  dumtaxat,  quod  revelationem  sine  errore  conti- 
neant ; sed  propterea , quod  Spiritu  Sancto  inspirante  conscripti 
Deum  habent  Auctorem,  atque  ut  tales  ipsa  Ecclesia  suscipit  ac 
veneratur.** 

33.  Pag.  10.  lin.  20.  [p.  72.  1.  36.]  ad  claritatem  doctrinae  post 
verba  „humana  industria**  addatur  „sine  ullo  Dei  afflatu**,  etc. 

34.  In  penultima  [1.  40.]  linea  Paragraph!  tertiae  ubi  dicitur 
„atque  ut  tales  Ecclesiae**  etc.  dicendum  est  „atque  ut  tales  ipsi 
„per  Apostolos  traditi  sunt**. 


35.  Pag.  10.  lin.  27.  [p.  72.  1.  40.]  post  verba  Ecclesiae  per 
Apostolos  traditi  sunt  haec  adiungenda  videntur  „quare  aberrant 
„quam  maxime,  qui  rationalismum  biblicum  profitentes,  fabulas, 
„mythosque  in  Scriptura  Sancta  recognoscunt** : et  hoc,  ut  eorum 
error  confodiatur,  qui  admittentes  vel  in  toto  vel  in  parte  Scrip- 
turas  et  quamdam  ins])irationem , asserunt  mythis  ac  fabulis  eas 
esse  conspersas. 

36.  Loco  paragraph!  incipientis  „quia  vero**  restitui  debet  alia 
illi  similis , quae  est  in  3°  capite  schematis  ante  reformationem, 
quaeque  ita  se  habet  addita  voce  etiam:  „Et  quia  non  desunt  pe- 
tulantia  ingenia,  a quibus  scriptura  sacra  ad  alienos  sensus  detor- 
quetur  contra  eum  sensum , quern  tenuit  ac  tenet  sancta  Mater 
Ecclesia ; hinc  innovantes  quae  a S.  Tridentina  Synodo  circa 
Scripturae  Sacrae  interpretationem  praescripta  fuere,  declaramus, 
in  rebus  Fidei  et  morum  ad  aedificationem  doctrinae  Christianae 
pertinentium  ilium  S.  Scripturae  sensum  verum  habendum  esse, 
quern  ab  Ecclesia  infallibili  verb!  Dei  custode  ac  interprete  vel 
etiam  unanimi  consensione  Patrum  declaratum  aut  definitum  esse 
const!  terit.** 

37.  Verba:  „in  rebus  fidei  et  morum**  essent  omittenda. 

§ ult. 

38.  Pag.  10.  lin.  34.  [p.  72.  1.  45.]  Loco:  Jianc  eius  mentem  etc. 
referantur  ad  litteram  verba  C.  Tridentini : „Decernimus , ut 
„nemo  . . . inter pretari  audeat.**  Re  quidem  vera  non  expedit, 
ut  videamur  aliquid  in  Tridentino  correxisse;  et  aliunde:  sensus, 
quern  tenuit  ac  tenet  Ecclesia , practice  non  est  regula  inter- 
pretationis  adaequata , quidquid  dicatur  in  notis  p.  31  [p.  80.]; 
et  Professio  Fidei  Pii  IV.  in  notis  citata  nihil  probare  videtur,  si- 
quidem  conformiter  ad  Tridentinum  statim  adiungit:  „nec  earn 
„unquam  nisi  iuxta  unanimem  consensum  Patrum  accipiam  et 
„interp  re  tabor.** 

39.  Proponitur  ut  decretum  de  Scripturarum  interpretatione 
in  fine  Cap.  11.  Schematis  (pag.  11.)  [p.  72.]  his  verbis  compleatur, 
post  Sancta  Mater  Ecclesia:  „in  quantum  etiam  ex  unanimi  con- 
stet  Sanctorum  Patrum  consensione  circa  huiusmodi  supernaturalia 
obiecta.  ** 

40.  Item  pag.  10.  lin.  34.  [p.  72.  1.  45.]  accuratius  dici  posset 
„hanc  eius  mentem  esse  definimus,  ut  in  rebus  fidei  et  morum, 
„ sensus,  quern  tenuit  et  tenet  sancta  Mater  Ecclesia,  vel  exsurgit 
„ex  unanimi  Patrum  consensu,  pro  vero  Scripturae  sensu  sit  ha- 
„bendus**. 

41.  In  fine  Capitis  addantur  verba:  „aut  unanimis  Sancto- 
rum Patrum  consensus  declarat**,  et  hoc  ne  videatur  Concilium 
hocce  Vaticanum  annullare  Decretum  Tridentini  quoad  unanimem 
consensum  SS.  Patrum  circa  interpretationem  Sacrarum  Scriptu- 
rarum, quique  consensus  est  tessera  ad  cognoscendum , quid  Ec- 
clesia teneat. 

42.  In  fine  capitis  adiiciantixr : „Ideoque  ne  fideles , a vero 
sensu  Sacrarum  Scripturarum  deviantes,  divinum  ilium  fructum, 
qui  ex  earum  ])ia  lectione  percipitur,  amittant,  curent  Episcopi, 
ne  alias  Sacrae  Scripturae  versiones  prae  manibus  habeant  aut 
legant  praeter  ab  ipsis  approbatas , cum  Sanctorum  Patrum  et 
Ecclesiae  Doctorum  ad  verum  sensum  intelligendum  adnotatio- 
nibus.** 

43.  Addi  posset  post  hanc  paragraphum  alia  paragraphus, 
quae  esset  quinta  numero  illi  similis , quae  in  Tridentina  iacet, 
paucis  mutatis  aut  demptis  verbis,  ut  dicatur  scilicet: 

„Insuper  S.  haec  Vaticana  oecumenica  Synodus  pro  munere 
suo  et  ad  exemplum  Tridentinae , temeritatem  illam  reprimere 
volens,  qua  ad  profana  quaeque  convertuntur  ac  torquentur  verba 
et  sententiae  ss.  Litterarum  ab  impiis  ac  a violatoribus  adorabilis 
verbi  Dei,  ad  scurrilia  scilicet,  vana,  adulationes,  superstitiones, 
aliaque  huiusmodi,  vehcinenter  prohibet,  ne  quisquam  quomodo- 
libet  haec  et  similia  audeat  usurpare.** 

44.  Addi  posset  et  paragraphus  sexta  his  vel  aequivalenti- 
bus  concepta  verbis,  quae  ad  perspicuitatem  in  periodos  dividitur. 
„Praeterea  haec  eadem  s.  Synodus  magnopere  cupit  augere  media 
secura  ad  procurandam  maximam  fidelium  utilitatem,  quae  a 
s.  Scriptura  spiritu  fidei  et  humilitatis  lecta  percipitur ; nominatim 
vero  ab  aliquibus  eiusdem  partibus , quae  ad  hoc  praecipue  in- 
spiratae  a Deo  sunt,  ut  informent  homiiiem  ad  virtutes  ac  pieta- 


125 


Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  capitis  II.  schemat.  const,  de  fide  catli.  a Patribus  propositae. 


126 


tem,  ut  scilicet  perfectus  sit  homo  Dei  ad  omne  opus  bonum  in- 
structus  (11.  Tim.  3, 16).  Verumtamen  dolens  haec  s.  Synodus  de  ab- 
usu  hen  nimis  pernicioso,  qui  ex  eiusdem  s.  Scripturae  lectione  solet 
oi’iri,  si  non  prudenter,  non  sobrie,  neque  ad  pietatem  ab  indoctis 
ac  instabilibus  legatur,  iuxta  illud  Apostolorum  Principis  monentis, 
esse  in  Epistolis  Pauli  quaedam  difbcilia  intellectu,  quae  indocti 
et  instabiles  depravant,  sicuti  et  ceteras  Scripturas,  ad  suarn  ipso- 
rum  perditionem  (II.  Petr.  3,  16);  quod  sane  hac  apprime  nostra 
aetate  cum  animi  moerore  conspicimus,  innumeris  omnibus  linguis 
cusis  per  acatholicos  s.  Scripturae  copiis  et  ubique  diffusis,  quae 
turn  partium  essentialium  et  integrarum  defectu  turn  passim  er- 
roneis  interpretationibus  atque  interpolationibus  scatent : ideo 
tanto  male  prospicere  volens,  non  solum  S.  Apostolicae  Sedis  de- 
creta  banc  in  rem  saepe  emanata  renovat  haec  s.  oecumenica 
Synodus;  sed  etiam  eandem  S.  Apostolicam  reverenter  obsecrat, 
ut  pro  suprema  sua  potestate  ac  omnium  Ecclesiarum  sollicitu- 
dine , quod  dudum  in  animo  habuit,  quamprimum  perficiat,  ut 
adhibitis  eruditis  philologis  ac  viris  idoneis  specialique  biblica  ro- 
mana  Commissione  instituta  primum  simpliciter  textus  ac  versio- 
nes  orientates  antiquissimae  in  linguis  mortuis,  dein  et  pedetentim 
in  omnibus,  qua  fieri  posset,  idioniatibus  vulgaribus,  opportunis 
hue  illuc  adiectis  notis,  editiones  biblicae  castigate,  perfecte,  ma- 
gnifice  atque  tantae , adeo  gloriosae , omnique  ornatu  decorosis- 
simae  Catholicae  Ecclesiae  digna  ratione,  cudantur,  approhentur 
et  publicitati  donentur.^ 

45.  Conclusio  autem  eiusdem  Cap.  II.  sic  perfici  optatur : 
„Unde  hodierna  omnia  opinionum  commenta  prorsus  repudianda 
deploramus,  quae  vel  negant  aut  infirmant  actualem  quoque  hu- 
manae  rationis  potentiam  ad  primas  veintates  naturalis  ordinis 
detegendas , vel  supernaturalem  ordinem  e positiva  Dei  revela- 
tione  exsurgentem  labefactant,  vel  certissimos  fontes  divinae  huius 
revelationis  occludunt,  sive  traditam  oretenus  quoque  revelatam 
a Deo  doctrinam  negando,  sive  veram  divinam  inspirationem  Sa- 
crarum  Scripturarum  repudiando.“ 

CANONES. 

46.  Consultius  esset  (t  exprimere) , ut  unicuique  Capiti  doc- 
trinae  apponantur  Canones  ipsi  correspondentes , ut  uno  ictu , ut 
ita  dicam,  percipiatur,  quid  credendum  quidve  reiiciendum.  Item 
ut  Canones  omnes  edantur  ita , ut  anathema  potius  in  errores 
quam  in  personas  feratur. 

47.  Ut  Canon  primus  magis  conformis  evadat  cum  doctrina 
in  Capite  2.  exposita,  ita  videtur  edendus: 

„Si  quis  negaverit,  Deum  unum  et  verum,  rerum  omnium 
Creatorem  et  Dominum,  per  ea,  quae  facta  sunt,  etc.“ 

48.  In  prime  Canone  pag.  22.  [p.  76.]  loco  „Creatorem  et 
Dominum  nostrum"  substituendum  „Rerum  omnium  Creatorem  ac 
Dominum". 

49.  In  Canone  1.  proponuntur  expungenda  verba  „ab  ho- 
mine",  ne  videamur  definire  tamquam  fidei  dogma,  nullos  posse 
unquam  esse  homines  adultos , qui  invincibiliter  Deum  ignorent. 

Addi  posset  voci  „ rationis"  verbum  „humanae",  sicque  condi 
canon : 

„Si  quis  dixerit,  Deum  unum  et  verum,  Creatorem  et  Domi- 
„num  nostrum  per  ea,  quae  facta  sunt,  naturali  rationis  [humanae] 
„lumine  certo  cognosci  non  posse,  anathema  sit." 

50.  Can.  1.  Si  quis  negaverit,  Deum  unum  et  verum,  Crea- 
torem coeli  et  terrae,  (t  non)  posse  ab  homine , ad  imaginem  et 
similitudinem  eius  facto,  ex  creaturis,  solo  naturali  rationis  lumine, 
vere  ac  certo  cognosci;  anathema  sit. 

51.  Ut  Canon  I.  reformetur  ita,  ut  doctrinae  in  hoc  Capite 
expositae  respondeat,  scilicet:  „Si  quis  dixerit,  humanam  ratio- 
nem,  uti  nunc  est,  non  posse  suo  naturali  lumine  Deum  e rebus 
creatis  cognoscere;  anathema  sit. 

52.  Si  quis  negaverit , Deum  unum  et  verum , Creatorem  et 
Dominum  nostrum,  per  ea,  quae  facta  sunt,  naturali  rationis  lu- 
mine ab  homine  „ipsius  exercitio  fruente"  cognosci  posse  ; ana- 
thema sit. 

53.  Reiicienda  et  condemnanda  est  doctrina  illorum,  qui  ne- 
gant Deum  unum  et  verum  Creatorem  et  Dominum  nostrum  per 
ea,  quae  facta  sunt,  naturali  rationis  lumine  ah  homine  in  societate 
posito  cognosci  posse. 


54.  Can.  2.  Si  quis  dixerit , hominem  ad  Dei  cognitionem, 
vel  ad  cultum  ei  exhibendum  supernaturalem , per  revelationem 
divinam  evehi  non  posse ; aut  homini  id  non  expedire,  sed  Deum 
yi.  eum]  ex  seipso  et  per  seipsum  ad  omnis  veri  et  boni  posses- 
sionem , iugi  humanae  naturae  profectu  pertingere  posse  et  de- 
bere;  anathema  sit. 

Can.  2.  et  3. 

55.  Videtur  expedire,  ad  maiorem  claritatem , ut  singuli  er- 
rores, singillatim,  proscribantur ; sive  sub  uno  anathemate,  seu 
sub  diversis,  hoc  modo : 

Canon  2. 

„Si  quis  dixerit,  hominem  ad  cognitionem  rerum  supernatu- 
ralium  divinitus  evehi  non  posse;  anathema  sit." 

Canon  3. 

„Si  quis  dixerit,  non  expedire  ut  per  revelationem  divinam 
homo  de  Deo  cultuque  ei  exhibeudo  edoceatur;  anathema  sit." 

Canon  4. 

„Si  quis  dixerit,  hominem  ex  seipso  ad  omnis  tandem  veri  et 
boni  cognitionem  et  possessionem  iugi  profectu  pertingere  posse 
et  debere;  anathema  sit." 

Canon  4.  ut  in  Schemate,  sed  erit  ponendus  quinto  loco. 

Canon  2. 

56  a.  In  Canone  2.  loco  verbi , non  expedire,  dicendum  est, 
non  esse  necessarimn , ut  doctrinae  Capitis  necessitatem  adstruenti 
respondeat. 

56  b.  In  Canone  2.  verba  „non  expedire"  proponuntur  mu- 
tanda  in  haec  alia  „nullomodo  necessarium  esse". 

Canon  3. 

57.  Canon  tertius  in  prima  sui  parte  non  continet  doctrinam 
in  Capite  secundo  propositam,  id  est,  finem  hominis,  nisi  ex  parte; 
agit  enim  de  sola  cognitione ; unde  ita  creditur  immutandus : „ Si 
„quis  dixerit,  hominem  non  posse  divinitus  evehi  ad  statum, 
„qui  naturalem  superat,  hoc  est,  ad  cognitionem  veritatum,  et 
„participationem  bonorum  supernaturalium ; sed  ilium  ex  seipso 
„ad  omnis  tandem  veri  et  boni  possessionem , iugi  facultatum  ac 
„virium  naturalium  explicatione  et  profectu  successive  pertingere 
„posse  et  debere:  anathema  sit." 

Vel  brevius:  „Si  quis  dixerit,  hominem  non  posse  divinitus 
„evehi  ad  statum,  qui  naturalem  superat;  sed  ex  seipso  etc."  ut 
in  schemate. 

Canon  3.  ita  mutandus  videtur: 

58.  „Si  quis  dixerit,  hominem  ex  se  ipso  iugi  profectu  posse 
„ pertingere  ad  cognitionem  cuiusque  veritatis,  et  propterea  nullas 
„esse  veritates , quae  naturalem  mentis  humanae  cognoscendi  po- 
„tentiam  superant:  aut  homines  divinitus  evehi  non  posse  ad  has 
„ veritates  cognoscendas ; anathema  sit." 

Canon  4. 

59.  Cumque  quod  in  Capite  asseritur  de  sensu  librorum  sa- 
crorum  sit  de/initio,  dicitur  enim  „De/inimus“,  nulla  adest  neces- 
sitas,  ut  Canon  eidem  correspondens  edatur,  neque  hoc  sub  ana- 
themate prudenter  fieri  posset,  propterea  quod,  cum  plurimi  sint 
sensus  sacrae  Scripturae , et  ab  Ecclesia  ipsa  saepe  in  diversos 
sensus  usurpetur,  si  non  impossibile,  saltern  valde  difficile  forct 
anathematis  effectum  determinare. 

Canon  4. 

60.  Ita  exponatur : 

Si  quis  Sacrae  Scripturae  libros  integros  cum  omnibus  suis 
partibus , prout  illos  Sancta  Tridentina  Synodus  recensuit , pro 
sacris  et  canonicis  non  susceperit,  aut  eos  divinitus  inspiratos  esse 
negaverit , aut  infitiatus  fuerit , in  rehus  fidei  et  morum  eum  pro 
vero  Scripturae  sensu  habendum  esse,  quern  tenuit  et  tenet  Sancta 
Mater  Ecclesia,  cuius  est  iudicare  de  vej’o  sensu,  et  interpretatmie 
Scripturarum;  anathema  sit. 

Canon  nov. 

61.  Si  quis  dixerit,  Sacrae  Scripturae  historias,  vel  personas 
in  illis  recensitas  non  in  sensu  proprio  accipiendas  esse,  sed  meta- 
phorico,  ac  pro  mythis  ac  fabulis  ad  aliud  significandum  adliibitis; 
anathema  sit. 


127 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


128 


Canon  novus.  a 

62.  Si  quis  dixerit,  Deum  per  immediatam  visionem  sen  in- 
tuituin  in  hac  vita  naturalibus  viribus  percipi  posse , aut  in  illo 
omnia  directe  videri  et  contemplari;  anathema  sit. 


EELATIO 

DE  EMEND ATIONIBUS  CAPITIS  SECUNDI  CONSTITUTIONIS 
DOGMATICAE  DE  FIDE  CATHOLICA. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Eminentissimi  Praesules,  Emi  ac  Rrai  Patres 

Vocante  me  sancta  obedientia  respond!:  Ecce  ad- 
sum.  Deo  auxiliante  et  vobis,  Rrai  Patres,  faventibus,  b 
aggredior  relationem  capitis  secundi  schematis  refor- 
mati  De  fide  catholica.  Si  quando  relatoris  est  firmo 
quidem  gressu,  sed  sine  oinni  partium  studio  in  semita 
veritatis  incedere,  hoc  officium  praecipue  in  hac  materia 
observandum  est,  in  qua  ipsi  rrai  Patres  in  diversas 
abire  partes  nonnihil  videntur.  Quantum  humana  fra- 
gilitas  nosse  sinit,  scio  et  testificor,  me  huic  officio 
satisfacturum  esse.  lam  ad  rem. 

Caput  secundum  inscribitur  de  revelatione,  con- 
stans  ex  quatuor  paragraphis.  Prima  paragraphus 
agit  de  facto  revelationis  supernaturalis  positivae;  se- 
cunda  paragraphus  agit  de  necessitate  huius  revelatio- 
nis; paragraphus  tertia  agit  de  fontibus  revelationis; 
et  quarta  paragraphus  de  interpretatione  sacrarum  Scrip-  ^ 
turarum. 

Ergo  paragraphus  prima.  In  § prima  agitur  de 
facto  revelationis  positivae  supernaturalis  superadditae 
cognitioni  Dei  natural!.  Cum  dico  superadditae,  hoc 
nequaquam  dico  in  relatione  ad  originem,  sed  solum- 
modo  in  relatione  ad  ordinem:  nam  de  relatione  ori- 
ginis,  quae  est  inter  cognitionem  Dei  naturalem  et 
inter  cognitionem  Dei,  quae  est  ex  revelatione  Dei 
positiva,  nihil  in  capite  continetur.  Cum  iam  revelatio 
supernaturalis  sit  superaddita  cognitioni  natural!,  primo 
omnium  agendum  de  cognitione  Dei  natural!,  et  deinde 
de  facto  revelationis  supernaturalis. 

Iam  quod  attinet  ad  cognitionem  Dei  naturalem 
in  paragrapho  1°  haec  dicimus,  scilicet  homini  inesse 
potentiam  et  quidem  non  mere  passivam  sed  activam  ^ 
ad  Deum  cognoscendum,  et  ideo,  quod  idem  est,  ho- 
mini inesse  vires  ad  Deum  cognoscendum;  2°  inde 
dicitur,  eadem  sancta  mater  Ecclesia  tenet  et  docet, 
Deum,  rerum  omnium  principium  et  finem,  cognosci 
posse:  deinde  dicimus,  praesto  esse  homini  in  ordine 
natural!  media  ad  hanc  Dei  cognitionem  sufficientia 
per  ilia  verba  „ natural!  huraanae  rationis  lumine  e 
rebus  creatis“  ; et  demum  3°  Deum  certo  ex  creaturis 
cognosci  posse. 

Post  hanc  doctrinam  de  cognitione  Dei  natural!, 
iam  paragraphus  prima  pergit  ad  revelationis  positivae 
et  supernaturalis  factum;  et  quidem  primo  affert  cau- 
sam,  ex  qua  revelatio  haec  supernaturalis  descendit. 


scilicet  ex  beneplacito  divinae  sapientiae  et  bonitatis. 
Secundo  affertur  medium,  quo  haec  revelatio  nobiscum 
communicatur:  medium  hoc  est  via  supernaturalis. 
Deinde  proponitur  materia,  quae  constituit  hanc  reve- 
lationem  super  naturalem,  utique  in  genere  dictara;  et 
materia  haec  est  manifestatio  Dei  ipsius  et  aeternorum 
decretorum  voluntatis  suae,  cum  dicitur,  seipsum  et 
voluntatis  suae  aeterna  decreta  humano  generi  reve- 
lare  seu  revelasse.  Et  demum  affertur  etiam  ad  con- 
firmandam  hanc  doctrinam  de  facto  revelationis  simul 
indicando  progressum  eiusdem , locus  ex  epistola 
s.  Pauli  ad  Hebraeos,  ubi  dicitur:  „Multifariam  multis- 
que  modis  olim  loquendo  Patribus  in  prophetis“  quod 
utique  agit  de  Testamento  veteri,  „novissime  vero  locu- 
tus  est  nobis  in  Filio“  quod  utique  pertinet  ad  reve- 
lationem  novi  Testament!. 

His  iam  dictis  et  suppositis,  transeamus  ad  ipsas 
emendationes.  Et  primo  quidem  proponitur  in  emen- 
datione  V prorsus  nova  paragraphus,  in  qua  ferme 
omnia,  quae  sunt  in  schemate  reformate,  immutata 
videmus.  Iam  liceat  mihi,  Rmi  Patres,  generalem 
quandam  observationem  proferre.  Quod  ad  huiusmodi 
emendationes  attinet,  certe  licet  rihis  Patribus  tales 
etiam,  ut  ita  dicam,  substantiates  emendationes  pro- 
ferre; imo  non  solummodo  licet,  sed  rrai  Patres  debent 
proferre  eiusmodi  emendationes,  siquidem  textum  a 
Deputatione  fidei  propositum  non  solummodo  emendan- 
dum,  sed  omuino  reprobandum  esse  censent.  Et  sacra 
Congregatio  generalis  certe  potest  etiam  eiusmodi 
emendationem  suscipere,  et  praeferre  ei,  quae  pro- 
ponitur, seu  textui,  qui  proponitur  a Deputatione  fidei. 
Sed  meminerint  rrai  Patres,  si  eiusmodi  emendatio 
proponatur,  ea,  secundum  meam  opinionem,  postquam 
acceptata  fiierit  in  genere  a Congregatione  general!, 
esset  deinde  discutienda  et  denuo  Congregation!  gene- 
ral! proponenda.  Iam  quoad  hanc  primam  emendatio- 
nem, Deputatio  de  fide  censet  illam,  utpote  a solito 
stylo  et  enuntiandi  forma,  quam  hucusque  tenuimus, 
multum  et  iusto  plus  recedentem,  esse  reprobandam. 

Emendatio  2^  Ad  secundam  emendationem  eadem 
observatio  valet,  quam  mode  proposui.  Simul  vero 
huic  emendation!  inest  passus,  uti  dicimus,  contra 
systema  philosophicum  ontologismi,  philosophic!  theo- 
logici  ontologismi.  Iam  haec  emendatio  non  potest 
admitti  ex  opinione  Deputationis  fidei,  et  quidem  iam 
ex  ea  formal!  ratione,  quia  gravissimum  hoc  systema 
ontologismi  non  potest  sic  quasi  accidentaliter  et  in- 
cidenter  pertractari;  sed  pro  gravitate  materiae  debet 
Concilio  proponi,  et  debet  deinde  conciliariter  tractari. 
Inde  Deputatio  fidei  exoptat,  quod  haec  emendatio  hie 
loci  non  approbetur;  sed  simul  etiam  dicit,  quod  ex- 
inde  nullum  praeiudicium  debeat  enasci  quoad  ipsum 
systema  ontologismi,  sed  quod  res  maneat  in  pristine 
suo  statu,  et  hie  tractatus  de  ontologismo  solummodo 
ex  causa  formal!  hie  sit  omissus. 

Emendatio  3"'.  In  emendatione  tertia  iam  deveni- 
mus  ad  sic  dictum  systema  traditionalism!.  Quod  ad 


129 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  II.  schemat.  const,  de  fide  cath. 


130 


hoc  systema  attinet,  plures  proponuntiir  emendationes 
et  quidem  diversi  generis,  aut  ad  systema  hoc  sal- 
tern mitioris  traditionalismi  aliquateniis  tuendum,  aut 
vero  illud  ex  professo  daranandum.  Hie  ergo,  Rihi 
Patres,  debemus  gradum  aliquantulum  sistere,  et  raeum 
est  ea  proponere,  quae  de  traditionalismo  sentiam, 
et  simul  etiam  exponere,  quamnam  viam  Deputatio 
de  fide  hac  in  materia  sibi  sequendam  esse  propo- 
suerit. 

Prime  omnium  paucissima  proferam  de  ipso  syste- 
mate  traditionalismi.  Ut  a principio  prime  ordiar, 
verba  ilia  notissima  Tertulliani  in  medium  proferam, 
quae  habentur  in  libro  ipsius  contra  Marcionem,  ubi 
dicit:  „Nos  (scilicet  contra  Marcionem)  definimus  Deum 
„ prime  natura  cognoscendum,  dehinc  doctrina  recog- 
„noscendum,  natura  ex  operibus,  doctrina  ex  prae- 
„dicationibus.  “ luxta  hanc  Tertulliani  sententiam  res 
ergo  ita  se  habet;  Deus  potest  quidem  cognosci  natura 
duce  ex  operibus;  sed  ut  haec  cognitio  Dei  sit  salu- 
taris,  Deus  non  solummodo  debet  naturaliter  cognosci, 
sed  debet  per  doctrinam  et  praedicationem  recognosci. 
Primum  quidem  est  iuxta  Tertullianum  cognitio  natu- 
ralis  non  quidem  ratione  temporis,  sed  ratione  ordinis, 
et  deinde  cognitio  supernaturalis ; nam  dicit:  prime 
cognoscendus  natura,  et  dehinc  recognoscendus  doctrina 
et  praedicatione.  In  hac  re  Tertullianus  certe  sacram 
Scripturam  ipsam  consentientem  habet,  ut  unicuique 
patet  inspicienti  caput  XIIT.  libri  Sapientiae,  caput  I. 
epist.  ad  Romanos,  caput  XIV.  et  XVII.  ex  Actis 
Apostolorum;  et  quantum  ego  video,  Tertullianus  in 
hac  re  etiam  Patres  Ecclesiae  consentientes  habet. 

lam  ii  qui  nominantur  generatim  traditionalistae 
(nomen  hoc  nunquam  protulissem,  Rmi  Patres,  nisi 
iam  in  ipsa  hac  aula  toties  nomen  istud  insonuerit), 
iam  dice  asseclae  huius  systematis  sententiam  Tertul- 
liani invertunt  et  dicunt:  nos  definimus  Deum  primum 
doctrina  cognoscendum,  et  dehinc  natura  recognoscen- 
dum,  doctrina  ex  praedicationibus,  natura  ex  operibus; 
id  est  primam  de  Deo  ideam  debere  homini  commiini- 
cari  per  doctrinam  sive  praedicationem  in  genere  sump- 
tarn,  et  deinde,  hac  idea  semel  homini  communicata 
et  ab  homine  recepta,  possibile  omnino  esse  existentiam 
Dei  probare  etiam  per  argumenta  ex  ratione  desumpta. 
Quoad  vero  communicationem  ipsam  huius  ideae  tradi- 
tionalistae inter  se  plurimum  differunt.  Sunt  enim 
aliqui  qui  dicunt,  hanc  communicationem  revera  de- 
bere fieri  per  doctrinam  evangelicam  seu  revelatam, 
et  proinde  hominem  debere  in  se  suscipere  ideam  Dei 
et  existentiae  ipsius  fide  divina,  et  non  esse  certitudi- 
nem  de  existentia  Dei,  nisi  primum  habeatur  ilia  fide 
divina.  Traditionalistae  huius  generis  nominantur 
proprio  nomine  fideistae,  seu  systema  illorum  dicitur 
etiam  traditionalismus  crudior. 

Alii  vero  communicationem  istarn  non  quidem  deri- 
vant  ex  ipsa  doctrina  evangelica  seu  revelata,  saltern 
non  proximo,  sed  generatim  ox  idea  Dei  in  societate 
humana  iam  iam  existente;  et  proinde  sufficere  quod 

Coll.  Lac.  VII. 


homo  fide  humana  ideam  Dei  in  se  suscipiat,  et  doin 
eflormet  argumenta  ex  ratione  pro  existentia  Dei. 
Quamvis  ergo  hi  mitiores  traditionalistae,  sicut  nomi- 
nantur, proximo  quidem  derivent  ideam  Dei  solum- 
modo ex  communicatione  per  societatem  humanam ; 
tamen  vix  non  fieri  potest  quod  illam  ultimo  in  primo 
suo  fonte  derivent  ex  institutione  Dei  primaeva  com- 
municata generi  humano.  In  causa  vero  assignanda 
cur  homo  saltern  sine  fide  humana  ad  certam  cogni- 
tionem  Dei  pervenire  non  possit,  traditionalistae  mitio- 
res inter  se  iterum  multum  discrepant;  et  huius  loci 
non  est  in  singula  haec  descendere.  Iam  quid  de  hac 
doctrina  dicendum  est?  Doctrina  traditionalismi  cru- 
dioris  certe  omnino  est  damnanda,  sicut  iam  damnata 
est:  nam  per  talem  doctrinam  evellitur  ipsum  funda- 
mentum  fidei  nostrae,  certitude  de  existentia  Dei;  et 
pro  nostris  imprimis  temporibus  res  ista  summi  mo- 
menti  est. 

Nostis  enim,  Rmi  Patres,  quaenam  opinio  inva- 
luerit  in  animis  multorum  hominum  inde  a sic  dictis 
encyclopaedistis  Galliae,  et  inde  ab  initio  philosophiae 
criticae  in  Germania:  opinio  scilicet  in  multorum  animis 
invaluit,  existentiam  Dei  omnino  certo  non  posse  pro- 
bari  certis  argumentis,  et  argumenta  ilia,  quae  tanto 
in  honore  omni  tempore  habita  sunt,  non  esse  talia, 
quae  rem  evincere  possint.  Inde  utique  factum  est, 
quod  religio  ipsa  utpote  fundamento  carens  despectui 
haberetur;  imo  res  nostris  temporibus  novissime  eo 
devenit,  ut  passim  homines  in  eo  sint,  avellendi  doctrinam 
moralem  ab  omni  doctrina  religionis,  dicendo  hoc  omnino 
necessarium  esse,  ne  homo  cum  postmodum,  aetate  pro- 
ficiente,  videat  in  religione  nihil  certi  haberi  posse, 
neque  ipsam  existentiam  Dei,  ne  homo,  dico,  in  pravi- 
tatem  morum  collabatur.  Sed  nostis,  Rmi  Patres,  quan- 
tum valeat  huiusmodi  institutio  moralis,  cuius  principium 
non  est  illud  Psalmistae  * : Initium  sapientiae  timor  Do- 
mini. Sed  etiam  traditionalismus  mitior  certe  periculis 
obsitus  est:  inde  quia  tantis  periculis  etiam  ista  doctrina 
obsita  est,  proposita  est  emendatio  octava,  qua  ista 
doctrina  immediate  in  suo  principio  formali  impetitur. 
Contra  alii  rmi  Patres  non  tarn  maligno  oculo  istam 
doctrinam  considerantes,  emendationes  proposuerunt, 
scilicet  tertiam  et  quartam,  quae  tueri  videntur  causam 
traditionalismi  mitioris. 

Iam  his  de  ipsa  doctrina  et  de  relatione  illius  ad 
doctrinam  sanam  praelibatis,  dicendum  est  mihi  qua- 
nam  via  Deputatio  de  fide  incedendum  esse  hac  in 
re  putaverit.  Deputatio  de  fide  censuit,  omnes  illas 
emendationes  ex  una  vel  altera  parte  venientes  non 
esse  a Congregatione  general!  accipiendas;  sed  tra- 
ditionalismo in  genere  sumpto  opponendum  esse  certum 
quoddam  principium,  quo  traditionalismus  crudior  im- 
mediate damnetur,  cum  utique  ille  fundamenta  ipsa 
religionis  periculo  exponat.  Et  certe  huic  officio  sacra 
Synodus  deesse  non  potest,  et  quidem  deesse  non 


1 Ps.  110,  9. 


9 


131 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


132 


potest,  quamvis  per  principium  propositum  seu  per 
doctrinam  propositam  etiam  mitior  traditionalismus  ali- 
quatenus  tangatur;  et  hoc  multo  magis  cum,  ut  iam 
dixi,  etiam  traditionalismus  mitior  multis  periculis  sit 
obsitus,  et  sine  periculo,  ut  ingenue  fatear,  doceri  non 
possit.  Cum  ergo  traditionalismus  etiam  in  sua  forma 
mitiori  aliqua  medela  indigere  videatur,  cum  certi 
quidam  cancelli  liuic  doctrinae  sint  apponendi,  pro- 
ponit  Deputatio  de  fide  doctrinam  suam  tamquam  cer- 
tum  principium,  quod  directe  impugnat  traditionalis- 
mum  crudiorem,  quod  sane,  cum  aliter  fieri  non  pos- 
sit, etiam  tangit  traditionalismum  mitiorem. 

Quaeritur  iam,  an  tali  ratione  reipsa  aberrationibus 
terminus  impositus  sit.  Ex  opinione  Deputationis  de 
fide  tales  termini  reipsa  positi  sunt,  si  ea  quae  in 
doctrina,  in  ipso  capite  proponimus  in  suo  nativo  ri- 
gore  accipiantur;  id  est,  si  ea  quae  dixi  de  mediis, 
quae  homini  praesto  sunt  etiam  in  ordine  naturali  ad 
Deum  cognoscendum,  in  suo  nativo  rigore  accipiantur: 
dixi  si  sic  accipiantur.  Ut  vero  omne  periculum  ex- 
cludatur,  Deputatio  de  fide  censuit,  se  suo  officio  tunc 
solummodo  satisfacere,  si  a Concilio  generali  etiam 
illud  monitum  suo  tempore  accipiatur,  quod  in  fine 
huius  constitutionis  dogmaticae  habemus,  et  ubi  omnia 
decreta,  quae  a Sede  apostolica  circa  materiam  huius 
constitutionis  dogmaticae  unquam  emanarunt,  ab  ipsa 
sacra  Synodo  confirmantur.  Proinde,  Rihi  Patres, 
iuxta  opinionem  et  sententiam  Deputationis  de  fide 
proponitur,  turn  emendationem  sub  numero  3“  turn 
emendationem  sub  numero  4“  turn  emendationem  sub 
numero  8°  excludendas  esse,  et  retinendum  esse  textum 
prouti  iacet  in  schemate  reformato,  addito  etiam  et 
simul  assumpto  suo  tempore  monito,  de  quo  dixi. 
Veniam  precor,  Rmi  Patres,  quod  in  hoc  elencho 
emendationum , multa  occurrant  errata  turn  quoad 
ipsam  dispositionem  emendationum  turn  quoad  singula 
verba. 

His  ergo  expeditis,  veniam  ad  emendationem  5^“. 
Rihus  emendator  vult,  quod  prima  periodus  sic  sonet: 
Eadem  sancta  mater  Ecclesia  tenet  ac  docet,  verum 
Deum  naturali  rationis  lumine,  nti  nunc  est,  posse  co- 
gnosci.  Sed  etiam  haec  emendatio  non  placuit  Depu- 
tationi  fidei,  et  quidem  ea  ex  causa,  quia  iam  semel 
erat  in  schemate  reformato  et  studio  iteruni  deletum 
est,  „ut  nunc  est“;  cum  ea  quae  in  ista  doctrina  docen- 
tur,  generatim  vera  habenda  sint,  sive  sumatur  homo 
in  statu  naturae  purae,  sive  in  statu  naturae  lapsae. 

Emendatio  6^  Ilaec  emendatio  non  suo  loco  po- 
sita  est,  sed  potius  debuisset  poni  post  emendatio- 
nem 14“^“.  Sed  iam  hie  possum  proferre  sententiam 
Deputationis  de  fide.  Sententia  Deputationis  est,  verba 
ista  scilicet  „ placuit  seipsum  et  voluntatis  suae  aeterna 
decreta“  non  posse  subrogari  per  alia:  seipsum  atque 
oeconomiam,  vel  religionis  oeconomiam  ab  aeterno  dis- 
positam.  Ilaec  verba  Deputationi  de  fide  non  pla- 
cuerunt,  quia  a more  loquendi  solito  ecclesiastico  nimium 
quantum  absunt. 


a Emendatio  7^  Emendatio  ista  vult,  quod  doctrina 
in  prima  parte  paragraphi  sic  enuntietur : Eadem 
sancta  mater  Ecclesia  tenet  et  docet,  Deum,  rerum 
omnium  principium  et  jinem,  naturali  humanae  rationis 
lumine,  id  est  argumentis  metaphysicis,  cosmologicis  et 
moralibus  certo  cognosci  et  demonstrari  posse,  aut  sim- 
pliciter  naturali  rationis  lumine  certo  cognosci  et  de- 
monstrari posse.  Quod  hanc  emendationem  attinet, 
ea  approbari  vix  poterit,  et  quidem  ideo,  quia  falsum 
est  suppositum  huius  emendationis.  Rfhus  emendator 
enim  in  ea  est  sententia  quod  nostra  doctrina  sit 
contra  argumenta  notissima,  vel  saltern  contra  argu- 
mentum  metaphysicum.  Sed  haec  suppositio  ornnino 
falsa  est:  nostra  doctrina  est  pro  istis  argumentis,  et 
b non  contra  ista  argumenta.  Ham  si  dicinius,  Deum 
cognosci  naturali  rationis  lumine  per  creaturas,  id  est 
per  vestigia  quae  creaturis  omnibus  impressa  sunt; 
multo  minus  excludimus  imaginem , quae  animae  ho- 
minis  immortali  impressa  est:  proinde  argumentum 
metaphysicum  certe  non  excluditur.  Quis  enim  nostrum, 
cum  hanc  doctrinam,  quae  a nobis  proponitur,  suo 
suftragio  confirmaverit,  quis  putat  ea  damnare  argu- 
• mentuin  illud  celeberrimum  ontologicum  s.  Anselmi, 
quidquid  hoc  de  argumento  sentiat?  Altera  emen- 
datio, quae  habetur  in  secunda  parte:  naturali  ratio- 
nis lumine  certo  cognosci  et  demonstrari  posse,  ex  una 
parte  deficit,  et  ex  altera  abundat.  Deficit  ex  una 
parte,  quia  media  naturalia,  quibus  homo  posset  natura- 
p liter  cognoscere  Deum,  non  indicantur:  excedit  ex 
altera  parte,  quia  non  solummodo  edicit,  Deum  natu- 
rali lumine  certo  cognosci  posse;  sed  etiam  hanc  Dei 
existentiain  certo  probari  posse,  seu  demonstrari  posse. 
Quamvis  aliquatenus  certo  cognoscere  et  demonstrare 
sit  unum  idemque,  tamen  phrasim  mitiorem  Deputatio 
de  fide  sibi  eligendam  censuit,  et  non  istam  duriorem. 
De  emendatione  S'”*  iam  dictum  est. 

Emendatio  9^  Emendator  rmus  vult,  quod  linea  6 
pro  „eo  quod  invisibilia“  dicatur  e7iim,  et  quod  integer 
textus  Apostoli  adducatur.  Iam  haec  emendatio  uti- 
que  est  affirmanda  et  acceptanda. 

Proponitur  runs  Patribus  emendatio  10^  Rmus 
emendator  desiderat,  quod  post  verba  Apostoli  in  parte 
prima  paragraphi  desumpta  ex  epistola  ad  Romanos, 
^ sequentia  etiam  accipiantur  scilicet:  Licet  omnes  fere 
nationes  liominum  propter  originalem  cidpam  ohscuratimi 
liahentes  mtellectum  et  desideria  cordis  sui  facientes, 
invamm'unt  in  cogitation  thus  suis,  et  honorem  soli  Deo 
dehitum  creaturae  trihuerunt.  Emendatio  ista  non  pla- 
cuit Deputationi  de  fide,  et  quidem  quia  utique  in 
hac  paragrapho  solummodo  agitur  de  facto  revelationis 
et  causa  huius  revelationis  proxima,  scilicet  quae  deri- 
vatur  e beneplacito  sapientiae  et  bonitatis  divinae, 
non  autem  quod  etiam  ista  secundaria  ratio  seu  causa 
adducatur,  ob  quam  Deus  genus  humanum  revelatione 
sua  dignatus  est. 

Emendatio  ID.  Rihus  emendator  vult,  quod  post 
verba  pag.  9 linea  10  ex  Apostoli  auctoritate  sumpta 


133 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  cle  emendationibus  cap,  II.  schematis  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem. 


134 


ex  epistola  ad  Romanos  addantur  etiam  sequential 
Unde  inexcusahiles  sunt,  qui  cognoscentes  Deum  non 
sicut  Deum  glorificant,  nee  gratias  agunt.  Causa,  qua 
motus  est  rmus  emendator  qui  haec  proponit,  ea  est, 
scilicet  ut  tali  ratione  cognitio  naturalis  non  solum- 
inodo  restringatur,  ut  ipse  putat,  ad  cognitionem  Dei 
theoreticam , sed  etiam  extendatur  ad  officia  principa- 
liora  moralia.  Sed  sub  hoc  respectu  emendatio  ista 
superflua  videtur,  quia  quum  dicimus  posse  hominem 
cognoscere  Deum  rerum  omnium  principium  et  finem, 
utique  etiam  simul  enuntiamus , posse  hominem  in- 
telligere  et  cognoscere  officia  principaliora  moralia : 
nam  nemo  potest  tendere  in  Deum  tanquam  finem 
suum  utique  naturalem  qua  auctorem  naturae,  nisi 
etiam  cognoscat  officia  saltern  principaliora  erga  Deum. 
Unde  etiam  ipsi  philosophi  ethnici  cum  cognitione  Dei 
theoretica  simul  coniunxerunt  cognitionem  Dei  moralera, 
ut  ipse  Plato  in  suo  Theaeteto  ait,  cognitionem  Dei  esse 
veram  sapientiam  et  veram  virtutem:  proinde  verba 
ista  omnino  superflua  Deputationi  videntur. 

Emendatio  12'^.  Rmus  emendator  proponit  ab 
initio  secundae  partis  paragraphi  primae  dicendum 
esse:  attanien 'placuisse,  loco  „placuisse  autem“,  ut  tali 
ratione  oppositio,  quae  est  inter  cognitionem  Dei  natu- 
ralem et  inter  cognitionem  ex  revelatione  Dei  super- 
naturali,  magis  elucescat.  Quantum  ex  illo  tempore 
scio,  quo  sub  ferula  magistri,  cuius  Deus  merces  sit, 
in  schola  latina  terebar,  omnino  emendatio  ista  in  se 
fundata  est,  et  ut  magis  elucescat  oppositio,  melius 
dici:  attamen  jglaaiisse,  quam  „ placuisse  autem“.  Ergo 
approbanda  haec  emendatio. 

Emendatio  13^  Rmus  emendator  vult  quod  in 
secunda  parte  paragraphi  primae  ubi  dicitur  „ placuisse 
autem  eius  sapientiae  ac  bonitati“  vox  ista  „sapien- 
tiae“  deleatur,  ne  ut  ipse  putat  .... 

Audiuntur  voces:  „Bonitati“  deleatur. 

Bnius  orator.  Ah!  honitati  deleatur,  ne,  ut  ipse 
putat,  vel  uni  vel  alteri  scholae  iniuria  atferatur.  Sed 
emendatio  ista  h-oc  in  loco  non  quadrat:  nam  agitur, 
uti  nostis,  Rmi  Patres,  de  facto  revelationis,  et  quidem 
revelationis  supernaturalis  veteris  et  novi  Testament!, 
lam  haec  revelatio  supernaturalis  veteris  et  novi  Testa- 
ment! certe  turn  sapientiae  turn  bonitati  Dei  est  tri- 
buenda. 

Emendatio  14^  Emendator  rmus  iste  aliqua  enu- 
meranda  additamenta  censet,  et  quidem  dicendo  „ pla- 
cuisse autem  eius  sapientiae  et  bonitati,  post  horninis 
lapsum  alia  eaque  supernatural!  ac  dehilitatae  humanae 
naturae  accommodatiori  via,  seipsum  et  voluntatis  suae 
aeterna  decreta  ampdiori  quidem  modo  humane  generi 
revelare,  multifariam  multisque  modis  etc.  “ Etiam 
haec  additamenta  Deputationi  de  fide  non  placuerunt, 
utpote  abludentia  a dicendi  ratione  iamiam  in  prime 
capite  posita,  ut  scilicet  omnia  ista  eliminentur,  quae 
ad  ipsain  substantiam  rei  non  pertinent.  Hue  trans- 
ferenda  esset  emendatio,  de  qua  iam  dixi,  et  quae 


^ habetur  sub  numero  6°,  sed  iam  dixi,  emendationem 
istam  non  esse  admittendam. 

Emendatio  15^.  Rmus  emendator  desiderat,  quod 
addatur  ad  „ voluntatis  suae  aeterna  decreta“  vox: 
quaedam  voluntatis  suae  aeterna  decreta.  Non  placuit 
Deputationi  ista  emendatio,  quia  per  se  intelligitur. 
Utique  sicut  Deus  non  omnia  creavit  quae  creabilia 
sunt,  sic  certe  non  omnia  revelavit  quae  revelabilia 
sunt,  ut  ita  dicam.  Proinde  cum  per  se  intelligatur 
additio  ista,  omittenda  censetur. 

Emendatio  IG""  et  quidem  ultima  in  prima  hac 
paragrapho.  Emendator  rmus  desiderat,  quod  addu- 
cantur  verba  ipsissima  ex  apostoli  Pauli  epistola  ad 
Ilebraeos,  quae  hanc  paragraphum  primam  claudunt; 
b et  ita  tamen  ut  inseratur  inter  textum  schematis  refor- 
mati  et  inter  verba  Apostoli  phrasis  ista:  dicente  eo- 
dem  Apostolo.  Haec  emendatio  utique  admittenda  est 
et  quidem  eo  magis,  quia  iam  ex  systemate  quasi 
consueto  et  saepius  a rmis  Patribus  inculcate  verba, 
quae  ex  sacra  Scriptura  depromuntur,  verbotenus  sint 
ponenda ; proinde  etiam  inter  virgulettas  essent  ponenda. 

Facta  autem  relatione  de  hac  prima  paragrapho,  eihus  pri- 
mus Praeses  dixit: 

„Rrai  Patres,  procedamus  nunc  ad  suffragia  ferenda 
„de  emendationibus  huius  paragraphi,  quas  R.  D. 
„Subsecretarius  praeleget,  ut  postea  de  singulis  ex- 
„quirantur  suffragia.  “ 

Turn  Subsecretarius  singulas  emendationes  more  solito  per- 
c legit,  et  duplici  experimento,  ut  supra,  quid  Patres  sentirent, 
probatum  est.  SufFragiorum  autem  exitus  hie  fuit. 

Emendationem  primam,  secundam,  tertiam  et  quartam  omnes 
excluserunt , uno  tantum  vel  altero  excepto.  Quintam  omnes 
cxcluserunt,  paucissimis  exceptis.  Sextam  omnes  unanimiter  re- 
iecerunt.  Septimam  quoad  primam  partem,  quae  ait : Eadern  sancta 
mater  Ecclesia  tenet  et  docet,  Deum,  renini  omnium  principium  et 
finem,  naturali  humanae  rationis  lumine,  id  est  argumentis  meta- 
physicis , cosmologicis  et  moralibus  certo  cognosci  et  demonstrari 
posse,  fere  omnes  reiecerunt.  Quoad  secundam  vero  partem,  quae 
ait:  aut  simpliciter:  naturali  rationis  lumine  certo  cognosci  et  de- 
monstrari posse,  longe  maior  pars  riiiorum  Patrum  exclusit.  Octa- 
vam  fere  omnes  excluserunt.  Nonam  fere  omnes  approbarunt. 
Decimam  omnes  excluserunt,  uno  vel  altero  excepto.  Undecimam 
fere  omnes  reiecerunt.  Decimam  secundam  omnes  admiserunt,  uno 
vel  altero  excepto.  Decimam  tertiam  et  decimam  quartam  similiter, 
uno  vel  altero  excepto,  omnes  reiecerunt.  Decimam  quintam  omnes 
reiecerunt , paucissimis  exceptis.  Decimam  sextam  demum , uno 
vel  altero  excepto,  omnes  admiserunt. 

•i  Turn  rmus  Brixinensis  Episcopus  iterum  ad  ambonem  voca- 
tus  est,  ut  de  secunda  paragrapho  dicti  capitis  et  de  propositis 
emendationibus  relationem  faceret. 

RELATIO 

It.  P.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Secunda  paragraphus  capitis  secimdi  agit  de  neces- 
sitate revelationis.  Ut  exaininatio  emendationum  rite 
procedat,  incipiamus  iterum  ab  ipsa  doctrina  in  schemate 
nostro  proposita.  Agitur  ergo  de  necessitate  revc- 
lationis  et  quidem  sub  du})lici  respectu:  1“  relate  ad 
Dei  cognitionem  naturalem,  et  2°  relate  ad  ordinem 
supernaturalem.  Quod  attinet  ad  necessitatem  reve- 
lationis  in  ordinc  naturali,  docetur,  illam  non  esse 

9* 


135 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


136 


absolute  necessariam,  sicut  habetur  initio  paragrapbi  a 
secundae:  „Non  hac  tamen  de  causa  revelatio  absolute 
uecessaria  dicenda  est.“  Si  ergo  non  absoluta  neces- 
sitas  docetur,  nihilominus  docetur  necessitas  quaedam 
moralis  seu  relativa;  et  quidem  haec  necessitas  moralis 
quoad  revelationem  sic  dictam  formalem  vel  revelationem 
supersensibilium,  uti  in  lingua  nostra  gerinanica  dicere 
soleraus,  ut  distinguamus  supersensibilia  a supernatu- 
ralibus,  docetur  necessitas  moralis  revelationis  divinae, 
id  est  necessitas  quae  non  se  habet  ex  parte  obiecti, 
nam  ex  parte  obiecti  agitur  de  iis,  quae  in  rebus 
divinis  huinanae  rationi  impervia  non  sunt;  sed  agitur 
de  necessitate  quae  se  habet  ex  parte  subiecti,  id  est 
hominis  in  praesenti  quoque  generis  humani  conditione. 
Agitur  tertio  non  de  potentia  cognitionis  divinae  quam-  b 
vis  activa,  sed  de  actuali  intelligentia  Dei,  et  quidem 
ut  Deus  intelligatur  ab  omnibus  expedite,  non  post 
longam  temporis  et  inquisitionis  moram,  firma  certi- 
tudine  etiam  ab  iis,  qui  argumentorum  ex  ratione 
petitorum  vix  capaces  sunt;  demum  etiam  quod  cogno- 
scatur  nullo  admixto  errore.  Si  agatur  ergo  de  cogni- 
tione  naturali  actuali  in  istis  circumstantiis,  tot  ac 
tantae  difficultates  homini,  prout  nunc  est,  obiiciuntur, 
ut  revelatio  supernaturalis  dici  possit  moraliter  neces- 
saria. 

In  secunda  parte  huius  paragraph!  docetur  neces- 
sitas revelationis  sic  dictae  supernaturalis  materialis, 
et  circa  hanc  docentur  sequentia.  Primo  quidem 
generatim  dicitur,  revelationem  istam  esse  absolute  ^ 
necessariam,  scilicet  supposito  consilio  bonitatis  et 
sapientiae  divinae,  de  quo  iam  superius  dictum  est: 
ergo  absolute  dicitur  uecessaria,  et  quidem  adducitur 
primo  causa  proxima  huius  necessitatis  absolutae.  Et 
proxima  causa  huius  necessitatis  absolutae  est  ordinatio 
hominis  ad  finem  supernaturalem,  ad  partici panda  sci- 
licet bona  divina.  Causa  vero  remotior  huius  necessitatis 
sunt  veritates  ad  ordinem  hunc  supernaturalem  cogno- 
scendum  necessariae,  quae  rationis  comprehensionem 
excedunt,  et  proinde  positive  a Deo  revelari  debent. 
Ad  probandam  hanc  veritatem  adducitur  deinde  auc- 
toritas  sacrae  Scrip turae  ex  epistola  Pauli  ad  Corin- 
thios  ubi  dicitur:  „Oculus  non  vidit,  nec  auris 
audivit,  nec  in  cor  hominis  ascendit.“  Ergo  sine 
revelatione  haec,  seu  eae  veritates  nesciuntur,  quae 
praeparavit  Deus  iis,  qui  diligunt  eum.  Ergo  docetur 
finis  supernaturalis,  ad  quern  homo  ordinatur  a Deo. 

His  ergo  de  doctrina  nostra  praelibatis,  veniamus 
iterum  ad  emendationes  propositas.  Et  quidem  prima 
emendatio,  scilicet  quae  habetur  sub  numero  17°,  emen- 
datio  ista  non  admittenda  censetur,  et  quidem  ex  for- 
mali  ista  ratione,  quam  iam  ab  initio  relationis  meae 
protuli:  quamvis  ea,  quae  dicuntur,  in  se  sint  bona, 
imo  etiam  pulchra,  cum  tamen  sit  textus  omnino  novus, 
conciliariter  denuo  esset  pertractandus. 

Emendatio  18*  est  eiusdem  generis,  et  proinde 
eadem  ex  causa  a Deputatione  admitti  non  potuit. 

Emendatio  18*  secunda  vice.  Rmus  auctor  huius 


emendationis  vult  in  incerto  relinquere,  utrum  super- 
naturalis revelatio  dicenda  sit  absolute  uecessaria  necne; 
et  ut  ista  in  incerto  relinquatur,  vult  dici:  eo  magis 
necessaria  est,  loco  „ absolute  uecessaria  est.“  Sed 
haec  emendatio  non  potest  admitti,  et  quidem  exinde 
non  potest  admitti,  quia  quoad  doctrinam  illam,  de 
qua  mode  suffragia  tulimus,  iam  nobis  in  animo  pro- 
positum  est  nihil  proferre,  nisi  principium  illud  omnino 
certum,  omnino  de  fide  credendum,  quo  immediate 
excluditur  traditionalismus  crudior,  quamvis  etiam  tan- 
gatur  traditionalismus  mitior.  Ergo  ex  hac  causa 
emendatio  ista  omnino  debet  omitti.  Insuper , cum 
agatur  de  necessitate  revelationis  supernaturalis  posi- 
tivae,  certe  ilia  omnino  absolute  necessaria  dicenda  est 
ex  causis  iam  allatis. 

Emendatio  19*.  liinus  emendator  loco  „in  rebus 
divinis “ vult  dici:  de  Deo  kumanae  rationi  per  se 
impervia  non  sunt^  et  quod  addatur:  et  de  lege  natu- 
rali; ut  ergo  dicatur : de  Deo  et  de  lege  naturali 
liummiae  rationi  per  se  impervia  non  sunt.  Haec 
emendatio  non  probatur  Deputationi  de  fide,  et  qui- 
dem ex  eo  quia  studio  expressio  ista  „in  rebus  divi- 
nis" fuit  assumpta,  ut  notio  paululum  latior  habeatur. 

Emendatio  20*  sub  a.  Rmus  emendator  vult 
quod  deleatur  „ quoque"  linea  5 paragraph!  secundae, 
et  substituatur  etiam  seu  substituatur  vel.  Iam  quod 
ad  hanc  emendationem  attinet,  utique  non  est  tanti 
momenti,  sive  dicatur  quoque  sive  etiam:  sed  ratio,  quae 
affertur  a rrao  emendatore,  ut  mihi  videtur,  non  ex 
Omni  parte  solida  est.  Nam  utraque  vox  est  empha- 
tica,  sed  distinguitur  solummodo  quoque  ab  etiam  in 
eo  quod  etiam  ponitur  in  phrasi  emphatica  non  ad 
singulas  quasdam  voces  efferendas,  sed  dicitur  de  in- 
tegra,  seu  de  tota  sententia;  cum  quoque  solummodo 
dicatur  de  singulis  verbis  efferendis.  Iam  quia  hie 
agitur  de  singulis  verbis,  utique  potest  remanere. 

Emendatio  20*  sub  h est  eiusdem  tenoris,  seu  vult 
ut  vox  „ quoque"  deleatur,  cum  sit  superfiua  in  linea  24. 
Sed  utique  non  est  superfiua  ista  vox,  quia  expresse 
dicendum  est:  in  'praesenti  quoque  conditione  neces- 
sariam esse  revelationem,  saltern  moraliter:  et  proinde, 
cum  expresse  ad  praesentem  hanc  condifionem  refe- 
ratur,  omnino  superfiua  non  est. 

Emendatio  21*.  Rmus  emendator  post  verbum 
„ generis  humani"  vult  addi:  per  peccatiim  lapsi.  Sed 
haec  emendatio  non  est  necessaria,  quia  per  se  utique 
intelligitur.  Nam  cum  loquimur  de  praesenti  hominis 
statu,  utique  etiam  subintelligimus  hominem  per  pec- 
catum  lapsum. 

Emendatio  22*.  Rihus  emendator  vult  solummodo 
aMipraecipue  ad  voces  „non  hac  tamen  de  causa  revc- 
lafio  absolute  necessaria  dicenda  est,  sed  ideo  prae- 
cipue  quia  Deus  etc.".  Utique  dici  posset;  sed  ut 
vitentur  huiusmodi  adiectiva  interpolata,  melius  forsan 
esset,  ut  additio  ista  omittatur. 

Emendatio  23*.  Rmus  emendator  ad  finem  super- 
naturalem, qui  tangitur  in  secunda  paragrapho,  vult 


137 


Acta  ante  Sess.  III.  Rolatio  de  emendationibus  cap.  II.  schematis  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem. 


138 


addi:  sed  etiam,  quia  ad  guhernationem  propriatn  et  a 
aliorum  requiritur  cognitio  eorum,  quae  naturalem 
rationem  excedimt.  Ratio,  ob  quam  rmus  emendator 
haec  addi  vult,  fundata  esse  utique  videtiir.  Piitat 
eiiim  ea  verba  esse  addenda  ideo,  ut  non  solummodo 
indicetur  finis  supernaturalis  revelationis  positivae; 
sed  ut  etiam  indicetur  eo  magis  medium  ad  hunc 
finem  omnino  necessarium , scilicet  quod  necessaria 
sit  communicatio  veritatum  supernaturalium  ad  guber- 
nationem  propriam  et  aliorum,  quae  naturalem  ratio- 
nem excedunt.  Sed  textus  ipse  Deputationi  non  pla- 
cuit;  cum  verba  utique  sint  talia,  quae  a dicendi  ratione 
ecclesiastica  aliena  videantur. 

Emendatio  24^  Emus  auctor  huius  emendationis 
vult,  accuratius  definiri  finem  supernaturalem,  ob  quern  b 
omnino  revelatio  supernaturalis  necessaria  est,  scilicet 
dicatur:  ad  finem  supernaturalem,  scilicet  ad  illud 
mirandum  consortium  divinitatis  inchoandum  per  gra- 
tiam,  consummandum  per  gloriam,  rationis  compreJien- 
sionem  excedens,  et  de  quo  dicitur,  quod  oculus  non 
vidit  etc.  Quod  bane  emendationem  attinet,  quoad 
substantiam  eiusdem  nihil  est  animadvertendum,  sed 
hie  tamen  non  est  in  suo  loco;  nam  agitur  solummodo 
de  necessitate  revelationis,  et  finis  supernaturalis  solum- 
modo eatenus  tangitur,  quatenus  omnino  necessarius 
est  ad  hanc  necessitatem  evincendam : proinde  ea  quae 
rmus  auctor  hie  proposuit  utique  dicentur  in  capite 
de  elevatione  naturae  humanae,  quod  caput  constituit 
partem  constitutionis  dogmaticae  de  mysteriis  fidei;  et  ^ 
dolendum  valde  est,  quod  rmis  Patribus  non  etiam 
uno  eodemque  tempore  potuit  ob  oculos  proponi  etiam 
ista  constitutio  dogmatica  de  mysteriis  fidei,  ut  tali 
ratione  possent  ipsi  sibi  persuadere,  ea  quae  modo 
desiderant,  turn  demum  esse  supplenda. 

Emendatio  25^  Rmus  auctor  huius  emendationis 
vult,  ut  schema  primum  restituatur,  et  verba  ex 
illo  sequentia  desumantur,  scilicet  dicatur:  „Sed  ab- 
„ solute  necessaria  est  revelatio,  ideo  quia  Deus  ele- 
„vavit  hominem  ad  supernaturalem  ordinem,  et  in  hoc 
„ordine  ad  supernaturalem  rerum  cognitionem  per  fidem. 
„Praeterquam  quod  enim  naturalis  tantummodo  cogni- 
„tio  fini  supernaturali  non  responderet,  dogmata  ilia 
„cum  sint  supernaturalia,  in  naturali  Dei  manifestatione 
„non  continentur,  atque  ideo  humana  ratio  suo  lumine  ^ 
„ea  assequi  numquam  potuisset."  Verissima  haec  sunt, 
et  omnino  possent  a Congregatione  generali  accep- 
tari:  nihilominus  Deputatio  de  fide  credidit,  quod  non 
sint  acceptanda  verba  ista  ex  primo  schemate,  et  qui- 
dem  ex  co  quod  in  nostro  schemate  reformato  non 
quadrant.  Nam  ea  quae  dicuntur,  iam  in  parte  prima 
huius  secundac  paragraphi  dicta  sunt;  et  no  proinde 
oriatur  quaedam  confusio,  quaedam  repetitio,  quae 
sensum  magis  confundat  quam  cnucleet,  rotinenda 
■cssent  verba  textus  schematis  reformati,  et  non  prioris. 
Habetur  vero  in  ista  cmendatione  etiam  secunda  pars, 
scilicet  pag.  14  [supra  p.  123|:  caeteroquin  in  textu, 
si  servafur,  cum  mutetur  in  ilium ; scilicet  in  verbis 


ultimis  desumptis  ex  Apostolo  ad  Corinthios;  lis  qui 
diligunt  ilium  pro  eum.  Haec  emendatio  omnino  debet 
recipi,  quia  convenit  textui  sacro. 

Emendatio  26“.  Etiam  haec  emendatio  proponitur 
acceptanda.  Rmus  auctor  vult,  quod  loco  veihorum 
„quae  rationis  comprehensionem  excedunt“  dicatur: 
quae  humanae  rationis  intelligentiam  omnino  superant. 
Verba  quidem,  quae  in  schemate  nostro  reformato 
habentur,  sunt  ipsissima  doctoris  Angelici;  sed  quia 
verba  a rmo  emendatore  proposita  magis  clara  et 
definita  esse  videntur,  utique  emendatio  ista  accep- 
tanda erit. 

Hac  altera  relationis  parte  absoluta,  R.  D.  Subsecretarius 
arabonem  ascendit,  ut  Patrum  suffragiis  proponeret  emendationes. 
Et  emendationem  decimam  septimam,  decimam  octavam,  nee  non 
decimam  octavam  secunda  vice  fere  omnes  reieceruiit;  similiter 
et  decimam  nonam.  Vicesima  vero  sub  littei’a  a non  fuit  pro- 
posita, quia  tantummodo  ad  stylum  pertinet,  cuius  ulteriorem  per- 
fectionem  curare  ipsi  Deputationi  relinquendum  Praesides  censue- 
ruiit.  Vicesimam  sub  littera  b,  paucissimis  exceptis,  omnes  reie- 
cerunt ; similiter  et  vicesimam  primam.  Vicesimam  secundam  longe 
maior  pars  reiecit.  Vicesimam  tertiam  omnes  reiecerunt,  uno  vel 
altero  excepto.  Vicesimam  quartam  longe  maior  pars  reiecit. 
Vicesimam  quintam  quoad  primam  partem  quae  ait:  Lin.  29  or- 
dinavit  etc.  usque  ad  verba  in  hac  vita , ' fere  omnes  reiecerunt. 
Quoad  secundam  partem  quae  ait:  Caeteroquin  in  textu,  si  ser- 
vatur,  eum  mutetur  in  ilium,  proposita  non  fuit,  quia  agebatur 
tantummodo  de  accuratiori  textus  citatione.  Vicesimam  sextam 
fere  omnes  admiserunt. 

Post  haec  Episcopus  Brixinensis  iterum  ambonem  ascendit, 
ut  de  tertia  paragrapho  huius  secundi  capitis  et  de  emendationi- 
bus propositis  loquerctur. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Seqiiitur  paragraphiis  tertia,  quae  agit  de  fontibus 
revelationis : inspiciamiis  iterum  primo  textum  sche- 
matis reformati.  Agitur  hoc  in  loco  primo  de  fontibus 
revelationis  in  genere,  qui  sunt  verbum  scriptum  et 
verbum  traditum,  unde  dicitur:  „Haec  porro  super- 
naturalis revelatio , secundum  universalis  Ecclesiae 
fidem  a sancta  Tridentina  synodo  novissime  declaratam, 
integra  continetur  in  libris  scriptis  tarn  veteris  quam 
novi  Testamenti  et  sine  scripto  traditionibus.  “ In  se- 
cunda parte  huius  paragraphi  agitur  de  fonte  sacrae 
Scripturae  in  specie.  Et  quidem  primo  dicitur,  qui- 
nam  sint  libri  sacri  sen  canonici;  scilicet  sunt  nomi- 
natim  ii,  qui  in  decreto  concilii  Tridentini  de  Scrip- 
turis  canonicis  nominantur;  et  quoad  ipsos  libros  sunt 
ii,  qui  in  Vulgata  latina  habentur  cum  omnibus  suis 
partibus  integri.  Hac  occasione  non  possum  non  ad- 
vertere,  quod  in  schemate  nostro  liber  canonicus  idem 
sit  ac  liber  sacer  seu  inspiratus:  cum  tamen  videatur 
unus  alterve  rihorum  Patrum  aliquam  admittere  distinc- 
tionem  inter  librum  canonicum  et  inspiratum,  paucis- 
sima  hac  de  re  dicam. 

Eiusmodi  distinctio  mihi  omnino  aliena  videtur  a 
doctrina  catholica:  nam  iam  ex  antiquissimis  tempo- 
ribus  libri  canonici  et  libri  sacri  omnino  sunt  idem. 
Sic  exempli  gratia  in  concilio  Carthaginiensi  III.  ap[)ro- 


139 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


140 


bato  a Sede  apostolica  dicitur:  „Placuit,  ut  praeter 
„Scripturas  canonicas  nihil  aliud  legatur  sub  nomine 
„divinanim  Scrip turarum.  Sunt  autem  canonicae  Scrip- 
„turae  etc.“  Ergo  canonicae  Scripturae  iuxta  con- 
cilium Carthaginiense  III.  sunt  simul  etiam  Scripturae 
divinae.  Isidorus  Hispalensis,  illustrissimum  sidus 
ecclesiae  Hispaniae,  cuius  hodie  festum  colimus,  quum 
catalogum  texuit,  unum  eumdemque  quern  tenet  eccle- 
sia  Romana,  de  his  libris  sequentia  deinde  profert: 
„IIaec  sunt  nova  et  vetera,  quae  de  thesauro  Domini 
„proferuntur:  hi  libri  sacri,  hi  libri  integri  numero 
„et  auctoritate;  aliud  cum  istis  nihil  est  comparandum; 
„quae  extra  hos  fuerint,  inter  haec  sancta  et  divina 
„nullatenus  sunt  recipienda.  “ Concilium  Florentinum 
de  libris  canonicis  veteris  et  novi  Testamenti  docet 
alludendo  ad  locum  ex  epistola  s.  Petri,  quod  „eodem 
Spiritu  sancto  inspirante  utriusque  Testamenti  sancti 
locuti  fuerint  utique  sancti,  quorum  libri  an  tea  fue- 
rant  recensiti. 

Quod  ad  concilium  Tridentinum  attinet,  verum  est 
concilium  Tridentinum  de  inspiratione  vix  aliquid  novi 
protulisse,  sed  solummodo  institisse  decreto  concilii 
Florentini;  sed  causa,  cur  hoc  egerit,  in  propatulo  est. 
Agendi  ratio  omnium  synodorum  oecumenicarum  uti- 
que dependet  a fine;  cum  saepe  finis  iste  dependent 
ab  erroribus,  quibuscum  concilio  est  diraicandum.  lam 
quinam  erant  adversarii  tempore  concilii  Tridentini, 
quibuscum  res  erat  concilio?  Hi  erant  protestantes, 
qui  inspirationem  librorum  sacrorum  non  solummodo 
non  negabant,  sed  potius  illam  ita,  ut  ita  dicam,  ex- 
aggerabant,  ut  inspirationem  divinam  protenderent  non 
solummodo  ad  sententias,  sed  etiam  ad  singula  verba, 
etiam  ad  singulas  syllabas,  et  si  tempore  apostolorum 
fuerint  interpunctiones,  certe  etiam  ad  illas  extendissent. 
Proinde  concilio  Tridentino  nulla  ansa  data  erat,  cur 
de  inspiratione  librorum  sacrorum  accuratius  et  defini- 
tius  diceret;  sed  simpliciter  decretum  Florentinum  con- 
firmavit.  Sed  concilio  Tridentino  res  erat  cum  pro- 
testantibus,  qui  quosdam  libros  sacros  expungebant 
ex  canone,  et  quoad  alios  libros  quasdam  partes  sal- 
tern ex  libris  illis  expunctas  esse  volebant.  Proinde 
mens  concilii  Tridentini  nulla  alia  erat,  quam  ut  enun- 
tiaret,  quod  omnes  libri  veteris  et  novi  Testamenti 
recensiti  prout  in  vulgata  latina  habentur  integri, 
sacri  et  canonici  habendi  sint.  Ergo  certe  ex  con- 
cilio Tridentino  nihil  potest  inferri,  quod  liber  cano- 
nicus  et  liber  sacer  non  sint  unum  idemque. 

Postquam  de  ea  quaestione,  quod  in  nostro  sche- 
mate  libri  sacri  sint  idem  ac  libri  canonici,  dictum 
est,  pergit  iam  schema  nostrum  exponere,  quid  sibi 
hoc  velit,  librum  esse  sacrum  sen  canonicum;  et  hoc 
definitur  primo  negative,  et  quidem  dupliciter,  scilicet 
lihrum  sacrum  vel  canonicum  inspiratum  dici  non  posse, 
quod  Ecclesiae  auctoritate  approbatus  sit:  „Eos  vero 
Ecclesia  non  propterea  pro  sacris  et  canonicis  habet, 
quod  auctoritate  sua  approbati  sint,  licet  sola  humana 
industria  concinnati.“  Ergo  haec  est  prima  sentcntia 


a de  inspiratione  quae  reiicitur.  Reapse  liber  tab's  nulla 
ratione  inspiratus  dici  potest:  nam  Ecclesia  librum 
non  inspiratum  non  potest  auctoritate  sua  facere  in- 
spiratum. Ergo  approbatio  Ecclesiae  ad  librum  sacrum 
constituendum  certe  non  sufficit. 

Ad  inanes  vero  timores  abigendos,  quasi  doctrina 
hac  nostra  damnetur  ilia  sententia  Lessii  et  Lova- 
niensium,  pauca  mihi  hac  de  re  dicenda  sunt.  Doc- 
trina, quae  primo  in  nostro  capite  notatur,  nullatenus 
debet  confundi  cum  doctrina  Lessii  et  Lovaniensium ; 
cum  doctrina  ipsa,  utut  sit  erronea,  tamen  non  sit  ea- 
dem,  quam  nos  in  schemate  nostro  proscribimus.  Les- 
sius  enim  inductus  fuit  ad  banc  sibi  efformandam,  de 
qua  quaestio  est,  ideam  de  libro  inspirato  per  illam 
b agendi  rationem  protestantium , qui  inspirationem,  ut 
iam  dixi,  extenderunt  non  solummodo  ad  singulas 
sententias,  sed  etiam  ad  singulas  voces,  et  proinde 
librum  ex.  gr.  secundum  Machabaeorum  ideo  reiece- 
runt,  quia  auctor  huius  libri  dicit,  se  compendium 
quoddam  perfecisse  ex  libro  historico  maiore  lasonis, 
et  ex  ipsis  verbis  auctoris  apparet,  quod  utique  humana 
industria  adhibita  hoc  confecerit.  lain  Lessius  opposuit, 
forsitan  fieri  posse  (dice  fieri  posse,  quia  solummodo 
de  possibilitate  agitur)  quod  liber  humana  industria 
exaretur;  sed  semper  haec  duo  adiunxit,  scilicet  quod 
. auctor  instinctu  divino  incitatus  accesserit  ad  opus  hoc 
conficiendum,  et  secundo  quod  a Deo,  ad  finem  saltern 
opere  perfecto,  pronuntietur  in  libro  isto  nil  erronei 
^ contineri.  Ergo  non  de  approbatione  Ecclesiae  egit 
Lessius,  sed  de  approbatione  seu  revelatione  ipsius  Dei. 

Deus  utique,  quamvis  sententia  Lessii  sit  erronea, 
potest  auctoritate  sua  librum  confectum  ita  confirmare, 
ut  liber  iste  divinus  sit,  ut  ipse  tanquam  auctor  huius 
operis  appareat ; sed  Ecclesia  hoc  nullatenus  agere 
potest.  Verba  Lessii,  ut  ea  solummodo  proferam, 
sunt  clarissima:  „Nos  docemus,  ait,  ut  aliquid  sit 
„Scriptura  sacra,  non  esse  necessarium  ut  omnia  verba, 
„aut  omnes  omnino  sententiae  sint  auctori  positive  et 
„ immediate  inspirata  a Spiritu  sancto,  proponente  et 
„formante  in  ipsius  intellectu  singula  verba  ac  singu- 
„las  sententias  scribendas;  sed  sufficere  ut  auctor 
„hagiographus  divinitus  instructus  ad  scribendum  ea 
„quae  vidit,  audivit  vel  aliter  novit,  habeat  infallibilem 
„assistentiam  Spiritus  sancti,  quae  non  permittat  eum 
„falli  etiam  in  iis,  quae  cognoscit  relatione,  experien- 
„tia  aut  ratione  naturali:  ab  hac  enim  assistentia  Spi- 
„ritus  sancti  habet  Scriptura  ut  sit  infallibilis  veritatis. 
„Denique  si  aliquod  opus  pium  et  salutare,  humana 
„ industria,  ex  divino  instinctu  compositum,  publico 
„testimonio  Spiritus  sancti  approbaretur  tanquam  in 
„ omnibus  suis  partibus  verissimum,  tale  opus  habi- 
„turum  auctoritatem  aeque  infallibilem  atque  Scriptura 
„ sacra."  Sed  expresse  iterum  adnotavit,  se  hocce 
solummodo  dixisse,  quod  possibile,  non  autem  quod 
rcapse  in  corpore  et  canone  Scripturae  sacrae  tabs 
liber  inveniatur.  Cum  enim  ex  quadam  negligentia 
ipse  mentionem  fecisset  de  libro  II.  Machabaeorum, 


141 


Acta  ante  Sess,  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  II.  schematis  const,  de  fide  catholica. 


142 


quasi  liber  iste  tali  ratione  fuerit  confectus;  postmodum 
hoc  omnino  retractavit,  equidem  dicens  se  non  dixisse 
ex  seipso,  sed  ratione  habita  adversariorum,  qui  im- 
pugnabant  hnnc  librinn,  quasi  Immana  industria  fuerit 
exaratus:  ergo  sententia  ilia,  quae  hie  damnatur,  nullo 
modo  debet  confundi  cum  sententia  Lessii  et  Lova- 
niensium.  Ulterius  etiam  excluditur  ilia  notio  inspi- 
rationis  ubi  dicitur,  librum  quemdam  esse  sacrum  seu 
divinitus  inspiratum  eo  quod  revelationem  sine  errore 
contineat.  Nam  si  huiusmodi  libri  essent  inspirati, 
omnes  canones  conciliorum  libris  sacris  essent  ad- 
numerandi. 

His  negative  dictis  de  notione  inspirationis,  iam  po- 
sitive dicitur  quid  sit  inspiratio,  et  quidem  quoad  cliarac- 
terem  internum,  scilicet  quod  Spiritu  sancto  inspirante 
conscripti,  Deum  habeant  auctorem;  et  deinde  quoad 
characterem  externum , quod  ut  tales  Ecclesiae  per 
apostolos  traditi  sint;  nam  ut  et  Augustinus  iam 
dixit:  „Evangelio  non  crederem,  nisi  Ecclesiae  me 
moveret  auctoritas“.  Ergo  character  iste  externus 
debet  accedere,  ut  liber  aliquis  habeatur  inspiratus, 
et  ut  fide  divina  hoc  credere  teneamur. 

His  iam  dictis,  veniamus  ad  emendationes  para- 
graphi  tertiae.  Prima  emendatio,  id  est  emendatio  27*, 
vult  delere  vocem  „integra“,  scilicet  Scriptura  integra 
continetur  in  libris  sacris,  et  quidem  ea  de  causa, 
quod  deest  in  verbis  concilii  Tridentini.  Hoc  verum 
est,  et  cum  omnino  ex  reliquis  apparent,  quod  de  in- 
tegra saera  Scriptura  sermo  sit,  utique  potest  admitti: 
ergo  approbatur  emendatio. 

Emendatio  28*.  Agitur  de  traditionibus , et  vult 
auctor,  ut  immediate  post  verba  „sine  scripto  traditio- 
nibus" dicendum  sit  de  inspiratione  librorum  et  postea 
de  canone,  qui  in  concilio  Tridentino  habetur,  et  hide 
hie  assumitur.  Sed  utique  natura  sua  debet  prae- 
cedere  corpus  librorum  sacrorum,  antequam  de  in- 
spiratione illorum  sermo  esse  possit;  proinde  Depu- 
tatio  putat  emendationem  istam  non  esse  admittendam. 
Caeteroquin  in  Deputatione  fidei  conclusum  fuit,  esse 
ex  concilio  Tridentino  hie  assumenda  etiam  ea,  quae 
de  traditione  non  scripta  ibidem  leguntur,  scilicet  ut 
post  verba  ,,sine  scripto  traditionibus‘‘  addatur:  Quae 
ex  ipsiiis  Christi  ore  ah  apostolis  acceptae,  out  ah 
apostolis  Spiritu  sancto  dictante  quasi  per  manus  tra- 
ditae  ad  'nos  usque  pervenerimt.  Cum  haec  additio 
habeatur  in  ipso  concilio  Tridentino,  certe  rrai  Patres 
permittent,  ut  sine  suffragiis  haec  additio  acceptetur 
ad  traditiones  istas  accuratius  describendas.  Deinde 
immediate  pergitur  „qui  quidem  libri  veteris  et  novi 
Testamenti  integri  etc.“. 

Emendatio  29*.  Auctor  huius  emendationis  vult 
ut  addatur:  Qui  quidem  lihri  integri^  prout  in  eiusdem 
concilii  decreto  recensentur,  et  'in  vidgota  latino  editione 
.dementis  VIII.  auctor  it  ate  promidyata  hahentur,  cum 
omnibus  suis  partihus  etc.,  seu  ut  commemoretur  editio 
vulgata  facta  per  Clemcntem  VHI.  Sed  haec  emen- 
datio non  potest  admitti,  quia  omnino  res  diversae 


a sunt.  Vulgata  latina  ab  ipso  concilio  declarata  tam- 
quam  authentica,  et  emendationes  factae  per  Pontifices 
subsequentes  cum  res  sint  omnino  differentes , non 
debent  confundi;  eo  minus  debent,  quia,  ut  nostis,  in 
ipsa  praefatione  huius  editionis  anni  1592  dicitur, 
quod  emendatio  hucusque  non  omnibus  numeris  ab- 
soluta  dici  possit,  et  quod  quaedam  studio  sint  relicta, 
quae  emendanda  fuissent  ex  causis,  quae  ibidem  affe- 
runtur. 

Emendatio  30*  concernit  ilium  passum  schematis 
reformati,  ubi  dicitur  quo  in  sensu  liber  inspiratus 
dici  non  possit,  quia  verba  sunt  ambigua  et  minus 
clara.  Et  reapse  Depiitatio  de  fide  declarat,  emen- 
dationem hie  propositam  esse  acceptandam;  et  proinde 
dicendum : Eos  vero  Ecclesia  pro  sacris  et  canonicis 
liahet  non  ideo,  quod  sola  humana  mdustria  concinnati, 
sua  deinde  auctoritate  sint  approhati. 

Emendatio  31*.  Emendatio  ilia  concernit  accura- 
tiorem  definitionem  inspirationis.  Sed  cum  nimis  sit 
diffusa,  et  proinde  abludens  a nostro  dicendi  modo, 
reiicienda  esse  censetur  ilia  emendatio. 

Emendatio  31*  (bis).  Huic  emendationi  iam  satis- 
factum  est  sub  numero  30°;  proinde  si  acceptaretur  ilia, 
suffragia  non  essent  ferenda  super  hac  emendatione. 

Emendatio  32*  constat  duakis  partibus.  In  prima 
. parte  iterum  habetur  emendatio,  de  qua  iam  dixi,  et 
proinde  cum  iam  satisfactum  sit,  si  acceptaretur  emen- 
datio 30*,  etiam  de  hac  prima  parte  suffragia  omitti  pos- 
^ sent.  Quod  secundam  partem  attinet,  dicitur:  propterea 
quod  Spiritu  sancto  inspirante  eonscripti  Deum  hahent 
auctorem:  atque  ut  tales  Ecclesia  suscipit  et  veneratur. 
Deputatio  de  fide  hanc  emendationem  aliquatenus  ac- 
cipit,  scilicet  in  eo  ut  in  verbis  schematis,  ubi  dicitur: 
„ Atque  ut  tales  Ecclesiae  per  apostolos  traditi  sunt" 
ut  verba  ista  „per  apostolos"  omittantur,  non  quidem 
quod  verba,  si  diciinus  „ Ecclesiae  traditi  qua  tales" 
alium  sensum  fundant,  quam  si  diciinus  „per  apostolos 
traditi".  Nam  ut  Ecclesia  aliquid  de  fide  credendum 
proponere  possit,  librum  aliquem  esse  inspiratum,  uti- 
que non  solummodo  debet  esse  haec  scientia  certa, 
sed  debet  etiam  esse  revelata;  ut  vero  sit  revelata, 
debet  inveniri  in  deposito  Ecclesiae,  et  ut  inveniatur 
in  deposito  Ecclesiae,  utique  deponi  debuit  a lesu 
^ Christo,  ab  apostolis  etc.  Sed  ut  nihilominus  verba 
aliquantulum  latius  pateant,  Deputatio  proponit  verba 
ista  ultima  schematis  sic  esse  a Congregatione  gene- 
rali  accipienda,  ut  dicatur:  atque  ut  tedes  ipsi  (scilicet 
Ecclesiae)  traditi  sunt. 

Emendatio  33*  ad  verba  „ humana  industria"  vult 
addi:  sine  idlo  Dei  affiatu;  sed  superflua  videntur 
haec  verba,  quia  apparet,  si  sola  humana  industria 
sint  exarata,  quod  non  sint  exarata  ullo  Dei  afflatu. 
Ergo  non  admittenda  esse  videtur. 

Emendatio  34*.  Huic  emendationi  iam  est  satis- 
factum, si  emendatio  modo  a me  proposita  ad  secun- 
dam partem  emendationis  32*°  a Congregatione  gene- 
rali  accipiatur. 


143 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


144 


Emendatio  35“"  vult  addi:  aberrant  qiiam  maxime,  ^ 
qui  rationalisnium  hihlicum  etc.  Depiitatio  de  fide  lianc 
emeiidationem  excludendam  esse  ceiiset,  et  prime  ex 
eo  quia  agimiis  solummodo  de  fontibus  revelationis, 
et  proinde  eiusmodi  excursus  videtur  omnino  a scope 
scliematis  nostri  multum  abesse , et  iusto  plus  abesse. 
Hae  sunt  emendationes  paragraphi  tertiae  capitis  nostri. 

Patres  qnemntur  de  ohlita  eniendatione  36,  quibus  reverendis- 
simus  relator  ait: 

Sequens  emendatio  est  iterum  erratum.  Nam  emen- 
datio ultima  liiiius  paragraphi  ponenda  est  ante  emen- 
dationem  36“^“,  nam  emendatio  36*^  iam  pertinet  ad 
quartam  paragrapbum. 

Veniam  denuo  precor,  quod  tot  ac  tanta  adsint 
errata;  nam  cum  tanta  festinantia  elenclius  emenda-  b 
tionum  erat  conficiendus,  ut  tali  ratione  irrepserint  tot 
menda. 

Post  haec  rmus  relator  descendit  ex  ambone,  et  ascendens 
R.  D.  Subsecretarius  iuxta  methodum  superius  expositam  de  sin- 
gulis emendationibus  Patres  interrogavit.  Et  emendationem  vice- 
simam  septimam  fere  omnes  approbarunt ; vicesimam  octavam 
fere  omnes  admiserunt  iuxta  modum  taraen  a rmo  Brixinensi 
Episcopo  in  sua  relatione  propositum , nimiruni  ut  adderentur 
verba  quae  sunt  in  concilio  Tridentino  et  diceretur:  Continetnr 
in  libris  scriptis  et  sine  scripio  traditionibus,  quae  ex  ipsius  Christi 
ore  ab  apostoUs  acceptae,  aid  ab  ajjostolis  Spiritu  sancto  diciante 
quasi  per  manus  traditae  ad  nos  usque  pervenerunt  (Trid.  Sess.  IV. 
deer,  de  can.  Script.).  Qui  quidem  veteris  et  novi  Testamenti  libri 
integri  etc.  ut  in  scliemate  reformate.  Vicesimam  nonam  fere 
omnes  reiecerunt.  Tricesimam  fere  omnes  admiserunt  iuxta  mo- 
dum tamen  in  linea  octava  et  sequenti  propositum,  ut  scilicet  di- 
ceretur: Eos  vero  Ecclesia  pro  sacris  et  canonicis  Jiabef  non  ideo,  ^ 
quod  sola  hnmana  industria  coneinnati,  sua  deinde  auctoritate  sint 
approhati  etc.  Tricesimam  primam  fere  omnes  reiecerunt ; alteram 
tricesimam  primam  in  pagina  16  [supra  pag.  123]  positam  emi  Prae.. 
sides  non  proponendam  censuerunt;  quia  iis,  quae  exposcebantur 
a rmo  emendatore , iam  satisfactum  fuerat , cum  de  tricesima 
emendatione  ageretur.  Tricesimam  secundam  quoad  primam  par- 
tem sufFragiis  non  subiecere  emi  Praesides , quia  per  ea , quae 
circa  emendationem  tricesimam  constituta  fuerant,  iam  provisum 
est;  quoad  secundam  partem  vero  fere  omnes  admiserunt  iuxta 
modum  a nno  relatore  propositum,  ut  scilicet  in  textu  scliematis  re- 
formati  paragrapbo  tertia  linea  ultima  pagina  decima  [supra  ])ag.  721 
diceretur:  Atque  id  tales  ipsi  (Ecclesiae)  traditi  sunt.  Tricesimam 
tertiam,  uno  vel  altero  excepto,  omnes  reiecerunt.  Tricesima  quarta 
sufFragiis  subiecta  non  fuit,  quia  iam  provisum  erat  in  secunda 
parte  emendationis  tricesimae  secundae.  Tricesimam  quintam  fere 
omnes  reiecerunt. 

RELATIO 

It.  P.  1).  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Eminentissimi  Praesides,  Emi  ac  Rmi  Patres 

Restat  paragrapluis  quarta  et  ultima  capitis  se- 
cundi,  quae  agit  de  interpretatione  Scripturae  sacrae. 

In  hac  paragrapbo,  primo  renovatur  decretum  concilii 
Tridentini,  et  deinde  mens  buius  decreti  accuratius 
definitur.  Et  quare  boc?  Ad  proscribendos  duos 
errores.  Primus  error  est  eorum,  qui  contendunt  de- 
cretum hoc  concilii  Tridentini  de  interpretatione  Scrip- 
turarum  sacrarum  esse  solummodo  disciplinare.  Hinc 
renovatur  boc  decretum  et  quidem  in  constitutione 
dogmatica,  et  dicimus,  quod  concilium  salubriter  de- 
crevit:  ,,idem  decretum  renovantes“.  Secundo  mens 


decreti  concilii  Tridentini  accuratius  definitur  contra 
errorem  eorum,  qui  distinguunt  inter  interpretationem 
dogmaticam  ab  Ecclesia  propositam,  et  inter  dogma 
quod  iuxta  sensum  Ecclesiae  in  loco  quodam  biblico 
invenitur.  Et  quidem  distinguitur  ita  ut  dicant,  inter- 
pretem  catholicum  satisfacere  decreto  concilii  Triden- 
tini, etiamsi  recedat  ab  interpretatione  dogmatica  Ec- 
clesiae catbolicae;  dumraodo  non  reiiciat  dogma  iuxta 
mentem  Ecclesiae  in  loco  quodam  biblico  contentum. 
Ad  bunc  errorem  proscribendum  dicimus:  ,,ut  in  rebus 
fidei  et  morum  is  pro  vero  Scripturae  sensu  habendus 
sit,  quern  tenuit  ac  tenet  sancta  mater  Ecclesia."  Haec 
de  textu. 

Iam  veniamus  ad  emendationes , et  quidem  ad 
emendationem  36'‘“.  Quum  in  textu  scliematis  refor- 
mati  mentio  de  consensu  sanctorum  patrum  sit  sup- 
pressa,  haec  res  pluribus  reverendissimis  Patribus  valde 
displicuit,  et  petierunt  etiam  istam  partem  decreti  con- 
cilii Tridentini  denuo  esse  restituendam.  Hie  scopus 
intenditur  in  emendatione  36“^,  38“^,  39“^.  et  4V. 

Rmi  Patres,  nulla  de  re  toties  et  tarn  acriter  in  De- 
putatione  fidei  disputatum  et  decertatum  est,  quam  de 
liac  re.  Formula  negativa,  quae  circa  conseusum  patrum 
habetur  in  decreto  concilii  Tridentini,  non  placuit; 
quia  reapse,  bac  formula  adoptata,  nec  error  proscri- 
beretur,  cuius  proscribendi  causa  decretum  hoc  reno- 
vatur, nec  etiam  mens  concilii  Tridentini  unica  lineola 
definiretur.  Ergo  negativa  formula  abstinendum  erat. 

Positiva  formula,  scilicet  sacram  Scripturam  inter- 
pretandam  esse,  sen  potius,  eum  sensum  loci  biblici 
verum  esse,  quern  tenuit  ac  tenet  sancta  mater  Eccle- 
sia, et  quern  tenet  unanimis  consensus  patrum,  haec 
formula  utique  potuit,  seu  potuisset  admitti;  nam  op- 
time tali  ratione  error  proscribendus  fuisset  damnatus, 
et  certe  etiam  ex  mente  concilii  Tridentini  haec  for- 
mula optima  esset.  Nam  denuo  perlegi  omnia  quae 
Pallavicinius  bac  de  re  in  bistoria  concilii  Tridentini 
habet,  et  iam  persuasus,  imo  persuasissimus  sum,  quod 
mens  patrum  concilii  Tridentini  revera  erat  positiva; 
et  si  nibilominus  formulam  negativam  elegerunt,  non 
esse  interpretandum  contra  sensum  etc.,  solummodo 
ideo  id  fecerunt,  ut  aliquantulum  clarius  patescat,  inter- 
pretem  catholicum  libere  posse  novum  sensum  loci 
cuiusdam  biblici  proponere,  donee  ipsi  non  constet, 
quod  mens  Ecclesiae,  seu  unanimis  consensus  patrum 
locum  quemdam  iam  dogmatice,  ut  dicimus,  definierit: 
ergo  potuisset  admitti.  Et  reapse  autbenticam  inter- 
pretationem decreti  concilii  Tridentini  habemus  in 
professione  fidei  Tridentina;  nam  ibidem  in  utram- 
que  partem  formula  est  positiva,  nam  dicimus:  ,,Sa- 
„cram  Scripturam  iuxta  eum  sensum,  quern  tenuit 
,,ac  tenet  sancta  mater  Ecclesia  . . . admitto,  nec  earn 
,,umquam,  nisi  iuxta  unanimem  consensum  patrum  ac- 
,,cipiam  et  interpretabor."  Iam  nec  earn  wnquam  nisi 
est  duplex  negatio,  et  duplex  negatio,  ut  quisque 
nostrum  scit,  est  fortior  affirmatio;  et  proinde  sensus 
patrum  concilii  ex  authentica  interpretatione  per  pro- 


145 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap,  II.  schematis  const,  de  fide  cath. 


146 


fessionem  fidei  tridentinae  utique  est  ille : ego  numquam 
sacram  Scripturam  interpretabor,  nisi  semper  iuxta 
sensum  sen  consensum  sanctorum  patrum:  ergo  poterat 
certe  admitti  formula  positiva. 

Formula  ista  nihilominus  turn  in  Congregationibus, 
quae  habitae  fuerunt  de  prime  schemate,  turn  etiam 
parti  maiori  in  ipsa  Deputatione  de  fide  non  placuit, 
et  quidem  praecipue  duabus  ex  causis.  Prima  quia 
putabant  aliqui  Patres,  tali  positiva  forma  seu  regula 
libertatem  interprets  catholici  nova  lege  circumscribi ; 
et  alia  causa  haec  erat,  quia  timebant,  tali  ratione 
quoad  interpretationem  sacrae  Scripturae  constitui  quasi 
duo  tribunalia,  scilicet  unum  Ecclesiae,  cum  aliquem 
locum  per  interpretationem  dogmaticam  definit,  et  aliud 
tribunal  iudicii  privati,  cum  interpres  aliquis  edicit, 
hunc  esse  unanimem  consensum  patrum,  et  hoc  etiam 
tenaciter  contra  ipsum  sensum  Ecclesiae  catholicae 
tenet.  Ergo  etiam  a forma  positiva  erat  recedendum. 

Proposuimus  ergo  formulam  detrancatam,  scilicet 
dicendo,  eum  verum  esse  sensum,  quern  tenuit  et  tenet 
sancta  mater  Ecclesia,  mentione  de  sanctis  patribus 
suppressa,  ut  tali  ratione  saltern  una  earum  causarum, 
de  quibus  modo  dixi,  removeretur.  Sed  haec  res  valde 
displicuit  parti  minori  in  Deputatione  de  fide,  et  etiam 
pluribus  rihis  Patribus  in  Congregatione  generali;  et 
proinde  quid  consilii?  Libenter  confugimus,  imo  avi- 
dissime  confugimus  ad  emendationes  propositas;  sed 
debeo  fateri  quod  nihil  consilii  hausimus  ex  istis.  Nam 
emendator  rihus,  cuius  emendatio  habetur  numero  36°, 
proponit  formulam  positivam,  addito  etiam.  Emendator 
sub  numero  38°  proponit  formulam  negativam,  seu 
saltern  postulat,  restitui  textum  tridentinum.  Emen- 
dator sub  numero  39°  habet  formulam  positivam,  ali- 
quibus  tamen  verbis  mutatis,  scilicet  emendatio  ista 
sic  sonat:  Atqiie  (omissum  est  per  erratum)  in  quantum 
etiam  ex  unanimi  constet  sanctorum  'patrum  consensione 
circa  huiusmodi  supernaturalia  morumque  ohiecta  (etiam 
verbum  morumque  omissum  est  per  erratum);  -sensus 
emendationis  valde  est  deturpatus.  Ut  videtis,  Rihi 
Patres,  formula  ista  est  positiva:  solummodo  quaedam 
immutantur  circa  obiectum  huiusmodi  interpretationis, 
ubi  sensus  Ecclesiae  teneri  debet  et  consensio  patrum. 
Forma  quae  proponitur  in  emendatione  40^  iterum  est 
positiva,  solummodo  paucis  immutatis,  scilicet:  Defini- 
mus,  ut  in  rebus  fidei  et  morum  sensus,  quern  tenuit 
et  tenet  sancta  mater  Ecclesia,  vel  exurgit  ex  unanimi 
patrum  consensu,  pro  vero  Scri'pturae  sensu  sit  hahendus. 
Demum  rihus  emendator  sub  numero  41°  etiam  pro- 
ponit formulam  positivam,  seu  simpliciter  petit  sine 
formula  stricte  proposita:  aut  unanimis  sanctorum 
patrum  consensus  declarat.  Haec  proinde  est  iterum 
formula  positiva. 

lam  quid  agendum  in  tanta  difficultate  rerum,  cum 
omnia  media  iam  quasi  erant  exhausta?  Incidimus  in 
novam  formulam  et  quidem  sic  sese  habentem : Decla- 
ramus  decretum  hoc  renovantes,  hanc  illius  (scilicet 
decreti)  esse  mentem,  ut  in  rebus  fidei  et  morum,  ad 

Coll.  Lac.  vn. 


aedificationem  doctrinae  christianae  pertinentium,  is  pro 
vero  sensu  sacrae  Scripturae  hahendus  sit,  quern  tenuit 
ac  tenet  sancta  mater  Ecclesia,  cuius  est  iudicare  de 
vero  sensu  et  inter pretatione  sacrarum  Scripturarum -, 
atque  ideo  nemini  licere  contra  hunc  sensum,  aid  etiam 
contra  unanimem  consensum  patrum  ipsam  Scripturam 
sacram  interpretari.  Ut  videtis  est  formula  quasi 
duplicata,  scilicet  in  prima  parte  huius  novae  formulae 
proscribitur  directe  error,  de  quo  agimus,  quern  pro- 
scribere  volumus ; et  deinde  posteaquam  error  iste 
directe  est  proscriptus,  simpliciter  repetimus  formulam 
negativam  concilii  Tridentini.  Sic  omnium  votis  op- 
time consultum  erit. 

Ergo  formula  est,  ut  denuo  repetam:  ,,Hoc  decre- 
tum renovantes,  declaramus  hanc  ipsius  (decreti  scilicet) 
esse  mentem,  ut  in  rebus  fidei  et  morum,  ad  aedifi- 
cationem doctrinae  christianae  pertinentium,  is  pro  vero 
sensu  sacrae  Scripturae  habendus  sit,  quern  tenuit  ac 
tenet  sancta  mater  Ecclesia,  cuius  est  iudicare  de  vero 
sensu  et  interpretatione  Scripturarum  sanctarum,“ 
Hucusque  error  directe  damnatur;  deinde  repetitur: 
„atque  ideo  nemini  licere  contra  hunc  sensum  aut 
etiam  contra  unanimem  consensum  patrum  ipsam  Scrip- 
turam sacram  interpretari.  “ In  tanta  penuria  boni 
consilii  nihil  aliud  possum  facere,  quam  hanc  formulam 
novam  acceptation!  rmorum  Patrum  commendare.  Et 
proinde  non  approbanda  esset,  ne  in  singula  descen- 
dam,  emendatio  36®^,  quemadmodum  etiam,  si  ilia 
acciperetur,  non  approbanda  esset  emendatio  38"',  39“, 
40"  et  41". 

His  dictis,  deveniam  ad  emendationem  37"“,  quae 
non  suo  loco  iterum  est  posita.  Scilicet  rmus  emen- 
dator vult,  verba  ,,in  rebus  fidei  et  morum“  esse 
omittenda;  sed  reapse  nullam  possumus  causam  suf- 
ficientem  perspicere,  cur  verba  ilia  sint  omittenda; 
prae  primis  cum  in  Congregationibus  generalibus  iam 
toties  desiderium  illud  fiierit  expressum,  quod  verba 
turn  conciliorum  turn  etiam  sacrae  Scripturae  integra 
adducantur, 

Pervenimus  iam  ad  emendationem  42"“.  Haec 
emendatio  est  additio  ad  caput  secundum  schematis 
reformat!.  Rmus  emendator  vult,  quod  per  decretum 
Concilii  inculcetur  episcopis,  ut  curent  ne  alias  sacrae 
Scripturae  versiones  prae  manibus  fideles  habeant  aut 
legant,  praeter  ab  ipsis  approbatas  cum  sanctorum 
patrum  et  Ecclesiae  doctorum  ad  verum  sensum  intel- 
ligendum  adnotationibus.  Res  in  se  utique  est  optima 
et  placuit  apprime  Deputation!  de  fide;  sed  nihilominus 
Deputatio  de  fide  credidit,  huius  emendationis  locum 
non  esse  in  decreto  de  fide  catholica,  seu  in  decreto 
dogmatico,  sed  potius  locum  illius  esse  in  quodam  de- 
creto disciplinari : et  proinde  nomine  Deputationis  com- 
mendo  hanc  rem  Deputation!,  ad  quam  res  discipli- 
nares  pertinent, 

Emendatio  43".  In  hac  emendatione  habemus 
novam  paragraphum  addendam  ad  caput  secundum; 
scilicet  agit  emendatio  ista  de  abusu  verborum  sacrae 

10 


147 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


148 


Scripturae.  Et  reapse  valde  dolendum  est,  imo  num-  a 
quam  satis  doleri  potest,  quod  hodiedum  tantus  habea- 
tur  abusus  verborum  sacrae  Scripturae,  et  quidem 
multis  modis.  Sed  nihilominus  Deputatio  eius  mentis 
est,  quod  etiam  haec  additio  non  possit  habere  locum; 
cum  proximo  scopo  totius  capitis  vix  ac  ne  vix  qui- 
dem connectatur.  Proinde  non  esset  hie  loci  accep- 
tanda. 

Addenda  etiam  esset  sexta  paragraphus,  quae  est 
emendatio  44^.  Idem,  ni  fallor,  rmus  emendator  in 
capite  huius  novae  paragraphi  dolet  quamplurimum  de 
malo  isto  ingenti,  quod  per  societates  biblicas  veritati 
catholicae  infertur;  cum  istae  societates  acatholicae 
mundum  quasi  inundent  bibliis  in  lingua  vulgari  cuius- 
vis  regionis  editis,  quae  vero  biblia  ab  auctoribus  aca-  b 
tholicis,  seu  quae  versiones  ab  auctoribus  acatholicis 
confectae  sunt,  et  proinde  non  verbum  purum  Dei, 
sed  verbum  saepe  valde  deturpatum  continent.  Sed 
consilium  quod  rihus  emendator  proponit  eiusmodi  est, 
quod  quasi  impossibile  apparuerit  Deputationi  de  fide; 
scilicet  proponit,  a SShio  Domino  Nostro  Papa  Papa 
Pio  IX,  cogendam  esse  hie  Romae  commissionem  viro- 
rum  ex  omnibus  regionibus,  qui  in  se  hunc  laborem 
susciperent,  scilicet,  vertendi  sacra  biblia  in  linguas 
vulgares,  ut  hac  ratione  ubivis  terrarum  authentica 
versio  vulgatae  latinae  haberi  possit.  Sed  cum  res 
non  solummodo  sit  valde  difficilis,  sed  forsan  etiam 
impossibilis,  Deputatio  de  fide  credidit,  hanc  rem  SSiho 
Domino  Nostro  esse  commendandam,  ut  id  agat  quod  ^ 
sibi  in  Domino  bene  visum  fuerit. 

Emendatio  45“  continet  quandam  summariam  con- 
demnationem  errorum,  qui  oppositi  sunt  doctrinae  in 
capite  secundo  propositae.  Sed  si  canones,  qui  pro- 
ponuntur,  a rihis  Patribus  acceptantur,  Deputatio  de 
fide  credit  eiusmodi  summariam  condemnationem  hie 
loci  esse  superfluam.  Proinde  non  acceptanda  pro- 
ponitur. 

Hac  relatione  peracta , emus  primus  Praeses  actum  ferendi 
sufFragia  indixit  his  verbis: 

„Rmi  Patres,  procedamus  nunc  ad  suffragia  ferenda 
,,de  emendationibus  huius  paragraphi,  quas  R.  D.  Sub- 
,,secretarius  singillatim  praeleget,  ut  nostra  de  singulis 
,,exquirantur  suffragia. “ ^ 

Singulae  autem  emendationes  iuxta  consuetam  methodum  pro- 
positae sunt  a rmo  D.  Subsecretario,  et  duplici  experimento  facto, 
sufFragiorum  exitus  hie  fuit. 

Emendatio  tricesima  sexta  proposita  fuit  iuxta  modum  a 
rmo  Brixinensi  in  sua  relatione  nomine  Deputationis  propositum, 
dicendum  nimirum:  Declaramus  hanc  eius  esse  mentem,  ut  in  rebus 
fidei  et  moriim  ad  aedificationem  doctrinae  christianae  'pertinen- 
ti'um,  is  pro  vero  sensu  sacrae  Scripturae  habendus  sit,  quern  tenuit 
ac  tenet  sancta  mater  Ecclesia,  cuius  est  iudicare  de  vero  sensu  et 
interpretatione  Scripturarum  sanctarum;  atque  ideo  nemini  Ucere 
contra  hunc  sensum,  aut  etiam  contra  unanimem  consensum  patrum 
sacrani  Scripturam  inierprelari;  et  hac  ratione  ab  omnibus  ad- 
missa  est,  paucissimis  exceptis.  Admissa  autem  huiusmodi  emen- 
datione,  locus  amplius  non  erat  exquirendis  suffragiis  pro  emen- 
dationibus tricesima  octava , tricesima  nona , quadragesima  et 
quadragesima  prima,  quae  idcirco  propositae  non  sunt.  Tricesi- 
mam  septimam,  uno  vel  altero  excepto,  omnes  reiecerunt.  Qua- 
dragesimam  secundam  fere  omnes  reiecerunt  in  sensu  tamen  a 


rmo  relatore  exposito,  ut  nimirum  quae  a rtno  emendatore  pro- 
ponuntur  ad  Commissionem  remittantur  pro  rebus  ad  disciplinam 
ecclesiasticam  pertinentibus.  Quadragesimam  tertiam  omnes  re- 
iecerunt. Quadragesimam  quartam,  paucissimis  exceptis,  omnes 
reiecerunt,  sicuti  et  quadragesimam  quintam. 

Post  haec,  einus  primus  Praeses  rtuum  relatorem  ad  ambo- 
nem  vocavit  his  vei’bis; 

,,Ascendat  ambonem  R,  D.  Episcopus  Brixinensis, 
„et  prosequatur  relationem  nomine  Deputationis  pro 
,, rebus  fidei  faciendam  de  canonibus,  qui  ad  hoc  caput 
,, secundum  pertinent.  “ 

Quod  ipse  exequens  primum  singulos  canones,  qui  ad  secun- 
dum caput  reformati  schematis  referuntur,  breviter  expendit;  dein 
vero  quid  de  propositis  emendationibus  Deputatio  sentiret,  Patri- 
bus ita  exposuit. 

RELATIO 

A.  F.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Rmi  Patres,  permittatis  mihi  ut  de  ipso  textu  canonum 
pauca  quaedam  proferam. 

Canon  primus  fertur  contra  eos,  qui  theologian! 
naturalem  negant,  id  est  qui  dicunt,  homini  non  inesse 
potentiam  nec  in  ordine  naturali  habere  argumenta 
seu  media,  quibus  Deus  certe  cognosci  possit.  Ambitus 
vero  ordinis  naturalis  nullatenus  definitur  et  ideo  etiam 
quaestio  ilia,  utrum  et  quatenus  institutio  quaedam 
necessaria  sit  ut  homo  perveniat  ad  usum  rationis, 
non  tangitur.  Hie  est  sensus  canonis  primi. 

Canon  secundus  fertur  contra  deistas,  id  est  ratio- 
nalistas  illos  antiquioris  formae,  quorum  tamen  magnus 
numerus  adhuc  exstat;  qui  deistae  omnes,  ut  nostis, 
Rffii  Patres,  religionem  sic  dictam  naturalem  summis 
laudibus  efferunt,  imo  hanc  religionem  naturalem  con- 
siderant  ut  quandam  chartam  magnam  constitutionis 
theocraticae,  id  est  relationis  quae  est  inter  Deum  et 
hominem ; ita  quidem  ut  Deus  summus  rerum  Dominus 
nec  latum  unguem  recedere  possit  ab  ilia  charta  magna 
religionis  naturalis.  Ergo  contra  hos  deistas  tendit 
canon  iste,  et  ideo  dicitur:  ,,Si  quis  dixerit  fieri  non 
posse  aut  non  expedire  (nam  utrumque  contendunt),  ut 
per  revelationem  divinam  homo  de  Deo  et  de  cultu  ei 
exhibendo  edoceatur,  anathema  sit.“ 

Canon  tertius  fertur  contra  progressionistas  (sit 
venia  verbo)  nostri  temporis.  Haec  opinio  utique  est 
ultimus  et  tristissimus  foetus  pantheismi.  Progressio- 
nistae,  cultu  veri  et  vivi  Dei  relicto,  addicti  sunt  cultui 
purae  humanitatis;  imo  humanitatem  ipsam  pro  divini- 
tate  vera  et  absoluta  habent:  et  ideo  contendunt  non 
posse  fieri,  quod  homo  ad  cognitionem  quandam  super- 
naturalem  Dei  evehatur;  sed  hominem  ipsum  progres- 
sus  infiniti  esse  capacem,  et  quidem  non  ex  Deo  sed 
ex  se,  et  ideo  canon  iste  sic  sonat:  ,,Si  quis  dixerit, 
hominem  ad  cognitionem,  quae  naturalem  superat, 
divinitus  evehi  non  posse,  sed  ex  seipso  ad  omnis 
tandem  veri  et  boni  possessionem  iugi  profectu  per- 
tingere  posse  ac  debere,  anathema  sit.“  Canon  quartus 
per  se  patet. 

His  praelibatis  de  sensu  textus  nostri,  veniamus 


149 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  II.  schematis  const,  de  fide  cath.  SufFragia  de  iisdem. 


150 


ad  emendationes.  Emendatio  46^  constat  dnabus  par- 
tibus;  in  prima  parte  rmus  emendator  proponit  suum 
desideriura,  quod  singulis  capitibus  in  ipsa  doctrina 
constitutionis  dogmaticae  addantur  simul  canones,  ut 
sic  primo  obtutu  appareat  turn  quid  positive  sit  tenen- 
dum, turn  quid  sit  reiiciendum.  Negari  non  potest, 
banc  rationem  habere  aliquod  momentum;  sed  nihilo- 
minus  Deputatio  credit  a more  solito  non  esse  rece- 
dendum:  1°  quia  est,  ut  iam  dixi,  mos  solitus,  et 
etiam  ne  turbetur  doctrina  ipsa  defluens  a primo  capite 
usque  ad  finem;  ne  per  canones  interpositos  doctrina 
positiva  per  doctrinam  negativam  quasi  aliquatenus 
turbetur.  Quod  ad  partem  secundam  attinet,  suffragia 
hac  de  re  non  sunt  danda,  quia  iam  decisum  est. 

Emendatio  47^  Rmus  emendator  vult,  quod  in 
canone  primo  addatur:  rerum  omnium  creatorem  et 
Dominum.  Sententia  Deputationis  de  fide  est  nega- 
tiva;  et  quidem  ex  eo,  quia  verba  buius  canonis,  quod 
nomen  Dei  attinet,  sunt  desumpta  ex  loco  celeberrimo 
libri  Sapientiae,  ubi  dicitur  Q A magnitudine  speciei 
et  creaturae  cognoscihiliter  poterit  creator  horum  videri. 
Ergo  Deputatio  nomen  istud  in  sensu  sacrae  Scripturae 
simpliciter  retineri  vult;  et  proinde  censet  non  ad- 
optandam  esse  istam  emendationem.  Idem  vult  ex 
eadem  causa  de  emendatione  sequent!  sub  numero  48°. 

Emendatio  49^  admittenda  censetur  a Deputatione 
fidei,  scilicet  ut  loco  ,,ab  homine  certo  cognosci  posse“ 
dicatur:  naturali  rationis  humanae  lumine.  Et  proinde 
canon  primus  sic  sonaret:  ,,Si  quis  dixerit  Deum  unum 
et  verum,  creatorem  et  Dominum  nostrum  per  ea, 
quae  facta  sunt,  naturali  rationis  humanae  (per  erra- 
tum hoc  verbum,  de  quo  unice  agitur,  fuit  omissum) 
lumine  certo  cognosci  non  posse,  anathema  sit.“  Haec 
igitur  emendatio  commendatur. 

Emendatio  50\  Debeo  animadvertere  etiam  in 
hoc  canone,  et  quidem  statim  in  tertio  verbo  adesse 
turpe  erratum  typographicum , seu  nescio  cuius  sit; 
scilicet  canon  iste  debet  sic  sonare;  Si  quis  dixerit, 
loco  ,,si  quis  negaverit.“  Itaque  sensus  est  prorsus 
inversus.  Quod  istum  canonem  attinet,  in  merito  est 
quidem  idem  sicut  proponitur  in  ipso  textu;  sed  rihus 
emendator  vult  additionem:  ab  homine  ad  imaginem 
et  similitudinem  eius  facto;  et  quidem  exinde,  ut  etiam 
addita  hac  ratione  appareat,  cur  vel  maxime  Deus  per 
speculum  creaturarum  certo  cognosci  possit;  scilicet 
non  solummodo  per  vestigia  Dei  rebus  creatis  impressa, 
sed  multo  magis  per  imaginem  impressam  animae  im- 
mortali  hominis.  Sed  quamvis  ea  ratio  sit  optima, 
tamen  Deputatio  censet  istam  emendationem  non  esse 
admittendam,  ideo  quia  solemne  est  Ecclesiae  in  cano- 
nibus  rationes  non  adducere,  sed  simpliciter  errorem 
verbis  definitis  condemnare.  Rationes  pertinent  ad 
doctrinam;  condemnatio  verbis  concepta  pertinet  ad 
canonem. 

Emendatio  51®.  Etiam  ista  spectat  ad  canonem 


a primum,  scilicet  ut  addatur:  Si  quis  dixerit,  hominem 
uti  nunc  est,  non  posse  suo  naturali  lumine  etc.  Sed 
etiam  ista  emendatio  non  est  admittenda,  quia  scope 
doctrinae  non  convenit;  nam  non  simpliciter  agitur  in 
doctrina  nostra,  utrum  ab  homine,  prout  nunc  est, 
Deus  naturali  lumine  certo  cognosci  possit  necne;  sed 
agitur  in  genere  de  conditione  naturae  humanae. 

Emendatio  52®  et  emendatio  53®.  Etiam  hae  emen- 
dationes spectant  ad  canonem  primum.  Sententia 
Deputationis  est  negativa,  et  etiam  si  nobis  constantes 
sumus,  debet  etiam  sententia  rfhorum  Patrum  esse 
negativa.  Hie  enim  heri  statuimus,  ponendum  esse 
certum  solummodo  principium  in  doctrina  capitis,  quo 
principio  directe  excludatur  traditionalismus  crudior 
b et  quo  solummodo  indirecte  aberrationes  arceantur 
traditionalismi  mitioris;  et  nullam  esse  admittendam 
emendationem,  quae  directe  impetat  traditionalismum 
mitiorem  sive  in  sensu  favorabili,  sive  in  sensu  con- 
trario.  Cum  iam  hae  duae  emendationes  tueri  videan- 
tur  traditionalismum  mitiorem,  inde  ergo  consequenter 
hae  duae  emendationes  non  sunt  accipiendae. 

Emendatio  54®  pertinet  ad  canonem  secundum,  ubi 
dicitur:  Si  quis  dixerit,  hominem  ad  Dei  cognitionem 
vel  ad  cultum  ei  exhihendum  super naturalem,  per  reve- 
lationem  divinam  evehi  non  posse;  aid  homini  id  non 
expedire,  sed  eum  (non  Deum,  turpe  erratum)  ex  se- 
ipso  et  per  seipsum  ad  omnis  veri  et  honi  possessionem., 
iugi  humanae  naturae  profectu  pertingere  posse  et  de- 
^ here;  anathema  sit.  Canon  iste,  ut  videtis,  Rihi  Patres, 
est  quasi  combinatus  ex  canone  secundo  et  tertio. 
Emendationem  istam  Deputatio  de  fide  non  putat  esse 
admittendam,  et  quidem  ex  eo,  quia  non  admodum 
convenit  doctrinae  a nobis  propositae:  nam  in  doctrina 
a nobis  proposita  agitur  de  facto  revelationis  et  de 
necessitate  revelationis.  Quod  autem  attinet  statum 
hominis  supernaturalem,  hoc  solummodo  ideo  adducitur, 
ut  tali  ratione  necessitas  revelationis  positivae  super- 
naturalis  probetur.  Iam  vero  in  isto  canone  propo- 
nuntur  verba,  quibus  damnantur  ii  qui  negant,  homi- 
nem ad  cultum  Deo  exhihendum  supernaturalem  evehi 
posse.  Non  agitur  de  cultu  supernaturali  directe,  sed 
de  cognition e veritatum  supernaturalium.  Similis  ca- 
non, Rfhi  Patres,  recurret  in  constitutione  dogmatica 
^ de  mysteriis,  ubi  expresse  et  ex  professo  agitur  de 
elevatione  naturae  humanae. 

Emendatio  55®.  Pertinet  haec  emendatio  ad  cano- 
nem secundum  et  ad  canonem  tertium:  proponitur 
enim  duos  istos  canones  dispescendos  esse  in  tres, 
scilicet  sequent!  modo ; Canon  II.  Si  quis  dixerit, 
hominem  ad  cognitionem  rerum  supernaturalium  divini- 
tus  evehi  non  posse,  anathema  sit.  Canon  III.  Si 
quis  dixerit,  non  expedire  id  per  revelationem  divinam 
homo  de  Deo  cultuque  ei  exhihendo  edoceatur,  anathema 
sit.  Canon  IV.  Si  quis  dixerit,  hominem  ex  seipso 
ad  omnis  tandem  veri  et  honi  cognitionem  et  possessio- 
nem iugi  profectu  pertingere  posse  et  dehere,  ana- 
thema sit. 


‘ Cap.  13,  5. 


10* 


151 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  152 


Doleo  valde,  ingenue  fateor,  quod  sententia  Depu- 
tationis  de  fide  etiam  hac  in  re  sit  negativa  et  debeat 
esse  negativa.  Quare?  Verissimum  est  in  hac  einen- 
datione  res  optime  distingui  et  dispesci ; sed  ratio 
distinctionis,  ratio  distinguendi  prorsus  est  alia,  quam 
quae  est  in  textu  nostro.  In  textu  nostro,  ut  modo 
dixi,  damnantur  in  secundo  canone  deistae  seu  ratio- 
nalistae  conii  antiquioris;  in  canone  tertio  damnantur 
progressionistae  nostri  aevi.  Ergo  ratio  divisionis  in 
textu  nostro  sunt  errores,  contra  quos  canones  propo- 
nuntur,  seu  systemata  errorum ; non  enim  agitur  solum- 
modo  de  singulis  erroribus,  sed  condemnantur  syste- 
mata errorum,  et  quidem  maxime  et  directe  opposite 
ad  eiusmodi  systemata.  E contra  ratio  distinctionis, 
sicut  in  emendatione  hac  proponitur,  est  ratio  possi- 
bilitatis,  ratio  utilitatis;  et  demum  in  canone  tertio 
seu  quarto,  ut  in  emendatione  habetur,  prima  pars 
canonis,  qualis  in  textu  habetur,  omnino  omittitur, 
quum  tamen,  ut  Deputationi  videtur,  pars  ista  nullo 
modo  omitti  possit,  ut  sciatur  qualis  sit  sententia  pro- 
gressionistarum  de  religione  revelata,  et  deinde  qualis 
sit  error  domesticus  progressionistarum , scilicet  quod 
arbitrentur,  hominem  progressus  in  infinitum  esse 
capacem,  et  proinde  per  se  pertingere  posse  ad  omnis 
veri  et  boni  cognitionem  et  possessionem.  Proinde, 
quamvis  optime  essent  omnia  disposita,  et  dilucide 
disposita;  tamen  quia  omnino  abludunt  a scopo  in 
schemate  proposito,  sententia  Deputationis  alia  esse 
non  potest  quam  negativa. 

Emendatio  56^  a et  h.  Pertinet  ista  emendatio 
ad  canonem  secundum.  Auctor  reverendissimus  huius 
emendationis  vult,  ut  loco  verborum,  quae  in  canone 
secundo  habentur:  „Si  quis  dixerit,  fieri  non  posse 
aut  non  expedire,  “ dicatur:  non  esse  necessarium.  Sed 
tali  ratione,  Rmi  Patres,  error  certe  non  ita  confige- 
retur,  sicuti  enuntiatur  a rationalises.  Nam  rationa- 
listae  religionem  naturalem  summis  laudibus  efFerentes 
contendunt  religionem  supernaturalem,  sive  revelationem 
potius  positivam  non  esse  possibilem,  et  non  esse 
utilem ; proinde  necessario  dicendum  est,  sicuti  in  textu 
habetur,  fieri  non  posse  aut  non  expedire,  et  non,  sicut 
rihus  emendator  vult,  non  esse  necessarium. 

Canon  III,  emendatio  57^  Rihus  emendator  se- 
quentes  formulas  proponit:  Si  quis  dixerit,  hominem 
non  posse  dwinitus  evehi  ad  statum,  qui  naturalem 
snperat,  hoc  est  ad  cognitionem  veritatum  et  participa- 
tionem  bonorum  supernaturalium ; sed  ilUim  ex  seipso 
ad  omnis  tandem  veri  et  honi  possessionem,  iugi  facul- 
tatum  ac  viriitm  naturalium  explicatione  et  profectu 
successivo  pertingere  posse  et  dehere,  anathema  sit;  vel 
brevius:  Si  quis  dixerit,  hominem  non  posse  dwinitus 
evehi  ad  statum,  qui  naturalem  superat,  sed  ex  se- 
ipso etc.  Emendatio  ista  non  apprime  convenit  doc- 
trinae  in  capite  propositae.  Nam  iterum  in  hac  emen- 
datione directe  agitur  de  statu  supernaturali  hominis, 
cum  tamen  in  ipsa  doctrina  de  statu  supernaturali 
non  directe,  sed  solummodo  illationis  causa  sermo  sit; 


a et  proinde  sententia  Deputationis  alia  esse  non  potest 
quam  negativa. 

Emendatio  58^  Rihus  emendator  proponit  ut 
dicatur:  Si  quis  dixerit,  hominem  ex  se  ipso  iugi  pro- 
fectu  posse  pertingere  ad  cognitionem  cuiusque  veritatis, 
et  propterea  nullas  esse  veritates,  quae  naturalem  mentis 
humanae  cognoscendi  potentiam  superant;  aut  homines 
divinitus  evehi  non  posse  ad  has  veritates  cognoscendas, 
anathema  sit.  Etiam  iste  canon  multis  modis  commen- 
datur,  negandum  non  est;  sed  nihilominus  Deputatio 
censuit,  non  ita  esse  directe  oppositam  istam  formulam 
systemati  progressionistarum : quia  progressionistae  in- 
differentes  se  habent,  utrum  sint  veritates  supernatu- 
rales  necne;  sed  speciatim  in  hoc  tendunt,  fieri  non 
b posse  quod  homo  evehatur  a Deo  ad  cognitionem  veri- 
tatum supernaturalium:  et  utique  hoc  ex  ipso  syste- 
mate  fluit.  Nam  cum  systema  progressionistarum,  ut 
iam  dixi,  sit  systema  cultus  humanitatis  purae,  ergo 
negationis  Dei,  utique  ea  quae  dixi,  ex  ipso  systemate 
progressionistarum  fluunt:  non  vero  adeo  directe  ea 
sunt  opposita,  quae  in  hoc  canone  habentur,  ubi  im- 
mediate sententia  condemnationis  fertur  contra  negan- 
tes,  ullas  esse  veritates  supernaturales.  Dicunt  pro- 
gressionistae: quidquid  sit  de  istis  veritatibus  super- 
naturalibus,  de  iis  non  curamus;  sed  est  contra  digni- 
tatem generis  humani,  quod  genus  humanum  quod  est 
divinitas,  divinitas  absoluta  in  sensu  pantheistarum, 
evehatur  ad  cognitionem  quandam  supernaturalem,  et 
^ non  possit  per  semetipsam  pertingere  ad  cognitionem 
cuiusvis  veritatis. 

Emendatio  59\  Rmus  emendator  vult,  quod  canon 
(juartus  immutetur.  Ratio,  quam  affert,  hue  pertinere 
non  videtur;  nam  affert  rationem,  quae  solummodo 
vera  esset,  seu  ut  rectius  dicam,  quae  solummodo 
tunc  considerari  deberet,  si  ipso  in  canone,  non  in 
ipsa  doctrina,  aliquid  haberetur  de  interpretatione  sa- 
crarum  Scripturarum ; cum  in  canone  ipso  nec  verbulo 
mentio  fiat  de  interpretatione  sacrarum  Scripturarum; 
utique  haec  emendatio  admitti  non  potest. 

Emendatio  60“  constat  duabus  partibus:  prima  pars 
nihil  dilfert  a textu  proposito;  in  secunda  parte  vult 
addi : Qui  negaverit  aut  inficiatus  fuerit,  in  rebus  fidei 
^ et  morum  eum  pro  vero  Scripturae  sensu  habendum 
^ esse,  quern  tenuit  et  tenet  sancta  mater  Ecclesia,  cuius 
est  iudicare  de  vero  sensu  et  interpretatione  Scriptura- 
rum., anathema  sit.  Sententia  Deputationis  de  fide  est 
negativa.  Nam  non  vult  excedere  limites,  quos  sibi 
proponit  concilium  Tridentinum.  Etiam  concilium  Tri- 
dentinum  canonem  de  interpretatione  sacrarum  Scrip- 
turarum non  confecit;  et  proinde  etiam  Concilium  Vati- 
canum  illud  exemplum  sibi  proponens,  non  accipiat 
huiusmodi  emendationem. 

Emendatio  61“.  Iste  canon  novus  et  addititius 
est:  Si  quis  dixerit,  sacrae  Scripturae  historias,  vel 
personas  in  illis  recensitas  non  in  sensu  proprio  acci- 
piendas  esse,  sed  metaphorico,  ac  pro  mythis  ac  fabulis 
ad  aliud  significandum  adhibitis,  anathema  sit.  Iluius 


153  Acta  ante  Sess.  III.  Relat.  de  emendat.  cap.  II.  schem.  const,  de  fide  cath.  Cap.  II.  const,  de  fide  cath.  a Congr.  gener.  probat.  154 


emendationis  locus  hie  esse  non  potest,  quia  in  caput  a 
tertium  de  fide  canon  similis  proponitur.  Ergo  ne 
anticipemus  canonem  istum,  hie  loci  est  omittendus. 

Demum  canon  ultimus  sub  emendatione  62^  positus 
est.  Iste  canon  contra  ontologistas  est:  Si  quis  dixerit, 
Deum  per  immediatam  visionem,  seu  intiiitum  in  hac 
vita  naturalihns  virihus  percipi  posse,  aid  in  illo  omnia 
directe  videri  et  contemplari,  anathema  sit.  Etiam  haec 
emendatio  non  approbanda  censetur  a Deputatione 
fidei,  et  quidem  ideo,  quia  doctrina  ista  ex  heri  dictis 
conciliariter  non  fuit  pertractata ; et  cum  sit  tanti  mo- 
menti,  in  quo  verum  a falso  forsan  latum  crinem 
distat,  ideo  certe  res  ista  serio  et  conciliariter  esset 
ponderanda:  et  ex  hoc  defectu  formal!  solummodo 
Deputatio  de  fide  censet,  istum  canonem  non  esse  b 
approbandum. 

lam,  Emi  ac  Rihi  Patres,  proposui  non  ex  meo 
penu,  sed  ex  sensu  Deputationis  fidei,  qua  servus 
illius,  ea  quae  ipsi  Congregationi  general!  proponenda 
esse  videbantur.  Favete,  Rmi  Patres,  dictis. 

Post  banc  alteram  relationis  partem  emus  primus  Praeses  dixit: 

„Rihi  Patres,  procedamus  nunc  ad  sufFragia  ferenda 
„de  emendationibus  canonum,  qui  ad  caput  secundum 
„referuntur.  R.  D.  Subsecretarius  easdem  singillatim 
„praeleget,  ut  postea  de  singulis  exquirantur  sufFragia." 

Tunc  Subsecretarius  modo  superius  exposito  singulas  emen- 
dationes  elata  voce  recitavit,  et  in  duplici  experimento,  quod  ha- 
bitum  est,  hie  sufFragiorum  exitus  fuit : 

Emendationem  quadragesimam  sextam  quoad  primam  par- 
tem fere  omnes  reiecerunt ; quoad  secundam  vero  partem  non  c 
proponendam  esse  Praesides  censuerunt , quia  de  re  agebatur, 
quae  iam  decisa  erat.  Quadragesimam  septimam  et  quadragesi- 
mam octavam  fere  omnes  reiecerunt.  Quadragesimam  nonam 
fere  omnes  admiserunt.  Dicendum  nimirum : Si  quis  dixerit, 
Deum  unum  et  verum,  creaforem  et  Dominum  nostrum,  per  ea, 
quae  facta  sunt,  naturali  humanae  rationis  lumine  certo  cognosci 
non  posse,  anathema  sit. 

Eraendationes  autem  quinquagesimam , quinquagesimam  pri- 
mam, quinquagesimam  secundam,  quinquagesimam  tertiam,  quin- 
quagesimam quartam,  quinquagesimam  quintam,  quinquagesimam 
sextam  (a  et  h),  quinquagesimam  septimam,  quinquagesimam  oc- 
tavam, quinquagesimam  nonam,  et  sexagesimam  fere  omnes  re- 
iecerunt. Sexagesimam  primam  pariter  fere  omnes  reiecerunt, 
quia , ut  a rrno  relatore  observatum  fuerat , de  ea  ratio  haberi 
debebat  in  capite  sequenti.  Sexagesimam  secundam  demum  fere 
omnes  etiam  reiecerunt,  quia  ut  ab  eodem  relatore  notatum  fuerat, 
rem  proponebat,  in  qua  accuratior  disquisitio  necessaria  esset,  et 
posito  quod  agi  de  ilia  deberet,  oporteret  conciliariter  pertractari. 


CAPUT  II. 

CONSTITUTIONIS  DOGMATICAE  DE  FIDE 
CATHOLICA 

[a  Deputatione  pro  rebus  ad  fidem  pertinentibus  secundum  suffragia 
de  emendationibus  lata  denuo  revisum  et  Congregationis  generalis 
suffragio  probatum]. 

CAPUT  II.  De  revelatione. 

Eadem  Sancta  Mater  Ecclesia  tenet  et  docet,  Deum, 
rerum  omnium  principium  et  finem,  naturali  humanae 
rationis  lumine  e rebus  creatis  certo  cognosci  posse; 
invisibilia  enim  ipsius  a creatura  mundi  per  ea,  quae 
facta  sunt,  intellecta  conspiciuntur:  attamen  placuisse 


eius  sapientiae  et  bonitati,  alia,  eaque  supernatural! 
via  se  ipsum  ac  aeterna  voluntatis  suae  decreta  humano 
generi  revelai’e,  dicente  Apostolo:  Multifariam  multis- 
que  modis  olim  loquens  Deus  patribus  in  Prophetis, 
novissime  diebus  istis  locutus  est  nobis  in  Filio  *. 

Huic  divinae  revelation!  tribuendum  quidem  est, 
ut  ea,  quae  in  rebus  divinis  humanae  ration!  per  se 
impervia  non  sunt,  in  praesenti  quoque  generis  human! 
conditione  ab  omnibus  expedite,  firma  certitudine  et 
nullo  admixto  errore  cognosci  possint.  Non  hac  tamen 
de  causa  revelatio  absolute  necessaria  dicenda  est,  sed 
quia  Deus  ex  infinita  bonitate  sua  ordinavit  hominem 
ad  finem  supernaturalem,  ad  participanda  scilicet  bona 
divina,  quae  humanae  mentis  intelligentiam  omnino 
superant;  siquidem  oculus  non  vidit,  nec  auris  audivit, 
nec  in  cor  hominis  ascendit,  quae  praeparavit  Deus 
iis,  qui  diligunt  ilium 

Haec  porro  supernaturalis  revelatio,  secundum 
universalis  Ecclesiae  fidem,  a sancta  Tridentina  Synodo 
declaratam,  continetur  in  libris  scriptis  et  sine  scripto 
traditionibus,  quae  ex  ipsius  Christ!  ore  ab  Apostolis 
acceptae,  aut  ab  Apostolis  Spiritu  Sancto  dictante  quasi 
per  manus  traditae  ad  nos  usque  pervenerunt  Qui 
quidem  veteris  et  novi  Testament!  libri  integri,  prout 
in  eiusdem  Concilii  decreto  recensentur,  et  in  veteri 
vulgata  latina  editione  habentur,  cum  omnibus  suis 
partibus  pro  sacris  et  canonicis  suscipiendi  sunt.  Eos 
vero  Ecclesia  pro  sacris  et  canonicis  habet  non  ideo, 
quod  sola  humana  industria  concinnati,  sua  deinde 
auctoritate  sint  approbati;  nec  ideo  dumtaxat,  quod 
revelationem  sine  errore  contineant;  sed  propterea 
quod  Spiritu  Sancto  inspirante  conscript!  Deum  habent 
auctorem,  atque  ut  tales  ipsi  Ecclesiae  traditi  sunt. 

Quoniam  vero,  quae  sancta  Tridentina  Synodus  de 
interpretatione  divinae  Scripturae  ad  coercenda  petu- 
lantia  ingenia  salubriter  decrevit,  a quibusdam  homi- 
nibus  prave  exponuntur,  Nos,  idem  decretum  reno- 
vantes,  hanc  illius  mentem  esse  declaramus,  ut  in 
rebus  fidei  et  morum,  ad  aedificationem  doctrinae  Chri- 
stianae  pertinentium , is  pro  vero  sensu  sacrae  Scrip- 
turae habendus  sit,  quern  tenuit  ac  tenet  sancta  Mater 
Ecclesia,  cuius  est  iudicare  de  vero  sensu  et  inter- 
pretatione Scripturarum  sanctarum;  atque  ideo  nemini 
licere  contra  hunc  sensum,  aut  etiam  contra  unanimem 
consensum  Patrum  ipsam  Scripturam  sacram  inter- 
pretari. 

CANONES. 

1.  Si  quis  dixerit,  Deum  unum  et  verum,  Crea- 
torem  et  Dominum  nostrum,  per  ea,  quae  facta  sunt, 
naturali  rationis  humanae  lumine  certo  cognosci  non 
posse;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  fieri  non  posse,  aut  non  ex- 
pedire,  ut  per  revelationem  divinam  homo  de  Deo, 
cultuque  ei  exhibendo  edoceatur;  anathema  sit. 

‘ Hebr.  1,  1—2.  ^ I.  Cor.  2,  9. 

^ Cone.  Trid.  Sess.  IV.  Deer,  de  Can.  Seript. 


155 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


156 


3.  Si  quis  dixerit,  hominem  ad  cognitionem  rerum, 
quae  naturalem  ordinem  superant,  divinitus  evehi  non 
posse,  sed  ex  seipso  ad  omnis  tandem  veri  et  boni 
possessionem  iugi  profectu  pertingere  posse  et  debere ; 
anathema  sit, 

4.  Si  quis  Saerae  Scripturae  libros  integros  cum 
omnibus  suis  partibus,  prout  illos  Sancta  Tridentina 
Synodus  recensuit,  pro  sacris  et  canonicis  non  susce- 
perit,  aut  eos  divinitus  inspiratos  esse  negaverit;  ana- 
thema sit. 


EMENDATIONES  SCHEMATIS 
DE  FIDE  CATHOLICA 

a Reverendissimis  Patribns  propositae. 

EMENDATIONES  TERTII  CAPITIS. 

1.  Cum  homo  a Deo  tamquam  Creatore  suo  et  Domino  totus 
pendeat,  et  ratio  creata  infinitae  veritati  penitus  subiecta  sit,  ideo 
plenum  intellectus  et  voluntatis  obsequium  Deo  revelanti  fide 
praestare  tenetur. 

Hanc  autem  fidem , quae  humanae  salutis  initium  est , quia 
accedentem  ad  Deum  oportet  credere , quia  est , et  quod  inqui- 
rentibus  se  remunerator  sit,  Ecclesia  catholica  profitetur  virtutem 
esse  supernaturalem,  qua,  Dei  gratia  aspirante  et  adiuvante,  vera 
esse  credimus,  quae  divinitus  revelata  sunt,  propter  auctoritatem 
Dei  revelantis,  qui  nec  fallere,  nec  falli  potest;  minime  vero  ob 
intrinsecam,  quam  perspicimus,  rerum  rationem,  testante  Apostolo 
„Est  enim  fides  sperandarum  substantia  rerum,  argumentum  non 
apparentium.“  Hebr.  11.  v.  1. 

Licet  autem  fidei  assensus  nequaquam  sit  motus  animi  caecus, 
et  ab  intellectus  operatione  disiunctus:  nemo  tamen  evangelicae 
praedicationi  consentire  potest , sicut  oportet  ad  salutem  conse- 
quendam,  absque  illuminatione  et  motione  Spiritus  Sancti,  qui  dat 
omnibus  suavitatem  in  assentiendo  et  credendo.  S.  Syn.  Araus.  II. 
Can.  7.  Idcirco  fides  ipsa  in  se,  etiamsi  nondum  per  caritatem 
operetur,  ut  in  renatis,  donum  Dei  est,  et  eius  actus  est  opus  ad 
salutem  pertinens , quo  homo  assentiendo , et  cooperando  liberam 
praestat  Deo  obedientiam  eiusque  gratiae,  cui  et  resistere  potest. 

Verum  ut  obsequium  nostrum  rationabile  fieret,  voluit  Deus 
internis  Spiritus  Sancti  auxiliis  externa  quoque  revelationis  suae 
indicia  adnectere , divina  scilicet  miracula  et  vaticinia ; quae  cum 
Dei  omnipotentiam  et  sapientiam  luculenter  ostendant,  sunt  eius- 
dem  eloquii  sui  certissima  signa,  hominumque  intelligentiae  ac- 
commodata;  ac  propterea  Christus  Dominus  de  se  dixit;  „Opera, 
quae  ego  facio,  ipsa  testimonium  perhibent  de  me;“  et  de  Apo- 
stolis  legimus : „Illi  autem  praedicaverunt  ubique,  Domino  coope- 
rante  et  sermonem  confirmante  sequentibus  signis.“  Marci  16,  30. 

Sine  fide  igitur  impossibile  est  placere  Deo  et  ad  filiorum 
eius  consortium  pervenire;  et  quemadmodum  sine  ilia  nemini  un- 
quam  peccatori  contigit  iustificatio,  ita  nemo,  nisi  in  ea  perseve- 
raverit  usque  ad  finem,  vitam  aeternam  assequetur. 

Ut  autem  officio  veram  fidem  amplectendi  atque  in  ea  con- 
stanter  perseverandi  quilibet  nostrum  satisfacere  quiret,  Deus  per 
Filium  suum  Ecclesiam  instituit,  eamdem  manifestis  notis  instruxit, 
quibus  ab  omnibus  qua  magistra  et  custos  verbi  sui  revelati  fa- 
cile agnosceretur. 

Sane  ipsa  veluti  signum  levatum  in  nationibus  (Isaiae  c.  11, 
V.  12)  et  quasi  lucerna  lucens  in  caliginoso  loco  (II.  Petri  c.  1. 
V.  19)  omnes  ad  se  invitat,  qui  nondum  crediderunt;  atque  eos- 
dem  filios  suos  magis  magisque  certos  facit  per  motiva  credibili- 
tatis,  quae  multa  et  tarn  mira  divinitus  sunt  disposita;  quin  imo 
Ecclesia  a Christo  Domino  fundata  in  seipsa  est  magnum  quod- 
dam  et  perpetuum  credibilitatis  motivum , et  divinae  suae  lega- 
tionis  irrefragabile  testimonium. 

Huic  autem  iugi  testimonio  divinitus  hominibus  concesso  ro- 
bur  addit  benignissimus  ac  misericors  Dominus,  qui  infideles  gratia 
sua  adiuvat,  ut  ad  adquisitionem  veritatis  venire  possint;  et  quos 
iam  de  tenebris  transtulit  in  admirabile  lumen  suum,  ut  in  hoc 


a eodem  lumine  perseverent , gratia  sua  confirmat , non  deserens 
nisi  deseratur. 

Quocirca  minime  par  est  conditio  eorum , qui  per  coeleste 
fidei  donum  veritati  semel  adhaeserunt,  ac  eorum,  qui  falsam  re- 
ligionem  sectantur;  nam  nullam  unquam  causam  habere  possunt 
in  dubium  vocandi  aut  mutandi  fidem , quam  ab  Ecclesiae  magi- 
sterio  susceperunt. 

Gratias  igitur  agamus  Deo  Patri , qui  dignos  nos  fecit  in 
partem  sortis  sanctorum  in  lumine,  neque  tantam  negligamus  sa- 
lutem, sed  aspicientes  in  auctorem  fidei  et  consummatorem  lesum, 
teneamus , ut  ait  Apostolus  Paulus , spei  nostrae  indeclinabilem 
confessionem. 

2.  Quae  fere  omnia  ad  Schema  de  Ecclesia  pertinere  viden- 
tur  potius,  quam  ad  Schema  de  Fide.  Tractant  enim  de  visibili- 
tate  et  de  magisterio  Ecclesiae,  nec  non  de  necessitate  pro  salute 
ad  ipsam  pertinendi. 

Praetermissis  igitur  eo  loci  istis  omnibus , sic  absolvi  posset 
hocce  caput  tertium : 

„Hoc  autem  fidei  obsequium  ita  ad  salutem  necessarium  est, 
" Apostolo  teste,  ut  sine  eo  impossibile  sit  placere  Deo,  et  ad  filio- 
rum eius  consortium  pervenire.  Sicut  igitur  nemini  unquam  sine 
fide  contingit  iustificatio:  ita  nemo,  nisi  in  ea  perseveraverit  us- 
que in  finem,  vitam  aeternam  assequetur. 

At  vero  piissimus  Dominus  errantes  gratia  sua  adiuvat,  ut 
ad  agnitionem  veritatis  venire  possint;  et  eos,  quos  de  tenebris 
transtulit  in  admirabile  lumen  suum , in  hoc  eodem  lumine , ut 
perseverent , gratia  sua  confirmat , non  deserens  nisi  deseratur ; 
ita  ut  nullam  unquam  isti  praetendere  possint  iustam  causam  mu- 
tandi, aut  in  dubium  revocandi  fidem,  quam  feliciter  susceperunt. 

Nos  igitur,  quibus  praeclara  contigit  divinae  revelationis  hae- 
reditas,  gratias  agamus  Deo  Patri,  qui  dignos  nos  fecit  in  partem 
sortis  sanctorum  in  lumine , tantamque  salutem  negligere  cavea- 
mus ; sed  aspicientes  in  auctorem  et  consummatorem  fidei  nostrae 
lesum,  teneamus  spei  nostrae  indeclinabilem  confessionem. “ 

3.  Ratio,  quae  adfertur  ad  fidem  stabiliendam , cum  dicitur: 
Quum  homo  etc.  regulis  sanae  tbeologiae  non  satis  est  conformis, 
iuxta  quas  fides  non  innititur  Deo,  ut  Creatori  et  Domino ; sed  ut 

Q sapienti,  qui  non  potest  falli,  et  bono,  qui  nescit  fallere,  hoc  est 
veracitati  Dei.  Dicatur  ergo  ; 

„Divina  Creatoris  nostri  Sapientia,  quae  nequit  falli,  et  di- 
„vina  eius  Bonitas,  quae  nescit  fallere,  plenum  profecto  exigit  ab 
„homine  intellectus  obsequium,  et  perfectam  deposcit  liberae  vo- 
„luntatis  obedientiam  infallibili  auctoritati  Dei,  qui  dignatus  est 
„homini  loqui,  eidemque  se  revelare.  Quern  in  finem  monuit  nos 
„ Apostolus:  Est  autem  Deus  verax:  omnis  autem  homo  mendax: 
y,sicut  scriptum  est:  ut  iustificeris  in  sermonibus  tuis,  et  vincas 
y,cum  iudicaris  (Rom.  3,  4).  Hac  autem  obedientia  Fidei  naturale 
„rationis  humanae  lumen  nequaquam  deprimitur,  imo  vero  mi- 
„rifice  adiuvatur  et  extollitur  ad  cognitionem  veritatis.  Quod 
„Dei  beneficium  fideles , filii  lucis , plenissime  sciunt , et  grato 
„animo  recognoscunt , gratias  agentes  ei,  qui  e tenebris  illos  vo- 
^cavit  in  admirabile  lumen  suum.^  (I.  Petri  2,  9). 

4.  Quum  homo  Deo  tamquam  supremo  suo  Auctori  et  Do- 
mino ex  toto  subiectus  sit,  ideo  etiam  ratio  creata  increatae 
rationi  plenum  intellectus  et  voluntatis  obsequium  revelante  ab- 
quid  Deo  fide  praestare  tenetur. 

^ 5.  Pag.  11.  [pag.  72.]  loco  „Quum  homo  a Deo  . . . . subiecta 

sit“  ponatur:  „Quum  homo  a Deo  tamquam  supremo  suo  auctore 
et  Domino  totus  pendeat,  et  infinitae  intelligentiae  mens  finita 
subiecta  sit.** 

6.  Intuitu  § 1.  statim  in  exordio  loco  passus:  „supremo  suo 
auctore  “ .substituendum  esset  „suo  Creatore  “,  hocque  ideo  quia 
vocabulum  „supremum“  logice  supponit  et  „inferiorem“,  quo  po- 
sito  adprobari  videretur  sententia  asserentium,  mundum  tantum 
mediate,  id  est,  in  suis  substantiis  habere  Deum  auctorem,  quo 
admisso  non  videtur  amplius  stare  posse  inductio  „ totus  pendeat  “ 
et  „penitus  subiecta  sit** ; bene  vero  poterit  subsistere  inductio 
ilia  et  logice,  si  pro  „supremo  auctore**  ponatur  ^Creatore**;  dein 
et  in  prioribus  capitibus  et  canonibus  relativis  semper  vocabulum 
„ Creator**  est  usurpatum , quare  iam  hie  loci  debeat  adhiberi 
aliud,  non  perspicitur. 

7.  Pag.  11.  lin.  2.  et  3.  [p.  72.  1.  ab  infima  6.  et  4.]  verba 
„supremo  auctore**  mutentur  in  „Creatore**  ac  post  verba  „in- 
creatae  rationi  “ inseratur:  „quae  est  ipsa  veritas.** 


157 


Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  cap.  III.  const,  de  fide  cath.  a Patribus  propositae. 


158 


8.  Loco  verbi  „pendeat“,  quod  potius  physicam  dependentiam  a 
denotat,  adhibeatur  verbum  conapositum  „dependeat“,  quod  magis 
moralem  exprimit  dependentiam,  quae  hie  loci  intelligi  intenditur. 

9.  Lin.  3.  [1.  ab  inf.  5.]  omitt.  nCt^,  et  pon.  lin.  5.  [1.  ab 
inf.  4.]  ante  „plenum“. 

10.  II.  Loco  particulae  „et“  in  linea  3.  [ibid.]  ponatur  par- 
ticula  „ideoque“ ; quia  haec  causam  veram  indicat , quare  ratio 
creata  debeat  esse  subiecta  rationi  increatae;  dum  e contra  par- 
ticula  „et‘‘,  cum  sit  copula,  denotat  potius  membrum  subsequens 
cum  priori  quasi  per  accidens  tantum  connecti,  quin  nexus  cau- 
salis  inter  ambo  intercedat. 

11a.  Lin.  5.  [1.  ab  inf.  4.]  pro  „sit“  substit.  „esse  debeat“. 

116.  Pag.  11.  lin.  5.  [ibid.]  1.  quod  „ratio  . . . penitus  sub- 
iecta sit“  dicatur  quod  „ratio  creata  increatae  rationi  penitus 
suhiecta  esse  debeat'^. 

11c.  Lin.  4.  [ibid.]  pro:  „subiecta  sit“ , ponatur:  „subiecta 
esse  debeat“. 

12.  Pag.  11.  § 1.  lin.  5.  [ibid.]  post  „subiecta  sit“ , inse-  b 
rantur  verba:  „quumque  Deus  veritas  sit  ipsa  et  sanctitas.“ 

13.  Lin.  5.  [ibid.]  loco:  intellectus,  pon.  „rationis“. 

14.  Lin.  6.  [1.  ab  inf.  3.]  pro  „obsequium‘‘  ponatur  „assensum“. 

15.  Prima  phrasis  clarius  sic  concluderctur : Revelante  se  Deo, 
plenum  ei  intellectus  et  voluntatis  obsequium  fidei  praestare  tenemur. 

16  a.  III.  In  linea  6.  [1.  ab  inf.  3.]  expressio  „revelante  se 
Deo  fidem  praestare  tenemur‘‘,  si  non  sit  error  typi,  potius  loco  ab- 
lativi  absoluti  esset  construenda  cum  dativo,  nempe  „revelanti  se 
Deo  fidem  praestare  tenemur‘‘;  quia  hac  ratione  et  subiectum  in- 
dicatur,  cui  obsequium  nostrum  fide  praestare  tenemur,  et  ipse 
textus  magis  videtur  congruere  cum  sequentibus,  quae  in  eodem 
§ inferius  dicuntur. 

16  6.  Pag.  11.  lin.  8.  [ibid.]  In  phrasi:  Plenum  intellectus  et 
voluntatis  obsequium,  revelante  se  Deo,  fide  praestare  tenemur: 
rectius  diceretur:  Revelanti  se  Deo. 

17.  Lin.  10.  [p.  73.  1.  2.]  loco:  „virtutem“  dicatur:  „assen- 
sum“,  quia  agitur  de  quolibet  actu  fidei;  et  quia  sunt,  qui  fidei  c 
sine  caritate  verae  virtutis  nomen  denegant. 

18  a.  Clarior  esset  phrasis  subsequens,  si  verbis  istis  conclu- 
deretur : Dei  aspirant e et  adiuvante  gratia , ab  eo  revelata  vera 
esse  credimus,  non  quidem  propter  perspectam  intrinsecam  rerum 
veritatem,  sed  propter  auctoritatem  revelantis , qui  nec  falli  nec 
fallere  potest;  crebrior  enim  videtur  repetitio  vocis  Dei  in  hac 
phrasi. 

18  6.  L.  14.  [1.  5.]  sic  mutandum : ....  non  quia  intrinse- 
cam perspiciamus  rerum  veritatem , sed  propter  auctoritatem  Dei 
revelantis,  qui  nec  falli  nec  fallere  potest. 

19.  Lin.  14.  [ibid.]  desideratur  ordo  logicus  accuratior,  et 
ut  non  truncata  adferatur  definitio  fidei  ab  Apostolo  tradita. 

20.  Pag.  11.  lin.  17.  [ibid.]  loco  verborum  „non  ob  intrin- 
secam, quam  perspiciamus,  rerum  veritatem,  sed  . . . .“  inseran- 
tur  haec  verba: 

„Non  ob  discursivam,  quae  per  naturale  rationis  lumen  per- 
cipi  potest,  rerum  veritatem;  sed‘‘  ....  ut  in  schemate. 

21.  Lin.  21.  [ibid.]  ob  intrinsecam,  quam  perspiciamus  (ad* 
datur)  interdum  rerum  veritatem  (non  enim  semper  perspicitur). 

22.  Lin.  18.  [1.  7.]  pro  „nec  fallere  nec  falli“  ponatur  „nec 
falli  nec  fallere  “. 

23.  In  fine:  est  enim  fides,  testante  Apostolo,  sperandarum 
substantia  rerum,  argumentum  non  apparentium. 

24.  Lin.  18.  [1.  7.]  „Est  autem  fides  sperandarum  substantia 
y,rerum,  argumentum  non  apparentium:  in  hac  enim  testimonium 
„consecuti  sunt  senes  (Hebr.  11,  1 — 2).  Haec  est  catliolica  Fides, 
„qua  Sancti  Dei  homines  vicerunt  regna,  operati  sunt  iustitiam, 
„adepti  sunt  repromissiones  (Ibid.  v.  33):  adhortantes  nos,  ut 
„ semper  atque  omni  tempore,  credamus  Deo,  credamus  Deum, 
„credamus  in  Deum.  Haec  est  enim  vera  Fides  necessaria  ad 
„salutem,  quam  Ecclesia  catliolica  docet,  et  profitetur,  esse  assen- 
„8um  animi  supernaturalem,  quo  divini  luminis  adspirante  et  ad- 
„iuvante  gratia,  vera  esse  credimus,  quaecumque  a Deo  revelata 
„esse  proponuntur  nobis  firmiter  credenda  a visibili  auctoritate 
„infallibilis  Magisterii  Cathedrae  Apostolicae,  ex  cuius  ore  statuit 


„Deus,  ut  gentes  omnes  au dirent  verbum  Evangelii  et  crederent. 
„Non  enim  assentimur  veritati  revelatae  ex  demonstrationis  evi- 
„dentia,  sed  solum  ac  unice  propter  auctoritatem  Dei  earn  reve- 
„lantis.“ 

25.  In  fine  § post:  „apparentium“  addendum:  „quo  certo 
utpote  Dei  ipsius  supremae  veritati  et  veracitati  innixo,  dari  fir- 
mius,  vel  excogitari,  aliud  nullum  potest.  “ 

§ 2. 

26.  Initio  dicatur  omnino : „Ut  nihilominus  Fidei  nostrae 
„obsequium  Deo  esset  rationabile,  atque  essemus  parati  semper 
„ad  satisf actionem  omni  poscenti  nos  rationem  de  ea,  quae  in  nobis 
„est  spe  (I.  Petri  3,  15)  per  fidem  veram , voluit  Deus  auctorita- 
„tem  divinae  suae  revelationis  reddere  prudenter  credibilem  om- 
„nibus  hominibus  per  stupenda  Divinitatis  opera,  in  primis  per 
„miracula  etc.“  ut  in  Schemate. 

Ratio  huius  mutationis  est,  quia  non  satis  in  toto  hoc  capite 
distinguitur  duplex  iudicium  credibilitatis,  ab  scholasticis  apprime 
distingui  solitum ; nempe  extrinsecum  miraculis  etc.  innixum , et 
intrinsecum,  supernaturale  et  obscurum  propter  revelationem  Dei. 

27.  Initio  § dicendum:  „Ut  nihilominus  in  hoc  fidei  nostrae 
obsequio  ratio  quoque  suas  partes  haberet,  nempe  ex  perspecto 
divinae  revelationis  facto,  voluit  Deus  cum  internis  Spiritus  S.  au- 
xiliis  externa  etiam  iungi  revelationis  suae  argumenta,  facta  scl. 
divina  atque  imprimis  miracula  et  vaticinia,  quae  cum  a Deo  solo 
omnipotent!  et  sapientissimo  esse  possint,  divinae  revelationis  signa 
sunt  certissiraa  et  omnium  intelligentiae  accommodata.  Quare  turn 
Moyses  et  Prophetae,  turn  ipse  maxime  Christus  Dominus  multa 
et  manifestissima  miracula  prophetiasque  ediderunt;  et  de  Apo- 
stolis  scriptum  legimus:  ,Illi  autem  ....  signis.‘  Isaias  vero  di- 
cebat : ,Annuntiate  ....  dii  estis  vos ,‘  id  est  Dei  per  vos  lo- 
quentis  organa  et  testes.  “ 

28.  Secunda  paragraphus,  retentis  Apostoli  verbis,  incipienda 
foret  hoc  modo:  „Ut  nihilominus  hie  fidei  nostrae  assensus,  non 
caecum,  sed  ut  ait  idem  Apostolus,  ,rationabile  obsequium^  esset, 
voluit  Deus  etc.** 

29.  Lin.  1.  [p.  73.  1.  9.]  Loco:  „Ut  nihilominus  fidei  nostrae 
argumenta**  ponatur:  Ut  nihilominus  fidei  nostrae  obsequium  ra- 
tioni esse  consentaneum  posset  demonstrari,  voluit  Deus  etc. 

30.  Initium  § 2.  potius  sit  hoc:  „Ut  vero  fidei  nostrae  obse- 
quium ipsi  quoque  rationi  congrueret,  voluit  Deus  etc.**  Quo 
facto  agnosceretur , et  quod  obsequium  fidei  nostrae  auctoritate 
Dei  revelantis  niti  debeat,  et  ex  alia  parte  nostram  quoque  ratio- 
nem suam  posse  habere  functionem  in  rebus  fidei. 

31.  Lin.  4.  [1.  2.]  parag.  2.  cum  internis  Spiritus  Sancti 
auxiliis  pro  auxiliis,  dicatur,  operatione. 

32  a.  Pag.  12.  lin.  1.  [p.  73.  1.  13.]  loco  vocabuli  „vaticinia** 
adhibeatur  vox  „prophetia**. 

32  6.  Pag.  12.  lin.  1.  [ibid.]  loco  vocis:  vaticinia,  substi- 
tuenda  videtur  vox:  prophet iae,  utpote  usu  sacrata. 

33.  In  § 2.  p.  12.  lin.  3.  [ibid.]  pro  nSapientiam**  ponatur 
„ omniscientiam  ** . 

34  a.  Lin.  3.  parag.  2.  [ibid.]  „sapientiam  luculenter**  pro 
„sapientia**  dicatur  praescientia. 

34  6.  Ibid.  lin.  4.  [1.  14.]  pro  „divinae  locutionis**  ponatur 
„divini  eloquii**  seu  „divinae  revelationis**. 

36.  Supprimantur  verba:  divinae  locutionis,  quae  multiplici 
sensu  accipiuntur ; et  dicatur : ipsum  locutum  esse , vel  divinae 
revelationis. 

§ 3. 

37.  Id  autem,  quod  initio  § 3 dicitur  his  verbis : „Licet  au- 
tem non  crederemus,  nisi  videremus  esse  credendum**  penitus  ex- 
mittendum  esse  censetur,  ne  his  verbis  nonnullis  in  rebus  theo- 
logicis  minus  versatis  detur  ansa  sinistre  putandi  ac  si  illis  verbis 
intenderetur  adstrui  autonomia  iudicii  rationis  in  fidei  rebus ; nam 
etiamsi  concedatur  veritas  dictorum  relate  ad  unam  aliamve  ve- 
ritatem rationi  talium  minus  peritorum  tantopere  perspicuam, 
ut  dicta  ilia  ad  earn  applicari  possint:  non  tamen  propterea  ad 
totum  fidei  nostrae  obiectum  extendi  possunt , prouti  hie  exprimi 
videtur.  Itaque  initium  huius  § ita  esset  formulandum  „ Licet 
autem  fidei  assensus  nequaquam  sit  motus  animi  caecus  etc.** 


;[59  Acta  et  deer  eta  SS. 

38.  Omittenda  videntur,  quae  leguntur  a 3.  ad  6.  [a  2.  ad  4.]  a 
lineam  Paragraph!,  atque  adeo  fidei  assensus  nequaquam  sit  motus 
animi  caecus,  et  ab  intellectus  operatione  disiunctus,  non  enim  sunt 
nisi  repetitio  praecedentium ; et  incipienda  Paragraphus  „ Licet 
ergo“,  tamquam  consectarium  praecedentium.  „Licet  ergo  non 
crederemus,  nisi  videremus  esse  credendum,  nemo  tamen  evange- 
licae  praedicationi  etc.“ 

39.  Lin.  5.  [1.  3.]  delend. : „et  ab  intellectus  operatione 
seiunctus.^ 

40.  Ultima  periodus  huius  paragraph!,  „Quare  et  fides  ipsa“ 
aliquantula  maiori  claritate  indigere  videretur ; ideo  dicendum 
foret:  „Quare  et  fides  ipsa  in  se,  etiamsi  nondum  per  charitatem 
operetur , vere  ut  donum  Dei  habenda  est , et  actus  eius , quo 
homo  liheram  praestat  ipsi  Deo  ohedientiam , gratiae  eius , cui 
resistere  posset,  assentiendo  et  cooperando,  opus  est  ad  salutem 
pertinens.“ 

41.  Parag.  3.  lin.  13.  [1.  8.]  „Quare  fides  ipsa  in  se,  etiamsi“ 
etc.  substituendum : „ Quare  fides  ipsa  in  se,  etiamsi  a charitate  di- 
stincta  et  ab  ea  separabilis,  donum  Dei  et  actus  eius  opus  est  etc.“  b 

42.  Quare  fides  ipsa  . . . post  verba  dunum  Dei,  addatur  ver- 
bum  est;  et  subinde  dicatur:  et  actus  eius  est  opus  . . . 

43.  Pag.  12.  lin.  29.  [ibid.]  Quare  fides  ipsa  in  se  . . . per 
charitatem  operetur , donum  Dei  (addatur)  est : quando  autem 
operatur,  actus  eius  etc. 

44.  Lin.  13.  [ibid.]  Ponatur:  Quare  fides  . . . donum  Dei 
est,  et  actus  fidei  opus  est  salutare,  conducibile  ad  salutem. 

§ 4. 

45.  Pag.  13.  [p.  73.  alin.  3.] , primum  alinea  hoc  loco  de- 
leatur,  et  secundum  alinea  incipiat  verbis:  „Immo  haec  fides  est 
radix  salutis,  sine  qua“  etc. 

46.  Quoad  § 4.  pag.  13.  [ibid.]  qui  incipit  „Porro  fide  di- 
vina  etc.“,  et  quoad  § 5.  sequentem,  ad  arctiorem  ordinem  logi- 
cum  inducendum,  atque  ad  maiorem  claritatem  obtinendam,  haec 
fiat  modificatio,  ut  post  finem  § 3.  ponantur  ilia,  quae  pagina  13. 

§ 5.  a linea  17.  [p.  73.  1.  41.]  incipiunt  his  verbis  „Ut  autem  huic 
officio  etc.“  et  quidem  hac  sub  formula  modificata  exprimantur:  ® 
„Ut  autem  omnibus  pateat,  ubi  vera  fides  inveniri,  undeque  ilia 
accipi  possit,  Deus  per  filium  suum  unigenitum  etc.“  usque  ad 
verba  „facile  agnosceretur“.  — Post  haec  vero  adiungantur  ilia, 
quae  habentur  in  § 4.  a linea  4.  [1.  33.]  eiusdem  paginae,  sub 
hac  modificatione : „Itaque  fide  divina  et  catholica  etc.‘‘  usque 
finem  huius  § 4.;  cui  dein  post  signum  puncti,  adiungantur  ilia, 
quae  leguntur  § 5.  ab  initio  usque  ad  verba  „vitam  aeternam 
assequetur“.  Post  haec  vero  adnectantur  ea,  quae  habentur  § 5. 

a verbo  „Ad  nullam  etc.‘‘  usque  finem  huius  §. 

47.  Usque  nunc  de  fide  divina,  seu  a Deo  revelata,  actum 
est;  non  de  fide  catholica,  aut  ab  Ecclesia  proposita:  ideoque 
Paragraphus  4.  omittenda  est ; et  quae  sequuntur  in  Paragrapho  5. 
„Haec  ilia  fides  est^  usque  ad  „vitam  aeternam  assequetur^  in- 
clusive, addenda  sunt  Paragrapho  3;  hie  enim  adhuc  agitur  de 
fide  divina,  etiam  ante  adventum  Christi  necessaria. 

48  a.  Pag.  13.  [p.  73.]  tollantur  verba  „sive  solemni  iudicio 
sive  ordinario  magisterio" . 

48  6.  Pag.  13.  lin.  4.  [p.  73.  1.  33.]  Plures  Episcopi  in  phrasi,  ^ 
quae  sic  se  habet : Porro  fide  divina  et  catholica  ea  omnia  cre- 
denda  sunt,  quae  in  verbo  Dei  scripto  vel  tradito  continentur , et 
ab  Ecclesia  sive  solemni  iudicio  sive  ordinario  magisterio  credenda 
proponuntur , incisum  illud:  sive  solemni  iudicio  sive  ordinario 
magisterio,  supprimendum  censuerunt,  tanquam  subobscurum  et 
alienis  interpretationibus  ansam  praebens. 

48  c.  In  phrasi  quae  incipit : Porro  fide  divina  et  catholica, 
si  attendatur  ad  theologicum  verborum  rigorem,  dici  non  potest 
ea  omnia  fide  catholica  credenda  esse , quae  ordinario  Ecclesiae 
magisterio  proponuntur,  quandoquidem  ea  tantum  fide  catholica 
credenda  sint , quae  definita  fuerunt.  Ideo , ut  omnis  tollatur 
ambiguitas , supprimantur  verba  „sive  solemni  iudicio  sive  ordi- 
nario magisterio^ . 

49.  In  pag.  13.  [p.  73.]  ad  Paragraphum  primum  vel  opor- 
tet  supprimere  verba,  „sive  solemni  iudicio  sive  ordinario  magi- 
sterio “,  vel  dicere  huiuscemodi:  „et  ab  Ecclesia  sive  solemni  iu- 
dicio in  Concilio  general!  sive  ordinario  Romani  Pontificis  eiusdem 


Concilii  Vatican!.  100 

Ecclesiae  Capitis  visibifis  magisterio  credenda  proponuntur,  atque 
de  fide  tenenda  praecipiuntur.“ 

50.  Lin.  4.  5.  [1.  35.]  post  verba;  „sive  ordinario  magisterio“ 
addatur:  „publico  et  universal!. “ 

51.  Ita  sonet:  „Porro  fide  divina  et  catholica  ea  omnia  cre- 
denda sunt,  quae  in  verbo  Dei  scripto  vel  tradito  immediate 
continentur,  et  ab  Ecclesia  sive  sollemni  iudicio  sive  ordinario 
magisterio  tanquam  divinitus  revelata  de  fide  credenda  propo- 
nuntur. “ 

52.  Paragraphus  hoc  modo  reformetur : „ Porro  fide  divina 
et  catholica  ea  omnia  credenda  sunt,  quae  in  verbo  Dei  scripto 
vel  tradito  continentur,  et  ab  Ecclesia,  sive  solemni  iudicio,  sive 
ordinario  magisterio  omnibus  fidelibus  tamquam  de  fide  divina 
credenda  proponuntur.  “ 

53.  Fide  insuper  credenda  sunt,  quae  in  verbo  Dei  scripto 
et  tradito  continentur,  et  ab  Ecclesia  solemni  iudicio  et  ordinario 
suo  magisterio  ad  credendum  proponuntur. 

§ 5. 

54.  Priora  verba  phrasis  subsequentis : Haec  est  ilia  fides, 
cum  immediate  adnectantur  proposition!  praecedenti , declarare 
videntur  fidem,  sine  qua  impossibile  est  placere  Deo,  earn  esse, 
qua  credimus  veritates  omnes  divinitus  revelatas,  ab  Ecclesia  pro- 
positas ; hac  autem  doctrina  omnino  tolleretur  distinctio  veritatum 
necessitate  medii  credendarum,  et  earum,  quae  credendae  tantum 
sunt  necessitate  praecepti.  Quum  vero  in  decursu  eiusdem  Para- 
graph! dicatur,  Ecclesiam  institutam  fuisse  custodem  et  magistram 
verbi  revelati , supprimi  potest  absque  ullo  doctrinae  praeiudicio 
phrasis:  Porro  fide  divina;  et  phrasis  sequens  sic  inchoari:  Sine 
fide  autem  impossibile  est  placere  Deo.  Et  ne  confundatur  offi- 
cium  amplectendi  fidem  christianam,  quando  nosci  potest,  cum 
fide  necessaria  necessitate  medii,  de  qua  loquitur  citatus  apostoli 
textus;  in  phrasi,  ut  autem  huic  officio,  supprimenda  videtur 
vox,  huic. 

55.  Tunc  veniet  Paragraphus  5.  componenda  ex  4.  et  6.  Pa- 
ragraphis,  hoc  modo : Quo  fit,  ut  fide  divina  et  catholica  ea  omnia 
credenda  sint,  quae  in  verbo  Dei  scripto  vel  tradito  continentur, 
et  ab  Ecclesia  credenda  proponuntur;  Ecclesia  enim  est  „veluti 
signum  levatum  in  nationes^  etc.  usque  ad  finem  capitis. 

56.  Paragraphus  incipienda  est  a verbis  sequentibus,  ubi  agi- 
tur de  institutione  Ecclesiae  „Ut  autem  huic  officio  veram  fidem 
amplectendi  etc.“  usque  ad  finem  Paragraph!. 

57.  Sic  incipiat;  Sine  fide  autem  impossibile  est  placere 

Deo  . . . 

58.  Pag.  13.  lin.  13.  [p.  73.  1.  39.]  post  verba,  Quare  sicut 
nemini  unquam,  addenda  haec  proponuntur:  eorum,  qui  ad  usum 
rationis  pervenerint , et  deinde  succedant  alia,  quae  leguntur  in 
schemate  usque  ad  sine  ilia  contigit  iustificatio  etc.  Tali  enim 
brevi  additione  excipiuntur  omnes,  qui  excipiendi  sunt,  infantes 
et  imbecilles , qui  sine  fidei  cognirione  et  professione , per  solum 
baptismum  iustificationem  adipiscuntur. 

59.  Pag.  13.  lin.  13.  [ibid.]  „sicut  nemini“  etc.  substituatur 
y,Sicut  nemo  unquam  sine  ilia  iustificationem  consequi  potuit,  ita 
nemo“  etc. 

60.  Pag.  13.  lin.  13.  [ibid.]  Post  verba  „sine  illa“  adda- 
tur „fide  seu  explicite  vel  implicite  professa , contigit“ , ut  in 
schemate. 

61.  Pag.  13.  lin.  20.  [p.  73.  1.  43.]  Post  verbum  „satisfa- 
cere^  dicatur : 

„possent  homines,  Deus  ab  initio  societatem  religiosam,  seu 
Ecclesiam,  constituerat , quae,  cum  ilium  glorificaret,  simul  pro- 
videret  deposito  fidei,  quo  salus  obtinetur;  novissime  vero  per 
Filium  suum  Unigenitum  banc  Ecclesiam  in  ultimo  statu  instituit 
suaeque“  ut  in  schemate. 

62.  Lin.  22.  [1.  44.]  Post  „Ecclesiam  instituit“  (addatur) 
y^eamque  suae  institutionis^  etc. 

63.  Lin.  21.  [1.  46.]  pro  „Deus  agnosceretur“  ponatur  . . . : 
Deus  per  Filium  suum  unigenitum  Ecclesiam  instituit,  cui  verbi 
revelati  custodiam  et  magisterium  commisit,  suaeque  institutionis 
ita  manifests  notis  ipsam  instruxit,  ut  ab  omnibus  facile  agnosci 
posset. 


161 


Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  cap.  III.  schematis  const,  de  fide  cath.  a Patribus  propositae. 


162 


64.  In  § 5.  lin.  24.  [p.  73.  1.  ab  inf.  13.]  post  particulam  a 
coniunctivam  „ut“  addatur  particula  indicativa  „qua“  ad  maio- 
rem  claritatem  obtinendam. 

65.  Pag.  13.  lin.  25.  et  26.  fp.  73.  1.  ab  inf.  12.]  tollantur 
verba  „ah  omnibus  facile“. 

66.  Lin.  26.  [ibid.]  ubi  dicitur  „Ad  nullam  enim  religio- 
sam  societatem^  etc.  videtur  aliquantulo  mode  Concilium  dare 
manum  haereticis,  qui  suam  sectam  societatem  religiosani  appel- 
lare  contendunt,  cum  vere  et  realiter  aliud  non  sint,  nisi  socie- 
tates  impiorum  bominum,  qui  verbum  Dei  in  iniustitia  detinent. 
Nulla  proinde  cum  sit  vera  societas  religiosa  nisi  ilia , quae  sub 
uno  Capite  ac  sub  eisdem  legibus  ac  sacramentis  profitetur  veram 
religionem  Dei  et  Christi,  nomen  religiosae  societatis  nisi  Eccle- 
siae  Catliolicae  dare  non  licet.  Atque  ideo  liaec  verba  in  se- 
quentia  possunt  ac  debent  converti  „Ad  Ecclesiam  tantummodo 
Catbolicam  ea  pertinent  etc.‘‘ 

67.  Pag.  13.  lin.  26.  [ibid.]  loco;  „Ad  nullam  enim  religio- 
sam  societatem  praeter  solam  Catbolicam  Ecclesiam  etc.“  pona- 
tur:  „Ad  nullam  enim  religiosam  communitatem  praeter  solam  b 
Ecclesiam  Catbolicam  “ etc. 

68.  Lin.  26.  [ibid.]  ponatur:  „Ad  nullam  enim  aliam  reli- 
giosam societatem“  .... 

69.  Pag.  13.  1.  30.  [1.  ab  inf.  10.]  loco  evidentem  substitua- 
tur  vox  certam  aut  induhiam. 

70.  Pag.  13.  lin.  33.  [1.  ab  inf.  8.]  tollantur  „Qmn  etiam 
Ecclesia  per  se  ipsa“  et  sequentia  usque  ad  finem  Paragrapbi. 

71.  Lin.  24.  [ibid.]  dicatur:  „Quin  etiam  Ecclesia  per  se 
ipsa,  per  suam  nempe  turn  mirabilem  propagationem,  turn  sancti- 
tatem  eximiam  et  in  omnibus  bonis  inexbaustam  foecunditatem, 
turn  et  catbolicam  unitatem , invictamque  stabilitatem , magnum 
quoddam“  etc. 

72.  Post  verba  testimonium  irrefragahile  (pag.  13.  lin.  pen- 
ultima  [1.  ab  inf.  5.])  baec  vel  alia  addenda  proponuntur:  „tum 
iugi  vaticiniorum  de  ea  existentium  complemento , turn  niira  sua 
origine  et  dilatatione,  turn  innumerabilium  suorum  martyrum  te- 
stimonio , turn  intemerata  inter  perennes  infensissimosque  bostes  q 
conservatione , turn  doctrinae  unitate,  praecelsa  plurimorum  filio- 
rum  suorum  sanctitate,  certissimisque  miraculis  per  eos  patratis, 
quae  absque  peculiari  Dei  interventu  explicari  non  possunt. “ 

§ 6- 

73.  Pag.  14.  lin.  1.  [p.  74.  1.  1.]  seqq. : et  ad  se  eos  invitet, 
qui  nondum  crediderunt;  et  filios  sues  certiores  securioresque  fa- 
ciat,  firmissimo  niti  fundamento  fidem,  quani  profiteri  gnudent. 

74.  Parag.  6.  lin.  3.  [ibid.]  loco:  et  ad  se  invitet,  qui  . . . 
profitentur,  ponatur:  „et  ad  se  invitet,  qui  nondum  crediderunt, 
et  filios  suos  certiores  faciat , quod  fides,  quam  profitentur,  firmis- 
simo nititur  fundamento“ . 

75.  Pag.  14.  lin.  3.  [p.  74.  1.  2.]  post  „certiores  faciat‘‘  (mu- 
tetur)  de  firmissimo  fundamento,  cui  innit itur  fides,  quam  pro- 
fitentur. 

76.  Parag.  6.  lin.  6.  [p.  74.  1.  3.]  „Cui  quidem  testimonio 
efficacius  etiam  subsidium  accedit“  etc.  substituendiim : quod  qui- 
dem Ecclesiae  testimonium  efficacius  etiam  redditur  virtute  superna,  d 
quae  fidem  inspirat.  Siquidem  piissimus  Dominus  errantes  gratia, 
sua  excitat. 

77.  Pag.  14.  lin.  7.  [p.  74.  1.  4.]  deleatur  particula  etiam. 

78.  Pag.  14.  lin.  6.  [p.  74.  1.  3.]  loco  „Cui  c(uidem  testimonio 

efficacius  etiam  subsidium  accedit  ex  superna  virtute“,  ponatur: 
„Iloc  quidem  testimonium  vim  suam  trabit  ex  superna  virtute.“ 

79.  Lin.  7.  [ibid.]  post  „subsidium  accedit“  (mutetur)  ex 
superno  interiori  auxilio. 

80.  Pag.  14.  lin.  8.  (p.  74.  1.  5.]  Periodo,  quae  incij)it:  Siqui- 
dem piissimus  Doniinus  etc.  substituendiim  „Etenim  henignissimus 
Dominus , qui  lumine  gratiae  suae  nondum  credentes  allicit  ad 
agnitionem  veritatis , eos,  quos  de  tenehris  transtulit  in  admirabile 
lumen  suum“  etc. 

81.  Pag.  14.  lin.  9.  [ibid.]  pon.:  „et“  post  „Dominus‘‘. 

82.  Pag.  14.  lin.  10.  [ibid.]  dicatur:  „gratia  sua  excitat  et 

adiuvat.''" 


83.  Lin.  17.  pag.  14.  [1.  9.]  mutentur  verba  ilia:  „Quocirca 
minime  par  est,  etc.“  et  dicatur: 

„Mirabilis  sane  est  et  varia  ratio  divinae  Providentiae , qua 
„iuvat  bomines  ad  concipiendum  rationabile  iudicium  de  veritate 
„Revelationis  a se  factae;  turn  quoad  eos,  qui  abalienati  a Magi- 
„sterio  infallibili  Ecclesiae  vagantur  incerti  inter  opiniones  pri- 
„vatas  bumani  intellectus  in  sectis  acatbolicis,  turn  quoad  illos, 
„qui  a primo  usu  rationis,  post  susceptum  babitum  Fidei  in  la- 
„vacro  baptismi,  semper  adbaeserunt  deciles  Magisterio  divino, 
„ tarn  quam  filii  lucis.  Quocirca  nullam  unquam  bi  iustam  causam 
„babere  possunt  mutandi,“  etc.  ut  in  Sebemate. 

84.  Pag.  14.  lin.  17.  [ibid.]  ubi  sermo  fit  de  discrimine 
Catbolicorum  et  eorum , qui  ad  veram  fidem  non  pervenerunt, 
apparet,  quod  iis  relinquatur  libera  facultas  dubitandi,  ut  ad  ve- 
ritatis agnitionem  deveniant.  Quod  ita  non  est.  Nam  Apostolus 
Paulus,  dum  in  Atheniensium  Areopago  verba  ad  pbilosophos  de 
vera  religione  faceret,  et  novae,  quam  praedicabat,  religionis  illis 
rationem  redderet,  non  dixit  illis,  debere  bomines  de  Deo  dubi- 
tare , sed  potius  eum  quaerere , si  forte  attrectent  eum  (Actor. 
Cap.  17.  V.  27).  Sic  etiam  de  baereticis  circa  veram  religionem 
ac  de  universis  populis  in  praesentiarum  dici  potest , cum  verae 
fidei  praedicatio  in  omnes  gentes  facta  sit , ac  vere  dici  possit, 
quod  in  omnem  terram  exivit  sonus  Apostolorum  ac  in  fines  orbis 
terrae  verba  eorum  (Psalm.  18.  v.  5). 

Praesertim  tamen  cum  in  his  verbis  error  impetatur  Hermesii, 
de  quo  sermonem  facere  necessarium  non  est,  censetur,  banc  dpe- 
trinam  sic  posse  exprimi : 

„ Quocirca,  quia  manifeste  magnum  est  pietatis  sacramentum, 
quod  praedicatum  est  gentibus  (I.  Tim.  Cap.  3.  v.  16),  et  Domi- 
nus Noster  Cbristus  lesus  testatus  est,  omnia,  quaecumque  audivit 
a Patre,  nota  nobis  fecisse  (loan.  Cap.  15.  v.  15),  et  nos  omnes 
vidimus  gloriam  eius  quasi  Unigeniti  a Patre  plenum  gratiae  ac 
veritatis  (id.  Cap.  1.  v.  14),  et  donum  fidei  ab  illo  descendit, 
apud  quern  non  est  transmutatio  nec  vicissitudinis  obumbratio 
(lacob.  cap.  1.  v.  17):  firmiter  profitendum  est  eos  omnes,  qui 
donum  verae  fidei  acceperunt,  intellectum  suum  in  obsequium  fidei 
subiicere  debere  (II.  Cor.  cap.  10.  v.  5),  nulloque  modo  illis  licere 
vel  fidem,  aut  quaecumque  Ecclesiae  dogmata,  in  dubium  revo- 
care , aut  earn  mutare , multo  autem  minus  contendere , ut  per 
scientiam  humanam  ad  mysteriorum  coelestium  cognitionem  possint 
pervenire,  cum  Deus  lucem  inbabitet  inaccessibilem,  quam  nullus 
bominum  vidit  nec  videre  potest  (I.  Tim.  c.  6.  v.  16). 

Quae  cum  ita  sint,  gratias  agentes  Deo“  etc. 

85.  Parag.  6.  lin.  18.  [ibid.]  „quocirca  minime  par  est  con- 
ditio" subst. : .^quocirca  re  in  se  spectata  minime  par  esi!  etc,"  vel 
„ omnibus  inspectis  atque  perpensis", 

86.  Pag.  14.  lin.  19.  [p.  74.  1.  11.]  pro  „primae  veritati" 
die.:  ^revelatae  veritati". 

87.  Phrasis  quocirca  minime  par  est,  loco  verbi  primae,  di- 
catur catliolicae;  non  enim  intelligitur , quid  sonet  vox  primae. 
Probabiliter  error  Typograpbi. 

88.  Pag.  14.  lin.  17.  [ibid.]  In  sequenti  propositione : Quo- 
circa minime  par  est  conditio  eorum,  qui  pier  caeleste  fidei  donum, 
PRIMAE  VERITATI  adbaeserunt,  ac  eorum,  qui  ducti  opinioni- 
bus  bumanis  falsam  religionem  sectantur : 

1.  Vox  ilia:  primae  veritati  nullum  prae  se  fert  sensum : 
rectius  ergo  diceretur:  semel  veritati  adhaeserunt. 

2.  Ista  propositio  evidentem  inter  duas  personarum  species 
distinctionem  statuit,  sed  de  ista  distinctione  nibil  omnino  agitur 
in  secunda  pbrasis  parte,  quae  sic  se  babet : Earn  nullam  unquam 
iustam  habere  possunt  causam  mutandi,  aut  in  dubium  revocandi 
fidem,  qui  earn  sub  Ecclesiae  magisterio  susceperunt.  Ad  prose- 
quendum igitur  parallelismum  melius  videretur  dicere:  Isti  enim, 
veritate  detecta , errorem  tenentur  abiicere;  illi  autem.  nidlam  un- 
quam habere  possunt  legitimam  causam  mutandi  vel  in  dubium 
revocandi  fidem,  quam  ab  Ecclesia.  susceperunt. 

89.  Pag.  14.  lin.  23.  [p.  74.  1.  13.]  loco:  nam,  pon.:  illi  enim. 

90.  Pag.  14.  lin.  26.  Jp.  74.  1.  14.]  pro:  qui  cam,  pon.:  quam. 

91.  Conclusio  capitis  sit:  E quibus  facile  omnibus  penspicere 
erit,  quam  longe  a vero  aberrent,  qui  vel  Deo  auctoritatem  ab- 
nuunt  plenum  revelation!  suae  obsequium  a nobis  exigendi , vel 
obsequium  hoc  jii^aestitum  a divina  tantum  in  nobis  actione  re- 
petunt , quin  extrinseca  credibilitatis  motiva  ulluni  in  nostram 

11 


Coll.  Lac.  VII. 


163 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


164 


voluntatem  influxum  exerere  possint ; aut  ex  adverse  divinae 
gratiae  necessitatem  ad  actum  fidei  excludunt,  aut  denique  ne- 
gant  sive  verae  fidei  necessitatem  ad  iustificationem , sive  omnia, 
quae  a Deo  Ecclesiae  suae  concredita  sunt,  aeque  esse  credenda, 
sive  omnibus  perspicua  esse  posse  credibilitatis  motiva  ac  praesto 
esse  divinae  gratiae  auxilia  turn  ad  revelatam  doctrinam  amplec- 
tendam  turn  ad  firmiter  in  ea,  uti  oportet,  perseverandum. 

92.  Expediens  foret  hoc  Caput  3.  de  fide  statim  post  pro- 
oemium  collocare ; prius  enim  statuendum  videtur , quid  sit  fides, 
et  quaenam  sit  Ecclesiae  auctoritas  ad  docendum,  quam  explicare, 
quid  Ecclesia  doceat. 

CANONES. 

Can.  1.  et  4. 

93.  Inter  Canones  doctrinae  in  hoc  capite  expositae  concor- 
dantes,  nonnulli  sunt,  qui  in  incredulos,  ab  omni  fide  Christiana, 
aut  etiam  a quacumque  religione  alienos  incidunt,  potius  quam 
in  haereticos;  nempe  primus  et  quartus.  Quum  autem  Ecclesia 
de  Us,  qui  foris  sunt,  non  iudicet,  et  qui  non  credit,  iam  iudicatus 
sit,  rectius  forte  canones  supradicti  supprimi  possent,  et  post  ipsam- 
met  doctrinae  expositionem  inseri  declarationes,  quibus  ipsa  as- 
serta  proscriberentur,  videlicet:  „Ab  ea  autem  fide  pro rsus  alienos 
ipsimet  se  profitentur , rectaeque  rationi  simul  adversantur , qui 
dicere  ausi  sunt,  rationem  humanam  ita  independentem  esse,  ut 
fides  ei  a Deo  imperari  non  possit;  miracula  nulla  fieri  posse, 
proindeque  omnes  eiusmodi  narrationes , etiam  in  sacra  Scriptura 
contentas,  inter  fabulas  vel  mythos  ablegandas  esse ; aut  miracula 
certo  cognosci  nunquam  posse , nec  iis  divinam  religionis  chri- 
stianae  originem  rite  probari.  Quae  omnia  et  singula  impia  as- 
serta,  quum  totius  revelationis  fundamenta  diruant,  nec  satis  re- 
probare  possumus , nec  satis  dolere  de  sorte  eorum , qui  talia 
asserere  non  verentur,  dicente  Christo : Qui  non  credit,  iam  iudi- 
catus est;  si  non  venissem  et  locutus  fuissem  eis , peccatum  non 
haherent,  nunc  autem  excusationem  non  hahent  de  peccato.“ 

Can.  1. 

94.  S.  q.  d.  rationis  humanae  tantam  esse  auctoritatem , ut 
ei  fides  a Deo  imponi  non  possit;  a.  s. 

95.  Canon  1.  ita  exprimatur:  „Si  quis  dixerit,  rationem  hu- 
manam ita  independentem  esse,  ut  ea  fidem  Deo  revelanti  prae- 
stare  non  teneatur;  anathema  sit.^  Quia  hoc  modo  ratio  ipsa 
supponitur  operari  fidem  praestando,  quod  magis  comprobat  eius 
dependentiam  a Deo. 

96.  „Si  quis  dixerit,  hominem  in  cognitione  veritatis  inde- 
„pendentem  esse  a divina  Sapientia  et  Bonitate  Creatoris  sui,  et 
„non  teneri,  plenum  intellectus  obsequium,  et  integram  voluntatis 
„obedientiam  praestare  auctoritati  Dei  revelantis;  anathema  sit.“ 

97.  Si  quis  dixerit,  rationem  humanam  ita  independentem  esse, 
ut  fidem  Deo  loquenti  detrectare  possit;  anathema  sit. 

Can.  2. 

98.  Canon  secundus  clariori  simplicitate  sic  exprimendus  pro- 
ponitur:  Si  quis  dixerit  ad  fidem  divinam  non  requiri,  ut  reve- 
lata  veritas  propter  auctoritatem  Dei  revelantis  credatur;  ana- 
thema sit. 

99.  S.  q.  d.  fidem  divinam  a scientia  rationali  in  rebus  di- 
vinis  et  moralibus  non  esse  diversam  neque  Dei  revelantis  aucto- 
ritati inniti;  a.  s. 

100.  „Si  quis  dixerit,  ad  fidem  divinam  non  opus  esse  lumine 
^supernaturali  Dei;  adeoque , earn  non  distingui  natura  sua  a 
„ scientia  quacumque,  solo  lumine  naturali  rationis  adquisita;  illam- 
„que  idcirco  aequalis  esse  dignitatis  ac  certitudinis  cum  scientia 
„ naturali  religionis;  anathema  sit.“ 

101.  Ita  dicatur:  S.  q.  d.  fidem  divinam  a naturali  de  Deo 
et  rebus  moralibus  scientia  non  distingui , ac  propterea  ad  fidem 
divinam  non  requiri  etc. 

Can.  3. 

102.  Si  quis  dixerit , Deum  extends  signis  non  roddidissc 
Revelationem  divinam  vere  credibilem  omnibus;  adeoque  homines 
sola  interna  experientia  ad  fidem  moveri , secundum  ordinainam 
divinae  Providentiae  legem:  anathema  sit. 


a 103.  Can.  3.  1.  4.  [1.  2.]  loco:  „sola  interna  cuiusque  ex- 
perientia homines  ad  fidem  moveri;  anathema  sit^  ponatur:  sola 
interna  cuiusque  inspiratione  privata  homines  ad  fidem  etc. 

104.  S.  q.  d.  revelationem  divinam  ex  signis  externis  non 
esse  vere  credibilem , sed  homines  sola  experientia  interna  ad 
fidem  moveri;  a.  s. 

105.  In  fine  canonis  3.  videtur  addendum  esse  verbum  „de- 
bere“ : „Si  quis  dixerit  etc.,  ideoque  sola  interna  cuiusque  expe- 
rientia homines  ad  fidem  moveri  debere;  anathema  sit“  . . . Sunt 
enim  aliqui , qui  experientia  interna  moventur  ad  fidem , quin 
ipsis  constet  de  externis  divinae  rovelationis  argumentis. 

106.  L.  4.  [p.  77.  1.  24.]  pon. : ita  ut  fideles  catholici  veram 
et  iustam  causam  habere  possint  fidem,  quam  sub  Ecclesiae  magi- 
sterio  iam  susceperunt,  assensu  suspense  in  dubium  vocandi,  do- 
nee demonstrationem  credibilitatis  et  veritatis  fidei  suae  absolve- 
rint;  a.  s. 

Can.  4. 

b 107.  S.  q.  d.  non  posse  fieri  miracula  et  vaticinia,  proinde- 
que ea,  quae  huiusmodi  in  S.  Scriptura  narrantur,  vera  non  esse, 
aut  certo  cognosci  non  posse;  a.  s. 

108.  Sonet : Si  quis  dixerit,  miracula  nulla  fieri  posse,  et  ea, 
quae  sive  in  S.  Scriptura  narrantur,  sive  a iudicio  Ecclesiae  pro- 
bantur,  esse  fabulas  vel  mythos  etc. 

Can.  5. 

109.  L.  4.  et  5.  ponatur:  persuasionem  naturalem  necessariis 
scientiae  humanae  argumentis  magis  inductam. 

110.  In  canone  quinto  vox  necessariis  supprimatur,  utpote 
inutilis  et  sensus  ambigui. 

111.  Verba  Canonis  5.  „fidem,  qua  christiani  evangelicae  prae- 
dicationi  consentiunt“,  videntur  subroganda  per  sequentia  „assen- 
sum  fidei  Christianae"  . . . „Si  quis  dixerit,  assensum  fidei  chri- 
stianae  non  esse  nisi  persuasionem  “ etc. 

112.  Si  quis  dixerit,  fidem,  qua  . . . inductam;  aut  lumen 
Dei  supernaturale  ad  solam  Fidem,  quae  per  charitatem  operatur, 

c necessarium  esse ; aut  ad  illam  habendam  non  requiri , ex  lege 
ordinaria,  magisterium  visibile  Ecclesiae  Catholicae;  anathema  sit. 

113.  Can.  5.  Ita  exponatur  „Si  quis  dixerit,  fidem,  qua  Chri- 
stiani evangelicae  praedicationi  consentiant,  non  esse  nisi  persua- 
siouem  necessariis  scientiae  humanae  argumentis  inductam , abs- 
que ullo  gratiae  Dei  auxilio ; aut  tantummodo  ad  fidem  vivam, 
quae  per  charitatem  operatur,  gratiam  necessariam  esse;  ana- 
thema sit. 

114.  Pag.  24.  in  Canone  5.  pro  „necessariis“  ponatur  ,fiirmis 
humanae  scientiae  argumentis“ . 

115.  S.  q.  d.  fidem,  qua  Christiani  praedicationi  Evangelicae 
consentiunt,  non  esse  nisi  persuasionem  humanae  scientiae  argu- 
mentis necessario  productam , aut  eandem  etsi  mortuam  absque 
gratia  gigni  posse;  a.  s. 

116.  Can.  5.  lin.  6.  [1.  5.]  loco  „ad  fidem  vivam‘‘  ponatur: 
ad  habitum  fidei  vivae. 

Can.  6. 

117.  Canon  vero  sextus  hie  praetermittendus  videtur,  et  inter 
canones  de  Ecclesia  inserendus,  propter  superius  exposita,  si  ta- 
men  admittantur,  quae  ea  de  re  dicta  sunt. 

118.  S.  q.  d.  fidem  a fidelibus  licite  assensu  suspense  in  du- 
bium vocari  posse,  donee  de  ea  demonstratione  scientifica  firmam 
persuasionem  sibi  comparaverint ; a.  s. 

119.  Si  quis  dixerit,  Fideles  Catholicos  rationabiliter  posse 
fidem , quam  sub  Ecclesiae  Magisterio  iam  susceperunt , assensu 
suspense,  in  dubium  vocare;  quod  iidem  careant  argumento  cre- 
dibilitatis extrinsecae , quam  Deus  voluit  omnibus,  sive  iis,  qui 
[nondum  fide  illuminati  sunt , sive  iis , qui]  iam  illuminati  sunt, 
communem  esse,  ex  lege  ordinaria  a se  statuta;  anathema  sit. 

120.  Post  Canonem  6.  haec  vel  alia  similis  adnotatio,  si 
Patribus  placet,  addenda  videtur:  Minime  vero  iis  innuere  inten- 
dimus , ne  fideles  motiva  credibilitatis  percurrant , cum  ex  eorum 
debita  consideratione  maximum  emolumentum , sive  ad  eos  fir- 
mandos  in  fide,  sive  ad  alios  adducendos  ad  fidem,  percipere  pos- 
sint; testimouia  enim  Dei  credibilia  facta  sunt  nimis ! 


165 


Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  cap.  III.  schematis  const,  de  fide  cath.  Relatio  de  iisdem. 


166 


Can,  add. 

121.  „Si  quis  dixerit,  non  esse  credenda  fide  divina  et  ca- 
tholica  ea  omnia,  quae  in  verbo  Dei  scripto  vel  tradito  continen- 
tur,  et  ab  Ecclesia,  sive  solemni  iudicio,  sive  ordinario  magisterio 
omnibus  fidelibus  tanquam  fide  divina  credenda  proponuntur ; 
anathema  sit.“ 

Can.  add. 

122.  „Si  quis  dixerit,  quidquid  ab  Ecclesia  solemni  iudicio 
tamquam  fidei  dogma  definitum  non  sit,  credi  non  posse  nisi  fide 
huniana;  anathema  sit.“ 


Inter  emendationes  pro  capite  III.  Schematis  de  fide  cathoUca 
omissa  est  sequens  pag.  39.  [p.  164.]  post  119.  inserenda: 

S.  q.  d.  quoad  officium  circa  doctrinam  revelatam  parem  esse 
conditionem  etc. 


Consideratis  emendationibus,  quae  pro  canone  quinto  eiusdom 
capitis  propositae  sunt,  Deputatio  pro  rebus  fidei  canonem  in  liunc 
modum  reformandum  esse  iudicavit: 

S.  q.  d.  assensum  fidei  christianae  non  esse  liberum,  sed  ne- 
cessariis  humanae  rationis  argumentis  produci; 

aut  ad  solam  fidem  vivam , quae  per  charitatem  operator, 
gratiam  Dei  necessariam  esse ; a.  s. 

Satis  igitur  perspicuum  est,  in  canone  duos  damnari  distinctos 
errores , quorum  alter  libertatem  fidei , alter  gratiae  necessitatem 
negat.  E contextu  verborum  iam  etiam  apparet,  necessaria  dici 
argumenta,  quae  vim  intellectui  iuferunt  et  ad  assensum  cogunt. 

Quoniam  hac  canonis  reformatione  Rinis  Patribus,  qui  emen- 
dationes  109 — 116  proposuerunt,  satisfactum  esse  videtur,  suffragia 
non  de  his  singulis  emendationibus,  sed  de  ipso  canone  reformato 
petentur.  Quodsi  quis  desideret,  ut  nihilominus  eraendatio  a se 
proposita  Patrum  suffragiis  subiiciatur,  id  Emis  Praesidibus  signi- 
ficare  velit. 


RELATIO 

DE  EMENDATIONIBUS  CAPITIS  TERTII  CONSTITUTIONIS 
DOGMATICAE  DE  FIDE  CATHOLICA. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Conradi  Martin  Episcopi  Paderbornensis. 

Eminentissimi  Praesides,  Emi  ac  Rini  Patres 

Animadversion  es  in  caput  tertium  a rmis  Patribus 
propositae  a Deputatione  pro  fide  omnes  mature  et 
religiose  ponderatae  sunt;  ab  eademque  Deputatione 
mihi  demandatae  sunt  partes,  de  istis  animadversioni- 
bus  quid  ipsa  sentiat  ad  vos,  Rmi  Patres,  fideliter 
referre.  Res  est  difficilis,  et  vires  meae  sunt  tenuis- 
simae.  Rogo  igitur  vos,  Rini  Patres,  humiliter  ut  ea 
quae  non  meo  nomine  sed  nomine  Deputationis,  quam 
ipsi  constituistis,  pro  tenuitate  mea  vobis  offeram,  pro 
consueta  vestra  benevolentia  benigne  excipiatis. 

Priusquam  autem  ad  relationem  ipsam  transgrediar, 
mihi  non  abs  re  videtur  paucissimis  verbis  indioare, 
quid  Deputatio  fidei  in  hoc  tertio  capite  conficiendo 
sibi  proposuerit,  et  quonam  vinculo  singulae  eius  partes 
sive  paragraphi  inter  se  connectantiir,  quo  in  maiori 
luce  collocentur  propositiones  ipsae,  quae  nomine  De- 
putationis vestro  sapientissimo  iudicio  substern endae 
sunt.  Deputatio  igitur  de  fide  sibi  proponit,  in  hoc 
capite  tertio  exponere  doctrinam  catholicam  de  fide; 
sed  quod  bene  notandurn  est,  non  earn  completam  et 


a absolutam,  sicuti  in  theologico  aliquo  tractatu  exhibenda 
foret,  sed  potius  contractam  ad  ilia  puncta,  quae  ho- 
diernis  circa  fidem  erroribus  opponuntur.  Quamplura 
igitur,  quae  de  hac  materia  revera  dici  possent,  in- 
tuentes  hunc  nobis  propositum  finem  excludere  debui- 
mus.  Conspectus  autem  totius  capitis  tertii  et  internus 
paragraphorum  nexus  sequens  est. 

Prima  paragraphus  in  prima  sua  parte  hoc  caput 
nectit  cum  capite  praecedenti,  quod  agebat  de  reve- 
latione  divina , deolarando  revelationi  ex  parte  Dei 
respondere  ex  parte  hominis  fidem.  In  hac  igitur 
prima  capitis  parte  intentio  non  erat  omnia  et  singula 
fidei  motiva  explicare;  sed  tantummodo  indicanda  erat 
radix  sive  fundamentalis  ratio  obligationis  Deo  reve- 
b lanti  fidem  praestandi.  Haec  autem  radix,  haec  funda- 
mentalis ratio  obligationis  humanae  Deo  fidem  prae- 
standi aperte  posita  est  in  eo,  quod  Deus  sit  supremus 
auctor,  quod  Deus  sit  creator  noster,  quod  Deus  sit 
Dominus  supremus  noster,  a quo  toti  cum  omnibus 
viribus  nostris  dependemus.  Haec  igitur  est  intentio 
primae  partis  huius  primae  paragraphi. 

Secunda  pars  huius  primae  paragraphi  ipsius  fidei 
in  se  spectatae  genuinam  exhibet  definitionem,  eamque 
confirmatam  s.  Pauli  Apostoli  ad  Hebraeos  auctoritate. 
Sed,  ut  nos  omnes  scimus,  propria  ratio  fidei  posita 
est  in  motive  seu  in  obiecto  suo  formali,  nempe  in 
auctoritate  Dei  loquentis;  quo  quidem  motive  fides  a 
scientia  naturali  essentialiter  distinguitur.  Hac  igitur 
(5  fidei  definitione  excluditur  capitalis  error  rationalistarum, 
qui  etiamsi  ipsi  de  fide  loquantur,  tamen  fidem  proprie 
dictam  negant;  negant  enim  omne  motivum  fidei  in 
se  spectatae,  tollunt  auctoritatem  Dei  loquentis,  et  si 
de  fide  religiosa  loquuntur,  intelligunt  fidem  eo  sensu 
ut  est  tantummodo  persuasio  exorta  ex  naturali  scientia, 
aut  ex  intrinseca  veritate  rerum  perspecta.  Igitur  re 
tollunt  fidem  proprie  dictam,  quia  tollunt  auctoritatem 
Dei  loquentis,  quia  tollunt  motivum  sive  obiectum  for- 
male  fidei.  Quia  vero  rationalistae  hanc  fidem  proprie 
dictam,  quae  auctoritati  Dei  innititur,  tamquam  rationi 
contrariam  reiiciunt,  recte  et  rationi  consentanee  fidem 
adhiberi  locutioni  divinae  munitae  quidem  evidentibus 
signis  credibilitatis  paragraphus  secunda  docet. 

^ Docet  ergo  paragraphus  secunda  fidem  rationi  con- 
sentaneam  adhiberi  locutioni  divinae  munitae  quidem 
evidentibus  signis  revelationis.  Per  hanc  igitur  secun- 
dam  paragraphum  duplex  error  excluditur;  ex  una 
parte  error  rationalistarum,  ex  altera  parte  error  illius 
falsi  pietismi,  qui  unice  ad  internam  experientiam,  ad 
internum  testimonium  Spiritus  sancti,  vel  ad  immedia- 
tam  certitudinem  provocat.  Licet  vero  motiva  credi- 
bilitatis per  se  evidentia  sint  fideique  obsequium  rationi 
prorsus  congruum,  tamen  fides  a voluntate  imperatur 
manetque  semper  actus  liber;  ita  ut  etiam  ad  earn, 
ad  hanc  fidem  praeveniens  et  adiuvans  gratia  requi- 
ratur,  et  donum  Dei  sit  fides  in  se  spectata:  qua  qui- 
dem declaratione  excluditur  error  Hermesii,  de  quo 
postea  dicam  quod  necessarium  erit. 

11* 


167 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani, 


168 


lam  vero  constituta  fidei  ipsius  natura  et  genuina 
notione,  paragraphus  quarta  determinat  fidei  obiectum 
materiale,  scilicet  declarando  omnia  credenda  esse, 
quae  Deus  revelavit  et  per  Ecclesiam  quomodociimque 
nobis  credenda  proponit.  Nam,  Rmi  Domini,  motivum 
fidei,  scilicet  auctoritas  Dei  loquentis  et  obligatio  ho- 
minis  Deo  credendi  sese  extendit  ad  omnia,  quae  a 
Deo  revelata  esse  quomodocumque  per  magisterium 
Ecclesiae  nobis  certo  constiterit.  Qua  doctrina  exclu- 
ditur  error  eorum,  qui  articulos  fidei  formaliter  definitos 
tantummodo  divina  fide  credendos  esse  volunt,  itaque 
summam  credendorum  quasi  ad  minimum  reducere 
student. 

lam  vero  explicata  natura  fidei  et  determinate  ob- 
iecto  eius  tarn  formali  quam  materiali,  sequitur  in 
paragraph!  quintae  doctrina  de  fidei  necessitate,  deque 
stricta  liominis  obligatione  sicuti  earn  amplectendi,  ita 
et  in  ea  perseverandi.  In  altera  parte  eiusdem  para- 
graph! quintae  explicatur  quomodo  Deus  nobis  ad  im- 
plendum  fidei  officium  auxilietur,  instituta  scilicet  sua 
Ecclesia,  quae  quasi  concreta  est  divina  revelatio  ex- 
hibens  nobis  cum  veritatibus  credendis  etiam  motiva 
credibilitatis.  Huic  magnae  revelationis  manifestation! 
accedit  iuxta  paragraplium  sextain  auxilium  internae 
Dei  gratiae,  quae  non  credentes  ad  credendum  excitat, 
et  credentes  in  fide  confirmat.  Qua  quidem  doctrina 
ille  late  dilfusus  error  capitalis  excluditur,  qui  fidelibus 
ius  vindicat,  susceptam  fideni  in  dubium  vocare  et  as- 
sensum  suum  suspendere,  donee  de  veritate  fidei  scien- 
tificam  sibi  comparaverint  persuasionem.  Talis  igitur, 
Rmi  Patres,  est  nexus  singularum  partium  huius  capi- 
tis, ex  quo  singulae  period!,  singulae  sententiae  suam 
lucem  accipiunt.  lam  vero  ad  paragraphos  singulas, 
et  ad  singulas  in  eas  emendationes  transgrediamur. 

Igitur  ad  primam  emendationem.  Primae  para- 
graph! haec  prima  eniendatio,  incipiens:  Oum  homo  a 
Deo,  tamquam  creatore  siio  et  Domino  totus  'pendeat, 
et  ratio  creata  etc.  usque  ad  finem,  haec  prima  emen- 
datio,  ut  videtis,  Rmi  Patres,  est  omnigena  mutatio 
textus  a nobis  exhibit!.  Omnia,  quae  clarissimus  huius 
emendationis  auctor  in  medium  profert,  per  se  sunt 
verissima,  et  ingenue  fateri  debeo,  etiam  pulcherrime 
dicta;  sed  singulas  partes  capitis  et  singulas  sententias 
alio  ordine  nectit,  atque  eo  quern  Deputatio  de  fide 
servandum  esse  censuit  relate  ad  errores , qui  hoc 
capite  erant  excludendi.  Atque  ob  hanc  causam 
Deputatio  integram  hanc  emendationem  propositam 
non  censuit  admittendam.  Attamen  nonnulla  ex  hac 
pulchra  expositione,  potissimum  quae  ad  stylum  attinent, 
gratissimo  animo  in  postrema  capitis  redactione  in 
usum  suum  convertet,  si  Patribus  ita  placebit.  Roga- 
mus  igitur,  quod  haec  prima  emendatio  non  admittatur. 

Eniendatio  2®  quae  incipit  verbis:  Hoc  autem  fidei 
ohseqiiiiim  etc.  Illmus  auctor  huius  emendationis,  quae 
ex  duabus  partibus  constat,  primum  desiderat  ut  omnia, 
quae  de  Ecclesia  in  hoc  capite  exposita  sunt,  trans- 
ferantur  in  schema  de  Ecclesia.  Sed  censuit  Depu- 


a tatio,  aliqua  de  Ecclesia  etiam  hoc  loco,  ubi  de  fide 
agitur,  esse  praelibanda,  ut  quae  siut  prorsus  neces- 
saria  ad  accuratam  fidei  descriptionem.  Igitur  quod  ad 
primam  huius  emendationis  partem  attinet,  non  censet 
Deputatio  huic  esse  satisfaciendum.  Quod  ad  secun- 
dam  huius  propositionis  partem,  scilicet  ad  propositam 
illam  emendationem,  quae  incipit  verbis:  Hoc  autem 
fidei  obsequium  ita  ad  salidem  necessarimn  est,  Apostolo 
teste  etc.,  nonnulla  in  ea  desiderantur,  quorum  mentio 
nobis  necessaria  videtur  ad  excludendos  temporis  huius 
errores;  ex.  gr.  desideratur  illud  punctum,  quod  fideles 
fidem  susceptam  non  in  dubium  vocare  debeant.  De 
hac  re  non  est  sermo  in  hac  emendatione;  et  tamen 
hoc  nobis  videtur  punctum  necessarium,  cuius  mentio 
b debeat  fieri  in  hoc  capite.  Ex  hac  ratione  censuit 
Deputatio,  hanc  propositionem  quamquam  bene  con- 
ceptam,  tamen  non  esse  admittendam. 

lam  venimus  ad  emendationem  3^“.  Etiam  hanc 
emendationem  Deputatio  non  censuit  admittendam  esse, 
et  ratio  haec  est.  Hoc  loco,  nempe  initio  huius  capitis, 
ut  iam  dixi,  non  agitur  de  enumerandis  singulis  et 
omnibus  motivis  fidei,  nullatenus;  sed,  ut  iam  exposui, 
agitur  tantummodo  de  indicanda  fundamental!  ratione 
obligationis  nostrae  Deo  fidem  praestandi.  Etiam  nen- 
nulla  alia  emendatio  tertia  continet,  quae  demuni  in 
sequent!  capite  tractanda  sunt,  nempe  de  adiumento 
quod  fides  scientiae  naturali  praestat;  nam  de  hoc 
argumento  loquitur  sequens  caput,  quod  tractat  punc- 
g turn  de  fide  et  scientia:  haec  iam  hoc  loco  non  sunt 
anticipanda.  Ex  his  causis  non  censuit  Deputatio, 
hanc  emendationem  tertiam  admittendam  esse. 

Non  aliter  potuit  Deputatio  sentire  de  emendatione 
4*^  et  5“^:  Quum  homo  Deo  tanquam  supremo  suo  auctori; 
et  de  altera:  „Quum  homo  a Deo  ....  subiecta  sit“ 
ponatur  ita:  Quum  homo  a Deo  tanquam  supremo  suo 
auctore.  Dico  igitur,  etiam  de  his  duabus  emendatio- 
nibus  non  aliter  potuit  iudicare  Deputatio , et  eius 
sententia  negativa  est;  cum  hae  duae  emendationes 
ideam,  quae  hoc  loco  exprimenda  fuit,  non  meliori 
modo  exprimere  videantur.  Sed  placuit  Deputation! 
alia  forma,  de  qua  infra  sermo  erit,  qua  speramus 
etiam  illustrissimis  auctoribus  harum  duarum  emen- 
^ dationum  satisfactum  iri.  Infra  de  hac  alia  forma 
“ referam;  nunc  autem  nomine  Deputationis  vos,  Rmi 
Patres,  rogo  ut  etiam  has  duas  emendationes  non 
accipiatis. 

Venimus  iam  ad  emendationem  6^“,  quae  proponit, 
ut  pro  „ supremo  suo  auctore “ substituatur  vox:  crea- 
tore. Et  haec  quidem  sexta  emendatio  a Deputatione 
acceptatur,  et  commendat  vobis  hanc  sextain  emen- 
dationem. 

Progredimur  ad  emendationem  7^“.  Illihus  auctor 
huius  emendationis  proponit  ut  linea  2 et  3 paginae  1 1 
post  verba  „increatae  rationi"  inserantur  verba:  quae 
est  ipsa  veritas.  Quum  autem  nonnulli  rmi  Patres 
offendantur  verbo  rationi  ad  Deum  translate,  quia 
omnino  strictissimo  sensu  hoc  verbum  ratio  ad  Deum 


169 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  III.  schematis  const,  de  fide  cath. 


170 


non  quadrat;  censuit  Deputatio  et  liorum  rraorum 
Patrum,  et  huiiis  nostrae  emendationis  clarissimi  auc- 
toris  votis  simul  satisfieri  posse,  si  pro  verbis  „in- 
creatae  rationi“  substituerentur  verba:  increatae  ventati. 
Proponit  igitiir  Deputatio  rmis  Patribus,  ut  banc  sep- 
timam  eraendationem  iuxta  huuc  modum,  ut  scilicet 
pro  verbis  „ increatae  rationi“  ponantur  verba:  increatae 
veritati,  acceptent. 

lam  progredimur  ad  emendationem  quae  qui- 
dem  emendatio  proponit,  ut  pro  „pendeat“  ponatur 
dependeat;  et  banc  quidem  emendationem  censuit  ad- 
mittendam  esse  Deputatio  de  fide.  Sed  quum  sit  res 
styli,  non  opus  exit  suffragia  rraorum  Patrum  rogare 
bac  de  re. 

Yenimus  ad  duas  sequentes  emendationes,  ad  emen- 
dationem 9*^“  et  10"'“.  Etiam  bae  duae  emendationes 
cobaerent.  Nona  emendatio  vult  ut  „et“  ponatur  ante 
„ plenum  “ et  omittatur  antea:  decima  vult  ut  in  linea  3 
ad  indicandam  magis  causam  logicam,  nexum  logicum 
pro  „et“  ponatur  ideoque.  Etiam  bae  duae  emen- 
dationes tantummodo  ad  stylum  pertinent;  et  Depu- 
tatio censuit  textum  retineri  posse,  ideoque  illas  non 
esse  admittendas. 

lam,  Rmi  Patres,  sequuntur  tres  emendationes, 
quae  omnes  secum  possunt  coniungi,  sunt  enim  IP  (a) 
IP  (b)  IP  {c).  Omnes  bae  emendationes  possunt 
coniungi,  quum  omnes  ad  eamdem  rem  pertineant. 
Proponunt  enim  ut  pro  „subiecta  sit“  ponatur:  siib- 
iecta  esse  debet  sive  debeat,  ut  officium  et  ratio  raoralis 
exprimeretur,  Sed  Deputatio  censuit,  bas  emendationes 
non  esse  admittendas.  Nam  boc  loco,  Rini  Patres, 
non  tam  agitur  de  officio,  quod  ex  dependentia  nostra 
et  subiectione  nostra  erga  Deum  exoritur;  sed  hoc 
loco  agitur  de  bac  ipsa  subiectione  naturali  et  omni- 
gena,  de  ipsa  subiectione  naturali  est  sermo,  ex  qua 
quidem  subiectione  omnino  seqiiitur  tunc  etiam  officium. 
Sed  cum  hoc  loco  sermo  sit  de  bac  ipsa  subiectione, 
ideo  non  censuit  Deputatio,  banc  emendationem  accep- 
tandam  esse. 

lam  venimus  ad  emendationem  12"“.  Proponitur 
ut  post  verba  „subiecta  sit“  inserantur  verba:  cumque 
Dens  veritas  sit  ipsa  et  sanctitas.  Yerissima  quidem 
sunt  quae  huius  emendationis  clarissimus  auctor  pro 
bac  sua  emendatione  in  medium  protulit;  sed  ut  iam 
ante  relationera  meam  vobis,  Rmi  Patres,  exposui, 
initio  huius  capitis  nempe  hoc  loco  non  agitur  de 
enumerandis  omnibus  et  singulis  motivis  fidei,  sed 
tantummodo  agitur  de  exprimenda  fundamentali  ratione 
pbligationis  Deo  fidem  praestandi;  et  baeo  fundamen- 
talis  ratio,  ut  iam  dixi,  posita  est  in  creatione  nostra 
per  Deum : hoc  erat  punctum  saliens.  Et  bac  ex 
causa  credit  Deputatio,  banc  emendationem  excluden- 
dam  hoc  loco  esse;  nam  in  textu  etiam  aliquid  tale 
occurrit,  siquidem  et  nos  dicimus  in  textu  quod  Dens 
non  falli  potest  nec  fallere,  quod  eodem  redit.  Tdeo 
petimus  ut  baec  emendatio  non  acceptetur. 

Iam  venimus  ad  emendationem  13"“.  Illmus  auc- 


tor huius  emendationis  proponit,  ut  linea  5 pro  verbis 
„intellectus  et  voluntatis  “ ponantur  verba  rationis  et 
voluntatis;  igitur  pro  verbo  intellectus  verbum  ratio. 
Sed,  Rmi  Patres,  Deputatio  censuit  posse  etiam  tex- 
tum manere;  praesertim  cum  vox  rcitio  modo  in  ea- 
dem  phrasi  iam  sit  adhibita.  Igitur  bac  de  causa  non 
censuit  Deputatio,  banc  emendationem  esse  admitten- 
dam.  Sed  cum  res  sit  tantum  styli,  nop  erit  opus 
de  bac  emendatione  rraorum  Patrum  suffragia  ex- 
quirere. 

Iam  venimus  ad  emendationem  14"“.  Illmus  auc- 
tor huius  emendationis  vult,  ut  lin.  6 pro  verbo  „ob- 
sequiura  “ ponatur  verbum  assensum.  Sed,  Rmi  Patres, 
verbum  obsequium  nobis  hoc  loco  scopo  nostro  magis 
congruere  videtur;  nam  accuratius  hoc  verbum  ob- 
sequiimi  exprimit  hominis  subiectionem  erga  Deum, 
de  qua  hoc  loco  agitur.  Petimus  igitur,  ut  baec  etiam 
emendatio  praetermittatur. 

Iam  sequentes  tres  emendationes  coniungi  possunt, 
nempe  emendatio  15",  emendatio  16"  (a)  16"  (b). 
Emendationem  15"“,  quae  sic  formula!  textum  mutan- 
dum:  revelante  se  Deo,  plemmi  ei  intellectus  et  volun- 
tatis obsequium  fidei  praestare  tenemur , aliquo  modo 
acceptat  Deputatio  de  fide.  Omnino  duriuscula  erat 
pbrasis,  quae  in  textu  est;  et  credo  quod  baec  causa 
sit,  quod  plurimi  Patres  bac  formula  nostri  textus 
offend ebantur.  Igitur  illmus  auctor  huius  emenda- 
tionis 15"®  vult,  dicatur:  revelante  se  Deo,  plenum  ei 
intellectus  et  voluntatis  obsequium  fidei  praestare  tenemur. 
Igitur  banc  emendationem  censuit  Deputatio  admitten- 
dam  esse,  sed  cum  bac  parva  modificatione,  ut  sic  di- 
catur: 'plenum  revelanti  Deo  intellectus  et  voluntatis  ob- 
sequium fide  praestare  tenemur. 

Narn  non  bene  sonabat  duplex  genitivus  intellectus, 
voluntatis  et  fidei;  et  sic  ut  duplex  male  sonans  geni- 
tivus evitetur,  banc  novam  modificationem  huius  pro- 
positae  formulae  esse  introducendam  putamus.  Igitur 
pbrasis  sic  sonaret:  -plenum  revelanti  Deo  intellectus  et 
voluntatis  obsequium  fide  (ablativus  pro  genitivo  fidei) 
praestare  tenemur.  Hac  emendatione  sic  modificata 
satisfieri  censemus  etiam  auctoribus  emendationum  16"® 
{a  et  ^);  cum  auctores  harum  duarum  emendationum 
raaxime  offenderentur  formulae  stylo  ac  difficultate, 
quae  nunc  evitatur.  Igitur  credimus,  auctoribus  etiam 
harum  duarum  emendationum  satisfieri  acceptando 
modificationem  a nobis  propositam:  et  rogamus  rraos 
Patres,  ut  iuxta  banc  modificationem  bae  tres  emen- 
dationes acceptentur. 

Iam  venimus  ad  emendationem  17"“,  quae  pro- 
ponit, ut  linea  10  pro  verbo  „virtutem“  ponatur  ver- 
bum assensum.  At  non  censuit  Deputatio,  banc  emen- 
dationem admittendam  esse;  et  ratio  baec  est,  quia 
omnino  hoc  loco  de  virtute  fidei  agitur,  non  de  actu; 
et  ut  baec  idea  exprimatur  opportunior  nobis  vide- 
batur  baec  vox  virtutem:  tides  est  virtus  supernaturalis. 

lain  sequuntur  emendationes  18"  {a  et  b).  Has 
duas  emendationes  censemus  admittendas  esse,  sed 


171 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


172 


utramque  cum  parva  quadam  modificatione;  nempe  in  a 
emendatione  18®'  quae  sic  sonat:  Dei  aspirante  et  ad- 
iiwante  gratia,  ah  eo  revelata  vera  esse  credimus,  non 
qiiidem  propter  perspectam  intrinsecam  rerum  veritatem, 
sed  propter  auctoritatem  revelantis  qui  nec  falli  nec 
fallere  potest,  proponimus  hanc  parvam  modificationem, 
ut  in  liac  formula  vox  „quidem“  omittatur  lin.  2,  et 
ut  ex  20®"  emendatione:  non  oh  discursivam,  quae  per 
naturale  rationis  lumen percipi  potest,  rerum  veritatem  etc. 
verba  ilia  „per  naturale  rationis  lumen"  textui  in- 
serantur  ita:  naturali  rationis  lumine.  Hac  emendatione 
cum  modificatione  acceptata  satisfieri  credimus  etiam 
intentioni  sequentis  emendationis  18®®  (J),  qua  etiam 
proponitur  ut  dicatur:  nec  falli  nec  fallere  potest.  Ro- 
gamus  igitur  ut  duae  propositae  emendationes  accep-  b 
tentur  cum  dicta  modificatione,  ita  ut  18®  emendatio 
haec  esset:  Dei  aspirante  et  adiuvante  gratia,  ah  eo 
revelata  vera  esse  credimus  non  propter  intrinsecam 
rerum  veritatem  naturali  rationis  lumine  perspectam  etc. 
Sed  verba  naturali  rationis  lumine  desumpsimus,  ut 
iam  dixi,  ex  emendatione  20®;  et  censuimus  opportune 
haec  verba  textui  nostro  inserenda  esse,  ut  omnis 
tollatur  ambiguitas. 

Iam  venimus  ad  emendationem  1 9®“.  Auctor  illu- 
strissimus  dicit:  Desideratur  ordo  logicus  accuratior.^ 
et  ut  non  truncata  adferatur  deffiitio  fidei  ah  Aqmstolo 
tradita.  Quod  hanc  propositionem  attinet,  in  prima 
sua  parte  exprimitur  tantum  desiderium,  non  exhibet 
formulam ; ita  ut  eius  ratio  haberi  non  possit.  Sed  ^ 
secunda  pars  propositionis , scilicet  ut  non  truncata 
afferatur  definitio  fidei  ab  Apostolo  tradita,  legitima 
est:  et  proinde  huic  secundae  parti,  ut  textus  integer 
ex  Apostolo  citetur,  satisfaciendum  esse  Deputatio  cen- 
suit.  Igitur  verba  ex  Apostolo  Paulo  citata  ita  sonant: 
Est  autem  fides  sperandarum  suhstantia  rerum,  argu- 
mentum  non  apparentium,  sicut  in  emendatione  24® 
exposita  sunt.  Igitur,  Rrai  Patres,  a vobis  petimus 
ut  hoc  sensu  emendationem  ipsam  accipiatis,  id  est, 
petimus  ut  propositio  in  prima  parte  excludatur,  in 
secunda  parte  admittatur , nempe  ut  citetur  integer 
textus  ex  Apostolo  Paulo. 

Venimus  ad  emendationem  20®“.  Sed  de  hac 
emendatione  iam.  locuti  sumus,  cum  ex  ilia  desumenda  ^ 
esse  proposuimus  verba:  per  naturale  rationis  lumen, 
et  textui  inserenda.  Igitur  hac  in  parte  etiam  huic 
emendationi  satisfactum  erit,  si  vos,  Rrai  Patres, 
nostram  propositionem  acceptabitis : ita  ut  turn  non 
opus  sit  exquirere  suffragia  super  hac  vicesiraa  pro- 
positione. 

Iam  venimus  ad  emendationem  21®“.  Illihus  auctor 
huius  emendationis  proponit,  ut  ad  tollendam  quamvis 
ambiguitatem  linea  21  verbo  „perspiciamus“  adderetur 
verbum  mterdum.  Sed  ingenue  fateor,  ratio,  ex  qua 
auctor  hanc  additionem  desiderat,  ad  finem  propositum 
non  pertinere  videtur.  Nam  etiamsi  omnes  veritates 
perspiceremus,  etiam  tunc  motivum  fidei  non  esset  in- 
trinseca  perspectio  veritatis,  nullatenus;  sed  semper 


maneret  motivum  auctoritatis  Dei  loquentis.  Igitur 
hoc  loco  non  agitur  quaestio,  num  aliquas  veritates 
revelatas  possimus  perspicere,  haec  quaestio  nullatenus 
tangitur;  et  hac  ex  causa  petimus,  ut  ratio  non  ha- 
beatur  huius  propositionis. 

Iam  venimus  ad  emendationem  22®“,  quae  pro- 
ponit loco  „nec  fallere  nec  falli"  ut  dicatur:  nec  falli 
nec  fallere;  et  huic  emendationi  iam  satisfactum  erit 
acceptando  emendationem  18®“  (a),  ideoque,  si  vobis, 
Rihi  Patres,  placebit  illam  emendationem  acceptare, 
non  opus  erit  de  hac,  de  qua  nunc  agitur,  suffragia 
ferre. 

Iam  venimus  ad  emendationem  23®“:  Est  enim 
fides  testante  Aptostolo  etc.;  etiam  huic  emendationi 
satisfactum  erit,  si  acceptabitur  a vobis  emendatio  19®, 
tunc  neque  de  hac  exquirenda  essent  suffragia. 

Iam  progredimur  ad  emendationem  24®“.  Proponit 
alium  textum : est  autem  fides  sperandarum  suhstantia 
rerum  ....  haec  est  catholica  fides,  qua  sancti  Dei 
homines  ....  usque  ad  finem.  Verissima  sunt,  quae 
Illihus  auctor  in  medium  profert,  et  bene  dicta  sunt, 
pulchre  dicta  sunt,  sed  ad  rem  propositam  nobis  non 
videntur  pertinere:  ideoque  Deputatio  censuit,  hanc 
etiam  emendationem  quamquam  bene  conceptam  non 
esse  acceptandam. 

Iam  venimus  ad  ultimam  emendationem  huius 
primae  paragraph i , quae  haec  est,  ut  verbo  „appa- 
reiitium"  haec  phrasis  addatur:  quo  certo  utpote  Dei 
ipsius  supremae  veritati  et  veracitati  innixo,  dari  fir- 
mius,  vel  excogitari  aliud  nullum  potest.  Haec  quidem 
propositio  explicationem  textus  continet , , bonam  ex- 
plicationem  omnino;  sed  Deputatio  censuit,  earn  quam- 
quam bonam,  tamen  hoc  loco  non  esse  utilem;  ideo- 
que credidit  Deputatio  etiam  hanc  emendationem  non 
esse  admittendam. 

Peracta  hac  prima  relationis  parte,  emus  primus  Praeses  dixit: 

„Rmi  Patres,  procedamus  nunc  ad  suffragia  fe- 
„renda  de  emendationibiis  huius  paragraphi , quas 
„R.  D.  Subsecretarius  singillatim  praeleget,  ut  postea 
„de  singulis  exquirantur  suffragia." 

Quod  Subsecretarius  exsequens,  easdem  more  solito  perlegit, 
et  cum  duplici  experimento  singulae  subiicerentur , hie  sufFragio- 
rum  exitus  fuit. 

Primam  emendationem , secundam  quoad  utramque  partem, 
tertiam , quartam  et  quintam  fere  omnes  excluserunt.  Sextam 
fere  omnes  admiserunt.  Septimam  quoad  primam  partem  longe 
maior  pars  admisit;  quoad  secundam  partem  fere  omnes  adrnise- 
runt  iuxta  modum  tamen , nimirum  dicendo : increatae  veritati, 
sublatis  verbis  „incrcatae  rationi^.  Octavam  non  proposuere  Prae- 
sides,  quia  nonnisi  de  stylo  erat.  Nonam  fere  omnes  reiecerunt. 
Decimam  longe  maior  pars  exclusit.  Undecimam  (a-h-c)  et  duo- 
decimam,  decimam  tertiam  et  decimam  quartam  fere  omnes  ex- 
cluserunt. Decimam  quintam  fere  omnes  admiserunt  iuxta  mo- 
dum a relatore  propositum,  ut  scilicet  diceretur : 'plenum  revelunti 
Deo  intelleetus  et  voluntatis  ohsequiuni  fide  praestare  tenemur . Hac 
autem  emendatione  admissa  satisfactum  erat  emendationibiis  sub 
numero  16“  (a  et  h),  quae  idcirco  propositae  non  sunt.  Decimam 
septimam  fere  omnes  reiecerunt.  Decimam  octavam  (a)  fere 
omnes  admiserunt  iuxta  modum,  ut  scilicet  diceretur : Dei  adspt- 
rante  et  adiuvante  gratia  ah  eo  revelata  vera  esse  credimus  non 
propter  intrinsecam.  rerum  veritatem  naturali  rationis  lumine  per- 


173 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  III.  .schematis  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem. 


174 


spectam , sed  propter  auctoritatem  revelnniis , qui  nec  falli  nec  a 
fallere  potest.  Deciraam  octavam  (b)  non  proposuere  Pi’aesides, 
quia  ei  satisfactum  iam  fuerat  per  admissionem  antecedentis  emen- 
dationis.  Decimani  nonam  quoad  primam  partem  pariter  non 
proposuere  Praesides,  quia  simplex  desiderium  exhibet  et  nullam 
formulam  liabet;  quoad  secundam  vero  fere  omnes  admiserunt. 
Vicesimam  non  proposuere  Praesides , quia  ei  etiam  satisfactum 
fuerat  per  admissionem  emendationis  positae  sub  numero  18°  (a). 
Vicesimam  primam  omnes  excluserunt.  Vicesimam  secundam  non 
proposuere  Praesides,  quia  ei  satisfactum  fuerat  admittendo  emen- 
dationem  sub  numero  18°  (a).  Vicesimam  tertiam  pariter  non 
proposuere,  quia  provisum  fuerat  in  acceptatione  secundae  partis 
emendationis  decimae  nonae.  Vicesimam  quartam  et  vicesimam 
quintam  fere  omnes  reiecerunt. 

Post  haec  emus  primus  Praeses  iterum  vocavit  ad  ambonem 
nnum  relatorem  his  verbis: 

„Ascendat  ambonem  R.  D.  Episcopus  Paderbor- 
„nensis,  ut  prosequatur  relationem  nomine  Depiitatio-  ^ 
„nis  pro  rebus  fidei  faciendam  de  secunda  ac  tertia 
„paragrapho  huius  tertii  capitis.  “ 

RELATIO 

R.  P.  D.  Conradi  Martin  Episcopi  Paderbornensis. 

Venimus  iam  ad  emendationem  26“™.  Haec  emen- 
datio,  scilicet  ut  dicatur : Ut  nihilominus  fidei  nostrae  etc. 
talia  admiscet  textui , quae  quamquam  per  se  bona, 
tamen  ad  hunc  locum  non  pertinent,  ideoque  Depu- 
tatio  banc  emendationem  censuit  esse  excludendam. 

Sequitur  emendatio  27“.  Haec  emendatio  ex  dua- 
bus  partibus  constat;  in  prima  sua  parte  ea  non  no- 
vum aliquid,  quod  ad  rein  pertineat,  in  medium  pro-  ^ 
fert;  ideoque  in  hac  prima  sua  parte  censuit  Depiitatio 
earn  non  esse  admittendam.  Sed  in  secunda  parte 
quae  incipit  a verbis : Quare  turn  Moyses  et  prophetae, 
turn  ipse  m'axime  Christus  Doniinus  multa  et  manife- 
stissima  miracida  prophetiasque  ediderunt  etc.  rem  pro- 
positam  melius  tangit  eamque  in  clariori  luce  ponit; 
ideoque  in  hac  secunda  parte  Depiitatio  earn  admit- 
tendam censuit.  Optat  tamen  ut  postremus  citatus 
locus  ex  proplietia  Isaiae : Annimtiate  etc.  mutetur 
cum  loco  ex  secunda  epistola  s.  Petri  cap.  I.  v.  19 
qui  locus  sic  sonat:  Habemus  firmiorem  propheticimi 
sermonem,  cui  bene  facitis  attendentes,  quasi  lucernae 
lucenti  in  caliginoso  loco,  donee  dies  elucescat,  et  lucifer 
oriatur  in  cordibus  vestris;  qui  locus  nobis  apprime 
quadrare  videtur  ad  propositum,  ideoque  optat  Depu- 
tatio,  ut  locus  in  textu  nostro  citatus  et  citatus  etiam 
in  emendatione  proposita,  commutetur  cum  eo,  quern 
citavi  ex  epistola  secunda  s.  Petri  cap.  I.  v.  19. 

Iam  venimus  ad  tres  emendationes  28“™,  29“™  et 
30“™,  quae  omnes,  quia  ad  eamdem  rem  pertinent, 
possunt  coniungi.  Sed  28“  non  aliud  dicit,  quam  tex- 
tus;  idem  dicendum  est  de  30“  quae  sic  sonat:  Ut 
vero  fidei  nostrae  obsequiuni  ipsi  quoque  rationi  con- 
grueret  etc.  quae  quidem  emendatio  eo  potissimum  a 
textu  difFert,  quod  adiungi  vult  voci  „ rationi  “ vocem 
quoque,  ut  appareat  qnod  tides  (haec  est  enim  ratio, 
quam  attulit  Illihus  auctor)  auctoritati  Dei  innitatur, 
sed  nihilominus  sit  rationi  consona.  Sed  hoc  addita- 


mentum  Deputationi  superfluum  videbatur,  quia  id  per 
se  patet.  Denique  quod  ad  emendationem  29“™  per- 
tinet,  quae  proponit  ut  ponatur:  Ut  nihilominus  fidei 
nostrae  obsequium  rationi  esse  consentaneimi  posset  de- 
monstrari.^  etiam  hanc  additionem  scilicet  verborum : 
posset  demonstrari  censuit  Deputatio,  ad  finem  nostrum 
necessario  non  pertinere.  Nam  hoc  loco  non  agitur  de 
personis  variis  actum  fidei  elicientibus,  sed  agitur  de 
tide  in  se  spectata;  et  de  hac  fide  in  se  spectata  om- 
nino  iure  dici  potest,  quod  textus  de  ea  dicit,  nempe 
quod  sit  rationi  consentanea.  Kogamus  igitur  rmos 
Patres,  ut  has  varias  propositiones  non  acceptent. 

Iam  venimus  ad  emendationem  31“™.  Illihus  auctor 
huius  emendationis  substitui  vult  pro  vocabulo  „auxi- 
liis“  vocem  operatione,  ut  scilicet  magis  designaretur 
primariam  partem  actus  fidei  esse  gratiae.  Sed,  Rmi 
Patres,  vox  „auxiliis“  intentum  sensum  non  excludit, 
quia  latius  patet,  et  est  vox  usitatissima  etiam  hoc 
nostro  sensu  intento  in  lingua  Ecclesiae.  Ideoque 
rogamus  ut  emendatio  excludatur. 

Iam  venimus  ad  emendationem  32““  (a  et  b). 
Has  duas  emendationes  admittendas  esse  censuit  De- 
putatio de  fide,  ut  scilicet  poneretur  verbum  prophe- 
tiae  pro  verbo  „vaticinia“. 

Veniamus  ad  emendationem  33““.  Illihus  et  cla- 
rissimus  auctor  huius  emendationis  substituendam  vult 
vocem  omniscient  iam  voci  „sapientiam“  ex  hac  ratione, 
quia  melius  omniscientia  quam  sapientia  Dei  quadrat 
ad  prophetias.  Esset  quidem  optima  vox,  si  satis 
latina  f'oret.  Proponit  igitur  Deputatio,  ut  pro  hac 
proposita  voce,  et  pro  voce  „ sapientia"  quae  est  in 
textu,  acceptetur  vox:  infinitam  scientiam;  qua  emen- 
datione et  huic  et  subsequent  propositioni  satisfit. 
Rogamus  igitur,  ut  acceptetur  emendatio  33“  cum 
dicta  modificatione. 

Venimus  ad  emendationem  34“  (a).  Huic  propo- 
sitioni per  praecedentem  iam  satisfactum  est,  ita  ut 
non  opus  sit  de  ea  exquirere  suffragia  , si  accepta- 
bitur  33“. 

Iam  veniamus  ad  duas  emendationes  quae  possunt 
coniungi,  nempe  ad  emendationem  34““  (b')  et  ad  36““, 
nam  animadverto,  Rmi  Patres,  numerum  35’^“  per 
errorem  fuisse  praetermissum.  Igitur  quod  attinet  ad 
has  duas  emendationes  34““  et  36““,  Deputatio  censet 
esse  admittendas,  et  quidem  iuxta  hunc  modum,  ut 
pro  „divinae  locutionis"  ponatur:  divinae  revelationis. 
Haec  proponenda  erant  de  paragrapho  secunda. 

Iam  venimus,  Rmi  Patres,  ad  emendationem  37““, 
quae  proponit  ut  verba  „ licet  autem  non  crederemiis 
nisi  videremus  esse  credendum"  supprimerentur.  Sunt 
quidem  haec  verba  desumpta  ex  S.  Thoma  Aquinate 
et  defendi  possunt  certissime ; sed  quia  non  sunt  ne- 
cessaria,  censuit  Deputatio  hanc  emendationem  esse 
admittendam. 

Emendationem  38““,  quae  vult  ut  verba  „atque 
adeo  fidei  assensus  nequaquam  sit  motus  etc.“  delean- 
tur.  Si  praecedens  emendatio  acceptatur,  totus  locus. 


175 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


176 


quem  Illmus  auctor  hiiiiis  emendationis  supprimendum 
esse  proponit,  scilicet  liaec  verba  quae  lecta  sunt  „at- 
que  adeo  etc.“  tunc  non  poterunt  supprimi.  In  eo 
autem  potest  veto  Illmi  auctoris  satisfieri,  ut  posteriora 
verba  „et  ab  intellectus  operatione  disiunctus"  delean- 
tur.  Igitur  quoad  banc  partem  emendatio  a Depu- 
tatione  commendatur. 

lam  venimus  ad  quinque  sequentes  emendationes 
propositas,  quae  omnes  possunt  coniungi,  quia  omnes 
ad  eamdem  rem  spectant.  Sunt  nempe  emendatio- 
nes 40’^,  4P,  42“^,  43*^  et  44^  Censuit  Deputatio  ac- 
ceptandam  esse  42^“,  ita  ut  textus  mutetur  in  hunc 
modum : qnare  fides  ipsa  in  se,  etionisi  non  (animad- 
verto  enim,  Rmi  Patres,  quod  Deputationi  fidei  haec 
vox  non  praeplacuit  voce  textus  „nondum“  ut  scilicet 
nobis  non  possit  attribui  opinio,  ac  si  habitus  fidei 
possit  esse  in  animo  ante  iustificationem)  qnare  fides 
ipsa  in  se,  etiamsi  non  per  charitatem  operetur,  donum 
Dei  est  et  actus  eius  opus  ad  salutem  pertinens.  Hac 
propositione  acceptata,  etiam  caeteris  omnibus  satisfit, 
ideoque  exclusae  sive  acceptatae  habentur.  Rogamus 
igitur,  ut  primum  de  emendatione  42‘'  suffragia  ex- 
quirantur,  et  ut,  si  haec  acceptabitur,  tunc  non  fiat 
scrutinium  super  caeteris , nimirum  super  emendatio- 
nibus  40",  41",  43"  et  44". 

Haec  de  propositionibus,  quae  pertinent  ad  para- 
gra])lium  tertiam. 

Post  hanc  alteram  rolationis  partem  de  singulis  emcndatioiii- 
bus  in  secundam  et  tertiam  paragraphum , emus  primus  Praeses 
dixit  : 

„Procedamus  nunc  ad  suffragia  ferenda  de  emen- 
„dationibus  secundae  et  tertiae  paragraplii,  quas  R.  D. 
„Subsecretarius  singillatim  praeleget,  ut  postea  de 
„ singulis  exquirantur  suffragia.  “ 

Perlectis  autem  emendationibus  et  duplici  experimento  sub- 
iectis  iuxta  metliodum  et  ordinem  superius  expositum,  vicesimam 
sextam  et  primam  partem  vicesimae  septimae  fere  omnes  reiece- 
runt;  secuTidam  vero  partem  eiusdem  vicesimae  septimae  emen- 
dationis , paucissimis  exceptis , omnes  admiserunt , iuxta  modum 
tamen,  ut  nimirum  substituerentur  verba  II.  Petri  1,  19:  Ilahe- 
mus  Jirmiorem  prnptieUciim  sermonem,  cui  henefaciiis  atfendentes, 
qtiasi  lucernae  lucenti  in  caliginoso  loco.  Vicesimam  octavam, 
vicesimam  nonam,  tricesimam  et  tricesimam  primam  fere  omnes 
excluserunt.  Tricesimam  secundam  (a  et  h)  fere  omnes  admise- 
inint.  Tricesimam  tertiam  admiserunt  fere  omnes  iuxta  modum 
tamen,  ut  scilicet  nec  mpientiam  nec  omniscientiam  diceretui’,  sed 
injinitam  scientiam.  Tricesimam  quartam  (a)  non  proposuere  Prae- 
sides,  quia  provisum  fuerat  per  admissionem  antecedentis  emen- 
dationis. Tricesimam  quartam  (b)  et  tricesimam  sextam  fere 
omnes  admiserunt  at  iuxta  modum,  dicendo  scilicet:  divinae  re- 
velationh , loco  „divinae  locutionis".  Tricesimam  septimam  et 
tricesimam  octavam  fere  omnes  admiserunt.  Tricesimam  nonam 
non  proposuere  Praesides , quia  ei  in  antecedenti  emendatione 
admissa  iam  satisfactum  fuerat.  Quadragesimam,  quadragesimam 
primam , quadragesimam  secundam , quadragesimam  terti.am  et 
quadragesimam  quartam  simul  proi)osuere  Praesides,  ita  tamen 
ut  omnibus  satisberet  per  .acceptationem  emendationis  quadrage- 
simae  secundae  iuxta  modum  tamen,  dicendo  scilicet : qnare  fides 
ipsa  in  se,  etiamsi  non  per  charitatem  operetur,  donum  Dei  est 
et  actus  eius  est  opus  etc.  Emendationem  Imiusmodi  bac  rationo 
propositam  fere  omnes  admiserunt. 

Post  haec,  riTius  Episcopus  Paderbornensis  iussu  emi  Prae- 
sidis  ambonem  ascendit  et  de  emendationibus  loquutus  est,  quae 
quartam  paragraphum  dicti  capitis  respiciunt. 


a RELATIO 

R.  P.  D.  Conradi  Martin  Episcopi  Paderbornensis. 

Yenimus  nunc,  Rmi  Patres,  ad  quartam  paragra- 
plium,  non  quod  in  se  difficilis  haec  sit,  sed  difficilis 
tractatu  pro  nobis;  quia  intentio  primaria,  quae  in  con- 
cipienda  hac  paragrapho  Deputationi  erat,  non  ab  om- 
nibus rmis  Patribus  bene  intellecta  fuit.  Ita  multo  plures 
sunt  obiectae  difficultates,  de  quibus  difficultatibus  re- 
movendis  nunc  agitur.  Omnes  emendationes  in  hanc  pa- 
ragraplmm  quartam  ad  eumdem  finem  pertinent,  et  pos- 
sunt coniungi,  nempe  a 45"  usque  ad  53"“  inclusive,  quia 
omnes  emendationes  ad  eumdem  finem  spectant.  Hae 
omnes  emendationes  Deputationi  pro  fide  videbantur 
b conciliari  posse,  ut  primum  ex  emendatione  50"  quae 
proponit,  ut  ad  verbum  „magisterio“  apponantur  verba: 
publico  et  universali,  desumatur  vox  iiniversali,  et  tex- 
tui  inseratur.  Ratio  enim  quare  optamus , ut  haec 
vox  universali  apponatur  voci  „magisterio“  textus 
nostri,  haec  est  ut  scilicet  ne  quis  putet,  nos  loqui 
hoc  loco  de  magisterio  infallibili  s.  Sedis  apostolicae, 
hoc  magisterium  infallibile  opponendo  nempe  conciliis 
generalibus.  Nam  nuper  honorem  habui  vobis  ex 
hoc  loco  declarare,  quod  nullatenus  ea  fuit  intentio 
Deputationis,  hanc  quaestionem  de  infallibilitate  summi 
Pontificis  sive  directe  sive  indirecte  tangere ; et  hoc 
igitur  verbum  universale  idem  fere  significat,  quod 
illud  verbum,  quod  SShms  Pater  in  suis  litteris  apo- 
p stolicis  ipse  adhibuit,  nempe  magisterium  totius  Eccle- 
siae  per  orbem  dispersae.  Igitur  ad  hanc  sinistram 
opinionem  removendam  censuimus  opportune  ex  ilia 
emendatione  50"  illam  vocem  universali  sumi  et  textui 
nostro  insert. 

Et  haec  quidem  prima  medela  est,  quam  voluimus 
adhibere  huic  loco;  et  deinde  ut  SSmi  Patris  Nostri 
verba  ex  litteris  apostolicis  ad  Archiepiscopum  Mona- 
censem  anno  1863  datis  desumpta,  scilicet  tamquam 
divinitus  revelata  inserantur  post  vocem  magisterii.  lain 
igitur  tabs  phrasis  sic  sonaret:  Porro  fide  divina  et 
catliolica  ea  omnia  credenda  sunt,  quae  in  verho  Dei 
scripto  vel  tradito  continentur,  et  ah  Ecclesia  sive  so- 
lemni  hidicio,  sive  ordinario  et  universali  magisterio 
tamquam  divinitus  revelata  credenda  proponuntur.  Hac 
enim  modificatione,  sive  potius  additione  duarum  par- 
tium , nempe  unimrsali,  et  horum  verborum  quibus 
usus  e^t  SSmus  Pater,  primo  desiderio  plurium  rino- 
rum  Patrum,  qui  de  hoc  loco  locuti  sunt,  satisfit,  ne 
scilicet  scholarum  opiniones,  quae  per  scholas  catho- 
licas  traduntnr,  etiamsi  certae,  inserantur  doctrinae 
fidei;  nam  si  dicitur  Ecclesiam  aliquid  docere  tanquam 
divinitus  revelatum,  non  est  possibile  esse  solummodo 
opiniones  scholae.  Secundo  hac  modificatione  totum 
obiectum  materiale  fidei  divinae  pressius  determinatur, 
atque  erroribus  temporis  obviam  itur.  Nam  ad  hos 
cxcludendos  errores  tota  paragraphus,  ut  aliqui  rmi 
Patres  voluerunt,  non  potuit  bene  praetermitti.  Propo- 
sitionibus vero  ibis,  ut  exempli  gratia  emendationi  46"*', 


177 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  III.  schematis  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem. 


178 


quae  ordinem  inter  hanc  et  sequentem  paragraphum 
attingunt  (nam  auctor  emendationis  46”''  proponit,  alium 
ordinem  servandum  inter  has  duas  paragraphos),  inter 
has  et  illas  propositiones  (nam  sunt  plures  auctores 
qui  desiderabant  ut  alius  ordo  servaretur),  iis  propo- 
sitionibus  dico,  quae  ordinem  inter  hanc  et  sequentem 
paragraphum  attingunt,  censuit  Deputatio  satisfactum 
iri  hac  mutatione,  scilicet  delendo  verba  ilia  „Haec 
est  ilia  fides,  sine  qua  etc.“  et  his  verbis  substituendo ; 
Quoniam  vero  sine  fide  impossibile  est  placere  Deo,  et 
ad  filiorum  eiiis  consortium  pervenire-,  ideo  neniini  un- 
quam  sine  ilia  contigit  histificatio,  nee  ullus,  nisi  in  ea 
persei'eraverit  usque  ad  finem,  vitam  aeternam  assequc- 
tur.  Sublato  sic  nexu  inter  hanc  quartam  et  sequen- 
tem quintam  paragraphum  evanescit  diffieultas  inde 
orta,  quod  quasi  videretur  omnibus  necessarius  ad  sa- 
lutem  actus  catholicae  fidei.  Haec  diffieultas  iam  re- 
mota  est,  quia  nexus  ille  intimus  inter  paragraphum 
quartam  et  quintam  iam  sublatus  est. 

Quae  cum  ita  se  habeant,  rogamus  vos,  Rmi  Pa- 
tres,  ut  de  ea  paragrapho  quarta,  ut  nunc  est  modi- 
ficata  a Deputatione,  et  de  proposito  initio  paragraphi 
quintae  simul  suffragia  exquirantur : quae  si  duae  mu- 
tationes  accipiantur,  et  ipsae  reliquae  omnes  propositae 
emendationes  exclusae  sive  etiam  admissae  habentur, 
et  simul  satisfactum  erit  propositioni  54”®  quoad  pri- 
mam  eius  partem  usque  ad  verba  „Et  ne  confundatur 
officium“;  nam  ilhhus  auctor  huius  emendationis  vult, 
ut  supprimatur  locus:  „Porro  fide  divina“,  et  sequens 
sit  initium:  „Sine  fide  autem  impossibile  est“ ; igitur 
de  hac  prima  parte  non  est  amplius  sermo:  sed  quod 
attinet  ad  secundam  partem  videbimus  illico.  Igitur 
etiam  propositionibus  54”®  quoad  primam  eius  partem, 
et  55”®  spectantibus  ad  initium  paragraphi  quintae 
satisfit,  si  vobis,  Rmi  Patres,  placebit  acceptare  no- 
stram  propositionem  sicut  nunc  ad  removendas  omnes 
difficultates  a nobis  modificata  est.  Et  haec  quidem 
de  paragrapho  quarta. 

Relatione  expleta,  duplex  huiusmodi  additamentum  ac  textum 
eo  niodo  concinnatuni  proposuere  Praesides  per  R.  D.  Subsecre- 
tarium;  et  duplici  experimento  facto,  a Patribus  omnibus,  uno 
vel  altero  excepto,  admitti  visum  est. 

RELATIO 

a.  P.  D.  Conradi  Martin  Episcoqn  Paderhornensis. 

Permittite  mihi,  Illrai  et  Rmi  Patres,  ut  relatio- 
nem  de  emendationibus  in  caput  tertium  hesterna  die 
interruptam,  nunc  reassumam  et  continuem. 

Substitimus  autem  in  paragrapho  quinta,  quae  in- 
cipit  ab  illis  verbis  „Hacc  est  ilia  fides  “.  Rmi  Patres, 
proposui  iam  hesterna  die  nomine  Deputationis  cmen- 
dationem  initii  huius  paragraphi,  quae  ad  removendas 
omnes  difficultates  et  ambiguitates  nobis  placuit.  Est 
autem  emendatio  initii  huius  paragraphi  sequens,  sci- 
licet ut  verbis  „Haec  est  ilia  fides  etc. “ substituantur 
verba  sequentia : Quoniam  vero  sine  fide  impossibile 
est  placere  Deo  (ut  in  textu),  et  ad  filiorum  eius  con- 

* CoU.  Lac.  VII. 


^ sortium  pervenire;  ideo  nemini  unquam  sine  ilia  con- 
tigit iustificatio,  nec  ullus,  nisi  in  ea  per  sever  aver  it  us- 
que in  finem,  vitam  aeternam  assequetur.  Ita  ut  verbis 
„Haec  ilia  est  fides,  sine  qua“  substituantur  verba: 
Quoniam  vero  sine  fide  etc.,  et  delete  puncto  ante  vo- 
cem  „Quare“,  verbis  „Quare  sicut  nemini “ substituan- 
tur verba:  ideo  nemini  unquam.  Denique  verbis  „ita 
nemo“  substituantur  verba  nec  idlus:  omnia  caetera 
intacta  manent.  Rationem  huius  mutationis  iam  he- 
sterna die  vobis,  Rihi  Patres,  exposui,  nempe  ratio, 
ut  paucis  repetam,  haec  est,  ut  intimus  ille  nexus 
inter  praecedentem  et  hanc  paragraphum  tollatur,  ne 
videretur  omnibus  ad  salutem  necessarium  esse  actum 
fidei  catholicae ; nam  hoc  falsum  esset.  Rogo  igitur 
b VOS,  Rmi  Patres,  ut  a nobis  modificatam  textus  for- 
mulam  acceptetis. 

Iam  venimus  ad  emendationem  54”“.  Iam  haec 
54”  emendatio  duas  continet  partes.  Quoad  primam 
partem,  ut  dixi  heri,  satisfactum  est  acceptata  priori 
propositione  sive  emendatione;  sed  et  alteram  partem 
continet,  ut  nempe  vox  „huic“  post  „ut  autem“  de- 
leatur.  Haec  propositio  potest  admitti,  et  a Deputa- 
tione vobis  commendatur. 

Iam  venimus  ad  emendationem  55”“.  Iluic  emen- 
dation! satisfactum  est,  acceptatis  nostris  prioribus  pro- 
positionibus ; ita  ut  non  opus  sit  de  ea  suffragia  rogare. 

Progredimur  ad  emendationem  56”“.  Etiam  huic 
satisfactum  est  acceptatis  prioribus  emendationibus,  ne- 
g que  de  ea  opus  erit  exquirere  suffragia. 

Idem  dicendum  est , Rmi  Patres , de  emenda- 
tione 57”  „Sine  fide  autem  impossibile  est  placere 
Deo“.  Nam  diffieultas,  ad  quam  delendam  haec  pro- 
positio facta  erat,  iam  remota  est,  acceptatis  scilicet 
prioribus  nostris  emendationibus. 

Iam  progredimur  ad  emendationem  58”“,  quae 
quidem  emendatio  proponit  ut  verbis  „Quare  sicut 
nemini  unquam “ addantur  verba:  eorum,  qui  ad  usum 
rationis  pervenerunt.  Sed,  Rmi  Patres,  haec  emendatio 
iam  non  videtur  fundata.  Nam  hie  agitur  de  fide  ut 
virtus,  non  de  fide  ut  actus  spectata;  et  sicut  omnes 
nos  scimus,  haec  fides  tamquam  virtus  spectata  est 
etiam  in  pueris  baptizatis,  quia  fides  infunditur  per 
sacramentum  baptismi. 

' Iam  progredimur  ad  emendationem  59”“,  quae 
(juidem  alia  verba  substituere  vult  verbis  textus.  Sed 
haec  propositio  non  potest  admitti,  quia  verba  textus 
ipsissima  verba  sunt  concilii  Tridentini  sess.  VI.  cap.  7. 
Totus  locus  concilii  Tridentini  loco  citato  sic  sonat: 
„ Sacramentum  baptismi,  quod  est  sacramentum  fidei, 
sine  qua  nulli  unquam  contigit  iustificatio.”  Igitur 
ipsissima  verba  concilii  Tridentini  etiam  a nobis  ad- 
hibita  sunt,  ita  ut  haec  emendatio  non  videatur  ad- 
mitten  da. 

Venimus  ad  emendationem  60”“,  quae  quidem 
emendatio  proponit  ut  pag.  13.  lin.  13.  (supra  p.  73. 
1.  39.]  post  verba  „sinc  illa“  addatur:  fide  sen  explicite 
vel  implicite  professa.  Rmi  Patres,  etiam  haec  emen- 

12 


179 


Acta  et  decreta  SS.  Coneilii  Vaticani. 


180 


datio  non  satis  fundata  videtiu’,  cum  sicut  modo  dixi, 
hoc  loco  de  virtiite  fidei,  non  de  actu  fidei  agatur. 

Progredi  possumus  ad  seqiientem  emendationem 
scilicet  Hide  emendationi  partim  iam  satisfac- 

tum  est,  acceptata  ilia  emendatione  27“^,  quae  Moysis 
et  proplietarum  mentionem  tacit.  Quoad  alteram  par- 
tem huius  emendationis  attinet,  non  censuit  Deputatio 
ei  satisfaciendum  esse.  Illtnus  auctor  Indus  emenda- 
tionis optime  quidem  animadvertit,  Ecclesiam  institu- 
tam  esse  non  solum  ad  hunc  finem,  ut  nos  ad  fidern 
perduceret  et  in  tide  contirmaret,  sed  etiani  ad  altiores 
quosdam  et  nobiliores  tines,  scilicet  ad  glorificandum 
Deum;  nam  dictum  est  in  hac  emendatione:  . . . possent 
homines,  Dens  ah  initio  societatem  religiosam , sen  Ec- 
clesiam, constit Herat , quae,  cum  ilium  (jlorificaret  etc. 
Id  quidem  optime  animadvertit  illmus  auctor  huius 
emendationis ; sed  alii  tines , ad  qiios  Ecclesia  a Deo 
instituta  est,  textu  nostro  non  excluduntur;  ideoque 
non  censuit  Deputatio  esse  hanc  totam  emendationem 
admittendam. 

Venimiis  ad  sequentem  emendationem  62““.  Haec 
emendatio  spectat  tantummodo  ad  stylum,  et  censuit 
Deputatio  textum  posse  retineri;  sed  non  opus  erit 
de  hac  propositione  suffragia  niiorum  Patrum  exquirere. 
Res  solius  styli  est. 

Venimus  ad  emendationem  63*'“.  Haec  per  se 
quidem  bene  concepta,  tamen  fusius  tantum  dicit  quod 
textus : textus  noster  brevior  est ; ideoque  emendatio 
non  videtur  admittenda. 

Venimus  nunc  ad  emendationem  64““,  quae  vult 
ut  maioris  claritatis  causa  post  particulam  coniuncti- 
vam  „ut“  addatur  particula  indicativa  qua.  Et  haec 
quidem  emendatio,  quae  etiam  ad  stylum  pertinet,  ad- 
mittenda videtur;  sed  praeplacet  pro  voce  qua  vox 
tamquam.  Plaec  vox  nobis  melior  videtur,  et  iuxta 
hunc  modum  commendatur  haec  emendatio;  sed  non 
opus  erit  de  hac  emendatione  suffragia  exquirere. 

Iam  venimus  ad  sequentem  emendationem  65““. 
Haec  emendatio  proponit  ut  verba  „ab  omnibus  fa- 
cile" omitterentur.  Et  haec  quidem  emendatio  ac- 
ceptanda  videtur  quoad  omissionem  vocis  „ facile",  at 
excludenda  videtur  quoad  omissionem  vocis  „ab  om- 
nibus". Rogamus  igitur  ut  accipiatur  haec  modificatio 
huius  emendationis,  scilicet  ut  vox  „facile"  omittatur, 
et  vox  „ab  omnibus"  retineatur,  ut  ita  tota  phrasis 
sonet : „ Sicut  custos  et  magistra  verbi  revelati  ab 

omnibus  agnosceretur. " Rogamus  igitur  ut  in  hoc 
sensu  haec  emendatio  a vobis  accipiatur. 

Sequuntur  iam  tres  sequentes  emendationes , sci- 
licet 66“,  67“  et  68“,  quae  cum  ad  eamdem  rem  per- 
tineant  bene  possunt  coniungi.  His  tribus  emendatio- 
nibus  satisfit,  si  accipiatur  prima  inter  nominatas, 
quae  est  66“  cum  parva  quadam  modificatione,  nempe 
ut  pro  verbis  „ad  Ecclesiam  tantummodo  catholicam 
ea  pertinent",  dicatur:  ad  solam  enim  Ecclesiam  catho- 
licam ea  pertinent,  omissis  ahis  verbis,  quae  ambigua 
videbantur,  potissimum  propter  adhibitam  vocem  „ [reli- 


a giosam]  societatem",  quae  non  bene  posset  ad  alias  com- 
munitates,  ut  ita  dieam,  sive  confessiones,  sive  formas 
Ecclesiae  referri,  quam  ad  Ecclesiam  catholicam.  Ut 
igitur  removeantur,  censuit  Deputatio  de  fide  ut  haec 
emendatio  sic,  sicuti  dixi,  modificetur:  ad  solam  enim 
Ecclesiam  catholicam  ea  pertinent  etc.  Hac  emendatione 
acceptata,  non  erit  opus  de  aliis  duabus  eraendationi- 
bus,  nempe  67“  et  68“  suffragia  ferre. 

Venimus  ad  emendationem  69““,  quae  proponit  ut 
pro  verbo  „evidentem"  aliud  verbum  certam  vel  in- 
diihiam  ponatur.  Sed  Deputatio  censuit  vocem  „evi- 
dentem"  omnino  retineri  posse,  quia  secundum  s.  Tho- 
mam  et  secundum  communem  doctrinam  omnium  theo- 
logorum  signa  credibilitatis  evidentia  sunt;  haec  signa 
b revera  sunt  evidentia  signa  credibilitatis,  et  hanc  ob 
causam  censuit  Deputatio  vocem  hanc  „evidentem“ 
posse  retineri,  et  emendationem  non  esse  admittendam. 

Venimus  ad  emendationem  70““,  quae  quidem  pro- 
ponit, ut  ilia  verba  „Quin  etiam  Ecclesia  per  se  ipsa" 
et  sequentia  usque  ad  finem  paragraphi  omittantur, 
quia  essent  superflua  sicuti  etiam  tota  phrasis  esset 
superflua.  Sed,  Rrai  Patres,  non  sunt  superflua  haec 
verba  et  haec  phrasis,  contra  quam  pugnat  ista  emen- 
datio. Sed  haec  phrasis  „Quin  etiam  Ecclesia"  con- 
tinet  gradationem  quandam  et  complementum  eorum, 
quae  in  antecedentibus  de  Ecclesia  dicta  sunt;  ideo- 
que non  censuit  Deputatio,  hanc  propositam  emenda- 
tionem esse  admittendam. 

^ Sequitur  emendatio  71“,  ut  dicatur:  Quin  etiam 
Ecclesia  per  se  ipsa,  per  suam  nempe  turn  mirabilem 
propagationem,  turn  sanctitatem  eximiam  et  in  omnihus 
bonis  inexhaustam  foecunditatem  etc.  Hanc  emenda- 
tionem censuit  Deputatio  de  fide  esse  admittendam  ut 
pulchram  expositionem  motivi  credibilitatis,  quod  in 
Ecclesia  continetur. 

Sequitur  emendatio  72“  proponens  ut  post  verba 
„testimonium  irrefragabile"  haec  vel  similia  addantur: 
Turn  iugi  vaticiniorum  de  ea  existentium  complemento, 
turn  mira  sua  origine  et  dilatatione,  turn  innumerahi- 
lium  suorum  martyrum  testimonio  etc.  Sed  huic  emen- 
dationi, quae  paulo  fusior  apparet,  acceptatione  prioris 
iam  est  satisfactum,  et  nunc  hie  potest  excludi. 

Hac  prima  relationis  parte  peracta,  emus  primus  Praeses  dixit : 

„Rihi  Patres,  procedamus  nunc  ad  suffragia  ferenda 
de  emendationibus  huius  quintae  paragraphi , quas 
R.  D.  Subsecretarius  singillatim  praeleget,  ut  postea 
de  singulis  exquirantur  suffragia." 

Id  Subsecretarius  exsequens,  easdem  more  solito  perlegit,  et 
cum  duplici  experimento  singulae  subiicerentur,  suffragiorum  exi- 
tus  hie  fuit. 

Emendationem  quinquagesimam  quartam  fere  omnes  admise- 
runt  in  prima  sua  parte , at  iuxta  modum  nomine  Deputationis 
a rmo  relatore  propositum , ut  nimirum  paragraphus  quinta  sic 
inciperet : Qiioniam  vero  sine  fide  impossibile  est  placere  Deo , et 
ad  fiUorum  eius  consortium  pervenire;  ideo  nemini  iinquam  sine 
ilia  contigit  iustificatio , nec  ullus,  nisi  in  ea  perseveraverit  usque 
ad  finem,  vitam  aeternam  assequetur.  Quoad  secundam  vero  par- 
tem, ubi  dicitur:  In  phrasi  „ut  autem  huic  officio“  supprimenda 
videtur  vox  „huic“ , fere  omnes  admiserunt.  Quinquagesimam 


181 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  III.  schematis  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem. 


182 


quintam,  quinquagesimam  sextam,  et  quinquagesimam  septimani 
suffrages  non  subiecere  Praesides,  quia  provisum  iam  fuerat,  ac- 
ceptata  emendatione  paragraphi  quartae  et  initii  paragraphi  quin- 
tae.  Quinquagesimam  octavam,  quinquagesimam  nonam,  sexa- 
gesimam  et  sexagesimam  primam  fere  omnes  reiecerunt.  Sexa- 
gesima  secunda  proposita  non  fuit,  quia  nonnisi  stylum  respiciebat, 
et  ob  eamdem  rationem  nec  proposita  fuit  sexagesima  quarta. 
Sexagesimam  tertiam  fere  omnes  reiecerunt.  Sexagesimam  quin- 
tam fere  omnes  admiserunt.  Sexagesimam  sextam  fere  omnes 
admiserunt  iuxta  modum  Deputationis  a relatore  propositum,  ut 
scilicet  diceretur : ad  solam  e7iim  Ecclesiam  catholicam  ea  perti- 
nent etc.  Admittendo  autem  eiusmodi  emendationem  hoc  ipso 
satisfactum  est  emendationibus  sexagesimae  septimae  et  sexage- 
simae  octavae , quae  idcirco  propositae  non  sunt.  Sexagesimam 
nonam  et  septuagesimam  fere  omnes  excluserunt.  Septuagesimam 
primam  fere  omnes  admiserunt.  Septuagesima  secunda  proposita 
non  fuit  ob  acceptationem  emendationis  antecedentis. 

Post  haec  iterum  ad  ambonem  vocatus  est  rfnus  Paderbor- 
nensis  Episcopus  ut  relationem  nomine  Deputationis  prosequeretur. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Conradi  Martin  Episcopi  Paderbornensis, 

Venimus  iam  ad  paragraphum  sextam.  Initio  huius 
paragraphi  nobis  occurrunt  tres  emendationes , quae 
bene  possunt  coniungi,  quia  omnes  tres  emendationes 
pertinent  ad  eamdem  rem,  nempe  73^,  74®  et  75®. 
Emendatio  73®  alia  verba  proponit  ut  diceretur:  et  ad 
se  eos  invitet,  qui  nondtmi  crediderunt.  Similiter  duae 
sequentes  emendationes  alia  verba  substituere  volunt 
verbis  textus  nostri:  bene  quidem  conceptae  sunt,  sed 
tamen  nihil  novi  afferunt,  neque  praebent  formam  me- 
liorem  quam  textus ; ideoque  non  admittendae  videntur. 

Progredimur  ad  quatuor  alias  sequentes  emenda- 
tiones, quae  possunt  etiam  coniungi,  nempe  emenda- 
tio 76®,  77®,  78®  et  79®.  Omnibus  bis  emendationibus 
propositis  satisfit  acceptando  pro  voce  ,,efficacius“  vo- 
cem  efficax  in  gradu  positive.  Nam  multi  rmi  Patres 
ofFendebantur  formula  textus  ,,cui  quidem  testimonio 
efficacius  etiam  subsidium  accedit.“  Posset  ex  hac 
formula  concludi,  internam  gratiam,  qua  Deus  excitat 
ad  fidem,  ad  eumdem  ordinem  pertinere,  ad  quern 
spectat  Ecclesiae  externum  auxilium ; et  banc  ob  cau- 
sam  plures  emendationes  propositae  sunt.  Sed  his 
omnibus  emendationibus  satisfit,  si  pro  ista  voce  „effi- 
caciu8“  acceptatur  efjicax  in  positive  gradu,  et  omit- 
tendo  vocem  „etiam“,  nam  tunc  gratiae  internae  tota 
sua  dignitas  manet.  Etiam  satisfit  veto  illmi  auctoris 
79®®  emendationis  ut  apponantur  verba:  ex  superno 
interiori  auxilio,  quia  modificatione  proposita  auxilia 
interna  ab  auxiUis  externis  satis  distinguuntur.  Roga- 
mus  igitur  ut  de  acceptanda  hac  proposita  modifica- 
tione prius  suffragia  exquirantur;  quae  si  sunt  pro 
acceptatione , de  omnibus  iis  propositionibus,  nempe 
76®,  77®,  78®  et  79®,  non  opus  erit  exquirere  suffra- 
gia:  quodam  sensu  omnes  sunt  admissae. 

Progredimur  nunc  ad  emendationem  80®“,  quae 
aliam  formulam  proponit  pro  formula  textus:  etenim 
henignissimus  Dominus,  qui  lumine  gratiae  suae  etc. 
Haec  propositio  bene  concepta  est,  sed  tantummodo 
idem  quod  textus  dicit,  ideoque  non  videbatur  admit- 
tenda : sed  placuit  Deputationi  in  postrema  textus 


redactione  ex  hac  propositione  desumere  duo  verba 
etenim  pro  ,,siquidem“  et  vox  henignissimus : et  habe- 
bimus  rationem  istius  in  postrema  textus  redactione. 

Iam  venimus  ad  emendationem  81®“,  ut  scilicet 
poneretur  et  post  ,,Dominus“.  Equidem  haec  emen- 
datio admittenda  videbatur. 

Idem  dicendum  est  de  sequenti  emendatione  82®. 
Etiam  haec  admittenda  videbatur,  ut  apponeretur  ver- 
bum  excitat.  Igitur  etiam  82®  emendatio  videtur  ad- 
mittenda. 

Venimus  nunc  ad  emendationem  83®“,  quae  mu- 
tationem  quamdam  textus  proponit,  ut  scilicet  dicatur : 
Mirabilis  sane  est  et  varia  ratio  divinae  Providentiae  etc., 
sed  haec  propositio  bene  dicta  et  bene  concepta,  tamen 
non  videbatur  admittenda , quia  iam  dicta  repetit, 
alienaque  miscet,  quae  non  pertinent  ad  rem  propo- 
sitam. 

Venimus  nunc  ad  emendationem  84®“.  Haec  etiam 
mutationem  textus  proponit:  Quocirca,  quia  manifeste 
magnum  est  pietatis  sacx amentum , quod  praedicatum 
est  gentihus  etc.  Sed,  Rihi  Patres,  haec  emendatio 
doctrinam  contra  errorem,  qui  hoc  loco  excludendus 
est,  minus  directe  exprimit;  aliqua  etiam  admiscet, 
quae  abludunt  a scope  nostro.  Igitur  non  censuit 
Deputatio  earn  commendandam  esse. 

Progrediamur  ad  emendationem  85®“,  quae  pro- 
ponit ut  apponatur:  Quocirca  re  in  se  spectata  minime 
par  est  etc.  Sed  haec  emendatio  nobis  videbatur  fun- 
damento  carere;  nobis,  Deputationi  scilicet,  haec  ad- 
iectio  re  in  se  spectata  non  videbatur  neque  neces- 
saria  neque  utilis;  ideoque  non  commendatur  haec 
emendatio. 

Iam  progredimur  ad  duas  sequentes  emendatio- 
nes 86®“  et  87®“,  quae  quidem  cum  idem  obiectum 
emendationis  habeant  possunt  coniungi.  Nobis  videba- 
tur excludendam  esse  86®“  et  acceptandam  87®“,  mu- 
tationem nempe  vocis  ,,primae“  in  cathoUcae.  Vox 
„prima“,  Rihi  Patres,  obscurior  videbatur;  igitur  pro 
hac  voce  ,,primae“  ponenda  est  cathoUcae,  et  hac  ac- 
ceptata  satisfit  etiam  priori  einendationi. 

Venimus  ad  emendationem  88®“,  quae  quidem 
emendatio  duas  continet  partes.  Quoad  primam  par- 
tem acceptatione  praecedentis  emendationis  ei  iam  satis- 
factum erit;  nam  etiam  illmus  auctor  offenditur  voce 
ilia  ,,primae  veritati“,  quae  ipsi  obscurior  videbatur: 
igitur  acceptata  emendatione  priori  satisfit  voto  ipsius. 
Sed  quoad  secundam  partem  videtur  non  admittenda; 
et  ratio  haec  est,  quia  hoc  loco  minime  sermo  est  de 
officio  acatholicorum,  sed  tantummodo  de  officio  catho- 
licorum,  nempe  quod  catholici  et  fideles  nunquam  de- 
beant  fidem  suam  vocare  in  dubium.  Hoc  erat  punctum 
quod  hac  doctrina  nostri  capitis  erat  excludendum;  et 
hanc  ob  causam  non  censuit  Deputatio  huic  secundae 
parti  emendationis  satisfaciendum  esse. 

Venimus  ad  emendationem  89®“,  ut  scilicet  maioris 
claritatis  causa  loco  ,,nam“  poneretur:  illi  enim,  ut 
referatur  phrasis  sequens  ad  catholicos,  ad  fideles.  Et 

12* 


233  Acta  et  decreta  SS. 

haec  quidem  emendatio  propter  maiorem  claritatem  a 
proposita  Deputationi  videbatur  acceptanda;  sed  cum 
res  styli  sit,  de  ea  non  exquirenda  videntur  sufFragia. 

Idem  dicendum  est  de  emendatione  90®,  ut  scilicet 
pro  verbis  „qui  eam“  ponatur  verbum  quam.  Haec 
etiam  est  mere  res  styli,  neque  opus  erit  de  ea  emen- 
datione exquiri  sufFragia. 

Venimus  nunc  ad  sequentem  emendationem , ad 
emendationem  91®“.  Haec  emendatio  91®,  quamquam 
bene  concepta  sit,  tamen  non  videbatur  nobis  esse 
acceptanda,  quia  solummodo  mera  repetitio  eorum  est, 
quae  textus  noster  iam  exbibet. 

Emendatio  92®  et  postrema  huius  paragrapbi.  Haec 
tantummodo  desiderium  exprimit,  scilicet,  ut  immediate 
post  prooemium  poneretur  boc  caput  tertium  de  fide,  b 
Nam  dicit  Illmus  auctor  prius  esse  statuendum  quid 
sit  fides  et  quaenam  sit  Ecclesiae  auctoritas  ad  do- 
cendum , quam  explicandum  quid  Ecclesia  doceat. 
Quod  quidem  bene.  Sed  nos  censuimus  doctrinam  de 
praeambulis  ad  fidem,  quae  tractatur  prioribus  capiti- 
bus,  omnino  praemittendam  esse  doctrinae  de  fide;  et 
banc  ob  causam  non  censuit  Deputatio  buius  animad- 
versionis,  quae  etiam  tantummodo  desiderium  exprimit, 
rationem  esse  babendam.  Haec  igitur  de  paragrapbo 
’ quarta. 

Absoluta  hac  etiam  relationis  parte,  deventum  est  ad  sufFra- 
gia,  quorum  exitus  hie  fuit.  Emendationes  septuagesimam  ter- 
tiam , septuagesimam  quartam  et  septuagesimam  quintam  fere 
omnes  reiecerunt.  Septuagesimam  sextam  fere  omnes  admiserunt 
iuxta  modum,  ut  nimirum  pro  „efficacius“  diceretur  efficax , et  c 
omitteretur  „ etiam® , ita  ut  textus  emendatus  sic  legi  deberet : 
cui  quidem  testimonio  efficax  suhsidium  accedit.  Septuagesimam 
septimam,  septuagesimam  octavam  et  septuagesimam  nonam  non 
proposuere  Praesides,  quia  satisfactum  iis  iam  erat  per  emenda- 
tionem septuagesimam  sextam  acceptatam.  Octogesimam  fere 
omnes  reiecerunt.  Octogesimam  primam  et  octogesimam  secun- 
dam  fere  omnes  admiserunt.  Octogesimam  tertiam , octogesi- 
mam quartam  et  octogesimam  quintam  fere  omnes  reiecerunt. 
Octogesimam  sextam  et  octogesimam  septimam  fere  omnes  admi- 
serunt iuxta  modum  dicendo  nimirum  catholicae  veritati , potius 
quam  „primae  veritati®.  Octogesimam  octavam  quoad  primam 
partem  non  proposuere  Praesides,  quia  ei  satisfactum  iam  fuerat 
in  admissione  emendationis  antecedentis.  Quoad  secundam  vero 
partem  longe  maior  Patrum  pars  reiecit.  Octogesima  nona  et 
nonagesima  propositae  non  fuerunt,  quia  nonnisi  de  stylo  erant; 
sicuti  nec  proposita  fuit  nonagesima  secunda,  quia  nullam  for- 
mam  exhibebat,  exprimebatque  simplex  desiderium.  Nonagesi- 
mam  primam  autem  fere  omnes  reiecerunt. 

Absolutis  emendationibus  caput  tertium  respicientibus,  iterum  d 
ascendit  ambonem  rfnus  Paderbornensis , ut  de  canonibus  relatio- 
nem  faceret. 

RELATIO 

R.  P.  D,  Conradi  Martin  Episcopi  Paderbornensis. 

Priusquam,  Emi  et  Rmi  Patres,  ad  emendationes 
in  canones  propositas  accedam,  liceat  mibi  pauca  quae- 
dam  verba  praemittere.  Horum  canonum  finis  is  est, 
ut  ad  buius  aetatis  errores  doctrina  in  capite  exarata 
presse  et  explicite  applicetur.  Error  autem  primus 
et  Fundamentalis  est,  rationem  bumanam  esse,  ut  ita 
dicam,  autonomam  sibique  plane  sufficientem ; et  contra 
bunc  errorem  dirigitur  canon  primus : „ Si  quis  dixerit. 


Concilii  Vaticani.  284 

rationem  bumanam  ita  independentem  esse,  ut  fides 
ei  etc." 

Consequens  error  est,  nihil  pro  vero  esse  haben- 
dum, nisi  quod  ratio  ex  se  ipsa  hauriat:  et  contra 
bunc  errorem  directus  est  canon  secundus  distinguens 
inter  fidem  et  scientiam  bumanam,  statuensque  For- 
mate obiectum,  idest  motivum  fidei  esse  auctoritatem 
Dei  loquentis:  „Si  quis  dixerit,  fidem  divinam  a scien- 
tia  naturali  . . . non  distingui,  ac  propterea  ad  earn 
non  requiri,  ut  revelata  veritas  propter  auctoritatem 
Dei  revelantis  credatur  etc.  ..." 

Alter  error  desperans  de  ratione  ipsique  nihil  tri- 
buens  totum  ad  vagam  sentimentalitatem , ut  ita  di- 
cam, refert;  et  contra  bunc  errorem  dirigitur  canon 
tertius:  „Si  quis  dixerit,  fieri  non  posse,  ut  revelatio 
divina  externis  signis  reddatur  credibilis,  ideoque  sola 
interna  cuiusque  experientia  homines  ad  fidem  mo- 
veri  etc.  “ Propugnat  ergo  hie  tertius  canon  iura 
rationis  in  ipsa  fide. 

Quartus  error  negat  possibilitatem  demonstrandi 
Factum  revelationis  seu  miracula,  negando  igitur  ipsam 
miraculorum  possibilitatem;  et  in  bunc  quartum  erro- 
rem dirigitur  canon  quartus:  „Si  quis  dixerit,  mira- 
cula nulla  fieri  posse  etc." 

Quintus  canon  vindicat  libertatem  fidei  et  quidem 
contra  Hermesium,  cuius  duplex  error  hoc  loco  ex- 
cludendus  erat.  Primus  error  Hermesii,  Rmi  Patres, 
erat  quod  fides  producatur  demonstratione  scientifica 
et  quidem  necessariis,  necessario  cogentibus  argumentis 
scientiae  bumanae;  ita  ut  non  liber  sit  actus  fidei, 
sed  ut  sit  actus  necessarius.  Hie  est  primus  error 
Hermesii;  et  ex  hoc  primo  errore  sequebatur  alter 
error,  quod  nempe  ad  fidem  per  se  spectatam  non 
requiratur  interna  gratia  Dei;  nam  si  fides  non  est 
actus  liber,  si  est  actus  necessarius,  sequitur  ut  non 
requiratur  ad  earn  auxilium  divinae  gratiae.  Hie  est 
igitur  duplex  error  Hermesii,  et  hie  duplex  error  Her- 
mesii erat  excludendus  per  bunc  quintum  canonem. 
In  prima  parte  vindicatur  libertas  fidei,  in  secunda 
parte  vindicatur  doctrina  de  necessitate  gratiae  ad 
fidem. 

Sextus  denique  canon  est:  „Si  quis  dixerit,  parem 
esse  conditionem  fidelium  atque  eorum,  qui  ad  fidem 
unice  veram  etc."  Hie  sextus  canon  excludit  eiusdem 
Hermesii  errorem,  de  quo  Papa  PontiFex  Maximus 
Gregorius  XVI.  in  doctrinae  Hermesianae  condemna- 
tione  ait:  „Qui  igitur  (Hermesius)  statuendo  dubium 
„positivum  tamquam  basim  omnis  theologicae  inquisi- 
„tionis,  ad  errorem  omnem  viam  moliebatur."  Nam 
Hermesius  voluit,  ut  omnis  tbeologica  inquisitio  inci- 
piat  a dubio  et  quidem  a dubio  positive,  quo  vere 
assensus  de  veritate  religionis  et  fidei  ebristianae  sus- 
penditur.  Et  bic  omnino  grandis  et  periculosus  est 
error,  qui  erat  excludendus;  et  hoc  fit  per  bunc  ca- 
nonem sextum.  Haec  erant,  Rmi  Patres,  mibi  prae- 
libanda;  et  nunc  iam  transgrediamur  ad  emendationes 
in  bos  sex  canones. 


185 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  III.  schematis  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem. 


186 


Primo  igitur  venimus  ad  emendationem  93®“. 
Nempe  unus  ex  illmis  Patribus,  auctor  emendationis 
huius  93®®,  proposuit  canones  primum  et  quartum  ut- 
pote  ferientes  incredulos,  qui  foris  sunt,  prorsus  esse 
supprimendos.  Sed,  Rmi  Patres,  eadem  ratio  erat 
de  nonnullis  canonibus , qui  respiciebant  doctrinam 
capitis  primi,  directis  contra  materialismum  et  contra 
atheismum;  et  tamen  hi  canones  a rmis  Patribus  ap- 
probati  fuerunt,  et  quidem  eo  quia  directi  sunt  hi 
canones  contra  eos  qui  sunt  baptizati,  et  tamen  catho- 
lico  nomine  gloriantur  quamquam  sint  increduli;  et 
quia  baptizati  sunt,  ideo  etiam  potest  et  debet  Ec- 
clesia  de  eis  iudicare.  Et  non  est  verum  quod  illraus 
auctor  dicit,  de  his  non  pertinere  indicium  ad  Eccle- 
siam;  de  iis  qui  foris  sunt  non  iudicat.  Et  hac  de 
causa  Deputatio  censuit  suos  illos  canones  esse  reti- 
nendos,  et  propositam  emendationem  non  admittendam. 

lam  venimus  ad  canonem  primum  ipsum.  Ad 
hunc  canonem  plures  propositae  sunt  emendationes, 
nempe  94®,  95®,  96®  et  97®,  quarum  illihi  auctores 
maxime  offenduntur,  eo  quod  in  canone  nostro  dica- 
tur,  fidem  rationi  a Deo  imperari  posse.  Ad  quam 
difficultatem  tollendam  alius  rmorum  Patrum  alia  verba 
verbis  textus  substituenda  proponit.  Sed,  Rmi  Patres, 
animadverto  errorem  damnandum  non  eum  esse,  ut, 
si  Deus  revelat,  ratio  humana  ei  obsequium  detrectare 
iure  possit;  sed  id  non  obiiciunt,  id  non  impugnant 
illi,  qui  possibilitatem  revelationis  sive  factum  reve- 
lationis  non  concedunt;  non  impugnant  banc  doctri- 
nam, scilicet  etiam  debere  Deo  revelanti  obsequium 
praestari.  Igitur  non  hie  error  est,  qui  hoc  canone 
esset  feriendus,  minime;  sed  error,  qui  hie  erat  ex- 
cludendus,  hie  est,  rationem  humanam  ita  in  se  per- 
fectam  esse,  ut  ex  se  ipsa  omnem  veritatem  haurire 
possit;  ideoque  Deum  nullam  iustam  revelandi  nec 
fidem  a ratione  exigendi  causam  habere.  Hie  est 
error,  qui  erat  hoc  loco  feriendus;  et  hunc  errorem 
canon  noster  accurate  ferit:  et  hac  ex  causa  Depu- 
tatio pro  fide  censuit  emendationes  95®“,  96®“,  97®“, 
quamquam  alioquin  bene  conceptas,  non  esse  admit- 
tendas,  quia  alium  sensum  praebent.  Emendatio  au- 
tem  94®  voci  „ imperari"  in  textu  nostro  vocem  imjponi 
substitui  vult.  Sed  ingenue  fateor,  et  quidem  ex  sensu 
Deputationis  loquor,  vox  imponi  minus  accurate  hie 
exprimit  sensum  intentum;  et  vox  textus  nostri  „ im- 
perari" nobis  clarior  ad  hunc  sensum  intentum  ex- 
primendum  videbatur.  Ideoque  rogamus  vos , Rmi 
Patres,  ut  omnes  quatuor  emendationes,  quae  ad  hunc 
primum  canonem  spectant,  non  admittatis. 

lam  venimus  ad  canonem  secundum.  Quatuor  emen- 
dationes propositae  sunt.  Emendatio  98®  nempe  ut 
propter  maiorem  claritatem  dicatur:  8i  quis  dixerit, 
ad  fidem  divinam  non  requiri,  ut  revelata  veritas  propter 
auctoritatem  Dei  revelantis  credatur  etc.  Haec  emen- 
datio omnino  clarior  videtur,  sed  manca;  nam  primam 
partem  canonis  textus  omittit,  et  haec  prima  pars  ra- 
tionem definitionis  continet,  ita  ut  non  debeat  praeter- 


a mitti;  et  ex  hac  quidem  causa  censuit  Deputatio,  huius 
emendationis  non  esse  habendam  rationem. 

Venimus  ad  emendationem  99®“.  Haec  emenda- 
tio 99®  fere  coincidit  cum  101®:  Si  quis  dixerit,  fidem 
divinam  a naturali  de  Deo  et  rebus  moralibus  scientia 
non  distingui,  ac  propterea  ad  fidem  divinam  non  re- 
quiri etc.  Dice  igitur  propositam  emendationem  99®“ 
fere  coincidere  cum  101®,  ideoque  mox  eius  ratio  ha- 
bebitur.  Qua  de  causa  opus  non  erit  de  ea  suffragia 
rogare. 

Venimus  nunc  ad  emendationem  100®“,  quae  ita 
concepta  est:  Si  quis  dixerit,  ad  fidem  divinam  non 
opus  esse  lumine  supernaturali  Dei;  adeoque,  earn  non 
distingui  natura  sua  a scientia  quacumque,  solo  lumine 

b naturali  rationis  acquisita;  illamque  idcirco  aequalis 
esse  dignitatis,  ac  certitudinis  cum  scientia  naturali 
religionis,  anathema  sit.  Haec  bene  concepta  est,  sed 
aliena  admiscet;  nam,  Rmi  Patres,  hoc  loco  non  agi- 
tur  de  comparanda  certitudine  fidei  cum  certitudine 
scientiae;  hie  non  est  scopus,  minime:  et  hanc  ob 
causam,  quia  aliena  admiscet,  haec  emendatio  videba- 
tur non  admittenda. 

Venimus  nunc  ad  emendationem  101®“,  et  haec 
quidem  emendatio  quae  est,  ut  diceretur:  Fidem  di- 
vinam a naturali  de  Deo  et  rebus  moralibus  scientia 
non  distingui  etc.,  haec  nobis  placuit  et  admittenda  vi- 
debatur; qua  acceptata  etiam  satisfit  propositioni  99®®, 
de  qua  mode  dixi. 

g lam  venimus  ad  canonem  tertium.  Quinque  sunt 
ad  hunc  tertium  canonem  emendationes  propositae. 
Emendatio  102®:  Si  quis  dixerit,  Deum  externis  signis 
non  7’eddidisse  revelatmiem  divinam  vere  credibile^n 
oinnibus ; adeoque  homines  sola  mterna  etc.  Haec 
emendatio  non  eundem  sensum  praebet,  quern  canon 
textus  nostri  intendit,  cum  emendatio,  quod  bene  no- 
tandum  est,  agat  de  facto,  dicitur  enim  Deum  non 
reddidisse  etc.;  sed  canon  noster  non  agit  de  facto, 
sed  agit  de  possibilitate , de  iure;  nam  dicitur  in  ca- 
none nostro  „Si  quis  dixerit,  fieri  non  posse  etc." 
Igitur  alius  sensus  est  atque  ille  quern  praebet  ista 
proposita  emendatio;  et  hanc  ob  causam  haec  emen- 
datio non  videbatur  acceptanda. 

^ Progrediamur  ad  emendationem  103®“.  Quod  hanc 
emendationem  attinet,  ex  ea  acceptanda  videntur  tam- 
quam  additamentum  aliquod  verba:  inspiratione  pri- 
vata;  nam  illihus  auctor  vult,  ut  verbo  „experientia“ 
substituerentur  haec  alia,  ut  diceretur:  sola  interim 
cuiusque  inspiratione  privata.  Et  nobis  quidem  pla- 
cuit; nam  mature  hanc  propositionem  perpendimus, 
iterum  perpendimus  et  diu  perpendimus  in  nostro  con- 
sessu;  et  placuit  nobis  ut  ex  hac  quidem  proposita 
emendatione  haec  citata  verba  inspiratione  pi'ivata  ac- 
ceptarentur  tamquam  additamentum,  ita  ut  textus  nunc 
sic  sonet:  Ideoque  sola  interna  cuiusque  experientia  aid 
inspiratione  privata  etc.  Igitur  duo  sunt  distincti  sen- 
sus, primum  experientia  interna,  et  turn  etiam  inspi- 
ratio,  ad  quam,  ut  scimus,  pietistae  saepissime  recur- 


187 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!. 


188 


runt;  et  provocant  ad  testimonium  Spiritus  sancti,  ad 
internam  inspirationem.  Fere  coincidit  cum  experien- 
tia,  sed  tamen  non  prorsus  coincidit  cum  hac  priore 
parte,  cum  experientia;  et  ideo  nobis  placuit  ut  appo- 
nerentur  haec  etiam  verba  ad  excludendum  ilium  fal- 
sum  pietismum.  Rogamus  igitur  vos , Rmi  et  Illmi 
Patres,  ut  banc  mutationem  acceptetis,  quam  proposui 
mode. 

lam  igitur  venimus  ad  emendationes  104^“  et  105^“, 
et  his  duabus  emendationibus  censet  Deputatio  satis- 
fieri,  si  totus  textus  canonis  tertii  ita  acceptetur,  mu- 
tatis  tantummodo  nonnullis  verbis,  nempe:  Si  quis 
dixerit,  revelationem  divinam  externis  signis  credihilem 
fieri  non  fosse;  nam  formula  nostra  est  duriuscula,  et 
ut  apparet  ex  propositis  pluribus  emendationibus,  multi 
rmi  Patres  hac  formula  offendebantur;  et  ut  haec  for- 
mula duriuscula  evitetur,  proponimus  ut  textus  sic 
concipiatur:  Si  quis  dixerit,  revelationem  divinam  ex- 
ternis signis  credihilem  fieri  non  fosse,  sed  sola  interna 
(textus  manet)  cuiusque  exferientia  aut  insfiratione 
frivata  etc.;  nam  haec  verba  ut  modo  dixi  apposita 
sunt  ex  emendatione  103^;  omnia  caetera  manent  In- 
tacta. Igitur  hac  formulatione  credimus  satisfieri  votis 
rihorum  auctorum  104“®  et  105“®  emendationis.  Igitur: 
„Si  quis  dixerit,  revelationem  divinam  externis  signis 
credihilem  fieri  non  posse,  sed  sola  interna  cuiusque 
experientia  aut  inspiratione  privata  homines  ad  cre- 
dendum  moveri  debere  etc.  “ Apposuimus  etiam  hanc 
propositam  vocem  debere;  nam  dicunt  debere  homines 
moveri  non  per  externa  signa,  sed  per  internam  ex- 
perientiam.  Haec  est  formula  nostra,  quam  cum  omni 
humilitate  vobis  proponimus,  petentes  ut  hanc  formu- 
1am  dignemini  acceptare. 

lam  progredimur  ad  emendationem  106““.  Sed, 
Rmi  Patres,  quod  hanc  emendationem  attinet,  anim- 
adverto  per  errorem  typographicum  hue  translatam 
esse;  nam  non  pertinet  hue,  ad  hunc  canonem  haec 
emendatio,  sed  ad  canonem  sextum  pertinet,  ideoque 
postea  tractabitur;  et  hoc  loco  praetermittimus  hanc 
emendationem. 

Nunc  progredimur  ad  canonem  quartum  et  qui- 
dem  ad  emendationem  107““.  Illmus  auctor  huius 
emendationis  vult,  ut  miraculis  etiam  adiungantur 
vaticinia  sive  prophetiae.  Sed  in  capite  doctrinae  iam 
satis  provisum  videtur;  et  quod  etiam  animadverten- 
dum  hoc  loco  est , nos  scimus  omnes , Rihi  Patres, 
quod  potissimum  miracula  impetantur  ab  incredulis, 
minus  prophetiae,  potissimum  sunt  miracula;  et  sensu 
latiori  etiam  prophetiae  sunt  miracula,  prophetiae  sunt 
miracula  divinae  infinitae  scientiae,  et  miracula  sunt, 
ut  ita  dicam , miracula  omnipotentiae  divinae.  Ideo 
hac  causa  censuit  Deputatio  vaticinia  posse  praeter- 
mitti  in  canone,  quia  iam  ut  dixi  provisum  fuit  in 
textu,  in  capite  doctrinae  ipso. 

Progredimur  igitur  ad  emendationem  108““.  Haec 
emendatio  proponit  additamentum  quoddam,  scilicet: 
sive  a iudicio  Ecclesiae.  Sed  Rmi  Patres,  hoc  addi- 


a tamentum  tamen  hue  non  pertinere  videtur,  cum  tan- 
tummodo sermo  sit  de  facto  revelationis  primario  et 
primitive,  ut  ita  dicam.  Et  etiam  hoc  animadverten- 
dum  est,  miracula,  quae  in  Ecclesia  hunt,  non  ex- 
cludi  in  nostro  canone,  quia  nos  dicimus  „ etiam", 
nimirum:  „Si  quis  dixerit,  miracula  nulla  fieri  posse, 
proindeque  omnes  huiusmodi  narrationes,  etiam  in  sacra 
Scriptura  contentas"  etc.  Igitur  ex  hac  causa  censuit 
Deputatio,  hanc  emendationem  non  esse  admittendam. 

Iam  venimus  ad  canonem  quintum.  Octo  emen- 
dationes ad  hunc  canonem  propositae  sunt,  et  inde 
quidem  manifestum  nobis  fuit,  textum  nostrum  non 
satis  clarum  ac  concinnum  fuisse;  quia  tarn  multae 
emendationes  propositae  sunt.  Visum  est  igitur  De- 
fa  putationi  conficiendam  esse  clariorem  formulam,  quae 
impressa  nunc  in  manibus  vestris  versatur.  Favete 
introspicere  folium,  quod  hesterna  die  est  distributum, 
ubi  inveniuntur  haec  verba:  Si  quis  dixerit,  assensum 
fidei  christianae  non  esse  liberum,  sed  necessariis  hu- 
manae  rationis  argumentis  froduci;  aut  ad  solam  fidem 
vivam,  quae  fer  charitatem  oferatur,  gratiam  Dei  ne- 
cessariam  esse , anathema  sit.  Rationes  mutationis 
potestis,  Rmi  Patres,  ipsi  legere;  sunt  scriptae  in 
consequentibus : „ Satis  igitur  perspicuum  est  (sicut 
iam  exposui  modo)  in  canone  duos  damnari  distinctos 
errores,  quorum  alter  libertatem  fidei,  alter  gratiae 
necessitatem  negat.  E contextu  verborum  iam  etiam 
apparet,  necessaria  dici  argumenta,  quae  vim  intel- 
p lectui  inferunt  et  ad  assensum  cogunt."  Nam  vidi- 
mus et  audivimus  multos  Patres  offenses  esse  verbo 
„ necessariis",  et  alii  alia  verba  proposuerunt  pro  hoc 
verbo  „ necessariis".  Unus  rmorum  Patrum  proposuit 
firmis,  alius  rraus  Pater  voluit  notion em  necessitatis 
transferri  ad  actum,  ita  ut  dicatur:  necessario  fro- 
ductam,  alius  igitur  aliter,  sed  multi  offendebantur  hoc 
verbo.  Sed  nunc  credo,  Rihi  Patres,  nullum  posse 
offendi;  nam  nunc  sensus  est  clarissimus,  siquidem 
necessarius  est  vox,  qua  Hermesius  ipse  utitur.  Nos 
in  lingua  latina  non  habemus  vocem,  quae  stricte  ex- 
primat  germanicam  vocem  nbthigenden  Griinden:  vox 
necessitans  est  accommodata  [sed  male  latina] ; potius 
dicerem  cogens,  argumenta  cogentia ; quae  necessitatem 
imponant  intellectui,  cui  non  possit  resistere.  Hoc  voluit 
^ exprimere  Hermesius,  et  haec  quidem  sententia  claris- 
sima  est,  et  non  potest  non  intelligi  per  quemvis,  si  ita 
concipiatur  nunc  textus : assensum  fidei  christianae  non 
esse  liberum,  sed  necessariis  humanae  rationis  argu- 
mentis produci,  quae  necessario  hominem  movent  ad 
assentiendum,  quae  quasi  vim  imponunt  ut  non  possit 
resistere,  ita  ut  libertas  fidei  sit  sublata:  hie  est  error 
Hermesii.  Credo,  Rmi  Patres,  si  dignemini  acceptare 
hanc  novam  formulam , omnium  emendationum  pro- 
positarum  votis  esse  satisfactum;  et  rogo  igitur  nomine 
Deputationis , ut  tunc  non  ferantur  suffragia  super 
caeteris  emendationibus,  si  haec  acceptetur. 

Iam  venimus  ad  ultimum  canonem.  Ad  hunc  ul- 
timum  canonem  sunt  propositae  quinque  emendationes; 


189 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  emendationibus  cap.  HI.  schematis  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem. 


190 


nempe  una  cum  emendatioiie  10G“,  quam  hue  diximus 
transferendam , est  una  alia,  quae  per  errorem  prius 
non  erat  impressa,  nunc  autem  in  manibus  vestris 
versatur.  Favete  inspicere  folium  hesterna  die  vobis 
distributum,  ubi  invenitur  nunc  impressa,  dicitur  enim: 
„ Inter  emendationes  pro  capite  tertio  schematis  de  fide 
catholica  omissa  est  sequens  pag.  39  [supra  p.  164.] 
post  119““  inserenda:  Si  quis  dixerit,  quoad  officium  ete.'^ 
Vult  clarissimus  auctor  huius  emendationis  ut  apponan- 
tur  propter  maiorem  claritatem  haec  verba:  quoad  offi- 
cium circa  doctrinam  revelatam  parem  esse  etc.  Igitur 
cum  ilia  106“  et  cum  hac,  quae  mode  a me  lecta  est, 
et  nunc  impressa  in  manibus  vestris  versatur,  sunt 
propositae  quinque  emendationes  ad  hunc  canonem 
sextum , et  hae  emendationes  iam  sunt  examinan- 
dae.  Porro  emendatio  120“  non  pertinet  strictis- 
simo  sensu  ad  canonem,  ideo  locutus  sum  tantum- 
modo  de  quinque , alioquin  dixissem  sex  esse  pro- 
positas.  Sed  emendatio  120“  ad  aliam  rem  pertinet. 
Igitur  has  propositas  quinque  emendationes  nunc  exa- 
minemus. 

Illraus  auctor  emendationis  117“®  desiderat,  ut  hie 
canon  supprimatur;  sed,  quod  bene  notandum  est,  in 
ea  tantum  hypothesi,  ut  ea  quae  in  capite  doctrinae 
de  Ecclesia  proferuntur,  transferantur  ad  schema  de 
Ecclesia.  Nam  dicit:  Canon  vero  sextus  hie  praeter- 
mittendus  videtur,  et  inter  canones  de  Ecclesia  inse- 
rendus,  propter  superius  exposita ; in  hac  igitur  hypo- 
thesi, ut  ea  quae  in  capite  doctrinae  de  Ecclesia  dicta 
sunt,  transferantur  ad  schema  Ecclesiae,  in  hac  tan- 
tummodo  hypothesi  cupit,  ut  hoc  loco  hie  canon  prae- 
termittatur.  Sed  huic  desiderio,  ut  omnia  quae  in 
capite  doctrinae  de  Ecclesia  dicta  sunt,  transferantur 
ad  schema  de  Ecclesia,  in  hoc  puncto  non  potuit  eius 
desiderio  satisfieri.  Nam,  sicut  iam  honorem  habui 
exponere  vobis , Rihi  Patres , nonnulla  praelibanda 
sunt  de  Ecclesia,  ubi  sermo  est  de  fide,  quae  fides 
non  potest  explicari,  si  nihil  de  Ecclesia  dicitur;  et 
cum  igitur  non  potuerit  satisfieri  exposito  rrai  Patris 
vote  in  hoc  puncto,  non  potest  nec  poterit  in  suppri- 
mendo  hoc  canone.  Quare  petimus,  ut  non  exqui- 
rantur  sulfragia,  quia  iam  assensum  praebuistis,  Rihi 
Patres,  ut  in  capite  ea  retineantur,  quae  de  Ecclesia 
dicta  sunt.  Igitur  non  opus  est  hoc  loco  exquirere 
super  hac  emendatione  suffragia. 

Iam  venimus  ad  praetermissam  illam  emendatio- 
nem  106““  quae  hue,  sicuti  dixi,  pertinet.  Illustrissi- 
mus  et  clarissimus  auctor  huius  emendationis  vult,  ut 
pro  „licite“  substituantur  voces:  veram  et  iustam  cau- 
sam  habere;  nempe  in  his  verbis  „si  quis  dixerit  . . . 
ita  ut  fideles  catholici  licite  possint  fidem,  quam  sub 
Ecclesiae  magisterio  iam  susceperunt  etc."  vult  ut  pro 
„ licite"  dicatur:  veram  et  iustam  causam  habere.  Quod 
ad  hanc  emendationem  pertinet,  censuit  Deputatio  huic 
satisfaciendum  esse  cum  hac  parva  modificatione,  ut  vox 
veram,  quam  proponit  illihus  auctor,  omittatur;  cum 
sensus  huius  vocis  in  voce  iustam  iam  contineatur. 


Placeat  igitur  vobis,  Rihi  Patres,  ut  pro  veram  et 
iustam  ponatur  simpliciter  iustam  causam  habere.  Et 
iam  satisfactum  est  intentioni  rrai  Patris. 

Venimus  ad  emendationem  118““  quae  ait:  Si 
quis  dixerit  fidem  etc.  Haec  partem  primam  canonis 
nostri  textus  supprimit,  scilicet  „ parem  esse  conditio- 
nem  fidelium  et  eorum  qui  ad  fidem  unice  etc."  Hanc 
primam  canonis  nostri  partem  supprimi  vult  auctor 
huius  emendationis ; sed  censuit  Deputatio  hanc  pri- 
mam partem  esse  _omnino  necessariam  ad  intelligen- 
dum  sensum  canonis  nostri,  ideoque  non  credidit  De- 
putatio satisfieri  posse  illifii  et  rmi  Patris  veto  in  hoc 
puncto. 

Progredimur  ad  emendationem  119““,  nimirum:  Si 
quis  dixerit,  fideles  catholicos  . . . anathema  sit.  Quod 
ad  hanc  emendationem  attinet,  haec  emendatio,  quan- 
quam  per  se  verissiraa,  continet  tamen  quaedam  aliena, 
quae  non  pertinent  ad'seopum  canonis  nostri;  et  hac 
ex  causa  videbatur  Deputationi  haec  emendatio  non 
admittenda. 

Denique  emendatio,  quae  nunc  demum  in  manibus 
nostris  impressa  versatur  (nam,  sicut  iam  dixi,  per 
errorem  prius  non  erat  impressa),  haec  emendatio  vult, 
ut  ad  maiorem  claritatem  ante  verba  „ parem  esse" 
ponantur  verba:  quoad  officium  circa  doctrinam  reve- 
latam. Sed  videtis,  Rmi  Patres,  quod  revera  haec 
verba  non  sunt  necessaria,  et  quidem  ex  hac  ratione, 
quia  sensus  canonis  nostri  non  potest  esse  dubius, 
cum  in  toto  capite  de  hac  ipsa  sola  materia  agatur, 
et  duriuscula  sit  oratio  si  diceretur:  Si  quis  dixerit 
quoad  officium  circa  doctrinam  etc.  Ut  igitur  duri- 
ties  evitetur,  censuit  Deputatio  haec  proposita  verba 
posse  omitti. 

Iam  venimus  ad  emendationem  120““.  Quod  per- 
tinet ad  hanc  emendationem,  illfnus  auctor  eiusdem 
vult,  ut  post  canonem  sextum  admonitio  quaedam  ad- 
iungatur  considerandi  motiva  credibilitatis ; sed  censuit 
Deputatio  hanc  admonitionem  hue  non  pertinere.  Ita- 
que  putavit  Deputatio,  hanc  emendationem  sive  hoc 
desiderium  non  esse  admittendum  hoc  loco. 

Postremo,  Rmi  Patres,  reliquae  sunt  duae  emen- 
dationes (multae  revera  fuerunt),  nempe  proponitur 
canon  novus  condendus.  Sed  Deputatio  censuit  non 
esse  ita  multiplicandos  canones;  censet  igitur  posse 
abstineri  a condendo  hoc  canone;  cum  error,  de  quo 
agitur,  iam  in  doctrina  satis  dare  exclusus  sit. 

Haec  igitur,  Rmi  Patres,  sunt,  quae  vobis  vestro- 
que  sapientissimo  iudicio'  nomine  Deputationis  sub- 
iicienda  sive  proponenda  habui.  Restat  mihi  ut  vobis 
omnibus  ob  eximiam  patientiam,  qua  me  audistis,  ex 
intimo  corde  gratias  agam. 

Peracta  relatione  in  canones  et  in  singulas  emendationes 
super  iisdem  propositas , deventum  est  ad  suffragia  more  solito, 
quorum  exitus  ex  duplici  experimento  habito  hie  fuit. 

Emendationem  nonagesimam  tertiam,  nonagesimam  quartam, 
nonagesimam  quintam,  nonagesimam  sextam,  nonagesimam  septi- 
mam,  nonagesimam  octavam  et  centesimam  fere  omnes  excluse- 
runt.  Centesimam  primam  fere  omnes  admiserunt,  et  per  hoc 


191 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


192 


satisfactum  erat  emendationi  nonagesimae  nonae , quae  idcirco  a 
proposita  non  fuit.  Centesimam  secundam  fere  omnes  excluserunt. 
Centesimam  tertiam  fere  omnes  admiserunt  iuxta  modum , ut 
scilicet  verba  inspiratiom  privata  veluti  additamentum  insereren- 
tur  textui,  et  diceretur:  sed  sola  interna  cuiusque  experientia  aut 
inspiratione  privata.  Centesima  quarta  et  centesima  quinta  si- 
mul  propositae  sunt  et  admissae  fere  ab  omnibus  dicendo  iuxta 
modum  a relatore  propositum:  Si  quis  dixerit,  revelationem  divi- 
nam  externis  signis  credibilem  fieri  non  posse,  ideoque  sola  interna 
cuiusque  experientia  aut  inspiratione  privata  homines  ad  fidem 
moveri  debere,  anathema  sit.  Centesima  sexta  hie  proposita  non 
fuit,  quia  non  ad  liunc,  sed  ad  sextum  canonem  videbatur  referri. 
Centesimam  septimam  et  centesimam  octavam  fere  omnes  reiece- 
runt.  Quoad  emendationes  centesimam  noham,  centesimam  deci- 
mam,  centesimam  decimam  primam,  centesimam  decimam  secun- 
dam, centesimam  decimam  tertiam,  centesimam  decimam  quartam, 
centesimam  decimam  quintam  et  centesimam  decimam  sextam 
propositus  est  a rmo  relatore  quiutus  canon  hac  ratione:  Si  quis 
dixerit,  assensum  fidei  christianae  non  esse  liberum,  sed  necessariis 
humanae  rationis  argumentis  produci,  aut  ad  solam  fidem  vivam, 
quae  per  charitatem  operatur,  gratiam  Dei  necessariam  esse,  ana- 
thema sit. 

At  huiusmodi  canon  a Deputatione  propositus  non  placuit 
Patribus ; siquidem  perlecto , a rfno''Subsecretario,  nemo  eidem 
assentiri  visus  est.  Quin  imo  plures  rini  Patres  ad  Praesides  ac- 
cesserunt  alias  omnino  formulas  proponentes  ac  suadentes.  Alii 
enim  dici  voluissent:  necessitantibus  humanae  rationis  argumentis; 
alii : humanae  rationis  argumentis  ad  assensum  cogentibus ; alii 
demum;  humanae  rationis  argumentis  necessario  produci.  Qua- 
propter  eniis  Praesidibus  quoad  huiusmodi  canonem  et  relativas 
emendationes  suffragia  suspendere  visum  est,  et  rmo  Episcopo 
Paderbornensi  mandarunt,  ut  Patres  hoc  sensu  alloqueretur  no- 
mine Deputationis , quod  ipse  ambonem  ascendens  hac  ratione 
praestitit. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Conradi  Martin  Episcopi  Paderhornensis. 

Eminentissimi  et  Reverendissimi  Patres 

Est  una  res,  quae  me  cogit  iterum  ambonem 
ascendere;  scilicet  eadem  propositio,  de  qua  loquuti  su- 
mus,  nempe  quam  vos  nunc  in  manibus  vestris  liabetis. 
Ilia  formula  concernit  res,  quas  vobis  proposuimus: 

Si  quis  dixerit,  assensum  fidei  christianae  non  esse 
liberum,  sed  necessariis  humanae  rationis  argumentis 
produci.  Nam  dubii  sumus  usque  ad  hoc  temporis 
momentum,  dubii  ut  ingenue  fatear  et  ancipites  sumus, 
num  sit  melius  et  opportunius  pro  hac  voce  necessa- 
riis alio  verbo  ex.  gr.  verbo  necessitantibus  siye  co- 
gentibus uti.  Necessitantibus  utique  hoc  esset  oppor- 
tunissimum,  equidem  credo.  Sed  permittatis,  Rini  ^ 
Patres,  ut  Deputatio  magis  deliberet  et  maturius  de- 
liberet  de  eligenda  quadam  voce  prorsus  accommodata ; 
et  benigne  suspendatis  hodie  votationem  super  hoc 
assensu  usque  ad  crastinum  diem. 

Post  haec  denuo  ascendit  ambonem  R.  D.  Subsecretarius,  ut 
alias  emendationes  Patrum  sufFragiis  proponeret.  Et  centesima 
decima  septima  proposita  non  fuit;  et  centesimam  sextam,  cuius 
hie  ratio  hahita  est,  fere  omnes  admiserunt  iuxta  modum  a rfno 
relatore  propositum , ut  nimirum  omitteretur  vox  veram  etc.  et 
diceretur:  iustam  causam  habere  etc.  Centesimam  decimam  octa- 
vam, centesimam  decimam  nonam,  et  aliam,  quae  in  addito  folio 
typis  impresso  proponitur,  nimirum;  „Si  quis  dixerit  quoad  offi- 
cium  circa  doctrinam  revelatam  parem  esse  conditionem  etc.“ 
sicuti  et  centesimam  vicesimam,  fere  omnes  excluserunt.  Cano- 
nes  autem  addendos , qui  proponebantur  sub  numeris  121°  et 
122°  , fere  omnes  excluserunt. 


RELATIO 

R.  P.  D.  Conradi  Martin  Episcopi  Paderhornensis. 

Hodie  adhuc  ferenda  sunt  suffragia  super  formula 
quinti  canonis  tertio  capiti  correspondente.  Perpensis 
omnibus  emendationibus , quae  a pluribus  rniis  Patri- 
bus fuerant  propositae,  Deputatio  pro  fide  censuerat, 
hanc  formulam  ad  removendas  omnes  difficultates  con- 
ficiendam  esse  hunc  in  modum,  sicut  legistis  in  folio, 
quod  hesterna  die  vobis  est  traditum:  Si  quis  dixerit, 
assensum  fidei  christianae  non  esse  liberum,  sed  neces- 
sariis rationis  humanae  argumentis  produci  etc.  Sed 
videbatur  haec  formula  non  omnibus  Patribus  placere; 
potissimum  offendebantur  hac  voce  necessariis,  nempe 
b argumentis  necessariis.  Itaque  Deputatio  pro  fide  he- 
sterno  suo  consessu  hanc  totam  rem  novo  examini 
subiecit,  simulque  examinavit  formulas  aliquas,  quae 
a nonnullis  Patribus  ipsi  erant  oblatae;  quarum  una 
est,  quae  proponit  ut  voci  necessariis  substitueretur 
vox  cogentibus  sive  argumentis  cogentibus,  sive  simpli- 
citer  cogentibus,  sive,  ut  alius  rinus  Pater  proposuit, 
cogentibus  ad  assensum.  Sed  quamquam  haec  vox 
cogentibus,  sive  cogentibus  ad  assensum  de  sensu  in- 
tento  nullum  dubium  relinquat;  tamen  nobis  haec  vox 
non  placuit,  et  potissimum  hanc  ob  causam,  quia  vox 
cogere,  coactio  indicat  vim,  quae  extrinsecus  alicui  in- 
feratur  (signa  approbationis) . Et  hoc  loco,  Rmi  Pa- 
tres, non  agitur  de  tali  vi  quae  extrinsecus  inferatur 
intellectui;  sed  agitur  de  vi  argumentorum , quae  est 
vis,  ut  ita  dicam,  intrinseca-,  est  necessitatio  (ut  hoc 
vocabulo  utar)  non  extrinseca,  sed  est  necessitatio  in- 
trinseca, ab  intus  veniens.  Fortasse  vox  necessitans, 
quam  alius  rmus  Pater  proposuit,  optima  esset  ad  ex- 
primendum  sensum  intentum,  dummodo  haec  vox  ne- 
cessitans melius  latina  esset;  sed  argumentis  necessi- 
tantihis  non  potest  bene  latine  dici.  Itaque  his  om- 
nibus iterum  iterumque  perpensis , censuit  hesterno 
suo  consessu  Deputatio  pro  fide,  formulam  posse  ad 
omnes  difficultates  removendas  ita  confici:  8i  quis  di- 
xerit, assensum  fidei  christianae  non  esse  liberum,  sed 
argumentis  rationis  humanae  necessario  produci,  ana- 
thema sit.  Haec  quidem  formula,  Rmi  Patres,  nil 
amplius  obscuri  habet,  verba  sunt  simplicissima ; et 
errorem  hoc  canone  feriendum  presse  et  distincte  ex- 
primunt.  Igitur  haec  formula,  haec  simplicissima  for- 
mula nobis  placuit,  et  nunc  nomine  Deputationis,  Rmi 
Patres,  vos  rogo  humiliter,  ut  dignemini  hanc  formu- 
lam acceptare.  Haec  sunt  quae  hodie  amplius  nomine 
Deputationis  vobis  et  vestro  sapientissimo  iudicio  pro- 
ponenda  habui.  Favete,  valete. 

Hie  cum  plures  Patres  non  bene  intellexissent  novum  canonem 
propositum  a Deputatione , rogarunt  reverendissimum  relatorem 
descendentem  ex  ambone,  ut  ilium  repeteret.  Unde  reverendissimus 
relator  iterum  ambonem  ascendens  ait: 

Rogatus  sum  a pluribus  rmis  Patribus,  ut  de  novo 
hanc  formulam  legam ; igitur  formula  haec  est : Si 
quis  dixerit  (prima  verba  manent  Intacta  sicut  in  textu). 


193 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  et  sufFragia  de  emendationibus  cap.  III.  Idem  cap.  III.  denuo  revisum. 


194 


assensuni  fidei  christianae  non  esse  liberum,  (nunc  se-  ^ 
quitur  modificatio)  sed  argumentis  rationis  Jmmanae 
necessario  product,  anathema  sit  Igitur  pro  necessariis, 
quae  vox  relata  erat  ad  argumenta,  nunc  dictum  est 
necessario  produci,  necessitas  refertur  ad  actum,  quod 
idem  est,  ita:  sed  argumentis  rationis  humanae  neces- 
sario produci.  Est  igitur  oppositio  contra  priorem 
phrasim,  assensum  fidei  non  esse  liberum:  actus  fidei 
est  liber.  Igitur:  Si  quis  dixerit,  assensum  fidei  chri- 
stianae non  esse  liberum,  sed  argumentis  rationis  hu- 
manae necessario  produci,  anathema  sit. 

Post  hanc  relationem  rmi  Episcopi  Paderbornensis , de  dicto 
canone  suffragia  exquisita  sunt ; et  more  solito  experimento  facto, 
cum  consensus  pene  unanimis  Patrum  constitisset , efnus  primus 
Praeses  dixit : 

„Declaramus  itaque,  canonem  quintum  tertii  ca- 
pitis , qualis  nunc  propositus  fuit , a Congregatione 
generali  fuisse  admissum." 


CAPUT  III. 

CONSTITUTIONIS  DOGMATICAE  DE  FIDE 
CATHOLICA 

[a  Deputatione  pro  rebus  ad  fidem  pertinentibus  secundum  suffragia 
de  emendationibus  lata  denuo  revisum  et  suffragio  Congregationis 
generalis  probatum]. 

CAPUT  III.  De  Fide. 

Quum  homo  a Deo  tanquam  Creatore  et  Domino  c 
suo  totus  dependent,  et  ratio  creata  increatae  veritati 
penitus  subiecta  sit,  plenum  revelanti  Deo  intellectus 
et  voluntatis  obsequium  fide  praestare  tenemur.  Hanc 
vero  fidem,  quae  humanae  salutis  initium  est,  Ecclesia 
catholica  profitetur,  virtutem  esse  supernaturalem,  qua, 
Dei  aspirante  et  adiuvante  gratia,  ab  eo  revelata  vera 
esse  credimus,  non  propter  intrinsecam  rerum  verita- 
tem  naturali  rationis  lumine  perspectam , sed  propter 
auctoritatem  Dei  revelantis,  qui  nec  falli  nec  fallere 
potest.  Est  enim  fides,  testante  Apostolo,  sperandarum 
substantia  reriim,  argumentum  non  apparentium  h 
Ut  nihilominus  fidei  nostrae  obsequium  rationi 
consentaneum  esset,  voluit  Deus  cum  internis  Spiritus 
Sancti  auxiliis  externa  iungi  revelationis  suae  argu-  j 
menta,  facta  scilicet  divina,  atque  imprimis  miracula 
et  prophetias,  quae  cum  Dei  omnipotentiam  et  infini- 
tam  scientiam  luculenter  commonstrent,  divinae  reve- 
lationis signa  sunt  certissima  et  omnium  intelligentiae 
accommodata.  Quare  turn  Moyses  et  Prophetae,  turn 
ipse  maxime  Christus  Dominus  multa  et  manifestissima 
miracula  et  prophetias  ediderunt;  et  de  Apostolis  scrip- 
turn  legimus:  Illi  autem  profecti  praedicaverunt  ubi- 
que,  Domino  cooperante,  et  sermonem  confirmante, 
sequentibus  signis  Et  rursum : Habemus  firmiorem 
propheticum  sermonem , cui  bene  facitis  attendentes 
quasi  lucernae  lucenti  in  caliginoso  loco 


Licet  autem  fidei  assensus  nequaquam  sit  motus 
animi  caecus:  nemo  tamen  evangelicae  praedicationi 
consentire  potest,  sicut  oportet  ad  salutem  consequen- 
dam , absque  illuminatione  et  inspiratione  Spiritus 
Sancti,  qui  dat  omnibus  suavitatem  in  assentiendo  et 
credendo  veritati  h Quare  fides  ipsa  in  se,  etiamsi  per 
charitatem  non  operetur,  donum  Dei  est,  et  actus  eius 
est  opus  ad  salutem  pertinens , quo  homo  liberam 
praestat  ipsi  Deo  obedientiam,  gratiae  eius,  cui  resi- 
stere  posset,  consentiendo  et  cooperando. 

Porro  fide  divina  et  catholica  ea  omnia  credenda 
sunt,  quae  in  verbo  Dei  scripto  vel  tradito  continentur, 
et  ab  Ecclesia  sive  solemni  iudicio  sive  ordinario  et 
universali  magisterio  tamquam  divinitus  revelata  cre- 
denda proponuntur. 

Quoniam  vero  sine  fide  impossibile  est  placere  Deo, 
et  ad  filiorum  eius  consortium  pervenire;  ideo  nemini 
unquam  sine  ilia  contigit  iustificatio,  nec  ullus,  nisi 
in  ea  perseveraverit  usque  ad  finem,  vitam  aeternam 
assequetur.  Ut  autem  officio  veram  fidem  amplectendi, 
in  eaque  constanter  perseverandi  satisfacere  possemus, 
Deus  per  Filium  suum  unigenitum  Ecclesiam  instituit, 
suaeque  institutionis  manifests  notis  instruxit,  ut  ea 
tamquam  custos  et  magistra  verbi  revelati  ab  omnibus 
posset  agnosci.  Ad  solam  enim  catholicam  Ecclesiam 
ea  pertinent  omnia,  quae  ad  evidentem  fidei  chri- 
stianae credibilitatem  tarn  multa  et  tarn  mira  divinitus 
sunt  disposita.  Quin  etiam  Ecclesia  per  se  ipsa,  per 
suam  nempe  turn  mirabilem  propagationem,  turn  sanc- 
titatem  eximiam  et  in  omnibus  bonis  inexhaustam 
foecunditatem , turn  catholicam  unitatem,  invictamque 
stabilitatem,  magnum  quoddam  et  perpetuum  est  mo- 
tivum  credibilitatis  et  divinae  suae  legationis  testimo- 
nium irrefragabile. 

Quo  fit,  ut  ipsa  veluti  signum  levatum  in  natio- 
nes  et  ad  se  invitet,  qui  nondum  crediderunt,  et 
filios  suos  certiores  faciat,  firmissimo  niti  fundamento 
fidem,  quam  profitentur.  Cui  quidem  testimonio  effi- 
cax  subsidium  accedit  ex  superna  virtute.  Etenini 
benignissimus  Dominus  et  errantes  gratia  sua  excitat 
atque  adiuvat,  ut  ad  agnitionem  veritatis  venire  pos- 
sint;  et  eos,  quos  de  tenebris  transtulit  in  admirabile 
lumen  suum , in  hoc  eodem  lumine  ut  perseverent, 
gratia  sua  confirmat,  non  deserens,  nisi  deseratur. 
Quocirca  minime  par  est  conditio  eorum,  qui  per  coe- 
leste  fidei  donum  catholicae  veritati  adhaeserunt,  ac 
eorum,  qui  ducti  opinionibus  humanis,  falsam  religio- 
nem  sectantur;  illi  enim,  qui  fidem  sub  Ecclesiae  ma- 
gisterio susceperunt,  nullam  unquam  habere  possunt 
iustam  causam  mutandi,  aut  in  dubium  fidem  eamdem 
revocandi.  Quae  cum  ita  sint,  gratias  agentes  Deo 
Patri,  qui  dignos  nos  fecit  in  partem  sortis  sanctorum 
in  lumine , tantam  ne  negligamus  salutem , sed  aspi- 
cientes  in  auctorem  fidei  et  consummatorem  lesum, 
teneamus  spei  nostrae  indeclinabilem  confessionem. 


1 Syn.  Araus.  II.  can.  7.  * Is.  11,  12. 


Coll.  Lac.  Vn. 


t Marc.  16,  20. 


13 


195 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!. 


196 


III.  De  Fide.  a 

1.  Si  quis  dixerit,  rationem  humanam  ita  inde- 
pendentem  esse,  iit  fides  ei  a Deo  imperari  non  pos- 
sit;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  fidem  divinam  a naturali  de 
Deo  et  rebus  moralibus  scientia  non  distingui,  ac 
propterea  ad  fidem  divinam  non  requiri,  ut  revelata 
veritas  propter  auctoritatem  Dei  revelantis  credatur; 
anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  revelationem  divinam  externis 
signis  credibilem  fieri  non  posse,  ideoque  sola  interna 
cuiusque  experientia  aut  inspiratione  privata  homines 
ad  fidem  raoveri  debere;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  miracula  nulla  fieri  posse,  pro- 
indeque omnes  eiusmodi  narrationes,  etiam  in  sacra  b 
Scriptura  contentas,  inter  fabulas  vel  mythos  ablegan- 
das  esse;  aut  miracula  certo  cognosci  nunquam  posse, 
nec  iis  divinam  religionis  christianae  originem  rite 
probari;  anathema  sit. 

Canon  quintus  seorsim  typis  imprimetur.  [Infra 
p.  214.] 

6.  Si  quis  dixerit,  parem  esse  conditionem  fide- 
lium  atque  eorum,  qui  ad  fidem  unice  veram  nondum 
pervenerunt , ita  ut  fideles  catholici  iustam  causam 
habere  possint,  fidem,  quam  sub  Ecclesiae  magisterio 
iam  susceperunt,  assensu  suspense  in  dubium  vocandi, 
donee  demonstrationem  scientificam  credibilitatis  et  ve- 
ritatis  fidei  suae  absolverint;  anathema  sit. 


EMENDATIONES  SCHEMATIS 
DE  FIDE  CATHOLICA 

a Reverendissimis  Patribus  propositae. 

EMENDATIONES  QUARTI  CAPITIS. 

1.  Cap.  IV.  reformetur  ita : 

Omnipotens  et  sapientissimus  Creator  hominis  Deus , in  eo 
verissimum  se  ostendit  atque  unicum  auctorem  luminis  naturalis 
rationis,  et  luminis  supernaturalis  Fidei  divinae,  quod  ipse  mirabili 
ac  ineffabili  consortia  utrumque  lumen  divinitus  coniungit  in  actu 
assentiendi  motive  formali  Fidei,  in  quod  ipsa  Fides  resolvitur,  et 
per  quod  credimus  omnes  et  singulos  articulos  Fidei.  Credimus 
enim  omnes  et  singulos  Fidei  revelatae  articulos  immediate  ac  d 
unice  propter  veracitatem  Dei  revelantis.  Quoniam  vero  veraci- 
tatem  Dei  revelantis  nec  credimus  propter  aliud  motivum , nec 
propter  evidentiam  luminis  naturalis  rationis,  sed  tantum  propter 
se,  et  secundum  se;  necesse  omnino  est,  ut  in  hoc  actu  funda- 
mentali , quo  totum  aedificium  fidei  innititur , turn  ratio  ordinis 
cognoscendi  per  lumen  naturale,  turn  ratio  ordinis  credendi  per 
lumen  supernaturale,  coalescatxutraque  in  ununi  mirabili  ac  super- 
naturali  unione,  ad  aliquam  supernaturalem  similitudinem  illius, 
vere  admirabilis  ac  exemplaris  et  divinae  unionis,  qua  in  Christo 
per  hypostaticam  assumptionem , omnes  et  singulae  operationes 
naturales  verae  eiusdem  humanae  naturae  producuntur,  suntque 
unitae  personaliter  cum  Verbo  divino.  Unde  sunt  revera  operatio- 
nes turn  ordinis  physici  naturalis , turn  ordinis  hypostatici , vere 
ac  proprie  divini  ac  theandrici. 

Hac  autem  ineffabili  unione  rationis  cum  fide  in  actu  funda- 
mentali  totius  Fidei,  quo  assentimur  motivo  formali  revelationis 
divinae  firmissima  certitudine,  illud  credentes  non  propter  aliud 
quodvis  motivum , sed  unice  propter  se  et  secundum  se , homo 


evehitur  ad  caelestem  ac  supernaturalem  dignitatem,  ac  efficitur 
initium  novae  veluti  creaturae  in  Christo  lesu,  quod  per  carita- 
tem  perficitur  in  imaginem  gratissimam  Deo  Patri,  eamque  vere 
conformem  imagini  Filii  eius  Unigeniti,  in  quo  ipse  sibi  compla- 
cuit.  Hac  de  causa  B.  Paulus  Apostolus  aiebat , Christum  per 
fidem  inhabitare  in  cordibus  nostris.  Quam  ob  rem,  sicut  primus 
effectus  Dei  Creatoris  luminis  naturalis  in  homine  est  facere  non 
quidem  demonstrabilia,  sed  credibilia  per  evidentiam,  prima  prin- 
cipia  rationis,  quibus  deinde  mens  valeat  alias  veritates  naturalis 
ordinis  demonstrare;  ita  etiam  primus  ac  immediatus  effectus  ve- 
racitatis  Dei  revelantis  est  facere  auctoritatem  primae  veritatis  in- 
fallibiliter  credibilem,  qua  deinde  credamus  singulos  revelationis  ar- 
ticulos, non  obstante  obscuritate  turn  formalis,  turn  materialis  obiecti 
Fidei.  Haec  est  mirabilis  sapientiae  ac  bonitatis  divinae  operatio, 
cui  testimonium  perhibuerunt  ab  initio  mundi  usque  modo  omnes 
iusti;  et  cui  adversati  fuerunt  omnes  huius  saeculi  sapientes  se- 
cundum carnem  ex  voluntaria  duritie  cordis  intumescentis  su- 
perb ia.  „Oh  altitude  divitiarum  sapientiae  ac  scientiae  Dei ! quam 
„incomprehensibilia  sunt  indicia  eius,  et  investigabiles  viae  eius! 
„Quis  enim  cognovit  sensum  Domini?  aut  quis  consiliarius  eius 
„fuit?‘‘  (Rom.  11,  33  et  34.) 

Magnus  etiam  Dominus  noster  et  admirabilis  nimis  in  boni- 
tate  ac  sapientia,  qua  invisibilem  veritatem  et  auctoritatem  reve- 
lationis connexam  et  manifestatam  et  attestatam  voluit  cum  visi- 
bili  ordine,  atque  stupendis  operibus  factis  in  creaturis,  ut  omnes 
intelligerent , unum  atque  eumdem  esse  Auctorem  naturae  et  re- 
velationis, naturalis  luminis  rationis  humanae,  ac  supernaturalis 
luminis  Fidei:  ac  proinde  homines  essent  simul  discipuli  naturae 
per  scientiam  rationis,  et  discipuli  primae  Veritatis  revelantis  per 
obedientiam  gratiae  auditus  Fidei.  Quo  sane  mirabili  ordine 
utriusque  divini  magisterii  naturalis  ac  supernaturalis,  Paulus  Apo- 
stolus arguebat  culpabilem  incredulitatem  eorum , qui  veritatem 
Dei  in  iniustitia  detinent:  Quia  quod  notum  est  Dei,  manifestum 
est  in  illis.  Deus  enim  illis  manifestavit.  Invisibilia  enim  ipsius 
per  ea,  quae  facta  sunt,  intellecta,  conspiciuntur,  sempiterna  quoque 
eius  virtus  et  divinitas;  it  aut  sint  inexcusabiles  (Rom.  1,  19 — 20). 

Contempto  namque  magisterio  supernaturali  Fidei,  obcaeca- 
tur  homo  superbia  cordis;  neque  intelligit  magisterium  naturae, 
per  eius  altissimas  causas , et  vocans  se  sapientem  fit  stultus. 
„Legantur  Homiliae  S.  loan.  Chrysost.  in  Cap.  I.  et  II.  Epistolae 
„B.  Pauli  [ad  Rom.] , et  comparentur  inter  se , et  cum  Homi- 
„lia  XXII.  in  Epist.  ad  Hebraeos.‘‘ 

Quamobrem , etsi  fides  sit  supra  rationem , etc.  ut  in  Sche- 
mate,  pag.  16.  lin.  18.  [supra  p.  75.  1.  4.] 

Deinde  sequatur  paragraphus  4.  pag.  17.  lin.  31.  [p.  75.  1.  26.] 
„Neque  solum  Fides  et  ratio  etc.“  et  coniungatur  cum  para- 
grapho  2.  pag.  16.  lin.  6.  [p.  74.  1.  ab  inf.  13.]  „Ac  ratio  qui- 
dem, fide  illustrata“  etc.  Et  concludatur  caput  paragrapho  ultima, 
pag.  18.  lin.  22.  [p.  75.  1.  ab  inf.  14.]  „Hinc  sacrorum  quoque“  etc. 

2.  L.  8.  [p.  74.  1.  26.]  melius  corrigendum:  Res  a nobis 
cognoscuntur. 

3.  Lin.  8.  [ibid.]  In  1.  phrasi,  ad  pleniorem  doctrinae  ex- 
positioneni,  post  verba  obiecto  autem,  sic  dicendum  videtur:  Quia 
praeter  ea,  ad  quae  naturalis  ratio  pertingere  potest,  et  quae  per 
divinam  revelationem  nobis  plenius  manifestata  sunt.  Sic  enim 
apertius  declarator , quo  sensu  huiusmodi  veritates  sint  obiec- 
tum  fidei. 

4.  Lin.  14.  [p.  74.  1.  30.]  Supprimatur  testimonium,  „Deum- 
nemo  vidit  umquam:  Unigenitus  Filius , qui  est  in  sinu  Patris, 
ipse  enarravit.^’ 

§ 2. 

5.  Lin.  11.  [1.  ab  inf.  7.]  Vice  verbi  apponatur 

percipienda,  ut  omnis  allusio  ad  intuitismi  systema  removeatur. 

6.  Lin.  22.  [1.  ab  inf.  3.]  Omittenda  putantur  verba:  et  qua- 
dam  quasi  caligine  obvohda ; nam  caetera  verba  superius  adducta, 
fidei  veto  contecta , satis  exprimunt , ut  videtur , et  insuper  voca- 
bulum  velum  melius  relate  ad  mysteria  valet  quam  caligo. 

7.  Lin.  22.  [ibid.]  In  phrasi,  quae  incipit:  Divina  enim  my- 
steria , voci  caligine  substituenda  proponitur  vox  nube  vel  ob- 
scuritate, utpote  temperatior  et  rectior.  Et  deleatur  vox  quadam. 

8.  Post  verba  „fide  suscepta“,  omittenda  verba,  fidei  velo 
contecta.  Quia  fides  non  videtur  esse  velum , sed  potius  lumen 
supernaturale , quod  additum  lumini  naturali  ea , quae  impervia 


197  Acta  ante  Sess.  III.  Cap.  III.  const,  de  fide  cath.  denuo  revisum.  Emendationes  cap.  IV.  a Patribus  propositae.  198 


sunt  humanae  rationi,  nobis  ostendit.  Ea  autem,  quae  sic  a fide  a 
nobis  revelantur , remanent  quadam  caligine  obvoluta , propterea 
dicatur  post  verbum  „suscepta‘‘ : quadam  tamen  veluti  sua  caligine 
obvohita  maneant,  quamdiu  . . . 

§ 3. 

9.  Pag.  17.  [p.  75.]  a lin.  3.  [1.  9.]  post  ea  verba  „nec 
verum  vero  contradicere“,  statim  adiiciatur:  „Attamen  scientia 
intra  suos  fines  sese  continent;  nam  iuxta  Angelicum  virtute  pri- 
morum  principiorum  intellectus  determinatur  ad  assentiendum  ve- 
ritati , et  ista  est  dispositio  scientis ; ex  persuasione  auctoritatis 
intellectus  determinatur  per  voluntatem,  et  ista  est  dispositio  cre- 
dentis.  Fides  non  destruit  rationem,  sed  excedit  earn  et  perficit, 
non  quod  nullus  actus  rationis  sit  in  fide,  sed  quia  ratio  non 
potest  perducere  ad  videndum  ea,  quae  sunt  fidei.  Sphaeram 
itaque , suae  naturae  proportionatam , non  transiliat  scientia , et 
rationabile  obsequium  praestet  fidei , quae  multum  per  omnem 
modum  naturam  transscendit.“  Quamobrem  inanis  etc. 

10.  Pag.  17.  lin.  4.  [ibid.]  Vox  pugnantia  habet  in  se  ali-  b 
quid  asperitatis  quoad  dictionem ; nec  satis  latine  sonant  cae- 
terae  voces:  non  pofest  nisi  inde  nasci.  Satius  diceretur:  „quam- 
obrem  huiusmodi  contradictionis  species,  quia  reapse  nullimode 
contradictio  dari  potest,  inde  oritur,  quod  vel  fidei  dogmata  ad 
mentem  Ecclesiae  intellecta  et  exposita  non  fuerint“  etc. 

11.  Pag.  17.  lin.  4.  [ibid.]  Dicatur  pugnae  (aut  saltern  re- 
piignantiae)  loco  verbi  pugnantiae-,  ita  pbilolog]^  exposcit. 

12.  Lin.  8.  [1.  12.]  post  ea  verba  „Quamobrem  etc.  exposita 
non  fuerint“,  hoc  aliud  addendum  incisum,  „vel  comprehendere 
ratione  naturali  voluerint,  quod  comprehensionem  rationis  excedit, 
vel  opinionum  etc.‘‘ 

13.  Ubi  habetur  „Opinionum  commenta“  dicatur  „opinionum 
falsa  commenta‘\  ne  omnes  opiniones,  qualescumque  sint,  videan- 
tur  damnari. 

14.  Pag.  17.  lin.  9.  [p.  75.  1.  13.]  addantur  sequentia  verba, 
aut  similia,  „vel  ratiocinationes  rite  non  instituantur‘‘. 

15.  Lin.  9.  [ibid.]  „Rationis  effatis“  substituendum,  pro  veri-  ^ 
tatibus  rationalibus  habeantur. 

16.  Lin.  13.  [1.  15.]  Phrasis  Integra,  quae  incipit:  Porro 
Ecclesia,  ad  Caput  de  Magisterio  Ecclesiae  transferenda  est. 

17.  3 et  4 §§  p.  17.  [p.  75.]  post  lineam  13.  [1.  15.]  loco 
„Porro  . . . omnino“  ; 

Equidem  libenter  agnoscit  Ecclesia,  inter  humanas  scientias 
plures  esse,  quae  nil  cum  deposito  fidei  concredito  commune  lia- 
beant,  ideoque  eas  plane  a revelatione  supernaturali  independenter 
tractari  posse ; imo  veris  scientiis  ius  esse  suis  principiis,  suis  me- 
thodis,  ac  suis  conclusionibus  uti,  ipsisque  liberum  nihil  in  se  ad- 
mittendi,  quod  non  fuerit  ab  ipsis  suis  conditionibus  acquisitum, 
aut  quod  fuerit  ipsis  alienum.  Nec  ullo  modo  pertimescendum 
sibi  est  a liberis  investigationibus  et  variis  scientiarum  inventis, 
si  stent  legibus  suis  et  fines  proprios  non  transgrediantur.  Verum 
cum  sint  scientiae  humanae , quae  in  pluribus  et  potioribus  non 
solum  affines  sunt  obiecto  proprio  Fidei  catholicae , sed  etiam 
idem  obiectum  habent,  in  iisque  tractandis  non  raro  accidat,  pri- 
vates homines  in  opiniones  abire , quae  fidei  doctrinac  contrariae 
esse  certo  cognoscuntur,  omnes  fideles  eas  pro  erroribus,  qui  fal-  d 
lacem  veritatis  speciem  prae  se  ferant,  habere  tenentur  omnino. 
Ecclesia  enim , quae  una  cum  apostolico  munere  docendi  manda- 
tum  accepit  custodiendi  depositum  fidei,  ius  etiam  et  officium  di- 
vinitus  habet,  oppositiones , quocumque  nomine  insigniantur,  pro- 
scribendi , ne  quis  -decipiatur  per  philosophiam  et  inanem  falla- 
ciani^  (Col.  2,  8). 

18.  Lin.  21.  [1.  20. 1 Melius  dicendum.  Quae  tamquam  fidei 
doctrinae  contraria  ab  Ecclesia  reprobata  fuerit. 

19.  Pag.  17.  lin.  27.  [p.  75.  1.  23.]  potius  quam , sed  imo, 
scribendum,  quin  imo  etc. 

§ 4. 

20.  Lin.  1.  [p.  75.  1.  26.]  dicendum:  „Tantum  abest,  quod 
fides  et  recta  ratio  inter  se  dissidere  unquam  possint,  quod  potius 
opem  sibi  mutuam  ferimt.“ 

21.  Lin.  2.  [1.  27. 1 In  initio  loco  istius  verbuli:  sed,  dica- 
tur „qHin  etiand‘ ; quae  verba  videntur  sensui  phrasis  niagis  apta. 


22.  Pag.  18.  lin.  1.  [p.  75.  1.  28.]  loco  „demonstret“  dicen- 
dum „probet“  vel  aliud  simile. 

23.  Lin.  6.  [1.  31.]  loco,  instruat,  die.  „ditet  et  exornet“. 

24.  Pag.  18.  lin.  6.  [ibid.]  Periodus,  quae  incipit  „Quapropter“ 
usque  ad  verbum  promoveat,  sic  reformetur  „Qiiapropter  Ecclesia, 
quin  humanarum  artium,  et  disciplinarum  culturae  obsistat,  earn 
potius  multis  modis  iuvat,  atque  prom.ovet“ . Sensus  ita  clarior  erit. 

25.  Pag.  18.  lin.  10.  [p.  75.  1.  33.]  In  phrasi , Quapropter 
tantum  abest,  ad  styli  claritatem  dicatur,  ut  earn  e contra  multis 
modis  iuvet  atque  promoveat. 

26.  Pag.  18.  lin.  11.  [p.  75.  1.  34.]  His  verbis:  „Nec  ipsa  ve- 
tat  . . .“  substituatur : „Dum  enim  consentit,  et  etiam  omnino  vult, 
ut  humanae  disciplinae  in  suo  quaeque  ambitu  propriis  utantur 
principiis,  uberesque,  Deo  propitio,  fructus  faciant,  divinae  tamen 
doctrinae  custos  cavet,  ne  ei  repugnando  . . . perturbent  . . .“ 

27.  Pag.  18.  lin.  11.  [ibid.]  „Nec  ipsa  vetat‘‘  etc.  modificen- 
tur  ita:  „Nec  ipsa  (Ecclesia)  vetat,  ne  hae  disciplinae  in  suo 
„ quaeque  ambitu  propriis  utantur  principiis,  sed  hoc  tantum  ca- 
„vet,  ne  erroribus  infectae  repugnent  caelesti  doctrinae,  ea,  quae 
„ fidei  sunt,  sibi  subiicere  praesumant,  atque  tales  sint,  ut  animos 
„ab  obsequio  divinae  revelationi  praestando  impediant  aut  re- 
^tardent." 

28.  Lin.  11.  [ibid.]  loco  „vetat‘‘  dicatur  „impedit“. 

29.  Pag.  18.  lin.  11.  [ibid.]  In  phrasi  subsequenti  male  so- 
nant auribus  verba,  ne  hae  disciplinae;  et  dici  posset,  ne  huius- 
modi disciplinae.  Sed  haec  adnotatio  minimi  est  momenti. 

§ 5. 

30.  Lin.  4.  [1.  3.]  in  penultima  phrasi , Hinc  sacrorum, 
supprimenda  videntur  vei’ba  „sive  communi  suo  Magisterio , sive 
solemni  definitione^ . 

31.  Ubi  dicitur  „communi  suo  magisterio^  dicatur  potius  „or- 
dinario  suo  magisterio^ . Ita  ambiguae  interpretationes  praeclu- 
duntur. 

C ANONES. 

Can.  1.  2. 

32.  Loco  1 ponantur : Can.  I.  Si  quis  dixerit , Deum  non 
esse  unicum  et  verum  Auctorem  hominis  rationis,  et  luminis  Fidei 
revelatae ; atque  utrumque  mirabili  sapientia  et  bonitate  non  con- 
sociasse  in  actu  Fidei,  quo  homo  assentitur  auctoritati  Dei  reve- 
lantis , non  propter  aliud  motivum , quam  unice  propter  se ; et 
propter  quam  ipse  deinde  firmiter  credit  reliquos  articulos  Fidei; 
anathema  sit. 

Can.  II.  Si  quis  dixerit , Deum  non  disposuisse  admirabili 
sua  sapientia , ordinem  Fidei  invisibilem  et  obscurum  attestari, 
Confirmari  ac  illustrari  per  ordinem  visibilem  in  creaturis;  unde 
fieret  homo  verus  discipulus  naturae,  ac  fidelis  discipulus  gratiae ; 
anathema  sit. 

Reliqui  Canones  facile  possunt  emendari  ex  dictis  in  animad- 
versionibus. 

Can.  1. 

33.  Loco  „universa  fidei  dogmata“  substituatur  „Universa 
religionis  dogmata“. 

Can.  1. 

34.  Si  quis  dixerit,  in  revelatione  divina  nulla  vera  et  pro- 
prie  dicta  mysteria  contineri , sed  universa  fidei  dogmata  per  ra- 
tionem rite  excultam  posse  inveniri  et  e naturalibus  principiis 
deduci,  aut  posse  eorumdem  dogmatum,  fide  praelucente,  intrin- 
secam  evidentiam  penetrari;  anathema  sit. 

Can.  2. 

35.  Supprimatur  Canon  secundus,  cum  ipsius  mens  satis  et 
luculenter  in  expositione  sit  affirmata;  vel  aliter  exprimatur. 

Can.  2. 

36.  Vel:  „Si  quis  dixerit,  omnes  scientias  rationales  et  natu- 
rales  (vel  disciplinas  humanas),  eas,  quae  idem  obiectum  cum  fide 
habent,  tractandas  esse,  nulla  prorsus  revelationis  supernaturalis 
habita  ratione,  aut  harum  disciplinarum  false  habitas  conclusiones, 
etiamsi  . . .“ 


13* 


199 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


200 


vel;  „Si  quis  dixerit , fidem  et  scientiam  inter  se  conciliari  a 
non  posse,  vel  illud,  quod  philosophice  verum  est,  interdum  esse 
theologice  falsum,  aut  vice  versa,  vel  per  quamcumque  scientiam 
posse  unquam  demonstrari , vel  ex  ea  legitime  deduci  aliquid 
verae  fidei  contrarium ; anathema  sit. 

37.  Can.  2.  Ne  magis  dicat,  quam  veritas  sinat.  Canon  in 
primo  membro  sic  reformandus  vidctur:  „Si  quis  dixerit,  singulas 
hiimanas  disciplinas  tractari  posse  nulla  prorsus“  etc.  etc. 

38.  Can.  2.  lin.  1.  Ante  verbum  disciplinas  addatur  „omnes“. 

39.  Si  quis  dixerit  disciplinas  humanas,  quae  supernaturalis 
principii  quoquo  modo  rationes  attingunt,  tractandas  esse  etc. 

40.  In  2.  post  verba , revelationis  supernaturalis , addantur, 
ad  pleniorem  sensum,  verba,  quae  ad  eas  spectet. 

41.  Can.  2.  aut  conclusiones,  quae  ab  earum  cultoribus  dedu- 
cuntur,  etiamsi  doctrinae  catholicae  etc. 

42.  Can.  2.  Melius  declaretur  a sapientissimis  Deputationis 
Patribus. 

Can.  3.  b 

43  a.  Canon  3.  supprimendus  videtur,  siquidem  doctrina  eo 
declarata  satis  exprimitur  in  paragrapho  Canones  subsequente. 

43  b.  Canon  3.  videtur  posse  omitti  ex  toto , uti  legitima 
consequentia  ex  praecedenti , cum  loquatur  de  fide  et  moribus. 

In  canone  enim  praecedenti  proscribuntur  omnium  disciplinarum 
conclusiones,  quae  doctrinae  catholicae  repugnant,  et  anathemate 
percutitur,  qui  eas  proscribi  non  posse  affirmat ; sed  si  proscriptae, 
omnino  doceri  nequeunt. 

Si  vero  canon  admittatur,  tunc  proponitur,  ut  quaedam  ad- 
dantur verba : ex.  gr.  quoad  fidem  et  mores , et  canon  sic  enun- 
cietur  ; 

Si  quis  dixerit  licitum  esse  quoad  fidem  et  mores  tenere  vel 
tradere  opiniones  ab  Ecclesia  damnatas  . . . etc.  Nam  omnibus 
apertum  est,  quod  aliquando  damnatae  fuerunt  opiniones,  quae 
postea  locum  amplissimum  obtinuerunt  in  scholis,  quandoque  sanc- 
tionem  ipsam  facti  sortitae  sunt.  Satis  est  in  memoriam  revocare, 
quod  de  motu  terrae,  atque  de  antipodis  contigit. 

Verum  quidem  est,  quod  canon  ait:  opiniones  ab  Ecclesia  c 
damnatas.  Sed  hac  de  re  insurgere  possunt  quaestiones  quam 
plurimae  circa  vocabulum  opiniones,  circa  prohibitionem , exempli 
gratia,  propositionum  Galilei  factam. 

Additis  autem  verbis  „quoad  fidem.  et  mores“ , omnis  ambi- 
guitas,  nec  non  quaestionum  occasio  de  medio  auferri  videtur. 

44.  Can.  3.  mutandus:  Si  quis  dixerit,  propositiones  sub  ali- 
qua  nota  damnatas  licitum  esse  tenere  vel  defendere , tamquam 
notis  illis  configi  non  mereantur;  anathema  sit. 

45.  Si  quis  dixerit,  obedientiam  Fidei,  quam  homo  tenetur 
ad  aeternam  salutem  praestare  auctoritati  Catholicae  Ecclesiae  in 
rebus  fidei  et  morum,  obscurare  luTnen  humanae  rationis,  eamque 
reddere  mancipium  minus  aptum  ad  culturam  disciplinarum  natu- 
ralium;  anathema  sit. 

46.  Si  quis  dixerit,  posse  defendi  ut  veras  propositiones  dam- 
natas ab  Ecclesia  Catholica  ut  falsas  et  erroneas , dummodo  non 
fuerint  damnatae  tamquam  haereticae;  anathema  sit. 

Can.  4.  ^ 

47.  Si  quis  dixerit,  verum  disciplinarum  naturalium  progres- 
sum  posse  aliquando  falsam  ostendere  veritatem  ullam  revelationis 
divinae , aut  demonstrare , Magisterium  Ecclesiae  in  definiendo 
quolibet  articulo  Fidei  errasse;  anathema  sit. 

48.  Omittatur  conclusio : Itaque  supremi  pastoralis  nostri 
officii  debitum  exsequentes  etc.  usque  ad  finem  capitis,  nempe 
ad  verba , „proscriptae  et  prohibitae  sunt"",  licet  sint  verba  gra- 
vissimo  profusa  alfectu ; nam  sequeretur,  ut  omnibus  Concilii  par- 
tibus  post  hanc,  aut  par,  aut  similis  conclusio  optaretur. 

49.  In  fin.  Omnes  officii  monemus , in  haec  substituantur 
„noverint  omnes,  partes  sui  muneris  esse  etc.“ 

50.  Pag.  25.  [p.  78.  1.  1.]  lin.  ult.  In  hac  vero  paragrapho,  ut 
sensus  sit  plenior,  et  tollatur  omnis  ambiguitas,  sic  concludendum 
videtur:  servandi  Conciliorurn  Oecumenicorum  Decreta,  et  Aposto- 
licas  Constiiutiones , quibus  pravae  istiusmodi  opiniones  damnatae 
sunt,  vel  in  posterum  damnabuntur. 


In  capite  quarto  schematis  de  fide  catholica  paragraphus, 
quae  incipit  Neque  solum  (pag.  17.  [p.  75.]),  sic  reformata 
proponitur : 

Neque  solum  fides  et  ratio  inter  se  dissidere  nunquam  pos- 
sunt, sed  opem  quoque  sibi  mutuam  ferunt,  cum  recta  ratio  fidei 
fundamenta  demonstret , eiusque  lumine  illustrata  rerum  divina- 
rum  scientia  \l.  scientiam]  excolat ; fides  vero  rationem  ab  errori- 
bus  liberet  ac  tueatur,  eamque  multiplici  cognitione  instruat.  Qua- 
propter  tantum  abest , ut  Ecclesia  humanarum  artium  et  disci- 
plinarum culturae  obsistat , ut  hanc  multis  [modis]  iuvet  atque 
promoveat.  Non  enim  utilitates  ab  iis  ad  hominum  vitam  dima- 
nantes  ignorat , et  sicut  a Deo  profectae  sunt , ita  rite  tractatas 
ad  Deum,  gratia  eius  iuvante , ducere  confitetur.  Nec  sane  ipsa 
vetat , ne  huiusmodi  disciplinae  in  suo  quaeque  ambitu  propriis 
utantur  principiis  et  propria  methodo ; sed  iustam  hanc  libertatem 
agnoscere  [^.  agnoscens]  illud  cavet,  ne  divinae  doctrinae  repu- 
gnando  errores  in  se  suscipiant , aut  fines  prorsus  \l.  proprios] 
transgressae  ea,  quae  sunt  fidei,  occupent  et  perturbent.  Neque 
enim  fidei  doctrina,  quam  Deus  revelavit,  velut  philosophicum 
inventum  proposita  est  humanis  ingeniis  perficienda,  sed  tanquam 
divinum  depositum  Christi  Sponsae  tradita  fideliter  custodienda  et 
infallibiliter  declaranda. 

Secundus  quoque  ex  canonibus  eidem  capiti  subiectis  in  hunc 
modum  reformatus  proponitur: 

Si  quis  dixerit,  disciplinas  humanas  ea  cum  libertate  tractan- 
das esse , ut  earum  assertiones , etiamsi  doctrinae  revelatae  ad- 
versentur , tanquam  verae  retineri  neque  ab  Ecclesia  proscribi 
possint;  anathema  sit. 

Tertius  vero  canonuni,  qui  ad  caput  secundum  pertinent,  le- 
gendus  est  sicut  prius  legebatur,  scilicet: 

Si  quis  dixerit , hominem  ad  cognitionem , quae  naturalem 
superet,  divinitus  evehi  non  posse,  sed  ex  se  ipso  ad  omnis  tan- 
dem veri  et  boni  possessionem  iugi  profectu  pertingere  posse  et 
debere;  anathema  sit. 


RELATIO 

DE  EMEND ATIONIBUS  CAPITIS  QUARTI  CONSTITUTIONIS 
DOGMATICAE  DE  FIDE  CATHOLICA. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Ludovici  Pie  Episcopi  Pictaviensis. 

Eminentissimi  Praesides,  Eini  et  Rmi  Patres 

Ut  tempori  vestro  parcam,  operam  mihi  a Depu- 
tatione  vestra  de  rebus  fidei  demandatara  statim  ag- 
grediar.  Et  cum  in  huiuscemodi  pertractationibus  me 
prorsus  inexpertum  sentiam  et  agnoscam,  supplebunt 
et  peritia  et  benevolentia  vestra. 

Postquam  in  tribus  prioribus  capitibus  huiusce  con- 
stitutionis  dogmaticae  dictum  est  de  iis,  quae  ad  ratio- 
nem et  ad  fidem  seorsum  spectant;  nunc  de  utriusque 
relationibus , nempe  de  recto  ordine  inter  fidem  et 
rationem,  inter  scientiam  et  revelationem  sermo  fit  in 
isto  quarto  capite,  quod  quinque  paragraphis  absolvitur. 

In  paragrapho  prima  declarator  iuxta  perpetuam 
Ecclesiae  doctrinam  duplicem  dari  pro  hominibus  co- 
gnitionis  ordinem , naturalem  nempe  et  supernatura- 
lem ; et  secundus  hie  ordo  ex  apertissimis  Scripturae 
verbis  evincitur. 

In  secunda  paragrapho  exponitur,  quales  sint  et 
quales  non  sint  partes  rationis  in  excolenda  veritate 
supernaturali. 

In  tertia  paragrapho  asseritur  nullam  unquam  op- 
position em,  nullam  veram  dissensionem  dari  posse  in- 


201  Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  cap.  IV.  schemat.  const,  de  fide  cath.  a Patribus  propositae.  Relatio  de  iisdem.  202 


ter  rationem  et  fidem,  inter  revelationem  et  scientiam. 
Unde  quaelibet  assertiones  veritati  revelatae  certo  ad- 
versantes  pro  illegitimis  scientiae  conclusionibus  haberi 
debent,  et  ab  Ecclesia  iure  merito  reprobantur. 

Paragraphus  quarta  nlterius  procedens  docet  ratio- 
nem et  fidem  non  tantum  inter  se  non  dissidere,  sed 
mutuam  sibi  opem  ferre;  et  hie  dum  iusta  scientiae 
libertas  vindicatur,  einsdem  scientiae  abusus  et  exces- 
sus  praecaventur. 

Paragraphus  quinta  impugnat  systema  illud  iuxta 
quod  sublimioris,  ut  aiunt,  philosophiae  mnnus  sit 
dogma  revelatiim  ad  novas  ac  perfectiores  significa- 
tiones  evehere.  Quisnam  autem  scientiae  turn  natu- 
ralis  turn  revelatae  possit  ac  debeat  esse  verus  pro- 
fectus,  ostenditur  ex  textu  celeberrimo  sancti  Vincentii 
Lirinensis. 

His  praemissis  statim  ad  propositas  a rmis  Patri- 
biis  in  Congregatione  generali  emendationes  devenia- 
mus,  humillimam  Deputationis  nostrae  sententiam  sa- 
pientissimo  huiusce  sacrae  oecumenicae  Synodi  iudicio, 
qua  debemus  modestia,  substernentes. 

Emendatio  U quatuor  paginis  integris  constat.  Etsi 
vero  reformationes  et  additiones  a rmo  Patre  in  ea 
propositae  suum  certe  habeant  pondus  ac  pretium; 
non  tamen  debuit  eas  admittere  Deputatio,  quia  no- 
vam  totius  pene  operis  formam  proponunt,  et  ideo 
novae  Patrum  publicae  discussioni  subiiciendae  neces- 
sario  essent,  et  aliunde  aliquibus  obiectionibus  dare 
locum  videntur. 

Emendatio  2^  linea  8 refertur  ad  errorem  typo- 
graphicum.  In  schemate  enim  nostro  legendum  erat 
„cognoscimus“  non  „cognoscitur“.  Igitur  de  hac  re 
non  videntur  roganda  suffragia  Patrum. 

Emendatio  3^  proponit  additionem  sequentium  ver- 
borum : et  quae  per  divinam  revelationem  nohis  plenius 
manifestata  sunt.  Cum  autem  illud  in  praecedenti 
capite  fuerit  declaratum,  et  contextus  etiam  rem  plene 
aut  saltern  sufficienter  indicet,  superflua  forsan  periodo 
phrasis  sic  obstrui  videretur. 

Emendatio  4^  sic  se  habet:  Supprimatnr  testimo- 
nium „Deum  nemo  vidit  umquam:  unigenitus  Filius, 
qui  est  in  sinu  Patris,  ipse  enarravit."  Propositio 
ilia  admissa  fuit  a Patribus  deputatis;  textus  enim 
s.  loannis  etsi  apprime  hie  appositus,  attamen  neces- 
sarius  non  videtur. 

Emendatio  5“^  postulat,  ut  vice  verbi  ,,perspicienda“ 
apponatur  vox  percipienda,  ut  omnis  allusio  ad  intui- 
tismi  systema  submoveatur.  Porro  scrupulus  ille  Pa- 
tribus Deputationis  visus  est  non  debere  admitti,  quin 
illic  trepidaremus  timore,  ubi  revera  non  erat  timer. 

Emendationes  6“,  7“  et  8^^  unam  eandemque  phra- 
sim  respiciunt.  Alter  rraus  emendator  postulat  sup- 
primi  verba  ,,quadam  quasi  caligine  obvoluta“,  et 
servari  e contra  alia  verba  „fidei  velo  contecta“. 
Alter  e contra  rmus  emendator  postulat  supprimi 
verba  ,,fidei  velo  contecta“,  et  servari  alia  verba  ,,qua- 
dam  quasi  caligine  obvoluta“.  Utrique  sane  placere 


a simul  difficile  foret;  neque  causam  conciliationi  prae- 
bet,  qui  se  intermedius  olfert.  Textus  autem  sche- 
matis  retinendus  nobis  videtur,  quia  litteris  apostolicis 
ad  rraum  Archiepiscopum  Monacensem  datis  est  plane 
conformis.  Ubi  agitur  de  verbis  ,,quadam  quasi  ca- 
ligine obvoluta“  allusio  fit  turn  ad  epistolam  s.  Petri 
de  sermone  prophetico  sen  de  Verbo  Dei,  turn  ad 
verba  s.  Gregorii  Nysseni  et  s.  Cyrilli  Alexandrini. 
Et  quoad  voces  ,,fidei  velo  contecta“,  ipsas  a s.  Am- 
brosio  sumpserunt  litterae  apostolicae.  Dicit  s.  Am- 
brosius:  ,,Fidei  velamine  contecta.“ 

In  emendatione  9“  rdus  admodum  Pater  postulat, 
ut  post  ea  verba  „nec  verum  vero  contradicere“  sta- 
tim adiiciatur:  Attamen  scientia  intra  suos  fifies  sese 
b contineatj  nam  iuxta  Angelicum  virtute  primorum  prin- 
cipiorum  mtellectus  determinatur  ad  assentiendum  veri- 
tati, et  ista  est  dispositio  scientis;  ex  persuasione  auc- 
toritatis  intellectus  determinatur  per  voluntatem,  et  ista 
est  dispositio  credentis  etc.  Haec  autem  additio,  etsi 
vere  doctrinalis,  tamen  et  prolixior  et  nimis  schola- 
stica  Congregationi  generali , sicut  et  nobis , forsan 
videbitur.  Aliunde  nihil  continet  essentialiter,  quod  aut 
non  iam  dictum  fuerit,  aut  inferius  dicendum  non  sit. 

Animadversio  10“.  Vox  ,,pugnantia“  contra  quam 
multum  pugnatum  fuit,  erat  error  typographicus ; sed 
si  loco  repugnantiae  dicatur  contradictionis,  non  contra- 
dicimus.  Et  tunc  proponit  Deputatio  ut  dicatur;  Quam- 
ohrem  inanis  eiusmodi  contradictionis  species  inde  po- 
p tissmmm  oritur  quod  etc. 

Animadversioni  11“®  provisum  in  praecedenti, 

Animadversiones  12“  et  14“  postulant,  ut  fusius 
enumerentur  variae  erroris  causae,  ob  quas  ratio  fidei 
contrariam  sese  exhibeat:  hoc  autem  implicite  et  suf- 
ficienter contineri  in  textu  schematis  nobis  videtur. 
Concilia  enim  non  solent  ad  particularia  descendere; 
et  si  dicerentur  ea  quae  proponuntur,  non  omnia  ta- 
men adhuc  dicta  forent,  et  plura  alia  addenda  essent. 
Caeterum  legitime  huic  observationi  iam  erit  satisfac- 
tum,  si  dicatur,  ut  modo  in  articulo  10®  proposuimus: 
hide  potissimum  oritur  quod  etc. 

Propositio  13“  placere  non  potuit,  scilicet:  Ubi  ha- 
betur  ,,opinionum  commenta“  dicatur:  opinionum  falsa 
commenta.  Etenira  opinionum  commenta,  ut  scitis, 
Rihi  Patres,  seu  opiniones  commentitiae  non  possunt 
esse  nisi  opiniones  falsae : ,, falsa  commenta“  esset 
vera  tautologia. 

Animadversio  14“.  Huic  iam  responsum  fuit,  ubi 
diximus  de  animadversione  12“. 

Animadversio  15“  cadit  in  verbum  „efFata“  (ratio- 
nis  eflata).  Res  est  tantummodo  styli;  et  tamen  vox 
,,effata“  in  Tullio  hoc  praeciso  sensu  non  tantum  ad- 
hibetur,  sed  adhibenda  explicatur,  et  idem  sonat  ac 
axiomata  seu  principia. 

Propositionem  16“"*,  id  est  ut  phrasis  integra  quae 
incipit  ,, Porro  Ecclesia“  ad  caput  de  magisterio  Ec- 
clesiae  transferatur,  16“*"  hanc  propositionem  iam  non 
habemus,  uti  videtur,  discutiendam,  postquam  respon- 


203 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


204 


siones  rmorum  Brixinensis  et  Paderbornensis  de  eo- 
dem  hoc  obiecto  gratas  et  acceptas  habiierit  Congre- 
gatio  generalis. 

Propositio  facta  sub  numero  17“  maioris  sane  mo- 
menti  est.  Ut  aiitem  res  siio  loco  dilucidius  tractetiir, 
satius  erit  si,  annuente  doctissimo  emendatore,  prima 
pars  huiusce  propositionis  dilata  fnerit  ad  paragra- 
phum  sequentem,  et  iungenda  emendationi,  quae  ab 
eodem  rmo  Episcopo  proponitur  sub  numero  26°.  In- 
tei'ea,  quod  ad  nunc  attinet,  ultima  pars  seu,  ut  me- 
lius dicam,  ultima  phrasis  eiusdem  emendationis  IT"'®, 
quae  incipit:  Ecclesia  enim,  quae  una  etc.,  emendatio 
ilia  a Congregatione  general!  admittenda  proponitur; 
scilicet  textui  primae  epistolae  ad  Timotheum  ubi  agi- 
tur  de  oppositionibus  falsi  nominis  scientiae,  scilicet 
de  gnosi  iam  germinare  incipient!,  aptius  et  aequius 
substituatur  textus  ex  epistola  ad  Colossenses,  et  sic 
dicatur:  Ecclesia  enim,  quae  una  cum  apostolico  niunere 
docendi  mandafum  accepit  custodiendi  depositum  fidei, 
ms  etiam  et  officium  divinitus  hahet  scientiam  falsi 
nominis  proscrihendi , ne  quis  (et  hoc  addatur)  deci- 
piatur  per  philosophiam.  et  inanem.  fallaciam  etc.  sup- 
presso  verbo  ,,oppositionibus“  quod  vere  refertur  ad 
systema  gnosis  seu  gnosticorum. 

Animadversio  18“^  est:  Melius  dicendum : Quae 
tamquam  fidei  doctrinae  contraria  ah  Ecclesia  repro- 
hata  fiuerit;  et  hoc  Patribus  Deputationis  placere  non 
potuit,  quia  aliqua  opinio,  quae  se  scientificam  dicit, 
potest  manifeste  cognosci  fidei  adversa,  etsi  nominatim 
ab  Ecclesia  reprobata  non  fuerit. 

Observatio  lO®*,  nempe:  dicatur  potius : quin  imo, 
quam  ,,sed  imo“.  Non  est  nisi  de  stylo,  et  suffragiis 
Patrum  non  videtur  subdenda. 

Et  hae  sunt,  Rihi  Patres,  de  tribus  primis  para- 
graphis  huius  capitis  animadversiones. 

Post  lianc  primam  relationis  partem  einus  primus  Praeses 
dixit : 

,,Rmi  Patres,  procedamus  nunc  ad  actum  ferendi 
,,sufFragia  de  emendationibus  harum  paragraphorum, 
„quas  R.  D.  Subsecretarius  singillatim  praeleget,  ut 
,,postea  de  singulis  suffragia  exqinrantur.“ 

Emendationibus  perlectis  singillatim , et  duplici  experimento 
habito  ut  supra,  suffragiorum  exitus  liic  fuit. 

Emendationem  primam  fere  omnes  reiecerunt.  Secunda  pro- 
posita  non  fuit,  cpiia  agebatur  de  errore  mere  typograpbico.  Ter- 
tiam  fere  omnes  reiecerunt.  Quartam  fere  omnes  admiserunt.  Quin- 
tam,  sextam,  septimam,  octavam  et  nonam  fere  omnes  reiecerunt. 
Decimam  fere  omnes  approbarunt  iuxta  modum  tamen  a rmo 
relatore  nomine  Deputationis  propositum,  ut  nimirum  diceretur: 
Quamobrem  inanis  huiusmodi  contradictionis  species  inde  potissi- 
nium  oritur,  quod  vel  fidei  dogmata  ad  mentem  Ecclesiae  intellecta 
et  exposita  non  fuerint.  Decima  prima  proposita  non  fuit , quia 
provisum  iam  erat  in  praecedenti  emcndatione  admissa.  Decimam 
secundam  fere  omnes  reiecerunt.  Decima  tertia  proposita  non 
fuit , quia  nonnisi  de  stylo  agebatur.  Decima  quarta  proposita 
non  fuit,  quia  iam  provisum  erat  in  exclugione  emendationis  de- 
cimae  secundae.  Decima  quinta  proposita  non  fuit,  quia  agebatur 
de  stylo.  Decima  sexta  proposita  non  fuit , quia  in  superioribus 
capitibus  satisfactum  iam  erat.  Decima  septima  proposita  fuit 
quoad  partem  secundam:  Ecclesia  enim,  quae  una  cum  ajjostolico 
munere  etc.  et  admissa  est  iuxta  modum  a rmo  relatore  proposi- 


tum nomine  Deputationis,  ut  scilicet  loco  verborum  „oppositiones 
quocumque  nomine  insigniantur  proscribendi“. diceretur : scientiam 
falsi  nominis  proscrihendi.  Quoad  pi’imam  partem  vero  huius 
emendationis  suffragia  dilata  sunt,  ut  quod  hie  proponitur,  con- 
iungeretur  cum  illis  quae  proponuntur  in  emendatione  proposita 
sub  numero  26°.  Decimam  octavam  emendationem  fere  omnes  re- 
iecerunt. Decima  nona  proposita  non  fuit,  quia  agebatur  de  stylo. 

Post  haec  emus  Praeses  iterum  vocavit  ad  ambonem  rihum 
relatorem  his  verbis: 

,,Ascendat  ambonem  R.  D.  Episcopus  Pictaviensis, 
,,ut  prosequatur  relationem  nomine  Deputationis  pro 
,, rebus  fidei  faciendum  de  quarta  et  quinta  paragrapho 
,, huius  quart!  capitis. “ 

BELATIO 

B.  F.  D.  Lndovici  Pie  Episcopi  Pictaviensis. 

Eminentissimi  Praesides,  Eihi  et  Rmi  Patres 

Paragraphus  quarta , ut  diximus , agit  de  mutua 
et  intimiori  societate  inter  fidem  et  scientiam. 

Emendationes  20*^  et  2D  sunt  mere  grammaticales, 
dicendum  ,,tantum  abest  quod“  pro:  tantum  ahest  ut; 
loco  ipsius  verbuli  ,,sed“  dicatur;  quin  etiam. 

Emendatio  22^  sic  se  habet;  Loco  ,,demonstret“ 
dicendum  pt'ohet,  vel  aliud  simile.  Hanc  autem  emen- 
dationem putavit  Commissio  esse  omittendam,  quia  si 
veritas  intrinseca  fidei  non  demonstretur,  certe  funda- 
menta  ipsius  aliquo  vero  sensu  possunt  demonstrari; 
et  hoc  sensu,  quid  solemnius,  quid  usitatius  in  tradi- 
tione  ecclesiastica,  quam  evangelica  demonstratio,  de- 
monstratio  fidei? 

Emendatio  23“^  proponit  ut  loco  „instruat“  dicatur: 
ditet  et  exornet.  Haec  quidem  verba  substitui  possent, 
sed  ut  ingenue  fatear,  ea  alibi  adhibebimus,  ubi  age- 
tur  de  relationibus  inter  naturam  et  gratiam,  in  uno 
ex  subsequentibus  capitibus. 

Emendationes  24^  et  25*^  tantummodo  etiam  re- 
spiciunt  ad  stylum , et  constructionem  phrasis : Qua- 
qn'opter  Ecclesia,  quin  liumanarum  artium  et  discipli- 
narum  etc.  . . . earn  potius  etc.;  et  alia:  Quapropter 
tantum  ahest,  ad  styli  claritatem  dicatur,  tit  earn  e 
contra  etc.,  quod  forsan  grammatice  in  dubium  vocari 
posset. 

Quapropter  veniamus  nunc  ad  emendationem  26*^“, 
cui,  ut  diximus,  iungenda  erit  prima  pars  emendationis 
sub  numero  17“  (26  cum  num.  17).  Prior  emendatio 
sic  incipit:  Equidem  lihenter  agnoscit  Ecclesia,  inter 
humanas  scientias  pliires  esse,  quae  nil  cum  deposito 
fidei  concredito  commune  haheant,  ideoque  eas  plane  a 
revelatione  supernaturali  independenter  tractari  posse; 
imo  veris  scientiis  ius  esse  suis  principiis,  suis  metho- 
dis  ac  suis  conclusionihus  uti,  ipsisque  liherum  nihil  in 
se  admittendi , quod  non  fuerit  ah  ipsis  sms  conddio- 
nihns  acquisitum,  aut  quod  fuerit  ipsis  alienum.  Nec 
ullo  modo  pertimescendum  sihi  est  a liheris  investiga- 
tionihus  et  variis  scientiarum  inventis,  si  stent  legihus 
suis,  et  fines  proprios  non  transgrediantur.  Verum 
cum  sint  scientiae  humanae,  quae  in  ptlurihus  et  potio- 
rihus  non  solum  affines  sunt  ohiecto  proprio  fidei  ca- 


205 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  cle  emendationibus  cap.  IV.  schemat.  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem. 


206 


tholicae,  seel  etiam  idem  ohiectum  hahent,  in  Usque  a 
tractandis  non  raro  accided,  privedos  homines  in  opi- 
niones  ah  ire,  quae  fidei  doctrinae  contrariae  esse  cento 
cognosciintur,  omnes  fideles  eas  pro  error  thus,  qiii  fal- 
lacem  veritatis  speciem  prae  se  ferant,  hahere  tenentur 
omnino.  Et  secunda  emendatio  nempe  26“  proposita 
sic  se  habet;  His  verbis  ,,nec  ipsa  vetat“  suhstituatur : 
Dum  enim  (Ecclesia)  consentit  et  etiam  omnino  vidt, 
id  humanae  disciplinae  in  suo  quaeque  ambitu  propriis 
idantur  principiis,  uberesqiie,  Deo  propdio,  fructus  fa- 
ciant,  divinae  tamen  doctrinae  custos  caret,  ne  ei  re- 
pugnando  etc.  Certissime,  Rmi  Patres,  Ecclesia  agno- 
scit  nonnullas  scientias  proprio  suo  obiecto  aut  nibil 
aut  Tix  aliquid  commune  babere  cum  directo  obiecto 
fidei.  Eas  tamen  scientias  in  se  bonas,  nobiles,  imo  b 
et,  si  recte  tractentur,  quodam  sensu  religiosas  esse 
non  diffitetur,  cum  in  ipso  scientiae  cuiuscumque  na- 
turalis  obiecto  saltern  vestigiis  suis  adsit  ille  Deus, 
cuius  nomen  est  admirabile  in  universa  terra.  Attamen 
Deputationis  Patres  non  censuerunt,  per  solemnem  de- 
clarationem  et  quasi  definitionem  alicuius  Concilii  oecu- 
menici,  absolutam  quarumdam  scientiarum  independen- 
tiam  seu  immunitatem  relate  ad  fidem , ideoque  ad 
Ecclesiam,  proclamari  posse  ac  debere;  praeterquam 
quod  enim  ad  sacram  tbeologiam,  ut  ait  s.  Tbomas, 
pertineat  ancillas  suas,  i.  e.  inferiores  scientias,  vocare 
ad  arcem , sane  Ecclesiae  officium  non  est  alicuius 
scientiae  particularis  independentiam  affirmare;  et  banc 
insuper  affirmare  non  posset,  quin  determinaret  simul,  ^ 
quaenam  et  quales  particulares  scientiae  hac  immuni- 
tate  fruerentur  (voces  approbationis). 

Hac  autem  facta  reservatione,  iudicaverunt  Patres 
Deputationis  legitimo  rmi  emendatoris  aliorumque  doc- 
tissimorum  Patrum  voto  posse  et  debere  obsecundari, 
ideoque  turn  buius  quartae  paragrapbi,  turn  canonis 
correspondentis  nova  redactio  in  besterna  Congrega- 
tione  fuit  distributa.  Additiones  propositae  iudicio 
vestro,  Rini  Patres,  fere  non  constant  nisi  verbis  ex 
duabus  apostolicis  litteris  pene  syllabatim  desumptis. 
Sed  ob  summam  typograpbi  festinantiam  irrepserunt 
in  boc  folium  plures  inendae  typograpbicae , v.  gr. 
linea  7.  § 4 [supra  p.  200.  1.  7.],  ,,eiusque  lumine  illu- 
strata  rerum  divinarum  scientia  excolat“,  (f  in  folio  beri  ^ 
distributo  linea  7)  pro  scientia  legatur  scientiam;  linea  1 7 
[1.  10.]  ,,ut  banc  multis  iuvet“  legatur  ^,ut  banc  multis 
modis  iuvet“.  Vox  reperiebatur  in  ipsomet  sebemate 
antea  distributo.  Alius  error  gravissimus,  propter  quern 
non  potuit  mens  Deputationis  nostrae  cognosci,  est 
linea  25  [1.  15.]  ,,sed  iustam  banc  libertatem  agno- 
scere^^  \ legatur:  ,, iustam  banc  libertatem  aegnoscens.'''' 

Non  intelligentihus  pronuntiationem  gallicam  nonnullis  Pafri- 
bus , orator  repetita  voce  ait  „agnoscens‘‘  iuxta  italiciim  pronun- 
tiandi  modum  et  postea  subdidit: 

Gallus  sum  et  gallice  loquor:  multifariam  multis- 
que  modis  nunc  sicut  olim  dicitur. 

Linea  28  [1.  17.]  ,,aut  fines  prorsus“  legatur:  ,,aut 
fines  propnos“.  Denique  in  ipsomet  canone  non  esset 


indifferens,  si  aliquod  comma  sic  esset  appositum : Si 
qiiis  dixerit,  disciplinas  humanas  ea  cum  libertate  trac- 
tandcis  esse,  ut  earum  assertiones,  etsi  doctrinae  reve- 
latae  adversentur,  tamquam  verae  retineri,  (et  bic  comma 
seu  virgula)  neque  proscribi  ab  Ecclesia  possint,  ana- 
thema sit.  Ut  dixi,  Rini  Patres,  additiones  sic  pro- 
positae fere  omnes  non  constant  nisi  ex  verbis  ex 
duabus  apostolicis  litteris  desumptis.  Quod  si  nova 
ilia  redactio  vobis  placeret,  iam  observationi  27“®  satis- 
factum  videtur  in  bac  redactione  proposita. 

Emendationes  28“  et  29“  non  spectant  nisi  ad 
stylum:  loco  ,,vetat“  dicatur  impedit;  loco  ,,ne  bae 
disciplinae“  dicatur,  et  reipsa  dicemus:  ne  huiusmodi 
disciplinae. 

Emendatio  30“  respicit  eas  voces  ,,sive  communi 
suo  magisterio  sive  solemni  definitione^  quas  bic  sup- 
primendas  postulatur.  Et  reapse,  lllmi  ac  Rmi  Patres, 
cum  in  alio  praecedenti  capite  illud  iam  fuerit  expres- 
sum,  Deputatio  censuit  bas  voces  ,,sive  communi  suo 
magisterio  sive  solemni  definitione“  boc  in  loco  posse 
supprimi. 

Quo  dicto,  emendatio  31“  iam  nullum  obiectum 
babet.  Et  postea  deveniendum  erit  ad  canones. 

Hac  altera  relationis  parte  absoluta , enius  primus  Praeses 
dixit : 

,,Rrai  Patres,  procedamus  nunc  ad  suffragia  fe- 
,,renda  de  emendationibus  quartae  et  quintae  para- 
,,grapbi,  quas  R.  D.  Subsecretarius  singillatim  prae- 
„leget,  ut  postea  de  singulis  exquirantur  suffragia. “ 

Perlectis  emendationibus  et  duplici  experimento  subiectis  iuxta 
methodum  et  ordinem  alias  expositum,  suffragiorum  exitus  hie  fuit : 

Vicesima  et  vicesima  prima  propositae  non  fuerunt,  quia  age- 
batur  de  re  mere  grammaticali.  Vicesimam  secundam  et  vicesi- 
mam  tertiam  fere  omnes  reiecerunt.  Vicesima  quarta  et  vicesima 
quinta  propositae  non  fuerunt,  quia  agebatur  tantummodo  de  stylo. 
Quoad  emendationem  vicesimam  sextam  coniunctam  cum  prima 
parte  emendationis  decimae  septimae,  a Deputatione  fidei  paragra- 
phus,  quae  incipit  „Neque  solum“  (pag.  17  [p.  75.]),  in  folio  typis 
impresso,  addito  emendationibus  quarti  capitis  et  Patribus  fieri  dis- 
tribute, denuo  reforniata  proposita  est;  fianc  autem  reformationem 
fere  omnes  admiserunt.  Vicesima  septima  proposita  non  fuit,  quia 
ei  locus  esse  amplius  non  poterat  post  admissam  emendationem  in 
folio  addito,  de  qua  supra.  Vicesima  octava,  et  vicesima  nona  pro- 
positae non  sunt,  quia  agebatur  de  stylo.  Tricesimam  fere  omnes 
admiserunt.  Tricesima  prima  proposita  non  fuit,  quia  per  admis- 
sionem  praecedentis  emendationis  iam  ei  satisfactum  erat. 

Postea  einus  primus  Praeses  rmum  Episcopum  Pictaviensem 
ad  ambonem  vocavit,  ut  prosequeretur  relationem  nomine  Depu- 
tationis pro  rebus  fidei  faciendum  de  canonibus,  qui  ad  hoc  quar- 
tuni  caput  pertinent. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Ludovici  Pie  Episcopi  Pictaviensis. 

Eminentissimi  et  Reverendissimi  Patres 

Quatuor  nobis  offeruntur  canones.  Primus  refertur 
ad  doctrinam  in  paragraph o prima  et  in  paragrapbo 
secunda  expressam.  Secundus  et  tertius  spectant  ad 
doctrinam  turn  paragrapbi  tertiae  turn  paragrapbi  quar- 
tae. Quartus  tandem  ad  doctrinam  paragrapbi  quintae 
refertur. 


207 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!. 


208 


Porro  duo  novi  canones,  sub  nuraero  32°  propo- 
siti , cum  spectent  ad  ea , quae  in  prima  animadver- 
sione  totius  huius  schematis  continebantur,  et  quae  a 
Congregatione  generali  admissa  non  fuere,  nec  ipsi 
admittendi  videntur. 

Aniraadversio  postulat  ut  loco  ,,universa  fidei 
dogmata”  substituatur : universa  rellgionis  dogmata; 
quia,  ut  dixit  doctissimus  praesul,  sic  canon  exten- 
deretur  ad  eas  etiam  veritates  naturales,  quae  iam 
sub  revelationis  deposito  continentur.  Sed  hoc  non 
potest  pertinere  ad  scopum  huiusce  primi  canonis, 
nec  ita  ferirentur  ii  novatores,  quos  intendebat  epi- 
stola  SSmi  Domini  Nostri  ad  Archiepiscopum  Mona- 
censem *  * , et  quos  nos  etiam  isto  canone  attingere 
voluimus. 

Emendatio  34^  visa  est  Patribus  Deputationis  idem 
plane  dicere  ac  ipsemet  textus  schematis;  sed  pluribus 
et  forsan  minus  aptis  verbis. 

In  emendatione  35’*  postulatur,  ut  canon  ille  vel 
supprimatur  vel  aliter  exprimatur.  Et  observatio  42^ 
in  pagina  sequenti  sic  se  habet:  Melius  declaretur  a 
sapientissimis  Deputationis  patribus. 

Quod  quidem  facere  enisa  est  Deputatio  vestra, 
Rmi  Patres.  Omnibus  porro  animadversionibus  ob- 
viatum  iri,  omnes  aequivocationes  tollendas  fore  puta- 
vimus , si  sensus  primae  partis  huiusce  canonis  per 
secundam  ipsius  partem  determinaretur  et  diceretur: 
Si  quis  dixerit,  clisciplinas  humanas  ea  cum  lihertate 
tractandas  esse  (in  folio  heri  distributo  post  paragraphum 
pag.  2 huius  folii  linea  5 [supra  p.  200.  1.  25]).  In  prae- 
cedenti  canone  in  schemate  nostro  ante  ipsius  ultimam 
reformationem  dicebatur:  ,,Si  quis  dixerit,  disciplinas 
humanas  tractandas  esse  nulla  prorsus  revelationis  su- 
pernaturalis  habita  ratione:  aut  harum  disciplinarum 
conclusiones,  etiamsi  doctrinae  catholicae  repugnent,  ab 
Ecclesia  proscribi  non  posse.”  Contra  canonem  sic 
vobis  oblatum  multae  insurrexerunt  animadversiones. 
Putavimus,  ut  modo  dixi,  omnes  aequivocationes  tol- 
lendas esse , si  sensus  primae  partis  per  secundam 
eiusdem  canonis  partem  determinaretur,  et  diceretur: 
Si  quis  dixerit,  disciplinas  humanas  ea  cum  lihertate 
tractandas  esse,  ut  earum  assertiones,  etsi  doctrinae 
revelatae  adversentur,  tanquam  verae  (non  sunt  verae 
assertiones  scientiae,  si  doctrinae  revelatae  adversan- 
tur)  retineri,  neque  proscribi  ab  Ecclesia  possint,  ana- 
thema sit.  Quod  si  nova  redactio  admittatur  a Patri- 
bus in  hocce  concilio  generali,  reliquis  animadversio- 
nibus a 36“^  usque  ad  42’*“  satisfactum  erit;  scilicet 
eae  omnes  emendationes  eo  tendunt,  ut  determinatum 
magis  faciant  sensum  huius  primae  partis  canonis  a 
secunda  parte  separatae,  scilicet  ut  dicatur:  singulas 
vel  omnes  disciplinas’^ ; vel  dicatur:  disciplinas,  quae 
supernaturalis  principii  quoquo  modo  rationes  attingunt; 


* Cf.  acta  Pii  IX.  p.  I.  vol.  III.  pag.  636. 

* Emendatio  sub  num.  38°  quae  ait:  „Ante  verbum  disciplinas 
addatur  omnes'’'',  non  fuit  proposita  in  Congregatione  generali , sed 
privatim  exhibita  Deputationi  de  fide  ab  Archiepiscopo  s.  Francisci. 


a vel  dicatur:  quae  ad  eas  spectet;  vel  dicatur:  aut 
conclusiones  quae  ab  earum  cxdtorihus  deducuntur;  et 
ante  omnia  ut  dicatur:  eas  quae  idem  obiectum  cum 
fide  habent;  si,  inquam,  nova  redactio  admittatur,  tunc 
superfluae  hunt  reliquae  observationes. 

Animadversio  43“*  (a  et  b)  postulat  supprimi  ca- 
nonem tertium.  Sane,  Emi  ac  Rrai  Patres,  principium 
in  hoc  canone  assertum  Deputationi  vestrae  in  se  uti- 
lissimum  ac  pernecessarium  visum  est.  Hoc  enim 
principio  secluso,  scilicet  admisso,  quod  iudicia  doctri- 
nalia  conscientias  non  ligent,  si  error  aliqua  nota  citra 
notam  haeresis  ab  ipsamet  Ecclesia  configitur,  tunc 
pene  tota  ruit  auctoritas  doctrinalis  Ecclesiae,  et  exer- 
citium  hierarchicae  gubernationis  fit  impossibile.  Certe 
b ubi  Dominus  noster  lesus  Christus  dixit  ^ : Si  quis 
Ecclesiam  non  audierit,  sit  tibi  sicut  ethnicus  et  puhli- 
canus;  tunc  non  agebatur  de  Ecclesia  tantum  haeresim 
condemnante. 

Attamen,  Rmi  Patres,  et  praecise  etiam  propter 
gravitatem  rei,  cum  doctrina  huic  canoni  respondens 
reapse,  sicut  merito  observatum  est  a nonnullis  Patri- 
bus, non  fuerit  in  ipso  capite  sufficienter  exposita,  sed 
tantummodo  insinuata,  censuerunt  Patres  deputati  sa- 
tius  esse,  re  serius  perpensa,  si  assertio  tanti  momenti, 
tantae  necessitatis,  et  expressius  et  clarius  exprimere- 
tur  in  altera  constitutione , ubi  de  potestate  doctrinali 
iudiciaria  Ecclesiae  directe  et  ex  professo  agatur.  Quod 
si  ita  faciendum  iudicaveritis , observationes  hunc  ca- 
^ nonem  iam  praetermittendum  spectantes  et  ipsae  iam 
praetermitti  deberent,  scilicet  44^,  45’*  et  46^ 

Quoad  canonem  quartum,  emendatio  sub  numero  47° 
deputatis  Patribus  non  placuit,  quia  nullo  modo  eos 
respicere  visa  est  turn  pseudophilosophos  turn  pseudo- 
theologos,  quos  impugnat  doctrina  in  capite  expressa. 

Denique,  Patres  Eiui  et  Rmi,  tres  ultimae  obser- 
vationes referuntur  ad  monitum  post  canones  exposi- 
tum.  Cum  autem  iam  ex  hoc  ambone  dictum  fuerit 
monitum  illud,  in  secunda  praesertim  sui  parte  prorsus 
necessarium , tamen  exprimendum  non  esse  nisi  post 
ulteriorem  dogmaticam  constitution em,  sufficiat  ut  de 
tribus  illis  observationibus  memoria  a Patribus  depu- 
tatis retineatur. 

Et  haec  sunt,  Ehii  Praesides  et  Venerabiles  Patres, 
^ quae  pro  tenuitate  et  insufficientia  mea  nomine  Depu- 
tationis de  rebus  fidei  iudicio  vestro  sapientissimo  sub- 
mittenda  habui : deficiente  alio  quovis  merito , non 
defecit,  ut  spero,  meritum  brevitatis. 

Hac  postrema  relationis  parte  absoluta , efnus  primus  Prae- 
ses  ait: 

,,Rmi  Patres,  procedamus  nunc  ad  actum  ferendi 
„suffragia  de  emendationibus  canonum,  qui  ad  quar- 
,,tum  caput  referuntur,  quas  R.  D.  Subsecretarius  sin- 
,,gillatim  praeleget,  ut  postea  de  singulis  exquirantur 
„sufFragia.” 


‘ Matth.  18,  17. 


209 


Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  de  eraendationibus  cap.  IV.  schemat.  const,  de  fide  cath.  Suffragia  de  iisdem.  Monitum. 


210 


Perlectis  emendation ibus , et  per  duplex  experimentum  Pa-  a 
trum  mente  perspecta,  hie  suffragiorum  exitus  fuit. 

Emendationem  tricesimam  secundam , tricesimam  tertiam  et 
tricesimam  quartam  fere  omnes  reiecerunt.  Emendatio  tricesima 
quinta  a rnio  relatore  proposita  est  nomine  Deputationis  iuxta 
modum  in  folio  addito  exhibitum,  ut  nimirum  secundPs  ex  cano- 
nibus  huius  capitis  ita  reformaretur : Si  quis  dixerit,  disciplinas 
humanas  ea  cum  libertate  tractandas  esse,  ut  earum  assertiones 
etsi  doctrinne  revelatae  adversentur  tamquam  verae  retineri , nee 
proscrihi  ah  Ecclesia  poss^int,  anathema  sit;  banc  auteni  emenda- 
tionem fere  omnes  admiserunt.  Qua  admissa  satisfiebat  reliquis 
emendationibus , quae  leguntur  a numero  tricesinio  sexto  usque 
ad  numerum  quadragesimum  secundum  inclusive,  quaeque  idcirco 
propositae  non  sunt.  Emendationem  quadragesimam  tertiam  (aeib) 
fere  omnes  admiserunt  iuxta  modum  a Deputatione  propositum, 
ut  nimirum  res,  de  qua  hie  sermo,  ad  aliud  caput  remitteretur, 
ubi  agitur  de  potestate  doctrinali  Ecclesiae.  Hinc  locum  habere 
amplius  non  poterant,  quae  proponebantur  sub  numeris  44°,  45° 
et  46°.  Quadragesimam  septimam  emendationem  fere  omnes  re- 
iecerunt. Quoad  quadragesimam  octavam,  quadragesimam  nonam,  b 
et  quinquagesimam  cum  referrentur  ad  monitum , quod  in  fine 
propositi  schematis  habetur,  et  cum  monitum  ipsum  iuxta  mentem 
Deputationis  non  in  hac , sed  in  sequenti  constitutione  poni  de- 
beat, quae  secundam  partem  complectitur  schematis,  quod  primo 
propositum  fuit  Patribus ; idcirco  Patres  interrogati  sunt , utrum 
iuxta  mentem  Deputationis  convenirent  de  tribus  his  emendatio- 
nibus in  sequenti  constitutione  rationem  habendam  esse;  et  more 
solito  experimento  facto,  fere  omnes  affirmative  responderunt. 


MONITUM. 

Schematis  de  Fide  catholica  Conclusio,  quae  incipit 
ab  his  verbis : „ Itaque  siipremi  pasioralis " etc. , cum 
de  ea  in  ultima  Congregatione  generali  non  satis  ex- 
plicite  actum  fuerit,  adhuc  debet  subiici  Patrum  suffra- 
giis,  antequam  ad  ferenda  sufiragia  de  toto  Capite  IV. 
procedatur.  Ideo  monentur  Reverendissimi  Patres,  ut 
hunc  in  finem  Emendationes  de  Capite  qiia^do  huius 
Schematis  propositas  etiam  ad  proximam  Congregatio- 
nem  generalem  secum  deferre  velint. 

E Secretaria  Concilii  Vatican!  d.  9.  Aprilis  1870. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 

Secretar. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Ludovici  Pie  Episcopi  Pictaviensis. 

Eminentissimi  Praesides,  Emi  ac  Rrhi  Patres 

Antequam  placito  vestro  proponatur  integra  ilia 
prima  constitutio  synodalis,  aliquid  explicandum  super- 
est  turn  circa  totum  huiusce  constitutionis  complexum, 
turn  quoad  conclusionem  ipsi  apponendam. 

Prius  schema  discussion!  vestrae  traditum  decern 
et  octo  capitibus  constabat.  Cum  autem  a nhis  Pa- 
tribus, qui  in  Congregatione  hac  generali  sermonem 
habuerant,  id  nobis  persaepe  ac  praecipue  fuisset  com- 
mendatum,  ut  materiae  in  breviori  et  strictiori  opere 
contraherentur ; priorem  numerum  capitum  ad  dimi- 
dium  reduximus,  scilicet  ad  novem  solummodo  capita, 
quorum  priora  quatuor  ad  generalem  fidei  notionem 
eiusque  praeambula  spectant,  quinque  vero  reliqua  ad 
praecipua  ea  fidei  mysteria,  quae  impietas  huius  sae- 
culi  potissimum  impugnavit.  Et  haec  quinque  capita, 

Coll.  Lac.  VII. 


ut  dictum  est  in  adnotationibus  huiusce  novi  schematis, 
tractant  1°  de  ssma  Trinitate,  2°  de  hominis  creatione 
et  natura,  3°  de  hominis  elevatione  et  lapsu,  4°  de 
mysterio  Verb!  incarnati,  5°  de  gratia  Redemptoris. 

Ex  parte  quidem  Deputationis,  Rmi  Patres,  se- 
cunda  ilia  pars  operis  iam  tractata  et  absoluta  fuit; 
vixque  summa  manus  ei  impendenda  supererat,  ut 
cum  debita  relatione  Concilii  Patribus  distribueretur. 
Attamen  quia  res  cunctationem  iam  non  ultra  admit- 
tebat,  et  quia  aliunde  constitutio  unica  de  fide  pro- 
lixior  forsan  visa  fuisset,  ipsa  in  duas  constitutiones 
seorsum  publicandas  partita  fuit,  alteram  de  fide  ca- 
tholica, alteram  de  praecipuis  mysteriis  fidei.  Nunc 
autem,  cum  priori  nostrae  constitution!  iam  evulgandae 
aliqua  conclusio  necessario  addenda  sit,  pluribus  hac 
de  re  libratis  consiliis,  satius  visum  est  ipsam  conclu- 
sionem statim  adaptari,  quae  novem  nostris  capitibus 
postponenda  destinabatur,  reservata  facilitate  hanc  ean- 
dem  conclusionem  iterandi  sive  transferendi  in  editione 
seu  publicatione  final!  post  alteram  constitutionem  dog- 
maticam.  Ad  hoc  nos  movit  non  solum  quod  iam  ex 
hoc  ambone  diximus  iuxta  mentem  perplurimorum 
Patrum , quod  nempe  secunda  pars  huius  conclusionis 
necessario  retinenda  est;  sed  alia  etiam  accessit  ratio 
non  parvi  ponderis.  Scitis  enim,  Venerabiles  Patres, 
quod  schemata  nostra,  turn  primigenia,  turn  renascen- 
tia,  pluribus  in  locis  infeliciter  divulgata  typisque  im- 
pressa  hue  illuc  pervolitant:  expedit  igitur  ut  iis,  qui 
nos  oculo  attentiori  et  forsan  minus  aequo  observant, 
nullam  praebeamus  ansam  false  sibi  persuadendi  ac 
statim  in  vulgus  spargendi,  nos  a tali  vel  tali  propo- 
sita doctrina  recessisse.  His  dictis,  cum  tres  animad- 
versiones  seu  emendationes  hanc  conclusionem  spec- 
tantes,  in  ultima  Congregatione  generali  dilatae  fuerint 
nec  examinatae  et  suffragiis  Patrum  propositae;  ante 
omnia  necessarium  prorsus  evadit,  hoc  hodierna  die 
supplere. 

Emendatio  prima  sub  numero  48°  sic  se  habet: 
Itaque  siipremi  pastoralis  nostri  etc.  licet  sint  verba 
(jravissimo  profusa  affectu,  omittenda  tamen  videntur; 
nam  sequeretur,  ut  omnibus  Concilii  partibus  postea 
ant  haec  ant  similis  conclusio  optaretur.  Iam  huic  ob- 
servation! in  se  convenientissimae  responsum  fuit;  earn 
igitur  observationem  seu  emendationem  amovendam 
esse  putamus,  servata  facultate  hanc  eandem  conclu- 
sionem, ut  dixi,  suo  loco  iterum  reponendi. 

Secunda  observatio  sub  numero  49°  ait:  In  fine 
pro  ,, omnes  officii  monemus“  substituatur : noverint 
omnes  partes  sui  numeris  esse  etc.  Propositio  ilia,  ut 
puto,  non  attinet  nisi  ad  stylum,  et  de  ea  sicut  et  de 
aliis  aliquibus  observationibus  scripto  nobis  traditis, 
ratio  poterit  haberi,  quin  res  extollatur  ad  momen- 
tum emendationis  suftragio  publico  proponendae. 

Ultima  tandem,  seu  emendatio  50^,  proponit  quod 
sequitur:  In  hac  vero  para grapho,  ut  sensus  sit  plenior, 
et  tollatur  omnis  ambiguitas,  sic  concludendum  videtur: 
servandi  conciliorum  oecumenicorim  decreta  et  aposto- 

14 


211 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


212 


licas  constiiutiones , quihm  pravae  istiimnodi  opimones 
damnatae  sunt,  vel  in  posteriim  damnahmtur.  Haec 
autem  verborum  substitutio  iuxta  sententiam  Depu- 
tationis  nostrae  recederet  a mente  et  scope  huiusce 
moniti,  cuius  obiectum  aperte  et  simpliciter  pandemus. 

Per  decursum  revisionis  ac  secundae  discussionis 
huiusce  nostri  schematis,  non  dicam  aiiqui,  non  dicam 
plurimi,  sed  perplurimi  Patres  doluerunt  apud  nos, 
quod  relate  ad  lianc  vel  illam  opinionem,  turn  primum 
ab  episcopis  ordinariis,  turn  postea  a sancta  Sede  inter- 
dictam  et  prohibitam,  Concilium  Vaticanum  se  quasi 
abstinere  videretur,  sicque  redivivis  controversiis  dari 
locum  posse.  Et  quid  ad  haec  responderunt  Patres 
deputati?  Responderunt  ante  omnia,  se  semper  pa- 
ratos  esse  ad  exsequenda  mandata  sacrae  huius  oecu- 
menicae  Synodi,  cuius  humiles  servos  et  interpretes, 
et  deciles  operarios  se  agnoscunt.  Interea  tamen  ad- 
iecerunt  ad  Concilium  generale  non  pertinere  in  suis 
capitibus  et  canonibus  nisi  ea  tradere,  quae  fide  certa 
declaranda  sunt,  ea  autem  reprobare,  quae  fidei  con- 
traria  demonstrantur.  Ne  autem  ex  hoc  silentio  Con- 
cilii detrimenti  aliquid  afFeratur  saluberrimae  auctori- 
tati,  qua  Sedes  apostolica,  tamquam  mater  ac  magistra 
vigilantissima,  errores  hie  aut  illic  insurgentes  ab  epi- 
scopis ordinariis  ut  plurimum  denuntiatos  amovit  et 
reiecit,  oecumenica  Synodus,  gravi  monitione  capitibus 
et  canonibus  postmissa,  neminem  ignorare  posse  de- 
clarat,  ea  omnia,  quae  circa  huiusrnodi  controversias 
doctrinales  et  pravas  opinion es  a sancta  Sede  fuerunt 
decreta  et  sancita,  sollicite  ac  religiose  servanda  esse; 
et  hac  de  causa  textui  schematis  standum  censuerunt 
esse  Patres  deputati,  iudicio  tamen  eihorum  et  rihorum 
Patrum  omnia  submittentes.  Et  nunc  liceat  mihi  pau- 
cissima  verba  addere. 

Ecce,  Venerabiles  Patres,  priorem  Concilii  Yati- 
cani  constitutionem,  Deo  adiuvante,  accedentibus  vestris 
sufFragiis,  sumus  absoluturi.  Hoc  autem  opus  si  ac- 
curate ad  suum  efFectum  deveniret,  attendetur  tanquam 
opus  vere  synodale  seu  conciliarium.  Omnium  oculis 
statim  alFulget,  quod  sane  antequam  sacra  Synodus 
congregaretur , et  ne  esse  videremur  quasi  homo  qui 
tentat  Deum,  prima  materiarum  accessio,  seu  aliqua 
praeparatio  praesynodalis  oninino  necessario  habebatur, 
quod  utilissime  factum  fuisse  inique  prorsus  negaretur. 
Cum  autem  solis  Apostolorum  successoribus  divinae 
factae  sint  promissiones , et  quia  etiam  iuxta  Angeli- 
cum  in  quolibet  opere  consummatio  supremae  arti  aut 
virtuti  reservatur,  et  proinde  episcoporum  est  perficere, 
quod  ab  inferioribus  ministris  praeparatum  fuit  aut 
inceptum,  oportebat  omnino  universam  rem,  assistente 
desuper  Spiritu  sancto,  referri  ordini  vestro,  opportune 
iterum^  iterumque  subiici  ac  transformari,  et  ex  aliquo 
primo  foetus  germine  in  veram  perfectam  mensuram 
aetatis,  et  vitae  plenitudinem  assurgere. 

Quod  factum  hodie  coram  Deo  laetamur;  ecce 
enim,  prout  nunc  iacet,  ecce  dogmatica  constitutio, 
primus  utique  terrae  nostrae  fructus,  sed  uberioris  se- 


getis  pignus  et  primitiae.  Opus  omnino  vestrum  est, 
Patres  Rrai,  non  paucorum  opus,  non  plurimorum,  sed 
omnium,  ideoque  nullius  privati  nomine,  nullius  sin- 
gularis  ingenii,  nullius  particularis  scholae  tessera  in- 
signitum,  universae  vero,  idest,  sanctae  catholicae  Eccle- 
siae  Romanae  spiritu  animatum,  luce  perfusum,  auctori- 
tate  prolatum,  ideoque  illi  soli  attribuendum,  qui  solus 
cum  Deo  Patre  et  Filio  eius  nomen  possidet  gloriosum. 

Inde,  Yenerabiles  Patres,  postquam  argentum  illud 
igne  examinatum,  probatum  terrae,  purgatum  septu- 
plum  et  quandoque  plusquam  septuplum , supremo 
Capiti  nostro,  Domini  nostri  lesu  Christi  in  terris 
Yicario,  SSmo  Patri  Pio  IX.  placuerit,  nos  omnes  et 
singuli,  haecce  priora  Concilii  Yaticani  oracula  in  pu- 
blica  sessione  solemniter  promulgantes,  uno  corde,  una 
voce  communique  iure  dicemus:  Visum  est  Spiritui 
sancto  et  nohis. 

Hac  relatione  absoluta,  suifragia  exquisita  sunt  de  emenda- 
tione  quadragesima  octava ; et  cum , duplici  habito  experimento, 
constitisset  in  sententiam  Deputationis  devenisse  Patres , emus 
primus  Praeses  dixit: 

,,Declaramus  itaque  hanc  emendationem , iuxta 
,,quam  prorsus  omitti  deberet  conclusio  incipiens  ab 
,,his  verbis  , Itaque  supremi  pastoralis‘,  a Congregatione 
,,generali  fuisse  exclusam,  et  proinde  ipsam  conclusio- 
,,nem,  eo  sensu  quern  exposuit  rmus  D.  relator,  fuisse 
,,admissam.“ 


CAPUT  IT. 

CONSTITUTIOXIS  DOGMATICAE  DE  FIDE 
CATHOLICA 

[a  Deputatione  pro  rebus  ad  fidera  pertinentibus  secundum  suffragia 
de  emendationibus  lata  denuo  revisum  et  suffragio  Congregationis 
generalis  probatum]. 

CAPUT  IV.  De  fide  et  ratione. 

Hoc  quoque  perpetuus  Ecclesiae  catholicae  con- 
sensus tenuit  et  tenet,  duplicem  esse  ordinem  cogni- 
tionis,  non  solum  principio,  sed  obiecto  etiam  distinc- 
tum:  principio  quidem,  quia  in  altero  naturali  ratione, 
in  altero  fide  divina  cognoscimus;  obiecto  autem,  quia 
praeter  ea,  ad  quae  naturalis  ratio  pertingere  potest, 
credenda  nobis  proponuntur  mysteria  in  Deo  abscon- 
dita , quae , nisi  revelata  divinitus , innotescere  non 
possunt.  Quocirca  Apostolus,  qui  a gentibus  Deum 
per  ea,  quae  facta  sunt,  cognitum  esse  testatur,  dis- 
serens  tamen  de  gratia  et  veritate,  quae  per  lesum 
Christum  facta  est  ‘,  pronuntiat : Loquimur  Dei  sapien- 
tiam  in  mysterio,  quae  abscondita  est,  quam  praede- 
stinavit  Deus  ante  saecula  in  gloriam  nostram,  quam 
nemo  principum  huius  saeculi  cognovit:  — nobis  autem 
revelavit  Deus  per  Spiritum  suum:  Spiritus  enim  om- 
nia scrutatur , etiam  profunda  Dei  Et  ipse  Uni- 
genitus  confitetur  Patri,  quia  abscondit  haec  a sapien- 
tibus  et  prudentibus,  et  revelavit  ea  parvulis 

> loan.  1,  17.  2 I.  Cor.  2,  7—9.  » Matth.  11,  25. 


213  Acta  ante  Sess.  III.  Relatio  cle  emendationibus  cap.  IV.  schemat.  const,  de  fide  cath.  Idem  cap.  denuo  revisum.  214 


Ac  ratio  quidem , fide  illustrata , cum  sediilo , pie 
et  sobrie  quaerit,  aliquara,  Deo  dante,  mysteriorum 
intelligentiam  eamque  fructuosissimam  assequitur,  turn 
ex  eorum  analogia,  quae  naturaliter  cognoscit,  turn  e 
mysteriorum  ipsorum  nexu  inter  se  et  cum  fine  ho- 
minis  ultimo;  nunquam  tamen  idonea  redditur  ad  ea 
perspicienda  instar  Teritatum,  quae  proprium  ipsius 
obiectum  constituunt.  Divina  enim  mysteria  ipsa  sua 
natura  intellectum  creatum  sic  excedunt,  ut  etiam  re- 
velatione  tradita  et  fide  suscepta,  ipsius  tamen  fidei 
velamine  contecta  et  quadam  quasi  caligine  obvoluta 
maneant,  quamdiu  in  hac  mortali  vita  peregrinamur 
a Domino : per  fidem  enim  ambulamus , et  non  per 
speciem  ^ 

Yerum  etsi  fides  sit  supra  rationem,  nulla  tamen 
unquam  inter  fidem  et  rationem  vera  dissensio  esse 
potest;  cum  idem  Deus,  qui  mysteria  revelat  et  fidem 
infundit,  animo  bumano  rationis  lumen  indiderit;  Deus 
autem  negare  seipsum  non  possit,  nec  verum  vero 
unquam  contradicere.  Inanis  autem  huius  contradic- 
tionis  species  inde  potissimum  oritur,  quod  vel  fidei 
dogmata  ad  mentem  Ecclesiae  intellecta  et  exposita 
non  fuerint,  vel  opinionum  commenta  pro  rationis  ef- 
fatis  babeantur.  Omnem  igitur  assertionem  veritati 
illuminatae  fidei  contrariam  omnino  falsam  esse  defi- 
nimus  Porro  Ecclesia,  quae  una  cum  apostolico 
munere  docendi,  mandatum  accepit,  fidei  depositum 
custodiendi,  ius  etiam  et  officium  divinitus  babet  falsi 
nominis  scientiam  proscribendi,  ne  quis  decipiatur  per 
pbilosopbiam,  et  inanem  fallaciam  Quapropter  om- 
nes  cbristiani  fideles  buiusmodi  opiniones,  quae  fidei 
doctrinae  contrariae  esse  cognoscuntur,  maxime  si  ab 
Ecclesia  reprobatae  fuerint , non  solum  probibentur 
tanquam  legitimas  scientiae  conclusiones  defendere, 
sed  pro  erroribus  potius,  qui  fallacem  veritatis  spe- 
ciem prae  se  ferant,  babere  tenentur  omnino. 

Neque  solum  fides  et  ratio  inter  se  dissidere  nun- 
quam possunt,  sed  opem  quoque  sibi  mutuam  ferunt, 
cum  recta  ratio  fidei  fundamenta  demonstret,  eiusque 
lumine  illustrata  rerum  divinarum  scientiam  excolat: 
fides  vero  rationem  ab  erroribus  liberet  ac  tueatur, 
eamque  multiplici  cognitione  instruat.  Quapropter  tan- 
tum  abest,  ut  Ecclesia  bumanarum  artium  et  discipli- 
narum  culturae  obsistat,  ut  banc  multis  modis  iuvet 
atque  promoveat.  Non  enim  commoda  ab  iis  ad  bo- 
minum  vitam  dimanantia  aut  ignorat  aut  despicit; 
fatetur  imo , eas , quemadmodum  a Deo , scientiarum 
Domino,  profectae  sunt,  ita  si  rite  pertractentur,  ad 
Deum,  iuvante  eius  gratia,  perducere.  Nec  sane  ipsa 
vetat,  ne  buiusmodi  disciplinae  in  suo  quaeque  ambitu 
propriis  utantur  principiis  et  propria  methodo ; sed 
iustam  banc  libertatem  agnoscens,  id  sedulo  cavet,  ne 
divinae  doctrinae  repugnando  errores  in  se  suscipiant. 


1 II.  Cor.  5,  7. 

^ Cone.  Lat.  V.  Bulla  Apostolici  reyiminis.  [Hard.  Coll.  Cone. 
IX,  1719.] 

^ Coloss.  2,  8. 


a aut  fines  proprios  transgressae , ea,  quae  sunt  fidei, 
occupent  et  perturbent. 

Neque  enim  fidei  doctrina,  quam  Deus  revelavit, 
velut  philosopbicum  inventum  proposita  est  humanis 
ingeniis  perficienda,  sed  tanquam  divinum  depositum 
Christi  Sponsae  tradita,  fideliter  custodienda  et  infalli- 
biliter  declaranda.  Hinc  sacrorum  quoque  dogmatum 
is  sensus  perpetuo  est  retinendus,  quern  semel  decla- 
ravit  Sancta  Mater  Ecclesia,  nec  unquam  ab  eo  sensu, 
altioris  intelligentiae  specie  et  nomine , recedendum. 
Crescat  igitur  et  multum  vehementerque  proficiat,  tarn 
singulorum,  quam  omnium,  tarn  unius  hominis,  quam 
totius  Ecclesiae,  aetatum  ac  saeculorum  gradibus,  in- 
telligentia,  scientia,  sapientia:  sed  in  suo  dumtaxat 
b genere,  in  eodem  scilicet  dogmate,  eodem  sensu,  ea- 
demque  sententia  b 

CANONES. 

1.  Si  quis  dixerit,  in  revelatione  divina  nulla  vera 
et  proprie  dicta  mysteria  contineri,  sed  universa  fidei 
dogmata  posse  per  rationem  rite  excultam  e naturali- 
bus  principiis  intelligi  et  demonstrari;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  disciplinas  humanas  ea  cum 
libertate  tractandas  esse,  ut  earum  assertiones,  etsi 
doctrinae  revelatae  adversentur,  tanquam  verae  reti- 
neri,  neque  ab  Ecclesia  proscribi  possint;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  fieri  posse,  ut  dogmatibus  ab 
c Ecclesia  propositis  aliquando,  secundum  progressum 

scientiae,  sensus  tribuendus  sit  alius  ab  eo,  quern  in- 
tellexit  et  intelligit  Ecclesia;  anathema  sit. 

Itaque  supremi  pastoralis  Nostri  officii  debitum 
exsequentes,  omnes  Christi  fideles,  maxime  vero  eos, 
qui  praesunt  vel  docendi  munere  funguntur,  per  vi- 
scera lesu  Christi  obtestamur,  necnon  eiusdem  Dei  et 
Salvatoris  nostri  auctoritate  iubemus,  ut  ad  bos  errores 
e Sancta  Ecclesia  eliminandos  atque  purissimae  fidei 
lucem  pandendam  studium  et  operam  conferant. 

Quoniam  vero  satis  non  est,  haereticam  pravitatem 
devitare,  nisi  ii  quoque  errores  diligenter  fugiantur, 
qui  ad  illam  plus  minusve  accedunt;  omnes  officii  mo- 
nemus,  servandi  etiam  Constitutiones  et  Decreta,  qui- 
^ bus  pravae  eiusmodi  opiniones,  quae  isthic  diserte  non 
enumerantur,  ab  hac  Sancta  Sede  proscriptae  et  pro- 
hibitae  sunt. 

Adiungitur  hie  canon  quintiis  capitis  tertii,  pront 
in  Congregatione  generali  approbatus  est,  sno  loco  inter 
canones  capitis  III.  inserendus: 

5.  Si  quis  dixerit,  assensum  fidei  ebristianae  non 
esse  liberum,  sed  argumentis  humanae  rationis  neces- 
sario  produci;  aut  ad  solam  fidem  vivam,  quae  per 
charitatem  operatur,  gratiam  Dei  necessariam  esse;  a.  s. 


‘ S.  Vine.  Lir.  Common,  n.  28.  [n.  23.  Migne  P.  L.  L,  668.] 


14* 


215 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


216 


CONSTITUTIO  DOGMATICA 
DE  FIDE  CATHOLICA 

[de  qua  suffragia  d.  12.  Aprilis  lata  sunt]. 

PIUS  EPISCOPUS 

SERVUS  SERVORUM  DEI 
SACRO  APPROBANTE  CONCILIO 
ad  perpetuam  rei  memoriam. 

Dei  Filius  et  generis  humani  Redemptor  Dominus 
Noster  lesus  Christus,  ad  Patrem  coelestem  rediturus, 
cum  Ecclesia  sua  in  terris  militante,  omnibus  diebus 
usque  ad  consummationem  saeculi  futurum  se  esse  b 
promisit.  Quare  dilectae  sponsae  praesto  esse , ad- 
sistere  docenti,  operanti  benedicere,  periclitanti  opem 
ferre  nullo  unquam  tempore  destitit.  Haec  vero  sa- 
lutaris  eius  providentia , cum  ex  aliis  beneficiis  in- 
numeris  continenter  apparuit,  turn  iis  manifestissime 
comperta  est  fructibus,  qui  orbi  cbristiano  e Conciliis 
oecumenicis  ac  nominatim  e Tridentino,  iniquis  licet 
temporibus  celebrate,  amplissimi  provenerunt.  Hinc 
enim  sanctissima  religionis  dogmata  pressius  definita 
uberiusque  exposita,  errores  damnati  atque  cobibiti; 
hinc  ecclesiastica  disciplina  restituta  firmiusque  sancita, 
promotum  in  Clero  scientiae  et  pietatis  studium , pa- 
rata  adolescentibus  ad  sacram  militiam  educandis  col- 
legia, christiani  denique  populi  mores  et  accuratiore  ^ 
fidelium  eruditione  et  frequentiore  sacramentorum  usu 
instaurati.  Hinc  praeterea  arctior  membrorum  cum 
visibili  capite  communio,  universoque  corpori  Christi 
mystico  additus  vigor;  hinc  religiosae  multiplicatae 
familiae,  aliaque  christianae  pietatis  instituta;  hinc  ille 
etiam  assiduus  et  usque  ad  sanguinis  etfusionem  con- 
stans  ardor  in  Christi  regno  late  per  orbem  propa- 
ganda. 

Verumtamen  haec  aliaque  permulta  emolumenta, 
quae  per  ultimam  maxime  oecumenicam  Synodum  di- 
vina  dementia  Ecclesiae  largita  est , dum  grato , quo 
par  est , animo  reeolimus , acerbum  compescere  baud 
possumus  dolorem  ob  mala  gravissima,  inde  potissi- 
mum  orta,  quod  eiusdem  sacrosanctae  Synodi  apud 
permultos  vel  auctoritas  contempta,  vel  sapientissima  ^ 
neglecta  fuere  decreta. 

Nemo  siquidem  ignorat,  haereses,  quas  Tridentini 
Patres  proscripserunt , dum,  reiecto  divino  Ecclesiae 
magisterio,  res  ad  religionem  spectantes  privati  cuius- 
vis  iudicio  permitterentur,  in  sectas  paulatim  dissolu- 
tas  esse  multiplices,  quibus  inter  se  dissentientibus  et 
concertantibus , omnis  tandem  in  Christum  fides  apud 
multos  labefactata  est.  Itaque  ipsa  sacra  Biblia,  quae 
antea  christianae  doctrinae  unicus  fons  et  index  asse- 
rebantur,  iam  non  pro  divinis  haberi,  imo  mythicis 
commentis  accenseri  coeperunt. 

Turn  nata  est  et  late  nimis  per  orbem  vagata  ilia 
rationalismi  seu  naturalism!  doctrina,  quae  religion! 


christianae  tanquam  supernatural!  institute  per  omnia 
adversans,  summo  studio  molitur,  ut  Christo,  qui  solus 
Dominus  et  Salvator  noster  est,  a mentibus  humanis, 
a vita  et  moribus  populorum  excluso,  merae  quod 
vocant  rationis  vel  naturae  regnum  stabiliatur.  Re- 
licta  autem  proiectaque  Christiana  religione,  negate 
vero  Deo  et  Christo  eius,  prolapsa  tandem  est  multo- 
rum  mens  in  pantheism!,  materialism!,  atheism!  bara- 
thrum, ut  iam  ipsam  rationalem  naturam,  omnemque 
iusti  rectique  normam  negantes,  ima  humanae  socie- 
tatis  fundamenta  diruere  connitantur. 

Hac  porro  impietate  circumquaque  grassante,  in- 
feliciter  contigit,  ut  plures  etiam  e catholicae  Eccle- 
siae filiis  a via  verae  pietatis  aberrarent,  in  iisque, 
diminutis  paulatim  veritatibus,  sensus  catholicus  atte- 
nuaretur.  Variis  enim  ac  peregrinis  doctrinis  abducti, 
naturam  et  gratiam,  scientiam  humanam  et  fidem  di- 
vinam  perperam  commiscentes,  genuinum  sensum  dog- 
matum,  quern  tenet  ac  docet  Sancta  Mater  Ecclesia, 
depravare,  integritatemque  et  sinceritatem  fidei  in  pe- 
riculum  adducere  comperiuntur. 

Quibus  omnibus  perspectis,  fieri  qui  potest,  ut  non 
cornmoveantur  intima  Ecclesiae  viscera?  Quemadmo- 
dum  enim  Deus  vult  omnes  homines  salvos  fieri,  et 
ad  agnitionem  veritatis  pervenire;  quemadmodum  Chri- 
stus venit,  ut  salvum  faceret,  quod  perierat,  et  filios 
Dei,  qui  erant  dispersi,  congregaret  in  unum:  ita  Ec- 
clesia, a Deo  populorum  mater  et  magistra  constituta, 
omnibus  debitricem  se  novit,  ac  lapses  erigere,  laban- 
tes  sustinere,  revertentes  amplecti,  confirmare  bonos 
et  ad  meliora  provehere  parata  semper  et  intenta  est. 
Quapropter  nullo  tempore  a Dei  veritate,  quae  sanat 
omnia,  testanda  et  praedicanda  quiescere  potest,  sibi 
dictum  esse  non  ignorans:  Spiritus  mens,  qui  est  in 
te,  et  verba  mea,  quae  posui  in  ore  tuo,  non  recedent 
de  ore  tuo  amodo  et  usque  in  sempiternum  h 

Nos  itaque,  inhaerentes  Praedecessorum  Nostrorum 
vestigiis,  pro  supremo  Nostro  Apostolico  munere  ve- 
ritatem  catholicam  docere  ac  tueri,  perversasque  doc- 
trinas  reprobare  nunquam  intermisimus.  Nunc  autem 
sedentibus  Nobiscum  et  iudieantibus  universi  orbis  Epi- 
scopis,  in  hanc  oecumenicam  Synodum  auctoritate  No- 
stra in  Spiritu  Sancto  congregatis,  innixi  Dei  verbo 
scripto  et  tradito , prout  ab  Ecclesia  catholica  sancte 
custoditum  et  genuine  expositum  accepimus , ex  hac 
Petri  Cathedra  in  conspectu  omnium  salutarem  Christi 
doctrinam  profiteri  et  declarare  constituimus , adversis 
erroribus  potestate  Nobis  a Deo  tradita  proscriptis 
atque  damnatis. 

CAPUT  I.  De  Deo  rerum  omnium  Creatore. 

Sancta  Romana  catholica  Ecclesia  credit  et  con- 
fitetur,  unum  esse  Deum  verum  et  vivum,  Creatorem 
coeli  et  terrae , Dominum  omnipotentem , aeternum, 
immensum,  incomprehensibilem,  intellectu  ac  voluntate 


‘ Is.  39,  21. 


217 


Acta  ante  Sess.  III.  Schema  const,  de  fide  cath.  denuo  revisum. 


218 


omnique  perfectione  infinitum;  qui  cum  sit  una  sin-  a 
gularis,  simplex  omnino  et  incommutabilis  substantia 
spiritualis,  praedicandus  est  re  et  essentia  a mundo 
distinctus,  in  se  et  ex  se  beatissimus,  et  super  omnia, 
quae  praeter  ipsum  sunt  et  concipi  possunt,  ineffabi- 
liter  excelsus. 

Hie  solus  verus  Deus  bonitate  sua  et  omnipotent! 
virtute  non  ad  augendam  suam  beatitudinem,  nec  ad 
acquirendam,  sed  ad  manifestandam  perfectionem  suam 
per  bona,  quae  creaturis  impertitur,  liberrimo  consilio 
simul  ab  initio  temporis  utramque  de  nihilo  condidit 
creaturam,  spiritualem  et  corporalem,  angelicam  vide- 
licet et  mundanam , ac  deinde  Immanam  quasi  com- 
munem  ex  spiritu  et  corpore  constitutam  b 

Universa  vero,  quae  condidit,  Deus  providentia  b 
sua  tuetur  atque  gubernat,  attingens  a fine  usque  ad 
finem  fortiter,  et  disponens  omnia  suaviter  Omnia 
enim  nuda  et  aperta  sunt  oculis  eius  ea  etiam,  quae 
libera  creaturarum  actione  futura  sunt. 

CAPUT  II.  De  Kevelatione. 

Eadem  Sancta  Mater  Ecclesia  tenet  et  docet,  Deum, 
rerum  omnium  principium  et  finem,  natural!  humanae 
rationis  lumine  e rebus  creatis  certo  cognosci  posse; 
invisibilia  enim  ipsius,  a creatura  mundi,  per  ea  quae 
facta  sunt,  intellecta,  conspiciuntur  attamen  placuisse 
eius  sapientiae  et  bonitati,  alia,  eaque  supernatural! 
via  se  ipsum  ac  aeterna  voluntatis  suae  decreta  hu- 
mane generi  revelare,  dicente  Apostolo:  Multifariam,  ^ 
multisque  modis  olim  Deus  loquens  patribus  in  Pro- 
phetis;  novissime,  diebus  istis  locutus  est  nobis  in 
Filio 

Huic  divinae  revelation!  tribuendum  quidem  est, 
ut  ea,  quae  in  rebus  divinis  humanae  ration!  per  se 
impervia  non  sunt,  in  praesenti  quoque  generis  hu- 
mani  conditione  ab  omnibus  expedite,  firma  certitudine 
et  nullo  admixto  errore  cognosci  possint.  Non  hac 
tamen  de  causa  revelatio  absolute  necessaria  dicenda 
est , sed  quia  Deus  ex  infinita  bonitate  sua  ordinavit 
hominem  ad  finem  supernaturalem , ad  participanda 
scilicet  bona  divina,  quae  humanae  mentis  intblligen- 
tiam  omnino  superant;  siquidem  oculus  non  vidit,  nec 
auris  audivit,  nec  in  cor  hominis  ascendit,  quae  prae-  ^ 
paravit  Deus  iis,  qui  diligunt  ilium 

Haec  porro  supernaturalis  revelatio,  secundum  uni- 
versalis Ecclesiae  fidem , a sancta  Tridentina  Synodo 
declaratam,  continetur  in  libris  scriptis,  et  sine  scripto 
traditionibus,  quae  ipsius  Christ!  ore  ab  Apostolis  ac- 
ceptae,  aut  ab  ipsis  Apostolis  Spiritu  Sancto  dictante 
quasi  per  manus  traditae,  ad  nos  usque  pervenerunt 
Qui  quidem  veteris  et  novi  Testament!  libri  integri, 
prout  in  eiusdem  Concilii  decreto  recensentur  et  in 
veteri  vulgata  latina  editione  habentur,  cum  omnibus 


* Cone.  Later.  IV.  c.  1.  Firmiter.  [Hard.  Coll.  Cone.  VII,  15.] 
2 Sap.  8,  1.  3 cf.  Hebr.  4,  13.  Rom.  1,  20. 

5 Hebr.  1,  1—2.  6 i.  Cor.  2,  9. 

’ Cone.  Trid.  sess.  IV.  Deer,  de  Can.  Seript. 


suis  partibus  pro  sacris  et  canonicis  suscipiendi  sunt. 
Eos  vero  Ecclesia  pro  sacris  et  canonicis  habet  non 
ideo , quod  sola  humana  industria  concinnati , sua 
deinde  auctoritate  sint  approbati;  nec  ideo  dumtaxat, 
quod  revelationem  sine  errore  contineant;  sed  prop- 
terea  quod  Spiritu  Sancto  inspirante  conscript!  Deum 
habent  auctorem,  atque  ut  tales  ipsi  Ecclesiae  tra- 
diti  sunt. 

Quoniam  vero,  quae  sancta  Tridentina  Synodus 
de  interpretatione  divinae  Scripturae  ad  coercenda  pe- 
tulantia  ingenia  salubriter  decrevit,  a quibusdam  ho- 
minibus  prave  exponuntur.  Nos,  idem  decretum  reno- 
vantes,  hanc  illius  mentem  esse  declaramus,  ut  in 
rebus  fidei  et  morum,  ad  aedificationem  doctrinae  Chri- 
stianae  pertinentium , is  pro  vero  sensu  sacrae  Scrip- 
turae habendus  sit,  quern  tenuit  ac  tenet  Sancta  Mater 
Ecclesia,  cuius  est  iudicare  de  vero  sensu  et  inter- 
pretatione Scriptiirarum  sanctarum;  atque  ideo  nemini 
licere  contra  hunc  sensurn,  aut  etiam  contra  unanimem 
consensum  Patrum  ipsam  Scripturam  sacram  inter- 
pretari. 

CANONES. 

I.  De  Deo  rerum  omnium  Creatore. 

1.  Si  quis  unum  verum  Deum  visibilium  et  in- 
visibilium  Creatorem  et  Dominum  negaverit ; ana- 
thema sit. 

2.  Si  quis  praeter  materiam  nihil  esse  affirmare 
non  erubuerit ; anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit , unam  eandemque  esse  Dei 
et  rerum  omnium  substantiam  vel  essentiam;  ana- 
thema sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  res  finitas,  turn  corporeas  turn 
spirituales,  aut  saltern  spirituales,  e divina  substantia 
emanasse ; 

aut  divinam  essentiam  sui  manifestatione  vel  evo- 
lutione  fieri  omnia; 

aut  denique  Deum  esse  ens  universale  seu  inde- 
finitum,  quod  sese  determinando  constituat  rerum  uni- 
versitatem  in  genera,  species  et  individua  distinctam; 
anathema  sit. 

5.  Si  quis  non  confiteatur,  mundum,  resque  omnes, 
quae  in  eo  continentur,  et  spirituales  et  materiales, 
secundum  totam  suam  substantiam  a Deo  ex  nihilo 
esse  productas; 

aut  Deum  dixerit  non  voluntate  ab  omni  necessi- 
tate libera,  sed  tarn  necessario  creasse,  quam  neces- 
sario  amat  seipsum; 

aut  mundum  ad  Dei  gloriam  conditum  esse  nega- 
verit; anathema  sit. 

II.  De  Revelatione. 

1.  Si  quis  dixerit,  Deum  unum  et  verum,  Crea- 
torem et  Dominum  nostrum,  per  ea,  quae  facta  sunt, 
natural!  rationis  humanae  lumine  certo  cognosci  non 
posse;  anathema  sit. 


219 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


220 


2.  Si  qiiis  dixerit,  fieri  non  posse,  ant  non  ex- 
pedire,  ut  per  revelationera  divinam  homo  de  Deo, 
cultuque  ei  exhibendo  edoceatur;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  hominem  ad  cognitionem,  quae 
naturalem  superet,  divinitus  evehi  non  posse,  sed  ex 
seipso  ad  omnis  tandem  veri  et  boni  possessionem 
iugi  profectu  pertingere  posse  et  debere;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  sacrae  Scripturae  libros  integros  cum 
omnibus  suis  partibus,  prout  illos  sancta  Tridentina 
Synodus  recensuit,  pro  sacris  et  canonicis  non  susce- 
perit,  aut  eos  divinitus  iuspiratos  esse  negaverit;  ana- 
thema sit. 

[Cap.  III.  et  IV.  V.  pag.  193  ss.  et  212  ss.] 


EMENDATIONES  AD  CONSTITUTIONEM 
DOGMATICAM 

DE  FIDE  CATHOLICA 

a Reverendissimis  Patrihus  propositae. 

EMENDATIONES. 

1.  Quamvis  dicendo  iiPlacet^  significaverim , milii  non  esse 
in  animo  obsistere  Decretis  in  4 primis  Capitibus  Constitutionis 
dogmaticae  de  fide  catliolica  propo'Sitis ; intime  tamen  persuasum 
mihi  est,  eadein  minus  idonea  esse,  quae  diris  nostri  aevi  valeant 
mederi  vulueribus. 

2.  Non  placet,  quod  in  Constitutione  nunquam  inveniuntur 
verba:  „Sancta  Synodus  oecumenica“ , prout  legimus  in  decretis 
Tridentinis. 

3.  Placet  cum  aliquibus  in  stylo  correctionibus,  quarum  plu- 
res  proposui. 

4.  Stylus,  utpote  interdum  durus,  non  bene  latinus,  germa- 
nismum  redolens,  corrigatur,  ut  decreta  Concilii  Vaticani  se  etiam 
sermonis  forma  irrepreliensibili  commendent. 

Exempli  gratia  Prooemium  incipiat; 

Dei  Eilius  et  generis  humani  Redemptor  Dominus  Noster 
lesus  Christus , ad  Patrem  caelestem  rediturus , quemadmodum 
Ecclesiae  suae  in  terris  militanti,  omnibus  diebus  usque  ad  con- 
summationem  saeculi  se  adfuturum  promisit,  ita  dilectae  sponsae 
praesto  esse  etc.  etc.  usque  destitit.  Haec  vero  salutaris  eius  pro- 
videntia,  cum  ex  aliis  innumeris  beneficiis  continenter  apparuit, 
turn  iis  manifestissime  testatam  se  reddidit  fructibus , qui  e Con- 
ciliis  oecumenicis , ac  nominatim  e Tridentino , iniquis  licet  tem- 
poribus  celebrate , in  christianam  rem  publicam  redundarunt  co- 
piosissimi.  Hinc  etc.  etc.  usque  ad  fineni  §. 

Verumtamen  haec  aliaque  plurima  emolumenta,  quibus  Ec- 
clesiam  divina  dementia  per  ultimam  praecipue  Synodum  oecu- 
menicam  locupletavit , grato , quo  par  est , animo  revolventes, 
gravissima  non  deflere  non  possumus  mala  inde  potissimum  enata, 
quod  eiusdem  sacrosanctae  Synodi  auctoritatem  multi  contempse- 
rint,  vel  sapientissima  neglexerint  decreta. 

Nemo  siquidem  ignorat,  haereses,  a Tridentinis  Patribus  pro- 
scriptas,  reiecto  divino  Ecclesiae  magisterio,  doctrinani  fidei  pri- 
vati  cuiusvis  arbitrio  subiecisse,  atque  eapropter  in  sectas  paulatim 
dissolutas  esse  multiplices,  quo  iam  evenit,  ut  iisdem  inter  se 
dissentientibus  et  concertantibus,  omnis  tandem  in  Christum  tides 
apud  multos  labefactaretur , atque  ipsa  Biblia,  quae  primo  doc- 
trinae  christianae  unicum  fontem  et  iudicera  extollebant,  non 
amplius  pro  divinis  haberi , demum  mythicis  commentis  accenseri 
coeperint. 

5.  Dicere  potui,  placet,  nulla  siquidem  suffragandi  datur  alia 
formula , sed  melius  ex  mente  dixissem , transeat.  In  multis  si- 
quidem enuntiatio  veritatis  invenitur,  tamen  accurata  desideratur 
errorum  quibus  diversimode  impetitur,  profligatio. 

Talibus  tamen  et  aliis  huiusmodi  relictis,  doloris,  melius  di- 
cam stuporis,  pluribus  Patribus  seminarium  fuit,  quando  de  Pro- 
videntia  Dei  super  Ecclesia  tractabatur,  quasi  affectata  omissio 


a Summi  Pontificis  et  universum  exaggerata  Providentia  argumen- 
tum  ex  Conciliorum  auxilio , minime  ex  regimine  et  magisterio 
Petri  explicite  desumptum. 

Nec  sufficere  dicatur  additio  de  Sanctionibus  Pontificiis  po- 
tius  ad  aliquam  consolationem  quam  ad  iustam  satisfactionem 
concessa : praesertim  post  nonnullorum  de  Concilio  reclamationem, 
simul  et  acceptam  promissionem  iura  Sanctae  Sedis , et  Ipsius 
erga  Ecclesiam  benemerita,  si  non  eorundem  verborum,  similis 
tamen  significationis,  clausulae  alicuius  introductione  fore  manife- 
standa.  Periculosae  omissionis  et  insufficientis  substitutionis  pon- 
dus  senserunt  omnes , paucis  gratum , flebile  pluribus , nemini 
medium. 

Quoad  sermonem,  revera  subtilitates  et  ornamenta  minime 
quaerenda  erant,  perspicua  tamen  enuntiatio  veritatis,  et  mode- 
stum  orationis  artificium.  Cuius  perspicuitatis  exigentia  omissa 
videtur,  verbi  gratia  ubi  Veritas  increata  enuntiatur,  quae  vox 
oratoribus  perniittitur , secus  autem  theologis , quibus  non  est 
creatio  veritatis,  sed  temporalis  sempiternae  immanentis,  mani- 
festatio.  Pariter , quando , per  non  satis  accuratam  libertatis  in- 
b telligentiam , scientiarum  libertatem  ab  Ecclesia  proscribi  suppo- 
nitur,  cuius  prohibitionibus  non  libertas , sed  sola  independentia 
condemnatur. 

Quoad  sententiarum  dispositionem,  facile,  ut  credo,  praesertim 
in  initio  prooemii  melior  inveniretur,  et  dicentium  sicut  et  dicto- 
rum  dignitati  convenientior. 

Prooemium. 

6.  Suffragio  suo  conditiones  adiiciendas  existimat  iuxta  re- 
gulam  14.*",  sine  quibus  non  absolute  placet  Constitutio : quamvis 
libenter  revereatur , quidquid  a Patribus  approbatum  Summus 
Pontifex  confirmare  iudicabit. 

1.  Non  placet  in  pag.  4.  linea  16.  [supra  p.  215.  1.  30.]  „hinc 
ille  etiam  assidtius  etc.“  Vellem  inserere  vocem  auctiis  vel  similem: 
sic  — hinc  auctus  ille  assiduus. 

Ratio,  ut  non  videamur  favere  errori  haereticorum , qui  ina- 
niter  iactant  inter  progressus  huius  saeculi,  quod  nunc  primum 
ortus  est  zelus  pro  conversione  barbarorum,  fructus,  ut  dicunt,  sua- 
® rum  Societatum  Missionariorum , praesertim  in  Anglia  et  America. 

Notandum , quod  supra  in  enumeratione  aliorum  fructuum  e 
Concilio  Tridentino  profectorum  mentio  fit  augmenti,  multiplica- 
tionis  etc.  Nonne  melius  erit  hie  similiter  commemorare  augmen- 
tum : ut  non  videamur  immemores  virorum  gloriosorum , qui  la- 
bores  Apostolicos  in  aliis  saeculis  Ecclesiae  sustinuerunt? 

2.  Non  placet  in  pag.  4.  linea  16.  [p.  215.  1.  31.]  y,ad  aan- 
guinis  efusionem“ : vellem  potius  „ad  sanguinis  SUI  effusionem“. 

Est  quidem  res  non  magni  moment!,  sed  nollem  dare  locum 
cavillationibus  etiam  iocosis  inimicorum,  quasi  propagaremus  reli- 
gionem  per  gladium.  Leve  est,  sed  facile  corrigitur. 

3.  Non  placet  pag.  5.  1.  11.  [p.  215.  1.  ab  ima  2.]  Tim  nata 
est  et  Za<e*etc.  Vellem  sic  legere : Turn  late  nimis  per  orhem  va- 
gata  est. 

Ratio,  quia  doctrina  rationalism!  seu  naturalism!  revera  nata 
est  longe  antea,  ni  fallor,  non  solum  quia  implicite  contiuetur  in 
Omni  haeresi,  quae  praeponit  rationem  individuam  auctoritati  Ec- 
clesiae, sed  quia  in  aliquibus  doctrinis  falsis  etiam  antiquis  ex- 
^ pUcite  docebatur  excellentia  rationis  naturalis. 

7.  Pag.  5.  linea  9.  [ibid.],  ubi  pro  „Tum  nata  est  et  late 
nimis**  etc.  dicendum  puto  „Tum  late  nimis**  etc. 

Falsum  enim  est,  „Tum**  (i.  e.  novissimis  temporibus,  scil. 
post  profligatas  a Concilio  Tridentino  haereses)  primum  natam 
esse  naturalism!  et  rationalismi  doctrinam , id  quod  Berengarii, 
Abelardi,  Amalrici  de  Bena,  Davidis  de  Dinanto  exemplis  facile 
probatur.  Insuper  contemptus  auctoritatis  sacrorum  bibliorum 
iam  effectus  et  sequela  est  rationalismi , ergo  hie  prior  est  illo 
contemptu  quoad  tempus. 

Pag.  5.  lin.  35.  [p.  216.  1.  13.]  ubi  pro  „plures  etiam  e ca- 
tholicae  ecclesiae  filiis**  etc.  dicendum  censeo:  plures  etiam  scrip- 
tores  catholicam  fidem  asserturi  vel  dum  catholicam  fidem  asserere 
nituntur. 

Etenim  si  legitur  „ plures  etiam  e catholicae  ecclesiae  filiis  “ 
videri  possit,  inter  eos  omnes,  qui  pag.  5.  alinea  1.  (Turn  nata 
est  etc.)  recensentur  scriptores,  non  catholicos,  sed  eos  ad  unum 
omnes  acatholicos  fuisse,  id  quod  lordanum  Brunum,  Voltairium, 
Diderotum,  alios  si  spectaveris  falsum  esse,  in  aprico  est. 


221 


Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  schemat.  const,  de  fide  cath.  a Patribus  propositae. 


222 


8.  1.  Ex  periodo  Haec  vero  tollatur  mentio  Concilii  Triden- 
tini,  eaque  fiat  in  periodo  distincta  hoc  modo  „tum  Us  manifestis- 
sime  conspecta  est  fructihus  qui  orhi  christiano  e Conciliis  Oecu- 
menicls  amplissimi  provenerunt.  Quod  maxime  de  Tridentina 
Synodo , iniquis  licA  temporibus  celehrata , dicendum  est.  Him 
enim  etc.“ 

Eatio  est  qnia  effectus  qui  enumerantur  in  periodo  Him,  ex 
contextu  aeque  referri  videntur  ad  omnia  Concilia  Oecuraenica, 
sed  reapse,  ut  ex  eorum  recensione  patet,  pertinent  tantum,  aut 
saltern  potissimuin,  ad  Concilium  Tridentinum. 

2.  Si  admittitur  superior  emendatio,  ex  periodo  Verumtamen 
delenda  est  vox  maxime. 

3.  Ante  verbum  asserehantur  addendum  videtur  ah  haereticis 
vel  ah  earum  (haeresum)  auctoribus,  vel  sectatoribus.  Quia  secus 
prima  fronte  alicui  videri  posset,  illam  assertionem  pertinuisse  ad 
omnem  Ecclesiam. 

In  fine  Prooemii  addenda  videtur  declaratio  expressa  iuxta 
aliquam  ex  formulis , ut  plurimum  adhibitis  a Tridentina  Synodo 
in  fine  prooemiorum , qua  dicatur  „nemini  licere  absque  salutis 
dispendio  sentire , docere  aut  praedicare  secus  ac  in  hac  Consti- 
tutione  declaratur  ac  definitur“.  Idque  ut  expressius  refellatur 
error  eorum  (et  nominatim  Denzinger),  qui  contendunt  ea  tantum 
ex  capitibus  tenenda  esse  ut  definita,  quae  subiectis  canonibus 
respondent. 

8 h.  Ut  pagina  3.  post  verbum  eius,  linea  25.  [p.  216.  1.  7.] 
addatur:  necnon  toto  siipernaturali  or  dine  sublato. 

CAP.  I. 

9.  Non  placet  in  pag.  7.  linea  25.  [p.  216.  1.  ab  ima  5.] 
Sancta  Bomana  Ecclesia.  Vellem  omittere  vocem  Romana:  aut  si 
Patres  renuunt,  tunc  vellem  adiungere  alias  voces,  uti  Apostolica  etc. 
et  ita  eas  collocare,  ut  appareat,  hie  non  dari  nomen  distinctivum 
Ecclesiae,  sed  descriptionem,  sive  enumerationem  notarum. 

Ratio  1.  Ne  videamur  sequi  vestigia  sectarum  haereticarum, 
quae  in  conciliabulis  suis  praesertim  in  America  non  raro  dispu- 
tant de  nomine,  quo  appellari  iure  possint,  et  novum  nomen  in 
capite  actorum  inscribunt,  iuxta  mutationes  temporum. 

Ratio  2.  Ne  videamur  favere  errori  eorum,  qui  docent,  Ca- 
tholicam  Ecclesiam  exstare  tribus  ramis , quorum  unusquisque 
nominai’i  potest  Catholica,  adiuncta  distinctione , nerape,  Anglica 
Catholica,  Graeca  Catholica,  et  Romana  Catholica.  Quamvis  idea 
haec  accuratius  exprimeretur  voce  Romano-Catholica : attamen  ad 
hanc  distinctionem  minirae  animadvertere  volent  inimici : eo  magis 
quod  nequit  fieri  distinctio  in  traductione  anglica,  quae  unam  for- 
mam  tantum  admittit  „ Roman-Catholic". 

Ratio  3.  Contra  omnes  haereticos  argumentum  cogens  ha- 
betur  in  hoc,  quod  idem  est  nomen  Ecclesiae  nostrae.,  ac  nomen 
ab  omnibus  sectis  praedicatum  de  Ecclesia  Dei  in  Symbolo  Apo- 
stolorum,  quam  omnes  profitentur,  vid.  Sancta  Ecclesia  Catholica. 
Quo  strictius  et  simplicius  hoc  nomen  retinere  possimus,  eo  cla- 
rius  videbitur  iis , qui  bona  fide  quaerunt  veritatem , Ecclesiam 
nostram  eandem  esse  quam  Apostoli  fundaverunt. 

Quinimmo,  si  brevius  adhuc  diceretur,  Sacrosancta  Ecclesia 
Dei  credit  etc.,  tunc  etiam  clarius  ostenderet  Ecclesia  se  non 
agnoscere  aliam  quamcumque  Ecclesiam,  et  omnes  sectas  nonnisi 
per  usurpationem  assumere  sibi  nomen  ecclesiarum. 

Notandum,  quod  omnimode  vellem  retinere  titulum  Romana, 
quasi  notam  vel  tesseram  verae  religionis , et  earn  exprimere  in 
teoctu:  sicuti  in  praxi  saepe  hanc  notam  exhibeo,  et  inter  glorias 
Ecclesiae  annumero.  Solummodo  nollem  earn  hie  in  capite  poni 
C|uasi  nomen  necessarium , sine  quo  Ecclesia  nostra  non  posset 
adaequate  appellari. 

10.  Constitutio  dogmatica  de  fide  catholica  mihi  placet  ex- 
ceptis  sequentibus: 

Non  placent  verba  initii  cap.  I. : „ Sancta  Romana  catholica 
Ecclesia" ; 

1.  quia  aliquam  speciem  prae  se  ferunt  pro  illo  errore  mul- 
torum  Protestantium , inprimis  episcopalium  in  Anglia,  ac  si  plu- 
res  ecclesiae  catholicae  existerent.  Multo  magis  mihi  placeret,  si 
hie  diceretur:  „ Sancta  catholica  Ecclesia"  vel  „ Sancta  Ecclesia 
catholica  et  apostolica" ; et  si  alio  in  loco,  v.  g.  ab  initio  cap.  II. 
poneretur:  „ Sancta  Romana  Ecclesia." 

2.  quia  haec  formula : „Sancta  Romana  catholica  Ecclesia" 
speciem  quandam  innovationis  prae  se  ferre  videtur. 

11.  Placet  ad  hunc  modum,  omisso  nomine  „Romana“,  quod 


a nomen  non  exstitit  ab  initio  (Antiochena  fuit);  quod  non  notum 
antiquis  Conciliis;  quod  ansam  praebet  haereticis,  quin  sit  neces- 
sarium aut  hoc  loco  utile;  quod  est  tantum  accessorium  et  quasi 
accidentale ; quod  substituitur  pro  notis  Ecclesiae  in  Symbolis 
contentis  (una , Apostolica) ; quod  nomen  Romana  designat  Ec- 
clesiam localem , Matrem  Magistram.  De  usu  alibi , quoties  li- 
buerit. 

Proinde  excludatur  „Romana“  vel  addatur  „Uua,  Apostolica" 
cum  aids  „Sancta,  Catholica"  scilicet  „Una,  Sancta,  Catholica, 
Apostolica  atque  Romana". 

12.  Suffragium  meum  Schemati  de  fide  refornjato  libenter 
do  sub  conditione  quod  in  primo  capite  de  medio  tollatur  Romana 
et  simpliciter  dicatur  „Sancta  Catholica  Ecclesia". 

Nostri  Protestantes  dicunt  nobis,  quod  nostra  Ecclesia  non 
est  ecclesia  quae  nominatur  in  symbolo  Apostolorum  „Sanctara 
ecclesiam  catholicam"  sed  nostra  ecclesia  est  „ Romana  Catho- 
lica". Ideoque  afi'ectant  vocare  nos  „Romanos  Catholicos"  quasi 
ipsi  essent  veri  Catholici ; semper  hoc  nomen  repuli  „Romani  Ca- 
, tholici",  sed  affirmavi  et  probare  conatus  sum  nostrum  nomen  esse 
„Ecclesiam  Catholicam"  ; sed  omnis  Catholicus  debet  esse  Roma- 
nus,  quia  Papam  constituit  Christus  Caput  Ecclesiae  Catholicae. 
In  mea  dioecesi  praedium  aliquod  datum  fuerat  per  testamentum 
Ecclesiae  Catholicae.  Evidens  erat  quod  Nobis  datum  fuerat:  sed 
Episcopaliani  a tribunali  illud  obtinuerunt , sub  praetextu  quod 
nostrum  nomen  non  erat,  Catholica,  sed  Romana  Catholica  Ec- 
clesia. Itaque  emendationem  omnino  postulo : isque  videtur  esse 
sensus  magnae  partis  Concilii,  ut  mihi  saltern  videbatur,  quando 
tam  multi  surrexerunt  pro  virgula.  Alia  forma  adhiberi  potest 
quae  omnibus  placebit. 

13.  Minus  placet  vox  Romana  in  linea  1.  Cap.  I.  Quia 

1.  Non  est  necessaria  ab  initio,  cum  de  Ecclesia  postea  ex- 
presse  tractabitur;  ubi  poterit  inseri. 

2.  Quia  vox  apud  omnes  qui  lingua  Anglica  utuntur  ansam 
forsan  praeberet  errorem  illorum  propagandi,  qui  triplicem  distin- 
guunt  Ecclesiam,  Catholicam  Romanam  unam,  alteram  Graecam, 
tertiam  demuni  Anglicanam. 

3.  In  Professione  Eidei  Pii  IV.  eadem  loquendi  ratio  designat 
c particidarem.  Romanam  Ecclesiam,  „Matrem  et  Magistram  omnium 

Ecclesiarum",  ideoque  ambigua  videtur. 

4.  Demum,  quia  non  est  vox  usitata  nec  in  Symbolis,  nec 
in  Conciliis  generalibus , per  quantum  sciam.  Si  non  placeat 
omittere,  tunc  poni  posset  descriptio  plenior  Ecclesiae  ita  Hnam 
Samtam  Catholicam  Apostolicam  Romanam  Ecclesiam. 

14.  Mutanda  linea  prima  Capitis  I.  eo  modo:  Sancta  Ecclesia 
Catholica,  Apostolica,  Romana. 

15.  Non  placet  illud  sub  initio  Cap.  I.  Sancta  Romana  ca- 
tholica Ecclesia,  et  quidem  propter  rationes  in  Cong,  general, 
allatas,  quas  heie  referre  necesse  non  esse  putavi. 

Quod  si  Rmis  Patribus  non  placuerit  hac  in  re  consilium 
mutare,  optarem,  ut  saltern  littera  C maiuscula  vox  ilia  Catholica 
scribatur:  res  quidem  minima,  nec  praetermittenda. 

16.  Placet  sub  conditione , etenim  libenter  suffragium  fero 
quoad  Schema  de  Fide  et  illud  approbo,  si  deleatur  vox  Romana 
in  Capite  I.  linea  1 . , quia  ibi  sermo  est  de  Ecclesia  in  genere, 
in  posterum  vero  in  alio  Schemate  erit  sermo  de  Ecclesia  in 

d specie , et  de  indiciis , quibus  secernitur  a congregationibus  sec- 
tariis  quae  perperam  nomen  Ecclesiae  assumunt. 

17.  Non  placet  nomen  Romana  Capitis  primi,  quia  ansam 
praebet  haereticis  praecipue  Anglicanis  dicendi  quod  Ecclesia 
Catholica  Apostolica  Romana  admittit  vocem  Catholica  tamquam 
genus  quoddam , cuiusque  quasi  species  sint  haeretica  Anglicana 
et  schismatica  Graeca.  Cum  Ecclesiam  Perthensem  in  Australia 
Occidental!  regerem , magnam  sustinui  contentionem  cum  civili 
gubernio  illius  Coloniae,  quod  nolebat  recipere  meas  litteras  nisi 
fuissent  signatae  Bishop  Roman -Catholic,  quasi  admittens , illos, 
videlicet  Anglicanos,  esse  quoque  Catholicos.  Ego  dixi  illis : Sum 
quidem  Episcopus  Catholicus  et  Romanus  quoque  toto  corde  et 
glorior  me  esse  Romanum  hoc  modo,  sed  nunquam  admitto  esse 
Catholicos  aliquos  qui  non  sint  Romani , proinde  inutile  iudico 
exprimere  quod  sim  Romanus,  quia  assero  me  esse  Catholicum. 

18.  Placet  propositum  de  fide  Decretum. 

Dummodo  ad  initium  primi  capitis  non  dicatur: 

„ Sancta  Romana  Catholica  Ecclesia  credit  etc." 


223 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


224 


sed  „Sancta  catliolica  Ecclesia,  (vel  Sancta  catholica  et  apo- 
stolica  Ecclesia  credit)  etc.“ 

Haec  enim  vox  Romana  est  restrictiva  ad  Ecclesiam  specia- 
leni  quae  Romae  existit;  ut  videre  est: 

1.  Ex  contextu  formae  lurameiiti  Professionis  fidei  a Pio 
Papa  IV.  editae, 

2.  Ex  eo  quod  ipse  Sanctissimus  Dominus  Noster,  cum  so- 
lemni  modo  Litteras  ad  universalem  Ecclesiam  directas  obsigiiat, 
non  dicit: 

„Pius  Ecclesiae  Romanae  Episcopus**, 

sed  „Pius  Ecclesiae  catholicae  Episcopus.^ 

3.  Ex  eo  quod  nunquam  in  Conciliis  ad  definitionem  fidei 
adhibetur  vox  Ecclesia  Romana  catholica,  sed  Ecclesia  catho- 
lica etc.  simpliciter. 

19.  Non  placet  titulus  Sancta  Bomana  Ecclesia  in  Cap.  I. 
Hac  enim  forma  abutuntur  haeretici  et  proinde  magis  placeret 
„ Sancta  Catholica  Apostolica  et  Romana  Ecclesia^  vel  prout  ha- 
betur  in  professione  fidei. 

20.  Placet  sub  conditione,  ut  in  linea  prima  vox  Bomana  b 
tollatur.  Adhaereo  enim  rationibus  ab  aliis  Episcopis  iam  allatis. 

21.  Placet,  dummodo  vox  Bomana  in  linea  prima  Cap.  1. 
amoveatur. 

Rationes  sunt  praecipue  eae  quae  ab  Episcopo  Birmingha- 
mensi  adducuntur. 

22.  Sancta  Catholica  et  Apostolica  Ecclesia  credit  etc.  ut  in 
Symbolo  Apostolorum  simul  et  Nicaeno  — omissa  voce  Bomana  — 
propter  haereticos  qui  hide  aiisam  summit  vocandi  sectas  suas 
Catholicam  Anglicam  vel  Catholico  - aiiglicam  , Catholico  - grae- 
cam  etc.  etc. 

23.  Initio  Cap.  I.  dicatur  Sancta  Catholica  Ecclesia  docet, 
vel  S.  Catholica  Apostolica  Romana  Ecclesia  docet.  Vox  „ Ro- 
mana" vellem  ut  introduceretur  quando  agitur  de  Ecclesia , sed 
non  hoc  loco. 

1.  Quia  formula  ita  posita  nova  est. 

2.  Non  adhibetur  ab  aliis  Conciliis. 

3.  Hoc  modo  posita  magnam  ansam  praebet  Protestantibus 

in  Anglia  et  America.  c 

4.  Promissum  fuit  patribus  quod  formula  „ Sancta  Catholica 
Apostolica  Romana  Ecclesia"  proponeretur,  sed  errore  aliquo  fac- 
tum est  quod  non  fuit  proposita. 

24.  Placet,  sub  ea  conditione  quod  verbum  „Romana"  lin.  1. 
Cap.  I.  omittatur. 

25.  Placet  quoad  materiam , sed  non  placet  quoad  vocem 
„Romana"  quae  posita  est  in  capite  I.  lin.  1.  et  quoad  „ana- 
thema". 

26.  Placet  iuxta  modum;  nempe  quod  verbis  Professionis 
Fidei  Pii  IV.  utatur  in  initio  Capitis  I. 

27.  Placet  omisso  verbo  „Romana". 

28.  Placet  sub  conditione,  quod  verbum  „Romana"  in  initio 
Capitis  I.  omittatur,  vel  si  servetur,  dicatur:  Sancta  Catholica 
Apostolica  Romana  Ecclesia  vel  Apostolica  et  Romana  Ecclesia. 

29.  Non  placet  quoad  vocem  ^Romana"  ante  vocem  „Catho- 
lica".  De  ceteris  placet. 

30.  Placet,  mutatione  facta  sub  initio  Capitis  I.  in  hiinc  mo-  ^ 
dum  scilicet  Sancta  Ecclesia  Catholica  Apostolica  Bomana. 

31.  Placet  iuxta  modum:  „ Ecclesia  Catholica  Apostolica 
Romana." 

32.  Placet,  si  deleatur  verbum  „Romana"  in  linea  prima 
Capitis  I. 

33.  Placet  excepta  voce  Bomana,  quae  debet  omitti  in  pa- 
gina  octava,  linea  prima.  Capitis  primi. 

Vel  si  ponatur,  addantur  caeterae  notae  Ecclesiae  v.  g.  Una, 
Sancta,  Catholica,  Apostolica  atque  Bomana. 

34.  Capitis  primi  vox  Bomana  exmittenda  censetur , secus 
caetera  placent. 

35.  Placet  de  re,  non  vero  de  nomine  (Romana)  1.  quod  non 
exstitit  ab  initio;  2.  quod  non  norunt  Concilia  antiqua;  3.  quod 
accessorium  quid  et  quasi  accidentale  pro  agnitis  in  Symbolis 
notis  (Una,  Apostolica)  substituit;  4.  quod  ansam  praebet  haere- 
ticis,  et  propterea  offendit  pluribus,  quin  sit  necessarium  sive  up- 


turn ; 5.  cuius  non  hie  locus,  sed  alibi  quoties  libuerit,  praesertirt 
vero  post  traditam  de  primatu  doctrinam. 

36.  Non  placet  quoad  vocem  Bomana  ante  vocem  Catholica. 

37.  Placet:  sub  conditione  quod  vox  Bomana,  in  prima  hnea 
Capitis  primi,  omittatur. 

Vel,  quod  initium  Capitis  primi  sit:  „Sa}icta  Ecclesia  Catho- 
lica, Apostolica  Bomana  credit  etc." 

38.  Placet  iuxta  modum  Caput  I. , nempe  ut  legatur  „ Ca- 
tholica Ecclesia  Apostolica  et  Romana". 

39.  Loco  verborum:  „Sancta  Romana  Catholica  Ecclesia" 
dicatur : 

Sancta  Catholica  atque  Apostolica  Romana  Ecclesia. 

40.  Non  placet  quoad  Bomana  ante  Catholica  Cap.  I.  De 
fide,  quia  non  consonans  est  Symbolis. 

41.  Ut  verbum  Bomana  Capite  I.  omittatur  et  substituatur 
vox  Apostolica,  ita  ut  legatur: 

Sancta  Catholica  Apostolica  Ecclesia  — ut  evitentur  falsae 
interpretationes  haereticorum. 

42.  Non  placet  verbum  ^Romana"  linea  1.  Cap.  I.  Volo 
quod  omittatur. 

43.  Non  placet  ob  vocem  Bomana  positam  ante  Catholica. 

44.  Placet , si  deleatur  verbum  „Romana"  in  linea  prima 
Capitis  I. 

45.  Pro  omnique  perfectione  infinitum,  melius  dicendum  vi- 
detur  „et  in  omni  perfectione  infinitum^ , ne  Deus  ab  aliquibus 
dici  possit  infinitus  tantummodo  ob  perfectionum  cumulum. 

46.  § 1.  Cap.  I.  expungantur  verba  re  et  in  linea  ultima  [p.  217. 
1.  3.] ; et  scribatur  praedicandus  est  essentia  distinctus  a rnundo. 

47.  Non  placent  voces  in  Cap.  I.  „ad  manifestandam  suam 
perfectionem".  Quis  enim  cognoscit  sensum  Domini?  et  praeterea 

S.  Thomas  expresse  docet  propter  honitatem  suam  Deum  omnia 
creasse. 

48.  II.  Milii  placeret  si  in  § 2.  Cap.  I.  illis  verbis:  „ad  ma- 
nifestandam perfectionem  suam"  adderetur  verbum  S.  Thomae 
(I.  p.  q.  19.  a.  2.  q.  44.  a.  4)  „ad  communicandam",  quia  verba: 
„ad  manifestandam  et  communicandam  . . ."  mentem  Patrum  per- 
fecte  exprimunt. 

48V2-  Placet,  intelligendo  voculam  simul  (pag.  8.  lin.  11. 
fp.  217.  1.  11.])  non  de  simultaneitate  tempoi’is,  quod  valde  dubium 
est,  sed  de  cumulatione  divinae  operationis,  eo  sensu,  quod  idem 
Deus  sit,  qui  utramque  condiderit  creaturam. 

49.  Pag.  8.  De  Deo  § ult.  lin.  2.  [p.  217.  1.  16.]  vocabulum 
tuetur  omittendum  videtur,  vel  immutandum  cum  alio  regit. 

50.  Pariter  placeret,  si  loco:  „liberrimo  consilio,"  poneretur: 
„libero  voluntatis  suae  consilio",  ne  insinuetur,  Deum  penitus  in- 
differentem  se  habere. 

CAP.  II. 

51.  Non  placet  initium  Capitis  II.  et  ideo  canon  ipsi  respon- 
dens.  Aliud  est  enim  dicere:  rationem  posse  cognoscere  ex  crea- 
turis  existentiam,  attributa  Dei,  ut  docuit  Apostolus  illis  verbis 
„invisibilia  Dei  per  ea,  quae  facta  sunt,  intellecta  conspiciuntur", 
et  in  multis  locis  suae  Summae  demonstrare  videtur  Angelicus; 
et  aliud  est  dicere : rationem  certo  cognoscere  posse  Deum , re- 
rum omnium  principium  et  finem. 

Haec  propositio  est  in  suo  conceptu  satis  complexa,  et  enun- 
ciationem  eius  non  rectam,  non  veram  esse  opinor.  Nullus  etenim 
Philosophorum,  neque  Aristoteles,  neque  Plato,  neque  TulHus,  qui 
fere  omnem  rationis  potentiam  praemonstrarunt , adeo  ut  eorum 
vestigia  hodierni  Philosophi  sequantur,  potuerunt  cum  certitudine 
cognoscere  Deum  principium  et  finem  omnium  rerum.  Si  nullus 
igitur  Philosophorum  hoc  cognoscere  potuit  absque  commixtione 
multorum  errorum,  ut  ex  eorum  Theologia  speculativa  evidenter 
patet,  unicuique  fulget  veritas  non  moralis,  sed  necessaria  de  im- 
potentia  humanae  rationis  perveniendi  cum  certitudine  ad  cogno- 
scendum  Deum , principium  et  finem  omnium  rerum ; verissimum 
enim  est,  et  apud  omnes  acceptum  Tullii  effatum:  fid,  in  quo 
omnis  natura  consentit,  necesse  est  verum  esse.^  Revera,  ipso  pro- 
mulgate Christianismo,  Pagani  minime  cognoscunt  cum  certitudine 
Deum,  principium  et  finem  omnium  rerum,  et  fortasse  ipsi  Catho- 
lici  philosophia  ac  Christiana  doctrina  nondum  bene  exculti. 


Jelikoz  nase  ctenafe  za 
rukopis  nynejsiho  svateho  Ot(| 
sledniho  listii,  kterym  tehdej 
feditelce  hrabence  M.  T.  Led 
zaneho  rocniku  vlasskeho  „Ec| 


4 


I 

i 


225 


Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  schemat.  const,  de  fide  cath.  a Patribus  propositae. 


226 


Quapropter  ego  arbitror  expungendnm  esse  adverbium  cerio;  a 
res  enim,  qiiae  cognosciintur,  certo  cognoscuntur ; adverbium  ideo, 
quod  superfiuuin  est  nobis,  sed  Rationalistis  perutile.  Et  sic  duin 
removetur  apparens  contradictio  inter  primam  et  secundam  i)ara- 
grapliuni , semper  damnamus  Traditionalisraum , et  non  videmur 
absolvere  Rationalismum,  errorem  illo  peiorem. 

52.  Non  placet  vox  naturali  Cap.  II.  1.  3.  [supra  C.  II.  1.  2.J 
Homo  enim  nunquam  in  statu  mere  naturali  fuit , nec  proinde 
esset  rationis  lumen. 

52V2.  Placet  supprimendo  voculam  certo  (pag.  9.  lin.  5. 

[p.  217.  1.  23.]),  quia  quod  sic  dicitur,  licet  philosopbice  verum 
esse  credam,  non  tamen  mihi  videtur  ita  dare  certeque  revela- 
tum,  ut  dogmatice  possit  definiri. 

53.  Placet  expungendo  verbum  certo  ex  paragr.  prima  Ca- 
pitis II. 

54.  In  pag.  9.  § 1.  secundi  Capitis  expungantur  verba  et 

honitati,  et  ponatur  solummodo  'placiiisse  eius  sapientiae  alia,  ea- 
que  etc.  ^ 

55.  Verbum  „quaedam“  inseratur  ante  verbum  „aeterna‘‘  in 
prima  paragrapho  Cap.  II. 

5572-  Pag.  9.  § 2.  C.  II.  1.  4.  ante  ultimam  [p.  217.  c.  11.  § 2. 

1.  5.]  verba  hoc  modo  concinnentur : Haec  autem  revelatio  necessaria 
dicenda  est  praecipue,  quod  Dens  ex  injinita  sua  honitate  etc. 

Et  sic  expungatur  verbum  ahsolute. 

/5().  Pag.  9.  versus  finem  verba:  D^on  liac  tamen  de  causa 
reimatio  ahsolute  necessaria  dicenda  est , expungenda  videntur : 
quia  cum  sequenti  contextu  dare  implicant,  quod  homini,  in  or- 
dine  mere  naturali  constitute , revelatio  absolute  necessaria  non 
foret : idque  importat , bominem  in  tali  statu , sub  quovis  re- 
spectu,  et  ad  quoslibet  vitae  actus,  usus,  fines,  vel  phases  diversas 
nulla  prorsus  egere  revelatione  divina  necessitate  absoluta.  Hoc 
autem  in  dogmatica  Constitutione  adfirmari  nequit,  quia  nullibi, 
saltern  certo,  in  Scrii)turis  vel  Traditione,  legi  datur ; nec,  quoad 
sciam , unquam  ab  Ecclesia  traditum  est.  Quin  imo , in  S.  Sedis 
Apostolicae  nuperis  actis  contra  eos,  qui  humanae  rationis  vires 
plus  aequo  deprimebant , illius  doctrinae , quae  de  rei  prorsus 
esset  institute , frustra  quisque  vel  tramitem  reperire  laboraret.  ® 
Quod  satis  adparet  ex  thesibus  ad  subscribendum  datis  Bautain 
(8  Septembris  1840),  Bonnetty  (11  lunii  1855),  nec  non  ex  obser- 
vationibus  S.  Indicis  Congregationis  (23  lunii  1843,  et  8 August! 
1844):  ac  demum  ex  Epistolis  ab  Emo  ac  Rmo  Cardinali  Patrizi 
ad  Cardinalem  Archiepiscopum  Mechliniensem  missis  11  Octobris 
1864,  2 Martii , et  30  August!  1866.  Tandem  in  Adnotationibus 
ad  Schema  reformatum  (pag.  30  in  princ.)  declaratur,  quod  non 
attingitur  quaestio  utrum  aliqua  institutio  necessaria  sit  ad  hoc, 
ut  homo  ad  rationis  usum  perveniat:  at  pi’aedictis  verbis  expun- 
gendis  attingeretur  utique,  praesertim  in  prime  homine,  qui  non- 
nisi  a Deo  posset  institui. 

Itaque  praedictis  verbis  sequentia  substituerem  „At  vero  Di- 
vina revelatio  ahsolute  necessaria  prorsus  dicenda  est  eo“ , quia 
Deus  etc. 

5672-  Addatur  verbum  postremo  post  verba  a S.  Tridentina 
Sijnodo  in  paragr.  3.  Capitis  II. 

57.  In  Cap.  II.  § 3 non  placent  verba:  „Spiritu  sancto  in- 
spirante  conscripti,“  quae  verba  alludunt  ad  epistolam  S.  Petri,  d 
qui  loquitur  tantum  de  prophetiis.  Placeret,  ut  ponerentur  verba 
magis  canonica : „divinitus  inspirati,‘‘  quae  S.  Paulus  habet  de 
Omni  scriptura  sacra,  ut  res,  non  modus  rei,  id  tantum,  quod  est 
necessarium,  et  cum  minima  Theologorum  catholicorum  ofiensione 
definiatur. 

58.  Ut  tales  ipsi  Ecclesiae  traditi  sunt.  In  hisee  verbis  non 
innuitur  nec  intclligitur , a quo  Ecclesiae  traditi  sint.  Hinc  cum 
sublata  fuerint  verba  per  Apostolos,  satius  videtur  verba  ilia  ut 
tales  etc.  in  haec  alia  mutare  „uti  tales  ipsa  Ecclesia  ah  eodem 
Spiritu  Sancto  edocta  semper  a(jnovit“ . 

59.  Pag.  11.  vers.  4.  [p.  218.  v.  7.]  verba,  atque  ut  tales  ipsi 
Ecclesiae  traditi  sunt,  vertenda  videntur  in  sequentia,  atque  ut  tales 
ah  ipsa  Ecclesia  accepti,  in  Canonem  sunt  relati,  ac  fidelihns  pro- 
positi. Idque  ex  eo,  quod  ratio  Sacri  consistit  in  Divina  insi)ira- 
tione,  quam  Ecclesia  agnoscit  ex  Traditione ; ratio  autem  Canonici 
derivator  ex  eo  quod  Ecclesia,  librorum  divinitate  recognita,  illos 
in  Canonem  recenset,  et  uti  sacros  recipiendos  esse  declarat. 

Coll.  Lac.  vn. 


Non  ergo  satis  distincte  paulo  ante  absolute  asserta  esset 
complexa  ilia  phrasis  „Eos  vero  Ecclesia  pro  sacris  et  canonicis 
hahet“ : transeat  tamen;  sed  notabilis  ilia  diversitas  respectuum, 
ad  vitandam  confusionem,  aliquo  saltern  pacto  indicabitur  foi’mula 
superius  allata , nempe  atqiie  ut  tales  ah  Ecclesia  accepti,  in  Ca- 
nonem sunt  relati,  ac  fidelihus  propositi. 

Ad  rem : Concilium  Tridentinum  libros  illos  ut  SACBOS  se 
suscipere  ac  venerari  dicit,  et  posteaquam  illorum  indicem  recen- 
suit,  anathemate  percellit  eos,  qui  pro  sacris  et  CANONICIS 
eosdem  non  suscepei'int. 

60.  Pag.  11.  vers.  13.  |p.  218.  I.  14.]  verba  „m  rehus  fidei 
et  morum  ad  aedificationem  doctrinae  Christianae  pertinentium“ , 
omnino  auferenda  sunt. 

1.  (juia  Ecclesia,  sine  ulla  exceptione,  est  infallibilis  interpres 
totius  divinae  revelationis , quae  in  Scripturis  ac  Traditione  con- 
tinetur.  Declarando  autem  in  rehus  fidei  et  morum  tenendum 
esse  sensum,  quern  tenuit  ac  tenet  Ecclesia,  divina  ilia  interpre- 
tandi  praerogativa  ad  huiusmodi  materias  tantum  coarctari  vide- 
tur, quasi  in  caeteris  minime  valeat. 

Nec  obstat,  quod  verba  ilia  non  sint  exclusiva;  etsi  enim 
specificativa  tantum  essent,  aliarum  rerum  exclusionem  nisi  aperte 
indicarent,  in  dubium  saltern  revocant. 

Quod  si  urgeatur,  omnia,  quae  in  Scripturis  continentur,  ad 
fidem  vel  mores  referri,  iam  et  hoc  ipsum  omnem  specificationem 
rerum  fidei  et  morum  superfiuam  ac  vanam  omnino  esse  con- 
firmabit. 

2.  Quia  si  in  rebus  fidei  et  morum  tantum  Scriptura  accipi 
deberet  iuxta  eum  sensum,  queni  tenuit  ac  tenet  Ecclesia,  in  reli- 
quis,  puta  historicis  aliisque,  libera  cuique  daretur  ansa  sanctis- 
simum  Dei  verbum  pro  effraeni  lubitxi  explicandi ; hac  praesertim 
tempestate,  in  qua  mythic! , rationalistae , sexcentique  errones  to- 
tam  ferme  Scripturam  ad  fabulas  amandant. 

Fortasse  quis  instabit , Ecclesiae  infallibilitatem  ad  res  fidei 
et  morum  restringi;  in  his  ergo  tantum  eiusdem  interpretationem 
sequi  debere,  in  caeteris  vero  liberos  esse.  At  contra:  revelatio 
omnis  obiectum  fidei  est,  quippe  quae  continet  verbum  Dei,  cui 
assentiri  debemus ; ac  proinde  tota , quanta  est , Ecclesiae  subest 
iudicio : eo  vel  magis,  quod  ait  Apostolus : Omnis  Scriptura  divi- 
nitus  inspirata  utilis  est  ad  docendum,  ad  arguendum , ad  corri- 
piendum,  ad  erudiendum  in  iustitia  etc. 

3.  Quia  verba  ilia  aequivoce  mutuata  fuere  a Tridentino. 
Hoc  enim  Concilium  non  adhibuit  ea,  quando  locutum  est  de  po- 
testate  Ecclesiae  in  interpretatione  Scripturae , quasi  cancellos 
poneret,  intra  quos  valebat  illam  infallibiliter  exercere,  sed  quando 
i)idigitavit  materiam,  in  qua  petulantia  ingenia,  detorquentia  ver- 
bum Dei  ad  pravos  sensus,  gravissime  illud  offendebant. 

CAP.  111. 

61.  Cap.  III.  § 1.  lin.  3.  [p.  193.  C.  III.  1.  2.]  vocabulum 
increatae  expuiigatur  et  ponatur  aeternae.  (Omnis  enim  veritas 
increata  est,  et  nulla  est  creata.) 

62.  Pag.  4.  lin.  26.  [p.  194.  1.  5.]  Vox,  assetitiendo,  Arausi- 
cano  Concilio  tributa,  in  consentiendo  mutari  debet,  uti  habetur 
in  collectione  Conciliorum  Labbe-Coleti,  tom.  5.  col.  810. 

63.  In  Cap.  HI.  non  placet  locus,  quern  §3:  „Porro  fide“. . . 
occu])at,  quia  secundum  logicum  rerum  ordinem  iste  locus  deberet 
poni  in  § sequenti,  ubi  de  Ecclesiae  institutione  sermo  est. 

64.  Assertio  Cap.  III.  „ride  divina  et  Caiholica  ea  omnia 
credenda  sunt , quae  ordinario  et  universali  magisterio  tanquam 
divinitus  revelata  credenda  proponuntur'^ , theologicis  documentis 
baud  consona  existimatur. 

6472-  Cap.  III.  pag.  5.  lin.  15.  [p.  194.  1.  18.]  nec  ullus; 
forsan  melius  „et  nemo“  aut  nec  quisquam. 

65.  Ca]).  III.  png.  5.  Ah  omnibus  posset  agnosci,  leg.  ab 

omnibus,  quibus  proponitur  sm  praedicatur ,'  .agnosci.  Ac 

eadem  ))agina  loco  evidentem  leg.  certam. 

CAP.  IV. 

66.  Pag.  4.  lin.  18.  |p.  213.  1.  9.]  pro  „sic“  pomatur  „adeo‘‘. 

67.  Pag.  4.  Ip.  213.  1.  21.]  Ad  finem  r.atio  d.ata,  qu<are  sit 
species  contr.adictionis  inter  mysteria  et  rationcm,  non  placet. 

68.  Pag.  5.  lin.  3.  [p.  213.  1.  22.]  pon.atur  „<ad  mentom  Ec- 
clesiae non  intelligantur  et  exponantur,  vel  opinionum  etc.‘‘ 

15 


227 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


228 


69.  Pag.  5.  lin.  12.  [p.  213.  1.  27.]  ponatur  „fidei  depositum 
illibatuin  custodiendi“. 

69V2-  Cap.  IV.  pag.  5.  lin.  29.  [p.  213.  1.  37.]  Numqiiam 
videtur  error  typographicus  pro  unquam : linea  enim  superiore  ha- 
betur  alia  particula  negativa  neque  huic  postremae  coniuncta. 

70.  In  Cap.  IV.  nova  propositio  addita  est  (in  novo  scheni. 
p.  6.  1.  7.  [p.  213.  1.  ab  ima  13.]).  „Non  enim  . . . perducere.“ 
In  hac  thesi  milii  ilia  verba  „iuvante  eius  gratia^  non  recte  po- 
sita  videntur:  ut  scientiae  ad  Deuin  perducant,  non  opus  est 
gratia  adiuvante. 

71.  Pag.  6.  lin.  22.  [p.  213.  1.  ab  ima  5.]  pro  „in  se  susci- 
piant“  ponatur  „amplectantnr“ . 

72.  Constitutionis  Dogmaticae  de  Fide  Catliolica  prima  qua- 
tuor  capita  voto  meo  probo , opto  attamen , ut  in  quarto  capite 
quaedam  styli  emendationes  fiant,  et  barbarismi  eliminentur,  tales 
sunt:  pag.  6.  [1.  c.]  „repugnando  errores  in  se  susdpiant'^  — item 
eadem  pag.  6.  [p.  214.  1.  8.]  „quem  semel  declaravit  etc.“ 

73.  Pag.  6.  lin.  5.  ab  infra  fl.  c.] : loco  „semeV‘  ponatur  „i(ini“. 

C A NONES. 

74.  Omittantur  omnes  Canones  etc. 

75.  Non  placent  Canones , ea  praecipue  ratione , quod  sub 
anatliematibus  condantur.  Cordati  Catholic!  huiusmodi  commina- 
tionibus  non  egent:  pravi  et  infideles  eas  nihili  faciunt.  Fuit 
tempus,  quo  talia  reformidarent  homines ; nunc  ludibrio  sunt,  seu 
potius  irritamento  impietatis.  Meo  igitur  iudicio  parcere  praestat 
anatliematibus , ne  longius  ab  Ecclesiae  unitate  arceamus , quos 
Omni  studio  allicere  tenemur  ad  Fidem. 

76.  De  cetero  non  levi  animus  dolore  movetur,  quod  in  sin- 
gulis capitibus  profuse  sint  cumulata  anathemata,  quippe  quae 
magis,  acriter  pungendo,  alienent,  quani  suaviter  alliciendo  trahant. 

77.  Non  placet,  tarn  multos  apponere  Canones  cum  anathe- 
matibus. 

Ratio  1.  non  quasi  Ecclesia  deberet  renuntiare  huic  antiquae 
formulae  damnandi  haereses : nec  quasi  timorem  deberet  exhibere 
malignorum  hominum.  Ponat  quidem  veritatem  in  luce  clara; 
et  quidem  exhibeat  magisterium  suum  magistei’ialibus  et  iudicia- 
libus  eloquiis.  Sed  persuasus  sum , quod  in  America  ingens  est 
numerus  eorum , qui  falsas  doctrinas  sequuntur  non  ex  maligni- 
tate , sed  ex  ignorantia , sive  culpabili  sive  inculpabili , qui  bene 
dispositi  sunt  ad  audiendam  veritatem , si  amanter  proponatur 
verbis  quidem  fortibus  et  urgentibus , non  vero  laedentibus  prae- 
tor necessarium. 

' Ratio  2.  Quia  videtur  contra  usurn  aliorum  Conciliorum  ap- 
plicare  anathemata  erroribus , qui  plane  sunt  non  tani  haereses 
Christianorum,  quam  deliramenta  ethnicorum. 

Ratio  3.  Quia  maxima  pars  acatholicorum , qui  Christianos 
se  dicunt , reapse  ethnic!  sunt , quoniam  non  sunt  baptizati ; cum 
in  dies  minuatur  numerus  eorum,  qui  de  baptismo  filiorum  curam 
habent : praesertim  in  populis  nostris,  qui  in  erroribus  detent!  sunt 
indifferentia  et  ignorantia  veritatis. 

Ratio  4.  Quia  ex  iis,  qui  hos  errores  e professo  docent,  prae- 
sertim doctoribus  in  universitatibus  Europaeis,  pauci  omnino  reve- 
rentiam  habent  Ecclesiae  vel  timorem  anathematum  eius.  Et 
quamvis  non  ideo  omnia  anathemata  omittenda,  attamen  pauciora 
esse  expedit,  ne  viliora  habeantur. 

Ratio  5.  Ex  his  diversis  anathematibus  orietur  confusio  vel 
ambiguitas  circa  vim  eorum:  utrum  ad  subiectos  Ecclesiae  tan- 
tummodo,  an  ad  eos,  qui  extra  sunt,  et  non  baptizatos  applicen- 
tur.  Etenim  in  ipsa  Congregatione  nonnulli  Patres  dicunt , ea 
non  ferire  nisi  subditos  Ecclesiae  baptizatos:  alii  dicunt  ea  im- 
primere  notam  infamiae  omnibus,  qui  has  doctrinas  profitentur. 

78.  Valde  placerent  anathemata  pandora,  intada  remamnte 
doctrina. 

79.  Placet  quoad  doctrinam,  non  quoad  canones  ob  cumulata 
anathemata. 

80.  Ad  pauciorem  numerum  reducantur  anathemata. 

81.  Desiderium  exprimitur,  ut  ita  damnentur  errores,  ut  nu- 
merus anathematum  imminuatur. 

82.  Placet  anathematibus  ad  pauciorem  numerum  redactis. 


a CANONES  Cap.  I. 

83.  Contra  ipsam,  his  in  Capitibus  Constitutionis  dogmaticae 
propositam,  doctrinam,  nihil,  quod  obmoveam,  habeo,  immo  illi 
toto  mentis  assensu  adstipulor. 

Sed  non  mihi  placent  Canones  contra  atheos , materialistas, 
pantheistas  ac  naturalistas  direct! ; qui  enim  Deum  ipsum , vel 
certe  omnem  revelationem  negant,  Christian!  non  sunt,  adeoque 
nec  haeretici.  lam  vero,  teste  historia,  Ecclesia  anathematis  sen- 
tentiam  non  nisi  in  haereticos  pronuntiavit.  Errores  atheorum, 
materialistarum , et  pantheistarum  insaniae  potius  dicendae  sunt, 
quam  doctrinae  haereticae ; damnentur  proinde  et  declarentur  ceu 
insaniae,  et  foetus  sive  deliramenta  febricitantis  cerebri,  sed  non 
feriantur  anathematis  mucrone.  E damnatione  praedictorum  er- 
rorum  sub  poena  anathematis  niliil  redundat  emolument!,  non  in 
homines  praedictis  erroribus  infectos,  qui  Concilii  auctoritate  nihil 
moventur,  immo  illam  ludibrio  habent,  non  in  ipsos  fideles,  quo- 
rum nemo  non  scit , quod  quamdiu  quis  Christianus  esse  velit, 
huiusmodi  sibi  vitanda  sint  monstra  errorum.  Cum  athei,  mute- 
ly rialistae,  pantheistae,  naturalistae  in  ratione  sua,  in  sapientia  seu 
potius  insipientia  sua  confidant,  et  dum  stultos  sues  errores  fovent 
ac  docent , supra  vulgus  sapere  se  glorientur  ac  iactent , magis 
profecto  e re  foret , ipsorum  deliramenta  eo  modo  detestari  ac 
damnare,  quo  Almarici  errores  damnati  fuerunt  in  Concilio  Late- 
ranensi  IV.,  in  cuius  decreto,  quod  incipit  „Damnamus“  sic  legi- 
tur:  „Reprobamus  etiani  et  condemnamus  perversissimum  dogma 
impii  Almarici,  cuius  mentem  sic  pater  mendacii  excaecavit,  ut 
eius  doctrina  non  tarn  haeretica,  quam  insana  sit  censenda.“ 

84.  Mutetur  forma  condemnationis  errorum  ad  praeambula 
fidei  spectantium. 

85.  Placet  iuxta  modum : exceptis  anathematibus  de  rebus 
ad  praeambula  fidei  pertinentibus. 

86.  Mutetur  forma  canonum , quibus  proscribuntur  errores 
ad  praeambula  fidei  spectantes. 

87.  Displicet  quoad  duos  primos  Canones,  qui  in  prime  Ca- 
pite appositi  sunt.  Excludantur , turn  quia  irnplidte  continentur 
in  quinto  Canone ; turn  quia  Athei  et  Materialistae  damnandi  sunt 

c per  exsecrationem. 

88.  Non  placent  Canones  1,  2,  3. 

89.  1,  2,  3 et  4 Canones  „de  Deo  rerum  omnium  Creatore“, 
utpote  qui  inutiles,  eliminandi,  damnando  errores,  et  non  personas. 

90.  Ante  verbum  Creatorem  adiiciendum  videtur  verbum  esse, 
ut  clarius  intelligatur,  obiectum  canonis  esse  non  existentiam  Dei, 
sed  rerum  creationem  a Deo  factam. 

91.  Can.  I.  adiiciendum  vocabulum  esse  post:  „Si  quis 
unum  etc.“ 

92.  Can.  II.  scribendus  simjdiciter  sine  transpositione : Si  quis 
non  erubuerit  affirmare,  nihil  esse  praeter  materiam  etc. 

93.  Pag.  12.  Canone  3.  [p.  218.]  expungantur  verba  vel  es- 
sentiam. 

94.  Tertia  pars  Canonis  5.  primi  capitis  mihi  videtur  deficero. 
Potest  enim  quis  et  heatitudineni  consociare  cum  gloria.  Unde 
hanc  formam  proponere  audeo:  . . . Aut  asseruerit  mundum  qui 
ad  gloriam  Dei  conditus  est,  etiam  ad  augendam  Dei  beatitudi- 
neni  esse  creatum ; a.  s. 

95.  Non  placet  quinti  Canonis  tertia  pars  Capitis  primi. 

CANONES  Cap.  II. 

96.  Non  placent  Canones  1,  2 et  3. 

97.  Non  placet  Canon  primus  Capitis  secundi. 

98.  Placet  supprimendo  Cayionem  I.  Capitis  2. , quia  plane 
sufficit  doctrina  in  ipso  Capite  ea  de  re  declarata,  quin  ad  rigo- 
rem  anathematis  deveniatur. 

Etiamsi  non  supprimeretur  canon,  omnino  supprimatur  in 
canone  vocula  certo; 

Et  quatenus  non  supprimeretur  vocula  certo,  supprimantur 
omnia,  quae  sequuntur  vocem  Deum,  usque  ad  facta  sunt;  ne 
videamur  dogmatice  et  sub  anathemate  definire : rationem  natu- 
ralem  sufficere  posse  ad  cognoscendum  cum  absoluta  certitudine 
(id  est  vel  evidenter,  vel  per  certam  denionstrationem,  cum  aliter 
haberi  nequeat  certitude  rationalis):  1.  Unitatem  Dei;  2.  veram 


229 


Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  schemat.  const,  de  fide  cath.  a Patribus  propositae. 


230 


Dei  naturani;  3.  mysterium  creationis  proprie  dictae,  sen  ex  ni-  a 
hilo;  — eaque  omnia  sic  certo  posse  co^nosci  per  solum  etiam 
argumentum  ex  spectaculo  huius  mundi  deductum. 

98V2-  Delenda  videntur  verba  Creatorem  el  Doniimim  no- 
strum: qui  etsi  nominetur  in  Scripturis,  praecise  quando  conside- 
ratur  in  relatione  ad  creaturas,  ideoque  verba  ilia,  uti  casus  ad- 
positionis , possent  retineri , attamen  apposita  in  Canone  inducunt 
illam  quaestionem , quae  in  Adnotatione  vitanda  dicitur , utrum 
scilicet  rerum  creatio  sola  ratione  certo  cognosci  possit.  At  in 
Canonibus,  in  quibus  per  damnationem  erroris  contrarium  dogma 
Catholicum  definitur ; nullus  dandus  est  locus  ambagibus,  ne  er- 
rantibus  relinquatur  efFugium,  ac,  dogmate  ipso  in  ambiguitate 
versante,  supreraa  sinceris  Fidelibus  ingeneretur  anxietas,  an  sci- 
licet in  hoc,  vel  illo  sensu  illud  retinendo,  idipsumne  sentiant 
ac  sancta  mater  Ecclesia,  an  ab  illius  doctrina  longe  aberrent. 

99.  Pag.  13.  [p.  219.]  Canone  2.  loco  verborum  non  expedire 
ponantur  verba  non  esse  necessarium. 

99  V2.  In  3.  canone  vel  addendum  et  perfectionem  post  cogni- 
tionem,  vel  delendum  et  boni;  secus  enim  non  habetur  adaequata  b 
antithesis. 

100.  Ut  plena  ac  perfecta  antithesis  inter  primum  et  alte- 
rum  comma  praedicti  Canonis  instituatur,  vel  expungendum  esset 
verbum  boni  a posteriori,  vel  potius,  ne  mutiletur  error,  primum 
ita  esset  concipiendum : „Si  quis  dixerit  hominem  ad  statum  super- 
naturalem,  ac  proinde  ad  cognitionern  et  possessionem  rerum,  quae 
naturalem  ordinem  superant  etc.‘‘  Quae  mutatio  magis  convenire 
videtur  doctrinae  expositae  in  eodem  Capite. 

CANONES  Cap.  III. 

101.  Canon  I.  de  Fide  „Si  quis  dixerit,  rationem  etc."  placet 
substituendo  verbo  „rationem“  illud  „mentem-^^ ; magis  enim  prae- 
cise includeret  concursum  voluntatis  imperantis  rationi  liberae 
actus  fidei  supernaturalis.  Loco  autem  verbi  „im})erari“  lin.  3. 
(quod  indicat  gravamen  oneris  alicuius , dum  revelatio  est  j)er- 
magnum  beneficium  ducens  ad  bonorum  maximum)  placeret,  si 
substituatur  dictis  „menti  humanae  non  potuisse  adnecti  cum  ra- 
tionis  lumine  lumen  supernaturale  revelationis ; et  huic  obsequium  ^ 
praestare" : vel  quid  simile. 

101V2-  Non  placet  in  Cap.  III.  Canon  2. 

102.  Canone  3.  de  Fide  tollantur  verba , aut  inspirutione, 
nam  vocabulum  inspirationis  communiter  sumitur  pro  inspiratione 
a Spiritu  Dei,  et  ponantur  haec  verba,  aut  sensu  privato. 

Can.  3. 

103.  Verbis  „ideoque  sola  interna  cuiusque  experieidia“  ad- 
dantur,  vel  sensu  religiose , vel  etiam  etc.:  idque  ad  confodiendos 
errores  sentimentalistarum  (sic)  alioi’umque. 

Can.  4. 

104.  Ut  Canon  hie  respondeat  doctrinae  in  secunda  para- 

grapho  declaratae , expedit , ut  ita  I’edigatur  „S.  q.  d.  mir acuta 
vel  prophetias  nullatenus  fieri  posse,  proindeque  omnes  eiusniodi 
enarrationes,  etiam  in  sacra  Scriptura  contentas,  inter  fahulas  vel 
mgihos  ablegandas  esse,  aut  certo  cognosci  nunquam  posse,  nec  iis 
divinam  Christianae  lieligionis  originem  rite  probari;  a.  $fi  d 

Can.  5. 

105.  Ut  clarior  evadat  damnatio  errorum,  forsan  aptius  dice- 
retur:  „S.  q.  d.  assensum  fidei  Christianae  non  esse  liberum,  sed 
„necessario  produci  argumentis  humanae  rationis , aut  non  egere 
„gratia  Dei,  sed  solam  fidem  vivam,  quae  per  clmritatem  opera- 
„tur,  gratiam  recpiirere;  a.  s.“  vel  alias: 

„S.  q.  d.  assensum  fidei  Christianae  non  esse  liberum,  sed 
„argumentis  humanae  rationis  necessario  produci,  aut  ad  solam 
flfidem  vivam,  (}uae  per  charitatem  operator,  non  vero  ad  ilium 
„ipsum  fidei  Christianae  assensum  gratiam  Dei  necessariam  esse; 

„a.  s." 

lOG.  Non  placet  Cap.  111.  Canone  5.  phrasis  „sed  argumen- 
tis", vellem  legere  „sed  semper  argumentis  . . . necessario".  Et- 
enim  aliquando  argumenta  talia  esse  possunt , quae  necessariam 
convictionem  ])roducant. 

Non  placet  in  eodem  Canone  phrasis  ad  solam  fidem  vivam, 
utpoto  ambigua,  vellem  legere  „aut  gratiam  Dei  necessariam  esse 


solummodo  ad  fidem  vivam  etc."  Etenim  vere  dici  potest  „ Gratia 
Dei  est  necessaria  ad  fidem  vivam  solam"  i.  e.  fidem  sine  adiuncta 
alia  virtute. 

107.  Canon  V.  sic  formetur.  S.  q.  d.  assensum  fidei  chri- 
stianae non  esse  liberum,  sed  IMPELLENTIBUS  humanae  rationis 
argumentis  produci;  anathema  sit. 

Cicero  ait  „Nec  me  solum  ratio  impulit,  ut  ita  crederem  etc. 
NATURA  IMFELLIMUR,  UT  PRODESSE  VELIMVS.“ 

Vel  si  hoc  non  arridet,  Canonem  sic  propono: 

Si  quis  dixerit,  assensum  fidei  christianae  non  esse  liberum, 
sed  ab  humanae  rationis  argumentis  extorqueri  atque  produci 
(idest,  rapi,  elici,  auferri  etc.) ; anathema  sit. 

108.  Mihi  videtur  consultius  in  Canone  quinto  Cap.  III.  ad- 
dere  post  verba  ^necessario  produci"  ilia  alia  verba  sine  super- 
naturali  Dei  auxilio  saltern  ad  maiorem  claritatem,  ne  videamur 
dicere  argumenta  fidei  nostrae  non  esse  concludentia,  sed  manca: 
nam  bonum  argumentum  assensum  rationis  necessario  rapit,  idque 
asserimus  in  Can.  I.  Cap.  II. , quando  dicimus , Deum  a ratione 
humana  certo  cognosci  posse. 

109.  Suffragia  nunquam  lata  sunt  de  parte  Canonis  5.  tertii 
Capitis.  Hoeque  eo  magis  notandum,  quod  quidam  illam  obscu- 
ram  existimant. 

Liceat  proponere  formam,  quae,  si  non  apta,  meliorem  forsan 
suggeret.  Nempe:  S.  q.  d.  . . aut  ad  fidem  etiam  initialem  et 
per  charitatem  adhuc  non  operantem,  gratiam  Dei  non  esse  ne- 
cessariam; a.  sit. 

110.  Pag.  7.  [p.  214.]  Canone  2.  loco  „etsi“  ponatur  „quamvis“. 

111.  Tandem  minime  assentior,  in  calce  Canonum  Capitis  IV. 
annexa  fuisse  duo  monita,  quorum  prius  minus  convenientem  lo- 
cum tenere  censetur,  posterius  vero  nec  argumenti  habita  ratione 
probandum  mihi  esse  videtur. 

112.  Placet,  dummodo  schematis  de  fide  catholica  conclusio, 
quae  incipit  ab  his  verbis:  Itaque  supremi  pastoredis,  vel  omitta- 
tur,  vel  ad  finem  Capitum  schematis  eiusdem,  iuxta  decisionem  in 
praecedenti  congregatione  generali  a S.  Concilii  Patribus  admis- 
sam,  remittatur. 

113.  Placet,  dummodo  schematis  de  Fide  CatholLca  conclusio, 
quae  incipit  ab  his  verbis  „Itaque  Supremi  Pastoralis“ , vel  omit- 
tatur  omnino,  vel  ad  finem  ultimi  Capitis  omnium  Capitum  sche- 
niatis  eiusdem  (quae  quidem  nobis  promissa  fuere)  remittatur,  uti 
annuntiatum  fuit  Patribus  a E.  P.  Eelatore  Deputationis,  et  cum 
assensu  omnium  PP.  in  praecedenti  congregatione  generali  ad- 
missum  fuit. 

114.  Conclusio  non  probatur.  Eeliqua  placent,  salvis  conci- 
liorum  oecumenicorum  iuribus. 

115.  Placet  iuxta  modum , ut  Conclusio  Capiti  IV.  adnexa 
ex  integro  omittatur. 

116.  Monitum  tandem  in  Capite  IV.  post  priores  tres  canones 
his  verbis  inchoatum:  „ Itaque  supremi  etc.  Quoniam  vero  satis 
non  est  etc."  omittendum  censetur. 

117.  Omittantur  paragraphi  post  canones  quarti  capitis  ap- 
positi,  aut  in  aliam  formam  mutentur. 

118.  Non  placent  ultimae  paragraphi. 

119.  Placet,  mode  penitus  eliminetur  iam  eliminata  Conclusio 
schematis,  quae  incipit:  „Itaque  Supremi  Pastoralis.“ 

Salvis  semper  iuribus  et  regulis  Conciliorum  oecumenicorum. 

120.  Placet,  excepta  ultima  paragrapho:  Itaque  Supremi.  . . 
usque  ad  finem,  quern  iudicatur  reiiciendum  esse. 

120^/2.  Placet,  supprimendo  admonitiones  duas  postpositas 
canonibus  Capitis  IV. , quae  in  forma  et  ve-rbis , quibus  exaratae 
sunt,  non  placent. 

Votum  exprimendo,  ut  in  toto  huius  Concilii  opere  vitentur, 
quantum  fieri  j)oterit,  anathemata,  et  formae  styli  quam  mitiores 
semper  adhibeantur.  Atque  salvis  et  servatis  in  toto  huius  Con- 
cilii opere  iuribus  Episcoporum  et  regulis  in  sacris  oecumenicis 
Conciliis  servari  consuetis. 

121.  Non  apponatur  hisce  quatuor  capitibus  conclusio,  quae 
incipit,  Itaque  Supremi  Pastoralis,  usque  ad  finem. 

Vel  si  omnes  concedant,  earn  adiungi,  verba,  a S.  Sede,  mu- 
tentur in  haec  alia,  a Summo  Ponlifice. 


15* 


231 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


232 


122.  Quoad  Constitutionis  Conclusionem  a vocibus  „Qmniam  a 
vero  satis  non  est“  usque  ad  finem,  earn  expungendam  censeo, 
quia  1.  fuit  exelusa  voto  Congregationis  generalis;  2.  quia  doc- 
trina,  quae  in  ilia  conclusione  continetur,  est  nimis  indeterminata 

et  generalis. 

Insuper  dum  Constitutioni  generatim  spectatae  assentior,  non 
ea  est  mens  mea , ut  modum  in  deliberatione  adhibitum  adpro- 
bem , cum  ibi  plura  reperiantur , quae  libertati  Patrum  aut  serio 
rerum  examini  non  satis  faveant. 

123.  Placet  iuxta  modum,  scilicet  dummodo  ultima  conclusio 
omittatur. 

124.  Transferatur  conclusio. 

125.  Placet.  Sed  supprimatur  Conclusio  Capitis  quarti,  in- 
cipiens  ab  his  verbis:  Itaque  Supremi  Pastoralis  officii  etc. 

126.  Placet  sub  conditione  ilia , ut  conclusio  Capitis  4.  his 
verbis  incipiens:  „Itaque  Supremi“  etc.  expungatur. 

127.  Placet  exelusa  conclusione,  „Itaque  Supremi  Pastoralis“. 

128.  Placet  1.  Dummodo  salvae  remaneant  regulae  in  aliis  b 
generalibus  Conciliis  servatae. 

2.  Dummodo  eliminetur  conclusio  Schematis,  quae  tantis  patet 
incommodis. 

129.  Placet,  dummodo  deleatur  conclusio  incipiens  his  verbis : 

„ Itaque  Supremi  etc.“ 

130.  Placet.  Excepta  Conclusione. 

131.  Placet,  dummodo  supprimatur  aut  ad  alium  locum  cum 
nova  redactione  transferatur  conclusio,  quae  incipit  ab  his  verbis : 
Itaque  Supremi  Pastoralis  . . . quia  secunda  illius  conclusionis 
paragraphus  ob  obscuritatem  et  indeterminationem  sensus  multis 
incommodis,  difficultatibus  et  etiam  periculis  viam  aperit. 

132.  Placet , salvis  tamen  regulis  Conciliorum  generalium 
prius  habitorum,  nec  non  iuribus  omnibus  Episcoporum: 

Excepta  praeterea  Capituli  4.  seu  Constitutionis  Conclusione, 
quae  ambigua  videtur  etc.  iustis  limitibus  non  consistens:  excepta 
tandem  forma  et  copia  canonum. 

133.  Supprimendas  censeo  duas  ultimas  paragraphos, . . . Ita-  ^ 
que  Supremi  Pastoralis  . . . Quoniam  vero  satis  non  est  . . . 

Istae  paragraphi  sunt  nimis  vagae.  In  dubias  et  perplexas 
anxietates  turn  fidelium  turn  Cleri  conscientias  iniicient.  Quo- 
modo  poterunt  discerni  istae  opiniones,  quae  plus  minusve  accedunt 
ad  errorem?  Aliunde  quae  et  quot  sunt  Pecreta , de  quibus  agi- 
tur?  Nonne  quidam  concludent , Decretum  de  Galileo,  v.  gratia, 
obligare  in  conscientia?  Ham  sententia  Calilei  respiciebat  ad 
interpretationem  S.  Scripturae , de  qua  agitur  in  capite  secundo 
schematis. 

Propter  istas  et  alias  quasdam  rationes,  supprimerem  omnino 
istas  ultimas  paragraphos,  saltern  prout  enuntiantur. 

134.  Placet,  1.  salvis  indelebilibus  Episcoporum  iuribus  et 
sacris  Conciliorum  oecumenicorum  regulis;  2.  sublata  conclusione 
Schematis  de  Fide  catholica,  quae  incipit  ab  his  verbis  „ Itaque 
Supremi  Pastoralis  “ etc. 

135.  Omittatur  conclusio  Capitis  4.  quae  incipit  his  verbis: 
Itaque  Supremi  Pastoralis  etc. 

136.  Placet:  sed  reservatio  fit  circa  conclusionem  4.  Capitis, 
quia  datur  assensus  Constitutionibus  et  Decretis  (modo  absolute), 
quae  nequidem  indican tur  in  annotationibiis,  quod  dignitati  Con- 
cilii oecumenici  parum  conforme  videtur. 

137.  Placet  iuxta  modum : 

Sublata  conclusione  schematis  de  Fide  catholica,  quae  incipit 
ab  his  verbis:  Itaque  Supremi  Pastoralis. 

138.  Conclusio  Capitis  IV.  omittatur. 

139.  Non  placet  quoad  additionem  hodie  iutroductam. 

140.  Retineatur  emendatio  48.  Cap.  IV. 

141.  Placet,  excepta  praesertim  conclusione,  quae  incipit: 
Itaque  etc. 

142.  Modus,  quo  clausula  finalis  Patribus  proposita  fuit,  mihi 
irregularis  videtur;  sicut  Praesidibus  scripto  exposui. 

143.  Placet.  Dummodo  conclusio,  quae  incipit  ab  his  verbis: 
„Itaque  Supremi  Pastoralis",  ponatur  in  fine  Constitutionis  dogma- 
ticae  de  Fide  Catholica  ut  sic  attingat  ad  omnia  capita. 


144.  Placet,  sed  postulo,  ut  conclusio  transferatur. 

145.  Immutanda  videntur  verba;  loco,  omnes  officii  monemus, 
dicatur,  districte  praecipimus. 

146.  Placet,  licet  propositae  quaestiones  non  fuerint  modo 
satis  congruo  discussae , nec  ea , qua  par  erat , cognitione  ad- 
aequata  in  suffi’agiis  ferendis  definitae. 

Salvis  insuper,  ut  meae  conscientiae  stimulis  obsequar,  iuri- 
bus Episcoporum,  qui  in  Conciliis  oecumenicis  habendi  sunt,  non 
ut  arbitri  approhalores , sed  ut  veri  iudices,  immo  in  ultimo,  uti 
aiunt,  et  supremo  iudicio  definitores. 

147.  Subscripsi,  salvis  iuribus,  regulis,  norma  praccedentium 
Conciliorum  oecumenicorum. 

Cap.  4.  p.  7. 

148.  Conclusio  Constitutionis  aliquantulum  confusa  ac  nimis 
quibusdam  gravis  videtur.  Fideles  enim  omnes  Pastoribus  ac 
docentibus  simul  iunguntur,  illisque  aequiparantur  in  obligatione 
eliminandi  errores  et  in  studio  purissimae  lucis  Fidei  pandeiidae. 

Ad  maiorem  ergo  rerum  proprietatem  ac  discretionem  ita 
illam  moderarem: 

Itaque  supremi  Pastoralis  officii  debitum  exsequentes,  fideles 
omnes  per  viscera  lesu  Christi  obtestamur,  ut  non  solum  ipsi  ab 
erroribus  heic  damnatis  recedant,  sed  et,  pro  suo  quisque  modulo, 
alios  quoque  omni  opera  removere  studeant:  praecipue  vero  iis, 
qui  praesunt,  vel  docendi  munere  funguntur,  eiusdem  Dei  et  Sal- 
vatoris  nostri  auctoritate  iubemus,  ut  doctrinae  sanae  ac  puris- 
simae fidei  hicem  pandendo , praedictos  errores  sedulo  caveant, 
et  a sancta  Dei  Ecclesia  diligenter  satagant , quoad  fieri  potest, 
eliminare. 


RELATIO 

DE  EXCEPTIONIBUS  IN  CONSTITUTIONEM  DOGMATICAM 
DE  FIDE  CATHOLICA 

a nonnulUs  Patribus  datis 
in  Congregatione  generali  die  19.  Aprilis  1870. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Erai  Praesides,  Erai  ac  Rrai  Patres 

Folia  impressa,  quae  in  manibus  vestris  sunt,  con- 
tinent istas  exceptiones , quas  plures  rmi  Patres  in 
ultima  Congregatione  generali  suo  placet  adiecerunt. 
Hae  exceptiones  omnes  in  Deputatione  fidei  diligenti 
examini  subiectae  fuerunt,  mihique,  utut  reluctanti  et 
enixe  deprecanti,  officium  impositum  est  ad  vos  refe- 
rendi,  quid  Deputatio  de  fide  de  his  exceptionibus 
sentiat.  Ergo,  Rihi  Patres,  supportate  me. 

Exceptiones  omnes  in  quinque  classes  distribui 
possunt.  Prima  classis  continet  exceptiones  inde  a 
num.  1°  usque  ad  num.  5"™.  Hae  exceptiones  con- 
cernunt  nonnisi  quaedam  generalia,  de  quibus  ergo 
nihil  habeo  quod  ad  vos  referam.  Non  tamen  pos- 
sum omnino  silentio  premere,  quanto  dolore  Deputatio 
de  fide  affecta  fuerit  per  ea,  quae  in  exceptione  5" 
dicuntur.  Arguitur  enim  Deputatio  de  fide  ingratitu- 
dinis  cuiusdam  erga  sacram  Sedem,  quia  mentio  ex- 
pressa  facta  non  fuit  de  ineritis,  quae  summi  Pontifices 
sibi  paraverunt,  turn  in  vera  fide  eonservanda,  turn  in 
disciplina  ecclesiastica  tuenda,  turn  etiam  in  regno 
Christi  longe  lateque  dilatando.  Deputatio  de  fide 
certe  non  in  eo  est,  ut  immortalia  Sedis  apostolicae 


233 


Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  schem.  const,  de  fide  cath.  a Patribus  propositae.  Relatio  de  iisdem. 


234 


merita  hac  de  re  neget;  si  tamen  nihilominus  nulla 
mentio  desiiper  facta  fuit  in  prooemio,  hoc  exinde 
venit  quia  talis  commemoratio  a scopo  prooernii  mul- 
tum  distare  videbatur.  Qualis  est  enim  scopus  pro- 
oemii?  In  prooemio  connectitur  Concilium  Vaticanum 
cum  Concilio  ultimo  oecumenico  Tridentino,  et  quidem 
solummodo  ea  ex  causa,  ut  ostendatur  quomodo  fac- 
tum fuerit,  ut  fructibus  uberrimis,  qui  ex  Concilio  Tri- 
dentino in  rempublicam  christianam  redundarunt,  non 
obstantibus,  res  tamen  eo  iam  devenerit,  ut  mundus 
nova  caligine  infidelitatis  pressus  iaceat,  ita  quidem 
ut  Concilium  Vaticanum,  si  Deo  iuvante  fieri  potuerit, 
solemni  fidei  professione  fidem  emortuam  resuscitare 
cogatur.  Hie  erat  unicus  scopus  prooernii,  et  proin  de 
ab  hoc  scopo  merita  Romanorum  Pontificum  nimium 
quantum  distare  videbantur;  et  proinde  etiam  expressa 
commemoratio  hac  de  re  facta  non  fuit. 

Pervenimus  iam  ad  secundam  classem.  Exceptio- 
nes  secundae  classis  omnes  spectant  ad  prooemium, 
et  quidem  num.  6°  rmus  Pater  auctor  huius  exceptio- 
nis  vult,  ut  loco  phrasis  „hinc  ille  etiam  assiduus 
ardor  etc.  “ in  regno  Christi  dilatando , dicatur:  him 
auctus  ille  assidtms  ardor;  ne  videamur  negare  me- 
rita, quae  viri  apostolici  omnibus  temporibus  hac  in 
re  sibi  paraverunt.  At  certe  phrasi  prooernii  nostri 
merita  ista  non  negantur;  sed  solummodo  infertur  inde 
a temporibus  Concilii  Tridentini  ardorem  in  regno 
Christi  propagando  assiduum  magis  fuisse,  quam  tem- 
poribus prioribus.  Secunda  pars  huius  emendationis 
spectat  ad  stylum.  Quoad  tertiam  partem  huius  emen- 
dationis, auctori  huius  exceptionis  non  placet  verbum 
istud  „tum  nata  est  et  late  per  orbeni  vagata“*,  ideo 
vult  deleri  verba  prima  „tum  nata  est“,  et  ut  phrasis 
incipiat  ab  istis  verbis:  turn  late  minis  per  orhem  va- 
(jata  est.  Ratio  quam  affert  ea  est,  quod  rationalis- 
mus  non  inde  a protestantismo  in  plures  sectas  diviso 
sit  enatus;  sed  quod  omni  tempore  historiae  ecclesia- 
sticae  rationalismus  quidam  viguit.  Hoc  verissimum 
est  si  rationalismus  sumatur  in  sensu  latiori;  omnes 
haeresiarchae  imprimis  ab  Ario  erant  quodammodo 
rationalistae , nam  fidebant  plus  arti  suae  dialecticae, 
quam  simplici  praedicationi  evangelicae;  seu  ut  s.  Cy- 
rillus  Alexandrinus  dicit,  sunt  homines,  qui  nil  aliud 
quam  Aristotelem  eructant,  et  istis  potius  disciplinis 
quam  Scriptui'arum  scientiae  sese  venditant.  Sed  ra- 
tionalismus in  sensu  moderno,  qui  omnem  ordinem 
supernaturalem  aut  indirecte  aut  directe  negat,  certe 
enatus  est  ex  protestantismo  in  plurimas  sectas  diviso, 
et  ex  agitatione  animorum  inde  enata. 

Secunda  pars  exceptionis  V pertinet  potius  ad 
stylum.  Quamvis  ea  quae  in  nostra  constitutione  dog- 
matica  in  prooemio  dicuntur  defendi  possint,  Rnms 
auctor  huius  exceptionis  offenditur  verbis  istis : plures 
etiam  ex  catholicae  Eccicsiac  filiis  infecti  fuerunt  er- 
roribus,  qui  impune  grassabantur , (juasi  nos  inferre 
vellemus,  omnes  istos  asseclas  rationalismi,  pantheismi, 
naturalismi,  materialismi  etc.  non  fuisse  nisi  prote- 


stantes.  Sed  haec  illatio  omnino  non  est  vera,  nam 
dicimus  expresse,  cum  sermo  est  de  rationalismo  et 
naturalismo  eiusque  foetibus,  dicimus  expresse:  hinc 
longe  lateque  vagata  est  pestis  ilia;  sed  exinde  in- 
ferimus  hanc  pestem  non  fuisse  inclusam  inter  terminos 
protestantismi,  sed  invasisse  etiam  multos  ex  catho- 
licis:  et  ii  qui  dicuntur  filii  Ecclesiae,  in  errorem  in- 
dued, non  sunt  asseclae  pantheismi  et  materialismi  etc., 
sed  potius  viri  qui  sibi  blandiebantur  causam  Ecclesiae 
agere;  quia  vero  cum  Ecclesia  non  sentiebant,  etiam 
a vera  pietate  aberrarunt.  Ergo  certe  posset,  ut  iam 
dixi , textus  prooernii  defendi , sed  res  pertinet  ad 
stylum,  et  ratio  eiusdem  habebitur. 

Exceptio  8^  De  hac  exceptione  etiam  debeo  re- 
b petere,  quae  iam  superius  anirnadverti.  Quae  rmus 
auctor  huius  exceptionis  in  prima  parte  innuit,  a scopo 
prooernii  longe  errant.  Quod  partem  secundam  attinet 
huius  exceptionis,  pertinet  ad  stylum.  Quod  attinet 
partem  ultimam  huius  exceptionis  octavae,  rfhus  auctor 
vult  addi  in  fine  prooernii  sequentia  vel  similia  verba, 
scilicet:  Neniini  licere  ahsqiie  salutis  dispendio  sentire, 
docere  aut  praedicare  secus  ac  in  hac  constitutione  de- 
claratur  ac  definitur.  Sed  idem  quamvis  non  verbis 
adeo  expressis  iam  reapse  enuntiatur  in  fine  prooernii; 
nam  in  fine  prooernii  utique  dicitur:  „Nunc  autem 
sedentibus  Nobiscum  et  iudicantibus  universi  orbis  epi- 
scopis , in  hanc  oecumenicam  Synodurn  auctoritate 
Nostra  in  Spiritu  sancto  congregatis,  innixi  Dei  verbo 
Q scripto  et  tradito,  prout  ab  Ecclesia  sancte  custoditum 
et  genuine  expositum  accepimus,  ex  hac  Petri  cathedra 
in  conspectu  omnium  salutarem  Christi  doctrinam  pro- 
fiteri  et  declarare  constituinius,  adversis  erroribus  j)o- 
testate  Nobis  a Deo  tradita  proscriptis  atque  damna- 
tis.  “ In  his  verbis  utique  dicitur  inter  doctrinam, 
quae  habetur  in  capitibus  constitutionis  de  fide , et 
inter  doctrinam,  quae  habetur  in  canonibus,  non  aliam 
esse  differentiam,  quam  quae  est  inter  positivam  doc- 
trinam de  fide  et  negativam.  Prima  edicit  quid  sit 
de  fide  tenendum ; altera  vero  quid  sit  de  fide  vitan- 
dum  et  damnandum. 

Exceptio  8*^  sub  (b)  etiam  talis  est,  quae  Depu- 
tationi  de  fide  non  videbatur  iusta,  ita  ut  ideo  textus 
^ prooernii  sit  lacessendus.  Nam  vult  rmus  auctor  huius 
exceptionis,  quod  addanfur  verba:  nee  non  toto  siiper- 
naturali  ordine  suhlato.  Nam,  Rmi  Patres,  cum  dici- 
mus quod  Deo  et  Christo  eius  negato,  haec  et  haec 
mala  evenerint,  utique  etiam  inferimus,  quod  ordo 
supernaturalis  sit  molimine  horum  impiorum  hominum 
sublatus. 

Pervenimus  iam  ad  tertiam  classem  exceptionum, 
ad  quam  pertinent  exceptiones  inde  a numero  9“  us- 
que ad  numerum  44"“.  Omnes  hae  exceptiones  spec- 
tant ad  imam  camdemque  rem , scilicet  ad  verba  ini- 
tialia  ca])itis  {)rimi  nostrae  constitutionis  De  fide  catho- 
lica,  ubi  dicitur:  „Sancta  romana  catholica  Ecclesia. “ 
Emi  Patres,  auctores  harum  exceptionum  ad  unum 
omnes  comiueruntur  de  magnis  illis  difficuhatibus. 


235 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


236 


quibiis  ipsi  hac  plirasi  obiiciuntur,  praecipue  respectu 
habito  ad  ilium  errorem  episcopalium  Angliae , qui 
oontendunt  Ecclesiam  catholicam  compositam  esse  ex 
Ecclesia  romana,  ex  Ecclesia  graeca  et  anglica;  et 
speciatim  afferimt  haiic  difficultatem  in  lingua  anglica 
non  posse  removeri,  quia  ibi  nullum  datur  discrimen 
inter  verba  romano-cathoUca  et  romana  catholica.  Quod 
iam  banc  difficultatem  attinet,  unus  alterve  Patrum 
Deputationis  de  fide  credidit,  etiam  banc  rem  iam  esse 
iudicatam,  ita  ut  ab  ilia  amplius  non  sit  recedendum ; 
sed  reapse  hac  de  re  non  est  iudicatum.  Quod  vir- 
gula  non  debeat  interponi  inter  verba  romana  catlio- 
lica,  haec  res  est  iudicata;  sed  quaenam  denominatio 
sit  adhibenda  ad  unicam  et  veram  Ecclesiam  Cliristi 
in  terris  indicandam,  hac  de  re  non  est  disputaturn,  nec 
etiam  iudicatum;  proinde  longe  maior  pars  imo  in  fine 
tota  Deputatio  de  fide  credidit  huius  difficultatis  ratio- 
nem  habendam  esse.  Formulae  utique  diversae  a rmis 
Patribus  propositae  fuerunt  ad  hanc  difficultatem  amo- 
vendam:  inter  omnes  istas  formulas  a rinis  Patribus 
propositas  Deputationi  de  fide  maxime  placuit  ea, 
quae  habetur  sub  num.  23°  sub  divisione  quarta,  sci- 
licet formula:  Sancta  catholica  apostolica  romana  Ec- 
clesia; quae  formula  utique  solummodo  in  verbis  ini- 
tialibus  primae  constitutionis  de  fide  adhibenda  est; 
et  proinde  haec  formula  denuo  suflfragiis  rmorum  Pa- 
trum subiicienda  est,  et  Deputatio  de  fide  credit  istam 
formulam  omnino  accipiendam  esse. 

Pervenimus  iam  ad  classem  quartam  exceptionum ; 
et  ad  hanc  classem  referuntur  omnes  exceptiones  inde 
a num.  45°  usque  ad  numerum  110"'°.  Omnes  liae 
exceptiones  eatenus  ad  imam  eamdemque  utique  quar- 
tam classem  referuntur,  quia  concernunt  singulas  quas- 
dam  phrases  aut  in  capitibus  aut  in  canonibus,  quae 
uni  aut  alteri  ex  rmis  Patribus  displicuerunt.  Iam 
quod  has  exceptiones  omnes  attinet,  possunt  in  tres 
species  subdividi;  ad  primam  speciem  pertinent  omnes 
istae  exceptiones,  quae  nonnisi  stylum  concernunt,  et 
huius  speciei  sunt  exceptio  56"  cum  dimidio,  64"  cum 
dim.,  65",  66",  68",  69",  69"  cum  dim.,  71",  72",  73", 
91",  92"  et  110".  Quum  omnes  hae  emendationes  solum- 
modo ad  stylum  spectent,  nihil  est  quod  ad  vos  referam, 
Rmi  Patres.  Secundae  speciei  sunt  hae  exceptiones 
quae  concernunt  emendationes  iam  olim  a nnis  Patri- 
bus propositas,  et  quae  speciatim  iam  a Congregatione 
generali  exclusae  fuerunt.  Cum  Deputatio  de  fide 
causam  nullam  iustam  invenire  potuerit  labefactandi 
hanc  sententiam , non  una  sed  repetitis  vicibus  iam 
latam;  etiam  quoad  has  exceptiones  nihil  habeo,  quod 
ad  VOS  referam.  ITuius  speciei  sunt  exceptiones  se- 

quentes:  46",  47",  48",  48"  cum  dimidio,  49",  50", 

54",  55",  74",  75",  76",  77",  78",  79",  80",  81",  82", 

83",  84",  85",  86",  87",  88",  89",  93",  95",  96",  97", 

99",  101"  cum  dimidio,  102",  103",  104"  et  105". 
Tertiae  speciei  exceptiones,  quae  etiam  ad  hanc  clas- 
sem referuntur,  sunt  illae  de  quibus  solummodo  gene- 
ratim  iudicatum  est,  vel  quae  aliqua  animadversione 


a indigent,  vel  in  quibus  aliquid  novi  affertur,  cuius 
ratio  haberi  debet.  Iam  ad  has  ergo  singulas  excep- 
tiones procedamus. 

Prima  huius  speciei  est  45".  In  hac  exceptione 
proponitur,  quod  in  capite  primo  constitutionis  dogma- 
ticae  de  fide  loco  phrasis  „omnique  perfectione  infini- 
tum “ dicatur:  et  in  omni  perfectione  infinitum;  ne 
Deus  ab  aliquibus  dici  possit  infinitus  tantummodo 
ob  perfectionum  cumulum.  Exceptio  ista  iuxta  opi- 
nionem  Deputationis  de  fide  non  tab's  est,  ob  quam 
textus  sit  labefactandus.  Nam  omnes  theologi  con- 
sentiunt,  quod  Deo  adscribi  possint  et  debeant  per- 
fectiones  omnium  rerum,  quae  in  Deo  sunt  ut  in  sua 
causa  efficiente,  ergo  eminenti  modo;  proinde  certo 
b dici  potest  de  Deo,  quod  sit  omni  perfectione  infinitus. 
Haec  phrasis  solummodo  tunc  vituperanda  esset,  si 
perfectiones,  de  quibus  sermo  est,  sumerentur  in  sensu 
finite;  nam  perfectiones  finitae,  quamvis  in  immensurn 
cumulentur,  numquam  infinitum  efficient;  sed  hac  de 
re  in  textu  nostrae  constitutionis  nullum  verbulum 
occurrit. 

lain  pervenimus  ad  caput  secundum  et  quidem  ad 
exceptiones  51"“,  52"“  cum  dimidio,  et  53"“.  Hae 
tres  exceptiones  iterum  unam  eandemque  rem  concer- 
nunt. Rmi  auctores  huius  exceptionis  multum  angun- 
tur  animo , cpiod  enuntietur  in  capite  secundo , Deum 
principium  et  finem  omnium  rerum  lumine  naturali 
ab  liomine  certo  cognosci  posse;  et  non  acquiescunt 
g hi  rini  Patres,  quamvis  ipsis  dicatur,  agi  in  hoc  ca- 
pite solummodo  de  homine  in  genere,  quidquid  sit  de 
singulis;  non  acquiescunt  quum  ipsis  dicitur  agi  so- 
lummodo de  potentia,  utique  non  mere  passiva  sed 
activa,  Deum  lumine  naturali  certo  cognoscendi:  sed 
instant,  potentia  quae  numquam  deducitur  ad  actum 
potius  dicenda  impotentia,  et  quidem  non  solummodo 
moralis  sed  physica.  lain  potentia  ista  Deum  lumine 
naturali  cognoscendi,  est  tabs  potentia,  quae  numquam 
ad  actum  deducta  est,  nam  sub  num.  51  dicitur: 
„Nullus  etenim  philosophorum,  neque  Aristoteles,  ne- 
„que  Plato,  neque  Tullius,  qui  fere  omnem  rationis 
„potentiam  praenionstrarunt , adeo  ut  eorum  vestigia 
„liodierni  pliilosophi  sequantur,  potuerunt  cum  certitu- 
^ „dine  cognoscere  Deum  principium  et  finem  omnium 
^ „ rerum.  “ Hinc  concludunt,  doctrina  ista  non  potest 
admitti  quod  homo  lumine  naturali  possit  certo  cogno- 
scere Deum  omnium  rerum  principium  et  finem. 

Quid  dicaiii  de  hoc  syllogismo?  Quoad  maiorem 
dico  transeat,  quamvis  si  responsio  integra  danda  esset, 
certe  etiam  haec  maior  bene  esset  distinguenda.  Sed 
mitto  maiorem  et  nego  minorem , scilicet  quod  nullus 
iimquam  philosophorum  Deum  omnium  rerum  princi- 
pium et  finem  certo  cognoverit.  In  parvula  biblio- 
theca, quam  lieic  Romae  paravi,  habeo  etiam  scholia 
graeca  in  Aristotelem  in  lucem  edita  curante  Brandisio 
ex  academia  Borussica;  in  eadem  bibliotheca  possideo 
Ethica  Eudemia  Aristotelis  in  editione  pulcherrima 
Eritzschii,  quae  Ethica  quamvis  fuerint  opus  discipuli 


237 


Acta  ante  Sess.  III.  Eelatio  de  emendationibus  scbemat.  const,  de  fide  catli. 


238 


Aristotelis,  scilicet  Eudemi  Rhodii;  tamen  iuxta  con- 
sensum  omnium  doctorum , ex  mente  Aristotelis  ex- 
pressa  sunt.  lam  quid  videtur  in  his  scholiis  et  in 
his  Ethicis  ? Scholiastes  graecus  ad  finem  Physicorurn 
Aristotelis  haec  verba  adiicit,  et  peto,  Rmi  Patres, 
ut  ea  hene  notetis.  Dicit  omnia  quae  Aristoteles  in 
libris  Physicorurn  habet,  eo  tendere  ut  doceat  Deum 
esse  mundi  et  etiam  coeli  causam  non  solummodo 
finalem,  sed  etiam  efficientem.  Verba  scboliastae  haec 
sunt:  „Aristotelem  omnem  de  principiis  physicis  in- 
„stitutionem  in  eminentem  theologiam  tamquam  in 
„apicem  reduxisse,  demonstrando  omnem  physicara  et 
„corporalem  constitutionem  dependere  ab  incorporali 
„et  iutellectuali  bonitate,  quae  supra  naturam  posita 
„est,  et  Deum  esse  non  solummodo  causam  finalem 
„sed  efficientem  totius  mundi  et  etiam  coeli.  “ Haec 
babentur  in  istis  scholiis. 

Quis,  Rini  Patres,  negare  poterit  Aristotelem  reapse 
cognovisse  Deum  omnium  principium  et  finem?  In 
Ethicis  Eudemi,  et  quidem  libro  VIII  sequentia  ha- 
bentur;  dicit  ibidem  discipulus  Aristotelis  ex  mente 
magistri  sui,  Deum  esse  principium  in  animo  hominis 
cogitantis , sicuti  est  in  mundo  universe : ideo  illos 
homines  prudentes  et  sapientes  videri,  qui  quod  agen- 
dum sit,  celeriter  quasi  vaticinio  quodam  perspiciunt: 
„Nam  (sunt  verba  ipsissima)  Deus  et  futura  cernit, 
„et  rerum  naturam  veram  intuetur,  et  ea  quae  se 
„huic  nostrae  humanae  rationi  subducunt,  eique  re- 
„condita  sunt,  perspecta  habet.“  Demum  in  fine 
Ethicorum  virtutis  humanae  finis,  seu  virtus  humana 
sub  sequenti  ratione  describitur  : „ Omnibus  numeris 

„absolutam  honestatem  hominis  seu  virtutem  in  eo 
„consistere,  ut  omni  respectu  naturae  suae  rationalis 
„mandatis  Dei  gubernatoris  et  principis  pareat;  bona 
„vero  externa,  opes,  amicos,  bona  corporis  et  reliqua 
„id  genus  ita  expetat  bisque  ita  utatur,  ut  his  iuvet 
„et  augeat  contemplationem  Dei.“  Et  in  fine  addidit: 
„Qui  vero  aut  parum  aut  immodice  quaerit  bona  ex- 
„terna,  eoque  efficit  ut  in  Dei  cultu  atque  in  Dei 
„contemplatione  impediatur,  huius  pravum  est  stu- 
„diiim.“  Ergo  iuxta  Aristotelem,  omnes  virtutes  ho- 
minis turn  intellectuales  turn  morales  referuntur  ad 
Deum;  et  quidem  intellectuales  referuntur  ad  contem- 
plationem Dei,  morales  vero  ad  cultum  Dei.  Quis 
haec  intuendo  negare  poterit,  Aristotelem  cognovisse 
certo  Deum  omnium  principium  et  finem? 

Quoad  Platonem  utique  notissimum  est  quod  ipse 
finem  hominis  posuerit  in  imitatioiie  Dei,  quantum 
fieri  potest.  Verum  utique  est,  quod  eae  meliores  et 
puriores  de  Deo  et  rebus  divinis  cognitiones  parum 
vel  nihil  attulerint  ad  commune  commodum;  nani  eae 
cognitiones  tanquam  placita  philosophorum  clausae 
manserunt  inter  portas  academiae  et  lycei,  et  ibidem 
magis  inserviebant  disputationi  philosophicae , quam 
emendationi  morum.  Sed  hac  re  solummodo  confir- 
matur  verissimum  illud  verbum  Apostoli  ad  Romanos 
ubi  de  sapientibus  ethnicis  dicit:  Qui  cum  cognovissent 


a Deum,  non  sicuti  Deum  glorificavenmt  aut  gratias  ege- 
runt,  sed  evanuerunt  in  cogitationibus  suis.  Et  bene 
notate,  Rmi  Patres,  Apostolus  cum  hoc  in  loco  dicit 
quod  cognoverint  Deum,  banc  cognitionem  derivat  ex 
speculo  creaturarum , nam  in  praecedentibus  de  sola 
hac  cognitionis  methodo  sermo  est.  Et  non  potest 
dici  quod  habuerint  ethnici  philospphi  etiam  semina 
traditionis,  quidquid  sit  hac  de  re,  de  qua  multum 
disputatum  est  et  disputari  potest ; sed  apostolus 
Paulus  cum  haec  scribit,  nonnisi  ad  cognitionem  Dei 
naturalem  per  speculum  creaturarum  respicit.  E]’go, 
Rmi  Patres,  certe  causa  iusta  nulla  adest,  cur  animo 
angantur  Patres  enunciando  verba  ilia  „hominem  lu- 
mine  naturali  posse  certo  cognoscere  Deum  rerum 
b omnium  principium  et  finem.  “ 

Exceptio  52^  Rthus  auctor  huius  exceptionis  vult 
deleri  in  eadem  phrasi  et  in  eodem  capite  vocem 
„naturali“  scilicet  lumine , et  hanc  affert  causam: 
„Homo  nunquam  in  statu  mere  naturali  fuit,  nec 
proinde  esset  rationis  lumen.  “ Sed,  Rmi  Patres,  mihi 
videtur  rthus  auctor  huius  exceptionis  confundere  djip, 
quae  non  sunt  confundenda,  scilicet  principia  rationis 
et  exercitium  rationis.  Nos  solummodo  loquimur  de 
principiis  rationis,  quod  Deus  ex  principiis  rationis 
certo  cognosci  possit;  quidquid  sit  de  exercitio  ratio- 
nis. Si  in  hoc  sensu  non  possit  dici  lumen  naturale 
hominis,  deinde,  Rmi  Patres,  omnes  omnino  libri 
tarn  theologorum  scholasticorum , tarn  reliquorum  es- 
sent  delendi. 

Pervenimus  iam  (cum  numeri  52  (/2  et  53  perti- 
neant  ad  num.  51"“  de  quo  modo  dixi),  pervenimus 
nunc  ad  5572  et  56"“.  Hae  exceptiones  agunt  de 
necessitate  revelationis , ergo  de  secunda  paragrajdio 
capitis  secundi ; et  rmi  auctores  harum  exceptionum 
offenduntur,  quod  revelatio  supernaturalis  solummodo 
ideo  absolute  necessaria  dicitur,  quod  Deo  placuerit 
hominem  elevare  ad  statum  supernaturalem;  et  vellent 
et  desiderarent , ut  saltern  oblique  relinquatur  etiam 
quaedam  absoluta  necessitas  etiam  pro  ordine  naturali. 

Nam  obiiciunt  1°.  Hac  nostra  doctrina  damnatur 
ilia  sententia,  quod  ad  exercitium  rationis  necessaria 
sit  quaedam  institutio  in  societate  humana. 

Quid  respondendum  ? Nego.  Et  quidem  nego, 
dummodo  distinguatur,  ut  modo  antea  dixi,  inter  exer- 
citium rationis  et  inter  principia  rationis.  Quidnam 
enim  docemus?  quaenam  est  doctrina  nostra?  Doctrina 
nostra  sequens  est.  Datur  duplex  ordo  veritatum  de 
Deo  rebusque  divinis,  scilicet  naturalis  et  supernatu- 
ralis. Sicut  datur  duplex  ordo  veritatum  de  Deo  i-e- 
busque  divinis,  ita  etiam  datur  duplex  via  perveniendi 
ad  cognitionem  harum  veritatum,  scilicet  altera  pei’ 
principia  rationis  et  altera  per  revelationem.  Ideo 
revelatio  absolute  necessaria  est  ad  veritates  super- 
naturales  de  Deo  rebusque  divinis,  non  autem  ita  ab- 
solut[e  necessarila  est  ad  cognoscendas  veritates  natura- 
les.  Ergo  solummodo  agimus  de  via,  per  quam  homo  turn 
ad  cognitionem  veritatum  naturalium  turn  etiam  super- 


239  Acta  et  decreta  SS. 

iiatiiraliiim  pervenire  potest;  sed  non  agimns  de  exer-  a 
citio  rationis.  Quuin  diciinus,  homo  per  principia 
rationis  potest  pervenire  ad  cognitionem  veritatiim  na- 
turaliiim  de  Deo  rebusqne  divinis,  iitique  nihil  dici- 
mus  de  via  qua  homo  ad  exercitium  rationis  ])ervenit. 

Sed  instant  2“  et  dicimt:  Optimi  nostri  apologetae 
contendunt,  etiamsi  homo  in  statu  purae  naturae  a 
Deo  relictus  fuisset,  necessariam  omnino  fiiisse  reve- 
lationem,  ut  homo  cognosceret  quo  cultu  Deus  sit  pro- 
sequendus,  qualis  poenitentia  Deo  digna  sit  facienda, 
si  homo  peccasset;  et  proinde  doctrina  nostra  est  ni- 
mium  coarctata. 

Quid  respondendum?  Nego.  Nam  nos  solum- 
modo  dicimus  revelationem  supernaturalem  non  esse 
absolute  necessariam  ad  cognoscenda  quae  rationi  hu-  b 
manae  in  se  impervia  non  sunt;  sed  non  dicimus  quod 
omnes  veritates  naturales  sint  humanae  rationi  per- 
viae:  proinde  hypothesis  ilia,  utrum  sint  quaedam 
veritates  naturales,  quae  homini  per  se  perviae  non 
sint,  haec  hypothesis,  quae  utique  est  mera  hypothesis, 
pel'  doctrinam  nostram  non  tangitur. 

Exceptio  57^  Rmus  auctor  huius  exceptionis  of- 
fenditur  verbis  in  tertia  paragrapho  capitis  secundi 
ubi  dicitur,  quod  libri  canonici  et  sacri  Spiritu  sancto 
inspirante  conscripti  sunt,  et  viilt  potius  substitui  verba 
divinitus  inspirafl.  Sed  phrasis  nostra,  ut  nostis,  de- 
sumpta  est  ex  concilio  Florentine.  Concilium  Floren- 
tinum  verba  s.  Petri  in  secunda  ipsius  epistola,  ubi 
dicit  *:  Non  enim  voluntate  huniana  allata  est  nnquam  ^ 
prophetia;  sed  Spiritn  sancto  inspirati,  loqimtl  stmt 
sancti  Dei  homines,  concilium  Florentinum  haec  verba 
Principis  apostolorum  transtulit  ad  omnes  hagiographos 
veteris  et  novi  Testamenti;  et  ex  verbis  concilii  Florcn- 
tini  desumpta  est  phrasis  nostra. 

Exceptio  58^^:  ubi  dicitur  „libri  sacri  et  canonici 
ut  tales  ipsi  Ecclesiae  traditi  sunt“,  rmus  auctor  huius 
exceptionis  vult  substitui  sequentia  verba : tiU  tales 
ipsa  Ecclesia  ah  eodem  Spiritu  sancto  edocta  semper 
aqnovit.  Sed  haec  - phrasis  substituenda  Deputationi 
de  fide  non  placuit,  ideo  quia  Spiritus  sanctus  Eccle- 
siae non  revelat  credenda;  sed  potius  solummodo  as- 
sistit,  ut  in  proponendis  quae  credenda  sunt  non  erret, 
proinde  verba  ista  utique  admittenda  non  sunt,  quia  ^ 
iis  verbis  quasi  innueretur,  Ecclesiam  posse  i)er  Spi- 
ritum  sanctum  edoceri  quinam  libri  sint  sacri  et  ca- 
nonici, et  ita  quidem  ut  Spiritus  sanctus  non  solum- 
modo assistat  Ecclesiae  docenti,  sed  revelet  Ecclesiae 
dogmata,  quae  proponenda  sunt. 

Exceptio  SQ""  vult  inferre  aliquale  discrimen  inter 
libros  canonicos  et  libros  inspiratos  sen  sacros.  Reapse 
quoad  etymologiam  est  discrimen  inter  has  voces;  imo 
etiam  in  hypothesi  potest  distingui  inter  librum  cano- 
nicum  et  inter  librum  inspiratum  seu  potius  viceversa: 
sed  in  concrete,  sicut  nos  loquimur  de  libris  sacris 
veteris  et  novi  Testamenti , nullum  datiir  discrimen 


Concilii  Vaticani.  240 

inter  libros  canonicos  et  inter  libros  inspiratos  seu 
sacros. 

Exceptio  est  maioris  momenti,  et  peto,  Rmi 
Patres , ut  saltern  per  momentum  huic  exceptioni 
immorari  mihi  liceat,  et  quidem  multo  magis,  quia 
ex  quadam  inadvertentia  Deputationis  formula  ista, 
ubi  in  quarta  paragrapho  capitis  secundi  agitur  de 
sensu  dogmatico  sacrae  Scripturae,  formula  ista,  dice, 
rihis  Patribus  typis  edita  non  tradita  fuit,  sed  imme- 
diate in  ipsa  Congregatione  generali  hac  de  re  relatio 
facta,  et  etiam  hac  de  re  iudicatum  est.  Rmus  auctor 
huius  exceptionis  vult,  quod  ubi  agitur  de  vero  sensu 
sacrae  Scripturae  a quovis  catholico  tenendo,  deleantur 
verba  ista  „in  rebus  fidei  et  morum  ad  aedificationem 
doctrinae  christianae  pertinentium“.  Verba  ista  omnino 
deleri  utique  non  possunt,  nam  habentur  in  Triden- 
tino,  et  proinde  etiam  in  nostra  constitutione  dogma- 
tica  desiderari  nequeunt.  Sed  audiamus  rationes  seu 
argumenta,  quae  a ririo  auctore  huius  exceptionis  af- 
feruntur.  Argunientum  primum  hoc  est,  dicit:  Ec- 
clesia est  infall ibilis  interpres  revelationis  totius,  quae 
turn  in  sacris  Scripturis  turn  in  traditione  continetur; 
et  proinde  ius  habet  iudicandi  de  vero  sensu  sacrae 
Scripturae  non  solummodo  in  rebus  ad  fidem  et  mores 
spectantibus , sed  etiam  in  aliis  ex.  gr.  historicis;  et 
quidem  hoc  multo  magis,  quia  nostris  temporibus  pe- 
tulantia  ingenia  interpretum  quorumdam  vel  maxime 
veritatem  historicam  sacrae  Scripturae  impugnant;  et 
proinde  dicit  nimium  coarctari  ius  Ecclesiae  iudicandi 
de  vero  sensu  sacrae  Scripturae. 

Quid  dicam?  Concede  antecedens,  sed  nego  con- 
sequens.  Concede  quod  Ecclesia  ius  habet  non  solum- 
modo iudicandi  de  vero  sensu  in  rebus  fidei,  id  est 
in  dogmatibus,  ut  ita  dicam,  speculativis,  et  in  rebus 
quae  ad  mores  spectaut;  sed  etiam  in  rebus  quae  ad 
historicam  veritatem  etc.  pertinent.  Inde  vero  non 
sequitur  quod  iuxta  auctorem  rihum  huius  exceptionis 
sequi  deberet;  nam  quod  attinet  istas  interpretationes 
circa  veritates  historicas,  dico,  huiusmodi  interpreta- 
tiones aut  non  sunt  contra  dogma  inspirationis  sacrae 
Scripturae  et  singularum  partium,  aut  sunt  contra  hoc 
dogma.  In  casu  priori  utique  libere  de  iis  interpre- 
tationibus  potest  disputari;  in  casu  posteriori  si  talis 
interpretatio  veritatis  historicae  offend eret  dogma  in- 
spirationis, iam  utique  spectat  ad  res  fidei,  et  proinde 
certe  Ecclesia  hac  de  re  iudicandi  ius  habet. 

Sed  instat  rihus  auctor  huius  exceptionis,  quod 
verba  ista  „in  rebus  fidei  et  morum  ad  aedificationem 
doctrinae  pertinentium“  aequivoce  et  non  in  sensu 
concilii  Tridentini  in  nostra  constitutione  dogmatica 
sonant.  Nam  dicit,  in  concilio  Tridentino  hac  addi- 
tione  coarctari  solummodo  petulantia  ingenia:  in  nostra 
vero  constitutione  coarctari  ius  Ecclesiae.  Rmi  Patres, 
etiam  haec  obiectio  mihi  et  Deputationi  de  fide  satis 
fundata  non  videtur.  Quis  est  enim  textus  concilii 
Tridentini?  Textus  concilii  Tridentini  seu  potius  ipsis- 
sima  eius  verba  haec  sunt:  „Praeterea  ad  coercenda 


‘ Cap.  I,  21. 


241 


Acta  ante  Sess.  III.  Emendationes  schemat.  const,  de  fide  cath.  a Patribus  propositae.  Relatio  de  iisdem. 


242 


„petulantia  ingenia  (ergo  praecedit  hoc  motivum  de- 
„creti,  et  post  hoc  motivum  venit  ipsum  decretum,  et 
„quid  continetur?)  decernit  ut  nemo  suae  prudentiae 
„innixus  in  rebus  fidei  et  morum,  ad  aedificationem 
„doctrinae  christianae  pertinentium,  sacram  Scripturam 
„ad  sues  sensus  contorquens,  contra  eum  sensum,  quern 
„tenuit  et  tenet  sancta  mater  Ecclesia,  cuius  est  iudi- 
„care  de  vero  sensu  et  interpretatione  Scripturarum 
„sanctarum,  aut  etiam  contra  unanimem  consensum 
„Patrum,  ipsam  Scripturam  sacram  interpretari  audeat.“ 

Ergo  decretum  concilii  Tridentini  duabus  partibus 
constat,  scilicet  quod  nemo  audeat  sacram  Scripturam 
contorquere  in  sensum  suum  privatum,  et  quod  unus- 
quisque  teneatur  sacram  Scripturam  non  aliter  inter- 
pretari, quam  iuxta  sensum  Ecclesiae,  et  non  contra 
consensum  Patrum;  sed  adiuncta  est  conditio:  in  rebus 
fidei  et  morum,  ad  aedificationem  doctrinae  christianae 
pertinentium.  Ergo  restrictio  ilia  utique  ad  priorem 
partem  aeque  pertinet  ac  ad  posteriorem:  et  reapse 
nullum  verum  discrimen  est  inter  constitutionem  dog- 
maticam  nostram  et  inter  decretum  tridentinum.  Dis- 
crimen hoc  tunc  solummodo  admitti  posset  saltern 
quadam  veri  specie,  si  tridentina  verba  ipsissima  sic 
sonarent:  praeterea  ad  coercenda  in  rebus  fidei  et 
morum,  ad  aedificationem  doctrinae  christianae  perti- 
nentium, petulantia  ingenia  decernit,  ut  nemo  audeat 
sacram  Scripturam  ad  sensum  suum  contorquens  contra 
eum  sensum  . . . interpretari.  Ergo  si  restrictio  ilia 
revera  in  Tridentino  transumpta  fuisset  ad  coercenda 
petulantia  ingenia , tunc  utique  aliqua  saltern  veri 
species  adesset.  Sed  quum  reapse  baec  restrictio  re- 
feratur  ad  illam  partem  decreti,  quod  nemo  ingenio 
suo  privato  indulgeat  in  interpretanda  Scriptura;  sed 
quod  interpretetur  sacra  Scriptura  iuxta  sensum  Ec- 
clesiae, et  non  contra  consensum  Patrum,  reapse  dis- 
crimen nullum  intercedit. 

Exceptio  6D.  Excipitur  contra  verba  „increatae 
veritati“  ut  potius  dicatur:  aeternae  veritati.  Anti- 
thesis, quae  est  in  hoc  capite,  potius  certe  postulat 
„increatae  veritati “ cum  dicitur,  quod  creata  ratio 
subdita  sit  increatae  veritati,  et  non  aeternae  veritati. 
Et  reapse  certo  dici  optime  potest  „ increatae  veritati  “. 
Nam  nostis,  Rrai  Patres,  quod  divus  Thomas  defendit 
sequentes  propositiones:  Quaelibet  veritas  praeter  pri- 
mam,  id  est  Deum,  est  aliquo  mode  mutabilis;  et  pro- 
positionem  sequentem:  Veritas  creata  est  maior  anima 
secundum  quid,  ut  perfectio  eius,  non  autem  simpli- 
citer.  Ergo  optime  iuxta  theologos  optimos  potest 
sermo  fieri  de  veritate  increata. 

Exceptio  62“.  Haec  omnino  verissima  est,  nam 
reapse  in  concilio  Arausicano  non  habetur  verbum 
„a8sentiendo“  sed  consentiendo,  et  haec  mutatio  utique 
facta  est,  quin  sufFragia  Patrum  desuper  eint  roganda. 

Exceptio  63\  Rraus  auctor  huius  exceptionis  putat, 
ea,  quae  habentur  in  capite  tertio  de  obiecto  fidei, 
iuxta  ordinem  logicum  non  suo  loco  posita  esse:  sed 
Deputatio  de  fide  opinionem  contrariam  fovet.  Nam 

Coll.  Lac.  VII. 


sub  aliqua  specie  utique  verum  est,  quod  rihus  auctor 
dicit;  sed  si  spectemus  totam  seriem  sententiarum  in 
isto  capite  tertio,  certe  locus  aptissimus  est  pro  ob- 
iecto fidei,  quern  paragraphus  ista  occupat.  Agitur 
enim  in  isto  capite  primo  de  virtute  fidei,  et  post- 
quam  fuse  satis  de  virtute  fidei  actum  est,  agitur  de 
obiecto  fidei,  et  quidem  fidei  catholicae;  et  deinde  in 
sequenti  paragrapho  agitur  de  perseverantia  in  fide 
catholica:  sed  utique  prius  de  obiecto  fidei  catholicae 
sermo  esse  debet,  quam  agatur  de  perseverantia  in 
hac  fide  cathohca. 

Exceptio  64“'  est  mere  negativa;  et  proinde  nihil 
habeo,  quod  ad  vos  referam,  Rfhi  Patres. 

Etiam  exceptio  67“  est  mere  negativa;  et  proinde 
etiam  de  ea  idem  dicendum. 

Exceptio  70“  in  caput  quartum.  Agitur  ibidem 
in  ilia  paragrapho,  de  qua  sermo  est  in  hac  excep- 
tione , agitur  de  scientiis  humanis.  Offenditur  iam 
auctor  huius  exceptionis  verbis,  quod  hae  disciplinae 
humanae,  iuvante  Dei  gratia,  sicuti  a Deo  profectae 
sunt,  ita  ad  Deum  perducere  possint.  Sed,  Rmi  Pa- 
tres , si  integer  sensus  huius  paragraphi  spectetur, 
certe  causa  iusta  nulla  adest,  cur  impugnetur  phrasis 
ista.  Quinam  enim  est  sensus  integer  huius  doctrinae? 
Dicitur  ibidem,  humanas  scientias  multum  conferre  in 
commoda  temporalia  hominum,  imo  non  solummodo 
in  commoda  temporalia  plurimum  conferre,  sed  etiam 
ad  cultum  religionis;  proinde  ad  religionem  ipsam 
fovendam  posse  plurimum  conducere,  sicuti  reapse  in 
omnibus  illis  locis  accidit,  in  quibus,  ut  in  universi- 
tatibus  nostris,  omnes  scientiae  sibi  invicem  opem  fe- 
runt,  et  intimo  amicitiae  nexu  inter  se  connectuntur. 
Sed  tale  emolumentum,  quod  spectat  ad  ipsam  reli- 
gionem , ad  ipsum  Dei  cultum  magis  fovendum , uti- 
que non  sine  iuvante  gratia  fieri  potest. 

Pervenimus  iam  ad  exceptionem  90““,  nam  de 
reliquis  iam  generatim  dixi  ubi  classem  quartam  in 
suas  species  distribui.  Rmus  auctor  huius  emenda- 
tionis  vult,  ut  in  canone  primo  ante  verbum  „creato- 
rem“  addatur  esse,  ita  ut  canon  sic  sonet:  Si  quis 
negaverit,  Deum  esse  creatorem,  anathema  sit.  Sed 
fallitur  rihus  auctor,  cum  putat  earn  fuisse  mentem 
Deputationis  hie  definiendi,  quod  non  solummodo  exi- 
stentia  Dei  liimine  naturali  cognosci  possit,  sed  etiam 
directe  definiendi,  quod  Deus  sit  creator  omnium  re- 
rum:  hoc  utique  non  directe,  sed  solum  illative  in 
canone  dicere  voluimus. 

Exceptio  94“  agit  de  canone  quinto  capitis  primi; 
et  rmus  auctor  huius  exceptionis  desiderat,  ut  pars 
ista  canonis  sic  concipiatur:  aid  asseruerit,  mundiim, 
qui  ad  gloriam  Dei  conditus  est,  etiam  ad  augendam 
Dei  heatitudinem  esse  creatmn.  Sed  iterum  fallitur 
riims  auctor  huius  emendationis;  nam,  re  sic  enun- 
ciata , directe  enunciaretur , quod  Deus  non  creaverit 
mundum  ad  augendam  suam  heatitudinem,  et  indirecte 
solummodo , quod  ilium  creaverit  ad  suam  gloriam. 
Sed  mens  Deputationis  de  fide  contraria  erat,  scilicet 

16 


243 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


244 


directe  definiendi  quod  Deus  condiderit  mundum  (ubi 
de  fine  creaturae  sermo  est)  ad  gloriam  suam. 

De  exceptione  98“^  iam  sermonem  institui,  ubi 
sermo  erat  de  cognitione  Dei  naturali  in  capite  prime : 
nam  refertur  exceptio  ista  ad  eamdem  prorsus  rem. 

Exceptio  9872-  Rmus  auctor  huius  exceptionis 
vult  deleri  „creatorem  et  Dominum  nostrum"  in  ca- 
none  prime,  et  quidem  ea  ex  ratione,  ne  videamur 
directe  dicere,  creationem  omnium  rerum  proprie  sic 
dictam  sola  ratione  certo  cognosci  posse,  ita  quidem 
ut  anathemate  damnandus  sit  ille,  qui  contrarium  te- 
neat;  et  infert  quod  creatio  proprie  sic  dicta  lumine 
naturali  cognosci  non  possit,  sicut  historia  philosophica 
testatur.  Rmi  Patres,  verum  est  quod  tempore  s.  Bo- 
naventurae  multum  disputatum  fuerit  et  disceptatum  in 
scholis  catholicis , utrum  philosophi  antiqui  gentiles 
creationem  mundi  ex  nihilo  cognoverint  necne;  sed 
hac  de  re  omnes  conveniunt,  quod  saltern  potuerint 
cognoscere  Deum  creatorem.  Et  reapse  ni  fallor,  si 
verum  sensum  saltern  Aristotelis  assecutus  fuerim,  Ari- 
stoteles  multo  magis  in  eo  erravit,  quod  crediderit 
mundum  esse  aeternum,  quam  quod  crediderit  mun- 
dum non  fuisse  creatum  a Deo,  TJtique  uterque  error 
aliquo  interiori  nexu  inter  se  connectitur.  Deputatio 
de  fide  vero  putavit  non  sibi  licere  resecare  in  canone 
vocem  „ creatorem",  quia  in  libro  Sapientiae  vox  ista 
omnino  adhibetur;  et  vocem  sacrae  Scripturae  resecare, 
cum  agatur  de  re  prorsus  eadem,  Deputatio  de  fide 
licitum  non  putavit. 

Venimus  iam  ad  exceptionem  9972-  Exceptio  ilia 
spectat  ad  canonem  tertium  capitis  secundi.  Canon 
iste  in  constitutione  dogmatica  sic  sonat:  „Si  quis  di- 
xerit,  hominem  ad  cognitionem,  quae  naturalem  su- 
peret,  divinitus  evelii  non  posse,  sed  ex  se  ipso  ad 
omnis  tandem  veri  et  boni  possessionem  iugi  profectu 
pertingere  posse  et  debere;  anathema  sit."  Iam  rmus 
auctor  huius  exceptionis  proponit  canonem  istum  se- 
quent ratione  esse  efformandum:  Si  quis  dixerit,  ho- 
minem ad  cognitionem  et  perfectionem,  quae  naturalem 
superet,  divinitus  evehi  non  posse,  sed  ex  se  ipso  ad 
omnis  tandem  veri  et  honi  possessionem  iugi  profectu  . . . 
anathema  sit.  Haec  exceptio  Deputationi  de  fide  omnino 
placuit;  nam  negari  non  potest  tali  ratione  antithesim 
inter  partem  primam  et  secundam  huius  canonis  esse 
integram,  cum  alias  manca  fuisset,  Nam  cum  in  se- 
cunda  parte  non  solummodo  agatur  de  cognitione  veri 
seu  de  possessione  veri , sed  etiam  de  possessione 
omnis  boni,  utique  etiam  in  prima  huius  canonis  parte 
est  dicendum:  si  quis  dixerit,  hominem  ad  cognitio- 
nem et  perfectionem , quae  naturalem  superet,  pertin- 
gere non  posse.  Et  reapse  iuxta  systema  progressi- 
starum  optime  sic  canon  confici  potest,  nam  progres- 
sistae  non  solummodo  negant  dari  aliud  principium 
cognoscendi  quam  naturale ; sed  etiam  negant  dari 
aliam  perfectionem  quam  naturalem : et  proinde  etiam 
ex  ipso  systemate  progressistarum,  contra  quod  canon 
iste  vel  maxime  fertur,  optime  haec  additio  fieri  po- 


terit,  Et  proinde  Deputatio  de  fide  proponit,  hanc 
exceptionem  seu  potius  emendationem  suffragiis  Patrum 
submittendam  esse. 

Exceptio  lOD.  Rrho  auctori  huius  exceptionis 
non  placet  verbum  in  canone  prime  capitis  tertii 
„imperari  non  posse"  fidem  scilicet;  sed  potius  vellet 
mutare  haec  verba  in  sequentia;  menti  humanae  non 
potuisse  adnecti  cum  rationis  lumine  lumen  supernatu- 
rale  revelationis , et  huic  obsequium  praestare.  Sed  ni 
fallor,  verba  canonis,  prout  iacent,  rei  veritati  multo 
magis  conveniunt.  Nam  iactatae  independentiae  ra- 
tionis, quae  in  canone  isto  damnatur,  opponitur  meri- 
tum  fidei;  et  meritum  fidei,  ut  nostis,  Rmi  Patres, 
descendit  ex  obedientia  Deo,  quae  praestatur  illis, 
quae  ratio  non  videt.  Proinde  meritum  fidei  descendit 
ex  imperata  fide;  et  cum  meritum  fidei  vel  maxime 
opponatur  iactatae  independentiae  rationis,  optime,  ut 
arbitror,  dici  potest:  si  quis  dixerit,  rationem  huma- 
nam  ita  esse  prorsus  independentem,  ita  ut  fides  ipsi 
imperari  non  possit  etc, 

Exceptio  105“  et  etiam  sequentes  exceptiones  per- 
tinent ad  canonem  quintum  capitis  tertii,  de  quo  to- 
ties  in  hac  aula,  et  multo  magis  etiam  in  consessu 
Deputationis  de  fide  disceptatum  fuit.  Reapse  negare 
non  possumus  inesse  adhucdum  huic  canoni,  saltern 
ex  parte,  aliquid  duriusculi.  Sed  denique  omnes  emen- 
dationes  turn  nostras  turn  etiam  in  foliis  istis  propo- 
sitas  ad  trutinam  revocavimus;  et  tamen  invenimus, 
si  ad  errorem  Hermesii  spectetur,  qui  isto  canone 
condemnatur,  nullam  aliam  formam  rem  melius  ex- 
primere,  quam  illam  quae  in  ultima  Congregatione 
fuit  proposita  et  etiam  a Congregatione  generali  ac- 
ceptata. 

Pervenimus  ad  exceptionem  sub  numero  109,  quae 
exceptio  refertur  ad  secundam  partem  canonis,  scilicet, 
qui  dixerit  gratiam  necessariam  esse  solummodo  ad 
fidem  vivam,  quae  per  charitatem  operatur,  anathema 
sit.  Ribus  auctor  huius  exceptionis  vult  verba  ista 
immutari  in  sequentia:  aut  ad  fidem  etiam  initialem 
et  per  charitatem  adhuc  non  operantem  gratiam  Dei 
non  esse  necessariam.  Vera  sunt,  et  verissima  sunt, 
quae  ibi  rihus  auctor  affert;  sed  cum  error  Hermesii 
vel  maxime  in  eo  constiterit,  quod  gratiam  solummodo 
in  rebus  fidei  necessariam  putaverit  ad  fidem,  quae 
per  charitatem  operatur,  utique  respiciendus  est  pro- 
ximus  canonis  huius  scopus;  et  respectu  habito  pro- 
ximi  huius  scopi,  nulla  ratio  iusta  adest,  cur  sententia 
Patrum  hac  de  re  denuo  labefactetur. 

Exceptio  110“  ad  stylum  ut  iam  dixi  pertinet. 
Ergo  sic  absolvitur  classis  quarta. 

Iam  restat,  Rmi  Patres,  classis  quinta  et  ultima. 
Exceptiones  quae  sequuntur  inde  ab  111“  usque  ad 
finem  referuntur  ad  unam  eamdemque  rem,  scilicet  ad 
duplex  monitum  quod  constitution!  dogmaticae  de  fide 
adiectum  est.  Quid  dicam  de  hac  conclusione  consti- 
tutionis  nostrae? 

Deputatio  de  fide  non  una  vice,  sed  repetitis  vici- 


245 


Acta  ante  Sess.  III.  Eelatio  et  sufFragia  de  emendationibus  schemat.  const,  de  fide  cath. 


246 


bus  in  sinu  consessiis  sui  hac  de  re  egit,  et  semper 
censuit  eadem  prorsus  constantia,  banc  conclusionem 
sive  tale  monitum  omnino  necessarium  esse.  Nam  non 
potuit  non  praevidere  quanta  mala  exoritura  sint,  si 
opinio  ilia  invalesceret  quod  de  omnibus,  quae  neque 
in  capitibus  neque  in  canonibus  huius  constitutionis  de 
fide  continentur,  in  scholis  libere,  imo  liberrime  posset 
disputari.  Huic  tanto  malo,  quod  eo  maius  esset  cum 
post  tot  saecula  demum  Concilium  Vaticanum  sequutum 
fuerit  ultimam  synodum  Tridentinam,  huic  tanto  malo 
alia  ratione  obviam  ire  Concilium  Vaticanum  non  potest 
iuxta  sententiam  Deputationis  de  fide,  quam  addendo 
constitutioni  dogmaticae  de  fide  talem  clausulam,  seu 
talem  conclusionem,  qua  monentur  fideles  officii  sui  in 
erroribus  arcendis  et  in  erroribus  eliminandis,  et  qua 
admonentur  magistri,  quod  non  sufficit  probato  catholico 
solummodo  ea  vitare,  quae  de  fide  vitanda  sunt,  sed 
etiam  ea  [debet  servare,]  quae  per  decrcta  Sedis  apo- 
stolicae  sunt  definita. 

Ergo  de  necessitate  huius  conclusionis,  ne  momento 
quidem  temporis  in  consessu  Deputationis  vestrae  de 
fide  disputatum  fuit;  de  loco  et  de  tempore  utique 
aliquantulum  haesit , sed  solummodo  unica  vice : et 
rmus  relator,  qui  ultima  vice  officio  relatoris  ex  hoc 
ambone  functus  est,  rationes  vobis,  Rmi  Patres,  ingenue 
exposuit,  cur  Deputatio  de  fide  censeat  istam  conclu- 
sionem hoc  loco  esse  publicandam.  Caeteroquin  per 
se  patet  quod  quoad  valorem  dogmaticum,  id  est  quoad 
censuram  adiectam  nihil  immutatur  in  decretis  Sedis 
apostolicae,  etiamsi  conclusio  ista  per  Concilium  Vati- 
canum probetur  et  publicetur.  Valor  dogmaticus  seu 
censura  adiecta  prorsus  eadem  et  immutata  manet, 
qualis  fuit  ante  publicationem  et  decretum  Concilii 
Vaticani.  Proinde,  Rmi  Patres,  obsecro  et  obtestor 
omnes,  ut  huic  etiam  conclusioni  calculum  suum,  utique 
album,  adiiciant. 

Haec  ergo  sunt,  Rmi  Patres,  quae  vobis  referenda 
habui.  Si  quid  incautius  eloquutus  sum,  parcite  mihi. 
Nam  multa  debui  eloqui,  et  ut  lacobus  apostolus  dicit, 
in  multiloquio  non  deerit  peccatum. 

Cum  igitur  nnus  relator  hac  sua  longa  oratione  loquutus 
fuerit  de  exceptionibus  propositis  in  universam  constitutionem, 
duas  tantum  Patribus  proposuit  acceptandas,  nimirum  emendatio- 
nem  23*™  sub  num.  4“  ubi  dicitur  incipiendum  his  verbis:  Sancfa 
catkolica  apostolica  romana  Ecclesia , et  99*™  cum  dimidio , ubi 
canon  tertius  capitis  secundi  his  verbis  exprimitur:  Si  quis  dixe- 
rit,  hominem  ad  cognitionem  et  perfectionem,  quae  naturalem  superet, 
divinitus  evehi  non  posse,  anathema  sit. 

Tunc  emus  primus  Praeses  Patribus  dixit: 


„Iuxta  hanc  expositionem  nomine  Deputationis  pro 
rebus  fidei  factam,  de  duobus  articulis  exquirenda  erunt 
suffragia  Patrum ; idque  per  actum  surgendi  fiet  more 
solito.  R.  D.  Subsecretarius  praeleget  articulos,  de 
quibus  ferenda  erunt  suffragia.  “ 

Praelectis  articulis  et  duplici  experimento  subiectis , ac  con- 
sensu Patrum  pene  unanimi  approbatis,  emus  primus  Praeses  de- 
claravit  utrumque  fuisse  a Congregatione  generali  admissum. 
Addidit  autem: 

„Emendationes  admissae  suis  locis  inserentur  sche- 
,,mati,  quod  accuratissime  revisum  iuxta  omnes  emen- 
,,dationes  admissas  singulis  rihis  Patribus  ante  Sessionem 
„publicam  ad  propriam  habitationem  mittetur.  Quod 
,, autem  de  Sessione  publica  annuntiare  ac  monere  visum 
,,est,  R.  D.  Subsecretarius  ex  ambone  annuntiabit.“ 

Qui  ambonem  ascendens  sequens  monitum  alta  voce  perlegit : 

,,Cum  post  diutinos  gravesque  labores,  quibus  Deus 
,,benedixit,  sufficiens  materia  pro  celebranda  publica 
„Sessione  in  promptu  sit,  SSmus  Dominus  Noster  statuit, 
,,ut  tertia  Sessio  sacri  oecumenici  Concilii  Vaticani  ha- 
,,beatur  proxima  Dominica,  quae  est  Dominica  in  Albis, 
„dies  24  currentis  mensis  Aprilis.“ 

„In  hac  Sessione  suffragia  Patrum  de  constitutione 
,,dogmatica,  quae  inscribitur  Dejide  catholica,  exquiren- 
„tur  eadem  forma,  quae  nuper  in  Congregatione 
,, generali  adhibita  est,  ita  scilicet,  ut  nomina  singulorum 
,, Concilii  Patrum  iuxta  ordinem  dignitatis  et  promo- 
,,tionis  alta  voce  recitentur,  iique  quorum  nomina 
,,fuerint  recitata,  statim  surgant,  et  alta  ac  intelligibili 
„voce  suffragium  edant  respondendo  placet  vel  non 
,, placet^'' 

,,Animadvertendum  quippe  est,  quod  in  publica 
,, Sessione  iuxta  litteras  apostolicas  Multiplices  inter 
,,diei  27  Novembris  1869  num.  8,  quo  modus  proce- 
„dendi  in  Sessionibus  publicis  praescribitur,  non  liceat 
,,aliter  suffragium  dare,  nisi  pure  et  simpliciter  per 
,, verba  aut  non  placet,  excluso  alio  quovis  modo.“ 

,,Dies  autem  proximae  Congregationis  generalis 
,,post  Sessionem  publicam  habendae  significabitur  Pa- 
„tribus  per  monitum  typis  impressum  una  cum  argu- 
„mento,  quod  in  ea  tractandum  erit.“ 

,,E  Secretaria  Concilii  Vaticani  d.  18  Aprilis  1870.“ 

lOSEPHUS  Episcopus  S.  Hippolyti 

Secretarius. 

Post  haec,  iussu  Praesidum  idem  monitum  typis  impressum 
singulis  Patribus  distributum  fuit;  et  demum  dimissa  Congrega- 
tio  est. 


16* 


SESSIO  TERTIA. 


Ratione  moniti  [in  Congregatione  general!  XLVI.  promulgati]  a 
Praefectus  Caeremoniarum  deinceps  sequentem  schedam  edidit: 

Intimatio  per  Cur  sores  facienda  domi,  quoque  dimisso  exemplari. 

Die  24  Aprilis  anni  1870  Dominica  in  Albis  hora 
nona  antemeridiana  in  patriarchali  basilica  S.  Petri  in 
Vaticano  habebitur  Sessio  III.  sacri  Concilii  oecu- 
menici. 

Efni  et  Rmi  DD.  Cardinales  vestihus  riihris  indiiti 
cum  calceis  nigris  accedent  ad  memoratam  basilicam, 
ubi  adorato  SS.  Sacramento,  paramenta  colon's  riihr'i 
cuiqiie  ordini  propria  assument  et  petent  subsellia  in 
aula  conciliari. 

Rmi  DD.  Patriarchae,  Primates,  Arcbiepiscopi, 
Episcopi  et  Abbates  locum  in  Concilio  habentes,  adorato 
ut  supra  SS.  Sacramento,  in  parato  sacello  S.  Seba- 
stiani  vestes  sacras  colons  rubri  sibi  debitas  induent,  ^ 
et  in  aulam  praedictam  convenient. 

Missa  votiva  de  Spiritu  Sancto  cantabitur  ab  Emo 
et  Rmo  D.  Cardinali  Bilio,  in  qua  obedientia  Sanctis- 
simo  Domino  Nostro  non  praestabitur,  neque  fient 
circuit  consueti. 

Expleta  Missa,  statutae  preces  iuxta  ordinem  per- 
solventur,  quibus  absolutis,  suffragium  dabitur  a Patri- 
bus  ea  forma,  quae  praescripta  est  in  monito  a Rmo 
Episcopo  S.  Hippolyti  Concilii  Secretario  die  18  ver- 
tentis  mensis  evulgato. 

Intimentur  itaque  omnes  et  singuli  Erai  et  Rmi 
DD.  Cardinales,  Rtni  DD.  Patriarchae,  Primates, 
Arcbiepiscopi,  Episcopi,  Abbates  et  supremi  Modera- 
tores  Congregationum  et  Ordinum  Regularium  ex 
Apostolica  concessione  locum  in  Concilio  Vaticano  ^ 
habentes. 

Intimentur  quoque  Vice-Camerarius,  Princeps  solii 
Concilii  Custos,  R.  C.  A.  Auditor  et  Tbesaurarius, 
Antistes  pontificiae  domui  praepositus.  Senator  et  Con- 
servatores  Urbis,  Magister  S.  Hospitii,  Protonotarii  de 
numero  Participantium  quinque,  Auditores  Rotae  qua- 
tuor,  Clerici  Camerae  Apostolicae  duo,  Votantes  Signa- 
turae  quatuor,  Abbreviatores  de  Parco  maiori  duo, 
Officiales  Concilii. 

De  Mandate  SSrai  D.  N.  Papae 

Aloysius  Ferrari  Protonot.  Apost. 

Praefectus  Caeremoniarum. 

Itaque  die  et  hora  statuta  Concilii  Patres  in  aulam  concilia- 
rem  convenerunt  propria  subsellia  petentes : ibique,  praeter  Rmum 
Dominum  Episcopum  S.  Hippolyti  Secretarium  Concilii , aderant 


etiam  omnes  eiusdem  Concilii  Officiales.  Missa  votiva  de  Spiritu 
Sancto  ab  Eino  et  Rmo  Domino  Cardinali  Aloysio  Bilio  solemniter 
celebrata , Sanctissimus  Dominus  sacris  vestibus  cum  pluviali  et 
mitra  indutus  aulam  ingressus  est  conciliarem  medius  inter  Emos 
et  RtTios  Dominos  lacobum  Antonelli  et  Gasparem  Grassellini 
Cardinales  Diaconos  seniores,  praecedente  Auditore  Sacrae  Rotae 
Rmo  DSo  Aloysio  Isoard  Subdiacono  Apostolico  qui  crucem  de- 
ferebat,  et  assectantibus  pontificiae  familiae  administris.  Absolutis 
ritibus  et  caeremoniis  in  Methodo  et  Ordine  praescriptis  et  in 
superioribus  Sessionibus  observatis,  Evangelium  Undecim  discipuli 
ex  Capite  XXVIII.  S.  Matthaei  cecinit  Einus  et  Rmus  Dominus 
Eduardus  Borromeo  Cardinalis  Diaconus.  Post  evangelii  cantum, 
SSiTms  Dominus  ad  faldistorium  in  genua  procumbens  intonuit 
hymnum  Veni  Creator  Spiritus , qui , alternantibus  Patribus  et 
Cantoribus,  absolutus  fuit  consuetis  versiculis  et  Oratione. 

lanuae  aulae  synodalis  ex  mandate  Pontificis  populo  patue- 
runt;  neque  exire  iussi  sunt  pro  eo  tempore,  quod  in  Methodo 
designator,  qui  in  Synodo  locum  non  habebant. 

Tunc  Rihus  Dominus  Episcopus  S.  Hippolyti  Concilii  Secre- 
tarius  et  Rmus  Dominus  Episcopus  Fabrianensis  et  Matilicensis 
ad  thronum  Pontificis  perrexerunt : et  Episcopus  Fabrianensis 
iuxta  morem  accepit  a SSmo  Patre  constitutionem  dogmaticam 
publicandam,  quam  Secretarius  Concilii  eidem  SSmo  obtulerat;  ac 
deinde  ex  ambone  elata  voce  earn  recitavit  tenoris  ut  sequitur: 

PIUS  EPISCOPUS 

SERVUS  SERVORUM  DEI 
SACRO  APPROBANTE  COXCILIO 
ad  perpetiiam  rei  memoriam. 

Dei  Filius  et  generis  humani  Redemptor  Dominus 
noster  lesus  Christus,  ad  Patrem  caelestem  rediturus, 
cum  Ecclesia  sua  in  terris  militante  omnibus  diebus 
usque  ad  consummationem  saeculi  futurum  se  esse 
promisit.  Quare  dilectae  sponsae  praesto  esse , ad- 
sistere  docenti,  operand  benedicere,  periclitanti  opem 
ferre  nullo  unquam  tempore  destitit.  Haec  vero  salu- 
taris  eius  providentia,  cum  ex  aliis  beneficiis  innumeris 
continenter  apparuit,  turn  iis  manifestissime  comperta 
est  fructibus,  qui  orbi  christiano  e Conciliis  oecumenicis 
ac  nominatim  e Tridentino,  iniquis  licet  temporibus 
celebrate,  amplissimi  provenerunt.  Hinc  enim  sanctis- 
sima  religionis  dogmata  pressius  definita  uberiusque 
exposita,  errores  damnati  atque  cohibiti;  hinc  ecclesia- 
stica  disciplina  restituta  firmiusque  sancita,  promotum 
in  Clero  scientiae  et  pietatis  studium,  parata  adolescenti- 
bus  ad  sacram  militiam  educandis  collegia,  christiani 
denique  populi  mores  et  accuratiore  fidelium  eruditione 
et  frequentiore  sacramentorum  usu  instaurati.  Hinc 
praeterea  arctior  membrorum  cum  visibili  capite  com- 
munio , universoque  corpori  Cliristi  mystico  additus 


249 


Sessio  III.  Constitutio  dograatica  de  fide  cath. 


250 


vigor;  hinc  religiosae  multiplicatae  familiae,  aliaque 
christianae  pietatis  instituta;  hinc  ille  etiam  assiduiis 
et  usque  ad  sanguinis  effusionem  constans  ardor  in 
Christi  regno  late  per  orbem  propagando. 

Verumtamen  haec  aliaque  insignia  emolumenta, 
quae  per  ultimam  maxime  oecumenicam  SjTiodum  di- 
vina  dementia  Ecclesiae  largita  est,  dum  grato,  quo 
par  est,  animo  recolimus,  acerbum  compescere  baud 
possumus  dolorem  ob  mala  gravissima,  inde  potissi- 
mum  orta , quod  eiusdem  sacrosanctae  Synodi  apud 
permultos  vel  auctoritas  contempta,  vel  sapientissima 
neglecta  fuere  decreta. 

Nemo  enim  ignorat,  haereses,  quas  Tridentini  Pa- 
tres  proscripserunt,  dum,  reiecto  divino  Ecclesiae  ma- 
gisterio,  res  ad  religionem  spectantes  privati  cuiusvis 
iudicio  permitterentur , in  sectas  paullatim  dissolutas 
esse  multiplices , quibus  inter  se  dissentientibus  et 
concertantibus , omnis  tandem  in  Christum  fides  apud 
non  paucos  labefactata  est.  Itaque  ipsa  sacra  Biblia, 
quae  antea  christianae  doctrinae  unicus  fons  et  index 
asserebantur,  iam  non  pro  divinis  haberi,  imo  mythicis 
commentis  accenseri  coeperunt. 

Turn  nata  est  et  late  nimis  per  orbem  vagata  ilia 
rationalism!  seu  naturalism!  doctrina , quae  religion! 
christianae,  utpote  supernatural!  institute,  per  omnia 
adversans,  summo  studio  molitur,  ut  Christo,  qui  solus 
Dominus  et  Salvator  noster  est,  a mentibus  humanis, 
a vita  et  moribus  populorum  excluso,  merae  quod 
vocant  rationis  vel  naturae  regnum  stabiliatur.  Relicta 
autem  proiectaque  Christiana  religione,  negate  vero 
Deo  et  Christo  eius,  prolapsa  tandem  est  multorum 
mens  in  pantheism!,  materialismi,  atheism!  barathrum, 
ut  iam  ipsam  rationalem  naturam,  omnemque  iusti 
rectique  normam  negantes,  ima  humanae  societatis 
fundamenta  diruere  connitantur. 

Hac  porro  impietate  circumquaque  grassante,  in- 
feliciter  contigit,  ut  plures  etiam  e catholicae  Ecclesiae 
filiis  a via  verae  pietatis  aberrarent,  in  iisque,  dimi- 
nutis  paullatim  veritatibus,  sensus  catholicus  attenua- 
retur.  Variis  enim  ac  peregrinis  doctrinis  abducti, 
naturam  et  gratiam,  scientiam  humanam  et  fidem  di- 
vinam  perperam  commiscentes,  genuinum  sensum  dogma- 
turn,  quern  tenet  ac  docet  sancta  mater  Ecclesia,  de- 
pravare,  integritatemque  et  sinceritatem  fidei  in  peri- 
culum  adducere  comperiuntur. 

Quibus  omnibus  perspectis,  fieri  qui  potest,  ut  non 
commoveantur  intima  Ecclesiae  viscera?  Qiiemadmo- 
dum  enim  Deus  vult  omnes  homines  salvos  fieri,  et 
ad  agnitionem  veritatis  venire ; quemadmodum  Christus 
venit,  ut  salvum  faceret,  quod  perierat,  et  filios  Dei, 
qui  erant  dispersi,  congregaret  in  unum : ita  Ecclesia, 
a Deo  populorum  matei’  et  magistra  constituta,  omni- 
bus debitricem  se  novit,  ac  lapses  erigere,  labantes 
sustinere,  revertentes  amplecti,  confirmare  bonos  et  ad 
meliora  provehere  parata  semper  et  intenta  est.  Qua- 
propter  nullo  tempore  a Dei  veritate,  quae  sanat  omnia, 
testanda  et  praedicanda  quiescere  potest,  sibi  dictum 


esse  non  ignorans : Spiritus  metis,  qui  est  in  te,  et  verha 
mea,  quae  posui  in  ore  tuo , non  recedent  de  ore  tuo 
amodo  et  usque  in  sempiternum  h 

Nos  itaque,  inhaerentes  Praedecessorum  Nostrorum 
vestigiis,  pro  supremo  Nostro  Apostolico  munere  veri- 
tatem  catholicam  docere  ac  tueri,  perversasque  doctrinas 
reprobare  nunquam  intermisimus.  Nunc  autem  sedenti- 
bus  Nobiscum  et  iudicantibus  universi  orbis  Episcopis, 
in  hanc  oecumenicam  Synodum  auctoritate  Nostra  in 
Spiritu  Sancto  congregatis,  innixi  Dei  verbo  scripto 
et  tradito,  prout  ab  Ecclesia  catholica  sancte  custoditum 
et  genuine  expositum  accepimus,  ex  hac  Petri  Cathe- 
dra in  conspectu  omnium  salutarem  Christi  doctrinam 
profiteri  et  declarare  constituimus,  adversis  erroribus 
potestate  Nobis  a Deo  tradita  proscriptis  atque  damnatis. 

CAPUT  I.  De  Deo  rerum  omnium  Creatore. 

Sancta  Catholica  Apostolica  Romana  Ecclesia  credit 
et  confitetur,  unum  esse  Deum  verum  et  vivum,  crea- 
torem  ac  dominum  caeli  et  terrae,  omnipotentem,  aeter- 
num,  immensum,  incomprehensibilem,  intellectu  ac  vo- 
luntate  omnique  perfectione  infinitum ; qui  cum  sit  una 
singularis,  simplex  omnino  et  incommutabilis  substan- 
tia spiritualis,  praedicandus  est  re  et  essentia  a mundo 
distinctus,  in  se  et  ex  se  beatissimus,  et  super  omnia, 
quae  praeter  ipsum  sunt  et  concipi  possunt,  inefFabili- 
ter  excelsus. 

Hie  solus  verus  Deus  bonitate  sua  et  omnipotenti 
virtute  non  ad  augendam  suam  beatitudinem,  nec  ad 
acquirendam,  sed  ad  manifestandam  perfectionem  suam 
per  bona,  quae  creaturis  impertitur,  liberrimo  consilio 
simul  ab  initio  temporis  utramque  de  nihilo  condidit 
creaturam,  spiritualem  et  corporalem,  angelicam  vide- 
licet et  mundanam,  ac  deinde  humanam  quasi  commu- 
nem  ex  spiritu  et  corpore  constitutam 

Universa  vero,  quae  condidit,  Deus  providentia 
sua  tuetur  atque  gubernat,  attingens  a fine  usque  ad 
finem  fortiter,  et  disponens  omnia  suaviter  Omnia 
enim  nuda  et  aperta  sunt  oculis  eius  ea  etiam,  quae 
libera  creaturarum  actione  futura  sunt. 

CAPUT  II.  De  revelatione. 

Eadem  sancta  mater  Ecclesia  tenet  et  docet,  Deum, 
rerum  omnium  principium  et  finem,  natural!  humanae 
rationis  lumine  e rebus  creatis  certo  cognosci  posse; 
invisibilia  enim  ipsius,  a creatura  mundi,  per  ea  quae 
facta  sunt,  intellecta,  conspiciuntur  ® : attamen  pla- 
cuisse  eius  sapientiae  et  bonitati,  alia,  eaque  superna- 
turali  via,  se  ipsum  ac  aeterna  voluntatis  suae  decreta 
humano  generi  revelar  e,  dicente  Apostolo:  Multi  far  iam, 
multisque  modis  olim  Deus  loqnens  patrihus  in  Pro- 
phetis:  novissime,  diehus  istis  locutus  est  nobis  in 
Filio\ 

1 Is.  59,  21. 

* Cone.  Later.  IV.  c.  1.  Firmiter.  [Hard.  Coll.  Cone.  VII,  15.] 

3 Sap.  8,  1.  + Hebr.  4,  13. 

5 Rom.  1,  20.  6 Hebr.  1,  1—2. 


251 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


252 


Huic  divinae  revelationi  tribuendum  quidem  est, 
ut  ea,  quae  in  rebus  divinis  humanae  rationi  per  se 
impervia  non  sunt,  in  praesenti  quoque  generis  humani 
conditione  ab  omnibus  expedite,  firma  certitudine  et 
nullo  admixto  errore  cognosci  possint.  Non  hac  tamen 
de  causa  revelatio  absolute  necessaria  dicenda  est,  sed 
quia  Deus  ex  infinita  bonitate  sua  ordinavit  hominein 
ad  finem  supernaturalem,  ad  participanda  scilicet  bona 
divina,  quae  humanae  mentis  intelligentiam  omnino 
superant;  siquidem  oculus  non  vidit,  nec  auris  audivit, 
nec  in  cor  liominis  ascendit,  quae  praeparavit  Deus 
iis,  qui  diligunt  ilium  *. 

Haec  porro  supernaturalis  revelatio,  secundum  uni- 
versalis Ecclesiae  fidem  a sancta  Tridentina  Synodo 
declaratam,  continetur  in  libris  scriptis  et  sine  scripto 
traditionibus,  quae  ipsius  Christi  ore  ab  Apostolis  ac- 
ceptae,  aut  ab  ipsis  Apostolis  Spiritu  Sancto  dictante 
quasi  per  manus  traditae,  ad  nos  usque  pervenerunt 
Qui  quidem  veteris  et  novi  Testamenti  libri  integri  cum 
omnibus  suis  partibus,  prout  in  eiusdem  Concilii  de- 
creto  recensentur,  et  in  veteri  vulgata  latina  editione 
habentur,  pro  sacris  et  canonicis  suscipiendi  sunt.  Eos 
vero  Ecclesia  pro  sacris  et  canonicis  habet,  non  ideo 
quod  sola  humana  industria  concinnati,  sua  deinde 
auctoritate  sint  approbati;  nec  ideo  dumtaxat,  quod 
revelationem  sine  errore  contineant ; sed  propterea  quod 
Spiritu  Sancto  inspirante  conscripti  Deum  habent  aucto- 
rem,  atque  ut  tales  ipsi  Ecclesiae  traditi  sunt. 

Quoniam  vero,  quae  sancta  Tridentina  Synodus  de 
interpretatione  divinae  Scripturae  ad  coercenda  petu- 
lantia  ingenia  salubriter  decrevit,  a quibusdam  homini- 
bus  prave  exponuntur.  Nos,  idem  decretum  renovantes, 
lianc  illius  mentem  esse  declaramus,  ut  in  rebus  fidei 
et  morum,  ad  aedificationem  doctrinae  Christianae  per- 
tinentium,  is  pro  vero  sensu  sacrae  Scripturae  haben- 
dus  sit,  quern  tenuit  ac  tenet  sancta  mater  Ecclesia, 
cuius  est  iudicare  de  vero  sensu  et  interpretatione 
Scripturarum  sanctarum;  atque  ideo  nemini  licere  contra 
hunc  sensum,  aut  etiam  contra  unanimem  consensum 
Patrum  ipsam  Scripturam  sacram  interpretari. 

CAPUT  III.  De  fide. 

Quum  homo  a Deo  tamquam  Creatore  et  Domino 
suo  totus  dependent,  et  ratio  creata  increatae  Veritati 
penitus  subiecta  sit,  plenum  revelanti  Deo  intellectus  et 
voluntatis  obsequium  fide  praestare  tenemur.  Hanc  vero 
fidem,  quae  humanae  salutis  initium  est,  Ecclesia  ca- 
tholica  profitetur,  virtutem  esse  supernaturalem,  qua, 
Dei  aspirante  et  adiuvante  gratia,  ab  eo  revelata  vera 
esse  credimus,  non  propter  intrinsecam  rerum  verita- 
tem  naturali  rationis  lumine  perspectam,  sed  propter 
auctoritatem  ipsius  Dei  revelantis,  qui  nec  falli  nec  fal- 
lere  potest.  Est  enim  fides,  testante  Apostolo,  speranda- 
rum  substantia  rerum,  argumentum  non  apparentium 


a Ut  nihilominus  fidei  nostrae  obsequium  rationi  con- 
sentaneum  esset,  voluit  Deus  cum  internis  Spiritus 
Sancti  auxiliis  externa  iungi  revelationis  suae  argumenta, 
facta  scilicet  divina,  atque  imprimis  miracula  et  pro- 
phetias , quae  cum  Dei  omuipotentiam  et  infinitam 
scientiam  luculenter  commonstrent,  divinae  revelationis 
signa  sunt  certissima  et  omnium  intelligentiae  accom- 
modata.  Quare  turn  Moyses  et  Prophetae,  turn  ipse 
maxime  Christus  Dominus  multa  et  manifestissima 
miracula  et  prophetias  ediderunt;  et  de  Apostolis  le- 
gimus:  lUi  auiem  'profecti  praedicaverunt  uhlque,  Do- 
mino cooperante,  et  sermonem  conjirmante,  sequentihus 
signis  b Et  rursum  scriptum  est : Hahemiis  firmiorem 
propheticum  sermonem,  cui  hene  facitis  attendentes  quasi 
b lucernae  lucenti  in  caliginoso  loco 

Licet  autem  fidei  assensus  nequaquam  sit  motus 
animi  caecus;  nemo  tamen  evangelicae  praedicationi 
consentire  potest,  sicut  oportet  ad  salutem  consequen- 
dam,  absque  illuminatione  et  inspiratione  Spiritus  Sancti, 
qui  dat  omnibus  suavitatem  in  consentiendo  et  cre- 
dendo  veritati^.  Quare  fides  ipsa  in  se,  etiamsi  per 
charitatem  non  operetur,  donum  Dei  est,  et  actus  eius 
est  opus  ad  salutem  pertinens,  quo  homo  liberam  prae- 
stat  ipsi  Deo  obedientiam,  gratiae  eius,  cui  resistere 
posset,  consentiendo  et  cooperando. 

Porro  fide  divina  et  catholica  ea  omnia  credenda 
sunt,  quae  in  verbo  Dei  scripto  vel  tradito  continen- 
tur,  et  ab  Ecclesia  sive  solemni  iudicio  sive  ordinario 
et  universali  magisterio  tamquam  divinitus  revelata 
credenda  proponuntur. 

Quoniam  vero  sine  fide  impossibile  est  placere  Deo, 
et  ad  filiorum  eius  consortium  pervenire;  ideo  nemini 
unquam  sine  ilia  contigit  iustificatio,  nec  ullus,  nisi  in 
ea  perseveraverit  usque  in  finem , vitam  aeternam  as- 
sequetur.  Ut  autem  officio  veram  fidem  amplectendi,  in 
eaque  constanter  perseverandi  satisfacere  possemus,  Deus 
per  Filium  suum  unigenitum  Ecclesiam  instituit,  suae- 
que  institutionis  manifestis  notis  instruxit,  ut  ea  tam- 
quam custos  et  magistra  verbi  revelati  ab  omnibus 
posset  agnosci.  Ad  solam  enim  catholicam  Ecclesiam  ea 
pertinent  omnia,  quae  ad  evidentem  fidei  christianae 
credibilitatem  tarn  multa  et  tam  mira  divinitus  sunt 
^ disposita.  Quin  etiam  Ecclesia  per  se  ipsa,  ob  suam 
^ nempe  admirabilem  propagationem,  eximiam  sanctitatem 
et  inexhaustam  in  omnibus  bonis  foecunditatem,  ob 
catholicam  unitatem,  invictamque  stabilitatem,  magnum 
quoddam  et  perpetuum  est  motivum  credibilitatis  et 
divinae  suae  legationis  testimonium  irrefragabile. 

Quo  fit,  ut  ipsa  veluti  signum  levatum  in  natio- 
nes  *,  et  ad  se  invitet , qui  nondum  crediderunt , et 
filios  suos  certiores  faciat,  firmissimo  niti  fundamento 
fidem,  quam  profitentur.  Cui  quidem  testimonio  efficax 
subsidium  accedit  ex  superna  virtute.  Etenim  benignis- 
simus  Dominus  et  errantes  gratia  sua  excitat  atque 


‘ Marc.  16,  20.  * II.  Petr.  1,  19. 

^ Synod.  Araus.  II.  can.  7.  [Hard.  Coll.  Cone.  II,  1099.] 
♦ Is.  11,  12. 


1 I.  Cor.  2,  9. 

* Cone.  Trid.  sess.  IV.  Deer,  de  can.  Script. 
3 Hebr.  11,  1. 


253 


Sess.  III.  Constitutio  dogmatica  de  fide  cath. 


254 


adiuvat,  ut  ad  agnitionem  veritatis  venire  possint;  et 
eos,  quos  de  tenebris  transtulit  in  admirabile  lumen 
suum,  in  hoc  eodem  lumine  ut  perseverent,  gratia  sua 
confirmat,  non  deserens,  nisi  deseratur.  Quocirca  mi- 
niine  par  est  conditio  eorum , qui  per  caeleste  fidei 
donum  catholicae  veritati  adhaeserunt,  atque  eorum, 
qui  ducti  opinionibus  humanis,  falsam  religionem 
sectantur ; illi  enim,  qui  fidem  sub  Ecclesiae  magisterio 
susceperunt,  nullam  unquam  habere  possunt  iustam  cau- 
sam  mutandi,  aut  in  dubium  fidem  eandem  revocandi. 
Quae  cum  ita  sint,  gratia s agentes  Deo  Patri,  qui 
dignos  nos  fecit  in  partem  sortis  sanctorum  in  lumine, 
tantam  ne  negligamus  salutem,  sed  aspicientes  in  aucto- 
rem  fidei  et  consummatorem  lesum,  teneamus  spei 
nostrae  confessionem  indeclinabilem. 

CAPUT  IV.  De  fide  et  ratione. 

Hoc  quoque  perpetuus  Ecclesiae  catholicae  con- 
sensus tenuit  et  tenet,  duplicem  esse  ordinem  cogni- 
tionis,  non  solum  principio,  sed  obiecto  etiam  distinctum ; 
principio  quidem , quia  in  altero  naturali  ratione,  in 
altero  fide  divina  cognoscimus ; obiecto  autem,  quia 
praeter  ea,  ad  quae  naturalis  ratio  pertingere  potest, 
credenda  nobis  proponuntur  mysteria  in  Deo  abscon- 
dita,  quae,  nisi  revelata  divinitus,  innotescere  non  pos- 
sunt. Quocirca  Apostolus,  qui  a gentibus  Deum  per 
ea,  quae  facta  sunt,  cognitum  esse  testatur,  disserens 
tamen  de  gratia  et  veritate,  quae  per  lesum  Christum 
facta  est  * , pronuntiat : Loquimur  Dei  sapientiam  in 
mysterio,  quae  abscondita  est,  quam  praedestinavit  Deus 
ante  saecula  in  gloriam  nostrum,  quam  nemo  principum 
huius  saeculi  cognovit.  Nobis  autem  revelavit  Deus 
per  Spiritum  suum:  Spiritus  enim  omnia  scrutator, 
etiam  profunda  Dei  ^ Et  ipse  Unigenitus  confitetur 
Patri,  quia  abscondit  haec  a sapientibus,  et  prudenti- 
bus,  et  revelavit  ea  parvulis®. 

Ac  ratio  quidem,  fide  illustrata,  cum  sedulo,  pie 
et  sobrie  quaerit,  aliquam,  Deo  dante,  mysteriorum 
intelligentiam  eamque  fructuosissimam  assequitur,  turn 
ex  eorum,  quae  naturaliter  cognoscit,  analogia,  turn  e 
mysteriorum  ipsorum  nexu  inter  se  et  cum  fine  ho- 
minis  ultimo;  nunquam  tamen  idonea  redditur  ad  ea 
perspicienda  instar  veritatum , quae  proprium  ipsius 
obiectum  constituunt.  Divina  enim  mysteria  suapte 
natura  intellectum  creatum  sic  excedunt,  ut  etiam  re- 
velatione  tradita  et  fide  suscepta,  ipsius  tamen  fidei 
velamine  contecta  et  quadam  quasi  caligine  obvoluta 
maneant,  quamdiu  in  hac  mortali  vita  peregrinamur 
a Domino : per  fidem  enim  ambulamus , et  non  per 
speciem  *. 

Verum  etsi  fides  sit  supra  rationem,  nulla  tamen 
unquam  inter  fidem  et  rationem  vera  dissensio  esse 


‘ loan.  1,  17. 

* I.  Cor.  2,  7.  10. 
» Matth.  11,  25. 

♦ II.  Cor.  5,  7. 


a potest:  cum  idem  Deus,  qui  mysteria  revelat  et  fidem 
infundit,  animo  humano  rationis  lumen  indiderit;  Deus 
autem  negare  seipsum  non  possit,  nec  verum  vero  un- 
quam contradicere.  Inanis  autem  huius  contradictionis 
species  inde  potissimum  oritur,  quod  vel  fidei  dogmata 
ad  mentem  Ecclesiae  intellecta  et  exposita  non  fuerint, 
vel  opinionum  commenta  pro  rationis  effatis  habean- 
tur.  Omnem  igitur  assertionem  veritati  illuminatae 
fidei  contrariam  omnino  falsam  esse  definimus  *.  Porro 
Ecclesia,  quae  una  cum  apostolico  munere  docendi, 
mandatum  accepit,  fidei  depositum  custodiendi,  ius  etiam 
et  officium  divinitus  habet  falsi  nominis  scientiam  pro- 
scribendi,  ne  quis  decipiatur  per  philosophiam,  et  ina- 
nem  fallaciam  Quapropter  omnes  christiani  fideles 
b huiusmodi  opiniones,  quae  fidei  doctrinae  contrariae 
esse  cognoscuntur , maxime  si  ab  Ecclesia  reprobatae 
fuerint,  non  solum  prohibentur  tamquam  legitimas  scien- 
tiae  conclusiones  defendere,  sed  pro  erroribus  potius, 
qui  fallacem  veritatis  speciem  prae  se  ferant,  habere 
tenentur  omnino. 

Neque  solum  fides  et  ratio  inter  se  dissidere  nun- 
quam possunt,  sed  opem  quoque  sibi  mutuam  ferunt, 
cum  recta  ratio  fidei  fundamenta  demonstret,  eiusque 
lumine  illustrata  rerum  divinarum  scientiam  excolat; 
fides  vero  rationem  ab  erroribus  liberet  ac  tueatur,  eam- 
que multiplici  cognitione  instruat.  Quapropter  tantum 
abest,  ut  Ecclesia  humanarum  artium  et  disciplinarum 
culturae  obsistat,  ut  hanc  multis  modis  iuvet  atque  pro- 
^ moveat.  Non  enim  commoda  ab  iis  ad  hominum  vitam 
dimanantia  aut  ignorat  aut  despicit ; fatetur  imo,  eas, 
quemadmodum  a Deo,  scientiarum  Domino,  profectae 
sunt,  ita  si  rite  pertractentur , ad  Deum,  iuvante  eius 
gratia,  perducere.  Nec  sane  ipsa  vetat,  ne  huiusmodi 
disciplinae  in  suo  quaeque  ambitu  propriis  utantur 
principiis  et  propria  methodo;  sed  iustam  hanc  liber- 
tatem  agnoscens,  id  sedulo  cavet,  ne  divinae  doctrinae 
repugnando  errores  in  se  suscipiant,  aut  fines  proprios 
transgressae , ea,  quae  sunt  fidei,  occupent  et  per- 
turbent. 

Neque  enim  fidei  doctrina,  quam  Deus  revelavit, 
velut  philosophicum  inventum  proposita  est  humanis  in- 
geniis  perficienda,  sed  tamquam  divinum  depositum 
^ Christi  Sponsae  tradita,  fideliter  custodienda  et  infalli- 
biliter  declaranda.  Hinc  sacrorum  quoque  dogmatum 
is  sensus  perpetuo  est  retinendus,  quern  semel  declara- 
vit  sancta  mater  Ecclesia,  nec  unquam  ab  eo  sensu, 
altioris  intelligentiae  specie  et  nomine,  recedendum. 
Crescat  igitiy  et  multum  vehemcnterque  proficiat,  tarn 
singulorum,  quam  omnium,  tarn  unius  hominis,  quam 
totius  Ecclesiae,  aetatum  ac  saeculorum  gradibus,  in- 
telligentia,  scientia,  sapientia:  sed  in  suo  dumtaxat 
genere,  in  eodem  scilicet  dogmate,  eodem  sensu,  eadem- 
que  sententia 


* Cone.  Lat.  V.  Bulla  Apoatolici  reqimhiis.  [Hard.  Coll.  Cone 
IX,  1719.] 

* Coloss.  2,  8. 

® Vine.  Lir.  Common,  n.  28.  [23.  Migne  P.  L.  L,  6C8.] 


255 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


256 


CANONES. 

I.  De  Deo  rerum  omnium  Creatore. 

1.  Si  qiiis  unum  verum  Deum  visibilium  et  in- 
visibilium  Creatorem  et  Dominum  negaverit;  anathe- 
ma sit. 

2.  Si  quis  praeter  materiam  nihil  esse  affirmare 
non  erubuerit;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  unam  eandemque  esse  Dei 
et  rerum  omnium  substantiam  vel  essentiam ; anathe- 
ma sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  res  finitas,  turn  corporeas  turn 
spirituals,  aut  saltern  spirituales,  e divina  substantia 
emanasse ; 

aut  divinam  essentiam  sui  manifestatione  vel  evo- 
lutione  fieri  omnia; 

aut  denique  Deum  esse  ens  universale  seu  inde- 
finitum,  quod  sese  determinando  constituat  rerum  uni- 
versitatem  in  genera , species  et  individua  distinctam ; 
anathema  sit. 

5.  Si  quis  non  confiteatur,  mundum,  resque  omnes, 
quae  in  eo  continentur,  et  spirituales  et  materiales,  se- 
cundum totam  suam  substantiam  a Deo  ex  nihilo  esse 
productas ; 

aut  Deum  dixerit  non  voluntate  ab  omni  neces- 
sitate libera,  sed  tarn  necessario  creasse,  quam  neces- 
sario  amat  se  ipsum ; 

aut  mundum  ad  Dei  gloriam  conditum  esse  nega- 
verit; anathema  sit. 

II.  De  revelatione. 

1.  Si  quis  dixerit,  Deum  unum  et  verum,  Crea- 
torem et  Dominum  nostrum,  per  ea,  quae  facta  sunt, 
naturali  rationis  humanae  lumine  certo  cognosci  non 
posse;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  fieri  non  posse,  aut  non  ex- 
pedire,  ut  per  revelationem  divinam  homo  de  Deo, 
cultuque  ei  exhibendo  edoceatur;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  hominem  ad  cognitionem  et 
perfectionem , quae  naturalem  superet,  divinitus  evehi 
non  posse,  sed  ex  seipso  ad  omnis  tandem  veri  et 
boni  possessionem  iugi  profectu  pertingere  posse  et  d 
debere ; anathema  sit. 

4.  Si  quis  sacrae  Scripturae  libros  integros  cum 
omnibus  suis  partibus,  prout  illos  sancta  Tridentina 
Synodus  recensuit,  pro  sacris  et  canonicis  non  susce- 
perit,  aut  eos  divinitus  inspiratos  esse  negaverit;  ana- 
thema sit. 

III.  De  fide. 

1.  Si  quis  dixerit,  rationem  humanam  ita  inde- 
pendentem  esse,  ut  fides  ei  a Deo  imperari  non  possit ; 
anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  fidem  divinam  a naturali  de 
Deo  et  rebus  moralibus  scientia  non  distingui , ac 


a propterea  ad  fidem  divinam  non  requiri,  ut  revelata 
veritas  propter  auctoritatem  Dei  revelantis  credatur; 
anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  revelationem  divinam  exter- 
nis  signis  credibilem  fieri  non  posse,  ideoque  sola  in- 
terna cuiusque  experientia  aut  inspiratione  privata 
homines  ad  fidem  moveri  debere;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  miracula  nulla  fieri  posse,  proinde- 
que omnes  de  iis  narrationes,  etiam  in  sacra  Scriptura 
contentas,  inter  fabulas  vel  mythos  ablegandas  esse; 
aut  miracula  certo  cognosci  nunquam  posse,  nec  iis 
divinam  religionis  christianae  originem  rite  probari ; 
anathema  sit. 

5.  Si  quis  dixerit,  assensum  fidei  christianae  non 
b esse  liberum,  sed  argumentis  humanae  rationis  neces- 
sario produci ; aut  ad  solam  fidem  vivam , quae  per 
charitatem  operatur,  gratiam  Dei  necessariam  esse; 
anathema  sit. 

6.  Si  quis  dixerit,  parem  esse  conditionem  fide- 
lium  atque  eorum,  qui  ad  fidem  unice  veram  nondum 
pervenerunt,  ita  ut  catholici  iustam  causam  habere 
possint , fidem , quam  sub  Ecclesiae  magisterio  iam 
susceperunt,  assensu  suspense  in  dubium  vocandi,  donee 
demonstrationem  scientificam  credibilitatis  et  veritatis 
fidei  suae  absolverint;  anathema  sit. 

IV.  De  fide  et  ratione. 

1.  Si  quis  dixerit,  in  revelatione  divina  nulla 
vera  et  proprie  dicta  mysteria  contineri,  sed  universa 
fidei  dogmata  posse  per  rationem  rite  excultam  e 
naturalibus  principiis  intelligi  et  demonstrari;  anathe- 
ma sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  disciplinas  humanas  ea  cum 
libertate  tractandas  esse,  ut  earum  assertiones,  etsi 
doctrinae  revelatae  adversentur , tanquam  verae  re- 
tineri,  neque  ab  Ecclesia  proscribi  possint;  anathe- 
ma sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  fieri  posse,  ut  dogmatibus  ab 
Ecclesia  propositis , aliquando  secundum  progressum 
scientiae  sensus  tribuendus  sit  alius  ab  eo,  quern  in- 
tellexit  et  intelligit  Ecclesia;  anathema  sit. 

Itaque  supremi  pastoralis  Nostri  officii  debitum 
exsequentes,  omnes  Christi  fideles,  maxime  vero  eos, 
qui  praesunt  vel  docendi  munere  funguntur,  per  viscera 
lesu  Christi  obtestamur,  nec  non  eiusdem  Dei  et  Sal- 
vatoris  nostri  auctoritate  iubemus,  ut  ad  hos  erro- 
res  a sancta  Ecclesia  arcendos  et  eliminandos,  atque 
purissimae  fidei  lucem  pandendam  studium  et  operam 
conferant. 

Quoniam  vero  satis  non  est,  haereticam  pravita- 
tem  devitare,  nisi  ii  quoque  errores  diligenter  fugian- 
tur,  qui  ad  illam  plus  minusve  accedunt;  omnes  officii 
moneinus,  servandi  etiam  Constitutiones  et  Decreta, 
quibus  pravae  eiusmodi  opiniones,  quae  isthic  diserte 
non  enumerantur,  ab  hac  Sancta  Sede  proscriptae  et 
prohibitae  sunt. 


257 


Sessio  tertia. 


258 


Hac  Constitutione  eiusque  partibus  integre  perlectis , idem 
Fabrianensis  et  Matilicensis  Episcopus  Coiicilii  Patres  his  verbis 
interrogavit : 

Revereiidissimi  Patres,  placentae  Vobis  Decreta  et 
Canones  qui  in  liac  Constitutione  continentur? 

Ut  autem  singulorum  Patrum  suifragia  hac  super  re  accurate 
haberentur,  Rmus  Dominus  Concilii  Subsecretarius  ambonem  con- 
scendens  nomina  singulorum  Concilii  Patrum  iuxta  ordinem  digni- 
tatis et  promotionis  alta  voce  recitavit , ut  quilibet  suo  nomine 
prolato  suffragium  ferret  respondendo  placet  vel  non  placet  ad 
formam  Litterarum  Apostolicarum  Mnltiplices  inter.  Interim  turn 
Scrutatores  ad  excipienda  suffragia  destinati  turn  Protonotarii, 
quorum  munus  erat  eadem  suffragia  describere,  e suis  locis  sin- 
gulorum Patrum  responsa  accuratissime  scripto  exceperunt.  Re- 
censione  suffragiorum  habita , compertum  est  unanimem  fuisse 
omnium  Patrum  assensum  per  verbuni  placet  declaratuni.  lidem 
autem  Scrutatores  et  Notarii,  exhibitis  prius,  quae  scripto  excepe- 
rant,  suffragiis  Rfno  Domino  Concilii  Secretario,  una  cum  ipso  ad 
solium  Pontificis  perrexerunt:  et  omnibus  in  genua  provolutis  ad  ® 
infimum  pontificii  throni  gradum,  Secretarius  throni  gradus  ascen- 
dens  SSfno  Patri  suffragiorum  exitum  sequenti  formula  renunciavit: 

Beatissime  Pater:  Decreta  et  Canones  placuerunt 
omnibus  Patribus,  nemine  excepto. 

Tunc  Summus  Pontifex  surgens  supremam  suam  sententiam 
edixit  solemn!  hac  formula: 

Decreta  et  Canones  qui  in  Constitutione  motto  lecta 
continentur  'placuerunt  onmihus  Fatribus  nemine  dis- 
sentiente,  Nosque,  sacro  approbante  Concilio,  ilia  et  illos 
ut  lecta  sunt  defitiimus,  et  Apostolica  auctoritate  con- 
jirmamus. 

Postea  duo  Advocati  Consistoriales  accedentes  cum  Proto- 
notariis  ad  solium  Pontificis  eosdem  Protonotarios  rogarunt , ut 
ad  memoriam  gestorum  instrumentum  vel  instrumenta  conficerent, 
dicentes : c 

Rogamus  Vos  Protonotarios  praesentes  ut  de  omni- 
bus et  singulis  in  hac  publica  Sessione  sacrosancti 
Concilii  oecumenici  Vaticani  gestis  authenticum  in- 
strumentum vel  instrumenta  conficiantur. 

Ad  quorum  instantiam  Aloysius  Colombo  Collegii  Protonota- 
riorum  Decanus  omnium  nomine  respondit: 

Conficiemus,  Vobis  testibus 

Innuendo  Rfnos  Dominos  Bartholomaeum  Pacca  pontificiac 
domui  Praepositum , et  Franciscum  Ricci  Praefectum  cubiculi 
Sanctitatis  Suae.  Tandem,  cantato  hymno  Te  Demi,  SSinus  Pater 
Apostolicam  Benedictionem  impertivit,  quam  subsecuta  est  Indul- 
gentiae  publicatio  facta  ab  EtTio  et  Rilio  Domino  Pbili])po  de  An- 
gelis  Cardinal!  presbytero  adsistente.  Ita  finem  babuit  tertia 
publica  Sessio  sacrosancti  oecumenici  Concilii  Vaticani. 

Patres,  qui  huic  tertiae  Session!  interfuerunt,  hi  sunt : 

EMINENTISSIMI  ET  REVERENDISSIMl  DOMINI 
S.  R.  E.  CARDINALES 


ORDINIS  EPISCOPORUM 

Constantinus  Patrizi,  Episcopus  Portuensis  et  S.  Rufinae. 

Aloysius  Amat,  Episco])us  Praenestinus  S.  R.  E.  Vice-Cancellaidus. 
Nicolaus  Paracciani  Clarelli,  Episcopus  Tusculanus. 

Camillus  di  Pietro,  Episcopus  Albanensis. 

loseph  Miles!  Pironi  Ferretti,  Episcopus  Sabinensis,  Abbas  Com- 
mendatarius  perpetuus  et  ordinarius  Ss.  Vincentii  et  Ana- 
stasii  ad  Aquas  Salvias. 

ORDINIS  PRESBYTERORUM 

Philippus  de  Angelis,  Tit.  S.  Laurentii  in  Lucina,  Archiepiscopus 
Firraanus,  S.  R.  E.  Camerarius. 

Coll.  Lac.  vn. 


a Aloysius  Vannicelli  Casoni,  Tit.  S.  Praxedis,  Archiep.  Ferrariensis. 
Fridericus  Scliwarzenberg,  Tit.  S.  Augustini,  Archiepiscopus  Pra- 
gensis. 

Cosmas  Corsi,  Tit.  Ss.  loannis  et  Pauli  ad  Clivuni  Scauri,  Archi- 
episcopus Pisanus. 

Doniinicus  Carafa  de  Traetto,  Tit.  S.  Mariae  Angelorum  , Archi- 
episcopus Beneventanus. 

Franciscus  Augustus  Donnet,  Tit.  S.  Mariae  in  Via,  Archiepisco- 
pus Burdigalensis. 

Carolus  Aloysius  Morichini,  Tit.  S.  Onuphrii,  Episcojms  Aesinus. 
loachim  Pecci,  Tit.  S.  Chrysogoni,  Episcopus  Perusiiius. 
loseph  Otlimarus  Rauscber,  Tit.  S.  Mariae  de  Victoria,  Archi- 
episcopus Vindobonensis. 

Alexander  Barnabo,  Tit.  S.  Susannae. 

Antonins  Benedictus  Antonucci , Tit.  Ss.  Silvestri  et  Martini  ad 
Montes,  Episcopus  Anconitanus  et  Humanensis. 

Henricus  Orfei,  Tit.  S.  Balbinae,  Archiepiscopus  Ravennatensis. 
Petrus  de  Silvestri,  Tit.  S.  Marci. 

Carolus  Sacconi,  Tit.  S.  Mariae  de  Populo. 

Angelas  Quaglia,  Tit.  Ss.  Andreae  et  Gregorii  in  Monte  Coelio. 
Antonins  Maria  Panebianco , Tit.  Ss.  XII.  Apostolorum , Maior 
Poenitentiarius. 

loseph  Aloysius  Trevisanato,  Tit.  Ss.  Nerei  et  Acbillei,  Patriarclia 
Venetiarum. 

Antoninus  de  Luca,  Tit.  Ss.  Quatuor  Coronatoruni. 
loseph  Andreas  Bizzarri,  Tit.  S.  Ilieronymi  Illyricorum. 
Ludovicus  de  la  Lastra  y Cuesta,  Tit.  S.  Petri  ad  Vincula,  Archi- 
episcopus Hispalensis. 
loannes  Baptista  Pitra,  Tit.  S.  Callisti. 

Philippus  Maria  Guidi,  Tit.  S.  Sixti,  Archiepiscopus  Bononieiisis. 
Henricus  Maria  de  Bonnechose,  Tit.  S.  Clenientis,  Arcliiepiscoims 
Rothomagensis. 

Gustavus  d’Hohenlohe,  Tit.  S.  Mariae  in  Transpontina. 

Aloysius  Bilio,  Tit.  S.  Laurentii  in  Paneperna. 

Lucianus  Bonaparte,  Tit.  S.  Pudentianae. 

Innocentius  Ferrieri,  Tit.  S.  Caeciliae. 

Laurentius  Barili,  Tit.  S.  Agnetis  extra  nioenia. 
loseph  Berardi,  Tit.  Ss.  Marcellini  et  Petri. 

loannes  Ignatius  Moreno,  Tit.  S.  Mariae  a Pace,  Archiepiscopus 
Vallisoletanus. 

Raphael  Monaco  la  Valletta,  Tit.  S.  Crucis  in  Hicrusalein. 

ORDINIS  DIACONORUM 

lacobus  Antonelli,  Diaconus  S.  Mariae  in  Via  Lata. 

Prosper  Caterini,  Diaconus  S.  Mariae  Scalaris. 

Gaspar  Grassellini,  Diaconus  S.  Mariae  ad  Martyres. 

Tbeodulphus  Mertel,  Diaconus  S.  Eustachii. 

Dominicus  Consolini,  Diaconus  S.  Mariae  in  Domnica. 

Eduardus  Borromeo,  Diaconus  Ss.  Viti  et  Modesti. 

Hannibal  Capalti,  Diaconus  S.  Mariae  in  Aquiro. 

REVERENDISSIMl  DD.  PATRIARCHAE 

Rogerius  Aloysius  Antici  Mattei,  Constantinojiolitanus. 

Paulus  Ballerini,  Alexandrinus. 

Gregorius  Jussef,  Antiocbenus,  rit.  graec.  melcliit. 

Paulus  Brunoni,  Antiocbenus,  rit.  latin. 
loseph  Valerga,  Hierosolymitanus. 
loseph  Audu,  Babylonensis,  rit.  clialdaic. 

Thomas  Iglesias  y Barcones,  Indiarum  Occidentaliuin. 

Antonius  Hassun,  Ciliciensis,  rit.  armen. 

Clemens  Balms,  iam  Antiocbenus,  rit.  graec.  melcliit. 

REVERENDISSIMl  DD.  PRIMATES 

Maxiniilianus  de  Tarnoczy,  Archiepiscopus  Salisburgensis. 
Antonius  Salomone , Archiep.  Salernitanus , Administrat.  porpct. 
Eccl.  Acernensis. 

Emmanuel  da  Silveira,  Archiep.  S.  Salvatoris  in  Brasilia. 
Miecislaus  Ledocbowski,  Archiep.  Gnesnensis  et  I’osnaniensis. 
Franciscus  Fleix  y Solans,  Archie]).  Tarraconensis. 
loannes  Simor,  Archiep.  Strigoniensis. 

Victor  Augustus  Decbamps,  Archiep.  Mechliniensis. 

Daniel  Mac  Gettingan,  Archiep.  Armacanus. 

17 


259 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


260 


REVERENDISSIMI  DD.  ARCHIEPISCOPI 

Laurentius  Pontillo,  Consentinus. 

Joannes  Mac  Hale,  Tuamensis. 

Tobias  Ann,  Berytensis,  rit.  maronit. 

Godefridus  Saint-Marc,  Rhedonensis. 

Petrus  Apelian , Germaniciensis  seu  Marascensis  Archiep.  Ep., 
rit.  armen. 

Ignatius  Kalybgian , iam  Amasenus  Archiep.  Episc. , rit.  armen, 
Josephus  GTagia,  Cyprensis,  rit.  maronit. 

Petrus  Cilento,  Rossanensis. 

Alexander  Asinari  de  Sanmarzano,  Ephesinus  in  part,  infid. 
Alexander  Angeloni,  Urbinatensis. 

Franciscus  Norbertus  Blanchet,  Oregonopolitanus. 

J^etrus  Richardus  J^enrick,  S.  Ludovici. 

Eduardus  Hurmuz,  Siracensis  in  part,  infid.,  rit.  armen. 

Raphael  Valentinus  Valdivieso,  S.  Jacobi  de  Chile. 

Raphael  d’Ambrosio,  Dyrrachiensis. 

Augustinus  Georgius  Barshino,  Salmasiensis,  rit.  chaldaic. 

Joseph  de  Bianchi  Dottula,  Ti-anensis,  Nazarenus  et  Barulensis, 
Administr.  perpet.  Eccles.  Vigiliensis. 

Julius  Arrigoni,  Lucanus. 

Gregorius  de  Luca,  Compsanus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Campa- 
niensis. 

Joseph  Rotundo,  Tarentinus. 

Antonins  Claret  y Clara,  Traianopolitanus  in  part,  infid. 

Joannes  Hagian,  Caesariensis  in  Cappadocia  Archiep.  Episc.,  rit. 
armen. 

Joannes  Baptista  Purcell,  Cincinnatensis. 

Renatus  Frandscus  Rcgnier,  Cameracensis. 

Beniaminus  Eusebides  I)imitrio,  Neapoleos,  rit.  graec. 

Joseph  Matar,  Aleppensis,  rit.  maronit. 

Silvester  Guevara,  S.  Jacobi  de  Venezuela. 

Joannes  Zwijsen,  iam  Ultraiectensis,  mmc  Episc.  Buscoducensis. 
Joseph  Sadoc  Alemany,  S.  Francisci. 

Philippus  Cammarota,  Caietanus. 

Vincentius  Taglialatela , Sipontinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Vc- 
stanae. 

Joannes  Tamraz,  Corcurensis  seu  J^erkukensis,  rit.  chaldaic. 
Vincentius  Tizzani,  Nisibenus  in  part,  infid. 

Franciscus  Xaverius  Apuzzo,  Surrentinus. 

Caietanus  Rossini,  iam  Acheruntinus  et  Matheranensis,  mmc  Episc. 

Melphicti,  Juvenacii  et  Terlitii. 

Petrus  Villanova  Castellacci,  Petrensis  in  part,  infid. 

Vincentius  Spaccapietra,  Smyrnensis,  Vic.  Ap.  Asiae  minoris. 
GeoroJus  Errington,  Trapezuntinus  in  part,  infid. 

Franciscus  Aemilius  Cugini,  Mutinensis,  Abbas  millius  Nonantulae. 
Marianus  Ricciardi,  Rheginensis. 

Gregorius  de  Scherr,  Monacensis  et  Frisingensis. 

Salvator  Nobili  Vitelleschi , iam  Seleuciensis  in  part,  infid. , nunc 
Episc.  Auximanus  et  Cingulanus. 

Alexander  Franchi,  Thessalonicensis  in  part,  infid. 

Aloysius  de  Marinis,  Theatinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Vastensis. 
Petrus  Bostani,  Tyrensis  et  Sidoniensis,  rit.  maronit. 

Joseph  Hippolytus  Guibert,  Turonensis. 

Patritius  Leahy,  Casseliensis , Administr.  perpet.  Eccl.  Emliensis. 
Marinus  Marini,  iam  Palmyrensis  in  part,  infid.,  nunc  Ep.  Urbo- 
vetanus. 

Gregorius  Michael  Szymonowicz,  Leopoliensis,  rit.  armen. 

Joachim  Limberti,  Florentinus. 

Caietanus  Pace  Foriio,  Rhodiensis  in  part,  infid.,  Episc.  Melii^nsis. 
Philippus  Gallo,  Patracensis  in  part,  infid. 

Petrus  Giannelli,  Sardianus  in  part,  infid. 

Franciscus  Pedicini,  Barensis. 

Michael  de  Deinlein,  Bambergensis. 

Petrus  Michael  Bartatar,  Sertensis,  rit.  chaldaic. 

Emmanuel  Garcia  Gil,  Caesaraugustanus. 

Thomas  Connolly,  Halifaxiensis. 

Julianus  Florianus  Felix  Desprez,  Tolosanus. 

Franciscus  Xaverius  Wierzchleyski,  Leopoliensis,  rit.  latin. 
Spiridion  Maddalena,  Corcyrensis. 

Georgius  Ebedjesus  Khayyath,  Amadiensis,  rit.  chaldaic. 

Gregorius  Balitian,  Aleppensis,  rit.  armen. 

Marianus  Barrio  y Fernandez,  Valentinus. 

Leo  Korckoruni,  Melitenensis  Archiep.  Ep.,  rit.  armen. 

Carolus  de  la  Tour  d’Auvergne-Lauraguais,  Bituricensis. 


a Gregorius  Martinoz,  de  Manila. 

Petrus  Puch  y Solona,  de  Plata. 

Cyrillus  Behnam  Benni,  Mausiliensis,  rit.  syriac. 

Benvenutus  Monzon  y Martins,  Granatensis. 

Petrus  Doimus  Maupas,  Jadrensis. 

Dionysius  Georgius  Scelhot,  Aleppensis,  rit.  syriac. 

Athanasius  Ciarchi,  Babylonensis,  rit.  syriac. 

Georgius  Darboy,  Parisiensis. 

J’elagius  Antonius  de  Lavastida  y Davalos,  Mexicanus. 

Andreas  Casasola,  Utinensis. 

Ludovicus  Dubreil,  Avenionensis. 

Melchior  Nasarian,  Mardensis,  rit.  armen. 

Laurentius  Bergeretti,  Naxionsis. 

Martinus  Joannes  Spalding,  Baltimorensis. 

Joannes  Mac  Closkey,  Neo-Eboracensis. 

Ludovicus  Haynald,  Colocensis  et  Bacsiensis. 

Marianus  Escalada,  de  Buenos  Ayres. 

Joannes  Paulus  Lyonnet,  Albiensis. 

Henricus  Eduardus  Manning,  Westmonasteriensis. 
b Paulus  Melchers,  Coloniensis. 

Franciscus  Xaverius  de  Merode,  Melitenensis  in  part,  infid. 
Aloysius  Ciurcia,  Jrenopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Aegypti 
et  Arabiae. 

Gualterius  Steins,  Bostrensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost.  Calcuttae. 
Aloysius  Natoli,  Messanensis. 

Joseph  Benedictus  Dusmet,  Catanensis. 

Joseph  Cardoni,  Edessenus  in  part,  infid. 

Aloysius  Nazari  de  Calabiana,  Mediolanensis. 

Joannes  Landriot,  Remensis. 

Athanasius  Kauam,  Tyrensis,  rit.  graec.  melch. 

Aloysius  Puecher  Passavalli,  Jconiensis  in  part,  infid. 

Victor  Bernardou,  Senonensis,  Episcopus  Antissiodorensis. 
Anastasius  Rodrigo  Yusto,  Burgensis. 

Bernardus  J’inol  y Aycinena,  de  Guatimala. 

Andreas  Ignatius  Schaepman,  Ulti-aiectensis. 

Joseph  Checa,  Quitensis. 

Petrus  Loza,  de  Guadalaxara. 

Stephanas  Stefanopoli,  Philippensis  in  part,  infid.,  rit.  graec. 
c Joannes  Vancsa,  Fogarasiensis  et  Albae  Juliae,  rit.  rumen. 

Joseph  Angelini,  Corinthiensis  in  part,  infid. 

Timotheus  Attar,  Amidensis  seu  IJiarbekirensis,  rit.  chaldaic. 
Joannes  Lynch,  Torontinus. 

REVERENDISSIMI  DD.  EPJSCOPJ 

Joannes  Petrus  Losanna,  Bugellensis. 

Leonardus  Todisco  Grande,  Asculi  et  Ceriniolae. 

Guillelmus  Sillani  Aretini,  iam  Tarracinensis. 

Gaspar  Labis,  Tornacensis. 

Theodosius  Kojungi,  Sidoniensis,  rit.  graec.  melch. 

Ignatius  Bourget,  Marianopolitanus. 

Laurentius  Biale,  Ventimiliensis. 

Joseph  Maria  Severa,  Intern  mnensis. 

Fridericus  de  Marguerye,  Augustodunensis. 

Franciscus  Lacroix,  Baionensis. 

Aloysius  Moreno,  Eporediensis. 

Franciscus  Victor  Rivet,  Divionensis. 
d Emmanuel  Verrolles,  Columbicensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Leao- 
tung. 

Augustus  Allou,  Meldensis. 

Ludovicus  Besi,  Canopensis  in  part,  infid. 

Stephanas  Bagnoud,  Bethlemensis  in  part,  infid. 

Georgius  de  Stahl,  Herbipolensis. 

Carolus  Gigli,  Tiburtinus. 

Andreas  Raess,  Argentinen-sis. 

Richardus  Vincentius  Whelan,  Wheelingensis. 

Eugenius  Desfleches,  Sinitensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuen- 
sis  orientalis. 

Franciscus  Vibert,  Maurianonsis. 

Stephanus  Charbonneau,  Jassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Mays- 
surii. 

Nicolaus  Crispigni,  Fulginatensis. 

Joseph  Gignoux,  IJellovacensis. 

Joannes  JJilarius  Boset,  Eraeritensis. 

Eleonorus  Aronne,  Montis  Alti. 

Joannes  Baptista  Berteaud,  Tutelensis. 


261 


Sessio  tertia. 


262 


Paulus  Dupont  des  Logos,  Metensis. 

loannes  Alberti,  Syrensis,  Vic.  Ap.  Graeciae. 

loannes  Thomas  Ghilardi,  Montis  Regalis  in  Pedemontio. 

Joseph  lannuzzi,  Lucerinus. 

Petrus  Severini,  Sappensis. 

loannes  Martinus  Henni,  Milwauchiensis. 

loannes  Doney,  Montis  Albani. 

Salvator  Fertitta,  Cavensis  et  Sarnensis. 
loannes  Baptista  Montixi,  Ecclesiensis. 

Petrus  Josephus  de  Preux,  Sedunensis. 

Carolus  Jlousselet,  Sagiensis. 

Gabriel  Grioglio,  Euriensis  in  part,  infid. 

Aloysius  Moccagatta , Zenopolitanus  in  part,  infid. , Vicar.  Apost. 
Kan-tung. 

Fidelis  Suter,  Rosaliensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Tunetanus. 
Bonaventura  Atanasio,  iam  Liparensis. 

Philippus  Viard,  Wellingtoniensis. 

Alexius  Wicart,  Vallis  Guidonis. 

Joannes  Brady,  Pertensis. 

Joannes  Pellei,  Aquipendiensis. 

Jacobus  Maria  Bailies,  iam  Lucionensis. 

Daniel  Murphy,  Hobartoniensis. 

Stephanas  Marilley,  Lausanensis  et  Genevensis. 

Guillelmus  JJllathorne,  Birminghamiensis. 

Alexius  Canoz,  Tamassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Madurensis. 
Theodorus  Forcade,  Nivernensis. 

Modestus  Demers,  Vancouveriensis. 

Aloysius  Maigret , Arathensis  in  part,  infid. , Vic.  Apost.  Sand- 
wichianus. 

Petrus  Paulus  Trucchi,  Foroliviensis. 

Franciscus  Mazzuoli,  S.  Severini. 

Felix  Cantimorri,  Parmensis. 

Philippus  Mincione,  Miletensis. 

Vincentius  d’Alfonso,  Pennensis  et  Atriensis. 

Amedeus  Rappe,  Clevelandensis. 

Joseph  Novella,  Patarensis  in  part,  infid. 

Petrus  Vranken,  Colophoniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost.  in 
Batavia. 

Joseph  Serra,  Dauliensis  in  part,  infid. 

Joannes  Derry,  Clonfertensis. 

Jacobus  Goold,  Melburnensis.  , 

Eugenius  Guigues,  Owtawiensis  [vel  Ottawiensis]. 

Franciscus  Gandolfi,  Cornetanus  et  Ccntumcellensis. 

Hilarius  Alcazar , Paphensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Tunchini 
orientalis. 

Joannes  Balma,  Ptolemaidensis  in  part,  infid. 

Mauritius  de  Saint  Palais,  Vincennopolitanus. 

Julianus  Meirieu,  Diniensis. 

Laurentius  Renaldi,  Pineroliensis. 

Antonins  Ranza,  Placentinus. 

Joannes  Foulquier,  Mimatensis. 

Antonius  Boscarini,  S.  Angeli  in  Vado  et  Urbaniensis. 

Aloysius  Vetta,  Neritonensis. 

Januarius  Acciardi,  Anglonensis  et  Tursiensis. 

Ludovicus  Caverot,  S.  Deodati. 

Franciscus  Kelly,  Derriensis. 

Guillelmus  Keane,  Cloynensis. 

Rudesindus  Salvado,  Portus-Victoriac  in  Australia,  Abbas  indlitis 
Novae  Nursiae. 

Livius  Parlatore,  S.  Marci  et  Bisinianensis. 

Felix  Dupanloup,  Aurelianensis. 

Ludovicus  Franciscus  Eduardus  J^ie,  Pictaviensis. 

Jgnatius  Sellitti,  Melphiensis  et  Rapollensis. 

Petrus  Simon  de  Dreux  Breze,  Molinensis. 

Armandus  de  Charbonnell,  Sozopolitanus  in  part,  infid. 

Raphael  Bachettoni,  Nursinus. 

Franciscus  Xaverius  Petagna,  Stabiarum  seu  Castrimaris. 
Guillelmus  Emmanuel  de  Ketteler,  Moguntinus. 

Petrus  d’Uriz  y de  Labairu,  Pampilonensis  et  Tudelensis. 

Joannes  Mac  Gill,  Richmondensis. 

Joannes  Baptista  Miege,  Messeniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 

Kansas  ad  orientem  Montium  Saxosorum. 

Joseph  JJyacinthus  Sohier,  Gadarensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 

Cochinchinae  septentrionalis. 

Hieronymus  Verzeri,  Brixiensis. 

Joannes  Farina,  Vicentinus. 


a Antonius  Cousseau,  Engolismensis. 

Eduardus  Jacobus  Wedekin,  Hildeshemiensis. 

Petrus  Lacarriere,  iam  Guadalupensis. 

Franciscus  Allard,  Samariensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  de  Natal. 
J’hilippus  Fratellini,  Forosemproniensis. 

Aloysius  Margarita,  Uritanus. 

Ludovicus  Pallu  du  Parc,  Blesensis. 

Anselinus  Llorente,  S.  Josephi  de  Costarica. 

Thomas  Grant,  Southwarcensis. 

Guillelmus  Turner,  Salfordensis. 

Jacobus  Brown,  Salopiensis. 

Vincentius  Bisceglia,  Thermularum. 

Joannes  Petrus  Mabile,  Versaliensis. 

Joannes  Valerianus  Jirsik,  Budvicensis. 

Colinus  Mac  Kinnon,  Arichatensis. 

Paulus  Hindi,  Jazirensis,  rit.  chaldaic. 

Aloysius  de  la  Place , Hadrianopolitanus  in  part,  infid. , Vic.  Ap. 

Tche-ly  septentrionalis. 

Joseph  Aloysius  Pukalski,  Tarnoviensis. 
b Joannes  Jacobus  Guerrin,  Lingonensis. 

Joannes  Joseph  Longobardi,  Andriensis. 

Aloysius  Sodo,  Thelesinus  seu  Cerretanus. 

Bartholomaeus  d’Avanzo,  Calvensis  et  Theanensis,  Admin.  Apost. 

Eccl.  Castellanetensis. 

Raphael  de  Franco,  Catacensis. 

Franciscus  Landeira  y Sevilla,  Carthaginiensis. 

Jjudovicus  Eugenius  Regnault,  Carnutensis. 

Antonius  la  Scala,  S.  Severi. 

Theodorus  de  Montpellier,  Leodiensis. 

Jesualdus  Vitali,  Ferentinas. 

Aloysius  Filippi,  Aquilanus. 

Jacobus  M.  Achilles  Ginoulhiac,  Gratianopolitanus. 

Joseph  Caizal  y Estrade,  JJrgellensis. 

Joannes  Loughlin,  Brooklynensis. 

Ludovicus  de  Goesbriand,  Burlingtonensis. 

Thaddaeus  Amat,  Montereyeusis  et  Angelorum. 

Augustus  Maria  Martin,  Natchitochensis. 

Aemygdius  Foschini,  Civitatis  Plebis. 
c Vincentius  Materozzi,  Rubensis  et  Bituntinus. 

Henricus  Foerster,  Wratislaviensis. 

Petrus  Aloysius  Speranza,  Bergomensis. 

David  Moriarty,  Kerriensis  et  Aghadonensis. 

Jgnatius  Persico,  Savannensis. 

Vincentius  Zubranich,  Ragusinus. 

Carolus  Colina,  Tlascalensis. 

Hyacinthus  Barberi,  Neocastrensis. 

Joseph  Fanelli,  S.  Angeli  de  Lombardis  et  Bisaciensis. 

Aloysius  de  Agazio,  Triventinus. 

Felix  Romano,  Jsclanus. 

Joannes  Leahy,  Dromorensis. 

Ludovicus  Forwerk,  Leontopolitanus  in  part,  infid..  Vicar.  Apost. 
in  regno  Saxoniae. 

Nicolaus  Renatus  Sergent,  Corisopitensis. 

Jnnocentius  Sannibale,  Eugubinus. 

Joannes  Rosati,  Tudertinus. 

Caietanus  Jtodilossi,  Alatrinus. 

Dominicus  Zelo,  Aversanus. 
d Franciscus  Gallo,  Abellinensis. 

Franciscus  Giampaolo,  Larinensis. 

Petrus  Rota,  Guastallensis. 

Joannes  Joseph  Vitezich,  Veglensis. 

Franciscus  Roullet  de  la  Bouillerie,  Carcassonensis. 

Guillelmus  Vaughan,  Plymuthensis.  ^ 

Nicolaus  Pace,  Amerinus. 

Joseph  Formisano,  Nolanus. 

Raphael  Morisciano,  Squillacensis. 

Joannes  Benini,  Pisciensis. 

Ludovicus  Augustus  Delalle,  Jluthenensis. 

Joseph  del  Prete  Belmonte,  Thyatirensis  in  part,  infid. 
Jldephonsus  Renatus  Dordillon,  Cambysopolitanus  in  part,  infid., 
Vic.  Ap.  Jnsularum  Marchionum. 

Vincentius  Moretti,  Jmolensis, 

Joannes  Renier,  Feltrensis  et  Bellunensis. 

Antonius  Joseph  JJenricus  Jordany,  Foroiuliensis  et  Tolonensis. 
Laurentius  Gilooly,  Elphinensis. 

Joannes  Farrel,  Hamiltonensis. 


17* 


2()3  Acta  et  clecreta  SS. 

Hadriaiius  Laiiguillat,  Sergiopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Apost.  a 
Nankinensis. 

Elias  Antonins  Alberani,  Asculanus  in  Piceno. 

Thomas  Passero,  Troianus. 

Ilenricus  de  Kossi,  Casertanus. 
lacobus  Boriiardi,  Massanus. 

Claudius  lacobus  Boudinet,  Ambianeiisis. 

Marcus  Calogera,  Spalatensis  et  Macarensis. 

Conradus  Martin,  Paderbornensis. 

Zephyrinus  Guillemin,  Cybistranus  in  part,  infid.,  Praefect.  Apost. 

Hai-non  in  Sinis. 

Philippus  Vespasiani,  Fanensis. 

Clemens  Fares,  Pisaurensis. 

Vincentius  Gasser,  Brixinensis. 

Franciscus  Marinelli,  Porpliyriensis  in  part,  infid. 

Thomas  Furlong,  Fernensis. 
loannes  Mac  Evilly,  Galviensis. 

Guillelmus  Henricus  Elder,  Natchetensis. 

Guillelmus  losephus  Clifford,  Cliftoniensis. 

Ludovicus  Delcusy,  Vivariensis.  b 

Petrus  Gerault  de  Langalerie,  Bellicensis. 

Petrus  Maria  Ferre,  Casalensis. 

Amandus  Renatus  Maupoint,  S.  Dionysii  Reunionis. 
loannes  Baptista  Scandella,  Antinoensis  in  i)art.  infid.,  Vic.  Apost. 
Calpcnsis. 

Petrus  Buffetti,  Britinoriensis,  Admin.  A]).  Eccl.  Sarsinatensis. 

Joseph  Targioni,  Volaterranus. 

Aloysius  Maria  l^aoletti,  Montis  I’olitiani. 

Eustachius  Vitus  Modestus  Zanoli,  Eleutheropolitanus  in  part,  infid., 
Vic.  Ap.  Upensis. 

Joseph  de  los  Rios,  Lucensis. 

Michael  O’Jdea,  Jiossensis. 

Patritius  Lynch,  Carolopolitanus. 

Joseph  Maria  Papardo  del  Parco,  Sinopensis  in  part,  infid. 

Joannes  Petrus  Sola,  Mciensis. 

Cosmas  MaiTodan  y Rubio,  Tirasonensis. 

Bernardus  Conde  y Corral,  Zamorensis  in  JJispania. 

Franciscus  Benavides,  Seguntinus. 

Ferdinandus  Blanco,  Abulensis.  c 

Matthacus  Jauine  y Garau,  Minoricensis. 

Paulus  Carrion,  de  Portorico. 

Augustinus  Verot,  S.  Augustini. 

Franciscus  Mac  Farland,  Hartfordiensis. 

Eduardus  Horan,  Regiopolitanus  seu  Kingstoniensis. 

Carolus  Joannes  Fillion,  Cenomanensis. 

Jgnatius  Senestrey,  Ratishonensis. 

Jacobus  Jeancard,  Ceramensis  in  part,  infid. 

Joannes  Pinchon,  Polemoniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuen- 
sis  occiduo-septentrionalis. 

Franciscus  Kerril  Amherst,  Northantoniensis. 

Ludovicus  Jdeo,  Liparensis. 

Michael  J^aya  y Rico,  Conchensis  in  Hispania. 

Andreas  Rosales  y Munoz,  Almeriensis. 

Joannes  Antonins  Augustus  Belaval,  Apamiensis. 

Pancratius  Dinkel,  Augustanus  Vindelicorum. 

Petrus  Cubero  y Lopez  de  Padilla,  Oriolensis. 

Joachim  Lluch,  Salmanticensis,  Administr.  Apost.  Civitatensis. 

Petrus  Tilkian,  Brusensis,  rit.  armen.  d 

Carolus  Poirier,  Rosensis. 

Antonins  Maria  Valenziani,  Fabrianensis  et  Matilicensis. 

JJyaciuthus  Luzi,  Narniensis,  Administr.  Apost.  Eccl.  Mandelensis. 
Melchior  lo  Piccolo,  Nicosiensis  in  Sicilia. 

Joannes  %ittadauro  de  Reburdone,  Calatanisiadensis. 

Ferdinandus  Arguelles  y Miranda,  Asturicensis. 

Jacobus  Quinn,  Brisbanensis. 

Antonins  JJalagi,  Artuinensis,  rit.  armen. 

Carolus  Macchi,  Regiensis  in  Aemilia. 

Aloy.sius  Riccio,  Calatinus. 

Michael  Milella,  Aprutinus. 

Franciscus  Xaverius  d’Ambrosio,  Muranus. 

Andreas  Emmanuel  Asmar,  Zachuensis,  rit.  chaldaic. 

Simon  Spilotros,  Tricaricensis. 

Felix  Petrus  Fruchaud,  Lemovicensis. 

Jnidovicus  Maria  Epivent,  Aturensis. 

Joseph  Lopez  Crespo,  Santanderiensis. 

Joannes  Sweeny,  S.  Joannis. 


Concilii  Vaticani.  264 

Petrus  Pichon,  Helenopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuen- 
sis  meridionalis. 

Joannes  Monetti,  Cerviensis. 

Alexander  Paulus  Spoglia,  Comaclensis. 

Aloysius  Mariotti,  Feretranus. 

Valerius  Laspro,  Gallipolitanus. 

Aloysius  Lembo,  Cotronensis. 

Petrus  Jeremias  Michael  Angelas  Celesia,  J’actensis. 

Ambrosius  Abdou,  Mariamnensis,  rit.  graec.  melchit. 

Petrus  Mac  Jntyre,  Carolinopolitanus. 
lacobus  Rogers,  Chathamensis. 

Patritius  Dorrian,  Dunensis  et  Connorensis. 

Petrus  Dufal,  Delconensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Bengalae  orien- 
talis. 

Bonaventura  Rizo,  Saltensis. 

Ludovicus  Faurie,  Apolloniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost.  Kouei- 
Tcheou. 

Eugenius  O’Connel,  Vallispratensis. 

Aloysius  Antonins  dos  Santos,  Fortalexiensis. 

Michael  Domenec,  Pittsburgensis. 

Thomas  Grimley,  Antigonensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  promontorii 
bonae  spei. 

Antonins  de  Macedo  Costa,  Belemensis  de  Para. 

Claudius  Theodorus  Magnin,  Anneciensis. 

Emmanuel  Ravinet,  Trecensis. 

Antonins  de  Vasconcellos  Pereira  de  Mello,  Lamacensis. 

Gerardus  Petrus  Wilmer,  JJarlemensis. 

Georgius  Butler,  Limericensis. 

Carolus  Theodorus  Colet,  Lucionensis. 

Franciscus  Joseph  le  Courtier,  Montis  Pessulani. 

Antonius  Monescillo,  Giennensis. 

Henricus  Maret,  Surensis  in  part,  infid. 

Robertas  Cornthwaite,  Beverlacensis. 

Fridericus  Maria  Zinelli,  Tarvisinus. 

Aloysius  de  Canossa,  Veronensis. 

Benedictus  Villamitjana,  Derthusensis. 

Franciscus  Crespo  y Bautista,  Arcensis  in  part,  infid. 

Augustinus  David,  Briocensis. 

Ludovicus  Nogret,  S.  Claudii. 

Pantaleon  Monserrat  y Navarro,  Barcinonensis. 

Joseph,  Fessler,  S.  Hippolyti. 

Mathias  Eberhard,  Trevirensis. 

Jgnatius  Guerra,  de  Zacathecas. 

Constantinus  Bonet,  Gerundensis. 

Bernardinus  Trionfetti,  Tarracinensis,  Privernensis  et  Setinus. 
Antonius  Galecki,  Amathuntinus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Craco- 
viensis. 

Claudius  Maria  Dubuis,  Galvestoniensis. 

Nicolaus  Conaty,  Kilmorensis. 

Nicolaus  Adames,  Halicarnassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Luxem- 
burgensis. 

Joseph  Papp-Szilagyi  de  Illesfalva,  Magno-Varadinensis,  rit.  rumen. 
Joannes  Baptista  Greith,  S.  Galli. 

Fidelis  Abbati,  Sanctorinensis. 

Joannes  Baptista  Ormaechea,  de  Tulancingo. 

Ambrosius  Serrano,  de  Chilapa. 

Joannes  Baptista  Gazailhan,  iam  Venetensis. 

Joannes  Tissot,  Milevitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Vizigapatami. 
Aloysius  Elloy,  Tipasitanus  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Apost. 

Oceaniae  centralis. 

Joannes  Zaffron,  Sebenicensis. 

Joseph  Nicolaus  Dabert,  Petrocoricensis. 

Petrus  Maria  Le  Breton,  Aniciensis. 

Jgnatius  Moraes  Cardoso,  Pharanensis. 

Eugenius  Lachat,  Basileensis. 

Flavfanus  Matah,  Jazirensis,  rit.  syriac. 

Franciscus  Andreoli,  Calliensis  et  Pergulanus.  » 

Paulus  Micaleff,  Tifernatensis. 

Antonius  Pettinari,  Nucerinus. 

Joannes  Petrus  Dours,  Suessionensis. 

Aloysius  d’Herbomez,  Miletopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 
Columbiae  britannicae. 

Joseph  Salandari,  Marcopolitanus  in  part,  infid..  Visit.  Ap.  Moldaviae. 
Elias  Melius,  Akrensis,  rit.  chaldaic. 

Joannes  Elliot  Bet-etme,  Episc.  Syncellus  Patriarchae  Syrorum, 
rit.  syriac. 


265  S<^ssio  tertia.  266 


Joannes  Strain,  Abilensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  districtus  orient. 
Scotiae. 

Tliomas  Nulty,  Midensis. 

Eduardus  Dubar,  Canathensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Tclie-ly 
orientalis. 

Edmundus  Franciscus  Guierry,  Danabensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Tche-I{;iang. 

Joannes  Joseph  Faict,  Brugensis. 

Ferdinandus  Antonins  Augustinus  Dupont,  Azotensis  in  part,  infid., 
Vic.  Ap.  Siamensis. 

JJyacintlius  Vera,  Megarensis  in  part,  infid. 

Gaspar  Merraillod,  JJebronensis  in  part,  infid.,  Auxil.  Genevensis. 
Angelas  Jiiraljevic,  Metellopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  JJorce- 
govinae. 

Jacobus  Donnelly,  Clogheriensis. 

Eligius  Cosi,  Prienensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Ap.  J^an- 
tung. 

Claudius  Maria  Depommier,  Chrysopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Coimbatourii. 

Joannes  Ghiuregluan,  Trapezuntinus,  rit.  armen. 

Guillelmus  Renatus  Meignan,  Catalaunensis. 

Franciscus  Nicolaus  Gueullette,  Valentinensis. 

Stepbanus  Ramadie,  Elneusis. 

Raymundus  Garcia  y Anton,  Tudensis. 

JJyacintlius  Martinez,  S.  Cliristopbori  de  JJavana. 

Henricus  Bracq,  Gandavensis. 

Joseph  Gelabert,  Paranensis. 

Joannes  JJuerta,  Puniensis. 

Joseph  Moreyra,  Ayacuquensis. 

Emmanuel  del  Valle,  JJuanucensis. 

Nicolaus  Power,  Sareptanus  in  part,  infid.,  Coadiutor  Laonensis. 
Laurentius  Shiel,  Adelaidopolitanus. 

Joannes  Joseph  Conroy,  Albanensis  in  America. 

Raphael  Popoff,  Episc.  Administr.  Apost.  Bulgarorum. 

Stephanus  Perez  Fernandez,  Malacitanus. 

Fabianus  Arenzana,  Calaguritanus  et  Calceatensis. 

Ferdinandus  Ramirez  y Vasquez,  Pacensis  in  JJispania. 

Joseph  Alvez  Feijo,  S.  Jacobi  Capitis  Viridis. 

Emmanuel  Ulloa,  de  Nicaragua. 

Joannes  Marango,  Tenensis  et  Miconensis. 

Nicolaus  Frangipane,  Concordiensis. 

Augustinus  Paulus  Wahala,  Litomericensis. 

Joannes  Lozano,  Palentinus. 

Antonius  Jorda  y Soler,  Vicensis. 

Joannes  Joseph  Williams,  Bostoniensis. 

Abraham  Bsciai,  Cariopolitanus  in  part,  infid.,  rit.  copt.,  Vic.  Ap. 
Coptoruni. 

Carolus  La  Rocque,  S.  Hyacinthi. 

Stephanus  Jsraelian,  Karputhensis,  rit.  armen. 

Joannes  Hennessy,  Dubuquensis. 

Eduardus  Fitzgerald,  Petriculanus. 

Bernardus  Petitjean,  Myriophitensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Japoniae. 
Stephanus  Melchisedecliian,  Erzerumiensis,  rit.  armen. 

Carolus  Philippus  Place,  Massiliensis. 

Joannes  Baptista  Josephus  Lequette,  Atrebatensis. 

Joannes  Maria  Becel,  Venetensis. 

Petrus  Grimardias,  Cadurcensis. 

Joannes  Henricus  Beckmann,  Osnabrugensis. 

Jgnatius  Ordonez,  Bolivarensis. 

Georgius  Dubocowich,  Pharensis. 

Marianus  Brezmes  Arredondo,  Guadixensis. 

Joseph  de  la  Cuesta  y Maroto,  Auriensis. 

Angelas  di  Pietro,  Nyssenus  in  part,  infid. 

Jacobus  Chadwick,  JIagulstadensis  et  Novocastrcnsis. 

Ludovicus  La  Fleche,  Anthedonensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Tri- 
fluvianensis. 

Guillelmus  Lanigan,  Gulbornensis. 

Joannes  Langevin,  S.  German!. 

Joseph  Aggarbati,  Senogalliensis. 

Joseph  Maria  Bovieri,  Faliscodunensis. 

Julius  Lcnti,  Nepesinus  et  Sutrinus. 

Thomas  Gallucci,  Recinetensis  et  Laurctanus. 

Joannes  Baptista  Cerruti,  Savonensis  et  Naulensis. 

Joseph  Giusti,  Aretinus. 

Hannibal  Barabesi,  S.  Miniati. 

Joseph  Rosati,  Jjunensis-Sarzanensis  et  Brugnatonsis. 


a Anselmus  Fauli,  Grossetanus. 

Salvator  Angelus  Dernartis,  Galtellinensis-Norensis. 

Franciscus  Zunnui  Casula,  JJxellensis  et  Terralbensis. 

Jacobus  Jans,  Augustanus. 

Vincentius  Jekelfalusy,  Alba-Regalensis. 

Franciscus  Gros,  Tarantasiensis. 

Flavianus  JJugonin,  Baiocensis. 

Franciscus  Leopoldus  de  Jjeonrod,  Eistetensis. 

I’hilippus  Manetti,  Tripolitanus  in  part,  infid. , Administr.  Apost. 
Abbatiae  nullius  Sublaquensis. 

Conceptus  Focaccetti,  Jjystrensis  in  part,  infid.,  Administr.  Ap. 
Aquipendii. 

Amatus  Pagnucci,  Agathonicensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic. 
Ap.  Xen-si. 

Caietanus  Franceschini,  Maceratensis  et  Tolentinus. 

Antonius  Maria  Fania,  Potentinus  et  Marsicensis. 

Andreas  Formica,  Cuneensis. 

Carolus  Savio,  Astensis. 

Laurentius  Gastaldi,  Salutiarum. 
b Eugenius  Galletti,  Albae  Pompeiae. 

Antonius  Colli,  Alexandrinus  Statelliorum. 

JJenricus  Bindi,  Pistoriensis  et  J^ratensis. 

Benedictus  Leo  Thomas,  Rupellensis. 

Joseph  Alfredus  Foulon,  Nanceiensis  et  Tullensis. 

Felix  de  Las  Cases,  Constantinianus  et  JJipponensis. 

Leo  Meurin,  Ascalonensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Bombayensis. 
Gabriel  Capaccio,  Mellipotamensis  in  part,  infid. 

Antonius  Gi’ech  Delicata  Cassia  Testaferrata,  Gaudisiensis. 
Joannes  Baptista  Callot,  Oranensis. 

Joannes  Baptista  Zwerger,  Secoviensis. 

Amatus  Victor  Franciscus  Guilbert,  Vapincensis. 

Dominicus  Reynaudi,  Aegensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sophiae 
et  Philippopolis. 

Cornelius  Mac  Cabe,  Ai’dagadensis. 

Raphael  Corradi,  Balneoregiensis. 

Franciscus  Cardozo  Ayres,  Olindensis. 

Philippus  JG’ementz,  Varmiensis. 

Wenceslaus  Achaval,  S.  Joannis  de  Cuyo. 
c Michael  Jacopi,  J’entacomiensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Agrensis. 
J^aulus  Tosi , Rhodiopolitanus  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Patnensis. 
Stephanus  Fennelly,  Thermopylensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Madraspatanus. 

Guillelmus  O’JJara,  Scrantonensis. 

Jeremias  Shanahan,  JJarrisburgensis. 

Michael  JJeiss,  Crossensis. 

Bernardus  Mac  Quaid,  Roffensis  in  America. 

Guillelmus  Mac  Closkey,  Ludovicopolitanus. 

Tobias  Mullen,  Eriensis. 

Stephanus  Vincentius  Ryan,  Buffalensis. 

Jacobus  Gibbons,  Adramyttensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Carolinae 
septentrionalis. 

Jjudovicus  Lootens,  Castabalensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  do  Idaho. 
Joannes  J^erger,  Cassoviensis. 

Carolus  Bermudez,  Popayanensis. 

Salvator  Magnasco,  Bolinensis  in  part,  infid. 

Joannes  Bagala  Blasini,  Cydoniensis  in  part,  infid. 

Thomas  Gentili,  Dionysiensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  A]). 
(I  Fo-kien. 

Jvo  Maria  Croc,  Larandensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Ap. 

Tunchini  meridionalis. 

Georgius  Marchich,  Catarensis. 

Benedictus  Sans  y Fores,  Ovetensis. 

Josephus  Maria  de  Urquinaona,  Canariensis  et  S.  Cliristophori  do 
Laguna. 

Vincentius  Marquez,  de  Antequera. 

Franciscus  Adulphus  Namszanowski,  Agathopolitanus  in  part,  infid. 
Franciscus  Laouenan,  Flaviopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
I^undicherii. 

Ephrcm  Maria  Garrelon,  Nemesinus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  (^ui- 
lonensis. 

Leonardus  Mellano,  Olympensis  in  part,  infid.,  Vic.  A]).  Verapo- 
lytanus. 

Christophorus  Bonjcan,  Medcnsis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  laff- 
nensis. 

Petrus  Nunez,  Cauricnsis. 

J’etrus  de  Jjacerda,  S.  Sebastiani  I<duminis  lanuarii. 


20'^  Acta  et  decreta  SS. 

Callistus  Clavigo,  Pacensis  in  Bolivia.  _ a 

Ignatius  Mrak,  Marianopolitanus  et  Marquettensis. 
loannes  Mac  Donald,  Nicopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  di- 
strictus  septentrionalis  Scotiae. 
loannes  Baptista  Maneschi,  Verulanus. 
losepli  Emmanuel  Orrego,  de  Serena. 

Gaspar  Willi,  Antipatrensis  in  part,  infid.,  Auxiliaris  Curiensis. 
Gabriel  Farso,  Mardensis,  rit.  chaldaic. 

Stepbanus  Lipovniczky  de  Lipovnok,  Magno-Varadinensis,  rit.  lat. 
Sigismundus  Kovacs,  Quinqueecclesiensis. 

Alexander  Valsecclii,  Tiberiadensis  in  part,  infid. 

Timotheus  O’Maliony,  Armidalensis. 

loannes  Marcellus  Touvier,  Olenensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 
Abyssiniae. 

Carolus  losephus  de  Hefele,  Rottenburgensis. 

Germanus  Villalvaso,  de  Chiapa. 

loannes  Barbero,  Dolycliensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Hyderabad. 
Petrus  Paulus  de  Cuttoli,  Adiacensis. 

Carolus  Aemilius  Freppel,  Andegavensis.  ^ 

Joseph  Reyue,  Guadalupensis. 

Emmanuel  Restrepo,  Pastopolitanus. 

R.  D.  Casimirus  Sosnowski,  Decanus  Ecclesiae  Cathedralis  Lubli- 
neusis.  Administrator  Apostolicus  Dioecesis  Podlacliiensis  in 
Imperio  Russiae  ‘. 

ABBATES  NULLIUS  DIOECESIS 

Guillelmus  de  Cesare,  Generalis  Congr.  Virginianae  Montis  Virginis. 
lulius  de  Ruggero,  Ord.  S.  Bcnedicti  SS.  Trinitatis  Cavensis. 
loannes  Chrysostomus  Kruesz,  Ord.  S.  Benedicti  S.  Martini  in 
monte  Pannoniae. 

Leopoldus  Zelli  lacobuzi,  Ord.  S.  Benedicti  S.  Pauli  de  Urbe. 
Romaricus  Flugi,  Ord.  S.  B.  Ss.  Nicolai  et  Benedicti  Monoeci. 

ABBATES  GENERALES  ORDINUM  MONASTICORUM 

c 

Ilenricus  van  den  Wijmelenberg,  Abbas  Monasterii  S.  Agatliae 
Cuykensis,  Magister  Generalis  Ordinis  Canonicorum  Regula- 
rium  Ordinis  S.  Crucis. 

Albertus  Passeri,  Abbas  Canonicae  S.  Agnetis  extra  Urbis  mocnia, 
Vicarius  Generalis  Congregationis  Canonicorum  Regularium 
Lateranensium  SS.  Salvatoris. 

Ilenricus  Schmid,  Abbas  Monasterii  S.  Mariae  Einsiedlensis  Ordinis 
S.  Benedicti,  Praeses  Congregationis  Helvetiae. 

Richardus  Placidus  Burchall,  Abbas  Monasterii  S.  Petri  Westmona- 
steriensis  Ordinis  S.  Benedicti,  Praeses  Congregationis  Angliae. 
Bonifacius  Wimmer,  Abbas  Monasterii  S.  Vincentii  in  Pennsylvania 
Ordinis  S.  Benedicti,  Praeses  Congregationis  Americae  in 
Statibus  foederatis  Americae  septentrionalis. 

Utto  Lang,  Abbas  Monasterii  S.  Michaelis  Mettensis  Ordinis  S.  Be- 
nedicti, Praeses  Congregationis  Bavariae. 

Ilenricus  Corvaja,  Abbas  Monasterii  S.  Flaviae  Calatanisiadensis 
Ordinis  S.  Benedicti,  Praeses  Congregationis  Italiae.  , 

Germanus  Gai,  Abbas  Monasterii  S.  Praxedis  de  Urbe,  Generalis  ^ 
Congregationis  Vallis  Umbrosae. 

Theobaldus  Cesari,  Abbas  Monasterii  S.  Bernardi  ad  Thermas  de 
Urbe,  Generalis  Ordinis  Cisterciensis. 

Adamus  Adami,  Abbas  Monasterii  S.  Benedicti  Fabrianensis,  Ge- 
neralis Congregationis  Silvestrinae. 


' Hie  interfuit  Concilio  ex  special!  Sanctissimi  Domini  concessione 
et  privilegio,  cum  nullus  ex  Poloniae  Episcopis  in  Concilio  sederet. 

* Finita  Sessione  tertia  SS.  Pontifex  Patres  ita  allocutus  est : 

Videtis,  Fratres  charissimi,  quam  bonum  sit  et  iu- 
cundum  ambiilare  in  dome  Dei  cum  consensu,  arnbu- 
lare  cum  pace.  Sic  ambuletis  semper.  Et  quoniam 
bac  die  Dominus  noster  lesus  Christus  dedit  pacem 
Apostolis  suis,  et  ego,  Vicarius  eius  indigmus,  nomine 


Concilii  Vaticani.  268 

Elisaeus  Elias,  Ordinis  S.  Antonii,  Abbas  Generalis  Congregationis 
S.  Hormisdae  ritus  chaldaici. 

Basilius  Grifoni , Ordinis  S.  Benedicti , Abbas  Monasterii  Ss.  An- 
dreae  et  Gregorii  in  monte  Coelio,  Vicarius  Generalis  Con- 
gregationis Camaldulensis. 

Timotheus  Gruyei-,  Abbas  Domus  Dei  B.  Mariae  de  Trappa,  Vi- 
carius Generalis  Ordinis  Cisterciensis  recentioris  reformationis 
in  Gallia. 

Ephrem  van  der  Meulen,  Abbas  Montis  Olivarum  B,  Mariae  de 
Trappa,  Vicarius  Generalis  Ordinis  Cisterciensis  antiquioris 
reformationis  in  Gallia. 

Benedictus  Santini,  Ordinis  S.  Benedicti,  Abbas  Archicoenobii 
Montis  Oliveti  maioris  in  Hetruria,  Vicarius  Generalis  Con- 
gregationis Olivetanae. 

MODERATORES  GENERALES  CONGREGATIONUM  ET 
ORDINUM  RELIGIOSORUM 

Alexander  Maria  Teppa,  Praepositus  Generalis  Congregationis 
S.  Pauli. 

Bernardinus  Sandrini,  Praepositus  Generalis  Congregationis  So- 
maschae. 

Petrus  Beckx,  Praepositus  Generalis  Societatis  lesu. 

Quiricus  Quirici,  Rector  Generalis  Congregationis  Matils  Dei. 
Joseph  a Calasanctio  Casanovas,  Praepositus  Generalis  Congrega- 
tionis Scholarum  Piarum. 

Franciscus  Maria  Cirino,  Vicarius  Generalis  Congregationis  Cleri- 
corum  Regularium. 

Joseph  Maria  Novaro,  Vicarius  Generalis  Congregationis  Clerico- 
rum  Regularium  Minorum. 

Camillus  Guardi,  Vicarius  Generalis  Congregationis  Clericorum 
Regularium  Infirmis  Ministrantium. 

Vincentius  Jandel,  Magister  Generalis  Ordinis  Praedicatorum. 
Bernardinus  a Portugruario , Minister  Generalis  totius  Ordinis 
Minorum. 

Ludovicus  Marangoni,  Minister  Generalis  Ordinis  Minorum  Con- 
ventualium. 

loannes  Bellomini,  Prior  Generalis  Ordinis  Eremitarum  S.  Au- 
gustini. 

Dominicus  a sancto  Joseph,  Praepositus  Generalis  Ordinis  Carme- 
litarum  Discalceatorum. 

loannes  Angelas  Mondani,  Prior  Generalis  Ordinis  Servorum  B.M.  V. 
Raphael  Ricca,  Corrector  Generalis  Ordinis  Minimorum. 
Benedictus  a Virgine,  Minister  Generalis  FF.  Discalceatorum  Or- 
dinis SS.  Trinitatis  Redemptionis  Captivorum. 

Carmelus  Patergnani , Generalis  Ordinis  Ilieronymiani  Congrega- 
tionis B.  Petri  a Pisis. 

Victorias  Menghini,  Generalis  Ordinis  FF.  Poenitentiae. 
Franciscus  Salemi,  Vicarius  Gen.  Tertii  Ordinis  Regularis  S.  Fran- 
cisci. 

Innocentius  a sancto  Alberto,  Vicarius  Generalis  Ordinis  FF.  Dis- 
calceatorum S.  Augustini. 

Angelas  Savini,  Vicarius  Generalis  Ordinis  Carmelitarum  Veteris 
Observantiae. 

Joseph  Maria  Rodriguez,  Vicarius  Generalis  Realis  et  Militaris 
Ordinis  B.  Mariae  de  Mercede  Redemptionis  Captivorum. 
Antonias  Martin  y Bienes , Vicarius  Generalis  Primi  Ordinis 
SS.  Trinitatis. 

Post  hanc  publicam  Sessionem  plures  Patres,  sive  ob  infirmitatem, 
sive  ob  Ecclesiarum  suarum  necessitates,  veniam  discedendi  petierunt, 
illamque  a Congiegatione  general!  obtinuerunt,  qua  tamen  nonnulli 
usi  non  sunt. 

suo  do  vobis  pacem.  Pax  ista,  prout  scitis,  expellit 
timorem.  Pax  ista,  prout  scitis,  claudit  aiires  sermo- 
nibus  imperitis.  Ah!  ista  pax  vos  comitetur  omnibus 
diebus  vitae  vestrae;  sit  ista  pax  vis  in  morte;  sit  ista 
pax  vobis  gaudium  sem})itornum  in  coelis! 


ACTA 


ANTE 

S E 8 S I 0 N E M IV. 


CONSTITUTIO  DOaMATICA  PRIMA 

DE  ECCLESIA  CIIRISTI 
Eeverendissimorum  Patrum  examini  jjroposita. 

PIUS  EPISCOPUS 
SERVES  SERVORUM  DEI 
. SACRO  APPROBANTE  CONCILIO 
ad  perpetuam  rei  memoriam. 

Pastor  aeternus  et  episcopus  animarum  nostrarum, 
ut  salutiferum  redemptionis  suae  opus  usque  ad  con- 
summationem  saeculi  perenne  redderet,  sanctam  aedi- 
ficare  Ecclesiam  decrevit,  in  qua  veluti  in  doino  Dei  * 
viventis  fideles  omnes  unius  fidei  et  caritatis  vinculo 
continerentur.  Ideo  enim  , priusquam  clarificaretur, 
rogavit  Patrem,  ut  credentes  in  ipsum  omnes  unum 
essent , sicut  ipse  Filius  et  Pater  unum  sunt  Sa- 
pientissimus  igitur  architectus  ^ ad  hanc  fidei  et  com- 
munionis  unitatem  in  sua  Ecclesia  iugiter  conser- 
vandam , in  beato  Petro  Apostolo  instituit  perpetuum 
utriusque  unitatis  principium  ac  visibile  fundamentum, 
super  cuius  fortitudinem  aeternum  exstrueretur  templum, 
et  Ecclesiae  coelo  inferenda  sublimitas  in  huius  fidei 
firmitate  consurgeret  Contra  quod  fundamentum 
divinitus  positum,  quoniam  portae  inferi  maiori  in  dies 
odio  undique  insurgunt,  ad  catholici  Nobis  commissi 
gregis  custodiam , incolumitatem , augmentum , sacro 
approbante  Concilio  iudicamus  necessarium  esse,  doctri- 
nam  de  institutione,  perpetuitate,  ac  natura  sacri  Apo- 
stolici  primatus,  a quo  totius  Ecclesiae  vis  et  salus 
dependet,  secundum  antiquam  atque  constantem  uni- 
versalis Ecclesiae  fidem  cunctis  fidelibus  credendam 
et  tenendam  proponere,  atque  contiurios,  eosque  do- 
minico  gregi  adeo  perniciosos  errores  debito  condern- 
nationis  iudicio  proscribere. 


1 Cf.  I.  Tim.  3,  15.  * Cf.  loan.  17,  1.  21  sq. 

» Cf.  I.  Cor.  3,  10. 

^ S.  Leo  M.  serm.  IV.  (al.  III.)  cap.  II.  in  diem  Natalis  sui. 
[Migne  P.  L.  LIV,  150.] 


a CAPUT  I.  De  Apostolic!  primatus  in  beato  Petro  institutione. 

Docemus  itaque  et  declaramus,  a Christo  Domino 
iuxta  evangelii  testimonia  primatum  iurisdictionis  in 
universam  Dei  Ecclesiam  immediate  et  directe  beato 
Petro  Apostolo  promissum  atque  collatum  fuisse.  Ad 
unum  namque  Petrum  Cliristus  Filius  Dei  vivi  dixit: 
Et  ego  dico  tibi:  quia  tu  es  Petrus,  et  super  hanc 
petram  aedificabo  Ecclesiam  meam,  et  portae  inferi 
non  praevalebunt  adversus  earn ; et  tibi  dabo  claves 
regni  coelorum  ; et  quodcumque  ligaveris  super  terram, 
erit  ligatum  et  in  coelis : et  quodcumque  solveris  super 
terram,  erit  solutum  et  in  coelis  h Atque  uni  Simoni 
Petro  contulit  lesus  post  suam  resurrectionem  summi 

I,  pastoris  et  rectoris  iurisdictionem  in  totum  ipsius  ovile 
dicens : Pasce  agnos  meos,  Pasce  oves  meas  Huic 
tarn  manifestae  sacrarum  Scripturarum  doctrinae,  ut 
ab  Ecclesia  catliolica  semper  intellecta  est,  aperte  op- 
ponuntur  damnandae  eorum  sententiae,  qui  constitutam 
a Christo  Domino  in  sua  Ecclesia  regiminis  formam 
pervertentes  negant,  solum  Petrum  prae  omnibus  Apo- 
stolis  sive  seorsum  singulis  sive  omnibus  simul  vero 
proprioque  iurisdictionis  primatu  fuisse  a Christo  in- 
structum;  aut  qui  affirmant,  eundem  primatum  non 
immediate,  directeque  ipsi  beato  Petro,  sed  Ecclesiae, 
et  per  hanc  illi  ut  suo  ministro  delatum  fuisse. 

CAP.  II.  De  perpetuitate  primatus  Petri  in  Romanis  Pontificibus. 

c Quod  autem  in  beato  Apostolo  Petro  princeps  pa- 
storum  et  pastor  magnus  ovium  Dominus  Cliristus 
lesus  ^ in  perpetuam  salutem  ac  perenne  bonum  Eccle- 
siae instituit,  id  eodem  auctore  in  Ecclesia,  quae  fun- 
data  super  petram  ad  finem  saeculorum  usque  firmiter 
stabit,  iugiter  durare  necesse  est.  Nulli  enim  dubium, 
imo  saeculis  omnibus  notum  est,  quod  sanctus  beatis- 
simusque  Petrus,  Apostolorum  princeps  et  caput,  fidei- 
que  columna  et  Ecclesiae  catholicae  fundamentum,  qui 
a Domino  nostro  lesu  Christo  et  Salvatore  humani 
generis  ac  Redemptore,  claves  regni  accepit,  ad  hoc 


‘ Matth.  16,  18.  19. 

* Ioann.  21,  15—17. 

’ Ep.  I.  Pet.  5,  4.  coll.  ep.  ad  Hebr.  13,  20. 


271 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


272 


usque  tempus  et  semper  in  suis  successoribus,  episcopis 
sanctae  Romanae  Sedis,  ab  ipso  fundatae,  eiusque 
consecratae  sanguine,  vivit  et  praesidet  et  indicium 
exercet *  * : ita  ut , quicumque  in  hac  cathedra  Petro 
succedit,  is  iuxta  Christi  ipsius  institutionem  primatum 
Petri  in  universam  Ecclesiam  obtineat.  Manet  ergo 
dispositio  veritatis,  et  beatus  Petrus  in  accepta  forti- 
tudine  petrae  perseverans  suscepta  Ecclesiae  guberna- 
cula  non  reliquit 

CAPUT  III.  De  vi  et  ratione  primatus  Romani  Pontificis. 

Hinc  inhaerentes  turn  praedecessorum  nostrorurn 
Romanorum  Pontificum  decretis , turn  praecedentium 
Conciliorum  generalium  disertis,  perspicuisque  defini- 
tionibus,  innovamus  oecumenici  Concilii  Florentini  fidei 
professionem  , qua  credendum  ab  omnibus  Christi 
fidelibus  est,  sanctam  Apostolicam  Sedem,  et  Romanum 
Pontificem , in  universum  orbem  tenei  e primatum , et 
ipsum  Pontificem  Romanum  successorem  esse  beati 
Petri  principis  Apostolorum,  et  verum  Christi  Vicarium, 
totiusque  Ecclesiae  caput,  et  omnium  christianorum 
patrem  ac  doctoreni  existere;  et  ipsi  in  beato  Petro 
pascendi,  regendi  ac  gubernandi  universalem  Ecclesiam 
a Domino  nostro  lesu  Christo  plenam  potestatem  tra- 
ditam  esse;  quemadmodum  etiam  in  gestis  oecuraeni- 
corum  Conciliorum  et  in  sacris  canonibus  continetur. 

Docemus  proinde  et  declaramus,  hanc  quae  proprie 
est  episcopalis  iurisdictionis  potestas,  ordinariam  esse 
et  immediatam,  erga  quam  particularium  ecclesiarum, 
cuiuscumque  ritus  et  dignitatis,  pastures  atque  fideles, 
tarn  seorsum  singuli  quam  simul  omnes,  officio  hier- 
archicae  subordinationis,  veraeque  obedientiae  obstrin- 
guntur,  non  solum  in  rebus  quae  ad  fidem  et  mores, 
sed  etiam  quae  ad  disciplinam  et  regimen  Ecclesiae, 
per  totum  orbem  diffusae,  pertinent;  ita  ut  custodita 
cum  Romano  Pontifice  tam  communionis,  quam  eius- 
dem  fidei  professionis  unitate,  Ecclesia  Christi  sit  unus 
grex  sub  uno  suinmo  pasture. 

Haec  est  catholicae  veritatis  doctrina,  a (jua  deviare 
salva  fide  atque  salute  nemo  potest.  Tantum  autem 
abest,  ut  haec  Summi  Pontificis  potestas  opponatur 
ordinariae  ac  immediatae  illi  episcopalis  iurisdictionis 
potestati,  qua  particularium  ecclesiarum  pastures  assigna- 
tos  sibi  greges,  singuli  singulos,  pascunt  et  regunt, 
ut  eadem  a supremo  et  universal!  Pasture  asseratur, 
roboretur  ac  vindicetur,  dicente  sancto  Gregorio  Magno: 
Mens  honor  est  honor  universalis  Ecclesiae.  Mens 
honor  est  fratrum  meorum  solidus  vigor.  Turn  ego 
vere  honoratus  sum , cum  singulis  quibusque  honor 
debitus  non  negatur 

Porro  ex  suprema  ilia  Romani  Pontificis  iuris-’ 
dictionis  potestate  consequitur,  necessarium  eidem  Pon- 

’ Cf.  Labb.  Coll.  Coiicil.  t.  III.  col.  1154.  Ephesini  Concilii 
Act.  III.  Oral.  Philippi  Sed.  Ap.  Legati ; coll.  S.  Petri  Clirysol.  ep. 
ad  Eutych.  presbyt.  [Hard.  Coll.  Cone.  I,  1478;  II,  23.] 

2 S.  Leo  M.  serm.  III.  (al.  II.)  n.  3.  [Migne  P.  L.  LIV,  146.] 

2 S.  Gregor.  M.  ad  Eulog.  Alexandrin.  ep.  XXX.  [Migne  P.  L. 
LXXVII,  933.] 


^ tifici  ius  esse,  in  huius  sui  muneris  exercitio  libere 
communicandi  cum  pastoribus  et  gregibus  totius  Eccle- 
siae, ut  iidem  ab  ipso  in  via  salutis  doceri  ac  regi 
possint.  Quare  damnamus  ac  reprobamus  illorum  sen- 
tentias,  qui  hanc  supremi  capitis  cum  pastoribus  et 
gregibus  communicationern  licite  impediri  posse  dicunt, 
aut  eamdem  reddunt  saeculari  potestati  obnoxiam,  ita 
ut  contendant,  quae  ab  Apostolica  Sede  vel  eius 
auctoritate  ad  regimen  Ecclesiae  constituuntur,  vim  ac 
valorem  non  habere,  nisi  potestatis  saecularis  placito 
confirmentur. 

Et  quoniam  divino  Apostolici  primatus  iure  Ro- 
manus  Pontifex  universae  Ecclesiae  praeest,  docemus 
etiam  et  declaramus,  eum  esse  iudicem  supremum 
b fidelium  ‘,  et  in  omnibus  causis  ad  examen  ecclesiasti- 
cuin  spectantibus  ad  ipsius  posse  iudicium  recurri 
Sedis  vero  Apostolicae,  cuius  auctoritate  maior  non 
est,  iudicium  a nemine  fore  retractandum , neque  cui- 
quam  de  eius  licere  iudicare  iudicio  Quare  a recto 
veritatis  tramite  aberrant,  qui  affirmant,  licere  ab  iudi- 
ciis  Romanorum  Pontificum  ad  oecumenicum  Concilium 
tamquam  ad  auctoritatem  Romano  Pontifice  superiorem 
appellare. 

CAPUT  IV.  De  Romani  Pontificis  infallibilitate. 

In  suprema  autem  Apostolicae  iurisdictionis  po- 
testate, quam  Romanus  Pontifex  tamquani  Petri  prin- 
cipis Apostolorum  successor  in  universam  Ecclesiam 
p obtinet,  supremam  quoque  magisterii  potestatem  com- 
prehendi,  haec  Sancta  Sedes  semper  tenuit,  perpetuus 
Ecclesiae  usus  comprobat,  ipsaque  oecumenica  Concilia 
tradiderunt.  Sequentes  itaque  inprimis  generalium 
Conciliorum , in  quibus  Oriens  cum  Occidente  in  fidei 
caritatisque  unionem  conveniebat,  solemnes  fidei  pro- 
fessiones,  cum  Concilio  quarto  Constantinopolitano  cre- 
dimus:  Prirna  salus  est,  rectae  fidei  regulam  custodire, 
et  a constitutis  Patrum  nullatenus  deviare.  Et  quia 
non  potest  Domini  nostri  lesu  Christi  praeterrnitti 
sententia  dicentis:  Tu  es  Petrus  et  super  hanc  petram 
aedificabo  Ecclesiam  meam  haec  quae  dicta  sunt, 
rerum  probantur  effectibus,  quia  in  Sede  Apostolica 
immaculata  est  semper  catholica  reservata  religio,  et 
sancta  celebrata  doctrina : quam  Apostolicam  Sedem 
sequi  in  omnibus  Christi  fideles  tenentur,  ut  esse 
mereantur  in  una  communione  cum  eadem  Sede,  in 
qua  est  integra  et  vera  Christianae  religionis  soliditas^. 
Et  cum  Lugdunensi  Concilio  secundo  profitemur: 
Sanctam  Romanam  Ecclesiam  sum  mum  et  plenum  pri- 
matum et  principatum  super  universam  Ecclesiam 
catholicam  obtinere,  quern  se  ab  ipso  Domino  in  beato 
Petro  Apostolorum  principe  sive  vertice,  cuius  Roma- 


1 Pii  PP.  VI.  Breve  „Super  soliditate“  d.  28.  Nov.  1786. 

2 Coiicil.  Oecum.  Lugdun.  II.  [Hard.  C.  C.  VII,  698.] 

2 Ep.  Nicolai  I.  ad  Michael.  Imperator.  [Migne  P.  L.  CXIX,  954.] 

* Matth.  16,  18. 

2 Ex  formula  S.  Hormisdae  Papae,  prout  ab  Hadriano  II.  Patri- 
bus  Concilii  Oecumenici  VIII.,  Constantinopolitani  IV.,  proposita  et 
ab  iisdem  subscripta  est.  [Hard.  C.  C.  V,  773  sq.] 


273 


Acta  ante  Sess.  IV.  Schema  constit.  de  Eccl.  Relatio  de  observationibus  in  scliema  do  R.  Pont,  prhnatu. 


274 


nus  Pontifex  est  successor,  cum  potestatis  plenitudine 
recepisse  veraciter  et  humiliter  recognoscit;  et  sicut 
prae  caeteris  tenetur  fidei  veritatem  defendere,  sic  et 
si  quae  de  fide  subortae  fuerint  quaestiones,  suo  debeut 
iudicio  definiri  b Et  cum  Florentino  Concilio  repe- 
timus:  Pontificem  Romanum,  verum  Christi  Yicarium, 
totiusque  Ecclesiae  caput  et  omnium  Christianorum 
patrem  ac  doctorem  existere;  et  ipsi  in  beato  Petro 
pascendi,  regendi  ac  gubernandi  universalem  Ecclesiam 
a Domino  nostro  lesu  Christo  plenam  potestatem  tra- 
ditam  esse 

Hinc,  sacro  approbante  Concilio,  docemus  et  tam- 
quam  dogma  fidei  declaramus,  Romanum  Pontificem, 
cui  in  persona  beati  Petri  ab  eodem  Domino  nostro 
lesu  Christo  praeter  alia  dictum  est:  Ego  rogavi  pro  b 
te,  ut  non  deficiat  fides  tua,  et  tu  aliquando  conversus 
confirma  fratres  tuos  vi  assistentiae  divinae  ipsi  pro- 
missae  errare  non  posse,  quum  supremi  omnium  Cbri- 
stianorum  doctoris  munere  fungens  pro  Apostolica  sua 
auctoritate  definit,  quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab 
universa  Ecclesia  tamquam  de  fide  tenendum  vel  tam- 
quam  fidei  contrarium  reiiciendum  sit;  et  eiusmodi 
decreta  sive  iudicia,  per  se  irreformabilia , a quovis 
Christiano,  ut  primum  ei  innotuerint,  pleno  fidei  ob- 
sequio  excipienda  et  tenenda  esse.  Quoniam  vero  in- 
fallibilitas  eadem  est,  sive  spectetur  in  Romano  Pon- 
tifice  tamquam  capite  Ecclesiae,  sive  in  universa 
Ecclesia  docente  cum  capite  unita,  insuper  definimus, 
banc  infallibilitatem  etiam  ad  unum  idemque  obiectum 
sese  extendere.  Si  quis  autem  huic  Nostrae  definitioni 
contradicere  (quod  Deus  avertat)  praesumpserit,  sciat 
se  a veritate  fidei  catbolicae  et  ab  unitate  Ecclesiae 
defecisse. 

Canon  I. 

Si  quis  dixerit,  beatum  Petrum  Apostolum  a Christo 
Domino  constitutum  non  esse  Apostolorum  omnium 
principem  et  totius  Ecclesiae  militantis  visibile  caput; 
vel  eundem  honoris  tan  turn , non  autem  verae  pro- 
priaeque  iurisdictionis  primatum  ab  eodem  Domino 
nostro  lesu  Christo  directe  et  immediate  accepisse; 
anathema  sit. 

Canon  II. 

Si  quis  dixerit,  non  esse  ex  ipsius  Christi  Domini 
institutione , ut  beatus  Petrus  in  primatu  super  uni- 
versam  Ecclesiam  habeat  perpetuos  successores;  aut 
Romanum  Pontificem  non  esse  iure  divino  Petri  in 
eodem  primatu  successorem;  anathema  sit. 

Canon  III. 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  habere  tan- 
tummodo  officium  inspectionis  vel  directionis,  non  au- 


‘ Ex  professione  fidei  edita  a Graecis  in  Concilio  Oeeum.  Lug- 
dunensi  II.  [Hard.  Coll.  Cone.  VII,  695.] 

2 Cf.  loan.  21,  15—17. 

3 Luc.  22,  32. 

Coll.  Lac.  vn. 


^ tern  plenam  et  suprernam  potestatem  iurisdictionis  in 
universam  Ecclesiam,  non  solum  in  rebus  quae  ad 
fidem  et  mores,  sed  etiam  quae  ad  disciplinam  et  re- 
gimen Ecclesiae  per  totum  orbem  diffusae  pertinent ; 
aut  hanc  eius  potestatem  non  esse  ordinariam  et  im- 
mediatam  sive  in  omnes  ac  singulas  ecclesias  sive  in 
omnes  et  singulos  pastores  et  fideles ; anathema  sit. 


RELATIO 

DE  OBSERVATIONIBUS  REVERENDISSIMORUM 
CONCILII  PATRUM 

IN  SCHEMA 

I)E  ROMANI  PONTIFICI8  PRIMATU. 

Observationes  factae  a Reverendissimis  Patribus  in  Schema 
de  Romani  Pontificis  primatu  aliae  generates  sunt , aliae  .spe- 
ciales. 

ANIMADVERSIONES  OENERALES. 

I.  Animadvertitur  de  ordine  et  divisione  Capitis  XI. , quod 
quidem  e Reverendissimis  Patribus  alii  consent  praemittendum 
esse  reliquis  de  Christi  Ecclesia  Capitibus  omnibus;  alii  vero  tri- 
fariam  dispertiendum,  ita  ut  sit  Caput  I.  de  institutione  primatus ; 
Caput  II.  de  perpetuitate  primatus;  Caput  III.  de  natura  prima- 
tus; Caput  IV.  de  infallibititate  primatus;  utque  singulis  Capiti- 
bus sui  Canones  respondeant.  Quum , uti  visum  est , proponatur 
Constitutio  singularis  de  primatu  Romani  Pontificis , utrique  ob- 
servationi  satisfit. 

II.  Animadvertitur  de  forma , quae  ab  aliis  nimis  dura  et 
c arida , ab  aliis  contra  nimis  elegans  dicitur.  Visum  autem  est, 

exigendam  illam  esse  ad  modum  loquendi  in  similibus  oecumeni- 
corum  Conciliorum , puta  Lateranensis  IV.  et  V.  ac  Florentini, 
dogmaticis  Capitibus  adhibitum,  qui  non  est  paraeneticus,  sed  pro 
docentium  auctoritate  gravis,  simplex,  concisus,  quique  unctionem 
repetit  ex  dignitate  dogmatis , quod  iuxta  verbum  Dei  scriptum 
et  traditum  declarator  atque  credendum  proponitur.  Ceterum 
quoad  formam  reliqui  Reverendissimi  Patres  plerique  omnes  nihil 
observandum  habuerunt. 

III.  Animadvertitur  de  omissa  doctrina  circa  iura  episcoporim. 
Iluius  animadversionis  ratio  partim  habita  est  in  hoc  ipso  Consti- 
tutionis  Schemate  de  primatu  Romani  Pontificis ; et  partim  in 
altera  Constitutione  de  Ecclesia  Christi  fusiori  modo  habebitur. 

OBSERVATIONES  SPECIALES. 

Ad  prooetnium. 

1.  Animadvertitur,  dicendum  non  esse  „in  B.  Petro  . . . in- 
d stitutum  esse  utriusque  unitatis  principium“.  Verum  dici  id  posse 
ac  debere,  Ecclesiae  Patres  et  Doctores  tradunt,  quatenus  nimi- 
rum  constitutum  fuit  in  Petro  totius  Ecclesiae  caput,  quo  corpus 
in  unitate  continetur;  quatenus  in  illo  institutus  fuit  universalis 
omnium  fidelium  doctor  et  confirmator  fratrum,  per  quern  unitas 
fidei  conservatur;  et  quatenus  in  eodem  institutus  fuit  supremus 
universi  gregis  pastor,  a quo  unitas  ovilis  custoditur:  de  quibus 
inter  alios  probatos  auctores  disserunt  Petr.  Ballerini,  de  vi  ac 
rat.  primat.  c.  10.,  Card.  Gerdil,  Opusc.  4 ad  hierarch.  Eccles. 
constitut.  pertinent,  opp.  t.  XI.  pp.  103  sqq. 

Sed  ad  rem  sunt  haec  ex  Catechismo  ad  Parochos ,.  in  art. 
Symb.  „Credo  sanctam  Ecclcsiam“ : „Unus  est  etiam  eius  rector 
ac  gubernator,  invisibilis  quidem  Christus,  quern  aeternus  Pater 
dedit  caput  super  omneni  Ecclesiam , quae  est  corpus  eius ; visi- 
bilis  autem  is,  qui  Romanam  cathedram,  Petri  Apostolorum  prin- 
cipis  legitimus  successor,  tenet:  de  quo  fuit  ilia  omnium  Patrum 
ratio  et  sententia  consentiens , hoc  visibile  caput  ad  unitatem 
Ecclesiae  constituendam  et  conservandam  necessarium  fuisse,  quod 
praeclare  et  vidit  et  scripsit  sanctus  Hieronymus,  et  contra  lovi- 

18 


275 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


276 


uianum  his  verbis:  Unus  eligitur,  ut,  capite  constitute,  scbismatis  a 
tollatur  occasio;  et  ad  Damasum:  Facessat  invidia;  Eomani  cul- 
minis  recedat  ambitio : cum  successore  piscatoris,  et  discipulo  cru- 
cis  loquor.  Ego  nullum  primum , nisi  Christum , sequens , Beati- 
tudini  tuae,  id  est  Catliedrae  Petri,  communione  consocior;  super 
illam  petram  aedificatam  Ecclesiam  scio.  Quicumque  extra  banc 
domum  agnum  comederit,  profanus  est;  si  quis  in  area  Noe  non 
fuerit,  peribit  regnante  diluvio/  Idemque  illico  adductis  testimo- 
niis  Ss.  Cypriani , Optati , Basilii , Ambrosii  et  Augustini  confir- 
matur. 

2.  Animadvertitur , loco  „visibile  fundamentum“  dicendum 
esse  „praecipuum  fundamentum‘‘.  Sed  iuxta  verba  Christi  Do- 
mini apud  Mattb.  16.  ex  Maiorum  interpretatione , et  Ecclesiae 
sensu  constanter  dictum  illud  est , hoc  inauditum.  Quod  vero 
attinet  ad  sententiam  sive  Scri])turae  sive  Patrum,  aedificatos  nos 
esse  super  fundamentum  Apostolorum,  eius  declaratio  babetur  in 
altera  relationis  huius  parte , quae  versatur  circa  Cap.  TV.  de 
Romani  Pontificis  infallibilitate. 

b 

AD  CAPUT  PRIMUM. 

1.  Animadvertitur,  verbis  Christi  Domini  apud  Mattb.  16,  18. 
addendum  esse  incisum  praecedens,  „Ego  dico  tibi^ : quo  eviden- 
tius  appareat,  ad  solum  Petrum  verba  ilia  directe  ac  immediate 
referri.  Hac  autem  observatione  excluditur  ista  alia,  qua 

2.  animadvertitur,  non  „uni  Petro^,  sed  reliquis  etiam  A])0- 
stolis  collatas  esse  praerogativas  turn  docendi  per  verba  „Euntes 
docete“  turn  ligandi  per  verba  „Quidquid  ligaveritis‘‘  turn  regendi, 
quum  onnies  episcopi  dicantur  „positi  a Spiritu  Sancto  regere 
Ecclesiam  Dei‘‘.  Sed  baec  adversantur  communi  sententiae  ca- 
tholicorum  interpretum  ac  theologorum,  apud  quos  sequentia  di- 
stinguuntur : 

a)  verba  allata  ad  unum  Petrum  citra  reliquos  A])ostolos 
dicta  fuerunt ; contra  vero,  quae  ad  reliquos  Apostolos  dicebantur, 
ad  eosdem  non  citra  Petrum  fuerunt  directa.  Rursum 

b)  iis,  quae  uni  Petro  dicta  fuerunt,  is  constituebatur  |)rin- 
ceps  A])ostolorum ; quae  vero  Apostolis  omnibus  una  cum  Petro 
dicebantur,  ad  eosdem  pro  distinctionis  ratione,  quae  Petrum  inter  q 
ac  reliquos  intercedebat,  referebantur.  Porro 

c)  quaecumque  omnibus  Apostolis  una  cum  Petro  illis  in  locis 
dicta  fuerunt,  ea  Petro  etiam  soli  dicta  sunt;  sed  omnibus  etiam 
una  cum  Petro  Apostolis  nullatenus  dicta  sunt , quae  uni  Petro 
Doniinus  dixit.  Et 

(1)  in  Apostolo  Petro  institutum  fuit  apostolicum  munus  et 
officium,  quod  una  cum  suprema  illius  apostolica  potestate  in  suc- 
cessores  iure  divino  iugiter  propagaretur ; unde  Petrus  potestatem 
apostolicam  dicitur  babuisse  ordinariam ; secus  autem  reliqui  Apo- 
stoli.  E quibus  ap])aret  differentia  intercedens  inter  Petrum  et 
alios  Apostolos;  atque  multo  magis  discrimen  apparet  inter  suc- 
cessores  Petri  et  reliquorum  Apostolorum  successores,  id  est  epi- 
scopos,  sive  seorsum  sive  simul  sinnptos.  Ceterum  hue  pertinent 
censurae  inbictae  sententiis,  quibus  reliqui  Apostoli  coaequantur 
Apostolo  Petro,  quibusque  eiusdem  Petri  successoribus  coaequare 
reliquos  episcopos  student;  de  quibus  cf.  adnotationem  62.  in 
Sebemate  de  Ecclesia  Christi. 

3.  Animadvertitur,  bine  omissam  esse  Traditionem , et  inde 
omittendum  fuisse  incisum , „ut  ab  Ecclesia  intellecta  semper  d 
fuit^.  Verum 

a)  hoc  ultimo  iiiciso  indicatur  apprime  divina  Ecclesiae  Tradi- 
tio,  quae  tamen  cum  bistoria  non  debet  confundi; 

b)  eodem  inciso  indicatur , Traditionem , qua  dogma  de  pri- 
matu  B.  Petri  innititur,  exegeticam  esse;  nt  enim  tbeologi  com- 
muniter  inter  Traditionem  exegeticam  et  constitutivam  distinguunt: 
ita  in  eo  iidem  conveniunt,  ]\Iaioruni  doctrinam  de  Petri  primatu 
ad  verba  Scripturae,  eorunique  declarationem  revocari;  bine 

c)  visum  est  omnino  necessarium,  ut  locorum  Scripturae  clas- 
sicorum,  quibus  Petri  primatus  innititur,  sensus  asseratur,  (juum 
is  in  ])rimis  ac  potissimum  ab  inimicis  apostolici  primatus  in  du- 
bium  vocatus  sit  et  adbuc  vocetur. 

4.  Animadvertitur,  phrasi  „iurisdictionis  primatu“  p.  19.  ad- 
dendum esse  „et  magisterii**.  Sed  potestas  magisterii  ecclesiastici, 
cuiusmodi  est  potestas  docendi , turn  in  episcopis  omnibus  turn  in 
ei)iscopo  episcoporum,  ad  potestatem  iurisdictionis  pariter  spectat, 
secus  ac  beterodoxi  opinantur , de  quibus  vide  ad  Schema  do 
Ecclesia  Christi  adnotationem  20.  pp.  119  sqq. 


AD  CAPUT  SECUNDUM. 

Animadvertitur , distinguendum  esse  inter  ius , quo  Petrus 
habet  generatim  successores , quodque  est  ex  institutione  divina ; 
et  inter  ius,  quo  Petrus  habet  successores  nominatim  in  Sede 
Romana , quodque  ex  facto  Petri  repetitur : quare  dicitur  illud 
iuris  esse  divini,  hoc  autem  satins  ex  divina  ordinatione.  Attamen 
discrimen  illud , quod  fieri  certe  debet , et  de  quo  exponitur  in 
adnotatione  31.  p.  140.  in  Sebemate  de  Ecclesia  Christi  ad  h.  1., 
indicatur 

a)  turn  verbis  „ Romanae  Sedis  ab  ipso  (sc.  Petro , non  a 
Christo)  fundatae“ ; 

b)  turn  verbis  „quicumque  in  hac  cathedra  succedit,  is  . . .“ 
quibus  successio  „in  hac  cathedra**  distinguitur  a iure  quo  pri- 
matus in  univei’sam  Ecclesiam  obtinetur.  Posset  ergo  gravissi- 
morum  Patrum  votis  sub  n.  12.  p.  29.  Analysis  abunde  satis- 
factum  videri. 

AD  CAPUT  TERTIUM. 

1.  Animadvertitur:  allegatum  ex  Florentino  Concilio  docu- 
mentum  per  additionem  et  subtractionem  fuisse  immutatum.  Porro 
de  rationibus,  ob  quas  additio  ex  Brevi  Pii  VI.  „ Super  soliditate** 
et  omissio  Clausulae  Florentinae  „Quemadmodum  etiam**  facta 
fuit , exponitur  in  Sebemate  Constitutionis  de  Ecclesia  Christi, 
adnotatione  33.  Deputatis  autem  Patribus  visum  est,  additionem 
illam  opportuniori  loco  inserere;  clausulam  vero,  ut  est  in  Defi- 
nitione  Florentina,  apponere;  quum  praeclaram  contineat  prae- 
cedentium  confirmationem. 

2.  Animadvertitur  in  declarationem,  potestatem  Romani  Pon- 
tificis esse  ordin.ariam  ac  immediatam  iurisdictionis  potestatem  in 
omnes  particularium  ecclesiarum  pastores  et  fideles: 

a)  quasi  baec  non  esset  episcopalis,  sed  primatialis.  Sed 
potestas  quae  a Christo  Domino  collata  beato  Petro  fuit  apud 
loannem  (21,  15  seqq.),  est  potestas  pascendi  agnos  et  oves;  et 
tabs  potestas  dicitur  et  est  eptacopalis.  Porro,  uti  apparet  ex 
iisdem  Christi  verbis , eadem  potestas  directe , immediateque  ita 
collata  Petro  fuit,  ut  earn  baberet  vi  impositi  officii  pastoralis  in 
universum  gregem , qui  totus  ipsi  citra  aliud  medium  fuit  corn- 
missus.  Est  ergo  potestas  universalis  et  ordinaria  et  immediata 
in  totum  gregem,  hoc  est,  in  omnes  agnos  et  oves,  seu  in  omnes 
particularium  ecclesiarum  pastores  et  fideles.  Hinc  liquet: 

a)  potestatem  supremam  pascendi  universum  Christi  gregem 
in  Romano  Pontifice  vere  esse  cpiscopalem , non  autem  primatia- 
lem;  quo  enim  baec  pbrasis  spectet,  exponitur  in  adnotatione  ad 

b.  1.  in  Sebemate  de  Ecclesia  Christi. 

P)  Liquet , eandem  supremam  Romani  Pontificis  potestatem 
pastoralem  non  tantum  ordinariam  esse,  quod  in  Lateranensi  IV. 
Concilio , ut  in  citata  superius  adnotatione  videre  est , definitur ; 
sed  etiam  immediatam,  et  quidem  non  eo  sensu,  etsi  verissimo, 
quo  Petrus , uti  Capite  I.  huius  Constitutionis  pariter  declaratum 
est,  a Christo  Domino  immediate  potestatem  accepit;  verum  hoc 
sensu , quod  earn  exercendam  immediate  in  gregem  universum 
accepit.  Sed  idem  hoc  est  quod  disertis  verbis  exponendum  cu- 
ravit  Papa  Pius  VI.  in  responsione  data  ad  Metropolitanos  Mo- 
guntinum,  Trevirensem,  Coloniensem  et  Salisburgensem , sect.  II. 

c.  8.  pp.  188  sqq.:  „Quinimmo,  ita  ibidem,  Patres  et  Concilia,  tarn 
ante  quam  post  Gregorium  M.,  inito  veluti  inter  se  foedere,  Ro- 
inanum  Pontificem  certatim  appellaverunt  sacerdotem  sacerdotum, 
patrem  patrum , episcopum  episcoporum , et  episcopum  uuiversa- 
salem;  ita  ut  facultas  tbeologica  Parisiensis  anno  1413.  erroris 
notam  inusserit  huic  sententiae : Papa  Romanus  . . . non  est  epi- 
scopus  universalis;  eundemque  nuncuparunt  etiam  iudicem  supre- 
mum,  qui])pe  qui  specialiter  claves  regni  coelorum  et  principatum 
iudiciariae  potestatis  obtinuit,  dispensatorem  Canonum  et  Christi 
Vicarium.**  Quibus  ex  S.  Bernardo  de  Considerat.  1.  II.  cc.  6.  8. 
probatis , subiungitur : „IIaec  auctoritas  pascendi  cum  clavium 
potestate  coniuncta,  Petro  ])eculiarem  in  modum  attributa,  sicut 
auctoritatem  prae  se  fert  in  omnes  fideles  orilinariam  atque  im- 
medintam,  ita  eandem  prae  se  fert  auctoritatem  ordinariam  atque 
immediatam  in  omnes  pastores , qui , quacumque  demum  praeful- 
geant  dignitate,  non  solum  non  sunt  Pontifici  pares,  sed  ita  eius 
auctoritati  subduntur,  ut  qui  pastores  appellantur  et  sunt,  si  po- 
pulos  resjjicias , ii , si  Pontificem  spectes , nonnisi  ovium  numero 
habcantur  . . . Petro  imperatum  est , ait  Bossuetius , ut  amore 
ceteros  Apostolos  antecelleret , mox  ut  cuncta  gubernaret,  et  pa- 


277 


Acta  ante  Scss.  IV.  Relatio  de  observationibus  in  schema  de  R.  Pontif.  primatu  factis.  278 


sceret  omnes  agnos  et  eves,  filios  et  raatres  et  ipsos  quoque  pa- 
stores.  Pastores , inquam , si  populi  respiciantur , oves , si  Petro 
comparentur.  Unde  recte  est  illud  a Gersone  animadversura, 
quod  quemadmodum  episcopi  in  totius  dioecesis  parocliiis  suam 
iurisdictionem  exercent,  ita  praestare  idem  possit  summus  Pontifex 
in  tota,  qua  late  patet,  Ecclesia,  et  in  omnibus  dioeeesibus  epi- 
scoporum.  Quod  divina  verba  patefecerunt,  quodque  concors  Pa- 
trum  sententia  prodiderat,  id  a Conciliis  quoque  luculentissime 
definitum  est:  ea  quippe  summum  agnoverunt  et  coluerunt  in 
Romano  Pontifice  primatum  seu  principatum  super  universam 
Ecclesiam,  cumulum  scilicet  potestatis  et  ordinariae  iurisdictiouis 
super  omnes  et  singulas  catholici  orbis  dioeceses  ad  causas  etiam 
definiendas , quae  aut  tidem  respiciant  aut  negotia  spectent  ad 
ecclesiasticum  forum  pertinentia.“ 

b)  Animadvertitur,  quasi  illius  declarationis  vi  aut  exclude- 
retur  aut  detrimentum  pateretur  potestas  episcopalis.  Verum 

a)  ne  pati  quidpiam  detrimenti  possit  videri,  diserta  fiet  or- 
dinariae ac  immediatae  potestatis  episcoporum  in  suas  particulares 
dioeceses  declaratio;  turn  vero  considerandum  proponitur: 

P)  phrasis,  qua  de  agitur,  est  positiva  et  affirmans,  non  ex- 
clusiva  et  negans;  quare  per  illam  alii  pastores,  iique  ordinarii 
ac  immediati  nullatenus  excluduntur;  immo  vei’O 

7)  eo  ipso  quod  Romanus  Pontifex  constanter  dicitur  Pastor 
supremus,  alii  pastores  inferiores  et  obnoxii  significantur ; et  cum 
idem  Romanus  Pontifex  dicitur  constanter  Pastor  universalis,  signi- 
ficantur pastores  particulares.  Sane 

3)  in  Capite  X.  de  Ecclesia  Cliristi  non  alia  episcopis  asse- 
ritur  potestas,  quam  ipsa  quae  ordinaria  ac  immediata  est;  et, 

£)  quod  in  adnotatione  64.  pag.  199.  in  Schemate  de  Ecclesia 
exponitur,  secundum  S.  Thomam  ilia  duo:  Pastor  supremus  item- 
que  universalis,  et  pastores  inferiores  itemque  particulares,  nulla- 
tenus semet  excludunt;  contra,  tantum  abest,  ut  per  priorem 
illam  summi  Pastoris  potestatem  haec  altera  obnoxiorum  pasto- 
rum  impediatur,  ut  per  earn  stabiliatur,  firmetur,  vindicetur;  uti 
vice  versa  per  banc  alteram  inferiorum  pastorum  potestatem  su- 
premi  Pastoris  potestas  non  impedienda,  sed  iuvanda,  asserenda- 
que  est.  Ad  rem  Gregorius  M.  ep.  30.  ad  Eulog.  alex. : „Meus 
namque  honor  est  honor  universalis  Ecclesiae.  Mens  honor  est 
fratrum  meorum  solidus  vigor.  Tunc  ego  vere  honoratus  sum, 
cum  singulis  quibusque  honor  debitus  non  negatur.“  Unde 

C)  cum  excipitur , millam  Pontifici  asserendam  potestatem 
esse,  nisi  quae  sit  possibilis,  id  est,  exerceri  ab  ipso  possit ; talem 
autem  non  esse  potestatem  immediatam  , quae  illi  asseritur : re- 
spondetur  primo , potestatem  omnem , quam  Christus  Dominus 
reapse  instituit,  possibilem  esse;  instituit  autem  in  beato  Petro 
potestatem  illam , qua  de  agitur.  Respondetur  cleinde , exceptio- 
nem  a falsa  proficisci  hypothesi  vel  praepostera  explicatione  po- 
testatis immediatae,  quae  Romano  Pontifici  asseritur : quasi  signi- 
ficaretur,  aut  episcopos,  qui  sunt  pastores  particulares,  non  esse 
in  Ecclesia  iure  divino  semper  debere;  aut  Romanum  Pontificem 
regere  unquam  posse  Ecclesiam  absque  episcopis  seu  pastoribus 
particularibus.  Verum  namque  est,  Romanum  Pontificem  ita  ha- 
bere potestatem  ordinariam  et  immediatam  in  universam  Eccle- 
siam, ut  ex  statute  divinitus  ordine  in  partem  sollicitudinis  vocet 
episcopos  particulares,  qui  potestate  ordinaria  et  immediata  parti- 
culares sibi  commissos  greges  pascant  et  regant. 

3.  Pluribus  Rfhis  Patribus  placeret,  si  reciperentur : 

a)  additiones  tarn  ad  Caput  quam  ad  Canonem  respondentem 
XVI,  de  quibus  in  adnotatione  35.  pag.  144.  Schematis  de  Ec- 
clesia Christi; 

b)  vox  y^episcopalis  iurisdictionis  potestas‘‘ ; 

c)  emendationes  propositae  circa  ultimam  periodum  „Quarc 
damnamus“,  de  qua  animadvertuntur  tria: 

a)  omittendam  vocem  „perniciosas“,  quum  sententiae,  de  qui- 
bus est  sermo,  partim  haereticae  partim  schismaticae  sint; 

P)  loco  „impedieiKlam  esse‘‘  dicendum  „licite  posse  impe- 
diri“  ; 

7)  postremae  reiiciendae  sententiae  addendum  hoc  esse  in- 
cisum : „aut  quomodolibet  pro  spirituali  Christi  fideliurn  bono 
decernuntur‘‘. 

AD  CAPUT  QUARTUM. 

Observationes  in  Caput  do  suprema  et  infallil)ili  Romani  Pon- 
tificis  in  rebus  fidei  et  morum  definiendis  auctoritate  ad  tres  clas- 
ses facile  revocantur.  Propositum  enim  schema 


a I.  Quidam  Patres  consent  aut  integrum  aut  saltern  quoad 

eius  substantiam  retmendum; 

II.  Alii  ex  integro  mutandum; 

HI.  Alii  omnino  omittenduni. 

Trium  harum  sententiarum  rationes  sequentibus  ca])itibus 
brevi  modo  comprehonduntur. 

Rationes  primae  sententiae. 

1.  E rationibus,  ob  quas  schema  retinenduni  esse  consetur, 
una  externa  est,  aliae  internae  sunt. 

Externa  ex  ipso  Reverendissimorum  Patrum  huius  Concilii 
suffragio  et  auctoritate  repetitur. 

Internae  vero  rationes  sitae  in  eo  sunt,  quod  rei  definiendae 
fundamenta  in  schemate  allata 

a)  ex  formulis  fidei,  iisque  receptis  in  oecumenicis  Conciliis 
deprompta  fuerunt;  quod  ea  petita  fuerunt 

b)  ex  eiusmodi  oecumenicis  Conciliis , in  quibus  Oriens  et 
Occidens  m eiusdem  fidei  et  caritatis  unitatem  conveniebant ; quod- 

{j  que  eadem, 

c)  quemadmodum  quoad  auctoritatem  omni  exceptione  sunt 
maiora , ita  Scripturarum  testimonia  ad  rem  potissima  complec- 
tuntur,  et  quoad  vim  probandi  tarn  clara  atque  perspicua  exi- 
stunt,  ut  considerata  et  retenta,  uti  par  est,  verborum  ac  phra- 
sium  proprietate  et  vi,  infallibilitas,  de  qua  quaeritur,  iisdem  vel 
aequipollenter  efferatur  vel  virtualiter  ac  implicite,  ut  aiunt,  con- 
tineatur;  quod  propterea 

d)  ipsa  huius  infallibilitatis  defiuitio,  si  in  Vaticano  Concilio 
fierct,  non  esset  nisi  expressa  seu  explicita  doctrinae  praeceden- 
tium  Conciliorum  declaratio;  atque  ita 

e)  haec  eadem  Vaticana  definitio  ac  tides  appareret  tamquam 
fidei  praecedentium  Conciliorum  continuatio  atque  explicatio,  qua- 
lem  in  prioribus  Conciliis  circa  alia  fidei  dogmata  similiter  factam 
esse  ex  historia  Conciliorum  et  dogmatum  constat  h 

2.  Censetur  tamen  schema  rursus  ob  duplicis  generis  rationes, 
turn  externas  a votis  Patrum  pendentes,  turn  internas  ex  ipsis 
rebus,  de  quibus  agitur,  ductas , in  nonnullis  expoliendum  seu 
perficiendum.  Nimirum 

Q a)  allatis  fidei  formulis  addatur  caput  definitionis  de  Romano 
Pontifice  in  Concilio  Florentino  sancitum,  quum  in  se  praeclarum 
sit , et  tarn  huius  Concilii , licet  in  eo  Oriens  cum  Occidente  uni- 
retur,  quam  ipsius  definitionis  legitimus  valor  a veritatis  hostibus 
in  dubium  vocetur. 

Accedit  quod  definitio  Florentina  sententiam  exhibet  verbo- 
rum Domini  in  loannis  XXI,  tertii  loci  classici  ad  primatum  beati 
Petri  spectantis,  quo  sive  in  se  consideretur , sive  cum  maiorum 
traditione  comparetur,  principis  Apostolorum,  successorumque  eius 
infallibilitas  aperte  demonstratur.  Quod  praeter  alia  ex  Actis 
ipsius  Concilii  Florentini  constat.  Quum  enim,  mandante  Summo 
Pontifice  et  praesente  uno  ex  Cardinalibus , Patidbus  Graecis  ca- 
put de  Romano  Pontifice  a theologis  authentice  explanaretur, 
loannes  de  Montenigro  declaravit,  verbis  de  plena  potestate  pa- 
scendi  haec  tria  contineri:  quod  pascere  omnes  oves  est 

commissum  Petro  et  successoribus  eius ; secundo,  quod  Sedes  Apo- 
stolica  numquam  in  aliqua  erroris  parte  depressa  est,  sed  semper 
mansit  immaculata  in  fide;  tertio,  quod  tanta  est  eius  auctoritas, 
quod  universalis  Ecclesia  et  universae  Synodi  semper  fideliter 
secutae  sunt , et  Patres  catholici  semper  susceperunt  eius  ai)osto- 
licam  doctrinam ; et  quod  ilia  verba : Ut  non  deficiat  fides  tua, 
intelliguntur  de  Sede  Apostolica,  et  quod  sit  immunis  ab  haeresi, 
attpie  confirmaiionem  omnium  fratrum  titubantium  in  fide  ad 
ipsam  Sedem  et  Romanum  Pontificem  pertinere.“  ^ Optant  prae- 
terea,  ut 

b)  addatur  testimonio  ex  Lucae  XXII  petito  alterum  incisum, 
quod  gravissimum  et  ad  rem  necessarium  est ; quum  vi  eius 
sanctus  Petrus  constitutus  fuerit  fratrum,  omniumque  Christi  fide- 
liuni  finnamentum , ut  S.  Cyrillus  Alexandrinus  interpretatur  ^ : 


‘ Cf.  Concilia  I.  et  II.  (jiioad  dogma  Ss.  Trinitatis,  Concilia  III., 
IV.,  V.  et  VI.  quoad  dogma  de  Verbo  Incarnate,  Concilia  'VIII.,  Lug- 
dunense  II.  et  Florentinum  quoad  dogma  de  primatu  Romanae  Sedis. 

^ Labbe,  Conciliorum  Coll.  tom.  XVIII.  col.  1150. 

^ Apud  Mai,  N.  PP.  llibliotb.  t.  II.  p.  420.  — Cf.  S.  loannem 
Cbrysostomum  ad  verba  Lucae  22,  31  sq. ; et  in  Mattb.  bom.  82. 
al.  83.  n.  4;  aliosque  Patres  graecoa  et  latinos,  turn  apud  Bellarmin. 
de  Rom.  Pontif.  lib.  IV.  c.  III.  turn  in  libro  „I)e  unitate  Romana“ 
tom.  II.  cap.  IV.  p.  189  sqq. 


18* 


279 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


280 


Kai  (Ju  TcoTE  s:rtaTpE({/a?  j-n^pt^ov  tous  doeXcpous  uou  • TouxeaTi’  Fevou  a 
(jTT^pqjxa  xai  oiSaaxaXoi  xwv  oia  Titaxsw?  Trpoai6vx(ov  Ipioi.  Plures 
etiam  flagitant,  ut 

c)  adiiciantur  verba  ex  epistola  S.  Agatlionis  Papae  sive  ad 
Imperatores , sive  ad  Concilium  Oecumenicum  VI,  quibus  prae- 
clare  iufallibilis  in  definiendis  fidei  rebus  Romanorum  Pontificum 
auctoritas  asseritur.  Sed  quum  ilia  non  sint  necessaria , visum 
est , solemnibus  fidei  professionibus  alia  testimonia  non  addere. 
Postulant  deinde,  ut 

d)  addatur  ipsi  definitionis  formulae  incisum,  quo  indicetur, 
Romanum  Pontificem  ita  per  se  ab  errore  immunem  esse,  ut  ad 
decisiones  ipsius  infallibiles  reddendas  aliorum  episcoporum  con- 
sensus sive  concursus,  ut  aiunt,  non  requiratur;  eo  quod  in  hoc 
apprime  situs  sit  error,  qui  nunc  maxime  grassatur.  Volunt  alii,  ut 

e)  mutetur  formula  definitionis,  ita  ut  in  recto  seu  immediate 
definitio  cadat  in  Pontificis  infallibilitatem,  dicendo  nimirum : „Do- 
cemus  et  . . . definimus , Romanum  Pontificem , cui  in  persona 
b.  Petri  dictum  est  . . . Ego  pro  te  rogavi  . . . habere  divinam 
Spiritus  S.  assistentiam , ut  cum  supremi  omnium  etc.“  (ut  in 
schemate);  quae  mutatio  propterea  postulatur,  ne  infallibilitas  b 
decretorum  Summi  Pontificis  tribui  videatur  potius  divinae  ali- 
cuius  providentiae  ordini,  quam  ipsi  Romani  Pontificis  praeroga- 
tivae.  Desiderant,  ut 

f)  adiiciatur  Canon , quo  oppositi  definite  dogmati  errores 
diserte  reiiciantur;  quia  id  cum  rei  gravitate  atque  recepto  Con- 
ciliorum  usu  consonum  est : et  ne  putare  aliquis  possit,  huic  fidei 
dogmati  a Vaticano  Concilio  minus  quam  aliis  fidei  capitibus  con- 
sultum  fuisse.  Attamen  visum  est,  Clausulam  „Si  quis  autem  etc.**, 
in  fine  Capitis,  m sufficere,  quum  ilia  canonis  v»n  prorsus  habeat. 
Petunt  denique  plures, 

g)  ut  perficiatur  ipsum  huius  Capitis  initium , ne  idem  aut 
nimis  apparent  abruptum,  aut  ne,  quod  nonnullis  visum  est,  in- 
fallibilitatis  definitio  uti  pars  alteri  Capiti  inserenda  censeatur. 
Huic  postulate  in  nova  Constitetione  satisfactum  esse  videtur. 

Raliones  secundae  sententiae. 

Rationes  ob  quas  propositum  schema  ex  integro  mutandum 
censetur,  fere  eaedem  sunt,  quae  ab  aliis  pro  schemate  perficiendo  ^ 
seu  reformando  afferuntur.  His  itaque  emendationibus  adhibitis 
videtur  votis  potissimis  etiam  eorum  Rfhorum  Patrum  satisfactum, 
qui  schema  immutandum  censuerunt. 

Rationes  tertiae  sententiae. 

Quod  iamvero  ad  tertiam  Observationum  classem  attinet, 
quibus  totum  schema  simpliciter  omittendum  ac  reiiciendnm  dici- 
tur,  eae  ad  duo  genera  revocantur,  quorum 

alterum  speciatim  ac  directe  circa  ipsum  schema  versatur, 
scilicet  ad  evertenda  turn  allata  in  eodem  definitionis  fnndamenta, 
turn  singula  definitionis  propositae  elementa , quae  fundamentis 
illis  innituntur; 

alterum  vero  generatim  respicit  universam  definiendae  infal- 
libilitatis  causam , spectata  tarn  veritate  quam  opportunitate  ac 
necessitate  eiusdem. 

Porro  omnibus  quae  in  ipsum  schema  animadvertuntur , rite 
expensis,  visum  est,  declaratam  superius  schematis  firmitatem  per 
factas  exceptiones  nullum  detrimentum  pati,  quum  expositae  contra 
utramque  schematis  partem  difficultates  vi  carere  deprehendantur. 

A. 

Sane  quod  attinet  ad  difficultates  contra  priorem  schematis 
partem,  qua  rei  definiendae  fundamenta  exhibentur,  vi  carent 

I.  exceptiones  criticae , quasi  formula  quae  in  schemate  ad- 
scribitur  Hormisdae, 

1.  non  huic,  sed  Hadriano  Pontifici  tribuenda  sit.  Instituta 
namque  collatione  inter  formulam  Hormisdae  ab  Orientalibus  sub- 
scriptam,  et  formulam  Hadrian!  in  VIII.  Concilio  veluti  fidei  re- 
gulam  receptam,  manifesto  apparet,  banc  ad  priorem  illam  ita  esse 
expressam , ut  prior  in  secundam  fuerit  adamussim  prope  trans- 
lata.  Quum  enim  reliqua  omnia , quoad  singula  incisa  ac  verba, 
in  utraque  formula  plane  identica  sint,  tota  quae  adest  differentia, 
hue  redit,  ut 

a)  paucissima  fuerint  in  formula  Hadrian!  declarationis  ergo 
adiecta;  scilicet  post  primam  formulae  Hormisdae  periodum  ab 
Hadriano  (vel  potius  ab  eius  praedecessore  Nicolao)  addita  fuit 


brevis  explicatio,  cur  distinguantur  „fidei  regula“  et  „constituta 
Patrum  “ sive  „constituta  Dei  et  Patrum  rursum,  post  incisum 
„servata  religio“  formulae  prioris , in  altera  ab  VIII.  Concilio 
probata  additur:  „et  sancta  celebrata  doctrina^ ; mutata  tandem 
phrasi:  „spe  et  fide**  in  phrasim:  fide  et  doctrina**,  post  incisum: 
„constituta  Patrum**  in  formula  Hormisdae,  in  altera  adiicitur: 
„et  praecipue  sanctorum  Sedis  Apostolicae  praesulum** ; ut 

b)  formula  fidei  quae  ab  Hormisda  opponebatur  suae  aetatis 
haereticis  atque  schismaticis , Nestorianis  nimirum , Eutychianis 
atque  Acacianis,  eadem  ab  Hadriano  opponatur  Iconomachis  atque 
Photianis.  Quibus  reiectis , Hadrian!  formula  in  VIII.  Concilio 
approbata  iisdem  plane  ac  Hormisdae  formula  verbis  absolvitur. 
Quare  quum  Hormisdae  formula,  sive  res  sive  verba  respexeris, 
tota  quanta  ab  Hadriano  fuerit  accepta,  nec  nisi  hinc  brevissimis 
dumtaxat  declarationibus  aucta , inde  pro  temporum  suorum  ad- 
iunctis  adaptata,  merito  in  schemate  adnotatur,  quod  communi  etiam 
usu  receptum  est,  Hormisdae  formulam  fuisse  in  Concilio  VIII.  ab 
Hadriano  propositam  et  ab  eiusdem  Concilii  Patribus  subscrip- 
tam.  Ceterum,  quod  ad  ipsa  verba  ex  formula  Hormisdae  in 
schemate  allegata  pertinet , ea  totidem  habentur  in  formula  ab 
Hadriano  in  VIII.  Concilio  proposita,  cum  hoc  solo  discrimine,  ut 
in  posteriori  occurrat  incisum:  „et  sancta  celebrata  doctrina**, 
quod  in  schemate  quoque  conservatum  est.  Sed  inde  nec  difficil- 
limus  quisque  reale  formularum  discrimen  iure  arguet;  et  satis 
pro  visum  erit,  si  nota  schemati  supposita  ita  concipiatur:  „Ex 
formula  S.  Hormisdae  Papae , prout  ab  Hadriano  II.  Concilio 
Oecumenico  VIII.  proposita,  et  ab  eiusdem  Concilii  Patribus  sub- 
scripta  est**. 

2.  Vi  etiam  caret  exceptio  altera,  quasi  allegata  in  schemate 
formula  Hormisdae  tribui  debeat  loanni  Constantinop.  Patriarchae, 
in  cuius  „libello  fidei  directo  ad  S.  Hormisdam  Papam**  eadem 
formula  ex  Isidori  collectione  reperitur.  Sed  hisce  confunditur 
auctor  libelli  cum  eo,  qui  eidem  fidei  libello  subscripsit.  Scilicet  * 
fidei  formula  sive  libellus  Hormisdae,  quern  recepere  primum  epi- 
scopi  Epiri  in  synodo  uniti,  turn  provinciae  Dardaniae,  Illyrici  et 
Thraciae,  missus  porro  fuit  ad  orientales  patriarchas,  Constantin  o- 
politanum,  Alexandi’inum  et  Antiochenum ; eidemque  libello  prae- 
ter  reliquos  Orientis  episcopos  loannes  Constantinopolitanus  cum 
ingenti  multitudine  episcoporum  et  archimandritarum  subscripsit, 
subscriptumque  libellum  ide7n  loannes,  uti  par  erat,  ad  Hormis- 
dam direxit , atque  ita  unionem  sui  patriarchatus  cum  Romana 
catholicae  unitatis  Ecclesia  diu  abruptam  in  integrum  restituit. 
Hinc  certe  Hormisdae  libellus  fidei  invenitur  in  epistola  loannis 
Patriarchae  ad  Papam  Hormisdam;  sed  hie  est  libelli  auctor,  ille 
subscriptor. 

3.  Vi  caret  exceptio,  quasi  idem  libellus  fidei,  in  schemate 
tributus  Hormisdae , fuerit  ab  Hadriano  II.  missus  ad  Graecos, 
et  ab  eis  non  prius  ac  in  Lugdunensi  Conciho  subscriptus.  Sed 
in  his  apparet  anachronismus,  quo  Lugdunense  II.  cum  VIII.  Con- 
cilio confunditur;  non  secus  ac  in  eo,  quod  Anastasius  Bibliothe- 
carius  eidem  Concilio  dicitur  interfuisse.  Quae  vero  hie  idem 
Anastasius  narrat , a Papa  Nicolao  formulam  qua  usus  deinde 
Hadrianus  est,  fuisse  Graecis  propositam,  sed  ab  his  non  accep- 
tam , nihil  aliud  ostendunt , nisi  hinc  tenacitatem  haereseos  et 
schismatis , inde  autem  constantem  ac  immutabilem  traditionem 
ac  doetrinam  apud  Romanae  Sedis  episcopos. 

4.  Vi  caret  exceptio,  quasi  verba  ex  Concilio  Lugdunensi  II. 
et  formula  Hormisdae  adducta  essent  manca,  vel,  ut  aiunt,  trun- 
cata.  Neque  enim  quae  ex  utroque  fidei  documento  allegata  in 
schemate  sunt,  manca  dici  possunt, 

a)  propterea  quod  neque  tota  Confessio  fidei  Lugdunensis, 
neque  integra  Hormisdae  formula  translata  in  schema  fuit;  nam 
ea  tantum  afferenda  erant,  quae  ad  rem  de  qua  quaeritur  stabi- 
liendam  facerent; 

b)  ac  si  pressa  silentio  ea  fuissent,  quibus  omissis  ac  prae- 
cisis  verba  in  schemate  allata  alieuam  a suo  contextu  sententiam 
praeseferrent ; tantum  enim  abest  ut  in  formula  Hormisdae  ha- 
beantur  aliqua  quibus  propria  allatorum  verborum  vis  ac  sententia 
infringatur,  ut  in  ilia  non  desint,  quibus  eadem  sententia  firme- 
tur;  vel 

c)  quod  non  omnia  quae  ad  rem  facere  videntur,  in  schema 
relata  fuerunt;  visum  enim  satis  est  ea  attulisse  quae  ad  rem 
conficiendam  sufficerent.  Ceterum  eiusmodi  defectus  neque  gene- 


1 Uti  est  apud  Labbeum,  Concil.  Coll.  [V,  582  s.  621  s.  Mansi] 
tom.  VIII.  coll.  407  sqq. 


281 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  observationibus  in  schema  de  R.  Pontif.  primatu  factis. 


282 


ratim  causae  schematis , nec  nominatim  officeret  depromptis  ex 
utroque  oecumenico  Concilio  doctrinis;  idemque  facile  tollitur,  si 
plurium  Rmorum  Patrum  ratio  habeatur , qui  ex  formula  Hor- 
misdae  haec  verba  schemati  inserta  vellent:  „In  omnibus  sequen- 
dam  Apostolicam  Sedem  (vel:  consentiendum  Apostolicae  Sedi), 
in  qua  est  integra  et  verax  christianae  religionis  soliditas.‘‘ 

II.  Vi  carent  exceptiones  historicae : ac  si  nimirum  adductum 
in  schemate  ex  Lugdunensi  II.  Concilio  fidei  documentum  ipsi 
Concilio  Lugdunensi  tribui  nequeat,  quia  oblata  a Michaele  Pa- 
laeologo  fidei  formula  in  Concilio  fuit  quidera  lecta,  sed  approhata 
non  dicitur  a Concilio.  Enimvero  tabs  exceptio  iis  aperte  ex- 
cluditur,  quae  apud  Labbeum  ‘ de  Actis  in  Concilio  Lugdunensi  II. 
referuntur.  Nimirum : 

1.  alteram  convocati  huius  Concilii  causam,  a Pontifice  in 
ipsis  convocationis  litteris  diserte  expositam , fuisse  Graecorum 
unionera ; 

2.  in  quarta  solerani  Concilii  generalis  sessione  banc  ipsam 
unionem  vi  fidei  formulae  publice  lectae  atque  Pontifici , ipsius 
Oecumenici  Concilii  Praesidi,  oblatae,  initam  inter  Oi’ientem  et 
Occidentem  fuisse;  et 

3.  ab  universe  Concilio  solemnes  Deo  laudes  habitas  esse 
pro  restituta  cum  Graecis  unione. 

Unde  manifestum  est,  conciliarem  dici  debere  Graecorum 
unionem  , conciliarem  ipsius  unionis  actum , et  conciliare  funda- 
mentum  seu  instrumentum  symbolicum,  cui  unio  innitebatur,  et 
in  quod  pariter  consentiendo  dissitae  prius  partes  conveniebant, 
et  quidem  in  pleno  Concilio,  tarn  Graeci  illud  offerentes,  quam 
Latini  idem  recipientes.  Atqui  haec  duo  profecto  ut  aequivalentia 
haberi  debent,  dicere  fidei  formulam  unanimi  consensione  in  Con- 
cilio fuisse  receptam,  ac  illam  a Concilio  probatam  fuisse.  Quodsi 
vero  in  Concilio  per  specialem,  expressumque  actum  formula  a 
Clemente  IV.  pro  unione  Graecis  proposita , non  fuit  probata, 
ratio  manifesta  haec  est , quod  nulla  eiusmodi  probatio  require- 
batur,  quum  a Romana  fidei  formula,  in  quam  Orientales  con- 
sentiebant , Occidentales  nec  prius  dissensissent , nec  tunc  dissen- 
tirent.  Ceterum  et  hoc  animadverti  potest,  ipso  exercito,  ut  aiunt, 
consensionis  et  unionis  actu  virtualiter  certe  vel  aequipollenter 
approbationem  contineri. 

III.  Vi  etiam  carent  exceptiones  hermeneuticae  et  exegeticae, 
quibus  impetuntur 

1.  verba  Christi  Domini  apud  Matthaeum  XVI.  „Tu  es  Pe- 
trus etc.^  quasi  illis  hoc  unum  indicaretur,  Ecclesiam,  quae  sem- 
per habebit  Petrum,  numquam  posse  errare.  Etenim 

a)  praeterquam  quod  huiusmodi  interpretatio  directe  opponitur 
obvio  verborum  sensui,  quibus  significatur,  ideo  numquam  supera- 
tum  iri  vel  errare  posse  Ecclesiam,  quia  fundata  est  supra  petram, 
qui  est  Petrus;  eadem 

b)  excluditur  per  verba  sequentia  ex  formula  Hormisdae 
Hadrianique  in  schemate  allata ; per  ea  enim  haec  est , eaque 
authentica  dictorum  Christi  interpretatio,  ut  eorumdem  viHute  „in 
Sede  Apostolica  immaculata  sit  semper  catholica  servata  religio, 
et  sancta  celebrata  doctrina“. 

Haec  autem  non  tan  turn  de  simplici /ac<o,  ut  alii  excipiunt,  sed 
de  constanti  ac  immutabili  quoque  iure  intelligi  debere,  inde  patet, 
quod  allatis  eiusdem  formulae  verbis  conservatio  immaculatae  ca- 
tholicae  religionis  et  celebratio  sanctae  doctrinae  veluti  effectus 
declaratur  necessariae  ac  immutabilis  causae,  dictorum  nimirum. 
Christi;  ita  ut  vi  eorumdem  Christi  dictorum,  quae  immutabilia 
manent , quousque  durat  petra , supra  quam  Christus  suam  fun- 
davit  Ecclesiam,  immutabiliter  in  Sede  Apostolica  divino  iure  im- 
maculata servetur  catholica  religio  et  sancta  celebretur  doctrina. 

Porro  excluditur  et  ilia  exceptio , quam  quidam  ex  variis 
Patrum  sententiis  de  iisdem  Christi  verbis  repetunt;  quum  enim 
explicatio  dictorum  Christi,  quam  formula  Hormisdae  suppeditat, 
ipsum  referat  totius  Ecclesiae  sensum,  contra  hunc  varia  ac  dis- 
sona,  si  quae  esset,  Patrum  interpretatio  nihil  valeret.  Attameji 
consuluisse  iuverit  praetor  alios  antiquiores  recentiorcsque  proba- 
tos  auctores,  Commentarium  „De  Unitate  Roma7ia“  de  variis, 
specieque  tenus  oppositis  Patrum  interpretationibus,  quibus,  prae- 
tor anteriores  Protestantes , lanscniani , Febroniani , Tamburiani, 
aliique  vetustiores  abusi  sunt , ac  recentiores  abutuntur , etiamsi 
iisdem  rite  acceptis  Romanorum  Pontificum  infallibilitas  confirme- 
tur  potius  quam  evertatur. 

* Concil.  Collect,  tom.  XIV.  coll.  502  sqq. 

^ Lib.  I.  pag.  140  sqq.;  Lib.  II.  pag.  161  sqq. 


2.  Neque  validius  impetuntur  verba  Christi  Domini  apud 
Lucam  22,  32:  ^Ego  autem  rogavi  pro  te  etc.“  quae  non  ad 
Romanos  Pontifices,  sed  ad  solum  Petrum,  et  quidem  pro  tem- 
pore tantum  tentationis  suae,  suique  lapsus  referenda  dicuntur. 

Etenim  spectare  verba  haec  ad  omnes  quoque  Petri  Apostoli 
successores,  constat  e communi  huius  loci  in  Ecclesia  Dei  accep- 
tione,  quae  turn  ex  Romanorum  Pontificum  litteris,  etiam  dogma- 
ticis,  usque  receptis  in  generalibus  quoque  Conciliis,  turn  ex  vul- 
gatissima  Patrum , scriptorumque  ecclesiasticorum  interpretatione 
colligitur,  uti  videre  est  apud  probates  auctores,  cuiusmodi  pro- 
fecto haberi  debet  Cardinalis  Bellarminus  ‘ , qui  ex  hoc  Lucae 
testimonio,  reiectis  aliorum  oppositis  interpretationibus,  infallibili- 
tatem  Romani  Pontificis  secundum  Patrum  explicationem  demon- 
strat;  cuius  integram  expositionem  atferre  propterea  opportunum 
videtur,  quod  non  deest,  qui  Bellarmini  auctoritatem  pro  opposita 
sententia  in  medium  protulerit.  Hie  itaque  hoc  pacto  disserit : 

„Hic  locus  tribus  modis  exponi  solet. 

„Prima  expositio  est  quorumdam  Parisiensium  supra  citato- 
rum,  (]uod  Dominus  hie  oravit  pro  Ecclesia  universali , sive  pro 
Petro  ut  totius  Ecclesiae  figuram  gerebat;  et  hoc  impetrasse,  ut 
fides  Ecclesiae  catholicae  numquam  deficiat.  Quae  expositio  si 
ita  intelligeretur , ut  diceres , immediate  oratum  esse  pro  capite 
Ecclesiae,  et  consequenter  pro  toto  corpore,  quod  per  caput  re- 
praesentatur , vera  esset.  Sed  non  ita  ipsi  intelligunt : volunt 
enim  pro  sola  Ecclesia  esse  oratum.  Quae  expositio  falsa  est. 

„ Altera  expositio  est  quorumdam  qui  hoc  tempore  vivunt, 
qui  docent , Dominum  orasse  hoc  loco  pro  perseverantia  solius 
Petri  in  gratia  Dei  usque  ad  finem.  At  contra  . . .“  et  quinque 
allatis  in  contrarium  argumentis,  pergit: 

„Est  igitur  tertia  expositio  vera , quod  Dominus  duo  privi- 
legia  Petro  impetravit.  Unum,  ut  ipse  non  posset  umquam  veram 
fidem  amittere,  quantumvis  tentaretur  a diabolo ; id  quod  est  ali- 
quid  amplius  quam  donum  perseverantiae ; dicitur  enim  perseve- 
rare  usque  in  finem , qui , licet  interdum  cadat , tamen  resurgit, 
et  in  fine  fidelis  invenitur;  at  Petro  Dominus  impetravit,  ut  non 
posset  umquam  cadere,  quod  ad  fidem  attinet.  Alterum  privile- 
gium  e.st,  ut  ipse  tamquam  Pontifex  non  posset  umquam  docere 
aliquid  contra  fidem  , sive  ut  in  Sede  eius  nunquam  inveniretur 
qui  doceret  contra  veram  fidem.  Ex  quibus  privilegiis  primum 
fortasse  non  manavit  ad  posteros;  at  secundum  sine  dubio  mana- 
vit  ad  posteros  sive  successores.  “ 

Atque  utrumque  illico  confirmat  adductis  veterum  Patrum 
documentis,  quibus  tamen  pro  feliciori  temporum  conditione,  quod 
ad  explorata  antiquitatis  monumenta  spectat , alia  facile  Patrum 
testimonia  addi  possunt,  et  addita  reipsa  fuerunt;  ita  ut  homini- 
bus  ecclesiasticam  sequentibus  Scripturae  interpretationem  nullum 
de  vero  huius  testimonii  sensu  dubium  superesse  possit  ac  debeat. 

IV.  Vi  tandem  carent  exceptiones  dogmaticae,  ad  rei  ipsius, 
de  qua  quaeritur,  substantiam  spectantes ; quasi 

1.  allegata  Conciliorum  documenta  referrentur  tantum  ad 
Romani  Pontificis  primatum , nullatenus  vero  ad  infallibilitatem 
eiusdem.  Enimvero 

a)  allegata  testimonia  referuntur  pariter  immediate  ac  directe, 
ut  obvius  eorum  sensus  indicat , ad  certam  in  Ecclesia  catholica 
fidei  regulam , credendique  normam , quae  apud  Sedis  Romanae 
episcopum  sita  esse  docetur ; quare 

b)  si  eadem  testimonia , quod  merito  dicitur , ad  Romanae 
Sedis  primatum  spectant,  profecto  teneri  debet,  cum  Romani  Pon- 
tificis primatu  praerogativam  infallibilitatis  divino  iure  esse  con- 
iunctam ; adeo  ut 

c)  primatus  quern  beatus  Petrus  a Christo  Domino  accepit, 
quemadmodum  apertis  verbis  sanctus  Leo  Magnus  in  sua  epistola 
ad  episcopos  per  Illyriam  constitutes  docet , sit  etiam  y^fidei  pri- 
matus“ ; fuit  enim  Petrus , ut  eiusdem  sancti  Leonis  legati  in 
Concilio  Chalcedonensi  (act.  III.)  dixerunt:  „Tr£Tpa  xai  -/pTjTri? 


* De  Rom.  Pontifice  1.  IV.  c.  III.  — Cf.  libellum  De  Romani 
Pontificis  suprema  potestate  docendi,  pag.  20  sqq.  — Tria  praesertim 
notanda  videntur:  1.  Catholicos  orientales  episcopos,  duce  Sophronio 
Patriarcha  et  ore  Stephani  Dorensis,  banc  interpretationem  in  Con- 
cilio Lateranensi  a.  649  profiteri ; 2.  Agathonem  Papam  ex  mente 
Concilii  Romani  eamdem  interpretationem  in  dogmatica  siia  epistola, 
Concilio  Oecumenico  VI.  proposita  et  ab  eodem  solemniter  probata, 
docere;  ex  quo  consequitur,  occidentales  episcopos  in  eadem  sententia 
convenisse;  3.  orientales  et  occidentales  episcopos  in  Florentina  oecu- 
menica  Synodo  in  eadem  interpretatione  conspirasse,  quemadmodxim 
paulo  superius  ostendebatur. 


283 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


284 


airocTToXix^;  £y.y.XTr)(jias,  xa'i  tyj?  fjp&ooo^T]?  uiatewc  dsixeXio?,  petra  et  a 
basis  apostolicae  Ecciesiae  et  orthodoxae  fidei  fundamentum/ 
Porro  Petrus,  ut  statuit  Synodus  Aquileiensis,  cui  aderat  S.  Am- 
brosias, „fidei  columna  et  Ecciesiae  fundamentum,  per  successores 
suos  semper  viYit“;  et  ^cathedra  Petri“,  ut  ait  S.  Bachiarius  in 
apologia  fidei,  „hoc  est,  sedes  fidei‘‘ ; vel,  ut  alia  plurimorum  Pa- 
trum  disertissima  pariter  verba , quae  apud  theologos  passim  re- 
currunt,  omittantur,  auctore  S.  Augustino  (ep.  105),  „doctrinae 
salutaris  cathedra“.  Si  ergo,  ut  verissimum  est,  in  allatis  fidei 
formulis  sermo  de  Pontificis  Romani  primatu  habetur,  definiendae 
pontificiae  infallibilitatis  thesis  non  convellitur,  sed  apprime  sta- 
bilitur. 

2.  Vi  caret  exceptio  quasi  per  allegata  ex  fidei  formulis 
testimonia  sit  quidem  inerrabilis  Romana  Ecclesia , non  autem 
Romanus  Pontifex.  Haec  enim  distinctio,  qua  Ecciesiae  vel  Sedi 
Romanae  assererentur  praerogativae , quae  Romano  Pontifici  de- 
negarentur,  liquido  excluditur,  quum  in  Lugdunensi  formula  dica- 
tur,  „Ecclesiam  Romanam  ...  in  beato  Petro  . . . cuius  Romanus 
Pontifex  est  successor,  . . . recepisse  summum  et  plenum  prima- 
tum  etc.“;  in  formula  autem  Hormisdae,  „immaculatam  servari 
religionem  in  Sede  Apostolica“,  scilicet  a Romanis  in  ilia  seden- 
tibus  Pontificibus , quum  his  pariter  in  beato  Petro  dictum  sit : 
Tu  es  Petrus  etc. 

Turn  vero  ilia  ipsa  perperam  adhibita  distinctio , de  qua 
Hormisdae  ac  Concilii  Oecumenici  VIII.  et  Lugdunensis  II.  tem- 
poribus  nemo  certe  cogitabat,  in  proposito  scliemate  aperte  ex- 
cluditur, quum  in  formula  definitionis  diserte  efferatur,  „Roma- 
num  Pontificem“  esse  qui  per  Spiritus  Sancti  assistentiam  ab  er- 
rore  immunis  existat. 

3.  Neque  illud  vim  liabet  quod  opponunt,  in  allatis  videlicet 
Lugdunensis  Concilii  verbis  dici  quidem,  Pontificem  Romanum 
teneri  „prae  ceteris  fidei  veritatem  defendere“,  sed  non  dici  „seor- 
sim“.  Enimvero 

a)  neque  dicitur  „una  cum  ceteris" ; 

b)  est  quidem  verum,  quum  dicitur  „prae  ceteris",  non  signi- 
ficari  divisionem ; atvero  significatur  distinctio , et  quidem  cum 
praecellentia  seu  praerogativa , quae  „summo  et  pleno  primatui 
et  principatui"  respondeat;  quumque  additur,  „prae  ceteris  teneri 
fidei  veritatem  defendere",  non  significatur,  istam  praerogativam 
in  fidei  defensione  exerceri  ab  eo,  qui  a ceteris  existit  sej)araius, 
sed  qui  citra  et  supra  ceteros  in  fidei  causis  agit  et  iadicat. 

Id  quod 

c)  liquido  patet  ex  inciso  sequenti:  „Sic  et  si  quae  etc." 
quibus  Romanus  Pontifex  significatur  distincfus  a ceteris , inter 
quos  suboriri  possint  de  fide  quaestiones;  et  significatur  iisdem 
superior,  quorum  de  fide  quaestiones  ipse  suo  iudicio  definiat. 

Quamvis  igitur  per  phrasim  Lugdunensem  non  indicetur, 
Romanum  Pontificem  ceu  caput  a ceteris  ceu  corpore  esse  sepa- 
ratum sive  divisum,  aperte  tamen  indicatur,  eundem  quoad  actus 
quosdam,  quod  certe  capitis  est,  a ceteris  esse  distinctum,  itemque 
iisdem  superiorem , ita  ut  ceteri  eiusmodi  actus  aut  nullatenus 
habeant,  aut  obnoxie  tantum  et  dependenter  a Romano  Pontifice 
exerceant. 

B. 

Quod  iam  spectat  ad  exceptiones  in  alteram  propositi  sche- 
matis  partem,  quae  ipsa  infallibilitatis  definitione  constat,  animad- 
vertitur 

I.  in  ipsam  rationem  seu  qualitatem  propositionis  definiendae, 
quae  quum , ut  in  scliemate  per  illativam  particulam  „hinc"  in- 
dicatur, ex  fidei  formulis  inferatur,  dicitur  de.  fide  esse  non  posse, 
sed  ad  summum  esse  ex  fide  consequens,  ita  ut  statui  vel  definiri 
tamquam  fidei  dogma  nequeat. 

Sod  duplex  est  illationis  ratio , qua  inferri  aliquid  ex  alio 
potest:  altera  mediata  et  ex  accidente  vel  contingente,  altera 
immediata  et  ex  rei  natura  vel  necessario , quae  satius  est  prae- 
cedentium  declaratio  seu  explicatio;  adeo  ut,  quod  infertur,  im- 
])licite,  ut  aiunt,  vel  etiam  virtualitcr  aut  aequipollenter  in  illo 
contineatur,  e quo  infertur  ’. 


1 Ita  non  solum  philosophi  disserunt,  sed  in  oecumenico  Concilio 
Ferrariensi,  deinceps  Florentino,  cum  satisfactione  Bessarionis  Nicaeni, 
partisque  Graecorum  huic  adhaerentis,  de  adiecta  in  Symbolo  particula 
„Filioque“  ita  disputarunt  turn  Colossensis  turn  Foroliviensis.  Hie 
enim  in  Collatione  IX.  „ordinatum  successum  articulorum  fidei"  fieri 
dixit  per  expressam  impKciti  explicationem  aliorum  fidei  articulorum; 


Porro  patet,  quod  ita  infertur,  manifesto  eiusdem  rationis  et 
ordinis  esse,  ac  illud  unde  infertur. 

Quare  si  divinitus  revelatum  ac  de  fide  est , e quo  aliquid 
isto  pacto  infertur , hoc  ipsum  pariter  revelatum  est , eodemque 
mode  fide  creditur,  quo  illud  in  quo  continetur.  Atque  ita  contra 
haereticos  Monophysitas  et  Monothelitas  de  fide  esse  definiebatur, 
Christum  habere  humanam  perfectam  naturam  et  humanam  etiam 
voluntatem , eo  quod  revelatum  et  de  fide  erat , Christum  esse 
hominem  perfectum. 

Simili  modo  in  scliemate  per  voculam  „hinc"  indicatur,  prae- 
niissis  fidei  formulis  contineri  Romanorum  Pontificum  infallibilita- 
tem.  Et  ea  sane  testimonio  ex  formula  Hormisdae  (cum  addito 
Hadriani)  allato  verbis  aequipollentibus  continetur ; quum  dicere, 
vi  verborum  Cliristi:  „Tu  es  Petrus  etc."  in  Sede  Apostolica,  per 
Petri  scilicet  in  eadem  Sede  successores,  immaculatam  semper  ser- 
vatam  esse,  et,  quod  superius  ostendebatur , iure  servari  semper 
debere  religionem  atque  doctrinam,  aequivaleat  certe  propositioni 
qua  dicitur,  Romanos  in  Sede  Petri  episcopos  circa  religionem  ac 
doctrinam  ab  errore  immunes  esse;  et  similiter  ipsa  infallibilitas 
b virtute,  ut  aiunt,  continetur  sententiis  ex  Concilio  Lugdunensi  11. 
allatis,  quum  dubitari  non  possit,  quin  is,  cui  praerogativa  defen- 
soris  fidei  veritatis , atque  officium  convenit,  suo  iudicio  obortas 
in  Ecclesia  Dei  de  fide  controversias  definiendi,  infallibilitatis  dote 
praestare  debeat , ne  defensio  invalida  aut  nulla , et  directiva, 
quam  vocant,  norma  in  fidei  quaestionibus  falsa  vel  fallax  existat. 
Neque  minus  aperte  eadem  veritas  ex  Florentino  Concilio  infer- 
tur, quum  Christi  promissa  non  patiantur,  ut  fideles  in  errores 
fidei  inducantur  ac  prope  compellantur  ab  eo , qui  verus  Christi 
Vicarius  et  omnium  christianorum  pater  et  doctor  constitutus, 
plena  universalem  Ecclesiam  pascendi  potestate  instructus  est. 
Quam  illationem  obviam  et  spontaneam  esse , hide  quoque  com- 
paret,  quod  ea  longe  maximo  theologorum  numero , imo  plurimis 
provincialibus  Conciliis  probata  semper  fuerit. 

Hinc  autem  apparet,  quam  infirma  sit  duplex  exceptio  cum 
superiori  cohaerens : quarum  altera  dicitur,  infallibilitatera,  si  fidei 
formulis  contineretur , credi  semper  ab  omnibus  debuisse,  quod 
tamen  falsissimum  habetur ; altera  e contrario  dicitur , infallibili- 
tatem , nisi  semper  et  ab  omnibus  et  ubique  credebatur , ut  cre- 
c dendum  fidei  dogma  definiri  non  posse. 

Infallibilitas  enim  Romani  Pontificis,  quae  iuxta  relatas  fidei 
formulas  divina  revelatione  continetur, 

1.  una  cum  divina  revelatione,  per  generalem  videlicet  reve- 
lationis  propositionem , implicite  saltern  semper  et  ab  omnibus 
credebatur;  turn 

2.  postquam  infallibilitas  solemnibus  fidei  formulis  modo  vir- 
tuali  et  aequipollente  declarata  fuit  in  oecunienicis  Conciliis,  abinde 
hoc  etiam  modo  semper  et  ab  omnibus  credebatur;  et 

3.  quum  ipsa  infallibilitas  et  Ecciesiae  magisterio  ordinario 
et  publica  praedicatione  ac  doctrina  fuit  ubique  fere  clarius  sem- 
per atque  expressius  tradita , clarius  eadem  et  expressius  semper 
9t  ab  omnibus  prope  credita  est.  Sed 

4.  quod  speciali  propositione  vel  solemni  Ecciesiae  iudicio  de- 
claratum  nondum  fuit  explicite  seu  expresse,  id  definiri  sic  potest, 
itemque  debet,  si  idipsum,  licet  revelatum  multisque  modis  creditum 
sit , in  dubium  vocetur  aut  etiam  diserte  praefracteque  negetur  ‘. 

II.  Animadvertitur  in  infallibilitatis  subiectum,  quod  solus 
• Romanus  Pontifex  non  sit,  eo  quod 

1.  „ infallibilitas  personalis"  nequeat  probari. 

Sed  quod  vocem  „ personalis  infallibilitatis"  attinet , ea  in 
proposito  scliemate  non  adhibetur. 


negavitque , phrasim  „FiUoque“  proprie  esse  additionem , quum  non 
sit  nisi  aliorum  fidei  articulorum  explicatio.  Turn  distinxit  „conclu- 
sionum  et  veritatum  sequentium  ex  principiis  duplicem  differentiam : 
quaedam  veritates  sunt  valde  remotae  a principiis , [et  non  possunt 
inferri]  nisi  per  multa  media;  sed  quaedam  sunt  veritates,  quae  sunt 
ipsis  principiis  valde  propinquae,  adeo  quod  videantur  per  se  notoriae 
et  facile  deduci  ex  per  se  notis,  ut  videantur  inferri  syllogismo  im- 
perceptibili  . . . Ita  Patres  Nicaeae  quia  viderunt  hanc  veritatem,  vide- 
licet Filium  consubstantialem , non  factum , sed  ab  aeterno , facile 
deduci  posse  ex  articulo  de  Filio  posito  in  Symbolo  Apostolorum, 
ideo  sine  aliquo  timore  offendendi  Symbolum  Apostolorum,  iucundis- 
sime  et  cum  omni  fiducia  cantaverunt  Consubstantialem." 

* De  bis  coiitulisse  iuverit,  quae,  praeter  alios  probatos  auctores, 
ad  rem  scribit  leremias  a Benettis,  Privileg.  S.  Petri  vindic.  P.  II. 
t.  V.  edit.  Roman,  a.  1759,  art.  12,  p.  397  sq.  Cf.  Hergenroether 
contra  Doellinger,  p.  11  sqq. 


285 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  obsei-vationibus  in  schema  de  R.  Pontif.  primatu  factis. 


286 


Si  vero  de  re  per  vocem  significata  sermo  sit , infallibilitas 
eodcm  verissimo  sensu  personalis  dicitur,  et  dicta  etiam  fuit,  quo 
tota  priinatus  potestas  ad  excludendam  Riclierianorum  baeresim  ‘ 
personalis  esse  dicitur,  quatenus  scilicet  praerogativa  infallibilitatis 
ipsi  pereonae  Apostoli  Petri  directe  ac  immediate  collata  fuit  a 
Christo  Domino  dicente:  „Tu  es  Petrus  etc.^,  queniadmodum  in 
Ilormisdae  formula  fidei,  prius  exposita,  declaratum  est. 

Quum  vero  ilia  praerogativa  personae  beati  Petri  Apostoli  et 
in  Petro  unicuique  personae  ex  suis  in  Romana  Sede  successori- 
bus  eaienus  collata  sit,  quatenus  Petrus  esset  a Christo  Domino 
petra  ac  fundanientum  universalis  Ecclesiae  constitutus , vel  qua- 
tenus apostolico  munere  universalis  doctoris  ac  pastoris  totius 
Ecclesiae  insigniretur,  propterea  Romanorum  Pontificuin  infallibi- 
litas eo  sensu  „personalis“  communiter  non  dicitur,  ac  si  infalli- 
bilitas illis  conveniret  uti  personis  mere  privatis.  Hinc  in  sche- 
matis  formula  diserte  dicitur : „Romanus  Pontifex  . . . cum  supremi 
doctoris  munere  fungens  etc.“ 

2.  Animadvertunt  in  infallibilitatis  subiectum,  eo  quod  con- 
stare  non  possit , quando  Romanus  Pontifex  „supremi  doctoris 
munere  fungens  pro  auctoritate  definiat“,  vel  quando  omnes  ad 
infallibiliter  definiendum  expleverit  conditiones. 

Sed  exceptiones  hae  sunt,  quae  alienae  nimis  videantur. 

Ut  enim,  quod  ad  priorem  spectat,  humanae  linguae  non  de- 
sunt  necessaria  et  apta  signa  ad  exprimendam  supremi  doctoris 
et  apostolic!  muneris  functionem:  ita  eiusmodi  signorum  usus  a 
Romanis  Pontificibus  factus  evidenter  patet  ex  litteris  non  paucis, 
scriptis  a primo  Romanae  Sedis  episcopo  Petro,  et  ab  eius  porro 
successoribus , usque  ad  praesentem  Pontificem  Pium  IX.  Cete- 
rum  si  quando  dubitaretur , utrum  documentum  aliquod  pontifi- 
cium  sit  reapse  a Pontifice  fungente  apostolico  suo  munere  editum, 
profecto  non  niaior  esset  difficultas  ac  nascitur,  si  quando  dubi- 
tatur.  Concilium  aliquod  fuerit  necne  vere  legitimum  et  oecu- 
menicum,  vel  quidnam  in  Concilio  revera  ut  fidei  dogma  defini- 
tum,  quidve  tantum  ad  doctrinae  explicationem  vel  probationem 
adiectum  fuerit. 

Sunt  quidem  etiam , qui  non  intelligi  autument , quo  ipsa 
phrasis  „pro  auctoritate“  spectet.  Verum 

a)  haec  phrasis  qua  idem  significatur,  ac  vocibus  aidhentice, 
vel  ex  cathedra , praecedenti  inciso  clarioris  explicationis  ergo 
addita  fuit , ut  accuratius  definiretur  character  subiecti , cui  in- 
fallibilitas asseritur;  proinde 

b)  in  ipsa  phrasi  „pro  auctoritate “ suhintellkjitur , quod  in 
observationibus  ab  aliquo  Rmo  Patre  efferendum  dicitur,  „sua“, 
scilicet  quae  est  suprema  et  apostolica,  quaeque  orationis  subiecto, 
id  est,  supremo  doctor!  Ecclesiae  propria  est.  Etenim  solus  Ponti- 
fex cum  plena  Apostolica  auctoritate  Petro  Apostolo  succedit; 
reliqui  namque  episcopi,  licet  Apostolorum  successores  recto  quo- 
dam  sensu  vocentur,  non  sunt  tamen  Apostoli  Petri  successoribus 
aequales  quoad  plenitudinem  ac  perfectionem  potestatis  aposto- 
licae;  quemadmodum  iisdem  aequales  nullatenus  ex  eo  sunt,  quasi 
aeqite  dicamur  supraaedificati  super  fundamentum  Apostolorum, 
quorum  episcopi  successores  vocantur,  ac  dicimur  aedificati  super 
Petrum,  cuius  successor  episcopus  Romanus  existit.  Alio  namque 
sensu  dicitur  Ecclesia  a Christo  aedificanda  super  Petrum,  et  alio 
sensu  fideles  a Paulo  dicuntur  aedificati  super  fundamentum  Apo- 
stolorum et  (addit , quo  differentia  patet)  Prophetarum.  Super 
hos  enim  aedificati  sumus  — ex  interpretatione  Doctorum , quo- 
rum sententiam  refert  Angelicus  ^ — quia  „innititur  fides  nostra 
revelationi  Apostolis  et  Prophetis  factae , qui  canonicos  libros 
scripserunt^.  Sed  neque  hoc  sensu  episcopi  successores  Apostolorum 
dicuntur , neque  hoc  sensu  Ecclesia  aedificata  est  sujier  Petrum. 
Quum  ergo  Romani  Pontifices  dicuntur  docere  ac  definire  „/jro 
auctoritate^'  sua,  sive  apostolica,  hoc  intelligitur  sensu  omnino  pro- 
prio  ac  privo,  et  declaratur,  eosdem  non  agere  privatam  perso- 
nam, sed  personam  Christ!  Vicarii,  cui  factae  sunt  promissiones. 

Quod  autem  ad  alteram-  exceptionem  spectat , qua  quidem 
eodcm  iure  Concilii  generalis  decreta  impcti  possent , nemo  non 
intelligit , de  actibus  Romanorum  Pontificum , de  quibus  sermo 
est,  longe  maiori  iure  valere,  quae  de  actibus  authenticis  cuiusvis 
legitimae  potestatis  iuris  periti  affirmant : necessarias  videlicet  ad 
illorum  valorem  conditiones  supponi  debere  expletas.  Etenim  eo 
apprime  spectat  Spiritus  Sancti  assistcntia,  qua  sola  Itomanae  Sedis 
episcopi  infallibiles  dicuntur , ut  eae  omnes  compleantur  condi- 


a tiones , quae  requiruntur , ut  ab  ipsorum  definitionibus  circa  de- 
terminatum  suum  obiectum  ornnis  error  excludatur.  Quare  pro- 
bata semel  Romanorum  Pontificum  infallibilitate , de  expletis  ad 
finem  conditionibus  nullum  amplius  dubium  debet  moveri. 

3.  Animadvertunt , quod  per  eiusmodi  doctrinam  Romanus 
Pontifex  uti  caput  ab  episcopis  ceu  corpore  dividatiir. 

Sed  nullateuus.  Nam  praeter  ea  quae  superius  circa  hanc 
separationis  umbram  dicta  fuerunt,  considerari  debet,  aliud  esse, 
Romauum  Pontificem  per  se , citra  episcopos  tarn  disperses  quam 
in  Concilio  sive  general!  sive  partial!  unites , habere  praerogati- 
vam  infallibiliter  omnes  fideles  docendi  et  pascendi ; et  aliud, 
eum  sive  habitu  sive  actu  umquam  segregari  vel  separari  ab  ob- 
uoxiis  sibi  sive  agnis  sive  ovibus;  immo  quum  Romanus  Pontifex 
veluti  Caput  docendo  regendoque  in  totuni  corpus  influit,  coniunc- 
tionis  vincula  inter  ipsum  et  universum  gregem  attrahuntur  et 
confirmantur.  Tota  igitur  quaestio  ad  hoc  revocatur,  utrum  Ro- 
mano Pontifici  per  se  reapse  eiusmodi  actus  Capitis  ac  supremi 
Doctoris  conveniat,  quo  citra  reliqua  membra  vel  citra  reliquos 
doctores  simul  concurrentes  totum  corpus  vel  totum  gregem  do- 
b cere  et  pascere  possit.  Atqui  hoc  sensu  Romano  Pontifici  infalli- 
biliter docendi  auctoritatem  divinitus  collatam  fuisse,  in  schemate 
proponitur. 

Ast,  inquiunt,  in  ilia  hypothesi  inutilia  fierent  Concilia,  et 
episcopi  cessarent  esse  indices. 

Verum  ad  priorem  exceptionem  iam  respondit  Cardinalis 
Bellarminus  b „Respondeo,“  inquit,  „id  non  sequi.  Nam,  etsi 
in  Pontifice  sit  infallibilitas , tamen  non  debet  ipse  contemnere 
media  humana  et  ordinaria,  quibus  deveniri  potest  ad  veram  rei 
cognitionem,  de  qua  agitur.  Medium  autem  ordinarium  est  Con- 
cilium mains  aut  minus  pro  magnitudine  vel  parvitate  rei , de 
qua  agitur.  Id  quod  patet  primo  exemplo  Apostolorum.  Nam 
certe  tarn  Petrus  quam  Paulus  ])oterant  etiam  soli  quamlibet 
controversiam  infallibiliter  definire ; et  tamen  Concilium  couvoca- 
verunt:  Actor.  XV  . . .“  Et  alio  loco  ^ etiam  luculentius  statuit, 
„generalium  Conciliorum  convocationes  utilissimas  et  suo  quodam 
modo  necessarias,  non  tamen  absolute  et  simpliciter  necessarias 
esse  . . .“  „Etsi  vero  Summus  Pontifex  index  est,  vice  Christ!, 
OTimium  controversiarum , eique  obtemperare  debet  fraternitas 
c universa , ut  Cyprianus  loquitur  1.  I.  ep.  3 , et  nos  in  libris  de 
Pontifice  multis  argumentorum  generibus  demonstravimus ; tamen 
non  debet  Pontifex  in  controversiis  fidei  diiudicandis  aut  soli  suo 
iudicio  fidere,  aut  exspectare  divinam  revelationem , sed  adhibere 
diligentiam  quantam  res  tanta  postulat , et  ordinaria  media ; et 
turn  demum  exspectare  assistentiam  Spiritus  Sancti  et  directionem 
divinam.  Porro  medium  ordinarium  ac  proinde  necessarium  esse 
Concilium  magnum  aut  parvum,  unum  vel  plura,  prout  ipse  iudi- 
caverit,  facile  probari  potest. “ Infallibilitas  igitur  Romani  Ponti- 
ficis  nullatenus  evertit  aut  inutilia  reddit  Concilia  sive  generalia 
sive  particularia. 

Sed  neque  efficit  Romani  Pontificis  infallibilitas,  ut  episcopi 
cessent  esse  veri,  ])roprieque  diet!  in  causis  fidei  indices,  turn  quia 
veri  sunt  et  remanent  indices  proximi  in  suis  dioecesibus,  in  syno- 
dis  dioecesanis  et  provincialibus ; turn  quia  ex  eo  quod  Pontifex 
infallibilis  est , nullatenus  sequitur , eum  omnia  per  se  et  citra 
indicium  aliorum  episcoporum  definire  velle  aut  definire  debere; 
turn  denique,  quia  ex  theologorum  doctrina  Romanorum  Pontifi- 
cum non  minus  ac  ipsorum  Conciliorum  irreformabilia  decreta 
d subiici  possunt  episcoporum  examini  ac  iudicio,  non  quidem  dis- 
sensionis  vel  reiectionis,  sed  quod  instructionis , assensionis  atque 
approbationis  appellant , quodque  ad  ])lenam  causae  cognitionem 
pertinet;  cuiusmodi  examen  in  Concilio  Chalcedonensi  institueba- 
tur  circa  dogmaticam  sancti  Leonis  Magni  epistolam.  De  qua  re 
praeter  alios  graves  auctores  consulatur  Ballerini  „De  vi  ac  ra- 
tione  primatus^  c.  XIII. 

III.  Animadvertitur  in  expositum  pontificiae  infallibilitatis 
obiectum,  quasi 

1.  indefinita  et  vaga  sit  eius  descriptio.  Verum  quum  in 
schemate  expresse  dicatur , obiectum  illud  esse  eiusdem  omnino 
extensionis , cuius  est  ambitus  infallibilitas  Ecclesiae,  per  hanc 
declarationem  generalis  propositio , „quid  in  rebus  fidei  et  mo- 
rum  etc.  tenendum  sit“,  definita  plane  ac  deterrainata  evadit; 
quasi 

2.  hoc  ipso,  quod  infallibilitas  Romani  Pontificis  dicitur  cius- 


* De  qua  cf.  schema  de  Ecclesia  Christi,  adnotat.  23. 
^ I.  p.  q.  1.  a.  8.  ad  2. 


‘ De  Rom.  Pontif.  1.  IV.  c.  VII. 
* De  Conciliis  1.  I.  c.  X.  XI. 


287 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


288 


dem  cum  infallibilitate  Ecclesiae  amplitudinis  esse,  duplex  infalli-  a 
bilitas  significetur , altera  Pontificis , altera  Ecclesiae.  Sed  enim- 
vero  coiitrarium  plane  exprimitur,  quum  unum  idemque  obiectum 
esse  dicatur,  circa  quod  versatur,  versarique  potest  infallibilis  lio- 
manus  Pontifex,  et  illud,  circa  quod  Ecclesia  est  infallibilis.  Sed 
quod  significatur  discrimen , est  discrimen  in  modo  considerandi 
subiectum,  quod  infallibile  praedicatur,  quodque  tam  esse  definitur 
Romanus  Pontifex , uti  supremus  Ecclesiae  magister  et  doctor, 
quam  tota  Ecclesia  docens,  seu  universum  Ecclesiae  magisterium, 
de  quo  in  capite  IX.  scheinatis  de  Ecclesia  Christi.  Hoc  autem 
subiecti  discrimen  reapse  exsistit , quum  infallibilitatis  praeroga- 
tiva  ex  declaratis  conveniat  turn  supremo  ac  universal!  Ecclesiae 
doctori  et  pastori  per  se,  turn  universe  et  adaequato  totius  Eccle- 
siae magisterio,  quod  Ecclesiae  doctoribus  et  pastoribus  tina  am 
suo  Capite,  Romano  Pontifice,  coalescit;  atque  ita  Ecclesia  docens 
est  ac  dicitur  infallibilis. 

IV.  Animadvertitur  in  ipsam  vocem  „infallibilis‘‘,  „infallibili- 
tas“,  ac  si  nova  et  variis  interpretationibus  obnoxia  esset. 

Sed  haec  vox  a theologis  et  a fidelibus  passim  usurpatur,  ut 
ea  praerogativa  significetur,  qua  Rornanae  Sedis  Antistites  in  re-  b 
bus  fidei  et  morum  definientes  ab  errore  immunes  servantur;  at- 
que idem  vocabulum  de  Ecclesiae  magisterio , continue  iam  et 
antiquissimo  usu , et  certo  quodam  ac  determinate  sensu  adhibe- 
tur.  Quum  ergo  Ecclesiae  et  Romani  Antistitis , Ecclesiae  vide- 
licet capitis  et  oris , infallibilitas  una  atque  eadem  sit , profecto 
non  est,  cur  ab  eodem  vocabulo  adhibendo  abstineamus ; immo  est 
omnino,  cur  illud  adliibeamus. 

c. 

Atque  liaec  satis  visum  est  de  priori  exceptionum  genere, 
quae  directe  ac  immediate  circa  propositum  schema  versantur, 
animadvertisse.  Institute  vero  illarum  examine,  ])leraeque  omnes 
alterius  generis  difficultates,  quae  generatim  ipsi  doctrinae  ac  de- 
fnitioni  pontificiae  infallibilitatis  opponuntur,  praeoccupatae  fue- 
runt.  Duo  tantum  harum  capita  peculiarem  considerationem  fla- 
gitare  visa  sunt,  quorum  alterum  continet  exceptiones  ex  historia 
ecclesiastica  petitas,  alterum  vero  ad  celebrem  Vincentii  Lirinensis 
canonem  refertur. 

I.  Porro  quod  ad  primum  caput  attinet,  videtur,  ut  turn 
dignitiiti  ac  proprio  muneri  Patrum , turn  causae  gravitati  ac 
necessitati  consulatur,  sequentps  normas  praestituendas  et  ob  ocu- 
los  retinendas  esse. 

1.  Ex  monumentis  omni  exceptione  maioribus,  ut  superius 
declaratum  fuit,  Romanorum  Pontificum  infallibilitas  est  veritas 
divinitus  revelata;  fieri  ergo  nequit,  ut  haec  ex  historiae  factis 
quibuscumque  falsa  umquam  demonstretur ; sed  si  quae  illi  histo- 
riae facta  opponantur , ea  certissime , quatenus  opposita  videntur, 
falsa  babenda  erunt. 

2.  Accedit , quod  quum  Romani  Pontificis  infallibilitas  per 
apertos,  certissimosque  fontes  ut  veritas  revelata,  adeoque  ut  ori- 
ginalis  ac  simpliciter  antiqua  cognoscatur , secundum  regulam  a 
Tertulliano  iampridem  adhibitam  titulo  possessionis  contra  omnem 
opinionem  et  conclusionem  illi  oppositam  praescribitur ; id  enim, 
maxime  in  causis  ad  fidem  pertinentibus,  est  verum,  quod  prius. 
Haec  illustrari  iis  possunt,  quae  in  Constitutione  de  catholica  fide 
Capite  IV.  ab  ipso  Concilio  Vaticano  statuuntur:  „Omnem  asser- 
tionem  veritati  illuminatae  fidei  contrariam  omnino  falsam  esse ... 
Quapropter  omnes  cliristiani  fideles  huiusmodi  opiniones,  quae  fidei 
doctrinae  contrariae  esse  cognoscuntur , maxime  si  ab  Ecclesia 
reprobatae  fuerint , non  solum  prohibentur  tamquam  legitimas 
scientiae  conclusiones  defendere , sed  pro  erroribus  potius , qui 
fallacem  veritatis  speciem  prae  se  ferant,  habere  tenentur  omnino. “ 
lamvero  infallibilitatem  Sanctae  Apostolicae  Sedis  et  Romani  Pon- 
tificis ad  doctrinam  fidei  pertinere,  ex  allatis  fidei  documentis  con- 
stat, et  contrariae  illi  sententiae  a magisterio  Ecclesiae  non  semel 
fuerunt  improbatae.  Cuiuscumque  ergo  scientiae,  etiam  historiae 
ecclesiasticae  conclusiones , Romanorum  Pontificum  infallibilitati 
adversantes,  quo  manifestius  haec  ex  revelationis  fontibus  infer- 
tur,  eo  certius  veluti  totidem  errores  liabendas  esse  consequitur. 

3.  Ad  dogmaticam  infallibilitatis  Pontificiae  definitionem  ne- 
cessarium  ac  sufficiens  est,  ut  Patribus  Concilii  ex  propriis  di- 
vinae  revelationis  fontibus,  scilicet  ex  Scriptura  et  Traditione, 
constet , esse  illam  divinitus  revelatara ; proindeque  Patrum  offi- 
cium  est  et  munus , banc  divini  deposit!  veritatem  pro  suo  cha- 
ractere  cum  auctoritate  declarare  et  proponere;  singulas  autem 


aliunde  petitas  difficultates,  quae  illi  opponuntur,  dissolvere,  non 
tam  Patrum  Concilii  res  est , quam  scholae  theologorum , qui, 
quod  ad  banc  quoque  causam  spectat,  suo  munere  diu  iam  functi 
sunt.  Quum  enim  prolatae  exceptiones  historicae,  de  quibus  agi- 
tur,  non  sint  novae,  sed  longe  vulgatissimae  ac  tritae , quae  a 
rerum  theologicarum  tractatoribus  in  variis  controversiis  contra 
Protestantes,  lansenianos,  Febronianos,  aliosque,  frequenter  aeque 
ac  luculenter  solutae  fuerunt  (dum  sive  de  sanctae  Rornanae  Sedis 
primatu,  sive  de  catholicae  Ecclesiae  infallibilitate,  aliisque  catho- 
licis  veritatibus  dissererent) ; minus  decorum,  minusque  conveniens 
Patribus  visum  est , singulas  quasque  ex  illis  in  novum  rursus 
vocare  examen,  quasi  factae  contra  catholicas  veritates  obiectiones 
reapse  liabuerint  ac  retinuerint  bucusque  verum  valorem  ac  robur, 
vel  ipsa  revelata  veritas,  catholicaeque  Ecclesiae  doctrina,  ut  par 
erat , satis  non  fuerit  asserta  ac  defensa.  Consulantur  itaque 
graves  et  probati  auctores,  qui  de  potissimis  quae  opponuntur 
exceptionibus  scripserunt , itemque  generales  quasdam  regulas 
statuerunt,  quarum  usu  et  applicatione  speciales  difficultates  ple- 
rasque  omnes  tollere  satagunt.  Nimirum,  inquiunt,  videndum 

a)  quod  ad  subiectum  attinet,  utrum  Romanus  Pontifex  reapse 
tamquam  supremus  et  universalis  Doctor  et  Pastor  pro  sua  Apo- 
stolica  auctoritate  fuerit  locutus,  an  potius  locutus  sit  uti  privata 
persona  seu  doctor  particularis ; 

b)  quod  attinet  ad  obiectum,  utrum  materia  circa  quam  iudi- 
cium  Romani  Pontificis  versatur , res  sit  fidei  et  morum  perti- 
nentium  ad  Ecclesiam  universalem,  an  utrum  sit  res  facti  parti- 
cularis vel  disciplinae  ac  iuris  partialis  vel  localis.  Quo  faciunt 
haec  ex  epistola  Nicolai  I.  ad  Michaelem  Imperatorem  data  an. 
865 , quae  inter  Decreta  eiusdem  Nicolai  referuntur : „Patet  pro- 
fecto, inquit,  Sedis  Apostolicae,  cuius  auctoritate  maior  non  est, 
indicium  a nemine  fore  retractandum , neque  cuiquam  de  eius 
liceat  iudicare  iudicio.  Siquidem  ad  illam  de  qualibet  mundi 
parte  Canones  appellari  voluerunt;  ab  ilia  autem  nemo  sit  appel- 
lare  permissus  ...  Non  negamus,  eiusdem  Sedis  sententiam  posse 
in  melius  commutari , cum  aut  sibi  subreptum  aliquid  fuerit , aut 
ipsa  pro  consideratione  aetatum  vel  temporum  seu  gravium  ne- 
cessitatum  dispensatorie  quiddam  ordinare  decreverit.**  Scilicet 

c)  quod  ad  formam  seu  modtm  spectat,  quo  indicium  fertur, 
utrum  decretum  Romani  Pontificis  ita  conceptum  sit,  ut  apparent, 
a Romano  Pontifice  factam  esse  veram  ac  propriam  definitionem 
seu  peremptoriam  latam  sententiam;  non  vero  oeconomicam  tan- 
tuni  aliquam  responsionem  vel  dispositionem.  Ceterum  hue  spec- 
tant  aliae  regulae  omnes , quae  communiter  a theologis  circa 
definitiones  quoque  Conciliorum  statuuntur,  cum  inquirunt,  utrum 
aliquid  et  quidnam  in  illorum  Capitibus  et  Canonibus  definitum 
reapse  sit. 

4.  Est  principium  in  omnibus  scientiis  receptum , atque  ra- 
tione  multo  maiori  in  causis  divinae  fidei  ob  oculos  habendum, 
quod  si  de  aliqua  veritate,  ex  propriis  eiusdem  fontibus,  tamquam 
de  thesi  constiterit , probabilem  quamvis  solutionem  vel  gravem 
quamvis  rationem  sufficere,  qua  contrariae  difficultates  ceu  hypo- 
theses conciliari  cum  ilia  valeant.  Sed  ad  conciliandas  historicas 
exceptiones  cum  Summi  Pontificis  infallibilitate  probabiles  saltern 
gravesque  solutiones  allatae  fuerunt: 

a)  in  causa  Vigilii : a los.  Aug.  Orsi , De  irreformabili  Ro- 
mani Pontificis  in  definiendis  fidei  controversiis  iudicio,  t.  I.  p.  I. 
capp.  19.  20;  Benettis  op.  cit.  P.  II.  tom.  V.  App.  § 5;  Ballerini, 
De  vi  et  ratione  Primatus  c.  15 ; Lud.  Thomassin.  Disp.  XIX.  in 
Concil. ; Petro  de  Marca  Diss.  de  Vigilio;  et  nuper  Al.  Vincenzi 
in  S.  Gregorii  Nyss.  et  Origenis  scripta  cum  App.  de  actis  Synodi  V., 
tom.  IV.  et  V. 

b)  in  causa  Honorii:  inter  vetustiores  a los.  Biner  S.  I.  in 
Apparatu  eruditionis  p.  III.  IV.  et  XI.;  Orsi  op.  cit.  capp.  21 — 28; 
Bellarm.  op.  cit. ; Thomassin.  op.  cit.  Diss.  XX. ; Natal.  Alex. 
H.  E.  saec.  VII.  Diss.  II.;  Zaccaria , Antifebron.  P.  II.  1.  IV.; 
inter  recentiores : Civilta  cattolica,  a.  1864,  Serie  V.  vol.  XI.  et 
XII.;  Schneemann,  Studia  in  qu.  de  Honorio;  los.  Pennacchi,  de 
Honorii  I.  Romani  Pontificis  causa  in  Concilio  VI. 

c)  in  causa  lapsuum  aliquot,  ut  dicitur,  Romanorum  Pontifi- 
cum circa  ministrum  Sacrament!  Ordinis:  ab  Orsi  op.  cit.  1.  III. 
c.  31 ; Tournely , qui  in  tract,  de  Sacramento  Ordinis  singulas 
Morini  difficultates  dissolvit , quae  in  propositis  observationibus 
repetuntur,  etc. 

d)  in  causa  Bullae  Bonifacii  VIII.:  ab  Aguirre,  Defens.  Ca- 
thedrae S.  Petri,  disp.  32.  33;  Anti-Ianus  p.  133  sqq. 

II.  Quod  vero  ad  Vincentii  Lirinensis  canonem  attinet,  quo 


289  Acta  ante  Sess.  IV.  Eelatio  de  observationibus  in  schema  de  R.  Pout,  primatu.  Relatio  de  schem.  const,  de  Eccl.  290 


illustrissimus  Ecclesiae  scriptor  Commonitorii  sui  cap.  III.  [II.  a 
Migne  P.  L.  L,  640.]  id  tenendum  ait,  quod  ubique,  quod  semper, 
quod  ab  omnibus  creditum  est: 

1.  is  contra  auctoris  mentem  intelligeretur,  si  ad  infallibilem 
in  catholica  Ecclesia  normam  directivam,  quam  vocant,  referretur. 

A Lirinensi  enim  ille  refertur,  quod  ex  contextu  praecedenti  et 
sequenti  liquet,  ad  normam  ohiectivam , scilicet  ad  divinam  tradi- 
tionem;  quatenus  proposito  canone  criterium  cognoscendi  „catho- 
licae  Ecclesiae  traditionem“  continetur,  qua  „una  cum  legis  di- 
vinae  auctoritate  munitur  fades  divina“.  Sed  alia  profecto  res 
est , utrum  eodem  canone  contineatur  conditio  tiecessaria , ut  ab 
Ecclesiae  catholicae  magisterio  possit  aliquid  infallibiliter  definiri. 
Hoc  Vincentius  non  docuit,  immo  contrarium , uti  patebit , signi- 
ficavit.  Unde 

2.  apparet,  Lirinensis  canonem  a vero  suo  sensu  detorqueri, 
si  eiusdem  vi  requiratur  consensus  universalis  sive  unanimitas 
omnium  episcoporum,  ut  ab  Ecclesiae  magisterio,  penes  quod  est 
directiva  fidei  norma,  aliquid  tamquam  fidei  dogma  definiatur.  Turn 

3.  apparet , eumdem  Lirinensis  canonem  perverti , si  in  eo 
reponatur  turn  norma  obiectiva  turn  directiva , ac  si  unica  catho-  b 
licae  fidei  norma  infallibilis  in  consensione  constanti  ac  universali 
Ecclesiae  sita  sit,  adeo  ut  nihil  in  rebus  fidei  absolute  certum  ac 
infallibile  habeatur,  quod  consensione  constanti  non  credatur,  at- 
que  nullus  fide  divina , quae  absolute  ac  infallibiliter  certa  sit, 
credere  quidquam  possit,  nisi  ipsi  constiterit  de  constanti  ac  uni- 
versali Ecclesiae  consensione.  Sic  autem  rcgula  fidei  catholicae 
pessumdatur,  et  ipsa  traditio  seu  verbum  traditum,  quatenus  con- 
stanter,  ubique  et  ab  omnibus  creditur,  cum  constitutis  traditionis 
doctoribus  sive  magistris  commiscetur , qui  verbum  divinitus  re- 
velatum  semper,  ubique  et  omnibus  tradere  tenentur. 

4.  Sed  .si,  uti  debet , Lirinensis  canon  ad  ipsam  ohiectivam 
normam  referatur,  non  rite  tamen  idem  intelligitur , quando  tarn 
positive  quam  negative  accipitur.  Ut  enim  verissimus  est,  si  po- 
sitive intelligatur , nimirum  id  esse  divinitus  revelatum,  adeoque 
tenendum,  quod  semper,  quod  ubique,  quod  ab  omnibus  creditum 
est‘;  ita  falsus  foret,  si  intelligeretur  negative,  itemque  tribus 
notis , antiquitate , universitate , consensione,  sintid  ac  coniimctini 
acceptis,  quasi  nequeat  quidquam  esse  divinitus  revelatum  adeo- 
que credendum,  pro  quo  simul  coniunctimque  non  militent  anti-  c 
quitas , universitas , consensio.  Fieri  namque  posse , factumque 
revera  esse,  ut  aliquid  semper,  inde  ab  antiquitate  originali,  cre- 
ditum , adeoque  divinitus  revelatum  sit , quod  tamen  neque  ubi- 
que, neque  ab  omnibus  crederetur,  ipse  Vincentius  docet. 

Sane  antiquitati  deesse  po.sse  universitatem  ac  consensionem, 
ipse  palam  affirmat,  capite  IV.  quaerens:  „Quid  igitur  tunc  faciet 
christianus  catholicus , si  se  aliqua  Ecclesiae  particula  ab  univer- 
salis fidei  communione  ])raecidorit?  Quid  utique,  nisi  ut  pestifero, 
corruptoque  membro  sanitatem  universi  corporis  anteponat  ? Quid, 
si  novella  aliqua  contagio  non  iam  portiunculam  tantum , sed  to- 
tam  pariter  Ecclesiam  commaculare  conetur?  Turn  item  provi- 
debit,  ut  antiquitati  inhaereat,  quae  prorsus  iam  non  ])otest  ab 
ulla  novitatis  fraude  seduci.  Quid , si  in  ipsa  vetustate  duorum 
aut  trium  hominum  vel  certe  civitatis  unius  aut  etiain  provinciae 
alicuius  error  deprehendatur  ? Tunc  curabit,  ut  paucorum  teme- 
ritati  vel  inscientiae,  si  qua  sunt  universaliter  antiquitus  univer- 
Rfilis  Ecclesiae  decreta  (al.  si  qua  sunt  universalis  Concilii  decreta) 
praeponat  Quid,  .si  tale  aliquid  emergat,  ubi  nihil  huiusmodi 
reperiatur?  Tunc  operam  dabit,  ut  conlatas  inter  se  maiorum  d 
consulat,  interrogetque  sententias,  eorum  dumtaxat  qui,  diversis 
licet  temporibus  et  locis , in  unius  tamen  Ecclesiae  catholicae 
communione  et  fide  pcrmanentes,  magistri  probabiles  exstiterint : 
et  quidquid  non  unus  aut  duo  tantum , sed  omnes  pariter  uno 
eodemque  consensu  aperte , frequenter , perseveranter  tenuisse, 
scripsisse , docuisse  cognoverit , id  sibi  quoque  intelligat  absque 
ulla  dubitatione  credendum. “ 

E quibus  liquet,  a Vincentio  non  doceri  quid  exigatur,  ut 
indices  fidei  doctrinam  aliquam  uti  fidei  dogma  definiro  possint, 
sed  exponi  quomodo  a viro  catholico  vera  antiquitatis  fides  possit 
cognosci,  turn,  quando  antiquitati  universitas  desit  atque  consen- 


^ Quo  etiam  spectat  tritum  S.  Augustini  effatum : „Quod  universa 
tenet  Ecclesia,  nec  a Concilils  institutum , sed  semper  retentum  est, 
nonnisi  auetoritate  apostolica  traditum  rectissime  creditur. “ 

* Quibus  aperte  Lirinensis  inter  traditionem  seu  normam  ob- 
iectivam,  de  qua  quaerit,  et  inter  Ecclesiae  magisterium  seu  normam 
directivam  distinguit. 

Coll.  Lac.  VII.  . 


sio ; quemadmodum  re  ipsa  defuisse  docet  cap.  V.  et  VI.  „tem- 
pore  Donati,  a quo  Donatistae,  quum  sese  multa  pars  Africae  in 
erroris  sui  furias  praecipitaret  . . . item  quando  Arianorum  vene- 
num  non  iam  portiunculam  quamdam , sed  pene  orbem  totum 
contaminaverat , adeo  ut  prope  cunctis  latini  sermonis  episcopis, 
partim  vi  partim  fraude  deceptis , caligo  quaedam  mentibus  of- 
funderetur“. 

Tantum  ergo  abest,  ut  Vincentius  Lirinensis  docuerit,  nihil 
credendum  esse  quod  non  ab  omnibus  et  ubique  fuerit  semper 
creditum,  ut  manifesto  inquirat,  quomodo  credenda  veritas  possit 
cognosci , si  ea  neque  ab  omnibus , neque  ubique  credita  sit  vel 
credatur.  Scilicet  docet  cap.  VIII.  et  IX.  standum  „sacratae 
vetustati,  cuius  auctoritate  profanae  novitatis  conteratur  audacia . . . 
siquidem  mos  iste  semper  in  Ecclesia  viguit,  ut  quo  quisque  foret 
religiosior,  eo  promptius  novellis  adinventionibus  contrairet.  Exem- 
plis  talibus  plena  sunt  omnia.  Sed  ne  longum  fiat,  unum  aliquod 
et  hoc  ab  Apostolica  potissimum  Sede  sumemus:  ut  omnes  luce 
clarius  videaut,  beatorum  Apostolorum  beata  successio  quanta  vi 
semper , qnanto  studio , quanta  contentione  defenderit  susceptae 
semel  religionis  integritatem.  Quondam  igitur  venerabilis  me- 
moriae Agrippinus  Carthaginensis  episcopus,  primus  omnium  mor- 
talium  contra  divinum  canonem , contra  morem  atque  instituta 
maiorum , rebaptizandum  esse  censebat.  Quae  pracsumptio  tan- 
tum mali  invexit,  ut  non  solum  haereticis  omnibus  formam  sacri- 
legii,  sed  etiam  quibusdam  catholicis  occasionem  praebuerit  er- 
roris. Quum  ergo  undiiiue  ad  novitatem  rei  cuncti  reclamassent, 
atque  omnes  quaquaversus  sacerdotes  pro  suo  quique  studio  reni- 
terentur,  tunc  beatae  memoriae  Papa  Stephanas,  Apostolicae  Se- 
dis  Antistes , cum  ceteris  quidem  collegis  suis , sed  tamen  prao 
ceteris  restitit;  dignum,  ut  opinor,  existimans,  si  reliquos  omnes 
tantum  fidei  devotione  vinceret,  quantum  loci  auctoritate  supera- 
bat.  Denique  in  epistola  qnae  tunc  ad  Africam  missa  est,  his 
verbis  sanxit : Nihil  novandum , nisi  quod  traditum  est.  Intelli- 
gebat  enim  vir  sanctus  et  prudens , nihil  aliud  rationem  pietatis 
admittere , nisi  ut  omnia  quae  fide  a Patribus  suscepta  forcnt, 
eadem  fide  filiis  consignarentur ; nosque  religionem  non  qua  vel- 
lemus  ducere,  sed  potius  qua  ilia  duceret  sequi  oportere;  idque 
es.se  proprium  christianae  modestiae  et  gravitatis,  non  sua  posteris 
tradere , sed  a maioribus  accepta  servare.  Quis  ergo  tunc  uni- 
versi negotii  exitus  ? quis  utique,  nisi  usitatus  et  solitus  ? Retenta 
est  antiquitas , explosa  novitas  . . . Ipsius  Africani  Concilii  sive 
decreti  . . . vires , donante  Deo , nullae , sed  nniversa  tamquam 
somnia,  tamquam  fabulae,  tamquam  superflua  abolita,  antiquata, 
calcata  sunt.“ 

Unde  patet,  ex  mente  Vincentii  Lirinensis  univer.sitatem  ac 
consensionem  nullatenus  requiri  ad  hoc  ut  aliquid  quod  revera 
sacrae  antiquitatis  auctoritate  excellit,  tamquam  fidei  dogma  de- 
clarari  possit;  adeoque  exceptionem  ex  Lirinensi  canone  contra 
definitionem  infallibilitatis  Romanorum  Pontificum  vi  ac  valore 
destitui. 

Patet  denique  ex  eadem  Lirinensis  analysi , praecedentem 
quamdam  moralem,  ut  aiunt,  sive  fidelium  sive  episcoporum  una- 
nimitatem  necessarian!  non  esse,  ut  Ecclesiae  magisterium  in  ali- 
qua fidei  quaestione  indicium  ferre  queat , quacnam  doctrina 
Scripturis,  Traditione,  anti(juitate,  veritate  nitatur. 


RELATIO 

DE  SCHEMATE  CONSTITUTIONIS  DOGMATICAE 
PRIMAE  DE  ECCLESIA  CHRISTI. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Lndovici  Pie  Episcopi  Pictaviensis. 

Eniinentissimi  Praosidcs,  Eini  et  Rini  Patres 

Cum  mihi  demandatum  fuerit  munus  ea  vobis  re- 
ferendi,  ex  parte  rmorum  Patrum  Deputationis  pro 
rebus  fidei , quae  ipsorum  oxamini  proposita  et  ab 
ipsis  accurate  coram  Deo  disputata,  denuo  in  forma 
scliematis  vobis  nuperrime  traditi  redacta  descriptaque 

19 


291 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii. 


292 


fuerunt,  ecce  hunc  ambonem  iterum  conscendo  turn  a a 
nobis  acta,  turn  actorum  nostrorum  rationes  vobis  ex 
officio  nostro  huiniliter  expositurus:  perterritus  qui- 
dem  rei  difficultatibus,  sed  facta  iam  benevolae  indul- 
gentiae  vestrae  experientia  confortatns. 

Neque  longiori  etiam  sermone  vobis  iinportunus 
efficiar,  cum  distributa  iam  vobis  fuerit  fusior  relatio, 
nomine  eiusdem  Depiitationis  typis  commissa;  quae 
quidem  ita  singillatim  omnia  fere  puncta  enucleavit, 
ut  pauca  mihi  leviter  attingenda  supersint. 

Ad  instantiam  perplurimorum  Concilii  Patrum 
iterum  atque  iterum  repetitam,  schema  quod  habemus 
prae  oculis  ante  reliqua  schemata  fidem  aut  disciplinam 
respicientia,  enii  Praesides  examini  ac  discussioni  syno- 
dali  proponendum  esse  iudicarunt;  „ea  praesertim  de  b 
„ causa,  quod  recentiori  tempore  circa  hoc  gravissimum 
„doctrinae  caput  non  leves  anxietates  in  fidelium  ani- 
„mis  ubique  excitatae  sint,  et  religiosae  societatis  pax 
„et  tranquillitas  perturbentur.  “ Et  certe,  Rmi  Patres, 
nemo  ex  coaetaneis  nostris,  de  modo  ageiidi  cuiuslibet 
publici  conventus  tantisper  edoctus,  id  peropportune 
factum  esse  inficias  ibit.  In  nullo  enim  regno,  in 
nullo  statu,  quaestio  quaelibet  omnium  civium  mentes 
ita  generaliter  praeoccupaverit  et  inflammaverit,  quin 
apud  legislatorum  suorum  coetum  aut  senatum  res 
statim  ad  ordinem  dm,  ut  aiunt,  deferenda  pronun- 
tietur. 

Liceat  ergo  dicere  sine  ulla  ullius  oflfensione,  sine 
ulla  ad  hos  vel  illos  criminis  insimulatione,  nihil  ^ 
cunctis  iam  nunc  optabilius  esse,  nisi  ut  quam  primum 
et  doctrinam  scrutari,  et  dubia  solvere,  et  mails  mederi, 
id  est,  ea  palam  producta  luce  divina,  quae  ex  pro- 
missione  Christi  nobis  semper  intus  affulget,  nubes 
discutere,  tempestates  sedare,  et  in  veritatis  imitate 
pacem  facere  communi  consilio , aequo  tranquilloque 
animo  cuncti  simul  connitamur. 

His  dictis , ad  prooemium  nostrae  constitutionis 
veniamus.  luxta  mentem  ac  votum  plurimorum  Pa- 
trum constitutio  ilia  inscribitur:  Constitutio  dogmatica 
prinia  de  Ecclesia  Dei.  Et  ideo  exordium  sumitur  ex 
iis,  quae  spectant  ad  ipsam  Ecclesiae  institutionem, 
cuius  fundamentum  Dominus  noster  lesus  Christus,  ut 
sapiens  architectus,  primum  posuit  ante  ipsam  aedificii  ^ 
constitutionem,  dum  Petro  dixit  in  praesenti:  Et  ego 
dico  tibi,  quia  tu  es  Petrus,  et  in  futurum,  et  super 
banc  'petram  aedificaho  Ecclesiam  meam.. 

In  hoc  autem  nobis  animadversum  est  a nonnullis 
Patribus,  quod  Petrus  dicatur  fuisse  institutus  non 
solummodo  tamquam  fundamentum  visibile  unitatis 
Ecclesiae,  sed  etiam  tamquam  perpetuum  eiusdem  uni- 
tatis principium. 

Salvo  autem  meliori  iudicio , Deputation!  vestrae 
visum  fuit  nec  auctoritates  nec  rationes  deficere  ut 
vox  ilia  servetur.  Non  auctoritates , nam  praeter 
plurimos  Patres  turn  graecos  turn  latinos,  a quibus 
cathedra  Romana  dicitur  unitatis  matrix  et  radix  et 
nutrix,  et  asseritur  in  Petro  esse  unitatis  principium. 


neminem  nostratum  fugit,  clarissimum  Episcopum  Mel- 
densem  in  sua  celeberrima  oratione  de  imitate  Eccle- 
siae dixisse : Auctoritatem  ecclesiasticam  primum  in 
unius  persona  constitutam  in  alias  propagatam  non 
fuisse  nisi  ea  lege,  ut  semper  ad  'principium  suae 
unitatis  reducatur,  eosque  qui  illam  exercendam  susce- 
perint  debere  inseparabiliter  adhaerere  eidem  cathedrae. 

Ratio  autem  huiusce  vocabuli  est,  quia  Petri  aucto- 
ritas  non  est  tantummodo  Ecclesiae  fundamentum  pas- 
sivum,  sed  fundamentum  vivum,  activum  et,  ut  aiunt, 
dynamicum,  cuius  vi  et  energia  omnes  partes  stant  et 
coalescunt,  uti  patebit  ex  infra  dicendis. 

Primum  caput  proponit  doctrinam  primatus  s.  Pe- 
tri in  quantum  duplici  praesertim  error!  opponitur. 
Et  1°  error!  haereticorum  et  schismaticorum , qui  vel 
negant  absolute  et  simpliciter  divinam  primatus  iuris- 
dictionem  fuisse  a Christo  institutam,  vel  primariam 
auctoritatem  et  centrum  totius  Ecclesiae  reponunt  in 
suprema  sacrosancta  synodo.  Et  2°  errori  novatorum 
istorum  Richerianorum  et  aliorum,  qui  volunt  primatum, 
imo  quodlibet  iurisdictionis  munus  primo  immediate 
et  essentialiter  Ecclesiae  a Christo  fuisse  traditum,  et 
per  hanc  Petro,  ut  suo  ministro,  delatum  fuisse. 

Vix  aliquid  primo  schematis  textui  in  hoc  capite 
fuit  immutatum.  Legebatur  in  priori  formula:  „Ad 
unum  namque  Petrum  Christus  Filius  Dei  vivi  dixit: 
Tu  es  Petrus  et  super  hanc  petrani  ..."  Observarunt 
aliqui  Patres,  aptissime  praemittenda  fore  prima  Do- 
mini nostri  lesu  Christi  verba : Et  ego  dico  tibi,  quia 
tu  es  Petrus,  ut  sic  evidentius  appareret,  verba  ilia 
ad  solum  Petrum  directe  et  immediate  referri;  et  li- 
benter  huic  proposition!  annuit  Deputatio  nostra. 

In  hoc  autem  primo  capite  dicitur  de  primatu  b. 
Petri,  quod  postea  extendetur  ad  eius  successores, 
hunc  primatum  ipsi  collatum  fuisse  in  universam  Dei 
Ecclesiam.  Qui  quidem  casus  accusativus  in  univer- 
sam Ecclesiam  in  priori  schemate  ex  parte  aliquorum 
rmorum  Patrum  causa  accusationis  fuit. 

Ast  ita  iam  pronuntiaverat  concilium  Lugdunense  II 
declarans:  „Sanctam  Romanam  ecclesiam  in  b.  Petro 
„apostolorum  principe  sive  vertice,  cuius  Romanus 
„Pontifex  est  successor,  summum  et  plenum  princi- 
„patum  et  primatum  supra  universam  Ecclesiam  catho- 
^,licam  obtinere.“  Pariter  et  Florentinum  definivit: 
„Sanctam  apostolicam  Sedem  et  Romanum  Pontificem 
„m  universum  orbem  tenere  principatum,  et  ipsi  in 
„b.  Petro  pascendi,  regendi  ac  gubernandi  univei'salem 
Ecclesiam  a Domino  nostro  lesu  Christo  plenam  po- 
,destatem  traditam  esse.^ 

Verum  prorsus  est  id  quod  allegatur  non  semel 
alias,  et  quidem  in  concilio  Tridentino,  dictum  fuisse 
in  imiversa  Ecclesia.  Ab  hoc  autem  dicendi  modo 
nunc  abstinendum  duximus  propter  illam  ipsam  aequi- 
vocationem  seu  sinistram  interpretationem,  quam  inde 
usurparunt  Richeriani,  Febroniani  et  alii  ab  Ecclesia 
merito  damnati.  Etenim  omnes  episcopi  qui  pascunt 
greges  particulares , principatum  habere  in  Ecclesia 


293 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  schemate  constit.  de  Eccl. 


294 


aliquo  certissimo  sensu  dici  possunt  et  debent,  quatenus 
scilicet  principem  ordinis  gradiim  tenent,  et  ad  greges 
pascendos  in  Ecclesia  ordinantur.  At  vero  nullatenus 
dici  possunt  primatum  habere  iurisdictionis , neque  si 
omnes  fuerint  simul  congregati,  habere  primatum  iuris- 
dictionis in  imiversani  Ecclesiani,  quod  soli  Petro  et 
successoribus  eius  divinitus  datum  est,  ut  constat  ex 
auctoritatibus  iam  allatis,  aliisque  pene  infinitis  in 
decursu  huius  discussionis  eerte  afferendis.  Et  haec 
satis  dicta  sint  de  prime  capite. 

Caput  11.  Relate  turn  ad  textum  huius  capitis,  ubi 
agitur  de  perpetuitate  primatus  Romani  Pontificis,  turn 
ad  canonem  huic  capiti  eorrespondentem , auctores 
prioris  schematis  non  fugerat  ea,  quae  ab  aliquibus 
rihis  Patribus  facta  est  observatio. 

In  successoribus  b.  Petri,  qui  sunt  Romani  Ponti- 
fices,  ubique  duo  distingui  debent.  Ex  hire  divino, 
scilicet  ex  institutione  Christi,  pendet  perpetuae  succes- 
sionis  lex,  qua  ratuin  divinitus  est  ut  Petrus  semper 
debeat  habere  successores.  Ex  facto  autem  Petri,  qui 
sedem  ac  cathedram  suam  apostolicam,  mirabili  Christi 
dispensatione,  ut  ait  Gelasius  Papa,  et  disponente  Do- 
mino, ut  ait  Lateranense  IT,  ex  facto  Petri,  inquam, 
qui  sedem  ac  cathedram  suam  apostolicam  in  Urbe 
locavit,  et  suo  sanguine  consecravit,  pendet  quod  ilia 
successio  in  Sede  Romana  locum  habeat,  ita  ut  succes- 
sor b.  Petri  nominatim,  vel,  ut  aiunt,  reduplicative, 
sit  Romanus  episcopus ; et  hoc  quidem  existit  ex  iure 
illo  humano,  quod  melius  tamen  et  verius  ius  eccle- 
siastico-apostolicum  nominatur. 

Attamen  non  tantum  textus  capitis,  sed  ipsiusmet 
canonis,  visus  est  seriMndus  prout  iacebat.  E duabus 
enim  propositionibus  fide  definitis  procedit,  scilicet  ex 
prima  ilia  propositione  fide  certa,  nempe,  primatum 
s.  Petri  in  aliquo  suo  successore  et  haerede  continuari: 
et  ex  secunda  ilia  propositione,  „ipsum  Pontificem 
Romanum  successorem  esse  b.  Petri  principis  Aposto- 
lorum“,  quae  verbotenus,  et  non  per  incisum,  sed 
directe  a concilio  Florentine  decreta  ac  definita  est: 
et  hoc  quidem  intelligitur  de  Romano  Pontifice  ut 
historice,  et  de  facto  habetur  in  Ecclesia  absque  ulla 
interruptione  ab  initio  temporis,  relictis  quaestionibus 
et  hypothesibus  in  schola  plus  minusve  libere  agitatis, 
quoad  perpetuitatem  urbis  Romae  et  coniunctionem 
primatus  cum  Sede  Romana. 

Caput  III.  Inscribitur  caput  illud : de  vi  et  ratione 
primatus  Bomanl  Pontificis;  quae  voces  ita  aptae  et 
congruentes  in  se  reperiuntur  ut  non  uni  tractatui  de 
hac  ipsa  quaestionc  in  titulum  operis  adhibitae  fuerint. 

Exordium  autem  sic  habet  illud  idem  caput:  „Hinc 
inhaerentes  turn  praedecessorurn  nostrorum  Romanorum 
Pontificum  decretis,  turn  etc.“  Non  enim  dicatur, 
Romanos  Pontifices  in  hac  parte  vix  audiendos  esse, 
utpote  in  propria  sua  causa  loquentes:  quemadmodum 
Christo  dixerunt  ludaei  ‘ : Tu  de  te  ipso  testimonium 


perhihes;  testimonium  tuum  non  est  verum.  Quibus  re- 
spondit  Dominus  lesus : Et  si  ego  testimonium  perliibeo 
de  meipso,  verum  est  testimonium  [meum],  quia  scio  unde 
veni . . . et  si  iudico  ego,  iudicium  meum  verum  est,  quia 
solus  non  sum;  sed  ego,  et  qui  misit  me.  Pater.  Et  revera, 
Rini  Patres,  dum  supremus  Ecclesiae  doctor  loquitur, 
ipse  quoque  non  potest  non  scire  unde  venit,  nec  eum 
latere  vel  obiter  potest  cuius  imago  visibilis  in  terris 
sit,  atque  Vicarius.  Unde  exquisitissimum  hoc  effatum 
a Bossuetio  prolatum  habemus  contra  obiectionem  alla- 
tam : Ego,  inquit,  ubi  agitur  de  dignitate  sanctae  Sedis 
apostolicae,  traditioni  et  doctrinae  ipsorummet  Roma- 
norum Pontificum  sto. 

Praeterea  attendatur  ad  hoc,  quod  in  testimoniis 
a nobis  allatis,  sive  Romani  Pontifices,  sive  concilia 
ctiam  oecumenica  non  de  se  loquuntur,  quorum  tamen 
testimonium  accipi  deberet  ut  verum,  propter  assisten- 
tiam  Spiritus  sancti : sed  indicia  ab  ipsis  prolata  sem- 
per esse  positive  exegetica,  id  est  auctoritatis  sacrarum 
Scripturarum  interpretativa  ac  determinativa , ita  ut 
indicia  ilia  recusari  non  possint,  quin  et  sanctae  Sedi 
Romanae  et  ipsimet  Ecclesiae  abiudicetur  suum  ius 
iudicandi  de  vero  sensu  et  interpretatione  Scripturarum 
sacrarum. 

Et  ea  occasione  non  possum  ex  intimo  meo  corde 
non  proferre  dolorem  atque  stuporem  meum,  quod  non 
solum  in  dubium  revocari,  sed  et  in  contrariam  partem 
adeo  facile  accipi  possint  textus  illi  evangelici  et  apo- 
stolici,  quorum  sensum  expressa  imo  expressissima 
Pontificum  et  conciliorum  oecumenicorum  auctoritas 
toties  et  tarn  irrefragabiliter  determinavit.  Ignoscite 
mihi,  Rihi  Patres,  si  ingenue  id  dicam,  quod  mihi 
non  semel  hisce  ultimis  diebus  in  mentem  venit.  Uti- 
que  Deo  optimo  maximo  profundissimae  grates  agendae 
sunt,  quod  in  praecedentibus  conciliis, . nominatim  vero 
in  Tridentino,  tot  tamque  graves  fidei  quaestiones  extra 
omnem  dubitationis  aleam  positae  fuerint,  atque  su- 
premo Ecclesiae  iudicio  absolutae.  Si  enim  quoad 
determinationem  dogmatis  ex  auctoritate  verbi  divini 
scripti  aut  traditi  ea  fuisset  adhibenda  methodus,  quae 
in  praesentiai'um  ab  aliquot  libellis  vindicatin’  ac  exi- 
gitur,  non  dico  de  canone  librorum  sacrorum,  non  de 
Sacramento  confirmationis  et  extremae  unctionis,  non 
de  confessione  sacramentali,  sed  neque  etiam  de  j)rae- 
sentia  reali  Domini  nostri  lesu  Christi  in  eucharistia 
decisio  dogmatica  pronunciari  potuisset  (signa  appro- 
hationis). 

In  hoc  tertio  nostro  capite  allegatur,  quoad  vim 
et  rationem  primatus  Romani  Pontificis,  expressa  ilia 
oecumenici  concilii  Florentini  fidei  professio,  quam 
iuxta  multorum  Patrum  sapientissimarn  postulationem, 
in  suo  integerrimo  textu  totam  proferimus.  Certe  si 
in  priori  proposito  schemate  aliqua  ultima  verba  omissa 
fuerant,  ideo  erat  quia  a pluribus  in  malam  partem 
versa  fuerant.  Et  hac  forsan  ratione  moti,  quingenti 
episcopi  in  alma  Urbe  ob  solemnia  saecularia  martyrii 
sanctorum  Apostolorum  tribus  abhinc  annis  congregati, 

19* 


‘ lo.  8,  13—16. 


295 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


296 


idem  oraculum  Florentinum  in  medium  protulerunt,  quiii 
clausulae  illiiis  praetermissione  suspicionem  ac  iniuriam 
falsificationis  aut  reprehendendae  mutilationis  sibi  inuren- 
dam  pertimescerent.  Nihilominus,  in  hocce  conciliari 
decreto,  libentissime  fateor  nequaqiiam  subtralii  debuisse 
banc  ipsam  clausiilam,  eo  magis  quod  iuxta  authen- 
ticum  exemplar  a Vaticano  Concilio  citatum  et  con- 
secratum,  nullatenus  de  praecedentium  limitatione,  sed 
immo  iuxta  g’enuinum  sensum  suum,  de  historica  prae- 
cedentium explicatione  et  confirmatione  cunctis  intel- 
ligenda  patebit. 

lam  vero,  ex  ilia  tarn  diserta  concilii  Florentini 
definitione,  praesens  haec  sacrosancta  Vaticana  Syno- 
dus,  secundum  constantem  consuetudinem  et  auctori- 
tatem  qua  praecedentium  conciliorum  decreta  a sub- 
sequentibus  conciliis  evoluta  semper  et  confirmata 
luerunt,  consequentias  a novatoribus  ultimorum  horum 
saeculorum  negatas  explicite  deducit,  et  auctoritative 
a se  declarandas  autumat;  quippe  quae  silentio  iain 
praeteriri  non  possunt,  quin  fundamentalis  Ecclesiae 
constitutio  in  periculum  adducatur. 

Et  lit  statim  dicam,  veniam  dent  unus  aut  alter 
rmi  Patres,  si  vox  ilia;  potestas  iurisdictionis  episco- 
palis,  quae  Pontifici  Romano  adserta,  in  adnotationibus 
praecedentis  schematis  minus  placuerat,  in  textum 
ipsum  schematis  revisi  fuerit  inducta.  Ratio  est,  turn 
quia  postularunt  illud  plurimi  alii  Patres,  de  statu 
actuali  controversiae  in  suis  respectivis  provinciis  solide 
ac  presse  disserentes,  turn  quia  auctoritatem  summi 
Pontificis  ac  vicarii  Christi  in  omnem  Ecclesiam  non 
dumtaxat  indolem  primatus  metropolitici  divinitus  in- 
stituti,  sed  naturam  pastoralis  et  ideo  episcopalis  iuris- 
dictionis prae  se  ferre,  sive  ex  ipsismet  verbis  Christi, 
sive  e traditione  et  historia  certissima  doctrina  evin- 
citur.  Quod  quidem  pleno  ore  asseri  ac  proclamari 
gavisi  sumus  a non  uno  etiam  ex  rihis  Patribus,  qui 
aliis  huiusce  propositae  constitutionis  partibus  non  ita 
faverunt.  Et  reapse  vox  ilia  etiam  apud  nostrates, 

V.  gr.  apud  Gersonium , hoc  etiam  sensu  iamdiu  fuit 
usurpata. 

I)um  autem  summa  ilia  Romani  Pontificis  iuris- 
dictio,  quae  episcopalis  dicitur,  ordinai'ia  esse  et  im- 
mediata  in  omnes  non  tantum  pastores,  sed  et  fideles  ^ 
absolute  declaratur,  nullum  inde  praeiudicium  afferri  ^ 
ordinariae  illi  ac  immediatae  iurisdictioni,  qua  episcopi 
divinitus  pollent  in  ecclesias  sibi  commissas,  sequens 
eiusdem  nostri  schematis  paragraphus  diserte  adstruit. 

Neqiie  dicatur,  inde  duos  nasci  eiusdem  Ecclesiae 
episcopos : „Inconveniens  est,  ait  b.  Thomas,  si  duo 
aequaliter  super  eandem  plebem  constituantur,  si  autem 
inaequaliter,  non  est  inconveniens;  et  secundum  hoc 
super  eandem  plebem  immediate  sunt  et  sacerdos 
parochialis,  et  episcopus,  et  Papa. “ * Ratio  est  quia 
quando  duae  causae,  etiam  totales,  non  sunt  eiusdem 
ordinis,  sed  una  alteri  subordinatur,  et  sunt  invicem 


a connexae,  non  se  mutuo  excludunt  nec  confusionem 
pariunt;  sicuti  actio  Dei  in  eo  quern  adhibet  concur- 
sum,  non  excludit  nec  perturbat  actionem  causarum 
secundarum.  Papa  igitur,  utpote  supremus  et  univer- 
salis pastor  et  Ecclesiae  episcopus,  nullo  prorsus  modo 
officit,  quin  proprius  ecclesiae  particularis  ordinarius, 
eiusdem  ecclesiae  nominetur  et  sit  verus  sponsus  et 
episcopus ; sicut  et  sacerdotis  parochialis  titulus  ordi- 
narius, superiori  et  uiiiversaliori  auctoritati  antistitis 
in  totam  suam  dioecesim  nihil  detrahit : etsi  bonus 
ordo  postulet  respectivas  singulorum  attributiones  non 
sine  causa  et  discretione  turbari  et  intermisceri,  quod 
ab  omnibus  admittitur. 

Hac  autem  arrepta  occasione,  Rihi  Patres,  precor 
b ut  nemini  sit  iniucundum,  quod  in  adnotationibus  hac 
de  re  post  s.  Thomam  et  scholasticos  eius  asseclas, 
disceptatum  fuit.  Ubi  enim  dicitur  quod  pastor  supre- 
mus idemque  universalis,  et  pastores  inferiores  itemque 
particulares , nullatenus  semet  excludunt,  illud  de 
respectiva  iurisdictionum  relatione,  non  in  concreto  et 
de  persona  episcoporum , sed  in  genere  dictum  est. 
Neque  umquam  in  ulla  lingua  humana,  quanto  minus 
in  idiomato  ecclesiastico,  episcopos,  qui  et  charactere 
et  auctoritate  principes  sunt,  sub  nomine  pastorum 
sive  praelatorum  Uiferionim  designari  continget;  primi 
sunt  ecclesiarum  jiastores.  Et  si  hac  certe  mira 
varietate  Ecclesia  sancta  circumdatur,  ornatur  et  regi- 
tur,  dum  alii  in  ea  pontifices,  alii  minoris  ordinis  et 
secundae  dignitatis  sacerdotes,  diversorum  ordinum  viri 
consecrantur,  de  episcopis  merito  praeconio  praedicatur, 
quod  eos  Christus  poiit/fices  summos  regendis  populis 
praefecerit.  * 

Sed  regrediamur  ad  secundam  capitis  nostri  tertii 
paragraphum,  de  qua  adhuc  multus  sermo,  si  omnia 
dicenda  forent. 

Ubi  enim  asseritur  ordinaria  et  iramediata  Ponti- 
ficis Romani  auctoritas  erga  fideles  et  pastores,  tarn 
seorsum  singulos  quam  shnnl  onmes,  redeunt  eae  ani- 
madversiones,  quae  relate  ad  eandem  pontificiam  auctori- 
tatem in  iiniversam  Ecclesiam  iam  factae  fuerant;  qui- 
bus  eaedem  responsiones,  iisdem  aliisque  fultae  rationi- 
bus,  a nobis  iterari  possent.  Gratius  autem  et  solemnius 
mihi  erit,  si  plena  ilia  primaria  et  numquam  immi- 
nuta,  vel  divisa  potestas  Petri,  ideoque  successorum 
eius,  in  omnem  Ecclesiam,  sermone  vere  aureo  ac 
victrici  lingua  duorum  Galliae  nostrae  ingeniorum  in- 
eluctabili  auctoritate  praedicetur. 

„ Consilium  Christi  manifostum  erat,  inquit  Epi- 
„scopus  Moldensis,  ut  prius  poneret  in  uno,  quod 
„postoa  pluribus  communicaret.  At  consequens  non 
„tollit  antecedens,  nec  primus  de  loco  suo  deiicitur. 
„Itaque  haec  prima  vox : qnidqitid  lUjaveris,  uni  soli 
„ dicta,  iam  sub  eius  potestate  redegit  unumquem- 
„que  horum  quibus  dicetur : quidquid  remiseritis. 
„Promissiones  Christi,  sicut  et  ipsius  dona,  sunt 
„sine  poenitentia:  et  quod  semel  datum  fuit  inde- 
„ finite  et  universaliter,  irrevocabile  est;  praeterquam 


* In  4 Dist.  17,  q.  3,  a.  3,  q.  5,  ad  3. 


297 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  schemate  constit.  de  Eccl. 


298 


„ quod  potestas  data  pluribus,  ipsa  siia  partitione,  restrin- 
„gitur  in  singulis:  dum  potestas  imi  (attendite)  et 
y^super  omnes  et  sine  exceptione  collata,  plenitiidinem 
importat.  “ 

Gloriari  nobis  licet,  Rmi  Patres,  plenitudinem  banc 
apostolicae  potestatis,  non  tantum  in  singulos,  sed  et 
m omnes  et  ahsqiie  exceptione,  a nemine  umquam  forte 
eloquentiori  simul  et  exaction  doctrina  praedicatam 
fiiisse.  Quin  tamen  eloquentissinii  Praesulis  famae 
quidquam  detraham,  audacter  dicam,  ipsum  in  hac 
suae  orationis  parte,  non  tarn  auctorem  quam  inter- 
pretem  fuisse,  cum  a sanctissirno  suo  contribule  com- 
munis quasi  eiusdem  patriae  civium  iure,  selectissima 
quidem  sua  verba  mutuatus  fuerit.  Audiatur  igitur 
Divionensis  alter  ille,  Bernardus,  ad  Papain  Euge- 
nium  III  scribens  b 

„Age,  inquit,  indagemus  adbuc  diligentius  quis  sis, 
„quam  denique  geras  pro  tempore  personam  in  Eccle- 
„sia  Dei.  Quis  es?  Sacerdos  magnus,  summits  Pon- 
„tifex;  tu  princeps  episcoporum , tu  liaeres  aposto- 
„lorum  . . . ; tu  es  cui  claves  traditae,  cui  oves  creditae 
„sunt.  Sunt  quidem  et  alii  coeli  ianitores,  et  gregum 
„pastores;  sed  tu  tanto  gloriosius,  quanto  et  differen- 
„tius  utrumque  prae  caeteris  nomen  liaereditasti.  Ha- 
„bent  illi  sibi  assignatos  greges,  singuli  singulos:  tibi 
„universos  Christus  credidit,  uni  unus:  nec  modo  ovium, 
„sed  et  pastoium  tu  unus  omnium  pastor.  Unde  id 
„probem  quaeris?  Ex  verbo  Domini.  Cui  cnim  non 
„dico  episcoponim,  sed  etiam  apostolorum,  sic  absolute 
„et  indiscrete  totae  commissae  sunt  communes  oves? 
y,Si  me  amns,  Fetre,  pasce  oves  meas.  Quas?  illius 
„vel  illius  populos  civitatis,  aut  regionis,  aut  certi 
„regni?  Oves  meas,  iuquit.  Cui  non  planum,  non 
„designassc  aliquas,  sed  assignasse  omnes?  Nihil  ex- 
„cipitur,  ubi  distinguitur  nihil.  Et  forte  praesentes 
„caeteri  condiscipuli  erant,  cum  committens  uni,  uni- 
„tatem  omnibus  commendaret  in  uno  grege  et  uno 
„ pasture  . . . Ubi  unitas,  ibi  perfectio.  Reliqui  numeri 
„perfectionem  non  habent,  sed  divisionem,  recedentes 
„ab  unitate.“ 

Pergit  adbuc  Bernardus:  „Ergo  iuxta  canones  tuos, 
„alii  in  partem  sollicitudinis,  tu  in  plenitudinem  po- 
„testatis  vocatus  es.  Aliorum  potestas  certis  arctatur 
„limitibus;  tua  extenditur  et  in  ipsos  qui  sujira  alios 
„potestatem  acceperunt."  Et  denique  concludit:  „Ita 
„cum  quisque  caeterorum  (episcoporum)  naviculam 
„habeat  unam^,  tibi  una  commissa  est  grandissima 
„ navis,  facta  ex  omnibus,  ipsa  scilicet  universalis  Ec- 
„clesia,  toto  orbe  diffusa.  “ 

Sed  quoniam  non  desunt , qui  supremi  Pontificis 
iurisdictionem  vel  ad  partem  tantum  universalis  Eccle- 
siae,  totam  nempe  occidentalem,  extendunt,  vel  eidem 
sive  certos  ritus,  sive  ccrtos  sacrae  hicrarchiae  gradus 
subtrahere  videntur,  opportunum  fuit  addere  officium 
hierarchicae  suhordinationis  (quae  verba  ex  epistola 

1 De  consid.  lib.  II.  cap.  VIII.  [Migne  P.  L.  CLXXXII,  751.] 

* Al.  suani,  cf.  Migne  1.  c. 


episcoporum  Galliae  ad  Innocentium  X anno  1653 
desum untur)  officium,  inquam,  hierarchicae  suhordina- 
tionis  ad  omnes  cuiuscumque  ritus  et  dignitatis  sese 
extendere.  Cui  additioni  certo  suffragantur  episcopi 
orientales,  quorum  olim  antecessores  ad  Symmachum 
Episcopum  Romanum  scribebant:  „Non  enim  ignoras, 
„inquiebant,  eftis  [satanae]  ingenium,  qui  quotidie  a sacro 
„tuo  doctore  [Petro]  doceris  oves  Christi  per  totum  ha- 
„bitabilem  mundum  tibi  creditas  pascere,  non  vi  sed 
„sponte  coactas;  qui  cum  doctissimo  Paulo  clamas  nobis 
„subiectis,  et  dicis:  Non  enim  dominamur  vobis  in  fide, 
„sed  cooperamur  in  gaudio.“ *  * Et  sane,  Rmi  Patres, 
quid  dilcctissimis  fratribus  nostris  orientalibus  hie  no- 
biscum in  fidei  unitate,  et  fraternitatis  amore  tain 
feliciter  congregatis , quid , inquam , ipsis  salubrius  ac 
bonorum  omnium  augurio  plenius,  quam  si,  nactis 
commoditatibiis  antea  incognitis,  spatiis  terrae  marisque 
quasi  abolitis , cathedrae  eorum , ad  instar  sedium 
nostrarum  occidentalium , intimiori  in  dies  vinculo  vi- 
vificae  illi  cathedrae  Petri  devinciantur , extra  quam 
vix  alia  iiuiic  libertas  reperitur,  nisi  summa  vivendi 
impotentia? 

Quarta  eiusdem  capitis  paragraphus  liberam  Ro- 
manorum  Pontificum  omnibus  Christi  fidelibus  commu- 
nicationem  adstipulat,  et  hoc  certe  mitiori,  qua  fieri 
licuit  forma.  Quod  autem  ad  materias  mixtas  dicen- 
dum  proposuerunt  aliquot  nni  Patres,  hoc  in  ea  con- 
stitutione  locum  suum  habebit,  ubi  de  relationibus  inter 
Ecclesiam  et  societatem  civilem  expressissime  agetur. 

Denique  in  quinta  eiusdem  capitis  tertii  paragrapho, 
recursus  ad  Romanum  Pontificem , quatenus  iudicem 
supremum,  verbis  praesertim  concilii  Lugdunensis  II 
adstruitur;  appellatioque  ab  ipsius  iudiciis  condemnatur. 

Et  hoc  quidem  nexu  transitio  fit  ad  caput  IV. 
Ex  confesso  omnium,  Ecclesia  hoc  nostro  tempore  in 
Concilio  adunata,  silere  nequibat  de  primatu  s.  Petri, 
toties  et  tain  acriter  a tribus  saeculis  oppugnato.  Porro 
cum  ratione  supremi  iudicis  in  rebus  ad  Ecclesiam 
spectantibus , et  universe  cum  ipsa  natura  primatus 
hucusque  expositi  ac  declarati,  cohaeret  ac  penitissime 
inhaeret  ea  praerogativa,  quae  in  inerrantia  sen  infal- 
libilitate  sita  est,  ut  memetipsum  interrogem  quomodo 
in  hac  sacrosancta  Vaticana  Synodo  quaestio  ilia 
jiraetermitti  potuisset.  Nunc  autem,  non  tantum  na- 
turali  rerum  evolutione  et  progressu,  sed  et  extrinsecis 
omnibusque  cognitis  rationibus  effectum  est,  ut  iam 
de  siiprema  auctoritate  doctrinali  sui  capitis  Ecclesia 
silere  non  possit,  (piin  auctoritatem  illam  in  dubium 
adducat,  ipsique  detrinientum  ac  praeiudicium  afferat, 
quale  nullum  umquam  Petri  et  successorum  eius  in 
docendo  auctoritas  fuerit  passa,  ab  ea  die  qua  dixit  ei 
Icsus  Cliristus:  Fd  ego  dico  tibi,  quia  tu  es  Petrus,  et 
super  hanc  petram  aedificaho  Ecclesiam  meam,  et  reliqua. 

Porro,  Rmi  Patres,  de  capite  illo  quarto  in  hac 
gcnerali  huiusce  constitutionis  expositione  ita  sufficien- 


‘ * Migne  P.  L.  LXII,  57. 


299 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


300 


ter  forsitan  hodie  clicere  non  possum , quin  altera 
relatio  ante  specialem  eiusdem  capitis  discussionem 
forsitan  facienda  sit. 

Interea  iam  dictum  fuit  doctrinam , quae  in  hoc 
capite  exprimitur,  ad  antiquam  ac  constantem  univer- 
salis Ecclesiae  fidem  referri,  ut  in  prooemio  constitu- 
tionis  iurc  merito  asseritur.  lianc  eflndem  quippe 
doctrinam  sancta  Sedes  semper  tenuit,  et  Ecclesia  ilia 
urbis  Romae,  quae  errare  non  potest:  hanc  continuus 
Ecclesiae  sensus  et  usus  comprobavit:  assignari  quippe 
possunt,  et  rcipsa  ab  adversariis  etiam  buiusce  doctri- 
nae  assignantur,  ea  tem})ora  et  loca  et  rerum  adiiincta, 
in  quibus  opinio  contraria  surrexit,  et  apud  quasdam 
tantum  scholas  invaluit  contra  mentem  reliqui  orbis 
christiani,  ac  dissentientibus  non  tantum  inclytissimis 
doctoribus,  sed  et  sanctissimis  illis  viris,  qui  ob  ab- 
undantiam  meritorum  et  cbarismatuni  publici  cultus 
laudem  in  Ecclesia  meruerunt.  Hanc  denique  ipsa 
concilia  oecumenica  non  obscure  tradiderunt,  quorum 
testimoniis,  eorum  praesertim  in  quibus  oriens  cum 
occidente  conveniebat,  enascitur  et  adstruitur  ipsa  de- 
finitionis  formula. 

In  bac  vero  formula  definitionis,  plura  debent  attente 
considerari. 

1°  Infallibilitatis  subiectum  accurate  pro  suo  cba- 
ractere  publico  describi  ac  definiri,  cum  dicitur  „in 
persona  b.  Petri “ ac  dicitur  etiam  „supremi  omnium 
christianorum  doctoris  munere  fungens“,  ne  ad  privatam 
Pontificis  personam  extendi  debnitio  possit. 

2°  Describi  etiam  actum  specificum  atque  forma- 
lem,  in  quo  divinitus  protegi  dicitur,  nempe  cum  „pro 
sua  apostolica  auctoritatc  definit“,  ne  quilibet  supremi 
pastoris  actus  sub  definitione  cadere  credatur. 

3“  Significari  quoque  causam  privilegii  seu  praero- 
gativae  meritoriam  sive  impetrativam,  nempe  institutio- 
nem  ac  promissionem  et  orationem  Christi:  „Et  ego 
dico  tibi  ....  et  ego  rogavi  pro  te  . . . .“ 

4“  Indicari  praeterea  causam  efficientem  infalli- 
bilitatis, nempe  assistentiam  divinam  Christi  et  Spiri- 
tus  eius,  cuius  protectione  ac  nomine  fit,  ut  Romanus 
Pontifex  suo  munere  fungens  circa  proprium  suum  ob- 
iectum  deficere  et  in  errorem  numquam  delabi  possit. 

5°  Tandem  determinari  illud  infallibilitatis  obiectum, 
et  quidem  primurn  generatim,  quod  significat  pbrasis 
„in  rebus  fidei  ac  morum“,  deinde  specifice  verbis 
asserentibus  eundem  esse  obiecti  ambitum,  qui  assigna- 
tur  obiecto  infallibilitatis  Ecclesiae. 

Et  haec  sunt,  Rmi  Patres,  quae  gravissimis  vestris 
deliberationibus  iam  iam  dicenda  erunt.  Profecto 
schema  vobis  propositum  perfectione  indiget,  nibilque 
tantopere  exoptat  Deputatio  a vobis  commissa,  nisi  ut 
incboatus  labor  a vobis  perficiatur,  vestroque  charactere 
sic  insigniatur,  ut,  re  peracta,  constitutionem  ipsam 
inspiciens  unusquisque  vestrum  opus  suum  consideret. 

Interea  quemadmodum  in  una  ex  orationibus  in 
ordine  ad  Synodum  exprimitur:  „Ea  quae  conferenda 
„sunt,  cum  charitate  et  benignitate  unusquisque  vestrum 


a „suscipiat,  et  quae  emendatione  digna  sunt,  omni  de- 
„votione  fideliter  student  emendare.“ 

Unum  tantummodo,  priusquam  ex  hoc  ambone 
descendam,  mibi  liceat  humiliter  deprecari.  Nempe, 
quod  buic  nostrae  doctrinae  centies  milliesque  his 
ultimis  temporibus  criminatum  fuit,  per  ipsam  adstrui 
nescio  quam  sepamtam  Pontificis  Romani  infallibilita- 
tem,  sicquc  caput  Ecclesiae  ab  ipsamet  Ecclesia  praescindi 
et  dividi.  Rogo  et  obsecro  ut  pro  nostra  communi 
dignitate  id  iam  non  dicatur. 

Aliud  est  enim  Pontificem,  utpote  supremum  docto- 
rem,  absque  fratribus  suis  tamquam  coniudicantibus, 
doctrinam  sibi  liquido  perspectam,  Spiritu  sancto  adiu- 
vante,  aliquando  toti  Ecclesiae  declarare;  aliud  est 
b eum  ipsum  membrorum  suorum  coaptatione  et  con- 
iunctione  destitui,  et  absque  reliquis  sui  corporis  par- 
tibus  sibi  concordantibus  ac  secum  pariter  sentientibus 
et  credentibus  ad  buiusmodi  iudicium  procedere:  quod, 
data  institutione  et  promissione  Christi,  neque  ex  parte 
Pontificis,  neo  etiam  ex  parte  concilii  generalis  relate 
ad  clerum  et  plebem  fidelem,  unquam  concipi  poterit. 

Et  reipsa  supremus  Pontifex,  quatenus  organum 
Ecclesiae  (non  quidem  organum  ministeriale,  a corpore 
deputatum,  sed  organum  inagistrale,  divinitus  et  im- 
mediate constitutum),  Romanus  Pontifex,  inquam,  ore 
suo  iudicium  doctrinale  numquam  proferre  potest,  nisi 
quia  ipsiusmet  oculis  dare  ac  indubitanter  constiterit, 
doctrinam  bocce  iudicio  asserendam , ex  revelationis 
^ fonte  manantem  quasi  sanguinem  per  venas  corporis  ani- 
mati,  cuius  ipse  est  vivum  caput,  diffundi  ac  permanare. 

Abigatur  ergo  ilia  gratuita  et  phantastica  et  in- 
iuriosa  imago  avulsionis  capitis  a corpore!  Decolla- 
tionem  Petri  nec  doctrina  ecclesiastica  patitur,  nec 
bistoria  refert.  Imo,  ut  observaverunt  antiqui  scriptures, 
dum  Paulus,  cuius  apostolatus  erat  temporarius  ac  ex- 
traordinarius , capite  amputate,  bac  vita  decessit;  Pe- 
trus, Ecclesiae  Dei  vivi  per  cuncta  decurrentia  saecula 
praefuturus,  corpore  suo  moriens  detruncatus  non  est. 
Et  hie,  Rmi  Patres,  placeat  audire  pulcherrima  verba 
alterius  Pontificis  magno  Leonis  nomine  insigniti, 
Leonis  IX  quern  et  Gallia  simul  et  Germania  cathe- 
drae Romanae  datum  gloriantur. 

„Hoc  utique,  inquit,  devotissimus  ille  Petrus  (scri- 
„bit  ad  Micbaelem  Constantinopolitanum)  non  solum 
„vivens,  sed  et  moriens  demonstravit,  quando  congrua 
„significatione  se  crucifigi  deorsum  verso  capite  petivit: 
„ profecto  divina  inspiratione  praefigurans  sese  primurn 
„et  quadrum  lapidem  in  fundamento,  quod  est  Chri- 
„stus  lesus,  compaginatum , cohaerentem  atque  con- 
„nexum;  qui,  utpote  suppositus  * angulari  lapidi,  totum 
„pondus  Ecclesiae  fabricae  incorruptibili  soliditate  suf- 
„ ferret,  ac  proprii  capitis  suppositione  omnia  membra 
„ corporis  Christi,  per  aptas  et  naturales  compages, 
„usque  ad  consummationem  saeculi,  quasi  usque  ad 
„pedes  crescentia,  inflexibili  collo  ad  coelos  sustolleret. “ 


1 *Lege  superpositus,  Hard.  C.  C.  VI,  930.  Labbc  XI,  1323. 


301 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  scliemate  constit.  de  Eccl.  Emendationes  super  prooera.  propositae. 


302 


Nulla  igitur,  Emi  et  Rmi  Patres,  separatio,  nulla 
detruncatio  in  illo  reperienda  est,  qui  e catacumba 
Vaticana,  ubi,  prout  dixit  Hilarius  noster,  aedificationi 
tothis  Ecclesiae  suhiacet,  in  fine  temporum  resurgens, 
potentissimo  sue  cello  alligata  universa  corporis  Christi 
membra,  divino  suo  capiti  incorporanda , aeternitati 
inseret. 


EMENDATIONES  A NONNULLIS  PATRIBUS 
PROPOSITAE 

IN  CONRRERATIONE  GENERALI 

SUPER  PROOEMIO  CONSTITUTIONIS  DOGMATICAE  PRIMAE 

DE  ECCLESIA  CHRISTI. 

1.  Prooemium  hunc  in  modum  reformetur : 

Cum  Rex  pacificus,  aeteruusque  sacerdos,  Dominus  noster  le- 
sus  Chi’istus,  regnum  suum,  quod  iustitiae  est  et  pacis  (Hebr.  cap.  7. 
V.  2),  inter  homines  instituere  decrevisset,  ut  omnes,  qui  ex  veri- 
tate  sunt,  audiant  verbum  eius  (loan.  cap.  18.  v.  37),  ac  in  ea 
manentes  salvi  fiant  (ibid.  cap.  8.  v.  32),  post  devictos  ac  spolia- 
tes principatus  ac  potestates,  Ecclesiam  proprio  sanguine  funda- 
tam  instituit,  in  qua,  veluti  in  dome  Dei  viventis  (I.  Tim.  cap.  3. 
V.  15),  fideles  omnes,  unius  fidei  et  communionis  vinculo  ad  in- 
vicem  connexi , ipsi  etiam  Capiti  uniti  semper  manerent.  Quod 
etiam  adeo  ardentissimo  cordis  affectu  desideravit,  ut,  priusquam 
glorificaretur , Patrem  enixe  rogaverit , ut  credentes  in  ipsum 
omnes  unum  essent , sicut  ipsemet  Filius  et  Pater  unum  sunt 
(loan.  cap.  17.  v.  21). 

Hie  proinde  rex  pacis,  princepsque  Pastorum , qui  est  caput 
omnis  principatus  ac  potestatis  (Coloss.  cap.  2.  v.  10) , quo  salu- 
tiferum  nostrae  redemptionis  opus  usque  ad  consummationem  sae- 
culi  perenne  redderet,  quod  ante  passionem  suam  Apostolis  omni- 
bus promiserat  (Matth.  cap.  18.  v.  18) , post  resurrectionem  ab- 
unde  implevit:  nam  ipsosmet,  quos  in  novissima  Coena  novi  Te- 
stamenti  sacerdotes  instituerat  (Luc.  cap.  22.  v.  19),  suae  Ecclesiae 
Pastures  etiam  instituit,  dans  illis  Spiritum  Sanctum,  ut,  evange- 
lizantes  ubique  pacem  et  bona,  peccata  remittenda  remitterent,  et 
retinenda  retinerent  (loan.  cap.  20.  v.  22  seq.).  Quod  etiam  cu- 
mulate perfecit,  cum,  ascensurus  ad  Patrem,  misit  illos  in  uni- 
versum  mundum,  praecipiens  illis,  ut  docerent  omnes  gentes  ser- 
vare  omnia , quae  mandaverat  illis , ac  certos  eos  reddens , cum 
ipsis  omnibus  diebus  futurum  usque  ad  consummationem  saeculi 
(Matth.  28.  v.  20). 

Ut  autem  omnium,  sive  Pastorum  sive  fidelium,  in  eum  cre- 
dentium  fidei  et  charitatis  unitas,  quam  intemeratam  servare  de- 
bebant , ut  salvi  fierent , in  sua  Ecclesia  iugiter  conservaretur, 
velut  potentissimus  Rex,  sui  Regni  claves,  quod  uni  Petro  etiam 
promiserat  (Matth.  cap.  16.  v.  18),  ipsimet,  eius  vices  in  terris 
gesture,  tradidit  (Ioann,  caj).  21.  v.  15),  ut  nemo,  nisi  ipso  apo- 
riente,  in  hoc  regnum  intraret;  veluti  aeternus  Pontifex  in  summo 
Ecclesiae  suae  sacerdotii  et  apostolatus  apice  eum  collocavit,  ut, 
perfection  mode  quam  Aaron  pro  populo  servitutis,  potestatem 
haberet  in  praeceptis , docere  filios  adoptionis  testiraonia,  et  in 
lege  sua  lucem  dare  credentibus  (Eccli.  cap.  45.  v.  21);  ac  deni- 
que,  uti  sapientissimus  architectus  in  eodem  Beatissimo  Apostolo- 
rum  Principe  perpetuum  utriusque  unitatis  principium  ac  visibile 
fundamentum  instituit,  super  cuius  fortitudinem  aeternum  exstruo- 
retur  templum , et  Ecclesiae  coelo  inferenda  sublimitas  in  huius 
fidei  firmitate  consurgeret.  (S.  Leo  M.  Serm.  4.  cap.  3.  in  die  Nat.) 

Contra  quod  fundamentum  divinitus  positum,  quoiiiam  portae 
inferi  maiori  odio  undique  insurgunt , ac  haereticae  pravitatis 
sectatores  et  fautores  huic  Ecclesiae  catholicae  visibili  capiti,  novis 
erroribus  ac  cavillationibus  invectis,  omnem  fere  virtutem  ac  vim 
ex  se  agendi  adimere  tentant,  ut,  ipso  infracto  ac  infirmato,  to- 
tum  Ecclesiae  corpus  validioribus  malitiac  armis  impetant:  ideo, 
ad  catholici  gregis  Nobis  commissi  custodiam , incolumitatem  et 
augmentum,  ad  profligandas  haereses,  omnesquo  errores  depellen- 
dos , et  ad  Ecclesiae  et  Episcoporum  tutanda  sacratissima  iura, 
quae , Capite  debilitate , sarta  tectaque  manere  non  possent , ac 


a veram  denique  fideni  populi  Christiani  contra  novos  multiplices- 
que,  multis  etiam  modis  invectos  ac  vulgatos,  errores  firmandam, 
sacro  approbante  Concilio  iudicamus  necessarium  esse  doctrinam 
circa  hoc  mysticum  Christi  corpus  ac  eius  naturam  et  proprieta- 
tes,  quam  semper  tenuit  ipsamet  Ecclesia,  denuo  solemni  declara- 
tione  ac  definitione  omnibus  notam  facerc.  Quod  ut  ordinate  et 
sicut  ipsius  exigit  rei  natura , perficiamus , ab  ipso  capite , a quo 
in  universurn  corpus  vita  provenit,  incipere  decernimus : ut  doctri- 
nam de  institutione , perpetuitate  et  natura  sacri  Apostolici  pri- 
matus,  a quo  etiam  totius  Ecclesiae  vis  et  salus  dependet,  secun- 
dum antiquam  et  constantem  eiusdem  Ecclesiae  fidem  omnibus 
fidelibus  firmiter  tenendam  ac  credendam  exponamus  et  propo- 
namus,  atque  contraries,  eosque  Dominico  gregi  adeo  perniciosos, 
errores  debito  condemnationis  iudicio  proscribamus , ac  proinde 
totum  hoc  mysticum  Christi  corpus,  cuius  membra  Nobis  ipsemet 
in  Beato  Petro  regenda,  confirmanda,  docenda  et  pascenda  tradi- 
dit, verae  fidei  clypeo  munitum , integrum  ac  incolume  contra 
inimicorum  in  dies  furentium  iacula,  ipso  favente  Christo,  conser- 
vemus. 

^ 2.  Immutandum  videtur  prooemium  his  aut  similibus  verbis: 

„Aeternus  Dei  Filius,  propter  nos  homines  et  propter  nostrum 
salutem  incarnatus  et  passus,  doctrinam  veritatis  caeteraque  sa- 
lutis  remedia  et  auxilia,  quae  humane  generi  per  peccatum  mise- 
rabiliter  lapse,  superabundanti  gratia  attulerat,  discipulis  suis  tra- 
didit, ])raeclaram  hacreditatem,  et  inaestimabilis  pretii  depositum. 

Noluit  autem  Dominus  ac  redem])tor  noster  tanti  thesauri 
haeredes  seriem  efformare  asseclarum  evangelii  ab  invicem  se- 
iunctorum,  qui  singuli  seorsiin  tantum  doctrinae  eius  adhaererent 
et  salutis  mediis  ab  ipso  traditis  uterentur;  sed  credentes  in  eum 
et  sacro , quod  instituit , lavacro  regenerates  voluit  et  statuit  in 
unum  visibile  corpus  coalescere;  cuius  membra  coniuncta  essent 
ad  invicem  eiusdem  fidei  professione , Sacramentorum  eorundem 
participatione , eorundemque  pastorum  regirnine , et  cuius  esset 
ipse  invisibile  caput,  atque  vitae  supernaturalis  principium. 

Quapropter  ex  iis,  varietate  licet  gentium,  lingiiarum  et  mo- 
rum  divisis,  societatem  fundavit  et  ordinavit,  atque  per  Apostolos 
sues  eorumque  successores  iugiter  ad  consummationem  usque  sae- 

^ culi  in  universe  mundo  colligendam,  docendam,  sanctificandam, 
regendamque  mandavit,  ut  una  esset  gens  sancta,  populus  accep- 
tabilis , sectator  bonorum  operum.  Societatem  autem  illam , ad 
quam  omnes  convocantur,  Ecclesiae  titulo  ipsemet  insignitam  de- 
claravit,  regnumque  suum  esse  super  terram  et  ovile  et  domuni 
praedicavit , ac  in  ea  perenne  instituit  magisterium , cxiius  esset 
fidei  depositum  illibatum  custodire , perennem  quoque  regiminis 
auctoritatem,  cui  fideles  omnes  parere  tenerentur. 

Haec  est , quam  adumbravit  veteris  testamenti  synagoga, 
quam  prophetae  praenuntiaverunt , quam  laudant  evangelica  ora- 
cula  et  apostolicae  voces , pro  cuius  amore  tanta  tormenta  passi 
sunt  martyres , quam  cuncta  retro  saecula , ab  adventu  Christi 
usque  ad  nos , omnesque  populi  exstare  proclamant ; haec  est, 
electa  unice  et  aeternum  dilecta  sponsa,  materque  vere  viventium, 
Ecclesia  Christi , quam  acquisivit  sanguine  suo , extra  quam  in- 
tegra  manere,  cognosci  et  coli  non  potest  eius  religio,  nec  quis- 
quam  christiani  nominis  honore  et  praerogativis  legitime  gloriatur. 

Volens  igitur  perpetuo  mansuram  aedificare  domum  Dei  vi- 
ventis, in  qua  sues  inhabitare  unius  moris  faceret,  ad  hanc  fidei 
et  communionis  unitatem  conservandam , in  Beato  Petro  apostolo 
instituit  peri)etuum  utriusque  unitatis  visibile  centrum  et  fundamen- 
tum , super  cuius  fortitudine  aeternum  exstrueretur  templum , et 
Ecclesiae  coelo  inferenda  sublimitas  in  huius  fidei  firmitate  con- 
surgeret. Contra  quod  fundamentum  divinitus  positum , quoniam 
portae  inferi  insuryere  non  desiatunf,  ad  catholici  Nobis  commissi 
gregis  custodiam,  incolumitatem  et  augmentum,  sacro  approbante 
Co7icilio , iudicamus  necessarium  esse  doctrinam  de  institutione, 
perpetuitate  ac  natura  sacri  apostolici  primatus,  a quo  praer.ipue 
vis  et  salus  totius  Ecclesiae  dependet,  cunctis  fidelibus  credendam 
et  tenendam  declarare,  iuxta  anti(iuam  constantemque  universalis 
eiusdem  Ecclesiae  fidem,  atque  contraries  cn’ores  proscribere.‘‘ 

3.  Reformetur  totum  prooemium.  Intitulatum  enim  „de  Ec- 
clesia Christi “ prorsus  nihil  de  Ecclesia  dicit.  Eo  tendit  in  omni- 
bus , quod  systema  ((uoddam  sustentet.  Ideoque  debile  omnino 
est  et  mancum.  Hie  locus,  ubi  magnificis  Scripturao  figuris  ex- 
hiberi  deberet  Ecclesia  tanquam  omnium  Dei  ojierum  maximum 
et  perfectissimum,  effectus  et  fructus  Redemptionis:  Sponsa  nempe 
sine  ruga  et  macula;  Corpus  Christi  mysticum;  nova  lerusalem; 


303 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


304 


Civitas  in  monte  posita ; Ecclesia  tandem , quani  non  homines, 
etiam  a me  ipso  electi , sed  Ego  aedificaho , et  proinde  magnum 
quoddam  moUviim  credihilitatis  et  signum  levatum  in  nationes  nos 
ipsi  declaravirnus.  Insuper  in  lin.  3 sq.  [supra  p.  269.  1.  2 sq.] 
inadaequata  suggeritur  idea,  ut  mihi  videtur,  institutionis  Eccle- 
siae,  ut  de  supra  dictis  patebit. 

4.  Vox  Idea  in  lin.  10.  [1.  6.]  nec  solum  nec  etiam  praecipuum 
motivum  orationis  Domini , meo  saltern  iudicio , enuntiat.  Ideo 
enim  rogavit , ut  ununi  sint , ut  credat  mimdus.  Substituantur 
ergo  haec  alia:  Magnopero  enim,  vel,  Enixe  enim. 

5.  In  secunda  periodo  „Ideo  enim‘‘  etc.  videtur,  quod  verba 
sacrae  Scripturac,  quae  citantur,  non  retinent  genuinum  sensum, 
et  dicendum  potius  foret:  „ldeo  enim  ^ -priusquam  clarificaretur, 
rogavit  Palrem  et  pro  Apostolis,  et  pro  iis,  qui  per  verhuni  eorum 
creditnri  erant  in  ipsum , ut  omnes  nnum  esserit;“  aliis  omissis: 
vel  si  magis  placuerit  sequentia  etiam  retinere,  ita  dicendum,  „ut 
sicut  ipse  Filins  et  Pater  ununi  sunt,  ita  et  omnes  in  ipsis  unum 
essent“. 

6.  Pag.  prima  (signatur  tertia)  fp.  269.]  omittatur  citatio 
textus  I.  Cor.  3,  10. 

7.  Ibid,  et  sequenti  pag.  textus:  „sapicntissimus  igitur  arcbi- 
tectus  . . . instituit  perpetuum  utriusque  unitatis  priucipium  ac 
visibile  fundamentunP  sequenti  mode  immutetur : Sapientissinius 
igitur  arcbitectus  . . . instituit  permanens  (vel  firmum)  utriusque 
unitatis  centrum  ac  fundamentum. 

8.  Ex  variis  sacrae  Scripturae  textibus  dare  appai-et,  Chri- 
stum ipsum,  qui  fidei  et  cb.aritatis  auctor  ct  est  et  dicitur,  esse 
etiam  earum,  proprie  loquendo,  principium:  idcoque  hoe  verbum, 
principium  nempe,  in  suo  genuiuo  sensu,  applicari  non  posse  mibi 
videtur  Apostolo  Petro,  ut  tit  in  secpienti  periodo,  1.  4.  p.  4 [p.  269. 
1.  12. 1 : sed  potius  dicendum,  saltern  meo  iudicio,  „Centrum^' : 
Christus  enim  in  Beato  Petro  „ instituit  perpetuum  utriusque  uni- 
tatis centrum  ac  visibile  fundamentum“ ; non  vero  priucipium; 
nec  enim  aliter  constare  videtur  ex  Synodalibus  detinitionibus. 

9.  Substituatur  verbum  Centrum  pro  pi-incipium  et  fundo- 
mentum  lin.  5.  pag.  4.  [il)id.] 

10.  Supprimatur  ultima  pbrasis  prooemii  incipiendo  a „Con- 
tra  etc.‘‘ 

11.  Periodus  4.  incipiens:  „Contra  quod  fundamentum“  eadem 
p.  4.  1.  10.  Ip.  269.  1.  15.]  sequenti  aut  simili  mode  mibi  videtur 
reformanda:  „Et  quoniam  j^ortae  inferi  ad  fund  it  us  evertendam 
Ecclesiam,  si  fieri  posset,  maiori  in  dies  odio  undique  contra  eius 
fundamentum  divinitus  positum  insurgunt.  Nos  ad  cathoUd  gre.gis 
custodiam,  incolumitatem , augme.ntum , sacro  approhante  Concilio, 
iudicamus  necessarium  esse,  doctrinam  de  institutione,  perpetuitate, 
ac  natura  sacri  Apostolici  primatus,  in  quo  totius  Ecclesiae,  vis  ac 
soliditas  consistit,  secundum  antiquam  atque  constantem  universalis 
Ecclesiae  fidem,“  etc.  ut  in  Sebemate. 

Ratio  mutationis,  quoad  primam  partem,  est,  1.  quia  sensus 
periodi  clarius  apparebit : 2.  ut  constet  contra  Ecclesiam  jiortas 
inferi  acies  parare,  dum  adversus  eius  fundamentum  insurgunt; 
et  ita  conformior  sit  sacrae  Scrijiturae,  in  (|ua  dicitur,  eas  contra 
Ecclesiam  praevalitui’as  non  esse.  Et  quoad  secundam  partem, 
quia  „ris  et  solus  Ecclesiae^  a Deo  potius  dicendum  ])endere; 
cuius  tamen  praesidium  et  soliditatem  in  Ecclesiae  fund.amento 
seu  primatu  Christus  collocavit:  quod  potiori  modo  exprimitur 
per  verba  subroganda:  „in  quo“  (nempe)  „tota  eius  vis  ct  solidi- 
tas consistit 

12.  Post  lin.  10.  [1.  15.]  pro  Maiori,  dicatur  Constante. 

13.  Rectius  dicendum  vidcretur  „portae  inferi  insurgere  non 
desistunt“  suppressis  vocibus  „maiori  in  dies  odio  undique^‘. 

14  a.  Pag.  2.  (signatur  4.)  loco  „a  quo  totius  Ecclesiae  vis 
et  salus  dependet**  dicatur:  „a  quo  totius  Ecclesiae  vis  et  salus 
magnopere  depcndet.‘‘ 

14  i.  Ill  ultima  pbrasi,  ante  vel  post  verba : „totius  Ecclesiae 
vis  et  salus  “ addendum  esset  verbum  praecipue. 

15.  Assertum  lin.  a fine  9.  nempe,  „A  quo  totius  Ecclesiae 
vis  et  salus  depended,  concordare  minime  videtur  cum  iis,  quae 
I.  Cor.  12,  14  et  seq.  leguntur.  Quid  enim  potest  Caput  sine 
corde?  Quid  valet  os  sine  pulmonibus?  Ergo  addatur,  praecipue 
vel  maxime. 


a 16.  Tandem,  ita  currit  ultima  pbrasis,  ut  facile  mutato  loco 
virgulae  et  post  verbum  fidem  posito,  sensus  omnino  mutari  possit. 

17.  Si  hoc  prooemium  unicum  remanet  pro  tota  doctrina  de 
Ecclesia  Christi , intentior  ratio  babenda  verborum  Christ!  apud 
loan.  cap.  XVII,  sed  et  malorum  Ecclesiae  Christi  undequaque 
(non  contra  „ visibile  “ fundamentum  tantum)  imminentium. 

Ut  prirnae  alterique  emendationi  super  prooemio  factae  satis- 
fiat,  Deputatio  Patrum  formnlam  sequentem  Congregationi 
generali  examinandam  proponit: 

Pag.  3.  1.  14.  [p.  269.  1.  8.]  post  verba:  . . „unum  sunt“  inseri- 
tur:  „Quemadmodum  igitur  Apostolos,  quos  sibi  de  mundo  elegerat, 
communicate  Spiritu  sancto,  misit,  sicut  ipse  missus  erat  a Patre : 
ita  in  Ecclesia  sua  Pastures  et  Doctores  usque  ad  consummatio- 
nem  saeculi  esse  voluit.  Ut  vero  Episcopates  ipse  unus  et  indi- 
visus  esset,  et  universa  credentium  multitudo  per  cohaerentes  sibi 
invicem  sacerdotes  in  fidei  et  communionis  unitate  conservaretur, 
Beatum  Petruni  caeteris  Apostolis  praeponens , in  ipso  instituit 
perpetuum  utriusque  unitatis  principium  et  visibile  fundamentum, 
super  cuius  fortitudinem  aeternum  exstrueretur  templum“  etc.  ut 
in  sebemate. 


RELATIO 

DE  EMENDATIONIBUS  PROOEMII  CONSTITUTIONS 
PRIMAE  DE  ECCLESIA  CHRISTI. 

RELATIO 

P.  P.  D.  Patritii  LeaJiy  Episcopi  Casseliensis. 

Eininentissimi  Praesicles,  Emi  ac  Rmi  Patres 

Quoniam  mihi  concreditum  est  ad  emos  et  rmos 
c Patres  Congregationis  generalis  referre  de  prooemio 
constitutionis  dogmaticae  de  Ecclesia,  rem  statim  ag- 
grediar. 

Duae  prirnae  emendationes  simul  siimuntur.  Hae 
duae  emendationes,  quae  proponunt  reformationem  to- 
tius vel  fere  totius  prooemii,  sunt  quidem  in  se  optimae, 
sed  sunt  nimis  longae  quam  ut  in  tota  sua  amplitu- 
dine  a Patribus  Deputationis  possint  aece})tari.  Pro- 
oemia  concilii  Tridentini  sunt  semper  brevissima:  no- 
strum prooemium  est  diiplo  maius,  quam  prooemia 
sex  vel  septem  sessionum  concilii  Tridentini;  et  prima 
emendatio  hie  proposita  est  duplo  maior,  quam  no- 
strum prooemium.  Sed  quamvis  Patres  Deputationis 
de  fide  censuerint  has  duas  emendationes  non  posse 
d in  totaiitate  sua  acceptari;  tamen  eas  quoad  sensum 
et  scopum  auctorum  acceptant,  nempe  hocce  modo, 
retinendo  prooemium  nostrum  integrum  et  praeterea 
inferendo  in  initio  prooemii  additamentum  quoad  sub- 
stantiam  sumptum  ox  iis  emendationibus,  quod  addita- 
mentum typis  exaratum  ^ in  manibus  est  rraorum  Pa- 
trum Concilii.  Hoc  additamentum  inferendum  est  in 
p.  3.  1.  14.  [p.  269.  1.  8.]  post  verba  „unum  sunt“, 
et  additamentum  incipit,  ut  omnes  vident,  cum  iis  ver- 
bis : Queniadmodimi  igitur  apostolos,  quos  sibi  de  mundo 
elegerat  etc. 

Dixi  Patres  Deputationis  habuisse  in  hoc  addita- 
mento  rationem  earum  duarum  emendationum  et  etiam 


* Vide  folium  emendationibus  prooemii  adiectum.  [V.  supra.] 


305 


Acta  ante  Sess.  IV.  Emendationes  super  prooeniio  constit.  de  Eccl.  propositae.  Relatio  do  iisdem. 


306 


scopi  auctorum;  et  liabueriint.  Nam  auctores  harum 
duarum  emendationum  sibi  videntiir  bunc  scopum 
proposuisse,  nempe,  lit  satisfacerent  desiderio  borum 
rmorum  Patrum , qui  in  generali  Congregatione  vo- 
liierunt,  iit  introduceretur  institutio  episcopornm.  Huic 
desiderio  borum  rmorum  Patrum  et  eidem  desiderio 
auctorum  emendationum  satisfit,  in  quantum  fieri  po- 
test, per  boc  additamentum , in  quo  disertis  verbis 
exbibetur  divina  institutio  cum  indivisa  imitate  episco- 
patus;  in  quo  etiam  exbibentur  omnes  pastores,  omnes 
fideles  sibi  invicem  coadiinati  per  vinculum  primatus 
summi  Pontificis.  Igitur  liae  duae  emendationes  bocce 
modo  quoad  substantiam  acceptatae  sunt  retinendo 
prooemium  sicuti  est,  et  inserendo  in  loco,  quo  dixi, 
additamentum  typis  exaratum,  quod  est  in  manibus 
rmorum  Patrum.  ^ 

Emendatio  3\  Haec  emendatio  asserit  quod  pror- 
sus  nibil  dicatur  in  prooemio  de  Eccksia;  et  tamen 
ipsa  emendatio  postea  dicit,  in  prooemio  dari  ideam, 
quamvis  inadaeqiiatam , institiitionis  Ecclesiae.  Dicit 
praeterea  quod  prooemium  eo  tendat  in  omnibus,  quod 
systema  quoddam  sustiueat.  Sed  non  est  cur  diutius 
immoremur  in  bac  emendatione.  Non  est  emendatio 
omnino,  est  potius  censura;  nibil  proponit  suffragiis 
rinorum  Patrum : et  quoniam  nibil  omnino  proponit, 
non  est  suftragiis  proponenda. 

Emendatio  4“.  Haec  emendatio  dicit,  quod  vi  istius 
vocis  „ideo“  Obristus  Dominus  repraesentetur  ut  orans 
pro  unitate  credentium , tamquam  fine  praecipuo  ora,- 
tionis  eius , vel  tamquam  fine  solo ; et  si  fine  solo, 
addit  emendatio , quod  ideo  excludatur  finis  verus 
propter  quern  Christus  oravit,  nempe  ut  mundus  eredat 
quia  tu  me  misisti  b lamvero  nihil  ex  bis  dici  po- 
test. Verba  scbematis  nostri  neque  expresse,  neque 
per  implicationem  significant  quisnam  fuerit  vel  prae- 
cipuus  vel  solus  finis  orationis  dominicae.  Non 
dicit  quisnam  fuerit  finis  praecipuus  vel  solus,  et  proinde 
non  excludit  ilium  alium  remotum  ulteriorem  finem, 
quern  Cbristus  habuit  in  orando , nempe ; ut  mundus 
eredat  quia  tu  me  misisti. 

Revera  Cbristus  in  boe  loco  oravit  pro  duobus; 
oravit  pro  uno  immediate,  oravit  pro  alio  remote. 
Immediate  oravit  pro  unitate  discipulorum,  qui  in  eum 
credituri  essent;  oravit  etiam  remote  pro  alio  fine,  pro 
eo  scilicet  ut  baec  unitas  discipulorum  eius  esset  nota, 
quasi  nota  vel  character  unde  mundus  agnosceret  eius 
divinam  missionem  et  divinitatem  eius  evangelii.  Ora- 
vit pro  unitate  igitur  discipulorum  immediate,  oravit 
pro  isto  alio  fine,  ut  mundus  cognosceret  ipsum  mis- 
sum  fuisse,  oravit  pro  boc  remote.  Sed  neque  textus 
Scripturae,  neque  verba  scbematis  nostri  directe  vel 
indirecte  significant,  quisnam  fuerit  finis  orationis  domi- 
nicae vel  praecipuus  vel  solus;  proinde  vere  did  non 
potest,  ut  dicitur  in  emendatione,  quod  schema  nostrum 
excludit  finem  propter  quern  Christus  oravit,  scilicet: 

‘ lo.  17,  21. 


a id  mundus  eredat  quia  tu  me  misisti.  Igitur  erronea 
est  ista  emendatio,  et  non  potuit  admitti  a Patribus 
Deputationis. 

Emendatio  5b  Doctissimus  auctor  buius  emenda- 
tionis  putat,  genuinum  sensum  Scripturae  in  boc  loco 
non  retineri.  Ingenue  fateor  me  nescire  quid  sibi  velit 
doctissimus  auctor  buius  observationis.  Si  vult  dicere, 
verba  Scripturae  bic  detorqueri  in  sensum  alienum  a 
sensu  eorum  genuino,  certe  hoc  non  est  verum ; quia 
hie  locus  Scripturae  sumitur  in  ipso  litterali  sensu. 
Si  vero  dicere  vult,  quod  iuxta  schema  Christus  ora- 
vit pro  unitate  discipulorum  eius,  diim  iuxta  textum 
Scripturae  oravit  etiam  pro  apostolis , boc  quidem  est 
verissimum ; oravit  pro  discipulis,  oravit  etiam  pro 
b apostolis,  hoc  verissimum  est.  Sed  schema  nostrum 
boc  non  negat,  solummodo  oniittit  istam  partem  quoad 
apostolos,  et  istam  partem  omittit  brevitatis  causa,  ut- 
pote  ad  rem  et  scopum  non  necessariam.  Sed  quoniam 
non  disconvenit,  potius  convenit  cum  re  et  cum  ma- 
teria et  cum  scopo,  et  quoniam  etiam  maxime  ger- 
manum  est  ad  sensum  additamenti  quod  proponimus 
inseri  in  initio  prooemii,  Patres  Deputationis  accepta- 
runt  banc  emendationem  quoad  primam  suam  partem, 
sed  solummodo  quoad  primam  partem,  nempe  quoad 
earn  partem,  quae  finitur  cum  verbis  ut  omnes  ununi 
essent  versus  finem  emendationis.  Usque  ad  baec 
verba  Patres  Deputationis  acceptant  banc  emendationem, 
sed  non  acceptant  quoad  reliquam  eius  partem. 

^ Emendedio  G*'.  Omittatur  citatio  textus  s.  Pauli 
epist.  1 ad  Corintbios;  baec  est  emendatio.  Sed  huic 
emendationi  iani  satisfactum  est,  quia  locus,  ad  quern 
alludit  auctor  emendationis,  expungitur  a sebemate, 
scilicet  locus  incipiens  a verbis  „sapientissimus  arebi- 
tectus“  ; iste  locus  expungitur,  et  proinde  satisfit  isti 
emendationi. 

Emendatio  7^  8“^  et  9^  simiil  sumuntur.  Hae  tres 
emendationes  in  quibusdam  inter  se  conveniunt,  in 
aliis  discrepant.  Omnes  tres  sunt  pro  omissione  vocis 
„principium“  et  substitutione  vocis  eentrum  unitatis. 
Duae,  nempe  7“''  et  9“",  sunt  pro  omissione  vocis  „vi- 
sibile“,  et  una,  nempe  9“,  est  pro  omissione  vocis 
„fundamentum“.  Sed  Patres  Deputationis  putarunt 
verba  scbematis  esse  omnino  retinenda  et  nullam  ex 
bis  tribus  emendationibus  jiosse  admitti.  Quoad  vocem 
„principium“  , auctores  emendationis,  saltern  unus  ex 
iis  dicit,  quod  priiicipium  recte  dici  non  possit,  fun- 
damentum  unitatis  fidei  recte  dici  non  possit  de  b. 
apostolo  Petro,  et  quod  boc  rite  praedicari  possit  de 
solo  Christo  Domino.  Certe  Christus  Dominus  est 
principium  primarium  non  solum  unitatis,  sed  etiam 
omnium  spiritualium  donorum,  quae  opitulante  Spiritu 
sancto,  operante  Spiritu  sancto  in  sinum  dilectae  suae 
sponsae  Ecclesiae  eff'undit  et  semper  est  effusurus. 
Sed  Cbristus  praeterea  posuit  in  ipsa  Ecclesia,  prae- 
terea voluit  in  ipsa  constitutione  Ecclesiae,  principium 
unitatis  secundarium,  vicarium.  Quamvis  enim  lesus 
Christus  Dominus  noster  sit  semper  invisibiliter  cum 

20 


Coll.  Lac.  VII. 


307 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


308 


Ecclesia,  earn  per  gratiam  Spiritus  sancti  docens, 
regens,  vivificans;  ea  tamen  omnia  facit  modo  accom- 
modato  societati  externae  et  visibili,  qualis  est  Ecclesia, 
per  media  accommodata  liuic  externae  et  visibili  Eccle- 
siae,  scilicet  per  ordinem  homiiium  externum  et  visi- 
bilem,  per  media  visibilia,  per  sacramenta  visibilia, 
per  praedicationem  verbi  externam , aiidibilem , sensi- 
bileni : quamvis , inquam , Christus  Dominus  ita  agat 
quoad  oeconomiam  totius  Ecclesiae,  similiter,  simili 
modo  quamvis  ipse  sit  auctor  et  effector  unitatis 
Ecclesiae , primarium  principium  unitatis  Ecclesiae, 
tamen  posuit  in  ipsa  constitutione  Ecclesiae  illud  quod 
dicimus  principium  unitatis,  illud  quod  de  se  aptum 
et  efficax  est  ad  conservaudam  fidei  et  communionis 
unitatem  heri,  liodie  et  in  saecula;  illud  quod  de  se 
aptum  et  efficax  est  ad  conservandos  omnes  fideles 
ab  liaeresi  et  schismate;  illud  quod  de  se  aptum  et 
efficax  est  ad  conservandos  in  professione  eiusdem 
fidei  et  sinu  eiusdem  communionis  omnes  sparsos  per 
universam  terrain  et  in  omnibus  aliis  inter  se  diversos: 
Christus,  inquam,  posuit  illud  in  ipsa  constitutione 
Ecclesiae  et  illud,  quod  ita  posuit,  illud  est  auctoritas, 
auctoritas,  inquam,  non  solum  invisibilis , non  solum 
ipsius  Christi,  sed  auctoritas  visibilis,  palpabilis,  resi- 
dens  in  ipsa  persona  Petri  et  successorum  Petri. 

Et  quod  haec  auctoritas  summi  Pontificis  vere  dici 
possit  et  sit  principium  unitatis,  patet  a priori  ex 
eo  quod  omnes  huic  auctoritati  se  submittentes  in 
eadem  fide  et  in  eadem  communione  necessario  con- 
iunguntur.  Patet  etiam  a posteriori  quia  de  facto 
populi  omnium  tribuum  et  linguarum  in  unum  ovile 
Christi  congregati  sunt , propterea  quod  primatum 
summi  Pontificis  agnoverint;  dum  e converse  ab  ipsis 
incunabulis  Ecclesiae  usque  ad  praesentem  diem  sec- 
tarii  reiicientes  semel,  et  quia  reiecerunt  auctoritatem 
summi  Pontificis,  ideo  inter  se  in  multiplices  haereses 
et  schismata  scissi  sunt  et  adhuc  scinduntur.  Vere 
igitur  dici  potest,  quod  primatus  summi  Pontificis  re- 
vera  sit  et  dici  possit  et  debeat  principium  unitatis 
fidei  et  communionis.  Et  est  specialis  ratio , quare 
vox  centrum  unitatis  non  debeat  substitui  voci  princi- 
piiim  unitatis ; est  specialis  ratio. 

Quarenam  substituitur  vox  centrum  unitatis?  quare- 
nam?  Nempe  quia  haec  W)X  centrum  est  magis  elu- 
cidata , quia  praeterea  unum  significant  hae  voces 
principium  unitatis  et  centrum  unitatis. 

Sed  loquendo  de  imitate  Ecclesiae,  vox  ushata  sem- 
per vel  fere  semper  in  tractatibus  theologicis  et  in  con- 
troversiis  cum  protestantibus,  vox  semper  vel  fere  sem- 
per usitata  de  imitate  Ecclesiae  est  principium  unitatis. 

Sed  principium  et  centrum  unitatis  non  sunt  quid 
unum  et  idem?  In  se  certe  sunt.  Christus  Dominus 
non  solum  est  principium  unitatis,  sed  etiam  est  cen- 
trum unitatis ; sunt  in  se  quid  unum  et  idem.  Sed 
vox  principium  non  eandem  notionem  exhibet  atque 
eumdem  respectum  ac  vox  centrum  unitatis;  nam 
principium  proprie  significat  principium  unitatis,  signi- 


a ficat  id  quod  positum  est  in  ipsa  constitutione  Eccle- 
siae, significat  relationem  summi  Pontificis  ad  membra 
Ecclesiae;  dum  centrum  unitatis  significat  relationem 
membrorum  Ecclesiae  ad  Pontificem.  Principium  est 
quid  intriusecum  primatui  Ecclesiae;  praesupposita 
hac  constitutione , praesupposito  hoc  principio , tunc 
sequitur  tamquam  consectarium  naturale  quod  cum  hoc 
principio  convenire  debeant  omnes  episcopi,  omnes 
ecclesiae,  omnes  fideles.  Igitur  vox  principium  unitatis 
non  est  quid  unum  et  idem  ac  vox  centrum  unitatis ; 
propterea  vox  principium  unitatis  est  fere  semper 
usitata.  Igitur  Patres  Deputationis  censuerunt  vocem 
principium  unitatis  esse  omnino  retinendam  et  non 
mutandam  in  vocem  centrum  unitatis. 
b Quoad  alias  voces , de  quibus  in  iisdeni  emenda- 
tionibus,  scilicet  „visibile  fundamentum“ , hae  voces 
sunt  omnino  retinendae;  ita  censuerunt  Patres  Depu- 
tationis. Ham  non  solum  necesse  est  iit  sit  in  Eccle- 
sia principium  de  se  aptum  et  efficax  ad  procreandam 
unitatem,  sed  etiam  ad  sustentandam,  ad  earn  conser- 
vandam  et  perpetuandam  usque  ad  finem  saeculi.  Et 
quid  magis  inservit,  quid  magis  necessarium  ut  in 
unum  coagmententur  omnes  partes  aedificii,  quid  magis 
inservit  vel  magis  necessarium  est  quam  fundamentum  ? 
Hoc  fundamentum  omnino  debet  esse  et  vocari  visibik, 
quia  est  fundamentum  societatis  visibilis;  quia  prae- 
terea situm  est  in  ipsa  visibili  persona  successoris 
Petri:  proinde  hae  voces  „ principium  ac  visibile  fun- 
^ damentum“  sunt  retinendae,  ut  censuerunt  Patres  De- 
putationis. Proinde  nulla  ex  tribus  his  emendationi- 
bus  7‘‘,  8^",  9“  potest  acceptari. 

Emendutio  10^  „Supprimatur  ultima  phrasis  pro- 
oemii.“  Deputatio  de  fide  non  potuit  hanc  emen- 
dationem  admittere.  Haec  enim  pars  prooemii  gene- 
rali  modo  indicat,  ut  par  est,  quarenam  in  subsequen- 
tibus  capitibus  agatur  de  primatu  et  quomodo  agendum 
sit.  Si  vero  omittatur  haec  pars,  neque  unum  neque 
alterum  ex  eis  fieret,  et  in  hanc  gravissimam  materiam 
ex  abrupto  transitus  fieret.  Igitur  acceptari  non  po- 
tuit haec  emendatio. 

Emendatio  1 P.  Rhii  Patres  Deputationis  hanc  emen- 
dationem  lubenter  acceperunt,  et  quidem  propter  ra- 
tiones  hie  allatas,  quae  visae  sunt  bene  fundatae. 

Emendatio  12^.  Post  lineam  10  pro  „maiori“  di- 
catur  constanti.  Haec  emendatio  non  potuit  acceptari. 
Auctor  istius  emendationis  negat  historicam  veritatem 
assertionis  in  schemate,  nempe  huius  assertionis,  quod 
portae  inferi  maiori  in  dies  odio  insurgunt  adversus 
fundamentum  Ecclesiae  et  adversus  ipsam  Ecclesiam. 
Adversus  fundamentum  Ecclesiae:  auctor  emendationis 
negat  historicam  veritatem  istius  assertionis,  et  negat 
turn  quoad  haereticos  turn  quoad  catholicos.  Haere- 
tici  et  schismatici  numquam  erant  mitiores  quam  nunc; 
catholici  numquam  magis  devoti  erga  sanctam  Sedem; 
et  si  qui  catholici  insurrexerunt  et  insurgunt  contra 
temporalem  potestatem  Pontificis,  horum  conatus  sunt 
mere  politici.  Ita  dicit  riiius  emendator. 


309 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  prooem.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


310 


Set!  pace  rmi  emendatoris  assertio  in  schemate  et 
historice  vera  est,  et  eheu ! nimis  vera.  Quoad  haere- 
ticos  et  schismaticos  qiiamyis  mitiorum  temporum  spiritui 
cedentes  non  sinttam  violenti,  quam  temporibus  antiquis; 
tamen  odium  antiquum  si  non  mains,  certe  non  minus  ad- 
hucmanifestant;  etmanifestatio  odiihorum  si  careat  priori 
violentia,  abundat  et  superabundat  in  subdolis  artibus 
antiqui  serpentis.  Secundo , si  quando  portae  inferi 
videntur  ad  tempus  praevalere  adversus  fundamentum 
Ecclesiae,  nonne  statim  haeretici  triumphant,  nonne 
statim  manibus  plaiidunt,  nonne  statim  clamitant: 
cecidit,  cecidit,  magna  ilia  Babylon,  nempe  Roma? 
Quidquid  dicat  rmus  emendator,  haeresis  est  semper 
haeresis,  spiritus  haeresis  est  semper  idem,  et  spiritus 
haeresis  est  spiritus  hostilitatis  adversus  summum  Pon- 
tificem  et  adversus  Ecclesiam  catholicam.  Haeresis 
deponet  odium  quando  leopardus  deponet  maculas; 
haeresis  mutabitur  quando  aethiops  mutabit  pellem,  et 
ex  nigro  fiet  albus. 

Et  quoad  catholicos,  numquam  erant  sanctae  Sedi 
magis  devincti  quam  in  praesentiarum,  numquam  ma- 
iorem  amorem , maiorem  filialem  reverentiam  exhi- 
buerunt  erga  Sanctissimum  Patrem : hoc  est  verissi- 
mum , et  Deo  gratias,  quod  sit  verissimum.  Sed 
auctores  schematis  hoc  non  negant,  non  omnino.  Et 
quoad  catholicos  qui  insurgunt  et  insurrexerunt  contra 
temporalem  potestatem  summi  Pontificis,  omnino  errat 
rmus  emendator  dicendo  quod  eorum  conatus  sunt  pure 
politici.  Quis  enim  est  qui  nesciat  quod  omnes  conatus, 
qui  designantur  adversus  temporalem  potestatem  summi 
Pontificis,  etiam  propter  arctum,  arctissimum  nexum 
inter  potestatem  temporalem  et  spiritualem  Pontificis, 
quis  est,  qui  nesciat  quod  propter  hunc  arctissimum 
nexum  omnes  conatus  qui  diriguntur  adversus  potesta- 
tem temporalem,  etiam  adversus  spiritualem  necessario 
diriguntur  ? 

Et  quoniam  haec  est  res  gravissima,  mihi  parcatis 
si  aliquatenus  immorer  in  hac  re.  In  his  diebus 
nostris  sunt  quaedam  peculiaria  rerum  adiuncta,  quae 
magnopere  adaugent,  et  simul  probant  adauetum  esse 
odium  adversum  summum  Pontiticem  et  Ecclesiam, 
quaedam  peculiaria  rerum  adiuncta  quae  omnibus  ob- 
via  sunt.  In  ipso  sinu  Ecclesiae  sunt  liberales  catho- 
lici,  qui  revera  sunt  calamitas  sanctae  religionis  no- 
strae,  neque  numero  neque  auctoritate  carentes,  neque 
intra  hanc  vel  illam  regioncm  terrae  circumscripti ; et 
hi  liberales  catholici  opprimerent  Pontificem  et  Eccle- 
siam, si  possent  et  in  quantum  possent,  negando, 
coarctando  iura  Pontificis  et  iura  Ecclesiae.  En  novum 
odium  adversus  Pontificem  et  Ecclesiam,  novum  odium 
adhuc  in  Ecclesia  inauditum.  Temporibus  anteactis 
reges  erant  nutricii  Ecclesiae  et  reginae  nutrices ; die- 
bus vero  nostris  fere  omnia  gubernia  etiam  catholica 
antiquas  arnicas  relationes  cum  s.  Sede  interruperunt ; 
en  novum  odium.  His  diebus  nostris  praeterea  per 
totum  orbem  millies  et  millies  aucta  est  potestas,  quam 
ephemerides,  quam  irreligiosa  literatura  exercent,  super 


a mentes  millionum  hominum , et  quis  nescit  has  ephe- 
merides, hanc  irreligiosam  literaturam  venenum  foeti- 
dum , principium  irreligiositatis , infidelitatis  spuere  in 
caput  Ecclesiae  et  in  ipsam  Ecclesiam  ? En  odium 
iam  antea  certe  aliquatenus  existens,  sed  nunc  millies 
et  millies  auctum. 

Est  et  illud  magnum  schismaticum  imperium 
Russicum , quod  tot  populos  etiam  catholicos  gi- 
ganteo  pede  conterit,  et  umbram  suam  frigidam  longe 
ultra  fines  proprios  protendit,  et  in  dies  ultra  proten- 
dere  conatur.  Omnes  norunt  hoc  magnum  schismati- 
cum imperium  et  illud  esse  infensissimum  adversus 
Pontihcem  et  Ecclesiam  catholicam.  Et  quid  dicam 
de  secretis  societatibus,  quae  quoniam  bene  noverunt 
b eo  citius  et  certius  subverti  posse  religionem,  si  sub- 
verteretur  sancta  Sedes,  ideo  collatas  vires,  secreta 
consilia,  apertos  conatus  per  totum  orbem  dirigunt 
adversus  Pontificem  et  adversus  Ecclesiam?  En  odium 
quod  si  non  est  omnino  novum,  est  tamen  magnopere 
adauetum. 

Denique  revolutio  extollit  caput,  revolutio  erigit 
sua  signa  adversus  omne  gubernium,  adversus  omnem 
potestatem , adversus  omnia  iura  divina  et  humana. 
Et  quis  est  magnus  hostis  istius  revolutionis,  quis  est 
eius  magnus  hostis'?  Summus  Pontifex,  qui  solus  vel 
fere  solus  stetit  et  stat  et,  Deo  adiuvante,  stabit  fir- 
mus  pro  principiis  aeternae  iustitiae  adversus  hanc  im- 
piissimam  modernam  revolutionem : et  ideo,  ideo  haec 
^ revolutio  odit  Pontificem  odio  summo,  odio  intensissimo. 
Igitur  omnino  aberrat  a veritate  historica  ipse  rmus 
auctor  huiusce  emendationis,  quando  negat  assertionem 
in  schemate  nostro  esse  historice  et  litteraliter  veram, 
scilicet  quod  odium  adversus  Ecclesiam  et  fundamen- 
tum Ecclesiae  sit  in  hisce  diebus  nostris  magnopere 
adauetum,  et  quod  in  dies  etiam  augeatur.  Igitur 
haec  emendatio  non  potuit  acceptari. 

E7nendatio  13^.  Huic  emendationi  iam  satisfactum 
est  in  priori;  sunt  quoad  substantiam  unum  et  idem. 

Emendatio  14“".  Huic  etiam  emendationi  satisfactum 
est  per  adoptionem  emendationis  undecimae.  Hullus 
est  locus  pro  hac  emendatione  post  adoptionem  undeci- 
mae emendationis. 

^ Emendatio  15"^.  Huic  emendationi  etiam  plane 
satisfactum  est,  ut  in  duabus  prioribus  emendationibus, 
omittendo  verba  quae  displicent  „a  quo  totius  Eccle- 
siae vis  et  salus  dependet“.  Haec  verba  omittuntur, 
et  in  eorum  locum  substituuntur  verba:  in  quo  totius 
Ecclesiae  vis  ac  soliditas  consistit,  ut  in  emendatione 
undecima. 

Emendatio  1G^  Auctor  istius  emendationis  dicit 
sensum  loci  esse  aliquatenus  ambiguum.  Et  certe 
diversus  sensus  posset  oriri,  prout  verba  „ secundum 
antiquam  et  constantem  Ecclesiae  fidem"  referantur 
ad  priorem  partem,  vel  ad  subsequentem.  Sed  omnis 
ambiguitas  removetur  per  simplicem  verborum  trans- 
positionem,  ponendo  verba  „ secundum  antiquam  atque 
constantem  universalis  Ecclesiae  fidem"  immediate  post 

20* 


311 


Acta  et  decreta  SS,  Concilii  Yaticani. 


312 


verbum  „proponere“.  Igitur  Patres  Deputationis  pro- 
ponunt  ut  locus  sic  se  habeat  incipiendo  a verbo  „iudi- 
camus  necessarium  esse“  pag.  4 [p.  269.]:  Iiidicanms 
necessarium  esse,  doctrhiam  de  institutione,  perpetuitate 
ac  natura  sacri  apostolici  primatus,  in  quo  toti{is  Eccle- 
siae  V2S  et  solid itas  consistif,  cimctis  fidelihus  credendani 
et  tenendam  proponere  secundum  antiquam  atque  con- 
stantem  universalis  Ecclesiae  jidem;  atque  controrios 
dominico  (jregi  adeo  perniciosos  errores  dehito  con- 
demnationis  iudicio  proscrihere. 

Haec  sunt,  Emi  Praesides,  Emi  ac  Rmi  Patres, 
quae  dicenda  Itabebam  nomine  Deputationis  de  fide. 

Gum  amhonem  descenderet  relator,  Patres  ei  ohmurmurarunt : 
Ultima  emendatio  ? TJnde  itermn  ascetidens  haec  addidit: 

Emi  Praesides,  Emi  et  Rmi  Patres,  oblitus  sum 
aliquid  dicere  de  ultima  IT'"  emendatione.  Sed  hoc 
solummodo  dicere  habeo , quod  Imiiis  emendationis 
ratio  liabeatur  in  additamento,  quod  propositum  erat 
inserendum  in  initio  prooemii,  et  in  quo  additamento 
allusio  tit  ad  istum  locum  evangelii  sancti  loannis. 
Ipsum  additamentum  est  fere  niliil  aliud  quam  ex- 
pressio  istius  textus  sancti  loannis. 

Relatione  autem  expleta,  emus  primus  Praeses  sic  Patres 
alloquutus  est: 

„Rmi  Patres,  procedamus  nunc  ad  suffragia  ferenda 
„de  emendationibus  propositis,  quas  R.  D.  Subsecre- 
„tarius  singillatim  praeleget,  ut  postea  de  singulis 
„exquirantur  suffragia.  Monentur  autem  rmi  Patres, 
„quo  melius  et  securius  ea  res  bono  ordine  peragatur, 
„ut  singuli,  quamdiu  actus  ferendi  suffragia  durat, 
„ locum  sibi  assignatum  in  aula  Concilii  occupent;  ac 
„insuper,  ut  qui  assensum  vel  dissensum  suum  sur- 
„gendo  manifestare  voluerint,  tamdiu  stantes  maneant, 
„ donee  satis  de  maiori  vel  minori  suffragiorum  numero 
„constet.  Raque  nunc  R.  D.  Subsecretarius  incipiat 
„legere  singulas  emendationes.  “ 

Tunc  more  solito  singulae  emendationes  a Subsecretario  prius 
perlectae , sutfragiis  subiectae  sunt.  Et  loco  primae  et  secundae 
proposita  est  ilia , quam  in  peculiari  folio  typis  impresso  nomine 
Deputationis  Patribus  distribui  Praesules  decreverant,  quaeque 
eiusmodi  tenoris  est:  P.  3.  1.  14.  [p.  269.  1.  8.]  post  verba  . . . „unum 
sunt“  inseritur : Quemadmodum  igitur  Apostolos , qiios  sibi  de 
mundo  elegerat,  communicato  Spiritu  sancto,  misit,  siciit  ipse  mis- 
sus erat  a Patre;  ita  in  Ecclesia  sita  pastores  et  doefores  usque  ad 
consummafioneyn  saeculi  esse  voluit,  Ut  vero  episcopatus  ipse  units 
et  indivisus  esset,  et  uydversa  credentiutn  yyiultitudo  per  cohaereyites 
sibi  itiviceyyi  sacerdotes  in  fidei  et  coynmunionis  imitate  conservare- 
tur,  beatum  Petrum  caeteris  Apostolis  pyraepoyiens,  in  ipso  instituit 
perpetuum  utriusque  unitatis  priyicipium  et  visibile  fimdaynentimi, 
super  cuius  foy'titudmeyn  aeteryium  exstrueretur  templim  etc.  ut  in 
sciiemate.  Haec  autem  emendatio  duplici  experimento  facto,  pau- 
cissimis  contradicentibus,  admissa  est. 

Tertia  emendatio  proposita  non  fuit,  utpote  quae  simplex  vo- 
tum  exprimeret,  nullam  exhibens  peculiarem  formulam.  Quartam 
fere  omnes  reiecerunt.  Quinta  consentientibus  fere  omnibus  ad- 
missa est  quoad  primam  partem , reiecta  vero  quoad  secundam. 
Sexta  proposita  non  fuit,  quia  ei  iam  satisfactum  erat  in  priori. 
Septima , octava , nona  et  decima , paucissimis  contradicentibus, 
exclusae  sunt.  Undecimam  fere  onmes  admiserunt.  Duodeci- 
mam  et  decimam  tertiam  fere  omnes  reiecerunt.  Decimaquarta 
(a  — b)  proposita  non  fuit , quia  provisum  ei  iam  fuerat  in 
undecima.  Decimaquinta  proposita  non  fuit , quia  ei  provisum 
erat  in  duabus  prioribus.  Decimam  sextain  Deputatio  proposuit 


a admittendam  iuxta  modum;  ut  nimirum  verba  ultimae  periodi 
hac  ratione  transponerentur : iudicamus  necessariuiyi  esse,  doctri- 
nam  de  iyistitutioyie,  perpetuitate  ac  natura  sacri  apostolici  prima- 
tus, in  quo  totius  Ecclesiae  vis  ac  soliditas  consistit,  cimctis  fideli- 
hus credendayn  et  tenendam  propoyiere  secundum  ayitiquam  atque 
const antem.  universalis  Ecclesiae  fidem;  atque  coyitrarios  etc.;  et 
emendationem  iuxta  hunc  modum  propositam  fere  omnes  admise- 
runt. Decimaseptima  emendatio  proposita  non  fuit,  quia  ei  iam 
provisum  erat  in  additamento  ju’ioris. 


EMENDATIONES  A NONNULLIS  PATRIBUS 
IN  CONCJREGATIOXE  GENERALI 

FACTAE  SUPER  CAPITE  I.  ET  II.  CONSTITUTIONS 
DOOMATICAE  PRIMAE 

^ DE  ECCLESIA  CHRIST! 

AD  CAPUT  I. 

1.  Totum  caput  reformetur  sic: 

Pe  Institutione  Ecclesiae,  ac  Apostolici  Primatus  hi  Beato  Petro. 

Aeternus  Deus  et  Pater  misericordiarum , quum  Verbo  suo, 
quod  genuit  ante  saecula,  omnes  gentes  in  haereditatem  promiserit 
et  in  possessionem  termuios  terrae  fPs.  2,  7.  8),  altissimis  sapientiae 
suae  consiliis  sanctam  Ecclesiam  [instituere]  decrevit ; et  elegit  nos 
in  ipso  ante  mundi  constitutionem,  nosque  praedestinavit  in  adop- 
tionem  filiorum  (Epb.  1,  4 seqq.).  Ilinc  omnia  subiecit  Deus  sub 
pedibus  eius,  et  ipsum  dedit  caput  super  omnem  Ecclesiam,  quae 
est  corpus  ipsius , super  omnia  quidem  visibilia  et  invisibilia : et 
postquam  Adam  in  summam  illam  incidit  calamitatem,  ut  sancti- 
tatem  et  iustitiam,  in  qua  creatus  fuerat,  amitleret,  et  alia  subiret 
mala,  quae  ipsum,  suosque  posteros  omnes  faciunt  miseros,  per 
c Redemptoris  proniissionem  misericordia  et  veritas  oboiaverunt  sibi, 
iustitia  et  pax  osculatae  sunt  (Ps.  84.  v.  11),  et  in  terris  facto 
incepit  Ecclesia,  in  qua  per  fidem  illius  salutem  consequuti  sunt, 
quotquot  in  ipsum  speraverunt  in  veteri  Testamento;  non  enim 
aliud  sub  coelo  unquam  nomen  datum  est  hominibus,  in  quo  sal- 
vari  possent  (Act.  4,  12).  Exinde  omnia,  quae  de  Redemptore 
promissa , praesignata  habentur  vel  a Prophetis  ante  ac  post 
legem  Moysi  datam,  passim  Sancti  Patres  referunt  ad  eius  Eccle- 
siam, cuius  plures  typi  dcprelienduntur : uti  Eva,  Area  Noe,  de 
qua  ipse  Beatus  Petrus.  Et  profecto  Ecclesia  a Prophetis  prae- 
dicatur  civitas  iusti,  urbs  fidelis  (Is.  1,  26),  civitas  Domini  (id. 
60,  14);  vinea  electa  (Hier.  2,  21),  hortus  conclusus  (Cant.  4,  12), 
acies  castrorum  ordinata  (ib.  6,  3) , regnum  sempiternum  (Dan. 
2,  44.  Osee  2,  19).  Quare  origo  Ecclesiae  non  in  natura , vel 
pactis  aut  legibus  hominum  quaerenda , sed  tota  omnino  divina 
est , et  ex  consiliis  divinae  sapientiae  ac  bonitatis  prorsus  repe- 
tenda.  Unigenitus  porro  Dei  Filius  consubstantialis  Patri , pro- 
missus  in  lege  veteri  Messias , et  ipse  expectatio  gentium , cum 
in  plenitudine  temporum  caro  et  homo  factus  est,  atque  habitavit 
d in  terris , non  modo  coelestes  hominibus  veritates  nunciavit , doc- 
trinamque  eius,  qui  miserat  ilium,  sed  praeterquam  typis  signifi- 
care  Ecclesiam  voluit  ac  parabolis,  et  divinum  propositum  suum 
adumbravit,  incepit  facere  et  docere , et  per  alios  Evangelium 
suum  nunciari  ac  doceri  mandavit , atque  in  seipsum  credentes 
coniunxit,  et  coagmentari  iussit  in  unam  societatem,  quam  appel- 
lavit  Ecclesiam  suam  (Matth.  16,  18),  populum  et  haereditatem 
suam  (Tit.  2,  14.  Act.  20,  28.  Ps.  2,  8),  regnum  coelorura 
(Matth.  13,  24) , ovile  suum  (loan.  10,  16).  Id  autem  Christus 
Dominus  multiplicibus  ac  luculentissimis  factis  complevit;  nam 
post  miracula,  sermonem  in  monte,  ac  secessum  ad  pernoctandum 
in  oratione  Dei , ah  hac  rediens  vocavit  ad  se , quos  voluit  ipse, 
et  fecit,  ut  essent  duodecim  secum,  et  misit  illos  praedicare  cum 
potestate  curaudi  infirmitates  et  eiiciendi  daemonia  (Matth.  10. 
Marc.  3.  Luc.  6).  Mox  Pascha  secundo  celebrate,  cum  egressus 
abiisset  in  patriam  suam,  vocavit  duodecim,  dedit  illis  virtutem, 
et  potestatem  super  omnia  daemonia,  et  misit  praedicare  regnum 
Dei  (Marc.  3,  14.  Luc.  9),  eosque  plura  mirabilia  edocuit  ac  ma- 
gisterium  edocendi,  et  praecipiendi  imposuit  inclamando : „qui  vos 


313  A-cta  ante  Sess.  IV.  Relat.  et  suffrag.  de  emendationib.  super 

audit,  me  audit,  et  qui  vos  spernit,  me  spernit."  Tertio  sutem  i 
celebrate  Pasclia , postquam  transfiguratus  est  in  monte , et  alia 
mirabilia  operatus , discipuli  venerunt  Capharnaum , et  residens 
voeavit  duodecim,  monita  institutionesque  ipsis  ampliavit,  irretrac- 
tabili  decreto  saneivit,  quemcumque  Ecclesiam  non  auditurum,  ut 
ethnicum  et  publicanum  esse  habendum,  ideoque  indicium  Ecclesiae 
suae  in  terra  iudicium  Dei  futurum  in  coelo,  moxque  adiunxit:  „amen 
dice  vobis : quaecumque  alligaveritis  super  terram,  erunt  ligata  et 
in  coelo : et  quaecumque  solveritis  super  terram,  erunt  soluta  et  in 
coelo. “ Deinde  e niortuis  resuscitatus,  una  sabbatorum,  cum  fores 
essent  clausae,  ubi  erant  discipuli,  lesus  stetit  in  medio  eorum,  et 
dixit  eis:  „Pax  vohis;“  turn  ostendit  manus  et  latus,  dixitque  eis  ite- 
rum : Pax  vobis,  sicut  misit  me  Pater  (qui  e coelo  in  terram  ad  vitam 
aeternam  liominibus  largiendam  me  misit),  et  ego  mitto  vos^  pari 
auctoritate , et  ob  eundem  finem.  Hoc  cum  dixisset , insufflavit 
cum  ordinatione  potestatem  eis  conferens  instituendi,  sen  ordinandi 
successores,  et  dixit  eis:  „Accipite  Spii-itum  Sanctum ; quorum  re- 
miseritis  peccata,  remittentur  eis;  quorum  retinueritis , retenta 
sunt.‘‘  Tandem  undecim  quum  abiissent  in  Galilaeam  in  nion- 
tem,  ubi  constituerat  illis,  lesus  accedens  locutus  est  eis  dicens: 
„Data  est  mild  omnis  potestas  in  coelo  et  in  terra:  euntes  ergo 
docete  omnes  gentes , baptizantes  eos  in  nomine  Patris  et  Filii 
et  Spiritus  Sancti,  docentes  eos  servare  omnia,  quaecumque  man- 
davi  nobis.  Ecce  Ego  vobiscum  sum  usque  ad  consummationem 
saeculi.^ 

Itaque  per  praedicationem  Evangelii,  Baptismum  et  mandata, 
Ecclesia  sua  fundata,  et  Apostolis  constitutis  eiusdem  Rectoribus 
cum  divino  magisterio  docendi , gubernandi , solvendi  ac  ligandi, 
sicuti  unus  Deus,  una  fides  et  unus  Baptismus  taiitummodo  haberi 
possunt.  Christus  Dominus  uni  ex  illis  singulares  prorsus  prae- 
rogativas  dedit , ])rimo  nempe , quemadmodum  Abram  et  lacob 
Patriarchis,  nomen  Simonis  commutando  in  Petrum  (Luc.  6,  14. 
Ioann.  1,  42) ; turn  post  secessum  ad  orandum  eidem  coram  aids 
Apostolis  nunciando : tu  es  Petrus , et  super  hanc  petram  aediti- 
cabo  Ecclesiam  meam,  et  portae  inferi  non  praovalebunt  adversus 
earn,  et  tibi  dabo  claves  regni  coelorum  (Matth.  1(3,  18),  sic  ipsi- 
met  ante  alios  potestatem  clavium  conferendo ; demum  eidem 
Petro  munus  imponendo  agnos  et  oves  pascendi , fideles  scilicet 
ac  Pastores,  et  confirmandi  fratres  (Ioann.  21,  15.  16.  17.  Luc. 
22,  32) , quibus  omnibus  apertissime  ilium  constituere  sua  vice 
caput  Ecclesiae  indixit , in  ipsam  universam  ])rimatum  dare , et 
fundamentum  ponere  aedilicationis  perpetuae  cum  prophetis  et 
Apostolis. 

Igitur  miserator  Dominus , qui  omnes  homines  vult  salvos 
fieri , et  ad  agnitionem  veritatis  venire , Ecclesiam  instituit  cum 
divina  missione  universum  genus  humanum  per  fidem  et  legem 
suam,  per  sacramenta  et  gratiarum  Spiritus  Sancti  diffusiouem 
ducendi  ad  vitam  aeternam , eique  secundum  divitias  sapientiae 
suae  Pastores  dedit  Apostolos  istorumque  successores  Episcopos, 
quos  Spiritus  Sanctus  posuit  illam  regere , et  Principem  eorun- 
dem  Petrum  perpetuo  item  victurum  in  successoribus , ut  fideles 
omnes  unius  fidei  et  caritatis  vinculo  continerentur. 

2.  Probatio  Primatus  Petri  ex  textu  apud  Matth.  16,  18.  19. 
tunc  demum  solide  et  contra  obiectiones  tute  conficitur , si  siniul 
exponitur , in  qua  relatione  fundamentum  Petri  ad  fundamenta 
omnium  versetur  Apostolorum , super  quod , testante  s.  Paulo 
(Ephes.  2),  aedificati  sunt  fideles,  et  quomodo  Petri  potestas  sol- 
vendi et  ligandi  ad  similem  omnium  Apostolorum  potestatem 
(Matth.  18)  se  habeat.  Quum  eadem  verba  ad  omnes  Apostolos 
quoque  dicta  sint , vere  asseri  nequit , ad  lonim  Petrum  fuisse 
prolata:  et  quoad  rem  similis  obiectio  de  fundamentis  Ecclesiae 
expectanda  est. 

Quandoquidem  decreti  dogmatici  forma  ea  esse  debet,  ut 
quasvis  obiectiones  et  dubitationes,  quantum  fieri  poterit,  claritate 
et  plenitudine  sua  excludat : conveniens,  imo  necessarium  videtur, 
Apostolorum  quoque  fundamenta  et  potestatem  solvendi  comme- 
morare  et  cum  summa  Petri  potestate  conferre.  Optimum  utique 
erat,  doctrinam  de  Apostolico  munere,  utpote  generalem , illi  de 
Primatu  praeponere , quo  facto  Primatus  natura  et  vis  in  plena 
luce  apparuisset.  Quod  quia  non  placuit,  inserenda  hie  saltern 
commemoratio  videtur  in  hunc  vel  similem  modum:  „Quanivis 
sancta  Dei  Ecclesia  super  fundamenta  omnium  Apostolorum  a 
Christo  Domino  exstructa  sit,  omnesque  a divino  Redemptore  alli- 
gandi  et  solvendi  sui)er  terram  potestatem  acceperint:  tamen  pe- 
culiari  et  eminenti  mode  super  Petrum  aedificata  fuit.  Ad  eum 
solum  enim“  etc. 


prooem.  const,  de  Eccl.  — Emendat.  sup.  cap.  1.  et  11.  propos.  314 

Porro  versus  finem  capitis  non  satis  a])te  dicitur : „solHm 
Petrum  j)rae  omnibus  Apostolis  sive  seorsum  singulis  sive  omnibus 
simul,“  ac  si  ipse  scilicet  Petrus  in  numero  Apostolorum  non  sit 
rocensendus.  Potius  dicendum:  „solum  Petrum  prae  ceteris  Apo- 
stolis sive  seorsum  singulis  sive  omnibus  simulA 

3.  Lin.  7.  [lin.  5.]  dicatur  sic:  „Ad  unum  namque  Simonem 
filium  lonae,  quern  immutato  nomine  Petrum  seu  Petram  voca- 
verat  (Ioann.  1,  42) , et  primum  inter  Apostolos  elegerat  (Matth. 
10,  2) , post  eius  confessionem  „Tu  es  Christus  Filius  Dei  vivi“ 
Christus  dixit : „Beatus  es,  Simon  Bai’-Iona,  quia  caro  et  sanguis 
non  revelavit  tibi“  etc.  cum  toto  sequenti  textu. 

Haec  propono,  ut  clarius  appareat  institutio  Primatus  B.  Petri, 
ct  melius  perspiciantur  praerogativae  et  munia  Primatus,  quae 
in  illo  Christi  Domini  oraculo  continentur. 

4.  Pag.  5.  lin.  ultima  [p.  270.  1.  18.]  mutetur  sic:  „aperte 
opponuntur  damnatae,  seu  falsae  eorum  sententiae.“ 

Ratio  mutationis. 

Quia  sententia  negans  Primatum  Petri  prae  caeteris  Aposto- 
lis, et  sententia  ita  dicta  capitis  ministerialis , a Richerio  iuvecta, 
ad  quas  schema  alludit,  iam  ])luries  a Summis  Pontificibus  dam- 
natae fuerunt.  Si  igitur  sententiae  ipsae  damnandae  in  Constitu- 
tione  Concilii  Vaticani  dicerentur,  quasi  videretur  nulla  ratio  ha- 
beri de  condemnationibus  a Summis  Pontificibus  iam  latis. 

AD  CAPUT  11. 

1.  LT  magis  magisque  elucescat  providentia  Christi  circa 
Petri  Primatus  perpetuitatem  in  hac  Sede  Apostolica,  ac  in  Ro- 
manis Pontificibus,  posset,  iuxta  meum  iudicium,  prima  periodus 
capitis  secundi  hoc  modo  concinuari. 

„Quod  autem  in  Beato  Apostolo  Petro  Princeps  Pastor um, 
„et  Pastor  magnus  ovium  Dominus  Christus  lesus  in  perpetuam 
„salutem , ac  perenne  Ecclesiae  bonum  instituit,  id  iu  eadem  Ec- 
„clesia,  quae  fundata  super  solidissimam  petram  ad  finem  saeculo- 
„rum  usque  firmiter  stabit,  iugiter  durare  decrevit;  ac  propterea 
„sua  divina  ordinatione  ac  providentia  salubriter  factum  est , ut 
„Petri  Primatus  integre,  inviolabiliter  seniperque  vigeret  in  Sancta 
„Romana  Ecclesia,  ,quae,  ut  aiebant  Patres  Concilii  Lateranen- 
„sis  IV. , disponente  Domino  super  omnes  alias  ordinariae  pote- 
,,statis  obtinet  ])rincipatum,  utpote  mater  universorum  Christi  fide- 
„lium,  et  magistrab  Nulli  eniiu  dubium , imo  saeculis  omnibus 
„notum  est,  quod  Sanctus  Beatissimusque  Apostolorum  Princeps 
„et  caput  . . A etc.  ut  in  scliemate. 

2.  Prima  pars  periodi  2.  incipiens  „Nulli  enim  dubium^  etc. 
mihi  videtur  sequenti  modo  reformanda,  nempe:  „ Sanctus  enim 
beatissimusque  Petrus,  Apostolorum  princeps , et  Ecclesiae  catho- 
licae  caput  atque  fundamentum,  qui  a Domino  nostro  lesu  Christo “ 
etc.  omissis  „fideique  columna‘b 

Ratio  est,  1.  quia,  licet  in  se  forsan  verum  sensum  expri- 
mere  valeant,  et  ita  locutus  fuerit  Philippus  Presbyter,  Aposto- 
licae  Sedis  Legatus,  Patribus  Concilii  Ephesini;  tamen  neque  ve- 
rum sensum,  literaliter  sumpta,  prae  se  ferunt  dicta  verba:  „nulli 
dubium,  omnibus  saeculis  notum,^^  wti  decet  in  Decreto  dogmatico: 
neque  omnia , quae  oratorio  modo  dicuutur  a Sanctae  Sedis  Le- 
gatis  in  Conciliis , censenda  sunt  approbata  a Patribus.  2.  Quia 
non  sunt  conformia  iis,  quae  definita  fuerunt  a Concilio  Floren- 
tine , nempe  „Eomnnum  Pontificem  successorem  esse  Beati  Petri 
Principis  Apostolorum  . . . totiusque  Ecclesiae  caqmP,  cuius  prae- 
rogativas  etiam  in  beato  Petro  Romanus  Pontifex  accepit : non 
vero  dicitur  ^Apostolorum  capuP  beatus  Petrus.  Nec  enim  con- 
gruere  mihi  videtur,  ut  hoc  Concilium  Vaticanum  deviet  a modo 
loquendi  Florentini,  in  Decreto  dogmatico,  nisi  novam  definitionem 
aut  explicationem  edicere  declararet , et  quidem  expressis  verbis. 

Dixi  omissis  verbis  „ fid  eique  columna‘^ : cum  enim  et  Sanctus 
Paulus , et  etiam  hoc  Concilium , in  alio  loco  (Cap.  IX.  de  Ec- 
clesia) dicant:  Ecclesiam  esse  „Columnam  veritatis^  (seu  fidei), 
non  videtur  expedire,  ut  idipsuni  de  beato  Petro,  saltern  nisi  ali- 
quo  modo  temperetur  aut  explicetur,  dicatur;  praesertim,  ut  supra 
dixi,  in  Decreto  dogmatico. 

Iluic  aliam  rationem  adiicere  possum , quae  praecipue  valet 
pro  regionibus , ubi  catholici  cum  acatholicis  permixto  vivunt : 
cum  protestantibus  enim  semper  uti  debemus  verbis  sacrae  Scrip- 
turae  in  sensu  obvio  et  literali;  alioquin  nos  incusant  de  abusu 
sacrorum  Librorum  ad  stabilienda  nostrae  fidei  dogmata:  cum 
autem  hucusque  omnes  Ecclesiae  defensores  verbis  Apostoli : „Ec- 


315 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!. 


316 


clesiam  nempe  esse  columnam  et  finnamenfum  veritatis,^  usi  sint  a 
ad  statuendam,  invincibiliter,  Ecclesiae  iudefectibilitatem  et  infal- 
libilitatem;  nunc  applicando  ea  ad  statuendum  Beati  Petri  Pri- 
niatum , eandem  accusationem  ad  hoc  etiani  extenderent:  ergo 
potius  est,  verba  praedicta  omittere;  iis  enim  non  indigemus  ad 
Primatum  Petri  eiusque  Successorum  stabiliendum. 

3.  Circa  finem  eiusdein  period!,  pag.  7.  linea  11.  [p.  271.  1.  4.], 
haec  verba  „ita  ut , quicii7)iqne“  etc.  niaiorem  vim  et  eraphasim 
certo  acquirent,  ut  mihi  videtur,  si  pracposito  puncto,  nova  pe- 
riodus  ex  iis  fieret,  boc  modo:  Quiciimque  ergo  m hue  cathedra 
Petro  legitime  succedit , is  iuxta  Christi  ipsius  institutionem  Pri- 
maUim  Petri  m universam  Ecdesiani  ohtmetf  addito  legitime,  et 
mutato  ohtineat  in  obtinet. 

4.  Quum  schismatic!  et  protestantes , et  cuiusvis  nominis 
haeretici  contra  Primatum  Roniiftii  Pontificis  sen  Ecclesiae  Ro- 
manae  tanquam  in  potestatem  abusivam,  et  primis  Ecclesiae  sae- 
culis  minime  cognitam,  clamare  nunquam  destiterint;  non  incon- 
gruum  mibi  videtur,  si  aliquid  de  priorum  illorum  temporum 
Traditione  innuatur , ut  ipsa  quoque  diligenter  observata , et  in 
rem  nostram  apte  vindicata  apparent.  Haec  igitur  ante  ultimam 
paragraphum  Cap.  2.  pag.  7.  lin.  15.  [p.  271.  1.  6.]  addenda  cen- 
serem : 

„ninc  semper,  vel  ab  ipsis  antiquae  Ecclesiae  Patribus,  cum 
difFusae  per  universum  orbem  fidelium  communitates  in  suo  quae- 
que  solo  succrescere  studerent,  ad  Petri  Sedem  Romanam,  tan- 
quam ad  unitatis  principium  et  ad  tesseram  universalitatis  oculi 
convertebantur.  Indicia  vero  Romanorum  Pontificum  ultra  suam 
regionem  lata , nedum  reverenter  accepta , studiose  etiam  efflagi- 
tata , atque  inviolabiliter  observata  fuere.  Quae  sane  primaria 
in  universam  Ecclesiam  auctoritas  tarn  plenum  sibi  et  unanime 
Orientis  aeque  ac  Occidentis  suffragium  vindicavit , ut  merito 
beatae  recordationis  Praedecessor  Noster  Hadrianus  una  nuncupa- 
tione  Romanam  Catliolicam  et  Apostolicam  Ecclesiam  concluserit 
et  praedicaverit  (Apolog.  Cone.  VIII.  Constantinop.  ad  Carolum). 
Manet  ergo“  etc. 

5.  In  ultima  periodo  „Manet  ergo“  dicatur  „Manet  igitur 
(aut  proinde)  dispositio  veritatis“  etc.  ut  in  Schemate. 

Quodsi  haec  minime  placerent,  saltern  addatur  verbum  „le-  (, 
gitime“  post  „Petro“. 


RELATIO 

DE  EMENDATIONIBUS  CAPITIS  I ET  II  CONSTITUTIONIS 
PRIMAE  DE  ECCLESIA  CHRISTI. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Bartholomaei  d/Avanzo  Episcopi  Calvensis  et 
Themmisis. 

Emi  Praesides,  Emi  et  limi  Patres 

Pro  parte  vestrae  Depiitatioiiis  de  fide  ego,  licet 
minimus  in  domo  Patris,  dicto  tamen  audiens,  rela- 
tionem  circa  emendationes  super  primo  et  secundo 
capite  aggredior,  non  quidem  eleganter  et  eloquenti 
sermone,  quod  meum  non  esse  profiteer,  sed  academica, 
ut  aiunt,  methodo,  atque,  uti  spero,  adiuvante  Deo  et 
Domino  nostro  lesii  Christo,  fraterna  collatione  non 
indigna. 

Interim  praefari  ad  benevolentiam  vestram  captan- 
dam  prorsus  superfiuum  puto,  siquidem  charitas  patiens 
est  ad  audiendum,  benigna  est  ad  indulgendum.  Ergo 
quis  magis  charitate  fervens  quam  vos,  qui  propter 
nimiam  charitatem  et  salutamini  et  estis  vere  patres? 
Igitur  ad  rem. 

Emendationes,  quas  prae  manibus  habetis,  eae  sunt, 
ut  tantummodo  duae  primae  aliquantulum  negotii  fa- 


cessere  videantur,  ac  proinde  sunt  diutius  et  fusic.s 
excutiendae.  Ipsas  protulerunt  enim  emendatores  illi 
qui  sunt  ex  rniis  et  illmis  Patribus,  qui  iam  ab  initio 
schema  nostrum  improbarunt  propter  ordinem  logicum 
violatum,  propter  exemplum  Christi  non  sequutum, 
denique  propter  ordinariam  methodum'  prorsus  immu- 
tatam. 

Iam  vero  si  quid  meae  preces  apud  tantos  viros 
valerent,  equidem  vellem  eos  sic  orare : Parcite , rnii 
et  illihi  Patres,  parcite  huic  schemati;  si  quae  enim 
peccata  habet  (nemo  enim  sine  peccato  vivit),  haec 
certe  non  sunt  ipsa;  de  quibus  obiter  dicam,  non  modo 
ad  aequivocationes  tollendas,  ut  par  est  inter  fratres, 
sed  etiam  ut  magis  magisque  sensus  emendationum 
elucescat. 

Igitur  quoad  ordinem  logicum  violatum,  verum  est 
quod  ab  initio  observavit  illmus  Moguntinus,  quod 
scilicet  omnem  constructionem  semper  aliqua  delineatio 
praecedat  oportet.  At  verum  etiam  est  illud  scitum 
philosophorum,  scilicet,  quod  prius  est  in  intentione, 
posterius  est  in  executione. 

Iam  vero  Christus  Dominus  noster  venit  in  hunc 
mundum,  ut  aedificaret  sibi  Ecclesiam  sponsam  non 
habentem  maculam  aut  rugam ; ac  proinde  illius  per- 
fectam  delineationem  debuit  habere.  At  quaeso  un- 
denam  nobis  huiusmodi  delineatio  potuit  apparere? 
Utique  lesus  Christus  nullam  constitu tionem  de  Eccle- 
sia  nobis  scripto  reliquit ; ipse  enim , ut  ait  evange- 
lium , coepit  facere  et  docere  b Itaque  ex  factis  et 
dictis  Christi  tantummodo  constitutio  Ecclesiae  debet 
argil  i. 

Iam  vero  quodnam  est  factum  primum  vel  dictum 
Domini  nostri  in  ordine  ad  Ecclesiam?  Certe  est  illud 
quod  secunda  die  a vita  sua  publica,  ut  aiunt,  cum 
nonnisi  duos  discipulos  haberet,  duodecim  mensibus 
antequam  eligeret  apostolos,  cum  tertius  discipulus 
Simon  sese  illi  offerret,  lesus  Christus  dixit:  Tit  es 
Simon  loamiis,  tu  vocaheris  Cephas,  quod  est  inter- 
pretatum  Petrus‘S.  Utique  neque  Simon,  iieque  alii 
intelligebant  tunc  temporis  mysterium  illius  mutationis 
et  illius  cognominis ; at  certe  Christus  sciebat  quid 
facturus,  quid  dicturus  esset;  post  sexdecim  menses,  in 
Capharnaum  scilicet,  dicturus  erat:  Tu  es  Petrus^; 
nimirurn  de  aeternali  aedificio,  quod  est  Ecclesia,  ex- 
tollendo  lesus  cogitans,  primum  de  fundamento  solli- 
citus  fuit,  atque  sicut  olim  Abrahamo  dixerat:  Tu 
vocaheris  Abraham  b ut  in  mutatione  nominis  iugiter 
admoneretur  novi  sui  officii;  ita  et  Petro,  quern  de- 
signabat  fundamentum,  et  petram  fundamentalem  suae 
Ecclesiae,  Petro  dixit:  Tu  vocaheris  Cephas.  Igitur 
in  analysi  factorum  et  dictorum  Christi  quoad  Eccle- 
siam primo  loco  venit  Petrus  h.  e.  primatus.  Quis 
ergo  iure  et  iuste  posset  indignari  nostro  schemati, 
quod  incipiat  a primatu? 

Sed  neque  aliud  peccatum  de  methodo  tractationis 


1 Act.  1,  1.  * lo.  1,  42.  5 Matth.  16,  18.  Genes.  17,  5. 


317 


Acta  ante  Sess.  lY.  Eniendationes  super  cap.  I.  et  II.  constit.  de  Eccl.  propositae.  Eelatio  de  iisdem. 


318 


ex  arbitrio  innovata  accusari  potest  iuste.  Equidem 
ut  omnes  melius  nostis,  methodus  vel  aualytica  est  vel 
synthetica.  Verum  est  quod  tractatores  sive  theolo- 
giae  sive  iiivis  ecclesiastici  ut  plurimum  utuntur  synthe- 
tica metliodo ; sed  certe  methodus  analytica  praesertim 
modernis  ignota  non  est.  Bonum  est  quod  nobis  res 
est  cum  doctis  viris  ex  Germania,  in  quorum  manus 
certe  venerunt  celeberrima  instituta  iuris  ecclesiastici 
Tindobonensis  prof.  Georgii  Phillips  : quique  haec 
instituta  evolverunt,  sciunt  quod  iste  professor,  iste 
doctissimus  auctor,  incipiat  a titulis  Christi  integram 
tractationem ; quare  primum  caput  operis  est:  Christus 
est  rex,  et  Ecclesia  eius  regnum.  Quare  breviter  de- 
lineata  idea  regni  Christi,  quoniam  Christus,  ut  ob- 
servat,  est  rex  et  pastor,  statim  addit:  idcirco  dicit  b 
pasce  agnos  meos,  pasce  oves  meets.  Non  absimili  modo 
nostrum  schema  in  exordio  cum  metaphoram  ducat  ab 
architecto,  statim  subiungit:  Tii  es  petra.  Et  post 
generalem  delineationem  in  secundo  capite  doctissimus 
auctor  statim  addit  tractationem  de  vicario  regni  eius 
et  de  Petro  eius  locum  tenente,  ubi  fuse  et  fusius 
loquitur  de  primatu  turn  honoris  turn  iurisdictionis 
turn  in  docendo  turn  in  regendo.  In  tertio  capite  agit 
de  apostolis  et  nihil  de  Ecclesia;  in  quarto  capite  agit 
de  notis  Ecclesiae;  in  quinto  capite  tandem  agit  de 
proprietatibus  Ecclesiae.  Ergo  videtis , Rmi  Patres, 
quod  omnis  tractatio  de  Ecclesia  non  debet  neces- 
sario  incipi  a notis  et  proprietatibus  Ecclesiae,  sed 
potius  analytice  debet  et  potest  incipi  a primatu : pri-  ^ 
mus  enim  in  ordine  in  Ecclesia  est  Petrus;  et  proinde 
primatus.  Igitur  neque  ex  hoc  capite  nostrum  schema 
iuste  potest  accusari;  ac  proinde  quum  emendator  pri- 
mus ordine  dicit,  quod  adsit  aliqua  contradictio  in 
ipso  titulo  nostri  schematis,  scilicet  titulus  sit  „ con- 
st! tutio  de  Ecclesia “ , et  tamen  incipiat  tantummodo 
de  primatu,  nos  observamus  quod  titulus  non  est  ab- 
solute constitidio  de  Ecclesia,  in  quo  sensu  possemus 
etiam  de  primatu  agere;  sed  dicit  titulus  „constitutio 
prima  de  Ecclesia".  Ergo  prima  de  Ecclesia  agit  de 
primatu ; secunda  erit  de  apostolis,  de  notis  Ecclesiae 
et  sic  deinceps.  Et  iam  ad  emendationem  primam  lata 
porta  patet. 

Igitur  ut  dixi  iste  primus  emendator  cum  sit  ex  ^ 
illis  illustrissimis  Patribus,  qui  damnaverant  niorti  hoc 
schema,  cum  videant  adhuc  illud  vivere,  volunt  catenis 
et  compedibus  illud  obruere;  et  inde  est  quod  dime 
primae  emendationes  certe  non  ita  brevissimae  sint. 
Igitur  primus  rfhus  emendator  non  modo  novum  schema 
proponit,  sed  gravissime  conqueritur  cum  Patribus 
Deputationis  quasi  ideam  non  adaequatam , non  suffi- 
cientem,  atque  adeo  non  rectam  de  Ecclesia  in  sche- 
mate  dederint,  quippe  qui  incipiunt  institutionem 
Ecclesiae  a lesu  Christo  Domino  nostro;  quod  ideo 
ipse  rmus  emendator  dicit,  quasi  id  sit  contra  Scriptu- 
ras,  contra  dicta  sanctorum  patrum,  contra  ipsum  ca- 
techisraum.  Est  contra  Scripturas  (compendio  dicam) 
quae  originem  Ecclesiae  deducunt  a diebus  aeternitatis  : 


Postida  a me,  et  daho  tibi  gentes  haereditatem  tiiam 
est  contra  dicta  sanctorum  patrum,  cum  s.  Gregorius 
Magnus  dicat,  Ecclesiam  incepisse  ab  Abel  iusto ; est 
contra  parvuni  catechismum,  siquidem  in  parvo  catechis- 
mo  parvuli  docentur,  quod  Ecclesia  inceperit  a pro- 
missione  Redemptoris.  Et  en  tripartita  ista  emendatio ; 
quae  cum  per  se  longissima  sit,  et  cum  novum  sche- 
ma proponat,  non  est  emendatio,  sed  schema  novum; 
ac  proinde  a priori  non  potest  acceptari:  nam  quod- 
libet  schema  novum  novae  discussion!  deberet  subiici; 
et  hoc  sufficeret  ut  non  admittatur. 

Sed  quoniam  ex  hoc  ambone  audivistis  oratorem 
incusantem  Patres  Deputationis  de  violate  etiam  ca- 
techismo  parvo;  ne  pigeat  vos,  Rmi  Patres,  etiam 
aliquam  utcumque  defensionera  audire:  siquidem,  ut 
dicunt  curiales,  etiam  diabolus  audiendus  est  in  iudi- 
cio,  ut  postea  cognita  causa  vos  iudicetis.  Igitur 
primum  postulo  a rhio  emendatore:  si  Ecclesia  iam 
instituta  erat  et  inceperat  tempore  Abel,  si  Ecclesia 
iam  exstabat  cum  promissus  fuit  Redemptor  Adae; 
cur  ipse  emendator , ut  probe  noscitis , in  ambone 
dixit,  quod  exstent  septem  typi  clarissimi  in  veteri 
Testamento  de  Ecclesia,  et  sunt  alii  typi  et  parabolae 
in  novo  Testamento?  Utique  typi  et  figurae  sunt 
umbrae  rerum  futurarum.  Ergo  vel  non  erant  antea 
typi,  vel  Ecclesia  non  exstabat  tempore  Adae  et  tem- 
pore Noe.  Undenam  ista  antilogia?  Utique:  „distin- 
gue  tempera  et  concordabunt  Scripturae",  notum  est 
istud  s.  Augustini. 

Igitur  in  Ecclesia,  ut  probe  noscitis  (estis  enim 
magistri  in  Israel),  duo  distinguenda  sunt,  substantia 
et  modus  seu  forma  externa  regiminis.  Substantia 
Ecclesiae  est  fides  sperandariim  substantia  rerum 
cuius  fidei  auctor  et  consummator  est  lesiis  Chrishis 
itaque  quaelibet  societas  credentium  in  Christum  est 
Ecclesia.  Ecclesia  vero  substantialiter  sic  definita  non 
modo  exstabat  tempore  Abel  et  quo  tempore  promis- 
sus fuit  Redemptor  Adae  peccant!;  sed  exstabat  ante 
peccatum,  exstabat  in  ipso  paradiso  ab  ipso  Creatore 
constituta. 

Equidem  s.  Thomas  ponit  quaestionem  utrum  et 
quomodo  tides  sit  necessaria;  et  dicit  distingueudum 
esse  tempus  ante  peccatum  et  tempus  post  peccatum, 
et  dicit:  absolute  ante  peccatum  fuit  necessaria  fides 
in  Incarnationem ; quare  Adam  habuit  fidem  explici- 
tam  Incarnationis , non  quatenus  referebatur  ad  re- 
demptionem,  sed  quatenus  referebatur  ad  consumma- 
tionem  per  gloriam.  Et  in  hoc,  Rihi  Patres,  conve- 
niunt  omnes  patres  a Tertulliano  usque  ad  sanctum 
Bernardum  et  Innocentium  III. , qui  omnes  in  hoc 
conveniunt,  quod  cum  Creator  immisit  soporem  in 
Adam  ut  aedificaret  ex  costa  eius  primam  mulierem, 
tunc  Adam  primus  rates  et  prhnus  homo,  ut  loquitur 
s.  Hieronymus,  in  mentis  excessu  vidit  Verbum  assn 
mens  humanam  naturam  indissolubili  nexu,  et  ex  la- 


1 Ps.  2,8  . 2 Ilebr.  11,  1.  3 jb.  12,  1. 


319 


Acta  et  (lecreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


320 


tere  eius  egreclieutem  Ecclesiam  sponsam  eius:  itnde 
expergefachis  exclamavit : Hoc  nunc  os  ex  ossibus 
nieis,  et  caro  de  come  meo.:  quapropter  relinquet  homo 
patreni  suuni  et  matrem  siiam,  et  adhaerehit  uxori 
suae  ; quae  verba  lesiis  Christus  Dominus  noster 
dicit  in  evangelic  esse  verba  Dei,  notate,  esse  verba 
ipsius  Dei,  et  non  possent  intelligi  nisi  cum  apostolo 
Paulo  dicatur : Sacramentum  hoc  magnum  est,  ego 
aidem  dico  in  Christo  et  in  Ecclesia  Tgitur  prima 
Ecclesia  est  societas  coniugalis  a Creatore  constituta 
ante  peccatum  Adae  in  ipso  paradise;  ac  proinde 
forma  regiminis  externa  Ecclesiae  fuit  forma  fami- 
liaris  sen  patriarchalis , quae  forma  erat  propaganda 
per  propagationem  et  multiplicationem  familiarum  : 
atque  inde  est  cur  omnis  paterfamilias  esset  etiam 
sacerdos ; et  inde  est  quod  sacerdotium  per  primo- 
genituram  propagaretur. 

Atque  baec  forma  externa  regiminis  Ecclesiae  ea 
est,  de  qua  loquitur  Paulus' in  epistola  ad  Hebraeos 
cap.  XI,  cum  tain  magnifice  loquitur  de  fide.  Atque 
baec  forma  regiminis  exterioris  Ecclesiae,  scilicet  pa- 
triarchalis per  familias  divisa,  et  per  multiplicationem 
familiarum  multijilicanda,  baec  forma  duravit  ab  Adam 
usque  ad  Moysen.  Siquidem  misericors  Dominus,  qui 
attingit  a fine  usque  ad  finem  fortiter,  et  disponit 
omnia  suaviter,  cum  vellet  ducere  paulatim  et  pede- 
tentim  Ecclesiam  suam  ad  perfectiorem  formam,  voluit 
lit  ex  multis  familiis  coalesceret  in  unum  populum,  in 
unam  nationem;  et  idcirco  altera  forma  externa  regi- 
minis Ecclesiae  fuit  forma  nationalis  in  populo  Israel, 
quae  forma  nationalis  ex  pluribus  familiis  collecta  du- 
ravit ab  exitu  Israel  de  Aegypto  usque  ad  diem  Pente- 
costes.  Et  hae  sunt  duae  Ecclesiae  formae  quae  con- 
stituunt  Ecclesiam  primam  ante  evangelium,  et  de  qua 
loquitur  Apostolus  ad  Hebraeos  dicens:  Accessistis  ad 
Ecclesiam  primitivormn  Sed  cum  venisset  plenitude 
temporis,  Verbum  assumpsit  humanam  naturam,  et 
voluit  ut  Ecclesia  haberet  tandem  aliquando  perfectio- 
rem illam  formam , qua  non  mode  e familiis  unus 
populus,  sed  ex  omnibus  populis  una  societas  vere 
catholica  evaderet,  qua  scilicet  comprehenderentur  om- 
nes  gentes,  quae  sunt  liaereditas  ipsius  Christi. 

Et  haec  est  forma  vere  catholica,  universalis,  cuius 
regiminis  forma  externa  est  aliquo  sensu,  aliqualiter 
monarchica;  universalis,  complectens  omnes  gentes, 
omnes  nationes,  omnes  populos.  Haec  est  forma  du- 
ratura  usque  ad  diem  iudicii;  et  in  hac  forma  mo- 
narchica Christus  est  reapse  unicus  et  solus  monarcha: 
qui  tamen  profecturus  ex  hoc  mundo  ad  Patrem,  ut 
temporalis  absentiae  suae  defectui  providei'et  abunde, 
vices  et  voces  commisit  Simoni,  quern  cognominavit 
Petrum , et  dedit  illi  claves  regni'  coelorum , ut  ipse 
esset  suus  vicarius,  donee  ipse  iterum  venturus  esset 
in  mundum  iudicare  vivos  et  mortuos. 

Igitur  catechismus  parvus  supponit,  et  catechismus 


1 Gen.  2,  23—24.  ^ Ephes.  5,  32.  3 Hebr.  12,  22—23. 


a magnus  docet  quod  Ecclesia  militat  in  terris  primo 
sub  forma  patriarchalis  seu  familiaris  regiminis ; se- 
cundo  sub  forma  regiminis  nationalis;  tertio  sub  forma 
monarchiae  universalis.  Quum  itaque  tantummodo  in 
hac  tertia  forma  regiminis  Petrus  habueiit  primatum, 
iam  videtis  quod  in  hoc  schemate,  in  quo  sermo  in- 
stituitur  de  primatu  Petri,  non  possit  institui  sermo, 
etiam  longe  petitus,  de  prima  et  secunda  forma  Ec- 
clesiae ; et  ipsi  theologi  non  tractant  de  prima  et  se- 
cunda forma,  nisi  in  tractatu  de  Incarnatione,  scilicet 
de  fide  in  Messiam.  Igitur , Eihi  et  Rmi  Patres , ni 
fallor,  cadit  accusatio  ilia  de  Ecclesiae  idea  non  satis 
recta,  neque  accurata,  neque  adaequata,  a Patribus 
Deputationis  violata  et  ut  ita  dicam  falsata.  Igitur 
b non  modo  propter  accidentalem  et  exteriorem  formam 
haec  prima  emendatio  non  potest  admitti:  sed  etiam 
propter  vitium  intrinsecum  et  substantiale.  Idcirco 
Deputatio  de  fide  sentit  et  opinatur,  quod  non  sit  ad- 
mittenda. 

Emendatio  2'^  primo  aspectu  gravior  apparet  et 
certe  digna  quae  diligenter  expendatur;  cumque  agatur 
de  interpretatione  textus  Scripturae,  permittatis,  rogo, 
ut  potius  legam. 

Itaque  rnius  emendator  ex  eadem  praeconcepta 
idea,  quod  non  possit  tractari  de  primatu  nisi  prius 
agatur  de  Ecclesia  et  praesertim  de  apostolico  munere, 
admittit  quidem  perceleberrima  ilia  loca  Matthaei : Tu 
es  Petrus  etc.,  et  loannis : Pasce  oves  etc.,  ideoque 
g evidenter  Petri  primatum  admittit;  sed  addit  quod  id 
verum  sit  litteraliter , at  quoad  rem  ipsam  pluribus 
difficultatibus  et  dubiis  locum  dent,  prout  exprimuntur 
in  capite  primo  schematis  nostri , et  sic  ratiocinatin’ 
illmus  et  rihus  emendator:  In  schemate  dicitur,  uni 
Petro  dictum  est:  Quodcumque  solveris  etc.,  atqui  etiam 
apostolis  Matth.  18  dictum  est:  Quaecumque  solveri- 
tis  . . .;  uni  Petro  dictum  est:  Tu  es  Petrus  etc.,  atqui 
etiam  apostolis  dictum  est  quod  sint  fundamentum: 
Aedificedi  super  fundamentum  apostolorum  . . .;  uni 
Petro  dicitur  dictum:  Pasce  oves  etc.,  atqui  caeteris 
etiam  apostolis  dictum  est:  Sicut  misit  me  Pater  et 
ego  mitto  vos;  euntes  docete  . . . Igitur  concludit  emen- 
dator, ut  bene  omnia  cohaereant,  et  difficultas  omnis 
evanescat,  necessarium  est  ut  exponatur  dare  in  qua 
^ relatione  (notate,  haec  est  difficultas)  sint  ad  invicem 
hae  Christi  promissiones  ad  Petrum  et  ad  apostolos; 
id  quod  consequi  nequit  nisi  de  apostolatu  simul  et 
de  primatu  etiam  pertractetur.  En  tota  emendatoris 
et  oratoris  ratiocinatio,  cuius  robur  fuisse  a me  immi- 
nutum  nullus  certe  audebit  asserere.  Idcirco  ipse  pro- 
ponit  formulam,  quae  incipit:  Quamvis  etc.,  in  qua 
scilicet  fit  mentio  turn  de  textu  fundamentum  aposto- 
lorum, turn  de  aliis. 

Verum,  Emi  et  Rmi  Patres,  ista  nonnisi  speciem 
habent  difficultatis,  quam  inde  a suo  tempore  in  nihi- 
lum  redegit  Innocentius  HI.  epistola,  quae  incipit  Apo- 
stolicae  Sedis,  ad  patriarcham  Constantinopolitanum, 
ubi  expendens  ilia  verba:  Tu  es  Petrus  etc.,  inquit; 


321 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  I.  et  II.  const,  de  Eccl.  propositis. 


322 


„Petro  dictum  est  sine  aliis  et  non  aliis  sine  Petro, 
„ut  intelligatur  sic  ei  attributa  potestas  huiusmodi,  ut 
„ aliis  sine  ipso  esse  non  possit,  ipsi  sine  aliis  esse 
„possit  ex  privilegio  sibi  collate  et  ex  concessa  sibi 
„plenitudine  potestatis."  * Itaque  ex  laudatis  verbis 
quaedam  dicta  sunt  Petro  sine  aliis  Apostolis,  quae- 
dam  dicta  sunt  Apostolis,  sed  non  sine  Petro.  Quae- 
nam  sunt  haec?  Tria  celeberrima  ilia  testimonia : 
Tu  es  Petrus  . . . Conjirma  fratres  . . . Pasce  oves  et 
agnos  . . . praecipua  ilia  continent  quae  dicta  sunt 
Petro  sine  Apostolis,  sed  in  praesentia  Apostolorum. 
Quae  vero  emendator  proponit  scilicet:  Quaecimque 
alligaveritis  . . . Eimtes  docete  etc.,  respiciunt  ea,  quae 
dicta  sunt  Apostolis,  at  non  sine  Petro.  In  quanam 
ergo  relatione  sunt  inter  se?  Hoc  est  quod  quaerit 
emendator:  relatio  patet  ex  contextu. 

Siquidem  quod  in  primo  textu:  T^l  es  Petrus  etc., 
lesus  Christus  Dominus  noster  respiciat  unum  Petrum, 
et  ex  textu  est  evidens,  et  orator  ad  litteram  conce- 
dit;  Apostolos  enim  omnes  praesentes  Christus  allo- 
quitur  dicens:  Quern  me  dicunt  homines?  et  omnes 
respondent:  Alii  Eliam,  alii  loannem  Baptistam,  alii 
Hieremiam.  Tunc  Christus  iterat:  Vos  autem  quern 
me  esse  dicitis?  Caeteris  Apostolis  silentibus  Petrus 
respondet:  Tu  es  Christus  filius  Dei  vivi.  Tunc  Chri- 
stus statim : Beatus  es  Simon  Bar-Iona,  quia  non  caro 
et  sanguis  revelavit  tihi,  sed  Pater  meus  qui  in  coelis 
est.  Sed  tunc  pergit:  Et  ego  dico  tihi.^  quia  tu  es  Pe- 
trus (Cephas  scilicet,  qui  banc  confessionem  fecisti), 
et  super  hanc  petram  aedificaho  Ecclesiam  meam,  et 
portae  inferi  non  praevalehunt  adversus  earn.  Et  tihi 
daho  claves  regni  coelorum.  Quaeso  quibusnam  clario- 
ribus  verbis  poterat  Christus  determinare  personam 
Petri?  Ilium  appellat  nomine  nativitatis  Simon,  no- 
mine paternitatis  Bar-Iona,  filius  loannis,  subiungit 
cognomen  quo  ipse  eum  cognominaverat  tu  es  Petrus, 
et  assignat  rationem  eius  quod  dicturus  est  Pater  revela- 
vit tihi,  et  pollicetur  se  daturum  ipsi  Petro  ego  daho 
tihi.  Quaenam  ergo  est  relatio  in  hoc  casu  inter  Chri- 
stum [et]  inter  Petrum  et  Apostolos  praesentes?  Nulla 
alia  litteraliter  potest  esse  prima  fronte  nisi  ilia,  quae 
intercedit  inter  Christum  donantem , Petrum  donata- 
rium  et  Apostolos  testes  donationis.  Dixi  prima  fronte 
ad  litteram,  sed  quoad  rem  ut  ipse  emendatoris  di- 
stinctione  utar,  quoad  rem  ipsam  ilia  relatio  est  inter 
tres,  quae  naturalis  est,  inter  supremum  Christum  et 
subordinatum  Petrum,  et  inter  superiorem  Petrum  et 
subordinates  Apostolos. 

Equidem  in  verbis  donationis  Christi  Apostoli  non 
nominantur  nisi  in  oblique  et  implicite;  nomine  Ec- 
clesiae  aedificandae  et  regni  coelorum  adunandi,  prae- 
cipue  veniunt  Apostoli.  Cum  ergo  Ecclesia  aedificanda 

• Cf.  Migne  Patr.  lat.  tom.  CCXIV,  pag.  760.  Textus  hie  est: 
,,Quod  si  omnibus  etiam  Apostolis  simul  dictum  esse  reperias , non 
„tamen  aliis  sine  ipso  , sed  ipsi  sine  aliis  attributam  esse  cognosces 
„ligandi  et  solvendi  a Domino  facultatem;  ut  quod  non  alii  sine  ipso, 
„ip3e  sine  aliis  posset  ex  privilegio  sibi  collate  a Domino  et  concessa 
„plenitudine  potestatis.“ 

Coll.  Lac.  vn. 


a sit  super  petram  fundamentalem  Petrum , sequitur 
quod  relatio  inter  Petrum  et  Apostolos  in  hoc  textu 
sit  relatio  inter  fundamentum  et  aedificium.  Funda- 
mentum  sustinet  aedificium,  non  sustinetur,  regit  et 
non  regitur;  uno  verbo  a fundamento  aedificium  ab- 
solute pendet,  non  viceversa.  Ergo  relatio  Apostolo- 
rum ad  Petrum  quantum  ad  rem  ipsam  est  relatio 
absolutae  dependentiae. 

Idem  dicendum  de  secundo  testimonio  Luc.  22 : 
Ecce  satanas  expetivit  vos  . . . conjirma  fratres  tuos. 
Apostolis  praesentibus  Christus  praedicit  maximam  ten- 
tationem  satanae  contra  ipsos,  turn  subdit:  Ego  aidem 
rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua;  en  charisma 
personale  Petro.  Et  quaenam  relatio  ad  Apostolos? 
b Subiungit:  Tu  conversus  conjirma  fratres  tuos.  Ergo 
relatio  Petri  ad  Apostolos  est  relatio  superioris  ad 
subordinates,  quippe  absque  contradictione  quod  minus 
est  a maiori  confirmatur.  Et  in  casu  nostro  est  relatio 
magistri  ad  discipulos,  est  iterum  dependentiae  ab- 
solutae. 

Nec  alium  sensum  praebent  verba  tertii  testimonii 
loannis  21:  Pasce  oves.  Praesentes  erant  omnes  Apo- 
stoli ad  littus  maris.  Christus  expostulat  a Petro 
triplex  pignus  amoris  prae  omnibus  Apostolis  prae- 
sentibus, nemine  excepto ; et  postea  confert  illi  supre- 
mam  potestatem  promissam  super  omnes:  Pasce  oves, 
pasce  agnos.  Ergo  relatio  inter  Petrum  et  Apostolos 
ex  hoc  tertio  testimonio  est  relatio  inter  pastorem  et 
^ oves,  hoc  est  omnimoda  subordinatio.  Quid  clarius? 
Quid  quaerit  amplius  emendator?  Ergone,  dicet  ali- 
quis,  et  dictum  est,  omnimoda  et  plena  potestas  erit 
absque  ulla  limitatione  in  Petro?  Utique,  duplicem 
habet  limitationem , activam  unam , ut  ita  dicam , et 
alteram  passivam. 

Habet  activam  ex  parte  Christi  donantis,  qui  ait: 
Ego  Christus  Deus  dabo  tibi ; ego  rogavi  pro  to ; 
pasce  oves  meas.  Itaque  tantam  potestatem  habet 
Petrus,  quantum  illi  dedit  Christus  Dominus,  non  in 
destructionem , sed  in  aedificationem  corporis  Christi, 
quod  est  Ecclesia.  Sed  est  alia  limitatio  passiva,  si 
ita  loqui  fas  est,  ab  ipso  Christo  posita  ex  parte  Apo- 
stolorum. Christus  enim  ut  sapiens  architectus  posuit 
Petrum  fundamentalem  petram,  supra  quam  aedificaret 
Ecclesiam.  Sed  ipse  idem  Christus  designavit  aedifi- 
catores,  quibus  Petrus  ad  aedificandam  Ecclesiam  ute- 
retur,  hoc  est,  Apostolos  ibi  praesentes.  Petrus  con- 
stitutus  est  magister  in  secundo  textu  ad  confirmandunj 
alios;  sed  isti  alii  non  debent  esse  nisi  illi,  quos  ipse 
Christus  dedit  Petro  fratres  in  apostolatu:  Confrma 
fratres;  atque  adeo  sibimet  in  fratres  elegerat:  Vade 
ad  fratres  meos  h In  tertio  textu  Petrus  debet  pa- 
scere  agnos;  sed  isti  agni  non  debent  generari,  nisi 
per  illas  oves,  quas  Christus  ipse  Petro  pascondas 
adsignabat,  quas  acquisiverat  sibi;  unde  illas  vocat 
oves  meas:  Pasce  oves  meas.  Ergo  suprema  et  plena 


' loan.  20,  17. 


21 


323 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


324 


potestas  est  in  Petro,  qui  tamen  non  potest,  non  debet 
exercere  earn  per  alios  coadiutores  suos,  nisi  per  Apo- 
stolos  eorumqiie  successores. 

Atque  inde  intelligitur , Erai  ac  Rrai  Patres,  sa- 
pientissimam  esse  oeconomiam  lesu  Christi  Domini 
nostri,  qua,  cum  tradidisset  plenam  et  supremam  po- 
testatem  Petro  sine  aliis,  ut  loquitur  Innocentius  HIP, 
postea  eandem  confirmat  aliis,  sed  non  sine  Petro, 
Apostolatus  ergo,  et  in  ipso  episcopatus,  immediate  et 
iure  divino  est  ex  Cliristi  institutione,  non  ad  impo- 
nendum  limitem,  sed  ad  cooperandum  supremae  ac 
plenae  potestati  Petri  in  aedificationem  Ecclesiae,  quam 
Christus  acquisivit  sanguine  suo.  Atque  id  expresse 
confirmatur  a testimoniis  illis,  quae  emendator  opponit. 

Christus  equidem  ad  omnes  Apostolos  dicit:  Euntes 
docete  etc.,  dicit:  Qui  non  o'ediderit,  condemnahitur; 
quibus  verbis  et  Petrum  et  caeteros  Apostolos  insti- 
tuit  pastores  et  doctores  super  omnes  gentes.  Sed 
haec  dicta  narrantur  Matthaei  cap.  ult.  versiculo  ul- 
timo, et  ut  subiungit  s.  Marcus,  post  haec  dicta:  illis 
videntihus  elevatus  est  in  coelmn.  Ergo  antequam  con- 
stitueret  pastores  et  doctores  Apostolos  non  sine  Petro, 
iam  dixerat:  Pasce  ones,  pasce  agnos;  adeoque  ante- 
quam designaret  pastores  et  doctores,  iam  constituerat 
Petrum  pastorem  pastorum , doctorem  doctorum , ut 
scilicet  capite  constitute  non  solum  schismatis,  sed  et 
erroris  tolleretur  occasio. 

Eandem  argumentationem  suppeditat  aliud  Mat- 
thaei: Quaecumque  solveritis,  ernnt  soluta.  Iam  antea 
dixerat  Petro:  Quodcnmqiie  solveris  etc.,  ad  quae  ne- 
cessario  verba  ilia  sunt  referenda  ut  possint  intelligi. 
Atque  hie  rogo  vos,  Emi  ac  Rmi  Patres,  ut  magis 
magisque  benevolentiam  vestram  indulgeatis,  si  in  re 
tanti  momenti,  in  qua  cardo  praecipue  vertitur  diffi- 
cultatis,  diutius  aliquantulum  attentionem  vestram  dis- 
tineo. 

lesus  Christus  Dominus  noster  in  celebri  illo  te- 
stimonio  Matthaei  16,  duplici  metaphora  utitur,  petrae 
scilicet  fundamentalis  et  clavium:  Tii  es  Petrus,  et: 
tihi  dabo  claves.  Utrique  metaphorae  occasionem  dabat 
ipse  Simon  loannis ; primae  metaphorae  de  petra 
propter  cognomen  suum  Petrus,  secundae  vero  meta- 
phorae clavium  propter  suam  confessionem , dicens: 
Tu  es  Christus.  Attendite  Patres.  Equidem  quaenam 
est  etymologia  nominis  Christi?  Audiatur  Lactantius: 
„ Christus  non  proprium  nomen  est,  sed  nuncupatio 
„potestatis  et  regni : sic  enim  ludaei  reges  suos  ap- 
„pellabant.  Siquidem  sicut  nunc,  inquit  Lactantius, 
„ Romanis  indumentum  purpurae  insigne  est  regiae  di- 
„gnitatis  assumptae,  sic  ludaeis  unctio  sacra  nomen 
„ac  potestatem  habet  regiam.  Verum  quoniam  Graeci, 
„ prosequitur  Lactantius,  /pfeahoti  dicebant  ungi , ob 
„hanc  rationem  nos  eum  Christum  nuncupamus.  “ 
Idipsum  dixerat  iam  multo  ante  s.  lustinus. 

' Cit.  epist.  Apostolicae  Sedis. 

2 Divin.  Institut.  lib.  IV,  n.  7.  [Migne  P.  L.  VI,  464  sq.]  — 
S.  lustin.  Apolog.  II.  pag.  92,  edit,  maurin. 


a Christus  igitur  idem  est  ac  rex;  et  reapse  si  qui 
conceptus  exhibetur  frequentius  in  utriusque  foederis 
Scriptura , est  certe  titulus  regis , a propheta  Balaam 
usque  ad  Danielem,  et  etiam  in  novo  Testamento,  in 
quo  angelus  ad  Mariam  a regia  potestate  exorditur: 
Et  regnahit  in  domo  David  in  aeternum  h Et  loannes 
in  Apocalypsi:  Rex  regum  et  Dominus  dominantium'^. 
Petrus  ergo  dicens : Tti  es  Christus  films  Dei  vivi, 
professus  est  divinitatern  non  modo,  sed  regiam  Christi 
potestatem ; quare  Christus  respondet : Si  ergo  ego, 
Christus  scilicet,  rex  sum , ego  dabo  tibi  claves  regni 
mei,  et  tu  eris  regni  mei  claviger,  ianitor.  Claves 
autem  regiae  potestatis  erant  insignia  apud  Hebraeos, 
quorum  reges  ferebant  clavim  super  humerum , unde 
b celebre  illud  Isaiae : Parvulus  natus  est  nobis,  et  puer 
datus  est  nobis,  et  faefus  est  principatus  super  hume- 
rum eius^ ; hoc  est:  sunt  claves  in  signum  regiae  po- 
testatis. 

Atque  in  eadera  metaphora  perseverans  Christus 
subiungit:  Quodcumque  solveris  erit  solutum.  Non  enim 
haec  est  tertia  metaphora,  ut  vulgo  dicitur  etiam  apud 
graves  commentatores,  non  est  haec  tertia  metaphora, 
qua  usus  est , quia  locum  non  habuisset ; est  eadem 
metaphora,  quae  prosequitur.  Nam  apud  Hebraeos, 
ut  bene  norunt  antiquitatis  hebraicae  periti,  claves 
non  claudebant  vel  aperiebant  seras  portarum  immit- 
tendo  vel  emittendo  transversam  ferri  laminam , ut 
apud  nos,  sed  vel  in  nodum  volvebant  vel  enodabant 
^ aliquem  funiculum,  qui  in  parte  interiori  portarum  in 
hunc  finem  et  modum  erat  concinnatus.  Unde  solvere 
funiculum  idem  erat  ac  aperire,  innodare  funiculum 
idem  erat  ac  claudere.  Verba  Christi  ergo  idem  so- 
nant ae  ilia  Isaiae:  Dabo  tibi  claves  David:  aperies 
et  nemo  claudet,  claudes  et  nemo  aperiet^. 

Age  vero,  et  a verbis  Christi  apud  Matth,  cap.  16 
transeamus  ad  verba  Christi  apud  Matth.  cap.  18,  in 
quibus  alloquitur  Petrum  cum  caeteris  Apostolis.  Chri- 
stus ad  omnes  dicit:  Quaecumque  solveritis,  erunt  so- 
luta. Iam  vero  haec  metaphora  solutionis  et  ligaminis 
inusitata  erat  Christo,  qui  alias  semper  dicit:  Remit- 
tuntur  tibi  peccata  . . . Remitto  tibi  peccata  . . . Quo- 
rum remiseritis  peccata.  Nullibi  nisi  in  hisce  duobus 
testimoniis  adhibet  metaphoram  solvendi  et  ligandi. 
^ Non  potuisset  itaque  haec  metaphora  ab  Apostolis  in- 
telligi, nisi  praecessisset  ilia  promissio : Tibi  dabo  claves, 
ad  Petrum.  Sine  ilia  enim  potuissent  Petrus  et  Apo- 
stoli  respondere  Christo:  Quomodo  solvemus  sine  cla- 
vibus?  da  prius  claves  ad  solvendum.  Attamen  neque 
Petrus  neque  Apostoli,  alias  semper  difficiles  ad  intel- 
ligendum,  aliquam  difficultatem  hie  proponunt.  Immo 
Petrus  tamquam  ad  se  dicta  ilia  verba  accipiens,  sta- 
tim  requirit , quoties  hac  potestate  solvendi  posset 
uti  erga  fratrem  suum,  usque  septies?  Et  Christus: 
septuagies  septies.  Nimirum  intellexit  Petrus  se  qui- 
dem  habere  claves  ad  solvendum  in  bonum  Ecclesiae 


‘ Luo.  1,  32.  * Apoc.  19,  16.  » Is.  9,  6.  Is.  22,  22. 


325 


Acta  ante  Sess.  IV.  Kelatio  de  emendationibus  super  cap.  I.  et  II.  const,  de  Eccl.  propositis. 


326 


ex  promissione  Christi,  sed  quum  impossibile  sit  ut 
ipse  personaliter  per  se  et  immediate  in  toto  orbe 
potestatem  clavium  adhiberet,  ex  institutione  Christi 
intellexit  nonnisi  per  confratres  sues  Apostolos  tam- 
quam  per  ianitores  sibi  subordinates  ilia  potestate  uti 
debere.  Apostoli  ergo  solvunt,  sed  ope  clavium  quae 
datae  sunt  Petro.  Ergo  haec  duo  testimonia  opposita 
sensum  litteralem  non  infirmant,  sed  magis  magisque 
confirmant  omnimodam  et  absolutam  dependentiam 
Apostolorum  a Petro. 

Restat  et  tertium  testimonium,  super  quo  emen- 
datio  etiam  innititur,  et  de  quo  tantopere  gloriari 
audivimus  heri  ex  hoc  ambone  illustrissimum  et  rmum 
unum  oratorem : Aedijicatum  SKper  fimdamentum  Apo- 
stolorum. Et  imprimis , quoniam  rraus  orator  heri 
tantam  nubem  testium  ex  Patribus  citavit,  ut  hoc  pro- 
baret  de  Apostolis  dictum,  imprimis  licitum  sit  quaerere 
cur  omiserit  explicationem  s.  Anselmi.  S.  Anselmus 
enim  post  alios  ita  ratiocinatur ; „Ex  Apostolo  funda- 
„mentum  aliud  nemo  potest  ponere,  nisi  quod  posi- 
„tum  est,  quod  est  Christus  lesus.  Quoniam  haec 
„propositio  est  negativa,  dicendum  est  quod  nunquam 
„ aliud  fundamentum  licitum  est  ponere,  ac  proinde 
„ etiam  fundamentum  Apostolorum  est  Christus  lesus. 
„Ipse  enim  est  lapis  angularis  in  fundamento  funda- 
„tus,  unde  subiungit  Apostolus  ovxo?  etc.,  cum  ipse 
„ Christus  sit  lapis  angularis."  Hac  posita  explica- 
tione  s.  Anselmi  et  aliorum,  iam  videtis  quod  ipsi 
Apostoli  indigent , et  quod  Christus  solummodo  sit 
fundamentum  etiam  Apostolorum;  ac  proinde  ad  rem 
non  facit. 

Sed  quoniam  communior  interpretatio  ilia  est,  ut 
fundamentum  afficiat  ipsos  Apostolos,  prosequor,  et 
quidem  licitum  sit  scholastice  distinguere.  Igitur  quod 
Apostoli  sint  fundamentum,  respondeo  cum  distinctione: 
sunt  fundamentum  in  fide  et  praedicatione  cone.;  sunt 
fundamentum  in  regimine  Ecclesiae  neg. 

Certe  Apostolus  nomen  fundamentum  hie  accipit 
pro  doctrina  et  praedicatione:  semper  Apostolus  cum 
agit  de  fundamento  in  sensu  metaphorico^  intelligit 
praedicationem  et  doctrinam.  Quare  ad  Romanos  dicit 
se  non  praedicasse  in  locis,  in  quibus  lesus  Christus 
praedicatus  fuerat,  ne  super  alienum  fundamentum, 
h.  e.  super  alienam  praedicationem,  aedificaret.  Ad 
Ephesios  vero  multo  magis.  Quinam  enim  sensus  est 
sensus  Apostoli?  Dixerat  Apostolus,  quod  Ephesii 
erant  hospites  testamentorum , h.  e.  extern!  a pactis 
Dei  cum  ludaeis;  nunc  autem  dicit:  estis  cives  sancto- 
rum et  domestici,  h.  e.  in  domo  Dei,  ubi  sunt  pa- 
triarchae  et  prophetae,  omnes  fideles  et  angeli:  super- 
aedificati  super  fimdamentum  Apostolorum  et  Prophe- 
tarum,  h.  e. , ut  explicat  s.  Ambrosius,  super  novum 
et  vetus  Testamentum:  quod  enim  Apostoli  praedi- 
cant,  Prophetae  futurum  praedixerunt.  Loquitur  ergo 
Apostolus  de  Ecclesia  quoad  suhstantiam  fidei,  in  qua 
omnes  fideles  turn  in  statu,  ut  aiunt,  naturae,  turn  in 
statu  legis  scriptae , turn  in  statu  legis  evangelicae 


sunt;  et  idcirco  dicit  superaedificati : sicut  Hebraei 
fuerunt  superaedificati  in  prima  domo,  quae  fuit  Ec- 
clesia sub  forma  patriarchal!;  ita  et  nos  aedificamur 
super  domuyi  Ecclesiae  sub  forma  iudaici  regiminis. 
Unde  idem  Apostolus  ad  Hebraeos  inquit:  Accessistis 
ad  Sion  montem  et  civitatem  Dei  viventis,  ad  Ecclesiam 
primitivorum  et  multorum  angelorum  freguentiam  *. 

Igitur  et  Apostoli  sicut  et  Prophetae  sunt  funda- 
mentum quoad  praedicationem  fidei. 

Atque  hoc  ipsum  confirmat,  non  infirmat  testimo- 
nium Apocalypseos:  nam  in  Apocalypsi  dicitur  qui- 
dem, quod  murus  habet  duodecim  fundamenta:  sed, 
Emi  ac  Rihi  Patres,  rogo  ut  consulamus  ipsum  tex- 
tum.  Ita  incipit  caput  XXI:  Vidi  coelum  novum  et 
b terram  novam.  Primum  enim  coelum,  et  prima  terra 
abut,  et  mare  iam  non  est.  Iam  videtur,  quod  hie 
loannes  loquitur  de  tempore  post  diem  iudicii , ac 
proinde  subiungit:  Et  ostendit  miJii  civitatem  sanctam 
lerusalem  descendentem  de  coelo  a Deo,  scilicet  est 
Ecclesia  triumphans  in  coelis,  unde  subiungit:  Et  tern- 
plum  non  vidi  in  ea,  Dominus  enim  omnipotens  tern- 
plum  illius  est,  et  Agnus.  Et  civitas  sole  non  eget, 
neque  lima,  ut  luceant  in  ea:  nam  claritas  Dei  illumi- 
navit  earn,  et  lucerna  eius  est  Agnus  ...  Et  portae 
eius  non  claudentur.  Igitur  ex  contextu  evidens  est, 
quod  Apostolus  loquatur  de  Ecclesia  triumphant!  in 
coelis,  hoc  est  de  coelesti  Hierusalem,  et  ita  earn  de- 
scrihit:  Et  hahehat  murum  magnum  et  altum,  haben- 
^ tern  portas  duodecim;  et  in  portis  angelos  duodecim, 
et  nomina  inscripta,  quae  sunt  nomina  duodecim  tri- 
huum  filiorum  Israel.  Et  murus  civitatis  hahens  fun- 
damenta duodecim,  et  in  ipsis  duodecim  nomina  duo- 
decim Apostolorum  Agni. 

Igitur  Apostoli  sunt  fundamentum  muri  civitatis 
lerusalem,  sicut  patriarchae  sunt  portae  civitatis  le- 
rusalem, et  angeli  sunt  custodes  civitatis  lerusalem. 
Ista  civitas  ex  Apostolo  loanne  constat  turn  ex  fideli- 
bus  veteris  Testament!,  qui  crediderunt  in  Christum 
venturum,  turn  ex  fidelibus  novi  Testamenti,  qui  cre- 
diderunt in  Christum,  qui  iam  venit,  turn  etiam  ex 
angelis,  qui  sunt  administrator H spiritus,  omnes  in  mi- 
nisterium  missi  propter  eos,  qui  haereditatem  capient 
salutis'^.  Unde  s.  Thomas  dicit:  mysterium  Incarna- 
tionis  est  generate  quoddam  principium,  ad  quod  re- 
spiciunt  omnes  et  angelorum  et  hominum  actus.  Quare 
Ecclesia  ista  coelestis  constat  ex  angelis  et  fidelibus, 
ut  (verba  sunt  s.  Augustin!)  fiat  una  virtus  sub  imo 
rege.  Igitur  videtis  quod  heic  fundamentum  Aposto- 
lorum significat  praedicationem  et  fidem.  Et  certe  si 
duodecim  sunt  fundamenta,  et  Petrus  est  etiam  funda- 
mentum, ecquis  est  ianitor?  et  si  sunt  duodecim  portae 
et  sunt  duodecim  angeli,  ergo  Petrus  amisit  claves  in 
hac  civitate  lerusalem,  de  qua  loquitur  loannes.  Ab- 
solute ilia  interpretatio  vera  est,  quae  concludit  civi- 
tatem, de  qua  loquitur  loannes,  esse  Ecclesiam  trium- 


' Hebr.  12,  22—23. 


* Hebp.  1,  14. 


21* 


327 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


328 


phantem  in  coelis.  lam  vero,  Rmi  Patres,  numquid 
Apostoli  liabent  iurisdictionem  in  coelis , ubi  ipse 
Cliristus  subiecit  se  Patri,  ut  sit  Dominus  unus  in 
omnibus?  Igitur,  Rmi  Patres,  concludamus  quod  to 
fimdamentum  heic  respicit  tantum  fidem  et  praedica- 
tionem ; et  proinde  sive  hoc  sive  alio  testimonio  nihil 
potest  })robari,  nisi  quod  tides  ad  nos  venit  per  me- 
dium Apostolorum : unde  quod  dictum  est  Petro  sine 
illis , dictum  est  illis  cum  Petro , ut  scilicet  omnes 
sciant  Ecclesiam  esse  apostolicam. 

Et  haec  est  ultima  observatio  ad  rihum  emenda- 
torem,  qui  dicit:  videtis  quomodo  Ecclesia  sit  aposto- 
lica;  quia  nonnisi  per  Apostolos  potestatem  clavium 
exercet  Petrus;  et  institutio  apostolatus  quatenus  est 
ordinarius  non  dependet  a voluntate  Petri  nec  a vo- 
luntate  Papae,  sed  est  divinae  institutionis.  Cum  igi- 
tur transacta  fuerit  etiam  haec  tertia  ‘forma  externi 
regiminis  Ecclesiae , tunc  demum  ex  tribus  Ecclesiae 
militantis  formis  surget  una  Ecclesia,  quae  cum  ange- 
lis  erit  Ecclesia  triumphans  in  coelis,  ubi  non  adest 
templum,  ubi  lucerna  eius  est  tantummodo  Agnus,  ubi 
et  Prophetae  et  A])Ostoli  et  Patriarchae  laudant  Domi- 
num.  Concludamus  ergo  quod  nulla  ratio  sit,  quare 
possit  retineri  eiusmodi  emendatio.  Siquidem  haec 
testimonia  opposita  non  sunt  limitationes  verborum 
Christi,  quae  scilicet  Christus  dixit  absolute  ad  Pe- 
trum.  Haec  quoad  primam  partem  secundae  emenda- 
tionis. 

At  haec  emendatio  habet  secundam  partem:  Porro 
versus  finem  capitis  non  satis  apte  dicitnr:  solum  Pe- 
trum  prae  omnihus  Apostolis  sive  seorsum  singulis  etc. 
Itaque  emendator  in  hac  secunda  parte  vult  did  prae 
caeteris,  et  hoc  bene  dictum  est,  unde  haec  secunda 
pars  acceptatur. 

Venimus  iam  ad  alias  emendationes,  quae  ut  plu- 
rimum  eo  tendunt,  ut  perticiant  textum.  lain  audistis, 
Emi  ac  Rmi  Patres , eloquentissimum  Pictaviensem 
relatorem  primum  ^ , qui  dixit , schema  nostrum  non 
esse  perfectum , sed  perfectibile;  idcirco  quamcumque 
emendationem  ad  perficiendum  accipimus  hac  tamen 
lege,  quod  observetur  quod  dixit  Paulus:  Omnia  pro- 
bate, (piod  honum  est  tenete  quod  bonum,  non  quod 
melius:  nani  quod  est  melius  uni,  non  est  melius 
alteri.  Igitur  emendatio  tertia:  Ad  imum  namque 
Simonem  etc.  acceptatur,  sed  cum  aliquo  modulo,  sci- 
licet cum  emendator  postulat,  ut  tiat  mentio  etiam  co- 
gnominationis  ad  Simonem:  Tii  es  Petrus,  bene  dicit; 
cum  vero  addit:  Et  primum  inter  Apostolos  elegerat . . . 
hoc  superfluum  est.  Nam  alioquin  deberemus  proferre 
omnia  argumenta,  quibus  praerogativa  Petri  splendet 
in  evangelio.  Itaque  haec  emendatio  acceptari  potest 
iuxta  hunc  modum : Ad  unum  namque  Simonem  Filimn 
lonae,  cui  dixerat:  Tu  vocaheris  Cephas,  post  confes- 
sionem:  Tu  es  Christus  Films  Dei  vivi,  locutus  est 

* Vide  relationem  factam  ab  Episcopo  Pictaviensi  super  schemate 
constitutionis  ])rimae  de  Ecclesia  Christi. 

* I.  Thess.  5,  21. 


^ Dominus  dicens:  Beatus  es  Simon  Bar -Iona,  quia 
caro  et  sanguis  non  revelavit  tibi,  sed  Pater  mens,  qui 
in  coelis  est,  et  ego  dico  tihi  . . . cum  iis  quae  se- 
quuntur  in  textu. 

Quarta  emendatio  proponit,  quod  illae  proposi- 
tiones,  de  quibus  sermo  est  in  contextu,  non  sint  dam- 
nandae,  sed  damnatae.  Verum  sensus  textus  non  est 
has  propositiones  non  esse  damnatas ; sed  quoniam 
reapse  accuratior  est  ista  locutio,  pro  „damnandae“ 
dicatur  damnatae.  Ast  damnatae  etiam  est  aliquid 
non  magis  rigorosum,  nam  si  sunt  damnatae,  qua  nota 
sunt  damnatae?  Neque  falsae  dici  possunt,  falsa  enim 
est  nota.  At  sunt  quaedain,  quae  sunt  haereticae. 
Idcirco  quoad  modum  acceptatur,  modo  scilicet  dicatur 
b pravae:  sententiae  pravae. 

Nunc  breviter  ad  II  caput,  nam  dixi  duas  priores 
emendationes  aliquantulum  negotium  facessere.  In 
prima  emendatione  rihus  Pater  docte  et  pie  locutus 
est,  et  cum  magno  zelo,  ut  scilicet  magis  magisque 
coarctetur  successio  primatus  in  hac  alma  urbe  Roma. 
Equidem  Deputatio  de  tide  non  potuit  non  laudare 
pium  desiderium,  sed  quoniam  agitur  de  constitutione 
dogmatica,  in  constitutione  dogmatica  non  omnis  pia 
sententia  potest  inseri:  idcirco  post  maturam  discussio- 
nem  Deputatio  de  fide  putat,  quod  iam  sufficienter 
provisum  sit  etiam  huic  sententiae  piae  sic  et  in  quan- 
tum fieri  poterat  turn  in  textu  turn  in  canone  corre- 
spondente;  ac  proinde  licet  aegre,  haec  emendatio 
p nequidem  potest  acceptari. 

Secunda  emendatio  capitis  secundi  est  quidem  mira 
et  extraordinaria : emendator  enim  de  tribus  queritur: 
1°  quod  dictum  sit  generaliter  „nulli  dubium,  omnibus 
saeculis  notum";  quid  est  saeculis  notum?  2°  quod 
Petrus  sit  caput  Apostolorum ; 3°  quod  Petrus  sit  fidei 
columna.  Iam  vero  emendator  dicit:  Nulli  dubium, 
omnibus  saeculis  notum!  Quisnam  scit,  quae  fuerunt 
dicta  verba  a Philippo  in  concilio  Ephesino?  Caete- 
rum  non  omnia,  quae  allegantur  in  concilio,  sunt  dog- 
mata fidei.  Sed  rogamus  rihura  emendatorem  ut  ad- 
vertat  quod  reapse  notissima  sunt  haec  verba,  et  vulgo 
in  scholis  usurpantur;  et  postea  non  haec  dicta  fue- 
runt oratorio  modo,  Philippus  enim  nonnisi  unam 
aut  alteram  phrasim  praemisit,  ut  scilicet  daret  for- 
malem  causam,  ob  quam  ipse  nomine  Romani  Ponti- 
ficis  et  praesidebat  et  debebat  confirmare  concilium: 
atque  haec  maxima  res  atque  nota,  ac  proinde  debet 
retineri  etiam  in  concilio  Vaticano,  cum  retenta  sit 
in  primis  conciliis  et  in  usu  scholarum.  Attamen 
Petrus  heic  dicitnr  caput  Apostolorum : minime : caput 
Ecclesiae  est  Petrus,  non  Apostolorum,  Excusationem 
date  et  ne  longius  progrediar,  quaeso,  celeberrimum 
est  illud  Hieronymi:  „ Inter  duodecim  unus  eligitur, 
ut  capite  constitute  schismatis  tollatur  occasio.“ *  * Pe- 
trus ergo,  iuxta  Hieronymum,  est  caput  duodecim  Apo- 
stolorum. Unde  ergo  haec  tanta  admiratio? 


* Ad  lovinianum,  n,  26.  [Migne  P.  L.  XXIII,  247.] 


329 


Acta  ante  Sess.  IV,  Relatio  et  suffragia  de  emendationibus  super  cap.  I.  et  II.  const,  de  Eccl.  propositis. 


330 


Tertia  admiratio  oratoris  ex  alia  phrasi  „fidei  co- 
lumna“  oritur:  Quis  fidei  columna?  Petrus.  Fortassis 
verum  est;  sed  non  dicendum;  Ecclesia  est  columna 
veritatis.  Sed  quaeso,  quaenam  confusio?  Alia  est 
columna  fidei,  alia  est  columna  veritatis;  Ecclesia  est 
columna  veritatis,  et  Petrus  columna  fidei:  numquid 
in  Scripturis  hoc  verbum  columna  significat  Ecclesiam 
tantummodo?  Adsunt  plures  loci.  Certe  ad  Galatas 
inquit  Apostolus  lacohus  et  Cephas  et  loannes  qui 
videhantur  esse  colunmae;  et  in  Apocalypsi,  ut  alia 
praeteream  testimonia,  dicitur  ^ : Faciam  ilium  colum- 
nam  in  templo  Dei:  ergo  etiam  de  Petro  dici  potest 
quod  sit  columna.  Caeterum  quaestio  tollitur  a divo 
Augustino  qui  in  Serm.  28  de  Sanctis  dixit:  „ Solus 
„ Petrus  inter  Apostolos  meruit  audire:  Tu  es  Petrus, 
„dignus  certe  qui  aedificandis  in  domo  Dei  populis  la- 
„pis  esset  ad  fundamentum,  columna  ad  sustentan- 
„ dum  “ : ergo  columna  fidei  Petrus  dicitur  ab  Augu- 
stino. Igitur  potest  quiescere  conscientia  emendatoris, 
quod  reapse  hoc  verbum  nullam  novitatem  inducit  in 
schemata  ac  proinde  potest  textus  remanere,  cum  non 
possit  haec  emendatio  acceptari. 

Tertia  emendatio  respicit  stylum : nam  emendator 
dicit  melius  esse  quod  ponatur  punctum.  Sed  haec 
emendatio  cum  respiciat  stylum,  vestrae  votationi  non 
submittitur.  Etiam  ultima  emendatio:  „Manet  ergo“ 
dicit  emendator:  manet  igitur:  ergo  vel  igitur  vide- 
bqjpt  emendatores  styli. 

Remanet  quarta  emendatio,  et  haec  quarta  emen- 
datio etiam  laudabili  certe  zelo  proposita  est,  siquidem 
necessum  est  ad  complementum  eius  capitis,  ut  affera- 
tur  testimonium  omnium  ecclesiarum , omnium  octo- 
decim  saeculorum  pro  perpetuitate  primatus.  At  iste 
emendator  in  sua  emendatione  inseruit  etiam  ius  ap- 
pellationis:  tamquam  ad  unitatis  principium  et  ad  tes- 
seram  universalitatis  oculi  convertehantur.  Indicia  vero 
Romanorum  Pontificum  ...  ita  ut  haec  emendatio  prouti 
iacet,  sit  materia  tertii  capitis,  et  proinde  uti  iacet 
non  potest  accipi,  ne  fiat  confusio.  Igitur  retinetur 
quoad  substantiam,  sed  iuxta  modum.  Modus  autem 
hie  est:  Hac  de  causa  ad  Romanam  ecclesiam  propter 
potentiorem  principalitatem.  necesse  semper  erat  omnem 
convenire  ecclesiam  (verba  sunt  s.  Irenaei) , ut  in  ea. 
Sede,  a qua  venerandae  communionis  iura  in  reliquas 
dimanant  (verba  sunt  concilii  Aquileiensis , cui  prae- 
erat  s.  Ambrosius),  tamquam  membra  in  capite  con- 
sociata  in  unnm  corporis  compageni  coalescereni  (verba 
sunt  Pii  VI.  in  brevi  Super  soliditate). 

Et  haec  sunt,  Emi  et  Rmi  Patres,  quae  ex  parte 
Deputationis  vestrae  de  fide  debebam  vestro  iudicio 
submittere.  Si  quae  bene  dicta  sunt  et  observata, 
ipsa  omnia  Deo  et  Deputationi  tribuatis  rogo.  Si  quid 
vero  vel  minus  recte  vel  certe  ieiunum  dictum,  pau- 
pertati  ingenii  mei  parcatis;  et  interim  laudetur  Tesus 
Christus. 


1 Cap.  II,  9.  2 Cap.  Ill,  12. 


a Relatione  autem  expleta,  emus  primus  Praeses  addidit: 

„Procedamus  nunc  ad  suffragia  ferenda  de  emen- 
„dationibus  propositis,  quas  R.  D.  Subsecretarius  sin- 
„gillatim  praeleget,  ut  postea  de  singulis  exquirantur 
„ suffragia.  Monentur  autem  rmi  Patres,  quo  melius 
„ea  res  peragatur,  ut  singuli,  quamdiu  actus  suffragia 
„ferendi  durat,  locum  sibi  assignatum  in  aula  Concilii 
„occupent,  ac  insuper,  ut  qui  assensum  vel  dissensum 
„suum  surgendo  manifestare  voluerint,  tamdiu  stantes 
„maneant,  donee  satis  constet  de  maiori  vel  minor! 
„suffragiorum  numero.  Itaque  nunc  R.  D.  Subsecre- 
„tarius  incipiat  proponere  singulas  emendationes.“ 

Tunc  Subsecretarius  perlegit  primum  ac  proposuit  emenda- 
tiones  in  caput  primum ; sufiFragiorum  autem  exitus  hie  fuit,  more 
solito  duplici  experimento  comprobatus.  Emendationcm  primam 
cunctis  suffragiis  reiecerunt  omnes.  Secundam  quoad  primam  par- 
tem fere  omnes  reiecerunt , quoad  alteram  vero  omnes  cunctis 
suffragiis  admiserunt.  Tertiam  fere  omnes  admiserunt  iuxta  mo- 
dum tamen  a rmo  Relatore  nomine  Deputationis  propositum , ut 
nimirum  diceretur:  Ad  unum  namque  Simonem  filium  lonae  cui 
dixerat:  Tu  vocaberis  Cephas,  post  confessionem : Tu  es  Christus 
filius  Dei  vivi,  loctdus  est  Dominus:  Beatus  es  Simon  Bar-Iona, 
quia  caro  et  sanguis  non  revelavit  tibi , sed  Pater  metis  qui  in 
coelis  est.  Et  ego  dico  tibi  etc.  Quartam  pariter  admiserunt  fere 
omnes,  iuxta  modum  ab  eodem  Relatore  propositum,  nimirum  ut 
loco  vocis  „damnatae  et  falsae“  poneretur  vox  pravae. 

Propositae  quoque  sunt  emendationes  in  secundum  caput, 
easque  Subsecretarius  singillatim  perlegit.  Et  primam  ac  secun- 
dam fere  omnes  reiecerunt.  Tertia  non  fuit  proposita,  quia  re- 
spiciebat  tantummodo  stylum.  Quartam  admiserunt  fere  omnes, 
iuxta  modum  nomine  Deputationis  propositum , ut  nimirum  post 
ultimam  periodum,  seu  verbum  „reliquit“  inserantur  sequentia: 
Hac  de  causa  ad  Bomanam  ecclesiam  propter  potentiorem  princi- 
® palitatem  necesse  semper  erat  omnem  convenire  ecclesiam  (Iren, 
adv.  haeres.  1.  III.  c.  3),  ut  in  ea  Sede,  a qua  venerandae  com- 
munionis iura  in  reliquas  dimanant,  tamquam  membra  in  capite 
consociata  in  unam  corporis  compagem  coalescerent  (Pius  VI.  breve 
Super  soliditate).  Quinta  quoad  primam  partem  proposita  non 
fuit , quia  respiciebat  tantummodo  stylum , quoad  alteram  vero 
cunctis  suffragiis  reiecta  fuit. 


CONSTITUTIO  DOGMATICA  PRIMA 

DE  ECCLESIA  CHRISTl. 
PROOEMIUM,  CAPUT  I.  ET  II. 

[denuo  revisa  et  suffragio  Congregationis  generalis  probata]. 

PIUS  EPISCOPUS 
SERVES  SERVORUM  DEI 
SACRO  APPROBANTE  CONCILIO 
ad  perpetuam  ret  rnemoriam. 

Pastor  aeternus  et  episcopus  animarum  nostrarum, 
ut  salutiferum  redemptionis  suae  opus  perenne  red- 
deret,  sanctam  aedificare  Ecclesiam  decrevit,  in  qua 
veluti  in  domo  Dei  viventis  fideles  omnes  unius  fidei 
et  charitatis  vinculo  continerentur.  Ideo  enim,  prius- 
quam  clarificaretur,  rogavit  Patrem  non  pro  Apostolis 
tantum,  sed  et  pro  eis,  qui  credituri  erant  per  ver- 
bum eorum  in  ipsum,  ut  omnes  unum  essent,  sicut 


331  Acta  et  decreta  SS. 

ipse  Films  et  Pater  unum  sunt  Quemadmodum  a 
igitur  Apostolos,  quos  sibi  de  mimdo  elegerat,  misit, 
sieut  ipse  missus  erat  a Patre:  ita  in  Ecclesia  sua 
Pastores  et  Doctores  usque  ad  consummationem  sae- 
culi  esse  voluit.  Ut  vero  Episcopatus  ipse  unus  et 
indivisus  esset,  et  uiiiversa  credentium  multitude  per 
cohaerentes  sibi  invicem  sacerdotes  in  fidei  et  commu- 
nionis  unitate  conservaretur,  beatum  Petrum  caeteris 
Apostolis  praeponens  in  ipso  instituit  perpetuum  utrius- 
que  unitatis  principium  ac  visibile  fundamentum,  super 
cuius  fortitudiiiem  aeternum  exstrueretur  templum,  et 
Ecclesiae  coelo  inferenda  sublimitas  in  huius  fidei  fir- 
mitate  consurgeret  Et  quoniam  portae  inferi  ad 
funditus  evertendam  Ecclesiam,  si  fieri  posset,  maiori 
in  dies  odio  undique  contra  eius  fundamentum  divini-  b 
tus  positum  insurgunt,  Nos  ad  catholici  gregis  custo- 
diam,  incolumitatem , augmentum,  sacro  approbante 
Concilio , iudicamus  necessarium  esse , doctrinam  de 
institutione , perpetuitate , ac  natura  sacri  Apostolici 
primatus,  in  quo  totius  Ecclesiae  vis  ac  soliditas  con- 
sistit,  cunctis  fidelibus  credendam  et  tenendam,  secun- 
dum antiquam  atque  constantem  universalis  Ecclesiae 
fidem,  proponere,  atque  contraries,  eosque  dominico 
gregi  adeo  perniciosos  errores  debito  condemnationis 
iudicio  proscribere. 

CAPUT  I.  De  Apostolici  primatus  in  beato  Petro  institutione. 

Docemus  itaque  et  declaramus,  a Christo  Domino 
iuxta  Evangelii  testimonia  primatum  iurisdictionis  in  c 
universam  Dei  Ecclesiam  immediate  et  directe  beato 
Petro  Apostolo  promissum  atque  collatum  fuisse.  Ad 
unum  namque  Simonem  filium  Iona,  cui  dixerat:  Tu 
vocaberis  Cephas  post  confessionem : Tu  es  Christus, 
Films  Dei  vivi,  locutus  est  Dominus:  Beatus  es  Simon 
Bar-Iona : quia  caro , et  sanguis  non  revelavit  tibi, 
sed  Parer  mens,  qui  in  coelis  est:  Et  ego  dice  tibi, 
quia  tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petram  aedificabo 
Ecclesiam  meam , et  portae  inferi  non  praevalebunt 
adversus  earn:  et  tibi  dabo  claves  regni  coelorum:  et 
quodcumque  ligaveris  super  terram,  erit  ligatum  et 
in  coelis:  et  quodcumque  solveris  super  terram,  erit 
solutum  et  in  coelis  Atque  uni  Simoni  Petro  con- 
tulit  lesus  post  suam  resurrectionem  summi  pastoris  ^ 
et  rectoris  iurisdictionem  in  totum  suum  ovile,  dicens:. 
Pasce  agnos  meos ; pasce  oves  meas  Huic  tarn 
manifestae  sacrarum  Scripturarum  doctrinae,  ut  ab  Ec- 
clesia catholica  semper  intellecta  est,  aperte  opponun- 
tur  pravae  eorum  sententiae,  qui  constitutam  a Christo 
Domino  in  sua  Ecclesia  regiminis  formam  pervertentes 
negant,  solum  Petrum  prae  caeteris  Apostolis,  sive 
seorsum  singulis  sive  omnibus  simul,  vero  proprioque 
iurisdictionis  primatu  fuisse  a Christo  instructum;  aut 
qui  affirmant,  eundem  primatum  non  immediate,  di- 

‘ Cf.  loan.  17,  1.  20  sq. 

* S.  Leo  M.  germ.  IV.  (al.  III.)  cap.  2.  in  d.  Natalis  sui.  [Migne 
P.  L.  LIV,  150.] 

3 loan.  1,  42.  Matth.  16,  16—19.  » loan.  21,  15—17. 


Concilii  Vaticani.  332 

recteque  ipsi  beato  Petro,  sed  Ecclesiae,  et  per  hanc 
illi  ut  suo  ministro  d datum  fuisse. 

CAPUT  II.  De  perpetuitate  primatus  Petri  in  Romanis  Ponti- 

ficibus. 

Quod  autem  in  beato  Apostolo  Petro  princeps 
pastorum  et  pastor  magnus  ovium  Dominus  Christus 
lesus  in  perpetuam  salutem  ac  perenne  bonum  Ec- 
clesiae instituit,  id  eodem  auctore  in  Ecclesia,  quae 
fundata  super  petram  ad  finem  saeculorum  usque  fir- 
miter  stabit,  iugiter  durare  necesse  est.  Nulli  enim 
dubium,  imo  saeculis  omnibus  notum  est,  quod  sanctus 
beatissimusque  Petrus,  Apostolorum  princeps  et  caput, 
fideique  columna  et  Ecclesiae  catholicae  fundamentum, 
qui  a Domino  nostro  lesu  Christo  et  Salvatore  humani 
generis  ac  Redemptore  claves  regni  accepit,  ad  hoc 
usque  tempus  et  semper  in  suis  successoribus,  episco- 
pis  sanctae  Romanae  Sedis,  ab  ipso  fundatae,  eiusque 
consecratae  sanguine,  vivit  et  praesidet  et  indicium 
exercet  h Unde  quicumque  in  hac  Cathedra  Petro 
succedit,  is  iuxta  Christi  ipsius  institutionem  prima- 
tum Petri  in  universam  Ecclesiam  obtinet.  Manet 
ergo  dispositio  veritatis,  et  beatus  Petrus  in  accepta 
fortitudine  petrae  perseverans  suscepta  Ecclesiae  guber- 
nacula  non  reliquit  Hac  de  causa  ad  Romanam 
Ecclesiam  propter  potiorem  principalitatem  necesse 
semper  erat  omnem  convenire  Ecclesiam , hoc  est, 
eos,  qui  sunt  undique  fideles,  ut  in  ea  Sede,  e gua 
venerandae  communionis  iura  in  omnes  dimanant,  tam- 
quam  membra  in  capite  consociata,  in  unam  corporis 
compagem  coalescerent 


EMENDATIONES  A NONNULLIS  PATRIBUS 
IN  CONGRERATIONIBUS  RENERALIBUS 

FACTAE  SUPER  CAPITE  III.  CONSTITUTIONIS  DOGMATICAE 

PRIMAE 

DE  ECCLESIA  CHRISTI. 

1.  Emendetur  CAP.  III.  modo  sequent] : 

Romanus  Pontifex  divino  iure  Apostolici  Primatus  hahet 
verarn  ac  independentem  potestatem  leyislativam,  iudi- 
ciariam,  atque  etiam  oeconomicam  thesauri  meritorum 
Christi  et  Sanctorum  ad  unitatem  communionis  in 
regimine  universalis  Ecclesiae. 

Divini  et  Apostolici  Primatus  Nostri  finis  est  vera  tranquilli- 
tas,  pax,  salus  et  felicitas  universi  mundi.  Institutus  quippe  a 
Deo  fuit , ut  omnes  homines , nemine  excepto , fierent  membra 
Corporis  Christi,  atque  ut  sacrae  communionis  et  divinae  caritatis 
unitate  sanctificati  in  unum,  perducerentur  ad  aeternam  beatitu- 
dinem  ac  Dei  possessionem.  Cuius  rei  causa  Christus  Dominus 
tradidit  Beato  Petro  claves  Regni  Coelorum,  eidem  dicens  i.  „ Quod- 
cumque ligaveris  super  terram,  erit  ligatum  et  in  coelis ; et  quod- 
cumque solveris  super  terram,  etit  solutum  et  in  coelis.“  (Matth. 
16,  19.) 


‘ Cf.  Ephesini  Concilii  Act.  III.  et  S.  Petri  Chrysol.  ep.  ad  Eu- 
tych.  presbyt.  [Hard.  Coll.  Cone.  I,  1478;  II,  23.] 

3 S.  Leo  M.  serm.  III.  (al.  II.)  cap.  3.  [Migne  P.  L.  LIV,  146.] 
3 S.  Iren.  adv.  haer.  1.  III.  c.  3.  [Migne  P.  Gr.  VII,  849.]  et  Ep.  Cone. 
Aquilei.  a.  381.  ad  Gratian.  Imp.  c.  4.  Cf.  Pius  VI.  Breve,  Super  soliditate. 


333 


Acta  ante  Sess,  IV.  Prooem.,  cap.  I.  et  II.  const,  de  Eccl.  Emendationes  super  cap.  III.  propositae. 


334 


Hinc  Apostolica  Nostra  Bead  Petri  Cathedra  ita  defixa  est 
Romae,  ut  nullis  limitibus  circumscribatur,  sed  potestas  eius  ad 
ambitum  totius  orbis  terrarum  se  extendat.  Caeterae  autem  Epi- 
scopates sedes,  super  banc  Nostram  aedificatae,  suis  limitibus  sin- 
gulae  definiuntur  ad  consortium  et  adiutorium  supremi  Nostri 
universalis  Regiminis,  totius  Dominici  gregis,  in  quo  proprios  ap- 
probates a Nobis,  et  Apostolico  Nostro  Primatui  subiectos,  „posuit 
Spiritus  Sanctus  Episcopos  regere  Ecclesiam  Dei.**  (Act.  Ap.  20,28.) 

Docemus  proinde,  declaramus  et  sancimus,  Episcopalem  iuris- 
dictionem  Nostrae  Romanae  Sedis  et  Apostolici  Primatus,  dispo- 
nente  Domino,  super  omnes  alias  Sedes  et  particulares  ecclesias 
ordinariae  ac  immediatae  potestatis  obtinere  principatum,  utpote 
universorum  Christifidelium  centrum  et  fundamentum , matricem 
et  radicem,  iudicem  et  magistram.  Quapropter  erga  banc  Apo- 
stolicam  Cathedram  Beati  Petri  omnes , agni  et  oves , Pastores 
scilicet  et  fideles,  cuiuscumque  ritus  et  dignitatis  hi  fuerint,  tarn 
seorsum  singuli , quam  simul  omnes , officio  a Deo  praestituto 
hierarchicae  subordinationis , veraeque  obedientiae  obstringuntur 
pro  servanda  et  tuenda  unitate  fidei  et  caritatis  in  Corpore  Christi 
mystico,  turn  in  rebus,  quae  ad  fidem  et  mores  pertinent,  turn 
etiam  in  iis  omnibus , quae  ad  disciplinam  et  regimen  spectant ; 
ut  hoc  modo  custodita  cum  Romano  Pontifice  subiectione  ac  obe- 
dientia,  nullum  exoriatur  in  Ecclesia  schisma,  sintque  omnes  cor 
unum  et  anima  una : atque  unus  grex,  et  unus  Pastor. 

Ad  gloriam  ergo  Sanctissimae  Trinitatis  et  ad  maius  Eccle- 
siae  robur  et  decus , Sacro  approbante  Concilio , innovamus  et 
confirmamus  Oecumenici  Concilii  Florentini  . . . etc.  Schem.  pag.  8. 
lin.  3.  [p.  271.  1.  14.] 

Haec  est  catholicae  veritatis  . . . etc.  pag.  9.  lin.  5.  [p.  271. 

1.  ab  inf.  19.]  usque  ad  verbum  „negatur*‘  lin.  24.  [1.  ab  inf.  8.] 
eiusd.  pag. 

Hinc  inhaerentes  doctrinae  Evangelii,  et  definitionibus  ac  decre- 
tis  Apostolicae  Cathedrae  sive  in  Conciliis  oecumenicis,  sive  alio  modo 
editis,  reprobamns  et  damnamus  illorum  sententias,  qui  haeretica  te- 
meritate  ausi  fuerint  tenere : transiisse  utique  ab  Apostolo  Beato  Pe- 
tro  in  eius  successores  Romanos  Pontifices  paternum  munus  adhorta- 
toriae  potestatis  ac  directionis,  minime  vero  potestatem  legislativam 
et  iudiciariam.  Etiam  eorum,  qui  dicunt:  Primatum  iurisdictionis 
Romani  Pontificis  non  extendi  divino  iure  in  universam  Eccle- 
siam; adeoque  fas  esse  Episcopis,  arbitrate  suo  leges  latas  a Ro- 
mano Pontifice  examinare , easque  vel  approbare , vel  reiicere. 
Item  illorum,  qui  tradunt:  Potestatem  legislativam  et  iudiciariam 
Romani  Pontificis  esse  mere  spiritualem ; ita  ut  in  iubenda  actione 
corporali , aut  quabbet  re  spectante  ad  materiam  corpoream , ea 
obnoxia  sit  et  subiecta  potestati  politicae  saeculari.  Insuper  eo- 
rum, qui  permiscentes  potestatem  Primates  iudiciariam  cum  oeco- 
nomica  potestate  dispensandi  thesaurum  meritorum  Christi  et 
Sanctorum , reducunt  iurisdictionem  clavium  ad  banc  unam  pote- 
statem, eamque  multis  limitibus  circumscriptum.  Denique  damna- 
mus pravam  illorum  doctrinam,  qui  negant  esse  Romano  Pontifici 
in  exercitio  Apostolici  Primates  ins  omnino  liberum  ac  indepen- 
dens  a potestate  politica  saeculari  communicandi  cum  Episcopis 
et  grege  Dominico  Ecclesiae  universalis , ubivis  terrarum ; aut 
mittendi  in  quaslibet  nationes  viros  Apostolicos  pro  annuntiando 
verbo  Evangelii ; nisi  haec  omnia  saecularis  potestatis  placito  ap- 
probentur  et  confirmentur. 

Et  quoniam  divino  . . . tota  paragraphus  ultima  pag.  10. 
[p.  272.] 

2.  Cum  in  hoc  Capite  agatur  speciatim  de  Primatu  iurisdic- 
tionis Romani  Pontificis,  permaxime  exoptandum  esset,  ut  omissis 
paucissimis,  quae  infra  adnotari  intenduntur,  deque  quibus  tracta- 
tur  in  sequenti  Capite,  Titulus  huius  inscriberetur : De  vi  et  ra- 
tione  PHmatus  iurisdictionis  Romani  Pontifcis. 

3.  Sub  initio  tertii  Capitis  post  voces:  Hinc  inhaerentes,  aut 
forsan  appositius:  Quapropter  inhaerentes,  ante  mentionem  Ponti- 
ficiorum  decretorum,  et  Conciliorum  definitionum,  praeviae  ponan- 
tur  Petro  factae  promissiones.  In  illis  enim  totius  nostrae  argu- 
mentationis  fundamentum  et  robur,  in  enumeratione  auctoritatum, 
quibus  inhaerentes  sumus,  non  omittendum. 

4.  Pag.  7.  8.  [p.  271.]  loco:  turn  praecedentium  Conciliorum 
generalium  disertis  perspicuisque  definitionibus , sic  brevius : turn 
praecedentium  Conciliorum  definitionibus,  sive  ne,  dum  ad  gene- 
ralia  tantum  decreta  provocatur,  caetera  videantur  excludi,  sive 
ut  tollatur  suspicio  alias  non  esse  de  Primatu  Romano  formulas, 
praeter  Florentinam,  disertas  et  perspicuas. 


a 5.  In  fine  primae  paragraph!  pagina  8.  [p.  271.],  clausula 
quemadmodum  intelligatur  in  sensu  obvio,  id  est,  restrictive,  sicut 
probat  huiusce  Concilii  historia , sicuti  et  probant  verba  textus 
graeci:  Kafi’  ov  xpoitov. 

Huic  primae  paragrapbo  addanter  haec  verba  ad  sensum 
Florentini  et  Lateranensis : salvis  iuribus,  quae  concessione,  consue- 
tudine,  concordatibus,  aut  alio  aequo  titulo,  quibusdam  dioecesibus 
inhaerent. 

6.  In  fine  primae  paragraph!  inseratur : „Etenim  suam  aucto- 
ritatem  iuxta  sanctos  canones  esse  exercendam  semper  profess! 
sunt  Romani  Pontifices.** 

7.  Proponitur:  Ut  post  ultima  [verba]  paragraph!  1.  addantur 
haec:  Ac  praecipue  in  Synodo  Tridentina  Cap.  VII.  Sess.  XIV.  de 
Poenitentia  dum  declaratur : „Merito  Pontifices  maximi  pro  suprema 
potestate  sibi  in  universa  Ecclesia  tradita  causas  aliquas  criminum 
suo  potuerunt  peculiar!  iudicio  reservare.**  Quae  verba  continuata 
post  ilia  a Concilio  Florentine  de  Primatu  Rom.  Pontificis  prolata 
sufficere  videntur,  ut  iurisdictio  eiusdem  Primatus  sarta  tectaque 
servetur;  et  omnem  ambiguitatem  excludunt  circa  extensionem 
ad  ecclesias  particulares  et  singulas  personas  seorsum  considera- 
tas,  cum  relinquitur  sapientiae  S.  Sedis  huius  supremae  iurisdic- 
tionis adimplendae  ratio  iuxta  necessitates  atque  utilitatem  eccle- 
siarum,  quibus  semper  consulere  studuit;  aut  si  huiusmodi  forma 
non  sufficere  censeatur,  proponitur,  ut  verba,  quibus  incipit  para- 
graphus II.,  supprimantur  usque  ad  ilia  „ cuiuscumque  ritus,  et 
dignitatis**,  et  illorum  loco  haec  apponantur:  „Docemus  proinde 
banc  Primatus  S.  Sedis  potestatem,  quae  ad  Ecclesiam  universa- 
lem  se  extendit,  esse  ordinariam  et  immediatam,  in  quantum  ex 
officio  Primatus  destinatur  ad  conservationem  unitatis  intime  con- 
iunctae  bono  general!  et  concordiae  universal!,  quin  ulla  res  impe- 
diat,  ut  Rom.  Pontifex  illam  extraordinarie  exerceat  erga  parti- 
cularium  ecclesiarum  cuiuscumque  ritus  et  dignitatis  Pastores 
atque  fideles,  dum  salus  Ecclesiae  id  postulet.** 

8.  Ut  lis  omnis  amoveatur  circa  sensum  clausulae  Decreti 
Synod!  Florentinae , quam  perperam  nonnulli  in  sensu  restrictive 
potestatis  pontificiae  interpretantur , post  Decretum  addanter  se- 
quentia  verba  declarativa: 

Q „ Quemadmodum  etiam  etc.,  quae  quidem  postrema  verba  ita 
„esse  intelligenda  declaramus,  ut,  quae  in  hoc  Decreto  continen- 
„tur,  etiam  per  gesta  Conciliorum  oecumenicorum , et  Sacros  Ca- 
„uones  asserantur.** 

9.  In  paragraphis  huius  Capitis  videntur  adesse  plures  de- 
lectus, qui  supplendi  essent,  ita 

a)  statim  in  principio  § 1.  videtur  adesse  defectus  nexus  lo- 
gic!. Nam  haec  § incipit  a particula  illativa  „Hinc**,  quae  solum  ibi 
suum  habet  locum,  ubi  talia  sunt  praemissa,  ex  quibus  illatio,  quam 
particula  „hinc*‘  exprimit,  natural!  et  logico  nexu  consequitur. 

At  vero  in  Capite  III.  nihil  adhuc  praemissum  legitur,  ex 
quo  illatio  sive  consequentia  ilia  fieri  posset;  sed  nec  ilia,  quae 
habentur  in  Capite  II.  praecedenti,  possunt  considerari  tamquam 
talia  praemissa,  ex  quibus  ilia  possit  deduci  consequentia,  quia 
obiectum  et  propositio  capitis  III.  differt  omnino  ab  illo  capitis  II., 
saltern  quoad  genus  proximum  et  ultimam  differentiam. 

Hinc  particula  „Hinc*‘  omnino  exmittenda  esset,  et  eliminari 
potest,  quin  sensus  convellatur;  dein 

b)  commemorantur  in  genere  „Romanorum  Pontificum  de- 
d creta  et  Conciliorum  Generalium  disertae  et  perspicuae  definitio- 

nes**,  et  tamen  speciatim  nulla  eorum  indicantur,  quod  eo  magis 
videtur  esse  necessarium,  quo  certius  est  definitiones  Conciliorum 
Oecumenicorum,  quale  est  et  istud  Vaticanum,  in  parte  sua  hi- 
storica , qualis  haec  esse  sistitur , documentis  historicis  specifice 
designate  debere  fulciri , ut  credibilitatem  apud  omnes  nancisci 
possint. 

Igitur  ad  comprobandam  veritatem  assertorum  initio  huius  § 
positorum  specificam  provocatio  esset  necessaria  ad  ilia  decreta 
Summorum  Pontificum,  atque  ad  eas  perspicuas  Conciliorum  Ge- 
neralium definitiones,  quae  tantum  in  genere  insinuantur. 

c)  In  decreto  sive  definitione  S.  Concilii  Florentini,  quae  in 
§ 1.  citatur,  non  compare!  totus  textus  eiusdem  definitionis,  nam 
in  eadem  desiderater  ea  pars  decreti,  quae  tamquam  secunda  pro- 
positio fuerat  facta  a Graecis,  a cuius  acceptatione  per  Latinos 
opus  Sacrae  Unionis  conditionabatur ; exmissa  nempe  in  1.  § est 
pars  ilia : „Renovantes  insuper  ordinem  traditum  in  Canonibus 
caeterorum  venerabilium  patriarcharum ; ut  patriarcha  Constanti- 
nopolitanus  secundus  sit  post  sanctissimum  Romanum  Pontificem, 


335 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


336 


tertius  vero  Alexandrinus,  quartus  autem  Antiochenus  et  quintus 
Hierosolymitanus , salvis  videlicet  privilegiis  omnibus  et  iuribus 
eorum.“  Desiderandum  itaque,  ut  totum  illud  decretum  citetur, 
idque  ideo: 

1.  quia  illud  est  definitio  Concilii  Oecumenici , cuius  honor 
postulat,  ut  si  citatur  eius  decretum,  reproducatur  totum  id,  quod 
ad  rem,  ad  quam  citatur,  spectat.  lam  vero  quis  unquam  nega- 
bit,  partem  illam  turn  ex  intentione  Patrum  Concilii,  qui  pactum 
inter  se  iniverunt  quoad  iura  Primatus  ex  parte  Graecorum  agno- 
scenda  et  iura  Patriarcharum  Orientis  ex  parte  Latinorum  ad- 
mittenda,  spectare  ad  integritatem  illius  decreti?  turn  et  contex- 
tum  ipsius  decreti  id  ipsum  postulare,  qui  adeo  arcta  connexione 
deductus  liabetur,  ut  haec  pars  tantum  per  participium  praesens 
subiungatur  priori,  a qua  indivulse  dependere  vel  per  hoc  demon- 
stratur.  Dein 

2.  dignitas  huius  Concilii  Vaticani  expostulat,  ut  documenta 
historica  integra  et  genuina  reproducantur,  si  ad  ilia  fiat  provo- 
catio,  uti  in  hoc  casu  est. 

3.  Idipsum  sibi  praetendit  veritas  historica , quae  si  vel  in 
conscribendis  factis  historicis  omnem  sinceritatem  exposcit , eo 
magis  in  documentis  et  monumentis  historicis,  quae  prae  manibus 
omnium  etiam  inimicorum  versantur,  citandis  plena  sinceritas  et 
veritas  adhibeatur , ne  ansa  detur  alicui  sinceritatem  Concilii  in 
dubium  vocandi,  quae  plurimum  noceret  etiam  caeteris  Concilii 
etiamsi  maxime  fundatis  assertionibus.  Sed 

4.  idem  commendat  etiam  prudens  oeconomia  salutis  anima- 
rum , quae  omnem  suadet  removendam  causam , qua  animi  dissi- 
dentium  a S.  Unione  amplectenda  adhuc  magis  alieni  reddi 
possent. 

Nec  putet  quis  per  hoc  potestati  Supremi  Pontificis  vel  mini- 
mum derogari ; nam  si  Concilium  Florentinum,  cui  certe  ita  cordi 
erat  suprema  auctoritas  Summi  Pontificis,  prouti  huic  SS.  Concilio 
Vaticano , nihil  invenit  derogatorii  eidem  supremae  potestati  in 
verbis,  de  quibus  agitur:  certe  non  perspicitur  ratio,  quare  ilia 
verba  mode  derogare  possint  plenitudini  potestatis  Summi  Ponti- 
ficis. An  non  potius  haec  plenitude  potestatis  Primatus  Ecclesiae 
Romanae  adhuc  magis  resplendet  ? si  agnoscatur  et  firmiter  cre- 
datur  esse  supra  omnes,  proin  et  illos,  qui  inter  Praesules  Eccle- 
siae per  orbem  dispersae  Summo  Pontifici  subordinates,  prima 
tenent  loca  in  Ecclesia  Dei. 

Et  si  Concilium  Generale  Lateranense  IV.  Canone  5.  decla- 
ravit  solemniter:  „Antiquarum  patriarchalium  Sedium  privilegia 
renovantes  Sacra  Synodo  approbante  sancimus : ut  post  Romanam 
Ecclesiam,  quae  disponente  Domino  super  omnes  alias  ordinariae 
potestatis  obtinet  principatum,  utpote  mater  universorum  Christi 
fidelium  et  magistra , Constantinopolitana  primum , Alexandrina 
secundum , Antiochena  tertium , Hierosolymitana  quartum  locum 
obtineat,  reservata  cuilibet  propria  dignitate ; “ et  inferius  dicitur : 
„In  omnibus  autem  Provinciis  eorum  iurisdictioni  subiectis  ad  eos, 
cum  necesse  fuerit , provocetur , salvis  appellationibus  ad  Sedem 
Apostolicam  interpositis,  quibus  est  ab  omnibus  humiliter  deferen- 
dum.“  Item  Canone  30.  eiusdem  Concilii  haec  leguntur:  „Me- 
tropolitani  vero  delictum  superioris  iudicio  relinquatur  ex  parte 
Concilii  nuntiandum.  Ut  autem  haec  salubris  provisio  pleniorem 
consequatur  effectum , huiusmodi  suspensionis  sententia , praeter 
Romani  Pontificis  auctoritatem , aut  proprii  Patriarchae,  minime 
relaxetur;  ut  in  hoc  quoque  quatuor  Patriarchates  sedes  specia- 
liter  honorentur“:  Si  igitur  haec  potuit  enuntiare  unum  Conci- 
lium Generale  et  quidem  sub  tali  Summo  Pontifice  (Innocentio  III.), 
qui  auctoritatis  S.  Sedis  Apostolicae  certe  non  fuit  remissus  custos 
et  vindex,  quin  propterea  per  ilia  decreta  vel  minimum  credere- 
tur  derogari  Sanctae  Sedi:  quare  in  hoc  S.  Concilio  Vaticano  non 
posset  id  ipsum  enuntiari  absque  ullo  eiusdem  S.  Sedis  deroga- 
mine,  plane  non  perspicitur! 

Nec  dicat  quis  amplius  contra  veritatem  historicam , uti  iam 
semel  ex  hoc  ambone  dictum  fuerat,  in  illis  decretis  Concilii  La- 
teranensis  non  agi  de  Patriarchis  Graecis  ex  eo,  quod  iam  tunc 
Graeci  Schismatici  facti  fuissent,  sed  omnia  dicta  fuisse  de  Latinis 
Patriarchis  restaurato  Latinorum  Orientali  Imperio  constitutis. 

Qui  hoc  asseruit  Reverendissimus  Orator , videtur  veritati 
historicae  non  magnum  praestitisse  servitium , quum  minime  ob- 
servaverit  in  eodem  Concilio  puncto  4.  contineri  aperte  assertum, 
Graecos  Schismaticos  tunc  ad  S.  Unionem  fuisse  reverses , ibi 
namque  sequentia  leguntur:  „Licet  Graecos  in  diebus  nostris  ad 
obedientiam  Sedis  Apostolicae  revertentes  fovere  et  honorare  ve- 
limus,  mores  et  ritus  eorum,  quantum  cum  Deo  possumus,  susti- 


a nendo,“  etc.  Quinimo  testantibus  Binio  et  Petavio  et  multo  ante 
illos  Abbate  Uspergensi,  certum  est,  eidem  Concilio  etiam  Pa- 
triarcham  Constantinopolitanum  nationis  Graecae  interfuisse  ‘.  Prae- 
terea  in  ipso  contextu  Canonis  5.  superius  citati  statim  ab  initio 
dicitur:  „Antiqua  Patriarchalium  Sedium  privilegia  renovantes,** 
certe,  antiqua  dum  Patriarchates  illi  Graeci  fuissent  et  nunc  es- 
sent  Catholici  tempore  huius  Concilii  ad  sinum  Ecclesiae  Catho- 
licae  reversi. 

Ut  iam  nunc  ad  verba  Concilii  Florentini  regressum  facia- 
mus,  ubi  dicitur:  „quemadmodum  etiam  in  gestis  oecumenicorum 
Conciliorum  et  in  S.  Canonibus  continetur ,“  utrum  nempe  sint 
verba  haec  limitativa  vel  potius  confirmativa  potestatis  Summi 
Pontificis  'i 

In  una  praeteritarum  Congregationum  Generalium  dignissi- 
mus  quidam  Praesul  non  brevi  oratione  conabatur  demonstrare 
verba  ilia  esse  confirmatoria  potestatis  Summi  Pontificis  ex  eo, 
quod  ea,  uti  passim  noscuutur,  ita  reperiantur  scripta  in  exem- 
plari  originali  authentico  latino  textu  exhibito  Florentiae  as- 
servato. 

b Etsi  libenter  concedatur,  ilia  verba  in  decreto  lingua  latina 
concinnato  ita  reperiri  prouti  assertum  est,  non  tamen  ideo  ne- 
cessario  consequi  debet,  verba  ilia  eodem  sensu  occurrere  in  textu 
graeco  originali  aeque  ac  authentico,  in  quo  passus  ille  exprimi- 
tur  verbis:  „Kafi’  ov  xpoTtov  xa'i  Iv  toT?  irpaxTixoT?  xcov  oixoop.£vix(ov 
(Juvo6(ov  xal  xoij  iepoT?  xavoji  otaXap,[jdEv£xai.“ 

Nam  quum  illud  decretum  Unionis  fuerit  conditum  per  pac- 
tum duarum  partium,  praesertim  quoad  controversa  puncta  pote- 
statis hierarchicae , Latini  ex  sua  parte  proposuerunt  id,  quod  a 
Graecis  de  Primatu  Summi  Pontificis  agnosci  et  teneri  desidera- 
rent,  et  quum  iuxta  proverbium  sit  „optimus  interpres  verborum 
quisque  suorum**,  pro  Latinis  quoad  sua  postulata  ipsos  esse  up- 
times interpretes  sensus  decreti  secundum  ipsorum  intentionem 
de  potestate  Summi  Pontificis  concinnati,  ac  proin  ipsorum  textum 
quoad  hanc  partem  decreti  esse  authenticum  concedi  potest. 

E contra  vero  Graecos  ex  allata  causa  esse  interpretes  in- 
tentionis  suae  decreto  illo  expressae,  et  ipsorum  textum  esse  au- 
thenticum quoad  partem  decreti,  quae  illorum  declarationem  et 
postulata  respicit,  quorum  genuinum  sensum  verba  graeca  supe- 
c rius  citata  apprime  exprimerent,  addubitari  non  posset.  Nam  illi 
debent  naturaliter  supponi  et  scivisse  optime  sua  sensa , et  ex- 
pressisse  genuine  sua  postulata.  Haec  videntur  confirmari  etiam 
per  ea , quae  leguntur  in  actis  Concilii  Florentini  Romae  anno 
18(15  editis  p.  265  his  verbis:  „Respondit  Imperator,  spatium  velle 
sibi  dari  ad  consultandum,  statimque  post  egressos  Cardinales  nos 
Consilium  inivimus  decrevimusque,  ut  Papa  habeat  sua  privilegia 
secundum  Canones  et  dicta  Sanctorum,  Sacramque  Scripturam  et 
Acta  Synodorum.** *  * 

10.  Supprimatur  omnino  secunda  paragraphus , quia  verba 
Florentini,  et  alia,  quae  prius  sunt  proposita,  sat  expresse  et  lu- 
culenter  Primatum  Romani  Pontificis  exprimunt. 

11.  Paragraphus  2.  ex  Schemate  exmittatur,  eo  quod  quoad 
substantiam  in  praemissa  definitione  Florentina  iam  comprehen- 
datur,  sed  imprimis  ideo,  quod  quae  hac  paragrapho  schematis 
exprimuntur,  graves  anxietates  generare  possunt;  imprimis  quoad 
Ecclesiam  oriental em  expressio  „cuiuscumque  ritus  et  dignitatis** 
ita  interpretari  posset,  quasi  Concilium  Vaticanum  expresse  dero- 

(j  gare  voluerit  conditioni  sine  qua  non  sacrae  unionis  in  definitione 
Concilii  Florentini  expressae  verbis,  „ salvis  iuribus  et  privilegiis 
Patriarcharum  orientalium**,  cui  conditioni  sacrae  unionis  salva 
honestate  derogari  nequit. 

Secundo  commemoratur  in  hac  paragrapho  etiam  disciplina, 
et  quidem  tendentiose  Ecclesiae  orientalis  disciplina , quae  cum 
proprio  ritu  orientali  coniuncta  est,  adeoque  mutatio  disciplinae 
etiam  mutationem  ritus  sequacem  habere  posset,  qui  tamen  ritus 
per  orientales  cum  ipsa  religione  identificatur,  quoniam  libri  litur- 
gici  et  rituales  dogmata  religionis  et  depositum  fidei  complec- 
tuntur. 

12.  In  consequentiam  dictorum  superius  n.  9.  videtur  super- 
flua  tota  § 2.,  quum  necessaria  ad  credendam  et  tenendam  omni- 
genam  potestatis  Primatus  Romani  Pontificis  praerogativam  ap- 
prime contineantur  in  definitione  Concilii  Florentini  § 1.  citata, 
ita  quidem , ut  ad  illam  praerogativam  potestatis  Primatus  in 


' Bail  Ludov.  Summa  Concilior.  T.  I.  p.  418.  Adnot.  ad  Can.  4. 

* S.  Florent.  Concil.  edit,  a Monacho  Benedictine. 


337 


Acta  ante  Sess.  IV.  Emendationes  super  cap.  III.  constit.  de  Eccl.  propositae. 


338 


Ecclesia  Christi  clariori  in  luce  collocandam  vix  ac  ne  vix  quidem 
aliquid  amplius  requiratur. 

Praeterea  declaratio  eorura , quae  in  hac  2.  § exposita  ha- 
bentur , ita  prouti  leguntur , certo  certius  omnem  praecluderet 
viani  Schismaticis  ad  S.  Unionem  amplectendam  aliquando  rever- 
tendi;  quod  vero  aperte  esset  contra  vocationem  nosti’am,  quam 
habemus  a Domino,  quaerendi  et  salvandi,  quod  perierat. 

Itaque  in  emolumentum  S.  Unionis  cogimur  declarare  et 
enixe  postulare , ut  haec,  quae  2.  § continentur,  omnino  exmit- 
tantur.  Si  vero  coram  Deo  crederetur , necessario  illam  § per- 
manere  debere,  tunc  § banc  sic  exponi  desideraretur : „Docemus 
proinde  et  declaramus  cum  Concilio  Lateranensi  IV.,  banc  Summi 
Pontificis  potestatem  esse  super  omnes  alias  ordinariae  potestatis 
principatum,  cui  omnes  in  Ecclesia  Christi  officio  hierarchicae  sub- 
ordinationis  veraeque  obedientiae  obstringuntur  ita,  ut  custodita 
cum  Romano  Pontifice  tarn  communionis  quam  eiusdem  fidei'pro- 
fessionis  unitate  Ecclesia  Christi  sit  unus  grex  sub  uno  summo 
Pasture.  “ 

13.  Pag.  8.  et  9.  [p.  271.]  proponuntur  delenda  omnia,  quae 
continentur  II.  et  III.  paragrapho,  et  in  eorum  locum  haec  sub- 
roganda. 

„Docemu5  proinde  ac  declaramus  plenam  hanc  atque  supre- 
mam  iurisdictionis  potestatem , turn  ad  universam  Christi  Eccle- 
siam , turn  ad  singulas  particulares  ecclesias  earumque  Pastures 
atque  fideles  porrigi,  tantumque  patere,  quantum  Hierarchica  sub- 
ordinatio  et  Unitas  fidei  ac  communionis  expostulant,  ut  Universi 
Dominici  Gregis  Unitas  sub  uno  Supremo  Pasture  consistat  atque 
servetur. 

Atque  ut  suprema  et  plena  haec  potestas  nihil  dignitati  Or- 
dinis  Episcopalis  detrahere  videatur;  asserimus  Episcopos  a Spiritu 
Sancto  positos  esse  regere  Ecclesiam  Dei , et  sub  uno  Supremo 
Pasture  assignatos  sibi  greges  pascere  et  moderari.  Renovamus 
insuper  ordinem  traditum  in  Canonibus  caeterorum  venerabilium 
Patriarcharum , ut  Patriarcha  Constantinopolitanus  secundus  sit 
post  sanctissimum  Romanum  Pontificem,  tertius  vero  Alexandrinus, 
quartus  autem  Antiochenus  et  quintus  Hierosolymitanus , salvis 
videlicet  privilegiis  omnibus  et  iuribus  eorum.  (Concil.  Florent.) 

14.  Pag.  8.  [1.  c.]  sublatis  vocibus  Episcopalis,  immediata  et 
ordinaria,  componatur  ita  paragraphus  Docemus: 

„Docemus  proinde  et  declaramus,  Sanctae  Apostolicae  Sedis 
in  unamquamque  ecclesiarum  iurisdictionem  earn  esse,  iure  divino, 
erga  quam  particularium  ecclesiarum,  cuiuscumque  ritus  et  digni- 
tatis , Pastures  atque  fideles  officio  hierarchicae  subordinationis 
veraeque  obedientiae  obstringuntur etc. 

Deleta  sunt  in  hac  formula  verba  „tam  seorsian  singuli  quam 
simul  omnes“ ; quae  videntur  praeiudicare  quaestionem  sequentis 
capitis. 

15.  Vox  Episcopalis,  utpote  inaudita,  pravisque  et  periculosis 
interpretationibus  favens,  omnino  eradatur. 

10.  Circa  paragraphum  2.,  quae  incipit  ab  his  verbis:  „Do- 
cemus  proinde  ac  declaramus‘‘  lin.  2.  et  3.  haec  emendatio  pro- 
ponitur  et  sapientissimo  iudicio  submittitur:  „Docemus  proinde  ac 
declaramus,  ordinariae  potestatis  et  iurisdictionis  Pontificis  Romani 
Principatum  immediate  erga  quarumlibet  jiarticularium  ecclesia- 
rum Pastures  atque  fideles  extendi , ita  ut  tarn  seorsum  singuli 
quam  simul  omnes  officio  hierarchicae  subordinationis  veraeque 
obedientiae  obstringantur  non  solum  in  rebus , quae  ad  fidem  et 
mores , sed  etiam  quae  ad  disciplinam  et  regimen  Ecclesiae  per 
totum  orbem  diffusae  pertinent , ideoque  custodita  cum  Romano 
Pontifice  tarn  communionis  quam  eiusdem  fidei  professione  Eccle- 
sia Christi  sit  unus  grex  sub  uno  summo  Pastore.^ 

Et  haec  est  ratio,  qua  fulcitur  proposita  emendatio: 

Verba  ilia  schematis:  „hanc,  quae  proprie  est  episcopalis 
iurisdictionis  potestas“  . . . haec  verba,  inquam , quae  inter  nos 
controversiam  suscitant,  deleri  possunt  sine  levissimo  Pontificiae 
iurisdictionis  detrimento,  imo  pro  asserenda  ilia  suprema  potestate 
in  melius  commutarentur.  Siquidem  ex  Concilio  Lateranensi  IV. 
Ecclesia  Romana  supra  omnes  ecclesias  ordinariae  potestatis  ob- 
tinet  principatum , et  ex  Concilio  Elorentino  Summus  Pontifex 
habet  plenitudinem  potestatis,  id  est  sive  ordinis  sive  iurisdictio- 
nis, et  consequenter  omnibus  iuribus  episcopalibus  propriis  gaudet 
in  universali  Ecclesia. 

Formula  proposita  in  sensu  Concilii  Lateranensis  et  Florentini 
eo  magis  opportunior  videretur,  quo  obiectiones  removeret  et  etiam 
depelleret  timores  eorum,  qui  inspecta  schematis  redactione,  uti 

Coll.  Lac.  VII. 


a nunc  est,  arbitrarentur,  iurisdictionem  ordinariam  et  divinam  Epi- 
scoporum  fuisse  in  Concilio  Vaticano  aliquomodo  imminutam.  Dixi 
divinam  et  ordinariam  episcoporum  iurisdictionem;  non  enim  hie 
agitur  de  transmissione  iurisdictionis  episcopalis  ordinariae  sive 
immediate  per  Christum,  sive  mediate  per  Summum  Pontificem, 
quae  controversia  in  Concilio  Tridentino  tantopere  agitata  fuit, 
et  de  qua  Schema  nostrum  prudenter  siluit,  sed  de  vera  et  pro- 
bata sententia,  quae  cum  Brevi  „Super  soliditate^  perfecte  con- 
cordat, scilicet:  quod  per  Summum  Pontificem  collata  cuique  Epi- 
scopo  canonica  institutiono,  ut  necesse  e.st,  et  huic  assignatis  iure 
ecclesiastico  dioecesis  suae  limitibus,  statim  ordinariam  regiminis 
potestatem  in  sua  dioecesi  exercere  valeat.  Porro  ait  Bellarmi- 
nus:  Ecclesia  Catholica  docet,  Episcopum  iure  divino  Presbyteris 
maiorem  esse  turn  ordinis  potestate,  turn  etiam  iurisdictionis.  Ex 
quibus  verbis  liquet,  Episcopum,  completis  institutionis  canonicae 
conditionibus , suam  ordinariam  iure  divino  cum  subordinatione 
Summo  Pontifici  debita  exercere  iurisdictionem. 

17.  Petitur,  ut  in  § 2.  capitis  III.  expungantur  verba  „quae 
^ proprie  est  episcopalis  iuri.sdictionis“,  quia  in  praeiudicium  epi- 
scopalis potestatis  exponi  possunt,  quasi  non  esset  propria  vel 
divini  iuris,  sed  tantum  vicaria. 

18.  Quum  hie  non  quaeratur,  utrum  suprema  Pontificis  auc- 
toritas  etiam  pro  obiecto  habeat,  quae  propria  sunt  episcopalis 
iurisdictionis , sed  utrum  necessarium  sit  earn  sic  appellare , vel 
quasi  per  transennam  de  ea  in  schemate  specialem  mentionem 
facere,  in  hoc  sensu  existimatur,  quod  facile  haec  verba  possent 
praetermitti , quin  sensus  essentialis  periodi  et  scopus  paragraphi 
immutetur,  imo  omissio  etiam  opportuna  iudicatur. 

1.  Quia  in  parag.  1.  eiusdem  capitis  asseritur  Romanum  Pon- 
tificem in  universum  orbem  tenere  primatum , successorem  esse 
B.  Petri  Principis  Apostolorum  et  verum  Christi  Vicarium;  2.  quod 
alibi  recte  additur,  eum  habere  primatum  non  solum  honoris,  sed 
etiam  iurisdictionis,  et  tandem  3.  hanc  potestatem  etiam  esse  or- 
diiiariam  ac  immediatam.  Quae  cum  ita  sint,  nemo  non  videt, 
quod  iurisdictionis  episcopalis  expressio  uti  innecessaria  posset 
omitti. 

Beatus  Petrus  scribens  ad  fideles  Ponti,  Galatiae  etc.  ita  se 
® dicit  „ Petrus  Apostolus  I.  C.“ ; S.  Paulus  in  omnibus  suis  epistolis 
ita  incipit:  „Paulus  vocatus  Apost.  I.  C.“ ; in  actibus  Apostolorum 
S.  Lucas  ita  habet , coepit  lesus  facere  et  docere  usque  in  diem, 
qua  praecipiens  ApostoUs,  quos  elegit  etc.;  nihil  a Sacris  Scripto- 
ribus  de  Apostolorum  episcopal!  dignitate  dictum  fuit:  quis  tamen 
ausus  fuerit  affirmare  Apostolos  episcopos  non  esse  aut  episcopa- 
lem  iurisdictionem  non  habere?  Cum  igitur  Rom.  Pontifex  pro 
certo  sit  Vicarius  Christi  et  Successor  S.  Petri,  cum  eius  primatus 
sit  honoris  et  iurisdictionis , et  auctoritas  eius  ordinaria  et  imme- 
diata, vox  episcopalis  inutilis  evadit,  imo  inopportuna;  unde  patet, 
quomodo  haec  vox,  quamvis  earn  agnoscant,  animos  perturbet. 

• Auctoritas  Apostolica  implicite  continot , quae  ad  iurisdictio- 
nem episcopalem  attinent,  sive  spectetur  in  se,  sive  in  suo  exer- 
citio;  unde  omissis  verbis  parag.  citatae,  quae  proprie  est  episco- 
palis iurisdictionis  potestas,  suprema  Rom.  Pontificis  auctoritas, 
ut  Vicarii  Christi  et  Successoris  B.  Petri , clarius  super  omnes 
alias  potestates  elucet,  dum  auctoritas  episcopalis,  quae  apparet 
mode  ab  omnibus  nota,  et  a sapientibus  exposita,  nullam  nec  ap- 
parentem  immutationem  subit,  et  in  futurum  tollitur  occasio  prae- 
d posterae  interpretationis.  Indubium  est,  praeclarissimum  S.  Tho- 
mam  eiusmodi  voce  usum  fuisse,  sed  hoc  magis  ad  suam  mentem 
clarius  exponendam,  quam  absque  absoluta  necessitate  ad  regu- 
1am  constitutionis  synodalis  statuendam  .acci|)iendum  est. 

Quare  hanc  periodum  ita  redigendam  esse  existimatur:  „Bo- 
cemus  proinde  ac  declaramus  hanc  iurisdictionis  potestatem  esse 
ordinariam  et  immediatam  turn  ad  fidei  puritatem  custodiendam, 
turn  ad  morum  sanctitatem  servandam  et  disciplinae  vigorem  pro- 
curandum , erga  quam  omnium  ecclesiarum  cuiuscumque  ritus  et 
dignitatis  Pastores  atepie  fideles  etc.“  Hac  in  ultima  periodo  cla- 
ritati  consulitur,  et  querelis  via  praecluditur,  dum  alias  exprimi- 
tur  principale  ac  sublime  supremae  iurisdictionis  obiectum,  id  est 
bonum  Ecclesiae  universalis,  non  autem  depressio  vel  diminutio 
episcopalis  dignitatis,  ut  ab  aliquibus  timetur,  quaeque  incolumis 
servatur,  ut  postca  innuitur. 

Ut  autem  totius  perturbationis  aut  diffidentiae  tollatur  occa- 
sio, videtur,  quod  in  tertia  paragrapho,  ubi  dicitur,  tantum  autem 
ahest,  ut  haec  Summi  Pontificis  potestas  opponatur  ordinariae  etc. 
eliminetur  verbum  opponatur  sic  clarius  mentem  exponendo : 

22 


389 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!. 


340 


„Hacc  esi  catholicae  verUatis  docirina , a qua  deviare,  s^alva  f de,  a 
atque  salute , uemo  potest;  haecqne  Summi  Pontifeis  potestas  cum 
ordinaria  et  immedlata-  Episcoporum  divina  hirisdictione  ita  con- 
snnat,  ut  non  solum  inde.  nullum  pntiatur  detrimentuyn  in  reqhnine 
et  guhernio  particularium  ecclesiao’um  illis  commissarum , sed  e 
contra,  salvis  suis  iuril>us,_  endem  a Supremo  et  universali  Pastore 
osseratur  etcl‘ 

Vac  nobis!  vae  Eccle.siae  catliolicae  imitati!  si  Christ!  Vica- 
rins  et  Successor  Petri  iuro  proprio  et  in  omnibus  totius  Universi 
finibus  suuin  pastorale  ministerium  exercere  non  posset  ad  lide- 
lium  necessitates  sublevandas,  ad  disciplinam  et  mores  roborandos, 
inte^rumque  fidei  depositum  custodiendum ! Huius  Pastoris  Pa- 
storum  sollicitudo,  vigilantia  ac  provisio  adeo  salutaris  et  suprema 
est,  ut  a nullo  possit  inculpabiliter  in  despectum  liaberi,  a nemiue 
coarctari , et  ita  temperata  esse  oportet , et  est , ut  etiam  sacra 
eorum  auctoritas , quos  Spiritus  Sanctus  posuit  Episcopos  regere 
Ecclesiam  Dei,  minime  ab  ea,  quae  est  Episcopi  Episcoporum,  ob- 
nubiletur,  infirmetur  ant  in  depressionem  reducatur;  e contra  fo- 
vcatur,  roboretur  ac  confirmetur:  ita  paternaliter  sc  gerens,  ut 
possit  Pastores  admonere  cum  B.  Petro,  pascite , qui  in  vohis  est  b 
gregem  Dei,  pyyovidentes  non  coacte,  sed  spontnnee  secundum  Deum; 
aut  D.  Paulo , finis  prnecepti  cJiaritas;  oportet  ergo  Episcopum 
irreprehensihilem  esse;  demum,  cum  S.  loanne , scio  opera  tua, 
esto  vigilans  et  confirma;  sic  nemo  laeditur  et  ordo  a Christo  in- 
stitutus  servatur. 

Demum,  rogatur , ut  in  hoc  cap.  .3.  expresse  statuatur , „ad 
solum  Eom.  Pontificem  pertinere  Episcopos  in  universum  orbem 
instituere“.  Notum  est,  quantae  in  aliquibus  regionibus  pertur- 
bationes  evenerint,  dum  praetextu  antiquae  disciplinae  elect!  a 
suprema  potestate  saeculari , hoc  centrum  unitatis  respuentes,  ad 
Metropolitam  multoties  institntionem  deferre  voluerunt. 

Itaque,  cum  impossibile  prorsus  sit  Ecclesiam  sine  Capite 
concipere  aut  Caput  absque  membris,  quae  inform  et,  vivere,  ideo 
in  quantum  possibilo,  longe  sit  a nobis  omne  illud,  quod  hoc  vi- 
tale  elementum  debilitet  aut  perturbet;  sic  in  nullo  disscntiet  scn- 
tcntia  nostra,  et  in  future  pro  bene  gestis,  sicut  quotidie  depre- 
camur,  consequemur  praemia  sempiterna. 

19.  Tn  pag.  8.  1.  25.  [p.  271.  I.  27.]  vocabulo  Episcopmlis 
substituatur  „Pontificine^ . 

20.  Capite  III.  § 2.  linea  2.  loco  verborum  „quae  proprio 
est  episcopalis  iurisdictionis  potestas “ , ponendum  censetur  „quae 
suprema  est  episcopalis  iurisdictionis  potestas“,  ut  melius  appareat 
cumulative,  non  privative,  illam  e])iscopalem  iurisdictionem  resi- 
derc  penes  Summum  Pontificem  et  penes  Episcopos.  Hocce  enim 
modo  affirmatur  simul  iurisdictionem  Pontificiam  esse  vere  cpi- 
sco])alem,  et  quidem  episcopalom  etiam  superior!  ac  eminentiori 
modo,  ita  ut  Romanus  Pontifex  recte  dici  possit  ordinarius  cuius- 
cumque  dioeceseos,  cumulative  cum  Episco])o,  atque  insuper  ordi- 
narius ordinariorum,  prout  communiter  loquuntur  canonistao. 

21.  Proponitur:  Ut  initium  art.  2.  cap.  .3.  sequentem  in  mo- 
dum  reformetur : „Docemus  proinde  et  declaramus , Ecclesiam 
Romanam  dispononte  Domino  super  omnes  ordinarium  ]/.  ordina- 
riaej  potestatis  obtinere  principatum  et  banc,  quae  vmre  e])isco])alis 
est,  iurisdictionis  potestatem  immcdiatam  esse,  erga  quam“  etc. 

22.  In  secunda  parag.  dicatur:  „hanc  supremam  potestatem 
ordinariam  esse  et  immcdiatam 

d 

23.  Paragraphus  2.  pag.  8.  |p.  271.]  ita  reformanda  videtur: 
Docemus  proinde  ac  declaramus,  Summum  Pontificem  habere  in 
univcrsam  Ecclesiam  ordinariao  potestatis  priucii)atum,  quam  (jui- 
dem  ])otestatem  semper  exercere  potest  su})er  omnes  Pastores  et 
fidelcs,  qui  officio  hierarchicao'subordinationis,  veraoque  obedien- 
tiao  parere  tenentur,  nou  solum  in  rebus,  quae  ad  fidcm  et  mo- 
res etc.  . . . prout  in  schemate. 

24.  Tn  5.  [3.]  lin.  paragr.  2.,  quae  incipit,  Docemus  proinde, 
verba  ilia,  particularium  ecclesianini , videntur  omittenda , et  hoc 
propter  varias  rationes : 1 . quia , iis  omissis , einulem  sensum  rc- 
tinent  verba  huius  period!;  dicitur  enim  paulo  post,  tarn  seorsum 
singuli  quam  simul  omnes,  nempe  Pastores  et  fidelos;  subintelli- 
gitur  ergo  omnium  ecclesiarum  ])articularium“  ...  2.  non  i)ropter 
iura  Episcoporum ; quae  certe  neque  minuuntur  pracdictis  verbis 
retentis , neque  augontur  iis  sublatis : tamen  Episcopi , iuxta  mo- 
dum  loquendi  Ecclesiao,  ut  ex  Liturgiis  patet,  revcra  sunt  Eccle- 
siae  Pastores,  quamvis  eorum  iurisdictio  ultra  limites  iisdem  de- 
signatos  non  extendatur , et  Summo  Pontifici  subiecta  semper 


remaneat  ...  3.  quia  fideles  ipsi , qui  hie  etiam  una  cum  Pasto- 
ribus  includuiitur  et  nominantur,  non  sunt  tam  particularium 
ecclesiarum,  quam  unius  Eccle.siae  catholicae  fideles,  suh  uno  Summo 
Pastore  ...  4.  taudem,  ne  fidelibus  atque  acatholicis  idea  ingera- 
tur  de  Ecclesia,  unica  Christi  sponsa,  sicuti  formatam  habent  do 
sectis  ab  Ecclesia  separatis,  quae  diversos  coetus  habent,  inter  se 
divisos,  plerumque  nullo  nexu  inter  se  coniunctos  . . . Poterit  ta- 
men, si  magis  placuerit,  quod  minime  necessarium  ducitur,  post 
verbum , fideles,  lin.  7.  [5.]  eiusdem  paragraph!,  addi,  universae 
Ecclesine. 

25.  Pag.  8.  ]p.  271.]  paragrapho  Docemus  loco  verborum 
„tam  seorsum  singuli  quam  simul  omnes“  dicatur  tantum ; omnes 
et  singuli  officio  . . . 

26.  Initium  paragraph!  secundae  ita  immutetur: 

Docemus  proiude  et  declaramus,  earn  esse  naturam  ac  ratio- 

nem  Apostolici  Primatus  et  principatus,  ut  sit  iure  divino  pleni- 
tude potestatis  episcopalis  super  universum  gregem  Domini , et 
singulos  Pastores  in  catholica  Ecclesia,  toto  orbe  diffusa.  Quod 
privilegium  stat  inconcussum  Successoribus  Beat!  Petri , tam  in 
datis  clavibus  quam  in  ovibus  commendatis  b Atque  ita  Romani 
Pontifices  habent  iurisdictionis  potestatem  ordinari.am  et  immedia- 
tam,  erga  quam“  etc.  ut  in  schemate. 

27.  In  schemate  ubi  necessarium  asseritur  „Naturam  Sacri 
„ Apostolici  Primatus  secundum  antiquam  atque  constantem  uni- 
„versalis  Ecclesiae  fidem  proponi‘‘,  nonnulli  mirati  sunt  antiquam 
et  constantem  Pz-imatus  Apostolici  distinctionem  in  Primatum  ho- 
noris et  iurisdictionis  fuisse  omissam ; nec  attingi  quidem  jzrofes- 
sionezzi  Primatus  honoris , sod  totazn  definiondae  rei  rationezn  in 
asserendo  iui’isdictionis  Primatu  positam. 

Tabs  omissionis  occasio  verisimiliter  assignatur  tripaz'tita  nun- 
quam,  sed  bipartita  solum,  in  ore  Theologorum  divisio  Apostolici 
Primatus.  Ilia  tamen , si  iuxta  antiquum  modum  loqueremur, 
etiam  cum  mentione  Pzlmatus  honoi’is , nobis  sicut  et  patribus 
nostris  bipartita  remaneret.  Antiquis  enim  proi'sus  inaudita  ei’at 
hodienia  distinctio  Iurisdictionis  ad  significandum  solum  regimen, 
et  Magisterii  ad  docti’inam  iizdicandam.  Sed  unum  et  alterum, 
docendi  sicut  et  imperandi  ius  in  unica  voce  iurisdictionis  inclu- 
debatui'.  Unde  Principatus  duplex  tantum  asserebatur , honoris 
scilicet  et  iurisdictionis  (izi  qua  regimen  et  magisterium  contine- 
bantur),  non  trinus,  sicut  hodie  dicendum  csset  ex  nova  divisione 
honoris,  iurisdictionis,  et  magistei’ii. 

Revera,  Primatus  honoris  ex  Primatu  iurisdictionis  facile  con- 
cluditur;  sed  izi  nosti’is  diebus  satis,  ut  patet,  inverecundis  hziius- 
modi  conclusiozies  nozi  ita  facile  ab  aliquibus  oruuntui’,  et  utiliter 
inculcarontur  a Patribus. 

Quod  magis  expedire  apparebit,  si,  ut  probabile  est,  in  Sche- 
mate do  Episcopis,  Cleri  et  populorum  ei’ga  Episcopos  officia  et 
obligationes  affii-mabuntur.  Nimis  enim  intolerabile  foret  omis- 
sam in  causa  Summi  Pontificis  huiusmodi  mentionom  ab  Episcopis 
izi  propria  sua  causa  unice  invocai’i. 

Unde,  cum  ex  Florentino  Romanum  Pontificem,  non  solum 
Doctoreni  et  Rectorem  pi’ofiteamui’,  sed  ante  omnia  Patrem,  pi'iino 
inculcandus  videtur  ab  Episcopis  Patri  praestandus  honor,  iuxta 
illud:  „IIonora  patrem  tuum  et  inatrem  tuam,  ut  .sis  longaevus 
super  terrain, “ no  illis  o))ponatur:  „Si  ei’go  Pater  ego  sum,  ubi 
est  honor  meus?^ 

Huiusmodi  honoi-is  sicut  et  amoris  modum  indicare  ad  nos 
non  portinet , in  quo  non  invenitur  modus.  Quae  enim  Doctori 
et  Rector!  debentur,  fide  quidem  et  obodientia  absolvuntui’,  amor 
autom  modum  iiescit , sed  super  omnem  modum  fervescit.  Pro- 
ponitur itaque  ; 

Ut  in  ])ro])onenda  natui’a  Apostolici  Primatus  mentio  fiat 
Primatus  honoris. 

28.  Secunda  pai’s  huius  paz’agi’aphi,  incipiendo  a lin.  11.  [7.] 
post  verbum  ohstringuntur,  ita  cmendanda  videtur  iuxta  oa,  quae 
n.  2.  obsei’vata  sunt,  ut  omissis  iis,  quae  ad  fidem  et  mores  per- 
tinent, tantummodo  de  iis,  quae  ad  Ecclesiao  regimen  et  discipli- 
nam spcctant,  hie  agatur;  lioc  modo,  Pastores  nempe  et  fideles 
officio  verao  obedientiae  obstriiiguntur  in  rehus,  quae  ad  discipli- 
nam et  regimen  totius  Ecclesiae  pertinent;  ita  ut  custodita  cum 
Pomano  Pontifice  communionis  unitate,  Ecclesia  Christi  sit  yinus 
grex  suh  uno  Summo  Pastore. 


* S.  Bernard,  de  Consider.at.  .ad  Etzg.  lib.  II.  Cap.  8.  znim.  15  et  IG 
[Migne  CLXXXII,  751.] 


341 


Acta  ante  Sess.  IV.  Emeiidationes  super  caj).  III.  constit.  de  Eccl.  propositae. 


342 


Ratio  liuius  mutationis,  quae  videtur  obvia,  est,  1.  ne  videa- 
niiir  confundere  hie  ea,  ((uae  ad  disciplinain  et  regimen  Ecclesiae, 
cum  iis,  quae  ad  fidem  et  mores  pertinent;  quae  licet  ad  eundem 
Summi  Pontificis  Primatum  spectent , nonnisi  tainen  sub  diverse 
respectu ; priina  sub  respectu  Primatus  iurisdictionis,  de  quo  nunc 
agitur;  postrema  vero  sub  respectu  Primatus  niagisterii,  de  quo 
agetur  in  capite  sequenti , cuius  titulus  ideo  etiam  mutandus  suo 
tempore , Deo  adiuvante , proponi  iutenditur  ...  2.  ne  videamur 
bic  definire,  (juod  nonnisi  in  seciuenti  capite  examinandum  et  de- 
tinienduni  ])roponitur. 

Loco  verborum,  regimen  Ecclesiae,  per  totuni  orhem  diffusae, 
dictum  est,  regimen  totiiis  Ecclesiae,  quod  tamen  ad  stylum  tan- 
tum  videtur  pertinere. 

29.  Paragnipho  2.  p.  9.  1.  4.  [p.  271.  1.  ab  inf.  21.]  in  fincni 
addatur:  Vnitati  non  ohstantibus  salvisqne  iuribus , aUpte  antapiis 
et  legitimis  Ecclesiarum  consueUidinibus. 

30.  Postulatur,  ut  pag.  9.  linea  4.  [1.  c.J  addatur: 

„Declaramus  insuper  ac  docenius,  ad  hunc  Summiini  Pasto- 

„rem  totius  gregis  Dominici  unice  pertinere  institutioncni  canoni- 
„cam  Episcoporum , ita  ut  citra  illius  approbationem  seu  confir- 
„mationem  nulla  unquam  cuiuslibet  Episco])!  nominatio  vel  electio 
„rata  firmaque  liaberi  possit.“ 

31.  In  2.  paragrapho  post  unitatem  fidei  et  communionis 
etiam  comraendetur  obedientia,  quae  salva  fide,  et  etiam  comnni- 
nionis  unitate,  violari  potest,  ut  pluries  accidit  et  patet  ex  liistoriis. 

32.  Si  non  modificetur  paragraphus  secunda,  deleantur  verba 
paragraphi  tertiae  pag.  9 : „iiaec  est  catliolicae  veritatis  doctrina, 
a qua  deviare  salva  fide  atque  salute  nemo  ])otest.‘‘  Quae  verba 
convenienter  servai’i  non  possent,  turn  quia  doctrina  catholica  in 
decursu  huius  capitis  tertii  sufficienter  exponitur , turn  (piia  ne- 
cessarium  videtur , ut , antequam  tarn  gravis  sanciatur  poena , id 
est , fidei  et  salutis  iactura , textus  paragra])hi  secundae  clarius 
explanetur  et  omnis  prorsus  evanescat  ambiguitas. 

33.  Pag.  9.  [p.  271.]  paragrapho  llaec  est  deleantur  verba: 
„haec  est  catholicae  veritatis  doctrina,  a qua  deviare  salva  fide 
atqtie  salute  nemo  potest.^ 

34.  luxta  praedicta  n.  2.  periodus  prima  paragraphi  tertiae 
omissis  verbis  „fide  atque'’'’  ita  componi  debet : llaec  est  catholicae 
veritatis  doctrina,  a qua  deviare  salva  salute  nemo  potest  . . . Quod 
quidem  faciendum  foret,  ut  videtur,  etsi  mutationes  n.  24  et  28 
propositae  in  praecedenti  paragrapho  non  admitterentur ; quia 
cum  ibi  sermo  fiat  coniunctim  de  fide,  nioribus,  disciplina  et  re- 
gimine;  si  quis  deviaret  tantum  a disciplina  aut  reginiine,  quin 
negaret  doctrinam,  schisraaticus  quidem  esse  posset,  minime  vero 
haereticus;  et  ideo  salva  fide,  non  vero  salute.  Quod  si  quis 
negaret  doctrinam , iam  damnatus  venit  per  Canonem  tertium, 
huic  doctrinae  oppositum  errorem  damnantem. 

35.  Paragrai)hus  3.,  quae,  expuncta  priori  paragrapho  se- 
cunda, immediate  definitioni  Concilii  Florentini  subnectonda  esset, 
hoc  modo  redigi  deberet,  nempe: 

llaec  est  catholicae  veritatis  doctrina,  a (jua  deviare  salva 
fide  atque  salute  nemo  ])otest.  Haec  tamen  Summi  Pontificis 
Romani  inter  Episcopos  Primatus  potestas  non  excludit  aut  siqi- 
primit  potestatem  regiminis  propriam  Episcoporum,  qui  a Spiritu 
Sancto  iuxta  Apostolum  positi  sunt  regere  Ecclesiam  Dei , et  ad 
hoc  in  consecratione  episcopali  Spiritum  Sanctum  obtinent;  proinde 
Episcopi  cum  Romano  Pontifice  coniuncti  et  ei  (jua  totius  gregis 
dominici  principali  pastori  subordinati  non  modo  particulares  suos 
greges  potestate  iuris  divini  regunt  et  gubernant , verum  etiam 
cum  Summo  Pontifice  sollicitudinem  totius  Ecclesiae  sustinent, 
atque  ])ro  tota  Ecclesia  cum  Summo  Pontifice  legislatores  et  in- 
dices sunt,  ita  ut  tota  potestas  regiminis  Ecclesiae  in  Episco|)atu 
cum  Pontifice  Romano  suo  Primate  consistat,  seu  regimen  Eccle- 
siae Christi  sit  Petro  - Apostolicum.  Qua  ratione  etiam  iura  et 
privilegia  Patriarcharum  orientalium,  ([ucmadmodum  in  definitione 
Concilii  Florentini  continetur,  salva  sunt. 

30.  Loco  tertiae  j)aragra])hi : Jfaec  est  catholicae  pag.  9. 
I j).  271. 1 se<juens  proponitur: 

Ilia  tamen  divini  Primatus  potestas  non  est  tota  et  absoluta 
potestas,  (piam  Christus  Ecclesiae  suae  tradidit.  Si  quidem  huius 
totius  potestatis  ])artici])es  sunt  ipsimet  Episco])i,  Apostolorum  siic- 
ccssores , ipios  quofpie  Spiritus  Sanctus  posuit  regere  Ecclesiam 
Dei.  Dictum  est  eiiim  omnibus  Apostolis  ot  Petro  coniunctim. 


eorumque  successoribus : Data  est  mihi  omnis  potestas  in  coelo  et 
in  terra:  euntes  ergo  docete  omnes  gentes  . . . ecce  ego  vobiscuin 
sum  usque  ad  consummationem  saeculi . . . sicut  misit  me  Pater  et 
ego  mitto  vos  . . . acciqnte  Spiritum  Sanctum  . . . Tantum  igitur 
abest,  ut  Summi  Pontificis  potestas  opponatur  sive  illi  E])iscopo- 
rum  potestati , quam  in  universa  Ecclesia  omnes  coniunctim  cum 
Petri  successore  exercent  ut  legislatores  et  fidei  indices;  sive  illi 
ordinariae  et  immediatae  episcopali  . . . etc.  usque  ad  finem  pa- 
ragraphi, cui  addi  potest:  „haec  est  catholicae  veritatis  doctrina, 
a qua  deviare  salva  fide  atque  salute  nemo  potest.  “ 

37.  In  3.  Paragrapho  ex  vocibus  „immediatae  Episcopalis 
iurisdictionis  potestati  . . .“  magnum  videtur  latere  periculum. 
Ex  parte  enim  vera  est  huiusmodi  locutio,  ex  parte  falsa,  aut  si 
velis  dubia.  Immediate  quidem  super  assignatos  greges  exercetur 
iurisdictio  Episcopalis,  sed  quod  immediate  a Christo  ad  Episco- 
]nim  descendat,  non  ita  liquet,  nec  praesumit  Concilium  definire. 
Porro  cum  in  hoc  capite  assimilari  videantur  Papalis  iurisdictio, 
<|uae  ex  institutione  et  exercitio  omnino  immediata  est,  et  iuris- 
dictio Episcopalis  ex  plurimorura  opinione  iu  exercitio  tantum 
immediata,  timendum  est,  ne  ex  hac  assimilatione  et  quasi  acqui- 
paratione  utriusipie  iurisdictionis  praeter  Concilii  intentionem  non- 
nihil  in  posterum  exsurgat  difficultatis. 

Episcopalis  iurisdictionis  immediatae  mentio  aut  omittatur, 
aut  in  exercitio  tantum  indicetur , non  in  institutione , v.  g.  di- 
cendo:  „si  non  in  radice,  in  exercitio  certe  immediatae. “ 

38.  Sic  ordinanda  tertia  paragraphus:  „Haec  est  catholicae 
„ veritatis  doctrina,  a (jua  deviare  salva  fide  atque  salute  nemo 
„ potest.  “ 

„ Tantum  autem  abest,  ut,  ab  hac  Summi  Pontificis  potestate, 
„ Christus  voluerit  detrirnentum  opponere  ordinariae  ac  immediatae 
„illi  Episcopalis  iurisdictionis  potestati,  qua  particularium  eccle- 
„siarum  Pastures  assignatoS  sibi  greges,  singuli  singulos,  pascunt 
„et  regunt,  ut  idem  Christus,  sicuti  dixerat  praecipue  uni  Petro, 
„aliis  pariter  Apostolis  dixerit:  lie,  docete  omnes  gentes:  ecce  ego 
„vobiscum  sum  omnibus  diebus  usque  ad  consummationem  saeculi: 
„ — quaecumque  Ugaveritis  etc.  . . . Ecclesia  enim  in  sacris  elo- 
„quiis  saepe  comparator  castrorum  aciei  bene  ordinatae,  cui  ius 
„et  officium  commisit  adversus  salutis  inimicos  debellandi,  et  huic 
„exercitui  praeest  summus  dux,  qui  est  Romanus  Pontifex,  prae- 
„sunt  etiam,  sed  eius  sub  ductu,  duces  inferiores , (jui  sunt  Epi- 
„scoi)i  in  Ecclesia  Dei  rite  ordinati.“ 

39.  Pag.  9.  [p.  271.]  paragrapho  Haec  est  inserantur  sequen- 
tia:  „Absit  autem,  ut  exinde  (juis  concludat,  aut  Episcopos,  (jui 
sunt  pastures  particulares,  non  esse  in  Ecclesia  iure  divino  sem- 
])er  debere,  aut  Romanum  Pontificem  regere  unquam  posse  Ec- 
clesiam absque  Episcopis,  seu  ])astoribus  particularibus.  Verum 
nam(]ue  est , Romanum  Pontificem  ita  habere  i)otestatem  ordina- 
riani  et  immediatam  in  nniversam  Ecclesiam,  ut  ex  statute  divi- 
nitus  ordine  in  i)artem  sollicitudinis  vocet  Episcopos  particulares, 
([ui  potestate  ordinaria  et  immediata  particulares  sibi  commissos 
greges  pascant  et  regant.  Quinimo  ])otestas  ilia  Episcoporum  a 
sujn-emo  et  universali  Pasture  asseritur,  roboratur  et  vindicatur; 
dicente  S.  Gregorio  Magno:  Meus  honor  est  honor  . . .“  etc. 

{Omnia  verba  istius  emendationis  ad  textum  addita  desumun- 
tur  ex  relatione  de  observationibus  in  schema  do  Priraatu  pa- 
gina  11.  Ip.  277.])  Ratio  additionis  est,  quod  dicunt  RR.  Relato- 
res,  scilicet  falsa  consectaria  posse,  (juamvis  immerito,  e textu  erui. 

40.  Sic  reformetur  2.  phrasis  3.  paragraphi:  „Tantum  abest, 
ut  haec  Summi  Pontificis  potestas,  quae  se  Canones  Ecclesiae  re- 
vereri  et  servare  semper  professa  est,"  etc. 

41.  In  paragrapho  tertia  ])ost  verbum  episcopalis  iurisdictio- 
nis potestati,  subdantur  haec  alia:  (jua  Episcopi  ut  Apostolorqm 
successores  et  a Spiritu  Sancto  ])ositi  tamquam  particularium  Ec- 
clcsiarum  Pastures  assignatos  sibi  greges“  etc. 

42.  In  eadem  paragrai)ho  linea  8.  |5.J  i)ropter  rationes  iam 
n.  24.  allatas  ilia  \evhA  particularium  ecclesiarum  mutentur  oportet 
in  serpientia : in  Ecclesia  tanquam  veri  . . . Cum  hac  enim  muta- 
tione  verba  buius  period!  eundem  sensum  retinent,  nullo(|ue  modo 
augcre  videntur  Episcoporum  iurisdictionem,  „qua  in  Ecclesia  ian- 
quam  veri  Pastores  assignatos  sibi  greges,  singuli  singulos,  pascunt 
et  regunt"  etc. 

43.  Pagina  9.  Ij).  271.|  i)aragrapho  Haec  est,  |)ost  verba:  A 
supremo  et  universali  Pastor e,  inserantur  sequentia:  qui  non  potest 
ordinem  et  pacem  in  dioecesibus  non  velle.  Ilisce  verbis  indica- 

22  * 


343 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


344 


retur,  cur  Summus  Pontifex  asserat,  roboret  et  vindicet  potesta-  a 
tern  Episcoporum ; asseritur  enim,  roboratur  et  vindicatur,  quando 
Episcopi  possunt,  auctoritate  sua,  libere  et  pacifice  dioecesim  suam 
gubernare  sub  moderatione  Summi  Pontificis. 

44.  In  fine  3.  paragraph!  dicatur:  „Itaque  libere  profitemur, 
quod  Episcopis  collata  fuerit  haec  potestas  a Christo,  dicente  eis 
in  persona  Apostoloruni : Siciit  misit  me  Pater,  et  ego  mitto  vos ; 
pariterque  quod  Episcopi  suo  modo  sint  fundainentum  Ecclesiae, 
dicente  loanne:  „Et  murus  civitatis  habens  fundamenta  duodecim, 
et  in  ipsis  duodecim  nomina  duodecim  Apostolorum  Agni“  (Apoc. 

21,  14.);  dicente  quoque  Apostolo  Paulo;  „Aedificati  super  fun- 
damentum  Apostolorum  et  Prophetarum.‘‘ 

45.  Petitur,  ut  in  § 3.  verbis  S.  Gregorii  Magni:  „Meus 
honor  . . .“  anteponantur  ilia  praecedentia : „Non  honorem  meum 
esse  depute,  in  quo  fratres  meos  honorem  suum  perdere  cognosce", 
ut  facilius  sensus  intelligatur. 

46.  Post  verba  S.  Gregorii : Meus  honor  est  honor  universalis 
Ecclesiae.  Meus  honor  etc.  addantur  haec  alia  non  minus  eximia 
eiusdem  maximi  Pontificis:  Si  sua  unicuique  Episcopo  iurisdictio  b 
non  servatur,  quid  aliud  agitur,  nisi  ut  per  nos,  per  quos  eccle- 
siasticus  custodiri  dehet  or  do,  confundatur? 

47.  Quum  quae  statuuntur  in  paragraphis  4.  et  5.  ex  uno 
eodem  principio  deducantur,  satius  videtur,  si,  ad  vitandas  repeti- 
tiones,  quae  saepe  occurrunt,  quaeque  officiant  claritati,  sicuti 
etiam  ad  consulendum  brevitati,  in  una  paragrapho  coniungantur, 
paucissimis  omissis  vel  mutatis  sequent!  modo : 

Et  quoniam  ex  divina  ilia  ac  suprema  Apostolici  Primatus 
iurisdictione , qua  Romanus  Pontifex  universae  Ecclesiae  praeest, 
consequitur,  turn  necessarimn  eidem  Ponlifici  ius  esse,  in  huius  sui 
muneris  exercitio  libere  communicandi  cum  Pastoribus  et  gregibus 
totius  Ecclesiae,  tit  iidem  ab  ipso  in  via  salutis  doceri  ac  dirigi 
piossint;  turn  eum  esse  iudicem  supremum  fidelium,  et  in  omnibus 
causis  ad  examen  ecclesiasticum  spectantibus  ad  ipsius  posse  indi- 
cium recurri,  Sedis  vero  Apostolicae  iudicium  a nemine  fore  re- 
tractandum , neque  cuipiam  de  eiits  licere  iudicare  indicia,  uti  a 
Patribus  traditum  accepimus:  idea  damnamus  ac  reprobamus  illo- 
rum  sententias , qui  suptremi  Caqntis  cum  Pastoribus  et  gregibus 
communicationem  licite  impediri  posse  dicunt,  aut  eandem  reddunt  ® 
saeculari  potestati  obnoxiam,  ita  ut  contendant,  quae  ah  Apostolica 
Sede  vel  eius  auctoritate  ad  regimen  Ecclesiae  constituuntur,  vim 
ac  valorem  non  habere,  nisi  potestatis  saecularis  placito  confirmen- 
tur;  aut  affirmant,  licere  ah  iudiciis  Romanorum  Pontifeum  ad 
oecumenicum  Concilium  appellare. 

Hie  continentur  omnia , quae  in  duabus  paragraphis  dicun- 
tur  . . . Substitutum  tamen  verbum  , dirigi  loco  regi,  cum  idem 
importet,  et  mitius  apparent. 

Omissa,  loquendo  de  Sanctae  Sedis  iudiciis,  sunt  haec  verba: 
cuius  auctoritate  maior  non  est:  iam  enim  affirmatum  est  per  ilia 
alia,  quibus  dicitur:  Sanctam  Sedem  universae  Ecclesiae  praeesse 
iurisdictione. 

Tandem,  loquendo  de  appellatione  a iudiciis  Summorum  Pon- 
tificum  ad  Concilium  generale , omissa  verba : tanquam  ad  aucto- 
ritatem  Romano  Pontifice  superiorem , ad  excludendam  omnem 
appellationem ; posset  enim  quis  appellare  ad  Concilium  generale, 
non  tanquam  ad  maiorem , sed  tanquam  ad  tribunal  melius  in- 
formatum,  concursu  Episcoporum ; quod  nefas  etiam  esset,  et  ideo 
damnandum  existimatur.  ^ 

Quod  si  praedictas  duas  paragraphos  in  unam  reducere  Pa- 
tribus non  placuerit,  saltern  optatur,  ut  adnotationibus  praelaudatis 
in  iisdem  locum  dare  non  dedignentur. 

48.  Pagina  9.  [p.  271.]- post  haec  verba:  Porro  ex  suprema 
illft  Summi  Pontificis  iurisdictionis  potestate  consequitur,  inserantur 
haec : „eundem  Romanum  Pontificem,  sacrorum  quidem  Canonum 
„vindicem,  ubi  tamen  extraordinariis  malis  medendum  est,  iure 
„suo  ad  bonum  religionis  extraordinariis  etiam  uti  remediis;  quale, 
„ineunte  hoc  saeculo  XIX.  ad  religionis  cultum  in  Galliis  restau- 
„randum,  adhibuit  felicis  recordationis  Pius  VII.,  plures  dioeceses 
„exstinguendo  novasque  erigendo. 

„Praeterea  ex  eadem  ilia  Romani  Pontificis  suprema  potestate 
„sequitur,“  ut  in  schemate. 

49.  Non  fiat  dogmatica  declaratio  de  parva  Ecclesia,  sed  per 
Reverendissimum  Concilii  Vaticani  Secretarium  ad  hos  misere  de- 
vios  rescribatur: 

(a)  Clare  perspici,  in  hoc  Concilio  Vaticano,  Episcopos  totius 


Ecclesiae  communicare  cum  Galliae  et  Belgii  Episcopis;  et  sic 
plenam  esse  communionem  Episcoporum  Galliae  et  Belgii  cum 
Summo  Pontifice  et  tota  Ecclesia  catholica. 

(b)  Ipsos  extra  salutis  viam  versaturos  esse,  quamdiu  suis 
Episcopis  non  obedient. 

Vel  alio  quolibet  meliori  modo. 

50.  Versus  medium  4.  parag.  pag.  10.  lin.  2.  [p.  272.  1.  6.] 
post  „dicunt“  inseratur:  „quando  agitur  de  rebus  pure  spirituali- 
bus  in  ordinariis  circumstantiis." 

51.  Pag.  10.  [p.  272.]  paragraphus,  quae  incipit  (pagina 
nona)  per  Porro  ex  suprema : addatur  ad  finem : Salvis  tamen 
concordatibus,  et  iure  societatis  civilis,  in  materiis  mixtis. 

52.  Petitur,  ut  ultima  huius  capitis  propositio  pag.  10.  [1.  c.] 
„Quare  a recto  . . ."  omnino  omittatur , a)  quia  non  concordat 
cum  constitutionibus  Summorum  Pontificum , qui  solam  appella- 
tionem ad  futurum  Concilium  prohibent,  b)  quia  infallibilitatis 
quaestionem  anticipat , et  c)  quia  nihil  obstat , quin  a Summo 
Pontifice  ad  Concilium  generale  actu  congregatum  appelletur, 
quum  Papa  cum  Concilio  saltern  extrinsece  maior  sit,  quam  Papa 
sine  Concilio. 

53.  Quae  in  § ultima  huius  Capitis  pagina  10.  [1.  c.]  dicuntur 
his  verbis:  „Et  in  omnibus  causis  ad  examen  ecclesiasticum  spec- 
tantibus ad  ipsius  posse  iudicium  recurri;"  cum  haec  verba  sint 
citata  tanquam  ex  Concilio  Lugdunensi  II.,  cumque  ab  uno  Rfno 
Patre  veritati  historicae  apprime  conformiter  demonstratum  sit, 
ilia  nequaquam  posse  considerari  veluti  effata  eiusdem  Concilii; 
ea  verba  penitus  exmittenda  forent , atque  eorum  loco  citandi 
essent  potius  Canones  3.,  4.  et  7.  (6.)  Concilii  Sardicensis,  contra 
quos  certe  nec  Graeci  Schismatic!  possent  ullam  formare  funda- 
tam  exceptionem , cum  et  ipsi  hoc  Concilium  admittant , suoque 
Codici  insertum  habeant.  Ilaec  autem  omnia  dicta  sunt  ea  pu- 
rissima  cum  intentione : ut  ab  una  parte  veritate  historica  integre 
custodita , auctoritas  huius  S.  Concilii  ne  a maximis  quidem  ini- 
micis  hoc  respectu  possit  unquam  labefactari;  parte  ab  alia  vero 
ut  S.  Unionis  propagation!  nullum,  quantum  in  nobis  est,  pona- 
tur  impedimentum. 

Nam  etsi  sit  fides  in  prima  linea  donum  gratiae  divinae, 
illius  tamen  amplectendae  vel  respuendae  occasionem  et  causam 
hominum  actibus  multum  [dieij  potest  accelerari  vel  retardari, 
quin  immo  saepe  saltern  humanitus  fere  impossibilem  reddi  omnem 
conversionem. 

54.  Proponitur:  Ut  deleatur  annotatio  (b)  [2.]  ad  art.  5. 
Concil.  oecum.  Lugdun.  II. 

55.  Propter  rationes  allatas  loco  verborum  pag.  10.  [1.  c.] 
in  notis  Concilium  Lugdunense,  ponantur  haec  alia:  Professiofidei 
Graecorum  in  Concilio  Lugdunensi. 

56.  Alicubi  Sardicensis  Synod!  memoria  aut  verba  memoren- 
tur  ex  Can.  III.,  V.  et  VII.,  quae  de  iure  appellationis  diserta 
in  primis  et  perspicua  sunt. 

57.  Loco  ultimae  paragraph!  proponitur  sequens: 

Et  quoniam  Divino  Apostolici  Primatus  iure  Romanus  Ponti- 
fex universae  Ecclesiae  praeest , docemus  etiam  et  declaramus, 
eum  esse  iudicem  supremum  fidelium , et  in  omnibus  causis  ad 
examen  ecclesiasticum  spectantibus,  ad  ipsius  posse  iudicium  re- 
curri , cui  omnes  sese  submittere  tenentur.  Quare  merito  dam- 
nandi  sunt,  (pii  affirmant,  licere  ab  iudiciis  Romani  Pontificis  ad 
oecumenicum  Concilium  appellare. 

58.  Pag.  10.  1.  15.  [p.  272.  1.  15.]  ultima  paragrapho  deleatur 
vox  Omnibus , et  legatur  ita : In  causis  ad  examen  ecclesiasticum 
spectantibus  ad  ipsius  posse  iudicium  recurri.  Addaturque:  non 
tamen  omissa  intermedia  iurisdictione. 

59.  Eadem  pag.  10.  lin.  19.  [1.  17.]  deleantur  voces:  Cuius 
atictoritaie  maior  non  est,  ob  allatam  alias  rationem,  de  non  prae- 
iudicanda  quaestione  quart!  Capitis. 

60.  Ad  ea,  quae  .appellationes  respiciunt,  adiiciatur:  „non 
omissis  tamen  canonicae  iurisdictionis  gradibus,  saltern  regulariter 
loquendo." 

61.  In  fine  5.  parag.  supprimantur  verba  „tanquam  ad  auc- 
toritatem  Romano  Pontifice  superiorem"  propter  reverentiam  de- 
bitam  octavo  Concilio  et  Constantiensi. 

62.  Pag.  10.  [p.  272.]  paragrapho  Et  quoniam  deleantur 
verba:  tanquam  ad  auctoritatem  Romano  Pontifice  superiorem,  et 


345 


Acta  ante  Sess.  IV.  Emendationes  super  cap.  III.  constit.  de  Eccl.  propositae.  Relatio  de  iisdem. 


346 


dicatur  tantum  . . . qui  affirmant  licere  ab  iudiciis  Romanorum 
Pontificum  ad  oecumenicum  Concilium  appellare. 

63.  Quoad  tres  Canones,  eos  delendos  esse  censetur.  Rationes 
huius  emendationis  sunt; 

1.  Quia  hac  emendatione  servatur  Ecclesiae  forma  a Christo 
data;  quae  licet  non  sit  constitutionalis , tamen  certo  certius  est 
earn  non  esse  omnino  absolute  monarchicam.  Divus  Thomas  2.  2. 
q.  11.  art.  2.  loquens  de  auctoritate  Ecclesiae  universalis  ait, 
hanc  auctoritatem  principaliter  esse  in  Sumrao  Pontifice : si  prin- 
cipaliter,  ergo  neque  unice,  neque  totaliter. 

2.  Quia  [sine  ?]  hisce  verbis  nulla  datur  ansa  iis  exaggerationi- 
bus  atque  erroribus,  quibus  Ecclesiastica  Hierarchia,  divinitus  insti- 
tuta,  quodammodo  subvert!  videretur : non  defuerunt  qui  asserere 
ausi  sunt,  Episcopos,  Archiepiscopos , Primates  atque  Patriarchas 
nihil  aliud  esse  nisi  simplices  officiales  et  adiutores  Papae,  ut 
docent  Eagnanus,  Card.  De  Luca,  aliique. 

3.  Quia  hac  facta  emendatione,  nemo  potest  obiicere  quam- 
cumque  Ecclesiam  particularem  esse  bicipitem:  quemadmodum 
unusquisque  obiicere  potest,  si  probantur  ea,  quae  sunt  in  sche- 
mate : nam  schema  constituit  in  quacumque  peculiari  Ecclesia 
duas  potestates  eiusdem  speciei. 

4.  Tres  Canones  delendi  sunt,  quia  quicumque  Canon  secum 
habet  anathema , a quo  abstinendum  est  propter  Graecos , quos 
divisos  dicimus,  non  haereticos:  haereticos  autem  se  ipsi  sentient, 
si  scient  esse  anathemate  perculsos.  Nobis  imitanda  proponitur 
Pati’um  Tridentiiiorum  prudentia,  et  sapiens  oeconomia  Concilii 
Florentini,  quod  deci'etum  doctrinale  de  Primatu  sine  Canone  et 
sine  anathemate  confecit. 

64.  Canon  II.  ita  reformetur : „aut  Romanum  Poiitificem 
Petri  successorem  eius  Primatum  in  Ecclesia  non  tenere;  ana- 
thema sit.“ 

65.  Canon  III.  praedictis  conformiter  exmittatur,  secus,  nisi 
praedicto  modo  totum  schema  reformetur,  porta  pro  perpetuo 
claudetur,  ne  unquam  Graeci  ad  uniouem  cum  Romana  Ecclesia 
redire  possint. 

66.  Quod  iam  Canones  concernit , tertius  Canon  e schemate 
penitus  exmittendus  esset. 

67.  Ut  vitetur  omnis  species  arbitrariae  potestatis , modifi- 
candus  videtur  III.  Canon,  aut,  si  non  modificetur,  addantur  in 
fine  Capitis  tertii 

1.  haec  verba  Fenelonii  (De  auct.  S.  Pontif.  c.  21.)  „non 
tamen  potest  Summus  Pontifex  contra  Canones  sancire  caeco 
modo,  omnia  iura  omnemque  disciplinam  perturbare‘‘. 

2.  Haec  alia;  „nam  sunt  in  Ecclesia  leges  fundament  ales, 
quas  convellendi  nemo  ius  habet“ ; et  ut  ait  Ballerini,  „ omnia 
potest  Summus  Pontifex  in  Ecclesiae  regimine,  sed  ea  conditione, 
ut  huius  potestatis  usus  in  aedificationem  sit , et  non  in  destruc- 
tionem“.  Et  etiam  in  materia,  „in  qua  nihil  per  se  naturali  aut 
divino  iure  praescriptum  aut  vetitum  est,  omnis  Ecclesiastica  po- 
testas  ea  conditione  adstringitur  ab  ipso  Deo  praefinita,  ut  nihil 
statuat,  praecipiat  aut  mutet,  nisi  quod  in  Ecclesiae  aedificatio- 
nem sit‘‘.  (Ballerini  Vindiciae,  c.  3.  n.  10.  p.  147.  c.  4.  n.  1. 
p.  152.,  ed.  typis  de  Propag.  Fide  Anno  1850.) 

68.  Proponitur;  Ut  in  Canone  III.  omittatur  „ordinariam“  et 
ponatur ; „aut  hanc  eius  potestatem  non  esse  immediatam  sive“  etc. 

69.  In  Canone  III.  p.  15.  1.  13.  [p.  274.  1.  6.]  ante  particulam 
copulativam  sive  intercaletur  hoc  verbum  „sed  [et  (?)  cf.  pag.  365  d.] 
extraor  dinariam  “ . 

70.  Canon  III.  sic  reformandus;  „Si  quis  dixerit,  Romanum 
Pontificem  non  habere  plenum  et  supremam  potestatem  iurisdic- 
tionis  in  universam  Ecclesiam , turn  in  rebus , quae  ad  fidem  et 
mores , turn  in  iis , quae  ad  disciplinam  et  regimen  Ecclesiae  per 
totum  orbem  diffusae  pertinent;  aut  eum  non  habere  ordinariae 
potestatis  principatura  sive  in  omnes  ac  .singulas  ecclesias,  sive  in 
omnes  et  singulos  Pastores  et  fideles;  anathema  sit.“ 

(Haec  omnia  ad  mentem  decreti  concilii  Florentini.) 

71.  Canon  in.,  iuxta  exposita  n.  2.,  24.,  28.,  34.  emendan- 
dus  est;  Si  quis  dixerit,  Romanum  Rontijicem  . . . in  universam 
Ecclesiam  in  rebus,  quae  ad  disciplinam  et  regimen  totius  Ecclesiae. 
pertinent;  aut  hanc  eius  potestatem  non  esse  or  dinariam  et  imme- 
diatam in  omnes  et  singulos  Pastores  et  fideles;  anathema  sit. 

72.  In  Can.  tert.  pag.  15.  [p.  274.  | (si  Canon  efformetur),  haec 
formula  priori  substituenda  proponitur;  Si  quis  dixerit,  Romani 

* 


a Pontificis  Primatum  esse  tantum  officium  inspectionis  et  direc- 
tionis  et  supremam  ipsius  potestatem  iurisdictionis  in  universam 
Ecclesiam  non  esse  plenum,  sed  tantum  extraordinariam  et  media- 
tarn  ; anathema  sit. 

Hie  Canon  sic  exaratus  et  dispositus  directe  perstringeret 
Schismaticoi'um  et  Appellantium  errores , et  ilia  servata  formula, 
Concilii  Lateranensis  IV.  et  Brevis  Pii  VI.  „ Super  soliditate“ 
contra  librum  Febronii,  lucide  affirmaretur  doctrina  et  nulla  vi- 
detur ratio  ulterius  progrediendi , cum  a tempore  Eybel  usque 
nunc  nulla  existat  secta,  in  nostris  regionibus,  quae  Appellantium 
renovaverit  errores,  et  aliunde  epistola  Cardinalis  d’Andrea  in  an- 
notationibus  citata,  non  sit  gravis  momenti. 

CANON  HI.  CAP.  III. 

Constit.  dogm.  primae  de  Eccles.  Chr.  ad  mentem  emendationum 
in  Congregationibus  generalibus  propositarum  reformatus. 

Si  quis  dixerit , Romanum  Pontificem  habere  tantummodo 
officium  inspectionis  vel  directionis,  non  autem  plenum  et  supre- 
mara  potestatem  iurisdictionis  in  universam  Ecclesiam , turn  in 
rebus,  quae  ad  fidem  et  mores,  turn  quae  ad  disciplinam  et  re- 
gimen Ecclesiae  per  totum  orbem  diffusae  pertinent;  aut  eum 
habere  tantum  potiores  partes,  non  vero  totam  plenitudinem  huius 
supremae  potestatis;  aut  hanc  eius  potestatem  non  esse  ordina- 
riam  et  immediatam  sive  in  omnes  ac  singulas  ecclesias  sive  in 
omnes  et  singulos  pastores  et  fideles;  anathema  sit. 

N.  B.  Verba , characteribus  italicis  impressa , ad  Canonem  III. 

Schematis  a.  Deputatione  de  Fide  addita  sunt. 


RELATIO 

DE  EMENDATIONIBUS  CAPITIS  III.  CONSTITUTIONIS 
PRIMAE  DE  ECCLESIA  CHRISTI. 

IlELATIO 

R.  P.  D.  Friderici  M.  ZinelU  Episcopi  Tarvisini. 

Emi  Praesides,  Enii  et  RiTii  Patres 

Qui  nimquam  ambonem  ascendi,  non  mea  volun- 
tate,  sed  emi  Praesidis  Deputationis  vestrae  de  fide, 
cuius  mihi  iussa  capessere  incumbit,  hodie  ascendo, 
ut  referam  coram  hoc,  quo  nihil  augustius  dari  potest, 
consessu,  nomine  ipsius  Deputationis  de  emendationi- 
bus  capitis  III.  partis  primae  constitutionis  de  Ecclesia. 
Hoc  procul  dubio  indicio  erit,  certo  non  prolixam  fore 
orationem  meam,  cum  ne  verbum  quidem  prae  reve- 
rentia  coram  vobis  proferre  ausus  fuerim.  At  vos, 
qui  iustitiam  sequimini , hoc  non  mihi  profecto  impn- 
tabitis,  quod  de  duabus  supra  septuaginta  emendatio- 
nibus  singillatim  verba  facere  debeam,  quaruni  aliqiiae 
tanti  momenti  sunt,  nt  turn  officium  meum  turn  erga 
emendationum  auctores  observantia  sufficientem  discus- 
sionem  requirant.  Vos  estis  testes  omni  exceptione 
maiores,  me  nullam  harum  emendationum  proposuisse, 
ac  proinde  unicuique  suum  tribuatur.  Ut  autem  bre- 
vitati  quantum  fieri  potest  consulatur,  statim  aliquid 
declarandum  puto,  ne  deince[)s  mihi  id  subinde  mo- 
nendum  sit. 

Rnii  emendatores  qui  et  doctrina  et  I'ecta  inten- 
tionc  praefulgent,  in  proponendis  emendationibus  prae 
oculis  habuerunt  speciem  quandam  constitutionis  qnae 


347 


Acta  et  deci'eta  SS.  Coneilii  Vaticani. 


348 


ipsis  arrideret,  quaeque  aptissime  fuisset  ab  ipsis  exa-  ^ 
rata  si  id  inuneris  sumpsissent.  Si  innumeri  homines 
praeclari  idem  argumentum  pertractandum  suscipiant, 
inmimeri  sermones  existerent  commendabiles  quidem 
omnes , at  liorum  alter  prae  altero  pro  diversitate 
cuiusque  ingenii , gustus  et  studiorum  magis  placeret. 
En  igitur  quae  sit  sparta  et  non  invidenda  Depiita- 
tionis  de  fide  et  eius  relatoris.  Magna  pars  emenda- 
tionum,  quae  auctores  habent  rmos  viros  et  sapientia 
et  pietate  refulgentes,  admitti  non  potest  hac  tantum 
de  causa,  quod  optimae  illae  quidem  per  se  planeque 
dignae  sunt,  quas  ad  suum  quisque  caput  si  non  essct 
redactum  admitteret;  sed  cum  redactio  constitutionis 
iam  generaliter  admissa  sit,  locum  amplius  in  ea  ha- 
bere non  possunt.  Alia  praeterea  de  causa  plures  b 
emendationes  admitti  nequeunt,  quia  scilicet  non  raro, 
ut  fert  natura  libera  illius  discussionis,  quae  est  pro- 
pria Coneilii,  multi  non  solum  in  diversa,  sed  in  op- 
posita  abeunt. 

At,  Emi  et  Rihi  Patres,  potestne  Deputatio  vestra 
de  fide,  quum  contradictoriae  sunt  sententiae,  theses 
et  antitheses  ut  in  philosophia  Kantiana  ad  unum 
pariter  demonstrare  et  approbare?  Ipsa  rei  necessitas 
cogit  ut  alteri  adhaereamus,  alteri  adversemur  senten- 
tiae: nobis  non  tribuatur  si  contradictoria  aeque  simul 
constare  non  possint.  Reverentia  erga  sapientes  et 
pios  emendationum  auctores  exigeret,  ut  quoties  ali- 
qua  emendatio  non  admittitur  explicaremus  rationes, 
quae  emendationem  etsi  reiectam  in  se  tamen  lauda-  ^ 
bilem  demonstrant..  At  sic  in  longum  nimis  protra- 
heretur  relatio:  ideoque  mihi  indulgeatis  si  strictissimo 
loquendi  modo  emendationes  aut  admissas  aut  reiectas 
enuntiabo:  sciantque  a priori  rihi  emendationum  auc- 
tores nullo  modo  me  voluisse  deesse  obsequio,  quo 
eos  ex  corde  revereor. 

His  dictis,  statim  venio  ad  emendationes  propositas. 

Emendatio  P.  Rmus  emendator  vult  simplici  ti- 
tulo,  quo  caput  tertium  inscribitur,  alium  substitui,  in 
quo  contineretur  in  compendium  redacta  doctrina  ca- 
pitis, quae  ab  ipso  reformata  exhibetur.  Etiamsi  ad- 
mitteretur  nova  ab  ipso  proposita  redactio  capitis, 
nullo  modo  adoptandus  esset  novus  titulus,  qui  potius 
I'edoleret  argumentum  tractatus  thcologici,  quam  titu-  ^ 
him  capitis  coneilii  oecumenici.  Nova  redactio  capitis 
eodem  defectu  laborat,  quo  titulus.  Nam  quin  dare 
et  breviter  natura  primatus,  praeiacto  fundamento  de- 
finitionis  coneilii  Florentini,  in  ipso  exponatur,  fuse 
disseritur  etiam  de  rebus  quae  ad  scopum  paragraphi 
non  pertinent.  Si  quaedam  sunt  in  reformatione  pro- 
posita, quorum  aliqua  ratio  haberi  possit,  ea  habebi- 
tur  occasione  emendationum,  quae  ex  professo  ab  aliis 
rniis  Patribus  proponentur.  Quamvis  igitur  prima 
emendatio  plura  vere  laudanda  contineat,  quamvis 
maxime  commendari  debeat  vere  eximius  catholicus 
sensus  rmi  Patris;  tamen  Deputatio  de  fide  earn  non 
admittit. 

Emendatio  2^  Rmus  Pater  existimat  in  capite 


tertio  agi  taxative  de  iurisdictionis  primatu  tantum, 
ac  proinde  vellet  ut  paucissimis  omissis,  de  quibus 
agendum  in  sequenti  capite,  mutaretur  titulus.  At 
pace  illustrissimi  viri  inhaerendum  titulo,  qui  est  in 
schemate.  Nam  ea  non  fuit  intentio  auctorum  sche- 
matis  coarctare  in  hocee  capite  tractationem  ad  pri- 
matum  iurisdictionis,  sed  loqui  breviter  et  generaliter 
de  vi  et  ratione  primatus.  Etiamsi  igitur  rmus  Pater 
enuntiasset  ea  quae  essent  suo  iudicio  expungenda, 
quod  omnino  necessarium  erat  ut  ratio  haberetur  emen- 
dationis  propositae,  nullo  tamen  modo  admitti  potest, 
quia  ea  quae  ille  omitti  vult,  reapse  ad  argumentum 
capitis  pertinent.  Deputatio  igitur  de  fide  hanc  emen- 
dationem non  admittit. 

Emendatio  3^.  Non  spernenda  videtur  tertia  haec 
emendatio,  attamen  acceptanda  iuxta  modum  dumtaxat ; 
nempe  ut  generica  fiat  mentio  locorum  sacrae  Scrip- 
turae,  ita  ut  incipiatur  caput:  „Hinc  innixi  sacrae 
Scripturao  apertis  testimoniis.  “ Nam  inutilis  videtur 
citatio  in  specie  textuum  qui  toties  repetuntur,  et 
omnium  mentes  subeunt,  vix  ac  fiat  generica  enun- 
tiatio.  Deputatio  de  fide  igitur  admittit  propositam 
emendationem  iuxta  modum  enuntiatum,  nempe  ut 
incipiat  caput  a verbis:  „Hinc  innixi  sacrae  Scripturae 
apertis  testimoniis." 

Emendatio  4^  Ex  eo  quod  ad  generalia  tantum 
concilia  provocet  textus,  nullo  modo  sequitur,  ut  timet 
rmus  emendator,  excludi  caetera,  sed  generalia  citantur 
propter  eorum  auctoritatem ; nec  ex  eo  quod  praece- 
dentium  conciliorum  definitiones  dicuntur  disertae  et 
perspicuae,  consequitur  formulas  praeter  Florentinam 
non  esse  disertas  et  perspicuas,  ut  ait,  immo  prorsus 
oppositum.  Deputatio  de  fide  igitur  non  potest  ad- 
mittere  hanc  emendationem. 

Emendatio  5’^.  Rihus  emendator  vult  clausulam, 
„quemadmodum  etiam  in  gestis  oecumenicorum  con- 
ciliorum et  in  sacris  Canonibus" , quae  est  in  textu 
citato  Florentino , sumi  in  sensu  restrictivo , quasi 
concilium  Florentinum  prius  definierit  esse  traditam 
plenam  potestatem  a Christo  Petro,  deinde  in  membro 
immediate  sequenti  concilium  ipsum  nimis  amplam 
suam  declarationem  correxerit,  et  remedium  praebuerit, 
negans  Petro  Christum  dedisse  plenam  potestatem,  sed 
tantum  in  determ inata  mensura,  eo  modo  quo  in  gestis 
oecumenicorum  conciliorum  et  in  sacris  Canonibus  con- 
tinetur.  Evidens  est  hanc  clausulae  interpretation em 
repugnare  contextui  et  dignitati  coneilii  oecumenici; 
ideo  nec  historiam  nec  phrasim  graecam  suffragari 
huic  interpretationi  restrictivae,  ut  toties  demonstratum 
est  auctoritate  etiam  codicum  authenticorum , qui  nu- 
perrime  inspccti  sunt.  Ipsa  versio  armena,  quamvis 
a graeco  textu  derivata,  non  favet  sensui  restrictivo. 
Nulla  igitur  adest  ratio  emendationis  propositae,  quae 
caeteroquin  quum  ad  leges  disciplinares  pertineat,  hie 
ubi  agitur  de  constitutione  dogmatica,  locum  habere 
non  potest;  ac  proinde  Deputatio  de  fide  emendatio- 
nem hanc  non  admittit. 


349 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  cle  emendationibus  super  cap.  III.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


350 


Emendatio  6“.  Haec  emendatio  aiit  est  superflua, 
aiit  est  periciilosa.  Nam  per  ipsam  insiimareturj_  certe 
contra  intentionem  auctoris , plenitudinem  potestatis 
pontificiae  coarctandam  intra  certos  limites,  quod  certe 
nemo,  ut  qiiidem  milii  videtur  fieri,  a Concilio  Vati- 
cano  serio  petere  potest.  Deputatio  igitur  de  fide  lianc 
emendationem  non  admittit. 

Emendatio  I’".  Haec  emendatio  eontinet  duas  par- 
tes; prima  pars  admitti  non  potest,  turn  qnia  snpcr- 
vacaneum  prorsus  esset  propositum  additamentnm  ex 
sessione  XIV.  cap.  7 concilii  Tridentini,  turn  quia 
hoc  additamentnm  videri  posset  quaedam  quasi  inter- 
polatio  Florentinae  definitionis.  Secunda  paragraphus 
quin  clariorem  reddat  sensum,  videtur  potius  insinuare 
duo  falsa  dictata  certe  contra  intentionem  auctoris; 
unum  implicite , nempe  potestatem  Pontificis  liabere 
pro  obiecto  ecclesias  dumtaxat  seorsum  sumptas,  aliud 
explicite  quod  nempe  Romanus  Pontifex  potestatem 
suam  nonnisi  extraordinarie  exerceat  erga  particularium 
ecclesiarum  cuiuscumque  ritus  et  dignitatis  pastures  et 
fideles ; quae  duo  dictata  certe  Concilium  oecumenicum 
non  solum  non  confirmabit,  sed  damnabit;  ac  proinde 
banc  emendationem  Deputatio  de  fide  non  admittit. 

Emendatio  8^  Emendationis  huius  auctor  vellet 
aliquod  incisum  addi,  ut  excbidatnr  interpretatio  re- 
strictiva  laudati  textus  verborum  concilii  Florentini. 
Maxime  laudandus  est  scopus  rmi  Patris:  at  Deputa- 
tioni  visum  est  ex  contextu  totius  capitis  tarn  clai'e 
apparere  sensum  clausulae,  quae  etiam  ex  contextu 
ipso  non  restrictiva  esse  evideuter  elucet,  ut  non  ne- 
cessarium  additamentum  iudicet.  Deputatio  igitur  de 
fide  banc  emendationem  non  admittit. 

Emendatio  O"'.  Riiius  auctor  buius  emendationis 
multa  congerit  contra  caput  tertium : P nollet  incipi 
a particula  „hinc“,  quia  hoc  caput  non  descendit  noxu 
logico,  ut  ipse  dicit,  a priori.  At  hoc  verum  non  est. 
Nam  vis  et  natura  primatus  descendit  a modo , quo 
Cbristus  ilium  instituit,  et  quatenus  est  primatus  in 
Romano  Pontifice,  a praerogativa  etiam  perpetuitatis 
primatus;  2"^  vellet  multa  decreta  oecumenicorum  con- 
ciliorum  et  constitutiones  pontificias  adduci  speciatim: 
at  hie  non  agitur  de  tractatu  tbeologico ; 3°  vellet 
textum  integrum  concilii  Florentini  adduci,  in  quo 
privilegia  asseruntur  pati’iarcharum  orientalium ; at  haec 
privilegia  nullo  modo,  ut  diximiis  et  rursus  dicemiis, 
pertinent  ad  constitutionem  dogmaticam ; 4"  nonnulla 
dicit,  ut  insinuet  Graecos  intellexisse  verba  concilii 
Florentini  „qiiomadmodum  . . .“  in  sensu  restrictivo, 
et  hoc  apparere  ex  textn  graeco.  At  de  ea  opinione, 
de  qua  dictum  est  et  forsan  in  posterum  dicendum, 
nulla  bic  ratio  babenda;  nam  nihil  emendatio  ])ro- 
ponit:  quapropter  Deputatio  de  fide  banc  emendatio- 
neni  sub  num.  9 non  admittit. 

Emendationes  lO'^,  IP,  12“'^.  Ilhrii  et  rmi  auctores 
barum  omendationum  vellcnt  expungi  paragraj)hum 
secundam  capitis,  quae  superflua  videtur;  nam  satis 
exprimitur  ratio  primatus  per  verba  concilii  Florentini. 


Sed  quamvis  laudabile  ■ sit  desiderium  resecandi  quod 
superabundat , attamen  providendum  etiam  est , ne 
dum  superflua  respuimus,  in  necessariis  deficiamus. 
Verum  est  in  verbis  concilii  Florentini  contineri,  quan- 
tum ex  se  sufficeret  ad  vim  primatus  cognoscendam ; 
at  nibilominus,  non  obstante  definitione  Florentina,  er- 
rores  orti  sunt,  qui  respiciunt  naturam  primatus,  et 
in  dies  crescunt,  adeo  ut  necessarium  sit,  ut  in  Con- 
cilio Vaticano  gonuinus  sensus  definitionis  Florentinae 
synodi  explicetur  auctoritative , et  auctoritative  etiam 
quae  non  satis  explicite  in  verbis  ab  ilia  synodo  ad- 
bibitis  continentur,  eruantur.  Repetitio  est  apparens; 
realiter  per  duas  paragrapbos  lux  affertur  doctrinae; 
ac  proinde  elucidatio,  non  repetitio  est.  At  emenda- 
tionum  auctores  nihil  amplius  in  paragrapbo  vident, 
quam  ea  quae  sunt  in  verbis  Florentinae  synodi.  Hoc 
quam  maxime  arridet;  nam  auctoritate  borum  rmorum 
Patrum  tali  modo  respondetur  illis , qui  doctrinas  in 
secunda  paragrapbo  contentas  impugnant. 

Auctor  12^'"  emendationis  earn  etiam  ob  causam 
expungi  vellet  secundam  banc  paragrapbum,  quia  per 
verba  „cuiuscumque  ritus  et  dignitatis“  timet,  ne  vi- 
deamur  derogare  privilegiis  et  iuribus  patriarebarum 
orientalium.  At  consideret  rnius  Pater  quod  iam  di- 
ximus,  nos  bic  versari  in  privilegiis  iure  divino  con- 
cessis  Romano  Pontifici;  ac  proinde  nos  loqui  de  su- 
perioritate  iure  divino  pertinente  ad  primatum:  nullo 
modo  igitur  derogatin’  per  definitiones,  quae  bic  ferun- 
tur,  privilegiis  iure  bumano  ac  proinde  mutabili  forsan 
competentibus  patriarebis.  Recte  obiectio  procederet, 
si  in  constitutione  disciplinari  per  generale  decretum 
cum  derogatione  consuetudinum  expresse  abolerentur 
])rivilegia.  Deputatio  de  fide  igitur  has  emendationes 
sub  numeris  10,  11,  12  non  potest  admitterc. 

Emendatio  13^^.  Rnius  emendator  delenda  existi- 
mat,  quae  in  paragrapbis  secunda  et  tertia  continen- 
tur; et  proponit  primurn  aliqua  substituenda,  quae 
sensum  vagum  et  ambiguurn,  ac  proinde  in  praxi  pe- 
riculosum  praeberent : nam  private  iudicio  videtur, 
certe  contra  intentionem  rmi,  ab  ipso  relinqui  quoad 
usque  porrigatur  iurisdictio  pontificia.  Doin  de  iuri- 
bus episcoporum  agit,  de  qnibus  sermo  erit,  quum 
agemus  de  episcopis.  Demum  de  privilegiis  patriarclia- 
rum  orientalium,  quibus,  ut  nuper  diximus,  in  bac  con- 
stitutione dogmatica  locus  non  est.  Deputatio  igitur 
do  fide  banc  emendationem  non  admittit. 

Emendatio  14'''.  Rums  auctor  respnere  vellet  at- 
tributa  episcopalis,  ordmarla  et  immedieda,  quae  enun- 
tiantur  de  iurisdictiono  ])ontificia.  Convenit  haec  emen- 
datio cum  aliis  ])ro])Ositis  ab  aliquibus  rmis  Patribus, 
quique  diversas  ob  causa s deletionem  borum  atti'ibu- 
torum  petunt.  Alii  timent  no  laedatur  per  ipsa  ius 
episcoporum,  alii  no  de  Pontifice  minus  dicatur,  quam 
par  est;  alii  quia  vident  haec  verba  supei’flua.  Prius- 
quam  de  vocabulis  dicamiis,  de  re  ipsa  et  conceptu 
videndum.  Nam  si  in  rei  conceptu  non  convenimus, 
nec  cei’tc  in  sermone  convenirc  potorimus. 


351 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


352 


Incipiamus  ab  attribute  episcopalis.  Quaeritur  igi- 
tur  prime  quae  sit  iurisdictie  episcepalis.  Episcepi 
est  pascere  gregem:  nulla  enim  magis  familiaris  idea 
regiminis  episcepalis  in  sacris  litteris,  in  patrum  epe- 
ribus,  in  usu  emnium  christianerum,  quam  repraesen- 
tare  episcepum  veluti  pasterem , qui  pascit  gregem. 
Pascit  autem  episcepus  tarn  exercitie  petestatis  erdinis 
quam  iurisdictienis.  Nam  exercitium  petestatis  erdinis 
nennisi  in  subdites  petest  licite  habere  lecum.  Epi- 
scepi igitur  iurisdictie  ad  ea  peragenda  se  extendit, 
quae  necessaria  sunt  ut  fideles  vitam  aeternam  cen- 
sequantur;  ac  preinde  debet  episcepus;  1°  administrare 
sacramenta;  2“  leges  ferre  ad  benum  fidelium;  3°  exe- 
cutieni  ipsarum  invigilare  sive  per  seipsum  sive  per 
delegates;  4°  et  preinde  visitare  dieecesim;  5°  prae- 
dicare;  6°  iudicare  centreversias ; 7°  punire  sentes  etc. 
Haec  et  similia  cemprebenduntur  in  verbe  pascere. 
At  haec  episcepus  nen  petest  facere  nisi. sub  depen- 
dentia  Pentificis  summi.  Haec  autem  dependentia  nen 
est  nisi  limitatie  iurisdictienis  episcepalis. 

Censiderenius  autem  quaenam  lesus  Christus  attri- 
buit  apestele  Petre  et  eius  successeribus.  Nenne  in 
praemium  triplicis  declaratienis  ameris  dedit  illi  munus 
pascendi  gregem,  scilicet  agnes  et  eves?  Cum  hec 
discrimine,  qued  episcepis  datum  est  tantum  pascere 
qui  in  eis  est  gregem  scilicet  determinatas  partes 
gregis  illis  cemmissas;  Petre  autem  et  successeribus 
eius  datum  est  pascere  einnem  gregem , agues  et 
eves  simplices  fideles  nempe  et  episcepes , in  sue 
regimine  independenter  ab  aliis;  dum  centra  episcepi 
pascunt  semper,  ut  diximus,  dependenter  a Petre  et 
Petri  successere.  En  igitur  successer  Petri  petest  in 
tete  erbe  christiane  emnia  peragere  quae  superius 
enuntiavimus,  et  preinde  administrare  sacramenta,  le- 
ges ferre,  invigilare  etc.,  praedicare,  iudicare  centre- 
versias , punire  sentes  etc.  Quaere  igitur : petestne 
haec  emnia  peragere  vere  in  tete  erbe  cathelice? 
Qui  centradiceret , innumeris  ebrueretur  antiquitatis 
exemplis. 

Nec  dicat  aliquis,  haec  peregisse  Pentificem  sum- 
mum  qua  patriarcham  eccidentalem.  Nam  praeter 
exempla  innumera  huius  iurisdictienis  exercitii  in 
Oriente,  netum  est  privilegia  patriarcharum,  primatum 
et  metrepelitanerum  esse  pesitiva,  et  ex  cencessiene 
Pentificis  summi.  Si  igitur  aliis  patriarchis  prevenit 
a cencessiene  summi  Pentificis,  censequitur  in  ipse 
privilegium  esse  ex  institutiene  divina.  Eadem  igitur 
quead  speciem  est  episcepalis  petestas  episceperum  in 
singulis  suis  dieecesibus,  et  in  Pentifice  summe  quead 
emnes  dieeceses,  cum  hec  discrimine  qued  in  Penti- 
fice summe  est  in  sua  plenitudine , in  aliis  restricta ; 
in  summe  Pentifice  independens,  in  episcepis  depen- 
dens;  in  episcepis  cearctata  ad  suas  dieeceses,  in  Pen- 
tifice summe  sine  ulla  limitatiene  leci,  sed  ad  termines 
terrae.  Cum  igitur  cenvenire  nes  necesse  sit,  realiter 


‘ I.  Petr.  5,  2.  * loan.  21,  15 — 17. 


a petestatem  summi  Pentificis  esse  eandem  specie  ac 
petestatem  episceperum,  quid  vetat  queminus  utamur 
eedem  vecabule  ad  qualitatem  enuntiandam  iurisdic- 
tienis, quae  exercetur  per  Pentifices  et  episcepes,  et 
dicamus  episcepalem  petestatem  in  episcepis,  et  sum- 
mam  supremam  petestatem  episcepalem  esse  in  summe 
Pentifice? 

At  dices,  vecabulum  nevum  nen  est  necessarium. 
Prill s ebserve  petestatem  episcepalem  et  petestatem 
pentificalem  unum  et  idem  esse.  In  episcepis  dicitur 
pentificalis,  in  summe  Pentifice,  summa  petestas  pen- 
tificalis.  Vecabulum  episcopalis  nen  est  nevum  de 
summe  Pentifice,  qui  se  cathelicae  Ecclesiae  episce- 
pum subscribit.  Humilitatis  verba  adhibita  a Gregerie 
b Magne  aptissima  tern  peri  erant,  ut  retunderetur  exem- 
ple  ambitie  Censtantinepelitani  episcepi. 

At  rursus  dicunt;  nulla  ratie;  nevi  vecabuli  intre- 
ductie  superflua  est.  Sed  centra.  Netum  est,  ime 
usitatissimum  in  Ecclesia,  ut  neva  degmatica  vecabula 
adhibeantur,  nevis  erreribus  insurgentibus.  Nestris 
temperibus  reapse  valde  periculesa  sententia  apud  ali- 
ques  invaluit,  quae  sustinet,  summum  Pentificem  nen 
pesse  in  aliis  dieecesibus  a Remana  diversis  ea  per- 
agere, quae  episcepus  quilibet  in  sua  prepria,  ee  prae- 
textu  qued  alias  illerum  iurisdictienem  laederet:  per- 
niciesus  errer  a Yaticane  Cencilie  est  cenfigendus;  et 
hec  eptime  faciet  si  sanciat  sua  aucteritate,  petestatem 
summi  Pentificis  exercendam  in  qualibet  dieecesi  esse 
^ preprie  episcepalem. 

At  nen  selum  excludunt  attributum  episcepalis, 
sed  et  adiectiva  ordinaria  et  immediata.  Etiam  hie 
prius  sensus  vecabulerum  inspiciendus.  Apud  emnes 
iuriscensultes  aut  iuris  canenici  decteres,  apud  emnia 
acta  ecclesiastica  dividitur  petestas  in  erdinariam  et 
delegatam.  Omnes  dicunt  petestatem  erdinariam,  quae 
alicui  cempetit  ratiene  muneris,  delegatam,  quae  nen 
cempetit  alicui  ratiene  muneris,  sed  nemine  alterius 
exercetur,  in  que  est  erdinaria.  Explicate  sensu  ve- 
cabulerum, lis  ut  videtur  Deputatieni,  finita  est;  nam 
petestas  quae  summe  Pentifici  tribuitur,  nenne  est  in 
ille  ratiene  muneris?  Si  est  ratiene  muneris,  est  er- 
dinaria. Immediata  autem , quemede  distinguitur  a 
^ mediata?  Immediata  est  ea  petestas,  quae  exerceri 
petest  sine  adhibite  medie  necessarie,  scilicet  medie 
ad  qued  adhibendum  tenemur. 

At  Papa  petestne  emnia  episcepalia  quae  enuntia- 
vimus supra,  exercere  per  se  in  emnibus  dieecesibus, 
quin  ebligetur  uti  medie  episcepi  parti cularis  ecclesiae? 
aut  ipse  necessarie  debet  licentiam  petere  ab  episcepe, 
ut  ex.  gr.  sacramentum  cenfirmatienis  impertiatur,  aut 
cenfessienem  excipiat  a fidelibus?  Queties  ab  alique 
rnie  eratere  petitum  fuit,  num  Papa  indigeat  hac  li- 
centia,  risus  in  hec  censessu  est  excitatus,  crede  etiam 
illerum,  qui  eliminatienem  vecis  immediatae  pepesce- 
runt.  Alia  elequentieri  refutatiene  emendatienis  nen 
indigemus.  Maneant  igitur  haec  adiuncta  ordinariae, 
immediatae,  episcopalis. 


353 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  III.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


354 


Kullo  motlo  autem  turbemur,  ne  in  regimine  par-  a 
ticularium  ecclesiarum  ex  hac  ordinaria,  immediata, 
episcopali  potestate  concurrente  cum  ilia,  quae  est 
propria  episcopi  unius  aut  alterius  dioecesis , oriatur 
confusio.  Confusio  oriretur,  si  duae  pares  iurisdictio- 
nes  concurrerent , minime  quum  altera  alter!  sit  sub- 
ordinata.  Certe,  si  summus  Pontifex,  sicut  habet  ius 
peragendi  quemcumque  ac4um  proprie  episcopalem  in 
quacumque  dioecesi,  se  ut  ita  dicarn  multiplicaret,  et 
quotidie,  nulla  habita  ratione  episcopi,  ea  quae  ab  hoc 
sapienter  determinarentur,  destrueret;  uteretur  non  in 
aedificationem , sed  in  destructionein  sua  potestate ; 
confusio  oriretur  in  spiritual!  administratione.  At  quis 
nec  per  somnium  quidem  excogitare  posset  tarn  ab- 
surdam  hypothesiin?  Acquiescant  omnes  igitur;  et  b 
moderatione  sanctae  Sedis  confisi,  nullum  dubium  mo- 
veant  auctoritatem  sanctae  Sedis  praesidio  futuram, 
non  laesioni  episcopalis  potestatis. 

Liceat  mihi , antequam  finem  faciam , confirmare 
sententiam  Deputationis  de  fide  quoad  duo  verba  int- 
mediatam  et  ordinariam  potestatem,  adducendo  duas 
auctoritates  certe  non  suspectas  illis , qui  contraria 
sentiunt;  nempe  Natalis  ab  Alexandro *  *:  „Romanus 
„ Pontifex  (sic  dicit)  sunimam  habet  eamque  ordina- 
„riam  in  Ecclesia  universa  potestatem  et  auctoritatem, 
„quam  non  extraordinariis  dumtaxat  casibus  (nec  ideo 
„pro  supplenda  tantummodo  praelatorum  negligentia) 
„et  Ecclesiae  periculis,  sed  semper  exercere  potest,  et 
„in  fideles  universos,  et  in  ipsos  Ecclesiae  totius  epi-  ^ 
„scopos,  qmdi  past  ovum  omnium  unus  est  pastor. Quae 
verba  doctus  scriptor  exscripsit  ex  S.  Eucherio  Lug- 
dunensi.  Sed  quod  quam  maxime  arridet,  sunt  verba 
Gersonii.  Thoniassinus  notaverat  Gersonium  pro  er- 
rore  habuisse,  quod  Papa  non  sit  inimediatus  praelatus 
omnium  fidelium,  nec  sponsus  Ecclesiae  universalis,  sed 
solius  Eomae.  Pro  illis  autem  qui  offenduntur  voce 
episcopalis  praetei’  alia  quae  possunt  adduci , consu- 
lant  concilium  provinciale  Coloniense  an.  1860,  et 
cap.  XXV  legent  liaec  verba : „ Romano  Pontifici 

„ut  Ecclesiae  capiti  et  fundamento  visibili,  episcopo- 
„rum  principi,  et  pastor!  supremo  vera  iurisdictio  epi- 
„scopalis  competit  in  universam  Ecclesiam.“ 

Rmus  auctor  emendationis  vult  expungi  verba  „tam  ^ 
seorsum  singuli  quam  simul  omnes.  “ Sed  ex  natura  ' 
primatus  descendit , potestatem , qua  pollet  summus 
Pontifex , non  tantum  ad  singulos  seorsum  sumptos, 
sed  ad  simul  omnes  se  extendere;  cum  iuxta  catholi- 
cos  omnes  spectet  ad  Romanum  Pontificern  convocare 
concilia  generalia,  iis  praesidere  et  ea  confirmare  ita 
ut  si  desit  confirmatio,  concilia  valore  destituantur.  Pa- 
tet  etiam  ex  hoc,  potestatem  summi  Pontificis  extendi 
non  solum  ad  pastures  seorsum,  sed  etiam  coniunctim 
sumptos:  ac  proinde  approbari  non  potest  a Deputa- 
tione  de  fide  ilia  omissio.  Igitur  Deputatio  de  fide 
hanc  14“™  emendationem  non  admittit. 

^ Hist.  eccl.  diss.  IV.  in  saec.  I,  § TV,  schol.  III. 

* Vet.  et  nov.  Eccles.  discipl.  p.  I,  lib.  I,  cap.  VI,  n.  14. 

Coll.  Lac.  VII. 


ICmendatio  15“.  Etiam  hie  rmus  auctor  emenda- 
tionis vult  ut  vox  episcopalis , ut  inaudita  pravisque 
et  periculosis  interpretationibus  favens,  oranino  erada- 
tur.  Hanc  emendationem  Deputatio  iam  non  admisit 
sub  num.  14“. 

Emendatio  16“.  Haec  emendatio  quoad  formulam 
propositam  ex  verbis  concilii  Lateranensis  IV.  coin- 
cidit  cum  emendatione  21“ ; quoad  omissionem  incisi 
„quae  proprie  est  episcopalis  . . . potestas“  coincidit 
cum  emendatione  sequent!. 

Emendatio  17“.  Rmus  emendator  abhorret  ab 
ilia  phrasi,  „quae  proprie  est  episcopalis  iurisdictionis 
potestas“.  Hanc  emendationem  sub  n.  14°  Deputatio 
de  fide  non  admisit;  et  superius  sub  eo  numero  res 
est  enucleata.  Deputatio  igitur  de  fide  earn  admittere 
non  potest. 

Emendatio  18“.  Rtiius  emendator  quamvis  plane 
conveniat,  potestatem  qua  fruitur  summus  Pontifex, 
habere  pro  obiecto  omnia  episcopalia  munera,  attamen 
optima  ductus  inteutione  expungi  vult  episcopalis. 
Hanc  emendationem  quoad  primani  partem  Deputatio 
sub  n.  14°  non  admisit,  ac  proinde  etiam  nunc  non 
admittit.  Secunda  pars  respicit  stylum  et  ratio  de  ea 
habebitur , quin  proponatur  suffragiis.  Tertia  pars 
omnino  coincidit  cum  emendatione  sub  n.  30°  atque 
tunc  examinabitur. 

Emendatio  19“.  Rmus  emendator  vult  voci  „ epi- 
scopalis “ substitui  Nulla  videtur  esse  ratio 

substitutionis,  nisi  ad  eliminandam  vocem  episcopalis-. 
hanc  emendationem  sub  n.  14°  Deputatio  non  admisit. 

Emendatio  20“.  Haec  emendatio  a Deputatione 
de  fide  non  admittitur,  quia  non  est  necessaria,  et 
fortasse  dubitationibus  locum  dare  potest.  Satis  ex- 
primitur  potestatem  Romani  Pontificis  esse  supremam, 
turn  in  praeclarissima  definitione  Florentina,  turn  di- 
serte  initio  § IV  textus  nostri , ideoque  Deputatio 
non  admittit. 

Emendatio  21“.  Valde  placet  Deputation!  de  fide 
haec  Eminentissimi  ‘ emendatio ; quia  ipse  suggessit 
sapienter  verba  concilii  Lateranensis,  in  quibus  duo 
conceptus  ordinariae  potestatis  et  supremae  potestatis 
pulchre  coniunguntur  hoc  niodo : super  omnes  alias 
ordmariae  potestatis  ohtinere  principatum.  Monendum 
tamen  est  per  errorem  typographicum  legi  „ super 
omnes  ordiuarium  potestatis  obtinere  principatum  “ ; cum 
legi  debeat  ordinariae  potestatis  ohtinere  principatum.. 

Emendatio  22“.  Auctor  emendationis  sub  nu- 
mero 22°  vellet,  ut  dicatur  „docemus  proinde  et  de- 
claramus  hanc  supremam  potestatem  ordinariam  esse 
et  immediatam,  omisso  inciso  „quae  proprie  est  epi- 
scopalis “.  Hanc  emendationem  iam  superius,  sub  aliis 
numeris,  non  esse  admittendam  dixi. 

Emendatio  23“.  Auctor  huius  emendationis  ex- 
cludit  turn  propositionem  incidentem  de  potestate  pri- 
matus suapte  natura  episcopali , turn  praeterea  attri- 

' Haec  emendatio  proposita  fuit  ab  eminentissimo  Card.  Arcbi- 
episcopo  Viennensi. 


23 


355 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


356 


butum  immediatum,  quod  de  eadem  potestate  praedi- 
catur.  Ob  rationes  iam  a me  allatas  haec  emendatio 
admitti  non  potest. 

Emendatio  24\  Vult  rmus  emendator,  ut  emen- 
dentur  ea  verba  „ omnium  ecclesiarum  particularium  “ 
propter  rationes , quae  reapse  non  omnes  sunt  eius- 
dem  ponderis.  At  cum,  ut  rmus  emendator  observat, 
illis  verbis  deletis , sensus  omnino  intactus  remaneat, 
velut  superflua  amandanda  sunt.  Deputatio  igitur  banc 
emendationem  admittit. 

Emendatio  25^  Yult  rmus  emendator  ut,  quin 
dicatur  „tam  seorsum  singuli  quam  simul  omnes “,  sub- 
stituatur:  omnes  et  singidi.  Yidetur  esse  res  de  stylo, 
ac  proinde  sufFragiis  non  est  proponenda. 

Emendatio  26^  Huic  emendationi  quoad  substan- 
tiam  lam  satisfactum  est,  admissa  emendatione  sub 
numero  21°:  sed  ut  concepta  est  hie  et  nunc,  Depu- 
tatio de  fide  non  admittit. 

Emendatio  27“.  Queritur  rmus  emendator,  quod 
in  schemate  nostro  nihil  dicatur  de  primatu  honoris 
Romani  Pontificis.  At,  pace  rmi  Domini,  ex  una  parte 
in  canone  primo  fit  mentio  primatus  honoris:  quare 
autem  in  canone  potius  quam  in  capite  fiat  mentio 
primatus  honoris,  ratio  est  clara.  Primatus  hono- 
ris est  consequentia  immediata  et  evidens  primatus 
iurisdictionis ; immo  posset  ac  deberet  rationabiliter 
asseri,  nullo  modo  existere  duos  primatus,  unum  ho- 
noris, alium  iurisdictionis.  Nam  concesso  primatu 
iurisdictionis,  possessor!  eius  primarius  honor  debetur 
non  ut  di versus  primatus,  sed  ut  attributum  primatus 
iurisdictionis,  in  quo  includitur  exigentia,  ut  ab  aliis 
et  prae  aliis  primas  honoretur. 

Distinctio  duplicis  primatus  honoris  et  iurisdictionis 
originem  ducit  ab  errore  illorum,  qui  inficiabantur  pri- 
matum  iurisdictionis  summi  Pontificis,  et  ut  se  aliquo 
infelicissimo  modo  extricarent  a locis  Scripturae  et 
traditionis,  concedebant  primatum  honoris:  ac  proinde 
in  canone  primo  dicitur  anathema  iis,  qui  aiunt,  b.  Pe- 
trum  honoris  tantum,  non  autem  verae  propriaeque 
iurisdictionis  primatum  ab  eodem  Domino  nostro  lesu 
Christo  directe  et  immediate  accepisse.  Quum  satis 
igitur  pro  visum  sit  in  canone  per  phrasim  „ primatum 
honoris“,  quum  in  primatu  iurisdictionis,  de  quo  in 
hoc  capite,  contineatur,  quum  canon,  ubi  configitur, 
sit  proprius  locus  huius  phrasis,  emendationem  sub 
numero  27°  Deputatio  de  fide,  laudans  quam  maxime 
scopum,  quern  sibi  praefigit  eius  auctor,  hoc  loco  non 
admittit. 

Emendatio  28“.  Rihus  auctor  huius  emendationis 
nollet  in  hoc  capite  fieri  mentionem  rerum  ad  fidem 
et  mores  pertinentium , quia  ut  ipse  asserit , non  ad 
hoc  tertium,  sed  ad  quartum  caput  haec  pertinent. 
At  titulus  huius  capitis  est  de  vi  et  ratione  primatus, 
nec  inconsulto  et  casu  hie  titulus  positus  fuit.  Nam 
ea  mens  erat,  ut  hie  saltern  generice  principia  inse- 
rantur  quoad  primatum , ex  quibus  caetera  specialia 
derivari  possent.  Nihil  minim  igitur  quod  in  hoc 


capite  quarto  de  special!  praerogativa  primatus,  nempe 
de  infallibilitate  tractetur.  Secunda  pars  huius  emen- 
dationis pertinet  ad  stylum.  Deputatio  de  fide  hanc 
igitur  emendationem  non  potest  admittere. 

Emendatio  sub  numero  29°.  Rmus  emendator 
vult  specialiter  declarari,  quod  salva  sint  iura  et  anti- 
quae  ac  legitimae  ecclesiarum  consuetudines.  At  haec 
declaratio,  ut  saepe  dictum  est,  non  habet  hie  locum, 
quia  haec  est  constitutio  tantum  dogmatica,  non  disci- 
plinaris.  Deputatio  igitur  de  fide  hanc  emendationem 
non  admittit. 

Emendatio  sub  numero  30°.  Rmus  emendator 
vult  hie  declarari,  ad  solum  summum  Pontificem  per- 
tinere  institutionem  canonicam  episcoporum.  Ratio 
habenda  est  huius  emendationis  suo  loco  prouti  visum 
fuerit,  ubi  agemus  de  institutione  episcoporum.  De- 
putatio de  fide  hie  et  nunc  dum  laudat  quam  maxime 
scopum,  quern  sibi  proposuit  auctor,  tamen  non  ad- 
mittit. 

Emendatio  sub  numero  31°.  Rihus  auctor  huius 
emendationis  vult  expressam  fieri  mentionem  obedien- 
tiae  debitae  sanctae  Sedi.  At  utique  expressa  in  ca- 
pite sunt  haec  verba  „veraeque  obedientiae“ ; ac  pro- 
inde nescio  quid  amplius  desiderari  possit.  Deputatio 
igitur  de  fide,  cum  iam  sit  provisum,  laudans  inten- 
tionem  auctoris,  emendationem  ut  superfluam  non  ad- 
mittit. 

Emendationes  sub  numero  32°  et  33°.  Auctores 
harum  emendationum  vellent  deleri  ea  verba  „haec 
est  catholicae  veritatis  doctrina,  a qua  deviare  salva 
fide  atque  salute  nemo  potest"  ; quia,  ut  prior  emen- 
dator dicit,  tarn  gravis  poena  non  debet  infligi,  nisi 
doctrina  capitis  III  dare  et  sine  ambiguitate  expona- 
tur.  Deputation!  de  fide  capitis  doctrina  clara  videtur 
et  tanti  moment!,  ut  clausula  ilia  sanciri  mereatur. 

Emendatio  34^  Emendator  clausulam  „haec  est 
catholicae  etc.  “ retinet  quidem , sed  vult  expungi  ab 
ea  verba  fide  atque,  et  legi:  a qua  deviare  salva  sa- 
lute nemo  'potest.  Quia,  ut  ipse  ait,  si  quis  deviaret 
tantum  a disciplina  aut  regimine  quin  negaret  doctri- 
nam,  schismaticus  quidem  esse  posset,  non  haereticus. 
At  pace  rmi  emendatoris,  textus  huius  capitis  expresse 
dicit  „qui  deviaret  a doctrina",  ac  proinde  cadit  eius 
obiectio,  eiusque  emendatio  admitti  non  potest.  Quod 
error  fidei  sit  damnatus  in  canone,  non  impedit  quod 
etiam  in  capite  damnetur.  Deputatio  igitur  de  fide 
hanc  emendationem  admittere  non  potest. 

Emendationes  sub  numero  35°  et  36°.  Rmus 
emendator  sub  numero  35°  vult  expungi  § secundam, 
et  proponit  quomodo  paragraphus,  quae  immediate 
subsequeretur  concilii  Florentini  definitionem , concin- 
nari  deberet.  Emendator  sub  numero  36°  loco  tertiae 
paragraph!  aliam  substituit.  In  hoc  conveniunt  ambo 
rmi  emendatores,  ut  a Concilio  Yaticano  sanciatur 
principium,  totam  supremam  potestatem  ecclesiasticam 
non  residere  in  Romano  Pontifice,  sed  dumtaxat  in 
Romano  Pontifice  cum  episcopis.  Hae  emendationes 


357 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  III.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


358 


hoc  sensu  toto  coelo  aberrant  a sententia  Deputationis 
vestrae  de  fide,  quae  et  sacra  Scriptura  et  traditione 
et  definitionibus  concilioriim  fulcitur.  Nam  ex  omnibus 
his  fontibus  revelationis  apparet,  Petro  et  eius  succes- 
soribus  datam  fuisse  vere  plenam  eamque  supremam 
in  Ecclesia  potestatem,  scilicet  plenam  ita  ut  coarctari 
non  possit  ab  ulla  potestate  humana  ipsa  superiore, 
sed  a iure  tantum  naturali  et  divino.  Hinc  vani  et 
futiles  (parcant  verbo)  illi  clamores,  qui  difficillime  ut 
serii  considerari  possunt,  iie  si  Papae  tribuatur  perplena 
et  suprema  potestas , ipse  possit  destruere  episcopa- 
tum , qui  iure  divino  est  in  Ecclesia , possit  omnes 
canonicas  sanctiones  sapienter  et  sancte  ab  apostolis 
et  Ecclesia  emanatas  susque  deque  evertere,  quasi 
omnis  theologia  moralis  non  clamitet  legislatorem 
ipsum  subiici  quoad  vim  directivam,  non  quoad  coac- 
tivam,  suis  legihus,  quasi  praecepta  evidenter  iniusta, 
nulla  et  damnosa  possent  inducere  obligationem , nisi 
ad  scandalum  vitandum. 

Nec  validum  pondus  habent  hypothetici  prorsus  ca- 
sus de  Pontifice  in  haeresim  ut  privata  persona  lapso 
aut  incorrigibili , qui  casus  aequiparari  possunt  aliis 
de  Pontifice  habitualiter  in  dementiam  lapso,  etc.  . . . 
Haec,  providentiae  supernaturali  confisi,  satis  proba- 
biliter  existimamus  numquam  eventura.  At  Deus  in 
necessariis  non  deest;  ac  proinde  si  ipse  permitteret 
tantum  malum , non  deerunt  media  ad  providendum, 
quin  propter  hos  casus  hypotheticos  doctrina  de  vere 
plena  et  suprema  potestate  Romani  Pontificis  infirmetur. 

At  forsan  rmi  Patres  dicent:  Nonne  suprema  et 
vere  plena  potestas  est  etiam  in  concilio  oecumenico? 
Nonne  Christus  omnibus  apostolis  promisit  se  futurum 
cum  ipsis?  Nonne  apostolis  dixit  Quaecmnqiie  liga- 
veritis  super  terram,  enmt  ligaia  et  in  coelis;  quae- 
cumque  solveritis  super  terram,  erunt  soluta  et  in  coelis? 
Nonne  alia  dixit  quibus  dare  apparet,  Ecclesiae  suae 
supremam  et  plenam  potestatem  tribuere  voluisse? 
Hoc  libenter  concedimus,  ita  tamen  ut  inconcussum 
maneat,  quod  saepe  iam  diximus,  potestatem  supre- 
mam et  plenam  summi  Pontificis  nullo  modo  imminui, 
ex  eo  quod  episcopi  in  concilio  congregantur.  Nam 
sive  in  concilio  congregentur , sive  sint  dispersi  per 
orbem,  sive  considerentur  ut  singuli,  sive  coniunctim, 
summus  Pontifex  eamdem  conservat  super  eos  suam 
supremam,  plenam  et  immediatam  potestatem;  ita  in- 
super  tamen  ut  ne  putetis  nos  definire  quaestionem 
tarn  in  concilio  Tridentino  agitatam  de  derivatione 
iurisdictionis  in  episcopos , quam  alii  immediate  a 
summo  Pontifice , alii  immediate  ab  ipso  Christo  de- 
rivant. 

His  positis,  concedimus  lubenter  et  nos  in  concilio 
oecumenico  sive  in  episcopis  coniunctim  cum  suo  ca- 
pite  supremam  inesse  et  plenam  ecclesiasticam  pote- 
statem in  fideles  omnes : utique  Ecclesiae  cum  suo 
capite  coniunctae  optime  haec  congruit.  Igitur  epi- 


‘ Matth.  18,  18. 


scopi  congregati  cum  capite  in  Concilio  oecumenico, 
quo  in  casu  totam  Ecclesiam  repraesentant , aut  dis- 
persi, sed  cum  suo  capite,  quo  casu  sunt  ipsa  Ecclesia, 
vere  plenam  potestatem  habent.  At  verba  Christ! 
omnia  consistere  debent.  Si  ex  eo  quod  cum  apo- 
stolis cum  Petro  et  successoribus  futurum  se  esse  pro- 
misit, aliaque  concessit,  apparet  hanc  vere  plenam  et 
supremam  potestatem  esse  in  Ecclesia  cum  suo  capite 
coniuncta,  eadem  prorsus  ratione,  ex  eo  quod  similes 
promissiones  factae  sunt  Petro  soli  et  eius  successori- 
bus, concludendum  est,  vere  plenam  et  supremam 
potestatem  traditam  esse  Petro  et  eius  successoribus, 
etiam  independenter  ab  actione  communi  cum  aliis 
episcopis. 

Quae  duo  amice  consistere  possunt,  quin  dualis- 
mus  qui  confusionem  parit,  introducatur  in  Ecclesiam. 
Hoc  postremum  incommodum  obtinejet,  si  duae  ab 
invicem  distinctae  et  separatae  vere  plenae  et  su- 
preraae  potestates  admitterentur;  at  separare  caput  a 
membris  est  proprium  illorum,  qui  subiiciunt  Papam 
episcopis  collective  sumptis , aut  repraesentatis  a con- 
cilio general! ; tunc  enim  sequitur  posse  ex  una  parte 
stare  aliquando  Pontificem , etiam  in  siia  qualitate 
Pontificis  summi,  et  ex  alia  parte  episcopos.  E con- 
trario  nos  admittimus  vere  plenam  et  supremam  po- 
testatem existere  in  summo  Pontifice  veluti  capite,  et 
eamdem  vere  plenam  et  supremam  potestatem  esse 
etiam  in  capite  cum  membris  coniuncto,  scilicet  in 
Pontifice  cum  episcopis,  salvo  semper  et  inconcusso 
quod  prius  admonuimus.  Hoc  modo  numquam  potest 
evenire  casus,  ut  episcopi  separentur  et  divellantur  a 
capite.  Nam  si  exercet  summus  Pontifex  suam  pote- 
statem vere  plenam  et  supremam , veluti  caput  et 
etiam  independenter  a concursu  aliorum;  omnia  mem- 
bra statim  debent  non  indicium  sibi  arrogare  de  exer- 
citio  potestatis  huiusmodi,  sed  cum  suo  capite  concor- 
dare.  Nam  aliter  in  eo  non  recognoscerent  vere  ple- 
nam et  supremam  potestatem. 

Si  contra,  summus  Pontifex  una  cum  episcopis, 
vel  dispersis  vel  congregatis,  vere  plenam  et  supre- 
mam potestatem  in  solidiim  exercet , nulla  possibilis 
collisio.  Nam  cum  vere  plena  et  suprema  potestas 
non  sit  in  corpore  separato  a capite,  episcopi  singu- 
lares,  quotquot  essent,  dum  abest  Papa,  nullo  modo 
sine  capite  vere  plenam  et  supremam  potestatem  exer- 
cere  possent;  dum,  ut  diximus,  summus  Pontifex  ut 
caput  etiam  independenter  a concursu  episcoporum, 
supremam  suam  auctoritatem  exei'cere  potest.  Enu- 
cleanda  haec  principia  nullo  modo  sunt,  sed  potius  a 
venerando  consessu  veniam  petere  debeo,  si  diutius 
in  hoc  argumento  immoratus  sum.  Hoc  enim  omnino 
necessarium  erat,  ut  appareat  quam  gravibus  rationi- 
bus  Deputatio  de  fide  mota  fuerit  ad  excludendas 
emendationes  propositas,  quae  conceptus  aliquantum 
periculosos,  contra  intentionem  auctorum,  continebant. 
Deputatio  igitur  de  fide  duas  has  emendationes  sub 
numeris  35°  et  36°  non  admittit. 


23* 


859 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


360 


Emendatio  sub  numero  87°.  Rraus  emendator 
timet  ne,  cum  iurisdictionem  episcopi  dicimus  imme- 
diatam,  eamque  veluti  comparamus  cum  potestate  seu 
iurisdictioiie  summi  Pontificis,  detur  locus  ambiguae 
interpretationi , quod  nempe  etiam  iurisdictio  episco- 
porum  immediate  conferatur  a Christo;  ut  a Christo 
immediate  iurisdictionem  accipiant  sicut  Papa.  Scitis, 
Emi  ae  Rrai  Patres,  quanto  aestu  disjsutatum  fuerit 
in  concilio  Tridentino  de  hac  quaestione.  Scitis  ex 
una  parte  et  ex  alia  acres  et  illustres  fuisse  pugna- 
tores,  et  Pontificem  summum,  quamvis  ex  praestituta 
lege  secundum  maiorem  numerum  sufFragiorum  quae- 
stio  posset  definiri,  noluisse  tamen,  cum  tanta  esset 
discrepantia  sententiarum,  ea  praecipue  motum  ratione, 
ut  credeudum  est,  quod  quoad  praxim  fere  indifferens 
sit  sive  unam  sive  aliam  sententiam  sequaris.  Non 
est  igitur  possible,  quod  aut  Deputatio  de  fide  aut 
Concilium  Vaticanum  definire  voluerit  hanc  quaestio- 
nem  sine  ulla  praemissa  disputatione,  quasi  ut  dicunt 
antecedenter.  Precor,  ut  rraus  auctor  emendationis 
consideret  verba  capitis  in  toto  contextu,  et  dare  ap- 
parent hie  et  nunc  nos  minime  agere  de  ilia  quae- 
stione, sed  de  exercenda  iurisdictione  sine  medio.  De- 
putatio igitur  de  fide  propositam  emendationem  non 
admittit. 

Emendationes  sub  numeris  38°  et  39°.  Rmi  emen- 
datores  de  iure  episcoporum  servando  solliciti , aut 
aliter  ordinarunt  paragraphum,  aut  alia  inserunt.  Op- 
tima certe  est  intentio  rmorum  Patrum.  At  si  com- 
parentur  quae  volunt  substituere  aut  addere,  apparet 
in  textu,  qiii  est  multo  simplicior,  contineri  quae  ra- 
tionaliter  requiruntur;  sarta  tecta  servantur  iura  epi- 
scoporum , quibus  iura  summi  Pontificis  nullo  modo 
officiunt;  et  contra,  nonnullas  expressiones  in  emen- 
dationibus  propositis  sensum  ambiguum  praebere.  De- 
putatio igitur  de  fide  has  emendationes  sub  num.  38° 
et  39°  non  admittit. 

Emendatio  sub  numero  40°.  Rraus  emendator 
vult  inseri  in  paragrapho  tertia  capitis  III : Tantmn 
abest,  ut  haec  summi  Pontijicis  potesfas,  quae  se  ca- 
nones  Ecclesiae  revereri  et  servare  semper  professa  est. 
At  haec  insertio,  quae  hie  a contextu  non  requiritur, 
nihil  aliud  referret  quam  monitum  factum  Pontifici,  et 
sensum  vagum  et,  ut  videtur,  etiam  periculosum  ha- 
beret;  ac  proinde  Deputatio  de  fide  earn  non  admittit. 

Emendationes  sub  numeris  41°  et  42°.  Rmi  emen- 
dationum  auctores  desiderant  in  paragrapho  tertia  ca- 
pitis III  inseri  aliqua  verba,  ut  explicite  episcopi  di- 
cantur  aj)ostolorum  successores  a Spiritu  sancto  positi 
et  veri  pastores.  Quamvis  additio  haec  absolute  ne- 
cessaria  non  esset,  attamen  cum  sit  non  solum  inno- 
cua,  sed  et  multis  ex  Patribus  grata  esse  possit,  nec 
ulli  ingrata,  Deputatio  de  fide  acceptat  iuxta  modum 
has  duas  emendationes.  Modus  autem  est  sequens, 
dicatur:  Potestati  qua  episcopi  ut  apostolorum  succes- 
sores et  a Spiritu  sancto  positi  tamquam  veri  pastores 
sihi  greges  assignatos,  singuli  singulos  etc.  ut  in  textu. 


Emendatio  sub  numero  43°.  Haec  emendatio,  qua 
taciturn  monitum  datur  Pontifici,  videretur  iniuriosa 
sanctae  Sedi,  certe  contra  mentem  auctoris;  et  proinde 
earn  non  admittit  Deputatio  de  fide. 

Emendatio  sub  numero  44°.  Emendatio  haec  nullo 
modo  discutienda,  cum  pertineat  ad  caput  de  episco- 
pis,  ut  iam  diximus.  Hie  et  nunc  igitur  Deputatio 
de  fide  non  admittit. 

Emendationes  sub  numeris  45°  et  46°.  Auctor 
pi’imae  emendationis  vult  ut  verbis  Gregorii  Magni 
„Meus  honor  etc.  “ anteponantur  alia  praecedentia.  At 
ex  sententia  Deputationis  de  fide  praecipuis  verbis 
adductis,  alia  ad  memoriam  revocantur.  Auctor  se- 
cundae  emendationis  vult  addi  alia,  ut  ipse  dicit,  non 
minus  eximia  eiusdem  Pontificis.  Sed  cum  sint  alte- 
rius  epistolae,  et  in  citationibus  non  necessariis  par- 
simonia  sit  praeferenda,  Deputatio  de  fide  has  duas 
emendationes  45^”“  et  46’*“  non  admittit. 

.Emendatio  sub  numei'o  47°.  Emendationis  rmus 
auctor  vult,  quartam  et  quintain  paragraphum  capi- 
tis HI  in  unum  coniungi,  quia  ex  iino  principio  de- 
ducuntur,  et  quia  sic  evitarentur  repetitiones.  At  ex 
eo  quod  ab  uno  principio  argumenta  utriusque  para- 
graph! deriventur,  non  sequitur  de  iis  in  una  para- 
grapho tractandum  esse;  nam  nimis  hoc  probaret.  Re- 
petitiones autem,  ut  verum  fatear,  tales  non  video,  ut 
brevitatis  causa  nos  cogat  ad  duas  paragi’aphos  con- 
iungendas.  Imo  cum  de  distinctis  iuribus,  nempe 
liberae  communicationis  et  liberae  appellationis  agatur, 
clarior  erit  contextus  si  distinctae  remaneant  quarta  et 
quinta  paragi’aphus.  Laudandus  tamen  est  rihus  auc- 
tor, qiii  in  aliquibus  stylum  meliorem  reddidit;  et 
quoad  stylum  lalio  liabebitur  suo  tempore  emendatio- 
nis propositae. 

Vellet  rinus  Pater  ut  substitueretur  verbum  dirig i 
verbo  regi.^  in  utraque  paragrapho,  cum  idem,  ut  ipse 
asserit,  importet  et  niitius  appareat.  At  Deputationi 
do  fide,  amantissimae  cuiuscumque  mitioris  formae, 
magnum  discrimen  interesse  videtur  inter  utruraque 
verbum.  Piimuin  enim  quod  substituendum  esset, 
nempe  dirigi , potius  consilium  sapit  quam  exercitium 
verae  auctoritatis ; secundum  quod  delendum  esset, 
nempe  regi,  proprie  dictam  auctoritatem  exercere  si- 
gnificat.  Conceptus  igitur  non  maneret  idem , quod 
eerie  nec  ipse  emendator  desiderat.  Nec  placet  De- 
putationi de  fide,  ut  omittantur  ea  verba  „ cuius  auc- 
toritate  maior  non  est“,  cum  explicita  ratio  assert! 
„iudicia  sanctae  Sedis  a nemine  posse  retrnctari“  eo 
loci  opportunissima  sit. 

Tandem  vult  omitti  ea  verba  „ tamquam  ad  aucto- 
ritatein  Romano  Pontifice  superiorem“.  Nam  aliquis 
posset  recurrere  ad  concilium  generale  non  tamquam 
ad  tribunal  mains,  sed  ad  tribunal  melius  informa- 
tum ; quod  nefas  est.  Sed  hie  et  nunc  non  est  in- 
tentio Deputationis  verba  habendi  de  omnibus  modis, 
quibus  peccari  posset  a contumace,  ut  eluderet  sen- 
tentiam damnationis;  nain  dicendum  tunc  esset  etiam 


361 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  III.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


362 


de  illis,  qui  recurrunt  a Pontifice  male  informato  ad 
Pontificem  bene  informatum,  et  aliis  huiusmodi.  De- 
putatio  igitur  de  fide,  laudans  quam  maxime  scopum, 
quern  sibi  proposuit  rnius  auctor  47^®  emendationis, 
reservato  eius  usii  quoad  stylum,  non  admittit. 

Emendatio  sub  numero  48°  non  pertinet  ad  banc 
constitutionem ; nam  de  institution e episcoporum  argu- 
mentum  est  speciale,  et  ratio  habenda  erit,  in  quan- 
tum erit  iuris,  quum  tractabitur  de  institutione  episco- 
porum, ut  iam  saepe  dictum  est.  Deputatio  igitur  de 
fide  hoc  loco  hanc  emendationem  non  admittit. 

Emendatio  sub  numero  49°.  Quum  auctor  hiiius 
emendationis  nullam  formulam  proponat,  sed  exprimat 
simplex  desiderium,  cuius  caeteroquin  ob  rationes  niox 
allatas  nulla  ratio  hie  loci  haberi  posset,  idcirco  haec 
emendatio  sufFragiis  non  proponitur. 

Emendatio  50“.  Haec  emendatio,  quatenus  libe- 
ram  communicationem  cum  sancta  Sede  restringit  ad 
res  pure  spirituales  et  ad  ordinarias  circumstantias, 
laesiva  est  iurisdictionis  Ecclesiae.  Deputatio  de  fide 
hanc  emendationem  non  admittit.  Rmus  emendator 
ulterius  vellet  omnino  omitti  propositionem  ultimam 
huius  capitis  III,  qua  condemnatiir  appellatio  a Papa 
ad  concilium,  quia,  ut  ipse  ait,  constitutiones  summo- 
rum  Pontificum  prohibent  tantum  appellationem  ad 
futurum  concilium.  At,  pace  rmi  emendatoris,  Ponti- 
fices  in  suis  constitutionibus  condemnarunt  errorem 
appellantium  suorum  temporum,  qui  ad  futurum  con- 
cilium appellabant,  quia  actu  concilium  oecumenicum 
non  erat  congregatum.  At  damnatio  erroris  huius 
aequaliter  feriebat  appellantes  ad  concilium  etiam  actu 
congregatum,  quia  ratio  fundamentalis  erroris  appel- 
lantium a falsa  dependebat  sententia  de  superioritate 
concilii  supra  Papam.  Ex  hoc  quod  Episcopi  con- 
gregantur  in  uno  loco , nullo  modo , ut  diximus,  mu- 
tari  potest  praerogativa  successorum  Petri , ab  ipso 
Christo  in  persona  Petri  concessa.  Addo  evidens  esse 
in  bulla  Pii  II  Exsecrabilis,  quod  condemnatur  abusus 
appellandi  a Romano  Pontifice  propter  rationem  ge- 
neralem,  quae  valet  turn  pro  appellatione  ad  futurum 
concilium , turn  pro  appellatione  ad  concilium  actu 
congregatum.  Nam  dicit:  „A  Romano  Pontifice  lesii 
„Christi  vicario , eui  dictum  est  in  persona  Petri: 
y^Easce  oves  meas  . . . Quodcumque  ligavej'is  super  ter- 
yyt'am,  erit  ligatum  et  in  coelis.'^  Allusio  ad  hos  tex- 
tus  manifesta  est  ratio  huius  dictionis.  Deputatio  de 
fide  hanc  emendationem  non  admittit. 

Emendatio  sub  numero  51°.  Haec  emendatio  vellet 
addi  pag.  9 : Salvis  concordatibus  et  hire  'potestatis 
civiliSy  in  materiis  mixtis.  Quoad  piimum  membrum, 
ad  rem  non  pertinet,  quum  concordata  in  specie  spec- 
tent  ad  ius  positivum  humanum,  et  haec  est  consti- 
tutio  dogmatica;  quoad  secundum  membrum  additio 
iniuriosa  esset  ipsi  Concilio,  quasi  dubium  oriri  })Osset 
ne  laedere  vellet  iura  civilia,  adeoque  De])utatio  de 
fide  non  admittit. 

Emendatio  sub  numero  52".  Haec  emendatio  con- 


venit  cum  emendatione  anteriori  non  admissa,  scilicet 
vult  expungi  prohibitionem  appellationis  a Papa  ad 
concilium,  Nam  dicit,  constitutiones  pontificias  pro- 
hibere  appellationes  ad  futurum  concilium , non  ad 
concilium  actu  congregatum.  At  haec  propositio  iam 
fuit  reiecta  a Deputatione.  Deputatio  de  fide  igitur 
non  admittit;  et  si  acceptata  fuerit  emendatio  sub 
numero  50°,  sufFragiis  non  proponetur. 

Emendationes  sub  numeris  53°,  54°  et  55°.  Auc- 
tores  harum  emendationum  dubia  insinuant  super  ve- 
ritate  citationis  concilii  Lugdunensis,  quae  est  in  fine 
paginae  in  caput  HI.  Pag.  10  dicitur:  „in  omnibus 
causis  ad  examen  ecclesiasticum  spectantibus  ad  ipsius 
posse  indicium  recurri.  “ Haec  verba  cum  sint  de- 
cerpta  a documento  solemni  in  concilio  Lugdunensi  H. 
lecto,  congruum  erat  ut  id  in  fine  paginae  adnotare- 
tur.  Nullo  modo  dicitur  in  schemate,  concilium  Lug- 
dunense  definivisse  aliquid  super  dictis  verbis,  multo 
minus  graecos  antistites  formulam  integram,  a qua  ea 
verba  decerpta  sunt,  aut  legisse  aut  iuramento  firmasse. 
Etiamsi  igitur  verum  esset  quod  supponunt  emenda- 
tores , non  posse  praedicta  verba  et  formulam , cuius 
pars  sunt,  haberi  veluti  formaliter  sancita  a concilio 
Lugdunensi  H. ; citatio  sub  paginae  finem  constare 
posset  et  deberet.  At  res  sese  aliter  habet,  et  mirum 
est  quod  vere  spectabilis  et  vere  sapiens  emendator 
sub  numero  54°  tot  dubia,  quae  ad  rem  non  faciunt, 
congesserit. 

Historia  authentica  concilii  Lugdunensis,  quamvis 
acta  desint,  satis  superque  demonstrat,  fidei  professio- 
nem  illam , ex  qua  verba  superenuntiata  decerpta 
sunt,  auctoritate  concilii  Lugdunensis  H.  fulciri.  Cum 
agitaretur  negotium  cessationis  schismatis  orientalis, 
Clemens  IV.  Constantinopolim  misit  per  suos  legates 
formulam  subscribendam,  si  graeci  episcopi  I'ecipi  vel- 
lent  in  sinu  catholicae  Ecclesiae.  Difficultates  obortae 
tarn  optatam  concordiam  retardarunt,  usque  dum  in- 
dictum  fuit  a Gregorio  X.  concilium  Lugdunense  IL, 
cuius  praecipuum  scopum  enuntiabatur  fore  unionem 
Graecorum  cum  Ecclesia  catholica.  Pro  fundameiitali 
principio  unionis  Gregorius  X.  statuit,  se  nullo  modo 
passurum  ut  in  disceptationem  venirent  sententiae  fidei 
ab  ecclesia  Romana  admissae  et  primatus  Romani 
Pontificis ; et  proinde  Graecos  debere  professionem 
fidei  emittere,  quae  ad  eos  missa  fuerat  a Clemente  IV. 
Congregate  Concilio  Lugduni  in  sessione  IV.  adfuit 
nomine  imperatoris  Logotheta  Georgius,  qui  profes- 
sionem emisit  praescriptam  a Gregorio  Papa , iam  si- 
gnatam  sua  manu  ab  imperatore,  et  iuramento  confir- 
mavit.  Adfuerunt  repraesentantes  episcopos  graecos, 
qui  et  ipsi  iuramento  confirmaverunt  professionem  fidei 
prout  (notentur  verba)  plene  est  lecta,  declarans  unus- 
quisque  se  liabere  ab  episcopis  sufficiens  mandatum; 
et  haec  erant  conformia  litteris  ab  episcopis  graecis 
missis,  et  in  concilio  lectis. 

Observandum  erat,  haec  adamussim  convenire  cum 
iis,  quae  in  sessione  solemni  praecesserant.  Nam  quum 


363 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


364 


Lugdunum  pervenerunt  nuntii  Graecorum,  Gregorius  X.  a 
circumdatus  cardinalibus  magnoqiie  episcoporum  im- 
mero  eos  excepit,  eisque  faciem  osculandam  dedit; 
ipsi  tunc  litteras  imperatoris  Papae  exhibuerimt,  plu- 
resque  alias  litteras  episcoporum  graecorum.  Publice 
litterae  Graecorum  declarabant  se  venisse  Lugdunum, 
lit  obedientiam  praestarent  summo  Pontifici,  et  ad 
recognoscendurn  primatum  successoris  b.  Petri,  necnon 
(notate  verba)  iiis  recipiendi  appellationes.  His  simi- 
libiisque  peractis,  in  sessione  habita  die  6 lulii,  unio 
immediate  facta  fuit.  Nam  Pontifex  ipse  incepit  can- 
turn  hymni  Ambrosiani. 

Quaero  igitur,  fidei  formula,  sub  qua  ad  fidem 
perducta  fuit  unio  Graecorum  cum  Ecclesia  latina, 
formula  in  sessione  solemni  concilii  Lugdunensis  prae-  b 
lecta,  formula  quae  erat  pars  maxima  concilii  Lugdu- 
nensis, nam  omnes  sciebant  a Clemente  IV.  missam 
esse  Constantinopolim  ut  esset  fundamentum  unionis, 
nonne  dici  debet  formula  concilii  Lugdunensis?  Non 
fuit  discussa.  Quid  interest?  Ecclesia  Rom  ana  fun- 
damentum fidei  ad  discussionem  non  admisit  nec  ad- 
mittere  poterat.  At  episcopi  graeci,  qui  non  inter- 
venerunt  concilio,  subscribere,  etiam  duobus  transacts 
annis,  formulam  noluerunt.  Quid  ad  nos?  Ipsi  vi- 
dere  debebant;  nam  de  eorum  orthodoxia  agebatur. 
Essetne  minus  generate  concilium  Lugdunense  quia 
illi  graeci  episcopi  non  adhaeserunt?  Maneat  igitur 
citatio  concilii  Lugdunensis.  Quamvis  hie  laudandus 
sit  quam  maxime  scopus  emendatoris,  qui  est,  ne  ^ 
in  posterura  Ecclesiae  catholicae  aliquid  in  concilio 
oecumenico  minus  ad  historiae  leges  consonum  expro- 
bretur;  attamen  banc  emendationem  Deputatio  de  fide 
admittere  non  potest. 

Emendatio  56^  Rmus  emendator  vellet  aliqua 
inseri  verba  synodi  Sardicensis,  de  iure  appellationis 
ad  summum  Pontificem.  At  cum  satis  provisum  sit 
per  auctoritates  in  capite  III  adductas,  ne  textus  mul- 
tiplicentur,  et  praeterea  cum  emendator  nullam  deter- 
minatam  formulam  proponat,  sed  simplex  exprimat 
animi  sui  desiderium,  idcirco  haec  emendatio  suffragiis 
non  proponitur. 

Emendatio  sub  numero  57°.  Ratio  sufficiens  non 
apparet  mutationis  textus,  quia  ea  quae  proponuntur 
substituenda , dare  inveniuntur  in  textu;  ac  proinde 
Deputatio  hanc  emendationem  non  admittit. 

Emendatio  sub  numero  58°.  Rrhus  emendationis 
auctor  vellet,  cum  agitur  de  appellationibus , deleri 
„ omnibus  causis“.  Haec  pars  emendationis,  quatenus 
insinuare  potest  contra  intentionem  ipsius  emendatoris, 
non  in  omnibus  causis  ad  examen  ecclesiasticum  per- 
tinentibus  posse  reeurri  ad  Sedem  apostolicam,  haec 
emendatio  esset  iurium  sanctae  Sedis  laesiva.  Vult 
etiam  addi  in  secunda  parte;  fion  tamen  omissa  inter- 
media iunsdictione.  Haec  quatenus  insinuare  potest, 
certe  contra  mentem  emendatoris , non  posse  fideles, 
oraisso  quocumque  medio,  ad  Sedem  apostolicam  ap- 
pellare,  a cuius  sapientissimo  arbitrio  pendet  ut  ac- 


ceptetur  appellatio,  aut  ad  iudicium  inferiorum  remit- 
tatur,  etiam  in  hac  secunda  parte  iurium,  quae  divina 
institutione  pertinent  ad  primatum,  est  laesiva;  ac 
proinde  Deputatio  de  fide  non  potest  earn  admittere. 

Emendationes  sub  numeris  59°,  61°  et  62°.  Vel- 
lent  emendatores  omitti  ea  verba,  „ cuius  auctoritate 
maior  non  est“.  Ratio  huius  omissionis  insinuatur, 
ne  videamur  praeoccupare  argumenta  capitis  IV  et 
asserere  superioritatem  Romani  Pontificis  erga  conci- 
lium oecumenicum.  Sed  haec  superioritas  diserte  af- 
firmatur  a Leone  X.  in  bulla  Pastor  aeternus,  edita 
approbante  sacro  concilio  Lateranensi  V. ; idcirco  hanc 
emendationem  sub  numeris  59°,  61°  et  62°  Deputatio 
de  fide  non  potest  admittere. 

Emendatio  sub  numero  60°  iam  non  admissa  est 
sub  numero  58°,  ac  proinde  votis  non  proponitur. 

Emendatio  sub  numero  63°.  Rmus  auctor  huius 
emendationis  vellet  deleri  tres  canones;  1°  quia  con- 
stitutio  Ecclesiae  non  est  absolute  monarchica.  At 
pace  rfhi  viri,  si  intelligit  non  esse  absolute  monarchi- 
cara,  quia  formam  regiminis  ecclesiastici  ipse  divinus 
fundator  instituit,  et  hanc  formam  nec  concilia  oecu- 
menica  possunt  destruere,  certe  hoc  verum  est;  et 
nemo  sanus  dicere  potest,  aut  Papain  aut  concilium 
oecumenicum  posse  destruere  episcopatum  caeteraque 
iura  divina  in  Ecclesia  determinata.  At  hoc  minime 
infirmatur  per  tres  canones.  Si  autem  intelligit  aucto- 
ritatem  s.  Pontificis  coarctari  a quacumque  auctoritate 
humana  aut  aequali  aut  superiori,  hoc  sensu  falsum 
asserit;  et  hie  error  per  tres  canones  damnatur. 

2°  Falso  etiam  ex  doctrina  trium  canonum  asserit, 
ansam  dari  errori  eorum , qui  episcopos , archiepisco- 
pos,  primates  atque  patriarehas  asserunt  esse  nonnisi 
simplices  officiales  et  adiutores  Papae,  ut  iam  decla- 
ratum  est  in  ipso  capite;  cum  episcopi  in  propria 
dioecesi  iramediatam  et  ordinariam , ac  proinde  non 
delegatam , sed  veram  auctoritatem  habeant.  Nec  ad 
veram  auctoritatem  asserendam  necessarium  est  earn 
admittere  supremam  et  independentem. 

3°  Nec  obiici  potest,  ut  timet  rmus  emendator, 
quamcumque  ecclesiam  particularem  esse  bicipitem : 
nam  hoc  obiici  posset,  si  super  unam  eamdemque  ple- 
bem  duo  essent  capita,  quorum  unum  ab  alio  non  pen- 
deret.  At  auctoritas  episcopalis  in  Papa  est  suprema 
et  independens,  in  episcopis  immediata  et  ordinaria 
quidem,  sed  dependens;  ac  proinde  haec  consequentia 
non  habet  locum. 

4°  Tres  canones  cum  anathemate  delendos  ait 
emendator;  quia  si  Graeci  tantum  se  separaverint  de 
facto  a communione  cum  Ecclesia , essent  tantum 
scbismatici.  At  qui  negant  primatum  iurisdictionis 
iuris  divini  sunt  haeretici.  Deputatio  igitur  de  fide 
hanc  emendationem  non  admittit. 

Emendatio  sub  num.  64°.  Rmus  emendator  vult 
omitti  in  canone  11  in  secunda  parte  ea  verba  „iure 
divino“.  Quamvis  dubitari  non  possit,  quod  Petrus 
ex  revelatione  divina  ab  Antiochia  fuerit  translatus 


365 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  III.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


366 


ad  Urbem,  ut  ait  Innocentius  III.  in  libro  II  \ et  in  ^ 
Urbe  sedem  suam  fixerit,  in  qua  Dominus,  ut  ait  idem 
Innocentius  III.,  praeviderat  martyrio  coronandum; 
attainen  Deputatio  cum  canonem  proposuit,  non  in- 
telligebat  propositionem  supra  dicto  asserto  oppositam 
hie  et  nunc  configere;  sed  tantum  illos,  qui  posito 
facto  Petri,  ex  quo  episcopi  Romani  sunt  successores 
Petri,  non  iure  divino  ut  tales  esse  ipsius  etiam  in  pri- 
matu  successores  adsererent.  Sicut  autem  si  relin- 
quantur  verba  „iure  divino  “ ut  stant  nunc  in  textu, 
posset  aliquid  ambigui  subesse,  et  hie  posset  videri 
configi  assertum  eorum,  qui  factum  Petri  tantum  hu- 
manum  fuisse  dicunt  (et  baec  non  erat  intentio  Depu- 
tationis);  sic  acceptat  emendationem  iuxta  modum,  ut 
phrasis  „ divino  iure“  deleatur  in  secunda  parte,  et  b 
addatur  primae,  nempe  post  verba:  „ ipsius  lesu  Christi 
Domini  institutione“  addatur  „seu  iure  divino “ ; et 
iuxta  hunc  modum  Deputatio  de  tide  emendationem 
acceptat. 

Emendationes  sub  numeris  65°  et  66°.  Vellent 
rini  emendatores,  ut  canon  tertius  prorsus  eliminetur, 
ne  porta  claudatur  Graecis  ad  unionem.  At  contra, 
Ecclesia  catholica  principia  revelata  et  in  deposito 
contenta,  cum  negantur,  debet  fortiter  proclamare. 
Graeci  habent  in  operibus  Patrum  suorum  testimonia 
evidentissima  auctoritatis  supremae  summi  Pontificis; 
eorum  Patres  praerogativas  Sedis  apostolicae  luculenter 
recognoverunt.  Cum  tempus  misericordiae  advenerit, 
Deus  movebit  corda  eorum : intei  im  precemur  pro 
ipsis,  et  veritatem  impavide  definiamus.  Hanc  emen- 
dationem Deputatio  de  fide  non  admittit. 

Emendatio  sub  numero  67°.  Timet  rmus  enien- 
dator,  ne  per  tertium  canonem  detur  locus  omni  spe- 
cie! arbitrariae  potestatis;  ac  proinde  vult  aut  deleri, 
aut  in  capite  adiungi  aliqua,  quae  ab  ipso  proponun- 
tur;  ea  affert  a Fenelonio  et  a Ballerini.  Quae  pro- 
ponuntur  a rrao  oratore  addenda,  ab  omnibus  subin- 
telliguntur,  ut  iam  dictum  est:  nam  quis  suspicari 
posset,  Pontifici  auctoritatem  datani  esse  ad  destruc- 
tionem  et  non  potius  ad  aedificationem  Ecclesiae?  Ac 
proinde  ut  superfluam  additionem  capiti  et  deletionem 
canonis  Deputatio  de  fide  non  admittit. 

Emendatio  68^  Hanc  emendationem  Deputatio  de 
fide  admittere  non  potest,  cum  nulla  ratio  appareat  ‘ 
cur  expungi  debeat  a canone  vox  „ordinaria“.  ^ 

Emendatio  69^  Vult  rmus  emendator  ut  in  ca- 
none tertio  ante  particulam  copulativam  „sive“  inter- 
caletur  hoc  verbum  extraor  dinar  iam.  Hoe  modo  iuxta 
rinum  Patrem  potestas  esset  ordinaria  et  extraordinaria 
simul , quia  aliquando  sibi  ex.  gr.  reservat  aliquos 
casus  evenientes  aliquo  motive  extraordinario.  At  pace 
illius  emendatoris,  est  proprium  illius  qui  liabet  iuris- 
dictionem  in  suo  exercitio , cum  superveniunt  casus 
extraordinarii,  ipsis  providere  utilibus  statutis.  Nulli- 
mode  igitur  necessaria  additio,  quae  certe  parum  bene 


‘ Innoc.  III.  in  libro  II  reg.,  ep.  209  [Migne  PP.  Lat.  CCXIV,  761.] 


sonaret.  Deputatio  de  fide  hanc  emendationem  non 
admittit. 

Antequam  proponantur  suffragiis  70"’  et  7P  emen- 
datio, proponitur  72^  Si  admittitur  72“' iuxta  modum, 
eo  ipso  intelligentur  exclusae  emendationes  70^  et  7D, 
quae  proinde  suffragiis  non  proponentur. 

Emendatio  72^  Deputatio  de  fide  hanc  admittit 
iuxta  modum;  hie  autem  ita  est:  8i  quis  dixerit  . . . 
(ut  in  textu)  m universam  Ecclesiam,  turn  in  rebus 
quae  ad  jidem  et  mores,  turn  quae  ad  discl'plmam  et 
regimen  totius  Ecclesiae  per  totum  orhem  dijfusae  per- 
tinent, aut  eiim  habere  tantum  potiores  partes,  non  vero 
totam  plenitudinem  huius  supremae  potestatis;  aut  hanc 
eius  ...  ut  in  textu. 

Haec  dixi  nomine  Deputationis  vestrae  de  fide, 
erga  quam  benignitatis  tarn  ampla  exhibuistis  docu- 
menta,  venerandi  Patres,  ut  ex  memoria  certe  et  grato 
aninio  uniuscuiusque  nostrum  ex  Deputatione  numquam 
possit  aboleri.  At  hac  vice  Deputatio  tarn  debilem 
nacta  est  expositorem,  ut  precari  enixe  debeam,  ne 
damnum  causa  veritatis  ob  imperitiam  defensoris  pa- 
tiatur.  Cum  tamen  ad  vos  sapientissimos  locutus  fue- 
rim,  mihi  timendum  non  est.  li  enim  vos  estis  qui 
nec  splendore  orationis  nec  ingenio  disserentis,  sed  vi 
rationum  tantum  convinci  vos  sinatis,  et  veritatem 
etiam,  quae  nondum  enucleata  est,  plene  perspiciatis 
more  artificis,  qui  adamantem,  antequam  affabre  ex- 
politus  fulgidos  undequaque  radios  emittat , probe 
noscit. 

Mihi  aliud  non  restat,  quam  ut  unumquemque 
vestrum , quern  nullo  excepto  veluti  patrem  filius  su- 
spicio,  per  viscera  lesu  Christi  obsecrem,  ut  omnes  in 
doctrina  de  hoc  capite  tertio  consentientes  exemplum 
detis  illius  concordiae,  quae  nullius  magis  propria  est, 
quam  consessus  repraesentantis  Ecclesiam  universalem, 
sicut  episcopi  cum  suo  capite  coadunati. 

Usquedum  cum  agitatur  aliqua  quaestio,  omnes  in 
suo  sensu  abundant;  et  si  in  aliquibus  quae  ad  ca- 
put HI  pertinent,  diversitas  opinionum  deesse  non 
poterat,  nemo  sit  qui  sibi  probro  existimet,  discussione 
finita,  illi  sententiae  accedere,  ad  quam  iam  videt 
maximam  Patrum  partem  prono  alveo  descendere. 
Nnm  probro  erit  quod  libere  in  libero  concilio  oecu- 
menico  suam  quisque  sententiam  aperuerit? 

Nonne  concilium  oecumenicum  ad  hoc  congregatur, 
ut  ex  libera  discussione  tandem  in  lucem  prodeant, 
quae  Spiritus  sanctus  per  maiorem  et  plurimam  Pa- 
trum partem,  et  per  absolute  ad  hoc  necessariam  vi- 
carii  Christi  approbationem  nos  docuerit?  Quis  pudor 
loquenti  cedere  Spiritui  sancto,  speciatim  cum  in  qui- 
busdam  articulis  doctrinae,  circa  quam  tertium  caput 
versatur,  alii  propugnarent  diversas  sententias,  fuerint- 
que  ex  utraque  parte  sapientissimi  et  piissimi  epi- 
scopi, qui  de  Ecclesia  mirum  in  modum  bene  meriti 
sunt?  Quis  umquam  credet,  lata  definitione,  vel  tan- 
tillum  existimationis  esse  amissuros  illos,  qui  veritatis 
amore  quam  sententiam,  conscientia  dictante,  veram 


367 


Acta  et  deer  eta  SS.  Concilii  Vaticani. 


368 


existimarunt,  acriter  sustinuerunt?  Quod  si  qiiando, 
aut  mihi  contra  voluntatem  mcam  in  hac  expositione, 
ant  aliis  in  aestii  disputationis,  ex  una  aut  ex  altera 
parte  aliquid  excidit,  quo  laedi  "viderentur  contraria 
sentientes,  qui  mutuo  non  sibi  condonent,  non  dicam 
tantum  qua  episcopi,  sed  etiam  qua  honiines;  cum 
sciant  se  nihil  humanum  a se  alienum  putare  debere, 
et  facile  in  quaestionibus  iustam  existimationem  tarn 
de  rebus  quam  de  personis  obfuscari? 

Finem  dabo  non  meis  verbis,  quae  omni  auctori- 
tate  destituuntur,  sed  unius  ex  Patribus  concilii  Tri- 
dentini,  qui  hortabatur  Patres  ut  eo  convenirent  omnes, 
quo  aura  Spiritus  sancti,  qui  est  Spiritus  veritatis, 
iam  significabat;  neve  in  solemni  sessione  discordes 
essent , sed  communem  concilii  sententiam , quo  par 
erat  obsequio  reveriti,  nulla  dissensus  significatione 
exhibita , eiusdem  dignitatem  servarent.  Non  certe 
sententia  Spiritus  sancti  dicenda  est,  quae  maximae 
Patrum  parti  placet,  antequam  solemniter  definiatur;  at 
est  aura  Spiritus  sancti  quae  suaviter  impellit,  cum 
iam  vota  daturi  videmus  maximam  longe  Patrum  par- 
tem amplecti  sententiam , quae  quamprimum  in  veri- 
tatem  fidei  per  solemnem  definitionem  vertetur.  Id 
sit  erga  Ecclesiam  amantissimam  nostrae  dilectionis 
pignus,  id  populo  cliristiano  aedificationi  vertat,  id 
solamen  omnium  maximum  nostro  amantissimo  Patri 
Pio  Nono  erit,  cui  tot  abliinc  annis  cum  nos  episcopi 
innurnera  nostri  amoris  signa  dederimus,  dignum  plane 
est  ut  eum  hac  non  defiaudemus  nostra  concordia, 
qua  nihil  sane  gratius,  nihil  iucundius  ipsi  esse  poterit. 

Relatione  expleta,  liaec  primus  Praeses  Patribus  ait: 

„Procedimus  nunc  ad  ipsum  actum  ferendi  suffra- 
„gia  de  his  emendationibus , pro  cuius  bono  ordine 
„rogantur  rrai  Patres,  ut  singuli  locum  in  aula  Con- 
„cilii  sibi  assignatum  usque  ad  finem  occupent,  et  si 
„actu  surgendi  sententiam  suam  declaraveiint,  tamdiu 
„stantes  maneant,  donee  sufficienter  constet  de  maiori 
„vel  minori  suffragiorum  numero.  Iam  vero  rmus 
„D.  Subsecretarius  emendationes  singillatim  proponat, 
„ut  postea  de  singulis  exquirantur  suftragia. “ 

More  solito  singulae  emendationes  propositae  sunt,  et  duplici 
experimento  per  actum  surgendi  facto,  suffragiorum  exitus  hie  fuit. 

Emendationem  primam  et  secundam  cunctis  suffragiis  Patres 
reiecerunt.  Tertiam  fere  omnes  admiserunt,  iuxta  modum  tamen 
a rnio  Relatore  nomine  Deputationis  propositum , ut  nimirum  ca- 
put incipiat  a verbis:  Hinc  innixi  sacrae  Scriyturae  a'pe.rtis  testi- 
moniis , et  adhaerentes  etc.  Quartam , quintam  et  sextam  fere 
omnes  reiecerunt;  pariter  et  septimam  quoad  utramque  partem, 
nec  non  octavam  et  nonam.  Decimam , undecimam  et  decimam 
secundam  quoad  primam  partem  longe  maior  pars  exclusit.  Deci- 
mam secundam  quoad  alteram  partem , et  decimam  tertiam  fere 
omnes  reiecerunt. 

Decimam  quartam  et  decimam  quintam  longe  maior  pars 
reiecit.  Decima  sexta  proposita  non  fuit , quia  coincidebat  cum 
vigesima  prima  quoad  iormulam  quam  proponebat , et  cum  se- 
quenti  quoad  omissionem  incisi.  Decimam  septimam  longe  maior 
pars  reiecit.  Decima  octava  proposita  non  fuit , quia  primae  et 
tertiae  eiusdem  parti  iam  provisum  erat,  secunda  vero  respiciebat 
stylum.  Decimam  nonam  longe  maior  pars  exclusit.  Vigesimam 
fere  omnes  reiecerunt.  Quoad  vigesimam  primam  adnotavit  rmus 
Relator  tjq)i  ciTorem  corrigendum,  et  loco  verborum  „super  omnes 


i ordinarium  potestatis  obtinere  principatum“  legendura  super  omnes 
alias  ordinariae  potestatis  etc.  Eamdem  vero  emendationem  ita 
correctam  fere  omnes  admiserunt.  Vigesimam  secundam  fere 
omnes  reiecerunt.  Vigesimam  tertiam  longe  maior  pars  exclusit. 
Vigesimam  quartam  longe  maior  pars  admisit.  Vigesima  quinta 
proposita  non  fuit,  quia  respiciebat  tantummodo  stylum.  Vigesi- 
mam sextam,  septimam,  octavam  quoad  primam  partem,  et  nonam 
fere  omnes  reiecerunt.  Vigesima  octava  quoad  alteram  partem 
proposita  non  fuit,  quia  respiciebat  tantummodo  stylum.  Trigesi- 
mam,  trigesimam  primam,  secundam,  tertiam,  quartam,  quintam, 
sextam,  septimam,  octavam,  nonam  et  quadragesimam  fere  omnes 
reiecerunt.  Quadragesimam  primam  et  secundam  quae  simul  pro- 
positae sunt,  omnes  admiserunt  iuxta  modum,  ut  nimirum  di- 
ceretur : potestati  qua  episcopi  id  apostolorum  successores  etc. 
Quadragesimam  tertiam  , quartam , quintam , sextam , septimam 
quoad  omnes  partes,  et  octavam  fere  omnes  reiecerunt.  Quadra- 
gesima nona  proposita  non  fuit,  quia  simplex  exprimebat  deside- 
derium,  nullam  proponendo  formulam. 

Quinquagesimam  et  quinquagesimam  primam  fere  omnes  re- 
b iecerunt.  Quinquagesimam  secundam  longe  maior  pars  exclusit, 
item  et  quinquagesimam  tertiam,  quartam  et  quintam,  quae  simul 
propositae  sunt,  quia  in  umim  recidere  videbantur.  Quinquage- 
sima  sexta  proposita  non  fuit,  quia  nullam  exhibebat  formulam. 
Quinquagesimam  septimam  fere  omnes  reiecerunt , item  et  quin- 
quagesimani  octavam  quoad  utramque  partem,  item  et  quinqua- 
gesimara  nonam,  sexagesimam  primam,  et  sexagesimam  secundam, 
quae  simul  propositae  sunt,  quia  in  unum  recidere  videbantur. 

Sexagesima  proposita  non  fuit,  quia  iam  exclusa  est  in  re- 
iectione  secundae  partis  emendationis  quinquagesimae  octavae. 
Sexagesimam  tertiam  fere  omnes  reiecerunt.  Sexagesimam  quar- 
tam omnes  unaniniiter  admiserunt  iuxta  modum  nomine  Deputa- 
tionis a Relatore  propositum,  ut  nimirum  diceretur:  aut  Koma- 
num  Pontificem  non  esse  Petri  in  eodem  primatn  successorem  etc. 
Sexagesimam  quintam  et  sextam,  quae  simul  propositae  sunt,  fere 
omnes  reiecerunt.  Item  et  sexagesimam  septimam  quoad  utram- 
que partem,  sexagesimam  octavam  et  nonam. 

Septuagesima  secunda  proposita  est  ante  duas  praecedentes, 
septuagesimam  et  septuagesimam  primam,  quia  si  accej)tata  fuisset 
c iuxta  modum  a Deputatione  propositum,  locus  amplius  non  fuisset 
suffragiis  ferendis  pro  duabus  illis  emendationibus.  Modus  autem 
hie  erat,  ut  diceretur : Si  quis  dixerit,  Roinanum  Pontificem  habere 
tantummodo  o ffleium  inspectionis  vel  directionis,  non  autem  plenam 
et  supremam  potestatem  iurisdictionis  in  universam  Ecclesiam,  turn 
in  rebus  quae  ad  fidem  et  mores,  turn  quae  ad  disciplinam  et  re- 
gimen Ecclesiae  per  totum  orhem  diffusa e pertinent;  aut  eum  ha- 
bere tantum  potiores  partes,  non  vero  totam  plenitudiuem  huius 
supremae  potestatis,  aut  hanc  eius  potestatem  non  esse  ordiuariam 
et  immediatam  sive  in  omnes  ac  singulas  ecclesias , sive  in  omnes 
et  singulus  pastores  et  fi deles ; anathema  .sit. 

Cum  lectus  fuit  huiusmodi  canon , fere  omnes  ad  invicem 
dicebant,  necesse  esse  eum  sub  oculos  habere,  nec  convenire  suf- 
fragium  ferre  post  simplicem  lectionem.  Rmus  Archiepiscopus 
Coloczensis  primum  hoc  adnotavit ; postea  vero  Archiepiscopus 
Parisiensis  surgens  dixit,  novum  esse  quod  in  canone  proponeba- 
tur , et  ideo  nova  discussione  super  illo  opus  esse.  Tunc  eiui 
Praesides  ad  quamlibet  aequivocationem  tollendam  decreverunt 
differri  suffragia  quoad  hunc  canonem  in  proximam  Congregatio- 
d nem,  eumque  typis  impressum  Patribus  distribul;  interim  vero 
suffragiis  subiiciendas  esse  emendationes  septuagesimam  et  sep- 
tuagesimam primam : utramque  autem  fere  omnes  reiecerunt. 


APPENDIX. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Friderici  M.  Zinelli  Episcopi  Tarvisini. 

Emi  ac  Rmi  Praesides,  Emi  et  Rini  Patres 

In  postrema  Congregatione  generali  ego  nomine 
Deputationis  vestrae  de  fide  emendationem  sub  nu- 
mero 72°  super  capite  III  partis  I eonstitutionis  de 


369 


Acta  ante  Sess.  IV,  Eelatio  et  suifragia  de  emendationibus  super  cap.  III.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


370 


Ecclesia  admittendam  proposui  iuxta  modum.  Modus 
autem  erat  sequens,  quod  nempe  in  canone  III  inse- 
rerentur  haec  verba:  aut  euni  hahere  tantum  'potiores 
partes,  non  vero  totani  plenitudinem  hums  supremae 
potestatis.  Antequam  rationes  enuntiem,  quae  obsta- 
culo  fuerunt  ne  rogarentur  sufFragia,  breviter  et  stricte 
dicam , quid  significent  ilia  verba , quae  addi  nomine 
Deputationis  proponebam;  deinde  num  conceptum  ve- 
rum  non  solum,  sed  et  plane  de  fide  catholica  tenen- 
dum contineant;  an  conceptus  ipse  plene  in  Congre- 
gationibus  generalibus  fuerit  discussus;  demum  num 
iuxta  praxim  huius  Concilii  Vaticani  Deputatio,  occa- 
sione  arrepta  ab  emendationibus,  hire  suo  usa  fuerit 
proponendo  Patrum  suffragiis  illam  insertionem. 

Et  p'rimo  quidem,  evidens  est  per  supradicta  verba 
errorem  illorum  damnari , qui  supremam  potestatem 
summi  Pontificis  non  esse  plenam  in  sensu  proprio 
asserunt,  ac  proinde  involventes  falsam  sententiam 
verbis  ambiguis  eludunt  satis  perspicuam  definitionem 
concilii  Florentini,  aientes  esse  quidem  in  Pontifice 
summo  plenitudinem  iurisdictionis , sed  non  totam, 
quia  Pontifex  liabet  quidem  potiores  partes  iurisdic- 
tionis, at  non  omnes.  Quid  quaero  hoc  est,  quam 
reapse  negare  plenitudinem  iurisdictionis  summi  Pon- 
tificis definitam  a concilio  Florentino?  Quid  enim  sibi 
vult  haec  distinctio,  quasi  esse  posset  plenitude  quae 
non  sit  tota,  quod  directe  opponitur  conceptui  pleni- 
tudinis?  Plenitude  enim  essentialiter  significat  quali- 
tatem  inesse  subiecto  in  toto  suo  ambitu;  quod  nega- 
tur  quando  dicitur  plenitudinem  non  esse  totam,  aut 
potiores  tantum  eius  partes  esse  in  subiecto.  Propo- 
sita  igitur  additio  in  id  unum  intendebat,  ut  assere- 
retur  plenitudinem  iurisdictionis  inesse  summo  Pontifici 
in  suo  vero  sensu,  cum  exclusione  sensus  non  solum 
falsi,  sed  in  se  ipso  involventis  conceptus  qui  se  mu- 
tuo  destruunt. 

Si  igitur  hoc  concilium  iam  definierat  in  capite  III, 
praeeunte  concilio  Florentino , iurisdictionem  summi 
Pontificis  esse  plenam,  ac  proinde  nullam  concipi  posse 
partem  ecclesiasticae  iurisdictionis,  quae  non  compre- 
henderetur  in  eius  suprema  potestate;  si  hoc  ipsum 
in  prima  parte  canonis  III  declarabatur , consequens 
erat  posse  aequali  prorsus  modo  admitti  incisum,  quod 
substantialiter  nihil  amplius  dicit;  et  tantum  modo 
evidentiori  et  maiori  vi  excludit  falsas  interpretationes 
textus  turn  concilii  Florentini,  turn  ipsius  Vaticani, 

Parcite,  Eihi  ac  Rmi  Patres,  si  cum  de  plenitu- 
dine  potestatis  summi  Pontificis  loquimur,  me  cohibere 
non  possum  quin  recitem  verba  a celebri  de  unitate 
Ecclesiae  sermone  Bossuetii  decerpta,  habito  in  con- 
ventu  Gallicano  anni  1682.  En  verba:  „In  potestate 
„quae  in  plures  dividitur,  partitio  suam  secum  ipsa 
„restrictionem  affert.  Contra  vero  potestas  quae  uni 
„datur  et  super  omnes  et  sine  ulla  exceptione  datur, 
„infert  plenitudinem;  et  sicut  omnis  (notate  verba)  est 
„exper8  partitionis,  non  alios  habet  limites  quam  quos 
„regula  praescribit.  “ 

Coll.  Lac.  VU. 


De  plenitudine  potestatis  iurisdictionis  in  Pontifice, 
in  toto  suo  ambitu  acceptanda,  nulli  ambigendi  igitur 
locus;  nec  ulli  scrupulum  moveat  quasi  totam  pleni- 
tudinem potestatis  iurisdictionis  tribuentes  summo  Pon- 
tifici, ullo  modo  laedamus  dignitatem  concilii  oecume- 
nici;  nam  firma  manent  ea  quae  in  postrema  Con- 
gregatione  in  relatione  enucleavi  de  potestate  plena 
et  suprema  concilii  oecumenici,  quae  recte  intellecta 
et  firmis  illis  conditionibus  et  declarationibus,  de  qui- 
bus  satis  dixi,  unice  consistere  potest  cum  doctrina 
fidei,  quae  totam  plenitudinem  supremae  potestatis  in 
summo  Pontifice  recognoscit. 

At  fuitne  sufficienter  discussus  in  Congregationibus 
generalibus  conceptus  plenitudinis  potestatis  in  suo 
sensu  proprio?  In  prima  paragrapho  capitis  III  a 
Concilio  Vaticano  apertissimis  verbis  fuit  renovatum 
decretum  dogmaticum  concilii  Florentini  oecumenici, 
quod  definit  plenam  potestatem  traditam  esse  in  Petro 
Romano  Pontifici  pascendi,  regendi,  gubernandi  uni- 
versalem  Ecclesiam.  Quis  credat,  Emi  et  Rihi  Patres, 
Concilium  Vaticanum  tanta  solemnitate  verborum  re- 
novasse  definitionem  concilii  Florentini,  attamen  sen- 
sum  tribuisse  plenae  potestatis  ab  ipso  definitae  re- 
strictivum,  sensum  qui  aperte  repugnat  ideae  plenitu- 
dinis, ac  proinde  absurdum?  Hoc  autem  argumentum 
fuit  in  Congregationibus  generalibus  praecipue  discus- 
sum,  nempe  utrum  definitio  concilii  Florentini,  quam 
renovat  Concilium  Vaticanum,  posset  ullo  modo  re- 
stringi.  Et  quum  in  generalibus  Congregationibus 
nonnulli  id  assererent,  invicti  defensores  iurium  sanctae 
Sedis  apostolicae  fortiter  propugnarunt  universali  fere 
plausu  huius  venerandi  consessus,  plenitudinem  iuris- 
dictionis summi  Pontificis  esse  in  suo  proprio  sensu 
intelligendam ; nihil  iurisdictionis  ecclesiasticae  posse 
illi  subtrahi,  nullis  limitibus  ab  humana  posse  eius 
iurisdictionem  auctoritate  coarctari.  Id  dare  patet 
etiam  ex  emendationibus  et  a relatione  de  illis  vobis 
a me  facta. 

Vos  scitis,  Eihi  et  Rmi  Patres,  nomine  Deputa- 
tionis me  sine  ulla  verborum  ambiguitate  declarasse 
verba  plenam  potestatem  intelligenda  esse  in  tota  eo- 
rum  amplitudine,  perperam  restricto  sensu  interpretari 
nonnullos  clausulam  quemadmodiim  etc.,  quae  est  in 
fine  textus  adducti  concilii  Florentini,  et  hoc  patere 
evidenter  ex  contextu,  ex  vi  phrasis,  ex  argumentis 
historicis  aliisque  bene  multis.  Et  vos,  Eihi  et  Rmi 
Patres,  quoties  propositae  fuerunt  emendationes  illae, 
quae  restrictivum  sensum  insinuare  volebant,  vestro 
sapientissimo  iudicio  acceptantes  votum  Deputationis 
vestrae,  sine  ulla  cunctatione  reiecistis. 

Mirari  igitur  non  desino,  Emi  et  Rmi  Patres,  qua 
ratione  in  postrema  Congregatione  generali  dubium 
suboriri  potuerit,  num  de  hoc  argumento  hinc  inde 
in  Congregationibus  disputatum  (f  non)  sit,  dum  adhuc 
in  hac  aula  resonabant  verba,  quibus  ego  occasione 
emendationum  sub  numeris  35°  et  36°  de  illo  disserere, 
exponens  ea  quae  in  disceptatione  a Patribus  dicta 

24 


371 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


372 


fuere,  stricto  quidem  at  non  brevi  discursu  coactus  fui. 
Quis  igitur  sustinere  poterit,  coram  vobis  conceptum 
hunc  plenitudinis  potestatis  Romani  Pontificis  non  fuisse 
hie  discussum? 

At  iurene  poterat  ilia  phrasis  proponi  inserenda 
in  tertio  canone?  Sciatis,  Erai  ac  Rmi  Patres,  illam 
fuisse  intentionem  Deputationis  iuxta  mentem  plurium, 
quae  evidenter  apparebat  a multis  emendationibus , a 
26"'  aliisque,  proponendi  insertionem  illius  incisi,  aut 
in  capite  aut  in  canonibus;  quia  quamvis  non  neces- 
saria  absolute , attamen  opportunissima  yidebatur  ad 
cavillationes  eliminandas:  et  eo  magis  quod  ex  discus- 
sione  ipsa  in  Congregationibus  habita,  id  aliquo  modo 
relative  necessarium  poterat  existimari. 

At  in  formulis  quae  exhibentur  sub  emendationi- 
bus 26"  et  aliis  supra  enuntiatis  non  erant  verba, 
quae  satis  clarum  reapse  conceptum  redderent,  verba 
quae  acceptari  possent  iuxta  modum  a Deputatione,  et 
ianuam  aperirent  ad  inserendum  incisum.  Cum  vero 
ventum  esset  ad  emendationem  72"“,  in  qua  certe 
Deputatio  approbare  non  poterat  expunctionem  mul- 
tarum  phrasium , quae  optime  in  canone  remanere 
debebant,  consideravit  tamen  Deputatio  in  novo  pro- 
posito  ab  emendatore  schemate  canonis  tertii,  verba 
adhibita  ab  emendatore  clarius  exprimere  conceptum 
Deputationis  quoad  plenitudinem  potestatis  pontificiae, 
quam  in  prima  parte  canonis  nostri.  Nam  in  prima 
parte  canonis  nostri  dicitur  potestatem  Pontificis  esse 
plenam  et  supremam,  ac  proinde  adiectiva  duo  plena 
et  suprema  enuntiantur  de  subiecto,  quod  est  potestas. 
At  in  emendatione  72"  dicitur  multo  melius,  potestas 
suprema  est  plena,  scilicet  plenitude  asseritur  de  sub- 
iecto complexo,  potestas  suprema,  scilicet  de  potestate 
quae  est  suprema ; ac  proinde  clarius  asseritur  in  Pon- 
tifice  esse  plenitudinem  non  tantum  potestatis  eccle- 
siasticae,  sed  supremae  potestatis  ecclesiasticae. 

Deputatio  igitur  memor:  Omnia  probate,  quod 
bonum  est  tenete,  acceptavit  emendationem  sub  nu- 
mero  72°,  quae  alioquin  reiicienda  fuisset,  iuxta  mo- 
dum; et  modus  fuit,  ut  admissa  meliori  formula,  in 
qua  plenitude  tribuitur  potestati  supremae  qua  su- 
premae, adderetur  etiam  adiectivum  tota  plenitudo,  et 
sic  locus  tolleretur  omni  cavillationi ; et  hoc  factum 
est  per  insertionem  incisi:  aut  eum  hahere  partes  po- 
tiores,  non  vero  totam  plenitudinem  Jiuiiis  supremae 
potestatis.  lure  igitur.  egit  Deputatio ; iure  poterant 
Patres  dare  suffragium.  Cur  igitur  non  sunt  rogati? 
Unus  ex  rihis  Patribus  opposuit,  novam  quae  propo- 
nebatur  in  canone,  insertionem  non  fuisse  nec  oculis 
subiectam  fidelibus,  nec  discussam.  De  secunda  ob- 
iectione  satis  iam  dictum  est:  quoad  primam  cum 
ageretur  de  paucis  verbis,  quae  facile  memoria  pote- 
rant retineri,  et  cum  remedium  facile  in  promptu  es- 
set, si  ab  ambone  verba  addita  repetita  fuissent,  nulla 
ratio  haberi  iure  poterat  non  rogandi  suffragia. 

Attamen  emi  Praesides  pro  moderatione  in  qua 
excedunt,  satisfaciendum  Reverendissimo  existimarunt. 


Iam  nudius  tertius  folium  separatum,  in  quo  modus 
apparet  iuxta  quern  emendatio  72"  a Deputatione  ac- 
ceptata  fuerit,  vobis  fuit  distributum  h Dignemini 
emendationem  iuxta  mentem  Deputationis  admittere, 
ac  proinde  insertionem  incisi  adprobare. 

Brevi  hac  relatione  absoluta,  emus  primus  Praeses  subdidit: 

„Iam  nunc  suffragia  exquiruntur  de  hac  emenda- 
„tione,  quam  rmus  D.  Subsecretarius  proponet.  Rmi 
„autem  Patres  rogantur,  ut  singuli  loca  aulae  sibi 
„assignata  occupent  durante  actu  suffragia  ferendi.“ 

Tunc  Subsecretarius  ambonem  ascendens  ait: 

„Praedicta  emendatio  sequens  est:  Si  quis  dixerit, 
jjRonianum  Pontificem  habere  tantummodo  officium  in- 
„spectionis  vet  directionis,  non  autem  plenam  et  supre- 
„mam  potestatem  iurisdictionis  in  universam  Ecclesiam, 
„tum  in  rebus  quae  ad  fidem  et  mores , turn  quae  ad 
„disciplinam  et  regimen  Eedesiae  per  totiim  orhem 
„diffusae  pertinent:  aid  eum  hahere  tantum  potiores 
„partes , non  vero  totam  plenitudinem  huius  supremae 
jj'potestatis , aut  hanc  eius  potestatem  non  esse  ordina- 
„riam  et  immediatam  sive  in  omnes  ac  singulas  eccle- 
„sias , sive  in  omnes  et  singulos  pastores  et  Jideles, 
„ anathema  sit.  “ 

Emendatione  perlecta,  suffragia  exquisita  sunt,  et  duplici  ex- 
perimento  more  solito  facto,  ipsam  emendationem  longe  maior 
Patrum  pars  admisit;  eamque  acceptatam  fuisse  a Congregatione 
generali  primus  Praeses  declaravit. 


EMENDATIONES  A NONNULLIS  PATRIBUS 
IN  CONGREGATIONIBUS  GENERALIBUS 

FACTAE  SUPER  CAPITE  IV.  CONSTITUTIONIS  DOGMATICAE 

PRIMAE 

DE  ECCLESIA  CHRISTI. 

1 a.  In  capitis  lY.  titulo  substituatur  verbum  magisterium 
pro  infallibilitate. 

1 b.  Deberet  caput  IV.  inscribi  hoc  modo : De  Romani  Pon- 
tificis magisterio. 

Rationes  huius  mutationis: 

1.  Quia  latius  patet  magisterium  Romani  Pontificis , quam 
infallibilitas , saltern  quoad  obligationis  vim , quae  ex  magisterio 
dimanat. 

2.  Quia  ob  temporis  iniuriam  maxime  refert,  speciali  modo  in 
hoc  capite  IV.  tanquam  proprio  in  loco  declarare  obligationem, 
quae  Catholicos  omnes,  nullo  facto  discrimine,  premit,  eas  pro- 
scribendi  doctrinas , quae  a Romano  Pontifice  proscriptae  fuerint, 
etiamsi  nota  haereseos  aut  alia  quavis  theologica  censura  non 
sint  perstrictae.  Dolendum  sane  est  maximopere,  inter  Catholicos 
ipsos , immo  inter  Clericos  nonnullos  inveniri , qui  patrocinium 
quarumdam  theseon  in  Syllabo  damnatarum  susceperint  atque 
suscipiant.  Quam  malo  omine , quamque  infelici  prorsus  anima- 
rum  dispendio  hoc  faciant,  defleri  potest,  at  explicari  non  potest. 

2 a.  Omittatur  quartum  caput,  cuius  doctrina  melius  et  satis 
plene  continetur  in  capite  tertio. 

Si  retineatur,  sit  titulus  „De  supremo  Romani  Pontificis  ma- 
gisterio." 

2 b.  Titulus  Capitis  sic  scribatur : De  Romani  Pontificis  su- 
premo magisterio,  ad  tollendas  quasdam  ambiguitates. 


‘ Vid.  Doc.  LXXIII,  pag.  1425  * [supra  p.  346]. 


373  Relatio  et  suffragia  de  emendationibus  super  cap.  III.  const,  de  Eccl.  Emendationes  super  cap.  IV.  374 


2 c.  Animadv.  Caput  inscribatur : De  Supremo  Romani  Pon- 
tijicis  Magisterio,  ut  tota  Magisterii  ratio  a primatu  deducatur. 

3.  Caput  IV.  inscribatur:  De  Supremo  Romani  Pontificis 
Magisterio  in  docendo. 

4.  Proponitur  Patribus  huius  Vaticanae  Synodi  sequens  Ca- 
pitis inscriptio : De  Romani  Pontificis  Magisterii  primatu. 

5.  Titulus  Capitis  IV.  sic  reformetur:  De  Romanorum  Pon- 
tificum  infallibili  Magisterio. 

6.  Titulus  Capitis  ita  mutetur : De  Romani  Pontificis,  Capitis 
Ecclesiae  docentis,  infallibilitate. 

7.  Titulus  Capitis  opportune  ita  esset  complendus:  „De  Ro- 
mani Pontificis  infallibilitate  in  supremi  Magisterii  munere  exer- 
cendo.“  Tali  enim  ratione  statim  conspicitur,  in  Romano  Ponti- 
fice  earn  non  asseri  absolutam  personae  infallibilitatem , quae  ad 
omnia  prorsus  doctrinalia  eius  effata  se  protendat , sed  banc  ad 
illos  tantum  eius  actus  coarctari,  qui  supremi  universalis  Magi- 
sterii officio  respondeant. 

8.  Titulus  Capitis  IV.  sic  immutetur: 

Romanus  Pontifex  iure  divino  Apostolici  Primatus  habet  in- 
deficiens  Spiritus  Sancti  donum  infallibilis  Magisterii  fidei  et  veri- 
tatis,  quo  fideles  in  credendo  et  colendo  Deo  nequeant  urnquam  a 
via  salutis  aeternae  aberrare. 

9.  Cum  infallibilitas  Pontificis  non  possit  erui  ex  Petri  quo- 
vis  magisterio,  sed  ex  eo,  quod  caput  institutus  fuerit  Ecclesiae; 
omittantur,  quae  de  magisterio  dicuntur.  Quia  pluribus  displicent 
excerpta  ex  Conciliis  Lugdunensi  et  Florentine,  ea  etiam  omit- 
tantur. Horum  loco  divina  promissa  Ecclesiae  et  Petro  facta  in 
priori  paragrapho  introducantur.  Indeque  concludatur  seu  dedu- 
catur infallibilitas  Ecclesiae. 

10.  Praeambula  huius  capitis  ita  imrautentur:  „Ipso  autem 
Apostolico  primatu , quern  Romanus  Pontifex  super  universam 
Ecclesiam  obtinet,  supremam  quoque  magisterii  potestatem  com- 
prehendi,  et  haec  S.  Sedes,  tr.aditione  divina  edocta,  veraciter,  et 
humiliter  semper  tenuit,  perpetuus  Ecclesiae  usus  comprobat,  et 
oecumenica  Concilia,  ea  imprimis,  in  quibus  Oriens  cum  Occidente 
in  fidei  et  charitatis  unionem  conveniebat,  declaraverunt. 

Lugdunensi  enim  Concilio  approbante  de  Romano  Pontifice 
Graeci  professi  sunt:  Sicut  prae  caeteris  tenetur  fidei  veritatem 
defendere , sic  et , si  quae  de  fide  subortae  fuerint  quaestiones, 
suo  debent  iudicio  definiri;  eundemque  Petri  in  Romana  Sede 
Successorem  omnium  Christianorum  Patrem  et  Doctorem  existere, 
ipsique  in  beato  Petro  sicut  regendi,  ita  et  universalem  Ecclesiam 
pascendi  plenara  potestatem  a IDomino  nostro  lesu  Christo  tradi- 
tam  esse,  Florentina  Synodus  solemni  decreto  definivit. 

Huic  igitur  pastorali  muneri  ut  satisfacerent , Praedecessores 
Nostri  indefessam  semper  operam  dederunt , ut  salutaris  Christi 
doctrina  apud  omnes  terrae  populos  propagaretur , parique  cura 
vigilarunt,  ut,  ubi  recepta  esset,  sinccra  et  pura  conservaretur. 
Quocirca  totius  orbis  Antistites  nunc  singuli , nunc  in  Synodis 
congregati  „longam  Ecclesiarum  consuetudinem“  ‘ et  „antiquae 
regulae  formam  sequentes‘‘  ea  praesertim  pericula,  quae  in  ne- 
gotiis  fidei  emergebant,  ad  banc  Sedem  Apostolicam  retulerunt, 
ut  ibi  potissimum  resarcirentur  damna  fidei,  ubi  non  potest  fides 
sentire  defectum  Romani  autem  Pontifices,  prout  temporum  et 
rerum  conditio  suadebat , nunc  convocatis  oecumenicis  Conciliis 
aut  rogata  Ecclesiae  per  orbem  dispersae  sententia , nunc  per 
Synodos  particulares , nunc  per  se  ipsi , adhibitis  quae  Spiritus 
Sanctus  suggerebat  auxiliis,  ea  tenenda  definiverunt,  quae  Sanctis 
Scripturis  et  Apostolicis  Traditionibus  consentanea  Deo  adiutore 
cognoverant.  Quorum  quidem  „apostolicam  doctrinam  omnes  ve- 
nerabiles  Patres  amplexi , et  Sancti  Doctores  orthodoxi  venerati 
atque  secuti  sunt“‘* *;  plenissime  scientes , in  hac  S.  Petri  Sede, 
secundum  Domini  nostri  lesu  Christi  sententiam , immaculatam 
semper  catholicam  servari  religionem  et  sanctam  celebrari  doctri- 
nam , nec  in  communione  Ecclesiae  catholicae  permanere  posse, 
nisi  qui  huic  Sedi  Apostolicae  consentiant 


‘ S.  Cyr.  Alex,  ad  S.  Coelest.  P.  [Migne  P.  Gr.  LXXVII,  79.] 

* S.  Innoc.  ad  Cone.  Carth.  et  Milevit.  (Hard.  C.  C.  I,  1028.] 

3 Cf.  S.  Bern.  Epist.  190.  [Migne  P.  L.  CLXXXII,  1053.] 

* Cf.  S.  Agathonis  Ep.  ad  Imp.  a Cone,  oecum.  VI.  approbatam. 
[Labbe  C.  C.  VII,  659.] 

® Cf.  Formula  Hormisdae  P.  ab  Hadriano  Patribus  Cone,  oecum. 
VIII.  proposita,  et  ab  his  subscripta.  [Hard.  C.  C.  V,  773  sq.] 


a At  vero  cum  hac  ipsa  aetate,  qua  salutifera  Apostolici  mu- 
neris  efficacia  vel  maxime  requiritur,  non  pauci  insurrexerint, 
qui  illius  auctoritati  obtrectant;  necessarium  omnino  esse  cense- 
mus,  veritatis  et  fidei  non  deficientis  charisma,  quod  unigenitus 
Dei  Filius  una  cum  pastorali  officio  B.  Petro  eiusque  in  hac  Ca- 
thedra successoribus  contulit , adversus  prava  hominum  studia 
asserere.“ 

11.  Praeambula  sic  immutentur:  „In  plena  autem  ilia  Apo- 
stolicae iurisdictionis  potestate,  quam  Romanus  Pontifex,  tanquam 
Petri  principis  Apostolorum  successor  accepit , pascendi  scilicet 
universalem  Ecclesiam,  plenam  quoque  Magisterii  potestatem  com- 
prehendi,  qua  tanquam  omnium  Christianorum  Doctor,  in  doctrina 
veritatis  omnes  edoceat  ac  in  fidei  unitate  contineat,  haec  Sancta 
Sedes  semper  tenuit,  perpetuus  Ecclesiae  usus  comprobat,  ipsaque 
oecumenica  Concilia  tradiderunt.  Et  quia  non  potest  Domini 
nostri  lesu  Christi  praetermitti  sententia  dicentis : ,Tu  es  Petrus, 
et  super  hanc  petram  aedificabo  Ecclesiam  meam,  et  portae  inferi 
non  praevalebunt  adversus  eam‘ ; ideo  in  Sede  Apostolica  imma- 

1 culata  est  semper  catholica  reservata  religio,  et  sancta  celebrata 
doctrina:  quam  Apostolicam  Sedem  sequi  in  omnibus  Christi  fideles 
tenentur,  ut  esse  mereantur  in  una  communione  cum  eadem  Sede, 
in  qua  est  integra  et  vera  Christianae  religionis , seu  Ecclesiae, 
soliditas,  atque  fundamentum : et  sicut  prae  caeteris  tenetur  fidei 
veritatem  defendere,  sic  et,  si  quae  de  fide  subortae  fuerint  quae- 
stiones, suo  debent  iudicio  definiri. “ 

12.  Praeambula  capitis  ita  immutentur:  „Et  quoniam  fides 
est  fundamentum  Ecclesiae , statuit  Deus  in  Apostolico  Primatu 
Beati  Petri,  eiusdemque  successorum  permanens  atque  indeficiens 
Spiritus  Sancti  donum,  ad  infallibile  magisterium  fidei  et  veritatis, 
ita  ut  fideles  omnes , sive  Episcopi  sive  adhaerentes  eis  greges, 
in  verae  fidei  unitate  radicarentur  immobiles , atque  in  colendo 
Deo  a via  sanctificationis  et  salutis  aeternae  aberrare  nunquam 
possent.  Qua  in  re  fuit  omnium  Patrum  et  Conciliorum  consen- 
tiens  sententia,  Romanum  Apostolicae  Cathedrae  Primatum  ad 
unitatem  indefectibilem  fidei  et  veri  Dei  cultus  in  Ecclesia  con- 
stituendam,  esse  ex  divina  ordinatione  necessarium;  ut  iam  schisma- 
ticus  et  peccator  esset,  qui  contra  singularem  B.  Petri  Cathedram 

C/ alteram  collocaret.^ 

„Quod  enim  olim  Deus  Omnipotens  promisit  per  leremiam: 
„Dabo  vobis  Pastures  . . .“  etc.  ex  synopsi  analytica  observ.  in 
Cap.  addendum  Deer,  de  Rom.  Pont.  Primatu  a lin.  14.  pag.  152. 
usque  ad  finem  lin.  23.  pag.  158. 

„Auctoritas  ergo  infallibilis  Magisterii  Cathedrae  Apostolicae 
Romani  Pontificis  nullum  adfert  praeiudicium  aut  detrimentum 
Episcopal!  magisterio  aliarum  sedium ; immo  potius  illud  sustentat, 
tuetur , regit  ac  confirmat ; universamque  Ecclesiam  in  unitate 
fidei  Catholicae  contra  inferorum  portas  docet,  protegit  ac  de- 
fendit.** 

„Etenim  in  Sede  Apostolica  . . .“  etc.  a 1.  29.  p.  11  [p.  272. 
1.  ab  inf.  18.]  Schematis,  usque  ad  verbum  „soliditas“  lin.  6. 
pag.  12.  [1.  ab  inf.  13.  p.  272.]  „Unde  cum  Lugdunensi  Concilio  11. 
profitemur:  Sanctam  . . .“  etc.  a lin.  7.  pag.  12.  [1.  ab  inf.  12.] 
Schem.  usque  ad  verbum  „definiri^  lin.  23.  eiusd.  pag.  12.  [p.  273. 
1.  5.]  „Porro  obiectum  magisterii  infallibilis  Apostolici  Pi’imatus 
est  omnis  doctrina  fidei  et  veritatis  ad  cultum  Dei  et  salutem 
aeternam  fidelium  a Romano  Pontifice  definita.^ 

13.  Expungantur  septem  priores  lineae  textus  Capitis,  quibus 
subroganda  proponuntur  sequentia  verba: 

Romanum  Pontificem  tanquam  beati  Petri,  Principis  Aposto- 
lorum, successorem,  esse  caput  et  centrum  Magisterii,  quod  Christus 
perpetuum  instituit,  et  cuius  finis  est  fidelium  societatis  in  doctrina 
fidei  et  morum  intemerata  puritas,  haec  Sancta  Sedes  semper  te- 
nuit etc. 

Ratio  emendationis  est,  quod  eruendo,  sicut  in  schemate,  in- 
falhbilitatem  Summi  Pontificis  ex  eius  primatu,  probatur  quaestio 
per  quaestionem  ipsam,  unde  via  pateret  acatholicis  definitionem 
despiciendi  et  oppugnandi  apud  catholicos , quorum  fides  tur- 
baretur. 

14.  Animadv.  A lin.  6.  [1.  4.  Capitis]  mutanda  quaedam  in 
hunc  modum:  „Summam  qtioque  et  falli  nesciam  magisterii  pote- 
statem comprehend!,  divinis  praelucentibus  eloquiis,  Sancta  Sedes 
semper  tenuit,  Ecclesiae  usus  comprobat,  Conciliorum  acta  con- 
testantur,  profitetur  consen^io  patrum,  sacra  publici  cultus  monu- 
menta  concelebrant.^ 


24* 


375 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Yaticani. 


376 


15.  In  prima  periodo  post  verba  ^supremam  quoque  magi- 
sterii  potestatem  comprehend!  haec  addantur,  „quia  — in  verbis 
Apostolicae  Sedis  tarn  antiqua  et  f undata,  certa  et  clara  est  catho- 
lica  fides,  iit  nefas  sit  de  ilia  dubitare  christiano  — haec  eadem 
Sancta  Sedes“  etc.  ut  in  schemate.  Praefata  verba  sunt  eximii 
et  fulgidissimi  Ecclesiae  luniinis  S.  Augustini,  et  leguntur  in  Epi- 
stola  157.  [al.  190.  Migne  P.  L.  XXXIII,  866.] 

16.  Pagina  11.  [p.  272.]  In  suprema  autem  . . . haec  Sancta 
Sedes  semper  teniiit.  Addatur:  „Hanc  firmissimam  veritatem  de- 
monstrant  duo  ilia  invictissima  argumenta,  primum  ex  Apostoli- 
citate,  alterum  ex  indefectibilitate  Ecclesiae  desumptum,  quodque 
perpetuus  Ecclesiae  usus  comprobat.^  etc.  uti  iacet  in  schemate. 

17.  Pag.  11.  linea  20.  [p.  272.  1.  35.]  dicatur  „cum  Concilio 
quarto  Constantinopolitano  credimus,  primam  salutem  esse“  etc., 
vel  alio  modo  „cum  Concilio  quarto  Constantinopolitano  credimus, 
quod  prima  salus  est“  etc. 

18.  Pag.  12.  lin.  22.  [p.  273.  1.  6.]  Integre  afferendus  esset 
textus  sacri  Concilii  Florentini,  vel  potius  expungendus,  cum  suf- 
ficiat , ad  illustrationem  doctrinae , de  ipso  mentionem  fieri , his 
vel  aliis  verbis: 

Quas  declarationes  decreto  suo  solemni  de  primatu  Romani 
Pontificis  max  relate , sacrum  Concilium  Florentinum  confirmat  et 
renovat. 

Deinde  sic  concluderetur  paragraphus: 

Ex  isiis  autem  sequitur  venerandae  traditionis  monumentis, 
Romanum  Pontificem , utpote  Custodem , Doctorem  et  Assertorem 
fidei  a Sancta  Sede  iugiter  servatae,  eo  ipso  esse  in  definiendo 
assertorem  fidei  Ecclesiae  universalis,  quam  Ecclesia  Romana  sem- 
per servavit  et  servatura  permanet. 

19.  Pag.  12.  lin.  23.  [p.  273.  1.  5.]  ad  verba:  Et  cum  Floren- 
tino  Concilio,  addatur,  Oecumenico. 

20.  Pag.  13.  lin.  5.  [p.  273.  1.  11.]  post  verba,  plenum  pote- 
statem traditam  esse,  addatur:  „Haec  autem  plena  potestas  iuxta 
sensum  eiusdem  Concilii  includit  infallibile  Romani  Pontificis  ma- 
gisterium.“ 

21.  In  corpore  capitis  nihil  addatur  de  fidei  definitionibus 
anteriorum  Couciliorum. 

Ratio.  Quia  modus  discussionis  adhibitus  non  conveniens 
videtur  inquisition!  praemittendae  iudicio  conciliar! , in  re , quae 
pendet  praecipue  ex  investigatione  faetorum  et  testimoniorum. 

22.  Ante  ultimam  paragraphum  inseratur  sequens: 

„Hanc  autem  supremam  Magisterii  potestatem  sane  ab  omni 
retro  antiquitate  semper  exercuit  Romanus  Pontifex  tanquam 
Pastor  et  Doctor  omnium  fidelium,  eiusque  decisiones  in  exstir- 
pandis  erroribus  atque  dogmaticas  Epistolas  omni  tempore  fuisse 
ab  universa  Ecclesia  receptas,  Patrum  testimonia,  et  Couciliorum 
acta  testantur.  Unde  notum  illud,  Pontificem  Romanum  ex  Ca- 
thedra loquentem  errare  non  posse , quum  scilicet  ad  Scripturam 
attendens  et  ad  Traditionem,  quae  in  Ecclesia  Romana  a tempo- 
ribus  Apostolorum  incorrupta  servatur , ac  referens  universalis 
Ecclesiae  sensum  assistente  Spiritu  Sancto  aliquid  fidelibus  uni- 
versis  credendum  aut  ubique  observandum  proponit  ac  praecipit.“ 

23.  Post  primam  paragraphum  inserantur: 

„Dominus  enim  lesus  Christus , qui  Apostolos  suos  hisce  al- 
locutus  est  verbis : Euntes  ergo  docete  omnes  gentes  . . . et  ecce 
ego  vobiscum  sum  omnibus  diebus  usque  ad  consummationem 
saeculi"  (Matth.  28,  19.  20) , antea  soli  Petro  praeter  alia  dixe- 
rat:  Tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petram  aedificabo  Ecclesiam 
meam  (Matth.  16,  18);  et  iterum:  Ego  rogavi  pro  te , ut  non 
deficiat  fides  tua : et  tu  aliquando  conversus , confirma  fratres 
tuos.^  (Luc.  22,  32.) 

24.  Ut  habeatur  aliquod  certum  signum,  quo  ab  aliis  distin- 
guatur  decretum  dogmaticum,  nullum  ut  tale  admittatur,  in  quo 
non  adhibetur  consueta  formula:  „adhibitis  suftragiis  Venerabi- 
lium  Fratrum  Nostrorum  Cardinalium  Ecclesiae  Romanae  et  alio- 
rum  in  Sacra  Theologia  magistrorum.‘‘ 

25.  Proponitur  formula  decreti  pro  definienda  Infallibilitate 
Summi  Pontificis  sequens: 

„Docemus , Ecclesiam  Christ!  omni  veritate  esse  instructam 
per  Spiritum  Sanctum,  qui  continue  cum  ea  manet;  ideoque  sacro 
approbante  Concilio  tanquam  fidei  dogma  definimus , Romanum 
Pontificem , qui  Supremus  est  Doctor  in  Magisterio  Apostolico, 
quum  doctrinam  fidei  morumque  suo  iudicio  confirmat , errare 


a non  posse.  Si  quis  autem  huic  Xostrae  definition!  contradicere 
praesumpserit , sciat  se  a veritate  fidei  catholicae  et  ab  unitate 
Ecclesiae  defecisse.“ 

26.  Animadv.  Ex  ordine  integra  ponantur  testimonia  tria 
Matthaei  16,  18;  Luc.  22,  32;  Ioann.  21,  16.  17,  quae  hie  requi- 
runtur,  neque  omitti  possunt,  quin  ambigatur,  utrum  necne  de 
praesenti  argumento  valeant. 

27.  Pag.  13.  lin.  12.  [p.  273.  1.  15.]  post  verba:  Ego  rogavi 
pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua,  et  tu  aliquando  conversus  confirma 
fratres  tuos:  dicatur:  „quae  verba  iuxta  universalem,  et  perpe- 
tuam  Ecclesiae  traditionem  intelligenda  sunt  de  infallibili  magi- 
sterio Petri,  et  eius  successorum.^ 

28.  Post  dicta  sub  n.  12.  petitur  1.,  ut  in  schemate,  Cap.  IV. 
tollatur  omnino  confusio  unius  Infallibilitatis  propriae  duorum  ex 
aequo , Ecclesiae  et  Pontificis  Romani , ac  si  huius  infallibilitas 
mensuraretur  infallibilitate  illius. 

Petitur  2.,  ut  in  schemate  fundamentum  indicetur  magisterii 
Christ!  per  thronum  veritatis,  in  quo  constituit  B.  Petrum  Yica- 
b rium  suum.  Magisterium  huius  throni  promiserat  Spiritus  Sanctus 
in  Ecclesiastico , cap.  24 , 34. , ubi , facto  sermone  de  Cathedra 
Moysis , praedixit  stabiliendum  esse  in  terris  thronum  sempiter- 
num  Christ!,  vel  terram  universam  adimplendam  sapientia  Dei. 
„Posuit  David  puero  suo  excitare  Regem  ex  ipso  fortissimum,  et 
in  throno  honoris  sedentem  in  sempiternum.“ 

29.  Pag.  13.  lin.  8.  [p.  273.  1.  13.]  post  verba,  Romanum 
Pontificem,  addatur,  et  pro  tempore  existentem,  vel,  et  in  sua  Sede 
legitime  regnantem.  Ad  vitandam  illam  distinctionem  inter  Sedem 
et  Sedentem. 

30.  In  primis  optatur,  ut  loco  verbi  Doctoris  universalis  po- 
natur  Pastor  is  universalis,  quod  magis  proprium  est  Petri,  quam 
caeterorum  Apostolorum , quia  ei  dictum  fuit  a Christo : Pasce 
agnos  meos:  cum  e contra  vox  Doctoris  universalis  pertineat  ad 
omnes  Apostolos,  quibus  in  commune  dictum  est:  Euntes  docete. 

Deinde  ante  vocem  definit  ponenda  videtur  ex  Cathedra. 

Post  ilia  verba:  errare  non  posse,  adiiciantur:  Cum  supremi 
omnium  Christianorum  Pastoris  munere  fungens  pro  Apostolica 
g auctoritate  ex  Cathedra  definit,  quid  in  rebus  fidei  etc. 

31.  Addantur  verba  seu  phrasis,  loquens  ex  Cathedra.  Haec 
enim  phrasis,  quia  iam  ab  annis  et  saeculis  est  consecrata,  veluti 
sacramentalis  in  scholis  theologicis  spectata,  et  ab  omnibus  Doc- 
toribus  passim  usurpata  in  definitionis  infallibilitatis  pontificiae 
formula  non  reticenda  videtur;  sed  potius  exprimenda  et  con- 
signanda:  et  hoc  nec  novum  nec  insolitum  est  in  Ecclesia  catho- 
lica,  quae  in  suis  definitionibus  dogmaticis  edisserendis , ut  fidem 
suam  pressius  et  expressius  declararet,  quasdam  voces  technicas 
inter  Doctores  usitatas  saepe  saepius  adoptavit , ut  e.  gr.  consub- 
stantiale,  transsubstantiatio , ex  opere  operate,  et  alias  permultas, 
quae  in  sacrorum  dogmatum  historia  frequenter  inveniuntur. 

Verum  in  schemate,  ut  in  ipsa  formula  definitionis  infallibi- 
litatis pontificiae  phrasim  illam  congrue  explicatam , et  veluti 
authentice  declaratam  omnes  possint  invenire:  formula  definitionis 
hoc  vel  alio  simili  modo  concinnetur: 

„Hinc , sacro  approbante  Concilio , docemus  et  tanquam 
dogma  fidei  declaramus , Romanum  Pontificem , cui  in  persona 
Bead  Petri  . . . etc.  vi  assistentiae  divinae  ipsi  promissae  errare 
d non  posse  ex  Cathedra  loquentem,  hoc  est,  quum  supremi  omnium 
Christianorum  Doctoris  munere  fungens , pro  Apostolica  sua  re- 
gendi  et  docendi  plena  potestate  definit  ac  decernit,  quid  in  rebus 
fidei  et  morum  ab  universa  Ecclesia  tenendum , vel  reiiciendum 
sit ; et  eiusmodi  decreta  sive  iudicia , quae  per  se  irreformabilia 
esse  decernimus,  a quovis  Christiano  . . .“  etc.  ut  in  schemate. 

32.  Ut  constet , Rom.  Pontifici  novas  non  contingere  revela- 
tiones,  dum  suas  edit  definitiones,  sed  omnia  desumere  e penu  per- 
fectae  iam  divinae  reveladonis,  p.  13.  1.  20.  [p.  273.  1.  20.]  post  v., 
quid,  hoc  inseratur,  iuxta  divinae  traditionis  depositum,  ut  tali 
ratione  pateat,  Rom.  Pont,  non  modo  arbitrario  ac  prorsus  a 
semetipso  ad  actus  supremi  Magisterii  procedere , sed  exquisita 
prius  ac  diligentissime  ponderata  universalis  Ecclesiae  doctrina, 
sive  per  Concilia,  sive  per  privatas  Episcoporum  consultationes, 
sive  adiutorio  sacri  Collegii  ac  Romanarum  Congregationum  pro 
opportunitate  et  necessitate. 

33.  Paragraphus  2.  sic  concipiatur:  „Hinc  sacro  . . . confirma 
fratres  tuos , vi  primatus  ipsi  divinitus  concessi  posse  et , debere 


377 


Acta  ante  Sess.  IV.  Emendationes  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositae. 


378 


supremi  omnium  Christianorum  Doctoris  munere  fungi , ideoque 
pro  sua  Apostolica  auctoritate  definire , quid  in  rebus  fidei  et 
morum  ab  universa  Ecclesia  tanquam  de  fide  tenendum,  vel  tan- 
quam  fidei  contrarium  reiiciendum  sit.  Hinc  fit,  quod  sine  com- 
munione  cum  Sancta  Sede  in  fide  et  regimine  salus  obtineri  non 
potest;  hinc  factum  est,  quod  omnes  veteres  haereses  Sedes  Apo- 
stolica profligaverit.  Si  autem,  quod  absit,  novus  exsurgat  error 
circa  fidem  et  mores , quern  gladio  anathematis  ferire  Romanus 
Pontifex  opportunum  iudicaverit,  haec  excommunicatio  suum  ple- 
num effectum  et  invictum  robur  habeat  intra  (breve  aliquod  tern- 
pus  a deputatione  assignatum)  ab  eiusdem  promulgatione.‘‘ 

34.  Pag.  13.  lin.  6.  [p.  273.  I.  12.]  loco  paragraph!,  quae 
incipit  „Hinc‘‘,  substituatur : 

„Hinc,  sacro  approbante  Concilio,  declaramus,  decreta  Ro- 
mani Pontificis , cui  in  persona  Beat!  Petri  ab  eodem  Domino 
nostro  lesu  Christo  praeter  alia  dictum  fuit:  „Pasce  agnos  meos; 
pasce  oves  meas,“  quum  supremi  omnium  Christianorum  Doctoris 
munere  fungens  pro  Apostolica  sua  auctoritate  definit , quid  sit 
in  rebus  fidei  et  morum  sana  et  constans  Ecclesiae  doctrina , a 
quovis  Christiano , ut  primum  innotuerint , pleno  fidei  obsequio 
excipienda  et  tenenda  esse.“ 

35.  Doctrina  schematis  declaretur  tanquam  vera  et  catholica, 
expungendo  has  voces,  tanquam  dogma  fidei,  et  ultimam  perio- 
dum  huius  paragraph!.  Si  quis  autem,  etc.  p.  14.  [p.  273.]  Haec 
clausula  sufficiens  videtur  ad  declarandum  supremum  magisterium 
Summi  Pontificis.  Nam  ex  una  parte  doctrina  affirmatur  solem- 
niter;  et  ex  altera  non  severissimis  subito  notis  proscribitur  ilia 
sententia , quae  plures  habuit  etiam  in  antiquitate  patronos , et 
quae  hactenus,  iuxta  declarationes  S.  Poenitentiariae  (anno  1831) 
nidlis  notis  censurae  theologicae  inusta  fuit.  Ecclesia  non  consue- 
vit  ita  agere  per  saltum.  Ita  processit  Concilium  Florentinum 
simpliciter  dicens  sine  anathemate:  Definimiis,  Romanum  Ponti- 
ficem,  etc. 

36.  Habita  utraque  ratione  salutis  Ecclesiae  et  catholicae 
Veritatis  petitur,  ut 

1.  Textus  definitionis  propositae  emendetur  hunc  inmodum: 
„Hinc  sacrosancto  approbante  Concilio  docemus  et  declaramus : 
Romanum  Pontificem , cui  in  persona  Beat!  Petri  ab  eodem  Do- 
mino nostro  lesu  Christo  praeter  alia  dictum  est : Ego  rogavi  pro 
te , ut  non  deficiat  fides  tua  . . . fratres  tuos  ...  vi  assistentiae 
divinae  supremi  omnium  Christianorum  Doctoris  munere  fungi, 
et  quum  pro  Apostolica  sua  auctoritate  definit , quid  in  rebus 
fidei  et  morum  ab  omnibus  tanquam  de  fide  tenendum,  vel  tan- 
quam fidei  contrarium  reiiciendum,  eiusmodi  decreta  sive  iudicia 
a quovis  Christiano,  ut  primum  ei  innotuerint,  pleno  fidei  obse- 
quio excipienda  et  tenenda  esse;  proinde  reprohamus  sententiam 
eorum,  qui  erroneam  contendunt  esse  doctrinam , quae  tenet  ac 
docet:  Romanum  Pontificem  tanquam  supremum  Caput  sibi  per- 
petuo  et  inseparabiliter  iuncti  divini  in  Ecclesia  constituti  magi- 
sterii  ex  Cathedra  loquentem  in  causis  fidei  et  morum  errare 
non  posse. 

2.  Ut  beatissimus  PATER  benigne  dignetur  per  Apostolicam 
Constitutionem  huic  definition!  subiungendam  modum  concursus 
sive  cooperationis  Episcoporum  statuere  semper  servandum , quo 
videlicet 

a)  in  casibus,  ubi  Apostolica  iudicia  contra  exortos  errores 
ferenda  fuerint,  praevie  in  consilium  adsciscerentur  Episcopi  illius 
provinciae  vel  illarum  provinciarum,  in  quibus  novi  errores  emer- 
serint  vel  adoleverint; 

b)  in  locutionibus  autem  sive  decisionibus  vel  doctrinis  de 
fide  ex  Cathedra  emittendis  praevie  in  consilium  adsciscerentur 
Episcopi  Ecclesiarum , vel  eorum  requireretur  de  deposito  fidei 
testimonium,  prout  mos  ille  iamdudum  invaluisse  constat. 

37.  Pag.  13.  lin.  15.  [p.  273.  1.  17.]  post  „rratres  tuos“  ad- 
denda forent  „ facta,  uti  moris  est,  inquisitione  de  traditione  in  aliis 
Ecclesiis  quoad  veritatem  definiendam,  collatoque  aliquando  con- 
silio  cum  pluribus,  vel  paucioribus  Episcopis,  iuxta  rei  gravita- 
tem,  praemissoque  apud  se  examine,  et  invocato  Spiritu  Sancto, 
vi  assistentiae  divinae  ipsi  promissae , errare  non  posse ; adeoque 
cum  Supremi  omnium  Christianorum  Doctoris  munere  fungens 
pro  Apostolica  sua  auctoritate  definit , quid  in  rebus  fidei  et  mo- 
rum ab  universa  Ecclesia  tanquam  de  fide  tenendum,  vel  tanquam 
fidei  contrarium  reiiciendum ; Definitioncm  seu  Decretum  esse 
omnino  infallibile,  et  irreformabile.  Propterea  eiusmodi  Decreta 
seu  Constitutiones  mature  iudicio,  et  de  consilio  Fratrum  suorum 


a facta , vel  factas , per  se  ideo  irreformabilia , sive  irreformabiles 
propter  assistentiam  Spiritus  Sancti  a quolibet  Christiano,  ut  pri- 
mum ei  innotuerint,  pleno  fidei  obsequio  excipienda,  et  tenenda 
esse.  Quoniam  vero  infallibilitas  eadem  est,  sive  spectetur  in 
decretis  Dogmaticis  a Romano  Pontifice  editis  tanquam  Ecclesiae 
Capite , sive  in  decretis  universalis  Ecclesiae  docentis  in  Conciliis 
cum  Capite  unitae,  insuper  definimus,  hanc  infallibilitatem  etiam 
ad  unum  idemque  obiectum,  nempe  fidei  et  morum  sese  exten- 
dere  etc.“ 

38.  Si  emendatio  sub  n.  33.  non  placeat , saltern  verba  se- 
quentia  inserantur  linea  14.  [linea  8.]  secundae  paragraph!  post 
verbum,  fungens. 

„Postquam  pro  sua  sapientia  fidem  fratrum  suorum  in  Epi- 
scopatu  exploraverit,  ex  Apostolica"  etc. 

39.  Rogatur  1.,  ut  quatuor  principia,  quibus  infalUbilitas 
magisterii  Ecclesiae  regitur,  secundum  Melchiorem  Canum  in  Con- 
stitutione  dare  et  distincte  proponantur; 

2.  ut  de  infallibilitate  summi  Pontificis  ea  tantum  definiantur, 
de  quibus  fere  omnes  theologi  inter  se  conveniunt , ne  exempli 
gratia  doctrina  sancti  Antonini  et  aliorum,  qui  eiusdem  sunt  sen- 
tentiae,  exclusa  et  reprobata  videatur. 

Rogatur  ergo,  ut  formula  definitionis  reformetur  et  (pag.  13. 
[p.  273.]  post  citatum  locum  S.  Lucae)  ita  concipiatur:  „.  . . vi 
assistentiae  divinae  ipsi  promissae  errare  non  posse,  quum  unitus 
cum  Episcopis,  sive  in  Concilio  congregatis,  sive  per  orbem  disper- 
sis,  supremi  omnium  Christianorum  Doctoris  munere  fungens  etc. 
definit" ; 

vel  ut  eodem  loco  ad  mentem  S.  Antonini  verba  sequentia 
inserantur:  „quura  consilio  Episcoporum  et  auxilio  Ecclesiae 
wtms"  etc. ; 

vel  etiam  ad  mentem  Bellarmini  insertis  verbis  sequentibus: 
„audito  consilio  aliorum  PastorunC ; vel  adhibita  alia  simili  formula. 

In  omnibus  his  formulis 

1.  declaratur,  summum  Pontificem  non  solum  in  Concilio 
oecumenico,  sed  etiam  extra  Concilium  infallibili  auctoritate  rem 
aliquam  decernere  posse ; quod  nondum  definitum  et  certe  res 
maximi  moment!  est,  ut  depositum  fidei  intemerate  custodiatur; 

^ 2.  variae  sententiae  eorum  admittuntur,  qui  omnes  docent, 

summum  Pontificem,  quum  ex  Cathedra  loquitur,  nunquam  solum, 
sed  semper  coniunctum  cum  Episcopis  loqui , quin  resolvantur 
difficillimae  quaestiones , an  et  quo  modo  haec  coniunctio  cum 
Episcopis  se  manifestare  debeat; 

3.  altera  quaestio,  an  Pontifex,  etiamsi  solus  rem  aliquam 
definiat,  infallibilis  sit,  in  eo  relinquitur  statu,  quern  antea  occu- 
pavit  tanquam  sententia  probabilis , sed  non  certa , prout  dicit 
Bellarminus. 

40.  Dicatur  cum  S.  Antonino : „ Successor  S.  Petri  utens 
consilio  et  requirens  adiutorium  universalis  Ecclesiae  errare  non 
potest."  Si  vox  „adiutorium"  displicet,  ponatur  „testimonium“ . 

41.  Antoniniana  formula  censetur  admittenda,  haec  saltern, 
quae  proposita  est  sub  n.  40  et  43. 

42.  Vel  inseratur  formula  Antonini:  Pap)a  utens  consilio  et 
requirens  adiutorium  universalis  Ecclesiae,  errare  non  potest.  Vel 
sic  ordinetur  phrasis:  „Vi  assistentiae  divinae  ipsi  promissae  errare 
non  posse,  quum  supremi  omnium  Doctoris  munere  fungens,  pro 

j Apostolica  sua  auctoritate  definit,  quid  in  rebus  fidei  et  morum 
ab  universa  Ecclesia  secum  docente  de  fide  tenendum"  etc. 

43.  Adoptetur  formula  S.  Antonini:  „Papa  utens  consilio  et 
requirens  adiutorium , sive  testimonium  universalis  Ecclesiae  est 
infallibilis." 

1.  Provenit  ilia  formula  a sancto  Episcopo,  S.  Thomae  dis- 
cipulo,  Eugenii  IV.  Theologo;  unde  honorabilem  habet  originem. 

2.  S.  Antoninus  devotissimus  fuit  S.  Sedi,  et  ipsius  praeroga- 
tivis  annumeratur  ista  infallibilitas. 

3.  Exprimit  vere  et  recte  ilia  formula  infallibilitatem  Ponti- 
ficis Romani,  sed  non  vult  earn  esse  separatum,  personalem,  nec 
independentem , quod  nolunt  etiam  ipsi  relatores  deputationis 
de  fide. 

4.  Paci  faveret  Concilii  et  mundi  Catholici  et  sufficeret  ad 
omnes  nos  in  unam  eandemque  sententiam  reducendos. 

44.  I.  Rescribatur  et  confirmetur  canon  Concilii  Florentini 
cum  suis  adnexis,  nempe  „quemadmodum“  etc. 

TI.  „Ubi  autem  gravis  urgeret  necessitas  integritati  ac  puri- 
tati  fidei,  morumve  providendi  ad  Christian!  populi  salutem,  sacro- 


379  Acta  et  decreta  SS. 

sancta  Synodus  Vaticana  declarat,  scita  ac  decreta  per  Summum  a 
Pontificem  ex  Cathedra  prolata  post  consultam , quoad  saltern 
potuerit,  Ecclesiam  per  orbem  dispersam,  habenda  esse  infallibi- 
lia , ac  si  essent  ab  Ecclesia  ipsa  legitime  congregata  solemniter 
emissa.“ 

45.  Pag.  13.  lin.  5.  [p.  273.  1.  12.]  Attentis  rerum  adiunctis, 
meliori  forsan  modo  concinnari  posset  secunda  paragraphus, 

1.  ut  veritas  definita  clarius  resplendescat , et  uulla  novitatis 
nota  inficiatur; 

2.  ut  dici  nequeat,  sacrum  Concilium  Vaticanupi  novum  fidei 
dogma  condidisse. 

Sequens  proponitur  concinnatio  : 

„Itaque,  sacris  lesu  Christi  eloqiiiis  innixi,  divinaeque  Tradi- 
tioni  inhaerentes , perpetiio  servatam  in  Ecclesia  praxim  confir- 
mantes,  sanctam  doctrinam  apertins  declaranies,  sacro  approbante 
Concilia,  docemus,  Sanctam  Sedem  Apostolicam  esse  in  fide  inde- 
fectibilem,  et  Eomanum  Pontificem,  cui  -in  persona  beati  Petri  a 
Domino  nostro  lesu  Christo  dictum  est:  Tu  es  Petrus,  et  super 
hanc  Petram  aedificaho  Ecclesiam  meam;  et  in  alio  loco:  Ego  , 
rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua,  et  tu  aliquando  conver- 
sus,  confirma  fratres  tuos : vi  assistentiae  divinae  errare  non  posse, 
cum  supremi  omnium  Christianorum  Doctoris  munere  fungens, 
post  inquisitionem  iure  praescriptam,  ex  fide  Ecclesiae  docentis  de- 
promit,  et  Apostolica  sua  auctoritate  definit,  quid  in  rebus  fidei, 
morumque  principiis  ab  universa  Ecclesia  de  fide  credendum 
sit"  etc. 

Incisum:  Post  inquisitionem  iure  requisitam,  ex  fide  Ecclesiae 
docentis  depromit,  ut  mera  assertio  historica  agendi  rationis,  om- 
nibus iudiciis  ex  cathedra  circa  fidem  et  mores  indissolubili  nodo 
coniunctae,  qua  commemorata,  illaesa  manent  plena  libertas  et 
omnia  iura  Summi  Pontificis  in  exercendo  suo  magisterio,  et  tamen 
de  facto  evanescit  tarn  male  interpretata  solitudo  eiusdem  Summi 
Pontificis  definientis. 

46.  Formula  definitionis  ita  immutanda  videtur : 

„Hinc  Sacro  approbante  Concilio  etc.  . . . pro  Apostolica  sua 
auctoritate , sive  una  cum  Episcopis  in  Concilio  adunatis , sive 
super  consultationibus  Episcoporum  in  sedibus  suis  residentium, 
sive  per  se , dum  rerum  conditio  id  postulat , definit  (sicuti  nobis  c 
testatur  ecclesiastica  historia  ab  eo  fieri  consuevisse),  quid  in  rebus 
fidei"  etc. 

47.  „Hinc,  sacro  approbante  Concilio,  docemus  et  tanquam 
dogma  fidei  declaramus,  vi  assistentiae  divinae  fieri,  ut  Romanus 
Pontifex,  cui  in  beato  Petro  Apostolo  a Domino  dictum  est : ,Ego 
rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  tides  tua ; et  tu  aliquando  conversus 
confirma  fratres  tuos‘,  errare  non  possit , quum  tanquam  totius 
Ecclesiae  caput  atque  doctrinae  fidei  et  morum  interpres  et  cu- 
stos,  cum  quo  semper  unita  manet  universa  Ecclesia,  ut  corpus 
capiti  et  domus  suo  fundamento,  (i  dum)  supremi  omnium  Christia- 
norum Doctoris  munere  fungens,  pro  Apostolica  sua  auctoritate, 
in  controversiis  circa  fidem  et  mores  ad  aedificationem  doctrinae 
christianae  pertinentes,  definit,  quid  ab  universis  fidelibus  tanquam 
de  fide  tenendum,  vel  tanquam  fidei  contrarium  reiiciendum  sit; 
et  huiusmodi  decreta,  per  se  irreformabilia , ab  omnibus  pleno 
fidei  obsequio  excipienda  et  tenenda  esse.  Si  quis  autem  huic 
Nostrae  definitioni  contradicere  (quod  Deus  avertat)  praesumpserit, 
sciat  se  a veritate  fidei  catholicae  et  ab  Ecclesiae  unitate  de- 
fecisse." 

Definitio  ita  concepta  plane  sequi  videtur  ex  textibus  in 
Schemate  adductis ; haec  inerrantia  necessario  inhaerere  debet 
primatui  Romani  Pontificis  ad  fidei  unitatem  in  Ecclesia  iugiter 
conservandam ; doctrinam  refert,  quam  communiter  docent  omnes 
Theologi  ex  S.  Alphonso  Ligorio , et  tandem , aptissima  videtur 
ad  omnium  animos  conciliandos , atque  ad  omnium  Episcoporum 
suffragium  per  Placet,  sine  modo,  obtinendum.  Faxit  Deus,  ut 
ita  fiat. 

48.  In  formula  definitionis  dicatur: 

„Hinc , Sacro  approbante  Concilio , docemus  et  declaramus, 
Romanum  Pontificem , B.  Petri  principis  Apostolorum  successo- 
rem , ab  errore  esse  immunem , cum  tanquam  Caput  Ecclesiae 
secum  semper  docentis  munere  suo  fungens  definit,  quid  in  rebus 
fidei  ac  morum  ab  universo  fidelium  coetu  tenendum,  vel  ceu 
fidei  contrarium  sit  reiiciendum." 

49.  Proponitur,  ut  in  schemate  de  infallibilitate  p.  13.  1.  19. 

[p.  273.  1.  19.]  ista  vel  similia  verba  inserantur: 


Concilii  Vaticani.  380 

„Pro  Apostolica  sua  auctoritate;  ipso  Capite  Ecclesiae,  divi- 
nitus  cum  corpore  Episcoporum  unito,"  etc. 

50.  In  ultima  paragrapho  p.  13.  ad  lin.  17.  fp.  273.  1.  18.] 
post  verbum  addatur : „TANQUAM  CAPUT  ECCLESIAE." 

51.  Proponitur  sequens  additio  in  schemate,  ut  melius  in- 
dicetur  nexus  inter  caput  et  corpus,  et  unio  inter  Romanam  Ec- 
clesiam et  totam  Ecclesiam  catholicam,  quin  tamen  dicatur  aliquid 
noxium  supremae  potestati  Summi  Pontificis. 

Pag.  13.  lin.  30.  [p.  273.  1.  25.]  ante  haec  verba,  Quoniam  vero 
infallibilitas , etc. , addatur  hoc  incisum : „Haec  autem  vera  et 
firma  sunt , quando  Summus  Pontifex  docet  tanquam  caput  Ec- 
clesiae: eatenus  autem  est  caput  Ecclesiae,  quatenus  unum  cor- 
pus cum  ea  constituit,  ex  capite  scilicet  ac  membris  coalescens; 
et  quatenus  evolvit,  ut  ait  Augustinus,  quod  antiquitus  Apostolica 
Sedes  et  Romana  cum  caeteris  tenet  perseveranter  Ecclesia." 

Haec  ultima  additamenta  sunt  de  verbo  ad  verbum  extracta 
ex  Augustino.  (Contr.  lulian.  1.  1.  n.  13.)  Aliunde  exprimunt  ve- 
ritates  theologice  certissimas.  Quare  ergo  non  exprimerentur  in 
schemate?  et  eo  magis,  quod  tunc  adhaererent  forsan  multi  Pa- 
tres,  quia  tunc  dare  exprimeretur , hanc  infallibilitatem  non  esse 
separatam  ab  Ecclesia.  Et  ex  altera  parte,  omnia  salva  essent, 
et  quidquid  essentialiter  desiderat  maioritas,  esset  concessum. 

52.  luxta  dicta  sub  n.  9.  definitio  sic  emendetur: 

„ Sacro  approbante  Concilio  docemus  et  tanquam  dogma  fidei 
declaramus,  Romanum  Pontificem,  cum  supremi  Doctoris  et  Pa- 
storis  munere  suo  fungens  pro  Apostolica  sua  auctoritate  ex  Ca- 
thedra definit,  quid  de  rebus  fidei  et  morum  in  deposito  traditionis 
contineatur,  et  proinde  quid  ab  omnibus  tanquam  de  fide  tenen- 
dum vel  tanquam  fidei  contrarium  reiiciendum  sit,  non  posse  per 
divinam  assistentiam  errare;  caput  est  enim  corporis  Christi  et  os 
Ecclesiae , cuius  iudicia  tenentur  omnes  accipere,  si  sicut  ethnicus 
et  publicanus  esse  non  velint." 

53.  Iterum  atque  iterum  enixe  rogatur,  ut  nullo  pacto,  ne- 
que  in  hoc  capite  4. , neque  in  canone  eidem  respondente  ullae 
conditiones  apponantur,  quas  Christus  Petro  non  apposuit,  et  quae 
Romani  Pontificis  divinam  inerrantiae  praerogativam  indebite  co- 
arctent , aut  praepediant.  Habeat  Noster  Maximus  Pontifex  et 
venerandum  Caput  omnem  potestatem  et  libertatem,  quam  accepit 
a Christo;  nec  nobis  convenit,  nec  Ecclesiae  Dei,  nostrum  aman- 
tissimum  Patrem  ac  supremum  Magistrum  et  Doctorem  ligatum 
habere  aut  catenis  vinctum;  quia  catenae  Pontificis  sunt  catenae 
Ecclesiae , et  servitutes  nostrae ; sicut  libertas  Pontificis , quam 
accepit  a Christo,  est  libertas  nostra,  libertas  Episcopatus,  libertas 
Ecclesiae,  libertas  populorum,  et  totius  mundi  salus  . . . 

54.  „Nos  itaque , Christi  Domini  Nostri  verbis  innixi , et 
traditioni  a Fidei  Christianae  exordio  perceptae  fideliter  inhae- 
rendo  . . . sacro  approbante  Concilio,  docemus  ac  dogma  fidei  esse 
declaramus:  Romanum  Pontificem,  non  tantum  quando  una  cum 
Episcopis  sive  in  Concilio,  sive  extra  Concilium,  sed  etiam  quando 
ipse  solus,  Supremi  Pastoris  ac  Doctoris  munere  fungens,  quae- 
stiones  fidei  et  morum  suo  iudicio  definit , per  divinam  assisten- 
tiam B.  Petro  promissam,  esse  infallibilem : ideoque  ipsius  Romani 
Pontificis  iudicia  seu  decreta  esse  per  se  irreformabilia , etiam 
antequam  accesserit  Ecclesiae  consensus." 

55.  Pag.  13.  lin.  15.  [p.  273.  1.  17.]  post  verba,  vi  assistentiae 
divinae  ipsi  promissae  errare  non  posse:  dicatur:  „tum,  quum 
supremi  omnium  Christianorum  Doctoris  munere  fungens  pro  Apo- 
stolica sua  auctoritate  inquirit  veritatem  in  verbo  Dei  scripto,  vel 
tradito,  turn  quum  definit"  etc. 

56.  Petitur,  ne  definiatur  amplitude  obiectiva  infallibilitatis : 
satis  nobis  sit  conditionem  essentialem  huius  Magisterii  infallibilis 
indicare;  nempe,  ut  fiat  e Cathedra  B.  Petri.  Hoc  pacto  imita- 
bimur  id,  quod  Deus  in  veteri  lege  statuit  ad  auctoritatem  magi- 
sterii Summi  Pontificis  Levitici,  ut  nempe  loqueretur  per  Urim 
et  Thummim,  per  Rationale  veritatis.  Quod  si  bene  visum  fuerit, 
adiicere  solitam  in  scholis  formulam  „in  rebus  fidei  et  morum", 
apponatur,  quaeso,  particula  „mobxime“’  aut  „saltem“ , ne  videamur 
definire  Pontificem  in  reliquis  .decernendis,  ad  commune  Ecclesiae 
bonum,  non  regi  ab  assistentia  Spiritus  Sancti. 

57.  In  definitionis  infallibilitatis  pontificiae  formula  suppri- 
mantur  ilia  verba:  tanquam  de  fide:  et:  vel  tanquam  fidei  cott- 
trarium,  quae  absque  dubio  magnis  quaestionibus  et  difficultatibus 
ansam  et  occasionem  praebere  poterunt,  praesertim  in  factis  dog- 


381 


Acta  ante  Sess.  IV.  Emendationes  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositae. 


382 


maticis  decernendis;  et  dicatur  simpliciter,  quid  in  rebus  fidei,  et  a 
morum  ab  universa  Ecclesia  tenendum  vel  reiiciendum  sit. 

58.  Loco  verborum , in  rebus  morum , apponendum  videtur 
in  hoc  capite  4.  in  principiis  morum.  Ex  qua  substitutione  non 
leve  commodum  oriretur  pro  polemica  et  apologetica  Theologia. 
Nam  quis  nescit , Catholicae  Ecclesiae  hostes  per  fas  et  nefas 
plura  nobis  obiicere  Roinanorum  Pontificum  errata,  dum  de  licito 
aut  illicito  pronuntiarunt  ? Certe  si  infallibilitas  Pontificia  in 
principiis  morum  declarandis  ac  definiendis  dicatur  contineri,  ple- 
raeqfle  aut  omnes  huiusmodi  obiectiones  in  fumum  abibunt , ut 
eas  singillatim  disquirenti  planum  fiet. 

59.  Linea  21.  pag.  13.  [p.  273.  1.  20.]  loco  „in  rebus  fidei  et 
morum‘‘  scribatur  „in  rebus  fidei  morumque  principiis,  vel  regu- 
lis“,  ut  definitio  nostra  veritatis  limites  non  transgrediatur. 

60.  Optatur , post  ilia  verba  ut  primum  eis  innotuerint , ut 

addatur  mentio  de  Episcopis , per  quos  regulariter  decreta  et 
definitiones  Pontificiae  tradendae  sunt  populis  eorum  curae  con- 
creditis.  Illis  verbis  „ut  primum  eis  innotuerint“ , haec  alia  ad- 
denda: „per  Episcopos  vel  alios  Ecclesiae  rectores.“  ® 

61.  Formula  definitionis  sic  concipiatur:  „Romanum  Ponti- 
ficem  vi  assistentiae  divinae  ipsi  promissae  errare  non  posse,  quum 
fideles  edocet  tanquam  eorum  supremus  Pastor  et  Doctor,  iisque 
proponit  doctrinas  in  rebus  fidei  vel  morum  aut  fide  Catholica 
plene  credendas  aut  pleno  obsequio  et  mentis  assensu  necessario 
acceptandas,  eiusmodique  decreta  sive  indicia  irreformabilia  esse.“ 

62.  Pag.  14.  lin.  4.  [p.  273.  1.  30.]  finita  periodo,  pro  eiusdem 
complemento  addantur  haec  verba:  „ac  proinde,  pontificia  circa 
hoc  ipsum  decreta , vera  etiam  atque  interna  mentis  et  cordis 
obedientia,  esse  tenenda  atque  observanda.‘‘ 

63.  Deleantur  alia , incipiendo  a verbis  „Quoniam  vero  in- 
fallibilitas “ et  caetera,  usque  ad  finem  capitis. 

64.  Petitur,  ut  verba  schematis  pag.  13.  [p.  273.]  „Quoniam 
vero  Infallibilitas  eadem  est,  sive  spectetur  in  Romano  Pontifice 
tanquam  Capite  Ecclesiae , sive  in  universa  Ecclesia  docente  cum 
Capite  unita“  supprimantur , et  dicatur  simpliciter:  „Insuper  de- 
finimus  hanc  Infallibilitatem  ad  unum  idemque  obiectum  se  ex-  c 
tendere,  ad  quod  sese  extendit  Ecclesiae  Infallibilitas. “ 

65.  In  hoc  capite  quarto  videtur  nimis  coarctari  obiectum 
Pontificiae  infallibilitatis.  In  eo  quippe  decernitur  Summus  Pon- 
tifex  infallibilis , quando  docet,  quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab 
universa  Ecclesia  tanquam  de  fide  tenendum,  vel  tanquam  fidei 
contrarium  reiiciendum  sit.  Sed  Summi  Pontificis  indicia  non 
versantur  tantummodo  circa  propositiones  de  fide  tenendas , et 
propositiones  fidei  contrarias , ideoque  haereticas ; sed  etiam  circa 
propositiones,  quae  licet  de  fide  catholica  non  declarentur,  attamen 
proclamantur  fidei  proximae ; et  circa  propositiones , quae  licet 
non  damnentur  tanquam  haereticae,  tamen  vel  proscribuntur  ge- 
neratim  tanquam  erroneae , vel  variis  notantur  theologicis  cen- 
suris,  puta,  dicuntur  haeresi  proximae,  haeresim  sapientes,  teme- 
rariae  etc.  Etiam  in  hisce  iudiciis  proferendis  Summum  Pontificem 
infallibilitate  gaudere,  omnino  tenendum  est.  Ideo  schematis  tex- 
tus  ita  reformandus  est,  ut  pro  eo,  quod  dicitur  p.  13.  1.  20. 

[p.  273.  1.  20.]  „quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab  universa  Ecclesia 
tanquam  de  fide  tenendum,  vel  tanquam  fidei  contrarium  reiicien- 
dum sit“,  ponatur,  doctrinam,  quae  circa  jidem  et  mores  ab  uni- 
versa  Ecclesia  tenenda  vel  reiicienda  est. 

Argumenta,  quae  hanc  summopere  suadent  ampliationem  de- 
creti  circa  Pontificiam  infallibilitatem  promulgandi,  sequentia  sunt: 

1.  Ratio  essentialis  infallibilitatis  Pontificiae  in  definitionibus 
edendis  de  fide  et  moribus  est  divina  assistentia , qua  Summus 
Pontifex  gaudet,  quando  supremi  sui  magisterii  munere  fungitur. 
Ast  Summus  Pontifex  supremi  sui  magisterii  munere  fungitur 
non  modo,  quando  veritates  de  fide  definit,  et  haereses  condem- 
nat,  sed  etiam,  quando  propositiones  commendat  aut  improbat, 
notis  theologicis  fide  aut  haeresi  minoribus;  dum  enim  id  agit, 
iudicia  pronuntiat  vere  dogmatica.  Ergo  inferendum,  ad  haec 
quoque  iudicia  infallibilitatem  Summi  Pontificis  protendi. 

2.  Eadem  rite  affirmatur  in  schemate  infallibilitas  Summi 
Pontificis,  ac  ilia  Ecclesiae  docentis  cum  Capite  unitae , unum 
proinde  idemque  habens  obiectum.  Ast  infallibilitas  Ecclesiae 
docentis  cum  Capite  unitae  extenditur  non  modo  ad  definitiones 
veritatum  fidei,  et  ad  condemnationem  errorum  contra  fidem,  sed 
etiam  ad  iudicia  dogmatica,  quibus  propositiones  inuruntur  notis 


haeresi  minoribus.  Martinus  V.  quippe  approbante  Concilio  Con- 
stantiensi  ex  articulis  Wiclefi,  loannis  Hus,  et  Hieronymi  de  Praga 
quosdam  proscripsit  tanquam  notorie  haereticos,  quosdam  autem 
tanquam  erroneos,  scandalosos,  temerarios.  Exinde  recte  descen- 
ds, etiam  Summo  Pontifici  supremi  sui  magisterii  munere  per  se 
fungenti  ^infallibilitatem  esse  adiudicandam  in  applicandis  notis 
theologicis  propositionibus  ad  doctrinam  fidei  et  morum  spec- 
tantibus. 

3.  Argumentum  validissimum  in  favorem  Pontificiae  infalli- 
bilitatis ex  eo  deducitur , quod  Summus  Pontifex , cum  ratione 
sui  primatus  ius  habeat  ad  verum  animi  assensum  decretis  suis 
dogmaticis  exigendum,  si  infallibilis  non  foret,  posset  totam  Ec- 
clesiam  in  errorem  pertrahere.  Ast  hoc  ipsum  sequeretur,  si 
Papa  non  esset  infallibilis  in  notis  applicandis,  de  quibus  prae- 
sens  est  sermo.  Omnes  quippe  Summi  Pontifices , qui  eiusmodi 
dogmatica  protulerunt  decreta , semper  voluerunt  conscientiam 
fidelium  graviter  ligare  ad  propositiones  eo  sensu  reprobandas  ac 
respuendas , quo  ipsi  easdem  proscripserunt.  Unicuique  igitur 
patet,  quod  si  Summus  Pontifex  in  his  iudiciis  dogmaticis  ferendis 
errare  posset,  Ecclesiam  universam  obligaret  ad  amplectendum 
errorem. 

4.  Infallibilitas  Summo  Pontifici  est  divinitus- concessa  ad  sar- 
tum  tectum  servandum  depositum  fidei,  et  ad  populum  in  veritate 
aedificandum.  Igitur  dicta  infallibilitas  tantum  extendi  debet, 
quantum  ratio  postulat  scopi  attingendi.  Verum  ad  haereses  prae- 
cavendas  summopere  confert  errores  percellere,  qui  plus  minusve 
remote  haeresibus  viam  sternunt ; et  ad  pietatem  fovendam  quam 
maxime  iuvat  sententias  telo  configere,  quae  a regula  receduut 
christianae  virtutis.  Porro  Summus  Pontifex  hoc  assequitur  iu- 
diciis dogmaticis,  de  quibus  nunc  agitur;  ergo  infallibilitas  Ponti- 
ficia ad  haec  ipsa  iudicia  extendi  dicenda  est. 

66.  Formula  definitionis  infallibilitatis  Romani  Pontificis: 

„Itaque  Nos,  traditioni  a fidei  christianae  exordio  perceptae  * 

fideliter  inhaerendo,  ad  Dei  Salvatoris  nostri  gloriam,  sanctae  re- 
ligionis  catholicae  exaltationem  et  Christianorum  populorum  salu- 
tem,  sacro  approbante  Concilio,  docemus  et  tanquam  dogma  fidei 
declaramus:  Romanum  Pontificem,  cui  in  persona  beati  Petri  a 
Christo  Domino  dictum  est:  ,Tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petram 
aedificabo  Ecclesiam  meam ,‘  et  iterurn : ,Ego  rogavi  pro  te , ut 
non  deficiat  tides  tua ,‘  quum  pro  suprema  sua  Apostolica  aucto- 
ritate  universam  Ecclesiam  docet , in  definiendis  rebus  fidei  et 
morum,  ad  aedificationem  doctrinae  christianae  pertinentium , vi 
assistentiae  divinae  errare  non  posse,  ideoque  huiusmodi  Romani 
Pontificis  decreta  ex  sese  irreformabilia  esse.  Si  quis  autem“  etc., 
ut  in  schemate. 

67.  „Hinc,  sacro  approbante  Concilio,  dogma  fidei  declara- 
mus, Romanum  Pontificem,  per  divinam  assistentiam,  cui  in  per- 
sona beati  Petri  dictum  est  ab  eodem  Domino  N.  I.  C.  inter  alia: 
„Ego  pro  te  rogavi,  ut  non  deficiat  tides  tua,^  ex  Cathedra  lo- 
quentem,  id  est,  quando  supremi  omnium  Christianorum  Doctoris 
munere  fungens  pro  auctoritate  sua  definit , quid  in  rebus  fidei 
et  morum  ab  universa  Ecclesia  tenendum  sit,  infallibilem  esse,  et 
eius  decreta  esse  ex  seipsis  irreformabilia.  “ 

68.  flitaque  Nos  traditioni  a fidei  Christianae  exordio  per- 
ceptae ‘ fideliter  inhaerendo,  ad  Dei  Salvatoris  Nostri  gloriam,  fidei 
Catholicae  exaltationem  et  Chilstianorum  populorum  salutem, 
Sacro  approbante  Concilio,  docemus  et  divinitus  revelatum  dogma 
esse  definimus:  Romanum  Pontificem,  cui  in  persona  beati  Petri 
a Christo  Domino  dictum  est : Tu  es  Petrus  et  super  hanc  petram 
aedificabo  Ecclesiam  meam,  et  iterurn : Ego  rogavi  pro  te,  ut  non 
deficiat  tides  tua:  cum  doctrinam  de  fide  vel  moribus  pro  sua  in 
universam  Ecclesiam  auctoritate  definit,  per  assistentiam  Spiritus 
Sancti,  ea  infallibilitate  gaudere,  qua  divinus  Redemptor  Eccle- 
siam suam  instructam  esse  voluit ; ideoque  haec  Romani  Pontificis 
decreta  ex  sese  irreformabilia  esse.  Si  quis  autem  huic  Nostro 
decreto  contr.adicere , quod  Deus  avertat,  praesumpserit,  sciat,  se 
a veritate  fidei  Catholicae  et  ab  unitate  Ecclesiae  defecisse.^ 

69.  Retento  schemate , quoad  substantiam , emendationibus 
iam  indicatis  sequentes  adiungantur: 

1.  Loco,  Docemus  et  declaramus,  ponatur,  Docemus  et  definimus. 

2.  Loco,  quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab  universa  Ecclesia 
tanquam  de  fide  tenendum,  simpliciter  dicatur,  tenendum  vel  re- 
iiciendum proponit. 

‘ S.  Agath.  Epist.  ad  Imper.  [Hard.  C.  C.  Ill,  1082.] 


383  Acta  et  decreta  SS. 

3.  Pro,  err  are  non  posse,  ponatur,  ah  error  e servari  im-  a 
munem. 

4.  Eodem  loco,  pro  periodo  sequent!,  dicatur  simplieiter,  et 
hanc  Romani  Pontifids  praei'ogativam  quacim  una  est  et  eadem 
iotius  magisterii  Ecdesiae  infallibilitas,  quoad  arnhitum  ac  vim 
tantum  patere,  quantum  ista  porrigitur. 

70.  Pag.  13.  [p.  273.]  paragrapho  ultima  linea  30.  [1.  25.] 
post  verba,  exdpienda  et  tenenda  esse,  haec  addenda  sunt: 

„Firma  tamen  remanente  obligatione , qua  cuncti  Catholic! 
tenentur , supremo  Komani  Pontificis  magisterio  sese  subiiciendi 
quoad  caeteras  doctrinas,  quae  tanquam  de  fide  non  proponun- 
tur,  et  proscribendi  eas,  quae  absque  haereseos  nota  proscriptae 
fuerint.‘‘ 

71.  In  ultima  paragrapho,  post  verba:  Insuper  definimus, 

hanc  infallibilitatem  etiani  ad  unum  idemque  obiectum  sese  exten- 
der e,  dicatur:  „Quoniam  vero  <ad  Ecdesiae  infallibile  magisterium 
spectat  iudicare  de  factis  dogmaticis,  insuper  tleclaramus,  Roma- 
num  Pontificem  in  factis  dogmaticis  decernendis  aeque  infallibi- 
lem  esse.“  b 

72.  Pag.  13.  lin.  6.  [p.  273.  1.  12.]  dicatur:  „Hinc,  sacro  ap- 
probante  Concilio,  docemus  et  tanquam  fidei  dogma  declaramus, 
Romanum  Pontificem  beati  Petri  successorem  et  Caput  Ecdesiae  do- 
centis , cui  in  persona  eiusdem  b.  Petri  a Domino  nostro  lesu 
Christo  praeter  alia  dictum  est : Ego  rogavi  etc. , et  cum  quo 
cuncti  reliqui  Pastores  naturali  nexu  cohaerent,  vi  divinae  assi- 
stentiae  ipsi  promissae  atque  primatus  eidem  divinitus  concessi 
errare  non  posse,  quum  supremi  omnium  Christianorum  doctoris 
munere  fungens  pro  apostolica  primatiali  sua  auctoritate  definit, 
quid  in  rebus  fidei  et  morum , ab  illis  credendum  vel  reiiciendum 
sit;  et  eiusmodi  decreta  sive  iudicia,  per  se  irreformabilia,  a quo- 
vis  Christiano , ut  primum  ei  innotuerint , pleno  fidei  obsequio 
excipienda  et  tenenda  esse. 

Quoniam  vero  Infallibilitas  eadem  est  quoad  subiectum,  sive 
spectetur  in  Rom.  Pontifice  tanquam  Capite  Ecdesiae , sive  in 
reliquis  Ecdesiae  Pastoribus  cum  Capite  unitis  et  docentibus,  ea- 
demque  quoad  obiectum:  insuper  definimus,  hanc  Infallibilitatem 
esse  imam  eandemque  cum  Infallibilitate  Ecdesiae.  Si  quis  autem 
huic  Notrae  definition!  contradicere , quod  Deus  avertat,  prae-  ® 
sumpserit,  sciat  se  a veritate  fidei  catholicae,  et  ab  unitate  Ec- 
clesiae  defecisse.“ 

73.  Petitur,  ut  in  fine  Capitis  ante  canonem  ponantur  haec 
verba  desumta  ex  Relatione  impressa  RR.  Deputatorum  pag.  33 
et  34  [286] : „Nec  tamen  exinde  quis  concludat,  inutilia  fieri  Con- 
cilia, et  Episcopos  cessare  esse  indices.  Nam  etsi  in  Pontifice  sit  in- 
fallibilitas, tamen  non  debet  ipse  in  controversiis  fidei  diiudican- 
dis  aut  soli  suo  iudicio  fidere,  aut  exspectare  divinam  revelatio- 
nem , sed  adhibere  diligentiam , quantam  res  tanta  postulat , et 
ordinaria  media.  Medium  autem  ordinarium  ac  proinde  neces- 
sarium  est  Concilium  aut  maius  aut  minus  pro  magnitudine  vel 
parvitate  obiecti,  de  quo  agitur. 

74.  Expostulatur , ut  post  vel  ante  declarationem  addantur 

verba,  quae  ex  ambone  prolata  sunt,  hie  non  agi  de  infallibilitate 
neque  personal!,  neque  absoluta,  neque  inconditionata,  neque  in- 
dependente  ab  Ecclesia,  sed  de  infallibilitate  in  sensu  Bellarmini 
dicentis:  „Definitiones  de  fide  praecipue  pendent  ex  traditione 
Apostolica  et  consensu  Ecclesiarum.**  d 

75.  Addantur  vel  in  fine  cap.  IV.  de  Primatu  Summi  Pon- 
tificis, quod  de  eius  infallibilitate  inscribitur,  vel  post  verba  ilia 
eiusdem  capitis  „excipienda  et  tenenda  esse“,  quae  prostant  pag.  13. 
lin.  29.  [p.  273.  1.  25.]: 

„Caeterum  B.  Petri  successores  non  eo  modo  infallibiles  di- 
cimus  et  asserimus,  ut  liceat  illis,  quasi  ab  Episcoporum  Collegio 
materialiter  et  omnimode  separatis , media  ordinaria  et  humana 
praetermittere , quibus  ad  veram  cognitionem  rei,  de  qua  agitur, 
deveniri  valeat.  Quae  quidem  media  eosdem  nunquam  neglec- 
turos , Fideles  omnes  nedum  vel  leviter  dubitare  audeant , sed 
firmissime  credere  teneantur.“ 

76.  Ad  finem  Capitis  IV.  dicatur:  „Monemus  autem  omnes 
fideles,  et  obsecramus  in  Domino,  ne  praebeant  aures  filiis  dia- 
boli,  qui,  quaecumque  ignorant,  blasphemantes,  asserere  non  du- 
bitant:  Romanum  Pontificem  pro  suo  lubitu  tanquam  inspiratum 
a Domino,  quaecumque  sibi  placuerint,  definire  infallibiliter  posse, 
immo  nulli  peccato  obnoxium  esse;  Episcopos  vero  esse  vicarios 


Concilii  Vatican!.  384 

Papae,  nec  indices  controversiarum  fidei,  totamque  Ecdesiae  con- 
stitutionem  posse  immutari. 

Cognoscimus  infirmitatem  nostram  et  quotidie  clamamus : 
,Dimitte  nobis  debita  nostra et  si  dixerimus , quia  peccatum 
non  habemus,  ipsi  nos  seducimus. 

Episcopos  vero  Nostros  fratres  vocamus,  eosque  indices  con- 
troversiarum fidei  confitemur;  non  enim  accepimus  potestatem  a 
Domino  nostro  I.  Ch.  in  destructionem , sed  in  aedificationem. 
Nec  Papa , vel  Concilium  poterunt , aut  ullo  unquam  tempore 
potuerunt  nova  dogmata  fidei  pro  lubitu  evulgare:  fides  est  de- 
positum. 

Quid  est  depositum  ? Id  est , quod  tibi  creditum  est , non 
quod  a te  inventum ; quod  accepisti , non  quod  excogitasti ; res 
non  ingenii,  sed  doctrinae ; non  usurpationis  privatae,  sed  publicae 
traditionis ; res  ad  te  perducta , non  a te  prolata : in  qua  non 
auctor  debes  esse,  sed  custos;  non  institutor,  sed  sectator;  non 
ducens,  sed  sequens.“  ‘ 

77.  Ante  vel  post  Canones  addatur  sequens  Monitum: 

„Hic  monitos  volumus  eos  omnes,  qui  curam  gerunt  anima- 

rum,  ut  hanc  de  Romanorum  Pontificum  Primatu  doctrinam  suis 
respective  fidelibus  exponant  tempore  opportune ; ne  inimici  Ec- 
clesiae,  earn  ad  illorum  impeccabilitatem  aut  alios  sensus  detor- 
quentes , praeiudicium  cum  animarum  iactura  afferant  veritati. 
Neque  enim  Christ!  Vicarii  infallibilitas  confundi  debet  cum  in- 
spiratione  ilia  divina , qua  Apostoli  ac  Prophetae  nova  Spiritu 
Sancto  afflante  mysteria  revelabant,  neque  cum  individuali  Ro- 
mani Pontificis  doctrina,  qua  quaedam  uti  doctor  privates  tra- 
dere  contingat,  prout  ex  ipsa  infallibilitatis  definitione  innotescit. 
Etenim  infinitae  Christ!  charitati  tribuendum  est,  quod  reversurus 
ad  Patrem  non  nos  orphanos  absque  Patre,  peregrinantes  absque 
Duce , corpus  visibile  absque  visibili  Capite , unum  ovile  absque 
uno  Pasture  reliquit,  ut  errantes  circumferremur  omni  vento  doc- 
trinae; sed  potius  sapientissime  providit,  ut  unum  haberemus 
Pastorem,  qui  suas  in  terris  ageret  vices,  quique  cum  suas  pa- 
sceret  oves,  non  ad  venenosa  errorum,  sed  ad  salutaria  veritatis 
pascua  perduceret.  Hoc  sane  Christ!  beneficio  factum  est,  ut  in 
Catholica  Ecclesia  unitas  perfecta  et  gloriosa  indesinenter  efful- 
serit  atque , prout  in  litteris  Summi  Pontificis  S.  Agathonis , in 
Concilio  Oecumenico  VI.  coram  plaudentibus  Patribus  lectis,  edo- 
cemur,  Apostolica  Sedes  per  Dei  omnipotentis  gratiam  a tramite 
Apostolicae  traditionis  nunquam  errasse  probabitur,  nec  haereticis 
novitatibus  depravata  succubuit;  sed  ut  ab  exordio  fidei  chri- 
stianae  percepit  ab  auctoribus  suis  Apostolorum  Christ!  principi- 
bus,  illibata  fine  tenus  permanet,  secundum  ipsius  Domini  Salva- 
toris  divinam  pollicitationem.“  [Hard.  C.  C.  Ill,  1082.] 

78.  Monitum  capiti  IV.  suhiungendum : „ Insuper  animarum 
Pastores  omnesque,  quibus  in  sancta  Ecclesia  munus  docendi  in- 
cumbit,  monemus  et  in  Domino  obsecramus,  ut  definitam  hanc 
de  Romani  Pontificis  infallibili  magisterio  doctrinam  populo  chri- 
stiano solerter  ac  fideliter  exponere  satagant.  Imprimis  vero  sol- 
licite  curent , ut  Christifideles  iis  aures  non  praebeant , qui  per- 
versis  et  sinistris  interpretationibus  hanc  salutarem  doctrinam,  ad 
alienum  sensum  detortam,  turpiter  offuscare  conantur.  Quaprop- 
ter  fideles  sibi  commissos , ubi  id  opus  esse  duxerint , prudenter 
in  Domino  moneant,  Romani  Pontificis  in  obeundo  suo  supremo 
magisterio  infallibilitatem  miuime  confundendam  esse  cum  impec- 
cabilitat'e.  Neque  earn  adinstar  aliarum  personalium  proprietatum 
Romano  Pontifici  tanquam  personae  privatae  inhaerere,  sed  potius 
ipsi  tanquam  universalis  Ecdesiae  Doctor!,  et  quidem  hoc  munus 
suum  actu  administranti  competere.  Nec  divinam  assistentiam , 
quae  Romanum  Pontificem  in  fungendo  supremo  suo  docendi 
munere  ab  errore  praeservat,  inspiration!  Prophetarum  vel  Apo- 
stolorum aequiparandam  esse.  Nam  ilia  divina  assistentia  Petri 
successoribus  non  ideo  promissa  est,  ut  Ecdesiae  novas  doctrinas 
patefacerent,  sed  ut  depositum  fidei  integre  custodirent,  intemerate- 
que  exponerent,  dicente  Domino:  Ego  rogavi  pro  te,  ut  non  de- 
ficiat  fides  tua. 

Et  quamquam  haec  Domini,  qui  fidelis  est,  promissio  effectu 
suo  nunquam  carere  potest , tamen  humanam  operam  et  indu- 
striam  minime  excludit.  Immo  potius,  qui  Romanis  Pontificibus 
in  persona  beati  Petri  inerrantiae  praerogativam  promisit , idem 
Dominus  non  permisit  (id  quidem  ex  constant!  Romanorum  Pon- 
tificum agendi  ratione  clarescit)  neque  permittet,  ut  iidem  summo 


* Lirin.  Comm.  27.  [al.  22.  Migne  P.  L.  L,  667.] 


385 


Acta  ante  Sess.  IV.  Emendationes  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositae. 


386 


magisterio  suo  fungentes  debita  media  ad  veritates  Christianas  in  a 
deposit©  fidei  contentas  rite  cognoscendas , quasi  tentantes  Deum, 
unquam  praeterraittant. 

Denique  praemuniantur  Christifideles  ab  errore  vel  fictione 
eorum,  qui  dictitare  non  verentur,  definita  hac  Romani  Pontificis 
inerrantia,  inter  liunc  ipsum  Romanum  Pontificem  et  inter  Eccle- 
siam  sive  coetum  Episcoporum  separationem  statui;  ac  si  Romanus 
Pontifex , quum  tanquam  Caput  Ecclesiae  agat , et  ex  deposit© 
fidei  veritatem  hauriat,  i.  e. , ex  sacra  Scriptura  et  divina  Tradi- 
tione,  quae  in  omnium  Ecclesiae  saeculorum  monumentis  fulget, 
ac  in  ipsius  Ecclesiae  sensu  et  conscientia  vivit , dici  possit  ab 
Ecclesia  separatus , et  non  potins  intime  cum  eadem  coniunctus 
agere.  Nunquam  prefect©  Petrus  in  successoribus  suis  ab  Ecclesia 
separari  potest , sicut  vicissim  nec  Ecclesia  a Petro , inquiente 
S.  Ambrosio ; TJbi  Petrus , ibi  Ecclesia.  Et  idem  Dominus , qui 
Petro  dixit:  Pasce  agnos  meos,  pasce  oves  meas,  alibi  etiam  ait: 
Qui  intrat  per  ostium , pastor  est  ovium , huic  ostiarius  aperit  et 
oves  vocem  eius  audiunt.“ 

79.  Animadv.  Omissa  capitis  clausula,  omnino  Canon  addatur.  ^ 

80.  Schemati  Canon  addatur,  in  quo  infallibilitas  R.  Pontificis 
uti  dogma  credendum  sub  anathematis  comminatione  asseratur. 
Forma  Canonis  Dejiutationi  de  Fide  committenda. 

81.  Si  quartus  Canon  addatur,  proponitur  sequens:  Si  quis 
dixerit , infallibile  magisterium  Ecclesiae  a Christo  institutum 
exerceri  posse  vel  ab  Episcopis  a Romano  Pontifice  separatim, 
vel  a Romano  Pontifice  separatim  ab  Episcopis;  anathema  sit. 

Hie  Canon  separationem , quam  respuunt  relatores , damnat 
sub  duplici  sua  forma. 

Ecclesia  Sancta  Christi  est  enim  et  remanet  detruncata,  sive 
corpus  separetur  a Capite,  sive  Caput  a corpore  separetur. 

82.  Canon  IV.  ita  concipiatur : 

„Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem,  Petri  Successorem, 
supremi  omnium  Christianorum  Doctoris  munere  fungentem  er- 
rare  posse,  cum,  sive  una  cum  Episcopis  in  Concilio  Oecumenico 
adunatis , sive  super  Episcoporum  consultatione , sive  motu  suo, 
dum  rerum  conditio  postulat,  definit,  quid  in  rebus  fidei  et  mo- 
rum  ab  universa  Ecclesia  de  fide  sit  tenendum,  vel  tanquam  fidei 
et  moribus  contrarium  reiiciendum;  anathema  sit.‘‘  c 

83.  Can.  I.  „Si  quis  dixerit,  Decreta,  vel  Constitutiones  a 
Romano  Pontifice  tanquam  Petri  Successor©  editas , continentes 
aliquam  fidei  vel  morum  veritatem,  vel  proscribentes  aliquem 
errorem  contra  fidem,  easque  ab  Ipso  pro  sua  suprema  Apostolica 
auctorifate  Ecclesiae  universae  propositas,  non  esse  illico,  et  sta- 
tim  cum  toto  affectu  venerandas , et  toto  corde  credendas , vel 
posse  reformari;  anathema  sit.^ 

Can.  II.  „Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  cum  haec 
edit  Decreta,  sen  Constitutiones,  agere  ex  arbitrio,  et  ex  se  solo 
independenter  ab  Ecclesia,  id  est,  separate,  non  autem  ex  consilio 
Episcoporum  traditionem  Ecclesiarum  exhibentium;  anathema  sit.‘‘ 

84.  Proponitur  Canon : „Si  quis  dixerit,  infallibilitatem  Rom. 
Pontificis , beati  Petri  successoris  et  Capitis  Ecclesiae  docentis, 
divinitus  in  eodem  b.  Petro  ipsi  promissam,  non  esse  unam  ean- 
demque  cum  Ecclesiae  infallibilitate;  anathema  sit.** 

85.  Huic  Capiti  quarto  Canon  adiungatur,  qui  sequenti  mode 
concipi  posset:  „Si  quis  negaverit,  Summum  Pontificem  Romanum  j 
in  definiendis  veritatibus  et  iudicandis  erroribus  doctrinam  fidei 

et  morum  respicientibus  esse  infallibilem , et  eius  decreta  sive 
indicia  per  se  irreformabilia  a quovis  Christian© , ut  primum  ei 
quomodocumque  innotuerint , pleno  fidei  obsequio  excipienda  et 
tenenda  esse;  anathema  sit.** 

86.  Proponitur  et  enixe  rogatur,  ut  sequens,  vel  alius  similis 
Canon  huic  4.  Capiti  apponatur: 

„Si  quis  dixerit  [/.  negaverit],  Romanum  Pontificem,  vi  assi- 
stentiae  divinae  ipsi  in  B.  Petro  promissae,  errare  posse  [/.  non 
posse]  ex  Cathedra  loqitentem,  seu  cum  supremi  omnium  Christia- 
norum Doctoris  munere  fungens  pro  Apostolica  sua  regendi  et 
docendi  plena  potestate  definit  ac  decernit , quid  in  rebus  fidei 
et  morum  ab  universa  Ecclesia  tenendum  vel  reiiciendum  sit; 

„vel  sua  dogmatica  Decreta  ex  se  non  esse  prorsus  irrefor- 
mabilia ; 

„vel  eius  inerrantiam  seu  infallibilitatem  non  tarn  late  patere 
quam  universalis  Ecclesiae  infallibilitatem,  quae  una  eademque  est; 
anathema  sit.“ 


87.  Addatur  Canon : 

„Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem,  cum,  supremi  Pastoris 
ac  Doctoris  munere  fungens , quid  in  rebus  fidei  et  morum  Ec- 
clesiae universali  tenendum  sit  vel  reiiciendum,  proponit,  per  as- 
sistentiam  divinam  ab  errore  non  servari  immunem,  aut  huiusmodi 
ipsius  decreta  vel  iudicia  ex  sese  non  esse  irreformabilia,  aut  iis- 
dem  verum  mentis  assensum  et  obsequium  posse  detrectari,  do- 
nee de  assensu  Episcoporum  vel  etiam  fidelium  constiterit;  ana- 
thema sit.** 

88.  Propter  uniformitatem  cum  reliquis  praesentis  et  alterius 
iam  vulgatae  Constitutionis  dogmaticae  doctrinis , saltern  sequens 
Canon  adiiciatur:  „Si  quis  negaverit,  doctrinalia  Romanorum  Pon- 
tificum  iudicia  per  se  imperare  interiorem  assensum,  ita  ut  suffi- 
ciat  obsequiosum  erga  ea  tenere  silentium , donee  constiterit  de 
unanimi,  moraliter  saltern,  Episcoporum  consensu:**  etc. 

89.  Addatur  sequens  Canon : 

„Si  quis  dixerit,  Romani  Pontificis  fidei  decreta  non  esse  ir- 
reformabiiia,  nisi  Ecclesiae  consensus  accesserit;  anathema  sit.** 

90.  Apponatur  sequens  Canon : 

„Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  ex  Cathedra  loquen- 
tem  non  esse  infallibilem,  aut  iudicia  eius  in  rebus  fidei  et  mo- 
rum non  esse  irreformabilia  ex  se  ipsis;  anathema  sit.** 

91.  Omissis,  si  placet,  iis,  quae  post  verbum  voluit  (cf.  n.  68.) 
sequuntur,  ponatur  sequens  Canon: 

„Si  quis  dixerit,  Romani  Pontificis  indicium  in  fidei  quae- 
stionibus  non  esse  irreformabile , nisi  Ecclesiae  consensus  acces- 
serit; anathema  sit.** 

92.  Apponatur  Canon  4: 

„Si  quis  dixerit,  iudicia  seu  decreta  Romani  Pontificis  in  quae- 
stionibus  fidei  et  morum  non  esse  irreformabilia,  antequam  acces- 
serit Ecclesiae  consensus;  anathema  sit.** 

93.  „Si  qnis  dixerit,  Romanum  Pontificem  errare  posse,  cum 
supremi  sui  Pontificatus  officio  fungens,  aliquid  definit  et  tenen- 
dum iniungit;  vel  eum  errare  posse  competentiam  suam  exce- 
dendo;.vel  dubium  semper  permanere,  utrum  tanquam  supremus 
Ecclesiae  rector  locutus  sit , etiamsi  declaret , se  agere  ex  pote- 
statis  plenitudine,  aut  idipsum  ex  aliis  circumstantiis  manifestum 
sit;  vel  eius  definitionibus  non  deberi  ab  omnibus  internam  et 
ex  animo  adhaesionem,  etiam  antequam  constet  accessisse  Episco- 
porum seu  Ecclesiae  consensum;  anathema  sit.** 

94.  Valde  opportunum  esset,  sanctionem  poenalem  definition! 
dogmaticae  apponere,  Canonem  Capiti  quarto  respondentem  edendo 
ac  statuendo,  qui  huiuscemodi  esse  potest: 

Canon  IV. 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem,  S.  Petri  successorem  ac 
Christi  in  terns  Vicarium,  cui  Dominus  praecepit  confirmare  fra- 
tres  suos,  et  pascere  oves  et  agnos  gregis  sui,  promittens  illi  suam 
fidem  nunquam  defecturam,  errare  posse,  dum  pro  sua  Apostolica 
auctoritate  et  tanquam  totius  Ecclesiae  Caput,  Doctorque  et  Ma- 
gister  universalis  eiusdem  Ecclesiae  definit,  quid  circa  fidem  et 
mores  credendum  ac  tenendum  sit,  aut  reiiciendum  tanquam  eis 
contrarium;  aut  affirmaverit,  huiusmodi  decreta  sive  iudicia  esse 
reformabilia , nec  teneri  onines  fideles  eis  plenum  ac  sincerum 
fidei  obsecjuium  praebere,  statim  ac  ea  illis  innotuerint;  aut  as- 
serere  praesumpserit,  posse  quemlibet  suum  assensum  in  suspense 
relinquere,  donee  totius,  aut  fere  totius  Ecclesiae  docentis,  et  cum 
Capite  suo  iudicantis  consensus  accedat,  quasi  infallibilitas  Capitis, 
ac  ilia  Ecclesiae  ad  unum  ac  idem  obiectum  non  tendant;  ana- 
thema sit. 

95.  Apponatur  Canon  sequenti  aut  simili  forma: 

„Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  ex  cathedra  loquentem, 
seu  cum  summi  omnium  Christianorum  Doctoris  munere  fungens, 
pro  Apostolica  sua  auctoritate  definit,  quid  in  rebus  fidei  et  mo- 
rum ab  universa  Ecclesia  tanquam  de  fide  tenendum,  vel  tanquam 
fidei  contrarium  reiiciendum  sit,  non  esse  infallibilem;  aut  eius- 
modi  decreta  sive  iudicia , ])er  se  irreformabilia , non  esse  acci- 
pienda  et  tenenda  a quovis  Christian©  pleno  fidei  obsequio,  cum 
primum  ei  innotuerint,  eodem  modo  et  forma,  qua  proponuntur; 
anathema  sit.** 

96.  Petitur,  ut  fiant  Canones  clari  et  perspicui  de  infallibili- 
tate magisterii  solius  Pontificis  Romani , his  vel  aliis  similibus 
verbis  : 


Coll.  Lac.  vn. 


25 


387  et  decreta  SS. 

Canon  1.  „Si  quis  dixerit,  Romanam  Cathedram  B.  Petri  a 
non  esse  institutam  iure  divine  ad  repraesentanduin  in  terris  at- 
que  in  tota  Ecclesia  thronum  Cliristi  Domini,  quern  Pater  consti- 
tuit  sempiternum  Magistrum  et  Doctorem  omnium  Gentium ; ana- 
thema sit.“  ‘ 

Canon  2.  „Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  ex  hac  di- 
vina  B.  Petri  Catliedra  docentem  et  definientem  veritatem , et 
obstringentem  auctoritate  sua  fideles  ad  earn  firmiter  tenendam 
et  credendam,  non  esse  Magistrum  infallibilem,  cui  omnes  creda- 
mus;  anathema  8^.“ 

Canon  3.  „Si  quis  dixerit,  doctrinam  definitam  a Romano 
Pontifice  ex  Cathedra  B.  Petri  dogmatice  credendam,  posse  esse 
contrariam  fidei  et  doctrinae  Catholicae  Ecclesiae;  adeoque  ex 
divina  institutione  ad  cuiuslibet  erroris  avertendi  praecautionem 
requiri  consensum  Episcopates,  priusquam  fidelns  illam  infallibi- 
liter  credere  teneantur;  anathema  sit.“ 


1.  Emendatio  sfylistica  ad  11.  1. 11.  [p.  272.  c.  4.  1.  7.] : ea 
imprimis , in  quibus  Oriens  cum  Occidente  in  fidei  charitatisque 
unionem  conveniebat , declaraverunt.  Patres  enim  Concilii  Con- 
stantinopolitani  IV.,  maiorum  vestigiis  inhaerendo,  solemnem  fidei 
professionem  ediderunt. 

2.  Emendatio  stylistica  p.  11.  tin.  18.  [ibid.  1.  11.]:  regulam 
rectae  fidei  custodire. 

3.  Emendatio  iuxta  textiim  Cone.  Const.  IV.  p.  11.  lin.  ul- 
tima' [ibid.  1.  18] : ab  huius  ergo  fide  et  doctrina  separari  minime 
cupientes,  speramus,  ut  in  una  communione,  quam  Sedes  Aposto- 
lica  praedicat,  esse  mereamur,  in  qua  . . . 

4.  Emendatio  stylistica  p.  12.  1.  6.  [ibid.  1.  22] : Approbante 
vero  Lugdunensi  Concilio  secundo  Graeci  professi  sunt. 

5.  Emendatio  stylistica  p.  12.  lin.  23.  [p.  273.  1.  5] : Floren- 
tinum  denique  Concilium  definivit. 

6.  Deputatio  de  Fide  emendationem  10.  73.  75.  76.  77.  78. 
Congreyatio)ii  yenerali  modo  sequenti  adaptatam  proponit  inse- 
rendam  post  § I.  pay.  13.  post  lin.  5.  [p.  273.  1.  11] 

Huic  pastorali  muneri  ut  satisfacerent,  Praedecessorcs  Nostri  ® 
indefessam  semper  operam  dederunt,  ut  salutaris  Cliristi  doctrina 
apud  omnes  terrae  populos  propagaretur,  parique  cura  vigilarunt, 
ut,  ubi  recepta  esset,  sincera  et  pura  conservaretur.  Quocirca 
totius  orbis  Antistites  nunc  singuli,  nunc  in  Synodis  congregati 
„longam  Ecclesiarum  consuetudinem“  ^ et  „antiquae  regulae  for- 
mam  sequentes"  ea  praesertim  pericula,  quae  in  negotiis  fidei 
emergebant,  ad  hanc  Sedeni  Apostolicam  retulerunt,  ut  ibi  potis- 
simum  resarcirentur  damna  fidei,  ubi  tides  non  potest  sentire  de- 
fectum Romani  autem  Pontifices , prout  temporum  et  rerum 
conditio  suadebat , nunc  convocatis  oecumenicis  Conciliis  aut  ro- 
gata  Ecclesiae  per  orbem  dispersae  sententia,  nunc  per  Synodos 
particulares , nunc  aliis , (juae  divina  suppeditabat  Providentia, 
adhibitis  auxiliis,  ea  tenemla  definiverunt,  quae  Sacris  Scripturis 
et  Apostolicis  Traditionibus  consentanea  Deo  adiutore  cognoverant. 
Neque  enim  Petri  successoribus  Spiritus  Sanctus  promissus  est, 
ut  eo  revelante  novam  docti’inam  patefacerent , sed  ut  eo  assi- 
stente  traditam  per  Apostolos  revelationem  seu  fidei  depositum 
sancte  custodirent  et  fideliter  exponerent.  Quorum  quidem  Apo-  ^ 
stolicam  doctrinam  omnes  venerabiles  Patres  amplexi  et  sancti 
Doctores  orthodoxi  venerati  atque  secuti  sunt  ^ ; plenissime  scien- 
tes , hanc  Sancti  Petri  Sedem  ab  omni  semper  errore  illibatam 
permanere,  secundum  Domini  Salvatoris  nostri  divinam  pollicita- 
tionem  discipulorum  suorum  Principi  factam : Ego  rogavi  pro  te, 
ut  non  deficiat  fides  tua,  et  tu  aliquando  conversus  confirma  fra- 
tres  tuos  ® ; neque  ignorantes , ad  Romanam  Ecclesiam  necesse 
esse  omuem  convenire  Ecclesiam,  id  est,  omnes,  qui  sunt  undique 
fideles  ’ , et  Romanos  Pontifices  quaerentibus  fidei  veritatem  non 


‘ Animadvertatur , hunc  Canonem  esse  maxime  fundamentalem, 
valde  necessarium  ad  solius  Rom.  Pontifleis  infallibilitatem  adstruendara. 

2 S.  Cyr.  Alex,  ad  S.  Coelest.  P.  [Migne  P.  Gr.  LXXVII,  79.] 

3 S.  Innoc.  I.  ad  Cone.  Garth,  et  Milevit.  [Hard.  C.  C.  I,  1028.] 
Cf.  S.  Bern.  Epist.  190.  [Migne  P.  L.  CLXXXII,  1053.] 

^ Cf.  S.  Agath.  Ep.  ad  Imp.  a Cone.  oec.  VI.  approb.  [Labb.VII,  659.] 
6 Cf.  Formula  Hormisdae  P.  ab  Hadriano  Patribus  Cone.  oee.  VIII. 
proposita  et  ab  his  subseripta. 

’ S.  Iren.  adv.  haer.  1.  III.  c.  3.  [Migne  P.  Gr.  VII,  849.] 


Concilii  Vatican!.  388 

posse  respondere,  nisi  quod  antiquitus  Apostolica  Sedes  et  Romana 
perseveranter  cum  caeteris  tenet  Ecclesia  ‘. 

Hoc  igitur  veritatis  et  fidei  non  deficientis  charisma  Petro 
eiusque  in  hac  Cathedra  successoribus  divinitus  collatum  est,  ut 
excelso  suo  munere  in  omnium  salutem  fungerentur,  ut  universus 
Christi  grex  per  eos  ab  erroris  venenosa  esca  aversus,  coelestis 
doctrinae  pabulo  nutriretur,  ut  sublata  schismatis  occasione  Ec- 
clesia tota  una  conservaretur  atque  suo  fundamento  innixa  firma 
adversus  inferi  portas  consisteret. 

At  vero  cum  hac  ipsa  aetate,  qua  salutifera  Apostolici  muneris 
efficacia  vel  maxime  requiritur,  non  pauci  inveniantur,  qui  illius 
auctoritati  obtrectant ; necessarium  omnino  esse  censemus , prae- 
rogativam,  quam  nnigenitus  Dei  Filius  cum  summo  pastorali  of- 
ficio coniungere  dignatus  est,  solemniter  asserere. 

7.  Emendationes,  qn'opositas  a n.  36 — 75,  Deputatio  de  Fide 
Congregationi  generali  loco  eorum,  quae  in  scliem.  p.  13.  1.  6.  — p.  14. 
1.  4.  [p.  273. 1. 12.  — 1.  30.]  occurrunt,  sub  sequenti  formula  proponit: 

Itaque  Nos  traditioni  a religionis  Christianae  exordio  per- 
ceptae  fideliter  inhaerendo  ad  Dei  Salvatoris  nostri  gloriam,  fidei 
Catholicae  exaltationem  et  Christianorum  populorum  salutem,  sacro 
approbante  Concilio , docemus  et  divinitus  revelatum  dogma  esse 
definimus:  Romanum  Pontificem,  cum  ex  Cathedra  loquitur,  id 
est,  cum  omnium  Christianorum  Pastoris  et  Doctoris  munei’e  fun- 
gens,  pro  suprema  sua  Apostolica  auctoritate  doctrinam  de  fide 
vel  moribus  ab  universa  Ecclesia  tenendam  definit,  per  assisten- 
tiam  divinam , ipsi  in  beato  Petro  promissam , ea  infallibilitate 
pollere , qua  divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam  in  definienda 
doctrina  de  fide  vel  moribus  instructam  esse  voluit;  ideoque  eius- 
modi  Romani  Pontificis  definitiones  esse  ex  sese  irreformabiles. 


RELATIO 

DE  EMENDATIONIBUS  CAPITIS  IV.  CONSTITUTIONIS 
PRIMAE  DE  ECCLESIA  CHRISTI. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Emi  Praesides,  Emi  ac  Rmi  Patres 

Magnt)  cum  moerore  et  maiori  cum  timore  hodie 
ambonem  ascendo.  Magno  cum  moerore,  iiam  tracta- 
tus  de  centre  imitatis  Ecclesiae  factus  est  occasio  dis- 
sidii  inter  rmos  Patres , et  quidem  dissidii  de  quo 
cum  Proplieta  dicere  possumus  ^ ; Videntes  damahimt 
fork,  et  amjeli  pack  amare  flehunt.  Maiori  adlmc 
cum  timore  ambonem  ascendo  timens  ne  optima  causa 
culpa  caiisidici  pessumdetur.  Sed  ti’etus  divina  gratia 
et  vestra  benevolentia  rem  aggredior. 

Ut  singulas  emendationes  rmis  Patribus  propositas 
certiiis  et  citius  diiudicemiis,  necesse  omnino  est  prime 
praemittere  quandam  relationem  generalem  et  post- 
modum  demum  accedere  ad  relationem  specialem  de 
singulis  emendationibus.  In  relatione  generali  sta- 
tuenda  sunt  quaedam  principia,  quibus  positis,  deinde 
emendationes  diiudicari  poterunt. 

Quod  iam  relationem  generalem  attinet,  constat 
ilia  duabus  partibus;  sicut  etiam  schema  nos'trum  dua- 
bus  partibus  constat.  In  prima  enim  parte  scliematis 
habemus  argumenta  ex  documentis  pnblicis  adducta 
pro  infallibilitate  Romani  Pontificis;  in  secunda  autem 
parte  vel  paragraplio  scliematis  habemus  ipsam  defi- 

‘ S.  Avig.  contr.  lulian.  1.  I.  n.  13.  [Migne  P.  L.  XLIV,  648.] 

2 Is.  33,  7. 


389 


Acta  ante  Sess,  IV.  Emendationes  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositae.  Eelatio  de  iisdem. 


390 


nitionem  eius  infallibilitatis.  Primum  ergo  agendum 
est  de  argumentis  pro  infallibilitate  Romani  Pontificis. 

Cum  haec  infallibilitas  sit  veritas  revelata,  ex  fon- 
tibus  revelationis,  id  est,  ex  sacra  Scriptura  et  tradi- 
tione  debet  probari.  Hac  de  re  in  Congregationibus 
generalibus  abunde  est  dictum:  nihilominus  quaedam 
obiter  saltern  et  quasi  per  transennam  dicenda  restant, 
ut  nonnullae  difficultates , quas  aliqui  rmi  Patres  ob- 
moverunt,  removeantur.  Ergo  primum  argumenta  ex 
sacra  Scriptura. 

Argumentum  hoc  sequenti  thesi  est  proponendum, 
scilicet  Christus  Dominus  b.  Petro  simul  cum  primatu 
in  Ecclesiam  suani  infallibilitatis  praerogativam  con- 
cessit; haecque  infallibilitas  in  omnes  b.  Petri  succes- 
sores  et  primatus  eius  heredes  transiit,  imo  transire 
debuit.  Ergo  prior  pars  huius  thesis:  Christus  b.  Petro 
simul  cum  primatu  in  imiversam  Ecclesiam  infallibili- 
tatis praerogativam  concessit.  Loci  ex  sacra  Scriptura, 
quibus  haec  thesis  demonstratur , notissimi  sunt;  et  a 
pluribus  rmis  Patribus  egregie  illustrati : bine  manum 
de  tabula.  Secundo , haec  praerogativa  infallibilitatis 
una  cum  primatu  in  Petri  successores  et  primatus  eius 
heredes  transiit.  Cum  hac  de  re  diversi  rmi  Patres 
diversa  senserint,  liceat  mihi  meam  sententiam  paucis 
proferre. 

Infallibilitas  b.  Petro  concessa  in  omnes  Petri  suc- 
cessores transiit.  Causa  huius  rei  haec  est,  quod  prae- 
rogativa infallibilitatis  erat  ordinaria  in  Petro,  et  cum 
primatu  ipsius  inseparabiliter  connexa;  proinde  cum 
plenitudine  potestatis  sui  apostolatus  transiit  in  Sedem 
apostolicam,  eiusque  in  hac  Sede  successores.  Idem 
sequitur  etiam  ex  disertissimis  verbis  Christi ; nam 
sicut  verba  Christi  * : Portae  inferi  non  praevalebunt 
adversus  earn,  nullo  temporis  spatio  terminantur,  sed 
usque  ad  finem  saeculi  auctoritatem  habebunt;  ita  et 
fundamentum  Ecclesiae  in  Petro  et  successoribus  eius 
positum , debet  semper  manere  inconcussum  contra 
superbas  inferorum  portas,  id  est,  contra  haereses  et 
haereseon  conditores,  ut  ait  s.  Epiphanius. 

Aliter  se  res  habebat  cum  infallibilitate  reliquorum 
apostolorum;  et  ipsi  erant  singuli  infallibiles:  sed  haec 
infallibilitas  erat  extraordinaria , modo  extraordinario, 
et  ad  finem  extraordinarium  ipsis  concessa,  sicut  ap- 
paret  ex  verbis  Christi , quibus  illis  vale  dixit  ante- 
quam  in  coelos  ascenderet,  dicens  Accipietis  virtu- 
tem  supervefiientis  Sp>iritus  sancti  in  vos,  et  eritis  miJu 
testes  in  lermalem,  et  in  omni  Iiidaea,  et  Samaria,  et 
usque  ad  idtimum  terrae.  Haec  promissio  supervenien- 
tis  Spiritus  sancti  completa  est  die  Pentecostes,  et 
Spiritu  sancto  quasi  virtute  ex  alto  induti  coeperunt 
testificari  de  verbo  vitae,  et  praedicare  in  nomine 
lesu,  Domino  cooperante,  et  sermonem  confirmante  se- 
quentibus  signis 

In  hoc  constabat  munus  apostolorum,  quod  essent 
authentic!  oculares  et  auriculares  testes  verb!  Dei, 


‘ Matth.  16,  18.  Act.  1,  8.  ^ j^jarc.  16,  20. 


a testes  praeordinati  a Deo,  et  missi  a Christo  in  omnes 
gentes : et  huic  muneri  apostolis  proprio  corresponde- 
bat  donum  infallibilitatis  personalis.  Apostolis  succes- 
serunt  episcopi,  sed  non  ratione  apostolatus  universalis, 
sed  ratione  episcopatus,  id  est,  qua  antistites  singula- 
rum  ecclesiarum.  Inde  factum  est,  quod  etiam  prae- 
rogativa infallibilitatis  personalis  apostolatui  modo 
extraordinario  adnexa  ad  episcopos  non  transierit.  Epi- 
scopi vi  muneris  sui  [sunt]  custodes  deposit!,  quod  apo- 
stoli  qua  testes  praeordinati  a Deo  ipsis  commiserunt, 
sicut  Paulus  ad  Timotheum  dicit  ^ : Formam  habe 
sanorum  verborum,  quae  a me  audisti  in  fide,  et  di- 
lectione  in  Christo  lesu.  Bonum  depositum  custodi 
per  Spiritum  sanctum,  qui  habitat  in  nobis.  Hoc  idem 
b omnibus  episcopis  dictum  est.  In  hoc  munere  depo- 
situm  thesaurum  divinae  veritatis  custodiendi,  commu- 
nicandi  et  defendendi  etiam  episcopi  adiuvantur  a 
Spiritu  sancto;  sed  hoc  Spiritus  sancti  adiutorium  in- 
fallibile  non  singulis  episcopis  inest,  sed  episcopis 
inter  se  et  cum  capite  iunctis;  nam  omnibus  et  non 
singulis  dictum  est  ^ : Ecce  ego  vobiscum  sum  omnibus 
diebus  usque  ad  consummationem  saeculi. 

Haec  praerogativa  b.  Petro  a Domino  lesu  Christo 
concessa  debuit  etiam  transire  in  omnes  Petri  succes- 
sores, quia  cathedra  Petri  est  centrum  unitatis  in 
Ecclesia.  Quod  si  Pontifex  in  errorem  circa  fidem 
prolaberetur,  Ecclesia  vinculo  unitatis  destituta  dissol- 
veretur.  Optime  ad  rem  dicit  Episcopus  Meldensis^: 
g „Quae  proinde  cathedra  Romana  si  concidere  posset, 
„fieretque  iam  catliedra,  non  veritatis,  sed  erroris  et 
„pestilentiae,  Ecclesia  ipsa  catholica  non  haberet  socie- 
„tatis  vinculum,  iamque  schismatica  et  dissipata  esset, 
„quod  non  est  possibile.  “ 

Nemo  dicat:  utique,  cathedra  Petri  est  centrum 
unitatis,  sed  exinde  sequitur  officium  Romani  Pastoris 
fratres  confirmandi  et  in  imitate  fidei  conservandi; 
aliud  vero  est  officium  et  aliud  auctoritas,  et  vel  ma- 
xime  infallibilis.  Respond eo,  quomodo  Romanus  Pon- 
tifex posset  implere  hoc  officium , divinitus  ipsi  .et 
specialiter  impositum , sine  auctoritate  special! , quam 
omnes  reliqui,  etiam  episcopi  sive  dispersi  sive  con- 
gregati , tanquam  irrefragabilem  agnoscere  debeant  ? 

Nemo  dicat:  utique,  ut  Romanus  Pontifex  officium 
suum  possit  implere,  debet  habere  auctoritatem  super 
omnes  episcopos ; sed  necesse  non  est  ut  haec  aucto- 
ritas in  se  sit  infallibilis;  sufficit  ut  sit  infallibilis 
cum  episcopis.  At  respondeo,  centrum  unitatis  sicut 
in  corporibus  coelestibus,  ita  etiam  in  Ecclesia  Christi 
sub  coelo  debet  agere  continue  et  permanenter  aucto- 
ritate irrefragabili.  Proinde  si  auctoritas  Papae  non 
in  se,  sed  solummodo  cum  episcopis  esset  irrefraga- 
bilis,  Papae  ex  iure  divino  semper  deberent  assistere 
delegati  totius  episcopatus , illumque  iure  divino  re- 
praesentantes.  Ast  nil  eorum  Christus  instituit,  sed 


1 II.  Tim.  1,  13.  14.  2 Matth.  28,  20. 

* Defens,  declarat.  cleri  Gallicani  [lib.  X.]  cap.  VI. 

25* 


391 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!, 


392 


Petrum  Petrique  successorem  suae  dedit  firmamentmn  a 
fidei  immobile,  heredem  fidei  confirmatae  et  confirma- 
torem  fratrum  suoriim  et  demum  pastorem  totius  gre- 
gis  domiiiici,  regendo  eiim , iit  nihil  ei  desit,  et  in 
loco  pascuae  ilium  collocando. 

Quod  infallibilitas  Petro  concessa  debuerit  transire 
in  eius  successores,  probatur  etiam,  ut  verbis  card. 
Caietani  utar,  eo  quod  Papa  determinante  iudicialiter 
et  definitive , aliquid  esse  liaereticum  et  ab  Ecclesia 
pro  haeresi  habendum,  constat,  quod  omnes  tenemur 
acceptare,  et  haereticus  censeretur,  quicumque  de  cae- 
tero  teneret  pertinaciter  oppositum.  Tota  igitur  Ec- 
clesia errare  posset,  sequens  determinationem  Papae, 
si  Papa  in  tali  definitione  posset  errare.  Credendum 
est  igitur  quod  promissionem  Ecclesiae  factam  a Christo,  b 
scilicet  ‘ : Spiritns  sanctns  docebit  vos  omnem  veritatem, 
ipse  cui  non  est  difficilius  per  unum,  quam  per  multi- 
tudinem  adimplere,  per  unum  caput  totius  Ecclesiae 
adimplet,  ut  lex  divinitatis  servetur,  quae  inferiora 
per  media,  media  per  summa  gubernat.  Sic  Caieta- 
nus  Pit  Melchior  Canus  audet  adiungere:  „Qui  ne- 
„garet,  in  ligando  atque  solvendo  eandem  potestatem 
„in  Romano  nunc  Episcopo  inesse,  quam  Petro  Chri- 
„stus  concessisse  creditur,  is  (qui  ergo  hoc  de  potestate 
„negaret)  iure  ac  nierito  haberetur  haereticus.  Qui 
„ergo  firmitatem  Petri  ad  fratres  in  fide  confirmandos 
„his,  qui  Petro  succedunt,  denegaverit,  hie  haereticus 
„iudicandus  erit.  “ ^ 

Pervenimus  iam  ad  argumenta  ex  traditione ; et  ^ 
est  argumentatio  ex  documentis  publicis  concilioruin, 
quae  habentiir  in  ipso  schemate.  Antequam  vero 
pauca  de  iis  documentis  publicis  animadvertam,  liceat 
mihi  paucissima  de  argumento  traditionali  generatim, 
quo  infallibilitas  Romani  Pontificis  probatur,  afferre. 
Generatim  dicendo,  argumentum  quod  praesto  est  ex 
traditione,  diversimode  potest  instrui.  Dicam  quomodo 
ego  volebam  (nam  nunc  supersedeo  ut  tempori  par- 
cam)  ; dicam  ergo  quomodo  ego  volebam  hoc  argu- 
mentum instruere,  et  rnodum,  quo  ad  hanc  methodum 
servandam  inductus  fui. 

Dum  quadam  die  ad  confessionem  s.  Petri  genu- 
fiexus  orabam,  oculos  in  altum  tollens,  vidi  verba  in- 
scripta,  hinc  una  fides  orhi  refidget.  Ad  haec  verba  ^ 
subiit  animum  meum  memoria  eorum , quae  a primis 
religionis  christianae  saeculis  usque  ad  nostra  tempora 
sacra  Sedes  apostolica  egit  et  perpessa  est  ad  aucto- 
ritatem  fidei  in  Ghristi  Ecclesia  conservandam,  et  ubi 
dirupta  fuit  resarciendam.  Haec  cum  animo  pervol- 
verem,  intima  convictio  me  tenuit,  quod  sacra  Sedes 
tarn  strenue,  tarn  constanter  et  tarn  invicte  pro  veri- 
tate  ])iignare  non  })osset,  nisi  semper  fuisset  persuasa 
de  inerrantiae  done  in  persona  Petri  eius  successori- 
bus  promisso,  et  nisi  Ecclesia  huic  fidei  sacrae  Sedis 
assensum  suum  praebuisset.  En  argumentum  tradi- 


1 loan.  16,  13. 

2 De  auctorit.  Papae  et  concilii  cap.  IX  et  XI. 
5 Lib.  VI.  cap.  VII. 


tionale  quod  vobis,  Emi  et  Rrai  Patres,  proponere  vole- 
bam; de  quo  proponendo  modo,  ut  iam  dixi,  abstineo. 

Ad  primam  partem  huius  argumenti  firmandam, 
iterum  iterumque  perlegi  epistolas  genuinas  Romano- 
rum  Pontificum  a Coiistantio  et  recentissimo  illius  con- 
tinuatore  Andrea  Thiel  editas.  Quo  saepius  illas  le- 
gebani,  et  quo  magis  illas  perpendebam,  eo  magis 
convictus  fui  Romanos  Pontifices  tanquam  testes,  doc- 
tores  et  indices  universalis  Ecclesiae  pro  veritate  Chri- 
stiana incessanter  pugnaturos  de  fide  in  arenam  de- 
scendisse,  quod  vi  promissionis  divinae  errare  non 
possent.  Ne  quis  dicat,  Pontificibus  Romanis  sedis 
suae  dignitatem  commendantibus  in  propria  scilicet 
causa  non  credendum.  Nam  si  exinde  testimonia  Ro- 
manorum  Pontificum  infirmarentur , reapse  de  tota 
hierarchia  ecclesiastica  actum  esset:  nam  auctoritas 
Ecclesiae  docentis  non  potest  probari,  nisi  per  Eccle- 
siam  docentem. 

Quod  sequentem  partem  argumenti  traditionalis 
attinet,  scilicet  assensum  Ecclesiae,  quern  fidei  Roma- 
norum  Pontificum  de  done  inerrantiae  suae  sedis  prae- 
buit,  hunc  assensum  Ecclesia  turn  indirecte,  seu  sua 
agendi  ratione,  turn  directe  et  expressis  verbis  lucu- 
leuter  manifestavit.  Silentio  praeteriens  verba  ex- 
pressa,  qiiibus  sancti  patres  et  concilia  hunc  assensum 
suum  manifestaverunt , debeo  aliqiiantisper  immorari 
testimonio  indirecto,  seu,  ex  agendi  ratione  desumpto, 
cum  haec  res  mihi  ansain  praebeat  quasdam  difficul- 
tates , quae  ab  aliquibus  rihis  Patribus  obiectae  fue- 
runt,  removendi.  Testimonium  hoc  indirectum  ex- 
surgit  ex  regula  fidei,  quam  antiquissimi  patres  tra- 
diderunt. 

Sanctus  Irenaeiis , ut  nostis , qui  regulam  fidei 
statuit  consensionem  earum , quae  ab  apostolis  fun- 
datae  sunt,  ecclesiarum,  simul  vero  compendiosiorem 
et  securiorem  statuit  regulam,  scilicet  traditionem  ec- 
clesiae Romanae,  cum  qua,  ob  ipsius  in  Ecclesia  po- 
tentiorem  primatum,  omnes  qui  sunt  in  orbe  terrarum 
fideles  convenire  debent,  et  in  qua  ab  omnibus  qui 
sunt  iindiqiie  fidelibus , communicando  cum  ea  tan- 
quam centro  unitatis  conservatur  apostolica  traditio. 
Sic  ergo , secundum  s.  Irenaeiim , fides  ecclesiae  Ro- 
manae simul  est,  ob  primatus  dignitatem,  regulativa 
ju'o  omnibus  aliis  ecclesiis,  et  ob  dignitatem  centri, 
principium  conservativum  pro  aliis. 

Eandem  regulam  fidei  proponit  s.  Augustinus  se- 
quentibus  verbis  Q „Si  enim  ordo  episcoporum  sibi 
„succedentium  considerandus  est,  quanto  certius  et 
„vere  saliibriter  ab  ipso  Petro  numeramus,  cui  totius 
„ Ecclesiae  figuram  gerenti,  Dominus  ait:  Super  hanc 
y,petram  aedificaho  Ecclesicm  mearn,  et  portae  infer i 
^non  Vincent  earn ; Petro  enim  successit  Linus  . . . 
„ usque  ad  praesentem  Pontificeni.  In  hoc  ordine 
„successionis  nullus  Donatista  episcopiis  fuit. “ Hoc 
ergo  ex  s.  Augustino  sufficit  ad  damnandam  haeresim 


' Epist.  53  alias  165.  § 2.  [Migne  P.  L.  XXXIII,  196.] 


393 


394 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


Donatistarum,  quod  nullus  Romanorum  antistitum  Do- 
natista  fuit;  et  hanc  regulam  ob  Petri  auctoritatem, 
securiorem  et  salubrem  dicit. 

Eundem  hunc  assensum  fidei  Romanorum  Ponti- 
ficum  de  inerrantia  propria,  satis  Ecclesia  manifesta- 
vit,  quod  communionem  cum  sacra  Sede  omnino  et 
absolute  necessariam  babuit.  Nam  communicatio  cum 
cathedra  Petri  erat  et  habita  fuit  communicatio  cum 
Ecclesia  et  cum  ipso  Petro,  proinde  etiam  cum  veri- 
tate  a Christo  revelata  aequiparabatur.  „Non  novi 
„Vitalem,  scribit  Hieronymus Meletiumque  respuo, 
„ignoro  Paulinum.  Quicunque  tecum  (id  est,  cum  Papa 
„Damaso)  non  colligit,  spargit;  hoc  est,  qui  Christi 
„non  est,  antichristi  est.“  Insuper,  quod  certum  est 
testimonium  assensus  Ecclesiae  praestiti  fidei  Romano- 
rum Pontificum  de  inerrantia  propriae  sedis , sancti 
Patres  certum  exploratumque  habuerunt  quod  Petrus, 
constitutus  fundamentum  Ecclesiae,  ab  ipsa  Ecclesia, 
et  quod  Ecclesia  a Christo,  et  quod  Christus  a veri- 
tate  nunquaiii  possit  separari.  Hinc  pulcherrime  dicit 
s.  Ambrosius^:  „Ipse  est  Petrus,  cui  dixit;  Tii  es  Petrus^ 
y^et  siijper  hanc  petr^am  aedificaho  Ecclesiani.  Ebi  ergo 
„Petrus,  ibi  Ecclesia;  ubi  Ecclesia,  ibi  nulla  mors,  sed 
„Yita  aeterna.  Et  ideo  addidit:  Et  portae  inferi  non 
ypraevalehimt,  et  tihi  daho  claves  regni  coelorum.^ 

Hunc  assensum  fidei  Romanorum  Pontificum  de 
inerrantia  propriae  sedis  praestitit  Ecclesia  etiam  ideo, 
quia  omnis  doctrina,  quum  primum  a Romano  Ponti- 
fice  damnata  et  reiecta  fuerit,  etiam  ab  omnibus  vere 
fidelibus  ut  aliena  a fide  et  profana  reiiceretur.  „Quo- 
„modo  susceperit  Italia,  dicit  Hieronymus^,  quod 
„Roma  contempsit  ? Quomodo  episcopi  susceperint 
„quod  Sedes  apostolica  damnavit?‘‘  Demum  eundem 
assensum  fidei  Romanorum  Pontificum  de  inerrantia 
propriae  sedis  possumus  probare  ex  eo,  quod  in  om- 
nibus causis  fidei  recursus  habebatur  ad  Sedem  apo- 
stolicam,  et  quidem  tanquam  ad  Petrum  et  Petri 
auctoritatem,  et  etiam  ex  eo  quod  nunquam  licita 
fuit  appellatio  a Sede  Romana  et  a definitionibus 
dogmaticis  huius  sedis. 

Quod  attinet  testimonia  directa,  seu  per  verba  ex- 
pressa  sanctorum  Patrum,  ilia  adducere  utique  super- 
sedeo.  Ast  debeo  respondere  aliquibus  obiectionibus, 
quae  saepe  saepius  contra  haec  testimonia  factae  sunt. 

Dictum  fuit,  afferri  ab  assertoribus  infallibilitatis 
pontificiae  textus  traditionis  mutilates,  falsificatos,  inter- 
polates vel  spurios  vel  nihil  aliud  probantes  nisi  pri- 
matum.  Durum  verbum!  Ast  sit  hoc;  quid  exinde 
probatur?  An  potest  negari  praesto  esse  testimonia 
prorsus  certa,  sive  immediatam  verborum  vim,  sive 
contextum  et  finem  orationis  spectes , ex  quibus  spe- 
ciale  donum  infallibilitatis  Romani  Pontificis  probatur? 

Ab  aliis  rmis  oratoribus  dictum  est,  his  testimoniis 
non  probari  infallibilitatem  Romani  Pontificis  persona- 

1 Epist.  ad  Damaautn  Papam.  [Migne  P.  L.  XXII,  356.] 

2 Enarr.  in  ps.  XL,  n.  30.  [Migne  P.  L.  XIV,  1082.] 

3 Lib.  III.  adv.  Rufinum  cap.  XV.  [Migne  P.  L.  XXIII,  468  ] 


lem,  separatam  et  absolutam.  Quidquid  sit  de  his 
epithetis , de  quibus  mox  sermo  recurret , respondeo : 
id  saepe  dictum  est,  sed  quantum  video  nunquam  pro- 
batum , quod  iuxta  mentem  sanctorum  Patrum  causa 
efficiens  infallibilitatis  Romani  Pontificis  alia  sit  quam 
tutela  Christi  et  assistentia  Spiritus  sancti  Petro  pro- 
missa  in  aevum , seu  quod  concursus  Ecclesiae  sit  de 
iure  conditio,  sine  qua  iudicia  dogmatica  Romani  Pon- 
tificis non  sint  infallibilia.  Anne  Patres  Chalcedonen- 
ses  antequam  epistolam  s.  Leonis  ad  Flavianum  salu- 
tarent  tanquam  ore  Petri  prolatam,  anxie  requisive- 
runt  utrum  consiliis  episcoporura  adhibitis  data  fuerit; 
imo  anne  historia,  quae  nobis  plura  miraculosa  de 
origine  huius  epistolae  refert,  mentionem  facit  de  con- 
cursu  episcoporum,  qui  huic  Romani  Pontificis  defini- 
tioni  dogmaticae  praecesserit? 

Venio  ad  argumenta  traditionis,  quae  in  ipso  sche- 
mate  proponuntur,  id  est,  ad  documenta  ex  tribus  con- 
ciliis  adducta.  Quod  haec  argumenta  attinet,  ea  de- 
sumpta  sunt,  ut  nostis,  ex  conciliis  oecumenicis , in 
quibus  post  triste  inter  Ecclesiam  orientalem  et  occi- 
dentalem  factum  schisma , Oriens  cum  Occidente  de 
tollendo  hoc  schismate  convenit.  Cum  plura  ad  ele- 
vandam  vim  probationis,  quae  testimoniis  horum  con- 
ciliorum  inest,  in  generalibus  Congregationibus  obiecta 
fuerint,  pauca  regerere  necesse  est. 

Et  quidem  quoad  concilium  Constantinopolitauurn  IV, 
verba  in  schemate  allata  fere  ad  unum  concordant 
cum  formula  Papae  Hormisdae,  qua  schisma  Acacia- 
num  fuit  compositum,  et  quae  non  solummodo  ab  Ec- 
clesia orientali , sed  etiam  a maxima  parte  Ecclesiae 
occidentalis  fuit  approbata.  Dictum  fuit,  hanc  formu- 
1am  nihil  continere  nisi  fiduciam,  nunquam  futurum 
esse  ut  cathedrae  s.  Petri  accidat,  quod  de  tot  sedi- 
bus  apostolicis  actum  esse  dolemus;  sed  successores 
Principis  apostolorum  fidem  tuendi  et  fratres  confir- 
mandi  munere  usque  ad  finem  mundi  functuros  esse. 

Ast  haec  interpretatio  nec  convenit  literae  nec 
sensui  historico  huius  documenti.  Non  convenit  literae, 
nam  litera  huius  formulae  Papae  Hormisdae,  quae 
fere  verbotenus  est  recepta  a concilio  Constantinopo- 
litano  IV,  ut  nostis,  haec  est:  „Prima  salus  est  rectae 
„ fidei  regulam  custodire,  et  a constitutis  Patrum  nulla- 
„tenus  deviare,  quia  non  potest  Domini  nostri  lesu 
„ Christi  praetermitti  sententia  dicentis:  Tu  es  Petrus, 
^et  super  hanc  petram  aedificaho  Ecclesiani  meani. 
„Haec  quae  dicta  sunt  rerum  probantur  effectibus, 
„quia  in  Sede  apostolica  immaculata  est  semper  ca- 
„tholica  servata  religio.  Ab  hac  ergo  spe  et  fide  sepa- 
„rari  minime  cupientes,  et  Patrum  sequentes  in  omnibus 
„constituta,  anathematizamus  omnes  haereticos  etc.“  Et 
in  fine;  „Unde,  sicut  praediximus,  sequentes  in  omni- 
„bus  apostolica m Sedem  et  praedicantes  eius  omnia 
„constituta,  spero  ut  in  una  communione  vobiscum  (cum 
„Papa  Iloi  misda) , quam  Sedes  apostolica  praedicat, 
„esse  merear,  in  qua  est  Integra  et  vera  christianae 
„religionis  soliditas.“  Haec  sunt  verba  huius  formulae. 


395 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


396 


Quod  ad  sensum  attinet,  sensus  manifestus  horum 
verborum  utique  hie  est:  ut  Oriens  divulsus  a Sede 
apostolica  iterum  communionem  cum  ipsa  Sede  apo- 
stolica  et  cum  Ecclesia  catholica  reciperet,  solemnem 
professionem  fidei  episcopi  circa  praerogativam  Sedis 
apostolicae  emittere  debebant,  scilicet  hoc  esse  rectae 
fidei  regulam  custodire,  si  spe  et  fide  firmiter  tenemus, 
Domini  nostri  lesu  Christi  promissionem  Petro  factam 
non  posse  praetermitti,  sicut  reapse  eventu  comprobata 
est,  scilicet  in  eo  quod  immaculata  semper  servata 
est  in  Sede  apostolica  vera  religio. 

Contra  testimonium  ex  concilio  Lugdunensi  alla- 
tum  dictum  fiiit,  illud  nec  a concilio  adhibitum  neque 
confirmatum  fuisse.  Ne  repetam  ea  quae  iam  hac  de 
re  Relator  capitis  tertii  dixit,  solummodo  de  uno  pau- 
cissima  proferam ; scilicet  ad  demonstrandum  quod  for- 
mula ista  fidei  a concilio  Lugdunensi  non  fuerit  ad- 
hibita,  obiicitur  illam  formulam  in  concilio  non  fuisse 
discussam.  Hoc  utique  verum  est,  sed  exinde  nihil 
probatur  contra  auctoritatem  huius  documenti : e con- 
trario  firmatur  magis  auctoritas  illius.  Nam  causa 
huius  rei  nulla  alia  est,  quod  scilicet  in  concilio  Lug- 
dunensi non  fuerit  discussa  haec  professio  fidei,  causa 
huius  rei  nulla  alia  est,  quam  quod  agebatur  de  re 
non  nova,  non  de  re  nondum  eliquata,  sed  de  re,  in 
quantum  referebatur  ad  Romani  Pontificis  primatum, 
iam  dudum  per  universam  Ecclesiam  tempore  Papae 
Hormisdae  in  concilio  Constantinopolitano  IV  appro- 
bata,  et  de  qua  inter  latinos  nulla  fuit  dubitatio. 

Hanc  fuisse  causam  omissae  discussionis  patet  ex 
epistola,  quam  Papa  Clemens  IV.  ad  imperatorem 
Michaelem  Palaeologum  dederat,  et  cum  ipsa  formu- 
lam eandem  quae  postea  in  concilio  Lugdunensi  II 
praelecta  fuit , transmiserat.  Cum  enim  imperator 
dementi  IV.  consilium  suum  communicasset  in  Oriente 
convocandi  concilii,  ut  de  hac  forma  disceptaretur. 
Papa  respondit  his  verbis;  „Porro  perscriptam  puris- 
„simam,  certissimam  et  solidissimam  orthodoxae  fidei 
„veritatem  et  evangelicae  doctrinae  consonam,  a sanctis 
.,Patribus  et  Romanorum  Pontificum  in  suis  synodis 
„definitione  firmatam;  sicut  nec  decet,  sic  nec  volu- 
„mus  novae  discussioni  ac  definitioni  subiacere,  ipsam 
„ quasi  per  hoc  quomodolibet  contra  fas  et  licitum,  in 
„dubium  revocando.  Ideoque  licet  in  praefata  scrip- 
„tura  (scilicet  in  epistola  imperatoris)  de  convocatione 
„ concilii  ageretur;  licet  tu  (imperator)  per  tuas  prae- 
„fatas  litteras  concilium  in  terra  tua  convocari  petieris; 
„Nos  tamen  nullo  modo  proponimus  concilium  ad 
„discussionem  seu  definitionem  huiusmodi  convocare; 
„non  quod  cuiusquam  faciem  vereamur,  vel  eandem 
„sacrosanctam  Romanam  ecclesiam  Graecorum  superari 
„prudentia  timeamus;  sed  quia  prorsus  indecens  foret, 
„immo  nec  licet  nec  expedit  in  dubium  revocari  prae- 
„missam  verae  fidei  puritatem,  tot  sacrae  paginae 
„auctoritatibus,  tot  sanctorum  roboratam  sententiis,  tot 
„Romanorum  Pontificum  stabili  definitione  firmatam; 
„pro  cuius  defensione,  si  necesse  foret,  parati  essemus 


„subire  martyrium  et  morti  etiam  exponere  corpus 
„ nostrum.  “ ^ Ita  Clemens.  Itaque  mirum  non  est, 
quod  etiam  Gregorius  X.  in  concilio  Lugdunensi  dis- 
cussionem  huius  formulae  non  permisit. 

Tertium  documentum  desumptum  est  ex  concilio 
Florentino.  De  iis,  quae  in  schemate  nostro  afiferun- 
tur  ex  concilio  Florentino,  dictum  est,  nihil  in  iis 
contineri,  quod  sobrius  interpres  ad  stabiliendam  doc- 
trinam  infallibilitatis  adhibere  possit.  Ast  mentem 
Patrum  Florentinorum  longe  aliam  fuisse  patet  ex  illo 
commentario,  quern  fr.  loannes  coram  Papa  Eugenio  IV. 
et  coram  imperatore  loanne  Palaeologo,  ut  imperator 
resciret  quisnam  sit  sensus  formulae,  quae  de  Romano 
Pontifice  agebat,  de  iis  instituit.  Itaque  incisa  per 
singula  declarans,  incisum  illud:  Romanum  Pontificem 
totius  Ecclesiae  caput,  omnium  cliristianorum  patrem, 
et  doctorem  existere,  explicans,  in  haec  verba  desiit: 
„Cum  omnes  christiani  in  fide  conveniant  et  convenire 
„debeant,  ipse  (Romanus  Pontifex)  ponitur  doctor  im- 
„maculatae  fidei  propter  privilegium  concessum  Petro.  “ 
Explicans  incisum  illud  ; Eidem  Sedi  et  Romano  Pon- 
tifici  in  h.  Principe  apostolorum  pascendi,  regendi  et 
gubernandi  universalem  Ecclesiam  plenar iam  [traditam] 
esse  potestatem,  adduxit  fr.  loannes  epistolam  s.  Agatho- 
nis  Papae  ad  imperatorem  Constantinum,  respective  ad 
concilium  Constantinopolitanum  III,  et  exinde  sequen- 
tem  conclusionem  deduxit:  „In  hac  auctoritate  (Aga- 
„thonis  scilicet)  tria  haec  manifeste  asseruntur.  Primo, 
„quod  pascere  omnes  oves  sit  commissum  Petro,  et 
„successoribus  suis.  Secundo,  quod  Sedes  apostolica 
„nunquam  in  aliqua  erroris  parte  depressa  est,  sed 
„semper  mansit  immaculata  in  fide.  Tertio,  quod 
„tanta  est  eius  auctoritas,  quod  universalis  Ecclesia, 
„et  universae  synodi  semper  fideliter  secutae  sunt,  et 
„Patres  catholici  semper  susceperunt  eius  apostolicam 
„docti-inam,  et  quod  ilia  verba  (ut  non  d^ciat  Jides 
y,tua)  intelliguntur  de  Sede  apostolica,  et  quod  sit 
„immunis  ab  haeresi,  atque  confirmationem  omnium 
„fratrum  titubantium  in  fide  ad  ipsam  sedem  et  Ro- 
„manum  Pontificem  pertinere.  “ ^ Sic  ergo  res  ex- 
plicata  fuit  in  ipso  concilio  Florentino,  et  hie  sensus 
utique  tanquam  authenticus  habendus  est,  cum  ex 
industria , Romano  Pontifice  iubente , ut  imperator 
sensum  formulae  resciret,  fuerit  propositus. 

Ex  his  dictis  manifestissime  apparet,  quod  cum 
definitionem  Florentinam  ad  stabiliendam  Romani  Pon- 
tificis infallibilitatem  adduximus,  verbis  sensum  alie- 
num  nullo  modo  supponimus,  sed  revera  ilia  ex  mente 
Patrum  Florentinorum  interpretamur,  et  quod  particula 
him,  quae  partem  primam  cum  secunda  connectit  per 
conclusionem,  et  quae  a pluribus  oratoribus  impugnata 
fuit,  locum  suum  iure  occupat. 

Antequam  relation!  de  hac  prima  parte  nostri 


1 Cozza  hist,  polem.  de  Graecor.  schismate  tom.  II , part.  IV, 
cap.  XXVIII,  n.  1218. 

^ Labbe  Collect.  Concil.  tom.  XVIII,  col.  1154  et  seqq. , edit, 
venet.  Coleti. 


397 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


398 


schematis,  id  est,  de  argumentis  infallibilitatis  ponti- 
ficiae  finem  imponam , liceat  mihi  sententiam  meam 
proferre  de  gravissima  ilia  obiectione,  quae  saepius 
in  generalibus  Congregationibus  prolata  fiiit,  scilicet 
semel  promulgata  Romani  Pontificis  infallibilitate  di- 
vinam  constitutionem  Ecclesiae  immutatum  iri.  Et 
quare  ? 

Dictum  est,  concilia  generalia  in  posterum  iam  non 
erunt  necessaria.  Respondeo:  erunt  in  posterum  ne- 
cessaria,  sicut  erant  temporibus  anteactis  necessaria: 
absolute  necessaria  nunquam  erant,  si  agebatur  so- 
lumraodo  de  veritate  certe  cognoscenda  ab  iis  Christi- 
fidelibus,  qui  erant  bonae  voluntatis.  Poterant  enim 
veritatem  cognoscere  per  ordinarium  magisterium  Ec- 
clesiae, id  est,  episcoporum  communionem  cum  sacra 
apostoHca  Sede  babentium : ubi  enim  Ecclesia,  ibi  est 
Spiritus  Dei,  et  ubi  Spiritus  Dei,  ibi  veritas  est;  omnis 
gratia  Spiritus,  Spiritus  autem  est  veritas,  dicit  s.  Ire- 
naeus.  Poterant  veritatem  cognoscere  ex  solemnibus 
dogmaticis  definitionibus  Romanorum  Pontificum : „Quid 
„adhuc  quaeris  examen,  dicit  Augustinus  ad  lulianiim  \ 
„quod  iam  factum  est  apud  Sedem  apostolicam?“  his 
verbis  dare  indigitans,  prolate  iudicio  Sedis  aposto- 
licae , de  veritate  iam  certum  et  irrefragabile  adesse 
testimonium , dummodo  adsit  bona  voluntas  illi  sese 
submittendi.  Ergo  non  pro  veritate  cognoscenda  erant 
necessariae  synodi  generates,  sed  ad  errores  reprimen- 
dos.  Cum  enim  errores  ita  invalescerent,  ut  respublica 
Christiana  quodammodo  periclitaretur ; Ecclesia  catho- 
lica  solemnissimum  indicium  per  concilium  generate 
iis  obiecit.  Sed  solemnissimum  indicium  Ecclesiae  de 
rebus  fidei  et  morum  est  ac  semper  erit  indicium  con- 
cilii  oecumenici,  in  quo  Papa  iudicat  simul  assidentibus 
et  coniudicantibus  orbis  catholici  episcopis. 

Sed  instant  et  dicunt,  concilia  generalia  in  poste- 
rum non  erunt  libera ; episcopi  non  amplius  erunt 
veri  iudices.  Respondeo:  erunt  libera,  sicut  libera 
fuerunt  temporibus  anteactis.  Nam  concilia  etiam  in 
posterum  ita  habebuntur,  ut  de  rebus  in  concilio  per- 
tractandis  aut  nulla  praecedat  definitio  dogmatica  Ro- 
mani Pontificis , vel  ut  tails  revera  praecedat.  In 
priori  casu,  si  Papa  propositiones  integras  integre 
concilio  pertractandas  relinquit,  concilium  plena  sua 
libertate  in  Domino  uti  poterit;  in  posteriori  casu  con- 
cilium omnino  id  aget,  quod  in  simili  casu  egerunt 
concilia  generalia. 

Exemplum  sit  Constantinopolitanum  III  in  sua 
agendi  ratione  cum  epistola  dogmatica  Papae  Aga- 
thonis.  Priores  septern  actiones  huius  concilii  oc- 
cupabant  quaedam  praeambula,  id  est,  lectio  docu- 
mentorum  quae  concilium  concernebant.  Ad  finem 
actionis  septimae  legati  Romani  Pontificis  postularunt, 
ut  Patres  concilii  declararent  utrum  consentiant  sug- 
gestioni  seu  epistolae  Agathonis.  Ilaec  declaratio  pro- 
missa  fuit  pro  actione  sequenti.  In  actione  itaque 


* Contr.  lulian.  lib.  II,  n.  CIII.  [Migne  P.  L.  XLV,  1183.] 


octava  Patres  concilii  declararunt:  ,,Ita  Domine  (ad 
„imperatorem  conversi)  profiteer,  et  sic  credo,  quem- 
,,admodum  habent  suggestiones  sanctissimi  Papae  anti- 
,,quae  Romae  Agathonis.“  ^ Haec  ergo  declaratio 
certe  nihil  aliud  fuit  nisi  indicium  verae  et  fidelis 
adhaesionis.  Cum  vero  Macarius  Antiochenus,  qui 
postmodum  etiam  definitionibus  concilii  pertinaciter 
contradixit,  his  non  acquiesceret , Patres  concilii  ut 
omnibus  dubitationibus  satisfacerent , ipsi  et  asseclis 
siiis  permiserunt,  ut  allatis  testimoniis  patrum,  opinio- 
nem  suam  defenderent.  Haec  testimonia  examini  et 
iudicio  subiecta  inventa  sunt  partim  spuria  partim 
mutilata,  et  proinde  a concilio  fuerunt  reiecta.  His 
opposita  sunt  testimonia  s.  Scripturae  et  Patrum,  quae 
epistolae  Papae  Agathonis  adiecta  erant;  haec  quoque 
examine  institute  cum  omnibus  optimis  codicibus  col- 
lata  fuerunt.  Cum  iam  luce  clarius  apparerent  ilia 
Integra,  authentica  et  probantia,  concilium  devenit  ad 
definitionem  synodalem  de  duplici  in  Christo  voluntate 
et  operatione ; et  in  hac  definitione,  ut  expressis  ver- 
bis dicit  sacra  synodus , epistolam  Papae  Agathonis 
iterum  veluti  normam  vivam  ante  oculos  positam  ha- 
buit.  Sic  ergo  sacra  synodus  solemni  iudicio  obedien- 
tiam  Romano  Poiitifici  debitam  cum  sua  libertate  con- 
ciliavit,  ,,ut  vere  (sunt  verba  s.  Leonis  de  concilio 
,,Chalcedonensi)  a se  prodiisse  ostenderet,  quod  prius 
,,a  prima  omnium  sede  formatum,  totius  christiani 
,, orbis  indicium  recepisset:  ut  in  hoc  quoque  capiti 
,, membra  concordent.“  ^ In  hac  Concordia  membrorum 
cum  capite  resplendet  clarissime  assistentia  Spiritus 
sancti  Ecclesiae  promissa.  Sic  egit  s.  synodus  Vl,  et 
sic  omnes  aliae  egerunt. 

Pervenio  iam  ad  secundam  partem  nostri  schema- 
tis, id  est,  ad  ipsam  definitionem  infallibilitatis  pontifi- 
ciae : haec  continetur  in  secunda  parte  capitis  quarti. 
In  relatione  generali,  quae  concernit  hanc  secundam 
partem,  duo  mihi  videntur  esse  necessaria,  scilicet: 
1“  ut  status  quaestionis  accurate  determinetur ; et 
2°  formula  definitionis  brevi  quodam  commentario  il- 
lustretur.  Ergo  primo  status  quaestionis. 

Cum  ad  statum  quaestionis  accuratius  determinan- 
dum  accedimus,  statim  sese  offerunt  voculae  istae,  quae 
iam  toties  ex  hac  aula  exulare  iiissae  sunt,  sed  non- 
dum  exulaverunt,  scilicet  infallibilitas  personalis,  se- 
parata et  ahsoluta.  Nam  reapse  cardo  quaestionis 
vertitur  circa  has  notiones.  Videamus  ergo  quEm 
brevissime,  quis  sit  sensus  harum. 

1°  Quo  in  sensu  infallibilitas  Romani  Pontificis 
dicenda  est  personalis?  Dicenda  est  p)^^'Sonalis  ut  sic 
excludatur  distinctio  inter  Romanum  Pontificem  et  Ro- 
manam  ecclesiam.  Porro  infallibilitas  dicitur  perso- 
nalis, ut  sic  excludatur  distinctio  inter  sedem  et  se- 
dentem.  Cum  haec  distinctio  in  Congregationibus 
generalibus  nullos  nacta  fuerit  patronos,  etiam  de  iis 

1 Labb.  Collect.  Concil.  tom.  VII,  col.  758,  edit,  venet.  Coleti. 

^ Inter  opp.  s.  Leonis  tom.  I , epist.  CXX  ad  Theodoret.  episc. 
Cyri,  pag.  1219,  edit.  Bailer. 


399 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


400 


aliquid  addend o supersedeo.  Reiecta  ergo  distinctione 
inter  ecclesiam  Romanam  et  Romanum  Pontificem, 
inter  sedem  et  sedentem,  id  est,  inter  seriem  universam 
et  inter  singulos  Romanos  Pontifices  in  hac  serie  sibi 
succedentes,  defendimiis  personalem  Romani  Pontificis 
infallibilitatem  eatenus , quatenus  haec  praerogativa 
omnibus  et  singulis  legitimis  Petri  in  cathedra  eius 
successoribus  ex  Christi  promissione  competit. 

His  dictis,  notio  infallibilitatis  pontificiae  nondnm 
sufficienter  est  definita.  Infallibilitas  personalis  Papae 
in  se  ipsa  debet  accuratius  definiri,  quod  nempe  non 
competit  Romano  Pontifici  quatenus  est  persona  pri- 
vata,  neque  etiam  quatenus  est  doctor  privatus;  nam 
qua  talis  par  est  aliis  doctoribus  privatis,  et  par  in 
parem,  ut  scite  animadvertit  Caietanus,  non  habet  ira- 
perium,  quale  tamen  Romanus  Pontifex  exercet  in 
universam  Ecclesiam.  Hinc  non  loquimur  de  infalli- 
bilitate  personal],  quamvis  personae  Romani  Pontificis 
earn  vindicemus,  sed  non  quatenus  est  persona  singu- 
laris,  sed  quatenus  est  persona  Romani  Pontificis,  seu 
persona  publica,  id  est,  caput  Ecclesiae  in  sua  relatione 
ad  Ecclesiam  universalem.  Neque  etiam  dicendus  est 
Pontifex  infallibilis  simpliciter  ex  auctoritate  papatus, 
sed  ut  subest  divinae  assistentiae  dirigenti  in  hoc  certe 
et  indubie.  Nam  auctoritate  papatus  Pontifex  est  sem- 
per supremus  index  in  rebus  fidei  et  morum,  et  om- 
nium christianorum  pater  et  doctor;  sed  assistentia 
divina  ipsi  promissa,  qua  fit,  ut  errare  non  possit, 
solummodo  tunc  gaudet,  quum  munere  supremi  iudicis 
in  controversiis  fidei  et  universalis  Ecclesiae  doctoris 
reipsa  et  actu  fungitur.  Hinc  sententia : Romanus 
Pontifex  est  infallibilis,  non  quidem  ut  falsa  debet 
traduci,  cum  Christus  personae  Petri  et  personae  suc- 
cessoris  eius  illam  promiserit;  sed  est  solummodo  in- 
completa,  cum  Papa  solummodo  sit  infallibilis  quando 
solemn!  iudicio  pro  universa  Ecclesia  res  fidei  et  mo- 
rum definit. 

2°  Quo  in  sensu  infallibilitas  Papae  dicenda  est 
separata?  Dici  potest  separata,  seu  potius  distincta, 
quia  fundata  est  in  special!  promissione  Christi;  et 
proinde  etiam  in  special!  assistentia  Spiritus  saneti, 
quae  non  est  una  eademque  cum  ilia,  qua  gaudet  to- 
tum  corpus  Ecclesiae  docentis  iunctum  cum  suo  ca- 
pite.  Nam  cum  Petrus  eiusque  successor  sit  centrum 
unitatis  ecclesiasticae , cuius  est  Ecclesiam  in  imitate 
fid^i  et  charitatis  conservare,  et  turbatam  reparare, 
conditio  eius  et  relatio  eius  ad  Ecclesiam  est  prorsus 
specialis;  et  huic  condition!  special!  et  distinctae  re- 
spondet  privilegium  speciale  et  distinctum.  In  hoc 
ergo  sensu  competit  Romano  Pontifici  infallibilitas  se- 
parata. Sed  ideo  non  separamus  Pontificem  ab  ordi- 
natissima  coniunctione  cum  Ecclesia.  Papa  enim  so- 
lummodo tunc  est  infallibilis,  quando  omnium  christia- 
norum doctoris  munere  fungens , ergo  universalem 
Eeclesiam  repraesentans,  iudicat  et  definit  quid  ab 
omnibus  credendum  vel  reiiciendum.  Ab  Ecclesia 
universal!  tarn  separari  non  potest,  quam  fundamen- 


a turn  ab  aedificio  cui  portando  destinatum  est.  Non 
separamus  porro  Papam  infallibiliter  definientem  a 
cooperatione  et  concursu  Ecclesiae,  saltern  id  est  in  eo 
sensu , quod  hanc  cooperationem  et  hunc  concursum 
Ecclesiae  non  excludimus.  Hoc  patet  ex  fine  huius 
praerogativae  divinitus  concessae. 

Finis  eiusdem  est  conservatio  veritatis  in  Ecclesia, 
Talis  definitionis  ergo  tunc  est  vel  maxirae  locus,  cum 
alicubi  in  Ecclesia  scandala  circa  fidem,  dissensiones 
et  haereses  exoriantur,  quibus  reprimendis  antistites 
ecclesiarum  singillatim,  vel  etiam  in  concilio  provin- 
cial! congregati  impares  sunt;  ita  ut  ad  sanctam  Se- 
dem apostolicam  hac  de  causa  referre  cogantur;  vel 
si  ipsi  antistites  tristi  erroris  labe  infecti  fuerint.  Hanc 
b cooperationem  Ecclesiae  turn  ideo  non  excludimus,  quia 
infallibilitas  Pontificis  Romani  non  per  modum  inspi- 
rationis  vel  revelationis,  sed  per  modum  divinae  assi- 
stentiae ipsi  obvenit.  Hinc  Papa  pro  officio  suo  et 
rei  gravitate  tenetur  media  apta  adhibere  ad  veritatem 
rite  indagandam  et  apte  enuntiandam;  et  eiusmodi 
media  sunt  concilia  vel  etiam  consilia  episcoporum, 
cardinalium,  theologorum  etc.  Haec  media  pro  diver- 
sitate  rerum  utique  sunt  diversa,  et  pie  debemus  cre- 
dere quod  in  divina  assistentia  Petro  et  successoribus 
eius  a Christo  Domino  facta,  simul  etiam  contineatur 
promissio  mediorum,  quae  necessaria  aptaque  sunt  ad 
affirmandum  infallibile  Pontificis  indicium. 

Demum  Papam  non  separamus,  et  vel  minime 
(3  separamus  a consensu  Ecclesiae,  dummodo  consensus 
iste  non  ponatur  ceu  conditio,  sive  sit  consensus  ante- 
cedens  sive  sit  consequens.  Non  possumus  separare 
Papam  a consensu  Ecclesiae,  quia  hie  consensus  nun- 
quam  ipsi  deesse  potest.  Cum  enim  credimus  Papam 
per  assistentiam  divinam  esse  infallibilem , eo  ipso 
etiam  credimus  iis  definitionibus  assensum  Ecclesiae 
non  esse  defuturum;  cum  fieri  non  possit  quod  corpus 
episcoporum  separetur  a suo  capite,  et  cum  Ecclesia 
universa  deficere  non  possit.  Impossibile  enim  est 
generalem  obscurationem  spargi , ut  synodus  Pisto- 
riensis  aiebat,  super  veritates  gravioris  momenti  spec- 
tantes  ad  religionem. 

3^^  Nota.  Quaeritur  in  quo  sensu  infallibilitas  Pon- 
^ tificis  Romani  sit  absoluta.  Respondeo  et  ingenue  fa- 
teor:  nullo  in  sensu  infallibilitas  pontificia  est  absoluta, 
nam  infallibilitas  absoluta  competit  soli  Deo,  primae 
et  essential!  veritati,  qui  nullibi  et  nunquam  fallere 
et  falli  potest.  Omnis  alia  infallibilitas  utpote  com- 
municata  ad  certum  finem  habet  sues  limites  et  suas 
conditiones , sub  quibus  adesse  censetur.  Idem  etiam 
valet  de  infallibilitate  Romani  Pontificis.  Etiam  haec 
certis  limitibus  et  conditionibus  est  adstricta,  quaenam 
vero  sint  eae  conditiones,  non  a priori,  sed  ex  ipsa 
promissione  sive  manifestatione  voluntatis  Christi  debet 
deduci.  Quid  iam  ex  Christi  promissione,  Petro  et 
successor!  eiusdem  facta,  quoad  has  conditiones  con- 
sequitur?  Promisit  Petro  donum  inerrantiae  in  ipsius 
relatione  ad  Ecclesiam  universalem:  Tu  es  Petrus,  et 


401 


Acta  ante  Sess.  IV.  Eelatio  de  eraendationibus  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


402 


super  lianc  Petram  aedificabo  Ecclesiam  meam,  et  portae 
inferi  non  praevalehimt  adversus  earn  . . . ‘ Pasce  oves 
nieas,  pasce  agnos  meos  Petrus  extra  hanc  relatio- 
nem  ad  Ecclesiam  universalem  positus  in  suis  succes- 
soribus  hoc  veritatis  charismate  ex  certa  ilia  promis- 
sione  Christi  non  gaudet.  Proinde  reapse  infallibilitas 
Romani  Pontificis  restricta  est  ratione  suhiecti,  quando 
Papa  loquitur  tanquam  doctor  universalis  et  index 
supremus  in  cathedra  Petri,  id  est,  in  centro,  constitu- 
tus ; restricta  est  ratione  ohiecti,  quando  agitur  de 
rebus  fidei  et  morum;  et  ratione  actus,  quando  definit 
quid  sit  credendum  vel  reiiciendum  ab  omnibus  Christi- 
fidelibus. 

Sed  nonnulli  ex  rmis  Patribus , his  non  contend, 
ulterius  progrediuntur , et  volunt  etiam  in  hanc  con- 
stitutionem  dogmaticam  inducere  conditiones,  quae  in 
tractatibus  theologicis  diversae  in  diversis  inveniuntur, 
et  quae  bonam  fidem  et  diligentiam  Pontificis  in  ve- 
ritate  indaganda  et  enuntianda  concernunt;  quae  pro- 
inde, quum  non  reladonem  Pontificis,  sed  conscientiam 
ipsius  ligent,  ordini  potius  morali  quam  dogmatico 
accensendae  sunt.  Piissime  enim  Dominus  noster  lesus 
Christus  charisma  veritatis  non  a conscientia  Pontifi- 
cis, quae  est  uniuscuiusque  res  privata  immo  privatis- 
sima,  soli  Deo  cognita,  sed  a relatione  Pontificis 
publica  ad  universalem  Ecclesiam  dependens  voluit; 
quia  alias  hoc  infallibilitatis  donum  medium  efficax 
ad  unitatem  Ecclesiae  conservandam  et  reparandam 
non  esset.  Sed  ideo  nil  timendum,  ac  si  per  malam 
fidem  et  negligentiam  Pontificis  universalis  Ecclesia  in 
errOrem  circa  fidem  induci  posset.  Nam  tutela  Christi 
et  assistentia  divina  Petri  successoribus  promissa  est 
causa  ita  efficax,  ut  indicium  summi  Pontificis,  si  esset 
erroneum  et  Ecclesiae  destructivum,  impediretur;  aut, 
si  reapse  Pontifex  ad  definitionem  deveniat,  ilia  in- 
fallibiliter  vera  existat. 

Ast  instant  et  dicunt:  manet  ergo  officium  Pon- 
tificis et  quidem  in  suo  genere  gravissimum , media 
ilia  apta  ad  veritatem  indagandam  adhibendi,  et  quam- 
vis  haec  res  non  sit  stricte  dogmatica,  est  tamen  dog- 
mati  intime  connexa.  Definimus  enim:  indicia  dog- 
matica Romani  Pontificis  sunt  infallibilia.  Ergo  de- 
finiamus  etiam  formam  in  tali  iudicio  a Pontifice 
servandam.  Haec,  ut  mihi  videtur,  erat  mens  quo- 
rumdam  rraorum  Patrum,  quos  ex  hoc  ambone  lo- 
quentes  audivi.  Ast,  Eihi  ac  Rmi  Patres,  hoc  fieri 
nullo  modo  potest;  nam  non  agitur  de  re  nova.  lam 
millena  et  millena  indicia  dogmatica  a Sede  apostolica 
emanarunt;  ubi  vero  est  canon  qui  formam  in  eius- 
modi  iiidiciis  servandam  praescripserit? 

Dicat  forsan  aliquis : si  non  habemus  canonem, 
faciamus  canonem.  Ast  absit  hoc  a nobis,  ne  impin- 
gamus  in  canonem  ilium  damnatum,  quod  concilium 
sit  supra  Papam.  Insuper  ad  quid  valeret  eiusmodi 
canon?  Annon  prorsus  inutilis  esset,  cum  nunquam 


possit  verificari  a fidelibus  et  episcopis  in  orbe  di- 
spersis;  immo  res  esset  valde  periculosa,  cum  innumeris 
cavillationibus  et  anxietatibus  ansam  praeberet.  Ergo 
cingat  Petrus  semetipsum  iuxta  verbum  Domini  nostri 
lesu  Christi,  cum  Petrus  senescente  mundo  non  sene- 
scat,  sed  sicut  aquila  renovetur  virtus  eius. 

Sed  adhuc  instant  et  dicunt:  quidqiiid  sit  de  illis 
mediis  humanis,  auxilium  Ecclesiae,  assensus  Ecclesiae, 
id  est,  testimonium  et  consilium  episcoporum  non  solum- 
modo  non  potest  excludi  a definitione  infallibilitatis, 
sed  debet  inter  conditiones  quae  sunt  de  fide,  in  ipsa 
definitione  poni.  Ergo  haec  conditio  dicitur  esse  de 
fide,  et  quomodo  hoc  probatur?  An  continetur  in 
promissione  Christi?  Mihi  videtur  quod  in  ilia  non 
solummodo  non  contineatur,  sed  quod  in  ilia  contra- 
rium  potius  contineatur.  Nam  negari  quidem  non 
potest,  quod  in  relatione  Petri  ad  Ecclesiam,  cui  Chri- 
stus voluit  infallibilitatem  Petri  adnexam,  contineatur 
specialis  relatio  Petri  ad  apostolos  et  proinde  etiam 
ad  episcopos,  cum  Christus  ad  Petrum  dixerit  ‘ : Ego 
rogavi  pro  te  ut  non  deficiat  fides  tua,  et  tu  aliquando 
conversus  confirma  fratres  tuos.  Haec  est  ergo  relatio 
Pontificis  ad  episcopos,  quae  inest  promissioni  Christi ; 
ex  his  vero  verbis  Christi  necessitate  cogente,  ut  mihi 
videtur,  debet  concludi  quod  fratres  quidem,  id  est,  epi- 
scopi,  ut  sint  firmi  in  fide,  indigeant  auxilio  et  con- 
silio  Petri  et  successorum  eius,  non  autem  viceversa. 
Unde  fit  quod  huius  sententiae  patroni  non  tarn  pro- 
vocent  ad  loca  sacrae  Scripturae,  quam  ad  certa  quae- 
dam  axiomata  quae  ipsis  prorsus  concludentia  videntur. 
Quaenam  sunt  haec  axiomata? 

Primum  axioma : membra  debent  esse  coniuncta 
capiti  et  caput  membris.  Ex  hoc  axiomate  deducunt 
necessitatem  pro  Papa,  ut  in  definiendis  fidei  dogma- 
tibus  nihil  agat  sine  consilio  et  concursu  fratrum  suo- 
rum.  Antequam  ad  hanc  obiectionem  respondeam, 
meminisse  iuvat  agi  hie  in  sententia  adversariorum  de 
stricta  et  absoluta  necessitate  consilii  et  auxilii  episco- 
porum in  quovis  infallibili  iudicio  dogmatico  Romani 
Pontificis,  ita  ut  in  ipsa  definitione  nostrae  dogmaticae 
constitutionis  suum  locum  occupare  debeat.  In  hac 
stricta  et  absoluta  necessitate  consistit  tota  differentia 
quae  inter  nos  versatur,  et  non  in  opportunitate  aut 
aliqua  relativa  necessitate,  quae  iudicio  Romani  Pon- 
tificis rerum  circumstantias  ponderantis  prorsus  remit- 
tenda  est.  Haec  proinde  in  definitione  constitutionis 
dogmaticae  locum  habere  non  potest. 

His  praemissis,  ad  axioma  de  capite'  et  membris 
me  converto,  et  respondeo:  oratio  figurativa  non  est 
argumentativa , seu  uti  communiter  dicitur,  omnis  si- 
militude claudicat.  Et  quod  haec  similitude  sic  appli- 
cata  revera  claudicet,  sequenti  ratione  ostendi  potest. 
Nonne  etiam  laid , inter  quos  sunt  plurimi  qui  et 
scientia  et  pietate  praestant,  et  multo  magis  sacer- 
dotes  qui  munere  docendi  parochianos  funguntur,  per- 


‘ Matth.  16,  18.  2 loan.  21,  15—17.  i Luc.  22,  32. 

Coll.  Lac.  VII. 


26 


403 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


404 


tinent  ad  membra  Ecclesiae?  Quis  dubitat?  Anne  a 
ergo  etiam  isti  consilio  et  auxilio  suo  debent  iuvare 
Papam  in  ferendis  iudiciis  dogmaticis?  Nequaquam. 

Et  cnr?  Nonne  quia  non  pertinent  ad  Ecclesiam  do- 
centem?  Bene,  sed  simul  patet  quod  similitudo  de 
membris  et  capite  claudicet.  Sed  iam  quaeritur  utrum 
non  etiam  episcopi,  quamvis  sint  constituti  a Deo 
testes,  doctores  et  indices  fidei  cliristianae,  se  habeant 
ad  Papam,  pro  universa  Ecclesia  definientem  et  doc- 
toris  universalis  munere  fungentem,  ut  discipuli  ad 
magistrum?  Ita  est.  Hoc  enim  innuunt  verba  Cliristi 
ad  Petrum,  et  nomina  iudicis  supremi,  doctoris  uni- 
versalis, pastoris  totius  ovilis  Cliristi.  Proinde  etiam 
hac  ex  parte  claudicat  similitudo  adducta;  et  conse- 
quentia  de  necessitate  consilii  episcoporum  concidit.  b 

Pergam  ad  finem,  statim  instat  finis.  Sed  denuo 
instant  et  dicunt:  hoc  verum  est  post  factam  a Papa 
definitionem  solemnem , tunc  utique  non  solummodo 
laici,  sed  etiam  sacerdotes  et  episcopi  tenentur  se  sub- 
mittere  auctoritati  infallibili  Papae,  sed  hoc  non  valet 
ante  factam  definitionem:  ad  talem  definitionem  facien- 
dam  debent  concurrere  episcopi.  Nam  (et  hoc  est 
axioma  secundum) , sicuti  episcopi  nihil  possunt  in 
dogmatibus  condendis  sine  Papa,  ita  nec  Papa  sine 
episcopis:  inspiciamus  rem  ex  utraque  parte.  Episcopi 
in  dogmatibus  fidei  condendis  nihil  possunt  sine  Papa. 
Hoc  verum  est,  nam  decreta  de  fide  etiam  a concilio 
generali  edita  infallibilia  et  firma  non  sunt,  nisi  fue- 
rint  confirmata  a Papa.  ^ 

Causa  huius  rei  non  ea  est,  quae  ex  hoc  ambone 
aliquoties , dolens  dico , indicata  fuit , scilicet , ac  si 
omnis  infallibilitas  Ecclesiae  sit  sita  in  solo  Papa  et 
a Papa  derivetur  in  Ecclesiam  et  illi  communicetur. 
Hoc  quidem  iuxta  celeberrimum  quoddam  systema 
theologicum  potest  dici  de  iurisdictione;  nam  natura 
iurisdictionis  ea  est,  ut  possit,  immo  debeat  aliis  com- 
municari.  Quomodo  vero  infallibilitas  potest  commu- 
nicari?  Hoc  non  intelligo.  Vera  ratio  cur  episcopi 
etiam  in  concilio  generali  congregati  sine  Papa  in  re- 
bus fidei  et  morum  non  sint  infallibiles , ex  eo  repe- 
tenda  est,  quod  Christus  hanc  infallibilitatem  toti  Ec- 
clesiae magisterio,  id  est,  apostolis  simul  cum  Petro 
promiserit  dicens  ‘ : Ego  vohiscum  sum  usque  ad  con-  ^ 
summationem  saeculi;  ideo  episcopi  nihil  possunt  sine 
Papa.  An  autem  iudicio  ■ inverse  Papa  nihil  possit 
sine  episcopis?  Haec  inversio  nihil  est,  cum  Christus 
soli  Petro  dixerit : Tu  es  Petrus  ^ . . . Oravi  pro  te 
ut  non  deficiat  fides  tua 

Sed  denuo  instant  et  dicunt  (et  hoc  est  tertium 
axioma):  consensio  ecclesiarum  est  regula  fidei,  quam 
etiam  Papa  sequi  debet;  et  proinde  debet  ante  defini- 
tionem consulere  rectores  ecclesiarum  ut  certus  sit  de 
consensione  ecclesiarum.  Respondeo.  Res  iam  ad 
triarios  devenit,  et  accurate  distinguendum  est  inter 
verum  et  falsum,  ne  patiamur  naufragium  in  portu. 


‘ Matth.  28,  20.  * Matth.  16,  18.  3 Luc.  22,  32. 


Verum  est  quod  Papa  in  suis  definitionibus  ex  ca- 
thedra eosdem  habet  fontes  quales  habet  Ecclesia, 
Scripturam  et  traditionem.  Verum  est  quod  consensio 
praedicationis  praesentis  totius  magisterii  Ecclesiae 
unitae  cum  capite  sit  regula  fidei  etiam  pro  definitio- 
nibus Pontificis.  Ast  exinde  nullo  modo  potest  de- 
duct stricta  et  absoluta  necessitas  illam  exquirendi  a 
rectoribus  ecclesiarum  seu  ab  episcopis.  Nam  haec 
consensio  potest  saepissime  deduct  ex  clans  et  mani- 
festis  testimoniis  sacrae  Scripturae , ex  consensione 
antiquitatis , id  est,  sanctorum  Patrum,  ex  sententia 
doctorum  vel  aliis  modis  privatis,  quae  omnia  ad  ple- 
nam  informationem  sufficiunt. 

Demum  nunquam  praetermittendum  est,  quod  Papae 
praesto  sit  ilia  traditio  ecclesiae  Romanae,  id  est,  illius 
ecclesiae  ad  quam  perfidia  non  habet  accessum,  et  ad 
quam  propter  potentiorem  illius  principalitatem  om- 
nem  oportet  convenire  ecclesiam.  Proinde  stiucta  ilia 
necessitas,  qualis  requiritur  ad  constitutionem  dogma- 
ticam,  nullo  modo  potest  demonstrari.  Potest  accidere 
casus  aliquis  ita  difficilis,  ut  Papa  necessarium  putet 
pro  sua  informatione , sicut  id  factum  est  cum  agere- 
tur  de  dogmate  immaculatae  Conceptionis,  quaerere  ex 
episcopis,  tanquam  medio  ordinario,  quid  sentiant  ec- 
clesiae; sed  tabs  casus  non  potest  statui  pro  regula. 

Insuper,  quod  bene  notandum  est,  omnes  sciunt 
regulam  illam  de  consensione  ecclesiarum  in  praedica- 
tione  praesente  valere  solummodo  in  sensu  positivo, 
nullatenus  verb  in  sensu  negative;  id  est,  omne  quod 
universalis  Ecclesia  consentiens,  praedicatione  praesente 
tanquam  revelatum  suscipit  et  veneratur,  certe  est  ve- 
rum et  catholicum.  Ast,  quid  fiet  si  dissensio  inter 
ecclesias  particulares  exoritur,  si  controversiae  de  fide 
insequuntur  ? Tunc  iuxta  Lirinensem  recurrendum 
est  ad  consensionem  antiquitatis,  id  est,  ad  Scripturam 
et  sanctos  Patres;  et  ex  consensione  antiquitatis  dis- 
sensio praedicationis  praesentis  est  resolvenda. 

Iam  notum  est,  quod  iudicia  dogmatica  Pontificis 
Romani  vel  maxime  versentur  circa  controversias  fidei, 
in  quibus  fit  recursus  ad  sacram  Sedem ; Pontifex  Ro- 
manus  ergo  illas  definire  debet,  vel  maxime  ex  Scrip- 
tura , sanctis  Patribus , doctoribus  Ecclesiae , et  vel 
maxime  ex  traditione  ecclesiae  Romanae , quae  quod 
Petrus  tradidit,  fideliter  et  sancte  custodivit.  Quicum- 
que  ergo  contendit,  quod  Papa  sive  ad  informationem 
sive  ad  infallibile  de  fide  et  moribus  indicium  omnino 
dependent  a manifesta  consensione  episcoporum,  vel 
eorum  auxilio , illi  nihil  reliquum  est  nisi  statuere 
falsum  illud  principium,  omnia  iudicia  dogmatica  Ro- 
mani Pontificis  in  se  et  ex  se  esse  infirma  et  refor- 
mabilia,  nisi  accedat  consensus  Ecclesiae. 

Sed  hoc  systema  aut  est  prorsus  arbitrarium  aut 
totius  infallibilitatis  pontificiae  eversivum.  Est  arbi- 
trarium si  requireretur  maioris  vel  minoris  partis  epi- 
scoporum assensus.  Nam  quis  statuet  illorum  nume- 
rum?  Quis  faciet  delectum,  cum  episcopi  inter  se 
sub  hoc  respectu  sint  omnino  pares,  et  assensus  quo- 


405 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


406 


rumdam  assensui  et  iudicio  aliorum  non  possit  prae- 
iudicare?  Ex  arbitrario  hoc  systemate,  praecipue  cum 
agatur  de  assensu  siibsequente  sive  tacito  sive  ex- 
presso,  quot  fluant  anxietates,  turbae  et  scandala, 
historia  testis  est;  sed  favete  linguis.  Hoc  systema 
est  totius  infallibilitatis  pontificiae  eversivum,  si  assen- 
sus  totius  Ecclesiae  requireretur.  Nam  tunc  reapse 
una  sola  datur  infallibilitas,  quae  nonnisi  in  toto  cor- 
pore  Ecclesiae  docentis  residet.  Sed  hoc  in  casu  de- 
creta  Romani  Pontificis  possunt  et  debent  reformari 
per  concilium  generale , quatenus  interim  assensus 
Ecclesiae  non  ita  sit  manifestus,  ut  negari  nequeat; 
Papa  non  est  infallibilis  nisi  cum  concilio  generali. 
Et  ne  iterum  in  infallibilitatem  Pontificis  ex  se  solo 
decernentis  recidamus , Papa  non  poterit  confirmare 
nisi  ilia  decreta  concilii,  quae  placuerunt  maiori  parti 
episcoporum,  vel  potius  unanimitati  eorum.  Quid  vero 
si  episcopi  non  consentiant?  Actum  erit  de  iudicio 
Ecclesiae,  conclamatum  erit  de  Ecclesia,  quae,  teste 
Apostolo,  debet  esse  columna  et  firmamentum  veritatis. 

Antequam  huic  relationi  generali  valedicam,  debeo 
adhuc  (t  dum)  respondere  ad  illam  gravissimam  obiec- 
tionem,  qua  dictum  est  ex  ambone  nos  velle  opinio- 
nem  extremam  certae  cuiusdam  scholae  ad  dogma  fidei 
catholicae  evehere.  Sane  gravissima  haec  est  obiectio; 
et  cum  earn  ex  ore  egregii  et  etiam  aestimatissimi 
oratoris  audirem,  tristis  caput  demisi  et  oratio  mea 
in  sinu  meo  convertebatur.  Bone  Deus!  anne  confu- 
disti  mentes,  linguas  nostras,  ut  nos  traducamur  tan- 
quam  promotores  opinionis  extremae  cuiusdam  scholae 
ad  dignitatem  dogmatis,  et  Bellarminus  inducatur  tan- 
quam  auctor  quartae  propositionis  declarationis  cleri 
gallicani?  Nam,  ut  ab  ultimo  exordiar,  qualis  est 
diflferentia  inter  assertionem,  quam  rmus  orator  Bellar- 
mino  tribuit:  Pontifex  non  potest  aliquid  infallibiliter 
definb'e  citra  reliqiios  episcopos  et  sine  cooperatione 
Ecclesiae,  et  inter  notissimum  articulum  quartum : in 
fidei  quaestionihiis  siimmi  Pontificis  non  irreformahile 
esse  indicium,  nisi  Ecclesiae  consensus  accedat?  Reapse 
vix  ulla  inveniri  poterit  differentia,  nisi  quis  etiam 
dissensionem  episcoporum  cooperationem  Ecclesiae  vo- 
care  velit,  et  quidem  ita  ut  definitio  dogmatica,  etiam 
dissentientibus  episcopis,  sit  infallibilis,  dummodo  illos 
antea  consuluerit.  Haec  de  sententia  Bellarmini. 

Quoad  vero  doctrinam  in  schemate  expositam,  De- 
putatio  iniuste  traducitur  ac  si  voluisset  extremam 
opinionem,  scilicet  illam  Alberti  Pighii,  ad  dignitatem 
dogmatis  evehere.  Nam  opinio  Alberti  Pighii,  quam 
Bellarminus  vocat  piam  quidem  et  probabilem,  erat 
quod  Papa  qua  persona  singularis  sen  doctor  privatus 
ex  ignorantia  quadam  possit  errare,  sed  nequaquam 
in  haeresim  incidere  vel  haeresim  docere.  Hoc,  ut 
reliqua  omnia  missa  faciam,  apparet  ex  ipsis  verbis 
Bellarmini,  turn  in  loco  a riho  oratore  citato,  turn 
etiam  ex  ipso  Bellarmino,  qui  lib.  4.  cap.  VI  senten- 
tiam  Pighii  sequentibus  verbis  enuntiat:  „Probabile 
„est  pieque  credi  potest,  summum  Pontificem  non  so- 


„lum  uti  Pontificem  errare  non  posse,  sed  etiam  ut 
„particularem  personam  haereticum  esse  non  posse, 
„falsum  aliquid  contra  fidem  pertinaciter  credendo." 
Ex  his  apparet  doctrinam  quae  habetur  in  schemate 
non  esse  illam  Alberti  Pighii,  seu  extremam  cuius- 
dam scholae,  sed  illam  unam  eandemque  quam  Bellar- 
minus in  loco  a rmo  oratore  citato  docet,  quarto  loco 
adducit,  et  quam  vocat  certissimam  et  asserendam, 
vel  potius  semetipsum  retractando,  sententiam  commu- 
nissimam  et  certam. 

Primas  emendationes  proponam,  et  deinde  de  iis, 
scilicet  usque  ad  emendationem  20^^“  inclusive,  pote- 
runt  rogari  suffragia.  Post  generalem  illam  relationem 
singulae  emendationes  iam  paucis  poterunt  absolvi. 

Emendationes  octo  primae  agunt  de  titulo.  Priores 
quatuor  rrai  emendatores  volunt  titulum  inscribere : 
De  supremo  magisterio,  vel  simpliciter:  de  magisterio, 
vel  de  primatu  magisterii.  At  Deputatio  talem  titu- 
lum non  potuit  approbare,  nam  latius  pateret  quam 
argumentum  huius  capitis;  in  hoc  enim  capite  non 
agitur  generatim  de  supremo  magisterio  Pontificis, 
quod  est  pars  iurisdictionis  ipsius,  nam  iurisdictio  Pon- 
tificis duabus  clavibus  absolvitur,  id  est,  clavi  scientiae 
et  clavi  potestatis.  Proinde  non  potuit  Deputatio  ad- 
mittere  emendationem,  2"^“  sub  a)  b)  c),  S''™ 
et  4"™. 

Emendatio  5"  vult,  ut  titulus  inscribatur:  De  Bo- 
manor  uni  Pontificum  infallibili  magisterio.  Hanc  emen- 
dationem Deputatio  admittit  et  quidem  iuxta  modum, 
ut  non  dicatur  de  Bomanorum  Pontificum,  sed  in  sin- 
gulari  de  Bomani  Pontificis  infallibili  magisterio.  Causa 
admissionis  haec  est,  quod  inscriptio  de  Bomani  Pon- 
tificis infallibilitate  versa  in  alias  linguas  nonnunquam 
sensum  non  genuinum  exhiberet;  sic  v.  gr.  in  lingua 
germanica  facile  haec  vox  posset  confundi  cum  im- 
peccabilitate.  Ut  ergo  statim  primo  intuitu  apparent, 
quod  hie  non  agitur  de  impeccabilitate  Romani  Pon- 
tificis in  agendo , sed  de  infallibilitate  in  docendo, 
inscribatur  caput  de  Bomani  Pontificis  infallibili  ma- 
gisterio. 

Emendatio  6^  non  admittitur  etiam  ea  ex  causa, 
quia  in  ista  inscriptione  habetur  motivum,  quod  nempe 
sit  caput  Ecclesiae  docentis.  Sed  in  titulo  nihil  ha- 
beri  solet  de  motivis. 

Emendatio  P.  Etiam  istam  Deputatio  non  ad- 
mittit. Dicendum  esset  iuxta  mentem  huius  rihi  emen- 
datoris:  de  Bomani  Pontificis  infallibilitate  in  supremi 
magisterii  munere  exercendo,  et  sic  quodammodo  statim 
circumscribitur  infallibilitas  Pontificis.  Sed  non  usu- 
venit  in  inscriptionibus  ponere  limites  rei  pertractandae. 

Demum  emendatio  H''  non  est  titulus , sed  potius 
integra  quaedam  thesis;  et  proinde  etiam  ista  non 
potuit  acceptari. 

Emendatio  9^  De  hac  emendatione  nulla  poscenda 
sunt  suffragia,  quia  solummodo  continet  quoddam  vo- 
tum , quod  scilicet  documenta  conciliorum  sint  omit- 
tenda,  et  potius  promissa  divina  in  argumentum  in- 

26* 


407 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


408 


fallibilitatis  sint  adducenda.  Ergo  non  siibiicietur  a 
suffragiis. 

Inde  a numero  10°  incipiunt  emendationes,  quae 
spectant  ad  partem  primam  schematis , sen  ad  intro- 
ductionem  quae  primis  verbis  continetur  et  ad  docu- 
menta  trium  conciliorum ; et  quidem  emendationes 
primae,  scilicet  10^,  IP  et  12^,  tradunt  textum  novum 
partis  primae  huius  schematis.  lam  quod  emendatio- 
nem  10^“  attinet,  constat  emendatio  decima  tribus 
partibus.  Partem  primam  admittit  Deputatio,  quia 
stylus  est  magis  concinnus,  quamvis  sensus  sit  unus 
idemque  cum  schemate. 

Pars  secunda  incipiens  verbis  „Lugdunensi  enim 
concilio  approbante“  usque  ad  verba  „Florentina  syno- 
dus  solemni  decreto  definivit“,  pars  ista  secunda  non  b 
subiicitur  suffragiis , sed  etiam  non  acceptatur , quia 
statutum  iam  fuit,  quod  non  solummodo  concilium 
Lugdunense  adducatur,  sed  quod  documenta  ista  ex 
tribus  conciliis  omnino  intacta  maneant,  solummodo 
quoad  stylum  et  quoad  textum  correctiorem  quaedam 
debent  emendari,  quae  liabentur  in  folio  heri  distri- 
buto  * sub  num.  1°,  2°,  3°,  4°,  et  5°;  scilicet  quoad 
stylum  quaedam  debuit  mutatio  fieri,  et  quidem  ea 
ex  causa,  quia  proponit  Deputatio  post  paragrapbum 
primam,  quae  continet  documenta  conciliorum,  inseren- 
dam  descriptionem  praxis  Sedis  apostolicae  in  iudiciis 
dogmaticis.  Iam  cum  pars  ista  sit  bistorica,  utique 
etiam  prima  pars , quae  agit  de  documentis , debet 
forma  bistorica  proponi,  et  non  forma  solemnis  pro-  ^ 
fessionis,  sicuti  nunc  habetur  in  schemate  „profitemur 
cum  concilio  etc.“  Sed  cum  haec  res  utique  stylum 
tangat,  non  sunt  poscenda  suffragia. 

Quod  attinet  textum  correctiorem,  in  primis  notatu 
digna  est  correctio  sub  num.  3°  folii  heri  distributi. 
Doctissimus  et  rmus  Rottenburgensis  enim  innuit,  quod 
verba  sicut  habentur  in  nostro  schemate,  non  omnino 
concordent  cum  textu  correcto  concilii  Constantinopo- 
litani  IV ; et  proinde  iuxta  hunc  textum  correctiorem 
etiam  emendatio  tertia  proponitur , sed  utique  non 
suffragiis.  * 

Pars  tertia  huius  emendationis  decimae  quae  in- 
cipit:  „Huic  igitur  pastorali  muneri  ut  satisfacerent“, 
loco  huius  partis  tertiae  prout  habetur  in  ipsa  emen-  ^ 
datione  10*^,  Patrum  suffragiis  supponitur  ilia  emen- 
datio , quae  typis  impressa  heri  folio  singulari  fuit 
distributa;  et  ista  omnino  commendatur,  ut  sic  satis- 
fiat  turn  iis  qui  putant  cooperationem  Ecclesiae  omnino 
excludi,  et  iis  qui  in  suis  animadversionibus  et  monitis 
diversa  ad  hanc  doctrinam  illustrandam  populo  pro- 
ponere  volebant.  In  ista  ergo  emendatione  a Depu- 
tatione  de  novo  adoptata,  quae  incipit  „Huic  pastorali 
muneri  . . .“  et  quae  desinit  in  verba  „solemniter  as- 
serere" , in  ista  dice  emendatione  de  novo  adoptata 
continentur  sequentia. 

Primo  describitur  cura,  quam  Romani  Pontifices 


turn  ipsi  in  se  suscipiebant  pro  veritate  catholica  con- 
servanda  et  dilatanda,  turn  quae  ipsis  imposita  fuit 
per  controversias  fidei  in  variis  locis  et  temporibus 
exortas.  Deinde  a verbis  „ Romani  autem  Pontifices, 
prout  temporum  et  rerum  conditio  suadebat...“  de- 
scribitur agendi  ratio , qua  Romani  Pontifices  in  defi- 
nitionibus  dogmaticis  semper  usi  sunt  et  utuntur  et  in 
posterum  etiam  utentur.  Inde  a verbis  „quae  sacris 
Scripturis  et  apostolicis  traditionibus  consentanea  . . .“ 
describitur,  quod  Romani  Pontifices  definiunt  innixi 
sacra  Scriptura  et  traditione,  sub  tutela  Christi  et  as- 
sistentia  Spiritus  sancti,  quae  non  est  confundenda  cum 
revelatione.  Inde  a verbis  „ Quorum  quidem  apostoli- 
cam  doctrinam  . . .“  describitur  modus,  quo  definitiones 
Romani  Pontificis  ex  promissione  Christi  tanquam  ve- 
ritati  consentaneae  et  irrefragabiles  fuerunt  susceptae, 
et  quomodo  hac  ipsa  re  consensio  ecclesiarum  per 
orbem  dispersarum  cum  ecclesia  Romana,  et  viceversa 
Romanae  ecclesiae  cum  reliquis  maxime  enitet.  Inde 
a verbis  „IIoc  igitur  veritatis  et  fidei  . . .“  describitm’ 
finis , ob  quern  Christus  Dominus  praerogativam  iner- 
rantiae  Sedi  apostolicae  sen  Pontifici  Romano  concessit. 
Finis  enim  huius  doni  est  bonum  Ecclesiae,  in  omnium 
salutem  ut  munere  suo  fungeretur,  et  quidem  turn 
consecutio  sanae  doctrinae,  turn  unitas  fidei  et  chari- 
tatis,  turn  nexus  indivulsus  inter  fundamentum  et  Ec- 
clesiae aedificium.  Demum  in  ultimo  inciso  „At  vero 
cum  hac  ipsa  aetate  ..."  primum  innuitur  causa  huius 
solemnis  definitionis  infallibilitatis  pontificiae,  et  deinde 
natura  huius  praerogativae  innuitur,  scilicet,  quod 
Papae  non  conveniat  tanquam  personae  privatae,  sed 
quod  conveniat  ipsi  fungenti  munere  suo  summo  pa- 
storali. Ergo  haec  emendatio  rihis  Patribus  commen- 
datur, et  acceptanda  proponitur. 

Nunc  emendatio  IP.  Continet  etiam  haec  emen- 
datio textum  novum  partis  primae , seu  paragraphi 
primae  nostri  capitis.  Conceptus  in  hac  emendatione 
occurrentes  sunt  sat  boni ; ast  nihilominus  Deputatio 
illam  emendationem  non  acceptandam  esse  censet,  vel 
maxime  ea  ex  causa,  quia  non  videbantur  omittenda 
documenta  ilia  publica  trium  oecumenicorum  conci- 
liorum. 

Emendatio  12^  Etiam  haec  emendatio  habet  tex- 
tum integrum  primae  j^aragraphi  nostri  capitis;  etiam 
in  hac  emendatione  conceptus  occurrunt  omnino  pulchri; 
ast  nonnunquam,  ut  mihi  videtur,  etiam  exaggerati. 
Et  ex  hac  causa,  et  ex  eadem  causa  quam  attuli  in 
emendatione  priori,  Deputatio  censet  hanc  emendatio- 
nem non  esse  admittendam. 

Inde  ab  emendatione  13^  usque  ad  emendatio- 
nem 20^“  continentur  quaedam  emendationes  in  sin- 
gula loca  paragraphi  primae  nostri  capitis.  Et  quidem 
in  emendatione  13^  proponitur  votum,  quod  septem 
primis  lineis  nostri  capitis,  id  est,  exordii,  subrogentur 
alia  verba , scilicet : Romanurn  Pontificem  tanquam 
b.  Petri  princijpis  apostolorum  etc.  Sed  non  videtur 
esse  acceptanda  haec  emendatio,  et  quidem  quia  non 


1 Vide  Doc.  LXXVI,  pag.  1475.  * [p.  387.] 


409 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emeudationibus  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


410 


subsistit  obiectio,  quam  rmus  auctor  promovet,  scilicet 
quod  per  nostram  argiimentandi  rationem  quaestio 
probetur  ex  quaestione,  id  est,  quiim  demonstramus 
infallibilitatem  ex  primatu.  Sed  non  sic  est,  nam  nos 
deducimus  ex  primatu  supremam  potestatem  docendi 
tanquam  speciem  a suo  genere,  et  ex  suprema  pote- 
state  docendi,  respectu  habito  ad  finem  illius,  qui  est 
conservatio  unitatis  in  fide,  et  ad  promissiones  Christi, 
deducimus  infallibilitatem.  Ergo  reapse  nullus  circulus 
adest  vitiosus. 

Emendatio  14“^  etiam  pertinet  ad  prima  verba 
prooemii  nostri  capitis,  ut  scilicet  dicatur:  divinis 'pr’cie- 
lucentibiis  eloquiis  . . . et  prout  testanUir  sacra  piihlici 
cultiis  moniimenta.  Sed  haec  verba,  speciatim  ultima, 
vix  poterunt  inseri,  quamvis  alias  optima,  nostro  ca- 
piti;  quia  reapse  de  documentis  cultus  publici  in  nostro 
capite,  in  tota  doctrina  nihil  invenitur. 

Emendatio  15"'  vult  quod  post  verba;  potestatem 
comprehendi,  inseratur  locus  s.  Augustini,  scilicet:  in 
verhis  apostolicae  Sedis  tarn  antiqua  et  fundata,  certa 
et  clara  est  catholica  fides,  ut  nefas  sit  de  ilia  duhi- 
tare  christiano.  Sed , quum  haec  verba  s.  Augustini 
non  sint  generalia,  sed  referantur  ad  singularem  quen- 
dam  casum,  non  videntur  apta,  ut  inserantur  huic 
capiti. 

Emendatio  16".  Rihus  emendator  vult,  ut  dedu- 
catur,  et  quidem  expressis  verbis,  infallibilitas  ponti- 
ficia  ex  apostolicitate  et  indefectibilitate  Ecclesiae.  Sed 
reapse  apostolicitas  et  indefectibilitas  Ecclesiae  innui- 
tur  in  nostro  capite;  et  utique  non  omnia  argumenta 
possunt  et  volunt  adduci,  ne,  si  unum  omittatur,  quasi 
hoc  nullius  momenti  esse  videatur.  Ergo  non  pro- 
ponitur  acceptanda. 

Emendatio  1 7"  pertinet  ad  stylum , et  proinde 
suflFragiis  non  proponitur. 

Emendatio  18"  constat  duabus  partibus.  In  prima 
parte  auctor  vult,  ut  verba  Florentini  aut  ex  integro 
afferantur,  aut  omnino  expungantur,  aut  solummodo 
quadam  allusione  adducantur.  Sed  verba  Florentini 
nec  videntur  omnino  auferenda,  nec  etiam  ex  integro 
aflferenda,  quatenus  non  pertinent  ad  magisterium  Pon- 
tificis  infallibile:  ergo  prima  pars  huius  emendationis 
non  est  acceptanda.  Idem  valet  de  secunda  parte; 
nam  in  secunda  parte  asseritur  Pontifex  tantummodo 
ut  custos  et  assertor  fidei,  non  autem  ut  infallibilis 
iudex;  et  proinde  non  est  apta  haec  emendatio,  ut 
Patribus  acceptanda  proponatur. 

Emendatio  19".  Rmus  emendator  optat,  ut  con- 
cilio  Florentine  addatur  verbum  oeciimenico.  Sed  om- 
nino non  est  necessarium;  nam  statim  ab  initio  cum 
haec  documenta  inducuntur,  dicitur  quod  solummodo 
adducantur  ilia  testimonia,  quae  desumpta  sunt  ex 
conciliis  oecumenicis;  ac  proinde  cum  statim  ab  initio 
omnia  tria  ilia  concilia  dicantur  oecumenica,  idem  uti- 
que etiam  valet  de  Florentine. 

Emendatio  20"  non  proponitur  sufFragiis.  Vult 
enim  ut  post  verba  Florentini  sequentia  addantur; 


a Haec  autem  plena  potestas  iuxta  sensum  eiusdem  con- 
cilii  includit  infallibile  Romani  Pontificis  magisterium. 
Sed  abunde  provisum  est  veto  huius  rmi  emendatoris 
per  emendationem  seu  per  § 2"“,  quae  proponitur 
inserenda  inter  § 1"“  et  inter  2"“  nostri  capitis,  seu 
emendationem  quae  habetur  in  folio  heri  distribute. 

Emendatio  21"  non  supponitur  suffragiis , quia 
censuram  potius  continet  quam  emendationem.  Rmus 
enim  emendator  vult  ut  nihil  definiatur  de  fide  in 
causa  infallibilitatis. 

Emendatio  22".  Etiam  de  hac  emendatione  non 
rogabuntur  suffragia,  quia  desideriis  huius  rmi  emen- 
datoris abunde  provisum  est  in  paragrapho  iam  in- 
serta  inter  primam  et  secundam , quae  agit  de  praxi 
b Sedis  apostolicae  in  iudiciis  dogmaticis. 

Emendatio  23".  Rmus  emendator  vult , ut  in 
schemate  inducantur  primo  verba  Christi  ad  omnes 
apostolos;  Euntes  docete  etc.  et  deinde  notissimi  tres 
loci  sacrae  Scripturae  pro  infallibilitate  Romani  Pon- 
tificis. Quoad  secundum  hoc  votum  abunde  provisum 
esse  videtur  vote  rmi  Patris  per  ea,  quae  habentur 
turn  in  documentis  trium  conciliorum  turn  in  para- 
grapho nova  inserta;  proinde  haec  emendatio  non  ac- 
ceptanda proponitur. 

Emendatio  24".  Etiam  de  hac  emendatione  suf- 
fragia nulla  sunt  petenda,  quia  continet  rem  quae  non 
spectare  videtur  ad  constitutionem  dogmaticam,.  sed 
quae  concernit  agendi  rationem  summi  Pontificis  in 
^ promulgandis  decretis  fidei. 

Emendatio  25".  Etiam  haec  emendatio  non  potuit 
acceptari  a Deputatione,  quia  videtur  rmus  auctor  huius 
emendationis  restringere  infallibilitatem  pontificiam  ad 
confirmanda  decreta  generalium  conciliorum.  Est  ergo 
metastasis,  id  est,  transitus  ex  ordine  in  alium. 

Emendatio  26".  Etiam  huic  emendationi  satis  pro- 
visum est  turn  per  documenta  quae  iam  habentur  in 
schemate,  turn  etiam  per  paragraphum  novam  inser- 
tam.  Ergo  nulla  danda  sunt  suffragia. 

Emendatio  27".  Rmus  auctor  vult,  ut  verba  Christi: 

• Ego  rogavi  pro  te  etc.  authentice  declarentur  a Con- 
cilio.  Sed  huiusmodi  authentica  declaratio  non  potuit 
intendi,  et  si  intenta  fuisset,  utique  etiam  disceptatio 
^ hac  de  re  in  Concilio  agenda  fuisset.  Ergo  non  ac- 
ceptanda proponitur. 

Emendatio  28"  constat  duabus  partibus,  quae  vere 
suffragiis  aptae  non  sunt,  quia  solummodo  continent 
vota  nhi  emendatoris;  et  meo  iudicio  votum  secundum 
continet  quandam  sententiam , quae  iuxta  meam  opi- 
nionem  admitti  non  potest;  supponit  enim  quasi  nulla 
alia  detur  infallibilitas  in  Ecclesia,  nisi  quae  a Ponti- 
fice  et  per  Pontificem  communicatur  Ecclesiae,  sicut 
fit  de  iurisdictione. 

Emendatio  29".  Rmus  emendator  vult,  quod  ad- 
datur ad  Romanum  Pontificem ; pro  tempore  existentem. 
Sed  cum  hoc  per  se  superfluum  videatur,  non  sunt 
suffragia  poscenda. 

Emendatio  30".  Quoad  primam  partem,  qua  rinus 


411 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


412 


emendator  vult,  ut  pro  verbo  doctoris  universalis  po-  a 
natur:  pastoris  universalis,  iam  satisfactum  est  in  nova 
formula  definitionis,  de  qua  mox  sermo  recurret.  Quod 
partem  secundam  attinet,  quum  plures  rini  Patres  pe- 
tierint  ut  retineatur  formula  ista  notissima  ex  cathedra 
loqueniis,  quum  plures  himc  terminum  scholae  solem- 
nem  utique  in  theologia  exoptaverint,  Deputatio  de 
fide  buic  desiderio  satisfaciendum  esse  putat;  et  pro- 
inde  proponitur  huius  emendationis  secunda  pars  ac- 
ceptanda. 

Emendatio  continet  eandem  rem;  solummodo 
rationes,  et  quidem  certe  non  spernendae,  adducuntur 
pro  ista  expressione : Pontijicis  loquentis  ex  cathedra. 
Ergo  suffragia  non  amplius  sunt  necessaria,  quia  iam 
satisfactum  erit  per  acceptationem  30^®  emendationis.  b 

Emendatio  32^  Voto  huius  rmi  emendatoris  iam 
satisfactum  est  in  paragrapho  recens  inserta. 

Emendatio  33^  Pervenimus  iam  ad  ipsam  defi- 
nitionem.  Priores  enim  emendationes  concernebant 
quaedam  praeambula,  sed  posteiiores  iam  concernunt 
ipsam  definitionis  formulam.  Equidem  rraus  emenda- 
tor sub  numero  33°  videtur  optare  quod  suppressa  re 
et  nomine  infallibilitatis,  Romano  Pontifici  solummodo 
ius  et  officium  vindicarelur  haereses,  errores  veteres 
de  fide  proscribendi,  et  exsurgente  liaeresi  nova  prae- 
scribendi  quid  sub  poena  negandae  communionis  sit 
tenendum  aut  reiiciendum.  Proinde  Deputatio  non 
potest  admittere  banc  emendationem. 

Emendatio  34^  Etiam  haec  emendatio  non  potest  ^ 
admitti,  quia  infallibilitatem  Romani  Pontificis,  proprie 
sic  dictam,  videtur  aut  omnino  excludere,  aut  nimium 
saltern  coarctare;  iuxta  mentem  enim  huius  rmi  emen- 
datoris processus  in  rebus  fidei  nostrae  talis  est:  Ro- 
manus  Pontifex  notam  facit  mentem  Ecclesiae;  Ecclesia 
notum  facit  sensum  depositi  revelationis ; et  revelatio 
notam  facit  mentem  Dei,  cuius  veracitas  est  motivum 
formale  fidei.  Ergo  definire  sensum  dogmatis  revelati 
iuxta  mentem  emendatoris  videtur  solummodo  et  ex- 
clusive pertinere  ad  concilium  generale  seu  ad  uni- 
versalem  Ecclesiam. 

Emendatio  35.  Rihiis  emendator  optat,  ut  doc- 
trina  de  infallibilitate  a Concilio  proponatur  tanquam 
vera  et  catholica,  non  autem  tanquam  vera  de  fide,  ^ 
ut  etiam  tali  ratione,  ut  ipse  dicit,  saltus  evitetur. 
Sed  reapse  definitio  nostra  non  fit  per  saltum;  nam 
nulla  pars  doctrinae  catholicae  inde  vel  maxime  a fine 
saeculi  XVII  toties  et  tarn  acriter  ventilata  fuit,  quam 
haec  pars  doctrinae  nostrae.  Proinde  certe  Concilium 
non  poterit  accusari,  quasi  egisset  per  saltum. 

Emendatio  36^  Cum  hac  emendatione  iam  inci- 
piunt  singulae  quaedam  conditiones,  quae  iuxta  men- 
tem quorumdam  rihorum  Patrum  ipsi  definitioni  tan- 
quam conditiones,  sine  quibus  infallibilitas  Pontificis 
Romani  salva  consistere  nequit,  apponendae  sint.  Ex 
principiis  quae  in  relatione  generali  proposui,  nullam 
istarum  emendationum  (quae  nihilominus  pro  libertate 
Concilii  suffragiis  Patrum  supponendae  eruut),  Depu- 


tatio admittere  potest.  Proinde  Deputatio  de  fide  ex- 
cludit  et  excludere  debet  iuxta  principia  quae  propo- 
sui, sequentes  emendationes,  et  quidem  eo  magis  con- 
ditiones debet  excludere,  quia  saepissime  sunt  valde 
indefinitae,  ita  quidem  ut  tali  ratione  solummodo  qui- 
busdam  cavillationibus  ansam  dare  possint,  quam  reipsa 
verificari.  Hoc  etiam  valet  de  ilia  conditione,  quae 
habetur  in  formula  sic  dicta  Antoniniana;  nam  etiam 
haec  formula  pro  definitione  Concilii , non  dico  pro 
tractatu  theologico,  nimis  vaga  et  indefinita  esset. 
Ergo  Deputatio  de  fide  simpliciter  excludit  ex  sua 
parte  emendationem  36^“,  sed  nihilominus,  ut  iam 
dixi,  suffragiis  supponetur.  Quoad  primam  partem 
(constat  enim  haec  emendatio  duabus  partibus)  re- 
spondet  Deputatio  de  fide:  Negative;  quoad  secundam 
vero  partem,  nulla  danda  sunt  suffragia,  quia  non 
pertinet  ad  constitutionem  dogmaticam ; nam  vult,  ut 
Concilium  per  constitutionem  dogmaticam  definitioni 
subiiciendam  a Beatissimo  Patre  impetret  modum  con- 
cursus  sive  cooperationis  episcoporum  in  singulis  casi- 
bus  servandum. 

Ita  Deputatio  excludit  etiam  emendationem  37“^“, 
emendationem  38®“,  emendationem  39^”,  emendatio- 
nem 40“^“.  Emendatio  4D  non  subiicienda  est  suf- 
fragiis, quia  ibidem  nulla  proprie  habetur  verbis  con- 
ceptis  emendatio.  Emendatio  42"'  item  excluditur  ex 
ratione  modo  allata.  Ita  etiam  excluditur  a Deputa- 
tione  emendatio  43^ 

Emendatio  44"  quoad  primam  partem  non  sub- 
iicienda est  suffragiis,  quia  nullam  continet  verbis 
conceptis  compositam  emendationem.  Quoad  secun- 
dam partem  vero  continet  conditiones  utique  valde 
vagas  et  incertas;  et  proinde  etiam  debuit  haec  emen- 
datio a Deputatione  excludi. 

Sic  etiam  excluditur  emendatio  45".  Haec  quidem 
continet  duas  partes.  In  prima  parte  videtur  contineri 
quaedam  conditio,  scilicet:  Post  inquisitionem  iureprae- 
scriptani  ex  fide  Ecclesiae  docentis  depromit.  Insuper 
etiam  haec  emendatio  seu  haec  conditio  est  valde  vaga 
et  ambigua,  et  proinde  non  potuit  admitti.  In  se- 
cunda parte  huius  emendationis  rihus  auctor  vult,  ut 
pro  „ rebus  fidei  et  morum“  vel  doctrina  fidei  et  mo- 
rum,  ponatur:  fidei  morumque  principiis.  Sed  etiam 
hanc  emendationem  non  potest  admittere  Deputatio  de 
fide  et  quidem  partim  quia  vox  ista  esset  omnino 
nova,  quum  vox  res  fidei  et  morum,  doctrina  fidei  et 
morum  sit  notissima,  et  unusquisque  theologus  scit 
quid  sub  his  verbis  sit  intelligendum.  Insuper  prin- 
cipia morum  possunt  esse  alia  mere  philosophica  na- 
turalis  honestatis,  quae  non  sub  omni  respectu  perti- 
nent ad  depositum  fidei. 

Emendatio  46"  non  supponenda  est  suffragiis,  quia 
menti  huius  rmi  oratoris  satis  provisum  esse  videtur 
in  paragrapho  recens  inserta. 

Emendatio  47"  etiam  non  potest  admitti,  sed  alia 
ex  causa,  non  propter  conditiones  appositas,  sed  quia 
rmus  emendator  infallibilitatem  pontificiam  videtur 


413 


Acta  ante  Sess.  lY.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


414 


coarctare  ad  solas  coiitroversias  fidei,  cum  tamen  Pon- 
tifex  etiam  sit  infallibilis  qua  doctor  universalis,  qua 
supremus  testis  traditionis,  depositi  fidei. 

Emendatio  48"^.  Etiam  haec  emendatio  non  potest 
admitti,  saltern  non  ad  mentem  emendatoris,  cum  dicit: 
quum  Pontifex  tanqumn  caput  Ecclesiae  seciini  semper 
docentis  munere  suo  fungens  dejinit  etc.  Verba  ista 
utique  fundunt  sensum  ambiguum;  sed  ob  hunc  sen- 
sum  ambiguum  emendatio  non  potest  admitti. 

Emendatio  49^  etiam  tabs  est,  quae  sensum  am- 
biguum fundat,  cum  dicitur:  pro  apostolica  sna  aucto- 
ritate,  ipso  capite  Ecclesiae,  dwinitus  cum  corpore  epi- 
scoporum  imito. 

Emendatio  50"'.  Rmus  orator  vult  ut  dicatur  tan- 
tum:  tanquam  caput  Ecclesiae.  Huic  desiderio  utique 
aequipollenter  satisfactum  est  per  ea,  quae  habentur 
in  nova  formula  definitionis;  cum  ea  quae  ibidem  di- 
cuntur  de  Papa  definiente  omnino  aequipollenter  ac- 
cipienda  sint  tanquam  caput  Ecclesiae. 

Emendatio  51®.  Etiam  haec  emendatio  non  videtur 
suffragiis  supponenda.  Rmus  auctor  vult,  ut  inseran- 
tur  verba  partim  ex  P.  Perrone  (cuius  mentio  ex  qua- 
dam  incuria  fuit  omissa  in  ultimo  inciso)  desumpta, 
partim  ex  s.  Augustino,  et  locus  iste  in  nostro  sche- 
mate  inseratur.  Sed  locus  prior  non  potuit  inseri, 
quia  reapse  locum  non  invenit;  et  quod  ad  verba  s.  Au- 
gustini  attinet:  quod  antiquitus  apostolica  Sedes  et  Bo- 
mana  cum  caeteris  tenet  perseveranter  Ecclesia,  haec 
verba  iam  habentur  in  paragrapho  recenter  inserta; 
proinde  quamvis  omnino  non  eodem  contextu  verba 
ista  occurrant,  tamen  menti  rihi  emendatoris  satis- 
factum esse  videtur : proinde  nulla  erunt  poscenda 
suflfragia. 

Emendatio  52®  ubi  dicitur:  p)'^'(>  apostolica  sua  auc- 
toritate  ex  cathedra  dejinit,  quid  de  rebus  Jidei  et  mo- 
rum  in  deposito  traditionis  contineatur,  et  proinde  quid 
ah  omnibus  tanquam  de  fide  tenendum  vel  tanquam 
Jidei  contrarium  reiiciendum  sit,  non  qmsse  per  divinam 
assistentiam  errare;  capid  est  enim  corporis  Christi  etc., 
quamvis  haec  omnia  possint  sensum  sanum  fundere, 
tamen  sunt  ambigua;  et  mens  rmi  emendatoris  videtur 
esse,  quod  Papa  promulgat  consensione  episcoporum 
seu  Ecclesiae  docentis;  ergo  non  est  admittenda  iuxta 
mentem  Deputationis. 

Emendatio  53®  non  supponitur  suffragiis,  quia  so- 
lummodo  continet  votum , ne  conditiones  aliquae  ap- 
ponantur  in  ipsa  definitione  infallibilitatis  pontificiae. 
Ergo  hucusque  de  conditionibus. 

Iam  reliquae  emendationes  concernunt  ambitum 
sive  extensionem  infallibilitatis  pontificiae;  et  iam  hie 
loci  suffragiis  proponenda  erit  formula  nova  a Depu- 
tione  recenter  aptata,  quae  habetur  in  folio  heri  dis- 
tribute, quae  formula  uti  nostis  sic  se  habet;  „Itaque 
„Nos  traditioni  a religionis  christianae  exordio  per- 
„ceptae  fideliter  inhaerendo,  ad  Dei  Salvatoris  nostri 
„gloriam,  fidei  catholicae  exaltationem  et  christiano- 
„rum  populorum  salutem,  sacro  approbante  Concilio, 


„docemus  et  divinitus  revelatum  dogma  esse  defini- 
„mus,  Romanum  Pontificem,  quum  ex  cathedra  loqui- 
„tur,  id  est,  quum  omnium  christianorum  pastoris  et 
„doctoris  munere  fungens  pro  suprema  sua  apostolica 
„auctoritate  doctrinam  de  fide  . . . Romani  Pontificis 
„definitiones  esse  ex  sese  irreformabiles.“ 

Haec  emendatio  est  quodammodo  conveniens  cum 
emendatione  68®  quae  proinde  hue  est  transferenda. 
Concordat  enim  cum  ista  emendatione , sed  non  ex 
integro.  Post  multas  disceptationes,  quae  in  Deputa- 
tione  de  fide  hac  de  re  fuerunt  agitatae,  demum  tota 
Deputatio  de  fide  unanimiter  hanc  emendationem,  seu 
hanc  formulam  novam  definitionis  infallibilitatis  ponti- 
ficiae Congregationi  generali  proponendam  esse  cen- 
suit.  Cum  res  ista  tanti  sit  momenti,  sensum  huius 
novae  definitionis  aliquibus  hie  loci  exponam. 

In  ista  definitione  agitur  1°  de  subiecto  infallibili- 
tatis, quale  est  Romanus  Pontifex,  utique  qua  Ponti- 
fex, qua  persona  publica  in  relatione  ad  Ecclesiam 
universalem. 

2°  Continetur  actus,  seu  qualitas  et  conditio  actus 
infallibilis  pontificiae  definitionis;  turn  scilicet  Pontifex 
dicitur  infallibilis  cum  loquitur  ex  cathedra.  Formula 
ista  utique  in  schola  est  recepta,  et  sensus  huius  for- 
mulae uti  habetur  in  ipso  corpore  definitionis  est  se- 
quens;  scilicet  quando  summus  Pontifex  loquitur  ex 
cathedra , primo  non  tanquam  doctor  privatus , neque 
solum  tanquam  episcopus  ac  ordinarius  alicuius  dioe- 
cesis  vel  provinciae  aliquid  decernit,  sed  docet  supremi 
omnium  christianorum  pastoris  et  doctoris  munere  fun- 
gens. Secundo  non  sufficit  quivis  modus  proponendi 
doctrinam , etiam  dum  Pontifex  fungitur  munere  su- 
premi pastoris  et  doctoris,  sed  requiritur  intentio  ma- 
nifestata  definiendi  doctrinam,  seu  fliictuationi  finem 
imponendi  circa  doctrinam  quamdam  seu  rem  definien- 
dam,  dando  definitivam  sententiam,  et  doctrinam  illam 
proponendo  tenendam  ab  Ecclesia  universali.  Hoc 
ultimum  est  quidem  aliquid  intrinsecum  omni  defini- 
tioni  dogmaticae  de  fide  vel  moribus,  quae  docentur 
a supremo  pastore  et  doctore  Ecclesiae  universalis  et 
ab  universa  Ecclesia  tenenda:  verum  hanc  proprieta- 
tem  ipsam  et  notam  definitionis  proprie  dictae  aliqua- 
tenus  saltern  etiam  debet  exprimere,  cum  doctrinam 
ab  universali  Ecclesia  tenendam  definit. 

3"”®  quod  habetur  in  definitione  est  principium  seu 
causa  efficax  infallibilitatis.  Principium  seu  causa  ef- 
ficax  infallibilitatis  est  tutela  Christi  et  assistentia 
Spiritus  sancti. 

4°  Continetur  in  definitione  obiectum  infallibilitatis. 
Infallibilitas  promissa  est  ad  custodiendum  et  evolven- 
dum  integrum  depositum  fidei.  Hinc  universim  qui- 
dem facile  patet,  obiectum  infallibilitatis  esse  doctri- 
nam de  fide  et  moribus.  At  non  omnes  veritates, 
quae  ad  doctrinam  de  fide  et  moribus  christianis  per- 
tinent, sunt  unius  modi;  nec  omnes  in  uno  eodemque 
gradu  ad  custodiam  integritatis  depositi  necessariae 
sunt.  Unde  etiam  consequitur  errores  contraries  di- 


415 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


416 


versis  gradibus  adversaii  deposito  custodiendo,  prout 
veritates  ipsae  quibus  adversantur  magis  vel  minus 
ad  ipsum  depositum  pertinent.  Qui  quidem  errorum 
gradus  diversi  diversis  censurarum  notis  distingimntiir. 

lam  hie  1°  certum  est,  infallibilitatem  a Deo  pro- 
missam,  sive  in  tota  Ecclesia  docente,  qiiiim  in  con- 
ciliis  veritates  definit,  sive  in  ipso  summo  Pontifice 
per  se  spectetur,  ad  eimdem  omnino  ambitum  verita- 
tum  extendi;  cum  idem  sit  finis  infallibilitatis,  utrovis 
modo  ea  consideretur. 

2°  In  eo  ipso  verbo  Dei,  quo  infallibilitas  ad  cu- 
stodian! depositi  sive  Pontifici  per  se  spectato,  sive 
Ecclesiae  docenti  promissa  est,  continetur  etiam  indu- 
bitanter  banc  infallibilitatem  extendi  saltern  ad  ea, 
quae  per  se  depositum  fidei  constituunt,  ad  dogmata 
nimirum  fidei  definienda,  et,  quod  eodem  redit,  ad 
haereses  condemnandas.  Hinc  sane  de  fide  creditin’ 
et  credendum  est  ab  omnibus  filiis  s.  matris  Ecclesiae, 
Ecclesiam  in  proponendis  ac  definiendis  dogmatibus 
fidei  infallibilem  esse.  Eodem  autem  modo  infallibi- 
litas capitis  Ecclesiae  revelata  esse  et  definiri  non 
poterit,  quin  eo  ipso  revelatum  sit  ac  definiatur  Pon- 
tificem  esse  infallibilem  in  definiendis  fidei  dogmatibus. 

At  vero  3°  cum  dogmatibus  revelatis,  ut  paulo 
ante  dixi,  veritates  aliae  magis  vel  minus  stricte  co- 
haerent,  quae  licet  in  se  revelatae  non  sint,  requirun- 
tur  tamen  ad  ipsum  depositum  revelationis  integre 
custodiendum,  rite  explicandum  et  efficaciter  definien- 
dum;  huiusmodi  igitur  veritates,  ad  quas  utique  etiam 
per  se  pertinent  facta  dograatica,  quatenus  sine  his 
depositum  fidei  custodiri  et  exponi  non  posset,  huius- 
modi, inquam,  veritates  non  quidem  per  se  ad  deposi- 
tum fidei,  sed  tamen  ad  custodiam  depositi  fidei  spec- 
tant.  Hinc  omnes  omnino  catholici  theologi  consen- 
tiunt,  Ecclesiam  in  huiusmodi  veritatum  authentica 
propositione  ac  definitione  esse  infallibilem,  ita  ut 
hanc  infallibilitatem  negare  gravissimus  esset  error. 
Sed  opinionum  diversitas  versatur  unice  circa  gradum 
certitudinis , utrum  scilicet  infallibilitas  in  hisce  veri- 
tatibus  proponendis,  ac  proinde  in  erroribus  per  cen- 
suras  nota  haereseos  inferiores  proscribendis  debeat 
censeri  dogma  fidei,  ut  hanc  infallibilitatem  Ecclesiae 
negans  esset  haereticus;  an  solum  sit  veritas  in  se 
non  revelata,  sed  ex  revelato  dogmate  deducta,  ac 
proinde  solum  theologice  certa. 

lam  vero  quum  de  infallibilitate  summi  Pontificis 
in  definiendis  veritatibus  idem  omnino  dicendum  sit, 
quod  de  infallibilitate  definientis  Ecclesiae ; eadem  ori- 
tur quaestio  de  extensione  infallibilitatis  pontificiae  ad 
huiusmodi  veritates  in  se  non  revelatas,  pertinentes 
tamen  ad  custodiam  depositi:  quaestio,  inquam,  oritur 
utrum  infallibilitas  pontificia  in  his  veritatibus  definien- 
dis non  solum  sit  theologice  certa,  sed  sit  fidei  dogma 
eodem  prorsus  modo  sicut  dictum  est  de  infallibilitate 
Ecclesiae.  Quum  autem  Patribus  Deputationis  un- 
animi  consensione  visum  sit  hanc  quaestionem  nunc 
saltern  non  definiendam,  sed  relinquendam  esse  in  eo 


a statu  in  quo  est;  necessario  consequitur  ex  eorumdem 
Deputatorum  sententia  decretum  fidei  de  infallibilitate 
Romani  Pontificis  ita  esse  concipiendum,  ut  definiatur 
de  obiecto  infallibilitatis  in  definitionibus  Romani  Pon- 
tificis omnino  idem  credendum  esse,  quod  creditor  de 
obiecto  infallibilitatis  in  definitionibus  Ecclesiae. 

Hinc  praesens  definitio  de  obiecto  infallibilitatis 
duas  continet  partes  inter  se  intime  nexas.  Pars 
prior  obiectum  infallibilitatis  solum  generice  enuntiat, 
illud  nempe  esse  doctrinam  de  fide  et  moribus;  pars 
vero  altera  hoc  obiectum  non  quidem  per  singula 
distincte  declarat,  sed  illud  circumscribit  ac  determinat 
per  comparationem  cum  infallibilitate  in  definitionibus 
Ecclesiae,  adeo  ut  omnino  idem  profitendum  sit  de 
b obiecto  infallibilitatis  in  definitionibus  editis  a Ponti- 
fice, quod  profitendum  est  de  obiecto  infallibilitatis  in 
definitionibus  Ecclesiae.  Hae  duae  partes  semper  de- 
bent inter  se  coniungi,  si  sensus  nostrae  definitionis 
verus  velit  haberi.  Ergo  non  solummodo  dicendum 
est,  Papam  esse  infallibilem  in  rebus  fidei  et  morum 
quando  definit  doctrinas  de  fide  et  moribus,  sed  hanc 
infallibilitatem  esse  earn  infallibilitatem  qua  gaudet 
Ecclesia;  proinde  etiam  nunquam  sibi  omnino  sensum 
definitionis  nostrae  quis  assequeretur , si  simpliciter 
annuntiaret,  Romanum  Pontificem  esse  infallibilem, 
quando  aliquid  definit  de  fide  vel  moribus;  sicut  etiam 
ille  sensum  nostrae  formulae  non  assequeretur,  qui 
simpliciter  diceret,  Romanum  Pontificem  esse  infalli- 
g bilem  quando  aliquid  definit  ab  Ecclesia  simpliciter 
tenendum;  sed  hae  duae  res  semper  sunt  inter  se 
connectendae , ut  sensus  nostrae  formulae  sanus  et 
verus  habeatur.  Hoc  autem  utrumque  aptissime  ex- 
primi  videtur  hae  formula : Romanum  Pontificem  cum 
doctrinam  de  fide  et  moribus  ab  universa  Ecclesia 
tenendam  definit,  ea  infallibilitate  pollere,  qua  divinus 
Redemptor  Ecclesiam  suam  in  doctrina  de  fide  vel 
moribus  instructam  esse  voluit. 

Proinde  in  tota  hac  definitione  tria  sequentia  con- 
tinentur:  1°  Romanum  Pontificem  per  promissam  sibi 
divinam  assistentiam  esse  infallibilem,  quum  pro  su- 
prema  sua  auctoritate  doctrinam  ab  universa  Ecclesia 
tenendam  definit  seu,  ut  plures  theologi  loquuntur, 
^ definitiva  ac  terminativa  sententia  proponit ; 2°  obiec- 
tum harum  infallibilium  definitionum  esse  doctrinam 
de  fide  vel  moribus ; 3°  in  hoc  obiecto  ita  generice  enun- 
tiato  infallibilitatem  Pontificis  nec  minus  nec  magis  late 
patere,  quam  pateat  infallibilitas  Ecclesiae  in  suis  defi- 
nitionibus doctrinae  de  fide  et  moribus.  Unde  sicut 
nemine  diffitente  haereticum  est  Ecclesiae  infallibili- 
tatem in  definiendis  fidei  dogmatibus  negare,  ita  in 
huius  decreti  Vaticani  vim  non  minus  haereticum  erit 
negare  summi  Pontificis  per  se  spectati  infallibilitatem 
in  definitionibus  dogmatum  fidei.  In  illis  autem  in 
quibus  theologice  quidem  certum,  non  tamen  hactenus 
certum  de  fide  est  Ecclesiam  esse  infallibilem , etiam 
infallibilitas  Pontificis  hoc  decreto  sacri  Concilii  non 
definitur  tanquam  de  fide  credenda.  Qua  vero  cer- 


417 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  emendationibus  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


418 


titudine  theologica  constat  haec  alia  obiecta  praeter  a 
dogmata  fidei  comprehendi  inter  ambitum  infallibili- 
tatis,  qua  pollet  Ecclesia  in  suis  definitionibus,  eadem 
certitiidine  tenendum  est  ac  erit  ad  haec  etiam  obiecta 
extendi  infallibilitatem  in  definitionibus  editis  a Ro- 
mano Pontifice. 

lam  quod  ad  modum  rem  tractandi  in  suffragiis 
attinet,  Eiiii  et  Rmi  Patres,  ipsi  videtis  in  nostra  hac 
formula  ita  omnia  esse  connexa,  ut  ea  quae  habentur  in 
sequentibus  emendationibus  de  obiecto  infallibilitatispon- 
tificiae  et  de  relatione,  quae  est  inter  infallibilitatem 
pontificiam  et  infallibilitatem  Ecclesiae,  non  possint 
adiungi  nec  a nostra  definitione  aliquid  possit  avelli : 
proinde  nihil  aliud  restat  quam  ut  primum  haec  nostra 
formula  suffragiis  rmorum  Patrum  supponatur.  Quod  b 
si  haec  formula  acceptaretur,  uti  Deo  adiuvante  spero, 
tunc  nulla  amplius  essent  suflPragia  petenda  de  se- 
quentibus emendationibus,  quatenus  concernunt  obiec- 
tum  infallibilitatis  pontificiae  et  relationem  inter  in- 
fallibilitatem pontificiam  et  Ecclesiae  universalis  infal- 
libilitatem ; quia  uti  iam  dixi,  quae  in  emendationibus 
hac  de  re  habentur,  non  possunt  salvo  sensu  in  nostra 
formula  recipi,  nec  de  nostra  formula  aliquid  omitti, 
quin  nexus  omnis  pessumdetur:  proindeque  primum 
erunt  roganda  suffragia  de  hac  nostra  formula,  et  in 
casu  quo  acceptetur  a Congregatione  generali,  iam 
etiam  relatio  ulterior  de  illis  emendationibus  de  obiecto 
infallibilitatis  et  de  relatione  inter  infallibilitatem  pon- 
tificiam et  infallibilitatem  Ecclesiae  non  amplius  erit  ^ 
necessaria.  Proinde  me  posse  puto  abstinere  ab  ulte- 
rioribus  observationibus  circa  has  obiectiones , sed  so- 
lummodo  proponere  si  forsitan  quidpiam  notandum  spe- 
cial iter  esse  videatur. 

Ergo  emendatio  54“  est  prima,  de  qua  nulla  suf- 
fragia petenda  sunt,  in  casu  scilicet,  quo  nostra  for- 
mula acceptetur. 

Emendatio  55“.  Etiam  de  hac  emendatione  nulla 
petenda  erunt  suffragia,  quia  rihus  emendator  non  so- 
lummodo  vult,  ut  declaretur-  Pontifex  infallibilis  in  de- 
finiendo,  sed  etiam  in  inquirendo,  scilicet  veritatem. 

Item  de  emendatione  56“  nulla  petenda  erunt  suf- 
fragia. Idem  valet  de  emendatione  57“,  item  de  emen- 
datione 58“.  Sed  ratio  huius  rei,  quod  hie  loci  suf-  ^ 
fragia  nulla  petenda  sunt,  est  alia;  scilicet  rmus 
emendator  concordat  cum  priore  quodam  emendatore, 
qui  loco  „ rebus  morum“  vult  dicendum  : prtncqjits 
morum;  et  proinde  cum  iam  ibidem  dictum  sit  istam 
emendationem  non  posse  recipi,  et  cum  reapse  etiam 
suffragiis  non  sit  supposita,  ergo  etiam  suffragia  non 
erunt  petenda. 

Emendatio  59“  concordat  cum  priori,  proinde  nulla 
suffragia. 

Emendatio  60“  vult  additionem,  quae  non  pertinet 
ad  constitutionern  dogmaticam , scilicet  de  promulga- 
tione  definitionum  ])ontificiarum  per  episcopos.  Hoc 
utique  non  spectat  ad  constitutionern  dogmaticam ; unde 
nulla  suffragia. 

Coll.  Lac.  VII. 


Etiam  de  emendatione  61“  nulla  rogabuntur  suf- 
fragia in  casu  quo  etc. 

Emendatio  62“  agit  de  assensu  praestando  ponti- 
ficiis  decretis  de  fide.  Deputatio  censet  hanc  etiam 
emendationem  non  esse  acceptandam  a Congregatione 
generali.  Nam  haec  emendatio  utique  pertinet  ad 
systema  a nostro  systemate  diversum ; nam  ista  emen- 
datio solummodo  tunc  locum  habet,  si  supponatur  as- 
sensus  Ecclesiae  necessarius  sive  antecedens  sive  con- 
sequens;  cum  iam  nos  non  quidem  excludamus  coope- 
rationem  Ecclesiae,  non  excludimus  consensum  Eccle- 
siae, dummodo  ista  cooperatio  et  iste  consensus  non 
ponatur  tanquam  conditio,  sine  qua  Pontifex  non  pos- 
sit esse  infallibilis.  In  nostro,  ut  dixi,  sytemate  emen- 
datio ista  locum  non  habet;  proinde  non  videtur  esse 
acceptanda. 

Emendatio  63“  etiam  non  supponitur  suffragiis  in 
casu. 

Etiam  emendatio  64“  suffragiis  ex  pari  causa  non 
supponitur,  quam  vis  voto  eiusmodi  emendatoris  per 
novam  nostram  formulam  non  quidem  in  sensu  ipsius, 
sed  tamen  sit  satisfactum. 

Emendatio  65“.  Etiam  de  hac  emendatione  suf- 
fragia non  sunt  poscenda.  Rmus  enim  emendator  per- 
multa  et  quidem  certe  non  spernendae  gravitatis  ex- 
ponit,  quod  Papa  sit  infallibilis  etiam  in  iis,  quae 
definit  et  proponit  reiicienda  censura  haeresi  minore. 
Sed  de  his  iam  valet  observatio  ipsa,  quam  dedi  in 
ipso  commentario  nostrae  definitionis. 

Emendatio  66“.  Nulla  sunt  poscenda  suffragia, 
quia  partim  est  iam  satisfactum  desiderio  huius  rmi 
Patris  per  paragraphum  insertam,  partim  etiam  quia 
spectat  seu  continet  quaedam  de  obiecto  infallibilitatis 
pontificiae,  quae  non  concordant  cum  nostra  formula. 

Emendatio  67“.  Etiam  haec  emendatio  non  subii- 
citur  suffragiis. 

Emendatio  68“  est  quoad  substantiam  ea,  quae  de 
novo  a Deputatione  fidei  adoptata  fuit,  et  quam  habe- 
mus  in  nostra  formula. 

Emendatio  69“.  Etiam  de  hac  non  sunt  poscenda 
suffragia  in  casu. 

Emendatio  70“.  Rmus  emendator  vult  quaedam 
addenda  in  fine  definitionis,  scilicet:  Finna  tamen  re- 
manente  obligatione,  qua  catholici  tenentur  etc.  Se.d 
haec  definitio  non  est  opportuna,  ne  videamur  prae- 
ripere  indicium  sacri  Concilii;  et  insuper  aliquatenus 
est  iam  provisum  in  prima  constitutione  dogmatica, 
quae  agebat  de  fide. 

Emendatio  71“  non  supponitur  suffragiis,  quia  vult 
extendere  definitionem  nostram  etiam  ad  facta  dogma- 
tica, et  quidem  non  in  eo  omnino  sensu,  quern  ex- 
posui  in  commentario  nostrae  definitionis. 

Emendatio  72“.  Etiam  de  hac  emendatione  nulla 
sunt  poscenda  suftragia  (juoad  primam  partem ; et  idem 
etiam  valet  quoad  secundam  partem,  quia  agit  etiam 
de  obiecto  fidei ; imo  vult  rmus  emendator  ut  expresse 
etiam  definiatur  infallibilitatem  Romani  Pontificis  et 

27 


419 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


420 


Ecclesiae  esse  eandem.  Quo  in  sensu  hoc  a nobis 
dicatur,  iam  in  commentario  nostrae  formulae  dictum 
est.  Proinde  etiam  haec  emendatio  non  est  subii- 
cienda  sutfragiis. 

Iam  sequuntur  addenda  quaedam  post  doctrinam 
et  ante  canones.  Quod  attinet  omnia  ista  monita  quae 
a pluribus  rmis  Patribus  fuerunt  proposita,  Deputatio 
de  fide  censet  liis  monitis  satis  provisum  esse  in  pa- 
ragrapho  nova  iam  inserta  inter  primam  et  secundam 
paragraphum.  Proinde  omnes  istae  emendationes  a 
Deputatione  de  fide  quidem  excluduntur,  quin  tamen 
indicium  Congregationis  generalis  praeripiamus,  saltern 
quoad  aliquas  huiusmodi  emendationes. 

Sic  ergo  emendatio  73“^  a Deputatione  de  fide 
quidem  non  commendatur,  sed  nibilominus  suffragia 
de  bac  emendatione  rogari  poterunt.  Scilicet  vult 
ruins  emendator  ut  dicatur  quod  in  posterum  concilia 
non  fient  iniitilia  etc. 

Idem  valet  de  emendatione  74“.  Haec  nullis  suf- 
fragiis  est  supponenda,  quia  nullam  verbis  conceptis 
factam  continet  emendationem. 

Emendatio  75^  Etiam  huic  emendationi  ex  mente 
Deputationis  in  paragrapbo  iam  inserta  est  provisum ; 
et  proinde  possunt  quidem  posci  suffragia,  sed  a De- 
putatione de  fide  emendatio  non  commendatur. 

Idem  valet  de  emendatione  76“,  ubi  etiam  de  im- 
peccabilitate  Romani  Pontificis,  quod  ilia  non  inclu- 
datur  in  definitione  infallibilitatis , expressis  verbis 
tractatur. 

Quod  attinet  emendationes  77“"’  et  78““,  bae 
emendationes  seu  baec  monita  non  supponentur  suf- 
fragiis,  quia  rrai  auctores  qui  sunt  membra  Deputa- 
tionis de  fide,  consentiunt  quod  abunde  sit  provisum 
in  paragrapbo  inserta  votis  eorum.  Ergo  nulla  suf- 
fragia de  emendationibus  77“  et  78“. 

Iam  devenimus  ad  79““  seu  ad  canones.  Quod 
ad  banc  ultimam  partem  attinet , paucis  rem , vobis 
rmis  Patribus  permittentibus,  absolvam.  Multum  etiam 
bac  de  re  in  Deputatione  de  fide  disputatum  et 
disceptatum  fuit;  sed  omnes  in  eo  convenerunt  quod 
niillus  canon,  qui  babetur  in  sequentibus  emendationi- 
bus, possit  admitti.  Et  quidem  causa  buius  rei,  ut 
paucis  exponam,  baec  est.  In  canone  sequentia  re- 
quiruntur,  scilicet:  1“  ut  doctrina  capitis  quoad  sub- 
stantiam  et  quoad  substantialia  in  canone  repetatur ; 
2"  ut  canon  opponatur  directe  erroribus  in  doctrina 
ista  grassantibus.  Proinde  canon  qui  approbandus  est, 
ut  tanquam  proban dus  posset  proponi  Congregationi 
generali,  deberet  etiam  ista  in  se  continere,  de  qui- 
bus  modo  dixi. 

Ast  reapse  nullus  canon  omnia  ista  continet,  sed 
deficit  aut  in  uno  aut  in  altero;  etiam  in  iis  qui  certe 
sunt  optimi , et  vel  maxime  sunt  duae  emendationes 
quae  multum  occupaverunt  mentes  Deputatorum,  sed 
etiam  in  istis  canonibus  doctrina  non  quoad  substan- 
tiam  integram  repetitur,  sed  doctrina  ipsa  ut  ita  di- 
cam essentialiter  mutilatur;  nam  doctrina  sicut  habe- 


a tur  in  antique  schemate,  de  quo  in  Congregationibus 
generalibus  disputatum  est,  doctrina  ista  duabus  par- 
tibus  constat:  prima  quae  dicit,  quando  Papa  definit 
de  fide,  tenendum  esse  tunc  Papam  esse  infallibilem, 
secunda  pars  erat,  eandem  esse  Pontificis  infallibili- 
tatem  quae  est  Ecclesiae,  ac  proinde  infallibilitatem 
pontificiam  porrigi  etiam  ad  idem  obiectum,  ad  quod 
porrigitur  infalli  bilitas  Ecclesiae.  Sed  totam  istam 
doctrinam  quoad  utramque  partem , ergo  quoad  sub- 
stantialia, nullus  canon  ex  integro  refert. 

Quod  vero  ad  errores  grassantes  attinet,  utique 
essent  aliqui  canones,  qui  proscribunt  errorem,  ponti- 
ficia  decreta  esse  reformabilia ; sed  bac  de  re  iam 
tractatur  in  ipsa  nostra  formula,  et  huic  errori  locus 
b utique  esse  non  potest,  definitione  semel  emanata, 
qualis  babetur  in  nostro  novo  schemate  seu  in  nostra 
nova  formula.  At  vero  alter  error  proscribendus  est, 
quod  scilicet  Romani  Pontificis  decreta  non  sint  irre- 
formabilia  et  a fidelibus  tenenda,  si  nondum  acces- 
serit  assensus  Ecclesiae,  seu  de  illo  non  constet. 
Quum  ergo  nullus  canon  responderet  iis  quae,  si 
descenderetur  ad  singula  et  ad  specialia,  requiruntur ; 
Deputatio  post  longam  disceptationem  id  consilii  cepit, 
proponere  Congregationi  generali  canonem  generalem, 
id  est  ultima  verba  nostri  schematis  antiqui  in  forma 
canonis  immediate  adiuncta  doctrinae  capitis.  Canon 
iste  ergo  sic  se  haberet:  „Si  quis  autem  huic  nostrae 
definitioni  contradicere,  quod  Deus  avertat,  praesump- 
p serit;  a.  s.“ 

Haec,  Erai  ac  Rnii  Patres,  vobis  proponenda  ba- 
bui.  Quod  ad  niodum  tractandi  attinet,  primum  suf- 
fragia poscentur  de  isto  canone  modo  proposito,  qui 
utique  non  fuit  impressus,  quia  iam  prae  oculis  habe- 
tur.  Quoad  reliquos  autem  canones  qui  proponuntur, 
de  istis  quidem  suffragia  sunt  petenda,  ne  libertati 
concilii  praeiudicare  videamur;  sed  Deputatio  de  fide 
nullum  istorum  canonum  suum  facere  potuit. 

His  iam  dictis,  Emi  ac  Rmi  Patres,  rogo  veuiam, 
si  quid  sinistre  (multi  negant)  ^ si  quid  forsan  etiam, 
quod  charitatem  quodammodo  laesisset,  proposuissem ; 
certe  intentio  mea  ista  non  fuit.  Id  unicum  superest, 
id  rogo,  ut  tandem  aliquando  finis  imponatur  periodo 
^ illi  tristissimae , quae  incipit  inde  a magno  schismate 
Ecclesiae  occidentalis  saeculi  XVI,  quae  periodus  usque 
ad  nostra  tempora  sese  extendit.  Quae  quidem  pe- 
riodus incepit  (omnes  causas  buius  facti  norunt)  a 
depressione  auctoritatis  Romani  Pontificis,  et  ita  qui- 
dem, ut  res  iam  eo  devenerit,  ut  omnis  auctoritas 
turn  in  republica  sacra,  turn  in  republica  civili,  qua- 
tenus  descendit  a divina  origine  et  ex  Dei  gratia, 
iam  sit  a multis  spreta,  immo  a plurimis  omnino 
postbabita.  . . . Ergo  imponamus  huic  periodo  finem, 
exaltando  iterum  auctoritatem  Romani  Pontificis  ad 
illud  culmen,  quod  in  bac  re  babuit,  antequam  bac 
de  re  tantopere  esset  disceptatum. 

Relatione  expleta,  primus  Praeses  actum  ferendi  suffragia 
indixit : 


421 


Acta  ante  Sess.  FV.  Relatio  et  suffragia  de  emendationibus  super  cap.  IV.  constit.  de  Eccl.  propositis. 


422 


„Nunc  suffragia  Patrum  exquirentur  de  iis  emen- 
dationibus, qiuis  R.  D.  Subsecretarius  singillatim  pro- 
ponet.  Rmi  autem  Patres  iterum  rogantur  ut,  du- 
rante actu  ferendi  suffragia , locum  sibi  in  aula  assi- 
gnatum  occupent.  “ 

Tunc  more  solito  Subsecretarius  singulas  emendationes  per- 
legit,  et,  duplici  experimento  facto,  bic  suffragiorum  exitus  fuit. 

Emendationes  prima  (a  et  h)  ^ secunda  (or,  i et  , tertia  et 
quarta  propositae  non  sunt,  quia  eis  provisum  est  in  quinta,  quam 
fere  omnes  admiserunt  iuxta  modum  tamen  nomine  Deputationis 
a relatore  propositum,  ut  nimirum  pluralis  numerus  in  singularem 
verteretur,  ac  diceretur:  De  Romani  Pontificis  infallibili  magi- 
sterio.  Sextam , septimam  et  octavam  fere  omnes  reiecerunt. 
Nona  proposita  non  fuit,  quia  simplex  votum  continebat,  nullam 
exhibendo  formulam. 

Decima  tribus  constabat  partibus.  Et  primam , paucis  ex- 
ceptis,  fere  omnes  admiserunt.  Secundam  ob  rationes  a relatore 
expositas  suffragiis  non  subiiciendam  esse  Praesides  statuerunt, 
tertiam  demum  fere  omnes  admiserunt,  at  iuxta  modum  a Depu- 
tatione  propositum,  qui  in  folio  separato  refertur  sub  numero  6°, 
et  incipit:  Huic  pastorali  muneri  ut  satisfacerent  etc.  Undeci- 
mam,  duodecimam,  decimam  tertiam,  quartam,  quintam,  sextam, 
octavam  et  nonam  fere  omnes  excluserunt.  Decima  septima  pro- 
posita non  fuit,  quia  respiciebat  tantummodo  stylum. 

Vigesima  proposita  non  fuit,  quia  ei  provisum  iam  erat  per 
acceptationem  emendationis  propositae  in  folio  separato  sub  nu- 
mero 6°.  Vigesima  prima  proposita  non  fuit,  quia  censura  potius 
quam  emendatio  visa  est.  Nec  proposita  fuit  vigesima  secunda, 
quia  ei  iam  provisum  erat  per  acceptationem  emendationis , de 
qua  in  folio  numero  6®.  Vigesimam  tertiam,  quintam,  sextam  et 
septimam  fere  omnes  reiecerunt.  Vigesima  quarta  proposita  non 
fuit,  quia  non  videbatur  spectare  ad  constitutionem  dogmaticam. 
Vigesima  octava  pariter  proposita  non  fuit  quoad  primam  partem, 
quia  simplex  votum  continebat;  quoad  alteram  vero  admissa  non 
fuit,  quia  infallibilitas  non  communicator.  Item  vigesima  nona 
non  fuit  proposita  utpote  omnino  inutilis. 

Trigesima  proposita  non  fuit  quoad  primam  partem  , quia  ei 
provisum  iam  fuerat;  quoad  secundam  vero  partem  fere  ab  om- 
nibus admissa  est.  Trigesima  prima  et  secunda  propositae  non 
sunt,  quia  eis  iam  provisum  erat.  Trigesimam  tertiam,  quartam 
et  quintam  fere  omnes  reiecerujit.  Item  et  trigesimam  sextam 
quoad  primam  partem;  quoad  secundam  vero  suffragia  quaesita 
non  sunt,  quia  non  videbatur  spectare  ad  constitutionem  dogma- 
ticam. Trigesimam  septimam,  octavam,  nonam,  quadragesimam, 
quadragesimam  primam , secundam  et  tertiam  fere  omnes  reiece- 
runt. Quadragesima  quarta  quoad  primam  partem  proposita 
non  fuit,  quia  nullam  exhibebat  formulam ; quoad  secundam  vero 
partem  fere  ab  omnibus  reiecta  est.  Item  quadragesima  (|uinta, 
septima,  octava  et  nona. 

Quadragesima  sexta,  quinquagesima  et  quinquagesima  prima 
propositae  non  sunt , quia  eis  iam  provisum  erat ; item  et  quin- 
quagesima tertia,  quae  non  continebat  nisi  votum.  Quinquagesi- 
mam  secundam  fere  omnes  reiecerunt.  Quoad  quinquagesimam 
quartam  nomine  Deputationis  de  fide  nova  formula  proposita  est, 
quae  habetur  in  folio  separato  sub  numero  7°  et  in  substantiali- 
bus  concordat  cum  emendatione  68^,  et  novam  banc  formulam 
fere  omnes  admiserunt.  Quo  factum  est,  ut  proponi  amplius  non 
debuerint  emendationes  quinquagesima  quarta,  quinta,  sexta,  sep- 
tima, octava,  nona,  sexagesima,  sexagesima  prima,  tertia,  quarta, 
quinta,  sexta,  septima,  octava,  nona,  septuagesima  prima  et  se- 
cunda. Sexagesimam  secundam , septuagesimam , septuagesimam 
tertiam,  quintam  et  sextam  fere  omnes  reiecerunt.  Septuagesima 
quarta  proposita  non  fuit , quia  nullam  continet  emendationem. 
Septuagesima  septima  et  octava  propositae  non  sunt,  quia  eis  iam 
provisum  erat.  Reli({uis  provisum  est  per  sequentem  conclusio- 
nem,  quae  nomine  Deputationis  proposita  est,  et  quam  fere  omnes 
admiserunt,  nimirum:  Si  quis  autem  huic  nostrae  definitioni  contra- 
dicere,  quod  Deus  avertat,  praesumpserit;  anathema  sit. 

Explicito  actu  ferendi  suffragia,  emus  primus  Praescs  proxi- 
mam  Congregationern  indixit  per  haoc  verba: 

„Proxima  Congregatio  generalis  habebitur  seqiienti 
feria  quarta  bora  octava,  in  qua  primum  suffragia 


ferentur  de  integro  textu  capitis  tertii  iuxta  eraenda- 
tiones  ab  ipsa  Congregatione  generali  admissas  refor- 
mato,  crastina  die  distribuendo,  turn  de  integro  textu 
capitis  quarti  similiter  iuxta  emendationes  a Congre- 
gatione generali  hodie  admissas  reformate  et  crastina 
die  distribuendo , denique  etiam  de  canonibus  qui  ad 
schema  pertinent.  Quo  peracto,  procedetur  in  eadem 
Congregatione  feriae  quartae  ad  suffragia  de  toto  sche- 
mate  ferenda  per  verba  placet  aut  non  placet  aut 
placet  iuxta  niodunt  prout  alias  factum  est,  et  innititur 
num.  XIV.  Decreti  diei  20.  Februarii.“ 

Post  baec,  Patres  dimissi  sunt. 


CONSTITUTIO  DOGMATICA  PRIMA 

DE  ECCLESIA  CHRISTl. 

CAPUT  in.  ET  IV. 

[denuo  re  visa  et  suffragio  Congregationis  generalis  probata]. 

CANON  AD  CAPUT  I. 

Si  quis  dixerit,  beatum  Petrum  Apostolum  a Christo 
Domino  constitutum  non  esse  Apostolorum  omnium 
principem  et  totius  Ecclesiae  militantis  visibile  caput; 
vel  eundem  honoris  tantum , non  autem  verae  pro- 
priaeque  iurisdictionis  primatum  ab  eodem  Domino 
nostro  lesu  Christo  directe  et  immediate  accepisse; 
anathema  sit. 

CANON  AD  CAPUT  II. 

Si  quis  dixerit,  non  esse  ex  ipsius  Christi  Do- 
mini institutione  sen  iure  divino,  ut  beatus  Petrus  in 
primatu  super  universam  Ecclesiam  habeat  perpetuos 
successores;  aut  Romanum  Pontificem  non  esse  beati 
Petri  in  eodem  primatu  successorem ; anathema  sit. 

CAPUT  III.  De  vi  et  ratione  primatus  Romani  Pontificis. 

Quapropter  apertis  innixi  sacrarum  litterarum  testi- 
moniis  et  inhaerentes  turn  Praedecessorum  Xostrorum 
Romanorum  Pontificum  turn  Conciliorum  generalium 
disertis  perspicuisque  decretis,  innovamus  oecumenici 
Concilii  Florentini  definitionem  , qua  credendum  ab 
omnibus  Christi  fidelibus  est , sanctam  Apostolicam 
Sedem,  et  Romanum  Pontificem  in  imiversum  orbem 
tenere  primatum,  et  ipsum  Pontificem  Romanum  suc- 
cessorem esse  beati  Petri  principis  Apostolorum,  et 
verum  Christi  Vicarium,  totiusque  Ecclesiae  caput,  et 
omnium  Christianorum  patrem  ac  doctorem  existere ; 
et  ipsi  in  beato  Petro  pascendi,  regendi  ac  gubernandi 
universalem  Ecclesiam  a Domino  nostro  lesu  Christo 
plenam  potestatem  traditam  esse;  quemadmodum  etiam 
in  gestis  oecumenicorum  Conciliorum  et  in  sacris  ca- 
nonibus continetur. 

Docemus  proinde  et  declaramus,  Ecclesiam  Ro- 
manam  disponente  Domino  super  omnes  alias  ordina- 
riae  potestatis  obtinere  principatum,  et  hanc  Romani 
Pontificis  iurisdictionis  potestatem , quae  vere  episco- 

27* 


423 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


424 


palis  est,  immediatam  esse:  erga  quam  cuiuscumque 
ritus  et  dignitatis  pastores  atque  fideles,  tam  seorsum 
singuli  quam  simul  omnes,  officio  hierarchicae  subor- 
dinationis,  veraeque  obedientiae  obstringuntur,  non  so- 
lum in  rebus,  quae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam  in 
iis,  quae  ad  disciplinam  et  regimen  Ecclesiae,  per  to- 
tum  orbem  diffusae , pertinent ; ita  ut  custodita  cum 
Romano  Pontitice  tam  communionis , quam  eiusdem 
fidei  professionis  unitate,  Ecclesia  Christi  sit  unus  grex 
sub  lino  summo  pastore.  Haec  est  catholicae  veritatis 
doctrina,  a qua  deviare  salva  fide  atque  salute  nemo 
potest. 

Tantum  autem  abest,  ut  haec  Summi  Pontificis 
potestas  officiat  ordinariae  ac  immediatae  illi  episco- 
palis  iurisdictionis  potestati,  qua  Episcopi,  qui  positi 
a Spiritu  Sancto  in  Apostolorum  locum  successerunt  \ 
tanquam  veri  Pastores  assignatos  sibi  greges,  singuli 
singulos,  pascunt  et  regunt,  ut  eadem  a supremo  et 
universali  Pastore  asseratur,  roboretur  ac  vindicetur, 
dicente  sancto  Gregorio  Magno : Mens  honor  est  ho- 
nor universalis  Ecclesiae.  Mens  honor  est  fratrum 
meorum  solidus  vigor.  Turn  ego  vere  lionoratus  sum, 
cum  singulis  quibusque  honor  debitus  non  negatur 

Porro  ex  suprema  ilia  Romani  Pontificis  potestate 
gubernandi  universam  Ecclesiam  ius  eidem  esse  con- 
sequitur,  in  liuius  sui  rnuneri?  exercitio  libere  com- 
municandi  cum  pastoribus  et  gregibus  totius  Ecclesiae, 
ut  iidem  ab  ipso  in  via  salutis  doceri  ac  regi  possint. 
Quare  damnamus  ac  reprobamus  illorum  sententias, 
qui  banc  supremi  capitis  cum  pastoribus  et  gregibus 
communicationem  licite  impediri  posse  dicunt,  aut 
eandem  reddunt  saeculari  potestati  obnoxiam , ita  ut 
contendant,  quae  ab  Apostolica  Sede  vel  eius  auctori- 
tate  ad  regimen  Ecclesiae  constituuntur,  vim  ac  valo- 
rem non  habere,  nisi  potestatis  saecularis  placito  con- 
firm entur. 

Et  quoniam  divino  Apostolici  primatus  iure  Ro- 
manus  Pontifex  universae  Ecclesiae  praeest,  docemus 
etiam  et  declaramus,  eum  esse  iudicem  supremum  fide- 
lium  et  in  omnibus  causis  ad  examen  ecclesiasticum 
spectantibus  ad  ipsius  posse  iudicium  recurri  ^ ; Sedis 
vero  Apostolicae,  cuius  auctoritate  maior  non  est,  iu- 
dicium a nemine  fore  retractandum,  neque  cuiquam  de 
eius  licere  iudicare  iudicio  Quare  a recto  veritatis 
tramite  aberrant,  qui  affirmant,  licere  ab  iudiciis  Roma- 
norum  Pontificum  ad  oecumenicum  Concilium  tanquam 
ad  auctoritatem  Romano  Pontifice  superiorem  appellare. 

Si  quis  itaque  dixerit,  Romanum  Pontificem  ha- 
bere tantummodo  officium  inspectionis  vel  directionis, 
non  autem  plenum  et  supremam  potestatem  iurisdic- 
tionis in  universam  Ecclesiam,  non  solnm  in  rebus. 


* Cone.  Trid.  Sess.  23.  cap.  4. 

2 S.  Gregor.  M.  ad  Eulog.  Alexandrin.  ep.  XXX.  [1.  VIII.  Migne 
P.  L.  LXXVII,  933.] 

^ Pii  PP.  VI.  Breve  Super  soliditate  d.  28.  Nov.  1786. 

^ Concil.  Oecum.  Lugdun.  II.  [Hard.  C.  C.  VII,  698.] 

® Ep.  Nicolai  I.  ad  Michaelem  Imperatorem.  [Migne  P.  L. 
[CXIX,  954.] 


quae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam  quae  ad  discipli- 
nam et  regimen  Ecclesiae  per  totum  orbem  diffusae 
pertinent;  aut  eum  habere  tantum  potiores  partes, 
non  vero  totam  plenitudinem  huius  supremae  pote- 
statis; aut  banc  eius  potestatem  non  esse  ordinariam 
et  immediatam  sive  in  omnes  ac  singulas  ecclesias 
sive  in  omnes  et  singulos  pastores  et  fideles;  ana- 
thema sit. 

CAPUT  IV.  De  Romani  Pontificis  infallibili  magisterio. 

Ipso  autem  Apostolico  primatu , quern  Romanus 
Pontifex  tanquam  Petri  principis  Apostolorum  succes- 
sor in  universam  Ecclesiam  obtinet,  supremam  quoque 
magisterii  potestatem  comprehendi,  haec  Sancta  Sedes 
semper  tenuit,  perpetuus  Ecclesiae  usus  comprobat, 
ipsaque  oecumenica  Concilia,  ea  inprimis,  in  quibus 
Oriens  cum  Occidente  in  fidei  charitatisque  unionem 
conveniebat,  declaraverunt.  Patres  enim  Concilii  Con- 
stantinopolitani  quarti,  maiorum  vestigiis  inhaerendo, 
hanc  solemnem  ediderunt  professionem ; Prima  salus 
est,  rectae  fidei  regulam  custodire.  Et  quia  non  potest 
Domini  nostri  lesu  Christi  praetermitti  sententia  di- 
centis:  Tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petram  aedifi- 
cabo  Ecclesiam  meam  \ haec,  quae  dicta  sunt,  rerum 
probantur  effectibus,  quia  in  Sede  Apostolica  imma- 
culata  est  semper  catholica  reservata  religio,  et  sancta 
celebrata  doctrina.  Ab  huius  ergo  fide  et  doctrina 
separari  minime  cupientes,  speramus,  ut  in  una  com- 
munione,  quam  Sedes  Apostolica  praedicat,  esse  me- 
reamur,  in  qua  est  integra  et  vera  Christianae  reli- 
gionis  soliditas  Approbante  vero  Lugdunensi  Con- 
cilio  secundo,  Graeci  professi  sunt:  Sanctam  Romanam 
Ecclesiam  summum  et  plenum  primatum  et  prin- 
cipatum  super  universam  Ecclesiam  catholicam  obti- 
nere,  quern  se  ab  ipso  Domino  in  beato  Petro  Apo- 
stolorum principe  sive  vertice,  cuius  Romanus  Ponti- 
fex est  successor,  cum  potestatis  plenitudine  recepisse 
veraciter  et  humiliter  recognoscit;  et  sicut  prae  cae- 
teris  tenetur  fidei  veritatem  defendere,  sic  et,  si  quae 
de  fide  subortae  fuerint  quaestiones , suo  debent  iu- 
dicio definiri.  Florentinum  denique  Concilium  defini- 
vit : Pontificem  Romanum,  verum  Christi  Vicarium, 
totiusque  Ecclesiae  caput  et  omnium  Christianorum 
patrem  ac  doctorem  existere ; et  ipsi  in  beato  Petro 
pascendi,  regendi  ac  gubernandi  universalem  Ecclesiam 
a Domino  nostro  lesu  Christo  plenam  potestatem  tra- 
ditam  esse 

Huic  pastorali  muneri  ut  satisfacerent,  Praedeces- 
sores  Nostri  indefessam  semper  operam  dederunt,  ut 
salutaris  Christi  doctrina  apud  omnes  terrae  populos 
propagaretur,  parique  cura  vigilarunt,  ut,  ubi  recepta 
esset,  sincera  et  pura  conservaretur.  Quocirca  totius 
orbis  Antistites  nunc  singuli,  nunc  in  Synodis  con- 


» Matth.  16,  18. 

^ Ex  formula  S.  HormisJae  Papae,  prout  ab  Hadriano  II.  Patri- 
bus  Concilii  Oecumenici  VIII.,  Constantinopolitani  IV.,  proposita  et 
ab  iisdem  subscripta  est.  [Hard.  C.  C.  V,  773  sq.] 

* Cf.  loan.  21,  15—17. 


425 


Acta  ante  Sess.  IV.  Schema  primae  const,  dogm.  de  Ecclesia. 


426 


gregati,  longam  Ecclesiarum  consuetudiiiem *  * et  anti-  a. 
quae  regulae  formam  sequentes  ea  praesertim  peri- 
cula,  quae  in  negotiis  6dei  emergebant,  ad  hanc  Sedem 
Apostolicam  retulerunt,  ut  ibi  potissimum  resarcirentur 
damna  fidei,  ubi  tides  non  potest  sentire  defectum 
Romani  autem  Pontifices,  prout  temporum  et  rerum 
conditio  suadebat^  nunc  convocatis  oecumenicis  Conci- 
liis  aut  rogata  Ecclesiae  per  orbem  dispersae  sententia, 
nunc  per  Synodos  particulares,  nunc  aliis,  quae  divina 
suppeditabat  providentia,  adhibitis  auxiliis,  ea  tenenda 
definiverunt,  quae  sacris  Scripturis  et  apostolicis  Tra- 
ditionibus  consentanea  Deo  adiutore  cognoverant.  Neque 
enim  Petri  successoribus  Spiritus  Sanctus  promissus  est, 
ut  eo  revelante  novam  doctrinam  patefacerent,  sed  ut 
eo  assistente  traditam  per  Apostolos  revelation em  sen  b 
fidei  depositum  sancte  custodirent  et  fideliter  ex  pone- 
rent.  Quorum  quidem  apostolicam  doctrinam  omnes 
venerabiles  Patres  amplexi  et  sancti  Doctores  ortho- 
doxi  venerati  atque  secuti  sunt ; plenissime  scientes, 
hanc  sancti  Petri  Sedem  ab  omni  semper  errore  illi- 
batam  permanere,  secundum  Domini  Salvatoris  nostri 
divinam  pollicitationem  discipulorum  suorum  principi 
factam:  Ego  rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  tides  tua, 
et  tu  aliquando  conversus  confirma  fratres  tuos 
neque  ignorantes,  ad  Romanam  Ecclesiam  necesse  esse 
omnem  convenire  Ecclesiam,  id  est,  omnes,  qui  sunt 
undique  fideles  et  Romanos  Pontifices  quaerentibus 
fidei  veritatem  non  posse  respondere,  nisi  quod  anti- 
quitus  Apostolica  Sedes  et  Romana  cum  caeteris  tenet  ^ 
perseveranter  Ecclesia 

Hoc  igitur  veritatis  et  fidei  non  deficientis  cha- 
risma Petro  eiusque  in  hac  Cathedra  successoribus  di- 
vinitus  collatum  est,  ut  excelso  suo  munere  in  omnium 
salutem  fungerentur , ut  universus  Christi  grex  per 
eos  ab  erroris  venenosa  esca  aversus,  coelestis  doc- 
trinae  pabulo  nutriretur,  ut  sublata  schismatis  occa- 
sione  Ecclesia  tota  una  conservaretur  atque  suo  fun- 
damento  innixa  firma  adversus  inferi  portas  consisteret. 

At  vero  cum  hac  ipsa  aetate,  qua  salutifera  Apo- 
stolici  muneris  efficacia  vel  maxime  requiritur^  non 
pauci  inveniantur , qui  illius  auctoritati  obtrectant; 
necessarium  omnino  esse  censemus , praerogativam, 
quam  unigenitus  Dei  Phlius  cum  summo  pastorali 
officio  coniungere  dignatus  est,  solemniter  asserere.  ^ 

Raque  Nos  traditioni  a fidei  Christianae  exordio 
perceptae  fideliter  inhaerendo,  ad  Dei  Salvatoris  nostri 
gloriam,  religionis  Catholicae  exaltationem  et  Christia- 
norum  populorum  salutem,  sacro  approbante  Concilio, 
docemus  et  divinitus  revelatum  dogma  esse  detinimus  : 
Romanum  Pontiticem , cum  ex  Cathedra  loquitur,  id 

* S.  Cyr.  Alex,  ad  S.  Coclcst.  P.  [Migiie  P.  (Jr.  LXXVII,  79.] 

* S.  Innoc.  I.  ad  Cone.  Garth,  et  Milevit.  [Hard.  C.  C.  I,  1028.] 

3 Cf.  S.  Bern,  epist.  190.  [Migne  P.  L.  CLXXXII,  1053.] 

* Cf.  S.  Agathon.  epist.  ad  Imp.  a Cone,  oceum.  VI.  approbata. 
[Labbe  VII,  659  sq.] 

5 S.  Iren.  adv.  haer.  1.  III.  e.  3.  [Migne  P.  fir.  VII,  849.] 

® Cf.  S.  Chrysol.  ej).  ad  Eutyeh.  et  S.  Aug.  contr.  lulian.  1.  I.  n.  13. 
[Migne  P.  L.  LIV,  743.  XLIV,  648.] 


est,  cum  omnium  Christianorum  Pastoris  et  Doctoris 
munere  fungens,  pro  suprema  sua  Apostolica  auctori- 
tate  doctrinam  de  fide  vel  moribus  ab  universa  Ec- 
clesia .tenendam  definit,  per  assistentiam  divinam,  ipsi 
in  beato  Petro  promissam,  ea  infallibilitate  pollere, 
qua  divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam  in  definienda 
doctrina  de  fide  vel  moribus  instructam  esse  voluit ; 
ideoque  eiusmodi  Romani  Pontificis  definitiones  esse 
ex  sese  irreformabiles. 

Si  quis  autem  huic  Nostrae  definitioni  contradicere, 
quod  Deus  avertat,  praesumpserit ; anathema  sit. 


CONSTITUTIO  DOGMATICA  PRIMA 

DE  ECCLESIA  CHRISTI 
fsuffragio  Congregationis  geiicralis  d.  13.  lulii  subiectaj. 

PIUS  EPISCOPUS 

SERVUS  SERVORUM  DEI 

SACRO  APPROBANTE  CONCILIO 

ad  perpetuam  rei  mernoriam. 

Pastor  aeternus  et  episcopus  animarum  nostrarum, 
ut  salutiferum  redemptionis  suae  opus  perenne  red- 
deret,  sanctam  aedificare  Ecclesiam  decrevit,  in  qua 
veluti  in  dorao  Dei  viventis  fideles  omnes  unius  fidei 
et  charitatis  vinculo  continerentur.  Quapropter,  prius- 
quam  clarificaretur,  rogavit  Patrem  non  pro  Apostolis 
tantum , sed  et  pro  eis,  qui  credituri  erant  per  ver- 
bum  eorum  in  ip  sum , ut  omnes  uiium  essent,  sicut 
ipse  Filins  et  Pater  ununi  sunt  ’.  Quemadmodum 
igitur  Apostolos,  quos  sibi  de  mundo  elegerat,  misit, 
sicut  ipse  missus  erat  a Patre : ita  in  Ecclesia  sua 
Pastores  et  Doctores  usque  ad  consummationem  sae- 
culi  esse  voluit.  Ut  vero  Episcopatus  ipse  unus  et 
indivisus  esset,  et  per  cohaerentes  sibi  invicem  sacer- 
dotes  credentium  multitude  universa  in-  fidei  et  com- 
munionis  imitate  conservaretur,  beatum  Petrum  cae- 
teris Apostolis  praeponens  in  ipso  instituit  perpetuum 
utriusque  unitatis  principium  ac  visibile  lundamentum, 
super  cuius  fortitudinem  aeternum  exstriieretur  tern- 
plum,  et  Ecclesiae  coelo  inferenda  sublimitas  in  huius 
fidei  firmitate  consurgerct  Et  quoniam  portae  inferi 
ad  evertendam,  si  fieri  posset,  Ecclesiam  contra  eius 
fundamentum  divinitus  positum  maiori  in  dies  odio 
undique  insurgunt ; Nos  itaqiie  ad  catholici  gregis 
custodian!,  incolumitatem , augmentum,  sacro  appro- 
bante Concilio,  necessarium  esse  iudicamus,  doctrinam 
de  institiitione,  perpetuitate,  ac  natura  sacri  Apostolici 
primatiis,  in  quo  totius  Ecclesiae  vis  ac  soliditas  con- 
sistit,  cunctis  bdclibus  credondam  et  tenendam,  sccun- 


‘ Cf.  loan.  17,  1.  20  sq. 

* S.  Leo  M.  serm.  IV.  (al.  III.)  cap.  2 in  diem  Natalis  sui. 
[Migne  P.  L.  LIV,  150.] 


427 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


428 


dura  antiquara  atqiie  constantera  universalis  Ecclesiae  ^ 
fidera,  proponere , atque  contraries , dorainico  gregi 
adeo  perniciosos  errores  debito  conderanationis  iudicio 
proscribere. 

CAPUT  I.  De  apostolici  primatus  in  beato  Petro  institutione. 

Doceraus  itaque  et  declararaus , iuxta  Evangelii 
testiinonia  priraatura  iurisdictionis  in  universara  Dei 
Ecclesiara  immediate  et  directe  beato  Petro  Apostolo 
promissum  atque  collatum  a Christo  Domino  fuisse. 
Ad  unum  enim  Simonem , cui  dixerat : Tu  vocaberis 
Cephas  \ postquam  ille  suam  confessionem  edidit : 
Tu  es  Christus,  Filius  Dei  vivi,  locutus  est  Dominus ; 
Beatus  es  Simon  Bar-Iona;  quia  caro  et  sanguis  non 
revelavit  tibi,  sed  Pater  mens,  qui  in  coelis  est:  et  b 
ego  dico  tibi,  quia  tu  es  Petrus,  et  super  banc  petram 
aedificabo  Ecclesiam  meam,  et  portae  inferi  non  prae- 
valebunt  adversus  earn:  et  tibi  dabo  claves  regni  coe- 
lorum : et  quodcumque  ligaveris  super  terram , erit 
ligatum  et  in  coelis:  et  quodcumque  solveris  super 
terram,  erit  solutum  et  in  coelis  Atque  uni  Simoni 
Petro  contulit  lesus  post  suam  resurrectionem  summi 
pastoris  et  recto ris  iurisdictionem  in  totum  suum  ovile, 
dicens:  Pasce  agnos  meos:  Pasce  oves  meas  Huic 
tam  manifestae  sacrarum  Scripturarum  doctrinae,  ut 
ab  Ecclesia  catholica  semper  intellecta  est,  aperte  op- 
ponuntur  pravae  eorum  sententiae,  qui  constitutam  a 
Christo  Domino  in  sua  Ecclesia  regiminis  formam  per- 
vertentes  negant,  solum  Petrum  prae  caeteris  Aposto-  c 
lis,  sive  seorsum  singulis  sive  omnibus  simul,  vero 
proprioque  iurisdictionis  primatu  fuisse  a Christo  in- 
structum ; aut  qui  affirmant , eundem  primatum  non 
immediate  directeque  ipsi  beato  Petro,  sed  Ecclesiae, 
et  per  hanc  illi  ut  ipsius  Ecclesiae  ministro  delatum 
fuisse. 

Si  quis  igitur  dixerit,  beatum  Petrum  Apostolum  a 
Christo  Domino  constitutum  non  esse  Apostolorura 
omnium  principem  et  totius  Ecclesiae  militantis  visi- 
bile  caput ; vel  eundem  honoris  tantum , non  autem 
verae  propriaeque  iurisdictionis  primatum  ab  eodem 
Domino  nostro  lesu  Christo  directe  et  immediate  ac- 
cepisse;  anathema  sit. 

CAPUT  II.  De  perpetuitate  primatus  Petri  in  Romanis  Ponti- 

ficibus. 

Quod  autem  in  beato  Apostolo  Petro  princeps 
pastorum  et  pastor  magnus  ovium  Dominus  Christus 
lesus  in  perpetuam  salutem  ac  perenne  bonura  Eccle- 
siae instituit,  id  eodem  auctore  in  Ecclesia,  quae  fun- 
data  super  petram  ad  finem  saeculoium  usque  firma 
stabit,  iugiter  durare  necesse  est.  Nulli  enim  du- 
biura,  immo  saeculis  omnibus  notum  est,  quod  sanctus 
beatissimusque  Petrus,  Apostolorum  princeps  et  caput, 
fideique  columna  et  Ecclesiae  catholicae  fundamentum, 
qui  a Domino  nostro  lesu  Christo  et  Salvatore  hu- 


‘ loan.  1,  42.  * Matth.  16,  16—19.  ^ joan.  21,  15—17. 


mani  generis  ac  Redemptore  claves  regni  accepit,  ad 
hoc  usque  tempus  et  semper  in  suis  successoribus, 
episcopis  sanctae  Romanae  Sedis,  ab  ipso  fundatae, 
eiusque  consecratae  sanguine,  vivit  et  praesidet  et  in- 
dicium exercet  *.  Unde  quicumque  in  hac  Cathedra 
Petro  succedit,  is  secundum  Christi  ipsius  institutionem 
primatum  Petri  in  universam  Ecclesiam  obtinet.  Manet 
ergo  dispositio  veritatis,  et  beatus  Petrus  in  accepta 
fortitudine  petrae  perseverans  suscepta  Ecclesiae  gu- 
bernacula  non  reliquit  Hac  de  causa  ad  Romanam 
Ecclesiam  propter  potentiorem  principalitatem  necesse 
semper  erat  omnem  convenire  Ecclesiam,  hoc  est,  eos, 
qui  sunt  undique  fideles,  ut  in  ea  Sede,  e qua  vene- 
randae  communionis  iura  in  omnes  dimanant,  tan- 
quam  membra  in  capite  consociata,  in  unam  corporis 
compagem  coalescerent 

Si  quis  ergo  dixerit,  non  esse  ex  ipsius  Christi 
Domini  institutione  seu  iure  divino,  ut  beatus  Petrus 
in  primatu  super  universam  Ecclesiam  habeat  perpe- 
tuos  successores ; aut  Romanum  Pontificem  non  esse 
beati  Petri  in  eodem  primatu  successorem  ; ana- 
thema sit. 

CAPUT  III.  De  vi  et  ratione  primatus  Romani  Pontificis. 

Quapropter  apertis  innixi  sacrarum  litterarum  testi- 
moniis  et  inhaerentes  turn  Praedccessorum  Nostrorum 
Romanorum  Pontificum  turn  Conciliorum  generalium 
disertis  perspicuisque  decretis,  innovamus  oecumenici 
Concilii  Florentini  definitionem , qua  credendum  ab 
omnibus  Christi  fidelibus  est,  sanctam  Apostolicam  Se- 
dem , et  Romanum  Pontificem  in  universum  orbem 
tenere  primatum,  et  ipsum  Pontificem  Romanum  suc- 
cessorem esse  beati  Petri  principis  Apostolorum , et 
verum  Christi  Vicarium,  totiusque  Ecclesiae  caput,  et 
omnium  Christiauorum  patrem  ac  doctorem  existere ; 
et  ipsi  in  beato  Petro  pascendi,  regendi  ac  gubernandi 
universalem  Ecclesiam  a Domino  nostro  lesu  Christo 
plenam  potestatem  traditam  esse;  quemadmodum  etiam 
in  gestis  oecumenicorum  Conciliorum  et  in  sacris  ca- 
nonibus  continetur. 

Docemus  proinde  et  declaramus,  Ecclesiam  Roma- 
nam disponente  Domino  super  omnes  alias  ordinariae 
potestatis  obtinere  principatum,  et  hanc  Romani  Pon- 
tificis  iurisdictionis  potestatem , quae  vere  episcopalis 
est,  immediatam  esse:  erga  qiiam  cuiuscumque  ritus 
et  dignitatis  pastures  atque  fideles,  tam  seorsum  sin- 
guli  quam  simul  omnes,  officio  hierarchicae  subordi- 
nationis , veraeque  obedientiae  obstringuntur,  non  so- 
lum in  rebus,  quae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam  in 
iis,  quae  ad  disci[)linam  et  regimen  Ecclesiae,  per 
totum  orbem  diffusae,  pertinent;  ita  ut  custodita  cum 
Romano  Pontifice  tam  communionis,  quam  eiusdem 

* Cf.  Ephesini  Concilii  Act.  III.  et  S.  Petri  Chrysol.  ep.  ad  Eu- 
tych.  presbyt.  [Hard.  C.  C.  I,  1478.  II,  23.] 

^ S.  Leo  M.  Serm.  III.  (al.  II.)  cap.  3.  [Migne  P.  L.  LIV,  146.] 

^ S.  Iren.  adv.  liaer.  1.  III.  c.  3.  et  Epist.  Cone.  Aquilei.  a.  381. 
ad  Gratian.  Imper.  c.  4.  [Migne  P.  Gr.  VII,  849.  P.  L.  XVI,  946.] 
Cf.  Pius  VI.  Breve  Super  soliditaie. 


429 


Acta  ante  Sess.  IV.  Schema  primae  constit.  dog.  de  Eccl. 


430 


fidei  professionis  imitate,  Ecclesia  Christi  sit  unus  grex 
sub  uno  summo  pastore.  Haec  est  catholicae  veritatis 
docti'ina,  a qua  deviare  salva  fide  atque  salute  nemo 
potest. 

Tantum  autem  abest,  ut  haec  Summi  Pontificis 
potestas  officiat  ordinariae  ac  immediatae  illi  episco- 
palis  iurisdictionis  potestati , qua  Episcopi,  qui  positi 
a Spiritu  Sancto  in  Apostolorum  locum  successeiunt  \ 
tanquam  veri  Pastures  assignatos  sibi  greges  , singuli 
singulos,  pascunt  et  regunt,  ut  eadem  a supremo  et 
universal!  Pastore  asseratur,  roboretur  ac  vindicetur, 
dicente  sancto  Gregorio  Magno:  Mens  honor  est  ho- 
nor universalis  Ecclesiae.  Mens  honor  est  fratrum 
meorum  solidus  vigor.  Turn  ego  vere  honoratus  sum, 
cum  singulis  quibusque  honor  debitus  non  negatur  “. 

Porro  ex  suprema  ilia  Romani  Pontihcis  potestate 
gubernandi  universam  Ecclesiam  ius  eidem  esse  con- 
sequitur,  in  huius  sui  muneris  exercitio  libere  com- 
municandi  cum  pastoribus  et  gregibus  totius  Ecclesiae, 
ut  iidem  ab  ipso  in  via  salutis  doceri  ac  regi  pos- 
sint.  Quare  damnamus  ac  reprobamus  illorum  sen- 
tentias,  qui  hanc  supremi  capitis  cum  pastoribus  et 
gregibus  communicationem  licite  impediri  posse  dicunt, 
aut  eandem  reddunt  saeculari  potestati  obnoxiam,  ita 
ut  contendant,  quae  ab  Apostolica  Sede  vel  eius  auc- 
toritate  ad  regimen  Ecclesiae  constituuntur , vim  ac 
valorem  non  habere,  nisi  potestatis  saecularis  placito 
confirm  entur. 

Et  quoniam  divino  Apostolic!  primatus  iure  Ro- 
manus  Pontifex  universae  Ecclesiae  praeest,  docemus 
etiam  et  declaramus,  eum  esse  iudicem  supremum  fide- 
lium  et  in  omnibus  causis  ad  examen  ecclesiasticum 
spectantibus  ad  ipsius  posse  indicium  recurri  * ; Sedis 
vero  Apostolicae,  cuius  auctoritate  maior  non  est,  in- 
dicium a nemine  fore  retractandum , neque  cuiquam 
de  eius  licere  iudicare  iudicio  Quare  a recto  veri- 
tatis tramite  aberrant,  qui  affirmant,  licere  ab  iudiciis 
Romanorum  Pontificum  ad  oecumenicum  Concilium 
tanquam  ad  auctoritatem  Romano  Pontifice  superiorem 
appellare. 

Si  quis  itaque  dixerit,  Romanum  Pontificem  ha- 
bere tantummodo  officium  inspectionis  vel  directionis, 
non  autem  plenum  et  supremam  potestatem  iurisdic- 
tionis in  universam  Ecclesiam , non  solum  in  rebus, 
quae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam  quae  ad  discipli- 
nam  et  regimen  Ecclesiae  per  totum  orbem  diffusae 
pertinent;  aut  eum  habere  tantum  potiores  partes, 
non  vero  totam  plenitudinem  huius  supremae  pote- 
statis; aut  hanc  eius  potestatem  non  esse  ordinariam 
et  immediatam  sive  in  omnes  ac  singulas  ecclesias 
sive  in  omnes  et  singulos  pastures  et  fideles;  ana- 
thema sit. 

* Cone.  Trid.  Sess.  23.  caj).  4. 

^ S.  Gregor.  M.  ad  Eulog.  Alexandrin.  ep.  XXX.  [1.  VIII.  Migne 
P.  L.  LXXVir,  933.] 

^ Pii  PP.  VI.  Breve  Super  soliditate  d.  28.  Nov.  1780. 

Concil.  Oecum.  Lugdun.  II.  [Hard.  C.  C.  VII,  698.] 

^ Ep.  Nicolai  I.  ad  Michaelem  Imperat.  [Migne  P.  L.  CXIX,  954.] 


CAPUT  IV.  De  Romani  Pontificis  infallibili  magisterio. 

Ipso  autem  Apostolico  primatu,  quern  Romanus 
Pontifex  tanquam  Petri  principis  Apostolorum  succes- 
sor in  universam  Ecclesiam  obtinet,  supremam  quoque 
magisterii  potestatem  comprehendi,  haec  Sancta  Sedes 
semper  tenuit , perpetuus  Ecclesiae  usus  comprobat, 
ipsaque  oecumenica  Concilia,  ea  inprimis,  in  quibus 
Oriens  cum  Occidente  in  fidei  charitatisque  unionem 
conveniebat,  declaraverunt.  Patres  enim  Concilii  Con- 
stantinopolitani  quart! , maiorum  vestigiis  inhaerendo, 
hanc  solemnem  ediderunt  professionem : Prima  salus 
est,  rectae  lidei  regulam  custodire.  Et  quia  non  po- 
test Domini  nostri  lesu  Christi  praetermitti  sententia 
dicentis:  Tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petram  aedi- 
ficabo  Ecclesiam  meam  \ haec,  quae  dicta  sunt,  reium 
probantur  efiectibus,  quia  in  Sede  Apostolica  imma- 
culata  est  semper  catholica  reservata  religio,  et  sancta 
celebrata  doctrina.  Ab  huius  ergo  fide  et  doctrina 
sepaiari  minime  cupientes,  speramus,  ut  in  una  com- 
munione , quam  Sedes  Apostolica  praedicat,  esse  me- 
reamur,  in  qua  est  integra  et  vera  Christianae  reli- 
gionis  soliditas  Approbante  vero  Lugdunensi  Con- 
cilio  secundo,  Graeci  profess!  sunt:  Sanctam  Romanam 
Ecclesiam  summum  et  plenum  primatum  et  principa- 
tum  super  universam  Ecclesiam  catholicam  obtinei'e, 
quern  se  ab  ipso  Domino  in  beato  Petro  Apostolorum 
|)rincipe  sive  vertice,  cuius  Romanus  Pontifex  est  suc- 
cessor, cum  potestatis  plenitudine  recepisse  veraciter 
et  humiliter  recognoscit;  et  sicut  prae  caeteris  tenetur 
fidei  veritatem  defendere,  sic  et,  si  quae  de  fide  sub- 
ortae  fuerint  quaestiones,  suo  debent  iudicio  definiri. 
Florentinum  denique  Concilium  definivit : Pontificem 
Romanum,  verum  Christi  Vicarium,  totiusque  Eccle- 
siae caput  et  omnium  Christianorum  patrem  ac  doc- 
torem  existere ; et  ipsi  in  beato  Petro  pascendi , re- 
gendi  ac  gubernandi  universalem  Ecclesiam  a Domino 
nostro  lesu  Christo  plenam  potestatem  traditam  esse 

Huic  pastoral!  muneri  ut  satisfacerent , Praedeces- 
sores  Nostri  indefessam  semper  operam  dederunt,  ut 
salutaris  Christi  doctrina  apud  omnes  terrae  populos 
propagaretur,  parique  cura  vigilarunt,  ut,  ubi  recepta 
esset,  sincera  et  pura  conservaretur.  Quocirca  totius 
orbis  Antistites  nunc  singuli,  nunc  in  Synodis  con- 
gregati , longam  Ecclesiarum  consuetudinem  * et  an- 
tiquae  regulae  formam  sequentes  ea  praesertim  pe- 
ricula,  quae  in  negotiis  fidei  emergebant,  ad  hanc 
Sedem  Apostolicam  retulerunt,  ut  ibi  potissimum  re- 
sarcirentur  damna  fidei,  ubi  tides  non  potest  sentire 
defectum  Romani  autem  Pontifices , prout  tempo- 
rum  et  rerum  conditio  suadebat,  nunc  convocatis  oecu- 


‘ Matth.  16,  18. 

’■*  Ex  formula  S.  Ilormisdae  Paj)ae,  prout  ab  Hadriauo  II.  Fatri- 
bus  Concilii  Oecumenici  VIII. , Constantinopolitani  IV. , propoaita  et 
ab  iisdem  subscripta  eat.  [Hard.  C.  C.  V,  773  aq.] 

3 Cf.  loan.  21,  15—17. 

^ S.  Cyr.  Alex,  ad  S.  Coelest.  F.  [Migne  P.  Gr.  LXXVII,  79. | 

5 S.  Innoc.  I.  ad  Cone.  Garth,  et  Milev.  [Hard.  C.  C.  I,  1028.] 

6 Cf.  S.  Bern.  Epiat.  190.  [Migne  P.  L.  CLXXXII,  1053.] 


431 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


432 


menicis  Conciliis  aut  rogata  Ecclesiae  per  orbem  a 
dispersae  sententia , nunc  per  Synodos  particulares, 
nunc  aliis,  quae  divina  suppeditabat  providentia,  ad- 
hibitis  auxiliis,  ea  tenenda  definiverunt,  quae  sacris 
Seripturis  et  apostolieis  Ti'aditionibus  consentanea  Deo 
adiutore  cognoverant.  Neque  enim  Peti'i  successori- 
bus  Spiritus  Sanctus  ])romissus  est,  ut  eo  revelante 
novam  doctrinam  patefacerent,  sed  ut  eo  assistente 
traditam  per  Apostolos  revelationeni  seu  fidei  deposi- 
tuin  sancte  eustodirent  et  fideliter  exponerent.  Quo- 
rum quidem  apostolicam  doctrinam  omnes  venerabiles 
Patres  amplexi  et  sancti  Doctores  orthodoxi  venerati 
atque  secuti  sunt;  plenissime  scientes,  banc  sancti 
Petri  Sedem  ab  omni  semper  errore  illibatam  perma- 
nere,  secundum  Domini  Salvatoris  nostri  divinam  pol- 
licitationem  discipulorum  suorurn  principi  factam:  Ego 
rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  tides  tua,  et  tu  ali- 
quando  conversus  contirma  fratres  tuos  ^ ; neque  igno- 
rantes,  ad  Romanam  Ecclesiam  necesse  esse  omnem 
convenire  Ecclesiam,  id  est,  omnes,  qui  sunt  undique 
fideles  et  Romanos  Pontitices  quaerentibus  fidei  veri- 
tatem  non  posse  respondere,  nisi  quod  antiquitus  Apo- 
stolica  Sedes  et  Romana  cum  caeteris  tenet  perse- 
veranter  Ecclesia 

Hoc  igitur  veritatis  et  fidei  non  deficientis  cha- 
risma Petro  eiusque  in  liac  Cathedra  successoribus 
divinitus  collatum  est,  ut  excelso  suo  munere  in  om- 
nium salutem  fungerentur,  ut  universus  Christi  grex 
per  eos  ab  erroris  venenosa  esca  aversus , coelestis 
doctrinae  pabulo  nutriretur,  ut  sublata  schismatis  oc- 
casione  Ecclesia  tota  una  conservaretur  atque  suo  fun- 
damento  innixa  firma  adversus  inferi  portas  consisteret. 

At  vero  cum  hac  ipsa  aetate,  qua  salutifera  Apo- 
stolici  muneris  efficacia  vel  maxime  requiritur,  non 
pauci  inveniantur , qui  illius  auctoritati  obtrectant ; 
necessarium  omnino  esse  censemus,  praerogativam, 
quam  unigenitus  Dei  Filius  cum  summo  pastorali 
officio  coniungere  dignatus  est,  solemniter  asserere. 

Itaque  Nos  traditioni  a fidei  Christianae  exordio 
perceptae  fideliter  inhaerendo,  ad  Dei  Salvatoi’is  nostri 
gloriam,  religionis  Catholicae  exaltationem  et  Christia- 
norum  populorum  salutem,  sacro  appro bante  Concilio, 
docemus  et  divinitus  revelatum  dogma  esse  definimus: 
Romaiium  Pontificem,  cum  ex  Cathedra  loquitur,  id 
est,  cum  omnium  Christianoiiim  Pastoris  et  Doctoris 
munere  fungens,  pro  suprema  sua  Apostolica  auctori- 
tate  doctrinam  de  fide  vel  moribus  ab  universa  Eccle- 
sia tenendam  definit,  per  assistentiam  divinam,  ipsi  in 
beato  Petro  promissam,  ea  infallibilitate  pollere,  qua 
divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam  in  definienda  doc- 
trina  de  fide  vel  moribus  instructam  esse  voluit;  ideo- 
que  eiusmodi  Romani  Pontificis  definitiones  esse  ex 
sese  irreformabiles. 


^ Cf.  S.  Agatlion.  epist.  ad  Imp.  a Cone,  oecum.  VI.  ajiprobata. 
[Labbe  VII,  659  stp] 

2 S.  Iren.  adv.  haer.  1.  III.  c.  3.  [Migne  P.  Gr.  VII,  849.] 

^ Cf.  S.  Chrysol.  ep.  ad  Eutych.  et  S.  Aug.  contr.  lulian.  1.  I.  n.  13. 


Si  quis  autem  huic  Nostrae  definitioni  contradicere, 
quod  Deus  avertat,  praesumpserit ; anathema  sit. 


EXCEPTIONES 

IN  CONSTITUTIONEM  DOGMATICAM  PRIMAM 

DE  ECCLESIA  CHRISTI 

a nonnullis  Patribus  in  Congregatione  generali  fuctae. 

1.  Modus,  quo  placeret  Prooemium  Constitutionis  primae  de 
Ecclesia,  esset:  Primo,  si  in  eo  fieret  clara  et  expressa  mentio 
personae  Spiritus  Sancti,  quem  Christus  e coelo  misit  ad  Aposto- 
los , ut  eius  induerentur  virtute  turn  ad  fundandam , turn  ad  re- 
b gendam  Ecclesiam.  Atque  ideo  sine  virtute  Spiritus  Sancti  vera 
Christi  Ecclesia  stare  necpiit.  Secundo,  si  in  clausula  1.  finis  in- 
stituendi  Ecclesiam  extenderetur  dare  et  explicite  ad  easdem 
personas,  ad  quas  extenditur  salutiferum  Redemptionis  opus.  Nam 
vera  Christi  Ecclesia , quovis  tempore  idem  profiteatur  oportet, 
quod  Christus  de  se  dixit:  Non  veni  ut  iudicem  mnndum,  sed  ut 
salvifcem  mundum  (loan.  12,  47).  Ne  ergo  idea  generalis  Eccle- 
siae  quidpiam  redoleat  lansenismi,  non  coarctetur  ad  solos  fideles, 
neejue  ad  solum  vinculum  fidei  et  caritatis;  sed  extendatur  ad 
omnes  homines,  et  ad  sanctificationem  interiorem  per  sacramenta 
ex  legitimo  ministerio  apostolico.  Tertio,  si  in  eadem  clausula  1. 
verhum  decrevit  mutaretur  in  aliud,  quo,  potius  quam  propositum 
seu  decretum,  indicaretur  realitas  sive  existentia  rei,  e.  gr.  „coe- 
pit  aedificare^  vel  absolute,  „aedificavit“. 

Prima  igitur  clausula  placeret  melius  in  Ininc  modum  ex- 
pressa: „Pastor  aeternus  et  Episcopus  animarum  nostrarum,  ut 
„.salutiferum  Redemptionis  suae  opus  perenne  redderet , misso  e 
„coelis  Spiritu  Sancto,  suam  aedificavit  Ecclesiam,  per  quam  omnes 
„homines  ad  agnitionem  veritatis  venirent  (I.  Timotli.  2,  4) , et 
c „in  qua , veluti  filii  in  dome  Dei  viventis , omnes  congregati  in 
„unum  salvi  fierent , atque  unius  fidei  et  caritatis  indissolubili 
^vinculo  sanctificati  in  veritate  (loan.  17,  19)  vitam  abundantius 
„liaberent  (loan.  10,  10),  et  fructificarent,  et  crescerent  in  scientia 
„Dei  ad  salutem“  (Coloss.  1,  6.  I.  Petri  2,  2). 

Placeret  mibi  clausula  tertia  „quemadmodum  igitur“,  si  duo, 
quae  in  ea  indicantur,  sanctarum  Scripturarum  loca,  declararen- 
tur  expressius  in  hunc  modum:  „Et  ideo,  teste  B.  Paulo  Apostolo, 
dedit  quosdam  quidem  Apostolos,  quosdani  autem  Prophetas, 
„alios  vere  Erangelistas,  alios  autem  Pastores  et  Doctores  ad  con- 
^summaiionem  sanctorum,  .in  opus  ministerii , in  aedificationem 
y,Corporis  Christi  (Eplies.  4,  11 — 12).  Hinc  etiam,  quemadmodum 
„non  ad  solos  Apostolos,  sed  ad  alios  quoque  Pastores  et  Doctores 
flSpectat  divinum  Christi  praeceptum:  Docete  omnes  gentes:  ita  ad 
„eos  omnes  ex  aequo  pertinere  credenda  est  indefectibilis  pro- 
„missio:  Et  xcce  ego  vobiscum  sum  omnibus  diebus  usque  ad  con- 
^summationem  saecidP  (Matth.  28,  20). 

Placeret  clausula  quarta  „Vt  vero  Episcopatus“ , si  in  ea  ad 
clariorem  confessionem  divinae  Potestatis  Primatus  B.  Petri  fieret 
d expressa  mentio  ])ersonarum , quarum  Episcopatus  subiectus  fuit 
B.  Petro,  in  hunc  modum: 

„Ut  vero  Apostolorum  aliorumque  Pastorum  Episcopatus 
ipse  etc.‘‘ 

Non  enim  res  in  abstracto,  sed  in  concrete  subiecta  illi  est. 

In  eadem  clausula  non  placcnt  haec  verba  absolute  posita 
„in  ipso  (B.  Petro)  instituit“.  Etenim  non  tunc  institutum  fuit 
principium  unitatis,  quod  iam  prius  a Deo  Patre  institutum  fuerat 
in  ipso  Christo.  Et  de  hac  Patris  institutione  loquutus  est  Apo- 
stolus ad  Corinthios:  Eundamentum  enim  aliud  nemo  potest  po- 
nere,  praeter  id  quod  p)ositum  est,  quod  est  Christus  lesus  (I.  Cor. 
3,  11).  Ne  ergo,  his  verbis  nostrae  clausulae  retentis,  manifesta 
detur  ])rotestantibus  occasio  reiiciendi  doctrinam  totius  Constitu- 
tionis , tanc|uam  coiitrariam  verbo  Dei  scripto ; peto  ut  eadem 
verba  immutentur  hoc  modo:  „B.  Petrum  caeteris  Apostolis  prae- 
„ponens,  vices  suas  ei  dedit  agendas  in  terris,  ut  eiusdem  aucto- 
„ritate  et  ministerio  perpetuum  utriusque  unitatis  principium 
„maneret  iugiter  firmum  ac  indivulsum;  unde  eum  fecit  visibile 
„fundamentum  et  petram,  super  cuius‘‘  etc. 


433  Acta  ante  Sess.  IV.  Schema  constit.  dogm. 

2.  In  prime  versa  prooemii , post  verba  „animaruin  nostra- 
rum“  addatur  „Dominus  noster  lesns  Christus^. 

3.  In  prooemio  inserenda  videntur  verba  ^communicate  Spi- 
ritu  Sancto“,  cum  ita  in  Congregatione  generali  13.  lunii  admissa 
fuerit  emendatio  proposita  a Deputatione  pro  rebus  Fidei. 

4.  In  lin.  11.  p.  3.  [p.  426.  1.  ab  inf.  20. | post  vei’ba  „Pastores 
et  Doctores^  addendum  „id  est  Episcopos,  qui  in  Apostuloruni  lo- 
cum succedunt“,  ut  recte  intelligatur , quinam  sint  ex  divina  in- 
stitutione  veri  Doctores  el  Pastores. 

5.  In  Prooemio  post  verba  esse  voluit  (in  tertia  periodo)  haec 
pauca  ex  S.  Cypriano  (Ep.  69)  desumpta  addantur:  quo  qdehs 
Sacerdoti  coadunaretur  et  Pastori  suo  grex  adhaereret.  Ita  enim 
melius  periodus:  Quemadmodum  igitiir  etc.  cum  praecedente  nec- 
titur,  et  ipse  conceptus  plenius  exprimitur. 

6.  In  1.  12.  [1.  ab  inf.  18.],  post  verba,  „Episcopatus  ipse  unus 
et  indivisus  esset“,  addatur  cuius  tamen  a singulis  Episcopis  pars 
teneiur  (sunt  verba  Sancti  Cypriani  de  unit.  Eccl.  Cap.  IV.). 

7 a.  Pag.  3.  lin.  14.  et  15.  [p.  426.  1.  ab  inf.  16.  15.]  loco 
verborum  „Beatum  Petrum  caeteris  Apostolis  praeponens“  dicatur: 
inter  caeteros  Apostolos  eligens , quia  niagis  consentaneum  mode 
loquendi  Sancti  Evangelii. 

7 5.  Pag.  3.  [426.]  loco;  Beatum  Petrum  caeteris  Apostolis 
praeponens  magis  consentaneum  foret  Evangelio:  Beatum  Petrum 
inter  caeteros  Apostolos  eligens. 

8 a.  Expungantur  in  Prooemio  ilia  verba  „Principium  et 
fundammtum“.  Principium  enim  est  solus  Christus , iuxta  illud 
lo.  Cap.  8,  25.  Principium , qui  et  loquor  vobis;  sive  accipiatur 
ut  principium  omnium  rerum , uti  Creator , sive  accipiatur  uti 
Fundator  Ecclesiae.  In  utroque  sensu  est  attributum  mcommu- 
nicabile,  ideoque  competit  soli  Christo. 

Principium  autem  simul  et  fundamentum  Ecclesiae  est  sym- 
bolum  fidei,  iuxta  Cone.  Trid.  Sess.  III.  in  qua  legitur;  „Quare 
„symbolum  fidei  quo  utitur  S.  R.  Ecclesia,  tanquam  principium 
„ illud,  in  quo  omnes,  qui  fidem  Christi  profitentur,  necessario 
„conveniunt,  ac  fundamentum  firmum  et  tmicum,  contra  quod 
„portae  inferi  non  etc.“  Si  igitur  symbolum  fidei  est  fundamen- 
tum unicum,  non  video  quomodo  Petrus  potest  dici  fundamentum. 

Dicatur  ergo  centrum  unitatis  etc.  quod  vere  Petro  competit 
ratione  Primatus. 

8 1).  In  prooemio  pag.  3.  lin.  16.  [p.  426.  1.  ab  inf.  14.]  tol- 
latur  vox  principium,  et  substituatur  vox  centrum  ob  praeclaris- 
simas,  et  doctissimas  rationes  allatas  a doctissimo  Episcopo,  qui 
supradictam  fecit  animadversionem. 

9.  Pag.  3.  [p.  426.]  Perpetuitas  ac  visibilitas  Primatui  ad- 
scriptae , sunt  ipsae  proprietates  Ecclesiae , quae  conveniunt  ei 
coniunctac.  In  schemate  vero  tribuuntur  Primatui,  una  veluti 
principio,  altera  ceu  fundamento.  Etsi  autem  principii  ac  funda- 
menti  vocibus  unus  idemque  Primatus  indicetur,  si  tamen  ambae 
iungantur,  sicque  iunctis,  utrisque  ilia  duo  simul  referantur  prae- 
dicata  ])erpetuitatis  ac  visibilitatis , haec  sequentur  bona ; primo 
scilicet,  sermo  evadet  accuratior,  et  sensus  planior;  deinde  omnis 
difficultas , quam  vox  ilia  principium  aliquibus  ingcrcre  posset, 
omnino  evanesceret;  cum  expresse  dicatur  principium  visibile. 

Hinc  ipsissima  schematis  verba  transponenda  tantum , sed 
necessario,  ita  legendo  . . . „instituit  visibile  ac  perpetuum  utrius- 
que  unitatis  principium  ac  fundamentum". 

10.  In  prooemio.  Tertia  periodus  sequenti  modo  corrigenda 
esset ; 

„Quemadmodum  igitur  Apostolos,  quos  sibi  de  mundo  elege- 
„rat,  misit,  sicut  ipse  missus  erat  a Patre,  et  cum  eis,  in  succes- 
„soribus  suis , adfuturum  se  esse  promisit  omnibus  diebus  usque 
„ad  consummationem  saeculi;  ita  perpetuum  in  Ecclesia  sua  voluit 
„esse  Pastores  et  Doctores.  Ut  vero  sicuti  Episcopatus  ipse  unus 
„et  indivisus  est , ita  etiam  universa  credentium  multitude  per 
„cohaerentes  sibi  invicem  Sacerdotes  in  fidei  et  communionis  uni- 
„tate  conservarctur,  beatum  Petrum  caeteris  Apostolis  praeponens, 
„in  ipso  instituit  perpetuum  utriusque  unitatis  principium  ac  vi- 
^sibile  fundamentum  etc." 

Ratio.  Episcopatus  in  Ecclesia  unus  est,  nec  fieri  debet;  et 
hoc  per  virtutem  assistentiae  divinae,  quae  idco  memorari  debet: 
ut  autem  sicut  Episcopatus,  ita  etiam  Episcopi  cum  universe  Ec- 
clesiae grege  in  imitate  conservarentur , Petri  primatum  Christus 
instituit. 

Coll.  Lac.  VII. 


de  Eccl.  primae.  Exceptiones  in  illud  factae.  4.34 

a 11.  Pag.  4.  lin.  2.  |p.  426.  1.  ab  inf.  8.]  tollatur  vox  itaque, 
videtur  enim  redundare. 

12.  Pag.  4.  [p.  426.]  Sicut  alias  ipse  Pontifex  indulsit,  ut  in 
prooemio  primae  Constitutionis  De  Fide  Catholica  adhiberentur 
verba  Sedentibus  etc. , ita  et  in  hac  I.  Constitutione  De  Ecclesia 
Christi,  retenta  phrasi  Sacro  ap>probante  Concilia  in  fronte  Con- 
stitutionis, illius  loco  vel  in  prooemio,  vel  in  4.  Capite,  vel  potius 
in  utroque  sinat  inscribi  periplirasim  Decernente  Nobiscum  Sancta 
Sgnodo;  quae  habetur  in  Cap.  Scelus.  Cans.  2.  quaest.  1.,  vel 
aliam  idem  explicite  sonantem,  utpote  quae  rei,  loco,  ac  tempori 
magis  convenire  videtur. 

Nec  obstat,  quod,  cum  phrases  praedictae  Theologiae  ac  luris 
vere  peritis  unum  eundemque  sensum  reddant,  nec  rite,  nec  recte 
ad  significandum  idipsum  variae  adhibeantur  formulae.  Quid  ni? 
Nec  logicae  profecto  leges  id  vetant,  neque  Ecclesiae  usus:  sci- 
mus  enim  ad  ipsissimam  hanc,  de  qua  agitur,  rem  significandam, 
alias  atque  alias  adhibitas  esse  formulas  in  plerisque  Conciliis, 
quibus  Summi  Pontificcs  pcrsonaliter  item  praefuerunt;  easque 
collegit  lacobatius  (De  Concil.  L.  5.  art.  14.  apud  Rocaberti 
^ Biblioth.  maxima  Pontif.  Tomo  9.  pag.  612,  et  seq.)  et  passim 
videre  est  in  Corpore  luris. 

Pro  rei  autem  merito,  illius  phrasis  permutandae  haec  mihi, 
baud  levis  momenti,  ratio  occurrit;  quod  indocti  nempe,  ac  ma- 
lignantes , quorum  indeficiens , et  hac  praesertim  aetate  maxinius 
est  numerus,  vel  solo  verborum  sono  ansam  arripere  possent  et 
Romanum  Pontificem  et  Concilium  ulterius  calumniandi : quasi 
Ille , ad  potiora  sibi  iura  quaerenda , ex  universe  undique  orbe 
Dominici  gregis  Pastores  in  suam  ditionem  acciverlt,  atque  hospi- 
tatus  sit;  isti  vero,  vel  urbanitate  illecti,  vel  reverentia  perculsi, 
cum  intemeratae  fidei  iactura,  et  contra  animi  sententiam,  exop- 
tatis  praerogativis  Ilium  cumulaverint. 

Nonne  et  auribus  nostris  audivimus  foeda  convicia , quibus 
Ephemerides  quaodam  vulgari  aninio  ac  sernione  iniquissime  visae 
sunt  insectari  Episcopos , blaterantes  heic  fuisse  coactos  ad  pro- 
ferendum  Placet,  et  respondendum  Amen?  Nescirem  equidem 
quisnam  probris  illis  magis  impetatur,  Concilii  Patresne,  an  Pater 
Patrum  potius,  ac  Supremus  Ecclesiae  Pontifex ! 

Utrorumque  igitur  decori,  ac  pusillorum  insuper  bono  con- 
® suleretur,  si  praedicta  formula  verteretur  uti  supra. 

13  a.  Pag.  4.  lin.  6.  [p.  426.  1.  ab  inf.  4.]  loco  verborum  in 
quo  totius  Ecclesiae  vis  ac  soliditas  consistit,  dicatur  aliquomodo: 
Primatum  esse  conditionem  necessariam  (sine  qua  non)  at  non 
unicam  vis  ac  soliditatis  Ecclesiae. 

13  b.  Ut  in  locum  phrasis  in  quo  totius  Ecclesiae  vis,  et  soli- 
ditas consistit  pag.  4.  lin.  6.  [ibid.]  dicatur  in  quo  totius  Ecclesiae 
vis,  et  soliditas  praecipue  consistit. 

13  c.  Similiter  in  prooemio  inter  verba  „Soliditas  Ecclesiae 
consistit",  ponatur  principaliter,  sc.  principaliter  consistit,  et  erit 
modus,  sive  phrasis  S.  Thomae,  qui  in  art.  2.  quaest.  XI.  2.  2. 
ad  tertium  dicit:  Quae  quidern  auctoritas  principaliter  residet  in 
Summo  Pontifice. 

13  d.  Pag.  4.  lin.  6.  [ibid.]  „In  quo  totius  Ecclesiae  vis  ac 
soliditas  consistit" , corrigatur  aliquo  modo , quia  tot  a vis  Ec- 
clesiae non  consistit  in  unitate , etiam  si  unitas  sit  conditio  ne- 
cessaria. 

14.  Caput  I. 

Prima  clausula  placeret,  si  post  verba  „iuxta  EoangeUi  testi- 
monial^ adiiceretur  „et  constantem  catholicae  traditionis  fidem". 
Additionem  hanc  necessariam  puto  ad  completam  demonstratio- 
nem  thematis  in  hoc  Capite  propositi.  Etenim  adlata  Evangelii 
testimonia  non  continent  expressis  verbis  enuntiatum  in  Capite 
thema;  et  novimus,  nedum  a Protestantibus,  sed  et  a loan.  Gcr- 
sone,  aliisque  explicata  ilia  fuisse  commentariis  Primatui  B.  Petri 
omnino  contrariis.  Videatur  recens  Concio  Rmi  Archiep.  S.  Lu- 
dovici  in  America  Septentrionali. 

Placeret , ut  in  cadem  clausula  ratio  enuntiandi  thema  no- 
strum melius  responderet  inscriptioni  Ca])itis,  eamque  luculentius 
declararet  in  hunc  modum  : „Apostolicum  Primatum  ])lenitudinis 
iurisdictionis  E])iscopalis  in  universam"  etc. 

Placeret,  ut  in  clausula  ultima,  ad  ])rudenter  praccavendas 
profestanfium  irrisioncs , qui  certo  certius  obiicient  nobis  varias 
Sanctorum  Patrum  interpretationes , verba  Jluic  tarn  manifestae 
sacrarum'^  attempcr<arentur  in  hunc  modum : „Huic  autem  veris- 
„simae  (verissimo)  Sacrarum  Scripturarum  doctrinae  (sensui),  quae 

28 


435 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


436 


„(qui)  ab  Ecclesia  ex  constaiiti  catliolicae  traditionis  fide  sem-  a 
„per  retenta  (retentus),  et  firmissime  custodita  (custoditus)  est, 
„aperte  etc.“ 

15.  Pag.  5.  [p.  427.]  Ad  maiorem  claritatem  ita  struatur  Ca- 
non : Si  quis  dixerit,  Beatum  Petriim  Apostolum  non  esse  a Christo 
Domino  constitutum  Apostolorum  omnium  principem , et  totius  Ec- 
clesiae  etc.  Ne  cui  forte  obiter  legenti  illud  constitutum  ad  Apo- 
stolum potius,  de  quo  antea,  quam  ad  principem  omnium  Aposto- 
lorum  etc.  prima  fronte  referri  videatur. 

16.  Pag.  5.  lin.  16.  subsequent!,  ne  Romanus  Pontifex  videa- 
tur esse  unus  ex  simultaneis  et  perpetuis  successoribus , dicatur: 
aut  hune  non  esse  Romanum  Pontificem ; anathema  sit. 

17.  Caput  II. 

Placeret  inscriptio  Capitis,  si  voci  „ Petri  “ adiiceretur  signum 
debiti  honoris,  et  reverentiae  „Beati“  vel  brevius 

Placeret  prima  clausula,  tribus  factis  additamentis.  Primum, 
inter  voces  perpetuam  et  salutem  adiiciatur  „omnium  hominum“ : 
ita  exprimetur  plenius  finis  instituti  Primatus.  Secundum , post 
verbum  stabit,  addatur  „et  crescet  in  augmentum  Dei“  (Coloss,  b 
2,  19):  ita  melius  declarabitur  necessitas  perpetuitatis  Primatus 
ex  vita  Ecclesiae,  quae,  Spiritu  Sancto  vivificata,  semper  crescit, 
senescit  nunquam.  Tertium,  post  verbum  durare  exprimatur  sub- 
iectum,  in  quo  Primatus  perpotuo  duraturus  est,  hoc  modo:  ^iu- 
giter  durare  in  Successoribus  eius,  qui  sunt  Romani  Pontifices, 
omnino  necesse  est“ : hoc  additamento  redditur  clarior  sensus 
clausulae  sequentis,  ibidem. 

Placeret  in  clausula  3.  laudatum  supra  signum  honoris  et 
reverentiae  „Beato  et  Beati‘‘. 

Placeret  clausula  quinta,  si  tempus  imperfectum  necesse  sem- 
per erat  mutaretur  in  perfectum  „necesse  semper  fuit“ : et  si 
verba  ex  Epist.  Concilii  Aquil.  etc.  enucleatius  declararentur 
auctoritate  Concilii  in  hunc  modum  pleniorem:  „e  qua  unius  ve- 
nerandae  fidei  et  communionis  iura**  etc. 

18.  Cap.  2.  Minime  placent,  minusque  convenire  possunt, 
in  Decreto  dogmatico  ea,  quae  leguntur  in  2.  periodo:  Nulli  enim 
dubimn,  imo  saecidis  omnibus  notum  est,  etc.  quorum  contradictoria 
propositio  magis  veritatem  exhibet  (licet  Rfiius  Relator,  nomine 
Deputationis,  id  scrupulis  adscriberet).  Ideo  corrigenda  censentur  ® 
iuxta  eraendationem  N.  2 [p.  314  c — d]  propositam. 

19.  Pag.  5.  lin.  24.  [p.  427.  1.  ab  inf.  6.]  Ad  verba  „Nulli 
ENIM  dubium"  etc.  Cum  vox  enim  rationem  reddat,  si  retinea- 
tur,  videretur  utique,  quod  Petrus  implevit,  rationem  continere 
eius,  quod  Christus  instituerat:  cum  e contra  se  res  habeat.  Ideo 
dicendum  potius:  NuUi  ITAQUE  dubium  etc. 

20.  E Capite  II.  pag.  5.  lin.  27.  [p.  423.  1.  ab  inf.  3.]  expun- 

gantur  verba  Jidei  columna,  nam  talia  verba  de  Ecclesia  enuntiat 
Apostolus.  Verum  est,  Apostolum  vocasse  Ecclesiam  columnam,  et 
Jirmamentum  veritatis,  won  jidei.  At  quaeso,  nonne  tides  est  Ve- 
ritas ? nonne  Apostolus  pro  veritate  fidem  voluit  exprimere  ? Non 
sum  oblitus , doctissimum  relatorem  Reverendissimum  Episcopum 
Calvensem  recursum  fecisse  ad  verba  Christ!  Domini : Qui  vicerit, 
faciam  ilium  columnam  in  domo  Patris  mei!  Quodsi , aiebat 
laudatus  relator,  iustus  potest  vocari,  immo  erit  columna  in  domo 
Dei,  a fortiori  Summus  Pontifex.  At  bona  pace  supradicti  rela- 
toris  animadverto , in  citatis  verbis  iustum  non  dici  columnam 
fidei , sed  ilia  verba  significare  impeccabilitatem , sen  gratiam  in-  J 
amissibilem , quam  consequetur  in  caelo , qui  in  decursu  buius 
vitae  vicerit  spiritales  hostes,  seu  in  statu  sanctificantis  gratiae 
obierit.  Non  valet  igitur  ratio  relatoris.  Ne  igitur  videamur 
velle  coarctare,  et  restringere  Ecclesiam  in  solo  Summo  Pontifice, 
non  dicamus  de  eo,  quod  Apostolus  de  Ecclesia  dicit.  Nec  valet 
dicere,  non  esse  novum  taliter  dicere  de  Summo  Pontifice;  etenim 
distinguo:  modum  laudationis,  et  oratorium,  concede,  in  'de- 

creto dogmatico,  nego. 

21.  Pag.  6.  [p.  428.]  vivit  et  praesidet.  Ministerium  Petri 
vivit,  sed  ipsa  persona  Petri  non  vivit. 

22.  Pag.  6.  lin.  1.  [p.  428.  1.  4.]  Mutentur  verba:  Vivit  et 
praesidet  et  iudicium  exercet.  Haec  enim  metaphorica  aliquatenus 
videntur.  Clarius  dicatur:  Munus  supremi  pastoris  D.  Petri,  ad 
successores,  hoc  est  ad  Romanos  Pontifices,  transiisse. 

23.  Pag.  6.  lin.  2.  |p.  428.  1.  5.]  In  verba  „Unde  quicumque 
in  hac  Cathedra  Petro  succedit,  is  iuxta  Christi  ipsius  institidionem 
Primatum  Petri  in  universam  Ecclesiam  obtinet.^  Praedictis  verbis 


videtur  prorsus  definiri  quaestio,  quo  iure  Romanus  Pontifex  suc- 
cedat  in  Primatu,  quam  consulto  statutum  est  intactam  relinquere; 
et  quidem  definiretur  adoptando  unam  ex  illis,  quae  ea  de  re 
exstant  sententiae.  Sat  quidem  notum  est  sentcntias  illas  ad  tres 
recenseri. 

Prima  tenet  Petrum  ex  iussione  Christi  iunxisse  Primatum 
Sedi  Romanae;  proinde  Romanum  Pontificem  succedere  Petro  in 
Primatu  iure  divino:  atque  adeo  rite  concludit,  nec  ipsum  Ro- 
manum Pontificem  posse  seiungere  Primatum  ab  Episcopatu  Ro- 
mano. Haec  sententia  est  Melchioris  Cani,  Gregorii  de  Valentia, 
aliorumque  gravissimorum  Theologorum. 

Secunda  tenet,  Primatum  adnexum  esse  Sedi  Romanae  iure 
ecclesia stico : quare  cohaerenter  concludit,  unum  ab  altera,  iustis 
de  causis,  separari  posse  a Summo  Pontifice,  qui  eodem  quo  Pe- 
trus uniendi  vel  segregandi  gaudet  potestate.  Hanc  sequuntur 
Soto,  Banez,  aliique. 

Tertia  denique  est  eorum , qui  tenent  Romanum  Pontificem 
succedere  Petro , quoad  Romanam  Cathedram , ex  iure  ecclesia- 
stico;  at  quoad  Primatum,  ex  iure  divino.  Posteriorem  proposi- 
tionis  partem  ita  exponunt,  nempe:  quoniam  Petrus  ipse  Prima- 
tum divinitus  ei  collatum  ac  successoribus  transmittendum , ad 
unitatem  Ecclesiae  perpetuo  servandam,  cum  Romano  Episcopatu 
siniul  gessit,  quasi  unum  alter!  ita  inseruit,  atque  inoculavit,  ut 
unus  idemque  esset  et  Episcopus  Romanus  et  universae  Ecclesiae 
Primas,  et  ipsa  Ecclesiae  unitas  in  Romano  Episcopo  quasi  per- 
sonificaretur , ideoque  Episcopatum  Romanum  habendum  esse  so- 
lum uti  conditionem  ad  successionem  in  Primatu : ita  ut  hoc  ipso, 
quod  quis  in  Episcopatu  Petro  succedit,  et  in  Primatu  simul  di- 
vino iure  succedat.  Ex  hoc  facto  Petri , inferunt  Primatum  et 
Episcopatum  Romanum  inseparabiles  omnino  evasisse.  Hanc  sen- 
tentiam  ex  aliis  Theologis  collegit,  exponitque  cl.  Perronius.  De 
barum  sententiarum  merito  non  est  hie  disserendi  locus ; quamvis 
illarum  prima  mihi  magis  arrideat,  utpote  quae  firmior,  et  magis 
sibi  cohaerens  est;  attamen  nec  ista  nec  alia  uti  doctrina  Catho- 
lica  definiri  valet.  Omnes  Theologorum  sententiae  sunt , et  ex 
istis  nullam  seligere  statutum  est. 

Sed  e contra  factum  esse  videtur,  cum  in  schemate  reformato 
praedicta  tertia  sententia,  quoad  ipsa  quoque  verba,  praecise  re- 
tenta sit.  Quod  apprime  patebit  ex  sequent!  collatione  textus 
buius  Capitis,  et  adnotationis  31.  prioris  schematis  De  Ecclesia 
(cui  RiTii  Deputationis  Patres  in  Relatione  de  schemate  informato 
pag.  7.  se  remittunt)  cum  expositione  praedictae  3.  sententiae, 
facta  a Perronio  in  Praelectionibus  Theologicis  Prop.  3.  Edit. 
Mediol.  1857.  Pag.  485  et  seq. 


Textus  Capitis  II.  schematis. 

Unde  quicumque  in  hac  Ca- 
thedra Petro  succedit,  is  iuxta 
Christi  ipsius  institutionem  Pri- 
matum Petri  in  universam  Ec- 
clesiam obtinet. 

Textus  adnotationis  31.  prioris 
schematis. 

His  continetur  Sitccessionis  in 
Petri  Primatu  conditio;  licet  enim 
Petrus  sui  Primatus  Successores 
habeat  iure  divino,  pendente  a 
voluntate  Christi  institutoris,  qui 
perpetuae  successionis  legem  tu- 
lit : attamen  ipsos  successores 
esse  Romanos  nominatim  Epi- 
scopos,  pendet  a Primatus  cum 
Romano  Episcopatu  coniunctione 
facta  per  Petrum : quo  facto  con- 
tinetur successionis  perpetuae 
conditio;  idemque  factum,  utpote 
penitissime  cohaerens  cum  iis, 
quae  de  Romanorum  Pontificum 
Primatu  Catholica  Fide  tenemus, 
factum  dogmaticum  est,  ideoque 
certum  non  tantum  certitudine 
simpliciter  bumana  ac  historica, 
sed  infallibilitatis. 


Textus  Perronii. 

Romani  Pontifices  Petri  in  Epi- 
scopatu Romano  successoi’es  il- 
lius  Primatum  iure  divino  obti- 
nuerunt , non  autem  bumana 
sive  Ecclesiastica  sive  politica 
dispositione. 

Textus  Perronii  ibid.  pag. 
diet. 

N.  571.  Uti  ex  ipsa  proposi- 
tionis  enuntiatione  liquet , ap- 
prime secern!  debet  in  Rom. 
Pontificibus  eorum  successio  in 
Romanum  Petri  Episcopatum, 
seu  Romanam  Petri  Sedem  et 
Cathedram,  a successione  in  eius 
Primatum.  Successio  enim  in 
Petri  Episcopatum  iuris  Eccle- 
siastic! est,  successio  vero  in  il- 
lius  Primatum  est  iuris  plane 
divini.  Successio  in  Petri  Sedem 
uti  conditio  solum  se  tenet  ad 
successionem  in  eius  Primatum, 
qui  cum  ex  Christi  institutione, 
quod  ostendimus , perpetuus  in 
Ecclesia  sit,  et  alligatus  personae 
Petri,  fit,  ut  qui  Petro  in  Epi- 
scopatu succedit,  hoc  ipso  in  eius 
Primatum  ex  Christi  dispositione 
succedat. 


437 


Acta  ante  Sess.  IV.  Exceptiones  in  schema  constit.  de  Eccl.  factae. 


438 


Haec  conformitas  Capitis  II.  in  schemate  cum  praedicta  tertia  a 
Theologorum  sententia  deprehenditur  etiam  ex  pristine  Canone, 
qui  nunc  reformatus  apparet.  Ut  ille  iacehat , damnahat  veluti 
haeresim  sententiam  negantem  Romanum  Pontificem  succedere 
Petro  in  Primatu  iure  dicino.  At  si  Canones  damnant  sententias 
oppositas  doctriuae  Catholicae,  quae  docetur  in  Capitibus  praece- 
dentibus,  sequitur  quod  in  verbis:  Unde  qidcumqne  in  hac  Cathe- 
dra Petro  succedit,  is  iuxta  Christi  ipsitis  institutionetn  Primatum 
Petri  in  imiversam  Ecclesiam  ohtinet  (quae  in  ])riori  schemate  le- 
gebantur  aeque  ac  in  reformate) , successio  Romani  Pontiticis  in 
Primatu  ex  iure  divino  et  intendebatur  et  exprimebatur.  At 
Canon  reformatus  est , silendo  de  iure , quo  Romanus  Pontifex 
succedat  in  Primatu,  congruenter  ergo  aliter  informanda  est  etiam 
praevia  doctrina. 

Nec  subsumi  valet , quod  schema  Capitis  loquatur  de  facto 
actuali,  cuius  vi  Romanus  Pontifex  revera  obtinet  Primatum  iure 
divino , verba  enim  quicnmque  . . . succedit . . . in  Cathedra  . . . 
obtinet  Primatum  iuxta  Christi  institutionem,  non  innuunt  simplex 
factum,  sed  rationem  potius,  qua  successor  in  Cathedra,  succedat 
et  in  Primatu,  quae  ratio  aperte  dicitur  esse  Christi  institutio,  hoc  b 
est  ius  divinum. 

Demum  locutio  isthaec,  ad  minimum,  aequivoca  esset,  et  ideo 
omnino  vitanda;  turn  relate  ad  Catholicos , qui  in  fidei  doctrina 
aperte  docendi  sunt , turn  relate  ad  heterodoxos , ne  Concilium 
aut  deceptorem  aut  deceptum  fuisse  blasphement. 

Sequenti  igitur  modo  schema  reformari  optarem. 

Pro  verbis  Unde  quicnmque  etc.  usque  ad  obtinet:  dicerem: 

Unde  quieumque  in  hac  Cathedra  sedet,  is  tanquam  successor 
Petri  in  Primatu,  ipsum  Petri  Primatum  in  universam  Ecclesiam 
mre  divino  obtinet. 

24.  Pag.  6.  vers.  8.  fp.  428.  1.  12.]  Ad  verba  „necesse  semper 
eral  etc.“ 

Nisi  illud  erat  typographicum  mendum  sit , quid  aliud  de- 
notaret  quam  communissiinara  in  antiquitate  observantiam  ac  de- 
pendentiam  erga  Romanam  Cathedram?  Ex  hoc  certe  Primatus 
iura  confirmantur ; at  probationes  in  conciliari  sermone  perora- 
tioni  aptantur,  non  conclusioni ; in  ista  potius  applicando  principia, 
atque  ad  praxim  descendendo,  monendi  essent  fideles  de  summa 
Romanae  Sedi  veneratione  exhibenda,  ac  iugi  arctaque  cum  ilia  ® 
communione  servanda.  Ideo  verbum  erat  in  est  immutandum  pu- 
tatur ; turn  quod  est  intrinsecam  ac  indeclinabilem  necessitatem 
ex  ipsa  rei  natura,  omni  quaque  aetate  obligantem,  melius  signi- 
ficat , turn  quod  Sancti  Irenaei  textui , a quo  mutuantur  verba, 
fidelius  respondet. 

25.  Pag.  6.  [p.  428.]  Ad  notam  3.  [n.  3.]  Nota  isthaec  epi- 
stolam  Concilii  Aquileiensis  tantum  citat.  Posset  quis  de  facili 
illam  quaerere  apud  Sirmundum,  vel  potius  apud  Collectionem 
Conciliorum  passim  usitatam  Labbe-Coleti  (Tom.  II.  Col.  1185). 

At  utrobique  pro  Communionis , reperiret  vocem  Commonitionis; 
quin  de  priori  lectione,  quae  genuina  est,  mentionem  saltern  in- 
veniat.  Necesse  igitur  est  animadvertere , epistolam  illam  esse 
S.  Ambrosii,  Concilii  nomine  conscriptam,  et  in  purgatissima  edi- 
tione  Maurina  poni  undecimam  primae  classis:  ipsique  Ambrosio 
tribui  in  adnotationibus  ad  marginem  Brevis  Pii  VI.  Super  soli- 
ditate,  Romanae  tamen  editionis. 

Ita  enim  fiet  ut  puri  ac  determinati  indigitentur  fontes,  qui- 
bus  ingenium  est  illos  adire , et  pro  adulterino  commonitionis  , 
verbo  genuinum  illud  communionis  retineatur;  quod  retineri  om- 
nino debet ; uti  fuse  etiam  demonstrat  clarissimus  Cardinalis  Gerdil 
in  opere  quod  inscripsit  „Confutazione  di  due  libelli  diretti  contro 
il  Breve  Super  soliditate.^  Secus  autem  mutila  citatio  falsae  lec- 
tionis  facilem  parabit  ansam , et  commonitionis  pro  communionis 
verbo  retento,  et  legentes  in  errorem  inducentur,  et  Concilii  tex- 
tus  omni  vi  ac  scnsu  exspoliabitur,  et  deceptor,  vel  deceptum  sal- 
tern Concilium  ipsum  accusabitur. 

nine  necessarium  puto  notam  praedictam  ita  reformari  . . . 
et  Epist.  Concil.  A(juilci.  a.  381.  ad  Gratian.  imper.  numero  (non 
vero  Capitc)  4.  quae  est  XI.  ex  Epistolis  S.  Ambrosii,  Classis  1. 
Edit.  Maurin.  Cf.  Pius  VI.  Breve  Super  soliditate  (adiuncta  data) 
die  28  Nov.  1786. 

26.  Pag.  6.  lin.  15.  fp.  428.  1.  20.]  pro  perpehtos  successores, 
no  singuli  successores  videantur  esse  simultanoi  et  perpetui,  dicatur 
melius:  in  perpetuum  )>ro  tempore  successorem. 

27.  Pag.  6.  Ip.  428.]  In  Canone  addatur  tertium  membrum, 
id  est  „aut  non  habere  iure  divino  ipsum  Petri  Primatum  vel 


ac  proinde  non  habere  etc.^  uti  supra.  Haec  additio  Canonem 
efficeret  magis  respondentem  doctrinae  expositae  in  praecedenti 
Capite.  Sicuti  enim  in  ilia  tria  docentur,  uti  et  in  Concilio  Floren- 
tino,  scilicet  1.  quod  Primatus  a Christo  fuerit  institutus  ac  Petro 
collatus,  perpetuo  trairsmittendus,  2.  quod  Romani  Pontifices  sint 
successores  Petri  in  Primatu , 3.  demum , (juod  exinde  Romani 
Pontifices  iure  divino  eodem  Petri  Primatu  in  universa  Ecclesia 
potiantur,  ita  et  in  Canone  tres  pariter  errores  contra  praedictas 
veritates  damnentur. 

Nec  obstat  quod  frustranea  videatur  praedicta  additio,  utpote 
quae  continetur  in  verbis  aut  non  esse  beati  Petri  in  eodem  Pri- 
matu successorem.  Etenim 

1.  In  hac  phrasi  propositio  ilia  implicite  tantum  contineretur, 
atque  ad  eruendam  unam  ab  altera  opus  esset  aliqua , etsi  non 
difficili,  argumentatione ; quod  non  videtur  expediens  in  condem- 
natione  errorum , in  qua  praestat  ut  propositio  explicite , utque 
aiunt,  formaliter  enuntietur : hac  praesertim  tempestate , in  qua 
Sanctae  Romanae  Sedis  iura , ac  praerogativas  impii  minuere 
satagunt. 

2.  Quod  ego  expeterem  non  inutile  iudicavit  Concilium  Flo- 
rentinum,  et  Lugdunense  II:  cum  illud,  quamvis  asseruit  Roma- 
num Pontificem  esse  Petri  successorem  in  Primatu , addere  non 
dubitavit,  ipsum  eodem  Petri  Primatu  in  universam  Ecclesiam 
gaudere : istud  autem  utrumque  a Graecis  iu  fidei  professione 
exegit. 

28.  Ne  videatur  quasi  omnino  deprimi  corpus  Episcopate 
quoad  regimen  Ecclesiae  (sane  contra  intentionem  Concilii  Vati- 
cani),  expostularetur,  ut  doctrina  Ballerini  exponeretur  in  3.  Ca- 
pite. Tunc,  omnibus  ex  utraque  parte  explicatis,  res  melius  in- 
telligeretur ; et  multi  non  concluderent , falso  quidem,  sed  certe, 
Concilium  Vaticanum  voluisse  absotutismum  in  regimine  Ecclesiae 
stabilire. 

Ilaec  sunt  autem  verba  Ballerini,  quae  introducantur,  p.  VII, 
post  textum  S.  Gregorii  Magni,  linea  29.  fp.  429.  1.  15.] 

„Regimini  Ecclesiae  cum  Christus  non  solum  Summi  Pontificis, 
sed  et  Episcoporum  potestatem  immediate  praefecerit,  ita  ut  illius 
potestas,  quantumvis  summa  atque  plenissima,  non  tamen  sola  sit, 
sed  Episcopos  in  partem  sollicitudinis  vocatos  debeat  agnoscere  . . ., 
sequitur  idcirco  regimen  ecclesiasticum,  cui  Papa  et  Episcopi  prae- 
sident  institutione  divina , non  esse  mere  monarchicum , sed  esse 
regimen  ex  monarchico  et  .aristocratico  mixtum.** 

Ballerini,  Vindiciae,  c.  3.  n.  12.  ed.  Rom.  de  typis  S.  C. 
de  Prop.  Fide,  p.  150. 

29.  Pag.  7.  lin.  4.  fp.  428.  1.  ab  inf.  18.]  Uti  in  definitione 
Cone.  Florent. , hie  quoque  salva  dicantur  privilegia,  et  iura  Pa- 
triarcharum  Orientalium. 

30.  Caput  III.  Melius  esset,  si  expungeretur  tota  2.  para- 
graphus,  quia  ista  doctrina  iam  continetur  in  praecedenti  para- 
grapho,  sub  verbis  Concilii  Florentini,  quae  sufficiunt  ad  errores 
repellendos  contra  Primatum  Summi  Pontificis,  ideoque  nil  aliud 
addendum,  Jie  controversiae  suscitentur  de  novo  cum  Orientalibus, 
uti  auditum  est  ex  ambone. 

31  u.  In  Capite  tertio  ea  expungantur,  quae  conciliationi  et 
desiderabili  unanimitati  Rmorum  Patrum  obstarent.  Pag.  7.  lin.  9. 
fp.  428.  1.  ab  inf.  14.]  vox  Episcopalis  etc. 

31  i.  Ad  Cap.  III.  Deleantur  pag.  7.  lin.  9.  fibid.]  verba 
„quae  vere  Episcopalis  est^. 

31c.  E Capite  III.  expungatur  Canon  3.,  et  vox  „ Episcopalis “ 
pag.  7.  lin.  9.  fibid.] 

31  d.  In  Cap.  III.  pag.  7.  lin.  9.  fibid.]  omittatur  vox  „Epi- 
scopalis“,  et  si  placet  addatur  „Apostolica“. 

31  e.  In  Cap.  III.  paragrapho  2,  lineis  4 et  5 tollantur  voces 
episcopalis , ritus , dignitatis , et  citetur  integer  textus  Concilii 
Florentini  quoad  privilegia  Patriarcharum. 

31/.  Pag.  7.  lin.  9.  fibid.]  loco  „Quae  vere  episcopalis  cst“, 
dicatur  „Quae  vere  primatialis  cst“. 

32.  Pag.  7.  Ip.  428  d I in  prima  periodo  dicitur  „Omnes  cuius- 
cumque  ritus  et  dignitatis  Pastores  et  fideles  erga  Romani  Ponti- 
ficis potestatem  obstringi  obedientia  etiam  in  rebus,  quae  ad  dis- 
ciplinam  et  regimen  Ecclesiae  per  totum  orbem  diffusae  pertinenU ; 
illud  per  totum  orbem  dijfusae  facillime  intelligent  non  pauci,  ([uod 
tunc  tantum  obstringerentur  obedientia,  quando  agatur  de  disci- 
plina  et  regimine  nun  alicuius  ecclesiae  particularis,  sed  solummodo 

28* 


439 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


440 


quando  agitur  de  disciplina  universae  Ecclesiae  per  totum  orbem 
diffusae.  Hoc  siibterfugium  summe  noxium  foret  praesertira  pro 
Ecclesia  Orientali. 

Idem  dicendum  de  Canoiie,  immo  potiori  etiam  iure,  eo  quod 
ibidem  repetantur  verba  „Ecclesia  Universa“,  „Ecclesia  per  uui- 
versum  orbem  difFusa“.  Ideo  ad  praecavendas  omnes  has  cavilla- 
tiones  aliquantulum  immutanda  videtur  phraseologia  eiusdem  loci 
tarn  in  Capite  quam  in  relative  Canone. 

33.  Pag.  7.  fp.  429. 1 Paragraplius  incipiens  his  verbis;  Tan- 
tum  autem  abest  . . . tota  videtur  auferenda,  ut  inutilis,  reveren- 
tiae  Summi  Poutificis  parum  accommodata,  insuper  in  argumen- 
tatione  non  satis  accurata. 

Aut  enini  Summorum  Pontificum  iurisdictio  Episcopali  iuris- 
dictioni  non  officere  dicitur  propter  rationem  iuridicam;  possibi- 
lem  scilicet,  cum  ordine  debito,  utriusque  iurisdictionis  coexisten- 
tiam,  aut  propter  rationem  historicam,  assuetam  scilicet  Sanctae 
Sedis  moderationem. 

In  primo  casii  ratio  iuris  danda  erat,  nec  afferenda  sententia 
S.  Gregorii , quae  ad  rem  non  faciebat.  In  secundo  casu  stare 
potest  sententia  eiusdem  S.  Gregorii;  sed  mutanda  paragraplii 
prima  pars , et  argumentum  non  a ratiocinio  iuridico , sod  ab 
exemplo  moderationis  Pontificiae  initiandum. 

Si  tamen  conservetur  paragraplius , iuris  et  facti  coneiliatio 
posset  his  aut  similibus  verbis  enuntiari : „Nec  impedit  hacc 
„ Summi  Poutificis  potestas  ordinariam  et  immediatam  illam  Epi- 
„scopalis  iurisdictionis  potestatem,  qua  Episcopi,  qui  positi  a Spi- 
„ritu  Sancto  in  Apostolorum  locum  successerunt , tanquam  veri 
„pastores  assignatos  sibi  greges  singuli  singulos  pascunt  et  regunt, 
„cum  obvium  sit  duplicem  iurisdictionem  coexistere  posse , dum- 
„modo  non  aequalem,  sed  alteram  alter!  subordinatam.  Et  reapse 
„ tan  turn  abest,  Summos  Pontifices  suam  auctoritatem  in  detrimen- 
„tum  Episcopalis  adduxisse,  ut  eadem  . . .“  (sequitur  ut  in  para- 
grapho). 

34.  In  lin.  7.  [1.  8.]  tertiae  paragraplii,  ante  verba,  „meus 
honor  “ addantur  alia  verba  ipsius  S.  Gregorii  Magni  „Si  sua  uni- 
cuiqiie  Episcopo  iurisdictio  non  servatiir,  quid  aliud  agitur,  nisi 
ut  per  Nos , per  quos  Ecclesiasticus  custodiri  debet  ordo , con- 
fundatur“  ? 

35.  In  Cap.  III.  paragrai)lio  3.  petitur,  ut  verbis  S.  Gregorii 
Magni:  Mens  honor,  anteponantur  ilia  praecedentia : non  honoreni 
meum  esse  deputo , in  quo  fratres  meos  honoreni  suum  perdere 
cognosco.  Et  postea,  siibsequantur : Si  sua  et  caetera,  prout  ha- 
bentur  in  emendationibus  pag.  32.  [p.  343. |,  num.  45,  46. 

35 V2.  In  pag.  8.  [p.  429.]  § 5.,  post  verba,  iiidicem  supremum 
fidelium , addatur  „in  spiritualibus“ , ne  ista  reticentia  ali(piam 
pariat  suspicionem , quod  Ecclesia  ingerere  se  velit  in  iudiciis 
saecularibus  fidelium,  quae  suspicio  vitanda  est,  pro  pace  Eccle- 
siae apud  Gubernia  liostilia. 

In  linea  quinta  eiusdem  paragraplii,  post  verbum  ^jrecurri" 
addendum  expresse  „servatn  forma  Sneri  Concilii  Tridentini  Sess.  24 
de  reform.  Cap.  20.“ 

36  a.  Cap.  III.  Non  placet,  nisi  verbis  (p.  8.  1.  12.  [p.  429. 
1.  ab  inf.  25.]  parag.  V.  Cap.  III.)  Ad  ipsius  posse  iudicium  recurri 
haec  alia  addantur,  vel  aequivalentia : Tnferioris  iurisdictionis  gra- 
dihus  minime  despeefis. 

Huius  additionis  ratio  ex  eo  petitur,  ne  pracbeatur  ansa,  vel 
occasio , labefactandi , sive  contemnendi  Episcoporum  in  proprios 
subditos  auctoritatem. 

36  1.  A1  3.  Capitolo  si  mettano  queste  parole : 

Salvi  i Privileggi  dati  dal  Sacro  Concilio  Fiorentino  allc 
Chiese  Patriarcali. 

In  Capite  III.  p.  8.  1.  12.  [ibid.]  post  verba:  ad  ipsius  posse 
indicium  recurri,  ut  ansa  non  praebeatur  spernendi  atque  eva- 
dendi  proprii  Pastoris  iudicium,  addantur  hacc  verba:  non  omissis 
prius  canonicae  iurisdictionis  gradihus. 

37.  Pag.  8.  Nota  2.  |p.  429.  n.  4.]  Quamvis  ex  rationibus  a 
Keverendissimo  lielatore  Ilcputationis  De  Fide,  et  ex  veto  pluri- 
niorum  Patrum  citatio  isthaec  baud  sit  improbanda , accuratior 
tamen  evadet  si  in  citationc  Concilii  Lugdiinensis  adiungatur, 
doctrinam,  de  qua  in  textu,  praecise  reperiri  in  professione  Fidei 
Graecorum.  Eo  vel  niagis,  quod  ita  robur  accedit  ipsi  doctrinac. 
Enimvero  non  onine  quod  in  Conciliis  probatur  Dogma  est , et 
fidem  iniportat ; sed  quod  ab  errantibus  exigitur  in  solemni  Fidei 
professione,  ut  iteruni  in  Ecclesiae  sinuni  admittantur,  nonnisi  de 


a Fide  divina  esse  potest  et  debet.  Hac  ipsa  ratione  ductos  esse 
reor  Eeverendissimos  PP.  Deput.  De  Fide,  ut  in  IV.  Capite  (p.  9. 
V.  19.  [p.  430.  V.  22.])  non  Concilium  Lugdunense  simpliciter,  sed 
Graecorum  scilicet  professionem  in  dicto  Concilio  emissam,  et  ad- 
probatam,  adnotarent  dicentes:  Approbante  vero  Lugdunensi  Con- 
cilio secundo,  Graeci  professi  sunt:  Sanctum  Romanam  Eccle- 
siam  etc.  — Eodem  ferme  mode  Pius  VI.  in  Brevi  Super  soliditate 
locum,  de  quo  agitur,  citavit,  inquiens  „ln  Lugdunensi  II  edita 
est  Graecorum  Fidei  Professio,  qua  se  recognoscere  testantur  Ro- 
nianam  Ecclesiam“  etc. 

Qua  de  causa  haec  modificatio  proponitur  — Cone.  Lugd.  II 
in  Professione  Fidei  a Graecis  emissa. 

38.  Pari  ratione  Canon  III.  non  placet. 

39.  Quae  Canon  Capitis  III.  eloquitur  de  potestate  ordinaria 
et  imniediata  sive  in  omnes  sive  in  singulas  ecclesias , sive  in 
omnes  et  singulos  pastores  et  fideles,  eius  generis  sunt,  ut  in 
praesenti  rerum  statu  merito  timendum  sit , ne  Gubernia  civilia 
certo  certius  inde  ansam  et  praetextum  sint  arreptura,  libertatem 

b Ecclesiae  ubique  coarctandi , eamque  vinculis  illis  funestissimis, 
quae  quondam  sub  titulo  .,iurium  circa  sacra“  adstringi  solebant, 
denuo  ligandi.  Ecclesia  in  Austria  hanc  calamitatem  inde  a 
losepho  II.  usque  ad  Concordatum  satis  experta  est,  ut  ardenter 
desiderandum  sit,  ne  promulgatione  huius  Canonis  ansa  pro  re- 
ducendo  eiusmodi  statu  pernicioso  denuo  suppeditetur. 

40.  Canon  in  fine  adiunctus  pag.  8.  lin.  19  seq.  [p.  429.  1.  ab 
inf.  17.]  omittatur,  vel  saltern  verba  „aut  eum“  usque  ad  „anath. 
sit“,  quia  non  solum  dubiis  et  obliquis  interpretationibus  obnoxia 
sunt,  sed  etiam  certissime  Guberniis  ansam  praebebunt  et  prae- 
textum Ecclesiae  libertatem  coarctandi  et  vinculis  illis  funestissimis, 
quae  quondam  sub  titulo  iurium  circa  sacra  ubique  fere  usurpa- 
bantur,  denuo  ligandi. 

41.  Pag.  8.  lin.  24.  [p.  429.  1.  ab  inf.  11.]  Tollantur  verba: 
„Aut  emn  habere  tantum  potiores  partes,  non  vero  totam  plenitu- 
dinem  huius  sujiremae  potestatis,‘‘  utpote  quae  nihil  addunt  totius 
communi  significationi  et  haberi  possunt  veluti  destruentia  Pote- 
statem inferiorem  supremae  subordinatam. 

c 42.  In  fine  III.  Capitis  deleatur  incisum  „aut  Eum  habere 
tantum  POTIORES  (num  potestas  Ecclesiae  dividitur  in  partes 
potiores  vel  minores?)  partes,  non  vero  TOTAM  plenitudinem  (in 
conceptu  verbi  plenitudo  habetur  totum  integrum  universum)  huius 
supremae  potestatis“  idcoque  inutile  incisum  hoc  videtur. 

43.  Canon  Capitis  III.  pag.  8.  scilicet:  Si  quis  dixerit,  Ro- 
manum  Pontificem  habere  tantummodo  officium  inspectionis  et 
directionis,  non  autem  plenam  et  supremam  potestatem  iurisdic- 
tionis in  universam  Ecclesiam,  non  solum  in  rebus,  quae  ad  fidem 
et  mores,  sed  etiam  quae  ad  disciplinam  et  regimen  Ecclesiae  per 
totum  orbem  diffusae  pertinent ; aut  ipsius  iurisdictionem  erga 
quarumlibet  particularium  Ecclesiarum  pastores  atque  fideles  esse 
tantum  extraordinariam  et  mediatam;  anathema  sit  (omissis  aliis 
quae  in  textu  proposito  afferuntur). 

44.  Placet  iuxta  modum,  nempe  servata  priori  forma  Canonis 
tertii , qualis  fuit  gcnerali  discussioni  proposita  demptis  verbis 
eidem  novissime  insertis. 

45.  In  Cap.  III.  sit  in  fine  Canon,  qui  habetur  in  emenda- 
d tionibus.  Pag.  40.  [p.  345.]  N.  72. 

46.  Canon  sequenti  modo  videtur  emendandus: 

„Si  quis  itaque  dixerit,  Romanum  Pontificem  habere  tantum- 
„modo  officium  inspectionis  vel  directionis,  non  autem  plenam  et 
.,supremam  potestatem  verae  iurisdictionis  in  universam  Ecclesiam ; 
„aut  eum  habere  tantum  potiores  partes,  non  vero  totam  pleni- 
„tudinem  huius  supremae  potestatis;  aut  hanc  eius  iurisdictionis 
„potestatem  non  esse  ordinariam  et  immediatam  in  omnes  et  sin- 
„gulos  pastores  et  fideles,  ita  ut  iidem  teneantur,  non  solum  in 
„rebus , quae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam , quae  ad  disciplinam 
„ct  regimen  Ecclesiae  per  totum  orbem  diffusae  pertinent , Ipsi 
„obedire;  anathema  sit.** 

Rationes.  Ita  exaratus  Canon  conformis  est  doctrinae  para- 
graphi  2.  Iurisdictio  enim  Poutificis  est  in  pastores  et  fideles,  qui 
Ecclesiam  repraesentant , ut  Ipsi  obediaut  in  rebus  fidei  et  disci- 
plinae  ex  officio  hiei’archicae  subordinationis;  non  vero  (f  saltern) 
eodem  modo  in  rebus,  quae  ad  fidem  et  mores,  et  quae  ad  disci- 
plinam et  regimen  Ecclesiae  pertinent:  quae  enim  ad  fidem  et 
mores  pertinent,  est  depositum,  quod  Pontifex  custodire  debet; 


441 


Acta  ante  Sess.  IV.  Exceptiones  in  schema  constit.  de  Eccl.  factae. 


442 


quae  vero  ad  disciplinam  et  regimen  Ecclesiae  pertinent,  pro  sua 
voluntate,  in  aedificationem  tamen,  non  in  destructionem , potest 
mutare;  quae[tque]  videntur  confundi  in  Canone  nobis  exhibito, 
et  acceptato. 

Addatur  in  3.  lin.  verbum  verae;  et  in  8.  [9.]  verbum  iuris- 
dictionis;  ut  clarius  pateat  disci’imen  inter  iurisdictionem,  de  qua 
loquitur,  et  officium  inspectionis  et  dircctionis. 

Tandem,  omittantur  in  lin.  9.  [1.  10. J verba:  sive  in  omnes  et 
singulas  ecclesias  sive,  tanquam  non  necessaria,  utpote  sufficienter 
provisum  per  sequentia:  in  omnes  et  singulos  pastores  et  fideles: 
et  propter  rationes  adductas  in  emendationc  24,  quae  acceptata 
fuit  a Deputatione. 

47.  Cap.  III.  Can.  Si  quis  dixerit  Romanum  Pontificem  ha- 
bere tantummodo  officium  inspectionis  vel  directionis,  non  autem 
plenam  et  supremam  potestatem  in  universam  Ecclesiam  et  im- 
mediatam  turn  quoad  res  fidei  et  morum , turn  quoad  regimen 
et  disciplinam  in  singulas  Ecclesias  per  orbem  diffusas ; ana- 
thema sit. 

48.  Caput  III. 

Placcret  Canon  „Si  quis“  p.  8.  [p.  429.],  si  in  eo  vox  Primatns 
dare  exprimeretur , secus  enim  Canon  non  bene  responderet  in- 
scriptioni  et  doctrinae  Capitis  de  vi  et  rntione  Primatns.  Fortasse, 
res  hoc  modo  melius  exprimeretur : Si  quis  ergo  dixerit , Pri- 
matum  Romani  Pontificis  esse  tantummodo  officium  inspectionis 
vel  directionis,  non  autem  Apostolicum  Principatum  plenae  et 
supremae  iurisdictionis  in  universam  Ecclesiam,  nedum  in  rebus, 
quae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam,  quae  ad  disciplinam  et  regi- 
men eiusdem  Ecclesiae  per  totum  orbem  diffusae,  pertinent;  aut 
huius  supremae  potestatis  potiores  tantum  partes,  non  vero  totam 
plenitudinem  Romano  Pontifici  competere;  aut  hanc  supremam 
potestatem  non  esse  ordinariam  et  immediatam  sive  in  omnes  ac 
singulas  Ecclesias,  sive  etc. 

49.  Quod  4.  Caput  circa  infallibilitatem  Siiinmi  Pontificis 
spcctat,  non  possum  respondere  placet  tuta  conscientia.  1.  Quia 
est  contra  praxim  Ecclesiae  decern  et  novem  saeculorum,  et  Ec- 
clesia  semper  rexit,  et  quidem  sine  macula.  2.  Quia  non  dare 
constat  esse  doctrinam  revelatam.  Textus  adducti  in  schemate 
probant  quidem  Primatum,  sed  non  infallibilitatem,  sic  explicant 
expositores  Sacrae  Scripturae. 

50.  Titulus  IV.  Capitis  sit  y,De  Romani  Pontificis  infallibili 
magisterio  ex  Cathedra  definientis“ . 

Expositio  autem  huius  Capitis  placet  uti  doctrina , ideoque 
laudanda,  confirmanda  et  roboranda  doctrina  ista  de  Romani  Pon- 
tificis infallibilitate  definientis  ex  Cathedra  in  rebus  fidei  et  mo- 
rum. Nam  id  sufficit  ad  veritatem  fidelibus  solemniter  ac  firmiter 
tradendam,  ad  Summi  Romani  Pontificis  auctoritatem  extollendam, 
et  obedientiam  erga  Ipsum  servandam. 

Sed  omnino  non  placet,  ut  definiatur  ipsa  doctrina  uti  dogma 
fidei,  turn  quia  non  necessarium,  turn  ob  gravissima  pericula  de- 
fectionum  et  schismatis,  quae  probabiliter  ex  definitione  huius 
dogmatis  oriri  possent  in  damnum  Ecclesiae,  salutis  aniniarum,  et 
ipsius  Sanctae  Sedis , veluti  a pluribus  Concilii  Patribus  ex  am- 
bone  diffuse  auditum  est;  quae  pericula  non  sunt  parvipendenda 
in  ferendo  suffragio. 

Hoc  est  votum  meum  quod,  uti  supra,  distincte  exposui,  ne 
conscientia  mca  gravetur  angustiis , praecipue,  si  praevisa  damna 
post  dogmatis  definitionem  eventura  sint,  quod  summopere  esset 
deplorandum , si  reapse  ex  facto  Concilii , spretis  periculis  iam 
contestatis  a Patribus  ex  ambone , daretur  occasio , ut  salus  ani- 
marum  periclitaretur ! 

Quapropter  nolo  meo  suffragio  ad  hoc  salutis  discrimon  con- 
currere,  quin  prius  dubia  ex  ambone  proposita  per  meliorem  dis- 
cussionis  formam  conciliariter  deponantur.  Nam  aliud  est  doctri- 
nam tencre,  docerc,  ac  declarare,  aliud  est  novum  dogma  in  tanta 
Patrum  dissensione  celcriter  constituere. 

51.  Ecclesia  Catholica  ex  ipsa  sua  institutione  indefectibilis 
est,  dicente  Christo  ad  Petrum:  „Tu  es  Petrus,  et  super  hanc 
petram  aedificabo  Ecclesiam  meam,  et  portae  infer i non  praeoale- 
bunt  adversus  eam“  (Matth.  ItJ,  18);  itemque  ad  Apostolos,  una 
cum  Petro:  „Ecce  ego  vobiscum  sum  omnibus  diebus  us<pie  ad 
consummationem  saeculi“  (id.  28,  20).  Porro  si  Ecclesia  Catho- 
lica, ut  promissiones  Christ!  de  eius  indefectibilitate  plenissi- 
mum  sortiantur  effectum,  debet  in  eadem  semper  puritate  doc- 
trinae usque  ad  fincm  mundi  perseverare,  nccessario  conse({uitur. 


a in  ea  tribunal  esse  admittendum  , a quo , verbi  Dei  script!  vel 
traditi  auctoritati  innixo,  possint  certo  atque  infallibili  iudicio  de- 
finiri  quaestiones , quae  processu  temporum  oriri  possunt  circa 
fidem  et  mores.  Quod  tribunal  clarissime  evincunt  turn  verba 
Christi  ad  Apostolos  una  cum  Petro:  „Docete  omnes  gentes  . . . 
Ecce  ego  vobiscum  sunC  (Matth.  28,  19.  20);  „Qui  vos  audit,  me 
audit‘  (Luc.  10,  16);  turn  ad  Petrum  solum:  „Pasce  oves,  pasce 
agnos^  (loan.  21,  15).  „Confirma  fratres  tuos“  (Luc.  22,  32). 

Sicut  autem  in  doctrina  fidei  et  morum  una  semper  esse 
debet  Ecclesia,  ita  et  una  esse  debet  in  auctoritate  definiendi, 
quae  ad  eandem  pertinent  fidei  ac  morum  doctrinam.  Quare 
nemo  inficias  iverit , hanc  auctoritatem  inesse  Apostolis  siniul 
cum  Petro , pro  quibus  hanc  unitatem  nobis  commendans , ipse 
Christus  oravit:  ut  omnes  unum  sint  (loan.  17,  21).  Attamen 
cum  in  saeculorum  decursu  ])ossit  evenire , ut  Petrus , seu  Ro- 
manus  Pontifex , nequeat  cum  suis  confratribus , Episcopis , ita 
facile  communicare , tunc  tribunal  hoc  cum  desinere  non  pos- 
sit , eo  quod  nullo  non  tempore  indefectibilis  esse  debeat  Ec- 
clesia, opus  est,  ut  idem  tribunal,  ita  exigente  necessitate,  et 
b Ecclesiae  universae  bono , etiam  in  persona  Petri  agnoscatur, 
secus  enim  quaestiones  de  fide  ac  moribus  subortae  definiri  non 
possent. 

Ut  igitur  infallibilitas  Ecclesiae  in  consensione  consistit  Epi- 
scoporum  cum  proprio  capite  Romano  Pontifice,  ita  ex  dictis  pa- 
ritcr  haec  infallibilitas  est  recognoscenda  in  persona  Petri  seu 
Romani  Pontificis,  qui  saltern  in  spiritu  cum  corpore  Episcoporum 
sem])er  est  coniunctus:  unde  effulget  unitas  ilia,  de  qua  optime 
Cyprianus  contra  Novatianum  aiebat : 

„Dominus  insinuans  nobis  unitatem  de  divina  auctoritate  ve- 
nientem  ponit  et  dicit:  Ego  et  Pater  unum  sumus  (loan.  10,  30). 
Ad  quam  unitatem  redigens  Ecclesiam  suam  denuo  dicit:  Et 
erit  tiniis  gre.v  et  unus  pastor  (loan.  10,  16).“  Itaque  si  con- 
tingat,  ut  ad  Ecclesiae  indefectibilitatem  servandam,  etiam  so- 
lus Petrus  dogma  aliquod  circa  fidem  ac  mores  definiat,  iudicium 
hoc  nihilominus  infallibile  censendum  est;  tunc  enim  neque  solus 
reapse  haberi  debet,  cum  sit  Caput  Ecclesiae,  neque  separatus  a 
fratribus  coepiscopis  suis,  quos  secum  spiritu,  si  non  corpore,  ve- 
luti membra  in  unitate  fidei  ac  morum  doctrinae  semper  con- 
c iunctos  habere  putandus  est.  Quare  sacro  approbante  Concilio 
decernendum  esse  statuimus : „Si  quis  dixerit  Romanum  Pontifi- 
cem, tanquam  Petri  successorem,  Christi  Vicarium,  Ecclesiae  Ca- 
tholicae  doctorem  et  magistrum,  quoties  bono  universae  Ecclesiae 
exigente,  aliquid,  quod  ad  fidem  et  mores  pertinet,  definit,  verbi 
Dei  script!  vel  traditi  auctoritati  innixus,  errori  esse  obnoxium; 
anathema  sit.“ 

52.  Caput  IV.  Placcret  magis  Capitis  inscriptio , si  in  ea 
vox  Primatns,  cui  infallibilitas  inhaeret,  adderetur,  boc  modo: 
„De  Primatns  Pontificis  Romani  infallibili  magisterio‘‘ ; nam  secus 
posset  quis  scandalizari,  credens  ex  titulo  huius  Capitis,  Roma- 
num Pontificem  in  omnibus  esse  magistrum  infallibilem. 

Placcret  clausula  prima,  si  agendo  de  re  tanti  moment!,  fun- 
damentalis  probatio  ex  Scripturis  Sanctis  non  reticeretur.  Itaque 
eftlagito,  ut  adiungatur  hoc  modo:  „ supremam  quoque  infallibilis 
magisterii  potestatem  in  rebus  fidei  et  morum  comprehendi,  Sacrae 
Scripturae  demonstrant,  haec  Sancta  Sedes  etc.“ 

Addidi  etiam  „in  rebus  fidei  et  morum“ : nam  magisterium, 
absolute  sumptum,  non  comprehenditur  Apostolico  Primatu.  Ad- 
d ioci  quoque  infallibilis:  quia  1.  tbema  in  corpore  explicatum  re- 
spondeat nccesse  est  inscriptioni  Capitis,  et  quia  2.  etiam  Episcopis 
convenit  ratione  legitimae  iurisdictionis  Episcopalis  magisterium 
in  doctrina  fidei. 

Placcret  1.  clausula  § 2.  si  adderetur  „Apostolici  Primatus‘‘ 
et  si  vox  generalis  „muneri“  mutaretur  in  aliam  aptiorem  et  spe- 
cialem  rei  de  qua  agitur,  nempe  ^magisterio^.  Itaque  peto  ut 
dicatur:  ^lluic  pastoral!  Apostolic!  Primatns  magisterio,  ut  satis- 
faccrent  etc.*' 

In  eadem  clausula  loco  vocis  „doctrinae“  placcret  magis  vox 
in  Sacris  Scripturis,  et  in  tota  antiquitatc  usitatissima  „Evange- 
lium“  : et  ])oto  ut  dicatur:  „ut  salutarc  Christi  Evangelium“  vel 
„ut  salutaris  Christi  Evangelii  doctrina". 

In  altera  clausula  eiusdem  § 2.  „Quocirca“  placcret,  si  testi- 
moniis  traditionis  praeponeretur  auctoritas  sacrarum  Scripturarum; 
unde  diccretur:  „()uocirca  totius  Orbis  Antistites  . . . verum  sa- 
craruin  Scri|)turarum  sensum,  longam  Ecclcsiarum  etc.“ 

Placcret,  si  testimonium  S.  Augustini  ex  Lib.  1.  contra  lu- 
lianum  omitterctur : (juia  S.  Doctor  eo  testinionio  non  tradit 


443 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


444 


rej^ulam  infallibilitatis , in  genere;  sed  arguit  in  specie  contra  In-  a 
liamini  negantem  peccatum  originate  ex  consensu  Ecclesiarum 
cum  Apostolica  Sede;  qui  utique  consensus  est  omni  procul  dubio 
argiimentum  morale  valde  opportunum  contra  pertinaces. 

Placeret  formula,  si  ab  ea  tollcretur  versatilis  et  fallax  ver- 
borum  constructio,  quibus  ea  proponitur.  Abhorrui  semper  toto 
cordo  a Gallicanismo : et  tamen  post  liuius  formulae  approbatio- 
7iem  constringar  veterem  mutare  catliolicam  fidem,  et  transire  in 
castra  Gallicanorum.  Et  sane  ex  pracscripta  formula  Hcebit  mihi 
in  hunc  modum  ratiocinari:  „Eatenus  definitiones  Pontificis  Ro- 
mani sunt  ex  sese  irreformabiles,  quatenus  Romanus  Pontifex  eas 
definit  ea  infallibilitate,  qua  divinus  Redomptor  voluit  instructam 
esse  Ecclesiam  suam  in  definienda  doctrina  de  fide  et  moribus. 
Atqui  nequit  constare  de  huiusmodi  re,  nisi  ex  consensu  Ecclesiae 
doccntis , quam  Christus  instruxit  infallibilitate  ad  definiendam 
doctrinam  de  fide  vel  moribus:  Ergo  definitiones  Romani  Ponti- 
ficis eatenus  sunt  irreformabiles , quatenus  muniuntur  consensu 
Ecclesiae  docentis.“ 

Placeret , ut  esset  harmonia  maior  inter  banc  formulam  et 
doctrinam  Capitis  tertii,  in  quo  docetur,  omnes,  quin  devient  a b 
doctrina  veritatis,  et  via  aeternae  salutis,  obstringi  ad  credendum 
Primatum  Romani  Pontificis  in  iis  quae  ad  fidem  et  mores  perti- 
nent. Eccurnam  ergo  in  hoc  Capite  huiusmodi  sacrata  in  scholis 
locutio  mutanda  est  in  hanc  alteram  minus  notam,  nempe,  „doc- 
trinam  de  fide  vel  moribus^  ? Nonne  arguemur  vel  ab  ipsis  pro- 
testantibus  novitatis,  et  scholas  catholicas  novitate  vocis  trahemus 
in  confusionem? 

Placeret  explicatio  huius  in  scholis  catholicis  famosae  locu- 
tionis  „loquitur  ex  Cathedra'*,  si  ea  bene  cxplicarotur.  Atqui  in 
adiecta  explicatione  limitatur  ad  ^doctrinam  . . . tenendam  deiinit“, 
qua  quidem  limitatione  secpiitur,  relicpios  actus  Romani  Pontifi- 
cis, quibus  doctrinam  fidei  non  definit,  excludendos  esse  ab  auc- 
toritate  locutionis  ex  Cathedra.  Pli  autem  actus  plures  sunt  pro- 
fecto.  Quodsi  non  sunt  locutiones  Pontificis  ex  Cathedra,  qua 
ergo  auctoritate  hunt?  et  qua  auctoritate  ligantur  fideles  ad  eos 
actus  Pontificis  in  conscientia  suscipiendos  ? Meo  iudicio  propo- 
sita  formula  multum  detrahit  auctoritati  magisterii  infallibilis 
Ecclesiae. 

Denique  ex  eadem  formula  id  facile  deducitur,  quod  quidam  c 
ex  Patribus  voluit  nobis  persuadere,  donum  infallibilitatis  hahi- 
tualiter  residere  in  Ecclesia ; in  Romano  vero  Pontifice , quoad 
particulares  actus,  cum  nimirum  docet  doctrinam,  quam  Ecclesia 
per  infallibilitatem,  qua  a Rcdemptore  fuit  instructa,  valet  definire. 

Peto  igitur  ut  formula  in  hunc  modum  clariorem , rescissis 
imitilibus  verbis,  invertatur:  „Romanum  Pontificem,  cum  ex  Ca- 
„thedra,  id  est,  cum  fungitur  suprema  Apostolici  Primatus  auc- 
„toritate,  definit  doctrinam  de  iis,  ipiae  ad  fidem  vel  mores  per- 
„tinent,  ab  universa  Ecclesia  tenendam  vel  reiiciendam,  eadem 
„pollere  special!  magisterii  infallibilitate,  quam  Christus  Dominus 
„uni  B.  Petro  singulariter  promisit  et  coutulit  per  assistentiam 
„Spiritus  Sancti,  ad  veram  unitatem  fidei  totius  Ecclesiae  perpe- 
„tuo  servandam;  ideoque  eiusmodi  Romani  Pontificis  definitiones 
„esse  ex  sese  irreformabiles." 

Placeret  ultima  clausula  „Si  quis  auteni^‘,  si  eius  loco  appo- 
neretur  verus  canon,  sicut  sub  finem  j)raecedentium  Capitum. 
Atqui  in  hoc  Capite  erat  longe  opportunior , nam  secus  non  de- 
erunt,  qui  malitiose  dicant,  „Papam  definivisse  sub  anathemate 
suam  infallibilitatem".  Ilia  enim  verba  „Huic  nostrae  definitioni"  d 
pertinent  ad  Papam. 

Petitur  ergo,  ut  dicatur  hoc  modo:  „Si  quis  ergo  huic  verae 
„ac  salvificae  fidei  dogmati,  quod  Nos,  sacro  approbante  Concilio, 
„in  Spiritu  Sancto  declaravimus  et  definivimus,  plenum  ac  verum 
^mentis  asscnsum  detrectare,  aut  contradicere,  quod  Deus  avertat, 
„praesumpserit;  anathema  sit." 

53.  Modus  propositus  pro  Capite  IV. 

De  Romani  Pontificis,  Ecclesiae  Capitis,  infallibili  magisterio. 

Supremae  autem  Apostolicae  potestati  magisterium  inest,  quod 
Christus  in  Ecclesia  sua  perpetuum  instituit,  cum  ad  Petrum  et 
caeteros  Apostolos  dixerit:  Euntes  ergo  docete  . . . baptizantes  . . . 
docentes  eos  servare  omnia  . . . et  ecce  ego  vobiscnm  sum  usque 
ad  consummationoTn  saeculi.  Porro  Ecclesia  catholica  sem])er 
tenuit  et  docuit,  istud  infallibilitatis  privilegium  magisterio  Eccle- 
siae suae  a Christo  concessum  plcnarie  residere  in  suo  Capite 
Romano  Pontifice,  sive  decernat  in  Concilio  cum  Episcopis  secum 
sedcntibus  et  coiudicantibus , sive  extra  Concilium ; nam  saepe 
saepius,  nec  facile  nec  opportune  in  Concilium  advocturentur  Epi- 


scopi  et  tamen  Ecclesia  nunquam  potest  controversiarum  iudice 
destitui  (verba  S.  Francisci  Salesii,  quae  tamen,  si  melius  Depu- 
tation! placuerit,  omitti  possunt).  Vestigiis  itaque  generalium 
Conciliorum  inhaerentes;  reliqua  ut  in  schemate. 

54.  In  Capite  IV.  voces:  „infallibilis“  et  „infallibilitas“  mu- 
tentur  in  „ab  errore  immunis"  et  „immunitas  ab  errore". 

55.  In  Cap.  IV.  pro  vocibus  barbaris  et  iam  male  aestimatis 
„infallibilis“  et  ^infallibilitas"  substituantur:  „ab  errore  immunis" 
et  „immunitas  ab  errore". 

55W  Si  suprascripta  n.  51.  formula  reiiciatur,  hoc  in  casu 
admittitur  integrum  Caput  IV. , dummodo  reformetur  periodus 
(pag.  9.  lin.  25.  [p.  430.  1.  28.]),  quae  incipit:  Approhante  vero  Liig- 
dunensi  Concilio  etc.  1.  Quia  nullam  adprobationem  emisit  Con- 
cilium Lugdunense  quoad  verba  sicut  prae  caeteris  etc.  2.  Quia 
Episcopi  Graeci  nullimode  subscripsere  profession!  fidei  Michaelis 
Palaeologi , sed  tantum  subscripsere  formulae , quae  appellatur 
Sacramentum,  ubi  verba  sicut  prae  caeteris  etc.  desiderantur  om- 
nino,  sicut  videre  est  apud  Labbeum  et  Harduinum. 

56.  Pag.  9.  lin.  ultima  [p.  430.  1.  30.],  loco  „suo  debent  iu- 
dicio definiri"  dicatur  „suo  debent  finaliter  iudicio  definiri". 

57.  Pag.  10.  lin.  17.  [p.  431.  1.  1.]  textus  ita  mutetur : „Con- 
vocatis  ad  concilia  oecumenica  Ecclesiae  Episcopis  aut  rogata 
corum  per  orbem  dispersorum  sentcntia"  etc. 

58.  Pag.  10.  [ibid.],  ut  et  Episcoporum  aliquando  mentio 
fiat,  phi’asis  ita  immutetur:  „Convocatis  ad  concilia  oecumenica 
Ecclesiae  Episcopis , aut  rogata  eorum  per  orbem  dispersorum 
scntentia  . . ." 

59.  In  Capite  quarto,  pag.  10.  [p.  430.],  paragrapho  sic  in- 
cipiente:  Huic  pastoral!  etc.  ...  ea,  quae  dicuntur  de  praeterito, 
dicantur  etiam  de  futuro. 

60.  Paragraphus  Cap.  IV.  quae  incipit  per  ilia  verba : Huic 
pastoral!  etc.,  in  extenso  inscribitur  tantum  de  praeterito.  Postu- 
latur  ut  verba  sequentia  vel  similia  in  ilia  inscribantur : quod 
Summi  Pontifices  temporibus  anteactis  semper  fecere , ita  et  in 
futuris  semper  facient. 

61.  Placet  Caput  IV.  dummodo  post  verba  „Deo  adiutore 
cognoverant"  adiungatur:  Quod  in  posterum  ita  fiet,  quis  nega- 
bit?  vel,  negari  non  potest:  vel,  ita  fieri  debet. 

62.  Pag.  10.  lin.  21.  [p.  431.  1.  6.]  post  haec  verba,  Deo  ad- 
iutore cognoverant,  addantur  sequentia,  ut  melius  innotescat  con- 
nexio  praeteriti  et  futuri. 

flDubitari  autem  non  potest,  quin  in  posterum  cum  ista  ma- 
turitate  deliberationis  Sancta  Sedes  semper  procedat." 

63.  Pag.  10.  lin.  21  et  seq.  [ibid.]  textus  ita  struatur:  „con- 
sentanea  ex  Ecclesiae  testimonio  Deo  adiuvante  cognoverant,  ne- 
({ue  unquam  alio  modo  magisterii  sui  supremi  munere  fungen- 
tur:  Ipsis  enim  tanquam  Petri  successoribus  divinum  consilium 
singulare  promissum  est,  non  ut  Deo  revelante  etc. 

64.  Pag.  10.  lin.  20  sqq.  [p.  431.  1.  4.]  textus  ita  immutetur: 
.,(]uae  sacris  Scripturis  et  Apostolicis  traditionibus  ex  ecclesiarum 
testimonio  Deo  adiutore  cognoverant,  nec  unquam  alio  modo  ma- 
gisterii  sui  supremi  munere  fungentur.  Neque  enim  Petri  suc- 
cessoribus divina  ])romissa  est  revelatio , qua  novam  doctrinam 
patefacerent , sed  tantum  assistentia  divina , qua  traditam  per 
Apostolos  revelationem  ..." 

65.  Pag.  10.  lin.  19.  [p.  431.  1.  3.]  deleantur  verba  „nunc  aliis, 
quae  divina  suppeditabat  providentia,  adhibitis  auxiliis",  et  eorum 
vice  dicatur  „vel  alia  prudentiae  via".  Deleta  autem  verba  trans- 
ferantur  p.  11.  1.  26.  [p.  431.  1.  ab  inf.  11.]  sic:  id  est,  cum 
omnium  Christianorum  pastoris  et  doctoris  munere  fungens , at- 
que  adhibitis  auxiliis,  quae  divina  providentia  suppeditat,  sua 
Apostolica  auctoritate,  doctrinas  de  fide  et  moribus  ab  universa 
Ecclesia  tenendas  definit  etc. 

66.  In  Capite  IV.  § 2.  pro  nunc  aliis,  quae  divina  suppedi- 
tabat providentia,  adhibitis  auxiliis,  substituatur,  nunc  per  se  ipsi 
adhibitis,  quae  dirina  providentia  suppeditabat , auxiliis.  Placet 
autem  haec  substitutio,  ut  magis  magisque  elucescat,  Summi  Pon- 
tificis infallibilitatem  ab  usu  auxiliorum  minime  (per  se  et  abso- 
lute loquendo)  pendere. 

67.  Cap.  IV.  Non  placet,  nisi  post  verba  (pag.  10.  lin.  18. 
[p.  431.  1.  2.]  paragr.  2.  Cap.  IV.)  per  Sgnodos  particulares  etc. 


445 


Acta  ante  Sess.  IV.  Exceptiones  in  schema  constit.  de  Eccl.  factae.  440 


quae  sequuntur,  deleantur,  nempe,  nunc  alHs,  quae  divina  sup- 
peditabat  providentia,  adhihitis  auxiliis;  quippe  quae  vel  superflua 
videntur,  post  recensitos  modos , quibus  anteactis  temporibus  Ro- 
mani Pontifices  suum  inerrantiae  privilegium  exercuerunt ; vel 
quia,  cum  referantur  ad  vetustioi’em  Ecclesiae  consuetudinem,  fa- 
vere  censentur  quaestionibus  excitandis , etiam  post  solemnem 
pontificiae  infallibilitatis  definitionem. 

68.  In  emendatione  a Fidei  deputatione  confecta,  incipiente 
videlicet:  „Huic  pastorali  muneri^  post  verba  „nunc  . . . adhibitis 
auxiliis^,  ut  Romano  Pontifici  necessitas  quaedam  adhibendi  prae- 
sidia  ac  media,  quae  a Christo  certe  imposita  nullo  modo  Petro 
fuerunt,  in  definitionibus  peragendis  minime  imponatur,  et  ipsis 
factis  definitionibus,  ne  exceptionibus  contra  prolata  decreta  locus 
et  via  satis  facilis  aperiatur , ut  ista  verba  „nunc  per  sese  ex 
plenitudine  potestatis**  adiungerentur , vehementer  optatur;  alias 
enim  adversarii  semper  obiicere  possent , ista  vel  ilia  indicata 
media  hac  in  definitione  non  exstitisse. 

Ne  ab  hostibus  deinde  dici  unquam  valeat,  Romanum  Pon- 
tificem  in  veritatis  edocendis  doctrinis,  consentanea  Sacris  Scrip- 
turis,  et  Apostolicis  traditionibus  non  docuisse,  verba,  „quae  Sa- 
cris Scripturis,  et  traditionibus  consentanea“,  tali  modo  mutata 
desiderantur,  ut  substituta  verba  cavillationibus,  iniquisque  ratio- 
cinationibus  aditum  perfecte  praecluderent , et  quamcumque  ob- 
iectionem  removerent. 

69.  Pag.  10.  lin.  19.  [p.  431.  1.  4.]  Post  verbum  „adhibiliis“ 
addatur  „tdtro‘‘  vel  „prop?Ho  7notu“  vel  quaelibet  alia  vox,  qua 
exprimatur  libertas  plena  et  spontanea  summorum  Pontijicuni  in 
eligendis  et  adhibendis  hitim^modi  auxiliis.  Licet  agatur  de  factis 
historicis , et  minime  determinetur , quaenam  auxilia  adhibenda 
veniant,  adeo  ut  sufficere  bene  possint  preces  privatae  et  secretae, 
attamen  quia  de  facto  praeterito  quandoque  transitur  ad  ius  fu- 
turum,  et  quia  ad  actus  externos  desiderantur  ab  hominibus  au- 
xilia visibilia,  ne  praebeatur  ansa  contradicendi,  clarius  exjirinia- 
tur,  SS.  Pontifices  fuisse  et  fore  semper  plene  liberos  ad  talia 
vel  talia  auxilia  adhibenda. 

70.  Pag.  10.  lin.  19.  [ibid.]  supprimantur  verba:  nu)ic  aliis  etc. 
quia  nimis  universalia,  et  non  secundum  traditionem. 

71.  Cap.  IV.  In  2.  paragrapho  ilia  verba:  Neque  eniin  Felri 
successoribus  Spiritus  Sanctus  promissus  est  etc,  forsan  melius 
esset  dicere : Neque  enim  Petri  successoribus  divina  assistentia 
promissa  est,  ut  Deo  revelante  novam  doctrinam  patefacerent , sed 
ut  eo  adiuvante  h’aditam  etc. 

Ratio:  licet  enim  idem  significet,  nullibi  tamen  beato  Petro 
speciatim  Spiritus  Sanctus  promissus  fuit.  In  ipsa  definitione  etiam 
dicitur,  per  assistentiam  divinatn,  ipsi  . . . promissam  etc. 

72.  In  Cap.  IV.  paragrapho  2.  lineis  16  et  17.  [p.  431. 
1.  6 sq.]  sic  dicatur:  Neque  enim  Ecclesiae  docenti  Spiritus  Sanc- 
tus promissus  est,  ut  eo  revelante,  Petri  successores  novum  doctri- 
nam . . . ut  in  constitutione. 

73  a.  Pag.  10.  lin.  22.  [ibid.]  Spiritus  Sanctus  pro^nissus  est. 
Ilic  non  fit  genuina  applicatio  textus,  qui  non  tautum  ad  Pe- 
trum,  sed  ad  omnes  Apostolos  referri  debet. 

73  6.  Pag.  10.  lin.  21  et  22.  [ibid.]  Verba:  Spiritus  Sanc- 
tus promissus  est,  videntur  non  convenienter  referri  ad  solum  Pe- 
trum , cum  a Christo  Domino  directa  fuerint  omnibus  Apostolis. 
Providentius  hoc  loco  adhiberentur  alia  verba,  ex.  gr.  Neque 
enim  Petri  successoribus  dictum  est:  Confirma  Fratres  tuos,  ut 
novam  doctrinam  revelaiam  patefacerent,  sed  ut  traditatn  per  Apo- 
stolos etc.  etc. 

74.  Paragraphus,  quae  incipit  „Huic  pastorali ..  .“  pag.  10. 
[p.  430.]  usque  ad  Quorum  quide^n  utiliter  expungeretur.  Vim 
enim  ex  allatis  in  praecedenti  paragrapho  Conciliis  depromptam 
infirmare,  non  confirmare  videtur,  et  Moniti  propositum  Patribus 
satis  ingratum  subintroducere. 

Vox  Quocirca  lin.  5.  |lin.  5.]  huius  paragraphi  non  videtur 
bene  deducta  ex  praecedentibus ; ad  clariorem  deductionem  me- 
lius diceretur,  Quocirca  etiam,  aut  accuratius  sic  mutaretur:  Pro 
sua  parte  etc.  Insuper  hie  sermo  de  recursu  ad  Sanctam  Sedem 
iam  in  Capite  tertio  convenienter  allegatus,  nec  ideo  renovandus. 

Quod  eiusdem  paragraphi  linea  10.  [linea  12.]  dicitur,  a Ro- 
manis Pontificibus  oecumenica  Concilia  convocata  fuisse , ut  niu- 
nere  suo  fungerentur,  potest  ab  hominibus  criticis  ut  minus  ac- 
curatum  in  medium  adduci.  Constat  enim,  oecumenica  Concilia, 


a uti  Chalcedonense , Concilium  V.  etc.  praeter  et  contra  Romano- 
rum  Pontificum  voluntatem  convocata  fuisse. 

Insuper  expositio  historica  de  adhibitis  a Pontificibus  mediis 
pcriculose  introducitur.  Factum  enim  pro  iure  facile  accipitur, 
et  media  cum  supernaturali  causa  efficiente  infallibilitatis  con- 
fundentur  a pluribus. 

Linea  12.  [lin.  14.]  eiusdem  paragraphi,  praesertim  cum  hie 
agatur  de  consultatione,  loco  Ecclesiae  per  orbem  dispersae  dicen- 
dura  foret  Ecclesiarum  per  orbem  diffusarum , ne  occasio  praebe- 
retur  autumandi  Ecclesiam  citra  Pontificem  existere  posse. 

Linea  16.  [lin.  19.]  eiusdem  paragraphi  phrasis,  Neque  enim, 
tota  tollenda,  utpote  parum  decens,  et  quasi  erubescens  de  donis 
Spiritus  Sancti , et  excusare  satagens , quae  nec  ruborem  admit- 
tunt,  nec  excusationem. 

74V2.  Duae  illae  periodi  pag.  10.  vers.  15.  [p.  430.  1.  ab  inf.  10.] 
Eomani  autetn  Pontifices,  usque  ad  verba,  Deo  adiutore  cognoverant: 
nonnullis  videntur  a proposita  quaestione  tantillum  deviare.  Sane 
modo  quaeritur,  num  indicium  Romani  Pontificis  ex  Cathedra 
prolatum  seorsum  ab  Episcopis  sit  irreformabile ; aut  an , ut  tale 
indicium  sit  irreformabile,  necessarius  sit  consensus  Episcoporum 
vel  antecedens,  vel  concomitans,  vel  subsequens.  Ilic  totius  quae- 
stionis  nodus  et  status. 

Quapropter  rrTii  schematis  auctores  perpendant  diligenter,  num 
verba,  prout  in  schemate  leguntur,  possint  olim  controversias  ex- 
citare,  ansamque  praebere  cavillosis  hominibus  quaeritandi  Ejii- 
scoporum  assensum  in  definitionibus  Pontificiis.  Possent  itaque 
sic  inimutari: 

Cum  autem  Romani  Pontifices  probe  scirent , Petri  successo- 
ribus Spiritum  sanctum  promissum  fuisse , non  ut  eo  revelante 
novam  doctrinam  patefacerent,  sed  ut  eo  adsistente  traditam  per 
Apostolos  revelationem,  seu  fidei  depositum  sancte  custodirent,  et 
fiJeliter  exponerent;  bine  fit,  ut  cum  ipsi  ex  Cathedra  loquantur, 
seu  cum  omnium  Christianorum  Pastoris  ac  Doctoris  munere  fun- 
gantur,  iis  utantur  auxiliis,  eaque  seligant  adiuinenta,  quae  pro 
rerum  adiunctis  divina  suppeditat  Providentia. 

Quodsi  haec  minime  arrident,  videant  Rmi  Deputationis  Pa- 
tres,^um  verba  eadem  pag.  v.  20.  [p.  431.  1.  4.]  ea  teneiida  dc- 
finiverunt : congruant  cum  historica  veritate. 

^ Enimvero  licet  omnes  oecumenicae  Synodi  a Summis  Ponti- 
ficibus convocatae  fuerint,  non  semper  in  his  Pontifices  definierunt, 
quae  tenenda  erant.  Numquid  Pius  IV.  in  Concilio  Tridentino 
definivit,  quae  tenenda  erant?  cum  in  singulis  Sessionibus  diea- 
tur : Sacra  Synodus  docet , definit , etc. , nisi  dicere  velimus , per 
subsequentem  Synodi  adprobationem  Pontificem  definivisse,  quae 
tenenda  erant,  sed  haec  dicendi  ratio  esset  vaga  et  obscura. 

Adde , quod  insolitum  plane  esset , Pontificem  in  Conciliis 
oecumenicis  dici  ex  Cathedra  loqui,  prout  haec  verba  in  scholis 
intelliguntur,  sed  tunc  dicitur  tota  loqui  Ecclesia  suo  capiti  unita, 
quare  et  decreta  citantur  sub  ipsius  Concilii  nomine , non  vero 
sub  nomine  Pontificis. 

Denique  Rrlii  Deputationis  Patres  notent  ilia  verba,  rogata 
Ecclesiae  per  orbem  dispersae  sententia : quae  in  rem  praesentem 
ansam  praebere  in  posterum  possent  gravibus  controversiis : sane 
licet  rogare  sente^itiatn  alicuius  possit  significare  exquirere,  quid 
quis  sentiat  super  aliqua  quaestione,  tamen  in  actibus  solemniori- 
bus  rogare  sefitentiam  erat  reddere , dare  votum  decisivum , ut 
aiunt:  sic  causa  acta  iudices  sententiam  rogabantur,  id  est  dabant 
votum  decisivum  absolutionis,  vel  damnationis. 

Quapropter  hac  in  constitutione  allata  verba  ))osset  quis  in 
cum  sensnm  detorcpiere,  ut  significare  dicantur,  debere,  vel  velle 
Pontifices  exspectare  votum  decisivum  Ecclesiae  per  orbem  di- 
spersae. 

75.  E § 2.  expungantur  verlta:  „prout  tem|)orum  et  rerum 
„conditio  suadebat,  nunc  convocatis  oecumenicis  Conciliis  aut  ro- 
„gata  Ecclesiae  ])er  orbem  dispersae  sententia,  nunc  per  Synodos 
„particulares , nunc  aliis,  (juae  divina  suppeditabat  providentia, 
„adhibitis  auxiliis. “ 

Haec  enim  verba  non  tautum  superflua,  sed  et  periculosa 
sunt,  cum  conditiones  ad  Infallibilitatem  Summi  Pontificis  agno- 
scendani  exigentes  iis  abuti  possint. 

76.  Optatur,  ut  paragraphus  secunda  quarti  Capitis  termina- 
retur  j)er  verba  Evangelica:  Ego  rogavi  pro  te  etc.  omissis  quae 
sequuntur:  „neque  ignorantes  6^.“  quae  neque  nccessaria  sunt 
neque  utilia,  neque  convenientia  in  casu , immo  vero,  quamvis 
omni  reverentia  digna,  in  praesenti  loco  posita  et  orationem  parum 


447 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


448 


gratani  reddunt,  et  occasionein  in  futurum  fortasse  praebere  pos-  a 
sunt  saltern  inutilibus  quaestionibus , quas  prorsus  resecare  et  in 
posterum  omnino  vitare  oportet. 

77.  Pag.  11.  vers.  2.  fp.  4.31.  v.  19.]  S.  Irenaei  textus,  quo 
pacto  heic  recitatur,  ad  Romani  Pontificis  Primatum  potius,  quam 
ad  Infallibilitatem  confirmandani  facere  videtur:  re  quidem  vera 
ad  hoc  in  Capite  II.  relatus  est  eodem  modo.  At  ille  etiam  ad 
infallibile  Romani  Pontificis  magisterium  recognoscendum  apprime 
est  opportunus,  si  bene,  per  longum,  ac  penitus  in  illius  Patris 
libro  inspiciatur. 

Quapropter  ad  infallibilitatem  ex  illo  colligendam  conceptus 
illius,  saltern  quoad  sensum,  ulterius  depromendi  sunt,  sequent! 
ratione  videlicet,  neque  ignorantes  ad  Rotnona^n  Ecdesiam  PRO 
RECTA  FIDE  DIGNOSCENDA,  AC  CONSERVANDA  necesse 
esse  ornnem  etc. 

Si  haec  emendatio  retineatur,  relativa  citatio  immutetur  ita: 

Cf.  S.  Iren.  L.  III.  c.  3. 

78.  Omittatur  etiam  textus  e S.  Irenaeo  (adv.  haeres.  1.  III. 
c.  3)  petitus.  Nam : 

a)  hie  textus  iam  occurrit  in  Capite  II.;  et 

h)  quamvis  infallibilitatem  R.  P.  probat,  nec  make  inter- 
pretationi  ansam  praebet,  ut  S.  Augustin!  locus,  tamen,  si  com- 
paretur  cum  proximo  praecedentibus,  tenuis  videtur,  praesertim 
si,  sublato  S.  Augustin!  loco,  solus  remaneat. 

79.  1.  Pag.  11.  lin.  3.  [p.  431.  1.  21.]  supprimatur  omnino 
citatio  textus , qui  falso , omnino  falso  tribuitur  S.  Aug.  in  loco 
citato.  Ipsius  sententia  toto  caelo  distat  ab  hac,  quae  in  textu 
Cap.  IV.  prostat,  non  tantum  quoad  verba,  sed  etiam  quoad  sen- 
sum.  Verba  S.  Aug.  ad  litteram  haec  sunt;  „Cui  Ecclesiae  prae- 
sidentem  beatum  Innocentium  si  audire  voluisses,  iam  tunc  peri- 
culosam  iuventutem  tuam  Pelagianis  laqueis  exuisses.  Quid  enim 
potuit  ille  vir  sanctus  Africanis  respondere  conciliis?  nisi  quod 
antiquitus  Apostolica  Sedes  et  Romana  cum  caeteris  tenet  per- 
severanter  Ecclesia?‘‘ 

Ex  his  patet  S.  Aug.  loqui  tantum  de  uno  Rom.  Pont., 
nempe  Innocentio,  et  de  uno  casu  particular!;  quo  quidem  non 
obstante  verba  schematis  ad  omiies  referuutur  Pontifices,  et  ad 
omnes  omnino  casus;  ita  ut  cingatur  ipsorum  auctoritas,  evident!  c 
cum  iniustitia , circulo  quodam  ferreo , extra  quem  ex  supposito 
testimonio  S.  Aug.  mover!  non  possit,  ac  in  posterum  etiam  ex 
approbatione  huius  sacrosanctae  Synodi. 

Quoad  epistolam  S.  Chrysolog.  ultima  bora  etiam  citatam, 
praeterquam  quod  multa  manent  adhuc  tractanda  circa  ipsius 
authenticitatem  atque  integritatem , ore  rotundo  assero , non  in- 
veniri  in  ipsa,  quam  semel  atque  iterum  attentissime  perlegi,  sen- 
tentiam,  de  qua  agitur,  nec  quidem  ei  similem. 

Unde  haec  citatio  nullo  modo  approbari  potest  ex  dictis. 
Aliunde  etiam  vel  ipsummet  Concilium  argueretur  fallibilitatis 
aut,  quod  absit , make  fidei , quia  falso  citaverit  testimonia  in 
praeiudicium  Pontificiae  auctoritatis. 

80.  In  conclusione  § secundae  Cap.  IV.  de  Romani  Pontificis 
infallibili  magisterio  haec  sunt  verba : „Neque  ignorantes  . . . 

„ Romanos  Pontifices  quaerentibus  fidei  veritatem  non  posse  re- 
„spondere,  nisi  quod  antiquitus  Apostolica  Sedes  et  Romana  per- 
„severanter  cum  caeteris  tenet  Ecclesia.^ 

Haec  verba  non  pkcent , ideoque  in  votis  habetur , ut  ex- 
pungantur.  Praecipuae  rationes  sunt  sequentes:  ^ 

1.  Quia,  prout  iacent,  obiter  favere  possunt  Gallicanismo  con- 
tendenti , consensuin  Ecclesiae  vel  antecedentem , vel  concomi- 
tantem  vel  consequentem  penitus  requiri  pro  Romani  Pontificis 
infallibilitate,  quod  sane  verum  non  est. 

2.  Quia  ipsa  verba  in  hunc  sensum  detorta  prae  se  ferunt,  pro 
definitione  alicuius  veritatis  consensum  omnium  Ecclesiarum  re- 
quiri, quod  theologice  sustineri  non  potest:  turn  quia,  ut  ait 
Suarez , non  omnibus  Ecclesiis  singilktim  sumptis  ab  Apostolis 
universum  revelationis  corpus  ab  initio  totaliter  transmissum  est; 
turn  ex  eo,  quod,  si  tabs  reguk  statueretur,  dicendum  esset,  non 
potuisse  ab  Ecclesia  definiri  veritates  nonnulks  aevo  antiquiori 
et  recentiori  definitas,  de  (juibus  non  omnes  Ecclesiae  consentie- 
bant:  tales  sunt  de  valore  baptismi  ab  haereticis  colkti,  de  nu- 
mero  librorum  canonicorum  etc. 

3.  Ne  pugnare  videantur  duae  Cap.  IV.  partes. 

4.  Nec  iuvat  textus  Sancti  Augustini  contr.  lul.  lib.  1.  nuni.  13. 
Nam  S.  Augustinus  — 1.  loquitur  de  casu  particular!,  id  est,  de 
transmissione  peccati  originalis  in  omnes  homines , quod  lulianus 


negabat.  Agebatur  igitur  de  universal!  Ecclesiae  fide:  hoc  nam- 
que  dogma  semper  et  ab  omnibus,  theoretice  et  practice,  ac  non 
solum  implicite,  sed  etiam  explicite  credituni  est.  Et  consequen- 
ter  — 2.  quia  loquitur  de  veritate  tanquam  de  fide  ab  Ecclesia 
credita,  a qua  nemo,  neque  pastor  neque  fidelis,  recedere  potest 
sine  haereseos  piaculo;  igitur  loquitur  de  necessitate,  quae  Ponti- 
ficem  obligabat,  respondere  iuxta  id,  quod  antiquitus  Apostolica 
Sedes  et  Romana  cum  caeteris  tenet  perseveranter  Ecclesia,  in 
decisis,  non  in  decidendis. 

81.  In  Capite  IV.  locus  e S.  Augustino  (contra  lulianum 
1.  I.  n.  13)  alktus;  non  posse  respondere , nisi  quod  antiquitus 
Apostolica  Sedes  et  Romana  cum  caeteris  tenet  perseveranter  Ec- 
clesia, omittatur.  Nam : 

a)  Si  hie  locus  atfertur  ut  testimonium  infallibilitatis  R.  Pon- 
tificis, dubium  est,  num  ilkm  probet.  Verba  S.  Augustini  haec 
sunt:  „Quid  enim  POTUIT  ille  vir  sanctus  (Innocentius)  Africanis 
^respondere  Conciliis , nisi  quod  antiquitus  Apostolica  /Sedes  et 
„Romana  cum  caeteris  tenet  perseveranter  Ecclesia?“  Ut  pro- 
baret  hie  locus  Romanae  Sedis  inerrantiam , deberet  insinuari, 
Innocentium  propterea  non  potuisse  respondere  aliud , quam  re- 
spondit,  i.  e.,  verum,  quia  erat  Romanus  Pontifex.  Hoc  autem 
non  dicitur ; immo  atfertur  alia  ratio , videlicet  universalitas  et 
antiquitas  illius  doctrinae,  de  qua  agebatur,  videlicet,  de  peccato 
original!. 

h)  Textus  hie  facile  potest  train  in  sensum  omnino  alienum, 
dicendo,  R.  Pontificem  non  posse  credendum  proponere,  nisi  quod 
explicite  semper  et  ab  omnibus  creditum  sit;  sic  autem  oriretur 
eadem  difficultas , quae  petitur  e loco  notissimo  Vincentii  Liri- 
nensis.  Et  vero  Gallicani  hoc  S.  Augustini  loco  abutuntur  pro- 
baturi,  R.  Pontificem  non  posse  definire,  nisi  quod  omnes  eccle- 
siae tenent,  et  proinde  has  e.sse  interrogandas. 

c)  Quocumque  demum  sensu  usurpetur,  facta  est  in  ipso  textu 
aliqua  mutatio , quae  ad  sensum  pertinet.  Dum  enim  S.  Augu- 
stinus lo(|uitur  de  casu  particulari , dicendo  „Quid  potuit  respon- 
dere“  (de  peccato  original!) , in  schemate  transitur  ad  sensum 
unicersalem,  et  statuitur  reguk  generulis,  dicendo:  Romanos  Pon- 
tifices non  posse  respondere  etc. 

82.  Sub  initio  paginae  11.  [p.  431.  1.  21.]  textus  S.  Augu- 
stini periculose  et  extra  sensum  auctoris  allegatur. 

1.  periculose.  Nam  prout  ex  obvia  argumentationis  ratione 
intelligitur , videtur  ab  Hipponensi  asseri,  Romanum  Pontificem 
nihil  infallibiliter  posse  proponere,  nisi  quod  Romana  Sedes  cum 
caeteris,  id  est,  universis;  perseveranter,  id  est,  semper;  tenuerit 
Ecclesiis ; et  sic  Sedem  Apostolicam  typum  et  exemplar  fidei  suae 
a caeteris  sumere  Ecclesiis , dum  e contra  typus  est  et  exemplar 
caeterarum. 

2.  Extra  sensum  auctoris  allegatur.  Etenim  non  loquitur 
Hipponensis  de  definitione  rei  incertae  et  dlsputatae , quae  est 
obiectum  ordinarium  infallibilitatis,  sed  de  veritate  certissima  et 
admissa  ab  omnibus , quam  Ecclesia  Romana  cum  caeteris  ab 
initio  perseveranter  in  commune  tenebat,  scilicet  existentiam  pec- 
cati originalis.  Unde  liquet , hunc  textum  ad  rem  nostrum  non 
facere,  saltern  in  sensu,  qui  forsan  intentus  fuit;  et  mirum  est 
Reverendissimos  Consultores  non  attendisse. 

83.  In  Capite  IV.  omittantur  verba:  ^Romanes  Pontifices 
quaerentibus  fidei  veritatem  non  posse  respondere,  nisi  quod  an- 
tiquitus Apostolica  Sedes  et  Romana  perseveranter  cum  caeteris 
tenet  Ecclesia.  “ 

1.  Quia  verba,  prout  iacent,  possunt  occasionem  Gallicanismo 
praebere  defendendi  necessitatem  consensus  Ecclesiae  antecedentis, 
vel  consequentis , vel  concomitantis  ad  infallibilitatem  definitionis 
Pontificiae.  Quod  quantum  referat  arcere  periculum,  nemo  non 
videt. 

2.  Quia  perperam  allegantur  verba  Sancti  Augustini  et  in- 
fideliter  referuntur.  Nam  Sanctus  Augustinus  loquitur  de  casu 
particulari , nempe  de  dogmate  transfusionis  peccati  originalis, 
quod  pertinaciter  impugnabat  lulianus ; non  vero  exhibet  regu- 
km  generalem,  prout  fit  in  schemate.  Seu  quod  idem  est,  Sanc- 
tus Augustinus  agebat  de  dogmate  ab  omnibus  theoretice  et  prac- 
tice, expresse  et  explicite  credito : agebat  de  veritate  iam  tanquam 
de  fide  definita , ac  proinde  loquebatur  de  necessitate  premente 
Romanum  Pontificem  respondendi  iuxta  id , quod  antiquitus  et 
perseveranter  cum  caeteris  tenebat  Ecclesia  Romana.  S.  Augu- 
stinus igitur  usurpabat  praedicta  verba  in  casu  deciso,  non  vero 
prout  regula  in  decidendis,  sicut  usurpantur  in  schemate. 


449 


Acta  ante  Sess.  FV.  Exceptiones  in  schema  constit.  de  Eccl.  factae. 


450 


84.  Omittatur  textus  S.  Augustini : et  Romanos  Pontifices  a 
quaerentibus  fidei  veritatem  non  posse  respondere,  nisi  quod  etc.  etc. 
Quia  allata  S.  Aug.  verba  in  Capitis  contextu  aequivoce  inter- 
pretari  possent,  et  ideo  a perpetuis  infallibilitatis  pontificiae  de- 
tractoribus  ad  infirmandas  vel  reiiciendas  quaslibet  definitiones 
usurpari  possent. 

85.  In  Cap.  IV.  schematis  de  Romani  Pontificis  infallibili 
Magisterio  pag.  11.  lin.  4.  [p.  431.  1.  22]  verba  Augustini  contra 
lulianum  lib.  1.  § 13.  scil.  „nisi  quod  antiquitus“,  non  videntur 
adhiberi  in  proprio  sensu  Augustini,  qui  iis  utebatur  in  contro- 
versia  Donatistarum  seu  in  sensu  speciali,  non  in  sensu  generali, 
prout  adhibentur  in  schemate.  Praeterea  verba  ilia  Magisterium 
Summi  Pontificis  aliquantulum  labefactare  videntur , quasi  illud 
pendeat  a concordia  cum  caeteris  Ecclesiis,  dum  e converse  cae- 
terae  Ecclesiae  cum  Ecclesia  Romana  propter  potiorem  eius  prin- 
cipalitatem  prorsus  convenire  debent.  Hinc  putarem,  postrema 
ilia  verba  esse  delenda. 

86.  Auctoritas  S.  Augustini  optima  est,  sed  non  facit  ad  rem. 
Plus  enim  ponitur  in  declaratione  doctrinae,  quam  in  conclusione. 
Nam  secundum  Augustinum  requireretur  suflFragium  ecclesiarum 
consentientium  cum  Ecclesia  Romana,  dum  e contra  haec  con- 
sensio  in  conclusione  minime  requiri  dicitur,  et  bene  dicitur.  Ut 
igitur  omnis  aequivocationum  et  cavillationum  occasio  in  poste- 
rum  tollatur,  et  ne  magis  in  praemissis  dicatur  quam  in  conclu- 
sione, expungenda  videtur  auctoritas  S.  Augustini,  sed  retinenda, 
quae  dicta  sunt  in  antecedenti  schemate,  ut  videlicet  post  verbum 
fideles  dicatur : ut  esse  mereantur  in  una  communione  cum  eadem 
Sede,  in  qua  est  integra  et  vera  Christianae  Religionis  soliditas. 

87.  Videtur  magis  convenire,  ut  expungantur  verba  Sancti 
Augustini,  quae  leguntur  in  pag.  11.  [ibid.]  in  initio.  Ratio: 
Quia  ad  evitandas  novas  cavillationes  et  dubia  fictitia,  quae  ex- 
surgere  possunt  ex  prava  interpretatione  illorum  verborum,  nisi 
quod  antiquitus  Apostolica  Sedes  et  Romana  cum  caeteris  tenet 
perseveranter  Ecclesia,  necesse  est  claudere  omnes  cancellos,  per 
quos  viam  paremus  ad  eorum  ingressus,  vel  forte  regressus. 

Quamvis  ergo  valde  notus  est  sensus  illorum  verborum,  nihil 
novum  foret,  ut  invenirentur  homines,  qui  ilia  subvertere  cona- 
rentur  in  proprio  suo  sensu,  dicentes,  quod  decreta  emanata  a c 
Sede  Apostolica  circa  fidem  et  mores  solummodo  irreformabilia 
sunt , cum  sint  veritates  habitae  ut  tales  ab  Ecclesia  Romana 
cum  caeteris  Ecclesiis,  non  aliter:  vel  quod  sint  motiva  valida  et 
iusta  ad  reiiciendam  aut  non  acceptandam  aliquam  definitionem 
Romanorum  Pontificum , si  de  ilia  dicatur , non  esse  notam  in 
traditione  caeterarum  Ecclesiarum  illam  veritatem,  quam  definit, 
vel  quod  non  gaudeat  honore  antiquitatis. 

Hoc  modo  reformetur  ilia  pars  schematis  cum  additione  se- 
quenti:  . . . non  posse  respondere,  nisi  quod  illis  praecipit  Chri- 
stus,  quia  Deus  invulnerabilem  errore  propugnaforem  nobis  pro- 
vidit  Romanae  Ecclesiae  . . . Antistitem , et  ad  victoriam  praepa- 
ravit,  doctrinis  eum  undique  veritatis  cingens  b 

Nihil  magis  clarum  quam  haec  verba  Chalcedonensis  Concilii. 

Desideratur,  ut  in  prima  paragrapho  pag.  8.  in  finem  addantur 
haec  verba:  quia  Christus  sanguinem  suum  fudit,  certe  ut  oves 
eas  emeret,  quas  Petro  et  eius  successoribus  tradidit *  *. 

88.  Pag.  11.  lin.  4.  [ibid.]  omittatur  textus  ille  S.  Augustini. 

Textus  ille  S.  Augustini  non  videtur  feliciter  electus,  Tractat 

enim  ibi  S.  Aug.  de  facto  cognito , nempe  de  peccato  originali, 
et  recte  declarat  Romanos  Pontifices  quaerentibus  Fidei  veritatem 
non  posse  respondere , nisi  etc.  Non  autem  tractatur  de  re  de- 
finienda  per  indicium  Romani  Pontificis;  dicemusne  Apostolicam 
Sedem  non  posse  respondere  nisi  quod  cum  caeteris  tenet  etc.? 

89.  In  initio  paginae  11.  [ibid.]  leguntur  haec  verba  „Ro- 
manos  Pontifices  quaerentibus  fidei  veritatem  non  posse  respon- 
dere, nisi  quod  antiquitus  Apostolica  Sedes  et  Romana  cum  cae- 
teris tenet  perseveranter  Ecclesia“.  Hoc  verbum  cum  caeteris, 
si  sumatur,  prout  sonat,  nimirum  cum  caeteris  omnibus  ecclesiis, 
non  est  admittendum , ne  reddatur  fere  impossibilis  aliqua  defi- 
nitio,  si  una  aut  altera  ecclesia  non  conveniat  cum  Sede  Aposto- 
lica et  Ecclesia  Romana;  ac  proinde  explicandum  est  praefatura 
verbum  adiungenijo,  cum  caeteris,  quae  cum  Ecclesia  Romana  et 
Sede  Apostolica  conveniunt. 


* Synod.  Chalced.  in  prosphonetico  ad  Marcianum  Imperatorem. 

* S.  loan.  Chrys.  Lib.  2.  de  Sacerdotio  [Migne  P.  Gr.  XLVIII,  632]. 

Coll.  Lac.  VII. 


90.  Pag.  11.  1.  5.  [p.  431.  1.  23.]  omittantur  voces  cum  caeteris, 
ne  videatur  Summus  Pontifex  in  definiendo  ex  Cathedra  teneri 
quaerere  traditiones  caeterarum  particularium  ecclesiarum , dum 
e contra  iuxta  celeberrimum  Irenaei  textum  istae  debent  ad  tra- 
ditionem  recurrere  Romanae  Ecclesiae  propter  eiusdem  Principa- 
litatem. 

91.  Pag.  11.  [p.  431]  possunt  omitti  verba:  Hoc  igitur  veri- 
tatis et  fidei  . . . usque  ad  haec  alia  verba  inclusive:  infieri portas 
consisteret , quae  in  prooemio  et  in  contextu  expresse  aut  saltern 
aequivalenter  continentur. 

92.  § 2.  in  fine.  Vel  deleantur  extrema  verba : et  Romanos 
Pontifices  , . . perseveranter  Ecclesia ; vel , sublata  citatione , ita 
componatur  oratio,  ut  dispareat  illud  „cum  caeteris**,  quod  in  loco 
citato  D.  Augustini  pro  temporibus  illis  et  subiecta  materia  nihil 
negotii  facessere  poterat;  e contra  nostris  temporibus,  nostroque 
in  casu  plures  potest  pontificiae  infallibilitatis  osoribus  cavillandi 
praebere  praetextus,  quasi  nempe  Sedes  Apostolica  et  Ecclesia 
Romana  sit  aliarum  Ecclesiarum  magistra  non  ex  se,  sed  quatenus 
eius  doctrina  cum  caeteris  Ecclesiis  conveniat;  ac  proinde  posse 
indagari,  num  id,  quod  edoceat,  conveniat  necne  cum  caeteris. 

93.  In  Cap.  IV.  paragrapho  3.  pro  verbo  charisma  ponatur 
munimen. 

94.  Sunt  baud  pauci,  quos  pag.  11.  lin.  7.  [p.  431.  1.  25.]  of- 
fendit  vox  „charisma**  de  ista  Petri  praerogativa  usurpata,  quern 
terminum  hoc  sensu  antiquior  theologia  non  noverat.  Quare 
magis  convenire  videtur,  ut  nCharisma**  cum  „ praerogativa**  aut 
etiam  ^donum**  permutetur. 

95.  Pag.  11.  lin.  8.  [p.  431.  1.  26.]  Ut  latius  pateat,  quaenam 
sit  mens  Concilii  circa  Pontificis  infallibilitatem,  et  ut  omnis  aequi- 
vocatio  tollatur  inter  Sedem  et  Sedentem,  inter  seriem  Pontificum 
et  singulos  Pontifices,  satius  foret,  si  post  verbum  ^eiusque**  po- 
natur verbum  singulis.  Tunc  clarius  apparebit  Pontificis  infalli- 
bilitatem non  respicere  tantummodo  sive  Sedem,  sive  seriem  Pon- 
tificum in  ilia  sedentium,  sed  singulos  etiam  Pontifices  hoc  pri- 
vilegio  gaudere. 

96.  In  Cap.  IV,  pag.  11.  lin.  8.  [ibid.]  Ante  successoribus 
addatur  singulis,  ne  iuxta  opinionem  Bossueti  charisma  illud  ad- 
scribatur  seriei  Pontificum  in  genere;  unde  indefectibilitas  surgit, 
non  infallibilitas. 

97.  Pag.  11.  lin.  7 sqq.  [p.  431  1.  25.  sqq.]  textus  modificetur 
hoc  modo : „Haec  igitur  fidei  non  deficientis  praerogativa  Petro  eius- 
que  in  hac  Cathedra  successoribus  divinitus  collata  est,  ut  excelso 
suo  munere  rite  fungerentur  atque  universum  Christi  gregem,  qui 
supremi  sui  pastoris  vocem  audire  se  debere  noscit,  docentes  nun- 
quam  a veritatis  revelatae  tramite  in  errorum  semitas  possent 
seducere,  sed  e contra  ut  per  unius  summi  pastoris  doctrinam  ab 
Omni  errore  immunem  schismatis  periculo  sublato  totius  Ecclesiae 
unitas  semper  conservaretur , eademque  suo  fundamento  innixa 
firma  ad  versus  inferi  portas  consisteret.** 

9772.  11.  lin.  11.  [p,  431.  1.  30.]  Verba  „sublata  schismatis 

occasioned  sequentibus  commutentur:  TJt  desciscentium  haeresum 
occasione  remota,  Ecclesia,  Christo  desponsata  in  Fide,  tota  una 
atque  immaculata  conservaretur  etc.  Haec  lectio  praeferenda  id- 
detur,  eo  quod,  etsi  vox  Schisma  etymologice  accepta,  generatim 
quamlibet  alienationem,  etiam  in  doctrinis,  significare  valeat,  tech- 
nice  tamen  in  re  Ecclesiastica  subductionem  importat  ab  hie- 
rarchico  legitimorum  Pastorum  regimine.  At  hoc  in  Capite  non 
de  potestate  vel  iurisdictione  gubernii,  sed  de  infallibili  Romani 
Pontificis  magisterio  serrao  est;  quo  fidei  potius,  quam  obedientiae 
defectionibus  occurritur. 

98.  Pag.  11.  lin.  23.  [p.  431.  1.  ab  inf.  14.]  dicatur  loco  verbi 
dogma:  tanquam  veritatem  a Domino  nostro  divinitus  revelatam. 

99.  In  penultima  paragrapho  ad  ilia  verba:  non  pauci  in- 
veniantur,  qui  illius  auctoritati  obirectant;  inserendum  proponitur: 
qui  reprobatas  multoties  doctrinas  renovantes  illius  auctoritati  etc.; 
ne  silentio  praeterire  vel  omnino  oblivisci  videamur  errores  et 
condemnationes  lansenistarum  etc. 

100.  Necessarium  est  congerere  ante  definitionem  infallibili- 
tatis omnia  sua  argumenta  inconcussa , et  facere  omnia  media 
possibilia  lucrandi  consensum  fere  cunctorum  Patrum  Concilii,  ut 
amoveatur  omne  periculum  damni  spiritualis , quia  Episcopi  non 
debent  definire  tantum  veritates  Fidei,  sed  debent  etiam  eas  de- 
fendere  omnibus  viribus  etc. 


29 


451 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  452 


101.  Cum  rite  in  prooemio  Capitis  IV.  afferantur  textus  bi- 
blici,  deberet  exprimi  non  tantum  traditio,  sed  et  sacra  Scriptura, 
dicendo : Itaque  Nos  Sacrae  Scripturae  et  tradition!  etc. 

Ipsi  (Ecclesiae)  in  Beato  Petro  promissam  etc.  cum  reliquis 
verbis  signifieatur  infallibilitas  Ecclesiae  (de  qua  nulla  movetur 
quaestio),  nam  illi  datur,  cui  promittitur ; inerrantia  autem  Petri  ad 
summum  exprimeretur  in  ohliquo,  itautlocutio  fieret  nimis  implexa, 
et  aequivoca.  Atqui  Christus  directe  Petro  locutus  est  „Confirnia 
f rat  res  tuos^  Qui  vult  fincm,  Deus,  dat  et  media  necessaria  et 
opportuna  ad  ilium  consequendum.  Et  revera  Petrus  ait,  in  Hiero- 
solymitana  Synodo  (cum  magna  fieret  conquisitio) : „ Viri  fratres, 
VOS  scitis,  quoniam  ah  antiquis  diehus  Deus  in  nobis  elegit  per  os 
meuni  audire  gentes  verba  evangelii,  et  credere.“  Itaque  audire, 
et  credere  supponit  evidenter  infallibilitatem  Petro  concessam, 
unde  tacuit  omnis  midtitudo.  Quapropter  rogamus,  ut  inerrantia 
Petri  clarius  definiatur. 

102.  In  ultima  paragraplio  post  verba  Itaque  Nos  inserantur 
sequentia:  Christi  Domini  Nostri  verbis  innixi,  quia  dogma  infal- 
libilitatis  ex  luculentissimis  quae  in  Evangelio  leguntur  testimo- 
niis,  prius  et  magis  elucet;  et  nullam  ibi  de  eisdem  mentionem 
facere,  idem  est  ac  negare  vel  infirmare  ipsorum  auctoritatem, 
ut  factum  est  ab  aliquo  Oratore  in  Congregationibus  generalibus. 

103.  In  Cap.  IV.  pag.  11.  lin.  23.  fp.  431.  1.  ab  inf.  15.]  loco 
illorum  verborum  „sacro  approbante  Concilio“  ad  maiorem,  saltern 
extrinsecam,  dignitatem  exprimendam,  ponantur  verba  adhibita 
in  1.  Constitutione  dogmatica,  videlicet  „sedentibus  Nobiscum,  ac 
iudicantibus  universi  orbis  Episcopis  in  banc  Oecumenicam  Syn- 
odum  auctoritate  Nostra  in  Spiritu  Sancto  congregatis.^ 

104.  P.  11.  V.  23.  fp.  431.  V.  ab  inf.  13.]  Post  verba  „docemns 
et  divinitus  revelatum  dogma  esse  definimus^  dicatur:  „Romanum 
Pontificem  cum  ex  Cathedra  loquitur,  id  est,  cum  omnium  Christia- 
norum  Pastoris  ac  Doctoris  munere  fungitur,  per  divinam  assisten- 
tiam  ipsi  in  beato  Petro  promissam  eadem  infallibilitate  pollere, 
qua  divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam  insh’uctam  esse  voluit, 
eiusque  propterea  decreta  vel  indicia  eo  plane  mode  excipienda 
ac  tenenda  esse,  quo  ipsius  Ecclesiae  decreta  ac  indicia  excipiun- 
tur , ac  tenentur , quandoquidem  infallibilitas  eadem  omnino  est, 
atque  ad  idem  prorsus  obiectum  sese  extendit,  sive  spectetur  in 
Romano  Pontifice  tanquam  Ecclesiae  capite,  sive  in  universa  Ec- 
clesia  docente  cum  capite  unita;  vel  post  verba  instructam  esse 
voluit  dicatur,  eiusque  propterea  decreta  vel  indicia  irreformabilia 
esse  eo  plane  modo,  quo  ipsius  Ecclesiae  decreta  vel  indicia  irrefor- 
mabilia sunt,  quandoquidem  etc. 

Ratio  liuius  modi  est: 

1.  Ut  onines  omnino  tollantur  quaestiones  de  extensione  pon- 
tificiae  infallibilitatis. 

2.  Ne  quis  suspicari  possit  Pontificis  vel  Ecclesiae  infallibilita- 
tem coarctari  tantummodo  ad  definiendas  quaestiones  de  fide  et 
moribus.  Quid  enini  in  quaestionibus  de  factis  dogmaticis?  quid 
si  Pontifex  vel  Ecclesia  non  definiret,  sed  tantum  doceret?  Pro- 
fecto  docere  distinguitur  a dejinire. 

10472-  Retento  primaevo  scliemate  post  verba  ,,Hinc  Sac.  ad- 
probante  Concilio,  docemus  . . . Romanum  Pontificem“  addantur 
sequentia  verba  in  definiendis  rebus  ad  fidem  et  ad  mores  perti- 
nentihus  EX  CATHEDRA  LOQUENTEM  ERRORI  NON  ESSE 
OBNOXIUM. 

105.  Adoptetur  formula  S.  Antonini  quae  dicit , Papam  cum 
(Episcoporum)  Consilio,  aut  cum  Concilio  (iuxta  ed.  1740)  et  cum 
adiutorio  Ecclesiae,  Deo  disponente,  errare  non  posse. 

106.  In  § Itaque  Nos,  post  ista  verba  dicatur,  perspicuis  Di- 
vinae  Saptientiae  verbis  et  traditione  assidua  Christiana;  dum 
non  ex  traditione  tantum,  sed  magis  ex  ipsis  Evangelicis  verbis 
ex  ore  Christi  prolatis  eruitur  Romani  Pontificis  infallibilitas. 

107.  § 5.  in  fine.  Itaque  Nos  traditioni  etc.  mutetur:  Ita- 
que Nos  D.  N.  I.  C.  verbis  innixi,  et  traditioni,  etc.  aut:  Itaque 
Nos  divinis  eloquiis,  et  traditioniy  etc.  Anne  dogma  de  pontificia 
infallibilitate  ex  sola  constat  traditione?  Nonne  omnino  in  Scrip- 
turis  continetur,  vel  saltern  lucidissime  in  Scripturis  fundatur? 
Ad  quid  in  ipso  huius  Ca])itis  IV.  decursu  recitantur : Tu  es  Pe- 
trus etc.  et  alia:  Ego  rogavi  etc.? 

108.  In  Capite  4.  eiusdem  constit. , in  definitione  infallibili- 
tatis Summi  Pontificis  fiat  mentio  iuris  episcoporum  in  magisterio 
Ecclesiae , et  habeatur  aliqua  relatio  ad  illud  magisterium , non 
eo  sensu  quod  Summus  Pontifex  mendicare  debeat  donum  infalli- 


a bilitatis  ab  Episcoporum  collegio,  quod  est  absurdum,  sed  ut  in- 
tacta  maneat  usque  nunc  semper  servata  Ecclesiae  praxis. 

109.  Romanus  Pontifex  est  infallibilis  cum  Concilio. 

110.  In  definitione  pars  Ecclesiae  maior  sit  et  magis  pateat. 

111.  Pag.  11.  lin.  24.  [p.  431.  1.  ab  inf.  13.]  Post  „Romanura 
Pontificem^  interseratur  „quocum  semper  unita  manet  miiversa 
ecclesia  ut  corpus  cum  capite , et  domus  [cum]  fundamento 
suo‘‘  etc.  sicut  in  schemate. 

112.  Pag.  11.  lin.  25 — 27.  [ibid.]  Post  ilia  verba:  ex  Ca- 
thedi’a  loquitur,  addantur  voces:  „tanquam  os  omnium  Aposto- 
lorum,  ut  ait  S.  Chrysostomus“ ; vel:  „tanquam  caput  Ecclesiae^. 

113.  Quod  attinet  IV.  Caput,  formula  (canon)  qua  Romani 
Pontificis  infallibile  magisterium  definitur,  quod  ambiguitati  ex- 
ponitur,  et  minus  praecise  redacta,  ac  cum  prooemio  quoad  con- 
cursum  Episcoporum,  ut  arbitror,  exacte  concordare  non  videtur, 
minus  arridet.  Si  possibile  esset  doctrinam  infallibilitatis  dividere 
seu  discrimen  facere  Romanum  Pontificem  Nostrum  Pium  IX. 
inter,  atque  antiquitatem  et  tempera  futura;  turn  absque  omni 
tergiversatione  profiterer : Sanctitatem  Pium  IX. , amantissimum 
nostrum  Papam , a Christo  Domino  tot  et  tantis , extraordina- 
riis  supernaturalibus  donis  in  vita  insignem , firmum  in  fide , ac 
super  genium  aevi  longe  sublimiorem,  in  iudiciis  suis  quoad  dog- 
mata fidei  et  morum  definienda,  de  facto  iam  esse  infallibilem. 

Utinam  de  nostris  vitae  diebus  Christus  Dominus  vellet  ad- 
dere  Pontifici  nostro  Pio  IX.  longitudinem  dierum. 

Officii  autem  mei  esse  duco,  doctrinam  de  infallibilitate  Rom. 
Pontificis  vigentem  in  Dioecesi  mea  etiam  enucleare,  ut  sequitur : 
„ Summus  Pontifex  gaudet,  qua  supremus  omnium  fidelium  ma- 
„gister,  iudex,  doctor  et  Caput  Ecclesiae,  done  supernaturali  in- 
„errantiae  seu  infallibilitatis,  quando  ex  Cathedra,  nomine  totius 
„ Ecclesiae , sive  in  concilio  congregatae  sive  in  orbe  terrarum 
„dispersae,  loquitur,  quoad  dogmata  fidei  et  morum. “ Ilaec  est 
tides  et  doctrina  fidelium  et  scholae. 

In  prooemio  huius  doctrinae  seu  formulae  dicitur : Romani  Pon- 
tifices  prout  (pag.  10.  lin.  16.  [p.  430.  1.  ab  inf.  10.])  temporum  et 
rerum  conditio  suadebat,  nunc  convocatis  oecumenicis  Conciliis  aut 
Q rogata  Ecclesiae  per  orbem  dispersae  sententia,  nunc  per  synodos 
particulares,  nunc  aliis,  quae  divina  suppeditabat  providentia,  ad- 
iiibitis  auxiliis , ea  tenenda  definierunt , quae  sacris  Scripturis  et 
apostolicis  traditionibus  consentanea  Deo  adiutore  cognoverant. 
Quajiivis  vero  ibidem  exprimatur:  neque  Petri  successoribus  Spi- 
ritum  Sanctum  promissum  esse,  ut  eo  revelante  novam  doctrinam 
patefacerent , sed  ut  eo  assistente  traditam  per  Apostolos  revela- 
tionem  seu  fidei  depositum  sancte  custodirent  et  fideliter  expone- 
rent ; tamen  in  ipso  definitionis  decreto  haec  conditio,  nempe  con- 
cursus  Episcoporum,  non  est  adiecta. 

Quia  vero  Ecclesia  unum  corpus  organicum  coustituit,  cuius 
supremum  Ca])ut  est  Romanus  Pontifex,  et  ut  ait  S.  Augustinus 
(contr.  lul.  1.  1.  n.  13)  „eatenus  est  caput  Ecclesiae,  quatenus 
unum  corpus  cum  ea  constituit , ex  capite  scilicet  et  membris 
coalescens,  et  quatenus  evolvit,  quod  antiquitus  apostolica  Sedes 
et  Romana  cum  caeteris  tenet  perseveranter  Ecclesia  “ ; hinc  etiam 
a corpoi’e  hoc  vivo  et  organico , id  est , a caeteris  Episcopis  se- 
pai’ari  nequit,  quando  hanc  gravissimam  muneris,  nempe  supremi 
doctoris  Ecclesiae,  partem  exercet.  Iluic  asserto  sane  suftragatur 
(j  S.  Antoninus,  S.  Thomae  discipulus  et  Eugenii  IV.  Papae  Theo- 
logus  (Emend.  40 — 43):  „Papa  utens  consilio  et  requirens  adiu- 
torium  universalis  Ecclesiae  errare  non  potest.  “ 

Ilis  itaque  innixus  opto , ut  in  ipso  definitionis  decreto  post 
verba  „doctoris  munere  fungens‘‘  inseratur:  „ac  caeterorum  Epi- 
scoporum utens  consilio  et  adiutorio'^ ; vel  si  haec  displicerent,  ad- 
hibeatur  vocabulum  „testimonio“  aut  quaecumque  alia  expressio, 
quae  tamen  conditionem  supra  laudatam  dare  eloquatur. 

Huic  vero  additamento  inserendo  eo  magis  insistendum  cen- 
setur,  quum  continuae  ])raxi  a Romanis  Pontificibus  semper  ob- 
servatae  innitatur,  qui  teste  historia  nullam  doctrinam  sine  con- 
cursu  Episcoporum  dogmatice  definierunt. 

114.  E Capite  IV.  pag.  11.  a 1.  24.  ad  1.  26.  [p.  431.  1.  ab 
inf.  14. — 12.]  dcleantur  verba  cum  ex  Cathedra  etc.  usque  ad 
verbum  f ungens,  et  substituantur  sequentia,  cmn  in  concilio  Epi- 
scoporum, vel  ipsorum  per  orbem  dispersorum  exquisitis  suffragiis 
pro  suprema  etc.  ut  in  constitutione. 

Ilic  modus  valet,  ut  non  excludantur  Episcopi  a magisterio 
fidei,  quod  de  iure  divino  habent,  et  ut  constitutio  sit  sibi  ipsi 


453 


Acta  ante  Sess.  IV.  Exceptiones  in  schema  constit.  de  Eccl.  factae. 


454 


consona , nam  initio  Capitis , linea  3.  et  4. , dicitur  in  Apostolico  a 
Primatu  Romani  Pontificis  comprehendi  supremam  magisterii  po- 
testatem.  Bene  quidem.  At  suprcma  non  est  idem  ac  absoluta, 
sen  sola,  et  unica,  immo  eo  ipso  quod  sit  suprema,  supponit  po- 
testatem  inferiorem , quae  est  Episcoporum , qui  saltern  audiendi 
sunt,  cum  de  definitionibus  fidei,  et  morum  agitur,  secus  quoraodo 
locum,  et  effectum  habebunt  ilia  Christi  Domini  vei’ba,  quae  super 
ianuam  Aulae  Conciliaris  leguntur  Euntes  docete  omnes  gmtes'i 
Dicetur  forsitan : praedicta  verba  locum , et  effectum  habebunt, 
cum  Episcopi  annuntiabunt  populis  definitiones  factas  a Summo 
Pontifice.  Inanis  prorsus,  ne  dicam  ridicula,  responsio.  Nonne  et 
omnes  concionatores,  et  catechistae,  immo  et  typographi  hoc  faciunt  ? 

115.  Infallibilitas  Romani  Pontificis  circumscribatur  ad  defi- 
nitiones dogmaticas  ex  Cathedra  in  quaestionibus  seu  controversiis 
fidei  iuxta  promissiones  a Christo  divo  Petro  factas,  ut  docet  et 
demonstrat  celeber  Petrus  Ballerinius  in  suo  egregio  opere  „De 
Vi  ac  Ratione  Primatus  Romanorum  Pontificum^  cap.  15.  et  in 
appendice  „De  infallibilitate  Pontificia“  ad  „Vindicias  contra  opus 
lustini  Febronii“. 

116.  P.  11.  1.  26.  [p.  431.  1.  ab  inf.  11.]  post  verba:  Pastoris 
et  Doctoris  munere  fungens,  addantur  verba:  Nixus  testimonio 
Ecclesiarum,  pro  suprema  etc. 

117.  Pag.  11.  lin.  26.  [ibid.]  in  ultima  paragrapho  Capitis  4. 
post  verba  „munere  fungens^ , addatur , et  certior  f actus  de  tra- 
ditione  Ecclesiarum. 

118.  Pag.  11.  lin.  26.  [ibid.]  post  verba  munere  fungens  ad- 
datur hoc  incisum: 

„et  certior  factus  de  traditione  catholica.‘‘ 

Hoc  additamentum  est  theologice  verum:  deinde  nullo  modo 
coarctat  auctoritatem  Pontificiam,  si  quidem  nullam  praecise  de- 
terminet  viam  ad  investigandam  istam  traditionem.  Ita  Canon 
corresponderet  doctrinae  expositae  in  4.  Capite,  ubi  dicitur  „quac 
sacris  Scripturis  et  apostolicis  traditionibus  consentanea , Deo  ad- 
iuvante,  cognoverant^  (p.  10.  lin.  20  et  21  [p.  431.  1.  4. — 6.]). 

119.  Pag.  11.  lin.  26.  [ibid.]  Post  verba:  Munere  fungens, 
dicatur  innixus  traditione  Ecclesiarum. 

120.  Insuper  post  verba,  ^Doctoris  munere  fungens^,  ponan-  ^ 
tur  haec  alia , „et  faciens  quae  de  iure  et  more  facienda  sunt“, 
pro  suprema  etc. 

121.  Pag.  11.  in  initio  [p.  431.  1.  21.]  dicatur:  Et  Romanos 
Pontifices  per  se  solos,  nemine  adhibito  eorum,  qui  falli,  et  fallere 
solent,  quaerentibus  etc.  ut  ibi. 

122.  Ut  omnis  praecludatur  via  dubiis  et  cavillationibus,  cum 
definitio  provocet  ad  verba  S.  Aug. : „Romanos  Pontifices  non 
posse  respondere,  nisi  quod  antiquitus  Romana  cum  caeteris  tenet 
perseveranter  Ecclesia“ , quoniam  de  iure  Pontificis  solemniter 
asserendo  agitur,  vel  explicetur  sensus , vel  ipsa  in  definitione 
explicite  excludatur  in  Pontifice  ex  Cathedra  loquente  absoluta 
necessitas  qualiscunque  rogandi  Ecclesiae  sive  collectae  sivc  di- 
spersae  sententiam. 

123.  Insuper  expungenda  essent  verba,  quae  habentur  (lin.  25. 

pag.  11.  [p.  431.  1.  ab  inf.  12.])  id  est,  cum  omnium  etc.  usque  ad 
munere  fungens  Nam  queniadmodum  reiectae  fueruntnon- 

nullae  conditiones  definitioni  appositae  a variis  Patribus,  quia,  ut 
dixit  relator,  cavillationibus  occasioneni  praebebant,  ita  verbis  ex-  “ 
pungendis  cavillationibus  etiam  praeberetur  occasio , cum  quilibet 
fidelis  posset  dubitare , an  Romanus  Pontifex  in  suis  definifioni- 
bus  locutus  sit  tanquani  omnium  Christianorum  Pastoris  et  Doc- 
toris munere  fungens. 

124.  In  Cap.  IV.  paragraplio  5.  linea  8.  post  verbum  aucto- 
ritnte  inserantur  sequentia:  iuxta  traditionem  in  Magisterio  uni- 
versalis Ecclesiae  depositam,  deinde  doctrinam  uti  in  Constitutione. 

125.  Definitio,  ut  in  Capite  4.  proponitur,  non  ])lacet;  saltern 
post  verba:  de  fide  vel  morihus , ponantur  inter  commata  haec 
alia:  in  fidei  deposito  contentam,  aut  m deposito  Ecclesiae  commisso 
contentam:  et  loco  vorbi  tenendum,  ponatur  credendam.  Hoc 
modo:  pro  suprenia  sua  Apostolica  auctoritate  doctrinam  de  fide 
vel  morihus,  in  deposito  Ecclesiae  commisso  contentam,  ah  universa 
Ecclesia  credendam  definit,  etc.  ut  in  schemate. 

His  additis  nihil  subtrahitur  Pontifici,  et  in  tuto  ponitur  Ec- 
clesiae tides  sub  quacumcpie  circumstantia , in  qua  Summus  Pon- 
tifex inveniri  posset  definiens  ali(|uam  veritatem. 


126.  Pag.  11.  [p.  431.]  Paragraphus  incipiens  Itaque  Nos  tra- 
ditioni  . . . plena  scopulis  videtur.  Etenim  prime  voces  Ex  Ca- 
thedra loquitur  . . . definit  dicentur  a pluribus  ambitum  infallibi- 
litatis  ad  sola  dogmata  coarctare,  vel  ad  ea,  quae  sunt  dogmatibus 
contraria. 

127.  In  Capite  IV.  pag.  11.  lin.  25.  [p.  431  1.  ab  inf.  12.]  ex- 
pungantur  verba  id  est,  cum  omnium  Christianorum  . . . fungens, 
quia  inutilia,  et  immo  periculosa. 

128.  In  formula  p.  11.  1.  27.  [p.  431.  1.  ab  inf.  10.]  loco  ver- 
borum  „ doctrinam  de  tide  vel  moribus  ab  universa  Ecclesia  tenen- 
dani  definit^  dici  posset  „aliquid  universae  Ecclesiae  proponit  defide 
divina  tenendum  vel  reiiciendum“  turn  quia  satis  in  Caj^ite  expo- 
situm  fuit,  circa  quae  versetur  infallibilitas  Rom.  Pontificis;  turn 
quia  ita  dignoscitur  quando  R.  Pontifex  ex  Cathedra  loquitur; 
turn  etiam  quia  hoc  modo  procul  aberit  quaecumque  anxietas  in 
aliis  quibusvis  S.  Sedis  decisionibus. 

129.  Cap.  IV.  pag.  11.  paragraph.  3.  lin.  27.  [ibid.]  post: 
„sua  Apostolica  Auctoritate“  verba  restituantur , quae  erant  in 
schemate  non  adaptato ; nimirum  pag.  13.  lin.  20.  definit,  quid  in 
rebus  fidei  et  morum  ah  universa  Ecclesia  tanquam  de  fide  te- 
nendum, vel  tanquam  fidei  contrarium  reiiciendum  sit,  per  assi- 
stentiam  divinam  etc. 

130.  Periculosa  coarctatio  rursus  invenietur  in  vocibus  doc- 
trina  de  fide  et  morihus  . . . Licet  enim  ilia  vox  doctrina  de  se 
satis  ampla , non  de  dogmatibus  tantum , sed  de  rebus  fidei  et 
morum  intelligi  possit,  tamen  ex  Reverendissimi  Relatoris  expU- 
cationibus  infeliciter  restricta  fuit.  Unde , nec  facta  dogmatica, 
nec  censurae  minores , nec  condemnationes  in  globo  ubi  nullus 
error  determinate  configitur,  nec  canonisationos  Sanctorum  ad  in- 
fallibilitatem  videntur  pertinere. 

Ex  voce  doctrina  ad  sensum  Reverendissimi  Relatoris , et 
comparatione  cum  infallibilitate  Eccle.siae  sequitur  praesentem  de- 
finitionem  in  futurum  forsan  annum  non  sufficero , ac  per  novaru 
definitionem  ampliandam  esse.  Etenim  quando  infallibilitas  Ec- 
clesiae quae  ex  Relatoris  explicationibus  ad  dogmata  restringitur 
ad  res  fidei  et  morum  extenditur,  necessarium  erit  infallibilitatem 
Pontificiam  ad  eundem  ambitum  extendere,  ut  acqualitas  fi.at. 

Unde  sic:  „Itaque  . . . Romanum  Pontificem  cum  ex  Cathe- 
di’a  loquitur,  id  est,  omnium  Christianorum  Pastoris  et  Doctoris 
munere  fungens,  pro  suprema  sua  apostolica  auctoritate  definit, 
quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab  universa  Ecclesia  tenendum  sit, 
per  assistentiam  divinam  Ipsi  in  Beato  Petro  promissam  errare 
non  posse. “ (Caeteris  ubi  de  Infallibilitate  Ecclesiae  derelictis.) 

131.  Pag.  11.  lin.  23.  [p.  431.  1.  ab  inf.  14.]  In  definitionibus 
fidei  nullus  debet  esse  ambigendi  locus,  nulla  aequivocatio , ut 
tandem  aliquando  litibus  omnibus  finis  imponatur,  atque  temporum 
necessitatibus  penitius  consulatur. 

Nunc  temporis  nulla  est  nova  peculiaris  haeresis , sed  libris 
innumeris  veritas  im])ctitur,  atque  diffunditur  error,  et  ideo  ne- 
cesse  est,  ut  Pontificis  infallibilitas  ita  definiatur,  ut  possit  errores 
istiusmodi  statim  compcscere. 

Non  sufficit  ergo,  ut  haec  Pontificis  infallibihtas  limitetur  ad 
ea  solummodo,  (|uae  pertinent  ad  doctrinam  fidei  et  morum,  sed 
necesse  est,  ut  ipsa  multo  latius  ])ateat  ad  hoc,  ut  statim  ac  error 
aliquis,  cuiuscunque  naturae  sit,  insurgat,  statim  etiam  confodia- 
tur,  ac  reputetur  damnatus  non  solummodo  per  rationes  intrinsecas, 
(luil)us  utitur  Pontifex , quod  ultro  citroque  adversarii  conce- 
dunt,  verum  etiam  per  eius  infallibilem  definitionem,  cui  contra- 
dicerc  nemo  possit.  Non  solum  enim  confodiendae  sunt  proposi- 
tiones  contra  doctrinam  fidei , sed  illae  eti.am  quae  fidem  ipsam 
non  tollunt,  sed  infirmant,  et  quae  erroneac  dicuntur,  vel  sapien- 
tes  haeresim  etc.  etc.,  in  quibus  damnandis  ])ropositionibus  neces- 
sarium omnino  est,  ut  Romani  Pontificis  infallibilitas  in  his  etiam 
definiatur.  Et  ideo  necesse  est , ut  explicite , et  generaliter  in 
definitione  ponatur,  infallibilitatem  Romani  Pontificis  non  solum 
extendi  ad  doctrinam  de  fide  et  moribus,  sed  ad  idem  obiectum 
])orrigi,  ad  quod  sese  extendit  ipsius  Ecclesiae  infallibilitas.  Secus 
enim  necessitatibus  nostrorum  tem|)orum  non  fieret  satis. 

Haec  autem  aTiimadversio  tanti  pondcris  esse  videtur,  ut  ipse- 
met  Reverendissimus  ac  strennus  Relator  coactus  sit  exi)licaro 
quid  Deputatio  de  fide  intellexerit  sub  nomine  doctrinae  de  fide 
et  morihus,  dicendo,  sub  istiusmodi  vocibus  intclligendas  esse  non 
solummodo  veritates,  (juafi  ])ortincnt  ad  fidei  depositam,  sed  illas 
etiam,  (juae  ad  i|)sius  depositi  custodiam  attinent,  sub  quibus 

29* 


455  decreta  SS. 

vocibus  intelligitur  damnatio  propositionum  sub  censuris  inferioris  a 
ordinis.  Haec  autem  Relatoris  interpretatio , sive  expbcatio  in 
textu  Constitutionis  dogniaticae  certe  apponenda  non  erit,  et  ideo 
semper  aequivocatio  remane  fc  1.  infallibilitatem  Romani  Pontificis 
restringi  ad  illam  solummodo  infallibilitatem  Ecclesiae,  quae  re- 
spicit  doctrinam  de  fide  et  moribus;  2.  aliquid  amplius  Ecclesiam 
definire  posse  in  damnandis  propositionibus , exempli  causa  erro- 
neis , schismaticis  etc.  ad  quas  non  se  extendit  Pontificis  infalli- 
bilitas. 

Et  ideo  post  verba  Ecclesiam  siiam  videntur  esse  adiungenda 
haee  aba:  in  definiendis  his  quae  sive  ad  fidem,  sive  ad  mores 
pertinent,  mstructam  esse  voluit,  quae  quidem  Itomani  Pontificis 
infallibilitas  ad  unum  etiam  idemque  ohiectum  sese  extendit  ac  ilia 
quani  Christus  eidem  Ecclesiae  donavit;  ideoque  etc. 

Vel  melius  fortasse,  loco  verborum  in  definienda  doctrina  de 
fide  et  moribus  dici  poterit:  ad  divinum  depositum  custodmidum 
instructam  esse  voluit;  ideoque  etc. 

132.  Pag.  11.  1.  28.  [p.  431.  I.  ab  inf.  9.]  Post  verba  . . . „ab 
universa  Ecclesia  tenendam  . . .“  addatur  „solus“.  Solus  definit!  vel 
sinytdariter  iuxta  S.  Tbomam.  Suppliciter  et  enixe  rogatur,  banc 
vocem  „solus“  vel  „singtdariter“  addi,  utpote  ad  medullas  quae- 
stionis  pertingentem.  Adversarii  enim  infallibilitatis , quibuscum 
nobis  res  est , totam  definitionem  propositam  acceptabunt , dum- 
modo  subintelligendi  locus  relinquatur:  „Summus  Pontifex  am 
caeteris  consulit  et  iudicatfi  Et  bine  se  minime  victos  confite- 
buntur. 

133.  Omnibus  formulae  expressionibus  mature  perpensis,  et 
ne  ex  ultimis  eiusdem  verbis  inferre  adversarii  audeant , quod 
sicut  Ecclesiae  infallibilitas  ex  morali  uniformi  Episcoporum  con- 
sensu dimanet,  et  oriatur,  sic  Pontificis  inerrantia  ex  eorundera 
consensu,  sive  antecedenti,  sive  subsequent  proficiscatur,  magno- 
pere  optaretur,  ut  simpliciter,  sublato  verbo  „ea|  “ : „]  infallibilitate 
pollere  voluit;  ideoque  eiusmodi  Romani  Pontificis  definitiones 
esse  ex  sese  irreformabiles“,  diceretur.  Haec  enim  adversario- 
rum  argumentatio  minime  exclusa  et  amota  animadvertitur  ex 
verbis,  „ definitiones  esse  ex  sese  irreformabiles“,  propterea  quod 
nullo  modo  conditionem  destruunt , qua  indicatur,  Pontificiam  in- 
fallibilitatem esse  ad  instar  infallibilitatis  Ecclesiae,  quae  ex  uni-  c 
formi  Episcopatus  sententia  cum  suo  capite  sine  dubio  enascitur. 

Ad  quodcunque  deinde  adversariorum  confugium  contra  defi- 
nitiones ex  Cathedra  a Pontifice  prolatas  penitus  auferendum, 
summopere  desideraretur,  ut  in  praesenti  formula  ea  omnia  pone- 
rentur  expresse,  quae  infallibilitatis  Pontificis  praerogativam  ex 
quovis  adiuncto  exclusam,  et  prorsus  independentem  ita  pateface- 
rent,  ut  ipsa  tota  ex  Christi  promissione,  et  Spiritus  Sancti  assi- 
stentia  proveniat. 

134.  Ubi  dicitur:  „ doctrinam  de  fide  et  moribus  ab  universa 
Ecclesia  tenendam  definit,**  addantur  haec  verba:  „vel  reiiciendam“ 
et  „ac  decernit,‘‘  ita  ut  dicatur  hoc  modo : „doctrinam  de  fide  vel 
moribus  ab  universa  Ecclesia  tenendam  vel  reiiciendam  definit,  ac 
decernit.  “ 

Harum  additionum  ratio  est,  quia  Romanus  Pontifex  non 
solum  infallibilitate  gaudet  in  definiendo  doctrinas  fidei  et  morum 
a fidelibus  credendas  et  tenendas,  sed  et  in  reprobando  et  dam- 
nando  doctrinas  ab  ipsis  reprobandas  et  damnandas:  et  eodem 
modo  Romanus  Pontifex  non  solum  infallibilis  est , dum  definit, 
seu  definitivam  sententiam  pronuntiat  in  quaestionibus  de  fide  et 
moribus,  vel  inter  Episcopos  et  Sacerdotes,  vel  inter  ipsos  fideles 
laicos  aliquando  exortis,  ut  aliqui  Rmi  Patres  dixerunt:  sed  etiam 
infallibilis  est  quum  ex  proprio  motu,  sine  praecedenti  quaestione 
definienda,  Pastoris  et  Doctoris  universalis  gregis  Christi  munere 
fungens,  decernit  ac  proponit  omnibus  Christifidelibus  illas  fidei 
vel  morum  doctrinas,  quas  ipsi  Ecclesiae  bono  vel  animarum  sa- 
luti  necessarias  esse  in  Domino  iudicaverit. 

135.  Quum  magisterium  Summi  Pastoris  sit  plenum  et  con- 
sequenter  tarn  ad  definiendas  propositiones  de  fide  tenendas  quam 
ad  condemnandas  propositiones  fidei  contrarias  valeat; 

Quum  insuper  in  dicta  definitione  de  Romani  Pontificis  in- 
fallibilitate, potestas  de  erroribus  infallibiliter  condemnandis  non 
plane,  id  est,  non  verbatim  declaretur; 

Quum  praeterea  nemo  ignoret,  quam  frequenter  haereticae 
vel  erroneae  doctrinae  reprobandae  sint: 

Ideo,  ad  removendum  omne  effugium,  quo  haeretici  vel  per- 
versi  scriptores  iam  usi  sunt  aut  in  futurum  uti  possent,  enixe 


Concilii  Vaticani.  456 

rogatur,  ut  quaedam  verba  addantur,  per  quae  supradicta  infal- 
libilis potestas  circa  errorum  condemnationem  sancita  erit. 

Tunc  forsitan  dicendum  esset  in  pag.  11.  Capitis  IV.  inci- 
piendo  a linea  25.  [p.  431.  1.  ab  inf.  13.] : Cum  . . . pro  suprema 
sua  Apostolica  auctoritate  doctrinam  de  fide  vel  moribus  ab  uni- 
versa Ecclesia  tenendam  definit,  vel  propositiones  fidei  contrarias 
damnat,  per  assistentiam  divinam,  ipsi  in  Beato  Petro  promissam, 
ea  infallibilitate  pollere,  qua  divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam 
in  definienda  doctrina  de  fide  vel  moribus  aut  in  erroribus  da- 
mnandis instructam  esse  voluit;  . . . 

136.  In  Capite  IV.  paragrapho  5.  reformata,  p.  11.  1.  27., 
ponatur  ut  in  priori  schemate  p.  13.  11.  22.  23.  [p.  273.  11.  21.  sq.]: 
quid  . . . ab  universa  Ecclesia  . . . vel  tanquam  Fidei  contrarium 
reiiciendum  sit. 

137.  In  ultima  paragrapho  dicatur  non  doctrinam  de  fide  et 
moribus , sed  melius , uti  videtur , doctrinam  aliquam  de  fide  etc. 

Ibidem  ubi  habetur:  in  definienda  doctrina  de  fide  et  mori- 
bus, utendum  potius  numero  plurali:  in  definiendis  doctrinis  etc. 

138.  In  decreto  definitionis  addatur  post  verbum  definit  aliud 
verbum,  hoc  est:  vel  proponit.  Ratio  patet. 

139.  Conservato  integro  sensu  contextus  lin.  27.  28.  29.  30 
et  31.  pag.  11.  [1.  ab  inf.  11. — 7.  p.  431.],  ad  maiorera  conceptus 
claritatem,  ut  claudatur  omnino  porta  ulterioribus  cavillationibus, 
atque  ut  satisfiat  vivissimo  desiderio  multorum  Patrum,  hac  forma 
concinnetur  textus  definitionis,  inserendo  tantummodo  aliqua  verba 
linea  subducta  notata:  „ doctrinam  de  rebus  fidei  vel  morum  ab 
universa  Ecclesia  tenendam  aut  reiiciendam  definit,  per  assisten- 
tiam ipsi  in  beato  Petro  promissam,  infallibilitatis  dono  pollere; 
quae  quidem  ipsius  infallibililas  eiusdem  naturae  atque  extensionis 
est  ac  ea,  qua  divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam  in  definienda 
doctrina  de  rebus  fidei  vel  morum  instructam  esse  voluit**  (caetera 
ut  prostant). 

140.  Omittantur  haec  verba  ultimae  paragraphi:  ea  infalli- 
bilitate pollere , qua  divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam  in  defi- 
nienda doctrina  de  fide  et  moribus  instructam  esse  voluit. 

Admissa  enim  nostra  formula  in  initio  Capitis  IV.  excluditur 
omnis  idea  dualitatis  etiam  indirectae  et  aliunde  per  definitionem 
obiectum  sufficienter  designatur;  nam  semper  Pontifex  supremus 
omnium  Christianorum  Pastoris  et  Doctoris  munere  fungens  re- 
praesentat  Ecclesiam,  ubi  Petrus  ibi  Ecclesia,  nec  institui  potest 
aliquantvila  comparatio. 

Loco  horum  verborum  in  fine:  Si  quis  autem  huic  Nostrae 
definitioni , dicatur : haec  est  vera  et  catholica  doctrina , quam 
omnes  intimo  corde  credere  et  ore  profiteri  tenentur.  Et  si  con- 
gruum  videtur,  non  inducatur  verbum  anathema  in  hac  consti- 
tutione. 

141.  Ad  Caput  IV.  pag.  11.  [p.  431.]  Verba  „ea  infallibilitate 
pollere  etc.**  videntur  ambigua  et  facillime  ad  pravos  sensus  detor- 
quentur : quare  necessarium  videtur , ut  apertis  verbis  dicatur 
„ Magisterium  Rom.  Pontificis  in  rebus  fidei  et  etc.**  esse  infalli- 
bile,  ut  intitulatio  Capitis  enuntiat. 

142.  Ex  vocibus  huius  paragraphi,  qua  divinus  Redemptor 
instructam  esse  voluit  . . . videtur  Ecclesiam  primaria  Christi  in- 
tentione  infallibilitate  instructam , deinde  secundaria  Romanum 
Pontificem.  Et  sic  aut  duplicem  esse  infallibilitatem,  aut  infalli- 
bilitatem Pontificis  in  infallibilitate  Ecclesiae  contineri , et  illius 
tantum  os  et  organum  esse;  quae  omnia  quantum  falsa,  dubia  et 
periculosa  sint,  nemo  non  videt. 

143.  § 5.  post  princ.  Ex  verbis:  „Romanum  Pontificem 
cum  ex  Cathedra  loquitur  ...  ea  infallibilitate  pollere,  qua  di- 
vinus Redemptor  Ecclesiam  suam  . . . instructam  esse  voluit,** 
videtur 

a)  posse  quis  cavillandi  locum  sumere,  quasi  Ecclesia  sit  in- 
fallibilis directe,  Pontifex  vero  indirecte  tantum,  nempe  per  Ec- 
clesiam : 

b)  posse  quis  intelligere,  non  solum  unum  et  idem  esse  ob- 
iectum infallibilitatis  Pontificis  et  Ecclesiae , sed  unum  et  idem 
esse  etiam  infallibilitatis  subiectum,  prout  affirmavit  Auctor  emen- 
dationis  n.  72.  p.  34.  fp.  383.]  — Hoc  videtur  non  posse  subsistere. 
Nam  in  definitionibus  ex  Cathedra  subiectum  infallibilitatis  est 
Summus  Pontifex  tantum;  in  definitionibus  Conciliorum  Oecume- 
nicorum  subiectum  infallibilitatis  per  modum  unius  est  Pontifex 
cum  Episcopis  ipsi  adhaerentibus.  Etenim  si  Episcopi  in  Cone. 
Oecum.  (quod  nemo  negat)  sunt  coniudices , sunt  etiam  comparti- 


457 


Acta  ante  Sess.  IV.  Exceptiones  in  schema  constit.  de  Eccl.  factae. 


458 


cipes  in  solidum  eiusdem  praerogativae  iudicandi  infallibiliter , id 
est,  sunt  in  eorum  complexu,  seu,  uti  dicunt,  in  corpore,  coin- 
fallibiles  cum  Summo  Pontifice;  ergo  in  Cone.  Oecum.  et  in  de- 
crees ex  Cathedra  non  unum  idemque,  sed  diversura  est  infalli- 
bilitatis  subiectum. 

Ut  itaque  hisce  sive  cavillationibus  sive  aequivocatiouibus 
omnis  praecludatur  aditus , quum  praesertim  hie  agatur  de  for- 
mula definitionis,  quae,  quantum  fieri  potest,  nitidissima  ac  deter- 
minatissima  esse  debet,  earn  habita  etiam  latini  styli  ratione,  ita 
placet  mutare: 

„Docemus  et  divinitus  revelatum  dogma  esse  definimus : Ro- 
manum  Pontificem  cum  ex  Cathedra  loquitur,  id  est,  cum  omnium 
Christianorum  Pastoris  et  Doctoris  munere  fungens,  pro  suprema 
sua  Apostolica  auctoritate  doctrinam  aliquam  de  fide  vel  moribus 
ab  universa  Ecclesia  tenendam  definit , per  assistentiam  divinam 
ipsi  in  beato  Petro  promissam,  errare  non  posse;  haneque  iner- 
rantiae  seu  infallibilitatis  praerogativam  ad  eundem  obiecti  am- 
bitum  porrigi,  ad  quem  sese  extendit  infallibilitas , qua  divinus 
Redemptor  Ecclesiam  suam  in  definiendis  doctrinis  de  fide  vel 
moribus  instructam  esse  voluit;  ideoque  eiusmodi  Romani  Ponti- 
ficis  definitiones  esse  ex  se  irreformabiles.“ 

Si  quis  autem  etc. 

144.  Post  verba:  „per  assistentiam  divinam  ipsi  in  B.  Petro 
promissam,"  haec  alia  addantur:  „errare  non  posse“ : ita  ut  sen- 
sus  integer  sit : „per  assistentiam  divinam  ipsi  in  B.  Petro  promis- 
sam errare  non  posse,  ac  ea  ipsa  infallibilitate  poller e,  qua  etc.^ 

Hocce  modo  magis  dare  ac  directe  definita  manet  infallibili- 
tatis praerogativa , quam  Romanus  Pontifex  in  persona  B.  Petri 
accepit  a Christo;  et  tam  amicis,  quam  adversariis  omnis  tollitur 
occasio  cavillandi , et  dicendi , Romanum  Pontificem  non  habere 
infallibilitatem  subiectivam  et  sui  muneris  propriam , sed  tantum- 
modo  participare  de  infallibilitate  Ecclesiae , nec  earn  unquam 
exercere  posse  sine  interventu  et  consensu  Ecclesiae;  in  quo  qui- 
dem  sensu  etiam  ipsimet  adversarii  ultro  admitterent  Romani 
Pontificis  Decreta  de  fide  et  moribus  esse  prorsus  irreformabilia. 
Et  aliunde  hoc  etiam  modo  dare  demonstratur,  quod  infallibilitas 
Ecclesiae  in  nostra  formula  non  subiective,  sed  obiective  et  ex- 
tensive sumatur. 

Et  haec  additio  multo  magis  necessaria  videtur,  postquam 
inter  primum  et  secundum  Capitis  quarti  paragraphum  alius  ter- 
tius , Congregatione  generali  approbante , interiectus  est , in  quo 
haec  leguntur:  „Romanos  Pontifices  quaerentibus  fidei  veritatem 
„wow  posse  respondere , nisi  quod  antiquitus  Apostolica  Sedes  et 
„Romana  perseveranter  cum  caeteris  tenet  Ecclesia."  Queis  verbis 
quantum  abuti  possit  ad  praepediendam,  ac  indebite  coarctandam 
Romani  Pontificis  inerrantiae  praerogativam  ipsi  in  B.  Petro  col- 
latam,  nemo  non  videt.  Propter  hoc,  et  quia  non  recte,  ni  fallor, 
nec  sensus,  nec  mens  Sancti  Augustini  in  hisce  verbis  exprimun- 
tur,  deberent  ex  nostra  Constitutione  penitus  expungi. 

145.  Rom.  Pont,  infallibilitas  directe,  expresse,  et  non  quasi 
in  involuta  declaratione,  nimirum  infallibilitatis  qualitate,  definia- 
tur:  quod  plane  his  verbis  effici  posse  censeo:  „Romanum  Ponti- 
ficem, cum  ex  Cathedra  loquitur,  id  est,  cum  omnium  Christia- 
norum etc.  ...  in  beato  Petro  promissam,  infallibilem  esse,  et  ea 
ipsa  quidem  infallibilitate,  qua  divinus  Redemptor  etc.  . . . (usque 
in  finem  constitutionis). 

Rationes  huiusmodi  formulae  sunt:  1.  Quod  rem  attente  con- 
sideranti  appareat,  in  Constitutione  non  infallibilitatem  R.  P.  de- 
finiri , sed  ipsius  infallibilitatis  qualitatem,  dum  in  oblique  dicitur 
de  Romano  Pontifice,  ea  infallibilitate  pollere , qua  Ecclesia  in- 
structa  est  a suo  conditore.  2.  Quia  hac  ipsa  Constitutionis  for- 
mula aliquid  reticeri  videtur,  quod  palam  exprimi  deceat,  nimirum 
Romanum  Pontificem  infallibilem  esse : ■ nam  ea  ipsa  res , quae 
reticita  videtur,  statim  qualificatur,  dum  de  ea  dicitur,  esse  illam 
infallibilitatem,  qua  Ecclesia  est  instructa.  3.  Quia  definitio  ver- 
bis Constitutionis  concepta,  non  rem  definiendam  exhibet,  nimi- 
rum Romani  Pontificis  infallibile  magisterium,  ut  affert  Cap.  IV. 
epigraphe,  sed  ipsius  rei,  quae  iam  in  altero  incise  expressa  sup- 
ponitur,  natura  et  qualitas.  Decet  autem  Sacri  Concilii  Vaticani 
definitiones  verbis  explicitis , quae  directe , dare  et  explicite  rem 
definitam  exhibeant,  depromi. 

146.  Formula,  cum  non  exprimat,  prout  par  est,  obiectum 
integrum  infallibilitatis  pontificiae,  immutetur  ita,  ut  illud  integre 
ac  recte  tradat,  v.  g.  post  verba  „pro  suprema  sua  Apostolica 
auctoritate",  haec  existentibus  substituantur : „ea,  quae  ad  fidem 


„vel  mores  pertinent,  ab  universa  Ecclesia  tenenda  tradit  vel 
„ definit  . . . Ecclesiam  suam  in  tradendis  vel  definiendis  iis,  quae 
„ad  fidem  vel  mores  pertinent,  instructam  esse  voluit;  ideoque 
„eiusmodi  Romani  Pontificis  traditiones  (sive  instructiones)  vel 
„ definitiones  esse  etc." 

Secus  enim,  praeter  alias  rationes,  baud  facile  componi  posse 
videtur  cum  formula  proposita  damnatio  a Sum.  Pontifice  Pio  IX. 
in  Encyclica  Quanta  cur  a prolata  huius  propositionis : „Illis  Apo- 
flStolicae  Sedis  iudiciis  et  decretis,  quorum  obiectum  ad  bonum 
„ generate  Ecclesiae  eiusdemque  iura,  ac  disciplinam  spectare  de- 
„claratur , dummodo  fidei  dogmata  non  attingat , posse  assensum 
„et  obedientiam  detrectari  absque  peccato,  et  absque  ulla  catho- 
„licae  professionis  iactura." 

147.  Denique  ad  notabilem  cacophoniam  vitandam , vel  sal- 
tern temperandam,  quae  in  ultimo  formulae  inciso  resultat  ex  ver- 
bis esse  ex  sese,  poterat  praedictum  incisum  hoc  modo  concinnari: 
„ideoque  eiusmodi  Romani  Pontificis  definitiones  aut  decreta  esse 
„per  se  prorsus  irreformabilia." 

148.  In  nullo  Canone  Capitis  quarti  inveni  Summo  Pontifici 
obediendum  esse  ex  intimo  conscientiae  sensu , dum  Ipse  aliquid 
praecipit  agendum  vel  omittendum;  idcirco  in  fine  eiusdem  Ca- 
pitis IV.  post  verba  „esse  ex  sese  irreformabiles“  adiicienda  esse 
haec  alia  censeo  „vel  dum  aliquid  praecipit  agendum  ab  otmiibus 
fidelibus  aut  omittendum , eidem  intimo  conscientiae  sensu  esse 
obediendum“ . 

149.  De  vocibus  esse  ex  sese  nihil  advertendum  utpote  inad- 
vertentiae  tribuendis. 

Lugendum  est  formam  canonum  assuetam  in  causa  infallibi- 
litatis Pontificiae  tantum  fuisse  omissam.  Intentio  enim  facile 
nimis  intelligitur  ad  plurimorum  dolorem,  et  mussitationem  non- 
nullorum. 

150.  Pag.  11.  lin.  32.  [p.  431.  1.  ab  inf.  6 sq.].  Verba  ista 
^Definitiones  esse  ex  sese  irreformabiles'^  nimis  dure  sonant  ad 
aurem.  Dici  forte  posset  . . . „esse  per  se  irreformabiles^ , aut  si 
graviores  adsint  rationes,  cur  absolute  ponantur  voces  Ex  sese, 
tunc  membrum  phrasis  proponitur  eo  modo  aptandum  . . . ideoque 
eiusmodi  Romani  Pontificis  definitiones  ita  valere,  ut  sint  ex  sese 
irreformabiles. 

De  caetero  liceat  adnotare,  per  totum  illud  Caput  IV.  sentiri 
nescio  quam  timiditatem  in  asserenda  magna  praerogativa  Summi 
Pontificis,  quam  nos  percupimus  pressius  et  sublimius  extolli. 

151.  In  fine  ultimae  paragraph!  ita  legendum  „ideoque  eius- 
modi Romani  Pontificis  definitiones  esse  vel  etiam  ante  Episcopo- 
rum  assensum  ex  se  irreformabiles".  Haec  additio , quae  etiam 
ad  tollendam  cacophoniam  (esse  ex  sese)  inservit,  videtur  maxime 
necessaria,  turn  quia  vis  et  ratio  definitionis  tota  in  ea  sita  est; 
turn  quia  contradictores  infallibilitatis  earn  excludere  maxime 
connituntur. 

152.  In  fine  eiusdem  §.  „Itaque"  post  verba:  Romani  Pon- 
tificis definitiones  esse  ex  sese  irreformabiles  , adiiciatur , „etiam 
antequam  Ecclesiarum  consensus  accesseriP.  Nam  verba  ilia  ex 
sese  non  dirimunt  quaestionem , an  definitiones  Pontificis  sint  ex 
sese  irreformabiles , postquam  accesserit  Ecclesiarum  consensus ; 
vel  etiam  nullo  earum  interveniente  consensu. 

153.  Definitio  careat  anathemate. 

154.  Minime  placet  substitutio  verborum  „anathema  sit"  pro 
„sciat  se  a veritate  fidei  catholicae  etc."  ad  finem  Cap.  IV.;  ut 
in  schemata  deleatur  „ anathema". 

155.  Humiliter  rogatur  et  enixe  expostulatur,  ut  Canon  ap- 
positus  ad  finem  Capitis  quarti  ...  Si  quis  autem  huic  nostrae  . . . 
omnino  auferatur,  utpote  minime  necessarius,  et  insuper  — a.t- 
tentis  circumstantiis  — nocivus. 

156.  In  Capita  IV.  linea  ultima  omittantur  verba  „anathema 
sit",  et  substituantur  verba  ex  schemate  „sciat  se  a veritate  fidei 
catholicae  et  ab  unitate  Ecclesiae  defecisse". 

Et  ratio  est:  1.  Quia  ab  initio  discussionis  intellectum  fuit, 
quod  haec  doctrina  non  esset  submittenda  anathemati.  2.  Quia 
neque  inter  emendationes  a Patribus  propositas,  neque  inter  eas 
quas  Deputatio  de  Fide  in  scriptis  proposuit,  invenitur;  sed  in 
ultimo  momento  ex  improvise  Patribus  propositum  fuit.  3.  Quia 
ita  ex  impromptu  introductum , nunquam  discussum  fuit  vel  dis- 
cuti  potuit. 


459 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


460 


157.  Ut  loco  vocis  anathema  sit,  servetur  conclusio  redactio-  a 
nis  prinii  schematis , scilicet:  „sciat  se  a veritate  fidei  catholi- 
cae,  etc.‘‘  Sensus  est  idem,  sed  verba  videntur  minus  dura. 

158.  In  clausula  huius  Capitis  deleantur  verba  „ ANATHEMA 
SIT**,  et  retineatur  textus  primaevus  „.  . . sciat  se  a veritate  fidei 
catholicae,  et  ab  imitate  ECCLESIAE  DEFECISSE**. 

Quod  si  Patribus  placeret  addere  Canonem  in  fine  huius  Cap., 
tunc  proponeretur  sequens:  „Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem 
ex  Cathedra  loquentem  errare  posse,  anathema  sit.** 

159.  Duobus  ante  mensibus  Sanctissimus  Dominus  Noster 
Pius  Papa  IX.,  sacro  hocce  adprobante  Concilio,  Constitutionem 
de  Fide  ex  Cathedra  publicavit:  in  qua,  vestigia  premendo  Sacri 
Concilii  Tridentini  et  fere  omnium  Conciliorum  Generalium , in 
primis  doctrinam  circa  fidem  in  quatuor  Capitibus  exposuit  Con- 
cilium nostrum,  deinde  autem  Canones  edidit,  veritates  dogmaticas 
indigitando,  ac  eas  negantes  diris  vovendo. 

In  praesenti  conficienda  Constitutione  de  Ecclesia  alio  modo 
velle  agere  Venerabiles  PP.  apparet,  quin  tamen  ulla  ratio  afferri 
possit,  cur  in  uno  eodemque  sanctorum  PP.  Consessu  diversa  b 
agendi  ratio  stabiliatur.  Quinimmo , ratio , et  quidem  non  con- 
temnenda,  militat,  ne  hoc  fiat:  si  etenim  in  prima  Constitutione 
dogmatica  condenda  Concilium  bene  egit , eandem  sequi  debet 
regulam  agendi;  quam  dum  deserit  ut  aliam  sequatur,  dici  de 
illo  poterit  quod  sibimet  non  sit  simile  in  modo  operandi , quod 
quandam  contradictionem,  saltern  apparentem,  implicat. 

Rogantur  proinde  Venerabiles  ac  Rmi  PP.  Deputationis  de 
Fide , ut  antiquam  regulam , quam  semper  tenuerunt  Generalia 
Concilia,  atque  hocce  etiam  Yaticanum  iam  sequi  coepit,  firmiter 
stabiliant,  ac  invariabiliter  sequi  statuant. 

Praeterea,  cum  anathemata  tantum  feriant  eos  qui  veritati- 
bus  revelatis  vel  in  revelatione  contentis,  et  ut  tales  ab  Ecclesia 
declaratis,  cum  obstinatione  resistunt,  valde  conveniens  esse  iu- 
dico , ut , sicut  mos  semper  Conciliis  fuit , praecipuis  verbis  ea 
notentur,  quibus  reiectis , diris  anima  vovetur.  Cur  ergo  non 
editur  singularis  Canon  pro  infallibili  magisterio  Romanorum  Pon- 
tificum  ? Proinde  sequens  proponitur,  in  quo  nihil  abundat,  nihil- 
que  deficit. 

Canon  IV.  c 

Si  quis  dixerit  Romanum  Pontificem,  dum,  tanquam  omnium 
Christianorum  Pastor  et  Doctor  a Christo  Domino  constitutus,  uni- 
versam  docet  Ecclesiam,  et  pro  suprema  sua  Apostolica  auctori- 
tate  definit,  quid  circa  fidem  et  mores  credendum  ac  servandum 
sit , non  esse  per  specialem  Dei  assistentiam  ei  in  Beato  Petro 
promissam  ea  praeditum  infallibilitate,  qua  idem  Redemptor  Noster 
Ecclesiam  suam  munitam  esse  voluit  in  fide  docenda  et  profitenda : 
aut  affirmaverit  huiusmodi  definitiones  esse  ex  se  reformationi 
obnoxias;  anathema  sit. 

160.  Ut  multorum  votis  satisfiat , apponatur  Canon  in  con- 
sueta  forma,  ut  fortius  firmetur  ac  corroboretur  definitio  nostra. 

161.  Peroptaretur  tandem,  ut  verus  Canon  in  fine  praesentis 
Capitis  poneretur.  Qui  si  a Fidei  Deputatione  opportunus  iudica- 
retur,  posset  esse  sequens: 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  ex  Cathedra  loquentem 
in  quaestionibus  fidei  et  morum  errare  posse , eiusque  dogmatica 
decreta,  etiam  antequam  accedat  consensus  Ecclesiae,  irreforma- 
bilia  non  esse,  anathema  sit.  4 

162.  Clausula  vel  Canon  ita  complendus  videtur : Si  quis 
autem  hide  Nostrae  definitioni,  quod  Dens  avertat,  contradicere, 
aid  verum  mentis  assensum  ei  ohsequium  detrectare  praesumpserit, 
anathema  sit.  Ratio  huius  additionis  est,  quia  nulla  apparet  suffi- 
ciens  ratio  percellendi  anathemate  eum,  qui  externe  contradicit, 
non  eum  vero,  qui  interne  fidem  denegat  definitae  veritati;  immo 
ob  silentium  illud  lansenistarum  obsequiosum  alias  damnatum, 
hunc  potius  quam  ilium  damnare  oporteret. 

163.  Canon  ita  potius  redigatur : „ Si  quis  autem  huic  Nostrae 
definitioni  ac  doctrinae  contradicere  etc.** 

Cavillatores  enim  possent  inter  definitionem  et  doctrinam  de- 
finitam  distinctionem  instituere  ad  sibi  arridentia  defendenda. 


RELATIO 

DE  EXCEPTIONIBUS  IN  CONSTITUTIONEM  DOGMATICAM 
PRIMAM  DE  ECCLESIA  CHRISTI 

a nonnullis  Patribus  datis  in  Congregatione  generali  die  13  lulii 

1870. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Bartholomaei  d’ Avanzo  Episcopi  Calvensis  et 
Theanensis. 

Eini  Praesides,  Emi  ac  Rihi  Patres 

Ne  terrearaini,  quaeso,  cum  videatis  relatorem  De- 
putationis Yestrae  de  fide  habentem  prae  manibus  vo- 
lumen  integrum,  cogitantes  quod  multum  temporis 
terendum  sit  et  vobis  et  ipsi  in  huiusmodi  libro  exa- 
minando,  quia  si  relatio  mea  ordine  prima  fuit  relate 
et  respective  brevis,  si  altera  fuit  brevier,  liaec  ex 
consequent  debet  esse  brevissima,  turn  quia  praecep- 
tum  brevitatis,  quod  mihi  secunda  vice  impositum  fuit, 
nunc  urget  instantius , instantissime,  turn  quia  reapse 
ipsa  res  per  sese  id  reclamat.  Et  en  ad  argumentum 
manum  admoveo. 

De  quanam  igitur  re  hoc  mane  agitur?  Non  qui- 
dem agitur  de  schemate  reformandi  textus  et  de  emen- 
dationibus  in  schemate ; sed  agitur  de  schemate , de 
textu  iam  reformate,  et  post  emendationes  concordato 
seu  adaptato,  et  in  Congregatione  generali  pluribus 
suffragiis  adprobato ; qui  textus  nunc  nonnisi  leviter 
debet  recognosci.  Igitur  hoc  mane  nulla  umquam 
discussio  de  doctrina  potest  iterari,  neque  potest  agi 
de  novo  textu  priori  textui  substituendo ; sed  tantum- 
modo  agi  potest  de  aliquo  modulo , qui , integro  re- 
manente  textu  et  doctrina,  possit  aliquo  sensu  adap- 
tari  et  inseri.  Nam  Deputatio  vestra  de  Fide  in  hoc 
firma  est,  quod  iura  maioritatis,  quae  tarn  frequenti 
suffragio  textum  adprobavit,  sarta  tectaque  semper 
remaneant;  ac  proinde  Deputationi  vestrae  de  fide 
illud  firmum  et  solemne  fuit,  atque  praeter  omnem 
dubitationis  aleam  positum , quod  scilicet  nisi  urgens 
necessitas,  vel  evidentissima  utilitas  ad  id  impellat, 
nullo  unquam  modo  textus  resecetur. 

Atque  hoc  criterium  prae  oculis  habens  ad  excep- 
tiones  statim  venio. 

Exceptio  1“  vel  prime  intuitu  sibimetipsi  contra- 
dicit, et  semetipsam  iudicat.  Quisque  enim  videt,  quod 
proponens  hanc  exceptionem,  proponit  ex  consequenti 
novum  textum  prooemii  veteri  substituendum.  Iam 
videtis,  licet  et  optimas  ideas  contineat,  et  caetero- 
quin  si  ageretur  de  emendationibus,  possent  plura 
retineri , nunc  cum  agatur  de  simplici  recognitione 
textus,  nullo  pacto  potest  in  considerationem  sunii. 

Exceptio  2**  petit,  ut  addatur  „Pastor  . . . Do- 
minus  noster  lesus  Christus^.  Utique  si  de  emenda- 
tionibus ageretur  posset  admitti;  sed  quaenam  urgens 
necessitas,  quaenam  evidentissima  utilitas  huius  addi- 
tionis in  textu  iam  approbate?  Nulla  enim  aequivo- 
catio  potest  esse  super  isto  pasture  animarum  nostra- 


461 


Acta  ante  Sess.  IV.  Exceptiones  in  schema  constit.  Eccl.  factae.  Relatio  de  iisdem. 


462 


rum.  Equidem  probe  scitis,  ilia  verba  desumpta  esse 
ex  epistola  prima  s.  Petri,  ubi  princeps  apostolorum 
scribit  ^ : Eratis  sicut  oves  errantes , nunc  conversi 
estis  ad  pastor em  et  episcopum  aniniarum  vestrarimi. 
Numquid  et  divus  Petrus  addit  lesum  Christum?  mi- 
nim e.  Quisque  ex  christianis  noverat  hie  agi  de  lesu 
Christo.  Quare  superflua  est  haec  additio,  cum  non 
agatur  de  emendatione. 

Sed  exceptio  3*^  postulat,  ut  addatur;  commimi- 
cato  Spiritu  sancto,  et  arguit  ad  hominem  dicens,  quod 
per  ipsam  Deputationem  haec  emendatio  admissa  fuit. 
Ita  est,  admissa  fuit  haec  pericope,  sed  in  secunda 
emendatione.  At  reminiscatur  proponens  quod  tertia 
emendatio  addita  fuit,  in  qua  emendatione  iam  textus 
non  amplius  fuerat;  ac  proinde  exclusa  fuit.  Quid- 
quid  sit,  nulla  necessitas  ut  inseratur. 

Exceptio  4®  vult,  ut  explicetur  quid  veniat  nomine 
pastores  et  doctores.  Et  hie  etiam  scrupulus  videtur 
nimis  arctus.  Siquidem  Apostolus  inquit  ^ : Posuit 
pastores  et  doctores  ad  opus  ministerii.  Haec  est 
phrasis  in  Scripturis. 

Exceptio  S'*  est,  sicut  et  6“^  et  10^,  ex  illis  Patri- 
bus  qui  supponunt  non  posse  pertractari  de  primatu 
Romani  Pontificis,  nisi  insimul  tractetur  et  de  apo- 
stolis  et  de  episcopis  successoribus  apostolorum  et  de 
Ecclesia.  Sed  iam  de  hoc,  ut  probe  noscitis,  per- 
tractatum  est , et  dictum  est  quod  etiam  tractatores 
iuris  canonici,  qui  methodum  analyticam  sequuntur, 
agunt  prime  de  primatu,  deinde  de  apostolis  eorum- 
que  successoribus,  postea  de  notis  Ecclesiae,  ultimo 
de  proprietatibus  Ecclesiae.  Quare  est  omniuo  haec 
superflua  et  non  ad  rem.  Idem  dicendum  de  6^. 

Sequitur  exceptio  numero  7 a et  num.  7 h.  In 
hisce  rmus  proponens  offenditur  ex  illo  verbo  praepo- 
nens  apostolis  b.  Petrum.  Ipse  dicit  quod  magis  esset 
consentaneum  evangelio  dicere:  h.  Petrum  inter  cae- 
teros  apostolos  eligens.  Iam  vero  quaererem  a rmo 
proponente:  magis  consonum  est  evangelio?  Triplici 
vice  in  evangelio  sermo  instituitur  de  electione  apo- 
stolorum, scilicet  apud  Matthaeum,  apud  Marcum  et 
apud  Lucam;  neque  Matthaeus  neque  Marcus  adhibent 
verbum  elegit;  tantummodo  Lucas  dicit  quod  lesus 
Christus  Dominus  noster  ex  omnibus  discipulis  elegit 
duodecim  quos  et  apostolos  nominavit.  Iam  vero  cum 
dicimus,  ex  discipulis  elegit  duodecim,  quos  apostolos 
nominavit,  iam  patet  quinam  sit  scopus  electionis. 
At  si  diceretur,  ut  proponit  rmus:  b.  Petrum  inter 
caetet'os  apostolos  eligens,  eligens  ad  quid?  eligens  ad 
primatum,  eligens  ut  sit  primas.  Et  quid  est  prae- 
ponere  nisi  eligere  ut  sit  primas?  Quare  ad  quid  ista 
circumlocutio  ? Numquid  (id  nemo  potest  suspicari), 
numquid  et  de  primatu  vellet  aliquod  dubium  inge- 
rere?  Id  impossibile  est,  ne  quidem  suspicari.  Itaque 
nulla  umquam  ratio  potest  rationabiliter  admitti  pro 
huiusmodi  exceptione. 


a Exceptio  8 a agit  de  verbis  principio  et  funda- 
mento,  et  vellet  excludi  principium  et  substitui  centrum. 
Iam  quisque  recordatur  quod  in  emendationibus,  et 
quidem  sub  num.  8°  et  9°,  haec  quaestio  agitata  fuit, 
et  iam  exclusa  et  iudicata  in  Congregatione  generali; 
ac  proinde  locum  non  habet.  Exceptio  8 b idem  re- 
petit,  ac  proinde  eodem  mode  locum  non  habet. 

Nunc  habetur  vere  modus,  qui  proponitur  sub 
num.  9°.  Scilicet  rmus  iste  proponit,  quod  retentis 
omnibus  verbis,  tantummodo  substituatur  hoc  modo: 
instituit  visibile  ac  perpetuum  idriusque  unitatis  prin- 
cipium ac  fundamentum.  In  textu  habetur:  „ instituit 
perpetuum  utriusque  unitatis  principium  et  visibile 
fundamentum."  Vellet  itaque  ut  coniungantur  simul 
b visibile  et  perpetuum.  Sed  iam  etiam  heic  adest  quae- 
stio praeiudicata,  quia  iam  de  hoc  discussum  fuit  et 
iudicatum  in  iisdem  emendationibus  et  9“,  et  tex- 
tus, ut  nunc  est,  approbatus  fuit.  Caeterum  roga- 
mus  proponentem  ut  advertat,  quod  to  visibile  prin- 
cipium etiam  multis  negotium  facessit,  et  non  stricte 
vere  dici  posse  arbitrati  sunt.  Quare  relinquatur 
textus  ut  est. 

Exceptio  10”^,  ut  dixi,  pertinet  ad  illos  Patres,  qui 
putant  in  hoc  tractanda  esse  etiam  quae  pertinent  ad 
Ecclesiam;  ac  proinde  ad  rem  non  facit.  Aliunde  suf- 
ficienter  provisum  est  in  additionibus  turn  prooemii 
turn  etiam  tertii  capitis,  ut  probe  nostis. 

Exceptio  IP  vult  ut  tollatur  „ itaque".  Illud 
itaque  erat  mendum  typographicum  et  iam  expunctum 
est.  Et  en  quomodo  recognoscitur  textus,  non  per 
emendationes. 

Exceptio  12’"  proponit  ut  pro  xo  approbante  Con- 
cilia dicatur  decernente  Concilio,  et  addit  plures  ratio- 
nes.  Sed  etiam  haec  quaestio  iam  praeiudicata  est; 
siquidem  in  prime  schemate  in  exordio  iam  disputa- 
tum  fuit  de  formula  adoptanda,  et  statutum  fuit  a 
Congregatione  generali,  quod  in  prooemio  generali 
diceretur:  Sedentibus  et  iudicantibus  Nobiscum  epi- 
scopis, deinde  in  caeteris  adhibeatur  formula,  quae  ad- 
hibita  fuit  constanter  in  concilio  Lugdunensi  II  et 
Lateranensi  V.  scilicet  sacra  approbante  Concilia’,  ac 
proinde,  cum  res  iam  sit  iudicata,  non  possumus  ite- 
^ rum  de  his  inquirere  sulfragia. 

Emendatio  13  a,  13  b,  13  c,  13  cZ  ad  idem  redeunt, 
nimirum  volunt  ut  ilia  verba  „in  quo  totius  Ecclesiae 
vis  et  soliditas  consistit",  substituantur  per  alia  verba. 
At  meminerit  rmus  proponens  quod  in  emendatione 
IP,  14^^  et  15“^  quae  respiciunt  prooemium,  iam  de 
hoc  discussum  fuit.  Immo  ista  yerba  „in  quo  totius 
Ecclesiae  vis  ac  soliditas  consistit"  non  sunt  proprie 
schematis  reformati,  sed  ipsa  verba  emendationis , et 
sic  nunquam  erit  finis. 

Nunc  sequitur  exceptio  14^  quae  continet  tres  mo- 
des. Primus  modus  proponit,  ut  post  verba  „iuxta 
evangelii  testimonia",  addantur:  et  constantem  catho- 
licae  traditionis  fidem.  Rogamus  proponentem,  ne  ipse 
nimium  acceleret;  nam  paulo  post  in  textu  dicitur: 


* I.  Petr.  2,  25.  * Ephes.  4,  11—12. 


463 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


464 


„ut  ab  Ecclesia  catholica  semper  intellecta  est“.  Ita- 
que  paulo  post  adsunt  ista  verba,  quae  in  idem  reci- 
dunt.  Secundus  modus  proponit  ut  addatur:  aposto- 
licum  primatum  plenitudinis  iurisdictionis  episcopalis 
in  universam  etc.  Sed  etiam  hie  nirais  celer  est;  nam 
in  capite  tertio  abunde  satisfit  eiusmodi  exceptioni. 
Tertius  modus  vero  est  innovatio  totius  textus  sine 
necessitate ; ac  proinde  non  potest  admitti  utpote 
emendatio. 

lam  venimus  ad  exceptionem  si  quis  dixerit, 

h.  Petrum  apostolum  non  esse  a Christo  Domino  con- 
stitutum  apostolornm  omnium  principem;  in  textu  ha- 
betur:  „si  quis  dixerit,  b.  Petrum  a Christo  Domino 
constitutum  non  esse  apostolornm  omnium  principem." 
Advertit  proponens  quod  illud  non  esse,  ut  nunc  est, 
possit  aliquo  modo  dubitationem  et  obscuritatem  inge- 
rere ; quare  proponit  ut  to  non  esse  ponatur  ut  ipse 
dicit.  Et  hie  est  vere  modus;  ac  proinde  potest  ad- 
mitti, cum  sine  mutilatione  textus  adsit  et  utilitas. 
Quare  admittitur  iste  modus,  ut  dicitur  in  exceptione : 
non  esse  a Christo  Domino  constitutum,  non  vero:  ^a 
Christo  Domino  constitutum  non  esse." 

Emendatio  sive  exceptio  16“  vult  ut  addatur:  aut 
hum  non  esse  Romanum  Pontijicem.  Sed  rogamus  rmum 
proponentem  ut  advertat,  quod  in  primo  capite  agi- 
tur  de  institutione  primatus,  non  vero  de  successione, 
ac  proinde  ad  rem  non  facit  huiusmodi  exceptio.  De 
Romano  Pontifice  enim  in  secundo  capite  agetur. 

Nunc  transimus  ad  secundum  caput.  Proponens 
in  exceptione  17“  profert  quatuor  modes.  Primus 
modus  est  ut  pro  reverentia  addatur  heati  Petri,  et 
in  hoc  rationem  habet,  et  ratio  habebitur.  Itaque  ac- 
ceptatur  huiusmodi  recognitio  textus,  ut  dicatur  heati 
Secundus  modus  est  emendatio  potius  quam  modus, 
ac  proinde  non  potest  admitti.  Tertius  modus  iterum 
repetit  titulum  heatus.  Quartus  modus  est  super  verbo 
„erat“  et  reapse  ipse  proponit:  fuit.  Et  revera  me- 
lius est  dicere  fuit  vel  etiam  est.  Quare  cum  propo- 
suerit  fuit.,  a Deputatione  to  fdt  adoptatur.  Neces- 
se  semper  fuit  universam  convenire  Ecclesiam , hoc 
est,  omnes  qui  sunt  undique  fideles  h 

Exceptio  18“  proponit  iterum,  ut  deleantur  ilia 
verba  „nulli  enim  dubium".  lam  quisque  recordatur, 
quod  de  huiusmodi  emendatione  actum  est  in  Congre- 
gatione  generali  sub  num.  2“,  et  fuit  exclusa:  quare 
nullo  pacto  potest  iterum  admitti. 

Exceptio  19“  proponit,  ut  pro  „enim“  admittatur 
alia  particula , et  hie  modus  etiam  admissus  fuit. 
Quare  pro  enim  in  textu  habebitur  sane.  Ipse  pro- 
ponit itaque  vel  sane;  idem  est. 

Exceptio  20“,  quae  ut  patet  refertur  ad  exceptio- 
nem 18““.  In  ista  exceptione  20“  dicitur,  ut  expun- 
gantur  ilia  verba  „fidei  columna",  et  de  hoc  etiam 
actum  est  in  eadem  emendatione,  quae  reiecta  fuit; 
et  proinde  iam  iudicata  est.  Sed  quoniam  rihus  pro- 


* Iren.  lib.  III.  adv.  haeres.  cap.  III.  [Migne  P.  Gr.  VII,  849.] 


a ponens  pro  maxima  sua  humanitate  tarn  generose  agit 
cum  relatore,  liceat  mihi  ut  aliquam  responsionem 
etiam  gratitudinis  causa  addam.  Itaque  in  prima  ilia 
exceptione  rraus  emendator  offendebatur,  quod  Petrus 
diceretur  caput  apostolorum  et  columna  fidei,  nunc 
agit  tantummodo  de  columna  fidei.  Itaque  ego  rogo 
ut  advertat,  quod  tunc  ego  proposui  ut  relator,  quod 
retineretur  caput  apostolorum,  quia  sunt  ipsissima  verba 
s.  Augustini,  qui  ait:  „ Petrus  apostolorum  caput, 
coeli  ianitor  etc."  Ipse  credidit  Augustino,  et  pro- 
inde acquievit;  at  nunc  iterum  proponit  huiusmodi 
exceptionem.  Si  itaque  acquievit  Augustino  dicenti 
Petrum  apostolorum  caput,  acquiescat  etiam  Augustino 
qui  vocat  Petrum  columnam  *;  Petrus  enim  est  petra 
b ad  fundamentum , columna  ad  sustentandum , et  ita 
porro.  Igitur  idem  Augustinus  caput  apostolorum  ap- 
pellat  Petrum  et  columnam  fidei.  Retineatur  ergo 
iure  et  merito  secunda  et  tertia  phrasis. 

Caeterum  quod  pertinet  ad  columna  fidei  rogarem 
rmum  proponentem  ut  adverteret,  quod  iam  in  usu 
loquendi  recepta  fuit  ista  phrasis  non  modo  de  Petro 
sed  de  Romano  Pontifice,  quod  sit  columna  fidei. 
Exemplo  sit  synodus  provincialis,  quae  habita  fuit  in 
America  an.  1858  praeside  archiepiscopo  Petro  Ri- 
chardo  Kenrick , in  qua  synodo  expresse  vocatur 
b.  Petrus  columna  fidei.  Igitur  iam  in  more  est  haec 
phrasis ; et  proinde  credo  quod  satisfit  etiam  ipsi  pro- 
ponenti,  si  retineatur  textus  uti  se  habet. 
p Exceptio  21“  et  22“  offenditur  ex  illo  verbo  „vivit 
et  praesidet",  et  videtur  illi  quod  sit  nimis  metapho- 
ricum.  Sed  haec  rnetaphora  iam  adhibita  fuit  a Con- 
ciliis  et  a Patribus  iuxta  citationem  textus ; et  proinde 
non  potest  offendi.  Caeterum  nonne  dicitur  Deus 
Abraham,  Deus  Isaac,  Deus  lacob,  Deus  viventium 
et  non  mortuorum?  Quare  optime  dicitur  quod  Petrus 
vivit  in  Romano  Pontifice,  Petrus  iudicat:  et  Patres 
utuntur  hac  phrasi,  quod  Petrus  iudicat,  Petrus  vivit ; 
et  concilium  Chalcedonense  dicit,  quod  Petrus  per 
Leonem  loquutus  est. 

Sequitur  exceptio  23“  in  verba:  „unde  quicumque 
in  hac  cathedra  Petro  succedit,  is  iuxta  Christi  ipsius 
institutionem  primatum  Petri  in  universam  Ecclesiam 
^ obtinet."  Hie  rmus  proponens  reapse  scrupulis,  et, 
ut  videtur,  merito  agitatus  est  ne  videretur  una  ex 
tribus  sententiis  catholicis  praeiudicari.  Permittatis 
ergo,  rogo,  ut  breviter  statum  quaestionis  exponam. 
Igitur  successio  ad  beatum  Petrum  duo  respicit,  suc- 
cessionem  in  cathedram  et  successionem  in  primatum. 
lure  divino  (et  est  dogma  fidei)  statutum  est,  ut  qui 
succedit  Petro  in  cathedra,  sit  successor  in  primatu.  At 
constat  ex  testimoniis  novemdecim  saeculorum  quod 
Petrus  mortuus  sit  Romae;  et  quoniam  non  succeditur 
nisi  cedenti  de  loco,  ut  perbelle  loquitur  Bellarmi- 
nus  sequitur  per  consequens  quod  episcopus  Roma- 
nus  succedat  in  primatu. 

* Tract.  CXIII.  in  loan.  n.  2. 

2 De  Rom.  Pontifice  lib.  II.  cap.  XII. 


465 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  exceptionibus  in  schema  constit.  de  Eccl.  factis. 


466 


At  quaenint  tlieologi;  episcopus  Eomanus  succedit 
Petro  ex  iure  divine  vel  ex  iure  ecclesiastico  vel  ex 
iure  mixto?  Certum  est  quod  id  proveniat  ex  facto 
Petri.  Igitur  prima  sententia  est  eorum  qui  dicunt: 
Petrus  Antiochiam  reliquit  et  Romam  venit  ex  ex- 
presso  mandate  lesu  Christi  Domini  nostri,  ac  proinde 
ex  iure  divine  episcopus  Romanus  succedit  Petro.  Ita 
Melchior  Canus  ^ et  quos  ipse  citat.  Alii  e contrario 
dicunt  quod  Petrus  ex  suo  arbitrio  Romam  venit,  ac 
proinde  sicuti  pro  suo  arbitrio  Petrus  Romam  venit, 
ita  pro  suo  arbitrio  quilibet  Romanus  Pontifex , qui 
habet  eandem  auctoritatem  primatus,  potest  e Roma 
proficisci  ad  aliam  civitatem.  Quare  dicunt  isti,  et 
est  secunda  sententia,  quod  Romanus  Pontifex  succe- 
dat  Petro  ex  iure  ecclesiastico.  Alia  sententia  est  ut 
ita  dicam  media,  quae  sententia  dicit,  quod  ex  facto 
Petri  evenit  ut  Romanus  episcopus  succedat  Petro; 
sed  hoc  factum  erat  conditio  sine  qua  non,  et  ut 
semel  posita  hac  conditione,  nullus  unquam  amplius 
Romanorum  Pontificum  possit  hoc  factum  mutare:  ac 
proinde  est  aliquo  sensu  de  iure  ecclesiastico,  aliquo 
sensu  de  iure  divino. 

His  positis,  rmus  et  doctissimus  emendator  pro- 
ponens  exceptionem  observat,  quod  verba  textus  nostri 
iam  approbati  potius  videntur  favere  tertiae  sententiae. 
Atqui,  ipse  dicit,  textus  non  debet  favere  ulli  senten- 
tiae. Iam  primum  observe,  quod  ex  his  tribus  sen- 
tenths  vel  prima  est  admittenda  (et  ipse  rmus  pro- 
ponens  dicit  se  primam  tenere),  vel  tertia;  secunda 
enim  iam  hodie  amplius  sustineri  non  potest.  Memi- 
neritis  enim,  quod  professor  in  universitate  Taurinensi 
nomine  Nuytz,  inter  caetera  commenta , hoc  etiam 
dixit,  scilicet  quod  nihil  vetat  quod  ex  decreto  con- 
cilii  oecumenici  vel,  quod  magis  lepidum  est,  ex  con- 
sensu omnium  populorum,  cathedra  Petri  e Roma  ad 
aliam  partem  transferatur.  Haec  propositio,  quae  est 
nona  numero  damnata  in  Nuytz,  fuit  damnata  per 
SSihum  Dominum  Papam  in  sua  epistola,  quae  in- 
cipit  Ad  ayostolicae  Sedis  et  licet  damnaverit  in 
globo,  certe  damnat  omnes  propositiones  sub  gravissi- 
mis  censuris  illas  dicens  haereticas,  subversivas  etc. ; et 
est  propositio  XXXV  in  Syllabo.  Itaque  hodie  susti- 
neri nullo  pacto  potest  secunda  sententia,  qua  dicitur 
id  esse  ex  mero  iure  ecclesiastico,  adeo  ut  per  consen- 
sum  concilii  oecumenici  possit  Romana  sedes  ab  hac 
alma  Urbe  ad  aliam  civitatem  transferri.  Igitur  cum 
textus  aliquid  deberet  dicere,  vel  ad  primam  vel  ad 
tertiam  sententiam  debebat  confugere. 

Si  dixisset  de  prima  sententia,  quod  scilicet  iure 
divino  Episcopus  Romanus  succedit,  iam  nihil  novi 
dixisset.  Nam  Innocentius  III  agens  de  primatu  Ro- 
manae  sedis  in  sua  epistola  ad  Patriarcham  Constan- 
tinopolitanum , expressis  verbis  haec  habet  „Qui 


’ De  locis  theol.  lib.  VI.  cap.  VIII.  ad  lOi". 

* Vid.  acta  Pii  IX.  p.  I.  vol.  I.  pag.  285. 

^ Cf.  Migne  Patr.  lat.  tom.  CCXIV,  pag.  7C1. 
Coll.  Lac.  vn. 


(Petrus)  licet  postmodum  ex  revelatione  divina  ab 
Antiochia  fuerit  translatus  ad  Urbem,  non  tamen  con- 
cessum  sibi  primatum  deseruit;“  et  deinceps  meminit 
illam  antiquissimam  traditionem,  quod  scilicet  Petrus 
tempore  persecutionis  Neronis  cum  e Roma  excederet, 
occurrit  illi  lesus  Christus  Dominus  noster;  unde  mi- 
ratus  Petrus  dixit:  Magister  quo  vadis?  et  respondit 
lesus  Christus : Ve}iio  Romam  iterum  cnicifigi : id 
quod  fuit  monitorium  pro  s.  Petro ; unde  reversus 
Romam,  ibi  crucifixus  fuit.  Iam,  quaeso,  si  in  capite 
nostro  verba  Innocentii  inserta  fuissent , quaenam 
obiectio  iusta  fieri  potuisset?  At  non  dicimus,  quod 
sit  ex  revelatione  divina  et  quod  sit  ex  expresso  mo- 
nito  Domini  nostri  lesu  Christi.  Si  igitur , ut  ipse 
supponit,  verba  textus  potius  favent  tertiae  sententiae, 
minus  dicunt  quam  potuissemus  dicere. 

Caeterum  monemus  proponentem , quod  reapse 
textus  nulli  ex  sententiis  neque  favet  neque  nocet, 
quia  textus  sic  se  habet:  „Unde  quicumque  in  hac 
cathedra  Romana  Petro  succedit,  is  iuxta  Christi  ipsius 
institutionem  primatum  Petri  in  universam  Ecclesiam 
obtinet.“  Oflfenditur  illustrissimus  proponens  ex  eo, 
quod  illud  ipsius  institutione  referatur  tarn  ad  succes- 
sionem  in  cathedra,  quam  ad  successionem  in  primatu. 
Sed  attente  legenti  haec  aequivocatio  stare  non  potest; 
dicitur  enim  quod  quicumque  succedit,  quomodocumque 
succedat,  sive  de  iure  divino  in  prima  sententia,  sive 
de  iure  ecclesiastico  in  secunda  sententia,  sive  de  iure 
mixto  in  tertia  sententia,  quomodocumque  succedat,  is 
iuxta  Christi  ipsius  institutionem  primatum  Petri  in 
universam  Ecclesiam  obtinet. 

Itaque  iure  divino  Romanus  Pontifex  dici  debet 
succedere  in  Petri  primatu,  id  quod  reapse  definitur 
in  canone.  Atque  in  hoc  Deputatio  observavit,  quod 
reapse  redactio  canonis  uti  erat  prime,  forsitan  po- 
tuisset praebere  aliquod  dubium ; sed  iuxta  emenda- 
tionem  ipsius  rihi  Patris  ablatum  fuit  illud  „iure  di- 
vino". Cum  itaque  et  ipse  consenserit  ut  in  canone 
nihil  dicatur,  quidquid  dicatur  in  capite,  non  officit 
ulli  sententiae.  Sed  caeterum  ista  sententia,  qui  suc- 
cedit in  episcopatu,  ex  iure  divino  succedit  in  primatu, 
non  est  convertibilis  in  hanc:  ergo  qui  succedit  iure 
divino  in  primatu,  etiam  succedit  iure  divino  in  episco- 
patu, in  cathedra:  ac  proinde  nullus  scrupulus  debet 
remanere  huic  rmo  proponent!. 

Sequitur  exceptio  24^  „necesse  semper  erat  . . .“ 
sed  iam  dictum  est  quod  pro  to  erat  ponatur  fuit, 
quod  idem  est;  atque  hoc  est  quod  iste  proponens 
dicit. 

Sequitur  nunc  sub  numero  25°  modus  vere  mo- 
dus, utinam  et  omnes  ita  fuissent!  Iste  emendator 
est  idem  doctus  ac  rmus  Pater *  *,  cui,  si  mihi  permis- 
sum  est,  gaudeo  quod  possim  bonum  testimonium 
praebere  cum  pro  sua  insigni  pietate,  turn  pro  pro- 
funda scientia  theologica:  ipse  enim  mens  est  amicis- 


* Alludit  ad  Episcopum  iam  Liparengem. 

30 


467 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


468 


simus.  Igitur  iste  observat,  quod  ut  adest  citatio  in 
notula,  posset  ingerere  aliquod  dubium,  siquidem  di- 
citur  comnmnionis.  At  uti  habetur  in  collectione  Lab- 
bei  et  etiam  Mansi,  dicitur  commonitionis.  Hoc  men- 
dum  vero  irrepsit  ex  eo,  quod  turn  Mansi  turn  Lab- 
beus  usi  sunt  editione  Sirmondi,  qui  reapse  ex  mendosis 
codicibus  legit  commonitionis ; sed  postea  accuratissimi 
Maurini  cum  ediderunt  typis  epistolam  s.  Ambrosii, 
veram  lectionem  ex  sincerissirais  manuscriptis  vindi- 
carunt,  et  est  uti  est,  Quare  optime  rmus  proponens 
dicit,  et  Deputatio  de  fide  illi  gratias  agit  ob  banc 
emendationem , scilicet  quod  in  notula  non  dicatur: 
„Vid.  concilium  Aquileiense“,  sed  dicatur:  Vid.  epi- 
stolam XI  s.  Ambrosii^  ita  ut  licet  epistola  XI  sit 
reapse  epistola  ilia,  quam  s.  Ambrosius  misit  ad  im- 
peratorem  nomine  concilii  Aquileiensis ; attamen  ne 
quis  accedat  ad  collectionem  Labbei  vel  Mansi,  potius 
necessum  est  ut  adeat  ipsum  textum  epistolarum 
s.  Ambrosii;  et  idcirco  hie  modus  in  omnibus  reti- 
netur. 

Modus  26°  vult,  ut  pro  „perpetuos  successores“ 
dicatur  perpetiami  pro  tempore  successorem,  ne  fortasse 
quis  possit  dicere , quod  reapse  dictum  non  fuerat, 
plures  esse  coaetaneos  successores  s.  Petri.  Sed  huic 
scrupulo  iam  abunde  satisfit  in  textu ; nam  imme- 
diate sequitur,  Romanum  Pontificem  in  primatu  suc- 
cessorem. 

Emendatio  27“* *  postulat,  ut  in  canone  addatur  ter- 
tium  comma,  scilicet  non  modo  quod  iure  divino  de- 
beat quis  succedere  Petro,  non  modo  quod  huic  de 
facto  succedit  Romanus  Pontifex,  sed  vellet  ut  adda- 
tur, quia  Romanus  Pontifex  ideo  habet  iure  divino 
primatum.  Sed  Deputatio  de  fide  observat , quod  si 
hoc  propositum  fuisset  in  emendatione,  iam  potuisset 
acceptari;  sed  nunc  videtur  superfluum,  turn  quia 
abunde  in  secundo  commute  dicitur,  Romanum  Ponti- 
ficem succedere  in  primatu,  turn  quia  quoad  ius  divi- 
num  manifesto  et  sufficienter  exprim itur  in  prime 
commute:  ac  proinde  remaneat  textus  etiam  in  ca- 
none. 

Et  iam,  Emi  ac  Rmi  Patres,  egi  relatorem  ex 
parte  mea;  siquidem  ut  quisque  posset  melius  atten- 
dere  emendationibus  iam  in  Congregationibus  genera- 
libus  iudicatis,  idcirco  emus  Praesul  Deputationis  vo- 
luit,  ut  quisque  nostrum  referret  de  modis,  sicut  et 
retulit  de  emendationibus.  Cum  ergo  ad  secundum 
caput  relatio  mea  finem  habuerit,  etiam  haec  relatio 
finem  accipiat.  Si  haec  relatio  fuerit  rudis  indigesta- 
que  moles,  quaeso,  parcite  non  meae  malae  volun- 
tati,  sed  eo  quod  vires  meae  defecerunt. 

Gratia  et  misericordia  et  pax  filiorum  Dei  abundet 
in  cordibus  nostris,  beata  interveniente  Maria  virgine 
immaculata,  cuius  intercessione  certe  factum  est,  ut 
in  hac  die  solemni  de  Monte  Carmelo  magnum  opus 
perfecerimus  de  primatu  Romani  Pontificis;  ac  proinde 
laudetur  lesus  Christus. 


a RELATIO 

R.  P.  D.  Friderici  M.  Zinelli  Episcopi  Tarvisini. 

Emi  Praesides,  Emi  et  Rmi  Patres,  expenduntur 
modi  spectantes  ad  caput  tertium. 

Modus  sub  num.  28°.  Rihus  vellet  inseri  in  ca- 
put tertium  doctrinam,  ut  ipse  ait,  Ballerini  cum  ver- 
bis ipsius,  in  quibus  dicit  regimen  Ecclesiae  non  esse 
mere  monarchicum,  sed  esse  regimen  ex  monarchico 
et  aristocratico  mixtum  idque  ut  non  videamur  in 
Concilio  Vaticano  deprimere  auctoritatem  episcoporum. 
Quod  hie  insinuatur,  fuerat  propositum  sub  emenda- 
tione num.  63°,  et  ea  occasione  motiva  adducta  no- 
mine Deputationis  expensa  sunt,  et  Patrum  suffragiis 
b rogatis  in  Congregatione  general!,  emendatio  fuit 
reiecta. 

Ad  auctoritatem  Ballerini  aliorumque  respondeo, 
nihil  aliud  ipsos  significare  quam  id  quod  in  nostra 
constitutione  apertissime  dicitur,  episcopos  in  Ecclesia 
esse  ex  institutione  divina,  eos  habere  in  propria  dioe- 
cesi  ordinariam  et  immediatam  potestatem,  et  in  ar- 
bitrio  non  esse  nec  Romani  Pontificis  nec  concilii 
oecumenici  destruere  totum  episcopatum,  sicut  nec  cae- 
tera  quae  sunt  institutionis  divinae.  De  hoc  nulla  est 
quaestio.  At  in  significatu  obvio  illi , qui  asserunt 
regimen  Ecclesiae  esse  monarchicum  mixtum  aristo- 
cratico, intelligunt  potestatem  Pontificis  limitari  po- 
testate  episcoporum,  ita  ut  in  eo  non  sit  vere  suprema 
et  plena  potestas,  sed  dumtaxat  in  corpore  episcopo- 
rum cum  ipso;  quae  doctrina  sic  exclusive  intellecta 
est  omnino  falsa.  Regimina  quae  appellantur  mixta 
non  sunt  reapse  talia,  sed  verbotenus ; nam  supremum 
imperium  si  uni  insit,  monarchicum  est  regimen;  si 
pluribus,  sed  non  omnibus,  est  aristocraticum ; si  omni- 
bus, democraticum.  Si  monarchia  ab  aristocratia  tem- 
peretur , conceptus  regiminis  vere  monarchici  plane 
destruitur;  cum  hoc  casu  summum  imperium  apud 
multos  resideat,  et  non  apud  unum. 

Ad  rem  faciunt  verba  Gersonis:  „ Status  papalis, 
dicit  ipse , institutus  est  a Christo  supernaturaliter  et 
immediate  tanquam  primatum  habens  monarchicum  et 
regalem  in  ecclesiastica  hierarchia;  secundum  quern 
^ statum  unicum  et  supremum  Ecclesia  militans  dicitur 
una  sub  Christo;  quern  statum  (et  intelligit  de  pri- 
matu mox  enuntiato,  monarchico  et  regali)  quisquis 
impugnare  vel  diminuere  vel  alicui  ecclesiastico  statui 
particular!  coaequare  praesumit;  si  hoc  pertinaciter  fa- 
cial, haereticus  est,  schismaticus , impius  atque  sacri- 
legus.“  Notate  diligenter,  quod  haec  verba  non  sunt 
mea,  sed  Gersonis  quern  qui  volunt,  consulant  in 
consideration e prima  de  statu  summi  Pontificis. 

Modus  sub  numero  29°.  Evident!  ratione  sub 
emendatione  5^  conclusum  a me  fuit,  hanc  additionem 
in  constitutione  dogmatica  habere  non  posse  locum; 


1 Vindiciae  cap.  III.  n.  12.,  edit.  Propag.  Fid.  pag.  150. 

* Tract,  de  statibus  ecclesiasticis. 


469 


Acta  ante  Sess.  IV.  Kelatio  de  exceptionibus  in  schema  constit.  de  Eccl.  factis. 


470 


gt  iuxta  votum  Deputationis  a vobis  reiecta  est  ilia 
emendatio:  ac  proinde  nulla  ratio  huius  modi  haberi 
potest. 

Modus  sub  numero  30°  coincidit  omnino  cum 
emendationibus  sub  num.  10°,  11°  et  12°  iuxta  votum 
Deputationis  a Congregatione  generali  non  admissis. 

Modus  sub  numero  31°,  a,  h,  c,  d,  e,  f.  Ex  pro- 
fesso  fuit  de  voce  episcopalis  quaestio  expensa  in  re- 
latione mea,  occasione  emendationis  14®°,  et  proposita 
omissio  a Congregatione  generali  fuit  reiecta.  Nulla 
igitur  ratio  huius  modi  haberi  potest. 

Modus  sub  numero  32°.  Timet  rmus  emendator 
ne  per  ea  verba  „in  iis  quae  ad  disciplinam  et  regi- 
men Ecclesiae  per  totum  orbem  diffusae  pertinent  “ 
tarn  in  capite  quam  in  canone,  restringatur  obedientia 
debita  Pontifici  ad  leges  dumtaxat,  quae  spectant  ad 
universalem  Ecclesiam,  et  non  extendatur  ad  ea,  quae 
Pontifex  pro  una  aut  alia  ecclesia  decernit,  aut  ad 
praecepta  data  alicui  aut  pluribus  individuis.  At  con- 
sideret  rmus,  pertinere  utique  ad  eum  qui  regimen 
habet  Ecclesiae  per  totum  orbem  diffusae,  et  cui,  ut 
dicitur  in  capite,  competit  in  omnes  sive  seorsum  sive 
simul  potestas  immediata  vere  episcopalis,  leges  ferre 
non  solum  generales  pro  omnibus  dioecesibus,  sed 
etiam  pro  unaquaque  dioecesi,  et  etiam  praecepta  dare 
cuilibet  fidelium.  Comma  tamen  quod  est  in  capite 
et  non  in  canone,  quodque  separat  verba  regimen  Ec- 
clesiae a verbis  per  totum  orbem  diffusae,  est  error 
typographicus  et  deleri  debet  in  capite:  quo  deleto 
magis  dare  apparet,  per  ea  verba  minime  restringi 
iurisdictionem  pontificiam. 

Modus  sub  num.  33°.  Vult  rmus  Pater  totam 
paragraphum,  quae  incipit  ab  his  verbis  „Tantum  au- 
tem  abest“  eliminandam  esse,  quia:  1°  inutilis,  2°  re- 
verentiae  summi  Pontificis  parum  accommodata,  3°  in 
argumentatione  non  satis  accurata.  At  primo,  tan- 
tum  abest  ut  sit  inutilis,  quod  necessaria  omnino  fuit 
iudicata  ad  satisfaciendum  centies  repetitis  obiectioni- 
bus  illorum,  qui  timebant  ne  per  assertam  Romano 
Pontifici  auctoritatem  vere  episcopalem,  ordinariam  et 
immediatam  in  singulis  dioecesibus,  ad  nihilum  redi- 
geretur  et  negaretur  potestas  singulorum  episcoporum. 
Asserendum  igitur  erat  a Concilio  Vaticano  dare  con- 
trarium,  ut  omnis  falsa  interpretatio  tolleretur.  Se- 
cundo,  ait,  est  parum  accommodata  reverentiae  debitae 
summo  Pontifici.  At  summus  Pontifex  certe  desiderat 
proclamari  sine  ulla  ambiguitate  iura  episcoporum,  nec 
reverentiae  sibi  debitae  propter  hoc  incusat  deesse 
episcopos.  Tertio  est  parum,  dicitur,  accurata  in  ar- 
gumentatione. At  nullam  hie  volebant  capitis  auctores 
adhibere  argumentationem,  sed  veritatem  dumtaxat  enun- 
tiare,  et  asserere  Pontifices  summos  huic  veritati  liben- 
ter  adstipulari;  quod  comprobatum  est  pulcherrimis 
verbis  s.  Gregorii. 

Modi  sub  num.  34°  et  35°.  Hi  modi  fuerunt  oc- 
casione emendationum  45®°  et  46®°  expensi,  et  Con- 
gregatio  generalis  emendationem  non  admisit. 


a Modus  sub  num.  SbYa-  Duo  vult  rmus,  unum,  ut 
restringatur  potestas  summi  Pontificis,  quatenus  index 
est  supremus  omnium  fidelium,  per  verba  in  spiritua- 
libus.  Haec  additio,  quatenus  insinuaretur  per  illam 
causas  dumtaxat  spirituales  pertinere  ad  Ecclesiam, 
errori  gravissimo  suffragaretur.  Nam  certum  est,  non 
solum  res  mere  spirituales,  ut  sacramenta,  pertinere 
ad  iurisdictionem  Ecclesiae;  sed  etiam  alia  quae  plus 
minus  ad  fidem  Ecclesiae  referuntur.  Si  ad  causas 
tantum  spirituales  se  protenderet  iurisdictio  Ecclesiae, 
tres  saltern  partes  iuris  canonici  inter  obsoleta  essent 
reponendae.  In  paragrapho,  in  qua  rfnus  vellet  fieri 
inconsultam  additionem,  verba  adducta  ex  professione 
fidei  in  concilio  oecumenico  Lugdunensi  emissa,  talia 
b sunt  ut  nullum  locum  dare  possint  falsis  Interpreta- 
tionibus,  aut  motivum  guberniis  hostilibus  ad  pacem 
turbandam  Ecclesiae : quaecumque  expressiones  adhi- 
beantur,  viam,  quam  sunt  ingressa,  percurrent;  nec 
nos  certe  a proclamatione  veritatis  ob  thnorem  eorum 
deterreri  sinemus.  In  paragrapho  autem  dicitur  „in 
omnibus  causis  ad  examen  ecclesiasticum  spectantibus“ : 
quid  cautius  dici  poterat?  Vult  addi  idem  rihus  in 
linea  post  verbum  „recurri“:  servata  forma  sacri  con- 
cilii  Tridentini.  Parcat  rfnus,  sed  in  constitutione 
dogmatica  limitare  iurisdictionem  summi  Pontificis, 
quae  est  iuris  divini,  per  leges  humanas,  quarum  ipse 
supremus  dispositor  est,  et  quas  ipse  potest  mutare  et 
abolere,  est  laesio  potestatis  supremae  conti'aria  omnino 
^ concilio  Tridentino,  quod  in  omnibus  vult  salvam 
auctoritatem  sanctae  Sedis  apostolicae. 

Idem  fere  dicendum  est  in  mode  sub  num.  36  a 
et  36  J.  Modus  36  b vult  ulterius  addi:  salvis  pri- 
vilegiis  concessis  a sacro  concilio  Florentino  ecclesHs 
patriarchalihus ; quae  additio  proposita  occasione  emen- 
dationis sub  num.  5°  iam  fuit  reiecta  a Congregatione 
generali. 

Modus  sub  num.  37°.  Rmus  citationem  concilii 
Lugdunensis  non  improbat;  at  vult  alio  modo  ex- 
primi,  qui  ipsi  efficaciorem  vim  habere  videtur.  xit 
cum  res  tarn  fuse  fuerit  discussa,  cum  approbata  fuerit 
a Congregatione  generali  citatio  concilii  Lugdunensis 
ut  nunc  stat,  abstinendum  est  ab  ulteriori  discussione. 

Modus  sub  num.  38°.  Dum  declarat  rmus  sibi 
non  placere  canonem  III,  nihil  aliud  addit.  Quum 
iam  canon  occasione  emendationis  sub  num.  72°  cum 
sua  additione  fuerit  approbatus  a Congregatione  ge- 
nerali, nulla  potest  huius  modi  haberi  ratio. 

Modus  sub  num.  39°  non  modus  est,  sed  censura 
et  reprobatio  totius  canonis  III.  At  eadem  rationc, 
qua  dixi  sub  num.  38°,  reiecta  fuit  emendatio;  ac 
proinde  in  disputationem  venire  non  debet,  ac  multo 
minus  ob  timorem  guberniorum.  Idem  prorsus  de 
modo  sub  num.  40°. 

Modus  sub  num.  41°  vult  expungi  partem  incisi 
insert!  in  canone,  nempe  „aut  eum  habere  tantum  po- 
tiores  partes “ : ait,  haec  verba  quae  expungerentur, 
nihil  addunt  aliis,  quae  Intacta  relinquerentur.  Vult 

30* 


471 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


472 


autem  expungi,  ne  videamur  illis  verbis  laedere  pote- 
states  inferiores  ecclesiasticas.  At  si  nihil  addunt  ea 
verba  conceptui  expresso  per  verba  sequentia,  nullo 
mode,  ut  supponit  ipse,  laedunt  has  inferiores  potestates 
ecclesiasticas;  ergo  nec  totura  incisum.  JTulla  ratio 
igitur  expungendi  partem  incisi. 

Rinus  sub  num.  42“  vult  totum  incisum  pariter 
in  canone  insertum  expungi.  At  incisum  quamvis 
sensus  substantiam  non  mutet,  ut  ipse  nomine  Depu- 
tationis  evidenter  demonstravi:  attamen  clarius  oppo- 
nitur  et  errori  et  verbis  ab  ipsis  errantibus  adhibitis. 
Ipsi  Pontificem  potiores  tantum  partes  iurisdictionis, 
non  autem  omnes  habere,  asserunt.  Absurdum  esse 
iam  vidimus  profiteri  plenitudinem  iurisdictionis  in 
Pontifice,  *et  deinde  eidem  potiores  tantum  partes  tri- 
buere  iurisdictionis.  At  nullum  esset  absurdum , in 
iurisdictione  partes  distingui  potiores  a partibus,  quae 
sint  minus  principales.  Etiam  sub  hoc  respectu  de- 
stituitur  valore  censura  rihi,  qui  miratur  in  canone 
enuntiari  partes  potiores  iurisdictionis.  Iam  a Congre- 
gatione  generali,  ut  dictum  saepe  est,  incisum  illud  ad- 
missum,  et  proinde  nulla  istius  modi  ratio  haberi  potest. 

Eadem  dici  debent  de  modis  sub  num.  43“  et  44“, 

Modus  sub  num.  45“.  Huic  modo  sub  num.  45“ 
iam  satisfactum  est. 

Modus  sub  num.  46“.  Quoad  modum  46““  rmus 
substituit  canonem  sub  nova  forma  redactum.  Nullum 
reapse  est  discrimen  quoad  substantiam.  Sed  rmus 
inseruit  in  nova  redactione  ab  ipso  facta  aliqua  verba, 
quae  ipsi  videntur  necessaria,  et  quae  etiam  confor- 
miorem  redderent,  ut  ipse  ait,  canonem  doctrinae  para- 
graphi  secundae.  At  in  canone  cum  insertione  incisi 
satis  dare  condemnantur  errores  oppositi  doctrinae  para- 
graphi.  Canon  in  postrema  sua  forma  approbatus  fuit 
a Congregatione  generali:  ratio  igitur  sufficiens  non 
apparet,  ut  adoptetur  nova  redactio  canonis,  de  qua 
sutfragia  tunc  essent  ferenda. 

Rationes  vero  allatae  a rmo  non  convincunt.  Nam 

1“  in  nova  canonis  redactione,  ait,  non  confundi 
ea,  quae  sunt  fidei  et  morum  et  sunt  immutabilia, 
cum  rebus  disciplinaribus , quae ' sunt  mutabiles ; at 
etiam  in  nostro  canone  dare  ea  ab  istis  distingnuntur. 

2“  Vult  addi  adiectivum  verae,  vocabulo  „ iuris- 
dictionis “,  et  dici:  verae  iurisdictionis.  At  hoc  adiectivum 
est  plane  superfluum,  nam  nemo  dubitat  num  iurisdictio 
sit  vera.  Contra  in  capite  vocabulo  episcopalis  addi 
debuit  vere,  quia  reapse  quaestio  mota  erat,  num  iuris- 
dictio summi  Pontificis  vere  esset  episcopalis. 

3“  Vult  repeti  in  postrema  parte  canonis  vocabu- 
lum  iurisdictionis,  et  dici:  potestatem  iurisdictionis.  At 
hoc  est  superfluum,  nam  evidens  est  quum  dicitur 
„hanc  potestatem  “,  esse  eandem , de  qua  mox  antea 
dictum  fuerat  esse  iurisdictionis. 

4“  Vult  innui  offlcium  obedientiae.  Sed  obedien- 
tiae  offlcium  consequitur  immediate,  necessario  et  evi- 
denter, admissa  iurisdictione;  nam  iuri  imperandi  re- 
spondet  ex  natura  sua  offlcium  obedientiae , quod 


a vocabulum  iam  adhibitum  fuit  in  capite , nec  neces- 
sario repetendum  in  canone.  Quoad  demum  omissio- 
nem  verborum  „sive  in  omnes  et  singulas  ecclesias" 
videbit  ipse  rfhus,  num  in  approbate  iam  canone  con- 
veniat  omitti  verba,  quae  ipse  confltetur  prorsus  in- 
nocua,  quorum  omissio  aliis  displiceret,  et  suffragia 
essent  roganda. 

Modus  sub  numero  47“.  Omittere  vult  rmus  in  ca- 
none incisum  et  alia,  de  quibus  iam  in  specie  data  sunt 
suffragia.  Non  potest  igitur  ulla  haberi  ratio  huius  modi. 

Modus  sub  numero  48“.  Rfhus  quoad  substantiam 
nullam  mutationem  proponit.  At  vult  in  canone  ex- 
pressam  fieri  mentionem  primatus,  ac  proinde  in  prin- 
cipio  pro  „Romanum  Pontificem  “ substituit  primatum 
b Romani  Pontificis.  At  substitutio  non  est  necessaria 
et  forsan  etiam  non  opportuna.  Nam  reapse  melius 
est  tribuere  summo  Pontifici  directe  iura  primatus, 
quum  ea,  quae  dicuntur  iura  primatus,  sint  iura  Pon- 
tificis,  quae  ipsi  competunt  ratione  primatus  ipsi  in- 
haerentis. 

Antequam  finem  imponam,  observe  quoad  cano- 
nem, qui  pertinet  ad  Caput  III.,  quamvis  iam  a Con- 
gregatione generali  approbatus  fuerit  cum  addito  incise, 
quamvis  sufficienter  a me  eius  genuinus  sensus  nomine 
Deputationis  fuerit  explicatus ; non  ab  uno  tantum, 
sed  a pluribus  qui  dixerunt  placet  iuxta  modum,  sic 
impugnari,  ut  manifestum  sit,  aliquibus  praeiudiciis  ab 
eius  acceptatione  aliquos  praepediri,  ac  proinde  necessa- 
(5  rium  duco  paucissima  verba  addere,  quibus  praeiudicia 
tollantur.  Nullo  modo  per  deflnitionem  qua  asseritur, 
totam  plenitudinem  potestatis  supremae  esse  in  summo 
Pontifice,  laeduntur  sententiae,  quae  libere  in  scholis 
disputantur  de  derivatione  iurisdictionis  episcopalis. 
Disputant  theologi,  num  potestas  iurisdictionis,  quae 
est  in  episcopis,  derivetur  immediate  a Deo  an  imme- 
diate a summo  Pontifice.  Illi  inter  catholicos  theolo- 
gos,  qui  potestatem  iurisdictionis  immediate  a Deo 
derivari  asserunt,  earn  tamen  dicunt,  uti  par  est,  a 
Deo  conferri  cum  vera  et  plena  dependentia  a summo 
Pontifice. 

Hanc  quaestionem  quam  scimus  tarn  agitatam  in 
concilio  Tridentino,  ipse  suramus  Pontifex  tunc  noluit 
^ definire;  nec  nos  certe  voluimus  definire  per  nostrum 
^ canonem , nec  per  incisum  insertum.  Si  asserimus 
totam  plenitudinem  potestatis  supremae  esse  in  summo 
Pontifice,  nec  asserimus  nec  negamus  potestatem,  quae 
est  in  episcopis,  derivari  a Deo  immediate  aut  a summo 
Pontifice.  Eodem  modo  nulli  dubium,  quin  concilium 
oecumenicum  sit  infallibile  in  rebus  fidei  et  morum 
deflniendis;  nulli  dubium  quod  unio  episcoporum  cum 
summo  Pontifice  sit  conditio  sine  qua  non  infallibili- 
tatis  corporis  episcopalis. 

At  si  quaeratur  num  unio  cum  summo  Pontifice 
non  solum  sit  conditio  sine  qua  non,  uti  dicunt  scholae, 
infallibilitatis  concilii,  sed  num  reapse  infallibilitas  de- 
scendat  a capite  in  corpus,  vel  contra  Deus,  qui  im- 
mediate dat  infallibilitatem  capiti  independenter  a con- 


473 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  de  exceptionibus  in  schema  constit.  de  Eccl.  factis. 


474 


cursu  concilii,  det  etiam  immediate  hanc  infallibilitatem  a 
corpori  cum  suo  capite  coniuncto  per  modum  totius; 
non  est  hie  locus  de  hac  re  aliquid  omnino  statuen- 
dum  proferre,  sed  tantum  aperte  est  declarandum,  in 
canone  Capitis  III.  nullo  modo  agi  de  hac  quaestione, 
nee  anathema  dici  illis  qui  alterutram  sententiam  sus- 
tinerent.  Post  hanc  tarn  apertam  declarationem,  quae 
inhaeret  sensui  ex  verbis  et  ex  contextu  derivanti, 
non  video  quomodo  scrupulus  suboriri  possit,  qui  ra- 
tionabiliter  retrahat  a canonis  acceptatione. 

RELATIO 

R.  P.  D.  Vincentii  Gasser  Episcopi  Brixinensis. 

Emi  Praesides,  Illihi  et  Rrai  Patres 

Ex  mente  Deputationis  de  fide  coarctor  ad  quatuor 
animadversiones  faciendas  de  emendationibus,  quae  in 
caput  quartum  a nhis  Patribus  fuerunt  propositae. 

Prima  animadversio  concernit  ilia  verba  s.  Irenaei 
et  s.  Augustini,  quae  habentur  in  paragrapho  recens 
inserta.  lam  exceptio  sub  num.  52°  in  pag.  33“"  vult, 
ut  deleantur  verba  s.  Augustini.  Exceptiones  deinde 
a 76"'  plures  volunt,  ut  non  solummodo  deleantur 
verba  s.  Augustini,  sed  etiam  verba  Irenaei;  et  reapse 
aut  utriusque  doctoris  debent  verba  deleri  aut  utrius- 
que  debent  remanere.  Mei  officii  iam  est  defendere 
Deputationem  de  fide,  immo  defendere  s.  Augustinum 
contra  obiectionem,  quasi  verba  haec  s,  Augustini  non 
concordent  cum  nostra  doctrina  de  infallibilitate  Ro- 
mani Pontificis.  Ex  contextu  seu  ex  serie  orationis 
luculenter  patet,  quod  verba  s.  Augustini  omnino  con- 
cordent cum  nostra  doctrina  de  infallibilitate  Romani 
Pontificis.  Qualis  est  enim  contextus  horum  verbo- 
rum,  quae  habentur  in  libro  s.  Augustini  contra  lulia- 
num  Pelagianum? 

S.  Augustinus  ut  lulianum  Pelagianum,  qui  trans- 
fusionem  peccati  originalis  negabat,  refutaret,  provo- 
cavit  primum  ad  testimonia  Patrum  ecclesiae  occiden- 
talis,  scilicet  s.  Irenaei,  s.  Cypriani  et  aliorum  plurium 
de  transfusione  peccati  originalis.  Cum  autem  s.  Au- 
gustinus praeviderct  lulianum  irridentem,  quod  s.  Au- 
gustinus solummodo  testimonia  ecclesiae  occidentalis 
proferret,  ipsum  ita  affatus  est  C „An  ideo,  dicit,  d 
„contemnendos  putas,  quia  occidentalis  ecclesiae  sunt 
„omnes  (isti  doctores  nempe),  nec  ullus  est  in  eis 
„commemoratus  a nobis  Orientis  episcopus?“  Quo- 
modo iam  s.  Augustinus  hanc  obiectionem  luliani  re- 
futat?  An  statim  j)roducit  testimonia  Patrum  ecclesiae 
orientalis?  Nullo  modo.  Sed  primo  omnium  Iiilia- 
num  refutut  argumento  quodam  generali , quod  argu- 
mentum  generale  sequentibus  verbis  profeit:  „Puto, 
„tibi  (sic  affatur  lulianum)  cam  partem  orbis  sufficere 
„debere,  in  qua  primum  (id  est  principem)  apostolo- 
„rum  suoruin  voluit  Dominus  gloriosissimo  martyrio 

’ Contr.  lulianum  Pelag.  lib.  I.  cap.  IV.  ii.  13.  [Migne  P.  L. 
XLIV,  648.] 


coronare,  cui  ecclesiae  praesidentera  b.  Innocentium 
si  audire  voluisses,  iam  tunc  periculosam  iuventutern 
tuam  Pelagianis  laqueis  exuisses.  Quid  enim  potuit 
ille  vir  sanctus  africanis  respondere  conciliis , nisi 
quod  antiquitus  apostolica  Sedes  et  Romana  cum  cae- 
teris  tenet  perseveranter  ecclesia?“ 

Proinde  mens  s.  Augustini,  quum  haec  verba  pro- 
tulit,  haec  erat,  lulianum  Pelagianum  inexcusabilem 
esse,  quamvis  testimonia  ecclesiae  orientalis  de  trans- 
fusione peccati  originalis  nesciret  aut  nescivisset;  quia 
ipsi  et  quidem  a iuventute  sua  nota  erant  iudicia  et 
notae  erant  definitiones  Papae  Innocentii,  quas  dederat 
ad  concilia  africana  in  causa  Pelagiana  et  speciatim 
in  causa  transfusionis  peccati  originalis ; et  quidem 
b scire  haec  iudicia  Sedis  apostolicae  ipsi  debuisse  et 
potuisse  sufficere,  quamvis  testimonia  ecclesiae  orien- 
talis nesciret,  quia  ilia  est  sedes,  quae  sanguine  prin- 
ciple apostolorum  Petri  est  ornata,  et  quia  ilia  est 
sedes,  cuius  iudicium  tanquam  iudicium  Ecclesiae  uni- 
versalis fidei  a patribus  exceptae  inhaerentis  considerari 
debet,  et  quidem,  ut  testimonia  ecclesiae  orientalis 
possit  et  debeat  supplere.  Scire  iudicia  dogmatica 
Sedis  apostolicae  idem  est  ac  scire  sententiam  Eccle- 
siae universalis;  proinde  reapse  haec  verba  possunt 
defend!  in  sensu  doctrinae  de  infallibilitate  Romani 
Pontificis  a nobis  propositae. 

Ast  negari  nequit,  quod  verba  prouti  iacent,  di- 
vulsa  a contextu,  divulsa  a serie  totius  orationis  et  a 
scope , ob  quern  s.  Augustinus  verba  ista  protulit, 
omnino  possint  in  sensu  sinistro  accipi,  ac  si  his  ver- 
bis s.  Augustinus  dicere  voluisset,  sacram  apostolicam 
Sedem  nihil  posse  definire,  nisi  quod  in  manifesta 
praedicatione  Ecclesiae,  et  quidem  in  praesenti  mani- 
festa praedicatione  Ecclesiae  est;  et  hoc  sensu  utique 
falsa  essent:  nil  aliud  essent,  nisi  peccare  contra  re- 
gulam  Vincentii  Lirinensis , de  qua  regula  iam  nuper 
dixi,  et  multoties  iam  dictum  est,  illam  regulam  veram 
esse  in  sensu  affirmative,  sed  falsam  in  sensu  nega- 
tive. Proinde  res  cum  ita  se  habeat,  Deputatio  de 
fide,  re  denuo  discussa,  consentit  ut  verba  turn  s.  Ire- 
naei turn  s.  Augustini  per  suftragia  Congregationis 
generalis  deleantur.  Proinde  exceptio  76*^  suffragiis 
emorum  ac  rmorum  Patrum  subiicietur. 

Secunda  animadversio  concernit  verbum  „definit“ 
in  formula  nostra.  Ex  exceptionibus  pluribus  patet, 
quod  verbum  istud  quibusdam  nhis  Patribus  scrupu- 
lum  iniiciat;  proinde  aut  omnino  verbum  istud  in  suis 
exceptionibus  deleverunt,  aut  aliud,  scilicet  decernit 
aut  quid  simile  substituerunt,  aut  simul  dixerunt  de- 
finit  et  decernit  etc.  Iam  paucissimis  verbis  dicam, 
quomodo  a Deputatione  de  fide  verbum  istud  definit 
sit  accipiendum.  Utique  Deputatio  de  fide  non  in  ea 
monte  est,  quod  verbum  istud  debeat  sumi  in  sensu 
forensi,  ut  solummodo  significet  finem  impositum  con- 
troversiae,  quae  de  haeresi  et  de  doctrina,  quae  pro- 
prio  est  de  fide,  agitata  fuit;  sed  vox  definit  signifi- 
cat,  quod  Papa  suam  sententiam  circa  doctrinam,  quae 


475 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


476 


est  de  rebus  fidei  et  morum,  directe  et  terminative  a 
proferat,  ita  ut  iam  unusquisque  fidelium  certus  esse 
possit  de  mente  Sedis  apostolicae,  de  mente  Romani 
Pontificis;  ita  quidem,  ut  certo  sciat  a Romano  Pon- 
tifice  hanc  vel  illam  doctrinam  haberi  haereticam, 
haeresi  proximam , certam  vel  erroneam  etc.  Ergo 
hie  est  sensus  verbi  definit. 

Animadversio  tertia  concernit  obiectum  infallibili- 
tatis.  Hac  de  re  nuper  dilfusissime  locutus  sum,  et 
nihilominus,  ut  exceptiones  ipsae  manifestum  reddunt, 
plures  ex  rrais  Patribus  adhuedum  incerti  haerere  vi- 
dentur  de  sensu  eorum  verborum:  bine  plures  novas 
formulas  circa  obiectum  infallibilitatis  proponunt.  Et 
quidem  istae  formulae  plerumque  duabus  propositioni- 
bus  constant,  quarum  prior  plerumque  est  prorsus  in-  b 
determinata,  ita  ut  se  referat  ad  omnia  decreta  ponti- 
ficia,  sine  omni  discrimine;  in  secunda  vero  propo- 
sitione  aliquo  modo  ista  propositio  determinatur  et 
coarctatur.  Talem  rem  enuntiandi  modum  Deputatio 
de  fide  non  potest  approbare;  sed  potius  longe  prae- 
fert  formulam  suam  a Congregatione  generali  iam 
admissam;  quae  sub  unica  propositione  totum  de  ob- 
iecto  infallibilitatis  enuntiat,  ita  ut  tamen  sub  duplici 
notione,  scilicet  sub  notione  generica  et  sub  notione 
specifica,  hoc  enuntietur. 

Ex  notione  generica,  scilicet,  cum  Romanus  Ponti- 
fex  munere  summi  pastoris  et  doctoris  fungens  doctri- 
nam, quae  est  de  fide  et  moribus,  ab  universa  Ecclesia 
tenendam  definit,  infallibilitate  gaudere;  ex  hac  notione  ^ 
generica  discimus,  Romanum  Pontificem  ex  Cathedra 
loquentem  esse  infallibilem  quum  de  rebus  fidei  et 
morum  aliquid  definit.  Sed  ex  simul  adiecta  notione 
specifica  addiscimus,  in  extensione  huius  infallibilitatis, 
in  applicatione  huius  infallibilitatis  ad  singula  Romani 
Pontificis  decreta,  discrimen  esse  ponendum;  ita  qui- 
dem ut  alia  (sicuti  idem  etiam  valet  de  definitionibus 
dogmaticis  conciliorum)  sint  certa  de  fide;  ita  quidem 
ut  qui  negaret  Pontificem  in  tali  decreto  edendo  fuisse 
infallibilem,  iam  eo  ipso,  utrum  doctrinam  ipsam  neget 
vel  affirmet,  fieret  haereticus;  alia  vero  decreta  Ro- 
mani Pontificis  sunt  quidem  quoad  infallibilitatem  etiam 
certa,  sed  certitude  haec  non  est  eadem,  sicut  etiam 
in  aliis  definitionibus  et  decretis  conciliorum  non  ea- 
dem adest  certitude  circa  infallibilitatem  concilii;  ita  ^ 
quidem  ut  haec  certitude  solummodo  sit  certitude 
theologica  eo  in  sensu,  ut  is  qui  negaret  Ecclesiam 
vel  ex  pari  etiam  Pontificem  in  tali  decreto  edendo 
fore  infallibilem , ut  tabs  quidem  non  esset  aperte 
haereticus,  attamen  errorem  gravissimum  et  peccatum 
gravissimum  sic  errando  committeret.  Proinde  nos  in 
nostra  formula  totum  obiectum  enuntiamus  simul  sub 
una  propositione,  attamen  sub  duplici  notione  generica 
et  specifica;  ita  quidem  ut  ex  generica  solummodo 
pateat  obiectum  infallibilitatis  generate,  et  ex  notione 
specifica  deinde  appareat  certitude  huius  infallibili- 
tatis, utrum  sit  de  fide  an  vero  solummodo  certitude 
theologica  etc. 


Quarta  demum  animadversio,  quam  ex  praecepto 
et  mandate  Deputationis  de  fide  rmis  Patribus  pro- 
ponere  debeo,  concernit  exceptionem  151““  et  152““. 
Rfhi  auctores  harum  exceptionum  postulant,  ut  ex- 
presse  ad  verba  „huiusmodi  Romani  Pontificis  defini- 
tiones  ex  sese  esse  irreformabiles“  addatur  non  so- 
lummodo esse  irreformabiles  ex  sese,  sed  addatur  etiam 
notio  negativa:  etiam  ante  episcoporum  assensum,  vel: 
etiam  antequam  assensus  Ecclesiae  accesserit  etc.  Iam 
quod  ad  haec  verba  attinet,  utique  nihil  aliud  sunt 
quam  solummodo  quaedam  explicatio ; nam  reapse 
cum  dicimus,  definitiones  Romani  Pontificis  ex  Ca- 
thedra loquentis  esse  irreformabiles  ex  sese,  eo  ipso 
enuntiamus  causam  irreformabilitatis  sitam  esse  in 
ipsis  decretis  Romani  Pontificis , et  non  esse  ponen- 
dam  aliunde  ex  coiiditione  quadam  externa,  ut  est 
assensus  episcoporum,  assensus  Ecclesiae.  Ergo  haec 
verba  nihil  aliud  continent  nisi  solum  ulteriorem  quan- 
dam  explicationem , ut  eandem  rem  prime  dicamus 
positive  et  deinde  negative.  Deputatio  de  fide  hanc 
emendationem  suffragiis  Congregationis  generalis  sup- 
ponendam  esse  censuit , et  illam  acceptandam  pro- 
ponit. 

His  iam  dictis  . . . 

NonnulU  Paires  interrogant:  Quinam  est  modus? 

Orator.  Deputatio  proponit  ergo  exceptionem  istam 
acceptandam  iuxta  sequentem  modum,  scilicet:  Huius- 
modi  definitiones  Romatii  Pontificis  irreformabiles  esse 
ex  sese,  non  autem  ex  consensu  Ecclesiae. 

His  iam  dictis,  Erai  ac  Rmi  Patres,  liceat  mihi 
paucissimis  verbis  perorare.  Negari  non  potest  con- 
ditionem  societatis  humanae  iam  earn  esse,  ut  firmis- 
sima  et  ima  fundamenta  societatis  humanae  vacillent. 
Huic  miserrimae  conditioni  societatis  humanae  medela 
ferri  nulla  alia  potest  quam  per  Ecclesiam  Dei,  in 
qua  adest  auctoritas  divinitus  data  et  infallibilis,  turn 
in  toto  corpore  Ecclesiae  docentis,  turn  etiam  in  ipso 
capite  illius.  Ut  omnium  oculi  ad  hanc  petram  fidei, 
quam  non  possunt  superare  superbae  inferorum  portae, 
ut  omnium,  dico,  oculi  ad  hanc  petram  attraherentur, 
divinitus  factum  esse  censeo,  quod  his  diebus  doctrina 
de  infallibilitate  Romani  Pontificis  Concilio  Vaticano 
proposita  sit.  Utinam  uno  sensu  et  uno  ore  istam 
infallibilitatem  proclamaremus ! 

Descendens  ex  ambone  libentissime  advolverer  ad 
pedes  illorum  rraorum  Patrum , qui  huic  sententiae 
favere  non  videntur,  ut  quos  rationibus  vincere  non 
potui,  orationibus  vincerem.  Immo,  Emi  et  Rifii  Pa- 
tres, oremus  instanter,  instantius  et  instantissime,  ut 
idem  omnes  sentiamus  et  ne  sit  in  hac  re  tanti  mo- 
menti  inter  nos  schisma.  (Voces:  Bene,  bene!) 

Peracta  relatione  de  exceptionibus  in  integram  constitutionem 
dogmaticam  primam  de  Ecclesia  Christi  datis  a nonnullis  Patribus, 
emus  Praeses  dixit : 

„ Iuxta  hanc  expositionem  nomine  Deputationis  pro 
„ rebus  fidei  factam  de  duobus  tantum  articulis  exqui- 


477 


Acta  ante  Sess.  IV.  Relatio  et  sufFragia  de  exceptionibus  in  schema  constit.  de  Eccl.  factis. 


478 


„renda  erunt  sufifragia  Patrum,  idque  per  actum  sur- 
„gendi  fiet  more  solito.  R.  D.  Subsecretarius  perleget 
„articulos,  de  quibus  ferenda  erunt  sufFragia." 

Tunc  proposita  est  prime  exceptio,  quae  legitur  sub  num.  76°. 
— Optatur  ut  paragraphus  secunda  Capitis  IV.  terminetur  per 
verba  evangelica:  Ego  rogavi  pro  te , omissis  quae  sequuntur 
„neque  ignorantes  etc.^  Deinde  vero  exceptio,  quae  legitur  sub 
num.  152°.  — In  fine  eiusdein  paragraphi,  post  verba  „Romani 


a Pontificis  definitiones  esse  ex  sese  irreformabiles‘‘ adiiciatur : etiam 
antequam  ecclesiarum  consensus  accesserit.  Haec  vero  postrema 
exceptio  a riho  Relatore  nomine  Deputationis  proponebatur  ac- 
ceptanda  iuxta  modum,  ut  nimirum  diceretur:  ideoque  eiusmodi 
Romani  Pontificis  definitiones  ex  sese,  non  autem  ex  consensu  Ec- 
clesiae  irreformahiles  esse, 

Utraque  vero  exceptio , duplici  experimento  per  actum  sur- 
gendi  facto,  approbata  est,  prima  tamen  fere  ab  omnibus,  altera 
a longe  maiori  Patrum  parte. 


SKSSIO  QUART  A. 


Cum  iam  in  promptu  esset  gravis  rerum  materia  ad  quartam 
publicam  Sessionem  sacrosancti  oecumenici  Concilii  Vaticani  co7i- 
celebrandam , in  LXXXVI.  Congregatione  generali  habita  die 
16.  lulii  duo  haec  monita  Patribus  lecta  fuerunt : 

MONITUM  L 

SSiiius  Dominus  Noster  statuit,  ut  quarta  Sessio 
sacri  oecumenici  Concilii  Yaticani  celebretur  Feria  II. 
hebdomadae  sequentis,  quae  est  dies  18.  lulii,  bora 
per  schedam  designanda. 

In  hac  Sessione  suffragia  Patrum  super  prima 
Constitutione  dogmatica  de  Ecclesia  Christi  exquiren- 
tur  eodem  plane  modo,  qui  nuper  in  Congregatione 
generali  adhibitus  est,  ita  nempe,  ut  nomina  singulo- 
rum  Concilii  Patrum  iuxta  ordinem  dignitatis  et  pro- 
motionis  alta  voce  recitentur,  iique,  quorum  nomina 
fuerint  recitata,  elata  voce  suffragium  edant  respon- 
dendo  placet  vel  non  placet. 

Animadvertendum  quippe  est , quod  in  publica 
Sessione  iuxta  Litteras  Apostolicas : Multiplices  inter 
non  liceat  suffragium  aliter  dare,  nisi  per  ista  verba 
placet  aut  non  placet. 

Praeterea  rogantur  Rnii  Patres,  ut  in  hac  Sessione 
singuli  occupent  eum  locum , qui  iuxta  numerum  in 
catalogo  Patrum  mense  Maio  distribute  assignatus  est. 

MONITUM  II. 

SSmus  Dominus  Noster  quamvis  hoc  Vaticanum 
Concilium  post  Sessionem  IV.  continuari  velit  absque 
ulla  suspensione  vel  prorogatione ; benignissime  tamen 
Rihis  Patribus,  qui  vel  ratione  valetudinis  vel  ratione 
negotiorum  in  sua  dioecesi  peragendorum  ad  tempus 
ex  hac  alma  urbe  discedere  volunt,  veniam  abeundi 
generaliter  concedit;  ita  tamen,  ut  discessum  suum 
significent  in  scripto  ad  Secretarium  Concilii  misso, 
nec  absentia  haec  protrahatur  ultra  festum  S.  Martini 
die  11  Novembris  huius  anni.  Simul  etiam  omnibus 
intra  hoc  temporis  spatium  pro  una  vice  tantum  fa- 
cultatem  elargitus  est  habendi  Ordinationem  generalem 
extra  tempora,  si  id  pro  sua  dioecesi  necessarium  vel 
opportunum  in  Domino  iudicaverint. 

In  eadem  generali  Congregatione  Emi  ac  Rnii  Praesides  pro- 
testationem  publicam  faciendam  duxerunt  contra  indignas  crimi- 
nationes  et  calumnias , quibus  turn  in  nonnullis  ephemeridibus 
turn  in  libellis  anonymis  sacrosancti  oecumenici  Concilii  Vaticani 
dignitas  et  libertas,  necnon  Apostolicae  Sedis  iura,  ipsaque  SSuii 
Domini  Nostri  augusta  persona  impetebantur.  Protestationis  au- 
tem  ratio  est  ea  quae  sequitur: 


Reverendissimi  Patres 

Ex  quo  sacrosancta  Synodus  Vaticana,  opitulante 
Deo,  congregata  est,  acerrimum  statim  contra  earn 
bellum  exarsit;  atque  ad  venerandam  eius  auctorita- 
tem  penes  fidelem  populum  imminuendam,  ac  si  fieri 
posset,  penitus  labefactandam , contumeliose  de  ilia 
detrahere,  eamque  putidissimis  calumniis  oppetere  plu- 
res  scriptores  certatim  aggressi  sunt  non  modo  inter 
heterodoxos  et  apertos  crucis  Christi  inimicos , sed 
etiam  inter  eos  qui  catholicae  Ecclesiae  filios  sese 
dictitant,  et,  quod  maxime  dolendum  est,  inter  ipsos 
eius  sacros  ministros. 

Quae  in  publicis  cuiusque  idiomatis  ephemeridibus, 
quaeque  in  libellis  absque  auctoris  nomine  passim  edi- 
tis  et  furtive  distributis,  congesta  hac  de  re  fuerint 
probrosa  mendacia,  omnes  apprime  norunt,  quin  nobis 
necesse  sit  ilia  singillatim  edicere.  Yerum  inter  ano- 
nymos  istiusmodi  libellos  duo  praesertim  exstant,  gal- 
lice  conscripti  sub  titulis:  Ce  qui  se  passe  an  Concile, 
et  La  demise  heiire  du  Concile,  qui  ob  suam  calum- 
niandi  artem,  obtrectandique  licentiam  ceteris  palmam 
praeripuisse  videntur.  In  his  enim  nedum  huius  Con- 
cilii dignitas  ac  plena  libertas  turpissimis  oppugnantur 
mendaciis,  iuraqiie  Apostolicae  Sedis  evertuntur,  sed 
ipsa  quoque  SSmi  Domini  Nostri  augusta  persona 
gravibus  lacessitur  iniuriis.  Iam  vero  Nos  officii  nostri 
memores,  ne  silentium  nostrum,  si  diutius  protrahere- 
tur,  sinistre  a malevolis  hominibus  interpretari  valeat, 
contra  tot  tantasque  obtrectationes  vocem  extollere  co- 
gimur,  atque  in  conspectu  omnium  vestrum,  Rihi  Pa- 
tres, protestari  ac  declarare:  falsa  omnino  esse  et 
calumniosa  quaecumque  in  praedictis  ephemeridibus  et 
libellis  effutiuntur , sive  in  spretum  et  contumeliam 
SShii  Domini  Nostri  et  Apostolicae  Sedis,  sive  in  de- 
decus  huius  sacrosanctae  Synodi,  et  contra  assertum 
defectum  in  ilia  legitimae  libertatis. 

Datum  ex  aula  Concilii  Yaticani,  die  16.  lulii  1870. 

Philippus  Card,  de  Angelis  Praeses. 

Antoninus  Card,  de  Lnca  Praeses. 

Joseph  Andreas  Card.  Bizzarri  Praeses. 

Aloysius  Card.  Bilio  Praeses. 

Hannibal  Ca^'d.  Capalti  Praeses. 

loSEPHUS  Episcopus  S.  Hippolyti 
Secret.  Concilii  Vaticani. 


481 


Sessio  quarta.  Constitutio  dogmat.  prima  de  Eccl,  Christi. 


482 


Huic  protestationi  ex  ambone  a Rino  D.  Subsecretario  per- 
lectae  Patres  Concilii  plaudentes  et  adprobantes  acclamaverunt, 
atque  alta  voce  se  eidem  adhaerere  professi  sunt. 

Congregatione  genei’ali  absoluta,  R.  D.  Aloysius  Ferrari  cae- 
remoniarum  Praefectus  iussu  Summi  Pontificis  pro  IV.  publica 
Sessione  indicenda  hanc  per  Cursores  Apostolicos  schedam  Patri- 
bus  misit: 

Intimatio  per  Cursores  facienda,  domi  quoque  dimisso  exemplari. 

Die  18  lulii  anni  1870  Feria  II.  hora  nona  anle- 
meridiana  in  patriarchali  basilica  S.  Petri  in  Vati- 
cano  habebitur  Sessio  IV.  sacri  Concilii  oecumenici. 

Erai  et  Rrai  DD.  Cardinales  vestihus  riihris  induti 
cum  calceis  nigris  accedent  ad  memoratam  basilicam, 
ubi  adorato  SS.  Sacramento,  paramenta  coloris  ruhri 
cuique  ordini  propria  assument,  et  petent  subsellia  in 
aula  conciliari. 

Rmi  DD.  Patriarchae,  Primates,  Archiepiscopi, 
Episcopi  et  Abbates  locum  in  Concilio  habentes,  ado- 
rato ut  supra  SS.  Sacramento,  in  parato  sacello  S.  Se- 
bastiani  vestes  sacras  colons  ruhri  sibi  debitas  induent, 
et  in  aulam  praedictam  convenient. 

Missa  votiva  de  Spiritu  Sancto  celebrabitur  sine 
cantu  ab  Emo  et  Rino  D.  Cardinali  Barili. 

Expleta  Missa  statutae  preces  iuxta  Ordinem  per- 
solventur,  quibus  absolutis  sufFragium  dabitur  a Patri- 
bus  ea  forma,  quae  praescripta  fuit  in  monito  a Rmo 
Episcopo  S.  Hippolyti  Concilii  Secretario  die  18  men- 
sis  Aprilis  proxime  elapsi  evulgato. 

Intimentur  itaque  omnes  et  singuli  Emi  et  Rmi 
DD.  Cardinales , Rmi  DD.  Patriarchae , Primates, 
Archiepiscopi,  Episcopi,  Abbates  et  supremi  Modera- 
tores  Congregationum  et  Ordinum  regularium  ex  apo- 
stolica  concessione  locum  in  Concilio  Vaticano  ha- 
bentes. 

Intimentur  quoque  Vice-Camerarius,  Princeps  solii 
Concilii  Custos,  R.  C.  A.  Auditor,  Antistes  pontificiae 
domui  praepositus.  Senator  et  Conservatores  Urbis, 
Magister  S.  Hospitii,  Protonotarii  de  numero  Partici- 
pantium  quinque,  Auditores  Rotae  quatuor,  Clerici 
Camerae  Apostolicae  duo,  Votantes  Signaturae  quatuor, 
Abbreviatores  de  Parco  maiori  duo,  Officiales  Concilii. 

De  Mandate  SSini  D.  N.  Papae 

Aloysius  Ferrari  Protonot.  Apost. 

Praefectus  Caeremoniarum. 

Itaque  die  decima  octava  lulii  hora  nona  ante  meridiem  in 
aula  conciliari  congregatis  Patribus  pluviali  rubri  coloris  indutis, 
adstantibus  omnibus  Concilii  Officialibus,  Missa  de  Spiritu  Sancto 
celebrata  est  sine  cantu  ab  Erno  et  RrTio  Domino  Cardinali  Lau- 
rentio  Barili.  Post  Missam  descendit  in  aulam  Summus  Pontifex  cum 
nobili  familia  et  Administris  medius  inter  Efnos  et  Ruios  Dominos 
Cardinales  Diaconos  Gasparem  Grassellini  et  Theodulphum  Mertel. 
Praeibat  Auditor  Sacrae  Rotae  Rums  Dominus  Martialis  de  Avila 
Subdiaconus  Apostolicus  Crucem  gestans.  Consuetis  habitis  pre- 
cibus  ex  Caeremoniali  excerptis  et  in  Ordine  Concilii  oecumenici 
Vaticani  descriptis , Etiius  et  Rmus  Dominus  Hannibal  Capalti 
Cardinalis  Diaconus  cantavit  Evangelium  Venit  lesus  depromptum 
ex  Cap.  XVI.  S.  Matthaei.  Post  hymnum  Vent  Creator  Spiritus 
Rmus  Dominus  Episcopus  S.  Hippolyti  Concilii  Secretarius  et  cum 
eo  Episcopus  Fabrianensis  et  Matilicensis  adstiterunt  coram  Summo 
Pontifice , qui , accepto  a Secretario  Concilii  textu  Constitutionis 

Coll.  Lac.  VII. 


a dogmaticae  primae  De  Ecclesia  Christi,  ilium  legendum  tradidit 
Episcopo  Fabrianensi.  Tunc  idem  Episcopus  ambonem  ascendens 
alta  et  clara  voce  legit  Constitutionem  prout  sequitur: 

CONSTITUTIO  DOGMATICA  PRIMA  DE 
ECCLESIA  CHRIST! 

PIUS  EPISCOPUS 
SERVUS  SERVORUM  DEI 
SACRO  APPROBANTE  CONCILIO 
ad  'perpetiiam  rei  memoriam. 

Pastor  aeternus  et  episcopus  animarum  nostrarum, 
ut  salutiferum  redemptionis  opus  perenne  redderet, 
b sanctam  aedificare  Ecclesiam  decrevit,  in  qua  veluti 
in  domo  Dei  viventis  fideles  omnes  unius  fidei  et 
charitatis  vinculo  continerentur.  Quapropter , prius- 
quam  clarificaretur,  rogavit  Patrem  non  pro  Apostolis 
tantum,  sed  et  pro  eis,  qui  credituri  erant  per  ver- 
bum  eorum  in  ipsum , ut  omnes  unum  essent , sicut 
ipse  Filius  et  Pater  unum  sunt.  Quemadmodum  igi- 
tur  Apostolos,  quos  sibi  de  mundo  elegerat,  misit, 
sicut  ipse  missus  erat  a Patre:  ita  in  Ecclesia  sua 
Pastures  et  Doctores  usque  ad  consummationem  sae- 
culi  esse  voluit.  Ut  vero  episcopatus  ipse  unus  et 
indivisus  esset,  et  per  cohaerentes  sibi  invicem  sacer- 
dotes  credentium  multitude  universa  in  fidei  et  com- 
munionis  unitate  conservaretur , beatum  Petrum  cae- 
^ teris  Apostolis  praeponens  in  ipso  instituit  perpetuum 
utriusque  unitatis  principium  ac  visibile  fundamentum, 
super  cuius  fortitudinem  aeternum  exstrueretur  tern- 
plum,  et  Ecclesiae  coelo  inferenda  sublimitas  in  huius 
fidei  firmitate  consurgeret  h Et  quoniam  portae  inferi 
ad  evertendam,  si  fieri  posset,  Ecclesiam  contra  eius 
fundamentum  divinitus  positum  maiori  in  dies  odio 
undique  insurgunt;  Nos  ad  catholici  gregis  custodiam, 
incolumitatem , augmentum,  necessarium  esse  iudica- 
mus,  sacro  approbante  Concilio,  doctrinam  de  institu- 
tione,  perpetuitate  ac  natura  sacri  Apostolici  primatus, 
in  quo  totius  Ecclesiae  vis  ac  soliditas  consistit,  cunctis 
fidelibus  credendam  et  tenendam,  secundum  antiquam 
atque  constantem  universalis  Ecclesiae  fidem,  proponere, 
atque  contraries,  dominico  gregi  adeo  perniciosos,  er- 
^ rores  proscribere  et  condemnare. 

CAPUT  I.  De  Apostolici  primatus  in  beato  Petro  institutione. 

Docemus  itaque  et  declaramus , iuxta  Evangelii 
testimonia  primatum  iurisdictionis  in  universam  Dei 
Ecclesiam  immediate  et  directe  beato  Petro  Apostolo 
promissum  atque  collatum  a Christo  Domino  fuisse. 
Unum  enim  Simonem,  cui  iam  pridem  dixerat:  Tu 
vocaberis  Cephas  ^ , postquam  ille  suam  edidit  confes- 
sion em  inquiens:  Tu  es  Chrisius,  Filius  Dei  vivi,  so- 
lemnibus  his  verbis  allocutus  est  Dominus:  Beatus  es 


‘ S.  Leo  M.  serm.  IV.  (al.  III.)  cap.  2.  in  diem  Natalis  sui 
[Migne  P.  L.  LIV,  150.] 

* loan.  1,  42. 


31 


483 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


484 


Simon  Bar  Iona:  quia  caro,  et  sanguis  non  revelavit 
tihi,  sed  Pater  mens,  qui  in  coelis  est.  Et  ego  dico 
tihi,  quia  tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petram  aedificaho 
Ecclesiam  nieam,  et  portae  inferi  non  praevalehunt  ad- 
versiis  earn.  Et  tihi  dabo  claves  regni  coelorum.  Et 
quodcunque  ligaveris  super  terrani,  erit  ligatum  et  in 
coelis:  et  quodcunque  solveris  siqjer  terram,  erit  solu- 
tum  et  in  coelis  Atque  uni  Simoni  Petro  contulit 
lesus  post  suam  resurrectionem  summi  pastoris  et 
rectoris  iurisdictionem  in  totum  suum  ovile,  dicens: 
Pa  see  agnos  meos:  pasce  oves  meas  Huic  tarn  ma- 
nifestae  saci’arum  Scripturarum  doctrinae,  ut  ab  Ec- 
clesia  catholica  semper  intellecta  est,  aperte  opponun- 
tur  pravae  eorum  sententiae,  qui  constitutam  a Christo 
Domino  in  sua  Ecclesia  regiminis  formam  pervertentes 
negant,  solum  Petrum  prae  caeteris  Apostolis,  sive 
seorsum  singulis  sive  omnibus  simul,  vero  proprioque 
iurisdictionis  primatu  fuisse  a Christo  instructum;  aut 
qui  affirmant,  eundem  primatum  non  immediate  di- 
recteque  ipsi  beato  Petro,  sed  Ecclesiae,  et  per  hanc 
illi  ut  ipsius  Ecclesiae  ministro  delatum  fuisse. 

Si  quis  igitur  dixerit,  beatum  Petrum  Apostolum 
non  esse  a Christo  Domino  constitutum  Apostolorum 
omnium  principem  et  totius  Ecclesiae  militantis  visi- 
bile  caput;  vel  eundem  honoris  tantum,  non  autem 
verae  propriaeque  iurisdictionis  primatum  ab  eodem 
Domino  nostro  lesu  Christo  directe  et  immediate  ac- 
cepisse;  anathema  sit. 

CAPUT  II.  De  perpetuitate  primatus  beati  Petri  in  Komanis 

Pontificibus. 

Quod  autem  in  beato  Apostolo  Petro  princeps 
pastorum  et  pastor  magnus  ovium  Dominus  Christus 
lesus  in  perpetuam  salutem  ac  perenne  bonum  Eccle- 
siae instituit,  id,  eodem  auctore,  in  Ecclesia,  quae 
fundata  super  petram  ad  finem  saeculorum  usque  firma 
stabit,  iugiter  durare  necesse  est.  Nulli  sane  dubiuni, 
immo  saeculis  omnibus  notum  est,  quod  sanctus  bea- 
tissimusque  Petrus,  Apostolorum  princeps  et  caput, 
fideique  columna  et  Ecclesiae  catholicae  fundamentum, 
a Domino  nostro  lesu  Christo,  Salvatore  humani  ge- 
neris ac  Redemptore,  claves  regni  accepit:  qui  ad  hoc 
usque  tempus  et  semper  in  suis  successoribus,  episco- 
pis  sanctae  Romanae  Sedis  ab  ipso  fundatae,  eiusque 
consecratae  sanguine,  vivit  et  praesidet  et  indicium 
exercet  Unde  quicumque  in  hac  Cathedra  Petro 
succedit,  is  secundum  Christi  ipsius  institutionem  pri- 
matum Petri  in  universam  Ecclesiam  obtinet.  Manet 
ergo  dispositio  veritatis,  et  beatus  Petrus  in  accepta 
fortitudine  petrae  perseverans  suscepta  Ecclesiae  gu- 
bernacula  non  reliquit  Hac  de  causa  ad  Romanam 
Ecclesiam  propter  potentiorem  principalitatem  necesse 
semper  fuit  omnem  convenire  Ecclesiam,  hoc  est,  eos, 
qui  sunt  undique  fideles,  ut  in  ea  Sede,  e qua  vene- 

< Matth.  16,  16—19.  « loan.  21,  15—17. 

* Cf.  Ephesini  Concilii  Act.  III.  [Hard.  C.  C.  I,  1478.] 

* S Leo  M.  Serm.  III.  (al.  II.)  cap.  3.  [Migne  P.  L.  LIV,  146.] 


^ randae  communionis  iura  in  omnes  dimanant,  tanquam 
membra  in  capite  consociata,  in  unam  corporis  com- 
pagem  coalescerent  h 

Si  quis  ergo  dixerit,  non  esse  ex  ipsius  Christi 
Domini  institutione  seu  iure  divino,  ut  beatus  Petrus 
in  primatu  super  universam  Ecclesiam  habeat  perpe- 
tuos  successores ; aut  Romanum  Pontificem  non  esse 
beati  Petri  in  eodem  primatu  successorem ; anathema  sit. 

CAPUT  III.  De  vi  et  ratione  primatus  Romani  Pontificis. 

Quapropter  apertis  innixi  saerarum  litterarum  te- 
stimoniis,  et  inhaerentes  turn  Praedecessorum  Nostro- 
rum  Romanorum  Pontificum , turn  Conciliorum  ge- 
neralium  disertis,  perspicuisque  decretis,  innovamus 
^ oecumenici  Concilii  Florentini  definitionem , qua  cre- 
dendum  ab  omnibus  Christi  fidelibus  est,  sanctam  Apo- 
stolicam  Sedem,  et  Romanum  Pontificem  in  universum 
orbem  tenere  primatum,  et  ipsum  Pontificem  Roma- 
num successorem  esse  beati  Petri  principis  Apostolo- 
rum, et  verum  Christi  Vicarium,  totiusque  Ecclesiae 
caput,  et  omnium  Christianorum  patrem  ac  doctorem 
existere;  et  ipsi  in  beato  Petro  pascendi , regendi  ac 
gubernandi  universalem  Ecclesiam  a Domino  nostro 
lesu  Christo  plenam  potestatem  traditam  esse;  quem- 
admodum  etiam  in  gestis  oecumenicorum  Conciliorum 
et  in  sacris  canonibus  continetur. 

Docemus  proinde  et  declaramus,  Ecclesiam  Roma- 
nam, disponente  Domino,  super  omnes  alias  ordinariae 
c potestatis  obtinere  principatum,  et  hanc  Romani  Pon- 
tificis iurisdictionis  potestatem,  quae  vere  episcopalis 
est,  immediatam  esse:  erga  quam  cuiuscumque  ritus 
et  dignitatis  pastures  atque  fideles,  tam  seorsum  sin- 
guli  quam  simul  omnes,  officio  hierarchicae  subordi- 
nationis,  veraeque  obedientiae  obstringuntur,  non  solum 
in  rebus,  quae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam  in  iis, 
quae  ad  disciplinam  et  regimen  Ecclesiae  per  totum 
orbem  diffusae  pertinent;  ita  ut  custodita  cum  Romano 
Pontifice  tam  communionis,  quam  eiusdem  fidei  pro- 
fessionis  unitate,  Ecclesia  Christi  sit  unus  grex  sub  uno 
summo  pasture.  Haec  est  catholicae  veritatis  doctrina, 
a qua  deviare,  salva  fide  atque  salute,  nemo  potest. 

Tantum  autem  abest,  ut  haec  Summi  Pontificis 
(1  potestas  officiat  ordinariae  ac  immediatae  illi  episco- 
palis iurisdictionis  potestati,  qua  Episcopi,  qui  positi 
a Spiritu  Sancto  in  Apostolorum  locum  successeruht, 
tanquam  veri  pastures  assignatos  sibi  greges,  singuli 
siiigulos,  pascunt  et  regunt,  ut  eadem  a supremo  et 
universali  Pasture  asseratur,  roboretur  ac  vindice- 
tur,  secundum  illud  sancti  Gregorii  Magni;  Mens 
honor  est  honor  universalis  Ecclesiae.  Mens  honor  est 
fratrum  meoruni  solidus  vigor.  Turn  ego  vere  honoratns 
sum,  cum  singulis  quihusqne  honor  debifus  non  negatur 

Porro  ex  suprema  ilia  Romani  Pontificis  potestate 

* S.  Iren.  adv.  liaer.  1.  III.  c.  3.  et  Cone.  Aquilei.  a.  381.  inter 
epp.  S.  Ambros.  ep.  XI.  [Migne  P.  Gr.  VII,  849;  P.  L.  XVI,  946.] 

* Ep.  ad  Eulog.  Alexandria.  1.  VIII.  ep.  XXX.  [Migne  P.  L. 
LXXVII,  933.] 


485 


Sessio  quarta.  Constitutio  dogmat.  prima  de  Eccl.  Christi. 


486 


gubernandi  universam  Ecclesiam  ius  eidem  esse  con- 
sequitur,  in  huius  siii  muneris  exercitio  libere  com- 
municandi  cum  pastoribus  et  gregibus  totius  Ecclesiae, 
lit  iidem  ab  ipso  in  via  salutis  doceri  ac  regi  possint. 
Qiiare  damnamus  ac  reprobamus  illoruin  sententias, 
qui  banc  supremi  capitis  cum  pastoribus  et  gregibus 
communicationem  licite  impediri  posse  dicunt , aut 
eandem  reddunt  saeculari  potestati  obnoxiam , ita  ut 
contendant,  quae  ab  Apostolica  Sede  vel  eius  auctoritate 
ad  regimen  Ecclesiae  constituuntur,  vim  ac  valorem  non 
habere,  nisi  potestatis  saecularis  placito  confirmentur. 

Et  quoniam  divino  Apostolici  primatus  iure  Roma- 
nus  Pontifex  universae  Ecclesiae  praeest , docemus 
etiam  et  declaramus,  eum  esse  iudicem  supremum 
fidelium  % et  in  omnibus  causis  ad  examen  ecclesia- 
sticum  spectantibus  ad  ipsius  posse  iudicium  recurri  ^ ; 
Sedis  vero  Apostolicae,  cuius  auctoritate  maior  non 
est,  iudicium  a nemine  fore  retractandum,  neque  cui- 
quam  de  eius  licere  iudicare  iudicio  Quare  a recto 
veritatis  tramite  aberrant,  qui  affirmant,  licere  ab  iu- 
diciis  Romanorum  Pontificum  ad  oecumenicum  Conci- 
lium tanquam  ad  auctoritatem  Romano  Pontifice  su- 
periorem  appellare. 

Si  quis  itaque  dixerit,  Romanum  Pontificem  ha- 
bere tantummodo  officium  inspectionis  vel  directionis, 
non  autem  plenam  et  supremam  potestatem  iurisdic- 
tionis  in  universam  Ecclesiam , non  solum  in  rebus, 
quae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam  in  iis,  quae  ad 
disciplinam  et  regimen  Ecclesiae  per  totum  orbem  dif- 
fusae  pertinent;  aut  eum  habere  tantum  potiores  par- 
tes, non  vero  totam  plenitudinem  huius  supremae  po- 
testatis; aut  hanc  eius  potestatem  non  esse  ordinariam 
et  immediatam  sive  in  omnes  ac  singulas  ecclesias,  sive 
in  omnes  et  singulos  pastores  et  fideles;  anathema  sit. 

CAPUT  IV,  De  Romani  Pontificis  infallibili  magisterio. 

Ipso  autem  Apostolico  primatu,  quern  Romanus 
Pontifex  tanquam  Petri  principis  Apostolorum  succes- 
sor in  universam  Ecclesiam  obtinet,  supremam  quoque 
magisterii  potestatem  comprehendi,  haec  Sancta  Sedes 
semper  tenuit,  perpetuus  Ecclesiae  usiis  comprobat, 
ipsaque  oecumenica  Concilia,  ea  imprimis,  in  quibus 
Oriens  cum  Occidente  in  fidei  charitatisque  unionem 
conveniebat,  declaraverunt.  Patres  enim  Concilii  Con- 
stantinopolitani  quarti,  maiorum  vestigiis  inhaerentes, 
hanc  solemnem  ediderunt  professionem : Prima  salus 
est,  rectae  fidei  regulam  custodire.  Et  quia  non  potest 
Domini  nostri  lesu  Christi  praetermitti  sententia  di- 
centis:  Tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petram  aedificabo 
Ecclesiam  meam,  haec,  quae  dicta  sunt,  rerum  pro- 
bantur  effectibus,  quia  in  Sede  Apostolica  immaculata 
est  semper  catholica  reservata  religio,  et  sancta  cele- 
brata  doctrina.  Ab  huius  ergo  fide  et  doctrina  sepa- 

' Pit  PP.  VI.  Breve,  Super  soliditate,  d.  28  Nov.  1786. 

^ Concil.  oecnm.  Lugdun.  II.  [Hard.  C.  C.  VII,  698.] 

^ Ep.  S.  Nicolai  I.  ad  Michaclcm  imperatorem.  [Mignc  P.  L. 
CXIX,  954.] 


rari  minime  cupientes,  speramus  ut  in  una  commu- 
nione,  quam  Sedes  Apostolica  praedicat,  esse  mereamur, 
in  qua  est  integra  et  vera  Christianae  religionis  soli- 
ditas  h Approbante  vero  Lugdunensi  Concilio  se- 
cundo,  Graeci  professi  sunt:  Sanctam  Romanam  Ec- 
clesiam summum  et  plenum  primatum  et  principatum 
super  universam  Ecclesiam  catholicam  obtinere,  quern 
se  ab  ipso  Domino  in  beato  Petro  Apostolorum  Prin- 
cipe sive  vertice,  cuius  Romanus  Pontifex  est  succes- 
sor, cum  potestatis  plenitudine  recepisse  veraciter  et 
humiliter  recognoscit;  et  sicut  prae  caeteris  tenetur 
fidei  veritatem  defendere,  sic  et,  si  quae  de  fide  sub- 
ortae  fuerint  quaestiones,  suo  debent  iudicio  definiri. 
Florentinum  denique  Concilium  definivit:  Pontificem 
Romanum,  verum  Christi  Vicarium,  totiusque  Ecclesiae 
caput  et  omnium  Christianorum  patrem  et  doctorem 
existere;  et  ipsi  in  beato  Petro  pascendi,  regendi  ac 
gubernandi  universalem  Ecclesiam  a Domino  nostro 
lesu  Christo  plenam  potestatem  traditam  esse. 

Huic  pastoral!  muneri  ut  satisfacerent , Praedeces- 
sores  Nostri  indefessam  semper  operam  dederunt,  ut 
salutaris  Christi  doctrina  apud  omnes  terrae  populos 
propagaretur,  parique  cura  vigilarunt,  ut,  ubi  recepta 
esset,  sincera  et  pura  conservaretur.  Quocirca  totius 
orbis  Antistites  nunc  singuli,  nunc  in  Synodis  con- 
gregati,  longam  ecclesiarum  consuetudinem  et  antiquae 
regulae  formam  sequentes,  ea  praesertim  pericula,  quae 
in  negotiis  fidei  emergebant,  ad  hanc  Sedem  Aposto- 
licam  retulerunt,  ut  ibi  potissimum  resarcirentur  clamna 
fidei,  ubi  fides  non  potest  sentire  defectum  Romani 
autem  Pontifices,  prout  temporum  et  rerum  conditio 
suadebat , nunc  convocatis  oecumenicis  Conciliis  aut 
explorata  Ecclesiae  per  orbem  dispersae  sententia, 
nunc  per  Synodos  particulares,  nunc  aliis,  quae  divina 
suppeditabat  providentia,  adhibitis  auxiliis,  ea  tenenda 
definiverunt,  quae  sacris  Scripturis  et  apostolicis  Tra- 
ditionibus  consentanea , Deo  adiutore , cognoverant. 
Neque  enim  Petri  successoribus  Spiritus  Sanctus  pro- 
missus  est,  ut  eo  revelante  novam  doctrinam  patefa- 
cerent,  sed  ut  eo  assistente  traditam  per  Apostolos 
revelationem  sen  fidei  depositum  sancte  custodirent  et 
fideliter  exponerent.  Quorum  quidem  apostolicam  doc- 
trinam omnes  venerabiles  Patres  amplexi  et  sancti 
Doctores  orthodoxi  venerati  atque  secuti  sunt;  plenis- 
sime  scientes,  hanc  sancti  Petri  Sedem  ab  omni  sem- 
per errore  illibatam  permanere,  secundum  Domini  Sal- 
vatoris  nostri  divinam  pollicitationem  discipulorum  suo- 
rum  principi  factam : Ego  rogavi  pro  ie,  ut  non  deficiat 
fides  tua:  et  tu  allquando  conversus  confirma  fratres 
tiios 

Hoc  igitur  veritatis  et  fidei  numquam  deficientis 
charisma  Petro  eiusque  in  hac  Cathedra  successoribus 

^ Ex  formula  S.  Ilormisdae  Papae,  prout  ab  Hadriano  II.  Patri- 
hus  Concilii  oecumenici  VIII.,  Constantinopolitani  IV.,  proposita  et  ab 
iisdem  subscripta  est.  [Hard.  V,  773  seq.] 

2 Cf.  S.  Bern.  Epist.  CXC.  [Migne  P.  L.  CLXXXII,  1053.] 

2 Luc.  22,  32. 


31* 


487 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


488 


divinitus  collatum  est,  ut  excelso  suo  munere  in  om-  a 
nium  salutem  fungerentur,  ut  universus  Christi  grex 
per  eos  ab  erroris  venenosa  esca  aversus , coelestis 
doctrinae  pabulo  nutriretur,  ut  sublata  schismatis  oc- 
casione  Ecclesia  tota  una  conservaretur,  atque  suo  fun- 
damento  innixa,  firma  adversus  inferi  portas  consisteret. 

Atvero  cum  hac  ipsa  aetate,  qua  salutifera  Apostolici 
muneris  efficacia  vel  maxime  requiritur,  non  pauci  in- 
veniantur,  qui  illius  auctoritati  obtrectant;  necessarium 
omnino  esse  censemus,  praerogativam , quam  unigeni- 
tus  Dei  Filius  cum  summo  pastorali  officio  coniungere 
dignatus  est,  solemniter  asserere. 

Itaque  Nos  traditioni  a fidei  Christianae  exordio 
perceptae  fideliter  inhaerendo,  ad  Dei  Salvatoris  nostri 
gloriam,  religionis  Catholicae  exaltationem  et  Christia-  b 
norum  populorum  salutem,  sacro  approbante  Concilio, 
docemus  et  divinitus  revelatum  dogma  esse  definimus: 
Romanum  Pontificem,  cum  ex  Cathedra  loquitur,  id 
est,  cum  omnium  Christianorum  Pastoris  et  Doctoris 
munere  fungens,  pro  suprema  sua  Apostolica  auctori- 
tate  doctrinam  de  fide  vel  moribus  ab  universa  Ecclesia 
tenendam  definit,  per  assistentiam  divinam , ipsi  in 
beato  Petro  promissam,  ea  infallibilitate  pollere,  qua 
divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam  in  definienda  doc- 
trina  de  fide  vel  moribus  instructam  esse  voluit;  ideo- 
que  eiusmodi  Romani  Pontificis  definitiones  ex  sese, 
non  autem  ex  consensu  Ecclesiae  irreformabiles  esse. 

Si  quis  autem  huic  Nostrae  definitioni  contradicere, 
quod  Deus  avertat,  praesumpserit;  anathema  sit. 

*) 

Qua  lectione  absoluta , idem  Fabrianensis  Episcopus  surgens 
ita  Patres  interrogavit : 

Rmi  Patres,  placentne  Vobis  Decreta  et  Canones, 
qui  in  hac  Constitutione  continentur? 

Cum  ille  descendisset , ambonem  consceudit  Rmus  D.  Sub- 
secretarius  Concilii,  qui,  sicut  in  praecedenti  Sessione  actum  est, 
nomina  singulorum  Patrum  iuxta  ordinem  dignitatis  et  promotionis 
alta  voce  recitavit,  ut  ad  normam  Litterarum  Apostolicarum  Mul- 
tiplices  inter  diei  27  Novembris  an.  1869  unusquisque  ex  Patribus 
sufFragium  ederet  per  verbum  •placet  vel  non  placet.  Dum  autem 
singulorum  Patrum  nomina  appellabantur,  Scrutatores  una  cum 
Notariis  fideliter  scripto  mandarunt  sufFragium  quod  a singulis 
voce  edebatur.  SulFragiorum  autem  recensione  peracta,  compertum 
est  ex  omnibus  Patribus,  qui  hac  in  Sessione  aderant,  duos  tantum 
respondisse  non  placet,  reliquos  vero  omnes  per  verbum  placet  suum 
assensum  et  adprobationem  declarasse.  Tunc  Scrutatores  una  cum 
Notariis  tabulas,  quae  responsiones  a Patribus  editas  continebant,  ' 
exhibuerunt  Rmo  Domino  Concilii  Secretario,  et  postea,  ipso  eodem 
Secretario  praeeunte,  ad  solium  Summi  Pontificis  perrexerunt;  ac 
iis  omnibus  in  genua  provolutis,  Secretarius  thronum  ascendens 
Sanctissimo  Domino  de  sufFragiorum  exitu  retulit  hac  formula: 

Beatissime  Pater,  Decreta  et  Canones  placuerunt 
omnibus  Patribus,  duobus  exceptis. 

Qua  relatione  audita,  Summus  Pontifex  surgens  suprema  sua 
auctoritate  Constitutionem  hac  formula  confirmavit: 

Decreta  et  Canones,  qui  in  Constitutione  modo  lecta 
continentur,  placfuerimt  Patribus  otmiihus,  duobus  exceptis; 

*)  „Datum  Romae  in  publica  Sessione  in  Vaticana  Basilica  so- 
lemniter celebrata  anno  Incarnationis  Dominicae  millesimo  octingen- 
tesimo  septuagesimo,  die  decima  octava  lulii,  Pontificatus  Nostri  anno 
vigesimo  quinto.“  Haec  addit  authentica  hujus  Constit.  editio  ex 
typographia  Cone.  Vatic.  Romae  1870. 


Nosque,  sacro  approbante  Concilio,  ilia  et  illos,  ut  lecta 
sunt,  definimus  et  Apostolica  auctoritate  confirmamus. 

Postea  duo  Advocati  Consistoriales  tanquam  Concilii  Promo- 
tores  in  extreme  pontificii  solii  gradu  proni  consistentes  Proto- 
notarios  Apostolicos  ibi  praesentes  rogarunt,  ut  instrumenta  con- 
ficerent  de  omnibus  in  hac  Sessione  gestis,  sequentibus  verbis: 

Rogamus  Vos  Protonotarios  praesentes,  ut  de  om- 
nibus et  singulis  in  hac  publica  Sessione  sacrosancti 
Concilii  oecumenici  Vaticani  gestis  authenticum  instru- 
mentum  vel  instrumenta  conficiantur. 

Id  se  facturos  Aloysius  Colombo  Collegii  Protonotariorum 
decanus  omnium  nomine  respondit  dicens: 

Conficiemus,  Vobis  testibus, 

innuendo  Rfnos  Dominos  Bartholomaeum  Pacca  pontificiae  domui 
Praepositum , et  Francisum  Ricci  Praefectum  cubiculi  Sanctita- 
tis  Suae. 

Deinde  Sanctissimus  Dominus,  deposita  mitra,  assurgens  gra- 
tias  laudemque  Deo  Optimo  Maximo  redditurus  elata  voce  Hym- 
num  Ambrosianum  inchoavit,  statimque  innumerae  Patrum  populi- 
que  insonuere  voces  hymni  versus  cum  Cantoribus  alternis  vicibus 
decantantes.  Hymno  ad  finem  perducto,  Summus  Pontifex  solem- 
niter Apostolicam  Benedictionem  est  impertitus;  quam  subsecuta 
est  publicatio  Indulgentiae  ab  Emo  Cardinali  Philippo  de  Angelis 
presbytero  adsistente  facta. 

Tandem  Beatissimus  Pater  ad  aulam  processit,  quae  para- 
mentorum  appellatur,  ibique  sacris  exutus  vestibus  omnes  in  Do- 
mini benedictione  dimisit;  et  sic  huius  quartae  Sessionis  actio 
perfecta  est. 

Patres,  qui  huic  quartae  Sessioni  interfuerunt,  hi  sunt: 

EMINENTISSIMI  ET  REVERENDISSIMI  DOMINI 
S.  R.  E.  CARDINALES 

ORDINIS  EPISCOPORUM 

Constantinus  Patrizi,  Episcopus  Portuensis  et  S.  Rufinae. 

Aloysius  Amat,  Episcopus  Praenestinus,  S.  R.  E.  Vice-Cancellarius. 
Nicolaus  Paracciani  Clarelli,  Episcopus  Tusculanus. 

Camillus  di  Pietro,  Episcopus  Albanensis. 

Joseph  Milesi  Pironi  Ferretti,  Episcopus  Sabinensis,  Abbas  Com- 
mendatarius  perpetuus  et  ordinarius  Ss.  Vincentii  et  Anastasii 
ad  Aquas  Salvias. 

ORDINIS  PRESBYTERORUM 

Philippus  de  Angelis,  Tit.  S.  Laurentii  in  Lucina,  Archiepiscopus 
Firmanus,  S.  R.  E.  Camerarius. 

Aloysius  Vannicelli  Casoni,  Tit.  S.  Praxedis,  Archiep.  Ferrariensis. 
Cosmas  Corsi,  Tit.  Ss.  loannis  et  Pauli  ad  Clivum  Scauri,  Archi- 
episcopus Pisanus. 

Fabius  Maria  Asquini,  Tit.  S.  Stephani  in  Monte  Coelio. 
Doininicus  Carafa  de  Traetto,  Tit.  S.  Mariae  Angelorum,  Archi- 
episcopus Beneventanus. 

Sixtus  Riario  Sforza,  Tit.  S.  Sabinae,  Archiepisco|)us  Neapolitanus. 
Franciscus  Augustus  Donnet,  Tit.  S.  Mariae  in  Via,  Archiepisco- 
pus Burdigalensis. 

Carolus  Aloysius  Morichini,  Tit.  S.  Onuphrii,  Episcopus  Aesinus. 
loachim  Pecci,  Tit.  S.  Chrysogoni,  Episcopus  Perusinus. 
Alexander  Barnabo,  Tit.  S.  Susannae. 

Antonins  Benedictus  Antonucci,  Tit.  Ss.  Silvestri  et  Martini  ad 
Montes,  Episcopus  Anconitanus  et  Humanensis. 

Petrus  de  Silvestri,  Tit.  S.  Marci. 

Carolus  Sacconi,  Tit.  S.  Mariae  de  Populo. 

Angelas  Quaglia,  Tit.  Ss.  Andreae  et  Gregorii  in  Monte  Coelio. 
Antonins  Maria  Panebianco , Tit.  Ss.  XII.  Apostolorum,  Maior 
Poenitentiarius, 

Joseph  Aloysius  Trevisanato,  Tit.  Ss.  Nerei  et  Achillei,  Patriarcha 
Venetiarum. 

Antoninus  de  Luca,  Tit.  Ss.  Quatuor  Coronatorum. 

Joseph  Andreas  Bizzarri,  Tit.  S.  Hieronymi  Illyricorum. 
Ludovicus  de  la  Lastra  y Cuesta,  Tit.  S.  Petri  ad  Vincula,  Archi- 
episcopus Hispalensis. 


489 


Sessio  quarta. 


490 


Joannes  Baptista  Pitra,  Tit.  S.  Callisti. 

Philippus  Maria  Guidi,  Tit.  S.  Sixti,  Archiepiscopus  Bononiensis. 
Henricus  Maria  de  Bonnechose,  Tit.  S.  dementis,  Archiepiscopus 
Rothomagensis. 

Paulus  Cullen,  Tit.  S.  Petri  in  Monte  Aureo,  Archiepiscopus  Du- 
blinensis. 

Aloysius  Bilio,  Tit.  S.  Laurentii  in  Paneperna. 

Lucianus  Bonaparte,  Tit.  S.  Pudentianae. 

Innocentius  Ferrieri,  Tit.  S.  Caeciliae. 

Laurentius  Barili,  Tit.  S.  Agnetis  extra  moenia. 

Joseph  Berardi,  Tit.  Ss.  Marcellini  et  Petri. 

Joannes  Jgnatius  Moreno,  Tit.  S.  Mariae  a Pace,  Archiepiscopus 
Vallisoletanus. 

Raphael  Monaco  la  Valletta,  Tit.  S.  Crucis  in  Hierusalem. 

ORDJNJS  DJACONORUM 

Jacobus  Antonelli,  Diaconus  S.  Mariae  in  Via  Lata. 

Prosper  Caterini,  Diaconus  S.  Mariae  Scalaris. 

Gaspar  Grassellini,  Diaconus  S.  Mariae  ad  Martyres. 

Theodulphus  Mertel,  Diaconus  S.  Eustachii. 

Dominions  Consolini,  Diaconus  S.  Mariae  in  Domnica. 

Eduardus  Borromeo,  Diaconus  Ss.  Viti  et  Modesti. 

Hannibal  Capalti,  Diaconus  S.  Mariae  in  Aquiro. 

REVERENDJSSJMI  DD.  PATRIARCHAE 

Rogerius  Aloysius  Antici  Mattei,  Constantinopolitanus. 

Paulus  Ballerini,  Alexandrinus. 

Joseph  Valerga,  Hierosolymitanus. 

Thomas  Jglesias  y Barcones,  Jndiarum  Occidentalium. 

Antonins  Hassun,  Ciliciensis,  rit.  armen. 

Clemens  Bahus,  iam  Antiochenus,  rit.  grace,  melchit. 

REVERENDJSSIMI  DD.  PRIMATES 

Maximilianus  de  Tarnoezy,  Archiepiscopus  Salisburgensis. 

Carolus  Pooten,  Archiep.  Antibarensis  et  Scodrensis. 

Emmanuel  da  Silveira,  Archiep.  S.  Salvatoris  in  Brasilia. 
Miecislaus  Ledochowski,  Archiep.  Gnesnensis  et  Posnaniensis. 
Victor  Augustus  Dechamps,  Archiep.  Mechliniensis. 

Daniel  Mac  Gettingan,  Archiep.  Armacanus. 

REVERENDJSSJMI  DD.  ARCHJEPJSCOPJ 

Laurentius  Pontillo,  Consentinus. 

Tobias  Aun,  Berytensis,  rit.  maronit. 

Jgnatius  Kalybgian,  iam  Amasenus  Archiep.  Episc.,  rit.  armen. 
Josephus  Giagia,  Cyprensis,  rit.  maronit. 

Petrus  Cilento,  Rossanensis. 

Alexander  Asinari  de  Sanmai’zano,  Ephesinus  in  part,  infid. 
Alexander  Angeloni,  Urbinatensis. 

Franciscus  Norbertiis  Blanchet,  Oregonopolitanus. 

Felicissimus  Salvini,  Camerinensis,  Administr.  perpet.  Eccl.  Treiensis. 
Raphael  Valentinus  Valdivieso,  S.  Jacobi  de  Chile. 

Raphael  d’Ambrosio,  Dyrrachiensis. 

Augustinus  Georgius  Barshino,  Salmasiensis,  rit.  chaldaic. 

Joseph  de  Bianchi  Dottula,  Tranensis,  Nazarenus  et  Barulensis, 
Administr.  perpet.  Eccles.  Vigiliensis. 

Julius  Arrigoni,  Lucanus. 

Gregorius  de  Luca,  Compsanus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Campa- 
niensis. 

Joseph  Rotundo,  Tarentinus. 

Antonins  Claret  y Clara,  Traianopolitanus  in  part,  infid. 

Joannes  Hagian,  Caesariensis  in  Cappadocia  Archiep.  Episc.,  rit. 
armen. 

Renatus  Franciscus  Rcgnier,  Cameracensis. 

Joseph  Sadoc  Alemany,  S.  Francisci. 

Philippus  Cammarota,  Caietanus. 

Vincentius  Taglialatela,  Sipontinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Ve- 
stanae. 

Joannes  Tamraz,  Corcurensis  seu  Kerkukensis,  rit.  chaldaic. 
Franciscus  Xaverius  Apuzzo,  Surrentinus. 

Caietanus  Rossini,  iam  Acheruntinus  et  Mathcranensis,  nunc  Episc. 

Mclphicti,  luvenacii  et  Terlitii. 

Petrus  Villanova  Castellacci,  Petrensis  in  part,  infid. 

Vincentius  Spaccapietra,  Smyrnensis,  Vic.  Ap.  Asiae  minoris. 


a Franciscus  Aemilius  Cugini,  Mutinensis,  Abbas  nullius  Nouantulae. 
Marianus  Ricciardi,  Rheginensis. 

Raphael  Ferrigno,  Brundusinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Ostunensis. 
Salvator  Nobili  Vitelleschi,  iam  Seleuciensis  in  part,  infid.,  nunc 
Episc.  Auximanus  et  Cingulanus. 

Alexander  Franchi,  Thessalonicensis  in  part,  infid. 

Aloysius  de  Marinis,  Theatinus,  Administr.  perpet.  Eccl.  Vastensis. 
Patritius  Leahy,  Casseliensis,  Administr.  perpet.  Eccl.  Emliensis. 
Marinus  Marini,  iam  Palmyrensis  in  part,  infid.,  nunc  Ep.  Urbe- 
vetanus. 

Joachim  Limberti,  Florentinus. 

Philippus  Gallo,  Patracensis  in  part,  infid. 

Petrus  Giannelli,  Sardianus  in  part,  infid. 

Franciscus  Pedicini,  Barensis. 

Emmanuel  Garcia  Gil,  Caesaraugustauus. 

Julianus  Florianus  Felix  Desprez,  Tolosanus. 

Spiridion  Maddalena,  Corcyrensis. 

Georgius  Ebedjesus  Khayyath,  Amadiensis,  rit.  chaldaic. 
Gregorius  Balitian,  Aleppensis,  rit.  armen. 
b Marianus  Barrio  y Fernandez,  Valentinus. 

Leo  Korckoruni,  Melitenensis  Archiep.  Ep.,  rit.  armen. 

Carolus  de  la  Tour  d’Auvergne-Lauraguais,  Bituricensis. 
Gregorius  Martinoz,  de  Manila. 

Petrus  Puch  y Solona,  de  I’lata. 

Cyrillus  Behnam  Benni,  Mausiliensis,  rit.  syriac. 

Benvenutus  Monzon  y Martins,  Granatensis. 

I^etrus  Doimus  Maupas,  ladrensis. 

Athanasius  Ciarchi,  Babylonensis,  rit.  syriac. 

I^elagius  Antonius  de  Lavastida  y Davalos,  Mexicanus. 

Andreas  Casasola,  Utinonsis. 

Ludovicus  Dubreil,  Avenionensis. 

Laurentius  Bergeretti,  Naxiensis. 

Martinus  Joannes  Spalding,  Baltimorensis. 

Joannes  Mac  Closkey,  Neo-Eboracensis. 

Marianus  Escalada,  de  Buenos  Ayres. 

Henricus  Eduardus  Manning,  Westmonasteriensis. 

Antonius  Rossi  Vaccari,  Colossensis  in  part,  infid. 

Gualterius  Steins,  Bostrensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost.  Calcuttae. 
c Aloysius  Natoli,  Messanensis. 

Joseph  Benedictus  Dusmet,  Catanensis. 

Joseph  Cardoni,  Edessenus  in  part,  infid. 

Joannes  Landriot,  Remensis. 

Athanasius  Kauam,  Tyrensis,  rit.  graec.  melch. 

Victor  Bernadou,  Senonensis,  Episcopus  Antissiodorensis. 
Anastasius  Rodrigo  Yusto,  Burgensis. 

Bernardus  I’inol  y Aycinena,  de  Guatimala. 

Andreas  Jgnatius  Schaepman,  Ultraiectensis. 

Joseph  Checa,  Quitensis. 

Petrus  Loza,  de  Guadalaxara. 

Stephanus  Stefanopoli,  Philippensis  in  part,  infid.,  rit.  graec. 
Carolus  Eyre,  Anazarbeusis  in  part,  infid..  Deleg.  Ap.  Scotiae. 
Ignatius  Arciga,  Mecoacanensis. 
loscph  Angelini,  Corinthiensis  in  part,  infid. 

Timotheus  Attar,  Amidensis  seu  I)iarbekireusis,  rit.  chaldaic. 
Joannes  Lynch,  Torontinus. 

Hyacinthus  de  Ferrari,  Naupactensis. 

REVERENDJSSIMI  DD.  EPJSCOPJ 

Jjeonardus  Todisco  Grande,  Asculi  et  Ceriniolae. 

Guillelmus  Sillani  Aretini,  iam  Tarracinensis. 

Gaspar  Labis,  Tornacensis. 

Theodosius  Kojungi,  Sidoniensis,  rit.  graec.  melch. 

Ignatius  Bourget,  Marianopolitanus. 

Jjaurentius  Biale,  Ventimiliensis. 

Joseph  Maria  Severn,  Jnteramnensis. 

Franciscus  Lacroix,  Baionensis. 

Augustus  Allou,  Mcldensis. 

Stci)hanus  Bagnoud,  Bethlemcnsis  in  part,  infid. 

Carolus  Gigli,  Tiburtinus. 

Eugenius  Desfleches,  Sinitensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuensis 
orientalis. 

Franciscus  Vibert,  Maurianensis. 

Stephanus  Charbonneau,  Jassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Mayssurii. 
Nicolaus  Crispigni,  Fulginatensis. 

Joseph  Gignoux,  Bellovacensis. 


Acta  et  decreta  SS. 

Eleonorus  Aronne,  Montis  Alti.  a 

loannes  Baptista  Berteaud,  Tutelensis. 

Joannes  Alberti,  Syrensis,  Vic.  Ap.  Graeciae. 

loannes  Thomas  Ghilardi,  Montis  Regalis  in  Pedemontio. 

Joseph  Jannuzzi,  Lucerinus. 

Joannes  Martinus  JJenni,  Milwaucliiensis. 

Petrus  Josephus  de  Preux,  Sedunensis. 

Carolus  Rousselet,  Sagiensis. 

Aloysius  Moccagatta , Zenopolitanus  in  part,  infid. , Vic.  Apost. 
Jian-tung. 

Fidelis  Suter,  Rosaliensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Tunetanus. 
Bonaventura  Atanasio,  iam  Liparensis. 

J’hilippus  Viard,  Wellingtoniensis. 

Alexius  Wicart,  Vallis  Guidonis. 

Joannes  Pellei,  Aquipendiensis. 

Jacobus  Maria  Bailies,  iam  Lucionensis. 

Daniel  Murphy,  JJobartoniensis. 

Stej)hanus  Marilley,  Lausanensis  et  Genevensis. 

Guillclmus  JJllathorne,  Birminghamiensis. 

Alexius  Canoz,  Tamassensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Madurensis.  b 
Theodorus  Forcade,  Nivernensis. 

Modestus  Demers,  Vancouveriensis. 

Aloysius  Maigret,  Arathensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sandwichianus. 
Petrus  Paulus  Trucchi,  Foroliviensis. 

Franciscus  Mazzuoli,  S.  Severini. 

Felix  Cantimorri,  Parmensis. 

J’hilippus  Mincione,  Miletensis. 

Vincentius  d’Alfonso,  Pennensis  et  Atriensis. 

Amedeus  Rappe,  Clevelandensis. 

Joseph  Novella,  Patarensis  in  part,  infid. 

Petrus  Vranken,  Colophoniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  in  Batavia. 
Joseph  Serra,  Dauliensis  in  part,  infid. 

Aloysius  Ricci,  Signinus. 

Jacobus  Goold,  Melburnensis. 

Eugenius  Guigues,  Owtawiensis  [Ottawiensis]. 

Franciscus  Gandolfi,  Cornetanus  et  Centumccllensis. 

Ililarius  Alcazar,  Paphensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Tunchini 
oriental. 

Joannes  Balma,  Ptolemaidensis  in  part,  infid.  c 

Mauritius  de  Saint  Palais,  Vincennopolitanus. 

Julianus  Meirieu,  Diniensis. 

Antonins  Ranza,  Placentinus. 

Joannes  Foulquier,  Mimatensis. 

Antonins  Bosearini,  S.  Angeli  in  Vado  et  Urbaniensis. 

Aloysius  Vetta,  Neritonensis. 

Januarius  Acciardi,  Anglonensis  et  Tursiensis. 

Ludovicus  Caverot,  S.  I)eodati. 

Franciscus  Kelly,  Derriensis. 

Guillelmus  Keane,  Clojmensis. 

Rudesindus  Salvado,  Portus-Victoriae  in  Australia,  Abbas  nulliits 
Novae  Nursiae. 

Livius  Parlatorc,  S.  Marci  et  Bisinianensis. 

Ludovicus  Franciscus  Eduardus  Pie,  Pictaviensis. 

Jgnatius  Sellitti,  Melphiensis  et  Rapollensis. 

J^etrus  Simon  de  Dreux  Breze,  Molinensis. 

Raphael  Bachettoni,  Nursinus. 

Franciscus  Xaverius  Petagna,  Stabiarum  sen  Castrimaris. 

Petrus  d’JJriz  y de  Jjabairu,  Pampilonensis  et  Tudelensis.  d 

Joannes  Baptista  Miege,  Messeniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 

Ivansas  ad  orientem  AJontium  Saxosonim. 

Joseph  JJyacinthus  Solder,  Gadarensis  in  part,  infid. , Vic.  Apost. 

Cochinchinae  septentrionalis. 

Hieronymus  Verzeri,  Brixiensis. 

Antonins  Cousseau,  Engolismensis. 

Petrus  Lacarriere,  iam  Guadalupensis. 

Franciscus  Allard,  Samariensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  de  Natal. 
Philippus  Fratellini,  J’orosemproniensis. 

Jjudovicus  Pallu  du  Parc,  Blesensis. 

Aloysius  Margarita,  Uritanus. 

Vincentius  Bisceglia,  Thermularum. 

Joannes  Petrus  Mabile,  Versaliensis. 

Aloysius  de  la  Place,  JJadrianopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 

Tche-ly  septentrionalis. 

Joannes  Jacobus  Guerrin,  Lingonensis. 

Joannes  Joseph  Jjongobardi,  Andriensis. 

Aloysius  Sodo,  Thelesinus  seu  Cerretanus. 


Coneilii  Vatican!.  492 

Bartholomaeus  d’Avanzo,  Calvensis  et  Theanensis,  Admin.  Apost. 
Eccl.  Castellanetensis. 

Franciscus  Landeira  y Sevilla,  Carthaginiensis. 

Ludovicus  Eugenius  Regnault,  Carnutensis. 

Antonins  la  Scala,  S.  Severi. 

Theodorus  de  Montpellier,  Leodiensis. 

Jesualdus  Vitali,  Ferentinas. 

Aloysius  Filippi,  Aquilanus. 

Franciscus  Joseph  Rudigier,  Linciensis. 

Joseph  Caizal  y Estrade,  Urgellensis. 

Joannes  Jjoughlin,  Brooklynensis. 

Jacobus  Roosevelt  Bayley,  Novarcensis. 

Ludovicus  de  Goesbriand,  Burlingtonensis. 

Thaddaeus  Amat,  Montereyensis  et  Angelorum. 

Aemygdius  Foschini,  Civitatis  Plebis. 

Vincentius  Materozzi,  Rubensis  et  Bituntinus. 

Thomas  Michael  Salzano,  Tanensis  in  part,  infid. 

Jgnatius  Persico,  Savannensis. 

Carolus  Colina,  Tlascalensis. 

JJyacinthus  Barberi,  Neocastrensis. 

Aloysius  de  Agazio,  Triventinus. 

Felix  Romano,  Jsclanus. 

Joseph  Salas,  SS.  Conceptionis  de  Chile. 

Franciscus  Antonins  Maiorsini,  Laquedoniensis. 

Nicolaus  Renatus  Sergent,  Corisopitensis. 

Jnnocentius  Sannibale,  Eugubinus. 

Joannes  Rosati,  Tudertinus. 

Caietanus  Rodilossi,  Alatrinus. 

Dominicus  Zelo,  Aversanus. 

Petrus  Rota,  Guastallensis. 

Joannes  Joseph  Vitezich,  Veglensis. 

Franciscus  Roullet  de  la  Bouillerie,  Carcassonensis. 

Guillelmus  Vaughan,  Plymuthensis. 

Nicolaus  Pace,  Amerinus. 

Joseph  Formisano,  Nolanus. 

Raphael  Morisciano,  Squillacensis. 

Joannes  Benini,  Pisciensis. 

Ludovicus  Augustus  Delalle,  Ruthenensis. 

Joseph  del  Prete  Belmonte,  Thyatirensis  in  part,  infid. 
Jldephonsus  Renatus  Dordillon , Cambysopolitanus  in  part,  infid., 
Vic.  Ap.  Jnsularum  Marchionum. 

Vincentius  Moretti,  Jmolensis. 

Joannes  Renier,  Feltrensis  et  Bellunensis. 

Antonins  Joseph  JJenricus  Jordany,  Foroiuliensis  et  Tolonensis. 
Laurentius  Gilooly,  Elphinensis. 

Joannes  Farrel,  JIamiltonensis. 

Patritius  Moran,  Dunedinensis. 

JJadrianus  Languillat,  Sergiopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 
Nankinensis. 

Elias  Antonins  Alberani,  Asculanus  in  Piceno. 

Thomas  Passero,  Troianus. 

JJenricus  de  Rossi,  Casertanus. 

Jacobus  Bernardi,  Ma.ssanus. 

Claudius  Jacobus  Boudinet,  Ambianensis. 

Marcus  Calogera,  Spalatensis  et  Macarensis. 

Conradus  Martin,  Paderbornensis. 

Zephyrinus  Guillemin,  Cybistranus  in  part,  infid.,  Praefect.  Apost. 

Hai-nan  in  Sinis. 

Philippus  Vespasiani,  Fanensis. 

Clemens  Fares,  J’isaurensis. 

Vincentius  Gasser,  Brixinensis. 

Franciscus  Marinelli,  Porphyriensis  in  part,  infid. 

Joannes  Mac  Evilly,  Galviensis. 

Guillelmus  JJenricus  Elder,  Natchetensis. 

Ludovicus  Delcusy,  Vivariensis. 

Petrus  Gerault  de  Langalerie,  Bellicensis. 

Petrus  Maria  Ferre,  Casalensis. 

Amandus  Renatus  Maupoint,  S.  Dionysii  Reunionis. 

Joannes  Solar,  S.  Caroli  Ancudiae. 

Joannes  JJaptista  Scandella,  Antinoensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Calpensis. 

Petrus  JJuffetti,  Britinoriensis,  Administr.  Ap.  Eccl.  Sarsinatensis. 
Joseph  Targioni,  Volaterranus. 

Aloysius  Maria  Paoletti,  IMontis  Politiani. 

Eustachius  Vitus  Modestus  Zanoli , Eleutheropolitanus  in  part, 
infid.,  Vic.  Ap.  JJupensis. 


493  Sessio  qnarta.  494 


Joseph  de  los  Rios,  Lucensis. 

Michael  O’Hea,  Rossensis. 

Joseph  Maria  Papardo  del  Parco,  Sinopensis  in  part,  infid. 

Cosmas  Marrodan  y Jlubio,  Tirasonensis. 

Bernardus  Conde  y Corral,  Zamoi’ensis  in  JJispania. 

Ferdinandus  Blanco,  Abulensis. 

Matthaeus  Jaume  y Garau,  Minoricensis. 

Paulus  Carrion,  de  Portorico. 

Eduardus  Horan,  Regiopolitanus  sen  Kingstoniensis. 

Carolus  Joannes  Pillion,  Cenomanensis. 

Jgnatius  Senestrey,  Ratisbonensis. 

Michael  Paya  y Rico,  Conchensis  in  Hispania. 

Petrus  Cubero  y Lopez  de  Padilla,  Oriolensis. 

Joachim  Lluch,  Salmanticensis,  Adininistr.  Apost.  Civitatensis. 
Carolus  Poirier,  Rosensis. 

Antonius  Maria  Valenziani,  Fabrianensis  et  Matilicensis. 
IJyacinthus  Luzi,  Narniensis,  Administr.  Apost.  Eccl.  Mandelensis. 
Melchior  lo  Piccolo,  Nicosiensis  in  Sicilia. 

Joannes  Zepeda,  de  Comayagua. 

Jacobus  Quinn,  Brisbanensis. 

Antonius  Halagi,  Artuinensis,  rit.  armen. 

Carolus  Macchi,  Regiensis  in  Aemilia. 

Joseph  Teta,  Oppidensis. 

Aloysius  Riccio,  Calatinus. 

Michael  Milella,  Aprutinus. 

Joannes  Baptista  Sicilian!,  Caputaquensis  et  Vallensis. 

Franciscus  Xaverius  d’Ambrosio,  Muranus. 

Andreas  Emmanuel  Asmar,  Zaclmensis,  rit.  chaldaic. 

Simon  Spilotros,  Tricaricensis. 

Felix  Petrus  Fruchaud,  Lemovicensis. 

Ludovicus  Maria  Epivent,  Aturensis. 

Joseph  Lopez  Crespo,  Santanderiensis. 

Petrus  Pichon,  Helenopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Sutchuen- 
sis  meridionalis. 

Joannes  Monetti,  Cerviensis. 

Alexander  Paulus  Spoglia,  Comaclensis. 

Aloysius  Mariotti,  Feretranus. 

Valerius  Laspro,  Gallipolitanus. 

Aloysius  Lembo,  Cotronensis. 

Petrus  leremias  Michael  Angelas  Celesia,  Pactensi«. 

Ambrosius  Abdou,  Mariamnensis,  rit.  grace,  melchit. 

Patritius  Dorrian,  Dunensis  et  Connorensis. 

Petrus  Dufal , Delconensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Bengalae 
orientalis. 

Bonaventura  Rizo,  Saltensis. 

Ludovicus  Faurie,  Apolloniensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  ICouei- 
Tcheou. 

Eugenius  O’Connel,  Vallispratensis. 

Sebastianus  Dias  Larangeira,  S.  Petri  Fluminis  Grandensis. 
Aloysius  Antonius  dos  Santos,  Fortalexiensis. 

Thomas  Grimley , Antigonensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  promon- 
torii  bonae  spei. 

Antonius  de  Macedo  Costa,  Belemensis  de  Para. 

Claudius  Theodorus  Magnin,  Anneciensis. 

Emmanuel  Ravinet,  Trecensis. 

Antonius  de  Vasconeellos  Pereira  de  Mello,  Lamacensis. 

Gerardus  Petrus  Wilmer,  Harlemensis. 

Georgius  Butler,  Limericensis. 

Itobertus  Cornthwaite,  Beverlacensis. 

Ji  ridericus  Maria  Zinelli,  Tarvisinus. 

Aloysius  de  Canossa,  Veronensis. 

Benedictus  Villamitjana,  Derthusensis. 

Franciscus  Crespo  y Bautista,  Arcensis  in  part,  infid. 

Ludovicus  Nogret,  S.  Claudii. 

Pantaleon  Monserrat  y Navarro,  Barcinonensis. 

Joseph  Fessler,  S.  JJippolyti. 

Jgnatius  Guerra,  de  Zacathecas. 

Constantinus  Bonet,  Gcrundensis. 

Bernardinus  Trionfetti,  Tarracinensis,  J’rivernensis  et  Setinus. 
Claudius  Maria  Dubuis,  Galvestoniensis. 

Nicolaus  Adames,  Luxemburgensis. 

Fidelis  Abbati,  Sanctorinensis. 

Joannes  Baptista  Ormaechea,  de  Tulancingo. 

Ambrosius  Serrano,  de  Chilapa. 

Joannes  Baptista  Gazailhan,  iam  Venetensis. 

Joannes  Tissot,  Milevitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Vizigapatami. 


a Aloysius  Elloy,  Tipasitanus  in  part,  infid. , Coadiutor  Vic.  Ap. 
Oceanian  centralis. 

Jlilarion  Sillani , Callinicensis  in  part,  infid. , Vic.  Ap.  Columbi- 
Ceylani. 

Joseph  Nicolaus  Dabert,  Petrocoricensis. 

J^etrus  Marcus  Le  Breton,  Aniciensis. 

Jgnatius  Moraes  Cardoso,  J’haranensis. 

Eugenius  Jjachat,  Basileensis. 

Joannes  Jacovacci,  Aerythrensis  in  part,  infid. 

Franciscus  Andreoli,  Calliensis  et  J^ergulanus. 

Paulus  Micaleff,  Tifernatensis. 

Antonius  Pettinari,  Nucerinus. 

Aloysius  d’Herbomez , Miletopolitanus  in  part,  infid. , Vic.  Ap. 
Columbiae  britannicae. 

Joseph  Salandari,  Marcopolitanus  in  part,  infid..  Visit.  Ap.  Moldavian. 
Joannes  Strain,  Abilensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  districtus  orient. 
Scotiae. 

Thomas  Nulthy,  Midensis. 

Eduardus  Dubar,  Canathensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Tche-ly 
b orientalis. 

Edmundus  Franciscus  Guierry,  Danabensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Tche-Kiang. 

Joannes  Joseph  Faict,  Brugensis. 

Ferdinandus  Antonius  Augustinus  Dupont,  Azotensis  in  part,  infid., 
Vic.  Ap.  Siamensis. 

IJyacinthus  Vera,  Megarensis  in  part,  infid. 

Gaspar  Mermillod,  Hebronensis  in  part,  infid.,  Auxil.  Genevensis. 
Jacobus  Donnelly,  Clogheriensis. 

Claudius  Maria  Depommier,  Chrysopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap. 
Coimbatourii. 

Raymundus  Garcia  y Antoii,  Tudensis. 

Hyacinthus  Martinez,  S.  Christophori  de  Havana. 

Henricus  Bracq,  Gandavensis. 

Joseph  Moreyra,  Ayacuquensis. 

Emmanuel  del  Valle,  Huanucensis. 

Nicolaus  Power,  Sareptanus  in  part,  infid.,  Coadiutor  Laonensis. 
Joannes  Joseph  Conroy,  Albanensis  in  America. 

Raphael  Popow,  Episc.  Administr.  Apost.  Bulgarorum. 
c Stephanus  J^erez  Fernandez,  Malacitanus. 

Fabianus  Arenzana,  Calaguritanus  et  Calceatensis. 

Ferdinandus  Rainirez  y Vazquez,  Pacensis  in  Hispania. 

Joseph  Alvez  Feijo,  S.  Jacobi  Capitis  Viridis. 

Emmanuel  Ulloa,  de  Nicaragua. 

Joannes  Marango,  Tenensis  et  Miconensis. 

Nicolaus  Frangipane,  Concordiensis. 

Joannes  Lozano,  Palentinus. 

Antonius  Jorda  y Soler,  Vicensis. 

Joannes  Joseph  Williams,  Bostoniensis. 

Abraham  Bsciai,  Cariopolitanus  in  part,  infid.,  rit.  copt.,  Vic.  Ap. 
Coptorum. 

Stephanus  Jsraelian,  J^arputhensis,  rit.  armen. 

Eduardus  Fitzgerald,  Petriculanus. 

Bernardus  Petitjean,  Myriophitensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Ja- 
poniae. 

Ste])hanus  Melchisedechian,  Erzerumiensis,  rit.  armen. 

Joannes  Baptista  Josephus  Lequette,  Atrebatensis. 

Jgnatius  Ordonez,  Bolivarensis. 
d Georgius  Dubocowich,  Pharensis. 

Marianus  Brezmes  Arredondo,  Guadixensis. 

Joseph  de  la  Cuesta  y Maroto,  Auriensis. 

Marianus  Ortiz  Urruela,  Teiensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Episc. 
S.  Salvatoris. 

Angelus  di  J^ietro,  Nyssenus  in  port,  infid. 
lacobus  Chadwick,  Hagulstadensis  et  Novocastrensis. 

Ludovicus  La  J’leche , Anthedonensis  in  part,  infid. , Coadiutor 
Trifluvianensis. 

Joseph  Aggarbati,  Senogalliensis. 

Joseph  Maria  Bovieri,  Faliscodunensis. 

Julius  Lenti,  Nepesinus  et  Sutrinus. 

Thomas  Gallucci,  Recinetensis  et  Lauretanus. 
loannes  Baptista  Cerruti,  Savonensis  et  Naulensis. 

Joseph  Giusti,  Aretinus. 

Jlannibal  Barabesi,  S.  Miniati. 

Joseph  Rosati,  Lunensis-Sarzanensis  et  Brugnatensis. 

Anselmus  Faiili,  Grossetanus. 

Salvator  Angelus  Demartis,  Galtellinensis-Norensis. 


495 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


496 


Franciscus  Zunnui  Casula,  Uxellensis  et  Terralbensis.  a 

lacobus  Jans,  Augustanus. 

Vincentius  Jekelfalusy,  Alba-Regalensis. 

Franciscus  Gros,  Tarantasiensis. 

Franciscus  Leopoldus  de  Leonrod,  Eistetensis. 

Philippus  Manetti,  Tripolitanus  in  part,  infid.,  Administr.  Apost. 
Abbatiae  nullius  Sublaquensis. 

Conceptus  Focaccetti,  Lystrensis  in  part,  infid.,  Administr.  Apost. 
Aquipendii. 

Amatus  Pagnucci , Agathonicensis  in  part,  infid. , Coadiutor  Vic. 
Ap.  Xen-si. 

Caietanus  Franceschini,  Maceratensis  et  Tolentinus. 

Antonius  Maria  Fania,  Potentinus  et  Marsicensis. 

Andreas  Formica,  Cuneensis. 

Carolus  Savio,  Astensis. 

Laurentius  Gastaldi,  Salutiarum. 

Eugenius  Galletti,  Albae  Pompeiae. 

Antonius  Colli,  Alexandrinus  Statelliorum. 

Henricus  Bindi,  Pistoriensis  et  Pratensis. 

Leo  Meurin,  Ascalonensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Bombayensis.  b 
Gabriel  Capaccio,  Mellipotamensis  in  part,  infid. 

Antonius  Grech  Delicata  Cassia  Testaferrata,  Gaudisiensis. 

Cornelius  Mac  Cabe,  Ardagadensis. 

Raphael  Corradi,  Balneoregiensis. 

Theodoras  Gravez,  Namurcensis. 

Wenceslaus  Achaval,  S.  loannis  de  Cuyo. 

Michael  lacopi,  Pentacomiensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Agrensis. 
Paulus  Tosi,  Rhodiopolitanus  in  j)art.  infid.,  Vic.  Ap.  Patnensis. 
Stephanas  Fennelly,  Thermopylensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Ma- 
draspatanus. 

Guillelmus  O’Hara,  Scrantonensis. 
leremias  Shanahan,  Harrisburgensis. 

Michael  Heiss,  Crossensis. 

Guillelmus  Mac  Closkey,  Ludovicopolitanus. 

lacobus  Gibbons,  Adramyttensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Carolinae 
septentrionalis. 

Ludovicus  Lootens,  Castabalensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  de  Idaho. 
Carolus  Bermundez,  Popayanensis. 

Salvator  Magnasco,  Bolinensis  in  part,  infid.  c 

loannes  Bagala  Blasini,  Cydoniensis  in  part,  infid. 

Thomas  Gentili , Dionysiensis  in  part,  infid. , Coadiutor  Vic.  Ap. 
Fo-kien. 

Ivo  Maria  Croc,  Larandensis  in  part,  infid.,  Coadiutor  Vic.  Ap. 

Tunchini  meridionalis. 

Georgius  Marchich,  Catarensis. 

Benedictus  Sans  y Fores,  Ovetensis. 

Josephus  Maria  de  Urquinaona,  Canariensis  et  S.  Christophori  de 
Laguna. 

Vincentius  Marquez,  de  Antequera. 

Franciscus  Laouenan,  Flaviopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 
Pundicherii. 

Ephrem  Maria  Garrelon,  Nemesinus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Qui- 
lonensis. 

Christophorus  Bonjean,  Medensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  laff- 
nensis. 

Petrus  de  Lacerda,  S.  Sebastiani  Fluminis  lanuarii. 

Callistus  Clavigo,  Pacensis  in  Bolivia. 

loannes  Mac  Donald,  Nicopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  di-  d 
strictus  septentrionalis  Scotiae. 
loannes  Baptista  Maneschi,  Verulanus. 
loseph  Emmanuel  Orrego,  de  Serena. 

Gaspar  Willi,  Antipatrensis  in  part,  infid.,  Auxiliaris  Curiensis. 
Gabriel  Farso,  Mardensis,  rit.  chaldaic. 

Felix  Ridel,  Philippopolitanus  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Coreanus. 
Alexander  Valsecchi,  Tiberiadensis  in  part,  infid. 

Timotheus  O’Mahony,  Armidalensis. 

Martinus  Griver,  Tloanus  in  part,  infid. 

loannes  Marcellus  Touvier,  Olenensis  in  part,  infid.,  Vic.  Apost. 
Abyssiniae. 

Germanus  Villalvaso,  de  Chiapa. 
losephus  Lizarzabaru,  Guayaquilensis. 

loannes  Barbero,  Dolychensis  in  part,  infid.,  Vic.  Ap.  Hyderabad, 
loannes  Cameron,  Titopolitanus  in  part,  infid. 

Carolus  Aemilius  Freppel,  Andegavensis. 
loseph  Reyne,  Guadalupensis. 

Emmanuel  Restrepo,  Pastopolitanus. 


Thomas  Povrer,  S.  loannis  Terrae  Novae. 

Henricus  Carfagnini,  Portus  Gratiae. 

Thomas  Croke,  Auckopolitanus. 

Aloysius  Serafini,  Viterbiensis  et  Tuscaniensis. 

ABBATES  NULLIUS  DIOECESIS 

Julius  de  Ruggero,  Ord.  S.  Beuedicti  SS.  Trinitatis  Cavensis. 

Carolus  de  Vera,  Ord.  S.  Benedict!  Montis  Casini. 

Leopoldus  Zelli  lacobuzi,  Ord.  S.  Benedict!  S.  Pauli  de  Urbe. 

Romaricus  Flugi,  Ord.  S.  B.  Ss.  Nicolai  et  Benedict!  Monoeci. 

ABBATES  GENERALES  ORDINUM  MONASTICORUM 

Henricus  Van  den  Wijmelenberg , Abbas  Monasterii  S.  Agathae 
Cuykensis,  Magister  Generalis  Ordinis  Canonicorum  Regula- 
rium  Ordinis  S.  Crucis. 

Albertus  Passeri,  Abbas  Canonicae  S.  Agnetis  extra  Urbis  moenia, 
Vicarius  Generalis  Congregationis  Canonicorum  Regularium 
Lateranensium  SS.  Salvatoris. 

Henricus  Schmid,  Abbas  Monasterii  S.  Mariae  Einsiedlensis  Ordinis 
S.  Benedict!,  Praeses  Congregationis  Helvetiae. 

Bonifacius  Wimmer,  Abbas  Monasterii  S-  Vincentii  in  Pennsylvania 
Ordinis  S.  Benedict! , Praeses  Congregationis  American  in 
Statibus  Foederatis  American  Septentrionalis. 

Utto  Lang,  Abbas  Monasterii  S.  Michaelis  Mettensis  Ordinis  S.  Be- 
nedict!, Praeses  Congregationis  Bavarian. 

Henricus  Corvaja,  Abbas  Monasterii  S.  Flavian  Calatanisiadensis 
Ordinis  S.  Benedict!,  Praeses  Congregationis  Italian. 

Germanus  Gai,  Abbas  Monasterii  S.  Praxedis  de  Urbe,  Generalis 
Congregationis  Vallis  Umbrosae. 

Theobaldus  Cesari,  Abbas  Monasterii  S.  Bernard!  ad  Thermas  de 
Urbe,  Generalis  Ordinis  Cisterciensis. 

Adamus  Adami,  Abbas  Monasterii  S.  Benedict!  Fabrianensis,  Ge- 
neralis Congregationis  Silvestrinae. 

Timotheus  Gruyer,  Abbas  Domus  Dei  B.  Mariae  de  Trappa,  Vi- 
carius Generalis  Ordinis  Cisterciensis  recentioris  reformationis 
in  Gallia. 

Ephrem  van  der  Meulen , Abbas  Montis  Olivarum  B.  Mariae  de 
Trappa , Vicarius  Generalis  Ordinis  Cisterciensis  antiquioris 
reformationis  in  Gallia. 

Benedictus  Santini , Ordinis  S.  Benedict! , Abbas  Archicoenobii 
Montis  Olivet!  maioris  in  Hetruria,  Vicarius  Generalis  Con- 
gregationis Olivetanae. 

MODERATORES  GENERALES  CONGREGATIONUM  ET 
ORDINUM  RELIGIOSORUM 

Alexander  Maria  Teppa , Praepositus  Generalis  Congregationis 
S.  Pauli. 

Bernardinus  Sandrini,  Praepositus  Generalis  Congregationis  So- 
maschae. 

Petrus  Beckx,  Praepositus  Generalis  Societatis  lesu. 

Quiricus  Quirici,  Rector  Generalis  Congregationis  Matris  Dei. 

loseph  a Calasanctio  Casanovas,  Praepositus  Generalis  Congrega- 
tionis Scholarum  Piarum. 

Franciscus  Maria  Cirino,  Vicarius  Generalis  Congregationis  Cleri- 
corum  Regularium. 

loseph  Maria  Novaro,  Vicarius  Generalis  Congregationis  Clerico- 
rum  Regularium  Minorum. 

Camillus  Guardi , Vicarius  Generalis  Congregationis  Clericorum 
Regularium  Infirmis  Ministrantium. 

Rinaldus  Lesti,  Ordinis  S.  Benedict!,  Maior  Eremitarum  Camal- 
dulensium  Congregationis  Montis  Coronae. 

Carolus  Maria  Saisson,  Prior  Generalis  Ordinis  Carthusianorum. 

Vincentius  Jandel,  Magister  Generalis  Ordinis  Praedicatorum. 

Ludovicus  Marangoni,  Minister  Generalis  Ordinis  Minorum  Con- 
ventualium. 

Nicolaus  a sancto  loanne , Minister  Generalis  Ordinis  Minorum 
Capuccinorum. 

loannes  Bellomini,  Prior  Generalis  Ordinis  Eremitarum  S.  Au- 
gustin!. 

loannes  Angclus  Mondani,  Prior  Generalis  Ordinis  Servorum  B.  M.V. 


497 


Sessio  IV.  — Acta  post  Sess.  IV. 


498 


Raphael  Ricca,  Corrector  Generalis  Ordinis  Minimorum. 

Benedictus  a Virgine,  Minister  Generalis  FF.  Discalceatorum  Or- 
dinis SS.  Trinitatis  Redemptionis  Captivorum. 

Carmelus  Patergnani,  Generalis  Ordinis  Hieronymiani  Congrega- 
tionis  B.  Petri  a Pisis. 

Victorias  Menghini,  Generalis  Ordinis  FF.  Poenitentiae. 

Franciscus  Salemi,  Vicarius  Generalis  Tertii  Ordinis  Regularis 
S.  Francisci. 

* Finita  Sessione  quarta  SS.  Pontifex  haec  verba  ad  Patres 
Concilii  fecit: 

„Summa  ista  Romani  Pontificis  auctoritas,  Vene- 
rabiles  Fratres,  non  opprimit,  sed  adiiivat,  non  destruit, 
sed  aedificat,  et  saepissime  confirmat  in  dignitate,  unit 
in  caritate,  et  Fratrum,  scilicet  Episcoporum,  iura  firmat 
atque  tuetur.  Ideoque  illi,  qui  nunc  indicant  in  com- 
motione,  sciant  non  esse  in  commotione  Dominuni. 
Meminerint,  quod  paucis  abhinc  annis,  oppositam  te-  b 
nentes  sententiam,  abundaverunt  in  sensu  Nostro  et  in 
sensu  maioris  partis  huius  amplissimi  Consessus;  sed 
tunc  iudicaverunt  in  spiritu  aurae  lenis.  Numquid  in 


Innocentius  a sancto  Alberto,  Vicarius  Generalis  Ordinis  FF.  Dis- 
calceatorum S.  Augustini. 

Angelas  Savini,  Vicarius  Generalis  Ordinis  Carmelitarum  Veteris 
Observantiae. 

Joseph  Maria  Rodriguez , Vicarius  Generalis  Realis  et  Militaris 
Ordinis  B.  Marine  de  Mercede  Redemptionis  Captivorum. 
Antonius  Martin  y Bienes , Vicarius  Generalis  Primi  Ordinis 
SS.  Trinitatis. 

eodem  iudicio  iudicando  duae  oppositae  possunt  exi- 
stere  conscientiae?  Absit.  Illuminet  ergo  Deus  sensus 
et  corda;  et  quoniam  Ipse  facit  mirabilia  magna  solus, 
illuminet  sensus  et  corda,  ut  omnes  accedere  possint 
ad  sinum  patris,  Christi  lesu  in  terris  indigni  Vicarii, 
qui  eos  amat,  eos  diligit  et  exoptat  unum  esse  cum 
illis;  et  ita  simul  in  vinculo  caritatis  coniuncti  prae- 
liari  possimus  praelia  Domini,  ut  non  solum  non  irri- 
deant  nos  inimici  nostri,  sed  timeant  potius,  et  aliquando 
arma  malitiae  cedant  in  conspectu  veritatis , sicque 
omnes  cum  D.  Augustino  dicere  valeant:  ,Tu  vocasti 
me  in  admirabile  lumen  tuum,  et  ecce  video‘.“ 


ACTA 

POST 

SESSIONEM  IV. 


Cum  autem  post  Sessionem  IV.  plures  Patrum  facultate  a 
Summo  Pontifice  concessa,  quae  in  monito  habetur  pag.  479.,  usi 
essent,  etiam  ex  iis,  qui  in  Deputationum  coetibus  recensebantur; 
cumque  ex  voluntate  Summi  Pontificis  Concilii  opus  esset  conti- 
nuandum,  et  de  rebus  ad  ecclesiasticam  disciplinam  spectantibus 
agi  oporteret : placuit  Emis  ac  Rmis  Praesidibus  rite  suppleri 
absentium  loca  in  eorum  ordine  qui  ad  Deputationem  disciplinae 
ecclesiasticae  pertinebant.  (Cf.  infra  p.  763.)  Ita  disceptationes  ad 
disciplinam  pertinentes  suum  cursum  tenuerunt,  donee,  occupata 
Urbe,  Summus  Pontifex  celebrationis  Concilii  suspensionem  indi- 
cere  coactus  est  Apostolicis  Litteris  quae  sequuntur: 

Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii  Papae  IX.  Litterae  Apostolicae,  quibus 
Concilium  oecumenicum  suspenditur : 

PIUS  EPISCOPUS 

SERVUS  SERVO  RUM  DEI 
ad  futuram  rei  memoriam. 

Postquam  Dei  munere  oecumenici  Vatican!  Con- 
cilii celebrationem  inire  anno  proximo  superiori  Nobis 
datum  est,  vidimus,  sapientia,  virtuto  ac  sollicitudine 
Patrum,  qui  ex  omnibus  orbis  terrarum  partibus  fre- 
quentissimi  convenerant , maxime  adnitente , ita  res 
gravissimi  huius  et  sanctissimi  operis  procedero,  ut 
spes  certa  Nobis  affulgeret  eos  fructus,  quos  vehe- 
menter  optabamus,  in  Roligionis  bonum  et  Ecclesiae 
Dei  humanaeque  societatis  utilitatem  ex  illo  fore  feli- 

Coll.  Lac.  VIL 


citer  prefectures.  Et  sane,  iam  quatuor  publicis  ac 
solemnibus  Sessionibus  habitis,  salutares  atque  oppor- 
tunae  in  causa  fidei  Constitutiones  a Nobis,  eodem 
sacro  approbante  Concilio,  editae  ac  promulgatae  fue- 
runt,  aliaque  turn  causam  fidei  turn  ecclesiasticae  dis- 
ciplinae spectantia  ad  examen  a Patribus  revocata, 
quae  suprema  docentis  Ecclesiae  auctoritatc  brevi  san- 
ciri  ac  promulgari  possent.  Confidebamus  istiusmodi 
labores  communi  fraternitatis  studio  ac  zelo  suos  pro- 
gressus  habere,  et  ad  optatum  exitum  facili  prospero- 
que  cursu  perduci  posse;  sed  sacrilega  repente  invasio 
huius  almae  Urbis,  sedis  Nostrae,  et  reliquarum  tem- 
poralis Nostrae  ditionis  regionum,  qua  contra  omne 
fas  civilis  Nostri  et  Apostolicae  Sedis  Principatus  in- 
concussa  iura  incredibili  perfidia  et  audacia  violata 
sunt,  in  earn  Nos  rerum  conditionem  coniecit,  ut  sub 
hostili  dominatione  et  potestate,  Deo  sic  permittente 
ob  imperscrutabilia  indicia  sua,  penitus  constituti  simus. 
In  hac  luctuosa  rerum  conditione,  cum  Nos  a libero 
expeditoque  usu  supremac  auctoritatis  Nobis  divinitus 
collatae  multis  modis  impediamur,  cumque  probe  in- 
tclligamus  minime  ipsis  Vaticani  Concilii  Patribus  in 
hac  alma  Urbe,  pracdicto  rerum  statu  manente,  ne- 
cessariam  libertatem,  securitatem,  tranquil litatem  sup- 
petere  et  constare  posse  ad  res  Ecclesiae  Nobiscum 

32 


499 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


500 


rite  pertractandas,  cumque  praeterea  necessitates  fide- 
liiim  in  tantis  iisque  notissimis  Europae  calamitatibus 
et  motibus  tot  Pastores  a suis  ecclesiis  abesse  hand 
patiantur;  idcirco  Nos,  eo  res  adductas  magno  cum 
animi  Nostri  moerore  perspicientes,  ut  Vaticanum  Con- 
cilium tali  in  tempore  cursum  suum  omnino  tenere 
non  possit,  praevia  matura  deliberatione,  motu  proprio 
eiusdem  Vaticani  oecumenici  Concilii  celebration em  us- 
que ad  aliud  opportunius  et  commodius  tempus  per 
banc  Sanctam  Sedem  declarandum,  Apostolica  auctori- 
tate  tenore  praesentium  suspendimus , et  suspensam 
esse  nunciamus,  Deum  adprecantes  auctorem  et  vin- 
dicem  Ecclesiae  suae,  ut  submotis  tandem  impedimentis 
omnibus,  sponsae  suae  fidelissimae  ocius  restituat  liber- 
tatem  ac  pacem.  Quoniam  vero  quo  pluribus  et  gra- 
vioribus  periculis  malisque  vexatur  Ecclesia,  eo  magis 
instandum  est  obsecrationibus  et  orationibus  nocte  ac 
die  apud  Deum  et  Patrem  Domini  nostri  lesu  Christi, 
Patrem  misericordiarum  et  Deum  totius  consolationis, 
volumus  ac  mandamus,  ut  ea,  quae  in  Apostolicis 
Litteris  die  11.  Aprilis  anno  proximo  superiori  datis, 
quibus  indulgentiam  plenariam  in  forma  lubilaei  oc- 
casione  oecumenici  Concilii  omnibus  Christifidelibus 
concessimus,  a Nobis  disposita  ac  statuta  sunt,  iuxta 
modum  et  rationem  iisdem  Litteris  praescriptam  in  sua 


vi,  firmitate  et  vigore  permaneant,  perinde  ac  si  ipsius 
Concilii  celebratio  procederet.  Haec  statuimus,  nun- 
ciamus, volumus,  mandamus,  contrariis  non  obstanti- 
bus  quibuscumque ; irritum  et  inane  decernentes  si 
secus  super  his  a quoquam  quavis  auctoritate  scienter 
vel  ignoranter  contigerit  attentari.  Nulli  ergo  omnino 
hominum  liceat  banc  paginam  Nostrorum  suspeiisionis, 
nunciationis,  voluntatis,  mandati  ac  decreti  infringere 
vel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis  autem  hoc 
attentare  praesumpserit,  indignationem  Omnipotentis 
Dei  et  beatorum  Petri  ac  Pauli  Apostolorum  Eius  se 
noverit  incursurum.  Ut  autem  eaedem  praesentes  Lit- 
terae  omnibus  quorum  interest  innotescant,  volumus 
illas  seu  earum  exempla  ad  valvas  Ecclesiae  Latera- 
nensis  et  Basilicae  Principis  Apostolorum  nec  non 
S.  Mariae  Maioris  de  Urbe  affigi  et  publicari,  sicque 
publicatas  et  affixas  omnes  et  singulos  quos  illae  con- 
cernunt  perinde  arctare,  ac  si  unicuique  eorum  nomi- 
natim  et  personaliter  intimatae  fuissent. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  sub  annulo  Pisca- 
toris  die  XX.  Octobris  Anno  MDCCCLXX. 

Pontificatus  Nostri  Anno  Vicesimoquinto. 

N.  Card.  Paracciani  Clarelli. 


Romae  28.  lulii  1885. 


Concordat  cum  originali. 

Antonius  Can.  Cani  a Tabulario  Concilii  Vaticani. 


APPENDIX. 


A.  DOCUMENTA  SYNODALIA 


I.  Index  schematum, 

quae  a theologis  et  ecclesiastici  iuris  consultis  praeparata 

fiierimt. 

I.  Circa  fidem. 

Schema  1.  De  doctrina  catholica  contra  mtdtiplices  errores  ex 
rationalismo  derivatos. 

Pars  prima.  Professio  doctrinae  catholicae:  1.  Contra  ma- 
terialismum  et  pantlieismum ; 2.  Contra  rationalismuni  absolutuni. 

Pars  seciinda.  Declaratio  doctrinae  catholicae  contra  princi- 
pia  semirationalismi.  A.  De  revelatione  supernaturali : 1.  De  fon- 
tibus  revelationis  in  Scriptura  et  Traditione;  2.  De  necessitate 
revelationis ; 3.  De  obiecto  superrationali  revelationis  sive  de  my- 
steriis.  — B.  De  fide  divina:  1.  De  distinctione  fidei  divinae  a 
scientia  rationali;  2.  De  inotivis  credibilitatis  pro  fide  Christiana; 
3.  De  supernaturali  virtute  fidei , et  de  libertate  voluntatis  in 
fidei  assensu ; 4.  De  necessitate  et  supernaturali  firmitate  fidei.  — 
C.  De  relatione  inter  fidem  et  scientiam : 1.  De  ordine  scientia- 
rum  ad  fidem  et  ad  auctoritatem  Ecclesiae  custodientis  deposi- 
tum;  2.  De  incommutabili  veritate  doctrinae  Ecclesiae  prae  quavis 
scientiarum  transformatione. 

Pars  tertia.  Declaratio  doctrinae  catholicae  contra  errores 
circa  specialia  dogmata:  A.  Doctrina  de  Deo:  1.  De  unitate  di- 
vinae essentiae  in  tribus  personis  realiter  inter  se  distinctis ; 2.  De 
divina  operatione  ad  extra  communi  tribus  personis  , et  de  Dei 
libertate  in  creando.  — B.  Doctrina  de  Verbo  incarnate:  1.  De 
una  divina  persona  Christi  in  duabus  naturis;  2.  De  redemptione 
et  satisfactione  a Verbo  incarnato  pro  nobis  praestita  secundum 
humanam  suam  naturam.  — C.  Doctrina  de  homine  secundum 
naturam  spectato:  1.  De  communi  origine  totius  generis  humani 
ab  Adam ; 2.  De  natura  hominis  composita  ex  corpore  et  anima 
rationali  ut  forma  corporis  humani.  — D.  Doctrina  de  hominis 
elevatione  supernaturali:  1.  De  supernaturali  statu  sanctitatis  et 
iustitiae  originalis;  2.  Do  hominis  lapsu  et  de  peccato  originali; 
De  aeternitate  poenae  destinatae  cuivis  peccato  letali  in  hac  vita 
non  expiate;  3.  De  gratia,  quae  nobis  per  Christum  Eedempto- 
rem  donatur;  De  habituali  gratia  permanente  et  animae  inhae- 
rente;  De  necessitate  gratiae  ad  quemvis  actum  salutarem. 

Schema  2.  De  Ecclesia  Christi. 

Pars  prima.  De  Ecclesia  in  se  spectata.  A.  De  natura 
Ecclesiae:  1.  Ea  est  corpus  Christi  mysticum;  2.  In  ea  exstat 
concreta  religio  Christiana  unice  vera,  quae  ab  Ecclesia  seiuncta 
consistere  nequit.  — B.  De  proprietatibus  Ecclesiae,  ut  est  socio- 
tas:  1.  Ecclesia  est  societas  vera,  perfecta,  spiritualis,  et  super- 
naturalis;  2.  Est  societas  visibilis;  3.  Ecclesia  visibilis  est  una, 
in  se  penitus  cohaerens;  4.  Ecclesia  est  societas  necessaria  ad 
aeternam  hominum  salutem,  necessitate  turn  praecejiti  turn  medii ; 
5.  Extra  Ecclesiam  nemo  salvatur ; bine  sicut  rationi , ita  fidei 
christianae  repugnat  doctrina  de  religionum  indifferentia.  — C.  De 
dotibus  Ecclesiae,  ut  ea  perennis  est:  1.  De  Ecclesiae  indefecti- 
bilitate ; 2.  De  Ecclesiae  infallibilitate ; 3.  De  Ecclesiae  potestate : 
Est  in  Ecclesia  vera  potestas  non  solum  ordinis,  sed  etiam  iuris- 
dictionis:  legifera,  iudiciaria,  coercitiva,  eaque  indopendens. 

Pars  secimda.  De  visibili  Ecclesiae  capite.  A.  De  primatu 
Romani  Pontificis : 1.  De  institutione  primatus;  2.  De  primatus 
perpetuitatc  in  B.  Petri  successoribus , Romanis  Pontificibus ; 

Coll.  Lac.  VII. 


a 3.  De  huius  primatus  divinitus  instituti  natura.  — B.  De  tempo- 
rali  S.  Sedis  dominio. 

Pars  tertia.  De  Ecclesia  spectata  in  suis  ad  societatem  ci- 
vilem  relationibus.  1 . De  utriusque  societatis  concordia ; 2.  De 
civilis  potestatis  iuribus  et  officiis  secundum  doctrinam  Ecclesiae 
catholicae;  3.  De  specialibus  Ecclesiae  iuribus:  circa  christianam 
institution  em  et  educationem  iuventutis ; circa  publicain  profes- 
sionem  consiliorum  evangelicorum ; circa  ecclesiastica  bona  tem- 
poralia. 

Schema  3.  De  matrimonio  christiano. 

1.  De  matrimonii  christiani  dignitate  et  natura;  2.  de  Ec- 
clesiae circa  matrimonium  christianum  potestate ; 3.  De  matrimonii 
bonis,  in  comparatione  cum  coniugiis  quae  mixta  dicuntur. 

II.  Circa  disci plin am  Ecclesiastica m. 

1.  De  Episcopis,  Synodis  Provincialibus  et  Dioecesanis,  et  de 
Vicariis  Generalibus.  2.  De  Sede  Episcopal!  Vacante.  3.  De  Ca- 
pitulis  Ecclesiarum  Cathedralium  et  Collegiatarum,  ubi  de  Cano- 
nicorum  officiis  et  qualitatibus.  4.  De  Parochis,  ubi  de  modo 
b conferendi  parochiales  Ecclesias,  de  Parochorum  officiis,  eorumque 
remotione.  5.  De  vita  et  honestate  Clericorum.  6.  De  Seminariis 
ecclesiasticis , ubi  de  methodo  studiorum,  et  graduum  collatione. 
7.  De  collatione  Ecclesiastica.  8.  De  praedicatione  verTii  Dei. 
9.  De  parvo  Catechismo.  10.  De  oneribus  Missarum  aliisque  piis 
dispositionibus.  11.  De  usu  Ritualis  Romani.  12.  De  administra- 
tione  Sacramentorum.  13.  De  Patrinis.  14.  De  titulis  Ordina- 
tionum.  15.  De  impedimentis  matrimonii , ac  speciatim  de  im- 
pediments cognationis  legalis , publicae  honestatis , et  affinitatis. 
16.  De  matrimonio  quod  vocant  civili.  17.  De  matrimoniis  mixtis. 
18.  De  domicilio  et  quasidomicilio  ad  effectum  matrimonii.  19.  De 
coemeteriis  et  sepulturis.  20.  De  judiciis,  et  praxi  servanda. 
21.  De  modo  procedendi  ex  informata  conscientia.  22.  De  emen- 
dandis  populi  inoribus  ac  speciatim  de  indifferentismo,  blasphemia, 
ebrietate,  impudicitia,  theatris,  choreis,  luxu,  pravorum  librorum 
ac  imaginum  ditfusione,  necnon  de  educatione  filiorum  familias, 
de  operariis  famulatum  praestantibus.  23.  De  sanctificatione  fe- 
storum.  24.  De  abstinentia  et  jejunio.  25.  De  duello.  26.  De 
suicidio.  27.  De  magnetismo  et  spiritismo.  28.  De  occults  socie- 
tatibus. 

c III.  Circa  Or  dines  regulares. 

1.  De  Regularibus  in  genere.  2.  De  voto  obedientiae.  3.  De 
vita  communi.  4.  De  clausura.  5.  De  parvis  conventibus.  6.  De 
Novitiatu,  et  de  Novitiorum  ac  Neo-professorum  institutione.  7.  De 
affiliationibus.  8.  De  studiis  Regulariuni.  9.  De  gradibus  et  ti- 
tulis. 10.  De  ordinatione  Regularium.  11.  De  electione  Rogula- 
rium.  12.  De  visitatione  Regularium.  13.  De  expulsione  Regu- 
larium incorrigibilium.  14.  De  Jurisdictione  Episcoporum  in  Re- 
gulares praesertim  delinquentcs.  15.  De  Monialibus.  16.  De 
Insttutis  Votorura  simplicium.  17.  De  spiritualibus  exercitiis,  et 
sacris  reccssibus.  18.  De  Privilegiis. 

IV.  Circa  res  Ritus  Orientalis  et  Apostolicas 
]M  i s s i 0 n e s. 

Nonnulla  ex  iis,  quae  Ecclesias  ritus  orientalis  rosj)iciunt  in 
schematibus  de  disciplina  Ecclesiastica  et  de  Regularibus  suis 
quaeque  locis  inserta  sunt ; insuper  sequuntur  duo  schemata : 
1.  De  Ritibus.  2.  Do  Missionibus  Apostolicis. 


32* 


507 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


508 


II.  Schema  constitutionis  dogmaticae  de  doctrina  catholica  a 
contra  multiplices  errores  ex  rationalismo  derivatos 
Patrum  examini  propositum.  * 

Pius  Episcopus  servus  servorum  Dei  ad  perpetuam  rei  memoriam 
sacro  approhante  Concilio. 

Apostolici  muneris  sollicitudo  (1) , ut  verbum  aeternae  veri- 
tatis  et  salutis  illibatum  conservetur,  ac  perniciosi  errores  a po- 
pulo  christiano  depellantur , eo  nunc  instantius  Nos  urget,  quo 
ex  libere  grassantium  opinionum  perversitate  graviora  undique 
dominico  gregi  imminent  pericula.  (2)  Exierunt  enim  hoc  tem- 
pore Anticbristi  jnulti , qui  universam  oppugnant  revelationem 
divinam ; ipsaque  omnis  religionis  fundamenta  subvertere  ac  genus 
humanum,  quantum  in  ipsis  est,  a christianae  fidei  luce  ad  noctem 
caecae  infidelitatis  reducere  aperte  conantur.  Alii  vero  doctrinis 
variis  et  peregrinis  abducti  ‘ naturam  et  gratiam,  scientiam  hu- 
manam  et  fidem  divinam  misere  commiscentes  verum  sensum  dog- 
matum,  quem  tenet  et  docet  Ecclesia,  depravare  et  integritatem 
sinceritatemque  fidei  in  periculum  adducere  noscuntur.  Quare  b 
visum  Nobis  est  in  Spiritu  Sancto  turn  omnes  fideles  adversus 
apertam  illam  impietatem  praemunire,  turn  contra  occultius  ser- 
pentes  errores  catliolicam  doctrinam  proponere  ac  declarare  in 
aedificationem  corporis  Christi,  in  quo  edocti  sumus,  sicut  est 
veritas  in  Jesu 

CAPUT  I.  Condcmnatio  materialismi  et  pantheismi. 

Quis  (3)  enim  vero  non  ingemiscat,  inter  ipsas  nationes  Chri- 
stianas homines , qui  evanuerunt  in  cogitationibus  suis  in  hoc 
tenebrarum  ac  turpitudinis  profundum  devenisse,  ut  affirment,  et 
quod  horrendum  magis,  publice  atque  impune  docere  permittantur, 
praeter  materiam  materiaeque  transformationes  aut  explicationes 
nihil  reale  existere ; aut  unicam  esse  essentiam  turn  Dei  turn 
rerum  omnium  quae  sunt,  hancque  essentiam  necessaria  conti- 
nuaque  sui  manifestatione  aut  explicatione  aut  emanatione  fieri 
omnia,  vel  ex  ea  fieri  omnia,  quae  existunt,  ita  ut  in  eadem  es- 
sentiae  explicatione  ipse  Deus  fiat  mundus,  aut  mundus  fiat  Deus. 

Suae  (4)  autem  impietati  in  sententiis  ipsis  supperaddunt  ^ 
aliam  in  verbis,  quod  monstra  opinionum,  quae  confinxerunt, 
sanctissimis  nominibus  mysteriorum  christianae  religionis  obtegere 
consueverunt,  atque  dum  Trinitatem,  Incarnationem,  redemptionem, 
resurrectionem  nominant,  id  assequi  student,  ut  suis  doctrinis  ali- 
quid  christianum  subesse  incautis  persuadeant,  ac  ipsa  veneranda 
mysteria  verae  religionis  ad  perversissimos  sensus  detorqueant 
atque  depravent. 

Impiam  (5)  insipientiam  in  omnibus  materialismi  et  pantheismi 
formis  detestantes  revocamus  miseros  ad  elementa  fidei  ac  sym- 
boli  nostri,  quo  credimus  ac  profitemur,  unum  esse  Deum  crcato- 
rera  coeli  et  terrae,  visibilium  omnium  et  invisibilium,  qui  sua 
omnipotente  virtute  et  liberrimo  consilio  simul  ab  initio  temporis 
utramque  de  nihilo  condidit  creaturam,  spiritualem  et  corporalem, 
angelicam  videlicet  et  mundanam , ac  deinde  humanam  quasi 
communem  ex  spiritu  et  corpore  constitutam.  Deus  igitur,  cum 
sit  una  singularis,  simplex  omnino  et  incomrautabilis  essentia, 
aeternus  et  necessario  existens,  intellectu  ac  voluntate  omnique 
perfectione  infinitus,  profitendus  est  super  omnia,  quae  praeter 
ipsum  sunt  aut  concipi  possunt,  infinite  exaltatus.  ^ 

CAPUT  II.  Condemnatio  rationalismi. 

Neque  dubitandum  est,  (6)  verum  Deum  naturali  ipsius  hu- 
manae  rationis  lumine  per  ea,  quae  facta  sunt,  posse  cognosci: 
quandoquidem , testante  Spiritu  Sancto  in  libro  Sapientiae,  a 
magnitudine  speciei  et  creaturae  cognoscibiliter  poterit  creator 
horum  videri  ^ ; et  Paulus  Apostolus  docet , gentiles  in  eo  esse 
inexcusabiles,  quod  cum  ex  hac  naturali  manifestatione  per  crea- 
turas  Deum  cognovissent , non  sicut  Deum  glorificaverunt  aut 
gratias  egerunt:  „quia  quod  notum  est  Dei,  manifestum  est  in 
illis;  Deus  enim  illis  manifestavit.  Invisibilia  enim  ipsius  a crea- 
tura  mundi  per  ea  quae  facta  sunt,  intellecta  conspiciuntur“ 

At  ratio  creata  intelligens  pariter,  (7)  se  ipsam  totara  de- 
pendere  a Deo,  ut  a suo  principio  et  fine,  nequit  non  agnoscere, 


* V.  supra  p.  78. 

‘ Hebr.  13,  9.  =“  Eph.  4,  12.  21.  s Rom.  1,  21. 

♦ Sap.  13.  1 — 9.  ® Rom.  1,  19  sqq. 


Deo  qui  est  ipsa  veritas  omnisque  veritatis  fons,  ita  se  esse  sub- 
iectam,  ut  si  infinitae  sapientiae  ac  bonitati  placuerit  alio  modo, 
quam  per  ea  quae  facta  sunt,  et  alio  quam  ipsius  rationis  naturali 
lumine  sese  hominibus  revelare,  plenum  iidem  debeant  praestare 
intellectus  ac  voluntatis  obsequium.  Sicut  autem  potest  Deus 
hominem  evehere  ad  veritates  cognoscendas  et  ad  modum  cogno- 
scendi,  quo  naturale  rationis  lumen  non  pertingit,  ita  potest  eum 
exaltare  ad  eiusmodi  participationem  bonorum  divinorum  et  ad 
eiusmodi  consortium  ac  societatem  cum  ipso  Deo  quae  naturales 
creaturae  vires  et  perfectiones  omnino  superent.  Haec  porro  super- 
naturalis  revelatio  et  communicatio  Dei  ad  homines  cum  non 
solum  possibilis,  sed  factum  sit  certissimum,  in  quo  religio  divina 
tota  constituitur ; hinc  profecto  Christianorum  omnium  abomina- 
tion i exponendus  est  profanus  sermo  ut  eaneer  serpens  ^ illorum 
hominum,  qui  media  in  luce  religionis  christianae  commutantes 
veritatem  Dei  in  mendacium  ^ dicunt,  humanam  rationem  esse 
penitus  independentem,  atque  in  se  ipsa  esse  omnis  veri  omnis- 
que boni  fontem,  et  unicam  normam  ac  legem , ita  ut  supra  na- 
turales rationis  cognitiones  veritas  credenda  ne  divina  quidem 
opera  et  auctoritate  revelari,  ac  tides  imperari  queat;  neque  ab 
ipso  Deo  homo  ultra  naturae  suae  rationalis  naturaliumque  virium 
explicationem  ad  altiorem  communicationem  et  ad  bonum  altius 
evehi  possit;  sed  rationem  naturamque  humanam  iugi  profectu 
omnem  tandem  veri  et  boni  perfectionem  ex  sese  assequi  posse 
ac  debere. 

Iluiusmodi  igitur  eiTorum  portenta  exsecrantes,  simul  ex  su- 
premi  pastoralis  officii  Nostri  debito  et  animi  sensu,  quo  maxime 
possumus,  pro  aeterna  animarum  salute  sollicito,  admonemus  et 
obtestamur  eos  potissimum,  qui  praesunt,  et  qui  privatim  vel 
publice  in  scholis  educandae  et  erudiendae  iuventutis  munere 
funguntur,  ut  ab  animis  subditorum  banc  pestem  grassantis  in- 
credulitatis  arceant,  illosque  contra  pericula  in  earn  incidendi 
praemuniant. 

Verum  (8)  satis  profecto  non  est  ilia  monstra  impietatis  ex- 
horruisse,  quae  ab  omnibus  qui  Christiani  esse  velint,  per  se  facile 
intelliguntur  devitanda;  sed  quoniam  velut  derivatione  quadam 
ab  ilia  false  asserta  independentia  rationis  verbum  veritatis  a 
quibusdam  non  recte  tractatur,  qui  circa  ipsam  naturam  fidei  et 
cognitionis  christianae  et  circa  habitudinem  scientiae  humanae  ad 
fidem  divinam  errantes  et  in  errorem  mittentes  hoc  tempore  do- 
cuerunt,  quae  non  oportet:  idcirco  contra  huiusmodi  errorum 
circumventiones  catliolicam  doctrinam  firmiter  ab  omnibus  reti- 
nendam  exponere  et  declarare  intendimus. 

CAPUT  III.  De  divinae  revelationis  fontihus  in  S.  Scriptiira  et 

Traditione. 

Imprimis  secundum  fidem  universalis  Ecclesiae  et  sacri  Tri- 
dentini  Concilii  declarationem  profitemur  et  docemus,  integram 
catliolicam  revelationem  contineri  (9)  in  libris  scriptis  tarn  veteris 
quam  novi  Testamenti,  et  sine  scripto  traditionibus,  quae  ex  ipsius 
Christi  ore  ab  Apostolis  acceptae,  aut  ab  ipsis  Apostolis,  Spiritu 
Sancto  dictante,  quasi  per  manus  traditae  ad  Nos  usque  perve- 
nerunt.  Quoniam  vero  de  ipsis  sacrae  Scripturae  libris  varii 
nostra  aetate  sparguntur  errores,  iterum  declaramus  et  definimus, 
eosdem  libros  omnes  cum  omnibus  suis  partibus,  quemadmodum 
in  decreto  oecumenici  Concilii  Tridentini  continetur,  pro  sacris  et 
canonicis  suscipiendos  esse.  Sacri  autem  et  canonici  credendi 
sunt,  non  quod  hiimana  tantum  ope  scripti,  auctoritate  tamen 
Ecclesiae  in  eanonem  ss.  Scripturarum  relati  sint ; neque  propterea 
solum,  quod  divinam  revelationem  sine  errore  contineant;  sed  eo, 
quod  Spiritu  Sancto  inspirante  conscripti  fuerunt,  ideoque  sunt 
Scripturae  divinitus  inspiratae  \ quae  habent  auctorem  Deum, 
atque  ita  continent  vere  et  proprie  verbum  Dei  scriptum.  Quare 
haereticam  esse  declaramus  et  damnamus  sententiam,  si  quis  di- 
vinitus inspiratum  esse  negaverit  aliquem  vel  integrum  vel  ex 
parte  librum  de  his,  quos  Tridentina  Synodus  integros  cum  om- 
nibus suis  partibus,  prout  in  Ecclesia  catholica  legi  consueverunt, 
et  in  veteri  vulgata  latina  editione  habentur,  pro  sacris  et  cano- 
nicis suscipiendos  esse  definivit. 

Et  quia  non  desunt  petulantia  ingenia,  a quibus  Scriptura 
sacra  ad  alienos  sensus  detorquetur  contra  eum  sensum,  quem 
tenuit  et  tenet  sancta  mater  Ecclesia;  hinc  innovantes  quae  a 


1 Cf.  I.  loan.  1,  3.  6.  * II.  Tim.  2,  17. 

3 Cf.  Rom.  1,25.  ♦ n.  Tim.  3,  16. 


509 


Appendix.  Primum  schema  constit.  de  doctrina  cath.  Cap.  I. — VIII. 


510 


sacra  Tridentina  Synodo  circa  Scripturarum  interpretationem  prae-  a 
scripta  fuerunt,  declaramus,  in  rebus  fidei  et  morum  ad  aedifica- 
tionem  doctrinae  christianae  pertinentium  ilium  sacrae  Scripturae 
sensum  verum  habendum  esse,  quem  ab  Ecclesia,  infallibili  verbi 
Dei  custode  ac  interprete,  vel  unanimi  consensione  Patrum  decla- 
ratum  aut  definitum  esse  constiterit. 

CAPUT  IV.  De  supernaturalis  revelationis  necesaiiate. 

Quamvis  Deus  etiam  per  ea  quae  facta  sunt,  humanaeque 
rationis  lumine  sese  manifestans , iuxta  monitum  Apostoli ' glori- 
licandus,  et  propterea  ei  gratiae  agendae  sint;  voluit  tamen  ipse 
(10)  pro  sua  infinita  bonitate,  sapientia  et  misericordia  ad  aeter- 
nam  hominum  salutem  se  ipsum  investigabilesque  divitias  suas 
ac  dispensationem  sacramenti  a saeculis  absconditi  ^ revelare  ma- 
nifestatione  alia  supernaturali , quae  nobis  fit  per  verbum  Dei, 
non  quasi  demonstratione  ad  videndum , sed  propositione  per 
auctoritatem  Dei  ad  credendum.  Multifariam  enim  multisque 
modis  olim  Deus  loquens  patribus  in  prophetis,  novissime  locutus 
est  nobis  in  Filio  Hanc  vero  supei-naturalem  revelationem  de-  b 
claramus,  necessariam  esse  hominibus  non  solum  velut  subsidium 
ad  facilius  et  universalius  assequenda  ea,  quae  in  manifestatione 
natural!  iam  continerentur  et  ex  ea  intelligi  possent,  sed  eius 
necessitatem  pro  hominibus  esse  omnimodam  secundum  misericors 
consilium  divinae  dispensationis,  eo  quod  infinita  Dei  bonitas  hu- 
manum  genus  voluit  elevare  ad  supernaturalem  ordinem , et  in 
hoc  ordine  ad  supernaturalium  rerum  cognitionem  per  fidem. 
Praeterquam  quod  enim  naturalis  tantummodo  cognitio  fini  super- 
naturali non  responderet,  dogmata  ilia  cum  sint  supernaturalia, 
in  natural!  Dei  manifestatione  non  contineiitur , atque  ideo  hu- 
mana  ratio  suo  lumine  ea  assequi  nunquam  potuisset. 

Veruntamen  (11)  in  iis  etiam,  quae  de  Deo  et  de  lege  natu- 
ral! humanae  ration!  per  se  impervia  non  sunt,  agnoscendum  est 
supernaturalis  revelationis  maximum  beneficium ; siquidem  pro 
praesenti  human!  generis  conditione , huic  supernaturali  revela- 
tion! debetur  harum  quoque  veritatum  propositio  omnibus  accom- 
modata  ita , ut  ad  earundem  cognitionem  debito  tempore , suffi- 
cienti  amplitudine,  firma  certitudine  et  absque  errorum  admixtione 
perveniri  possit.  c 

CAPUT  V.  De  mysteriis  fidei  in  divina  revelatione  propositis. 

Porro  (12)  ad  temeritatem  quorundam  hominum  nostrae  aeta- 
tis  cohibendam , qui  voluerunt  plus  sapere  quam  oportet  sapere 
et  non  ad  sobrietatem  ^ , perpetuo  Ecclesiae  sensui  et  constanti 
doctrinae  inhaerentes  docemus  et  declaramus , inter  veritates  di- 
vinitus  revelatas  esse  mysteria  proprie  dicta  (1 3) , quae  licet  non 
sint  contra  rationem,  sunt  tamen  supra  rationem.  Quamvis  enim 
fide  praelucente  ad  eorum  aliquam  intelligentiam  perveniatur, 
haec  tamen  ipsa  cognitio  principiis  innititur  revelatis:  nunquam 
vero  ratio  humana  quantumvis  exculta  effici  potest  idonea  ad 
existentiam  et  veritatem  mysteriorum  huiusmodi  suis  viribus  as- 
sequendam  atque  ex  suis  principiis  demonstrandam.  Paulus  sane 
Apostolus  praeter  id , quod  notum  est  Dei  et  manifestum  etiam 
per  ea , quae  facta  sunt  ® , docet  esse  profunda  Dei , quae  solus 
Spiritus  Dei  scrutatur,  nobis  autem  Deus  ipse  revelavit  per  Spi- 
ritum  suum,  ut  fide  credamus  Et  Evangelista  loannes  de  huius- 
modi profundis  Dei  scribit:  Deum  nemo  vidit  unquam;  iinigenitus 
Filius  qui  est  in  sinu  Patris , ipse  enarravit  ’ ; hicque  ipse  uni- 
genitus  testatur:  nemo  novit  Filium  nisi  Pater;  neque  Patrem 
quis  novit  nisi  Filius,  et  cui  voluerit  Filius  revelare  ®.  Quaprop- 
ter  recon ditiora  haec  dogmata  ex  natura  sua  manent  supra  cap- 
turn  rationis,  etiam  postquam  revelata  sunt  et  fidei  assensu  cre- 
dita,  ac  pertinent  ad  Dei  sa])ientiam  in  mysterio,  quae  abscondita 
est  quoniam  sic  excedunt  omne,  quod  solo  lumine  rationis 
cogitare  aut  sapere  possumus,  sicut  excedunt  omne  quod  sumus  **. 

Secundum  hanc  catholicam  de  mysteriis  fidei  doctrinam  re- 
probamus  et  damnamus  sententiam,  qua  dicitur,  rationem  huma- 
nam  rite  excultam  pertingere  posse  ad  omnes  veritates  revelatas 
ex  suis  viribus  suisque  principiis  naturalibus  intelligendas  ac  de- 


‘ Rom.  1,  20.  21.  2 Cf.  Eph.  3,  8.  9.  3 Hebr.  1,  1. 

♦ Cf.  Rom.  12,  3.  3 Cf.  Rom.  1,  19. 

6 Cf.  I.  Cor.  2,  10.  11.  ’ loan.  1,  18.  « Matth.  11,  25—27. 

3 Cf.  I.  Cor.  2,  7.  Cf.  S.  Fulgent,  ad  Trasimund.  L.  II.  c.  1. 
[Migne  P.  L.  LXV,  245.] 


monstrandas , atque  ideo  easdem  veritates  omnes  esse  proprium 
obiectum  humanae  philosophiae. 

CAPUT  VI.  De  fidei  divinae  distinctione  a scientia  humana  (14). 

Revelationi  divinae  tides  respondet,  (15)  virtus  nimirum  super- 
naturalis , qua  per  divinam  gratiam  propter  auctoritatem  Dei  lo- 
quentis  credimus  vera  esse,  quae  divinitus  revelata  sunt  ‘.  Hanc 
fidem  in  Christianis  laudat  Paulus  Apostolus  Thessalonicensibus 
scribens:  cum  accepissetis  a nobis  verbum  auditus  Dei,  accepistis 
illud  non  ut  verbum  hominum , sed  sicut  est  vere , verbum  Dei, 
qui  operatur  in  vobis  qui  credidistis  Et  ab  eodem  Apostolo 
commendatur  apostolatus  per  lesum  Christum  ad  obediendum  fidei 
in  omnibus  gentibus  ^ ; atque  inde  dicitur  tides  ex  auditu,  auditus 
autem  per  verbum  Christ! Quare  ab  omnibus  catholicae  Eccle- 
siae filiis  tenendum  imprimis  est , ad  excellentem  virtutem  fidei, 
qua  fideles  nominamur  et  sumus , et  qua  propter  auctoritatem 
Dei  revelantis  assensus  praestandus  est,  non  sufficere  illam  men- 
tis humanae  persuasionem  de  veritatibus  ad  Deum  et  ad  religio- 
nem  spectantibus , quae  ex  intrinsecus  perspecta  rerum  veritate 
per  naturale  lumen  rationis  oriatur;  huiusmodi  enim  persuasio 
tides  proprie  dicta,  sine  qua  impossibile  est  placere  Deo  censeri 
nequit,  quin  omnia  perturbentur,  quae  firmissima  manere  debent 
de  distinctione  inter  humanam  scientiam  et  fidem  divinam. 

Quapropter  anathemate  damnamus  doctrinam,  si  quis  dixerit, 
fidem  divinam  non  distingui  a scientia  natural! , quae  veritatem 
moralem  aut  religiosam  pro  obiecto  habeat ; ac  propterea  ad 
actum  fidei,  qua  fideles  nominamur  et  sumus,  non  requiri,  ut  re- 
velata veritas  propter  auctoritatem  Dei  revelatoris  credatur. 

CAPUT  VII,  De  necessitate  motivorum  credihilitatis. 

Quamvis  (16)  autem  tides,  qua  fideles  nominamur  et  sumus, 
non  sit  ex  intrinsecus  perspecta  veritate  rei  creditae;  ea  tamen 
est  rationabile  obsequium,  quoniam  revelator  Deus  testimonia  sua 
credibilia  fecit  nimis.  Neque  enim  talem  instituit  suae  revelatio- 
nis ordinem , quo  homines  interne  dumtaxat  instinctu  ad  fidem 
perducerentur , sed  cum  internis  Spiritus  Sancti  auxiliis  externa 
credihilitatis  motiva,  veluti  certa  revelationis  divinae  argumenta, 
praesto  esse  voluit.  Ita  namque  Salvator  noster  quum  mandatum 
suis  Apostolis  daret,  ut  in  universum  mundum  proficiscentes  omni 
creaturae  evangelium  praedicarent,  in  virtute  et  in  Spiritu  Sancto 
eosdem  misit;  illi  autem  profecti  praedicaverunt  ubique  Domino 
cooperante  et  sermonem  confirmante  sequentibus  signis  ® , quibus 
constaret , Deum  esse  vere  loquutum.  Secundum  ipsum  igitur 
evangelium  lesu  Christ!  et  secundum  praedicationem  Apostolorum 
tenendum  est , notas  aliquas  ad  dignoscendam  divinam  revelatio- 
nem a Deo  ipso  esse  dispositas,  atque  ad  has  notas  iuxta  ordinem 
a Deo  institutum  pertinere  facta  divina , quae  externa  sint  et 
hominibus  etiam  ante  fidem  susceptam  cognoscibilia  tanquam  signa 
divinae  loquutionis.  Humana  enim  ratio , dum  ad  veram  fidem 
nondum  pervenit,  ne  in  tanti  moment!  negotio  decipiatur  et  erret, 
divinae  revelationis  factum  diligenter  inquirat  oportet , ut  certo 
sibi  constet,  Deum  esse  loquutum;  turn  vero,  cognoscens  Deum 
revelatorem,  quavis  difficultate  et  dubitatione  penitus  abiecta  ple- 
nam  eidem  supremae  maiestati  et  infinitae  veritati  praestet  fidei 
obedientiam. 

Quare  sub  anathemate  damnamus  eorum  sententiam,  qui  af- 
firmant, non  posse  fieri,  ut  veritas  revelata  signis  externis  redda- 
tur  credibilis,  atque  ideo  sola  interna  animi  experientia  homines 
ad  fidem  mover!  debere. 

CAPUT  VIII.  De  supernaturali  virtute  fidei,  et  de  libertate 
voluntatis  in  fidei  assensu. 

Quoniam  praeterea  nonnulli  errorem  ab  Ecclesia  iam  pridem 
damnatum  postremis  his  temporibus  renovarunt,  affirmantes,  (17) 
fidem  ipsam,  qua  credendae  sunt  veritates  revelatae,  rationis  con- 
victionem  esse  naturalem  necessariis  arguments  inductam  secun- 
dum leges  scientiae  humanae,  ita  ut  tides  per  se,  nisi  iam  viva 
sit  et  per  charitatem  operetur,  nec  gratiae  supernaturali  adscri- 


3 Cf.  Cone.  Trid.  Sees.  VI.  cap.  6. 

* I.  Thess.  2,  13. *  * Rom.  1,  5;  16,  26;  cf.  15,  18.  Gal.  3,  2. 

* Rom.  10,  17.  3 Hebr.  11,  6.  Cone.  Trid.  Seas.  VI.  c.  8. 

6 Marc.  16,  15.  17.  18.  20;  cf.  Act.  14,  3.  Rom.  15,  18.  19. 

II.  Cor.  2,  4;  12,  20.  [I.  Cor.  2,  4.  II.  12,  12.]  I.  Thess.  1,  5.  Hebr.  2,  3.  4. 


511 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani. 


512 


benda  nec  virtus  sit  libera,  et  ne  mediate  quidem  salutaris ; prop- 
terea  inhaerentes  divinae  revelationi  secundum  praecedentium 
Conciliorum  et  SS.  Patrum  declarationes  iterum  docemus  et  de- 
finimus , fidem  ipsam  in  se , qua  fideles  sumus , donum  Dei  esse 
supernaturale,  bumanae  salutis  initium,  fundamentum  et  radicem 
omnis  iustificationis  ‘ , et  proinde  banc  ipsam  fidem  fideique  as- 
sensum  esse  opus  divinae  gratiae.  Cum  externa  enim  fidei  pro- 
positione  gratia  interna  illuminationis  et  inspirationis  Spiritus 
Sancti,  qui  dat  omnibus  suavitatem  in  consentiendo  et  credendo 
necessaria  est,  ut  actus  fidei  sit,  sicut  oportet,  hoc  est  superuatu- 
ralis  et  pertinens  ad  viam  salutis. 

Sicut  autem  actus  virtutum,  quarum  tides  fundamentum  est, 
sub  adiutorio  gratiae  rnanent  liberi,  ita  vult  Deus  etiam  liberam 
obedientiam  fidei  in  consentiendo  veritati.  Huius  libertatis  ad- 
monemur  in  praeceptis  fidei,  dum  iubemur  credere  veritates,  et 
pertinax  contra  sufficientem  propositionem  revelationis  incredulitas 
damnatur : non  enim  omnes  obediunt  evangelio  ^ ; qui  autem  non 
credit,  iam  iudicatus  est  \ 

Quaro  haereticam  esse  declaramus  et  damnamus  sententiam, 
si  quis  dixerit,  banc  fidem,  qua  Christiani  evangelicae  praedica- 
tioni  consentiunt,  nisi  sit  iam  tides  viva  quae  per  cbaritatem  ope- 
ratur,  non  esse  donum  Dei  supernaturale;  sed  esse  naturalem  et 
necessarian!  persuasionem  rationis  bumanae. 

CAPUT  IX.  De  necessitate  et  super natiirali  firmitate  fidei. 

Ex  damnatis  his  eri’oribus  consequitur  funestissima  fallacia 
ad  labefactandam  fidei  constantiam  composita  (18) , qua  dicitur, 
homini  catbolico  post  fidem  sub  magisterio  catholicae  Ecclesiae 
iam  agnitam  et  susceptam,  fas  esse  fidem  eandem  in  reale  du- 
bium  vocare , suumque  assensum  suspendei’e , quo  liberius  funda- 
menta  ac  motiva  fidei  secundum  normam  rationis  et  scientiae 
bumanae  examinet,  ita  ut  in  hoc  examine  par  esse  debeat  con- 
ditio fidelium  catholicorum  ac  aliorum , qui  in  religione  hetero- 
doxa  versantur.  Ab  buiusmodi  perniciosissimo  errore  ut  fideles 
omnes  sibi  caveant,  doctrina  catholica  de  necessitate  divinae  fidei 
et  de  officio  incommutabilis  in  eadem  constantiae  perpetuo  eis  ob 
oculos  versetur. 

Verae  (19)  fidei  susceptio  nimirum  et  eiusdem  constans  pro- 
fessio,  ad  iustitiam  apud  Deum  ^ et  ad  salutem  aeternam  omnino 
necessaria  est;  quoniam  sine  fide  impossibile  est  placere  Deo  et 
Salvatoris  nostri , qui  iussit  evangelium  suum  praedicari  omni 
creaturae , manet  seiitentia : qui  non  crediderit , condemnabitur 
Hinc  eo  etiam  magis  illi  infelices , qui  semel  illuminati  sunt  gu- 
staveruntque  bonum  Dei  verbum  et  prolapsi  snnt,  rursum  cruci- 
figentes  sibimet  ipsis  Filium  Dei  et  ostentui  babentes,  comparan- 
tur  ab  Apostolo  terrae  reprobae , quae  maledictioni  proxima  est, 
et  cuius  consummatio  in  combustionem  ®.  Ut  autem  buic  neces- 
sariae  obligationi  amplectendi  veram  fidem  et  in  eadem  constanter 
perseverandi  homines  satisfacere  valeant , Deus  ipse  qui  instat 
praecepto,  etiam  praecurrit  auxilio  Sicut  enim  secundum  ordi- 
nem  institutum  a fidei  nostrae  auctore  et  consummatore  ad  de- 
ducendos  homines  in  admirabile  lumen  fidei  cum  verbo  auditus 
Dei  “ coniungitur  gratia  interna:  ita  gratia  utraque  turn  externa 
propositionis  fidei  turn  maxime  interna  adiuvat  infirmitatem  no- 
stram  ad  firmitatem  et  constantiam  in  fide  iam  suscepta. 

Propositionem  et  praedicationem  totius  doctrinae  revelatae 
Salvator  bumani  generis  voluit  accommodatam  reddere  omnibus 
gentibus  et  omnibus  temporibus  suos  mittendo  legatos  usque  ad 
ultimum  terrae  “ et  usque  ad  consummationem  saeculi  in  per- 
petua  successione  et  consensione  sub  visibili  capite  insignitos  cha- 
racteribus  divinae  missionis;  atque  ita  catholicam  Ecclesiam  in- 
stituit  suaeque  institutionis  manifestis  notis  distinxit,  ut  ab  omnibus 
hominibus  agnosceretur  custos  et  magistra  verbi  revelati.  Ad 
banc  propterea  solam  et  ad  nullam  aliam  religionis  communionem 
pertinent  motiva  omnia , quae  ad  evidentem  credibilitatem  fidei 
christianae  tarn  multa  et  tarn  mira  divinitus  sunt  disposita.  Quo- 


^ Cf.  Cone.  Trid.  Sess.  VI.  cap.  8. 

2 Cone.  Araus.  II.  can.  7.  [Hard.  C.  C.  II,  1099.] 

3 Rom.  10,  16—21.  loan.  3,  18.  ^ cf.  Rom.  4,  2—5. 

6 Hebr.  11,  6.  ’ Marc.  16,  15.  16. 

8 Cf.  Hebr.  6,  4—8.  II.  Petr.  2,  21. 

8 Cf.  S.  Leo  serm.  67.  al.  65.  c.  6.  [Migne  P.  L.  LIV,  371.] 
10  Hebr.  12,  2.  I.  Thess.  2,  13.  « Cf.  Rom.  8,  26. 

» Act.  1,8.  Matth.  28,  20. 


a circa  sicut  haec  vera  Ecclesia  lesu  Cbristi  illis,  qui  ad  earn  non- 
dum  pervenerunt , est  signum  a Deo  ipso  levatum  in  nationes  ‘ 
et  perpetua  admonitio,  ut  quaerant  et  repertam  amplectantur 
veritatem : ita  m eadem  Ecclesia  una,  sancta,  catholica  et  aposto- 
lica  fideles  docti  et  indocti  fundamentis  innituntur  firmissimis  ad 
plenam  credibilitatis  certitudinem  ^ , parati  semper , quantum  ad 
singulos  pro  eorum  conditione  spectat , ad  satisfactionem  omni 
poscenti  rationem  de  ea,  quae  in  ipsis  est  spe  8.  Omnes  igitur, 
qui  ineffabili  Dei  misericordia  in  tutum  hunc  portum  salvati  iam 
sunt  ex  fluctibus  humanarum  opinionum  et  errorum,  quibus  miseri 
mortales  extra  Ecclesiam  circumferuntur,  meminerint  gravissimae 
admonitionis  Apostoli : quomodo  nos  effugiemus,  si  tantam  negle- 
xerimus  salutem?  quae  cum  initium  accepisset  enarrari  per  Do- 
minum , ab  iis  qui  audierunt , in  nos  confirmata  est  contestante 
Deo  signis  et  portentis  et  variis  virtutibus  et  Spiritus  Sancti  dis- 
tributionibus 

Super  baec  autem  omnia  fides  eiusque  firmitas  gratiae  in- 
ternae  debetur;  in  vanum  namque  laborat  praedicando  aedificans 
fidem,  nisi  earn  Dominus  miserando  intus  aedificet  \ Sicut  gratia 
b Dei,  qui  omnes  homines  vult  salvos  fieri  et  ad  agnitionem  veri- 
tatis  venire  ^ , ad  hoc  datur  errantibus , ut  eidem  gratiae  libere 
assentiendo  et  cooperando  ’ ab  errore  reducantur  et  convertantur 
ad  veritatem:  ita  per  supernaturalem  gratiam  internam  in  auxilio 
opportuno  fortitudo  credentium  Dominus  est,  qui  non  deserit,  nisi 
deseratur,  ut  pie  semper  iusteque  vivatur  8.  Quoniam  enim  fides 
divina  non  persuasio  naturalis  est,  sed  virtus  infusa®,  per  quam 
Spiritus  Sancti  gratia  elevante  et  confortante  adhaeremus  reve- 
latae veritati;  ideo  etiam  firmitas  assensus  per  eandem  gratiam 
superuaturalis  est,  ut  fides  nostra  non  sit  in  sapientia  hominum, 
sed  in  virtute  Dei  ’8.  Unde  hoc  ipsum  lumen  fidei  et  adiutorinm 
gratiae  fideles,  qui  docibiles  Dei  et  inhaerentes  primae  veritati, 
fide  divina  credunt,  immense  intervallo  discernit  ab  iis,  qui  er- 
rantes  religioni  falsae  adbaerent  ex  opinionibus  humanis  et  ex 
ilia  sapientia,  de  qua  scriptum  est:  perdam  sapientiam  sapientium 
et  prudentiam  prudentium  reprobabo 

Quapropter  (20)  haereticam  esse  declaramus  et  damnamus  sen- 
tentiam, si  quis  dixerit,  parem  esse  conditionem  fidelium  ac  eo- 
rum, qui  ad  fidem  unice  veram  nondum  pervenerunt,  ita  ut  fideles 
catholici  licite  possint  fidem,  quam  sub  Ecclesiae  magisterio  iam 
susceperunt  et  crediderunt,  in  reale  dubium  vocare  et  assensum 
suspendere , donee  demonstrationem  credibilitatis  et  veritatis  se- 
cundum regulas  bumanae  scientiae  ipsi  absolverint. 

CAPUT  X.  De  recto  ordine  inter  scientiam  humanam  et  fidem 

divinam. 

Sed  (21)  periculose  etiam  errant  nostrae  aetatis  homines  illi, 
qui  libertatem  scientiae  ita  praedicant,  ut  in  omnibus  natui’alibus 
et  rationalibus  scientiis  excolendis  rationr  vindicent  plenam  inde- 
pendentiam  ab  ipsa  fide  divina  et  ab  auctoritate  Ecclesiae  , cui 
custodia  et  infallibilis  interpretatio  totius  revelatae  veritatis  divi- 
nitus commissa  est. 

Sicut  (22)  Apostoli  eorumque  usque  ad  consummationem  sae- 
culi successores  acceperunt  apostolatum  ad  obediendum  fidei  in 
omnibus  gentibus  et  ad  loquendum  Dei  sapientiam  in  doctrina 
Spiritus  ita  etiam  eorundem  muueris  est  proscribere  falsi  no- 
minis scientiam , quam  quidam  promittentes  circa  fidem  excide- 
runt  ‘8.  Licet  enim  naturalis  quoque  scientia  a Deo  sit  ut  a 
veritate  suprema  et  bumanae  rationis  creatore,  atque  ratio  ipsa 
nobilissimum  sit  donum  ad  veritates  sibi  proportionatas  ex  suis 
principiis  recte  perscrutandas  et  intelligendas : potest  tamen  ea- 
dem ratio  bumana  fallibilis  et  infirma , ut  luctuosa  experientia 
nimium  testatur,  deduci  ad  sententias  infallibili  doctrinae  Ecclesiae 
adversantes,  quae,  cum  verum  vero  mininie  contradicat,  adeoque 
omnis  assertio  [veritati]  illuminatae  fidei  contraria  omnino  falsa 


‘ Cf.  Is.  11,  12. 

8 Cf.  S.  Aug.  de  utilit.  credendi  c.  17.  [Migne  P.  L.  XLII,  91.] 
8 I.  Petr.  3,  15.  Hebr.  2,  3.  4. 

8 S.  Aug.  de  Praedest.  SS.  c.  7.  [Migne  P.  L.  XLIV,  970.] 

6 I.  Tim.  2,  4. 

’ Cf.  Cone.  Trid.  Sess.  VI.  c.  5. 

8 Cone.  Trid.  ib.  capp.  11.  13.  ex  S.  Aug.  de  natur.  et  grat. 
eontr.  Pelag.  e.  26.  [Migne  P.  L.  XLIV,  261. 

8 Cone.  Trid.  ib.  eap.  7. 

18  Cf.  I.  Cor.  2,  5.  11  loan.  6,  45.  18  I.  Cor.  1,  19. 

13  Rom.  1,  5.  1+  I.  Cor.  2,  6.  7.  13.  i8  I.  Tim.  6,  20. 


513 


Primum  schema  constit.  de  doctrina  cath.  Cap.  VIIT. — XIV. 


514 


sit  \ iam  non  ad  vei’am,  sed  ad  falsi  nominis  scientiam  necessario  a 
pertinent , nec  possunt  habere  nisi  fallacem  speciem  veritatis. 
Quare  omnes  filii  Ecclesiae  eodem  officio  sanctissimo,  quo  fidem 
sinceram  constanter  servare  sanamque  doctrinam  sequi  tenentur, 
obstringuntur  etiam,  ut  sententias  catholicae  doctrinae  contrarias 
non  pro  fructu  aut  consectariis  genuinae  scientiae , sed  omnino 
pro  erroribus  habeant  eo  modo , quo  infallibili  Ecclesiae  iudicio 
fuerint  proscriptae;  fieri  enim  nequit,  ut  veritas  catholica  animo 
fideli  retineatur,  eademque  simul  sub  nomine  philosophiae  scienter 
impugnetur  sententiis  contrariis  velut  legitime  consequentibus  ex 
principiis  verae  scientiae.  Hac  autem  obligatione  non  detrahitur 
quidquam  sincere  veritatis  naturalis  investigandae  studio , cum 
non  scientiae  usus,  sed  eiusdem  solus  abusus  interdicatur ; nec 
veritatem  indagare  ac  propriis  rationis  et  scientiae  principiis  de- 
monstrare,  sed  errorem  solummodo  eumque  fidei  adversantem  vcl 
ad  illam  labefactandam  accommodatum  amplecti  prohibeatur. 

Reprobamus  (23)  itaque  et  anathemate  damnamus  doctrinam, 
qua  asseritur,  tractationem  scientiarum  naturalium  et  rationalium 
ita  sui  iuris  et  plane  independentem  esse  oportere,  ut  sententiae 
quae  in  illis  statuuntur  et  deducuntur,  etiamsi  doctrinae  catholicae  b 
repugnent,  non  subsint  iudicio  et  authenticae  proscriptioni  Eccle- 
siae; atque  ideo  scientias  naturales  et  rationales,  etiam  sub  dis- 
crimine  in  eis  errandi  contra  fidem  et  doctrinam  catholicam,  trac- 
tandas  esse  nulla  supernaturalis  revelationis  habita  ratione. 

CAPUT  XI.  De  incommutahili  veritate  illius  dogniatum  senstis, 
quern  tenuit  et  tenet  Ecclesia. 

Ex  perniciosa  (24)  turbatione  legitimae  relationis  inter  fidem 
ac  scientiam , praeter  alia  mala  illud  accidit  gravissimum , ut  ho- 
mines temerarii  ipsa  mysteria  revelationisque  sensum,  qui  non 
alius  est  quam  retentus  ac  declaratus  ab  Ecclesia  catholica , pro- 
prio  arbitrio  interpretari  audeant,  et  dogmata  sanctissima  detor- 
quere  ad  sensus  ab  universali  fide  et  Ecclesiae  doctrina  abhor- 
rentes,  quibus  revelatae  veritates  accommodentur  fallaci  mensurae 
intellectus  humani;  atque  ita,  dura  retentis  verbis  Ecclesiae  sub- 
stituuntur  sensus  alieni , videantur  dici  eadera , dicantur  tamen 
diversa.  Xec  verentur  affirmare , cum  intelligentia  dogmatum 
hactenus  fuerit  imperfecta  necdum  in  Ecclesia  propter  defectum  ^ 
philosophiae  rite  ea  perfici  potuerit,  nunc  demuin  rationi  per 
scientiam  excultae  patere  viam  ad  verum  et  proprium  intellectum 
omnium  veritatum  revelatarum.  Sed  firmum  fundamentum  Dei 
stabit;  neque  enim  doctrina  fidei,  a Deo  hominibus  patefacta  ad 
credendum  propter  ipsan)  Dei  revelantis  auctoritatem , est  velut 
philosophicum  inventum  humanis  ingeniis  perficiendum : sed  est 
depositum , cuius  custodia , explicatio  et  definitio  sub  assistentia 
Spiritus  veritatis  infallibili  Ecclesiae  divinitus  est  concredita ; at- 
que ideo  constat,  sensum  dogmatum  ab  eadem  Ecclesia  declara- 
tum  semper  inviolabiliter  esse  retinendum,  eius  vero  commutatio- 
nem  non  profectum  esse  scientiae , sed  haeretici  spiritus  perver- 
sionem. 

Quare  si  quis  dixerit,  talem  admittendam  esse  intelligentiae 
dogmatum  explicationem  per  humanae  rationis  et  scientiarum 
progressum,  ut  ille  sensus,  quem  Ecclesia  in  suis  definitionibus 
suaque  articulorura  fidei  propositione  intellexit  et  intelligit , non 
semper  simpliciter  et  incommutabiliter  verus  sit,  sed  secundum 
profectum  scientiarum  iisdem  definitionibus  et  propositis  fidei  arti- 
culis  aliquando  alius  diversus  sensus  substitui  debeat,  anathema  sit.  j 

Quoniara  (25)  ex  asserta  falsa  libertate  scientiae  et  indepen- 
dentia  rationis  factum  est,  ut  errores  iam  pridem  proscripti  his 
temporibus  nova  quadam  forma  suscitarentur  circa  specialia  fidei 
nostrae  dogmata,  de  ipso  Deo  uno  et  trino,  de  Incarnatione  do- 
minica,  de  hominis  praeterea  natura,  elevatione  ac  lapsu,  et  de 
eiusdem  reparatione : propterea  contra  huiusmodi  perversiones 
verum  sensum  apostolicae  et  ecclesiasticae  praedicationis  iterum 
hac  Nostra  definitione  declarare  et  confirmare  constituimus , qua- 
tenus  id  ad  arcenda  pericula  ab  animis  fidelium  et  ad  sincerita- 
tem  deposit!  fidei  custodiendam  opportunum  visum  est. 

CAPUT  XII.  De  imitate  divinae  naturae  sea  essentiae  in  tribus 
distinctis  personis. 

Declaramus  (26)  itaque,  haereticam  induci  fidei  catholicae  per- 
versionem,  si  qui  affirment,  unitatem  et  distinctionem  in  Deo  hoc 


‘ Cone.  Lateran.  V.  Constitut.  Apostolici  reginiinis.  [Hard.  C.  C. 
IX,  1719.] 

Coll.  Lac.  VII. 


sensu  intelligendam  esse , ut  quemadmodum  tres  realiter  inter  se 
distinctae  personae  divinae  nobis  revelatae  sunt , ita  tres  sint 
aequales  quidem,  sed  numero  distinctae  essentiae  divinae  seu  sub- 
stantiae absolutae , atque  hac  trium  essentiarum  seu  substantia- 
rum  aequalitate  et  intrinseca  personarum  ad  se  invicem  relatione 
unus  Deus  constituatur.  (27)  Verum  ex  manifestissima  et  in- 
commutabili  Ecclesiae  catholicae  doctrina  credendum  et  profiten- 
duni  est , ita  unum  esse  Deum , ut  numero  seu  singularitate  una 
sit  divina  essentia,  substantia  seu  natura  simplex  omnino;  hanc- 
que  unam  non  multiplicabilem  essentiam  tribus  personis , quae 
inter  se,  non  autem  ab  essentia  realiter  distinguuntur , esse  com- 
munem.  Pater  enim  suam  simplicissimam  essentiam  communi- 
cando , non  vero  aliam  essentiam  per  emanationem  producendo 
Filium  ab  aeterno  generat;  pariterque  Spiritus  Sanctus  non  mul- 
tiplicatione  essentiae , sed  eiusdem  essentiae  singularis  commuui- 
catione  a Patre  et  Filio,  una  ambobus  communi  spiratione,  ut  ab 
uno  principio  aeternaliter  ])rocedit.  Absoluta  ergo  essentia  divina 
nec  generat,  nec  generatin’,  nec  procedit;  sed  eadem  veraciter 
est  Pater  qui  generat , Filius  qui  gignitur , Spiritus  Sanctus  qui 
procedit,  tres  simul  personae  et  singillatim  quaelibet  earundem: 
ut  personae  relationibus  originis  inter  se  realiter  distinguantur, 
natura  autem  seu  essentia  una  sit  trium  et  indistincta. 

CAPUT  XIII.  De  divina  operatione  trihus  j^ersonis  communi  et 
de  Dei  libertate  in  creando. 

Propterea  (28)  sicut  secundum  essentiam  et  secundum  omnia 
attributa  absoluta  hi  tres  unum  sunt  ’ : ita  etiam  omnis  divina 
operatio  ad  extra  una  communis  est  tribus  personis;  operantur 
enim  ad  extra,  quatenus  essentia,  intellectu , voluntate,  omni- 
potentia  sunt  unus  Deus.  Quare  haereticam  declaramus  senten- 
tiam,  si  qui  dixerint,  hunc  mundum  ita  ab  una  divina  persona 
creatum  esse,  vel  universim  singulas  personas  ita  ad  extra  ope- 
rari,  ut  operatio  non  sit  eadem  communis  tribus  personis.  Pariter 
vero  illorum  haeresim  damnamus,  qui  dixerint,  Deum  non  potuisse 
non  creare , sed  creasse  ita  necessario , sicut  necessario  se  ipsuni 
amat;  aut  per  creationem  in  Deo  ipso  aliquod  perfectionis  vel 
beatitudinis  augmentum  accessisse;  aut  mundum  non  ad  gloriam 
Dei,  voluntate  libera  a necessitate,  creatum  esse.  Creavit  enim 
Deus  universa  ex  sua  bonitate,  non  ad  acquirendam  vel  augen- 
dam , sed  ad  manifestandam  suam  perfectionem  per  ipsa  bona, 
quae  fecit  suisque  tribuit  creaturis. 

CAPUT  XIV.  De  lesu  Christi  una  divina  persona  in  duabus 

naturis;  atque  de  redemptione  et  vicaria  pro  nobis  satisfaclione 

per  eundem  lesum  Christum  Dominum  Nostrum. 

Sicut  SS.  Trinitatis  una  natura  subsistit  iu  tribus  personis 
distinctis,  ita  in  Christo,  Verbo  incarnato,  duae  naturae  distinctae 
ac  diversae , divina  et  huniana , subsistunt  in  una  divina  per- 
sona (29).  Unde  ex  utroque  hoc  mysterio  adorando,  ut  fide  ca- 
tholica credendum  proponitur,  intelligant  omnes,  exposition!  dog- 
matuni  nostrae  fidei  derogari  ab  iis,  qui  in  eorundem  mysteriorum 
explicatione  notionem  essentiae  seu  substantiae  ac  naturae  con- 
fundunt  cum  notione  hypostaseos  vel  personae  per  se  subsistentis. 
Secundum  hanc  enim  eorum  sententiam  etiam  in  Deo  trino  et  in 
Verbo  incarnato  totideni  intelligendae  forent  personae , quot  sint 
intellectuales  naturae  vel  substantiae;  hoc  autem  non  modo  di- 
vinae Trinitatis,  sed  etiam  dominicae  Incarnationis  mystei-io  aper- 
tissime  repugnat. 

Filius  enim  Dei  (30)  ab  aeterno  genitus  ex  Patre  et  existens 
persona  naturae  divinae,  Patri  consubstantialis,  in  tempore  autem 
nascendo  ex  matre  semjier  Virgine  sibi  propriam  fecit  naturam 
humanam  ita,  ut  per  hanc  ipse  Deus  Verbum  vere  sit  homo  nobis 
consubstantialis.  Atque  haec  est  humanae  naturae  cum  divina 
persona  unio  secundum  hypostasirn  a sacris  Conciliis  definita  et 
ab  universa  Ecclesia  credita  ac  praedicata,  ut  non  alius  sit  Deus 
Verbum  et  alius  homo  lesus , sed  una  hypostasis  seu  persona 
lesus  Christus  sit  et  Deus  per  naturam  divinam  et  homo  per 
assumptam  naturam  humanam. 

Quam  vis  vero  (31)  Incarnationem  Filii  Dei  tota  Trinitas  ope- 
rata  sit,  solus  tamen  Filius  formam  servi  accepit  in  singularitate 
personae,  non  in  unitate  divinae  naturae ; in  id  quod  est  proprium 
Filii,  non  quod  commune  Trinitati 


‘ I.  loan.  5,  7. 

^ Symbolum  Cone.  Tolet.  XI.  [Hard.  C.  C*  HI,  1022.] 

33 


515 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


516 


Quare  (32)  unius  et  eiusdem  naturalis  Filii  Dei  sunt  turn  a 
attributa  divina  turn  humana;  et  sicut  humana  praedicanda  sunt 
de  Deo  incarnate,  ita  de  hoc  homine  veraciter  praedicantur  divina. 

Quapropter  etiam  unus  et  idem  divina  operator  ut  Deus,  et 
operator  humana  per  suam  naturam  humanam.  Sicut  autem  Dei 
Filius,  etiam  secundum  quod  homo  est,  peccare  nunquam  potuit; 
ita  eiusdem  Christi  lesu  liberi  actus  humani  in  vita  mortali , in 
qua  oblatus  est  quia  ipse  voluit  valorem  satisfaciendi  pro  nobis 
atque  merendi  habebant  secundum  dignitatem  divinae  personae 
operantis. 

Satisfactionem  vero  (33)  pro  peccatis  totius  mundl  * et  mei’i- 
tum  ad  redemptionem  humani  generis  lapsi  Filius  Dei  consuni- 
mavit  secundum  naturam  suam  humanam  passione  ac  morte  in 
ara  crucis , ubi  semel  oblatus  est  ad  multorum  exhaurienda  pec- 
cata,  et  per  proprium  sanguinem  semel  introivit  in  sancta,  aeterna 
redemptione  inventa  Nam  secundum  quod  scriptum  est,  posuit 
Dominus  in  eo  iniquitatem  omnium  nostrum  * ; et  sicut  Apostolus 
docet,  Deus  eum  qui  non  noverat  peccatum,  pro  nobis  peccatum 
fecit , ut  nos  efficeremur  iustitia  Dei  in  ipso  Quemadmodum 
ergo  in  primo  Adam , qui  est  forma  futuri  tanquam  in  suo  ca-  b 
pite  universum  genus  humanum  lapsum  est , ita  unus  mediator 
Dei  et  hominum , homo  Christos  lesus  ’ , tanquam  caput  eiusdem 
humani  generis  reparandi  factus  est  sacerdos  et  victima  et  pre- 
tium  redemptionis  pro  nobis  ® , ut  unus  mortuus  pro  omnibus  ® 
Deo  plenum  exhiberet  satisfactionem  ad  restaurandum  ordinem 
gratiae  per  sanguinem  crucis  eius  : si  enim  unius  delicto  multi 
mortui  sunt , multo  magis  gratia  Dei  et  donum  in  gratia  unius 
hominis  lesu  Christi,  in  plures  abundavit 

Haec  est  perpetua  doctrina  catholicae  Ecclesiae:  quare  (34) 
damnamus  sententias  haereticas,  si  qui  affirmaverint,  duas  hypo- 
stases seu  personas , divinam  et  humanam , esse  in  Christo  con- 
iunctas , et  unam  dici  personam  compositam  ex  his  persoiiis  vel 
hypostasibus,  quae  distinctae  sint  et  ambae  in  se  subsistentes,  licet 
dicantur  inde  ab  incarnatione  inseparabiliter  unitae;  vel  dixerint, 
hac  duarum  coniunctarum  personarum  distinctione  reiecta,  queni- 
admodum  doctrina  catholica  illam  reiicit  et  Nos  iterum  reiicimus 
et  damnamus,  consequens  esse,  ut  negetur  humana  intelligentia 
vel  voluntas  vel  quomodocunque  perfectio  humanae  naturae  in 
lesu  Christo  Domino  Nostro.  Pariter  damnamus  doctrinam  hae-  c 
reticam,  si  qui  dixerint,  non  ipsum  Deum  Verbum  per  suam  hu- 
manam naturam  assumptam  vere  pro  nobis  satisfecisse  Deo  offenso 
nobisque  meruisse  passione  et  morte  sua;  vel  omnino  ausi  fuerint 
affirmare,  huiusmodi  satisfactionem  vicariam  unius  mediatoris  pro 
omnibus  repugnare  divinae  iustitiae. 

CAPUT  XV.  Ve  communi  totius  humani  generis  origine  ah  uno 

Adam;  et  de  natura  humana  una  composita  ex  anima  rationali 

et  ex  corpore. 

Sicut  venenata  radix  errorura  (35)  circa  mysteria  revelata 
de  Deo  et  de  Christo  eius  continetur  in  modo  perverse  vel  ipsas 
veritates  fidei  catholicae  inquirendi  et  tractandi  secundum  dam- 
natum  principium  independentiae  rationis  ac  falsae  libertatis  scien- 
tiae:  ita  ex  eodem  fonte  promanarunt  errores  alii  repugnantes 
catholicae  doctrinae  de  homine,  ac  praesertim  de  eius  supernatu- 
rali  exaltatione,  lapsu  et  restauratione , qui  ne  catholico  horum 
dogmatum  intellectui  penes  plures  periculum  crearo  possint,  hac 
Nostra  declaratione  ac  definitione  rescindendi  sunt.  d 

Imprimis  itaque  (36)  tarn  veteris  quam  novi  testamenti  reve- 
lationi  innixi  profitemur  et  docemus , totum  humanum  genus  ab 
uno  primo  parente  Adam  ortum  habere.  Ipse  enim  Adam , cui 
cum  uxore  sua  Heva  matre  cunctorum  viventium  benedicens  Deus 
mandavit  replere  terram  , a Spiritu  Sancto  in  libro  Sapientiae 
dicitur  primus  formatus  a Deo  pater  orbis  terrarum  et  diserte 
Apostolus  gentium  praedicavit,  fecisse  Deum  ex  uno  omne  genus 
hominum  inhabitare  super  universam  faciem  terrae  Immo  ne- 
gata  hac  veritate,  etiam  alterum  revelatum  dogma  peccati  origi- 
nalis  ab  uno  primo  genitore  in  omnes  homines  transfusi , et  re- 
demptionis omnium  per  unum  mediatorem  Dei  et  hominum  ho- 


1 Cf.  Is.  53,  7.  2 Cf.  I.  loan.  2,  2. 

Is.  53,  4—12.  5 II  Qor  5^  21. 

’ I.  Tim.  2,  5. 

8 Cf.  Rom.  5,  12—19.  Hebr.  2,  9—17. 

8 Cf.  II.  Cor.  5,  14.  10  Cf.  Coloss.  1, 

« Gen.  1,  28;  3,  20.  « Sap.  10,  1. 


8 Hebr.  9,  12.  28. 

8 Rom.  5,  14. 

I.  Tim.  2,  6. 

20.  Rom.  5,  15. 

1+  Aet.  17,  26. 


minem  Christum  lesum  violatur , contra  doctrinam  ab  eodem 
Apostolo  traditam:  sicut  per  unius  delictum  in  omnes  homines 
in  condemnationem , sic  et  per  unius  iustitiam  in  omnes  homines 
in  iustificationem  vitae  *.  Unde  sub  anathemate  damnamus  erro- 
rem , quo  haec  unitas  et  communis  origo  totius  humani  generis 
negatur. 

De  ipsa  (37)  vero  natura  hominis,  quem  formavit  Dominus 
Deus  de  limo  terrae,  et  inspiravit  in  faciem  eius  spiraculum  vitae, 
et  factus  est  homo  in  animam  viventem  docemus  et  declaramus, 
naturam  hominis  ex  rationali  anima  atque  ex  corpore  composi- 
tam constitui  unam,  eo  quod  anima  rationalis  vere  ac  per  se  seu 
immediate  et  essentialiter  est  forma  corporis  humani:  denuo  sta- 
tuentes,  quemadmodum  in  canone  a fel.  rec.  Praedecessore  Nostro 
Clemente  V.  in  generali  Viennensi  Concilio  edito  continetur,  ut 
quisquis  hanc  veritatem  pertinaciter  negare  praesumpserit , tan- 
quam haereticus  sit  censendus. 

CAPUT  XVI.  De  ordine  supernaturali  et  de  supernaturali  statu 
originalis  iustitiae. 

Homo  (38)  anima  rationali  ac  immortali  ad  imaginem  Dei 
factus , hac  quidem  ipsa  natura  sua  ordinatus  fuisset  ad  creato- 
rem  suum  cognoscendum , colendum  et  amandum  modo  viribus 
naturalibus  congruente,  atque  ita  ad  perfectionem  et  beatitatem 
naturalem  consequendam : verumtamen  Deus  liberrimo  intinitae 
bonitatis  suae  consilio  dignatus  est  creaturam  suam  donis  coele- 
stibus  superadditis  evehere  ad  perfectionem  in  ordine  longe  sub- 
limiori,  qui  sicut  omnes  naturae  vires  ita  eius  exigentiam  excedit, 
atque  ideo  ordo  supernaturalis  est.  In  hac  enim  supernaturali 
exaltatione  homo  ordinatus  est  ad  Deum  intuitive  videndum, 
amore  huic  visioni  respondente  amandum  becateque  possidendum 
eo  modo,  qui  est  supra  omnes  vires  naturales.  Quapropter  etiam 
dives  in  bonitate  Deus  hominem  ornavit  ea  sanctitate,  quae  supra 
omnem  naturae  creatae  exigentiam  et  supra  quodvis  meritum 
operum  naturalium  eum  constitueret  filium  adoptionis  et  heredem 
Dei,  vereque  esset  gratia  Dei  sanctificatoris.  Porro  etiam  primae 
conditionis  integritas  ilia  et  immortalitas , quibus  hominem  orna- 
tum  fuisse  constat , dona  indebita  naturae  licet  innocenti  secun- 
dum doctrinam  catholicam  censeri  debent. 

luxta  hanc  igitur  (39)  Nostram  veritatis  catholicae  declara- 
tionem  ac  definitionem , quemadmodum  impiam  eorum  infidelita- 
tem  detestamur , qui  revelationem  de  donis  primorum  parentum 
in  ipsis  ss.  Scripturis  traditam  negant,  aut  inter  mythos  recen- 
sent:  ita  anathemate  damnamus  eorum  sententias,  qui  dixerint, 
universim  nulla  dona  ac  instituta  divina  agnoscenda  esse  vere 
supernaturalia , quae  exigentiam  et  vires  naturae  creatae  eiusque 
intra  suurn  ordinem  perfectibilitatem  superent;  sed  solum  eatenus 
admittendum  esse  ordinem  supernaturalem , quatenus  supra  natu- 
ram dici  possit,  quidquid  aut  immediate  a Deo  proticiscitur , aut 
ad  perfectionem  non  essentialem  hominis  pertinet,  et  quidquid  ad 
ordinem  moralem  ac  religiosum  refertur;  vel  qui  speciatim  affir- 
maverint, visionem  Dei  intuitivam,  quae  nobis  in  divina  revela- 
tione  promittitur,  non  esse  supra  vires  naturales;  vel  asseruerint, 
sanctitatem  et  iustitiam,  in  qua  Adam  constitutus  erat,  non  vere 
supernaturalem,  sed  talem  fuisse,  ut  homo  recto  usu  et  explicatione 
virium  naturalium  ad  earn  pervenire  potuisset. 

CAPUT  XVII.  De  peccato  originali;  et  de  poena  aeterna  destinata 
cuilibet  mortali  peccato. 

Hanc  sanctitatem  (40)  et  iustitiam  primus  homo  Adam  in 
paradiso  libere  mandatum  Dei  transgrediendo  non  solum  sibi,  sed 
etiam  nobis  suis  posteris  perdidit;  et  peccato  inquinatus  non  tan- 
tum  mortem  et  poenas  corporis,  sed  etiam  peccatum  quod  mors 
est  animae , in  omne  genus  humanum  transfudit : atque  ita  hoc 
Adae  peccatum  propagatione , non  imitatione  transfusum  omnibus 
inest  unicuique  proprium , quemadmodum  Ecclesia  constanter  do- 
cuit  et  sacrosancta  Tridentina  Synodus  definivit. 

Sicut  autem  haec  doctrina  de  miserando  humanae  naturae 
lapsu  in  primo  parente  ad  dogmata  sanctae  nostrae  fidei  pertinet : 
ita  non  minus  a Deo  revelatum  atque  idcirco  ab  omnibus  fideli- 
bus  firmiter  constanterque  credendum  est , Dei  Matrem  beatissi- 
mam  Virginem  Mariam  in  primo  instanti  suae  conceptionis  fuisse 
singulari  omnipotentis  Dei  gratia  et  privilegio,  intuitu  meritorum 


* Rom.  5,  18. 


2 Gen.  2,  7;  cf.  I.  Cor.  15,  45. 


517  Primum  schema  constit.  de  doctr.  cath. 

Christi  lesu  Salvatoris  humani  generis,  ab  omni  originalis  culpae  a 
labe  praeservatam  immunem , prout  per  Apostolicam  Nostram 
Constitutionem , quae  incipit  Ineffahilis  Deus,  a Nobis  declaratum 
iam  ac  definitum  est. 

Porro  quoniam  nostris  temporibus  non  defuerunt,  qui  fidei 
doctrinam  de  peccato  originali  ad  suos  sensus  detorquerent  ac 
perverterent : idcirco  instaurando  sacri  Concilii  Tridentini  de  pec- 
cato originali  omnes  definitiones  et  errorum  condemnationes , sin- 
gillatim  reprobamus,  et  sub  anathemate  proscribimus  eorum  doc- 
trinam haereticam,  qui  dicere  ausi  fuerint,  peccatum  originale  in 
Adae  posteris  non  esse  verum  et  proprium  peccatum,  nisi  ab  ipsis 
per  suum  actualem  consensum  peccando  comprobetur;  vel  qui 
negaverint,  ad  rationem  peccati  originalis  pertinere  privationem 
sanctificantis  gratiae,  quam  primus  parens  libere  peccando  pro  se 
suisque  posteris  perdidit. 

Cum  hac  condemnatione  (41)  errorum  circa  peccatum  origi- 
nale simul  doctrinam  fidei  de  aeternitate  poenae  quibuslibet  pec- 
catis  gravibus  debitae  inculcare  constituimus  contra  errores,  qui 
hac  tempestate  ab  improbis  vel  temerariis  hominibus  in  perniciem 
imniortalium  animarum  disseminantur.  Imprimis  itaque  fide  ca-  b 
tholica  credendum  est , illorum  animas , qui  in  actuali  mortali 
peccato  vel  solo  originali  decedunt,  mox  in  infernum  descendere, 
poenis  tamen  disparibus  puniendas;  prout  oecumenicum  Florenti- 
num  Concilium  definivit  *.  Sicut  vero  Ecclesia  catholica  docet, 
nulla  esse  peccata  quamvis  gravia,  quorum  remissionem  homines 
in  hac  vita  per  veram  poenitentiam  et  virtutem  Sacramentorum 
ab  infinita  Dei  Salvatoris  nostri  misericordia  obtinere  non  possint: 
ita  sacrarum  Scripturarum  et  sanctorum  Patrum  doctrinae  et 
ipsius  Ecclesiae  catholicae  consensui  inhaerentes  docemus  et  defi- 
nimus,  post  viam  huius  vitae,  quando  homines  iam  ad  terminum 
retributionis  pervenerunt,  ut  referat  unusquisque  propria  corporis, 
prout  gessit,  sive  bonum  sive  malum  pro  nulla  letali  culpa  re- 
lictum  esse  locum  salutaris  poenitentiae  et  expiationis,  sed  cuivis 
peccato  mortali , quo  maculata  anima  mox  post  obitum  coram 
sancto  et  iusto  iudice  Deo  comparuerit,  poenam  constitutam  esse 
perpetuam,  sicut  ipse  aeternus  iudex  testatur : vermis  eorum  non 
moritur , et  ignis  non  extinguitur  Unde  tanquam  haereticam 
damnamus  doctrinam  turn  eorum,  qui  negaverint,  poenas  damna- 
torum  in  gehenna  fore  perpetuas;  turn  eorum,  qui  dixerint,  quae-  c 
dam  esse  peccata  mortalia,  quorum  expiatio  et  remissio  post  mor- 
tem sperari  possit,  atque  ita  eos,  qui  cum  huiusmodi  culpae  reatu 
ex  hac  vita  decesserint,  non  in  aeternum  damnari. 

CAPUT  XVIII.  De  siipernaturali  ordine  gratiae,  quae  7iohis  per 
Christum  Redemptorem  donatur. 

Quod  (42)  in  primo  Adam  perdidimus,  ad  illud  per  Christum 
renovamur,  ita  ut,  quod  mirabiliter  est  conditum,  mirabilius  sit 
reformatum.  Quemadmodum  enim  primi  parentes  ex  abundanti- 
bus  divitiis  gratiae  Dei  sanctificatoris  in  siipernaturali  sanctitate 
constituti  erant:  ita  nobis  propter  merita  liedemptoris  non  modo 
peccata  remittuntur , nec  solum  morali  rectitudine  instruimur, 
quae  naturae  rational!  congrua  hanc  intra  suum  dumtaxat  ordi- 
nem  perficeret;  sed  interna  gratia  per  inhabitantem  Spiritum  S. 
infusa  regeneramur  et  renovamur,  ut  simus  in  Christo  nova  crea- 
tura*,  non  secundum  nostram  iustitiam  , sed  per  illam  quae  ex 
fide  est  Christi  lesu , quae  ex  Deo  est  iustitia  in  fide  Ilaec 
renovatio  est  creaturae  ad  Dei  similitudinera  et  societatem  super  d 
omnes  exigentias  et  vires  naturae  creatae  exaltatio , atque  ideo 
vcrc  supernaturalis , ut  per  gratuitam  adoptionem  filii  Dei  norni- 
nemur  et  simus  Maxima  enim  et  pretiosa  nobis  promissa  do- 
navit,  ait  princeps  Apostolorum,  ut  per  haec  efficiamini  divinae 
consortes  naturae’;  et  testante  gentium  Apostolo,  charitas  Dei 
diffusa  est  in  cordibus  nostris  per  Spiritum  Sanctum,  qui  datus 
est  nobis  ® ; ipseque  divinus  Salvator  promittit : si  quis  diligit 
me  . . . Pater  meus  diliget  eum,  et  ad  eum  veniemus,  et  mausio- 
nem  apud  eum  faciemus  Quaro  sanctificans  gratia , (jua  Deo 
coniungimur,  neque  in  f'avorc  Dei  tantummodo,  nequo  in  prae- 
tereunfibus  actibus  constituitur ; sed  est  permanens  supornaturale 


’ Cone.  Floreiit.  Decret.  uiiionis.  [Hard.  C.  C.  IX,  422  sq.] 

2 II.  Cor.  5,  10.  3 Marc.  9,  43.  II.  Cor.  5,  17. 

3 Phil.  3,  9. 

® I.  loan.  3,  1.  Cf.  Rom.  8,  15;  Gal.  4,  5;  loan.  1,  13;  I.  loan. 
5,  1 ; lac.  1,  18. 

’ II.  Pet.  1,  4.  ® Rom.  5,  5.  '•*  loan.  14,  23. 


Cap.  XIV. — XVIII.  — Adnotationes.  518 

donum  a Deo  animae  infusum  atque  inhaerens,  tarn  in  omnibus 
sanctificatis  adultis  quam  in  infantibus  baptismo  regeneratis. 

Sicut  autem  (43)  formalis  causa  iustitiae  christianae  est  haec 
iustitia  Dei , qua  nos  iustos  facit  ‘ : ita  per  eandem  gratiam  ad- 
optionis  fit,  ut  virtutum  supernaturales  actus  sint  actus  filiorum 
meritorii  turn  gratiae  augment!  turn  vitae  aeternae:  si  enim  sumus 
filii,  et  heredes ; heredes  quidem  Dei , coheredes  autem  Christi 

Ad  nullum  vero  actum  salutarem  sive  in  iustis,  ut  iustificentur 
adhuc  ^ , sive  in  peccatoribus , ut  disponantur  ad  iustificationem, 
vires  naturales  sufficiunt  absque  siqiernaturali  gratia  Dei,  sine 
quo  operante  ut  velimus,  et  cooperante  cum  volumus,  ad  pietatis 
opera  nihil  valemus'’,  sicut  Veritas  ait;  sine  me  nihil  potestis 
facere  ^ ; et  Apostolus  testatur : non  quod  sufficientes  simus  cogi- 
tare  aliquid  a nobis  quasi  ex  nobis,  sed  sufficientia  nostra  ex 
Deo  est  *.  Non  ergo  adiutorium  gratiae  solummodo  necessarium 
est  ad  vincendas  difficultates , ut  velimus  et  faciamus,  quod  per 
naturae  vigorem  possemus,  propter  eius  autem  infirmitatem  non 
volumus ; verum  etiam  gratia  dat  vires , ut  quod  ex  facultatc 
naturae  non  valemus,  id  possimus  et  velimus  et  perficiamus : Deus 
est,  qui  operatur  in  nobis  et  velle  et  perficere  pro  bona  volun- 
tate ’.  Quamvis  enim  vis  ilia  naturae  insit,  qua  legitimum  ali- 
quid anima  rationalis  et  sentit  et  facit,  quod  non  solum  non  vi- 
tuperetur , verum  etiam  merito  recteque  laudetur  * ; huiusmodi 
tamen  bonum  non  est,  sicut  oportet,  ut  vel  disponat  ad  iustitiam 
christianam  vel  perducat  ad  salutem  vitae  aeternae.  Unde  actus 
qui  ope  divinae  gratiae  fact!  supernaturales  sunt  vereque  salu- 
tares,  distinguuntur  omnino  ab  illis  actibus  moraliter  bonis,  qui, 
si  fiant  ex  solis  viribus  naturae,  non  pertinent  ad  viam  salutis. 
Christiana  enim  iustitia,  et  iustitiae  corona  vita  aeterna,  cum  sit 
supernaturalis,  ideo  etiam  ad  quodvis  bonum  salutare  sive  in- 
choandum  sive  perficiendum  necessaria  est  supernaturalis  gratia, 
per  quam  servi  fact!  Deo  habeamus  fructum  in  sanctificationem, 
finem  vero  vitam  aeternam  ®. 

Quare  haereticas  esse  declaramus  et  damnamus  eorum  doctri- 
nas,  qui  sanctificantem  gratiam  nihil  aliud  esse  dixerint,  quam 
condonationem  peccatorum,  aut  favorem  divinum,  quo  Deus  ho- 
minem  tanquam  gratum  acceptet,  paratusque  sit  ad  concedenda 
ei  auxilia  gratiae  actualis;  vel  qui  eandem  gratiam  negaverint 
esse  donum  supernaturale  permanens  et  inhaerens  in  anima;  vel 
qui  dixerint,  vigore  naturae  rationahs  absque  viribus  gratiae 
posse  nos  velle  aut  perficere  bonum  aliquod,  sicut  oportet,  ut 
disponat  ad  iustitiam  christianam  vel  perducat  ad  regnum. 


ADNOTATIONES. 

(1)  Negari  non  potest,  recentiori  hac  aetate  magnam  tenta- 
tionem,  qua  serpens  antiquus  seducit  habitantes  in  terra,  eo  dirigi, 
ut  homines  a lumine  fidei  vel  certe  a .simplicitate  et  sinceritate 
obedientiae  fidei,  qua  in  captivitatem  redigendus  est  omnis  in- 
tellectus,  et  a bonis  supernaturalis  ordinis  paulatim  aversi  fere 
in  humana  solum  ratione  et  in  natural!  ordine  reriim  conquiescant. 
Ut  per  catholicae  doctrinae  declarationem  in  continent!  oppositione 
contra  huiusmodi  errores  nostrae  aetatis  et  per  eorumdem  con- 
demnationem  remedium  aliquod  afferatur,  et  tanta  pericula  per- 
versionis  a populo  christiano  arceantur,  is  scopus  est  in  toto  hoc 
schemate  Constitutionis. 

Inscriptio  Pius  Episcopus  ....  sacra  approbante  Concilia 
eadem  est,  ac  in  ceteris  oecumenicis  Conciliis,  quibus  ipse  Ro- 
manus  Pontifex  persona  sua  praesidebat.  (Vide  Lateran.  IV. 
Ilarduin.  Collect.  T.  VII.  col.  18;  Lugdun.  I.  ibi  col.  381.  401; 
Florentin.  T.  IX.  col.  420;  Lateran.  V.  ibi  col.  1719.  Cf.  PP.  Chal- 
cedonenses,  ep.  ad  Lconem  Pontif.  T.  II.  col.  G55.) 

Complectitur  vero  schema  pracsentis  Constitutionis  tres  partes 
jiraecipuas.  In  I.  Parte  est  ])er  niodiun  detestationis  condemnatio 
rationalismi  ahsoluti  sub  triplici  eius  forma  materialismi , pan- 
theismi,  et  rationalismi  pressius  dicti  seu,  ut  aiunt,  rationalismi 


’ Cone.  Trid.  sess.  VI.  cap.  7. 

3 Rom.  8,  17.  3 Apoc.  22,  11. 

S.  Aug.  de  grat.  et  lib.  arbitr.  n.  33.  [Migne  P.  L.  XLIV,  901.] 
3 loan.  15,  5.  3 II.  Cor.  3,  5.  ’ Cf.  Phil.  2,  13. 

3 S.  Aug.  dc  sp.  et  litt.  n.  48,  [Migne  L.  XLIV,  230.] 

9 Cf.  Rom.  6,  22. 

33* 


519 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


520 


vulgaris.  In  II.  et  III.  Parte  agitur  de  semirationalismo  sen  de  a 
rationalismo  temperatiori , qui  derivatione  quadam  a prime  illo 
pleno  naturalismo  propagatus,  ad  homines  etiam,  qui  christiano 
nomine  gloriantur,  pervasit,  et  ad  varia  systemata  redactus  liinc 
inde  in  scliolas  quasdam  coaluit.  Ilaec  forma  temperatior  in  suis 
errorihus  minus  manifesta  eo  plus  habet  periculi;  unde  sicut  in 
prima  parte  sufticit  monstra  errorum  nominasse  ad  eorum  exsecra- 
tionem,  ita  pro  utraque  parte  posteriori  necessaria  est  in  plerisque 
ipsius  veritatis  catholicae  explicatio.  Ilinc  ex  ipsa  errorum  indole 
condemnatio  rationalismi  ahsoluti  quodammodo  instar  praeambuli 
est,  declaratio  vero  doctrinae  catholicae  contra  errores  semiratio- 
nulismi  ipsum  veluti  corpus  decreti  constituit. 

In  II.  Parte  itaque  exponitur  doctrina  catholica  contra  tem- 
peratum  rationalismum  spectando  ilium  secundum  sua  principia 
^'ormalia;  agitur  nimirum  de  cognitione  Christiana  per  fidem  di- 
vinam  in  comparatione  cum  sciontia  rationali  et  naturali,  atque 
inde  de  relatione  inter  revelationem  divinam  et  rationem  humanam, 
inter  fidem  et  scientiam. 

In  III.  Parte  continetur  doctrina  contra  errores  speciales,  qui 
ad  perversionem  quorumdam  dogmatum  christianorum  per  me-  b 
thodum  semirationalismi  et  ex  ipsis  eius  principiis  formalibus  de- 
ducti  sunt,  turn  circa  sensum  genuinum  aliarum  veritatum  fidei, 
turn  maxime  circa  naturam  et  gratiam,  seu  circa  ordinem  natu- 
raleni  et  supernaturalem. 

(2)  In  prooemio  schematis  tres  istae  Partes  brevissime  et  ge- 
neralibus  verbis  designantur.  Ut  facile  patet,  commemorata  ibi 
oppugnatio  fotiiis  revelaiioiiis  divinae  ad  rationalismum  strictius 
ita  appellatum,  stdwersio  fundaumdorum  omnis  religionis  specialius 
ad  pantheismum  et  materialismum,  reductio  ad  noctem  infidelitatis 
ad  omnia  haec  monstra  rofcrtur.  Transitus  deinde  fit  ad  indi- 
candas  duas  Partes  subsequentes  a prima  oninino  distinctas.  Nempe 
in  nonnullis,  qui  fidem  christianam  non  aperte  quidem  oppugnant, 
reprehenditur  commixiio  naturae  et  gratiae , quatenus  nominatim 
includit  confusionem  scientiae  hnmanae  cum  fide  divina,  quod  suni- 
niatim  argumentum  est  secundae  Partis;  ex  hac  autem  ipsa  con- 
fusione  dicitur  consequi  depravatio  veri  sensus  dogmatum,  atque 
inde  pro  fidelibus  in  periculum  adduci  integritas  fidei  quoad  ob- 
iectum , et  sinceritas  fidei  quoad  se  seu  fox’maliter  spectatae ; de 
qua  depravatione  veri  sensus  dogmatum  agitur  in  tertia  sectione.  ® 

(3)  In  /.  Parte  cap.  1.  ubi  materialismus  et  pantheismus  con- 
demnantui’,  visum  est  theologorum  Commissioni  neque  necessarium 
neque  forte  etiam  dignum  oecumchico  Concilio  huiusmodi  errorum 
portenta  distinctius  describere.  Unde  generatim  solummodo  de- 
signatur  materialismus  tanquam  negatio  omnis  realitatis  praeter 
materiam  et  transformntiones  aut  explicationes  matcriales , in  qui- 
bus  utique  et  negatio  existentiao  Dei  et  spiritualis  atque  immor- 
talis  animae  comprehenditur.  Pantheismus  designatur  prime  in 
ipsa  sua  notione  generica,  quatenus  omnia  quae  sunt,  dicuntur 
unica  essentia.  Turn  indicantur  eiusdem,  ut  nostris  temporibus 
viget , tres  species  seu  modi  diversi : vel  enim  omnia  singularia 
dicuntur  tantummodo  phaenomena  et  manifestationes  illius  essentiae 
universalis;  vel  Es.<te  j>urum,  quod  etiam  dicunt  Esse  ahsolutum, 
h.  e.  cuius  nulla  .alia  est  detcrmin.atio  aut  notio  quam  abstractum 
Esse,  dicitur  sese  evolvcro  et  fieri  determinatum  in  hoc  universe, 
quod  universum  proinde  sit  necessaria  et  perpetua  evolutio  seu 
explicatio  illius  unicae  essentiae;  vel  denique  ponitur  ci’assiori 
mode  unica  substantia,  ex  qua  per  emanationem  progreditur  vel  ^ 
dimittitur  (ut  etiam  aliqui  aiunt)  hoc  universum,  quod  proinde  non 
diversae  sed  ejusdem  essenti.ae  est  ac  primitiva  ilia  substantia,  ex 
qua  emanat,  et  revera  uiuim  cum  ilia  essontiam  constituit.  Multi- 
plicia  systemata,  quibus  tres  istae  species  pantheismi  ab  aliis  .aliter 
declarantur  et  modificantur,  singillatim  indicare  nullo  mode  visum 
est  necessarium.  Nihilominus  aliquid  de  his  formis  diversis  in- 
nuitur;  si  nempe  in  hac  .absurda  doctrina  ponatur  manifestatio 
vel  explicatio  p.aulo  .ante  descripta  unicae  essentiae,  p.atet  hanc 
essentiam  fieri  omnia;  si  vero  ponatur  emanatio,  potius  ex  ea  omnia 
fieri  dicentur.  Hoc  autem  iterum  concipiuut  dupliciter;  qui 
enim  illud  esse  abstractum  vel  illam  essentiam  non  supposita  evo- 
lutione  aut  em.anatione  appelhant  nomine  Dei,  illi  dicunt  Deicm 
fieri  mundum;  qui  vero  nomen  Dei  non  tribuunt  nisi  essentiae 
iara  evolutae,  eis  mundus  fit  Dens.  Unde  vulgatissima  est  di- 
stinctio  theopantismi  et  pancosmismi. 

(4)  Dicere  solent  plerique  recentiorcs  pantheistae^  in  fide 
Christiana  idem  revera  contineri,  quod  in  philosophia  pantheistica 
docetur;  sed  discrimen  mtaximum  esse  in  forma  concipiendi  et  in- 


telligendi  rem  eandem.  Fidem  inquiunt  esse  formam  infimam 
concipiendi  veritatem,  speculationem  pantheisticam  esse  formam 
supremam  et  perfectissimam.  In  fide  enim  Christiana,  aiunt,  non 
intelligitur  veritas  in  se  ipsa,  sed  suscipitur  sub  conceptibus  rerum 
singul.arium  et  sensibilium,  et  sub  symbolicis  velaminibus;  specu- 
lationis  autem  est  ipsam  puram  veritatem  in  se  comprehendere. 
Hinc  glori.antur,  dogmata  symboli  christiani  de  Deo,  de  Trinitate, 
Incarnatione , Redemptione , Resurrectione  etc.  a se  nullatenus 
negari,  sed  immo  specuhative  comprehendi.  Hac  fraude  dum  ilia 
sua  figmenta  de  evolutione  entis  puri  in  mundo  et  in  humanitate 
venditant  velut  speculativas  declarationes  dogmatum  christianorum, 
duo  haec  consequi  student,  ut  se  ipsos  ab  infamia  atheismi  ac 
impietatis  tueantur,  et  christifinam  religionem  per  depravationem 
dogmatum  ac  abusum  nominum  efficacius  oppugnent.  Propterea 
in  expositione  impietatis  pantheisticae  visum  est  opportunum  huius 
etiam  fraudis  ac  abusus  verborum  christianorum  mentionem  fecisse. 

(5)  Post  sufficientem  expositionera  erroris,  illi  opponitur  ve- 
ritas profitenda,  primum  quidem  de  uno  Deo  creatore  rerum 
omnium,  prout  in  symbolo  Concilii  Lateranensis  IV.  continetur; 
nisi  quod  insei’ta  sunt  verba  liherrimo  consilio,  ut  quemadmodum 
creatio  de  nihilo,  eaque  ah  initio  temporis  facta  directe  opponitur 
evolutioni  aut  eman<ationi  aeternae  a pantheistis  assertae,  ita  libertas 
creationis  diserte  opponatur  necessitati  ab  iisdem  propugnatae. 
Neque  tamen  hie  pluribus  de  libertate  creationis  agendum  erat, 
cum  de  ea,  quatenus  a semirationalistis  negatur,  inferius  suo  loco 
mentio  recuiT.at.  Primum  itaque  per  ipsam  professionem  et  veram 
notionem  creationis  edicitur,  hoc  universum  sive  in  complexu  sive 
in  singulis  subst.antiis  non  esse  divinae  essentiae,  quia  nimirum  iliac 
omnes  turn  spirituales  turn  materiales  ab  ipso  Deo  de  nihilo  creatae 
sunt.  Turn  censuerunt  theologi,  contra  eosdem  errores  etiam  di- 
stinctius dicendum  esse,  quomodo  divina  essentia  eminens  sit  super 
omnem  aliam  essentiam,  sitque  Deus  tota  infiniti  sui  Esse  ratione 
diversus  ab  omnibus  et  infinite  exaltatus  super  omnia,  quae  praeter 
ipsum  sunt  aut  concipi  possunt.  Ad  hunc  finem  commemorantur 
ilia  divina  attributa,  quae  directe  opponuntur  pantheistico  illi  enti, 
quod  ipsi  dicunt  absolutum,  quodque  est  in  se  indeterminatum, 
sese  evolvens  et  paulatim  se  perficiens,  atque  ideo  mutabile  et 
ill  perpetuo  quodam  fieri,  per  se  nec  intelligens  nec  volens,  donee 
.ad  sui  eonscientiam  pervenerit  in  spiritu  humane. 

(6)  In  hoc  Capite,  ubi  r.ationis  et  naturae  humanae  in  as- 
sequendo  vero  ac  bono  dependentia  a supernaturali  revelatione  ct 
communicatione  Dei  adversus  rationalismum  declarator,  praemit- 
tenda  videbatur  doctrina  in  ipsis  sacris  litteris  expressa  de  naturali 
manifestatione  Dei  per  ea,  quae  facta  sunt,  et  de  naturali  luraine 
rationis  ad  Deum  ex  iis  cognoscendum. 

Tria  autem  hie  nobanda  sunt.  1.  Supponitur  sane  usus  ra- 
tionis. 2.  Non  est  quaestio  Ae  facto,  utrum  singuli  homines  pri- 
mam  suam  cognitionem  Dei  hauriant  ex  ilia  naturali  manifestatione, 
et  non  potius  per  revelationem  eis  propositam  excitentur  .ad  quae- 
rendum  Deum,  et  Deum  existere  discant  ex  ipsa  sibi  proposita 
doctrina  rcvelata;  sed  id  de  quo  agitur,  et  quod  Scripturae  im- 
mediate affirmant,  est  potentia  rationis:  quod  nimirum  obiectiva 
Dei  per  creatur.as  manifestatio  ordinatur  ad  humanam  rationem, 
et  huic  insunt  vires,  ut  possit  ex  ilia  manifestatione  Deum  cogno- 
scere.  Ex  quo  utique  consequitur  n.aturalis  obligatio  pro  homine 
per  hanc  m.anifestationem,  si  alia  praesidia  desint,  perveniendi  ad 
cognitionem  Dei,  quod  quidem  a S.  Paulo  et  in  libro  Sap.  11.  cc. 
docetur  diserte.  3.  Non  tractatur  hie  quaestio  generatim  de  con- 
ditionibus  necessariis,  ut  homo  perveniat  ad  sufficientem  usum 
r.ationis.  Attamen  qui  affirmaret,  sufficientem  usum  rationis,  ut 
homo  valeat  Deum  per  cre.aturas  cognoscere,  nunqu.am  posse  ob- 
tineri  nisi  per  immediat.am  vel  tradibam  revelationem  de  Deo,  h.  e., 
qui  affirmaret,  necessariam  conditionem  ad  usum  rationis  suffi- 
cienter  evolvendum  non  qualemcumque  esse  traditionem  et  insti- 
tutionem,  sed  nominatim  tradibam  revelationem  de  existentia  Dei: 
is  profecto  etiam  affirmaret,  rationem  humanam  esse  ita  compa- 
rabam,  ut  non  possit  pervenire  ad  cognitionem  Dei  per  ea,  quae 
facta  sunt,  quamvis  e.andem  cognitionem,  quando  iam  ex  revela- 
tione tradita  ad  earn  perventum  est,  possit  deinde  ratio  confirmare 
et  Deum  recognoscere  eti.am  per  ea,  quae  facta  sunt.  Iam  vero 
h.acc  species  traditionalismi  nostris  temporibus  a quibusdam  asserta 
est,  idque  saltern  quandoque  ita,  ut  primam  Dei  et  rerum  super- 
sensibilium  notitiam  non  nisi  ex  fide  supernaturali  derivari  posse 
docerent.  In  expositione  et  defensione  sui  systematis  Bautaenius 
(ep.  ad  Epum  Argeutorat.  21.  Nov.  1837)  aiebat;  „quid  assertio. 


4 


fl 


(/ ! \’^  ^/f 

^ / b 


<je/iy 


uv/<  tJ  4 <JI  4^0 

(r\ 


^ 11^7  ^ ^ G^-^-1/^  't-«v/  .Aakj ^ Kr^f-'J 

f/A-lr^  \/\JL4  ^iT'  /^r\Aj^v^  'A>^  ej  v/ol/  '^ /_'^ 

</) 'c/^  ^w4y^  ' 

l^^A-OO  V-«^ ^ ^ «^V'LA;  O <1«  VAt  «A^V«\y^  VVA.  VLA^ 

A'^vAajj^  va>va-  n^J<yo  -n  ' 

i/\'^  c>^<^  ew--.  S.J 

£4j2a''  f'  y 


Doslovny  pfeklad  zni: 


V Benatkach  6.  bfezna  1901. 

Urozena  pan!  hrabenko! 

Obdrzel  jsem  pekny  svazek  pateho  rocniku  „Ecba 
z Afriky",  jimz  Jste  mne  laskave  obmyslila.  S prosboii,  byste 
pfijala  za  lento  novy  dflkaz  dobrotive  pozornosti  mdj  nej- 
srdecnejsi  dik,  projevuji  zaroven  i pfani,  aby  dilo,  ktere  Jste 
s takovym  zapalem  prave  lasky  k bliznimu  podnikla,  pfina- 
selo  pozehnane  ovoce  dusim  a Vam  sladkou  utechu. 

V hlnboke  ucte  a upfimne  vde^nosti  znamenam  se 

Vas  nejoddanejsi  vdecny  sluzebnik 
Josef  hard.  Sarto,  patriarcha. 


521 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  doctr.  cath. 


522 


hominem  etiam  solis  argumentis  rationis  posse  demonstrare  exi- 
stentiam  Dei  eiusque  infinitas  perfectiones , aliud  sibi  vult,  nisi 
hominem  posse  ex  propriis  viribus  ad  Deum  ascendere  et  posse 
Deum  sine  Deo  cognoscere?  nonne  hoc  ipso  contra  definitiones 
Concilii  Arausicani  humanae  ration!  initium  fidei  adscriberetnr  ? 
quid  hoc  aliud  esset  quam  asserere , hominem  ad  fidem  in  Deum 
non  indigere  gratia,  nosque  ipsos  auctores  esse  nostrae  fidei?^ 
Porro  huiusmodi  doctrina  Claris  sententiis  Scripturae  et  SS.  Patruni 
atque  communi  veterum  theologorum  consensui  repugnat;  con- 
scquenter  exculta  ipsa  fidei  fundamenta  subverteret,  „ credere  enim 
non  possemus,  nisi  rationales  animas  haberemus“,  Aug.  ep.  120. 
n.  3;  atque  ita  ad  scepticismum  viam  storneret,  perveniretur  enim 
ad  id,  quod  aiebat  Lamennaeus : quand  la  verite  se  donne,  I’liomme 
la  reQoit;  voila  tout  ce  qu’il  pout;  encore  faut-il  qu’il  la  regoive 
de  confiance,  et  nans  exif/er  qu’elle  montre  ses  litres;  car  il  n’est 
pas  mtme  en  Hat  de  les  vHdfier  (Pensees  diverses  p.  488).  Prae- 
terea  in  hac  doctrina  evidenter  censeri  deberet  positiva  rcvelatio 
de  Deo  essentiale  complementum  humanae  rationis;  atque  hide 
pervenerunt  aliqui  ad  confusionem  ordinis  naturalis  ac  super- 
naturalis.  Propterea  saltern  crudior  haec  forma  traditionalismi  iam 
saepius  authentice  reprobata  est,  ut  in  Propositionibus  a Bautaenio 
aliisque  subscriptis,  quarum  una  erat:  „rationis  usus  fidem  prae- 
cedit,  et  ad  earn  hominem  ope  revelationis  et  gratiae  conducit.“ 
Propter  has  causas  consideratione  dignum  esset,  utrum  prima 
periodus  huius  Capitis  non  ita  supplenda  sit : „Neque  dubitandum 
est,  vcrum  Deum  per  ea  quae  facta  sunt,  naturali  ipsius  humanae 
rationis  lumine  posse  cognosci  etiam  citra  positivam  de  Deo  tra- 
ditam  doctrinam ; quandoquidem  etc. 

(7)  Rationalismi  supremum  tantummodo  ac  generate  com- 
memoratur  principium  duplex,  in  ordine  nimirum  cognitionis  et 
in  ordine  rerum;  quod  nullum  veriini  agnoscit,  nisi  quatenus 
ratio  humana  ex  sese  illud  intelligat,  et  nullum  admittit  bonum 
pro  hominibus  praeter  ilia,  ad  quae  humana  natura  ex  suis  propriis 
principiis  sese  explicet  atque  continuis  profectibus  sese  jierficiat. 
Ponit  ergo  rationem  humanam  unicam  normam  omnis  veri  cogno- 
scendi,  et  naturam  unicum  fontem  omnis  boni  assequendi;  atiiuo 
ita  turn  factum  turn  possibilitatem  totius  ordinis  supcrnaturalis  in 
revelatione  ac  fide,  in  communicatione  divina  et  elovationo  hu- 
manae naturae  penitus  negat.  Quoniam  ex  genoralibus  his  prin- 
cipiis speciales  impiae  doctrinae  circa  Scripturarura  originem, 
scopum,  auctoritatem,  earumque  legitimam  iuterpretationem,  circa 
revelata  facta  et  dogmata,  per  sese  consequuntur,  harumque  pro- 
scriptio  in  damnatione  ipsorum  principiorum  universali  quodam 
mode  comprehenditur,  quatenus  ad  detestationem  huius  increduli- 
tatis  et  admonitionem  fidelium  necessarium  est : idcirco  enumeratio 
huiusmodi  specialium  errorum  Commission!  theologorum  videbatur 
praetermittenda. 

Contra  duplex  vero  illud  principium  rationalismi  turn  possi- 
bilitas  turn  factum  supernaturalis  revelationis  et  elevationis  vindi- 
catur  generali  quadam  ratione,  quoniam  de  ordine  supernatural  i 
inferius  adversus  errores  semirationalismi  explicite  ac  distinctc 
agendum  est. 

(8)  Hie  iam  gressus  fit  ad  Secundam  Partem  totius  schematis, 
quae  pro  diversa  errorum  indole  hie  jiroscribendorum  omnino 
distinguitur  a Parte  prima  turn  in  mode  exponendi  doctrinam  ca- 
tholicam  turn  in  forma  condemnationis  errorum.  Propterea  etiam 
hie  transitus  et  haec  diversitas  explicite  indicatur. 

Potest  vero  haec  Pars  II.  distingui  iterum  in  tria  membra. 
In  primo  membro  agitur  tribus  articulis  de  revelatione  supernaturali ; 
doctrina  nimirum  catholica  de  revelationis  fontihus,  eiusdem  ne- 
cessitate et  ohiecto  superrationali  exponitur  non  universim  quidem, 
sed  quatenus  contrarii  errores  nostrae  aetatis  id  postul.aro  vido- 
bantur.  In  secundo  membro  quatuor  articulis  tractatur  de  fide 
divina,  quae  revelation!  res])ondet;  post  doctrinam  scilicet  do  fide 
quae  creditur,  sequitur  dcclaratio  hacc  altera  de  fide,  qua  creditur. 
Errores  nostris  temporibus  circumferuntur  potissimum  in  doctrina 
de  distinctione  divinae  fidei  a scientia  humana;  de  necessitate  mo- 
tivorum  credibilitatis;  de  virtnte  fidei  in  se  spectatae,  quatenus 
supernaturalis  est;  postremo  de  necessitate  ac  supernaturali  firrni- 
tate  fidei  et  de  obligatione.  constantiue  in  ea  suscepta.  De  his 
igitur  hie  tractandum  est.  Membrum  tertium  pariter  in  oppositione 
adversus  recentes  errores  habet  duos  articulos:  de  relatione  inter 
fidem  divinam  et  scientiam  humanam;  turn  de  incommutabili  veri- 
tate  definitionum  doctrinae  catholicae  prae  quovis  scientiarum  pro- 
fectu.  Ultimum  hoc  membrum  explicite  designat  et  condemnat 


a errorem  methodicum,  si  ita  loqui  fas  est,  ex  quo  derivata  est  falsa 
intelligentia  et  interpretatio  specialium  dogmatum,  de  quibus  in 
III.  Parte  schematis  sermo  habotur.  Atque  ita  duae  istae  partes 
decroti  contra  semirationalismi  doctrinas  inter  se  connectuntur. 
In  priori  enim  condemnantur  errores  circa  ipsam  cognitionem  chri- 
stianam  in  fide  et  per  fidem  divinam;  in  altera  deinde  condern- 
nantiir  falsae  doctrinae  circa  specialia  obiecta  cognitionis  christianae, 
ad  (luas  ipse  prior  ille  error  de  autonomia  et  independentia  hu- 
manae rationis  viam  sternit. 

(9)  In  hoc  primo  articulo  instaurantur,  quae  a S.  Cone.  Trid. 
sess.  IV.  circa  divinam  Scri])turam  ac  Traditionem  decrcta  et  do- 
finita  sunt.  Sed  quoad  Scripturam  sacram  errores  recentioris 
aetatis  necessariara  reddere  videntur  distinctiorem  declarationem 
turn  de  vera  ratione  inspirationis  librorum  sacrorum  turn  de  co- 
rumdem  interpretatione. 

1.  Circa  prius  illud  caput  declaratur  imprimis,  quis  sensus  non 
sit  genuinus  dogmatis,  secundum  quod  omnes  libri  Scripturae 
credondi  sunt  sacri  et  canonici.  Duplex  nimirum  error  exprosse 
designatur,  primum  eorum,  qui  vel  universim  vel  de  aliquibus 
libris  inter  illos,  quos  omnes  cum  omnibus  suis  partibus  Cone.  Trid. 
sacros  et  canonicos  esse  definivit,  affirmant,  eos  primitus  scriptos 
esse  tantummodo  ingenio  et  industria  humana,  sed  propter  res 
(pias  continent,  ab  Ecclesia  sive  iam  Mosaica  sive  Christiana  inter 
libros  canonicos  recensitos  esse,  et  eatenus  habendos  esse  ut  sacros; 
turn  oxcluditur  error  alter,  quo  libri  Scripturae  non  ratione  ori- 
ginis  ipsorum  librorum  seu  ratione  scriptionis,  sed  solum  ratione 
materiae,  quod  sine  erroro  continent  veritates  revelatas,  sacri  ct 
divini  esse  dicuntur. 

Sequitur  deinde  positiva  declaratio  doctrinae  catholicae,  quo 
sonsu  omnes  libri  Scripturae  et  ob  (]uam  rationem  eis  intrinsecam 
fuerint  ab  Ecclesia  sacri  declarati,  et  iam  hoc  ipso  in  canonem 
relati.  Ratio  nimirum  est  ex  divina  origine  seu  scriptione  ipsorum 
librorum.  Ilaec  vero  scriptio  divina  declaratur,  quod  1.  libri  con- 
scri])ti  sunt,  inspirante  Spiritu  Sancto.  Erat  igitur  supernaturalis 
operatio  Spiritus  Sancti  in  homines  ad  ipsos  libros  scribendos. 
2.  Ex  hoc  ipso  quod  actio  S])iritus  Sancti  referebatur  ad  scri- 
bendos libros  per  homines  ad  hoc  opus  inspiratos,  ipsi  libri  sunt 
g et  ab  Apostolo  dicuntur  Scriptura  divinitus  inspirata.  3.  Deniciue 
actio  ilia  inspirationis  erat  huiusmodi,  ut  Deus  sit  librorum  aiictor 
seu  auctor  scriptionis , ita  ut  ipsa  rerum  consignatio  sou  scri])tio 
tribuenda  sit  principaliter  operation!  divinae  in  homine  et  per 
hominem  agenti,  et  proinde  libri  contineant  scriptum  verbum  Dei. 

Hoc  mode  inspirationem  Scripturae  in  Ecclesia  Dei  semper 
intellectam  et  intelligendam  esse,  demonstrat  1.  SS.  Patrum  con- 
sensus. Dicunt  enim,  Scripturas  esse  conscriptas  per  Spiritum 
Sanctum  vel  per  operutionem  Spiritus  Sancti  esse  litteras  Dei 
ad  homines  niissas^,  Scripturas  esse  a Deo  dictas^,  esse  a Deo 
vel  operatione  Dei  datas  vel  conditas'^,  homines  in  Us  scribendis 
fuisse  instrumenfa  sub  operatione  divini  Spiritus 

2.  In  specialibus  documentis  authenticis  fidei  Ecclesiao  ex- 
plicite dicitur  Deus  ])rofitendus  auctor  librorum  utriusque  Testa- 
menti.  In  Pi-ofessione  fidei  Episcopis  ordinandis  praescripta  in 
Cone.  Carthag.  IV.  (piae  ab  iis  adhuc  nunc  editur  (Hard.  Collect. 
T.  I.  p.  978),  in  Professione  fidei  a Leone  IX.  missa  ad  Petrum 
Antiochen.  (ib.  T.  VI.  P.  I.  p.  954),  in  symbolo  Graecis  proposito 
in  Cone.  Lugdun.  II.  (ib.  T.  VII.  p.  695)  haec  tides  enuntiatur: 

d 

' Origen.  de  Princip.  praefat.  n.  8.  coll.  4;  contra  Cels.  1.  V. 
n.  60  [Migne  P.  Gr.  XI,  119,  118;  1275];  Theophil.  Antioch,  ad  Au- 
tolyc.  II.  n.  9;  III.  n.  12  [ib.  VI,  1063;  1138];  Atlianas.  praef.  in  Ps. 
n.  2.  9.  10  [ib.  XXVII,  11,  18,  19];  August.  Civ.  Dei  XVIII.  c.  41. 

n.  1 [Migne  P.  L.  XLI,  600];  Chrysostom,  in  Gen.  honi.  21.  n.  1 

[Migne  P.  Gr.  LIII,  175];  Theodoret.  in  Ps.  praefat.  [ib.  LXXX,  862]; 
PP.  Concilii  V.  (Collect.  Mansi  T.  IX.  p.  223.) 

2 Chrysost.  in  Gen.  bom.  2.  n.  2 [Migne  P.  Gr.  LIII,  28] ; Aug. 
serm.  2.  in  Ps.  90.  n.  1;  enarrat.  in  Ps.  149.  n.  5;  Gregor.  M.  1.  iV. 
ep.  31.  ad  Theodor.  [Migne  P.  L.  XXXVII,  1159;  1952;  LXXVII,  706.] 

^ Clem.  Rom.  ep.  I.  ad  Cor.  c.  45;  Iren.  1.  II.  c.  28.  n.  2;  Ilip- 

polyt.  contr.  Noet.  n.  9.  ct  apud  Euseb.  11.  E.  1.  V.  c.  28.  [Migne 

P.  Gr.  I,  299;  VII,  805;  X,  818;  XX,  518.] 

^ Clem.  Alex.  Strom.  II.  p.  362  (ed.  1641)  [ib.  VIII,  942];  Gela- 
sius  Pontifex  in  Cone.  Rom.  (Mansi  Supplement.  T.  I.  p.  357). 

^ lustin.  Cohort,  ad  Grace,  ii.  8;  Athenagor.  Legat.  u.  9;  Origen. 
de  Princip.  1.  IV.  n.  6 [Migne  P.  Gr.  VI,  255;  907;  XI,  354];  Am- 
hros.  ej).  8.  n.  1.  ad  lust.;  Cassiodor.  Institut.  div.  litt.  c.  13.  14  [al. 
16];  Gregor.  M.  in  loh  praef.  n.  2.  3.  [Migne  P.  L.  XVI,  912;  LXX, 
1131;  LXXV,  517.] 


523 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


524 


„ credo  (credimus)  etiam  novi  et  veteris  Testamenti , Legis  et  Pro- 
'phetarum  et  Apostolonim  tinum  esse  auctorem  Deum  et  Dominum 
om»ipotentem“ . Adhuc  expressius  in  Cone.  Florentine  decret.  pro 
Iacobiti.s  idem  declarator : Sacrosancta  Romana  Ecclesia  „imum 
alqiie  eundem  Deum  veteris  et  novi  Testamenti^  Ji.  e.,  Legis  et  Pro- 
phetarum  atque  Evangelii  profiteiur  auctorem,  quoniam  eodem 
Spiritu  Sancto  insqnrante  utriusque  Testamenti  Sancti  locuti  sunt, 
quorum  libros  suscipit  et  veneratur , qiii  titulis  sequentibus  con- 
tinentur“  (sequitur  recensio  omnium  libroriim,  ut  in  canone  Tri- 
dentino).  Hie  igitur  dicitur  Deus  auctor  Legis,  Prophetarum  et 
Evangelii , (luatenus  conscriptores  omnium  librorum  S.  Scripturac 
locuti  sunt  (scribendo  nempe  ipsos  libros)  Spiritu  Sancto  inspirante: 
proinde  tails  est  inspiratio  ad  scribendum,  ut  Deus  sit  auctor 
librorum.  Porro  ipsum  Cone.  Tridentinum  in  sess.  IV.  hoc  de- 
cretum  Synodi  Florentinae  prae  oculis  habuit  (Pallavicin.  1.  VI. 
c.  XI.  n.  11).  Eodem  igitur  sensu  intelligi  debent  verba  Triden- 
tini:  „omnes  libros  tarn  veteris  quam  novi  Testamenti,  cum  utrius- 
que unus  Deus  sit  auctor  . . . suscipit  et  veneratur  “. 

II.  Quoad  normam  interpretandi  sacros  libros  instauratio  et 
etiam  aliqua  explicatio  decreti  Tridentini  pro  nostris  temporibus 
desideranda  est.  Quando  Concilium  statuit,  ut  nemo  in  rebus 
fidei  et  morum  sacram  Scripturam  interpretari  audeat  contra  eum 
sensum,  quern  tenuit  et  tenet  Ecclesia,  vel  etiam  contra  unanimem 
consensum  Patrum,  certe  non  novam  legem  tulit,  quemadmodum 
etiam  Card.  Pallavicinus  optime  demonstrat  (1.  VI.  c.  18.  n.  3.  seqq.); 
sed  solum  explicite  declaravit  obligationem , quae  pro  omnibus 
fidelibus  necessario  consequitur  iam  ex  ipso  dogmate  infallibilitatis 
Ecclesiae  in  interpretando  verbo  Dei.  Nam  quod  praeter  indicium 
Ecclesiae  etiam  uuanimis  consensus  Patrum  statuitur  tauquam 
norma  interpretationis,  facile  patet,  huiusmodi  unanimem  Patrum 
consensum,  non  opiiiando  sed  certa  .ac  firma  sententia  interpre- 
tantium  aliquem  locum  Scripturae  in  rebus  tidei  et  morum,  esse 
consensum  ipsius  Ecclesiae.  Ex  hoc  vero  ipso  patet,  praeposterum 
omnino  esse  sensum,  ad  (juem  ternerarii  quidam  recentiores  critici 
et  interpretes  decretum  Concilii  detorserunt.  Aliqui  enim  dixerunt, 
decretum  esse  merae  disci])linae,  et  non  absolute  pro  quovis  tem- 
pore sed  solum  pro  illis  adiunctis , quibus  editum  est,  habere  va- 
lorem; alii  vero  id,  quod  Concilium  vetat  Scripturam  interpretari 
contra  sensum,  quern  tenuit  et  tenet  Ecclesia,  ita  intelligendum 
esse  aiunt,  ut  solummodo  fas  non  sit  interpretando  Scripturas 
dogma  aliquod  fidei  ab  Ecclesia  definitum  excludere  et  negare. 
Quam  vis  e.  g.  constet,  textum  lac.  5,  14.  ab  Ecclesia  intelligi 
de  Sacramento  extremae  unctionis,  iuxta  haec  principia  sensus 
iste  Ecclesiae  non  necessario  esset  norma  interpretationis , sed 
posset  aliquis  libere  negare  hunc  sensum  textui  inesse,  dummodo 
non  neget  ipsum  dogma,  extremam  nempe  unctionem  esse  Sacra- 
mentuni  novae  Legis.  Quare  necesse  est  ad  huiusmodi  petulantia 
ingeuia  coercenda,  supremam  illam  interpretationis  catholicae  nor- 
mam, quae  est  indicium  et  consensus  Ecclesiae  de  vero  sensu 
Scripturarum,  ita  proponere,  ut  manifestum  sit,  1.  non  de  re  mu- 
tabilis  disciplinae  sed  incommutabilis  dogmatis  hie  agi;  2.  non 
solum  excludi  interpretationem , quae  contradictorie  opponatur 
sensui,  quern  Ecclesia  alicui  Scripturae  loco  subesse  doceat,  sed 
etiam  necesse  esse  ipsum  ilium  sensum  ab  Ecclesia  retentum 
habere  ut  verum  sensum  Scriptur.ae.  Hoc  autem  utrumque  prae- 
statur  per  definitionem  in  schemate  propositam,  „illum  S.  Scrip- 
turae sensum  verum  habendum  esse , quern  ab  Ecclesia , in- 
fallibili  vei'bi  Dei  custode  et  interprete , vel  unanimi  consensione 
Patrum  declaratum  aut  definitum  esse  constiterit". 

(10)  Quae  hoc  altero  articulo  brevissime  declarantur  de  ne- 
cessitate supernaturalis  revelationis  pro  praesenti  ordine  elevationis 
ad  finem  supernaturalem , intime  cohaerent  cum  capite  sequent!, 
in  quo  distinctius  agitur  de  superrationali  obiecto  huius  revela- 
tionis seu  de  veritatibus  superrationalibus,  quae  in  ea  proponuntur 
credendae.  Ad  declarandam  necessitatem , de  qua  hie  sermo  est, 
commemoratur  primum  duplex  Dei  manifestatio , manifestatio  na- 
turalis  per  lumen  rationis,  et  deinde  ])ositiva  revelatio  per  verbum 
Dei.  In  priori  ilia  manifestatione  veritas  cognoscitur  ex  intrin- 
secus  perspecto  nexu  idearum,  quae  est  scientia  rationalis ; in  hac 
altera  revelatione  veritati  propositae  assensus  j)raestandus  est 
propter  auctoritatem  Dei  loquentis,  (juae  est  tides.  Ideo  dicitur: 
hanc  revelationem  nobis  fieri  non  quasi  intrinseca  demonstratione 
ad  videndum,  sed  propositione  per  auctoritatem  Dei  ad  credendum ; 
quemcadmodum  in  distinctione  scientiae  ac  fidei  S.  Thomas  ait: 
flPrima  est,  secundum  (juod  homo  naturali  lumine  rationis  per 


a creaturas  in  Dei  cognitionem  ascendit;  secunda  est,  prout  divina 
veritas  intellectum  [humanum]  excedens  per  modum  revelationis  in 
nos  descendit,  non  tamen  quasi  demonstrata  ad  videndum,,  sed  quasi 
sermone  prolata  ad  credendum“ , S.  Th.  contr.  gent.  IV.  1.  Iam 
vero  per  naturale  lumen  rationis  cognosci  quidem  posserit  finis 
naturalis,  ad  quern  nimirum  natura  humana  ex  intrinsecis  suis 
principiis  ordinata  esset,  et  media  ad  hunc  finem  assequendum 
necessaria.  At  finis  supernaturalis  et  huic  fini  proportionata  pro- 
indeque supernaturalia  media  sicut  sunt  supra  vires  totius  naturae 
creatae,  supra  eius  exigentiam,  et  supra  totam  perfectibilitatem 
intra  limites  naturae ; ita  ordinatio  ad  talem  finem  per  talia  media 
(supposita  etiam  quacumque  perfectione  naturali)  non  potest  esse 
nisi  ex  libero  infinitae  bonitatis  consilio.  Unde  hoc  consilium,  et 
proinde  ordinatio  ad  talem  finem  et  media  ei  proportionata  non 
possunt  cognosci  per  ea  quae  facta  sunt,  seu  ex  naturali  mani- 
festatione Dei ; sed  necessaria  est  alia  Dei  manifestatio,  quae  sicut 
i])sa  res  manifestanda  est  supra  exigentiam  naturae  humanae.  Haec 
supernaturalis  revelatio  pro  vita  praesenti  in  hoc  caliginoso  loco, 
donee  lucifer  oriatur  in  cordibus  nostris,  nobis  fit  per  verbum  Dei. 
b Hypothesis  ergo,  sub  qua  affirmari  debet  omnimoda  necessitas 
revelationis  supernaturalis,  est  elevatio  humanae  naturae  ad  or- 
dinem  supernaturalem,  in  quo  sicut  dona  supernaturalia  imper- 
tiuntur,  ita  veritates  supernaturales  supernaturali  mode  cogno- 
scendae  sunt.  Quaecumque  proinde  supponatur  naturalis  perfectio 
hominis,  manet  eadem  necessitas  huius  supernaturalis  revelationis 
quoad  ea  dogmata,  „quae  (ut  SS.  D.  N.  Pius  IX.  loquitur  in  litt. 
Gravissimas  inter  11.  Dec.  1862)  supernaturalem  hominis  eleva- 
tionem  ac  supernaturale  eius  cum  Deo  commercium  respiciunt, 
atque  ad  hunc  finem  revelata  noscuntur.“  Ergo  hypothesis , sub 
qua  necessaria  dici  dobeat  revelatio,  non  est  abusus  tantummodo 
virium  naturalium  ex  parte  hominis  et  corruptio  humanae  rationis; 
simili  fere  mode,  quo  gratia  interna  non  solum  propter  corrup- 
tionem  naturae,  sed  propter  ipsam  elevationem  ad  ordinem  super- 
naturalem (quavis  supposita  perfectione  naturali)  necessaria  credi 
debet.  Expositio  huius  doctrinae  maxime  ideo  gravis  momenti 
est  pro  nostris  temporibus,  quia  in  errore  opposite  continetur  unum 
ex  principiis,  quibus  doctrina  catholica  de  ordine  supernaturali 
subvertitur  vel  in  periculum  vocatur. 
c Propterea  in  schemate  decreti  excluditur  hie  error,  quo  dicitur 
necessaria  revelatio  tantummodo  velut  suhsidium  ad  facilius  et 
universalius  assequenda  ea,  quae  in  manifestatione  naturali  iam 
continerentur  et  ex  ea  intelligi  possent.  Affirmatur  autem  necessitas 
omnimoda  propter  ipsam  elevationem  ad  supernaturalem  ordinem, 
et  in  hoc  ordine  ad  supernaturalium  rerum  cognitionem  per  fidem. 
Sicut  deinde  summa  erroris  posita  est  in  confusione  veritatum, 
quae  ex  supernaturali  revelatione  tantummodo  cognosci  possunt, 
cum  veritatibus,  quae  in  naturali  etiam  manifestatione  conti- 
nentur : ita  errori  opponitur  veritas  catholica,  quod  supernaturalia 
dantur  dogmata,  quae  in  naturali  Dei  manifestatione  non  con- 
tinentur. 

Tota  haec  catholicae  doctrinae  expositio  est  contra  ipsam  ra- 
dicem  erroris  in  Sgllabo  notati  sub  n.  VIH:  „Quum  ratio  humana 
ipsi  religioni  aequiparetur , idcirco  theologicae  disciplinae  perinde 
ac  philosophicae  tractandae  sunt.^ 

(11)  Praeter  dogmata  supernaturalia,  de  quibus  hactenus 
dictum  est,  in  revelatione  supernaturali  continentur  etiam  veri- 
d tates  ad  Deum  et  ad  legem  naturalem  spectantes,  quae  per  se 
possunt  ex  naturali  quoque  Dei  manifestatione  cognosci.  Non 
potest  ergo  ad  cognitionem  huiusmodi  veritatum  affirmari  neces- 
sitas absoluta  manifestationis  supernaturalis  aut  revelationis;  si 
nimirum  non  de  modo  cognitionis,  sed  solum  de  ipsa  cognitione 
in  se  agitur.  Attamen  pro  genere  humano  in  praesenti  condi- 
tione  ad  has  veritates  debito  tempore,  sufficienti  claritate  et  plena 
certitudine,  sine  admixtione  errorum  assequendas  eae  sunt  diffi- 
cultates,  ut  potentia  physica  generatim  non  perducatur  ad  actum 
sine  speciali  adiutorio.  Difficultates  ita  comparatae  constituunt 
impotentiam  moralem , cui  respondet  moralis  necessitas  adiutorii. 
Hoc  autem  adiutorium  speciale  in  comniuni  providentia  praesentis 
ordinis  naturae  elevatae  consistit  in  ipsa  supernaturali  revelatione. 
Ergo  haec  revelatio  quoad  illas  quoque  veritates  per  se  rationales 
in  praesenti  ordine  censeri  debet  humano  generi  moraliter  neces- 
saria (cf.  s.  Th.  1.  q.  1.  a.  1;  2.  2.  q.  2.  a.  4;  contr.  gent.  1. 
4;  de  verit.  q.  14.  a.  10). 

Haec  moralis  necessitas  exprimitur  dum  declarator  super- 
naturalis revelationis  maximum  beneficium,  quia  ei  debetur  in  or- 


525 


Aflnotationes  in  primum  schema  constit.  de  doctr.  cath. 


526 


dine  praesenti  harum  quoque  verltatmn  propositio  omnibus  accom-  a 
modata,  ut  ad  earum  cognitionem  debito  tempore,  sufficienti  am- 
plitudine,  firma  certitudine  et  absque  errormn  perrnixtione  perveniri 
possit.  Videlicet  per  ipsam  revelationem  tollitur  moralis  impotentia, 
atque  adeo  redditur  humane  generi  cognitio  moraliter  possibilis. 

Visum  est  autem  opportunum  hanc  declarationem  adiungere 
non  tarn  ad  excludendos  opposites  errores , quam  potius  ut  ex- 
positioni  praecedenti  de  necessitate  omnimoda  revelationis  quoad 
dogmata  supernaturalia  maior  lux  accedat,  et  ut  nemo  existimare 
possit , illam  necessitatem  quoad  omnes  veritates  religiosas  et 
morales  parem  declaratam  esse. 

(12)  Hoc  Caput  cum  antecedent!  intime  nexum,  attamen  ab 
eo  distinctum  est;  turn  enim  principia  doctrinae  catholicae,  quae 
erroribus  opponuntur , alia  sunt  in  utraque  expositione , turn  for- 
malis  ratio  errorum  utrimque  dilfert.  In  antecedent!  paragrapho 
necessitas  revelationis  supernaturalis  declarata  est  ex  ipsa  eleva- 
tione  humanae  naturae  ad  ordinem  supernaturalem,  et  excluditur 
error  de  hypothetica  et  moral!  tantum  necessitate  revelationis 
quoad  omnes  veritates  in  praesenti  ordine  cognoscendas,  qui  error  h 
suum  fundamentum  habet  in  ignoratione  veri  discriminis  inter 
naturale  et  supernaturale  generatim  et  inter  naturale  ac  super- 
naturale  in  Dei  manifestatione  speciatim.  In  praesenti  autem 
articulo  nominatim  agitur  de  superrationali  obiecto  revelationis. 

Error  oppositus,  quo  negatur  contineri  in  revelatione  mysteria 
supra  captum  rationis,  nunc  universaliori  nunc  temperatiori  forma 
enuntiatus  constituit  ipsum  logicum  principium  semirationalismi. 
Aiunt  scilicet,  veritates  proponi  bistorice  in  revelatione,  sed  eas 
omnes,  saltern  postquam  ita  historice  innotuerunt,  posse  etiam  ex 
intrinsecis  necessariis  principiis  lumine  rationis  perspectis  intelligi 
et  demonstrari , immo  hoc  ipsum  esse  proprium  munus  philoso- 
phiae.  Qui  creationem  et  operationes  Dei  ad  extra  affirmant 
necessarias  esse  ex  ipsa  Dei  natura  et  amore,  quo  se  ipsum  non 
potest  non  amare,  illi  absque  distinctione  universim  loquuntur  de 
demonstratione  philosophica  omnium  veritatum  revelatarum,  quam- 
vis  directe  prae  oculis  babere  soleant  mysteria  praecipua  SS.  Tri- 
nitatis  et  Incarnationis ; alii  vero  distinguunt  veritates  revelatas 
in  duplicem  classem,  quarum  aliae  fundamentum  habeant  in  liberis 
Dei  consiliis,  aliae  sint  in  se  necessariae  ex  ipsis  rerum  essentiis,  c 
atque  de  his  posterioribus  nominatimque  de  mysterio  SS.  Trini- 
tatis  affirmant  illam  philosophicam  demonstrationem  ex  principiis 
lumine  rationis  perspectis , ac  proinde  negant  ea  mysteria  esse 
supra  captum  rationis. 

Ceterum  de  huius  erroris  existentia,  gravitate  ac  pernicie 
dubitare  non  sinunt  Acta  S.  Sedis , quibus  ille  ipse  iam  saepius 
proscriptus  est , atque  declaratum , „superbi  seu  potius  insipientis 
hominis  esse,  fidei  mysteria  quae  exsuperant  omnem  sensum,  hu- 
manis  examinare  ponderibus“  (Gregor.  XVI.  s.  m.  Encyclic.  18.  Aug. 
1832),  eademque  „assequi  et  complecti  velle  humanae  mentis  im- 
becillitate  et  angustiis,  cum  longissime  vires  excedant  nostri  in- 
tellectus“  (Allocut.  SSrTii  D.  N.  9.  Dec.  1854);  esse  vel  maxime 
improbandum  ac  damnandum,  „quod  humanae  ration!  et  philoso- 
phiae,  quae  in  religionis  rebus  non  dominari  sed  ancillari  omnino 
debent,  magisterii  ius  attribuatur,  ac  propterea  omnia  perturbentur, 
quae  finnissima  manere  debent  turn  de  distinctione  inter  scientiam 
et  fidem  turn  de  perenni  fidei  immutabilitate‘‘  (Lift.  SSini  D.  N. 

15.  lunii  1857).  Ipsam  doctrinam  catholicam  in  directa  opposi- 
tione  ad  praesentem  errorem  prolixins  declaravit  SSmus  D.  N.  d 
Pius  IX.  in  litteris  11.  Dec.  1862.  et  21.  Dec.  1863.  „Xunquam 
ratio  suis  natural!  bus  principiis  ad  huiusmodi  dogmata  (mysteria) 
scienter  tractanda  effici  potest  idonea.  Quodsi  haec  isti  temere 
asseverare  audeant,  sciant,  se  certe  non  a quorumlibet  Doctorum 
opinione  sed  a communi  et  nunquam  imniutata  Ecclesiae  doctrina 
recedere.  Ex  divinis  enim  litteris  et  SS.  PP.  traditione  constat, 
Dei  quidem  existentiam  multasque  alias  veritates  ab  iis  etiam, 
qui  fidem  nondum  susceperunt,  natural!  rationis  lumine  cognosci ; 
sed  ilia  reconditiora  dogmata  Deum  solum  manifestasse.“  Allatis 
deinde  testimoniis  Col.  1,  26;  Hebr.  1,  1.  2;  loan.  1,  18;  I.  Cor. 

2,  7.  8.  10.  11.  subdit  Sanctus  Pater;  „hisce  aliisque  fere  innume- 
ris  divinis  eloquiis  inhaerentes  SS.  Patres  in  Ecclesiae  doctrina 
tradenda  continenter  distinguere  curarunt  rerum  divinarum  notio- 
nem , quae  naturalis  intelligentiae  vi  omnibus  est  communis , ab 
illarum  rerum  notitia , (juae  per  Sp.  S.  fide  suscipitur ; et  con- 
stanter  docuerunt,  per  hanc  ea  nobis  in  Christo  revelari  mysteria, 
quae  non  solum  humanam  philosophiam,  verum  etiam  angelicam 
naturalem  intelligentiam  transscendunt , quacque,  etiamsi  divina 


I’evelatione  innotucrint,  et  ipsa  fide  fuerint  susce])ta,  tamen  sacro 
adhuc  ipsius  fidei  velo  tecta  et  obscura  caligine  obvoluta  penna- 
nent,  quamdiu  in  liac  mortal!  vita  peregrinamur  a Domino.^ 
Quare  ibidem  concludit  Summus  Pontifex:  „alienam  omnino  esse 
a catholicae  Ecclesiae  doctrina  scnicntiam,“  qua  asseritur,  „omnia 
indiscriminatim  christianae  religionis  dogmata  esse  obiectum  natu- 
ralis scientiae  seu  philosophiae , et  humanam  rationem  historice 
tantum  excultam , modo  haec  dogmata  ipsi  rationi  tanquam  ob- 
iectum proposita  fuerint,  posse  ex  suis  naturalibus  viribus  et 
principiis  ad  veram  de  omnibus  etiam  reconditioribus  dogmatibus 
scientiam  pervenire.‘‘  Hie  porro  error  iisdem  verbis  enuntiatus 
iterum  a S.  Sede  proscriptus  est  in  Syllabo  Propos.  IX. 

Gravitas  ei’roris  facile  apparet,  quia  nempe  in  eo  positum  est 
principium  fecundum , ex  quo  nostris  temporibus  consecuta  est 
perversio  mysteriorum  fidei,  maxime  SS.  Trinitatis  et  Dominicae 
Incarnationis.  Cum  enim  statuant,  nihil  posse  esse  revelatum, 
quod  ratione  intelligi  nequeat,  sensum  mysteriorum,  quo  ilia  con- 
tinentur  in  revelatione  et  ab  Ecclesia  pi’oponuntur , et  quo  sunt 
supra  captum  rationis,  transmutant  in  alium  plane,  atque  hoc  ipso 
in  sensum  veritati  revelatao  repugnantem ; nec  verentur  aliquando 
dogma  eo  sensu,  quo  a Catholicis  credendum  est,  appellare  ab- 
surdum,  quia  eo  modo,  quo  ipsi  volunt,  intelligi  non  potest. 

(13)  Ad  expositionem  doctrinae  in  sebemate  exhibitam  quod 
spectat,  comprehendit  ea  summam  eorum,  quae  SSmus  D.  N.  iam 
docuit  in  litteris  citatis.  Dupliciter  nimirum  de  scientia  myste- 
riorum sermo  haberi  potest;  1.  ita  ut  ex  principiis  solo  lumine 
rationis  perspectis  ad  eorum  existentiam  demonstrandam , et  in- 
trinsecam  essentiam  intelligendam  perveniri  posse  dicatur,  atque 
hoc  sensu  existimentur  vcintates  non  superrationales  sed  rationales. 
Haec  mere  philosophica  scientia  mysteriorum  excluditur  quando 
docetur,  rationem  humanam  quantumvis  excultam  non  posse  per- 
venire  ad,  existentiam  et  veritateni  (an  sint,  et  quid  sint)  mijsterio- 
rurn  huiusmodi  suis  viribus  assequendam  atque  ex  suis  principiis 
demonstrandam.  2.  Est  alia  mysteriorum  scientia,  quae  progro- 
ditur  ex  principiis  revelatis  et  fide  creditis , atque  his  principiis 
innititur.  Haec  intelligentia  absit,  ut  excludatur;  ea  enim  con- 
stituitur  niagna  pars  sacrae  theologiae.  Fide  nimirum  supposita 
inquiritur,  quomodo  veritates  in  revelatione  sint  propositae,  quae 
est  theologia  positiva  (ut  dici  solet) ; atque  inde  assumptis  etiam 
veritatibus  et  principiis  rationalibus  aliqua  analogica  intelligentia 
I’erum  per  revelationem  cognitarum  deducitur,  quid  sint  in  se 
ipsis;  „fides  quaerit  intellectum ;“  haecque  est  theologia  specula- 
tiva.  Ubi  sensus  dogmatum,  ut  in  revelatione  continetur  et  ab 
Ecclesia  declaratur,  praestituitur  tanquam  norma,  secundum  quam 
notiones  philosophicae  expoliendae  sunt  in  sua  applicatione  ad 
analogicam  aliquam  intelligentiam  mysteriorum,  ut  a SS.  PP.  et 
theologis  catholicis  semper  factum  est;  non  vero  ordine  inverse 
notiones  mere  rationales  ex  philosophia  praestruere  fas  est,  qui- 
bus sensus  dogmatum  accommodetur  diversus  ab  eo,  qui  in  reve- 
latione secundum  doctrinam  ac  professionem  Ecclesiae  continetur. 
Hoc  autem  ipsum  est,  quod  „humana  ratio  et  philoso])hia  in  reli- 
gionis rebus  non  dominari  sed  ancillari  omnino  debeut^.  Propterea 
ad  praecavendam  falsam  interpretationem  decreti  dicitur ; fide 
praelucente  ad  aliquam  mysteriorum  intelligentiam  perveniri,  quae 
tamen  ipsa  principiis  revelatis  innititur.  Hunc  quippe  intellectum 
SSihus  D.  N.  in  litteris  citatis  11.  Dec.  1862.  et  21.  Dec.  1863. 
indicat,  eundemque  SS.  Patres  et  Doctores  turn  verbis  turn  multo 
magis  suo  exemplo  commendarunt.  Of.  S.  Aug.  ep.  120.  n.  2 — 4; 
Vine.  Lirin.  c.  22;  S.  Anselm.  Proslog.  c.  1 [Migne  P.  L.  XXXIII, 
453  sq. ; L,  667;  CLVIII,  224|;  S.  Thom.  Prooem.  ad  11.  sent.  etc. 

Postremo  advertenda  sunt  aliqua  circa  propositionem,  in  qua 
error  proscribitur.  Gradus  censurae  exprimitur  idem , quo  error 
notatur  in  litteris  Summi  Pontificis , ubi  dicitur  sententia  aliena 
omnino  a catholicae  Ecclesiae  doctrina.  Quoad  modum  vero,  quo 
propositio  enuntiatur,  in  iisdem  litteris,  ex  quibus  deinde  ipsa 
verba  in  Syllabum  Propos.  IX.  inserta  sunt,  prae  oculis  habendus 
fuerat  specialis  modus  loquendi  ab  illo  auctore  usurpatus,  cuius 
libri  damnabanfur.  ()uia  vero  a sacro  Concilio  non  singularis 
ali(iuis  auctor  sed  ipse  error  in  se  et  universalius  spectari  debet, 
ideo  enuntiatio  propositionis  paululum  immutata  est. 

(14)  Postquam  actum  est  do  revelatione,  nunc  transitus  fit 
ad  doctrinam  de  fide,  qua  veritates  revelatas  credere  oportet. 
Exponitur  autem  doctrina  catholica  etiam  in  hac  sectiono,  quan- 
tum errores  contrarii  nostrae  aetatis  postulare  videbantur.  Quoad 
hunc  primum  articulum  schematis  de  distinctione  inter  fidem  et 


527 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


528 


sdentiam  error  oppositus  multorum  mentes  occupavit.  Rationa- 
listae  loquuntur  et  ip.si  de  fide  religiosa;  sed  fidem , cuius  inoti- 
vum  sit  auctoritas  Dei  loqueiitis,  nullam  possunt  admittere,  cum 
ipsam  locutionem  Dei  seu  revelatiouem  negent.  Unde  nomine 
fidei  generatim  non  aliud  intelligunt,  quam  rationalem  scientiam 
rerum  ad  Deum  et  ad  religionem  pertinentium.  Pro  diverso  autem 
modo,  quo  scientiam  constituunt,  etiam  fidem  religiosam  solo  no- 
mine retento  alii  alitor  concipiunt.  Verum  hac  quoque  in  funda- 
mentali  notione  fidei  derivatio  aliqua  doctrinae  a rationalismo  ad 
semirationalismum  locum  hafiuit.  Semirationalistae  negant,  aucto- 
ritatem  Dei  loquentis  esse  motivum  formale  fidei,  qua  fideles  no- 
minamur  et  sunius;  h.  e.  negant,  propriam  rationem  huius  fidei 
in  eo  positam  esse , ut  assensus  praostetur  propter  anctoritafem 
Dei  loquentis.  Docent  enim , omnem  firmam  persuasionem  de 
Deo  et  de  rebus  divinis  esse  fidem  illam  proprie  dictam,  a qua 
fideles  denominantur , etiamsi  motivum  amplectendi  et  tenendi 
veritatem  non  sit  auctoritas  Dei,  sed  veritas  teneatur  solummodo 
propter  perspectum  intrinsecum  nexum  idearum  ’.  Imnio  dicunt, 
sensH  sublimissimo  fidem  esse  ac  dici  debere  e.  g.  cognitionem  exi- 
stentiae  Dei,  ad  quam  ex  consideratione  huius  universi  perveniatur 

At  ccrte  ipsa  essentia  actus  fidei,  qua  Christiani  sunius,  con- 
stituitur  in  assensu  propter  auctoritaiem  Dei  remlantis  veritatem, 
atque  adeo  tides  ipsa  liabitualis  est  virtus,  qua  propter  avctorita- 
tem  Dei  revelantis  credimus,  ut  sine  hoc  motivo  formedi  tides  pro- 
prie dicta  non  consistat.  Unde  ea  ipso  motivo  formali  differt  a 
scientia,  quae  est  ex  perspecta  intrinseca  rei  veritate.  Hanc  pro- 
priam rationem  et  essentiam  fidei  explicans  Apostolus  ait,  fideles 
„accepisse  verbum  auditus  Dei  non  ut  verbum  bominum,  sed  sicut 
est  vere,  verbum  Defi  et  ex  eadem  ratione  dicitur  „fides  ex  au- 
ditu,  auditus  autem  per  verbum  Cliristi“,  „auditus  fidei‘‘,  „obeditio 
fidei“,  „apostolatus  ad  obediendum  fidei  in  omnibus  gentibus“, 
„capti vitas  omnis  intellectus  in  obsequiurn  Cliristi.“ *  * Haec  ipsa 
tides  in  verbum  Dei  et  propter  Dei  verbum  ab  eodem  Apostolo 
proponitur  ut  initium  liumanae  salutis,  fundamentum  et  radix 
omnis  iustificationis,  sine  qua  impossibile  est  placere  Deo  quem- 
admodum  Cone.  Tridentinum  doctrinam  Pauli  declaravit.  Docet 
enim  Concilium  imprimis,  adultos  disponi  ad  iustitiam , „dum  ex- 
citati  divina  gratia  et  adiuti  fidem  ex  auditu  concipientes  libere 
moventur  in  Deum,  credentes  vera  esse,  quae  divinitus  reveluta  et 
promissa  sunt^.  Turn  vero  declarat,  hanc  ipsam  fidem  intelligi 
debere  ut  initium  salutis  in  iis  locis  S.  Scripturae , quibus  iustiti- 
catio  per  fidem  et  ex  fide  praedicatur,  et  sine  fide  impossibile 
esse  dicitur  placere  Deo 

Quamvis  igitur  plures  sint  veritates  revelatae  ac  propterea 
sub  hac  formali  ratione  ad  obiectum  fidei  pertinentes,  quae  etiam 
lumine  rationis  demonstrari  atque  ita  scientia  naturali  attingi  pos- 
sint ; haec  tamen  scientia  de  Dei  existentia,  divinis  attributis  aliis- 
que  veritatibus,  quatenus  naturaliter  per  rationem  cognoscuntur, 
non  est  ipsa  tides,  quae  virtus  tlieologica  est  et  in  ss.  litteris  de- 
scribitur  ut  initium  et  radix  iustificationis.  Unde  iam  pridem  a 
>S.  Sede  damnata  est  propositio,  qua  dicitur:  „Fides  late  dicta,  ex 
testimonio  creaturarum  similive  motivo,  ad  iustificationem  sufficit.^  ’ 

8i  deinde  hie  error,  ut  a semirationalistis  nostrae  aetatis 
proponitur,  eonsideretur  in  suo  fonte  et  in  suis  consectariis , pro- 


’ „Si  exclusa  falsa  credulitate , etiam  ilia  quae  per  accidens 
verum  credit , sed  ideo  secundum  dictamina  rationis  non  minus  re- 
preliensibilis  est,  velimus  fidem  definire,  dicendum  est,  fidem  esse  in 
tinbis  statum  certitudinis  seu  persuasionis  de  veritate  rei  cognitae , in 
quern  statum  inducimur  per  necessarium  assensum  rationis  theoreticae 
vet  per  necessarium  consensum  rationis  practicae.  Haec  fides  ratio- 
nalis  est  finis  supremus  totius  philosophiae,  unica  vera  norma  hominis 
in  liac  vita,  et  neeessaria  conditio  ad  eius  elevationem.  Quare  dicit 
Apostolus  gentium:  est  autem  fides  sperandarum  substantia  rerum, 
argumentum  non  apparentium.“  G.  Hermes  introd.  philos.  ad  theolog. 
p.  259.  „Si  auctoritas  designatur  ut  unicum  motivum  fidei  atque 
adeo  ut  eius  fundamentum,  hoc  ipso  intrinseca  firmitas  fidei  subver- 
titur.“  Ib.  p.  265. 

* „Quid  est  fides  sublimissimo  sensu?  Apprehensio  eorum,  quae 
per  sua  phaenomena  se  manifestant , vel  tanquam  fundamentum  sub- 
stant  cognitioni  empiricae.  Christianus  cognoscit  et  credit  Dei  exi- 
stentiam,  dum  in  universe  eius  maiestatem  et  divinitatem  intellectu 
conspicit.“  G.  C.  Mayer  Lexic.  Ecclesiast.  T.  IV.  p.  522. 

* I.  Thess.  2,  13. 

+ Rom.  1,  5;  10,  17;  15,  18;  16,  26.  II.  Cor.  10,  5.  Gal.  3,  2. 

* Rom.  4.  Gal.  3.  Hebr.  11. 

® Cone.  Trid.  Sess.  VI.  capp.  6.  8. 

’ Prop.  XXIII.  inter  damnatas  ab  Innocent.  XI.  2.  Mart.  1679. 


a manat  is  ex  confusione  naturalis  manifestationis  Dei  et  super- 
naturalis  revelationis , de  qua  in  superioribus  sermo  erat,  atque 
ipsemet  iterum  fons  est  aliorum  errorum , quibus  supernaturalis 
dignitas  fidei  et  libertas  voluntatis  in  assentiendo  negatur,  ut  in 
sequentibus  articulis  manifestum  erit. 

(15)  In  declaratione  doctrinae,  quae  in  scliemate  proponitur, 
imprimis  datur  descriptio  ipsius  fidei  secundum  definitionem  Con- 
cilii Tridentini  (Sess.  VI.  cap.  6),  eo  solum  discrimine,  quod  ibi 
fides  spectator  praecise , ut  est  initium  iustificationis  impii , hie 
autem  consideratur  fides  eadem  per  se,  et  directe  quidem  ac  pro- 
xime , quatenus  a scientia  mere  rationali  distinguitur.  Dicitur 
itaque  virtus  supernaturalis , quae  deinde  ex  proprio  suo  actu 
declaratur.  Actus  vero  ipse,  qui  est  assensus  in  veritatem  adeo- 
que  formaliter  pertinet  ad  intellectum , definitur  secundum  suum 
obiectum  formale  et  materiale  et  secundum  principium  eliciens, 
quod  est  homo  quidem , sed  instructus  supernaturalibus  viribus 
gratiae,  per  divinam  gratiam  propter  auctoritatem  Dei  loquentis 
credimus  vera  esse,  quae  divinitus  revelata  sunt. 

Quia  vero  de  distinctione  inter  fidem  divinam  et  humanam 
" scientiam  liic  agitur,  maxime  obiectum  seu  motivum  formale  fidei, 
quod  est  auctoritas  Dei  revelantis , considerari  debet : atque  ad 
liunc  scopum  testimonia  Apostoli  inducuntur. 

In  enuntiatione  erroris  advertendum  est , secundam  partem 
sub  anathemate  damnari  in  sua  connexione  cum  prima  parte,  qua- 
tenus dicitur,  ex  hac  causa,  quia  fides  divina  non  distinguitur  a 
scientia  naturali,  non  requiri,  ut  revelata  veritas  propter  auctori- 
tateni  Dei  revelantis  credatur. 

(16)  Hie  articulus  opponitur  errori , qui  speciem  pietatis 
quandoque  assumens  eo  plus  liabot  periculi.  Inter  Protestantes 
illos,  (jui  revelatiouem  ebristianam  se  admittere  profitentur,  multi 
sunt,  qui  reiectis  criteriis  ad  cognoscendum  et  probandum  factum 
revelationis  idoueis , unice  provocant  ad  internam  experientiam, 
ad  sensum  religiosum , ad  testimonium  spiritus , ad  immediatam 
certitudinem  fidei.  Valorem  itaque  aut  necessitatem  motivorum 
credibilitatis , quae  inducantur  ex  miraculis,  propbetiis  adimple- 
tis  etc.,  vel  omnino  negant,  vel  ea  solum  admittunt  tanquam  sub- 
sidia  quaedam,  si  fides  iam  supponitur;  quia  (ut  aiunt)  ipsa  buius- 

g modi  facta  nisi  per  fidem  iam  suppositam  cognosci  non  possunt. 
Iam  Pseudo -reformatoros  verbum  Dei  genuinum  ex  „sapore“  et 
„gustu“  discernere  consuerunt,  ad  quern  finem  in  unoquoque  ho- 
mine  fideli  ponebant  immediatum  testimonium  Spiritus  Sancti  *. 
Recentiores  vero  eadem  methodo  retenta,  huic  testimonio  Spiritus 
Sancti  plerumque  substituunt  naturalem  sensum  religiosum  vel 
indigentiam  animi  religiosi,  per  quern  sensum  immediate,  et  quin 
veritas  revelata  ex  criteriis  extrinsecis  nobis  fiat  credibilis , reli- 
gionem ebristianam  amplectamur  tanquam  veram  et  divinam 
Neque  desunt  alii,  qui  doceant,  facta  ilia  supernaturalia  non  posse 
intelligi  tanquam  motiva  credibilitatis , nisi  fides  iam  praesuppo- 
natur,  et  propterea  ipsum  factum  revelationis  homini,  qui  fidem 
nondum  suscepit,  demonstrari  non  posse,  ac  proinde  certain  per- 
suasionem de  veritate  facti  revelationis  seu  de  revelationis  exi- 
stentia non  posse  praecedere  ad  susceptionem  fidei  christianae ; 
sed  absque  buiusmodi  persuasione  per  divinam  gratiam  produci 
fidem  ita,  ut  baec  sit  spontancus  et  immediatus  actus  rationis. 

Ceterum  S.  Sedes  iam  saepius  necesse  habuit  buiusmodi  er- 
rores  proscribere.  Ab  Innocentio  XI.  2.  Martii  1679.  damnata  est 


1 „Non  obscuriorem  veritatis  suae  sensum  ultro  Scriptura  praese- 
fert,  quam  coloris  sui  res  albae  ac  nigrae,  saporis  suaves  et  amarae  . . . 
Maiieat  ergo  ftxum,  quos  Spiritus  Sanctus  intus  docuit,  solide  acquie- 
scere  in  Scriptura,  et  banc  esse  autopiston  . . . Non  argumenta,  non 
verisimilitudines  quaerimus,  quibus  indicium  nostrum  incumbat,  sed 
ut  rei  extra  aestimandi  aleam  positae  indicium  ingeniumque  nostrum 
subiicimus.“  Calvin.  Instit.  I.  c.  7.  n.  1.  5. 

* „Cuivis  probation!  pro  veritate  et  necessitate  religionis  ebri- 
stianae  omnino  renuntiamus;  sed  potius  supponimus,  unicuique  chri- 
stiano  ante  buiusmodi  inquisitiones  iam  esse  certum,  suae  pietati  non 
aliam  formam  praeter  hanc  (ebristianam)  congruere.“  Scbleiermacber 
Doctr.  fidei  § 11.  Pro  illis,  [dicunt,]  qui  nondum  inclinantur  ad  reli- 
gionem ebristianam , miracula  sunt  incomprebensibilia  quaedam  facta, 
sed  non  signa  altioris  virtutis.  Unde  praetensio  Ecclesiae  Romanae  suam 
veritatem  demonstrandi  ex  miraculis  reiicienda  est.  „Illud  cui  fides  in 
doctrinam  Scripturae  ultimatim  innititur,  est  ipsa  vita  Christiana  a 
Deo  per  verbum  suum  excitata  et  secum  ferens  immediatam  certitu- 
dinem." Twesten  Praelect.  dogm.  I.  p.  346  sqq.  393  sqq.  Multorum 
aliorum  sententiae  geminae  citantur  a cl.  Denzinger  de  cognit.  relig. 
II.  p.  305  seqq. 


529 


Aclnotationes  in  jjrimum  schema  constit.  de  doctr.  christ. 


580 


liaec  Propositio  (XXI) : „Assensiis  fidei  supernatiiralis  et  utilis  a 
ad  saliitem  stat  cum  notitia  solum  probabili  revelationis , immo 
cum  formidine , qua  quis  formidet,  ue  uou  sit  locutus  Deus.“ 
Approbaute  S.  Sede  subscribendae  theses  propositae  suut  8.  Sept. 
1840 ; „ Revelationis  christiauae  probatio  ex  miraculis  Christi  de- 
sum))ta , quae  testium  ocularium  sensus  meutesque  percellebant, 
vim  suam  atque  fulgorcm  quoad  subsequentos  gouerationes  uou 
amisit.  Hanc  eandem  probationem  in  traditione  omnium  Christia- 
norum  orali  et  scripta  reperire  est;  qua  duplici  traditione  illis 
demonstranda  est , qui  vel  earn  reiiciunt  vel , quin  admittant , re- 
quirunt.“  „Ratio  cum  certitudine  authenticitatem  revelationis 
ludaeis  per  Moysem  et  Christianis  per  lesum  Christum  factae 
probare  valet. “ In  Litteris  Apostolicis  SSmi  D.  N.  9.  Nov.  1846. 
inter  alia  docetur:  „IIumana  ratio  ne  in  tanti  monienti  negotio 
decipiatur  et  erret,  divinae  revelationis  factum  diligenter  inquirat 
oportet,  ut  certo  sibi  constet  Deum  esse  loquutum.^ 

Errorem  vero  ipsum , contra  quern  hie  articulus  in  schemato 
proponitur,  periculis  plenum  esse,  per  se  manifestum  est.  Si  cnini 
reiectis  vel  suo  valore  exutis  criteriis  extrinsecis , quibus  Deus 
suam  revelationem  velut  sigillis  divinis  cognoseibilem  reddidit,  b 
totum  revocatur  ad  „internam  experientiam‘‘,  et  ad  „sensum  in- 
ternum“,  nullus  amplius  remanet  modus  certus  discernendi  reve- 
lationem veram  a fictitia.  Ille  enim  sensus  secundum  providen- 
tiam  ordinariam  non  subest  experientiae  sub  formali  ratione,  qua- 
tenus  sit  supernaturalis , et  si  seiungatur  a criteriis  extrinsecis, 
patet  illusionibus  gravissimis.  Unde  etiam  videinus  homines  ])ro 
religione  falsa  et  erroribus  manifestis  appellare  „ad  experientiam 
et  ad  sensum  internum“,  quern  ipsi  ti-ibuunt  Spiritui  Sancto.  Cum 
hac  pariter  confidentia  in  „sensu  interne  “ et  cum  reiectione  rno- 
tivorum  credibilitatis  cohaeret  error  alius  nostra  aetate  diffusus 
inter  multos,  quo  audent  affirmare,  fas  esse  quandoque  a religione 
catholica  deficere  ad  aliam,  si  ilia  reperiatur  non  satisfacere  in- 
ternae  experientiae  et  sensui  religiose.  Sed  de  hac  posteriori 
impietate  inferius  distincto  articulo  agendum  est. 

(17)  lam  supra  animadversum  est,  ex  confusione  fidei,  qua 
fideles  nominamur  et  sumus , cum  scientia  rationali  ac  natnrali 
consequi  ahum  duplicem  errorem,  ut  videlicet  ad  fidom  eandem 
nee  supernaturalis  gratia  necessaria  esse  dicatur,  atque  voluntas 
in  assentiendo  veritati  negetur  esse  libera.  Sane  in  doctrina  ® 
Ilermesiana  distinguitur  imprimis  „fides  cognitionis“  (ut  ipsi  aji- 
pellant) , h.  e.  fides  qua  assensus  praestatur  veritati , et  deinde 
„fldes  cordis“,  h.  e.  fides  quae  per  charitatem  operatur.  Ilia 
prior  dicitur  etiam  fides  „passiva“,  et  „consistit  in  consensu  neces- 
sario,  qui  inducitur  per  argumenta  pro  veritatibus  religionis  chri- 
stianac,  et  in  necessaria  (coacta)  persuasione  de  veritate  demon- 
strata".  Fides  autem  „cordis“  est  liberae  voluntatis;  „continetur 
enim  in  ea  libera  et  absoluta  subiectio  sub  iis,  quae  revelata  sunt, 
scilicet  omnimoda  resignatio  in  Deum  ac  res  divinas.  Est  nempe 
haec  fides  avalsio  ab  omnibus  rebus  terrenis,  et  ideo  earn  sequi- 
tur  libera  perfecta  Idejliberatio  ac  voluntas  amandi  et  quaerendi 
Deum^  b Assensus  igitur  fidei  non  est  liberae  voluntatis,  sed  est 
])ersuasio  necessaria  inducta  rationibus  ^cogentibus^,  quae  neccssi- 
tas  assensus  si  desit,  i)utant  non  aliud  remanere  quam  vanam  cre- 
dulitatem,  „etiamsi  forte  per  accidens  verum  sit,  quod  creditur.“  ^ 

Hinc  consequitur,  ad  assensum  fidei  nullo  modo  necessariam 
esse  gratiam.  Namque,  aiunt,  „fides  ilia  passiva  oritur  necossario 
secundum  mere  naturalem  constitutionem  humani  intollectus  et 
humanae  rationis,  et  ideo  ad  hanc  fidem  eliciendani  neque  potest  ^ 
esse  senno  de  necessitate  qratiae  actuedis^.  Unde  ulterius  fides 
ne  mediate  qnideni  salutaris  est;  attamen  praeparat  hominem  ad 
fidem  operantem,  quae  „sola  est  actus  mediate  salutaris'',  sicut 
„spes  o])erans  et  charitas  operans  sunt  immediate  salutares" 
Unde  etiam  pervertendo  sensum  definitionum , quibus  a Conciliis 
|et|  a PP.  declaratur  gratia  necessaria  ad  credendum,  sient  opor- 
tet, aiunt,  has  definitiones  solummodo  de  necessitate  gratiae  ad 
fidem  iani  vivarn,  quae  per  charitatem  oi)eratur,  intclligi  oportere; 
et  hoc  ipso  significari , ad  fidem  cognitionis,  quae  nondum  viva 
sit,  gratiam  non  requii'i.  Non  intelligunt  nimirum,  illas  parficulas 
sicut  oportet,  sicut  expedit,  a Conciliis  additas  esse,  ut  indicetur 
necessitas  gratiae  ad  credendum  aclu  supernatural i'\ 


‘ G.  Hermes  Dogmatic.  P.  III.  § 282  8e(iq. 

^ Idem  Introd.  pliilos.  ad  tbeol.  p.  250. 

’ Idem  Dogm.  P.  III.  § 285. 

In  opusculo  apologetico  „Meletemata  tlieologica",  quod  patroni 
Ilermesianae  doctrinae  Summo  Pontifici  offerre  tentarunt , liie  error 
Coll.  Lac.  VII. 


At  errorem  hunc  plane  esse  haereticum,  nemo  dulntare  potest, 
lam  Somipelagiani  distinguebant  inter  fidem  sou  fidei  initium  et 
inter  opera  bona  seu  vitae  sanctitatein ; et  quod  ad  initium  fidei 
gratiam  supernaturalem  necessariam  esse  negarent,  ideo  haereseos 
damnati  sunt  ab  universa  Ecclesia,  noniinatimque  dehnita  est  ne- 
cessitas gratiae  ad  fidem  christianam,  qua  consentitur  evangelicae 
praedicationi , seu  ad  fidem  illam,  quam  recentiores  isti  a])pellant 
„ fidem  cognitionis".  Sic  e.  g.  definitur  in  Cone.  Arausic.  II.  can.  7 : 
„Si  quis  per  naturae  vigorem  bonum  aliquod , quod  ad  salutem 
pertinet  vitae  aeternao,  cogitare,  ut  expedit,  aut  eligere,  sire  sa- 
lutari  id  est  evangelicae  praedicationi  consentire  posse  confirmat, 
absque  illuminatione  et  inspiratione  Spiritus  Sancti,  qui  d(d  omni- 
bus  suavitatem  in  consentmido  et  credendo  veritati,  haeretico  fal- 
litur  spiritu"  etc.  Pariter  Cone.  Trid.  Sess.  VI.  cap.  8 declarat, 
„fidem  esse  humanae  salutis  initium , fundamentum  et  radicem 
omnis  iustificationis".  Ubi  vero  describit  ordinem  et  progressum 
iustificationis , tanquam  jirimum  gradum  dispositionis  ad  iustitiam 
ponit  ipsam  fidem  dogmatnm , eamque  docet  esse  ex  gratia  ib. 
cap.  6:  „disponuntur  autem  ad  ipsam  iustitiam,  dum  excitati  di- 
vina  gratia  et  adiuti  fidem  ex  auditu  concipientes  libore  moventur 
in  Deum , credentes  vera  esse , quae  divinitus  revelata  et  promissa 
snnt.'^  Quae  quidem  Concilii  doctrina  directe  opponitur  sententiae, 
qua  „fides  cognitionis",  h.  e.  tides  dogmatum  nec  ex  gratia  super- 
naturali,  nec  salutaris,  nec  libera  esse  dicitur. 

(18)  Error  gravissimus  et  funestissimus,  de  quo  agitur  in  boc 
Capite,  consequitur  ox  eis  ipsis,  qui  in  antecedentibus  proscripti 
sunt.  Si  enim  pro  vera  religione  a Deo  revelata  nnlli  exstant 
obiectivi  characteres , ex  quibus  factum  locutionis  divinae  certo 
cognosci  possit,  et  proinde  nulla  dantur  niotiva  credibilitatis,  quae 
doctrinam  propositam  credibilem  et  credendam  demonstrent,  sed 
totum  revocatur  ad  sensum  quemdam  animi  et  ad  internam  ex- 
perientiam; profecto  consequens  est,  nnllam  religionem  esse  in  se 
et  obiective  magis  credibilem  prae  altera,  immo  nullam  obiective 
credibilem  esse.  Adeoque  reliquum  est , ut  secundum  illam  in- 
ternam experientiam  tot  illusionilms  obnoxiam , si  separetnr  a 
criteriis  extends  divinitus  dispositis,  variam  ac  mutabilem,  transire 
fas  sit  non  minus  a religione  in  se  vera  ad  falsam,  quam  a falsa 
ad  veram.  Idem  deinde  error , ut  par  dicatur  esse  conditio  in 
credendo  et  aequalis  independentia  examinis  ac  moralis  libertas 
dubiorum  de  veritate  religionis,  sive  homo  ad  veram  fidem  iam 
pervenerit  sive  in  religione  falsa  versetur,  consequitur  ex  eo, 
quod  supernaturalis  gratia  ac  lumen  fidei  divinae  atque  inde 
enascens  (dummodo  homo  cooperetur)  sujiernaturalis  firmitas  eius- 
dem  fidei  non  agnoscitur.  Si  enim  libera  pia  voluntas  inclinans 
intellectum  ad  actum  fidei , ac  porro  supernaturalis  illustratio  in- 
tellectus  et  inspiratio  voluntatis  excluditur,  sicque  fides  revocatur 
ad  mere  rationalem  et  philosopbicam  convictionem  de  veritate  ex 
argunientis  demonstrationis ; hoc  ipso  firmitas  fidei,  qua  fideles 
sumus,  constituitur  mere  naturalis,  quantam  pro  unoquoque  pariat 
philosophica  perspectio  argumentorum  demonstrantiuin.  Iline  mi- 
rum  non  est,  ab  iis  qni  ita  sentiunt,  non  solum  perniitti  sed  etiam 
commendari  catholicis  aeque  ac  heterodoxis  suspensionem  fidei  et 
reale  dubium,  donee  demonstrationem  secundum  normas  scientiae 
humanae  ipsi  absolverint  b In  huiusmodi  autem  principiis  ])ostrenio 


clarissime  defenditur.  „Quid  iudicabimu.s  secundum  Eeclesiara  catlin- 
licam  de  fide  mortua  et  otiosa?  Etiam  banc  esse  donum  gratiae  ill  ins 
supernaturalis,  id  neque  diserte  expressum  inest  in  Cone.  Trid.  sess.  VI. 
can.  28,  neque  concludendo  el'fici  potest;  nam  isto  canone  de  gratiae 
necessitate  nullus  omnino  sermo  fit,  qiiamvis  dicatur  posse  in  eo,  qui 
per  peccatum  gratiam  amiserit , veram  fidem  remanere  licet  mortuam 
et  sine  caritate  . . . Non  est  fidei  dogma,  eiusdem  gratiae  supernatu- 
ralis necessitatem  pertinere  etiam  ad  fidem  mortuam , quae  salutem 
non  praestat.  Addimus,  hanc  postrem.am  sententiam  ne  babere  (pii- 
dem,  quo  fulciatur ; immo  videri  pugnantem  esse  cum  mente  Patrum, 
(jui  in  illis  Conciliis  Ecclesiae  doctrinam  explicuere  (Arausic.  II. 
can.  7.  8;  Trid.  sess.  VI.  can.  3).  Nam  si  PP.  declarant:  homini,  ut 
possit  cogitare  de  rebus  ad  salutem  vitae  aeternae  pertinentibus,  sicut 
expedit,  ut  possit  credere,  sicut  oportet,  necessaria  est  gratia  divina 
supernaturalis;  nonne  colligi  licet  a contrario  , fuisse  tacitam  mentem 
illorum  Patrum,  posse  hominem  sine  gratiae  supernaturalis  adiutorio 
credere,  sic%(t  non  oportet,  id  est,  habere  fidem  mortuam  et  otiosam?" 
Ibi  § 33.  p.  82  seq. 

At  profecto  fides  etiam  in  peccatore  est  supernaturalis,  et  ideo 
ex  gratia;  sed  (juod  mortua,  est  et  otiosa,  hoc  ex  hominis  vitio  est  et 
non  ex  gratia. 

* Coinmend.at  G.  Hermes  c.atholicis  suis  lectoribus  et  auditoribus, 
ut  „dum  in  inquisitione  versantur"  erga  (juamvis  doctrinam  religionis 

34 


531 


Acta  ct  (lecreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


532 


explicite  vel  saltern  acqiiipollenter  negatur  diviniim  praeceptum  a 
fidei , (pio  turn  per  necessarian!  consequentiain  ex  ipso  facto  di- 
vinae  revelationis  turn  diserta  promiilgatione  divinae  legis  prae- 
scrihitur  tarn  iis,  qui  ad  veram  tidoin  nondum  jjervenernnt,  pru- 
dens  ac  sodula  iinpiisitio  et  ad  sufticienteni  propositioneni  snsceptio 
fidei,  qnain  iidelibus  constantia  in  tide;  liocipie  ii)SO  vetatiir  sub 
reatu  dainnationis  aeternao  sicut  negatio  ita  dubiutn  deliberatum 
circa  veritatcni  quaincuinque  rovelatam  sufticienter  pro])ositani. 
Neqne  vero , ut  aliqni  nunc  falsissime  et  periculosissinie  dieunt, 
peccatum  contra  fidcm  in  eo  solninmodo  est,  quod  adniisso  facto 
revelationis  Deo  non  credatur  et  ii)se  inendacii  accusetur,  cuius- 
niodi  nionstruni  inter  bornines  vix  occurrit;  sed  infidelitas,  quae 
daninatur , ctiain  ilia  est , quod  dum  veritas  tanquain  revelata 
sufficiontor  ]iroposita  est,  ilia  revelata  esse  negatur  et  ita  tides 
in  hac  hyj)otliesi  propositionis  sufticientis  debita  non  ])raestatur  ' ; 
banc  enini  subieetionem  rationalis  creaturae  et  captivitatem  oinnis 
intellectus  infinita  inaiestas,  veritas,  et  sapientia  h.  e.  auctoritas 
Dei  locjuentis  postulat. 

Imino  ex  triplici  hoc  capite,  quod  sive  necessitas  et  ])raocep- 
tum  crcdendi  fide  divina , sive  niotiva  credibilitatis , quibus  sola  b 
Ecclesia  catbolica  inter  omnes  religionis  coinniuniones  sen  socie- 
tates  a Deo  insignita  est,  sive  ]!Ostremo  su])ei'naturalis  gratia  in- 
terna et  lumen  fidei  negantur  vel  non  recte  intelliguntur ; ex  his, 
inquain,  capitibus  jiroinanat  error  in  nonnullis  rogionibus  late  dif- 
fusus  et  fere  popularis  coque  perniciosior , quo  universim  dicitur, 
transituin  ab  Ecclesia  catbolica  ad  alias  coinniuniones  fieri  jiosse 
ex  dictainine  conscientiae,  atque  ideo  generatim  buiusniodi  homines 
non  esse  censendos  criminis  reos,  cum  ipsi  fere  semper  afbrment, 
se  sequi  dictamen  suae  conscientiae;  quod  nisi  concedatur,  in- 
quiunt,  damnandas  etiam  fore  conversiones  ab  aliis  communioni- 
bus  ad  Ecclesiam  catbolicam;  sicque  „qui  hoc  ins  negaret  ortbo- 
doxis  ad  eos  confirmandos  in  veritate,  eodem  ]irincii)io  beterodoxos 
confirmaret  in  errore“.  Neque  ita  loquuntur  solum  homines  impii, 
(]ui  inter  diversas  religiones  nihil  discernunt , et  eo  ipso  nullam 
agnoscunt;  de  hoc  enini  indifferentismo  alibi  agendum  esse  vide- 
tur:  sed  alii  etiam,  qui  religioneni  veram  non  negant,  affirmant 
tanien,  concedi  debere  ius  omnibus  commune  per  institiitam  in- 
qiiisitionem  miitandi  religioneni,  in  qua  iiniisquisque  educatus  est; 
atque  propterea  idem  ius  non  minus  valere  pro  catbolicis  quaiii 
pro  beterodoxis.  Leges  ipsae  in  miiltis  regnis  catbolicis  latae 
])ro  „libcrtate  conscientiae^,  ut  false  nomine  appellant,  proxime 
innituntur  aiit  saltern  palani  dicuntur  inniti  buic  principio.  At 
profecto  in  toto  liiiius  doctrinae  complexii  iura  et  officia  bominis 
ad  amplectendam  veritatem  a Deo  revelatam  et  ad  vitandum  er- 
rorem  in  fide  transmiitantur  in  iura  ad  sequendum  errorem ; ai'gu- 
mentis  ac  notis  quibus  Deus  siiani  revelationem  in  siia  Ecclesia 
onulibus  boniinibus  cognoscibilem  reddidit,  aeqiiiparantur  umbrae, 
quibus  error  speciem  indiiit  veritatis;  denique  nulla  oninino  ratio 
babetur  gratiae  ac  luniinis  supernaturalis , quo  Deus  illiiminans 
onineni  boniinem  venientem  in  bunc  miindum  dediicit  ab  errore 
et  inducit  ad  veritatem  fidei  unice  verae,  in  eaque  confirmat,  nisi 


„e.  g.  catliolicae  aut  christianae“  omnino  indifferenter  se  halieant,  sibi- 
que  persuadeant , „sancte  se  agere  seqiiendo  rationem , quociimque 
demum  ea  deduxerit“.  Introduct.  pnsitiv.  ad  tlieol.  p.  30.  Porro 
i])se  et  de  se  testatur  et  aliis  commeiulat  banc  methodum  inquisitionis 
fidei:  „omnibiis  liisce  rneis  studiis  propositurn  meuni  sancte  servavi 
ithique  duhitandi,  quamdiu  posseni ; et  turn  demum  definitive  pro  alter- 
utra  parte  decernendi,  quando  absolutam  necessitatem  rationis  pro  una 
sententia  exhibere  possem.  Erat  mibi  propterea  per  varios  aufractus 
dubiorum  eluctandum,  in  quos  ingredi  inutilis  labor  videbitur  ei,  qui 
nunquam  ad  serium  duhium  progressus  est  . . . Neque  uiiquam  timui 
aliquam  bac  via  iacturam;  intellexeram  enim,  quovis  alio  modo  minus 
severo  omnia , quae  inquirebam  , aequo  iure  reiici  et  admitti  posse. 
Insuper  perspexeram  , pro  bominibus  nullum  aliud  tutum  criterium 
veritatis  dari  praeter  necessitatem  rationis  . . . Non  auctoritate  quan- 
tumvis  multorum  et  gravium  Doctorum,  sed  unice  intelligentia  propria 
potest  dubium  superare,  qui  revera  dubitat  . . . Fuerit  optabilius , si 
placet,  buiusmodi  dubiis  carere  quam  iis  satisfacere  posse;  pro  I'uturis 
doctoribus  religionis  boc  non  valet.  li  debent  scire,  se  nescire,  ut 
scientiam  magno  studio  quaerant;  debent  labyrintbum  dubiorum  per 
omnes  circuitus  peragrare,  ut  deinde  ipsi  dubitantibus  per  omnes  an- 
fractus  coinites  se  dare  possint.“  Introd.  pbil.  ad  tbeolog.  Praef 
p.  10  sq. 

' „Dicendum , quod  fidelis  credit  bomini  non  in  quantum  bomo, 
sed  in  quantum  Deus  in  eo  loquitur,  quod  ex  certis  experimentis  col- 
liyere  potest,  infidelis  autem  non  credit  Deo  in  homine  loqucnti.“  S.  Tli. 
3.  dist.  23  q.  2.  a.  2.  sol.  2.  ad  3. 


diligant  boniines  ipsi  magis  tenebras  quam  liicem,  propter  quod 
iudicantiir  et  damnantur  a luce  aeterna  lesu  Christo  (loan.  3, 
18 — 21).  Hinc  Vicarius  lesu  Cbristi  eiTorem  bunc  proscripsit,  si 
nominatim  pro  iis , (pii  ad  fidcm  supernaturalem  in  Ecclesia  ca- 
tbolica iam  perveneriint,  asscratur:  „liberuni  cuique  bomini  esse 
earn  amplecti  ac  ])rofiteri  religioneni,  quam  rationis  lumine  quis 
ductus  veram  piitaverit.  “ ' 

(19)  Error  itatjue  de  quo  bic  agitiir,  ropugnat  doctrinae  ca- 
tholicae  ct  revelatae  1°  de  necessitate  et  divino  praecepto  verae 
fidei ; 2°  de  credibilitate  totius  veritatis  revelatae,  ut  revelatio  ab 
Ecclesia  catbolica  proponitur  ct  praedicatur,  atque  de  incommii- 
tabili  certitiidine  etiam  pro  rudibus  citra  inquisitionem  scientificam 
et  idiilosophicam ; 3°  de  lumine  fidei  ac  fidei  firmitate  supernatu- 
rali.  llaec  igitur  tria  capita  in  scbeniate  expositionis  doctrinae 
catliolicae  declarantur  ita,  ut  eadeni  haec  tria  pro  iis,  qui  foris 
sunt,  ad  facultatom  et  officium  quaerendi  et  amplectendi  veram 
fidcm , pro  fidolibiis  catbolicis  ad  constantiam  in  eadem  a Deo 
ordinata  esse  intelligaiitur.  „Unius  enim  et  certi  instituti,  ut  lo- 
quitur Tertullianus , infinita  impiisitio  non  potest  esse;  quaeren- 
duni  est  donee  invenias , et  credendum  iibi  inveneris;  et  nihil 
amplius,  nisi  custodiondum  (|uod  credidisti;  dum  boc  insuper  cre- 
dis,  aliud  non  esse  credendum,  ideoque  nec  requirendum,  cum  id 
inveneris  et  credideris,  quod  ab  eo  institiitum  est,  qui  non  aliud 
tibi  mandat  inquirendum , quam  quod  instituit.  De  boc  (piidem 
si  quis  dubitat,  constabit  penes  nos  esse  id,  quod  a Christo  in- 
stitutum  est."  ^ 

I.  Declaratur  itaque  verae  fidei  turn  necessitas  medii  ex 
doctrina  Apostoli  Hebr.  11,  G.,  turn  praeceptum  lesu  Cbristi  cre- 
dendi  totani  doctrinam , ad  quam  praedicandam  omni  creaturae 
misit  sues  legates,  turn  inde  consequens  gravitas  peccati  eorum, 
qui  semel  per  veram  fidem  illuminati  et  prolapsi  sunt,  ubi  verba 
Pauli  solumniodo  siimmatim  citantur.  Quoniam  vero  Deus  im- 
possibilia  non  iubet,  sed  iubendo  monct  ct  facere  quod  possis,  et 
petere  quod  non  possis,  'et  adiuvat  ut  po.ssis®;  hinc  infinita  eiiis 
bonitas  et  sapientia  secundum  ordinem  a se  institiitum  ad  fidem 
inducit  et  in  fide  confirmat  duplici  adiutorio,  turn  scilicet  externa 
pro|)ositione  verbi  revelati  turn  niaxime  sujiernaturali  gratia  in- 
terna rinius  ergo  iitriusqiie  distiiictior  explicatio  contra  erro- 
reni  praesentem  nccessaria  est. 

II.  Quoad  propositionem  et  praedicationem  verbi  revelati 
1°  docetur  divina  institutio  Ecclesiae  catliolicae  ita , ut  baec  ipsa 
omnibus  boniinibus , ad  quos  apostolatus  ad  obediendum  fidei 
(Rom.  1,  5)  destinatur,  sit  facile  cognoscibilis,  et  per  banc  Eccle- 
siani  solam  secundum  ordinem  divinitus  institutum  propositio  to- 
tius doctrinae  revelatae  sit  omnibus  bominibus  et  omnibus  teni- 
poribus  accommodata.  Nam  2°  Ecclesia  catbolica  ita  est  instituta 
a Christo  et  iis  distincta  cbaracteribus,  ut  ipsamet  sit  ac  dici  de- 
beat magnum  quoddam  ac  perpetuum  motivum  credibilitatis,  seu 
potius  complexus  omnium  motivorum,  quae  ad  evidentem  credibi- 
litateni  fidei  cliristianae  tarn  multa  et  tarn  mira  divinitus  sunt  dis- 
posita.  Omnia  namque  motiva  credibilitatis  quibus  Christus  Sal- 
vator ipsemet  et  c|uibus  Apostoli  virtute  Spiritus  Sancti  suam 
praedicationem  colbistrarunt,  ad  Ecclesiam  catbolicam  in  eius  mani- 
festa  connexione  cum  Christo  et  Apostolis  et  ad  earn  solam , ad 
nullam  vero  aliani  religionis  communionem  protenduntur , sicut 
ad  earn  solam  pertinet  motivorum  credibilitatis  continuatio  peren- 
nis  in  mirabili  propagatione  et  conservatione  religionis  cliristianae, 
in  eiusdem  effectibus  quam  certis  tani  mirandis  omnesqiie  iiatu- 
rales  causas  excedentibus , in  martyriorum  modo  ac  multitudine 
et  (niorali  continuatioiie)  perpetua  ebarismatum  manifestatione  (cf. 
Aug.  de  utilit.  credendi  c.  17;  ad  Volusian.  ep.  137.  n.  15  sqq.) 
Hinc  3°  Ecclesia  catbolica  iis,  qui  ad  veram  fidem  nondum  per- 
venerunt,  est  signuni  levatum  in  nationes,  ut  quaerant  et  inven- 


' In  Syllabo  Prop.  XV. 

2 Tertull.  de  Praescript.  c.  9.  [Migne  P.  L.  IT,  23.] 

^ S.  Aug.  de  natur.  et  grat.  contr.  Pelag.  c-  43.  [Ib.  XLIV,  271.] 
„Ille  qui  credit,  babet  sufficiens  iiiductivum  ad  credendum: 
indneitur  enim  auctoritate  divinae  doctrinae  miraculis  confirmatae,  et 
quod  plus  est,  interiori  instinctu  Dei  invitantis;  unde  non  leviter 
credit.^  S.  Th.  2.  2.  q.  2.  a.  9.  ad  3. 

^ Merito  a tbeologis  appellari  solet  ad  illud  dictum  Ricbardi  Vic- 
torini  (de  Trin.  1.  I.  c.  2):  „Nonne  cum  omni  confidentia  Deo  dicere 
poterimus:  Domine  si  error  est,  a te  ipso  decepti  sumus ; nam  ista  in 
nobis  tantis  signis  et  prodigiis  confirmata  sunt  et  talibus  , quae  non 
nisi  a te  fieri  possunt.“  [Migne  P.  L.  CXCVI,  891.] 


533 


Adnotatioiies  in  primura  schema  constit.  de  doctr.  cath. 


534 


tani  amplectantur  veritatem  , fidelibus  autem  etiam  citra  arduas 
et  scientificas  inquisitioncs  est  munimenturn  firmissinium , ut  ma- 
neant  in  eo,  quod  audierunt  ab  initio  (I.  loan.  2).  Quainvis  cnim 
fideles  rudiores  motiva  omnia  credibilitatis  distincte  non  noverint 
nec  ipsi  ea  valeant  explicare;  noverunt  tamen  modo  ipsis  accom- 
modato  unam , sanctam , catholicam  et  apostolicam  Ecclesiam , et 
in  hac  semper  eis  ob  oculos  versatur  incommutabile , pleno  suCfi- 
ciens  et  certuni  credibilitatis  motivum,  sen  potius  motivorum  corn- 
plexus,  ut  non  iam,  quasi  „cito  credant,  levcs  sint  corde“  (Eccles. 
19,  4),  sed  fundamentis  inniiantur  Jirmissiinis  ad  plena  in  credihi- 
litatis  ceiiitndinem,  parati  semper,  quantum  ad  singidos  pro  eorum 
conditione  special,  ad  satisf actionem , per  Ecclesiam  nempe  et  in 
Ecclesia , omni  poscenti  rationem  de  ea , quae  in  ipsis  est , sp>e. 
Sicut  namque  in  veritatibus  quibusdain  naturalibus  disponente 
providentia  Dei  natiirali  totum  genus  luimanum  citra  demonstra- 
tionem  scicntificam  habet  plenam  certitudinera , quae  inquisitione 
philosophica  potest  quidem  in  suis  fundamentis  amplius  et  distinc- 
tius  explicari , sed  nullis  apparentibus  rationibus  labefactari : ita 
divina  bonitas  et  sapientia  in  ordine  providentiae  supernaturalis 
disposuit  Ecclesiam  catliolicam  iis  insignem  characteribus , ut  in 
ea  citra  scientificas  inquisitiones,  quibus  longe  maxima  ])ars  ho- 
minum  idonea  non  est , etiam  rudes  habeant  facile  cognoscibile 
com])endium  motivorum  credibilitatis  ad  plenam  certitudinem,  quae 
poterunt  per  disciplinas  apologeticas  distinctiori  et  ampliori  ex- 
plicatione  confirmari;  sed  non  potest  rationibus  oppositis  induci 
prudens  dubium  ad  illam  certitudinem  ta,bofactandam.  Profecto 
Deus  et  Christus  eius  non  doctis  tantum  hominibus  fidem  desti- 
navit  et  suam  revelationem  certo  cognoscibilem  reddidit,  sed  pau- 
peres  evangelizantur  ‘ ; et  ut  Apostolus  ait,  non  multi  sapientes 
secundum  carnem , non  multi  potentes , non  multi  nobiles,  sed 
quae  stulta  sunt  mundi , elegit  Deus , ut  confundat  sa])ientes 
Denique  4°  inculcatur  omnibus  obligatio  constantiae  in  fide  ex 
verbis  Apostoli,  quibus  praecipua  credibilitatis  motiva  enumerat 
et  fidelibus  ob  oculos  ponit. 

III.  Potissimum  autem  in  hoc  supernaturali  negotio  fidei  et 
salutis  aeternae  spectari  debet  gratia  interna,  quae  necessaria  est 
turn  ut  infusio  virtutis  permanentis  turn  ut  adiutorium  „illumi- 
nationis  et  inspirationis“,  ad  actus  fidei  salutaris  ipsumque  fidei 
initium.  Hanc  gratiam  supernaturalem  et  ex  ea  ortam  super- 
naturalem  firmitatem  fidei,  quae  utique  non  a solo  intellectu,  sed 
ut  virtus  libera  maxime  a voluntate  pendet,  non  considerant,  qui 
praetexentes  rationis  scientiis  excultae  ius  examinandi  et  mutandi 
indicia  priora  rationis  adhuc  rudis , affirmare  audent , eo  modo, 
quo  post  diligentius  examen  conscientia  praescribit  transitum  a 
persuasione  religionis  falsae  ad  agnitam  religionem  veram , uni- 
versim  etiam  in  catholicis  „iustificari , ut  aiunt,  mutationes  |)ro- 
fessionis  religiosae** ; quoniam  nimirum  non  solum  obiectiva  veri- 
tas  per  so  spectari  debeat,  sed  „subiectiva  conscientia“  unicuiquo 
sequenda  sit.  Jlinc  contra  periculosissimam  hanc  sententiiim  in 
proposito  schemate  Constitutionis  1°  declaratur , quomodo  prae 
lumine  gratiae  non  par  sed  omnino  opposita  sit  ratio  veritatis  et 
erroris.  Qui  enim  religione  falsa  tenentur,  per  lumen  gratiae 
inducuntur  ad  examen  <i])parentium  rationum  sui  erroris  et  ratio- 
num  veritatis , at(jue  in  hoc  examine  quo  diligentius  divina  illu- 
stratione  implorata  consultaverint,  eo  magis  Deus,  qui  omnes  ho- 
mines vult  salvos  fieri  et  ad  agnitionem  veritatis  venire , suam 
dubil  (jratiam  errantibiis,  ut,  dummodo  ipsi  cooperentur,  ah  errore 
reducantur  et  convertantur  ad  veritatem.  E.x  adverse  aiitem  Deus 
veritatis  per  suam  gratiam  fideles  in  somel  agnita  fidei  vcritato 
confirmat'^,  atcpio  ita  in  aiixilio  opportuno  credentium  fortitudo 
Dominus  est,  qui  non  deserit,  nisi  descratur.  Sicut  ergo  soquendo 
gratiam  cique  cooperando  homines  trahuntur  a Patre  luminum 
ad  fidem,  ita  gratiam  negligeiido  cique  resistcndo  a fide  dcficiunt, 
ut  ait  Apostolus:  bonam  conscientiam  . . . (juidam  repellentes  circa 
fidem  naufragaverunt  Verum  2^  cum  discrimen  firmitatis  as- 
sensus  fidei  ab  asscnsu  mere  naturali  et  eo  ni.agis  ab  assensu  in 
crrorem  revclatae  vcritati  oppositum  potissimum  inde  rcpctiitur, 
i|uod  tides  divina  eius([ue  actus  intrinsece,  li.  e.  non  solum  rationo 
obiecti  sod  rationo  principii  elicientis  supernaturalis  est;  ideo  di- 


> Matth.  11,  5.  2 I.  (^or.  1,  2G.  27. 

2 Cone.  Trid.  sess.  VI.  cap.  7. 

* „Et8i  non  omnes  liabenfcs  fidem  plene  intelligant  ea,  (piae  pro- 
poimntur  credenda,  intclligiint  tamen  ea  esse  credenda,  et  quod  ab  cis 
nullo  modo  est  dvviandum}''  S.  Th.  2.  2.  q.  8.  a.  4.  ad  2. 

^ I.  Tim.  1,  10.  Cf.  Hebr.  G,  4 sqq.  II.  Petr.  2,  21. 


a serte  proponitur  in  schemate  haec  sapernaturalis  Jirmitas  assensus, 
ut  fides  nostra,  non  sit  in  sapientia  homintnn,  sed  in  virtute  Dei, 
cui  ex  adverse  opponitur  adhaesio  in  religionem  falsam  ex  opinio- 
nibus  humanis,  et  ex  ilia  sapientia,  de  qua  scriptum  est,  sapientium 
sapientium  reprobabo.  Eides  quippe  non  est  naturalis  convictio, 
„(|uantum  merealur  i)ondus  rationum  ad  assensum  impellcntium“, 
sed  fidei  assensus  est  suiiernaturalis  ex  gratia  elevantc  ac  con- 
fortanto  turn  voluntatem,  ex  cuius  im])erio  et  inclinatione  elici- 
tur , turn  intellectum,  qui  propter  veritatem  primam  rcvehiutem, 
(piae  Deus  est,  adhaerct  veritati  rcvelatac  assensu  firmissirao  re- 
spoudente  dignitati  auctoritatis  divinae *  *.  Eirmitas  enim  assensus 
debet  esse,  qualem  exigit  infinita  auctoritas  Dei,  quae  mcretur, 
ut  locutioni  sufficienter  propositae  humana  voluntas  et  hunianus 
intellectus  se  plene  subiiciat  et  assentiatur  aestimative  super  omnia. 
Ut  tails  esse  possit,  homo  elevatur,  illustratur,  confortatur  viribus 
gratiae  supernaturalibus.  Quamvis  igitur  assensus  fidei  locum  ha- 
bere non  posset,  nisi  adessent  motiva  credibilitatis,  voluntas  tamen 
elevata  imperat  assensum  et  intellectus  elevatus  formaliter  assen- 
titur  non  secundum  mensuram  cognitionis  motivorum  credibilitatis, 
b (|uae  sunt  solnm  rcvelationis  applicatio  et  i)raevia  conditio  ad 
fidem,  sed  secundum  mensuram  auctoritatis  Dei  revelantis,  quae 
est  motivum  formale  fidei.  Haec  supernaturalis  firmitas  fidei 
])endens  a voluntate  et  intellectu  elevatis  per  gratiam  est  ratio, 
cur  falsae  sint  et  a S.  Sede  pridem  damnatae  tbeses  duae  inter 
se  connexae,  quibus  dicitur:  „ Voluntas  non  potest  efficere,  ut 
assensus  fidei  in  se  ipso  sit  magis  firmus,  quam  moreatur  pondus 
rationum  ad  a.ssensum  inqjellentium.^  „IIinc  potest  quis  pruden- 
ter  ropudiare  assensum,  quern  habebat  supernaturalem. “ ^ 

(20)  Expositioni  doctrinae  catholicae  respondet  damnatio  er- 
roris oppositi.  Ilaerescos  autem  damnatur  error,  quatonus  quoad 
firmitatem  ct  constantia7n  assensus  et  (pioad  iiidependentiam  exa- 
minis  pur  esse  dicitur  conditio  Jidelium  el  eorum  qui  ad  fidem 
unice  veram  nondum  pervenerunt ; et  quatenus  proptorca  dicitur, 
universim  fideles  catholicos  licite  ])osse  in  dubitim  vocaro  aut 
sus])enderc  suam  fidem , quam  ante  scientificum  examen  sub  ma- 
gisterio  Ecclesiae  susceperunt,  ita  ut  ab  hoc  subsequeute  examine 
pendere  debeat,  utrum  fides  catholica  eis  retinenda  an  reiicienda 
sit;  quemadmodum  G.  Hermes  hortatur  candidates  theologiae  et 
^ consoquenter  omnes  saltern  eos,  qui  scientifico  examini  sunt  idonei, 
ut  dum  in  inquisitione  versaiitur,  erga  (juamvis  religionem  „e.  g. 
catholicam  aut  christianam“  omnino  inditforeiiter  se  habeant,  sibi- 
(|ue  persuadeant,  sancto  se  agerc  „sequendo  rationem,  quocunque 
demum  ea  deduxerit“.  Qno  etiam  .sensu  damnata  est  in  Sylkdjo 
Pro])ositio  XV:  ^Liberum  cuique  homini  est  earn  ami)lecti  ac 
profiteri  religionem , quam  rationis  lumine  quis  ductus  veram 
putaverit.“ 

Verum  neque  ex  declaratione  doctrinae  neejue  ex  condem- 
natione  erroris,  ju’out  in  schemate  oxhibetur,  quiebjuam  consequi- 
tur  contra  id,  ([uod  omnes  fatentur,  jiosse  etiam  fideles  catholicos 
inciderc  in  errorcs  ipsis  invincibiles  et  ideo  non  culi)abiles  circa 
materia lia  obiecta  fidei,  ut  existiment  revelatum  ali(|uid  esse,  quod 
neque  revelatum  neque  verum  est,  aut  vicissim  putent,  non  esse 
revelatum  et  non  esse  verum  aliquid,  quod  reii)sa  revelatum  est 
et  in  Ecclesia  per  se  sufficienter  propositum.  Innno  in  tota  ex- 
positione  neque  attingitur  subtilior  ilia  quaestio , utrum  jier  acci- 
dens  ali(iuando  rudibus  proponi  ])ossint  errorcs  sub  iisdem  motivis 
credibilitatis  ipsoiaim  captui  accommodatis , sub  quibus  cis  jjropo- 
^ nuntur  veritates  fidei,  ita  ut  ex  conscientia  invincibiliter  erronea 
tencantur  falsuni  credere  tanquam  revelatum,  quamvis  huiusmodi 
assensio  nunquam  ])ossit  esse  actus  fidei  divinae  ct  supernaturalis. 
Ad  (]uaestionem  Card,  de  Lugo  ct  alii  multi  rcs])ondent  affir- 
mando,  Suarez  et  alii  negando.  Verum  baec  thcologica  contro- 
versia  omnino  alterius  rationis  est  nec  cum  errore , de  (|uo  in 
schemate  agitur,  (iuid(juam  commune  habet.  Xc(|ue  etiam  in 
pro|)osita  declaratione  doctrinae  et  condemuatione  erroris  illud 
attingitur,  ((uod  arujui  veteres  thcologi  concedere  non  dubitant, 
posse  per  accidens  ct  in  certis  quibusdain  adiunctis  conscientiam 


‘ „Ccrtitiul()  iidci  (subiectiva)  est  ex  firina  adhacsiono  ad  id, 
(piod  creditin’.  In  his  ergo  quae  per  fidem  credinius , ratio  volunta- 
tem inclinans  est  ipsa  veritas  prima  sive  Deus  cui  creditin’,  quae 
liabet  maiorem  firmitatem  quam  lumen  intellectus  Innnani  . . . ct  ideo 
fides  habet  maiorem  certitudinem,  quantum  ad  firmitatem  adhaesionis, 
(|uam  sit  certitude  scientiae  et  intellectus. “ S.  Th.  3.  dist.  23.  q-  2. 
a.  2.  sol.  3;  S.  Honaventura  3.  dist.  23.  art.  1.  <i.  4. 

2 'Flies.  XIX.  XX.  inter  damnatas  ab  Innoc.  XI.  2.  Martii  1G7!). 

34* 


535 


Acta  et  decrota  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


536 


rudis  cuiusdam  hominis  catholici  ita  induci  in  crrorera  invincibi- 
lem , ut  sectam  aliquam  hetcrodoxam  amplectatur  sine  peccato 
forinali  contra  fidein ; qua  in  liypotliesi  is  fidem  non  amitteret, 
nec  formalis  scd  materialis  hacreticns  foret  (Tanner  de  Fide  (j.  2. 
diib.  5.  n.  189;  Platelius  de  Fide  n.  (Jl).  llaec  quideni,  nisi  cau- 
tissiine  explicentur,  pericnlose  disinitantur ; sed  ab  baeresi,  (|uae 
sacro  Concilio  examinanda  proj)onitur,  sunt  alienissima. 

(21)  Ilic  transitiir  iani  ad  huius  II.  ])artis  membrum  ulti- 
nuim , quo  agitur  de  relatione  inter  (idem  ac  scientiam ; et  lioc 
priori  quidem  articulo  s])ectatnr  ordo,  (juo  in  scientiis  naturalibns 
et  rationalibus  ‘ se  liaboat  ratio  biunana  ad  fidem  divinam  et  ad 
anctoritatein  infallibilem  custodis  depositi.  Acres  de  bac  re  nostris 
temi)oribns  excitatas  esse  controversias , nemo  est,  qui  ignoret; 
nec  minus  constat,  ab  aliquibus  assertam  esse  et  magna  conten- 
tiono  defensam  ])lenam  autonomiam  et  independentiam  ratiojiis  a 
fide  in  excolendis  scientiis  ita,  ut  ipsa  infallibilis  certitude  fidei 
et  munus  Ecclesiae  divinitns  iniunctum  ad  custodiam  de])ositi  enm 
illis  sententiis  consistere  non  posset.  Haec  assertae  illiiis  inde- 
pendentioc  indoles  sese  prodit  in  ea  forma  erroris,  sub  qua  is  a 
S.  Sede  iam  proscrii)tus  est.  Dicitur  nempe:  „Cum  aliud  sit  i)bilo- 
soplius,  aliud  pIiiloso])hia,  ille  ius  et  officium  liabet  se  submittendi 
auctoritati , quam  veram  i])se  probaverit;  at  philosophia  neqne 
potest  neque  debet  idli  sese  sutmiittere  audoritnii  f „Ecclesia  non 
solum  non  debet  in  pliilosopbiam  umjnam  animadvertere , verum 
etiam  debet  ipsiits  philosophiae  tolerare  errores,  eiqiie  relhiqiicre, 
ut  ipsa  se  corrigat;^  „Philosopbui  tractauda  est^  nidla  suqtei  natu- 
redis  revelationis  habita  rntione'^  (Syllab.  com])lect.  praecipuos 
nostrao  aetatis  errores  etc.  Propos.  X.  XI.  XIV.). 

(22)  Doctrinam  catliolicam  contra  bos  errores  ii)se  SSmusD.N. 
declaravit  in  litteris  (11.  Dec.  1802;  21.  Dec.  1803),  ex  (|uibus 
eorumdem  condemnatio  in  Syllabum  assnmpta  est.  Quod  al'firma- 
tur,  .,pbilosopliiam,  nulla  doctrinae  revelatae  ratione  habita,  trac- 
taudam  esse,  et  earn  numjuam  debere  ac  posse  auctoritati  se  sub- 
mittere“;  contra  banc  utramque  propositionem  ita  docet  Summus 
Pontifex:  „Esset  tolerandum  et  forte  admittendum,  si  baoc  dice- 
rentur  de  inre  tantum,  qnod  habet  philosopbia  suis  principiis,  sna 
methodo,  ac  suis  conclusionibus  uti  sicut  et  aliae  scientiae,  ac  si 
eius  libertas  consistcret  in  hoc  suo  iure  utendo,  ita  ut  nihil  in  sc 
admitteret,  quod  non  fucrit  ab  ipsa  suis  coiiditiouibus  acquisitum 
aut  fuerit  ipsi  alienum.  Sed  haec  iusta  pbilosopbiae  libertas  sues 
limites  noscere  et  experiri  debet.  Nunquam  enim  non  solum 
philosopho  verum  etiam  pbilosopbiae  licebit,  aut  aliquid  contra- 
rium  diccre  iis , ipiae  divina  revclatio  et  Ecclesia  docet,  aut  ali- 
(piid  ex  eisdom  in  dubium  vocare,  pro])terca  quod  non  intclligit, 
aut  indicium  non  susci])ore,  quod  Ecclesiae  auctoritas  de  aliejua 
pbilosopbiae  conclusionc,  quae  liucus(]ue  lil)cra  erat,  proferre  con- 
stituit.“  Litt.  11.  Dec.  1802.  Eodem  sensu  in  litteris  aliis  21.  Dec. 
1808.  commendatur , ut  bumanae  rationis  lumen  finibns  circum- 
scriptum eas  quoque  veritates  investigando , (|uas  i)ro))riis  viribus 
et  facultatibus  asse(|ui  potest,  veneretur  maxime  infallibilc  et  in- 
creatum  divi)ii  intellectus  lumen , (juod  in  Christiana  revelatione 
relucet.  ,,()uamvis  enim  natnraJes  illae  disciplinae  suis  pro])riis 
ratiojie  cognitis  ])rincipiis  nitantur,  catholici  tamcn  earum  cultores 
divina)n  revelationcm  velut  rectricem  stellam  prae  oculis  habeant 
oportet,  (|ua  praeluccnte  sibi  a syrtilnis  et  erroribns  caveant,  ubi 
in  suis  investigationibus  et  commentation ibus  animadvertant,  ])osse 
se  illis  adduci,  ut  saepi.ssime  accidit,  ad  ea  ])roferenda,  quae  ]dus 
minusve  adversentur  infallibili  rerum  veritati,  quae  a Deo  revc- 
latae  fuere.“ 

Sane  1.  Ecclesia  de  iis,  quae  in  bumanis  disciplinis  tradun- 
tur,  non  iudicat  nisi  ex  ]n-incipiis  revelatis,  et  sub  formali  ratione, 
(|uatenus  ilia  cum  doctrina  fidei  ac  morum  disci])lina  congruunt 
aut  eidem  adversantur;  scientia  vero  mere  rationalis  sive  pbilo- 


' Quaiulo  scientiae  coniparantur  cum  fide  divina  et  cum  aiictoritate 
Ecclesiae  docentis  rerifatem  revclatam,  carumque  niutua  rclatio  expli- 
caiiila  venit,  ut  in  coiuextu  praesentis  scliematis,  claruni  est  scientias 
(liei  nalnrates  cl  rationales  ixitissiinum  ex  suo  obiecto.  Quaeeumque 
enim  in  (piovis  oidinc,  cmpirico,  liistorico,  philosophico , ex  fontibus, 
mediis  ae  ])rincipiis  mere  naturalibns  investigari  et  aeiri  possunt,  ea 
omnia,  qnatenns  ita  investifiantiir  et  sciuntur,  pertinent  generatini  ad 
discipliuas  et  (latiori  saltern  sensu  voeabuli)  ad  scientias  naturales ; 
siib  bis  vero  speciatini  scientiae  rationales  appellantur,  quae  iiro  ob- 
iceto  habent  ordinem  intellectualem  strictius  ita  dictum.  Ilic  ergo 
scientiae  laiturales  et  rationales  non  adaeijuate,  sed  tanquam  genus  et 
siiecies  inter  sc  distinguuntur. 


a sopbia  non  progreditur  ex  principiis,  quatenus  fide  creduntur,  sed 
unice  ex  princi])iis  rationalibus,  quatenus  lumine  rationis  intelli- 
guntur,  nec  potest  quidquam  admittere  velut  obiectum  sibi  pro- 
prium , „quod  non  fuerit  ab  ipsa  suis  conditionibus  acquisitum“. 
Adeoipie  revelatio  et  revelationcm  proponens  Ecclesia  theologiae 
quidem  non  autem  philosophiae  sui)peditat  principia,  ut  his  fide 
creditis  innitatur.  Obiectum  enim  forniale  fidei  et  scientiae  di- 
versum  est;  illic  auctoritas  Dei  revelantis , hie  intrinsecus  per- 
specta  veritas.  Haec  ad  praecavendam  falsam  interpretationem 
dependentiae,  quae  servanda  sit  scientiae  a fide,  in  sebemate  Con- 
stitntionis  dare  indicantur,  turn  indirccte,  ubi  dicitur:  „Licet  enim 
naturalis  quocjue  scientia  a Deo  sit“  etc. ; turn  directe  exponitur, 
quod  „nou  scientiae  nsus  interdicatur,  nec  veritatem  indagare  ac 
propriis  rationis  et  scientiae  principiis  demonstrare  probibeatur“. 

Verum  2.  fides  et  scientia  rationalis  Tion  quidem  adaequate, 
sed  (juadamtenus  commune  habent  obiectum  materiale;  multae 
enim  veritates,  (piae  ratione  ex  fontibus  naturalibns  cognosci  pos- 
sunt , atque  ideo  sunt  obiectum  scientiae  in  bumanis  disciplinis, 
simul  continentur  explicate  vel  im))licite  in  divina  revelatione. 
b Proj)terea  in  excolendis  paene  omnibus  scientiis  ex  infirmitate  et 
|)er  abusum  rationis  potest  deveniri  ad  sententias  ipsi  revelatae 
veritati  oppositas.  Iam  vero  sunt  inter  semii’ationalistas , qui  in 
his  ipsis  obiectis  fidei  et  scientiae  communibus  postulent  rationis 
ac  scientiae  independentiam  a fide  ita , ut  fides  non  possit  prae- 
monstrare  veritatem,  a qua  dissentire  nefas,  et  ([uacum  consentire 
necesse  sit.  Aiunt  enim,  subverti  Icgitimam  libertatem  ipsamqne 
naturam  scientiae,  si  buic  iier  fidem  et  per  magisterium  Ecclesiae 
praestituantur  ])rinci])ia,  a quibus  progredi  necesse  sit,  et  conclu- 
siones,  ad  quas  pervenire  debeat,  ita  ut  iam  in  antecessum  prae- 
scriptus  sit  consensus  cum  doctrina  fidei,  vel  saltern  negative  po- 
stuletur,  ut  non  sit  dissensus  ab  eadem  fidei  doctrina;  hoc  modo 
tolli  facultatem  examinandi  ipsum  factum  revelationis,  atque  banc 
110)1  seriani  sed  ludicram  fore  scientiae  tractationem  (Frohschammer 
de  libertate  scientiae  |).  82;  Iiitrod.  in  philos.  p.  807.  814). 

At  (|uod  fide  catliolica  proponitur,  est  ntique  infallibiliter 
verum  turn  ratione  Dei  revelantis  turn  ratione  Ecclesiae  pro|)o- 
nentis,  atipie  ideo  supernaturali  et  incommutaljili  fide  credendum. 
Cum  autem  verum  vero  non  possit  contradicere , nec  possit  esse 
c verum  in  jiliilosopliia , quod  falsiim  e.sse  infallibili  fide  constat; 
assertio  tabs  „libortatis  sciontiae“,  ut  tides  non  sit  respicienda 
tampiam  norma  dirigens  ad  cavendos  errores,  sed  philosopbia  di- 
catur  tractanda  „nulla  habita  ratione  revelationis  supernaturalis“, 
haec,  iiKjuam,  assertio  includit  negationem  absolutae  certitudinis 
et  infallibilitatis  in  ipsa  veritate  fidei  et  in  jiropositione  Ecclesiae. 
Profecto  enim  supjiosita  infallibilitate  Ecclesiae  et  absoluta  certi- 
tudine  fidei  catholicae , iam  eadem  certitudine  oiniiis  proiiositio 
contraria  in  antecessum  habetur  ut  falsa,  ac  proinde  non  secun- 
dum legos  genuinae  scientiae,  sed  vel  ex  falsis  principiis  vel  per 
conse<|uentiani  non  legitimam  deducta,  licet  forte  nomluni  scienti- 
lice  constet,  ubi  et  quomodo  sit  erratum.  Hoc  autem  ipsum  et 
hoc  unum  jiostulatur,  (piaiido  dicitur,  fidem  doctrinanKiue  Ecclesiae 
in  disciplinis  etiam  iihilosopliicis  et  naturalibns  prae  oculis  liaben- 
dam  esse  „velut  stellam  rectricem,  qua  praelucente  catholici  scieii- 
tiaruni  cultores  sibi  a syrtibns  et  erroribus  caveant‘‘. 

Unde  nihil  nisi  maiiifestum  postulatum  fidei  catholicae  con- 
tinetur  in  iis,  quae  dicuntur  in  schemate  Constitutionis , „onines 
filios  Ecclesiae  eodem  officio  sanctissimo,  quo  fidem  sinceram  con- 
d stanter  servare  sanamque  doctrinam  sequi  tenentur , obstringi 
etiam,  ut  sententias  catholicae  doctrinae  contrarias  non  jiro  fructu 
geiiuinae  scientiae,  sed  omnino  pro  erroribus  habeant^  etc.  Quia 
vero  nonnulli  quibusdam  abutuntur  distinctionibus  inter  fidem 
Christiani  et  inter  hominis  eruditi  scientificum  conceptum  doc- 
trinae, quod  ilia  ])ossit  esse  sincera,  etiamsi  in  conceptu  scientilico 
contineatur  aliquid  contrarium  doctrinae  fidei;  ideo  additur,  „fieri 
non  ])osse,  ut  veritas  catliolica  animo  fideli  retineatur,  eademque 
simul  sub  nomine  jiliilosophiae  scienter  impugnetur  sententiis  con- 
trariis  velut  legitime  consequentibus  ex  principiis  verac  scientiae^. 

Ceterum  quoad  rein  ipsaiii  hie  error  recentis  aetatis  non  dif- 
fert  ab  eo,  qni  saeculo  XV.  et  XVI.  inductus  a quibusdam  pliilo- 
so])liis  ill  Concilio  Lateranensi  V.  damnatus  est.  Asserebant  enim 
et  illi  pliilosopbiam  antonomam  et  omnino  independentem  a qui- 
busvis  normis  ac  logibus  sibi  extriiisecis , qucinadmodum  nostra 
aetato  dicitur,  „hbertatem  scientiae  consistere  in  iure  se()uendi 
sine  nllo  imjiedimento  solas  leges  scientiae,  (piiii  aliunde  ([uovis 
modo  limitetur  vel  circumscribatur“  (Frohschammer  de  libert. 
scieiit.  p.  30).  Ilinc  etiam  anticiuiores  illi  postulabant , ut  quae 


537 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  doctr.  cath. 


538 


in  pliilosophia  secundum  propriam  eius  methodum  statuuntur,  ha- 
bcantuv  pliilosophice  vera , licet  ea  legibus  alterius  ordinis  quibus 
theologia  regitur,  forte  repugnent , et  ideo  theologice  vera  non 
sint.  Atque  huiusmodi  fidei  repugnantes  conclusiones  docebant 
ipsi,  et  impune  doceri  posse  asserebant,  non  quidem  velut  veras 
etiam  secundum  tbeologiam,  sed  A'elut  legitime  consequentes  ex 
princii)iis  pbilosopbicis.  Quae  (piidem  quoad  rem  ipsani  nibil  aliud 
significant , nisi  qnod  tides  catbolica  pro  scientiis  natnralibus  non 
debeat  nec  possit  baberi  velut  norma  negativa  hoc  sensu,  ut  sen- 
tentias  secundum  fidem  falsas  etiam  in  scientiis  habere  non  liceat 
tanquam  legitime  deductas  ex  veris  principiis,  adeoque  ut  veras 
secundum  normas  genuinae  scientiae.  Hoc  autcm  ipsum  est,  quod 
in  schemate  praesentis  Constitntionis  proscribitur , et  quod  Con- 
stitutione  „Apostolici  regiminis“  in  Lateranensi  Concilio  edita  iam 
praedamnatum  reperitur.  „Cum  verum  vero  niinime  contradicat, 
omnem  assertimiem  veritati  illnminatae  fidei  contrariam  omnino 
falsam  esse  defininius;  ct  ut  aliter  dogmatizare  non  liceat,  di- 
strictius  inbibemus;  omnesque  huiusmodi  erroris  assertionibus  in- 
haerentes  velut  damnatissimas  baereses  seminantes  per  omnia  ut 
detcstabiles  et  aborninabiles  haereticos  et  infideles  catholicam  fidem 
labefactantes  vitandos  et  puniendos  fore  decernimus.“  (Cone.  Coll. 
Hard.  T.  IX.  p.  1719). 

(23)  In  enuntiatione  erroris  prima  |)ars  ex  dictis  manifesto 

est  baeretica;  negatur  enim  ins  et  officium  Ecclosiae  proscribendi 
errores  catholicae  doctrinae  contrarios , ct  simul  asseritur  ins  ])ro 
scientiae  cultoribus  am]»lectendi  sententias  catholicae  doctrinae 
contrarias.  Secunda  pars , ubi  dicitur , scientias  tractandas  esse 
nulla  babita  ratione  supernaturalis  revelationis,  eatenus  baeretica 
est,  (piatenus  asseritur,  etiam  licere  in  scientiis  seipii  sententias 
rc])ugnantes  doctrinae  catholicae.  Ut  bic  sensus  exprimatur,  ad- 
ditur  incisnm  „sub  discrimine  errandi  contra  fidem  et  doctrinam 
catbolicam“;  et  ad  eundem  sensnm  determinandum  secunda  baec 
pars  cum  prima  connectitur  per  i)articulam  „?VZeo“.  Declaratur 
vero  haercticum  non  solum,  si  quis  dicat,  licere  seqni  sententiam 
contra  sed  etiam  generalius,  si  dicat  licitum  esse  et  ius 

esse  in  scientiis  sequi  sententiam  contra  doctr biam  catholicam. 
Quainvis  enim  possit  esse  sententia  erronea  contra  doctrinam  ca- 
tholicam, quin  sit  ipsa  in  se  haeretica;  haeresis  tamen  est  asscrere 
ius  et  fas  sequendi  huiusmodi  sententias. 

(24)  In  hoc  articulo  de  profectu  agitur  in  ipsa  sacra  doctrina 
intelligenda;  nec  sane  profectus  ille  verus  ct  genninus  excluditur, 
quoin  SS.  Patres  commendant,  et  qni  sub  assistentia  Spiritus 
Sancti  per  ipsius  Ecclesiao  explicationes  et  definitiones  doctrinae 
rcvelatae  locum  babet  amplissimum.  „Cbristi  vero  Ecclesia,  se- 
dnla  et  cauta  depositorum  apud  se  dogmatum  custos,  nibil  in  bis 
un(|uam  permutat,  nihil  minuit,  nibil  addit  . . . sed  onini  industria 
hoc  unum  studet,  ut  vetera  fideliter  sapienterque  tractando , si 
qua  sunt  ilia  antiquitus  informata  et  ineboata,  accuret  et  poliat, 
si  qua  iam  confirmata  et  definita , custodiat.  Deniiiue  quid  un- 
(|uam  aliud  Conciliorum  dccrotis  enisa  est,  nisi  ut  qnod  antea 
simpliciter  credebatur,  hoc  idem  postea  diligentius  crodcretur; 
(piod  antea  lentius  praedicabatur,  hoc  idem  ]mstca  instantius  prae- 
dicaretur;  quod  antea  securius  colebatur,  hoc  idem  postea  solli- 
citius  excolerctur  (S.  Vine.  Lir.  Common,  n.  23).  In  ipsa  ni- 
mirum  Ecclesia  et  per  Ecclesiam  non  permutatio  dogmatis , sed 
profectus  in  intelligentia  ipsius  dogmatis  revelati  locum  babet,  ut 
(piod  minus  diserte  vel  obscurius  propositum  erat,  vcl  implicitum 
continebntur  in  aliis  dogmatibus,  disertius,  clarius  et  explicite  in 
se  ipso  proponatur,  et  intclligatur  distinctius.  Qua  in  I’e  licet 
bumanac  etiam  scientiae  subsidium  ferre  possint,  istae  tamen  non 
dominari,  sed  omnino  subservire  debent  (SSnius  D.  N.  litt.  15.  lunii 
1857),  et  verae  cxplicationis  plena  securitas  tandem  non  ab  hu- 
manis  ingeniis  est,  sod  ab  assistentia  Sjiiritus  Sancti. 

Hie,  inquam,  verus  profectus  non  sane  negatur,  sed  affirmatur 
in  sebemate  proposito , ubi  dicitur:  „Scd  firmum  fundamentum 
Dei  stabit;  ncque  enim  doctrina  fidei  a Deo  bominibus  patefacta 
ad  credondum  propter  ipsam  Dei  revelantis  auctoritatem,  est  velut 
pbilosoplncum  inventnm  . . . sod  est  depositum  cuius  custodia,  ex- 
plicatio  et  definitio  . . . Ecclesiac  divinitus  est  concredita.^ 

At  vero  profectus  in  intelligentia  veritatis  rcvelatae  praepo- 
sterc  a ijuibusdam  intelligitnr.  Putant  enim , bnne  potissimum 
pendere  a scientia  pbilosopbica,  ct  tbeologicas  disciplinas  perinde 
ac  pbilosophicas  tractandas  esse  (Syllab.  Pro]).  VI H.).  Hinc  dicunt, 
intclligentiam  dogmatum  esse  variam  diversis  aetatibus  pro  diverso 
statu  scientiarum  pbiloso])bicarum,  in  Aj)ostolis  intclligentiam  fuisse 


a non  quidem  falsam  sed  imperfectam;  in  SS.  Patribus  fuisse  per- 
fectiorem  quam  in  Apostolis,  sed  tamen  longe  remotam  a sua 
ultima  perfectione ; nunc  vero  per  veram  pbilosopbiam  et  in  bac 
luce  scientiarum  recentioris  aetatis  ad  plenum  intellectum  verita- 
tum  rcvelatarum  j)erveniendum  esse.  Huiusmodi  autem  profectum 
non  solnm  baeretici  adstruunt , qui  infallibilitatem  Ecclesiac  ne- 
gant;  verum  etiam  admittendo  infallibilitatem  sed  earn  non  recte 
interpretando  error  inducitur.  Affirmatur  enim  munus  Ecclesiac 
infallibilis  sub  assistentia  Spiritus  Sancti  eo  tandem  spectare , ut 
inter  varias  sententias  de  sensu  dogmatis  ilia  praevaleat,  quae 
pro  tali  tem])ore  sit  aptissima ; in  qua  sententia  ita  per  Ecclesiac 
definitionem  praevalente  concedunt  semper  esse  alicpium  veritatem, 
sed  non  ideo  veritatem  simpliciter  et  totam  veritatem ; .atque  ideo 
])rogrossu  temporis  pro  alio  ulteriori  stadio  scientiarum  necessa- 
rian! reddi  definitionem  jierfectiorem,  ipiia  ilia  prior  buic  posteriori 
stadio  scientiae  iam  apta  non  est.  Sic,  aiunt,  saeculo  V.  exclu- 
denda  erat  separatio  duarum  personarum  hominis  lesu  et  Filii 
Dei;  damnatio  vero  buius  se])arationis  „ii(xta  psgcholngiam  illius 
aetatis“  includebat  unitatem  ])ersonao  Cliristi,  et  ita  defiTiita  est 
b una  hjq)Ostasis  seu  persona  in  du.abus  naturis.  At  iuxta  veram 
j)bilosopbiam  nostrae  aetatis,  inquiunt,  iam  intelligi  debent  duae 
])ersnnae,  divina  et  bumana,  permanentes  in  ipsa  unione;  et  ideo 
intelligeudam  esse  non  unitatem  realem  personae  Cbristi,  qualis 
bactenus  intelligebatur , sed  un.am  personam  compositam  ex  dua- 
bus  personis.  Si  autem  quaeritur,  cur  Spiritus  Sanctus  non  do- 
cuerit  Ecclesiam,  quod  illius  temporis  philoso])bia  non  docuit,  re- 
spondent, Spiritum  Sanctum  paulatim  induccre  in  omnem  verita- 
tem,  sicut  Trinitas  personarum  non  Lam  per  Moysen  sed  in  N.  T. 
demum  revelata  est,  et  sicut  Cbristus  ipso  dixit:  multa  habeo 
vobis  dicere,  sed  non  potestis  portare  modo. 

Si  iam  doctrina  de  profectu  in  intelligentia  dogmatum  ita 
acei[)itur,  at  illc,  sensns  quern  Ecclesia  in  suis  defi)ntio)tibiis  suaque 
articu.lorum  fidei  propositione  intelligit , non  semper  simpliciter  et 
incommutahiliter  verus  sit,  sed  aliquando  alms  diversus  se^isus  sub- 
stitni  debeat:  ad  banc  doctrinam  ita  intellectam  condemnandam 
])raesens  Ca])ut  sebematis  pertinet.  Duo  autem  in  bac  forma 
condemnationis  anirnadvertenda  sunt.  1.  Ecclesia  non  solum  so- 
lemnibus  definitioni))us  sed  etiam  citra  huiusmodi  definitiones  per 
^ su.am  profossionem  et  praedicationcm  proponit  fidei  doctrinam : 
ideo  in  schemate  distincte  memor.antur  Ecclesiac  definitiones  et 
articulorum  fidei  propositio.  2.  Possunt  utique  et  solent  aliquando 
necessariae  fieri  definitiones  sub  nova  forma  in  directa  oppositione 
contra  novos  errores,  bisque  ipsis  definitionil)us  j)romovetur  cti.am 
intelligentia  dogmatum , quae  ipsa  dogmatum  explicatio  ])ertinet 
.ad  ilium  genuinum  profectum  a PP.  descriptum.  Potest  etiam 
scientia  et  intelligentia  tbeologica  innixa  doctrinae  Ecclesiac  a 
privatis  tbeologis  suo  modo  promoveri.  Sed  nunqnam  potest  non 
esse  simpliciter  verus  intellectus  et  sensus  dogmatum,  quern  Ec- 
clesia quavis  aetate  sive  definiendo  sive  praedic.ando  projiosuit  vcl 
proponit:  et  ideo  quoad  cadem  dogmata  intellectus  et  sensus  di- 
versus  a sensu  et  intellectu  Ecclesiac,  ita  ut  bic  iam  simpliciter  et 
absolute  verus  esse  negetur,  nunquam  potest  esse  nisi  corru])tio 
sensus  veri.  Hoc  autem  ipsum  est,  quod  in  sebemate  declaratur. 

Hue  pertinent,  quae  SSnius  D.  N.  i.am  (in  litt.  15.  lunii  1857) 
edixit:  „maxime  improb.andum  ac  d.amnandum  esse,  quod  bumanae 
ration!  ct  ])bilosopbiae,  ijuae  in  religionis  rebus  non  dominari  sod 
.ancillari  omnino  debent,  magisterii  ius  temere  .attribu.atur , ac 
])ropterea  omnia  perturbentur,  quae  firmissima  manere  debent  turn 
de  distinctione  inter  scientiam  et  fidem,  turn  de  perenni  fidei  im- 
mutahilitate , quae  una  semper  atque  eadem  est,  duni  philosoqdiia 
humanaeque  discipUnae  neque  semper  sibi  constant , ueque  sunt  a 
multiplici  errorum  varietate  immunes.'^  Sub  alia  adbuc  crudiore 
forma  invcctum  errorem  designavit  et  coudemnavit  ipse  Summus 
Pontifex  in  allocutiono  9.  lunii  1862.  coram  praesentibus  ex  toto 
fere  orbe  catbolico  Episcopis:  „summa  practeroa  impudentia  as- 
serere  non  dubitant,  ait  Sanctus  Pater  . . . i])sam  divinam  revel.a- 
tionem  esse  imperfectam , et  idcirco  subicctam  continue  et  inde- 
finite i)rogressui,  ipii  bumanae  rationis  jirogressioni  respondeat. “ 

(25)  Sequitur  iam  III.  Pars  totius  Constitntionis,  in  qua  doc- 
trina catbolica  definitnr  contra  errores  circa  specialia  dogmata 
nostris  tcmporil)us  nova  quad.am  forma  resuscitates,  et  proni.a- 
nantes  ex  i|)sis  principiis  in  11.  Parte  damnatis.  Huiusmodi  vero 
errores  disseininati  sinit  in  doctrina  1.  de  Deo;  2.  dc  Verbo  in- 
carnate; 3.  dc  boTtune  secundum  naturam  spectate;  4.  de  sui)or- 
natui’ali  clevatione  hominis  (nimirum  in  theologia,  in  Christologia, 


539 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appejidix. 


540 


in  anthropologin.  naturali  et  supernaluraU)^  de  quibus  singulis  ex 
ordine  dicendum  est. 

(26)  Designatin'  et  liaercsoos  darnnatur  duplex  error  circa 
niysterium  8S.  Trinitatis.  Dicunt  enini,  1.  essentiani  divinani  sen 
absoliitam  substantiain  per  generationem  et  processionem  tripUcari, 
adeoque  unitatem  essontiae  non  esse  numericani  realem,  sed  esse 
tres  substantias  absolutas,  (piaruin  secnnda  per  generationem  ema- 
nat  a prima,  tertia  procedit  a priina  et  secnnda;  lias  tamen  sub- 
stantias esse  identicas , h.  e.  oninino  inter  se  aequales.  Porro 
aiunt  2.  unum  nibiloininus  Deuin  esse  et  pracdicari , quia  tres 
illae  substantiae  non  solum  aequales  sunt,  et  una  liabet  originem 
ex  altera;  sed  etiam  jier  intellectum  sen  per  sui  conscientiam  ad 
se  invicem  referuntur  ita,  ut  ex  trilnis  conscientiis  velut  ex  tribus 
momeniis , quemadmodum  loquuntur , componatur  una  absoluta 
conscientia  sui  in  Deo;  sicque  tres  substantiae  sui  consciae,  quae 
sunt  tres  divinae  personae,  unum  Deum  constituunt. 

(27)  In  declaratione  doctrinae  catholicae  iuxta  definitionem 
oecumenici  Concilii  Lateranensis  IV.  (Cap.  Damnamus)  per  di- 
rectam  oppositionem  ad  bos  errores  1.  docetur  essentia,  substantia, 
seu  natura  una  numero  et  non  multijdicabilis,  quae  communis  est 
tribus  personis  realiter  inter  se  distinctis.  Et  propter  banc  nume- 
ricam  essentiae  unitatem  tres  personae  sunt  unus  Deus.  Hoc  ipso 
2.  Filius  et  Spiritus  Sanctus  procedunt  non  productione  seu  ema- 
natione  secundae  et  tertiae  essentiae,  sed  per  communicationem 
unius  numero  essentiae.  3.  Propterea  in  Deo  formalis  ratio  ab- 
soluti  et  formalis  ratio  relativi  non  quidcm  realiter  sed  virtualiter 
distinguuntur.  Sub  formali  ratione  absoluti  est  una  essentia  om- 
nino  indistincta,  quae  ideo  nee  generat  nec  generatur  nec  pro- 
cedit; sed  eadem  summa  res,  quae  est  essentia,  est  Pater  qui 
generat,  et  Filius  qui  gignitur,  et  Sjiiritus  Sanctus  qui  procedit, 
tres  simul  personae  relativae  et  (piaelibet  earundem  b Unde  per- 
sonae cum  una  communi  essentia  realiter  omnino  idem  sunt , et 
inter  se  non  essentia  aut  aliquo  absolute , sed  sobs  relationibus 
originis  realiter  distinguuntur.  Quae  ({uidem  doctrina  non  censeri 
potest  solum  ad  scholas  pertinerc;  sed  continetur  doiinita  a Con- 
cilio  Lateranensi  in  citato  Cap.  Damnamus,  et  ad  excludendas 
praeposteras  speculationes  nostris  temporibus  invectas  videtur  ne- 
ccssario  iterum  inculcanda. 

(28)  Damnantur  in  hoc  Capite  tres  errores,  1.  eorum,  qui 
dicunt  operationem  Dei  ad  extra  et  nominatim  creationem  non 


1 Unam  summam  rem  simul  habere  formalem  rationem  absoluti, 
et  sic  esse  unam  indistinctam  essentiam,  et  formalem  rationem  relativi 
seu  potius  relativorum,  atque  ita  esse  tres  personas  inter  se  distinctas, 
continetur  in  ipso  dogmatc  revelato  sim2)licissimae  unitatis  Dei,  et  Tri- 
nitatis  personanim,  cpiae  turn  omnes  turn  singulae  realiter  sunt  ipsa 
essentia  divina , et  ideo  non  aliquo  absoluto , sed  unice  sub  formali 
ratione  relativi  inter  se  distinguuntur.  Hoc  dogma  edicitur  in  ipsa 
definitione  Lateranensi,  et  post  illud  Coneilinm  a theologis  clarissime 
demonstrator.  S.  Thomas  saepe  istud  principium  declarat.  „Alia  est 
ratio  substantiae  et  relationis  et  utrique  respondet  aliquid  in  re  quae 
Deus  est , non  tamen  aliqiia  res  diversa  sed  una  et  eadem."  „Licet 
relatio  non  addat  supra  essentiam  aliquarn  rem  sed  solam  rationem, 
tamen  relatio  est  aliqua  res  sicut  etiam  bonitas  est  aliqua  res  in  Deo, 
licet  non  differat  ab  essentia  nisi  ratione. “ „Nullo  modo  concedendum 
est , quod  aliud  sit  esse  relationis  in  divinis  et  aliud  essentiae  . . . 
Duae  rationes  unius  rei  non  demonstrant  duplex  esse  eius , sed  de- 
mon strati  t , quod  dupliciter  de  ilia  re  potest  did,  quid  est"  (scilicet 
sub  una  ratione  essentia,  sub  alia  ratione  relatio).  „Cum  dicit  (Cone. 
Later.),  et  ilia  res  non  est  generans,  neque  genita,  nec  ptrocedens,  osten- 
dit  quod  hoc  (essentiam  esse  distinctam)  non  sequitur.  Verum  est  enim, 
quod  possumus  dicere,  quod  divina  essentia  non  est  distincta  in  tribus 
personis  . . . possumus  tamen  dicere,  quod  essentia  divina  est  ille  qui 
distinguitur,  id  est.  Pater  qui  distinguitur  a Filio;  et  similiter  possu- 
mus dicere,  quod  essentia  divina  est  Pater  qui  generat,  et  Filius  qui 
gignitur,  et  Sp.  S.  qui  procedit."  S.  Th.  de  potent,  q.  8.  a.  2.  ad  2.  3.  11; 
exposit.  in  decretal.  II.  c.  1.  Cf.  1.  q.  28.  a.  2;  1.  dist.  33.  q.  1.  a.  1. 
Lucidissime  Caietanus  loquitur  in  1.  q.  39.  a.  1.  „In  Deo  secundum 
rem  sive  in  ordine  reali  est  una  res  non  pure  absoluta  nec  pure  re- 
spectiva  nec  mixta  aut  composita  aut  resultans  ex  utraque;  sed  emi- 
nentissime  et  formaliter  habens , quod  est  respectivi  immo  mult  arum 
rerum  respectivarum  (trium  relativorum),  et  quod  est  absoluti."  Pa- 
riter  Suarez  de  Trin.  1.  IV.  c.  4.  n.  19:  „Est  ibi  una  res  vere  ahso- 
luta  et  vere  relativa  sine  distinctionc  inter  se  . . . quia  non  est  de 
ratione  rei  absolutae,  ut  secundum  nullam  rationem  possit  habere  re- 
spcctura ; sed  solum  ut,  quatenus  absoluta  est,  ilium  non  dicat.  Et 
idem  est  e contrario  comparando  rclationem  ad  absolutum“  etc.  Cf. 
Bellarmin.  de  Christo  1.  II.  c.  8. 


a esse  realiter  communern  tribus  personis  divinis.  Consequitur  hie 
error  necessario  ex  altero , quo  distinguuntur  tres  essentiae  seu 
naturae  divinae,  et  vicissim  distiuctio  operationis  ad  extra  in  tri- 
bus personis  includit  et  conseqnentem  habet  distinctionem  natu- 
raruni.  Princiiiium  enim , quo  Deus  operatur  ad  extra , est  ipsa 
natura  divina,  seu  potius  operatio  in  Deo  non  est  aliud  quam 
ipsa  absoluta  essentia  divina  cum  connotatione  termini  ad  extra. 
Quam  vis  ergo  sint  tres  personae,  quae  operantur,  est  tamen  una 
trium  ojieratio  sicut  est  una  natura.  Ita  S.  Agatbo  Pontifex  in 
ipsa  Professione  fidei  (ep.  ad  PP.  Cone.  VI.  Hard.  T.  HI.  ]).  1119) 
declarat  ,, trium  subsistentiarum  unam  substantiam , quarum  una 
essentia  sive  substantia  vel  natura,  id  est,  una  deitas,  una  aeter- 
nitas  . . . una  essentialis  eiusdem  sanctae  et  mseparahiUs  Trinitatis 
voluntas  et  operatio,  quae  omnia  condidit,  dispensat  et  co}dinet“. 
Eadem  Professio  est  in  aliis  multis  documentis  e.  g.  in  Cone. 
Lateran.  sub  Martino  I. ; in  Lateran.  IV.  Cap.  Firmiter  et  Cap. 
Damnamus  etc. 

2.  Error  darnnatur  illorum , <|ui  dicunt,  Deum  non  potuisse 
non  creare,  sicut  non  potest  seipsum  non  amare;  libertatem  voro 

^ in  creando  non  aliam  agnoscunt  nisi  libertatem  a determinat'one, 
(Iliac  sit  ab  extrinseco.  Sed  profecto  Deus  „operatur  omnia  se- 
cundum consilium  voluntatis  suae^  Ejib.  1,  11.  voluntate  libera, 
ut  hoc  quod  vult  existere  ad  extra,  potuisset  etiam  non  velle  aut 
velle  aliud;  cum  enim  apiid  Deum  „non  sit  impossibile  omne  ver- 
bum“,  non  alia  nisi  „quaeciimque  voluit,  Dominus  fecit  in  coelo, 
in  terra,  in  mari  et  in  omnibus  abyssis“  Ps.  134,  6.  Nec  quoad 
hoc  dogma  potest  esse  dubium  de  communi  fide  et  praedicationc 
totius  Ecclesiae. 

3.  Excluditur  falsa  doctrina  de  fine  creationis.  Error  vero 
duplex  indicatur;  vel  enim  dicitur,  cum  ipsa  intrinseca  vita  Dei 
connecti  creationem  ita,  nt  ex  exigentia  vitae  divinae  creatio  sit 
nccessaria,  atipie  adeo  aliquid  perfectionis  et  beatitudinis  pro  Deo 
ipso  contineatur  in  creatione,  quod  sine  ilia  deesset;  vel  affirma- 
tiir,  finem  in  creando  fuisse  tantiimmodo  felicitatem  et  bonum 
crcatiirae,  non  autem  Deum  creasse  nec  potuisse  creare  mundum 
ad  suam  gloriam,  quia  hoc  studium  gloriae,  aiunt,  esset  repugnans 
divinae  sanctitati.  Prior  ilia  sententia  manifesta  est  baeresis ; nec 
minus  liaereticum  est  et  contra  doctrinam  Scripturae  ac  praedica- 

^ tionis  Ecclesiae,  si  altera  sententia  hoc  sibi  vult,  finem  a Deo 

suo  jiraostitutum  non  esse  manifestationem  gloriae  Dei.  „Universa 
enim  propter  semetipsum  operatus  est  Dominus ;“  et  „coeli  cnar- 
rant  gloriam  Dei** ; et  „gloriam  meam  alter!  non  dabo**  etc.  Proy. 
16,  4;  Ps.  18,  2;  Is.  48,  11.  Finis  operis  exprimitur,  dum  in 
schemate  dicitur:  mundum  creatum  esse  in  gloriam  Dei. 

(29)  Sequitur  nunc  doctrina  de  Verbo  incarnate.  Hoc  antom 
loco  aliqua  cautio  circa  notiones  naturae  et  personae,  quatenus 
transferuntur  ad  explication  eni  mysteriorum  fidei,  pro  nostris  tem- 
poribus omnino  neccssaria  videtur.  SS.  Patres  frequenter  con- 
quest! sunt , utriusque  mysterii , SS.  Trinitatis  et  Incarnationis, 
perversionem  ab  haereticis  invectam  esse  et  confirmatam  ex  falso 
principio,  (]uo  notionem  substantiae  singularis  ac  integrae  ab  altera 
hypostaseos  notione  non  distinguebant.  Ex  quo  consequens  erat, 
ut  (]uot  substantiae  huiusmodi  perfectae,  tot  semper  hypostases 
admittendae  essent.  (Patriim  querelae  legi  possunt  apud  Petav. 
de  Trin.  1.  IV.  c.  1.  n.  4;  de  Incarn.  1.  II.  c.  3.  n.  1 ; 1.  V.  c.  7. 
n.  1).  Porro  persona  est  ipsamet  hypostasis  rationalis  sou  intel- 
lectualis  naturae.  Qui  igitur  omnem  substantiam  singularem  et 
integram  dicunt  esse  per  se  hypostasin,  ii  etiam  dicunt,  omnem 
substantiam  singularem  et  integram , quae  sit  naturae  rationalis 
seu  intcllectualis,  esse  ])ersonam.  Unde  consequitur,  tot  esse  sem- 
per personas,  quot  sint  huiusmodi  substantiae  intellectuales.  In 
Deo  igitur  vel  sicut  una  substantia  intellectualis,  ita  una  persona ; 
vel  sicut  tres  jiersonae,  ita  tres  substantiae  intellectuales  admit- 
tendae essent:  vicissim  in  Christo  aut  una  substantia  seu  natura 
intellectualis,  sicut  una  persona;  aut  duae  personae,  sicut  duae 
naturae  dicendao  forent.  Cum  autem  revelatum  sit,  tres  esse  di- 
vinas  personas  realiter  distinctas  et  unam  substantiam  sou  natu- 
ram ; Christ!  vero  unam  personam  et  duas  naturas  singulares  et 
integras : hoc  ipso  evidens  est , notiones  substantiae  et  personae 
eo  modo  confundi  non  posse,  quin  derogetur  explication!  dogmatis 
revelati. 

- lam  vero  recentiori  aetate  a quibusdam  turn  generatim  turn 
siieciatim  tractando  de  mysteriis  nostrae  fidei  docetur,  formam 
personalitatis  esse  conscientiam  .sui,  non  ita,  ut  intellectualis  natura 
dicatur  esse  formalis  ratio , per  quam  hypostasis  sit  persona  (in 


541 


Adnotationes  in  prirnum  schema  constit.  de  doctr.  cath. 


542 


quo  sane  nullus  est  error) ; sed  ita , ut  omnis  et  sola  suhstaniia 
singularis  et  intelleciualis  per  sui  conscientiam  constituatur  per- 
sona. Oniittendo  illud , quod  iuxta  hanc  doctrinam  ipsi  dicunt 
infantes  non  esse  personas  actu  sed  solum  in  potenlia,  nunc  tan- 
tummodo  agitnr  de  explicatione  mysteriorum  fidei.  Quoad  liaec 
autem  ex  ilia  definitione  consequitur,  tres  distinctas  divinas  per- 
sonas esse  tres  substantias  quarum  singulae  ut  forniam  perso)ia- 
litatis  habeant  distinctam  conscientiam  sui  ac  proinde  distinctum 
intellectum  distinctamque  voluntatem.  Vicissim  quia  duae  naturae 
Christi  Domini  sunt  duae  snbslantiae , quarum  distinctus  est  in- 
tellectus  et  distincta  voluntas  atque  ita  distincta  conscientia,  con- 
cludenduni  est , duas  esse  in  Christo  personas.  Hinc  est , quod 
plures  fautores  Indus  definitionis  solent  dicere,  si  negetur  perso- 
nalitas  hominis  in  Christo  distincta  a personalitate  Verbi,  conseqni 
negationem  intellectus  et  voluntatis  in  humana  natura  Christi, 
atque  ita  incidendum  esse  in  monophysitismum  vel  monothele- 
tismum. 

At  profecto  ex  fide  catholica  credendum  est , in  Deo  sicut 
unam  numero  substantiam  seu  naturam,  ita  unam  esse  indistinc- 
tam  intellectioncm  et  voluntatem  absolutam  trium  distinctarum 
personarum,  ac  proinde  tres  esse  inter  se  distinctos,  qui  sunt  sui 
conscii  (se  perfecte  comprehendunt)  una  indistincta  intellectione 
seu  una  conscientia  sui.  Vicissim  ex  fide  catholica  credendum 
est,  unam  personam,  quae  Christus  est,  esse  sui  consciam,  h.  e. 
se  intelligere  duplici  distincta  et  diversa  intellectione , divina  et 
humana 

Sine  dubio  igitur  confusio  notionum  substantiae  et  hyposta- 
seos  tabs  est , ut  in  earum  notionum  applicatione  ad  mysteria 
nostrae  fidei  consequens  sit,  tarn  in  Deo  trino  quam  in  Christo 
Verbo  incarnato  totidem  esse  ])ei’sonas , quot  sint  substantiae  sen 
naturae  intellectuales ; quod  quidem  consectarium  manifesto  hae- 
reticum  est.  Infima  ergo  censura , quae  ferri  potest , haec  est, 
ut  universim  dicatur,  tali  confusione  notionum  derogari  exposi- 
tioni  mysteriorum  nostrae  fidei. 

(30)  Magna  contentione  aliqui  nostris  temporibus  distinxerunt 
in  Christo  Filium  Dei  et  Filium  hominis  tanquam  duas  personas, 
quas  aiebant  per  quandam  communicationem  utriusqne  conscien- 
tiae  sui  coniungi  ita,  ut,  licet  maneant  ambae  personae  distinctae, 
debeat  tamen  dici  una  persona  Christi  composila  ex  diiahus  per- 
sonis.  Doctrinam  vero  de  persona  Christi  realiter  et  numei’ice 
una,  ita  ut  natura  eius  humana  non  in  se  subsistat,  nec  sit  per- 
sona distincta  a persona  V erbi , accusabant  semipantheismi ; ad 
quern  quidem  errorem  inde  devenerunt,  quod  ex  notionibus  suis 
philosophicis  explicantes  mysterium,  huius  sensum  genuinum  in- 
telligere non  valebant.  In  praepostera  autem  hac  intelligentia 
dogmatis  eo  usque  aliqui  nostra  aetate  progressi  sunt,  ut  synibo- 
lum  evidenter  Nestorianum  et  ob  haeresim  Nestorianam  damna- 
tum  in  Conciliis  III.  et  V.  (Cone.  Collect.  Mansi  T.  IV.  p.  1347 ; 
T.  IX.  p.  229.  342.  410)  putaverint  esse  symbolum  catholicum, 
illudque  habuerint  velut  normam , secundum  quam  Filii  Dei  et 
Filii  hominis  intelligendae  sint  duae  personae  constituentes  unam 
personam  compositam  ex  duabus. 

Videtur  ergo  necessarium  ad  praecavendos  in  posterum  huius- 
modi  gravissimos  errores  doctrinam  fidei  in  directa  oppositione  ad 
cosdem  iterum  inculcare.  Imprimis  ergo  docetur,  quo  sensu  lesus 
Christus  credi  debeat  una  persona  divina  in  duabus  naturis.  For- 
mula catholica  a ss.  Conciliis  definita  est,  quod  Verbum  naturae 
humanae  secundum  hi/postasim  vel  hjposialice  unitum  credi  debet. 
Cum  autem  haec  ipsa  formula  fidei  fuerit  detorta  ad  sensum 
alienum , quasi  indicaretur  coniunctio  duarum  hypostaseon ; prop- 


* Numerum  voluntatum  ac  intellectuum  ac  proinde  id,  quod  re- 
centiores  isti  appellant  sui  conscientiam , non  esse  secundum  numc- 
rum  personarum  sed  secundum  numerum  naturarum,  praeclare  docet 
S.  Agatho  Pontifex  in  ep.  ad  Imperator.  quae  lecta  est  in  Concilio  VI. 
Act.  IV.  „Si  personalem  quisquam  intelligat  voluntatem  , dum  tres 
personae  in  S.  Trinitate  dicuntur,  necesse  est,  ut  et  tres  voluntatos 
personates  et  tres  personates  operationes,  quod  absurdum  est  et  nimis 
profanum,  dicerentur.  Sin  autem  quod  fidei  cliristianae  veritas  con- 
tinet,  naturalis  voluntas  est,  ubi  una  natura  dicitur  sanctae  et  inse- 
parabilis  Trinitatis,  consequenter  et  una  naturalis  voluntas  et  una 
naturalis  operatic  intclligenda  est.  Ubi  vero  in  una  persona  I).  N. 
lesu  Christi,  mediatoris  Dei  et  hominum,  duas  naturas,  id  est  divinam 
et  humanam  confitemur,  in  (juibus  et  post  admirabilem  adunationem 
consistit:  sicut  duas  unius  eiusdemquc  naturas,  ita  et  duas  naturales 
voluntates  duasque  naturales  operationes  eius  regulariter  (xotvovf/.oic. 
i.  e.  ex  regula  fidei)  confitemur‘^  (Cono.  Collect.  Hard.  T.  III.  i>.  108.3). 


a terea  necesse  est  eiusdem  sensum  determinare,  quo  eadem  a ss.  Pa- 
tribus  et  a Conciliis  in  tel  lecta  et  explicata  est.  Suprema  vero 
ex])licatio  remque  definiens  ita,  ut  omnes  ambages  praecidantur, 
in  ipsis  Conciliis  et  ai)ud  Fatres  haec  est,  quod  Verbum  humanam 
naturam  sibi  pro])riam  fecit  ita,  ut  ipsiim  Verbum  per  earn  natu- 
ram vere  sit  homo,  ac  proinde  non  alius  Deus  Verbum  et  alius 
homo  coniunctus , sed  unus  idemque  sit  Deus  per  suam  naturam 
divinam  et  homo  per  suam  naturam  humanam  b 

(31)  Declaratur,  unionem  humanae  naturae  cum  Verbo  fac- 
tam  esse  sub  formali  ratione,  ut  Verbum  est  hypostasis  distincta; 
non  autem  sub  formali  ratione,  ut  est  essentia  seu  natura  divina. 
Hypostasis  onim  est  Itahens  naturam;  unde  by|)ostasim  uniri  hu- 
manae naturae  non  aliud  significat,  nisi  quod  hypostasis  divina  ab 
aeterno  habens  divinam  naturam,  quacuni  idcntilicatur,  in  tempore 
fecit  suam  et  ut  suam  habet  naturam  humanam;  contra  vero  di- 
vinae  naturae  sub  formali  ratione  naturae  unio  cum  natura  hu- 
mana significaret  ex  divina  et  humana  natura  factam  esse  unam, 
quae  haeresis  monophysitarum  non  minus  rationi  quam  fidei  evi- 
denter repugnat. 

Forma  verborum,  quae  in  schemate  ponitur,  desumpta  est  ex 
symbolo  Concilii  Toletani  XI.  [Hard.  C.  C.  Ill,  1022.] 

Opportuna  vero  est  haec  declaratio  propter  duplicem  errorem 
recentioris  aetatis.  Ex  parte  personae  assumeiitis  dicunt,  admissa 
imitate  numerica  divinae  essentiae  non  posse  defendi  incarnatio- 
nem  unius  personae,  quin  consequatur  incarnatio  totius  Trinitatis. 
Ex  parte  vero  naturae  assumptae  aiunt,  consequi  confusionem 
duarum  naturarum  in  Christo  seu  monophysitismum , nisi  duae 
distinguantur  in  Christo  hypostases  seu  personae.  Prior  ex  duo- 
bus  erroribus  dirccte  hie  excluditur;  alter  in  superioribus  quidem 
exclusus  est,  sed  hie  indicatin’  intrinseca  ratio,  cur  ex  imitate 
hypostaseos  non  consequatur  confusio  naturarum:  quia  nimirum 
unio  facta  est  in  persona,  non  in  formali  ratione  naturae  divinae. 

(32)  Ex  ipsa  imitate  personae  in  duabus  naturis  consequim- 
tur  alia  dogmata,  quae  ilia  imitate  negata  vel  non  rite  intellecta 
necessario  pervertimtur.  Sicut  enim  1.  unitas  personae  in  duabus 
naturis  maxime  eo  manifestatur,  quod  Deo  Verbo  propria  sunt  et 
praedicantur  attributa  humana,  et  huic  homini  lesii  Nazareno 

(.  propria  attributa  divina;  ita  negata  imitate  personae  tollitur  ipsa 
formalis  ratio  huius  communicationis  idiomatum.  Pari  omnino 
ratione  2.  in  ipso  dogmate,  quod  una  est  persona  divina  et  eius- 
dem sunt  duae  naturae,  continetur  etiam,  iiniini  esse  operantem, 
sed  eiusdem  duplex  principiiim,  quo  operatin’,  naturam  nempe 
divinam  et  humanam,  atque  adeo  ipsiini  Deum  Verbum  incarna- 
tum  ojierari  divina  secundum  naturam  divinam  et  humana  per 
suam  naturam  humanam  Unde  3.  consequitur  omnimoda  im- 
peccabilitas  huius  hominis  lesu  Christi.  Ipse  enim  Deus  Verbum 
est  persona,  quae  o])ei’atiir  humana  functionibus  suae  assumptae 
naturae;  unde  peccatum  attribuendum  esset  ipsi  personae  divinae, 
in  quo  manifesta  continetur  contradictio.  4.  Ex  eadem  imitate 
operantis  consequitur,  ipsuni  Deum  Verbum  fuisse,  qui  merebatur 
actibus  meritoriis  editis  per  suam  naturam  humanam.  Sicut  vero 
omnia,  quae  substantialiter  sunt  ijisius  divinae  personae,  a persona 
dignitatem  habent;  ita  sane  opera  meritoria  huius  personae  edita 


* S.  Cyrilli  anatheniatismi  in  Cone.  Lateran.  sub  Martino  I.  dicti  sunt 
„symbolum  Concilii  Epbesini“,  et  iidem  adoptati  a Conciliis  IV.  V.  VI. 

(1  Ita  autem  ibi  explicatur  unio  bypostatica:  „Si  quis  non  confitetur, 
Dei  Patris  verbum  carni  secundum  bypostasin  unitum , et  unum  cum 
sua  came  (pexa  T-q;  toi'o'?  aapxd;)  esse  Christum,  eundem  nimirum  Deum 
simul  et  bominem  , a.  s.“  „Si  quis  ipsam  Domini  carnem  vivificam, 
ipsiusque  Verbi  quod  ex  Palre  est,  propriam  esse  negaverit , sed  alte- 
rius  cuiuspiam  ipsi  Verbo  secundum  dignitatem  tantum  coniuncti, 
h.  e.  divinam  tantum  inbabitationom  sortiti , esse  dixerit:  neque  vero 
potius  vivificam  confessus  fuerit,  ut  modo  meminimus,  eo  quod  Verbi, 
quod  omnia  vivificare  potest,  facta  sit  propria,  a.  s.“  Anatb.  II.  XI. 
(Collect.  Mansi  IV.  p.  1083).  Ita  etiam  in  Professione  fidei  lustinian. 
Imp.  in  Cone.  V.  ( T.  IX.  p.  542);  in  definit.  Concil.  VI.  (T.  XI. 
p.  638) ; in  ep.  S.  Leonis  ad  Flavian,  c.  2.  et  penes  Patres  plurimos 
tarn  ante  quam  post  Concilium  Kphesiiium. 

„Verbum  came  sua  propria  tanquam  organo  utebatur  ad  carnis 
opera  naturalesquc  infirmitates , et  quaecunque  sunt  irrepreliensibilia, 
anima  item  sua  propria  ad  humanas  irrepreliensibilesque  atl'ectiones.“ 
S.  Cyrill.  de  recta  fid.  ad  'I'beodos.  citatus  etiam  in  Cone.  VI.  act.  X. 
(Hard.  T.  III.  p.  1230).  „Incarnatus  Deus  Verbum  utramque  indivise 
et  inconfuse  operationem  secundum  naturas  suas  a se  ipso  naturaiiter 
proferebat.“  S.  Sopbron.  ep.  svnod.  lecta  in  Cone.  VI.  (Hard.  III. 
p.  1275). 


543 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


544 


per  naturam  sibi  substantialiter  iinitam  ac  suam  factani , habent  a 
etiam  valorem  satisfaciendi  et  merendi  secundum  dignitatem  infi- 
nitam  personae  divinae  operantis 

lam  vero  baec  omnia  capita  doctrinae  catliolicae  a recentio- 
ribus  quibusdam  negantur.  Speciatim  vero  affirmant : sicut  primus 
Adam  potuit  peccare  et  re  ipsa  peccavit , ita  potuisse  peccare 
Adam  secundum,  qui  est  hojno  Christus,  immo  necessarium  fuisse 
ad  munus  redemptoris,  ut  in  hac  libortate  ad  peccandum  consti- 
tueretur.  Quasi  vero  libertas  hominis  lesu  Cliristi  necessaria  ad 
meritum  redem|)tionis  sine  liae  libertate  ])eceandi  consistere  non 
posset.  Negant  deinde  iidem , dignitatem  et  valorem  operum 
hominis  lesu  Christi  repetendum  esse  a dignitate  personae  divinae. 
Qui  quidem  errores  sponte  consequuntur  ex  negata  reali  imitate 
personae  operantis. 

Propter  has  causas  in  scliemate  Constitutionis  non  solum 
ipsum  principium  de  imitate  personae  Dei  - hominis , sed  etiam 
dogmata  ex  principio  consequentia  indicanda  esse  videbantur. 

(33)  Paulo  distinctiori  expositione  opus  esse  videbatur  in  doc- 
trina  de  Christi  Domini  satisfactione  jiro  nobis  praestita  et  de 
mcrito  redemptionis.  1.  Is  qui  satisfecit  et  meruit,  est  i])se  Filins 
Dei  ])ersona  divina , sed  satisfecit  et  meruit  functionibus  suae 
naturae  humanae  -. 

2.  Quamvis  singula  opera  meritoria  lesu  Christi  valore  suo 
intrinseco  suffecissent  ad  redemjitionem  generis  humani,  secundum 
ipsam  tamen  oblationem  voluntatis  humanae  lesu  Christi , et  se- 
cundum ordinationem  et  acceptationem  voluntatis  divinae  consnm- 
niatio  satisfactionis  et  redemptionis  facta  est  per  mortem  in  cruce, 
ut  Scripturae  et  universa  revelatio  manifesto  docent. 

3.  Declaratur  vicaria  satisfactio,  praestita  nimirum  vice  nostra. 
Christus  Agnus  immaculatus  uticpie  non  in  se  suscepit  nec  potuit 
suscijiere  ipsa  formaliter  peccata  nostra , ut  sua  essent ; nec  ergo 
homo  Christus  pimitus  est  eo  .sensu,  (jiio  poena  proprie  significat 
malum  inflictum  reo  in  vindictam  culpae  ah  ipso  contractae.  Sed 
Christus  ipse  voluntate  etiam  humana  vadem  se  constituit  coram 
Deo  ad  satisfaciendum  Deo  offenso  pro  culpa  et  poena  totiiis 
humani  generis.  Si  igitur  nomine  poenae  significatur  laboriosa 
satisfactio  pro  delictis  hominurn,  quorum  cajmt  et  vades  Christus 
erat  constitutus,  ipse  sane  pro  nobis  et  vice  nostra  jioenas  susti- 
nuit.  Hoc  sensu  in  locis  fere  innumeris  S.  Scripturae  dicitur 
Deus  in  Christo  posuisse  jicccata  et  iniquitates  nostras,  ipsumque 
fecisse  peccatum  sen  victimam  pro  ])eccato  expiando.  Quia  ge- 
nuinus  conceptus  satisfactionis  et  redemjitionis  non  solum  ab  ho- 
minibus  omnino  impiis  sed  etiam  a (]uibusdam  ex  ignorantia  per- 
vertitur,  iidem  audent  affirmare,  secundum  notionem  satisfactionis 
ricariae  innoccntem  jniniri  jiro  rcis  contra  iustitiam.  Contra  huius- 
modi  igitur  errores  necessaria  est  explicatio  doctrinae,  qua  omnes 
fideles  catholic!  profitemur,  hunc  ipsum  actum,  quo  Deus  Filium 
suum  tradidit  pro  nobis,  esse  non  minus  ex  infinita  iustitia  (juam 
ex  infinita  misericordia  erga  nos,  in  qua  fundantur  et  ex  qua  pen- 
dent omnes  aliae  miserationes  Dei  erga  lapsiim  genus  humanum 

4.  Haec  Christi  Redemjitoris  substitutio  jiro  genere  humano 
redimendo,  et  vadimonium  quod  i])se  in  se  suscejiit,  turn  in  Scrip- 
turis  turn  a SS.  Patribus  diserte  explicatur  ita,  ut  Christus  novis- 
simus  Adam  (I.  Cor.  15,  45)  constitutus  caput  humani  generis 
reparandi  satisfecerit  pro  suis  membris,  et  suis  raembris  meruerit 


‘ In  Gonstitutione  Vnigenitus  Clementis  XI.  {Extrav.  de  poenit.  et  ^1 
remiss,  c.  II.)  docetur:  „In  ara  crucis  innocens  immolatus  non  guttani 
sanguinis  modicam  , quae  tamen  propter  unionem  ad  Verhum  pro  re- 
demptione  iotius  humani  generis  suffecissef,  sed  copiose  velut  quoddam 
profluvium  noscitur  effudisse.“  Inter  Propositiones  Baii  damnatas  XIX. 
est:  „Opera  iustitiae  et  temperanti.ie  quae  Cliristus  fecit,  ex  dignitate 
personae  operantis  non  traxerunt  maiorem  valorem. “ 

* „Si  quis  ergo  dixerit,  Pontificem  et  Apostolum  nostrum  non 
esse  constitutum  ipsum  Dei  Verbum,  posteaquam  caro  et  homo  nobis 
similis  factum  est  . . . anathema  sit.“  „Si  quis  non  confltetur  Dei 
Verbum  secundum  carnem  passum,  secundum  carnem  crucifixum  . . . 
anathema  sit.“  Anath.  X.  XII.  S.  Gyrilli. 

* „Innocentem  liominem  passioni  et  morti  tradere  contra  eius 
voluntatem , est  impium  et  crudele.  Sic  autem  Deus  Pater  Christum 
non  tradidit,  sed  inspirando  ei  voluntatem  patiendi  j)ro  nobis.  In  quo 
ostenditur  et  Dei  severitas,  qui  peccatum  sine  poena  dimittere  noluit; 
quod  signat  Apostolus  dicens:  ,proprio  Filio  non  peperciP  (Rom.  8,  32): 
et  bonitas  eius  in  eo,  quod  cum  homo  sufficienter  satisf'acere  non  pos- 
set per  aliquam  poenam,  quam  ])ateretur,  ei  satisfactorem  dedit;  ijuod 
signavit  Apostolus  dicens:  ,i)ro  nobis  omnibus  tradidit  ilium. S.  Th. 

3.  q.  17.  a.  3.  ad  1. 


restitutionem  gratiae , quam  in  primo  Adam  pcrdiderant  b Hoc 
sensu  Apostolus  Rom.  5.  comparat  primum  Adam  ut  formam 
futuri  cum  Adam  secundo : „sicut  per  unius  delictum  in  omnes 
homines  in  condemnationem ; sic  et  per  unius  iustitiam  in  omnes 
homines  in  iustificationem  vitae‘‘  Rom.  5,  18  etc.;  „])er  liominem 
mors,  et  per  liominem  resurrectio  inortuorum‘‘  I.  Cor.  15,  21.  22; 
„unus  mediator  Dei  et  hominurn  homo  Christus  lesiis , qui  dedit 
redemptionem  (dtwtXuTpov)  semetipsum  pro  omnibus“  I.  Tim.  2,  5. 
Cf.  Hebr.  2,  11  — 16. 

(34)  111  relatione  ad  doctrinam  expositam  damnatur  primum 
error  negans  realein  uiiitatem  personae,  sed  affirmans  eatenus 
tantum  iinaiii  personam,  quatenus  duae  personae  iniitua  relatione 
ad  invicem  referantur,  atque  inde  docens  personam  compositara 
ex  duabus  hypostasibus  vel  personis.  Quamvis  enim  turn  Concilia 
turn  Patres  Christum  formaliter  ut  Christus  est,  dixerint  compo- 
situm  ex  duabus  naturis,  h.  e.  personam  divinam  in  se  simplicissi- 
mam  habere  non  solum  divinam , sed  etiam  humanam  naturam, 
ut  sibi  ])ro])riam  (vide  Petav.  de  Incarn.  1.  HI.  c.  14):  est  tamen 
haeresis  manifesta  asserere  duas  personas  per  se  subsistentes,  ex 
quibns  oriatur  una  ex  illis  coniposita  persona.  Porro  non  minus 
haereticum  est  doctrinam  fidei  de  persona  Christi  realiter  una 
accusare  erroris,  quod  per  earn  tollatur  intellectus  aiit  voluntas 
humana  aut  jierfectio  .assiimptae  naturae  in  Christo  D.  N. 

Secundo  damiiatur  haeresis  circa  redemptionem  et  satisfactio- 
nem  pro  nobis  praestitam : ipioad  personam  , si  negatur,  ipsum 
Deuni  Verbum  per  humanam  suam  naturam  satisfecisse ; quoad 
intrinsecam  rafionem  huius  satisfactionis , si  negatur , Christum 
vere  pro  nobis  satisfecisse  nobisque  meruisse ; quoad  modum  satis- 
factioiiis , si  negatur , passionem  et  mortem  fui.sse  ordinatam  ad 
satisfaciendum  ])ro  nobis  iiobisque  merendum;  quoad  criminatio- 
nem  contra  doctrinam  fidei,  si  dicatur,  huiusniodi  vicariam  satis- 
factionem  unius  mediatoris  pro  omnibus  repugnare  divinae  iustitiae. 

(35)  Gressus  nunc  fit  ad  expositionem  catliolicae  doctrinae 
de  homine,  primum  quidem  secundum  naturam,  deinde  vero  se- 
cundum supernaturalem  elevationem  spectato,  quatenus  falsi  no- 
minis scientia  nostris  temporibus  definitionem  veritatis  catliolicae 
et  condemiiationem  oppositorum  erroruin  necessariam  vel  oppor- 
tuiiam  reddere  videtur. 

(36)  Primum  communis  origo  totius  humani  generis  a duobus 
primis  parentibus  definitur  tanquam  a Deo  revelata,  adeoque  error 
oppositus  haereseos  damnatur.  Profecto  enim  haec  veritas  in 
SS.  Scri])turis  ipsis  manifesto  continetur  turn  explicite  et  verbis 
disertis , turn  inqilicite  et  in  alio  dogmate  de  statu  lapse  totius 
generis  humani  per  unum  liominem  Adam  inducto,  et  de  peccato 
originali  per  generationem  propagate  in  totum  humanum  genus 
ab  lino  primo  parente  Adam:  „sicut  per  unum  liominem  peeca- 
tum  intravit  in  buiic  munduin  et  per  peccatum  mors , et  ita  in 
omnes  homines  mors  pertransiit,  in  quo  omnes  peccaverunt.“ 
Rom.  5,  12.  Ilinc  eadeiii  veritas  communis  originis  omnium  ho- 
niiiiunr  ab  Adam  continetur  in  ipso  fundaniento  fidei  et  spei 
nostrae , in  dogmate  nempe  redemptionis  totius  humani  generis 
per  Christum;  neque  enim  alios  homines  rodeniit,  nisi  qui  in 
Adam  laps!  sunt:  „sicut  in  Adam  omnes  moriuntur,  ita  et  in 
Christo  omnes  vivificabuntur“  I.  Cor.  15,  22;  nec  alios  redemit, 
nisi  qui  sunt  ex  eadeiii  generatione  Adamitica , ex  qua  ijise  se- 
cundum carnem  esse  voluit:  „qui  enim  sanctificat  et  (jui  sanctifi- 
cantur,  ex  uno  omnes  . . . quia  ergo  pueri  communicaverunt  carni 
et  sangiiini , et  ipse  similiter  participavit  eisdem , ut  per  mortem 
destrueret  eum,  qui  habebat  mortis  imperiuni.“  Hebr.  2,  11  — 14. 
Ex  hoc  autem  dogmate  universalis  lapsus  et  universalis  repara- 
tionis  elucet  non  solum  veritas  revelata,  sed  etiam  eius  connexio 
cum  tota  oeconomia  revelationis,  et  gravissiinum  momentum  huius 


* „Ex  nobis  accepit , quod  proprium  oiferret  pro  nobis , ut  nos 
redinieret  ex  nostro  . . . Nam  quae  erat  causa  incarnationis , nisi  ut 
caro  quae  peccarerat , per  se  redimeretur  S.  Ambros.  de  Incarn. 
n.  54.  5(5.  [Migne  P.  L.  XVI,  832.]  „Naturam  in  se  universae  carnis 
assumpsit,  per  quam  effectus  vera  vitis  genus  in  se  universae  proqxiginis 
tenuit.''  S.  Ilil.ar.  in  Ps.  51.  n.  16.  17.  [Ib.  IX,  317.]  „Crucifixi  itaque 
cum  eo  fuimus,  quo  tempore  caro  eius  crucifixa  est,  quae  universam 
quodammodo  in  se  naturam  continehat , sicut  etiam  in  Adam , (juando 
maledictionem  ipse  incurrit,  natura  universa  maledictionis  morbumcon- 
tra.\it.“  S.  Cyrill.  Al.  in  Rom.  6,  6.  (Emu* *'  Mai  Nov.  Bilil.  PP.  T.  III. 
p.  13;  f‘.  II. ‘p.  11-)  [Migne  P.  Gr.  LXXIV,  795.]  „IIabitavit  in  nobis, 
quos  sibi  Verbi  divinitas  coaptavit,  cuius  caro  de  utero  Virginis  sumpta 
nos  S.  Leo  serm.  10.  de  nativit.  c.  3.  [Ib.  P.  L.  LIV,  231.] 


545 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  doctr.  cath. 


54G 


dogmatis  de  unitate  et  communi  origine  totius  generis  huinani,  a 
quam  nostra  aetate  ab  hominibus  quibusdam  ex  levissimis  ratio- 
nibus  geologicis  aut  ethnograpliicis  in  dubium  vocatam  esse,  nemo 
ignorat. 

(37)  Ut  doctrina  catholica  de  substantiali  unitate  humanae 
naturae  compositae  sarta  et  tecta  conservetur,  prout  ilia  in  oecu- 
menico  Viennensi  Concilio  definita  est,  Sedes  Apostolica  hisce 
ultimis  etiam  temporibus  declarationem  edere  necesse  habuit  (SSmi 
D.  N.  litt.  15.  lun.  1857 ; 30.  April.  1860).  Unde  visum  est  Com- 
missioni  theologorum  fore  maxime  opportunum,  si  definitio  eadem 
a sacro  oecumenico  Concilio  praesenti  iterum  inculcaretur,  eo  vel 
magis,  quod  libello  typis  edito  ausus  est  non  nemo  publice  postu- 
lare,  ut  ab  ipso  hoc  sacro  Concilio  doctrina  opposite  sanciretur. 

In  definitione  verba  ipsa  Constitutionis  in  Viennensi  Cone,  editae 
repetuntur;  nisi  quod  illis  appositis  „per  se  et  essentialiter“  in- 
seritur  ex  litteris  SSmi  D.  N.  15.  Iiinii  1857.  explicatio:  per  se 
seu  immediate  et  essentialiter. 

Dubitatum  vero  est  in  Commissione  theologorum,  utruni  sal- 
tern in  ohliquo  inserenda  non  sit  declaratio,  animas  immediate  a b 
Deo  creari  et  corporibus  infundi.  Formula  posset  haecesse:  „eo 
quod  anima  rationalis,  quae  immediate  a Deo  creatur  et  corpori  in- 
fimditur,  vere,  per  se  seu  immediate  et  essentialiter  est  forma“  etc. 
Hoc  dicendi  modo  non  definiretur  sententia  tanquam  dogma  fidei, 
sed  doctrina  ex  multis  saltern  iam  saeculis  communi  theologorum 
consensu  tanquam  certa  habita  proponeretur  ita,  ut  sine  censura 
erroris  a nemine  iam  posset  negari ; atque  hoc  modo  resuscitatus 
nunc  alicubi  traducianismus  seu  generatianismiis  excluderetur. 

Consultius  videri  potest,  ut  sacrum  Concilium  sententiam  re- 
linquat  in  eo  statu  et  gradu  certitudinis,  in  quo  nunc  est,  nullam 
eius  mentionem  faciens.  Nam  1.  S.  Augustinus  usque  ad  suum 
obitum  post  studiosissimas  inquisitiones  mansit  dubius  de  hac  re, 
et  saepe  ostendit , ex  verbo  Dei  revelato  nihil  certi  de  ea  con- 
stare;  nisi  quod  anima  utique  non  sit  corporea,  atque  adeo  non 
propagetur  ex  semine  corporali.  2.  Alii  Patres  gravissimi  post 
Augustinum  haerebant  in  eadem  ambiguitate.  Inter  lios  S.  Glre- 
gorius  M.  1.  IX.  ep.  52.  ad  Secundin.  ait,  ex  SS.  Patrum  con- 
fessione  „eam  in  hac  vita  insolubilem  esse  quaestionem^.  S.  Isi- 
dorus  inter  articulos  „certissimae  fidei,  quam  doctores  nostri  tra-  c 
diderunt^,  ponit  etiam  hunc;  „quod  animae  incerta  sit  origo"  (De 
offic.  eccles.  1.  II.  c.  24.  n.  3.  ed.  Arevali).  Rationes  pro  hac 
sententia,  ut  nempe  tota  res  relinquatur  in  eo  statu,  quo  est,  re- 
petuntur  maxime  ex  erudite  dissertatione  Card.  Noris  (Vindiciae 

S.  Augustini  c.  4.  § 3). 

Haec  tamen  omnia  visa  sunt  aliis  non  officere,  quominus 
creatio  et  infusio  animarum  in  corpora,  quae  immediate  a Deo 
fiat,  non  quidem  ut  dogma  fidei,  sed  ut  veritas  ab  omnibus  ca- 
tholicis  tenenda  a Sacro  Concilio  declarari  possit.  1.  Tam  ante 
quam  post  motas  a S.  Augustino  quaestiones  tradunt  banc  imme- 
diatam  animarum  creationem  Patres  multi  et  gravissimi:  Clemens 
Alexand.  Strom.  VI.  p.  808  (cd.  Potter) ; Lactantias  de  opificio 
Dei  c.  19  (cf.  Hieronym.  contra  Ruffin.  III.  n.  30);  Methodius  con- 
viv.  virgin,  or.  II.  n.  7;  Ililarius  in  Ps.  62.  n.  3;  in  Ps.  91.  n.  3; 
de  Trin.  1.  X.  n.  20;  Amhrosius  de  Noe  et  area  c.  4.  n.  9 (secun- 
dum lectionem  communem);  Hierongmtis  contra  Ruffin.  1.  III. 
n.  28 ; contra  Ioann.  Hierosolym.  n.  22 ; in  Eccl.  XII.  7.  T.  III. 
p.  492.  493;  Cyrillus  Al.  ad  monachos  Aegypt.  n.  12  (Cone. 
Mansi  T.  IV.  p.  599) ; Theodoretus  de  graec.  affect,  curand.  disp.  5.  d 

T.  IV.  p.  834.  835  (ed.  Schulze);  S.  Leo  M.  ep.  15.  c.  10.  ad 
Turrib. ; Gennadius  Massil.  de  ecclesiast.  dogm.  c.  14  (0pp.  S.  Aug. 

T.  VIII.  append,  p.  73).  Proponunt  vero  doctrinam  non  velut 
philosophiae  placitum  sed  velut  ecclesiasticam : „an  certe,  inquit 
Hieronymus,  quod  ecclesiasticum  est,  secundum  eloquia  Salvatoris: 
Pater  meus  usque  modo  operator  et  ego  operor  (loan.  5,  17);  et 
illud  Isaiae  (Zachar.  12,  1):  qui  format  spiritum  hominis  in  ipso; 
et  in  Psalmis  (32,  15):  qui  fingit  per  singula  corda  eorum,  quo- 
tidie  Deus  fabricator  animas,  cuius  velle  fecisse  est,  et  conditor 
esse  non  cessat?“  contra  Ioann.  Ilieros.  1.  c.  cf.  contr.  Ruff.  1.  c. 
Gennadius  inter  ecclesiastica  dogmata  recenset:  ^corpus  tantum 
per  coniugii  copulam  seminari  . . . ac  formate  iam  corpore  ani- 
mam  creari  et  infundi,  ut  vivat  in  utero  homo  ex  anima  constans 
et  corpore.  “ Quod  Gennadius  dixit  creari  et  infundi,  S.  Bernar- 
dos de  nativ.  Domini  serm.  2.  formula  dcinceps  inter  theologos 
communi  expressit : „rationali8  animae  creatura  . . . creando  im- 
mittitur,  immittendo  creaturA  S.  Leo  1.  c.  directe  quidem  damnat 
praeexistentiam  animarum,  quae  cum  in  coelesti  habitatione  pec- 

CoU.  Lac.  VII. 


casseiit,  ad  inferiora  delapsae  et  corporibus  inclusae  sint.  „Quam 
impietatis  fabulam  ex  multorum  sibi  erroribus  texuerunt  (Priscil- 
lianistae) , sed  omnes  eos  catholica  fides  a corpore  suae  unitatis 
abscidit,  constanter  praedicans  atque  veraciter,  quod  animae  homi- 
num  priusquam  inspirarentur  corporibus , non  fuere,  nec  ah  alio 
ineorporantur  nisi  ah  opifice  Deo,  qui  et  ipsarum  est  creator  et 
corporum.“  Distingui  hie  debet  id  quod  Pontifex  directe  damnat 
velut  haereticum,  et  modus  quo  damnationem  enuntiat,  Damnatio 
cadit  in  illam  a Priscillianistis  assertam  praeexistentiam ; sed  in 
modo  damnationis  docetur,  secundum  praedicationem  catholicam 
animas  turn  incipere  esse,  quando  inspirantur  corporibus,  inspirari 
autetn  non  ab  alio  nisi  a Deo  (nam  inspirari  corporibus  et  incor- 
porari  manifesto  idem  significant).  Atqui  animas  incipere  esse 
per  infusionem  in  corpora  et  a solo  Deo  infundi , omnino  idem 
est , ac  eas  a solo  Deo  infundendo  creari , et  creando  infundi. 
Hanc  igitur  Pontifex  dicit  esse  praedicationem  catholicam.  2.  Ve- 
rissimum  utique  est,  S.  Augustinum  postquam  ei  innotuerat  hae- 
resis  Pelagiana  negans  propagationem  peccati  originalis,  multum 
inquisivisse  in  animae  originem,  et  tota  sua  vita  dubium  haesisse, 
utruni  animae  propagentur  a parentibus  in  filios  an  immediate  a 
Deo  creentur  et  infundantur  corporibus.  Sed  a)  nunquam  docuit 
propagari  animas  per  traducem,  immo  id  asseveranter  docentes 
arguit  „inconsideratae  temeritatis“  (ep.  190.  n.  18.  ad  Optatum). 
b)  Ratio  dubitandi  S.  Patri  erat  maxime,  quod  dogma  certissimum 
de  propagatione  peccati  cum  sententia  de  immediate  creatione 
et  infusione  animarum  sibi  videbatur  conciliare  non  posse.  „Si 
ita  potes  animarum  asserere  sine  ulla  propagine  novitateni , ut 
ratione  iusta  et  a fide  catholica  non  aliena  etiam  sic  peccato  primi 
hominis  ostendantur  obnoxiae,  assere  quod  sentis , ut  potes.  Si 
autem  non  eas  aliter  potes  a propagatione  facere  alienas,  nisi  ut 
simul  facias  ab  omni  peccati  vinculo  liberas,  cohibe  te  ab  huius- 
modi  disputatione  omnmodo^'’  ib.  n.  23.  Eadem  multis  disputat 
ep.  166.  ad  Hieronym.  et  alibi  saepius.  c)  Augustinus  modestis- 
sime  fatendo  ignorantiam  non  censuit  doctrinae  explicationem  suo 
iam  tempore  conclusam,  sed  immo  saepe  significavit,  in  hac  quae- 
stione  nondum  eliquata  tendendum  esse  ad  aliquam  eius  solutio- 
nem  (ep.  143.  n.  7;  166.  n.  10;  180.  n.  2;  190.  n.  26).  Qui 
vero  ex  Patribus  subsequentibus  eandeni  dubitationem  significant, 
ii  manifestissime  innituntur  auctoritati  S.  Augustini.  Quod  S.  Isi- 
dorus,  ubi  dogmata  fidei  recenset  a PP.  tradita,  ponit  etiam  istud 
de  „incerta  origine  animae  “,  id  jirofecto  non  sensu  affirmante 
accipi  potest,  ac  si  fide  credendum  esset,  de  origine  animae  nihil 
constare  posse;  sed  intelligitur  sensu  negativo,  iuxta  doctrinam 
Patrum  (saltern  illorum,  quos  ipse  in  hac  quaestione  prae  oculis 
habuit)  non  constare  de  origine  animae  tanquam  de  dogmate  fidei. 

Iam  vero  3.  in  doctrinae  catholicae  intellectu  locum  habet 
in  Ecclesia  Dei  aliqua  explicatio  et  aliquis  profectus.  Fit  enim 
quandoque,  ut  quod  in  catholica  doctrina  continetur  obscurius  vel 
adhuc  implicitum,  non  solum  ab  haereticis  impugnetur,  sed  quae- 
stione nondum  eliquata  intra  ipsos  fines  Ecclesiae  ab  ipsis  docto- 
ribus  gravissimis  et  sanctissimis  absque  ulla  nota  culpabilis  erroris 
in  dubium  vocetur  vel  omnino  negetur.  Progressu  vero  temporis 
„considerantur  diligentius , et  intelliguntur  clarius , et  instantius 
praedicantur“,  atque  ita  universali  praevalente  consensu  aperiun- 
tur,  quae  latebant  (cf.  August.  Civ.  Dei  XVI.  c.  2.  n.  1 ; in  Ps.  54. 
n.  22;  de  Bapt.  1.  II.  n.  5).  Exempla  prostant  multa  in  historia 
definitionis  dogmatum  de  valore  baptismi  ab  haereticis  collati,  de 
canone  Scripturarum,  de  gratia,  de  immaculate  conceptu  B.  Vir- 
ginis  etc. 

At  in  re  praesenti  inde  a IX.  vel  saltern  a XII.  saeculo  uni- 
versalis et  constans  obtinuit  consensus  omnium  theologorum  usque 
ad  recentissima  tempera  in  doctrinam,  de  qua  quaeritur,  tanquam 
omnino  certain.  De  facto  ipso  consensionis  universalis  nemo  puto 
dubitabit,  testanturque  de  eo  Melch.  Canus  de  Locis  1.  XII.  c.  13; 
Bellarminus  de  amiss,  grat.  1.  IV.  c.  1 1 ; Gregor,  de  Valentia 
T.  I.  disp.  VI.  q.  8.  punct.  2.  et  alii.  Certitudinem  autem  intcl- 
ligunt  non  mere  philosophicam  sed  theologicam  ex  consensu  Ec- 
clesiiie  vel  consequentem  ex  principiis  theologicis  de  spiritualitate 


‘ Appellant  doctriuani  Ecclesiae  eatliolicae,  vel  doctrinam  catho- 
licam , vel  ab  Ecclesia  approbatam  Petrus  Lombardiis  2.  dist.  18; 
S.  Thomas  de  pot.  q.  3.  a.  9.  Cf.  1.  q.  118.  a.  2;  contr.  gent.  II.  c.  8G; 
Albertus  M.  2.  dist.  17;  S.  Bonavent.  2.  dist.  18.  [art.  2.]  q.  2 [1.  3.]; 
Thomas  de  Argentina  2.  dist.  19.  a.  2;  Gregor,  de  Valentia  1.  c. ; Bellar- 
minus 1.  c. ; Card.  Gotti  T.  VI.  q.  1.  dub.  5.  § 10  etc.  S.  Thomas  ita  loqui- 
tur: „Quidam  dicebant,  animam  filii  ex  parentis  anima  propagari,  sicut 

35 


547 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


548 


animae  et  de  potentia  creatrice  soli  Deo  propria.  Et  re  sane 
vera  ex  huiusmodi  consensu  universali  apparet  et  necessario  con- 
sequitur,  doctrinam  esse  in  Ecclesia  communein;  queniadmodum 
etiain  Ganns  et  Bellarniinus  11.  cc.  animadvertunt,  esse  lianc  com- 
inunem  persuasioneni  fidelium. 

4.  Inter  errores  in  Armenia  disseminates  „contra  fidem  ca- 
iholicam,  quam  tenet,  docet  et  praedicat  sacrosancta  Eomana  Ec- 
clesia, mater  omnium  fidelium  et  magistral,  Benedictus  XII.  hunc 
recensuit  quinto  loco:  „quod  anima  humana  filii  propagatur  ab 
anima  patris  sui,  sicut  corpus  a corpore;  et  angelus  etiam  unus 
ab  alio“  (Raynald.  Annal.  ad  ann.  1341.  n.  45 — 50).  Postulanti- 
bus  Benedicto  XII.  et  Clemente  VI.  error  damnatus  est  a Synodo 
Armenorum : „quia  Ecclesia  Armenorum , sicut  semper  credidit, 
ita  idem  credit,  quoniam  animae  creantur  noviter  a Deo,  et  in 
tempore  auimandi  siniul  fit  creatio  animae  de  novo  a Deo  et  po- 
sitio  in  corpore“  (Collect.  Cone.  Mansi  T.  XXV.  p.  1193). 

Idem  in  ohliqiio  declaratum  censeri  debet  in  Cone.  Lateran.  V. 
Constitutione  Apostolici  regiminis , praesertim  si  attendatur  ad 
doctrinam  et  niodum  loquendi  tempore  Concilii  communem.  Dici- 
tur  ibi:  „cum  ilia  (anima  intellectiva)  non  solum  vere,  per  se  et  b 
essentialiter  humani  corporis  forma  existat  . . . verum  et  immor- 
talis,  et  pro  corporum,  qicibus  infunditur,  multitudine  multiplica- 
bilis  et  multip)licata  et  multiplicanda  sit.“  His  igitur  rationibus, 
quibus  facile  aliae  ex  Scriptura  divina  praesertim  ex  Eccl.  12,  7. 
(cf.  Melch.  Canum  1.  XII.  c.  13)  addi  possent,  videtur  persuaderi, 
posse  in  oblique  saltern  veritatem  huius  doctrinae  a sacro  Concilio 
declarari.  Opportunam  vero  esse  huiusmodi  declarationem , inde 
consequitur , quod  antecedens  multorum  saeculorum  consensus 
scholarum  nunc  coepit  ab  aliquibus  turbari,  et  veritas  doctrinae 
in  dubium  adduci  vel  aperte  impugnari. 

(38)  Agitur  nunc  de  liomine  spectate  secundum  supe^'natura- 
lem  elevationem  gratiae,  quae  quidem  doctrina  nostris  temporibus 
frequentius  in  alienum  sensum  detorta  esse,  atque  ideo  distinctio- 
rem  explicationem  a Sacro  Concilio  postulare  videtur. 

In  hac  prima  paragrapho  huius  ultimae  sectionis  explicatur 
super natur alls  status  originalis  mstitiae.  Constat  vero  tota  decla- 
ratio  quatuor  doctrinae  capitibus. 

1 . Traditur  ipsa  genuina  notio  boni  supernaturalis,  quod  fieri 
non  potest  nisi  comparatione  cum  ordine  natur ali;  in  relatione  ® 
enim  ad  id,  quod  naturale  est,  dicitur  supernaturale. 

Bona  ad  quae  creatura  et  nominatim  homo , de  quo  imme- 
diate sermo  est,  ex  ipsa  constitutione  et  ex  viribus  suae  naturae 
ordinatus  est , sunt  bona  naturalia.  Ex  ipsa  autem  natura  sua 
rationali , qua  factus  est  ad  imaginem  Dei , homo  ordinatus  est 
ad  cognoscendum  Deum  supremum  verum  et  ad  amandum  Deum 
summum  bonum  mode  viribus  ipsiiis  rationalis  naturae  propor- 
tionato,  atque  in  huius  naturalis  cognitionis  et  amoris  perfectione 
consistit  ipsa  perfectio  et  beatitas  creaturae  rationalis.  Nempe 
per  hanc  cognitioneni  et  per  hunc  amorem  turn  tendendum  est 
creaturae  rationali  ad  suam  ultimam  perfectionem , turn  in  huius 
cognitionis  et  amoris  termino  consistit  ultima  perfectio  et  beatitas, 
et  proinde  ultimus  finis  eiusdem  rationalis  naturae.  Hie  ergo 
finis  ultimus  et  necessaria  ad  hunc  finem  media  sunt  iuxta  eon- 
stitutionem  et  vires  et  ex  intrinseca  exigentia  naturae,  et  eatenus 
ei  debita , ita  ut  Dens  per  ipsam  creationem  naturae  rationalis 
earn  ad  hunc  finem  necessario  ordinet , nec  pro  infinita  sua  Sca- 
pientia  et  sanctitate  possit  earn  creare,  quin  ad  ipsum  cognoscen- 
dum et  amandum  ordinata  sit.  Iste  ergo  ordo  est  naturalis,  seu 
est  ordinatio  ad  finem  iuxta  exigentiam  et  iuxta  vires  ipsius  na- 
turae creatae.  Talem  ordinationem  creaturae  rationalis  etiam  lu- 
mine  rationis  cognoscimus  intrinsecam  ipsis  rerum  naturis. 

lam  vero  voluit  Deus  creaturae  suae  rationali  impertiri  co- 
gnitionem  sui  et  amorem  sui  et  communicationem  sui  atque  unio- 
nem  secum  i])so  in  ordine  longe  sublimiori , quo  vires  naturae 
quantumvis  intra  suum  ordinem  perfichantur , non  pertingunt,  et 
qui  proinde  ordo  est  supra  vires  naturae  creatae  et  supra  omnem 
exigentiam  naturalis  perfectionis , atque  ideo  ordo  supernaturalis. 
Bonum  ergo  huius  ordinis,  su])posita  etiam  creatione  naturae  ratio- 


et  corpus  propagatur  ex  corpore;  alii  dicebant,  omnes  aniraas  ...  a 
principio  extra  corpora  fuisse  creatas  . . . alii  vero  dicebant,  animas 
simul  cum  creantur,  corporibus  infundi.  Quae  opiniones  quamvis  ali- 
quo  tempore  sustinerentur , et  quae  earum  esset  verier,  in  dubium 
verteretur,  ut  patet  ex  Augustine  . . . tamen  prhnae  duae  qmstmodum 
iudicio  Ecclesiae  sunt  damnatae,  et  tertia  approbata.‘‘  S.  Th.  de  po- 
tent. 1.  c. 


a nalis  et  supposita  quavis  eius  natural!  perfectione,  est  indebitxim 
turn  exigeiitiae  turn  merito  cuivis  natural! ; et  hoc  sensu  dicuntur 
bona  superaddita  et  gratuita,  atque  nonnisi  liberrimo  divinae  bo- 
nitatis  consilio  collata.  Hoc  porro  ipso  sicut  existentia  huius 
ordinis  et  communicatio  supra  naturam  est  indebitum  donum  gra- 
tiae Dei,  ita  a nobis  neque  cognosci  potest  nisi  per  revelationem 
divinam.  „Sicut  scriptum  est:  quod  oculus  non  vidit,  nec  auris 
audivit,  nec  in  cor  hominis  ascendit,  quae  praeparavit  Deus  iis, 
qui  diligunt  ilium : nobis  autem  revelavit  Deus  per  Spiritum  suum ; 
Spiritus  enim  omnia  scrutator,  etiam  profunda  Dei.“  I.  Cor.  2, 
9.  10. 

Humanae  naturae  in  prime  ])arente  elevatio  ad  hunc  ordinem 
supernaturalem  ‘ docetur  universim  in  ipsa  declaratione  notionis 
et  distinctionis  inter  dona  naturalia  et  supernaturalia. 

Deinde  2.  distribuendo  dona  ilia  per  partes  docetur  finis 
supernaturalis  visionis  beatificae , ad  quam  homo  ordinatus  est 

3.  Ad  hunc  finem  ut  homo  rite  dispositus  esset,  Deus  eum 
ornavit  sanctitate  supernaturali , quae  nempe  in  sese  est  supra 
exigentiam  naturae  et  supra  omne  meritum  operum  naturalium 

4.  Denique  definitur , naturae  etiam  innocent! , h.  e.  nullo 
peccato  infectae,  secundum  doctrinam  catholicam  censeri  debere 
indebitam  illam  integritatem  et  immortalitatem , qua  primum  ho- 
minem  ornatum  fuisse  constat.  Docetur  igitur  turn  veritas  rei 
turn  modus  rei,  fuisse  scilicet  primes  parentes  hisce  donis  ornatos, 
et  haec  dona  esse  supra  exigentiam  naturae  Forma  tamen 
enuntiationis  in  schemate  propositae  ita  habet , ut  negatio  emi- 
nentiae  horum  donorum  supra  exigentiam  naturae  (spectatis  donis 
in  complexu,  ut  erant  in  statu  integritatis)  esset  error  contra  doc- 
trinam catholicam , non  tamen  j)er  se  et  directe  haeresis ; ad 
doctrinam  enim  catholicam  non  solum  pertinent  veritates  propo- 
sitae ut  revelatae,  quibus  opponitur  haeresis;  sed  etiam  veritates 
aliae  ex  revelatis  deductae,  quibus  opponitur  error.  Hanc  vero 
moderationem  censurae  esse  adhibendam , apparet  etiam  ex  Con- 
stitutione Auctorem  fidei  n.  16.  17. 

(39)  Subnexa  condemnatio  errorum  respondet  doctrinae  ex- 
])Ositae.  Nam  post  detestationem  erroris  rationalismo  proprii,  quo 
ipsa  veritas  narrationis  biblicae  de  statu  primi  hominis  in  paradiso 
negatur,  1.  damnatur  haeretica  doctrina,  qua  ordo  supernaturalis 
vel  simpliciter  negatur,  vel  negatur  res  ipsa,  solo  nomine  retento, 
cuius  perversionis  praecipuae  species  nominantur.  2.  Est  haere- 
tica sententia , si  nominatim  visio  beatifica  quae  in  revelatione 
nobis  promittitur,  negatur  esse  supernaturalis.  3.  Pariter  haere- 
tica est  doctrina  asserens  in  complexu  sanctitatem  et  iustitiam, 
in  qua  primus  homo  fuerat  constitutus,  fuisse  naturalem,  ad  quam 
homo  recto  usu  et  explicatione  virium  naturalium  pervenire  po- 
tuisset.  Secundum  Scripturae  namque  doctrinam  et  fidem  Eccle- 
siae nos  renovamur  ad  illius  ordinis  sanctitatem , ex  qua  Adam 
et  nos  in  illo  decidimus.  Eph.  4,  23.  24;  Col.  3,  10;  Tit.  3,  5. 
„Hanc  imaginem  in  spiritu  mentis  impressam  perdidit  Adam  per 
peccatum,  quam  recipimus  per  gratiam  iustitiae.“  S.  Aug.  de 
Gen.  ad  litt.  1.  VI.  n.  38.  At  sanctitas  ad  quam  nos  restaura- 

1 Inter  Propositiones  damnatas  Bail  ita  habet  XXIII;  „Absurda 
est  eorum  sententia , qui  dieunt , bominem  ab  initio  dono  quodam 
supernaturali  et  gratuito  supra  conditionem  naturae  suae  fuisse  exal- 
tatum,  ut  fide,  spe  et  charitate  Deum  supernaturaliter  coleret.“ 

2 Cf.  inter  Propositiones  Baii  II — VI.  XI. 

* Ibi  Propos.  XXI : „IIumanae  naturae  sublimatio  et  exaltatio 
in  consortium  divinae  naturae  debita  fuit  integritati  primae  conditio- 
nis,  et  proinde  naturalis  dicenda  est,  et  uon  supernaturalis.'*  Cf.  Prop. 
Baii  XXIII.  XXIV;  Quesnelli  XXXIV.  XXXV.  XXXVII. 

* Ibi  Propos.  XXVI : „Integritas  primae  creationis  non  fuit  in- 
debita  humanae  naturae  exaltatio , sed  naturalis  eius  conditio."  Pro- 
pos. LXXVIII:  „Immortalita3  primi  hominis  non  erat  gratiae  benefi- 
ciura , sed  naturalis  conditio."  Baius  recte  distinguebat  integritatem 
a consortio  divinae  naturae  seu  a gratia  sanctificante , ut  patet  ex 
Propos.  XXI.  XXIII.  XXIV  ; pariterque  earn  distinguebat  ab  immor- 
talitate  seu  immunitate  a necessitate  moriendi,  ut  constat  ex  Propos. 
LXXVIII.  Describit  integritatem  illam  (De  prima  hominis  iustitia 
c.  3)  in  hunc  modum  : „Consistebat  primae  rectitudinis  integritas, 
quam  initio  homini  datam  credimus,  non  tantum  in  hoc,  quod  mente 
per  integram  legis  notitiam  et  voluntate  per  plenam  obedientiam  suo 
creatori  adbaerebat ; sed  etiam  in  eo , quod  inferiores  animae  partes 
superioribus , et  omnia  corporis  membra  voluntatis  imperio  ad  nutum 
serviebant."  Velut  distincti  autem  errores  a S.  Sede  damnati  sunt, 
quod  primae  conditioni  debita  et  naturalis  diceretur  1.  gratia  sancti- 
ficans,  2.  integritas,  3.  immortalitas. 


549 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  doctr.  cath. 


550 


mur,  secundum  manifestam  doctrinam  Scripturae  et  praedicatio- 
nem  Ecclesiae  est  supernaturalis  ordinis , de  qua  re  in  ultimo 
articulo  huius  schematis  agitur.  Supernaturalis  igitur  sanctitas 
status  originalis  nobis  a Deo  revelata  est. 

(40)  Qui  supernaturalem  ordinem  sanctitatis  et  iustitiae  ori- 
ginalis et  generatim  ordinem  gratiae  vel  omnino  negant  vel  per- 
vertunt , ii  etiam  in  doctrina  de  lapsu  generis  humani  in  prime 
parente  suo  et  de  propria  ratione  peccati  originalis  necessario 
errant.  Nam  qui  veram  gratiam  sanctificantem  non  agnoscunt, 
sed  sanctitatem  et  iustitiam  originalem  constituunt  solum  in  sub- 
ordinatione  sensualitatis  sub  rationem,  et  in  hac  bona  dispositione 
ad  virtutes  naturae  rationali  proportionatas , gratiam  vero  dicunt 
solummodo  extrinsecam  complacentiam  Dei  in  hac  rectitudine 
naturae  a se  conditae : ii  etiam  peccatum  originate  constituunt 
unice  in  perturbata  subiectione  sensualitatis,  seu  in  concupiscentia, 
et  necessario  negant,  pertinere  ad  rationem  peccati  originalis  pri- 
vationem  gratiae  sanctificantis  internae,  cuiusmodi  ipsi  nullam 
agnoscunt.  Pariter  vero  non  mode  Zwingliani , Sociniani , Eatio- 
nalistae,  sed  etiam  alii  recentiores  negant,  peccatum  originate  in 
Adae  posteris  esse  proprium  peccatum,  donee  praevalenti  sensua- 
litati  contra  rationem  consentiendo  ipsimet  peccent,  et  peccatum 
sibi  reddant  personate. 

At  in  distinctissima  doctrina  tradita  a Concilio  Trid.  sess.  V. 
errores  etiam  recentiores  iam  praedamnati  sunt;  unde  Commissioni 
theologorum  sufficere  videbatur  generalis  appellatio  ad  ilia  de- 
creta,  eorundemque  instauratio.  Duo  tamen  ista  expresse  defi- 
nienda  proponuntur  in  schemate:  1.  originate  peccatum  in  Adae 
posteris  esse  verum  et  proprium  peccatum ; non  autem  turn  solum 
fieri  proprium  peccatum , cum  ipsi  actualiter  peccando  illud  com- 
probant,  et  (ut  dicitur)  sibi  reddunt  personate.  2.  Definitur,  ad 
rationem  peccati  originalis  pertinere  privationem  gratiae  sanctifi- 
cantis , quam  libere  peccando  primus  parens  pro  se  suisque  po- 
steris perdidit. 

In  hac  forma  definitionis  tria  sunt  animadvertenda : a)  id 
quod  dicitur  pertinere  ad  rationem  originalis  peccati,  non  solum 
est  negative  carentia  gratiae  sanctificantis,  sod  est  privatio  gratiae, 
h.  e.  carentia  sanctitatis,  quae  secundum  ordinationem  Dei,  qua- 
tenus  totum  genus  humanum  sua  in  radice  et  in  suo  capite  pri- 
mitus  elevavit  ad  supernaturalem  ordinem  gratiae,  deberet  inesse 
omnibus  Adae  posteris,  nunc  vero  ea  privati  sunt. 

Haec  autem  privatio  b)  nec  est,  nec  potest  esse  sine  culpa 
libere  contracta;  quae  quidem  libertas  non  est  personalis  singu- 
lorum,  sed  est  libertas  ipsius  capitis  totius  generis  humani  Adam, 
qui  libere  peccando  gratiam  perdidit  non  solum  ut  sibi  persona- 
lem , sed  ut  derivandam  ex  institutione  Dei  ad  omnes  sues  po- 
steros  Et  ideo  culpa  ilia  Adami  est  culpa  naturae  humanae, 
et  fit  peccatum  habituate  proprium  omnibus , qui  carnali  genera- 
tione  ab  Adam  propagatam  participant  naturam.  „In  omnes  ho- 
mines mors  pertransiit,  in  quo  omnes  peccaverunt : unde  nec  illud 
liquide  dici  potest , quod  peccatum  Adae  etiam  non  peccantibus 
nocuit,  cum  Scriptura  dicat,  in  quo  omnes  peccaverunt.  Nec  sic 
dicuntur  ista  aliena  peccata , tanquam  omnino  ad  parvulos  non 
pertineant:  siquidem  in  Adam  omnes  turn  peccaverunt,  quando 
in  eius  natura  ilia  insita  vi,  qua  eos  gignere  poterat,  adhuc  omnes 
ille  unus  fuerunt;  sed  dicuntur  aliena,  quia  nondum  ipsi  agebant 
vitas  ])roprias,  sed  quidquid  erat  in  futura  propagine,  vita  unius 
hominis  continebat.“  S.  Aug.  de  peccat.  merit,  et  remiss.  1.  III. 
n.  14.  Propter  hanc  I’ationem  additur  in  schemate:  esse  priva- 
tionem gratiae , (juam  libere  peccando  primus  parens  pro  se  suis- 
que posteris  perdidit. 

c)  Denique  notandum  est,  in  definitione  non  dici,  privationem 
gratiae  esse  ii)sam  essentium  peccati  originalis;  sunt  enim  quoad 
habitualis  et  speciatim  originalis  peccati  essentiam  diversi  modi 
loquendi  inter  theologos  catholicos , qui  dogma  ipsum  relinquunt 
omnino  integrum;  sed  tantummodo  dicitur,  privationem  gratiae 
sanctificantis  pertinere  ad  rationem  peccati  originalis,  quod  verum 
manet , quamdiu  haec  privatio  ut  necessario  nexa  cum  originali 
peccato  non  nogatur. 

Porro  visum  est,  duplici  hac  definitione  et  condemnatione 
excludi  omnes  formas  errorum  recentioris  aotatis , (juin  illorum 

‘ Damnatac  sunt  Propos.  XLVI.  XLVII.  Bail : „Ad  rationem  et 
defiiiitionem  peccati  non  pertinet  voluntarium  . . . Unde  peccatum  ori- 
ginis  vere  habet  rationem  peccati  sine  ulla  relatione  ac  respectu  ad 
voluntatem,  unde  originem  habuit.“ 


a expressa  fiat  mentio , dum  dicunt  peccatum  originate  formaliter 
consistere  in  concupiscentia , vel  in  perturbato  inter  partes  hu- 
manae naturae  recto  ordine,  vel  in  physico  quodam  morbo,  vel 
in  hniusmodi  primi  peccati  sequelis,  quatenus  illae  Deo  displicent. 
» Quod  spectat  dogma  fidei  de  imniaculata  conceptione  Beatis- 
simae  Virginis , eius  insertio  in  hoc  decreto  fidei  non  necessaria 
quidem  videretur,  cum  illud  recentissima  nostra  aetate  a Summo 
Pontifice  definitum  universa  Ecclesia  sibi  gratuletur.  Quoniam 
tamen  toto  praesenti  Capite  schematis  fere  repetuntur  decreta 
Concilii  Trid.  sess.  V. , quatenus  ad  condemnandos  errores  nova 
quadam  forma  recentius  suscitatos  opportunum  videbatur:  idcirco 
censebant  theologi  committendum  non  esse , ut  tiunc  revelatae 
huius  veritatis,  postquam  a S.  Sede  iam  definita  est,  nulla  fieret 
mentio  eodem  hoc  loco , quo  iam  ante  fornialem  dogmatis  defini- 
tionem  Patres  Tridentini  declararunt,  suae  intentionis  non  esse  in 
decreto,  iibi  de  peccato  originali  agitur,  comprehendere  beatissimam 
et  immaculatam  Virgineni  Mariam. 

Ceternm  ubi  definitur  universalis  propagatio  peccati  originalis 
in  genus  humanum,  sine  dubio  ipsa  series  doctrinae  postulat,  ut 
b declaretur  singulare  privilegium  matris  Dei  Redemptoris.  In  forma 
enuntiationis  necessario  servanda  erant  haec  duo,  ut  nimirum  ap- 
pareret  non  nunc  primum  hanc  fidei  veritatem  definiri  sed  defini- 
tionem  iam  factam  innovari , ac  deinde  ut  verba  ipsa , quibus 
Summus  Pontifex  definitionem  enuntiavit,  integra  retinerentur. 
Quoad  hoc  ultimum  tamen  verba  Dei  mairem  inserta  sunt,  verum 
desumpta  ex  contextu  totius  Pontificiae  Constitutionis , ut  mater- 
nitas  divina  tanquam  intrinseca  ratio  praeservationis  a peccato 
originali  iuxta  Scripturam  et  Patres  ibi  declarata,  etiam  hie  in- 
dicaretur. 

(41)  Hie  locus,  ubi  de  lapsu  humani  generis  agitur,  existi- 
matus  est  opportunior  ad  inserendam  definitionem  de  aeternitate 
poenae  infligendae  pro  quovis  letali  peccato  in  hac  vita  non  ex- 
piato.  Definitio  huius  dogmatis  censebatur  maxime  necessaria 
propter  perieulum  grave  erroris,  qui  etiam  inter  homines  catholi- 
cos disseminatur.  Universim  poenas  inferni  earumque  aeternita- 
tem  non  nisi  homines  impii  et  increduli  negant;  sed  sunt  nunc 
aliqui,  qui  sibi  ahisque  persuadere  conantur,  salva  fide  catholica 
c admitti  posse  quorumdam  peccatorum  mortalium,  quibus  maculata 
anima  ex  hac  vita  decesserit,  expiationem  et  remissionem  futuram 
in  altera  vita.  Pendere  vero  aiunt  hanc  futuram  expiationem  ab 
animi  dispositione,  in  qua  homo  obierit ; pro  iis  nimirum,  qui  non 
animo  obdurato  sed  cum  aliqua  voluntate  emendationis , attamen 
rei  mortalis  peccati  et  ante  eius  remissionem  decesserint,  locum 
fore  salutari  poenitentiae  et  remissioni  peccati  in  altera  vita,  at- 
que  ita,  qui  actualiter  infecti  peccato  letali  moriuntur,  non  omnes 
in  aeternum  damnari. 

In  expositione  doctrinae  catholicae  praemittitur  imprimis  de- 
finitio Concilii  Florentini,  qua  ipsa  saltern  aequipollenter  recens 
haec  haeresis  excluditur;  turn  vero  diserte  declaratur  doctrina 
catholica  in  oppositione  directa  contra  novam  hanc  formam  er- 
roris. Docetur  nimirum,  nulla  quidem  esse  peccata,  quorum  re- 
missio  in  hac  vita  obtineri  non  possit  per  veram  poenitentiam  et 
virtutem  Sacramentorum  (pro  adultis  per  poenitentiam  et  virtutem 
Sacramentorum  coniunctim , vel  per  poenitentiam , quae  includit 
votuin  Sacramenti ; pro  infantibus  per  solam  virtutem  Sacramenti) : 
verum  simul  declaratur,  post  hanc  vitam  pro  nulla  letali  culpa 
d relictum  esse  locum  salutaris  jjoenitentiae  et  expiationis.  Ideo  se- 
cundum usum  loquendi  theologicum  diversissima  ratio  utriusque 
status  comparatur  viae  et  termino,  in  quo  termino  iuxta  dictum 
Apostoli  unusquisque  ref  erat  propria  corporis,  prout  nempe  in 
corpore  seu  in  via  huius  vitae  gessit , sive  bonum  sive  malum. 
Unde  definitur,  cuivis  peccato  mortali , quo  maculata  anima  mox 
post  obitum  coram  sancto  et  iusto  iudice  Deo  comparuerit,  poenam 
constitutam  esse  perpetuam.  Verba  Christi  Domini , quae  indu- 
cuntur:  vermis  eorum  non  moritur  etc.,  explicite  enuntiant  aeter- 
nitatem  poenae  in  gehenna.  Cum  autem  Ecclesia  revelationem 
ita  explicuerit  et  explicet,  ut  omnia  et  singula  peccata  mortalia 
mereantur  poenam  gehennae,  ac  proinde  etiam  verba  Evangelii 
antecedentia : si  scandalizaverit  te  manus  tua  etc.  de  quovis  mor- 
tali peccato  intelligi  debeant;  recto  utique  inducitur  sententia: 
vermis  eorum  non  moritur,  etiam  ubi  non  solum  generatim  sed 
speciatim  agitur  de  poenae  aeternitate  pro  singulis  peccatis  mor- 
talibus.  Porro  illud  incisum  in  obliquo  positum:  quo  maculata 
anima  mox  post  obitum  coram  . . . iudice  Deo  comparuerit,  onun- 
tiat  quidem , a Deo  iudice  mox  post  obitum  infligi  poenam  per- 

35* 


551 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


552 


petuam  quae  quidem  Dei  iudicis  definitiva  sententia  inseparabilis  a 
est  ab  eo,  quod  fides  docet:  illoruni  animas,  qui  in  actuali  mor- 
tali  peccato  vel  solo  originali  decedunt,  mox  in  infernum  descen- 
dere ; non  tamen  in  illo  ineiso  quidquam  declaratiu’  de  forma  ae 
modo  iudicii  particularis.  Propterea  potius  selecta  sunt  verba 
coram  iudice  Deo  quam  alia  coram  Christo  iudice.  luxta  doctri- 
nam  expositam  uterque  eiTor  damnatur  ut  haereticus,  sive  iuxta 
prideni  condemnatam  haeresim  (Origenistarum  dTioxaxaffxaaiv  uavxcov) 
universim  negetur,  poenas  damnatorimi  in  gehenna  fore  perpetuus 
sive  affinnetur,  quorimdam  peccatorum  mortalium  expiationem  et 
remissionem  post  mortem  sperari  ptosse.  Erroreni  etiam  sub  hac 
altera  restrictiori  forma  esse  haereticum , nequit  esse  dubium. 
Concilium  Tridentinum  Sess.  VI.  turn  in  cap.  16.  turn  can.  32. 
docet , ad  consequendam  vitam  aeternarn  esse  necessarium , ut 
homo  in  gratia  decedat.  Ibidem  cap.  15.  diserte  docetur,  mortali 
peccato  quocunque  amitti  acceptam  iustificationis  gratiam;  et  di- 
vinae  legis  doctrinara  esse,  quae  a regno  Dei  excludit  omnes,  qui 
letalia  committunt  peccata,  pro  quibns  a Christi  gratia  separantur. 
Concilium  Florentinum  directe  et  propositione  generali  definivit, 
animas  illorum,  qui  in  peccato  mortali  decedunt,  mox  in  infernum  b 
descendere  puniendas;  infernum  autem,  de  quo  ibi  sermo  est, 
sacra  Synodus  secundum  communem  usum  loquendi  distinguit  a 
loco  poenarum  temporalium  seu  a purgatorio,  de  quo  ipsa  Syno- 
dus  egit  in  antecedentibus.  At  poenas  inferni  ita  intellecti  per- 
petuus esse , nec  ibi  esse  locum  ullum  salutari  poenitentiae  et 
remissioni  peccatorum,  credit  profecto  et  praedicat  univei’sa  Ec- 
clesia  tanquam  veritatem  revelatam  in  Scripturis  et  traditam  a 
SS.  Patribus.  Cf.  Eccl.  11,  3 (cum  interpretatione  PP.) ; Ecclesi. 

14,  17;  Matth.  3,  12;  18,  8;  25,  41.  46;  Marc.  9,  42.  43.  Pa- 
trum  testimonia  de  aeternitate  poenae  in  inferno  descripta  sunt 
sufficienti  numero  penes  Petavium  de  Angelis  1.  III.  c.  8.,  apud 
lo.  Vincent.  Patuzzium  de  future  impiorum  statu,  aliosque  theologos. 

(42)  Post  declaratum  statum  originalis  elevationis  et  lapsum 
bumanae  naturae  in  prime  parente,  iam  doctrina  de  supernaturali 
statu  reparato  per  Christum  traditur  hac  propositionum  serie: 

I.  Declaratur  ipsa  sanctificans  gratia  et  iustitia  Christiana  in 
se.  1.  Dicitur,  quid  ea  non  sit,  in  comparatione  cum  rectitudine  et 
iustitia  naturali.  2.  Docetur,  quid  ea  sit  secundum  doctrinam  ^ 
nobis  a Deo  revelatam,  et  quomodo  sit  vere  supernaturalis.  3.  Ex 
ipsa  doctrina  tradita  consequitur,  banc  gratiam  sanctificantem  esse 
supernaturale  donum  permanens  et  inhaerens  animae,  ac  proinde 
neque  in  solo  favore  Dei  extrinseco  absque  supernaturali  trans- 
formatione  interna , neque  in  actibus  dumtaxat  praetereuntibus 
virtutum  consistere.  Haec  catholica  doctrina  vel  omnino  iam 
definita  censeri  debet  a Concilio  Trid.  sess.  VI.  cap.  7.  16.  et 
can.  11.  vel  certe  ex  iis,  quae  ibi  definita  sunt,  manifestissime 
consequitur  Quia  tamen  recentiori  aetate  nonnulli  totam  doctri- 
nam de  gratia  sanctificante , et  banc  nominatim  de  gratiae  dono 
inhaerente  perverterunt,  earn  distincte  tradere  et  iterum  inculcare 
necessarium  videtur.  Praeterea  nonnulli  ex  ipsa  sua  falsa  doc- 
triua  de  iustificatione  etiam  docent,  infantes  non  in  baptismo  sed 
diu  post  sacramentura  susceptum  adultiori  iam  aetate  in  interiori 
homine  iustificari.  Si  enirn  gratia  sanctificans  constituatur  in  bene- 
volentia  Dei,  qua  vult  liomini  concedei’e  actuates  gratias  necessa- 
rias  ad  sensualitatem  subiiciendam  ration!,  et  in  hac  subiectione 
sensualitatis  reponatur  iustitia  interna ; ex  his  ipsis  consequitur 
error  commemoratus  de  iustificatione  infantium.  Hinc  videbatur  ^ 
expresse  declarandum,  infundi  gratiam  supernaturalem  tarn  adultis 
quam  infantibus  Hoc  etiam  ideo  opportunum  videtur , quia  ex 


* Per  se  patet , sermonem  esse  de  lege  generali  nobis  revelata, 
non  vero  de  specialibus  privilegiis , quae  Deus  in  suo  consilio  habet 
abscondita;  ut  quando  in  peccato  mortali  defuncti  per  miraculum  re- 
suscitantur  ad  vitam,  de  quibus  theologi  agunt  4.  (list.  45.  Cf.  S.  Th. 
4.  dist.  45.  q.  2.  a.  2.  sol.  1;  Suarez  in  P.  3.  T.  II.  disp.  43.  sect.  3; 
Bellarmin.  de  Purgatorio  1.  II.  c.  8 etc. 

* „Gehennae  perpetuae  cruciatus“  dicitur  in  cap.  Maiores  (III. 
tit.  42.  c.  3) , et  „cum  diabolo  poena  perpetua'-''  in  Cone.  Later.  IV. 
cap.  Firmiter.  [Hard.  C.  C.  VII,  15.] 

* Propositio  Baii  XLII.  damnata  ita  habet:  „Iustitia  qua  iustifi- 
catur  per  fidem  impius,  consistit  formaliter  in  obedientia  mandatorum 
Dei,  quae  est  operum  iustitia : non  autem  in  gratia  aliqua  animae  in- 
fusa , qua  adoptatur  homo  in  filium  Dei  et  secundum  interiorem  ho- 
minem  renovatur  ac  divinae  naturae  consors  effleitur , ut  sic  per 
Spiritum  Sanctum  renovatus  deinceps  bene  vivere  et  Dei  mandatis 
obedire  possit.“ 

'*  Ante  Cone.  Trid.  theologos  non  eadem  consensione  et  certitu- 


iustificatione  infantium  clarius  intelligitur  gratia  ut  donum  per- 
manens et  inhaerens. 

Ceterum  appellationes  habitus  vel  qualitatis  infusae  sicut  in 
Cone.  Trid.  ita  et  in  hoc  schemate  non  adhibentur;  ac  proinde 
quoad  haec  relinquitur  doctrina  in  eo  gradu  certitudinis , in  quo 
post  Cone.  Tridentinum  hactenus  erat.  (Vide  Catechismum  Cone. 
Trid.  de  Baptism,  n.  50;  Bellarm.  de  grat.  et  lib.  arbitr.  1.  I. 
c.  3;  Suarez  de  grat.  1.  VI.  c.  3.  n.  5 sqq.  Cf.  Dominic.  Soto  de 
natur.  et  grat.  1.  II.  c.  19.  ad  finem  etc.) 

(43)  II.  Spectanda  est  gratia,  quatenus  refertur  ad  operan- 
dum  seu  ad  supernaturales  actus  virtutum.  Qui  iustitiam  chri- 
stianam,  de  qua  paulo  ante  dictum  est,  non  distinguunt  a recti- 
tudine moral!  ordinis  naturalis,  illi  etiam  non  agnoscunt  actus 
virtutum  vere  supernaturales  (iistinctos  ex  ipsa  intrinseca  sua 
ratione  ab  actibus  naturalibus  moraliter  bonis.  Ex  ilia  enim  doc- 
trina de  iustitia  etliica  et  naturali  sponte  consequitur,  in  ipsa 
natura  rational!  esse  per  se  et  in  actu  primo  vim  et  facultatem 
sufficientem  ad  actus  virtutum  salutares:  quia  vero  in  praesenti 
statu  lapso  sensualitas  resistit  dictamini  rationis , et  propter  banc 
infirmitatem  natura  non  progreditur  ad  actus  virtutum  licet  sibi 
proportionates,  ideo  tantummodo  ad  banc  difficultatem  vincendam 
adiutorium  gratiae  actualis  necessarium  esse  intelligitur.  Adeoque 
iuxta  banc  doctrinam  non  absolute  gratia  necessaria  est  ad  actum 
salutarem , eo  quod  hie  sit  supernaturalis , ad  quern  simpliciter 
desint  vires  naturae;  sed  solum  requiritur  gratia  medicinalis  tan- 
quam adiutorium  ad  id  volendum  et  agendum,  quod  natura  per 
se  posset,  sed  ob  infirmitatem  peccato  inductam  non  vult  et 
non  facit. 

In  proposito  schemate  itaque  1.  declaratur,  ipsam  gratiam 
adoptionis  quae  permanet,  esse  rationem,  ex  qua  actus  supernatu- 
rales virtutum , si  fiant , sint  meritorii  augment!  gratiae  et  vitae 
aeternae  ‘ (cf.  Cone.  Trid.  sess.  VI.  can.  32).  2.  Docetur,  ad 

nullum  actum  salutarem  vires  naturales  sufficere,  sed  ad  quem- 
vis  necessariam  esse  gratiam  supernaturalem *  *.  Unde  3.  conse- 
quitur , non  solum  ad  sanandam  infirmitatem  peccato  inductam, 
sed  simpliciter  necessariam  esse  gratiam , ut  possimus  velle  et 
operari , sicut  oportet  ad  salutem  Hinc  4.  declaratur  distinctio 
inter  actus  mere  naturales  licet  moraliter  bonos  et  inter  actus 
salutares,  ut  disponant  ad  iustitiam  christianam  vel  perducant  ad 
vitam  aeternarn,  quos  supernaturales  esse  oportet ^ Atque  haec 
5.  dicitur  esse  propria  ratio  absolutae  necessitatis  gratiae  ad  quem- 
vis  actum  salutarem. 

Condemnatio  errorum  respondet  duplici  parti  expositionis  doc- 
trinae  de  gratia,  ut  spectatur  habitualis,  et  ut  refertur  ad  saluta- 
rem operationem.  In  tota  vero  expositione  duo  animadvertenda 
sunt.  1.  Intacta  relinquenda  erat  quaestio,  de  qua  inter  catholicos 
theologos  disceptatur,  utrum  in  iustis  ad  omnes  et  singulos  actus 
supernaturales  necessaria  sit  excitans  gratia  actualis  distincta  a 
gratia  permanente  cum  omnibus  habitibus  infusis,  an  vero  in  hac 
ipsa  habitual!  gratia  et  infusis  habitibus  sit  adiutorium  per  se 
sufficiens  ad  actus  supernaturales , nisi  difficultates  speciales  ne- 
cessariam reddant  excitantem  gratiam  specialem.  Conf.  Bellarm. 
de  grat.  et  lib.  arbitr.  1.  VI.  c.  15.  Propos.  XI.  XIII.;  Suarez 
de  grat.  1.  III.  c.  8.  et  theologos  ibi  citatos.  2.  Quando  definitur 


dine  docuisse  infusionem  gratiae  et  habituum  in  infantibus  sicut  in 
adultis,  nemo  nescit.  Cap.  Maiores  de  Bapt.  Clementina  I.  in  Cone. 
Viennensi  de  fide  catholica.  [Hard.  C.  C.  VII,  1359.] 

1 Propos.  XV.  Baii  damnata:  „Ratio  meriti  non  consistit  in  eo, 
quod  qui  bene  operantur,  habeant  gratiam  et  inhabitantem  Spiritum 
Sanctum,  sed  in  eo  solum,  quod  obediunt  divinae  legi.“  Cf.  Prop. 
XII.  XIII.  xvn. 

2 Cone.  Trid.  sess.  VI.  can.  1;  Cone.  Arausic.  II.  can.  3 — 6. 
[Hard.  C.  C.  II,  1098.J 

3 Cone.  Trid.  ib.  can.  2;  Milevitan.  II.  can.  5;  Arausic.  II.  can.  7. 
[Ibid.  I,  1218;  II,  1099.] 

Proposit.  LXI.  Baii  damnata:  „Illa  doctorum  distinctio,  divinae 
legis  mandata  bifariam  impleri,  altero  modo  quantum  ad  praeceptorum 
operum  substantiam  tantum,  altero  quantum  ad  certum  quemdam  mo- 
dum , videlicet  secundum  quern  valeant  operantem  perducere  ad  re- 
gnum  [aeternum] , hoc  est  ad  modum  meritorium , commentitia  est  et 
explodenda.“  Propos.  LXII. : „Illa  quoque  distinctio,  qua  opus  dicitur 
bifariam  bonum,  vel  quia  ex  obiecto  et  omnibus  circumstantiis  rectum 
est  et  bonum,  quod  moraliter  bonum  appellare  consueverunt,  vel  quia 
est  meritorium  regni  aeterni,  eo  quod  sit  a vivo  Christi  merabro  per 
spiritum  charitatis,  reiicienda  est.‘‘  Cf.  Propos.  27 — 30.  34.  37;  Pi- 
storiensium  Propos.  24. 


553 


Adnotationes  in  I.  schema  constit.  de  doctr.  cath.  — Schema  constit.  de  praecipuis  mysterhs  fidei. 


554 


necessitas  gratiae  supernaturalis  ad  volendum  aut  perficiendum 
honum  aliquod,  sicut  oportet,  ut  disponat  ad  iiistitiam  christia- 
nam,  id  intelligitur  de  dispositione  positiva  et  per  modum  meriti 
de  congrito , non  autem  de  dispositione  improprie  dicta  et  solum 
negativa,  quatenus  homo  maiora  impedimenta  gratiae  non  ponat. 
Cf.  Suarez  de  gratia  1.  IV.  c.  12 — 17 ; 1.  VIII.  c.  7.  Concilium 
etiam  Tridentinum  generatim  nominat  dispositionem  ad  iiistitiam, 
atque  ad  hanc  dispositionern  docet  necessarian!  esse  gratiam. 
Sess.  VI.  capp.  5.  6.  7.  can.  4. 


III.  Schema  reformatum  constitutionis  dogmaticae  de 
doctrina  catholica. 

[Priorem  partem  huius  schematis  reformat! : Schema  constitutionis 
dogmaticae  de  fide  catholica,  vide  supra  p.  69  sqq. 

Alteram  partem:  Schema  constitutionis  dogmaticae  de  praecipuis 
nigsteriis  fidei,  hie  dabimus  simulque  ad  earn  explicandam  relationem 
illius  theologi , cuius  opera  Deputatio  pro  rebus  fidei  in  reformando 
schemate  uti  voluit,  infra  addemus,  etsi  post  hanc  relationem  Depu- 
tatio ilia  pauca  quaedam  mutanda  vel  omittenda  eensuit.] 

CAPUT  I.  De  ss.  Trinitate. 

[1.]  Mysteriorum , quae  fide  illuminati  profitemur , omnium 
supremum  ipse  Deus  est , unus  in  essentia , trinus  in  persouis : 
Pater,  Filius  et  Spiritus  Sanctus.  Haec  beata  Trinitas  secundum 
sinceram  catholicae  fidei  veritatem  unus  est  Deus,  propterea  quod 
essentia  seu  substantia  tribus  personis  communis  re  et  numero 
una  est.  [2.]  Pater  enim  ab  aeterno  Filium  generat,  non  aliam 
suae  aequalcm  essentiam  emanatione  producendo,  sed  ipsam  suam 
simplicissimam  essentiam  communicando ; pariterque  Spiritus  S. 
non  multiplicatione  essentiae , sed  eiusclein  essentiae  singularis 
communicatione  a Patre  et  Filio  tanquam  ab  uiio  principio  una 
spiratione  aeterna  procedit.  [3.]  Haec  igitur  una  numero  essentia 
seu  natura  veraciter  est  Pater,  Filius  et  Spiritus  S.,  tres  simul  per- 


RELATIO 

DE  SCHEMATE  REFORMATO. 

De  capite  primo. 

[1.]  Multi  hac  nostra  aetate , dum  Trinitatis  mysterium  rationis 
lumine  vel  demonstrare  vel  certe  penitus  intelligere  conabantur,  a 
rectae  fidei  tramite  plusminus  deflexerunt.  Quorum  si  nonnulli  per- 
sonarum  veram  et  realem  distinctionem  non  agnoscunt,  plerique  tamen 
in  declaranda  divina  unitate  errant.  Sic  enim  originem  personarum 
exponunt,  ut  una  cum  personis  naturam  seu  substantiam  divinam 
multiplicent.  Neque  igitur  aliam  in  Deo  unitatem  admittunt,  nisi 
specie!  et  relationis,  atque  illam  qualitativam,  hanc  dynamicam  vocare 
sclent.  Tres  enim  personas  dicunt  totidem  esse  substantias  , inter  se 
prorsus  aequales , atque  turn  ratione  originis  turn  communione  vitae 
seu  conscientiae  inseparabiliter  coniunetas. 

Itaque  in  capite,  postquam  summa  mysterii  paucis  verbis  enuntiata 
est,  primo  [declaratur]  divinae  naturae  unitas,  quae  scilicet  non  dyna- 
mica  seu  virtualis  sed  realis,  neque  qualitativa  sed  numerica  dicenda.  In 
omnibus  enim  symbolis  personarum  trinitas  naturae  unitati  opponitur: 
quara  certum  igitur  est,  personas  esse  realiter  et  numerice  distinctas, 
tarn  certum  est,  naturam  esse  realiter  et  numerice  unam;  quare  in 
Later.  Cone.  IV.  (Cap.  Damnamus')  legimus:  „ut  distinctiones  sint  in 
personis,  et  unitas  in  natura.“  Praeterea  in  iisdem  symbolis  naturae 
unitas  tanquam  ratio  ponitur,  cur  unus  sit  Deus ; ut  in  symb.  Athanas. 
statim  ab  initio,  et  in  Cone.  Florent.  (Decret.  pro  lacob.  [Hard.  C.  C. 
IX,  1023.]):  „Hae  tres  personae  sunt  unus  Deus  et  non  tres  dii;  quia 
trium  est  una  substantia,  una  essentia,  una  natura. “ Rursus  igitur 
inferimus : quam  certum  est,  Deum  esse  numero  unum,  tarn  certum 
est,  numericam  esse  divinae  naturae  unitatem.  Tandem  in  epistola 
S.  Agathonis  a Concilio  oecum.  VI.  solemniter  approbata,  iJostquam  de 
una  Dei  natura,  voluntate,  operatione,  etc.  sermo  factus  est,  adiicitur: 
„Et  quidquid  de  eadem  S.  Trinitate  essentialiter  dicitur,  singuluri 
numero  tanejuam  de  una  natura  trium  consubstantialium  personarum 
comprehendamu8.“  (Mansi  Tom.  XI.  p.  238.) 

[2.]  Ut  vero  erroris  radix  evellatur,  mox  personarum  origo  ex- 
ponitur,  quippe  quae  non  multiplicatione  sed  communicatione  eiusdem 
numero  essentiae  concipienda  sit:  de  quo  conferri  potest  idem  caput 
Damnamus  Concilii  Later.  IV. 

[3.]  Turn  vera  habitudo  essentiae  ad  personas  definitur,  earn 
scilicet  esse  huiusmodi , ut  haec  una  numero  es.sentia  sit  quaclibet 


a sonae  et  singillatim  quaelibet  earumdem:  ita  ut  personae  inter 
se  realiter  distinctae  sint,  natura  autem  seu  essentia  unum  idem- 
que  sint.  Cf.  Cone.  Lat.  IV.  Cap.  Damnamus.  [Hard.  C.  C.  VII,  18. J 
[4.]  Et  quoniam  in  Deo  omnia  unum  sunt , ubi  non  obviat 
relationis  oppositio  (Cone.  Florent.  Deer,  pro  laeob.  [Hard.  C.  C. 
IX.  1023]),  una  est  voluntas  et  operatio,  qua  Trinitas  saerosaneta 
euneta  extra  se  eondidit,  disponit  et  gubernat.  Xeque  enim  per- 
sonae divinae  extra  se  seeundum  originis  relationes,  quibus  di- 
stinguuntur,  sed  seeundum  quod  sunt  unum  et  singulare  prinei- 
pium,  operantur. 

CAPUT  II.  De  hominis  creatione  et  natura. 

[1.]  De  hominis  vero  natura  et  origine,  divinis  litteris  edocta 
haee  eredit  et  praedieat  S.  Mater  Eeclesia.  Faeturus  Deus  homi- 
nem  ad  imaginem  et  similitudinem  suam,  ut  praeesset  universae 
terrae,  eorpori  de  limo  terrae  formato  inspiravit  spiraeulum  vitae, 
animam  scilicet  de  nihilo  productam , immaterialem , incorruptibi- 
lem , immortalem , intelligentia  et  libera  voluntate  praeditam. 
[2.]  Quae  aniraa  rationalis  corporis  humani,  etsi  ab  eo  essentia 
differens,  vere  tamen,  per  se  et  essentialiter  forma  est  (cf.  Cone. 
Vienn.  Clementina.  [Hard.  C.  C.VII,  1359.]  Cone.  Lat.  V.  Apost.  regi- 


trium  personarum,  atque  proinde  ab  his  non  distinguatur  nisi  virtua- 
liter,  dum  personae  inter  re  realiter  distinguuntur.  Quae  item  verbis 
Cone.  Lat.  brevius  contractis  proponuntur. 

[4.]  Postremo  agitur  de  operatione  Dei  ad  extra.  Queraadmodum 
scilicet  una  est  natura,  qua  personae  operantur,  ita  una  est  operatio, 
etsi  tres  sint  operantes,  cum  e contrario  in  Christo  unus  sit  operans, 
sed  duplex  operatio.  Haec  autem  veritas  dudum  definita,  denuo  visa 
est  proponenda,  propterea  quod  nostro  tempore  ab  iisdem,  qui  tres 
in  Deo  ponunt  essentias,  negata  est.  Proponitur  autem  eo  fere  modo, 
quo  in  confessione  fidei  S.  Agathonis  et  Synodi  Romanae  a Concilio 
oecum.  VI.  acceptata  legitur : . . . (Patris , Filii  et  Spiritus  Sancti) 
una  essentia  sive  substantia  vel  natura,  id  est  una  deitas,  una  aeter- 
nitas  . . . una  essentialis  eiusdem  sanctae  et  inseparabilis  Trinitatis 
voluntas  et  operatio , quae  omnia  eondidit , dispensat  et  continet. 
(Mansi  Tom.  XI,  p.  290.) 

® De  capite  secundo. 

[1.]  Postqiiam  hominis  creatio , verbis  e Scriptura  depromptis, 
breviter  descripta  est,  in  hoc  capite  tria  traduntur  dogmata,  et  unum 
punctum  doctrinae  catholicae  latius  dictae. 

Primum  dogma  est , animam  de  nihilo  productam , immateria- 
lem etc.  esse;  [2.]  alterum,  hanc  animam  cum  corpore  tanquam  for- 
mam  eius  unam  constitiiere  naturam.  In  huius  secundi  dogmatis 
enuntiatione  retenta  est  formula,  qua  Cone.  Viennense  et  Latera- 
nense  V.  necnon  88™"^  Dominus  noster  Pius  IX.  usi  sunt,  explica- 
tione  brevi,  qualis  conciliari  decreto  convenire  videbatur,  e plurium 
RR.  Patrum  desiderio  adiecta.  Praetermissis  enim  scholasticis  quae- 
stionibus,  hoc  solum  declaratur,  animam  eorpori  ita  coniunctam  esse, 
ut  cum  eo  constituat  naturam  humanam,  compositam  quidem  ex  ma- 
teriali  et  spiritual!  substantia , vere  tamen  et  realiter  unam.  Hoc 
vero  est  id  ipsum,  quod  antiquorum  Conciliorum  formula  edicitur.  In 
omni  enim  natura  composita  unum  e componentibus  habet  se  ut  de- 
terminans  et  perficiens  seu  absolvens , alterum  ut  id  quod  determina- 
tur  et  perficitur.  Porro  prius  illud  appellatur  huius  posterioris  forma. 
Anima  autem  dicitur  corporis  humani  forma  per  se  et  essentialiter, 
quia  corpus  non  per  aliud  quidquam,  sed  per  semet,  nee  per  ali- 
d quam  tantum  operationem , sed  per  ipsam  suam  substantiam  perficit. 
Hunc  esse  sensum  vocabuli  essentialiter  patet , si  prior  pars  decreti 
Viennensis  Concilii  cum  posteriore  confertur: 

,, Porro  doctrinam  omnem  seu  positionem  temere  asserentem , aut 
vertentem  in  dubium,  quod  substantia  animae  rationalis,  seu  intellec- 
tivae,  vere  ac  per  se  humani  corporis  non  sit  forma,  velut  erroneam 
ac  veritati  catholicae  inimicam  fidei,  praedicto  sacro  approbante  Con- 
cilio, reprobamus : definientes,  . . . quod  ejuisquis  deinceps  asserere, 
defendere,  seu  tenere  pertinaciter  praesumpserit,  quod  anima  ratio- 
nalis seu  intellectiva  non  sit  forma  corporis  humani  per  se  et  essentia- 
liter, tanquam  haereticus  sit  censendus“.  (Denzinger,  Enchirid.  p.  174.) 

In  priore  igitur  parte  dicitur  substantia  animae  vere  ac  per  se 
(omisso  essentialiter),  in  posteriore  anima  per  se  et  essentialiter  hu- 
mani corporis  forma.  Itaque  animam  essentialiter  formam  corporis 
esse  idem  est  atque  substantiam  animae  corporis  formam  esse. 

lam  vero  ut  anima  per  ipsam  suam  substantiam  corpus  deter- 
minet  et  ita  perficiat,  ut  sit  corpus  humanum , necesse  est  eorpori 
per  ipsam  suam  substantiam,  seu  substantialiter  unita  sit,  atque  pro- 
inde unam  cum  eo  naturam , unum  essendi  et  operand!  principium 
constituat. 

Hoc  igitur  dogmate  excluditur  error  Riorum,  qui  statuunt,  ani- 


555 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


556 


minis.  [Hard.  C.  C.  IX,  1719.]  Litt.  apost.  Pii  IX.  d.  d.  15.  lun.  1857), 
ita  ut  cum  eo  constituat  naturam  humanara  vere  et  realiter  unam. 

[3.]  Prime  autem  homini  Adae  et  Evae  uxori,  e costa  eius 
divinitus  formatae , benedicens  Deus  ait;  „Multiplicamini  et  re- 
])lete  terram‘‘  (Gen.  1,  28);  atque  ita  „ex  uno  fecit  omne  genus 
iiominum  inhabitare  super  universam  faciem  terrae“  (Act.  17,  26). 
Quare  etiam  „vocavit  Adam  nomen  uxoris  suae  Heva , eo  quod 
mater  esset  cunctorum  viventium^  (Gen.  3,  20) ; Adam  vero  ipse 
primus  dicitur  formatus  a Deo,  pater  orbis  terrarum  (Sap.  10,  1), 
quippe  a quo  cuncti , qui  incolunt  terram , naturali  generatione 
descendant  came  de  came  nascente , [4.]  cui  anima  a Deo  in 
singulis  de  novo  creata  infunditur.  Qua  fidei  sententia  negata, 
dogma  quoque  de  peccato  ab  uno  prime  genitore  in  omnes  trans- 
fuse , et  de  redemptione  omnium  per  unum  Mediatorem  lesum 
laeditur,  contra  Apostoli  doctrinam:  „Sicut  per  unius  delictum  in 
omnes  homines  in  condemnationem , sic  et  per  unius  iustitiam  in 
omnes  homines  in  iustificationem  vitae"  (Rom.  5,  18). 

CAPUT  III.  De  hominis  elevations  et  lapsn. 

[1.]  Verum  in  ipso  generis  humani  primordio  magnum  in- 
super  quoddam  divinae  pietatis  arcanum  fides  Christiana  aguoscit. 
Homo  ad  imaginem  Dei  factus  ipsa  quidem  natura  sua  ordinatur 
ad  Deum  cognoscehdum,  colendum,  amandum,  eo  videlicet  mode, 
qui  insitae  facultati  congruit.  Verumtamen  summus  rerum  Con- 
ditor  et  Dominus , cuius  potentia  creatae  naturae  proprietatibus 
et  legibus  non  circumscribitur , inexlnausta  bonitate  humanum 


mam  et  corpus  duo  esse  principia  completa  (quorum  utrumque  pro- 
priam  habeat  subsistentiam  et  propriam  operationem) , ad  mutuam 
tantum  in  se  actionem  et  vitae  communionem  coniuncta. 

[3.]  Tertium  dogma,  quod  statuitur,  est  unitas  generis  bumani, 
de  quo  nulla  est  difficultas. 

[4.]  Punctum  denique  doctrinae  catbolicae , quod  praeter  baec 
dogmata  traditur,  illud  est:  animas  bumanas  a Deo  creari.  Hoc  sic 
capiti  insertum  est,  ut  non  definiatur , siquidem  incidenter  dictum. 
Selecta  autem  est  formula  simillima  ei , qua  usus  iam  est  S.  Leo  M. 
in  epistola  dogmatica  ad  Turribium.  Videatur  de  bac  schema  prius 
pag.  122.  [V.  supra  p.  546.]  Inter  ea  vero,  quae  ibidem  de  bac  doc- 
trina  referuntur,  illud  maxime  notandum  est,  non  obstante  dubitatione 
S.  Augustini  aliorumque  post  eum,  sententiam  de  creatione  animarum 
a saeculo  XI.  in  Ecclesia  tarn  communem  fuisse , ut  usque  ad  baec 
nostra  tempora  nemo  earn  amplius  in  dubium  vocaret.  Testatur  boc 
Bellarminus  bis  verbis:  „Hanc  sententiam  (animam  filii  esse  ex  anima 
patris,  ut  corpus  filii  ex  corpore  patris)  ut  exploratum  errorem  re- 
iiciunt  ac  refellunt  omnes  theologi  scholastici  cum  Magistro  sententia- 
riim.“  (De  amiss,  grat.  1.  4.  c.  11.)  Melchior  Canus  commemorata  dubi- 
tatione Augustini:  „Nunc  autem,  ait,  cum  post  ea  tempora  theologorum 
fideliumque  omnium  consensu  firmatum  sit,  animum  non  per  genera- 
tionem,  sed  per  creationem  existere,  sine  dubio  ad  fidem  ilia  quaestio 
pertinet."  (De  loc.  theol.  1.  12.  c.  ult.)  Item  Alexander  Natalis:  „Hoc 
tamen  antiquorum  dubium  non  impedit,  quin  mode  ab  omnibus  catho- 
licis  asserendum  sit,  animas  a Deo  creari,  et  creando  corporibus  in- 
fundi.“  (Hist.  eccl.  saec.  V.  cap.  4.  a.  3.  § 10.)  Similia  apud  alios 
passim  leguntur;  neque  praetermittendum  est,  a S.  Thoma,  qui  earn 
sententiam  ab  Ecclesia  approbatam  (De  pot.  q.  3.  a.  9),  et  contrariam 
etiam  haereticam  (Summa  P.  1.  q.  118.  a.  2)  dicit , mentionem  fieri 
dubitationis  S.  Augustini,  item  a S.  Bonaventura,  qui  sententiam, 
animas  a Deo  creari,  solam  catbolicam  esse  affirmat.  (In  1.  II.  dist.  18. 
a.  2.)  Itaque  omnes  hi  summi  viri  iudicarunt , non  obstante  ilia  du-  8 
bitatione  quorundam  veterum  Patrum,  nunc  earn  sententiam  per  con- 
sensum  Ecclesiae  certam  factam  esse.  Adde , quod  Benedictus  XII. 
oppositam  sententiam  errorem  contra  fidem  esse  definivit,  et  Synodo 
nationali  praescripsit , ut  earn  tanquam  talem  solemniter  reiiceret. 
(V.  Schema  primum  pag.  125.  [V.  supra  p.  547.])  Exstat  etiam  re- 
sponsnm  S.  R.  Inquisitionis,  quo  declarator,  earn  sententiam  erroneam 
esse,  et  qui  earn  docuerat,  ad  retractationem  cogendum.  Quibus  om- 
nibus certum  est,  posse  incisum , de  quo  sermo  est,  dogmati  insert, 
hoc  vero  etiam  expedire  videtur  propterea  quod  contrarius  error 
nostro  tempore  in  pluribus  regnis  , in  Germania,  Gallia,  Belgio,  et 
Italia  revixit. 

De  capite  tertio. 

[1.]  In  priore  parte  huius  capitis  agitur  de  statu  supernaturali, 
ad  quern  genus  humanum  in  primo  suo  parente  a Deo  elevatum  est. 
Ac  primum  quidem  hie  status  paucis  verbis,  cum  S.  Thoma,  definitur 
tanquam  participatio  boni  divini,  b.  e.  boni,  quod  soli  Deo  naturaliter 
competit.  Duplex  scilicet  est  Dei  dilectio  erga  creaturam,  „una  qui- 
dem communis,  secundum  quam  diligit  omnia  quae  sunt,  ut  dicitur 
Sap.  U,  secundum  quam  esse  naturale  rebus  creatis  largitur;  alia 


a genus  in  prime  parente  super  naturae  conditionem  ad  statum 
quemdam  sublimem  elevare  voluit , in  quo  divinae  ipsius  censors 
efficeretur  naturae  (II.  Petr.  1,  4).  [2.]  Itaque  praeter  dona, 
quibus  in  propria  natura  perficeretur,  Spiritum  Sanctum  ei  in- 
fudit,  ut,  natura  quidem  servus,  sanctitatis  autem  gratia  filius, 
iam  non  solius  naturae  vigore,  sed  charitate  desuper  infusa,  di- 


autem  dilectio  est  specialis , secundum  quam  trahit  creaturam  ratio- 
nalem  supra  conditionem  naturae  ad  participationem  divini  boni.“ 
(S.  la  2ae  q.  110.  a.  1.) 

[2.]  Deinde , quae  hoc  supernaturali  ordine  continentur , singilla- 
tim  declarantur. 

1.  Primum  hominem  ante  lapsum  in  sanctitate  et  iustitia  con- 
stitutum  fuisse , iam  a Concilio  Tridentino  definitum  est  (Sess.  V. 
can.  1).  Per  ipsam  vero  sanctificantem  gratiam  confertur  etiam  ad- 
optio  filiorum  et  divinae  naturae  consortium ; quod  primo  demonstrari 
potest  e charitatis  dono.  Etsi  enim  e communiori  sententia  gratia 
sanctificans  ab  hoc  dono  distincta  sit,  tamen  multis  Scripturae  testi- 
moniis  manifestum  et  a Tridentino  Concilio  definitum  est  (Sess.  VI. 
b cap.  7.  can.  11),  charitatem  a iustificationis  gratia  separari  non  posse. 
Charitas  autem  est  proprium  donum  filiorum  Dei.  Etenim  qui  diligit, 
ex  Deo  nafus  est  (I.  loan.  4,  7) , et  ideo  gloriamur  in  spe  gloriae 
filiorum  Dei , quia  charitas  Dei  diffusa  est  in  cordibus  nostris  per 
Spiritum  Sanctum,  qui  datus  est  nobis  (Rom.  5,  2.  5) ; Spiritus  scilicet 
adoptionis  filiorum,  in  quo  clamamus  Abba  (Pater)  (Rom.  8.  15;  cf. 
I.  loan.  4,  18).  Idem  consequitur,  si  gratia  sanctificans  consideratur 
ut  donum  a virtutibus  distinctum.  Sic  enim  donum  eiusmodi  esse 
debet,  quo  ipsa  animae  natura  elevatur,  ita  ut  virtutes  infusae  ad 
earn  se  habeant , sicut  debitae  dispositiones  ad  naturam  altiorem. 
Quare  S.  Thomas : „Virtus  uniuscuiusque  rei  dicitur  in  ordine  ad  ali- 
quam  naturam  praeexistentera  , quando  scilicet  unumquodque  sic  est 
dispositum , secundum  quod  congruit  suae  naturae.  Manifestum  est 
autem,  quod  virtutes  acquisitae  per  actus  humanos  sunt  dispositiones, 
quibus  homo  convenienter  disponitur  in  ordine  ad  naturam,  qua  homo 
est.  Virtutes  autem  infusae  disponunt  hominem  altiori  modo  et  ad 
altiorem  finem;  unde  etiam  oportet,  quod  (disponunt  eura)  in  ordine 
ad  altiorem  naturam , hoc  est  in  ordine  ad  naturam  divinam  partici- 
patam,  quae  dicitur  lumen  gratiae  (sicut  id,  quo  natura  animae  est 
rationalis , vocatur  lumen  rationis)  , secundum  quod  dicitur  II,  Petr. 
1,  4:  Maxima  et  pretiosa  vobis  promissa  donavit,  ut  per  haec  efficia-^ 
C mini  divinae  consortes  naturae.  Et  secundum  acceptionem  huiusmodi 
naturae  dicimur  regenerari  in  filios  Dei“  (S.  1.  2.  q.  110.  a.  3).  Per 
altiorem  illam  naturam  ipsa  animae  essentia  intelligenda  est,  per  gra- 
tiam ad  supernaturalem  similitudinem  cum  Deo  elevata;  quae  eadem 
dicitur  divina  natura  participata , quia  anima  ipsa  ea  similitudine, 
quoad  fieri  potest , divinae  naturae  censors  seu  particeps  efficitur  : id 
quod  S.  Doctor  in  sequenti  articulo  distinctius  explicat.  Ut  iustus 
in  intellectu  per  virtutem  fidei  cognitionem  divinam , et  in  voluntate 
per  virtutem  charitatis  amorem  divinum , ita  etiam  in  natura  seu  es- 
sentia animae  per  gratiam  sanctificantem  participat  naturam  divinam; 
propterea  quod  ad  similitudinem  divinae  essentiae  regeneratus , esse 
et  operari  coepit  eo  modo  qui  nulli  creaturae  connaturalis  est.  Hoc 
autem  est , ex  Deo  renasci , filium  Dei  et  naturae  divinae  consortem 
fieri.  — Quam  sit  haec  expositio  doctrinae  revelatae  conformis,  ex  eo 
cognoscitur,  quod  sive  prima  sanctificatio  sive  progressus  eius  sive 
consummatio  tanquam  transformatio  in  Dei  imaginem  exhibetur  (Gal. 
3,  27.  Col.  3,  10.  II.  Cor.  3,  18.  I.  loan.  3,  2.  Rom.  8,  29).  Quam 
igitur  certum  est,  primum  hominem  ante  lapsum  in  sanctitate  et  iu- 
stitia constitutum  fuisse,  tarn  certum  est,  eum  Dei  filium  per  adop- 
tionem  et  naturae  divinae  consortem,  atque  per  haec  dispositum  fuisse 
ad  Dei  visionem  intuitivam  consequendam , quae  quidem  haereditas 
est  filiis  promissa  et  divini  consortii  felix  consummatio.  Et  ni  ita 
esset , nec  Christi  Redemptoris  opus  instauratio  (Ephes.  1,  10)  nec 
sanctificatio  nostra  per  eius  gratiam  renovatio  (Ephes.  4,  23.  24.  Col. 
3,  10.  Tit.  3,  5)  dici  posset. 

Haec  vero  omnia  SS.  Patrum  auctoritas  luculenter  confirmat. 
Tradunt  enim  velut  uno  ore,  primum  hominem,  cum  in  propria  natura 
perfectus  absolutusque  esset,  per  Spiritus  Sancti  infusionem,  spirita- 
lem  effectum  (S.  Iren.  adv.  haer.  1.  5.  c.  6.  [Migne  P.  Gr.  VII,  1137.] 
S.  Ambr.  in  Luc.  1.  7.  c.  10.  [Migne  P.  L.  XV,  1718.]  S.  August, 
de  Gen.  contr.  Manich.  1.  2.  c,  8.  [Ib.  XXXIV,  201.]  S.  Basil,  contr. 
Eunom.  1.  5.  [Migne  P.  Gr.  XXIX,  770]),  ad  imaginem  Verbi  trans- 
formatum  (S.  Ambr.  Hexaem.  1.  6.  c.  7.  [Migne  P.  L.  XIV,  258.] 
S.  Aug.  de  Gen.  ad  litt.  1.  6.  [c.  27.]  n.  38.  [Ib.  XXXIV,  355.]  S.  Cyr. 
Alex,  de  adorat.  in  spiritu  1.  1.  [Migne  P.  Gr.  LXVIII , 146  sq.]), 
splendidiores  characteres  divinae  naturae  recepisse,  in  supernam  i.  e. 
divinam  formam  transiisse,  excellentiam  sanctitatis  et  affinitatem  cum 
Deo  consequutum  esse  (S.  Cyr.  Alex,  contr.  Anthrop.  c.  2.  De 
SS.  Trim  Dial.  7.  [Ib.  LXXVI,  1082;  LXXV,  1087  sq.]),  ita  ut  omni 
virtute  ornatus  tanquam  Angelus  terrestris  cum  suo  Creatore  familia- 
riter  conversaretur  (S.  Chrys.  in  Gen.  bom.  17.  S.  Greg.  Naz.  orat.  42. 
[al.  45.]  S.  Cyr,  Alex,  in  loan.  1.  9.  [Migne  P.  Gr.  LIII,  134;  XXXVI, 


557 


Schema  constit.  de  praecipuis  mysteriis  fidei.  Cap.  II. — IV.  — Relatio  de  eodem. 


558 


vina  mandata  et  virtutis  opera  exequendo , aeternam  haeredita- 
tem  promereretur.  [3.]  Ad  haec  carnem  spiritui  gratia  sua  plene 
subiectam  fecit,  et  mortis  ipsius  timorem  a mortali  removit.  Mor- 
talis  quippe  erat  homo  conditione  corporis  animalis,  immortalis 
autem  beneficio  Conditoris.  (S.  Aug.  Enchir.  [potius;  de  Gen.  ad 
litt.  1.  VI.]  c.  25.  [Migne  P.  L.  XXXIV,  354.]) 

Hunc  Deus  in  paradisi  felicitate  tanquam  in  umbra  vitae 
collocavit,  sic  munerans  libero  arbitrio,  ut  tamen  regeret  imperio, 
terreret  exitio.  (S.  Aug.  Enchir.  c.  25.  [Ib.  XL,  245.])  Posuit  ante 
eum  vitam  et  mortem,  ut,  siquidem  vitam  eligeret,  de  virtute  in 
virtutem  conscendens,  ad  regnum  coeleste  transferretur , Deum 
deorum  visurus,  non  ut  facultate  naturali  videri  potest,  sed  facie 
ad  faciem  sicuti  est , et  hac  visione  in  ipsura  transformatus  di- 
vinae  voluptatis  torrente  potaretur. 

[4.]  Haec  ilia  est  hominis  elevatio , quam  SS.  Patrum  vesti- 
giis  insistentes  Doctores  catholici  recte  supernaturalem  vocaverunt. 


631.  627;  LXXIV,  278.]),  ut  divina  mysteria,  nominatim  futuram  Verbi 
incarnationem,  superna  revelatione  cognosceret.  (S.  Aug.  de  Gen.  ad  litt. 
[Migne  P.  L.  XXXIV,  408.]  S.  Chrys.  in  Gen.  hom.  16.  [Migne  P.  Gr. 
LIII,  132.]  S.  Epiplian.  adv.  haer.  in  praef.  [Ib.  XLI,  182.]  S.  Hiero- 
nym.  in  ep.  ad  Eph.  c.  5.  v.  25.  [1.  32.  Migne  P.  L.  XXVI,  535.]) 

[3.]  Praeter  haec  dona  sanctitatis  et  Dei  visionem  tanquam  ulti- 
mum  finem,  quae  statui  supernaturali  essentialia  sunt,  paucis  adhuc 
commemorantur  in  capite  reliqua  dona,  quibus  homo  ante  lapsum  orna- 
tus  erat,  integritas,  immortalitas  et  paradisi  felicitas.  De  his  vero  ita 
sermo  instituitur,  ut  tanquam  gratuita  quidem  Creatoris  beneficia  per- 
hibeantur,  nullus  tamen  nexus  necessarius  cum  ultimo  fine  appareat. 

[4.]  2.  Declarato  in  hunc  modum  statu  originalis  iustitiae,  sub- 
iicitur  definitio , in  eo  hominem  elevatum  esse  ad  ordinem,  qui  turn 
exigentiam  turn  vires  creatae  naturae  transcendat,  ideoque  recte  super- 
naturalis,  indebitus,  gratuitus  dicatur. 

Etiam  naturalia  dona  gratuita  vocari  possunt,  quatenus  homo  ea, 
antequam  erat,  mereri  utique  non  potuit;  sunt  tamen  debita,  quatenus 
ipsa  naturae  humanae  constitutio  ea  postulat , ne  mancus  sit  homo  et 
necessario  miser.  Quare  S.  Thomas:  „Potest  intelligi  duplex  debi- 
tum : unum  quidem  ex  merito  proveniens,  quod  refertur  ad  personam, 
cuius  est  agere  meritoria  opera  . . . Aliud  est  debitum  secundum  con- 
ditionem  naturae,  puta  si  dicamus,  debitum  esse  homini,  quod  habeat 
rationem  et  alia,  quae  ad  humanam  pertinent  naturam  . . . Dona  igi- 
tur  naturalia  carent  primo  debito,  non  autem  carent  secundo  debito  . . . ; 
dona  autem  supernaturalia  utroque  debito  carent , et  ideo  specialius 
sibi  nomen  gratiae  vindicant.“  (S.  1 2^0  q.  ill.  a.  1.)  Ut  vero 

bonum,  ad  quod  Deus  hominem  ordinavit,  conditionem,  ita  etiam  vires 
naturae  excedit,  et  excedit  quidem  simpliciter,  ita  ut  homo  propriis 
viribus  ad  illud  consequendum  nihil  possit.  Quum  enim  vires  neces- 
sario naturae,  utpote  suo  principio,  respondeant,  non  possunt  ad  bona, 
quae  naturae  proportionem  excedunt,  pertingere.  (Cf.  S.  Thom.  ibid, 
q.  110.  a.  1.  et  3.  et  Schema  antiquum  p.  127  sqq.  [v.  supra  p.  547  sq.]) 

Ex  hac  ordinatione  hominis  ad  finem  supernaturalem  seu  ut 
S.  Thomas  dixit,  ad  participationem  divini  boni,  cognoscitur  necessitas 
gratiae  absoluta.  Duo  enim  gratia  praestat : sanat  primum  naturam 
eiusque  vires  reparat,  deinde  elevat  naturam  eique  altiores  vires  addit. 
Sed  naturae  vires  peccato  originali  peremtae  non  sunt,  ideoque  ad 
aliquod  bonum  naturae  proportionatum  etiamnum  sufficiunt.  Itaque 
necessitas  gratiae  ad  omne  omnino  opus  salutare  inde  tantum  oriri 
potest,  quod  salus  nobis  proposita  omnem  naturae  proportionem  ex- 
cedit. Quodsi  ita  est,  gratia  non  lapso  solum,  sed  innocent!  quoque 
homini  necessaria  est. 

Ex  his,  quae  dicta  sunt,  intelligitur,  quam  necessarium  sit,  hoc 
dogma  a Concilio  definiri,  nec  ullum  locum  esse  opportuniorem,  quam  d 
ubi  agitur  de  statu  primi  hominis.  Necessaria  enim  definitio  est  primo 
propter  haereses,  quae  inde  a Concilii  Tridentini  tempore  Ecclesiam 
turbarunt.  lam  Lutherus  negaverat,  iustitiam  originalem  donum  fuisse 
supernaturale  („Quare  statuamus , iustitiam  non  fuisse  quoddam  do- 
num, quod  ab  extra  accederet,  separatum  a natura  hominis,  sed  fuisse 
vere  naturalem,  ut  naturae  Adae  esset,  diligere  Deum,  credere  Deum, 
agnoscere  Deura.“  In  Gen.  c.  3.  Neque  igitur  haeresiarcha  inter  na- 
turalem et  supernaturalem  Dei  cognitionem  et  amorem  distingui  voluit), 
et  inter  errores  Baii  hie  est  capitalis.  Neque  enim  solum  multae  eius 
propositiones , quae  statum  primi  hominis  respiciunt,  eum  ipsum  er- 
rorem  vel  proxima  eius  consectaria  enuntiant  (Prop.  1.  Nec  Angeli 
nec  primi  hominis  adhuc  integri  merita  recte  vocantur  gratiae.  Cf. 
propositiones  2 — 7.  — Prop.  21.  Humanae  naturae  sublimatio  et 
exaltatio  in  consortium  divinae  naturae  debita  fuit  integritati  primae 
conditionis , et  proinde  naturalia  dicenda  est,  et  non  supernaturalia. 

Cf.  propositiones  23.  26.  78.  79) ; sed  pravae  etiam  de  merito  et  libero 
arbitrio  opiniones  eius  ex  eodem  pullularunt.  Quoniam  scilicet  con- 
stat, iustitiam  originalem  peccato  Adae  totam  perditam  esse,  si  haec 
erat  naturalis  atque  unica , qua  homo  praeditus  erat;  consequitur, 
naturale  quoque  bonum  prorsus  corruptum  esse : in  quo  quidem  er- 


a ut  quae  naturae  creatae  turn  vires  turn  exigentiam  transcendat, 
ideoque  nec  meritis  nec  naturali  conditioni  hominis  debita , sed 
gratuitum  sit  divinae  largitatis  beneficium. 

[5.]  At  vero  homo  Conditori  et  Patri  suo  ingratus  mandatum 
eius  libere  transgrediendo  e statu , ad  quern  super  naturae  con- 
ditionem evectus  erat , una  cum  propagine  sua  excidit , iram  Dei 
et  indignationem  incurrens,  sanctitatem  et  iustitiam  tarn  sibi  quam 
nobis  perdidit,  et  peccato  inquinatus  non  mortem  et  poenas  cor- 
poris tantum,  sed  etiam  peccatum,  quod  mors  est  animae,  in  omne 
genus  humanum  transfudit.  Quod  quidem  Adae  peccatum  pro- 
pagatione,  non  imitatione  in  omnes  eius  filios  transfusum  unum- 
quemque  in  statu  peccatoris  constituit:  quemadmodum  Ecclesia 
constanter  docuit , et  S.  Tridentina  Synodus  definivit , cuius  de- 
creta  hoc  approbante  Concilio  renovamus. 

Ab  omnibus  tamen  fidelibus  firmiter  credendura  constanter- 
que  profitendum  est,  Dei  Matrem  B.  V.  Mariam  in  primo  instanti 
suae  conceptionis  fuisse  singulari  omnipotentis  Dei  gratia  et  pri- 
vilegio,  intuitu  meritorum  Christi  Salvatoris  bumani  generis,  ab 
Omni  originalis  culpae  labe  praeservatam  immunem,  prout  per 
b Apost.  Nostram  Constitutionem , quae  incipit  Ineffahilis  Deus,  a 
Nobis  declaratum  et  definitum  est. 

CAPUT  IV.  De  mysterio  Verbi  incarnati. 

[1.]  At  Deus  generis  nostri  ruinam  praevidens , secundum 
sacramentum  voluntatis  suae,  lapsum  hominem  erigere  et  devicto 


rore  item  Lutherus  Baio  praeiverat.  („Porro  haec  probant,  originalem 
iustitiam  esse  de  natura  hominis ; ea  autem  per  peccatum  amissa,  non 
mansisse  integra  naturalia,  ut  Scholastic!  delirant.“  L.  c.)  — lansenius 
concessit  quidem  originalem  iustitiam  gratiam  fuisse  et  supernatura- 
lem, quatenus  naturae  vires  excederet;  sed  tamen  earn  innocenti  ho- 
mini non  potuisse  negari  contendit  („Gratia  Adami  est  sequela  crea- 
tionis  et  erat  debita  naturae  sanae  et  integrae.“  Bulla  Utiigenitus 
prop.  35.  Cf.  Bulla  Auctorem  fidei  prop.  16),  nec  praeter  earn  ullam 
iustitiam  naturae  potentiis  congruam  agnovit : unde  in  eosdem  errores 
de  merito  et  libero  arbitrio  lapsus  est. 

Sed  definitio  necessaria  quoque  est  propter  eos  nostri  temporis 
errores , quos  naturalism!  vel  rationalism!  nomine  comprehendimus. 

^ Procul  dubio  enim  praecipua  cura  Concilii  esse  debet,  animos  fidelium 
ab  his  defendere.  Id  autem  consequi  non  potest,  nisi  supernaturalis 
ordinis  accurata  definitions. 

Denique  multae  falsae  opiniones  inter  catholicos  fideles  serpentes, 
quae  ad  semipelagianismum  et  semirationalismum  referuntur,  inde 
ortum  habuerunt,  quod  vera  ordinis  supernaturalis  ratio  ignorabatur. 
Alii  enim  supernaturale  esse  statuerunt,  quidquid  essential!  et  neces- 
saria hominis  perfections  non  continetur,  proindeque  quidquid  ad  ordi- 
nem moralem  et  religiosum  refertur;  alii  omne  id,  quod  a Deo  nulla 
intermedia  creata  causa  proficiscitur.  Hinc  sicut  revelationem  divinam 
non  simpliciter , sed  tantum  propter  obscurationem  intelleetus  per 
peccatum  inductam,  ita  etiam  gratiam  nonnisi  ad  reparandas  vires 
naturae  peccato  debilitatas  necessariam  existimaverunt.  Quum  igitur 
ad  omnes  has  erroneas  opiniones  eliminandas  necessarium  sit,  statum 
supernatur.alem  definire,  id  hoc  loco  opportunius  fieri  videtur,  quia 
bona  supernaturalia  turn  exigentiam  turn  vires  omnes  naturae  exce- 
dere,  inde  potissimum  intelligitur,  quod  neque  innocenti  homini  natu- 
ralia et  debita  erant. 

[5.]  3.  In  altera  huius  capitis  parte  agitur  de  peccato  originali. 
lustitia  originali  perperam  intellecta  consequens  est,  ut  etiam  in  na- 
tnra  peccati  originalis  concipienda  erretur.  Et  quoniam  insuper  nostri 
temporis  Rationalistae  ipsum  peccatum  originals  prorsus  negant,  ne- 
cessariuin  visum  est,  hunc  quoque  fidei  articulum  breviter  tractare. 
Postquam  igitur  in  capite  ipsum  dogma  sententiis  e Tridentino  de- 
creto  dej)romtis  propositum  est,  duobus  canonibiis  errores  hodie  ma- 
xims diffusi  damnantur.  Porro  qui  in  peccati  originalis  natura  de- 
terminanda  errant,  varia  quidem  ponunt;  alii  scilicet  peccatum  in  ipsa 
concupiscentia , alii  in  physico  quodam  morbo  constituunt,  alii  a sola 
imputations  divina  repetunt:  sed  tamen  in  hoc  conveniunt,  quod  pri- 
vationem  gratiae  sanctificantis  de  rations  seu  essentia  peccati  esse  non 
agnoscunt.  Quare  varii  illi  errores  uno  canone  satis  configi  videntur. 
Neque  vero  hoc  canone  definitur , ipsam  essentiam  peccati  originalis 
non  esse  nisi  privationem  gratiae,  sed  hanc  privationem  earn  essentiam 
ingredi : de  quo  ])lura  videri  possunt  in  antique  schemate  pag.  131 
[v.  supra  p.  549],  ubi  etiam  ratio  redditur,  cur  definitio  immaculatae 
Conceptionis  B.  Mariae  V.  hie  inserta  sit. 

De  capite  quarto. 

[1.]  1.  Quoniam  mystcrium  Incarnationis  a non  paucis  hodiernis 
scriptoribus  tarn  prave  exponitur,  ut  Nestorii  error  sub  nova  forma 
reviviscat;  necessarium  est,  nova  etiam  veritatis  declaratione  fideles 


559 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


560 


daemone,  cuius  versutia  perierat,  de  morte  ad  vitam  revocare  mise- 
ricorditer  ab  aeterno  decrevit.  Quapropter  ubi  venit  plenitudo 
temporis,  misit  Filium  suum  unigenitum , factum  ex  muliere,  ut 
omnes,  qui  crederent  in  eum,  de  tenebrarum  potestate  ereptos  in 
regnum  huius  Filii  dilectionis  suae  transferret. 

Haec  autem  recta  et  sincera  est  Verbi  incarnati  fides , ut 
credamus  et  confiteaniur,  D.  N.  lesum  Christum  verum  Deum  et 
veruin  liominem  esse , Deum  ex  substantia  Patris  ante  saecula 
genitum , et  hominem  ex  substantia  Matris  in  saeculo  natum. 
Summus  enim  et  sempiternus  Dei  Filius,  qui  se  ad  humani  ge- 
neris salutem  inclinavit,  nos  quidem  in  suam  gloriam  transtulit, 
sed,  quod  erat,  esse  non  destitit.  (Cf.  S.  Leo  M.  serin.  7.  de  Nativ.) 
Quum  enim  in  forma  i.  e.  natura  Dei  esset  Patri  aequalis,  na- 
scendo  ex  Matre  Virgine  formam  servi  i.  e.  naturam  humanam  ita 
sibi  propriam  fecit,  ut  per  banc  homo  fieret  nobis  consubstantialis. 
Atque  ita  in  integra  veri  hominis  perfectaque  natura  verus  natus 
est  Deus,  totus  in  suis,  totus  in  nostris.  (S.  Leo  M.  Ep.  ad  Flav. 
[Hard.  C.  C.  II,  291.  294.])  Haec  igitur  est  hunianae  naturae  cum 
divina  persona  unio  secundum  hypostasin,  a sacris  Conciliis  definita 
et  ab  universa  semper  Ecclesia  credita  et  praedicata,  ut  non  alius 
sit  Deus  Verbum  et  alius  homo  lesus , sed  una  hypostasis  seu 
persona  et  Deus  per  divinam  et  homo  sit  per  humanam  naturam 
assumtam. 

[2.]  Quare  sicut  in  SS.  Trinitate  tres  personae  distinctae  in 
una  subsistunt  natura,  ita  in  Christo  contra  una  divina  persona 
in  duabus  subsistit  naturis  distinctis  et  diversis.  Ex  quo  quidem 
secundum  SS.  Patrum  admonitionem  intelligant  omnes  oportet, 
essentiae , substantiae  seu  naturae  notionem  cum  notione  hypo- 
stasis , subsistentiae  seu  personae  minime  esse  confundendam ; ne 
cum  manifesta  sacratissimorum  dogmatum  subversione  tot  semper 
dicantur  esse  personae,  quot  sint  intellectuales  sive  ut  loquuntur 
sui  consciae  naturae. 

[3.]  Quamvis  vero  Incarnationem  Filii  Dei  tota  Trinitas  ope- 
rata  sit,  quia  inseparabilia  sunt  opera  Trinitatis;  solus  tamen 
Filius  formam  servi  accepit  in  singularitate  personae,  non  in  uni- 


praemunire. Quod  efficacius  fieri  non  posse  visum  est,  quam  seligendo 
ex  antiquis  Conciliorum  decretis  sententias  duas,  quae  errori,  ut  hodie 
proponitur,  quam  maxime  sunt  adversae.  Prior  est,  Deum  Filium 
naturam  humanam  sibi  propriam  fecisse,  ita  ut  in  tempore  per  earn 
sit  homo , sicut  per  divinam  naturam  ab  aeterno  est  Deus.  (Cone. 
Ephes.  Anath.  11.  [Hard.  C.  C.  I,  1294.]  Cone,  oecum.  VI.  Definitio 
fidei.  [Ib.  HI,  1399.]  Ep.  S.  Leon,  ad  Flav.  c.  2.  [lb.  II,  291.])  Al- 
tera vero , ex  unione  hypostatica , quam  Ecclesia  semper  professa 
est,  consequi,  ut  non  alius  sit  Deus  Filius  et  alius  homo  lesus,  sed 
unus  idemque  et  Deus  per  divinam  et  homo  per  humanam  naturam. 
(Cone,  oecum.  V.  can.  3.  et  5.  [Ib.  Ill,  194.  195.]) 

[2.]  2.  Definitioni  mysterii  subiicitur  admonitio  de  notionibus 
naturae  et  personae  rite  discernendis.  Quod  enim  saepe  SS.  Patres 
conqueruntur , id  nostra  quoque  aetate  experimur , causam  scilicet 
praecipuam,  cur  in  doctrina  de  SS.  Trinitate  et  Verbo  incarnate  er- 
rent , plerisque  earn  esse,  quod  existiment,  omnem  substantiam  seu 
naturam  completam  per  se  etiam  hypostasin , et  consequenter  omnem 
naturam  intellectualem  necessario  per  se  personam  esse.  Quo  semel 
posito  non  possunt  non  inferre , tot  esse  in  Deo  naturas , quot  perso- 
nas, et  tot  in  Christo  personas,  quot  naturas.  At  quoniam  secundum 
fidem  catholicam  in  Deo  unica  est  trium  personarum  natura  , et  in 
Christo  duarum  naturarum  una  hypostasis  seu  persona , utramque 
unitatem  realem  et  numericam  esse  negant.  Admonitio  igitur  haec 
est,  discrimen  inter  naturam  et  hypostasin,  etiamsi  illud  ratio  natu- 
ralis  non  invenerit , ex  ipsa  mysteriorum  doctrina  divinitus  tradita 
colligendum  esse. 

[3.]  3.  Tertio  loco  verbis  Concilii  Toletani  XI.  declaratur,  unio- 
nem  naturae  humanae  cum  Verbo  divino  factam  esse  formaliter  in 
persona , non  in  natura  divina.  Verbum  scilicet  homo  factum  est, 
quatenus  persona  a Patre  et  Spiritu  Sancto  distincta,  non  vero  qua- 
tenus  cum  Patre  et  Spiritu  Sancto  una  natura  divina  est.  Ut  enim 
paulo  ante  diximus,  homo  est,  quia  naturam  humanam  sibi  propriam 
fecit,  ita  ut  in  ea  subsistat.  Naturam  autem  sibi  habere  atque  in  ea 
subsistere  personae  est.  Attamen  actio,  qua  natura  humana  creata  et 
Verbo  divino  unita  est,  sicut  omnis  operatic  ad  extra,  toti  Trinitati 
communis  fuit.  (Cone.  Lat.  IV.  Cap.  Firmiter.  [Hard.  C.  C.  VII,  15.]) 

His  paragraphis,  quae  mysterium  in  se  ipso  considerant,  respon- 
dent quatuor  priores  canones,  quorum  primus  positus  est  ad  asseren- 
dam  Christi  Domini  divinitatem , toties  et  tarn  impudenter  hac  aetate 
negatam;  alter  ad  veram  notionem  unionis  hypostaticae  tuendam;  ter- 
tius  ad  excludendum  errorem  illorum,  qui  numericam  personae  Christi 
unitatem  negant.  Dicunt  enim,  unam  quidem  esse  personam  Christi, 
sed  e duabus  personis  compositam;  et  ad  Nestorii  haeresiii  eliminan- 


a tate  divinae  naturae , seu  in  eo , quod  est  proprium  Filii , non 
quod  commune  Trinitati.  (Cone.  Tolet.  XL  Conf.  fidei.  [Hard. 
C.  C.  Ill,  1022.]) 

[4.]  Ex  quo  igitur  Filius  Dei,  a paterna  gloria  non  recedens, 
nova  nativitate  generatus,  haec  mundi  intima  ingressus  est,  hu- 
mana de  Deo , qui  verus  est  homo , et  de  homine , qui  verus  est 
Deus,  divina  veraciter  praedicantur.  Invisibilis  enim  in  suis  visi- 
bilis  factus  est  in  nostris , ante  tempera  manens  esse  coepit  ex 
tempore , impassibilis  Deus  non  dedignatus  est  homo  esse  passi- 
bilis,  et  immortalis  mortis  legibus  subiacere.  (S.  Leo  M.  Ep.  ad 
Flav.  [Hard.  C.  C.  II,  294.])  Quae  quidem  proprietatum  utrius- 
que  naturae  in  una  eademque  Filii  Dei  persona  communio , sicut 
in  apostolicis  et  evangelicis  scriptis  manifestata,  ita  perpetuo  Pa- 
trum consensu  tradita  et  sancita  est. 

[5.]  Servat  proinde  utraque  natura  etiam  post  unionem  sine 
defectu  proprietatem  suam : quoniam  nec  Deus  mutatur  misera- 
tione,  nec  homo  consumitur  dignitate.  (Ibid.)  Quare  sicut  duae 
in  Christo  naturae,  ita  duae  voluntates  et  operationes  confitendae 
sunt : unus  tamen  et  idem  operator  nostrae  salutis , Unigenitus 
b Dei,  qui  per  divinam  divina,  humana  per  humanam  naturam  in- 
divise et  inconfuse  operatur,  per  formam  Dei  coruscans  miraculis, 
et  in  forma  servi  succumbens  iniuriis.  (Ep.  S.  Agath.  ad  Cone. 
Cst])l.  III.  Cone.  Lat.  I.  sub  Martino.  Ep.  S.  Leonis  ad  Flav. 
[Hard.  Ill,  1119  sq.  921;  II,  294.])  [6.]  Atvero  carni  et  sanguini 
participans  cum  infirmitate  naturae  culpae  maculam  nequaquam 
suscepit , et  licet  vero  libero  arbitrio  praeditus , non  solum  non 


dam  satis  esse  putant  admittere,  has  personas  inde  a conceptu  ex 
utero  Virginis  inseparabiliter  coniunctas  esse.  At  secundum  doctri- 
nam  catholicam  a quinta  praesertim  Synodo  oecumenica  declaratam, 
facta  quidem  est  in  Christo  compositio  duarum  naturarum,  sed  haec 
ipsa  secundum  hypostasin , ita  ut  una  eademque  Verbi  persona  in 
utraque  natura  subsistat,  et  nequaquam  alius  sit  Filius  Dei  et  alius 
homo  lesus.  Quartus  canon  eos  ferit , qui  notiones  naturae  et  hypo- 
stasis, ut  supra  diximus,  ignorantes,  tot  necessario  esse  contendunt 
personas,  quot  sint  naturae  intellectuales  perfectae:  atque  non  veren- 
tur  orthodoxos  monophysitismi  et  monotheletisrai  insimulare.  Quoniam 
enim  ipsi  statuunt,  omnem  naturam  intellectualem  inde  a sua  origine 
C esse  potentia,  fieri  autem  actu  personam,  quum  primum  sui  conscia 
esse  et  libero  arbitrio  uti  incipiat:  hinc  inferunt,  negare  in  Christo 
personam  humanam  idem  esse  atque  negare  eius  humanam  conscien- 
tiam  et  liberam  operationem.  At  e catholica  doctrina  sicut  in  Deo 
unam  intelleetionem  et  unam  volitionem , tres  autem  intelligentes  et 
tres  volentes,  ita  e contrario  in  Christo  duas  conscientias , divinam 
alteram  et  alteram  humanam,  atque  duas  item  operationes,  sed  unum 
sui  conscium  et  unum  operantem  profiteamnr  oportet:  quemadmodum 

S.  Agatho  Papa  et  S.  Sophronius  Patriarcha  Hierosolymitanus , in 
epistolis , quas  Synodus  oecumenica  sexta  contra  ipsos  Monothelitas 
congregata  approbavit,  declarant  et  demonstrant  (Mansi  Coll.  Cone. 

T.  XL  p.  290  et  p.  466). 

4.  Post  ipsius  mysterii  declarationem  sermo  fit  de  nonnullis  eius 
consectariis , ac  primum  quidem  de  maternitate  divina  B.  Mariae  V. 
quae,  etsi  iam  (Cone.  oec.  III.  c.  1.  et  V.  c.  6.  [Hard.  C.  C.  I,  1291 ; 
III,  195.])  definita,  c Patrum  Orientalium  aliorumque  desiderio,  prop- 
ter errores  recrudescentes  denuo  visa  est  definienda.  Adiecta  autem 
sunt  aliqua  idonea  ad  fideles  excitandos,  ut  in  hac  temporum  nostro- 
rum  iniquitate  auxilium  Virginis  Matris  confidentius  implorent. 

[4.]  5.  Sequuntur  iam  tria  dogmata,  quae  sicut  ex  unione  hypo- 
statica sua  sponte  derivantur , ita  hac  unione  vel  negata  vel  prave 
d intellecta,  teneri  non  possunt,  et  reapse  a non  paucis  nostra  aetate 
impugnata  sunt.  Horum  primum  est  conimunicatio  idiomatum,  de  qua 
praeter  S.  Leonis  epistolam  ad  Flavianum  , quae  in  decreto  citatur, 
conferri  imprimis  potest  Cone.  Ephes.  canon  (seu  S.  Cyr.  anathematis- 
mus)  quartus.  [Hard.  C.  C.  I,  1294.]  — [5.]  Alterum  dogma  est  du- 
plex voluntas  et  operatio,  divina  scilicet  et  humana,  unius  operatoris, 
i.  e.  Verbi  incarnati,  quod  „carne  sua  propria  tanquam  organo  ute- 
batur  ad  carnis  opera  naturalesque  infirmitates , et  quaecumque  sunt 
irreprehensibilia , anima  item  sua  propria  ad  humanas  irreprehensi- 
bilesque  afPectiones.“  (S.  Cyr.  de  recta  fide  ad  Theod.  citatus  in  Cone, 
oecum.  VI.  act.  10.  [Hard.  C.  C.  Ill,  1230.])  — [6.]  Tertium  denique 
dogma  est  Christi  Domini  sanctitas  et  impeccabilitas.  quae  in  eo  cum 
libero  arbitrio  coniuncta  fuisse  asseritur.  Plures  enim  hodierni  scrip- 
tores  docuerunt,  Christum  Dominum,  secundum  Adamum,  non  potuisse 
sua  obedientia  nos  redimere,  nisi,  quemadmodum  primus  Adam,  ea 
libertate  praeditus  fuisset,  quae  peccandi  potentiam  adiunctam  habet. 
Licet  vero  impotentia  peccandi  ab  Ecclesia  hucusque  explicite  non 
sit  definita,  dubium  tamen  non  est,  quin  definiri  possit,  cum  SS.  Pa- 
tres magno  consensu  earn  turn  ex  Scripturae  testimoniis  (maxime  ex 
Hebr.  7,  26) , turn  ex  ipso  mysterio  unionis  hypostaticae  derivent 
(cf.  Petav.  De  Incarn.  1.  11.  c.  10.  11),  omnesque  theologi  in  ea 


561 


Schema  constit.  de  praecipuis  mysteriis  fidei.  Cap.  IV. — V.  — Relatio  de  eodem. 


562 


peccavit,  sed  nec  peccare  potuit.  Qui  neque  passionibus  animae  a 
aut  carnis  concupiscentiis  molestatus  [est,  neque]  a malis  paulatim 
sese  separavit  (Cone.  Oecum.  V.  can.  12.  [Hard.  C.  C.  Ill,  198.]), 
verum  in  purissimae  Virginis  utero  de  Spiritu  Sancto  sanctus  con- 
ceptus  et  natus  est. 

[7.]  Sic  nihilominus  Deus  dilexit  mundum , ut  hunc  Filium 
suum  unigenitum  victimam  daret,  eumque,  qui  non  noverat  pec- 
catum,  pro  nobis  peccatum  faceret.  Talis  enim  decebat,  ut  nobis 
esset  Pontifex,  sanctus,  innocens,  impollutus,  segregatus  a pecca- 
toribus  et  excelsior  coelis  factus.  Qui  per  Spiritum  S.  semet- 
ipsum  offerens  immaculatum  Deo,  per  proprium  sanguinera  semel 
introivit  in  Sancta,  aeterna  redemptione  inventa  (Hebr.  7.  9).  Vere 
igitur  Christus  lesus , Mediator  Dei  et  hominum , unus  moriens 
pro  omnibus,  divinae  iustitiae  pro  nobis  satisfecit,  et  delete  chiro- 
grapho,  quod  erat  contrarium  nobis,  exspolians  principatus  et  po- 
testates,  ex  vetusta  nos  servitute  in  filiorum  libertatem  vindicavit. 

Si  enim  unius  delicto  mors  regnavit  per  unum ; multo  magis  abun- 
dantiam  gratiae  et  donationis  et  iustitiae  accipientes  in  vita  regna- 
bunt  per  unum  lesum  Christum  (Rom.  5,  17). 

[8.]  Haec  vero  vis  satisfaciendi  pro  peccatis  omnium  et  me- 
rendi  nobis  iustificationis  gratiam  et  haereditatem  passioni  Re- 
demptoris  inerat , propterea  quod  humani  eius  actus  valorem 
habebant  secundum  dignitatem  personae  divinae  per  assumptam 
naturam  operantis.  Redempti  igitur  non  corruptibilibus  auro  et 
argento,  sed  pretioso  sanguine  quasi  agni  immaculati  et  inconta- 
minati,  animas  nostras  castificemus  in  obedientia  charitatis,  et  in 
fide  viventes  Filii  Dei,  qui  dilexit  nos  et  tradidit  semetipsum  pro 
nobis,  exspectemus  beatam  spem  et  adventum  gloriae  magni  Dei 
et  Salvatoris  nostri  lesu  Christi. 

Quo  autem  magis  hac  nostra  aetate  magistri  mendaces  et  impii 
homines,  quos  ventures  esse  Apostoli  praenuntiarunt  (II.  Petr.  2. 
lud.  4),  Eius,  qui  emit  eos,  gloriae  obtrectaiit;  tanto  studiosius 
nos  celsitudinem  illius  efferre  et  revereri  maiestatem  decet.  Hie 
enim  Dei  ingeniti  unigenitus  Filius  splendor  est  gloriae  et  figura 
substantiae  eius,  principium  et  finis,  per  quern  et  propter  quern 
condita  sunt  universa.  Qui  propter  nimiam  charitatem , qua  di- 
lexit nos,  in  assumta  servi  forma  traditus  est  propter  delicta 
nostra  et  resurrexit  propter  iustificationem  nostram,  atque  infero-  ^ 
rum  et  mortis  victor  super  omnes  coelos  ascendens  sedet  ad  dex- 
teram  maiestatis  in  excelsis , Rex  regum  et  Dominus  dominan- 
tium.  Eum  enim  super  omnem  principatum  et  potestatem  Pater 
constituit  haeredem  universorum,  ut  in  omnibus  primatum  gerens, 
credeiitibus  et  obtemperantibus  sibi  causa  sit  salutis  aeternae. 
Iterum  autem  venturus  est  cum  virtute  magna  et  maiestate  iudi- 
care  vivos  et  mortuos,  et  omnes,  qui  in  monumentis  sunt,  audient 
vocem  Filii  Dei,  et  precedent,  qui  bona  fecerunt,  in  resurrectio- 
nem  vitae,  qui  vero  mala  egerunt,  in  resurrectionem  iudicii.  Turn 
revelabitur  maiestas  eius,  divinitas  et  sempiterna  virtus,  et  omnis 
lingua  confitebitur,  quia  Dominus  lesus  ChrLstus  in  gloria  est  Dei 
Patris  (Philipp.  2). 


plena  cum  certitudiiie  asserenda  conveniant,  etsi  de  eius  causa  non- 
nulla  sit  inter  eos  controversia.  Cum  vero  possit,  etiam  expedit,  ut 
definiatur,  eo  quod,  cum  magna  iniuria  Salvatoris  et  Domini  nostri, 
negata  sit,  et  ab  ipsis  quidem  fidelibus  catholicis. 

[7.]  6.  Postremo  loco  doctrina  redemptionis  proponitur.  Primum  d 
verbis  Apostoli  docetur , Christum  , Pontificem  a Deo  constitutum , se 
ipsum  pro  nostra  redemptione  immolasse.  Deinde  huius  sacrifleii  vis 
per  satisf actionem  vicariam  declaratur.  Ut  enim  Adam,  ita  lesus  Chri- 
stus Dei  voluntate  caput  generis  humani  constitutus  huius  vices  co- 
ram Deo  egit:  unde  sicut  peccatum  Adami  erat  peccatum  generis 
humani,  ita  voluntaria  oblatio  Christi  satisfactio  erat,  a genere  humano 
perhibita.  Quare  hie  in  memoriam  vocandum,  quod  in  capite  secundo 
de  generis  humani  unitate  traditum  est.  (Cf.  Schema  antiquum  pag. 
116.  117.  [V.  supra  p.  543  sq.])  [8.]  Tandem  definitur,  sacrificio  Re- 

demptoris  vim  pro  toto  genere  humano  satisfaciendi  et  merendi  in- 
fuisse , propterea  quod  omnes  eius  actus  humani  actus  erant  ipsius 
Verbi  per  naturam  assumtam  operantis , adeoque  pretium  e Verbi 
dignitate,  iniinita  utique,  habebant. 

Quoniam  vero  ab  iis , qui  veram  rationem  hypostaticae  unionis 
ignorantes,  alium  Filium  Dei  et  alium  filium  hominis  esse  opinantur, 
Verbum  ipsum  pro  nobis  passum  esse  negatur;  ab  aliis  ipsa  satis- 
factio vicaria  tanquam  absona  et  Deo  indigna  traducitur:  canon,  quo 
uterque  hie  error  configitur,  additus  est.  Ultimus  denique  canon,  qui 
antiqua  Conciliorum  et  SS.  Pontificum  decreta  renovat,  a Patribus 
Orientalibus  iustissima  de  causa  postulatus  est- 
Coll.  Lac.  VII. 


CAPUT  V.  De  gratia  Redemptoris. 

[1.]  Gratiam,  quae  propter  Christi  Redemptoris  merita  doiia- 
tur,  Ecclesia  catholica  eiusmodi  esse  profitetur,  per  quam  non 
solum  a peccati  servitute  et  potestate  diaboli  liberemur,  verum 
etiam  spiritu  mentis  nostrae  renovati  iustitiam  et  sanctitatem, 
quam  Adam  peccando  sibi  et  nobis  perdidit,  recuperemus.  Neque 
igitur  haec  gratia  naturae  tantum  vires  reparat,  ut  per  earn  ad- 
iuti  ad  honestatis  normam  mores  et  actus  nostros  plene  compo- 
nere  possimus , sed  ultra  naturae  terminos  ad  coelestis  hominis 
i.  e.  Christi  imaginem  nos  transformat  in  novamque  vitam  rege- 
nerat.  In  Christo  enim  lesu  elegit  nos  Deus  ante  mundi  consti- 
tutionem,  et  praedestinavit  conformes  fieri  imagini  Filii  sui,  ut  sit 
ipse  primogenitus  in  multis  fratribus.  Unde  hanc  nobis  charita- 
tem dedit  Pater,  ut  ex  Deo  nati  filii  Dei  nominemur  et  simus. 
Qua  quidem  filiorum  adoptione  redditum  nobis  est  illud  divinae 
naturae  consortium,  quod  nunc  inchoatum  per  gratiam,  aliquando 
consummabitur  in  gloria.  Spiritu  vero  Filii,  quern  Deus  misit  in 
corda  nostra,  uncti  et  sacrati,  templum  quoddam  divinae  maie- 
statis efficirnur,  in  quo  Trinitas  sacrosancta  habitare,  seque  ipsam 
animae  fideli  communicare  dignatur,  dicente  Christo  Domino:  Si 
quis  diligit  me,  sermonem  meum  servabit,  et  Pater  mens  diliget 
eum , et  ad  eum  veniemus , et  mansionem  apud  eum  faciemus 
(loan.  14,  23). 

[2.]  Quare  hoc  quoque  tenendum  et  ab  omnibus  Christifideli- 
bus  profitendum  est , sanetificantem  gratiam , qua  Deo  coniungi- 
mur,  non  in  externo  tantum  favore  Dei  consistere,  neque  in  acti- 
bus  tantum  praetereuntibus  reperiri,  sed  permanens  esse  donum 
supernaturale , quod  divinitus  infusum  animae  inhaeret , tarn  in 


De  capite  quinto. 

[1.]  Hoc  caput  tres  partes  complectitur;  in  prima  agitur  de  ipsa 
gratia  Christi  et  ordine  supernaturali  ab  eo  instaurato,  in  altera  de 
necessitate  huius  gratiae,  in  tertia  aliqua  de  supernaturali  Dei  provi- 
dentia,  praesertim  post  hanc  vitam,  adiunguntur. 

I.  1.  Quid  et  qualis  sit  gratia,  declaratur  primo  negative,  deinde 
positive.  Non  est  solummodo,  ut  aiunt,  medicinalis,  remedium  scilicet 
contra  concupiscentiam , ut  per  earn  adiuti  naturalem  honestatem  co- 
lere  possimus,  sed  est  etiam  elevans , donum  videlicet  quo,  ut  supra 
expositum  est,  ad  supernaturalem  cum  Deo  similitudinem  regenerati, 
adoptionem  filiorum  et  divinae  naturae  consortium  recuperamus,  atque 
per  inhabitantem  Spiritum  Sanctum  cum  divina  Trinitate  amore  ami- 
citiae  coniungimur.  — Haec,  etsi  iam  satis  definita  videri  possint,  a 
Tridentina  praesertim  Synodo  (Sess.  VI.  c.  7.  16) , disertius  tamen 
nunc  affirmanda  videntur,  propterea  quod  a plurimis  recentioribus 
ingenti  sacrae  doctrinae  damno  neglecta  et  quasi  detruncata  sunt.  Adde, 
quod  eadem  directe  opponuntur  praecipuo  nostri  temporis  errori, 
naturalismo. 

[2.]  2.  Subiicitur  distincta  paragraphus , qua  gratia  sanctificans 
definitur  donum  esse  permanens  et  animae  inhaerens.  Hoc  quoque  in 
laudato  Concilii  Tridentini  decreto  iam  ita  continetur,  ut  e theologo- 
rum  communi  sententia  sine  errore  in  fide  vel  etiam  sine  haeresi  ne- 
gari  non  possit.  Cum  nihilominus  hodie  a pluribus  tanquam  mera 
opinio  traducatur  vel  etiam  impugnetur;  distinctius  iam  efferendum 
et  inculcandum  est.  De  cetero  etsi  eiusmodi  donum  permanens  et 
inhaerens  procul  dubio  ut  quidpiam  reale  ab  animae  essentia  distinc- 
tum  concipi  debeat;  tamen  in  decreto  ad  exemplum  eiusdem  Triden- 
tini Cone,  a vocabulis  habitus  vel  qualitatis  abstinetur.  (Notandus  est 
hie  Catechism!  Romani  locus:  Est  autem  gratia,  quemadmodum  Tri- 
dentina Synodus  ab  omnibus  credendum  poena  anathematis  proposita 
decrevit , non  solum  per  quam  peccatorum  fit  remissio , sed  divina 
qualitas  in  anima  inhaerens,  ac  velut  splendor  quidam  et  lux,  quae 
animarum  nostrarum  maculas  omnes  delet,  ipsasque  animas  pulchriores 
et  splendidiores  reddit.  Atque  id  e sacris  litteris  aperte  colligitur, 
cum  gratiam  eft'undi  dicant  eamque  Spiritus  Sancti  pignus  soleant 
appellare.  P.  II.  De  bapt.  n.  50.) 

Quodsi  supra  dictum  est , per  gratiam  Christi  sanctitatem , quam 
Adam  perdidit,  recuperari,  et  divinae  naturae  nobis  consortium  reddi; 
haec  non  pugnant  cum  eo,  quod  hie  asseritur : Deus , quae  in  primo 
Adam  mirabiliter  condidit , in  secundo  mirabilius  reformavit.  Dona 
interna  sanctitatis,  quae  per  Salvatorem  recipimus,  ea  ipsa  esse,  quae 
Adam  peccando  amisit , ex  iis , quae  supra  de  statu  primi  hominis 
dicta  sunt,  manifestum  est,  et  a SS.  Patribus  saepissime  disertis  ver- 
bis affirmatur.  Ita  S.  Augustinus:  Vide,  inquit,  quid  sequatur : Re- 
novamini  autem  spiritu  mentis  vestrae,  et  induite  novum  hominem, 
qui  secundum  Deum  creatus  est  in  iustitia  et  sanctitate  veritatis 
(Eph.  4,  23.  24) : ecce  quod  perdidit  Adam  per  peccatum.  In  hoc 
ergo  renovamur,  secundum  id  quod  amisit  Adam,  i.  e.  secundum  spi- 
ritum mentis  nostrae:  secundum  autem  corpus,  quod  seminatur  ani- 

36 


563 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


564 


adultis  iustificatis,  quam  in  iufantibus  baptismo  regeneratis.  Haec 
honiinis  per  incarnatum  Verbum  renovatio  illud  est  mysterium 
a saeculis  absconditum,  quo  Deus,  quae  in  primo  Adam  mirabi- 
liter  condiderat,  mirabilius  in  secundo  reformavit. 

[3.]  Deploranda  autem  eorum  est  caecitas,  qui  Christi  reli- 
gione,  quod  supernaturalis  sit,  naturae  humanae  dignitati  dero- 
gari , eamque  libertati  ac  felicitati  obesse  arbitrantur.  Tantum 
enim  abest,  ut  haec  divina  institutio  hominem  deprimat,  ut  eum 
mirum  in  modum  exaltet.  A peccati  enim  servitute  liberatum 
ad  coelestem  gloriam  ita  disponit,  ut  naturae  quoque  dotes  ornet, 
aut  perficiat.  Neque  minus  profecto  abhorrendus  error,  quo  qui- 
dam  supernaturali  Dei  ordinationi  resistentes,  intra  naturae  fines 
sistere  neque  ultra  huius  bona  quidquam  appetere  liberum  esse 
contendunt,  necessariam  illam  cohaerentiam  destruentes,  quae  Dei 
voluntate  intercedit  inter  utrumque  ordinem,  qui  turn  in  natura, 
turn  supra  naturam  est.  Postquam  enim  divina  dementia  ad 
coelestia  regna  hominem  transferri  decrevit , viam  autem  ad  ea 
lesum  Christum  constituit,  iam  non  est  in  alio  aliquo  salus;  sed 
qui  in  Christum  non  crediderit,  aut  eius  mandata  non  servaverit, 
cum  peccatoribus  eiicietur  in  tenebras,  ubi  erit  fletus  et  stridor 
dentium. 

[4.]  Hinc  etiam  fit,  ut  ilia,  quam  dicunt,  vitae  probitas,  qua 
mandata  Dei , quod  ad  operum  substantiam  pertinet , utcumque 
servantur , a iustitia  et  sanctitate , quae  operantem  ad  coeleste 
regnum  perducit,  longe  distet.  Licet  enim  vis  ilia  naturae  insit, 
qua  legitimum  aliquid  anima  rationalis  et  sentit  et  facit , quod 
non  solum  non  vituperetur,  verum  etiam  merito  recteque  laude- 


male  et  resurget  spiritale,  in  melius  renovabimur,  quod  iiondum  t'uit 
Adam.  Dick  item  Apostolus:  Exspoliantes  vos  veterem  hominem  cum 
actibus  suis,  induite  novum,  qui  renoyatur  in  agnitionem  Dei,  secun- 
dum imaginem  eius , qui  creavit  eum  (Col.  3,  9).  Hanc  imaginem 
in  spiritu  mentis  impressam  perdidit  Adam  per  peccatum , quam  re- 
cipimus  per  gratiam  iustitiae.  (De  Gen.  ad  litt.  1.  6.  c.  26  et  27. 
[Migne  P.  L.  XXXIV,  354  sq.])  De  baptismi  gratia  disserens  S.  Ba- 
silius:  Per  Spiritum  Sanctum,  ait,  datur  in  paradisum  restitutio,  . . . 
in  adoptionem  filiorum  reditus  (De  Sp.  S.  c.  15.  [Migne  P.  Gr.  XXXII, 
131.])  Idem  de  Spiritu  Sancto  Apostolis  infuso  magnificis  verbis  lo- 
cutus,  subiungit:  Consentire  enim  oportet  cum  ea  novitate,  quae  fuit 
initio,  praesentem  renovationem.  (Contr.  Eunom.  I.  5.  [Migne  P.  Gr. 
XXIX,  730.])  Prorsus  similia  eadem  occasione  loquitur  S.  Cyrillus 
Alex,  in  dial.  7.  de  SS.  Trin.  [Ib.  LXXV,  1087.]  Et  nota  sunt 
S.  Leonis  verba:  Ad  quam  (dignitatem)  quotidie  nos  utique  reparat 
gratia  Salvatoris , dum  quod  cecidit  in  Adam  primo , erigitur  in  se- 
cundo. [Serm.  1.  de  ieiun.  decim.  mens.  c.  1.  Migne  P.  L.  LIV,  168.] 

Nihilominus  ea  dignitas  recte  mirabiliter  condita  et  mirabilius 
reformata  dicitur.  Si  enim  mirabile  fuit,  hominem,  qui  natura  servus 
erat,  a Deo  in  fllium  adoptari,  mirabilius  sane,  hominem,  qui  etiam 
inimicus  factus  erat,  in  filium  regenerari;  quare  Apostolus:  Ubi  au- 
tem abundavit  delictum,  superabundavit  gratia  (Rom.  5,  20).  Accedit, 
quod  haec  gratia  facta  nobis  est  per  lesum  Christum,  Filium  Dei.  Si 
Adam  quoque,  quod  multis  videtur,  per  primam  illam  gratiam  ad 
imaginem  Verbi  non  est  formatus,  nisi  quia  Verbum,  etiamsi  homo 
non  peccasset,  incarnandum  erat:  multo  tamen  mirabilius  est,  Verbum 
incarnatum  passum  et  mortuum  esse,  ut  nos  ad  earn  imaginem  repa- 
raret.  Praeterea  ut  homo  lapsus  gratiam,  quae  gratum  facit,  recu- 
peraret,  conservaret,  augeret,  multa  Deus  ex  iis  donis , quae  gratis 
data  dicuntur,  largitus  est,  et  sacramenta  aliaque  instituit , quibus 
homo  in  primo  illo  statu  non  indiguisset.  Ut  denique  mains  est,  pec- 
catorem,  quam  innocentem , gratia  filium  Dei  et  haeredem  fieri;  ita 
morti  iam  et  corruptioni  obno.xius  maiori  prodigio  , carnis  scilicet  re- 
surrectione , in  regna  coelestia  transferendus  est.  Quapropter  etsi 
gratiae  dona,  quae  animam  sanctificant  et  nobilitant,  eadem  sint,  multo 
tamen  mirabilius  Deus  in  nostra  redemptione  quam  in  prima  ilia  in- 
stitutione  operatus  est. 

[3.]  3.  Exposita  supernaturalis  ordinis  gratia,  ad  excludendas  per- 
versas  naturalismi  opiniones  tria  declarantur:  1°  per  supernaturalem 
ordinem  hominem  non  deprimi,  sed  cohonestari  et  perfici;  2°  nequa- 
quam  homini  liberum  esse,  supernaturalia , ad  quae  Deus  vocat,  ap- 
petere  aut  respuere;  3°  perperam  a quibusdam  moralem,  quam  di- 
cunt a religione  independentem,  iactari. 

[4.]  II.  Doctrinae  de  necessitate  gratiae  praemittitur  tanquam 
principium  , magnum  esse  inter  honestatem  naturalem  et  christianam 
sanctitatem  discrimen  (cf.  Baii  prop.  61®  et  62^):  quod  quidem  e dua- 
bus  inter  se  collatis  doctrinae  catholicae  sententiis  infertur.  Prima 
est,  non  ad  omne  bonum  naturam  impotentem  esse  (ejusdem  prop.  373J: 
Cum  Pelagio  sentit,  qui  boni  aliquid  naturalis,  hoc  est,  quod  ex  na- 
turae solis  viribus  ortum  ducit,  agnoscit.  Cf.  prop.  36“.  38“.  — Bulla 
Vnigenitus.  Prop.  2“:  lesu  Christi  gratia,  principium  efficax  boni 
cuiuscunque  generis,  necessaria  est  ad  omne  opus  bonum ; absque  ilia 


a tur : nihil  tamen  horum , quandoquidem  sine  fide  et  sine  gratia 
hunt,  ad  illam  pietatem  pertinet,  quae  in  vitam  transfert  aeter- 
nam.  (Cf.  S.  Aug.  de  spir.  et  litt.  c.  28.  n.  48.)  Quemadmodum 
enim  haec  ipsa  beata  vita , ita  dispositio  ad  earn , utpote  super 
naturam  po.sita , ex  gratuito  miserentis  Dei  beneficio  est.  Ad 
nullum  igitur  actum  salutarem  sive  in  iustis,  ut  iustificentur  ad- 
huc,  sive  in  peccatoribus,  ut  disponantur  ad  iustificationem , na- 
turae vires  sufficiunt , attestante  Domino : Sine  me  nihil  potestis 
facere  (loan.  15,  5);  et  Apostolo  eius:  Non  quod  sufficientes  si- 
mus  cogitare  aliquid  a nobis  quasi  ex  nobis,  sed  sufficientia  nostra 
ex  Deo  est  (II.  Cor.  3,  5).  (^uare  et  illud  verissime  dicitur,  per 
gratiam  non  solum  dari  nobis,  ut,  quod  per  naturae  vigorem  dif- 
ficulter  possumus,  facilius  possimus,  sed  etiam,  ut  illud,  quod  per 
naturam  nullo  modo  possumus,  et  velimus  et  perficiamus.  Deus 
est  enim,  qui  operatur  in  nobis  et  velle  et  perficere  pro  bona 
voluntate  (Phil.  2,  13). 

[5.]  Sed  haec  ipsa  opera  bona,  quae  gratia  praeveniente,  co- 
mitante  et  subsequente  hunt,  vitae  aeternae  meritum  non  habent 
sine  illo  sanctitatis  dono,  quo  iusti  cum  Christo  tanquam  membra 
b cum  capite  coniuncti,  et  tanquam  filii  Dei  per  gratiam  cum  Filio 
Dei  naturali  consociati  sunt,  monente  Domino:  Sicut  palmes  non 
potest  ferre  fructum  a semetipso,  nisi  manserit  in  vite,  sic  nec 
VOS,  nisi  in  me  manseritis,  et  asseverante  Apostolo:  Si  autem 
filii,  et  haeredes,  baeredes  quidem  Dei,  cohaeredes  autem  Christi 
(Rom.  8,  17). 

[G.J  Ut  enimvero,  qui  in  hac  gratia  decedunt , vitam  aeter- 
nam , quae  est  iustitiae  corona , certo  consequentur : ita  qui  ea 
privati  moriuntur,  ad  illam  nunquam  perventuri  sunt.  Post  mor- 
tem enim,  quae  est  viae  nostrae  terminus,  mox  ad  Dei  tribunal 
sistimur , ut  referat  unusquisque  propria  corporis  prout  gessit, 
sive  bonum  sive  malum  (11.  Cor.  5,  10) , neque  ullus  post  hanc 
mortalem  vitam  relinquitur  locus  poenitentiae  ad  iustificationem. 
Omnes  igitur,  qui  in  actuali  peccato  mortali  vita  funguntur,  a 


non  solum  nihil  fit,  sed  neque  fieri  potest.  Cf.  prop.  39 — Bulla 
Auctorem  Jidei.  Prop.  24“);  altera,  nihil  tamen  eorum,  quae  sine  gratia 
fiant,  quidquam  valere  ad  vitam  consequendam  aeternam.  Cuius  rei 
C causa  alia  esse  non  potest , nisi  quod  inter  hanc  vitam  et  naturae 
rectitudinem  nulla  est  proportio. 

Ex  illo  igitur  principio  duo  derivantur  consectaria : 1°  solius  na- 
turae vires  ad  nullum  prorsus  actum  salutarem  sufficere  (Cone.  Trid. 
Sess.  VI.  can.  1.  Cone.  Arausic.  II.  can.  3 — 6.  [Hard.  C.  C.  II,  1098.]); 
2°  gratiam  non  solum  ad  infirmae  naturae  vires  reparandas,  sed  sim- 
pliciter  esse  necessariam.  (Cone.  Trid.  Sess.  VI.  can.  2.  Milevit.  II. 
can.  5.  [Ib.  I,  1218.]  Arausic.  II.  can.  7.  [Ib.  II,  1099.]) 

[5.]  Postremo  declaratur  necessitas  gratiae  permanentis,  qua  filii 
Dei  sumus,  ad  vitam  aeternam  bonis  operibus  promerendam.  Docuerat 
Trid.  Synodus  [Sess.  VI.  c.  16.] : „Cum  ille  ipse  Christus  lesus  tanquam 
caput  in  membra  et  tanquam  vitis  in  palmites  in  ipsos  iustificatos  iugi- 
ter  virtutem  influat,  quae  virtue  bona  eorum  opera  semper  antecedit  et 
comitatur  et  subsequitur,  et  sine  qua  nullo  pacto  Deo  grata  et  meri- 
toria  esse  possent : nihil  ipsls  iustificatis  amplius  deesse  credendum 
est,  quo  minus  plene  illis  quidem  operibus,  quae  in  Deo  sunt  facta, 
divinae  legi  pro  huius  vitae  statu  satisfecisse , et  vitam  aeternam  suo 
etiam  tempore,  si  tamen  in  gratia  decesserint,  consequendam  vere  pro- 
meruisse  censeantur.“  In  canone  quoque  32°  huic  doctrinae  respon- 
denti , bonis  operibus  vis  merendi  inesse  dicitur,  eo  quod  per  Dei 
gratiam  fiant , et  ipse  iustificatus  lesu  Christi  vivum  membrum  sit. 
d Nihilominus  Baius  statuere  ausus  est:  „Opera  bona,  a filiis  adoptionis 
facta,  non  accipiunt  rationem  meriti  ex  eo,  quod  fiant  per  spiritum 
adoptionis  inhabitantem  corda  filiorum  Dei,  sed  tantum  eo,  quod  sint 
conformia  legi,  quodque  per  ea  praestatur  obedientia  legi.“  Prop.  13. 
Cf.  prop.  12.  15.  17.  Idem  vero  error  hodie  si  minus  diserte , tacite 
saltern  vel  implicite  traditur  ab  iis , qui  veram  rationem  rei  super- 
naturalis non  agnoscentes  gratiam  ad  hoc  tantum  necessariam  putant, 
ut  difficultatem  in  servanda  lege  vincamus. 

[6.]  III.  De  providentia  Dei  supernaturali  duo  imprimis  tradun- 
tur : eos,  qui  gratiae  cooperantur,  iustitiae  donum , et  si  hoc  ad  mor- 
tem usque  conservarint,  vitam  aeternam  certo  consequi;  eos  vero,  qui 
sine  illo  decedant,  post  mortem  non  posse  amplius  iustificari. 

Quod  ad  primum  attinet,  contrarius  error,  nonnullos  scilicet  ho- 
mines Dei  praedestinatione  positiva  et  antecedente  a salute  aeterna 
excludi , in  aliquibus  provinciis  denuo  serpit  vel  etiam  Ecclesiae  ca- 
tholicae per  calumniam  attribuitur.  Quare  canon,  quo  magis  explicite 
reprobaretur,  necessarius  visus  est.  Conferri  de  hac  re  possunt  Cone. 
Trid.  Sess.  VI.  can.  17.  et  Cone.  Valentinum  [HI.]  can.  3.  [Hard. 
C.  C.  V,  89  sq.] 

Alterum  paulo  explicatius  traditur,  siquidem  error,  de  quo  agi- 
tur,  aetati  nostrae  magis  proprius  est,  neque  solum  in  Italia  ab  illo 


I 


565  Schema  constit.  de  praecipuis  mysteriis  fidei. 

regno  Dei  exclusi  cruciatus  gehennae,  in  qua  nulla  est  redemptio,  a 
in  aeternum  sustinebunt.  Etiam  qui  cum  solo  originali  peccato 
mortem  obeunt,  beata  Dei  visione  in  perpetuum  carebunt.  Qui 
vero  in  charitate  Dei  decesserint , antequam  dignis  poenitentiae 
fructibus  de  commissis  satisfecerint  et  omissis , eorum  animae 
poenis  purgatoriis  post  mortem  purgantur. 

Illorum  denique  animae , qui  post  baptismum  nullam  peccati 
maculam  incurrerunt,  aut  post  contractam  maculam  sive  in  cor- 
pore  sive  post  mortem  purgati  sunt,  mox  in  coelum  recipiuntur 
atque  Deum  unum  et  trinum  dare  intuentes  divina  essentia  in 
omnem  aeternitatem  fruentur.  (Conf.  Concilii  Florentini  decretum 
unionis  [Hard.  C.  C.  IX,  422.];  Innocent.  III.  decret.  Maiores 
de  Bapt. ; Bened.  XII.  Const.  Benedictus  Deus;  Pius  VI.  Auctor. 
fdei  prop.  26.) 

Quare  monemur,  ut,  dum  tempus  habemus , opei-emur  bo- 
num  (Gal.  6,  10) ; quia  venit  nox , quando  nemo  potest  operari 
(loan.  9,  4). 


I.  De  ss.  Trinitate. 

1 . Si  quis  dixerit , sicut  tres  personas , ita  et  tres  essentias 
seu  substantias  in  Deo  esse;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit , divinam  substantiam  non  numero , sed 
specie  seu  qualitate  trium  personarum  unam  eandemque  esse; 
anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  Trinitatem  unum  Deum  esse  non  propter 
unius  substantiae  singularitatem , sed  propter  Dei  trium  substan- 
tiarum  aequalitatem  et  personarum  ad  se  invicem  relationem ; 
anathema  sit. 

4.  Si  quis  creationem  aut  quamvis  aliam  operationem  ad 
extra  uni  personae  divinae  ita  propriam  esse  dixerit,  ut  non  sit 
omnibus  communis,  una  et  indivisa;  anathema  sit. 

II.  De  hominis  natura  et  origine. 

1.  Si  quis  negaverit,  animam  hominis  a corpore  natura  di- 
versam,  spiritualem  et  immortalem  esse;  anathema  sit. 


scriptore,  qui  S.  Sedis  iudicio  se  iam  religiosissime  subiecit,  sed  ab 
aliis  quoque  non  paucis  in  variis  regnis  sparsus  est  et  spargitur. 
Porro  mortem  esse  viae  nostrae , i.  e.  status , in  quo  mereri  et  de- 
mereri  possumus , terminum , in  universali  praedicatione  et  doctrina 
Ecclesiae  tam  manifeste  continetur,  ut  ad  stabiliendum  dogma  nulla 
alia  probatione  opus  esset.  (Quare  S.  Augustinus  nonnullis  e S.  Cy- 
priani  orat.  4.  de  mortalitate  allatis:  His,  inquit,  atque  huiusmodi 
Doctor  ille  sententiis  in  catholicae  fdei  luce  clarissima  satis  aperteque 
testatur , usque  ad  huius  corporis  depositionem  peccandi  pericula 
tentationesque  metuendas,  deinceps  nulla  talia  quemquam  esse  passu- 
rum  : quod  etsi  non  testaretur,  quomodo  de  hac  re  Christianus  qualis- 
cunque  dubitaret?  De  Praed.  SS.  c.  14.  [Migne  P.  L.  XLIV,  981.]) 
Idem  S.  Cyprianus : Quando,  ait,  istinc  excessum  fuerit,  nullus  iam 
poenitentiae  locus  est,  nullus  satisfactionis  effectus : hie  vita  aut  amit- 
titur  aut  tenetur.  Ad  Demetr.  sub  finem.  [Ib.  IV,  563.])  Nihilomi-  d 
nus  aliquae  Scripturae  sententiae  in  memoriam  vocantur,  quae  multis 
aliis  conflrmantur.  Nam  et  divinus  Salvator  in  parabolis,  quibus  nos 
mortis  semper  memores  esse  iubet,  de  iudicio,  quod  in  ea  fiet,  tan- 
quam  decretorio  et  irrevocabili  loquitur  (hoc  S.  Chrys.  horn.  II.  de 
Lazaro  gravissimis  sententiis  expendit  [Migne  P.  Gr.  XLVIII,  985  sq.]), 
et  Ecclesiasticus  disertis  verbis  monet:  Facile  est  corara  Deo,  in  die 
obitus  retribuere  unicuique  secundum  vias  suas  (11,  28).  Ad  ilia 
vero  Ecclesiastis  verba:  Quodcunque  facere  potest  manus  tua,  instanter 
operare:  quia  nec  opus  nec  ratio  nec  sapientia  nec  scientia  erunt 
apud  inferos,  quo  tu  properas  (9,  10),  S.  Hieron.  adnotat:  Fac  quod- 
cunque nunc  potes,  et  labora,  quia  cum  ad  infernura  descenderis,  locus 
non  erit  poenitentiae.  (In  Eccles.  1.  c.  — Cf.  S.  Greg.  M.  dial.  1.  4. 
c.  39.  [Migne  P.  L.  XXIII,  1086 ; LXXVII,  396.]) 

Tandem  e Florentine  Decreto  aliisque  ecclesiasticis  documentis 
dogmata  de  varia  sorte  decedentium  summatim  proponuntur , non 
solum  ut  doctrinae  caput,  dc  quo  supra,  confirmetur,  sed  etiam,  quia 
haec  propter  se  ipsa  videbantur  utiliter  nostro  tempore  inculcari.  De 
iis  vero , qui  cum  solo  originali  peccato  moriuntur , id , quod  fide 
certum  est,  docetur,  reliquis,  quae  in  scholis  disputantur,  praeter- 
missis. 


Cap.  V.  — Canones.  — Relatio  de  eodem.  566 

2.  Si  quis  praeter  animam  rationalem  aliam  ab  hac  realiter 
distinctam  in  homine  esse  affirmaverit ; anathema  sit* *. 

3.  Si  quis  negaverit,  naturam  humanam  e corpore  et  spiritu 
compositam  vere  et  realiter  unam  esse;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  universum  genus  humanum  ab  uno  protoparente 
Adam  ortum  esse  negaverit;  anathema  sit. 

HI.  De  hominis  elevatione  et  lapsu, 

1.  Si  quis  non  confiteatur,  humanum  genus  in  prime  parente 
ad  statum  supernaturalem  elevatum  esse;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  eatenus  tantum  ordinem  supernaturalem 
admittendum  esse , quatenus  supernaturale  dici  possit , quidquid 
ad  essentialem  hominis  perfectionem  non  pertinet;  et  non  confi- 
teatur, esse  dona  et  instituta  divina,  quae  turn  vires  turn  exigen- 
tiam  naturae  creatae  superent,  eamque  ultra  suum  ordinem  per- 
ficiant;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  sanctitatem  et  iustitiam,  in  qua  homo  ante 
lapsum  constitutus  erat,  non  fuisse  supernaturalem,  sed  eiusmodi 
ad  quam  recte  vivendo  per  insitas  naturae  facultates  pertingere 
potuisset;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  negaverit , peccatum  originate  in  Adae  posteris 
vere  et  proprie  peccatum  esse,  nisi  ab  ipsis  actuali  consensu  pec- 
cando  comprobetur;  anathema  sit. 

5.  Si  quis  dixerit,  peccatum  originate  formaliter  esse  ipsam 
concupiscentiam  aut  physicum  seu  substantialem  naturae  humanae 
morbum,  et  negaverit,  privationem  gratiae  sanctificantis  de  eius 
ratione  esse;  anathema  sit. 

IV.  De  mysterio  Verhi  incarnati. 

1.  Si  quis  non  confiteatur,  unum  eundemque  Dominum  No- 
strum lesum  Christum  sicut  verum  hominem,  ita  et  verum  Deum 
esse ; anathema  sit 

2.  Si  quis  negaverit,  humanam  Christi  naturam  ita  Deo  Vei’bo 
esse  unitam , ut  Verbum  in  ea  tanquam  sibi  propria  facta  sub- 
sistat;  anathema  sit®. 

3.  Si  quis  unam  personam  lesu  Christi  tanquam  plures  com- 
plectentem  intelligat,  duasque  in  mysterio  Christi  personas  intro- 
ducat  , divinam  et  humanam , quae  nexu  indissolubili  inde  a 
conceptione  coniunctae , unam  personam  compositam  efficiant ; 
anathema  sit^ 

4.  Si  quis  dixerit , tot  necessario  esse  personas , quot  sunt 
intellectus  et  voluntates ; aut  negata  duplici  in  Christo  persona 
negari  humanae  naturae  perfectionem;  anathema  sit. 

5.  Si  quis  affirmare  praesumserit , satisfactionem  vicariam, 
unius  scilicet  Mediatoris  pro  cunctis  hominibus,  iustitiae  divinae 
repugnare;  anathema  sit. 

6.  Si  quis  non  confiteatur,  ipsum  Deum  Verbum,  in  assumta 
came  patiendo  et  moriendo , pro  peccatis  nostris  Deo  potuisse 
satisfacere  vel  vere  et  proprie  satisfecisse , nobisque  gratiam  et 
gloriam  meruisse ; anathema  sit 

7.  Si  quis  alia  impia  dogmata  Apollinaris , Nestorii,  Eu- 
tychetis  vel  Sergii  a SS.  Conciliis  Ephesino , Chalcedonensi  et 
Constantinopolitano  damnata  defendat,  et  non  confiteatur  doctri- 
nam  de  mysterio  Christi,  quae  ab  iisdein  Synodis  et  Praedecesso- 
ribus  Nostris  S.  Leone  et  S.  Agathone  declarata,  atque  in  Floren- 
tine Concilio  oecumenico  denuo  confirmata  est;  anathema  sit. 

V.  De  gratia  Redemptoris. 

1.  Si  quis  negaverit,  per  Christum  Redemptorem  instauratum 
esse  ordinem  supcrnaturalis  gratiae;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  iustificationem  non  esse  nisi  remissionem 
peccatorum;  aut  gratiam  sanctificantem  non  esse  nisi  favorem, 
quo  Deus  hominem  tanquam  gratum  acceptet , paratusque  sit  ad 
gratiae  actualis  auxilia  concedenda ; anathema  sit. 

3.  Si  quis  negaverit , gratiam  sanctificantem  donum  esse 
supernaturale  permanens  et  in  anima  inhaerens;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  hominem  sine  gratia  et  fide  iustificari  co- 
ram Deo  sola  divinorum  mandatorum  observantia;  anathema  sit. 


' Cf.  Syn.  VIII.  can.  11.  [Hard.  C.  C.  V,  903.] 

2 Syn.  III.  can.  1 — 2 — 5.  [Ib.  I,  1291;  1294.] 

^ Cf.  Syn.  III.  can.  3.  Syn.  V.  can.  4.  [Ib.  I,  1291  sq. ; III,  195.] 
Cf.  Syn.  V.  can.  5.  [Ib.  Ill,  195.] 

* Syn.  III.  can.  10.  et  12.  — Cone.  Florent.  Deer,  pro  lacobitis. 
[Ib.  I,  1294.  — IX,  1025.] 


36* 


567 


Acta  et  decreta  SS,  Concilii  Vaticani.  Appendix.  5g3 


5.  Si  quis  dixerit,  naturae  rationalis  facultatem  sine  divina  a 
per  lesum  Christum  gratia  sufficere  ad  aliquod  opus  bonum, 
quod  ad  iustitiam  christianam  et  vitam  aeternam  disponat;  ana- 
thema sit. 

6.  Si  quis  dixerit , etiam  post  mortem  hominem  iustificari 
posse ; aut  poenas  damnatorum  in  gehenna  perpetuas  futuras  esse 
negaverit;  anathema  sit. 

Itaque  supremi  pastoralis  Nostri  officii  debitum  exsequentes 
omnes  Christi  fideles  et  maxime,  qui  praesunt  Yel  docendi  munere 
funguntur,  per  viscera  lesu  Christi  obtestamur,  necnon  eiusdem 
Dei  et  Salvatoris  nostri  auctoritate  iubemus,  ut  ad  hos  errores  e 
sancta  Ecclesia  eliminandos  et  purissimae  fidei  lucem  pandendam 
studium  et  operam  conferant. 

Quoniam  vero  satis  non  est,  haereticam  pravitatem  devitare, 
nisi  ii  quoque  errores  diligenter  fugiantur , qui  ad  illam  plus 
minusve  accedunt;  omnes  officii  monemus  servandi  Constitutiones 
et  Decreta , quibus  pravae  eiusmodi  opiniones  ab  hac  S.  Sede 
proscriptae  et  prohibitae  sunt. 

[Notamus,  a Deputatione  pro  rebus  fidei  huic  schemati  reformato 
extremam  manum  impositam  non  esse.]  b 


IV.  [Primum]  Schema  Constitutionis  dogmaticae  de  Ecclesia 
Christi  Patrum  examini  propositum. 

Pius  Episcopus  servus  servorum  Dei  sacro  approbante 
Concilio  ad  perpetuam  rei  memoriam. 

Supremi  pastoris  apostolicum  ministerium  (1),  in  quo  Dei  in- 
effabili  providentia  et  misericordia  positi  sumus , sollicite  ac  con- 
tinue Nos  urget , ut  nihil  praetermittamus , quo  via,  quae  ad 
vitam  et  salutem  ducit  aeternam,  omnibus  liominibus  patent,  et 
qui  in  tenebris  et  in  umbra  mortis  sedent,  ad  lucem  et  agnitio- 
nem  veritatis  perveniant.  Cum  igitur  Deus  ac  Salvator  noster 
totius  salutiferae  doctrinae  veritatem,  et  mediorum  salutis  thesau- 
ros , in  Ecclesiam  suam  quasi  in  depositorium  dives  contulerit,  ^ 
ut  omnes  sumant  ex  ea  potum  vitae  ‘ : in  primis  ipsa  vera  Ec- 
clesia et  errantibus  indicanda  et  fidelibus  instantius  commendanda 
est,  ut  illi  ad  viam  salutis  adducantur,  hi  autem  in  ea  confirmen- 
tur  et  crescant.  Quare  Nostri  muneris  esse  ducimus,  potiora 
capita  verae  et  catholicae  doctrinae,  de  Ecclesiae  natura,  proprie- 
tatibus,  ac  potestate  exponere,  et  grassantes  oppositos  errores 
subiectis  Canonum  articulis  condemnare. 

CAPUT  I.  Ecclesiam  esse  corpus  Christi  mysticum  (2). 

Unigenitus  Dei  Pilius,  qui  illuminat  omnem  hominem  venien- 
tem  in  hunc  mundum,  quique  nulla  unquam  aetate  miseris  Adae 
filiis  ope  sua  defuit  (3),  in  ea  plenitudine  temporis,  quae  sempi- 
terno  consilio  fuerat  praestituta  in  similitudinem  hominum  factus  ^ 
visibilis  apparuit  in  assumpta  nostri  corporis  forma,  ut  terreni 
homines  atque  carnales  novum  hominem  induentes,  qui  secundum 
Deum  creatus  est  in  iustitia  et  sanctitate  veritatis  corpus  effor- 
marent  mysticum , cuius  ipse  exsisteret  caput.  Ad  hanc  vero 
mystici  corporis  unionem  efficiendam , Christus  Dominus  sacrum  j 
regenerationis  et  renovationis  instituit  lavacrum,  quo  filii  homi- 
num tot  nominibus  inter  se  divisi,  maxime  vero  peccatis  dilapsi, 
ab  Omni  culparum  sorde  mundati  membra  essent  ad  invicem 
suoque  divino  capiti  fide,  spe,  et  caritate  coniuncti,  uno  eius  spi- 
ritu  omnes  vivificarentur,  ac  coelestium  gratiarum  et  charismatum 
dona  cumulate  reciperent.  Atque  haec  est , quae , ut  fidelium 
mentibus  obiiciatur  alteque  defixa  haereat , satis  'uunquam  com- 
mendari  potest , praecellens  Ecclesiae  species , cuius  caput  est 
Christus  ex  quo  totum  corpus  compactum , et  connexum  per 
omnem  iuncturam  subministrationis , secundum  operationem  in 
mensuram  uniuscuiusque  membri , augmentum  corporis  facit  in 
aedificationem  sui  in  caritate  ’. 


‘ Cf.  Iren.  adv.  haer.  1.  III.  c.  4.  [Migne  P.  Gr.  VII,  855.] 

^ S.  Ambros.  de  fid.  ad  b.  Hieron.  presbyt.  ap.  Mai  VV.  Scrlptt. 
tom.  VII.  par.  I.  p.  159.  [Migne  P.  L.  XVII,  1159.] 

5 Ep.  ad  Philipp.  2,  7.  + Ep.  ad  Ephes.  4,  24. 

^ Cf.  ep.  ad  Ephes.  4,  4 — 25;  coll.  ep.  I.  ad  Cor.  12,  12 — 14. 

^ Ep.  ad  ColosB.  1,  18,  ’ Ep.  ad  Ephes.  4,  16. 


CAPUT  II.  Christianam  religionem  nonnisi  in  Ecclesia  et  per 
Ecclesiam  a Christo  fundatam  excoli  posse  (4). 

Hanc  Ecclesiam,  quam  acquisivit  sanguine  suo,  et  tanquam 
sponsam  unice  electam  aeternum  dilexit,  auctor  fidei  et  consum- 
mator  lesus  ipse  fundavit  atque  instituit,  et  per  Apostolos  sues 
eorumque  successores  iugiter  usque  ad  consummationem  saeculi 
in  universe  mundo  et  ex  omni  creatura  colligendam , docendam, 
moderandamque  praecepit,  ut  una  esset  gens  sancta,  unus  populus 
acceptabilis,  sectator  bonorum  operum  b Neque  enim  evangelicae 
legis  ea  ratio  est,  ut  excluso  quovis  societatis  vinculo  veri  adora- 
tores  singuli  seorsum  Patrem  adorent  in  spiritu  et  veritate;  sed 
religionem  suam  ita  societati  a se  institutae  inhaerentem  Re- 
demptor  noster  voluit,  ut  cum  ea  penitus  conserta  ac  veluti  con- 
creta  maneret,  et  extra  illam  vera  Christi  religio  nulla  esset. 

CAPUT  III.  Ecclesiam  esse  societatem  veram,  perfectam, 
spiritualem  et  supernaturalem  (5). 

Docemus  autem  ac  declaramus,  Ecclesiae  inesse  omnes  verae 
societatis  qualitates.  Neque  societas  haec  indefinita  vel  informis 
a Christo  relicta  est;  sed  quemadmodum  ab  ipso  suam  exsisten- 
tiam  habet:  ita  eiusdem  voluntate  ac  lege  suam  exsistendi  for- 
mam  suamque  constitutionem  accepit.  Neque  eadem  membrum 
est  sive  pars  alterius  cuiuslibet  societatis , nec  cum  alia  quavis 
confusa  aut  commiscenda ; sed  adeo  in  semetipsa  perfecta , ut 
dum  ab  omnibus  humanis  societatibus  distinguitur , supra  eas 
tamen  quam  maxime  evehatur.  Ab  inexhausto  enim  misericordiae 
Dei  Patris  fonte  profecta , per  incarnati  ipsius  Verbi  ministerium 
operamque  fundata,  in  Spiritu  sancto  constituta  est,  qui  in  Apo- 
stolos primum  largissime  effusus,  abunde  etiam  iugiter  diffun- 
ditur  in  filios  adoptionis , ut  iidem  lumine  eius  collustrati  una 
mentium  fide  et  Deo  adhaereant  et  inter  se  cohaereant ; ut  pignus 
haereditatis  in  cordibus  suis  circumferentes , carnis  desideria  ab 
eius , quae  in  mundo  est , concupiscentiae  corruptione  avellant, 
et  beata  una  communique  spe  firmati , concupiscant  promissam 
aeternam  Dei  gloriam,  atque  adeo  per  bona  opera  certam  suam 
vocationem  et  electionem  faciant  Quum  autem  his  bonorum 
divitiis  in  Ecclesia  homines  per  Spiritum  sanctum  augeantur, 
atque  his  eiusdem  sancti  Spiritus  nexibus  in  unitate  cohaereant: 
Ecclesia  ipsa  spiritualis  societas  est,  atque  ordinis  omnino  super- 
naturalis. 

CAPUT  IV.  Ecclesiam  esse  societatem  visihilem. 

Absit  tamen  (6),  ut  quis  credat,  Ecclesiae  membra  nonnisi 
internis  ac  latentibus  vinculis  iungi,  et  abditam  inde  societatem 
ac  prorsus  invisibilem  fieri.  Aeterna  siquidem  Dei  sapientia  ac 
virtus  voluit,  spiritualibus  et  invisibilibus  vinculis,  quibus  fideles 
supremo  ac  invisibili  Ecclesiae  capiti  per  Spiritum  sanctum  adhae- 
rent,  externa  quoque  ac  visibilia  respondere,  ut  spiritualis  ilia 
ac  supernaturalis  societas  extrinsecus  appareret , et  conspicua 
patesceret.  Hinc  visibile  magisterium , a quo  credenda  interius 
exteriusque  profitenda  tides  ^ publice  proponitur ; visibile  quo- 
que ministerium , quod  visibilia  Dei  mysteria , quibus  interior 
sanctificatio  hominibus  et  debitus  Deo  cultus  comparator,  munere 
publico  moderator  ac  curat;  visibile  regimen,  quod  membrorum 
inter  se  communionem  ordinat,  externamque  omnem  et  publicam 
fidelium  in  Ecclesia  vitam  disponit  ac  dirigit ; visibile  demum 
totum  Ecclesiae  corpus , ad  quod  non  iusti  tantum  aut  praede- 
stinati  pertinent , sed  etiam  peccatores , professione  tamen  fidei 
et  communione  cum  eo  coniuncti.  Quibus  fit  (7) , ut  Christi 
Ecclesia  in  terris  nec  invisibilis  nec  latens  sit;  sed  in  manifesta- 
tione  posita  \ veluti  civitas  excelsa  et  illustris  in  monte  quae 
abscondi  non  potest,  ac  veluti  lucerna  super  candelabrum  quae 
sole  iustitiae  illuminata,  mundum  universum  luce  suae  veritatis 
illustrat. 


1 Ep.  ad  Tit.  2,  14.  « Ep.  II.  b.  Pet.  Ap.  1,  10. 

^ Cf.  ep.  ad  Rom.  10,  10. 

^ S.  Augustin,  in  Ps.  XVIII.  enarrat.  II.  n.  6.  coll,  de  unit.  Eccl. 
1.  un.  c.  16.  n.  40;  contr.  Crescon.  Donatist.  1.  II.  c.  36.  n.  45;  contr. 
litt.  Petil.  1.  II.  c.  32.  n.  74.  c.  104.  n.  239.  [Migne  P.  L.  XXXVI, 
160;  XLIII,  422;  XLIII,  493;  XLIII,  284.  343.] 

^ S.  Cyrill.  Alex.  comm,  in  Is.  1.  III.  c.  25.  n.  4.  [ad  v.  5.  6. 
Migne  P.  Gr.  LXX,  562.] 

6 Cf.  Matth.  5,  15. 


569 


Primum  schema  constit.  de  Ecclesia.  Cap.  I. — X. 


570 


CAPUT  V.  De  visihili  Ecclesiae  unitate.  a 

Cum  eiusmodi  sit  vera  Christi  Ecclesia,  declaramus,  hanc 
visibilem  conspicuamque  societatem  (8)  esse  illam  ipsam  divi- 
narum  promissionum  ac  misericordiarum  Ecclesiam,  quam  Christus 
tot  praerogativis  ac  privilegiis  distinguere  et  exornare  voluit; 
eandemque  ita  plane  in  sua  constitutione  esse  determinatam , ut 
quaecumque  societates  a fidei  unitate  vel  a communione  huius 
corporis  seiunctae  nullo  modo  pars  eius  aut  memhrum  dici  pos- 
sint ; neque  per  varias  christiani  nominis  consociationes  dispersam 
atque  difFusam , sed  totam  in  se  collectam  penitusque  cohaeren- 
tem , in  sua  conspicua  unitate  indivisum  ac  indivisibile  corpus 
praeferre , quod  est  ipsum  corpus  mysticum  Christi.  De  quo 
Apostolus  inquit,  unum  corpus,  et  unus  spiritus,  sicut  vocati  estis 
in  una  spe  vocationis  vestrae.  Unus  Dominus,  una  tides,  unum 
baptisma.  Unus  Deus  et  Pater  omnium,  qui  est  super  omnes,  et 
per  omnia  et  in  omnibus  nobis  b 

CAPUT  VI.  Ecclesiam  esse  societatem  ad  salutem  consequendam 

omnino  necessariam.  b 

Hinc  omnes  intelligant  (9),  quam  necessaria  ad  salutem  obti- 
nendam  societas  sit  Ecclesia  Christi.  Tantae  nimirum  necessitatis, 
quantae  consortium  et  coniunctio  est  cum  Christo  capite  et 
mystico  eius  corpore,  praeter  quod  nullam  aliam  communionem 
ipse  nutrit  et  fovet  tanquam  Ecclesiam  suam,  quam  solam  dilexit 
et  seipsum  tradidit  pro  ea,  ut  illam  sanctificaret,  mundans  lavacro 
aquae  in  verbo  vitae : ut  exhiberet  ipse  sibi  gloriosam  Ecclesiam, 
non  habentem  maculam,  aut  rugam,  aut  aliquid  huiusmodi,  sed 
ut  sit  sancta  et  immaculata  Idcirco  docemus , Ecclesiam  non 
liberam  societatem  esse , quasi  indifferens  sit  ad  salutem , earn 
sive  nosse  sive  ignorare , sive  ingredi  sive  relinquere ; sed  esse 
omnino  necessariam,  et  quidem  necessitate  non  tantum  praecepti 
dominici,  quo  Salvator  omnibus  gentibus  earn  ingrediendam  prae- 
scripsit ; verum  etiam  medii , quia  in  instituto  salutaris  provi- 
dentiae  ordine  communicatio  sancti  Spiritus , participatio  veritatis 
et  vitae  non  obtinetur , nisi  in  Ecclesia  et  per  Ecclesiam , cuius 
caput  est  Christus. 

CAPUT  VII.  Extra  Ecclesiam  salvari  neminem  posse  (10).  ^ 

Porro  dogma  fidei  est , extra  Ecclesiam  salvari  neminem 
posse.  Neque  tamen,  qui  circa  Christum  eiusque  Ecclesiam  invin- 
cibili  ignorantia  laborant  (11),  propter  hanc  ignorantiam  poenis 
aeternis  damnandi  sunt,  cum  nulla  obstringantur  huiusce  rei  culpa 
ante  oculos  Domini,  qui  vult  omnes  homines  salvos  fieri  et  ad 
agnitionem  veritatis  venire,  quique  facienti  quod  in  se  est  non 
denegat  gratiam , ut  iustificationem  et  vitam  aeternam  consequi 
possit:  sed  hanc  nullus  consequitur,  qui  a fidei  unitate  vel  ab 
Ecclesiae  communione  culpabiliter  seiunctus  ex  hac  vita  decedit. 

Si  quis  in  hac  area  non  fuerit,  peribit  regnante  diluvio.  Quare 
reprobamus  et  detestamur  impiam  aeque  ac  ipsi  ration!  repug- 
nantem  de  religionum  indifferentia  (12)  doctrinam,  qua  filii  huius 
saeculi,  veritatis  et  erroris  .sublato  discrimine,  dicunt,  omnibus 
aeternae  vitae  portum  ex  qualibet  religione  patere;  aut  conten- 
dunt,  de  veritate  religionis  opiniones  tantum  plus  minusve  pro- 
babiles,  non  autem  certitudinom  haberi  posse.  Pariterque  repro- 
bamus impietatem  illorum,  qui  claudunt  regnum  coelorum  ante 
homines,  falsis  praetextibus  affirmantes,  indecorum  vel  ad  salu- 
tern  minime  necessarium  esse , deserere  religionem , etsi  falsam, 
in  qua  quis  natus  vel  educatus  ac  institutus  est;  nec  non  Eccle- 
siam ipsam,  quae  se  religionem  esse  unice  veram  profitetur,  omnes 
autem  religiones  et  sectas  a sua  communione  separatas  proscribit 
et  damnat , criminantur,  perinde  ac  si  ulla  unquam  esse  posset 
participatio  iustitiae  cum  iniquitate,  aut  societas  lucis  ad  tenebras, 
et  conventio  Christi  ad  Belial. 

CAPUT  VIII.  De  Ecclesiae  indefectibilitate. 

Declaramus  insuper , Christi  Ecclesiam , sive  exsistentia  sive 
constitutio  eius  spectetur,  societatem  esse  perennem  atque  inde- 
fectibilem  (13),  nullamque  post  illam  neque  pleniorem  neque  per- 
fectiorem  salutis  oeconomiam  in  hoc  saeculo  exspectandam  esse. 
Etenim  cum  ad  finem  usque  mundi  qui  in  terris  peregrinantur 


' Ep.  ad  Ephes.  4,  4 — 6. 

* Cf.  ep.  ad  Ephes.  5,  29.  et  25.  27. 


mortales  Christo  auctore  salvandi  sint : Ecclesia  ipsius,  quae  sola 
est  salutis  societas , ad  finem  usque  mundi  in  sua  constitutione 
immutabilis  semper  et  immota  persistet.  Licet  igitur  Ecclesia 
crescat  (14),  et  utinam  augeatur  iugiter  fide  et  caritate,  ut  Christi 
corpus  aedificetur;  licet  pro  varia  aetate  sua,  et  pro  diversitate 
adiunctorum,  inter  quae  constanter  militando  versatur,  varie  sese 
explicet:  eadem  tamen  in  se  suaque  a Christo  accepta  constitu- 
tione immutabilis  perseverat.  Quare  Christi  Ecclesia  nunquam 
potest  excidere  suis  proprietatibus  et  dotibus , sacro  suo  magi- 
sterio,  ministerio  et  regimine,  ut  Christus  per  corpus  suum  visi- 
bile  perpetuo  sit  omnibus  hominibus  via,  veritas  et  vita. 

CAPUT  IX.  De  Ecclesiae  infallibilitate  (15). 

Excideret  porro  Ecclesia  Christi  a sua  immutabilitate  et 
dignitate,  et  desineret  esse  societas  vitae  ac  necessarium  salutis 
medium,  si  eadem  a salutari  fidei  morumque  veritate  aberrare, 
ac  in  ea  praedicanda  atque  exponenda  falli  vel  fallere  posset. 
At  columna  et  firmameutum  veritatis  ‘ est ; ideoque  ab  omni 
erroris  falsitatisque  periculo  libera  et  immunis.  Sacro  autem  et 
universali  approbante  Concilio  docemus  atque  declaramus  (16), 
dotem  infallibilitatis , quae  tanquam  perpetua  Ecclesiae  Christi 
praerogativa  revelata  est,  quaeque  nec  cum  inspirationis  charis- 
mate  confundi  debet,  neque  eo  spectat,  ut  Ecclesia  novis  revela- 
tionibus  ditescat,  collatam  ad  hoc  esse,  ut  verbum  Dei,  sive  id 
scriptum  sive  traditum  sit,  in  universali  Christi  Ecclesia  integrum, 
et  a quavis  novitatis  immutationisque  corruptela  immune  asse- 
ratur  et  custodiatur,  secundum  illud  Apostoli  mandatum:  O Ti- 
mothee , depositum  custodi , devitans  profanas  vocum  novitates, 
et  oppositiones  falsi  nominis  scientiae,  quam  quidam  promittentes, 
circa  fidem  exciderunt  ^ Quod  idem  Apostolus  iterum  inculcat 
scribens;  Formam  habe  sanorum  verborum,  quae  a me  audisti 
in  fide  et  in  dilectione  in  Christo  lesu.  Bonura  depositum  custodi 
per  Spiritum  sanctum , qui  habitat  in  nobis  Obiectum  igitur 
infallibilitatis  tantum  patere  docemus,  quantum  fidei  patet  depo- 
situm, et  eius  custodiendi  officium  postulat;  adeoque  praerogati- 
vam  infallibilitatis,  qua  Christi  Ecclesia  pollet,  ambitu  suo  com- 
plect! turn  universum  Dei  verbum  revelatum,  turn  id  omne,  quod 
licet  in  se  revelatum  non  sit,  est  tamen  eiusmodi,  sine  quo  illud 
tuto  conservari , certo  ac  definitive  ad  credendum  proponi  et 
explicari,  aut  contra  errores  hominum  ac  falsi  nominis  scientiae 
oppositiones  valide  asseri  defendique  non  possit.  Haec  autem 
infallibilitas,  cuius  finis  est  fidelium  societatis  in  doctrina  fidei  et 
morum  intemerata  veritas,  magisterio  inest,  quod  Christus  in  Ec- 
clesia sua  perpetuum  instituit  cum  ad  Apostolos  dixit:  Euntes 
ergo  docete  omnes  gentes , baptizantes  eos  in  nomine  Patris , et 
Filii,  et  Spiritus  sancti : docentes  eos  servare  omnia  quaecumque 
mandavi  vobis:  et  ecce  ego  vobiscum  sum  omnibus  diebus,  usque 
ad  consummationem  saeculi  Et  iisdem  promisit  Christus  veri- 
tatis suae  Spiritum,  qui  maneret  cum  eis  in  aeternum,  in  eis 
esset,  eosque  omnem  veritatem  doceret 

CAPUT  X.  De  Ecclesiae  potestate. 

Christi  autem  Ecclesia  non  est  societas  aequalium,  ac  si  omnes 
in  ea  fideles  eadem  iura  haberent;  verum  est  societas  inaequa- 
lis  (17),  et  hoc  non  ideo  tantum,  quia  fidelium  alii  cleric!  sunt, 
alii  laici;  sed  propterea  maxime,  quod  in  Ecclesia  est  potestas 
divinitus  instituta,  qua  alii  ad  sanctificandum  (18),  docendum  et 
regendum  praediti  sunt,  alii  destituuntur.  Cum  vero  Ecclesiae 
potestas  alia  sit  et  dicatur  ordinis , alia  iurisdictionis  (19):  de 
hac  altera  speciatim  docemus  (20) , earn  non  solum  esse  fori  in- 
terni  et  sacramentalis ; sed  etiam  fori  externi  ac  publici , abso- 
lutam  atque  omnino  plenum , nimirum  legiferam , iudiciariam,  et 
coercitivam.  Potestatis  autem  huiusmodi  subiectum  sunt  Pastures 
et  Doctores  a Cliristo  dati,  qui  earn  libere  et  a quavis  saeculari 
dominatione  independenter  exercent;  adeoque  cum  omni  impe- 
rio  ® regunt  Ecclesiam  Dei  turn  necessariis  et  conscientiam  quoque 
obligantibus  legibus,  turn  decretoriis  iudiciis,  turn  denique  saluta- 
ribus  poenis  in  sontes  etiam  invites,  nec  solum  in  iis,  quae  fidem 
et  mores,  cultum  et  sanctificationem,  sed  in  iis  etiam,  quae  exter- 


1 Ep.  I.  ad  Timoth.  3,  15.  ^ Ep.  I.  ad  Timoth.  6,  20. 

® Ep.  TI.  ad  Timoth.  1,  13.  14. *  * Matth.  28,  19.  20. 

5 Cf.  loan.  14,  16.  17.  coll.  16,  13. 

® Cf.  ep.  ad  Tit.  2,  15>  coll.  ep.  I.  ad  Cor.  7,  6. 


571 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


572 


nam  Ecclesiae  disciplinam  et  administrationem  respiciunt.  Unde  a 
Ecclesia  Christi  perfecta  societas  credenda  est.  Haec  autem  vera 
et  tam  felix  Christi  Ecclesia  alia  non  est,  praeter  unam,  sanctam, 
catholicam,  et  apostolicam  Romanam. 

CAPUT  XI.  De  Romani  Pontificis  primatu  (21). 

Pastor  aeternus  (22)  et  episcopus  animarum  nostrarum,  qui 
priusquam  clarificaretur  rogavit  Patrem,  ut  credentes  in  ipsum 
omnes  unum  essent,  sicut  Pater  et  Filins  unum  sunt  ad  catho- 
licae  fidei  et  communionis  unitatem  in  sua  Ecclesia  iugiter  con- 
servaudam , in  beato  Petro  Apostolo  instituit  perpetuum  utrius- 
que  unitatis  principium  ac  visibile  fundamentum,  dum  iuxta  cvan- 
gelii  testimonia  (23)  Petro  Apostolo  primatum  iurisdictionis  in 
universam  Dei  Ecclesiam  immediate  et  dirccte  promisit  atque 
contulit.  Ad  unum  namque  Petrum  Christus  Filius  Dei  vivi 
dixit : Tu  es  Petrus  et  super  hanc  petram  aedificabo  Ecclesiam 
meam , et  portae  inferi  non  praevalebunt  adversus  earn : et  tibi 
dabo  claves  regni  coelorum:  et  quodcumque  ligaveris  super  ter- 
ram,  erit  ligatum  et  in  coelis : et  quodcumque  solveris  super  b 
terram,  erit  solutum  et  in  coelis  Atque  uni  Simoni  Petro  con- 
tulit lesus  post  suam  resurrectionem  summi  pastoris  et  rectoris 
iurisdictionem  in  totum  ipsius  ovile  dicens:  Pasce  agnos  meos. 
Pasce  oves  meas  Unde  condemnamus  atque  reiicimus  huic 
tam  manifestae  sacrarum  Scripturarum  doctrinae,  ut  ab  Ecclesia 
catholica  semper  intellecta  est  (24),  contrarias  eorum  sententias, 
qui  constitutam  a Christo  Domino  in  sua  Ecclesia  regiminis  for- 
mam  pervertentes  (25)  negant,  solum  Petrum  prae  omnibus  Apo- 
stolis  sive  seorsum  singulis  sive  omnibus  simul  vero  proprioque 
iurisdictionis  primatu  fuisse  a Christo  instructum ; aut  qui  affir- 
mant, eundem  primatum  non  immediate  directeque  (26)  ipsi  beato 
Petro,  sed  Ecclesiae,  et  per  hanc  illi  ut  suo  ministro  delatum  fuisse. 

Quod  autem  (27)  in  beato  Apostolo  Petro  princeps  pastorum 
et  pastor  magnus  ovium  (28)  Dominus  Christus  lesus  ^ in  per- 
petuam  salutem  ac  perenne  bonum  Ecclesiae  instituit,  id  eodem 
auctore  in  Ecclesia,  quae  fundata  super  petram  (29)  ad  finem 
saeculorum  usque  firmiter  stabit , iugiter  durare  necesse  est. 
Manet  ergo  dispositio  veritatis  (30),  et  beatus  Petrus  suscepta 
Ecclesiae  gubernacula  non  reliquit *  *.  Semper  enim  in  suis  succes-  c 
soribus,  episcopis  sanctae  Romanae  Sedis,  ab  ipso  (31)  primum 
fundatae,  eiusque  consecratae  sanguine,  vivit  et  praesidet  et  indi- 
cium exercet,  ita  ut,  quicumque  in  hac  cathedra  Petro  succedit, 
is  iuxta  Christi  ipsius  institutionem  primatum  Petri  in  universam 
Ecclesiam  obtineat.  Hiiic  (32)  innovantes  atque  in  omnibus 
sequentes  (33)  turn  Praedecessorum  Nostrorum  Romanorum  Ponti- 
ficum  decreta,  turn  praecedentium  Conciliorum  generalium  disertas 
perspicuasque  definitiones,  docemus  et  declaramus,  credendum  ab 
omnibus  Christi  fidelibus  esse,  hanc  sanctam  Apostolicam  Sedem, 
et  Romanum  Pontificem  in  universum  orbem  tenere  primatum, 
et  ipsum  Pontificem  Romanum  successorem  esse  beati  Petri,  prin- 
cipis  Apostolorum,  et  verum  Christi  Vicarium,  totiusque  Ecclesiae 
caput , et  omnium  christianorum  patrem , doctorem  et  iudicem 
supremum  exsistere ; et  ipsi  iu  beato  Petro  pascendi,  regendi  ac 
gubernandi  universalem  Ecclesiam  a Domino  nostro  lesu  Christo 
plenam  potestatem  traditam  esse;  et  hanc,  quae  propria  est  iuris- 
dictionis potestas  (34),  ordinariam  esse  et  immediatam,  erga  quam 
parti cularium  ecclesiarum  pastores  atque  fideles  tam  seorsum 
singuli  quam  simul  omnes  officio  hierarchicae  subordinationis  d 
veraeque  obedientiae  obstringuntur  ®,  ut  custodita  cum  Romano 
Pontifice  tam  communionis  quam  eiusdem  fidei  professionis  uni- 
tate,  Ecclesia  Christi  sit  unus  grex  (35)  sub  uno  summo  pastore. 
Haec  est  catholicae  veritatis  doctrina,  a qua  deviare  salva  fide 
atque  salute  nemo  potest.  Quare  (36)  damnamus  atque  reproba- 
mus  eorum  sententias,  qui  a fide  discedentes  et  attendentes  spiri- 
tibus  erroris  ’ negant,  primatus  potestatem  a Christo  Domino  fuisse 
in  beato  Petro  ita  institutam  (37),  ut  eundem  oporteat  perpetuos 
in  collata  sibi  primatus  potestate  successores  habere ; aut  affir- 
mant, Romanorum  Pontificum  iurisdictionem  ordinariam  et  imme- 


‘ Cf.  loan.  17,  1.  21  sq.  * Matth.  16,  18.  19. 

3 loan  21,  16.  17. 

* Ep.  I.  Pet.  5,  4.  coll.  ep.  ad  Hebr.  13,  20. 

® S.  Leo  M.  serm.  3.  (al.  2.)  n.  3.  [Migne  P.  L.  LIV,  146.] 

® Expressa  ad  formulas  fidei  Cone.  Lugdunens.  II.,  Cone.  Floren- 
tin.  [Hard.  VII,  695  sq. ; IX,  423.],  et  Pii  VI.  Brev.  „Super  soliditate“. 
^ Ep.  I.  ad  Tim.  4.  1. 


diatam  (38)  non  esse  tam  in  omnes  simul  quam  in  singulas  seor- 
sum particularium  pastorum  ecclesias ; aut  etiam  contendunt, 
licere  ab  iudiciis  Romanorum  Pontificum  ad  futurum  generate 
Concilium  tanquam  ad  auctoritatem  Romano  Pontifice  superiorem 
appellare. 

Ex  hac  autem  suprema , ordinaria  et  immediata  turn  in  Ec- 
clesiam universalem,  turn  in  omnes  et  singulos  particularium  Eccle- 
siarum pastores  et  fideles  potestate  iurisdictionis  consequitur, 
Romano  Pontifici  (39)  necessarium  ius  esse,  in  huius  sui  muneris 
exercitio  (40)  libere  communicandi  cum  pastoribus  et  gregibus 
totius  Ecclesiae , ut  iidem  ab  ipso  in  via  salutis  doceri  ac  regi 
possint.  Quare  damnamus  ac  reprobamus  perniciosas  illorum 
sententias,  qui  hanc  supremi  capitis  cum  pastoribus  et  gregibus 
communicationem  impediendam  dicunt , aut  eandem  reddunt  sae- 
culari  potestati  obnoxiam,  ita  ut  coiitendant,  quae  ab  Apostolica 
Sede  vel  eius  auctoritate  ad  regimen  Ecclesiae  constituuntur,  vim  ac 
valorem  non  habere,  nisi  potestatis  saecularis  placito  confirmentur. 

CAPUT  Xir.  De  ternporali  Sanctae  Sedis  dominio  (41). 

Ut  autem  Romanus  Pontifex  primatus  sibi  divinitus  collati 
munus , uti  par  est , adimpleret , iis  indigebat  praesidiis , quae 
temporum  conditioni  et  necessitati  congruerent.  Unde  singulari 
divinae  providentiae  consilio  factum  est,  ut  in  tanta  saecularium 
principum  multitudine  et  varietate,  Romana  quoque  Ecclesia  tem- 
poralem  dominationem  haberet : quo  Romanus  Pontifex,  summus 
totius  Ecclesiae  pastor,  nulli  principi  subiectus , supremam  uni- 
versi  dominici  gregis  pascendi  regendique  potestatem  auctorita- 
temque  ab  ipso  Christo  Domino  acceptam  per  universum  orbem 
plenissima  libertate  exercere,  ac  simul  facilius  divinam  religionem 
magis  in  dies  augere , et,  quae  pro  re  ac  tempore  ad  maiorem 
totius  christianae  reipublicae  utilitatem  pertinere  ipse  cognosceret, 
efficacius  peragere  posset. 

Cum  vero  impii  homines,  qui  omne  in  terris  ius  mutare 
conantur,  hunc  civilem  Sanctae  Romanae  Ecclesiae  principatum, 
in  rei  christianae  bonum  et  utilitatem  ordinatum,  et  ab  ea  omni- 
bus iuris  titulis  legitime  tot  saeculorum  decursu  possessum,  quovis 
insidiarum  et  violentiarum  genere  labefactare  ac  convellere  adni- 
tantur;  sacro  approbante  Concilio  innovantes  huius  Apostolicae 
Sedis  ac  praecedentium  Conciliorum  iudicia  ac  decreta,  damnamus 
atque  proscribimus  (42)  turn  eorum  haereticam  doctrinam,  qui 
affirmant , repugnare  iuri  divino , ut  cum  spirituali  potestate  in 
Romanis  Pontificibus  principatus  civilis  coniungatur , turn  (43) 
perversam  eorum  sententiam,  qui  contendunt,  Ecclesiae  non  esse, 
de  huius  principatus  civilis  ad  generale  christianae  reipublicae 
bonum  relatione  quidpiam  cum  auctoritate  constituere,  adeoque 
licere  (44)  catholicis  hominibus,  ab  illius  decisionibus  hac  de  re 
editis  recedere  aliterque  sentire. 

CAPUT  XIII.  De  concordia  inter  Ecclesiam  ac  societatem 
civilem  (45). 

Perfecta  haec  civitas,  quam  sacrae  litterae  regnum  Dei  appel- 
lant, superna  quidem  est,  si,  unde  orta  sit  et  quo  tendat,  cogi- 
tatur,  descendens  quasi  Christi  sponsa  de  coelo  et  transitura  in 
coelestem  illam,  quae  sursum  est  lerusalem  consummatorum,  cum 
Christus  tradiderit  regnum  Deo  et  Patri,  ut  sit  Deus  omnia  in 
omnibus  *.  Nunc  vero  Ecclesia  usque  ad  finem  saeculorum  in 
terris  atque  inter  terrenas  civitates  adhuc  militans,  ex  divini  fun- 
datoris  sui  omniumque  Redemptoris  mandate  in  sinum  suum 
maternum  colligit  omnes  gentes , quae  sicut  indole  ac  moribus 
inter  se  diversae , ita  etiam  multiplici  et  varia  civilis  societatis 
forma  sunt  constitutae.  Qui  enim  homines,  ad  sui  conservatio- 
nem  et  congruam  rationi  felicitatem  temporalem , natura  duce  et 
Dei  creatoris  ordinatione  in  civilem  societatem  coierunt,  iidem 
ut  aeternum  salventur , in  sanctam  illam  societatem , quae  est 
Ecclesia,  gratia  Dei  Salvatoris  vocantur.  Cum  igitur  utriusque 
societatis , licet  mode  diverse  pro  diverse  earum  ordine  ac  fine, 
Deus  infinite  sanctus  et  sapiens  sit  auctor : ex  ipsa  rerum  natura 
inter  Ecclesiam  et  societatem  civilem  vel  inter  potestates,  quibus 
utraque  regitur,  non  sane  pugna  est  aut  oppositio. 

Quin  immo  Ecclesia  rempublicam  maximo  munimento  firmat 
ac  tuetur , eiusque  securitati  prospicit.  Ilia  enim  instituta  ad 
sanctificandos  homines,  ipsa  virtute  et  pietate  Christiana  bonos 


1 Cf.  Hebr.  12,  22.  23;  I.  Cor.  15,  24.  28. 


573 


Primum  schema  constit.  de  Ecclesia.  Cap.  XI. — XIV. 


574 


etiam  cives  facit,  qui  si  tales  sint,  quales  esse  praecipit  doctrina 
catholica,  sine  dubio  magna  erunt  salus  reipublicae *  *.  Praeterea 
cum  terrena  potestas  in  temporali  utilitate  et  poenarum  metu 
suam  observandarum  legum  sanctionem  positam  habeat , vera 
religio,  cuius  et  custos  et  magistra  est  Ecclesia  catholica,  aucto- 
ritatem  imperantium  validius  doctrina  legibusque  divinis  confir- 
mat.  Praecipit  enim  religio  catholica  sua  auctoritate  divina,  ut 
homines  legitimae  potestati  subditi  sint  non  solum  propter  iram, 
sed  etiam  propter  conscientiam 

Quodsi  Ecclesia  monet  ac  iubet  subditos  secundum  manda- 
tum  divinitus  acceptum  obedire  regibus,  non  minus  reges  quoque 
docet  prospicere  populis,  ut  intelligant  et  erudiantur,  qui  iudi- 
cant  terram,  non  ad  dominandi  cupiditatem,  sed  ad  officium  pro- 
videndi  sibi  datam  esse  a Domino  potestatem  et  virtutem  ab 
Altissimo,  ut  tanquam  ministri  regni  eius  recte  iudicent,  et  custo- 
diant  legem  iustitiae ; quoniam  pusillum  et  magnum  ipse  fecit,  et 
aequaliter  cura  est  illi  de  omnibus 

Ecclesia  igitur  catholica  regum  et  populorum,  atque  in  his 
singulorum  omnis  conditionis  hominum,  religione  divina  turn  iura 
tuetur  turn  officia  docet  ac  praecipit,  atque  ita  legibus  humanis 
sanctius  fundamentum  ponit  et  fideliorem  conciliat  obedientiam. 
Quare  cum  haec  civitas  Dei  tantum  conferat  ad  securitatem  et 
felicitatem  civitatis  terrenae , vel  ex  hoc  uno  omnes  intelligant, 
quanta  sapientia  ac  bonitate  Deus,  auctor  naturae  et  gratiae  atque 
utriusque  civitatis  ordinator,  potestates  sacerdotii  et  imperii  non 
inimicas  sed  vinculo  pads  coniungendas  disposuerit.  Haec  autem 
utriusque  civitatis  coniunctio,  ex  qua  in  ipsam  civilem  societatem 
tanta  bona  promanant,  non  liberae  hominum  optioni  permissa  sed 
Dei  lege  praecepta  est.  Quoniam  enim  non  solum  singuli  pri- 
vatim  homines  sed  etiam  omnes  in  vita  publica  ipsaque  societas 
ad  veram  religionem  erga  Deum  tenentur  religionisque  legibus 
obstringuntur,  hinc  ipsa  publica  societas,  cuius  cives  simul  tideles 
sint,  magnis  et  necessariis  officiis  obligatur  erga  Dei  Ecclesiam, 
quae  verae  religionis  doctrinam  et  leges  et  iura  ex  divino  man- 
date custodit  ac  tuetur. 

Quapropter  nemo  dicere  praesumat , non  posse  auctoritatem 
et  iura  Ecclesiae  cum  saecularis  potestatis  iuribus  et  auctoritate 
consistere;  atque  ideo  ad  optimam  societatis  publicae  rationem 
necessariam  esse  civilis  reipublicae  ab  Ecclesia  separationem , ita 
ut  imperio  negetur  ius  et  officium  coercendi  sancitis  poenis  viola- 
tores  catholicae  religionis , nisi  quatenus  pax  publica  postulet ; 
vel  omnino  ita,  ut  humana  societas  constituatur  et  gubernetur 
nullo  habito  ad  religionem  respectu,  ac  si  ea  non  exsisteret,  vel 
saltern  nullo  facto  veram  inter  falsasque  religiones  discrimine. 

Quod  inter  sacerdotium  et  imperium  dissidia  orta  sunt  et  in 
dies  oriuntur,  id  nemo  audeat  asserere  ex  ipsa  indole  ac  natura 
potestatis  ecclesiasticae  provenire.  Pax  vera  inter  utramque  pote- 
statem et  Concordia,  quam  Ecclesia  semper  optat  et  humili  sup- 
plicatione  postulat  a Deo,  servari  nunquam  potest,  si  libertas 
sponsae  lesu  Christi  opprimitur  et  violantur  iura,  quae  Ecclesia 
exercere  atque  integra  servare  non  solum  potest  sed  etiam  debet, 
quia  simul  cum  officiis  cohaerent,  quae  ipsi  a divino  suo  funda- 
tore  iniuncta  sunt  ad  salutem  animarum. 

Huiusmodi  bella  iniquissima,  qui  volunt  esse  Ecclesiae  filii, 
matri  suae  nunquam  inferrent,  si  imperantium  et  populorum  rnen- 
tibus  constanter  obversaretur  veritas  a Christo  Domino  severis- 
simis  verbis  inculcata,  nihil  prodesse  homini  mundum  universum 
lucrari,  si  animae  suae  detrimentum  patiatur atque  adeo  supra 
illam  felicitatem  vitae  humanae,  ad  quam  civilis  potestas  per  se 
ordinatur,  esse  finem  sublimiorem  et  unice  necessarium  beatitu- 
dinis  aeternae , ad  quam  homines  per  Ecclesiam  sunt  deducendi ; 
ideoque  habita  vel  sola  ratione  finis , qui  utrique  praestituitur, 
reipublicae  civili  Ecclesiam  lesu  Christi  tantum  praecellere,  quan- 
tum huius  vitae  commoda  ac  bona  superat  salus  animarum  non 
auro  vel  argento,  sed  pretioso  sanguine  Christi  redemptarum,  et 
vitae  aeternae  felicitas. 

Quamvis  igitur  civilis  societatis  dispositio  per  se  et  directe 
non  ad  supernaturalem  felicitatem,  sed  ad  temporale  communi- 
tatis  bonum  pertineat , christianis  tamen  hominibus  non  in  hoc 
solummodo  sistendum  est;  sed  postulatur  ab  eis,  ut  temporali 
bono  praeferant  sempiternum , atque  ideo  non  minus  in  publicis 
rebus,  quam  in  privatis  negotiis,  finem  inferiorern  non  ita  respi- 
ciant,  ut  finem  hominis  ultimum  et  necessarium  ab  oculis  dimit- 


' Cl'.  Aug.  ad  Marcellin.  ep.  138.  n.  15.  [Migne  P.  L.  XXXIII,  532.] 
* Rom.  13,  5.  ’ Cf.  Sap.  6,  4—8.  Cf.  Matth.  16,  26. 


a tant ; unde  si  quando  videantur  utilia  regno  temporali,  quae  bonis 
sublimioribus  Ecclesiae  et  aeternae  saluti  repugnent,  ea  nunquam 
habebunt  pro  veris  bonis,  sed  sincere  consequi  studebunt,  quod 
aiebat  magnus  ille  Gregorius,  ut  terrestre  regnum  coelesti  regno 
famuletur. 

CAPUT  XIV.  De  iiire  et  usu  potestatis  civilis  secundum  Ecclesiae 
catholicae  doctrinam  (46). 

Spreta  Ecclesiae  catholicae  doctrina  et  auctoritate,  eiusque 
circa  humanam  societatem  iuribus  conculcatis,  subintroierunt  no- 
stris  temporibus  magistri  mendaces , qui  non  solum  Ecclesiae, 
sed  etiam  omnis  humani  consortii  hostes , dominationem  contem- 
nunt  ‘,  ita  ut  nulla  lege , nisi  quam  ipsi  sponte  susceperint , obli- 
gari  se  posse  dicant,  omnemque  sublimiorem  potestatem  ab  ipsis 
independentem  pro  iniusto  dominatu  habeant,  quern  pro  lubitu 
abiicere  atque  evertere  liceat ; immo  etiam  contra  manifestam 
Dei  legem  affirmant,  omnes  homines  ex  lege  naturae  ita  aequales 
iuribus  e.sse , ut  turn  privata  possessionum  proprietas  turn  alia 
b quaevis  unius  prae  reliquis  praerogativa  iniusta  censeri  et  abro- 
gari  debeat. 

Alii  autem  falsani  civilis  societatis  speciem  ac  formam  animo 
suo  effingentes  statum  politicum,  quern  vocant,  constituunt  fontem 
omnis  inter  homines  auctoritatis  omnisque  iuris,  ita  ut  ab  eodem 
statu  politico  eiusque  lege  turn  ius  proprietatis  privatae  unice 
derivari,  turn  societatem  domesticam  seu  familiam  suae  exsistentiae 
totam  rationem  mutuari,  omniaque  parentum  in  filios  iura  dima- 
nare  ac  pendere  affirment , turn  in  eius  lege  vel  in  maioris  nu- 
meri  civium  placitis  et  in  publica,  ut  dicunt,  opinione  positam 
esse  velint  supremam  normam  conscientiae  et  officiorum  pro  pu- 
blicis et  socialibus  sive  imperantium  sive  .subditorum  actionibus. 
Quin  et  eo  usque  non  paucos  progressos  esse  videmus,  ut  fortu- 
natis  eventibus  vim  iuris  tribuentes  audeant  dicere , id  quod  ex 
lege  morali  esset  iniustum,  si  felicem  habeat  exituni,  eo  ipso  in 
])ublicis  rebus  ac  negotiis  ex  lege  politica  iustum  evadere  et  ho- 
nestum,  quasi  vero  lex  moralis  ad  sociales  et  politicos  actus  non 
aeque  ac  ad  privates  sese  porrigeret.  At  haec  humanae  super- 
biae  figmenta  non  alio  tendunt,  quam  ut  incommutabilis  sanctitas 
c et  iustitia  aeterni  Dei  auferatur  a recordatione  filiorum  hominum, 
in  eorum  aniniis  sensus  extinguatur  iusti  et  iniusti,  et  inficiatur 
terra  ab  habitatoribus  suis,  quia  transgressi  sunt  leges,  mutave- 
runt  ius,  dissipaverunt  foedus  sempiternum 

Contra  huiusmodi  errores,  qui  etiam  inter  catholicos  populos 
serpere  coeperunt , omnibus  in  mentem  revocandam  statuimus 
doctrinam  catholicam,  ut  ea  integra  et  inviolata  custodiatur.  Do- 
cemus  igitur,  quod  ab  Apostolo  traditum  semper  docuit  Ecclesia, 
omnem  legitimam  potestatem,  ideoque  etiam  civilem,  Deum  ha- 
bere auctorem.  „Omnis  anima,  scribit  Apostolus®,  potestatibus 
sublimioribus  subdita  sit,  non  est  enim  potestas  nisi  a Deo,  quae 
autem  sunt,  a Deo  ordinatae  sunt;“  et  ex  eiusdem  Apostoli  sen- 
tentia , qui  hanc  potestatem  tenet,  Dei  minister  est  sive  bonum 
facientibus  in  bonum,  sive  malum  agentibus  vindex  in  iram  at- 
que ideo  subditorum  obedientiam  iure  suo  postulat.  Nemo  itaque 
docere  audeat,  licitum  esse  huic  legitimae  potestati  vi  resistere, 
aut  per  detestandum  facinus  earn  coniurationibus  ac  rebellione 
evertere,  qui  enim  resistit  potestati,  Dei  ordinationi  resistit;  qui 
autem  resistunt,  ipsi  sibi  damnationem  acquirunt 
d Pari  vero  ratione  docemus , imporantibus  in  suae  potestatis 
usu  eandem  normam  divinae  legis  esse  sequendam.  Lex  enim 
moralis  sive  lumine  rationis  sive  per  supernaturalem  revelationem 
manifestata  sicut  pro  hominibus  actionibusque  privatis,  ita  non 
minus  pro  iis  qui  praesunt,  et  pro  publicorum  munerum  admini- 
stratione  actibusque  socialibus  ac  politicis  posita  est.  Norma  ita- 
que agendi  non  in  utilitate , aut  in  multitudinis  opinione  ac  vo- 
luntate  constitui  potest,  quando  ad  illicita  ac  Dei  legi  repugnantia 
iinpellunt;  sed  necessaria  morum  regula  sicut  pro  subditis  ita  pro 
imperantibus  etiam  in  ipsorum  muneribus  administrandis  est  lex 
Dei  iubentis  aut  vetantis,  secundum  quam  omnes  in  supremo  iu- 
dicio  communi  Domino  aut  stabunt  aut  cadent.  De  ipsa  autem 
agendi  norma  indicium , quatenus  de  morum  honestate , de  licito 
vel  illicito  statuendum  est,  pro  civili  etiam  societate  publicisque 
negotiis  ad  supremum  Ecclesiae  magisterium  pertinet.  Sane  in 
via  salutis  aeternae  omnibus  t<am  subditis  quam  principibus  Ec- 


' Cf.  II.  Pet.  2,  10.  2 Cf.  Is.  24,  5.  3 Rom.  13,  1. 

* Cf.  ib:  vers.  3.  4.  * Rom.  13,  2. 


575 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


576 


clesia  a Deo  constituta  est  dux  et  magistra.  Neque  de  imperan-  a 
tibus  minus  verum  est;  qui  Ecclesiam  matrem  non  habet,  Deum 
patrem  habere  non  potest.  Ut  igitur  Regem  regum  patrem  ac 
propitium  habere  possint,  Ecclesiam  se  matrem  habere  re  et  opere 
comprobare  studeant ; neque  licere  sibi  existiment  sive  in  privatis 
sive  in  publicis  negotiis  ob  politicas  rationes  Dei  et  sanctae  ma- 
tris  Ecclesiae  leges  ac  iura  violare. 

CAPUT  XV.  De  specialibus  quibusdam  Ecclesiae  iiiribus  in 
relatione  ad  societatem  cirilem  (47). 

Inter  sanctissimoi’um  iurium  violationes,  quae  nostra  aetate 
ad  nationes  erroribus  inficiendas  corrumpendosque  in  eis  mores 
christianos  perpetrantur,  ilia  est  vel  maxime  perniciosa,  qua  frau- 
dulent! homines  contendunt,  scholas  omnes  direction!  ac  arbitrio 
solius  potestatis  laicae  subiiciendas  esse,  ita  ut  auctoritas  Ecclesiae 
ad  providendum  religiosae  institutioni  et  educationi  iuventutis 
christianae  omnino  impediatur.  Quin  eo  usque  progressi  sunt,  ut 
ipsam  catholicam  religionem  a publica  educatione  arcere , atq*ie 
universim  scholas  nullius  professionis  religiosae , sed  litterarias  ][) 
tantummodo  esse  debere  dicant.  Contra  huiusmodi  sanae  doc- 
trinae  morumque  corruptelas  ex  ipso  fine  Ecclesiae  a Christo 
Salvatore  fundatae , ut  homines  per  salutarem  fidem  ac  discipli- 
nam  docendo  regendoque  ad  vitam  aeternam  adducat,  ab  omnibus 
agnoscendum  est  ius  et  officium,  quo  ipsa  pervigilat,  ut  iuventus 
catholica  in  primis  vera  fide  et  sanctis  moribus  rite  instituatur. 

Hanc  iniquitatem  cumularunt  alia  usurpatione.  Ipsam  enim 
Clericorum  educationem  ac  institutionem  in  disciplinis  ecclesia- 
sticis  turn  in  aliis  publicis  scholis  turn  in  ipsis  Seminariis  efficaci 
direction!  ac  vigilantiae  Ecclesiae  subducere  et  potestati  laicae 
mancipare  praesumunt  contra  ius  proprium  Ecclesiae,  quo  maxime 
in  suis  ministris  sanitati  catholicae  doctrinae  et  sanctitati  vitae 
ecclesiasticae  providere  debet.  Quin  etiam  eos  ipsos,  qui  in  sor- 
tem  Domini  vocantur,  a sancta  sua  vocatione  per  vim  avellere 
et  iniquissima  lege  subiicere  militiae  saeculari  alicubi  veriti  non 
sunt , atque  ita , quantum  in  ipsis  est , Ecclesiam  necessariis  ad 
docendum , regendum  et  sanctificandum  populum  Dei  ministris 
privare  conantur.  Quare  declaramus  et  docemus , iura  praedicta 
atque  officia  ad  Ecclesiam  pertinere,  et  esse  cum  eius  magisterio  (. 
divinitus  institute , cum  ipsius  constitutione  ac  fine  intime  con- 
iuncta,  adeoque  humanis  legibus  non  posse  auferri. 

Alia  gravis  iniuria  sanctae  Ecclesiae  infertur  (48)  ab  illis, 
qui  professionem  perfectionis  evangelicae  in  Ordinibus  Institutis- 
que  religiosis  ab  eadem  Ecclesia  approbatis  iniqua  oppugnatione 
persequuntur , atque  affirmare  audent , professionem  religiosam 
iuribus  naturae  libertatisque  humanae  contrariam , vel  ex  regnis 
et  civitatibus  nostrae  aetatis  eliminandam  esse,  quod  ilia  profectui 
ac  felicitati  populorum  opponatur;  eoque  inagis  dolendum,  quod 
inter  ipsos  Icgum  latores , qui  se  catholicos  profitentur , non  de- 
sint , qui  in  hac  re  Ecclesiae  ius  conculcare  et  iniquis  legibus, 
quantum  valent,  irritum  reddere  non  vereantur. 

Quoniam  vero  sponsa  lesu  Christ!  ipsam  divini  sponsi  sui 
vitam  et  exemplum  in  se  suisque  membris  exprimere,  atque  iugi- 
ter  sanctitatis  praerogativa  fulgere  debet , idem  Dominus  Noster 
lesus  Christus  non  solum  sancta  dedit  mandata  omnibus,  si  volunt 
ad  vitam  ingredi , necessario  servanda ; sed  etiam  pro  Ecclesia 
praemonstravit  in  suo  evangelic  statum  perfectionis,  quo  ii,  qui 
Deo  vocante  capiunt  verbum  istud,  relictis  omnibus,  ut  thesaurum  j 
habeant  in  coelis,  ipsum  lesum  Christum  propinquiori  imitatione 
sequantur  Consilia  haec  lesu  Christ!  ad  Ecclesiam  sponsam  ac 
reginam  ornandam  varietatibus  ^ non  potuerunt  manere  irrita ; 
unde  operante  divina  gratia  omnibus  Ecclesiae  aetatibus  plurimi 
utriusque  sexus  crucis  Christ!  sectatores  in  hac  via  ipsum  Domi- 
num  ducem  ac  magistrum  secuti  sunt.  Ut  sic  vocatis  evangeli- 
cam  perfectionem  consectandi  media  non  deessent,  providentissima 
mater  Ecclesia  semper  sedulo  curavit.  Leges  enim  pro  summa 
auctoritate  vel  ipsa  tulit  vel  a sanctissimis  viris  propositas  pro- 
bavit,  quibus  religiosa  vita  et  professio  firma  ac  tufa  consisteret, 
et  ad  sanctum  suum  finem  dirigeretur.  Quamvis  igitur  non  omnes 
vocati  sint  ad  hanc  vitae  rationem  in  consiliis  evangelicis  volun- 
tai'iae  ac  perpetuae  paupertatis,  continentiae  et  obedientiae  se- 
quendam : attamen  ex  constant!  Ecclesiae  declaratione  atque  usu 
omnibus  necesso  est  aestimare,  earn  apostolicae  doctrinae  consen- 
taneam  esse  et  ad  christianam  perfectionem  conducere.  Ii  vero, 


quibus  datum  est  a Patre  Christum  vocantem  audire  et  sequi, 
ultra  praeceptorum  observationem  consilia  quoque  evangelica  in 
Institutis  religiosis  non  solum  activae  sed  etiam  contemplativae 
vitae  secundum  modum  ab  Ecclesia  approbatum  pie  et  laudabiliter 
amplectuntur , ac  divina  gratia  opitulante  possunt  et  tenentur, 
quae  voverunt,  reddere  Domino  Deo.  Quare  turn  haec  Ecclesiae 
et  fidelium  iura  turn  suscepta  votis  religiosis  officia  in  supernatu- 
rali  Dei  lege  ac  ordinatione  fundantur , qua  Christus , sapientia 
aeterna,  in  sancta  Ecclesia  sua  viam  perfectionis  evangelicae  mon- 
stravit  ac  disposuit ; nec  ilia  politicis  legibus  sive  dirigi  sive  deleri 
possunt. 

Damnamus  igitur  turn  doctrinam , qua  professio  religiosa 
illicita  vel  vero  profectui  populorum  noxia,  ac  propterea  elimi- 
nanda  esse  dicitur,  turn  impios  hominum  conatus,  qui  commemo- 
rata  Ecclesiae  ac  fidelium  iura  invadunt,  et  tantam  ipsi  Deo  ac 
sanctae  religion!  catholicae  irrogant  iniuriam. 

Hie  porro  aliara  sacrilegam  iniustitiam  (49),  quae  contra 
matrem  Ecclesiam  crudeliter  et  in  dies  latius  grassatur,  iterum 
damnare  et  perniciosissimas  fallacias,  quibus  homines  mendaces 
illara  obvelare  student , proscribere  necesse  Nobis  est.  Dicunt 
nimirum,  ius  Ecclesiae  acquirendi  et  possidendi  bona  temporalia, 
esse  subieetum  arbitrio  status  politic!,  et  ab  eius  libera  conces- 
sione  iugiter  pendere,  ita  ut  potestas  politica  vi  suae  supremae 
auctoritatis  possit  illud  ius  abolere , latisque  legibus  sibi  vindi- 
care  velut  bona  domino  vacua,  quae  legitimo  proprietatis  titulo 
sunt  in  possessione  Ecclesiae ; aut  affirmant , dispositionem  ac 
distributionem  bonorum  ecclesiasticorum  non  secus  ac  eorum, 
quae  publica  sunt  totius  nationis , pertinere  ad  nativum  ius 
supremae  potestatis  politicae.  Huiusmodi  autem  perversis  doctrinis 
impugnantur  iura  Ecclesiae  certissima,  quae  ex  ipsa  eius  divinitus 
data  constitutione  promanant.  Ecclesia  namque  cum  sit  perfecta 
societas  divino  iure  constituta,  supernaturalis  quidem,  sed  eadem 
societas  visibilis  ex  hominibus  et  ad  hominum  salutem  in  terris 
consistens,  propterea  rebus  etiam  visibilibus  et  externis  atque  inter 
haec  bonis  quoque  temporalibus  utitur  et  iuvatur  tanquam  mediis 
ad  divinam  suam  missionem  adimplendam  et  ad  finem  sibi  a 
Christo  Salvatore  propositum  assequendum.  Ad  hanc  enim  suam 
missionem  Ecclesia  visibilis  ex  natura  sua  et  ex  divina  institu- 
tione  ministros  proprios  habet  ex  hominibus  assumptos  et  pro 
hominibus  constitutes , qui  non  potestati  saeculari  subordinati, 
sed  ab  ea  independentes  sacris  muneribus  fungantur;  atque  ideo 
iure  suo  Ecclesia  eis  prospicit , ut  iuxta  ordinationem  Domini, 
qui  evangelium  annuntiant , de  evangelio  vivant  ’ ; eiusdemque 
Ecclesiae  sicut  officium  ita  proprium  ius  est , providendi  turn 
decori  externi  divini  cultus,  turn  multiplicibus  indigentium  mem- 
brorum  Christ!  necessitatibus , turn  aliis,  quae  opportuna  iudica- 
verit,  christianae  caritatis  et  pietatis  operibus.  His  vero  muneri- 
bus Ecclesiae  atque  officiis  exsequendis  cum  secundum  ordinem 
divinae  providentiae  bona  temporalia  subserviant , sane  illud  ius 
acquirendi  ac  possidendi  titulo  proprietatis,  quod  mere  humanis 
societatibus  legitime  constitutis  competere  potest,  in  Ecclesia  non 
deficit,  sed  in  ea,  ut  in  societate  divinitus  et  ad  altiorem  finem 
institute  et  ab  imperiis  mundanis  independente,  etiam  sanctius 
est . ac  superioris  ordinis , quia  bona  huiusmodi  mystico  corpori 
Christ!,  et  per  hoc  ipsi  Christo  Deo  specialius  dicata  sunt. 

Quare  docemus , Ecclesiae , ut  societati  visibili  a Deo  inter 
homines  constitutae,  ius  esse,  bona  temporalia  acquirendi  et  pos- 
sidendi, neque  hoc  iure  earn  a quavis  potestate  saeculari  privari 
posse ; ac  propterea  praedictos  errores  damnamus,  et  leges  quibus 
status  politicus  tanquam  ex  supremo  iure  sibi  inhaerente  bona 
ecclesiastica  usurpat,  iniustas  spoliationes  esse  declaramus. 

Haec  sunt,  quae  generatim  visum  Nobis  est,  Christi  fideles 
circa  Ecclesiam  Christi  docere ; his  autem  contraria  certis  et 
propriis  Canonibus  in  hunc  qui  sequitur  modum  damnare,  ut 
omnes , adiuvante  Christo  fidei  regula  utentes , catholicam  veri- 
tatem  facilius  agnoscere  et  tenere  possint. 

De  Ecclesia  Christi. 

Canon  I (50).  Si  quis  dixerit,  Christi  religionem  in  nulla 
peculiar!  societate  ab  ipso  Christo  fundata  exstantem  et  expres- 
sam  esse , sed  a singulis  seorsum , non  habita  ratione  ad  ullam 
societatem  quae  vera  ipsius  Ecclesia  sit,  rite  observari  et  excoli 
posse;  anathema  sit. 


‘ Cf.  Matth.  19,  11.  12.  17—29. 


* Cf.  Ps.  44,  10—16. 


‘ Cf.  I.  Cor.  9,  14. 


577 


Primum  schema  constit.  cle  Ecclesia.  Cap.  XV.  — Canones.  — Adnotationes. 


578 


Canon  II  (51).  Si  quis  dixerit,  Ecclesiam  a Christo  Domino  a 
nullam  certam  ac  immiitabilem  constitutionis  formam  accepisse, 
sed  aeque  ac  reliquas  hominum  societates , pro  temporum  diver- 
sitate  yicissitudinibus  et  transformationibus  subiectam  fuisse , aut 
subiici  posse;  anathema  sit. 

Canon  III  (52).  Si  quis  dixerit,  divinarum  promissionum 
Ecclesiam  non  esse  societatem  externam  ac  conspicuam,  sed  totam 
internam  ac  invisibilem;  anathema  sit. 

Canon  IV  (53).  Si  quis  dixerit,  veram  Ecclesiam  non  esse 
unum  in  se  corpus , sed  ex  variis  dissitisque  christiani  nominis 
societatibus  constare,  per  easque  diffusam  esse;  aut  vai’ias  socie- 
tates ab  invicem  fidei  professione  dissidentes  atque  communione 
seiunctas,  tanquam  membra  vel  partes  imam  et  universalem  con- 
stituere  Christi  Ecclesiam;  anathema  sit. 

Canon  V (54).  Si  quis  dixerit,  Ecclesiam  Christi  non  esse 
societatem  ad  aeternam  salutem  consequendam  omnino  necessa- 
riam ; aut  homines  per  cuiusvis  religionis  cultum  salvari  posse ; 
anathema  sit. 

Canon  VI  (55).  Si  quis  dixerit , intolerantian*  illam , qua  ^ 
Ecclesia  catholica  omnes  religiosas  sectas  a sua  communione  sepa- 
ratas  proscribit  et  damnat,  divino  hire  non  praecipi;  aut  de  veri- 
tate  religionis  opiniones  tantum,  non  autem  certitudinem  haberi 
posse ; ideoque  omnes  sectas  religiosas  ab  Ecclesia  tolerandas  esse ; 
anathema  sit. 

Canon  VII  (56).  Si  quis  dixerit,  eandem  Christi  Ecclesiam 
posse  ofFundi  tenebris , aut  infici  malis , quibus  a salutari  fidei 
morumque  veritate  aberret,  ab  originali  sua  institutione  deviet, 
aut  depravata  et  corrupta  tandem  desinat  esse;  anathema  sit. 

Canon  VIII  (57).  Si  quis  dixerit,  praesentem  Christi  Eccle- 
siam non  esse  ultimam  ac  supremam  consequendae  salutis  oeco- 
nomiam,  sed  exspectandam  esse  aliam,  per  novam  vel  pleniorem 
divini  Spiritus  effusionem ; anathema  sit. 

Canon  IX  (58).  Si  quis  dixerit,  Ecclesiae  infallibilitatem  ad 
ea  tantum  restringi , quae  divina  revelatione  continentur,  nec  ad 
alias  etiam  veritates  extendi , quae  necessario  requiruntur , ut 
revelationis  depositum  integrum  custodiatur;  anathema  sit. 

Canon  X (59).  Si  quis  dixerit,  Ecclesiam  non  esse  societa- 
tern  perfectam,  sed  collegium;  aut  ita  in  civili  societate  seu  in 
statu  esse,  ut  saeculari  dominationi  subiiciatur;  anathema  sit. 

Canon  XI  (60).  Si  quis  dixerit,  Ecclesiam  institutam  diviiii- 
tus  esse  tanquam  societatem  aequalium ; ab  episcopis  vero  haberi 
quidem  officium  et  ministerium,  non  autem  propriam  regiminis 
potestatem,  quae  ipsis  divina  ordinatione  competat,  quaeque  ab 
iisdem  sit  libere  exercenda ; anathema  sit. 

Canon  XII  (61).  Si  quis  dixerit,  a Christo  Domino  et  Sal- 
vatore nostro  Ecclesiae  suae  collatam  tantum  fuisse  potestatem 
dirigendi  per  consilia  et  suasiones,  non  vero  etiam  iubendi  per 
leges , ac  devios  contumacesque  exterior!  iudicio  ac  salubribus 
poenis  coercendi  atque  cogendi;  anathema  sit. 

Canon  XIII  (62).  Si  quis  dixerit,  veram  Christi  Ecclesiam, 
extra  quam  nemo  salvus  esse  potest,  aliam  esse  praeter  imam, 
sanctam,  catholicam,  et  apostolicam  Eomanam;  anathema  sit. 

Canon  XIV  (63).  Si  quis  dixerit,  beatum  Petrum  Apostolum 
a Christo  Domino  constitutum  non  esse  Apostolorum  omnium 
principem  et  totius  Ecclesiae  militantis  visibile  caput;  vel  eum 
tantum  honoris , non  autem  verae  propriaeque  iurisdictionis  pri- 
matum  accepisse;  anathema  sit. 

Canon  XV  (64).  Si  quis  dixerit , non  esse  ex  ipsius  Christi 
Domini  institutione,  ut  beatus  Petrus  in  primatu  super  universam 
Ecclesiam  habeat  perpetuos  successores ; aut  Eomanum  Pontificem 
non  esse  iure  divino  Petri  in  eodem  primatu  successorem;  ana- 
thema sit. 

Canon  XVI  (65).  Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  habere 
tantummodo  officium  inspectionis  vel  directionis,  non  autem  plenum 
et  supremam  potestatem  iurisdictionis  in  universam  Ecclesiam; 
aut  hanc  eius  potestatem  non  esse  ordinariam  et  immediatam  in 
omnes  ac  singulas  ecclesias;  anathema  sit. 

Canon  XVII  (66).  Si  quis  dixerit,  potestatem  ecclesiasticam 
independentem , quam  Ecclesia  catholica  sibi  a Christo  tributam 
esse  docet,  supremamque  potestatem  civilem  non  posse  simul  con- 
sistere,  ita  ut  iura  utriusquc  salva  sint ; anathema  sit. 

Canon  XVIII  (67).  Si  quis  dixerit , potestatem , quae  ad 

Coll.  Lac.  VII. 


regendam  civilem  societatem  necessaria  est,  non  esse  a Deo ; aut 
eidem  ex  ipsa  Dei  lege  subiectionem  non  deberi;  aut  earn  na- 
turali  hominis  libertati  repugnare ; anathema  sit. 

Canon  XIX  (68).  Si  quis  dixerit,  omnia  inter  homines  iura 
derivari  a statu  politico;  aut  nullam  nisi  ab  ipso  communicatam 
dari  auctoritatem ; anathema  sit. 

Canon  XX  (69).  Si  quis  dixerit,  in  lege  status  politic!,  vel 
in  publica  hominum  opinione  constitutam  esse  pro  publicis  ac 
socialibus  actionibus  supremam  conscientiae  normam ; aut  ad  eas- 
dem  non  extendi  Ecclesiae  indicia,  quibus  ea  de  licito  et  illicito 
pronuntiat;  aut  vi  iuris  civilis  fieri  licitum,  quod  iure  divino  vel 
ecclesiastico  est  illicitum;  anathema  sit. 

Canon  XXI  (70).  Si  quis  dixerit,  leges  Ecclesiae  vim  obli- 
gandi  non  habere,  nisi  quatenus  civilis  potestatis  sanctione  firmen- 
tur;  aut  eidem  civili  potestati  vi  suae  supremae  auctoritatis  com- 
petere,  in  causis  religionis  iudicare  et  decernere;  anathema  sit. 


ADNOTATIONES. 

(1)  Supremi  Fastoris.  In  hoc  prooemio  iuxta  normam  in 
Apostolicis  Conciliorum  Constitutionibus  frequentatam  indicantur 
circa  propositum  Constitutionis  Schema  1.  causa  impellens,  quae 
est  apostolici  cura  ministerii:  2.  causa  finalis  ultima,  quae  est 
aeterna  animarum  salus;  3.  causa  finalis  proxima,  quae  est  ipsa 
veritatum  salutarium  declaratio : nominatim  4.  ratio  declarandae 
in  primis  doctrinae  circa  Ecclesiam  Christi:  et  5.  declarationis 
ipsius  suprema  capita. 

(2)  Ecclesiam  esse  corpus  Christi  mysticum.  Ad  describendam 
Ecclesiae  naturam  secundum  veram  et  catholicam  doctrinam,  sta- 
tuitur  primo  loco,  illam  esse  corpus  Christi  mysticum,  eo  quod 

1.  in  sacris  litteris  Ecclesia  Christi  nullo  alio  schemate  frequen- 
tius,  accuratius,  et  disertius  proponitur : 2.  quod  eodem  schemate 
continetur  ipsa  intima  Ecclesiae  essentia,  et  praestantissima , id 
est , divina  eiusdem  species  ac  vis , a qua  veluti  a parte  potiori 
ac  nobiliori  descriptionis  ducitur  initium : accedit  3.  ratio  polemica, 
scilicet,  ut  statim  a principio  excludatur  vulgata  apud  novatores 
tarn  recentiores  (de  quibus  apud  cl.  Moehler.  in  sua  defens.  Sym- 
bolic. contr.  D.  Baur.  Tiibingens.  § 80)  quam  vetustiores  exceptio, 
quasi  per  catholicos  tota  Ecclesiae  veritas  revocaretur  ad  externa 
ac  sensibilia  tantum : ita  M.  lurieu  in  op.  cui  tit.  „Le  vrai 
systeme  de  I’eglise"  p.  26.  „C’est,  inquit,  que  les  theologiens 
catholiques  ne  definissent  que  le  corps  de  I’eglise,  en  ne  faisant 
point  mention  de  la  charite  dans  sa  definition.  Ils  suppriment 
done  une  partie  de  son  essence  et  la  plus  noble  partie,  et  selon 
eux  on  pent  reconnaitre  pour  vraie  eglise  une  societe  privee 
de  vie  et  de  charite.  “ Apparet  insuper  4.  nisi  ilia  interna  Eccle- 
siae species  habeatur  ob  oculos , constitui  aestimariqiie , ut  par 
est , de  iis  non  posse , quae  ad  ipsam  externam  eiusdem  faciem 
spectant:  et  notum  est  omnibus  5.  ipsam  in  primis  esse  mystic! 
corporis  speciem,  quae  nunc  inter  homines  adeo  carnales  ac  mun- 
danos  aut  penitus  ignoratur , aut , uti  oportet , non  attenditur ; 
quare  ilia  videbatur  ante  omnia  in  animis  fidelium  excitanda. 
Tria  porro  sunt , quae  iuxta  sacrarum  litterarum  doctrinam  circa 
hoc  mysticum  corpus  generatim  declarantiir : 

I.  eius  auctor,  Filius  Dei  factus  homo,  ut  homines  in  ipso 
deificarentur : 

II.  eiusdem  efformandi  medium,  lavacrum  scilicet  baptism!, 
de  quo  docet  Cone.  Plorent.  Decret.  pro  Armen,  in  Bulla  Eu- 
gen.  IV.  „Exsultate  Deo" : „Primum  omnium  sacramentorum  lo- 
cum tenet  sanctum  baptisma , quod  vitae  spiritualis  ianua  est : 
per  ipsum  enim  membra  Christi,  ac  de  corpore  efficimur  Eccle- 
siae;" turn  Cone.  Trid.  Sess.  XIV.  c.  2.  de  Poenitent. : „Christus 
Dominus,  ait,  lavacro  baptismi,  sui  corporis  membra  semel  effe- 
cit  . . . per  baptismum  enim  Cliristum  induentes,  nova  prorsus  in 
illo  efficimur  creatura,  plenam  et  integram  pcccatorum  omnium 
remissionem  consequentes" : 

III.  illius  natura  ac  vita,  circa  quam  docet  iterum  Cone.  Trid. 
Sess.  XIII.  c.  2.  de  Eucharistia,  quam  Christus  „esse  voluit  . . . 
symbolum  unius  illius  corporis,  cuius  ipso  caput  exsistit,  cuiquo 
nos,  tanquam  membra,  arctissima  fidei,  spei,  et  caritatis  con- 
nexione  adstrictos  esse  voluit , ut  idipsum  omnes  diccremus , nec 
essent  in  nobis  schismata."  Haec,  quae  in  catcchismo  ex  decreto 

37 


579 


Acta  ct  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


580 


Concilii  Tridentini  edito  Cap.  de  baptismi  Sacramento  et  in  ex- 
plicat.  symb.  art.  de  conimunione  Sanctorum  praeclare  enarrantur, 
praeter  luculentissima  Scriptiirarum  testimonia,  in  exponendo  De- 
creti  Capite  ob  oculos  liabita  sunt;  turn  considerata,  quae  de  eo- 
dem  Christi  corpore  docent  Leo  M.  cum  alibi  turn  ser.  63.,  ubi 
c.  3.  gravissima  haec  leguntur:  ,,1^011  ergo  est  dubium,  dilectis- 
simi,  naturam  humauam  in  tantani  connexionem  a Filio  Dei  esse 
susceptam , ut  non  solum  in  illo  homine , qui  est  primogenitus 
totius  creaturae  (Coloss.  1,  15),  sod  etiam  in  omnibus  sanctis  suis 
unus  idemque  sit  Christus,  et  sicut  a membris  caput,  ita  a capite 
membra  dividi  non  possint.  Quamvis  enim  non  istius  vitae  sit, 
sed  aeternae , ut  sit  Deus  omnia  in  omnibus  (I.  Cor.  15,  28) : 
tamen  etiam  modo  templi  sui  quod  est  Ecclesia  indivisus  liabitator 
est,  secundum  quod  ipse  promisit  dicens : Ecce  ego  vobiscum  sum 
(Mattli.  28,  20).  Quibus  Apostolus  consonans  ait:  Ipse  est  caput 
corporis  Ecclesiae“  (Coloss.  1,  18);  et  sanctus  Avgustinus , qui 
pariter  de  Ecclesia  ut  Christi  corpore  loquens  ep.  c.  Donatist.  seu 

1.  de  unit.  Eccles.  c.  II.  n.  2 : „IIaec  autem  Ecclesia,  inquit,  corpus 
Christi  [est] , sicut  Apostolus  dicit  (Coloss.  1,  24) : Pro  corpore 
eius,  quod  est  Ecclesia.  Unde  utique  manifestum  est,  eum  qui 
non  est  in  membris  Christi  christianam  salutem  habere  non  posse. 
Membra  vero  Christi  per  unitatis  caritatem  sibi  copulantur  et  per 
eandem  capiti  cohaerent,  quod  est  Christus  lesus.  Totum  igitur, 
quod  annuntiatur  de  Christo,  caput  et  corpus  est : caput  est  ipse 
unigenitus  lesus  Christus  Filius  Dei  vivi,  ipse  salvator  corporis, 
qui  mortuus  est  propter  delicta  nostra,  et  resurrexit  propter  iusti- 
ticationem  nostram:  corpus  eius  Ecclesia,  de  qua  dicitur,  ut  ex- 
hiberet  sibi  gloriosam  Ecclesiam  non  habentem  maculam  aut  ru- 
gam  aut  aliquid  huiusmodi.“  Sed  de  doctriua  Maiorum  inter- 
pretantium  sacram  Scripturam  haec  complectitur  Dionysius  Fetavius 
de  Incarnat.  1.  XII.  c.  17.  n.  1.  „Tria  maxime  in  capitis  pro- 
prietate  spectanda  sunt,  et  ad  Christum  accommodanda.  Primum 
est  illius  cum  membris  omnibus  ac  toto  cori)oro  summa  coniunctio, 
quae  ex  ambobus  unum  efficit.  Secundum  est  principatus  eius- 
dem,  et  eminentia,  qua  cunctis  antecellens,  iis  ipsis,  velut  ex  arce 
quadam  prospiciens,  consulit  ac  moderatin’.  Tertium  est  vivifica 
vis , et  communicatio  gratiae , auxiliorumque  omnium , quae  ex 
largissima  copia  et  plenitudine  per  uuiversa  membra  dimanant 
a capite.  “ 

Quod  ad  ipsani  tandem  appellationem  „mystici  corporis^  at- 
tinet , eadem  usu  communi  apud  Ecclesiae  doctores  recepta  est, 
ciusdemque  vim  ita  explicat  B.  Thomas  3.  p.  q.  8.  a.  1.  „Re- 
spondeo  dicendum,  quod  sicut  tota  Ecclesia  dicitur  unum  corpus 
mysticum  per  similitudineni  ad  naturale  corpus  hominis , quod 
secundum  diversa  membra  habet  diversos  actus , ut  Apostolus 
docet  Rom.  12.  et  I.  Cor.  12.,  ita  Christus  dicitur  caput  Ecclesiae 
secundum  similitudinem  humani  capitis : in  quo  tria  possumus 
considerare,  scilicet  ordinem,  perfectionem  et  virtutem.“ 

(3)  Nnlla  aetate  . . . ope  sua  defuit.  Expressa  haec  sunt  ad 
Leonis  M.  doctrinam,  ser.  XXIV.  al.  XXIII.  in  nat.  Dom.  c.  1. 
dicentis:  „ Semper  quidem  diversis  modis  multisque  mensuris  hu- 
mano  generi  bonitas  divina  consuluit,  et  plurima  providentiae 
suae  munera  omnibus  retro  saeculis  clementer  impertiit;  sed  in 
novissimis  temporibus  omnem  abundantiam  solitae  benignitatis 
excessit , quando  in  Christo  ipsa  ad  peccatores  misericordia , ipsa 
ad  errantes  veritas,  ipsa  ad  mortuos  vita  descendit:  ut  Verbum 
illud  coaeternum  et  coaequale  Genitori  in  unitatem  deitatis  suae 
naturam  nostrae  humilitatis  assumeret , et  Deus  de  Deo  natus 
idem  etiam  homo  de  homine  nasceretur.^ 

(4)  Christianam  religionem  nonnisi  in  Ecclesia  . . . excel i posse. 
Hoc  altero  Capite  docetur,  Ecclesiam  esse  ab  ipso  Christo  Domino 
fundatam , ut  in  ea  ac  per  earn  homines  consequerentur  atque 
excolerent  revelatam  ab  ipso  Christo  religionem ; quo  spectant 
verba:  „quam  . . . lesus  ipse  fundavit  . . . et  per  Apostolos  . . . 
colligendam  praecepit;“  simul  vero,  idque  intenditur  principaliter, 
declaratur,  Ecclesiam  esse  a Christo  institutam  tanquam  sociein- 
tem,  eamque  loco  et  tempore  universalem.  Hoc  autem  statuitur 
in  primis  contra  vulgarem  a protestantium  doctrina  profectam 
sententiam  affirmantium,  allatam  a Christo  revelationem  esse  qui- 
dem .^religionem f qua  homines  coniunguntur  cum  Deo;  sed  non 
esse  societatem , qua  homines  cum  invicem  coniunguntur“ ; vel 
dicentium,  „christianam  religionem  interna  uniuscuiusque  societate 
cum  Deo  absolvi,  ab  eaque  nullam  hominum  inter  se  societatem 
sive  communionem  exigi^  ; unde  negant,  institutam  a Christo  esse 
societatem,  in  qua  divina  Christi  religio  excolenda,  et  extra  quani 


a vera  Christi  religio  nulla  sit.  „Ipse  enim  Christus,  inquit  lust. 
Henning.  Boehmer.  in  op.  cui  titulus:  lus  paroch.  sec.  1.  c.  2. 
§ 15.,  caput  Ecclesiae,  non  imperando  sed  docendo  suis  praeivit 
discipulis  amore , non  coactione  politiea  usus.  Nec  fecit  novum 
populum  politico  loquendo , novo  statui  addictum , sed  salvavit 
populum  potius  a suis  peccatis , doctoris  officio  simul  functus.“ 
Quum  ergo  Christus  fimctione  legislatoris  usus  non  sit,  Ecclesiam 
uti  propriam  societatem  non  instituit.  Idipsum  in  op.  cui  titulus: 
lus  ecclcsiast.  protest.  1.  I.  tit.  33.  §§  9 sq.,  multis  probat  ex  in- 
tentione  Salvatoris  „cuius  regnum  non  fuit  de  hoc  mundo,  nec 
venit  ut  rempublicam  quandam  seu  dominatum  exstrueret,  sed  ut 
homines  salvaret.“  Et  propterea,  inquit,  „dicitur  Ecclesia  in  sa- 
cris  litteris  omnis  multitude  fidelium,  sive  dispersi  sint,  sive  con- 
iunctim  vivant“ : scilicet , ex  tali  doctrina  Christus  Dominus  non 
est  auctor  ac  institutor  proprie  dictae  societatis,  sed  est  simplex 
praedicator  doctrinae , quae  religio  Christiana  vocatur.  Porro, 
inquit  Pufendorf.  de  habit,  relig.  christ.  ad  vit.  civ.  § 31.  „scopus 
religionis  obtineri  poterit,  si  vel  maxime  quis  non  sit  coniunctus 
numeroso  alicui  coetui  fidelium.  Xcc  coniunctio  cum  tanta  fide- 
b hum  multitudine,  quanta  ad  statum  constituendum  requiritur,  per 
se  facit  aut  necessaria  est  ad  finem  religionis  christianae  obtinen- 
dum.  Sou , ut  quis  salvus  fiat , nihil  interest  in  magno  aut  in 
modico  coetu  vivat.^  Denique  in  sua  critic.  Symbolic.  D.  Mohlcr. 
edicit  D.  Baur  p.  329  sq.  „Supremum  principium,  cui  protestan- 
tismus  innititur,  principium  esse  libertatis  fidei  et  conscientiae,  vel 
principium , singulos  quosque  in  omnibus , quae  ad  relation  em 
ipsorum  cum  Deo  et  Christo  referuntur,  nullo  indigere  intermedio 
externo,  eo  quod  iidem,  data  visibili  ecclesia  tanquam  medio,  non 
redderentur  dependentes  nisi  ab  humana  auctoritate.“  Unde  prin- 
cipii  illius  ultima  explicatio  continetur  rationalistarum , quos  vo- 
cant,  doctrina,  quam  in  op.  de  componendo  dissidio  religionem 
inter  ac  culturam  temporis:  „Verstaendig.  d.  Streit.  der  Relig. 
mit  d.  Zeitbild.“  Darmst.  1838.  D.  E.  Decher,  minister  evange- 
licus,  ut  ex  multis  unus  aliquis  nominetur,  vulgavit:  Religionem, 
inquit,  quae  in  Christo  perfectissime  apparebat  ac  manifestabatur, 
non  esse  nisi  morum  honestatem , quae  ideis  innititur  veritatis, 
caritatis,  libertatis:  haec  vero  sicut  a singulis  agnosci,  ita  inde- 
pendenter  a variis  religiosis  societatibus  sive  ecclesiis  earumque 
c symbolis  posse  excoli,  et  eorundem  observationem  simul  componi 
cum  variis  omnium  religionum  cultibus. 

(5)  Ecclesiam  esse  societatem  veram  . . . Praestituta  generatim 
doctrina  de  Ecclesia  a Christo  ad  instar  societatis  fundata,  asse- 
runtur  hoc  III.  Capite  eiusdem  uti  verae  societatis  qualitates 
contra  novatores,  cjui  negant: 

I.  Ecclesiam  esse  societatem  legnlem,  id  est,  accepisse  Ecclc- 
siam  ab  ipso  auctore  ac  legislatore  Christo  certam  ac  definitam 
constitutionis  formam  : 

II.  Ecclesiam  esse  societatem  perfectam,  quae  uti  pars  sive 
membrum  nulli  alii  insit  vel  subsit  societati,  propriamque  habeat 
et  a societate  civili  distinctam  ac  independentem  potestatem;  sed 
affirmant 

III.  Ecclesiam  esse  instar  collegii,  quod  libera  hominum  coi- 
tione  et  sociis  iure  aequalibus  constat,  et  cuius  constitutio  a libera 
confoederatione  proficiscitur ; unde  dicunt 

IV.  Ecclesiam  subesse  veluti  partem  vel  membrum  civili  so- 
cietati: et 

(1  V.  summam  in  Christi  Ecclesiam , quatenus  ipsa  associatio 
est,  potestatem  esse  penes  civilis  imperii  maiestatem. 

Ita  Pufendorfius  de  habitu  relig.  christ.  ad  vit.  civil.  § 11. 
„ Ecclesiam,  inquit,  non  esse  statum  a summo  imperio  civili  sepa- 
ratum, vel  exemptum.  Scilicet,  ait,  per  statum  intelligimus  eius- 
modi  coniunctionem  plurium  hominum,  quae  imperio  per  homines 
administrato  sibi  proprio,  et  aliunde  non  dependente  continetur  . . . 
Ad  quern  statum,  subdit  § 28.,  requiritur  imperium,  ex  quo  pro- 
manat praeeminentia  unius  prae  altero.“  Turn  § 32.  affirmat: 
„absurdas  esse  quaestiones,  monarchica,  aristocratica , an  demo- 
cratica  forma  comjietat  Ecclesiae.  Hae  quippe  formae  cadunt  in 
statum  aliquem  seu  civitatem:  Ecclesia  autem  status  non  est.‘‘ 
Videlicet  cohaerentia  inter  se  dicunt  protestantes  cum  negant, 
Ecclesiam  a Christo  Domino  institutam  esse  instar  societatis  cx- 
ternae  ac  visibilis,  cunique  affirmant,  Ecclesiam  a Christo  nullam 
accepisse  humanae  societatis  formam.  Ad  quodnam  vero  genus 
corporum  moralium  revocari  Ecclesia  Christi  ex  protestantium 
doctrina  debet?  Respondet  ita  Pufendorf.  § 39.  „Eas  (ecclesias) 
igitur  constat  habuisse  primitus  sub  imperio  principum  ethnico- 


581 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia. 


582 


rum  indolem  collegionim,  seu  eiusmodi  societatum,  queis  plures 
liomines  certi  cuiusdam  negotii  gratia  inter  se  connectuntur,  salvo 
summorum  imperantium  in  easdem  iure  . . . Est  autem  ea,  pergit, 
natura  collegionim  omnium,  quae  libera  liominum  coitione  con- 
stant , ut  aliquid  habeant  democratiae  simile  liactenus , iit  quae 
ca  in  universum  concernunt  negotia  communi  omnium  consensu 
sint  cxpedienda;  adeoque  nemo  in  illis  potestatis  quid  in  alios 
sibi  arrogare  queat;  nisi  id  ab  universis  ipsi  sit  delatum.“ 

Cum  illo  conspirat  lust.  Henning.  Boelimer.  in  iur.  parocli. 
sec.  I.  c.  I.  § 15.  ^Societatea,  inquit,  liumanas  esse  vel  aequales 
vcl  inaequales.  Aequales,  ubi  neuter  alter!  imperat , et  sic  ibi 
cessat  respectus  imperantis  et  parentis , ut  sunt  collegia , quae 
libera  liominum  coitione  constant;  in  hac  omne  ius  omnisque  ob- 
ligatio  deducitur  ex  pactionibus  eorum,  qui  illud  collegium  con- 
stituerunt,  indeque  perfectura  ius  producit.  Quatenus  ergo  se 
obligarunt  membra  illius  collegii,  et  quatenus  se  obligare  potue- 
runt,  eatenus  tenentur.  Inaequalis  est  inter  imperantem  et  pa- 
rentes,  et  hie  obligatio  deducitur  proxime  cx  imperio  imperantis: 
quales  sunt  respublica  et  plures  minores  in  republica.  Grotius 
de  iur.  bel.  et  pac.  1.  I.  c.  1.  § 2.  n.  2.“  Turn  quaerit  c.  II. 
§ 14.  qualis  societas  sit  Ecclesia?  „Si  est  inaequalis,  respondet, 
imperium  et  obediendi  gloriam  supponere  debemus,  et  ita  fave- 
mus  imprimis  clero  pontiheio , hierarchiam  quandam  fingenti  et 
suprematuni  praesuli  Romano  universalem  adscribenti , qualem 
ubique  supponunt  scriptores  pontificii  . . . Sed  ita  obstat  in  con- 
trarium  regula  Christ! : mundi  domini  dominantur,  vos  autem  non 
sic.  Luc.  22,  25.  I.  Pet.  5,  3.“  Est  ergo,  ex  illis,  quorum  doc- 
trinae  non  migrarunt  tantum  in  public!  iuris  institutiones,  sed  in 
practices,  ut  aiunt,  iuris  usus,  Ecclesia  collegium  seu  imperfecta 
societas,  cuius  potestas  aut  non  distinguitur  a potestatc  societatis 
perfectae,  aut  eidem  omniuo  subiicitur. 

Non  deesse  inter  protestantes , qui  Ecclesiam  cum  societate 
civil! , uti  partem  cum  toto,  confundunt  ac  commiscent,  fatetur 
ipse  Boehmer.  1.  c.  § 46.  ita  colligens:  „quod  Ecclesia  quidem  sit 
in  republica,  sed  non  respublica  in  Ecclesia,  neque  haec  recte  dici 
possit  pars  reipublicae , ita  ut  ante  Constantinum  M.  per  se  sub- 
stiterit,  postea  autem  pars  reipublicae  facta  sit,  aliamque  formam 
induerit,  ut  philosophatur  Schilt.  instit.  iur.  can.  1.  I.  tit.  1.  c.  7. 
additque , quod  ita  forma  regiminis  ecclesiastici  coaluerit  cum 
forma  regiminis  totius  reipublicae. “ Etiamsi  vero  hanc  commix- 
tionem  Boehmer.  verbis  neget,  quadamtenus  tamen  et  quoad  rei 
substantiam  et  ipse  illam  asseint , dum  statuit  ibid.  § 48.  „Licet 
concedi  debeat,  principem  in  Ecclesia  non  considerari  ut  talem, 
neutiquam  tamen  ius  circa  sacra  (id  est  Ecclesiam)  ipsi  uegari 
potest.  Nam  cum  non  amittat  ius  suimi  per  ingressum  in  Eccle- 
siam, quod  intuitu  reipublicae,  cui  praeest,  in  quascunque  uni- 
versitates  exercet,  sine  dubio  etiam  ius  circa  sacra  retinebit.“  Id 
confirrnat : „Doducitur  hoc  ius  ex  ipsa  maiestatis  natura , quae 
circa  omnium  civium  negotia,  quatenus  superioris  directioni  subiici 
possunt , versatur.  Et  cum  Ecclesia  collegium  quoddam  in  ro- 
publica  repraesentet,  non  potest  non,  quatenus  collegium  seu  ex- 
terna societas  in  republica  est,  summac  maiestatis  imperio  esse 
subiecta.  Notanter  dico,  quatenus  collegium  est.  Nam  quatenus 
Ecclesia  interne  consideratur  secundum  suam  societatem  cum  Deo, 
quam  intendit,  et  quatenus  ipsa  sacra  cxti’a  tale  collegium,  seu 
societatem  externam,  salva  manent,  et  sic  a collegio  hoc  externo 
non  necessario  dependent,  nullius  imperio  est  subiecta.  Cf.  Stryk. 
in  iur.  papal,  princip.  evang.  c.  1.  § 2.“  Quibus  non  secus  ac 
Pufendorf.  duo  affirmat,  scilicet  Ecclesiam,  quatenus  est  liominum 
cum  Deo  societas,  ab  hominum  cum  invicem  societate  penitus  esse 
independentem ; quatenus  vero  hominum  multitudinem  dicit  in 
societatem  externam  coeuntium,  merum  esse  collegium.  Idipsum 
probare  studet  in  iur.  ecclcs.  protest.  1.  I.  tit.  33.  § 9.  „ Scilicet 

vox  ccclesiac  sicut  et  synagogae  . . . vi  vocis  non  denotat  statum 
quondam  politicum  aut  societatem  inaequalem , sed  quameunque 
congregationom  personarum , et  multitudinem  unitam , ut  solido 
demonstrat  Campeg.  Yitringa  de  synag.  vet.  1.  I.  p.  1.  c.  1.  So- 
cietas inaequalis  uno  certo  loco  vel  districtu  continctur  sub  im- 
perio imiicraiitis , qua  compage  dissoluta  dcsinit  esse  societas  sou 
respublica.  Ecclesiae  diversa  est  ratio , prout  in  sacris  sumitur, 
(piae  denotat  multitudinem  fidelium  etiam  dispersorum,  inter  so 
tamen  fide  in  Christum  unitorum,  licet  congregari  non  possit  . . . 
Sicuti  ergo  cum  fideles  dispersi  sunt,  facultato  coeundi  destituti, 
millo  modo  inter  sc  imperium  exercent,  aut  exerccre  possunt : ita 
quando  facultas  coeundi  iis  datur,  statum  aliurn  non  induunt,  sed 
quern  antoa  iam  habuoro,  rotinent,  ncc  quidam  fiunt  imperantes. 


a quidam  parentes.  In  hoc  differunt  hae  societates  aequales  a ci- 
vilibus , quae  commercii  civilis  gratia  iueuntur , quod  quando 
membra  earum  disperguntur  per  varias  terrae  plagas,  desinant  et 
quasi  moriantur,  quod  in  societatibus  ecclesiasticis  secus  est,  prout 
in  dissert,  praelim.  fusius  demonstravi.“  Demonstravit  autem,  Ec- 
clesiam esse  societatem,  qua  singuli  cum  Christo  cohaerent;  porro 

1.  c.  § 10.  „Evidens  est,  inquit,  nec  Christum  voluisse,  ut  eccle- 
siae reipublicae  aut  societatis  inaequalis  induerent  formam  , nec 
Apostolos  respublicas  ccclesiasticas  exstruxisse.“ 

Cum  praecedentibus  conspirat  in  element,  iur.  nat.  et  gent, 
t.  I.  p.  II.  1.  II.  nn.  183  sqq.  Heineccius,  qui  per  Ecclesiam  in- 
telligit  ^collegium  roligionis  gratia  initum“ : idipsum  post  illos 
statuunt  ]derique  omnes  sequiores  novatorum  iuris  periti , quem- 
admodum  ante  eosdem  statuerat  Hugo  Grotius  de  imper.  summar. 
potestat.  ad  vindicandum  anglicanum  oo^ixa,  de  quo  in  Proleg.  ad 
Synod,  sive  Pandect,  can.  ab  Ecclcs.  graec.  recept.  n.  1.  ti’adit 
Bevereg.  „ Ecclesiam  in  imperio  esse,  unumque  cum  eo  in  sin- 
gulis regnis  caput  commune  habere“  : ex  quo  sequitur  turn  com- 
mixtio  Ecclesiae  cum  imperio , turn  Ecclesiam  per  se  non  esse 

b societatem  perfectam.  Societati  namque  perfectae  regimen  est 
intrinsecum  et  essentiale ; et  absque  regimine  turba  quidem  multi- 
tudoque  concipi  potest,  societas  non  potest;  ergo  ex  aequo  essen- 
tiale est  Ecclesiae  regimen , ac  essentialis  eidem  est  ratio  per- 
fectae societatis;  haneque  negat,  qui  illam  inficiatur.  Porro  in- 
stituit  Christus  Ecclesiam  veluti  societatem  a statu  civil!  penitus 
distinctam  ac  diversam ; dedit  ergo  Christus  Ecclesiae.  suae  regi- 
men a civil!  imperio  distinctum  omnino  ac  diversum. 

Denique  accepisse  Ecclesiam  a Christo  certain  societatis  for- 
mam, quatenus  ab  eodem  accepit  certum  definitumque  regimen, 
rursum  negat  Boehmer.  dissert.  VIII.  iui*.  eocles.  antiq.  c.  II. 
§§  6 sqq.  contendens 

1.  institutum  a Christo  adhuc  in  terris  degente  coetum  a 
synagoga  distinctum  non  fuisse:  „IIuiusmodi  separates  coetus  in- 
stituisse  Salvatorem  non  legimus,  quippe  qui  ixbique  locoimm  do- 
cebat , et  salutem  divinam  hominibus  annuntiabat.  Synagogis 
iudaeorum  intererat,  ibique  docebat  . . . Et  quamvis  etiam  extra 
templum  et  synagogam  praedicatiouem  non  omitteret,  hand  tamen 
constat,  eum  separatum  coetum  collegisse,  et  ecclesiam  quandam 

C particularem  erexisse,  utut  maxima  polleret  auctoritate  penes  po- 
pulum,  et  ita  facili  negotio  coetum  externum  seorsim  a coetibus 
iudaeorum  colligere  potuisset.  Habuit  praeterea  Servator  discipulos 
plures  praeter  Apostolos  duodecim , ex  quibus  separatam  et  a 
iudaeorum  coetibus  distinctam  concionem  constituere  potuisset,  id 
quod  tamen  minime  fecit;  sed  sicut  ipse  iudaeorum  synagogis 
frequenter  interfuit,  ita  quoque  hi  omnes,  qui  eum  sequebantur, 
a coetu  externo  iudaeorum  se  minime  separabant,  nec  separatam 
constituebant  ecclesiam,  ut  res  ipsa  docet.“  Idipsum  Boehmer. 
repetendum  dicit 

2.  de  Apostolis:  „Neque  enim  se  separabant  a iudaeorum 
coetibus  et  synagogis,  et  hactenus  ecclesiae  iudaicae  adhuc  com- 
mixti  erant  et  sacris  iudaicis  vacabant  more  patrio  et  quidem 
tarn  stricte,  ut  etiam  . . . fideles  ex  gentibus  ad  eius  observautiam 
adstringere  vellent  . . . quod  indicium  praebet,  eos  seorsim  a iu- 
daeis  ecclesias  non  constituisse  . . . Et  quamvis  fideles  ecclesiae 
nomine  noimunquam  designentur,  non  alio  tamen  idipsum  signili- 
catu  fit,  quam  quo  omnis  fidelium  multitude  ecclesia  dicitur,  non 
quo  coetus  seorsim  constitutes  et  congregates  denotat. “ Statuit 

d deinde 

3.  paulatim  a synagogis  separatas  fuisse  ecclesias , eisque 
suam  formam  tributam,  id  tamen  non  secundum  legem  a Christo 
Domino  sancitam,  verum  pro  rerum  adiunctis  et  ex  causis  plane 
humanis.  Formabantur  separati  fidelium  coetus  turn  occasionc 
couversionis  gentilium,  turn  propter  malitiam  iudaeorum  infidelium 
persequentium  hebraeos  fideles:  separati  autem  eiusmodi  coetus, 
uti  pronum  ei’at,  formam  synagog.arum  vel  retinebant  vel  contra- 
hebant.  „Cum  vero,  inquit,  qui  ex  gentilibus  Antiochiae  nomen 
Christo  dederant,  minime  circumciderentur,  nec  iugo  legis  mo- 
saicae  se  subdere  vellent:  in  communionem  sacrorum  a reliquis 
iudaeis , qui  soli  legi  mosaicao  adhacrebant , recipi  non  poterant, 
nec  eorum  synagogis  interesse.  Inde  necessitas  postulavit , ut 
ciuratis  sacris  idololatricis  seorsim  coetus  sacros  constituerent,  et 
ad  formam  synagogarum  iudaicarum  ecclesias  separatas  forma- 
rent.“  I’raeterca  „concitatae  ubivis  persequutiones  . . . adco  ut 
fideles  ex  iudaeis , vellent  nollent , cogerentur  sues  frequentare 
coetus  ab  iudaeis  distinctos,  neque  amplius  synagogis  interesse  . . . 
Ab  hoc  denium  tempore  Apostoli  presbyteros  ecclesiis  dedisse  Ic- 

37* 


583 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


584 


guntur,  quia  ah  hoc  separates  coetus  faciehant,  ad  formam  syna-  a 
gogarum  iudaicaruui  efformatos;  et  quia  hae  preshyterorura  regi- 
mini  suberant,  ita  quoque  his  novis  synagogis  suos  praepositos 
dare  consultum  Apostoli  duxerunt.“ 

Quae  est  sententia  uon  unius  Boehnier. , sed  praeiverat  Gro- 
tius  de  imp.  sum.  potest,  c.  11;  eandem  tenet  Franciscus  Bur- 
mann.  disput.  theol.  de  synagog.  §§  86  sqq.  affirmans,  primitivas 
ecclesias  ab  Apostolis  exactas  fuisse  non  ad  normam  synagogue 
V.  T.  cuius  regimen  Deus  per  Moysen  instituit,  sed  ad  normam 
ecclesiarum,  quae  post  servitutem  babylonicam  exstiterunt,  quae- 
que  suam  originem  institutioni  humanae,  suam  formam  humanis 
debebant  conventionibus , et  rationem  universitatum  independen- 
tium  praeferebant.  „Ad  harum  naturam,  inquit,  accedebant  syna- 
gogue, quae  Christo  nomen  dederant,  maxime  cadente  iudaeorum 
republica.  Tunc  enim  a synedrio  hierosolymitano  ita  avulsae,  et 
a se  invicem  separatae  fuerunt , ut  unaquaeque  synagoga  pene 
independens  esset,  nec  ulterius  quam  vellet,  per  confoederatam 
disciplinam  obstringeretur  observationi  legum  extra  suum  coetum 
latarum;  ut  tunc  in  unoquoque  horum  coetuum  clarius  eluxerit 
natura  verae  ecdesiae  christianae  liherae , et  imaginem  et  for-  b 
mam  . . . synagogue  quadamtenus  exscribentis  et  retinentis  . . . 
Defuissent  enim  sibi  ipsis  ecdesiae  primaevi  istius  saeculi,  si  non 
eandem  regiminis  Uhertatem  assumpsissent  sibi,  qua  per  Romanos 
uti  licuit  synagogis  iudaicis.“  Et  infra:  „Synagogae,  christianae 
factae,  non  solum  constitutiouem  suam  retinuerunt,  verum  etiam 
totum  regimen  ecclesiarum  christianarum  conformatum  fuit  ad 
synagogarum  exemplar.  Sicut  enim  ipse  christianismus  nihil  aliud 
est,  nisi  r-eformatus  iudaismus:  ita  quoque  ecclesiarum  christiana- 
rum administratio  nihil  aliud  fuit,  nisi  continuatio  munerum  syna- 
gogue, quae  hierarchiam  templi  non  sapiebant,  eorumque  trans- 
latio  a iudaismo  in  christianismum ; quae  enim  bene  posita,  mutari 
opus  non  erat.“ 

Neque  aliter  lannonius,  de  quo  cf.  cl.  Bianchi:  della  pot.  e 
d.  poliz.  d.  chiesa  1.  I.  c.  2.  § 23.  Scribit  autem  ille,  Apostolos, 
cum  evangelium  praedicarent,  ad  consulendum  securitati  vitandas- 
que.  turbas,  indidisse  ecclesiis  formam,  quam  iudaeorum  synagogue 
praeferebant;  his  enim  habendis  in  romano  imperio  potestatem 
factam  fuisse.  Quum  autem  huiusmodi  synagogue  absque  imperio 
essent,  idem  lannonius  concludit,  dubitari  non  posse  de  originali  c 
ecclesiarum  statu,  qui  alienus  esset  ab  imperio. 

Porro  compertum  est,  quid  de  originali  Ecdesiae  forma  vel 
fonnatione  doceat  recens  incredulorum  schola , quae  se  criticam 
vocat ; scilicet,  ab  initio  Ecclesiam  auctore  Petro  induisse  formam 
iudaicam  ideoque  Ecdesiae  particularis : deinde  vero  eandem  auc- 
tore Paulo  accepisse  formam  accommodatam  omnibus  gentibus, 
adeoque  Ecdesiae  universalis.  Quam  impietatem  sequens  Edgar 
Quinet  scribit  in  op.  „Le  christianisme  et  la  revolution  frauQaise“ 
pag.  67.  „De  ces  deux  sentiments  (sc.  Petri  et  Pauli),  qui  con- 
tenaient  toute  la  destinee  du  monde , lequel  a prevalu  dans  le 
premier  conclave  (nimirum  in  Concilio  hierosolymitano)  ? Le  chri- 
stianisme plus  vaste , plus  universel  de  S.  Paul  I’emporta  ce 
jour-la  sur  le  christianisme  et  la  liturgie  lapidaire  de  S.  Pierre. 

II  est  decide,  sous  I’inspiration  de  I’avenir,  que  I’eglise  de  Judee 
n’entravera  pas  I’eglise  universelle,  que  les  rites  du  passe  ne  sont 
qu’une  chose  secondaire,  que  la  premiere  et  veritablement  runique 
est  la  vie  de  I’esprit.  Ainsi  cette  premiere  division  de  I’eglise 
naissante  se  resout  par  la  Uberte.'^ 

His  accedunt  tandem  socialistae , humauitarii , aliique  demo-  <I 
cratiae  universalis  assertores,  qui  Ecclesiam  ad  typum  communem 
omnis  societatis  exigentes,  eandem  conthuiis  ac  necessariis  trans- 
formationibus  et  reformationibus  subiiciunt,  ita  ut  cum  iugi  huma- 
uitatis  progressione  continuoque  fluxu  neque  dogmatum  symbolum 
immutabile  neque  Ecdesiae  constitutiouem  stabilem  esse  dicant. 
Quo  spectant,  quae  in  Actis  et  Decretis  Concilii  Prov.  Burdiga- 
lens.  Pictavis  celebrati  1868.  append.  II.  p.  149.  exponuntur  circa 
errores  pseudo-moralistarum , qui  „Lex  profecto  est,  inquiunt,  et 
quasi  fatum , ut  progrediente  in  dies,  uti  debet,  humane  genere, 
citius  tardiusve  tempus  adveniat,  quo  fides  rationi,  dogmata  scien- 
tiae,  ecclesiarum  conventus,  instituta  legesque  potestati,  iustitutis 
legibusque  civilibus  locum  omnino  cedant : et  rem  ita  apud  omnes 
gentes  se  habuisse  cuilibet  historiarum  non  prorsus  ignaro  per- 
spicuum  est.  Si  igitur  in  cuiuscumque  generis  et  ordinis  dogma- 
tibus  morum  norma  seu  unice  sou  principaliter  radicatur,  conse- 
quens  est , ut  illis  ruentibus , hi  etiam  corruant.  Et  ea  prima 
ratio  est,  cur  omnes  qualescunquo  religiones,  per  certain  ipsarum 
in  hoc  mundo  sortem  et  semper  immiiientem  quam  denuo  vitare 


nequeunt  ruinam , non  parvum  moribus  et  honestati  publicae 
damnum  inferunt.“  Cum  vero  isti  aversentur  quamvis  religio- 
nem,  turn  maxime  revelatam  Christi  Domini,  quae  expressa  est 
atque  excolitur  in  vera  perfectaque  societate  supernaturali,  id  est, 
in  Ecclesia  Christi. 

Itaque  pervulgatis  huiusmodi  doctrinis , quae  licet  ab  aliis 
aliter  proponantur , quoad  rei  tamen  substantiam  conveniunt, 
negatur 

I.  Christum  Dominum  indidisse  Ecdesiae  formam  aliquam 
definitam  ac  determinatam ; sed  affirmatur,  pro  rerum  adiunctis 
formam  fuisse  Ecdesiae  ab  Apostolis  primum  inditam , eamque 
liberis  deinceps  conventionibus  explicatam  esse ; negatur 

II.  per  Christum  auctorem  Ecclesiam  esse  societatem  in  se 
omnino  perfectam;  et  adeo  negatur 

III.  Ecclesiam  esse  societatem  ab  humanis  societatibus  plane 
diversam  ac  independentem ; sed  affirmatur,  illam  esse  humanae 
reipublicae  veluti  partem  sive  membrum,  atque  regimen  eiusdem 
vel  a regimine  reipublicae  dependere,  vel  cum  eodem  confundi; 
negatur 

IV.  Ecclesiam  a Christo  institutam  fuisse  uti  societatem  a 
synagoga  distinctam:  sed  affirmatur  eandem  ab  originibus  fuisse 
cum  iudaeorum  coetu  commixtam  ac  confusam. 

In  oppositione  ad  tales  errores  in  prima  tertii  Capitis  parte 
iuxta  catliolicam  doctrinam  declarantur  Ecdesiae,  uti  verae  socie- 
tatis, totidem  proprietates. 

In  altera  vero  parte,  ad  quam  transitio  fit  per  verba  „siipra 
eas  tamen  quam  maxime  evehatiir“ , proprius  character  et  discrimen 
specificura  exponitur,  quo  eadem  fidelium  societas  ab  humanis 
non  tantum  distinguitur,  sed  super  eas  exaltatur.  Id  autem  re- 
petitur  secundum  sacras  litteras  turn  a principio,  a quo  societas 
haec  proficiscitur ; turn  a principio,  per  quod  eadem  iugiter  con- 
tinetur  ac  vivit;  turn  a causa  finali.  Ex  quibus  infertur,  Eccle- 
siam esse  societatem  spiritualem  et  supernaturalem.  Sed  ne  quis 
voce  „spiritualis  societas“  abuti  possit  affirmando  cum  Ecdesiae 
hostibus,  de  quibus  apud  cl.  Bianch.  1.  s.  c.  1.  I.  c.  1.,  Ecclesiam 
esse  societatem  spirituum , eamque  spiritibus  sive  animis  tantum 
imperare,  civile  vero  imperium  corporibus,  uti  legitur  apud  D.  Le 
Vayer  de  Butignl,  Neap.  1768.,  dell’  autorita  del  Re  sopra  1’  eta 
necessaria  alia  professione  solenne  de’  religiosi , p.  99. , vel , ut 
habet  Pet.  lannonius  ap.  Bianch.  1.  c.,  potestatem  Ecdesiae  prin- 
cipem  suum  efPectum  sortiri  demum  in  coelis:  per  propositionem 
causalem  „Quum  autem'^  determinatur  sensus,  quo  Ecclesia  dici- 
tur  et  est  vere  spiritualis  societas.  Rem  complectitur  de  leg. 
1.  X.  c.  I.  n.  7.  Snares:  „Christus  Domiuus,  inquit,  ad  fidem  suam 
et  dilectionem  in  mundo  propagandam  et  conservandam , et  ut 
mediante  hac  fide  viva  fructus  rodcmptionis  suae  futuris  post  se 
hominibus  communicaretur , Ecclesiam  suam  instituit  tanquam 
unam  spiritualem  rempublieam , in  qua  ipse  regnaret , et  ununi 
corpus  mysticum , in  quo  ipse  esset  caput;  ergo  ad  providentiam 
eius  pertinuit,  legem  aliquam  huic  Ecdesiae  dare,  per  quam  in 
sua  institutione  et  convenienti  ordine  ac  gubernatione  conservari 
possit.  Antecedens  constat  ex  verbis  Christi  Matth.  16.  Tu  es 
Petrus  . . . Et  hanc  Ecclesiam  nomine  ovilis  significavit  loan.  10. 
dicens:  Alias  oves  habeo  . . . et  fiet  unum  ovile  et  unus  pastor. 
Quo  exemplo  declarat  unitatem  huius  Ecdesiae,  et  regimen  eius 
sub  uno  pastore , vel  ipso  Christo , vel  eius  vicario : et  pro  his 
omnibus  ait,  se  ponere  animam  suam,  et  ideo  Paulus  Act.  20.  ad 
pastores  Ecdesiae  dicit:  Attendite  vobis  . . . Ex  quibus  locutioni- 
bus  et  ex  multis  aliis,  quae  in  N.  T.  praesertim  in  epistolis  Pauli 
leguntur,  et  ex  imitate  Ecdesiae  in  symbolo  Apostolorum  definita, 
manifesto  constat , Ecclesiam  Christi  esse  tmum  mysticum  corpus 
ordinatum  ad  aeternam  felicitatem  et  veram  iustitiam  per  Chri- 
stum consequendam,  indigens  spirituali  regimine  ad  suam  conser- 
vationem  et  ad  hunc  finem  assequendum.** 

(6)  Ahsit  tamen.  Ilic  occurritur  difficultati,  quae  nasci  inde 
posset,  quasi  vera  Christi  Ecclesia,  utpote  societas  spiritualis  et 
superuaturalis,  internis  tantum  ac  invisibilibus  vinculis  cohaererct, 
neque  esset  conspicua.  Quae  doctrina  novatorum  est,  quorum 
alii  cum  Wikldf  et  Huss  Ecclesiam  dicunt  solis  constare  prae- 
destinatis;  alii  cum  Calvino,  earn  constare  solis  iustis  praedesti- 
natis;  alii  cum  Luthero,  earn  constare  solis  iustis  et  sanctis;  et, 
quia  per  ilium  sola  fides  iustificat , alii  cum  Confessione  Augu- 
stana , eandem  vere  credentibus  constare  vel , ut  M.  J urieu , cal- 
vinianus , iu  opere  cui  titulus  „Le  vrai  systeme  de  I’Eglise^  Ec- 
clcsiam  definit,  „que  c’est  I’assemblee  de  ceux  qui  font  profession 


585 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia. 


586 


de  la  vraie  foi“.  Hinc  autem  ildem  secum  ipsis  cohaerentes  ne- 
gabant,  visibilem  conspicuamqne  in  Ecclesia  esse  auctoritateni  di- 
vinitus  institutam;  negabant  videlicet,  veros  esse  Ecclesiae  mini- 
stros  et  praepositos  auctoritate  pollentes,  qui  non  essent  praede- 
stinati,  vel  iusti  et  sancti.  Hue  pertinet  damnatus  a Martino  V. 
et  Concilio  Constant.  Wikleffi  art.  VIII.  Item  damnati  ibidem 
loannis  Huss  aa.  X.  XI.  XX.  XXIV.  XXVI.  et  XXX.:  „NulIus 
est  dominus  civilis,  nullus  est  praelatus,  nullus  est  episcopus,  duni 
est  in  peccato  mortali.“  Hos  autem  errores  praeformaverant  Wal- 
denses , quibus  propterea  redeuntibus  ad  Ecclesiam  ab  Innocen- 
tio  III.  in  fidei  professione  etiam  hoc  profitendum  praescribeba- 
tur:  „Sacramenta  quoque,  quae  in  ea  (Ecclesia  Sancta  Romana) 
celebrantur , inaestimabili  atque  invisibili  virtute  Spiritus  sancti 
cooperante,  licet  a peccatore  sacerdote  ministrentur,  dum  Ecclesia 
eum  recipit , in  nullo  reprobamus , nec  ecelesiasticis  officiis  vel 
benedictionibus  ab  eo  celebratis  detrabimus , sed  benevolo  animo 
tanquam  a iustissimo  amplectimur,  quia  non  nocet  malitia  epi- 
scopi  vel  presbyter!  neque  ad  baptismum  infantis , neque  ad  eu- 
charistiam  conferendam,  vel  ad  cetera  ecclesiastica  officia  subditis 
celebrata.“ 

At  vero  quum  societas  contineatur  potestate  et  auctoritate, 
si  haec  invisibilis  sit,  conspicua  esse  ilia  nequit.  Quare  statuitur, 
in  Ecclesia  esse  visihile  rnagisterium , visihile  niinisfei  ium , visihile 
regimen,  a Christo  Domino  institutum,  per  quam  triplicem  pote- 
statem  externam  ac  conspicuam  vera  Ecclesia  Christ!  cohaeret 
triplici  externo  nexu , qui  nexus  extern!  internis  respondent , eo- 
rundem  partialis  causa  exsistunt,  totumque  Ecclesiae  corpus  visi- 
bile  et  conspicuum  reddunt  ita  ut,  quicunque  triplici  illo  visibili 
nexu  cum  Ecclesiae  corporo  cohaereat,  uti  membrum  vei’ae  Christ! 
Ecclesiae  deprehendatur.  „Hoc  enim,  ait  Bellarminus  de  Ecclesia 
militante  1.  III.  c.  II. , interest  inter  sententiam  nostram  et  alias 
omnes , quod  omnes  aliae  requirunt  internas  virtutes  ad  consti- 
tuendum  aliquem  in  Ecclesia,  et  propterea  Ecclesiam  veram  in- 
visibilem  faciunt ; nos  autem , etsi  credimus  in  Ecclesia  inveniri 
omnes  virtutes,  fidem,  spem,  caritatem,  et  ceteras,  tamen  ut  ali- 
quis  aliquo  modo  dici  possit  pars  verae  Ecclesiae,  de  qua  Scripturae 
loquuntur , non  putamus  requiri  ullam  internam  virtutem , sed 
tantum  externam  professionem  fidei,  et  sacramentorum  commu- 
nionem,  quae  sensu  ipso  percipitur,  et  (quod  praemiserat)  regimen 
legitimorum  pastorum  ac  praecipue  unius  Christ!  in  terris  vicarii 
Romani  Pontificis.  Ecclesia  enim  est  coetus  hominum  ita  visibilis 
et  palpabilis,  ut  est  coetus  populi  Romani,  vel  regimen  Galliae, 
aut  respublica  Venetorum.“ 

nine  additur  in  Scheraatc  Constitutionis : „ad  quod  non  iusti 
tantum  aut  'praedestinati . . .“  Quod  ad  praedestinatos  attinet,  hue 
rursus  faciunt  damnati  a Martino  V.  et  Concil.  Constant.  loannis 
lluss  articuli:  I.  „Unica  est  sancta  universalis  Ecclesia,  quae  est 
praedestinatorum  universitas“ : III.  „Praesciti  non  sunt  partes 
Ecclesiae,  cum  nulla  pars  eius  finaliter  excidat  ab  ea,  eo  quod 
praedestinationis  caritas,  quae  ipsam  ligat,  non  excidit“ : V.  „Prae- 
scitus,  etsi  aliquando  est  in  gratia  secundum  praesentem  iustitiam, 
tamen  nunquam  est  pars  sanctae  Ecclesiae ; et  praedestinatus 
semper  manet  membrum  Ecclesiae,  licet  aliquando  excidat  a gratia 
adventitia,  sed  non  a gratia  praedestinationis “ : VI.  „Sumcndo 
Ecclesiam  pro  couvocatione  praedestinatorum  sive  fuerint  in  gratia 
sive  non  secundum  praesentem  iustitiam , isto  modo  Ecclesia  est 
articulus  fidci“ : XXL  „Gratia  praedestinationis  est  vinculum,  quo 
corpus  Ecclesiae  et  quodlibet  eius  membrum  iungitur  Christo  ca- 
piti  insolubiliter turn  damnata  a Clemente  XI.  in  Constitutione 
„XJnigcnitus‘‘  8.  Sept.  1713.  inter  propositiones  101  Paschasii 
Qucsnclli  Propositio  LXXII.  „Nota  Ecclesiae  christianae  est, 
(juod  sit  catholica , comprehendens  et  omnes  angelos  coeli , et 
omnes  electos  et  iustos  terrae  et  omnium  saeculorum.“  Quod 
vero  ad  iustos  spectat,  praeter  alteram  propositionis  superioris 
partem  hue  faciunt  Concil.  Trident.  Sess.  VI.  Can.  XXVIII.  „Si 
quis  dixerit,  amissa  per  peccatum  gratia,  [simul]  et  fidem  semper 
amitti ; aut  fidem,  quae  rcmanct,  non  esse  veram  fidem,  licet  non 
sit  viva;  aut  cum,  qui  fidem  sine  caritatc  liabet,  non  esse  christia- 
num;  anathema  sit;^  turn  sequentes  damnatae  1.  c.  Quesnelli  Pro- 
positiones: LXXIII.  „Quid  est  Ecclesia,  nisi  coetus  filiorum  Dei, 
manentium  in  eius  sinu , adoptatorum  in  Christo , subsistentiura 
in  eius  ])crsona,  redenqitorum  eius  sanguine,  viventium  eius  s])i- 
ritu,  agentium  per  eius  gratiam,  et  exspectantium  gratiam  futuri 
saeculi?‘‘  LXXIV.  „Ecclesia  sive  integer  Cliristus,  incarnatum 
Verbum  liabet  ut  caput,  omnes  vero  sanctos  ut  mombra“  : 
LXXVI.  „Nihil  spatiosius  Ecclesia  Dei:  quia  omnes  elect!  et 


a iusti  omnium  saeculorum  illam  componunt“:  LXXVII.  „Qui  non 
ducit  vitam  dignam  filio  Dei  et  membro  Christi , cessat  interius 
habere  Deum  pro  patre  et  Christum  pro  capite“ : LXXVIII.  „Se- 
paratur  quis  a populo  electo , cuius  figura  fuit  populus  iudaicus 
et  caput  est  lesus  Cliristus,  tam  non  vivendo  secundum  evange- 
lium , quam  non  credendo  evangelio;“  tandem  ex  Propositioni- 
bus  85  Synodi  dioecesanae  Pistoriensis  a Pio  VI.  per  Constitu- 
tionem  „Auctorem  fidei“  daninatis  d.  28.  August.  1704.  Propo- 
sitio XV.  quae  est  ad  Quesnelli  Propositionem  LXXV.  expressa: 
„Doctrina,  quae  proponit  Ecclesiam  considerandam  velut  uuum 
corpus  mysticum  coagmentatum  ex  Christo  capite  et  fidelibus,  qui 
sunt  eius  membra  per  unionem  ineffabilem,  qua  mirabiliter  evadi- 
nius  cum  ipso  unus  solus  sacerdos,  una  sola  victirna,  unus  solus 
adorator  [perfectusj  Dei  Patris  in  spiritu  et  veritate:  intellecta 
hoc  sensu,  ut  ad  corpus  Ecclesiae  non  pertineant  nisi  fideles,  qui 
sunt  perfect!  adoratores  in  spiritu  et  veritate:  liaeretica.^ 

(7)  Quihus  ft.  Etianisi  vera  Christi  Ecclesia  internis  ac  in- 
visibilibus  nexibus  contineatur,  et  supernaturalibus  ac  invisibilibus 
Spiritus  sancti  donis , uti  dictum  superius  fuit , ditescat : eadein 
tamen  per  declaratos  externos  ac  visibiles  nexus , per  externam 
fidei  professionem  ac  conspicuam  fidelium  communionem,  visibiliter 
apparct,  ita  ut,  queraadmodum  Gregorius  de  Valentia  de  obiecto 
fidei  disput.  I.  q.  1.  punct.  7.  circa  6.  Eccl.  proprietat.  docet, 
„evidenter  possit  onini  saeculo  conspici  et  internosci  et  quasi  di- 
gito  dernonstrari  congregatio  aliqua  hominum , de  qua  possit  ac 
dobeat  unusquisque  firma  fide,  tametsi  alioqui  obscura,  credere 
quod  sit  vera  Ecclesia  (id  est  coetus  recte  Christum  colentium), 
quod  vera  fide  copuletur,  quod  Spiritu  sancto  regatur,  quod  aliis 
muneribus  atque  praerogativis  sit  praedita,  de  quibus  partim  iam 
dictum  est,  partim  dicetur.  Ita  fit,  ut  quamvis  isto  modo  Eccle- 
siam visibilem  esse  statuamus,  suum  locum  tamen  (quod  non  vide- 
bant  sectarii)  in  symbolo  relinquanius  illi  articulo,  quo  credimus 
Ecclesiam  esse,  et  esse  sanctam"'  etc.  Ad  quae  probanda  utitur 
idem,  non  secus  ac  communiter  omnes  theologi,  turn  Salvatoris 
oraculo  apud  Matth.  5,  14  sq.  turn  auctoritate  S.  Augustini,  qui 
verba  ilia  enarrat  de  unit.  Eccl.  lib.  un.  c.  16.  et  in  Ps.  18. 
enarrat.  II.  ubi  n.  6.  haec  liabet:  „In  manifestatione  posuit  Ec- 
clesiam suam ; non  in  occulto,  non  quae  lateat,  non  velut  opertam, 

^ lie  forte  fiat  sicut  operta  super  greges  haereticorum.  Quid  tii, 
haeretice,  fiigis  in  tenebras?  Quid  latitare  conaris?“  Et  idem 
con.  litt.  Petil.  1.  II.  c.  104.  n.  239.  „Civitas  super  montera  con- 
stituta,  quae  certiim  siguum  hoc  liabet,  quod  abscond!  non  potest.  “ 
Siinilia  leguntur  contr.  Crescon.  Donatist.  lib.  II.  c.  36.  n.  45. 
turn  contr.  litt.  Petil.  1.  II.  c.  32.  n.  74.  ista:  „Ecclesia  vera,  ait, 
neminem  latet  . . . Non  potest  civitas  abscond!  ...  in  sole  posuit 
tabernaciilum  suum,  id  est,  in  manifestatione. “ Qiiibuscum  haec 
S.  Cyrilli  Al.  comm,  in  Is.  1.  III.  c.  25.  [ad  v.  5.  6.]  n.  4.  con- 
sonant: „Excelsa  enim,  inquit,  est  specula  Sion  . . . Est  aiiteni 
utrumque  hoc  vere  Christi  Ecclesia , celsa  iienipe  et  illustris  et 
velut  in  monte  posita.“  Hinc  verba  Scheinatis. 

(8)  Hanc  visibilem  . . . , societafem  esse  illam  ipsam.  Haec 
docentur  ac  declarantiir  contra  triplicem  haeresim : 

I.  novatornm  potissimum  illoriim,  qui  Aiigiistanam  Confessio- 
ncni  sectantes  non  qiiidem  negant,  Ecclesiam  esse  adspectabileiu, 
quatenus  constat  hominibus,  sed  iiixta  art.  7.  Confess.  Augustan, 
negant,  cam  esse  conspicuam  et  adspectabileiu,  quatenus  est  vera 

d Christi  Ecclesia , ad  quam  pertinent  divinae  proniissiones.  Hinc, 
ait  Bellarminus  1.  c.  c.  2.,  „ipsi  diias  Ecclesias  fingiiiit.  Unain 
veram,  et  ad  quam  pertinent  privilegia,  quae  narrantiir  in  Scrip- 
turis,  et  hanc  esse  sanctorum  congregationeni , qui  vere  credunt 
et  obediiiiit  Deo , et  hanc  non  esse  visibilem , nisi  oculis  fidei. 
Alteram  externam,  quae  nomine  tantum  est  Ecclesia,  et  hanc  esse 
congregationeni  hominum  coiivenientium  in  doctrina  fidei  et  iisu 
sacramentorum,  et  in  hac  bonos  et  inalos  inveniri. “ Quibus  revoca- 
tur  [error]  damnatus  a loanne  XXIl.  fraticcllorum  „Primus  error, 
(pii  de  illorum  officina  tenebrosa  ])rorum])it,  duas  fin  git  ecclesias, 
unam  carnalem , divitiis  pressain  , effiuentem  deliciis , sceleribus 
niaculatain,  cui  Romaiiuni  praesuicni  aliosqiie  inferiores  praelatos 
doininari  asscrunt:  aliaiii  sjiiritualem,  frugalitate  iniindam,  virtute 
docoram , paupertato  succinctam , in  qua  ipsi  soli  eorunupio  com- 
])liccs  continentur , cui  etiam  ipsi  spiritualis  vitae  nicrito  princi- 
])antur“.  Itaqiie  contra  eiiismodi  haeresim  statuitur  catholica  doc- 
trina fide  tcncmla,  unam  tantum  esse  Ecclesiam  Christi  veram  et 
earn  visibilem. 

II.  anglicanorum  qui  admittuiit,  unitatem  Ecclesiae  univer- 


587 


Acta  et  decreta  SS.  Coiicilii  Vaticani.  Appendix. 


588 


salis  conflari  e pluribus  ecclesiis  particularibus , quamvis  fide  vel  a 
eommunione  ab  iiivicem  dissitis : vetustiorum  anglicanorum  sen- 
tentiam  exponit  Rex  M.  Britanniae  in  sua  „Reponse  au  Cardinal 
du  Perron^  apud  ipsum  Cardinalem  in  sua  ^Replique  du  Cardin, 
du  Perron^  c.  60.  „L’Eglise  Romaine,  la  Grecque,  I’Annenienne, 
I’Egyptienne , I’Abyssine , la  Moscovite , et  plusieurs  autres  sent 
nienibres  plus  excellents  a la  verite  en  doctrine  les  uns  que  les 
autres,  mais  toutefois  ineinbres  de  I’Eglise  catholique,  de  laquelle 
la  masse  et  la  contexture,  quant  a la  forme  externe  est,  il  y a 
longtemps,  dissoute  et  desassemblee recentioris  autem  cuius- 
dam  anglicanorum  factionis  sententia  est , catholicae  Ecclesiae 
unitatem  tribus  constare  ecclesiis  sive  communionibus  partialibus, 
apud  quas  dicitur  perseverare  forma  liierarchiae  ecclesiasticae, 
quae  originalis  vel  Apostolica  sit : constare  nimirum  Romana, 
Anglicana,  et  Orientali  sive  Graeco-scliismatica,  quarum  unio  licet 
desidei’abilis , non  sit  tamen  necessaria : „L’union  exterieure  des 
eglises,  scribit  in  ,Eirenicon‘  D.  Pusey,  si  normale  et  si  desirable 
qu’elle  soit , si  conforme  qu’elle  nous  paraisse  a la  volonte  de 
Dieu , n’est  pas  apres  tout  une  condition  essentiellement  et  abso- 
lunient  necessaire  a I’existence  de  I’eglise  universelle.  L’histoiro  b 
est  la  qui  nous  en  fournit  les  preuves  les  plus  peremptoires.  En 
cffet , les  annales  ecclesiastiques  nous  montrent , meme  dans  la 
])eriode  | de  I’eglise]  indivise , la  communion  frequemment  inter- 
rompuo  et  les  eglises  particuliores  a diverses  reprises  separees 
les  lines  des  autres  et  specialenient  separees  de  Rome.  Est-ce  a 
dire  pour  cela  (|u’il  y evlt  lesion  essentielle  dans  les  membres 
momentanement  disloques?  Les  ames  sorties^du  centre  de  I’linion 
visible  se  trouvaient-elles  par  le  fait  meme  hors  de  I’eglise  et  de 
la  voie  du  salut?  Non  assurement,  jniisque  dans  les  rangs  de 
ces  schismatiques  et  de  ces  excommunics  pretendus,  nous  voyons 
figurer  des  persoiinages  d’une  vertu  sans  reiiroche  et  des  saints 
universellement  reconnus  pour  tels  par  I’eglise  romaine  elle-meme. 

En  voila  plus  qu’il  ne  faut  pour  nous  rassurer  contre  toutes  les 
cventualites  de  I’avenir.  Que  nos  avarices  de  rapprochement  soient 
acceptoes  ou  non,  ce  n’est  pas  tout  a fait  une  question  de  vie  ou 
de  mort;  Dieu  merci,  I’eglise  anglicane  pourra  toujours  garautir 
a ses  enfants  des  moyens  certains  pour  se  sanctifier  et  se  sauver.“ 
Verum  scribit  Fr.  Snares  in  sua  „T)efens.  fid.  catliol.  adv.  anglic. 
sect,  errores  1.  III.  c.  8.  n.  4.  de  summi  Pontificis  supra  tempo-  c 
rales  roges  excellentia  et  potestate“ : „ex  ilia  sententia  sequitur 
aporte  jilures  ecclesias,  quae  sunt  in  mundo,  non  magis  consti- 
tuere  universalem  Ecclesiam , quae  sit  proqyrie  una , quam  ]ilura 
temporalia  regna  sunt  una  respublica  temporalis,  vel  unum  im- 
periuin  aut  regnum.^  At  vero,  uti  superiori  Cajiite  declaratum 
est,  et  a Fr.  Snares  exponitur  ibidem  1.  I.  c.  7.,  accepit  Ecclesia 
a Christo  Domino  constitueutem  forniam  definitam  ac  determina- 
tani  eanique  visibilem  ac  conspicuam,  qua  esset  una  tantum ; bine 
ait  idem  Snares  ibidem  c.  8.  n.  3.  cum  „in  symbolo  Apostoloruni 
jirofitemur  nos  credere  sanctam  Ecclesiam  catliolicam  . . . hoc  in- 
telligendum  est  de  certa  et  singulari  Ecclesia.  Cum  enim  vera 
Ecclesia  catholica  tantum  sit  una,  individua,  et  particularis  . . . 
ex  vi  illius  fidei  tenemur  credere,  illain  esse  veram  Ecclesiam,  in 
qua  sumus,  et  cuius  fidem  profitemur,  et  consequenter  tenemur 
credere , conventicula  haereticorum  non  esse  veram  Ecclesiam, 
sed  synagogara  satanae  (Apoc.  2)  vel,  ut  Rufinus  ait,  Ecclesiam 
malignantium ; ergo  ut  per  illam  fidem  possinius  discernere  veram 
Ecclesiam  a falsa , necesse  est , ut  sit  de  tali  congregatione  in 
particulari.^  Quapropter  in  proposito  Constitutionis  Schemate  di-  d 
citnr;  eanrlemque  ita  plane  in  sua  constitution e deterrninatam  esse 
et  q.  s. 

TIL  novatorum , quos  fwidamentalistas  ac  latitudinarios  vo- 
cant,  quique,  uti  est  apud  Jurieu  1.  c.  p.  59.,  Ecclesiam  omnibus 
sectis  coalescere  dicunt,  „qui  out  conserve  les  verites  fondamen- 
tales“ ; negant  autem , visibilem  Ecclesiam  certa  determinataquo 
eommunione  contineri:  „T1  est  vrai,  scribit  idem  Jurieu  1.  c.  p.  226., 
qu’ii  y a toujours  dans  le  monde  une  eglise  visible : mais  il  est 
faux  que  cette  eglise  soit  une  certaine  communion  distincto  do 
toutes  les  autres  communions.  L’cglise  est  demeuroe  visible  du- 
rant  tons  les  siecles  dans  les  communions  qui  malgre  leur  sepa- 
ration et  les  anathemes  qu’ellcs  ont  mutucllement  prononces  les 
lines  contre  les  autres , ont  toujours  conserve  les  verites  princi- 
pales;“  bine  affirmant,  veram  Christi  Ecele.siam,  cuius  professio- 
nom  in  symbolo  facimus,  esse  per  omnes  christiani  nominis  sectas 
diffusam;  „Cette  eglise  visible,  testatur  idem  ibid.  p.  217.,  laquelle 
nous  faisons  profession  de  croire,  est  celle  qui  est  repandue  dans 
toutes  les  communions  veritablenient  chretionnes unde  ipse  Ju- 


rieu discrimen  inter  suam  et  Ecclesiae  Romanae  doctrinam  dare 
enarrat  p.  79:  „Notre  opinion,  inquit,  n’est  pas  difficile  a distin- 
guer  de  celle  de  I’eglise  romaine.  Il  n’est  rien  de  plus  oppose. 
Nous  voulons  que  I’Eglise  catholique  et  universelle  soit  repandue 
dans  toutes  les  sectes,  et  qu’elle  ait  de  vrais  membres  da^is  toutes 
celles  de  ces  societes  qui  n’ont  pas  renverse  le  fondement  de  la 
religion  chretienne,  fussent-elles  en  desunion  les  unes  d’avec  les 
autres  jusqu’a  s’excommunier  mutuellement.  L’eglise  romaine  au 
contraire  veut  que  I’eglise  soit  renfermee  dans  une  seide  societe 
chretienne , separee  de  toutes  les  autres.  N’importe  a present 
quelle  soit  cette  societe ; si  e’est  I’eglise  grecque , ou  la  latine, 
I’eglise  ethiopienne , la  nestorienne , I’armenienne.  Quoiqu’il  en 
soit,  on  veut  que  ce  soit  une  societe  particuliere  a I’exclusion  de 
toutes  les  autres. “ Hoc  autem  est,  quod  in  Schemate  declaratur 
verbis:  sed  totam  in  se  collectam  etc.  lam  vero  quam  necessa- 
rium  sit,  ut  hoc  doctrinae  caput  declarctur,  significat  in  respon- 
sione  ad  litteras  Em.  Card.  Praef.  S.  Congreg.  Concil.  d.  20.  April. 
1865.,  uti  legitur  in  „Rapporto  sulle  Risposte  date  da  varii  Ve- 
scovi‘‘  p.  9.  Episcopus  Spirensis  scribens:  „Oecumenica  Synodus 
nostris  temporibus  congregata,  non  iam  omnes  et  singulos  errores 
et  haeresos  nostra  aetate  grassantes  notare  et  refutare  debet  et 
potest,  immo  sola  principalia  et  fundamentalia  fidei  dogmata  po- 
pulis  universae  terrae  denuo  proclamanda  et  inculcanda  erunt: 
namque  tota  Dei  revelatio  eiusque  possibilitas , nec  non  super- 
naturalis  veritatis  exsistentia  ab  infidelibus  prorsus  et  plane  in 
])rincipio  negatur.“  Ilinc  proponit  sequentia  decernenda:  I.  De 
Deo,  Dei  exsistentia,  Deiis  unus  et  trinus,  Deus  ci-eator  universi. 
II.  De  Filio  Dei  Salvatore  Mundi,  unio  hypostatica,  eius  possibi- 
litas hunianae  ration!  non  contradicens.  III.  De  gratia  et  statu 
fneque  hominis  supernaturali,  discrimen  naturam  inter  et  gratiam, 
de  gratiae  possibilitate  et  necessitate.  IV.  De  Ecclesia  Christi, 
unitas,  sanctitas,  natura  humano-divina , necessitas,  infallibilitas, 
Primatus,  Ecclesia  socictas  huniana  exterior  atque  visihilis,  essen- 
tialiter  induens  naturam  ordinemque  reipuhlicae:  lura  corporatio- 
nis,  jn’oprietatis , autonomiae  bine  derivandae,  praecipue  libertas 
docendi  Ecclesiae  innata.  V.  De  Sacramentis  . . . VI.  De  societate 
et  potestate  civili,  societas  huniana  a Deo  ordinata,  potestas  in  ea 
a Deo  constituta.  Errores  circa  iura  et  debita  civium.“  Quae 
simiil  omnia  attulimus , ut  egregii  Praesulis  vota,  quae  e vivis 
sublatus  ipso  in  Concilio  asserere  amplius  nequit,  ob  oculos  una 
et  simul  haberentur,  utque  disjiiceretur , num  sapientissima  cius- 
modi  vota  in  propositis  Schematis  expleta  satis  fuerint. 

(9)  Hmc  omnes  intclligant.  Hoc  doctrinae  praestitutao  con- 
soctarium  de  necessitate  Ecclesiae  ad  salutem  consequendam  op- 
])onitur  consectariis  doctrinae  pracmissae  novatorum,  qui  conten- 
dunt,  nullam  peculiarem  ecclesiam  esse  necessariam,  et  indifferens 
esse,  ad  quameunque  religiosam  societatem  aliquis  pertineat.  Ita 
M.  Jurieu  1.  c.  p.  561.  „Nous  nions  que  pour  ressusciter  il  fut 
necessaire  de  se  joindre  a aucune  eglise  particuliere.  C’est  de 
I’eglise  universelle , dont  est  ce  vrai  principe.  Hors  de  I’eglise  il 
n’y  a ni  piete,  ni  charite,  ni  grace,  ni  remission,  ni  salut.  Cela 
n’est  vrai  d’aucune  eglise  particuliere.  Or,  quand  nous  sommes 
sortis  do  I’eglise  romaine,  encore  une  fois  nous  ne  sommes  pas 
sortis  de  I’eglise  universelle.  Nous  y sommes  demeures,  parce  que 
nous  avons  retenu  tout  ce  qui  est  essentiel  e’est-a-dire  les  veritables 
saeremonts,  et  le  legitime  ministcre.  M.  N.  sentira  bien  apparem- 
ment  qu’il  n’avancera  jamais  dans  son  dessein,  qu’il  n’ait  autrement 
jirouve  qu’il  n’a  fait,  que  I’egliso  ne  pent  pas  subsister  dans  des 
communions  non  seulenient  differontes,  mais  opposees  et  ennemies. 
Si  I’eglise  pent  etre  dans  des  communions  diffm’entes,  nous  avons 
])u  former  une  communion , c’est-ii-dire , une  confederation  nou- 
velle,  demeurer  eglise  nonolistant,  et  par  consequent  consorver 
la  vie,  la  piete,  la  foi  et  le  salut.“  Ilinc  inferunt  confoedera- 
tionum  ciusmodi  sive  confessionum  omnium  indiffei-entiam,  de  qua 
in  Act.  et  Decret.  Concil.  Prov.  Colon,  an.  1860.  tit.  VI.  c.  26. 
quod  inscribitur:  „Unam  solam  esse  veram  Christi  Ecclesiam. “ 
Sic  autem  ibi  docetur:  „Nulla  religion!  christianae  perniciosior  est 
sententia,  quam  ilia,  quae  statuit,  perinde  esse,  quam  quis  eius- 
dem  formam  seu  societatem  religiosam  amplectatur  aut  profitea- 
tur.^  Quo  etiam  spectat  Syllabi  Pro]).  XVIII. : „Protestantismus 
non  aliud  est  quam  diversa  verae  eiusdem  christianae  religionis 
forma , in  qua  aequo  ac  in  Ecclesia  catholica  Deo  placere  datum 
est^  desumpta  ex  epistola  encyclica  ad  Archiepp.  et  Epp.  Italiac 
d.  8.  Decembr.  1849.  qua  legitur:  „IIaec  igitur  divina  religio, 
in  qua  tot  quidem  noniinibus  Italiac  salus , felicitas  et  gloria 


589 


Adnotationes  in  primura  schema  constit.  de  Ecclesia. 


590 


coiitinetur , haec  scilicet  religio  ilia  est,  quam  a populis  Italiae 
reiiciendam  inclamant  . . . Sed  vero  ignotum  Vobis  non  est,  Ve- 
nerabiles  Fratres,  praecipiios  illos  liuius  scelestissimae  niachina- 
tionis  architectos  eo  tandem  spectare,  ut  populos  omni  perversa- 
rum  doctrinarum  vento  agitatos,  ad  subversionem  impellant  totius 
ordinis  humanarnm  rerura , atque  ad  nefaria  novi  socialiami  et 
conmimismi  systemata  traducant.  Norunt  autem  et  longo  multo- 
rum  saeculorum  experimento  comprobatum  vident , nullam  sibi 
consensionem  sperari  posse  cum  Ecclesia  catliolica,  quae  scilicet 
in  custodiendo  divinae  revelationis  deposito  nihil  unquam  detrain 
patitur  propositis  fidei  veritatibus , nihil  illis  per  nova  hominum 
comihenta  admisceri.  Idcirco  consilium  inierunt  de  Italis  populis 
traducendis  ad  protestantium  placita  et  conventicula ; in  quibus, 
ut  illos  decipiant,  non  aliud  esse  dictitant,  quam  diversam  verae 
eiiisdeni  christianae  religionis  fonnam,  in  qua  aeque  ac  in  Ecclesia 
catliolica  Deo  placei’e  datum  sit.“ 

Bifariam  igitur  patet  opposita  veritati  revelatae  sententia 
novatorum,  scilicet  1.  quamcunque  christianae  religionis  formam 
sive  societatem  esse  aeque  bonam  acsalutarem;  ideoque  2.  indif- 
ferens  ac  perinde  esse  ad  consequendam  salutem,  ad  quamcunque 
ex  variis  christianae  religionis  societatibus  aliquis  pertineat.  De 
qua  opinionis  peste  in  Encyclica  d.  18.  Cal.  Sept.  1832.  quae 
etiam  adversus  Lamennaisium  scripta  est , ita  Gregorius  XVI. 
„ Alteram  nunc,  ait,  persequimur  causam  malorum  uberrimam, 
quibus  afflictari  in  praesens  comploramus  Ecclesiam,  indifferentis- 
nnim  scilicet,  seu  pravam  illam  opinionem,  quae  improborum  fraude 
ex  omni  parte  percrebuit,  qualibet  fidei  professione  aeternam 
posse  animae  salutem  comparari , si  mores  ad  recti  honestique 
normam  exigantur  . . . Atque  ex  hoc  putidissimo  indifferentismi 
fonte  absurda  ilia  fiuit  ac  erronea  sententia  seu  potius  deliramen- 
tuni,  asserendam  esse  ac  vindicaudam  cuilibet  libertatem  consden- 
tiae.  Cui  quidem  pestilentissimo  errori  viam  sternit  plena  ilia 
atque  immoderata  libertas  opinionum,  quae  in  sacrae  et  civilis  rei 
labem  late  grassatur,  dictitantibus  per  summam  impudentiam  non- 
nullis,  aliquid  ex  ea  commodi  in  religionem  promanare.“  Hinc 
contra  priorem  haereticae  doctrinae  partem  statuitur , ad  salutem 
consequendam  necessariam  esse  unam  illam  determinatam  ac  pe- 
culiarem  communionem , quae  est  visibilis  Ecclesia  a Christo  in- 
stituta : et  contra  alteram  eiusdem  haereseos  partem  docetur, 
perinde  non  esse,  utrum  aliquis  ad  illam  ipsam  societatem  per- 
tineat, necne. 

(10)  Extra  Ecclesiam  salvari  neminem  posse.  Adiectum  hoc 
Caput  fuit  ob  particulares  difficultates,  quae  praemisso  eff'ato  dog- 
matico  obmoventur,  ad  eiusdemque  sensum  accuratius  explican- 
dum.  Quod  ad  primum  attinet , haec  iteruni  1.  c.  p.  54.  scribit 
M.  Jurieu;  „Le  papisme  est  cruel  au  souverain  degre,  et  il  s’en- 
gage  en  mille  absurdites  en  soutenant,  comme  il  fait,  qu’entre 
toutes  les  societes  qui  divisent  le  christianisme,  il  nhj  en  a qiihme 
qui  soit  la  vraie  eglise,  dans  I’enceinte  de  laquelle  seule  se  trouvent 
les  elus  et  les  vrais  fidtles,  ou  sent  les  membres  de  Jesi<B-Christ, 
hors  de  laquelle  il  n’y  a point  de  salut  . . . C’est  la,  subdit  p.  79., 
cette  question  dont  je  dis  que  c’est  la.  plus  criielle  et  la  plus 
absurde  qui  fut  jamais  avancee,  et  si  absurde,  qu’on  ne  me  per- 
suadera  jamais  que  ceux  qui  la  defcndent,  la  croient  veritable . . . 
c’est  la  politique,  inquit  p.  92.,  et  une  ruse  du  demon  qui  sou- 
tient  ce  paradoxe  sans  le  croire  . . . Quand  on  nous  vient  dire 
do  scmblables  choses,  pergit  p.  141.,  nous  fremissons  et  nous  de- 
plorons  I’aveuglement  de  ceux  qui,  au'  lieu  de  tirer  le  rideau  sur 
cos  endroits  dcs  ancions , les  etalent  et  en  font  gloire.  Ce  sent 
la  des  prodiges  de  cruaute  que  nous  ne  croirons  jamais  qu’aucun 
homme  de  bon  sens  puisse  digerer  aujourd’hui.“  A quibus  impii 
homines  huius  aetatis  non  recesserunt.  Intolorantia  enim,  inquit 
Renan  cf.  Civilit.  cathol.  ser.  Vll.  vol.  III.  fascic.  439.  d.  4.  lul. 
1868.,  est  contra  cvangelium,  quod  induxit  christianismimi  indi- 
vidualem:  ita  tribus  prioribus  saeculis  fuisse,  usque  dum  Constan- 
tinus  semct  in  theologiam  immiscuerit  . . . Isti  idcali  (de  religione 
libera  deque  spontaneis  eiusdem  actibus)  inter  omnes  religiones 
propinquiorem  esse  protestantismum,  (|ui  intolerantiam  abiecit. 

Sed  quam  longe  absit  ab  illo  Ecclesiae  catholicae  effato  omnis 
crudelitas , et  quam  necessaria  veritas  eodem  contineatur , ipsa 
huius  Capitis  declaratione  ex])onitur , quae  expressa  est  ad  SS. 
D.  N.  Pii  P.  IX.  Allocut.  habitam  die  9.  Decernin’.  1854.  „Er- 
rorem  alterum,  inquit,  nec  minus  exitiosum  aliquas  catholici  orbis 
partes  occupasse  non  sine  moerore  novimus,  animisquo  insedisse 
plei’umque  catholicorum , qui  bene  si)orandum  de  aeterna  illorum 


omnium  salute  putant,  qui  in  vera  Christi  Ecclesia  nequaquain 
versantur.  Idcirco  percontari  saepenuraero  solent,  quaenam  futura 
post  obitum  sit  eorum  sors  et  conditio,  qui  catholicae  fidei  minirne 
addicti  sunt,  vanissimisque  adductis  rationibus  responsum  praesto- 
lantur,  quod  pravae  huic  sententiae  suffragetur.  Absit,  Venera- 
biles  Fratres,  ut  misericordiae  divinae,  quae  infinita  est,  terminos 
audeamus  apponere;  absit  ut  perscrutari  velimus  arcana  consilia 
et  indicia  Dei,  quae  sunt  abyssus  multa,  nec  humana  queunt  co- 
gitatione  penetrari.  Quod  vero  Apostolici  Xostri  muneris  est, 
episcopalem  vestrara  et  sollicitudinem  et  vigilantiam  excitatam 
volumes,  ut,  quantum  potestis  contendere,  opinionem  illam  impiam 
aeque  ac  fimestam  ab  hominum  niente  propulsetis,  nimirum  qua- 
vis  in  religione  reperiri  posse  aeternae  salutis  viam.  Ea  qua 
praestatis  sollertia  ac  doctrina  demonstretis  commissis  curae  vestrae 
populis,  miserationi  ac  iustitiae  divinae  dogmata  catholicae  fidei 
neutiquam  adversari.  Tenendum  quippe  ex  fide  est,  extra  Ajm- 
stolicam  Itomanam  Ecclesiam  salvutn  fieri  neminem  posse,  banc  esse 
unicam  salutis  arcam,  ham  qui  non  fuerit  ingressus,  diluvio  peri- 
turum;  sed  tamen  pro  certo  pariter  habendum  est,  qui  verae  re- 
ligionis ignorantia  laborent,  si  ea  sit  invincibilis , nulla  ipsos  ob- 
stringi  huiusce  rei  culpa  ante  oculos  Domini.  Nunc  vero  quis 
tantum  sibi  arroget,  ut  huiusmodi  ignorantiae  designare  limites 
queat  iuxta  populorum,  regionum,  ingeniorum,  aliarumque  rerum 
tarn  multarum  rationem  et  varietateni  ? Enimvero  cum  soluti 
corporcis  hisce  vinculis  videbimus  Deum  sicuti  est,  intelligemus 
profecto  quam  arcto  pulchroque  nexu  miseratio  ac  iustitia  divina 
copulentur;  quamdiu  vero  in  terris  versamur  mortali  hac  gravati 
mole  quae  hebetat  animam,  firraissime  teneamus  ex  catliolica  doc- 
trina, unum  Deum  esse,  unam  fidem,  unum  baptisma;  ulterius 
inquirendo  progredi  nefas  est.  Ceteruin  prout  caritatis  ratio  po- 
stulat,  assiduas  fundamus  preces,  ut  omnes  quaquaversus  gentes 
ad  Christum  convertantur , communique  hominum  saluti  pro  viri- 
bus  inserviamus,  neque  enim  abbreviata  est  manus  Domini,  gratiae- 
que  coelestis  dona  nequaquam  illis  defutura  sunt,  qui  liac  luce 
recreari  sincere  animo  velint  et  postulent.  Huiusmodi  veritates 
defigendae  altissime  sunt  fidelium  mentibus,  ne  falsis  corrumpi 
queant  doctrinis  eo  spectantibus , ut  religionis  foveant  indifferen- 
tiam,  quam  ad  exitium  animarum  serpere  latius  videmus  ac  robo- 
rari.“  Turn  expressa  propositi  Schematis  sententia  est  ad  eius- 
dem SS.  D.  N.  epistolam  encyclicam  „Quanto  conficiamur“  10.  Aug. 
1863.  „ Atque  hie,  dilecti  Filii  Nostri  et  Venerabiles  Fratres,  ite- 

rum  commemorare  et  reprehendere  oportet  gravissimum  errorem, 
in  quo  nonnulli  catholici  misere  versantur,  qui  homines  in  errori- 
bus  viventes,  et  a vera  fide  atque  a catliolica  imitate  alienos  ad 
aeternam  vitam  pervenire  posse  opiiiantur.  Quod  quidem  catho- 
licae doctrinae  vel  maxinie  adversatur.  Notum  Nobis  Vobisque 
est,  eos  qui  invincibili  circa  sanctissimani  nostram  religionem  igno- 
rantia laborant,  quique  naturalem  legem  eiusque  praecepta  in 
omnium  cordibus  a Deo  iiisculpta  sedulo  servantes,  ac  Deo  obe- 
dire  parati , honestam  rectamque  vitam  agunt , posse , divinae 
lucis  et  gratiae  operante  virtute,  aeternam  consequi  vitam,  cum 
Deus,  qui  omnium  mentes,  animos,  cogitatioiies,  habitusque  plane 
iiituetur,  scrutatur  et  noscit,  pro  sunima  sua  bonitate  et  dementia 
minirne  patiatur  quempiam  aeteriiis  puniri  suppliciis,  qui  volunta- 
riae  culpae  reatuni  non  habeat.  Sed  notissimum  quoque  est  ca- 
iholicum  dogma,  neminem  scilicet  extra  catholicam  Ecclesiam  posse 
salvari,  et  contuniaces  adversus  eiusdem  Ecclesiae  auctoritatein, 
definitiones,  et  ab  ipsius  Ecclesiae  imitate,  atque  a Petri  succes- 
sore  Romano  Pontifice,  cui  vineae  custodia  a Salvatore  est  com- 
missa,  pertinaciter  divisos,  aeternam  non  posse  obtinere  salutem. “ 
Sane  hoc  dogma  prioribus  coiitinetur  Ecclesiae  iudiciis:  Concilii 
Lateran.  IV.  an.  1215.  definitione  adversus  Albigenses  aliosqiie 
haereticos:  „Una  vero  est  fidelium  universalis  Ecclesia,  extra  quam 
millus  omnino  salvatur“  : Professione  fidei  praescripta  Waldensibus 
ad  Ecclesiam  reducibus  ab  Imiocentio  III. : „Corde  credimus  et 
ore  confitemur  unam  Ecclesiam  non  haereticorum , sed  sanctam 
Roniaiiam,  catholicam  et  apostolicam,  extra  quam  neminem  salvari 
credimus et  in  Decreto  pro  lacobitis  sive  Bulla  Eugenii  IV. 
„Caiitate  Domino “ : „Firmiter  credit,  profitetur  et  praedicat,  nul- 
los  intra  catholicam  Ecclesiam  non  exsistentes,  non  solum  paganos, 
sed  nec  iudaeos  aut  haereticos,  atque  scliismaticos,  aeternae  vitae 
fieri  posse  participes;  sed  in  ignem  aeternum  ituros,  qui  paratus 
est  diabolo  et  angelis  eius , nisi  ante  fiiieni  vitae  eidem  fuerint 
aggregati : tantumque  valere  ecclesiastici  corporis  unitatem , ut 
solum  in  ea  manentibus  ad  salutem  ecclesiastica  sacranicnta  pro- 
ficiant,  et  ieiunia,  elceniosynae  ac  cetera  pietatis  oflicia  et  exer- 


591 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


592 


citia  militiae  cliristianae  praemia  aeterna  parturiant.  Nemiuom- 
que,  quantascunque  eleemosynas  fecerit,  etsi  pro  Christi  nomine 
sanguinem  eftiiderit,  posse  salvari,  nisi  in  catliolicae  Ecclesiae 
gremio  et  unitate  permanserit;“  turn  hahetur  in  Gregorii  XVI. 
Brevi  ad  Episcopos  Bavariae  de  matriraouiis  mixtis  d.  27.  Maii 
1832.  ^Denique  nec  desunt  ex  ipsorum  illorum  numero,  qui  sibi 
aliisque  persuadere  conantur , non  in  catholica  solum  religione 
salvari  hominem,  sed  eos  quoque,  qui  liaeretici  sint  atque  in  liae- 
resi  moriantur,  ad  aeternara  vitam  posse  pertingere  . . . Ignotum 
Vobis  non  est,  Venerabiles  Fratres,  quam  impenso  constantique 
studio  maiores  nostri  inculcaverunt  eum  ipsum,  quern  illi  negare 
audent,  articuliim,  qui  est  de  catliolicae  fidei  atque  unitatis 
necessitate  ad  consequendam  salutem“ ; et  in  Instructione  ad  Epi- 
scopos Bavariae  12.  Septembr.  1834.  directa:  „In  primis  illud 
palam  edicendum  voluit  Sanctitas  sua,  supradictas  litteras  nullam 
interpretationem  seu  declarationem  suscipere  posse,  qua  parte  . . . 
commemorant  sanctissimum  illud  nostrae  religionis  dogma,  quod 
extra  veram  catholicam  fidem  nemo  salvus  esse  potest.  “ 

(11)  Qui  . . . invincibili  ignorantia.  His  indicator,  fieri  posse, 
ut  quis  ad  visihileni  externamque  Ecclesiae  communionem  non  spec- 
tet,  et  tamen  iustificationem  vitamque  aeternam  consequatur.  Com- 
plexio  verborum , quibus  ea  doctrina  effertur , expressa  est  ad 
haec,  quae  auctor  vocat.  omn.  gent.  1.  II.  cc.  I.  29.  scribit  de 
Deo,  „qui  vult  omnes  homines  salvos  fieri  et  ad  agnitionem  veri- 
tatis  venire , quique  nullum  indebite  condemnat , sed  multiplici 
atque  ineffabili  bonitate  consuluit  semper  et  consulit,  ut  nulli  per- 
euntium  excusatio  suppetat  de  abnegate  sibi  lumine  veritatis‘‘.  No 
tamen  hide  videretur  consoqui,  extra  Ecclesiam  salvum  fieri  aliquem 
posse,  in  alia  forma  Schernatis  dicebatur:  Quam  (iustificationem 
et  vitam  aeternam)  si  consequuntur,  non  ideo  extra  Ecclesiam  sal- 
vantur ; omnes  enini  iustificati  ad  Ecclesiam  sive  re  sive  vofo  per- 
tinent. Verum  quoniam  formula,  sive  re  sive  vofo,  pluribus  Con- 
sultoribus  non  arridebat,  visum  est  sufficere,  si  declaretur  expli- 
cite , nullum  fieri  salvum , qui  ob  propriam  culpam  ab  Ecclesia 
seiunctus  ex  hac  vita  decedit,  dum  implicite  significatum  intelli- 
gatur,  non  posse  penitus  vel  simpliciter,  ut  aiunt,  extra  Ecclesiam 
esse,  quicumque  salvus  fiat.  Quum  id  disertius  exprimendum  esse 
quidam  censerent , lianc  suggerebant  formam  Capitis:  „ Dogma 
fidei  est  . . . Licet  enim  qui  circa  Christum  eiusque  Ecclesiam  in- 
vincibili ignorantia  laborant , propter  hanc  ignorantiam  poenis 
aeternis  damnandi  non  sint,  cum  nulla  obstringantur  huiusce  rei 
culpa  ante  oculos  Domini,  qui  vult  omnes  homines  salvos  fieri  et 
ad  agnitionem  veritatis  venire,  quique  facienti  cum  auxilio  divino, 
quod  in  se  est,  non  denegat  gratiam,  ut  iustificationem  et  vitam 
aeternam  consequi  possit:  hanc  tamen  nullus  consequitur,  qui  ad 
Christi  Ecclesiam  nullatenus  pertinet , et  a fidei  unitate  vel  ab 
Ecclesiae  communione  culpabiliter  seiunctus  ex  hac  vita  decedit‘‘ : 
qui  nullatenus,  inquiebant,  ad  Ecclesiam  pertinet,  id  est,  qui  neque 
special  ad  Ecclesiae  corpus,  neque  ad  Ecclesiae  animam;  ideoque 
nullo  mode  pertinet  ad  Ecclesiam , videlicet  neque  re  neque  voto. 
Ilaec  explicantur  praeclare  a Bellarmino  „De  Ecclesia  militante 

1.  III.  c.  3.  De  non  baptizatis“,  qui  postquam  c.  2.  exposuit,  ca- 
techumenos  esse  de  anima,  sed  non  de  corpore  Ecclesiae,  intelli- 
gendo  corpus  Ecclesiae  de  visibili  fidelium  communione,  ad  quam 
„actu  et  proprie^  tantum  pertinent,  qui  „profitentur  fidem,  et  in 
Sacramentis  communicant  sub  regimine  pastorum^,  interrogat : 
„Quomodo  igitur  salvantur  catechumeni , si  sunt  extra  Eccle- 
siam ?“  Turn  respondet:  „Quod  dicitur  extra  Ecclesiam  neminem 
salvari,  intelligi  dobere  de  iis,  qui  neque  re  ipsa,  nec  desiderio 
sunt  de  Ecclesia,  sicut  de  baptismo  communitor  loquuntur  theo- 
logi.  Quoniam  autem  catechumeni  si  non  re , saltern  voto  sunt 
in  Ecclesia,  ideo  salvari  possunt.  Neque  repugnat  similitude  arcae 
Noe,  extra  quam  nemo  salvabatur , etiamsi  voto  in  ea  fuisset; 
nam  similitudines  non  in  omnibus  conveniunt.“  Idem  docet  Snares 
de  fide  disput.  XII.  sect.  4.  n.  22.  scribens:  „Quod  vero  tandem 
additur,  quia  extra  Ecclesiam  non  est  salus,  aliqui,  ut  videre  licet 
in  Cano  de  loc.  rel.  de  Sacram.  p.  II.,  dicunt,  propositionem  illam 
intelligendam  esse  de  generali  Ecclesia,  prout  fuit  semper,  et  non 
de  sola  Ecclesia,  prout  specialiter  est  a Christo  instituta ; sed  non 
placet  res])onsio,  turn  quia  Ecclesia  semper  est  una;  turn  etiam, 
quia  Concilia  revera  loquuntur  de  hac  Ecclesia  Christi,  et  de  ilia 
oportet  in  aliquo  sensu  verificari,  quod  extra  illam  nemo  salvetur. 
Melius  ergo  respondendum  iuxta  distinctionem  datam  de  necessitate 
in  re  vel  in  voto;  ita  enim  nemo  salvari  potest,  nisi  hanc  Christi 
Ecclesiam  vel  in  re  vel  in  voto  saltern  et  desiderio  ingrediatur. 


a Ita  respondet  Bellarmin.  1.  III.  de  Eccl.  c.  3.  Estque  manifestum, 
quia  nullus  est  in  re  ipsa  intra  hanc  Ecclesiam,  nisi  baptizatus 
sit,  et  tamen  salvari  potest,  quia  sicut  illi  sufficit  votum  baptismi, 
ita  etiam  votum  ingrediendi  Ecclesiam;  idem  ergo  nos  dicimus  de 
quocunque  fideli  vere  poenitente , qui  baptizatus  non  sit , sive 
pervenerit  ad  fidem  explicitam  Christi,  sive  tantum  ad  implicitam  : 
nam  per  illam  habere  potest  votum  saltern  implicitum,  quod  satis 
est  respectu  baptismi,  ut  div.  Thom,  in  loc.  sup.  allegat.  docet.^ 
Sic  illi. 

(12)  Religionnm  indiffereniia.  Ab  indifferentia  speciali  om- 
nium cliristianae  religionis  societatum  dela])si  plurimi  sunt  in  in- 
differentiam  generalem  omnium  simpliciter  religionum.  Ad  eos 
faciunt 

1.  qui  totam  religionem  in  honesta,  quam  dicunt,  vita  collo- 
cant:  „Eo  tandem,  inquit  Coticil.  Prov.  Vienn.  an.  1858.  tit.  I. 
c.  10.  De  indijferentismo , non  pauci  progress!  sunt,  ut,  quid  de 
Deo  quis  credat,  aut  quern  ei  cultum  praestet,  parum  referre  di- 
cerent,  mode  vitam  iuxta  recti  et  honesti  leges  componeret et 

b Concil.  Prov.  Colon,  an.  1860.  tit.  I.  c.  4.  De  fidei  divinae  ne- 
cessitate: „Quum  hocce  tempore  multi  vitae  aliquam  prohitatem 
sine  fide  atque  illam,  quam  „honesti  viri“  religionem  dicunt,  sibi 
sufficere  perverse  iactitent,  summopere  necessarium  est,  ut  ani- 
marum  pastures  fidei  ad  salutem  necessitatem  saepe  verbisque 
gravissimis  exponant.“  Haec  autem  sententia  invaluit  maxime 
post  Kantii  philosophiam , qua  is  omnem  religionis  vim  ad  vitae 
honestatem  revocavit,  docens  ap.  Strauss.  Christ,  fid.  doct.  t.  I. 
pp.  280  sq.  „hominem  adhuc  per  aliquid  aliud  Deo  placere  posse, 
quam  per  honestam  vivendi  rationem,  esse  religiosam  vesaniam 
atque  spurium  cultum  divimrm.‘‘  Ipsum  christianismum,  ut  supra 
adnotat.  (4)  significatum  est,  non  esse  dicunt  nisi  religionem  mo- 
ralitatis  cuius  radix  omnibus  insita  sit:  „Le  contenu  absolu  du 
principe  chretien , scribit  Baur.  Tubing,  in  op.  ,Christianismus  et 
ecclesia  christ.  prioribus  tribus  saeculis‘  pp.  32  sqq.,  s’exprime 
tout  entier  par  la  conscience  morale  ...  En  considerant  tout  co 
dont  nous  venons  de  parler  (scilicet  de  Christi  sermone  in  monte 
deque  parabolis)  comme  le  contenu  original  et  fondamental  de  la 
doctrine  de  Jesus,  elle  ne  renferme  rien  qui  n’ait  une  tendance 

c purenient  morale  et  qui  ne  vise  a rappeler  Thomme  a sa  propre 
conscience  religieuse  et  morale.  II  n a qu’a  se  rendre  attentif  a 
ce  que  sa  conscience  lui  represente  comme  sa  plus  haute  tache 
morale,  pour  qu’il  soit  en  etat  de  I’accomplir  par  lui-meme.  Ainsi 
considere,  le  christianisme  dans  les  elements  originaux  de  son  es- 
sence est  une  religion  purenient  morale ; son  avantage  le  plus 
particulier  et  le  plus  grand  est  precisement  de  porter  en  soi  un 
caracterc  eminemment  moral  dont  la  racine  se  trouve  dans  la 
conscience  morale  de  riiomme.^  Quare  quum  per  eiusmodi  auc- 
tores  religio  non  ad  veritatem  ac  intelligentiam  spectet,  sed  tota 
ad  legem  vitaeque  honestatem  revocetur,  et  vitae  honestas  in  omni- 
bus religionibus  aeque  excoli  possit:  per  eosdem  religiones  omnes 
])ares  et  aeque  bonae  habentur.  Ad  eosdem  faciunt 

2.  qui  cum  lacobi  et  De  Wette,  apud  Zobl  Hist.  dogm.  eccl. 
cath.  § 125.  „De  explicatione  rationalism!  in  philosophia  germa- 
nica“,  essentiam  religionis  sitam  esse  volunt  in  sensu  religiose, 
vel  religionem  omnem  in  interior!  quodam  communi  omnibus 
animi  sensu  reponunt  dicentes  (V.  Bonelli,  Annali  delle  scienzo 
files,  fasc.  22.  p.  33):  „I1  sentimento  fondamentale  di  religione 

d essere  identico  in  tutte  sorta  di  culti , die  non  sono  die  fornie“  ; 
licet  igitur  has  ipsas  formas  varias  esse  ac  mutari  contendant  pro 
vario,  ut  aiunt,  honiinum  statu  ac  progressu;  quum  tamen  idem 
sive  identicum  in  omnibus  sit  fundamentum  religionis,  varias  rc- 
ligiones  omnes  ohiective  pares  et  suhiective  indifferentes  habent. 
Faciunt  ad  illos 

3.  qui  affirmant,  de  religione  liaberi  tantum  opiniones,  quae 
quum  plus  minusve  probabiles  tantum  sint , easdem  liberas  esse 
et  obligare  neminem  posse ; bine  fixum  quodvis  veritatum  religio- 
iiis  symbolum  reiiciunt,  et  religionem  omnem,  eiusmodi  symbolum 
proponentem  et  praecipientem,  veluti  humano  generi  nocivam  de- 
tostantur.  Ita  in  Append.  II.  Act.  et  Decret.  Cone.  Prov.  Bur- 
digal.  celeb.  1868.  p.  148.  pseudo-moralistae : „Quum  in  his,  in- 
quiunt , quae  de  iuvisibilibus  et  suprarationalibus  atque  divinis, 
ut  putamus , homines  opinantur,  ulla  unquam  potest  esse  neque 
Concordia  neque  constantia , patet  quod  haec  tarn  mobilia  semper- 
que  nutantia  dogmata , moral!  hominum  vitae  quasi  fundanienta 
supponere,  idem  est  ac  super  arena  aut  fluctibus  aedes  construere. 
Si  enim  liumanae  naturae  aliquatenus  satisfacere  atque  favere 


593 


Adnotationes  in  primum  schema  constit,  de  Ecclesia. 


594 


religiones  concedendum  esse  videtur,  adeo  ut  si  quis  rem  soler-  a 
tins  inspexerit,  eas  ipsas,  quoad  multa  saltern,  ex  intimiori  homi- 
num  instinctu  et  ingenio  prodire  comperiet,  nihilominus  ex  longe 
maiori  parte  huic  ipsi  naturae  contradicunt  atque  adversantur ; 
praesertim  quando  definitis  terminis  prime  expressae,  dogmaticis- 
que  symbolis  conclusae,  postea  incorporantur , et,  Ecclesiae  iam 
effectae , publice  instituuntur.  Quo  autem  magis  decursu  tempo- 
rum  adoleverunt,  eo  clarior  graviorque  ostenditur  inter  illas  et 
naturam  contrndictio,  eo  generalior  atque  vehementior  adversus 
eas  erumpit  rehellio^  Eodem  faciunt 

4.  qui,  ut  ait  in  Allocutione  habita  d.  9.  lunii  1862.  SS.  D.  N., 
„Cum  (autem)  omnes  religionis  veritates  ex  nativa  humanae  ra- 
tionis  vi  perverse  derivare  audeant,  turn  cuique  homini  quoddam 
veluti  primarium  ius  tribuunt , ex  quo  possit  libere  de  religione 
cogitare  et  loqui,  eumque  Deo  honorem  et  cultum  exhibete,  quem 
pro  suo  libito  meliorem  existimat“ : qui  reiecta  catholicae  Eccle- 
siae intolerantia,  quam  vocant,  proclamandam  postulant  libertatem 
religiosam , quam  M.  Guizot  in  op.  „L’eglise  et  la  societe  chre- 
tienne“  p.  41.  ita  definit:  „La  liberte  religieuse , e’est  la  liberte 
de  la  pensee , de  la  conscience  et  de  la  vie  humaine  en  matiere 
religieuse,  la  liberte  de  croire  ou  de  ne  pas  croire,  la  liberte  des 
philosophes  comme  celle  des  pretres  et  des  fideles“  : quique  hanc 
libertatem  postulare  non  abhorrent  nomine  ipsius  evangelii.  Ita 
E.  Renan  in  op.  „ L’avenir  religieux  des  societes  modernes  “ 
pp.  374  sq.  „L’ideale,  inquit  (V.  Civilt.  catt.  ser.  VII.  vol.  3. 
quad.  439.  p.  56) , a cui  si  deve  tendere  e il  puro  regno  dello 
spirito , non  gia  come  1’  intendono  i fanatici  ed  i settarii , ma 
come  r intendono  i veri  liber ali,  i quali  sono  persuasi , che  una 
credenza  non  ha  valore,  se  non  quando  si  e acquistata  colla  ri- 
flessione  personate , e che  un  atto  religiose  non  e meritorio , se 
non  quando  e spontaneo.  E innegabile,  che  fra  tutte  le  maniere 
di  culti  il  protestantesimo  si  avvicina  piu  a questo  ideale.  Nel 
secolo  XYI.  esso  use!  fuori  dal  seno  medesimo  del  cristianesimo, 
e proclamo  di  volere  tornare  alia  primitiva  liberta.  A1  presente 
dope  tre  secoli  di  esitazione  esso  manda  ad  effetto  il  suo  pro- 
gramma,  acquista  la  liberta  de’  primi  secoli;  raccoglie  la  sua  ul- 
tima conseguenza , cioe,  1’  ordinamento  libero  della  religione , e 
r unione  de’  cristiani,  non  gia  nella  lettera  morta  de’  simboli,  ma 
nella  pura  idea  religiosa;  idea  che  trovasi  per  la  prima  volta  c 
espressa  nel  Vangelo.“ 

De  quo  „putidissimo  indifferentismi  errore“  SS.  D.  N.  in  Epi- 
stola  encyclica  „Singulari  quidem“  17.  Mart.  1856.  ita  docet : 
„Hinc  enim,  inquit,  omnia  erga  Deum,  in  quo  vivimus,  movemur 
et  sumus,  officia  penitus  neglecta,  hinc  sanctissima  religio  plane 
posthabita,  hinc  omnis  iuris,  iustitiae  virtutisque  fundamenta  con- 
cussa  ac  propemodum  eversa.  A qua  turpissima  sane  indifferen- 
tismi forma  baud  admodum  distat  illud  de  religionum  indifferentia 
systema  e tenebris  eruptum , quo  homines  a veritate  alienati, 
veraeque  confessionis  adversarii,  suaeque  salutis  immemores,  et 
inter  se  pugnantia  docentes , et  nunquam  stabilitam  sententiam 
habentes , nullum  inter  diversas  fidei  professiones  discrimeyt,  ad- 
mittunt , et  pacem  passim  cum  omnibus  miscent , omnibusque 
aeternae  vitae  portum  ex  qualibet  religione  patere  contendunt. 
Nihil  enim  interest  illis,  licet  diversa  tractantibus , dum  ad  unius 
veritatis  expugnationem  conspirent  (Tertull.  de  praescr.  c.  41). 
Videtis  profecto,  Dilecti  Filii  Nostri,  ac  Venerabiles  Fratres,  qua 
vigilantia  Vobis  sit  excubandum,  ne  tarn  dirae  contagia  pestis 
vestras  oves  misere  inficiant  ac  perdant.  Itaque  ne  desinatis  <^1 
populos  Vobis  traditos  ab  hisce  perniciosissimis  enwibus  sedulo 
defendere,  eosque  catholicae  veritatis  doctrina  magis  in  dies  accu- 
rate imbuere , et  illos  docere , quod  sicut  unus  est  Deus  Pater, 
unus  Christus  Eius , unus  Spiritus  sanctus , ita  una  est  divinitus 
revelata  veritas,  una  divina  tides  humanae  salutis  initium  omnisque 
iustificationis  fundamentum  , qua  iustus  vivit,  et  sine  qua  impos- 
sibile  est  placere  Deo  et  ad  filiorum  eius  consortium  ])ervenire ; 
et  una  est  vera , sancta , catholica , Apostolica  Romana  Ecclesia, 
et  cathedra  una  super  Petrum  Domini  voce  fundata,  extra  quam 
nec  vera  fades,  nec  aeterna  invenitur  salus,  cum  habere  non  possit 
Deum  patrem,  qui  Ecclesiam  non  habet  matrem,  et  falso  confidat, 
se  esse  in  Ecclesia,  qui  Petri  cathedram  deserat,  sujaer  (|uam  fun- 
data  est  Ecclesia  (Cypr.  de  unit.  Eccles.).“  Turn  in  Epistola  en- 
cyclica „Qui  pluribus^  d.  9.  Nov.  1846:  „IIuc  spectat  liorrendum, 
ac  vel  ipsi  naturali  rationis  lumini  maxime  repugnans  de  cuius- 
libet  religionis  indifferentia  systema,  quo  isti  veteratorcs,  omni 
virtutis  et  vitii,  veritatis  et  erroris,  honestatis  et  turpitudinis  sub- 
lato  discrimine , homines  in  cuiusvis  religionis  cultu  aeternam  sa- 

Coll.  Lac.  VIL 


lutem  assequi  posse  comminiscuntur , perinde  ac  si  ulla  unquam 
esse  posset  participatio  iustitiae  cum  iniquitate , aut  societas  lucis 
ad  tenebras,  et  conventio  Christi  ad  Belial.  “ Itaque  ad  haec  SS. 
D.  N.  verba  expressae  formulae  sunt,  quibus  indifferentismi  er- 
rores  in  proposito  Schemate  reprobantur;  omissa  tamen  fuit  di- 
serta  mentio  indifferentismi  moralis,  id  est,  spectantis  ad  mores, 
quos  pariter  liberos  volunt;  et  expressa  tantum  dogmatici  indif- 
ferentismi forma , turn  quod  ille  ab  humanitate  nimis  abhorret, 
turn  quod  ab  hoc  altero  ita  pendet,  ut  cum  eodem  stet  vel  cadat. 
Porro  quum  ipsum  dogmatici  indifferentismi  systema  sanae  rationi 
adversetur,  per  modurn  detestationis  reiectum  fuit.  Utile  denique 
visum  est , reprobare  simul  potiora  rationum  momenta  vel  satius 
vulgares  praetextus,  quibus  errantes  ac  devii  ab  ingressu  in  veram 
Christi  Ecclesiam  detineri  solent. 

(13)  Societatem  esse  perennem  atque  indefectibilem.  Tria  do- 
centur : 

I.  Ecclesiam  quoad  existentiam  esse  perennem , secus  ac  so- 
ciniani,  et  qui  impia  eorum  placita  sequuntur,  contendunt:  „ Ec- 
clesia enim,  ait  laud.  sup.  Concil.  Provinc.  Colon,  tit.  VI.  c.  21, 
tamdiu  his  in  terris  persistet,  quamdiu  homines  sunt,  qui  Christo 
sunt  inserendi.  Etenim , ,non  est  in  alio  aliquo  salus , nec  . . . 
aliud  nomen  est  sub  coelo  datum  hominibus,  in  quo  oporteat  nos 
salvos  fieri‘.  Nec  quomodocumque  perpetuo  durabit  Ecclesia,  sed 
ea  iugiter  erit,  quae  a Christo  est  instituta;  quapropter  nunquam 
tempus  erit,  ut  quidam  somniaverunt,  quo  Ecclesiae  locum  regimen 
civile  obtinere  eiusque  partes  suscipere  possiE  : de  quo  commento 
cf.  in  adnot.  sup. 

II.  Ecclesiam  quoad  visibilem  suam  constitutionem  esse  in- 
defectibilem. Ut  enim  Bellarminus  de  Eccles.  milit.  1.  III.  c.  13. 
animadvertit : „Notandum  (autem)  est,  multos  ex  nostris  tempus 
terere,  dum  probant  absolute,  Ecclesiam  non  posse  deficere;  nam 
Calvinus  et  ceteri  haeretici  id  concedunt ; sed  dicunt , intelligi 
debere  de  Ecclesia  invisibili.  Probare  igitur  volumus,  Ecclesiam 
visibilem  non  posse  deficere;  et  nomine  Ecclesiae  non  intelligimus 
unum  aut  alterum  hominem  christianum , sed  multitudinem  con- 
gregatam,  in  qua  sint  praelati  et  subditi;“  nimirum,  quemadmo- 
dum  iuxta  eundem  Bellarmin.  ibid.  „Paulus  ad  Ephesios  c.  IV. 
docet,  mansura  in  Ecclesia  ista  ministeria  pastorum  et  doctorum, 
et  continuam  aedificationem  corporis  Christi,  et  proinde  visibilem 
Ecclesiam,  usque  ad  diem  iudicii.“ 

III.  Ecclesiam  quoad  perfectionem  et  plenitudinem  oeconomiae 
a Christo  ad  hominum  salutem  institutae  esse  stabilem  atque  im- 
mutabilem , ita  ut  eidem  alia  salutis  oeconomia  per  novam  vel 
pleniorein  Spiritus  sancti  effusionem  non  debeat  succedere.  Hoe 
autem  praeter  alias  fanaticas  sectas  comminiscuntur 

Anabaptistae,  qui  excluso  quovis  externo  doctorum  ministerio 
totos  se  internis  divini  Spiritus  revelationibus  ac  inspirationibus 
permittunt,  atque  novum  et  verum  Christi  regnum  in  terris  prae- 
stolantur  (de  quibus  cf.  cl.  Mohler.  Symbol.  1.  II.  c.  I.  §§  55  sqq.): 

Quakeri , qui  teste  Rob.  Barclaio  in  op.  „Theologiae  vere 
Christ,  apologia^  pp.  48  sqq.  repudiantes  fidei  ac  morum  normam 
protestantium,  „ad  hanc  angustiam,  inquiunt  ibidem  p.  57,  neces- 
sario  rem  deductam  esse , vel  affirmare , quod  novimus  earn  (epi- 
stolam  canonicam  b.  lacobi)  esse  authenticam  eodem  Spiritus  testi- 
monio  in  cordibus  nostris,  quo  scripta  erat;  vel  Romam  reverti 
dicendo,  Traditione  novimus  Ecclesiam  earn  in  Canonem  retulisse, 
et  Ecclesiam  infallibilem  esse:  medium,  si  quis  possit,  inveniat“. 
Quare  totos  se  committunt  interioin  Spiritus  lumini,  ab  eoque  ex- 
spectant  plenum  perfectamque  Vei’bi,  „cuius  semen  cuique  divini- 
tus inditum"  dicunt,  institutionem : „Distinguimus  enim,  scribit 
idem  Barclai.  ibidem  p.  66,  inter  revelationem  novi  evangelii , et 
novam  revelationem  boni  antiqui  evangelii : hanc  affirmamus,  illam 
vero  negamus“ : porro 

Swedenborgiani,  qui  tenent  quae  ipse  Em.  Swedenborg,  scrip- 
sit  „De  vera  Christiana  religione  in  op.  complectente  Universam 
Theologian!  novae  Ecclesiae“,  do  cuius  principio  haec  c.  XIV. 
habet:  „Quod  Deus  corara  me  ipsius  servo  se  manifestaverit , et 
miserit  ad  hoc  munus,  et  quod  post  hoc  aperuerit  visum  spiritus 
mei , et  sic  me  in  mundurn  spiritualem  intromiserit , et  dederit 
videre  coelos  et  inferna  . . . , quod  a primo  illius  vocationis  die 
non  quidquam , quod  ecclesiae  illius  doctrinas  attinet , ex  aliquo 
angelo  sed  a solo  Domino,  dum  legi  Verbum,  acceperim  . . . Post- 
quam  finitum  est  hoc  opus,  convocavit  Dominus  duodecim  suos 
discipulos,  qui  ipsum  in  mundo  sequuti  sunt;  et  post  diem  emisit 
omnes  in  universum  mundurn  spiritualem  ad  praodicandum  evan- 

38 


595 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


596 


gelium , quod  Dominus  Dens  lesus  Christus  regnat , cuius  et 
regnum  erit  in  saecula  saeculorum  secundum  praedicationem  a 
Daniele  7,  13 — 14.  et  in  Apocalypsi  11,  15;  19,  9.  Hoc  factum 
est  in  mense  lunio  die  19.  an.  1770.“,  quo  incepit  ecclesia  nova 
eaque  perfectissima  et  omnium  postrema,  quaeque  vere  spiritualis 
sit.  Dividit  enim  Swedenborg,  ibidem  sic  aetates,  ut  prima  periodus 
ac  prima  ecclesia  coeperit  cum  bomine  prime,  et  usque  ad  initium 
idololatriae  duraverit ; altera  inde  usque  ad  Moysen ; tertia  eaque 
legalis  ecclesia  usque  ad  Christum ; hanc  excepisse  quartam  ec- 
clesiam  cliristianam , ita  ut  ipsa  in  quatuor  rursum  aetates  divi- 
datur ; scilicet , in  ecclesiam  '/cd:  s^oyrjv  Eomanam ; in  ecclesiam 
graecam;  et  in  ecclesiam  reformatam;  hac  tandem  dilapsa,  esse 
sequutam  Ecclesiam  Spirittis , novam  lerusalem , quae  a coelo 
descenderit.  Sic  ille.  Accedunt 

Irvingiani , qui  credunt  novam  effusionem  sancti  Spiritus  ad 
unam,  catholicam  et  apostolicam  Ecclesiam  fundandam  et  usque 
ad  finem  saeculi  conservandam,  illamque  primum  factam  esse  di- 
cunt  an.  1830.  et  deinceps  porro  continuatam  esse  iuxta  verba 
prophetae  loel  2,  28.  „Le  persone , ita  habetur  in  actis  causae 
motae  contra  Ed.  Irving,  coram  presbyterio  Londiu.  1832. , alle 
quali  si  permetteva  il  parlare  (in  conventibus  eorum)  pretende- 
vano  avere  un  dono  soprannaturale.  Esse  dichiaravano,  die  fosser 
state  da  Dio  prescelte  a farla  da  special!  messaggeri  alia  chiesa. 
Si  era  inteso  il  Sig.  Irving,  richiedere,  che  si  prestasse  attenzione 
ad  esse,  come  insignite  di  quell’ ufficio.“  His  similia  somniantur 
* Mormones  qui,  quum  6.  Aprilis  1830.  effusionem  S.  Spiritus 
accepissent , fundarunt  ecclesiam  lesu  Christi  Sanctorum  ultimi 
diei,  sive  ultimae  niundi  period!.  Quo  pariter  spectat 

Secta , quae  se  coetum  „populi  Dei“  appellat,  cuius  auctor 
quidam  verbi  minister  Wiirtembergensis , comminiscens  accepisse 
se  Spirituin  sanctum,  qui  denuo  in  filios  Dei  effusus  fuerit,  fun- 
dandum  in  Palaestina  pro  ultimis  mundi  temporibus  novum  Dei 
regnum  sive  ecclesiam  Spiritus  sancti  praedicavit. 

Quibus  ex  parte  saltern  revocantur  2^>'oflig(it(i  olini  veterum 
haereticorum  cleliria: 

1.  Gnosticorum , qui  auctore  Irenaeo  adv.  haer.  1.  III.  c.  2. 
„cum  ad  earn  iterum  traditionem , quae  est  ab  Apostolis , quae 
per  successiones  presbyterorum  in  ecclesiis  custoditur , provoca- 
rentur,  adversabantur  tradition!  dicentes,  se  non  solum  presby- 
teris,  sed  etiam  Apostolis  exsistentes  sapientiores  (quum  se  ttveu- 
[j.aTt'/ou?,  spirituales,  dicerent)  sinceram  invenisse  veritatem'^  \ et 
teste  Tertulliano  praescriptt.  c.  23.  „ad  sugillandam  ignorantiam 
aliquam  Apostolorum  proponebant , quod  Petrus  et  qui  cum  eo 
erant , repreliensi  sunt  a Paulo.  Adeo , inquiunt , aliquid  eis  de- 
fuit , ut  ex  hoc  etiam  illud  struatur , pohiisse  postea  pleniorem 
scientiam  supervenire , qualis  obvenerit  Paulo  reprehendenti  ante- 
cessores“ : 

2.  Montanistarum , qui  auctore  Tertulliano  de  veland.  virg. 
c.  1.  „Quae,  inquiunt,  est  ergo  Parade ti  administratio  nisi  haec, 
quod  disciplina  dirigitur,  quod  Scripturae  revelantur , quod  intel- 
lectus  reforynatur,  quod  ad  rnGliora,  proficitur?  Nihil  sine  aetate 
est , omnia  tempus  exspectant  . . . Sic  et  iustitia  primo  fuit  in 
riidimeyitis  naturae  Deum  metuens,  dehinc  per  legem  et  proplieias 
promovit  in  infayitiayyi,  dehinc  per  evayigelium  efiferbuit  in  iuven- 
tutem,  nunc  per  Faraclittiyn  componitur  in  maturitatem'^  \ 

3.  Mayiichaeorum,  qui  auctore  Augustine  contr.  Faust.  1.  XXXII. 
c.  1 sqq.  distinguentes  inter  testamentum  Patris  sive  V.  T.,  et  testa- 
mentum  Filii  sive  evangelium,  et  testamentum  Spiritus  sancti  sive 
purissimam  N.  T.  doctrinam,  „nobis  Paraclitus,  inquiebant  ib.  c.  6, 
ex  Novo  Testamento  promissus,  perinde  docet,  quid  accipere  ex 
eodem  debeamus,  quid  repudiare;  de  quo  ultro  lesus,  cum  eum 
promitteret,  dicit  in  evangelic,  ipse  vos  inducet  in  omnem  verita- 
tem,  et  ipse  vobis  annuntiabit  omnia,  et  commemorabit  vos.  Qua- 
propter  liceat  tantumdem  et  yiohis  hi  testamento  novo  per  Para- 
clitum,  quantum  vobis  in  vetere  licere  ostenditis  per  lesum  “ ; 

4.  Massalianorum  sive  Mesalianorum  vel  Euchitarum  „qui,  ut 
est  apud  Theodoretum  hist.  eccl.  1.  IV.  c.  11  [al.  10],  Enthusiastae 
dicuntur,  propterea  quod  daemonis  cuiusdam  vim  recipiant,  quam 
esse  putant  praesentiam  Spiritus  sancti  . . . qui  praesentiae  suae 
signification em  det  sensibilem  atque  visibilem  . . . Porro  qui  hunc 
assecutus  sit,  eum  non  solum  protervis  corporis  motibus  liberari, 
verum  etiam  res  futuras  manifeste  praevidere,  et  divinam  Trini- 
tatem  oculis  suis  contemplari“ ; turn  aliarum  haereticarum  secta- 
rum,  olim  condemnatarum,  quae  brevitatis  ergo  praetermittuntur, 
in  eo  cum  superioribus  conspirantium , institutam  a Christo  oeco- 
nomiam  non  esse  perfectam , sed  per  novas  Spiritus  revelationes 


a ad  plenitudinem  et  absolutionem  adduci,  quod  recentiorum  fana- 
ticorum  deliriis  superius  expositis  pariter  continetur.  Sed  conti- 
nuantur  vetera  ilia  monstris  opinionum  media  aetate  damnatis: 
scilicet 

5.  Almarici  eiusque  asseclarum,  de  quibus  in  hist.  Univers. 
Paris.  1.  III.  p.  24.  „Anno  1204.  Universitas  Parisiensis  celeber- 
rima  habuit  comitia  adversus  Almaricum  de  Bena  eiusque  secta- 
tores,  quorum  errores  condemnavit  et  anathemate  percussit , ut 
scribit  lohannes  San-Victorinus  in  Memorial!  Historiae  ad  hunc 
annum.  A sententia  Universitatis  summum  Pontificem  Innocentium 
appellavit  Almaricus  Romamque  profectus  est.  Et  eo  audito  Pon- 
tifex,  lectis  quoque  litteris  Universitatis  et  rationibus  u triusque 
partis  ponderatis , sententiam  adversus  eum  latam  confirmavit 
praecepitque  eiurare  doctrinam  suam  publice  et  coram  Universi- 
tate.  Quod  rcversus  fecit  an.  1207.,  ut  scribit  Gagninus.“  Item 
in  supputatt.  ad  Marian.  Scot,  scribit  Marian.  Polonus  de  Inno- 
centio  III.  „Damnavit  etiam  Almaricum  quemdam  Carnotensem 
cum  sua  doctrina,  sicut  habetur  in  Decretal!  Damnamus.^''  (t  Et 
in  Lateran.  Concilio  c.  Firmiter  c.  2.  legitur;)  „Reprobamus  etiam 

b et  damnamus  perversissimum  dogma  impii  Almarici,  cuius  men- 
tem  sic  pater  mendacii  excaecavit,  ut  eius  doctrina  non  tarn 
haeretica  quam  insana  sit  censenda.“  lam  vero  refert  de  illis 
Frasquet.  in  chron.  ad  aim.  1204.  „ Inter  alios  eorum  errores 

impudenter  adstruere  nitebantur,  quod  potestas  Patris  duravit 
quamdiu  viguit  lex  mosaica.  Et  quia  scrip  turn  est:  novis  super- 
venientibus  abiicientur  vetera,  postquam  Christus  venit,  aboleve- 
runt  omnia  T.  V.  sacramenta,  et  viguit  nova  lex  usque  ad  illud 
tempus.  In  hoc  ergo  tempore  dicebant  T.  N.  sacramenta  finem 

habere , et  tempus  S.  Spiritus  incepisse , quo  . . . uniimquemque 

tantiim  per  gratiam  Spiritus  sancti  interius  sine  actu  aliquo  ex- 
teriori  inspiratam  salvari  j)osse.^  Eodem  etiam  spectabant,  qui 
1210.,  ut  est  ap.  Marten,  in  thes.  nov.  Anecdot.  t.  IV.,  a Concilio 
Paris,  capital!  ignis  poena  mulctati  fuerunt. 

6.  Profitentium  Evangelium  aeternum , de  quibus  Car.  Du 

Plessis  d’Argentre  in  collect.  ludicior.  de  nov.  errorib.  t.  I. 

pp.  162  sq.  refert:  „Quod  illis  auctoribus  circa  millesimum  du- 

centesimum  annum  Incarnat.  Doniin.  exivit  Spiritus  vitae  de 
duobus  testanientis,  ut  fieret  evangelium  aeternum.  “ Liber  ipso- 

c rum  doctrinam  continens  fuit  ab  Alexandra  IV.  damnatus  a.  1255. 
in  quo  haec  auctore  Bartholom.  Lucens.  in  annal.  leguntur : 
„Quod  sic  se  habebat  lex  evangelii  ad  legem  Spiritus,  sicut  lex 
vetus  ad  legem  gratiae.  Et  quod  lex  evangelica  Christi  in  1260 
annis  evacuari  debebat  et  lex  Spiritus  subintrare.“ 

7.  Catharorum , Beguardorum  et  Beguinarum  in  Germania, 
in  Italia  Fraticellorum  et  qui  Bizochi  vocantur,  de  quibus  in 
Constit.  edita  1318.  loannes  XXII.:  „Quintus  error  sic  istorum 
hominum  mentes  excaecat , ut  evangelium  Christi  in  se  solis  hoc 
in  tempore  asserant  esse  completum,  quod  hactenus  (ut  ipsi  som- 
niant)  obtectum  fuerat,  immo  prorsus  extinctum.  Multa  sunt  alia, 
quae  isti  praesumptuosi  homines  ...  de  cursu  temporum  et  fine 
saeculi  somniant,  multa  quae  de  Antichristi  adventu,  quern  iam 
instare  asserunt , flebili  vanitate  divulgant.  Quae  omnia  quia 
qmrtim  haeretica , partim  insana , partim  fabulosa  cognoscimus, 
damnanda  potius  cum  suis  auctoribus , quam  stylo  prosequenda 
aut  refellenda  censemus.“  Infecti  isti  erant  deliriis  vulgatis  a 
Pet.  loan.  Oliva  in  Post  ilia  super  Apocalypsi , ubi  septem  Eccle- 
siae  status  distinguuntur : „I.  est  fundationis  ecclesiae  primitivae . . . 

d II.  fuit  probationis  et  confirmationis  eiusdem  per  martyria  . . . 
III.  fuit  doctrinalis  expositionis  fidei  . . . IV.  fuit  anachoreticae 
vitae ...  V.  fuit  communis  partim  zeli  sever!  partim  condescensivi 
sub  monachis  et  clericis  temporales  possessiones  habentibus ; VI.  est 
renovationis  evangelicae  vitae  . . . VII.  vero  ...  est  quaedam  quieta 
et  mira  participatio  futurae  gloriae  ac  si  coelestis  lerusalem  vi- 
deatur  descendisse  . . .“  Ita  de  doctrina  Postillae  magistri  Theo- 
logiae,  quibus  eadem  a R.  Pontifice  iudicanda  commissa  erat,  post 
alia  concludentes : „Nobis  videtur , salvo  in  hoc  et  omnibus  se- 
quentibus  iudicio  Summae  Sedis,  quod  divisio  ilia  statuum  Eccle- 
siae septiformis  intellecta  sicut  in  consequentibus  articulis  decla- 
rabit,  puta  quod  VI.  et  VII.  status  Ecclesiae  yiotahiliter  praeemi- 
neant  quinque  primis  et  sic  reiiciant  omnes  illos  , sicut  Ecclesia 
Synagogam,  haeretica  sit  censenda.^  Quibuscum  consentiunt  ho- 
mines infelligentiae,  qui  ap.  Baluz.  Miscell.  1.  II.  pp.  283  sq.  „di- 
cunt  tempus  V.  L.  fuisse  tempus  Patris,  et  tempus  N.  L.  tempus 
Filii,  et  pro  nunc  esse  tempus  Spiritus  sancti,  quod  dicunt  esse 
tempus  Heliae.“ 

Ad  quae  expressa  ad  amussim  dixeris  recentiorum  spiritualium 


597 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia. 


598 


placita  de  quibus  supra.  In  haec  ergo  recidunt  lata  de  illis  pri-  a 
stina  damnationis  iudicia.  Invent,  eorundem  illorum  brevem  ad- 
dere  refutationeni , quam  exhibuerunt  Sorbunae  Theologi  in  re- 
latione data  ad  Alexandrum  IV.  circa  librum  „De  Evangelio 
aeterno“ : „Praemissa,  inquiunt,  et  similia  falsa  et  erronea  et 
contraria  textui  sacri  Canonis,  maxime  divi  Pauli,  ponentis  evan- 
gelium  praedicatum  a Christo  et  legem  in  eo  expressam  esse 
finalia.  Unde  Hebr.  1.  Multifariam  . . . novissime  locutus  est . . . 
Item,  si  quis  vobis  evangelizaverit  aliud  . . . Item  in  evangelio: 
ecce  palam  loqueris  . . . Et  sic  nulla  erit  particularis , vel  saltern 
nulla  erit  magis  evangelica  aut  magis  clara  lex.  Item  Christus: 
Spiritus  sanctus , quern  mittet  Pater  . . . docebit  vos  omnia , quae 
dixero  vobis.  Et  alibi : non  enim  a semetipso  loquitur  . . . Et  sic 
non  est  aliud  evangelium  aut  lex  data  a Spiritu  sancto , quam 
quae  praedicata  est  a Christo,  nec  dignior,  nec  excellentior  erit.“ 
Quae  praeclare  confirmantur  a Concilio  Prov.  Colon,  dum  ad  re- 
centiorum  fanaticorum  commenta  respiciens  1.  s.  c.  addit : „Sed 
nec  ipse  (Christus)  Ecclesiam  dissolvet,  ut  aliam  ei  substituat, 
quemadmodum  Ecclesia  successit  synagogue.  Hanc  ahquando 
cessaturam  prophetae  saepe  praedixerant ; Ecclesiam  autem  tan-  b 
quam  id , quod  prioribus  institutionibus  esset  praeparatum , per- 
petuo  duraturam  ea , qua  synagogue  succederet , forma , et  ipsi 
innuebant,  et  Christus  aperte  praedixit,  promittens,  se  fore  usque 
ad  consummationem  saeculi  cum  Apostolis  illam , quam  accepe- 
rant,  exercentibus  potestatem.  Itaque  ut  eadem  doctrina  eadem- 
que  sacramenta , ita  eadem  quoque  regiminis  potestas  et  idem 
proinde  praesidum  collegium,  quod  Christus  discedens  affatus  est, 
perpetuo  erit  in  Ecclesia.  “ 

(14)  Licet  igitiir  Ecclesia  crescat.  Distiucta  duplici  explica- 
tionis  seu  profectus  ratione , quarum  altera  secundum  institutio- 
nem  Christi  sit  verum  mystici  eiusdem  corporis  augmentum,  altera 
ipsius  institutionis  a Christo  factae  immutatio,  et  adeo  verae  Ec- 
clesiae  destructio : prior  ilia  asseritur  atque  describitur ; haec  altera 
excluditur,  et  declarator  Ecclesiae  immutabilitas  quoad  ipsius  es- 
sentiam  seu  naturam  atque  divinitus  acceptam  constitutionem.  Et 
quoniam , uti  theologi  docent , a natura  proprietates  dimanant, 
quibus  veluti  totidem  notis  instituta  divinitus  Ecclesia  dignoscitur, 
eademque  ornata  est  dotibus  seu  praerogativis,  quibus  quod  divi-  ^ 
nitus  institutum  est  iugiter  in  ipsa  perseveret;  et  quoniam  con- 
stitutio  Ecclesiae,  uti  declaratum  superius  fuit,  sacro  eiusdem 
magisterio , ministerio  et  regimine  constat : hinc  concludendo  do- 
cetur,  indefectibilem  Ecclesiam  posse  nunquam  proprietatibus  et 
dotibus,  sacro  ac  visibili  magisterio,  ministerio,  regimine  excidere, 
secus  ac  fanaticis  potissimum  novatorum  sectis  visum  est.  Quum 
porro  theologi  (cf.  Theolog.  dogmat.  Praelect.  public,  in  alma 
Universit.  Wirceburg.  accommod.  de  Ecclesia  Christi  art.  4)  circa 
Ecclesiae  indefectibilitatem  duo  quaerant  „1.  an  Ecclesia  possit 
deficere  per  desitionem  , seu  perire  penitus  aut  disparere?  2.  an 
possit  deficere  per  mulalionem  ? quae  postrema  quaestio  ...  si- 
stit  ...  in  puncto  magis  controverso  facitque  hunc  sensum : an 
Ecclesia  falli  aut  errare  possit  in  rebus  fidei?“  doctrina  de  Ec- 
clesiae infallibilitate  speciatim  proponitur  Cap.  IX.  de  quo  cf. 
adnot.  sq. 

(15)  De  Ecclesiae  infallibilitate.  In  ipsa  transitione  modoque 
indirecto  indicatur  necessitas  infallibilitatis , sine  qua  Ecclesia  in 
iis,  quae  iuxta  superius  exposita  divinitus  instituta  fuerunt,  ne- 
quit  immutata  persistere.  Turn  declarator  modo , ut  aiunt , posi-  d 
tivo  atque  absolute  vi  verborum , quibus  a B.  Paulo  Apostolo 
Ecclesia  definitur  colurnna  . . . veritatis,  ipsa  infallibilitas,  qua  Ec- 
clesia est  immunis  ab  periculo  erroris,  ita  ut  nequeat  falli,  et  fal- 
sitatis,  ita  ut  nequeat  fallere.  Hoc  autem  pacto  primum  genuina 
ipsius  testimonii  Paulini  de  Ecclesia  acceptio  vindicator  contra 
multiplices  detorsiones  novatorum , qui  illud  nunc  ad  fidem  vel 
religionem , eiusque  fundamentum , nunc  ad  evangelium  eiusque 
fundamentalem  doctrinam  etc.  referunt : qua  in  re  praeivit  Con- 
cilium Tridentinum  Sess.  XIII.  c.  1.  ubi  de  Eucharistia  statuens 
„indignissimum  sane  flagitium  est,  inquit,  ea  (Scripturae  testimo- 
nia)  a quibusdam  contentiosis  et  pravis  hominibus  ad  fictitios  et 
imaginarios  tropos,  quibus  veritas  carnis  et  sanguinis  Christi  ne- 
gator, contra  universum  Ecclesiae  sensum  detorqueri,  quae  tanquam 
colurnna  et  firmametdum  veritatis,  haec  ab  impiis  hominibus  ex- 
cogitata  commenta,  velut  satanica,  detestata  est“.  Deinde  vero 
novatorum  maxime  calvinianorum  excluditur  doctrina  affirman- 
tium , solam  ecclesiam  universalem  esse  infallibilem  hypothetice, 

si  nimirum  verbo  Dei,  sc.  scripto,  utatur,  et  quidem  in  rebus 


dumtaxat  necessariis  ad  salutem.  „Nostra  igitur  sententia  est, 
scribit  Bellarminus  1.  c.  c.  14,  Ecclesiam  absolute  non  posse  er- 
rare, nec  in  rebus  absolute  necessariis,  nec  in  aliis  quae  credenda 
vel  facienda  nobis  proponit,  sive  habeantur  expresse  in  Scripturis 
sive  non.  Et  cum  dicimus,  Ecclesiam  non  posse  errare,  id  intel- 
ligimus  tarn  de  universitate  fidelium  quam  de  universitate  episco- 
porum , ita  ut  sensus  sit  eius  propositionis , Ecclesia  non  potest 
errare,  id  est,  id  quod  tenent  omnes  fideles  tanquam  de  fide, 
necessario  est  verum  et  de  fide,  et  similiter  id,  quod  docent  omnes 
episcopi  tanquam  ad  fidem  pertinens , necessario  est  verum  et 
de  fide.‘‘ 

(16)  Docemus  atque  declaramus.  Speciatim  circa  infallibili- 
tatis dotem  sequentia  proponuntur  doctrinae  capita: 

1.  contra  novatores  omnes  proponitur  divina  illius  veritas, 
quum  infallibilitas  tanquam  praerogativa  Ecclesiae  et  quidem  per- 
petua  declaretur  revelata;  declarator  autem  propositione  incidente, 
quae  forma  visa  est  definitione  directa  plane  accommodatior : pro- 
ponitur 

2.  eiusdem  m doles  ac  ratio,  quae  est  ab  inspirationis  charis- 
mate  diversa,  ut  exponitur  in  alia  Constitutione,  in  qua  de  S.  Scrip- 
tura ; ideoque  rursum  praehabita  fuit  forma  declarationis  indirecta : 

3.  eiusdem  effectus,  qui  negative  quidem,  secus  ac  novatorum 
vulgus  affirmat,  aliud  esse  dicitur  a novis  revelationibus ; positive 
autem  in  tutela  ac  custodia  verbi  divinitus  revelati,  quam  id  late 
patet,  collocatur,  et  quidem  secundum  aperta  Scripturarum  testi- 
monia;  hinc 

4.  illius  obiectum,  cuius  extensio  secundum  praecedentia  Apo- 
stoli  verba  determinatur  primum  generatim  ita,  ut  adaequet  fidei 
depositum  et  quantum  huius  depositi  custodiendi  officium  postu- 
late turn  speciatim  ita,  ut  complectatur  duplex  obiectum,  princeps 
alterum  ac  immediatum,  ad  quod  propter  ipsum  infallibilitas  spec- 
tat,  idque  respondet  fidei  deposito  estque  totum  Dei  verbuni  re- 
velatum : alterum  secundarium  ac  mediatum , ad  quod  propter 
illud  infallibihtas  se  porrigit,  idque  respondet  divini  depositi  cu- 
stodiendi officio;  huius  autem  officii  quum  tres  sint  partes,  turn 
divini  verbi  conservatio  eaque  secura,  turn  eius  propositio  et  ex- 
plicatio  eaque  certa  quaque  omnis  finiatur  quaestio,  turn  eiusdem 
assertio  vel  defensio  eaque  valida,  ne  ullo  Dei  verbum  inficiatur 
errore : docetur,  ad  id  totum  infallibilitatem  semet  extendere,  sine 
quo  partes  illae  expleri  non  possunt.  Selecta  porro  haec  formula 
fuit,  quod  est  generalissima  suoque  ambitu  nihil  exclusum  relin- 
quit , quod  circa  infallibilitatis  obiectum  in  quaestionem  venire 
possit;  quodque  verissima  apparet,  et  omnem,  uti  videtur,  prae- 
cidens  difficultatem , quippe  quae  ipsa  verborum  Pauli  analysi 
contineatur:  porro 

5.  eius  fnis,  qui,  quum  ex  praemissis  et  maxime  ex  declarato 
superius  eifectu,  ad  quern  infallibilitas  dicebatur  spectare,  satis 
constet,  declaratur  propositione  incidente,  atque  in  eo  situs  est, 
ut  doctrina  fidei  et  morum  „in  sua  sinceritate  integra,  ut  verbis 
Tridentini  Concilii  Sess.  V.  Decret.  de  pecc.  orig.  utamur,  et  illi- 
bata  permaneat , et  ne  populus  christianus  omni  vento  doctrinae 
circumferatur‘‘ : denique 

6.  declaratur  subiectum  infallibilitatis  proprium,  cui  prime  ac 
per  se  ipsa  inest;  id  autem  iuxta  Scripturas  docetur  esse  ipsum 
apostolicum  magisterium  divinitus  in  Ecclesia  pro  semper  institu- 
tum, per  cuius  doctrinam  infallibilem  infallibilitas  fidei  in  univer- 
sam  Ecclesiam  dimanet.  Hoc  est , quod  a novatoribus  negatur 
praecipue,  quum  negando  eo  progrediantur , ut  vel  ipsa  Concilia 
infallibilia  esse  denegent.  Rei  testis  est  Bellarminus  de  Concil. 
et  Eccles.  1.  II.  c.  2.  „Haeretici  huius  temporis,  inquit,  nullum 
Concilium  esse  volunt , quod  errare  non  possit.  Ita  Lutherus 
aa.  28.  et  29.  et  in  lib.  de  Concil.,  Bi-entius  in  Confess.  Wirtem- 
berg.  c.  de  Concil.,  Calvin.  1.  IV.  instit.  c.  9.“  Contra  quos  ipse 
statuit : „Fide  catholica  tenendum  est.  Concilia  generalia  a Summo 
Pontifice  confirmata  errare  non  posse  nec  in  fide  nec  in  moribus.^ 
Item  Petavius  de  Poenitent.  1.  I.  c.  3.  n.  6.,  ubi  exposito  haere- 
ticorum  errore  ab  Arnaldo  revocato:  „Res  est  in  confesso,  inquit, 
apud  catholicos , neque  Ecclesiam  neque  Concilia  generalia  con- 
firmata a S.  Sede  posse  errare  in  fide , neque  in  iis , quae  ad 
mores  pertinent.  Hoc  volo,  nihil  in  illis  posse  decerni,  quod  non 
sit  verum,  sanctum  atque  aequum,  aut  quod  merito  reprehendi 
queat.  Nemo  catholicus  rem  in  dubium  revocare  possit.  Funda- 
mentum enim  est  religionis  nostrae,  cui  innititur,  et  quo  diruto 
universa  Ecclesia  corruat  necesse  est,  cum  nihil  amplius  certi  in 
fide  nostra  supersit.  Nititur  verbo  Dei  prolate  organo  Pauli 

38* 


599 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


600 


(I.  Tim.  3,  15)  qui  docet,  Ecclesiam  esse  columnam  et  firmamen- 
tum  veritatis.  Haec  autem  veritas  duum  est  generum.  Altera 
est  mere  theoretica , et  quam  simpliciter  credi  oportet ; altera 
practica,  quae  pertinet  ad  actionum  nostrarum  regimen  ac  mode- 
rationem.  Prioris  quidem  generis  sunt  articuli  symboli,  et  my- 
steria  iam  praeterita , aut  quae , sine  nostro  interventu , futura 
sunt.  Ad  posterius  vero  referimus  praecepta  et  instituta  omnia, 
quae  ad  dirigendam  vitam  pertinent,  nosque  in  via  virtutis  et 
sanctimoniae  continendos.‘‘  Quo  sane  spectant  verba  Syn.  VII. 
oecumen.  Nicaen.  II.  a.  787.  in  definitione  de  sacris  imaginibus: 
„Regiae  quasi  continuati  semitae , sequentesque  divinitus  inspira- 
tum  (x^  OsifjYopip,  al.  divina  loquens)  sanctorum  Patrum  nostrorum 
magisterium  et  catholicae  traditionem  Ecclesiae  (nam  Spiritus 
sancti  banc  esse  novimus,  qui  nimirum  in  ipsa  inhabitat),  defini- 
nius  in  omni  certitudine  ac  diligentia  . . et  inter  41  errores 
Martini  Lutheri  a Leone  X.  per  Bullam  „Exsurge  Domine“  d. 
16.  Mai.  1520.  damnatos  articuli:  29.  „Via  nobis  facta  est  ener- 
vandi  auctoritatem  Conciliorum  et  libere  contradicendi  eorum  ge- 
stis  et  iudicandi  eorum  decreta,  et  confidenter  confitendi  quidquid 
verum  videtur,  sive  probatum  fuerit  sive  reprobatum  a quocun- 
que  Concilio“ : et  30.  „Aliqui  articuli  loannis  Hus  condemuati  in 
Concilio  Constantiensi  sunt  christianissimi,  verissimi  et  evangelici, 
quos  nec  universalis  Ecclesia  posset  damnare.“ 

(17)  Ecclesia  est  societas  inaeqiialis,  quatenus  in  Ecclesia  non 
omnes  iisdem  iuribus  eademque  potestate  praediti  sunt.  Id  ab 
omnibus  negatur,  quicunque  affirmant,  uti  superius  expositum  est, 
Ecclesiam  esse  ad  instar  Collegii.  Ita  lust.  Hen.  Boehmer.  in  iur. 
eccles.  protest,  et  in  iur.  paroch. , ubi  sec.  I.  c.  2.  haec  habet ; 
„Ecclesia,  si  est  inaequalis , imperium  et  obediendi  gloriam  sup- 
ponere  debemus,  et  ita  favemus  in  primis  clero  Pontificio,  liierar- 
cJiiani  quandam  fingenti  et  suprematum  praesuli  Romano  univer- 
salem  adscribenti“ ; turn  statuit  „Ecclesiam  esse  societatem  aequa- 
lem,  hoc  est,  ubi  nullus  respectus  imperantium  et  parentium  oc- 
currit  . . . Unde , pergit , quia  in  collegio  est  aequabtas , inter 
aequales  vero  aequale  ius  observatur,  sequitur,  ut  et  negotia  ad 
ecclesiam  respicientia,  qua  talia,  a tota  ecclesia  diiudicari  debeant“. 
Hinc , scribit  ibidem  §§  24  sqq. , vel  ipsa  munia  concionandi , sa- 
cramenta  administrandi  etc.  a quibusdam  iura  dici  omnibus  ex 
aequo  communia;  tamen  opportunius  esse  dicere  „omnia  haec 
iura  competere  ecclesiae,  immo  etiam  singulis  de  ecclesia,  ante- 
quam  ecclesia  aliquos  selegit,  et  liisce  unice  negotium  demanda- 
vit.  Hoc  si  factum,  illi  qui  membra  luiius  ecclesiae  esse  volunt, 
omTiino  se  quoque  conformare  debent  ad  ilia,  quae  semel  placue- 
runt , et  sic  ex  p)ost  facto  fit , ut  iura  ilia  fiaut  quodammodo  in- 
aequalia  . . . Ex  liac  commissione  certorum  negotiorum  ecclesia- 
sticorum  oritur  primaria  distinctio  inter  membra  ipsius  ecclesiae, 
quod  sint  vel  doctores  vel  auditores.  Sicuti  vero  doctores  multum 
diflferunt  ab  imperantibus  civilibus,  ita  nec  hi  doctores  in  eccle- 
sia ullam  imperium  praetendere  aut  exercere  possunt.  Doctores 
amore  . . . adhortatione  . . . docere  debent.  Imperantes  finem  suum 
intendunt  remediis  coactivis , poenis , iudiciis,  legibusque,  qiialis 
potestas  ministris  ecclesiae  ab  ecclesia  nec  commissa  est,  nec  com- 
mitti  dehuit  . . . Hinc  duplici  ratione  in  banc  ecclesiae  oeconomiam 
peccari  potest,  vel  si  doctores  imperio  potius  quam  amore  doctri- 
nam  suam  propagare  velint,  quod  vitium  Papo-Caesaria  dici  solet: 
vel  si  imperantes  velint  doctrinam  gladio  obtrudere,  quod  Caesaro- 
Papia  appellatur."  Ad  celebriorcs  Boehmer.  provocat  protestan- 
tium  iuris  peritos,  e quorum  numero  satis  sit  allegasse  Pufendorf., 
qui  de  habit,  relig.  clirist.  ad  vit.  civil.  §§  28  sqq.,  postquam  af- 
firmavit,  ad  statiim  requiri  imperium,  idque  in  particularibus  coe- 
tibus  ecclesiae  non  esse,  quaerit  „num  forte  istae  ecclesiae  inter 
se  iunctae  magnum  aliquem  statum  absolvant“  ? Sed  id  pariter 
negat,  quoniam  „in  sacris  litteris,  quod  novum  statum  formaturis 
quam  maxime  necessarium  erat,  non  designator  certus  locus,  unde 
in  reliqua  foret  regimen;  non  designantur  ille  vel  illi,  penes 
quern  vel  quos  in  reliquos  gubernatio  esse  debeat.  Non  ostendi- 
tur  modus  communicationis  ceterorum  cum  sede  regiminis.“  Turn 
pergit  „rationem  collegii  ecclesiae  assertam  non  earn  quidem  pati 
varietatem  personariim,  quam  civitatis  status  includit;  non  idcirco 
tamen  pro  indole  propositi  finis  varietatem  omnem  repudiare, 
immo  admittere  et  exigere  simplicissimam  divisionem  in  doctores 
et  auditores'^  ...  ita  tamen  ut,  quum  in  collegiis  „nemo  potestatis 
quid  in  alios  sibi  arrogare  queat,  nisi  id  ab  universis  ipsi  sit  de- 
latum  . . . radicaliter  et  originarie  facultas  constituendi  doctores 
aliosque  ministros  ecclesiae  sit  penes  totam  ecclesiam  universumque 


a coetum  -fidelium^‘ . Itaque  negatur  ab  istis  universe  omnis  mem- 
brorum  Ecclesiae  quoad  iura  et  officia  diversitas  ac  inaequalitas, 
et  affirmatur  perfecta  omnium  aequalitas,  ita  ut,  quemadmodum 
1.  c.  § 23.  Boehmer.  declarat,  aequale  ius  observetur,  et  negotia 
ad  Ecclesiam  respicientia,  qua  taha,  a tota  Ecclesia  diiudicari  de- 
beant.  Negatur  proinde  ab  iisdem , institutam  a Christo  Domino 
potestatem  fuisse,  vi  cuius  in  Ecclesia  habentur  qui  in  docendo, 
sanctificando,  regendo  praesint,  et  habentur  qui  illis  subsint. 

Eodem  vero  Puritani  spectant,  de  quibus  in  Praef.  ad  5 li- 
bros  de  ecclesiast.  hierarch,  ita  Dionys.  Petavius;  „ Cuius  teter- 
rimae  sectae,  et  in  regum  ac  regnorum  exitium  coortae  proprium 
illud  est,  omnem  odisse  principahmi ; nec  unius  inter  multos  emi- 
nentem  auctoritatem  tarn  civilem  quam  ecclesiasticam  perpeti. 
Cuiusmodi  pestes  Apostolorum  succrevisse  tempore  testis  est  ludas 
Apostolus:  qui  dominationem  spernunt,  inquit,  maiestatem  autem 
blasphemant.  Et  apparet  per  illud  tempus  invaluisse  nefandam 
hanc  haeresim , cum  adversus  earn  saepe  Petrus  (I.  ep.  c.  2)  et 
Paulus  (ad  Rom.  c.  13;  ad  Tit.  c.  3;  ad  Hebr.  c.  13)  in  epistolis 
suis  gravissimis  hortationibus  ac  praeceptis  christianos  praemuniant, 
b et  officii  erga  piincipes  ac  praepositos  suos  tarn  sacros  quam  pro- 
fanes admoneant.  Veterum  istorum  disciplina  format!  haeretici 
novi  et  qui  inter  bos  Cathari,  id  est,  Puritani  vocantur,  hac  una 
in  re  nervos  ac  vires  omnes  adhibent,  ut  excluso  ab  utraque  re- 
publica  inre  unius  ac  magisterio,  popularem  pro  eo  statum  ac 
turhidentam  plurium  potestatem  constituant;  vel  potius  sub  popu- 
laris  specie  gubernationis  paucorum,  egentium  et  factiosorum  in- 
tolerandam  tyrannidem  introducere  conantur.  Senserat  hoc  lacobus 
ohm  Maioris  Britanniae  rex,  deque  eo  filium  quern  haeredem  im- 
perii destinabat  monuit  his  verbis:  ,Hic  e ministerio  homines  non- 
nulli  praecipites,  ignei,  audaces,  in  hac  humanarum  divinarumque 
rerum  confusione  tarn  gratiosi  ad  plebem  facti  sunt,  ut  degustata 
dominationis  dulcedine  coeperint  democraticam  reipuhlicae  formam 
sibi  somniare.‘  Quos  etiam  ,tribunitiam  potestatem‘  usurpasse  dicit, 
,ut  in  populari  republica,  cum  plebem,  quo  vellent,  facile  circum- 
ducerent , omnium  negotiorum  momenta  soli  temperarenP.  Ac 
subinde : ,Homines , inquit , factiosi  unum  furoris  sui  praesidium 
in  paritate  collocarunt,  qua  freti  homines  improbi,  audaces,  im- 
periti  pios,  sapientes  et  modestos  redarguerent.  Est  haec  paritas 
c muter  confusionis,  inimica  unitatis,  quae  est  ordinis  parens;  quod 
genus  si  ut  in  Ecclesia  ita  quoque  in  republica  obtineret,  omnia 
certo  certius  misceri  necesse  foret.  Si  utramque  ames,  ex  utra- 
que pestem  hanc  egere,  Puritanos,  inquam,  quos  nec  benefichs 
devincias,  nec  iure  iurando  fidos  facias,  nec  promissis  constringas; 
sine  modo  ambitiosos , sine  causa  maledicos , nec  quicquam  spi- 
rantes  nisi  seditiones  et  calumnias,  quibus  una  conscientiae  regida 
est  non  divini  verbi  auctoritas,  sed  commentorum  suorum  vanitas!" 
Hos  fructus,  subiicit  Petavius,  peperit  improba  et  seditiosa  Puri- 
tanorum  colluvio , cui  ...  in  ecclesiasticos  magistratus , id  est, 
episcopos,  inveteratum  et  implacabile  insitum  est  odium  . . . dum 
id  agunt  ex  sectae  Sacramento , ac  toto  incumbunt  pectore , ut 
omne  sacrorum  magisterium  toto  ex  imperio  funditus  evertant.** 

Haereticae  doctrinae  damnatio  continetur  Trident.  Concil. 
Sess.  VII.  can.  10.  „Si  quis  dixerit,  christianos  omnes  in  verbo 
et  omnibus  sacramentis  administrandis  habere  potestatem ; ana- 
thema sit‘‘ : turn  Sess.  XXIII.  c.  4.  de  ecclesiast.  hierarch,  et 
ordinat.  „Quod  si  quis  omnes  christianos  promiscue  N.  T.  sacer- 
dotes  esse  aut  omnes  pari  inter  se  potestate  spirituali  praeditos 
^ affirmet,  nihil  aliud  facere  videtur,  quam  ecclesiasticam  hierar- 
chiam,  quae  est  ut  castrorum  acies  ordinata,  confundere:  perinde 
ac  si  contra  B.  Pauli  doctrinam  omnes  Apostoli,  omnes  prophetae, 
omnes  evangelistae,  omnes  pastores,  omnes  sint  doctores.  Proinde 
sacrosancta  Synodus  declarat,  praeter  ceteros  ecclesiasticos  gradus, 
ep>iscopos , qui  in  Apostolorum  locum  successerunt , ad  hunc  hie- 
rarchicum  ordinem  praecipue  pertinere;  et  positos , sicut  idem 
Apostolus  ait , a Spiritu  sancto , regere  Ecclesiam  Dei ; eosque 
presbyteris  superiores  esse  ac  sacramentum  confirmationis  con- 
ferre,  ministros  Ecclesiae  ordinare,  atque  aha  pleraque  peragere 
ipsos  posse,  quarum  functionum  potestatem  reliqui  inferioris  or- 
dinis nullam  habent.“  Hinc  contra  expositam  supra  haeresim 
statuitur  in  Constitutionis  Schemate 

1.  Ecclesiam  esse  societatem  inaeqiialem:  additur 

2.  inaequalitatis  ratio,  obnoxia  altera  eaque  in  discrimine  cle- 
ricorum  a laicis  sita,  quam  et  ipsam  uti  necessariam  Boehmer.  in 
iur.  eccles.  prot.  1.  I.  tit.  33.  negat  inquiens:  „regulariter  quidem 
constare  ecclesiam  ex  docentibus  et  auditoribus,  sed  non  necessario 
ex  laicis  et  clericis  . . . adeoque  ad  essentiara  ecclesiae  externae 


601 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia. 


602 


et  particularis  absolutam  non  necessario  requiri  episcopos  aut 
presbyteros^ : sed 

3.  potissima  inaeqtialitatis  causa  reponitur  in  data  divinitus 
potestate,  cuius  tres  sunt  auctore  Petavio  de  poenit.  publ.  1.  II. 
c.  1.  effectus:  „Primus  est,  quo  capita  fidei  catholicae  firmantur, 
et  definiuntur  quaenam  sint  creditu  necessaria,  quae  secus.  Se- 
cundus  est  situs  in  nioribus  componendis  auctoritate  bonarum  et 
sanctarum  constitutionuni,  quae  doceant,  quomodo  vitam  instituere 
possimus,  coelumque  virtutibus  christianis  promereri.  Tertius  in 
legibus  condendis,  quibus  iniponitur  observatio  rerum  quarundam, 
quae  ceteroquin  indifferentes  sunt,  confirmandisque  eiusinodi  con- 
suetudinibus  vel  iis  abolendis,  si  noxiae  sint,  aut  intempestivae.“ 

(18)  Potesias  ...  ad  sanctificandum,  docendmn  ac  regendum. 
His  continetur  generalis  quaedam  ecclesiasticae  potestatis  descriptio. 
Huic  in  alia  Scheniatis  forma  addita  fuerat,  quae  deinceps  utpote 
non  necessaria  omissa  est,  sequens  declaratio,  qua  de  eadem  po- 
testate ita  in  primis  statuebatur:  docemus  earn  supremam  esse, 
et  illi  soli  obnoxiam , qui  ipsam  tribuit  (Matth.  28,  18)  dicens : 
Data  est  mihi  omnis  potestas  in  coelo,  et  in  terra:  euntes  ergo 
docete  omnes  gentes,  baptizantes  eos;  eandemque  esse  universa- 
lem  ac  nullis  circumscriptam  limitibus , nisi  quos  finis  salutaris 
ordinis  exigit,  cum  omnium  Dominus  talem  illain  contulerit,  ut 
(Matth.  18,  18)  quaecunque  per  earn  ligata  aut  soluta  fuerint 
super  terram , ligata  et  soluta  sint  in  coelo ; et  banc  potestatem 
esse  plane  necessariam,  adeo  ut  ei  subsint  omnes,  qui  semel  per 
baptismum  Ecclesiae  adscripti  fuerunt.  Si  enim  (Matth.  18,  17) 
Ecclesiam  non  audierit,  sit  tibi  sicut  ethnicus  et  publicanus.  Qui- 
bus tria  in  primis  circa  Ecclesiae  potestatem  docentur:  nimirum, 
earn  esse  ita  in  suo  ordine  siqwemam,  ut  nulli  alii  in  terris  po- 
testati,  sed  soli  Deo  subsit;  eandem  esse  universalem , ita  ut  co- 
aequet  universum  salutis  ordinem;  eamque  sic  esse  necessariam, 
ut  citra  salutis  discrimen  nemo  baptizatus  semet  ei  subducere 
possit,  verum  statuta  omnibus  lex  sit,  semet  eidem  in  triplici  suo 
ordine  subiiciendi.  Haec  autem  a novatoribus  plerisque  omnibus 
negantur.  Negatur 

I.  potestatem,  quae  Ecclesiae  iuest,  ita  esse  siimmam,  ut  soli 
Deo  subsit,  a Grotio  in  op.  „de  imper.  summ.  potestat.  circa  sacra  “ 
c.  I.  §§  b sq.  scribente:  „Solius  Dei  imperio  subdi  hoc  imperium 
(sc.  principum  saecularium)  dicimus;  ideo  enim  summa  potestas 
dicitur,  quia  superiorem  inter  homines  non  habet  . . .“  idemque 
imperium  „non  ad  profana  tantum,  sed  ad  sacra  quoque  extendi“. 
Itaque  negatur,  Ecclesiae  potestatem  supremam  esse,  dum  eadem 
a civili  potestate  dependens  asseritur : et  hoc  asseritur  ab  illorum 
aliis  ob  summae  potestatis  saecularis  ius  in  collegia;  ab  aliis  ob 
eiusdem  ius  in  territorium ; ab  aliis  ob  ius  Maiestatis ; et  ab  aliis 
ob  alias  rationes.  Rem  complectitur  Boehmer.,  qui  introd.  in  ius 
publ.  univers.  par.  special.  1.  II.  c.  3.  animadvertit : „Cum  Ec- 
clesia sit  in  republica,  imperanti  non  minus  ac  in  cetera  collegia 
competit  ins  inspectionis  generalis,  ut  videat,  ne  quid  in  sui  et 
reipublicae  praeiudicium  ibi  agatur;  hide  prinia  fundamenta  iuris 
circa  sacra.  Non  raro  contingit  membra  collegii  et  in  primis  qui 
illis  praesunt,  sua  abuti  potestate  et  liraites  officii  sui  excedere, 
adeoque  arrogare  sibi  potestatem  legislatoriam  vel  imperatoriam  . . . 
Mature  itaque  praecavendum  est,  ne  quid  tale  fiat  . . . Salutis  rei- 
publicae ratio  postulat,  ut  qu.antum  fieri  potest,  (princeps)  prae- 

caveat,  ne  sacrum  quoddam  imperium  in  ecclesia  oriatur 

Si  imperans  vigilantiam  suam  hie  negligit , et  praepositi  sacris 
ambitione  trahuntur,  prout  facile  contingere  potest,  omnino  me- 
tuendum  est,  ne  iurisdictionem  paulatim  exercere  et  hierarchiam 
stabilire  incipiant.  Plus  saepe  una  seditiosa  concio  nocuit  rei- 
publicae , quam  alii  hostes  externi.  Maiores  nonnunquam  prae- 
positi dedere  in  republica  turbas  et  [magis]  quietem  internam  tur- 

barunt,  quam  alia  externa  reipublicae  mala Haec  itaque 

inspectio  specialis  dat  principi  ius  supromum  circa  sacra,  cuius 
intuitu  Henricus  VHI.  rex  Angliae  se  caput  ecclesiae  non  inepte 
dixit,  iugo  Pontificis,  qui  caput  ecclesiarum  omnium  dici  voluit, 
excusso.“  Turn  in  iur.  eccles.  protest.  1.  I.  tit.  33.  „horridam 
philosophiam“  vocat  eorum  sententiam , iuxta  quam  „ecclesia  ex- 
terna a [potestate]  civili  nullo  modo  depended.  Sed  reiicit  quoque 
ibidem  tit.  31.  „vulgatam  (ut  ipse  dicit)  plerorumque  protestantium 
iurisconsultorum  sententiam  et  communem  fere  doctrinam“,  qua 
dicuntur  ^principes  esse  episcopi  in  suis  territoriis  ...  ita  ut  . . . 
ecclesiasticis  praesint,  ea  dirigant,  de  iis  disponant“.  Quam  opinio- 
nem  pariter  confutans  in  element,  iur.  nat.  et  gent.  t.  I.  par.  II. 
1.  II.  nn.  183  sqq.  Heineccius:  plus,  ait,  dirigendi  res  ecclesiae  com- 


a petere  imperanti  qua  imperanti,  non  qua  episcopo,  quod  vulgo 
statuunt;  quorum  somnium  erudite  profligavit  illustris  collega 
I.  H.  Boehmer.  diss.  de  iur.  ep.  princ.  evang.  Ac  proinde  otio- 
sam  esse  quaestionem  de  episcopatu,  quem  Constantinus  M.  apud 
Euseb.  in  vit.  IV.  24.  in  convivali  sermone  sibi  tribuit  eorum, 
quae  extra  ecclesiam  contingunt.  Nec  magis,  subdit,  rem  acu 
tangunt,  qui  illud  ius  circa  sacra  imjieranti  vel  tanquam  primario 
ecclesiae  membro,  vel  ex  sola  conventione  vindicant.  Quum  enim 
ius  sit  maiestatis,  non  alio  titulo  indigebit  imperans,  quo  fretus 
illud  exerceat,  quam  summi  imper  antis. 

Scilicet  Ecclesiae  potestatem  in  suo  ordine  suoque  officio  exer- 
cendo  dependentem  faciunt  ab  potestate  saeculari.  Ad  lianc  im- 
pietatem  haereticam  respexit  in  ep.  ad  Michael,  imp.  ann.  865. 
Nicolaus  I.  scribens:  „Vos  autem,  quaesumus,  nolite  praeiudicium 
Dei  Ecclesiae  irrogare:  ilia  quippe  nullum  imperio  vestro  prae- 
iudicium infert,  cum  magis  pro  stabilitate  ipsius  aeternam  divini- 
tatem  exoret  et  pro  incolumitate  vestra  et  perpetua  salute  iugi 
devotione  precetur.  Nolite,  quae  sua  sunt,  usurpare : nolite,  quae 
ipsi  soli  commissa  sunt,  velle  surripere,  scientes,  quia  tanto  nimi- 
b rum  a sacris  debet  omnis  mundanarum  I’erum  administrator  esse 
remotus,  quanto  quemlibet  ex  catalogo  clericorum  et  militantium 
Deo  nullis  convenit  negotiis  saecularibus  implicari.  Denique  hi, 
quibus  tantum  humanis  rebus  et  non  divinis  praeesse  permissum 
est,  quomodo  de  his,  per  quos  divina  ministrantur,  iudicare  praesu- 
mant,  penitus  ignoramus.  Fuerunt  [haec]  ante  adventum  Christi,  ut 
quidam  typice  reges  simul  et  sacerdotes  existerent ; quod  sanctum 
Melchisedech  fuisse  sacra  prodit  historia,  quodque  in  membris 
suis  diabolus  imitatus,  utpote  qui  semper,  quae  divino  cultui  con- 
veniunt,  sibimet  tyrannico  spiritu  vindicare  contendit,  ut  pagani 
imperatores  iidem  et  maximi  pontifices  dicerentur.  Sed  cum  ad 
verum  ventum  est  eundem  regem  atque  Pontificem,  ultra  sibi  nec 
imperator  iura  pontificatus  arripuit,  nec  pontifex  nomen  impera- 
torium  usurpavit.  Quoniam  idem  mediator  Dei  et  hominum  homo 
Christus  lesus  sic  actibus  propriis  et  dignitatibus  distinctis  officia 
potestatis  idriusque  discredit,  propria  volens  medicinali  humilitate 
sursum  efferri,  non  humana  superbia  rursus  in  inferna  demergi, 
ut  et  christiani  imperatores  pro  aeterna  vita  pontificibus  indige- 
rent,  et  pontifices  pro  cursu  temporalium  tantummodo  rerum  im- 
c perialibus  legibus  uterentur:  quatenus  spiritalis  actio  carnalibus 
distar  et  incursibus.'"^  Unde  Bellarminus  disputat.  de  exempt. 
Cleric,  c.  I.  „Ex  doefrina  Scripturarum  satictarum , inquit,  re- 
gimen ecclesiasticum  est  distinctum  a politico,  et  illo  etiam  subli- 
mius,  ut  a nobis  demonstratum  est  in  lib.  I.  de  Summ.  Pontif. 
c.  7.  et  1.  V.  c.  7.  Ergo  causae  ecclesiasticae  iudicari  non  de- 
bent a politicis  magistratibus.  Praeterea  secundum  Scripturas 
tota  auctoritas  regendi  Ecclesiam  a Christo  commissa  est  Apo- 
stolis,  et  praecipue  Petro : ergo  in  rehus  ecclesiasticis  laici  omnes, 
etiam  principes,  sunt  oves  et  subditi,  non  pastores  et  indices,  ut 
locis  notatis  demonstratum  est.“ 

Negatur  II.  potestatem  Ecclesiae  divinitus  collatam  esse  uni- 
versalem, ita  ut  ad  omnia  semet  extendat,  quae  spectant  ad  sa- 
lutis ordinem;  coarctatur  enim  ad  res  mere  internas.  Ita  ex 
placitis  protestantium  Gerard.  loan.  Vossius  in  dissert,  opp.  t.  VI. 
p.  863.  distinguit:  ^Potestas  ecclesiastica  est  duplex,  m\a,  interior, 
altera  exterior;  interior  versatur  in  his  quatuor,  verbi  praedica- 
tione,  sacramentorum  administratione , ordinatione  pastorum  per 
impositionem  manuum,  et  usu  clavium.  Exterior  potestas  in  ex- 
d terna  gubernatione  consistit,  qua  religio  publice  sancitur , omnia- 
que  procurantur  quae  ad  bonum  religionis,  qua  publica  est,  per- 
tinent. Prior  ilia  potestas  propria  est  ecclesiastnrum ; posterior 
primo  et  per  se  competit  magistratui.^  Rem  ex])licat  Ziegler,  de 
iur.  maiest.  1.  I.  c.  13.  § 14.  .^j)otestatem  ecclesiasticam  externam 
ideo  principi  competere,  non  ut  sit  praeses  sacrorum,  sed  ut  sa- 
crorum  praesides  in  officio  contineat;  non  esse  sacerdotalem  et 
pontificalem,  quae  in  executione  sacerdotalium  officiorura  consistit, 
sed  esse  imperatoriam,  quae  sacerdotes  regit,  ut  suum  officium 
faciant,  quaeque  externam  disciplinam  tuetur.“  Mine  Boehmer. 
in  iur.  eccl.  protest.  1.  I.  tit.  I.  32  sqq.  principem  posse,  in- 
quit, „decernere,  quaenam  doe.tvmdu  publice  doceri  debeat;  quo 
neque  verum  a false  semper  dirimitur,  neque  vis  infertur  con- 
scientiis  . . .:  relicto  singulis  in  rebus  arbitrio  privato  salvo;  ve* 
rum  ob  tranquillitatem  publicam , et  quatenus  ipsi  (principi)  ius 
reformandi  exercitium  religionis  competit  . . . Antea  in  terris  pro- 
testantium , episcopi  vel  ipse  Pontifex  pleraque  iura  circa  sacra 
sibi  vindicaverant , et  ita  ius  circa  doctrinas  publicas  soluramodo 
exercuerant.  Luce  vero  evangelii  erumpente  protestantes  iure 


603 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


604 


suo  se  in  ‘pristinam  libertatem  vindicarunt  . . . Duobus  itaque  in 
casibus  hoc  reformandi  vel  definiendi  doctrinas  puhlicas  ius  prin- 
cipes  legitime  exercent:  primo  si  per  doctrinam  vulgatam  erro- 
neam  ius  imperii  summum  conculcatur,  deprimitur,  et  arbitrio 
cleri  subiicitur.  Secundo,  si  ex  dissensibus  cleri  turbae  publicae 
oriuntur,  quae  mutuam  tolerantiam  respuunt,  et  necessario  publi- 
cam  definitionem  exposcunt.“  Porro  in  iur.  paroch.  sec.  I.  c.  2. 
§§61  sqq.  idipsum  statuit  cum  Hug.  Grotio  de  iur.  circa  sacra 
c.  3.  et  Heinec.  1.  c.  1.  II.  c.  8.  circa  cultum  externum , quern 
dicunt  „in  actionibus  externis,  partim  ex  amore,  timore  ac  fiducia 
erga  Deum  profectis,  partim  in  actionibus  arbitrariis  consistere. 
Priorum  eadem  est  ratio  ac  cultus  interni,  adeoque  in  eum  sibi 
nihil  potestatis  arrogabit  bonus  princeps , praeterquam  quod  eum 
pro  virili  provehere  studebit.  Hinc  princeps  non  potest  prohibere, 
quominus  homines  de  Deo  colloquantur,  eundem  hymnis  celebrent, 
preces  ad  eundem  fundant , cetera : at  potest  praescribere  quo  or- 
dine  quaque  ratione  id  publics  fieri  debeat.  Hinc  absurda  erat 
lex  Darii  Medi,  ne  quis  intra  triginta  dies  aliquid  petere  audeat 
sive  a Deo,  sive  ab  hominibus,  Dan.  4,  7 ; at  non  absurda  cura 
Davidis,  aliorumque  piorum  regum  ita  instituentium  cultum  ex- 
ternum, ut  nec  hymnis  carerent,  nec  eos  cum  gravitate  decan- 
tandi  rationem  ignorarent.  Posteriores,  quum  a ratione  nec  im- 
probentur  nec  praescribantur , omnino  subiectae  sunt  imperantium 
arbitrio,  adeoque  ea  omnia  his  circa  illas  licita  sunt,  quae  nec 
rationi  nec  revelationi  refragantur.“  Verbo,  negatur  ab  illis 
Ecclesiae  ut  societati  visibili  exterior  omnis  potestas , quae  tota 
principibus  asseritur. 

Sed  adversatur  doctrina  eiusmodi  turn  superius  allatis  reve- 
lationis  divinae  authenticis  declarationibus,  turn  iis,  quas  deinceps 
subiiciemus,  atque  his,  quae  continentur  Epistola  encyclica  Gre- 
gorii  XVI.  ann.  1835.  data  ad  episcopos,  capitula,  parochos  cete- 
rumque  clerum  Helvetiae  de  articulis  Badensis  conventus:  „Pro- 
fecto,  inquit  Pontifex,  qui  omnia  sapientissime  fecit  ac  providen- 
tissima  ordinatione  disposuit,  is  voluit,  ut  multo  magis  in  Ecclesia 
sua  vigeret  ordo,  et  alii  quidem  praeessent  atque  imperarent,  alii 
subessent  et  parerent.  Habet  propterea  Ecclesia  ipsa  ex  divina 
institutione  potestatem  non  magisterii  solum,  ut  res  fidei  et  morum 
doceat  ac  definiat,  sacrasque  litteras  absque  ullo  erroris  periculo 
interpretetur ; verum  etiam  regiminis,  ut  quos  semel  gremio  suo 
excepit  filios  in  tradita  doctrina  contineat  et  confirmet,  legesque 
ferat  de  iis  omnibus,  quae  ad  animarum  salutem,  sacri  ministerii 
exercitium , ac  Dei  cultum  attinent : quibus  legibus  quisquis  ob- 
sistat , gravissimi  se  reum  criminis  faciat.  Atque  haec  docendi 
iubendique  potestas  in  iis  quae  religionis  sunt  a Christo  sponsae 
suae  tributa  non  modo  ita  eius  pastorum  ac  praesulum  propria 
est,  ut  ad  civilis  reipublicae  magistratus  mdlo  pacto  possit  perti- 
nere,  sed  insuper  libera  omnino  et  terrenae  cuiquam  dominationi 
minime  obnoxia,  Neque  enim  saeculi  principibus,  bene  vero  Apo- 
stolis  eorumque  in  officio  successoribus  revelatae  doctrinae  deposi- 
tum  commisit  Christus,  bisque  tantum  dixit,  qui  vos  audit  me  audit, 
qui  VOS  spernit  me  spernit.  Neque  ex  placito  laicae  potestatis, 
sed  ea  etiam  invita  evangelium  annuntiaverunt,  Ecclesiam  propaga- 
runt,  disciplinam  statuerunt  iidem  Apostoli : quin  immo  cum  prin- 
cipes  synagogue  silentium  ipsis  ausi  fuissent  indicere , Petrus  et 
loannes  evangelica  usi  libertate  responderunt : si  iustum  est  in 
conspectu  Dei  vos  potius  audire  quam  Deum , iudicate.  Nonnisi 
igitur  laesa  fide  planeque  perturbata  divina  Ecclesiae  constitutione 
naturaque  regiminis  fieri  potest,  ut  ulla  in  earn  saeculi  domitietur 
potestas , aut  eius  doctrinam  moderetur,  vel  impediat , quominus 
leges  ad  sacrum  ministerium,  divinum  cultum,  et  spirituale  fide- 
lium  commodum  spectantes  ferat  ac  promulget.  Firma  haec  stmt, 
immobilia  et  veterum  quotquot  fuerunt  Patrum  auctoritate  ac  tra- 
ditione  sufifulta.  Ne  te  rebus  misceas  ecclesiasticis , ad  imperato- 
rem  Constantium  scribebat  Osius  Cordubensis  episcopus,  nec  nobis 
his  de  rebus  praecepta  mandes,  sed  a nobis  potius  haec  ediscas: 
tibi  Deus  imperium  tradidit , nobis  ecclesiastica  concredidit.  Ac 
quemadmodum  qui  tibi  imperium  subripit,  Deo  ordinanti  repugnat; 
ita  metue,  ne  si  ad  te  ecclesiastica  pertrahas,  magni  criminis  reus 
fias.  Norunt  id  etiam  ac  palam  fateri  gloriosum  sibi  duxerunt 
christiani  principes,  inter  quos  magnus  ille  Basilius  imperator  ita 
in  VIII.  Synodo  loquutus  est:  De  vobis  autem  laicis,  tarn  qui  in 
dignitatibus,  quam  qui  absolute  conversamini,  quid  amplius  dicam 
non  habeo,  quam  quia  mdlo  modo  vobis  licet  de  ecclesiasticis  causis 
sermonem  movere.  Hoc  investigare  et  quaerere  Patriarcharum, 
Pontificum  et  Sacerdotum  est , qui  regiminis  officium  sortiti  sunt, 
qui  sanctificandi,  qui  ligandi  et  solvendi  potestatem  habent,  qui 


a ecclesiasticas  et  coelestes  adepti  sunt  claves:  non  tiostrum , qui 
pasci  debemus , qui  sanctificari , qui  ligari , vel  a ligamento  solvi 
egemus.‘‘ 

III.  Negatur,  eandem  potestatem  necessariam  esse,  ita  ut 
stare  eidem  debeant  omnes,  nec  quisquam  baptizatorum  citra  sa- 
lutis  discrimen  possit  eidem  semet  subducere.  De  vetustioribus 
protestantibus  testatur  Bellarmin.  de  Conciliis  1.  I.  c.  18.  ab  iis- 
dem  „catholicos  passim  reprehendi,  quod  tribuant  episcopis  prae- 
toriam  auctoritatem  iudicandi  de  controversiis,  ita  ut  standum  sit 
eorum  sententiae,  quia  ipsi  (ut  indices)  sic  statuerunt. “ Id  ipsum 
recentius  declarat  Boehmer.  in  iur.  paroch.  1.  c.  § 68. 
potest  decisio  doctrinae  ab  altero  fieri  pro  me  in  rebus  fidei.  Ne- 
que ecclesia  obligatur  ex  decisis  Conciliorum.  Scilicet  quia  res 
fidei  in  alterius  voluntatem  conferri  nequeunt;  nec  decisio  in 
Conciliis  quoque  obligans  reliquos  fieri  potest.  Nec  si  tota  ec- 
clesia esset  congregata , singuli  suas  sententias  submittere  tene- 
rentur  universis;  quia  hie  tale  negotium  subest,  quod  singulorum 
salutem  tangit;  ergo  a singulis  quoque  approbandum,  nec  a plu- 
ralitate  votorum  dependet.^  Id  colligit  in  iur.  eccl.  prot.  1.  I. 
® tit.  53.  §§  39  sqq.  ex  collegiorum  proprietate , quae  continetur 
praedicato  libertatis  et  talem  involvit  facultatem  , per  quam  uni- 
versi  de  negotiis  collegii  libere  absque  imperio  inter  no , hoc  est, 
in  collegio  exsistente,  disponunt,  nisi  iure  vel  vi  prohibit!  sint . . . 
Sit  ergo  ilia  genuina  libertas  Ecclesiae,  ubi  ministri  verbi  divini, 
doctoris  limites  non  transgrediuntur , nec  ullum  imperium  ...  in 
conscientias  affectant , sed  amore  . . . auditoribus  suis  praeesse 
student  ...  eo  vel  magis  quod , ut  idem  addit  in  iur.  par.  1.  c. 
c.  2 , in  eo  ecclesia  a collegio  civili  differt , quod  quamvis  uni 
collegae  possint  reliqui  conferre  optionem  seu  votum  primarium, 
cui  reliqui  se  conformare  vi  pact!  debeant , non  ita  ab  ecclesia 
in  docendi  munere  quispiam  constitui  possit,  cui  reliqui  suam  vo- 
luntatem ita  submittant,  ut  quam  viam  aut  quae  media  salutis 
is  propositurus  sit,  ipsi  caeco  obsequio  amplecti  velint  aut  debeant 
Ita  pariter  in  origin,  iur.  eccles.  Tubing.  1756.  p.  36.  Pfaff.  „Ex 
quo  iam  patet , inquit , Ecclesiam  civilem  statum  baud  esse , in 
quo  conspiciuntur  imperantes  et  parentes,  qui  in  Ecclesia  ut  tales 
exsulant  ubi  nonnisi  doctores  et  auditores  subsellia  complent,  qui, 
si  praecipuum  id,  cuius  ob  rationem  in  coetum  coeunt,  conver- 
° sionem  nempe  suam , sanctificationem  et  salvationem ' spectent, 
occulta  vi  divina  reguntur , et  uni  Christo  Domino  subiiciuntur ; 
externam  vero  ecclesiae  disciplinam , externum  ordinem  instituta 
confoederatione,  ex  qua  dein  constitutiones  ecclesiasticae  manant, 
per  modum  pacti  et  conventionis  sociata  in  unum  opera  compo- 
nunt.“  Et  loan.  Fr.  Buddeus  instit.  theol.  dogm.  1.  V.  c.  4.  con- 
queritur , quod  „Romanae  . . . Ecclesiae  episcopi  relicto  doce^ndi 
munere,  imperium  sibi  vindicarunt,  et  ius  circa  sacra  imperanti- 
bus  iniquo  ausu  eripuerunt“. 

Verum  hue  spectant  damnati  a Leone  X.  per  Bullam  „ Ex- 
surge Domine“  Mart.  Lutheri  errores  XXIX.  et  XXX.  superius 
allegati;  turn  XXVII.  „Certum  est,  in  manu  Ecclesiae  aut  Papae 
prorsus  non  esse  statuere  articulos  fidei , immo  nec  leges  morum 
seu  bonorum  operum“:  turn  XXVIII.  „ Si  Papa  cum  magna  parte 
Ecclesiae  sic  vel  sic  sentiret,  nec  etiam  erraret;  adhuc  non  est 
peccatum  aut  haeresis,  contrarium  sentire,  praesertim  in  re  non 
necessaria  ad  salutem : donee  fuerit  per  Concilium  universale  alte- 
rum  reprobatum,  alterum  approbatum.“  „Nos  autem  dicimus,  scri- 
bit  Bellarmin.  1.  c. , consessum  episcoporum  in  Conciliis  legitimis 
^ esse  verum  iudicum  consessum,  et  eorum  decreta  et  leges  neces- 
sario sequendas“:  iisque,  ut  docet  Suares  de  legib.  1.  IV.  c.  19., 
obligari  „omnes  et  solos  subditos“,  qui  sunt  omnes  et  soli  bapti- 
zati , etiam  haeretici;  „nam  retinent  characterem  baptismalem, 
quod  est  fundamentum  huius  subiectionis‘‘,  qua  scilicet  „sunt  vere 
subiecti  ecclesiasticae  iurisdictioni“. 

(19)  Cum  autem  Ecclesiae  potestas  alia  sit  et  dicatur  ordinis, 
alia  iurisdictionis.  „Duplex  enim , inquit  Suares  in  defens.  fid. 
cath.  1.  III.  c.  6.  de  Primat.  Rom.  Pontif.,  distingui  solet  potestas 
ecclesiastica,  scilicet,  ordinis  et  iurisdictionis:  ad  haec  enim  duo 
membra  alia  quae  adnumerari  solent  reducuntur,  ut  recte  Navarr. 
adnotavit.“  Potestas  ergo  ordinis,  subdit,  „non  est  potestas  su- 
perioris  in  subditos,  sed  est  facultas  quaedam  moralis  ad  cultum 
Dei  religiosum  ordinata,  vel  per  oblationera  sacrificii,  vel  per  ad- 
ministrationem  aut  dispensationem  sacramentorum,  quae  ad  sanc- 
tificationem fidelium  sunt  instituta,  vel  denique  per  quascunque 
alias  caeremonias,  quae  ad  ornatum  sacrificii  aut  sacramentorum 
convenienter  et  ordinate  fieri  debent.  Unde  etiam  protestantes 


605 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia, 


606 


non  omnino  videntur  hanc  potestatem  negare,  quamvis  ita  illam 
interpretentur , ut  nomine  'potius  quam  re  illam  confitcantur  . . . 
Potestas  item  iurisdictionis  subdistinguitur  in  iurisdictionem  in- 
terni  fori  poenitentiae  et  extenii  fori  ecclesiastici.  Prior  proximo 
constituit  sacerdotes  superiores  et  indices  in  quodam  divino  et  se- 
crete foro,  quod  in  Sacramento  poenitentiae  exercetur  . . . neque 
(tamen)  ad  exteriorem  politiam  etiam  ecclesiasticam  spectat  . . . ; 
potestas  Tero  iurisdictionis  externae  data  est  ad  gubernandam 
Ecclesiam,  quateuus  est  quaedam  spiritualis  respublica  et  corpus 
Christi  mysticum,  quam  spiritualem  vocamus,  ut  a temporali  earn 
distinguamus.“ 

Utrumque  autem  distinctionis  membrum  negant,  quicunque 
Ecclesiam  societatem  dicunt  penitus  aequalem;  rem  data  opera 
probare  conatur  Pufendorf.  1.  s.  c.  per  partes  asserens,  neque 
sacramentum  ordinis,  neque  collatam  divinitus  ullam  dari  iuris- 
dictionem. Idipsum  asseruit  Salmasius , cuius  dogmata  contra 
catholicam  fidera  in  dissertat.  Vallon.  Messalin.  prolata  recenset 
Petavius  in  praefat.  ad  5 libros  de  eccles.  hierarch.,  inter  quae 
et  ista  leguntur : „Nullum  Christus  instituit  sacerdotium  nullosque 
sacerdotes,  quibus  suam  Ecclesiam  regendam  committeret . . . Eecte 
Waldenses  ac  Lutherus  sacerdotium  non  retinuerunt , sed  credi- 
derunt,  iustos  ac  fideles  laicos . . . posse  omnibus  mimeribus  eccle- 
siasticis  defungi,  potestate  ad  id  accepta  per  impositionem  manuum 
presbyterii,  id  est,  senatus  non  ecclesiastici,  sed  laici.  Ligandi 
quid’em  et  solvendi  potestatem  Apostolis  dedit;  sed  in  hac  pote- 
state non  versatur  iurisdictio  episcopi,  cum  totum  hoc  negotium 
fori  sit  interni,  cuius  nulla  iurisdictio  est,  nisi  penes  Deum.“  Porro, 
ut  singillatim  de  partibus  sermo  fiat,  novatores  generatim  omnes 
negando  ordinis  sacramentum  primum  memhrum  propositae  di- 
stinctionis inficiantur.  Quoniam  vero  post  professionem  fidei  ab 
Innocentio  III.  Waldensibus  praescriptam  Concilium  Tridentinum 
Sessione  XXIII.  Decreto  de  Sacramento  ordinis,  et  maxime  cap.  4. 
de  ecclesiastica  hierarchia  et  ordinatione  turn  adiectis  8 canonibus 
ad  illam  haeresim  evertendam  nihil  desiderandum  reliquit:  in  pro- 
posito  Schemate  generatim  ac  in  obliquo  asseruisse  ordinis  pote- 
statem eamque  a potestate  iurisdictionis  distinctam  satis  visum  est. 

(20)  De  hac  altera  speciatim  docemus.  Quod  attinet  ad  alte- 
ram potestatis  ecclesiasticae  speciem,  quae  iurisdictione  continetur, 
haec  quinque  declarantur:  1.  generatim  illius  partitio,  qua  eadem 
ad  duplex  forum  internum  et  externum  refertur ; turn  nominatim 
2.  eius,  quae  est  fori  externi,  vis  ac  perfectio ; huius  porro  3.  sub- 
iectum;  4.  eius  effectus , et  5.  eiusdem  obiectum.  Haec  enim 
omnia  ab  Ecclesiae  inimicis  multipliciter  negantur,  maxime  vero 
quatuor  postrema  capita,  quae  idcirco  enucleatius  declarantur; 

I.  Xegatur  a novatoribus , de  quibus  dictum  est  superius, 
omnis  utriusque  fori  potestas.  Sane  negant  isti , uti  patet  ex 
adnotatione  superiori , veram  ac  propriam  interni  fori  sive  con- 
scientiae  potestatem;  et  illi  ipsi,  qui  cum  Ger.  lo.  Vossio  in  diss. 
de  iur.  magistrat.  in  reb.  eccles.  opp.  t.  VI.  pp.  859  sqq.  de  Ec- 
clesiae potestate  interior!  usuque  clavium  loquuntur,  rem  ipsam 
respuunt.  „Sacerdos,  inquit  ille  1.  c.  p.  865,  ])eccata  non  remittit, 
aut  retinet,  sed  remissa  aut  retenta  esse  ostendit  sive  annuutiat . . . 
suadere  sacerdos  potest , proprie  vero  loquendo  irnperare  non 
potest,  cum  penes  eum  solum,  qui  imperium  habet,  sit  vis  coac- 
tiva  . . . ; minister  non  de  aliena  actione  iudicat,  sed  de  sua: 
peccat  enim  contra  caritatera,  si  ei  (peccatori)  praebeat  signa,  ad 
quern  scit  non  pertinere  . . . : nec  ullum  hie  imperium  sed  tan- 
tummodo  ministerium  est.  Atque  hinc  liquet , quatenus  clavium 
usus  conveniat  pastoribus^  : scilicet  convenit  ])er  Voss,  omnino 
nullus.  Sed  contra  talejn  haeresim  statutus  fuit  in  Cone.  Trid. 
Sess.  XIV.  de  Poenitentia  Canon  IX.,  ita  ut  praeter  declaratam 
fori  interni  potestatem  iurisdictionis  nihil  ulterius  addendum  vi- 
sum fuerit.  Multo  autem  magis  ab  illis  Ecclesiae  detrahitur  omnis 
potestas  iurisdictionis  publicae  sive  fori  externi;  quod  quum  sit 
eo  gravioris  momenti,  quod  etiam  a pseudopoliticis  passim,  ut  ex 
publicis  actis  scriptisque  notum  omnibus  est,  universa  Ecclesiae 
externa  iurisdictionis  potestas  denegetur : de  hac  iurisdictionis 
parte  nominatim  ac  diligenter  statuitur. 

II.  Negatur  Ecclesiae  ab  illis  potestas  iurisdictionis  exterior, 
quae  cuivis  societati  perfectae  debet  inesse,  quaeque,  si  sit, 
legifera,  iudiciaria,  et  coercitiva  vocatur  et  est.  Si  vero  illi  ali- 
quam  huius  potestatis  speciem  vel  umbram  tribuere  Ecclesiae 
videntur,  hanc  eidem  citra  conditiones  ac  vincula  non  permittunt. 
Ita  rursus  Boehmer.  in  iur.  paroch.  1.  c.  c.  III.  §§  2 sqq.  „Di- 
stinguamus,  inquit,  oportet  leges  proprie  dictas  a legibus  im- 


a  proprie  dictis.  Illae  ex  iussu  superioris  vim  ohligandi  perfectam 
sortiuntur,  hae  nonnisi  ex  pacto  atque  sodalium  conventions  obli- 
gant,  salvo  nihilominus  semper  supremo  iure  et  imperio  . . . Unde 
cum  ecclesiae  statuta  per  se  vim  conventionis  tantum  habeant, 
quatenus  privatorum  conventione  sciscuntur;  turn  proprie  ad  digni- 
tatem legis  provehi  censeri  debent,  cum  a maiestate  civili  confir- 
mantur.  Cui  nativmn  et  insitum  est,  non  modo  advigilare  cano- 
num  custodiae,  tuition!  et  executioni,  sed  praeterea  novas  etiam 
ferre  leges,  quae  ad  externam  xd^iv  referantur.*'  Similiter  in  iur. 
pub.  univ.  par.  special.  1.  II.  c.  5 : „Coetibus  integrum  est , in- 
quit, censuras  quasdam  inter  se  pacto  determinare;  sed  cum  mi- 
nistri  sacrorum  illis  facile  abuti  possint , imperans  iis  modum 
ponit,  ne  alicui  iniuria  inferatur,  vel  ipsimet  sub  illis  imperium 
quoddam  vel  iurisdictionem  exerceant.  Censurae  itaque  ecclesia- 
sticae sunt  medium  quoddam  coercendi  contumaces  in  ecclesia. 
Scilicet  omne  collegium , quatenus  est  societas  aequalis , cogendi 
vim  per  modum  imperii  non  hahet;  habet  tamen  ex  pacto,  si  sci- 
licet poenam  quandam  conventionalera  constituit,  ut  eo  rectius 
instituta  in  observantiam  deducantur,  quo  in  specie  exclusio  vel 
b partialis  vel  totalis  a collegii  commiinione  pertinet.‘‘  Quibus  Ec- 
clesiae omnino  adimitur  plena  atque  absoluta  iurisdictionis  ex- 
ternae potestas.  Sed  habuit  Boehmer.  antecessorem  doctrinae 
Grotium , qui  1.  c.  IV.  diribet  regimen  omne  aut  in  tale , quo 
posito  non  tollitur  iiiris  libertas,  idque  suadendi  auctoritate,  non 
iuhendi  potestate  continetur:  aut  in  tale,  quo  posito  tollitur  iuris 
libertas , idque  est  declarativum  aut  constitutivum : et  constituti- 
vum  aut  iure  consensus  aut  vi  imperii.  lamvero , subdit , cum 
suasorium  turn  declarativum  (quod  non  obligat  proprie,  sed  obli- 
gation! occasionem  praebet)  „sub  uno  directivi  regiminis  nomine 
solent  comprehendi . . . Constitutivum,  quod  ex  consensu  oritur, . . . 
vim  obligandi  habet  ex  lege  natural!,  quae  pacta  vult  servari . . . 
Irnperativum  vero  regimen  ex  vi  intrinseca  supereminentiae  suae 
obligat,  sive  supremum  sit  sive  infra  supremum“.  Turn  statuit, 
lege  Christi  et  Apostolorum  adinii  ecclesiae  .„omne  imperium  . . . 
interdici  omnem  coactionis  usum  . . . obligare  quemquam  per  mo- 
dum imperii  datum  non  esse“ ; eius  regimen  „ad  mere  suasorium 
aut  ad  declarativum  genus  referri  debere“ : turn  addit  ^regimen 
constitutivum,  quod  ex  consensu  appellavimus,  ecclesiae  ademptum 
c nemo  dixerit  . . . Hoc  ins  constituendi  ecclesiae  naturale  est.  Data 
enim  universitate,  hoc  ipsum  ius  ex  natura  universitatis  continue 
sequitur  . . . plane  tamen  subest  regimini . . . summarum  potesta- 
tum  . . . quia  nemo  consentiendo  plus  iuris  ...  in  totam  universi- 
tatem  transferre  potuit,  quam  ipse  habuit.  “ Quibus  doctrinis 
haereticis  opponitur  diserta  in  Constitutionis  Schemate  declaratio, 
Ecclesiae  iurisdictionem,  quae  est  fori  public!,  absolutain  atque 
p)lenam  esse.  Quo  faciunt  praeter  articulos  IX.  et  XII.  ex  45  dam- 
natis  a Concilio  Constantiensi  et  Martino  V.  per  Bullam  „ In- 
ter cunctas‘‘  et  Bullam  „In  eminentis“  ann.  1418.  damnatus  a 
loanne  XXII.  Marsilii  Patav.  et  loannis  a landun.  articulus  V. 
„Quod  tota  Ecclesia  simul  iuncta  nullum  hominem  punire  potest 
punitione  coactiva , nisi  concedat  hoc  imperatoC'' : quinque  autem 
articuli  illorum  „velut  Sacrae  Scripturae  contrarii  et  fidei  catho- 
licae  inimici , haeretici  seu  haereticales  et  erronei“  . . . decla- 
rantur. 

III.  Quod  ad  plenae  huius  absolutaeque  potestatis  subiectum 
attinet,  id  nunc  accipitur  generatim  de  eorum  online,  quibus  ex 
ordinatione  Christi  Domini  ipsa  potestas  communicator  ad  regen- 
d dam  ipsius  Ecclesiam ; eoque  declaratio  spectat,  ne  „quis,  ut  docet 
Concil.  Trident.  Sess.  XXIII.  de  Sacram.  Ordin.  cap.  4 , omnes 
Christianos  . . . pari  inter  se  potestate  spiritual!  praeditos  affir- 
met  . . . perinde  ac  si  contra  beati  Pauli  (I.  Cor.  12.  Eph.  4) 
doctrinam  omnes  Apostoli,  omnes  Prophetae,  omnes  Evangelistae, 
omnes  Pastores,  omnes  sint  Doctorcs;  proinde  sacrosancta  Synodus 
declarat  . . . episcopos , qui  in  Apostolorum  locum  successerunt, 
ad  hunc  hierarchicum  ordinem  praecipue  pertinere , et  positos, 
sicut  (Act.  20)  idem  ait  Apostolus,  a Spiritu  sancto  regere  Eccle- 
siam Dei“;  aut,  quod  non  minus  detestabile  est,  ne  quis  eandera 
ecclesiasticae  iurisdictionis  potestatem  saeculari  principatui  tribu- 
tam  dicat.  Quo  facit 

1.  Henricus  VlII.  qui,  ut  est  in  apolog.  pro  iuram.  fidelit, 
lacobi  I. , subditis  omnibus  ita  praecepit  iurare : „Ego  N.  N.  pa- 
lam  testor,  et  ex  conscientia  mea  declare,  quod  Maiestas  regia, 
unicus  est  supremus  gubernator  huius  regni  omniumque  aliorum 
suae  maiestatis  dominiorum  ac  territoriorum  tarn  in  omnibus  spi- 
rit ualibus  sive  ecclesiasticis  rebus  aut  causis,  quam  in  temporali- 
bus,  et  quod  nullus  extraneus  princeps,  persona,  praelatus,  status. 


607 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


608 


aut  potestas  habet  aut  habere  debet  ullam  inrisdictionem , pote- 
statem,  superioritatem , praeeminentiam  vel  auctoritatem  ecclesia- 
sticam  sive  spiritualem  intra  hoc  regnum;  et  proinde  renuntio 
penitus  et  reiicio  omnes  extraneas  iurisdictiones , potestates  . . . 
Ita  me  Deus  adiuvet  et  per  huius  libri  contenta.^  Porro  idem 
potestatem  faciens  episcopis  invisendi  dioecesim,  referente  Bossueto 
hist,  variat.  1.  VII.  § 45 , voluit  eosdem  persuasos  esse  omnem 
inrisdictionem  ecclesiasticmn  iuxta  ac  saecularem  ex  regia  inte- 
state profluere,  tanquam  ex  principe  fonte  cuiusvis  auctoritatis  in 
singulis  regnis:  episcopos  nonnisi  ut  regis  vicarios  suas  dioeceses 
invisere:  potestatem  omnem  regiminis  in  episcopos  ex  rege  ipso 
refundi,  a quo  proinde  possit  sicuti  restringi,  ita  etiam,  si  e re 
esse  iudicaverit,  prorsus  revocari.  Et,  ibidem  § 42,  Cranmerus 
archiep.  Cantuar.  docebat:  ^Christiana  principi  a Deo  immediate 
conferri  supremam  cum  ecclesiastici  turn  politici  regiminis  auctori- 
tatem . . . aeque  vicarios  esse  principis  in  regimine  sacro  antistites, 
ac  eiusdem  sint  vicarii  in  temporali  regimine  politici  magistratus.** 

2.  Beliquortim  novatorum  plerique  sequebantur  Marsilium 
Patavinum  in  „defensoi’io  pacis“  statuentem , ut  auctor  est  Car. 
Du  Plessis  d’ Argent,  in  collect,  iudic.  t.  I.  pp.  304  sqq. , subiec- 
tum  supremae  potestatis  in  quavis  societate  eum  esse  populum, 
quo  societas  constat.  Unde  in  ecclesia  quoque  coetui  fidelium 
vere  proprieque  competere  summum  imperium. 

Ita  Lutherus  de  sacram.  ordin.  fol.  87.  ed.  Wittemb.  1551. 
„Omnes  in  verbo  et  sacramento  quocunque  habere  potestatem. 
Verum  non  licere,  quemquam  hac  ipsa  uti,  nisi  co7isensu  comtnu- 
nitatis  aut  vocatione  maioris  . . . Ministerium  esse  id  quod  nos 
sacerdotium  vocamus  . . . Commentum  illud  characteris  iam  olim 
irrisum  ...  si  ruat  aliquando,  vix  consistet  ipse  Papatus  cum  suis 
characteribus , redibitque  ad  nos  laeta  lihertas,  qua  nos  omnes 
aeqnales  esse  quocunque  hire  intelligemus , et  excusso  tyrannidis 
iugo  sciemus,  quod  qui  christianus  est,  Christum  habet,  qui  Chri- 
stum habet,  omnia,  quae  Christi  sunt,  habet,  omnia  potens.‘‘  Quae 
expressa  sunt  ad  damnatum  a Clemente  V.  in  Viennensi  Concilio 
errorem  III.  Beguardorum  et  Beguinarum:  „Quod  illi,  qui  sunt 
in  praedicto  (t  humanae)  'gradu  perfectionis  et  spiritu  libertatis, 
non  sunt  humanae  subiecti  obedientiae,  nec  ad  aliqua  praecepta 
Ecclesiae  obligantur;  quia  (ut  asserunt)  ubi  Spiritus  Domini,  ibi 
libertas.  “ 

Ita  Jurieu,  calvinianus , in  tract,  de  eccles.  c.  21  : „C’est  a 
I’Eglise,  inquit,  c’est-a-dire , au  peuple,  qu’a  ete  donnee  la  puis- 
sance des  clefs.  Cette  puissance  est  proprement  ce  qui  gouverne 
I’Eglise  . . . Si  Ze  peuple  a regu  la  puissance  des  clefs,  il  est  clair, 
que  c’est  en  son  nom  qu’elle  s’administre , et  que  c’est  a lui  a 
faire  ses  conducteurs.^ 

Ita  porro  Richer ius  prop.  II.:  „Toto  iurisdictio  ecclesiastica 
primario,  proprie  ac  essentialiter  ecclesiae  convenit ; Romano  autem 
Pontifici  atque  aliis  episcopis  ministerialiter  et  quoad  exsecutio- 
nem  tantum,  sicut  facultas  videndi  oculo.“  Ille  autem  d.  7.  De- 
cembr.  1629.  se  suumque  lib  rum  iudicio  subiiciens  Apostolicae 
Sedis  „quam  matrem  ac  magistram  omnium  ecclesiarum  et  infal- 
libilem  veritatis  iudicem  agnoscit  ac  protestatur“,  propositione  II. 
superius  allata  haeresim  contineri  fatetur,  quam  imprudens  hau- 
serit  „ex  putridis  Lutheri  et  Calvini  fontibus , qui  ambo  impie 
falsoque  contendunt,  proprie  et  immediate  iurisdictionem  ecclesiae 
fuisse  datam  a Christo,  non  S.  Petro,  aliis  Apostolis  et  episcopis, 
nisi  per  accidens,  instrumentaliter  et  nomine  ecclesiae.  “ Contra- 
rium  docuisse  scholam  Parisiensera  ex  Gersonii  probat  considera- 
tione  X.  1.  de  eccl.  potest.  „ Plenitude  potestatis  ecclesiasticae 
sic  proprie  sumptae  de  lege  ordinaria  non  est  nisi  in  unico  Sunimo 
Pontifice  formaliter  et  suhiective:  alioquin  ecclesiasticum  regimen 
non  esset  monarchicum , et  habere  posset  multiplex  caput  ex 
aequo,  quod  est  aperte  haereticum.^ 

Ita  in  ep.  ad  Hadrian.  Valiant.,  quae  est  ep.  5.  1.  II. , La^i- 
noius,  qui  cum  alia  Bibliorum  loca  turn  maxime  Matth.  18,  18. 
veluti  disertissima  testimonia  habet , ut  originale  sacrae  potestatis 
subiectiim  ipsa  fidelium  communitas  adprobetur,  Et  Vallantium 
alloquens:  „Bene,  inquit,  ac  sapienter  iudicas , operae  pretium 
esse  sanctorum  Patrum  testimoniis  confirmare  parisiensem  ilium 
nostrum  articulum , in  quo  ut  fundamento  tota  nititur  sententia, 
quae  Concilium  supra  Papam  constituit.  Articulus  ille  est,  quern 
in  epistola  ad  Christophorum  Fauvaeum  ita  proposui : Eodem 
veritatis  fundamento  recipiendum,  potestatem  excommunicandi  esse 
de  hire  divino  immediate  a Christo  Ecclesiae  concessam,  et  ob  id 
magnopere  timendas  esse  censurasfi  Sententiam  confirmat  aucto- 
ritate  Gerson.  in  tract,  de  pot.  eccles.  et  Almayn.  in  1.  de  com- 


a  parat.  Pap.  et  Cone,  aliorumque  fautorum  „opinionis  illius,  quod 
Concilium  est  supra  Papam,  qui  arbitrati,  suam  opinionem  ex  hoc 
fundamento  pendere,  aiunt,  potestatem  ecclesiasticam  iurisdictionis 
in  utroque  foro  residere  in  tota  univei'sitate  Ecclesiae,  hoc  est,  in 
toto  corpore,  quod  aiunt,  categorematice  instar  reipublicae  civilis.** 
Idipsum  porro  §§  3 sqq.  colligit  ex  Pontificibus  Ecclesiaeque  Pa- 
tribus,  inter  quos  utitur  § 9.  Optati  auctoritate  dicentis  (1.  II.): 
„Certa  membra  sua  habet  Ecclesia,  episcopos,  presbyteros,  dia- 
conos,  ministros  et  turbam  fidelium e quibus  ita  Launoius  ar- 
gumentatur:  „Si  episcopi , presbyteri , . . . certa  quaedam  sunt 
membra  Ecclesiae , profecto  Ecclesia  corpus  est , quod  per  ilia 
membra  sues  actus  exercet.  Neque  Optatus  simile  quid  scriberet, 
nisi  principalem  potestatem  a Christo  Ecclesiae  toti  collatam  fuisse 
supponeret , quae  postea  per  Ecclesiae  ministros  exerceretur  . . . 
Hinc  apparet  (ait  § 47) , cur  Alexander  III.  in  ep.  II.  quae  in 
tom.  IV.  hist.  Francor.  refertur,  se  ministrum  dixerit  universalis 
Ecclesiae  scribens : Inde  siquidem  est,  quod  Xos  licet  insufficienti- 
bus  mentis  ad  providentiam  apostolicae  Sedis  [et]  ministerium  uni- 
versalis Ecclesiae  Deo,  prout  ipsi  placuit,  disponente  vocati  . . .“ 
b Ita  Ludov.  Ellies  Du  Pin  „de  antiq.  eccl.  discip.“  diss.  VI. 
§ 1.  fatetur  quaestionem  „de  Concilii  generalis  supra  Romanum 
Pontificem  auctoritate  ...  ex  huius  principii  determinatione  de- 
pendere  . . . quodnam  sit  subiectum  immediatum  potestatis  ecclesia- 
sticae. An  potestas  clavium  sit  immediate  concessa  universitati 
ecclesiae,  ut  per  eius  ministros  ac  per  summum  Pontificem  exer- 
ceatur,  an  vero  surnmo  Pontifici  aut  etiam  episcopis  sit  immediate 
collata  . . . nam  si  clavium  potestas  est  penes  solum  Pontificem 
Romanum,  haud  dubium  est,  quin  super  universam  ecclesiam  ha- 
beat  potestatem , cum  aliam  potestatem  hac  in  hypothesi  non 
habeant  ecclesia  et  praelati,  quam  quae  illis  ab  ipso  communica- 
tor; secus  vero  si  . . . ecclesia  supremam  habet  potestatem,  quae 
ab  ea  in  ministros  eius  summumque  Pontificem  derivatur.  Operae 
pretium  est  ergo,  subdit,  . . . opinionis  nostrae  fundamentum  ex 
traditione  confirmare.  Ut  ergo  pateat,  mentem  antiquorum  om- 
nium fuisse,  claves  non  uni  Petro,  sed  in  persona  Petri  universi- 
tati Ecclesiae  collatas  esse , quas  ilia  ministris  suis  atque  ipsi 
suramo  Pontifici  communicat,  nonnulla  veterum  id  asserentiura 
testimonia  referam.“  Quod  praestat  ea  defloraiido  quae  maiori 
c farragine  Launoius  attulerat.  Turn  redit  ad  priraum  assumptum 
scribens:  „Xemo  est  qui  non  intelligat,  ilium  supremam  habere 
potestatem , qui  potestatem  ipsam  habet  secundum  originem  et 
virtutem : eum  vero  potestatem  non  habere  supremam , qui  tan- 
tum potestatem  habeat  ab  alio  sibi  commissam  quoad  usum.  Patet 
autem  ex  dictis,  potestatem  ecclesiasticam  esse  penes  Ecclesiam, 
Romanum  autem  Pontificem  ceterosque  praelatos  earn  accipere 
ab  Ecclesia  quoad  usum  tantummodo.  Hon  ergo  summus  Pontifex 
habet  potestatem  in  universam  Ecclesiam,  licet  habeat  in  universa 
Ecclesia:  sed  viceversa  Ecclesia  potestatem  habet  in  Pontificem; 
et  quemadraodum  mortuo  Pontifice  alium  sufficit,  ita  potest  eum 
corrigere  atque  deponere , non  quidem  ipsa  per  se , nam  univer- 
sam societatem  Ecclesiae  convenh’e  aut  iudicare  non  est  possibile ; 
sed  per  Concilium  generale,  quod  cum  universam  Ecclesiam  re- 
praesentet,  habet  universam  Ecclesiae  potestatem  in  se  unitam, 
cum  praesertim  Ecclesiae  universae  habeat  assensum.  Cum  ergo 
Ecclesiae  potestas  sit  superior  potestate  Papae ; cum  Ecclesia  leges 
dicere  possit  Papae;  cum  Ecclesia  possit  auferre  a Papa  iurisdic- 
tionem quam  ipsi  commisit : nemo  dubitare  potest , quin  haec 
d omnia  fieri  possint  a Concilio  generali  ipsam  repraesentante.** 
Sic  ille  purus  putusque  Richerianus. 

Ita  ex  ianseniana  factione  quadraginta  advocati  in  memoria 
a Consilio  damnata  d.  30.  Octobris  1730.  „Le  pouvoir  des  clefs  . . . 
a ete  accorde  par  J.  C.  a son  Eglise,  sans  qu’il  ait  voulu  trans- 
mettre  a ceux  qui  en  ont  I’exercice  par  Hat , ou  qui  I’ont  roQu 
immediatement  de  J.  C.  au  nom  de  toute  VEglise,  aucune  voie  de 
contrainte , ni  aucun  droit  de  I’exercer  avec  I’appareil  exterienr 
de  la  domination  et  de  la  force,  mais  seulement  par  la  voie  de 
la  persuasion  et  par  la  seule  crainte  de  la  perte  de  Tame  et  des 
peines  eternelles. Et  in  libello  cui  titulus  „Representat.  just,  et 
respect,  a nos  Seigneurs  les  Cardinaux,  Archeveques  et  Eveques^ 
ed.  occasione  damnationis  latae  in  consultationem  advocatoruni 
similia  his  habentur,  quae  nomine  facultatis  Parisiensis  Doctores 
lanseniani  scripserunt:  „I1  est  constant  par  I’Ecriture  et  par  la 
tradition  perpetuelle  de  I’Eglise,  que  c’est  . . . I’Eglise  catholique, 
mere  des  fideles,  qui  a re^u  le  pouvoir  de  lier,  de  juger  et  de 
prononcer;  que  la  propriete  appartient  au  corps  entier,  et  que 
I’exercice  de  ce  pouvoir  appartient  aux  ministres  etablis  par  J.  C.“ 


609 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia. 


610 


Eo  spectat  damnata  a Clemente  XI.  in  Constitutione  „Uni- 
genitus“  8.  Sept.  1713.  Paschas.  QuesnelU  Prop.  XC.  ^Ecclesia 
auctoritatem  excommunicandi  habet , ut  earn  exerceat  per  primos 
pastor es  de  consensu  saltern  praesumpto  totius  corporis. “ Turn 
pertinet  eodem  damnata  a Pio  VI.  in  Bulla  „Auctorem  fidei“ 
nn.  9.  10.  11.  Pistoriensium  doctrina  circa  „Ius  perperara  tribu- 
tum  inferioris  ordinis  sacerdotibus  in  decretis  fidei  et  disciplinae“ ; 
nec  non  doctrina  eorundem  ibidem  n.  2.  „De  potestate  commiini- 
tati  Ecclesiae  attributa,  ut  per  banc  pastoribus  communicetur“, 
circa  quam  Pius  VI.  declaravit : „Propositio,  quae  statuit,  pote- 
statem  a Deo  datam  Ecclesiae,  ut  communicaretur  pastoribus,  qui 
sunt  eius  ministri  pro  salute  aniniarum;  sic  intellecta,  ut  a com- 
munitate  fideliura  in  pastures  derivetur  ecclesiastici  ministerii  ac 
regiminis  potestas ; haeretica.'^  Merito  igitur  de  eccles.  hierarch. 

1.  III.  c.  XIV.  nn.  1.  7.  Petavius  contra  Richerium,  cuius  „prae- 
cipua  dogmatis  capita  non  solum  nefaria  et  a fidei  salubritate, 
qua  catholici  sumus,  aliena,  sed  etiam  absurda,  stolida,  et  insulsa‘‘ 
dicit,  ita  statuit:  „Quod  si  verba  ilia  Christi  consideremus,  quibus 
institutam  esse  potestatem  ecclesiasticam  catholici  omnes  . . . de- 
cernunt  ...  in  illis  omnibus  lucet  ilia  iurisdictio  et  potestas  soUs 
Ecclesiae  data  principibus,  potestas,  inquam,  ligandi  atque  solvendi 
ac  remittendorum  peccatorum  sive  claviani  potestas.  Nusquam 
autem  communitati  ac  multitudini  fidelium  donata  legitur,  nisi . . . 
ut  ad  totius  corporis  utilitatem  velut  ad  fineni  referatur,  non  ut 
in  ilia  tanquam  in  subiecto  resideat.“  Id  porro  est,  quod  in  Sche- 
mate  Constitutionis  docetur  verbis:  „Potestatis  atttem  hiiiusmodi . . . 
qui  earn  libere  . . . exercenP , quae  postrema  verba  diserte  decla- 
rant, quod  ex  se  cohaeret  cum  expositis  supra  ecclesiasticae  po- 
testatis  proprietatibus,  quibus  ilia  auctore  Christo  suprema  est  et 
absoluta,  secus  ac  cum  suis  docet  „de  habitu  religion,  christ.  ad 
vitam  0^1.“  §§  43  sqq.  Pufendorf..^  qui  officiis  principum  prote- 
gendi  ac  defendeudi  ecclesiam  respondere  iura,  inquit,  „generalis 
in  ecclesiam  inspectionis  . . . num  forte  . . . episcopi  iustos  limites 
migrent  . . . aut  quae  proprie  ad  imperium  civile  spectant,  velut 
suo  iure  sibi  assertum  eant.  Quo  ex  genere  inter  alia  sunt 
causae  matrimoniales  . . . Penes  principes  esse  definire , quaenam 
delicta  poenis  civilibus , quaenam  castigationi  ecclesiasticae  sub- 
iicienda  sint  et  . . . quem  gradum  castigationis  ecclesiasticae  de- 
linquens  subire  debeat . . . : praecipue  bannum  infligendi  potestas  . . . 
non  relinquatur  in  arbitrio  ministrorum  ecclesiae  . . . : penes  illos 
esse  . . . ubi  dissidii  aliquid  exortum  fuerit  . . . eximios  doctores 
aliosque  idoneos  viros  convocare  . . . et  directionem  eius  coetus 
praesidiumque  gerere  . . . : errorem  aut  abusum  . . . corrigere  ac 
reformare  . . . velut  ex  libertate  natui’ali , qua  isti  in  excellenti 
gradu  gaudent,  per  quam  propria  auctoritate  praeiudicia  sibi  il- 
lata  averruncare  possunt.^ 

IV.  Negatur  a novatoribus  insuper  episcopalis  iurisdictionis 
propria  vis,  quae  doctore  Gersonio  „de  potestate  ecclesiast.‘‘ 
cons.  2.  est  „potestas  dicendi  ius  in  alterum  etiam  invitum^:  item- 
que  negantur , qui  proprii  sunt  episcopalis  iurisdictionis  actus  et 
effectus,  ut  auctore  Petavio  de  hierarch,  eccles.  1.  III.  c.  13.  n.  10. 
„episcopi  et  iubere  possint,  ac  leges  ecclesiasticas  ferre,  et  delin- 
quentes  coercere , ac  poenis  itidem  ecclesiasticis  subiicere  etiam 
invites  ac  reluctantes;  et  idcirco  (episcopos  inquit)  sacros  esse 
ecclesiasticosque  magistratus  et  ap'/ovra?,  Ecclesiaecpie  praesides, 
inter  quos  supremus  unus  est  ac  fidelium  omnium  caput  Romanus 
Pontifex.“  lamvero  scribit  Grotiiis  1.  s.  c.  „Sine  obligandi  iure 
nullum  est  imperium.  Est  enim  hie  imperii  effectus  quasi  natu-  d 
ralis.^  Atqui  ipse  cum  aliis  recensitis  prius  haereticis  adimit 
pastoribus  omne  imperium;  hinc  iidem  episcopis  negant  potesta- 
tem obligandi  in  conscientia , multoque  magis  episcopis  negant 
potestatem  sontes  puniendi  etiam  invites.  Ita  in  vindiciis  eccles. 
anglican.  Masonus  1.  IV.  c.  2.  „Canones  sanctos,  ait,  et  ecclesiae 
salutares  condere,  est  episcoporum;  sed  canonibus  legum  vim  et 
pondus  adiicere,  est  regum  et  imperatorum.“  Ita  Boehmer.  iur. 
eccl.  protest.  1.  I.  tit.  33.  § 16.  „In  societatibus  inaequalibus 
leges  feruntur  ab  eo,  qui  imperium  tenet,  utpote  cui  oranis  po- 
testas collata  est;  imperio  deficiente  non  aliter  legos  condi  pos- 
sunt,  quam  mutuo  sociorum  pacto , atque  haec  ratio  quoque  fuit 
ecclesiarum  primitivarum , quae  mutuis  foederibus  se  constringe- 
bant  in  certas  leges,  disciplinam  concernentes , servandas,  prout 
ipse  Plinius  II.  lib.  10.  op.  97.  refert;**  et  in  iur.  paroch.  1.  c. 

§ 50.  iterum  Boehmer.  „legibus  christianismi  . . . obligari  christia- 
num  . . . christiano  modo,  id  est,  non  imperio,  sed  amore.“  Quae 
pariter  est  ap.  Petavium  de  hierarch,  cedes.  1.  III.  c.  13.  n.  1. 
doctrina  Salmasii,  qui  episcoporum  magisterium  eo  ex  antique  usu 

Coll.  Lac.  VII. 


a revocat,  ut  meri  doctores  sint : „Doceri  volentes,  inquit,  docebant, 
invitos  non  cogebant.  Disciplinae  officium  sortiti  erant , quia  cu- 
rabant,  ut  ea  observaretur  in  ecclesia;  inobedientes  non  coerce- 
bant , ne  multae  quidem  dicendae  potestatem  habentes.  Si  qui 
essent  indisciplinabiles , per  vim  eos  adigere  non  poterant , ut 
mores  mutarent.  Qui  vero  spontanea  poenitentia  corrigi  non  re- 
cusabant , eos  adinittebant.“  A quibus  non  abludit  lannonius 
apud  Bianchi  d.  pot.  e d.  poliz.  d.  chies.  1.  I.  c.  5,  episcopis  tri- 
buens  non  potestatem  sed  ministerium , causas  contentionesque 
amice  componendi;  quin  propteroa  vel  cogere  contendentes  pos- 
sint, ut  suo  acquiescant  arbitrio,  aut  contendentes  ad  exsequen- 
dam  sententiam  obligentur:  scilicet  facit  illos  arbitratores  non 
arbitros,  et  concedit  illis  notionem,  sed  negat  iurisdictionem,  quae 
„in  foro  externo“  auctore  Gersonio  de  potest,  eccl.  cons.  4.  „est  po- 
testas ecclesiastica  coercitiva,  quae  valet  exerceri  in  alterum  etiam 
invitum,  ad  dirigendum  subditos  in  finem  beatitudinis  aeternae“. 

Sed  ilia  potestate  privare  Ecclesiae  praesides,  damnatum  fuit, 
uti  prius  dictum  est,  in  Marsilio  Patav.  a loanne  XXII.  conte- 
stantibus  nobilissimis  Galliae  theologis : Gerson.  1.  c.,  Ilervaeo  de 
b potest,  eccles.  per  tot..  Pet.  de  Alliaco  de  pot.  eccles.,  loan.  Maior. 
de  potest,  eccles.  et  lacobo  Almayno  de  pot.  eccles.  et  laic.  q.  III. 
c.  2.  scribente:  „Marsilius  de  Padua  ponit,  quod  Papa  nullam 
habet  potestatem  coercitivam  sive  coactivam  ex  institutione  Christi; 
sed  ista  opinio  est  damnata.  “ Quo  etiam  spectat  Concil.  Senonens. 
ann.  1528.  ap.  Ilarduin.  t.  IX.  col.  1929.  „Post  hos  autem,  in- 
quit , ignaros  homines  (Waldenses)  surrexit  Marsilius  Patavinus, 
cuius  pestilens  liber,  quod  defensorium  pacis  nuncupatur,  in  chri- 
stiani  populi  perniciem  procurantibus  lutheranis  nuper  excusus 
est.  Is  hostiliter  Ecclesiam  insectatus,  et  terrenis  principibus  im- 
pie  applaudens,  omnem  praelatis  adimit  exteriorem  iurisdictionem, 
ea  dumtaxat  excepta,  quam  saecularis  largitus  fuerit  magistratus. “ 
Porro  idem  in  secta  lutherana  damnavit  Concilium  Tridentinum 
Sess.  VII.  de  baptismo  Can.  VIII.  „Si  quis  dixerit,  baptizafos 
liberos  esse  ab  omnibus  sanctae  Ecclesiae  praeceptis , quae  vel 
scripta  vel  tradita  sunt , ita  ut  ea  observare  non  teneantur , nisi 
se  sua  sponte  illis  submittere  voluerint;  anathema  sit.“  Prae- 
formaverat  hanc  Lutheranorum  haeresim  lo.  Huss , cuius  hie  est 
damnatus  a Concilio  Constant,  et  Martino  V.  art.  XV.  „Obedien- 
c tia  ecclesiastica  est  obedientia  secundum  adinventionem  sacerdo- 
tum  Ecclesiae  praeter  expressam  auctoritatem  Scripturae.“  Pro- 
testantiura  errorem  expressit  M.  Ant.  de  Dominis,  cuius  sententiam 
Parisiensis  Sorbona  confixit  15.  Dec.  1617.  hac  censura : „Haec 
propositio,  qua  parte  veram  iurisdictionem,  id  est,  vim  coactivam 
et  subiectionem  externam  (ita  tamen  ut  interna  non  excludatur) 
Ecclesiae  denegat:  est  haeretica  et  totius  ordinis  hierarchici  per- 
turbativa.“  Eundem  adoptabant  gallicani  regalistae,  quorum  doc- 
trina continetur  Opuscule  edito  gallice  hoc  titulo : „Principes  sur 
I’essence,  la  distinction  et  les  limites  des  deux  puissances,  spirituelle 
et  temporelle,  Ouvrage  posthume  du  Pere  la  Borde  de  i’Oratoire“, 
quod  universalis  inquisitionis  decreto  die  5.  Aug.  1753.  fuit  dam- 
natum , quumque  „rursus  tarn  gallico  quam  polonico  idiomate 
impressum  late  . . . per  manus  omnium  pervagaretur“  a Bene- 
dicto  XIV.  iterum  reiectum  damnatumque  fuit.  Haereticam  tamen 
eius  doctrinam  lanseniani  retinebant , et  Pistorienses  sanciebant. 
Hinc  Pius  VI.  per  Constitutionem  „Auctorem  fidei“  ann.  1794. 
damnavit  Pistoriensis  Synodi  Propositionem  affirmantem,  abusum 
fore  auctoritatis  Ecclesiae,  transferendo  illam  ultra  limites  doc- 
trinae  ac  morum  . . . multo  minus  ad  earn  pertinei’e  exigere  per 
vim  exteriorem  subiectionem  suis  decretis  . . .:  „qua  parte  insinuat, 
Ecclesiam  non  habere  auctoritatem  subiectionis  suis  decretis  exi- 
gendae  aliter  quam  per  media  quae  pendent  a persuasione;  qua- 
tenus  intendat,  Ecclesiam  non  habere  collatam  sibi  a Deo  pote- 
statem non  solum  dirigendi  per  consilia  et  suasiones,  sed  etiam 
iubendi  per  leges,  ac  devios  contumacesque  exteriore  iudicio  ac 
salubribus  poenis  coercendi  atque  cogendi;  ex  Benedict.  XIV.  in 
Brevi  ,Ad  assiduas‘  ann.  1755.  Primati,  Archiepiscopis  et  Epi- 
scopis regni  Polon.  . . . inducens  in  systema  alias  damnatum  ut 
haeretimm.^ 

V.  Negatur  ab  iisdem  haereticis,  regalistis  ac  pseudo-politicis, 
extensio  obiecti,  ad  quod  eadem  ecclesiastica  iurisdictionis  externae 
potestas  se  porrigit.  Hanc  enim  ab  exteriorum  rcrum  admini- 
stratione  excludunt , et  omnem  circa  easdem  res  potestatem  sae- 
culari  imperio  adscribunt.  Ita  Grot.,  Pufendorf. , Boehmer.  <alii- 
que  protestantium  iuris  cultores,  quorum  doctrinam  superius  ex- 
positam  ita  Ger.  lo.  Voss,  de  ])ot.  sum.  imp.  circa  sacr.  c.  I.  effert: 
„primo  et  per  se  competere  magistratui  exteriorem  potestatem, 

39 


611 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


612 


quae  in  externa  guhernatione  consistit,  qua  religio  publice  sanci- 
tur,  omniaque  procurantur,  quae  ad  bonum  religionis,  qua  pn- 
hlica  est,  pertinent.  “ Accedit  ex  orientalibus  apud  Leunclav.  in 
iur.  graeco-rom.  t.  I.  1.  V.  Demetrius  CJiomat.  archiep.  Bulgar. 
schismat. : ^Imperator,  inquit,  ut  communis  ecclesiarum  iTtiaxr)- 
[xovcipy?)?  exsistens  et  nominatus,  synodalibus  praeest  sententiis  et 
robur  tribuit,  ecclesiasticos  ordiues  componit,  et  legem  dat  vitae 
politiaeque  eorum , qui  altari  serviunt : hoc  amplius , iudiciis  epi- 
scoporum  clericorumque , et  vacantium  ecclesiarum  suffragiis.  E 
minore  etiam  honore  ad  maiorem  reducit , ab  episcope  videlicet 
in  metropolim  . . . Et  (ut  uno  verbo  dicam)  solo  sao  ificandi  ex- 
cepto  ministerio  reliqua  pontificalia  privilegia  imperator  reprae- 
sentat , quando  legitime  canoniceque  facit.“  Similiter  regalistae 
gallicani , iuxta  quorum  placita  Van-Espen  in  commentar.  ad 
Gratian.  par.  I.  dist.  10.  Gratiani  verba  „Constitutiones  princi- 
pum  ecclesiasticis  constitutionibus  non  praeeminere,  sed  obsequi“ 
ita  explicat : id  „nec  simpliciter  nec  generaliter  verum  esse , sed 
restringi  debere  ad  ecclesiasticas  constitutiones  de  rebus  mere 
spiritualihus , ad  directionem  animarum  directe  et  unice  spectan- 
tibus;  non  autem  de  rebus  temporalibus ; aut  his  quae  regimen 
reipublicae  spectant , ad  ipsius  populi  et  reipublicae  pacem  et 
tranquillitatem  conservandam  vel  procurandam.“  Addit  deinde : 
„Et  Eomanos  Pontifices  agnovisse , se  subiectos  legibus  et  con- 
stitutionibus imperatorum , non  tantum  externum , temporale  ac 
politicum  regimen  reipublicae  concernentibus,  sed  etiam  externam 
et  canonicam  Ecclesiae  discipUnam  spectantibus.“  Id  ipsum  affir- 
mavit  in  damnato  opuscule  La  Borde : „Ecclesiasticum  ministe- 
rium,  uti  legitur  post  verba  superius  allata  in  Brevi  Benedicti  XIV., 
ita  saeculari  dominationi  subiiciens,  ut  ad  hanc  spectare  pronun- 
ciet,  de  externa  omni  ac  sensihili  guhernatione  cognoscere  ac  iudi- 
care.  Pravum  ac  pcrniciosum  systema,  Pontifex  subdit,  iampri- 
dem  ab  Apostolica  Sede,  praesertim  vero  a loanne  XXII.  Prae- 
decessore  Nostro,  Constitutione  incipiente : ,Licet  iuxta  doctrinam‘, 
reprobatum  ac  pro  haeretico  expresse  damnatum.“  Et  Pius  VI. 
in  Bulla  „Auctorem  fidei“  statuit  „de  potestate  Ecclesiae  quoad 
constituendam  et  sanciendam  exteriorem  disciplinani : 4.  Propositio 
affirmans,  abusum  fore  auctoritatis  Ecclesiae,  transferendo  illam 
ultra  limites  doctrinae  ac  morum,  et  earn  extendendo  ad  res  ex- 
teriores , et  per  vim  exigendo  id , quod  pendet  a persuasione  et 
corde  . . . Quatenus  indetermiuatis  illis  verbis,  extendendo  ad  res 
exteriores,  notet  velut  abusum  auctoritatis  Ecclesiae  usum  eius 
potestatis  acceptae  a Deo , qua  usi  sunt  et  ipsimet  Apostoli  in 
disciplina  exteriore  constituenda  et  sancienda:  haeretica.'^ 

(21)  De  . . . primatu.  Animadverti  debet,  hoc  de  Romani 
Pontificis  primatu  Decretum  ab  initio  efformasse  singulars  Con- 
stitutionis  Schema  per  se;  deinceps  autem  iudicatum  fuisse  op- 
portunius , coniungere  illud  cum  Schemate  Constitutionis  de  Ec- 
clesia  Christi,  cum  ob  alias  rationes,  turn  ne  doctrina  de  hac  ipsa 
visibili  Christi  Ecclesia  videretur  manca,  vel  mysticum  Christi 
corpus  sisteretur  neque  integrum  neque  plenum  ac  in  sua  consti- 
tutione absolutum. 

(22)  Pastor  aeternus.  Exhibetur  in  hoc  ad  doctrinam  de 
primatu  veluti  prooemio  1.  summa  rei,  de  qua  decernendum, 
quaeque  est  ipsius  apostolici  primatus  institutio  facta  in  beato 
Petro:  idem  vero  prooemium  2.  integrum  fere  constat  ss.  littera- 
rum  incisis  ac  phrasibus,  quibus  indicator  atque  describitur  turn 
illius  auctor  seu  institutor,  Dominus  N.  I.  C.,  et  quidem  pro  eo 
munere,  quod  institutum  Christus  voluit  in  ipso  Petro  veluti  sui 
vicario;  turn  institutionis  ratio  ac  causa  finalis;  turn  eius  perpe- 
tuitas,  propria  vis  ac  natura. 

(23)  Iuxta  evangelii  testimonia.  Proponitur  doctrina  circa 
primatus  institutionem  in  oppositione  ad  triplicem  errorum  speciem: 

1.  novatorum  maxime  protestantium,  qui,  ut  exploratum  est, 
negant  simpliciter  divinam  primatus  iurisdictionis  institutionem. 
Quo  etiam  spectat  auctor  op.  inscripti  „Traite  de  I’autorite  du 
Pape“  a la  Haye  1720.  1.  I.  c.  6.  statuens,  Romani  episcopi  pri- 
matum  nonnisi  iuris  ecclesiastici  esse. 

2.  Schismaticorum  negantium,  soli  Petro  primatum  in  uni- 
versalem  Ecclesiam  tributum  fuisse ; affirmantium  contra , eum 
Apostolorum  collegio  esse  collatum : ita  Macarius  vinnicens.  theol. 
dogm.  orth.  t.  II.  p.  3.  sec.  2.  c.  1.  docet  I.  caput  Ecclesiae  esse 
Dominum  nostrum  lesum  Christum;  nam  1.  c.  § 176.  scribit  „Le 
chef  de  I’Eglise  e’est  notre  Seigneur  Jesus.  Cependant,  apres 
avoir  commis  I’administration  visible  de  son  Eglise  aux  eveques, 
qui,  par  le  pouvoir  dont  ils  sont  revetus,  reunissent  tous  les  croyants 


a en  une  seule  societe  exterieure , le  Seigneur  Jesus  la  gouverne 
Lui-meme  invisibleraent,  comme  son  veritable  chef,  et,  en  la  vivi- 
fiant  par  la  seule  et  meme  grace  du  S.  Esprit,  il  reunit  tous  ses 
membres  par  un  lien  interieur“  : docet  II.  ab  eodem  Domino 
omnibus  una  Apostolis  potestatem  in  universalem  Ecclesiam  fuisse 
collatam;  adcoque  Apostolos  et  eorum  successores,  episcopos,  po- 
testatem habere  perfecte  aequalem,  1.  c.  § 175:  „Si  dans  la  hie- 
rarchie  ecclesiastique  il  n’y  a pas  d’ordre  plus  eleve  que  celui 
de  I’eveque;  si  les  eveques  sont  tous  egalement  successeurs  des 
Apotres,  et  si,  comme  les  Apotres  avaient  tous  regu  du  Seigneur 
et  possede  le  meme  houneur  et  le  meme  pouvoir,  ainsi  leurs  suc- 
cesseurs ont  une  egale  dignite , qu’ils  resident  a Rome , a Con- 
stantinople, il  Alexandrie,  ou  autre  part,  il  s’ensuit  evidemment 
qu’une  reunion  d’eveques  pent  seule  avoir  autorite  sur  un  eveque“ ; 
docet  III.  totius  Ecclesiae  centrum  esse  Concilium  oecumenicum, 
quemadmodum  provinciae  ecclesiasticae  centrum  est  Synodus  pro- 
vincialis,  1.  c.  sequitur:  „Si  chaque  Eglise  particuliere  n’est  sou- 
mise  qu’a  son  eveque,  plusieurs  Eglises  particulieres  ne  peuvent 
suivre  d’autres  dispositions  que  celles  de  tous  leurs  eveques  reunis 
b oil  d’un  concile  provincial  ...  Si  chaque  Eglise  en  particulier  est 
conflce  a son  eveque , I’Eglise  de  Jesus-Christ  en  general , ren- 
fermant  toutes  les  Eglises  particulieres,  cette  Eglise  comme  uni- 
verselle  est  incontestablement  confiee  a tous  les  eveques  en  ge- 
neral, comme  le  dit  S.  Jean  Damascene  dans  sa  quatrieme  lettre 
aux  Africains ; et  par  consequent  le  centre  de  I’autorite  spirituelle 
pour  I’Eglise  oecumenique  se  trouve  dans  les  Conciles  oecume- 
niques.“ 

3.  Richerianorum , qui  negant,  eundem  primatum  immediate 
et  directe  fuisse  uni  Petro  collatum;  contendunt  vero,  immediate 
et  essentialiter  ilium  ipsi  Ecclesiae  datum  fuisse:  ita  Richer,  de 
eccles.  ac  polit.  potest,  prop.  I.  statuit:  „Christum  suam  fundando 
Ecclesiam,  prius,  immediatius  et  essentialius  claves  seu  iurisdictio- 
nem  toti  dedisse  Ecclesiae,  quam  Petro  et  aliis  Apostolis. “ De 
hac  propositione  ipse  Richerius  in  sua  quam  cecinit  palinodia 
asserit,  adversari  earn  „ doctrinae  Ecclesiae  catholicae,  a sanctis  . . . 
Patribus  fideliter  expositae“.  Docent  namque  ^Christum  claves 
iurisdictionis  ecclesiasticae  prime , immediate  et  essentialiter , non 
per  accidens  Petro  dedisse : deinde  per  . . . Petrum  Ecclesiae  prae- 
c latis  contulisse“.  Quod  duplici  probat  testimonio,  Optati  nimirum, 
et  Thomae,  quorum  ille  1.  VII.  ait:  „Bono  unitatis  beatus  Petrus, 
cui  satis  erat,  si,  postquam  negavit,  solam  veniam  consequeretur, 
et  praeferri  omnibus  Apostolis  meruit , et  claves  regni  coelorum 
communicandas  ceteris  solus  accepit.“  Et  Thomas  in  4.  dist.  24. 
q.  3.  a.  2.  „Quamvis  omnibus  Apostolis  data  sit  communiter 
potestas  ligandi  et  solvendi , tamen  ut  in  hac  potestate  aliquis 
ordo  significaretur,  prime  soli  Petro  data  est,  ut  ostendatur,  quod 
ab  eo  in  alios  debeat  ista  potestas  descendere;“  id  porro  B.  Thomas 
probat  ex  Luc.  22,  32.  loan.  21,  17.  et  ex  S.  Chrysostomo. 

(24)  Ut  ab  Ecclesia  . . . semper  intellecta  est.  Hoc  incise 
1.  significatur , catholicam  de  primatu  doctrinam  inniti  constanti 
traditione  exegetica:  2.  inculcatur  ipsa  principalis  Scripturarum 
interpretationis  norma:  et  3.  excluduntiir  praeposterae  interpre- 
tationes  adversariorum,  quibus  hi  verba  Christi  Domini  primatum 
instituentis  detorquent. 

(25)  Regiminis  formam  pervertentes.  Regiminis  forma  pendet 
a subiecto  supremae  in  societate  potestatis;  illam  ergo  pervertit, 

J qui  hanc  vel  ex  integro  vel  ex  parte  subiecto  denegat , cui  ea- 
dem  per  supremum  societatis  auctorem  competit.  Porro  perverti- 
tur  ilia  ab  iis,  de  quibus  partim  dictum  est  adnotat.  superiori  et 
partini  dicetur  adnotatt.  34  sqq. 

(26)  Eon  immediate  directeque.  Haec  sunt  contra  Richerianos, 
qui  Petro  eiusque  successoribus  potestatem  dumtaxat  ministeria- 
lem  adscribunt,  itemque  dicunt,  institutum  divinitus  primatum 
neque  fuisse  Petro  immediate  tributum,  neque  ad  eum  directum, 
sed  ad  Ecclesiam  uti  ad  proprium  subiectum,  cuius  nomine  Petrus 
ilium  accepit.  Ita  Richerius  Propositione  V.  „Petrus  claves  iuris- 
dictionis accepit  a Christo  Domino  non  pro  se , sed  pro  Ecclesia 
et  nomine  totius  Ecclesiae,  non  ut  pastor  oecumenicus  et  princeps, 
sed  ut  minister  tantum  et  executor  decretorum  Ecclesiae. “ Sed 
de  hac  pariter  ac  de  superiori  Propositione  Richerius  in  retracta- 
tione , quam  1630.  conscripsit,  ita  habet:  „Cum  mihi  perlatum 
fuerit,  me  non  omnibus  satisfecisse  ...  in  ea,  quam  anno  supe- 
riore  cecini  palinodia , nunc  operae  pretium  duxi , ex  libello  a 
me  conscripto  septem  dumtaxat  propositiones  in  Sanctam  Sedem 
Apostolicam  contumeliosiores  excerpere,  quo  paulo  fusius  execrer 


613 


Adnotationes  in  primura  schema  constit.  de  Ecclesia. 


614 


ea , quae  ^evtxuis  abieci  . . . Nam  si  ante  hoc  oestro  percitus  a 
schismaticis  favi , orthodoxam  doctrinam  pro  virili  in  posterum 
me  tueri  ac  protegerc  velle  testiiicor,  ut  cum  fratribus  meis  iuxta 
Apostoli  consilium  (I.  Cor.  1 , 10)  h xw  auxto  voi  xal  Iv  x^  aux^ 
Yvcop-'o  vivam  et  moriar.“  Attamen  Eicherii  errores  a Launoio, 

Du  Pin.  aliisque  innovatos  esse  patet  ex  adnot.  20.  Itaque  in 
Capite  Scheraatis  credendum  decernitur,  immediate  et  directe  pri- 
matum  uni  Petro  collatum  fuisse.  Quo  spectant  ex  propositioni- 
bus  Synodi  Pistoriensis  a Pio  VI.  damnatis  28.  Aug.  1794.  in 
Constitutione  ^Auctorem  fidei“  II.  „Propositio,  quae  statuit  pote- 
statem  a Deo  datam  Ecclesiae,  ut  communicaretur  pastoribus,  qui 
sunt  eius  ministri  pro  salute  animarura;  sic  intellecta,  ut  a com- 
munitate  fidelium  in  pastures  derivetur  ecclesiastici  ministerii  et 
regiminis  potestas;  haeretica;‘‘  et  III.  „Insuper,  quae  statuit, 
Romanum  Pontificem  esse  caput  ministeriale ; sic  explicata , ut 
Romanus  Pontifex  non  a Christo  in  persona  Petri , sed  ab  Ec- 
clesia potestatem  ministerii  accipiat , qua  velut  Petri  successor, 
verus  Christi  vicarius  ac  totius  Ecclesiae  caput  pollet  in  universa 
Ecclesia:  haeretica.“ 

(27)  Quod  autem  in  heato  Ap.  Petro.  Exponitur  alterum  ^ 
doctrinae  caput  de  perpetiiitate  primatus. 

(28)  Pastor  magnus  ovium.  Per  has  descriptiones  e ss.  lit- 
teris  desumptas  indicatur  rursum,  quod  ab  initio  circa  prooemium 
diximus,  scilicet  participatione  B.  Petrum  factum  fuisse,  quod  a 
se  est  Dominus  lesus,  ipse  auctor,  fons,  exemplar  Petri  constituti 
capitis  atque  fundamenti  Ecclesiae  iuxta  illud  M.  Leonis  1.  c. 

„ut  qualis  ipsi  (B.  Petro)  cum  Christo  esset  societas , per  ipsa 
appellationum  eius  mysteria  nosceremus‘‘ ; siniul  indicatur  ratio 
ac  indoles  impositi  Petro  officii,  quod  est  summi  pastoris,  a quo 
omnes  pascendi,  quousque  in  Ecclesia  sunt  oves  et  agni;  et  hide 
perpetua  exsistit  Ecclesiae  salus. 

(29)  Fundata  supra  petram.  Fit  allusio  ad  parabolam , per 
quam  ipse  Dominus  declaravit,  firmitatem  domus  a fundamento 
pendere;  hinc  per  illam  interpretes  catholici  firmitatem  domus, 
quam  Christus  ipse  supra  petram  aedificavit,  semper  enarrarunt. 

(30)  Manet  . . . dispositio  veritatis.  Dispositio  veritatis  secun- 
dum Leonem  M.  est  „constitutio“  vel  „quod  in  Petro  Christus 
instituit^  apud  Matth.  16,  16  sqq.  Eatonus  ergo  Petrus  manet  ® 
et  vivit  etc.  quatenus  in  suis  successoribus  manet  constituta  in 
ipso  vis  ac  fortitude  petrae. 

(31)  Romanae  Sedis  ab  ipso  . . . fundatae.  His  continetur 
successionis  in  Petri  primatu  conditio;  licet  enim  Petrus  sui  pri- 
matus successores  habeat  iure  divino  pendente  a voluntate  Christi 
institutoris,  qui  perpetuae  successionis  legem  tulit:  attamen  ipsos 
successores  esse  Romanos  nominatim  episcopos,  pendet  a primatus 
cum  Romano  episcopatu  coniunctione  facta  per  Petrum ; quo  facto 
continetur  successionis  perpetuae  conditio ; idemque  factum , ut- 
])ote  penitissime  cohaerens  cum  iis,  quae  de  Romanorum  Pontifi- 
cum  primatu  catholica  fide  tenemus , factum  dogmaticum  est, 
ideoque  certum  non  tantum  certitudine  simplicitcr  humana  ac 
historica,  sed  infallibilitatis. 

(32)  Hinc  innovantes.  Sequitur  expositio  doctrinae  circa  pri- 
matus naturam  contra  eos,  qui  ipsius  sacri  apostolici  primatus 
rationem  ac  vim  pervertere  student. 

(33)  Sequentes  . . . praedecessorum  decreta.  Est  haec  in  Con- 
ciliorum  decretis  formula  consueta  ad  significandum,  saltern  quoad  4 
substantiam,  nihil  novi  proponi.  Id  autem  de  primatus  doctrina 
verissimum  visum  est  Commissionis  tlieologicae  Consultoribus  turn 
propter  alia  fidei  decreta,  turn  maxime  considerata  Concilii  Floren- 
tini  formula,  quae  adeo,  quum  praestet  gravitate  ac  definitionum 
amplitudine,  et  Graocorum  quoque  consonsione  fuerit  recepta,  In- 
tegra innovatur  ac  immutata  retinetur,  nisi  quod  utile  visum  sit 
inciso  „omnium  christianorum  patrem  ac  doctorem‘‘  hoc  addero: 
„et  iudicem  supremum^  ex  Pii  VI.  Brevi  „ Super  soliditate“ 
28.  Nov.  1786.  in  quo  nefarius  Eybelii  liber  proptcrea  otiam 
damnatur,  quod  „fanaticam  esse  vocem“  dixit,  Romanum  Pontifi- 
ccra  „vicarium  esse  Christi,  caput  Ecclesiae  visibile,  iudieem  su- 

p remum  fidelium..'^  Singula  quae  porro  subduntur , fidei  illius 
vcluti  totidem  exiilicationcs  sunt , necessariae  tamcn  propter  re- 
centes  dominantesciue  errores.  Porro  mirum  esse  non  debet,  ab 
allatis  Florentini  Decreti  verbis  exclusa  haec  postrema  fuisse 
„quemadmodum  etiam  in  gestis  oecumenicorum  Conciliorum  et  in 
sacris  Canonibus  continetur^ ; quoniam  ca  cum  prioribus  non  iun- 
guntur  uti  pars  vel  obioctum  definitionis , sod  uti  definitionis 


praecedentis  motivum,  quod  vocant,  vel  ratio  confirmationis.  Licet 
enim,  ut  notum  est,  gallicanorum  quique  iansenianas  et  regalista- 
rum  opiniones  sectantur , plures  non  defuerint , qui  verba  ilia  ad 
praestitutum  definitionis  obiectum  trahentes  affirmarent,  iisdem 
plenam  primatus  potestatem  limitari,  atque  sacris  synodorum  Ca- 
nonibus obnoxiam  declarari:  compertum  tamen  omnibus  est,  sen- 
tentiam  istam,j  quae  certis  rationum  momentis  turn  criticis,  e latina 
originali  lectione  „Quemadmodum  etiam  “ depromptis,  cum  herme- 
neuticis,  iisque  partim  grammaticis,  partim  logicis,  partim  histo- 
ricis,  et  partim  theologicis,  refellitur,  reprobatam  semper  fuisse 
communi  iudicio  theologorum  atque  interpretum , per  quos  verba 
ilia  accipienda  sunt  non  de  iuridica  praecedentium  limitatione  sive 
de  definitionis  obiecto , sed  de  historica  praecedentium  confirma- 
tione  sive  de  definitionis  ratione , cuiusmodi  recurrit  in  generali 
Concilio  Lateranensi  V.  de  auctoritate  Romani  Pontificis  super 
Concilia,  de  quo  cf.  infra  adnotat.  (38)  ad  fineni.  Porro  in  Sche- 
matis  Capite  ad  Concilii  Florentini  definitionem,  ut  par  est,  ap- 
pellatur,  non  vero  ad  rationem,  qua  definitio  innititur  vel  confir- 
matur.  Non  erat  ergo  incisum  illud  afferendum ; erat  tamen,  cur 
ad  Florentinam  definitionem  nominatim  appellaretur ; nam  praeter 
alias  superius  significatas  rationes  sua  auctoritate  et  exemplo  quin- 
genti  fere  episcopi  praeibant,  qui  ann.  1867.  ex  toto  orbe  terra- 
rum  in  Urbe  collecti  ita  ad  SS.  D.  N.  locuti  sunt:  „Firmum  enim 
nienti  nostrae  est , alteque  defixum , quod  Patres  Florentini  in 
Decreto  unionis  definierunt:  Romanum  Pontificem  Christi  Vica- 
rium , totius  Ecclesiae  caput  et  omnium  christianorum  Patrem  et 
Doctor em  exsistere.‘‘ 

(34)  lurisdictionis  potestatem.  Adduntur  haec  tria:  1.  Ro- 
mani Pontificis  potestatem  esse  veram  ac  propriam  potestatem 
iurisdictionis ; 2.  eandem  esse  potestatem  cum  ordinariam  turn 
immediatam;  idque  3.  tarn  in  universalem  Ecclesiam  quam  in 
particulares  singulorum  episcoporum  ecclesias.  Adduntur  autem 
propter  eorum  doctrinas,  qui  sequentes  Febronium,  Tamburinium, 
Pistorienses,  modo  affirmant  1.  Romani  Pontificis  potestatem  esse 
inspectionis  tantum  et  dii-ectionis : „Non  aliam  B.  Petro  collatam 
fuisse  potestatem,  inquit  Febronius  de  stat.  Eccles.  et  legit,  potest. 
Rom.  Pont.  tom.  II.  c.  1,  quam  inspectionis  et  directionis modo 
autem  2.  earn  esse  extraordinariam  tantum,  non  vero  ordinariam 
iurisdictionis  potestatem  in  omnes  et  shigulas  ecclesias : ita  Eybel. 
in  lib.  „Quid  est  Papa?“  „Una,  inquit,  hac  praerogativa , sup- 
plendi  scilicet  aliorum  negligentiae , totam  primatus  ecclesiastici 
vim  contineri,  hortationibus  et  exemplis  unitati  conservandae  con- 
sulendi“ : et  „Ponfifices  nil  posse  in  aliena  dioecesi  praeterquam 
extraordinario  casu“ ; et  modo  3.  eandem  potestatem  tantum  me- 
diatam,  nullatenus  vero  immediatam  esse  in  omnes  particularium 
pastorum  greges  ac  fideles  episcopalem  iurisdictionis  potestatem: 
ita  Pet.  Tamburinius  in  op.  Vera  idea  d.  S.  Sede  p.  II.  c.  2.  § 5. 
„La  spirituale  autorita  e giurisdizione  della  primazia  della  S.  Sede 
non  si  deve  confondere  coll’  autorita  episcopate ; ma  che  questa 
e la  primazia  sono  due  oggetti  distinti  ...  Se  la  primazia  fosse 
una  cosa  stessa  coll’  autorita  episcopate,  osservammo,  che  per  le- 
gitima  conseguenza  ne  seguirebbe  essere  il  Papa  il  vescovo  uni- 
versale ed  unico,  poiche  1’  autorita  del  Primato  si  estende  a tutta 
la  chiesa“ : et  p.  I.  c.  4.  § 16.  „La  primazia  non  e la  giurisdi- 
zione episcopate  ed  immediata  in  ciascheduna  diocesi ...  § 19.  „non 
e altra  cosa  (la  primazia)  che  un  diritto  d’  ispezione  e di  vigilanza 
in  tutta  I’estensione  della  chiesa.“ 

(35)  Unus  grex.  Indicatur  finis  et  effectus  apostolici  prima- 
tus ex  ipsa  divina  institutione , qua  Romani  Pontificis  primatus 
situs  est  in  potestate  unius  supremi  et  universalis  pastoris  agno- 
rum  et  ovium ; unde  determinatur  ex  ipsa  divina  institutione  tarn 
forma  regiminis  quam  unitas  regni:  eadem  vero  potestas  ex  ipsa 
sua  institutione  officio  inhaeret  pascendi  oves  et  agnos,  quibus 
unus  Christi  Domini  grex  coalescit;  undo  potestas  est  ordinaria 
et  immediata  in  omnia  et  singula  membra , quibus  unum  Christi 
rognum  constituitur.  Quae  cum  ita  sint  ex  ipsius  divini  Salva- 
toris  institutione  apud  loan.  21,  16  sq. , praestituta  capita  doc- 
trinac  ])roponuntur  vcluti  „catholica  veritas,  a qua  deviare^‘  et  q.  s. 
Quum  autem  neque  defuerint,  nequo  desint,  qui  unionem  cum 
Romano  Pontifice  habendam  et  fovendam  ad  solam  fidem  restrin- 
gunt,  neque  aliam  communionem  cum  sancta  Sede  necossariam 
dicunt,  quam  quae  ab  ipsis  unio  vocatur  dogmatica;  visum  pluri- 
bus  est  nccessarium,  ut  ])erniciosa  eiusmodi  sententia  speciatim 
notetur  ac  proscribatur , ne  catholica  subvertatur  unitas,  quae 
dc|)cndet  ab  obedientia  ])raestanda  non  tantum  supremo  Ecclesiae 

39* 


615 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


616 


magistro  in  rebus  fidei,  sed  etiain  supremo  Ecclesiae  rectori  in  rebus 
disciplinae.  Propterea  has  suggerunt  formulas  in  Capite  Schematis 
addendas:  scilicet  post  verba,  quae  ibidem  p.  22.  [supra  p.  572.  1.  1] 
leguntur  „non  esse  tarn  in  omnes  simul  quam  in  singulas  seor- 
sum  . . . ecclesias^  addi  vellent:  „aut  has  in  unitate  catholica  posse 
consistere  per  solani  dogmaticani,  uti  ainnt,  iniionem  cum  Bomano 
Po7iUfice,  quin  ah  eo  m reliquis  omnibus  dependeantf  et  in  Ca- 
none  XVI.  post  alterius  membri  verba:  „aut  hanc  eius  (Romani 
Pontificis)  potestatem  non  esse  ordinariam  . . . in  omnes  . . . eccle- 
sias“  hoc  tertium  membrum  addendum  consulunt:  „aut  in  earun- 
dem  disciplina  ordinanda  vel  reformanda  egere  assensu  epii,copo- 
rum  cuiuscunque  gradus  ac  dignitatis  exsistant;  anathema  sit.“ 
Eidem  tamen  voto,  quod  est  consideratione  omnino  dignum,  bre- 
viori  formula  videretur  satisfieri,  si  in  proposito  Schematis  Capite 
p.  21  [p.  571  d],  ubi  res  desiderata  quoad  substantiam  et  generatim 
exprimitur  inciso  „ut  custodita  cum  Romano  Pontifice  tarn  commu- 
nionis  quam  eiitsdem  Jidei  professionis  imitate"'  post  verba  praece- 
dentia:  „omnes  officio  . . . obedientiae  obstringuntur**  haec  speciatim 
adderentur  „ obedientiae  tarn  in  rebus  fidei  quam  disciplinae  ob- 
stringuntur“  vel  „tam  in  rebus  quae  ad  fidem  et  mores  quam  quae 
ad  disciplinam  ac  regimen  Ecclesiae  pertinent  obstringuntur‘‘ ; et 
cadem  additio  repeteretur  vel  p.  22.  [p.  571.  1.  ult.]  post  verba  „aut 
affirmant  Romanorum  Pontificum  iurisdictionem“  vel  in  Canone  XVI. 
post  primum  Canonis  membrum,  quod  absolvitur  verbis  „in  univer- 
sam  Ecclesiam“.  Ipsae  porro  additiones  in  iis  continentur  sive  eo- 
rum  analysi,  quae  de  Romano  Pontifice  complectitur  Confessio  fidei 
Michaelis  Palaeologi,  ipsi  a Clemente  IV.  aim.  1267.  proposita  et 
ab  eo  in  Concilio  oecumenico  Lugdunensi  II.  aim.  1274.  Gregorio  X. 
oblata:  „Ipsa  quoque  sancta  Bomana  Ecclesia  sunimum  et  plenum 
primatum  et  principatum  super  universam  Ecclesiam  catholicain 
ohtinet;  quern  se  ab  ipso  Domino  in  Beato  Petro  Apostolorum 
principe  sive  vertice,  cuius  Bomanus  Fontifex  est  successor,  cum 
potesiatis  plenitudine  recepisse  veraciter  et  humiliter  recognoscit. 
Et  sicut  prae  ceteris  tenetur  fidei  veritatem  defiendere:  sic  et  si 
quae  de  fide  subortae  fuerint  quaestiones,  suo  dehent  iudicio  de- 
finiri.  Ad  quam  potest  gravatus  quilibet  super  negotiis  ad  eccle- 
siasticum  forum  perlinentihus  appellare : et  in  omnibus  causis  ad 
examen  ecclesiasticum  spectantibus  ad  ipsius  potest  indicium  re- 
curri:  et  eidem  omnes  ecclesiae  sunt  subiectae,  et  ipsarum  praelati 
obedientiam  et  reverentiam  sibi  clant.  Ad  hanc  autem  sic  potestatis 
plenitudo  consistit , quod  ecclesias  ceteras  ad  sollicitudinis  partem 
admittit;  quarum  multas,  et  patriarchates  praecipue,  diversis  privi- 
legiis  eadem  Romana  Ecclesia  honoravit,  sua  tamen  observata  prae- 
rogativa  turn  in  generulibus  Conciliis  turn  in  aliquibus  aliis  semper 
salva.“  Ita  in  Cone,  generali  Lugdun.  II.  [Hard.  C.  C.  VII,  695  sq.] 

(36)  Quare  damnamus.  Uti  superius  ex  usu  et  more  Con- 
ciliorum,  nominatim  Tridentini,  post  expositam  catholicam  doctri- 
nam  de  divina  apostolici  primatus  institutione  contrarii  principales 
errores  conceptis  formulis  expositi  ac  condemnati  fuerunt:  ita 
nunc  praecipui  errores , qui  veritati  et  perpetuitati  primatus  ad- 
versantur,  simili  mode  referuntur  atque  reiiciuntur. 

(37)  In  B.  Petro  . . . institutam.  Est  formula  a Leone  M. 
praeformata  1.  s.  c.  qua  duo  significantur , nimirum  turn  collatio 
potestatis  facta  immediate  B.  Petro,  turn  potestatem  in  Petro  iu- 
stitutam  esse  institutiouem  obiectivi , ut  aiunt , rainisterii  quod 
personae  Petri  quidem  fuit  commissum  , sed  cum  Petri  persona 
cessare  non  debuit.  Quo  speetat,  sive  rem  sive  formulam  consi- 
deros , prop.  25.  Martini  Lutheri  a Leone  X.  in  Bulla  „ Exsurge 
Domine“  16.  Mali  1520.  damnata:  „Romanus  Pontifex,  Petri  suc- 
cessor, non  est  Christi  vicarius  super  omnes  totius  mundi  ecclesias 
ab  ipso  Christo  in  beato  Petro  institutus.“ 

(38)  Ordinariam  et  immediatam.  His  tarn  eorum  damnatur 
sententia,  qui  potestatem  primatus  immediatam  esse  negant,  quam 
qui  eandem  ordinariam  esse  inficiantur.  Prior  sententia  asseritur 
in  op.  cui  titulus:  Causa  di  S.  E.  Ruia  il  Card.  Girol.  d’Andrea, 
in  quo  licet  haec  c.  II.  affirmentur:  „La  primazia  delta  Sede 
Romana  non  e solamente  una  jirimazia  di  titolo  e di  onore,  ma 
una  primazia  di  autorita  e di  giurisdizione,‘‘  et  statuatur  thesis  XII. 
„La  primazia  di  Pietro  sopra  i medesimi  (Apostoli)  non  e di  sem- 
plice  luogo  ne  di  mulo  onore,  bensi  di  verissima  autorita“ : nega- 
tin’ tamen  (p.  310),  hanc  ]Jotestatem  esse  episcopalem;  „La  solleci- 
tudine  del  Pontefice  sopra  tutte  le  chiese  lungi  dal  potersi  confon- 
dere  colla  providenza  episcopate  di  quelle , deve  riputarsi  una 
sollecitudine  ed  una  cura  primaziale  solamente  intesa  a supplirne 
le  deficienze,  ad  impedirne  le  prevaricazioni,  a mantenere  la  con- 


a cordia,  ed  a dirigere  per  mode  le  funzioni,  che  tutte  consentano 
a formare  il  bene  supremo  dell’ unita  cattolica.“  Et  p.  322;  „A1 
Pontefice  compete  la  giuridica  prerogativa  di  ordinario  degli  ordi- 
narii  per  diritto  primaziale,  ed  in  niuna  guisa  per  diritto  episco- 
pate . . . le  sue  funzioni  nolle  altrui  diocesi  non  sono  ne  possono 
essere  le  communi  dell’  episcopate,  bensi  le  proprie  del  primato.“ 
Scilicet  consideratur  in  Romano  Pontifice  duplex  auctoritas,  altera 
episcopalis  et  altera  papalis  sive  primatialis.  Spectata  auctoritate 
episcopali,  Pontifex  Romauus  est  episcopis  reliquis  aequalis,  adeo- 
que  nullam  habet  in  aliorum  episcoporum  dioecesibus  potestatem 
docendi  pascendique  fideles;  spectata  vero  auctoritate  primatiali, 
Romauus  Pontifex  superiorem  potestatem  habet  super  reliquos 
])astores , et  eatenus , adeoque  mediate  tantum , potestatem  iuris- 
dictionis  in  omnes  ecclesias  habere  dicitur.  Sententiam  exposuit 
Tamburinius  1.  c.  § 17.,  sed  earn  respuit,  ut  suam,  ilia  etiam 
peiorem,  assereret  scribens:  „Convien  dunque  ritornare  al  nostro 
principio,  che  il  Papa  in  qualita  di  vescovo  ha  la  stessa  autorita, 
che  hanno  gli  altri  vescovi  in  particolare,  e quindi  e subordinate 
alia  chiesa  universale;  e in  qualita  di  primate  egli  ha  una  supe- 
b riorita  sopra  tutti  i vescovi  in  particolare,  ma  non  sopra  tutto  il 
corpo  de’  pastori,  poiche  la  primazia  non  da  al  Papa,  se  non  il 
diritto  di  rappresentarlo , cioe  di  agire  in  nome  della  chiesa,  se- 
condo  le  sue  istruzioni,  e secondo  il  suo  spirito  e colla  sua  auto- 
rita, e quindi  e sempre  subordinate  e responsabile  al  tribunale 
di  lei.“  Et  similiter  § 22:  „E  forza  dunque  conchiudere,  che 
quei  santi  Papi  erano  intimamente  convinti,  che  la  primazia  dava 
loro  il  prime  luogo  inter  pares , ed  un’  autorita  sopra  i vescovi 
in  particolare , ma  non  sopra  il  corpo , ossia  sopra  la  chiesa  uni- 
versale, in  cui  essi  riconosceano  tutta  la  forza  legislativa,  e tutta 
la  pienezza  della  potesta  spirituale.“  Porro  hanc  quoque  doctri- 
nam  haereticam  Commissionis  theologi  in  condemnationis  formula 
comprehensam  voluere  verbis  „non  esse  in  omnes“  et  q.  s. 

Haec  autem  doctrina  eo  periculosior  apparere  debet , quod 
ex  eadem  ius  repetit  appellandi  ad  oecumenicum  Concilium  ipse 
Tamburinius  1.  c.  § 15.  ita  colligens : „Dagli  esposti  principii  si 
deriva  ancora  una  verita  limpidissima , cioe  che  I’autorita  della 
chiesa  universale  e superiore  a quella  del  Papa.  Imperciocche 
abbiamo  veduto , che  nell’  autorita  episcopate  ciascun  vescovo  in 
c particolare  e eguale  al  Papa,  e che  il  Papa  ha  la  sua  porzione 
dell’  episcopate,  come  ogni  altro  vescovo.  Dunque  1’  autorita  di 
tutti  i vescovi  insieme  uniti,  che  rappresentano  la  chiesa  univer- 
sale , Sara  superiore  a quella  del  Romano  Pontefice.  11  Collegio 
Apostolico  era  superiore  a S.  Pietro,  poiche  la  somma  dei  gradi 
di  autorita,  che  risultava  in  tutto  il  Collegio  eccedeva  la  porzione, 
che  ciascuno  in  particolare  ne  avea;  e S.  Pietro  non  ne  avea  di 
piu  di  qualunque  altro  Apostolo  in  particolare  . . . onde  siccome 
tutte  le  chiese  particolari  insieme  unite  formano  la  chiesa  uni- 
versale superiore  ad  ogni  chiesa  particolare : cosi  tutte  le  parti 
per  cosi  dire  dell’  episcopate  posseduto  in  solidum  da  tutti  i ve- 
scovi insieme  raccolte  formano  una  potesta  superiore  ad  ogni 
altra  particolare,  anche  a quella  del  Papa,  nel  governo  ecclesia- 
stico  . . . Egli  e dunque  certissimo , che  1’  autorita  della  chiesa 
universale  e superiore  a quella  del  Papa.“  Turn  statuit  § 18. 
„La  scrittura  ci  rappresenta  la  chiesa,  come  il  tribunale  su- 
premo inappellabile,  cui  lo  stesso  Papa  debba  ricorrere  in  ultima 
istanza  . . . Quindi  la  tradizione  costante  di  tutti  i secoli  ha  sempre 
riguardato  il  Concilio  ecumenico  come  il  supremo  tribunale  della 
d chiesa,  cui  si  debba  ricorrere  per  la  decisione  delle  question!  sulla 
dottrina  della  fede  e dei  costumi,  per  stabilire  e riformare  i capi 
spettanti  alia  general  disciplina  che  non  si  possono  ultimare  ab- 
bastanza  o ne’  Sinodi  particolari,  o coll’  autorita  de’  Sommi  Pon- 
tefici.“  Et  § 19.  pergit:  „Questa  verita  fu  costantemente  per 
tanti  secoli  inseguata  nella  chiesa  per  via  di  fatti,  dai  quali  si 
vede,  che  la  chiesa  universale  ha  sempre  usato  del  diritto  di  ri- 
vedere  nelle  occorrenze,  e di  esaminare,  e confermare,  o correg- 
gere,  e riformare  i decreti  de’  Papi  . . . Le  appellazioni  finalmente 
o fatte  nelle  forme  giuridiche,  o equivalent!,  che  in  tutti  i secoli 
sono  state  considerate  nella  chiesa  come  giusti  mezzi  per  riven- 
dicare  una  causa  giudicata  dal  Papa  col  portarla  al  supremo  tri- 
bunale della  chiesa , formano  un  argomento  decisivo  della  supe- 
rita  del  Concilio.  La  pratica  costante  della  chiesa  basta  per  de- 
finire  una  tal  controversia  nata  negli  ultimi  tempi.  “ E qui  bus 
manifestum  est,  a Tamburinio,  cui,  ut  est  sup.  adnotat.  (20)  apud 
du  Pin.,  Gallicani  plane  consentiunt,  contendi,  fas  esse  ac  licere 
a iudiciis  Romanorum  Pontificum  ad  oecumenicum  futurum  Con- 
cilium tanquam  ad  auctoritatem  Sede  Romana  superiorem  appel- 


617 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia. 


618 


lare , liuiusque  opinionis  suae  hoc  afferri  fundamentuni , quod 
plenitudo  potestatis  non  sit  penes  Romanum  Pontificein,  sed  penes 
episcopos  in  unuin  collectos,  quodque  Romanus  Pontifex  sit  qui- 
dem  superior  episcopis  singulis  seorsum,  sed  non  omnibus  una  et 
simul.  Quum  igitur  fundamentum  hoc  pro  utraque  sua  parte 
fuerit  superius  damnatum : reprobanda  iure  videbatur  sententia 
circa  appellationes  ad  Concilium,  quas  cum  detestationis  nota  con- 
fixit  in  Synodo  Mantuana  1459.  Pius  II.  Bulla  „Exccrabilis“,  quae 
innovata  a Sixto  IV.  et  lulio  II.  et  recepta  quoque  in  Bullam 
coenae  art.  2.  ita  habet:  „Execrabilis  et  pristinis  temporibus  in- 
auditus  tempestate  nostra  inolevit  abusus,  ut  a Romano  Pontifice, 
lesu  Christ!  vicario,  cui  dictum  est  in  persona  beat!  Petri:  Pasce 
oves  meas,  et:  Quodcunque  ligaveris  . . . nonnulli  spiritu  rebol- 
lionis  imbuti,  non  sanioris  cupiditate  iudicii,  sed  commissi  evasione 
peccati,  ad  futurum  concilium  provocare  praesumant  . . . Volentes 
igitur  hoc  pestiferum  virus  a Christ!  Ecclesia  procul  pellere  et 
ovium  nobis  commissarum  saluti  consulere,  omnemque  materiam 
scandal!  ab  ovili  nostri  Salvatoris  arcere,  de  venerabilium  fratrum 
nostrorum  S.  R.  E.  Cardinalium  cunctorumque  praelatorum  ac 
divini  et  human!  iuris  interpretum  curiam  sequentium  consilio  et 
assensu  et  certa  [Nostra]  scientia  huiusmodi  provocationes  damna- 
mus  et  tanquam  erroneas  ac  detestabiles  reprobamus.^  Et  tanicn 
Fleury  „Nouv.  opusc.“  Paris  1807.  disserens  de  libertatibus  ecclc- 
siae  gallicanae:  „Nous  croyons,  inquit,  qu’il  est  perniis  d’appeler 
du  Pape  au  futur  Concile,  nonobstant  les  Bulles  de  Pie  II.  et  de 
Jules  II.  qui  Tout  defendu.^  Ad  perniciosam  eiusmodi  appella- 
tionis  doctrinam , quae  serpere  non  cessavit , extinguendam , pro- 
scribitur  in  Schemate  diserte  una  cum  fundamento  cui  innititur 
ipsa  sententia  dicentium  ,,licere  ab  iudiciis  Romanorum  Pontificum 
ad  futurum  generate  Concilium  tanquam  ad  auctoritatem  Romano 
Pontifice  superiorem  appellare‘‘ : quibus  simul,  vel  multo  etiam 
magis  dicenda  videtur  proscripta  appellatio  a iudiciis  Romanorum 
Pontificum  ad  sententiam  episcoporura  dispersoruni.  Ceterum  in 
reprobandis  appellationibus  praeiverat  Nicolaus  I.  ej).  ad  Michae- 
lem  Imperatorem  ann.  865.  scribens : „Ista  igitur  privilegia  huius 
sanctae  Ecclesiae  a Christo  donata,  a synodis  non  donata,  sod 
iam  solummodo  celebrata  et  venerata;“  turn  pergit : „Quoniam, 
cum  secundum  canones,  ubi  est  maior  auctoritas,  indicium  infe- 
riorum  sit  deferendum , ad  dissolvendum  scilicet  vel  ad  roboran- 
dum:  patet  profecto,  Sedis  Apostolicae,  cuius  auctoritate  maior 
non  est , indicium  a nemine  fore  retractandum , neque  cuiquam 
de  eius  liceat  iudicare  iudicio.  Siquidem  ad  illam  de  qualibet 
mundi  parte  canones  appellari  voluerunt;  ab  ilia  autem  nemo  sit 
appellare  permissus.“  Ilinc  Leo  IX.  Michaelem  Cerularium  et 
Leonem  Acridanum  ep.  c.  11.  redarguens:  „Praeiudicium,  inquit, 
faciendo  summae  Sedi,  de  qua  nec  indicium  licet  facere  cuiquam 
hominum,  anathema  accepistis  ab  universis  Patribus  omnium  venc- 
rabilium  Conciliorum^ : et  c.  32.  „Sicut  cardo  iniinobilis  penna- 
nens  ducit  et  reducit  ostium,  sic  Petrus  et  sui  successores  liberum 
de  Omni  ecclesia  habent  indicium , cum  nemo  debeat  eorum  di- 
movere  statum,  quia  summa  Sedes  a nemine  iudicatur.“  Sed  ex 
his  constat  turn  contra  „appellantium“  sententiam  de  niente  ac 
doctrina  antiqua  universalis  Ecclesiae  turn  de  fundamento,  cui 
appellationis  condemnatio  innititur.  lain  vero  una  cum  appella- 
tione  ad  futurum  Concilium  condemnatur  quoque  appellantium 
ratio  contendentium  , Concilium  generale  esse  auctoritatem  Sede 
Romana  maiorem.  Nam  doctrina  haec  opponitur  pariter  allatis 
superius  Romanorum  Pontificum  iudiciis : opponitur  virtute  genc- 
ralium  Conciliorum  Lugdunensis  II.  et  Florentini  definitionibus, 
quibus  Romano  Pontifici  plenitudo  potestatis  in  universam  Eccle- 
siam  asseritur : et  opponitur  diserte  Bullae  „Pastor  aeternus“ 
Lconis  X.  in  Concilio  general!  Lateranensi  V.  editae  14.  Cal. 
Ian.  1516.  qua  damnatur  pragmatica  sanctio  Gallorum,  et  haec 
habentur:  „Solum  Romanum  Rontificem^  pro  tempore  exsistcntem, 
tanquam  auctoritatem  super  omnia  Concilia  habentem,  tarn  Conci- 
liorum indicendorum , transferendorum  ac  dissolvcndorum  plenum 
ms  ac  potestutem  habere,  nedurn  ex  sacrae  Scripturae  testimonio, 
dictis  sanctorum  Patrum  ac  aliorum  Romanorum  I’ontificum  etiam 
praedecessorum  nostrorum  sacrorumque  Canonum  decrctis , sod 
projiria  etiam  eorundem  Conciliorum  confessionc  manifesto  con- 
stat.“  Quaro  condcmnationis  formula  iure  comjirclionditur  inci- 
sum  „tanquam  ad  auctoritatem  Romano  Pontifice  maior enC.  Ad- 
iecturn  in  alia  Schematis  forma  erat:  vel  quod  etiam  detestabilius 
est,  ad  ipsas  saeculares  potestates  appellare;  quod  tamon  omissum 
fuit , eo  quod  eiusmodi  appellatio  locum  habere  amplius  non 
videatur. 


a (39)  Necessarium  ius.  Asseritur  Romano  Pontifici  ius , cum 
ecclosiarum  episcopis  et  fidelibus,  ubicumque  terrarum  iidem  ver- 
sentur,  libere  coininunicandi,  ita  ut  mutuum  inter  caput  ct  membra 
comniercium  a saeculari  potestate  impediendum  non  sit.  Inter 
mala  namque  gravissima,  quibus  Ecclesia  affligitur,  hoc  est,  quod 
imjiii  iure  liberae  communicationis  negate  summum  pastorem  a 
grege  separant,  potestatem  Apostolicae  Sedi  divinitus  collatam  in 
munere  suo  exercendo  ligant , ecclesiastic!  regiminis  rectum  ordi- 
nera  pervertunt , i])sam  doctrinac  sanitatem  ac  morum  disciplinae 
integritatem  in  discrimen  adducunt , atijue  necessarium  contra 
hostes  vigorem  labefactant.  Porro  liberam  Romani  Pontificis  cum 
Ecclesiae  pastoribus  ac  fidelibus  et  horuni  cum  illo  communica- 
tionem  in  variis  locis  impeditam  fuisse  atque  impediri,  factum  est 
omnibus  notissimum.  At  vero  negatur  ijisum  quoque  huiusmodi 
communicationis  ius,  adeoque  catholica  circa  eandem  communica- 
tionem  doctrina  negatur.  Id  fieri  ab  haereticis  et  schismaticis, 
exploratum  est , (puim  hi  nullum  penitus  Romani  Primatus  ius 
agnoscant;  sed  idem  negatur  etiam  a Febronianis,  regalistis,  eo- 
rumque  sequacibus,  quorum  rationes  ad  ipsum  liberae  communi- 
b cationis  ius  eAmrtendum  complectitur  „I1  Mediatore“  ann.  1862, 
n.  28.  p.  968.,  ubi  ad  haec  Neapolitanorum  episcoporum  ex  ep. 
ad  Eminentissimos  Cardinales , Patriarchas  etc.  verba:  „Quid 
aliud  superest  nobis  Ecclesiae  Neapolitanae  episcopis  in  ])ropria 
quasi  in  aliena  regione  captivis,  nisi  quod  . . . longe  mente  pro- 
spiciamus,  quae  Romae,  et  in  templo  isto  principe  hoc  mane  per- 
ficiuntur,  quorum  maxima  pars  estis  Vos  ipsi,  quibus  adiungi  fuit 
per  summam  iniuriam  ab  his  qui  foris  sunt  nobis  prohibitum  ?“ 
animadvertit : „Del  rimanente,  quale  si  fosse  cotesta  somma  in- 
giuria,  della  quale  i Vescovi  tanto  si  lamentano,  orsu,  veggiamo. 
Non  fu  loro  conceduto  il  romano  pellegrinaggio ; furon  irapediti 
dal  pigliare  parte  nel  romano  congresso.  Ma,  di  grazia,  il  Pon- 
tefice,  per  legge  o per  consuetudine,  era  egli  sciolto  da  ogni  uf- 
ficio  verso  il  Governo  d’  Italia;  dall’  altra  parte,  per  legge  o per 
consuetudine,  falliva  ogni  diritto  da  tutelare?  La  storia  dei  sinodi 
e dei  congress!  ecclesiastic!,  se  pur  anche  non  basti  a dimostrare 
il  diritto  connaturato  nei  princijii  di  convocarli,  dimostra  almeno 
ad  evidenza  die  non  furono  contro  il  loro  consenso  mai;  die  per 
uso  costante  ed  universale  furono  richiesti  del  beneplacito  loro 
c senipre.  Ed  era  in  fede  nostra  il  meno  die  si  potesse  ai  principi 
deferire,  siccome  a vescovi  esteriori  e forniti  di  diritto  pienissimo 
di  conoscere  die  cosa  facciasi  ne’  loro  stati,  a che  cosa  intendano 
gli  studii  e le  cure  dei  loro  sudditi.  Poteva  dunque  e doveva  il 
Governo  italico  provvedere  che  si  osservasse  tale  diritto  suo;  po- 
teva e doveva  il  Pontefice  guardarsi  dallo  attentarvi.  Ora  quali 
furono  le  parti  compiute  verso  il  governo  regio?  Quali  lettere 
scritte,  quali  legazioni  spedite,  per  ottenerne  la  cooperazione , il 
consenso?  Nulla  di  tiitto  questo;  ne  la  Curia  romana  altramente 
si  governo,  che  avrebbe  fatto  se  fosse  stata  ella  sola  tiitto:  ella 
Chiesa,  ella  Stato;  eppero  nella  Chiesa  e nello  State  avesse  po- 
tato ogni  cosa , senza  riguardo  alciino  agli  altrui  diritti.  La  in- 
giuria  dunque  parti  da  Roma  curiale  . . . Piii  ancora  e meglio. 
Il  romano  Pontefice  aveva  egli  il  diritto  di  raccogliere  in  Roma 
i Vescovi,  affinche  vi  cospirassero  contro  Italia?  Aveva  egli  il 
Governo  obbligazione  di  spianare  loro  la  via,  di  concedcro  che, 
iiniti  a Roma , complottassero  contro  la  nazionale  liberta  e indi- 
pendenza?  E avevano  essi  diritto  o ufficio  di  attestarsi  a Roma 
con  altri  vescovi,  per  sentenziare  di  question!  politiche,  e deciderle 
d a nostro  danno?  se  pure  non  ci  sia  venuto  meno  il  bene  dello 
intelletto , egualmente  negheremo  al  Pontefice  il  diritto , al  Go- 
verno r obbligazione , e alle  signorie  loro  illustrissime  e reveren- 
dissimo  il  diritto  insieme  e la  obbligazione.  E impero  seguita, 
che  coll’  avere  disdetto  a loro  la  facolta  di  cui  si  querelano,  non 
fu  altrimenti  violate  ne  alcun  diritto  pontificale , ne  alcun  officio 
governativo;  e non  fu  messo  nessun  inciampo  ne  agli  offici,  no 
ai  diritti  dell’  italico  e])iscopato.‘‘  Quibus  1.  diserte  negatur  Ro- 
mani Pontificis  ius , cum  episcojiis  in  variis  terrarum  locis  vel 
regnis  exsistentibus  liliere  communicandi ; turn  2.  negatur  diserte 
officium  e])iscoj)orum  , respondendi  iuris  illius  cxercitio,  quotics- 
cunque  pastor!  supremo  cum  ijisis  communicare  placuerit;  et  o 
contrario  3.  diserte  asseritur  potostati  saeculari  ius  et  officium, 
in  Pontificis  Romani  cum  Ecclesiae  episcopis  communicationcm 
invigilandi,  eandenniue,  prout  o rationibus  status,  ut  aiunt,  visum 
fuerit  expedire,  aut  permittendi  aut  impediendi.  lamvero  (piod  a 
scriptoro  „Mediatoris“  de  ilia  una  communicationis  specie  dicitur, 
idipsum  a Febronianis,  regalistis  eorumque  sequacibus  extenditur 
ad  totum  genus  omnemvc  nioduni , quo  Romani  Pontifices  cum 


619 


Acta  et  decrcta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


620 


pastoribus  et  fidelibus  totius  orbis  communicant.  Et  ita  ius  esse 
principum  contendunt , videndi  ac  inspiciendi  decreta  ac  constitu- 
tiones , quae  a lioinanis  Pontificibus  pro  ecclesiarum  regimine 
animarumque  salute  edita  ad  ])astores  atque  fideles  mittuntur: 
adeo  lit  decreta  vel  constitutiones  eiusmodi  vi  ac  valore  desti- 
tuantur , nisi  beneplacito  saecularis  regiminis  probata  ac  confir- 
mata  fuerint.  Ad  tale  autem  principum  ius  asserendum  non  de- 
sunt , qui  praetor  rationes  sujierius  a „Mediatore“  allatas  banc 
quo(iue  proferunt , quod  Romanus  Pontifex  in  aliorum  principum 
ditione  tan<iuam  in  territorio  alieno  nihil  potest.  Quae  seutentia, 
quemadmodum  opponitur  definitioni  Florentinae,  qua  dicitur  Ro- 
manus Pontifex  „in  universum  orbem  tenere  primatum“ : ita  de- 
creto  Cong.  S.  Off.  1644.  approbato  ab  Innocentio  X.  et  Cle- 
mente XI.  Constitut.  ^Accepimus^  11.  Inn.  1715.  declarata  uti 
liaeretica  fuit  liis  verbis:  „Propositio,  Summos  Pontifices , cum 
suas  constitutiones  in  ea  loca  mittunt , quae  temporali  aliorum 
principum  ditioni  subiecta  sunt,  in  terintorio  alieno  legem  ferre: 
scliisinatica  et  liaeretica  declarator. “ 

(40)  In  . . . mimeris  exercitio.  Mombrorum  cum  cajiite  con- 
iunctio  cst  conditio  necessaria , ut  hoc  in  ilia  possit  influere : et 
communicatio  pastoris  cum  ovibus  cst  conditio  necessaria,  ut  ille 
lias  pascere  possit.  Ad  ea  porro , sine  quibus  collata  divinitus 
potestas  et  imposita  divinitus  officia  exerceri  non  jiossunt,  Roma- 
nus Pontifex  ius  divinum  liabet;  et  qui  ilia  denegat,  Iiiiic  resistit. 

(41)  Dc  temporali  clominio.  Quae  priori  liuiiis  Capitis  periodo 
continentur,  expressa  fere  integra  sunt  ad  verba  SS.  D.  N.  Pii  IX. 
in  litt.  Apost.  26.  Mart.  1860.  et  in  Allocut.  20.  lun.  1859.  Priori 
loco  liaec  leguntur:  „Cum  catliolica  Ecclesia  a Christo  Domino 
fundata  et  instituta,  ad  sempiternam  lioniinum  salutem  curandam, 
jierfectae  societatis  formam  vi  divinae  suae  institutionis  obtinuerit, 
ea  proinde  libertate  pollere  debet , ut  in  sacro  suo  ministerio 
obeundo  nulli  civili  potestati  subicaceat.  Et  (pioniam  ad  libere, 
ut  liar  erat , agendum  iis  indigebat  praesidiis  quae  temporum 
conditioni  ac  necessitati  congruerent , idcirco  singulari  prorsus 
divinae  providentiae  consilio  factum  est , ut  cum  Romanum  cor- 
ruit  imperium  et  in  plura  fuit  regna  divisum,  Romanus  Pontifex, 
qiieni  Cliristus  totius  Ecclesiae  suae  caput  centrumque  constituit, 
civilem  assequeretur  principatum.  Quo  sane  a Deo  ipso  sapien- 
tissime  consultum  est,  ut  in  tanta  tem])oralium  principum  multi- 
tudine  ac  varietate  Summus  Pontifex  ilia  frueretur  politica  liber- 
tate, quae  tantopere  necessaria  est  ad  spiritualem  suam  potestatem, 
auctoritatem  et  iurisdictionem  toto  oi’be  absque  ullo  impediniento 
exercendam.‘‘  Altero  autem  loco  ista  liabentur:  „Omnes  quidem 
norunt,  singulari  divinae  providentiae  consilio  factum  esse,  ut  in 
tanta  temporalium  principum  multitudine  et  varietate,  Roniana 
(pioque  Ecclesia  temporalem  dominationem  nemini  iirorsus  ob- 
noxiam  haberet : quo  Romanus  Pontifex,  summus  totius  Ecclesiae 
pastor , nulli  unquam  principi  subiectus , supremam  universi  do- 
minici  gregis  pascendi  regendique  potestatem  auctoritatemque  ab 
ipso  Christo  Domino  acceptam  per  universum , qua  late  patet, 
orbem  plenissima  libertate  exercere , ac  simul  facilius  divinam 
religionem  magis  in  dies  augere  et  variis  fidelium  indigentiis  oc- 
currere  et  opportune  fiagitantibus  auxilia  ferre  et  alia  bona  per- 
agere  posset , quae  iiro  re  ac  tempore  ad  maiorem  totius  chri- 
stianae  Ecclesiae  utilitatem  pcrtinere  ipse  cognosceret.^  Ad  lio- 
rum  summam , quibus  ratio  finis , necessitatis , atque  auctoris 
doniinii  temporalis  effertur,  pro  simpliciori  tantum  decreti  conci- 
liaris  forma,  liaec  prior  Capitis  pars,  uti  apparet,  expressa  fuit. 

(42)  Proscribimiis.  Condemnatur  eorum  sententia,  qui  dicunt, 
ipso  divino  iure  prohibcri,  ut  unus  idenniue  sit  Pontifex  seu  prin- 
ceps  spiritiialis  simul  et  rex  seu  princeps  saecularis,  atque  ambae 
])otestates  in  uno  subiecto  coniungantur.  Porro  est  utrumque 
liaereticum,  et  negare  divini  iuris  esse,  quod  divinitus  est  institu- 
turn  quodque  ut  tale  ab  authentico  Ecclesiae  magisterio  proponi- 
tur;  et  affirmare,  divino  iuri  repugnare,  quod  divinitus  vetitum 
non  est  quodque  declaratiir  ab  Ecclesiae  pastoribus  non  modo 
licitum , sed  ad  regimen  ecclesiasticum  pro  rerum  conditione  ne- 
cessarium.  Ad  rem  sunt  liaec  Bellarmini  de  Rom.  Pont.  1.  V.  c.  1. 
„ Altera  non  tarn  sententia  quam  liaeresis  . . . docet,  non  licuisse 
Pontifici  aliisqiie  episcopis  accipere  temporale  dominium,  ipiod  nunc 
habent  in  (juasdam  urbes  et  provincias,  sive  eiusmodi  dominium 
donatum  eis  fuerit , sive  illud  usurpaverint.  Probibet  enim  ius 
divinum , uni  liomini  gladium  spiritualem  et  temporalem  simul 
committi.  Ita  docent  haeretici  omnes  huius  tenqioris , ac  prae- 
cipue  Calvinus,  Petrus  Martyr,  Brentius  ac  Magdeburgenses.^ 


Ad  quos  e recentioribus  ii  accedunt , qui  cum  Terentio  Mamiani 
affirmant,  repugnare  morali  sacerdotum  characteri  et  officio  sacris 
ministris  divinitus  imposito , ut  saecularium  principum  personam 
agant  et  officia  exerceant;  bine  nefas  esse  contendere,  civilem 
principatum  per  singularem  Dei  providentiam  Romanis  Pontifici- 
bus obtigisse.  Ita  ille  op.  cui  titulus : Teorica  della  Religione  e 
dello  State , c.  15.  p.  363.  „Ma  die  torna  oltraggioso  davvero 
alia  Provvidenza  e il  supporre , die  sia  proposito  suo  speciale  e 
fattura  delle  sue  niani  laver  posto  in  conflitto  i doveri,  costumi 
ed  usanze  del  sacerdozio  cristiano  con  quelli  convenienti  e proprii 
del  principe  . . . Voile  Cristo  nei  banditori  del  suo  Vangelo  una 
uniiltii,  semplicita,  pazienza,  mitezza  e dolcezza  impareggiabile, 
e un  fuggire  a tutt’  uonio  qualunque  maniera  di  comando  e qua- 
luiKjue  atto  signorile , e in  quel  cambio  impose  loro  la  sommis- 
sione  e il  farsi  tuttogiorno  a servire  il  prossimo  e non  ad  essere 
niai  serviti.‘‘  Atqui,  pergit,  liaec  cum  officiis  saecularium  princi- 
pum nequeunt  compoiii.  Turn  subdit  p.  364.  „Chi  puo  pertanto, 
senza  olfendere  la  Provvidenza  divina  osar  di  asserire,  ch’  ella 
s’  e compiaciuta  di  mettere  in  mano  dei  banditori  del  Vangelo 
lo  scettro  e la  spada  e farli  signori  e monarclii , tanto  die  fosse 
loro  impossibile , di  esercitare  la  poverta , la  mansuetudine  e la 
somniissione  apostolica?  Dira  invece,  con  meno  insolenza  quello, 
die  asseverava  il  saiito  Pontefice  Gelasio,  die  unire  e confondere 
insieme  i due  reggimenti  spirituale  e temporale  e invenzione  dia- 
bolica  e ])ropria  del  culto  pagaiio ; e ad  ogni  modo  credera,  certo, 
essere  do  non  consentaneo  con  la  volontii  e il  giudizio  di  Dio; 
per  lo  die  scriveva  Sinesio  Vescovo  di  Tolomaide:  lo  stesso  Dio 
separo  i due  uffizii  e parti  assolutaniente  il  niinistero  ecclesiastico 
dal  jiolitico.  Come  dunque  tentate  voi  di  congiungere  quello  die 
Iddio  lia  separate?  . . . per  certo  niun  altra  cosa  puo  riuscire 
maggiormente  funesta  agli  uomini.“  Sic  ille,  manifesto  abutens 
Gelasii  et  Sinesii  verbis,  siraulque  significans  repugnare  iuri  di- 
vino, quod  in  persona  Romani  Pontificis  cum  spirituali  potestate 
coniungatur  princi])atus  civilis.  Haec  autem  Bellarmino  teste  no- 
vatorum  liaeresis  est.  Porro  sententia , qua  affirmatur , ex  lege 
vel  iure  divino  possessiones  ac  bona  temporalia  pugnare  cum 
sacro  Pontificis  omniumque  sacerdotum  ordine , recidit  in  loannis 
Wiklelf  damnatos  a Martino  V.  et  Concilio  Constantiensi  articulos : 
XXXIII.  „ Sylvester  Papa  et  Constantinus  Imperator  errarunt, 
Eedesiam  dotando“ : et  XXXVI.  „Papa  cum  omnibus  clericis  suis 
possessionem  liabentibus  sunt  haeretici,  eo  quod  possessiones  ha- 
bent  , et  consentieiites  eis , omnes  videlicet  domini  saeculares  et 
ceteri  laici^ : et  XXXIX.  „Iniperator  et  domini  saeculares  sunt 
seducti  a diabolo  ut  Eedesiam  ditarent  bonis  temporalibus.“  Qui- 
bus similis  est  damnatus  a Concilio  Constantiensi  et  Martino  V, 
loannis  Huss  art.  XIII.  „Papa  non  est  verus  et  manifestos  suc- 
cessor Apostolorum  principis  Petri , si  vivit  moribus  contrariis 
Petro ; et  si  quaerit  avaritiam , tunc  est  vicariiis  ludae  Iscarioth. 
Et  pari  evidentia  Cardinales  non  sunt  veri  et  manifesti  succes- 
sores  Collegii  aliorum  Apostolorum  Christi , nisi  vixerint  more 
Apostolorum , servantes  mandata  et  consilia  Domini  Nostri  lesu 
Christi.^  Hinc  inter  articulos  XXXIX,  de  quibus  errorum  Wiklelf 
et  Huss  suspect!  ex  mandato  Martini  V.  interrogandi  erant , isti 
liabentur:  XXXIV.  „Item,  utrum  credat , quod  liceat  personis 
occlesiasticis  absque  peccato  huius  mundi  habere  possessiones  et 
bona  temporalia.  XXXV.  Item,  utrum  credat,  quod  laicis  ipsa 
ab  eis  auferre  potestate  propria  non  liceat,  immo  quod  sic  aufe- 
rentes,  tollentes  et  invadentes  bona  ipsa  ecclesiastica  sint  tanquam 
sacrilegi  puniendi , etiamsi  male  viverent  personae  ecclesiasticae 
bona  huiusmodi  possidentes.  XXXVI.  Item,  utrum  credat,  quod 
huiusmodi  ablatio  et  invasio , cuicumque  sacerdoti , etiam  male 
viventi,  temere  vel  violenter  facta  vel  illata,  inducat  sacrilegiuni.‘‘ 
Porro  dum  ista  praedicabant  Wiklelf  et  Huss,  quoad  rei  substan- 
tiam  damnatos  fraticellorum  errores  innovabant,  de  quibus  in 
Constitutione  edita  aim.  1318.  ita  loannes  XXII. : „Praedicti  te- 
meritatis  atque  impietatis  filii  ...  in  religiosum  Ecclesiae  Romanae 
priniatum , cunctis  nationibus  percolendum , inipetu  caeci  furoris 
impingunt  . . . Primus  itaque  error,  qui  de  illorum  officina  tene- 
brosa  jirorumpit,  duas  fingit  Ecclesias,  iinani  cariialem , divitiis 
pressam,  eflluentem  deliciis,  sceleribus  maculatam,  cui  Romanum 
praesulcm  aliosque  inferiores  jiraelatos  dominari  asserunt:  aliam 
spiritualem,  frugalitate  niimdam,  virtute  decoram,  paupertate  suc- 
cinctani , in  qua  i])si  soli  eorumque  complices  continentur,  cui 
etiam  ipsi  spiritualis  vitae  merito  principantur.‘‘  Unde  apparet, 
temporale  Romanae  Sedis  dominium  per  continuam  haereticorum 
serieni  impugnatum  fuisse  praetextu  evangelicae  paupertatis ; turn 


621 


Aclnotationes  in  primuin  schema  constit.  de  Ecclesia. 


622 


apparet,  quae  e contrario  fuerit  constans  Ecclesiae  catholicae  sen- 
tentia  eaque  authenticis  expressa  iudiciis  circa  temporales  Eccle- 
siae possessiones  generatim  et  nominatim  circa  civileni  Romanorum 
Pontificum  principatum. 

(43)  Perversam  . . . sententiam.  Est  vulgata  in  libellis  et 
foliis  publicis  sententia  hostium  Romanae  Sedis  dicentium,  Eccle- 
siae spirituale  magisterium  de  S.  Sedis  civili  principatu,  utpote 
re  saeculari,  nihil  posse  certo  ac  valide  decernere,  et  ideo  editis 
a Roraana  Sede  decretis  circa  temporale  dominium  honiinem  ca- 
tholicum  non  obligari , cum  doceant  theologi  iuxta  B.  Thoniam 
2.  2.  q.  104.  a.  5.  „Non  tenetur  inferior  suo  superiori  obedire, 
si  ei  aliquid  praecipiat,  in  quo  ei  non  subdatur.“  Utraque  sen- 
tentia, quarura  posterior  est  consectarium  prioris,  de  qua  ap.  Suar. 
de  legib.  1.  IV.  c.  11,  perversa  dicitur,  eo  quod,  cum  divino  verbo 
immediate  non  opponatur,  opponitur  tamen  veritati  et  rectae  sen- 
tiendi  agendique  normae  catholicae.  Ut  auteni  perversitati  sub- 
trahatur  ipsum  fundamentum , quod  est  in  aequivocatione , cui 
innititur:  proprium  determinatur  declarationis  authenticae  circa 
civilem  S.  Sedis  principatum  ab  Ecclesia  factae  obiectum , quod 
est  in  ipsa  huius  principatus  ad  totius  Ecclesiae  bonum  relatione 
situm;  scilicet,  quemadniodum  SS.  D.  N.  die  18.  lunii  1859.  in 
litt.  encycl.  declaravit , civilem  principatum  S.  Sedi  necessariura 
esse , ut  in  bonum  religionis  sacram  potestatem  sine  ullo  inipedi- 
mento  exercere  possit.  Porro  ob  huiusmodi  rationem  spiritualem 
docente  Suar.  1.  s.  c.  materia  temporalis  seu  legis  civilis  evadit 
materia  canonica , circa  quam  versatur  potestas  Ecclesiae , cuius 
authenticis  decretis  vel  constitutionibus  teneri , quicumque  chri- 
stiano  nomine  censentur,  dogma  fidei  est.  Idi])sum  litt.  ap.  d. 
26.  Mart.  1860.  significavit  iterum  SS.  D.  N.  scribens : „Facile 
intelligitur,  quemadmodum  eiusmodi  Romanae  Ecclesiae  principa- 
tus, licet  suapte  natura  temporalem  rem  sapiat,  spiritualem  tamen 
induat  indolem  vi  sacrae,  quam  habet,  destinationis  et  arctissiini 
illius  vinculi,  quo  cum  maximis  rei  christianae  rationibus  coniun- 
gitur.“  Itaque  Ecclesia  declarans  hoc  temporalis  principatus  cum 
maximis  rei  christianae  rationibus  vinculum  et  quae  cum  eo  con- 
serta  sunt,  versatur  circa  suum  obiectum;  quare  perversa  plane 
sunt,  quae  leguntur  in  „Mediatore“,  giornale  politico,  religioso  etc. 
1862.  n.  21.  p.  669.  de  Pontificis  et  episcoporum  iudicio  in  causa 
temporalis  Pontificum  dominii:  „decisione  che  sebbene  pronunciata 
dai  dottori  d’  Israele,  pure  versando  non  intorno  a verita  dogma- 
tiche  e regole  di  costumi , ma  unicamente  sopra  fatti  communi, 
non  avrebbe  maggiore  autorita  di  quella  di  qualsivoglia  consesso 
giuridico , anzi  ne  avrebbe  una  minore , e potrebbesi  anche  dire, 
ne  avrebbe  nissuna  per  la  sua  incompetenza  a decretare  sopra 
siffatto  argomento  affatto  estraneo  alia  sua  missione.“  Rursum 
ista,  quae  in  eodem  periodico  n.  32.  p.  1 108.  statuuntur  thesi  XVI. 
„La  soluzione  della  questione  che  si  agita  tra  il  Pontefice  e gl’  Ita- 
liani,  non  appartiene  al  magistero  ecclesiastico  nemmeno  come  ap- 
plicazione  dei  principii  rivelati  a fatti  naturalmente  certi;  giacche 
dei  principii  non  si  disputa,  e il  giudizio  dei  fatti  a cui  si  deb- 
bono  applicare  dipende  dalla  soluzione  di  questioni  che  non  ap- 
partengono  in  modo  alcuno  al  magistero  ecclesiastico.  “ 

(44)  Ldcere  Catholicis.  His  continetur  superioris  erroris  con- 
sectarium ac  proprius  finis , quemadmodum  1.  c.  „Mediatoris“ 
pp.  110  sq.  ex  quatuor  his  thesibus  dare  apparet,  quae  post 
septemdecim  alias  sunt: 

Thesis  XVIII.  „Quando  . . . il  Papa  ed  i Vescovi  pronun- 
ciano  qualche  sentenza  intorno  a quelle  questioni  che  non  hanno 
fondamento  nella  rivelazione,  ma  che  dipendono  dalla  cognizione 
naturale  e scientifica  dei  diritti  e dall’  esperienza  dei  fatti  umani 
naturali  e non  rivelati,  il  Papa  ed  i Vescovi  non  parlano  come 
maestri  della  chiesa  e come  custodi  ed  interpret!  del  deposito  loro 
affidato  da  Cristo , ma  come  dottori  privati , e la  loro  sentenza, 
quantunque  accompagnata  da  minacce  e da  pene  spirituali  ed 
esprcssa  con  formole  solenni , vale  quanto  le  ragioni  ed  i docu- 
menti  su  cui  e fondata.  Questa  proposizione  e conseguenza  ne- 
cessaria  di  tutte  le  precedent!,  tuttavia  per  citare  un  esem{)io  che 
la  renda  certa  ed  evidente  anche  ai  piu  ritrosi,  diremo  che  taluni 
Papi  in  pieno  Concilio  ecumcnico  c coll’  ap])rovazione  di  questo 
deposero  i principi  temporal!  e sciolsero  i sudditi  dal  giuramento 
di  fedelta,  e che  tuttavia  e lecito  a qualunquo  cattolico  il  credere 
ed  il  sostenere  che  ne  il  Papa  ne  la  chiesa  non  hanno  il  potere 
di  deporre  i principi  e di  sciogliere  i sudditi  dal  giuramento  di 
fedeltm  E le  stesse  Congregazioni  romane,  che  non  rapj)resen- 
tano  la  chiesa , si  guardano  ben  bene  dal  condannare , o anche 


a solo  dal  mettere  all’  indice  quei  libri  die  spiegano  su  questo 
punto  dottrine  contrarie  a quelle  dei  Papi  del  medio  evo  e dei 
teologi  della  Curia. 

Thesis  XIX.  La  questione  del  dominio  temporale  appartiene 
al  novero  di  quelle  accennate  nella  proposizione  XVIII.  E cio 
1.  perche  per  dichiarazione  dello  stesso  Pontefice  la  „santa  Sede 
non  sostiene  come  di  fede  il  dominio  temporale" ; 2.  perche  il 
fatto  che  ha  dato  origine  a questo  dominio  e un  fatto  naturale, 
soggetto  alle  leggi  umane  ed  ai  principii  della  scienza  giuridica, 
come  il  voto  odierno  della  nazione  italiana ; 3.  perche  questo 
fatto  e accaduto  otto  secoli  dopo  la  fondazione  della  chiesa ; 
4.  perche  i suoi  difensori.  Papa,  vescovi,  teologi  e giornalisti  non 
adducono  e non  possono  addurre  un  luogo  solo  della  Scrittura  e 
della  tradizioiie  in  appoggio  di  questo  diritto  o della  pretesa  ne- 
cessita;  5.  perche  lo  scioglimento  della  (juestione  dipende  dal  di- 
ritto della  nazione,  e se  la  nazione  ha  diritto  alia  sua  unita,  e 
impossibile  che  la  chiesa  per  sussistere  libera  ed  indipendente 
debba  di  necessita  violare  il  diritto  massimo  d’una  nazione ; 
6.  perche  la  chiesa  non  ha  ricevuto  da  Cristo  il  mandato  di  de- 
b cidere  dei  diritti  delle  nazioni.  Dunque 

Thesis  XX.  Quantunque  il  Papa  ed  i Vescovi  fossero  tutti 
unanimi  (che  nol  sono)  nel  decidere  che  la  chiesa  ha  bisogno  per 
ora  del  dojuinio  temporale  del  Papa,  e nel  dichiarare  scommuni- 
cati  tutti  quelli  che  pensano  divcrsamente,  questa  decisione,  come 
non  proveniente  dai  maestri  della  chiesa  e dai  custodi  della  ve- 
rita rivelata , ma  da  dottori  privati , non  avrebbe  alcuna  autorita 
per  vincolar  le  coscienze,  e resterebbe  libero  a qualunque  catto- 
lico  il  desiderare  che  la  chiesa  perda  il  regno  temporale,  e 1’  ad- 
operarsi  secondo  il  suo  potere  a questo  scopo. 

Thesis  XXI.  Dunque  senza  gravissima  ingiuria,  senza  mani- 
festa  violazione  delle  leggi  fondamentali  della  chiesa , o almeno 
senza  far  prova  d’  ignoranza  superlativa,  non  si  ])u6  dar  la  taccia 
di  cattivi  cattolici , di  nemici  del  Pa])a , di  rebelli  alia  chiesa  a 
tutti  quei  cattolici  che  intorno  alia  necessita  del  regno  temporale 
non  la  pensano  come  mostra  di  pensarla  il  Papa  a pronunziai-e 
una  parola  di  pace.  E chiunque  conosce  gli  element!  della  teo- 
logia  deve  dire  che  ogni  qualvolta  nel  concistoro  si  e udita  una 
voce  solenne  parlare  della  necessita  del  regno  temporale,  quella 
c era  la  voce  del  Conte  Giovanni  Mastai  re  di  Roma , non  la  voce 
di  Pietro."  Sed  doctrinae  sunt  istae  plane  detestabiles,  perversae 
penitus  ac  perniciosae,  seditionis  ac  scandali  plenae,  quasque  piae 
aures  non  ferunt. 

(45)  Postquam  dogmata  declarata  sunt  de  Ecclesia,  eius  pro- 
prietatibus  ac  potestate  in  se  spectatis,  multiplices  nostrae  aetatis 
errores  et  cum  erroribus  cohaerentes  violationes  iurium  Ecclesiae 
necessarian!  reddere  videntur  expositionem  catholicae  doctrinae 
turn  de  relatione  divinitus  constituta  inter  Ecclesiam  et  societa- 
tem  civilem,  turn  de  iure  et  usu  ipsius  potestatis  civilis,  turn  dejii- 
que  de  Ecclesiae  in  relatione  ad  societatem  civilem  iuribus  spe- 
cialibus  illis,  quorum  violatio  hoc  tem])ore  latius  grassatur.  De 
his  igitur  tribus  capitibus  in  postrema  hac  parte  propositi  sche- 
matis  agitur. 

In  primo  quidem  horum  capitum  docetur  et  declarator,  ex 
ipsa  utriusque  civitatis,  terrenae  et  coelestis,  reipublicae  nimirum 
politicae  et  Ecclesiae  intima  natura  divinitus  constituta , atque 
adeo  ex  Dei  lege  inter  utramque  societatem  et  inter  potestates, 
quibus  utraque  regitur,  concordiam  esse  servandam ; simubpie 
docetur,  quomodo  ea  servanda  sit  et  quae  sit  eius  necessaria  con- 
ditio. Continet  ergo  totum  caput  duas  partes  praecipuas. 

I.  Inter  Ecclesiam  et  rempublicam  civilem,  inter  sacerdotium 
et  imperium,  Concordia  necessaria  declaratur  ex  triplici  principio : 
ex  origine  utriusque  civitatis  ab  uno  Deo  infinite  sancto  et  sa- 
piente,  ex  fundamento  firmissinio  pro  ofjiciis  et  iitribus  reipublicae 
posito  in  vera  religione,  ex  obligatione  ipsius  societatis  ad  veram 
religionem. 

1.  Quoad  primum  illud  principium  origo  utriusque  societatis 
consideratur  sub  ea  solum  ratione , ex  qua  doctrina  declaranda 
de  mutua  earum  relatione  consequitur.  llinc  non  solum  originis 
unitas  ilia,  quod  societas  utraque  a Deo  est,  sed  non  minus  di- 
versitas  spectetur  oportet,  quod  altera  sit  societas  ordinis  naturalis 
a Deo  Creatore , altera  supernaturalis  a Deo  Salvatore.  Idcirco 
proprietates  Ecclesiae,  quae  in  antecedentibus  capitibus  expositae 
et  definitae  sunt,  hie  resumuntur  memoratione  brevissima,  (jua- 
tenus  relationem  habent  ad  ipsam  societatem  civilem.  Est  nimi- 
rum Ecclesia  societas  seu  civitas  perfecta  et  regnum  Dei  in  torris. 


623 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


624 


Est  supernaturalis  quidem  origine,  mediis  et  fine  ad  quem  est 
instituta;  sed  eadem  est  societas  visibilis  in  terris  inter  terrenas 
civitates  adhitc  militans  Est  eadem  catholica  et  societas  neces- 
saria  instituta  pro  omnihits  gentihiis , quantumvis  pro  diversa  in- 
dole diversisque  moribus  varia  civilis  societafis  forma  sint  con- 
stiiutae;  quod  postremum  ita  dicenduni  videbatur,  ut  apparent, 
Ecclesiam  per  se  nullam  politici  regiminis  forinam  improbare, 
quae  religion!  et  iustitiac  non  adversetur  lam  hisce  positis 
ambae  civitates,  terrena  et  coelestis,  inter  se  comparantur.  Deus 
auctor  est  societatis  civilis  per  ipsam  conditam  naturam  : natura 
dace  et  Dei  Creatoris  ordinatione  homines  in  civilem  societatem 
roierimt.  Deus  etiam  societatis  sanctae,  quae  est  Ecclesia,  auctor 
est  non  iam  per  naturam  conditam , sed  in  ordine  supernaturali 
per  gratiam:  in  sanctam  illam  societatem,  quae  est  Ecclesia,  gratia. 
Dei  Salvatoris  vocantur.  Civilis  societatis  finis  directus  et  per  se 
est  hominum  conservatio  et  congnta  rationi  felicitas  temporalis, 
adeoque  finis  est  naturalis;  Ecclesiae  finis  est  supernaturalis,  ut 
homines  in  aeternum  salventur.  Quamvis  igitur  perfectio  et  for- 
malis  ratio  utriusque  societatis  sit  diversa,  iidem  tamen  homines 
sunt  cives  societatis  naturalis  et  suj)ernaturalis,  at<iue  adeo  eadem 
est  velut  materia  civitatis  utriusque : qui  homines  in  civilem  so- 
cietatem coierunt , iidem  in  Ecclesiam  vocantur.  Cum  vero  ordo 
naturalis  et  supernaturalis  uterque  a Deo  institutus  sibi  repugnare 
non  possit , sen  potius  cum  Deus  sanctus  et  sapiens  in  suis  ope- 
ribus  sibi  ipsi  contradicere  nequeat:  bine  consequitur',  ex  ipsa 
reruni  natura  inter  Ecclesiam  et  societatem  civilem  vel  inter  pote- 
states,  quihus  utraqne  regitur,  non  sane  pugnam  esse  aut  opposi- 
tionem.  Advertendum  porro  est  ad  formam  diversam , qua  in 
scliemate  enuntiatur  origo  societatis  civilis  et  institutio  Ecclesiae. 
]\Iodus  videlicet,  quo  Deus  sit  auctor  societatis  civilis,  non  deter- 
minatur  in  sua  ultima  specie  aut  in  individuo;  sed  solum  dicitur, 
homines  convenisse  in  civilem  societatem  natura  dace  et  Dei  Crea- 
toris ordinatione,  non  autem  distinctius  doclaratur,  qualis  sit  baec 
Dei  ordinatio;  adeoque  verbis  schematis  absurda  quidem  et  impia 
sententia  excluditur,  qua  homines  ductu  et  instinctu  naturae  di- 
cuntur  esse  sylvestres , sed  diversae  inter  theologos  catholicos 
oi)iniones  de  mode , quo  Deus  sit  ordinator  societatis  civilis , ad 
quam  homines  ex  perfectione  et  imperfectione  suae  naturae  a 
Deo  conditae  inclinantur,  omnino  relinquuntur  intactae.  Immo 
forma  ipsa  ohliqnae  enuntiationis : qui  enim  homines  . . . in  socie- 
tatem civilem  coierunt,  satis  demonstrat,  non  esse  intentionis  Con- 
cilii, de  illo  modo  institutionis  societatis  civilis  quidquam  distinctius 
docere  et  directe  definire. 

2.  Principium  alterum,  quod  Ecclesia  magistra  verae  religionis 
firmissimum  fundamentum  ponit  officiis  et  iuribus  propriis  socie- 
tatis civilis,  declaratur  dupliciter.  Nam  a)  generalim  dum  Ecclesia 
religione  divina  bonos  facit  christianos,  hoc  ipso  bonos  cives  facit  ^ ; 
turn  b)  speciaiim  officia  et  iura  tarn  subditorum  quam  imperan- 
tiiim  doctrina  ac  lege  divina  confirmat  et  sancit.  Unde  iterum 
concluditur,  utriusque  civitatis  ordinatorem  Deum  potestates  sacer- 
dotii  et  imperii  non  inimicas  sed  vincido  pads  coniungendas  dis- 
jiosuisse. 

3.  Ex  ipsius  societatis  publicao  obligatione  ad  veram  religio- 
nem  eadem  societas  officiis  uecessariis  a Deo  impositis  obstringitur 
erga  Ecclesiam,  quae  verae  religionis  doctrinam  et  leges  et  iura 
custodit.  Unde  publicae  potestatis  et  societatis  relatio  ad  Eccle- 
siam non  oritur  tanquam  ex  ratione  praecipua  multoque  minus 


* „Superna  est  enim  Sanctorum  civitas,  quamvis  hie  pariat  cives, 
in  quibus  peregrinatur , donee  regni  eius  tempus  adveniat,  cum  con- 
gregatura  est  omnes  in  suis  corporibus  resurgentes , quando  eis  pro- 
missum  dabitur  regnum.“  S.  Aug.  Civ.  Dei  XV.  c.  1.  n.  2.  [Migne 
P.  L.  XLI,  438.] 

^ „Haee.  ergo  coelestis  civitas  dum  peregrinatur  in  terra,  ex 
omnibus  gentibus  cives  evocat , atque  in  omnibus  linguis  peregrinam 
colligit  societatem,  non  curans  quidquid  in  moribus,  legibus  institutis- 
que  diversum  est , quibus  pax  terrena  vel  conquiritur  vel  tenetur ; 
nihil  eorum  rescindens  nee  destruens,  immo  etiam  servans  ac  se- 
quens  ...  si  religionem , qua  unus  summus  et  verus  Deus  colendus 
docetur,  non  impedit.“  Aug.  Civ.  Dei  XIX.  c.  17.  [Ib.  646.] 

3 „Qui  doctrinam  Christi  adversam  dicunt  esse  reipublicae,  dent 
exercitum  talem,  quales  doctrina  Christi  esse  milites  iussit,  dent  tales 
provinciales,  tales  maritos,  tales  coniuges,  tales  parentes,  tales  filios, 
tales  dominos , tales  servos , tales  reges , tales  indices , tales  denique 
debitorum  ipsius  fisci  redditores  et  exactores , quales  esse  praecipit 
doctrina  Christiana,  et  audeant  earn  dicere  adversam  esse  reipublicae, 
immo  vero  non  dubitent  earn  conflteri  magnam,  si  obtemperetur,  salutem 
esse  reii)ublicae.“  S.  Aug.  ad  Marcellin.  ep.  138.  n.  15.  [Ib.  XXXIII,  532.] 


a unica  ex  commodis  politicis,  quae  coniunctionem  et  concordiam 
reipublicae  cum  Ecclesia  comitantur,  sed  fundatur  in  lege  Dei 
supremi  Domini,  auctoris  naturae  et  gratiae  ac  ordinatoris  utrius- 
que societatis  et  potestatis;  adeoque  coniunctio  et  concordia  non 
liberae  optionis  est,  sed  necessariae  obligationis. 

Ex  his  denique  omnibus  praestitutis  concluditur,  damnabilem 
esse  errorem , qui  in  schemate  enuntiatur,  prout  a SSfno  D.  N. 
in  litteris  Apostolicis  Quanta  cura  8.  Dec.  1864.  iam  proscriptus 
est.  Indicatur  autem  in  primis  ipsum  principium  erroris , quo 
dicitur  non  posse  utriusque  potestatis  iura  simul  consistere;  turn 
designatur  consecutio , quam  ex  principio  deducunt : ideo  quia 
ambae  potestates  non  possunt  simul  consistere,  ad  optimain  socie- 
tatis publicae  rationem  esse  necessariam  separationem  civilis  rei- 
publicae ab  Ecclesia-,  postremo  errorem  distinctius  designando  de- 
claratur , qualein  homines  impii  vel  obcaecati  intelligant  separa- 
tionem, quam  postulant,  reipublicae  ab  Ecclesia  b Ex  ipso  autem 
modo  enuntiationis  clarum  est,  hie  agi  de  ipso  general!  principio 
atque  de  ipsa  thesi , qua  ex  rerum  natura  et  in  se  necessaria 
dicitur  huiusmodi  reipublicae  ab  Ecclesia  separatio;  non  autem 
b sermonem  esse  de  special!  aliqua  bypothesi,  in  qua  factum  sepa- 
rationis  tanquam  minus  malum  tolerari  vel  etiam  approbari  de- 
beat. At  baec  hypothesis  locum  habere  non  potest  in  republica, 
cuius  cives  simid  fideles  christiani  sint,  ut  in  schemate  dicitur; 
certissime  vero  haec  non  potest  censeri  conditio  ad  optimum  so- 
cietatis publicae  rationem.  Ipsum  principium,  ex  quo  hanc  sepa- 
rationem dicunt  necessariam,  inferius  in  canone  adhuc  distinctius 
determinatur,  et  tanquam  haereticum  proscribitur ; quoniam  in  eo 
ipsa  potestas  et  ipsum  ius  Ecclesiae , prout  a Christo  fundatore 
institutum  est,  aperte  negatur. 

II.  In  altera  parte  huius  Capitis  declaratur  modus  et  neces- 
saria conditio  ad  concordiam  inter  Sacerdotium  et  Imperium  con- 
servandam.  Quoniam  saecularis  potestatis  administratores  eorum- 
que  assentatores  causam  dissidiorum  plerumque  ad  ipsos  sacros 
Pastores  reiicere  solent;  ideo  1.  dicitur,  Ecclesiam  semper  quidem 
optare  pacem  sed  earn , quae  sit  loax  vera.  Haec  autem  in  op- 
pressione  et  violatione  iurium  Ecclesiae  consistere  nunquam  potest. 
Quae  enim  Ecclesiae  iura  divinitus  collata  sunt , cohaerent  cum 
necessariis  officiis;  adeoque  Ecclesiae  ipsi  integrum  non  est  huius- 
c modi  iuribus  cedere,  sive  permittere,  ut  impune  conculcentur ; sed 
tenetur  ea  modis,  quibus  potest,  tueri  ac  defendere.  Necessaria 
ergo  conditio  ad  veram  pacem  servandam  ea  est,  ut  libertas  Ec- 
clesiae eiusque  iura  ab  administratoribus  civilis  potestatis  sancta 
habeantur  et  sei’ventur. 

2.  Ut  qui  rempublicam  administrant , sua  erga  Ecclesiam 
necessaria  officia  intelligant  et  exsequi  studeant , admonentur 
iidem  duplicis  finis , quorum  unus  inferior  alter!  superior!  sub- 
ordinatur.  Sicut  enim  in  negotiis  privatis  ita  transeundum  est 
per  bona  temporalia,  ut  non  amittantur  aeterna : pari  modo  etiam 
in  rebus  et  negotiis  publicis  felicitatem  temporalem,  quam  societas 
civilis  societatisque  administratio  per  se  et  directe  tanquam  finem 
propositum  habet,  non  ita  quaerere  fas  est,  ut  finis  hominis  ulti- 
mus  ab  oculis  dimittatur.  Distingui  nimirum  debet  civilis  pote- 
statis finis  proprius  et  directus , ac  deinde  finis  ad  quem  huius 
naturalis  potestatis  usus  a principe  christiano  dirigi  potest  ac 
debet.  Finis  potestatis  per  se  et  directe  est  politica  felicitas  com- 
munitatis ; ac  propterea  ilia  ad  res  spirituales  per  se  non  exten- 
ditur.  At  potest  et  debet  usus  potestatis  a principibus  fidelibus 
d dirigi  ad  subditorum  bonum  etiam  spirituale  et  aeternum,  idque 
semper  saltern  negative,  ut  suis  legibus  hoc  bonum  altius  non  im- 
pediant;  turn  vero  etiam  positive , ubi  necessitas  vel  praeceptum 
speciale  ita  postulet.  „Est  observandum , inquit  Suarez,  hanc 


* „Falsae  ac  perversae  opiniones  . . . eo  potissimum  spectant . . . 
ut  de  medio  tollatur  mutua  ilia  inter  Sacerdotium  et  Imperium  con- 
siliorum  societas  et  concordia,  quae  rei  cum  sacrae  turn  civili  fausta 
semper  exstitit  et  salutaris  (ex  Gregorii  XVI.  encycl.  Mirari  vos). 
Etenim  probe  noscitis  , VV.  FF. , hoc  tempore  non  paucos  reperiri, 
qui  civili  consortio  impium  absurdumque  naturalismi,  ut  vocant,  prin- 
cipium applicantes  audent  docere,  optimain  societatis  publicae  ratio- 
nem civilemque  progressum  omnino  requirere , ut  liumana  societas 
constituatur  et  guhernetur  nullo  hahito  ad  religionem  respectu , ac  si 
ea  non  exsisteret,  rel  saltern  nullo  facto  veram  inter  falsasque  religiones 
discrimine.  Atque  contra  ss.  Litterarum,  Ecclesiae  sanctorumque  PP. 
doctrinam  asserere  non  duhitant,  optimain  esse  conditionem  societatis,  in 
qua  Iniperio  non  agnoscitur  officiiim  coercendi  sancitis  poenis  viola- 
tores  catholicac  religionis,  nisi  quatenus  pax  piihlica  postulet.'’  Encycl. 
SSmi  D.  N.  Quanta  cura. 


625 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia. 


626 


relationem  (potestatis  et  legislationis  civilis  ad  bonum  spirituale)  a 
posse  dupliciter  fieri , primo  per  positivam  ordinationem  et  sic 
regulariter  erit  in  consilio,  nisi  ubi  speciale  praeceptum  vel  ne- 
cessitas  ad  illam  obligaverit  . . . Secundo  intelligi  potest  per  nega- 
tionem  tantuin,  sen  per  circumspectionem  nihil  statuendi  per  hanc 
potestatem , quod  sit  contrarium  fini  supernaturali  vel  eius  con- 
secutionem  impedire  possit,  quae  prudens  cautio  ex  fide  procedit, 
et  virtualis  quaedam  relatio  in  ultimum  finem  dici  potest;  estque 
non  tantum  in  consilio  sed  etiara  in  praecepto  inaxime  proprio 
christiani  et  catholici  principis , ut  constat‘‘  (Suarez  de  Legibus 
1.  III.  c.  11.  n.  11). 

(46)  Alterum  hoc  Caput  quod  est  de  iure  et  usu  potestatis 
civilis,  duas  iterum  continet  partes,  expositionem  nempe  simulque 
proscriptionem  principalium  errorum,  et  declarationem  catholicae 
doctrinae  iis  oppositae. 

1.  Error  dominatur  sub  duplici  forma  contraria ; vel  enim 
iura  propria  sublimioris  potestatis  negantur , vel  tribuuntur  ei 
iura,  quae  ipsi  competere  nullo  modo  possunt. 

Quoad  1"“  indicantur  principia,  quibus  hac  nostra  aetate  ius 
seditionum  constituunt  totiusque  ordinis  socialis  continuam  sub-  ^ 
versionem  moliuntur.  Aiunt  nimirum,  publicam  auctoritatem  et 
potestatem  non  esse  nec  posse  esse  aliud,  quam  suinmam  iuriura 
singulis  civibus  competentium.  Unde  inferunt,  subiectum  omnis 
potestatis  civilis  essentialiter  esse  et  semper  necessario  permanere 
ipsam  multitudinem ; ita  ut  princeps  nullus  esse  queat  nisi  merus 
populi  minister  in  suo  officio  exercendo  et  retinendo  iugiter  pen- 
dens a voluntate  populi  *.  Hinc  concludunt , populum  uti  iure 
suo,  dum  pro  lubitu  principes  destituit  et  alios  adsciscit  aut  for- 
mam  regiminis  permutat,  non  secus  ac  herus  suos  famulos  libere 
dimittit  absque  ullius  iuris  violatione  Ex  quibus  consequitur, 
populum  contra  quamvis  regiminis  formam  et  contra  quosvis  prin- 
cipes rebellando , si  illi  sponte  voluntati  popular!  obsequi  et  niu- 
neri  sibi  demandato  cedere  nolint,  semper  uti  iure  suo,  atque 
adeo  rebelliones  populi  semper  esse  legitimas , quamvis  in  iis 
possit  violari  aequitas , si  ob  causas  non  sufficientes  moveantur  ^ 

Hoc  principium  falsae  Ubertatis  nostrls  temporibus  extendunt 
ad  principium  aequalitatis  omnium  hominum  in  omnibus  suis  iuri- 
bus,  seu  ad  principium  communismi,  queni  vocant.  [Ceterum]  quia 
absque  ampliori  declaratione  doctrinae  in  re  adeo  manifesta  et  c 
absque  special!  canone  sufficere  videbatur  huiusmodi  monstrum 
per  modum  detestationis  condemnasse:  ideo  in  ipsa  erroris  ex- 
positione  dicitur : inmo  etiam  contra  manifestam  Dei  legem  audent 
affirmare  etc. 

2.  luxta  alteram  formam  erroris  primum  enunciatur  in  sche- 
mate  generale  principium , quo  statum  politicum  constituunt  fon- 
tern  omnis  iuris  inter  homines  omnisque  auctoritatis  Delude 
spectando  idem  principium  secundum  suam  extensionern  indicatur 
consequens  ex  illo  doctrina  socialismi , ut  appellant,  turn  quoad 
ius  proprietatis  turn  quoad  auctoritatem  paternam  et  quoad  fanii- 


‘ „Le  principe  de  la  souverainetd  et  la  souverainetd  elle-meme  re- 
sident dans  le  peuple  apr^s  comtne  avant  Selection  du  chef;  tellement 
que  la  volontd  populaire  venant  a etre  clairement  rdtract^e,  le  chef 
n’a  plus  de  pouvoir  et  perd  le  droit  de  gouverner.“  Opusc.  L’ency- 
clique  du  8 D6c.  1864  et  la  libertd,  Adresse  aux  Eveques  p.  15. 

^ „Le  peuple  et  le  prince  ...  il  faut  les  comparer  I’un  k un 
seigneur,  I’autre  k un  mandataire  ou  chargd  d’affaires  ...  Si  un 
homme  riche,  apr6s  avoir  choisi  un  serviteur  pour  gdrer  ses  affaires,  d 
vient  k le  renvoyer  ...  les  lois  ddcident,  et  avec  justice,  que  si  le 
maitre  persiste  k vouloir  renvoyer  son  homme  d’affaires,  quelles  que 
soient  d’ailleurs  les  causes  de  cette  volont5 , le  mandataire  ne  pent 
s’obstiner  k rester.  Eh  bien,  qu’on  fasse  I’application,  elle  est  facile.“ 
Ibid.  p.  18.  20. 

® „La  volont6  du  peuple  peut  done  5tre  coupable,  quand  il  retire 
I’autoritd  ii  celui  a qui  il  I’avait  confdr5e ; mais  comme , apr6s  tout, 
le  peuple  est  maitre , puisque  e’est  son  bien  qui  est  en  jeu , si  la 
volontd  est  rdelle  et  pers6v6rante,  elle  obtient  forc6ment  son  effet : le 
chef  qu’il  s’6tait  d’abord  choisi,  est  validement  ddchu,  et  celui  qu’il 
choisit  en  second  lieu,  est  validement  61u,  et  possfede  seul  le  droit 
de  gouverner  . . Si  par  legitimes  on  ddsigne  les  revolutions  qui 
sont  valides,  aprfes  lesquelles  un  chef  61u  pour  remplacer  un  autre, 
a droit  d’user  legitimement  de  I’autoritd,  la  democratic  soutient  que, 
lorsqu’elles  sont  reellement  le  fait  du  peuple  et  qu’elles  sont  accom- 
plies,  en  ce  sens  elles  sont  toutes  16gitimes.“  Ib.  p.  26.  27. 

^ „Perperam  animo  et  cogitatione  confingunt  et  imaginantur  ius 
quoddam  nullis  circumscriptum  limitibus,  quo  reipublicae  statum  pol- 
lere  existimant,  quern  omnium  iurium  originem  et  fontem  esse  temere 
arbitrantur.“  SS.  D.N.  Allocut.  9.  lunii  1862;  Syllabi  Propos.  XXXIX. 

Coll.  Lac.  vn. 


liam.  In  posteriori  hac  parte  comprehenditur  etiam  doctrina  theo- 
retica  et  practica  eius  applicatio  allorum , qui  licet  ab  integro 
socialismo  abhorrentes  potestatem  status  politici  in  familiam  ita 
extendunt,  ut  iura  secundum  Dei  legem  parentibus  propria  mani- 
festo violentur  b Animadvertendum  vero  est,  de  ipso  familiae 
fundamento,  de  matrimonio  inquam,  hie  ideo  non  agi  distinctius, 
quia  propter  singularem  rei  gravitatem  de  eo  seorsum  alio  loco 
tractandum  videbatur.  Altero  loco  exponitur  ipsius  impii  principii 
vis  veluti  intensiva,  quod  in  lege  status  politici  vel  in  multitudinis 
placitis  vel  in  ipsis  politicis  factis  et  fortunatis  eventibus  consti- 
tuitur  pro  publicis  rebus  et  actionibus  socialibus  norma  conscien- 
tiae  independens  a lege  morali,  qua  solummodo  privatas  hominum 
actiones  dirigendas  esse  dicunt 

II.  Sequitur  declaratio  doctrinae  catholicae,  quae  memoratae 
utrique  errorum  class!  opponitur.  Quamvis  enim  civilis  potestas 
sit  ordinis  naturalis,  de  eius  tamen  turn  iuribus  turn  officiis  doc- 
trina continetur  etiam  in  revelatione  supernaturali. 

1.  Itaque  verbis  Apostoli  docetur,  hanc  potestatem,  quae  ad 
constituendam  et  conservandam  societatem  civilem  necessaria  est, 
origine  esse  ab  auctore  Deo;  in  .suo  exercitio  legitimo  esse  mini- 
sterium  Dei;  propterea  ex  sua  praerogativa  et  intrinseca  natura 
deberi  eidem  subditorum  obedientiam  et  subiectionem , nec  pro- 
inde  fas  esse  contra  earn  vi  resistere  aut  rebellionem  movere. 

Quoad  modum  expositionis  animadvertendum  est,  nonnulla 
esse  solum  generice  dicta , quae  non  videntur  a .sacro  Concilio 
distinctius  determinanda.  Nam  a)  quando  dicitur  potestas  civilis 
esse  ab  auctore  Deo,  ex  ipsa  quidem  re,  de  qua  agitur,  et  ex  iis, 
quae  declarata  sunt  in  Capite  praecedenti,  intelligitur,  esse  a Deo 
ut  auctore  naturae;  sed  modus,  quo  a Deo  derivator,  distinctius 
non  definitur;  adeoque  liberae  omnino  manent  diversae  sententiae, 
quae  de  hac  re  inter  catholicos  Doctores  feruntur.  Nimirum  ipsa 
potestas  in  se  dicitur  a Deo  esse,  quod  ex  verbis  Apostoli  elarum 
est ; sed  modus,  quo  subiectum  potestatis  legitime  designetur,  non 
definitur.  Eadem  ratione  b)  quando  sermo  est  de  potestate  legi- 
tima , non  determinantur  conditiones,  quibus  sit  aut  fiat  legitima. 
c)  Quando  dicitur,  non  licere  potestati  resistere,  id  declarator 
duplici  apposite:  non  esse  licitum  legitimae  potestati  vi  resistere. 
Nam  si  absolute  loquendo  possit  esse  tails  abusus  potestatis,  ut 
etiam  vi  resistere  non  esset  illicitum : ea  vel  in  se  vel  saltern  in 
suo  exercitio  certe  non  esset  potestas  legitima.  Porro  quia  pos- 
sunt esse  et  sunt  variae  hypotheses  et  formae  regiminis,  in  qui- 
bus resistentia  simpliciter  dicta  non  potest  censeri  illicita , ideo 
strictius  determinatur  resistentia  illicita  per  alterum  appositum: 
non  licere  vi  resistere.  In  utroque  hoc  casu  manifestum  est,  non 
esse  earn  potestatem  et  earn  resistentiam,  de  qua  Paulus  ait:  qui 
potestati  resistit , Dei  ordination!  resistit ; sed  aeque  manifestum 
est,  sub  hac  apostolica  sententia  comprehendi  omnem  resistentiam 
violentam  adversus  potestatem  legitimam.  Haec  quidem  prior 
pars  expositionis  doctrinae  dirigitur  contra  errores , quibus  iui’a 
legitimae  potestatis  subvertuntur. 

2.  Sequitur  doctrina  adversus  alteram  classem  errorum,  qui- 
bus status  politicus  constituitur  independens  ab  omni  lege  et  fons 
omnium  iurium,  atque  in  eius  lege  vel  in  multitudinis  voluntate 
collocatur  suprema  norma  conscientiae  pro  publicis  .actibus.  Iluic 
impietati  opponuntur  tria  principia.  a)  Lex  moralis  non  solum 
pro  hominibus  et  negotiis  privatis , sed  aeque  valet  pro  publico- 
rum  munerum  administratione  actibusque  socialibus  et  politicis. 
Unde  b)  dicitur  negative,  in  quo  norma  agendi  in  publicis  nego- 
tiis non  sit  posita , nec  in  utilitate  nec  in  multitudinis  voluntate, 
quando  haec  Dei  legi  repugnant,  nec  in  mero  arbitrio  imperantium, 
quibus  non  omnia  iura  sive  singulorum  subditorum  sive  familia- 
rum  subiecta  sunt,  sed  dantur  turn  singulorum  turn  familiarum 
iura  divina  et  humana , quae  eis  evertere  sibique  usurpare  non 
licet.  Positive  delude  docetur  norma  conscientiae  etiam  pro  pu- 
blicis rebus  constituta  in  lege  Dei  iubentis  aut  vetantis.  c)  Deni- 


* „Fimestissimum  communismi  et  socialismi  docentes  ac  profiten- 
tes  errorem  asserunt,  societatem  domesticam  seu  familiam  totam  suae 
existentiae  rationem  a iure  dumtaxat  eivili  mutuari , proindeque  ex 
lege  tantum  eivili  dimanare  ac  pendere  iura  omnia  parentum  in 
filios , cum  primis  vero  ius  institutionis  educationisque  curandae.“ 
SS.  D.  N.  Encyclic.  Quanta  cura.  8.  Dec.  1864. 

^ „Audent  conclamare;  voluntatem  populi  puhlica,  quam  dicunt, 
opinione  vel  alia  ratione  manifestatam  constituere  supremam  legem 
ab  omni  divino  humanoque  iure  solutam,  et  in  ordine  politico  facta 
consummata , eo  ipso  quod  consummata  sunt , vim  iuris  habere. “ 
SS.  D.  N.  ibidem. 


40 


627 


Acta  ct  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


628 


que  magistra  et  interpres  normae  agendi  etiam  pro  civili  societate 
piiblicisque  negotiis  est  Ecclesia , non  quidem  quatenus  speotantur 
commoda  vel  incommoda  mere  temporalia  et  civilia  aut  rationes 
politicae,  sed  quatenus  de  morum  honestate,  de  licito  vel  illicit o 
statuendum  est. 

(47)  Postquam  ordo  ac  habitus  inter  societatem  ciyilem  et 
Ecclesiam  generatim  declaratus  est,  hoc  in  Capite  exponuntur  et 
vindicantur  iura  quaedam  specialia  Ecclesiae  in  relatione  ad  so- 
cietatem civilera.  Ilia  autem  proponuntur  tria:  circa  catholicae 
iuventutis  institutionem  in  scholis , circa  professionem  perfectionis 
evangelicae  in  religiosis  Ordinibus,  circa  possessiones  ecclesiasticas, 
quae  hoc  tempore  vehementius  impugnata  et  gravius  violata  tueri 
ac  vindicare  ad  sanctificationem  et  salutem  animarum  omnino 
Ecclesiae  necesse  est.  Omnia  tria  fundantur  generatim  in  ipsa 
constitutione  Ecclesiae , quatenus  est  societas  perfecta , indepen- 
dens  et  supernaturalis ; speciatim  deinde  ius,  quod  primo  loco  de- 
claratur,  cohaei’et  cum  Ecclesiae  magisterio  divinitus  institute. 

Primo  itaque  vindicatur  ius  Ecclesiae  providendi  religiosae 
institutioni  et  educationi  iuventutis  catholicae  in  scholis.  Iniqui- 
tas  vero  temporum  necessariam  reddere  videtur  declarationem 
distinctam  quoad  institutionem  et  educationcm  in  scholis  genera- 
tim, quoad  ecclesiasticam  institutionem  et  educationem  Clericorum 
speciatim.  Quoad  scholas  genei’atim  error  theoreticus  et  practicus 
duplicis  formae  designator : quod  a)  scholas  omnes  directioni  ac 
arbitrio  solius  potestatis  laicae  subiectas  volunt,  turn  videlicet  theo- 
retice  docendo  id  ita  fieri  debere,  turn  practice  et  facto  ipso  haec 
principia  exsequendo.  Sub  qua  vero  ratione  et  ex  quo  catholico 
principio  haec  exclusio  aiictoritatis  Ecclesiae  proscribatur , dare 
indicator  per  additam  determinationem : „ita  nt  auctoritas  Eccle- 
siae ad  providendum  religiosae  institutioni . . . omnino  imped iatur.“  ^ 
Ilac  porro  forma  verborum , quibus  error  denotatur,  comprehen- 
duntur  sane  etiam  illi , qui  totam  auctoritatem  in  directione  in- 
stitutionis  et  educationis  uni  potestati  laicae  vindicant,  licet  ipsa 
laica  potestas  directrix  deinde  sacerdotem  aliquem  constituat,  qui 
statutis  horis  doctrinam  religionis  explicet.  Nisi  enim  ecclesiastica 
potestas  auctoritate  sua,  non  vero  solis  inefficacibus  consiliis  et 
supplicationibus  invigilare  possit,  ne  fides  et  mores  catholicae 
iuventutis  sive  ex  libris  sive  ex  magistris  aliquid  detriment!  ca- 
piant:  semper  verum  erit,  auctoritatem  Ecclesiae  ad  providendum 
religiosae  institutioni  et  educationi  iuventutis  christianae  omnino 
impediri.  h)  Forma  altera  erroris  recentis  est  monstri  instar, 
quum  scholas  ab  Ecclesia  separandas  esse  dicunt , ita  ut  in  illis 
religionis  ratio  nulla  habeatur. 

Post  expositionem  errorum  sequitur  respondens  declaratio 
veritatis:  ab  omnibus  agnoscendum  esse  ius  et  officium,  quo  Ec- 
clesia pervigilat,  ut  iuvetitus  catholica  in  primis  verafide  et  sanctis 
moribus  rite  instituatur.  Hoc  autem  ius , tanquam  particulare  in 
universali , continetur  in  ipso  fine  et  in  missione  Ecclesiae , ut 
homines  per  salutarem  /idem  et  disciplinam  ...  ad  vitam  aeter- 
nam  adducat 


' „Quoniam  Ecclesia  columna  et  firmamentum  veritatis  a divino 
suo  auctore  fuit  constituta,  ut  omnes  homines  divinam  edoceat  fidem 
eiusque  depositum  integrum  inviolatumque  custodiat,  ac  homines  eo- 
rumque  consortia  et  actiones  ad  morum  honestatem  vitaeque  integri- 
tatem  iuxta  revelatae  doctrinae  normam  dirigat  et  fingat : idcirco 
pravarum  doctrinarum  fautores  et  propagatores  omnia  conantur,  ut 
ecclesiasticam  potestatem  sua  erga  humanam  societatem  auctoritate 
spolient.  Quamobrem  nihil  intentatum  nihilque  inexpertum  relinquunt, 
ut  omnem  Ecclesiae  potestatem  eiusque  salutarem  vim , quam  ipsa 
Ecclesia  ex  divina  sua  institutione  semper  exercuit,  et  in  humanae 
societatis  instituta  exercere  debet,  vel  magis  in  dies  coarctent  vel  ab 
eisdem  institutis  arceant,  et  iptsa  instituta  plena  civilis  politicaeque 
auctoritatis  arbitrio  subiiciant , ad  imperantium  placita  et  ad  volubi- 
lium  aetatis  opiiiionum  rationem.  Nihil  vero  mirum , si  huiusmodi 
funestissimi  conatus  in  publicam  iuventutis  institutionem  educationem- 
que  in  primis  comparentur,  nihilque  dubitandum,  quin  humana  socie- 
tas gravissimis  repleatur  et  vexetur  damnis,  ubi  a publica  et  privata 
iuventutis  institutione , qua  rei  cum  sacrae  turn  publicae  felicitas 
tantopere  continetur,  fuerit  moderatrix  Ecclesiae  auctoritas  eiusque 
salutaris  vis  amota.“  SSmus  D.  N.  litter,  ad  Arcbiep.  Friburg. 
14.  lulii  1864. 

* „Ii  omnes,  qui  perperam  contendunt,  Ecclesiam  debere  saluta- 
rem suam  moderatricem  vim  erga  populares  scbolas  deponere  aut 
intermittere,  iidem  nihil  aliud  profecto  vellent,  quam  ut  Ecclesia  contra 
divini  sui  Auctoris  mandata  ageret , et  gravissimo  ofjicio  curandi  om- 
nium hominum  salutem  sibi  divinitus  commisso  deesset.’’''  SSmus  D.  N. 
in  litt.  citatis. 


a Igitur  turn  in  expositione  errorum  turn  in  affirmatione  veri- 
tatis 1.  non  negatur  ius  potestatis  laicae  providendi  institutioni 
in  litteris  ac  scientiis  ad  suum  legitimum  finem  et  ad  bonum 
sociale,  ac  proinde  etiam  non  negatur  eidem  potestati  laicae  ius 
ad  directionem  scholarum , quantum  legitimus  ille  finis  postulat. 

2.  Non  asseritur  potestati  ecclesiasticae  velut  ex  divina  constitu- 
tione conscquens  auctoritas  ad  positivam  directionem  scholarum, 
quatenus  in  iis  litterae  et  scientiae  naturales  traduntur.  Sed 

3.  vindicatur  Ecclesiae  auctoritas  ad  directionem  scholarum,  quan- 
tum ipse  finis  Ecclesiae  postulat,  adeoque  asseritur  ius  et  officium 
prospiciendi  fidei  et  christianis  moribus  iuventutis  catholicae,  hoc- 
que  ipso  cavendi,  ne  pretiosa  haec  bona  per  ipsam  institutionem 
in  scholis  corrumpantur.  4.  Hoc  ius  Ecclesiae  in  se  spectatum 
non  minus  ad  superiores  quam  ad  inferiores  scholas  extenditur; 
unde  hie,  ubi  de  genesali  principio  agitur,  non  videbatur  distinc- 
tione  opus  esse  inter  diversas  scholas.  Ceterum  per  se  clarum 
est , exercitium  huius  iuris  in  applicatione  ad  diversos  terminos 
necessario  debere  esse  diversum. 

Omnia  quae  in  schemate  hac  de  re  dicuntur,  desumpta  sunt 
b ex  Sijllabi  Propositione  XLVII. : „Postulat  optima  civilis  societatis 
ratio,  ut  populares  scholae,  quae  patent  omnibus  cuiusque  e populo 
classis  pueris  ac  publica  universim  instituta,  quae  litteris  superio- 
ribusque  [al.  severioribusque]  disciplinis  tradendis  et  educationi  iu- 
ventutis curandae  sunt  destinata,  eximantur  ab  omni  Ecclesiae  auc- 
toritate, moderatrice  vi  et  ingerentia,  plenoque  civilis  ac  politicae 
auctoritatis  arbitrio  subiiciantur,  ad  imperantium  placita  et  ad  com- 
munium  aetatis  opinionum  amussim.‘‘  Of.  Proposit.  XLV.  XLVIII. 

Pars  altera  huius  paragraph!,  ubi  agitur  de  violatione  mani- 
festissimi  iuris  Ecclesiae  circa  vocationem  et  educationem  mini- 
strorum  sacrorum,  nulla  ulterior!  indiget  explicatione.  Conferendae 
sunt  in  Syllabo  damnatae  Propositiones  XXXIII.  et  XLVI. 

(48)  Quoad  consilia  evangelica  eorumque  publicam  professio- 
nem in  religiosis  Institutis  ab  Ecclesia  approbatis  indicatur  pri- 
mum  turn  error  theoreticus  sub  duplici  sua  forma,  quo  professio 
religiosa  vel  absolute  et  in  se  illicita  vel  nostra  aetate  publico 
societatis  bono  contraria  esse  dicitur,  turn  practica  iuris  Ecclesiae 
violatio  per  leges  iniquas.  Error!  opponitur  doctrina  catholica. 

1.  Considerando  statum  perfectionis  in  observatione  consilio- 
® rum  evangelicorum  per  se  et  secundum  substantiam , is  est  iuris 

divini.  Non  sane  quod  haec  observatio  consiliorum  singulis  prae- 
cepta  sit;  sic  enim  iam  necessaria  mandata  essent,  non  vero  con- 
silia: sed  quod  Christus  ipse  pro  Ecclesia  praemonstravit  in  suo 
evangelio  hunc  statum  perfectionis.  Unde  observatio  consiliorum 
a divino  fundatore  commendata  suae  Ecclesiae  tanquam  pretiosum 
cimelion  ad.  ipsam  sponsam  ac  reginarn  ornandum  varietatibus, 
si  in  se  et  secundum  substantiam  spectetur,  pertinet  ad  praeroga- 
tivam  sanctitatis , qua  Ecclesia  iugiter  fulgere  debet;  atque  adeo 
status  perfectionis  in  consiliis  evangelicis  sequendis  ex  sua  natura 
et  essentia  est  res  Ecclesiae  corporis  Christ!  mystici  *. 

2.  Hinc  si  status  idem  perfectionis  spectetur  secundum  suam 
formam  in  religiosis  Institutis,  leges  constituentes  et  normae  di- 
rigentes  potestati  et  iurisdictioni  solius  Ecclesiae  subsunt : Leges 
summa  auctoritate  vel  ipsa  tulit  vel  a sanctissimis  viris  propositas 
probavit  etc. 

Ex  his  3.  consequitur  ab  omnibus  tenendum  esse,  hanc  vitae 
rationem  in  consiliorum  observatione  apostolicae  doctrinae  consen- 
^ taneam  esse  et  ad  perfectionem  christianam  conducere  eos  vero 


' „Haec  ipsa  Instituta  (Religiosa)  longe  ante  Ilelias  et  loannes 
aclumbrarunt,  Christus  consuluit,  Apostoli  coluerunt,  Sancti  fere  omnes 
adamarunt.  Exceptis  enim  sacris  martyribus,  rari  omnino  in  nume- 
rum  Sanctorum  relati  leguntur,  qui  ex  monasteriis  non  prodierint. 
Ut  mihi  iam  monasticae  vitae  approbatio  inter  eas  notas  ac  symbols, 
quibus  Ecclesiam  catbolicam  ab  omnium  haereticorum  conventiculis 
internoscimus  atque  distinguimus,  principem  locum  tenere  clarissime- 
que  eminere  videatur.“  Bellarmin.  ad  1.  de  Monach.  Praefat. 

2 In  Encyclica  Quanta  cura  a SSmo  D.  N.  inter  errores  nostri 
temporis  unus  damnatur  descriptus  in  hunc  modum:  „huiusmodi  ho- 
mines acerbo  sane  odio  insectantur  Religiosas  Familias  quamvis  de 
re  Christiana,  civili  ac  litteraria  summopere  meritas,  et  blaterant,  eas- 
dem  nullam  habere  legitime  existendi  rationem,  atque  ita  haeretico- 
rum commentis  plaudunt.  Nam,  ut  Pius  VI.  Decessor  Noster  docebat 
(litt.  10.  Martii  1791),  Regularium  abolitio  laedit  statum  publicae  pro- 
fessionis  consiliorum  evangelicorum,  laedit  vivendi  rationem  in  Ecclesia 
commendatam  tanquam  apostolicae  doctrinae  consentaneam,  laedit  ipsos 
insignes  fundatores , quos  super  altaribus  veneramur , qui  non  nisi  a 
Deo  inspirati  eas  constituerant  societates.“ 


629 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia. 


630 


qui  vocati  sunt,  laudabiliter  sequi  vitam  regularem  in  approbatis 
Institutis,  et  teneri  observare,  quae  voverunt. 

4.  Denique  concluditur,  iura  et  obligationes , de  quibus  in 
contextu  sermo  est,  fundari  in  su'pernaturali  Dei  lege  et  ordina- 
tione.  Quibus  verbis  non  dicitur,  ipsa  Instituta  religiosa  seu  ipsam 
banc  determinatani  forniain  vitae  regularis  esse  immediate  iuris 
divini;  sed  quoniam  Ordines  religiosi  non  sunt  nisi  ab  Ecclesia 
approbata  applicatio  iuris  divini  de  observatione  consiliorum  evan- 
gelicorum  et  de  sequenda  perfectione  Christiana:  profecto  ipsa 
vita  regularis  generatim  spectata  fundatur  in  supernaturali  iure 
divino  Unde  ex  ipsa  natura  rei  constat,  statum  religiosum  turn 
secundum  substantiara  turn  secundum  media  particularia  et  direc- 
tionem  ad  suum  finem  spiritualem  non  nisi  ecclesiasticae  potestati 
et  iurisdictioni  subiici;  eo  ipso,  quod  iura  et  obligationes  circa 
hanc  materiam  fundantur  in  swpernaturali  Dei  lege  et  ordinatione. 
Quod  quidem  de  votis  et  ohligationihus  per  vota  susceptis  per  se 
clarum  est. 

Condemnatio  subnexa  duplicis  erroris  theoretici  et  iniquitatis 
practicae  videbatur  ponenda  sine  determinatione  gradus  censurae, 
quamvis  prima  pars , quatenus  dicitur  professio  religiosa  illicita, 
sit  haeresis  manifesta.  Si  hanc  censuram  placeret  exprimere, 
potius  inferius  specialis  canon  inserendus  esset;  id  vero  in  re 
adeo  manifesta  non  videbatur  necessarium. 

(49)  In  postrema  hac  paragraplio  ius  Ecclesiae  possidendi 
bona  temporalia  declaratur  et  vindicatur  adversus  falsa  principia 
et  secundum  ea  perpetratas  spoliationes  recentiori  aetate  invale- 
scentes.  Principia,  quibus  usurpationes  et  latrocinia  condecorare 
Solent,  exponuntur  duo  generalia , publice  ab  ipsis  legislatoribus 
in  suis  comitiis  non  semel  proclamata.  Et  sane  ad  alterutrum 
ex  his  duobus  necessario  pertinent  praetextus  omnes,  qui  legalibus 
spoliationibus  obducantur : vel  ut  ius  possidendi,  quamvis  Ecclesiae 
non  simpliciter  negetur,  dicatur  tamen  iugiter  pendere  a suprema 
potestate  politica;  vel  ut  ipsum  ius  proprietatis  negando  bona 
ecclesiastica  dicantur  bona  communia  seu,  quod  aiunt,  bona  natio- 
nalia.  Rationes  vero  ad  haec  ipsa  principia  coloranda  iterum 
confinguntur  duplicis  speciei.  Vel  enim  ex  eo  quod  Ecclesia  so- 
cietas  est  spiritualis,  deducunt  nullum  ei  ius  esse  posse  in  bonis 
temporalibus  ^ ; vel  negantes  Ecclesiae  independentiam  eamque  in 
rebus  externis  et  socialibus  subiicientes  potestati  politicae , etiam 
bona  ecclesiastica  considerant  tanquam  bona  nationis  sub  libera 
dispositione  supremae  potestatis  civilis  Contra  hanc  non  modo 


* „Status  religiosus  secundum  se  et  quoad  substantiam  suam  ab 
ipso  Christo  Domino  immediate  traditus  et  institutus  fuit;  atque  ita 
dici  potest  esse  de  iure  divino  non  praecipiente  sed  consulente : haec 
est  sententia  omnium  Catholicorum  recte  sentientium  . . . Fundatur 
autem  praecipue  haec  veritas  in  evangelio , in  quo  Christus  homines 
ad  tria  ilia  consilia , paupertatis,  castitatis  et  obedientiae,  exhortatur 
et  ad  vota  perpetua  de  illis  facienda.“  Suarez  de  Religione  T.  III. 

1.  III.  c.  2.  n.  3 sqq. 

* Recentiores  sub  impia  quadam  hypocrisi  vel  ludificatione  haec 
dicunt ; fuit  autem  istud  proprium  principium  erroris  in  sectis  fana- 
ticis  medii  aevi,  turn  etiam  Wicleffitarum.  In  Cone.  Constant,  a Mar- 
tino V.  damnati  sunt  Wicleffi  articuli  X.  XXXIl.  XXXVI.  XXXIX. 
XLIV.,  in  quibus  dicitur  Ecclesiasticis  illicita  et  contra  regulam  Christi 
possessio  bonorum  temporalium.  Inter  articulos  de  quibus  (in  ea- 
dem  Bulla  Inter  cunctas')  iubentur  interrogari  suspect!  haereseos, 
est  XXXIV:  „utrum  credat,  quod  licet  personis  ecclesiasticis  absque 
peccato  huius  mundi  habere  possessiones  et  bona  temporalia.“  Cf.  art.  d 
XXXV.  XXXVI.  (Hard.  Coll.  T.  VIII.  p.  910—916.) 

* Hoc  est  principium  pseudo-politicorum  nostrae  aetatis  eo  modo, 
ut  in  schemate  exhibetur,  turn  in  Comitiis  Subalpinis  turn  passim  alibi 
propugnatum.  Idem  defenderunt  Marsilius  Patavinus  et  loannes  lan- 
dunensis,  quorum  articuli  quinque  haeretici  et  erronei  damnati  sunt  a 
loanne  XXII.  (in  Bulla  Licet  iuxta  penes  Rainald.  Annal.  ad  ann.  1327. 

T.  V.  p.  347.)  Primus  articulus  inter  damnatos  is  est , quo  aiebant, 
Christum  solvendo  „tributum  Caesari“  (Matth.  17,  26)  „hoc  fecissc 
non  condescensive  et  liberalitate  suae  pietatis  sed  necessitate  coac- 
tum“.  Ex  hoc  vero  errore , quern  Pontifex  ibi  condemnat , porro  illi 
concludebant,  ecclesiasticas  possessiones  omnes  esse  in  potestate  im- 
peratoris.  Subdit  enim  Pontifex : „ex  praedicto  autem  dicto  suo  ni- 
tuntur  concludere  praefati  viri  reprobi,  quod  omnia  temporalia  Eccle- 
siae suhsunt  imperatori,  et  ea  potest  accipere  velut  sua}'" 

Nostra  aetate  a SSmo  1).  N.  (Encycl.  Quanta  curai)  damnatus  est 
error,  quo  dicitur:  „conforme  esse  sacrae  theologiae  iurisque  public! 
principiis  bonorum  proprietatem , quae  ab  Ecclesiis , a Familiis  reli- 
giosis  aliisque  locis  piis  possidentur , civil!  gubernio  asserere  et  vin- 
dicare.“  In  Syllabo  damnatur  Prop.  XXVI. : „Ecclesia  non  habet 
nativum  ac  legitimum  ius  acquirendi  ac  possidendi. “ 


a doctrinae  catholicae  de  Ecclesia  sed  etiam  notionum  iusti  ac  recti 
perversionem  opponuntur  in  schemate  tria  principia  de  Ecclesia 
societate  visibili , perfecta  ac  supernaturali ^ quatenus  cum  his  ius 
possidendi  cohaeret.  1.  Quoniam  Ecclesia  est  societas  visibilis  ex 
hominibus  inter  homines  constituta,  utitur  ad  suam  missionem  et 
ad  suum  finem  etiam  bonis  externis.  Possessionum  Ecclesiae  finis 
proximus  est  triplex,  qui  etiam  in  lure  positive  bonis  ecclesiasticis 
assignatur,  ad  ministrorum  nempe  sustentationem,  ad  cultum  Dei 
externum  promovendum,  ad  opera  charitatis  ac  pietatis.  Quoniam 
vero  ius  est  Ecclesiae  immo  et  officium  ad  finem  a Christo  sibi 
propositum  consequendum,  eo  ipso  etiam  ei  ius  est  ad  media  per 
se  connexa  cum  hoc  fine.  2.  Hoc  ius  eo  manifestius  in  ipsa  Ec- 
clesiae constitutione  fundatur,  quod  ea  a Christo  instituta  est 
sicut  visibilis  societas  ita  non  minus  societas  perfecta  et  in  suo 
ordine  a potestate  politica  independens.  Inde  enim  necessario 
consequitur,  ei  ius  esse  ex  sese  et  ex  suis  facultatibus  providendi 
turn  cultui  divino  turn  ministris  suis  turn  operibus  sibi  ex  sua 
natura  et  ex  suo  fine  propinis.  3.  Denique  ex  eo,  quod  Ecclesia 
societas  est  stipernaturalis  (suppositis  iis , quae  iam  dicta  sunt), 
b consequitur,  bona  ii)sa  ecclesiastica  induere  characterem  sacrum, 
cum  sint  ad  finem  supernaturalem  specialius  Deo  dicata,  eoque 
sanctius  esse  ius  Ecclesiae  in  suis  bonis  possidendis.  Hinc  inter 
errores  in  encycl.  litt.  Quanta  extra  a Summo  Pontifioe  damnatos 
etiam  is  est,  quo  dicitur:  „excommunicationem  a Cone.  Trid.  et 
a Romanis  Pontificibus  latam  in  eos , qui  iura  possessionesque 
Ecclesiae  invadunt  et  usurpant,  niti  confusione  ordinis  spiritualis 
ordinisque  civilis  ac  politici  ad  mundanum  dunitaxat  bonum  pro- 
sequendum.“ Suspecti  haereseos  Wikleffi  et  Hussii  ex  Bulla 
Martini  V.  (Inter  cunctas  et  In  eniinentis)  interrogandi  erant 
art.  XXXV.  XXXVI. : „utrum  credant,  quod  laicis  ipsa  (bona 
temporalia)  ab  eis  (personis  ecclesiasticis)  auferre  propria  potestate 
non  liceat ; immo  quod  sic  auferentes , tollentes  et  invadentes 
bona  ipsa  ecclesiastica , sint  tanquam  sacrilegi  puniendi,  etiamsi 
male  viverent  personae  ecclesiasticae  bona  huiusmodi  possidentes." 
„Item  ntrum  credant,  quod  huiusmodi  ablatio  et  invasio  cuicun- 
que  sacerdoti  etiam  male  viventi  temere  vel  violenter  facta  vel 
illata,  inducat  sacrilegiumf 

(50)  Canon  I.  statuitur  contra  novatorum  hominum,  et  nomi- 
natim  „independentium‘‘,  quos  voeant,  haereticam  doctrinam , qui 
facto  discrimine  inter  religionem  christianam  et  inter  christianam 
societatexn  negant,  a Christo  institutam  fuisse  peculiarem  quandam 
societatem , in  qua  ipsius  religio  excoleretur  et  expressa  veluti 
exstaret ; sed  contendxmt,  Christi  religionem  posse  a singulis  seor- 
sum  extra  omnem  societatem,  quae  Christi  Ecclesia  dicatur,  rite 
observari.  De  quibus  cf.  superius  adnotat.  (4).  Fuerunt  autem, 
qui  priorem  hanc  Canonis  partem  ita  expressam  vellent:  „S.  q.  d., 
nullam  a Christo  Domino  fundatam  esse  peculiarem  societatem, 
in  qua  tantum  divina  ipsius  religio  exstaret  atque  expressa  esset, 
adeo  ut  Christiana  religio  a singulis  seorsum“  et  q.  s. 

(51)  Canon  II.  statuitur  contra  novatores  vetustiores  et  contra 
recentiores,  qui  ab  illis  descenderunt,  totius  christiani  ordinis  per- 
turbatores,  de  quibus  expositum  est  adnot.  (5),  negantes,  Christum 
Dominum  dedisse  Ecclesiae  determinatam  ac  immutabilem  consti- 
tutionis  formam : turn  affirnmntes , Ecclesiam  Christi  obnoxiam 
esse  communi  societatum  sorti , qua  eaedem  una  cum  rebus  hu- 
inanis  subsunt  temporum  vicissitudinibus  et  continuis  transforma- 
tionibus.  Quae  quidem  aeque  ac  superioris  Canonis  doctrina  Claris 
disertisque  Scripturarum  testimoniis  opponitur,  iuxta  quae  divinus 
Ecclesiae  auctor  omnem  ecclesiastici  regiminis  potestatem  uni  con- 
tulit  eique  plane  definite  hominum  ordini,  qui  illatn  iugi  succes- 
sione  ad  finem  usque  saeculorum  in  Ecclesia  Dei  teneret  atque 
exercerct.  „L’Eglise,  inquit  de  Concil.  oecum.  c.  XV.  Ep.  Gra- 
tianop.,  n’est  pas  une  de  ces  sociotes  humaines,  a commencements 
imparfaits  et  incertains,  qui  ne  peuvent  esperer  que  du  cours  des 
ages  le  perfectionnement  de  leurs  institutions.  Fondee  par  Jesu.s- 
Christ  lui-meme,  et  par  ses  Apotres  inspires  personnellement  par 
lo  Saint-Esprit,  si  ellc  devait  prendre,  apres  eux,  de  plus  grands 
developpements  exterieurs,  rien  ne  lui  manquait,  des  ses  premiers 
jours,  pour  la  perfection  de  son  gouvernement  et  de  sa  legisla- 
tion; et  elle  ivavait  qu’a  appliquer  les  maximes  et  les  regies 
qu’elle  en  avait  reques  aux  circonstances  diverses  dans  lesquelles 
elle  serait  placce. 

(52)  Canon  III.  statuitur  contra  novatorum  soctas,  a quibus 
Christi  Ecclesia,  cui  factae  sunt  promissiones,  invisibilis  asscritur 
ac  latcns:  de  quibus  cf.  adnott.  (6)  et  (7). 


40* 


631 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


632 


(53)  Canon  IV.  contra  eos  directus  est,  qui  evertunt  visibi-  a 
lem  Ecclesiae  unitatem , de  qua  sermo  est  adnotat.  (8).  Quare 
haeresis  damnatur  1.  latitudinariorum , quos  vocant,  iuxta  quos 
ad  Christi  Ecclesiam  pertinent  omnes,  qui  in  variis  christiani  no- 
minis communionibus  exsistentes  conveniunt  in  articulis  quihusdam, 
quos  fimdamentales  appellant;  et  propterea  diciint,  veram  ac  uni- 
versalem  Christi  Ecclesiam  per  omnes  christiani  nominis  societates 
esse  diffusam;  neque  pendere  Ecclesiam  Christi  fidelium  ah  ex- 
ternis  quihusdam  societatis  formis , sed  illam  constitui  universis 
fidelibus  in  Christum  vere  credentihus,  qui  exsistunt  in  omnibus 
christiani  nominis  societatibus , licet  hae  per  externas  quasdam 
formas  ah  invicem  dissideant : 2.  Anglicanoriim  sectae  afjlrman- 
tiiim,  unam  ac  universalem  Christi  Ecclesiam  neque  invisihilem 
esse , neque  ubique  per  Christianas  sectas  diffusam , neque  etiam 
certa  constitutionis  forma  destitutam,  sed  constare  tribus  definitis 
societatibus  ceu  totidem  membris  sive  partibus,  nimirum  societate 
Anglicana , societate  Graeco  - schismatica , et  societate  Romano- 
catbolica , licet  eaedem  societates  separatae  ab  invicem  sint  sive 
fidei  professione  sive  communione  corporis , ita  ut  contendant, 
societates  alias  ab  huius  (id  est,  Ecclesiae  verae)  corporis  com-  b 
munione  seiunctas  vel  a plena  professionis  fidei  unitate  dissen- 
tientes  membra  esse  aut  partes  Ecclesiae  lesu  Christi.  At  vero 
dogma  fidei  est,  visibilem  Ecclesiae  universalis  unitatem  constare 
apprime  unitate  turn  professionis  fidei  turn  communionis. 

(54)  Canon  V.  est  contra  haereticam  indifferentismi  senten- 
tiam , quasi  Christi  Ecclesia  non  sit  ad  salutem  consequendam 
necessaria.  Hoc  autem  contrarium  esse  verbo  divinitus  revelato, 
in  Capite  doctrinae  declaratur.  Ceterum  cf.  adnotat.  (9). 

(55)  Canon  VI.  statuitur  1.  contra  vetustos  et  recentes  Ec- 
clesiae accusatores,  de  quibus  in  adnotat.  (10),  condemnantes  earn 
Ecclesiae  intolerantiam , qua  ipsa  separatas  a sua  communione 
sectas  damnat , itemque  negantes , id  divino  iure  praecipi ; quod 
est  aperte  contra  divinam  revelationem  in  Capite  doctrinae  ex- 
positam;  2.  contra  vulgarem  incredulorum  impietatem,  qui  reli- 
gionis  christianae  veritatem  ad  subiectivas  hominum  opiniones  re- 
vocant , ita  ut  circa  illam  obiectiva  certitudo  haberi  nequeat ; 
ideoque  omnes  religiones  sectasque  ab  Ecclesia  tolerandas  esse 
praecipiunt.  Sed  hoc  pariter  revelatae  divinitus  doctrinae  adver-  c 
sari , Capitibus  VI.  et  VII.  declaratur  et  adiectis  adnotationi- 
bus  (11)  et  (12)  illustratur. 

(56)  Canone  VII.  eorum  damnatur  sententia,  qui  contendunt 
1.  Ecclesiam  Christi  iis  paulatim  tenebris  offundi  posse,  ut  eadem 
ab  originali  sua  institutione  circa  fidem  et  mores  aberret ; et  2.  ita 
cam  posse  corrumpi,  ut  tandem  penitus  desinat  esse.  Hanc  fuisse 
antiquorum  haereticorum  sententiam,  enarrat  Dionys.  Petav.  de 
Poenitent.  publ.  1.  I.  c.  3.  itemque  eandem  fuisse  Lutheri  et  Cal- 
vini  vocem,  dicentium  se  Papismi  corruptionem  deserere  et  anti- 
quam  puritatem  repetere.  Eiusdem  rei  testis  est  Cassander,  qui, 
uti  legitur  in  Biblioth.  Belg.  tom.  I.  ap.  Zacbar.  Antifebron.  tom.  I. 
introduct.  c.  V.  adnot.  19:  „Dum  in  haereticorum  scriptis  curiosius 
indagandis  ac  legendis  versatur,  haereseos  notam  vix  effugit.  Et 
dum  in  componendis  religionis  dissidiis  se  ponit  sequestrum  atque 
arbitrum,  a recta  fidei  semita  nimium  quantum  exorbitasse  visus 
est.  Docebat  enim,  nullam  baeresim  sic  errare,  ut  a salute  ab- 
ducat,  quamdiu  in  Christum  creditur,  vel  apostolicum  symbolum 
tenetur.  Ecclesiam  item  catholicam  non  [in]  disciplinae  solum  et 
morum  integritate,  sed  et  in  doctrinae  sinceritate  defecisse;  licitum- 
que  esse  homini  christiano  in  articulis  fidei  orthodoxae  dubitare ; 
quod  impium  est  et  temerarium.“  Eadem  erat,  quod  ad  mores 
attinet,  sententia  Arnaldi,  qui  apud  Petavium  1.  c.  1.  VII.  c.  9. 
nn.  4 sqq.  ita  loquitur:  „Ecclesiam  . . . corrumpi  posse  in  mori- 
bus  in  plerisque  suis  membris,  et  degeneraturam  paulatim  a prima 
puritate,  prout  progredietur  versus  finem  mundi  . . . se  describere, 
inquit,  corruptionem  Ecclesiae,  et  deplorare  misericordia  commo- 
tum  morum  et  disciplinae  prolapsionem , ut  Ecclesia  restituatur 
in  pristinum  statum.^  Sed  apertior  et  generalior  cst  de  obscu- 
ratione  veritatum  in  Ecclesia,  Pistoriensium  a Pio  VI.  per  Con- 
stitutionem  „Auctorem  fidei“  damnata  „Propositio,  quae  asserit, 
postremis  hisce  saeculis  sparsam  esse  generalem  obscurationem 
super  veritates  gravioris  momenti , spectantes  ad  religionem , et 
quae  sunt  basis  fidei  et  moralis  doctrinae  lesu  Christi:  haereticaA 
Et  haeretica  profecto  est  etiam  sententia,  ita  Ecclesiam  posse  cor- 
rumpi, ut  a vera  sua  constitutione  deficiat,  et  vera  Ecclesia  esse 
desinat.  Ita  haerctici  novatores;  et  ita  apud  Petav.  1.  c.  1.  III. 
c.  14.  n.  6.  iterum  Arnaldus:  „Veram  Ecclesiam,  inquiens,  non 


esse  coetum  constantem  Papa,  episcopis,  presbyteris,  doctoribus, 
monachis  et  plebe , qualem  earn  videmus ; nec  eiusmodi  corpus 
posse  censeri  Ecclesiam  alio  sensu , nisi  quia  successit  verae  Ec- 
clesiae; quemadmodum  si  aquae  lutulentae  et  corruptae , quae 
impleret  alveum  fluvii,  cuius  aqua  fuisset  olim  limpida,  viva  ac 
salubris,  nomen  imponeretur  eiusdem  fluvii,  quamvis  mutati  cor- 
ruptione , quae  successit ; nec  sane  posse  Ecclesiam  vocari , nisi 
earn,  quae  sexcentos  postremos  annos  antecessitA  Quibus  signifi- 
catur , sic  esse  Ecclesiam  posterioribus  saeculis  depravatam , ut 
vera  Christi  Ecclesia  esse  desiei’it.  Eodem  pertinent  ex  illis  non- 
nulli,  qui  nunc  maxime  impugnant  Romani  Pontificis  praerogativas. 

(57)  Canone  VIII.  damnantur  fanaticorum  hominum  sectae, 
quae,  ut  ex  adnotat.  (13)  apparet,  inde  a primis  Ecclesiae  saeculis, 
continua  pi’ope  serie  semet  exceperunt,  praetendentes,  praesentem 
Christi  Ecclesiam  non  esse  ultimam  et  supremam  consequendae 
salutis  oeconomiam , sed  aliam , quae  futura  sit  perfectior , ex- 
spectandam  esse , eamque  fore  Ecclesiam  vere  spiritualem  vel 
Ecclesiam  Spiritus  sancti.  Docent  ergo  damnatam  superius  hae- 
resim,  institutam  a Christo  Ecclesiam  ad  finem  usque  saeculorum 
non  esse  dur.aturam. 

(58)  Canon  IX.,  qui  circa  Ecclesiae  infallibilitatem  versatur, 
unum  manifesto  supponit,  alterum  dare  ac  perspicue  adsignificat 
seu  indirecte  docet,  et  tertium  directe  exprimit  et  sancit.  Sup- 
ponit uti  fidei  dogma  veritatem,  qua  Ecclesia  dicitur  infallibilis : 
adsignificat  aperte , proprium  immediatumque  infallibilitatis  ob- 
iectum  credi  oportere  revelatum  Dei  verbum,  sive  quidquid  re- 
velatione  divina  continetur:  significat  autem,  proprii  quidem  sed 
mediati  sui  obiecti  ambitum  non  finiri , nisi  necessariis  ad  ipsum 
Dei  verbum  custodiendum  praesidiis  ac  conditionibus.  Hoc  est, 
quod  Capite  IX.  Decreti  ex  ss.  litteris  declaratur,  et  appositis 
adnott.  (15)  et  (16)  uberius  illustratur. 

(59)  Sequentes  tres  Canones  pertinent  ad  Ecclesiae  constitu- 
tionem.  Et  Canone  quidem  X.  tres  condemnantur  haereses:  I.  eo- 
rum, qui  generatim  negant,  Ecclesiam  esse  societatem  perfectam : 
2.  eorum,  qui  speciatim  affirmant,  Ecclesiam  non  esse,  nisi  colle- 
gium: 3.  eorum,  qui  contendunt,  Ecclesiam,  ut  quae  in  statu  sit, 
saeculari  dominationi  esse  subiectam.  Tria  autem  ilia  a novato- 
ribus,  ab  eorum  iurisconsultis,  et  sequentibus  illos  pseudo-politicis 
negari,  liquet  ex  adiectis  supra  adnotatt.  (17)  et  sqq.;  eadem  di- 
vinae  revelation!  immediate  opponi,  ibidem  exponitur,  et  in  De- 
creti Capitibus  III.  et  X.  declaratur.  Eodem  spectant  haec  SS. 
D.  N.  in  Allocut.  hab.  d.  9.  lun.  1862.,  quibus  eorum  reiicit  sen- 
tentiam, qui  „haud  erubescunt  asserere , philosophicarum  rerum 
morumque  scientiam,  itemque  civiles  leges  posse  et  debere  a di- 
vina revelatione  et  Ecclesiae  auctoritate  declinare , et  Ecclesiam 
non  esse  veram  perfectam  que  societatem  plane  liberam , nec  pol- 
lere  suis  propriis  et  constantibus  iuribus  sibi  a divino  suo  funda- 
tore  collatis,  sed  civilis  potestatis  esse,  definire  quae  sint  Ecclesiae 
iura  et  limites,  intra  quos  eadem  iura  exercere  queat“. 

(60)  Canone  XI.  et  XII.  specialia  damnantur  consectaria , 
quae  cum  generali  haereticorum  thesi  superius  condemnata  co- 
haerent:  scilicet  1.  in  Ecclesia  omnium  iura  esse  aequalia;  de 
qua  novatorum  doctrina  cf.  adnotat.  (17):  hinc  2.  episcopos  Ec- 
clesiae non  habere  proprie  dictam  potestatem  iurisdictionis ; sed 
tantum  ministerium:  ita  Salmasius  de  trapezit.  foen.  p.  412.  „Ve- 
teribus,  inquit,  episcopatus  in  Ecclesia  non  fuit  nomen  dignitatis 
aut  potestatis  sed  curationis  et  administrationis , et  non  solum  in 
ecclesiasticis , sed  etiam  in  civilibus  curatio  et  potestas  diversa 
fuit ; nam  quaedam  officia  curationem  habent , non  potestatem ; 
talis  in  Ecclesia  fuit  episcopatus'^ ; et  idem  de  episcop.  et  cleric. 
1.  VI.:  ^Episcopum,  ait,  ex  prima  institutione  sui  nihil  aliud  fuisse, 
quam  curatorem , nullo  magisterio , nulla  auctoritate  praeditum, 
quasi  opificem  quondam  aut  ministrumfi  Sed  de  aliis  similibus 
novatorum  sententiis  cf.  adnott.  (18)  et  (19):  et  3.  in  exercenda 
potestate,  quae  iisdem  episcopis  concessa  fuit,  non  esse  eos  libe- 
ros,  sed  saeculari  imperio  obnoxios;  de  qua  perversitate  cf.  eas- 
dem  adnotatt.,  quibus  pariter  ilia  impietatis  placita  iuxta  doctri- 
nam  in  Decreti  Cap.  X.  expositam  ut  fidei  contraria  ostenduntur. 
Sane  „veritas  catholica  est , scribit  Snares  in  defens.  fid.  catb. 
1.  III.  c.  6.  de  Rom.  Pont. , dari  in  Ecclesia  spiritualem  potesta- 
tem verae  et  propriae  iurisdictionis , per  quam  possit  christianus 
])opulus  in  ordine  ad  salutem  animae  convenienter  gubernari. 
Haec  assertio  de  fide  certa  est,  ut  communi  consensu  catholic! 
docent,  et  probatur  . . . apertissimis  Scripturae  testimoniis.“  Et  in 


633 


Adnotationes  in  primum  schema  constit.  de  Ecclesia. 


634 


laudatis  frequenter  litt.  ad  Card,  de  Rupefucald.  scribit  Pius  P.  VI. : a 
^Perlegantur  assertiones  Concilii  Senonensis  inchoati  anno  1527. 
contra  Lutheranorum  haereses : illud  profecto  quod  basis  est  et 
fundainentura  decreti  matrimonialis  [1.  nationalisj,  de  quo  agitur, 
expers  esse  ab  hneresis  nota  videri  non  potest.  Sic  enim  se  expli- 
cavit  Concilium : Alarsilius  Patavinus  hostiliter  Ecclesiam  insecta- 
tus  et  terrenis  principibus  impie  applaudens,  omuem  praelatis  adi- 
mit  exteriorem  iurisdictionem,  ea  dumtaxat  excepta,  quam  saeciilaris 
largitus  fuerit  magistratus.  Omnes  etiam  sacerdotes,  sive  simplex 
sacerdos  fuerit,  sive  episcopus,  archiepiscopus , aut  etiam  Papa, 
aequalis  ex  Christi  institutione  asseruit  esse  auctoritatis,  quodque 
alius  plus  alio  auctoritate  praestet,  id  ex  gratuita  laici  principis 
concessione  vult  provenire , quod  pro  sua  voluntate  possit  revo- 
care.  Verum  ex  sacris  litteris  coercitus  est  delirantis  liuius  hae- 
retici  immanis  furor,  qiiibus  palam  ostenditur,  non  ex  principum 
arbitrio  dependere  ecclesiasticam  potestatem , sed  ex  hire  divino, 
quo  Ecclesiae  conceditur  leges  ad  salutem  condere  fidelium,  et  in 
rebelles  legitima  censura  animadveHere ; iisdem  quoque  litteris 
aperte  monstratur , Ecclesiae  potestatem  longe  alia  qiiavis  laica 
potestate  non  niodo  superiorem  esse,  sed  et  digniorern.  Ceterum  b 
hie  Marsilius  et  ceteri  praenominati  haeretici  adversus  Ecclesiam 
impie  debacebati  certatira  eius  aliqua  ex  parte  nituntur  diminuere 
auctoritatem.‘  “ 

(61)  Canone  XII.  damnatur  eorum  haeresis,  qui  nominatim 
triplicem  potestatem,  legiferam,  iudiciariam  et  cocrcitivam  Eccle- 
siae denegant.  Ita  diserte  Grotius  de  imper.  sum.  potest,  circa 
sacra  c.  8:  „ Ecclesia  igitur,  inquit,  legislativam  potestatem  lege 
divina  non  habet;  quare  quae  ante  imperatores  ebristianos  in 
synodis  conscripta  sunt,  ad  ordinem  aut  ornatum  facientia,  habent 
aut  solam  consilii  vim , aut  obligant  per  modum  pacli.  Neque 
haec  tamen  obstant,  quominus  facultas  aliqua  legislativa  ecclesiis, 
pastoribus,  presbyteris  aut  synodis  concedi  possit  hmnana  lege.'^ 
Observat  tamen , „leges  a tali  aliqm  coetii  datas  rescindi  et  cor- 
rigi  posse  a summa  potestate,  si  ita  res  exigat:  quia  non  possunt 
in  una  republica  duo  esse  legislatores  aeqtie  summi“.  Sic  ille  de 
potestate  legislativa;  de  coercitiva  nominatim  et  de  quavis  ex- 
terna iurisdictione  generatim  ita  loquebatur  in  relatione  data  Con- 
silio  Status  de  articulis  organicis  Conventionis , uti  habetur  in 
actis  italice  factis  in  op.  cui  titulus : Concordato  fra  il  Governo  ^ 
franc,  e la  S.  Sede  p.  70,  civis  Portalis:  „Se  furon  visti  altre 
volte  quest!  ministri  (di  religione)  esercitare  nei  loro  uffici  un 
autoritd  esteriore  e coattiva  su  certe  persone  e su  certi  oggetti, 
non  bisogna  perder  di  vista,  che  quest’  autorita  non  era  die  di 
concessione  e di  privilegio.  Essi  la  tenevano  dai  sovrani , non 

1 esercitavano  che  sotto  la  loro  sorveglianza  e potevano  essere 
spogliati,  se  ne  abusavano.  Si  dee  dunque  tenere  per  incontra- 
stabile,  che  la  potestd  dei  capi  e limitata  alle  cose  puramente  spi- 
rituali;  che  questa  potesta  e piuttosto  un  semplice  ministero,  che 
una  giurisdizione  propriamente  detta;  e che  se  la  parola  giuris- 
dizione,  sconosciuta  nei  primi  secoli,  e stata  consacrata,  dal  costume, 
lo  fu  sotto  la  condizione  che  non  si  debba  convertire  il  dovere 
d’  impiegare  i mezzi  di  persuasione  nella  facolta  di  costringere, 
e il  ministero  nella  dominazione.  Secondo  1’  osservazione  di  un’  as- 
sai  profondo  scrittore  non  si  ricusa  alia  chiesa  il  potere  coat- 
tivo,  0 propriamente  cosi  detto,  se  non  perche  o impossibile,  die 
essa  lo  abbia , atteso  1’  oggetto  e lo  scopo  del  sacerdozio  e la 
natura  dell’  uomo,  il  quale  non  per  altro  e sottomesso  ai  precetti  i 
della  religione  se  non  in  quanto  e perfettamente  libero  e capace 
di  meritare  o di  demeritare.  Quelli  fra  gli  ecclesiastici  die  rc- 
clamassero  questo  potere,  non  saprebbero  ove  impiegarlo,  e non 
potrebbero  fare  uso  senza  distruggere  V essenzia  stessa  della  reli- 
gione.“  Attamen  Pius  P.  VI. , uti  est  supra  in  adnotat.  (20), 
Pistoriensium  Propositionem , qua  Ecclesiae  iurisdictio  ad  meram 
suasionis  potestatem  revocatur,  damnavit  uti  liaereticam. 

(62)  Canone  XIII.  tres  profligantiir  errores , nimirum  duo 
expressis  verbis , tertius  actu , ut  aiuiit , exercito.  1 . Expressis 
verbis  et  directe  condemnatur  haereticoruni  sententia,  qua  ne- 
gant,  Ecclesiam  veram  esse  unam,  sanctam  . . . Ronianam : 2.  ver- 
bis quidem  expressis,  sed  indirecte  ac  propositione  incidente,  ne- 
minem  extra  illam  posse  salvari,  de  quibus  cf.  adnotatt.  (54)  et  (55); 

3.  actu  ipso  exercito,  Ecclesiam  non  habere  potestatem  ilia  duo 
dogmatice  definiendi,  quae  est  doctrina  Fr.  de  Paula  G.  Vigil.,  vul- 
gata  in  op.  „Defensa  de  la  autoridad  do  los  Gobiernos**  etc.  a SS. 

D.  N.  litteris  Apost.  10.  lun.  1851.  condemnato,  ut  quod  propositio- 
nes  contineat  „8candalosas,  falsas,  temerarias,  impias  et  haereticas.** 


(63)  Canon  XIV.  Cum  quae  Canonibus  statuuntur,  de  fide 

esse  omnia  debeant,  significasse  distincte  iuverit,  quae  hoc  Ca- 
none contra  fidem  esse  dicuntur,  scilicet  negare  1.  divinam  prinia- 
tus  in  Petro  factam  institutionem ; et  quidem  2.  ita  ut  Petrus  esset 
omnium  Apostolorum  princeps;  itemque  3.  totius  Ecclesiae  mili- 
tantis,  nimirum  quae  in  terris  peregrinatur  et  nondum  in  termino 
est,  visibile  caput.  Haec  tria,  quae  ex  doctrinae  Capite  de  fide 
sunt,  negantur  a protestantibus  generatim  omnibus,  et  ab  ipsis 
etiam  schismaticis  et  episcopalibiis ; vel  si  praerogativam  aliquam 
Petro  factam  concedant , earn  vi  iurisdictionis  vere  proprieqiie 
dictae  exuunt,  ac  in  mero  honore,  quo  Petrus  esset  primus  inter 
pares,  collocant,  et  ita  fidem  christianam  de  institute  iurisdictionis 
primatu  illudunt  ac  pervertunt.  Atqiii  de  Cone,  et  Eccl.  1.  I. 
c.  12.  scribit  Bellarminus:  „Esse  auteni  Papam  Romanum  totius 
orbis  cliristiani  ecclesiasticum  principem,  paulo  ante  ex  magno 
Leone  audivimus,  et  nos  in  libris  de  Pontifice  fusissime  demon- 
stravimus.“  Hinc  additur  4.  incisum  iiltimiim , quo  decernitur, 
contra  fidem  esse  affirmare,  primatum,  quern  Cliristus  Petro  coii- 
tulit,  honoris  tantum  fuisse,  et  q.  s.  Quod  ad  jiriorem  Canonis 
partem  attinet , liabentur  inter  Marsilii  Patavini  et  loannis  de 
landuno  errores  ann.  1327.  a loanne  XXII.  dainnatos  „velut 
sacrae  Scripturae  contraries  et  fidoi  catholicae  inimicos,  liaereti- 
cos,  seu  haereticales  et  erroneos^  haec  art.  2.  „Quod  B.  Petrus 
Apostolus  non  plus  auctoritatis  habuit,  quam  alii  Apostoli  liabue- 
runt,  nec  aliorum  Apostolorum  fuit  caput.  Item  [quod]  Christus 
nullum  caput  dimisit  Ecclesiae,  nec  aliquem  vicarium  suum  fecit“ : 
et  inter  articulos  loannis  Huss  in  Concilio  Constantiensi  et  a Mar- 
tino V.  damnatos  art.  7.  „ Petrus  non  est,  nec  fuit  caput  Eccle- 

siae sanctae  catholicae.  “ Quod  vero  ad  alteram  Canonis  partem 
attinet,  occurrunt,  inter  articulos  39,  de  quibus  errorum  Wikleff 
et  Huss  suspecti  ex  mandate  Martini  Papae  V.  in  Bulla  „ Inter 
cunctas“  interrogandi  erant,  art.  23.  „Item,  utrum  credat,  quod 
beatus  Petrus  fuerit  vicarius  Christi  ha  bens  potestatem  ligandi  et 
solvendi  super  terrain^ : et  prop,  damnata  ab  Innocentio  X.  de- 
creto  S.  Congr.  Inquisit.  1647.  29.  Ian.  „Omnimoda  aequalitas 
inter  S.  Petrum  et  S.  Paulum  sine  subordinatione  et  subiectione 
S.  Pauli  ad  S.  Petrum  in  potestate  suprema  et  regimine  univer- 
salis Ecclesiae,  veluti  haeretica.'^  Eodemque  referuntur  eensurae 
de  propositionibus  M.  A.  de  Dominis  latae  a facilitate  Paris,  apud 
Duval.  De  Rom.  Pontif.  potest,  p.  I.  q.  2;  „Propositio:  sicut  Apo- 
stoli simul  et  in  solidum  aristocratice  ciiram  gerebant  Ecclesiae 
cum  potestate  aequali  et  universali , ita  episcopi  omnes  simul  et 
in  solidum  eandem  regunt  Ecclesiam,  singull  cum  plena  potestate : 
haec  Propositio  est  haeretica;  et  schismatica  quoad  ultima  verba 
,singuli  cum  plena  potestate‘.  Turn  ista  Propositio:  in  potestate 
universali  succedunt  episcopi  non  modo  universi,  sed  etiam  singuli; 
haeretica  est  et  schismatica. “ 

(64)  Canon  XV.  Hie  Canon  statuitur  contra  novatores  liae- 
reticos  turn  contra  scbismaticos,  qui  generatim  negant  1.  ex  ipsius 
Christi  Domini  institutione  Petrum  in  primatu  super  universam 
Ecclesiam  debere  successores  habere  perpetuos ; et  speciatim  2.  Ro- 
manos Pontifices  Petro  in  illo  primatu  succedere  iure  divino.  Sed 
utrumque  contra  fidem  esse,  doctrina  superius  et  in  doctrinae 
Capite  exposita  manifestissime  ostenditur.  De  utraque  parte  ha- 
bentiir  praecedentia  Ecclesiae  iudicia.  Hue  enim  faciunt  d<amnati 
a Concilio  Constantiensi  et  Martino  V.  loannis  Huss  art.  XXVII.: 
„Non  est  scintilla  apparentiae,  quod  oporteat  esse  unum  caput  in 
spiritualibus  regens  Ecclesiam;  quod  semper  cum  Ecclesia  ipsa 
militante  conversetur  et  conservetur‘‘ ; art.  XXVIII. : ^Christus 
sine  talibus  monstruosis  capitibus  per  suos  veraces  discipulos  spar- 
sos  per  orbem  terrarum  melius  suam  Ecclesiam  regularet“ ; et 
art.  XXIX.:  „Apostoli  et  fidelcs  sacerdotes  Domini  strenue  in 
necessariis  ad  salutem  regularunt  Ecclesiam , antequam  Papae 
officium  forct  introductum : sic  facerent , deficiente  per  summe 
possibilc  Papa,  usque  ad  diem  iudicii** ; turn  art.  IX.:  „Papalis 
dignitas  a Caesare  inolevit , et  Papae  perfcctio  et  institiitio  a 
Caesaris  potentia  emanavit“ ; et  art.  X.:  „Nultus  sine  revelatione 
assereret  rationabiliter  do  se  vel  alio,  quod  esset  caput  Ecclesiae 
particularis,  nec  Romanus  Pontifex  est  caput  Rom.  Ecclesiae  par- 
ticularis“ : et  art.  XL:  „Non  oportet  credere,  quod  istc  quicunque 
est  Rom.  Pontifex  sit  caput  [cuiuscunque|  particularis  Ecclesiae 
sanctae,  nisi  Deus  eum  pracdestinaverit‘‘ ; atque  art.  XII. : „Nemo 
gerit  vieem  Christi  vel  Petri,  nisi  sequatur  eum  in  moribus:  cum 
nulla  alia  sequela  sit  pertinentior , nec  alitor  recipiat  a Deo  pro- 
curatoriam  potestatem,  quia  ad  illud  officium  vicariatus  requiritur 


635 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


636 


et  morum  coiiformitas  et  instituentis  auctoritas“ ; turn  damnati  ab 
iisdem  articuli  Wikleff  XXXVII.:  „Ecclesia  Romana  est  synagoga 
satanae,  nec  Papa  est  proximus  et  immediatus  Vicarius  Christi 
et  Apostolorum‘‘ ; et  XL. : ^Electio  Papae  a Cardiiialibus,  a dia- 
bolo  est  introducta“ ; et  XLI. : „Xon  est  de  necessitate  salutis 
credere,  Romanam  Ecclesiam  esse  supremam  inter  alias  ecclesias“ ; 
bine  ex  articulis  XXXIX,  de  quibus  errorura  AVikleff  et  Huss  su- 
specti  interrogandi  erant,  art.  XXIV.:  „Item,  utrum  credat,  quod 
Papa  canonice  electus,  qui  pro  tempore  fuerit,  eius  nomine  pro- 
prio  expresso,  sit  successor  beati  Petri,  babens  supremam  aucto- 
ritatem  in  Ecclesia  Dei‘‘ ; porro  cum  allato  superius  Lutheri 
art.  XXV.  a Leone  X.  damnato  hue  spectat  damnatus  ab  eodem 
Pontifice  Lutheri  art.  XXVL:  „Verbum  Christi  ad  Petrum:  Quod- 
cunque  solveris  super  terram  etc.  (Matth.  16.)  extenditur  dum- 
taxat  ad  ligata  ab  ipso  Petro“ ; eodem  denique  ])ertinent  haec 
ex  Pii  VI.  Brevi  „Super  soliditate“  d.  28.  Nov.  1786.,  quo  liber 
Eybelii : „Quid  est  Papa?“  damnatur:  „An  ergo,  quod  horribile 
dictu,  fanatica  fuerit  vox  ipsa  Christi  claves  regni  coelorum  cum 
ligandi  solvendique  potestate  Petro  pollicentis:  quas  claves  com- 
muuicandas  ceteris,  post  Tertulliauum,  Petrum  solum  accepisse, 
Optatus  Milevitanus  profiteri  non  dubitavit?  An  fanatica  dicenda 
tot  solemnia  totiesque  repetita  Pontificum  Conciliorumque  decreta, 
quibus  illi  damnati  sunt,  qui  negarent,  in  beato  Petro  Apostolo- 
rum  principe  successorem  eius  Romanum  Pontificem  constitutum 
a Deo  caput  Ecclesiae  visibile  ac  vicarium  lesu  Christi , ei  re- 
gendae  Ecclesiae  plenam  potestatem  traditam,  veramque  ab  omni- 
bus, qui  christiano  nomine  censentur,  obedientiam  deberi;  atque 
vim  earn  esse  primatus,  quern  divino  iure  obtinet,  ut  ceteris  epi- 
scopis  non  honoris  tantum  gradu , sed  et  supremae  potestatis 
amplitudine  antecellat?“  Quibus  utrumque  Canonis  incisum  dare 
effertur. 

(65)  Canon  XVI.  statuitur  contra  doctrinas  Febronii,  Tam- 
burinii,  M.  A.  De  Dominis,  quique  illas  usquenunc  sequuntur  ac 
repetunt  dicentes  1.  potestatem  primatus  absolvi  munere  sive  of- 
ficio merae  inspectionis  vel  directionis.  Atqui  haec  est  aliqua 
officii  pastoralis  functio,  non  autem  ipsa  pastoralis  potestatis  ple- 
nitude, quae  iuxta  fidei  doctrinam  complectitur  potestatem  magi- 
sterii  atque  regiminis.  Addunt  2.  potestatem  propriam  Romano- 
rum  Pontificum  non  esse  plenam  neque  supremam  potestatem 
pastoralis  sive  episcopalis  iurisdictionis  in  universam  Ecclesiam. 
Qua  negatione  evertitur  ipsa  natura  primatus,  qui,  ut  fides  docet, 
in  officio  summi  et  universalis  pastoris  sive  episcopi  ovium  et 
agnorum  situs  est.  Turn  ex  illis  alii  negant  3.  Romani  Pontificis 
potestatem  esse  ordinariam , quum  sit  pro  casibus  tantum  extra- 
ordinariis,  ut  aiunt,  non  ad  greges  pascendos,  sed  ad  ordinis  per- 
turbati  tutelam;  alii  vero  ordinariam  earn  esse  concedentes  ac 
inter  pastores  exercendam , negant  illam  immediatam  esse  in  sin- 
gulos  greges  vel  fideles,  ad  eosdem  scilicet  docendos  ac  pascen- 
dos, quum  primatus  potestas  episcopalis  non  sit.  Quae  rursum 
uti  opposita  declaratae  fidei  doctrinae,  ita  censura  anathematis 
digna  sunt.  Quare  proscribuntur  qui  dicunt,  potestatem  Romani 
Pontificis  non  esse  ordinariam  ac  immediatam.  „Nam  Papam  me- 
diate tayihim  praeesse  dominico  gregi , ait  Zallinger  Instit.  iur. 
eccles.  1.  1.  tit.  30.  § 508,  nec  posse  nisi  supplere  defectum  pa- 
storum  inferiorum , apertissimus  error  est  ex  damnatis  haustus 
auctoribus,  nempe  Marc.  Ant.  de  Domin.,  Richer.,  Febron.,  Eybel.; 
error  est  manifeste  repugnans  verbis  et  sententiis  Christi  prima- 
tum  instituentis  in  potestate  S.  Petro  concessa;  error  repugnans 
traditioni  et  usui  perpetuo ; repugnans  Concilio  oecum.  late- 
ral!. IV.  . . . ,Nihil  in  verbis  Christi  distinguitur , nihil  excipitur, 
Petro  imperatum  est,  inquit  Bossuet.  ser.  de  unit.  Eccles.,  ut 
cuncta  gubernaret,  et  pasceret  omnes  agnos  et  oves,  filios  et  matres, 
et  ipsos  quoque  pastores,  [pastores,]  inquam,  si  populi  respiciantur, 
oves,  si  Petro  conferantur‘  . . . Quaero,  quid  episcopi  prius,  quid 
immediatius,  quid  propius  acceperint.‘‘  Et  B.  Thom,  suppl.  q.  8. 
a.  5.  ad  3:  „ Inconveniens  esset,  inquit,  si  duo  aequaliter  super 
eandem  plebem  constituantur ; si  autem  inaequaliter , non  est  in- 
conveniens; et  secundum  hoc  super  eandem  plebem  immediate 
sunt  et  sacerdos  parochialis,  et  episcopus,  et  Papa.^  Ilinc  theo- 
logorum  sententiam  referens  Merbesius  Summa  christ.  t.  11.  de 
poen.  diss.  4:  „Ordinaria  iurisdictio,  ait,  residet  in  iis  tantum, 
quibus  anim.arum  cura  et  regimen  ex  officio  competit ; tabs  est 
Rom.  Pontificis  in  omni  Ecclesia  iurisdictio. “ Et  Parisiens.  facul- 
tas  1540.  c.  Luther,  statuit:  „Unum  esse  iure  divino  summum  in 
Ecclesia  militante  Pastorem,  cui  omnes  christiani  parere  tenentur“ ; 


a turn  1683:  „Unum  esse  iure  divino  summum  in  Ecclesia  Pasto- 
rera  . . . qui  immediate  a Christo  non  honoris  solum  et  dignitatis, 
sed  et  potestatis  ac  iurisdictionis  primatum  habeat  in  tota  Eccle- 
sia f Quae  porro  authenticis  Ecclesiae  iudiciis  mode  generalius 
modo  specialius  declarata  fuerunt.  Hue  enim  referuntur : ex  Con- 
cilii Lateranensis  IV.  cap.  5.  quae  sequuntur:  „Antiqua  patriar- 
chalium  sedium  privilegia  renovantes , sancta  nniversali  Synodo 
approhante , sancimus , ut  post  Romanam  Ecclesiam , quae  dispo- 
nente  Domino  super  omnes  alias  ordinariae  potestatis  obtinet  prin- 
cipatum,  iitpote  mater  universorum  Christi  fidelium  et  magistra, 
Constantinopolitana  primum,  Alexandrina  secundum,  Antiochena 
tertium,  Hierosolymitana  quartum  locum  obtineat“ : porro  ex  dam- 
natis a loanne  XX 11.  Marsilii  Patavini  et  loannis  de  landuno 
erroribus  art.  IV.:  „Quod  omnes  sacerdotes,  sive  sit  Papa,  sive 
archiepiscopus,  sive  sacerdos  simplex,  sunt  ex  institutione  Christi 
auctoritatis  et  iurisdictionis  aequalis^;  turn  ex  art.  XXXIX,  de  qui- 
bus errorum  Wikleff  etlluss  suspecti  erant  interrogandi,  art.  XXV.: 
„Item,  utrum  credat,  auctoritatem  iurisdictionis  Papae,  archiepi- 
scopi  et  episcopi  in  solvendo  et  ligando  esse  maiorem  auctoritate 
b simplicis  sacerdotis , etiamsi  curam  animarum  habeat“ ; et  s.  c. 
art.  XXIV.:  „Item,  utrum  credat,  quod  Papa  canonice  electus, 
qui  pro  tempore  fuerit,  eius  nomine  proprio  expresso,  sit  succes- 
sor beati  Petri,  babens  supremam  auctoritatem  in  Ecclesia  Dei“ ; 
atque  praeter  allatam  superius  ex  Constitutione  „Auctorem  fidei‘‘ 
])ropositionem  III.  damnatam  veluti  haereticam  hue  pertinet  ex 
Pii  VI.  litt.  ad  German.  Metropolit.  c.  7 : „Apostolica  Sedes  supra 
omnes  episcoporum  dioeceses  habet  ius  ordinariae  potestatis^ ; et 
ilia  ex  eiusdem  Pii  VI.  Brevi  „Super  soliditate“,  quae  post  alle- 
gata superius  verba  sequuntur:  „Quo  magis  deploranda  est  prae- 
ceps  ac  caeca  hominis  temeritas,  qui  tot  decretis  damnatos  errores 
infausto  suo  libello  instaurare  studuerit,  qui  dixerit  ac  per  multas 
ambages  passim  insinuarit:  quemlibet  episcopum  vocatum  a Deo 
ad  gubernationem  Ecclesiae  non  minus  quam  Papam,  nec  minor! 
praeditum  esse  potestate:  Christum  eandem  per  sese  Apostolis 
omnibus  potestatem  dedisse:  quidquid  aliqui  credant  obtineri  et 
concedi  solum  a Pontifice , posse  idipsum , sive  a consecratione 
sive  ab  ecclesiastica  iurisdictione  pendeat,  perinde  obtineri  a quo- 
libet  episcopo : voluisse  Christum  Ecclesiam  reipublicae  more  ad- 
c ministrari : ei  quidem  regimini  opus  esse  praeside  pro  bono  uni- 
tatis,  verum  qui  non  audeat  se  aliorum,  qui  simul  regant,  negotiis 
implicare:  privilegium  tamen  habeat  negligentes  cohortandi  ad 
sua  implenda  munia:  vim  primatus  hac  una  pruerogativa  contineri 
supplendae  aliorum  negligentiae,  prospiciendi  conservationi  unitatis 
hortationihus  et  exemplo:  Pontifices  nil  posse  in  aliena  dioecesi 
praeterquam  extra  or  dinar  io  casu : Pontificem  caput  esse , quod 
vim  suam  ac  firmitatem  teneat  ab  Ecclesia : licitum  sibi  fecisse 
Pontifices  violandi  iura  episcoporum,  reservandique  sibi  absolutio- 
nes,  dispensationes,  decisiones,  appellationes,  collationes  beneficio- 
rum , alia  uno  verbo  munia  omnia , quae  singulatim  recenset  at- 
que velut  indebitas  ac  episcopis  iniuriosas  reservationes  traducit.“ 
His  aliisque  „infelix  ille  scriptor,  ut  ibidem  legitur,  nil  non  mo- 
litur  quo  hanc  Petri  Sedem  modis  omnibus  vexet  ac  oppugnet, 
qua  in  Sede  constitutam  Patres  unanimi  sensu  cathedram  earn 
coluere,  qua  in  una  unitas  ab  omnibus  servaretur ; e qua  in  reli- 
quas  omnes  venerandae  communionis  iura  dimanant;  ad  quam 
necesse  sit  omnem  Ecclesiam , omnes  qui  undique  sunt  fideles, 
convenire.  Non  ille  veritus  est  fanaticam  turbam  appellare,  quam 
d prospiciebat  ad  adspectum  Pontificis  in  has  voces  erupturam:  ho- 
rainem  eum  esse,  qui  claves  regni  coelorum  cum  ligandi  solvendi- 
que potestate  a Deo  acceperit,  cui  non  alius  episcopus  exaequari 
valeat,  a quo  ipsi  episcopi  auctoritatem  suam  recipiant,  quemad- 
raodura  ipse  a Deo  supremam  suam  potestatem  accepit:  eundem 
porro  vicarium  esse  Cbristi , caput  Ecclesiae  visibile , iudicem  su- 
premum  fidelium. “ 

(66)  Canone  XVII.  directe  damnatur  impia  eorum  doctrina, 
qui  negant,  inter  duas  supremas  potestates,  ecclesiasticam  et  ci- 
vilem,  unionem  et  concordiam  posse  consistere,  in  qua  utriusque 
iura  salva  sint.  Eiusmodi  autem  sententiam  adversari  verbo  di- 
vinitus  revelato,  Capite  XIII.  schematis  declarator  et  adnotat.  (45) 
illustratur.  Indirecte  autem , per  appositum  „independentem“  et 
per  propositionem  incidentem  „quam  Ecclesia  catholica  sibi  a 
Christo  tributam  esse  docet“,  eorum  haeresis  condemnatur,  qui 
concordiam  inter  utramque  potestatem  ex  dependentia  potestatis 
ecclesiasticae  a civili  repetunt:  „quia,  inquit  Grotius  1.  s.  c.,  non 
possunt  in  una  republica  duo  esse  legislatores  aeque  summi“ ; 


637 


Adnotationes  in  prlrnum  schema  constlt.  de  Ecclesia. 


638 


hinc  ille  summae  potestati  (quam  civilem  esse  intelligit)  Ecclesiam  a 
subiicit.  Similiter  Pufendorf.,  ut  ex  eius  verbis  in  adnot.  (5)  ad- 
ductis  constat.  Idem  vero  ib.  1.  c.  § 35  sq.  sic  contra  catholicos 
argumentatur : „Colorem  aliquem  habet,  quod  iactatur,  melius  et 
firraius  unitatem  fidei  conservai'i,  controversias  componi,  ac  hae- 
reses  compesci  atque  extingui  posse,  si  in  unum  statum  coalue- 
rint  omnes  per  orbem  terrarum  ecclesiae,  et  ab  uno  capite  sive 
princeps  is  sit  sive  senatus  e pluribus  constans  regantur.“  Id 
autem  reiicit  Pufendorf.,  „quia  non  possunt  non  hoc  modo  in  tma 
civitate  duo  summa  imperia  introduci,  cum  obtentu  iudicii  de  con- 
troversiis  non  minus  obnoxii  teneri  homines  queant,  quam  per 
iussa  circa  civiles  actiones.  Si  penes  ahum  sit  imperium , tunc 
vel  iste  executionem  quoque  habebit  sententiarum  a se  latarum, 
vel  ipse  habebit  satis  sententiam  pronuntiasse , executione  impe- 
rantibus  civilibus  delegata.  Priori  casu  duo  summa  imperia  in 
una  civitate  maxima  incommoda  et  distractionem  parient.  Poste- 
riori casu  summi  imperantes  civiles  ad  nutum  istius  iudicis  sacra 
carnificum  munia  obibunt  . . . Ut  igitur  duo  status  duoque  summa 
imperia  humana  et  his  respondentes  in  civibus  obligationes  in 
una  civitate  exstent,  citra  contradictionem  et  ahsurditatem  intelligi  b 
non  potest.  Et  si  maxime  velis  dicere,  Ecclesiam  et  rempublicam 
diversos  habere  fines  et  circa  diversa  obiecta  occupari,  sibi  invi- 
cem  non  repugnantia:  inde  tamen  baud  quidquam  consequitur, 
Ecclesiam  in  statum  convertendam , aut  modum  propagandi,  con- 
servandi  et  colendi  religionem  christianam  vi  civile  regimen  trans- 
mutandum.^  Quae  quam  sint  divinae  per  Christum  institutioni 
contraria,  in  Capite  XIII.  docetur  et  tarn  superioribus  adnotatt. 
quam  adnotat.  (45)  exponitur.  Ad  utriusque  autem  societatis 
potestatisque  habitum  declarandum  iuxta  doctrinam  catholicam 
spectant  turn  Gregorii  XVI.  encyclic,  d.  18.  Cal.  Sept.  1832.  circa 
Lamennaisii  doctrinam;  „Neque  laetiora  et  religioni  et  principatui 
ominari  possemus  ex  eorum  votis , qui  Ecclesiam  a regno  sepa- 
rari,  mutuamque  imperii  cum  sacerdotio  concordiam  abrumpi  dis- 
cupiunt.  Constat  quippe,  pertimesci  ab  impudentissimae  libertatis 
amatoribus  concordiam  illam,  quae  semper  rei  et  sacrae  et  civili 
fausta  exstitit  ac  salutaris“;  turn  quae  scripsit  „ super  principiis 
Constitutionis  Cleri“  ad  Cardinalem  De  Rupefucaldio  1791.  Pius  VI. : 
„Et  sane,  inquit,  quae  unquam  pertinere  potest  ad  laicos  iuris- 
dictio  super  Ecclesiae  rebus,  ob  quam  ecclesiastic!  ipsi  subiici  eo-  c 
rum  decretis  teneantur?  Nemini  porro,  qui  catholicus  sit,  igno- 
tum  esse  potest , lesum  Christum  in  suae  Ecclesiae  institutione 
dedisse  Apostolis  eorumque  successoribus  potestatem  nulli  alii  po- 
testati  obnoxiam , quam  sanctissimi  Patres  universi  voce  concord! 
agnoverunt  cum  Osio  et  S.  Athanasio  monentibus : ,Ne  te  rebus 
misceas  ecclesiasticis,  nec  Xobis  hisce  de  rebus  praecepta  mandes, 
sed  a Nobis  potius  haec  ediscas:  Tibi  Deus  imperium  tradidit. 
Nobis  quae  sunt  ecclesiastica  concredidit , ac  quemadmodum  qui 
Tibi  subripit , Deo  ordinanti  repugnat , ita  metue , ne  si  ad  Te 
ecclesiastica  pertrahas , maioris  criminis  reus  fias.‘  Ac  propterea 
S.  loannes  Chrysostomus , ut  magis,  quam  id  verum  esset,  com- 
probaret,  Ozae  factum  attulit : ,Qui  arcam  alioquin  subvertendam 
fulsit,  e vestigio  mortuus  est,  eo  quod  ministerium  ipsi  non  con- 
gruens  usurpavit ; ergone  sabbatum  violatum , et  solus  arcae 
ruiturae  contactus  ad  tantam  indignationem  Deum  provocavit,  ut 
qui  haec  ausi  fuerant,  ne  minimum  quidem  veniae  sint  consecuti ; 
hie  vero  qui  adoranda  et  ineffabilia  dogmata  corrumpit , excusa- 
tionem  habiturus  est,  et  veniam  consequetur?  Non  potest  hoc 
fieri,  non  potest,  inquam.‘  Idipsum  decrevere  sacrosancta  Concilia,  d 
consent! entibus  in  idem  Vestris  Regibus,  usque  ad  regnantis  avum 
Ludovicum  XV.  qui  se  agnoscere  declaravit : ,Comme  son  premier 
devoir  d’empecher  qu’a  I’occasion  des  disputes  on  ne  mette  en  ques- 
tion les  droits  sacres  d’une  puissance , qui  a regu  de  Dieu  scul 
le  droit  de  decider  les  questions  de  doctrine  sur  la  foi , ou  sur 
la  regie  des  moeurs;  de  faire  des  Canons  ou  des  regies  de  dis- 
cipline pour  la  conduite  des  Ministres  de  I’Eglise  et  des  fideles  dans 
I’ordre  de  la  religion,  d’etablir  ses  ministres  ou  [de|  les  destituer 
conformement  aux  memes  regies , et  de  se  faire  obeir  en  impo- 
sant  aux  fideles  suivant  I’ordre  canonique  non  seulement  des  peni- 
tences salutaires,  mais  de  veritables  peines  spirituelles  par  les  juge- 
ments  ou  par  les  censures,  que  les  premiers  pasteurs  ont  droit  de 
prononcer.''  Et  tamen  contra  tam  certam  in  Ecclesia  sententiam, 
conventus  iste  nationalis  potestatem  sibi  Ecclesiae  arrogavit,  dum 
tot  ac  tanta  constitueret , quae  cum  dogmati  turn  ecclesiasticae 
disciplinae  adversantur,  et  dum  episcopos  et  ecclesiasticos  omnes 
iureiurando  ad  sui  decreti  exsecutionem  adstringeret.  Verum  hoc 
minime  mirum  videri  debet  iis,  qui  ex  ipsa  conventus  Constitu- 


tione  facile  intelligunt,  nil  aliud  ab  ilia  spectari  atque  agi,  quam 
ut  aboleretur  catholica  religio  et  cum  eadem  debita  regibus  obe- 
dientia.^‘ 

(67)  Canone  XVIII.  tria,  quae  immediate  opponuntur  reve- 
lation! divinae , ut  Capite  XIV.  declaratur , tanquam  haeretica 
damnantur:  1.  sententia  negantium,  potestatem,  quae  est  ad  ci- 
vilem societatem  gubernandam  necessaria,  a Deo  esse : 2.  sententia 
negantium,  eidem  potestati  ex  ipsa  Dei  lege  subiectionem  deberi : 
et  3.  superiorem  eiusmodi  potestatem  repugnare  natural!  hominis 
libertati.  De  ipsis  erroribus  cf.  adnotat.  appositam  sub  numero  (46). 
Ad  quae  faciunt  haec  ex  Pii  P.  VI.  Allocut.  hab.  in  Consist,  seer, 
d.  29.  Mart.  1790.:  „Per  decreta,  quae  a generalibus  Nationis 
gallicae  Comitiis  prodierunt,  ipsa  impetitur  perturbaturque  religio; 
huius  Apostolicae  Sedis  usurpantur  iura;  solemnia  pacta  et  con- 
venta  violantur.  Et  quemadmodum  huiusmodi  mala  e falsis  ema- 
narunt  doctrinis  per  infectos  venenatosque  libros , qui  in  manus 
omnium  diffundebantur,  ita  quo  in  posterum  etiam  latius  securius- 
que  evulgari  imprimique  possent  ea  opinionum  contagia , inter 
prima  Comitiorum  decreta  illud  exstitit,  quo  libertas  asseritur 
cogitandi  etiam  de  religione,  prout  cuique  libeat,  suaque  cogitata 
impune  proferendi ; nec  quemque  aliis  obstringi  legibus  statuitur, 
quam  quibus  ipse  consentiat."'  Turn  Pontifex  .subdit:  „Natio  fere 
omnis  specie  vanae  libertatis  misere  seducta  paret  et  mancipatur 
Concilio  philosophorum  se  invicem  mordentium  ac  obtrectantium, 
non  agnoscens,  quod  regnorum  salus  potissimum  innitaiur  Christi 
doctrinae  (S.  Aug.  ad  Marcellin.  ep.  138.  n.  15),  quodque  eorum 
constituitur  felicitas,  ubi  omnium  plena  consensu  regibus  obeditur, 
ut  totidem  verbis  docet  Augustinus  (contr.  Faust.  1.  XXI.  c.  14). 
Ministri  Dei  sunt  in  bonum,  Ecclesiae  filii  sunt,  ac  paironi,  quo- 
rum est  eandem  ut  parentem  diligere,  eiusque  causam  ac  iura 
custodire.'^  Et  idem  Pius  Pontifex  „super  principiis  Constitutionis 
Cleri , Dorainico  S.  R.  E.  Presbyt.  Cardinali  de  Rupefucaldio“ 
scribit:  „Eo  quippe  consilio  decernitur,  in  iure  positum  esse,  ut 
homo  in  societate  constitutus  omnimoda  gaudeat  libertate,  ut  tur- 
bari  scilicet  circa  religionem  non  debeat , in  eiusque  arbitrio  sit 
de  ipsius  religionis  argumento,  quidquid  velit,  opinari,  loqui,  scri- 
bere  ac  typis  etiam  evulgare.  Quae  sane  monsira  ab  ilia  liomi- 
num  inter  se  aequalitate  naturaeque  libertate  derivari  ac  emanare 
declaravit.  Sed  quid  insanius  excogitari  potest,  quam  talem  aequa- 
litatem  libertatemque  inter  omnes  consiihiere,  ut  nil  ration!  tribua- 
tur,  qua  praecipue  humanum  genus  a natura  praeditum  est,  at- 
que a ceteris  animantibus  distinguitur  ? . . . Ubi  est  igitur  ilia 
cogitandi  agendique  libertas , quam  Conventus  decreta  tribuunt 
homini  in  societate  constitute,  tanquam  ipsius  naturae  ius  immu- 
tabile  ? Oportebit  igitur  ex  eorum  decretorum  sententia  iuri 
contradicere  creatoris,  per  quern  exsistimus,  et  cuius  liberalitati 
quidquid  sumus  atque  habemus,  acceptum  referre  debemus.  Prae- 
terea,  quis  iam  ignoret,  creates  esse  homines,  ut  non  solum  sin- 
guli  sibi,  sed  et  aliis  vivant,  ac  prosint  hominibus?  In  hac  enim 
naturae  infirmitate  mutuo  indigent  ad  sui  conservationem  subsi- 
dio;  atque  idcirco  a Deo  et  rationem  et  loquendi  facultatem  te- 
nuerunt , ut  et  opem  petere , et  petentibus  praestare  scirent  et 
possent:  proinde  ab  ipsa  naturae  inductione  in  societatem  commu- 
nionemque  roierunt.  Iam,  cum  hominis  sit  ita  sua  ratione  uti,  ut 
supremum  auctorem  suum  non  tantum  agnoscere , verum  etiam 
colere,  admirari  ad  eumque  omnia  referre  debeat,  cumque  ipsum 
subiici  iam  ab  initio  maioribus  suis  necesse  f tier  it,  ut  ab  ipsis  re- 
gatur  atque  instruatur,  vitamque  suam  ad  rationis,  humanitatis 
religionisque  normam  instituere  valeat , certe  ab  uniuscuiusque 
ortu  irritam  constat  atque  inanem  esse  iactatam  illam  inter  ho- 
mines aequalitatem  ac  Ubertatem.  Necessitate  subditi  estate.  Ita- 
que  ut  homines  in  civilem  societatem  coalescere  possent,  guber- 
nationis  forma  constitui  debuit , per  quam  iura  ilia  libertatis  ad- 
scripta  sunt  sub  leges  supremamque  regnantium  potestatem;  ex  quo 
consequitur,  quod  S.  Augustinus  docet  (Confess,  lib.  III.  c.  8)  in 
haec  verba:  Generale  quippe  pactum  est  societatis  humanae  obe- 
dire  regibus  suis.  Quapropter  haec  potestas,  non  tam  a sociali 
contractu,  quam  ab  ipso  Deo  recti  iustique  auctore  rei)etonda  est. 
Quod  quidem  confirmavit  Apostolus  in  superius  laudata  cpistola 
(ad  Romanos  13):  Omnis  anima  potestatibus  . . . Atque  hie  referre 
libet  Canonem  Concilii  Turonensis  II.  habiti  aim.  567.,  cuius  ver- 
bis anathemate  plectitur,  non  solum  qui  decretis  Apostolicae  Sedis 
contraire  praesumit,  sed  et,  quod  peius  est,  (jui  contra  sententiam, 
quam  vas  electionis  Paulus  Apostolus  Spiritu  sancto  ministranto 
promulgavit,  aliud  conscribere  ulla  ratione  praesumat,  cum  dicat 


639 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


640 


ipse  per  Spiritum  sanctum : Qui  praedicaverit  praeter  id  quod 
praedicavi,  anathema  sit.  Ast  ad  refutandum  ahsurdissimum  eius 
libertatis  commentum , satis  esse  potest , si  dicamus , huiusmodi 
nempe  sententiam  fuisse  Waldensium  et  Beguardorum  a Cle- 
mente V.  sacro  approbante  Oecumenico  ConcUio  Viennensi  dam- 
natorum,  quam  deinde  secuti  sunt  Wiklephistae,  et  postremo  Lu- 
iJm-iis  illis  suis  verbis;  Liberi  sumus  ab  omnibus  “ 

(68)  Canone  XIX.  condemnatur  monstrum  doctrinae  de  statu, 
quern  vocant  omnipotentem , a quo  omnia  iura  inter  homines  di- 
manent,  et  cuius  sit  omnis  inter  homines  auctoritas:  de  quo  cf. 
adnot.  (46). 

(69)  Canon  XX.  statuitur  contra  eiusdem  superioris  monstri 
consectarium , quo  contenditur  1.  in  publicis  rebus  ac  socialibus 
legitimam  conscientiae  normam  sitam  esse  in  lege  status,  qui  sit 
omnis  iuris  fons  et  norma ; aut  in  publica,  quam  dicunt,  hominum 
opinione : 2.  iudicia  vero  Ecclesiae  circa  licitum  vel  illicitum  ad 
huiusmodi  publicas  et  sociales  actiones  et  res  non  pertinere.  Post- 
remo hoc  commento  aperte  negatur,  quod  circa  Ecclesiae  magiste- 
rium  eiusque  obiectum  sancitum  est  superius  uti  de  fide  tenen- 
dum ; priori  autem  illo  negatur , supremam  ac  necessariam  con- 
scientiae omniumque  humanarum  actionum  normam  esse  in  Dei 
lege  sitam,  ut  in  Capite  XIV.  declaratur.  Quod  ad  errores  at- 
tinet,  uterque  adnotat.  (46)  exponitur,  sed  ad  eundem  haec  re- 
feruntur,  quae  „civis  Portalis“  1.  s.  c.  ab  initio  suae  relationis 
dixit:  „Quelli  fra  gli  ecclesiastici  che  fossero  ciechi  a segno  di 
credere,  che  il  Pontefice  di  Eoma  od  ogni  altro  Pontefice  possa 
immischiarsi  in  qualungue  siasi  modo  nel  governo  dei  popoli,  ispi- 
rerebbero  dei  giusti  allarmi  e offenderebbero  1’  ordine  sociale.  Non 
si  deve  giammai  confondere  la  religione  collo  stato : la  religione 
e la  societa  dell’  uomo  con  Dio,  lo  stato  e la  societa  degli  uomini 
fra  di  loro.  Ora,  per  unirsi  fra  loro  gli  uomini  non  hanno  bi- 
sogno  ne  di  rivelazione,  ne  di  soccorsi  soprannaturali.  Basta  loro 
di  consultare  i loro  interessi,  le  loro  aflfezioni,  le  loro  forze,  i lor 
diversi  rapporti  coi  loro  simili:  essi  non  hanno  bisogno  che  di  se 
medesimi.  La  quistione  di  sapere , se  il  capo  di  una  societa  re- 
ligiosa  od  ogni  altro  ministro  del  culto  abbia  un  potere  sugli 
stati , si  riduce  ai  termini  i piii  semplici.  Colla  semplice  impul- 
sione  della  legge , ogni  uomo , e incaricato  egli  della  cura  della 
propria  sua  conservazione  ? Cio  che  puo  ogni  uomo  per  la  salute 
individuale,  perche  non  lo  potra  per  la  loro  commune  salvezza  il 
corpo  politico , che  e una  vasta  riunione  di  una  moltitudine  di 
uomini  ? La  sovranitd , e altra  cosa  che  il  ristdtato  dei  diritti 
della  natura  combinati  coi  bisogni  della  societa?  Quests  quistioni 
non  appartennero  giammai  alia  religione,  e sono  puramente  civili. 
Esse  debbono  venir  decise  dalle  massime  generali  della  societa  del 
genere  uniano,  poiche  il  gran  principio  dell’  indipendenza  dei  go- 
verni  e appoggiato  sul  diritto  universale  delle  genti,  che  non 
solfre  eccezioni,  poiche  e fondato  sul  diritto  naturale.  Negando 
questa  indipendenza  non  si  farebbe  che  indebolire  e rompere  i 
legami  che  uniscono  i cittadini  alia  vita , e non  si  farebbe  che 
rendersi  colpevole  di  delitto  di  stato.  Gli  articoli  organici  con- 
sacrano  tutte  queste  grandi  veritd,  che  sono  il  fondamento  di  ogni 
ordine  pubblico,  e indicano  tutte  le  precauzioni,  che  la  salvezza 
dei  nostri  padri  aveva  prese  per  conservarne  il  prezioso  deposito. 
U unitd  e I’  universalitu  del  pubblico  potere  sono  una  conseguenza 
necessaria  della  sua  indipendenza.  Il  poter  pubblico  deve  bastare 
a se  stesso;  ed  e mdlo  se  non  e tutto.  I ministri  della  religione 
non  debbono  pretendere  ne  di  dividerlo,  ne  di  limitarlo.“ 

(70)  Canone  XXL  daranantur  eorundem  pseudo-politicorum 
doctrinae,  de  quibus  in  superioribus  adnotatt.  (18),  (20),  (59 — 61) 
dictum  est,  quique  praetendunt,  Ecclesiae  leges  nullam  obligandi 
vim  habere,  nisi  potestatis  civilis  sanctione  firmentur,  aut  eandem 
civilem  potestatem  posse  vi  supremae  suae  auctoritatis  de  causis 
religiosis  iudicare  ac  statuere.  Ita  paulo  post  verba  superius 
allata  idem  „civis  Portalis** : „Allorche,  inquit,  nell’ esaminare  i 
limiti  naturali  del  ministero  ecclesiastico  si  attribuisce  esclusiva- 
‘inente  al  pubblico  potere  la  disposizione  delle  cose  temporali,  ri- 
servando  ai  pastori  le  materie  spirituali , non  si  intende  certa- 
mente  di  lasciare  come  vacante  fra  questi  limiti  il  vasto  territorio 
delle  materie  che  hanno  tutto  insieme  dei  rapporti  e colla  reli- 
gione e colla  polizia  dello  stato,  e che  dai  giurisconsulti  vengono 
chiamate  miste;  ne  permettere  indifferentemente  ai  ministri  del 
culto  di  farvi  delle  incursioni  arbitrarie  e di  aprirvi  dei  conjiitti 
giornalieri  col  magistrato  politico.  Un  tale  stato  di  cose  trasci- 
nerebbe  una  periculosa  confusions  e renderebbe  sovente  incerto 


a il  dovere  dell’  obbedienza.  E necessario  che  vi  sia  un  potere  su- 
periore,  il  quale  abbia  diritto  in  questa  specie  di  territorio  di 
sciogliere  tutti  i dubbi  e di  superare  tutte  le  difficolta:  questo  po- 
tere e quello  a cui  e date  di  bilanciare  tutti  gl’  interessi,  quello 
da  cui  dipende  1’  ordine  pubblico  e generale , ed  a cui  solo  ap- 
partiene  di  prendere  il  nome  potere  nel  suo  senso  proprio.  E un 
principio  certo , che  I’  interesse  pubblico  di  cui  tien  la  bilancia  il 
governo,  deve  prevalere  in  tutto  cio  che  non  e dell’  essenza  della 
religione.  Per  tal  modo  il  magistrato  politico  pub  e debbe  inter- 
venire in  tutto  cio  che  riguarda  1’  amministrazione  esterna  delle 
cose  sacre.  Per  esempio , e dell’ essenza  della  religione,  che  la 
di  lui  dottrina  venga  annunziata;  ma  non  e dell’  essenza  della 
religione,  che  cio  sia  fatto  da  tale  o tal  altro  predicatore;  ed  e 
necessario  alia  tranquillita  pubblica  che  venga  fatto  da  uomini 
che  abbiano  la  confidenza  della  patria.  E anco  talvolta  neces- 
sario alia  tranquillita  pubblica , che  le  materie  dell’  istruzione  e 
della  predicazione  solenne  vengano  circoscritte  dal  magistrato.  Noi 
ne  abbiamo  molti  esempi  ne’  Capitolari  di  Carlo  magno.  La  Chiesa 
giudica  gli  errori  contrari  alia  sua  morale  ed  ai  suoi  dogmi;  ma 
b lo  stato  ha  interesse  d’  esaminare  la  forma  delle  decisioni  dogma- 
tiche,  sospenderne  la  pubblicazione , allorche  lo  esigono  alcune  ra- 
gioni  di  stato,  d’ imporre  silenzio  sopra  punti,  la  cui  discussione 
potrebbe  agitare  troppo  violentemente  gli  spiriti;  e d’  impedire 
ancora  in  certe  occorrenze,  che  le  coscienze  non  vengano  arhitraria- 
mente  allarmate.  La  preghiera  e un  dovere  religiose;  ma  la 
scelta  dell’  ora  e del  luogo  da  destinarsi  a questo  dovere  e un’ 
oggetto  di  polizia.  L’  istituzione  delle  feste  nel  lor  rapporto  colla 
pieta  appartiene  ai  ministri  del  culto;  ma  interessa  alio  stato  che 
i cittadini  non  vengano  troppo  frequentemente  distratti  dai  tra- 
vagli  i piu  necessari  alia  societa  e che  nell’  istituzione  si  abbia 
maggior  riguardo  ai  bisogni  degli  uomini , che  alia  grandezza 
dell’  Essere  che  si  vuole  onorare.  Gli  articoli  organici  fissano  su 
questi  oggetti  e sopra  altri  che  sarebbe  inutile  di  enumerare  la 
parte  che  deve  prendervi  il  pubblico  potere.  La  materia  dei 
matrimoni  esigeva  un’  attenzione  particolare  . . .“  Quae  non  mul- 
tum  abludunt  ab  exposito  in  superioribus  adnotationibus  syste- 
mate  Pufendorf.,  Boehmer.,  Heinecc.,  et  hac  Grotii  doctrina,  qua 
1.  s.  c.  c.  10.  affirmat,  Nicaenum  Canonem  de  episcoporum  elec- 
c tione  „a  Summa  Potestate  vim  legis  habuisse‘‘,  et  cap.  12;  „A 
summis  potestatibus  emanare  ius  canones  faciendi , qui  vim  legis 
habeant.'^  Sed  „ Veritas  catholica  est,  scribit  Suares  contr.  regem 
Angliae  de  prim.  S.  Pont.  1.  c.  [1.  3.]  c.  7,  reges  temporales,  ut  tales 
sunt,  seu  ratione  suae  iurisdictionis  supremae  in  principatu  poli- 
tico, nidlam  habere  in  Ecclesia  spiritualem  potestatem.^  Hinc  in 
laudatis  supra  litt.  ad  Card.  De  Rupefucald.  Pius  P.  VI. : „At, 
inquit,  ut  iidem  adversarii  Nostri  tueantur  istius  Conventus  De- 
creta, ipsa  dicunt  ad  disciplinam  pertinere,  quae  cum  saepe  pro 
temporum  varietate  mutata  fuerit,  nunc  itidem  mutari  potuit. 
Verum  inter  Decreta  ipsa,  non  solum  disciplinaria  sed  et  alia 
non  pauca  in  eversionem  puri  immutabilisque  dogmatis  congerun- 
tur,  ut  hactenus  demonstravimus.  Ast  ut  de  disciplina  agamus, 
quis  unquam  est  inter  cutholicos,  qui  affirmet,  disciplinam  eccle- 
siasticam  immutari  a laicis  posse?  cum  ipse  etiam  Petrus  de  Marca 
fateatur  (de  concord,  sacerd.  et  imper.  1.  IL  c.  7.  n.  8)  quod  de  riti- 
bus,  ceremoniis,  sacramentis,  Cleri  censura,  conditionibus  et  disci- 
plina, Canones  a Conciliis,  et  Decreta  a Pontificibus  Romanis  tau- 
quam  de  materia  sibi  subiecta  frequentissime  edantur;  et  vix  ulla 
d proferri  possit  Constitutio  principum,  quae  hac  de  re  lata  fuerit 
mero  potestatis  saecidaris  imperio.  Sequutas  quidem  hac  in  parte 
leges  publicas  videmus , sed  non  antecessisse.  Deinde  cum  anno 
1560.  facultas  Parisiensis  ad  examen  adduxisset  ea  quae  Fran- 
ciscus  Grimauldet,  advocatus  regius,  retulerat  ad  conventum  seu 
status  apud  Andegavenses  collectos ; inter  multas  propositiones  ab 
ipsa  reprobatas  sequens  etiam  n.  VI.  reperitur:  Le  second  point 
de  la  religion  est  en  la  police  et  discipline  sacerdotale,  sur  lequel 
les  rois  et  princes  chretiens  ont  puissance  d’icelle  dresser,  mettre 
en  ordre  et  reformer  icelle  corrompue : haec  propositio  est  falsa, 
schismatica , potestatis  ecclesiasticae  enervativa , et  haeretica,  et 
probationes  ad  illam  sunt  impertinentes.  Praeterea  certum  omnino 
est,  disciplinam  non  posse  temere  et  pro  arbitrio  variari‘‘  et  q.  s. 
Quae  confirmat  SS.  I).  N.  Allocut.  hab.  d.  9.  lun.  1862.  dicens: 
„Hinc  perverse  comminiscuntur , civilem  potestatem  posse  se  im- 
miscere  rebus  quae  ad  religionem , mores  et  regimen  spirituals 
pertinent,  <atque  etiam  impedire,  quominus  Sacrorum  antistites  et 
fideles  populi  cum  Romano  Pontifice  supremo  totius  Ecclesiae 
pastore  divinitus  constitute  libere  ac  mutuo  communicent , ut 


641 


Adnot.  in  primum  schema  const,  de  Eccl.  — Cap.  addend,  decreto  de  primatu.  — Schema  const,  de  Epp. 


642 


plane  dissolvatur  necessaria  et  arctissima  ilia  coniunctio , quae 
inter  membra  mystici  corporis  Christi  et  adspectabile  suum  caput 
ex  divina  ipsius  Christi  Domini  institutione  esse  omnino  dehet.“ 
Sed  haec  hactenus. 


CAPUT  ADDENDUM 

decreto  de  Eomani  Pontificis  primatu  [v.  supra  Caput  XL  p.  571]. 
Bomanum  Pontifcem  in  rebus  fidei  et  morum  definiendis  errare 

non  posse. 

Sancta  Romana  Ecclesia  summum  et  plenum  primatum  et 
principatum  super  universam  Ecclesiam  catholicam  ohtinet,  quern 
se  ah  ipso  Domino  in  beato  Petro  Apostolorum  principe , cuius 
Romanus  Pontifex  est  successor,  cum  potestatis  plenitudine  rece- 
pisse  veraciter  et  humiliter  recognoscit.  Et  sicut  prae  ceteris 
tenetur  fidei  veritatem  defendere,  sic  et  si  quae  de  fide  subortae 
fuerint  quaestiones , suo  debent  iudicio  definiri  L Et  quia  non 
potest  Domini  Nostri  lesu  Christi  praetermitti  sententia  dicentis: 
„Tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petram  aedificabo  Ecclesiam  meam“ 
haec  quae  dicta  sunt,  rerum  probantur  effectibus,  quia  in  Sede 
Apostolica  immaculata  est  semper  catholica  servata  religio,  et 
sancta  celebrata  doctrina  ® : hinc , sacro  approbante  Concilio , do- 
cemus  et  tanquam  fidei  dogma  definimus,  per  divinam  assisten- 
tiam  fieri,  ut  Romanus  Pontifex,  cui  in  persona  beati  Petri  dic- 
tum est  ab  eodem  Domino  Nostro  lesu  Christo:  „Ego  pro  te 
rogavi , ut  non  deficiat  fides  tua“  , cum  supremi  omnium  Chri- 
stianorum  Doctoris  munere  fungens  pro  auctoritate  definit,  quid 
in  rebus  fidei  et  morum  ab  universa  Ecclesia  tenendum  sit,  er- 
rare non  possit ; et  hanc  Romani  Pontificis  inerrantiae  seu  infalli- 
bilitatis  praerogativam  ad  idem  obiectum  porrigi,  ad  quod  inf'alli- 
bilitas  Ecclesiae  extenditur.  Si  quis  autem  huic  Nostrao  defini- 
tioni  contradicere  (quod  Deus  avertat)  praesumpserit , sciat  se  a 
veritate  fidei  catholicae  et  ab  unitate  Ecclesiae  defecisse. 


V.  Schema  constitutionis  dogmaticae  primae  de  Ecclesia 
Christi  v.  supra  pag.  269  sqq. 


VI.  Schema  constitutionis  de  Episcopis,  de  Synodis  et  de 
Vicariis  Generalibus  Patrum  examini  propositum. 

Pius  Episcopus  servus  servorum  Dei  sacro  approbante 
Concilio  ad  perjyetuam  rei  memoriam. 

DE  EPISCOPIS. 

CAPUT  I.  De  officio  Episcoporum. 

Quoniam  quanta  est  Praepositorum  dignitas , tantum  ipsis 
incumbit  officiorum  onus,  serio  considerent  qui  a Spiritu  Sancto 
positi  sunt  Episcopi  regere  Ecclesiam  Dei,  quas  curarum  et  solli- 
citudinis  partes  huius  quod  gerunt  forniidandi  muneris  honor  im- 
ponat.  Episcopus  enim  concrediti  sibi  gregis  utilitatem  sic  tueri 
debet,  ut  quaecumque  agit  ad  earn  referat,  paratus  etiam  animam 
suam  ponere  pro  ovibus  suis , et  sic  omnia  cum  illo  communia 
coniunctaque  habere,  ut  ipsius  salutem  lucro  sibi  apponat,  suam- 
que  existimet  iacturam , si  quid  adversi  eidem  eveniat , ilia  Apo- 
stoli  Gentium  dicens:  „Quis  infirmatur  et  ego  non  infirmor?  quis 
scandalizatur  et  ego  non  uror?“  ^ Quamobrem  omnes  Episcopos 
et  locorum  Ordinaries,  [cum]  sacri  huius  approbatione  Concilii,  in 
Domino  monemus  ac  vehementer  hortamur,  ut  divinum  de  se  indi- 
cium agnoscentes , et  memores  gravissimae  qua  tenentur  obliga- 
tionis,  vigilent,  in  omnibus  laborent  ac  ministerium  suum  im- 
pleant®.  Praeprimis  autem  (a)  videant  ne  tot  errorum  undique 
iam  exundans  colluvies  et  vitiorum  quae  nunc  impune  dominatur 
licentia  christianam  quam  regunt  plebcm  in  pravum  sensum  ad- 
ducat  et  corrumpat , eandemque  turn  per  se , quod  praecipuum 
eorum  munus  est,  turn  per  animarum  rectores  et  verbi  Dei  prae- 


' Ex  professione  fidei  edita  a Graecis  in  Cone.  Oecum.  Lug- 
dun.  11.  [Hard.  C.  C.  VII,  695.]  ^ Matth.  16,  18. 

^ Ex  formula  S.  Hormisdae  Papae  suhscripta  a Patrihus  Cone. 
Oeeum.  VIII.  Constantinop.  IV.  [Hard.  C.  C.  V,  773.] 

♦ Lue.  22,  32.  » II.  Corinth.  11,  29. 

® Cone.  Trid.  Sess.  VI.  eap.  1.  de  Reform. 

Coll.  Lac.  vn. 


a cones  erudiendam  diligenter  curent  in  fidei  scientia  et  morum 
disciplina,  quo  catholicae  Ecclesiae  doctrinam  integram  inviolatam- 
que  retineat,  et  divinae  legis  praecepta  pie  et  sancte  custodiat. 
Quos  autem  ex  fidelibus  sibi  commissis  a veritatis  et  mandatorum 
Dei  semita  aberrantes  repererint,  benigne  ac  patienter  admoneant, 
obsecrent,  increpent,  nullumque  praetermittant  officium  ut  eorum 
animas  Deo  lucrifaciant , ovesque  devias  et  perditas  boni  instar 
pastoris  ad  caulam  Domini  reducant;  et  si,  spretis  monitis,  horta- 
tionibus  et  iustae  etiam  ac  salutaris  coercitionis  remediis,  in  sua 
pravitate  perstiterint , ne  tanquam  morbidae  pecudes  contagione 
noceant , prudenter  efficaciterque , quoad  ipsis  datum  est , provi- 
deant.  Summo  quoque  studio  et  cura  elaborent  ut  in  Dei  mini- 
stris , a quibus  potissimum  vivendi  exempla  petuntur , morum 
gravitas,  vitae  sanctitas  atque  doctrina  eluceat,  ecclesiastica  di- 
sciplina servetur,  et  ubi  collapsa  fuerit,  restituatur.  Ipsi  autem 
Episcopi  ita  in  omnibus  se  gerant,  ut  nullus  pateat  in  eis  repre- 
hensioni  locus,  factique  forma  gregis  ex  animo  cunctis  fide,  scien- 
tia et  sancta  conversatione  praeeant, 

Dum  autem  (h)  debitum  obsequium  et  obedientiam  erga  sae- 
b culi  Potestates  populis  praedicant,  Ecclesiae  huiusque  Apostolicae 
Sedis  iura  et  Episcopalis  ministerii  libertatem  omnes  unanimes 
atque  idipsum  invicem  sentientes , collatis  inter  se  consiliis , con- 
iunctisque  studiis  et  viribus,  strenue  tueantur,  ut  bonus  communis 
causae  exitus  communi  sit  tutela  ac  defensione  tutior.  Nihil  vero 
admittant  quod  dignitatis  suae  decorern  et  gravitatem  dedeceat, 
et  Tridentinae  Synodi  hac  de  re  monita  ^ ob  oculos  habeant. 

Principes  (c)  denium  et  magistratus  paterne  requirimus , ut 
sacros  Ecclesiae  Antistites  ac  ministros  eorumque  optimum  ope- 
ram  valido  suo  patrocinio  et  praesidio  tegere  ac  tueri  studeant, 
quo  ab  omnibus  ecclesiasticae  auctoritati  et  dignitati  debitus  ex- 
hibeatur  honor , observantia  et  obedientia ; scientes , Episcopos 
cum  Ecclesiae  causam,  turn  eorum  regni  agere  et  salutis,  ut  pro- 
vinciarum  suarum  quieto  iure  potiantur  ab  iisque  pro  pastorali 
munere  illorum  potissimum  hominum  improbitatem  esse  cohiben- 
dam  et  coercendam  audaciam , qui  mentes  pervertere  moresque 
corrumpere  nefarie  commoliuntur. 

CAPUT  II.  De  residentia. 

® Sed  quia  suo  munere,  uti  par  est,  fungi  Episcopi  nequeunt, 
nisi  in  Dioecesi  commorentur,  residentiae  legem  in  sacris  Canoni- 
bus  saepissime  inculcatam  eos  servare  necesse  est.  Itaque  omnes 
patriarchalibus,  primatialibus , metropolitanis  et  cathedralibus  Ec- 
clesiis  quibuscunque,  quocunque  nomine  et  titulo,  praefecti,  etiamsi 
S.  R.  E.  Cardinales  sint,  meminerint  se  obligari  ad  personalem 
in  sua  Ecclesia  vel  Dioecesi  residentiam,  ubi  iniuncto  sibi  officio 
defungi  teneantur.  Si  quis  vero  , praeterquam  causa  visita- 
tionis  sacrorum  Liminum , vel  Synodorum  provincialium , ultra 
duos,  vel  ad  summum  tres  intra  annum  menses,  sive  continues, 
sive  interruptos,  absque  expressa  huius  Sedis  Apostolicae,  vel  sui 
Patriai’chae  quoad  Episcopos  ritus  orientalis,  licentia,  etiam  ex 
causis  alias  a iure  admissis , a sua  Dioecesi  abfuerit , sacro  hoc 
approbante  Concilio,  volumus  et  declaramus,  eum,  praeter  mortalis 
peccati  reatum,  quern  incurrit,  pro  rata  temporis  absentiae  redi- 
tus  mensae  Episcopalis , vel  qui  in  eius  locum  suffecti  fuerint, 
sues  non  facere,  nec  tuta  conscientia,  alia  etiam  declaratione  non 
secuta,  illos  sibi  detinere  posse ; sed  teneri  illos  fabricae  Ecclesiae 
, aut  pauperibus  loci  erogare , ipsoque  cessante , per  superiorem 
ecclesiasticum  ad  id  esse  cogendum,  prohibita  quacunque  conven- 
tione  vel  compositione,  quibuscunque  etiam  privilegiis,  cuicunque 
collegio  aut  fabricae  concessis , non  obstantibus.  Quodsi  tribus 
mensibus  ultra  concessos  absens  fuerit,  Metropolitanus  Suifraga- 
neum  Episcopum  absentem , Metropolitanum  vero  absentem  Suf- 
fraganeus  Episcopus  antiquior  residens  huic  Sedi  Apostolicae  de- 
nuntiare  teneatur,  quae  in  ipsos  absentes,  prout  cuiusque  maior 
aut  minor  culpa  exegerit , animadvertat , atque  etiam  Ecclesiis 
ipsis  de  utilioribus  personis  provideat , sicut  in  Domino  noverit 
salubriter  expedire.  Nostris  quoque  et  huius  Apostolicae  Sedis 
Nuntiis  sive  Delegatis  hoc  idem  demandamus  et  iniungimus,  ubi 
intra  ipsorurn  Nuntiaturae  sive  Delegationis  fines  aliquis  Episco- 
pus, seu  Superior  Rraelatus  exsistat,  qui  canonicas  leges  hac  in 
parte  violarc  dignoscatur  In  iis  vero,  quibus  per  praesens  Do- 


* Sess.  XXV.  cap.  17.  de  Reform. 

2 S.  Leo  M.  Ep.  43.  (al.  34.)  ad  Theodosium  Augustum.  [Migne 
P.  L.  LIV,  826.] 

® Bened.  XIV.  Const.  Ad  universae  3.  Sept.  1746. 

41 


643 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


644 


cretum  derogatum  non  est,  ea  quae  per  sacrosanctam  Tridenti-  a 
nam  Synodum  ‘ et  Praedecessores  Nostros,  ac  praesertim  fel.  rec. 
Urbanum  VIII.  ^ et  Benedictum  XIV.  de  Praelatorum  residentia 
sancita  fuerunt,  rata  firmaque  esse  decernimus  atque  declaramus. 

CAPUT  III.  De  visitatione  Dioecesis. 

Nec  ad  rectum  Dioecesis  regimen  minus  necessaria  est  illius 
visitatio,  qua  sacri  Pastures  sanam  et  ortliodoxam  doctrinam  in- 
ducere , bonos  mores  tueri,  pravos  corrigere  ac  populum  ad  reli- 
gionem , pacem  et  innocentiam  accendere  ex  officio  tenentur  \ 
Nam  nisi  singula  Dioecesis  loca  frequenter  invisant,  et  sua  vigi- 
lantia  eorum,  qui  secum  laborant,  industriam  alant,  omniaque  per 
se  videant,  ubique  audiant , ubique  explorent,  multa  profecto 
ignorabunt,  vel  serins,  quam  oporteat,  intelligent,  nec  inalis  in- 
nascentibus  promptam  et  efficacem  poterunt  medicinam  adhibere  \ 
Quapropter , sacro  approbante  Concilio , districte  monemus  Pa- 
triarchas.  Primates,  Metropolitanos  et  Episcopos,  ut  per  se  ipsos, 
vel  si  forsitan  fuerint  impediti , per  Vicarium  Generalem , aut 
alios  ecclesiasticos  virus  a se  api)robatos , quolibet  triennio  Dioe- 
cesim  suam  pastoral!  visitatione  perlustrent.  Sicubi  vero  universa 
Dioecesis  propter  eius  latitudinem  triennii  spatio  visitari  non  pos- 
sit,  statuimus,  ut  maior  eius  pars  infra  hoc  spatium  perlusUetur, 
ita  tamen  ut  totius  Dioecesis  visitatio  quolibet  saltern  quinquennio 
omnino  compleatur  (a). 

Insuper  ad  banc  legem  teneri  et  obstringi  edicimus  ac  de- 
claramus etiam  Praelatos  inferiores  iurisdictionem  quasi  Episco- 
palem  cum  separate  territorio  obtinentes ; et  Episcopo  viciniori 
nullum  visitandae  eorundem  Praelatorum  Dioecesis  ius  relinqui 
decernimus,  quin  ulla  queat  ei  consuetude  suffragari.  Quod  si 
inferior  Praelatus  visitationem  obire  neglexerit , ad  eundem  vici- 
niorem  Episcopum  pertinebit  id  ad  notitiam  huius  S.  Sedis  per- 
ferre,  quae  quid  consilii  capiendum  sit  in  Domino  constituet  (b). 

In  visitatione  obeunda  Episcopi  animo  recolentes  certissimam 
illam  sententiam  formidinis  ac  terroris  plenam , quod  supremus 
Pastor  creditarum  ovium  sanguinem  ab  ipsis  requiret,  et  excusa- 
tionem  Jion  accipiet,  si  lupus  comedit  oves,  et  pastor  nescit,  operi, 
quod  instat , agendo  unice  intent!  sint , adeoque , omnibus  aliis 
rebus  sepositis,  singula  loca  ac  personas  visitation!  obnoxias  non  ^ 
festinanter  et  cursim,  sed  debita  diligentia  inspiciant  et  explorent. 
Caveant  tamen  ne  ulli  graves  onerosive  sint,  et  ab  immodicis 
superfluisque  sumptibus  abstineant , memores  sanctionum  quae 
tarn  in  Concilio  Lugdunensi  ® , quam  in  Concilio  Tridentino  ’ hac 
super  re  constitutae  sunt. 

Quoniam  vero  legum , etsi  optimarum , utilitas  nnlla  est,  nisi 
reipsa  accui’ate  impleantur , sacro  eodem  approbante  Concilio, 
memoratos  Antistites  hortamur,  ut  infra  annum  a peracta  visita- 
tione eo  mode,  quern  magis  opportunum  existimaverint,  ac  depu- 
tatis  etiam,  quatenus  opus  fuerit,  ecclesiasticis  viris,  qui  in  singula 
loca  se  conferant,  quin  tamen  personae  visitation!  obnoxiae  ullum 
patiantur  dispendium,  certiores  fiant,  an  ea  quae  decreta  provisa- 
que  sunt  executioni  plene  demandata  fuerint  (c). 

CAPUT  IV.  De  ohligatione  vhitandi  Sacra  Liniina  Apostolorum 
et  exhibendi  relationetn  status  Dioecesis. 

Oportet  ut  sacri  Pastures  cum  eo,  cui  confirmandi  fratres  et 
universum  catholicum  gregem  pascendi  cura  a Christo  Domino  ^ 
demandata  est,  firmiori  usque  vinculo  sese  coniungant,  et  ita  ca- 
tliolica  Ecclesia  ex  membris  quantumcumque  dissitis  per  rautuam 
in  uno  capite  consociationem  unum  corpus  efficiat.  lam  vero  ad 
banc  rem  assequendam  nihil  magis  conducit , quam  si  iideni  Pa- 
stores  iuxta  perantiquam  Ecclesiae  disciplinam  et  sacrorum  Ca- 
nonum  praescripta  Beatissimorum  Apostolorum  Petri  et  Pauli  se- 
pulcra  veneraturi  <ad  almam  Urbem  accedant , seseque  Ilomano 
Pontifici  sistentes  de  rebus  personisque  suae  Dioecesis  relationem 
exhibeant.  Itaque,  sacro  approbante  Concilio,  Constitutiones  Apo- 
stolicas  hac  de  re  editas  ® innovantes , iniungimus  singulis  Pa- 


triarchis,  Primatibus,  Archiepiscopis , Episcopis,  ac  Praelatis  in- 
ferioribus  iurisdictionem  quasi  Episcopalem  et  territorium  sepa- 
ratum obtinentibus,  ut  iuxta  spatia  temporum  in  iisdem  Constitu- 
tionibus  praefinita  obligationem  adeundi  per  se  vel  per  certum 
nuntium  Apostolorum  Limina , et  exhibendi  relationem  de  statu 
suarum  Ecclcsiarum  religiose  adimplere  non  praetermittant.  Qui- 
cunque  vero  ex  pracdictis,  nullo  legitimo  impedimento  detentus, 
terminum  sibi  praestitutum  praeterlabi  sinat,  quin  huic  obligation! 
satisfecerit , suspension!  ab  usu  Pontificalium , et  crescente  con- 
tumacia , aliis  etiam  poenis  ab  Apostolica  Sede  infiigendis  sub- 
iiciatur  (a).  Volumus  autem,  ut  primus  huiusmodi  terminus  non 
amplius  a die,  quo  memoratae  Constitutiones  editae  sunt,  sed  a 
die  promulgationis  huius  Decreti  pro  omnibus  indiscriminatim 
Praelatis  incipiat,  et  in  perpetuum  deinceps  computetur  (b). 

Et  ne  praefatao  relationes  abundent  in  superfiuis,  ac  deficiant 
in  necessariis , mandamus  insuper  iisdem  Praelatis , ut  in  ipsis 
exarandis  Instruction!  fel.  rec.  Benedict!  XIII.  Decessoris  Nosti’i 
in  Concilio  Romano  anni  1725.  editae  accurate  sese  conferment, 
quam,  ut  omnibus  quae  supervenerunt  necessitatibus  adamussim 
provisum  sit,  auctoritate  Nostra  opportune  reformatam  in  usum 
eorundem  Praesulum  evulgandam  curabimus  (c). 

CAPUT  V.  De  Conciliis  provincialibus, 

Saluberrimo  Ecclesiae  institute  sancitum  est,  ut  Metropoli- 
tan! cum  suis  Suffraganeis  statis  temporibus  Concilium  provinciale 
celebrare  teneantur  pro  moderandis  moribus,  corrigendis  excessi- 
bus,  controversiis  componcndis  aliisque  ecclesiasticae  rei  necessi- 
tatibus reparandis  h Ilanc  disciplinam,  si  quando  intermissa  erat, 
non  destiterunt  Romani  Pontifices , Decessores  Nostri  ^ , nec  non 
Conciliorum  Patres  ^ pro  data  opportunitate  innovare  et  vehe- 
menter  inculcare;  et  Nos  ipsi  (a)  ab  initio  Pontificatus  Nostri  ad 
haec  usque  tempera  nihil  potius  habuimus , quam  ut  variarum 
nationum  Antistitibus , prout  occasio  ferebat , eandem  impense 
commendaremus.  Itaque  recolentes  animo  uberem  fructum  ex 
redintegratis  alicubi  huiusmodi  coetibus  collectum,  hac  oecumenica 
Synodo  approbante,  statuimus  ac  mandamus,  ut  Metropolitan!  ad 
normam  sacrorum  Canonum  ac  potissimum  Tridentini  Concilii, 
per  seipsos , seu  illis  legitime  impeditis , vel  Sede  Archiepiscopali 
vacante , Coepiscopus  antiquior  intra  biennium  a fine  praesentis 
Concilii,  ac  deinde  quolibet  saltern  quinquennio  (b)  Synodum  in 
sua  provincia  cogere  non  omittat,  nisi  ob  iustas  et  canonicas 
causas  a S.  Sede  eiusdem  termini  prorogationem  obtinuerit. 

Ad  Synodum  omnes  Provinciae  Episcopi,  et  qui  de  iure  vel 
consuetudine  interesse  debent,  omnino  conveniant,  iis  tantummodo 
exceptis  qui  legitimo  impedimento  ab  eiusdem  Synodi  Patribus 
recognoscendo  detineantur. 

Episcopi  autem,  qui  null!  Archiepiscopo  subiiciuntur , et  Ab- 
bates  vere  nullius , item  Archiepiscopi  Suffraganeis  carentes  ali- 
quem  vicinum  Metropolitanum , nisi  iam  forte  elegerint , semel 
eligant,  in  cuius  Synodo  provincial!  cum  aliis  intersint,  et  quae 
ibi  ordinata  fuerint,  observent  ac  observari  faciant. 

Ut  vero  quae  sancita  sunt  in  usum  facilius  deducantur,  et 
mala  quae  interim  innata  fuerint  innotescant,  veteri  Ecclesiae 
consuetudini  inhacrentes , Decretum  Concilii  Lateranensis  IV. 
confirmamus  et  innovamus , quo  idoneae  de  Clero  personae , gra- 
vitate, prudentia,,  pietate  ac  zelo  secundum  Deum  praestantes,  in 
singulis  Dioecesibus  deputari  iubentur , quae  simpliciter  ac  de 
piano  absque  ulla  iurisdictione  sollicite  ac  cii’cumspecte  explorent, 
an  praecedentis  Concilii  provincialis  Decreta  religiose  serventur, 
ac  simul  investigcnt  quae  correctione  vel  reformatione  indigent, 
eaque  fideliter  Metropolitanis  et  Suffraganeis  aliisque  in  Concilio 
subsequent!  significent , ut  super  his  provida  deliberatione  con- 
sulatur  (c). 

Insuper  iuxta  Decretum  Patruni  Tridentinorum *  * mandamus 
Episcopis  omnibus  et  aliis,  qui  de  iure  vel  consuetudine  in  Synodo 
provincial!  interesse  debent,  atque  enixe  praecipimus,  ut  in  ipsa 


' Sess.  XXIII.  cap.  1.  de  Ref. 

2 Const.  Sancta  Synodus  12.  Dec.  1634. 

5 Cit.  Const.  Ad  universae. 

* Cone.  Trid.  Sess.  XXIV.  cap.  3.  de  Ref. 

^ Bened.  XIV.  Const.  Ubi  primum  3.  Dec.  1740. 

6 Cone.  Lugd.  II.  cap.  24.  [Hard.  C.  C.  VII,  716.]  ’’  Loc.  cit. 

® Sixtus  V.  Const.  Romanus  Pontifex  20.  Dec.  1585.  Bened.  XIV. 

Const.  Quod  sancta  23.  Nov.  1740. 


' Cone.  Nic.  I.  can.  5.  Cone.  Chalced.  can.  19.  Cone.  Nic.  11. 

can.  6.  [Hard.  C.  C.  I,  325.  II,  609.  IV,  490  sq.] 

2 Sixtus  V.  Const.  Immensa  22.  lanuar.  1588.  Bened.  XIII.  in 
Cone.  Rom.  anni  1725.  Tit.  2.  Cap.  I.  et  seq.  Bened.  XIV.  Const. 
Quamvis  26.  Aug.  1741.  et  Const.  Singularis  1.  Sept,  eiusdem  anni. 

^ Cone.  Later.  IV.  cap.  6.  Cone.  Later.  V.  Sess.  X.  [Hard.  C.  C. 

VII,  23.  IX,  1779.]  Cone.  Trid.  Sess.  XXIV.  cap.  2.  de  Ref. 

Cap.  Sicut  olim.  25.  De  Accusat. 

5 Sess.  XXV.  cap.  2.  de  Ref. 


645 


Schema  constit.  de  Epp.,  de  Synodis  et  de  Vicariis  Gen.  — Adnotationes  ad  cap.  I.  et  IT. 


646 


prima  Synodo  provinciali  post  exitum  praesentis  oecumeiiici  Con-  a 
cilii  habenda,  omnia  et  singula  in  eodem  definita  ac  statuta  pa- 
lam  recipiant,  necnon  veram  obedientiam  Romano  Pontifici  spon- 
deant  et  profiteantur  unaque  pariter  omnes  haereses,  ac  praesertim 
in  hoc  Vaticano  Concilio  damnatas , publice  detestentur  et  ana- 
thematizent.  Idemque  in  posterum  quicunque  in  Patriarchas, 
Primates , Archiepiscopos  et  Episcopos  promovendi , in  prima 
Synodo  provinciali,  in  qua  ipsi  interfuerint,  omnino  observent. 

Postquam  autem  provincialia  Concilia  dimissa  fuerint,  Metro- 
politan! omnia  eorum  acta  et  decreta  S.  Sedi  transmittant,  ncque 
eadem  ante  publicent , quam  de  more  expensa  ac  recognita  re- 
ceperint  (d). 

CAPUT  VI.  De  Synodis  dioecesanis. 

Veteri  pariter  sacrorum  Canonum  sanctione  sapienter  provi- 
sum  est,  ut  Episcopi  in  sua  quisque  Dioecesi  Synodum  indicant  ‘. 

Ibi  enim  oportet  Concilii  provincialis  statuta  publicare  ^ , Exami- 
natores  approbandos  proponere  et  ludices  Synodales  iuxta  eccle- 
siasticas  regulas  designare^  Expedit  insuper  eorum  quae  alias 
sancita  fuerint  quandoque  executionem  urgere,  novas  item  consti-  “ 
tutiones  edere,  quibus  antiquae  leges  communiantur , novisque 
obortis  malis  nova  remedia  praesci’ibantur , ac  denique  ea  omnia, 
quae  ad  rectius  Dioecesis  regimen  pertinent , opportune  provi- 
dere  (a).  Quapropter,  sacro  approbante  Concilio,  canonicas  sanc- 
tiones , ac  nominatim  Concilii  Tridcntini  Decretum  de  huiusmodi 
coetibus  celebrandis  ^ fideliter  ab  omnibus  servari  praecipimus. 

Quo  tamen  commodius  huic  obligation!  satisfieri  possit,  quo- 
libet  saltern  triennio  dioecesanam  Synodum  habendam  statuimus  ( h). 

Si  vero  legitimum  impedimentum  forsan  obstiterit,  ab  Apostolica 
Sede  congrua  provisio  postuletur. 

CAPUT  VII.  De  Vicario  Generali. 

Magni  momenti  (a)  in  universae  Dioecesis  negotiis  expedien- 
dis  est  Vicarii  Generalis  officium.  Quod  quidem  ut  Episcopis 
vere  usui  esse  possit  et  auxilio,  sacro  approbante  Concilio,  volu- 
mus  ac  decernimus,  ut  illud  ecclesiasticis  viris  deferatur  non  mi- 
noribus  annis  triginta,  et  in  iure  saltern  canouico  doctoribus,  vel 
alias  quantum  fieri  poterit  idoneis;  qui  praeterea  probitate,  pru-  c 
dentia  ac  rerum  gerendarum  peritia  comniendentur.  Ex])edit 
etiam  ut  sacerdotal!  sint  charactere  insigniti,  quo  apud  eos  qui- 
bus vicaria  procuratione  praesunt  cum  virtutis  ac  doctrinae  o])i- 
nione,  turn  gradus  auctoritate  valeant.  Et  quia  necesse  est  ut  a 
fori  intern!  ministerio  omnis  pellatur  suspicio  quod  ad  extern! 
fori  possit  adhiberi  negotia,  nec  permittendum  sit  ut  a suo  mu- 
nere  quispiam  abducatur,  in  quod  incumbere  totus  debet,  propterea 
Episcopi  canonicis  poenitentiariis , parochis  ceterisque  curam  ani- 
marum  habentibus  , itemque , obtrectationis  vitandae  causa , suis 
frati’ibus  aut  nepotibus  Vicarii  Generalis  munus  non  committant. 
Quibus  vero  in  Dioecesibus  plures  Vicarii  Generales  deputari  so- 
lent  , hi  numerum  duorum  vel  trium  non  excedant , omnesque  in 
solidum  seu  aeque  principaliter  constituantur , ne  forte  quae  ab 
eorum  singulis  provisa  gestaque  fuerint,  viribus  careant.  Vica- 
riorum  autem  Generaliuin,  quos  honorarios  vocant,  nomon  et  usus 
prorsus  aboleatur.  Privilegiis  et  quacunque  consuetudine  etiam 
immemorabili  non  obstantibus. 


ADNOTATIONES. 

AD  CAPUT  I. 

(a)  In  exarando  hoc  prinio  capite  non  ea  mens  fuit  ut  ibi 
singula  Episcoporum  officia  recenserentur , (puini  de  illis  quae 
praecipua  habentur,  in  sequentibus  capitibus  agatur,  et  de  ceteris 
in  aliis  ferme  omnibus  Decretis  sermo  fiat,  sed  eo  unice  praesens 
caput  spcctat,  ut  universae  Episcopalis  procuratiouis  ratio  ac  vcl- 
uti  summa  uno  sub  adspectu  ponatur,  (piae  quidem  in  eo  est, 

1 Cone.  Antioch,  aiini  341.  cap.  20.  Cone.  Lateran.  IV.  cap.  6. 
[Hard.  1.  c.] 

* Cone.  Lateran.  IV.  1.  c. 

® Cone.  Trid.  Sess.  XXIV.  cap.  18.  de  Ref. 

^ Cap.  Statutnm  De  Rescript,  in  6.  Cone.  Trid.  Sess.  XXV. 
cap.  10.  de  Ref.  Bened.  XIV.  Const.  Quamvis  2G.  Aug.  1741. 

^ Cone.  Trid.  Sess.  XXIV.  cap.  2.  de  Ref. 


ut  in  commissi  sibi  gregis  custodiam  et  utilitatem  omnes  curas 
actionesque  suas  Episcopus  impendat,  ac  totum  se  vitamque  suam 
dodat.  Nonnulla  autem  ob  infelicissimas  temporum,  in  quae  in- 
cidimus , conditiones  peculiariter  attingere , quae  ad  Episcopate 
munus  pertinent,  opportunum  visum  est,  eacpie  excerpta  sunt  ex 
actis  SSmi  D.  N.  Pii  Papae  IX.,  queni  D.  0.  M.  diutissime  sospitet. 

(b)  Dim  autem.  Ad  tramites  Cone.  Trid.  Sess.  XXV.  cap.  17. 
de  Reform,  actum  est  de  convenientia  et  necessitate,  ut  Episcopi, 
una  cum  gravitate  vitae,  dignitatem  etiam  suam  sustineant,  eique 
nunquam  per  abiectam  erga  saeculi  Potestates  servilitatem  dede- 
cus  inferant.  Sufficere  visum  est  denuo  inculcare  perspicua  et 
ffravia  hac  de  re  Tridentini  Concilii  verba. 

(c)  Principes  vero.  Spectata  funesta  horum  temporum  ad 
deprimendam  et  vilipendendam  auctoritatem  ecclesiasticam  et  Prae- 
latorum  dignitatem  dispositione,  omnino  esse  necessarium  videtur, 
ut  a future  Concilio  Principes  et  po])uli  ad  venerandos  sacros  Pa- 
stores  iisque  obediendum  et  obsequium  praestandum  excitentur. 

AD  CAPUT  II. 

(a)  Si  quis  vero.  Quum  per  multos  annos  protractum  fuerit 
Concilium  Tridentinum,  debuerunt  interdum  Patres  eadem  de  re, 
])raesertim  etiam  ne  alias  statuta  in  alienum  a Concilii  mente 
sensum  detorquerentur , diversis  Decretis  statuere , uti  contigit 
circa  Episcoporum  residentiam.  Nam  prime  quidem  in  Sess.  VI. 
cap.  1.  de  Reform,  decreverunt,  ut  si  Episcopus  sine  causa  iusta 
per  sex  menses  a Dioecesi  abfuerit,  quartam  partem  fructuum 
unius  anni  eo  ipso  amittat;  si  per  alios  sex  menses,  aliam  quar- 
tam partem;  et  si  in  contumacia  persistat,  Romano  Pontifici  pro 
opportuna  animadversione  et  provisione  denuntietur.  Iterum  de 
Episcoporum  residentia  egit  Tridentinum  Sess.  XXIII.  cap.  1.  de 
Reform.,  idque,  ut  habetur  ex  eius  Decreto,  ne  ea  quae  in  Sess.  VI. 
sancita  Kierant,  in  sensus  a Synod!  mente  alienos  traherentur,  ac 
si  vigore  prioris  Decreti  quinque  mensibus  continuis  abesse  liceret. 
Quapropter  ulterius  evolvens  quae  ad  residentiae  legem  et  ab- 
sentiae  causas  debitamque  licentiam  pertinent,  de  poenis  declarat, 
absentem,  praeter  alias  poenas  in  Sess.  VI.  impositas,  ac  mortalis 
peccati  reatum,  pro  rata  temporis  absentiae  fructus  suos  non  fa- 
cere,  etc. 

Quum  itaque  in  Sess.  XXIII.  expresse  praeserventur  poenae 
in  Sess.  VI.  constitutae  „praeter  alias  poenas  adversus  non  resi- 
dentes  sub  Patdo  III.  impositas  et  innovatas“ , duo  ilia  Tridentina 
Decreta  conciliare  conantur  DD.  in  quo  tamen  non  omnes  eodem 
mode  ])rocedunt. 

Sunt  imprimis  qui  ea  rite  conciliar!  opinentur  per  poenarum 
ingeminationem,  adeo  ut  Episcopus  ultra  tres  menses  non  residens 
pro  rata  temporis  absentiae  fructus  non  faciat  suos,  nec  tuta  con- 
scieutia , alia  etiam  declaratione  non  secuta , illos  sibi  detinere 
possit  (Sess.  XXIII.) ; si  vero  ultra  sex  menses  abfuerit,  ipso  iure 
amittat  quartam  partem  fructuum  unius  anni;  si  per  alios  sex 
menses , aliam  quartam  partem  (Sess.  VI.) ; crescente  autem  con- 
tumacia, Sedi  Apostolicae  denuntiari  debeat  (Sess.  VI.).  At  haec 
explicatio,  quia  de  poenalibus  agitur,  nimis  gravis  et  odiosa  vi- 
detur; et  praeterea  Tridentini  Patres,  in  Sess.  VI.  bis  memorando 
sex  menses,  unius  anni  spatium  prae  oculis  habuisse  videntur;  in 
praedicta  vero  explicatione  hoc  spatium  ad  quindecim  menses 
ampliatur;  unde  factum  est  eiusmodi  DD.  eo  devenisse  ut  poenas 
Sessionis  VI.  intelligant  de  fructibus  alio  anno  iam  perceptis, 
non  vero  de  fructibus  anni  currentis,  in  quo  Episcopus  delinquit. 

Alii  duo  Decreta  Tridentina  conciliare  conantur  per  poena- 
rum exasperationem , adeo  ut  in  Sess.  XXIII.  quarta  seu  minor 
])ars  fructuum  fuerit  extensa  ad  maiorem,  anni  tamen  unius  seu 
currentis,  et  poena,  quae  iuxta  Sess.  VI.  a Superioris  declaratione 
])cndebat,  iuxta  Sess.  XXII 1.  ante  omnem  declarationem  incurra- 
tur.  Verissimum  est,  aiunt,  in  Sess.  XXIII.  aperte  dici  non  esse 
sublatas  ])oenas  Sessionis  VI. ; sed  in  hac  explicatione  id  obser- 
vatur,  quia  manct  amissio  fructuum,  et  (piidem  aucta,  quum  antea 
quarta  ])ars , nunc  vero  omnes  pro  rata  absentiae  sint  adempti, 
atquc  ita  nova  ])ocna  includat  antiquam;  et  praeterea  sibi  constat 
Tridentinum  etiam  in  reliquis  poenis,  nemj)e  pro  casu  crescentis 
contumaciae.  Verumtamcn  huic  explicationi  illud  obstat,  quod  in 
Benedicti  XIV.  Constitutione  Ad  universae  expresse  confirmetur 
duplicis  (iuo()ue  ])racdictao  quartao  ])artis  amissio. 

Tertia  restat  conciliationis  via,  dicendo  nemi)e,  amissionem 
fructuum  pro  rata  temporis  absentiae  (Sess.  XXIII.)  non  esse  ab- 
solute et  simpliciter  accipiendam,  sed  ad  normam  semper  ([uartao 

41* 


647 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


648 


illius  partis,  de  qua  in  Sess.  VI.,  adeo  ut  propter  absentiam  non  a 
protractam  ad  sex  menses,  minori  quartae  partis  quantitate  pri- 
vetur  delinquens  pro  rata  temporis  absentiae.  Huic  explicationi 
favere  videtur  motivum  in  Sess.  XXIII.  adductum , ne  ea  quae 
in  Sess.  VI.  sancita  fuerant  in  sensus  a sacrosanctae  Synodi  mente 
alienos  trahantur,  ac  si  vigore  illius  decreti  quinque  mensihus  con- 
tinuis  ahesse  liceat.  Illud  tamen  forsitan  obstat , quod  maiorem 
fructuum  amissionem  videantur  Patres  Tridentini  in  Sess.  XXIII. 
prae  oculis  habuisse. 

Tota  rei  difficultas  ex  eo  oriri  videtur,  quod  in  Sess.  VI.  non- 
duni  fuerint  concessi  tres  menses  absentiae,  sed  ibi  Patres  totum 
unius  anni  spatium  respicientes,  turn  prime  turn  secundo  semestri 
providerint.  Semel  autem  concessis  in  Sess.  XXIII.  tribus  men- 
sibus  absentiae,  illico  oritur  dubium,  utrum  sex  menses  in  Sess.  VI. 
indicati  accipi  debeant  inclusis,  an  vero  exclusis,  tribus  mensibus 
concessis.  Praeterea,  concessis  in  Sess.  XXIII.  tribus  mensibus, 
sive  continuis  sive  interruptis,  aliud  dubium  oritur,  utrum  nempe 
poena  Sessionis  VI.  post  Sessionem  XXIII.  afficiat  tantum  sex 
menses  continuos  (qua  voce  utuntur  Tridentini  Patres  in  Sess.  VI., 
et  Bened.  XIV.  in  Const.  Ad  nniversae) , an  vero  etiam  inter-  b 
ruptos , quum  in  Sess.  XXIII.  concedantur  tres  menses  sive  con- 
tinui,  sive  interrupti. 

Consideratis  hisce  omnibus,  et  ne  ulla  iam  ea  de  re  difficul- 
tas moveri  queat , existimarunt  Consultores  praestare  ut  novum 
condatur  Decretum.  In  eo  autem,  quod  nunc  proponitur,  in  me- 
moriam  revocatur  necessitas  expressae  licentiae  Apostolicae,  quae 
hodie  ex  Urbani  VIII.  Constitutione  Sancta  Synodus  requiritur, 
etiamsi  existat  una  ex  quatuor  causis  legitimae  absentiae  a Tri- 
dentino  indicatis  in  Sess.  XXIII.;  ex  qua  ipsa  Urbani  VIII.  Con- 
stitutione nulla  opus  est  licentia , si  agatur  de  absentia  propter 
visitationem  SS.  Liminum,  vel  propter  Synodos  provinciates,  vel 
Congregationes  seu  Assembleas  generates,  quibus  ecclesiastici  inter- 
venire solent , vel  propter  munus  aut  officium  Reipublicae  ipsis 
Ecclesiis  adiunctum.  Quia  tamen  illud,  quod  de  Assembleis  Ur- 
banus  VIII.  statuit,  videtur  respicere  congregationes  huiusmodi, 
quales  hodie  iam  non  existunt,  huius  causae  mentio  in  Decreto 
fuit  omissa,  in  quo  ob  similem  rationem  omissa  fuit  mentio  mu- 
neris  aut  officii  Reipublicae  Ecclesiis  adiuncti.  Consequenter  solae 
causae  visitationis  SS.  Liminum , vel  Synodorum  provincialium  c 
excludent  necessitatem  licentiae  Sedis  Apostolicae. 

Porro  conti’a  eum  , qui  absque  praedicta  licentia  ultra  duos 
vel  ad  summum  tres  menses , sive  continuos  sive  interruptos , a 
sua  Dioecesi  abfuerit,  post  memoratum  peccati  mortalis  reatum, 
pronuntiatur  absoluta  amissio  fructuum  pro  rata  temporis  absen- 
tiae illegitimae , eaque  ante  omnem  sententiam  etiam  declarato- 
riam  incurrenda,  et  illegitime  perceptos  restituendi  obligatio  (Tri- 
dent. Sess.  XXIII.).  Quum  autem  nulla  iam  habeatur  ratio  quartae 
partis,. de  qua  in  Sess.  VI.,  nulla  etiam  fit  mentio  sex  mensium, 
qui  ibidem  indicantur.  Praeterea , quia  in  Sess.  XXIII.  conce- 
duntur  tres  menses  sive  continui  sive  interrupti,  amissio  fructuum 
in  praesenti  Decreto  expresse  dicitur  incurri  ab  eo , cuius  sive 
continua  sive  interrupta  absentia  ultra  tres  menses  excurrit. 

At,  omissa  mentione  sex  mensium,  praefigendus  erat  terminus 
absentiae  illegitimae , post  quern  denuntiari  delinquens  debeat. 
Hoc  autem  fieri  debere  statuitur  post  illegitimam  trium  mensium 
absentiam , et  obligatio  denuntiandi  imponitur  imprimis  iisdem, 
quibus  earn  Tridentinum  imposuit  (Sess.  VI.),  sed  omissa  mentione 
trium  mensium,  iutra  quos  denuntiare  teneantur,  et  omissa  etiam  d 
poena  interdicti  ingressus  Ecclesiae;  ac  eadem  obligatio,  ad  tra- 
mites  Const.  Bened.  XIV.  Ad  universae,  Nuntiis  quoque  vel  De- 
legatis  Apostolicis  iniungitur. 

Tandem  adduntur  ilia  verba  „ln  Us  vero“  etc.,  quia  in  j)rae- 
dictis  habetur  Decreti  Tridentini  Sess.  VI.  immutatio,  et  in  Ro- 
manorum  Pontificum,  praesertim  Urbani  VIII.  et  Benedict!  XIV., 
Constitutionibus  multa  alia  de  Praelatorum  residentia  sancita  le- 
guntur.  Omnino  igitur  memorandae  erant  Urbani  VIII.  Const. 
Sancta  Synodus  12.  Dec.  1634 , et  Bened.  XIV.  Const.  Ad  uni- 
versae 3.  Sept.  1746;  in  qua  postrema  reliquorum  quoque  Roma- 
norum  Pontificum  Constitutiones , ilia  praesertim  Urbani  VIII., 
allegantur. 

AD  CAPUT  III. 

( a)  Quanta  sit  sacrae  visitationis  utilitas , immo  necessitas, 
demonstratione  non  indiget.  Quanta  vero  sint  damna  ex  eius 
omissione  derivantia,  perbelle  describit  Benedictus  XIV.  Const. 
Uhi  primum  3.  Dec.  1740.  §5:  „Multa  quidem  (ita  ait)  ignorabit 


Episcopus,  multa  eum  latebunt,  vel  saltern  serius,  quam  opor- 
teret,  intelliget , nisi  ad  omnes  suae  Dioecesis  partes  se  conferat, 
et  nisi  per  se  ipsum  ubique  videat,  ubique  audiat,  ubique  ex- 
ploret , quibus  malis  medicina  ferenda  sit , et  quaenam  fuerint 
eorum  causae , quave  ratione  occurri  etiam  providenter  queat, 
ne  sublata  reviviscant.“  Haec  prae  oculis  liabentes  Consultores 
visitandi  officium  in  memoriam  expresse  revocari  et  quibusque 
verbis  inculcari  debere  censuerunt.  Quia  tamen  in  omnibus  Ca- 
tholici  Orbis  regionibus,  quanto  magis  in  praesens  Dioecesium  im- 
minutus  est  numerus,  eo  magis  dilatatus  est  earumdem  ambitus, 
nonnisi  difficillime  uno  vel  altero  anno  totius  Dioeceseos  visitatio 
compleri  potest,  veluti  iubent  Tridentini  Patres.  Quapropter  Con- 
sultores spatium  a Tridentino  Concilio  praefixum  ita  ampliandum 
esse  duxerunt,  ut  visitatio,  quae  triennio  confici  nequeat  pro  Dioe- 
cesium latitudine , quolibet  saltern  quinquennio  omnino  compleri 
debeat. 

(b)  Quamvis  visitatio  SS.  AA.  LL.  diversa  sit  a visitatione 
Dioecesis,  et  utraque  a diversa  lege  profluant,  attamen  nihil  tarn 
connexum,  nihil  tarn  affine  et  consentaneum , quam  ut  qui  Li- 
mina  Apostolorum  visitare  et  statum  Dioecesis  Pontifici  sistere 
adiguntur,  loca  personasque  suae  iurisdictioni  obnoxias  perlustrare 
ac  per  se  cognoscere  debeant.  Quapropter  existimarunt  Consul- 
tores hanc  ipsam  obligationem  expresse  affirmandam  esse  de  Prae- 
latis  proprie  dictis  Nidlius  seu  tertiae  specie! , quos  S.  M.  Bene- 
dictus XIV.  ad  visitanda  Sacra  Limina  et  relationem  de  statu 
suarum  Dioecesium  exhibendam  teneri  conceptis  verbis  declara- 
vit *  *.  Viciniorem  autem  Episcopum  diserte  excludendum  censue- 
runt Consultores , turn  ut  omnis  ea  de  re  Doctorum  discrepantia 
cesset,  turn  ut  quasi  Episcopalem  in  separate  suo  territorio  iuris- 
dictionem  Praelatus  inferior  libere  exerceat,  nec  duplici  visitation! 
illud  subiiciatur.  Si  tamen  Praelatus  inferior  hoc  suum  officium 
implere  neglexerit,  vicinioris  Episcopi  erit  illius  negligentiam  ad 
Sedis  Apostolicae  notitiam  perferre.  Quamvis  autem  numerus 
eiusmodi  Praelatorum  hodie  maiorem  in  modum  imminutus  sit, 
nihilominus  ad  omnem  auferendam  ambiguitatem , disciplinam, 
quae  in  hac  parte  servanda  erit , aperte  declarandam  esse  satius 
visum  fuit. 

(c)  Nihil  tarn  frequenter  occ.urrit,  quam  ut  Episcopi  Decreta, 
eo  abscedente,  inadimpleta  praetereant.  Ad  hoc  malum  reparan- 
dum  noniiulli  Episcopi  illud  in  usu  posuerunt , ut  aliquo  post  vi- 
sitationem tem])ore  mitterent  viros  a se  deputatos,  qui  eorundem 
Decretorum  implementum  recognoscerent  ac  urgerent ; qui  quidem 
procedendi  modus  aliusve  in  eundem  finem  adhibendus  omnibus 
Episcopis  visus  est  commendandus. 

AD  CAPUT  IV. 

(a)  Obligationem,  quae  est  Episcopis,  adeundi  Limina  Aposto- 
lorum, et  referendi  statum  Ecclesiarum,  si  eius  substantiam  respi- 
cias,  non  immerito  repetunt  rerum  canonicarum  tractatores  ab 
ipso  primatu  Summi  Pontificis,  nec  non  ex  constant!  observantia 
per  omnes  aetates  ad  haec  usque  tempora  servata  Cum  tamen 
huius  obligationis  observatio  negligeretur , ac  non  pauca  inde 
damna  profluerent,  sa.  me.  Sixtus  V.  Constitutionem  edidit  incip. 
Bomanus  Pontifex  die  20.  Decemb.  1585,  qua  huic  disciplinae 
solemnem  quodammodo  formam  superaddidit : nam  temporum 
spatia  determinavit , quibus  singuli  Episcopi  pro  diversa  ab  alma 
Urbe  distantia  hoc  officium  instaurare  tenerentur,  poenamque 
constituit  contra  eos , qui  eidem  Constitution!  non  satisfacerent. 
De  hac  autem  poena  nulla  fit  mentio  in  Decreto,  cum  ei  deroga- 
verit  SS.  D.  N.  Pius  Papa  IX.  in  Constitutione  nuper,  die  nempe 
12.  Octobris  1869,  evulgata  quae  incipit  Apostolicae  Sedis.  Sed 
ne  saluberrima  ac  plane  necessaria  huiusmodi  lex  debita  sanctione 
careret,  comminatio  in  Decreto  adiicitur  mitioris  quidem  poenae 
contra  transgressores,  quorum  si  contumacia  creverit,  aequum  est 
ut  gravioribus  poenis  in  eos  animadvertatur.  Quoniam  vero  du- 
bitabatur , an  ad  earn  legem  observandam  tenerentur  Abbates 
aliique  Praelati  NulUus  tertiae  specie!,  Bened.  XIV.  Const.  Quod 
sancta  diei  23.  Nov.  1740.,  dum  Constitutionem  Sixtinam  innova- 
vit,  dictos  Abbates  aliosque  inferiores  Praelatos  eidem  obnoxios 
esse  declaravit.  Quia  autem  maxime  expedit  ut  Pastures  infe- 
riores cum  supremo  in  terris  Pastorum  Principe  communicent. 


* Const.  Quod  sancta  23.  Nov.  1740. 

* Synod.  Sardic.  Ep.  Syn.  ad  lul.  I.  [Hard.  C.  C.  I,  653.]  et  cap. 
Ego  N.  4.  de  iureiur. 


649 


Adnotationes  ad  cap.  II. — VII.  schematis  constit.  de  Episcopis  etc. 


650 


eique  tanquam  membra  sue  capiti  adhaereant , et  ad  hoc  asse- 
quendum  nulla  res  magis  adducit , quam  si  Episcopi  statis  tem- 
poribus  almam  Urbem  adeant,  deque  suo  regimine  Pontifici  ratio- 
nem  reddant,  omnino  opportunum  visum  est,  ut  in  Vaticana 
Oecumenica  Synodo  Sixti  V.  et  Bened.  XIV.  Constitutiones  so- 
lemni  Decreto  innovarentur. 

(b)  Cum  ex  praedictarum  Constitutionum  in  hoc  Concilio 
innovatione  obligatio  visitandi  AA.  LL.  et  referendi  statum  Dioe- 
cesis  maiorem  quamdam  solemnitatem  acquirerc  videatur,  con- 
gruum  plane  censuerunt  Consultores,  ut,  abolita  antiqua  ratione 
computandi  spatia  temporum  a die  qua  latae  sunt  eaedem  Con- 
stitutiones , unus  idemque  terminus  pro  omnibus  indiscriminatim 
Praesulibus  a die  promulgationis  huiusce  Decreti  initium  sumat 
et  in  perpetuum  computetur. 

(c)  Sa.  me.  Bened.  XIII.  in  Cone.  Kom.  anni  1725.  In- 
structionem  in  usum  Episcoporum  pro  relationibus  exarandis  edi- 
dit,  quae  Benedictinae  nomine  venit,  quaeque  omnibus  prae  ma.- 
nibus  est.  Earn  S.  Congregatio  Concilii  cunctis  totius  Catholici 
Orbis  Episcopis  sequendam  praecipit;  adeoque  maxime  convenit, 
ut  Concilii  Vaticani  Patres  hanc  disciplinam  suo  calculo  compro- 
bent.  At  eadem  Instructio,  quae  numeris  omnibus  absoluta  dici 
poterat  habita  ratione  temporis,  quo  eadem  prodiit,  nequaquam 
novis,  quae  deinde  obortae  sunt,  necessitatibus  cumulate  respon- 
dere  visa  est.  Et  sane  non  pauca  ibidem  scitu  necessaria  deside- 
rantur,  quae  huius  temporis  rationem  summopere  exposcere  cogni- 
tum  est.  Quapropter  opportunissimum  visum  fuit  proponere , ut 
Sancta  Sedes  earn  augendam  ampliandamque  curet  ita , ut  de- 
fectibus,  quibus  eadem  in  praesens  laborat,  ex  omni  parte  sup- 
pleatur. 

AD  CAPUT  V. 

(a)  Maxima  SSmo  D.  X.  gloria  debetur,  qui  Conciliorum 
provincialium  usum  redintegravit  b Quod  autem  uberrimus  inde 
fructus  obvenerit,  docet  magnus  harum  Synodorum  numerus,  qui 
ultimis  hisce  temporibus  delatus  est  ad  S.  C.  Concilii  a plurium 
nationum  Archiepiscopis.  Ex  quo  non  sine  admirabili  Dei  provi- 
dentia  via  patefacta  est  eminentiori  graviorique  conventui  convo- 
cando,  qualis  est  auspicatissima  haec  Vaticana  Synodus. 

(b)  Inter  alias  causas,  quae  praetendi  solent  adversus  Syno- 
dorum provincialium  convocationem,  recensetur  potissimum  earun- 
dem  frequentia , seu  brevitas  temporis , cuius  intra  spatium  in- 
staurari  debent.  Ad  hanc  excusationem  praevertendam , spatium 
trium  annorum,  quod  Tridentini  Patres  praefiniverunt,  pro  maiori 
facilitate  et  commoditate  ad  quinque  annos  prorogari  placuit. 

(c)  Testium  Synodalium  usum  antiquissimum  in  Ecclesia  fuisse 
ostendunt  rerum  sacrarum  eruditi,  quos  inter  connumerari  debet 
Bened.  XIV.  De  Syn.  Dioec.  Lib.  IV.  cap.  III.  per  totum.  Quod 
vero  ipsorum  utilitatem  respicit,  audiatur  ipse  Pontifex  1.  c.  n.  8: 
„Ef,  nemo  profecto  est  tarn  hebetis  ingenii,  qni  non  videat,  quan- 
tum illorum  opera  ad  rectam  conferret  Dioecesis  administrationem : 
multis  siquidem  malis  ohviam  iretur , si  Episcopi  ex  relatione  ho- 
minum  integerrimae  fidei  mala  praesciren1.“  Quae  cum  animad- 
versa  fuissent,  consultissimum  visum  est  tam  saliibrem  disciplinam 
ad  vitam  revocari. 

(d)  Haec  obligatio  non  eo  spectat,  ut  S.  Sedes  Synodorum 
provincialium  Actis  et  Decretis  suam  approbationem  proprie  die-  d 
tam  adiiciat,  sed  ut  expendat  an  Synodus  ad  normam  SS.  Cano- 
num  habita  fuerit,  et  corrigat,  si  quid  fortasse  in  Decretis  aut 
nimis  rigidum,  aut  minus  rationi  congruum  deprehendatur.  Et 
sane  sa.  me.  Benedictus  XIV.  de  Syn.  Dioeces.  Lib.  XIII.  Cap.  3. 

n.  3.  plures  commemorat  huiusmodi  Synodos,  quas  S.  C.  Concilii 
recognoscendas  suscepit.  Notum  autem  omnibus  est,  SSthiim  D.  X. 
hoc  nostro  tempore  specialem  suo  Decreto  constituisse  Congrega- 
tionem,  quae  Synodis  provincialibus  recognoscendis  operam  daret. 

AD  CAPUT  VI. 

(a)  Omnibus  persuasum  esse  non  dubitamus,  nihil  (verba  sunt 
sa.  me.  Alexandri  VII.  Const.  Inter  cetera  § 8.  26.  Maii  1656.) 

‘ Encycl.  ad  Ital.  Episcopos  diei  8.  Dec.  1849.  Nostis  § Ahsit.  — 
Encycl.  ad  Episc.  Galliar.  § Hinc  pari  diei  21.  Martii  1853.  Inter 
multiplices.  — Litt.  Apostol.  ad  Episc.  Austriae  Singulari  § Et  qiio- 
niam  diei  17.  Martii  1856.  et  alibi  passim. 


a frequenti  animarum  recognitione  Synodorumque  celebratione  popu- 
lorum  saluti  ac  veteri  disciplinae  constituendae  . . . accommodatius 
esse,  quo  intermisso  magna  in  moribus  continiio  ad  omnem  impro- 
bitatem  ac  peceandi  licentiam  facta  est  immiitatio.  Xihilominus, 
ut  nemo  diffitebitur , lex  de  Synodis  dioecesanis  cogendis  a iure 
canonico  et  nominatim  a Cone.  Trid.  Sess.  XXIV.  cap.  2.  de  Ref. 
constituta  parum  ubique  adimpletur.  Excusationes  quae  vulgo  in 
medium  proferuntur  perbelle  describit  dissolvitque  Bened.  XIV. 
De  Syn.  Dioec.  Lib.  I.  cap.  6.  n.  5:  „Neque  illos  excusamus  Epi- 
scopos, qui,  cum  nihil  sit,  quod  eos  impediat,  ex  sola  socordia  et 
negligentia  Synodum  facere  praetet'inittunt,  eosque  magis  redargui- 
mus,  qui,  cum  plures  annos  Dioecesirn  gubernaverint,  ne  de  cogenda 
quidem  Synodo  cogitarunt  . . . Neque  audiendi  sunt,  qui  ad  pio- 
priam  obtegendam  ignaviam , se  consulto  ac  prudenter  abstinere 
dictitant  a Synodi  coactione , ne  novarum  constitutionum  in  dies 
accessione,  commissae  sibi  Dioecesis  status  perturbetur.  Nam  im- 
primis necesse  non  est,  ut  novae  constitutiones  in  Synodo  edantur, 
sed  quandoque  expedit  solum  urgere  executionem  earum,  quae  iam 
sancitae  fuerint  . . . Deinde  difficile  videtur  hoc  tempore,  quo  eccle- 
b siastica  discipUna  quotidie  consenescit  et  labefactatur,  aliquam  in- 
veniri  Dioecesirn,  cui  opus  non  sit  idla  nova  constifutione , qua 
saltern  antiquae  leges  corroborentur,  et  quae  morurn  corruptela 
penitus  obsoleverinf , reviviscnnt.“  Quae  porro  magni  ponderis  anim- 
adversiones  cum  prae  oculis  haberentur,  baud  inutile  existimatum 
est,  aliquid  in  Decreto  attingere,  quo  Synodorum  dioecesanarum 
scopus  magis  praecise  declaretur,  et  consuetis  excusationibus  ad- 
itus  praecludatur. 

(b)  Cum  spatium  Synodorum  provincialium  a triennio  ad 
quinquennium  protensum  altero  Decreto  fuerit,  congruentissimum 
videbatur,  ut  aliquod  temperamentum  iniretur  super  spatio,  quod 
pro  Synodis  dioecesanis  cogendis  praefinitum  est.  Itaque  anni 
spatium  a Patribus  Tridentinis  praescriptura  ad  triennium  saltern 
prorogatum  fuit. 

AD  CAPUT  VII. 

(a)  Haud  expedire  visum  fuit  ut  obligatio  Episcopis  impone- 
retur  Vicarium  Generalem  assumendi,  qua  quidem  super  re  iuris 
canonici  interpretes  in  utramque  partem  disputant;  praesertim 
vero  quia  nec  praecepti  necessitas  appareret , quando  plerique 
omnes  Episcopi  Vicarium  Generalem  revera  habent  eiusque  opera 
utuntur.  Placuit  tamen,  ut,  commemorata  utilitate  quam  Vicarius 
Generalis  in  universis  Dioeceseos  negotiis  expediendis  praestat, 
huius  retinendi  opportunitas  tacite  innueretur. 

Ex  recepto  iure  Vicarii  Generalis  munus  recte  obeunt  omnes 
clerici,  dummodo  non  sint  coniugati,  nec  minores  viginti  quinque 
annis.  Sed  ob  personam,  quam  ipse  in  Dioecesi  sustinet,  ob  ho- 
noris et  iurisdictionis  gradum , quern  tenet , ob  gravissima  quae 
pertractare  debet  negotia , existimarunt  Consultores , requisitam 
aetatem  ad  triginta  saltern  annos  augeri  oportere.  Credibile 
enim  non  est  ut  in  eum,  qui  vigintiquinque  annos  attigerit,  ilia 
prudentia  et  rerum  peritia  cadere  possit,  qua  ad  huiusmodi  apte 
gerendum  officium  opus  est.  luvenis  iste  etsi  moribus  probatus, 
optimis  excultus  disciplinis  ac  doctorali  etiam  laurea  auctus,  non- 
nisi  cruda  adhuc  studia  ad  iudicia,  ad  negotia  et  ad  omnem  vi- 
cariam  Dioecesis  procurationem  affei’re  poterit,  nec  solidam  ido- 
neitatis  opinionem  sibi  comparatam  habebit.  Arbitrati  item  sunt 
omnino  decere  ut  sacerdotali  is  foret  charactere  insignitus;  quum 
secus  debitum  obsequium  et  venerationem  ab  iis  quibus  praeest, 
quos  inter  plures  erunt  se  ipso  gradu  multo  maiorcs,  conciliare 
sibi  vix  posse  videatur.  At  vero  quia  officium  huiusmodi  non 
ad  ordinem  seu  ministerium , sed  ad  regimen  seu  iurisdictionem 
pertinet , nullum  in  hoc  datur  praeceptum , sed  unice  consilium, 
iuxta  ea,  quae  tradit  S.  Congregatio  Concilii  Trid.  interpres  in 
nna  Hispaniarum  19.  lulii  1597.  Decret.  lib.  9.  pag.  20. 

Merito  ad  exemplum  Concilii  liomani  anni  1725.  arcentur 
ab  eodem  munere,  praeter  canonicos  poenitentiarios  et  parochos, 
etiam  consanguinei  Episcopi  in  proximo  gradu,  nempe  fratres  et 
nepotes , ne  sermonis  et  vituperationis  argumentum  prael)eatur. 
De  civibus  autem  nulla  fit  mentio , cum  in  plerisque  locis  turn 
cives  turn  alienigenae  sine  delectu  eligi  iamdudum  soleant,  et 
exiguus  idoneorum  numerus  hanc  sive  necessitatem  sive  excusa- 
tionem inducere  posse  videatur. 

Posita  consuetudine  vel  necessitate  plures  Vicarios  Generales 
retinendi,  duo  tantum  cavere  opportunum  visum  fuit;  alterum 
est,  ut  non  Episcopi  permitteretur  arbitrio  tot  absque  necessitate 


651 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


652 


deputare  Vicarios  quot  velit,  sed  ut  eorum  numerus  ad  duos  vel 
tres  coarctaretur,  ne  si  plures  deputentur,  mutua  inter  se  fiducia 
negligentiores  siut;  alterum  est,  ut  aeque  principaliter  iidem  Vi- 
carii  constituantur , ne  singulorum  ordinationes  interdum  irritari 
contingat.  Insuper  Vicariorum  Generalium,  quos  honorarios  ap- 
pellant , usus  in  posterum  interdicitur ; ex  quo  dioecesanae  admi- 
nistrationis  ordo  facile  perturbari  posset. 


VII.  Schema  constitutionis  de  Sede  Episcopali  vacante 
Patrum  examini  propositum. 

Fins  Episcopns  servus  servorum  Dei  sacro  approhnnte 
Concilio  ad  perpetuam  rei  memoriam. 

DE  SEDE  EPISCOPALI  VACANTE. 

CAPUT  T. 

Ecclesiarum  vacantium  (a)  reginn'ni  pro  Apostolica  Nostra 
sollicitudine  omni  meliori  modo  prospicere  cupientes,  sacro  appro- 
bante  Concilio,  volumus,  ut,  quae  in  generali  Tridentina  Synodo  ‘ 
decreta  ac  sancita  fuerunt,  diligenter  observentur.  Unus  sit  Ca- 
pituli  Vicarius , qui  saltern  in  hire  canonico  sit  doctor , vel  alias 
quantum  fieri  poterit  idoneus ; et  in  quo  niorum  integritas,  pietas, 
Sana  doctrina  et  a qualibet  nota,  praesertim  ecclesiasticae  cen- 
surae , immunitas  cum  scientia  ac  prudentiae  laude  conspirent. 
Canonicis  autem  sanctionibus  inhaerentes,  omnino  probibemus  (h) 
ne  ad  Vicarii  Capitularis  munus  deputare  liceat  qui  vacantis  Sedis 
fuerit  Patriarcha,  Arcbiepiscopus  vel  Episcopus  electus,  nominatus 
seu  praesentatus ; et  si  ipse  Vicarius  certum  babuerit  nuntium 
de  sua  electione , nominatione  seu  praesentatione  ad  praedictam 
vacantem  Ecclesiam , eo  ipso  ab  officio  cesset , et  Capitulum  ad 
novi  Vicarii  deputationem  deveniat. 

Quodsi  (c)  praescriptae  conditiones  postliabitae  fuerint,  minori 
Capitularium  numero,  vel  alter!  cuius  interest,  ad  Metropolita- 
num ; si  vero  Ecclesia  Metropolitana  vacans  fuerit , vel  de  ipso 
Capitulo  Metropolitano  agatur,  ad  antiquiorem  Provinciae  Episco- 
pum  in  devolutivo  provocare  liceat;  ad  propinquiorem  vero  Epi- 
scopum  recursus  instituetur,  si  Ecclesia  exempta  fuerit.  Et  is,  ad 
quern  provocatum  erit,  agnita  recursus  iustitia,  Vicarium  pro  ea 
vice  deputabit. 

In  Vicario  autem  constituendo  (d)  nullam  sibi  iui-isdictionis 
partem  Capitulum  retinere  quomodocunque  possit.  Legitime  elec- 
tus (e)  e reditibus  mensae  vacantis,  ubi  aliter  provisum  non  fuerit, 
partem  congruam  percipiat;  diebus  et  boris,  quibus  ipse  ratione 
sui  muneris  impeditur,  a cliori  servitio  sit  exemptus,  et  distribu- 
tionibus  gaudeat,  iis  tamen  amissis,  quae  inter  praesentes  dicuntur. 

Sede  vero  (f)  per  Episcopi  captivitatem  vel  relegationem  aut 
exilium  impedita , illius  regimen  penes  Episcopi  Vicarium , vel 
quemlibet  alium  virum  ecclesiasticum  ab  Episcopo  delegatum, 
remaneat,  donee  aliter  ab  hac  Sede  Apostolica  provideatur.  Iis 
autem  deficientibus  vel  impeditis , Capitulares  Vicarium  consti- 
tuent , totiusque  rei  eventum  quamprimum  ad  eiusdem  S.  Sedis 
notitiam  deferent,  recepturi  bumiliter  et  efficaciter  impleturi  quod 
per  ipsam  contigerit  ordinari. 

CAPUT  II. 

Cum  (a)  experientia  doceat,  quosdam  Vicarii  munus  adeptos 
ambitiosa  sollicitudine  multa  properanter  disponere , futuri  Epi- 
scopi consilia  ac  regimen  praeoccupantes,  quandoque  etiam  huius 
Apostolicae  Sedis  iura  invadentes.  Nos,  sacro  approbante  Concilio, 
Vicarii  Capitularis  facilitates  intra  sacrorum  Canoimm  limites 
omnino  contineri  iubemus.  Quapropter  invectam  quibusdara  in 
locis  consuetiidinem,  ut  liberae  collationis  beneficia  a Vicario  con- 
fei’antur,  tolerandam  baud  esse  declaramus.  Quod  si  beneficia 
liuiusmodi  animarum  curam  adnexam  habeant,  Vicarii  erit,  de- 
])utato  statim  Oecouomo , concursum  indicere , et  illius  acta  ad 
banc  Apostolicam  Sedem  transmittere , ad  quam  collatio  seu  pro- 
visio  pertinet , nisi  aliter  ab  eadem  pro  locorum , temporum  ac 
personarum  adiunctis  provisum  fuerit. 

In  dimissoriis  ad  ordines  a Vicario  post  annum  vacationis 


a concedendis , Capituli  semper  consensus  per  secreta  suffragia  re- 
quiratur  et  accedat;  iis  vero,  qui  a proprio  Episcopo  reiecti  fue- 
rint, nunquam  concedantur. 

Alienum  clericum  clero  Dioecesis  adscribere  vel  proprium 
ex  eo  dimittcre  Vicarius  nequeat , nisi  ab  hac  Sede  Apostolica 
facultatem  obtinuerit. 

CAPUT  III. 

Ne  (a)  quibusdam  in  locis,  in  regionibus  praesertim  ab  Eu- 
ropa  longe  dissitis,  iucertum  ac  neglectum  animarum  regimen 
maneat , quia , e vivis  sublato  Antistite  vel  Vicario  Apostolico, 
propter  peculiares  Dioecesis  vel  Vicariatus  Apostolic!  circumstan- 
tias  non  est  qui  gregem  Christ!  gubernet , Praedecessorum  No- 
strorum,  praesertim  sa.  me.  Benedict!  XIV.  ‘ vestigiis  inhaerentes, 
sacro  hoc  approbante  Concilio,  haec  edicimus  ac  declaramus. 

Attendentes  imprimis  in  remotis  eiusmodi  regionibus  aliquos 
Arcliiepiscopos  et  Episcopos  locorum  Ordinarios  et  residentiales 
Capitulum  Canonicorum  habere , alios  vero  eo  esse  destitutes, 
mandamus  ut,  eveniente  cuiuslibet  Antistitis  obitu,  statim  proce- 
datur  ad  electionem  Vicarii  Capitularis  iuxta  morem , usum  et 
consuetudinem  hactenus  legitime  servatam;  nimirum  ubi  Capitu- 
lum exsistit , vel  a Canonicis  dumtaxat , si  ita  in  more  iam  sit 
positum , vel  a Canonicis  una  cum  aliis  ecclesiasticis  viris , quos 
ill  casibus  liuiusmodi  semper  intervenisse  et  suffragium  suum  in 
ea  electione  tulisse  constat.  Ubi  autem  Capitulum  Canonicorum 
non  babetur,  ibi  paroebi,  sive  soli,  sive  cum  aliis  ecclesiasticis 
viris  iuxta  modum  itidem,  usum  et  consuetudinem  de  praeterito 
servatam , ad  Vicarii  Capitularis  electionem  habendam  accedant. 
In  ceteris  omnibus  autem  servari  mandamus  Tridentini  Concilii 
de  Vicarii  Capitularis  electione  constitutiones. 

In  iis  vero  locis,  in  quibus  Antistites  Ordinarii  eorundem  lo- 
corum residentiales  neque  Capitulum  Canonicorum,  neque  paro- 
clios  in  suis  civitatibus  et  Dioecesibus  habent,  sed  dumtaxat  sacer- 
dotes  aliquot  et  missionaries  per  terras  et  oppida  disperses , ita 
ut,  Antistite  decedente,  una  simul  convenire  baud  valeant,  Vica- 
rius Generalis  iam  a defuncto  Antistite  constitutus,  licet  Doctoris 
gradu  in  iure  canonico  auctus  non  sit,  ipso  facto  intelligatur  et 
g liabeatur  tanquam  Vicarius  Capitularis  cum  omnibus  facultatibus 
de  iure  ad  eiusmodi  munus  spectantibus , illudque  exerceat  quo- 
usque  novus  Antistes  ab  Apostolica  hac  Sede  designates  illuc  ad- 
venerit  ac  regimen  susceperit,  vel  aliter  ab  eadem  fuerit  ordi- 
natum. 

Omnibus  autem  Vicariis  Apostolicis , sive  titulo  et  dignitate 
Episcopali  praeditis,  sive  sacerdotal!  tantum  charactere  insignitis, 
sed  neque  Coadiutorem  cum  futura  successione  neque  Vicarium 
Generalem  habentibus,  praecipimus,  ut  unusquisque  eorum  tenea- 
tur  deputare  Vicarium  ex  clero  sive  saeculari  sive  regular!,  ba- 
bilem  tamen  atque  idoneum.  Is  vero  post  Vicarii  Apostolic!  obi- 
tum  tanquam  liuius  S.  Sedis  delegatus  assumet  regimen  Vicariatus, 
et  in  eiusmodi  munere  permanebit,  donee  novus  Apostolicus  Vi- 
carius ab  eadem  S.  Sede  designatus  ipsius  Vicariatus  possessionem 
et  regimen  adierit,  vel  usque  ad  quameunque  aliam  ab  ipsa  in- 
eundam  ordinationem ; idemque  pariter  alterum  statim  deputabit 
ecclesiasticum  virum,  qui  ei,  si  forte  interim  obierit,  in  munere 
succedere  debeat.  Volumus  autem  Provicarios  huiusmodi,  cum 
Vicariatus  regimen  susceperint,  non  solum  iis  omnibus  et  singulis 
uti  posse  facultatibus,  quae  cuiusvis  Ecclesiae  Catbedralis  Vicario 
Capitulai’i  de  iure  competere  dignoscuntur , verum  etiam  iisdem 
frui  facultatibus,  quibus  defunctus  Vicarius  Apostolicus  pollebat, 
iis  dumtaxat  exceptis , quae  requirunt  characterem  Episcopalem, 
vel  non  sine  Sacrorum  Oleorum  usu  exercentur;  eisdem  tamen 
potestatem  facimus  ut , quandocunque  necessitas  urgeat , possint 
consecrare  calices,  patenas  et  altaria  portatilia,  cum  Sacris  Oleis 
ab  Episcopo  benedictis. 

In  Ecclesiis  ritus  Orientalis,  iis  exceptis  quae  habent  Capi- 
tulum legitime  institutum  quod  iure  pollet  eligendi  Vicarium  Ca- 
pitularem,  defuncti  Episcopi  Vicarius  regimen  vacantis  Dioecesis 
eo  ipso  assumat,  donee  certiore  quamprimum  facto  Metropolitano 
vel  Patriarcha,  eiusdem  vacantis  Ecclesiae  gubernio  rite  consula- 
tur  usque  ad  novi  Episcopi  electionem. 

1 Breve  Benedict!  XIV.  Ex  suhlimi  26.  lanuar.  1753,  et  Quam 
ex  suhlimi  8.  Aug.  1755. 


1 Sess.  XXIV.  cap.  16.  de  Ref. 


653 


Schema  constit.  de  Sede  Episcopali  vacante.  — Adnotatlones  ad  cap.  I.  et  II.  054 


ADNOTATIONES. 

AD  CAPUT  I. 

(a)  Urgetur  praepvimis  observantia  eorum,  quae  in  Sess.  XXIV. 
cap.  16.  de  Eeform.  Patres  Tridentini  constituerunt.  Non  obstante 
autem  usu  contrario  in  aliquibus  regionibus  vigente,  inculcanda 
etiam  videbatur  regiila  Tridentina  de  uno  tantum  Vicario  Capi- 
tulari  constituendo ; plurium  vero,  sive  ex  consnetudine , sive  ex 
tolerantia , sive  aliis  de  causis , constitutionem  nullatenus  esse  in 
Decreto  proponendo  memorandara,  sed  exspectandiim,  si  quid  hac 
in  re  in  Concilio  ab  Episcopis  postuletur,  ut  deinde  Patres  ex- 
pendant, utrum  et  quatenus  ad  Tridentinam  regulam  addendum 
aliquid  sit , et  plui’alitatis  sive  permissae  sive  toleratae  mentio 
facienda.  Gradds  vero  in  iure  canonico  requisitum  non  pauci 
Episcopi  in  suis  ad  Sedem  Apostolicam  responsis  in  praesentibus 
rerum  circumstantiis  noxium  potius  esse  reputarunt.  Sedulo  per- 
pensae  fuerunt  rationes,  quibus  eiusmodi  Episcoporum  postulatum 
firmari  posse  videbatur,  maxime  vero  exiguus  numerus  Instituto- 
rum,  in  quibus  gradus  illi  obtineri  possunt,  et  multorum  ex  ipsis 
prava  vel  non  bene  catholica  indoles.  Nihilominus  existimatum 
fuit  gradus  in  iure  canonico,  et  Doctoratus  quidem,  mentionem 
esse  retinendam , neque  praetermitti  debere  propter  transitorias, 
quae  nunc  sunt , circumstantias , eo  minus  quod  reliquae  etiam 
qualitates  in  Decreto  recensitae  concurrere  profecto  debeant. 

(b)  Ilia  canonicarum  sanctionum  proliibitio  omnino  videbatur 
exprimenda,  qua  a Vicarii  Capitularis  officio  prorsus  excluditur 
is,  qui  in  vacantis  Sedis  Antistitem  designatus  est;  immo  praeci- 
pienda  Vicarii  in  Antistitem  electi  vel  nominati  vel  praesentati 
ab  officio  cessatio , et  novi  Vicarii  Capitularis  electio,  simul  ac 
certus  electionis  vel  nominationis  vel  praesentationis  nuntius  ad- 
venerit. 

(c)  Quodsi  Capitularium  maior  pars  conditiones  supra  indi- 
catas  implere  neglexerit,  minor!  eorum  numero  ius  recurrendi  ad 
Superiorem  negari  non  potest.  Superior  autem  iste  erit  Metro- 
politanus,  si  deliquerit  maior  pars  Capitularium  Ecclesiae  Suffra- 
ganeae,  antiquior  vero  Provinciae  Episcopus,  si  reum  fuerit  Me- 
tropolitanae  Ecclesiae  vacantis  Capitulum ; vicinior  demum  Epi- 
scopus, si  agatur  de  Ecclesia  vacante  exempta.  Dubia  prime 
intuitu  videri  poterat  solutio , quando  maior  pars  Capitularium 
Ecclesiae  Suffraganeae  vacantis  deliquit  eo  tempore , quo  simul 
vacat  Metropolitana  Ecclesia;  utrum  nempe  ad  antiquiorem  Pro- 
vinciae Episcopum,  an  vero  ad  Capitulum  Metropolitanum  recurri 
debeat.  Quum  enim  is , ad  quern  provocatur , post  agnitam  re- 
cursus  iustitiam , ipse  Vicarium  constituendum  habeat , Capitulo 
Metropolitano  favere  forsitan  videtur  argumentum  a simili  duc- 
tum  ab  eo,  quod  S.  Congr.  Concilii  declaravit  de  casu  Ecclesiae 
Suffraganeae  non  habentis  Capitulum  *.  Verumtamen  huiusmodi 
argumento  locus  non  esse  videbatur,  quum  casus  Ecclesiae  Suffra- 
ganeae  Capitulo  carentis  sit  omnino  diversus  ab  eo,  in  quo  Capi- 
tulum vel  maior  eius  pars  negligens  fuerit.  In  priori  enim  ilia 
hypothesi  non  fit  devolutio  ad  Capitulum  Metropolitanum , sed 
hoc  consideratur  tanquam  Corpus , seu  Collegium , a quo  ipsa 
prima  electio  perficienda  sit,  loco  Collegii  in  Suffraganea  Ecclesia 
deficientis,  adeo  ut  ad  ipsum  Metropolitanae  Ecclesiae  Capitulum, 
licet  ibi  existente  Vicario  Capitular! , electio  tunc  pertinere  sit 
dicenda.  In  ilia  vero  hypothesi,  in  qua  Suffraganeae  Ecclesiae 
Capitulum  seu  maior  eius  pars  negligens  fuerit,  verae  devolution! 
locus  est,  quae  in  hoc  themate  nonnisi  ad  antiquiorem  Provinciae 
Episcopum  referri  posse  videtur,  minime  vero  ad  Ecclesiae  Me- 
tropolitanae Capitulum  vel  Vicarium  Capitularem. 

Sed  et  maxime  dubitatum  fuit,  ad  quemnam,  post  primam 
Vicarii  constitutionem,  rei  veritate  inspecta  et,  licet  extraiudicia- 
liter,  nullam  ac  irritam  declaratam,  novi  Vicarii  constitutio  per- 
tineret : utrum  ad  Superiorem,  ad  quern  provocatum  fuit,  an  vero 
ad  minorem  Capitularium  numerum.  Sed  normam  praebuit  S.  Congr. 
Concilii  in  Nazarena  11.  Septembris  1717,  citata  in  liecineten. 
17.  Septembris  1768,  et  in  qua  electio  novi  Vicarii  post  irritatam 


* „Si  tamen  contingat,  vacare  Ecclesiam  Suffraganeam  carentetn 
Capitulo,  tempore  quo  etiam  Metropolitana  est  suo  Pastore  viduata, 
in  hoc  casu  electionem  Vicarii  non  spectare  ad  antiquiorem  ex  Suffra- 
ganeis  . . . sed  ad  Capitulum  vacantis  Ecclesiae  Metropolitanae , cen- 
suit  sacra  Congr.  Concilii."  Verba  sunt  Benedicti  XIV.  in  op.  De 
Syn.  Dioec.  lib.  II.  cap.  9.  num.  2. 


a priorem,  ad  Metropolitanum,  non  vero  ad  minorem  Capitularium 
numerum  devoluta  declaratur. 

(d)  Propter  controversias  olim  exortas  et  diversas  scriben- 
tium  opiniones  opportunum  visum  est  Decreto  inserere  declara- 
tionem  saepius  factam  a S.  Congr.  Ep.  et  Reg.  et  a S.  Congr. 
Concilii,  nullam  nempe  iurisdictionis  partem  posse  Capitulum  sibi 
reservare. 

(e)  Favore  Vicarii  Capitularis  agnoverunt  omnes  statuendum 
esse  ius , ubi  aliter  provisum  non  fuerit , congruara  e reditibus 
mensae  vacantis  partem  percipiendi;  generaliter  tamen  et  ita,  ut 
modus  et  quantitas  iuxta  diversos  regionum  usus  determinentur. 
Quum  porro  communiter  quidem  agnoscatur  Vicarii  Capitularis 
a choral!  servitio  exemptio , de  distributionibus  vero  controversia 
sit;  in  Decreto  videbatur  expresse  affirmandum,  Vicarium  iis  die- 
bus  et  horis,  quibus  ratione  sui  muneris  inipeditur,  turn  exemp- 
tum  esse  a choral!  servitio,  turn  distributionibus  frui,  iis  solis  ex- 
ceptis  quae  inter  praesentes  audiunt.  Idque  duobus  innititur 
motivis;  quia  nempe  Vicarius  Capitularis  prae  ceteris  omnibus  in 
ipsius  Ecclesiae  servitium  officio  suo  fungitur,  et  quia  sic  ius 
constituitur  de  eo,  quod  fere  ubique  locorum  observatur  in  facto. 

(f)  Ab  hypothesi  Sedis  vacantis  longe  differre  visa  est  hypo- 
thesis Sedis  per  Episcopi  captivitatem  vel  relegationem  aut  exi- 
lium impeditae.  Prae  oculis  habita  fuit  celeberrima  Bonifacii  VIII. 
Decretalis  Si  Episcopus  a paganis  (Cap.  3.  De  su]7pl.  neglig.  in  VI.), 
qua  decernitur  in  casu  Episcopi  capti  ab  infidelibus  vel  schisma- 
ticis  Capitulum  administrare , ac  si  Sedes  per  mortem  vacaret. 
Prae  oculis  liabitae  fuerunt  discrepantes  DD.  opiniones,  aliis  idem 
illud  applicantibus  cuicunque  casui  Sedis  simili  modo  impeditae, 
aliis  illud  ad  solum  praedictum  casum  restringentibus ; quorum 
praeterea  non  pauci  sentiunt  ipsi  etiam  Decretal!  Bonifacii  VIII. 
locum  non  esse , ubi  exsistit  Generalis  Episcopi  Vicarius.  Prae 
oculis  demum  habitae  fuerunt  ingentes  difficultates  et  maxima 
pericula,  quae  hac  in  re  contigerunt  recentioribus  temporibus, 
praesertim  in  Germania,  Hispania  et  Regno  utriusque  Siciliae. 
Quidquid  autem  de  iure  constitute  sit  existimandum,  de  iure  sal- 
tern constituendo  id  visum  est  omnino  decernendum,  quod  in  pro- 
posito  Decreto  continetur.  Capitulorum  ausibus  obstaculum  ita 

c ponitur;  et  praxi  Ecclesiae  conformis  ea  solutio  est,  ut  liquet  ex 
gestis  anno  1838.  occasione  captivitatis  Archiepiscopi  Coloniensis, 
et  ex  Decreto  S.  Congr.  Ep.  et  Reg.  3.  Maii  1862.  ad  nonnulla 
Capitula  Siciliae  a SS.  D.  N.  Pio  IX.  approbate. 

AD  CAPUT  II. 

(a)  Episcopi  numero  plures  in  suis  ad  Sedem  Apostolicam 
responsis  summopere  sunt  conquest!  de  aliquorum  Vicariorum 
Capitularium  attentatis,  qui  et  Episcoporum  Praedecessorum  acta 
rescindere , et  Successorum  regimen  indebite  praeoccupare  non 
verentur.  Summis  itaque  votis  exoptant  illi  Episcopi,  ut  oppor- 
tunum adhibeatur  et  efficax  remedium.  lustissimae  Episcoporum 
querelae,  et  praeterea  iurium  Sedis  Apostolicae  a quibusdam  Vi- 
cariis  Capitularibus  violatio , in  causa  fuerunt , cur  peculiare  de 
Vicarii  Capitularis  facultatibus  Deere  turn  concinnai’etur. 

Quapropter,  post  generalem  harum  facultatum  ad  ius  com- 
mune revocationem , intolerabilis  existimabatur  abusus  hie  illic 
introductus,  quo  liberae  collationis  beneficia,  maxime  parochialia, 
d Vicarius  Capitularis  confert.  Praxis  autem  circa  eiusmodi  pa- 
rochias  observanda  in  memoriam  reducitur  eo  modo , qui  simul 
indicet  a Sede  Apostolica  pro  casuum  exigentia  obtinendam  facul- 
tatem.  Haec  quidem  praevium  Capituli  consensum  pro  conditione 
ponere  consuevit , sed  praxi  potius  Sedis  Apostolicae  relinquenda 
videbatur  haec  conditio , nec  eius  mentio  facienda  in  Conciliar! 
Decreto. 

Quamquam  nihil  visum  fuerit  immutandum  in  dimissoriis  con- 
cedendis  iis  qui  dicuntur  arctati;  aptum  e contra  refrenando  Vi- 
cariorum arbitrio  et  indignis  vel  minus  idoneis  arcendis  remediuin 
in  eo  perspiciebatur,  ut  primo  quidem  praevius  Capituli  consensus, 
in  nonnullis  regionihus  iam  praescriptus , general!  lege  praescri- 
beretur  pro  dimissoriis  a Vicario  post  annum  vacationis  conce- 
dendis,  et  secundo,  ne  sic  quidem  hae  possent  unquam  concedi 
iis,  quos  proprius  Episcopus  iam  reiecerit.  Necessario  autem  ad- 
dendum omnes  existimarunt , secreta  esse  debere  Capitularium 
suffragia. 

Multo  magis  videtur  quorundam  Vicariorum  Capitularium 
circa  incardinationem , ut  vocant,  vel  excar dinationem  temeritas 


655 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


656 


reprimenda.  Praecipua  quaedara  haec  est  multorum  Episcoporum  a 
querimonia ; estque  res  adeo  gravis  et  Dioecesibus  periculosa, 
ut  a Vicario  non  sine  Sedis  Apostolicae  licentia  perficienda  vi- 
deatur. 

AD  CAPUT  III. 

(a)  Quum  saepe  accideret  in  regionibus  longe  dissitis  eos, 
qui  Dioecesim  vel  Vicariatum  Apostolicum  regebant,  diem  supre- 
mum  obire,  nemine  relicto  qui  vacantis  Ecclesiae  curam  sustinere 
posset,  sa.  me.  Benedictus  XIV.  periculo  animarum  commotus,  et 
diversos  prae  oculis  habens  casus , in  quibus  sive  Episcopi  sive 
Vicarii  Apostolici  obitu  gravissimum  eiusmodi  periculum  posset 
adduci,  sapientissimis  praescriptionibus  illud  avertere  curavit,  turn 
in  Brevi  hi  sublimi  2G.  lauuarii  1753,  turn  vero  maxime  in  altero 
Quani  ex  mhlinii  8.  Augusti  1755.  Quas  quidem  praescriptiones 
et  provisiones  in  Vaticano  Concilio  solemniter  renovandas  Con- 
sultores  duxerunt  pro  diversis  ab  ipso  Benedicto  XIV.  indicatis 
locorum  adiunctis.  Eadeni  de  causa  similis  provisio  inita  a Con- 
sultoribus  fuit  pro  casu , quo  Provicarius  a Vicario  Apostolico 
deputatus  et  ipse  supremum  diem  obierit  ante  novi  Vicarii  Apo-  b 
stolici  adventum.  Norma  quoque  in  Ecclesiis  ritus  Orientalis  ser- 
vanda in  Decreto  proponitur. 


VIII.  Schema  oonstitutionis  de  Sede  Episcopali  vacante  a 
Deputatione  pro  rebus  disciplinae  ecclesiasticae  reformatum 
Patrum  examini  propositum. 

Pius  Episcopus  serous  servorum  Dei  sacro  approhante 
Concilio  ad  perpetuam  rei  memoriam. 

DE  SEDE  EPISCOPALI  VACANTE. 

CAPUT  I. 

Ecclesiarum  vacantium  regimini  pro  Apostolica  Nostra  solli- 
citudine  omni  meliori  modo  prospicere  cupientes,  sacro  approbante  g 
Concilio,  decernimus,  ut  quibus  in  Dioecesibus  Cathedrale  Capitu- 
lum  canonice  erectum  exsistit,  idem  Capitulura  Officialem  seu 
Vicarium  infra  octo  dies  post  mortem  E])iscopi  constituere  vel 
existentem  coniirmare  omnino  teneatur  iuxta  latam  a Synodo 
Tridentina  dispositionem  b Unus  sit  Capituli  Vicarius : ubi  vero 
usus  plures  eligendi  liactenus  ita  invaluit,  ut  statim  aboleri  diffi- 
cile possit , primus  inter  electos  in  ordinariam  Episcopi  iurisdic- 
tionem  solus  succedat , cui  reliqui  subesse  in  omnibus  debeant. 
Ad  Vicarii  munus  is  tantum  assumi  possit , qui  sacro  Ordine  sit 
insignitus,  et  in  quo  morum  integritas,  pietas,  Sana  doctrina  et 
a qualibet  nota , praesertim  ecclesiasticae  censurae , immunitas 
cum  scientia  ac  prudentiae  laude  conspirent.  Et  quamquam  ap- 
prime  deceat  ac  valde  optandum  sit,  ut  qui  assumitur  sit  etiam 
in  sacra  Tlieologia  vel  lure  canonico  doctor  aut  licentiatus,  huius- 
modi  tamen  qualitatis  defectum  electionis  validitati  officere  nolu- 
nius.  Canonicis  autem  sanctionibus  inliaerentes , probibemus  ne 
in  Vicarium  deputetur  qui  vacantis  Sedis  fuerit  Patriarcha,  Arcbi- 
episcopus  vel  Episcopus  electus,  nominatus  seu  praesentatus ; et 
si  ipse  Vicarius  certum  habuerit  nuntium  de  sua  electione,  nomi-  ,j 
natione  seu  praesentatione  ad  praedictam  vacantem  Ecclesiam, 
eo  ipso  ab  officio  cesset,  et  Capitulum  ad  novi  Vicarii  deputatio- 
nem  deveniat. 

Quodsi  praescriptae  conditiones  postliabitae  fuerint , minori 
Capitularium  nuniero , vel  alter!  cuius  interest , ad  Metropolita- 
num;  si  vero  Ecclesia  Metropolitana  vacans  fuerit,  vel  de  ipso 
Capitulo  Metropolitano  agatur,  ad  antiquiorem  Provinciae  Episco- 
pum  in  devolutivo  provocare  liceat;  ad  propinquiorem  vero  Epi- 
scopum,  si  Ecclesia  exempta  fuerit.  Et  is,  ad  quern  provocatum 
erit,  agnita  recursus  iustitia,  Vicarium  pro  ea  vice  deputabit. 

Vicario  legitime  constitute,  nullam  prorsus  iurisdictionis  par- 
tem penes  Capitulum  remanere , et  quamcunque  ab  hoc  factam 
reservationem  irritam  esse  declaramus;  ipsum  vero  Vicarium  ne- 
que  ad  tempus  eligi  posse,  nec  semel  electum  praeterquam  a 
Sede  Apostolica  removeri:  statutis  et  consuetudinibus  quibuscun- 
que,  etiam  iuramento  firmatis,  non  obstantibus.  Legitime  electus 


sive  e reditibus  mensae  vacantis , sive  ex  aliis  emolumentis  ad 
Episcopum  spectantibus , ubi  aliter  provisum  non  fuerit,  partem 
congruam  percipiat;  quae  quidem  pro  singulis  Provinciae  Dioe- 
cesibus a Metropolitano  cum  ‘suis  Suffraganeis , sive  in  Concilio 
provincial!,  sive  extra,  stabili  ratione  pi’aestituenda  erit.  Insuper 
diebus  et  horis,  quibus  ratione  sui  muneris  impeditur,  a chori 
servitio  sit  exemptus , et  distributionibus  gaudeat , iis  tantum 
amissis,  quae  inter  praesentes  dicuntur. 

Sede  vero  per  Episcopi  captivitatem  vel  relegationem  aut 
exilium  ita  impedita , ut  is  cum  suo  grege  communicare  nulla- 
tenus  possit,  Dioecesis  regimen  penes  Vicarium  Generalem,  vel 
quemlibet  alium  virum  ecclesiasticum  ab  Episcopo  delegatum,  re- 
maneat , donee  aliter  ab  hac  Sede  Apostolica  provideatur.  Iis 
autem  deficientibus  vel  simili  modo  impeditis , Capitulares  Vica- 
rium constituent,  totiusque  rei  eventum  quamprimum  ad  eiusdem 
Sanctae  Sedis  notitiam  deferent,  recepturi  humiliter  et  efficaciter 
impleturi  quod  per  ipsara  contigerit  ordinari. 

CAPUT  II. 

Cum  ex  veteri  sacrorum  Canonum  sententia  Sede  vacante 
nihil  sit  innovandum:  ne  ex  praepropera  Vicarii  Capitularis  ad- 
ministratione  ullum  contingat  dignitati  Episcopali  detrimentum 
inferri , sacro  approbante  Concilio , districte  prohibemus  ne  idem 
Vicarius  dimissorias  ad  Ordines  etiam  post  annum  vacationis  un- 
quam  concedat  iis,  qui  a proprio  Episcopo  reiecti  fuerint;  neve 
alienum  clericum  Dioecesi  adscribat  vel  proprium  ex  ea  dimittat, 
nisi  ab  hac  Sede  Apostolica  facultatem  obtinuerit.  Invectam  etiam 
quibusdam  in  locis  consuetudinem , ut  liberae  collationis  beneficia 
animarum  curam  adnexam  non  habentia  a Vicario  conferantur, 
tolerandam  baud  esse  declaramus.  Quod  si  de  beneficiis  parochia- 
libus  agatur  in  perpetuum  titulum  conferendis,  auctoritatem  Vi- 
cario tribuimus  ut,  deputato  statim  oeconomo  seu  administratore, 
postquam  annus  a vacatione  Sedis  Episcopalis  fuerit  elapsus,  con- 
cursum  indicat , atque  adhibitis  Examinatoribus  Synodalibus  seu 
Prosynodalibus  vacantem  parochiam  illi  conferat,  quern  dignio- 
rem  inter  approbates  ipse  una  cum  iisdem  Examinatoribus  iudi- 
caverit. 

CAPUT  III. 

Nostram  modo  sollicitudinem  convertentes  ad  Ecclesias,  quae 
Cathedral!  Capitulo  canonice  erecto  carent,  ut  illarum , dum  va- 
cant, regimini  ea  ratione  consulamus,  quae  et  communis  pro  om- 
nibus sit,  et  controversiis , quoad  fieri  possit,  aditum  praecludat, 
methodum  a fel.  rec.  Praedecessore  Nostro  Benedicto  XIV.  hac 
de  re  constitutam  ‘ aliquantum  variantes  et  moderantes , sacro 
approbante  Concilio,  haec  in  posterum  servanda  praecipimus.  . 

Omnibus  itaque  istiusmodi  Ecclesiarum  hodiernis  Archiepi- 
scopis , Episcopis  atque  etiam  Vicariis  Apostolicis , qui  neque 
Coadiutorem  habent  cum  futura  successione,  neque  Vicarium  Gle- 
neralem,  mandamus,  ut  statim  ab  hac  edita  Constitutione  deputare 
teneantur  Vicarium  habilem  atque  idoneum;  eorum  vero  succes- 
sores  statim  post  adeptam  Dioecesis  vel  Vicariatus  possessionem 
idipsum  omnino  efficiant.  Hie  autem  Vicarius  post  illorum  obi- 
tum  Dioecesis  vel  Vicariatus  regimen  illico  assumet  tanquam  huius 
Sanctae  Sedis  Delegatus,  et  in  eiusmodi  munere  permanebit,  donee 
novus  Episcopus  vel  Apostolicus  Vicarius  Dioecesis  seu  Vicariatus 
possessionem  adierit,  vel  aliter  ab  eadem  Sancta  Sede  fuerit  ordi- 
natum.  Pari  modo  alterum  statim  ipse  deputabit  ecclesiasticum 
virum,  qui  sibi  in  munere,  si  forte  interim  obierit,  succedere  de- 
beat. Volumus  autem  eos,  ad  quos  sic,  ut  praefertur,  vacantis 
Dioecesis  vel  Vicariatus  cura  devenerit , quamprimum  certiorem 
reddere  debere  Sedem  Apostolicam;  eosdemque  omnibus  et  sin- 
gulis uti  posse  facultatibus , quae  Ecclesiae  Cathedralis  Vicario 
Capitular!  competere  dignoscuntur , ac  praeterea  in  Vicariatibus 
Apostolicis  iisdem  frui  facultatibus , quibus  defunctus  Vicarius 
Apostolicus  pollebat,  iis  dumtaxat  exclusis,  quae  requirunt  cha- 
racterem  episcopalem , vel  non  sine  sacrorum  Oleorum  usu  exer- 
centur ; eisdem  tamen  potestatem  facimus  ut , quandocunque  in 
eiusmodi  Vicariatu  Apostolico  necessitas  urgeat,  possint  consecrare 
calices,  patenas  et  altaria  portatilia,  cum  sacris  Oleis  ab  Episcopo 
benedictis. 

In  Ecclesiis  ritus  Orientalis,  iis  exceptis,  quae  habent  Capi- 


' Brevi  Ex  sublimi  26.  lanuar.  1753,  et  Quam  ex  sublimi  8.  Au- 
gusti 1755. 


* Sess.  XXIV.  cap.  16.  de  Reform. 


657 


Schema  reformatum  eonstit.  de  Sede  Episcopali  vacante. 


Relatio  de  eodem. 


658 


tulum  legitime  institutum , quod  iure  polleat  eligendi  Vicarium 
Capitularem , defuucti  Episcopi  Vicarius  regimen  vacantis  Dioe- 
cesis  eo  ipso  assumat , donee  certiore  quamprinium  facto  Metro- 
politano  vel  Patriarclia,  eiusdem  vacantis  Ecclesiae  gubernio  rite 
consulatur  usque  ad  novi  Episcopi  electionem. 

Decernimus  tandem,  ut  omnes  praedicti  Vicarii,  quibus  mode 
memoratarum  Ecclesiarum  regimen,  dum  vacant,  comniittinius, 
rationem  suae  administrationis  novo  Episcopo  vel  Vicario  Apo- 
stolico  reddere  teneantur  eodem  prorsus  mode,  quo  Tridentina 
Synodus  Vicarios  Capitulares,  Oeconomos,  et  alios  quoscunque  Of- 
ficiales  et  Administratores  Sedium  vacantium  ad  id  teneri  voluit 


SUMMARIA  RELATIO 

eorum,  quae  ad  schema  de  Sede  Episcopali  vacante  reformandum 
acta  sunt  a Deputatione  pro  rehus  disciplinae. 

Ut  huius  schematis  ordo  clarior  sit,  in  duas  veluti  partes  di- 
visum  Rmis  Patribus  a Deputatione  nunc  propouitur;  in  duobus 
enim  prioribus  Capitibus  statuitur  de  Ecclesiis  Capitulum  Cathe- 
drale  habentibus;  in  tertio  autem  de  quibuscumque  Ecclesiis  eo 
carentibus. 

Circa  Ecclesias,  quae  Capitulum  habent,  pauci  ex  Patribus  in 
Congregationibus  generalibus  proposuerunt,  ut  metbodus  vacanti- 
bus  Ecclesiis  providendi  per  Vicarium  Capitularem  abrogaretur, 
vel  ex  parte  saltern  immutaretur,  ne  locus  amplius  esse  posset 
abusibus  ex  mala  Vicariorum  Capitulariura  administratione  hie 
illic  inductis.  Verumtamen  disciplina,  quae  tribus  iam  saeculis 
utiliter  viguit,  minime  visa  est  abroganda  nec  quoad  substantiam 
immutanda  propter  incommoda,  quae  ex  hominum  tantum  culpa 
subinde  occurrerunt,  nec  tentanda  nova  disciplina,  cuius  incom- 
moda forte  oritura  ne  praevideri  quidem  possunt.  Quibusdam 
potius  cautelis  circa  Vicariorum  potestatem  appositis  aditus  vide- 
batur  praecludendus  praecipuis  malis,  de  quibus  memorati  Ruii 
Patres  conquesti  erant. 

Ne  confusio  inducatur  et  dubia  reddatur  conciliaris  dispositio 
in  nonnullis  Ecclesiis  Capitulo  Cathedrali  revera  destitutis,  in  qui- 
bus aliqui  presbyteri  Canonicorum  nomine  vulgo  appellantur,  et 
peculiaribus  etiam  utuntur  insignibus , passim  in  hoc  schemate, 
iuxta  desiderium  in  generalibus  Congregationibus  expressum, 
sermo  est  de  Capitulo  canonice  seu  legitime  erecto. 

CAPUT  I. 

1.  Quoad  Vicariorum  Capitularium  pluralitatem,  quae  in  Gallia 
viget , alii  ex  Rmis  Patribus  institerunt  ut  unus  tantum  Vicarius 
admitteretur ; alii  vero  ut  usus  existens  in  posterum  etiam  servari 
posset;  alii  demum  ita  id  permittendum  esse  censuerunt,  ut  simul 
curaretur  regiminis  unitas.  Hac  in  re  Deputatio  considerans,  bine 
gravissimam  rationem  unitatis  regiminis,  hinc  peculiares  rationes, 
ob  quas  iuxta  plures  Rmos  Patres  in  Gallia  usus  eiusmodi  aboleri 
non  posset,  in  earn  ivit  sententiam,  ut  Rmorum  Patrum  examini 
talem  subiiceret  Decreti  formulam , quae  utriusque  partis  vota 
exprimeret.  Formula  proposita  imprimis  urget  legem  de  uno 
tantum  Vicario  Capitulari  constituendo ; de  usu  autem  contrario 
ita  loquitur,  ut  pateat  eum  introduci  nequaquam  posse,  ubi  hac- 
tenus  non  existit ; ubi  vero  nunc  viget,  abolendum  esse,  si  absque  d 
nimia  difficultate  fieri  queat ; secus  vero  eum , qui  in  schemate 
praescribitur , modum  esse  servandum,  quo  quidem  in  ipsa  Vica- 
riorum quoad  nomen  pluralitate  revera  procurator  regiminis  uni- 
tas, et  unius  proprie  dicti  Vicarii  Capitularis  deputatio.  Utrum 
formula  proposita  videatur  admittenda,  vel  quid  hac  in  re  prae- 
stare  oporteat,  ipsi  Rrhi  Patres  iudicabunt. 

2.  Ad  qualitates  Vicarii  Capitularis  quod  attinet , imprimis 
indicantur  eae,  quae  necessario  requiruntur.  Inter  eas  Ordinera 
sacrum,  etiam  in  Vicario  Generali  Episcopi  a nonnullis  Patribus 
expetitum , enumerandum  esse  Deputatio  censuit.  Contra  vero 
iuxta  multorum  Patrum  votum  gradus  academici  necessitas  non 
imponitur,  et  consequenter  eius  in  Vicario  absentia  controversiis 
seu  querelae  vel  appellationi  locum  dare  in  ])osterum  nequit.  De- 
siderium tamen  Concilii  exprimitur , sed  hoc  i])sum  comprehendit 
Doctoratum  ant  Licentiatum  sive  in  B.  Theologia  sive  in  lure 
canonico. 


‘ Bess.  XXIV.  cap.  IG.  de  Reform. 
Coll.  Lao.  VII. 


a 3.  Cum  aliis  Rmis  Patribus  existimavit  Deputatio  expedire 
ut  disertis  verbis  dicatur,  electo  semel  Vicario,  nullam  prorsus 
iurisdictionis  partem  Capitulo  remanere;  reservationem  quameun- 
que  ab  hoc  factam  esse  irritam;  et  Vicarium,  ut  ad  tempos  eligi 
nequit,  ita  a sola  Sede  Apostolica  posse  removeri.  Ob  gravissi- 
mas  causas  a praedictis  Ruiis  Patribus  allatas  addita  fuit  clausula 
derogatoria  statutorum  et  consuetudinum. 

4.  Observarunt  aliqui  Patres  litibus  ansam  dari,  si  pars  con- 
grua  a Vicario  percipienda  nulla  ratione  determinetur.  Hinc  De- 
putatio perpendens  propter  maximam  in  diversis  Ecclesiis  redi- 
tuum  diversitatem  quotam  ipsam  assignari  non  posse , et  solius 
consuetudinis  normam  nimis  esse  vagam  ac  controversiis  facile 
aditum  praebere,  aliam  determinationem  proponit.  Addenda  etiam 
putat  ilia  verba  sive  ex  aliis  emolumentis  ad  Episcopum  spectanti- 
bus,  quia  in  nonnullis  Ecclesiis  ex  legibus  in  regione  vigentibus 
et  antique  usu  reditus  mensae  vacantis  alia  ratione  applicantur, 
et  in  pluribus  Ecclesiis  mensa  Episcopalis  proprie  dicta  non  existit. 

5.  Ut,  iuxta  aliam  observationem  in  generalibus  Congrega- 
tionibus factam,  in  dispositione  circa  Sedem  impeditam  omnis  eva- 

b nescat  obscuritas,  niaiori  perspicuitate  exprimitur,  earn  solam  cum 
sacris  Canonibus  hypothesim  intelligi,  in  qua  Episcopus  cum  suo 
grege  communicare  nullatenus  potest ; et  eadem  de  causa  dicitur : 
„Iis  autem  deficientibus  vel  simili  modo  impeditis.‘‘ 

CAPUT  II. 

Nonnulli  Rihi  Patres  de  nimia  prioris  schematis  duritie  sunt 
conquesti,  et  opinati  sunt  munus  Vicarii  Capitularis  inde  in  clero 
et  populo  vilipensum  iri.  Mutatum  itaque  hac  in  parte  fuit , et 
praeterea  iuxta  plurium  Patrum  desiderium  necessitas  consensus 
Capituli  pro  dimissoriis  ad  Ordines  a Vicario  post  annum  vaca- 
tionis  concedendis  non  fuit  lege  general!  imposita.  Satisfit  etiam 
eorum  Patrum  votis,  qui  voluerunt,  ut  in  memoriam  reduceretur 
sacrorum  Canonum  prohibitio,  ne  Sede  vacante  aliquid  innovetur. 

Ad  beneficia  liberae  collationis  quod  attinet , imprimis  qui- 
dem non  toleratur  consuetudo,  ut  a Vicario  conferantur,  si  curam 
animarum  adnexam  non  habeant.  Huius  autem  qualitatis  mentio 
addita  fuit,  turn  quia  de  beneficiis  parochialibus  in  titulum  per- 
c petuum  conferendis  illico  post  dicitur,  turn  quia  nullatenus  sic 
attinguntur  quaecunque  spectant  ad  Ecclesias  parochiales , quae 
amovibiles  rectores  habent,  et  speciatim  ad  eas,  quae  in  Gallia  et 
alibi  peculiari  Succursalium  Ecclesiarum  nomine  dicuntur.  Porro 
circa  beneficia  parochialia  in  perpetuum  titulum  conferenda  nova 
proponitur  disciplina.  Cum  enim  hodiedum  non  solum , ipsa  to- 
lerante  Sede  Apostolica,  e plerisque  locis  acta  concursus  pro  col- 
latione  facienda  Romam  mitti  non  soleant , sed  maximas  etiam 
difficultates  id  haberet,  opportunum  visum  est  proponere,  ut  prime 
anno  Sedis  vacantis  per  oeconomum  tantum  seu  administratorem 
Vicarius  provideat , et  ipsa  collatio  future  Episcopo  reservetur ; 
post  annum  vero  transactum  Vicarius  coucursum  indicat  et  va- 
cantem  parochiam  conferat,  adhibitis  tamen  Exaniinatoribus  Syno- 
dalibus  vel  pro-Synodalibus,  atque  ita  ut  dignioris  ex  approbatis 
electio  non  a solius  Vicarii,  quemadmodum  a solius  Episcopi,  sed 
a Vicarii  simul  et  Examinatorum  iudicio  pendeat.  In  praedictis 
omnibus  satisfactum  esse  videtur,  quantum  fieri  potest,  diversis 
Rihorum  Patrum  circa  Ecclesias  parochiales  observationibus  et 
votis. 

CAPUT  III, 

Suppressa  fuit  ea  pars , in  qua  iuxta  Benedicti  XIV.  Breve 
Quam.  ex  suhlimi  sermo  erat  de  Eioecesibus  Capitulum  Cathedrale 
habentibus;  cum  eiusmodi  Dioeceses,  etiam  in  remotis  regionibus 
existentes,  ex  ipsa  Benedicti  XIV.  dispositione  eamdem  Sede  va- 
cante regiminis  normam  sequi  debeant , quam  aliae  sequuntur 
Dioeceses  Capitulo  Cathedrali  non  destitutae,  de  quibus  in  duobus 
prioribus  nostri  schematis  Capitibus  statuitur.  Una  tantum  de 
re  dubitari  potest,  utrum  nempe  derogandum  sit  usui,  quern  Bc- 
nedictus  XIV.  alicubi  existere  posse  supponit,  ut  una  cum  Cano- 
nicis  Cathedralibus  alii  quoque  ecclesiastic!  viri  suffragium  in 
Vicario  eligendo  habeant.  Nihil  ea  de  re  schema  pronuntiat. 

Quod  spectat  ad  Dioeceses  Capitulo  carentes , iuxta  plures 
Rmos  Patres  ea,  qu.ae  in  Benedicti  XIV.  Brevi  Quam  ex  sublimi 
leguntur  de  Vicario  per  parodies  sive  solos  sive  una  cum  aliis 
ecclesiasticis  viris,  prout  usus  ferat,  eligendo,  litibus  facile  et  du- 
biis  occasionem  jiraebent.  Quaprojiter  cum  iisdem  Rihis  Patribus 
aliam  viam  ineundam  esse  Deputatio  censuit.  Assumptis  itaque, 

42 


659 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


660 


sed  ex  parte  immutatis,  regulis,  quae  in  utroque  Benedicti  XIV.  a 
Brevi  statuuntur , sive  pro  Dioece.sibus , in  quibus  nulli  parochi, 
sed  missionarii  tantum  longe  dispersi  existunt,  sive  pro  Vicariati- 
bus  Apostolicis;  decernitur  ut  omniuni  Ecclesiaruni  Capitulo  Ca- 
tliedrali  carentium  Archiepiscopi , Episcopi  vel  Vicarii  Apostolici, 
si  neque  Coadiutorera  cum  futura  successione  neque  Vicarium 
Generalem  habeant,  huiusmodi  Vicarium  assumere  teneantur,  et 
vacantis  Ecclesiae  regimen  sit  penes  ipsum,  vel  penes  virum  ec- 
clesiasticum  ab  huiusmodi  Vicario  Generali  statim  pro  sui  obitus 
tempore  designandum.  Imponitur  autem  obligatio  ut  is,  qui  va- 
cantis Ecclesiae  regimen  suscipit,  quamprimum  certiorem  reddat 
Sedem  Apostolicam. 

Tandem  Vicariis  illis,  qui  iuxta  huius  Capitis  III.  dispositio- 
nem  vacantem  Ecclesiam  rexcrint , applicantur  quaecumque  de 
rationibus  a Vicario  Capitulari  aliisque  novo  Antistiti  reddendis 
Synodus  Tridentiua  praescripsit ; idque  eodem  prorsus  modo,  quern 
illius  Decretum  indicat.  Quo  fit , hanc  quoque  expresse  in  me- 
moriam  revocari  Tridentinam  dispositionem,  ut  nonnulli  Bihi  Pa- 
tres  exoptarunt. 


IX.  Schema  constitutionis  de  vita  et  honestate  clericorum 
Patrum  examini  propositum. 

Pins  Episcopns  servus  servornm  Dei  sacro  approbante 
Concilio  ad  perpetnam  rei  memoriam. 

DE  VITA  ET  HONESTATE  CLERICORUiH. 

CAPUT  I. 

Praecipua  (a)  semper  Romanorum  Pontificum  Praedecessorum 
Nostrorum  et  Conciliorum  generalium  cura  fuit,  ut  clerici,  in  sor- 
tem  Domini  vocati,  in  omnibus  seipsos  praeberent  exemplum  bo- 
norum  operum.  Gravissimo  hoc  Apostolatus  Nostri  debito  con- 
stricti,  clericos  omnes  in  Domino  monemus,  ut  ab  omnibus  decli- 
nantes,  quae  eos  dedecent,  qui  divinis  sunt  ministeriis  mancipati, 
attendentes  vero  lectioni,  exhortationi,  doctrinae,  forma  sint  fide-  c 
Hum  in  verbo,  in  conversatione,  in  charitate,  in  fide,  in  castitate, 
quo  cunctis  afferant  venerationem,  et  populum  ad  christianae  Re- 
ligionis  institutionem  fingant  atque  inflamment.  Quapropter,  sacro 
hoc  approbante  Concilio,  canonicas  de  vita  et  honestate  clerico- 
rum sanctiones  et  sal  uberrima  praesertim  Patrum  Tridentinorum 
Decreta  ’ servari  districte  iubemus. 

Mundanis  desideriis  et  deliciis  se  detineri  clerici  non  sinant, 
sed  serio  cogitantes  verum  altaris  ministrum  Deo,  non  sibi  natum 
esse  ^ , nec  culpa  vacare  si , messis  multa  cum  sit , laborare  de- 
trectent  in  agro  Domini,  omnes  proprii  muneris  partes  diligentis- 
sime  impleant.  Quum  autem  (h)  forma  vestium  soleat  esse  mo- 
rum  indicium  habitum  deferant,  qui  neque  luxu  neque  squalore 
oculos  intuentium  offendat,  sed  iuxta  Episcopi  ordinationem  pro- 
prio  clericorum  ordini  ac  dignitati  congruat.  Tonsuram  quoque 
clericalem  gerant , et  capillis  simplicem  cultum  adhibeant.  Pro- 
fana  et  inania  spectacula  sibi  prohibita  esse  sciant,  ne  forte  aures 
et  oculi  sacris  officiis  addicti  ludicris  actionibus  sermonibusque 
distracti  contaminentur.  Ab  intemperantiae  vitio,  quod  carnalem 
animam  reddit  et  excaecat abhorrentes  sobrie  vivant  in  hoc  ^ 
saeculo,  et  sedulo  evitare  studeant,  quae  a radice  superbiae,  cu- 
piditatis  et  avaritiae  procedere  dignoscuntur.  Diligenter  (c)  etiam 
caveant,  ne  bona  ecclesiastica,  quae  res  Dei  sunt  et  patrimonium 
Christ!  ac  pauperum,  cum  propriis  confundantur,  eorumve  fructus 
ad  consanguineos  vel  haeredes  transeant  Quae  autem  (d)  de 
saecularibus  curis , maxime  vero  de  vetita  clericis  negotiatione, 
per  generalia  Concilia  vel  Praedecessores  Nostros,  praesertim  fel. 
rec.  Benedictum  XIV.  ® et  Clementem  XIII.  ’ , alias  sancita  fue- 
runt,  religiose  observent. 


* Sess.  XIV.  Deer,  de  Reform.  Prooem.  et  cap.  G.,  et  Sess.  XXII. 
cap.  1.  de  Reform. 

^ S.  Ambros.  in  Ps.  118.  fserm.  8.  n.  3.  Migne  P.  L.  XV,  1295.] 
3 S.  Bern.  De  consider,  lib.  III.  eap.  5.  [Ib.  CLXXXII.  771.] 

^ S.  lo.  Chrys.  Horn.  45.  (al.  44.)  in  loan.  [Migne  P.  Gr.  LIX,  251.] 

* Cone.  Trid.  Sess.  XXV.  cap.  1.  do  Reform. 

® Const.  Apostolicae  servitutis  25  Febr.  1741. 

’ Const.  Cum  prinium  17.  Sept.  1759. 


CAPUT  II. 

Clerici  (a).,  cuiusvis  ritus  et  nationis,  beneficiati  vel  sacris 
initiati  ordinibus,  quamvis  nullum  ecclesiasticum  beneficium  fuerint 
assecuti ' , meminerint  se  ad  divinum  officium  integrum  quotidie 
sive  in  Ecclesia  sive  privatim  recitandum  sub  gravis  culpae  reatu 
teneri.  Id  reverenter,  distincte  ac  devote  faciant,  quo  et  sibi 
et  christiano  populo  coelestis  gratiae  dona  a Deo  impetrent,  et 
in  divinis  laudibus  persolvendis  angelicis  choris  digne  consocientur. 

Quum  munus  docendi  quae  Religionem  spectant  nonnisi  Epi- 
scopis  a Christo  Domino  in  Apostolorum  persona  concreditum 
fuerit,  facultatem  clerici  non  assumant  sive  scientias  ecclesiasticas, 
sive  disciplinam  catechetieam , sive  demum  quamlibet  aliam  Reli- 
gionis  doctrinam  tradendi  in  quibuscunque  scholis  vel  institutis 
ab  Apostolica  Sede  immediate  non  dependentibus , nisi  de  man- 
date, vel  consensu  expresso  sui  Episcopi:  in  quocunque  autem 
huiusmodi  docendi  officio  vel  gradu  sint  ipsi  constituti,  ab  Epi- 
scopali  auctoritate  se  nunquam  eximi  noverint. 

Et  quoniam  (b)  in  medio  corrupt!  saeculi  facile  evenit,  ut 
de  mundane  pulvere  etiam  religiosa  corda  sordescant  ^ , ad  eccle- 
siastic! vero  ordinis  dignitatem  et  sanctimoniam  retinendam  ac 
fovendam  pium  spiritualium  exercitiorum  institutura  vel  maxime 
conducit ; omni  studio  curent  Episcopi , ut  clerici , praesertim  pa- 
rochi et  confessarii,  singulis  saltern  trienniis  vel  quadrienniis  certo 
dierum  spatio  in  opportunum  aliquem  locum  iisdera  peragendis 
exercitiis  secedant,  quo,  exterioribus  curis  sepositis,  ac  vehemen- 
tiori  studio  aeternarum  divinarumque  rerum  meditation!  vacantes, 
ecclesiasticum  spiritum  renovare  possint.  Ita  tamen  pias  eiusmodi 
secessiones  prudent!  suo  arbitrio  Episcopi  distribuant , ut  cultus 
divinus  et  spiritualis  fidelium  necessitas  nullum  inde  detrimentum 
patiantur. 

Ne  vero  (c)  ii,  qui  per  senium  aut  infirmitatem  viribus  fracti 
sacri  ministerii  laboribus  sustinendis  impares  evaserunt,  egestate 
vel  aerumnis  premantur,  satagant  Episcopi  in  singulis  Dioecesibus, 
vel  saltern  Provinciis  ecclesiasticis , clericorum  hospitium  erigere, 
vel  alia  ratione  providere , ut  qui  Ecclesiae  fideliter  servierunt, 
honestam  ab  ea  dignamque  sustentationem  inveniant. 

CAPUT  III. 

Haec  igitur  aliaque  honestam  clericorum  vitam  spectantia 
indefessae  Vcnerabilium  Fratrum  Nostrorum  Episcoporum  vigi- 
lantiae  commendantes,  eosdem  in  Domino  obsecramus,  ut  ea  qua 
par  est  severitate  et  charitate  plenam  illam  exerceant  potestatem, 
a general!  quoque  Tridentino  Concilio *  * et  Praedecessoribus  Nostris 
ipsis  attributam,  quam  et  Nos  inviolatam  manere  volumus  et  de- 
claramus. 

Quodsi  (a)  clericus,  propriae  immemor  dignitatis,  in  impudi- 
citiae  sordibus  immundoque  concubinatu  versetur,  vel  mulierem, 
de  qua  possit  haberi  suspicio , in  dome  vel  extra  detinere  aut 
ullam  cum  ea  consuetudinem  habere  audeat,  poenis  a sacris  Ca- 
nonibus  et  generali  praesertim  Tridentina  Synodo  impositis, 
etiam  sine  strepitu  et  figura  iudicii,  et  sola  facti  veritate  inspecta, 
contra  eum  procedatur.  Ne  tamen  bono  clericorum  nomini  ma- 
cula nimis  facile  aspergatur,  ac  praecipitis  et  immaturi  arbitrii 
argui  unquam  possit  Episcopus,  atque  ut  in  casu  recursus  pateat 
iustitia  lati  iudicii;  idcirco,  sacro  approbante  Concilio,  mandamus, 
ut  extraiudiciales  probationes  ab  Episcopo  collectae  sci-ipto  con- 
signentur  documento  in  Curia  Episcopal!  diligenter  et  caute  as- 
servando ; simulque  volumus,  ut  praescriptae  a Concilio  Tridentino 
monitiones  non  omittantur,  quas  etiam  extraiudiciali  forma,  sive 
in  scriptis  sive  coram  testibus,  ita  facere  liceat,  ut  tamen  de  iis 
documentum  in  Curia  exstet. 

ADNOTATIONES. 

AD  CAPUT  I. 

(a)  De  vita  et  honestate  clericorum  saluberrima  Decreta  tulit 
Cone.  Trid.  Sess.  XIV.  Deer,  de  Reform.  Prooem.  et  cap.  6.  (ubi 


‘ Bened.  XIV.  Const.  Eo  quamvis  4.  Mail  1745. 

* S.  Leo  M.  Serm.  4.  de  Quadrag.  [Migne  P.  L.  LIV,  275.] 

^ Sess.  VI.  cap.  3.  Sess.  XIII.  cap.  1.  Sess.  XIV.  cap.  1. , 4. 
et  6.  Sess.  XXII.  cap.  1.  de  Reform. 

* Sess.  XXV.  cap.  6.  et  14.  de  Reform. 


661 


Schema  constit.  de  vita  et  honestate  clericorum.  — Adnotationos  ad  illud. 


662 


de  habitu),  et  Sess.  XXII.  cap.  1.  de  Reform.  In  Decreto  autem, 
quod  nunc  proponitur,  ante  omnia  denuo  inculcandae  et  promnl- 
gandae  visae  sunt  canonicae  huiusmodi  sanctiones , opportunis 
deinde  iuxta  temporum  nostrorum  exigentiam  ordinationibus  au- 
gendae. 

(h)  Decentis  clericorum  habitus  ideo  etiam  peculiaris  tit  men- 
tio,  quia  in  aliquibus  nunc  regionibus  non  tarn  luxu  quam  squa- 
lore  vestium  clerici  interdum  sunt  saecularibus  admirationi  et 
despectui.  Forma  nullibi  a iure  determinatur,  unde  DD.  pro  de- 
centibus  clericorum  vestibus  habent  eas,  quas  aut  Episcopi  sta- 
tuerunt,  aut,  deficiente  statuto,  virorum  timoratorum  in  loco  com- 
munis usus  admittit.  Quamquam  autem  fel.  rec.  Sixtus  V.  in 
Const.  Cum  sacrosanctam  9.  lanuarii  1589.  (ab  ipso  postea  tem- 
perata)  vestem  talarem  praescripsit , hancque  SS.  Romanae  Con- 
gregationes,  quamplures  etiam  provinciales  et  dioecesanae  Synodi, 
aut  praescripserunt  aut  commendarunt;  nihilominus  propter  par- 
ticulares  in  non  paucis  regionibus  facile  existentes  necessitates, 
de  quibus  penes  Episcopos  indicium  est , visum  fuit  in  Vaticano 
Concilio  non  esse  progrediendum  ultra  terminos  Tridentini  Con- 
cilii,  quod  Sess.  XIV.  cap.  6.  de  Reform,  clericorum  vestes  vult 
esse  honestas,  a laicalibus  distinctas,  propriae  dignitati  et  honori 
clericali  congruentes , sed  formam  ipsam  Episcopi  ordinationi  et 
mandate  determinandam  relinquit. 

(c)  Quamquam  ius  commune  et  multae  ordinationes  dioece- 
saiiae  bonorum  ecclesiasticorum  conservationi  et  a propriis  sepa- 
rationi  provident,  praescribendo  bonorum  singularum  Ecclesiarum 
inventarium , et  sub  diversis  poenis  haec  praescriptio  continetur 
etiam  in  Cone.  prov.  Romano  ann.  1725  *;  nihilominus  propter 
abusus  in  nonnullis  partibus,  praesertim  in  parochiis,  occurrentes, 
minime  videtur  superfluum  serio  commendare  rectoribus  Eccle- 
siarum, seu  clericis  potius  universis,  ut  evitent  bonorum  Ecclesiae 
cum  propriis  confusionem , et  sic  avertant  sacrilegam  usurpatio- 
nem  ab  avidis  haeredibus  facile  committendam. 

(d)  Circa  vetitam  clericis  negotiationem , una  cum  antiquis 
sanctionibus , expresse  memorandae  erant  Summorum  Pontificum 
Benedicti  XIV.  et  dementis  XIII.  Constitutiones.  In  Bene- 
dict! XIV.  Const.  Apostolicae  servitiitis  25.  Sept.  [/.  Febr.]  1741. 
declarator,  neque  per  interpositam  personam  laicam  clerico  licitam 
esse  negotiationem , sed  poenas  extendi  etiam  ad  clericos  alieno 
nomine  quomodolibet  negotiantes , perinde  ac  si  per  seipsos  ac 
proprio  nomine  negotia  illicita  exercerent.  Si  vero  haereditate 
above  titulo  ad  clericum  negotium  devenerit,  statim  esse  dimit- 
tendum,  vel,  si  sine  damno  illico  id  fieri  nequeat,  non  posse  con- 
tinuari  nisi  de  licentia  Sanctae  Sedis,  vel  Episcopi  extra  Italiam, 
in  Italia  vero  Sanctae  Sedis , et  ne  turn  quidem  nisi  per  inter- 
positam personam  laicam,  atque  ad  tempos  tantum  ab  eo  qui 
licentiam  tribuit  determinandum.  In  dementis  XIII.  Const.  Ctm 
primiim  17.  Sept.  1759.  eadem  confirmantur,  et  declaratur  nullani 
omnino  personam  ecclesiasticam  ab  hac  lege  esse  exemptam ; 
cambium  autem  activum  veram  esse  negotiationem  et  iisdem  re- 
gulis  comprehend!.  Quod  si  allegetur  indigentia  sive  propria  sive 
aliena,  licentiam  concedi  non  posse,  nisi  constet  causam  adductam 
esse  veram,  nec  unquam  ad  eiusmodi  negotiationis  genus,  cuius 
administratio  statum  clericalem  dedecet.  In  ipsa  autem  licentia 
praescribi  debere  honestiores  modos,  quibus  clericus,  iusta  mode- 
ratione  servata,  et  intra  verae  indigentiae  limites,  pauperibus  con- 
sanguineis  operam  praestare  valeat ; causa  vero  cessante , ipso 
iure  cessare  licentiam. 

AD  CAPUT  II. 

(a)  Divini  officii  quotidiana  recitatio  nedum  beneficiatis , sed 
clericis  etiam  in  sacris  ordinibus  constitutis , ad  quemlibet  ritum 
vel  nationem  pertineant,  quamvis  nullo  ecclesiastico  beneficio  po- 
tiantur,  ideo  in  praesenti  schemate  inculcatur,  ut  ilia  erronea 
eliminetur  opinio,  quae  alicubi  nonnullorum  inentes  pervasit,  sobs 
beneficiatis,  minime  vero  rebquis  clericis,  qui  sacris  sunt  ordinibus 
initiati  sed  beneficio  carent,  ecclesiasticum  hoc  pensum  immincro, 
vel  desuetudine  eos  ab  eodem  fuisse  liberates.  Additur  etiam 
commendatio,  ut  ea  animi  devotione  ac  reverentia  id  muncris  i)er- 
solvatur  quam  eiusdem  sanctitas  et  ratio  postulat. 

(h)  Quia  clericus,  in  medio  nunc  saeculo  corrupto  vivens, 


‘ Tit.  XII.  et  Append,  sub  num.  X.  coll.  Motu  proprio  fel.  rec. 
Sixti  V.  29.  Apr.  1587.  ibid.  Append,  sub  num.  IX. 


a facile  subit  eius  ad  spiritum  rebelbonis  ac  vitae  commoda  mate- 
rialesque  delectationes  impulsum , multi  Episcopi  cupiunt , ut  a 
Concilio  praescribantur  exercitia  spirituaba  singulis  bienniis  vel 
saltern  trienniis  peragenda.  Consultores  omnes,  tempus  tamen  ad 
singula  triennia  vel  quadriennia  ampbantes,  concibarem  eiusmodi 
dispositionem  iudicarunt  maxime  opportunam.  Quum  autem  huius 
mandati  executio  difficultatem  in  aliquibus  locis  pati  possit  ob 
facultatum  temporabum  defectum , cuius  etiam  causa  vel  prae- 
textu  nonnulb  clerici  se  a lege  exemptos  forsitan  asserent,  cogi— 
tatum  fuit  de  modo  exercitiorum  spirituabum  necessariis  expensis 
providendi,  ex.  gr.  per  taxam  uniuscuiusque  clerici  beneficio  vel 
sacro  patrimonio  ab  Episcopo  imponendam.  Attamen  hodie  fieri 
non  posse  videbatur  eiusmodi  taxae  impositio,  sed  cuiusque  Epi- 
scopi provision!  haec  de  expensis  cura  rebnquenda , eius  vero 
mentio  a Concilio  omittenda.  E contra  expresse  addendum  erat, 
prudent!  Episcopi  arbitrio  ita  ordinanda  esse  exercitia  spirituaba, 
ut  ex  plurium  eodem  tempore  absentia  nullum  inferatur  cultui 
divino  et  saluti  fidebum  detrimentum. 

(c)  Cogitatum  fuit  de  ratione,  qua  clericis,  qui  post  praestita 
” Ecclesiae  servitia  sibi  de  necessariis  providere  propter  senium  vel 
infirmitatem  ampbus  nequeunt,  subveniri  possit.  Insinuatur  autem 
hospitiorum  ecclesiasticorum  erectio;  propter  rei  tamen  in  multis 
locis  difficultatem  adhibitae  fuerunt  voces  satagant  Episcopi  et 
saltern  Provinciis  ecclesiasticis,  ac  vel  alia  ratione  providere. 

AD  CAPUT  III. 

(a)  Postquam  generabter  fuit  in  memoriam  revocata  plena 
Episcoporum  pro  clericorum  correctione  potestas,  speciatim  agitur 
de  clerico  concubinario  vel  suspectam  cum  mubere  conversation  em 
habente.  Patres  Tridentini,  Sess.  XXV.  cap.  6.  et  14.  de  Refoi’m., 
contra  gravissimum  delictum  incontinentiae  clericorum  iure  merito 
severas  poenas  constituerunt.  Ac  speciatim  quidem  de  clericis 
beneficium  non  curatum  habentibus  sequentia  decernuntur.  Si 
clericus  post  primam  monitionem  consortium  reprobatum  non  re- 
bnquit,  ipso  facto  privatur  tertia  parte  fructuum;  si  post  secun- 
dam  monitionem  non  resipiscit,  eo  ipso  omnes  amittit  fructus,  et 
a beneficii  administratione  suspend!  debet;  si  ita  suspensus  post 
c tertiam  monitionem  in  delicto  perseverat , officiis  et  beneficiis  est 
privandus;  et  deinde  ad  vomitum  rediens  vel  non  resipiscens  est 
excommunicandus.  Nihil  quidem  in  hoc  prudent!  poenarum  pro- 
gressu  visum  fuit  immutandum ; sed  fuse  fuit  disputatum  de  ibis 
Tridentini  verbis,  quibus  edicitur  Episcopum  posse  procedere  sine 
sfrepitu  et  figiira  iudicii,  et  sola  facti  veritate  inspecta. 

Omnino  retinenda  haec  verba  Consultores  existimarunt , ita 
tamen , ut  praevius  abquis  formetur  processus  privatus , ex  quo, 
si  minus  delicti , suspicionis  saltern  veritas  eomprobetur.  Ita 
enim  turn  impeditur , quominus  Episcopus  praecipitantiae  argui 
queat,  turn  ipsius  clerici  bonae  existimationi  consubtur,  qui  secus 
ex  Ordinarii  sui  nionitione  facile  diffamatus  existit.  Nec  sufficiens 
videtur  remedium  haberi,  si  procurentur  monitionis  certitude  ac 
solemnitas,  et  commendetur  Episcopis,  ut  in  eiusmodi  circumstan- 
tiis  omnem  adhibeant  dibgentiam , sed  propter  supra  indicatas 
rationes  debere  de  suspicionis  saltern  veritate  constare  Consultores 
censuerunt. 

Ex  memoratis  autem  Tridentini  verbis  illud  quidem  sequitur, 
sine  consuetis  processus  iuridici  formis  Episcopum  posse  proce- 
d dere,  nec  requiri  probationes  in  formal!  proces.su  obtentas;  nulla- 
tenus  vero  sequitur,  ab  omni  prorsus  forma  et  omnibus  probatio- 
nibus,  suspicionis  saltern  veritatem  sibi  demonstrantibus , Episco- 
pum necessario  esse  liberum  debere.  Immo  potius  tales  exigendae 
sunt  probationes,  quae  sufficiant,  ut  de  causae  seu  suspicionis  veri- 
tate sit  persuasum  , non  ipsi  tantum  Episcopo , sed  iudici  etiam 
superior!,  ad  quern  accusatus  recursum  deinde  habuerit.  Simul 
autem  prae  oculis  habita  difficultate  testes  cogendi  ad  deponen- 
dum  vel  ])roprio  scripto  suspicionis  motiva  consignandum , visum 
est  expedire  ut  praescribatur,  informationes  ab  Ordinario  ad  sta- 
bibendam  delicti  suspicionem  captas  debere  constare  ex  relatione, 
sive  a testibus , sive  ex  oral!  eorum  depositione , vel  notitiis  ac- 
ceptis,  ab  Ordinario  eiusve  delegato  scripta,  dibgenter  et  caute 
in  Curia  Episcopal!  asservanda.  Diligenter , ut  postea,  et  prae- 
sertim iudici  su|)eriori,  inservire  haec  rclatio  possit;  caute,  ne  ex 
eius  manifestatione  ullum  testibus  abisve  incommodum  oriatur. 
Quodsi  informationes  habitae  sufficere  videantur  ad  procedendum, 
monitiones  quoque  poenis  praeviae  ita  fieri  debebunt,  ut  legitime 
de  iis  constet ; quod  utique  obtinebitur,  si  aut  scripto  aut  testibus 

42* 


663 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


664 


adhibitis  fiant.  Et  praeterea  monitionum  alteiaitro  mode  factarum 
documentura  in  Episcopali  Curia  exstare  debebit. 

Quamquam  autein  supra  expositus  ])oenarum  progressus  ad 
clericos  beneficiatos  universim  pertinet,  de  parocbis  tanien  pecu- 
liariter  loquitur  Tridentinum  Sess.  XXI.  cap.  6.  de  Reform. ; de 
iis'vero  res  baec  ordinabitur,  ubi  de  parocbis  tractandum  erit. 
Porro  pro  clericis  non  beneficiatis  supradictum  poenaruni  ordinem 
Concilium  Tridentinum  non  constituit , sed  in  fine  sui  Decreti 
Sess.  XXV.  cap.  14.  de  Reform,  dicit  eos  iuxta  delicti  et  contu- 
maciae  perseverantiam  et  qualitatem , ab  ipso  Episcopo  carceris 
poena,  suspensione  ab  Ordine,  ac  inbabilitate  ad  beneficia  obti- 
nenda,  aliisve  modis,  iuxta  sacros  Canones  esse  puniendos.  At- 
tamen  ea,  quae  in  praesentis  Decreti  scbemate  circa  procedendi 
modum  statuuntur,  clericos  etiam  non  beneficiatos  comprehendunt, 
ut  generalia  schematis  verba  indicant. 


X.  Schema  constitutionis  de  parvo  Catechismo 
Patrum  examini  propositum. 

Pius  Episcopus  servus  servorum  Dei  sacro  approbante 
Concilio  ad  perpetuam  rei  tnemoriam. 

DE  COAFECTIONE  ET  USU  UNIUS  PARVI  CATECHISMI  PRO 
UNIVERSA  ECCLESIA. 

Omnium  ( a),  qui  Ecclesiae  Cbristi  toto  torrarum  orbe  diffusae 
membra  sunt,  sicut  cor  unum  debet  esse  et  anima  una,  ita  etiam 
oportet  ut  unius  sint  labii  et  sermonum  eorundem.  Quum  autem 
diversa  ratio  ac  metbodus  in  tradendo  fidelibus  rudimenta  fidei 
non  parum  incommodi  afferre  dignoscatur Nos,  sacro  boc  ap- 
probante Concilio , ad  exemplar  proposito  parvo  Catecbismo  a 
Ven.  Card.  Bellarmino  iussu  buius  S.  Sedis  exarato  omnibusque 
locorum  Ordinariis  commendato  % alterum  auctoritate  Nostra  la- 
tina  lingua  elucubrandum  curabimus,  quo  omnes  utantur,  sublata 
in  posterum  parvorum  Catecbismorum  varietate. 

Et  quoniam  necesse  est , ut  libellus  buiusmodi  non  solum 
praesto  sit  sacerdotibus,  qui  ilium  cbristiano  populo  explicare  de- 
bent, sed  etiam  in  omnium  fidelium  manibus  inveniatur  et  facile 
memoriae  mandetur,  quasi  tessera  fidei  et  pignus  coelestis  beati- 
tudinis,  quae  iis  promittitur,  qui  ex  fide  vivunt;  operam  dabunt 
in  singulis  provinciis  Patriarcbae  vel  Arcbiepiscopi , collatis  prius 
consiliis  cum  suis  Suffraganeis , deinde  vero  cum  aliis  Arcbiepi- 
scopis  eiusdem  nationis,  ut  pro  diversitate  linguae  vernaculae,  qua 
fideles  utuntur,  litteralis  versio  textui  latino  omnino  respondens 
quam  accuratissime  fiat. 

Integrum  autem  erit  Episcopis,  praedicti  parvi  Catechismi 
USU  iugiter  retento,  eas  seorsim  edere  catecbeticas  institutiones, 
quas  ipsi  ad  fidelium  mentes  uberius  excolendas,  vel  ad  errores  in 
suis  regionibus  forsitan  serpentes  profligandos , magis  opportunas 
in  Domino  iudicaverint. 

Quia  vero  (b)  opera  sacerdotum,  quorum  labia  custodiunt 
scieiitiam,  cbristianus  populus,  ut  in  semitam  mandatorum  Domini 
feliciter  dirigatur,  abundantiori  etiam  coelestis  doctrinae  pabulo 
enutriri  incessanter  debet,  bine  usum  Catechismi  Romani  ex  De- 
creto  Tridentinae  Synodi  concinnati , iussu  vero  S.  Pii  V.  Prae- 
decessoris  Nostri  editi,  omnibus  locorum  Ordinariis,  parocbis  ce- 
terisque  sacerdotibus  in  animarum  ministerio  laborantibus , quan- 
tum possumus,  commendatum  volumus,  ut  una  sit  tradendae  fidei 
ad  omniaque  pietatis  officia  populum  christianum  erudiendi  com- 
munis regula  atque  praescriptio 


ADNOTATIONES. 

(a)  Nonnulli  Episcopi  lamentati  sunt  damna,  quae  in  chri- 
stianum populum  redundant  ex  multiplicitate  Catecbismorum:  fit 
enim  saepe  ut  etiam  unius  eiusdemque  nationis  immo  et  provin- 
ciae  homines  in  rebus  fidei  sese  invicem  non  intelligant,  eo  qxiod 
prius  in  patria  sua  sub  certa  verborum  formula  edocti  prima 


* Clemens  XIII.  Const.  I7i  Dominico  agro  14.  lunii  1761. 
^ Bened.  XIV.  Const.  Elsi  minime  7.  Febr.  1742. 

* Catech.  Rom.  in  Praef. 


a rudimenta  fidei , transmigrantes  deinde  in  alias  provincias  non 
percipiant , quae  inibi  audiunt  de  rebus  fidei , propter  diversam 
verborum  conceptionem , ita  ut,  saltern  rudiores,  doctrinae  chri- 
stianae,  quam  in  patria  meraoriter  didicerant,  paulatim  obliviscan- 
tur,  nec  novam  addiscere  studeant,  aut  valeant.  Maior  enim  pars 
hominum  non  est  ingenii  tam  exculti  atque  subtilis,  ut  diverso- 
rum  vocabulorum  idem  significantium  aequalitatem,  et  in  diversa 
methodo  varioque  docendi  mode  unitatem  doctrinae,  praesertim 
quando  de  veritatibus  ordinis  supernaturalis  agitur,  facile  com- 
prehendant. 

Porro  eo  usque  alicubi  perventum  est,  ut  Dioeceses  singulae 
singulos  habeant  Catechismos ; immo , superveniente  nova  Dioe- 
cesium  circumscriptione,  inventae  fuerint,  in  quibus  non  unus  sed 
multiplex  in  paroeciis  diversis  traderetur  parvus  Catechismus. 

Interim  vero  ex  more  buiusmodi  novos  in  dies  condendi  Ca- 
techismos quae  damna  cbristiano  populo  proveniant,  facile  est 
pervidere,  et  perviderunt  sane  turn  Pontifices  Romani,  turn  Synodi 
provinciales  aliquot,  atque  opportunis  pro  tempore  ordinationi- 
bus  eliminare  sategerunt.  Sufficiat  pro  omnibus  memorasse  Con- 
b stitutionem  dementis  XIII.,  cuius  initium  In  Dominico  agro,  ubi 
ille  Pontifex  lamentatur,  ex  amore  novitatis  Catechismum  Roma- 
num  e pastorum  manibus  excussum;  „unde  (sunt  verba  ipsius) 
duo  mala  exstiterunt:  alterum,  quod  ilia  fuerit  in  eadem  docendi 
ratione  prope  sublata  consensio,  oblatumque  pusillis  quoddam 
scandali  genus , qui  sibi  ipsi  iam  non  amplius  esse  videantur 
in  terra  labii  unius  et  sermonum  eorundem : alterum , quod  ex 
diversis  variisque  tradendae  catbolicae  veritatis  rationibus  ortae 
sunt  contentiones,  et  ex  aemulatione,  dum  alius  se  Apollo,  alius 
Cephae,  alius  Pauli  se  dictitat  sectatorem,  disiunctiones  animorum 
et  magna  dissidia:  quarum  dissensionum  acerbitate  nihil  ad  Dei 
gloriam  minuendam  exitialius  putamus , nihil  ad  exstinguendos 
fructus,  quos  e Christiana  disciplina  aequum  est  fideles  percipere, 
calamitosius.“ 

Quum  igitur  experientia  constet,  abusum  multiplicium  Cate- 
cbismorum adhuc  non  esse  sublatum , opportunum  visum  fuit 
praesens  proponere  Decretum,  quo  urgetur  necessitas  unius  parvi 
Catechismi,  qui  quidem  ille  est,  quern  ediscere  debent  christiani 
a teneris  unguiculis,  quique  omnium  etiam  rudiorum  captui  ac- 
c commodari  debet;  nam  cum  non  possit  milgus  ascender e in  mon- 
tem , in  quern,  gloi'ia  Domini  descendit , et  transcendens  terminos 
ad  videndum  perihit,  termini  Jig endi  sunt  populo  ah  eias  doctori- 
hus  per  circuitim,  ut  idtra  ea , quae  sunt  ad  salutem  necessaria 
aut  sumtnoqjere  utilia,  sermo  non  divagetur  ‘. 

(h)  In  hac  postrema  parte  Decreti  agitur  de  Catechismo  Ro- 
mano ad  usum  illorum , qui  christianam  doctrinam  explicare  de- 
bent et  populum  ad  omnia  pietatis  officia  erudire : tantum  enim 
opus  post  Tridentinam  Synodum  concinnatum  et  tot  ubique  lau- 
dibus  celeb ratnm , enixe  erat  commendandum  eiusque  usus  in- 
culcandus. 


XL  Schema  constitutionis  de  parvo  Catechismo  a Deputatione 
pro  rebus  disciplinae  ecclesiasticae  reformatum 
Patrum  examini  propositum. 

d Pius  Episcopus  servus  servorum  Dei  sacro  approbante 
Concilio  ad  perpetuam  rei  memoriam. 

DE  CONFECTIONE  ET  USU  UXIUS  PARVI  CATECHISMI  PRO 
UNIVERSA  ECCLESIA. 

Pia  Mater  Ecclesia  Sponsi  sui  Salvatoris  nostri  lesii  Cbristi 
monitis  atque  exemplis  edocta  praecipuam  semper  curam  ac  sol- 
licitudinem  erga  pueros  impendit , ut  lacte  coelestis  doctrinae 
enutriti  ad  omnem  pietatis  rationem  mature  informarentur.  Ilinc 
sacrosancta  Tridentina  Synodus  nedum  Episcopis  mandavit , ut 
Dominicis  saltern  et  aliis  festivis  diebus  pueros  in  singulis  Pa- 
roebiis  fidei  rudimenta  et  obedientiam  erga  Deum  ac  parentes 
diligenter  doceri  curarent  ^ ; sed  illud  praeterea  sibi  faciendum 
censuit,  ut  certam  aliquam  formulam  et  rationem  traderet  chri- 
stiani populi  ab  ipsis  fidei  rudimentis  instituendi,  quam  in  omni- 


‘ Clem.  XIII.  Const.  In  Dominito  agro  14.  lunii  1761. 
* Sess.  XXIV.  cap.  4.  de  Reform. 


665 


Schema  constit.  de  parvo  Catech.  — Idem  prime  et  iterum  reformat.  — Adnotationes  et  relatio. 


666 


bus  Ecclesiis  illi  sequerentur , quibus  legitimi  pastoris  et  doctoris  a 
munus  esset  obeundum  h Id  vero  cum  ab  ipsa  sancta  Syiiodo 
perfici  non  potuerit , ex  eiusdem  vote  ^ Apostolica  haec  Sedes  ad 
optatum  exitum,  Catechismo  ad  Parochos  in  lucem  edito,  feliciter 
perduxit.  Neque  liic  constitit:  sed  Tridentinorum  Patrum  menti 
cumulatius  respondere  cupiens,  ut  unus  deinceps  idemque  modus 
in  docendo  et  discendo  christianam  doctrinam  ab  omnibus  tene- 
retur,  parvum  quoque  pro  pueris  erudiendis  Catechismum,  a Ven. 
Card.  Bellarmino  ipsa  iubente  exaratum,  approbavit,  omnibusque 
Ordinariis , Parochis  aliisque  ad  quos  spectabat  enixe  commen- 
davit 

Cum  autem  hac  nostra  aetate  ex  ingenti  in  diversis  Provin- 
ciis  atque  etiam  Dioecesibus  parvorum  Catechismorum  numero 
non  levia  oriri  incommoda  compertum  sit;  idcirco  Nos,  sacro  ap- 
probante  Concilio,  ad  exemplar  adhibito  praedicto  Ven.  Card. 
Bellarmiiii  Catechismo , atque  etiam  ob  oculos  habitis  aliis  in 
christiano  populo  magis  pervulgatis  Catechismis,  novum  auctori- 
tate  Nostra  latina  lingua  elucubrandum  curabimus , quo  omnes 
utantur,  sublata  in  posterum  parvorum  Catechismorum  varietate. 

Et  quoniam  necesse  est , ut  parvus  iste  Catechismus , quasi  b 
tessera  fidei,  facile  memoriae  mandetur,  operam  dabunt  in  singulis 
Provinciis  Patriarchae  vel  Archiepiscopi , collatis  prius  consiliis 
cum  suis  Sufifraganeis,  deinde  vero  cum  aliis  Archiepiscopis  eius- 
dem regionis  et  idiomatis,  ut  illius  textus  in  vulgarein  linguain 
fideliter  vertatur. 

Integrum  autem  erit  Episcopis,  eiusdem  parvi  Catechismi  usu 
pro  prima  fidelium  institutione  absque  ullis  additamentis  iugiter 
retento,  ad  eos  uberius  excolendos  et  contra  errores,  qui  in  suis 
forsan  regionibus  grassantur,  praemuniendos,  ampliores  catecheti- 
cas  conficere  institutiones ; quas  tamen  si  una  cum  textu  praedicti 
Catechismi,  et  non  seorsim,  edere  voluerint,  id  ita  fieri  debere 
mandamus,  ut  textus  ipse  a Nobis  praescriptus  ab  huiusmodi  in- 
stitutionibus  patenter  distinctus  apparent. 

Denique  cum  parum  sit  Catechismi  formulas  memoriae  a 
fidelibus  mandari,  nisi  ad  illas  pro  cuiusque  captu  intelligendas 
viva  voce  adducantur,  et  hac  ipsa  in  re  maxime  referat,  ut  una 
sit  tradendae  fidei  ad  omniaque  pietatis  officia  populum  christia- 
num  erudiendi  communis  regula  atque  praescriptio  ; hinc  omni- 
bus , quibus  hoc  docendi  munus  impositum  est , usum  memorati  c 
Catechismi  ad  Parochos , uti  saepe  alias  Praedecessores  Nostri, 
ita  Nos  denuo  summopere  commendamus. 


SUMMARIA  RELATIO 

eorum,  quae  ad  schema  de  parvo  Catechismo  reformandim  acta 
sunt  a Deputatione  pro  rebus  disciplinae  ecclesiasticae. 

Ex  iis,  quae  in  gcneralibus  Congregationibus  observata  a 
Rfnis  Patribus  fuerunt  circa  schema  de  parvo  Catechismo , quae- 
dam  ad  rei  substantiam,  quaedam  vero  ad  eius  adiuncta  referun- 
tur.  Ad  substantiam  duo  dubia  pertinent,  in  quorum  altero  quae- 
ritur  in  genere , an  parvus  Catechismus  pro  universa  Ecclesia 
confici  debeat ; in  altero  autem , utrura , si  conficiatiir , praecepto 
sit  imponendus,  an  vero  solummodo  commendandus. 

lam  vero  parvi  Catechismi  universalis  confectio,  quae  a non 
paucis  Episcopis , aiitequam  Concilium  Vaticanum  cogeretur,  iam  d 
fuerat  expetita,  in  hoc  ipso  Concilio  tanta  fuit  Patrum  approba- 
tione  recepta  tantisque  rationibus  fulcita,  ut  affirmativa  prioris 
dubii  solutio  in  antecessum  veluti  iniuncta  Depiitationi  fuerit.  Et 
cum  huic  solutioni  robur  accederet  ex  iis,  quae  turn  a Tridentina 
Synodo,  turn  a Sede  Apostolica,  illius  menti  cumulatius  respon- 
dente,  pro  doctrina  Christiana,  pueris  praesertim,  uniformiter  tra- 
denda  praestita  fuerunt ; hinc  censuerunt  Patres  deputati  maxime 
opportunum  fore,  si  eius  rei  in  schematis  exordio  mentio  fieret. 
Spectatis  autem  incommodis,  quae  hac  nostra  aetate,  ob  facilem 
praesertim  in  diversas  Dioeeeses  transmigrationem , ex  parvorum 
Catechismorum  varietate  oriuntur,  praecepto  esse  novi  Catechismi 
usum  firmandum  Deputatio  existimavit,  atque  ita  maiori  adhaesit 


^ Scss.  XXIV.  cap.  7.  de  Reform.  Catech.  Rom.  in  Praef. 

2 Seas.  XXV.  Decret.  de  Indice  lihrorum,  Catechismo  etc. 

^ Clem.  'VIII.  Brcv.  Pastoralis  15.  Iiilii  1598;  Rened.  XIV.  Const. 
Etsi  minime  7.  Febr.  1742. 

Catech.  Rom.  in  Praef. 


numero  illorum  Patrum,  qui  in  generalibus  Congregationibus  ora- 
tiones  liabuerunt. 

Quod  ad  observationes  particulares  attinet,  visum  est  primo, 
satisfaciendum  esse  illis  Patribus,  qui,  una  cum  Catechismo  Ven. 
Card.  Bellarmiiii,  aliorum  etiam  in  christiano  populo  magis  per- 
vulgatoruni  Catechismorum  mentionem  faciendam  esse  iudicarunt. 
Secundo,  iuxta  aliquorum  Patrum  desiderium,  fidelem  potius,  qua 
locutione  usa  est  Tridentina  Synodus  Sess.  XXIV.  cap.  7.  de 
Reform. , quam  Utteralem  versionem  esse  memorandam.  Tertio, 
adoptandara  pariter  esse  nonnullorum  Patrum  sententiam , qui 
postularunt,  ut  ampliores  institutiones  non  necessario  seorsim  edi 
debeant,  sed  in  ipso  parvi  Catechismi  textu  eas  inserere  liceat; 
ea  tamen  lege  nec  aliter,  ut  hunc  textum  fundamentalem  omnes 
semper  ab  amplioi-i  catechesi  superaddita  patenter  distinguere 
possint.  Omnino  autem  adiiciendum  videbatur,  in  prima  fide- 
lium institutione  solum  absque  ulla  additione  parvum  Catechis- 
mum universalem  esse  adhibendiim. 

Contra  vero  in  schemate  reformando  ratio  haberi  non  potuit 
de  illis  observationibus , quae  spectabant  sive  ad  catecheticae  in- 
stitutionis  obligationem  parochis  aliisque  sacerdotibus  inculcandam, 
sive  ad  methodum  in  parvo  Catechismo  concinnando  adhibendam, 
siye  ad  tempus  quo,  vel  personas  a quibus  res  peragenda  foret, 
sive  denium  ad  praecavenda  incommoda,  quae  ex  novi  Catechismi 
iniunctione  nonnulli  ex  Patribus  oriri  posse  verobantur.  Haec 
enini  omnia  partim  a scopo  huius  schematis  aliena  visa  sunt, 
partini  vero  prudentiae  et  sollicitudini  S.  Sedis  omiiimode  relin- 
quenda. 


XII.  Schema  constitutionis  de  parvo  Catechismo  iuxta 
emendationes  a Congregatione  generali  admissas 
reformatum. 

Pius  Episcopus  servus  servorum  Dei  sacro  approhante 
Concilio  ad  perpetuam  rei  memoriain. 

DE  CONFECTIONE  ET  USU  UXIUS  PARVI  CATECHISMI  PRO 
UNIVERSA  ECCLESIA. 

Pia  Mater  Ecclesia  Sponsi  sui  Salvatoris  nostri  lesu  Christi 
monitis  atque  exemplis  edocta  praecipuam  semper  curam  ac  sol- 
licitudinem  erga  pueros  impendit , ut  lacte  coelestis  doctrinae 
enutriti  ad  omnem  pietatis  rationem  mature  informarentur.  Hinc 
sacrosancta  Tridentina  Synodus  nedum  Episcopis  mandavit , ut 
pueros  fidei  rudinienta  et  obedientiam  erga  Deum  ac  parentes 
diligenter  doceri  curarent  ’ ; sed  illud  praeterea  sibi  faciendum 
censuit,  ut  certam  aliquam  formulam  et  rationem  traderet  chri- 
stiani  populi  ab  ipsis  fidei  rudimentis  instituendi,  quam  in  omnibus 
Ecclesiis  illi  sequerentur,  quibus  legitimi  pastoris  et  doctoris  mu- 
nus esset  obeundum  Id  vero  cum  ab  ipsa  sancta  Synodo  per- 
fici non  potuerit , ex  eiusdem  veto  * Apostolica  haec  Sedes  ad 
optatum  exitum,  Catechismo  ad  Parochos  in  lucem  edito,  feliciter 
perduxit.  Neqiie  hie  constitit:  sed  Tridentinorum  Patrum  menti 
cumulatius  respondere  cuiiiens,  ut  unus  deinceps  idemque  modus 
in  docendo  et  discendo  christianam  doctrinam  ab  omnibus  tene- 
retur,  parvum  quoque  pro  pueris  erudiendis  Catechismum,  a Ven. 
Card.  Bellarmino  ipsa  iubente  exaratum,  approbavit,  omnibusque 
Ordinariis , Parochis  aliisque  <ad  quos  spectabat  enixe  commen- 
davit 

Cum  autem  hac  nostra  aetate  ex  ingenti  in  diversis  Provin- 
ciis atque  etiam  Dioecesibus  parvorum  Catechismorum  numero  non 
levia  oriri  incommoda  compertum  sit;  idcirco  Nos,  sacro  appro- 
bante  Concilio,  ob  oculos  liabitis  imprimis  praedicto  Ven.  Card. 
Bellarmiiii  Catechismo,  turn  etiam  aliis  in  christiano  populo  magis 
pervulgatis  Catechismis,  novum  auctoritate  Nostra  latina  lingua 
elucubrandum  curabimus,  quo  omnes  utantur,  sublata  in  poste- 
rum parvorum  Catechismorum  varietate. 

Operam  vero  dabunt  in  singulis  Provinciis  Patriarchae  vel 
Archiepiscopi,  collatis  prius  consiliis  cum  suis  Suffraganeis,  deinde 


' Sess.  XXIV.  cap.  4.  de  Reform. 

2 Sess.  XXIV.  cap.  7.  de  Reform.  Catech.  Rom.  in  Praef. 

^ Sess.  XXV.  Decret.  de  Indice  librorum,  Catechismo  etc. 

Clem.  VIII.  Brev.  Pastoralis  15.  lulii  1598;  Beiied.  XIV.  Constit. 
Etsi  minime  7.  Febr.  1742. 


667 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


668 


vero  cum  aliis  Archiepiscopis  eiusdem  regionis  et  idiomatis,  ut  a 
illius  textus  in  vulgarem  linguam  fideliter  vertatur. 

Integrum  autem  erit  Episcopis,  eiusdem  parvi  Catecliismi  usu 
pro  prima  fidelium  institutione  absque  ullis  additamentis  iugiter 
retento,  ad  eos  uberius  excolendos  et  contra  errores,  qui  in  suis 
Ibrsan  regionibus  grassantur,  praemuniendos , ampliores  cateche- 
ticas  conficere  institutiones ; quas  tamen  si  una  cum  textu  prae- 
dicti  Catechismi,  et  non  seorsim,  cdere  voluerint,  id  ita  fieri  de- 
bere  mandamus,  ut  textus  ipse  a Nobis  praescriptus  ab  huiusmodi 
institutionibus  patenter  distinctus  appareat. 

Denique  cum  parum  sit  Catecliismi  formulas  memoriae  a 
fidelibus  mandari,  nisi  ad  illas  pro  cuiusque  captu  intelligendas 
viva  voce  adducantur,  et  hac  ipsa  in  re  maxime  referat,  ut  una 
sit  tradendae  fidei  ad  omniaque  pietatis  officia  populum  christia- 
num  erudiendi  communis  regula  atque  praescriptio  ‘ ; bine  omni- 
bus, quibus  hoc  docendi  mimus  impositum  est,  usum  memorati 
Catechismi  ad  Parochos , uti  saepe  alias  Praedecessores  Nostri, 
ita  Nos  denuo  summopere  commendamus. 


XIII.  Schema  constitutionis  de  oneribus  Missarum  aliisqae 
piis  dispositionibus  Patrum  examini  propositum. 

Pius  Episcopus  servus  servormn  Dei  sacro  approbante 
Concilio  ad  perpetuam  rei  memoriam. 

DE  ONERIBUS  MISSARUM  ALIISQUE  PIIS  DISPOSITIONIBUS. 

Etsi  fel.  rec.  Urbanus  VIII.  et  Innocentius  XII.  Praedeces- 
sores Nostri  plura  Decreta  de  celebratione  Missarum  religiose  cu- 
randa  ediderint  ^ , tamen  lamentari  cogimur , optima  ab  iisdem 
suscepta  consilia  ad  speratum  exitum  generatim  hand  fuisse  per- 
ducta,  atque  idcirco  pia  Missarum  onera,  magno  cum  divini  cultus 
detrimento,  suffragiorum  imminutione  et  fidelium  scandalo,  non 
ea  qua  par  est  fide  ac  diligentia  ubique  adimpleri  (a).  Cum  igi- 
tur,  quae  charitati  iustitiaeque  consentanea  sunt,  inviolata  tueri  et 
custodire  maximae  Nobis  curae  esse  debeat , Episcopis , locorum 
Ordinariis  aliisque  Praelatis,  etiam  Regularibus,  sacro  hoc  appro-  ^ 
bante  Concilio,  imprimis  mandamus,  ut  Decreta  eadem,  et  singula 
in  eis  contenta,  quae  rata  firmaque  manere  debere  declaramus, 
a personis  et  in  Ecclesiis  sibi  subiectis  omnino  servari  faciant  (b). 

Et  quo  aptius  imposito  sibi  hoc  munere  defungi  valeant,  decerni- 
mus,  ut  de  simplicibus  Beneficiis,  Capellaniis,  Legatis  piis,  Missa- 
rumque  oneribus  iisdem  inhaerentibus,  fundis  assignatis,  reditibus, 
administratioue  descriptionem,  sicubi  deest,  diligenter  conficiendam 
curent,  quae  ordine  disposita  in  Curiae  tabulario  adservetur  (c)\ 
eosdemque  praeterea  hortamur,  ut  idoneos  aliquos  ecclesiasticos 
viros  sibi  adsciscant,  quorum  opera  praefatorum  Decretorum  exe- 
cutioni  iugiter  provideant  (d). 

Quod  si  comperiatur  in  aliqua  Ecclesia  tarn  magnum  Missa- 
rum celebrandarum  numerum  ex  variis  defunctorum  relictis  im- 
positum esse,  ut  illis  pro  singulis  diebus  a testatoribus  praescriptis 
nequeat  satisfieri,  vel  eleemosynam  huiusmodi  pro  illis  celebrandis 
adeo  tenuem  esse,  ut  non  facile  inveniatur  qui  velit  huic  se  mu- 
neri  subiicere , permittimus , ut  Episcopi  in  prima  Synodo  dioece- 
sana  post  hanc  oecumenicam  habenda,  itemque  Abbates  et  Gene-  , 
rales  Ordinum  in  suis  Capitulis  generalibus  proximo  pariter  post  “ 
eandem  oecumenicam  Synodum  celebrandis  possint  iisdem  uti  fa- 
cultatibus,  quas  Tridentinum  Concilium  ^ in  similibus  rerum  ad- 
iunctis  eis  attribuit:  contrariis  non  obstantibus  quibuscunque  (e). 

Et  cum  maxime  intersit,  ut  non  recipiantur  eleemosynae  ma- 
nuales  et  quotidianae  pro  Missis , quae  intra  praescriptum  aut 
modicum  tempus  nequeant  celebrari , propterea  Episcopi  aliique 
Praelati,  iuxta  ordinationem  hac  de  re  in  iisdem  Decretis  expres- 
sam,  sedulo  advigilent  ut  Superiores,  Rectores,  et  Ministri  Eccle- 
siarum  praeter  librum , in  quo  onera  perpetua  et  temporaria  de- 
scribuntur,  alterum  librum  in  sacrario  retineant,  in  quo  Missas 
manuales  earumque  eleemosynas  et  implementum  accurate  ac 
distincte  adnotare  teneantur;  et  ab  iisdem  de  praedictis  omnibus 
rationem  quolibet  anno  exigere  non  omittant  (f). 


‘ Catech.  Rom.  in  Praef. 

2 Vid.  Const.  Urbani  YIII.  Cum  saepe  21.  lunii  1625.  et  Inno- 
centii  XII.  Nuper  23.  Decembr.  1697. 

^ Sess.  XXV.  cap.  4.  de  Reform. 


Sed  quia  non  solum  de  fideli  onerum  Missarum  implemento 
solliciti  esse  debemus , verum  in  illud  etiam  studia  Nostra  con- 
vertenda  sunt,  ut  quidquid  sacrosancti  sacrificii  quod  in  Missa 
offertur  dignitatem  dedeceat,  e medio  tollatur,  hinc  abusum  qui- 
busdam  in  locis  invectum  Missarum  eleemosynas  quadam  nego- 
tiationis  specie  conquirendi  prorsus  reprobamus  atque  interdicimus. 
Ordinarii  autem  locorum , ubicunque  opus  fuerit , poenis  etiam 
propositis,  huiusmodi  eleemosynarum  collectoribus  mandent,  ut  a 
similibus  in  posterum  abstineant.  Omnem  praeterea  dabunt  ope- 
ram  ut,  quae  turn  a Concilio  Tridentino  in  Decreto  de  observan- 
dis  et  evitandis  in  celebratione  Missae  *,  turn  a rec.  me.  Bene- 
dicto  XIV.  Praedecessore  Nostro  in  Constitutione  cui  initium 
Quanta  cura  ^ sancita  sunt,  suum  debitum  consequantur  effectum, 
neque  ullius  fraude,  malitia,  cupiditate  impediantur  (g). 

Parem  denique  curam  adhibeant,  ut  aliae  quaecunque  piae 
dispositiones  tarn  in  ultima  voluntate  quam  inter  vivos  iuxta  sa- 
crorum  Canonum  ® et  Concilii  Tridentini  praescriptiones  sartae 
tectaeque  perpetuo  sint  ac  fideliter  impleantur  (h). 


ADNOTATIONES. 

(a)  Celeberrima  sunt  Decreta,  quibus  sub  Urbano  VIII.  et 
Innocentio  XII.  fideli  onerum  Missarum  satisfactioni  consultum 
fuit.  Quia  tamen,  quae  in  iisdem  Decretis  salubriter  sancita  fue- 
runt,  non  ubique  locorum  diligenter  servantur,  inde  necessitas 
conciliare  edendi  Decretum  quo  huic  malo  aptum,  quoad  eius  fieri 
possit,  remedium  afferatur. 

(b)  Suscepto  consilio  imprimis  conferre  visum  est,  ut  allegata 
Decreta  confirmentur,  utpote  quae  sapientissimas  valdeque  oppor- 
tunas  continent  cautiones,  ut  cuiusvis  generis  fraudibus  et  abusio- 
nibus  quae  irrepere  solent  aditus  intercludatur.  Nam  ibi  prime 
quidem , Missarum  reductione , moderatione  vel  commutatione 
S.  Sedi  reservata , perpetuo  implemento  consulitur , praescripta 
pecuuiarum,  quae  hanc  ob  causam  traditae  fuerint,  collocatione, 
et  immobilium  bonorum  alienatione  prohibita.  Turn  cavetur  ne 
onera  perpetua  accepto  habeantur,  nisi  Ordinarii  seu  Praelati  ac- 
cesserit  approbatio,  cuius  est  dispicere,  an  reditus  impositis  sint 
pares  oneribus , et  curare  ac  efficere , ut  bona  dotationis  nomine 
assignata  in  tuto  collocentur.  Praeterea  prohibent  Decreta,  quo- 
minus  nova  onera  et  Missae  adventitiae,  quas  vocant,  recipiantur, 
si  non  antea  constiterit  iam  receptis  satisfactum  fuisse , ac  reci- 
])iendis  intra  praescriptum  aut  modicum  tempus  posse  satisfieri. 
In  quo  quidem,  ne  fraudi  vel  error!  detur  locus,  ulterius  prae- 
scribitur,  ut  omnium  onerum  conficiatur  tabella,  et  in  loco  magis 
patent!  et  obvio  sacrarii  affigatur;  item  ut  duo  in  eodem  sacrario 
libri  retineantur,  ac  in  eorum  altero  singula  onera  perpetua  et 
temporalia , nempe  quae  vel  in  perpetuum  vel  ad  tempus  deter- 
minatum  implenda  sunt,  in  altero  Missae  manuales,  et  tarn  illo- 
rum  quam  istarum  implementum  et  eleemosynae  adnotentur;  nec 
non  ut  singulis  annis  de  huiusmodi  implemento,  eleemosynis  et 
oneribus  pariter  accui’ata  ratio  reddatur.  Decernitur  tandem  ut 
Decreta  eadem  publice  exposita  in  sacrario  maneant,  ne  ullo  un- 
quam  tempore  oblitterari  vel  ignorationis  praetextu  violari  con- 
tingat.  Alia  praeterea,  quae  ad  Regulares  peculiariter  pertinent, 
in  Decretis  sapientissime  constituta  habentur. 

((■)  Cum  ex  accurata  huiusmodi  descriptione  seu  indice  in 
Curia  adservando  cuncta  Episcopus  seu  Praelatus  habeat  cognita 
et  perspecta,  quae  ad  Missarum  onera  pertinent,  tabellarum  et 
librorum  examen,  et  cum  indice  in  Curia  existent!  comparationem 
facile  instituere  ac  perficere  ipse  poterit , ac  prompto  remedio 
occurrere,  si  quid  forte  peccatum  fuerit. 

(d)  Nemo  inficiabitur  quin  diligentem  constantemque  curam 
res  postulet,  ut  bene  feliciterque  geratur.  Propterea  iis,  ad  quos 
pertinet,  proponitur  ut  in  tanti  moment!  negotio  aptius  explendo 
aliquos  idoneos  ecclesiasticos  viros  sibi  adsciscant,  qui  in  id  mu- 
neris  praecipuo  incumbant  studio , ac  de  omni  opportune  eisdeni 
adsint  auxilio.  Notum  autem  est  aliquos  Episcopos  hoc  remedio 


‘ Sess.  XXII. 

^ 30.  lunii  1741. 

^ Cap.  Nos  quidem  De  testam.  Cap.  Si  haeredes  et  Cap.  Tua 
Nobis  eod.  tit. 

Sess.  XXII.  caj).  8.  et  9.  de  Reform. 


669 


Schema  constit.  de  onerib.  Missar.  etc.  — Adnotat.  — Schema  constit.  de  titulis  Ordinat.  — Adnotat. 


670 


uti  consuevisse,  et  prospero  sane  exitu.  Nihilominus  cum  id  quod 
proponitur  forte  alicubi  negotium  facessere  possit,  nec  sine  dis- 
pendio  in  usum  perduci , hinc  non  praeceptum  datur , sed  con- 
silium. 

(e)  Ad  exemplum  Concilii  Tridentini  cit.  loc.  datur  Episcopis 
et  Superioribus  Generalibus  Ordinum  Regularium  facultas  id  sta- 
tuendi  quoad  Missarum  onera,  quorum  fideli  implemento  ob  ex- 
positas  in  schemate  causas  satisfieri  nequeat,  quod  magis  in  Do- 
mino expedire  censuerint.  Additum  tamen  est  Episcopos  uti  posse 
hac  facultate  in  prima  tantum  Synodo  Dioecesana,  et  Superiores 
Regulares  in  primis  Capitulis  Generalibus  post  oecumenicam  hanc 
Synodum  celebrandis ; huiusmodi  enim  limitatio  omnino  convenit 
cum  declarationibus,  quas  super  hac  Tridentini  dispositione  edidit 
S.  Congregatio  eiusdem  Concilii  interpres,  ceu  videri  potest  apud 
Benedictum  XIV.  De  Syn.  Dioec.  lib.  13.  cap.  iilt.  num.  18. 
in  fine. 

(f)  Huic  praescriptioni,  quae  in  Decretis  continetur,  maxime 
insistendum,  eandemque  sedulo  inculcandam  esse  Consultores  cen- 
suerunt.  Re  enim  vera  cum  huiusmodi  adventitiae  eleemo.synae 
brevi  manu  tradi  soleant,  impositi  oneris  implementum  recipients 
fidei  ac  religioni  commissum  omnino  manet.  In  re  porro  tarn 
periculosa , praeter  hanc , alia  non  suppetit  ratio  qua  fraudibus 
obviam  ire  tutius  datum  sit. 

(g)  Notum  est  nonnullis  in  locis  negotiationem  super  Missa- 
rum stipendiis  exerceri , quae  hanc  ob  causam  laicis  vel  etiam 
presbyteris  alicui  negotio  addicts  traduntur.  Hunc  autem  abusum, 
ex  quo  grave  fidelium  scandalum  et  religionis  iusttiaeque  detri- 
mentum  oritur,  tolerari  non  posse,  atque  idcirco  reprobari  opor- 
tere  nemo  non  intelligit.  Nec  abs  re  fore  visum  est,  ut  uiia  simul 
renovarentur  sanctissimae  praescriptiones,  quae  ad  tuendam  sacro- 
sanct Missae  sacrificii  dignitatem  turn  a Concilio  Tridentino,  turn 
a s.  m.  Benedicto  XIV.  sancitae  fuerunt. 

(h)  Postremo  loco  cohortatio  ad  eosdem  Episcopos  adiicitur, 
ut  ceteras  quoque  pias  dispositiones  pari  tueri  cura  non  praeter- 
mittant.  Quod  quidem  praestandum  ab  ipsis  erit  iuxta  sacrorum 
Canonum  et  Concilii  Tridentini  praeacriptiones , quibus  nempe 
omnium  piarum  dispositionum  exequutores  Episcopi  constituuntur, 
excepta  ea  fact  specie,  qua  alius  sive  in  testamento  sive  in  fun- 
datione  datus  fuerit  pio  legato  vel  disposition!  exequutor;  tunc 
enim  nullae  sunt  Episcopi  partes,  nisi  quando  datus  exequutor 
munus  suum  segniter  obire  deprehendatur : quod  si  contingat,  ad 
Episcopum  ipsum  onus  et  ius  devolvitur  id  exequendi , quod  ab 
eo  qui  teneretur  neglectum  fuit,  ceu,  relate  cit.  cap.  8.  Sess.  XXII. 
de  Reform.  Tridentini  Concilii , docet  Benedictus  XIV.  De  Syn. 
Dioec.  lib.  XIII.  cap.  ult.  num.  1. 


XIV.  Schema  constitutionis  de  titulis  Ordinationum 
Patrum  examini  propositum. 

Pius  Episcopus  servus  servorum  Dei  sacro  approhante 
Concilio  ad  perpetuam  rei  memoriam. 

1)E  TITULIS  ORDINATIONUM. 

Quia  (a)  bonis  suis  temporalibus  Ecclesia  multis  in  locis 
misere  spoliata  existit,  unde  fit  ut  beneficia  pro  titulo  sacrae  Or- 
dinationis  plerumque  deficiant,  et  saepe  etiam  alius  deest  sacris 
Canonibus  probatus  titulus,  quo  caveatur  ne,  qui  divine  ministerio 
adscript!  sunt,  cum  Ordinis  dedecore  mendicare  aut  sordidum  ali- 
quem  quaestum  exercere  cogantur ; idcirco  ecclesiasticas  hac  super 
re  sanctiones  temperare , et  ad  praesentes  rerum  ac  temporum 
circumstantias  accommodare  necesse  ducimus.  Itaque,  sacro  ap- 
probante  Concilio , decernimus , ut  in  quibus  Dioecesibus  neque 
sufficiens  beneficiorum  aut  pensionum  ecclesiasticarum  numerus 
est , neque  patrimonii  titulus  servatis  sacrorum  Canonum  prac- 
scriptionibus  constitui  potest,  liceat  Episcopis  cos,  quos  pro  neces- 
sitate vel  commoditate  Ecclesiarum  suarum  assumendos  iudicave- 
rint,  ordinare  titulo  patrimonii  prudent!  ipsorum  iudicio  congrui, 
et  maiori  qua  fieri  potest  securitate  constituendi ; et  si  nec  ita 
patrimonium  haberi  possit , eosdem  Ej)iscopi  ordinent  titulo  ser- 
vitii  suae  Dioecesis  seu  Ecclesiae,  et  de  ecclesiastico  officio  pro- 
videant,  quo  decenter  sustentari  valeant.  Curent  autem  (b)  Epi- 


a scopi  sive  per  oblationes  fidelium,  quorum  erga  Ecclesiam  pietas 
eum  in  finem  excitanda  erit,  sive  per  alia  pro  locorum  opportu- 
nitate  comparanda  subsidia  id  efficere,  ut  et  is  habeatur  sacrorum 
ministrorum  numerus,  quern  Dei  cultus  ac  fidelium  cura  postulat, 
et  eorum  qui  indigent  inopia  sublevari  queat. 


ADNOTATIONES. 

(a)  Inde  ab  antiquis  Ecclesiae  temporibus  sancitum  est,  ut 
nemo  ordinetur  absque  legitimo  titulo,  quo  honesta  eius  susten- 
tatio  in  tuto  ponatur.  Gravibus  etiam  verbis  hanc  disciplinam 
confirmarunt  Patres  Tridentini  Sess.  XXI.  cap.  2.  de  Reform., 
ubi  primo  loco  beneficii  titulum , qui  proprius  est  et  canonicus 
sacrae  Ordinationis  titulus,  memorant,  et  deinde  ad  titulos  patri- 
monii et  pensionis  ecclesiasticae  sermonem  A^ertunt.  Patrimonii 
autem  titulus,  quamquam  initio  Ecclesiae  pene  ignotus,  et  laben- 
tibus  saeculis  ex  benignitate  admissus , frequens  tandem  evasit 

b pi’opter  imminutum  beneficiorum  ecclesiasticorum  numerum. 

Verum  recentiori  hac  aetate  maximas  totum  hoc  negotium 
angustias  iaradiu  alfert  multarum  regionum  Episcopis , eo  quod 
sacrae  Ordinationis  titulus  legitime  constitui  vix  unquam  possit. 
In  multis  enim  locis  sufficiens  bonorum  ecclesiasticorum  copia 
deest , unde  beneficia  et  pensiones  ecclesiasticae  ibi  plerumque 
deficiunt.  Patrimonium  vero  non  solum  a multis  clericis  non 
possidetur,  sed  etiam  quando  possidetur,  in  sacrae  Ordinationis 
titulum  rite  et  legitime  erigi  saepe  nequit,  quia  pleraeque  leges 
civiles  de  facto  impediunt  Canonibus  pracscriptam  huius  tituli 
firmitatem  ac  securitatem.  Quare  nullam  perspicientes  viam,  qua 
disciplinam  canonicam  hac  in  re  observare  possint,  molestissimas 
hac  in  re  anxietates  Episcopi  patiuntur. 

Eae  autem  videntur  esse  nunc  circumstantiae  ut,  licet  ea, 
quae  de  titulis  Ordinationum  hucusque  provide  statuta  sunt,  quan- 
tum fieri  potest  conservari  debeant,  general!  tamen  concessione 
tollendae  sint  difficultates,  in  quibus  tarn  Episcopi  quam  ordinandi 
versantur.  Hinc  primo  quidem  iimuitur  ut,  ubi  adiuncta  id  fieri 
sinunt,  religiose  etiam  nunc  observentur  ea,  quae  de  sacrae  Ordi- 

c nationis  titulis  Canones , et  praesertim  Tridentiuum  Concilium, 
edixerunt.  Ubi  vero  nec  sufficiens  beneficiorum  aut  pensionum 
ecclesiasticarum  numerus  est,  nec  patrimonii  etiam  titulus  ad  nor- 
mam  Canonibus  determinatam  exigi  potest,  ibi  permittitur  Epi- 
scopis, ut  eiusmodi  etiam  patrimonium  admittant,  quod  praefatis 
quidem  sanctionibus  omnino  conforme  non  sit , prudent!  tamen 
Episcoporum  iudicio  in  praesentibus  circumstantiis  sufficere  de- 
beat, et  maiori  qua  fieri  possit  securitate  constituatur.  Quod  si 
istiusmodi  etiam  patrimonium  exhibere  ordinandus  nequeat , turn 
licebit  Episcopo  eum  ordinare  titulo  suae  Dioecesis , in  qua  ei 
ecclesiasticum  aliquod  officium  committat,  quo  honestae  sustenta- 
tioni  sit  consultum.  At  firma  omnino  manet  regula  ut  illi  soli 
ad  sacram  Ordinationem  admittantur,  quos  pro  Ecclesiarum  sua- 
rum necessitate  vel  utilitate  Episcopus  assumendos  iudicaverit. 
Quam  quidem  in  iis  qui  titulo  patrimonii  vel  pensionis  ecclesia- 
sticae ordinantur  stricte  observari  voluerunt  Concilium  Tridenti- 
num , Sess.  XXL  cap.  2.  de  Reform.,  et  Sess.  XXIII.  cap.  16. 
de  Reform.,  et  Romani  Pontifices,  e quibus  citare  sufficiat  In- 
noc.  XIII.  Const.  Apostolici  Ministerii  13.  Mali  1723.  et  Bened.  XIII. 

(1  Const.  In  Supremo  23.  Sept.  1724.  Multo  magis  servari  eadem 
regula  debet  in  iis,  qui  nullo  alio  quam  Dioecesis  titulo  ordinan- 
tur, quum  is  ipse  profecto  opcram  in  ea  praestandam  indicet, 
quae  absque  necessitate  vel  saltern  utilitate  non  concipitur. 

(b)  Propter  bonorum  ecclesiasticorum  passim  defectum , et 
maiorem  ipsam  circa  Ordinationis  titulum  concessam  facilitatem, 
addenda  videbatur  haec  generalis  admonitio,  ne  ob  facultatum 
temporalium  carentiam  minor  sit  quam  cultus  divinus  et  cura 
fidelium  exigant  sacrorum  ministrorum  numerus,  aut  clericorum 
indigentium  necessitatibus  succurri  nequeat.  Diversimode  in  di- 
versis  Dioecesibus  utrique  huic  j)ericulo  laudabiliter  obviam  ire 
Episcopi  procurant.  Nulla  tamen  videbatur  in  specie  methodus 
indicanda , sed  totum  hoc  negotium  Episcoporum  pro  Dioecesis 
suae  opportunitate  prudent!  iudicio  relinquendum  esse,  et  fide- 
lium hac  in  re  pietatem  excitari  oportere,  ut  Ecclesia  spontaneis 
eorum  oblationibus  adiuta  sufficientem  ])ro  cultu  Dei  et  fidelium 
cura  sacrorum  miiiistrorum  numerum  assumere,  eorumque,  ubi 
opus  fuerit,  indigcntiam  sublevare  queat.  Ceterum  quoad  clericos 
bene  de  Ecclesia  meritos  et  senio  vel  aegritudine  impeditos  quo- 


671 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


672 


minus  in  vinea  Domini  laborare  pergant,  peculiaris  fuit  provisio  a 
insinuata  ubi  de  vita  et  honestate  clericorum  actum  est. 


XV.  Schema  constitutionis  de  Regularibus 
Patrum  examini  propositum. 

PRAENOTANDA  CIRCA  SCHEMA  PRIMAE  CONSTITUTIONIS 
DE  REGULARIBUS. 

Inimici  Crucis  Christi,  qui  nonnullis  abhinc  annis  maiori  nisu 
et  detecta  facie  catbolicam  Ecclesiam  aggressi  sunt,  ut  earn,  si 
fieri  possit,  funditus  evertant,  inter  vaferrimas  artes  palam  de- 
bacchantur  in  regulares  familias,  utpote  quae  invictum  illius  auxi- 
liare  agmen  constituunt.  Hiuc  in  eas  contemptum  penes  cliristia- 
num  populum  omni , quo  possunt , modo  excitare  et  fovere  mo- 
liuntur:  et  deinde  pro  viribus  curant,  ut  a Guberniis  sup])rimantur ; 
quod  in  pluribus  regionibus  et  in  ipsa  Italia  factum  esse  lamen- 
tamur.  Quapropter  spectatissimus  quidam  Episcopus  monebat ; b 
„vista  la  tendenza  dei  politic!  ad  osteggiare  il  ripristinamento , e 
lo  sviluppo  degli  Ordini  Religiosi  ...  e indispensabile , cbe  sia 
proclamata  dal  Concilio  la  massima  utilita  di  quest!  Istituti  Re- 
ligiosi.“ Nec  silentio  praeterire  expedit,  nonnullos  etiam  aliunde 
spectatos  viros  specie  boni  deceptos  in  Regularium  exemptiones 
insurgere,  minime  animadvertentes,  eas  antiquitate  ipsa  esse  con- 
firmatas,  earum  utilitatem  et  necessitatem  ab  Apostolica  Sede 
proclamatam,  et  exemptionum  abrogationem  autonomiam  Ordinum 
regularium , eorum  vim  et  unitatem  destruere , ita  ut  ad  dioece- 
sanas  institutiones  sine  nexu,  sine  uniformitate  reducerentur.  Qua- 
propter quidam  ex  Moderatoribus  generalibus  Ordinum  expediens 
putat,  ut  a Concilio  religiosae  professionis  existimatio  in  anirais 
fidelium  erigatur;  ut  Clero  saeculari  et  regulari  enixe  commen- 
detur  animorum  coniunctio  et  charitas  ad  expugnandos  adversaries 
Dei  et  ad  animas  coelo  lucrandas;  et  taudem  ut  Episcopis  Or- 
dines  religiosi  commendentur  b 

Verum  denegari  baud  potest,  a nonnullis  Religiosis  debitam 
reverentiam  et  obsequium  Episcopis  baud  facile  exhiberi,  discipli- 
nam  et  observantiam  regularem  uti  par  est  minime  servari;  ab-  c 
usus  in  aliquibus  Ordinibus  irrepsisse , et  plures  specie  tantum, 
non  spiritu  et  veritate  religiosos  esse,  quamvis  a Conciliis  et  ab 
Apostolica  Sede  saepe  saepius  reformationis  decreta  promulgata 
fuerint , quibus  ad  observantiam  et  regularem  disciplinam  omni 
cura  revocabantur.  His  accessit , ut  plures  praesertim  in  parvis 
domibus,  quin  studiis  et  operibus  sacri  ministerii  vacarent,  otio 
et  saecularibus  consuetudinibus  indulgerent.  Hinc  scandala,  bine 
imminuta  populi  existimatio,  bine  contemptus;  bine  manus  Do- 
mini tetigit  nos  permittendo  suppressiones,  dispersiones,  bonorum 
usurpationes. 

Quae  cura  ita  sint,  fortasse  non  abs  re  erit  incipere  Consti- 
tutiones  reformationis  Regularium  1.  admonendo  Christifideles,  ut 
impiis  insinuationibus  contra  Regulares  aureni  non  praebeant,  sed 
potius  eos  existimatione  et  amore  prosequantur ; 2.  liortando  Epi- 
scopos,  ut  regulares  familias  foveant  et  tueantur,  ac  unioneni  et 
cliaritatem  inter  utrumque  Clerum  promovere  curent ; 3.  graviter 
admonendo  Regulares,  ut  debitum  bonorem,  obsequium  et  reve- 
rentiam Episcopis  exhiboant : eisque  adiutricem  in  excolendo  agro 
dominico  operam  alacriter  praestent,  regularem  observantiam  et  d 
disciplinam  sedulo  servent. 

Quae  quidem  novitatis  ideam  non  ingerent;  nam  nonmilla 
monita  a Leone  X.  in  Constit.  2G.  incip.  „Dum  wtra“  data  fue- 
runt,  cum  Pontifex  § 24.  haec  babeat:  „Eosdem  inmper  Fralres 
in  virtute  sanctae  ohedientiae  monemus,  nt  eosdeni  Episcopos  loco 
Sanctorum  Apostolorum  subrogafos  pro  dehita  et  Nostra  ac  Apo- 
stolicae  Sedis  reverentia  congruo  honore  et  convenienti  observantia 
venerentiirA  Et  deinde  sic  Episcopos  alloquitur:  „Ipsos  quoqiie 
Episcopos  hortamur,  tit  Fratres  ipsos  affectu  benevolo  prosequenles, 
charitative  tractent  ac  benigne  foveant.“  ^ 

Clemens  V.  in  Concilio  Viennensi,  prout  babetur  in  Clement, 
unica  „Frequens , et  assidua  de  excessibus  Praelatorum  § Veruw“ 
edixit:  „Verum  quia  una  est  Regularium  et  Saecidarium,  Praelato- 
ru>n  et  subditorum , exeniptorum  et  non  exemptorum  Universalis 


‘ Pareri  dei  Superior!  general!  pag.  42.  n.  1.  2.  3. 

2 Haec  Constitutio  lata  est  in  Concilio  Lateranensi  V.  [Sess.  XI. 
Hard.  C.  C.  IX,  1835.] 


Ecclesia,  extra  quam  nullus  omnino  salvatur,  quorum  omnium  uniis 
est  Dominus,  una  Fides  et  unum  Baptisma , decet  ut  omnes,  qui 
eiusdem  sunt  corporis,  unius  etiam  sint  voluntatis,  et  sicut  fratres 
ad  invicem  vinculo  cliaritatis  sint  adstricti ; decet  igitur , ut  [et] 
Praelati,  et  alii  tani  exempli,  quam  non  exempli  suis  iuribus  sint 
contenti,  et  alter  in  alterius  iniuriam  non  prosiliat,  sen  iacturam. 
Universis  itaque  Praelatis  Ecclesiarum  praesentis  sanctionis  edicto 
districte  praecipiendo  mandamus , quatenus  ipsi  a praedictis  gra- 
vaminibus  cessantes  . . . viros  religiosos  . . . charitative  tractent  et 
foveant,  et  sua  iura  et  privilegia  inviolabiliter  eis  serventf 
Quibus  positis  sequens  schema  proponitur. 


Pius  Episcopus  servus  servorum  Dei  ad  perpetuam  rei 
memoriam  sacro  approhante  Concilio. 

DE  REGULARIBUS. 

Dolendum  vebementer  est , malorum  quorundam  hominum 
nequitiam  eo  processisse,  ut  religiosos  Ordines  tanquam  institu- 
tiones iam  inveteratas  et  obsoletas , nostroque  aevo  neutiquam 
accommodatas , sed  potius  noxias  temere  renuntiarent ; perinde 
ac  si  Evangelica  Consilia,  a Christo  Domino  ad  assequendam  per- 
fectionem  tradita,  quandoque  essent  societati  obfutura:  quodque 
deterius  est,  hi  nunquam  desinunt  malis  quibusque  artibus  in 
ipsos  Ordines  contemptum  excitare  ac  fovere,  quo  facilius  valeant 
ad  eorum  destructionera  pervenire.  Hinc  Nos,  sacro  approbante 
Concilio,  falsas  ac  malignas  huiusmodi  insinuationes  artesque  re- 
probantes , fideles  omnes  enixe  in  Domino  exhortamur , ut  non 
modo  talibus  abduci  non  patiantur  doctrinis  atque  exemplis;  ve- 
rum etiam,  ut  religiosis  familiis  tantopere  de  Ecclesia  et  de  civili 
societate  benemeritis , existimationis , devotionis  et  amoris  signa 
constanter  exhibeant. 

Insuper  inhaerentes  vestigiis  Nostrorum  Praedecessorum,  om- 
nibus inculcamus  Ecclesiarum  Praelatis , ut  easdem  religiosas  fa- 
milias benevolo  diligant  affectu,  paterna  charitate  tractent,  modis 
omnibus  adiuvent,  foveant  ac  tueantur:  omneque  potissimum  stu- 
dium  conferant  ad  veram  animorum  concordiam  inter  Clerum 
saecularem  et  regularem  magis  constabiliendam  ac  servandam,  ut 
arctissimo  inter  se  charitatis  vinculo  obstricti,  coniunctis  viribus 
agrura  dominicum  excolere  et  praeliari  Christi  praelia  possint, 
atque  Ecclesiae  hostes  profligare,  qui  omni  conatu  illam  (si  fieri 
posset)  destruere  commoliuntur. 

Tandem  Superiores  Ordinum  ac  Regulares  omnes  graviter 
monemus,  ut  debita  reverentia,  obsequio  et  honore  Episcopos  pro- 
sequantur, nihilque  eorum  iuribus  detrahant,  quin  immo  adiutri- 
cem eis  operam  in  sacri  Ministerii  officiis  obeundis  iuxta  proprium 
institutum  alacriter  praestent,  vota,  quae  in  professione  Deo  nun- 
cuparunt,  fideliter  reddant,  regularem  observantiam  et  disciplinam 
sedulo  servent,  seque  religiosos  non  habitu  tantum  sed  et  virtute 
ac  spiritu,  quo  saucti  eorum  Fundatores  animati  erant,  ostendant, 
ut  propriam  sanctificationem  assequi , et  Ecclesiae  utilitati  ac 
populis  aedificationi  esse  possint. 


XVI.  Schema  constitutionis  super  vote  ohedientiae 
Patrum  examini  propositum. 

PRAENOTANDA  CIRCA  SCHEMA  CONSTITUTIONIS  SUPER 
VOTO  OBEDIENTIAE  REGULARIUM. 

Necessitatem  virtutis  ohedientiae  tarn  in  veteri,  quam  in  novo 
testamento  Sacra  Scriptura  frequenter  inculcat.  Consonant  SS.  Pa- 
tres  in  hac  divina  schola  eiformati  turn  graeci  turn  latini. 

Quae  non  solum  necessitatem  ohedientiae  ostendunt,  sed  eius- 
dem etiam  inter  ceteras  morales  virtutes  praestantiam.  Hinc 
S.  Gregorius  lib.  35.  Moral,  cap.  10 : „Obedientia,  ait,  sola  virtus 
est,  quae  virtutes  ceteras  memti  inserit , insertasque  cuslodit;  et 
cap.  12:  Obedientia  victimis  iure  praeponitur , quia  per  victimas 
aliena  caro , per  obedientiam  vero  voluntas  propria  mactatur  . . . 
vir  obediens  loquitur  victorias,  quia  dum  alienae  voci  humiliter 
subdimur,  nos  ipsos  in  corde  sup>eramus.“ 

Pariter  S.  Augustinus  lib.  14.  [c.  12.]  de  CivitateDei:  „Ohe- 
dientia,  inquit,  commendata  est  in  praecepto,  quae  virtus  in  creatura 
rationali  mater  quodammodo  est  omnium  custosque  virlutum.“  Et 


673 


Schemata:  constit.  cle  Regularihus  — constit.  super  veto  obedieutiae. 


674 


merito  qiiidem;  iiam  finis  et  perfectio  vitae  christianae  est,  con-  a 
temptis  bonis  terrenis,  Deo  inliaerere.  „Inter  virtutes  morales,  ut 
recte  S.  Thomas  2.  2.  q.  104.  a.  3,  tauto  aliqna  potior  est,  quanto 
aliquis  mains  aliqukl  contemnit , ut  Deo  inhaereat.  Sunt  uitteni 
tria  genera  ho'norum,  quae  homo  potest  contemnere  propter  Deum,: 
quorum  infimum  sunt  exterior  a bona;  medium  aulem  sunt  bona 
corporis;  supremum  autem  sunt  bona  animae,  inter  quae  quodam- 
modo  praecipuum  est  voluntas,  in  quantum  scilicet  per  voluntutem 
homo  omnibus  aliis  bonis  utitur  . . . quaecunque  alia  virtutum  opera 
ex  hoc  meritoria  sunt  apud  Deum,  quod  fiunt  id  obediatur  volun- 
tati  divinae:  nam  si  quis  etiam  martyrium  sustinerel,  vel  omnia 
sua  pauperibus  erogaret , nisi  haec  ordinaret  ad  impletionem  di- 
vinae voluntatis,  quod  directe  ad  obedientiam  pertinet,  meritoria 
esse  non  possent,  sicut  nec,  si  fierent  sine  charitate,  quae  sine  obe- 
dientia  esse  non  potest.“ 

Quae  in  genere  de  virtute  obedientiae  exposita  sunt,  speciali 
mode  Religiosos  afficiunt , qiii  ex  veto  illam  servare  tenentur, 
quique  propterea  prae  oculis  habeant,  has  laudes  obedientiae  de- 
beri  quicunque  demum  sit  Superior,  cui  praestatur:  Dei  enirn 
vices  gerit , a quo  omnis  potestas  bene  instituta  descendit.  Ex  b 
quo  principio  clarum  fit,  niagno  in  errore  versari  non  solum  eos, 
qui  in  his,  quae  ad  carnem  et  sangninem  pertinent,  sed  illos  etiam, 
qui  in  rebus  alioquin  sanctis  ac  si)iritualibus , ut  ieiuniis,  preca- 
tionibus  aliisque  pietatis  operibus,  fas  putant  a praescri])to  Supe- 
rioris  ac  voluntate  discedere.  Sapienter  Cassianus  in  Collat.  4. 
cap.  20.  Danielis  Abbatis:  „Unum  sane,  inquit,  atque  idem  inobe- 
dientiae  genus  est  vel  propter  operationis  instantiam , vel  propter 
otii  desiderium  Senioris  violare  mandatum:  tamque  dispendiosum 
est  pro  somno , quam  pro  vigilantia  Monasterii  statuta  convellere: 
tantum  denique  est  Abbatis  transire  praeceptum  id  legas,  quan- 
tum si  contemnas  ut  dormias“ 

Sed  obedientia  ut  perfecta  sit,  non  solum  postulat,  ut  exacte 
fideliterque  execution!  mandetur  quidquid  a Superiore  secundum 
regulam  praecipitur;  sed  etiam,  ut  circa  rem  praeceptam  voluntas 
et  indicium  subditi  quantum  fieri  potest  subiiciatur  et  confornietur 
voluntati  iudicioque  Praelati,  qui  ipsum  loco  Dei  gubernat : „nullo- 
que  vilio,  ait  Cas.sianus  Collat.  2.  cap.  11,  tarn  praecipitem  dia- 
bolus  monachum  pertrahit  ac  perducit  ad  mortem,  quam  cum  [eum] 
neglectis  consiliis  Seniorum  suo  iudicio  persuaserit  definitionique  c 
confidere;“  et  S.  Bernardus  de  illis,  qui  graviter  ferrent  imperata 
sibi  minus  suavia : „haec,  inquit,  si  moleste  coeperis  sustinere,  si 
diiudicare  Praelatum , si  munnurare  in  corde;  etiamsi  exterius 
impleas  quod  iubetur,  non  est  haec  virtus  obedientiae,  sed  velamen- 
tum  malitiae.“  Serm.  3.  de  Circumcisione  [n.  8]. 

Haec  ergo  perfecta  obedientia  dum  floruerit  in  familiis  reli- 
giosis,  florebunt  proeul  dubio  reliquae  omnes  virtutes,  edentque 
sanctitatis  fructus,  quos  et  sancti  Fundatores,  qui  eas  instituerunt, 
et  Apostolica  Sedes , quae  eas  probavit  confirmavitque , et  ipsa 
Societas  Civilis,  quae  eas  sustentat,  exoptant  et  postulant. 

Hoc  idem  nos  docet  experientia.  In  his  Ordinibus,  in  quibus 
sanctum  obedientiae  votum  exacte  fideliterque  servatnr,  et  alia 
quaecunque  ilia  sint  servantur,  et  virtutes  omnes  exercentur,  unio 
et  Concordia  inter  fratres , studium  orationis  turn  mentalis  turn 
vocalis , zelus  divini  cultus , rerum  mundanarum  contemptus , sui 
abnegatio,  mansuetudo,  humilitas,  interna  externaque  mortificatio, 
charitas  proximorum,  pro  quorum  salute  quisque  libenter  inipen- 
ditur.  Contra  vero  ubi  negligitur  obedientia,  laxatur  vinculum 
unionis,  totum  Religionis  corpus  vitiatis  humoribus  languescit,  im-  d 
perfectiones  primum,  deinde  vitia,  dominantur:  „exarescunt  corda 
Religiosorum , coagulantur  ut  lac,  fiunt  sicut  terra  sine  aqua,  nec 
amplius  compunguniur  ad  lacrymas,  nec  libet  legere,  nec  delectat 
orare,  nec  solitae  meditationes  inveniuntur A |Cf.|  Bern.  serm.  § 3 
\al.  serm.  54.  n.  8]  in  Cant. 

Quibus  ])Ositis,  in  schemate  Constitutionis  prime  commendatur 
virtus  obedientiae  in  genere,  et  deinde  in  specie  quoad  Regulares. 
Praecipitur  obedientia  necessaria  ad  salutem ; et  enixe  commen- 
datur etiam  ea,  quae  pertinet  ad  cumulum  pcrfcctionis  iuxta  doc- 
trinam  S.  Thomae,  qui  sic  habct ' : „Rdigiosi  obedientiam  profi- 
tentur  quantum  ad  regularem  conversationem,  secundum  quam  suis 
Fraelatis  subduntur ; et  idea  quantum  ad  ilia  sola  obedire  tenen- 
tur, quae  possunt  ad  regularem  observantiam  perlinere.  Et  haec 
est  obedientia  sufficiens  ad  salutem.  Si  autem  in  aliis  obedire 
voluerint,  hoc  pertinebit  ad  cumulum  perfectionis ; dum  tamen  ilia 
non  sint  contra  Deum,  aut  contra  perfectionem  [al.  professionem] 


1 2.  2.  q.  104.  art.  5.  ad  3. 
Coll.  Lac.  VII. 


regulae;  quia  talis  obedientia  esset  illicita.  Sic  ergo  potest  triplex 
obedientia  distingui:  una  sufificiens  ad  salutem,  quae  solum  obedit 
in  his,  ad  quae  obligatur:  alia  perfecta,  quae  obedit  in  omnibus 
licitis:  alia  indiscreta,  quae  etiam  in  illicitis  obedit.“ 

Tandem  occurritur  tergiversationibus  illorum  Religiosorum, 
qui  consent  per  simplicem  recursum  ad  Sujieriores  mediates  a 
])raece])to  obedientiae  a Superiore  immediato  imposito,  ab  illius 
exsecutione  sese  interim  immunes  esse , ac  propterea  sine  ratio- 
nabili  causa  et  temere  saepe  saepius  ad  Superiores  mediatos  re- 
currunt,  ut  vim  praecepti  effugiant.  Hi  nesciunt  in  materia  obe- 
dientiae  non  admitti  recursum  in  suspensivo,  uti  aiunt,  sed  in 
devolutivo  tantum.  Hac  de  re  habetur  decretum  Benedict!  XIV. 
diei  6.  lulii  1754 *  *,  quo  Pontifex  mandavit,  ut  in  recursibus  Re- 
gularium  adversus  obedientiam  suorum  Superiorum  semper  rescri- 
batur,  jiareant,  et  deinde  recurrant  ad  formam  capituli  Reprehen- 
sibilis  de  appellationibus  ibi : praecipue  hoc  in  Religiosis  volumus 
ohservari,  ne  Religiosi,  cum  pro  aliqiio  excessu  fuerint  corrigendi, 
contra  regularem  Fraelati  sui  et  Capituli  disciplinam  appellare 
praesumant ; sed  humiliter  ac  devote  siiscipiant  quod  pro  salute 
sua  fiierit  eisdem  iniunctum,  et  ad  formam  capituli  Ad  Nostrum 
de  appellationibus  ibi  „mandamus  quatenus,  si  quando  quilibet  sub- 
ditorum  tuorum  ad  remedlum  appellationis  convolaverit , non  ideo 
minus  eum  iuxta  tenorem  mandati,  quod  in  praedicta  regula  con- 
tinetur,  et  institutionem  Ordinis  corrigas  et  castiges“. 

Quibus  praemissis  schema  exhibetur. 


Pius  Eqnscopus  servus  servorum  Dei  ad  perpetuam  rei 
memoriam  sacro  approhante  Concilio. 

DE  VOTO  OBEDIENTIAE. 

Ea  potissimum  religiosae  perfectionis  est  virtus,  ut  qui  statum 
regularem  amplectuntur,  praeter  temporalium  bonorum  renuntia- 
tionem  et  castitatis  professionem,  abnegare  semetipsos  ac  perpe- 
tuum  propriae  voluntatis  holocaustum  Deo  offerre  teneantur.  Nil 
igitur  magis  ad  instaurandam  servandamque  regularem  discipli- 
nam conducit,  quam  accurata  et  fidelis  religiosae  obedientiae  ob- 
servatio;  quandoquidem  ipsa  ceteras  virtutes  menti  inserit,  inser- 
tasque  custodit  Magna  quidem  paupertas,  sed  maior  integritas ; 
horum  autem  est  obedientia  maxima,  si  custodiatur  illaesa:  nam 
])rima  rebus,  secunda  carni,  tertia  vero  menti  dominatur  et  anirno 
Hinc  si  obedientiae  votum  negligatur,  Religiosorum  corda  veluti 
terra  sine  aqua  arescunt , nec  ipsi  amplius  humilitate , oratione, 
meditatione  delectantur;  quin  immo  religiosae  familiae  compago 
disrumpitur. 

Quapropter  sacrosanctae  Tridentinae  Synod!  decretis  inhaeren- 
tes,  quo  facilius  et  securius  regularis  disciplina  ubi  collapsa  sit 
instauretur,  et  constantius  ubi  conservata  est  jiersevoret,  omnibus 
Regularibus,  tarn  viris,  quam  mulieribus,  cuiuscunque  Religionis, 
Societatis,  Congregationis  et  Instituti  sint,  sacro  approbantc  Con- 
cilio, praecipimus,  ut  ad  regulae  quam  profess!  sunt  praescriptum, 
vitam  instituant  et  comjionant,  praecepta  ac  vota  observent,  per- 
fectae  praesertim  obedientiae  animo  volenti  mancipentur,  crucifi- 
xnm  Christum  Dominum  intuentes,  qui  factus  obediens  usque  ad 
mortem  nedum  nobis  dedit  huius  virtutis  jiraecejitum , sed  magnum 
quoque  in  seipso,  quod  imitaremur,  reliquit  excmplum.  Et  quoniam 
omnis  potestas  a Deo  est,  Regulares  omnes  in  suis  Superiori- 
bus  Deum  ipsum  agnoscant,  ac  meminerint  non  solum  ordina- 
tioni  Dei  resistere,  qui  potestati  resistit,  verum  etiam  sese  pecu- 
liari  obligatione  teneri  vi  voti,  quod  in  religiosa  professione  emit- 
tenda  Deo  nuncuiiant.  (iuamobrem  debita  reverentia  et  amore  suos 
omnes  Superiores  prosequantur , et  (juae  ipsi  iuxta  regulam  in- 
iungunt,  integre,  pronqite  et  humiliter  sine  ulla  excusatione  per- 
ficiant. 

Eos  insuper  hortamur,  ut  ad  assequendam  huius  eximiao 
virtutis  iierfectionem,  ((uae  est  quodammodo  mater  omnium  custos- 
que  virtutum'^,  toto  pectore  incumbant;  nec  non  a neiiuam  huius 
saeculi  spiritu , (jui  est  Crucis  Christ!  omnisque  auctoritatis  ac 
subiectionis  inimicus,  sibi  maxime  caveant,  seque  undique  tuoantur. 

Tergiversation!  nihilominus  eorum,  qui  causas  ad  obedientiae 


* Vide  Collect.  Card.  Bizzarri  pag.  422. 

* S.  Gregorius  lib.  35.  Moral,  cap.  10.  [Migne  P.  L.  LXXVI,  705.] 
3 loan.  XXII.  Extravag.  „QuorHmdam“  I.  de  verb,  signif. 

S.  Aug.  de  civitate  [Dei]  lib.  14.  cap.  12.  [Migne  P.  L.  XLI,  420  ] 

43 


675 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


676 


iugum  excutiendum  interserunt , occurrere  volentes  declaramus 
atque  statuimus,  Religiosorum  recursus,  qui  fieri  sclent  ad  legiti- 
mam  auctoritatem  adversus  obedientiae  praeceptum  a Superioribus 
datum,  haudquaquam  obediendi  obligationem  suspendere;  nec  fa- 
cile illorum  liabendam  esse  rationem,  nisi  prius  Religiosi,  qui  re- 
clamaverint,  Superiorum  mandatis  paruerint.  Si  quis  autem  ad 
intercipienda  Superiorum  mandata  confugere  ad  laicam,  vel  aliam, 
quae  competens  non  sit , potestatem  attentet , admonitum  eum 
volumus,  se  graviter  contra  obedientiae  votum  facturum. 


XVII.  Schema  constitutionis  super  perfecta  vita  communi 
Patrum  examini  propositum, 

PRAENOTANDA  CIRCA  SCHEMA  CONSTITUTIONIS  SUPER 
PERFECTA  VITA  COMMUNI. 

Exploratum  est , sanctos  Ordinum  regularium  Institutores 
veteri  Ecclesiae  disciplinae  iiihaerentes  suis  sectatoribus  vitam 
communem  perfectam  praescripsisse.  Sed  tractu  temporis,  prout 
in  rebus  humanis  contingere  solet,  imminuto  paupertatis  spiritu, 
cuiusdam  peculii  usus  invectus  fuit.  Hinc  vita  communis  perfecta 
collapsa  est , et  regularis  observantia  et  disciplina  languescere 
coepit.  Ut  vetustiora  omittamus,  Concilium  Tridentinum  cam  in- 
staurare  curavit.  Romani  etiam  Pontifices  et  praesertim  Cle- 
mens VIII.  ‘ idem  opus  aggressi  sunt;  sed  eorum  decreta  ut  plu- 
rimum  in  irritum  cesserunt ; tanta  enim  animis  Religiosorum 
inhaerebat  oppositio,  ut  etiam  inanibus  interpretationibus , et  ex- 
ceptionibus  sese  ab  eorundem  decretorum  observantia  eximere 
curaverint,  et  S.  Sedes  nonnulla  indulta  concedere  quasi  coacta 
sit  ad  maiora  praecavenda  mala;  quamvis  passim  pro  vitae  com- 
munis instauratione  institerit. 

Ad  vitae  communis  observantiam  reiiciendam  a nonnullis  ad- 
ducitur  inopia  conventus,  vel  monasterii;  verum  banc  difficulta- 
tem  probati  auctores  refutarunt  animadvertentes,  quod  si  singuli 
huiusmodi  conventuum , seu  monasteriorum  Regulares  non  ser- 
vantes  vitam  communem , de  facto  habent  sibi  necessaria  iuxta 
decentiam  status,  eadem  haberent  etiamsi  vitam  communem  ser- 
varent,  cum  singuli  omnia  in  communitatis  usum  conferre  debeant. 
Quin  immo  quidam  ex  actualibus  Moderatoribus  generalibus  testa- 
batur,  sese  in  regimine  domorum  sui  Instituti  expertum  esse  ea, 
quae  sufficiunt  singulis,  magis  magisque  sufficei’e,  si  in  communi- 
tatem  conferantur;  nam  res  minori  pretio  comparari  possunt,  si 
opportune  tempore  et  in  maiori  quantitate  provideantur : quod  a 
communitate  quidem,  sed  non  a singulis  fieri  potest. 

Verum  huiusmodi  oppositio  tractu  temporis  aliquantisper  re- 
missa  est;  et  cura  ac  opera  nonnullorum  Superiorum  regularium 
in  aliquibus  locis  earn  restitutam  videmus;  eamque  SSrnus  D.  N. 
Pius  PP.  IX.  servandam  decrevit  in  domibus  novitiatus  ac  etiam 
ab  iis , qui  ante  professionem  votorum  solemnium  simplicia  vota 
emittunt  Et  in  praesens  communis  sententia  est  turn  plurium 
Religiosorum , quibus  observantia  regularis  cordi  est , turn  pluri- 
morum  Antistitum,  inanem  futuram  reformationem  Regularium, 
nisi  tanquam  illius  fundamentum  vita  communis  perfecta  consti- 
tuatur;  et  nisi  Religiosi  reformati  a non  reformatis  omnino  se- 
parentur. 

Hinc  in  Commissione  Rmi  Consultores  censuerunt , vitam 
communem  perfectam  instaurandam  esse ; sed  iuxta  modum , ut 
efficaciter  quidem,  sed  prudenter  etiam  procedatur.  In  novis  con- 
ventibus,  seu  domibus  religiosis  erigendis  vel  suppressis  restituen- 
dis , servetur  omnino  vita  communis  perfecta  Ea  denuntietur 
postulantibus  eamque  novitii  ante  professionem  polliceantur.  Ser- 
vetur in  domibus  novitiatus , professorii  et  studiorum : Et  cum 
sperandum  non  sit,  ut  res  fauste  procedant,  nisi  Superiores  Maiores 
exemplum  praebeant , instauretur  et  servetur  etiam  in  domibus, 
in  quibus  Generales  et  Provinciates  resident'’,  et  in  eis  pariter 


* Const.  Nullus  omnino. 

^ Ramirez  Episcopus  in  quaest.  mor.  § 6 citatus  a Felice  Potestas. 
tom.  I.  p.  2.  n.  1092.  Lucius  Ferraris  verb,  vita  communis  n.  9 ; aliique. 
^ Collect.  [Card.  Bizzarri]  pag.  903. 

Ibid.  pag.  907.  art.  X. 

^ Clement.  [L  Innoc.]  XII.  Decret.  „Sanctissimus‘‘  18.  lulii  1695. 
Provinciales  in  aliquibus  Ordinibus  proprium  residentiae  Con- 
ventum  non  habent;  sed  possunt  Conventum  sibi  benevisum  in  pro- 


a  Definitores  Generales  ac  Provinciales  commorentur ; quod  si  re- 
nuerint  eo  praetextu,  quod  iam  professi  sint,  muneri  suo  renun- 
tiasse  intelligantur.  Alii  vero  Religiosi  iam  professi  pro  viribus 
moneantur,  ut  vitam  communem  amplectantur ; et  qui  renuerint, 
in  separatis  domibus  collocentur,  ne  neo-professi  eorum  conver- 
satione  et  non  laudabili  exemplo  inficiantur,  et  ab  observantia 
retrahantur.  Ad  maiores  Ordinis  dignitates  renuentes  vitam  com- 
munem amplecti  minime  eligantur;  et  in  capitulis  provincialibus 
vocem  passivam  non  habeant , ne  inobservantes  eligi  contigerit ; 
vocem  vero  activam,  si  ea  fruantur,  habeant  in  electionibus,  quae 
in  capitulis  provincialibus  fiunt,  non  vero  quando  agitur  de  iis, 
quae  observantiam  et  disciplinam  respiciunt.  Neo-professi  non 
transferantur  in  conventus  seu  domes,  in  quibus  vita  communis 
non  servatur;  alias  commiscerentur  cum  Religiosis  non  reformatis, 
et  eorum  exemplo  ad  inobservantiam  excitarentur,  et  assuescerent. 
Ideoque  si  alia  domus  reformata  praesto  non  esset,  nec  conventus 
novitiatus  interim  novos  novitios  capere  posset , suspendatur  re- 
ceptio  novitiorum  usque  dum  locus  pateat;  magis  enim  expedit 
novitios  ad  tempus  non  recipere,  quam  Religiosos  reformates  et 
b observantes  cum  non  reformatis  et  inobservantibus  commisceri *  *. 
Hoc  pacto  fiet,  ut  vitae  perfectae  communis  observantia  paulatim, 
sed  certo  in  omnibus  domibus  instauretur,  et  omnes  Religiosi  eo- 
dem  spiritu  animati  habeantur.  Tandem  cum  Religiosi  omnia  ne- 
cessaria a conventu  recipere  debeant,  et  ipsi  omnia,  quae  eis  ob- 
venerint,  ad  usum  communem  religiosae  familiae  conferre  teneantur, 
necessarium  visum  est  Superioribus  charitatem  et  sollicitudinem, 
subditis  autem  religiosam  moderationem  commendari. 

Sed  cum  Sanctimonialibus  cautius  agendum  erit;  cum  earum 
separatio  possibilis  non  sit,  et  ne  foemineae  mentes  turbentur. 
Propterea  quoad  Moniales  haec  tantum  decernenda  esse  Rtni  Con- 
sultores censuerunt.  Nullum  novum  Monasterium  sine  vita  com- 
muni perfecta  erigatur,  vel  suppressum  restituatur;  nulla  ex  no- 
vitiis  ad  professionem  admittatur,  quin  vitam  communem  polli- 
ceatur.  Sed  prudenter  cum  iam  professis  agendum  erit  iuxta 
monitum  Bened.  XIV.  de  Synodo  dioecesana  lib.  XIII.  cap.  XII. 
n.  22.  Haec  et  alia  proposita  sunt,  quae  brevitatis  gratia  omit- 
tuntur,  et  in  schemate,  quod  examinandum  proponitur,  referuntur. 

Formula  derogationum  desumpta  est  a Sacro  Concilio  Triden 
c tino  Sess.  XXV.  De  Regul.  cap.  22. 


Pins  Episcopus  servus  servorum  Dei  ad  perpetuam  rei 
menioriam  sacro  approhante  Concilio. 

DE  TITA  COMMUNI. 

Regularem  observantiam  ob  id  potissimum  collabi  dignoscitur, 
quod  perfecta  vita  communis , quam  sancti  regularium  Ordinum 
Institutores  suum  veluti  aedificium  veteri  Ecclesiae  disciplinae 
superexstructum  voluerunt,  et  a suis  sectatoribus  servari  manda- 
runt,  penes  plures  religiosos  Ordines  in  desuetudinem  abierit.  Ubi 
enim  ab  designate  a sanctis  viris  perfectionis  tramite  deflecti  con- 
tingat , paulatim  a vero  eorum  spiritu  et  a primaevo  institute 
cum  magna  disciplinae  iactura  desciscitur.  Hinc  licet  ad  gravis- 
sima  removenda  mala,  quae  ex  huiusmodi  communis  vitae  de- 
fectu  promanant.  Concilium  Tridentinum^,  Clemens  VIII.  Ur- 
banus  VIII.  Innocentius  XI.  Innocentius  XII.  ® aliique  Pon- 
d tifices  Praedecessores  Nostri  illam  pro  viribus  instaurari  curaverint, 
nihilominus  non  ubique  earn  servari  in  comperto  est.  Nos  itaque 
rati  nihil  magis  conferre  ad  Regularium  reformationem  reapse 
promovendam,  quam  ut  in  hoc  Sacrosancto  Oecumenico  Concilio 
vitae  perfectae  communis  obligatio  gravissimis  verbis  denuntietur 
ac  solemni  sanctione  muniatur,  sacro  approbante  Concilio,  quae 
sequuntur  districte  statuimus,  decernimus  atque  mandamus. 


vincia  eligere;  ideoque  in  schemate  praescriptum  est,  ut  conventum 
vitae  communis  eligant , vel  etiam  domum  novitiatus , in  qua  statim 
ea  introduci  debet. 

* Clem  VIII.  in  decreto  incipient.  Regularis  disciplinae  mandavit, 
ut  quoad  conventus  novitiatus  iuxta  reformationem  deputati  non  fue- 
rint , Superiores  a receptione  novitiorum  sive  ad  habitum , sive  ad 
professionem  abstinerent. 

^ Sess.  XXV.  de  regular,  cap.  1. 

® Const.  Nullus  omnino. 

Decret.  de  regul.  apost.  et  elect. 

^ Cum  non  alias. 

6 Decret.  incip.  Sanctissimus. 


677 


Schemata:  constit.  super  perfecta  vita  communi  — constit.  de  clausura. 


678 


CAPUT  I. 

Nulla  in  posterura  nova  domus  religiosa  erigatur,  vel  etiam 
de  iure  vel  de  facto  tantum  suppressa  restituatur  sine  expressa 
conditione  ac  lege  in  peri)etuum  servandae  vitae  perfectae  com- 
munis, secus  erectio,  vel  restitutio  irrita  omnino  habeatur. 

Quicunque  in  futurum  professionem  emittet , praecepto  ser- 
vandi  vitam  perfectam  communem  teneatur;  ideoque  ei,  qui  ad- 
mitti  ad  profitendum  in  quolibet  Ordine,  Congregatione,  Societate 
et  Institute  regulari  postulaverit,  priusquam  turn  domi  recipiatur, 
turn  habitu  religioso  induatur,  dictum  praeceptum  expresse  de- 
nuntietur,  ita  ut,  si  huic  se  subiicere  recusaverit,  luillo  modo  in 
Religionem  admittatur.  Quilibet  autem  novitius  in  actu  profes- 
sionis  tarn  votorum  simplicium  solemnibus  praemittendorum,  quam 
eorundem  votorum  solemnium,  observantiam  perfectae  vitae  com- 
munis polliceatur : proptereaque  in  admissionis  ac  professionis 
actis  peculiaris  de  praedictorum  observantia  adnotatio  fieri  debeat: 
super  quibus  omnibus  Superiorum  ad  quos  spectat  conscientia 
graviter  onerata  remaneat;  ac  si  ea  exsecutioni  iidem  demandare 
omittant,  eo  ipso  voce  activa  et  passiva  privati  existant. 

Insuper  intea  annum  ab  absolute  Concilio  perfecta  vita  com- 
munis omnino  constituatur  in  domibus  novitiatus,  professorii  ac 
studiorum,  quateniis  in  eis  introducta  adhuc  non  reperiatur,  vel 
etiam  introducta  non  servetur:  idipsum  in  domibus  fiat,  in  quibus 
Superiores  Generales  vel  Provinciales  resident.  Quod  si  Provin- 
ciales  domum  propriae  residentiae  non  habeant,  earn  eligant,  in 
qua  vita  perfecta  communis  servatur;  sin  minus  conventum  no- 
vitiatus. Etiam  Dcfinitores,  seu  Assistentes,  vel  Consiliarii  tam 
Generales,  quam  Provinciales,  in  conventibus  vitae  perfectae  com- 
munis morari  debeant.  Omnes  Religiosi  etiam  antea  professi,  qui 
in  omnibus  enuntiatis  domibus  commorantur,  earn  omnino  servare 
teneantur.  Nemo  proinde  Religiosorum  ad  Superioris  Generalis 
munus , vel  ad  aliam  ex  maioribus  quoquomodo  nuncupatis  sui 
Ordinis  dignitatibus  eligi  valeat , nisi  eandem  perfectam  vitam 
communem  profiteatur;  et  qui  in  praesens  ad  dictum  munus  vel 
dignitates  elect!  reperiuntur,  nisi  earn  amplectantur,  eo  ipso  muneri 
suo  renuntiasse  intelligantur.  Quae  etiam  servanda  erunt  quoad 
Superiores  locales  aliosque  officiates  in  aliis  omnibus  conventibus, 
in  quibus  vita  perfecta  communis  constabilietur. 

Ceterum  Superiores  regulares  in  omni  patientia  et  doctrina, 
qua  exhortationibus,  qua  suasionibus,  modis  omnibus  pro  viribus 
curare  debeant,  ut  omnes  Religiosi  etiam  iam  professi  vitam  per- 
fectam communem  quamprimum  amplectantur : qui  vero  renuerint, 
in  separatis  conventibus  colloccntur;  hi  tamen  legi  deposit!  in 
capsa  communi  obnoxii  sint , nec  pecunia  uti  valeant , nisi  ad 
suos  necessarios  honestosque  usus,  praehabita  expressa  singulis 
vicibus  Superioris  licentia:  insuper  nec  voceni  passivam  habeant 
in  electionibus  et  capitulis  provincialibus ; attamen  eis  permittitur, 
ut  in  eisdem  provincialibus  electionibus  et  capitulis  activam,  qua- 
tenus  ea  gaudeant,  exercere  valeant;  non  tamen  in  iis,  quae  ob- 
servantiam et  disciplinam  regularem  respiciunt. 

Praeterea  expleto  tyrocinio,  neo-professi  non  transfcrantur, 
nisi  in  aliam  reformatam  domum , ubi  vigeat  perfecta  vita  com- 
munis: quod  si  nulla  alia  domus  reformata  habeatur,  in  eodem 
novitiatus  conventu  permaneant:  et  si  idem  conventus,  ob  ibi  de- 
gcntium  Religiosorum  numerum,  ad  alios  novitios  recipiendos  capax 
non  sit,  hoc  ipso  ulterior  novitiorum  acceptatio  interdicta  censea- 
tur,  donee  occasio  detur,  ut  neo-professi  in  aliam  perfectae  vitae 
communis  domum  transferri  commode  valeant,  et  conventus  novi- 
tiatus ad  alios  novitios  recipiendos  capax  reddatur. 

De  reliquo  cum  vita  perfecta  communis  in  eo  consistat,  ut 
bona  quaecunque,  reditus,  emolumenta  aliaque  omnia,  quae  quo- 
vis  titulo  Religiosis  obveniant , in  usum  religiosae  familiae  plene 
conferantur,  et  ipsum  victum,  vestitum  aliaque  necessaria  a con- 
ventu in  communi  accipiant,  Superiores  nihil  quod  sit  necessarium 
Religiosis  denegent,  et  Religiosi  nihil  quod  sit  superfluum  exigant; 
ideoque  Superioribus  charitas  et  sollicitudo,  subditis  vero  religiosa 
moderatio  enixe  commendatur. 

CAPUT  11. 

Ad  vitae  perfectae  communis  professionem  etiam  in  Sancti- 
monialium  Monasteriis  constal)iliendam,  praetor  ea,  quae  in  prae- 
cedonti  capite  pro  religiosis  viris  allata  sunt,  peculiaris  vcluti 
ratio  concurrit,  periculum  nempe  aernulationum  ac  distractionum, 
quod  in  eis  maius  est,  removendi.  Sacro  igitur  approbanto  Con- 
cilio, haec  statuimus,  decernimus  at<iue  praescribimus. 


a Nullum  in  posterum  Sanctimonialium  novum  Monasterium 
erigatur,  vel  etiam  de  iure  vel  de  facto  tantum  suppressum  re- 
stituatur sine  expressa  conditione  et  lege  in  perpetuum  servandae 
vitae  perfectae  communis;  secus  erectio  vel  restitutio  irrita  pror- 
sus  habeatur.  Moniales,  quae  in  praefatis  Monasteriis  vota  emit- 
tunt , praecepto  eiusdem  vitae  communis  servandae  omnino  te- 
neantur. Postulantibus , quae  Monasterium  ingredi  volunt  ad 
effectum  profitendi , praeceptum  illius  vitae  denuntietur , quod 
denuo  fieri  debeat  antequam  monastico  habitu  induantur.  Novi- 
tiae  vero  ante  professionem , vitam  ipsam  perfectam  communem, 
si  vota  emittant  in  Monasterio,  in  quo  ea  vigeat,  expresse  polli- 
ceantur:  si  vero  in  Monasterio,  in  quo  nondum  ea  introducta  sit, 
])olliceri  debeant , sese  paratas  esse  ad  eandem  amplectendam 
statim  ac  a Superioribus  introduci  velit. 

In  Sanctimonialium  Monasteriis  iam  existentibus , in  quibus 
vita  communis  jierfecta  non  viget,  Episcopi,  vel  alii  Superiores, 
quibus  monasteria  subiecta  sunt , ad  earn  praescribendam  pru- 
denter  se  gerere  debent,  ne  secus  maiora  incommoda  oriantur. 
Perpendant  nimirum  peculiaria  rerum  adiuncta,  et  si  de  ilia  in- 
b troduc.enda  in  Domino  agere  iudicaverint,  non  comminationes  ad- 
hibeant,  sed  Moniales  ad  exoptatam  disciplinae  restaurationem 
paternis  adhortationibus  et  spiritualibus  exercitiis  revocare  curent. 
Audiant  prius  omnes  et  singulas,  ut  probe  exploretur  earum  ani- 
mus, ac  certo  deprehendatur,  quae  huiusmodi  reformation!  libenter 
acquiescant  aut  contra  obluctentur,  et  quo  in  numero  recenseantur 
illae,  quae  aetate  aut  auctoritate  graviores  habentur.  Si  maior 
pars  paratam  ad  reformationem  se  exhibeat,  poterit  Episcopus,  vel 
alius  Superior,  nisi  aliter  ei  ob  peculiares  causas  videatur,  vitam 
communem  perfectam  introducere,  tolerando  ut  renuentes  in  priori 
statu  remaneant;  ita  tamen,  ut  ipsae  teneantur  in  capsam  com- 
munem Monasterii  pecuniam  inferre;  nec  ea  uti  possint,  nisi  ad 
suos  necessarios  honestosque  usus,  obtenta  prius  a Superiorissa 
singulis  vicibus  licentia.  E contra  si  maior  Monialium  pars  re- 
formationi  obsistat , ad  aliud  opportunius  tempus  differenda  res 
erit;  vel  saltern  ad  id  temporis,  quo  Moniales,  quae  in  professione 
vitam  perfectam  communem  pollicitae  fuerint,  maiorem  Commu- 
nitatis  partem  constituere  comperiantur. 

Hoc  modo  introducta  in  aliquo  Monasterio  vita  communi  per- 
c fecta , si  quas  renuentes  in  eo  superesse  contingat , istae  minime 
ad  officium  Superiorissae,  Vicariae,  Magistrae  novitiarum  et  Oeco- 
nomae  eligi  valeant ; et  si  electae  inveniantur , dictis  officiis  eo 
ipso  renuntiasse  censeantur;  quandoquidem  ad  ea  nonnisi  quae 
vitam  perfectam  communem  observant,  eligi  poterunt.  Speran- 
dum  tamen  est  Sanctimoniales  perfectiorem  vitam  lubenti  animo 
amplexuras  fore,  ut  laxiorem  vivendi  rationem  abnegantes,  quae 
coelestis  Sponsi  sunt,  unice  quaerant. 

Haec  quoad  Religiosos  viros  et  Sanctimoniales  volumus  et 
mandamus;  ideoque  graviter  praecipimus  omnibus  Moderatoribus 
Generalibus,  Provincialibus,  Commissariis , Abbatibus,  Prioribus, 
Rectoribus  et  Guardianis  cuiuscunque  sint  Ordinis , Societatis, 
Congregationis  et  Instituti,  aliisque  ad  quos  spectat,  ut  quae  in 
hac  Nostra  Constitutione  decreta  sunt,  exsecutioni  plene  commit- 
tant,  non  obstantibus  omnium  et  singulorum  ])rivitegiis  et  indultis 
sub  quibuscunque  formulis  verborum  conceptis,  etiam  in  corpore 
iuris  clausis ; nec  non  Coustitutionibus , statutis  et  regulis  etiam 
iuratis,  et  Apostolica  auctoritate  confirmatis,  atque  etiam  consue- 
tudinibus  quamvis  immemorabilibus , aliisque  contrariis  quibus- 
d cunque. 


XVIII.  Schema  constitutionis  de  clausura 
Patrum  examini  propositum. 

PRAENOTANDA  CIRCA  SCHEMA  CONSTITUTIONIS  SUPER 
CLAUSURA. 

Ad  removendas  a Regularibus  causas,  occasiones  ac  pericula 
scandalorum,  nec  non  amittendi  observantiae  et  disciplinae  spiri- 
tum , praescripta  est  clausura  ‘ , vetitus  egressus  e conventu  sine 
causa,  sine  socio  et  absque  Superioris  licentia  ^ ; nec  non  frequen- 
tia  saccularium  in  conventu *  *.  At  tractu  temporis  cum  sive  ex 
privilegiis,  sive  ex  abusu  observantia  clausurae  in  pluribus  locis 


‘ Cap.  Pervenit  20.  c.  18.  q.  2. 

Clemens.  VIII.  Decret.  Nullus  de  reform.  Regul. 

* E.x  Decretis  S.  Congregationum. 


43* 


679 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  ggQ 


collapsa  fuerit,  S.  Pius  V.  ‘ revocavit  facultates  omnes  mulieribus 
concessas  ingrediendi  monasteria  et  loca  virorum  regularium ; et 
poenam  excomniunicationis  Summo  Pontifici  reservatae  commina- 
tus  est  mulieribus  ingredientibus  sub  licentiarum  praetextu , et 
Regularibus  eas  admittentibus : deinde  declaravit  excommunicatio- 
uem  incurri,  etiamsi  iugressus  sine  licentiarum  praetextu  locum 
babeat^  Sed  nonnulli  Tlieologi , etiam  post  dictam  declaratio- 
nem,  non  dubitarunt  asserere  earn  vim  non  habere  ob  promulga- 
tionis  defectum,  licet  in  Bullario  Romano  inserta  reperiatur.  Etiam 
Gregorius  XIII.  revocavit  omnes  facultates  Et  tandem  Be- 
ned.  XIV. *  * confirmavit  omnes  constitutiones  A])ostolicas  et  de- 
cretum  S.  Concilii  Tridentini  sub  poenis  ibi  indictis,  et  omnia  in- 
dulta  abrogavit.  Noluit  tamen  derogare  concessionibus  favore 
nobilium  foeminarum , quae  sint  Fuudatrices , vel  insignes  Bene- 
factrices,  aut  de  earundem  familia,  et  dummodo  concessiones  buius- 
modi  tiant  per  Litteras  Apostolicas  in  forma  Brevis  sub  plumbo, 
et  mulieres  eaedem  non  curiositatis,  et  vagandi  animo,  sed  pietatis 
causa  claustra  ingrediantur.  Insuper  prohibuit  quibuscunque  etiam 
Cardinalibus  sive  singulis , sive  eorundem  Cardinalium  Congrega- 
tionibus,  ne  facultates  ingrediendi  clausuram  foeniinis  ullo  mode 
concedant  sub  poenis  Summo  Pontifici  reservatis. 

De  egressibus  Religiosorum  e conventibus  Clemens  VIII. 
Const.  Nullus  § 19.  statuit:  „Ntcllus  e conventu  egredi  audeat, 
nisi  ex  causa,  et  cum  socio , licentiaque  singulis  vicibus  impefrata, 
ac  henedictione  accept  a a Superiore,  qui  non  aliter  earn  cuncedat, 
nisi  causa  probata , sociumque  exituro  adiimgat  non  petentis  ro- 
gatii , sed  arbitrio  suo , neque  eundem  sacpius.  Licentiae  vero 
generates  exeundi  nulli  concedanlur.  Contravenientes  autem  poena 
gravi  etiam  carceris  Superioris  arbitrio  plectantur.  Eandern  etiam 
lanitor  subeat,  si  sciens  exeundi  facultatem  fecerit : cum  autem  quis 
in  conventum  revertitur , Superiorem  iterum  adibit  benedictionem 
recepturus,  qui  a socio  itineris  rationem,  et  quid  rei  factum  sit, 
diligenter  perquiratf 

Cum  autem  in  aliquibus  locis  clausura  baud  diligenter  ser- 
vetur,  socius  in  egressu  e Conventibus  passim  non  assumatur,  et 
Religiosi  etiam  soli  hue  illuc  in  aliquibus  locis  vagari  conspician- 
tur,  et  nonnullorum  conventuum  tranquillitas  et  disciplina  saecu- 
larium  frequentia  turbetur,  ac  Religiosi  nimiam  cum  extraneis 
personis  consuetudinem  ineant,  necessarium  visum  est  praeniissa 
ad  observantiam  revocare.  Propterea  schema  proponitur,  in  cuius 
prime  capite  de  Religiosis  agitur.  Adhibita  sunt  verba  quoins  hac 
de  re  ablato  discr inline , an  aliquo , vel  etiam  nutlo  privilegiorum 
praetextu  ingressus  obtingat , ut  omne  efifugium  e medio  tollatur 
circa  superius  enuntiatam  quaestionem , quae  Constit.  S.  Pii  V. 
„Decet  Eomanum  Pontrficem“  omnino  opponitur,  quaeque  ad  re- 
laxandam  clausurae  legem  facile  inducit.  Probibetur  ingressus 
cuiusque  foeminae  etiam  infantilis  aetatis;  nam  licet  Concil.  Tri- 
dentinurn  ® incluserit  in  probibitione  foeminas  cuiuscunque  aetatis, 
tamen  non  desunt , qui  docent  puellas  minime  in  lege  compre- 
hendi , quia  non  habent  usum  rationis.  At  vero  si  puellae  non 
subiiciuntur  per  se  legi  clausurae , expedit  ut  comprehendajitur, 
qui  eas  in  claustra  recipiunt;  res  enim  periculi  plena  est  relate 
ad  Religiosos,  ut  puellae  etiam  in  infantili  aetate  constitutae  in 
claustris  recipiantur.  Circa  egressum  Religiosorum  e conventu, 
dementis  VIII.  praescriptum  renovatur,  sed  cum  aliqua  modera- 
tione ; excipiuntur  enim  casus  necessitatis  iudicio  Superioris  pro- 
bandae,  et  supprimitur  poena  carceris,  quam  in  praesentibus  re- 
rum et  locorum  circumstantiis  comminari  minime  fortasse  ex-  d 
pediret. 

Circa  Instituta  virornm,  in  quibus  vota  simplicia  tantum  emit- 
tuntur,  a iure  communi  nihil  constitutum  reperitur;  sed  in  non- 
nullis  Institutis  clausura  introducta  reperitur  seu  ex  speciali  S.  Sedis 
dispositione,  ut  factum  est  m Congregatione  Cler.  Excal.  Passionis 
D.  N.  I.  C. , seu  ex  constitutionibus , seu  ex  usu.  In  Congrega- 
tione SSini  Redemptoris  viget ; quia  Superior  Generalis  facultatem 
a S.  Sede  obtinuit , clausuram  in  domibus  Instituti  constituendi. 

In  aliquibus  Institutis  earn  introducere  baud  facile  esset,  nam 
scbolas  et  collegia,  vel  bospitalia  habent.  Quapropter  inhaerendo 
exemplo  Congregationis  Presbyterorum  SSnii  Redemptoris  propo- 
nitur, ut  Moderatoribus  generalibus  huiusmodi  Congregationum 


1 Const,  incip.  „Regulariuni  personarunP . 
^ Const.  Decet  Romanum  Pontificem. 

® Const.  Ubi  gratiae. 

^ Const.  Regularis  disciplinae. 

^ Sess.  XXV.  cap.  5.  de  Ilegul. 


a facultas  tribuatur  clausuram  constituendi , qua  facultate  uti  de- 
beant,  nisi  aliqua  gravis  causa  aliter  suadeat. 

In  capite  secundo  agitur  de  clausura  Monialium,  quam  Boni- 
facius  VIII.  praecipit  in  cap.  Periculoso  I.  de  Statu  Regular,  in  6, 
quamque  renovans  Synodus  Tridentina  ^ Universis  Episcopis  sub 
obtestatione  divini  iudicii,  et  interminatione  maledictionis  aelernae 
])raecipit,  ut  clausuram  restitui  procurent.  Plura  circa  clausuram 
Monialium  statuit  S.  Pius  V.  in  Const,  incip.  Circa  Pastoralis. 
In  alia  Const,  incip.  Decori  et  honestati  i)rohibuit  cuivis  Monialium 
Antistitae,  ne  Monialibus  egressum  permitteret;  idque  solummodo 
ab  Ordinario  loci  concedi  posse  constituit:  ex  causa  magni  in- 
cendii,  vel  infirmitatis  leprae,  aut  epidemiae,  imposita  praeter  alias 
etiam  poena  excommunicationis  latae  sententiae  Summo  Pontifici 
reservatae  tarn  egredientibus  et  facultatem  concedentibus , quam 
comitantibus  ac  recipientibus.  Gregorius  XIII.  edidit  Const,  cui 
initium  Ubi  gratiae,  qua  revocavit  licentias  omnes  ingrediendi 
monasteria  et  loca  monialium  et  virorum;  et  prohibuit  ne  quis 
uti  possit  licentiis,  quae  ab  Episcopis  aliisque  Superioribus  con- 
cessae  fuerint.  In  Const,  vero  Dubiis  statuit,  ut  Praelati  sive 
b saeculares  sive  regulares  facultate  sibi  ex  officio  attributa  ingre- 
diendi monasteria  eis  subiecta  utantur  tantum  in  casibus  neces- 
sariis,  et  a paucis,  iisque  senioribus  ac  religiosis  personis  comitati. 

Gregorius  XV.  Const.  Inscrutabili  decrevit , ne  sive  saecu- 
lares, sive  regulares  ullis  privilegiis,  aut  exem{)tionibus  tueri  se 
possent,  quominus  delinquentes  circa  clausuram  Monialium  etiam 
exemptarum  ab  Episcopo  loci  tanquam  Apostolicae  Sedis  delegate 
puniri  et  corrigi  valeant. 

Alexander  VII.  in  Const.  Felici  interdixit  praelatis  regulari- 
bus , no  possent  ingredi  clausuram  Monialium  sibi  subiectarum, 
nisi  in  certis  casibus  et  sub  quibusdam  conditionibus. 

Benedictus  XIV.  Const,  incip.  Salutare  Praedecessorum  suo- 
rum  Constitutiones  innovavit , ademitque  facultates  dispensandi, 
exceptis  dumtaxat  locorum  Ordinariis,  iisque  omnibus  Superiori- 
bus, quibus  tanquam  ordinariis,  et  ordinaria  iurisdictione  utentibus, 
Monialium  monasteria  subiecta  sunt,  in  casibus  tamen  necessariis, 
et  servatis  aliis  de  iure  servandis,  et  non  aliter  omnino.  Tandem 
idem  Pontifex  Const.  Per  binas  statuit  modum,  quo  famulae  et 
educandae  admitti  possint. 

c Ex  quibus  omnibus  apparet,  quanta  cura  consueverit  Ecclesia 
Monialium  clausurae  prospicere.  De  ea  igitur  in  Concilio  Vaticano 
tacendum  minime  videtur,  praesertim  cum  abusus  nonnullis  in 
locis  irrepserint.  In  sebemate  agitur  de  clausura  restituenda  ubi 
violata  fuerit,  et  conservanda  ubi  inviolata  est,  quod  iuxta  Con- 
cilium Tridentinura  committitur  Episcopis  uti  ordinariis  in  mona- 
steriis  sibi  subiectis , et  uti  S.  Sedis  delegatis  in  monasteriis 
exemptis.  Derogatur  etiam  longi  temporis  consuetudini , prout  a 
Bened.  XIV.  in  citatis  constitutionibus  factum  est.  Praeservantur 
tamen  indulta  ab  Apostolica  Sede  concessa , praesertim  quoad 
scbolas  exteriores;  etenim  praesentium  temporum  adiuncta  exi- 
gunt,  ut  Sanctimoniales  in  aliquibus  regionibus  in  puellarum  in- 
structionem  operam  praestent. 

Circa  accessus  tarn  Clericorum , quam  saecularium  ad  Mona- 
steria Monialium,  in  cap.  Monasteria  8.  de  vita  et  honest.  Cleric.  ^ 
probibetur,  ne  Monasteria  Sanctimonialium  quisquam  Clericus  sine 
manifesta  et  rationabili  causa  frequentare  praesumat:  alioquin 
per  Episcopum  arceatur,  et  si  non  destiterif,  ab  officio  ecclesiastico 
reddatur  immunis.  Si  Laid  hoc  ipsum  facere  praesumpserint, 
excommunication i subdanlur.  Relate  ad  accessus  Religiosorum  ha- 
betur  decretum  Urbani  VIII.  anni  1623.  et  declarationes  SS.  Con- 
gregationum. 

Quae  in  sebemate  relate  ad  Sorores  vota  simplicia  profitentes 
praescribuntur , nulla  explicatione  indigere  videntur.  Proponitur 
igitur  schema  examinandum. 


Pius  Episcopus  servns  servorum  Dei  ad  ])erpetuam  rei 
memoriam  sarro  approhante  Concilio. 

DE  CLAUSURA. 

Claustralis  ob  vitae  custodiam,  quae  regulari  observantiae  est 
summopere  necessaria,  canonibus,  sanctiouibus  et  summorum  Pon- 


‘ Sess.  XXV.  cap.  5.  de  Regul. 

* Ex  Concilio  Lateraiiensi  [III.]  sub  Innocentio  [/.  Alexandro]  III. 


681 


Schemata:  constit.  de  clausura  — constit.  super  Missionibus  Apostolicis. 


682 


tificum  constitutionibus  non  modo  clausurae  lex  religiosis  domibus  a 
Regularium  utriusque  sexus  indicta  est,  sed  alia  etiam  sapientis- 
sime  constituta,  quae  ad  ipsius  clausurae  bonum  et  conservatio- 
nem  quamplurimuni  conferunt.  Cautum  namque  est,  ne  Religiosi 
ex  nimia  ad  claustra  lioniinum  frequentia , a solitudinis  quiete 
cum  magna  temporis  iactura , aliorum  admiratione , ac  periculo 
transgrediendi  regulam  exturbentur:  nec  non  eis  vetitum,  ne  ex 
suis  Conventibus  absque  Superioids  venia  et  sine  socio  egredian- 
tur.  Sanctimonialibus  quoque  consultum  est,  ut  ob  crebros  extra- 
nearum  personarum  ad  crates  accessus  baud  temere  occasioni  a 
recto  perfectionis  tramite  declinandi  se  obiiciant;  verendum  cum 
sit , ne  ex  familiaribus  cum  huiusmodi  personis  collocutionibus 
mundane  ipsae  pulvere  conspergantur.  Quamobrem  cum  ea,  quae 
ad  electam  dominici  gregis  partem  custodiendam  salubriter  con- 
stituta sunt,  ab  omnibus,  ut  par  est,  ubique  servari,  et  omnes 
abusiones  e medio  auferri  oporteat , sacro  approbante  Concilio, 
decernimus  atque  mandamus. 

CAPUT  I. 

In  quibuscunque  regularium  virorum  domibus,  conventibus  ^ 
et  monasteriis  clausura  sei’vetur,  iuxta  sacros  canones  et  Aposto- 
licas  constitutiones  atque  sanctiones  ‘ ; ita  ut  earundem  domorum, 
conventuum  et  monasteriorum  septa  et  sacra  claustra  foeminae 
quaelibet  cuiuscunque  generis,  aut  conditionis  ingredi,  aut  in  ea, 
etiamsi  infantilis  aetatis  sint,  recipi  nullo  modo  possint  sub  cen- 
suris  et  poenis  contra  violantes  clausuram  inflictis,  quovis  hac  de 
re  ablato  discrimine , an  aliquo , vel  etiam  nullo  privilegiorum 
■praetextu  ingressus  obtingat;  ac  non  obstante  quovis  privilegio, 
et  quacunque  etiam  longi  temporis  contraria  consuetudine.  Qua- 
propter  districte  mandamus  Generalibus,  Provincialibus , Abbati- 
bus,  Visitatoribus,  aliisque  ad  quos  spectat,  ut  clausura  ubi  exstat 
diligenter  servetur,  et  ubi  obliterata  aut  neglecta  inveniatur,  om- 
nino  instauretur. 

CAPUT  II. 

Nullus  e conventu  egredi  audeat  nisi  iusta  ex  causa,  licentia- 
que  singulis  vicibus  impetrata,  ac  benedictione  a Superiore  ac- 
cepta,  nec  non  cum  socio,  excepto  tamen  quoad  obligationem  cum 
socio  egrediendi  casu  necessitatis  Superioris  localis  iudicio  com- 
probandae.  Superior  vero  egrediendi  veniam,  nisi  prius  de  iusta 
causa  sibi  constiterit,  non  concedat,  sociumque  e claustro  exituro 
adiungere  non  omittat.  Licentiae  generates  exeundi  nulli  amplius 
concedantur,  et  praemissis  omnibus  contravenientes  congrua  poena 
plectantur.  Quisque  ad  conventum  sub  vesperam  revertatur,  ac 
denuo  Superiorem  adeat  benedictionem  recepturus.  Provideant 
etiam  Superiores , ne  Religiosi  in  saecularium  consuetudinem  se 
insinuent;  et  tarn  in  claustris  quam  exti’a  ita  conversatione,  gestu, 
liabitu  et  incessu  se  gerant,  ut  qui  ex  adverse  sunt  vereantur 
nihil  habentes  malum  dicere  de  eis,  et  christifideles  ab  ipsis  ubi- 
que aedificationem  accipiant.  Quapropter  quominus  saeculares 
absque  iusta  causa  religiosas  domes  frequentent  impediant , ne 
regularis  familiae  tranquillitas  et  silentium  turbetur,  et  spiritus 
observantiae , quo  Ordinum  regularium  alumni  animati  esse  de- 
bent, tepescat,  paulatimque  exstinguatur.  Quibus  super  omnibus 
Superiorum  ac  ipsorum  Religiosorum  conscientia  onerata  remaneat. 

CAPUT  III.  ^ 

Quae  in  superiori  capite  secundo  constituta  sunt,  ad  Instituta 
quoque  virorum,  in  quibus  vota  tantum  simplicia  emittuntur,  ex- 
tendimus,  ac  servari  volumus.  Ad  clausuram  autem  quod  attinet, 
licet  huiusmodi  Instituta  communi  iure  non  ei  subiiciantur , at- 
tamen  in  aliquibus  utiliter  introducta  est.  Mandamus  igitur  etiam 
quoad  haec  virorum  Instituta,  ut  ubi  clausura  viget  sive  ex  spe- 
cial! S.  Sedis  dispositione,  sive  vi  constitutionum,  sive  usu,  sedulo 
servetur.  Pro  aliis  vero,  in  quibus  nondum  statuta  reperitur, 
facultatem  impertimur  Moderatoribus  Generalibus,  sive  per  se, 
sive  per  alios  Superiores  ab  ipsis  deputandos,  clausuram  in  pro- 
prii  Instituti  ab  Apostolica  Sede  approbati  domibus  constituendi. 
Hac  autem  facultatc  uti  debent,  nisi  aliqua  gravis  causa  ])eculiaris 
aliter  suadcat : quo  in  casu  aliis  cfficacibus  modis  provideant, 
ne  ex  mulierum  accessu  pericula  et  scandala  oriantur. 


■*  Cap.  Pervenit  20.  caus.  18.  quaeat.  2.,  S.  Pius  V.  Const.  Decet 
Bomanum  Pontijicem,  Gregor.  XIII.  Const,  incip.  Ubi  gratiae , et  Be- 
ned.  XIV.  Const.  Regularis  disciplinue. 


CAPUT  IV. 

Inhaerentes  Constitutioni  Bonifacii  VIII. , decreto  Concilii 
Tridentini,  et  sanctionibus  Summorum  Pontificum  Praedecessorum 
Nostrorum  \ graviter  praecipimus  Episcopis,  ut  in  omnibus  mona- 
steriis sibi  subiectis  ordinaria,  in  aliis  vero  Apostolicae  Sedis  auc- 
toritate,  clausuram  Sanctimonialium , ubi  violata  fuerit,  diligenter 
restitui,  et  ubi  in  violata  manet,  conservari  maxime  procurent: 
ita  ut  non  solum  Moniales  egredi  e monasteriis  nequeant,  verum 
etiam  nemo  cuiuscunque  generis,  conditionis,  aut  sexus  in  ea  in- 
gredi, vel  cuiuscunque  aetatis  etiam  infantilis  admitti  possit,  sub 
censuris  et  poenis  contra  violantes  clausuram  coraminatis;  non 
obstante  quavis  etiam  longi  temporis  consuetudine ; exceptis  tamen 
casibus  a iure  permissis,  in  quibus  serventur  de  iure  servanda; 
et  salvis  indultis  ab  Apostolica  Sede  obtentis,  praesertim  quoad 
externas  puellarum  scholas. 

CAPUT  V. 

Provideant  Episcopi,  aliique  Superiores  ad  quos  spectat,  ut 
abusus  evellantur,  si  qui  in  Sanctimonialium  monasteriis  irrepse- 
rint  circa  accessus  ad  ostia  et  ad  crates , ac  circa  collocutiones 
cum  extraneis  personis,  quibus  fervor  earundem  Sanctimonialium 
remittitur,  mundanis  animus  cogitationibus  imbuitur,  disciplinae 
et  observantiae  regularis  studium  imminuitur,  non  sine  periculo, 
sanctae  vocationis  spiritum  amittendi.  Verum  ad  id  prius  horta- 
tionibus  et  commonitionibus  procedant;  ac  deinde  si  opus  fuerit, 
etiam  poenarum  coercitionem  adhibeant.  Circa  A^ero  collocutiones 
Religiosorum  cum  Monialibus  ea  serventur,  quae  a summis  Ponti- 
ficibus  Praedece.ssoribus  Nostris  praescripta  inveniuntur. 

CAPUT  VI. 

Quamvis  nec  ipsa  Instituta,  in  quibus  Sorores  vota  tantum 
simplicia  emittunt , ex  iure  communi  clausurae  legi  obnoxia  sint, 
inculcamus  tamen  locorum  Antistitibus , ut , si  illorum  alumnae 
nulla  officia  exteriora  exerceant , Episcopalem  clausuram  in  eo- 
rundem  Institutorum  domibus  suae  dioecesis,  perpensis  cuiusque 
domus  peculiaribus  adiunctis,  imponere  satagant:  atque  ut  domes 
Institutorum,  quorum  praecipuus  finis  est  alicuius  externi  muneris 
exercitium,  clausurae  pariter  Episcopal!,  consideratis  omnibus  cir- 
cumstantiis,  non  quoad  Sororum  egressum,  sed  dumtaxat  quoad 
extranearum  personarum  ingressum , prout  in  Domino  expedire 
iudicaverint , subiicere  curent.  Ceterum  hisce  Sororibus  ita  cou- 
sulant,  ut  cum  egrediantur  semper  cum  socia  procedant,  debitas- 
que  cautelas  adhibeant,  ne  mundi  periculis  se  exponant,  ac  dn  se 
concitent  populi  admirationem. 

Haec  volumus  atque  mandamus,  consuetudinibus  etiam  longi 
temporis,  aliisque  contrariis  quibuscunque  non  obstantibus. 


XIX.  Schema  constitutionis  super  Missionibus  Apostolicis 
Patrum  examini  propositum. 

Pius  Episco2nis  servus  servorum  Dei  sacro  prohante 
Concilio  ad  perpetuam  rei  memoriam. 

Cum  Dominicum  illud  mandatum : Euntes  in  miindiim  miiver- 
suni  praedicate  Evangeliitni  onini  creaturae  (Marc.  16,  15)  per- 
petuo  vigeat,  ac  diligentissime  servandum  sit,  donee  in  unicum 
Christ!  ovile  totius  orbis  transeat  plenitude;  idcirco  necesse  est. 
Nos  qui  licet  immerentes  Apostolicam  B.  Petri  auctoritatem  ob- 
tinemus,  ad  divinum  illud  opus,  Praedecessorum  Nostrorum  vesti- 
gia persequentes , strenuo  incumberc.  Quod  quidem  multo  nunc 
studiosius  peragendum  est,  quando,  miserante  Deo,  ostium  Evan- 
gelio  in  universa  terra  (piotidie  magis  aperitur:  cuius  in  omnes 
gentes  diffusionem  et  pracdicationem , non  satis  commendando 
charitatis  exemplo,  Episcopi  fovent,  provehunt  sacerdotes  utrius- 
que cleri,  laicorum  piae  sodalitates  adiuvare  enituntur : cui  demum 


‘ Bonifac.  VIII.  in  cap.  Periculoso  [§]  4.  de  statu  Regul.  in  fi., 
Cone.  Trid.  Sess.  XXV.  cap.  5.  de  Regular.,  S.  Pius  V.  Const.  Circa 
pastoralis , et  Const.  Decori  et  honest a/i , Gregor.  XIII.  Const.  IJeo 
sacris  et  Const.  Duhiis,  Alexander  VII.  Const.  Felici,  et  Bened.  XIV. 
Const.  Salutare,  et  in  alia  Per  Linas. 


683 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


684 


novi  excogitati  modi  maritima  ac  terrestria  itinera  celerrime  con- 
ficiendi,  rairifice  inserviunt.  Itaque  etsi  multa  pro  temporum  et 
locorum  circumstantiis  ab  Apostolica  Sede  recto  sacrarum  Missio- 
nuin  ordini  opportune  constituendo  sancita  fuerint,  nonnulla  tamen, 
sacro  probante  Concilio,  prout  temporum  adiuncta  postulant,  vel 
addere,  vel  moderari  Nobis  visum  est,  ut  sanctum  illud  opus 
magis  semper  proficiat  (n). 

CAPUT  I.  De  Episcopis  et  de  Vicariis  ApostoUcis,  qui  praesident 
in  lads  Missionum. 

Cum  ab  antiquissimis  temporibns  Rom.  Pontifices  sedulo  cura- 
verint,  ut  Evangelium  Christi  in  omnem  terram  propagaretur, 
turn  praecipue  maiori  semper  alacritate  in  eo  elaborarunt  novis- 
simis  liisce  saeculis,  cum  facilior  patuit  aditus  etiam  ad  remotis- 
simas  quasque  nationes,  et  ob  saevientem  haereticam  pravitatem 
maior  incubuit  necessitas,  nedum  infideles  ad  Ecclesiam  adducendi, 
verum  etiam  schismaticos  aut  haereticos  ad  earn  revocandi.  Sed 
in  hoc  opere  efficiendo,  cum  ob  adversas  temporum  ac  locorum 
vices  aliasque  gravissimas  causas,  ut  plurimum  non  possent  dioe- 
ceses  erigi  vel  restitui,  neque  Episcopis  proprio  ac  perpetuo  titulo 
cum  ordinaria  iurisdictione  demandari,  visum  est  Rom.  Pontificibus, 
quod  alias  factum  iam  fuerat,  aliquot  mittere  operarios  evangelicos 
episcopali  charactere  insignitos,  qui  vicaria  Summi  Pontificis  aucto- 
ritate  regiones  sibi  commissas  moderarentur : quique  propterea, 
recepta  iamdudum  appellatione,  Vicarii  Apostolici  dicti  sunt.  Quo 
pacto  provisum  est,  ne  fideles  Episcoporum  ministerio  et  ope  care- 
rent,  simulque  cautum,  ne  praepropere  et  inopportune  erigerentur 
dioeceses  vel  restituercntur  iis  in  locis,  in  quibus  perfecta  eccle- 
siasticae  bierarchiae  forma  et  canonicae  disciplinae  ordo  nondum 
constitui  aut  servari  possent.  Ubi  autem  huiusmodi  difficultates 
non  occurrerunt,  aut  certe  magna  ex  parte  sublatae  fuerunt , nil 
magis  curarunt  Summi  Pontifices,  quam  ut  Epfscopales  Sedes  iisdem 
in  locis  restituerent  vel  erigerent,  iisque  Episcopos  ad  sacrorum 
canonum  normam  praeficerent.  Ilinc  loca  Missionnm  nuncupata, 
ea  scilicet,  in  quibus  praesertim  ad  infidelium  vel  haereticorum 
conversionem  adlaborandum  est,  in  dioeceses  et  vicariatus  divi- 
duntur,  quibus  aut  sui  praesident  Episcopi  aut  Vicarii  Aposto- 
lici (b). 

In  omnes  itaque  et  singulos  bosce  Praesules  duplex  onus 
incumbit,  alterum  scilicet,  ut  catbolicam  fidem,  ubi  radices  egit, 
conservent,  et  fidelium,  quos  ibi  invenerint,  curam  gerant;  alterum 
illudque  non  minoris  certe  momenti,  ut  infidelibus  Cbristum  annun- 
tient,  haereticos  vero  atque  schismaticos  ab  erroribus  suis  ad 
unam  catbolicam  Ecclesiam  totis  viribus  revocare  contendant. 
Proinde  singularis  zelus,  omniumque  apostolicarum  virtutum  forma 
in  eis  eluceat  opus  est,  imprimis  autem  abnegationis  sui  ipsius; 
illosque  necesse  est  arctiori  vinculo  Apostolicae  Sedi  coniungi, 
cum  ob  graviores  difficultates,  quas  inter  versantur,  maiori  egeant 
Sedis  illius  consilio , directione  et  ope , in  qua  est  Ecclesiae  fun- 
damentum  et  magisterium  disciplinae  ^ , et  per  quam  omnium 
fortitudo  firmatur 

Idcirco  ad  memoratos  Episcopos  et  Vicarios  Apostolicos  per- 
tinet  Evangelicis  operariis  praeesse,  eorundem  ministerio  advigi- 
lare  et  opus  dirigere,  quo  ferat  uberiores  fructus  divini  verbi 
praedicatio.  Quaproj)tcr  iidem  Vicarii  Apostolici  in  regionibus, 
quae  ipsorum  sollicitudini  ab  Apostolica  Sede  commissae  fuerunt, 
eadem  prorsus  iurisdictione  eademque  potestate  utantur,  qua  Epi- 
scopi in  suis  civitatibus  et  dioecesibus  ordinario  iure  pollent,  eaque 
praeterea , quae  locorum  Ordinariis  tanquam  Apostolicae  Sedis 
Delegatis  per  Concilium  Tridentinum  et  per  Summorum  Pontifi- 
cum  Constitutiones  concessa  est.  In  iisdem  regionibus  assidue 
residere  tenentur,  a quibus  sine  gravissima  et  urgente  admodum 
causa,  inconsulta  Apostolica  Sede,  abesse  nulla  ratione  possunt; 
easdemque  regiones  iuxta  sancitas  leges  et  quandocumque  opus 
est,  visitare  obligantur.  Sacra  etiam  Limina  BB.  Apostolorum 
Petri  et  Pauli  statis  temporibus  invisere  debent,  eodem  prorsus 
modo  ac  forma  qua  ceteri  Episcopi.  Relationem  vero  suorum 
vicariatuum  Apostolicae  Sedi  crebrius  etiam  exhibere  tenentur, 
prout  temporum  ac  locorum  peculiares  circumstantiae  exegerint. 

Studiosissime  curent  tarn  Episcopi  quam  Vicarii  Apostolici, 
quod  praecipuum  illorum  munus  est,  ut  ex  cliristianis  indigenis  (c) 


1 S.  Ambros.  lib.  de  Virginit.  cap.  16.  [n.  105.  Migne  P.  L. 
XVI,  292.] 

® S.  Leo  sertn.  IV.  in  anniv.  assumpt.  suae.  [Migne  P.  L.  LIV,  151.] 


a seu  incolis  earum  partium  probati  clerici  instituautur  ac  sacerdotes 
initientur,  et  crescente  fidelium  numero  disciplinae  ecclesiasticae 
usus  paulatim  invalescat,  ac  religionis  catholicae  stabilitati  prospi- 
ciatur.  Huius  rei  gratia  clericorum  seminaria,  ubi  constituta  non- 
dum fuerint,  quamprimum  erigere  curent;  in  quibus  adolescentes, 
quorum  indoles  ac  voluntas  spem  afferat,  eos  divinis  ministeriis 
perpetuo  esse  deservituros,  bene  diuque  educentur,  sacrisque  doc- 
trinis  imbuantur.  Ad  omnem  vero  scientiam  ac  pietatem  clerici 
indigenae  sunt  informandi,  et  in  sacro  ministerio  exercendi,  ita 
quidem  ut  ad  ecclesiastica  quaevis  munia  obeunda  idonei  evadant. 

Plenum  ius  ac  potestatem  habeant  in  omnes  et  singulos  Mis- 
sionarios  tarn  saeculares  quam  regulares  in  eorundem  dioecesibus 
aut  vicariatibus  commorantes,  salvis  tamen  quoad  Regulares  pri- 
vilegiis  atque  immunitatibus , religiosis  Ordinibus  ab  Apostolica 
Sede  concessis,  quae  servandae  erunt  ad  normam  iuris  communis, 
et  eatenus,  quatenus  decretis  buius  Oecumenici  Concilii  non  ad- 
versantur  (d). 

Eorundem  sive  Episcoporum  sive  Vicariorum  Apostolicorum 
omnimodae  iurisdictioni,  visitationi  et  correctioni,  in  his  quae  per- 
b tinent  ad  missionum  regimen  et  directionem,  ad  curam  animarum 
et  ad  sacramentorum  administrationem , sint  obnoxii  omnes  et 
singuli  Missionarii  Apostolici,  qui  scilicet  ab  Apostolica  Sede  datis 
autbenticis  litteris  ad  Missiones  destinantur,  etiamsi  Regulares  sint; 
et  non  obstantibus  cuiuslibet  Ordinis,  Societatis,  Congregationis 
atque  Instituti , etiam  speciali  atque  individua  mentione  digni, 
privilegiis  quibuscunque,  exemptionibus  et  consuetudinibus. 

Caveant  quoque  diligenter,  ut  plenissime  observentur  clau- 
surae  leges  in  hospitiis  et  stationibus  seu  domibus  quibuslibet 
cuiuscunque  Ordinis,  Societatis,  Congregationis  aut  Instituti  re- 
gularis  in  locis  Missionum  ubicunque  intra  dioecesis  aut  vicariatus 
sui  fines  existentibus : et  si  quid  contra  factum  fuerit,  etiam  ut 
Apostolicae  Sedis  Delegati  statim  et  efficficiter  provideant,  non 
obstante  qualibet  appellatione  ad  Sedem  Apostolicara,  quae  in 
devolutive  tantum  erit  observanda  (e). 

Si  qua  dissidia,  quod  Deus  avertat,  sive  inter  singulos  Mis- 
sionaries, sive  inter  diversos  Ordines  regulares,  sive  inter  eos  et 
alios  quoscunque  oriri  contigerit,  ne  diutius  protracta  erumpant 
in  scandala,  ea  statim  compescere  curabunt  Episcopi  vel  Vicarii 
c Apostolici,  qui  huiusmodi  causas  tanquam  S.  Sedis  Delegati  etiam 
summatim,  ubi  opus  fuerit,  dirimant;  integro  manente  iure  appel- 
l.ationis  ad  Apostolicam  Sedem,  quin  interea  latae  sententiae  vel 
decreti  effectus  suspendatur. 

Vicariis  Apostolicis,  etiam  uti  ab  Apostolica  Sede  ad  hoc 
specialiter  delegatis,  ius  esto  et  onus  incumbat  ecclesias  etiam 
regulares  cuiusvis  Ordinis  vel  Instituti  etiam  speciali  et  individua 
mentione  digni,  in  quibus  cura  animarum  exercetur,  eodem  prorsus 
modo  quoad  omnia  visitandi,  quo  ceteras  ecclesias,  quae  ad 
clerum  saecularem  pertinent.  Rituales  autem  leges  atque  decreta 
in  omnibus  etiam  Regularium  ecclesiis  apprime  observari  curent. 
Neque  praetermittant  rationem  exigere  oblationum  ac  bonorum 
omnium,  quae  ubilibet  intra  fines  sui  vicariatus  missionis  intuitu 
oblata  fuerint,  vel  offerri  contingat,  eorumque  administrationem 
expendere;  et  simul  cognoscere  de  fideli  piorum  operura  ex- 
secutione,  quae  iisdem  fortasse  fuerint  adnexa  (f). 

Idem  vero  oninino  et  ius  et  onus  tanquam  Apostolicae  Sedis 
Delegati  habeant  Episcopi,  qui  suas  dioeceses  in  locis  infidelium 
existentes  proprio  iure  gubernant,  quoad  omnes  et  singulas  eccle- 
d sias  Regularium,  quibus  animarum  cura  commissa  est. 

Praefectorum  Apostolicorum  titulus,  iura,  facultates  et  privi- 
legia  quaelibet  intuitu  Missionum  iisdem  quomodolibet  concessa 
penitus  abrogantur  iis  in  locis,  quae  alicuius  sacri  Antistitis  dioe- 
cesi  aut  vicariatu  Apost.  ritus  latini  continentur  (g). 

Ubi  intra  fines  alicuius  latinae  dioecesis  vel  vicariatus,  con- 
stitutae  rite  fuerint  Orientalis  ritus  (h)  dioeceses,  harumque  Prae- 
sules personaliter  resideant  per  se  vel  per  presbyteros  ab  iisdem 
legitime  delegates,  nullam  Episcopus  aut  Vicarius  Apostolicus  erga 
fideles  Orientales  earundem  dioecesum  potestatem  habebit,  quae 
illarum  Antistitibus  Integra  atque  illaesa  constabit. 

Quod  si  contingat  memoratos  fideles  Orientalis  ritus  suo 
Antistite  carere,  vel  quod  constituta  licet  dioecesi  nullum  habeant 
legitimum  Episcopum , vel  quod  is  e vita  discesserit  aut  in  lon- 
ginqua  abierit,  quin  aliquis  in  eius  locum  canonice  fuerit  subrogatus, 
vel  alia  demum  quacunque  de  causa,  Episcopus  aut  Vicarius  Apo- 
stolicus tanquam  Sedis  Apostolicae  Delegatus  eorundem  fidelium, 
qui  in  pracmissis  casibus  legitimi  pastoris  solatio  et  ope  desti- 
tuuntur,  curam  suscipient  eosque  regent  et  gubernabunt;  quin 


685 


Schema  constit.  super  Missionibus  Apostolicis.  Cap.  I.  et  II. 


686 


tamen  propriis  eorum  ritibus  ab  Apostolica  Sede  probatis  ullum 
praeiudicium  inferatur. 

Si  autem  intra  fines  latinae  dioecesis  aut  vicariatus  commo- 
rentur  fideles  ritus  Orientalis  pastore  proprio  omnino  carentes, 
quatenus  scilicet  iidem  fideles  ad  millam  Orientalis  ritus  dioecesim 
legitime  constitutam  atque  existentem  rite  pertiueant,  eosdem 
fideles  ordinario  sue  iure  Episcopus  aut  Vicarius  Apostolicus  regent. 
Curabunt  tamen,  quantum  locorum  circumstantiae  patiuntur,  illis 
praeficere  sacerdotes  proprii  eorundem  ritus,  a quibus  sacramenta 
recipiant  et  praedicatione  Verbi  divini  pascantur. 

Denique  memorati  Episcopi  et  Vicarii  Apostolici  in  suo  gerendo 
munere  sacros  canones  sectentur  et  iuris  communis  regulas,  eas 
praesertim , quae  in  Concilii  Tridentini  decretis  eiusque  explica- 
tionibus  authenticis  continentur,  quatenus  praesenti  Constitutioni 
aliisque  sacri  huius  Concilii  decretis  non  adversentur. 

CAPUT  II.  De  Missionariis  Apostolicis. 

Nil  profecto  Deo  gratius  est  et  Ecclesiae  salubrius , quani  ut 
sacerdotes  et  ministri  Domini  egredientes  de  terra  sua  et  de  cogna- 
tione  sua,  in  exteras  longeque  dissitas  regiones  proficiscantur , ut 
populis  infidelitatis  aut  haereseos  tenebris  obvolutis,  vel  necessario 
pastorum  solatio  destitutis,  evangelicae  lucis  splendorem,  aut  ca- 
tliolicae  fidei  veritatem , aut  denique  opportunum  sacerdotalis 
ministerii  auxilium  afferant.  Nil  autem  magis  Deo  iniuriosum 
et  Ecclesiae  noxium  est,  quam  si  sacerdotes  iidem  aut  desides 
sint  in  opere  suo,  aut  pastoribus  minus  obsequentes,  aut  si  lucem 
iustitiae,  quam  ostendunt  verbis,  exemplis  non  praeferant.  Itaquo 
hisce  malis  praecavendis  illisque  bonis  magis  magisque  procu- 
randis,  haec  de  Missionariorum  dotibus  et  ministerio  decernere 
visum  est. 

Ad  Apostolicas  Missiones  obeundas  nonnisi  virtute  et  scientia 
iam  antea  probati  assumendi  sunt  operarii.  Etenini , uti  ad  rem 
monuit  S.  Gregorius  dialogistes  Praedecessor  Noster  non  potest 
quis  in  praedicatione  venerabiliter  recipi,  si  prius  in  se  honorem 
ministerii  non  praefert  luce  bonae  conversationis.  Sint  ergo  necesse 
est  castitate  insignes,  ita  tamen  ut  cum  vitae  munditie  eis  adsit 
humilitas ; spiritu  ferventes , quo  praedicationis  labores  alacriter 
ferant,  ita  tamen  ut  non  appetant  placere  hominibus,  neque  tem- 
poralium  bonorum  curam  sectentur,  neve  quae  sua  sunt  magis 
quaerere  videantur,  quam  quae  sunt  lesu  Cliristi.  Scientia  insuper 
ornati  sint  opus  est,  quam  qui  repulerunt,  repellit  et  Deus  ne 
sibi  sacerdotio  fungantur ; videant  tamen  ut,  dum  ad  altioris  scien- 
tiae  lumen  proficiunt,  in  magna  luce  boni  operis  constanter  im- 
morentur.  Quoniam  vero  fides  ex  auditu,  auditus  autem  per 
verbum  Christi,  necesse  est  Missionaries  eorum  populorum  linguas 
tempestive  edoceri,  quibus  Evangelium  sunt  annuntiaturi ; quod 
S.  Sedes  Apostolica  nunquam  urgere  praetermisit,  latis  legibus, 
decretis  atque  instructionibus  (i). 

Haec  sedulo  recogitent  qui  Deo  vocante  Missionibus  se  dicare 
voluerint ; neque  unquam  excidant  a mente  eorum , quorum  est 
sacros  operarios  ad  exteras  gentes  mittendos  Apostolicae  Sedi 
praesentare.  Quo  autem  haec  vere  atque  utiliter  perficiantur. 
Collegia  Missionum  tam  salubriter  a Praedecessoribus  Nostris  cum 
alibi,  turn  praecipue  in  hac  alma  Urbe  erecta  omnino  restituantur, 
atque  ad  pristinas  normas  ac  leges  revocentur.  In  iis  enim  regu- 
larium  praesertim  Ordinum  Alumni  Apostolico  et  peculiari  sacra- 
rum  Missionum  spiritu  sunt  imbuendi,  doctrina  erudiendi,  ac  lin- 
guarum,  queis  pro  locorum  diversitate  opus  est,  cognitione  et  usu 
apprime  exercendi. 

Postquam  vero  et  mente  et  spiritu  antea  exculti  ad  stata 
sibi  Missionum  loca  devenerint,  necesse  est  sacros  operarios  sobrie, 
pie,  iuste  vivere,  suoque  ministerio  ita  perfungi,  ut  inanis  non 
evadat  eorum  praedicatio.  Quem  igitur  in  Collegiis  spiritum 
Christi  ebiberunt,  profcrant  ad  fidelium  utilitatem;  atque  ita  vitam 
moresque  sues  componant,  ut  Christi  bonus  odor  sint  in  onini 
loco,  ministerium  suura  hac  rationo  cum  gentium  Apostolo  honori- 
ficantes;  et  sentiant  universi  eorum  potentiam  ex  sola  Redemptoris 
imitatione  eis  ine.sse.  Hoc  vero  ut  efficiant,  necesse  est  eos  ab 
Omni  etiam  specie  mali  abstinere,  ut  qui  ex  adverse  est  vereatur 
nihil  habens  malum  dicere  de  illis.  Proinde  nemo  ex  Missionariis 
solus  in  aliquo  hospitio  vel  statione  comnioretur,  nisi  fortasse 
urgente  necessitate  atque  ad  breve  tempus  id  Vicarius  Apostolicus 
indulserit,  verum  semper  cum  altcro  ac,  si  fieri  poterit,  cum  duo- 


a bus  aliis  operariis,  quibuscum  munus  evangelicum  exerceat,  eorum- 
que  praesidio  et  societate  fulciatur.  Hospitia  vero  et  stationes 
sen  domus  cuiuscunque  Ordinis,  Societatis,  Congregationis  aut 
Instituti  regularis  etiamsi  votorum  simplicium  ubicunque  existen- 
tes,  in  quibus  duo  vel  tres  Missionarii  commorentur  seu  commo- 
rari  contigerit,  clausurae  legibus  omnino  subiiciantur,  iuxta  modum 
et  sub  poenis,  quae  pro  Regularibus  sancitae  sunt  a sacris  cano- 
nibus,  Apostolicis  constitutionibus,  atque  huius  sacrosanctae  Oecu- 
menicae  Synodi  decretis. 

Quoniam  vero  de  mundane  pulvere  etiam  iustorum  corda 
sordescere  solent,  Missionarii  ab  aliorum  sollicita  intentione  ad 
horam  quiescant,  ut  sibi  ipsis  per  quietem  valeant  melius  provi- 
dere,  ipso  Domino  exemplum  suppeditante,  qui  Apostolos  a prae- 
dicatione I’evertentes  iussit  secum  ‘ venire  seorsum  in  desertum 
locum  et  requiescere  pusillum.  Idcirco  quolibet  anno  aut,  si  fieri 
illud  nequeat,  saltern  quolibet  biennio,  secedant  Missionarii  in 
aliquem  locum  arbitrio  Vicarii  Apostolici  determinandum , ibique 
omni  [rerum]  externarum  cura  aljiecta,  sacris  spiritualibus  exer- 
citationibus  decern  diebus  devote  excolantur. 
b Videant  porro  ac  diligenter  observent,  quae  erga  sues  in 
Missione  comministros  vel  Superiores  debeant  praestare.  Pacem, 
quam  Christus  Dominus  veluti  testamento  Apostolis  reliquit,  et 
ab  eis  ubique  annuntiari  voluit,  servent  inter  se  diligentissime ; 
et  cum  aliis  omnibus  cuiuscunque  sint  Instituti,  vel  Ordinis,  vel 
gentis,  vel  ritus:  in  hoc  enim  cognoscent  omnes,  quia  discipuli 
Christi  sunt,  si  dilectionem  habuerint  ad  invicem.  Proinde  osten- 
dant  ex  bona  conversatione  ^ operationem  suam  in  mansuetudine 
sapientiae,  neque  zelum  amarum  habeant,  neve  contentiones  sint 
in  cordibus  eorum:  ubi  enim  zelus  et  contentio,  ibi  inconstantia 
et  omne  opus  pravum.  Quae  autem  desursum  est  sapientia,  prime 
quidem  pudica  est,  deinde  pacifica,  modesta,  suadibilis,  bonis  con- 
sen  tiens,  plena  misericordia  et  fructibus  bonis:  fructus  autem 
iustitiae  in  pace  seminatur,  f'acientibus  pacem.  Episcoporum  vero 
aut  Vicariorum  Apostolicorum  dignitatem  auctoritatemque  reve- 
reantur,  eisque  omnimodam  obedientiam  praestent.  Nihil  eisdem 
inconsultis  aggredi  praesumant;  sacerdotes  enim,  qui  fortiter  facere 
volentes  sine  consilio  exierunt  in  praelium,  misere  cecidisse  Scrip- 
tura  ^ testatur.  Eosdem  ea  qua  par  est  veneratione  et  honore 
c prosequantur,  et  excipiant,  praesertim  venientes  in  suas  Ecclesias, 
et  functiones  sacras  pontificali  ritu  peragentibus  assistant  atque 
ministrent.  Sacrum  ministerium  nullatenus  exercere  praesumant, 
nisi  postquam  vel  Episcopis  vel  Vicariis  Apostolicis  proprii  ritus, 
quorum  iurisdictioni  subsunt,  litteras  exhibuerint,  quibus  ad  Mis- 
siones destinantur,  et  facultates,  quibus  ab  hac  S.  Sede  aucti 
fuerint.  Noverint  autem  iisdem  Praesulibus  integrum  esse  prae- 
dictarum  facultatum  exercitium  suspendere,  si  iisdem  abutantur; 
quod  Apostolicae  Sedi  erit  quamprimum  manifestandum.  Easdem 
vero  litteras  exhibere  teneantur  aliis  etiam  Episcopis  cuiusque 
ritus , licet  eis  non  subiaceant , in  quorum  dioecesibus  sacrum 
ministerium  eos  obire  contingat. 

Ceterum  etsi  Missionarii  Regulares  Episcoporum  seu  Vica- 
riorum Apostolicorum  iurisdictioni  sint  obnoxii  quoad  sacri  mini- 
sterii exercitium,  Superiori  tamen  sui  Ordinis  in  his,  quae  respi- 
ciunt  regularem  observantiam , obtemperare  omnino  debent  atque 
obedire.  Meminerint  autem  ii,  ad  quos  spectat,  officia  Apostolici 
ministerii  illis  omnino  esse  praeferenda,  quae  a statu  religiose 
promanant:  proinde  si  quandoque  contingat  duobus  iisque  contra- 
d riis  praeceptis  Episcopi  scilicet  seu  Vicarii  Apostolici,  et  regularis 
Superioris  Missionarium  urgeri,  Episcopi  praeceptum  omnino  prae- 
valeat  opus  est,  quod  et  in  communem  Missionum  utilitatem  ordi- 
natur,  et  a speciali  Apostolicae  Sedis  auctoritate  Unit. 

Demum  ita  se  gerant  Missionarii  erga  populos , inter  quos 
versantur,  ut  omnibus  omnia  facti  omnes  Christo  lucrif'aciant. 
Singulari  igitur  charitate  omnique  benevolentia  illos  prosequantur; 
eoruinque  indoli,  usibus  ac  modis  se  aptare  satagant,  quin  tamen 
limites  Apostolicae  Sedis  iudicio  definitos  (k)  transgredi  praesu- 
mant; neciue  enim  Christi  servi  essent,  si  hac  ratione  hominibus 
placercnt.  Sit  sermo  eorum  non  in  sublimitate  sermonis,  neque 
in  persuasibilibus  humanae  sapientiae  verbis;  sed  sapientiam  I)ei 
quae  est  in  mysterio  abscondita  hxiuantur  inter  perfectos;  cum 
parvulis  autem  atque  infirmis  sive  simplicibus  parvuli  et  ipsi  ac 
simplices  effecti,  lac  dent  eis  potuni,  non  escam;  neque  aliquid  so 
scire  iudicent,  nisi  Christum  lesum  et  hunc  crucifixum.  Peculiari 
autem  chai-itatis  studio  infideles,  haeroticos  omnesque  a vera  fide 


‘ Comm,  in  I.  Reg.  Lib.  V.  c.  IV.  [Mignc  P.  L.  LXXIX,  3G8.] 


* Marc.  G,  31. 


2 lac.  3,  13. 


2 I.  Mach.  5,  07. 


687 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


688 


extorres  complectantur  et  exeipiant;  illosque  in  omni  doctrina  et  a 
patientia  erudire  satagant,  errores  quideni  detestantes,  errantibus 
autem  Christi  exeraplo  miserentes.  Istis  adlaborare,  eos  quaerere 
per  aspera  quaeque  et  invia  praecipuam  reputent  officii  sui  par- 
tem; neque  enim  niittuntur,  ut  sedeant  in  civitatibus  tranquillam 
paucorum  catholicorum  ibidem  degentium  curam  habentes,  sed 
etiam  et  imprimis,  ut  infideles  et  haereticos  ad  veram  Ecclesiam 
adducant.  Hoc  Cbristus  edocuit  exemplo  pastoris  boni,  qui  paratus 
animam  dare  pro  ovibus  suis,  eas  quaerit  sollicitus,  donee  in- 
veniat;  ac  tanto  magisterio  edocti  Apostoli  usque  ad  sanguinis 
effusionem  idipsum  constantissime  peregerunt.  Quos  labores  ut 
alacrius  ferant,  ac  difficultcates  undequaque  exurgentes  impavidi 
aggrediantur,  divinam  opem  assidue  implorare  non  ])raetermittant : 
non  enim  sumus  sufficientes  cogitare  aliquid  a nobis  quasi  ex 
nobis,  sed  omnis  sufficientia  nostra  a Deo  est;  et  ipse  Ciiristus 
Dominus  licet  in  forma  Dei  esset,  in  similitudinem  tamen  liomimim 
factus  exibat  in  niontem  orare,  et  erat  pernoctans  in  oratione  Dei. 

Denique  civilibus  potestatibus  debitum  lionorem  atque  obe- 
dientiam  exhibeant;  etsi  fortasse  qui  illas  exercent  infideles  sint 
aut  liaeretici , ministri  enim  Dei  sunt  in  hoc  ipsum  servientes.  b 
Illudque  B.  Petri  praeceptum  ‘ fideliter  custodiant:  subiecti  estote 
omni  humanae  creaturae  propter  Deum;  sive  regi  quasi  praecel- 
lenti,  sive  ducibus  tanquam  ab  eo  missis  ad  vindictam  malefacto- 
rum,  laudem  vero  bonorum;  quia  sic  est  voluntas  Dei,  ut  bene- 
facientos  obmutescere  faciatis  imprudentium  liominum  ignorantiam. 
Reddant  itaque  quae  sunt  Caesaris  Caesari,  et  quae  sunt  Dei  Deo. 

CAPUT  III.  De  tnediis  adhibemlis  ad  sacras  Missiones  rite 

obeundas. 


ut  quoniam  coraplacuit  Deo  per  eum  ‘ reconciliare  omnia  in  ipsum, 
pacificans  ])er  sanguinem  crucis  eius  sive  quae  in  tends  sive  quae 
in  coelis  sunt,  reconcilietur  etiam  filiis  Jacob,  quorum  reliquiae 
sunt  in  gentibus  in  medio  populorum  multorum;  et  ablato  vela- 
mine,  quod  est  super  cor  eorum  cum  legitur  Moyses,  det  eis  sen- 
sum,  ut  intelligant  scripturas,  quae  de  Christo  Deo  locutae  sunt, 
et  conversi  ad  Eum  intrent  in  Ecclesiam , quam  Ipse  acquisivit 
et  fundavit  sanguine  suo.  Tunc  enim  vere  plenitudinem  Israeli- 
ticae  dignitatis  assequentur ; quia  ^ qui  ex  fide  sunt , ii  sunt  filii 
Abrahae.  Potens  est  autem  Deus  iterum  insorere  illos  ® in  olivam 
uberem , fructiferam  atque  speciosam ; et  sic  omnis  Israel  salvus 
fiet,  sicut  scriptum  est:  veniet  ex  Sion  qui  eripiat  et  avertat  im- 
pietatem  a Jacob. 

Haec  sunt  quae  de  sacris  Missionibus  decernere  visum  est; 
eaque  omnia  accurate  servanda  sunt,  non  obstantibus  exemptioni- 
bus  ac  privilegiis  Regularibus  quibuscunque  ac  Missionariis  etiam 
Apostolicis  quomodolibet  concessis , et  speciali  etiam  et  individua 
mentione  dignis,  quae  tamen  in  iis,  quae  praemissis  non  opponun- 
tur,  in  suo  robore  mauere  debent.  Cetera  vero,  quae  ad  maius 
Apostolici  liuius  operis  incrementum  necessaria  atque  utilia  vide- 
buntur.  Nos  et  Successores  Nostri  pro  temporum  ac  locorum  op- 
|)ortunitate  decernenda  curabimus  per  Nostrum  Congregationem 
de  Pro])agauda  Fide,  quae  Missionibus  regendis  et  gubernandis  a 
Praedecessoribus  Nostris  iamdudum  instituta  fuit.  A qua  etiam 
Directorium  confici  iussimus , quo  pressius  et  enucleatius  singuli 
Missionarii  tutam  atque  uniformem  agendi  normam  ediscere  et 
servare  possint. 


Ut  sacrae  Missiones  institui,  vel  institutae  conservari  pos- 
sint, atque  uberiores  semper  fructus  aff'erre,  congruo  Missionario- 
rum  numero  opus  est,  necessariis  subsidiis,  assiduis  precibus. 

Messis  quidem  multa  est,  multisque  eget  atque  idoneis  ope- 
rariis : idcirco  Episcopi  aliique  locorum  Ordinarii,  nec  non  Modera- 
tores  Ordinum  regularium,  atque  earum  imprimis  Congregationum, 
quae  pio  huic  operi  mancipantur,  omnem  curam  impendant  ad 
augendum  semper  e clero  tarn  saeculari  quam  regulari,  congruum 
operariorum  numerum,  quos  praerequisitis  dotibus  praeditos  ad 
populos  evangelizandos  Apostolica  Sedes  mittere  valeat. 

Pias  sodalitates  in  earundem  Missionum  subsidium  nonnullis 
abhinc  annis  in  variis  Europae  partibus  rite  ac  legitime  institutas 
Episcopi  patrocinio  suo  fovere  non  desinant;  simul([ue  fideles  ad- 
liortentur  ne  beneficentiae  et  communionis  velint  oblivisci,  talibus 
enim  hostiis  promeretur  Deus.  Praecipue  autem  illos  excitent  ad 
efficacissima  precum  suarum  adiumenta  temporalibus  eleemosyna- 
rum  erogationibus  consocianda,  ut  sermo  Dei  currat  et  clarificetur 
in  omni  gente,  quae  sub  coelo  est. 

Quoniam  vero  omne  donum  perfectum  desursum  est  a Patre 
luminum  descendens,  et  nemo  venit  ad  Christum,  nisi  Pater  coe- 
lestis  traxerit  eum , idcirco  universi  fideles , imprimis  vero  Epi- 
scopi, et  sacerdotes  sive  saeculares  sive  regulares,  ii  praesertim 
qui  sacris  Missionibus  sese  dediderunt,  instent  obsecrationibus  et 
orationibus  nocte  ac  die,  ut  Deus  et  Dominus  noster  lesus  Chri- 
stus,  quod  iamdiu  promisit,  impleat  cumulatissime,  omnia  ad  Se  a 
terra  iam  exaltatum  trabendo,  peccatores,  schismaticos,  haereticos 
atque  infideles. 

Dum  autem  onines  gentes  Apostolica  Nostra  sollicitudo  com- 
plectitur,  non  potest  eos  praeterire,  qui  licet  in  Christianis  civi- 
tatibus degentes,  Christum  tamen  Filium  Dei  miserrime  non  agno- 
scunt.  Euixis  ergo  precibus  Patrem  misericord  iarum  et  Deum 
totius  consolationis  instanter  obsecrent  universi,  ut  memor  testa- 
menti  sui,  quod  locutus  est  ad  Abraham,  [et]  Isaac  et  lacob,  ser- 
vorum  suorum  fidelium,  non  repellat  usque  in  finem  filios  Israel, 
quibus  credita  sunt  eloquia  Dei , quorum  adoptio  est  filiorum  ^ et 
gloria  et  testamentum  et  legislatio  et  promissa , quorum  patres, 
et  ex  quibus  est  Cbristus  secundum  carnem,  qui  est  super  omnia 
Deus  benedictus  in  saecula.  Adeamus  itaque  universi  cum  fiducia 
thronum  Unigeniti  Filii  Dei  et  Salvatoris  hominum  lesu  Christi 
Domini  Nostri,  quern  eorum  Prophetae  praenuutiarunt,  cuius  diem 
Patres  eorum  videre  desideraruut;  qui  in  terra  eorum  apparens 
cum  eis  conversatus  est  benefaciendo  et  sanando  omnes;  qui  a 
maioribus  eorum  in  ignorantia  crucifixus,  sub  ipsa  morte  rogavit 
Patrem  suum  ut  eis  ignoscerct:  Ipsumque  humillime  precemur. 


ADNOTATIONES 

ad  schema  decreti  de  Apostolicis  Missionibus. 

(a)  Cum  opitulante  Deo  opus  sacrarum  Missionum  ad  infideles 
vel  haereticos  de  die  in  diem  augeatur,  multique  Episcopi  sive 
dioecesani  sive  titulo  alicuius  Ecclesiae  m partibus  infidelium  con- 
secrati,  iisdem  praesint  et  sedulam  operam  navent,  visum  est  de 
Apostolicis  Missionibus  in  sacro  Concilio  Vaticano  fusius  pertrac- 

" tare;  ut  qua  fieri  potest  generalis  constituatur  norma  earundem 
exercendarum,  atque  omnia  ordinate  procedant  iuxta  ecclesiasticas 
leges  et  sanctorum  Patrum  traditionem.  Qua  in  re  tria  potissi- 
mum  prae  oculis  habenda  erant:  1°.  Episcoporum  et  Vicariorum 
Apostolicorum,  qui  praesident  in  locis  Missionum,  iura,  facultates  et 
officia  ad  normam  iuris  communis  moderari,  quantum  patiuntur 
peculiares  sacrarum  Missionum  circumstantiae ; 2“.  Sacris  operariis, 
quos  ex  regularibus  Ordinibus  ut  plurimum  assumptos  et  pecu- 
liaribus  facultatibus  instructos  S.  Sedes  Apostolica  mittere  con- 
suevit , oj'portunas  leges  dare,  quo  utilius  et  efficacius  apostolico 
ministerio  perfungantur ; atque  eorum  privilegia  et  exemptiones 
ita  servare,  ut  nullum  idcirco  detrimentum  vel  animarum  saluti, 
vel  honor!  et  reverentiae  Episcopis  debitae  unquam  inferri  possit; 

Denique  viam  atque  rationem  tradere,  quae  ad  sacras  Missio- 
nes vel  instituendas  vel  conservandas  magis  idonea  sit  atque  op- 
portuna. 

(b)  Ex  Ecclesiasticis  monumentis  palam  innotescit,  Romanos 
Pontifices , qui  peculiarem  nullique  secundam  sollicitudinem  pro- 
pagandi  Evangelii  semper  gesserunt,  consuevisse  vel  a remota 
aetate  presbyteros  quandoque  praemittere  in  eas  regiones,  quibus 
Dei  verbum  erat  annuntiandum ; his  deinde  Episcopos  praeponere 
vel  nulli  certae  Sedi  defixos,  vel  titulo  jilicuius  Ecclesiae  in  par- 
tibus infidelium  consecrates,  Apostolica  tamen  auctoritate  sufful- 
tos ; demum  ubi  excrevisset  fidelium  numerus,  omniaque  necessaria 
in  promptu  essent , et  nullum  obstaret  impedimentum , dioeceses 
primum , deinde  etiam  metropoliticas  provincias  instituere.  Hanc 
viam , ceteris  omissis , inicrunt  S.  Gregorius  Magnus  misso  ad 
Anglos  S.  Augustine,  SS.  Gregorius  II.  et  III.  misso  ad  Germa- 
nos  S.  Bonifacio;  et  hac  nostra  aetate  ita  actum  est  in  pluribus 
regionibus.  Ubi  autem , licet  fidelium  numerus  excreverit , non 
tamen  ])racsto  est  sufficiens  praesertim  ex  indigenis  clerus,  certus- 
que  reditus  episcopalis  officii  oneribus  ferendis  necessarius;  ubi 
vel  ex  locorum  natura,  vel  ex  populorum  indole,  aut  ex  civilium 
potestatum  voluutate  vel  agendi  ratione,  aut  alia  demum  quacun- 
que  de  causa  non  posset  prudenter  existimari , stabilera  fore 


1 I.  ep.  2,  13. 


^ Rom.  9,  4. 


‘ Coloss.  1,  20. 


2 Gal.  3,  7. 


^ Rom.  11. 


689 


Schema  constit.  super  Missionibus  Apostolieis.  Cap.  II.  et  III.  — Adnotationes  ad  illud. 


690 


Episcopi  Sedem,  liberum  potestatis  Ecclesiastieae  exercitium,  illud-  a 
que  ad  iuris  communis  regulas  facile  esse  componendum,  abstinuit 
Apostolica  Sedes  a dioecesibus  erigendis  et  propriis  Episcopis  in- 
stituendis,  easque  regiones  per  Vicarios  Apostolicos  regere  coii- 
suevit.  Ex  quo  nullum  praeiudicium  animarum  saluti  pertime- 
scendum ; siquidem  Vicarius  Apostolicus  ordiuariis  Episcoporum 
iuribus  instructus , amplioribus  ab  Apostolica  Sede  facultatibus 
extra  ordinem  adauctus,  eiusque  peculiari  patrocinio  et  ope  sutful- 
tus,  strenuam  atque  alacrem  operam,  quantum  peculiaria  locorum 
adiuncta  patiuntur,  impendere  valet  ad  officium  suum  cumulatis- 
sime  adimplendum : ac  gentes  eiusdem  sollicitudini  commissae 
omnibus  bonis  et  auxiliis  spiritualibus  perfruuntur,  quae  possent 
a proprio  Episcopo  praestolari. 

(c)  Solemne  fuisse  Catholicae  Ecclesiae,  indigenas  adsciscore 
in  clerum  atque  ad  episcopales  etiam  Sedes  eveliere , ubicunque 
Evangelica  lux  affulsisset,  ecclesiastieae  liistoriae  monumentis  satis 
superque  comprobatur.  Eoque  potissimum  consilio  Episcopos  Vi- 
carios Apostolicos  Eomani  Pontifices  constituerunt  in  dissitis  bar- 
barisque  regionibus,  ut  qui  ex  indigenis  magis  habiles  essent,  eos 
morum  integritate  probates,  necessarias  scientias  edoctos,  et  assi- 
dua  exercitatione  in  pietate  christianaeque  religionis  functionibus 
excultos  ad  sacerdotium  promoverent.  Quod  tarn  diligenter  cura- 
runt , ut  Yen.  lunoceutius  XI.  missis  Legatis  ad  Sinensium  re- 
giones potestatem  fecerit  cogendi  Vicarios  Apostolicos  canonicis 
etiam  poenis  ad  instruendos  et  ordinandos  clericos  et  sacerdotes 
naturales  sive  indigenas.  Id  autem  sapientissime  factum  fuisse 
intelliget,  qui  perpendat  praecipuas  illas  utilitates,  quae  ex  indi- 
genarura  ordinatioue  derivantur;  scilicet  quod  melius  noverint  et 
linguam  et  mores  regionis  suae,  quod  libentius  audiantur,  quod 
securius  ibi  manere  possint  saevientibus  etiam  persecutionibus. 

A line  autem,  quern  Ecclesia  intendit,  longius  abirent  Sacroruin 
Antistites  ac  Missionarii , qui  ita  excolendos  et  erudiendos  susci- 
perent  indigenas,  ut  hi  minoribus  quidem  sacerdotii  officiis  idonei 
evaderent,  impares  vero  forent  gravioribus  atque  etiam  episcopa- 
libus  obeundis.  Quamobrem  a Gregorio  XVI.  ‘ mandatum  fuit 
Missionum  Praesulibus,  ut  quos  ex  indigenis  clericis  praestantiores 
censuissent,  eos  gradatim  ad  potiora  implenda  munera  instituere, 
ac  suos  quoque  Vicarios  pro  opportunitate  deputare  non  renue- 
rent,  reprobato  more  indigenas  presbyteros  ad  cleri  tantum  au- 
xiliaris  conditionem  eis  merito  molestam  deprimendi. 

{ d)  Agitur  iam  de  relationibus  Missionaries  inter  et  Episcopos 
seu  Vicarios  Apostolicos.  Extra  controversiam  est,  Praesulibus  istis 
et  ius  [esse]  et  onus  incumbere  dirigendi  sacras  Missiones  ac  prae- 
sidendi  sacerdotibus  et  clericis  omnibus,  qui  in  eorum  Vicariatibus 
commorantur.  Dubitari  solummodo  posset , utrum  et  quatenus 
potestati  praedictorum  Praesulum  obnoxii  sint  Eegulares  ratione 
suarum  exemptionum,  et  Missionarii  eo  quod  ab  Apostolica  Sede 
authenticis  litteris  instructi  et  ])eculiaribus  facultatibus  adaucti 
mittantur,  quam  ob  causam  Apostolici  dicuntur.  Cum  autem 
salus  animarum  suprema  sit  omnium  legum,  minime  censendum 
est,  Apostolicam  Sedem  voluisse  aut  velle , ut  saluti  animarum 
praeiudicium  inferatur  sive  per  exem])tionis  privilegium,  sive  per 
concessionem  si)ecialium  facultatum,  (|uandoquidem  utrumque  in- 
dulserit  et  indulgeat  ad  maiorem  ipsarum  animarum  utilitatem. 
Ilinc  in  Concilio  Tridentino  ita  Eegularium  exemptiones  probatae 
fuerunt,  ut  Episcoporum  potestati  in  ministerio  verbi  et  sacramen- 
torum  essent  obnoxii;  atque  insuper  cautum  est,  ut  in  peculiari- 
bus  quibusdam  circumstantiis  iidem  Episcopi , qua  Sedis  A])osto- 
licae  Delegati , etiam  quoad  Eegulares  opportune  providerent. 
Nulla  autem  suppetit  ratio,  ob  quam  iura  et  facilitates  tarn  ordi- 
nariae  quam  delegatae , quas  Tridentinum  Episcopis  attribuit  in 
Eegulares , denegentur  Episcopis  aut  Vicariis  Apostolieis  in  locis 
sacrarum  Missionum  degentibus , ad  tramitem  iuris  communis 
exercendae. 

Quod  vero  pertinet  ad  facultates,  quas  Apostolica  Sedes  iam- 
dudum  consuevit  Missionariis  concedere,  com[)ertum  est  amplissi- 
mas  eas  fuisse  non  solum  (luoad  sacramentorum  administrationem, 
absolutionem  a censuris  etc.,  verum  etiam  (juoad  Missionum  ipsa- 
rum regimen.  Etcnim  Innocentius  IV.  ^ cum  easdoni  facilitates 
enumerasset,  addidit  „nec  non  alia  facere,  quae  ad  augmentum 
divini  nominis  et  ampliationem  catholicae  fidei,  ac  reprobationem 


* Decret.  S.  C.  de  Prop.  Fid.  23.  Novembr.  1845. 

* Apost.  Litt.  Cum  hora  undecima  23.  lulii  1253.  ap.  Verricelli 
dc  Apostol.  Missionib.  pag.  219. 

Coll,  Lac.  vir. 


et  irritationem  illorum,  quae  sacris  traditionibus  contradicunt,  sicut 
pro  loco  et  tempore  videritis  expedire.‘‘  Atque  Hadrian  us  VI.  ‘ 
agens  peculiariter  de  Missionibus  Indicis  concessit,  „ut  Praelati 
fratrum  (seu  Superiores  regulares),  et  alii,  quibus  ipsi  de  fratri- 
bus  suis  in  dictis  Indiis  commorantibus  duxerint  committendum, 
in  partibus , in  quibus  nondum  fuerint  Episcopatus  creati , vel  si 
fuerint,  tamen  infra  duaruni  dietarum  spatium  ipsi  vel  officiales 
eorum  inveniri  minime  possint , tani  quoad  fratres  suos  et  alios 
cuiuscunque  ordinis,  qui  ibidem  fuerint  ad  hoc  opus  deputati,  ac 
super  Indos  ad  fidem  converses , quam  ad  alios  Christicolas  ad 
dictum  opus  eosdem  comitantes,  onininiodani  amtoritaUm  Nostram 
in  utroque  foro  habeant,  tantam  quantam  ipsi  et  per  eos  deputati 
de  fratribus  suis  ut  dictum  est  iudicaverint  opportunam  et  ex- 
pedientem  etc.“  Quod  et  ab  aliis  Pontificibus  factum  est , quo- 
rum Constitutiones  collegerunt  vet  retulerunt  Eodriguez,  Verri- 
celli etc. 

„Hanc  autem  amplissimam  facultatera  (aiebat  Thomas  a lesu 
a Summis  Pontificibus  permitti  et  concedi  Eeligiosis , non  solum 
conveniens,  sed  et  omnino  videtur  necessarium  pro  illis  partibus, 
uhi  nec  Parochi  nec  Episcopi  siuit,  neque  ad  Sedem  Apostolicam 
facilis  est  aditus:  . . . Ojiortere  tamen  viros  religiosos  magno  cum 
iudicio  uti  his  concessionibus  et  quantum  fuerit  possibile  non  re- 
cedere  a communi  praxi  et  stilo  Ecclesiae,  alias  graviter  delin- 
quent.“ Etenim  ea  privilegia,  uti  ipse  P.  Thomas  ait  „a  Sum- 
mis  Pontificibus  fuerunt  fratribus  concessa  pro  tends  infidelium, 
haereticorum , aut  schismaticorum , quae  Sedis  Apostolicae  magi- 
sterio  et  obedientiae  non  subduntur,  in  quibus  vel  non  sunt  Epi- 
scopi, vel  si  Episcopi  aut  Patriarchae  reperiuntur , non  tamen 
liubent  commiinicationem  cum  Ecclesia  Catholica.  In  his  igitur 
provinciis  uti  licite  po.ssunt  Eeligiosi;  in  tends  vero  infidelium  aut 
schismaticorum,  ubi  sunt  Episcopi  catholici,  aliquibus  ex  praefatis 
privilegiis  tuta  conscientia  gaudere  nequeunt.“  Et  hoc  indicium 
suum  aperiebat:  „Sine  dubio  ceuseo  (praedictam  facultatem)  nulla 
ratione  extendendam  ad  ilia  loca,  ubi  sunt  Episcoqn  et  alii  Eccle- 
siae Praelati,  nisi  in  illis  casibus,  in  quibus  ex  mente  Pontificis 
expresse  colligitur,  quidquid  dicat  P.  Emmanuel  Eodriguez  etc.** 

Eeapse  autem  fuisse  revocata  privilegia  Eegulaidbus  concessa 
pro  partibus  Infidelium,  quatenus  praeiudicant  aiictoritati  Episco- 
porum aut  Parochorum  in  locis,  ubi  sunt  Episcopi  aut  Parochi 
catholici,  docuit  Angelas  Maria  Verricelli'* *',  relatis  etiam  ea  de 
causa  Apostolieis  Litteris  Innocentii  X.  (Cum  sicut  16.  Aprilis 
1648)  in  causa  excitata  inter  Episcopum  Angelopolitauum  et  PP. 
Societatis  lesu.  Neque  dissentit  P.  Carolus  Franciscus  aBreno^: 
ait  enini , rationem , quae  movit  Suminos  Pontifices  ad  huiusmodi 
privilegia  concedenda,  fuisse,  ne  Infideles  conversi  vel  Christiani 
alii  apud  Barbaros  degentes  sacramentis  ob  inopiam  ministrorum 
destituerentur ; et  concessiones  illas  tribiitas  fuisse  eo  solummodo 
casu,  quo  Parochi  non  adessent,  vel  alii  Ecclesiastici  aequipol- 
lentem  habentes  iurisdictionem.  Et  haec  reapse  fuit  Eomanis 
Pontificibus  constans  agendi  ratio,  ut  constitutis  Vicariis  Aiiosto- 
licis  cum  omni  auctoritate,  quae  comjietit  cuilibet  Ordinario  in  sua 
civitate  et  dioecesi,  atque  sancito  libero  et  traiujuillo  ordinariae 
Episcoporum  auctoritatis  exereitio,  eo  ipso  desineret  regularium 
Missionariorum  immunitas  pro  sacramentis  administrandis , quae 
antea  concessa  his  fuerat , cum  praedictum  liberum  exercitium 
nullatenus  permittebatur , cuius  rei  exempla  congerit  Benedic- 
tus  XIV.  ® in  Constitution ibus  infra  notatis. 

Ex  quibus  omnibus  satis  conficitur  neque  exemptiones  Eegu- 
laribus  indultas,  neque  facultates  Missionariis  Apostolieis  iampri- 
dem  concessas  impedimento  esse,  (|uoniinus  constitutis  Episcopis 
aut  Vicariis  Apostolieis  summa  reruni  in  locis  Missionum  vindice- 
tur,  eorumque  potestati  Missionarii  etiam  Apostolici  subdantiir. 

(e)  Cum  deceat  viros,  (jui  saecularibus  soluti  curis  per  regu- 
laria  vota  arctioris  vitae  institutum  sunt  professi,  ab  omni  mulie- 

‘ Apost.  Litt.  Exponi  Nobis  19.  [Bull.  O.  Pr.  9.]  Mali  1522.  ap. 
Verricelli  p.  221. 

^ Ue  Convers.  omn.  gentium  procuranda  Lib.  XIII.  Edit.  Ant- 
verp.  1613.  p.  865. 

* Eod.  p.  848. 

* De  Apostolieis  Missionibus  Tit.  IV.  ijuaest.  91.  Venetiis  1656. 
p.  225. 

’•>  Manual.  Missionar.  Oriental.  Venetiis  1726.  Tom.  II.  Lib.  2. 
cap.  1.  quaest.  2.  p.  167.  n.  8. 

® Benedict.  XIV.  Apost olicum  ministerium  30.  Maii  1753.  § 10. 
(Bull.  Prop.  Tom.  III.  p.  308.)  Idem  Const.  Quumvis  14.  Febr.  1746. 
in  suo  Bullar.  Tom.  II. 


44 


G91 


Acta  et  decreta  SS.  Coiicilii  Vaticaiii.  Appendix. 


692 


rum  faniiliaritate  abhorrere,  idcirco  tam  generalium  ac  provincia- 
lium  Coiiciliorum  decretis,  quam  Sumraorum  Pontiiicum,  imprimis 
S.  Pii  V.  % Gregorii  XIII.  ^ ac  Benedicti  XIV.  ^ Constitutionibus 
cautum  est,  ne  intra  religiosorum  virorum  septa  mulieribus  qui- 
buscunqiie  pateat  aditus,  indictis  gravissimis  poenis  tam  viris,  qui 
foeminas  quocunque  praetextu  intra  Ilegularium  domorum  ambi- 
tum  admitterent,  quam  foeminis,  quae  earundem  domorum  clau- 
suram  violarent. 

Nulla  autem  suppetit  ratio,  quare  Missionarii  buiusmodi  lege 
maxime  salutari  non  adstringantur ; quam  peculiares  Missionum 
circumstantiae  magis  exposcunt,  et  prope  necessariam  esse  evin- 
cunt.  lis  enim  in  locis  quo  graviora  sunt  pericula , quibus  ob 
liberiores  regionum  mores,  coelumqne  ferventius,  et  minorem  re- 
gularum  custodian!  ac  Su])eriorum  vigilantiam  obnoxii  sunt  Mis- 
sionarii , eo  magis  necessarium , ut  iidem  nedum  sanctam  intami- 
natamque  vitam  gerant,  verum  etiam  abstineant  ab  omni  specie 
mali , ut  iuxta  monitum  Apostoli  sine  offensione  shit  Itidaeis  et 
Gentibus  et  Ecclesiae  Dei. 

Hinc  S.  C.  de  Propaganda  Fide  clausurae  observautiam  Mis- 
sionum Praefectis  identidem  et  pro  rerum  opportunitate  enixe 
commendare  non  praetermisit , et  legis  istius  t'erme  obsolescentis 
vim  auctoritatemque  renovavit  edito  decreto  die  2G.  lunii  1780, 
quod  a fel.  rec.  Pio  VI.  Pontifice  Maximo  confirmatum  est;  una- 
que  sancitum  eos  ex  Missionariis,  qui  liisce  ordinationibus  contra- 
irent , poenas  contra  clausurae  violatores  et  sacrorum  canonum 
Apostolicarumque  Constitutionum  contemptores  inflictas,  esse  in- 
cursuros. 

Iluius  autem  legis  custodiam  Episcoporum  et  Yicarioi'um  Apo- 
stolicorum  vigilantiae  esse  committendam,  iisque  non  tam  potesta- 
tem  quam  et  onus  esse  imponendum  providendi  statim , si  quid 
contra  factum  fuerit,  duo  suadent,  scilicet  demandata  iam  memo- 
ratis  Praesulibus  auctoritas  in  Missionarios,  et  gravitas  mali  ipsius, 
quod  per  longas  raoras  appellationum  in  suspensive  posset  miser- 
rime  invalescere. 

(f)  Notissimiim  est  Ordinariis  locorum  ius  inesse  visitandi 
ecclesias  Regularium,  quibus  imminet  animarnm  cura  personarum 
saecularium  Verum  post  alia  Praedecessorum  suorum  decreta 
novissimus  Benedictus  XIV.  in  Const.  Firmandis  edita  die  fi.  No- 
vembris  1744.  declaravit;  „In  exseqnenda  pastorali  visitatione  ec- 
clesiarum  parocliialium , quae  a Regularibus  adrninistrantur , mi- 
nime  quidem  licere  Episcopo  omnia  ecclesiarum  buiusmodi  altaria 
visitare,  sed  illud  dumtaxat,  in  quo  SS.  Eucliaristiae  sacramen- 
tum  asservatur  et  consequenter  sacrum  ipsum  tabernaculnm : fon- 
tem  quoque  baptisterii , si  adsit , item  confessionale  in  quo  paro- 
chus  ad  audiendas  confessiones  residere  solet:  pnlpitum  ecclesiae, 
e quo  parocbus  ius  habet  verbi  Dei  annuntiandi;  sacrarium  pa- 
riter  ecclesiae  ad  inspiciendum  locum , in  quo  asservatur  sacra 
supellex  pro  sacramentis  tam  intra  ecclesiam  quam  extra  illam 
decenter  administrandis:  sepulcbrum  excipiendis  snbditorum  paro- 
cbiae  corporibus  addictum,  coemeterium  jtarochianornm  humandis 
cadaveribus  destinatum : turrim  campanariam , dummodo  in  ea 
sint  campanae  ad  parocbiam  proprie  spectantos;  ac  demum  omnia 
sacra  vasa,  quibus  vet  particulae  eonsecratae  servantur,  vel  sacra 
olea  sive  in  baptismo  sive  in  extrema  unctione  adbibenda , vel 
aqua  baptisterii,  vel  alia  rite  benedicta,  quae  pro  ingredientium 
aspersione  ad  ecclesiae  fores  poni  consuevit.“  Atque  his  de  ma- 
teriali  praedictarum  ecclesiarum  visitatione  declaratis  alia  sub- 
iungit  de  personali  parochorum  regularium  visitatione ; cuius  per- 
cagendae  plenum  ius  ac  potestatem  vindicat  Episcopis. 

Porro  cum  in  locis  Missionum  baud  facile  sit  omnia  eodem 
iure  metiri , quo  alibi  utuntur  dioeceses  rite  constitutae , et  prae- 
cipua  in  iisdem  sit  auctoritas  Episcoporum  aut  Vicariorum  Apo- 
stolicorum,  iisque  subiacere  debeant  Regulares  in  omnibus,  quae 
ad  curam  animarum  pertinere  dignoscuntur , non  abs  re  visum 
est,  si  ob  peculiares  causas  in  casu  concurrentes  maius  iisdem  ius 
in  visitandis  parocbialibus  Regularium  ecelesiis  tribueretur,  quam 
quod  dcfinitum  fuerit  a Rom.  Pontificibus.  Neque  id  a Tridentini 
Concilii  mente  esset  prorsus  alienum:  etenim  in  loco  citato  sal- 
vuni  voluit  esse  eorum  Episcoporum  ius,  qui  maiorem  in  praedicta 
loca  et  personas  (monasteriorum,  in  quibus  resident  Abbates  Gene- 


‘ Const.  liegularium  24.  Oct.  1506.  — Const.  Decet  16.  lul.  1570. 
2 Const.  Ubi  gratiae  13.  Innii  1575. 

^ Const,  liegularis  disciplinae  3.  lanuar.  1742. 

I.  Cor.  10,  32. 

^ Cone.  Trid.  Sess.  XXV.  cap.  11.  de  Regular. 


a rales)  inrisdictionem  exercerent;  ac  praeterea  ut  Episcopis,  qua 
Apostolicae  Sedis  Delegatis,  magis  essent  obnoxia  monasteria,  in 
quibus  aut  regularis  observantia  ‘ non  viget,  aut  quae  Superiorum 
vigilantiam  ^ effugiunt.  Cur  vero  praestet  in  locis  Missionum  fa- 
cultatem  tribuerc  Vicariis  Apostolivis  plenum  atque  integrum  visi- 
tationem  peragendi  in  ecelesiis  Regularium , in  quibus  cura  ani- 
marum exercetur,  ex  sequentibus  facile  potest  dignosci:  quibus 
etiam  ea  suadentur,  quae  in  schemate  decreti  proposita  sunt  circa 
praedictorum  Praesulum  vigilantiam  et  correctionem  in  his,  quae 
pertinent  ad  observautiam  legum  ritualium. 

Revera  ecclesiae  illae,  corrogatis  intuitu  sacrarum  Missionum 
eleemosynis,  ad  parochialia  niunia  obeunda  potissimum  erectae 
vel  restitutae  fuere : quare  potior  in  eis  debet  esse  Vicarii  Apo- 
stolici  potestas,  cui  principaliter  eas  subiacere  aequum  esset.  Re- 
vera et  Missiones  sine  Regularibus  esse  possunt , et  Vicariatus 
Apostolicus  sine  Missionariis  Apostolicis:  impossibile  autem  est 
Vicariaturn  Apostolicum  esse  sine  Antistite,  aut  Antistitem  sine 
ecclesia.  Accedit  praeterea  quod  plurimis  in  locis  unica  quando- 
que  exsistat  ecclesia,  Regularium  curae  concredita,  a qua  omnera 
b divini  cultus  peragendi  normam  populus  debet  accipere.  Quin 
et  non  desunt  Vicariatus  Apostolici , in  (piibus  omnes  ecclesiae 
parochiales  regularium  Ordinum  curae  commissae  sunt.  Quibus 
proinde  subductis  a plena  et  omnimoda  Antistitis  visitatione,  iam 
in  locis  sacrarum  Missionum,  publicus  cultus  catholicus,  qui  tant- 
opere  fidei  ac  dogrnati  cobaeret , Vicariorum  Apostolicorum  vigi- 
lantiae ferme  omnino  subtralieretur : quod  profecto  sacris  canoni- 
bus  in  Ecclesia  Dei  semper  custoditis  hand  bene  consonat.  Quae- 
cunque  enim  in  dioecesi  ad  Dei  cultum  spectant , ab  Or’dinario 
diligenter  curari,  atque  iis  ubi  oportet  provideri  aequum  est  ® ; im- 
primis vero  advigilare  is  debet , ut  in  sacrosancto  Missae  sacrifi- 
cio'^  celebrando  quaedam  diligenter  serventur,  quaedam  religiose 
vitentur;  circa  Sanctorum  invocationem,  Reliquiarum  venerationem 
et  sacrarum  Imaginum  usum  nihil  ihordinatum  aut  praepostere 
et  tumultuarie  accommodatum , nihil  profanum , nihilque  inhone- 
stum  apparent  ^ : aliaque  huiusmodi.  Horum  vero  officiorum  po- 
tiorem  habendam  esse  rationem  in  locis  sacrarum  Missionum  quam 
alibi,  ]!erspicuum  est.  Ilaec  quidem  de  solis  Vicariis  Apostolicis 
sancita  sunt;  neque  enim  tanta  videtur  urgere  necessitas  huius 
c potestatis  in  dioecesibus,  quae  in  locis  Missionum  a proprio  pastore 
reguntur. 

Verum  potior  quaedam  ratio  habenda  est  earum  dioecesum, 
quae  constitutae  sunt  in  terris  Infidelimn;  in  quibus  praesertim 
fere  omnes  ])arocbiales  ecclesiae  pertinent  ad  Regulares.  Quo 
enim  illi  a vera  fide  magis  alieni  sunt,  eo  sollertiori  studio  apud 
eos  procuranda  sunt , (piae  ad  rectam  evangelii  praedicationem, 
nec  non  ad  divini  cultus  decorem  et  puritatem  pertinent ; ut 
Gentes  harum  luce  perculsae  ® facilius  convertantur  ad  unicum 
verum  Deum  et  quern  misit  lesum  Christum.  Idcirco  opus  est,  [ut] 
omnes  Christianae  ecclesiae  erectae  inter  infideles,  non  rnodo  ab 
omni  sjjecie  superstitionis  sive  c^uoad  formam , sive  quoad  orna- 
tum,  sive  quoad  ss.  caeremonias  omnino  abhorreant,  sed  tales  se 
exhibeant,  ut  qua  nitore  aedium  et  sacrarum  supellectilium , qua 
diligentissima  ritualium  legum  custodia,  qua  ordinatissima  rerum 
omnium  et  sacrorum  ministrorum  compositione , imaginem  prae- 
ferant  coelestis  urbis  lerusalem.  Inconvenientissimum  enim  esset, 
si  templis  infidelium  et  falsorum  numinum,  Ecclesiae  Dei  vivi  ne- 
que ordinatiores  essent  neque  religiosiores.  Neque  minus  dolen- 
dum  esset , si  sacrarum  oblationum  et  ecclesiasticorum  bonorum 
administratio  non  effugeret  quamlibet  suspicionem  turpis  lucri  aut 
avaritiae,  quam  Apostolus  appellavit  idolorum  servitutem;  vel  in 
piorum  legatorum  exsecutione  omnimoda  tides  non  servaretur, 
quin  (t  non)  innotesceret.  Quapropter  sancitum  in  schemate , ut 
quod  Vicariis  Aj)ostolicis  in  omnibus  Missionum  locis  datum  est 
ius  omnimodae  visitationis  peragendae  in  ecelesiis  Regularium,  in 
quibus  animarum  cura  exercetur,  id  etiam  Episcopis  tribuatur,  qui 
Ecclesias  suas  regunt  in  terris  Infidelium. 

Duo  supersnnt  in  hoc  articulo  expendenda,  quae  spectant  ad 
exsecutionem  piorum  legatorum,  et  ad  rationem  Vicariis  Aposto- 

‘ Cone.  Trid.  Sess.  XXI.  cap.  8.  de  Reform. 

2 Eod.  Sess.  XXV.  cap.  4.  de  Regular. 

^ Eod.  Sess.  XXI.  cap.  8.  de  Reform. 

Eod.  Sess.  XXII.  decret.  de  observ.  et  evit.  in  celebratione 
Missae. 

5 Eod.  Sess.  XXV.  de  Invocat.,  Venerat  et  Reliquiis  Sanctor. 

® Thom,  a lesu  de  Conversion,  omn.  gentium  procuranda  Lib.  XI. 
cap.  1.  edit.  Antverp.  1613.  p.  822. 


693 


Adnotationcs  ad  schema  coiistit.  siipei’  Missionibus  Apost.  — Ordo  Concilii  Oecum.  Vatic,  celebrandi. 


694 


licis  ubique , Episcopis  vero  in  terris  Infidelium , reddendam  a 
Regularibus  de  oblationibus  receptis  intuitu  Missionis,  deque  illa- 
rum  adininistratione.  Quoad  prinuim  Synodus  Tridentina  ^ vete- 
rum  canonum  formam  secuta,  statuit,  ut  Episcopi  etiain  tanquain 
Sedis  Apostolicae  Delegati , in  casibus  a iure  expressis , omnium 
piarum  dispositionum  tarn  in  ultima  voluntate , quam  inter  vivos 
sint  exsecutores.  Iterumque  ^ eadem  Synodus  sancivit:  „Curent 
Episcopi,  ut  fidelium  vivorum  suff'ragia,  missarum  scilicet  [sacri- 
ficia,  orationes,]  eleemosynae  aliaque  pietatis  opera,  (|uae  a fide- 
libus  pro  aliis  tidelibus  defunctis  fieri  consueverunt,  secundum  Ec- 
clesiae  institutum  pie  et  devote  fiant:  et  quae  pro  illis  ex  testatorum 
fundationibus  vel  alia  ratione  debentur,  non  perfunctorie,  sed  a 
sacerdotibus  et  Ecclesiae  ministris  et  aliis,  qui  hoc  praestare  te- 
nentur,  diligenter  et  accurate  persolvantur.“  Rationem  vero  de 
exsecutione  ultimarum  voluntatum  etiam  a Religiosis  exemptis 
esse  reddendam,  sancitum  iam  est  in  iure  ^ ; idemque  cautum  est  * 
quoad  administrationem  confraternitatum  , bospitalium  , Montium 
pietatis  seu  ebaritatis  et  piorum  locorum  omnium,  quomodocunque 
nuncupentur , etiamsi  praedictorum  locorum  cura  ad  laicos  perti- 
neat,  vel  eadem  pia  loca  exemptionis  privilegio  sint  munita:  et 
ius  assertum  est  iisdem  Episcopis  cognoscendi  et  exsequendi  ex 
officio  suo  iuxta  sacrorum  canonum  statuta  omnia,  quae  ad  Dei 
cultum,  aut  animarum  salutem,  seu  pauperes  sustentandos  insti- 
tuta  sunt , non  obstantibus  quacunque  consuetudine  etiam  imme- 
morabili,  privilegio  aut  statuto. 

(g)  Cum  primum  recentiori  aevo  patuit  aditus  ad  Orientates 
praesertim  regiones,  Rom.  Pontifices  in  eas  mittere  consueverunt 
Apostolicos  viros  ex  Regularium  praesertim  familiis  adscitos,  qui- 
bus  praeerat 'Superior  eiusdem  Ordinis , qui  aliquando  Vicarius, 
aliquando  Praefectus  dici  consuevit,  quae  posterior  appellatio  magis 
usu  recepta  ad  baec  tempora  perduravit.  Eius  porro  erat  Missio- 
nariis  praeesse  et  Missionum  opus  dirigere.  Nulli  autem  tunc 
erant  in  iis  locis  sacrorum  Antistites,  Apostolica  delegatione  aut 
vicariatu  praestantes ; rariores  autem , incerti , et  alicubi  fortasse 
etiam  nulli  Episcopi. 

Postquam  vero , auspicante  Deo , uberiores  fructus  sacris  e 
Missionibus  germinarunt,  licuitque  Rom.  Pontificibus  Episcopates 
sedes  multis  in  locis  erigere  vel  restituere,  aut  certe  Vicarios 
Apostolicos  primum,  turn  Delegatos  constituere,  tunc  vigente  ad- 
huc  Praefectorum  auctoritate , qui  sensim  sine  sensu  Apostolici 
dicti  sunt,  factum  est  ut  Praesules  illi  vel  nullam  exercerent  po- 
testatem  quoad  Missionum  directionem;  vel  si  quando  id  aggressi 
fuerunt,  contentiones  ea  de  causa  exortae  fuerint,  quae  baud 
semel  apud  Apostolicam  Sedem  exagitatae  fuerunt,  non  sine  gravi 
populorum  admiratione  et  ipsarum  Missionum  detrimento.  Etsi 
autem  Apostolicae  Sedi  quaedam  componere  licuerit,  et  quasdam 
in  nonnullis  regulas  sancire,  ut  vel  nulla  aut  saltern  minor  esset 
duarum  potestatum  colluctatio,  experientia  tamen  compertum  est, 
non  posse  earn  praecaveri , nisi  omnis  Missionum  dirigendarum 
vis  et  auctoritas  Praelatis  illis  adscisceretur , quod  bierarchicae 
ordination! , Missionum  tranquillitati  ac  salubriori  regimini  con- 
venientissimum  est,  ac  maxime  necessarium. 

Yerum,  inspecta  hominum  indole  et  conditione,  baud  facile 
baec  fieri  possent , nisi  omnia  iura , facilitates  et  jirivilegia  Prae- 
fectis  Missionum  quomodolibet  concessa  penitus  abrogarentur ; et 
baec  omnia  Episcopis  seu  Vicariis  Apostolicis  assererentur,  a qui- 
bus  pro  temporum,  locorum  ac  personarum  ratione  Missionarii 
eadem  derivarent.  Quin  visum  est  et  ipsiim  Apostolici  Praefecti 
titulum  abolere,  nc  quis,  uti  assolet,  veteri  appellatione  deceptus, 
abrogatas  facilitates  et  iura  illi  adliuc  inesse  reputaret. 

Dane  autem  abrogationem  ad  ea  loca  cocrcere  iuvit,  quae 
alicuius  sacri  Antistitis  Latini  dioecesi  aut  Vicariatu  Apostolico 
continentur.  Quae  enim  in  nullius  sacri  Antistitis  potestate  con- 
sistunt , ea  Praefecti  Missionariorum  auctoritati  concredita  esse 
oportet,  uti  in  anteccssum  factum  est. 

Episcopi  autem  ritus  Orientalis  facile  ferent,  eorundem  regi- 
mini non  subiici  sacerdotes  diversi  ritus;  a quibus  nullum  detri- 
mentum  ordinaria  ipsorum  Ejiiscoporum  iurisdictio  patietur,  uti 
inferius  |)atobit,  quin  et  opportunum  auxilium  babebit. 

(h)  Localem  quondam  fuisse  Ejiiscoporum  tarn  Latini  quam 

‘ Scss.  XXII.  cap.  8.  de  Ref. 

* Sess.  XXV.  deer,  de  Purgator.  — Clemeiitiu.  Quia  contingit 
de  Relig.  domib. 

’ Clement.  Religiosis  'Fit.  de  testani.  et  ultim.  volunt. 

'*  Trid.  Sess.  XXII.  cap.  8.  9.  de  Ref. 


a Orientalis  ritus  iurisdictionem  exploratissimum  est.  A miserrimis 
dissidiis , quae  Orientales  regiones  iamdiu  exagitarunt , profectum 
est , ut  sacrorum  Praesulum  potestas  non  ubique  sobs  locorum 
limitibus  eoerceretur,  veriiin  alicubi  in  eos  tantum  exeri  posset, 
quos  eiusdem  ritus  observantia  pastorl  suo  consociaret.  Etsi  au- 
tem Apostolica  Sedes  ab  bac  nova  discijilina  comprobanda  primi- 
tus  ’ abstinuerit,  successii  tamen  temporis  ad  fovendam  animoruin 
concordiam  et  unitatem  catbolicam  acquievit,  uti  factum  est  im- 
primis ab  Alexandre  IV.  ^ ; qua  in  re  local!  Latinorum  Praesulum 
iurisdictioni  eatenus  tantum  derogatum  est,  quatenus  banc  exer- 
cere  non  possent  erga  fideles  ritus  Orientalis , quibus  proprius 
Episco])us  rite  et  canonicc  institutus  praesideret. 

Idcirco  ut  omnis  controversiariim,  quae  inter  Episcopos  diver- 
sorum  rituum  possent  oriri , occasio  ])raecideretur , et  una  simul 
fidelium  saluti , quae  suprema  lex  est , opportune  consulerctur, 
regulae,  quas  hactenus  Apostolica  Sedes  servandas  proposuit,  beic 
in  praesentis  decreti  sebemate  propositae  fuerunt. 

(i)  Turn  Clemens  V.  in  Oecumenico  Concilio  Viennensi,  turn 
Paulus  V.  in  Const.  Aposfolicae  servitutis  onere  edita  die  31.  lulii 
" 1610.,  linguarum  Orientalium  studium,  ratione  babita  Missionum, 
latis  opportunis  legibus  promoverunt.  Sacra  autem  Congregatio 
de  Propaganda  Fide  pluries  et  praesertim  decreto  ann.  1774. 
caute  providit,  ut  qui  sacras  Missiones  vellont  obire,  linguas  ex- 
teras,  quibus  pro  diversitate  locorum  opus  est,  tempestive  edoce- 
rentur. 

(k)  Addita  est  baec  clausula  — quin  tamen  Umites  Aposio- 
licae  Sedis  iudicio  definitos  transgredi  praesurnant.  — Etenim 
cavendum  est  ne  quid  nimis;  et  ne  quis  aemulationem  Dei  ha- 
beat  % sed  non  secundum  scientiam.  Notissimae  quaestiones  de 
Ritibus  Sinensibus  et  Malabaricis,  Apostolicae  demiirn  Sedis  iudicio 
definitae,  satis  ostendunt , quo  proruere  possint  sacri  operarii  in 
sensu  suo  abundantes  et  putantes  se  obsequium  praestare  Deo. 
Idipsum  dici  posset  de  quibusdam , qui  uti  haereticos  praesertim 
Armenios  alliciant,  toti  in  eo  sunt,  ut  assimilationem  externorum 
rituum  promovere  satagant,  et  qiiaquaversiim  couentur,  quaecun- 
que  minus  recta  occurrunt  in  eorum  liturgiis,  catbolice  explicare; 
perinde  ac  si  Catbolici  ab  haereticis,  et  non  vicissim,  divini  cultus 
Q et  ecclesiasticae  disciplinae  ordinationem  addiscere  deberent. 


XX.  Ordo  ex  caeremoniali  praesertim  S.  R.  E.  excerptus 
Concilii  Oecumenici  celebrandi  in  sacros.  basilica  Vaticana 
iussu  Sanctissimi  Domini  N.  Pii  IX.  catholicae  Ecclesiae 

Episcopi. 

Die  octava  Decembris  festo  Conceptionis  immaculatae  beatae 
Mariae  virginis  mane  bora  indicenda  Euii  et  RiTii  domini  Cardi- 
nales  ac  Rini  domini  Patriarchae,  Primates,  Arcbiepiscopi , Epi- 
scopi et  Abbates  locum  in  Concilio  habentes  convenient  in  aulas 
designatas,  et  assumptis  sacris  vestibus  cuique  ordini  propriis  albi 
colons  et  mitris,  statini  accedent  ad  sacellum  paratum  supra  por- 
ticum  basilicae  Vaticanae , Summi  Pontificis  adventum  praesto- 
lantes. 

Solemnis  actio  devota  supplicatione  ineboabitur  a commemo- 
rato  sacello  usque  ad  eandeni  basilicam,  utroque  Clero,  tarn  sae- 
culari  quam  regular!,  stante  bine  hide  disposito.  Sunimus  Pontifex 
jduviali  indutus,  deposita  rnitra,  flexis  genibus  intonabit,  scbola 
cantorum  prosequente, 

IIYMNUM 

Veni,  creator  Spiritus, 

Montes  tuorum  visita, 

Tmple  sujiorna  gratia 
Quae  tu  creasti  pectora. 

Qui  dicoris  Paraclitus, 

Altissimi  donum  Dei, 

Eons  vivus,  ignis,  ebaritas 
Et  spiritalis  unctio. 


* Cone.  Lateraiiens.  IV.  cap.  9 (ann.  1215).  [Hard.  C.  C.  VII,  27.] 
2 In  Const.  Cypria  ann.  1260.  ap.  Labbaeuni  et  Raynald. 

^ Roin.  10,  2. 


44* 


695 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


696 


Tu  septiforniis  munere, 

Digitus  paternae  dexterae, 

Tu  rite  promissum  Patris, 

Sermone  ditans  guttura. 

Accende  lumen  sensibus, 

Infunde  amorem  cordibus, 

Infirma  nostri  corporis 
Virtute  firmans  perpeti. 

Ilostem  repellas  longius, 

Pacemque  dones  protinus, 

Ductore  sic  te  praevio, 

Vitemus  omne  noxium. 

Per  te  sciamus  da  Patrem, 

Noscamus  atque  Filium, 

Teque  utriusque  Spiritum 
Credamus  omni  tempore. 

Deo  Patri  sit  gloria, 

Et  Filio,  qui  a mortuis 
Surrexit,  ac  Paraclito 
In  saeculorum  saecula. 

R.  Amen. 

Absolute  prime  versu,  Pontifex  ceterique  surgent,  et  ordi- 
nabitur  supplicatio , praecedentibus  more  consueto  ante  crucem 
pontificalem  familiaribus,  Capellanis  cantoribus,  et  Praelatis  Papae 
cum  superpelliceo  supra  rochettum,  eo  numero,  qui  erit  praescrip- 
tus,  nec  non  Tburiferarius.  Post  crucem  a Subdiacono  Apostolico 
delatam  medio  inter  duos  Acolytlios  incedent  Abbates,  Episcopi, 
Arcbiepiscopi , Primates , Patriarchae  (omnes  qui  sint  latini  ritus 
cum  mitra  simplici  ex  lino),  Cardinales  (cum  mitris  serico-dama- 
scenis),  Senator  cum  Conservatoribus  Urbis,  vice-Camerarius  S.  R.  E. 
cum  cappa  a dextris  Principis  solii  pontificii , Summus  Pontifex 
mitra  pretiosa  ornatus,  et  sella  gestatoria  sub  baldaccliino  delatus 
cum  flabellis  et  solito  comitatu,  nec  non  octo  ex  Capellanis  can- 
toribus suavi  concentu  hymnum  praofatum  canentes. 

Sequentur  cum  cappis  Auditor  et  Thesaurarius  R.  C.  A.,  An- 
tistes  pontificiae  domui  praepositus,  Protonotarii  Apostolici  e col- 
legio  participantium,  Glenerales  tarn  Congregationum,  quam  Ordi- 
num  regularium,  et  Officiates  Concilii. 

Interim  cum  opus  fuerit  hymnus  repetatur,  omisso  prime 
versu  et  conclusione,  quae  tantum  canetur,  cum  Summus  Pontifex 
ad  altare  princeps,  ubi  Sanctissimum  Sacramentum  expositum  erit, 
pervenerit,  ibique,  capite  detecto,  fuerit  genuflexus. 

Complete  liymno,  Pontifex  adhuc  genuflexus  dicet: 

V.  Protector  Noster  aspice  Deus. 

R.  Et  respice  in  faciem  Christi  tui. 

V.  Emitte  Spiritum  tuum,  et  creabuntur. 

R.  Et  renovabis  faciem  terrae. 

V.  Mitte  nobis,  Domine,  auxilium  de  sancto. 

R.  Et  de  Sion  tuere  nos. 

V.  Ora  pro  nobis,  sancta  Dei  genitrix  immaculata. 

R.  Ut  digni  efficiamur  promissionibus  Christi. 

V.  Domine,  exaudi  orationem  meara. 

R.  Et  clamor  mens  ad  te  veniat. 

Surget ; 

V.  Dominus  vobiscum. 

R.  Et  cum  spiritu  tuo. 

OREMUS. 

Deus,  qui  nobis  sub  Sacramento  mirabili  passionis  tuae  me- 
moriam  reliquisti : tribue  quaesumus,  ita  nos  corporis  et  sanguinis 
tui  sacra  mysteria  venerari,  ut  redemptionis  tuae  fructum  in  nobis 
iugiter  sentiamus. 

Deus,  qui  corda  fidelium  Sancti  Spiritus  illustratione  docuisti: 
da  nobis  in  eodem  Spiritu  recta  sapere,  et  de  eius  semper  con- 
solatione  gaudere. 

Deus,  refugium  nostrum  et  virtus,  adesto  piis  Ecclesiae  tuae 
precibus,  auctor  ipse  pietatis,  et  praesta:  ut,  intercedente  beata 
et  gloriosa  semper  virgine  Dei  genitrice  Maria,  cum  beatis  apo- 
stolis  tuis  Petro  et  Paulo,  et  omnibus  sanctis,  quod  fideliter  pe- 
timus,  efficaciter  consequamur. 

Actiones  nostras,  quaesumus  Domine,  aspirando  praeveni,  et 
adiuvando  prosequere:  ut  cuncta  nostra  oratio  et  operatio  a te 
semper  incipiat,  et  per  te  cocpta  finiatur.  Per  Dominum  nostrum 


a lesum  Christum  Filium  tuum , qui  tecum  vivit  et  regnat  in  uni- 
tate  Spiritus  Sancti  Deus,  per  omnia  saecula  saeculorum. 

R.  Amen. 

Pontifex  genuflectet,  et  duo  cantores  dicent : 

V.  Exaudiat  nos  omnipotens  et  misericors  Dominus. 

R.  Et  custodiat  nos  semper.  Amen. 

Deinde  procedetur  ad  aulam  paratam  pro  Concilio  celebrando, 
et  omnibus  Patribus,  servato  inter  eos  ordine  dignitatis  patriarcha- 
lis,  primatialis,  archiepiscopalis  et  episcopalis  atque  habita  temporis 
ratione  cuiusque  promotionis,  in  proprio  subsellio  dispositis,  Sanc- 
titas  sua  faciet  confessionem  cum  Eiuo  et  Rmo  D.  Cardinali  S.  Col- 
legii  Decano  Missam  cantaturo  de  B.  Mariae  virginis  Conceptione 
immaculata,  cui  addetur  oratio  de  Spiritu  Sancto. 

In  solemni  Sacro,  obedientia  Sanctissimo  Patri  praestanda,  ser- 
mone post  evangelium  circulisque  omissis,  omnia  more  solito  per- 
agentur;  sed  dicta  in  fine  Missae  a Cardinali  celebrante  oratione 
Flaceat,  accedet  ad  thronum  pontificalem  Episcopus  Orator  mitram 
manu  gestans,  et  osculato  genu  dextero  Summi  Pontificis,  petet 
ab  eo  Indulgentiam , ascendet  suggestum , et  alloquetur  Patres. 
Absoluta  oratione,  publicabit  Indulgentiam.  Deinde  Sanctitas  sua, 
deposita  mitra,  coram  cruce  surget  et  dicet; 

V.  Sit  nomen  Domini  benedictum. 

R.  Ex  hoc  nunc  et  usque  in  saeculum. 

V.  Adiutorium  nostrum  in  nomine  Domini. 

R.  Qui  fecit  caelum  et  terram. 

V.  Benedicat  vos  omnipotens  Deus, 

Pafter,  et  Fiflius,  et  Spiritus  f Sanctus. 

R.  Amen. 

Emus  et  Rmus  D.  Cardinalis  celebrans  cum  suis  ministris 
discedet  recitans  evangelium  S.  loannis,  et  interim  Summus  Pon- 
tifex sedebit,  et  ei  imponetur  mitra.  Deinde  accedet  ad  Ponti- 
ficem  Subdiaconus  Apostolicus  paratus  tunica  albi  coloris,  defe- 
rens caligas  et  sandalia,  quae  ipsi  Pontifici  more  solito  imponen- 
tur,  dum  dicet  psalmum:  Quam  dilecta  etc. 

Postea  recedet  Subdiaconus,  et  accedet  Emus  ac  Rmus  D.  Car- 
dinalis Diaconus  amictu,  alba,  stola  et  dalmatica  indutus,  quia 
® est  evangelium  cantaturus,  nec  non  Acolythi  unus  post  alium  de- 
ferentes  singuli  sacra  indumenta  ac  si  Papa  esset  Missam  solemni 
pontificali  ritu  celebraturus.  Cum  autem  Pontifex,  deposita  mitra 
et  pluviali,  pontificales  vestes,  Cardinali  Diacono  ministrante,  as- 
sumpserit,  omnes  qui  sacris  paramentis  sunt  induti,  mitram  mani- 
bus  gestantes  Summo  Pontifici  obedientiam  praestabunt;  Cardinales 
manum,  Patriarchae,  Archiepiscopi  et  Episcopi  genu  dexterum, 
Abbates  pedem  osculantes. 

Hac  actione  finita , Cardinalis  Diaconus  a dextris  Pontifici 
assistens  surget,  et  alta  voce  dicet:  Orate,  et  mox  tarn  Pontifex 
super  faldistorium  sibi  paratum,  quam  alii,  sine  mitra,  in  proprio 
loco  genuflexi  orabunt  versi  ad  altare.  Surgens  deinde  Pontifex 
solus,  ceteris  genibus  innixis  permanentibus,  dicet  hanc  orationem 
in  tone  competenti,  videlicet: 

Adsumus,  Domine  Sancte  Spiritus,  adsumus  peccati  quidem 
immanitate  detenti,  sed  in  nomine  tuo  specialiter  congregati.  Veni 
ad  nos,  et  esto  nobiscum,  et  dignare  illabi  cordibus  nostris.  Doce 
nos  quid  agamus,  quo  gradiamur,  et  ostende  quid  efficere  debea- 
(I  mus,  ut,  te  auxiliante,  tibi  complacere  in  omnibus  valeamus.  Esto 
salus  et  effector  iudiciorum  nostrorum , qui  solus  cum  Deo  Patre 
et  eius  Filio  nomen  possides  gloriosum.  Non  nos  patiaris  per- 
turbatores  esse  iustitiae , qui  summam  diligis  aequitatem : non  in 
sinistrum  nos  ignorantia  trahat,  non  favor  inflectat,  non  acceptio 
munerum  vel  personae  corrumpat;  sed  iunge  nos  efficaciter  tibi 
solius  tuae  gratiae  done,  ut  simus  in  te  unum,  et  in  nullo  aber- 
remus  a vero,  quatenus  in  nomine  tuo  collecti,  sic  in  cunctis  te- 
neamus  cum  moderamine  pietatis  iustitiam , ut  hie  a te  in  nullo 
dissentiat  sententia  nostra,  et  in  future  pro  bene  gestis  consequa- 
mur praemia  sempiterna. 

Omnes  respondent:  Amen. 

Postea  Cardinalis  Diaconus  a sinistris  surgens  versus  ad  Pa- 
tres dicet:  Erigite  Fos. 

Omnes  surgent,  et  Cantores  cantabunt  antiphonam : 

Exaudi  nos,  Domine,  quoniam  benigna  est  misericordia  tua, 
secundum  multitudinem  miserationura  tuarum  respice  nos,  Domine. 

Iterum  Diaconus  a dextris  conversus  ad  Patres  dicet:  Orate: 


697 


Ordo  Concilii  Oecum.  Vatic,  celebrandi. 


698 


et  similiter  omnes  procumbent , et  aliquantulum  orabunt  secreto, 
donee  Diaconus  a sinistris  dicat:  Engite  Vos. 

Et  omnes  surgent.  Pontifex  vero,  omnibus  stantibus,  et  de- 
tecto  capite,  orationem  dicet  absolute: 

Mentes  nostras,  quaesumus  Domine,  Paraclitus,  qui  a te  pro- 
cedit,  illuminet,  et  inducat  in  omnem,  sicut  tuus  promisit  Filius, 
veritatem.  Qui  tecum  vivit  et  regnat  in  unitate  eiusdem  Spiritus 
Sancti  Deus,  per  omnia  saecula  saeculorum. 

R.  Amen. 

Qua  finita  rursum  omnes  genuflectent,  et  duo  Cantores  in- 
cipient litanias  omnibus  respondentibus. 

Kyrie  eleison. 

Christe  eleison. 

Kyrie  eleison. 

Christe  audi  nos. 

Christe  exaudi  nos. 

Pater  de  caelis  Deus,  miserere  nobis. 

Fill  Redemptor  mundi  Deus,  miserere  nobis. 

Spiritus  Sancte  Deus,  miserere  nobis. 

Sancta  Trinitas  unus  Deus,  miserere  nobis. 

Sancta  Maria,  ora  pro  nobis. 


Sancta  Dei  genitrix,  ora 

Sancta  Virgo  virginum,  ora 

Sancte  Michael,  ora 

Sancte  Gabriel,  ora 

Sancte  Raphael,  ora 

Omnes  sancti  Angeli  et  Archangeli,  orate  pro  nobis. 

Omnes  sancti  beatorum  spirituum  ordines,  orate  pro  nobis. 

Sancte  loannes  Baptista,  ora 

Sancte  Joseph,  ora 

Omnes  sancti  Patriarchae  et  Prophetae,  orate  pro  nobis. 

Sancte  Petre,  ora 

Sancte  Paule,  ora 

Sancte  Andrea,  ora 

Sancte  lacobe,  ora 

Sancte  loannes,  ora 

Omnes  sancti  Apostoli  et  Evangelistae,  orate 

Omnes  sancti  discipuli  Domini,  orate 

Sancte  Stephane,  ora 

Sancte  Laurenti,  ora 

Sancte  Vincenti,  ora 

Omnes  sancti  martyres,  orate 

Sancte  Silvester,  ora 

Sancte  Gregori,  ora 

Sancte  Augustine,  ora 

Omnes  sancti  pontifices  et  confessores,  orate  pro  nobis. 

Omnes  sancti  doctores,  orate 

Sancte  Antoni,  ora 

Sancte  Benedicte,  ora 

Sancte  Dominice,  ora 

Sancte  Francisce,  ora 

Omnes  sancti  sacerdotes  et  levitae,  orate 

Omnes  sancti  monaebi  et  eremitae,  orate 

Sancta  Maria  Magdalena,  ora 

Sancta  Agnes,  ora 

Sancta  Caecilia,  ora 

Sancta  Agatha,  ora 

Sancta  Anastasia,  ' ora 

Omnes  sanctae  virgines  et  viduae,  orate 


Omnes  sancti  et  sanctae  Dei,  interceditc  pro  nobis. 
Propitius  esto,  parce  nobis,  Domine. 

Propitius  esto,  exaudi  nos,  Domine. 

Ab  Omni  malo,  libera  nos,  Domine. 

Ab  Omni  peccato, 

A morte  perpetua. 

Per  mysterium  sanctae  incarnationis  tuae, 

Per  adventum  tuum. 

Per  nativitatem  tuam. 

Per  baptismum  et  sanctum  iciunium  tuum, 

Per  crucem  et  passionem  tuam. 

Per  mortem  et  sepulturam  tuam. 

Per  sanctam  resurrectionem  tuam. 

Per  admirabilem  ascensionem  tuam. 

Per  adventum  Spiritus  Sancti  Paracliti, 

In  die  iudicii. 


Peccatores,  te  rogamus  audi  nos. 

Ut  nobis  parcas,  te  rog. 

Ut  Ecclesiam  tuam  sanctam  regere  et  conservare  digneris,  te  rog. 
Ut  Domnum  apostolicum  et  omnes  ecclesiasticos  ordines  in  sancta 
religione  conservare  digneris,  te  rog. 

Surgens  Pontifex  cum  mitra,  et  manu  sinistra  tenens  crucem 
loco  baculi  pastoralis  benedicet  Synodo  dicens: 

Ut  banc  sanctam  Synodum  et  omnes  gradus  ecclesiasticos  bene- 
fdicere  digneris,  te  rog. 

Ut  banc  sanctam  Synodum  et  omnes  gradus  ecclesiasticos  bene- 
fdicere  et  regefre  digneris,  te  rog. 

Ut  hanc  sanctam  Synodum  et  omnes  gradus  ecclesiasticos  bene- 
fdicere,  regefre  et  conserfvare  digneris,  te  rog. 

Procumbente  iterum  Pontifice,  litaniae  absolventur. 

Ut  inimicos  sanctae  Ecclesiae  humiliare  digneris,  te  rog. 

Ut  regibus  et  principibus  christianis  pacem  et  veram  concordiam 
donare  digneris,  te  rog. 

Ut  nosmetipsos  in  tuo  sancto  servitio  confortare  et  conservare 
digneris,  te  rog. 

Ut  omnibus  benefactoribus  nostris  sempiterna  bona  retribuas,  te  rog. 

Ut  fructus  terrae  dare  et  conservare  digneris,  te  I’Og. 

Ut  omnibus  fidelibus  defunctis  requiem  aeternam  donare  di- 
gneris, te  rog. 

Ut  nos  exaudire  digneris,  te  rog. 

Agnus  Dei,  qui  tollis  peccata  mundi,  parce  nobis,  Domine. 

Agnus  Dei,  qui  tollis  peccata  mundi,  exaudi  nos,  Domine. 

Agnus  Dei,  qui  tollis  peccata  mundi,  miserere  nobis. 

Cbriste  audi  nos. 

Cbriste  exaudi  nos. 

Kyrie  eleison. 

Christe  eleison. 

Kyrie  eleison. 

Deinde  surgent  omnes,  et  Pontifex  versus  ad  altare  dicet: 
OREMUS. 

Da , quaesumus , Ecclesiae  tuae  misericors  Deus , ut  Sancto 
Spiritu  congregata,  hostili  nullatenus  incursione  turbetur.  Per 
Dominum  nostrum  lesum  Christum  Filium  tuum,  qui  tecum  vivit 
et  regnat  in  unitate  eiusdem  Spiritus  Sancti  Deus,  per  omnia 
saecula  saeculorum. 

R.  Amen. 

Turn  sument  manipulum  Subdiaconus  Apostolicus  et  Cardi- 
nalis  Diaconus,  qui  evangelium  rei  de  qua  agitur  competens  can- 
tabit.  Ipse  osculabitur  manus  Pontificis,  qui  mox  ponet  incensum, 
ministrante  naviculam  Cardinali  Presbytero  induto  cum  pluviali. 
Interim  Diaconus , accepto  ex  altari  libro , una  cum  Subdiacono, 
luminaribus  et  caeremoniis  consuetis,  petet  a Pontifice  benedic- 
tionem,  et  cantabit  evangelium:  quo  finito,  Pontifex  osculabitur 
librum,  et  incensabitur  more  solito. 

Deinde  cum  mitris  omnes  sedebunt , et  Pontifex  congruis 
verbis  hortabitur  Patres  ad  opportuna  facienda  decreta,  et  postea 
sui’gens  sine  mitra,  et  procumbens  super  faldistorium  intonabit 

HYMNUM 

Veni,  creator  Spiritus  etc. 

Omnibus  eo  tempore  nudo  capite  genua  flectentibus , quo- 
usque  primus  versus  expleatur.  Deinde  omnes  surgent  stantes 
sine  mitra,  et  cantores  prosequentur  bymnum.  In  fine  Pontifex 
surget  dicens : 

V.  Emitte  Spiritum  tuuTu,  et  creabuntur. 

R.  Et  renovabis  faciem  terrae. 

OREMUS. 

Deus,  qui  corda  fidelium  Sancti  Spiritus  illustratione  docuisti : 
da  nobis  in  eodem  Spiritu  recta  sapere  et  de  eius  semper  con- 
solatione  gaudere.  Per  Dominum  nostrum  lesum  Cbristum  Filium 
tuum,  qui  tecum  vivit  et  regnat  in  unitate  eiusdem  Spiritus  Sancti 
Deus,  per  omnia  saecula  saeculorum. 

R.  Amen. 

Duo  cantores  dicent 
V.  Benedicamus  Domino. 

R.  Deo  gratias. 


libera 

libera 

libera 

libera 

libera 

libera 

libera 

libera 

libera 

libera 

libera 

libera 


699 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


700 


Caeremoniaruin  Praefectiis  alta  voce  dicet:  a 

Exeant  omiies  locum  non  habentes  in  Concilio 

Tunc  iussu  SSini  Patris  e suggestu  alta  voce  recitabuntur 
decreta , et  dein  rogabuntur  Patres  an  ea  placeant ; ac  statim 
procedeiit  Scrutatores  ad  suffragia  excipienda , quae  pronuntiari 
debebunt  a Patribus  per  verba  placet  vel  non  placet,  ita  tanien 
ut  Emi  ac  Rmi  Cardinales,  nec  non  RrTii  Patriarcbae , Primates, 
Arcbiepiscopi  et  Episcopi , servato  inter  eos  ordine  dignitatis  et 
uniuscuiusque  promotionis , sutfragium  proferant  sedentes  cum 
mitris,  Abbates  vero  et  Generates  Congregationum  et  Ordinum 
Regularium  stantes,  capite  detecto  et  praemissa  Summo  Pontifici 
genuflexione.  Scrutatores  autem,  collectis  sufFragiis,  penes  solium 
pontificium  iis  accurate  dirimendis  ac  enumerandis  operam  dabunt, 
ac  de  ipsis  ad  Summum  Pontificem  referent,  qui  supremam  Suam 
sententiam  edicet , eamque  promulgare  mandabit , liac  adbibita 
solemni  formula : 

Decreta  modo  lecta  placuerunt  omnibus  Patribus , nemine 
dissentiente , vel  (si  qui  forte  clissensermt)  tot  numero  exceptis, 
Nosque,  sacro  approbanto  Concilio,  ilia  ita  decernimus,  statuimus  b 
atque  sancimus  ut  lecta  sunt. 

Hisce  autem  omnibus  expletis,  erit  Promotorum  Concilii  ro- 
gare  Protonotarios  apostolicos  praesentes , ut  de  omnibus  et  sin- 
gulis in  Sessione  peractis  unum  vel  plura,  instrumentum  vel  in- 
strumenta  conficiantur,  adliibitis  testibus  rogatis. 

Denique,  die  alterius  Sessionis  de  mandato  Summi  Pontificis 
indicta,  ipse  Pontifex  intonabit  sine  mitra 

IIYMNUM 

Te  Deum  laudamus. 

Quern  Cantores  alternatim  cum  Clero  prosequentur.  Hymno 
finite,  Pontifex  adhuc  stans  dicet : 

V.  Dominus  vobiscum. 

R.  Et  cum  spiritu  tuo. 

OREMUS. 

Deus,  cuius  misericordiae  non  est  numerus,  et  bonitatis  in-  c 
finitus  est  thesaurus , piissimae  Maiestati  tuae  pro  collatis  donis 
gratias  agimus  tuam  semper  clementiam  exorantes,  ut  qui  peten- 
tibus  postulata  concedis,  eosdem  non  deserens  ad  praemia  futura 
disponas.  Per  Christum  Dominum  nostrum. 

R.  Amen. 

Deinde  Pontifex,  adiuvante  Cardinali  Diacono,  qui  evangelium 
cantavit,  exuet  sacra  paranienta,  quae  super  altare  deponentur, 
atque  assumet  mozzettam  cum  stola,  et  facta  brevi  oratione  super 
faldistorium,  surget,  benedicet  Synodo,  et  discedet. 

Mox  omnes  Patres  in  locis  paratis  deponent  sacras  vestes,  et 
similiter  discedent. 

In  ceteris  subsequentibus  Sessionibus  haec  omnia  serventur 
praeter  ea  quae  adnotantur. 

1.  Non  habebitur  supplicatio , et  ideo  omnes  Cardinales  et 
Patres  hora  pro  qualibet  vice  indicenda  se  conferent  ad  basilicam 
S.  Petri,  et  unusquisque,  adorato  SSiuo  Sacramento,  in  loco  de- 
signato,  ita  Summo  Pontifice  disponente,  assumet  sacra  paramenta 
coloris  rubri,  nisi  aliter  notetur,  et  conveniet  in  aulam  Concilii, 
et  facta  flexis  genibus  brevi  oratione  ante  crucem,  petet  proprium 
subsellium. 

2.  Missa  celebrabitur  lecta  sine  cantu  de  Spiritu  Sancto,  iuxta 
tamen  rubricas , neque  erit  oratio  ad  Patres , neque  obedientia 
])raestabitur  Summo  Pontifici. 

Aloysius  Ferrari,  Protonot.  Apost. 

Caeremoniarum  Praefectus. 


XXL  Methodus  servanda  in  prima  Sessione  sacri  Concilii 

Oecumenici. 

1.  Clems  universus  Urbis  per  scalam  regiam , porticum  et 
basilicam  ordine  statute  disponetur. 


* Ex  auctoritate  tamen  Summi  Pontificis  liaec  praescriptio  ad 
usum  deducta  non  fuit  turn  in  prima  turn  in  ceteris  Sessionibus. 


2.  Eminentissimi  Cardinales  et  Reverendissimi  Patres  ad  Pa- 
latium  Vaticanum  accedent  per  scalam  sitam  in  atrio  maximo 
eiusdem  Palatii,  quae  ducit  ad  Bibliothecam  et  Musaeum. 

3.  In  aulis  designatis  quisque  vestes  sacras  sibi  proprias  in- 
duet. Eminentissimi  Cardinales  sacra  paramenta  assument  in  al- 
tera aula  paramentorum,  scilicet  in  ea,  in  qua  solet  aliquando 
Summus  Pontifex  sacris  vestibus  indui.  Reverendissimi  Patriarcbae 
in  aula  anteriori  sacra  item  paramenta  assument,  et  in  hac  ipsa 
aula  Auditores  Rotae,  Clerici  Camerae,  Votantes  Signaturae  et 
Abbreviatrp-es  superpelliceo  se  vestient.  Reverendissimi  Primates, 
Arcbiepiscopi,  Episcopi  et  Abbates  plnviale  induent  in  ambulacro 
luliano,  quod  Musaoo  Vaticano  adhaeret  prope  aulas  supra  enun- 
tiatas. 

4.  Capellam  supra  porticum  basilicae  statim  Eminentissimi 
Cardinales  cum  caudatario  tantum,  Reverendissimi  Patres  nemine 
comitante  ingredientur,  et  facta  brevi  oratione,  locum  ab  assigna- 
toribus  designatum  occupabunt. 

5.  Praelati  et  alii  Officiales,  vestibus  respective  sibi  debitis 
induti,  nemine  pariter  comitante,  capellam  praefatam  ingredientur 
et  in  locis  assignatis  consistent. 

6.  Duo  Eminentissimi  Cardinales  Diaconi  seniores,  Eminen- 
tissimus  Cardinalis  Prior  Presbyterorum,  duo  Protonotarii  de  nu- 
mero participantium,  et  Votantes  Signaturae  pro  paramentis  Papae 
deferendis  in  sacellum  Paulinum  convenient,  quod  pro  sacrario 
inserviet. 

7.  Subdiaconus  Apostolicus  pro  cruce  papali  deferenda,  et 
alii  duo  Signaturae  Votantes  pro  candelabris  aderunt  in  praedicto 
sacello  Paulino.  Aderunt  quoque  duo  Reverendissimi  Episcopi 
pro  libro  et  candela. 

8.  Summus  Pontifex  ad  praefatum  sacellum  Paulinum  acce- 
det,  sacris  vestibus  ornabitur,  nempe  amictu,  alba,  cingulo  et  stola, 
et  incensum  in  thuribulo  ponet , ministrante  naviculam  Cardinali 
Presbytero  assistente.  Turn  induet  pluviale,  formate  et  mitram 
pretiosam. 

9.  Summus  Pontifex  capellam  supra  porticum  basilicae  in- 
gredietur,  et  transeundo  benedicet  Patribus. 

10.  Ante  faldistorium  mitram  deponet , genua  flectet  et  pa- 
rumper  orabit.  Turn  adhuc  genuflexus  ex  libro  a Cardinali  Pres- 
bytero assistente  sibi  oblato  praecinet  hymnum  Veni,  creator 
Spiritus , quern  Cantores  prosequentur,  omnibus  interim  genua 
flectentibus. 

11.  Post  primum  versum  omnes  surgent,  et  Summus  Ponti- 
fex, resumpta  mitra,  sedebit  in  sede  gestatoria. 


12.  Ordinabitur  processio. 

Camerai’ii  extra,  num.  duo. 

Capellani  secret!  de  numero  participantium,  num.  duo. 
Advocati  consistoriales  Promotores  Concilii,  num.  duo. 
Cubicularii  honoris  ecclesiastic!,  num.  duo. 

Cubicularii  secret!  ecclesiastic!,  num.  duo. 

Cantores  omnes. 

Abbreviatores  de  Parco  maiori  Scrutatores  suffragiorum, 
num.  duo. 

Votantes  Signaturae  omnes , inter  quos  duo  Scrutatores  suf- 
fragiorum. 

Clerici  Camerae  Apostolicae  Scrutatores  suffragiorum,  num.  duo. 
Auditores  Rotae  Scrutatores  suffragiorum,  num.  duo. 
Magister  sacri  Ilospitii. 

Capellanus  cum  regno  usual!  Summi  Pontificis. 

Capellanus  secretus  cum  mitra  simplici  usuali  Summi  Pon- 
tificis. 

Thuriferarius  Signaturae  Votans  cum  thuribulo. 

Subdiaconus  Apostolicus  sacris  vestibus  indutus  deferens  cru- 
cem papalem  inter  duos  Acolythos  Signaturae  Votantes  cum  can- 
delabris. 

Abbates  generales  parati. 

Abbates  nullius  dioecesis  parati. 

parati,  iuxta  ordinem  suae  promotionis  in- 
cedentes. 


Episcopi 

Arcbiepiscopi 

Primates 


1 Diaconi 

Cardinales  ^ Presbyter! 

' Episcopi. 

Reverendissimi  Episcopi , Arcbiepiscopi , Primates  et  Pa- 
triarchae,  unum  sacerdotem  sen  capellanum  veste  talari  indutum, 
itemque  Eminentissimi  Cardinales  unum  sacerdotem  ac  insuper 


701 


Ordo  Concilii  Oecum.  Vatic,  celebrandi.  — Methodiis  servanda  in  prima  Sessione. 


702 


caudatarium  in  processione  habebunt.  Eminentissiinus  Cardinalis  a 
Prior  Presbyterorum  pluviali  indutus  incedet  in  processione  ultimo 
loco  inter  Cardinales  Presbyteros.  Prope  ianuam  capellae  quis- 
que  mitram  sibi  imponet. 

Senator  et  Conservatores  Urbis  et  alii  Duces  de  custodia 
Pontificis  nuncupati. 

Yice-Cam,erarius  cappa  indutus  a dexteris  Principis  solii  Cu- 
stodis  Concilii. 

Duo  Protonotarii  de  numero  participantium  Notar ii  Concilii 
pro  veste  Papae. 

Cardinalis  Diaconus  evangelium  in  actione  synodali  cantaturus 
medius  inter  duos  Cardinales  Diaconos  assistentes. 

Duo  caeremoniarum  Magistri  assistentes  Papae. 

Summus  Pontifex  sede  delatus  sub  baldacchino,  cuius  hastae 
deferentur  a Signaturae  Referendariis. 

Duo  cubicularii  secreti  supranumerarii  deferentes  flabella. 

Decanus  Rotae  minister  de  mitra  inter  duos  secretos  cubicu- 
larios  ecclesiasticos  de  numero  participantium. 

Servientes  armorum,  Mazzerii  nuncupati,  a lateribus  Summi 
Pontificis  incedentes.  b 

Cantores  octo  praedietum  hymnum  concinentes. 

Auditor  et  Thesaurarius  Camerae  Aj)ostolicae  cum  Praesule 
domui  pontificiae  praeposito  cum  cappis. 

Reliqui  quatuor  Protonotarii  de  numero  participantium,  inter 
quos  Subsecretarius  Concilii  una  cum  Praefecto  cubiculi  cum 
cpppis. 

Generales  et  Vicarii  generales  Congregationum  Regularium. 

Generates  et  Vicarii  generales  Ordinum  sen  Congregationum 
Monasticarum  mitrae  usum  non  habentes. 

Generales  et  Vicarii  generales  Ordinum  Mendicantium. 

Omnes  cum  habitu  sui  instituti,  et  qui  Clerici  Regularos  sunt, 
biretum  prae  manibus  tantum  gestabunt. 

Officiates  Concilii , nempe  duo  Adiutores  Secretario  et  duo 
Adiutores  Notariis,  qui  si  inter  Summi  PoTitificis  cubicularios  erunt 
adscripti,  vestem  violaceam  cum  simili  veste  superiori  assument; 
si  vero  Clero  tantum  saeculari  erunt  addicti , vestem  talarem 
induent. 

Ultimo  loco,  post  Officiates,  incedent  Stenographi,  veste  talari 
induti.  c 

13.  Quisque  basilicam  ingressus  statim  caput  deteget,  et  cum 
pr^e  altare  papale  pervenerit , facta  utroque  genu  reverentia 
SS.  Sacramento  super  eodem  altari  papali  exposito,  aulam  ingre- 
dietur,  et  facta  cruci  altaris  inclinatione,  locum  sibi  convenientein 
ab  Assignatoribus  indictum  occupabit:  et  omnes  stantes  ac  detecto 
capite  Summi  Pontificis  adventum  praestolabuntur. 

14.  Capellani  vero  Reverendissimorum  Patrum , facta  cum 
i[)sis  genutiexione,  immediate  pergent  ad  sacellum  Ss.  Simonis  et 
Judae. 

15.  Interim  Eminentissiinus  Cardinalis  Decanus  celebraturus 
Missam,  et  reliqui  Ministri,  nempe  Presbyter  assistens,  Diaconus 
et  Subdiaconus,  comitante  caeremoniarum  Magistro,  quimiue  Aco- 
lythi  ceroferarii  et  tres  Clerici  Capellae  ad  altare  intra  aulam 
accedent,  et  Summi  Pontificis  adventum  exs])ectabunt. 

16.  Eminentissimi  Cardinales  scamna  ante  altare  papale  jia- 
rata  occujiabunt. 

17.  Duo  Episcopi  pro  libro  et  candela,  prope  faldistorium 
ante  altare  praedietum. 

18.  Summus  Pontifex  in  ingressu  basilicae  e sede  descen-  d 
det,  mitram  deponet,  accedet  ad  altare  papale  et  super  faldisto- 
rium procumbet. 

19.  Cantores  postremum  bymni  versum  concinent. 

20.  Interim  Generales  et  Vicarii  generales  supradicti , facta 
genutiexione  ut  supra,  per  ianuam  lateralem  prope  sacellum  Gre- 
gorianum  B.  M.  V.  aulam  ingredientur  et  petent  loca  assignata. 

21.  Post  cantum  ultimi  versus  Summus  Pontifex  rocitabit 
versiculos  et  orationes. 

22.  Completis  orationibus,  Eminentissimi  Cardinales,  repetita 
genutiexione  ut  supra , aulam  ingredientur  cum  caudatario  tan- 
tum , et  facta  ante  altare  reverentia  cruci , ad  propria  subsellia 
jiergent. 

23.  Summus  Pontifex , repetita  genutiexione  et  resumpta 
mitra,  aulam  ingredietur,  benedicet  Patribus  et,  deposita  mitra, 
orabit  ante  altare. 

24.  Surget,  et  cum  Cardinali  Docano  celebraturo  Mis.sam  in- 
cipiet,  quae  ritu  consuoto  celebrabitur. 

25.  In  Missa  non  exhibebitur  obedientia,  non  fict  sermo  post 


evangelium , neque  Eminentissimi  Cardinales  ad  circulum  de- 
scendent. 

26.  Exjileta  Missa  et  recitata  oratione  Placeat  etc.  Cardinalis 
celebrans  ad  faldistorium  revertetur. 

27.  Clerici  Capellae  super  altare  locabunt  tlironum  pro  re- 
ponendo  codice  S.  Evangelii. 

28.  Episcopus  Concilii  Secretarius  de  loco  suo  descendet , et 
facta  Summo  Pontifici  reverentia,  ad  credentiam  accedet.  Turn 
omnibus  .surgentibus,  idem  Episcopus  Secretarius  nemini  reveren- 
tiam  faciens,  detecto  capite  deferet  ad  altare  codicem  S.  Evangelii 
et  super  paratum  tlironum  locabit. 

29.  Locato  super  altare  codice  S.  Evangelii,  Episcopus  Se- 
cretarius locum  suum  petet. 

30.  Episcopus  concionator  pluviali  indutus  et  mitram  mani- 
bus gestans  ad  solium  accedet,  et  facta  prius  profunda  reverentia 
ante  gradus  solii  eiusdem,  ad  Summum  Pontificem  accedet,  cui 
inclinatus  osculabitur  eius  genu  dexterum , et  indulgentias  po- 
stulabit. 

31.  Dum  Episcopus  concionator  ad  solium  accedet,  per  Sub- 
sacristam  super  altare  paramenta  pro  Summo  Pontifice  prius  dis- 
posita  ordinabuntur. 

32.  Habebitur  sermo  per  Episcopum  mitratum. 

33.  Complete  sermone,  Subdiaconus  Apostolicus  crucem  pa- 
palem  ante  gradus  solii  deferet. 

34.  Summus  Pontifex,  deposita  mitra,  surget  et  benedictionem 
dabit:  Sit  nomen  Domini  etc. 

35.  Eminentissimi  Cardinales  et  Rmi  Patres  detecto  capite 
stabunt  ad  benedictionem,  Abbates  et  reliqui  omnes  genua  llectent. 

36.  Episcopus,  qui  sermonem  habuit,  indulgentiam  publicabit, 
turn  descendet  de  ambone  et  locum  sibi  assignatum  occupabit. 

37.  Cardinalis  celebrans  surget,  accedet  ad  altare,  signabit 
librum  et  seipsum  ac  recitans  Evangelium  S.  loannis  revertetur 
cum  suis  ministris  ad  sacrarium,  sacras  vestes  deponet,  et  pluviali 
indutus  ad  aulam  redibit  inter  alios  Eminentissimos  Cardinales. 

38.  Duo  Episcopi  cum  libro  et  candela  accedent  ad  Summum 
Pontificem,  qui  jisalmum  Qnam  dilecta  etc.  recitabit. 

39.  Subdiaconus  Apostolicus  deferet  sandalia  et  caligas  ad 
solium,  comitatus  a duobus  Signaturae  Votantibus. 

40.  Summus  Pontifex  caligas  et  sandalia  induet. 

41.  Sacrista  ad  altare  pro  diribendis  sacris  vestibus  Papae. 

42.  Votantes  ad  altare  pro  deferendis  sacris  vestibus  prae- 
dictis. 

43.  Cardinalis  Diaconus  cantaturus  evangelium  ad  solium. 

44.  Cardinalis  prior  Presbyterorum  pluviali  indutus  solium 
conscendet  et  annulum  Summo  Pontifici  detraliet. 

45.  Votantes  paramenta  deferent  ad  solium. 

46.  Cardinalis  Diaconus  praedictus,  detractis  prius  mitra,  for- 
mali,  pluviali,  stola  et  cingulo,  induet  Summum  Pontificem  omni- 
bus missalibus  paranientis , videlicet  subcinctorio , cruce  pectorali, 
fanone,  stola,  tunicella,  dalmatica,  chirotbecis  et  planeta,  adiuvaii- 
tibus  quoque  Cardinalibus  Diaconis  assistentibus. 

47.  Subdiaconus  Ajiostolicus  ad  altare  pro  sacro  pallio,  quod 
deferet  ad  solium.  Comitabitur  ab  altero  ex  Signaturae  Votanti- 
bus cum  spinulis. 

48.  Cardinalis  Diaconus  praefatus  sacrum  pallium  imponet 
Summo  Pontifici. 

49.  Idem  Cardinalis  mitram  reponet  Summo  Pontifici  et  ad 
suum  locum  redibit. 

50.  Cardinalis  Presbyter  assistens  annulum  imponet  Summo 
Pontifici  et  ad  subsellium  suum  revertetur. 

51.  Praestabitur  obedientia  ab  Eminentissimis  Cardinalibus, 
qui  manum  Summi  Pontificis  osculabuntur,  a Reverendissimis  Pa- 
triarebis,  Primatibus,  Archiepiscopis  et  Episcopis,  qui,  facta  prius 
])rofunda  inclinatione  ante  gradus  solii,  genu  dexterum  Summi 
Pontificis  stantes  osculabuntur , Abbates  vero , praemissa  gonu- 
floxiono  antequam  solium  conscendant,  genutlexi  pedem  dexterum 
Summi  Pontificis  osculabuntur. 

52.  Episcopus  Secretarius , praestita  obedientia , locum  silii 
inter  Officiales  assignatum  occupabit. 

53.  Completa  obedientia , a Clericis  Capellae  parabitur  fal- 
distorium in  piano  solii. 

54.  Cardinalis  primus  Diaconus  assistens  alta  voce  dicet  ; 
Orate. 

55.  Summus  Pontifex,  deposita  mitra,  procumbet  super  fal- 
distorium, reli(|ui  omnes  in  projiriis  locis  genua  tlectont. 

56.  Interim  jiraesto  erunt  duo  Ejiiscopi  cum  libro  et  candela. 


703 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


704 


57.  Post  breve  temporis  spatiura  surget  tantum  Summus 
Pontifex,  et  leget  in  tono  feriali,  alta  voce  orationem  Adsumiis, 
Domine  etc.  in  cuius  fine  omnes  respondebunt  Amen. 

58.  Cardinalis  secundus  Diacouus  assistens  primus  omnium 
surget,  et  dicet  alta  voce : Erigite  vos. 

59.  Omnes  surgent  et  stabunt. 

60.  Cantores  cantabunt  antiphonam  Exaudi  7ios,  Domine  etc. 

61.  Cardinalis  primus  Diaconus  iterum  dicet  alta  voce : Orate. 

62.  Omnes  iterum  genua  flectent  et  aliquantulum  orabunt. 

63.  Cardinalis  secundus  Diaconus  omnium  primus  assurget, 
et  dicet  alta  voce:  Erigite  vos. 

64.  Omnes  surgent  et  stabunt,  ut  prius. 

65.  Summus  Pontifex  canet  in  tono  feriali  orationem  Mentes 
nostras  etc. 

66.  Completa  oratione,  omnes  iterum  procumbent  sine  niitra, 
excepto  Summo  Pontifice,  qui  mitra  simplici  utetur. 

67.  Duo  cantores  genuflexi  in  presbyterio  litanias  cantabunt. 

68.  Summus  Pontifex,  ubi  notatum  est,  surget  solus  et  manu 
sinistra  tenens  cruceni  loco  baculi  pastoralis  ter  benedicet  Synodo 
dicens:  Vt  hanc  sanctam  Sgnodum  etc. 

69.  Perficientur  litaniae. 

70.  Surgent  omnes  et  stabunt. 

71.  Summus  Pontifex  dicet:  Oremus. 

72.  Cardinalis  primus  Diaconus:  Flectamus  genua,  et  omnes 
genuflectent  praeter  Summum  Pontificem. 

73.  Cardinalis  secundus  Diaconus  dicet:  Leuate,  et  omnes 
surgent. 

74.  Summus  Pontifex  recitabit  in  tono  feriali  orationem  Da 
quaesumus,  qua  completa , resumet  mitram , ad  sedem  redibit , et 
in  ea  sedebit. 

75.  Cardinales  et  Patres  sedebunt,  et  mitra  se  operient. 

76.  Cardinalis  Diaconus  evangelium  cantaturus  et  Subdia- 
conus  Apostolicus  accedent  ad  credentiam  et  manipulum  assument. 

77.  Idem  Cardinalis  Diaconus  accipiet  librum  evangeliorum, 
quern  ritu  consueto  deferet  et  ponet  super  altare. 

78.  Accedet  ad  solium,  et  osculabitur  manum  Summi  Pontificis. 

79.  Acolythi  Signaturae  Votantes  cum  candelabris,  et  Sub- 
diaconus  Apostolicus  ante  altare. 

80.  Cardinalis  Presbyter  assistens  ad  solium  redibit. 

81.  Papa,  ministrante  eodem  Cardinal!  Presbytero,  ponet  in- 
censum  in  thuribulum  cum  benedictione. 

82.  Cardinalis  Diaconus  ante  altare  genuflexus  recitabit  ora- 
tionem Mimda  cor  menm  etc.  et  accepto  libro  de  altari , se 
adiunget  Subdiacono  et  Acolythis. 

83.  Cardinalis  Diaconus , Subdiaconus  Apostolicus , Acolythi 
et  Thuriferarius  ad  solium  pro  benedictione. 

84.  Accepta  ut  supra  benedictione,  cantabitur  evangelium. 

85.  Ad  cantum  evangelii  omnes  surgent  capite  detecto,  de- 
l)Osito  etiam  pileolo. 

86.  Cantato  Evangelio,  Summus  Pontifex  osculabitur  librum 
a Subdiacono  porrectum , et  incensabitur  a Cardinali  Presbytero 
assistente,  qui  post  thurificationem  ad  suum  subsellium  revertetur. 

87.  Cardinalis  Diaconus  et  Subdiaconus  Apostolicus  deponent 
manipulum,  et  ad  loca  sua  regredientur. 

88.  Acolythi  et  Thuriferarius  candelabra  et  thuribulum  de- 
ponent. 

89.  Sedebunt  omnes  cum  mitris,  et  Summus  Pontifex  Patres 
alloquetur. 

90.  Reponetur  per  Clericos  Capellae  faldistorium  in  piano  solii. 

91.  Cardinalis  Presbyter  ad  assistentiam  in  solio  redibit. 

92.  Summus  Pontifex,  deposita  mitra,  accedet  ad  faldistorium. 

93.  Duo  Episcopi  cum  libro  et  candela. 

94.  Summus  Pontifex  ex  libro  sibi  oblato  a Cardinali  Pres- 
bytero assistente , praecinet  hymnum  Veni , creator  Spiritus , et 
procumbet  super  faldistorio. 

95.  Reliqui  omnes  in  suis  locis  genua  flectent , et  nudato 
capite. 

96.  Cantores  prosequentur  hymnum. 

97.  Finite  prime  versu , Summus  Pontifex  surget  et  stabit 
in  sede  sua. 

98.  Reliqui  omnes  surgent,  et  stabunt  in  suis  locis. 

99.  Removebitur  faldistorium  e piano  solii. 

100.  Duo  Episcopi  cum  libro  et  candela. 

101.  Summus  Pontifex,  expleto  hymno,  cantabit  versiculum 
et  orationem  ex  libro,  quern  Cardinalis  Presbyter  sustinebit. 

102.  Duo  cantores  cantabunt:  V.  Benedicamus  Domino,  et 


a response  Deo  gratias,  discedent  cantores  omnes  ex  aula,  et  rema- 
nebunt  in  sacello  Gregoriano  B.  Mariae  Virginis. 

103.  Summus  Pontifex  sedebit  et  resumet  mitram. 

104.  Reliqui  omnes  sedebunt  cum  mitris. 

105.  Per  Praefectum  caerenioniarum  dimittentur  qui  locum 
non  habent  in  Concilio,  nempe : 

Magister  sacri  Hospitii, 

Reliqui  Praelati,  qui  non  sunt  officiales,  exceptis  Subdiacono 
Apostolico  et  Decano  S.  Rotae, 

Cubicularii  omnes  secret!  et  honoris,  duobus  tantum  de  nu- 
mero  participantium  exceptis,  qui  inservient  Summo  Pontifici, 

Capellani  secreti  et  communes, 

Camerarii  extra, 

Acolythi  et  Cleric!  capellae, 

Ostiarii  de  virga  rubea, 

Caudatarii. 

106.  Dimissis  itaque  qui  nequeunt  interesse  actionibus  sequen- 
tibus,  claudetur  ab  extra  ostium  aulae  ab  ostiariis. 

107.  Ad  aulae  conciliaris  ianuam  maiorem  et  ad  alias  minores 
b vigilabunt  ab  extra  Ostiarii,  et  ab  eis  custodientur. 

108.  In  sacello  B.  M.  V.  et  in  altero  S.  Petronillae,  ianuis 
internis  clausis,  morabuntur  qui  locum  non  habent  in  Concilio. 

109.  Episcopus  Secretarius  una  cum  alio  Episcopo,  qui  de- 
creta lecturus  erit,  accedet  ad  Summum  Pontificem  et  servabit 
methodum,  quae  pro  Episcopo  concionatore  tradita  est. 

1 10.  Summus  Pontifex  tradet  decreta  in  prima  Sessione  pro- 
mulganda  vel  ipsi  Secretario,  vel  alter!  Episcopo,  qui  leget  decreta. 

111.  Secretarius  vel  alter  Episcopus  ascendet  ambonera,  quo 
conscenso,  versus  Summum  Pontificem  profundam  reverentiam 
faciet:  turn  detecto  capite  leget  titulum  decretorum  nempe:  Pitis 
Episcopus  Servus  Servorum  Dei,  sacro  approbante  Concilio,  ad 
perpetuam  rei  memoriam.  Turn  se  cooperiet  mitra,  sedebit  et 
leget  decreta  in  prima  Sessione  approbanda. 

112.  Lectis  decretis,  stans  detecto  capite  interrogabit  formula 
statuta  Cardinales  et  Patres,  an  placeant  decreta  modo  lecta. 

113.  Secretarius  vel  alter  Episcopus,  qui  legit  decreta,  de- 
scendet  de  ambone  et  ad  locum  suum  revertetur. 

114.  Scrutatores  cum  Notariis  accedent  ad  medium  presby- 
terii  et,  facta  Summo  Pontifici  genuflexione , accedent  ad  Cardi- 
nales et  Patres  et  recipient  eorum  suffragia. 

115.  Precedent,  comitante  altero  ex  caeremoniarum  Magisi^is, 
Scrutatores  sufTragiorum  bini  et  bini,  quibuscum  Notarii  Concilii 
ita  iungentur,  ut  duo  Scrutatores  unum  ex  Concilii  Notariis  ad- 
iunctum  habeant.  Hi  vero  munus  colligendi  Patrum  suffragia 
ita  obibunt,  ut  per  quatuor  principals  aulae  Concilii  partes  dis- 
tributi,  terni  simul  (duo  nempe  Scrutatores  et  unus  Concilii 
Notarius)  accedant  ad  partem  aulae  sibi  pro  hac  re  assignatam, 
ibique  singillatim  Eminentissimoruni  Cardinalium,  itemque  Patri- 
archarum  suffragia  exquirent  iuxta  ordinem  sedendi;  Primatum 
vero,  Archiepiscoporum,  Episcoporum  aliorumque  Concilii  Patrum 
singulorum  suffragia  rogabunt  pariter  iuxta  ordinem  sedendi, 
stantes  in  piano  aulae  Concilii:  singulorum  autem  suffragia  ac- 
curate describent. 

116.  Cardinales  et  Patres  suffragium  proferent  elata  voce 
per  verbum  placet,  aut  non  placet,  sedentes  cum  mitris.  Abbates 
et  alii,  quibus  ex  privilegio  datur  suffragium  proferre,  assurgent 
detecto  capite  et  facta  versus  Summum  Pontificem  genuflexione, 

4 verbum  placet,  vel  non  placet  pronuntiabunt. 

117.  Cum  in  una  ex  praedictis  aulae  partibus  suffragia  omnia 
collecta  fuerint,  duo  isti  Scrutatores  cum  Notario,  qui  suffragia 
in  ea  parte  collegerunt,  accedent  ad  tabulam  Secretarii  in  medio 
positam ; ibi  suffragia  collecta  computabuntur,  et  referetur  in  Acta 
utrum  omnibus,  qui  suffragia  dederunt,  decretum  placuerit,  vel 
sint  nonnulli,  quibus  non  placeat. 

118.  In  digerendis  atque  numerandis  Patrum  suffragiis  per 
Scrutatores  collectis  Secretarius  praesto  erit,  ut  iuxta  formulam 
antea  pro  diverse  eventu  deliberatam,  ea  quae  ex  computatione 
omnium  suff'ragiorum  provenient,  scripto  consiguet. 

119.  Turn  Scrutatores  cum  Secretario  ad  solium  accedentes 
suffragiorum  summam  rite  consignatam  Summo  Pontifici  submini- 
strabunt,  ut  per  supremam  eius  auctoritatem  accedat  confirmatio 
et  habeatur  promulgatio  h 


‘ Ratio  pro  suffragiis  ferendis  hie  constituta  a num.  115.  ad 
num.  1 19.  servata  non  fuit : universi  enim  Patres  decretis  in  hac 
prima  Sessione  editis  assensum  suum  per  adclainationem  praestiterunt. 


705  Methodus  servanda  in  prinia  Sessione  — in  reliquis  Sessionibus.  706 


120.  Summus  Pontifex  alta  voce  decreta  confirmabit  prae-  a 
scriptam  pronuntians  solemnem  formulam,  nempe  ^Decreta  inodo 
lecta  placuerunt  Patribus , nemine  dissentiente  vel  ( si  qui  forte 
dissenserint)  tot  numero  exceptis,  Nosque,  sacro  approbante  Con- 
cilia, ilia  ita  decernimus,  statuimus  atque  sancimus  ut  lecta  sunt.“ 

121.  Secretarius , ritu  superius  notato,  iterum  ad  Summum 
Pontificem  accedet,  et  recipiet  ab  eo  decretum  indictionis  futurae 
Sessionis. 

122.  Secretarius  ambonem  conscendet  et  idtu  prius  praescripto 
futuram  Sessionem  intimabit , descendet  de  ambone  et  sedem 
suam  petet. 

123.  Protonotarii  accedent  ante  ultinmni  gradum  solii  a si- 
nistro  latere. 

124.  Promotores  pariter  ad  solium  accedent  et  in  medio  in- 
fimi  gradus  genuflexi  rogabunt  Protonotarios,  ut  de  omnibus,  quae 
acta  sunt  in  hac  Sessione,  unura  aut  plura,  instrumentuin  vel  in- 
strumenta  conficiant. 

125.  Protonotarius  senior  respondebit:  Conficiemus,  vohis  fe- 
stibus,  innuens  Praepositum  domui  Pontificiae  et  Praefectum  cu- 
biculi,  qui  pro  hoc  actu  prope  dexterum  solii  latus  consistent.  b 

126.  Aperietur  os6um  aulae  conciliaris,  et  qui  prius  disces- 
serunt,  locum  sibi  debitum  occupabunt. 

127.  Duo  Episcopi  pro  libro  et  candela  ad  solium. 

128.  Cardinalis  Presbyter  assistens  iterum  ad  solium. 

129.  Summus  Pontifex,  deposita  mitra,  surget,  et  ex  libro, 
quern  Cardinalis  Presbyter  assistens  tenebit , praecinet  hymnum 
Te  Deiim  laudamus,  quern  prosequetur  chorus  cantorum  alterna- 
tim  cum  clero. 

130.  Circa  finem  hymni  accedent  ante  gradus  solii  duo  Aco- 
lythi  Signaturae  Votantes  cum  candelabris. 

131.  Duo  Episcopi  pro  libro  et  candela. 

132.  Complete  cantu  hymni  praefati,  Summus  Pontifex  can- 
tabit  Dominus  vobiscum  et  orationem  praescriptam  ex  libro  a 
Cardinali  Presbytero  oblato. 

133.  Post  orationem  Cardinalis  Diaconus , qui  evangelium 
cantavit,  accedet  iterum  ad  solium  cum  Subdiacono  Apostolico. 

134.  Acolythi  Signaturae  Votantes  revertentur  ad  solium  pro 
recipiendis  paramentis,  quibus  se  exuet  Summus  Pontifex. 

135.  Sacrista  redibit  ad  altare,  ut  sacra  Pontificis  paramenta  c 
recipiat. 

136.  Cardinalis  Diaconus  detrahet  sacrum  pallium  Summo 
Pontifici,  quod  tradet  Subdiacono  Apostolico. 

137.  Subdiaconus  Apostolicus  ad  altare  cum  sacro  pallio  una 
cum  Acolytho  Signaturae  Votante,  qui  spinulas  referet. 

138.  Cardinalis  Diaconus  reliquis  paramentis  ordinatim  exuet 
Summum  Pontificem,  quae  tradet  Acolythis. 

139.  Acolythi  Signaturae  Votantes  referent  sacra  paramenta 
ad  altare,  quae  tradent  Sacristae. 

140.  Summus  Pontifex  induet  mozzettam  et  stolam. 

141.  Subdiaconus  Apostolicus  cum  duobus  Signaturae  Votan- 
tibus  iterum  ad  solium  pro  recipiendis  sandaliis  et  caligis , quas 
Summus  Pontifex  deponet. 

142.  Subdiaconus  Apostolicus  caligas  et  sandalia  ad  creden- 
tiam  reportabit. 

143.  Summus  Pontifex,  postquam  calceos  ordinai’ios  resum- 
pserit,  faldam  deponet. 

144.  Reponetur  faldistorium  ante  altare  per  Clericos  Ca- 

pellae.  d 

145.  Summus  Pontifex,  praecedente  cruce  a Capellano  se- 
crete delata,  descendet  de  solio,  accedet  ad  faldistorium,  et  genu- 
flexus  parumper  orabit. 

146.  Surget  et,  facta  cruci  altaris  reverentia,  benedicet  Pa- 
tribus et  ad  suas  aedes  remeabit. 

147.  Eminentissimi  Cardinales  extra  aulam  pro  lubitu  sacra 
paramenta  deponent. 

148.  Reverendissimi  Patres  discedent  de  aula,  et  in  proximis 
sacellis  opportune  dispositis  sacras  vestes  deponent,  et  resumptis 
vestibus  ordinariis,  discedent. 


XXII.  Methodus  servanda  in  Sessionibus  sacri  Concilii 
Oecumenici. 

1.  Eminentissimi  Cardinales  et  Reverendissimi  Patres  ad  Ba- 
silicam  Vaticanam  accedent,  et  adorato  Sanctissimo  Sacramento, 

Coll.  Lac.  VII. 


induent  sacra  paramenta  colons  rubri  sibi  respective  propria  et 
mitras , et  statim  accedent  ad  aulam , ubi  facta  cruci  altaris  in- 
clinatione,  locum  ab  Assignatoribus  indictum  occupabunt. 

2.  Eminentissimus  et  Reverendissimus  D.  Cardinalis  Missam 
lectam  celebraturus  sacras  vestes  induet  in  sacello  Gregoriano 
B.  Mariae  Virginis,  et  Summi  Pontificis  adventum  praestolabitur. 

3.  Eminentissimus  Cardinalis  Prior  Presbyterorum  induet 
pluviale  colons  rubri  et  in  loco  suo  post  Cardinales  Episcopos 
sedebit. 

4.  Eminentissimus  Cardinalis  Diaconus  evangelium  in  actione 
synodali  cantatui’us  in  sacello  praedicto  parabitur  amictu,  alba, 
cingulo , stola  et  dalmatica  colons  rubri,  atque,  sumpta  mitra, 
locum  inter  alios  Eminentissimos  Cardinales  occupabit. 

5.  Subdiaconus  Apostolicus  induetur  amictu,  alba,  cingulo  et 
tunicella  coloris  pariter  rubri;  et  prope  altare  in  loco  desiguato 
consisted 

6.  Summus  Pontifex  ad  Basilican!  descendet , et  adorato 
Sanctissimo  Sacramento,  perget  ad  aulam,  et  assistet  Missae  ab 
Eminentissimo  Cardinali  celebrandae. 

7.  Eminentissimi  Cardinales  et  Reverendissimi  Patres  assi- 
stent  in  suis  locis  Missae  praedictae. 

8.  Summus  Pontifex  textum  evangelii  osculabitur,  et  liber 
ministrabitur  a digniori  Eminentissimo  Cardinali,  qui  pariter  suo 
tempore  porriget  ipsi  Summo  Pontifici  pacis  instrumentuin. 

9.  Expleta  Missa,  discedet  Cardinalis,  qui  Sacrum  celebravit, 
et  sacras  vestes  in  praefato  sacello  deponet,  et  assumptis  para- 
mentis oi’dini  suo  convenientibus , ad  aulam  redibit  inter  alios 
Eminentissimos  Cardinales. 

10.  Expleta  Missa,  Summus  Pontifex  a duobus  Eminentissi- 
mis  Cardinalibus  Diaconis  antiquioribus  associabitur  et  ad  sedem 
eminentem  ascendet,  in  qua  sedebit. 

11.  Clerici  Capellae  removebunt  faldistorium  e medio  Pres- 
byterii. 

12.  Per  Subsacristam  super  altare  paramenta  pro  Summo 
Pontifice  prius  disposita  ordinabuntur. 

13.  R.  P.  D.  Saci’ista  ad  altare  accedet  pro  diribendis  sacris 
vestibus  Papae. 

14.  Votantes  ad  altare  pro  deferendis  sacris  vestibus  prae- 
dictis,  quas  deferent  ad  solium. 

15.  Summus  Pontifex , adiuvantibus  Cardinalibus  Diaconis 
assistentibus , stolam  et  mozzettam  exuet,  atque  ab  eisdem  orna- 
bitur  amictu,  alba,  cingulo,  stola,  pluviali,  formali  ac  mitra. 

16.  Clerici  Capellae  locabunt  super  altare  thronum  pro  re- 
ponendo  codice  S.  Evangelii. 

17.  Episcopus  Concilii  Secretarius  de  loco  suo  descendet,  et, 
facta  Summo  Pontifici  reverentia,  ad  credentiam  accedet.  Turn 
omnibus  surgentibus,  idem  Episcopus  nemini  reverentiam  faciens, 
detecto  capite,  S.  Evangelii  codicem  ad  altai’e  deferet,  quern  super 
paratum  thronum  statuet. 

18.  Locato  super  altare  codice  S.  Evangelii , Episcopus  Se- 
cretarius locum  suum  inter  Officiales  occupabit. 

19.  A Clericis  Capellae  parabitur  faldistorium  in  piano  solii. 

20.  Cardinalis  primus  Diaconus  assistens  alta  voce  dicet : Orate. 

21.  Summus  Pontifex,  deposita  mitra,  procumbet  super  faldi- 
storium; reliqui  omnes  in  propriis  locis  genua  fiectent. 

22.  Interim  praesto  ei’unt  duo  Episcopi  cum  libro  et  candela. 

23.  Post  breve  temporis  spatium  surget  tantum  Summus 
Pontifex  et  leget  in  tono  feriali  alta  voce  orationem  Adsumus, 
Domine  etc.  in  cuius  fine  omnes  respondebunt  Amen. 

24.  Cardinalis  secundus  Diaconus  assistens  primus  omnium 
surget,  et  dicet  alta  voce:  Erigite  vos. 

25.  Omnes  surgent  et  stabunt. 

26.  Cantores  cantabunt  antiphonam  : Exaudi  nos  Domine  etc. 

27.  Cardinalis  primus  Diaconus  iterum  dicet  alta  voce : Orate. 

28.  Omnes  iterum  genua  fiectent  et  aliquantulum  orabunt. 

29.  Cardinalis  secundus  Diaconus  omnium  primus  assurget 
et  dicet  alta  voce:  Erigite  vos. 

30.  Omnes  surgent  et  stabunt,  ut  prius. 

31.  Summus  Pontifex  canet  in  tono  feriali  orationem  Mentcs 
nostras  etc- 

32.  Completa  oratione,  omnes  iterum  jirocumbent  sine  mitra, 
excepto  Summo  Pontifice,  qui  mitra  simplici  utetur. 

33.  Duo  cantores  genuflexi  in  prosbyterio  litanias  cantabunt. 

34.  Summus  Pontifex,  ubi  notatum  est,  surget  solus,  et  manu 
sinistra  tenens  crucem  loco  baculi  pastoralis  ter  benedicet  Synodo 
dicens:  Ut  linnc  sanctum  Sgnodum  etc. 


45 


707 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


708 


35.  Perficientur  litaniae. 

36.  Surgent  onines  et  stabunt. 

37.  Suminus  Pontifex  dicet:  Oreniiis, 

38.  Cardinalis  primus  Diaconus : Flectawns  (femia , et  omnes 
geiuitlectent  praeter  Sunimum  Pontificem. 

39.  Cardinalis  secundus  Diaconus  dicet : Leimte , et  omnes 
surgent. 

40.  Summus  Pontifex  recitabit  in  tono  feriali  orationem  Da 
qnaesumus , qua  conipleta,  resumet  mitrara,  ad  sedem  redibit,  et 
in  ea  sedebit. 

41.  Cardinales  et  Patres  sedebunt,  et  mitra  se  operient. 

42.  Cardinalis  Diaconus  evangelium  cantaturus  et  Subdiaco- 
mis  Apostolicus  accedent  ad  credentiam,  et  mani])ulum  assument. 

43.  Idem  Cardinalis  Diaconus  accipiet  librum  Evangeliorum, 
quera  ritu  consueto  deferet  et  ponet  super  altare. 

44.  Accedet  ad  solium  et  osculabitur  manum  Summi  Pontificis. 

45.  Acolythi  Signaturae  Votantes  cum  candelabris,  et  Sub- 
diaconus  Apostolicus  ante  altare. 

46.  Cardinalis  Presbyter  assistens  ad  solium  accedet. 

47.  Papa , ministrante  eodem  Cardinali  Presbytero , ponet  b 
incensum  in  thuribulum  cum  benedictione. 

48.  Cardinalis  Diaconus  ante  altare  genuflexus  recitabit  ora- 
tioneni  Munda  cor  meiim  etc.  et  acccpto  libro  de  altari , se  ad- 
iunget  Subdiacono  et  Acolythis. 

49.  Cardinalis  Diaconus,  Subdiaconus  Apostolicus,  Acolythi 
et  Tlmriferarius  ad  solium  pro  benedictione. 

50.  Accepta,  ut  supra,  benedictione,  cantabitur  evangelium. 

51.  Ad  cantum  evangelii  omnes  surgent  capite  detecto,  de- 
posito  etiam  pileolo. 

52.  Cantato  evangelio,  Summus  Pontifex  osculabitur  librum 
a Subdiacono  porrectum , et  incensabitur  a Cardinali  Presbytero 
assistente,  qui  post  tburificationem  ad  solium  revertetur. 

53.  Cardinalis  Diaconus  et  Subdiaconus  Apostolicus  deponent 
manipulum,  et  ad  loca  sua  regredientur, 

54.  Acolythi  et  Thuriferarius  candelabra  et  thuribulum  de- 
ponent. 

55.  Reponetur  per  Clericos  Capellae  faldistorium  in  piano  sold. 

56.  Summus  Pontifex,  deposita  mitra,  accedet  ad  faldistorium. 

57.  Duo  Episcopi  cum  libro  et  candela.  c 

58.  Summus  Pontifex  ex  libro  .sibi  oblato  a Cardinali  Pres- 
bytero assistente  praecinet  hymnum  Veni  creator  Spiritus  et  pro- 
cumbet  super  faldistorio. 

59.  Reliqui  omnes  in  suis  locis  genua  flectent , et  nudato 
capite. 

60.  Cantores  prosequentur  hymnum. 

61.  Finite  prime  versu , Summus  Pontifex  surget  et  stabit 
in  sede  sua. 

62.  Reliqui  omnes  surgent  et  stabunt  in  suis  locis. 

63.  Removebitur  faldistorium  e piano  sold. 

64.  Duo  Episcopi  cum  libro  et  candela. 

65.  Summus  Pontifex,  expleto  hymno,  cantabit  versiculum 
et  orationem  ex  libro,  quem  Cardinalis  Presbyter  sustinebit. 

66.  Duo  cantores  cantabunt  V.  Benedicamus  Domino,  et  re- 
sponse Deo  gratias,  discedent  cantores  omnes  ex  aula  et  remane- 
Imnt  in  sacello  Gregoriano  B.  Marine  Virginis. 

67.  Summus  Pontifex  sedebit,  et  resumet  mitram. 

68.  Reliqui  omnes  sedebunt  cum  mitris. 

69.  Per  Praefectum  caeremoniarum  dimittentur,  qui  locum  d 
non  habent  in  Concilio,  nempe: 

Magister  sacri  Hospitii, 

Reliqui  Praelati,  qui  non  sunt  Officiales  exceptis  Subdiacono 
Apostolico  et  Decano  S.  Rotae, 

Cubicularii  omnes  secreti  et  honoris,  duobus  tantum  de  nu- 
mero  Participantium  exceptis,  qui  inserviont  Sumrno  Pontifici, 

Capellani  secreti  et  communes, 

Camerarii  extra, 

Acolythi  et  Clerici  Capellae, 

Ostiarii  de  virga  rubea, 

Caudatarii. 

70.  Dimissis  itaque  qui  nequeunt  interesse  actionibus  sequen- 
tibus,  claudetur  ab  extra  ostium  aulae  ab  Ostiariis. 

71.  Ad  aulae  conciliaris  ianuam  maiorem  et  ad  alias  minores 
vigilabunt  ab  extra  Ostiarii,  et  ab  eis  custodientur. 

72.  In  sacello  B.  M.  V.  et  in  altero  S.  Petronillae , ianuis 
intends  clausis,  morabuntur  qui  locum  non  habent  in  Concilio. 

73.  Episcopiis  Secretarius  una  cum  alio  Episcopo,  qui  decreta 


a lecturus  erit , accedent  ad  solium , et  facta  prius  profunda  reve- 
rentia  ante  gradus  solii  eiusdem,  ad  Summum  Pontificem  accedent, 
cui  inclinati  osculabuntur  eius  genu  dexterum. 

74.  Summus  Pontifex  tradet  decreta  in  eadera  Sessione  pro- 
rnulganda  vel  ipsi  Secretario,  vel  alteri  Episcopo,  qui  leget  decreta. 

75.  Secretarius  vel  alter  Episcopus  ascendet  ambonem,  quo 
conscenso , versus  Summum  Pontificem  profundam  reverentiam 
faciet:  turn  detecto  capite  leget  titulum  decretorum,  nempe:  Pius 
Episcopus  Servus  Servorum  Dei,  sacro  approbante  Concilio,  ad 
perpetuam  rei  memoriam.  Turn  se  cooperiet  mitra,  sedebit,  et 
leget  decreta  in  ipsa  Sessione  approbanda. 

76.  Lectis  decretis,  stans  detecto  capite  interrogabit  formula 
statuta  Cardinales  et  Patres,  an  placeant  decreta  mode  lecta? 

77.  Secretarius,  vel  alter  Episcopus,  qui  legit  decreta,  de- 
scendet  de  ambone  et  ad  locum  suum  revertetur. 

78.  Scrutatores  cum  Rotariis  accedent  ad  medium  presbyterii 
et , facta  Summo  Pontifici  genufiexione , accedent  ad  Cardinales 
et  Patres  et  recipient  eorum  suftragia. 

79.  Precedent,  comitante  altero  ex  caeremoniarum  Magistris, 
Scrutatores  sulfragiorum  bini  et  bini,  quibuscum  Notarii  Concilii 
ita  iungentur,  ut  duo  Scrutatores  unum  ex  Concilii  Notariis  ad- 
iunctum  habeant.  Ili  vero  munus  colligendi  Patrum  suffragia  ita 
obibunt,  ut  per  quatuor  pi-incipales  aulae  Concilii  partes  distributi, 
tend  simul  (duo  nempe  Scrutatores  et  unus  Concilii  Notarius) 
accedant  ad  partem  aulae  sibi  pro  hac  re  assignatam,  ibique  sin- 
gillatim  Eminentissimorum  Cardinalium , itemque  Patriarcharum 
suffragia  exquirent  iuxta  ordinem  sedendi ; Primatum  vero,  Archi- 
episcoporum,  Episcoporum  aliorumque  Concilii  Patrum  singulorum 
suffragia  rogabunt  iuxta  ordinem  sedendi,  stantes  in  piano  aulae 
Concilii;  singulorum  autem  suffragia  accurate  describent. 

80.  Cardinales  et  Patres  suffragium  proferent  elata  voce  per 
vei-bum  placet  aut  non  placet  sedentes  cum  mitris.  Abbates  et 
alii , quibus  ex  privilegio  datur  suffragium  proferre , assurgent 
detecto  capite  et  facta  versus  Summum  Pontificem  genufiexione, 
verbuni  placet  vel  non  placet  pronuntiabunt. 

81.  Cum  in  una  ex  praedictis  aulae  partibus  suffragia  omnia 
collecta  fuerint , duo  isti  Scrutatores  cum  Notario , qui  suffragia 
in  ea  parte  collegerunt,  accedent  ad  tabulam  Secretarii  in  medio 
positam,  ibi  suffragia  collecta  computabuntur,  et  referetur  in  Acta 
utrum  omnibus,  qui  suffragia  dederunt,  decretum  placuerit,  vel 
sint  nonnulli,  quibus  oranino  non  placeat  ‘. 

82.  In  digerendis  atque  numerandis  Patrum  suffragiis  per 
Scrutatores  collectis  Secretarius  praesto  erit , ut  iuxta  formulam 
antea  pro  diverso  eventu  deliberatam , ea  quae  ex  computatione 
omnium  sulfragiorum  provenient,  scripto  consignet. 

83.  Turn  Scrutatores  cum  Secretario  ad  solium  accedentes 
suffragiorum  summam  rite  consignatam  Summo  Pontifici  submini- 
strabunt,  ut  per  supremam  eius  auctoritatem  accedat  confirmatio, 
et  habeatur  promulgatio. 

84.  Summus  Pontifex  alta  voce  decreta  confirmabit  prae- 
scriptam  pronuntians  solemnem  formulam,  nempe:  „Decreta  modo 
lecta  placuerunt  Patribus,  nemine  dissentiente , vel  (si  qui  forte 
dissenserint)  tot  numero  exceptis,  Nosque,  sacro  approbante  Con- 
cilio, ilia  ita  decernimus,  statuimus  atque  sancimus,  ut  lecta  sunt.“ 

85.  Secretarius,  ritu  superius  notato , iterum  ad  Summum 
Pontificem  accedet  et  recipiet  ab  eo  decretum  indictionis  futurae 
Sessionis. 

86.  Secretarius  ambonem  conscendet  et  ritu  prius  praescripto 
futuram  Sessionem  intimabit , descendet  de  ambone  et  sedem 
suam  petet. 

87.  Protonotarii  accedent  ante  ultimum  gradum  solii  a si- 
nistro  latere. 

88.  Promotores  pariter  ad  solium  accedent,  et  in  medio  in- 
fimi  gradus  geuuflexi  rogabunt  Protonotarios,  ut  de  omnibus,  quae 
acta  sunt  in  hac  Sessione,  unum  aut  plura,  instrumentum  vel  in- 
strumenta  conficiant. 

89.  Protonotarius  senior  respondebit  Conficienius,  vobis  testi- 
bus,  innuens  Praepositum  domui  pontificiae  et  Praefectum  cubi- 
culi,  qui  pro  hoc  actu  prope  dexterum  solii  latus  consistent. 

90.  Aperietur  ostium  aulae  conciliaris,  et  qui  prius  discesse- 
runt,  locum  sibi  debitum  occupabunt. 

91.  Duo  Episcopi  pro  libro  et  candela  ad  solium. 

92.  Cardinalis  Presbyter  assistens  iterum  ad  solium. 


' Modum  recipiendi  Patrum  suffragia  liic  constitutum  a n.  78. 
ad  n.  81  excepit  alius,  qui  in  Monito  pag.  246.  continetur. 


709 


Methodus  servanda  in  Sessionibus.  — Acta  Congregationum  general.  Congr.  I. 


710 


93.  Summus  Pontifex , deposita  mitra , surget  et  ex  libro,  a 
quern  Cardinalis  Presbyter  assistens  tenebit,  praecinet  hymnum 
Te  Deum  laudamus,  quern  prosequetur  chorus  cantorum  alterna- 
tira  cum  clero. 

94.  Circa  finem  bymni  accedent  ante  gradus  solii  duo  Aco- 
lythi  Signaturae  Votantes  cum  candelabris. 

95.  Duo  Episcopi  pro  libro  et  candela. 

96.  Complete  cantu  bymni  praefati,  Summus  Pontifex  can- 
tabit  V.  Dominus  vohiscuni  et  orationem  praescriptam  ex  libro  a 
Cardinali  Presbytero  oblato. 

97.  Interim  Subdiaconus  Apostolicus  crucem  papalem  deferet 
ante  gradus  solii. 

98.  Completa  oratione  Summus  Pontifex  populo  benedictio- 
nem  dabit:  Sit  nomen  Domini  etc. 

99.  A Clericis  Capellae  reponetur  faldistorium  ante  altare. 

100.  Cardinalis  primus  Diaconus  mitram  Summo  Pontifici 
reponet,  qui  de  solio  descendet,  et  ante  altare  parumper  orabit. 

101.  Turn  Summus  Pontifex  surget  a faldistorio,  cruci  altaris 
reverentiam  faciet,  Patribus  benedicet,  et  consueto  comitatu  re- 
vertetur  in  proximum  sacellum  Gregorianum  B.  M.  V.,  in  quo  b 
sacras  vestes  deponet,  et  resumpta  mozzetta  et  stola,  ad  suas 
aedes  remeabit. 

102.  Eminentissimi  Cardinales  extra  aulam  pro  lubitu  sacra 
paramenta  deponent. 

103.  Reverendissimi  Patres  discedent  de  aula  et  in  paratis 
sacellis  Transfixionis  B.  M.  V.  et  S.  Sebastiani  sacras  vestes  de- 
ponent, et  resumptis  vestibus  ordinariis,  discedent. 


XXIII.  Acta  Congregationum  generalium  sacrosancti 
Concilii  Vatican!. 

(Ex  ipsis  actis  SS.  Concilii  Vaticani  collecta.) 

Emi  ac  Rmi  Concilii  Patres  una  cum  intimatione  primae  Ses- 
sionis  publicae  singulis  domi  dimissa  hoc  etiam  monitiim  acceperunt : 

MONITUM. 

In  Congregationibus  synodalibus,  sive  generalibus  sive  parti- 
cularibus,  Emi  et  Rtni  DD.  Cardinales  supra  rocchettum  induent 
mantelettum  et  mozzettam  colons  I’ubri  vel  violacei,  juxta  tem- 
poris  qualitatem,  prout  in  libello  „Denuntiatio  dierum“  etc.  prae- 
scribitur. 

Rmi  Patres  habilji  praelatitio  ordinario  induti  accedent,  nempe 
Rmi  Patriarchae  rocchetto,  manteletto  et  mozzetta  violacei  coloris, 
Rmi  Primates,  Archiepiscopi  fet  Episcopi]  rocchetto  et  manteletto 
coloris  item  violacei,  et  Rmi  Patres  regularibus  Ordinibus  addicti 
manteletto  et  mozzetta  coloris  habitus  suae  religionis.  Rihi  Patres 
ritus  orientalis  induent  vestes  ordinarias  iuxta  morem  sui  ritus. 
RR.  Abbates  regulares  utentur  habitu  praelatitio,  quern  in  sua 
Congregatione  solent  adhibere. 

Locus,  hora  et  dies  singularum  Congregationum  a R.  P.  D. 
Secretario  indicentur. 

Aloisius  Ferrari  Protonot.  A post. 
Caerem.  Praefectus. 

E Secretaria  autem  Concilii  singulis  quoque  Patribus  haec 
primae  Congregationis  generalis  intimatio  missa  est: 

Intimatio  per  Cursores  facienda,  domi  quoque  dimisso  exem- 
plari  : 

Feria  VI.  die  10.  Decembris  1869,  hora  nona  matutina  in 
aula  Concilii  habebitur  prima  oecumenicae  Synodi  Vaticanae  Con- 
gregatio  generalis,  in  qua  fiet  electio  ludicum  excusationum,  nec 
non  ludicum  querelarum  et  controversiarum  iuxta  n.  V.  Brevis 
Apostolici  d.  27.  Novembris,  quod  die  2.  huius  mensis  Patribus 
Concilii  in  Congregatione  praesynodali  distributum  est.  Electio 
fiet  per  schedulas  secretas,  ita  ut  quilibet  Patrum  in  una  sche- 
dula  describat  quinque  nomina  eorum  Patrum,  quos  ipse  in  Indices 
excusationum , in  altera  autem  schedula  cpiinque  nomina  eorum, 
quos  in  Indices  (fuerelarum  et  controversiarum  eligendos  deli- 
beraverit. 

Romae  6.  Decembris  1869. 

losephus  Ep.  Sancti  llippolyti, 
Secretar.  Concilii  Vatic. 


Congregatio  prima  habita  est  feria  VI.  die  10.  Decembris 
1869.  hora  9.  ante  meridiem  in  conciliari  aula  Vaticanae  Patri- 
archalis  Basilicae,  prout  indicta  fuerat.  Interfuerunt  sexcenti 
septuaginta  et  novem  Patres ; nempe  43  Cardinales,  9 Patriarchae, 
4 Primates,  121  Archiepiscopi,  471  Episcopi,  5 Abbates  nullius 
dioecesis,  12  Abbates  generates  sive  Praesides  Congregationum 
ordinum  monasticorum , usum  mitrae  habentes,  14  Genei’ales  et 
Vicarii  generates. 

R.  P.  D.  Salvator  ISlobili  Vitelleschi,  Archiepiscopus  Episco- 
pus  Auximanus  et  Cingulanus,  missam  lectam  celebravit.  Abso- 
luta  missa,  Concilii  Secretarius  et  Subsecretarius  invitarunt  Emos 
Cardinales  Praesides  ad  locum  occupandum  Praesidibus  destinatum, 
in  quo  medii  sederunt  Emi  Cardinales  de  Luca  et  Bizzarri , bine 
inde  Emi  Cardinales  Bilio  et  Capalti,  absente  prime  Praeside  Emo 
et  Rmo  D.  Carolo  Augusto  Cardinali  de  Reisach , Ep.  Sabinensi, 
qui  gravi  morbo  affectus  Concitio  interveuire  non  potuit. 

Enius  Card,  de  Luca  primi  Praesidis  munere  fungens,  omni- 
bus stantibus,  recitavit  orationem  Adsumus  Domine  etc. 

Deinde  cum  sedissent  omnes,  idem  Emus  Card,  de  Luca  sic 
Concilii  Patres  allocutus  est: 

„ Reverendissimi  Patres,  in  hoc  sacro  et  venerando  consessu, 
qui  maiestatem  et  admirabilem  unitatem  catholicae  Ecclesiae,  per 
totum  qua  late  patet  terrarum  orbem  diffusae,  oculis  intuentium 
exhibet,  ante  vestrum  conspectum  venimus,  mandate  Sanctissimi 
Domini  Nostri  Summi  Pontificis  obsequentes.  Ipse  enim  gravis- 
simum  nobis  officium  committere  voluit  praesidendi  Congrega- 
tionibus generalibus  huius  Sacrosanctae  Vaticanae  Synodi. 

Si  magnitudinem  ac  difficultates  inuneris  nobis  impositi  respi- 
cimus,  sollicito  animo  nos  esse  oportet,  timentes,  ne  vires  nostrae 
tantae  rei  nimium  impares  evadant. 

Verumtamen  religio,  zelus,  doctrina,  prudentia  ceteraeque 
virtutes,  quibus  vos,  Reverendissimi  Patres,  praecellitis , curas 
nostras  profecto  levant,  ac  firmam  certamque  spem  ingerunt  fore 
ut  haec  tarn  salutaris  actio,  collatis  studiis  ac  conspirantibus 
animis,  sancte  et  feliciter,  Deo  bene  iuvante,  usque  procedat. 

Sancti  igitur  Spiritus  lumine  ac  virtute  adiuti,  et  hac  via  et 
ratione  incedentes  efficiemus,  ut  ex  hoc  Sacrosaucto  Oecumenico 
Concilio  Vaticano  Ecclesia  Sancta  Dei  exspectatos  eosque  uber- 
riraos  colligat  fructus.“  ‘ 

Post  haec  verba  monuit  Patres  de  nominatione  a SSmo  Do- 
mino facta  Ethorum  Cardinalium  et  Rmorum  Patrum,  qui  Con- 
gregationera  peculiarem  constituant  pro  recipiendis  et  expendendis 
Patrum  propositionibus,  eamque  promulgari  per  Rfuum  D.  Concilii 
Subsecretarium  mandavit.  Nomina  haec  sunt: 

NOMINA 

Eminentissimorum  ac  Reverendissimorum  Cardinalium  et  Reve- 
rendissimorum  Patrum,  ex  quibus  constat  peculiaris  Congregatio 
a SSmo  Domino  Nostro  Pio  Papa  IX.  deputata  pro  recipiendis 
et  expendendis  Patrum  propositionibus. 

Etninentissmii  et  Reverendissimi  Cardinales: 

Constantinus  Card.  Patrizi. 

Camillus  Card,  di  Pietro. 

Philippus  Card,  de  Angelis. 

Cosimus  Card.  Corsi. 

Sixtus  Card.  Riario  Sforza. 

losephus  Othmarus  Card.  Rauscher. 

Ilenricus  M.  G.  Card,  de  Bonneebose. 

Paulus  Card.  Cullen. 

Laurentius  Card.  Barili. 

loannes  Ignatius  Card.  Moreno. 

Raphael  Card.  Monaco  La  Valletta. 

lacobus  Card.  Antonelli. 

Reverendissimi  Patres : 

Gregorius  Jussef,  Patr.  Antiochenus  Melchitaruni. 

losephus  Valerga,  Patr.  llierosolymitanus. 

losephus  Ilippolytus  Guibert,  Archiep.  Turonensis. 

Alexander  Riccardi  di  Netro,  Archiep.  Taurinensis. 

Marianus  Barrio  y Fernandez,  Archiep.  Valentinensis. 


^ Haec  1)revis  oratio  in  eadem  Synodo  Patribus  orientalibus,  qui 
latinam  linguam  non  calleant , in  corundem  vernaculam  versa  est  a 
constitutis  interpretibus,  qui  hoc  peragunt  munus,  ul)i  opus  est. 

45* 


711 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


712 


Raphael  Valentinus  Valdivieso,  Archiep.  S.  lacobi  de  Chile,  a 

loannes  Martinus  Spalding,  Archiep.  Baltimorensis. 

Franciscus  Xaverius  Apuzzo,  Archiep.  Surrentinus. 

Alexander  Franchi,  Archiep.  Thessalonicensis. 

Petrus  Giannelli,  Archiep.  Sardianus. 

Heiu-icus  Eduardus  Manning,  Archiep.  Westmonasteriensis. 

Victor  Augustus  Dechamps,  Archiep.  Mechhniensis. 

Conradus  Martin,  Ep.  Paderbornensis. 

Petrus  Hieremias  M.  Celesia,  Ep.  Pactensis. 

Dein  Eihus  primus  Praeses  iuvitavit  Patres  ad  eligendos  In- 
dices excusationum  iuxta  Litteras  Apostolicas  diei  27.  Novembris 
1869.  § V.  et  schedulas  Patrum  a Concilii  Secretario  et  Subsecre- 
tario  cum  suis  adiutoribus  colligendas  curavit.  Postea  idem  Enius 
Praeses  iussit  fieri  distributionem  schematis  ‘ Constitutionis  dogma- 
ticae  contra  mnltiplices  errores  ex  rationalismo  derivatos,  quod  dis- 
cutiendum  erit  in  generali  Congregatione  deinceps  statuenda. 

Cum  fieret  distributio,  initium  habuit  computatio  suffragiorum, 
quae  tamen  cum  in  longum  nimis  protraheretur , Emi  Praesides 
expeditiorem  methodum  excogitarunt  et  Patribus  proponendam  , 
mandarunt  Ruio  D.  Subsecretario,  qui  ex  ambone  haec  dixit: 

„Rmi  Patres,  cum  computatio  et  scrutinium  suffragiorum 
nimis  in  longum  jirotrahatur  magno  cum  temporis  dispendio,  pro- 
ponitur  ab  Emis  Praesidibus  an  placeat,  ut  hac  methodo  proce- 
datur:  1“  Schedulae  omnes  iam  traditae  pro  electione  ludicum 
excusationum,  nec  non  aliae,  quae  mox  colligentur,  ludicum  que- 
relarum,  coram  nobis  claudentur,  et  sigillo  obsignabuntur.  2^*  Com- 
putatio vero  et  scrutinium  fiet  crastina  die  coram  duobus  ex  Emis 
Praesidibus  et  quinque  Patribus  promotione  antiquioribus,  scilicet : 
primo  ex  Patriarchis,  altero  ex  Primatibus,  tertio  ex  Archiepi- 
scopis,  quarto  ex  Episcopis,  quinto  ex  Abbatibus.  3°  Publicatio 
scrutinii  fiet  in  proxima  generali  Congregatione  feria  III.  inse- 
quentis  hebdomadae.  Rogantur  Rihi  Patres,  ut  illi,  quibus  pro- 
posita  scrutinii  methodus  placet,  assurgant,  illi  autem,  quibus  non 
placet,  sedentes  maneant.“ 

Undique  assurgentibus  Patribus,  iussu  Praesidum  vocati  sunt 
Protonotarii  Apostolici:  Rini  DD.  Aloisius  Colombo,  loannes  Si- 
meon!, Aloisius  Pericoli  et  Dominicus  Bartolini,  qui  schedulas  in 
urna  concluserunt  et  sigillo  obsignarunt.  Indicta  postea  est  ab 
Emo  primo  Praeside  electio  quinque  ludicum  querelarum,  et  col-  ^ 
lectas  schedulas  iidem  Protonotarii  concluserunt  et  obsignarunt. 

Ad  haec  Emus  Praeses  de  Luca  iussit  fieri  distributionem 
per  Protonotarios  Apostolicos  Constitutionis  ^ de  electione  Romani 
Rontificis,  si  contingat  Sedem  Apostolicam  vacare  durante  Concilio 
Oecumenico. 

Peracta  distributione,  Concilii  Subsecretarius  iussu  Praesidum 
Patribus  annuntiavit  proximam  Congregationem  generalem  haben- 
dam  fer’a  III.  die  1-1.  Decembris,  in  eaque  faciendam  esse  elec- 
tionem  quatuor  Deputationum  ad  tramitem  Litterarum  Apostoli- 
carum  „Multiplices  intn'“. 

Hora  secunda  post  meridiem  Congregatio  finem  habuit. 
MONITUM 

Eminentissimi  ac  Reverendissimi  Praesides  Congregationum 
generalium,  habita  ratione  desiderii  a pluribus  Patribus  mani- 
festati , statuerunt , in  Congregatione  generali , quae  habebitur 
Feria  III.  die  14.  Decembris  hora  nona  matutina,  non  esse  eli- 
gendam  nisi  uuam  Deputationem,  scilicet  earn,  quae  pro  rebus  ad  d 
fidem  pertinentibus  destinata  est. 

Romae  die  12.  Decembris  1869. 

losephiis  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar.  Concilii  Vatic. 

Congregatio  secunda  habita  est  feria  III.  die  14.  Decembris 
hora  nona  antemeridiana,  prout  indicta  fuerat.  Interfuerunt  sep- 
tingenti  et  undecim  Patres,  nempe  45  Cardinales,  10  Patriarchae, 

4 Primates,  121  iVrchiepiscopi , 487  Episcopi,  5 Abbates  nullius 
dioecesis,  15  Abbates  (lenerales  sive  Praesides  Congregationum 
ordinum  monasticorum , usum  mitrae  habcntes,  24  Generales  et 
Vicarii  generales. 

R.  P.  1).  Carolus  de  la  Tour  d’Auvergne-Lauraguais,  Archi- 
episcopus  Bituricensis , missam  lectam  celebravit.  Post  missam, 
Concilii  Secretarius  et  Subsecretarius  invitarunt  Cardinales  Prae- 
sides ad  locinn  occupandum  sibi  destinatum;  et  recitata  oratione 


‘ V.  hoc  schema  supra  pag.  507  sqq. 

^ V.  hanc  coiistit.utionem  supra  pag.  45  sqq. 


Adsumus  Domine,  Emus  de  Luca,  qui  primi  Praesidis  munere 
fungebatur,  Patribus  annuntiavit  factum  esse  in  secretaria  Con- 
cilii scrutinium  schedularum  pro  electione  quinque  ludicum  ex- 
cusationum et  quinque  ludicum  querelarum,  illudque  ex  ambone 
promulgare  iussit  Rfhum  Subsecretarium. 

„ NOMINA 

Rmorum  Patrum,  qui  in  Indices  excusationum  maiori  suffragiorum 
numero  electi  sunt: 

1.  Paulus  Melchers,  Archiep.  Coloniensis. 

2.  Benvenutus  Monzon  y Martins,  Archiep.  Granatensis. 

3.  loachim  Limberti,  Archiep.  Florentinus. 

4.  loannes  Baptista  Landriot,  Archiep.  Rhemensis. 

5.  Franciscus  Pedicini,  Archiep.  Barensis.“ 

„NOMINA 

Rmorum  Patrum,  qui  in  Indices  querelarum  et  controversiarum 
maiori  suffragiorum  numero  electi  sunt: 

1.  losephus  Angelini,  Archiep.  Corinthiensis. 

2.  Gaspar  Mermillod,  Ep.  Hebronensis. 

3.  Innocentius  Sannibale,  Ep.  Eugubinus. 

4.  loannes  Rosati,  Ep.  Tudertinus. 

5.  Antonius  Canzi,  Ep.  Cyrenensis.“ 

Facta  deinde  distributione  folii  typis  impressi,  in  quo  habe- 
bantur  nomina  Deputatorum  a SS.  Domino  pro  recipiendis  et 
examinandis  privatis  Patrum  postulatis  sanctae  Synodo  exhibendis, 
necnon  ludicum  excusationum  et  querelarum,  Emus  Praeses  de 
Luca  indixit  electionem  faciendam  Deputationis  pro  rebus  fidei; 
et  collectis  schedulis  et  sigillo  obsignatis,  prout  in  prima  generali 
Congregatione  actum  est,  idem  Cardinalis  Praeses  Patribus  signi- 
ficavit  tradendam  ipsis  esse  a Protonotariis  Apostolicis  Constitu- 
tioncm  de  Censurarum  latae  sententiae  limitatione  editam  quarto 
Idus  Octobris  a SS.  Domino. 

Facta  distributione,  Emus  primus  Praeses  dimisit  Patres  hora 
undecima,  iisque  significavit  proximam  generalem  Congregationem 
pro  eligenda  altera  Deputatione  pro  rebus  disciplinae  ecclesiasti- 
cae  indicendam  esse  per  folium  typis  impressum. 

Inthnatio  per  Cursorem  facienda,  domi  quoque  dimisso  exemplari. 

Feria  11.  die  20.  Decembris  1869.  hora  nona  matutina  in 
Aula  Concilii  habebitur  Congregatio  generalis,  in  qua  fiet  electio 
alterius  Deputationis  pro  rebus  disciplinae  ecclesiasticae , iuxta 
numerum  VII.  Brevis  Apostolici  Multiplice.s  inter  diei  27.  No- 
vembris huius  anni.  Electio  fiet  per  schedulas  secretas,  ita  ut 
quilibet  Patrum  in  una  schedula  describat  nomina  viginti  quatuor 
Patrum,  quos  ipse  ad  eiusmodi  Deputationem  eligendos  censuerit. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  17.  Decembris  1869. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar.  Concilii. 

Congregatio  tertia  habita  est  feria  11.  die  20.  Decembris  hora 
nona  antemeridiana,  prout  indictum  fuerat  per  folium  typis  im- 
pressum et  domi  dimissum. 

Interfuerunt  huic  Congregationi  septingenti  et  viginti  sex 
Patres,  nempe  45  Cardinales,  10  Patriarchae,  4 Primates,  122 
Archiepiscopi , 502  Episcopi,  5 Abbates  nullius  dioecesis,  15  Ab- 
bates generales  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasti- 
corum, usum  mitrae  habentes,  23  Generales  et  Vicarii  generales. 

R.  P.  D.  Maximilianus  de  Tarnoczy,  Archiep.  Salisburgensis 
et  Primas  Germaniae,  missam  lectam  celebravit,  post  quam  Con- 
cilii Secretarius  et  Subsecretarius  Ethos  Praesides  ad  locum  suum 
occupandum  invitarunt;  et  recitata  oratione  Adsumus  Domine, 
Eihus  primus  Praeses  Patribus  significavit,  factum  esse  in  Secre- 
taria Concilii  scrutinium  schedularum  pro  electione  viginti  qua- 
tuor Deputatorum,  qui  Congregationem  pro  rebus  ad  fidem  per- 
tinentibus constituant,  atque  illud  ex  ambone  promulgari  iussit. 

„l)eputatio  pro  rebus  ad  fidem  pcrtiuentibus. 

Peracto  scrutinio  schedularum , quae  exhibitae  sunt  in  Con- 
gregatione generali  habita  feria  HI.  die  decimaquarta  vertentis 
mensis,  maiori  suffragiorum  numero  inventi  sunt  electi: 

Reverendissimi  Patres : 

1.  Emmanuel  Garcia  Gil,  Archiep.  Caesaraugustanus. 

2.  Ludovicus  Franciscus  Pie,  Ep.  Pictaviensis. 


713 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  I. — V. 


714 


3.  Patricius  Leahy,  Archiep.  Casselieusis. 

4.  Renatus  Franciscus  Regnier,  Archiep.  Cameracensis. 

5.  Joannes  Simor,  Archiep.  Strigoniensis. 

6.  Andreas  Ignatius  Schaepman,  Archiep.  Ultraiectensis. 

7.  Antonius  Ilassun,  Patr.  Ciliciae  Armenorum. 

8.  Bartholomaeus  d’Avanzo,  Ep.  Calvensis  et  Theanensis. 

9.  Miecislaus  Ledochowski,  Archiep.  Gnesnensis  et  Posna- 
niensis. 

10.  Franciscus  Aemilius  Cugini,  Archiep.  Mutinensis. 

11.  S'ebastianus  Dias  Larangeira,  Ep.  S.  Petri  Fluminis  Gran- 
densis  Australis. 

12.  Ignatius  Senestrey,  Ep.  Ratisbonensis. 

13.  Victor  Augustus  Dechamps,  Archiep.  Mechliniensis. 

14.  loannes  Martinus  Spalding,  Archiep.  Baltimorensis. 

15.  Antonius  Monescillo,  Ep.  Giennensis. 

16.  Petrus  losephus  de  Preux,  Ep.  Sedunensis. 

17.  Vincentius  Gasser,  Ep.  Brixinensis. 

18.  Raphael  Valentinus  Valdivieso,  Archiep.  S.  lacobi  de  Chile. 

1 9.  Henricus  Eduardus  Manning,  Archiep.  Westmonasteriensis. 

20.  Fridericus  Maria  Zinelli,  Ep.  Tarvisinus. 

21.  losephus  Cardoni,  Archiep.  Edessenus. 

22.  Walterus  Steins,  Archiep.  Bostrensis. 

23.  Conradus  Martin,  Ep.  Paderbornensis. 

24.  losephus  Sadoc  Alemany,  Archiep.  S.  Franscisci. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  17.  Decembris  1869. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar.  Concilii." 

Deinde  idem  Emus  Praeses  electionem  Deputationis  pro  rebus 
disciplinae  ecclesiasticae  faciendam  esse  indixit.  Collectis  sche- 
dulis  iisque  in  urna  conclusis  et  a Protonotariis  Apostolicis  triplici 
sigillo  obsignatis.  Emus  Praeses  Patres  monuit  proximam  gene- 
ralera  Congregationem  ipsis  per  folium  typis  impressum  indican- 
dam  esse.  Hora  decima  cum  dimidio  dimissa  Congregatio  est. 

Intimatio  per  Cursores  facienda,  dorni  quoque  dimisso  exemplari. 

Feria  III.  die  28.  Decembris  hora  nona  matutina  habebitur 
Congregatio  generalis,  in  qua  post  collectas  schedulas  pro  electione 
tertiae  Deputationis  super  rebus  Ordinum  regularium,  audientur 
Patres,  qui  de  schemate  proposito  et  distribute  loqui  voluerint, 
iuxta  num.  VII.  Brevis  Apostolici  Mulliplices  inter  diei  27.  No- 
vembris  huius  anni. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  21.  Decembris  1869. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar. 

Post  hanc  Congregationem,  die  23.  Decembris  ante  meridiem 
Deputatio  Concilii  Patrum,  constans  ex  singulorum  ordinum  senio- 
ribus,  nempe  seniore  Patriarchai-um,  Aloisio  Rogerio  Antici-Mattei, 
Patriarcha  Constantinopolitano,  seniore  Primatum,  Maximiliano  de 
Tarnoczy,  Archiepiscopo  Salisburgensi  et  Germaniae  Primate, 
seniore  Archiepiscoporum,  Laurentio  Pontillo,  Archiepiscopo  Con- 
sentino,  seniore  Episcoporum,  loanne  Petro  Losanna,  Episcopo 
Bugellensi,  seniore  Abbatum,  Guillelmo  de  Cesare,  Abbate  nullius 
dioecesis,  Montis  Virginis,  Sanctissimum  Dominum  adiit,  ut,  Natali 
Domini  et  novo  anno  adventantibus,  ei  omnium  nomine  bona 
omnia  adprecaretur. 

Congregatio  quarta  habita  est  feria  III.  die  28.  Decembris 
hora  nona  matutina.  Interfuerunt  septingenti  viginti  septem 
Patres,  nempe  45  Cardinales,  10  Patriarchae,  4 Primates,  121 
Archiepiscopi , 502  Episcopi,  5 Abbates  nullius  dioecesis,  16  Ab- 
bates  generates  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasti- 
corum,  24  Generales  et  Vicarii  generates. 

R.  P.  D.  loannes  Spalding,  Archiep.  Baltimorensis,  missam 
lectam  celebravit,  post  quam  Concilii  Secretarius  et  Subsecreta- 
rius  ErTios  Praesides  ad  locum  sibi  degtinatum  occupandum  invi- 
tarunt;  et  Emus  Praeses,  recitata  oratione  Adsumus  Domine, 
Patribus  annuntiavit,  factum  esse  in  Secretaria  Concilii  scrutinium 
schedularum  ad  quatuor  et  viginti  Deputatos  pro  rebus  ad  dis- 
ciplinam  ecclesiasticam  pertinentibus  eligendos,  atque  illud  ex 
ambone  promulgari  iussit: 

„ Deputatio  pro  rebus  disciplinae  ecclesiasticae. 

Peracto  scrutinio  schedularum , quae  exhibitae  sunt  in  Con- 
gregatione  generali  habita  feria  11.  die  vigesima  vertentis  mensis, 
maiori  suffragiorum  numero  inventi  sunt  electi : 


a Reverend issimi  Patres : 

1.  loannes  Mac-Closkey,  Archiep.  Neo-Eboracensis. 

2.  Guillelmus  Ullathorne,  Ep.  Birmingamiensis. 

3.  loannes  Mac-Hale,  Archiep.  Tuamensis. 

4.  Pelagius  de  Lavastida  y Davalos,  Archiep.  Mexicanus. 

5.  Pantaleon  Montserrat  y Navarro,  Ep.  Barcinonensis. 

6.  Anastasius  Yusto,  Archiep.  Burgensis. 

7.  lulius  Arrigoni,  Archiep.  Lucanus. 

8.  Franciscus  Baillargeon,  Archiep.  Quebecensis. 

9.  Paulus  Ballerini,  Patr.  Alexandrinus  ritus  latini. 

10.  Claudius  Plantier,  Ep.  Nemausensis. 

11.  Theodoras  de  Montpellier,  Ep.  Leodiensis. 

12.  Stephanas  Marilley,  Ep.  Lausanensis  et  Genevensis. 

13.  Franciscus  Xaverius  Wierzchleyski , Ep.  Leopoliensis 
ritus  latini. 

14.  Georgius  Stahl,  Ep.  Herbipolensis. 

15.  loannes  Ambrosius  Huerta,  Ep.  Puniensis. 

16.  Carolus  Fillion,  Ep.  Cenomanensis. 

17.  loannes  Baptista  Zwerger,  Ep.  Secoviensis. 

" 18.  Nicolaus  Sergent,  Ep.  Corisopitensis. 

19.  Michael  Heiss,  Ep.  Crossensis. 

20.  Marianas  Ricciardi,  Archiep.  Reginensis. 

21.  Leo  Meurin,  Ep.  Ascalonensis. 

22.  loannes  Guttadauro  di  Reburdone,  Ep.  Calatanisiadensis. 

23.  Marinus  Marini,  Archiep.  Ep.  Urbevetanus. 

24.  losephus  Aggarbati,  Ep.  Senogalliensis. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  23.  Decembris  1869. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar.  Concilii." 

Postea  Emus  Praeses  de  Luca  indixit,  electionem  Deputa- 
tionis pro  rebus  Ordinum  regularium  faciendam  esse.  Collectis 
schedulis  iisque  in  urna  conclusis  et  a Protonotariis  Apostolicis 
de  more  obsignatis,  Patres  monuit,  inchoandam  esse  discussionem 
propositi  schematis  de  doctrina  cathoUca  contra  midtiplices  errores 
ex  rationalismo  derivatos:  „Rmi  Patres“,  inquit,  „notum  vobis 
est,  iam  praeparari  locum  habendis  Congregationibus  generalibus 
magis  aptum;  interim  vero,  ne  tempus  frustra  labatur,  inchoanda 
Q erit  propositi  schematis  examinatio  in  hac  ipsa  aula,  cum  alius 
locus  nondum  sit  in  promptu.  Quatuordecim  ex  Patribus  petie- 
runt  sermonem  habere  de  proposito  Constitutionis  dogmaticae 
schemate,  et  R.  D.  Subsecretarius  nomina  ex  ambone  promulget.“ 

Quod  exequens  Subsecretarius  infrascriptorum  oratorum  notam 
perlegit,  in  qua  primus  omnium  erat  Emus  ac  Rnius  D.  Joseph 
Othmarus  Card.  Rauscher,  Archiep.  Vindobonensis , cui  succede- 
bant  alii  Reverendissimi  Patres  hoc  ordine:  Petrus  Richardus 
Kenrick,  Archiep.  S.  Ludovici,  Vincentius  Tizzani,  Archiep.  Nisi- 
benus,  Franciscus  Xaverius  Apuzzo,  Archiep.  Surrentinus,  Vin- 
centius Spaccapietra,  Archiep.  Smyrnensis,  Caietanus  Pace-Forno, 
Archiep.  Rhodiensis  et  Ep.  Melitensis,  Thomas  Connolly,  Archiep. 
Halifaxiensis , loannes  Vancsa,  Archiep.  Fogarasiensis  et  Albae 
luliae  rit.  rum. , Aloisius  Moreno , Ep.  Eporedicnsis , losephus 
Georgius  Strossmayer,  Ep.  Bosnensis  et  Sirmiensis,  lacobus  M. 
Ginoulhiac,  Ep.  Gratianopolitanus , Joseph  Caixal  y Estrade,  Ep. 
Urgellensis,  Augustinus  Verot,  Ep.  Savannensis,  Laurentius  Ga- 
staldi,  Ep.  Salutiarum. 

Quibus  nominihus  pronuilgatis,  Eihus  primus  Praeses  addidit : 
(1  „Quoniam  iuxta  num.  VII.  Litterarum  Apostolicarum  Midtiplices 
inter  servandus  est  dignitatis  et  promotionis  ordo  inter  Patres, 
qui  loqui  petierunt  vel  potent,  idcirco  Eihus  et  Rmus  Cardinalis 
Rauscher  ad  ambonem  accedat.“  Hie  igitur  primus  de  schemate 
illo  orationem  habuit,  deinde  ad  ambonem  successive  vocati  sunt 
Archiepiscopus  S.  Ludovici,  Archiepiscopus  Nisibensis  i.  p.  i., 
Franciscus  Xaverius  Apuzzo,  Archiep.  Surrentinus,  Vincentius 
Spacca[)ietra,  Archiep.  Smyrnensis,  Caietaiuis  Pacc-Forno,  Archiep. 
Rhodiensis  et  Ep.  Melitensis,  Thomas  Connolly,  Archiep.  Hali- 
faxiensis. 

Hie  Congregatio  finem  habuit,  et  Patres  hora  post  meridiem 
dimissi  sunt,  intimata  a prime  Eiho  Praeside  proxima  Congrega- 
tione  generali  habenda  die  30.  Decembris. 

Congregatio  quinta  habita  est  feria  V.  die  30.  Decembris 
1869.  hora  nona  ante  meridiem.  Interfuerunt  soxcenti  et  novcm 
Patres,  nempe  43  Cardinales,  8 Patriarchae,  4 Primates,  110 
Archiepiscopi,  403  Episcopi,  6 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Ab- 
bates generales  et  Praesides  Congregationum  ordinum  monasti- 
corum,  23  Generates  et  Vicarii  generates. 


715 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


716 


R.  P.  D.  Gregorius  Balitian,  Archiep.  Aleppensis  rit.  arm.,  a 
missam  lectam  celebravit.  Absoluta  missa,  Emi  Praesides  more 
solito  locum  suum  occuparunt;  et  recitata  oratione  Adsumus  Do- 
mine  contiuuata  est  discussio  propositi  schematis  de  doctrina  catko- 
lica  contra  multiplices  errores  ex  rationalismo  derivatos. 

Emus  primus  Praeses  Patribus  annuntiavit  prioribus  oratori- 
bus  et  alios  accessisse,  nempe  Ernum  D.  Card.  losephum  Aloisium 
Trevisanato,  Patriarcliam  Venetiarum,  Antonium  Hassun,  Patri- 
archam  Ciliciae  Armenorum,  Victorem  F.  Bernadou,  Archiep. 
Senonensem , loannem  Doney,  Ep.  Montis  Albani , lacobum  Bail- 
ies, Ep.  iam  Lucionensem,  Franciscum  Gandolfi,  Ep.  Cornetanum 
et  Centumcellensem , Conradum  Martin , Ep.  Paderbornensem, 
Petrum  M.  Ferre,  Ep.  Casalensem,  Augustinum  David,  Ep.  Brio- 
censem,  Carolum  lo.  Greith,  Ep.  S.  Galli. 

Lociiti  sunt  loannes  Vancsa,  Archiep.  Fogarasiensis  et  Alba- 
iuliensis  rit.  rum.,  Joseph  Strossmayer,  Ep.  Bosnensis  et  Sirmiensis, 
lacobus  Ginoulhiac,  Ep.  Gratianopolitanus,  Joseph  Caixal  y Estrade, 
Ep.  JJrgellensis. 

Jlora  post  meridiem  Congregatio  dimissa  est,  intimata  proxima 
Congregatione  generali  habenda  die  3.  Januarii.  b 


MONJTUM. 


Cum  dubitatio  quaedam  exorta  fuerit,  monentur  Patrcs,  in 
quarta  Deputatione  eligenda  pro  rebus  ritus  orientalis  ea  quoque 
tractanda  esse,  quae  pertinent  ad  Apostolicas  in  toto  orbe  Mis- 
siones. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  31.  Decembris  1869. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar. 


Congregatio  sexta  habita  est  feria  JJ.  die  3.  Januarii  1870. 
bora  nona  ante  meridiem.  Jnterfuerunt  quingenti  nonaginta  octo 
Patres,  nempe  39  Cardinales,  7 Patriarchae,  3 Primates,  112 
Archiepiscopi , 395  Episcopi,  6 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Ab- 
bates  generates  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasti- 
corum  et  24  Generates  et  Vicarii  generates. 

R.  P.  D.  Marianus  Barrio  y Fernandez,  Archiep.  Valentinus, 
missam  lectam  celebravit.  Absoluta  missa,  Emi  Praesides  locum 
sibi  destinatum  occuparunt,  et  recitata  oratione  Adsumus  Dotnine, 
Etnus  primus  J^raeses  de  Jjuca  haec  Patribus  annuntiavit: 

„lieverendissimi  Pati’es,  notum  vobis  est,  ex  quo  inchoatum 
est  oecumenicum  Vaticanum  Concilium,  pretiosam  in  conspectu 
Domini  mortem  obiisse  quatuor  Patres,  nempe  Emum  Cardinalem 
Carolum  de  Reisach,  Episcopum  Sabiuensem  et  primum  Praesidem 
Congregationum  nostrarum  generalium ; Emum  Franciscum  Pen- 
tini,  Cardinalem  Diaconum  S.  Mariae  in  Porticu;  Rfiium  Antonium 
Manastyrski,  Episcopum  Presmiliensem  latini  ritus  et  Rmum  Ber- 
nardinum  Erascolla,  Episcopum  Fodianum.  Christianae  virtutes 
et  praectara  mei’ita  erga  sanctam  Dei  Ecclesiam  et  hanc  Aposto- 
licam  Sedem,  quibus  amplissime  ornati  erant,  certam  suavemque 
spem  nobis  ingerunt  iam  eorum  animas  aeterna  perfrui  requie  in 
osculo  Domini,  nostrisque  favere  laboribus  sua  apud  Deum  inter- 
cessione.  Quoniam  tamen  ea  est  humanae  naturae  fragilitas,  ut 
nostris  suffragiis  adhuc  fortasse  indigere  possint,  idcirco  eos  di- 
vinae  misericordiae  enixe  commendare  ne  omittamus.  Simul  autem 
significare  Rmis  Patribus  valde  laetamur,  in  locum  defunct!  Car- 
dinalis  de  Reisach,  unius  ex  Praesidibus  Congregationum  genc- 
ralium,  electum  fuisse  a SSmo  D.  N.  per  litteras  Apostolicas 
datas  die  30.  elapsi  Decembris  Euium  Cardinalem  Philippum  de 
Angelis , Camerarium  S.  R.  E.  et  Archiepiscopum  Firmanum, 
et  IJ.  D.  Subsecretarius  recitet  memoratas  Litteras  Apostolicas. “ 

Hie  autem  ambonem  consceiidens  eas  perlegit. 

[V.  has  Litteras  Apostolicas  supra  pag,  48.] 


c 


d 


Recitatis  ex  ambone  his  Litteris  Apostolicis  in  forma  Brevis, 
idem  primus  Praeses  significavit  Synodo,  SSinum  D.  N.  iuxta 
articulum  VJI.  Constitutionis  Multiplices  inter  designasse  per  duo 
chirographa  data  die  29.  Decembris  Emum  Cardinalem  Aloisium 
Bilio,  qui  praesideat  Consilio  pro  rebus  ad  fidem  pertinentibus, 
et  EiTmm  Cardinalem  J^rosperum  Caterini,  qui  praesideat  alteri 
Consilio  a Synodo  deputato  pro  rebus  ad  disciplinam  ecclesiasti- 
cam  pertinentibus  ’. 


* Cum  autem  Eminentissimus  Card.  Caterini  in  adversam  valetu- 
dinem  incidisset,  huic  Deputationi  de  mandate  Sanctissimi  praefuit 
Eminentissimus  Card.  Hannibal  Capalti. 


Deinde  Subsecretarius,  id  indicente  Praeside,  denuntiavit 
eorum  nomina,  qui  ex  peracto  scrutinio  invent!  sunt  electi  ad 
componendum  Consilium  pro  rebus  ordinum  regularium  a Synodo 
deputatum : 


„Deputatio  pro  rebus  ordinum  regularium. 

Peracto  scrutinio  schedularum,  quae  exhibitae  sunt  in  Con- 
gregatione generali  habita  feria  JJJ.  die  vigesima  octava  vertentis 
mensis,  maiori  suffragiorum  numero  inventi  sunt  electi: 

Beverendissimi  Patres : 

1.  Franciscus  Fleix  y Solans,  Archiep.  Tarraconensis. 

2.  Andreas  Raess,  Ep.  Argentinensis. 

3.  Godefridus  Saint-Marc,  Archiep.  Rhedonensis. 

4.  Ferdinandus  Blanco,  Ep.  Abulensis. 

5.  Joannes  Derry,  Ep.  Clonfertensis. 

6.  Josephus  Benedictus  Dusmet,  Archiep.  Catanensis. 

7.  Felix  Cantimorri,  Ep.  Parmensis. 

8.  Josephus  Jgnatius  Checa,  Archiep.  Quitensis. 

9.  Fridericus  de  Fiirstenberg,  Archiep.  Olomucensis. 

10.  Carolus  Pooten,  Archiep.  Antibarensis  et  Scodrensis. 

11.  Paulus  Micaleff,  Ep.  Tifernatensis. 

12.  Stephanus  Vincentius  Ryan,  Ep.  Buffalensis. 

13.  Simon  Spilotros,  Ep.  Tricaricensis. 

14.  Alexander  Angeloni,  Archiep.  Urbinatensis. 

15.  Jgnatius  Moraes  Cardoso,  Ep.  Pharanensis. 

16.  Franciscus  de  Leonrod,  Ep.  Eistetensis. 

17.  Guillelmus  Josephus  Clifford,  Ep.  Cliftoniensis.  * 

18.  Thomas  Michael  Salzano,  Ep.  Tanensis. 

19.  Joannes  Joseph  Faict,  Ep.  Brugensis. 

20.  Ephrem  M.  Garrelon,  Ep.  Nemesinus  i.  p.  i. 

21.  Aloisius  Nazari  de  Calabiana,  Archiep.  Mediolanensis. 

22.  Georgius  Ebedjesus  Khayyath,  Archiep.  Amadiensis  rit. 
chaldaic. 

23.  Gaspar  Willi,  Ep.  Antipatrensis. 

24.  Joannes  Thomas  Ghilardi,  Ep.  Montis  Regalis  in  Pede- 
montio. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  31.  Decembris  1869. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secret.  Concilii  Vaticani!''' 

Hie  incepta  discussio  est , et  a Concilii  Subsecretario  nuntia- 
tum  est  Patribus,  Episcopum  Eporediensem  Praesidibus  significasse, 
se  ultro  desistere  a proposito  sermonem  habendi,  ne  nimis  in 
longura  protraheretur  discussio. 

Postea  nuntiati  sunt  novi  oratores  inscripti,  nernpe  Josephus 
Valerga,  Patr.  Hierosolymitanus,  Jo.  Baptista  Landriot,  Archiep. 
Rhemensis,  Victor  Aug.  Dechamps,  Archiep.  Mechliniensis , An- 
dreas Raess,  Ep.  Argentinensis,  Thomas  M.  Salzano,  Ep.  Tanensis. 

De  schemate  proposito  loquuti  sunt  hi  Patres:  Augustinus 
Verot,  Ep.  Savannensis,  Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutiarum, 
Josephus  Trevisanato,  Card.,  Patr.  Venetiarum,  Antonius  Hassun, 
Patr.  Ciliciae  Armenorum,  ac  hora  fere  prima  post  meridiem 
dimissi  sunt  Patres,  intimata  ah  Emo  prime  Praeside  proxima 
Congregatione  generali  habenda  die  4.  Januarii. 

Congregatio  septima  habita  est  feria  JJJ.  die  4.  Januarii  prout 
indicta  fuerat.  Jnterfuerunt  quingenti  octoginta  septem  Patres, 
nempe  41  Cardinales,  7 Patriarchae,  4 Primates,  98  Archiepi- 
scopi, 401  Episcopi,  5 Abbates  nullius  dioecesis,  8 Abbates  gene- 
rales  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum  et 
23  Generates  et  Vicarii  generates. 

Missam  lectam  celebravit  Rrrius  D.  Henricus  Manning,  Archiep. 
Westmonasteriensis,  qua  absoluta  Eihi  Praesides  locum  sibi  desti- 
natum occuparunt.  Et  recitata  oratione  Adsumus  Domine,  Emus 
primus  Praeses  indixit  prbsecutionem  discussionis  propositae , et 
successive  loquuti  sunt  Patres : 

Victor  Bernadou,  Archiep.  Senonensis,  Petrus  de  Dreux-Breze, 
Ep.  Molinensis , qui  scripturam  legit  nomine  Joannis  Doney , Ep. 
Montis  Albani  in  Gallia,  Jacobus  Maria  Bailies,  iam  Ep.  Lucio- 
nensis,  Franciscus  Gandolfi,  Ep.  Cornetanus  et  Centumcellarum, 
Conradus  Martin,  Ep.  Paderbornensis,  Augustinus  David,  Ep. 
Briocensis,  I’etrus  Ferre,  Ep.  Casalensis,  Joannes  Baptista  Greith, 
Ep.  S.  Galli. 

Hisce  oratoribus  auditis  Emi  Praesides  disceptationem  inter- 
rumpi  censuerunt , et  primus  Praeses  significavit  Patribus  mor- 


717 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  V. — X. 


718 


tem  Episcopi  Panamensis  et  novam  indixit  Congregationem  et 
alteram  publicam  Sessionem  his  verbis: 

„Antequam  huic  Congregationi  finis  imponatur,  cum  animi 
nostri  dolore  significare  vobis  debemus,  Patres  Rfni,  superiori  die 
defunctum  esse  R.  P.  D.  Odoardum  Vasquez,  Episcopum  Pana- 
mensem:  eius  memoriam  in  sanctissimo  missae  sacrificio  vestrae 
charitati  commendamus. 

Ex  iis  Patribus,  qui  iani  veniam  et  facultatem  loquendi  petie- 
ruut,  supersunt  adhuc  quinque ; itaque  ad  eos  audiendos  babebitur 
Congregatio  generalis  die  Sabbati  8.  huius  mensis  lanuarii,  in  qua 
continuabitur  discussio  scliematis  propositi. 

In  festo  Epiphaniae  Domini  Nostri  die  6.  huius  mensis  erit 
publica  Sessio,  quae  iam  indicta  fuit  in  prima  Sessione;  et  in  ca 
emittenda  est  solemnis  professio  fidei  iuxta  modum  iisdem  (Patri- 
bus) significandum.‘‘ 

Congregatio  octava  habita  est  Sabbato  die  8.  lanuarii,  in  qua 
interfuerunt  sexcenti  quindecim  Patres,  nempe  46  Cardinales,  8 
Patriarchae,  3 Primates,  101  Archiepiscopi , 421  Episcopi,  4 Ab- 
bates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generates  sive  Praesides  Con- 
gregationum ordinum  monasticorum , 20  Generates  et  Yicarii 
generates. 

Celebrata  missa  de  Spiritu  Sancto  per  Rraum  Arcliiep.  Pri- 
matem  Gnesnensem  et  Posnaniensem  Miecislaum  Ledochowski, 
recitatisque  de  more  precibus,  primus  Praeses  denuntiavit  Synodo, 
Pontificem  per  chirographum  die  4.  lanuarii  deputasse  Enmm 
Cardinalem  Rizzarri  in  Praesidem  Consilii  pro  reWs  ad  ordines 
regulares  pertinentibus.  Inde  duo  alia  schemata  Patribus  sunt 
distributa,  primum  de  Episco-pis,  Synodis  et  Vicariis  generaUbus  \ 
alterum  de  Sede  Episcopali  vacante 

Dein  continuata  est  discussio  propositi  scliematis  contra  multi- 
plices  errores  etc.;  et  alii  novi  oratores  sunt  publicati  a Rtno 
Subsecretario,  nimirum:  Simon  Spilotros,  Ep.  Tricaricensis , Guil- 
lelmus  Renatus  Meignan,  Ep.  Catalaunensis , Stephanus  Aemilius 
Ramadie,  Ep.  Elnensis , Emmanuel  Theodorus  del  Valle,  Ep. 
Huanucensis,  Felix  de  las  Cases,  Ep.  Constantinianus  et  Hippo- 
nensis. 

Quatuor  oratores  locuti  sunt:  losephus  Valerga,  Patriarcha 
Hierosolymitanus , qui,  ratione  exilis  vocis,  scriptum  legendum 
dedit  RtTio  Episcopo  Cornetano  et  Centumcellensi , loannes  Bap- 
tista  Landriot,  Archiep.  Rhemensis,  Victor  Dechamps,  Archiep. 
Mechliniensis,  Andreas  Raess,  Ep.  Argentinensis. 

Demum  cum  hora  iam  nimis  processisset  et  plures  adhuc 
superessent  oratores.  Emus  Praeses  monuit  Patres,  eos  audiendos 
esse  in  proxima  Congregatione , quam  dixit  habendam  feria  II. 
sequentis  hebdomadae,  die  10.  lanuarii. 

Congregatio  nona  habita  est  feria  II.  die  10.  lanuarii  hora 
nona  ante  meridiem,  prout  indicta  fuerat.  Interfuerunt  sexcenti 
duodeviginti  Patres,  nempe  40  Cardinales,  6 Patriarchae,  3 Pri- 
mates, 101  Archiepiscopi,  427  Episcopi,  5 Abbates  nullius  dioe- 
cesis, 14  Abbates  generates  et  Praesides  Congregationum  ordinum 
monasticorum,  22  Generates  et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rihus  D.  losephus  Checa,  Archiep.  Qui- 
tensis,  atque  septem  Patres  super  schemate  proposito  de  doctrina 
catholica  sunt  loquuti:  Thomas  Salzano,  Ep.  Tanensis  i.  p.  i., 
Simon  Spilotros,  Ep.  Tricaricensis,  Guillelmus  Meignan,  Ep.  Cata- 
launensis, Stephanus  Ramadie,  Ep.  Elnensis,  Emmanuel  del  Valle, 
Ep.  Huanucensis,  Georgius  Khayatt,  Archiep.  Amadiensis  Chal- 
daeorum,  Ludovicus  Haynald,  Archiep.  Colocensis  et  Bacsiensis, 
losephus  Papp-Szilagyi  de  Illesfalva,  Ep.  Magno-Varadiensis  rit. 
graeco-rumen. 

Veniae  loquendi,  quam  obtinuerant,  renuntiarunt  Felix  de 
las  Cases,  Ep.  Constantinianus  et  Hipponensis , nec  non  Paulus 
Micaleff,  Ep.  Tifernatensis , qui  postremus  veniam  loquendi  pe- 
tierat,  dum  superior  haberetur  Congregatio. 

Postea  Efnus  primus  Praeses  significavit  Patribus  schema 
una  cum  obiectis  difficultatibus  subiiciendum  examini  Deputationis 
pro  rebus  fidei ; et  simul  in  proxima  Congregatione , habenda 
feria  VI.  die  14.  lanuarii,  procedendum  primum  esse  ad  electio- 
nem  Deputationis  pro  rebus  ritus  orientalis , in  qua  etiam  trac- 
tanda  esse,  quae  spectant  ad  apostolicas  missiones;  deinde  vero 
inchoandam  esse  discussionem  duorum  schematum  de  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  Episcopali  vacante. 


■*  V.  hoc  scliema  supra  pag.  G41  sqq. 
2 V.  hoc  schema  pag.  051  sqq. 


a Congregatio  decinia  habita  est  feria  VI.  die  14.  lanuarii. 
Interfuerunt  sexcenti  quinquaginta  sex  Patres,  nempe  44  Cardi- 
nales, 8 Patriarchae,  4 Primates,  112  Archiepiscopi,  443  Episcopi, 
5 Abbates  nullius  dioecesis , 15  Abbates  generates  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum , 25  Generales  et  Vicarii 
generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  loachim  Limberti,  Archiep.  Floren- 
tinus , ac  deinde  Patres  inscripserunt  in  schedulis , iam  in  ante- 
cedenti  Congregatione  distributis , nomiua  eorum , quos  vellent 
constituere  Consilium  pro  rebus  ritus  orientalis,  atque  indicatum 
praeterea  est,  hoc  in  Consilio  esse  quoque  agendum  de  missioni- 
bus  apostolicis.  Inscriptis  depositisque  in  urna  schedulis,  primus 
Praeses  Card,  de  Augelis  in  memoriam  revocavit  Pontificis  prae- 
ceptum  in  Constitutione  Multiplices  inter  indictum  de  secreto  ser- 
vando  turn  a Patribus,  turn  ab  iis  omnibus,  qui  Synodo  inserviunt. 
Docuraentum,  quod  singulis  Patribus  fuit  distributum,  haec  verba 
habuit  : 

MONITUM 

p,  Eihorum  Praesidum  Congregationum  generalium  publicatum  in 
Congregatione  generali  die  14.  lanuarii  1870. 

In  sacrosancto  Concilio  Tridentino,  die  17.  Februarii  a.  1562., 
Cardinales  Praesides  graviter  Patres  admonuerunt,  ne  ea,  quae 
examinanda  proponebantur,  evulgarent,  antequam  in  publica  Ses- 
sione ederentur,  recitatis  per  Secretarium  Angelum  Massarelli 
verbis  sequentibus:  ,Rmi  Patres!  Sciunt  Dominationes  Vestrae, 
quam  indignum  sit,  quamque  indecens,  ut  decreta  et  alia,  quae 
Patribus  examinanda  proponuntur,  antequam  firmentur,  et  in 
publica  Sessione  edantur,  evulgentur.  Quare  Illmi  DD.  Legati 
et  Praesides  admonent  atque  etiam  hortantur  Dominationes  Ve- 
stras , ut  pro  honore  atque  existimatione  huius  sacri  Concilii  et 
ad  obviandum  scandalis,  quae  oriri  possent,  decreta  et  alia  quae- 
cunque,  quae  examinanda  proponuntur,  non  evulgent,  neque  eo- 
rum exemplum  alicui  extra  gremium  Concilii  exhibeant , neve 
extra  civitatem  ad  aliquos  transmittant ; idque  ne  a suis  familia- 
ribus  fiat,  severissime  prohibeant.‘  Iam  vero,  quoniam  non  sine 
magno  animi  nostri  dolore  et  iusta  bonorum  omnium  offensione 
id  modo  accidit,  de  quo  suo  tempore  lamentabantur  Cardinales 
Concilii  Tridentini  Praesides,  idem  monitum  instaurare  cogimur 
atque  illud  iis  omnibus  serio  inculcare,  qui  in  Litteris  Apostolicis 
MidtipUces  inter  num.  III.  recensentur,  videlicet  omnibus  et  sin- 
gulis Patribus,  officialibus  Concilii,  theologis,  sacrorum  canonum 
peritis,  ceterisque,  qui  operam  suani  Patribus  vel  officialibus  prae- 
dictis  quovis  modo  in  rebus  huius  Concilii  praebent,  maxime  cum 
ob  effrenem  publicarum  epbemeridum  licentiam  multo  raaiora 
scandala  ex  secreti  violatione  nascantur,  et  habeatur  in  iisdem 
Apostolicis  Litteris  expressum  Summi  Pontificis  de  secreto  ser- 
vando  praeceptum , quod  praeceptum  sine  gravis  culpae  reatu 
transgredi  nemini  licet. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  14.  lanuarii  1870. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar. 

Post  hoc  monitum  et  aliud  addidit  Eihus  primus  Praeses 
hisce  verbis : 

„Reverendissimi  Patres , plurimorum  Patrum  desiderio  non 
semel  nobis  expresso  adbaerentes,  priusquam  incipiatur  discussio 
d et  examinatio  propositorum  schematum,  monemus  et  onixe  roga- 
mus  eos  omnes , qui  loqui  volent  in  Congregatione  generali , ut 
quantum  fieri  potest  maxima  brevitate  utantur  in  suis  proponen- 
dis  et  explicandis  animadversionibus , omittendo  ea,  quae  proprie 
ad  rem  non  pertinent,  neque  ex  integro  repetendo,  quae  fortasse 
ab  aliis  Patribus  iam  adnotata  fuerint.^ 

Demum  Emus  primus  Praeses  initium  discussionis  fieri  in 
hunc  modum  Patribus  enuntiavit: 

„Rmi  Patres , incipit  nunc  discussio  et  examinatio  schema- 
tum , pro  qua  inscripti  sunt  oratores  undecim , quorum  nomina 
recitabit  R.  D.  Subsecretarius.“ 

Qui  ambonem  ascendens  notam  inscriptorum  oratorum  ])ublica- 
vit.  Hi  erant  Rmi  Patres : Card.  Fridericus  Schwarzenberg,  Archiep. 
Pragensis,  Card.  lacobus  M.  C.  Mathieu,  Archiep.  Bisuntinus,  Pau- 
lus Ballerini,  Patriarcha  Alexandrinus , loannes  Simor,  Archiej). 
Strigoniensis  et  Primas  Hungariae,  Benvenutus  Monzon  y Martins, 
Archiep.  Granatensis,  loannes  Losanna,  Ep.  Bugellensis,  loseph 
Caixal  y Estrade,  Ep.  Urgellensis,  loannes  Devoucoux,  Ep.  Ebroi- 
consis,  loachim  Lluch,  Ep.  Salamantinus,  Ferdinandus  Ramirez 


719 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


720 


y Vasquez,  Ep.  Pacensis,  Salvator  Angelus  Demartis,  Ep.  Galtel-  a 
linensis  et  Norensis. 

Ad  ambonem  successive  vocati  sunt  ab  Emo  primo  Praeside : 
Card.  Fridericus  Schwarzenberg,  Archiep.  Pragensis,  Card.  laco- 
bus  Mathieu,  Archiep.  Bisuntinus,  Paulus  Ballerini,  Patriarcha 
Alexandrians,  loannes  Simor,  Archiep.  et  Primas  Strigoniensis, 
Benvenutus  Monzon  y Martins,  Archiep.  Granatensis. 

Denique  distributa  quoque  sunt  schemata  de  vita  et  honestate 
clericorum  ‘ et  de  parvo  CatecMsmo 

Postea  dimissi  sunt  Patres,  intimata  proxima  Congregatione 
insequenti  die  habenda. 

Congregatio  imdecima  habita  est  die  15.  lanuarii  hora  nona 
ante  meridiem.  Interfuerunt  quingenti  nonaginta  unus  Patres, 
nempe  41  Cardinales,  7 Patriarchae,  4 Primates,  109  Archiepiscopi, 
390  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  15  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , usum  mi- 
trae  habentes,  21  Generates  et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rinus  D.  Carolus  Pooten,  Archiep.  Anti- 
barensis  et  Scodrensis.  Precibus  de  more  recitatis , continuatur 
discussio  schematum  de  Episcojyis,  Synodis,  Vicariis  generalibug,  " 
et  de  Sede  Episcopali  vacante. 

Locuti  autem  sunt  Patres : loannes  Losanna,  Ep.  Bugellensis, 
losephus  Caixal  y Estrade,  Ep.  Urgellensis , loannes  Devoucoux, 
Ep.  Ebroicensis,  loachim  Lluch,  Ep.  Salamantinus  et  Civitatensis, 
Salvator  Demartis,  Ep.  Galtellinensis  et  Norensis,  Ferdinandus 
Ramirez  y Vasquez,  Ep.  Pacensis. 

Postea  dimissi  sunt  Patres,  intimata  Congregatione  proxima 
die  19.  lanuarii  habenda. 

Coiigregatio  diiodeciina  habita  est  die  19.  lanuarii  hora  nona 
matutina.  Intei’fuerunt  sexcenti  undecim  Patres,  nempe  37  Car- 
dinales, 7 Patriarchae,  4 Primates,  109  Archiepiscopi,  412  Epi- 
scopi, 5 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates  et  Prae- 
sides Congregationum  ordinum  monasticorum , 23  Generates  et 
Vicarii  generates. 

Missa  ritu  Ambrosiano  celebravit  Rmus  D.  Aloisius  Nazari 
de  Calabiana,  Archiep.  Mediolanensis.  Recitatis  de  more  oratio- 
nibus,  Ernus  Ajitoninus  de  Luca,  qui  propter  absentiam  Emi  Card, 
de  Angelis,  primi  Praesidis  munere  fungebatur,  Patribus  annun-  ^ 
tiavit  peractum  fuisse  scrutinium  schedularum  pro  electioiie  qua- 
tuor  et  viginti  Deputatorum  pro  rebus  ritus  orientalis  et  missio- 
num  apostolicarum , et  iussit  Subsecretarium  promulgai-e  nomina 
Deputatorum,  quae  sunt: 

„l)epntatio  pro  rebus  ritus  orientalis  et  pro  apostolicis 
missionibus. 

Peracto  scrutinio  schedularum,  quae  exhibitae  sunt  in  Con- 
gregatione generali  habita  feria  VI.,  die  decima  quarta  vertentis 
mensis,  maiori  suffragiorum  numero  inventi  sunt  electi: 

Reverendissitni  Patres : 

1.  Petrus  Bostani , Archiep.  Tyrensis  et  Sidoniensis , rit. 
maronit. 

2.  Vincentius  Spaccapietra , Archiep.  Smyrnensis,  Vic.  Ap. 
Asiae  minoris. 

3.  Carolus  Lavigerie,  Archiep.  Algerianus. 

4.  Cyrillus  Behnam  Benni,  Archiep.  Mausiliensis,  rit.  syriac. 

5.  Ambrosius  Basilius  Abdou,  Ep.  Mariamnensis,  rit.  graeco-  d 
melchit. 

G.  loseph  Papp-Szilagyi  de  Illesfalva , Ep.  Magno-Varadi- 
neusis,  rit.  graeco-rumen. 

7.  Aloisius  Ciurcia,  Archiep.  Irenopolitanus  i.  p.  i.,  Vic.  Ap. 
Aegypti  et  Arabiae. 

8.  Aloisius  de  la  Place,  Ep.  Hadrianopolitanus  i.  p.  i.,  Vic. 
Ap.  Tche-ly  septentrionalis. 

9.  Stephanus  Ludovicus  Charbonneaux,  Ep.  lassensis  i.  p.  i., 
Vic.  Ap.  Mayssurii. 

10.  Thomas  Grant,  Ep.  South warcensis. 

11.  Ililarius  Alcazar,  Ep.  Paphensis. 

12.  Daniel  Mac  Gettingan,  Ep.  Rapotensis. 

13.  Antonius  loseph  Pluym,  Ep.  Nicopolitanus  i.  p.  i. , Ad- 
ministr.  Vicariatus  Valachiensis. 

14.  Melchior  Nasarian,  Archiep.  Mardensis,  rit.  armen. 


15.  Stephanus  Melchisedechian,  Ep.  Erzerumiensis,  rit.  armen. 

16.  Augustinus  Georgius  Barshino , Archiep.  Salmasiensis, 
rit.  chald. 

17.  loannes  Lynch,  Ep.  Torontinus. 

18.  loannes  Marango,  Ep.  Tenensis  et  Miconensis. 

19.  Franciscus  loannes  Laouenan,  Ep.  Flaviopolitanus  i.  p.  i., 
Vic.  Ap.  Pundicherii. 

20.  Antonius  Carolus  Cousseau,  Ep.  Engolismensis. 

21.  Ludovicus  de  Goesbriand,  Ep.  Burlingtonensis. 

22.  losephus  Valerga,  Patr.  Hierosolymitanus. 

23.  lacobus  Quinn,  Ep.  Brisbanensis. 

24.  Carolus  Poirier,  Ep.  Rosensis. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  18.  lanuarii  1870. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secret.  Concilii  Vaticani.“ 

Continuata  delude  est  discussio  duorum  schematum  de  disci- 
plina  ecclesiastica , et  Riuus  Subsecretarius  iussu  primi  Praesidis 
publicavit  nomina  oratorum , qui  sunt  Rmi  Patres : Vincentius 
Spaccapietra,  Archiep.  Smyrnensis,  Georgius  Darboy,  Archiep. 
Parisiensis , Paulus  Melchers , Archiep.  Coloniensis , Franciscus 
Gandolfi , Ep.  Cornetanus  et  Centumcellensis , Livius  Parladore, 
Ep.  S.  Marci  et  Bisinianensis,  Franciscus  de  Charbonell,  Ep.  So- 
zopolitanus,  Guillelmus  de  Ketteler,  Ep.  Moguntinus,  Constantinus 
Bonet,  Ep.  Gerundensis,  Antonius  Fania,  Ep.  Potentinus  et  Mar- 
sicensis,  loannes  Bapt.  Zwerger,  Ep,  Secoviensis,  Placidus  Casan- 
gian , Archiep.  Antiochenus  rit.  armen. , Felix  Dupanloup , Ep. 
Aurelianensis , Petrus  de  Dreux-Breze,  Ep.  Molinensis,  Nicolaus 
Pace,  Ep.  Amerinus,  Conradus  Martin,  Ep.  Paderbornensis,  loan- 
nes Bapt.  Ormaechea,  Ep.  de  Tulancingo,  Nicolaus  Dabert,  Ep. 
Petrocoricensis , loseph  Moreyra,  Ep.  Ayacuquensis , Franciscus 
Zunnui  Casula,  Ep.  Uxellensis  et  Terralbensis. 

Ex  hisce  Patribus  sex  tantummodo  locuti  sunt , nimirum : 
Vincentius  Spaccapietra,  Archiep.  Smyrnensis,  Georgius  Dai-boy, 
Archiep.  Parisiensis,  Paulus  Melchers,  Archiep.  Coloniensis,  Fran- 
ciscus Gandolfi , Ep.  Cornetanus  et  Centumcellarum , Livius  Par- 
ladore, Ep.  S.  Marci  et  Bisinianensis,  Franciscus  de  Charbonell, 
iam  Ep.  Torontinus,  nunc  Sozopolitanus  i.  p.  i. 

Postea  dimissi  sunt  Patres,  intimata  Congregatione  proxima 
die  21.  lanuarii  habenda. 

Congregatio  decima  tertia  habita  est  die  21.  lanuarii  hora 
nona  ante  meridiem.  Interfuerunt  sexcenti  undeviginti  Patres, 
nempe  40  Cardinales,  5 Patriarchae,  4 Primates,  105  Archiepi- 
scopi, 426  Episcopi , 5 Abbates  nullius  dioecesis , 1 1 Abbates  ge- 
nerates sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 
23  Generates  et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  ritu  Maronitico  Rmus  D.  losephus  Giagia, 
Archiep.  Cyprensis.  Quum  difficile  esset  Patribus  actiones  sacra- 
tissimas  intelligere  ob  ritus  a latino  longe  diversos,  caeremonia- 
rum  Magister  easdem  interim  Patribus  elata  voce  significabat; 
eiusmodi  Missae  celebratio  horam  fere  perduravit.  Distributo 
dein  Patribus  schemate  de  Ecclesia^,  Emus  primus  Praeses  pro- 
secutionem  discussionis  indixit  in  schemata  de  Episcopis,  Synodis, 
Vicariis  generalibus , et  de  Sede  Episcopali  vacante;  Rmus  Sub- 
secretarius publicavit  nomina  oratorum,  qui  ex  praecedente  Con- 
gregatione supererant , nec  non  aliorum , qui  iis  accesserant, 
nempe:  Guillelmus  de  Ketteler,  Ep.  Moguntinus,  Constantinus 
Bonet,  Ep.  Gerundensis,  Antonius  Fania,  Ep.  Potentinus  et  Mar- 
sicensis,  loannes  Bapt.  Zwerger,  Ep.  Secoviensis,  Placidus  Casan- 
gian,  Archiep.  Antiochenus,  rit.  armen.,  Felix  Dupanloup,  Ep.  Au- 
relianensis, Petrus  de  Dreux-Breze,  Ep.  Molinensis,  Nicolaus  Pace, 
Ep.  Amerinus , Conradus  Martin , Ep.  Paderbornensis , loannes 
Bapt.  Ormaechea,  Ep.  de  Tulancingo,  Nicolaus  Dabert,  Ep.  Petro- 
coricensis, loseph  Moreyra,  Ep.  Ayacuquensis,  Franciscus  Zunnui 
Casula,  Ep.  Uxellensis  et  Terralbensis.  Novi  autem  oratores  ac- 
cesserant Rmi  Patres  loseph  Georgius  Strossmayer,  Ep.  Bosnensis 
et  Sirmiensis , lesualdus  Vitali , Ep.  Ferentinus , loannes  Faict, 
Ep.  Bi’ugensis. 

Dein  a Rmo  primo  Praeside  ad  ambonem  successive  vocati 
sunt  Rfhi  Patres:  Guillelmus  de  Ketteler,  Ep.  Moguntinus,  Con- 
stantinus Bonet,  Ep.  Gerundensis,  Antonius  Fania,  Ep.  Potentinus 
et  Marsicensis , Placidus  Casangian , Archiep.  Antiochenus  ritus 
armeni,  Felix  Dupanloup,  Ep.  Aurelianensis. 


1 V.  hoc  schema  supra  pag.  659  sqq. 
* V.  pag.  66.3  sq. 


^ V.  lioc  schema  pag.  567  sqq. 


721 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  X. — XVIII. 


722 


Postea  dimissi  sunt  Patres,  intimata  Congregatione  proxima  a 
die  22.  lanuarii  habenda. 

Congregatio  deciina  quanta  habita  est  die  22.  lanuarii.  Inter- 
fuerunt  quingenti  sexaginta  noveni  Patres,  nempe  35  Cardinales, 

5 Patriarchae,  4 Primates,  92  Archiepiscopi,  397  Episcopi,  3 Ab- 
bates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generates  sive  Praesides  Con- 
gregationum ordinum  monasticorum , 20  Generales  et  Vicarii 
generates. 

Rmus  D.  Antonius  Salomone,  Arcbiep.  Salernitanus,  missam 
lectam  celebravit  atque  inde  continuata  est  discussio  scbematum 
de  Episcopis  etc. 

Locuti  sunt  bi  Patres : Petrus  de  Dreux-Breze , Ep.  Moli- 
nensis,  Nicolaus  Pace,  Ep.  Amerinus,  loannes  Baptista  Ormaecbea, 
Ep.  de  Tulancingo,  Nicolaus  Dabert,  Ep.  Petrocoricensis,  losepbus 
Moreyra,  Ep.  de  Guamanga  seu  Ayacuquensis , cuius  verba  in- 
dubiis  approbationis  signis  et  plausibus  a Concilii  Patribus  ex- 
cepta  sunt. 

Postea  dimissi  sunt  Patres,  intimata  Congregatione  proxima 

die  24.  lanuarii  babenda.  , 

b 

Congregatio  decima  quinta  babita  est  die  24.  lanuarii  bora 
nona  matutina.  Interfuerunt  sexcenti  quinque  Patres , nempe 
41  Cardinales , 8 Patriarcbae , 4 Primates , 85  Archiepiscopi, 
425  Episcopi,  5 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  24  Gene- 
rates et  Vicarii  generates. 

Missam  lectam  celebravit  Rmus  D.  losepb  Sadoc  Alemauy, 
Arcbiep.  S.  Francisci.  Qua  absoluta  et  recitata  oratione  Adsumus 
Domine  etc.  Einus  primus  Praeses  Patres  monuit,  signa  appro- 
bationis et  plausus  in  profanis  comitiis  adbiberi  consueta  cum 
dignitate  et  gravitate  synodalium  Congregationum  nullatenus  con- 
venire  et  idcirco  ab  eis  in  posterum  abstinendum  esse. 

Dein  continuationem  discus,sionis  indixit  duorum  priorum  scbe- 
matum de  disciplina  ecclesiastica  et  iussit  a Subsecretario  perlegi 
nomina  oratorum , qui  e superiori  Congregatione  audiendi  super- 
erant,  nec  non  eorum,  qui  postea  loquendi  facultatem  petierant. 
Rrai  Patres,  qui  prioribus  accesserant,  sunt:  Eugenius  Lacbat, 
Ep.  Basileensis , Stepbanus  Melcbisedecbian , Ep.  Erzerumiensis 
rit.  arm.,  Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutiaruni.  c 

Ad  ambonem  successive  vocati  sunt:  Franciscus  Casula,  Ep. 
Uxellensis  et  Terralbensis , losepbus  Strossmayer,  Ep.  Bosnensis 
et  Sirmiensis , lesualdus  Vitali , Ep.  Ferentinus , loannes  Faict, 
Ep.  Brugensis. 

Deinde  dimissi  sunt  Patres  tribus  quadrantibus  post  meridiem, 
intimata  Congregatione  proxima  die  25.  lanuarii  babenda. 

Congregatio  decima  sexta  babita  est  die  25.  lanuarii  boi’a 
nona  matutina.  Interfuerunt  sexcenti  scptem  Patres,  nempe  39  Car- 
dinales, 6 Patriarcbae,  4 Primates,  99  Archiepiscopi,  426  Episcopi, 

1 Abbas  nullius  dioecesis,  10  Abbates  generates  sive  Praesides 
Congi’egationum  ordinum  monasticorum,  22  Genei'ales  et  Vicarii 
generales. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Alexander  Angeloni , Arcbiep. 
Urbinatensis,  qua  absoluta  et  recitata  oratione  Adsumus  Domine  etc. ^ 
Emus  primus  Praeses  indicens  continuationem  discussionis  duoi’ura 
priorum  scbematum  de  disciplina  ecclesiastica  annuntiavit  Patribus, 
quatuor  oratoribus  iam  publicatis  et  inscriptis  pro  Congregatione 
praecedenti  duos  alios  accessisse,  nempe  Eniura  ac  Rmum  D.  Ca- 
millum  Card,  di  Pietro,  Episcopum  Albanensem,  et  Rmum  D.  lo- 
sephum  Audu,  Patriarcbam  Babylonensem  Chaldaeorum. 

De  propositis  schematibus  locuti  sunt : loannes  Baptista  Zwer- 
ger,  Ep.  Secoviensis,  Eugenius  Lacbat,  Ep.  Basileensis,  Stepbanus 
Melcbisedecbian,  Ep.  Erzerumiensis  rit.  arm.,  Laurentius  Gastaldi, 
Ep.  Salutiarum , Card.  Camillas  di  Pietro , Ep.  Albanensis , qui 
venia  Praesidum  non  ambonem , sed  alium  eminentiorem  locum 
experimenti  gratia  conscendit,  losepbus  Audu,  Patr.  Babylonensis 
Chaldaeorum,  qui  observationes  suas  chaldaice  scriptas  et  in  lati- 
nam  linguam  versas  venia  Emorum  Praesidum  legendas  dedit 
Archiepiscopo  Senonensi. 

Auditis  oratoribus  omnibus,  qui  ])ro  duobus  prioribus  scbema- 
tibus  inscripti  fuerant.  Emus  ))rimus  Praeses  Patres  sic  allocutus  est: 

„Rmi  Patres,  quoniam  ut  audistis  plures  difbcultates  propo- 
sitae  sunt  circa  schemata  de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  EpiscopuU 
vacante,  idcirco  iuxta  Apostolicas  Litteras  diei  27.  Novembris  1869. 
Multiplices  inter  eadem  una  cum  obiectis  difbcnltatibus  remitte- 
mus  pro  examine  ad  Deputationem  super  rebus  ad  disciplinam 
ecclesiasticam  spectantibus.“ 

Coll.  Lac.  vn. 


Dein  indixit  discussionem  schematis  decreti  de  vita  et  hone- 
state  clericorum  his  verbis: 

„Progrediamur  nunc  ad  discussionem  et  examinationem  tertii 
schematis  de  disciplina  ecclesiastica,.  nempe  de  vita  et  honestate 
clericorum,,  pro  quo  octo  oratores  iam  nomina  sua  dederunt,  quae 
ex  ambone  publicabit  R.  D.  Subsecretarius.‘‘ 

Qui  ambonem  conscendens  notam  perlegit , in  qua  inscripti 
erant  Rtni  PP.  Ludovicus  Card,  de  la  Lastra  y Cuesta,  Arcbiep. 
Hispalensis,  loannes  Simor,  Arcbiep.  Strigoniensis  et  Primas  Hun- 
gariae,  Thomas  Michael  Salzano,  Ep.  Tanensis,  Conradus  Martin, 
Ep.  Paderbornensis , Augustinus  Verot,  Ep.  Savannensis,  losepb 
Papp-Szilagyi  de  Illesfalva,  Ep.  Magno-Varadinensis  rit.  gr.  rum., 
Henricus  Bindi , Ep.  Pistoriensis  et  Pratensis,  losepb  de  Urqui- 
naona,  Ep.  Canariensis  et  S.  Christopbori  de  Laguna. 

Promulgatis  his  nominibus,  de  schemate  illo  orationem  habuit 
Cardinalis  Ludovicus  de  la  Lastra,  Arcbiep.  Hispalensis. 

Deinde  dimissi  sunt  Patres,  intimata  Congregatione  proxima 
die  27.  lanuarii  babenda. 

Congregatio  decima  septima  habita  est  feria  V.  die  27.  lanuarii, 
bora  consueta.  Interfuerunt  sexcenti  quadraginta  Patres,  nempe 
38  Cardinales , 5 Patriarchae , 4 Primates , 103  Archiepiscopi, 
446  Episcopi,  6 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  24  Gene- 
rales et  Vicarii  generales. 

Celebrata  missa  per,Rmum  D.  Aloisium  Natoli,  Arcbiep.  Messa- 
nensem.  Emus  primus  Praeses  annuntiavit  Patribus  nominationem 
Praesidis  Congregationis  specialis  pro  rebus  ritus  orientalis  et 
missionum  apostolicarum  a Summo  Pontifice  factam,  hisce  verbis: 

„Rmi  Patres,  SS.  Dominus  Noster  Pius  IX.  Praesidem  Con- 
gregationis specialis  pro  rebus  ritus  orientalis,  in  qua  tractabitur 
etiara  de  apostolicis  missionibus , per  chirographum  datum  die 
17.  huius  mensis  lanuarii  nominavit : qui  est  Emus  et  Rmus 
D.  Alexander  Card.  Barnab6.“ 

Dein  discussio  schematis  de  vita,  et  honestate  clericorum  con- 
tinuata est,  publicatis  a Rnio  Subsecretario  novis  oratoribus,  qui 
prioribus  accesserant , nimirum : Benvenutus  Monzon  y Martins, 
Arcbiep.  Granatensis,  Melchior  Nasarian,  Arcbiep.  Mardensis  rit. 
arm.,  Paulus  Melcbers,  Arcbiep.  Coloniensis,  lanuarius  Acciardi, 
Ep.  Anglonensis  et  Tursiensis,  losepb  Caixal  y Estrade,  Ep.  Ur- 
gellensis , Pancratius  Dinkel , Ep.  Augustanus  Vindelicorum , An- 
tonius Jorda  y Soler,  Ep.  Vicensis,  Thomas  Gallucci,  Ep.  Reci- 
netensis  et  Lauretanus,  Salvator  Angelas  Demartis,  Ep.  Galtelli- 
nensis  Norensis. 

De  schemate  autem  locuti  sunt  hi  Patres:  loannes  Simor, 
Arcbiep.  Strigoniensis,  Thomas  Michael  Salzano,  Ep.  Tanensis, 
Conradus  Martin,  Ep.  Paderbornensis,  Augustinus  Verot,  Ep. 
Savannensis,  losepbus  Papp-Szilagyi,  Ep.  Magno-Varadinensis 
Graecorum,  Henricus  Bindi,  Ep.  Pistorien.sis  et  Pratensis. 

Hie  autem  ab  Efiiis  Praesidibus  interrupta  discussio  est,  et 
Eiuus  primus  Praeses  enuntiavit  Patribus,  in  hac  alma  Urbe  su- 
premum  obiisse  diem  Episcopum  Verae  Crucis,  his  verbis: 

„Rmi  Patres , dolentes  vobis  notum  faeimus , quod  in  hac 
alma  Urbe  supremum  diem  obiit  Rmus  D.  Franciscus  Suarez  de 
Peredo,  Episcopus  Verae  Crucis,  cuius  animani  piis  Rmorum  Pa- 
trum  suffragiis  praesertim  in  sacrosancto  missae  sacrificio  com- 
mendatur. 

Proxima  Congregatio  generalis  babebitur  crastina  die.  In 
ea  continuabitur  discussio  et  examinatio  eiusdem  schematis  de 
vita  et  honestate  clericorumA 

Congregatio  decima  octava  babita  est  feria  VI.  die  28.  la- 
nuarii, cui  interfuerunt  sexcenti  novem  Patres,  nempe  34  Cardi- 
nales, 7 Patriarchae,  4 Primates,  98  Archiepiscopi,  426  Episcopi, 
5 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generales  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum,  22  Generales  et  Vicarii 
generales. 

Missam  celebravit  Riiins  D.  loannes  Vanesa,  Arcbiep.  Foga- 
rasiensis  ritus  rumeni ; qua  absoluta  et  recitata  oratione  Adsumus 
Domine  etc.  Emus  primus  praeses  Patribus  annuntiavit  ex  ora- 
toribus pro  superiore  Congregatione  inscriptis  adbuc  decern  super- 
esse  eisque  tres  alios  accessisse  (loannem  Ghilardi , Ep.  Montis 
Regalis,  Guillelmum  Clifford,  Ep.  Cliftoniensem,  Cyrillum  Bebnam 
Benni,  Arcbiep.  Mausiliensem  rit.  syr.).  Omnium  borum  nomina 
ex  ambone  per  Subsecretarium  publicata  sunt. 

Deinde  super  schemate  de  vita  et  honestate  clericorum  locuti 
sunt  bi  Patres:  losepbus  de  Urquinaona,  Ep.  Canariensis,  Benve- 

46 


723 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


724 


nutus  Monzon,  Archiep.  Granatensis,  Melchior  Nasarian,  Archiep. 
Mardensis  rit.  armen.,  Paulus  Melcliers,  Archiep.  Coloniensis. 

Postea  dimissi  sunt  Patres,  intimata  Congregatione  proxima 
die  31.  lanuarii  habenda. 

Congregatio  nudeyicesiina  habita  est  feria  II.  die  31.  lanuarii, 
cui  interfuerunt  sexcenti  viginti  Patres , nempe  40  Cardinales, 
7 Patriarchae,  4 Primates,  102  Arcliiepiscopi,  429  Episcopi,  5 Ah- 
bates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generales  sive  Praesides  Con- 
gregationum  ordinuni  monasticorum , 20  Generales  et  Vicarii 
generales. 

Missa  per  RiTiura  D.  Franciscura  Wierzchleyski , Archiep. 
Leopoliensem  rit.  lat. , celebrata,  Subsecretarius  bajic  relationem 
perlegit ; 

„Emi  Praesides,  Enii  ac  Run  Patres,  per  Litteras  Apostolicas 
diei  27.  Novembris  1869.  MultipUces  inter  § V.  statutum  fuit  quod 
ad  ludices  excusationum  pertineat  procurationes  et  excusationes 
Praelatorum  absentium,  nec  non  eorum  postulata,  qui,  Concilio 
nondum  dimisso,  iustam  discedendi  causara  se  habere  putaverint, 
excipere , atque  ad  normam  conciliaris  disciplinae  et  sacrorum 
canonum  expendere ; quo  facto,  de  his  relatio  ad  Congregationem 
generalem  facienda  est.  Itaque  ludices  excusationum  officio  suo 
functi  haec  ad  Congregationem  generalem  referenda  proposuerunt. 

Absentiam  suam  a Concilio  sufficienter  excusarunt,  procura- 
tore  etiam  constituto: 

a)  propter  infirmitatem  corporis  et  senectutem ; Emus  ac 
Rmus  D.  Card.  Archiep.  Lugdunensis ; Rfni  DD.  Ep.  Alaliensis, 
Vicarius  Apostolicus  in  regno  Siam;  Ep.  Carystensis , auxiliaris 
Archiep.  de  Guatimala  in  America  centrali;  Ep.  Mennitbensis  in 
India  orientali;  Ep.  Apuanus;  Ep.  Bovensis;  Archiep.  iam  Qui- 
tensis,  nunc  Administrator  Apostolicus  de  Loja;  Ep.  Truxillensis ; 

b)  propter  senectutem  laboribus  itineris  ferendis  imparem : 
Archiep.  Limanus  in  Peruvia;  Ep.  Thespiensis,  auxiliaris  Lima- 
nus;  Ep.  Cochabambensis  in  America  (absque  procuratore) ; 

c)  propter  adversam  valetudinem : Archiep.  Babiensis  in  Bra- 
silia; Ep.  Medellensis  in  America  rneridionali;  Ep.  Pastopolitanus 
in  America;  Ep.  Novariensis;  Ep.  Cuscbensis  in  Peruvia;  Ep.  Pas- 
saviensis  (absque  procuratore) ; Ep.  Jacensis  in  Ilispania  (, absque 
procuratore);  Ep.  Vancouveriensis  (absque  procuratore); 

d)  propter  necessitates  ecclesiarum  sive  spirituales  sive  tempo- 
rales:  Archiep.  Cyprensis  rit.  armen.;  Ep.  Ibarrensis  in  Republica 
Aequatoris;  Ep.  Satalensis,  coadiutor  Episcopi  S.  Bonifacii  in  Ame- 
rica ; Ep.  Callipolensis , Vicarius  Apostolicus  utriusque  Guineae ; 
Ep.  Bendensis;  Ep.  Byblensis,  Vicarius  Apostolicus  in  Tonkin  ob 
nimiam  itineris  difficultatem ; Ep.  Tiberiopolitanus  in  civitate  Li- 
mana  ob  defectum  sumptuum  itineri  necessariorum ; Praepositus 
maior  Eiemitarum  Camaldulensis  Congregationis  Montis  Coronae 
ob  infirmitatem  (absque  procuratore). 

Hac  relatione  a Subsecretario  perlecta.  Emus  primus  Praeses 
dixit:  „Postquam  Rmi  Patres  causas  absentiae  praedictorum  Epi- 
scoporum  intellexerunt , quas  ludices  excusationum  sufficienter 
probatas  censuere , ii  omnes , qui  absentiam  eorundem  ex  causis 
allatis  satis  excusatam  agnoscunt,  surgendo  assensum  suum  mani- 
festent.“ 

Et  cum  surrexissent  undique  Patres,  Emus  primus  Pi-aeses 
addidit:  „Excusationes  sufficientes  agnitae  sunt.“ 

Alteram  relationem  Subsecretarius  perlegit,  quae  bis  verbis 
exprimebatur : „ Aliquot  Concilii  Patres  ob  urgentes  ecclesiarum 
suarum  necessitates  veniam  a Concilio  discedendi , absque  obliga- 
tione  redeundi,  petierunt,  scilicet:  Ep.  Portlandensis;  Ep.  Cama- 
censis,  Vicarius  A])ostolicus  in  Curasao;  Ep.  Derbensis,  auxiliaris 
Archiep.  Panormitani;  Ep.  Bugiacbensis  Syrus,  non  solum  ob  ec- 
clesiae  suae  neeessitatem,  verum  etiam  ob  assiduam  infirmitatem. 
Quas  causas  ludices  excusationum  satis  fundatas  atque  probatas 
agnoverunt,  eorumque  petition em  exaudiendam  suaserunt.“ 

Altera  hac  relatione  perlecta , Emus  primus  Praeses  dixit : 
„Postquam  causae , ob  quas  praedicti  Episcopi  a Concilio  disce- 
deudi  veniam  petierunt,  ludicibus  excusationum  satis  fundatae  et 
probatae  visae  sunt,  eorumque  petitionem  exaudiendam  suaserunt, 
Rnii  Patres,  qui  has  causas  sufficere  censent,  ut  venia  discedendi 
eisdem  tribuatur,  surgendo  assensum  suum  manifestent.‘‘ 

Et  cum  iterum  surrexissent  undique  Patres , Einus  primus 
Praeses  addidit:  „Causa  discedendi  probata  est.^ 

Postea  discussio  scbematis  decreti  de  vita  et  honestate  cleri- 
cortim  continuata  est , nominibus  oratorum  per  Snbsecretarium 
publicatis,  inter  quos  quinque  novi  accesserant,  nimirum:  Petrus 


a Bostani , Archiep.  Tyri  et  Sidonis  rit.  mar. , Franciscus  Pedicini, 
Archiep.  Barensis,  Franciscus  Gandolfi,  Ep.  Cornetanus  et  Cen- 
tumcellensis , Vineentius  Jekelfalusy,  Ep.  Albae  Regalis,  Emma- 
nuel del  Valle,  Ep.  Huanucensis. 

Locuti  sunt  autem  de  illo  schemate  hi  Patres:  lanuarius 
Acciardi,  Ep.  Anglonensis  et  Tursiensis,  losephus  Caixal,  Ep.  Ur- 
gellensis,  Pancratius  Dinkel,  Ep.  Augustanus,  Antonins  Jorda, 
Ep.  Vicensis,  Thomas  Gallucci,  Ep.  Recanetensis  ac  Lauretanus. 

Hie  autem  interrupta  disceptatio  est,  et  Emus  primus  Praeses 
dixit:  „ Rnii  Patres,  supremum  diem  obiit  in  hac  alma  Urbe  Rmus 
D.  Bertrandus  Severus  Mascarou-Laurence , Ep.  Tarbiensis,  cuius 
anima  Rniorum  Patrum  suffragiis  commendatur. 

Quoniam  autem  bora  iam  nimis  processit  et  plures  adhuc 
oratores  audiendi  supersunt , discussio  et  examinatio  huius  sche- 
matis  continuabitur  in  proxima  Congregatione  generali,  quae  ha- 
bebitur  feria  V.  die  3.  Februarii.“ 

Ilisce  absolutis  dimissa  Congregatio  est. 

Congregatio  vicesima  habita  est  feria  V.  die  3.  Februarii,  cui 
interfuerunt  quingenti  septuaginta  quatuor  Patres,  nempe  31  Car- 
^ dinales,  8 Patriarchae,  3 Primates,  98  Archiepiscopi,  392  Episcopi, 
5 Abbates  nullius  dioecesis,  16  Abbates  generales  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum,  21  Generales  et  Vicarii 
generales. 

Rmus  D.  Vineentius  Spaccapietra,  Archiep.  Smyrnensis,  mis- 
sam  lectam  celebravit.  Qua  absoluta  et  recitata  oratione  Adsumtts 
Doniine  etc.  Emus  primus  Praeses  continuationem  discussionis  in- 
dixit  super  schemate  decreti  de  vita  et  honestate  clericorum;  et 
Patribus  annuntiavit,  ex  oratoribus  pro  superiore  Congregatione 
inscriptis  octo  adhuc  superesse,  iisque  quatuor  alios  accessisse. 
Hi  autem  fuerunt  Ludovicus  Haynald , Archiep.  Colocensis  et 
Bacsiensis,  Stephanus  Stefanopoli,  Archiep.  Philippensis  rit.  gr., 
losepb  Gignoux,  Ep.  Bellovacensis,  Paulus  Hindi,  Ep.  Jazirensis 
rit.  chald. 

Oratorum  nominibus  ex  ambone  publicatis , ab  Emo  primo 
Praeside  successive  vocati  de  schemate  proposito  locuti  sunt : 
Salvator  Demartis,  Ep.  Galtellinensis , Cyrillus  Behnam  Benni, 
Archiep.  Mausiliensis  rit.  syr.,  Guillelmus  Clifford,  Ep.  Cliftonien- 
sis,  Petrus  Bostani,  Archiep.  Tyreusis  et  Sidoniensis  rit.  maronit., 
c Franciscus  Pedicini,  Archiep.  Barensis,  Franciscus  Gandolfi,  Ep. 
Cornetanus  et  Centumcelleusis , Emmanuel  del  Valle , Ep.  Hua- 
nucensis. 

Denique  Emus  primus  Praeses  animam  Rmi  D.  Mariani  Pu- 
gillat  y Amigo , Ep.  Illerdensis , in  alma  Urbe  vita  defuncti  piis 
Rniorum  Patrum  Suffragiis  comniendavit  dimisitque  Patres , in- 
timata Congregatione  proxima  die  4.  Februarii  habenda. 

Congregatio  vicesima  pvima  habita  est  feria  VI.  die  4.  Fe- 
bruarii , cui  interfuerunt  (juingenti  nonaginta  quinque  Patres, 
nempe  35  Cardinales , 6 Patriarchae , 4 Primates , 104  Archi- 
episcopi, 406  Episcopi,  5 Abbates  nullius  dioecesis,  15  Abbates 
generales  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 
20  Generales  et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rrnus  D.  Alexander  Riccardi , Archiep. 
Taurinensis ; dein  Subsecretarius  de  more  ex  ambone  nomina  ora- 
torum perlegit,  inter  quos  hi  aliis  iam  supra  nominatis  accesse- 
runt:  Antonius  de  Macedo  Costa,  Ep.  Belemensis  de  Para,  et 
loannes  Bravard,  Ep.  Constantiensis. 

Locuti  vero  sunt  super  schemate  de  vita  et  honestate  cleri- 
corum: Vineentius  Jekelfalusy,  Ep.  Albae  Regalis,  Ludovicus 
Haynald , Archiep.  Colocensis , Ste])banus  Stefanopoli , Archiep. 
Philippensis,  Paulus  Hindi,  Ep.  Jazirensis  rit.  chald.,  Antonius 
de  Macedo  Costa,  Ep.  de  Belem  de  Para. 

Inde  Patres  dimissi  sunt,  intimata  proxima  Congregatione 
habenda  die  7.  Februarii. 

Congregatio  vicesima  secunda  habita  est  feria  II.  die  7.  Fe- 
bruarii, cui  interfuerunt  sexcenti  septem  Patres,  nempe  41  Car- 
dinales, 6 Patriarchae,  3 Primates,  100  Archiepiscopi,  417  Epi- 
scopi, 5 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generales  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 21  Generales 
et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Felicissimus  Salvini , Archiep. 
Camerinensis.  Qua  absoluta  et  oratione  solita  recitata,  Subsecre- 
tarius oratorum  nomina  perlegit:  loannes  Bravard,  Ep.  Constan- 
tiensis, loannes  Lyonnet,  Archiep.  Albiensis,  loannes  Ghilardi, 
Ep.  Montis  Regalis,  losepb  Strossmayer,  Ep.  Bosnensis  et  Sirmien- 
sis,  loacbim  Lluch,  Ep.  Salamantinus  et  Civitatensis , Laurentius 


725 


Acta  Cougregationuni  general.  Congreg.  XVIII. — XXV.  726 


Gastaldi,  Ep.  Salutiarum,  Theodorus  losephus  Gravez,  Ep.  Na- 
murcensis. 

Deinde  successive  ab  Emo  prime  Praeside  ad  ambonem  vo- 
cati  super  scliemate  de  vita  et  honestate  clericoriini  locuti  sunt: 
loannes  Bravard,  Ep.  Constantiensis , loannes  Lyonnet,  Archiep. 
Albiensis,  loseph  Strossmayer , Ep.  Bosnensis,  loachim  Llucb, 
Ep.  Salamantinus.  Infirma  autem  valetudine  inipeditus  Episcopus 
Montis  Regalis  loquendi  facultate  uti  non  potuit. 

Denique  Patres  dimissi  sunt,  intimata  proxima  Congregatione 
habenda  die  8.  Februarii. 

Congregatio  vicesima  tertia  habita  est  feria  III.  die  8.  Fe- 
bruarii, cui  interfuerunt  quingenti  triginta  quatuor  Patres,  nempe 
29  Cardinales,  5 Patriarchae,  4 Primates,  94  Arcliiepiscopi,  369  Epi- 
scopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generales  sive  Prae- 
sides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 16  Generales  et 
Vicarii  generales. 

Rmus  D.  Steplianus  Charbonneaux , Arcliiep.  Jassensis,  mis- 
sam  celebravit.  Duobus  oratoribns,  qui  e superiore  Congregatione 
supererant,  quatuor  alii  accesserunt : Melchior  Nasarian,  Arcliiep. 
Mardensis  rit.  arm.,  Aloisius  Moreno,  Ep.  Eporediensis , lacobus 
Bailies,  Ep.  iam  Lucionensis,  Vincentius  Moretti,  Ep.  Imolensis. 
Quorum  omnium  nominibus  per  Subsecretarium  publicatis,  dis- 
cussio  schematis  de  vita  et  honestate  clericomm  est  continuata. 

Ea  de  re  locuti  sunt:  Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutiarum, 
Theodorus  Gravez,  Ep.  Namurcensis,  Melchior  Nasarian,  Archiep. 
Mardensis,  Aloisius  Moreno,  Ep.  Eporediensis,  Vincentius  Moretti, 
Ep.  Imolensis , loannes  Ghilardi , Ep.  Montis  Regalis.  Episcopus 
autem  iam  Lucionensis  aberat. 

Quum  sic  triginta  octo  Patres  de  proposito  schemate  orationes 
habuissent,  Einus  primus  Praeses  dixit: 

„Rmi  Patres,  quoniam  omnes  Patres,  qui  de  schemate  circa 
vitam  et  honestatem  clericorum  loqui  petierunt,  iam  auditi  sunt, 
finem  imponimus  primae  eiusdeni  schematis  examinationi  atque 
illud  una  cum  obiectis  difficultatibus  iuxta  Apostolicas  litteras 
Multiplices  inter  ad  Deputationem  jiro  rebus  disciplinae  ecclesia- 
sticae  remittimus.  Quod  enim  difficultates  et  animadversiones 
turn  circa  hoc  schema  turn  circa  schemata  praecedentia  propositae 
non  sint  eiusmodi , ut  in  hoc  ipso  septingentorum  Patrum  con- 
gressu  facile  expediri  possint,  unusquisque  per  se  videt;  neque 
necessarium  est  aut  opportunum  super  re  manifestissima  Patrum 
sententias  rogare.  Alia  ex  parte  iuxta  memoratas  Litteras  Apo- 
stolicas indicium,  an  schema  una  cum  obiectis  difficultatibus  sub- 
iici  debeat  necne  specialis  Deputationis  examini,  pertinet  tantum 
ad  Praesides;  et  proinde  ad  eosdeni  Praesides  pertinet  iudicare 
de  qualitate  obiectarum  difficultatum  ad  effectum  vel  instituendi 
disceptationem,  ut  difficultates  ipsae  statim  componantur,  vel  re- 
mittendi  illas  una  cum  schemate  ad  peculiarem  Deputationem. 
Quarc  non  est  cur  quis  timere  debeat,  ne  Praesides  aut  non  in- 
tellexerint  verum  sensum  Littcrarum  Apostolicarum , aut  earun- 
dem  executionem  hucusque  neglexerint.  Proxima  Congregatio  ge- 
neralis  habebitur  feria  V.  die  10.  huius  mensis,  in  qua  inchoabitur 
discussio  et  examinatio  altcrius  schematis  de  disciplina  ecclesia- 
stica,  quod  est  de  parvo  Catechismo.^ 

Sic  dimissi  sunt  Patres. 

Congregatio  vicesima  quarta  habita  est  feria  V.  die  10.  Fe- 
bruarii, cui  interfuerunt  quingenti  septuaginta  tres  Patres,  nempe 
32  Cardinales , 7 Patriarchae , 4 Primates , 102  Arcliiepiscopi, 
394  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  19  Gene- 
rales  et  Vicarii  generales. 

Rihus  D.  Franciscus  Xaverius  Apuzzo,  Archiep.  Surrentinus, 
missam  lectam  celebravit.  Qua  absoluta  et  recitata  oratione  Ad- 
sumus  Domine  etc.  Erhus  primus  Praeses  indixit  examinationem 
schematis  de  parvo  Catechismo  et  Patribus  annuntiavit  duodecim 
oratores  iam  inscriptos  esse,  quos  ex  ambone  iussit  jiublicari. 

Tunc  Subsccrctarius  ex  ambone  sequentem  tabellam  ])erlcgit: 
„Nomina  Rrhorum  Patrum,  (jui  loquendi  facultatem  postularunt 
circa  schema  de  parvo  Catechismo : Emus  ac  Rthus  D.  Oard.  lac. 
M.  Cacs.  Mathieu , Archiep.  Bisuntinus,  Emus  ac  Rihus  1).  Card, 
losephus  Othmarus  Rauscher,  Archiep.  Viennensis,  et  Rmi  Patres 
loannes  Simor,  Archiep.  Strigoniensis  et  Primas  Ilungariac,  lo- 
sephus Guibert,  Archiep.  Turonensis,  Franciscus  Podieini,  Arcliiep. 
Barensis,  Aloisius  J\Ioreno,  Ep.  Ejiorediensis,  Theodorus  Forcade, 
Ep.  Nivernensis,  Felix  Dupanloup,  Ep.  Aurelianensis,  Petrus  Ge- 
rault  de  Langalerie , Ep.  Bellicensis , loannes  Petrus  Sola,  Ep. 


a Niciensis,  Augustinus  Verot,  Ep.  Savannensis,  Augustinus  David, 
Ep.  Briocensis.‘‘ 

Oratoribus  publicatis,  ab  Emo  primo  Praeside  successive  ad 
ambonem  vocati  de  schemate  proposito  locuti  sunt:  Einus  Cardi- 
nalis  lacobus  Maria  Caesarius  Mathieu , Emus  Card.  loseph  0th- 
mar.  Rauscher , loannes  Simor , Archiep.  Strigoniensis , loseph 
Guibert,  Archiep.  Turonensis,  Aloisius  Moreno,  Ep.  Eporediensis, 
Theodorus  Forcade,  Ep.  Nivernensis,  Felix  Dupanloup,  Ep.  Au- 
relianensis. Rihus  Archie]iiscopus  Barensis  autem  concessa  venia 
uti  non  potuit,  morbo  inipeditus. 

Et  dimissi  sunt  Patres,  intimata  proxima  Congregatione  ha- 
benda die  14.  Februarii. 

Congregatio  vicesima  quinta  habita  est  feria  II.  die  14.  Fe- 
bruarii, cui  interfuerunt  sexcenti  decern  Patres,  nempe  37  Cardi- 
nales, 8 Patriarchae,  4 Primates,  96  Archiepiscopi,  429  Episcopi, 
4 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum , 20  Generales  et  Vicarii 
generales. 

b Rihus  D.  Paiilus  Melchers,  Archiep.  Coloniensis,  missam  cele- 
bravit. Tunc  Subsecretarius  ambonem  conscendens  haec  perlegit : 

„Eihi  Praesides,  Emi  et  Rmi  Patres,  perfertur  ad  notitiam 
Rrhorum  Patrum  Concilii , quod  Rihi  Domini , Archiep.  Antiba- 
rensis , Archiep.  Mechliniensis  et  Archiep.  Salernitanus , quibus 
locus  inter  Archiepiscopos  assignatus  fuerat , suas  querelas  ea  de 
re  ad  Indices  querelarum  et  controversiarum  detulerint  postulantes, 
ut  sibi  locus  inter  Primates  assignaretur.  Praedicti  autem  Indices, 
suo  munere  fungentes  et  rationes  ab  eisdem  Rfhis  Dominis  alle- 
gatas  sediilo  expendentes , cum  ex  allatis  documentis  ipsis  con- 
staret,  de  facto  eos  vocatos  fuisse  Primates,  rem  ita  composuerunt, 
ut  decernerent , eosdem  manutenendos  esse  in  eadem  primatus 
possessione  durante  Concilio  oecumenico  Vaticano,  quin  exinde 
ullum  ius  datum  vel  aliis  imminutum  censeatur  ad  formam  Litte- 
rarum  Apostolicarum  Multiplices  inter  diei  27.  Novembris  1869: 
salvo  iure  experiundi  tituli  valorem  in  formali  iudicio.“ 

Huiusmodi  relatione  absoluta  perlegit  et  banc  aliam : 

„Erhi  Praesides,  Erhi  et  Rihi  Patres,  per  Litteras  Apostolicas 
Multiplices  inter  diei  27.  Novembris  1869.  n.  V.  statutum  fuit, 
c quod  ad  Indices  excusationum  pertineat,  postulata  eorum,  qui 
Concilio  iiondum  dimisso , iustam  discedendi  causam  se  habere 
putaverint , excipere  atque  ad  normam  disciplinae  conciliaris  et 
ss.  canonum  expendere;  quo  facto  de  his  relatio  ad  Congregatio- 
nem  generalem  facienda  est.  Itaque  Indices  excusationum  officio 
suo  functi  haec  ad  Congregationem  generalem  referenda  pro- 
posuerunt : 

Plures  Concilii  Patres  ob  urgentes  ecclesiarum  suarum  ne- 
cessitates veniam  a Concilio  discedendi  absque  obligatione  red- 
eundi  petierunt,  scilicet:  loannes  losephus  Hogan,  Ep.  S.  losephi 
in  Statibus  foederatis  Americae  septentrionalis,  lacobus  O’Gorman, 
Ep.  Raphanensis , Vicarius  A])Ostolicus  in  territorio  Nebraskae, 
losephus  Melcher,  Ep.  Sinus  Viridis  in  Statibus  foederatis  Ame- 
ricae septentrionalis,  loannes  Lamy,  Ep.  S.  Fidei  in  Neo-Mexicano 
territorio,  Patritius  Feehan,  Ep.  Nashvillensis  in  Statibus  foede- 
ratis Americae  septentrionalis,  Darius  Bucciarelli , Archiep.  Sco- 
piensis,  Gregorius  Ata,  Archiep.  Emesenus  et  Apamensis  rit. 
graeco-melchit.,  etiam  ob  assiduam  infirmitatem,  Ignatius  Akkani, 
Archiep.  Ilaurancnsis  rit.  graeco-melchit. , etiam  ob  assiduam  in- 
firmitatom.  Horum  omnium  causam  discedendi , in  spirituali  ec- 
clesiarum necessitate  sitam,  satis  fundatam  atque  probatam  agno- 
verunt,  eorumque  petitionem  exaudiondam  suaserunt.** 

Tunc  Emus  primus  Praeses  dixit: 

„Rhii  Patres,  postcpiam  causae,  ob  quas  praedicti  Episcopi  ve- 
niam a Concilio  discedendi  petierunt,  ludicibus  excusationum  satis 
fundatae  et  probatae  visae  sunt,  Rihi  Patres,  qui  has  causas  suf- 
ficere  censeut , ut  venia  discedendi  eisdem  tribuatur , surgendo 
assensum  siiuni  manifestent.“ 

Et  surgentibus  undique  Patribus,  Emus  primus  Praeses  dixit: 
„Causa  discedendi  probata  est  a Congregatione. “ 

Post  haec  nomina  oratorum  de  more  iierlecta  sunt.  Quatuor 
autem  oratoribus , qui  iam  in  superiore  Congregatione  publicati 
fuerunt,  alii  viginti  unus  accesserant,  nempe  Paulus  Ballerini, 
Patriarcha  Alexandrinus , Marianus  Ricciardi , Archiep.  Rhegi- 
nensis,  Salvator  Nobili  Vitelleschi , Archiep.  Ep.  Auxirnanus  et 
Cingulanus,  loannes  Thomas  Ghilardi,  Ep.  Montis  Regalis,  Guillol- 
mus  Keane,  Ep.  Cloynonsis,  Thomas  Grant,  Ep.  Southwarcensis, 
loannes  Petrus  Mabile , Ep.  Versaliensis , Franciscus  Alexander 

46* 


727 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


728 


Roullet  de  la  Bouillerie,  Ep.  Carcassonensis , Guillelmus  Clifford, 
Ep.  Cliftoniensis , Michael  Paya  y Rico , Ep.  Conchensis , Aloi- 
sius  de  Canossa,  Ep.  Veronensis,  Aloisius  Elloy,  Ep.  Tipasitanus, 
Antonins  Maria  Pettinari,  Ep.  Nucerinus,  loannes  loseplius  Faict, 
Ep.  Brugensis,  lulius  Lenti,  Ep.  Nepesinus  et  Sutrinus,  lacobus 
Josephus  Jans,  Ep.  Aiigustanus,  Franciscus  Gros,  Ep.  Taranta- 
siensis,  Laurentius  Giistaldi,  Ep.  Salutiarum,  Henricus  Bindi,  Ep. 
Pistoriensis  et  Pratensis,  Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis,  Jose- 
phus Maria  de  Urquinaona,  Ep.  Canariensis. 

Jnde  continuata  est  discussio  scheniatis  de  parvo  Catechisino, 
de  quo  locuti  sunt  hi  Patres:  Petrus  Gerault  de  Langalerie,  Ep. 
Bellicensis,  Petrus  Sola,  Ep.  Niciensis,  Augustinus  Verot,  Ep.  Sa- 
vannensis  , Augustinus  David , Ep.  Brioccnsis , Paulus  Ballerini, 
Patriarcha  Alexandrinus  rit.  lat. 

Hie  interrupta  discussio  est  et  Emus  primus  Praeses  ait: 

„Rmi  Patres,  supremum  diem  obiit  in  hac  alma  JJrbe  Rmus 
D.  Basilius  Gil  y Bueno,  Ep.  Oscensis  in  Hispania,  cuius  anima 
piis  Rmorum  Patruni  suffragiis  commendatur. 

Proxima  Congregatio  generalis  habebitur  crastina  die  hora 
consueta.‘‘ 

Congregatio  vicesinia  sexta  habita  est  feria  JIJ,  die  15.  Fe- 
bruarii,  cui  interfuerunt  quingenti  septem  Patres,  nempe  34  Car- 
dinales,  5 Patriarchae,  3 Primates*,  78  Archiepiseopi , 354  Epi- 
scopi , 6 Abbates  nullius  dioecesis , 10  Abbates  generates  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 17  Generates 
et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Andreas  Schaepman,  Archiep.  lll- 
traiectensis.  Deinde  nomina  oratorum  sunt  perlecta,  inter  quos  ])ro 
superiore  Congregatione  inscriptis  sex  alii  accesserant:  Emmanuel 
Garcia  Gil , Archiep.  Caesaraugustanus , Julianus  Florianus  Des- 
prez,  Archiep.  Tolosanus,  Antoninus  Monescillo,  Ep.  Giennensis, 
Hyacinthus  Maria  Martinez,  Ep.  S.  Christophori  de  Havana,  lose- 
phus  Gelabert,  Ep.  Paranensis,  Raphael  Ricca,  Corrector  Gene- 
ralis Ordinis  Minimorum. 

Super  schemate  de  parvo  Catechisino  locuti  sunt:  Marianus 
Ricciardi,  Archiep.  Rheginensis,  Salvator  Nobili  Vitelleschi,  Archiep. 
Ep.  Auximanus,  Joannes  Ghilardi,  Ep.  Montis  Regalis,  Guillelmus 
Keane,  Ep.  Cloynensis,  Joannes  Mabile,  Ep.  Versaliensis,  Fran- 
ciscus Roullet  de  la  Bouillerie,  Ep.  Carcassonensis,  Guillelmus 
Clifford,  Ep.  Cliftoniensis,  Michael  Paya,  Ep.  Conchensis.  Epi- 
scopus  autem  Southwarcensis  morbo  impeditus  aberat. 

Congregatio  vicesiina  septiina  habita  est  feria  VJ.  die  18.  Fe- 
bruarii,  cui  interfuerunt  quingenti  octoginta  quinque  Patres,  nempe 
25  Cardinales,  7 Patriarchae,  6 Primates,  93  Archiepiseopi,  415  Epi- 
scopi,  6 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generates  sive  Prae- 
sides Congregationum  ordinum  monasticorum,  21  Generates  et 
Vicarii  generates. 

Missam  lectam  celebravit  Rmus  D.  Gregorius  de  Scherr,  Archiep. 
Monacensis.  Jnde  facta  est  a Subsecretario  haec  relatio : 

„Emi  Praesides,  Eihi  et  Rmi  Patres,  per  Jjitteras  Apostolicas 
Multiplices  inter  diei  27.  Novembris  1869.  num.  V.  statutum  fuit, 
quod  ad  Indices  excusationum  pertineat,  procurationes  et  excusa- 
tiones  Praelatorum  absentium  excipere,  atque  ad  normam  conci- 
liaris  disciplinae  et  sanctorum  canonum  expendere;  quo  facto,  de 
his  relatio  ad  Congregationem  generalem  facienda  est.  Itaque 
Indices  excusationum  officio  suo  functi , haec  ad  Congregationem 
generalem  referenda  proposuerunt : 

Complures  Episcopi  propter  gravem  corporis  infirmitatem  suam 
absentiam  a Concilio  excusarunt,  nempe:  Ep.  S.  Caroli  Ancudiae 
de  Chile;  Ep.  Conimbricensis  in  Lusitania;  Ep.  Teiensis,  coadiutor 
Episcopi  S.  Salvatoris  in  America  centrali;  Archiep.  Damascenus 
rit.  syr.;  Ep.  Ruraemondensis ; Ep.  Regino-Gradicensis,  cuius  pro- 
curator iam  antea  fuit  admissus;  Ep.  Maioricensis , qui  Rmuin 
Archiepiscopum  Palentinum  constituit  procuratorem ; Ep.  de  Guyana 
in  Venezuela;  Ep.  Marianensis  in  Brasilia  ob  aetatem  83  annoriim, 
qui  Rfhum  D.  Episcopum  S.  Sebastiani  Fluminis  Januarii  procu- 
ratorem constituit;  denique  Ep.  Oxomensis  in  Hispania  propter 
gravissimas  difficultates  in  quibus  versatur  impeditus  est. 

Rmi  Indices  excusationum  causas  absentiae  praedictorum  Epi- 


* Licet  in  Congregatione  generali  vigesima  quinta  declaratum 
fuerit  Archiepiscopos  Mechliniensem , Salernitanum  et  Antibarensem 
inter  Primates  babendos  esse,  tamen  in  indiculo  inter  Archiepiscopos 
adhuc  recensentur. 


a scoporum  satis  probatas  invenerunt  ac  proinde  eorundem  absen- 
tiam legitime  excusatam  censuerunt.“ 

Huiusmodi  relatione  perlecta  Emus  primus  Praeses  addidit: 
„Postquam  Rmi  Patres  causas  absentiae  praedictorum  Episcopo- 
rum  intcllexerunt,  quas  Indices  excusationum  sufficienter  probatas 
censuerunt,  ii  omnes,  qui  absentiam  eorundem  ex  his  causis  satis 
excusatam  agnoscunt,  surgendo  asseiisum  suum  mamfestent.“ 

Assurgentibus  autem  undique  Pati’ibus,  Eiuus  primus  Praeses 
ait:  „Excusationes  praedictorum  Episcoporum  absentium  sufficien- 
tes  agnitae  sunt  a Congregatione  generali.  Progrediamur  nunc 
ad  examinationem  scheniatis  de  parvo  Catcchismo , pro  qua  prae- 
ter  oratores  iam  alias  publicatos  unus  novus  accessit , Rmus  D. 
Ep.  Uxellensis.“ 

Deinde  de  parvo  Catechisino  locuti  sunt : Aloisius  de  Canossa, 
Ep.  Veronensis,  Aloisius  Elloy,  Ep.  Tipasitanus,  Antonins  Petti- 
nari, Ep.  Nucerinus,  Joannes  Faict,  Ep.  Brugensis,  Julius  Lenti, 
Ep.  Nepesinus,  Jacobus  Jans,  Ep.  Augustanus,  Laurentius  Ga- 
staldi,  Ep.  Salutiarum. 

Congregatio  vicesiina  octava  habita  est  feria  JJ.  die  21.  Fe- 
bruarii,  cui  interfuerunt  sexcenti  viginti  tres  Patres,  nempe  41  Car- 
dinales, 8 Patriarchae,  4 Primates,  97  Archiepiseopi,  430  Episcopi, 
6 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum , 23  Generales  et  Vicarii 
generates. 

Missa  jter  Julianum  Desprez,  Archiepiscopum  Tolosanum,  est 
celebrata.  Oratoribus  iam  inscriptis  alii  tres  accesserant  (Gre- 
gorius Scherr,  Archiep.  Monacensis  et  Frisingensis , Pancratius 
Dinkel,  Ep.  Augustae  Vindelicorum,  Mattliias  Eberhard,  Ep.  Tre- 
virensis) , quorum  omnium  nomina  Subsecretarius  ex  ambone  pu- 
blicavit. 

Deinde  continuatur  discussio  scheniatis  de  parvo  Catechisino, 
de  quo  locuti  sunt  hi  Patres : Franciscus  Gros,  Ep.  Tarantasiensis, 
Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis,  Joseph  de  Urquinaona,  Ep.  Ca- 
nariensis, Emmanuel  Garcia  Gil,  Archiep.  Caesaraugustanus,  Ju- 
lianus Desprez  , Archiep.  Tolosanus , Antoninus  Monescillo , Ep. 
Giennensis,  JJyacinthus  Martinez,  Ep.  S.  Christophori  de  Havana. 

Cougregatio  undetricesiina  habita  est  feria  JJJ.  die  22.  Fe- 
(.  bruarii , cui  interfuerunt  quingenti  sexaginta  octo  Patres , nempe 
36  Cardinales,  6 Patriarchae,  4 Primates,  91  Archiepiseopi, 
394  Episcopi,  6 Abbates  nullius  dioecesis,  11  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 20  Gene- 
rales et  Vicarii  generales. 

Missam  lectam  celebravit  Rrhus  D.  J^etrus  Doimus  Maupas, 
Archiep.  Jadrensis , qua  absoluta  et  recitata  de  more  oratione 
Adsumus,  Ethus  primus  Praeses  continuationem  examinationis  sche- 
matis  propositi  indixit  et  sex  oratoribus , qui  ex  iam  publicatis 
audiendi  remanserunt,  duos  alios,  Archiepiscopum  Colocensem  et 
Episcopum  Malacitfinum,  accessisse  pronun tiavit. 

Dein  super  schemate  de  parvo  Catechismo  locuti  sunt : Ra- 
phael Ricca,  Corrector  Generalis  Ordinis  Minimorum,  Franciscus 
Zunnui  Casula,  Ep.  Uxellensis,  Gregorius  Scherr,  Archiep.  Mona- 
censis, Pancratius  Dinkel,  Ep.  Augustanus,  Matthias  Eberhard, 
Ep.  Trevirensis,  Ludovicus  Haynald,  Archiep.  Colocensis,  Stepha- 
nus  Perez  J^’ernandez,  Ep.  Malacitanus.  Primus  autem  ex  orato- 
ribus inscriptis,  nimirum  Episcopus  Paranensis,  renuntiavit  veniae 
obtentae,  propter  nimiam  discussionis  prolixitatem. 

(j  Cum  his  clausa  est  discussio  schematis  de  parvo  Catechismo, 
quod  ad  Deputationem  pro  rebus  disciplinae  ecclesiasticae  remis- 
sum  est.  Distributa  sunt  in  cadem  Congregatione  schemata  de 
ordinatiomim  titulis  * et  de  missarum  oneribus  ^ ; item  quatuor 
schemata  de  reforniatione  ordinum  regidariuni 

Distributione  facta  Eums  primus  Praeses  haec  addidit:  „SS.  Do- 
minus  Noster  Pius  Pa])a  JX.  die  20.  currentis  mensis  Februarii 
decretum  edidit,  (]uo  pro  expeditiori  ratione  discussionis  in  Con- 
gregationibus  generalibus  peculiares  quasdam  normas  constituit. 
liecretuni  hoc  quod  statim  ab  ipsa  publicatione  vim  obligandi 
habet,  R.  D.  Subsecretarius  ex  ambone  publicabit.“ 

[V.  hoc  Decretum  supra  pag.  67  sqq.] 

Publicato  decreto  eiusque  distributione  facta  Patribus,  Emus 
primus  Praeses  dixit:  „Cum  numero  primo  decreti  mode  publicati 
statutum  sit,  ut  distribute  aliquo  schemate  Cardinales  I^raesides 


* V.  hoc  schema  pag.  669  sq. 

^ V.  pag.  667  sqq. 

^ V.  haec  schemata  pag.  671 — 682. 


729 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  XXV. — XXX. 


730 


Congregationum  generalium  Patribus  Concilii  congruum  tempus 
praefigant,  intra  quod  Patres  ipsi,  qui  aliqua  in  schemate  animad- 
vertenda  censuerint,  ea  scripta  tradere  debeant,  idcirco  Run  Patres 
monentur,  ut  ii,  quibus  super  priinis  decern  capitibus  scliematis 
constitutionis  dogmaticae  De  Ecdesia  Christi  [supra  p.  567  sqq.] 
aliquid  observaiidum  videtur,  istud  intra  decern  dies  Secretario 
Concilii  mittant  in  scripto,  ut  exhibeatur  Deputationi  pro  rebus  ad 
fidem  pertinentibus.  Dies  autem  primae  Congregationis  generalis 
RiTiis  Patribus  per  scliedulam  indicabitur.“ 

Hisce  autem  absolutis  dimissa  Congregatio  est. 

Post  has  Congregationes  generates  consuetae  sessiones  ali- 
quamdiu  intermissae  fuerunt  ea  de  causa,  ut  interea  aula  conci- 
liaris  meliori  ordine  et  ratione  componi  posset , quemadmodum 
Patres  optaverant,  ut  audiendi  facultas  omnibus  facilis  et  expe- 
dita  suppeteret. 

Hoc  autem  tempore  tria  monita,  quae  hie  sequuutur,  edita 
et  ad  singulos  Patres  domum  transmissa  sunt. 

MONITUM. 

Quoniam  dubitatio  exorta  fuit,  an  Observationes  intra  decern 
dies  scripto  tradendae  super  primis  decern  Capitibus  schematis  Con- 
stitutionis dogmaticae  De  Ecdesia  Christi  etiam  comprehendere  de- 
beant 13  priores  Canones  de  Ecdesia  Christi,  qui  dictorum  de- 
cern Capitum  complementum  efficiunt , idcirco  expressis  verbis 
declarator,  Observationes  intra  hos  decern  dies,  quorum  ultimus 
erit  dies  quartus  Martii,  scripto  tradendas  non  solum  deceni  prima 
Capita,  sed  etiam  Canones,  qui  ad  eandem  doctrinam  pertinent 
(scilicet  Can.  1 — 13  inclusive),  complecti  debere. 

E Secretai’ia  Concilii  Vaticani  die  23.  Februarii  1870. 

losepkus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secrefar. 

MONITUM. 

Cum  plurimi  Episcopi  petierint  a SSmo  Domino  Nostro , ut 
Concilio  proponatur  thema  de  infallibilitate  Romani  Pontificis, 
idemque  SSmus  Dominus  Noster,  de  consilio  peculiaris  Congre- 
gationis pro  recipiendis  et  expendendis  Patrum  propositionibus 
deputatae,  memoratae  petitioni  annuere  dignatus  sit;  idcirco  Rm is 
Concilii  Patribus  examinanda  distribuitur  formula  novi  capitis  ea 
de  re  agentis  * : quae  formula  schemati  Constitutionis  dogmaticae 
De  Ecdesia  Christi  inserenda  erit  post  Caput  undccimum.  Simul 
autem  Rmi  PP.  monentur , ut  ii , quibus  super  eodem  capite  un- 
decimo  et  super  praedicta  formula,  nec  non  super  canonibus  14, 
15,  16  aliquid  observandum  videbitur,  animadversiones  suas  scripto 
tradant  Secretario  Concilii  intra  decern  dies,  nempe  a die  octava 
usque  ad  diem  decimam  septimam  Martii  inclusive,  iuxta  Decrc- 
tum  20.  Februarii  proxime  elapsi. 

Ex  Secretaria  Concilii  Vaticani  die  6.  Martii  1870. 

Josephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secrefar.  Concilii  Vatic. 

MONITUM. 

Mittitur  adiectum  huic  Monito  schema  ^ primae  Constitutionis 
dogmaticae  reformatum,  una  cum  relatione^  eorum,  quae  de  eo 
in  peculiari  Deputatione  pro  rebus  ad  fidem  pertinentibus  delibe- 
rata  sunt.  Feria  VI.  huius  hebdomadae,  die  18.  currentis  mensis, 
hora  nona  matutina  in  Aula  Concilii  habebitur  proxima  Congrega- 
tio generalis,  in  qua  iuxta  num.  VII.  Decreti  diei  20.  Februarii  a.  c. 
fiet  discussio  huius  schematis  reformati.  Reverendissimi  Patres, 
qui  de  eodem  schemate  loquendi  veniam  rogarc  voluerint,  dabunt 
Secretario  nomina  sua  in  scrii)to,  cum  expressa  declaratione,  utrum 
de  toto  schemate  in  genere,  an  de  quibusdam  eius  partibus  loqui 
velint.  Initium  fiet  a discussione  generali,  et  cum  haec  terminata 
fuerit,  agetur  de  Prooemio  scorsim,  et  pariter  seorsim  de  quovis 
Capite  una  cum  Canonibus , (|ui  ad  singula  Capita  referuntur, 
iuxta  ordinem  procedendo. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  14.  Martii  1870. 

losephits  Ep.  S.  Hippolyti, 

Secretar. 

* V.  hanc  formulam  pag.  641. 

* V.  hoc  schema  reformatum  pag.  69  sqq. 

^ V.  hanc  relationem  pag.  78  sqq. 


a Congregatio  tricesima  habita  est  feria  VI.  die  18.  Martii 
h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  sexcenti  triginta  novem  Patres,  nempe 
41  Cardinales , 7 Patriarchae , 4 Primates,  113  Archiepiscopi, 
432  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  15  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 23  Gene- 
rales  et  Vicarii  generates. 

Missam  lectam  celebravit  Rihus  D.  Carolus  Allemand  Lavi- 
gerie , Archiep.  Algerianus.  Qua  absoluta  et  recitata  oratione 
Adsumus , Emus  primus  Praeses  sic  Patres  allocutus  est;  „Rmi 
Patres,  antequam  inchoetur  discussio  schematis  reformati  de  Eidc 
catholica , quod  hodie  examini  Patrum  propositum  est , praemit- 
tenda  est  relatio  ludicum  excusationum , qui  iuxta  Litteras  Apo- 
stolicas  Multiplices  inter  diei  27.  Novembris  1869.  n.  V.  officio 
suo  functi  aliqua  ad  Congregationem  generalem  referenda  propo- 
suerunt.  R.  D.  Subsecretarius  ista  ex  ambone  recitabit.“ 

Tunc  Subsecretarius  arnbonem  ascendens  haec  perlegit : „EiTii 
Praesides,  Enii  ac  Riiii  Patres,  Rihus  D.  Episcopus  Adamantinus 
in  Brasilia  gravibus  ex  causis,  praesertim  ob  .spirituales  ecclesiae 
suae  necessitates  impeditus , quominus  sacro  huic  Concilio  inter- 
b veniat,  absentiam  suam  debite  excusavit , et  procuratorem  suum 
constituit  Rrnum  D.  Episcopum  S.  Sebastiani  Fluminis  lanuarii. 
Indices  excusationum  causas  absentiae  sufficienter  jtrobatas  cen- 
suere.“ 

Lectione  absoluta,  Efhus  primus  Praeses  dixit:  .,Rmi  Patres, 
qui  absentiam  Rihi  Episcopi  Adamantini  inde  satis  excusatam 
agnoscuut,  surgendo  assensum  suum  manifestent.“ 

Et  surgentibus  undique  Patribus , Emus  primus  Praeses  ad- 
didit ; „Excusatio  praedicti  Episcopi  absentis  sufficiens  agnita  est 
a Congregatione  generali.  “ 

Tunc  Subsecretarius  hanc  aliam  relationem  perlegit; 

„Plures  Concilii  Patres  ob  urgentes  ecclesiarum  suarum  ne- 
cessitates , sive  spirituales , sive  teraporales , veniam  a Concilio 
discedendi  absque  obligatione  redeundi  petierunt , scilicet  Rnii 
Patres;  Georgius  Smiciklas , Ep.  Crisiensis  ruthen.  in  Croatia, 
loannes  Quinlan,  Ep.  Mobiliensis  in  Statibus  foederatis  Americae 
septentrionalis , lacobus  Etheridge,  Ep.  Toronensis,  Vic.  Apost. 
Guyanae  anglicae,  Patritius  Lynch,  Ep.  Carolopolitan.  in  Statibus 
foederatis  Americae  septentrionalis , lacobus  Roosevelt  Bayley, 
c Ep.  Nevarcensis  iu  Statibus  foederatis  Americae  septentr. , Aloi- 
sius  Kobes,  Ep.  Methonensis,  Vic.  Apost.  Senegambiae,  loannes 
Mac  - Gill , Ep.  Richmondensis  iu  Statibus  foederatis  Americae 
septentr.,  Augustus  Maria  Martin,  Ep.  Natchitochensis  in  Statibus 
foederatis  Americae  septenty. , Franciscus  Baillargeon , Archiep. 
Quebecensis,  etiam  ratione  infirmitatis  gravioris. 

Horum  omnium  causam  discedendi , in  ecclesiarum  suarum 
necessitatibus  sitam  , satis  fundatam  atque  probatam  agnoverunt 
Rmi  Indices  excusationum , eorumquc  petitionem  exaudiendam 
suaserunt.“ 

Huius  quoque  relationis  lectione  absoluta.  Emus  primus  Prae- 
ses  Patribus  dixit:  „Rnii  Patres,  postquam  causae,  ob  quas  prae- 
dicti Episcopi  veniam  a Concilio  discedendi  petierunt , ludicibus 
excusationum  satis  fundatae  et  probatac  visae  sunt,  Rmi  Patres, 
qui  has  causas  sufficere  censent,  ut  venia  discedendi  eisdem  tri- 
buatur,  surgendo  assensum  suum  manifestent.“ 

Surgentibus  autem  undique  Patribus,  Emus  primus  Praeses 
ait:  „Causa  discedendi  probata  est  a Congregatione. “ 

Post  haec  sic  Patres  allocutus  est:  „Rmi  Patres,  disenssioni 
d schematis  reformati  primae  constitutionis  dogmaticae,  quae  nunc 
inscribitur  de  Eide  catholica , praemittitur  relatio  facienda  })er 
Rihum  D.  loannem  Simor,  Archiep.  Strigoniensem  et  Primatem 
Hungariae,  qui  nomine  Deputationis  specialis  ])ro  rebus  ad  fidem 
pertinentibus  exponet  viam  et  rationem,  quam  i|)sa  Deputatio  se- 
cuta  est  in  exequendo  munere  eidem  commisso.  Igitur  Rmus 
D.  Primas  Hungariae  ascendat  arnbonem. “ 

Relatione  ’ habita  Emus  primus  Praeses  sic  Patres  allocutus  est: 
„Rhii  Patres,  inchoabitur  iam  examen  propositi  schematis  de 
Eide  catholica.  Iuxta  numerum  VII.  Decreti  diei  20.  Febr.  dis- 
cussio fiet  ])rimum  de  schemate  generatim  spectato,  priusquam 
ad  singulas  eius  partes  deveniatur.  Ideo  cum  nunc  haec  priTna 
discussio  generalis  incipiat,  Rihi  Patres,  qui  veniam  loquendi  i)e- 
tierunt,  se  cohibeant  intra  eos  limites,  qui  per  discussionem  go- 
neralcm  ex  rei  natura  oratoribus  praefiguntur,  tie  evagentur  ad 
particularia  sive  in  prooemio  sive  in  singulis  caiiitibus  ant  cano- 
nibus contenta,  de  (piibus  postea  locus  erit  disscrendi,  cum  suc- 


‘ V.  hanc  relationem  pag.  80  sqq. 


731 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


732 


cessive  de  prooeniio  seorsim,  ac  pariter  seorsim  de  capite  prime, 
seorsim  de  capite  secundo  et  sic  deinceps  tractabitur. 

Nomina  Rraorum  Patrum,  qni  veniam  loquendi  petierunt,  ut 
ani  mad  version  es  suas  super  scbemate  generatim  spectate  Congre- 
gationi  generali  proponerent , R.  D.  Subsecretarius  ex  ambone 
recitabit.‘‘ 

Ambonem  Subsecretarius  ascendens  sequentem  tabellam  per- 
legit : 

„Nomina  Rmorum  Patrum , qui  veniam  loquendi  petierunt, 
ut  animadversiones  suas  super  scbemate  generatim  spectate  Con- 
gregationi  generali  proponerent. 

RiTii  Patres:  Paulus  Ballerini,  Patriarcha  Alexandrinus,  Vin- 
centius  Tizzani,  Archiep.  Nisibenus , Vincentius  Spaccapietra, 
Arcbiep.  Smyrnensis,  Aloisius  Moreno,  Ep.  Eporediensis,  lacobus 
Ginouliiiac,  Ep.  Gratianopolitanus , Tliomas  Micbael  Salzano,  Ep. 
Tanensis.“ 

Deinde  ad  ambonem  successive  vocati  sunt;  Patriarcha  Ale- 
xandrinus, Archiej).  Nisibenus,  Archiep.  Smyrnensis  et  Ep.  Epo- 
rediensis. Patriarcha  Alexandrinus  ad  sedem  praesidentialem  ac- 
cedens  declaravit,  se  nihil  animadvertendum  habere  super  scbemate 
generatim  spectate,  sed  tanturnmodo  super  eiusdem  particularibus 
capitibus.  Renuntiavit  igitur  veniae  loquendi  quam  obtinuerat. 

Denique  per  Einum  primum  Praesidem  nuntiatus  est  obitus 
Abbatis  Praemonstratensis  et  Praesidis  generalis  Congregationis 
Austro-Hungaricae , Hieronymi  de  Zeidler , qui  die  prima  Martii 
decesserat,  et  Patres  sunt  dimissi.  Dimittens  vero  Patres  addidit 
Emus  primus  Praeses: 

„Cum  liodie  ex  more  solemni  SS.  Dominus  Noster  bora  me- 
ridiana  ad  visitandarn  Basilican!  S.  Petri  descendat , Congregatio 
paulo  maturius  dimittitur. 

Proxirna  Congregatio  generalis  habebitur  feria  HI.  sequentis 
liebdoniadae,  in  qua  continuabitur  discussio  generalis,  inchoabitur 
examinatio  prooemii  eiusdem  schematis;  ideoque  si  quis  Rmorum 
Patrum  sive  super  scbemate  generatim  spectate  sive  super  ])rooemio 
in  specie  aliquid  observare  necessarium  iudicaverit,  mode  prae- 
scripto  veniam  loquendi  petet.  Finita  discussione  i)rooemii  suf- 
fragia  Patrum  de  eodem  exquirentur.^ 

Sic  Congregatio  clausa  est,  descendente  in  Vaticanam  Basi- 
lican! pro  consueta  SS.  Reliquiaruin  veneratione  ad  Stationis  in- 
dulgentias  lucrandas  Summo  Pontiiice,  quern  Patres  comitati  sunt. 

Congregatio  tricesima  priina  habita  est  feria  III.  die  22.  Martii, 
cui  interfuerunt  sexcenti  decern  et  octo  Patres,  nempe  42  Cardi- 
nales,  7 Patriarcbae,  4 Primates,  106  Archiepiscopi,  420  Episcopi, 
4 Abbates  nullius  dioecesis , 12  Abbates  generates  sive  Prae.si(les 
Congregationum  ordinum  monasticorum  , 23  Generates  et  Vicarii 
generales. 

Rmus  D.  Georgius  Ebedjesus  Khayath,  Archiep.  Amadiensis  rit. 
cbald.,  missam  lectam  celebravit.  Qua  absoluta  et  recitata  oratione 
Adsumu.i,  Emus  primus  Praeses  hunc  in  modum  Patres  allocutus  est: 

„Rr7!i  Patres,  quoniam  non  omnes  Patres,  qui  in  ultima  Con- 
gregatione  locuti  sunt,  intra  materiam  propositam  se  cohibuerunt, 
idcirco  Rini  Patres,  qui  loqui  voluerint,  denuo  monentur,  ut  intra 
limites  propositi  argumenti  se  contineant,  ne,  quantumvis  grave 
id  nobis  accideret,  cogamur  vagantes  extra  materiam  discussioni 
subiectam  interrumpere  et  ad  rem  de  qua  agendum  est  revocarc.“ 

Dein  subiunxit:  „Prosequamur  nunc  discussionem  generalem 
schematis  de  Fide  caihoUca , de  quo  praeter  Rinos  duos  Patres, 
quorum  nomina  iam  nuper  publicata  fuerunt , alii  duo  veniam 
loquendi  petierunt,  nempe  Emus  et  Rmus  D.  Fridericus  Cardi- 
nalis  Schwarzenberg , Archiep.  Pragensis , et  Rt7!us  D.  Petrus 
Kenrick,  Archiep.  S.  Ludovici.“ 

Successive  autem  ad  ambonem  vocati  sunt:  Ep.  Gratiano- 
politanus, Ep.  Tanensis,  Card.  Schwarzenberg,  Arcbiep.  S.  Ludo- 
vici  et  Ep.  Constantiensis , qui  durante  Congregatione  generali 
veniam  loquendi  petiit. 

Observationibus  horum  Patrum  discussio  generalis  finita  est, 
et  Eiuus  primus  Praeses  dixit:  „Cum  nemo  amplius  de  proposito 
scbemate  generatim  spectato  veniam  loquendi  petierit,  ideo  salvo 
iure  Depiitatorum  iuxta  n.  IX.  Decreti  diei  20.  Febr.  huius  anni 
respondendi  animadversionibus  oratorum  si  quid  respondendum 
censuerint,  nunc  transitus  fit  ad  discussionem  speeialem  de  prooemio 
schematis,  pro  qua  nonnulli  e Rmis  Patribus  non!ina  sua  dederunt 
ex  amboi!e  publicanda  per  R.  D.  Subsecretarium.^ 

Et  ambonem  Subsecretarius  ascendens  sequentem  tabulam 
perlegit : 


a „Nomina  Rmorum  Patrum , qui  veniam  loquendi  petierunt, 
ut  observationes  in  jirooemium  schematis  propositi  Congregationi 
generali  subiicerent. 

Rfni  Patres : Aloisius  Moreno , Ep.  Eporediensis , Franciscus 
Gandolfi,  Ep.  Cornetanus,  Petrus  de  Dreux-Breze,  Ep.  Molinensis, 
losepb  Georgius  Strossmayer , Ep.  Bosnensis , loseph  Caixal  y 
Estrade,  Ep.  Urgellensis,  Petrus  M.  Ferre,  Ep.  Casalensis,  Guil- 
lelmus  Meignan,  Ep.  Catalaunensis , Salvator  Magnasco,  Ep.  Bo- 
linensis.“ 

Antequam  vero  discussionis  circa  prooemium  initium  fieret, 
Archiep.  Strigoniensis  nomine  Deputationis  pro  rebus  fidei  ad 
(juasdam  animadversiones  de  scbemate  in  genere  factas  respondit. 

Deinde  discussio  specialis  incepta  est  eiusdem  schematis,  de 
cuius  prooemio  locuti  sunt  Aloisius  Moreno , Ep.  Eporediensis, 
Franciscus  Gandolfi,  Ep.  Cornetanus,  Petrus  de  Dreux-Breze, 
Ep.  Molii!ensis,  losephus  Strossmayer,  Ep.  Bosnensis. 

Denique  Emus  primus  Praeses  Patres  de  Congregatione  in 
diem  posterum  habenda  monuit. 

Ij  Congregatio  tricesima  secuuda  habita  est  feria  IV.  die 
23.  Martii , cui  interfuerunt  quingenti  septuaginta  unus  Patres, 
nempe  35  Cardinales,  6 Patriarcbae,  4 Primates,  92  Archiepiscopi, 
397  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 21  Gene- 
rales et  Vicarii  generales. 

Missa  per  Rmum  D.  losephum  de  Bianchi  Dottula,  Archiep. 
Tranensem,  celebrata,  Efnus  primus  Praeses  dixit:  „Rmi  Patres, 
Indices  excusationum  aliquid  Congregationi  generali  exhibuerunt, 
(|uod  R.  D.  Subsecretarius  ex  ambone  publicabit.“ 

Ambonem  autem  Subsecretarius  ascendens  sequentem  relatio- 
nem  perlegit;  „Rmus  D.  Bonifacius  Toscano,  Ep.  Neo-Pampilo- 
nensis,  veniam  petiit  a Concilio  discedendi  ob  gravissimas  neces- 
sitates suae  dioecesis , ex  qua  iam  a mense  lulio  praeteriti  anni 
abest.  Indices  excusationum  officio  suo  functi  causas  discedendi 
satis  fundatas  atque  probatas  agnoverunt  eiusque  petitionem  ex- 
audiendani  suaserunt.“ 

Tunc  Emus  primus  Praeses  interrogavit  Patres  his  verbis: 
„Rmi  Patres,  qui  banc  causam  sufficere  consent,  ut  venia  disce- 
c dendi  praedicto  Rmo  Episcopo  tribuatur,  surgendo  assensum  suum 
manifestent.** 

Et  surgentibus  undique  Patribus,  Emus  primus  Praeses  dixit: 
„ Causa  discedendi  probata  est  a Congregatione  generali.“ 

Deinde  in  hunc  modum  perrexit:  „Rmi  Patres,  prosequamur 
nunc  discussionem  prooemii  schematis  de  Fide  catholica,  de  quo 
praeter  Rmos  Patres,  quorum  nomina  iam  in  hesterna  Congrega- 
tione publicata  sunt,  adhuc  unus  veniam  loquendi  petiit,  nempe 
Richardus  Whelan,  Ep.  Wheelingensis.  Caeterum  antequam  dis- 
cussionem  ipsam  aggrediainur,  necessarium  videtur  aliquid  prae- 
mittere.  Numero  VII.  decreti  20.  Febr.  huius  anni  praescriptum 
est,  ut  in  singularum  partium  discussione  semper  ab  oratoribus 
proponatur  formula  expensi  schematis  periodo  vel  paragrapho 
substituenda  ac  Praesidibus  post  habitum  sermonem  exhibenda. 
Quod  cum  non  ab  omnibus  in  discussione  prooemii  factum  fuerit, 
futures  oratores  graviter  admonemus , ut  huius  rei  memores  aut 
formulam  substituendam  promptam  habeant  et  Praesidibus  post 
sermonem  exhibeant  aut  a loquendo  abstine<ant.“ 

Post  haec  ad  ambonem  successive  vocati  sunt:  loseph  Caixal, 
d Ep.  Urgellensis,  Petrus  Ferre,  Ep.  Casalensis,  Guillelmus  Meignan, 
Ep.  Catalaunensis,  Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis,  Richardus 
Whelan,  Ep.  Wheelingensis,  Ludovicus  Haynald,  Archiep.  Colo- 
censis,  Aloisius  Filippi,  Ep.  Aquilanus.  Postremi  duo  veniam 
loquendi  petierunt  durante  Congregatione. 

Postea  Efhus  primus  Praeses  dixit:  „Cum  nemo  amplius  de 
prooemio  schematis  propositi  veniam  loquendi  petierit , declara- 
mus  discussionem  prooemii  esse  terminatam , salvo  iure  Deputa- 
torum , si  quid  respondendum  censuerint  in  proxirna  Congrega- 
tione. “ 

Et  addidit:  „ Iuxta  niimerum  XII.  Decreti  d.  20.  Febr.  anni 
currentis , absoluta  super  una  schematis  parte  discussione , statim 
deberet  procedi  ad  suffragia  exquirenda,  et  quidem  primum  super 
propositis  emendationibus,  deinde  super  integro  partis  examinatae 
textu.  Ast  perpendentes  absque  dubio  et  gratius  et  facilius  fore 
Rmis  Patribus  suffragia  ferre , dum  ob  oculos  habeant  emenda- 
tiones  propositas,  caedem  typis  impressae  Rihis  Patribus  in  pro- 
xima  Congregatione,  in  qua  suffragia  exquirentur,  ante  ipsum  ac- 
tum suffragia  ferendi  distribuentur.  Interim  vero  ne  tempus  frustra 


733 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  XXX. — XXXV. 


734 


perdatur,  facto  verbo  cum  Sanctissimo,  transitus  fit  ad  discussio- 
nem  primi  capitis.  Nomina  autem  Kiuorum  Patrum,  qui  veniam 
loquendi  de  primo  capite  schematis  propositi  petierunt,  R.  D.  Sub- 
secretarius  ex  ambone  publicabit.“ 

Qui  ambonem  ascendens  tabellam  perlegit , in  qua  inscripti 
erant  Rmi  Patres:  Paulus  Ballerini,  Patr.  Alexandrinus , Franc. 
Gandolfi,  Ep.  Coruetanus , Joseph  Caixal  y Estrade,  Ep.  Urgel- 
lensis,  Petrus  Ferre,  Ep.  Casalensis,  Eduardus  Dubar,  Ep.  Cana- 
thensis , Michael  Fogarasy , Ep.  Transsilvaniensis , Salvator  Ma- 
gnasco , Ep.  Bolinensis , Carolus  losephus  Hefele , Ep.  Rotten- 
burgensis. 

Postea  specialis  discussio  de  primo  schematis  capite  est  incepta, 
et  locuti  sunt  Paulus  Ballerini,  Patriarcha  Alexandrinus,  Frau- 
ciscus  Gandolfi,  Ep.  Cornetanus,  Joseph  Caixal,  Ep.  JJrgellensis, 
Petrus  Ferre,  Ep.  Casalensis,  Eduardus  Dubar,  Ep.  Canathensis, 
Michael  Fogarasy,  Ep.  Transsilvaniensis. 

JJic  ab  Etuis  Praesidibus  interrupta  est  disceptatio  et  Con- 
gregatio  in  diem  sequentem  intimata. 

Congregatio  tricesima  tertia  habita  est  feria  V.  die  24.  Martii 
h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  quingenti  octoginta  sex  Patres,  nempe 
34  Cardinales,  6 Patriarchae,  4 Primates,  94  Archiepiscopi,  409  Epi- 
scopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generates  sive  Prae- 
sides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 23  Generates  et 
Vicarii  generates. 

Missa  celebrata  est  per  Rmum  D.  Danielem  Mac  Gettigan, 
Archiep.  Armacanum.  Qua  absoluta  et  oratione  de  more  recitata, 
Efuus  primus  Praeses  haec  Patribus  dixit; 

„Rmi  Patres,  emendationes  ‘ propositae  a diversis  Patribus 
in  discussione  prooemii  typis  impressae  hodie  distribuuntur.  Quo- 
niam  vero  nonnullae  earundem  aliqua  deliberatione  et  fortasse 
etiam  comparatione  cum  textu  ipso,  pro  quo  substituendae  forent, 
indigere  visae  sunt,  idcirco  suffragia  de  emendationibus  et  textu 
prooemii  non  in  hodierna  Congregatione,  sed  in  proximo  sequenti 
exquirentur,  ut  omnia  rite  expendi  possint.“ 

Deinde  nomina  oratorum , qui  praeter  iam  nuper  publicatos 
veniam  loquendi  de  capite  primo  schematis  de  Fide  cath.  petie- 
rant,  praelecta  sunt,  nempe  Jjudovicus  Dubreil,  Archiep.  Avenio- 
nensis,  Guillelmus  JJllathorne,  Ep.  Birminghamieiisis , Guillelmus 
Clifford  , Ep.  Cliftoniensis  , Matthias  Eberhard  , Ep.  Trevirensis, 
Stephanus  Ramadie,  Ep.  Elnensis,  Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salu- 
tiarura. 

Deinde  continuatur  discussio  specialis  de  primo  schematis 
capite , de  quo  locuti  sunt  Salvator  Magnasco , Ep.  Bolinensis, 
Carolus  Josephus  Hefele,  Ep.  Rottenburgensis,  Ludovicus  Dubreil, 
Archiep.  Avenionensis,  Guillelmus  JJllathorne,  Ep.  Birminghamien- 
sis,  Guillelmus  Clifford,  Ep.  Cliftoniensis,  Matthias  Eberhard,  Ep. 
Trevirensis,  Stephanus  Ramadie,  Ep.  Elnensis,  Laurentius  Gastaldi, 
Ep.  Salutiarum  , Paulus  Melchers,  Archiep.  Coloniensis,  et  Leo 
Meurin,  Ep.  Ascalonensis,  quorum  postremi  duo  durante  Congre- 
gatione veniam  loquendi  petierant.  Deinde  transitus  factus  est 
ad  discussionem  specialem  capitis  secundi , et  nomina  oratorum 
inscriptorum  a Subsecretario  praelecta  sunt : Paulus  Ballerini, 
Patriarcha  Alexandrinus , Marianus  JJicciardi , Archiep.  Rhegi- 
nensis,  Felix  Cantimorri,  Ep.  J’armensis,  Franciscus  Gajidolfi,  Ep. 
Cornetanus,  Aloisius  Filippi , Ep.  Aquilanus,  Joseph  Caixal  y 
Estrade,  Ep.  JJrgellensis,  Thaddaeus  Amat,  Ep.  Montereyensis, 
Petrus  Rota,  Ep.  Guastallensis,  Antonins  Pettinari,  Ep.  Nucerinus, 
Hyacinthus  Maria  Martinez,  lip.  S.  Christophori  de  Havana,  Jo- 
sephus de  la  Cuesta  y Maroto,  Ep.  Auriensis,  Laurentius  Gastaldi, 
Ep.  Salutiarum. 

Locuti  sunt  autem  de  capite  JJ.  schematis:  I’aulus  Ballerini, 
Patriarcha  Alexandrinus,  Marianus  Ricciardi,  Archiep.  Rheginen- 
sis,  Felix  Cantimorri,  Ep.  Parmensis , Franciscus  Gandolfi,  Ep. 
Cornetanus.  Deinde  nomine  De])utationis  pro  rebus  ad  hdem  per- 
tinentibus  quaedam  animadvertit  Emmanuel  Garcia  Gil,  Archiep. 
Caesaraugustanus. 

Denique  Patres  dimissi  sunt,  et  proxima  Congregatio  gone- 
ralis  indicta , in  qua  suffragia  exquirerentur  de  emendationibus 
prooemii  et  de  ipso  etiam  intcgro  eius  textu. 

Congregatio  tricesima  quarta  habita  est  sabbato  die  20.  Marfii 
h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  sexcenti  triginta  tres  Patres,  nemj)e 
42  Cardinales,  8 Patriarchae,  4 Primates,  100  Archiepiscopi, 
440  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generates 


a sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 22  Gene- 
rales  et  Vicarii  generales. 

Missa  celebrata  per  Rmum  D.  Bernardum  Pinol,  Archiep.  de 
Guatemala , Emus  primus  Praeses  in  hunc  modum  Patres  allo- 
cutus  est: 

„Rnn  Patres,  antequam  hodie  ad  actum  suffragia  ferendi  de 
emendationibus  prooemii  schematis  de  Fide  catholica  procedamus, 
audire  oportet  eum  Rihum  Patrem  , qui  nomine  Deputationis  pro 
rebus  ad  fidem  pertinentibus  veniam  a Praesidibus  petiit  oratorum 
difficultatibus  et  animadversionibus  brevi  quadam  relatione  re- 
spondendi , ubi  etiam  de  emendationibus  propositis  agetur.  Js 
autem  est  Rmus  D.  Joannes  Simor,  Archiep.  Strigoniensis  et  Pri- 
mus JIungariae.  Jtaque  Jinms  Dominus  ascendat  ambonem.^ 

Jnde  Joannes  Simor,  Archiep.  Strigoniensis,  nomine  Deputa- 
tionis de  animadversionibus  in  jjrooemium  schematis  de  Fide  ca- 
tholica retulit  * , quae  quum  ab  ipso  auctore  revocatae  essent, 
nullum  factum  est  de  iis  Congregationis  suffragium. 

Deinde  Emus  primus  Praeses  dixit:  „Rmi  Patres,  de  integro 
textu  prooemii  suffragia  exquirentur,  quum  primum  a Deputatione 
b pro  rebus  ad  fidem  pertinentibus  denuo  revisum  et  adaptatum 
fuerit.  Nunc  autem  prosequemur  discussionem  capitis  secundi 
huius  schematis.  “ 

Quibus  dictis , Subsecretarium  nomina  oratorum  publicare 
iussit.  Accesserant  autem  iam  superius  dictis  (qui  erant;  Aloi- 
sius Filippi,  Ep.  Aquilanus,  Jos.  Caixal  y Estrade,  Ep.  JJrgellensis, 
Thad.  Amat,  Ep.  Montereyensis,  Petrus  Rota,  Ep.  Guastallensis, 
Antonius  Pettinari , Ep.  Nucerinus , JJyacinthus  Maria  Martinez, 
Ep.  S.  Christophori  de  Havana,  Josephus  de  la  Cuesta  y Maroto, 
Ep.  Auriensis,  Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutiarum,)  Paulus  Mel- 
chers, Archiep.  Coloniensis,  Phili])pus  Vespasiani,  Ep.  Fanensis, 
JJenricus  Maret,  Ep.  Surensis,  Joannes  Faict,  Ep.  Brugensis,  Sal- 
vator Demartis,  Ep.  Galtellinensis-Norensis. 

Turn  specialis  discussio  de  secundo  schematis  capite  conti- 
nuata  est,  et  locuti  sunt  Aloisius  Filippi,  Ep.  Aquilanus,  Victor 
Dechamps,  Archiep.  Mechliniensis,  qui  nomine  Deputationis  pro 
rebus  fidei  respondit  Episcopo  Aquilano,  Joseph  Caixal,  Ep.  JJr- 
gellensis, Thaddaeus  Amat,  Ep.  Montereyensis,  Petrus  Rota,  Ep. 
Guastallensis,  Antonius  Pettinari,  Ep.  Nucerinus,  Hyacinthus  Mar- 
c tinez,  Ep.  S.  Christophori  de  Havana. 

Post  haec  interrupta  disceptatio  est  et  Eihus  primus  Praeses 
ait : „Rnii  Patres , distribuuntur  nunc  emendationes  ^ a Rmis  Pa- 
tribus propositae  de  capite  primo  schematis,  ut  Patres  interim  eas 
considerare  ac  deliberare  de  iis  possint.  Jpsa  autem  suffragia  de 
his  emendationibus  exquirentur,  postquam  lata  fuerint  suffragia 
de  textu  prooemii  eiusdem  schematis.  Proxima  Congregatio  ha- 
bebitur  feria  JJ.  sequentis  hebdomadae  die  28.  huius  mensis  Martii, 
in  qua  continuabitur  discussio  schematis  propositi.  “ 

Congregatio  tricesima  quinta  habita  est  feria  JJ.  die  28.  Martii 
h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  quingenti  nonaginta  et  unus  J^atres, 
nempe  38  Cardinales,  G J’atriarchae,  4 Primates,  85  Archie])iscopi, 
422  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  20  Gene- 
rales  et  Vicarii  generales. 

Missa  per  Rmum  D.  Franciscum  Fleix,  Archiep.  Tarraconen- 
sem,  est  celebrata.  Deinde  Subsecretarius  nomina  oratorum  prae- 
legit,  inter  quos  novi  accesserant  Theodorus  Gravez,  Ep.  Namur- 
censis,  et  Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis. 

Turn  discussio  specialis  eiusdem  JJ.  capitis  est  continuata,  et 
locuti  sunt  Joseph  de  la  Cuesta , Ep.  Auriensis , Laurentius  Ga- 
staldi, Ep.  Salutiarum,  Georgius  Ebedjesus  Khayath,  Archiep.  Ama- 
diensis , qui  durante  Congregatione  loquendi  veniam  petierat  et 
cui  Eduardus  Manning,  Archiep.  Westmonasteriensis,  nomine  De- 
])utationis  respondit,  Philippus  Vespasiani,  Ep.  Fanensis,  JJenricus 
Maret,  Ep.  Surensis,  loannes  Faict,  Ep.  Brugensis,  Salvator  De- 
martis, Ep.  Galtellinensis.  Archiep.  autem  Coloniensis  et  Episcopi 
Namurcensis  et  Bolinensis  facultati  loquendi , quam  obtinuerant, 
renuntiarunt. 

Denique  distributum  est  prooemium  a Deputatione  pro  rebus 
fidei  novissime  reformaturn  * et  lu’oxima  Congregatio  indicta , in 
(jua  suffragia  Herent  de  intcgro  textu  prooemii  et  post  relatio- 
nem  nomine  Deputationis  faciendam  de  emendationibus  quoque 
primi  capitis. 


‘ V.  baa  emendationes  pag  88  sqq. 


’ V.  pag.  91  sqq.  banc  relationem  et  quae  earn  seciita  sunt. 
2 V.  bas  emendationes  pag.  98  sqq. 

''  V.  boc  prooemium  reformaturn  pag.  96  sq. 


735 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


736 


Congregatio  tricesima  sexta  habita  est  feria  III.  die  29.  Martii 
h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  sexcenti  viginti  Patres,  nempe  40  Car- 
(linales,  7 Patriarchae,  5 Primates,  94  Archiepiscopi,  433  Episcopi, 
4 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generales  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum , 23  Generales  et  Vicarii 
generales. 

Rmus  D.  Aloisius  Ciurcia,  Arcbiep.  Irenopolitanus , missam 
celebravit.  Qua  absoluta  et  recitata  oratione  Adsunmi^,  Emus 
primus  Praeses  sic  Patres  allocutus  est: 

„Rmi  Patres,  bodie  primum  suffragia  exquirentur  de  prooemio 
scbematis  novissime  adaptati  de  Fide  catliolica,  turn  vero  de  emen- 
dationibus  ad  caput  primum  eiusdem  scbematis  propositis.  Quo 
rectius  et  ordinatius  gravissimus  iste  actus  procedat , iuvabit  ea 
in  memoriam  revocare,  quae  iam  nuper  bac  de  re  monita  sunt. 
Oportet  scilicet  bene  attendere,  quod  iuxta  decrctum  d.  20.  Febr. 
b.  a.  num.  XIII.  tarn  super  textu  partis  examinatae  quam  super 
singulis  emendationibus  suffragia  bis  danda  sint,  ita  ut  Praesides 
distinctis  vicibus  ad  surgendum  invitent,  nempe  primum  eos,  qui 
textui  vel  emendationi  assentiuntur,  deinde  eos,  qui  eidem  contra- 
dicunt.  Praetcrea  necessarium  est  ad  bonum  ordinem,  ut  Rfni 
Patres  locum  in  aula  Concilii  sibi  assignatum  durante  actu  fcrendi 
suffragia  non  relinquant,  et  ii,  qui  ad  interrogationem  a Praeside 
factam  surrexerint,  tamdiu  stantes  maneant,  donee  satis  constet 
de  maiori  vel  minori  suffragiorum  nuniero.  His  praemissis  ag- 
grediamur  actum  suffragia  de  prooemio  ferendi.  Ipsuni  prooemium 
novissime  adaptatum  a Deputatione  pro  rebus  fidei,  in  besterna 
Congregatione  generali  distributum,  satis  omnibus  notum  est,  ita 
ut  lectione  non  indigeat.  Itaque  Rini  Patres,  qui  buic  prooemio 
in  ista  ultima  sua  forma  assentiuntur,  surgant.*' 

Et  cum  omnes  surrexissent.  Emus  primus  Praeses  ait:  „Evi- 
dens  est,  quod  omnes  Patres  prooemio  scbematis  de  Fide  catholica 
novissime  adaptato  consensum  praebuerint.^ 

Turn  addidit:  „Iam  vero  ii  Rmi  Patres,  qui  eidem  prooemio 
novissime  adaptato  contradicunt  ac  proinde  istud  reiiciendum  con- 
sent, pariter  surgant.“ 

Nemo  autem  surrexit ; et  idcirco  EiTius  primus  Praeses  dixit : 
„Evidens  est,  quod  nullus  ex  Patribus  buic  prooemio  contradixerit. 
Ilinc  declaramus  ex  utroque  actu  constare  prooemium  scbematis 
de  Fide  cath.  novissime  adaptatum  a Concilio  approbatum  fuisse 
cunctis  suffragiis.  Rmi  Patres,  progrediamur  nunc  ad  emenda- 
tiones  circa  I.  caput  buius  scbematis  propositas,  de  quibus  nomine 
Deputationis  ])ro  rebus  fidei  relationem  facturus  est  R.  D.  Vin- 
centius  Gasser,  Ep.  Brixinensis,  qua  sententiam  praedictae  Dejni- 
tationis  de  singulis  bis  emendationibus , quas  Rmi  Patres  typis 
impressas  prae  oculis  babent,  iudicio  Rmoruni  Patrum  submittet. 
Itaque  ambonem  ascendat  R.  D.  Vincentius  Gasser,  Ep.  Brixi- 
nensis.“ 

Ilic  igitur  relationem  ‘ babuit,  et  Patres  de  aniniadversionibus 
suffragia  tulerunt.  Denique  Congregatio  in  crastinam  diem  indicta 
est  et  Patres  dimissi. 

Congregatio  tricesima  septima  babita  est  feria  IV.  die 
30.  Martii , cui  interfuerunt  quingenti  septuaginta  noveni  Pa- 
tres, nempe  31  Cardinales,  G Patriarebae,  5 Primates,  88  Arcbi- 
episcopi,  409  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates 
generales  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 
23  Generales  et  Vicarii  generales. 

Missa  celebrata  est  per  Rinum  D.  lulium  Arrigoni,  Arcbiep. 
Lucanum. 

Dein  relatione  ^ ])er  Vincentium  Gasser,  Ep.  Brixinensem,  no- 
mine Deputationis  facta,  suffragia  do  secunda  animadversione  in 
I.  caput,  quae  in  banc  Congregationem  dilata  erant,  colliguntur, 
et  transitus  fit  ad  discussionem  capitis  tertii. 

Subsecretarius  nomina  oratorum  inscriptorum  praelogit : Pau- 
lus  Ballerini,  Patriareba  Alexandrinus,  loannes  Vanesa,  Arcliiep. 
Fogarasiensis  rit.  gr.  rum.,  Franciscus  Victor  Rivet,  Ep.  Divionensis, 
losepbus  Armandus  Gignoux,  Ep.  Bellovacensis,  Felix  Cantimorri, 
Ep.  Parmensis,  losepb  Caixal  y Estrade,  Ep.  IJrgellensis,  Petrus 
Maria  Ferre,  Ep.  Casalensis , Hyacintbus  Maria  Martinez,  Ep. 
S.  Cbristojdiori  de  Havana , Salvator  Magnasco , Ep.  Bolinensis, 
Vincentius  Jandel,  Magister  generalis  Ordinis  Praedicatorum. 

Deinde  Emus  primus  Praeses  dixit:  „Oportet  denuo  monere 
Rmos  Patres,  ut  brevitati  sollicite  studeant,  ne  ob  nimiam  suarum 


a animadversionum  prolixitatem  vel  auditoribus  taedium  excitent, 
vel  omnino  etiam  sibi  ipsis  parum  grata  signa  externa  buius 
taedii  attrabant.  Praeterea  monemus  omnes,  ut  veritatem  sec- 
tantes  ebaritatem  nunquam  laedant,  dum  forte  nimio  affectu  ab- 
repti  verbis  acrioribus  in  fratres  utuntur,  quod  omnino  non  pos- 
sumus  permittere,  sed  casu  eveniente  illico  deberemus  inbibere.“ 

Locuti  autem  sunt  de  sebemate : Paulus  Ballerini,  Patriareba 
Alexandrinus,  loannes  Vanesa,  Arcbiep.  Fogarasiensis,  Franciscus 
Rivet,  Ep.  Divionensis,  losepb  Gignoux,  Ep.  Bellovacensis,  Felix 
Cantimorri,  Ep.  Parmensis,  losepb  Caixal,  Ep.  Urgellensis,  Petrus 
Ferre,  Ep.  Casalensis,  Hyacintbus  Martinez,  Ep.  S.  Cbristopbori 
de  Havana,  Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis,  Vincentius  Jandel, 
Magister  generalis  Ordinis  Praedicatorum,  et  Paulus  Melcbers, 
Arcbiep.  Coloniensis,  qui  veniam  loquendi  petierat  durante  Con- 
gregatione. 

Deinde  Patres  dimissi  sunt. 

Congregatio  tricesima  octava  babita  est  feria  V.  die  31.  Martii 
b.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  quingenti  quadraginta  duo  Patres, 
lj  nempe  32  Cardinales,  5 Patriarebae,  5 Primates,  79  Archiepiscopi, 
386  Episcopi,  2 Abbates  nullius  dioecesis,  10  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  23  Gene- 
rales et  Vicarii  generales. 

Missa  per  Rmum  D.  Petrum  Doimum  Maupas,  Arcbiep.  Ja- 
drensem,  celebrata,  discussio  specialis  III.  ca])itis  de  Fide  catholica 
continuatur. 

Subsecretarius  nomina  inscriptorum  oratorum  publicavit.  Hi 
erant : Georgius  Errington  , Arcbiep.  Trapezuntinus , Benvenutus 
Monzon  y Martins,  Arcbiep.  Granatensis,  Petrus  Doimus  Maupas, 
Arcbiep.  Jadrensis,  Felix  Dupanloup,  Ep.  Aurelianensis,  Thad- 
daeus  Amat,  Ep.  Montereyensis , Nicolaus  losepbus  Dabert,  Ep. 
Petrocoricensis , Leo  Meurin,  Ep.  Ascalonensis , losepbus  Hefele, 
Ep.  Rottenburgensis. 

Omnes  successive  ad  ambonem  vocati  sunt  et  post  eos  Franc. 
Gandolfi,  Ep.  Cornetanus,  et  los.  Moreyra,  Ep.  Ayacuquensis,  qui 
durante  Congregatione  veniam  loquendi  petierant.  Sic  de  capite  III. 
finita  est  discussio  specialis,  textus  ’ primi  capitis  novissime  a De- 
putatione iuxta  emendationes  admissas  adaptati  cum  emendationi- 
c bus  ^ II.  capitis  distributus  et  dimissa  Congregatio. 

Congregatio  nndequadragesima  babita  est  feria  VI.  die  1.  Apri- 
lis,  cui  intei’fuerunt  quingenti  octoginta  tres  Patres,  nempe  35  Car- 
dinales, 6 Patriarebae,  5 Primates,  88  Archiepiscopi,  409  Episcopi, 
4 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generales  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum,  22  Generales  et  Vicarii 
generales. 

Missa  per  Rtnum  D.  Cyrillum  Bebnam  Benni,  Arcbiep.  Mau- 
siliensem  rit.  syr.,  celebrata,  de  textu  integro  I.  capitis  novissime 
ada])tato  suffragia  lata  sunt,  et  textus  a paene  omnibus  approba- 
tus  est,  octo  Patribus  contradicentibus. 

Deinde  discussio  ca|)itis  IV.  scbematis  est  incepta , postquam 
Subsecretarius  nomina  praelegit  oratorum  inscriptorum,  qui  anim- 
adversiones  circa  hoc  caput  Congregationi  generali  subiicere  vo- 
luerunt:  Ludovicus  Dubreil,  Arcbiep.  Avenionensis,  Fridericus  de 
Marguerye,  Ep.  Augustodunensis,  Franciscus  Gandolfi,  Ep.  Cor- 
netanus, Laurentius  Renaldi,  Ep.  Pineroliensis,  lacobus  Ginoulbiac, 
Ep.  Gratianopolitanus , losepb  Caixal  y Estrade,  Ep.  Urgellensis, 
^ Petrus  Maria  Ferre,  Ep.  Casalensis,  Petrus  Celesia,  Ep.  Pactensis, 
Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis,  Raphael  Ricca,  Corrector  ge- 
neralis Ordinis  Minimorum.  Hi  omnes  successive  ad  ambonem 
vocati  sunt  et  post  eos  Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutiarum,  Gas- 
par  Mermillod,  Ep.  Ilebroncnsis,  qui  durante  Congregatione  lo- 
(juendi  veniam  petierant.  Postea  Patres  sunt  dimissi , Congrega- 
tione proxinia  indicta,  in  qua  fierent  suffragia  de  emendationibus 
capitis  II. 

MONITUM. 

Mittuntur  buic  folio  adiectae  emendationes  ^ scbematis  de 
Fide  catholica  a Reverendissiniis  Patribus  propositae  ad  caput  HI. 
cum  suis  canonihus. 

Simul  vero  monentur  Reverendissimi  Patres , (|Uod  de  hisce 
emendationibus  tertii  capitis  eiusque  canonum  post  praeviam 


1 V.  pag.  101  — 117  hanc  relationem  et  quae  earn  secuta  sunt. 
^ V.  pag.  117  sq. 


1 V.  hunc  textum  pag.  119. 

^ V.  has  emendationes  pag.  120  sqq. 
® V.  pag.  155  sqq. 


737 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  XXXVI. — XLV. 


738 


relationem  suffragia  Patrum  ferenda  erunt  feria  tertia  proxime 
sequent!. 

E Secretaria  Concilii  Vatican!  d.  2.  Aprilis  1870. 

losephiis  Ep.  S.  Hippolyt!, 
Secretar. 

Congregatio  qxiadragesima  habita  est  feria  II.  die  4.  Aprilis 
li.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  sexcent!  et  octo  Patres,  nempe  38  Car- 
dinales,  7 Patriarchae,  5 Primates,  93  Archiepiscopi,  427  Episcopi, 
3 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generates  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum , 23  Generates  et  Vicarii 
generates. 

Missam  celebravit  Rnius  D.  loannes  Mac-Closkey , Archiep. 
N eo-Eboracensis. 

Inde  nomine  Deputationis  Vincentius  Gasser,  Ep.  Brixinensis, 
de  animadversionibus  in  caput  II.  factis  relationem  ‘ habuit,  et 
de  iisdem  usque  ad  trigesimam  quintam  Patres  suffragia  tulerunt. 
Quibus  absolutis,  Patres  dimissi  sunt. 

Congregatio  quadragesima  prima  habita  est  feria  III.  die 

5.  Aprilis  h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  quingenti  quinquaginta 
septem  Patres,  nempe  34  Cardinales,  5 Patriarchae,  5 Primates, 
86  Archiepiscopi,  396  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  8 Ab- 
bates generates  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasti- 
corum, 19  Generales  et  Vicarii  generates. 

Rinus  D.  Emmanuel  Garcia  Gil,  Archiep.  Caesaraugustanus, 
missam  celebravit. 

Referente  ^ Vincentio  Gasser , suffragia  de  reliquis  animad- 
versionibus in  caput  II.  factis  lata  sunt.  Postea  Emus  primus 
Praeses  Patres  in  hunc  modum  allocutus  est: 

„Quum  Indices  excusationum  officio  suo  functi  nonnulla  ex- 
hibuerint , quae  sive  de  Episcopis  absentibus  legitime  excusatis, 
sive  de  quibusdam  aliis  Episcopis  discessuris  iuxta  Litteras  Apo- 
stolicas  Multiplices  inte)'  diei  27.  Novembris  1869.  Congregationi 
generali  pi’oponenda  sunt , brevis  ea  de  re  audienda  superest  re- 
latio,  quam  R.  D.  Subsecretarius  ex  ambone  leget.“ 

Subsecretarius  autem  ambonem  cum  ascendisset,  eiusmodi  re- 
lationem Patribus  exposuit,  his  verbis  conceptam:  „Eihi  Praesides, 
Emi  et  Rfui  Patres,  duo  absentes  Episcopi  absentiam  suam  ex- 
cusarunt,  procuratoribus  etiam  constitutis,  nempe : lacobus  Eliani, 
Archiep.  Damascenus  rit.  syr. , turn  ob  senium,  turn  ob  itineris 
longinquitatem  atque  difficultatem ; Nicolaus  Franciscus  Floren- 
tini,  Ep.  Curiensis  in  Helvetia,  ob  aetatem  provectam  76  anno- 
rum  et  valetudinem  passim  infirmam.  Indices  excusationum  causas 
absentiae  sufficientes  et  satis  probatas  censuerunt.“ 

Hac  parte  relationis  lecta , primus  Praeses  dixit : „Efni  et 
Rmi  Patres,  qui  absentiam  utriusque  praedicti  Episcopi  satis  ex- 
cusatam  agnoscunt,  surgendo  assensum  suum  manifestent.“ 

Et  surgentibus  undique  Pcutribus,  idem  primus  Praeses  ait: 
„Excusatio  praedictorum  Episcoporum  absentium  sufficiens  agnita 
est  a Congregatione  generali.  “ 

Turn  R.  D.  Subsecretarius  hanc  alteram  relationis  partem 
perlegit : 

„ Aliquot  Concilii  Patres  ex  gravioribus  causis  veniam  a Con- 
cilio  discedendi  absque  obligatione  redeundi  petierunt,  scilicet  Rihi 
Domini:  Agapitus  Dumani,  Ep.  Ptolemaidensis  rit.  graec.  melchit., 
ob  persecutionem  in  sua  dioecesi  contra  catholicos  excitatam  et 
morbum  graviorem , quo  nuperrime  laboravit ; Paulus  Hatem, 
Archiep.  Aleppensis  rit.  graec.  melchit. , ob  graves  turbas  in  sua 
dioecesi  exortas  et  numerum  sacerdotum  suae  dioecesis  insuffi- 
cientem  atque  etiam  ob  valetudinis  infirmitatem ; Tobias  Mullen, 
Ep.  Eriensis  in  Statibus  foederatis  American  septentrionalis , ob 
spirituales  ac  temporales  ecclesiae  suae  necessitates ; Ignatius 
Mrak , Ep.  Mariano])olitanus  et  Marquettensis  in  iisdem  Statibus 
foederatis,  ob  spirituales  ac  temporales  necessitates  suae  dioecesis 
recenter  erectae ; Antoninus  Monescillo,  Ep.  Giennensis  in  Hispania, 
turn  ob  valetudinis  incommoda  turn  ob  ecclesiae  suae  spirituales 
necessitates. 

Horum  omnium  causam  discedendi  sive  in  ecclesiarum  sua- 
rum  necessitatibus  sive  in  propria  valetudinc  sitam,  satis  proba- 
tam  atque  fundatam  agnoverunt  Rihi  Indices  excusationum , eo- 
rumque  petitionem  exaudicndarn  suasorunt.^ 

Hac  altera  relationis  parte  perlecta , Emus  primus  Praeses 
iterum  Patres  allocutus  est:  „Rmi  Patres,  postquam  causae,  ob 


^ V.  pag.  127 — 143.  hanc  relationem  et  quae  earn  secuta  sunt. 

* V.  pag.  143  sqq. 

Coll.  Lac.  vn. 


a quas  praedicti  Episcopi  veniam  a Concilio  discedendi  petierunt, 
ludicibus  excusationum  satis  fundatae  atque  probatae  visae  sunt, 
Rihi  Patres,  qui  has  causas  sufficere  censent,  ut  venia  discedendi 
eisdem  tribuatur,  surgendo  assensum  suum  manifestent.‘‘ 

Et  surgentibus  undique  Patribus,  idem  primus  Praeses  ait: 
„ Causae  discedendi  probatae  sunt  a Congregatione.  “ 

Post  haec  idem  Subsecretarius  iussu  Emi  primi  Praesidis  se- 
quentem  pontificiam  concessionem  Patribus  annuntiavit: 

„SSmus  Dominus  Noster , ut  spirituali  commodo  Rmorum 
Concilii  Patrum  omni  meliori  modo  provideret , iisdem  benigne 
veniam  concessit , in  oratoriis  suis  privatis  feria  quinta  maioris 
hebdomadae  missam  celebrandi,  atque  etiam  sacerdotibus  et  laicis 
servitio  suo  addictis  sacram  synaxim  distribuendi.“ 

Denique  indicta  est  in  crastinam  diem  Congregatio,  in  qua 
suffragia  ferenda  de  emendationibus  tertii  capitis. 

Congregatio  quadragesima  seennda  habita  est  feria  IV.  die 

6.  Aprilis  h.  9.  mat. , cui  interfuerunt  sexcenti  quatuor  Patres, 
nempe  32  Cardinales,  6 Patriarchae,  4 Primates,  95  Archiepiscopi, 

1 428  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  23  Gene- 
I’ales  et  Vicarii  generales. 

Missam  lectam  celebravit  Gualterius  Steins , Archiep.  Bo- 
strensis.  Post  quam  distribuitur  integer  textus *  * II.  capitis  no- 
vissime  adaptatus,  cum  folio,  quod  continebat  emendationes  ^ tertii 
capitis  prioribus  adiungendas. 

Turn  Conradus  Martin,  Ep.  Paderbornensis , nomine  Deputa- 
tionis de  animadversionibus  in  caput  III.  factis  relationem  ^ ha- 
buit, atque  Patres  de  iisdem  usque  ad  quinquagesimam  tertiam 
suffragia  tulerunt.  Denique  Congregatio  proxima  est  indicta,  in 
qua  suffragia  ulteriora  ferenda  de  emendationibus  III.  capitis. 

Congregatio  quadragesima  tertia  habita  est  feria  V.  die 

7.  Aprilis  h.  9.  mat. , cui  interfuerunt  quingenti  viginti  septem 
Patres,  nempe  33  Cardinales,  4 Patriarchae,  4 Primates,  78  Archi- 
episcopi, 371  Episcopi,  5 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates 
generales  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 
19  Generales  et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Stephanas  Stefanopoli,  Archiep. 
c Philippensis. 

Referente  Conrado  Martin,  Ep.  Paderbornensi,  Patres  deiiide 
de  reliquis  animadversionibus  in  caput  III.  factis,  excepto  canone 
quinto,  suffragia  tulerunt.  Demum  proxima  indicta  est  Congre- 
gatio, in  qua  suffragia  ferenda  de  capite  II.  et  de  emendationibus 
quart!  capitis. 

Congregatio  quadragesima  quarta  habita  est  feria  VI.  die 

8.  Aprilis  h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  quingenti  viginti  tres  Pa- 
tres, nempe  27  Cardinales,  5 Patriarchae,  4 Primates,  77  Archi- 
episcopi, 373  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates 
generales  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 
21  Generales  et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Renatus  Regnier,  Archiep.  Ca- 
meracensis.  Postea  de  integro  II.  capitis  textu  novissime  adap- 
tato  suffragia  lata  sunt,  qui  approbatus  est,  fere  omnibus  Patribus 
in  priore  scrutinio  surgentibus  et  nemine  in  altero  scrutinio  contra- 
dicente. 

Deinde  referente  ® Conrado  Martin , Ep.  Paderbornensi , de 
formula  canonis  quinti  suffragia  lata  sunt.  Posthac  Ludovicus 
“ Pie,  Ep.  Pictaviensis,  nomine  Deputationis  de  animadversionibus  ® 
in  caput  IV.  factis  relationem  ’ habuit,  et  Patres  de  iisdem  usque 
ad  quadragesimam  septimam  suffragia  tulerunt. 

Quibus  factis  Patres  sunt  dimissi,  proxima  Congregatione  in- 
dicta , in  qua  suffragia  ferenda  de  textu  integro  capitis  III.  et 
cap.  IV.  novissime  adaptato  surgendo  vel  sedendo,  et  deinde  de 
tota  constitutione  per  verba  placet  vel  non  placet.  Textus  ca- 
pitis III.  ® hac  die  distributus  est,  textus  vero  IV.  capitis  ® Patri- 
bus donium  missus. 

Congregatio  quadragesima  quinta  habita  est  feria  III.  dio 
12.  April  is  h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  ipiingenti  nonaginta  octo 


* V.  hunc  textum  pag.  153  sqq. 

^ V.  has  emendationes  pag.  165. 

^ V.  pag.  165 — 177.  hanc  relationem  et  quae  earn  secuta  sunt. 
'*  V.  pag.  177 — 192.  ® V.  pag.  192  sq. 

® V.  has  animadversiones  pag.  195  sqq. 

’ V.  pag.  200 — 209.  hanc  relationem  et  quae  earn  sunt  secuta. 
® V.  hunc  textum  pag.  193  sqq.  * V.  pag.  212  sqq. 

47 


739 


Acta  et  decreta  SS,  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


740 


Patres,  nempe  35  Cardinales,  7 Patriarchae,  5 Primates,  93  Archi- 
episcopi,  416  Episcopi,  2 Abbates  nullius  dioecesis , 16  Abbates 
generates  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  inonasticorum, 
24  Generales  et  Vicarii  generates. 

Missa  celebrata  est  per  Rnium  D.  Raphaetem  Popow,  Ep. 
Butgarorum.  Inde  referente *  * Ludovico  Pie  , Ep.  Pictaviensi , de 
ultimis  animadversionibus  in  conctusionem  capitis  IV.  factis,  Pa- 
tres, qui  per  cursorem  domi  moniti  erant,  banc  conctusionem  ite- 
rum  esse  proponendam , sufFragia  tuterunt.  [V.  ittud  monitum 
supra  pag.  209.]  Postea  de  capite  III.  et  capite  IV.  Patres  suf- 
fragia  tuterunt.  In  prime  suft’ragio  de  III.  capite  fere  omnes 
surrexerunt,  et  in  attero  suffragio  nemo  surgendo  contradixit. 
Item  in  prime  suffragio  de  IV.  capite  tonge  maior  pars  surrexit, 
et  in  attero  suffragio  nonnisi  unus  aut  after  surgendo  contradixit. 

Denique,  iussu  Praesidis  Emi  Cardinatis  De  Angelis,  Concitii 
Subsecretarius  ambonem  conscendens  super  integra  constitutione 
de  Fide  catholica  * nominatim  singutos  Patres  iuxta  dignitatis  et 
promotionis  ordinem  rogavit,  quorum  510  absotute  Placet  respon- 
derunt,  85  Placet  iuxta  modum,  id  est,  conditione  atiqua  adiecta, 
quam  scripto  ittico  tradiderunt,  nemo  vero  Non  Placet  dixit. 

Congregatio  quadragesiina  sexta  liabita  est  feria  III.  die 
19.  Apritis  h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  quingenti  sexaginta  Patres, 
nempe  35  Cardinates,  7 Patriarchae,  4 Primates,  84  Archiepiscopi, 
394  Episcopi,  3 Abbates  nuttius  dioecesis,  12  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 21  Gene- 
rales et  Vicarii  generales. 

Missa  per  Rmum  D.  Andream  Casasola,  Arcbiep.  Utinensem, 
celebrata,  obitus  Emi  Cardinatis  Gonella,  Arcbiep.  Viterbiensis, 
et  Raphaelis  Biale,  Ep.  Albiganensis,  nuntiatus  est. 

Postea  Emus  primus  Praeses  haecPatribus  significavit : „Quum 
ludices  excusationum  officio  suo  functi  atiqua  exhibuerint,  quae 
iuxta  Litteras  Apostolicas  Midtiplices  inter  diei  27.  Novembris 
1869.  num.  IX.  Congregationi  generali  proponenda  sunt , brevis 
ea  de  re  audienda  est  relatio,  quam  R.  D.  Subsecretarius  ex 
ambone  recitabit.“ 

Tunc  ambonem  Subsecretarius  ascendens  sequentem  relatio- 
nem  perlegit:  „ETni  Praesides  ac  Rmi  Patres,  aliquot  Concilii 
Patres  ex  gravibus  causis  veniam  a Concilio  discedendi  petierunt, 
scilicet:  Eduardus  lacobus  Wedekin,  Ep.  Hildeshemiensis,  ob  gra- 
viora  salutis  incommoda  in  aetate  iam  provecta;  loannes  Derry, 
Ep.  Clonfertensis  in  Hibernia,  ob  diutinam  gravemque  infirmita- 
tem ; Petrus  Bigandet , Ep.  Ramathensis , Vicarius  Apostolicus 
Birmaniae,  ob  continuas  suas  infirmitates  et  gravia  pericula  rei 
christianae  imminentia  in  vicariatu  Apostotico  sibi  commisso  ; 
Franciscus  Mac  Farland,  Ep.  Hartfordiensis  in  Statibus  foederatis 
Americae  septentrionalis , propter  continuam  suam  infirmitatem ; 
loannes  Sweeny,  Ep.  s.  loannis  Neo-Brunswicensis , et  lacobus 
Rogers,  Ep.  Chathamensis  in  eadem  provincia  Canadae  in  Ame- 
rica septentrionali,  ob  gravissimas  necessitates  utriusque  dioecesis 
recenter  erectae;  Andreas  Rosales  y Munoz,  Ep.  Almeriensis  in 
Hispania,  ob  gravem  atque  inveteratam  infirmitatem,  cui  quotannis 
adhibitis  thermis  subvenire  debet. 

Porro  ludices  excusationum  allegatas  discedendi  causas  satis 
fundatas  atque  probatas  agnoverunt,  atque  praedictorum  Episco- 
porum  petitionem  exaudiendam  suaserunt.“ 

Relatione  expleta,  Einus  primus  Praeses  dixit:  „Postquam 
causae,  ob  quas  praedicti  Episcopi  veniam  a Concilio  discedendi 
petierunt,  ludicibus  excusationum  satis  fundatae  atque  probatae 
visae  sunt,  Rmi  Patres,  qui  has  causas  sufficere  censent,  ut  venia 
discedendi  eisdem  tribuatur,  surgendo  assensum  suum  manifestent.‘‘ 

Et  surgentibus  undique  Patribus  idem  Emus  Praeses  sub- 
iunxit : „Causae  discedendi  probatae  sunt  a Congregatione  ge- 
nerali. “ 

Inde  Vincentius  Gasser,  Ep.  Brixinensis,  de  exceptionibus  et 
conditionibus  quas  complures  Patres  in  superiore  Congregatione 
generali  suo  Placet  adiecerant,  nomine  Deputationis  relationem^ 
habuit;  duas  Patribus  acceptandas  proposuit,  quas  unanimi  fere 
consensu  approbarunt.  Denique  Subsecretarius  monitum  ^ Secre- 
tarii  ex  ambone  legit,  quo  Patres  de  proxima  publica  Sessione 
die  24.  Aprilis  habenda  edocentur. 


‘ V.  pag.  209  sqq.  hanc  relationem  et  quae  earn  sunt  secuta. 

* V.  hanc  Const,  pag.  215  sqq. 

* V.  has  exceptiones  pag.  219  sqq. 

* V.  pag.  232  sqq.  hanc  relationem  et  quae  earn  sunt  secuta. 

^ V.  hoc  monitum  pag.  246. 


a Post  publicam  Sessionem  III.  habitam  die  24.  Aprilis  Domi- 
nica in  Albis , ad  Patres  missum  est  schema  ‘ reformatum  de 
parvo  Catechismo , de  quo  locuti  iam  erant  Patres , atque  simul 
intimata  est  Congregatio  per  monitum  quod  sequitur. 

MONITUM. 

Mittitur  una  cum  hoc  folio  schema  reformatum  de  parvo 
Catechismo,  de  quo  in  proxima  Congregatione  generali,  quae  ha- 
bebitur  feria  VI.  huius  hebdomadae,  die  29.  curr.  mensis  Aprilis, 
discussio  fiet  iuxta  num.  VII.  Decreti  diei  20.  Februarii.  Itaque 
Reverendissimi  Patres,  qui  de  reformate  schemata  loqui  voluerint, 
iuxta  num.  VIII.  eiusdem  Decreti , suum  disserendi  propositum 
antea  significabunt. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  25.  Aprilis  1870. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar.  Concilii. 

Congregatio  qnadragesima  septima  habita  est  feria  VI.  die 
h 29.  Aprilis  h.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  quingenti  septuaginta  duo 
Patres,  nempe  35  Cardinales,  7 Patriarchae,  5 Primates,  88  Archi- 
episcopi, 399  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates 
generales  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 
20  Generales  et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rfuus  D.  Spiridion  Maddalena,  Archiep. 
Corcyrensis ; distributa  sunt  singulis  Patribus  duo  exemplaria 
Constitutionis  ^ dogmaticae  de  Fide  catholica,  quae  in  Sessione  III. 
adprobata  et  confirmata  est. 

Deinde  Emus  primus  Praeses  discussionem  indixit  schematis 
de  parvo  Catechismo  a Deputatione  pro  rebus  disciplinae  ecclesia- 
sticae  iuxta  Patrum  animadversiones  reformat!,  et  Subsecretarius 
sequentem  tabellam  praelegit: 

„Nomina  Rfnorum  Patrum , qui  veniam  loquendi  petierunt, 
ut  animadversiones  proponerent  de  reformato  schemate  parvi  Ca- 
techismi  in  genere : Emus  ac  Rfnus  D.  Franciscus  Cardinatis 
Donnet , Archiep.  Burdigalensis , Emus  ac  Rfnus  D.  Othmarus 
Card.  Rauscher,  Archiep.  Vindobonensis,  qui  cum  infirmitate  im- 
pediatur , quominus  sententiam  suam  per  se  exponat , Rmus  D. 
c Ep.  Rottenburgensis  eius  observationes  proponet,  Rfnus  D.  Petrus 
Rota,  Ep.  Guastallensis,  Rfnus  D.  Augustinus  Verot,  Ep.  S.  Au- 
gustin! (a  die  11.  Martii,  antea  Ep.  Savannensis). 

Post  relationem  nomine  Deputationis  pro  rebus  disciplinae 
ecclesiasticae  factam  a Rfno  D.  Franc.  Xav.  Wierzchleyski,  Archiep. 
Leopolitano  rit.  lat. , incepta  est  discussio  schematis  reformat!  de 
parvo  Catechismo,  et  locutus  est  de  schemate  generatim  spectato 
Emus  Card.  Franc.  Donnet,  Archiep.  Burdigalensis,  qui  in  per- 
oratione  animi  sui  votum  vehementer  expressit,  ut  perquam  citis- 
sime  Synodo  proponeretur  schema  de  infallibilitate  Romani  Pon- 
tificis.  In  schematis  discussione  eum  secutns  est  Emus  Card, 
los.  Rauscher,  Archiep.  Vindobonensis,  qui  tamen  Rmo  D.  los. 
Hefele,  Episc.  Rottenburgensi , suum  scriptum  legendum  dederat. 

Hie  autem,  discussione  interrupta.  Emus  primus  Praeses  ita 
Patres  allocutus  est: 

„Emi  ac  Rmi  Patres,  plurimi  Concilii  Patres  iterum  atque 
iterum  enixe  postularunt , ut  ante  reliqua  schemata,  fidem  aut 
disciplinam  respicientia,  de  infallibilitate  Romani  Pontificis  tracta- 
retur,  ea  praesertim  de  causa,  quod  recent!  tempore  circa  hoc 
d gravissimum  doctrinae  caput  non  leves  anxietates  in  fidelium  ani- 
mis  ubique  excitatae  sint,  unde  eorum  conscientiae  anguntur  et 
religiosae  societatis  pax  ac  tranquillitas  perturbatur.  Quapropter 
necessarium  visum  est , Patrum  examini  quamprimum  subiicere 
schema  de  Romano  Pontifice  continens  doctrinam  de  eius  Primatu 
et  infallibilitate.  Itaque  nunc  distribuuntur  animadversiones,  quae 
scripto  traditae  fuerunt  a Rfhis  Patribus  super  capite  de  Romani 
Pontificis  Primatu  [v.  hoc  cap.  p.  571],  quibus  in  Congregatione 
generali  eras  habenda  adiungentur  animadversiones  a Patribus  in 
scripto  traditae  super  schemate  de  infallibilitate  Romani  Pontificis 
[p.  641],  ut  eas  sedulo  expendant,  donee  suo  tempore  schema 
a Deputatione  pro  rebus  fidei  reformatum  proponatur.** 

Distributae  sunt  animadversiones  super  capite  de  R.  Pontificis 
Primatu. 

Continuati  Patrum  sermones  de  parvo  Catechismo  et  locuti 
sunt  Petrus  Rota,  Ep.  Guastallensis,  Augustinus  Verot,  Ep. 


‘ V.  hoc  schema  pag.  664  sq. 

® V.  hanc  Constitutionem  pag.  248  sqq. 


741 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  XLV. — L. 


742 


S.  Augustini,  Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutiarum , qui  durante 
Congregatione  loquendi  veniam  petierat. 

Deinde  Congregatio  est  dimissa. 

Congregatio  quadi’agesima  octava  habita  est  sabbato  die 
30.  Aprilis  b.  9.  mat.,  cui  interfuerunt  quingenti  quinque  Patres, 
nempe  30  Cardinales,  7 Patriarcbae,  4 Primates,  79  Arcbiepiscopi, 
348  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 20  Gene- 
rales  et  Vicarii  generates. 

Missara  celebravit  Eiiius  D.  Petrus  Castellacci , Arcbiep. 
Petrensis ; dein  distributae  sunt  animadversiones , quas  super 
scbemate  de  Infallibilitate  R.  Pontificis  Patres  in  scripto  tradi- 
derant. 

Quo  facto  nomina  oratorum  publicata  sunt,  qui  de  scbemate 
proposito  in  genere  loqui  voluerunt:  Ludovicus  Dubreil,  Arcbiep. 
Avenionensis , Jacobus  Bailies , Ep.  iam  Lucionensis , et  Petrus 
Cantimorri , Ep.  Parmensis , qui  more  solito  successive  ad  ambo- 
nem  vocati  sunt. 

Declarata  est  clausa  discussio  de  scbemate  in  genere,  et  no- 
mina oratorum,  qui  de  partibus  scbematis  loquendi  veniam  petie- 
rant , Subsecretarius  praelegit.  Hi  erant  Frid.  de  Marguerye, 
Ep.  Augustodunensis , Guill.  de  Ketteler,  Ep.  Moguntinus,  Guill. 
Vaugban,  Ep.  Plymutbensis,  Guill.  Clifford,  Ep.  Cliftoniensis,  Mat- 
thias Eberbard,  Ep.  Trevirensis,  qui  omnes  successive  ad  ambo- 
nem  vocati  sunt.  Postea  Episcopo  Trevirensi  respondit  unus  ex 
Deputatis,  Joannes  Baptista  Zwerger,  Ep.  Secoviensis,  et  decla- 
rata est  absoluta  discussio  reformati  scbematis  de  parvo  Catechismo 
et  dimissa  Congregatio. 

Congregatio  nudequinquagesima  babita  est  feria  JV.  die 
4.  Maii , cui  interfuerunt  quingenti  nonaginta  Patres , nempe 
34  Cardinales , 7 Patriarcbae , 8 Primates , 93  Arcbiepiscopi, 
407  Episcopi,  5 Abbates  nullius  dioecesis,  15  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  21  Gene- 
rales  et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Athanasius  Kauam , Arcbiep. 
Tyrensis , atque  lecta  est  sequens  relatio  a Judicibus  excusatio- 
num  exhibita: 

^Aliquot  Concibi  Patres  ex  gravibus  causis  veniam  a Concilio 
discedendi  absque  obligatione  redeundi  petierunt,  scilicet:  Ansel- 
mus  Llorente,  Ep.  S.  losephi  de  Costarica,  ob  graviorem  infirmi- 
tatem  in  dies  crescentem;  Jac.  Brown,  Ep.  Salopiensis,  pariter  ob 
adversam  valetudinem;  Joan.  Brady,  Ep.  Perthensis  in  Australia, 
ob  graviorem  infirmitatem  continue  auctam ; Jos.  Salas,  Ep.  SSmae 
Conceptionis  de  Chile,  ob  gravem  infirmitatem  podagrae,  qua 
valde  laborat;  Joan.  Langevin,  Ep.  S.  Germani  de  Rimouski,  ob 
gravissimas  necessitates  tarn  spirituales  quam  temporales  dioecesis ; 
Colinus  Mac  Kinnon , Ep.  Arichatensis , ob  infirmitatem  continue 
auctam;  Petrus  Mac  Jntyre,  Ep.  Carolinopolitanus , ob  eandem 
causam;  Petrus  Severini,  Ep.  Sappensis,  ob  notissimam  gravem 
infirmitatem ; Ferdinandus  Argiielles  y Miranda,  Ep.  Asturicensis, 
pariter  ob  gravem  infirmitatem;  Jos.  Gelabert,  Ep.  Paranensis, 
propter  diuturnam  gravem  infirmitatem. 

Judices  excusationum  allegatas  discedendi  causas  satis  funda- 
tas  atque  probatas  agnoverunt,  atque  praedictorum  Episcoporum 
petitionem  exaudiendam  suaserunt.“ 

Patres  surgendo  assensum  manifestaverunt,  ut  allegatas  causas 
admittendas  esse  indicarent. 

Joan.  B.  Zwerger,  Ep.  Secoviensis,  nomine  Deputationis  pro 
rebus  disciplinae  ecclesiasticae  exposuit , quid  ipsa  sentiret , pri- 
mum  de  emendationibus  in  Congr.  gen.  propositis  et  typis  editis 
(quae  Patribus  domum  missae  fuerant),  deinde  de  aliis  alia  via 
Deputationi  propositis. 

Turn  lata  sunt  suffragia  de  emendationibus,  eaque  iuxta  sen- 
tentiam  Deputationis,  paucis  tantum  Patribus  dissentientibus. 

Postea  Enius  primus  Praeses  sic  Patres  allocutus  est: 

„Cum  in  hoc  scbemate,  utpote  admodum  brevi  et  piano,  dis- 
cussio specialis  a Praesidibus  non  fuerit  proposita  per  partes, 
sed  istiusmodi  discussio  facta  fuerit  de  toto  simul  scbemate,  id- 
circo  etiam  suffragia  non  super  singularum  partium  textu , sed 
super  integro  scbemate  simul  exquirentur.  (iuoniam  vero  et 
Rmis  Patribus  satis  incommodum  foret , ob  bunc  solum  actum 
suffragia  ferendi  de  isto  scbemate , crastina  die  rursus  hue  acce- 
dere,  et  emendationes,  hodie  acceptatae,  paucae  levesque  sint  suis 
locis  facillime  inserendae , ideo  nunc  statim  procedemus  ad  ex- 
quirenda  suffragia  de  integro  scbemate,  sicut  § XIV.  Jlocreti  diei 


a 20.  Februarii  praescribitur.  Haec  autem  suffragia  oretenus  eden- 
tur  per  verba  placet  aut  non  placet,  vel  ut  alias  factum  est, 
per  verba  placet  iuxta  modum,  tradendo  simul  in  scripto  modum, 
sive  conditionem , quam  singuli  forte  desiderant.  Si  quis  vero 
bunc  modum  non  statim  exprimere  et  scripto  tradere  potest, 
quoniam  non  praevidit  bunc  actum  suffragia  ferendi  de  integro 
scbemate  in  hodierna  Congregatione  locum  habere,  is  cum  de 
suffragio  iuterrogabitur,  intei’im  dicere  poterit  placet  iuxta  modum, 
ipsum  autem  moduni  in  folio  scriptum  intra  proximum  biduum 
Secretario  mittere  debet.  Jtaque  nunc  exquirentur  suffragia  sin- 
gulorum  Patrum  more  solito , et  qui  approbant  integrum  schema 
de  parvo  Catechismo  cum  emendationibus  hodie  admissis,  id  signi- 
ficabunt  per  verbum  placet P 

Appellatis  ex  ambone  per  R.  D.  Subsecretarium  nominibus 
Cardinalium,  et  Patribus  per  sues  titulos,  latisque  ab  iis  suffra- 
giis,  horum  computatio  facta  est,  atque  inde  relatio  quae  sequitur 
lecta  est. 

„Notum  vobis  facimus , quod  e 591  praesentibus  Patribus, 
suffragia  dederunt  per  verbum  placet  491,  deinde  per  verba  non 
b placet  56 , et  per  verba  placet  iuxta  modum  44 , quorum  proinde 
conveniens  ratio  habebitur.“ 

Nuntiatus  est  obitus  Rini  D.  Joannis  Devoucoux,  Ep.  Ebroi- 
censis , iam  ab  aliquo  tempore  ob  infirmitatem  reversi  in  suam 
dioecesim,  eiusque  anima  Patrum  suffragiis  commendata.  Deinde 
dimissi  sunt  Patres. 

Proxima  Congr.  gen.  indicta  est  per  folium  typis  impressum, 
in  quo  pariter  indicabatur,  quid  in  ea  agendum.  Est  autem  huius 
tenoris : 

MONJTUM. 

Mittitur  huic  folio  adiectum  schema  ‘ Constitutionis  dogma- 
ticae  primae  de  Ecclesia  Christi  reformatum  iuxta  observationes 
Patrum  in  scripto  missas , una  cum  relatione  ^ ad  ipsum  per- 
tinente. 

Proxima  Congregatio  generalis  habebitur  feria  VJ.  huius 
hebdomadae,  die  13.  currentis  mensis  Maii,  in  qua  fient  duae  re- 
lationes.  Prior  versabitur  circa  conditiones  a nonnullis  Rmis  Pa- 
tribus nuper  in  actu  ferendi  sufifragii  super  scbemate  de  parvo 
c Catechismo  adiectas  suffragio  suo,  quae  typis  impressae,  una  cum 
scbemate  de  parvo  Catechismo  iuxta  emendationes  a Patribus 
admissas  novissime  adaptato  quamprimum  distribuentur.  Altera 
autem  pertractabit  Constitutiouem  dogmaticam  primam  de  Ecclesia 
Christi,  quae  nunc  distribuitur. 

Jn  prima  dein  Congregatione  generali,  quae  banc  sequetur, 
fiet  discussio  generalis  de  scbemate  huius  Constitutionis  dogma- 
ticae  primae  de  Ecclesia  Christi;  et  Rmi  Patres,  qui  de  hoc  sche- 
mate  loqui  voluerint,  poterunt  interim  suum  disserendi  propositum 
mode  solito  significare,  qua  tamen  in  re  denuo  monentur,  ut  ra- 
tionem  agendi  n.  VJJ.  et  VJJJ.  Decreti  diei  20.  Februarii  huius 
anni  praescriptam  accurate  sequantur. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  9.  Man  1870. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar.  Concilii. 

Congregatio  qninquagesima  habita  est  feria  VJ.  die  13.  Maii, 
cui  interfuerunt  quingenti  septuaginta  septem  Patres , nempe 
38  Cardinales , 5 Patriarcbae , 8 Primates , 95  Arcbiepiscopi, 
d 392  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  24  Gene- 
rales  vel  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rinus  D.  Franciscus  Pedicini , Arcbiep. 
Barensis,  atque  lecta  est  relatio,  quae  sequitur  a Judicibus  excu- 
sationum exhibita: 

^Aliquot  Concilii  Patres  ex  gravibus  causis  veniam  a Con- 
cilio discedendi  petierunt : Petrus  Elavianus  Matah,  Ep.  Jazirensis 
rit.  syr. , ob  continuum  infirmitatem ; Joannes  Boset , Ep.  Emeri- 
tensis,  ob  necessitatem  gravem  suae  dioecesis  et  assiduam  infir- 
mitatem; Thomas  Furlong,  Ep.  Fernensis  in  Hibernia,  ob  gra- 
viorem infirmitatem  e multo  tempore  contractam ; Joannes  Huerta, 
Ep.  Puniensis  in  Peimvia,  ob  adversam  valetudinem  et  gravissi- 
mas ecclesiao  suae  necessitates  nuper  exortas ; Guillelmus  Lanigan, 
Ep.  Gulbornensis  in  Australia,  ])ropter  gravissimas  dioecesis  suae 
recenter  erectae  necessitates;  Petrus  Apelian,  Arcbiep.  Marascensis; 


‘ V.  hoc  schema  pag.  269  aqq. 

* V.  hanc  relationem  pag.  274  sqq. 


47* 


743 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


744 


Melchior  Nasarian , Archiep.  Mardensis ; loannes  Ghiureghian, 
Ep.  Trapezuntinus  Armenorum , propter  periculum  animarum  et 
spirituales  necessitates  fidelium  in  suis  dioecesibus ; Silvester  Gue- 
vara, Archiep.  S.  lacobi  de  Venezuela,  ob  graviorem  infirmitatem. 

Indices  excusationum  allegatas  discedendi  causas  satis  fun- 
datas  atque  probatas  agnoverunt,  atque  praedictorum  Episcopo- 
rum  petitionera  exaudiendam  suaserunt.^ 

Patres  surgendo  ludicum  excusationum  sententiam  approbant. 

Quo  facto  Emus  primus  Praeses  annuntiavit  relationem  no- 
mine Deputationis  pro  rebus  disciplinae  eccl.  facientlam  his  verbis: 

„Rmi  Patres,  audienda  est  nunc  relatio  de  conditionibus  a 
nonnullis  Rmis  PP.  in  ferendis  suffragiis  super  schemate  de  ijarvu 
Catechismo  adiectis,  quae  typis  impressae  iam  distributae  sunt. 
[Missae  fuerant  Patribus  domum  una  cum  schemate  ’ de  parvo  Cu- 
techismo  iuxta  emendationes  admissas  a Cong.  gen.  reformato.] 
Hanc  autem  relationem  nomine  Deputationis  pro  rebus  disciplinae 
ecclesiasticae  faciet  Rmus  D.  Stepbanus  Marilley,  Ep.  Lausanensis 
et  Genevensis.  Itaque  praedictus  R.  D.  ambonem  ascendat.“ 

Facta  relatione  statim  Emus  primus  Praeses  subdidit: 

„Absoluta  hac  materia,  procedamus  ad  tractandum  schema 
Constitutionis  dogmaticae  primae  de  Ecclesia  Cdiristi  Rihorum  PP. 
examini  propositae,  initio  huius  rei  praemissa  relatione,  quam  de 
hoc  schemate  nomine  Deputationis  pro  rebus  fidei  viva  voce  faciet 
Rmus  D.  Lud.  Pie,  Ep.  Pictaviensis. 

Facta  relatione  ® Emus  primus  Praeses  his  verbis  Patres  dimisit: 

„Rnii  Patres , in  proxima  Congregatione , quae  habebitur 
crastina  die  hora  consueta,  incipiet  discussio  generalis  de  integro 
schemate  proposito,  pro  qua  interim  nomina  dare  possunt,  qui 
de  eo  loqui  voluerint.‘‘ 

Cougregatio  qniuqnagesiiiia  prima  habita  est  sabbato  die 
14.  Maii , cui  interfuerunt  quingenti  septuaginta  duo  Patres, 
nempe  38  Cardinales , 7 Patriarchae,  8 Primates,  93  Archiepi- 
scopi,  388  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  ge- 
nerates sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 
21  Generates  et  Vicarii  generates. 

R.  P.  D.  Benvenutus  Monzon  y Martins,  Archiep.  Granatensis, 
missam  lectam  celebravit.  Qua  absoluta  et  recitata  oratione  Ad- 
sumus  Domine  etc.  Eiiius  primus  Praeses  sic  Patres  allocutus  est : 

„Rmi  Patres , inchoabitur  hodie  discussio  generalis  super  in- 
tegro schemate  constitutionis  dogmaticae  primae  de  Ecclesia  Chrisli 
generatim  spectato:  de  quo  plures  Rmi  Patres  veniam  loquendi  pe- 
tierunt,  quorum  nomina  R.  D.  Subsecretarius  ex  ambone  recitabit. 

Antequam  discussionis  initium  fiat , in  memoriam  revocare 
iuvabit  monitum  iam  alias  datum,  ne  scilicet  signa  vel  approba- 
tionis  vel  improbationis  in  locis  et  actionibus  profanis  usitata  ullo 
modo  edantur,  utpote  quae  huic  sacro  loco  et  coetui  minime  con- 
veniunt.“ 

Tunc  Subsecretarius  ambonem  conscendens  sequentem  tabel- 
1am  perlegit: 

„Nomina  Rihorum  Patrum,  qui  de  proposito  schemate  gene- 
ratim spectato  loquendi  veniam  petierunt:  Ehius  ac  Rmus  D.  Con- 
stantinus  Card.  Patrizi , Ep.  Portuensis  et  S.  Rufinae,  Rmi  DD. 
loseph  Sadoc  Alemany , Archiep.  S.  Francisci , Aloisius  Natoli, 
Archiep.  Messanensis , Josephus  Dusmet , Archiep.  Catanensis, 
Franciscus  Victor  Rivet,  Ep.  Divionensis,  loannes  Ranolder,  Ep. 
Vesprimiensis,  Bernardus  Conde  y Corral,  Ep.  Zamorensis  in  Tli- 
spania,  Petrus  Celesia,  Ep.  Pactensis,  Augustinus  David,  Ep.  Brio- 
censis,  loannes  Carolus  Greith,  Ep.  S.  Galli,  Carolus  los.  Hefele, 
Ep.  Rottenburgensis. 

Post  haec  ad  ambonem  successive  vocati  sunt:  Emus  Card. 
Constantinus  Patrizi,  Ep.  Portuensis  et  s.  Rufinae,  los.  Sadoc  Ale- 
many,  Archiep.  s.  Francisci,  Aloisius  Natoli,  Archiep.  Messanensis, 
los.  Dusmet,  Arcliiep.  Catanensis,  Franciscus  Victor  Rivet,  Ep. 
Divionensis,  loannes  Ranolder,  Ep.  Vesprimiensis,  Bernardus  Conde 
y Corral,  Ep.  Zamorensis  in  Hispania,  Petrus  Celesia,  Ep.  Pactensis. 

Nuntiatum  est,  Summum  Pontificem,  proxima  feria  II.  hora  10. 
matutina,  facturum  distributionem  praemiorum  pro  Expositione 
romana  in  Ecclesia  S.  Mariae  Angelorum,  et  moniti  sunt  Rfhi  PP., 
ut  qui  voluerint  illuc  accederent  in  habitu  praelatitio  et  ingredc- 
rentur  per  portam  monasterii  liuic  ecclesiae  annexi. 

Congregatio  quinquagesiina  secunda  habita  est  feria  III.  die 

1 7.  Maii , cui  interfuerunt  sexcenti  Patres , nempe  38  Cardinales, 


* V.  hoc  schema  p.  666  sq. 

2 V.  hanc  relationem  pag.  290  sqq. 


a 8 Patriarchae,  8 Primates,  89  Archiepiscopi,  416  Episcopi,  5 Ab- 
bates nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates  sive  Praesides  Con- 
gregationum ordinum  monasticorum,  22  Generales  et  Vicarii  ge- 
nerates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Fridericus  de  Fiirstenberg,  Archiep. 
Olomucensis;  distributus  est  catalogus  omnium  RR.  PP. , quibus 
ius  aut  privilegium  est  sedendi  in  Concilio  oecumenico  Vaticano. 

Publicata  deindo  sunt  nomina  triginta  quinque  Patrum,  qui 
de  schemate  generatim  spectato  adhuc  veniam  loquendi  petierunt: 
Emus  ac  Rmus  D.  Fridericus  Card.  Schwarzenberg,  Archiep.  Pra- 
gensis.  Emus  ac  Rmus  D.  Franciscus  Donnet,  Archiep.  Burdiga- 
lensis.  Emus  ac  Ruins  D.  losephus  Othmarus  Rauscher,  Archiep. 
Vindobonensis,  Emus  ac  Rihus  D.  Paulus  Card.  Cullen,  Archiep. 
Dublinensis,  Emus  ac  Rmus  D.  loannes  Ignatius  Card.  Moreno, 
Archiep.  Vallisoletanus,  Rmus  D.  Gregorius  Jussef,  Patriarcha  An- 
tiochenus  rit.  gr.  melch.,  Rmus  D.  loannes  Simor,  Archiep.  Strigo- 
niensis  et  Primas  Hungariae.  Rmi  DD.  Archiepiscopi  loannes  Mac 
Hale,  Archiep.  Tuamensis,  Patritius  Leahy,  Archiep.  Casselien- 
sis,  Spiridion  Maddalena,  Archiep.  Corcyrensis,  Georgius  Darboy, 
b Archiep.  Parisiensis.  Rnii  DD.  Episcopi  Andreas  Raess,  Ep.  Argen- 
tinensis,  Petrus  Paulus  Trucchi,  Ep.  Foroliviensis,  Franciscus  Pe- 
tagna,  Ep.  Castri  Maris,  Guillelmus  de  Ketteler,  Ep.  Moguntinus, 
Antonins  Carolus  Cousseau,  Ep.  Engolismensis,  lacobus  Ginoulhiac, 
Ep.  Gratianopolitanus,  loseph  Caixal  y Estrade,  Ep.  Urgellensis, 
losephus  Hippolytus  Salas,  Ep.  ss.  Conceptionis  de  Chile,  Petrus 
Rota,  Ep.  Guastallensis,  loannes  Mac  Evilly,  Ep.  Galviensis,  Guil- 
lelmus Clifford , Ep.  Cliftoniensis , Petrus  Henricus  Gerault  de 
Langalerie , Ep.  Bellicensis,  Renatus  Amandus  Maupoint,  Ep. 
S.  Dionysii  Reunionis,  Augustinus  Verot,  Ep.  S.  Augustini,  Alexan- 
der Bonnaz , Ep.  Csanadiensis , loannes  Petrus  Bravard , Ep. 
Constantiensis,  loseph  Papp-Szilagyi,  Ep.  Magno-Varadinensis  rit. 
rum.,  Petrus  Le  Breton,  Ep.  Aniciensis,  Eugenius  Lachat,  Ep. 
Basileensis,  lulius  Lenti,  Ep.  Nepesinus,  Laurentius  Gastaldi,  Ep. 
Salutiarum,  Felix  de  las  Cases,  Ep.  Constantinianus,  Maria  Ephrem 
Garrelon,  Ep.  Nemesinus,  Franciscus  Leopoldus  Zelli  lacobuzi, 
0.  S.  B.  Abbas  nullius  s.  Pauli  de  Urbe. 

Locuti  autem  sunt:  Victor  Dechamps,  Archiep.  Mechliniensis 
et  Primas  Belgii , unus  ex  PP.  Deputationis  pro  rebus  fidei , ut 
c responderct  oratorum  praecedentium  difficultatibus  et  animadver- 
sionibus,  Aug.  David,  Ep.  Briocensis,  loan.  Bapt.  Greith,  Ep. 
S.  Galli,  los.  Hefele,  Ep.  Rottenburgensis. 

Nuntiatus  est  obitus  Rmi  P.  Francisci  de  Cardoso,  Ep.  Olin- 
densis  in  Brasilia,  eiusque  anima  Patrum  suffragiis  coramendata; 
quibus  absolutis  dimittitur  Congregatio. 

Congregatio  quinquagesiina  tertia  habita  est  feria  IV.  die 

18.  Maii,  cui  interfuerunt  quingenti  octoginta  duo  Patres,  nempe 
40  Cardinales,  7 Patriarchae,  8 Primates,  93  Archiepiscopi,  395  Epi- 
scojii,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generales  sive  Prae- 
sides Congregationum  ordinum  monasticorum,  21  Generales  et 
Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rriius  D.  Gregorius  Martinez,  Archiep.  de 
Manila,  atque  lecta  sunt  nomina  unius  et  viginti  Patrum,  qui  de 
schemate  generatim  spectato  adhuc  veniam  loquendi  petierunt : 
loseph  Valerga,  Patriarcha  Hierosolymitanus  rit.  lat. , Antonius 
Claret  y Clara,  Archiep.  Traianopolitanus,  loannes  Baptista  Pur- 
cell, Archiep.  Cincinnatensis , Thomas  Connolly,  Archiep.  Halifa- 
, xiensis,  loannes  Vanesa,  Archiep.  Fogarasiensis  rit.  rum.,  Petrus 
de  Dreux-Breze,  Ep.  Molinensis,  loseph  Strossmayer,  Ep.  Bos- 
nensis  et  Sirmiensis,  Ludovicus  Regnault,  Ep.  Carnutensis,  Tho- 
mas Salzano,  Ep.  Tanensis,  Ijaurentius  Gilooly,  Ep.  Elphinensis, 
Pancratius  Dinkel , Ep.  Augustanus  Vindelicorum , Michael  Do- 
menec,  Ep.  Pittsburgensis,  Henricus  Maret,  Ep.  Surensis,  lacobus 
Stepischnegg,  Ep.  Lavantinus,  Thomas  Nulty,  Ep.  Midensis,  Mi- 
chael Fogarasy,  Ep.  Transsilvaniensis , loannes  Huerta,  Ep.  Pu- 
niensis,  Antonius  Fania,  Ep.  Potentinus,  Theodoras  Gravez,  Ep. 
Namurcensis , Stephanas  Lipovniezky,  Ep.  Magno-Varadinensis 
rit.  lat.,  Carolus  Freppel,  Ep.  Andegavensis. 

Ijocuti  sunt:  Emmanuel  Garcia  Gil,  Archiep.  Caesaraugusta- 
nus , unus  e Deputatione,  ut  responderet  propositis  difficultatibus 
et  aniniadversionibus  praecedentium  oratorum,  Ennis  Card.  Fride- 
ricus Schwarzenberg,  Archie]).  Pragensis,  Emus  Card.  Franc.  Aug. 
Donnet,  Ai’chiep.  Burdigalensis,  Emus  Card.  los.  Othmar.  Rauscher, 
Archiep.  Vindob.,  pro  quo  E|).  Rottenburgensis  eius  orationem  legit. 

Congregatio  qiiinquagesima  quarta  habita  est  feria  V.  die 

19.  Maii,  cui  interfuerunt  quingenti  septuaginta  quinque  Patres, 


745 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  L. — LXI. 


746 


nempe  38  Cardinales,  7 Patriarchae,  8 Primates,  93  Archiepiscopi,  a 
391  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 21  Gene- 
rales  et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Alexander  Franchi , Ai’chiep. 
Thessalonicensis ; lecta  sunt  nomina  sex  Patrura,  qui  de  schemate 
generatim  spectato  adhuc  veniam  loquendi  petiorunt:  Franciscus 
Pedicini , Archiep.  Barensis , Cyrillus  Behnam  Benni , Archiep. 
Mausiliensis  rit.  syr. , Ludovicus  Haynald , Archiep.  Colocensis, 
Franciscus  Lacroix , Ep.  Baionensis , Richardus  Whelan , Ep. 
Wheelingensis,  Henricus  Bindi,  Ep.  Pistoriensis. 

Locuti  sunt:  Emus  Card.  Paulus  Cullen,  Archiep.  Dubliiien- 
sis , qui  etiam  difficultatibus  in  duabus  praecedentibus  Congrega- 
tionibus  propositis  respondit , Enius  Card.  loan.  Ign.  Moreno, 
Archiep.  Vallisoletanus,  Greg.  Jussef,  Patriarcha  Antiochenus  rit. 
gr.  melchit. 

Hie  interrupta  disceptatio  est  et  dimissa  Congregatio. 

Congregatio  quinquagesima  qniuta  habita  est  feria  VI.  die 

20.  Maii,  cui  interfuerunt  quingenti  quinquaginta  et  unus  Patres, 
nempe  37  Cardinales,  6 Patriarchae,  7 Primates,  88  Archiepiscopi, 

380  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 18  Gene- 
rates et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Petrus  Loza,  Archiep.  de  Gua- 
dalaxara ; lecta  sunt  decern  nomina  Patrum , qui  de  schemate 
generatim  spectato  adhuc  veniam  loquendi  petierunt:  Petrus  Ken- 
rick,  Archiep.  S.  Ludovici,  Franciscus  Xaverius  Apuzzo,  Archiep. 
Surrentinus,  Alexander  Franchi,  Archiep.  Thessalonicensis,  loannes 
Losanna,  Ep.  Bugellensis,  Emmanuel  del  Valle,  Ep.  Huanucensis, 
loannes  Marango,  Ep.  Tenensis,  Vincentius  Jekelfalusy,  Ep.  Alba- 
regalensis,  Philippus  Krementz,  Ep.  Varmiensis,  Michael  Heiss, 
Ep.  Crossensis,  Sigismundus  Kovacs,  Ep.  Quinqueecclesiensis. 

Ad  ambonem  successive  vocati  sunt:  loan.  Simor,  Archiep. 
Strigoniensis,  Primas  Hungariae,  loan.  Mac  Hale,  Archiep.  Tua- 
mensis , Spiridion  Maddalena , Archiep.  Corcyrensis , Georgius 
Dai’boy,  Archiep.  Parisiensis. 

Congregatio  quinquagesima  sexta  habita  est  sabbato  die 

21.  Maii,  cui  interfuerunt  quingenti  quadraginta  et  quatuor  Pa-  c 
tres,  nempe  36  Cardinales,  6 Patriarchae,  7 Primates,  85  Archi- 
episcopi, 374  Episcopi,  2 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates 
generates  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 

20  Generates  et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Ruins  D.  Franciscus  Cugini,  Archiep.  Mu- 
tinensis;  lecta  sunt  nomina  septern  Patrum  qui  de  schemate  in 
genere  adhuc  veniam  loquendi  petierunt : Georgius  Errington, 
Archiep.  Trapezuntinus,  David  Moriarty,  Ep.  Kerriensis,  Antonins 
Peitler,  Ep.  Vaciensis,  Patritius  Dorrian,  Ep.  Dunensis,  Stephanas 
Ramadie , Ep.  Elnensis,  losephus  Aggarbati,  Ep.  Seiiogallensis, 
Henricus  Schmid,  Abbas  Einsiedlensis. 

Locuti  sunt:  Pati’itius  Leahy,  Archiep.  Casselien.sis , e Depii- 
tatione,  ut  responderet  aliquibus  animadversionibus,  Andreas  Raess, 
Ep.  Argentinensis,  Petrus  Trucchi,  Ep.  Foroliviensis,  Fr.  Petagna, 
Ep.  Castri  Maris. 

Congregatio  quinquagesima  septima  habita  est  feria  TI.  die 

23.  Maii,  cui  interfuerunt  quingenti  quadraginta  septern  Patres, 
nempe  37  Cardinales,  6 Patriarchae,  8 Primates,  82  Archiepiscopi,  j 

381  Episcopi,  2 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 18  Gene- 
rates et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Riuus  D.  Victor  Bernadou,  Archiep.  Seno- 
nensis;  lecta  sunt  octo  nomina  Patrum,  qui  de  schemate  in  genere 
adhuc  loquendi  veniam  petierunt:  Petrus  Doimus  Maupas,  Archiep. 
ladrensis , loannes  Baptista  Berteaud  , Ej).  Tutelensis , lacobus 
Bailies,  Ep.  iam  Lucionen.sis , Georgius  Butler,  Ep.  Limericensis, 
Carolus  Colet,  Ep.  Lucionensis,  Nicolaus  Adames,  Ep.  Halicar- 
nassensis , Stephanas  Pankovics , Ep.  Muncacsiensis  rit.  ruth., 
Franciscus  Gros,  Ep.  Tarantasiensis. 

Locuti  sunt:  Ant.  Hassun,  Patriarcha  Ciliciensis  Armenorum, 
e Deputatione,  ut  responderet  quibusdam  animadversionibus,  Guill. 
de  Ketteler,  Ep.  Moguntinns,  Ant.  Cousseau,  Ep.  Engolismensis, 
pro  quo  Carolus  Pillion,  Ep.  Cenomanensis , eius  scriptum  legit, 
lac.  Ginoulhiac,  Ep.  Gratianopolitanus. 

Congregatio  quinquagesima  octava  habita  est  feria  TIL  die 

24.  Maii,  cui  interfuerunt  quingenti  viginti  et  unus  Patres,  nem[)e 


35  Cardinales , 7 Patriarchae , 7 Primates , 79  Archiepiscopi, 
359  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 18  Gene- 
rales et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Anastasius  Rodericus  Yusto, 
Archiep.  Burgensis;  lecta  est  relatio,  quae  sequitur,  a ludicibus 
excusatiomim  exhibita : 

„Emi  Praesides,  Erai  et  Rihi  Patres,  aliquot  Concilii  Patres 
ex  gravibus  causis  veniam  a Concilio  discedendi  petierunt,  scilicet : 
Car.  LaRoeque,  Ep.  S.  Hyacinthi  in  Stat.  foed.  [Canad.]  Americae 
septentrionalis,  propter  graves  necessitates  suae  dioecesis  recenter 
erectae;  Dionysius  Scelhot,  Archiep.  Aleppensis  rit.  syr.,  oh  suam 
infirmitatem  et  gravem  ecclesiae  suae  necessitatem ; Petrus  Til- 
kian,  Ep.  Brusensis  rit.  arm.,  ob  grave  periculum  animarum  in 
sua  dioecesi  nuper  exortum ; Lud.  La  Fleche,  Ep.  Anthedonensis, 
ob  mortem  Episcopi  Trifluvianensis , cuius  dioecesi  ipse  tanquam 
Coadiutor  providere  debet;  loan.  Pinchon,  Ep.  Polemoniensis,  ob 
gravissimas  necessitates  et  persecutiones  in  vicariatu  sibi  com- 
misso  (in  Sinis)  exortas;  Laur.  Shiel,  Ep.  Adelaidopolitanus , ob 
diuturnam  infirmitatem ; loan.  Doney,  Ep.  Montis  Albani,  ob  cre- 
scentem  infirmitatem,  qua  iam  diutius  laborat. 

Indices  excusationum  allegatas  discedendi  causas  satis  funda- 
tas  atque  probatas  agnoverunt,  atque  praedictorum  Episcoporurn 
petitionem  exaudiendam  suaserunt.“ 

Patres  surgendo  assensum  manifestant. 

Lecta  sunt  nomina  quatuor  Patrum,  qui  de  schemate  in  ge- 
nere adhuc  veniam  loquendi  petierunt : Petrus  Lacarriere , Ep. 
iam  Guadelupensis , Thomas  Grimley,  Ep.  Antigonensis , Hyacin- 
thus  Martinez,  Ep.  S.  Christophori  de  Havana,  lulius  de  Ruggero, 
Abbas  Cavensis. 

Locuti  sunt : Petrus  de  Preux,  Ep.  Sedunensis,  e Deputatione, 
ut  responderet  aliquibus  animadversionibus ; los.  Caixal  y Estrade, 
Ep.  Urgellensis,  los.  Salas,  Ep.  SS.  Conceptionis  de  Chile,  Petrus 
Rota,  Ep.  Guastallensis. 

Congregatio  imdesexagesima  habita  est  feria  IV.  die  25.  Maii, 
cui  interfuerunt  quingenti  quadraginta  Patres,  nempe  36  Cardi- 
nales, 4 Patriarchae,  9 Primates,  89  Archiepiscopi,  368  Episcopi, 
2 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generales  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum,  19  Generales  et  Vicarii 
generales. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Franciscus  Blanchet , Archiep. 
Oregonopolitanus ; lecta  sunt  tria  nomina  Patrum,  qui  de  sche- 
mate in  genere  adhuc  veniam  loquendi  petierunt:  Ludovicus  De- 
lalle,  Ep.  Ruthenensis,  Georgius  Smiciklas,  Ep.  Crisiensis  rit.  ruth., 
loseph  Estevez  de  Toral,  Ep.  Conchensis  in  America. 

Locuti  sunt:  Eduardus  Manning,  Archiep.  Westrnonasteriensis, 
e Deputatione,  ut  responderet  aliquibus  difficultatibus,  loan.  Mac 
Evilly,  Ep.  Galviensis,  Guill.  Clifford,  Ep.  Cliftoniensis. 

Congregatio  sexagesinia  habita  est  sabbato  die  28.  Maii,  cui 
interfuerunt  quingenti  decern  et  quatuor  Patres,  nempe  24  Car- 
dinales, 6 Patriarchae,  8 Primates,  84  Archiepiscopi,  357  E])i- 
scopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  11  Abbates  generales  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  21  Generales 
et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rtnus  D.  loseph  Guibert , Archiep.  Turo- 
nensis;  de  schemate  in  genere  adhuc  unus  veniam  loquendi  ])etiit: 
loannes  Landriot,  Archiep.  Rhemensis. 

Loenti  sunt:  Ignatius  de  Senestrey,  Ep.  Ratisbonensis,  e De- 
putatione, ut  responderet  aliquibus  animadversionibus,  Aug.  Verot, 
Ep.  S.  Augustini,  Alexander  Bonnaz,  Ep.  Csanadieusis  et  Temes- 
variensis,  loan.  Bravard,  Ep.  Constantiensis , los.  Papp-Szilagyi, 
Ep.  Magno-Varadinensis  rit.  rum. ; Petrus  Gerault  de  Langalerie, 
Ep.  Bellicensis,  et  Amandus  Maupoint,  Ep.  S.  Dionysii  Reunionis, 
(|ui  iam  veniam  loquendi  obtinuerant,  renuntiarunt,  ut  hac  ra- 
tione,  quantum  ex  se , desideratae  brevitati  discussionis  consu- 
lerent. 

Interrupta  disceptatione.  Emus  primus  Praeses  Patres  dimit- 
tens dixit: 

„Proxima  Congregatio  gcncralis  habebitur  feria  11.  sequentis 
hebdomadae , in  qua  continuabitur  discussio  propositi  schematis. 
Monentur  autem  Rmi  Patres,  quod  initiurn  Congregationum  gene- 
ralium,  quod  hucusque  bora  nona  fuit,  deinceps  habebitur  bora 
octava  cum  dimidio.“ 

Congregatio  sexagesinia  priina  habita  est  feria  II.  die  30.  Maii, 
cui  interfuerunt  (juingenti  viginti  sex  Patres,  nempe  39  Cardinales, 


747 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


748 


7 Patriarchae,  8 Primates,  77  Archiepiscopi,  361  Episcopi,  5 Ab-  a 
bates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales  sive  Praesides  Con- 
gregationum  ordinum  monasticorum , 17  Generales  et  Vicarii  ge- 
nerales. 

Missam  celebravit  Riiius  D.  Carolus  Eyre,  Archiep.  Ana- 
zarbensis. 

Locuti  sunt  Patres : loan.  Spalding,  Archiep.  Baltimorensis, 
e Deputatione,  ut  responderet  aliquibus  difficultatibus , Petrus 
Le  Breton,  Ep.  Aniciensis,  Eug.  Lachat,  Ep.  Basileensis,  lulius 
Lenti,  Ep.  Nepesinus  et  Sutrinus,  Laur.  Gastaldi,  Ep.  Salutiarum, 
Felix  de  las  Cases,  Ep.  Constantinianus  et  Hipponensis,  Eplirem 
Garrelon,  Ep.  Neraesinus. 

Cougregatio  sexagesiuia  secimda  habita  est  feria  III.  die 
31.  Maii,  cui  interfuerunt  quingenti  (juinquaginta  et  unus  Patres, 
nenipe  36  Cardinales , 5 Patriarchae , 8 Primates , 87  Archiepi- 
scopi, 382  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  10  Abbates  ge- 
nerales sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 

20  Generales  et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Emus  D.  Petrus  Puch  y Solona,  Archiep. 
de  Plata;  lecta  est  relatio,  quae  sequitur,  exhibita  a ludicibus 
excusationum ; 

„Emi  Praesides,  Eihi  et  Rihi  Patres,  Rmus  D.  Josephus  Pe- 
trus Baltes,  Ep.  Altonensis  in  Stat.  foed.  Americae  septentrionalis, 
mense  Septembri  anni  transacti  ad  episcopatum  promotus  in  dioe- 
cesi  recenter  erecta  preces  exhibuit,  ut  sibi  remittatur  obligatio 
Concilium  Vaticanum  adeundi,  quoniam  ipse  novus  Episcopus  in 
dioecesi  recentissime  constituta  plurimis  huius  dioecesis  necessita- 
tibus  atque  negotiis  gravissimis  impeditus  est  ab  hoc  longinquo 
itinere.  Indices  vero  excusationum  eas  absentiae  suae  causas 
sufficientes  et  satis  probatas  censuerunt.“ 

Patres  surgendo  assensum  manifestant.  Turn  Subsecretarius 
hanc  alteram  relationem  perlegit: 

„ Aliquot  Concilii  huius  Patres  ex  gravihus  causis  veniam  a 
Concilio  discedendi  petierunt  absque  obligatione  redeundi,  scilicet 
Rmi  Domini:  Modestus  Demers,  Ep.  Vancouveriensis  in  [Britann.] 
America  septentr.,  qui  iam  in  itinere  ad  hoc  Concilium  gravi  morbo 
correptus  per  plures  menses  decubuit  in  terra  pei’egrina  et  nunc 
denuo  morbo  affectus  est;  Edmundus  Guierry,  Ep.  Danabensis,  ^ 
qui  nuperrime  nominatus  Vicarius  Apostolicus  in  [Tche-Kiang], 
missione  iam  fere  a duobus  annis  orbata,  eidem  tanto  magis  pro- 
videre  debet , quod  nunc  etiam  persecutiones  infidelium  contra 
novos  christianos  insurgunt;  loan.  Hennessy,  Ep.  Dubuquensis  in 
Stat.  foed.  Amer.  septentr. , propter  summam  sacerdotum  penu- 
riam  in  amplissima  dioecesi,  cui  quam  citissime  occurrendum, 
quum , ipso  mense  lunio , fundata  spes  adsit  operarios  omnino 
necessaries  inveniendi.  Horum  omnium  causas  discedendi  Rmi 
Indices  excusationum,  re  diligenter  examinata  ac  mature  perpensa, 
satis  fundatas  atque  probatas  agnoverunt  eorumque  petitionem 
exaudiendam  suaserunt.‘‘ 

Patres  surgendo  assensum  manifestant. 

Locuti  deinde  sunt:  Andreas  Schaepman,  Archiep.  Ultraiec- 
tensis,  e Deputatione,  ut  responderet  aliquibus  difficultatibus,  Jo- 
seph. Valerga,  Patriarcha  Hierosolymitanus  rit.  lat. , Ant.  Claret 
y Clara,  Archiep.  Traianopolitanus,  loan.  Bapt.  Purcell,  Archiep. 
Cincinnatensis , Thomas  Connolly,  Archiep.  Halifaxiensis.  Abbas 
autem  S.  Pauli  obtentae  loquendi  veniae  renuntiavit. 

Significatus  deinde  est  obitus  loan.  Odin , Archiep.  Novae  ^ 
Aureliae , qui  post  morbum  diuturnum  in  patria  sua , die  festo 
Ascensionis  Domini  decessit,  eiusque  anima  precibus  Patrum  com- 
mendata  et  proxima  Congregatio  indicta. 

Congregatio  sexagesima  tertia  habita  est  feria  V.  die  2.  lunii, 
cui  interfuerunt  quingenti  quadraginta  tres  Patres,  nempe  31  Car- 
dinales, 7 Patriarchae,  8 Primates,  83  Archiepiscopi,  382  Epi- 
scopi , 3 Abbates  nullius  dioecesis , 1 1 Abbates  generales  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  18  Generales 
et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rihus  D.  Raphael  d’Ambrosio,  Archiep. 
Dyrrachiensis ; Emus  primus  Praeses  legit  nomina  duorum  Patrum, 
qui  de  schemate  in  genere  veniam  loquendi  adhuc  petierunt: 
Caesarius  Card.  Mathieu,  Archiep.  Bisuntinus,  et  Felix  Dupanloup, 
Ep.  Aurelianensis. 

Locuti  sunt:  loan.  Vancsa,  Archiep.  Fogarasiensis  et  Alba- 
iuliensis,  Petrus  de  Dreux-Breze,  Ep.  Molinensis,  los.  Georgius 
Strossmayer,  Ep.  Bosnensis  et  Sirmiensis,  Lud.  Regnault , Ep. 
Carnutensis,  Thomas  Salzano,  Ep.  Tanensis. 


Nuntiatus  est  obitus  Rmi  D.  Thomae  Grant,  Ep.  Southwar- 
censis  in  Anglia,  qui  obiit  in  hac  alma  Urbe  in  collegio  Anglico 
die  31.  Maii;  eius  anima  Patrum  precibus  commendata  est. 

Congregatio  sexagesima  qnarta  habita  est  feria  VI.  die 
3.  lunii,  cui  interfuerunt  quingenti  triginta  et  unus  Patres,  nempe 
29  Cardinales , 6 Patriarchae , 9 Primates , 84  Archiepiscopi, 
371  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  16  Gene- 
rales et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rtnus  D.  Ludovicus  Dubreil,  Archiep.  Ave- 
nionensis ; lecta  est  relatio,  quae  sequitur,  ludicum  excusationum : 

„Ethi  Praesides,  Eihi  et  Rmi  Patres,  aliquot  Concilii  Patres 
ex  gravihus  causis  veniam  a Concilio  discedendi  petierunt,  scilicet 
Ruii  Domini:  Ignatius  Harcus,  Patriarcha  Antiochenus  rit.  syr., 
ob  diuturnum  gravissimumque  morbum  modo  aliquantisper  relaxa- 
tum,  ita  ut  nunc  proficisci  valeat;  I.  Elliot  Bet-etme,  Ep.  Syncellus 
Patriarchae  Syrorum,  qui  in  aetate  iam  provecta  aestivos  calores 
ferre  non  valet;  los.  Matar,  Archiep.  Aleppensis  Maronitarum, 
ob  gravissimas  controversias  et  inimicitias  internationales  durante 
eius  absentia  in  dioecesi  sua  exortas,  et  res  gravissimi  momenti 
cum  Gubernio  Ottomanico  proxime  ab  ipso  tractandas ; Franc. 
Kerril,  Ep.  Northamtoniensis  in  Anglia,  propter  calorem  ingra- 
vescentem , qui  ei  semper  debilitatem  maximam  et  aegritudinem 
graven]  affert;  Joannes  Zwijsen,  Archiep.  Buscoducensis  in  Hol- 
landia,  Michael  Deinlein,  Archiep.  Bambergensis  in  Bavaria,  laco- 
bus  Jeancard,  Ep.  Ceramensis:  hi  tres  ob  graviores  eorundem 
infirmitates  in  provecta  eorum  aetate  et  aestu  insueto  magis  pe- 
riculosas.  Indices  excusationum  allegatas  discedendi  causas  satis 
fundatas  atque  probatas  agnoverunt  atque  praedictorum  Episco- 
porum  petitionem  exaudiendam  suasere.‘‘ 

Patres  surgendo  assensum  manifestant. 

Locuti  sunt:  Laurentius  Gilooly,  Ep.  Elphinensis,  Pancratius 
Dinkel,  Ep.  Augustae  Vindelicorum,  Michael  Domenec,  Ep.  Pitts- 
burgensis,  Henricus  Maret,  Ep.  Surensis. 

Horum  sermonibus  absolutis  perlectum  est  iussu  Emi  primi 
Praesidis  a Subsecretario  monitum  quod  sequitur: 

„Reverendissimi  Patres,  exhibita  fuit  nobis  in  scrip  to  postu- 
latio  plus  quam  centum  quinquaginta  Concilii  Patrum,  qui  per- 
suasum  habentes,  discussionem  super  schemate  primae  Constitu- 
tionis  de  Ecclesia  Chrisii  generatim  spectatam,  esse  omni  ex  parte 
exhaustam  ac  propterea  amplius  fieri  non  posse,  quin  inutilibus 
repetitionibus  tempus  perdatur,  efflagitarunt,  ut  iuxta  numerum  XI. 
Decreti  diei  20.  Februarii  de  fine  eidem  discussioni  imponendo 
Congregatio  generalis  interrogetur.  Qua  re  permoti  interrogandos 
censuimus  Rfnos  Patres , an  velint  discussionem  generalem  pro- 
positi schematis  diutius  adhuc  continuari,  necne. 

Itaque  Rmi  Patres , qui  desiderant , ut  discussioni  generali 
propositi  schematis  finis  imponatur,  surgant.^ 

Surgentibus  Patribus,  Emus  Card,  de  Angelis  subdidit: 

„Longe  maior  pars  surrexit.  Proinde  potestate  a SSmo  Do- 
mino Nostro  per  Decretum  diei  20.  Februarii  nobis  facta  utentes, 
generali  discussioni  propositi  schematis  finem  imponimus.“ 

Haec  verba  generali  plausu  excepta  sunt,  licet  non  defuerint 
nonnulli , qui  turn  postulatum  turn  conclusionem  aegre  se  ferre 
ostenderint.  Post  haec,  cum  Patres  undique  surgerent,  significa- 
tum  est  a prime  Praeside  Cougregationem  nondum  esse  absolu- 
tam,  et  Subsecretarius  perlegit  hoc  aliud  monitum  : 

„Notum  vobis  est,  Rmi  Patres,  quod  SSmus  D.  N. , ad  im- 
plorandam  Spiritus  Sancti  gratiam  uberrimam  praesenti  Concilio 
et  misericordiam  caelestem  universe  mundo,  hoc  Pentecostes  tem- 
pore solemnem  in  Basilicis  et  Ecclesiis  Urbis  expositionem  SSmi 
Sacramenti  cum  supplicationibus  fieri  iusserit.  Idem  SSmus  D.  N. 
vobis,  Rini  P<atres,  significari  voluit,  quod  ipse,  comitante  sacro 
Cardinalium  Collegio,  feria  II.  post  Pentecosten  bora  VI.  cum 
dimidio  post  meridiem  ad  Basilicam  Vaticanam  descensurus  est, 
ut  solemnibus  precibus  et  benedictioni  SSnIi  Sacramenti  intersit. 
Rnii  Concilii  Patres,  qui  voluerint  huic  solemnitati  adesse  suas- 
que  preces  cum  precibus  SSmi  D.  N.  iungere,  praedicta  hora  ad 
Basilicam  Vaticanam  accedentes  occupabunt  loca  in  Capellis  Pon- 
tificiis  ipsis  assignari  solita,  induti  habitu  praelatitio,  id  est,  cum 
rocheto  et  manteletta.^ 

Demum  Emus  primus  Praeses  dixit: 

„Proxima  Congregatio  generalis  habebitur  feria  11.  sequentis 
hebdomadae  hora  VIII.  cum  dimidio,  in  qua  fiet  discussio  spe- 
cialis  de  prooemio  schematis  primae  Constitutionis  de  Ecclesia; 


749 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  LXI. — LXIX. 


750 


et  deinceps  procedetur  ad  discussionem  specialem  primi  capitis,  a 
RiTii  Patres,  qui  de  prooemio  vel  de  singulis  capitibus  loqui  vo- 
lent,  poterunt  interim  suum  nomen  dare,  ita  tamen,  ut  in  peti- 
tione  sua  dare  exprimant,  de  qua  parte  schematis  in  discussione 
speciali  loqui  voluerint,  et  ut  loquentes  de  aliqua  parte  schematis 
paratas  habeant  emendationes,  quae  iuxta  numerum  VII.  Decreti 
diei  20.  Februarii  Praesidibus  post  habitum  sermonem  exhibendae 
sunt.  Praeterea  monentur  Rini  Patres,  ut  loquentes  omnes  iuxta 
normam  discussioni  praescriptam  in  citato  Decreto  numero  X. 
sedulo  inter  fines  propositi  argumenti  tarn  in  prooemio , quam  in 
singulis  capitibus  se  cohibeant.‘‘ 

Haec  omnia  ut  clarius  a Patribus  intelligerentur , Emus  pri- 
mus Praeses  iussit  ex  ambone  per  Subsecretarium  repeti,  et  postea 
signo  date  dimissa  Congregatio  est. 

Congregatio  sexagesima  quinta  habita  est  feria  II.  die  6.  lunii, 
cui  interfuerunt  quingenti  triginta  tres  Patres,  nempe  35  Cardi- 
nales,  5 Patriarchae,  9 Primates,  85  Archiepiscopi,  362  Episcopi, 

4 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generates  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum , 21  Generates  et  Vicarii 
generates. 

Missam  celebravit  Rraus  D.  Antonius  Rossi-Vaccari,  Archiep. 
Colossensis ; lecta  sunt  nomina  quinque  Patrum,  qui  de  prooemio  in 
specie  veniam  loquendi  petierunt : Card.  lacobus  M.  Caes.  Matliieu, 
Archiep.  Bisuntinus,  Thaddaeus  Amat,  Ep.  Montereyensis,  Augu- 
stinus Yerot,  Ep.  S.  Augustini,  Valentinus  Wiery,  Ep.  Gurcensis, 
Leo  Bened.  Thomas,  Ep.  Rupellensis.  Oratorum  nominibus  publi- 
catis,  idem  Subsecretarius  iussu  End  primi  Praesidis  subdidit: 

„Ceterum  monentur  Rmi  Patres , ut  loquentes  omnes  iuxta 
normam  discussioni  praescriptam  in  Decreto  diei  20.  Februarii 
n.  X.  sedulo  intra  fines  propositi  argumenti  tarn  in  prooemio, 
quam  in  singulis  capitibus  sese  cohibeant." 

Inde  Emus  Praeses  Antoninus  de  Luca  subdidit: 

„Cum  Emus  ac  Rmus  D.  Caesarius  Mathieu , Archiep.  Bi- 
suntinus (qui  primus  erat  inter  eos,  quorum  nomina  hodie  lecta 
fuerant),  sibi  reservaverit  facultatem  loquendi,  cum  ventum  fuerit 
ad  specialem  discussionem  capitis  quarti,  ascendat  nunc  ambonem 
Rmus  D.  Thaddaeus  Amat,  Ep.  Montereyensis." 

Post  eum  locuti  sunt:  Augustinus  Verot,  Ep.  S.  Augustini,  ^ 
Valentinus  Wiery,  Ep.  Gurcensis,  Leo  Bened.  Thomas,  Ep.  Ru- 
pellensis. Quibus  postea  accesserunt:  Hyacinthus  M.  Martinez, 
Ep.  S.  Christophori  de  Havana,  Richardus  Whelan,  Ep.  Wheelin- 
gensis,  Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis,  qui  durante  Congre- 
gatione  veniam  loquendi  petierant. 

Declaratum  est  ab  Emo  Praeside:  clausam  esse  discussionem 
prooemii,  cum  nemo  alius  veniam  loquendi  petierit,  salvo  Depu- 
tatorum  iure,  si  quid  respondendum  censuerint.  Significatum  item 
est , emendationes  propositas  quamprimum  typis  impressas  distri- 
buendas  esse,  ut  postea  de  iis  sufFragia  ferrentur;  interim  in  pro- 
xima  Congregatione  generali  habenda  die  sequente  faciendam  esse 
discussionem  de  capite  prime,  de  quo  unus  hactenus  veniam  lo- 
quendi petierat,  et  de  capite  secundo,  de  quo  veniam  loquendi  petie- 
rant duo  Rmi  Patres,  et  turn  incipiendam  discussionem  capitis  tertii. 

Congregatio  sexagesima  sexta  habita  est  feria  III.  die  7.  lunii, 
cui  interfuerunt  quingenti  quadraginta  et  unus  Patres,  nempe 
36  Cardinales,  5 Patriarchae,  7 Primates,  76  Archiepiscopi,  382 
Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  17  Generates  d 
et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Augustinus  Georgius  Barshino, 
Archiep.  Salmasiensis  rit.  chald. 

Deinde  oratorum  de  prime  capite  schematis  inscriptorum  ta- 
bellam  Subsecretarius  praelegit:  Card.  Fridericus  Schwarzenberg, 
Archiep.  Pragensis,  Aloisius  Moreno,  Ep.  Eporediensis , Petrus 
Maria  Ferre,  Ep.  Casalensis,  Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis, 
qui  omnes  successive  ad  ambonem  ab  Emo  Praeside  vocati  sunt. 
Post  Ep.  Eporediensem  autem  Rinus  D.  Victor  Dechamps,  Arch. 
Mechliniensis , ut  responderet  difficultatibus  a duobus  praecedcn- 
tibus  oratoribus  propositis,  ambonem  ascendit. 

Declarata  est  deinde  ab  Emo  Card,  de  Luca  clausa  discussio 
primi  capitis. 

Turn  ad  incipiendam  discussionem  secundi  capitis  a Subsecre- 
tario  nomina  oratorum  inscriptorum  publicata  sunt,  quos  Euius 
primus  Praeses  successive  ad  ambonem  vocavit : Benvenutus  Mon- 
zon  y Martins,  Ai’chiep.  Granatensis,  Aloisius  Filippi,  Ep.  Aqui- 
lanus,  Thaddaeus  Amat,  Ep.  Montereyensis  et  Angelorum. 


Declarata  est  clausa  discussio  secundi  capitis  et  indicta  est 
discussio  capitis  tertii  pro  feria  V.  sequente. 

Congregatio  sexagesima  seplima  habita  est  feria  V.  die 

9.  lunii,  cui  interfuerunt  quingenti  sexaginta  octo  Patres,  nempe 
38  Cardinales,  6 Patriarchae,  8 Primates,  85  Ai’chiepiscopi,  392 
Episcopi,  2 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 23  Generates 
et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rihiis  D.  loannes  Lyonnet,  Archiep.  Al- 
biensis. 

Tabellam  tunc  Subsecretarius  perlegit,  in  qua  inscripti  erant 
Rmi  Patres:  Emus  losephus  Othmarus  Card.  Rauscher,  Archiep. 
Vindobonensis,  Victor  Augustus  Dechamps,  Archiep.  Mechliniensis 
et  Primas  Belgii,  lulianus  Florianus  Desprez,  Archiep.  Tolosanus, 
Cyrillus  Behnam  Benni,  Archiep.  Mausiliensis  rit.  syr. , loannes 
Franciscus  Landriot,  Ai-chiep.  Rhemensis,  Felix  Dupanloup,  Ep. 
Aurelianensis , Thaddaeus  Amat , Ep.  Montereyensis , losephus 
Hippolytus  Salas,  Ep.  SS.  Conceptionis  de  Chile,  Nicolaus  Pace, 
Ep.  Amerinus,  loannes  Petrus  Sola,  Ep.  Niciensis,  Augustinus 
Verot,  Ep.  S.  Augustini,  Augustinus  David,  Ep.  Briocensis,  Pan- 
taloon Monserrat  y Navarro,  Ep.  Barcinonensis , losephus  Papp- 
Szilagyi,  Ep.  Magno - Varadinensis  rit.  rum.,  Carolus  Philippus 
Place,  Ep.  Massiliensis , Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutiarum, 
loannes  Irenaeus  Callot,  Ep.  Oranensis,  Victor  Franciscus  Guilbert, 
Ep.  Vapincensis,  Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis,  Leopoldus 
Zelli  Jacobuzi,  Abbas  S.  Pauli  de  Urbe,  Raphael  Ricca,  Corrector 
generalis  Ordinis  Minimorum. 

Oratorum  nominibus  publicatis,  ad  ambonem  successive  vo- 
cati sunt. 

Locuti  sunt  de  capite  tertio  Eihus  Card.  los.  Othmar.  Rauscher, 
Archiep.  Vindobonensis , Victor  Augustus  Dechamps , Archiep. 
Mechliniensis,  lulianus  Desprez,  Archiep.  Tolosanus,  Cyrillus 
Behnam  Benni,  Archiep.  Mausiliensis  Syrorum,  loannes  Franciscus 
Landriot,  Ep.  Rhemensis,  (Felix  Dupanloup,  Ep.  Aurelianensis, 
qui  veniam  loquendi  petierat , non  aderat , morbo  impeditus) 
Thaddaeus  Amat,  Ep.  Montereyensis  et  Angelorum. 

Hie  autem  interrupta  disceptatio  est,  et  Enius  primus  Praeses 
dixit  ; 

„Distribuuntur  nunc  emendationes  ‘ a nonnullis  Rmorum  Pa- 
trum de  prooemio  huius  schematis  in  discussione  speciali  pro- 
positae,  de  quibus  post  relationem  nomine  Deputationis  pro  rebus 
fidei  faciendam  feria  II.  hebdomadae  sequentis  exquirentur  Patrum 
suffragia." 

Distributione  vero  absoluta  subiunxit:  „Proxima  Congregatio 
generalis  habebitur  crasti7ia  die  hora  octava  cum  dimidio,  in  qua 
continuabitur  specialis  discussio  tertii  capitis  propositi  schematis." 

Congregatio  sexagesima  octava  habita  est  feria  VI.  die 

10.  lunii,  cui  interfuerunt  quingenti  quinquaginta  Patres,  nempe 
36  Cardinales,  6 Patriarchae,  9 Primates,  81  Archiepiscopi,  382 
Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 20  Generales 
et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rinus  D.  Marianus  Escalada,  Archiep.  de 
Buenos  Ayres;  sex  alii  Patres  nomina  ad  loquendum  dederunt, 
quae  a Subsecretario  publicata  sunt:  Eiflus  loannes  Card.  Pitra, 
Ludovicus  Regnault,  Ep.  Carnutensis,  Carolus  Colet,  Ep.  Lucio- 
nensis,  Henricus  Maret,  Ep.  Surensis,  Ferdinandus  Ramirez,  Ep. 
Pacensis,  losephus  Foulon,  Ep.  Nanceiensis. 

Locuti  sunt:  Felix  Dupanloup,  Ep.  Aurelianensis,  loseph. 
Hippolytus  Salas , Ep.  SSfnae  Conceptionis  de  Chile  (Nicolaus 
Pace,  Ep.  Amerinus,  veniae  loquendi  renuntiavit),  loannes  Petrus 
Sola,  Ep.  Niciensis,  Augustinus  Verot,  Ep.  S.  Augustini. 

Distributae  deinde  sunt  emendationes  ‘ propositae  super  capite 
prime  et  secundo. 

Locuti  postea  sunt:  Augustinus  David,  Ep.  Briocensis,  Pan- 
taleon  Monserrat  y Navarro,  Ep.  Barcinonensis. 

Congregatio  nndeseptnagesiina  habita  est  sabbato  die  1 1.  lunii, 
cui  interfueru7it  quingenti  triginta  sex  Patres,  nem})e  31  Cardinales, 
8 Patriarchae,  9 Primates,  71  Archiepiscopi,  383  Episcopi,  4 Ab- 
bates nullius  dioecesis,  11  Abbates  generales  sive  Praesides  Con- 
gregationum ordinum  monasticorum , 19  Generales  et  Vicarii 
generales. 


‘ V.  has  emendationes  pag.  301  sqq. 
* V.  pag.  312  sqq. 


751  Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  752 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Georgius  Errington , Archiep.  a locuti  sunt  loan.  Vancsa,  Archiep.  Fogarasiensis  et  Albae  luliensis 
Trapezuntinus ; lecta  est  relatio,  quae  sequitur,  a ludicibus  ex-  rit.  gr.  rum.,  Carolus  Freppel,  Ep.  Andegavensis. 
cusationuni  exhibita:  Declarata  est  ab  Emo  Praeside  clausa  discussio  de  tertio 

„ Aliquot  Concilii  Patres  ex  gravissimis  causis  veniam  a Con-  capite  et  indicatum,  in  proxima  Congregatione  generali  suffragia 

cilio  discedendi  petierunt , scilicet  RiTii  DD.  loan.  Marcellus  Tou-  ferenda  esse  de  I.  et  II.  capite  schematis  et  deinceps  addidit: 

vier,  Ep.  Olenensis,  Franc.  Doni.  Raynaudi,  Ep.  Aegensis;  uterque  „Cum  in  hesterna  Congregatione  plures  e Rmis  Patribus,  qui 

ob  praesentissima  animarum  eorum  curae  cominissarum  pei’icula  veniam  loquendi  obtinuerant,  quum  in  suo  ordine  vocarentur  ad 

novissime  valde  aucta.“  loquendum,  non  essent  praesentes,  quod  et  per  se  parum  con- 

Patres  surgendo  assensum  manifestant.  veniens  est  et  bonum  ordinem  perturbat;  idcirco  monentur  Riini 

Alius  Pater  nomen  ad  loquendum  dedit;  Ludovicus  Haynald,  Patres,  quod  si  quis  deinceps,  impetrata  loquendi  venia,  in  suo 

Archiep.  Colocensis,  atque  locuti  sunt:  losephus  Papp-Szilagyi,  Ep.  ordine  vocatus  praesens  non  fuerit,  is  ipso  facto  veniae  obtentae 

Magno-Varadinensis  rit.  rum.,  Carolus  Place,  Ep.  Massiliensis,  renuntiasse  ccnsebitur.“ 

Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutiarum,  loannes  Rapt.  Callot. , Ep. 

Oranensis,  Am.  Victor  Franc.  Guilbert,  Ep.  Vapincensis,  Salvator  Congregatio  septuagesima  secunda  babita  est  feria  lY.  die 

Magnasco,  Ep.  Bolinensis,  Leop.  Zelli,  Abbas  S.  Pauli’ de  Urbe.  15.  lunii,  cui  interfuerunt  quingenti  sexaginta  sex  Patres,  nempe 
Indicitur  proxima  Congregatio,  in  qua  suffragia  ferenda  de  Cardinales,  5 Patriarchae,  9 Primates,  79  Archiepiscopi,  406 

emendationibus  prooemii.  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generales  sive 

Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 20  Generales 
Congregatio  septuagesima  babita  est  feria  II.  die  13.  lunii,  et  Vicarii  generales. 
cui  interfuerunt  quingenti  septuaginta  tres  Patres,  nempe  37  Car-  b Missam  celebravit  RtTius  D.  loannes  Baptista  Purcell,  Archiep. 
dinales,  6 Patriarchae,  9 Primates,  79  Archiepiscopi,  404  Episcopi,  Cincinnatensis ; Rmus  D.  Bartholomaeus  d’Avanzo,  Ep.  Calvensis 

4 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generales  sive  Praesides  et  Theanensis,  nomine  Deputationis  retulit‘  de  emendationibus 

Congregationum  ordinum  monasticorum,  21  Generales  et  Vicarii  propositis  super  prime  et  secundo  capite,  exponens  quid  ipsa 

generales.  Deputatio  de  his  sentiret. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Franciscus  Xaverius  de  Merode  Postea  revocatum  est  in  Patrum  memoriam  monitum  alias 

Archiep.  Melitenensis.  factum  de  occupando  loco  unicuique  assignato  et  de  stando  donee 

Facta  est  nomine  Deputationis  relatio  de  emendationibus  pro-  satis  constet  de  suffragiorum  numero;  et  deinde  processum  est 

positis  circa  prooemium,  et  exposita  est  sententia  Deputationis  ad  suffragia  ferenda;  eaque  lata  sunt  fere  semper  ab  omnibus 

quoad  illas  eniendationes.  Hanc  relationem  et  expositionem  ‘ fecit  Patribus  iuxta  id  quod  Deputatio  sentiret  ^ 

Rmus  D.  Patritius  Leahy,  Archiep.  Casseliensis.  Lecta  sunt  septuaginta  trium  Patrum  nomina,  qui  de  capite 

Relatione  autem  facta  Emus  primus  Praeses  sic  Patres  alio-  quarto  veniam  loquendi  petierunt:  Euii  et  Rfni  DD.  lac.  M.  Caes. 

cutus  est : „Procedamus  nunc  ad  suffragia  ferenda  de  emendationi-  Card.  Mathieu , Archiep.  Bisuntinus , losephus  Othmarus  Card, 

bus,  quas  R.  D.  Subsecretarius  singillatim  praeleget,  ut  postea  de  Rauscher,  Archiep.  Vindobonensis,  loannes  Card.  Pitra,  Philippus 

singulis  exquirantur  suffragia.  Monentur  autem  Rmi  Patres,  quo  Maria  Card.  Guidi,  Archiep.  Bononiensis,  Henricus  Maria  Card, 

melius  et  securius  ea  res  peragatur,  ut  singuli,  quamdiu  actus  suf-  Bonnechose,  Archiep.  Rothomagensis , Paulus  Card.  Cullen, 

fragia  ferendi  durat,  locum  sibi  assignatum  in  aula  Concilii  occu-  Archiep.  Dublinensis,  et  Rmi  DD.  Paulus  Ballerini,  Patriarcha 

pent,  atque  insuper,  ut  qui  assensum  vel  dissensum  suum  surgendo  Alexandrinus  rit.  lat. , losephus  Valerga , Patriarcha  Hierosoly- 

manifestare  voluerint,  tamdiu  stantes  maneant,  donee  satis  de  mitanus  rit.  lat.,  loannes  Mac  Hale,  Archiep.  Tuamensis,  loseph. 

maiori  vel  minori  suffragiorum  numero  constet.  Itaque  nunc  R.  c Sadoc  Alemany,  Archiep.  S.  Francisci,  Franciscus  Apuzzo,  Archiep. 
D.  Subsecretarius  incipiat  legere  singulas  eniendationes.  “ Surrentinus,  Vincentius  Spaccapietra,  Archiep.  Smyrnensis,  Geor- 

Deinde  lata  sunt  suffragia,  eaque  saepe  ab  omnibus  vel  fere  gius  Errington,  Archiep.  Trapezuntinus,  Salvator  Nobili  Vitelleschi, 
omnibus  Patribus,  semper  a longe  maiori  parte,  iuxta  sensum  a Archiep.  Ep.  Auximanus,  Thomas  Connolly,  Archiep.  Halifaxiensis, 

Deputatione  expressuni  Carolus  de  la  Tour  d’ Auvergne,  Archiep.  Bituricensis,  Benvenutus 

Lecta  sunt  nomina  quinque  Patrum,  qui  de  tertio  capite  ad-  Monzon  y Martins,  Archiep.  Granatensis,  loannes  Franciscus 

hue  veniam  loquendi  petierunt:  Gregorius  Jussef,  Patriarcha  Mel-  Landriot,  Archiep.  Rhemensis,  Anastasius  Rodrigo  Yusto,  Archiep. 

chitarum,  Petrus  de  Dreux-Breze,  Ep.  Molinensis,  loannes  Bravard,  Burgensis,  loannes  Lynch,  Archiep.  Torontinus,  loannes  Losanna, 

Ep.  Constantiensis,  Salvator  Angelus  Demartis,  Ep.  Galtellinensis,  Ep.  Bugellensis,  Franciscus  Lacroix,  Ep.  Baionensis,  Richardus 

et  Philippus  Krementz,  Ep.  Varmiensis.  Whelan,  Ep.  AVheelingensis,  Guillelmus  Ullathorne,  Ep.  Birming- 

Post  haec  successive  ad  ambonem  vocati  sunt:  Generalis  hamiensis,  Bartholomaeus Legat,  Ep.  Tergestinus,  Felix Cantimorri, 

Minimorum,  Card.  Pitra,  Ep.  Carnutensis,  Ep.  Lucionensis,  Ep.  Ep.  Parmensis,  Guillelmus  Keane,  Ep.  Cloynensis,  Guillelmus  de 

Surensis,  Ep.  Pacensis,  Ep.  Nanceiensis,  Archiep.  Colocensis’  Pa-  Ketteler,  Ep.  Moguntinus,  Petrus  Lacarriere,  Ep.  olim  Guadalu- 

triarcha  Melchitarum,  Ep.  Molinensis,  Ep.  Constantiensis,  Ep.  Gal-  pensis , Bartholomaeus  d’Avanzo , Ep.  Calvensis  et  Theanensis, 

tellinensis,  Ep.  Varmiensis  et  Ep.  Urgellensis,  qui  veniam  petiit  lesualdus  Vitali,  Ep.  Ferentinus,  lacobus  Ginoulhiac,  Ep.  Gratia- 

durante  Congregatione.  At  Generalis  Minimorum,  Ep.  Surensis  nopolitanus,  losephus  Caixal  y Estrade,  Ep.  Urgellensis,  Thad- 

et  Ep.  Nanceiensis  loquendi  veniae  renuntiarunt;  Archiep.  Colo-  daeus  Amat,  Ep.  Montereyensis,  David  Moriarty,  Ep.  Kerriensis, 

censis  declaravit  se  morbo  impeditum  esse  et  hac  die  loqui  non  Renatus  Sergent,  Ep.  Corisopitensis,  Dominions  Zelo,  Ep.  Aver- 

posse ; Ep.  Constantiensis , Patriarcha  Melchitarum , Ep.  Galtelli-  sanus,  Petrus  Rota,  Ep.  Guastallensis,  Conradus  Martin,  Ep.  Pader- 

nensis  et  Ep.  Varmiensis  abfuerunt.  ’ d bornensis,  Petrus  Maria  Ferre,  Ep.  Casalensis,  Amandus  Maupoint, 

Ep.  S.  Dionysii  Reunionis,  Bernardus  Conde  y Corral,  Ep.  Zamo- 
Congregatio  septuagesima  priina  babita  est  feria  III.  die  rensis,  Augustinus  A^erot,  Ep.  S.  Augustini,  Michael  Paya  y Rico, 

14.  lunii,  cui  interfuerunt  quingenti  quinquaginta  et  unus  Patres,  Ep.  Conchensis,  loachim  Lluch,  Ep.  Salmanticensis,  Carolus  Colet, 

nempe  31  Cardinales,  7 Patriarchae,  9 Primates,  83  Archiepiscopi,  Ep.  Lucionensis,  Henricus  Maret,  Ep.  Surensis,  Augustinus  David, 

390  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  12  Abbates  generales  Ep.  Briocensis,  Nicolaus  Adames,  Ep.  Halicarnassensis,  losephus 

sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  16  Gene-  Papp-Szilagyi,  Ep.  Magno-Varadinensis  rit.  rum.,  Carolus  loannes 

rales  et  Vicarii  generales.  Greith,  Ep.  Sangallensis , Thomas  Nulty,  Ep.  Midensis,  loannes 

Missam  celebravit  Rinus  D.  loannes  Landriot,  Archiep.  Rhe-  losephus  Faict,  Ep.  Brugensis,  Gaspar  Mermillod,  Ep.  Hebronensis, 

mensis.  alii  accesserunt  oratores:  loannes  Vancsa,  Archiep.  Michael  Fogarasy,  Ep.  Transsilvaniensis,  Guillelmus  Meignan,  Ep. 

Fogarasiensis,  et  Carolus  Freppel,  Ep.  Andegavensis.  Catahaunensis , Stephanus  Aemilius  Ramadie,  Ep.  Elnensis,  Hya- 

Loenti  sunt:  Ludovicus  Haynald,  Archiep.  Colocensis  et  Bac-  cinthus  Maria  Martinez,  Ep.  S.  Christophori  de  Havana,  losephus 

siensis,  Gregorius  Jussef,  Patriarcha  Antiochenus  Melchitarum,  Franciscus  Moreyra,  Ep.  Ayacuquensis,  losephus  Aggarbati,  Ep. 

loannes  Petrus  Bravard,  Ep.  Constantiensis,  Salvator  Angelus  Senogalliensis,  Franciscus  Zunnui  Casula,  Ep.  Uxellensis,  Antonins 

Demartis,  Ep.  Galtellinensis  et  Norensis,  Philippus  Krementz,  Ep.  Maria  Fania,  Ep.  Potentinus,  Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutiarum, 

A’^armiensis.  Hi  omnes  die  praecedente  loqui  debuerant;  post  eos  Eugenius  Galletti,  Ep.  Albae-Pompeiensis , Antonius  Colli,  Ep. 


‘ V.  hanc  relationem  pag.  304  sqq. 
* V.  suffragia  pag.  311  sq. 


* V.  hanc  relationem  pag.  315  sqq. 
^ Vide  suffragia  pag.  330. 


753 


Acta  Oongrogationum  general.  Congreg.  LXIX. — LXXVIII. 


754 


Alexandrinus,  Felix  de  las  Cases,  Ep.  Constantinianus,  Cornelius  Mac  a 
Cabe,  Ep.  Ardagadensis,  Raphael  Corradi,  Ep.  Balneorcgiensis,  Phi- 
lippus  Krementz,  Ep.  Warmiensis,  Ephrem  Garrelon,  Ep.  Neniesinus, 
Carolus  Hefele,  Ej).  Rottenburgensis,  Carolus  Aemilius  Freppel,  Ep, 
Andegavensis,  lulius  de  Ruggero,  Abb.  0.  S.  B.  SS.  Trinitatis  Caven- 
sis,  Vincentius  Jandel,  Magister  generalis  Ordinis  Praedicatorum. 

Quum  unus  orator  praetcrmissus  fuisset,  Rthus  D.  Secretarius 
post  absolutam  a Subsecretario  nominum  lectionem  ipsi  hoc  inoni- 
tum  tradidit  legenduni:  „Archiepiscopus  ladrensis  reclamavit  du- 
rante ipsa  nominum  lectione,  quod  ipse  nornen  dederit  suo  tempore : 
quod  verum  est.  Cum  ex  errore  eius  nomen  fuerit  praetermissum, 
in  suo  ordine  inseretur.“ 

Locuti  sunt  de  quarto  capite  Efnus  Card.  lac.  M.  Caes.  Ma- 
thieu,  Archiep.  Bisuntinus,  Emus  Card.  losephus  Othmar.  Rauscher, 
Archiep.  Vindobonensis. 

Congregatio  septuagesima  tertia  habita  est  sabbato  die 
18.  lunii;  cui  interfuerunt  quingenti  octoginta  et  duo  Patres, 
nempe  39  Cardinales,  7 Patriarchae,  9 Primates,  87  Archiepiscopi, 
399  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  15  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 22  Gene-  ^ 
rales  et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rthus  D.  Philippus  Gallo,  Archiep.  Pa- 
tracensis,  atque  lecta  sunt  nomina  duorum  et  triginta  Patrum, 
qui  de  capite  quarto  adhuc  veniam  loquendi  petierunt:  Eihus 
1).  Fridericus  Card.  Schwarzenberg , Archiep.  Pragensis,  loannes 
Simor , Archiep.  Strigoniensis  et  Prinias  Ilungariae , Franciscus 
Blanchet,  Archiep.  Oregonopolitanus,  Marianus  Ricciardi,  Archiep. 
Rheginensis,  Alexander  Franchi,  Archiep.  Thessalonicensis,  loachim 
Limberti,  Archiep.  Florentinus,  Franciscus  Pedicini,  Archiep.  Ba- 
rensis,  Georgius  Darboy,  Archiep.  Parisiensis,  loan.  Thom.  Ghilardi, 
Ep.  Montis  Regalis , Franciscus  Gandolfi , Ep.  Cornetanus , Felix 
Dupanloup,  Ep.  Aurelianensis,  loannes  Ranolder,  Ep.  Vesprimiensis, 
Petrus  de  Dreux-Breze,  Ep.  Molinensis,  Franciscus  Roullet  de  la 
Bouillerie,  Ep.  Carcassonensis,  Joseph.  Formisano,  Ep.  Nolanus, 
Guiltelmus  Clifford,  Ep.  Cliftoniensis,  Petrus  Sola,  Ep.  Niciensis, 
Ludovicus  Delalle,  Ep.  Ruthenensis,  Michael  Milella,  Pip.  Apru- 
tinus,  Antonins  Peitler,  Ep.  Vaciensis,  Patritius  Dorrian,  Ep.  Du- 
nensis,  loannes  Baptista  Ormaechea,  Ep.  de  Tulancingo,  Nicolaus 
Dabert,  Ep.  Petrocoricensis,  Carolus  Place , Ep.  Massiliensis , An-  c 
selmus  Fauli,  Ep.  Grossetanus,  Ilenricus  Bindi,  Ep.  Pistoriensis, 
Leo  Meurin,  Ep.  Ascalonensis , loannes  Bapista  Callot,  Ep.  Ora- 
nensis,  Salvator  Magnasco,  Ep.  Bolinensis,  Albertus  Passeri,  Abbas 
generalis  can.  regul.  Lateranensium,  Germanus  Gai,  Abbas  gene- 
ralis Congregationis  Vallis  Umbrosae,  Angelus  Savini,  Vicarius 
generalis  Ordinis  Carmelitarum  vet.  observ. 

Locuti  sunt  Emus  Card.  loannes  Bapt.  Pitra,  pro  quo  Petrus 
Gerault  de  Langalerie,  Ep.  Bellicensis,  eius  sermonem  legit.  Emus 
Card.  Philippus  M.  Guidi,  Archiep.  Bononiensis,  Emus  Card.  Hen- 
ricus  M.  de  Bonnechose,  Archiep.  Rothomagensis , Ehius  Card. 
Paulus  Cullen,  Archiep.  Dublinensis. 

Congregatio  septuagesima  quarta  habita  est  feria  II.  die 
20.  lunii , cui  interfuerunt  quingenti  quinquaginta  sex  Patres, 
nempe  35  Cardinales,  6 Patriarcliae,  9 Primates,  79  Archiepiscopi, 
388  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  21  Gene- 
rales  et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Vincentius  Taglialatela,  Archiep.  , 
Sipontinus;  lecta  sunt  nomina  septem  Patrum,  qui  de  quarto  ^ 
capite  adhuc  veniam  loquendi  petierunt : Ludovicus  Ilaynald, 
Archiep.  Colocensis,  Franciscus  Rivet,  Ep.  Divionensis,  loannes 
Bravard , Ep.  Constantiensis , Vincentius  Jekelfalusy , Ep.  Alba- 
Regalensis,  Franciscus  Gros,  Ep.  Tarantasiensis,  Amatus  Guilbert, 

Ep.  Vapincensis,  Theobaldus  Cesari,  Abbas  Monasterii  s.  Bernardi 
ad  Thermas  et  Praeses  generalis  Ordinis  Cisterciensium. 

Locuti  sunt  Bartholomacus  d’Avanzo,  Ep.  Calvensis  et  Thea- 
nensis,  e Deputatione,  ut  responderet  aliquibus  observationibus  ac 
praecipue,  ut  conceptum  infallibilitatis  pontificiae  explicaret,  Pau- 
lus Ballerini , Patriarcha  Alexandrinus  rit.  lat. , Joseph.  Valerga, 
Patriarcha  Ilierosolymitanus  rit.  lat.,  loannes  Mac  Hale,  Archiep. 
Tuamensis,  Io.se})h.  Sadoc  Alemany,  Archiep.  S.  Francisci. 

Ilic  interru])ta  est  disceptatio,  et  Ethus  primus  Praeses  iussit 
per  Subsecrctarium  ex  ambone  legi  sequens 

MON  ITEM. 

„Necessarium  visum  est,  Rmos  I’ah'es,  qui  in  speciali  dis- 
cussione  capitis  quarti  veniam  lofjuendi  petierunt,  moncre,  ne 

Coll.  Lac.  VII. 


redeant  ad  generalem  discussionem  loquendo  iterum  de  oppor- 
tunitate  vel  necessitate  huius  definitionis , sive  de  iis,  quae  ad 
capita  priora  huius  schematis  pertinent.  Praeterea  sedulo  curent, 
ut  argumento  huius  capitis  quarti  presse  inhaereant,  caventes,  ne 
ullo  modo  extra  rem  vagentur,  omnesque  brevitati,  adeo  ab  omni- 
bus desideratae,  studeant.“ 

Cougregatio  septuagesima  quinta  habita  est  feria  IV.  die 
22.  lunii,  cui  interfuerunt  quingenti  sexaginta  septem  Patres, 
nempe  32  Cardinales,  5 Patriarchae,  9 Primates,  82  Archiepiscopi, 
402  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  11  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  22  Gene- 
rates et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  RiTius  D.  loannes  Hagian,  Archiep.  Ep. 
Caesareensis  in  Cappadocia  rit.  armen. ; lecta  sunt  nomina  duorum 
Patrum,  qui  de  capite  quarto  adhuc  veniam  loquendi  petierunt, 
Ep.  Galviensis  et  Ep.  Antigonensis , et  deinde  hoc  quod  sequitur 
monitum ; „Repetitur  monitum  iam  lectum  in  fine  ultima©  Con- 
gregationis generalis  co  quod  plures  Patres  ex  eadem  iam  disces- 
serant.“  (Lectum  est  monitum  modo  allatum.)  ,,Renovamus  quo- 
que  monitum  alias  factum,  ut  Rrhi  Patres  abstineant  a quibuslibet 
signis  sive  approbationis  sive  improbationis  erga  Ruios  Patres,  qui 
in  ambone  loquuntur.“ 

Locuti  sunt  Patres  Franciscus  Apuzzo,  Archiep.  Surrentinus, 
Vincentius  Spaccapietra,  Archiep.  Smyrnensis,  Georgius  Errington, 
Archiep.  QVapezuntinus,  Salvator  Nobili  Vitelleschi,  Archiep.  Ep. 
Auximanus  et  Cingulanus , Thomas  Connolly , Archiep.  Hali- 
faxiensis,  Carolus  de  la  Tour  d’Auvergne,  Archiep.  Bituricensis, 
Benvenutus  Monzon  y Martins,  Archiep.  Granatensis. 

Cougregatio  septuagesima  sexta  habita  est  feria  V.  die  23.  lu- 
nii, cui  interfuerunt  quingenti  viginti  quatuor  Patres,  nempe  35  Car- 
dinales, 7 Patriarchae,  8 Primates,  74  Archiepiscopi,  365  Episcopi, 
4 Abbates  nullius  dioecesis,  10  Abbates  generates  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum,  21  Generates  et  Vicarii 
generates. 

Missam  celebravit  Rrnus  D.  loannes  Lynch,  Archiep.  Toron- 
tinus ; novus  orator  nuntiatus  est : Ep.  Montis  Falisci. 

Locuti  sunt  Petrus  Domnius  Maupas,  Archiep.  Jadrensis,  loan- 
nes Franciscus  Landriot,  Archiep.  Rhemensis,  Anastasius  Rodrigo 
Yusto,  Archiep.  Burgensis,  loannes  Lynch,  Archiep.  Torontinus, 
loannes  Losanna,  Ep.  Bugcllensis. 

Congregatio  septuagesima  septima  habita  est  sabbato  die 
25.  lunii,  cui  interfuerunt  quingenti  viginti  et  unus  Patres,  nempe 
29  Cardinales , 5 Patriarchae , 9 Primates , 7 5 Archiepiscopi, 
365  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  22  Gene- 
rates et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rihus  D.  Beniaminus  Eusebides  Dimitrio, 
Archiep.  Neapoleosensis  rit.  graec.  melch. ; duo  novi  oratores  ac- 
cesserunt,  quorum  nomina  lecta  sunt  ab  Emo  Card,  de  Luca,  qui 
in  absentia  Card,  de  Angclis  primi  Praesidis  munere  fungebatur; 
Aloisius  Moreno,  Ep.  Eporediensis , et  Josephus  Georgius  Stross- 
mayer,  Ep.  Sirmiensis. 

Locuti  sunt:  Rich.  Whelan,  Ep.  Wheelingensis,  Bartholomaeus 
Legat,  Ep.  Tergestinus,  Felix  Cantimorri,  Ep.  Parmensis,  Guillel- 
rnus  Keane,  Ep.  Cloynensis,  Guillelmus  de  Ketteler,  Ep.  Mogun- 
tinus,  Petrus  Lacarriere,  Ep.  olim  Guadalupensis. 

Nuntiatum  fuit  ab  Eiho  ])rimo  Praeside  turn  Ep.  Baionensem, 
turn  Ep.  Birmingamiensem  veniae  loquendi  renuntiasse,  et  indicta 
proxima  Congregatio. 

Congregatio  septuagesima  octava  habita  est  feria  HI.  die 
28.  lunii , cui  interfuerunt  quingenti  quadraginta  novem  Patres, 
nempe  32  Cardinales,  7 Patriarcliae,  10  Primates,  81  Archiepi- 
scopi, 385  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  11  Abbates  ge- 
nerates sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum, 
19  Generates  et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rihus  D.  Ignatius  Arciga , Archiep.  Me- 
coac.anensis. 

Locuti  sunt,  quum  Bartholomacus  d’Avanzo,  Ep.  Calvensis 
et  Theanensis,  veniae  loquendi  renuntiasset,  lesualdus  Vitali,  Ep. 
Ferentinus,  lacobus  Ginoulhiac,  Archiep.  Lugdunensis  (promotus 
in  hesterno  Consistorio  ab  Episcopatu  Oratianopolitano) , Joseph 
Caixal  y Estrade,  Ep.  Urgellensis. 

Lectum  est  ab  Eiho  Card,  de  Angelis  et  deinde  a Subsecrc- 
tario  monitum  quod  sequitur. 


48 


755 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


756 


„Distribuuntur  nunc  Rmis  Patribus  exemplaria  ‘ prooemii  nec  a 
non  capitis  primi  et  secundi  Constitutionis  primae  dogmaticae  de 
Ecclesia  Christi , a Deputatione  pro  rebus  fidei  adaptati  iuxta 
emendationes  ab  ipsa  Congi’egatione  general!  admissas. 

Porro  de  hoc  textu  prooemii,  nec  non  de  textu  capitis  primi 
et  secundi  suffragia  Patrum  exquirentur  in  Congregatione  generali 
Sabbati  huius  hebdomadae,  ita  quidem  ut  primum  suffragia  sint 
ferenda  de  textu  prooemii , turn  vero  de  textu  capitis  primi  ac 
denique  de  textu  capitis  secundi.“ 

Facta  distributione , Patres  ab  Eiho  Praeside  moniti  sunt, 
sequente  feria  V.  non  haberi  Capellam  papalem  apud  S.  Paulum, 
et  discussio  continuata. 

Locuti  autem  sunt:  Thaddaeus  Amat,  Ep.  Montereyensis  et 
Angelorum,  David  Moriarty,  Ep.  Kerriensis  et  Aghadoniensis. 

Congregatio  undeoctogesima  habita  est  feria  V.  die  30.  lunii, 
cui  interfuerunt  quingenti  decern  et  septem  Patres,  nempe  33  Car- 
dinales , 5 Patriarchae , 10  Primates , 77  Archiepiscopi , 363  Epi- 
scopi,  2 Abbates  nullius  dioecesis,  9 Abbates  generates  sive  Prae- 
sides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 18  Generates  et 
Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rnius  D.  Joseph  Rotundo,  Archiep.  Taren- 
tinus;  tecta  est  relatio,  quae  sequitur,  a ludicibus  excusationum 
exhibita : 

„Emi  Praesides  et  Rnii  Patres , aliquot  Concilii  Patres  ex 
gravibus  causis  veniam  a Concilio  discedendi  petierunt,  scilicet: 
Tobias  Aun,  Archiep.  Berytensis  Maron. , ob  habitualem  gravio- 
rem  infirmitatem  senio  auctam;  Basilius  Nasser,  Ep.  Heliopolita- 
nus  Melchitarum,  ob  gravem  infirmitatem  iam  a multo  tempore 
contractam ; Petr.  Ger.  Wilmer,  Ep.  Harlemensis,  ob  continuam  in- 
firmitatem; Joannes  Purcell,  Archiep.  Cincinnatensis,  propter  plu- 
rimas  suae  dioecesis  necessitates  nuperrime  valde  auctas,  et  ma- 
1am  valetudinem,  qua  Romae  continue  laboravit;  Raphael  Popoff, 
Ep.  Bulgarorum,  ob  grave  periculum  animarum  ex  conatibus  as- 
siduis  schismaticorum  imminens;  Joannes  Conroy,  Ep.  Albanensis 
in  Stat.  feed.  Americae  septentr. , ob  gravissimas  necessitates, 
quae  eius  praesentiam  in  dioecesi  quam  instantissime  illico  re- 
quirunt. 

Judices  excusationum  allegatas  discedendi  causas  satis  fun- 
datas  atque  probatas  agnoverunt  atque  praedictorum  Episcoporum 
petitionem  exaudiendam  suaserunt.“ 

Patres  surgendo  assensum  manifestant. 

Locuti  sunt:  Renatus  Sergent,  Ep.  Corisopitensis,  Dominicus 
Zelo,  Ep.  Aversanus  (Petrus  Rota,  Ep.  Guastallensis,  renuntiavit), 
Conradus  Martin,  Ep.  Paderbornensis , Petrus  M.  Ferre,  Ep.  Ca- 
salensis,  Amandus  Maupoint,  Ep.  S.  Dionysii  Reunionis  (Bernardus 
Conde  y Corral,  Ep.  Zamorensis,  renuntiavit),  Augustinus  Verot, 
Ep.  S.  Augustini. 

Distributae  sunt  emendationes  ^ propositae  ad  caput  tertium, 
et  nuntiatum  est  Patribus,  obiisse  in  sua  dioecesi  Joannem  Derry, 
Ep.  Clonfertensem  in  Hibernia,  qui  iamdiu  veniam  a Concilio 
discedendi  obtinuerat. 

Congregatio  octogesima  habita  est  feria  VJ.  die  1.  Julii, 
cui  interfuerunt  quadringenti  septuaginta  et  unus  Patres,  nempe 
26  Cardinales,  5 Patriarchae,  9 Primates,  64  Archiepiscopi,  342  Epi- 
scopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis,  8 Abbates  generates  sive  Prae- 
sides Congregationum  ordinum  monasticorum,  14  Generates  et 
Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Petrus  Bostani,  Archiep.  Tyrensis 
rit.  maron. 

Locuti  sunt:  Michael  Paya  y Rico,  Ep.  Conchensis,  (Joachim 
Lluch,  Ep.  Salmanticensis,  renuntiavit,)  Carolus  Colet,  Ep.  Lucio- 
nensis,  Henricus  Maret,  Ep.  Surensis,  Augustinus  David,  Ep.  Brio- 
censis,  Nicolaus  Adames,  Ep.  Luxemburgensis  (translatus  in  Con- 
sistorio  diei  27.  Junii , antea  Ep.  Halicarnassensis , Vic.  Apostol. 
Luxemburgi),  (Joseph.  Papp-Szilagyi,  Ep.  Magno-Varadinensis  rit. 
rum.  renuntiavit)  Carolus  Joannes  Greith,  Ep.  S.  Galli. 

Nuntiatum  est,  ferenda  esse  suffragia  de  integro  textu  iuxta 
emendationes  a Congregatione  generali  admissas  novissime  adap- 
tato  prooemii,  capitis  primi  et  secundi  in  proxima  Congregatione 
generali. 

Significatum  est,  initium  Congregationum  generalium  die  se- 
quente et  deinceps  fore  hora  octava. 


‘ V.  haec  schemata  pag.  330  sqq. 

2 V.  has  emendationes  pag.  332  sqq. 


Congregatio  octogesima  priina  habita  est  Sabbato  die  2.  Julii, 
cui  interfuerunt  quingenti  et  septuaginta  Patres,  nempe  37  Car- 
dinales, 6 Patriarchae,  8 Primates,  83  Archiepiscopi,  396  Epi- 
scopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  13  Abbates  generates  sive  Prae- 
sides Congregationum  ordinum  monasticorum , 23  Generates  et 
Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Ludovicus  Haynald , Archiep. 
Colocensis. 

Rogata  et  lata  sunt  suffragia  de  integro  textu  reformate, 
primum  prooemii , turn  primi  capitis  et  denique  secundi  capitis. 
In  priore  suffragio  de  textu  prooemii  uno  vel  altero  excepto 
omnes  surrexerunt,  in  altero  nemo  surrexit.  Caput  primum,  du- 
plici  experimento  facto,  cunctis  suffragiis  approbatum  est.  Secun- 
dum quoque  caput  omnes,  paucis  exceptis,  approbarunt.  Deinde 
discussio  specialis  quarti  capitis  est  continuata. 

Ad  ambonem  successive  sunt  vocati : Thomas  Nulty , Ep. 
Midensis,  (Joannes  Joseph.  Faict,  Ep.  Brugensis,  renuntiavit,)  Ga- 
spar  Mermillod,  Ep.  JJcbronensis,  (Michael  Fogarasy,  Ep.  Trans- 
silvaniensis,  renuntiavit,)  Guillelmus  Meignan,  Ep.  Catalaunensis, 
6 Steph.  Aem.  Ramadie,  Ep.  Elnensis,  Hyacinthus  M.  Martinez,  Ep. 
S.  Christophori  de  Havana,  Jos.  Franc.  Moreyra,  Ep.  Ayacuquensis, 
Joseph.  Aggarbati,  Ep.  Senogalliensis,  (Franc.  Zunnui  Casula,  Ep. 
Uxellensis  et  Terralbiensis , Antonius  M.  Fania,  Ep.  Potentinus 
et  Marsicensis,  renuntiaverunt,)  Laurentius  Gastaldi,  Ep.  Salutia- 
rum,  (Eugenius  Galletti , Ep.  Albae  Pompeiensis , Antonius  Colli, 
Ep.  Alexandrinus,  renuntiaverunt;  Felix  de  las  Cases,  Ep.  Con- 
stantinianus , aegrotabat;  Cornelius  Mac  Cabe,  Ep.  Ardagadensis, 
Raphael  Corradi , Ep.  Balneoregiensis , renuntiarunt ; Philippus 
Krementz,  Ep.  Varmiensis,  non  aderat;  Ephrem  Garrelon,  Ep. 
Neraesinus,  Carolus  Hefele,  Ep.  Rottenburgensis , renuntiarunt,) 
Car.  Aem.  Freppel,  Ep.  Andegavensis,  (Julius  de  Ruggero,  Abbas 
Ord.  S.  B.  SS.  Trinitatis  Cavensis,  Vincentius  Jandel , Magister 
Gener.  O.  P.  renuntiarunt). 

Moniti  sunt  RiTii  Patres  ab  Emo  Card,  de  Luca,  proxima 
Feria  JJJ.  post  relationem  exquirenda  esse  suffragia  de  emenda- 
tionibus  tertii  capitis  et  canonis  a Rmis  Patribus  propositis.  His 
omnibus  expletis  consueto  signo  tintinnabuli  Patres  diraissi  sunt. 

c Congregatio  octogesima  secunda  habita  est  feria  JJ.  die 
4.  Julii,  cui  interfuerunt  quadringenti  sexaginta  novem  Patres, 
nempe  30  Cardinales,  5 Patriarchae,  8 Primates,  62  Archiepiscopi, 
332  Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  10  Abbates  generates 
sive  Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  18  Gene- 
rates et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rinus  D.  Raphael  Ferrigno,  Archiep.  Brun- 
dusinus ; lecta  est  relatio  quae  sequitur  a Judicibus  excusationum 
exhibita : 

„Aliquot  Concilii  Patres  ex  gravibus  causis  veniam  a Concilio 
discedendi  petierunt,  scilicet  Ignatius  Persico,  Ep.  Savannensis,  ob 
adversam  valetudinem  et  gravissimas  suae  dioecesis  necessitates; 
Richardus  Whelan , Ep.  Wheelingensis , pariter  ob  gravissimas 
dioecesis  suae  necessitates. 

Judices  excusationum  allegatas  discedendi  causas  satis  funda- 
tas  atque  probatas  agnoverunt  atque  praedictorum  Episcoporum 
petitionem  exaudiendam  suaserunt.^ 

Patres  surgendo  assensum  manifestant. 

Nonnulli  Patres  videntes,  ob  calores  aestivos  nimis  durum 
d ac  molestum  esse  diutius  in  IJrbe  manere  et  singulis  diebus  per 
quatuor  horas  audire  longas  illas  dissertationes ; eo  vel  magis 
quod , exhausta  iam  disceptationis  materia , disserentibus  nihil 
prorsus  novi  superesset  et  e contra  non  paucis  diebus  opus  esset 
ad  oratores  omnes  qui  inscripti  fuerunt  et  quotidie  inscribebantur 
audiendos,  consihum  inierunt  cuiuscunque  demum  opinionis  essent 
rogandi , ut  obtentam  loquendi  facultatem  remitterent , et  clausa 
hoc  modo  discussione,  suffragiis  exquirendis  locus  fieret.  Multum 
in  hac  re  adlaboraverunt  Rihi  DD.  Ep.  Aquilanus,  Ep.  Veronensis, 
Archiep.  Colocensis  et  Archiep.  Westmonasteriensis,  qui  a pluri- 
bus  diebus  oratorum  subscriptiones  colligendas  curarunt.  Ab  initio 
quidem  non  pauci  resistere  visi  sunt;  postmodum  vero  cum  nos- 
sent  universorum  Patrum  desiderium  hoc  esse  et  facto  probassent 
longas  illas  dissertationes  ferri  amplius  non  posse,  communi  veto 
fere  omnes  obsecundarunt.  Hinc  plurium  Patrum  renuntiationes 
elapsis  diebus , plaudentibus  omnibus , annuntiatae  sunt , et  hac 
ipsa  die  reliquos  illorum  exemplum  secutos  esse  satis  constabit. 

Renuntiarunt  enim,  prout  Emus  Praeses  de  Luca  significavit, 
veniae  obtentae  loquendi  Rmi  Patres,  qui  sequuntur: 


757 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  LXXVIII. — LXXXV, 


758 


Emus  Card.  Fridericus  Schwarzenberg , Archiep.  Pragensis,  a 
loannes  Simor,  Archiep.  Strigoniensis  et  Primas  Hungariae,  Fran- 
ciscus  Blanchet,  Archiep.  Oregonopolitanus , Marianus  Ricciardi, 
Archiep.  Rheginensis,  Alexander  Franchi,  Archiep.  Thessalonicen- 
sis,  loachim  Limherti,  Archiep.  Florentinus,  Franciscus  Pedicini, 
Archiep.  Barensis. 

Turn  ad  ambonem  vocatus  est  Georgius  Darboy,  Archiep. 
Parisiensis:  sed  iste  non  aderat.  Emus  Praeses  nuntiavit,  veniae 
obtentae  renuntiasse  loan.  Thom.  Ghilardi,  Ep.  Montis  Regalis. 
Inde  vocatus  ad  ambonem  locutus  est  Franciscus  Gandolfi , Ep. 
Cornetanus  et  Centumcellensis. 

Postea  Einus  Praeses  significavit  veniae  obtentae  renuntiasse 
Rtnos  Patres,  quorum  haec  sunt  nomina : Felix  Dupanloup , Ep. 
Aurelianensis , loannes  Ranolder,  Ep.  Vesprimiensis , Petrus  de 
Dreux-Breze,  Ep.  Molinensis,  Franciscus  Roullet  de  la  Bouillerie, 
Ep.  Carcassonensis,  Joseph.  Formisano,  Ep.  Nolanus. 

Vocatus  est  ad  ambonem  Guillelmus  Clifford,  Ep.  Cliftoniensis, 
sed  renuntiavit. 

Renuutiarunt  quoque,  prout  deinde  nuntiatum  est,  Patres  qui 
sequuntur:  Petrus  Sola,  Ep.  Niciensis,  Lud.  Delalle,  Ep.  Ruthe-  b 
nensis,  Mich.  Milella,  Ep.  Aprutinus,  Ant.  Peitler,  Ep.  Vaciensis, 
Patritius  Borrian,  Ep.  Dunensis  et  Connorensis,  loan.  Bapt.  Or- 
maechea,  Ep.  de  Tulancingo,  Nic.  Dabert,  Ep.  Petrocoricensis. 

Vocatus  est  ad  ambonem  Carolus  Place,  Ep.  Massiliensis, 
sed  renuntiavit.  Renuntiaverat  etiam  Ans.  Faiili,  Ep.  Grossetanus. 
Vocatus  est  ad  ambonem  Henricus  Bindi,  Ep.  Pistoriensis  et  Pra- 
tensis,  sed  renuntiavit.  Renuntiaverat  et  Leo  Meurin,  Ep.  Asca- 
lonensis. 

Vocatus  ad  ambonem  locutus  est  loan.  B.  Callot,  Ep.  Ora- 
nensis. 

Significatum  est,  quod  renuntiaverant : Salv.  Magnasco,  Ep. 
Bolinensis,  Albertus  Passeri,  Abb.  gen.  Canonicorum  reg.  Latera- 
nensium.  Germ.  Gai,  Abb.  gen.  Congregationis  Vallis  Umbrosae, 
Ang.  Savini,  Gen.  Ord.  Carmelitani  vet.  observ. , Jjud.  Haynald, 
Archiep.  Colocensis  et  Bacsiensis,  Franc.  Victor  Rivet,  Ep.  Divio- 
nensis,  loan.  Bravard,  Ep.  Constantiensis,  Vine.  lekelfalusy,  Ep. 
Alba-Regalensis , Franc.  Gros,  Ep.  Tarantasiensis , Amatus  Guil- 
bert,  Ep.  Vapincensis,  Theob.  Cesari,  Abb.  gen.  Ord.  Cistercien- 
sium,  loan.  Mac  Evilly,  Ep.  Galviensis,  Thom.  Grimley,  Ep.  c 
Antigonensis,  los.  Bovieri,  Ep.  Faliscodunensis. 

Vocatus  ad  ambonem  Alois.  Moreno,  Ep.  Eporediensis,  renun- 
tiavit. Item  vocatus  ad  ambonem  los.  Georgius  Strossmayer,  Ep. 
Bosnensis  et  Sirmiensis,  renuntiavit. 

Quum  nemo  alius  veniara  loquendi  petierit,  declaratum  est 
ab  Emo  Praeside  Antonino  de  Luca,  clausam  esse  discussionem 
specialem  capitis  quarti.  Universalis  hie  factus  est  laetantium 
et  plaudentium  clamor;  deinde  indicta  proxima  Congregatio  in 
crastinam  diem,  in  qua  ferenda  suffragia  de  emendationibus  tertii 
capitis.  Sic  Congregatio  generalis  soluta  est  paulo  post  horam 
nonam  ante  meridiem. 


Congregatio  octogesima  tertia  habita  est  feria  III.  die  5.  lulii, 
cui  interfuerunt  quingenti  septuaginta  quatuor  Patres,  nempe 
38  Cardinales,  7 Patriarchae,  8 Primates,  91  Archiepiscopi,  391 
Episcopi,  4 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum , 21  Generates 
et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  lacobus  Ginoulhiac , Archiep. 
Lugdunensis ; atque  nomine  Deputationis  relatio  de  emendationibus 
propositis  ad  caput  tertium  facta  est  a Rmo  D.  Friderico  M.  Zi- 
nelli,  Ep.  Tarvisino,  per  duas  fere  horas  b 

Turn  suffragia  ^ lata  sunt  circa  singulas  emendationes  eaque 
saepe  ab  omnibus  vel  fere  omnibus,  semper  a longe  maiori  Pa- 
trum  numero  iuxta  emendationes,  quas  Deputatio  acceptabat,  et 
iuxta  sensum,  quern  acceptabat,  lata  sunt.  Suffragium  de  emen- 
datione  septuagesima  secunda  dilatum  est. 

Nuntiatum  est  ab  Emo  Card,  de  Angelis,  diem  proximac 
Congregationis  generalis  significatum  iri  singulis  Patribus,  et  date 
signo  omnes  dimissi  sunt.  Proxima  Congregatio  indicta  est  hoc 
quod  sequitur  monito. 

MONITUM. 


Proxima  Congregatio  habebitur  feria  IT.  die  11.  curr.  mensis, 
hora  octava.  In  ea  primum  fiet  brevis  relatio  do  emendatione  72. 


‘ V.  hanc  relationem  pag.  346 — 367. 
* V.  suffragia  pag.  367  sq. 


capitis  tertii,  de  qua  postmodum  suffragia  Patrum  exquirentur. 
Dein  fiet  relatio  de  emendationibus  quarti  capitis  schematis  primae 
Constitutionis  de  Ecclesia  iam  distributis,  et  exquirentur  suffragia 
Patrum  de  iisdem  emendationibus. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  8.  lulii  1870. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar.  Concilii. 

Congregatio  octogesima  quanta  habita  est  feria  11.  die  11.  lulii, 
cui  interfuerunt  quingenti  nonaginta  novem  Patres,  nempe  41  Car- 
dinales, 7 Patriarchae,  8 Primates,  86  Archiepiscopi,  415  Episcopi, 
4 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum , 24  Generates  et  Vicarii 
generates. 

Missam  celebravit  Rihus  D.  Leonardus  Mellano,  Archiep.  Ni- 
comediensis;  qua  finita  Emus  primus  Praeses  ait: 

„Rmi  Patres,  superest  ex  ultima  Congregatione  emendatio  72. 
in  caput  tertium  proposita , de  qua , sicut  etiam  de  canone  III.  ‘ 
ad  caput  tertium  pertinente,  iuxta  mentem  emendationum  in  Con- 
gregationibus  generalibus  propositarum  reformato , typis  impresso 
Patribusque  distribute  (domi  feria  V.),  primum  audiendus  est  Re- 
lator, nempe  Rmus  D.  Fridericus  M.  Zinelli,  Ep.  Tarvisinus,  ac 
postea  ferenda  erunt  suffragia  Patrum.  Itaque  praedictus  Rmus 
Dominus  ambonem  ascendat.‘‘ 

Facta  relatione  revocatoque  ab  Eino  Praeside  in  memoriam 
Patrum  consueto  monito  de  occupando  loco  unicuique  in  aula 
assignato  et  de  stando,  donee  satis  constet  de  suffragiorum  nu- 
mero , lata  sunt  suffragia  ® de  emendatione  septuagesima  secunda 
admissa  a Deputatione  iuxta  modum,  eaque  admissa  etiam  est  a 
Congregatione  generali. 

Postea  facta  est  a Rmo  D.  Vincentio  Gasser,  Ep.  Brixinensi, 
relatio  generalis  de  capite  quarto  per  duas  horas  et  amplius ; 
itemque  relatio  ® specialis  de  primis  viginti  emendationibus  per 
mediam  fere  horam.  (Emendationes  ® de  capite  quarto  typis  tra- 
ditae  missae  fuerant  Patribus  domum  feria  V. , atque  sabbato  iis 
pariter  missae  fuerunt  nonnullae  emendationes  ’ a Deputatione 
propositae.) 

Turn  revocato  in  mentem  saepe  dicto  monito,  lata  sunt  suf- 
fragia ® de  primis  his  viginti  emendationibus,  eaque  iuxta  sensum 
a Deputatione  expressum , paucis  solummodo  aliquoties  dissen- 
tientibus. 

Rfnus  Relator  Ep.  Brixinensis  relationem  ® fecit  de  aliis  emen- 
dationibus per  horam  et  amplius. 

Demum  lata  sunt  suffragia  de  his  aliis  emendationibus 
iuxta  sensum  a Deputatione  significatum. 

Monitum  lectum  est  ab  Effio  Praeside  et  postea  a Subsecre- 
tario  de  ferendis  proxima  feria  IV.  suffragiis  circa  textum  “ ca- 
pitis tertii,  die  sequente  distribuendum , et  dein  de  textu  capitis 
quarti  ac  demum  canonum,  item  die  sequente  distribuendo , qui- 
bus  latis  suffragia  ferrentur  de  integro  schemate  I’eformato  per 
verba  placet  aut  non  placet  aut  iuxta  modum. 

Congregatio  octogesima  quinta  habita  est  feria  IV.  die 
13.  lulii,  cui  interfuerunt  sexcenti  et  unus  Patres,  nempe  40  Car- 
dinales, 8 Patriarchae,  8 Primates,  96  Archiepiscopi,  408  Epi- 
scopi, 4 Abbates  nullius  dioecesis,  14  Abbates  generates  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  23  Generates 
et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rfnus  D.  Petrus  Cilento,  Archiep.  Rossa- 
nensis,  atque  lecta  est  relatio,  quae  sequitur,  a ludicibus  excusa- 
tionum  exhibita. 

„Efni  Praesides,  Emi  et  Rmi  Patres,  aliquot  Concilii  Patres 
ex  gravibus  causis  veniam  a Concilio  discedendi  petierunt,  scilicet : 
lacobus  Gibbons,  Ep.  Adramyttensis,  Vic.  Apost.  in  Carolina  sep- 
tentrionali,  ob  gravissimas  sui  vicariatus  indigentias  et  maximam 
sacerdotum  penuriam;  losephus  Wenceslaus  Achaval,  Ep.  S.  loan- 
nis  de  Cuyo  in  Republica  Argentina,  pariter  ob  gravissimas  suae 


1 V.  hunc  canonem  pag.  346. 

* V.  hanc  relationem  pag.  368  sqq. 

^ V.  suffragia  pag.  372. 

V.  hanc  relationem  pag.  388 — 406.  ® V.  pag.  406 — 410. 

••  V.  has  emendationes  pag.  372  sqq.  ’ V.  pag.  387  sq. 

8 V.  suffragia  pag.  421. 

8 V.  hanc  relationem  pag.  410  sqq. 

‘8  V.  suffragia  pag.  421. 

‘‘  V.  hunc  textum  capitis  III.  et  IV.  et  canonum  pag.  422  sqq. 
*8  V.  hoc  schema  pag.  426  sqq. 


48* 


759 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


760 


dioecesis  necessitates  et  graviorem  infirmitatem ; Eduardus  Fitz- 
gerald , Ep.  Petriculanus , propter  dioecesis  suae  gravissimas  ne- 
cessitates, praecipue  ob  sacerdotum  penuriam;  Michael  Domenec, 
Ep.  Pittsburgensis  in  Stat.  foed.  American  septentr.,  propter  graves 
necessitates  suae  dioecesis;  Joannes  Parrel,  Ep.  Ilamiltonensis  in 
Canada,  Claudius  Dubuis,  Ep.  Galvestoniensis  in  Texas,  Aloisius 
dos  Santos,  Ep.  Fortalexiensis  in  Brasilia,  ob  varias  et  gravissi- 
mas necessitates  suarum  dioecesium,  quae  omnes  tres  recentissimo 
tempore  erectao  fuerunt;  Stephanas  Fennelly,  Ep.  Thermopylensis, 
Vic.  Ap.  in  Madras,  propter  gravissimas  necessitates  sui  vicariatus, 
quae  ipsius  praesentiam  omnino  necessariam  reddunt;  Patritius 
Moran,  Ep.  Dunedinensis  in  Nova  Zelandia,  pariter  propter  gra- 
vissimas suae  dioecesis  nuper  erectae  indigentias;  Ferdinandus 
Dupont,  Ep.  Azotensis,  Vic.  Apost.  in  Siam,  propter  gi’aves  tri- 
bulationes , quibus  fideles  suae  curae  commissi  ex  parte  gubernii 
obnoxii  sunt;  Thomas  Power,  Ep.  S.  loannis  in  insula  Terrae 
Novae,  Henricus  Carfagnini,  Ep.  Portus  Gratiae  in  eadem  insula, 
uterque  ob  gravissimas  necessitates  suarum  dioecesium,  quae  re- 
centissimo tempore  erectae  fuerunt;  Christophorus  Bonjean,  Ep. 
Medensis,  Vic.  Ap.  lafncnsis  in  India,  propter  varias  sui  vicaria- 
tus necessitates;  Thomas  Grimley,  Ep.  Antigonensis , Vic.  Ap. 
Promontorii  Bonae  Spei,  similiter  ob  graves  necessitates  sui  vica- 
riatus; Petrus  Dufal,  Ep.  Delconensis,  Vic.  Ap.  Bengalae  Orien- 
talis,  tarn  ob  graves  necessitates  sui  vicariatus,  quam  ob  aegri- 
tudinem  qua  laborat;  Car.  Poirier,  Ep.  Rosensis  in  insula  Domi- 
nica , quia  dioecesis  ipsi  concredita  recentissimo  tempore  erecta 
pastore  plurimum  indiget,  et  ex  eadem  causa  etiam  Eug.  Guigues, 
Ep.  Ottawiensis  in  Canada ; Theod.  Kojungi , Ep.  Sidoniensis 
Melchitarum,  ob  varias  suae  dioecesis  necessitates. 

Indices  excusationum  allegatas  discedendi  causas  satis  funda- 
tas  atque  probatas  agnoverunt  et  praedictorum  Episcoporum  pe- 
titionem  exaudiendam  suaserunt.“ 

Patres  surgendo  assensum  manifestant. 

Surgentibus  omnibus.  Emus  pidmus  Praeses  dixit:  „Causae 
discedendi  probatae  sunt  a Congregatione.“  Deinde  subiunxit: 

„Rmi  Patres , in  hodierna  Congregatione  generali  primum 
exquirentur  sufFragia  Patrum  de  integro  textu  capitis  tertii  sche- 
matis  propositi,  qui  iuxta  eniendationes  a Congregatione  generali 
admissas  adaptatus,  atque  Patribus  distributus  est,  cum  canone 
eidem  subiuncto;  postea  autem  de  integro  textu  capitis  quarti 
pariter  adaptato  et  distribute  itidem  cum  canone  eidem  subiuncto. 
Quoniam  vero  de  canone  I.  et  II. qui  ad  caput  primum  et  se- 
cundum nostri  schematis  pertinent,  suffi’agia  Patrum  nondum  lata 
fuere,  idcirco  praemittendus  est  actus  ferendi  suffragia  de  hisce 
duobus  canonibus,  qui  nullam  subiere  mutationem  et  leguntur  in 
fronte  folii  distributi,  quod  continet  caput  tertium  et  quartum. 
(Missum  fuerat  Patribus  domum  cum  alio  folio  continente  inte- 
gram  Constitutionem  reformatam.)  Itaque  Rfni  Patres,  qui  assen- 
tiuntur  hisce  duobus  canonibus,  surgant.“ 

Fere  omnes  surrexerunt : 

„Iamvero  qui  hisce  contradicunt,  surgant.“ 

Nemo  surrexit. 

Ilic  ab  Eiuo  Praeside,  facta  prius  declaratione,  hos  duos  ca- 
nones  a Congregatione  generali  fuisse  admissos , propositus  est 
suffragiis  Patrum  integer  textus  ^ capitis  tertii  novissime  adaptati 
et  canon  * eidem  subiunctus. 

Admissus  est  a longe  maiore  parte  Congregationis  generalis. 

Turn  suffragiis  subiectus  est  textus  * capitis  quarti  novissime 
adaptati  cum  canone  ^ eidem  subiuncto. 

Admissus  est  a longe  maiore  parte  Congregationis  generalis. 

Ilisce  peractis  Emus  primus  Praeses  pergit  annuntiando  ac- 
tum ferendi  suffragia  in  integram  constitutionem. 

„Rfui  Patres,  postquam  turn  super  emendationibus,  turn  super 
singularum  partium  textu  suffragia  Patrum  per  actum  surgendi 
lata  fuerunt , superest , ut  iuxta  numerum  XIV.  Decreti  diei 
20.  Februarii  do  toto  schemate  ® Patrum  sententiae  rogentur. 
Haec  autem  suffragia  oretenus  edentur  per  verba  placet  aut  non 
2)lacet  vel , ut  alias  factum  est , per  verba  placet  iuxta  modum, 
tradendo  simul  in  scripto  modum  seu  conditionem , quam  singuli 
forte  desiderant. 


1 V.  hos  canones  supra  pag.  422. 

2 V.  huno  textum  pag.  422  sq. 

^ V.  hunc  canonem  pag.  423  sq. 

■*  V.  pag.  424  sqq.  ^ V.  pag.  426. 
® V.  hoc  schema  pag.  426  sqq. 


a Itaque  nunc  R.  D.  Subsecretarius  ad  exquirenda  suffragia  sin- 
gulorum  Patrum  ex  ambone  leget  nomina  et  rogabit  singulos  suo 
nomine,  et  singuli  voce  clara  et  intelligibili  sufifragium  suum  edent.“ 

Latis  suffragiis  factaque  computatione  exitum  suffragiorpm 
Emus  primus  Praeses  his  verbis  expressit: 

„Rmi  Patres,  notum  vobis  facimus,  quod  iuxta  computatio- 
nem  suffragiorum , suffragia  dederunt  Patres  601.  Ex  his  451 
dederunt  suffragium  per  verbum  placet,  alii  88  per  verba  non 
placet,  alii  demum  62  per  verba  placet  mxta  modum.  Suffragia, 
quae  data  fuerunt  iuxta  modum  in  scripto,  typis  imprimentur  ac 
Patribus  distribuentur,  ut  in  proxima  Congregatione  generali  con- 
grua  eontm  ratio  haberi  possit. 

Dies  proximae  Congregationis  significabitur  Rmis  Patribus. “ 

Domum  nuntiatum  est,  obiisse  duos  e Concilii  Patribus,  Rfnum 
D.  Georgium  Stahl,  Ep.  Ilerbipoleusem , et  R.  D.  Dominicum  a 
S.  Josepho,  Praepositum  generalem  Ordinis  Carmelitarum  discal- 
ceatorum,  eorumque  animae  suffragiis  Rmorum  Patrum  commen- 
datae  sunt;  atque  clausa  est  Congregatio. 

Significata  est  dies  subsequentis  Congregationis  per  monitum 
b Patribus  domum  missum,  hisce  verbis : 

MONITUM. 

Proxima  Congregatio  generalis  habebitur  Sabbato,  die  16. 
huius  mensis,  hora  octava.  In  ea  fiet  brevis  relatio  de  exceptio- 
nibus  ‘ , quae  suffragiis  super  integro  schemate  primae  Constitu- 
tionis  de  Ecclesia  Christi  in  ultima  Congregatione  latis  a quibus- 
dam  Patribus  additae  fuerunt,  et  quae  typis  impressae  huic  folio 
adiectae  Reverendissimis  Patribus  mittuntur. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  14.  lulii  1870. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar.  Concilii. 

Congregatio  octogesima  sexta  habita  est  Sabbato  die  16.  lulii, 
festo  B.  M.  V.  de  Monte  Carmelo,  cui  interfuerunt  quingenti  quin- 
quaginta  duo  Patres,  nempe  38  Cardinales,  4 Patriarchae,  8 Pri- 
mates, 85  Archiepiscopi,  383  Episcopi,  3 Abbates  nullius  dioecesis, 
9 Abbates  generates  sive  Praesides  Congregationum  ordinum  mo- 
nasticorum,  22  Generates  et  Vicarii  generates. 

Missam  celebravit  Rnius  D.  Petrus  Giannelli,  Archiep.  Sar- 
^ dianus ; facta  est  relatio  de  exceptionibus  scripto  exhibitis  ab  illis 
Rmis  Patribus,  qui  suffragia  dederant  iuxta  modum,  quae  typis 
impressae  domum  ad  singulos  Patres  missae  fuerant. 

A Rffio  D.  Bartholomaeo  d’Avanzo,  Ep.  Calvensi  et  Thea- 
nensi , facta  est  relatio  ^ de  exceptionibus  ad  prooemium  et  ad 
caput  primum  et  secundum,  deinde  a Rmo  D.  Friderico  M.  Zi- 
nelli,  Ep.  Tarvisino,  de  exceptionibus  ad  caput  tertium  *. 

A Riho  D.  Vincentio  Gasser,  Ep.  Brixinensi,  facta  est  re- 
latio de  exceptionibus  ad  caput  quartum. 

Emus  Praeses  inde  ait: 

„Rini  Patres,  iuxta  hanc  expositionem , nomine  Deputationis 
pro  rebus  fidei  factam,  de  duobus  articulis  exquirenda  erunt  suf- 
fragia Patrum,  idque  per  actum  surgendi  fiet  modo  solito.  R.  D. 
Sub^secretarius  praeleget  articulos  ^ , de  quibus  ferenda  erunt  suf- 
fi’agia. “ Suffragiis  latis  Emus  Praeses  dixit: 

„Emendationes  admissae  suis  locis  inserentur  schemati,  quod 
accuratissime  revisum  iuxta  omnes  emendationes  admissas  singulis 
RR.  Patribus  ante  Sessionem  publicam  ad  propriam  habitationem 
1 mittetur.“ 

Tunc  addidit: 

„Rmi  Patres,  distribuuntur  nunc  folia  cuiusdam  protestationis 
publice  a nobis  faciendae  pro  tuendo  honore  sacrosancti  huius 
Concilii.  “ 

Distributa  sunt;  durante  distributione , Subsecretarius  elata 
voce  ita  Rihos  Patres  monuit: 

„Sciant  Rmi  Patres,  Congregationem  non  esse  absolutam.“ 

Post  distributionem  ait  ex  ambone: 

„Nomine  Emorum  Praesidum  legitur  praesens  protestatio.“ 
Earn  statim  legit,  quae  erat  tenoris  qui  sequitur : 

„Rnii  Patres,  ex  quo  Sacrosancta  Synodus  Vaticana,  opitulante 
Deo,  congregata  est,  acerrimum  statim  contra  earn  bellum  exarsit; 
atque  ad  venerandam  eius  auctoritatem  penes  fidelem  populum 
imminuendam,  ac  si  fieri  posset,  penitus  labefactandam,  contume- 


' V.  has  exceptiones  pag.  432  sqq. 

^ V.  hanc  relationem  pag.  460  sqq. 

3  V.  pag.  468  sqq.  V.  pag.  473  sqq. 
® V.  hos  articulos  pag.  477  sq. 


761 


Acta  Congregatioiiiim  general.  Congreg.  LXXXV. — LXXXVI. 


762 


liose  de  ilia  detrahere  eamque  piitidissimis  calumniis  appetere  a 
pliires  scriptores  certatim  aggressi  sunt,  non  modo  inter  hetero- 
doxos  et  apertos  crucis  Christi  iniraicos,  sed  etiam  inter  eos,  qui 
catliolicae  Ecclesiae  filios  sese  dictitant,  et,  quod  maxime  dolen- 
dum  est,  inter  ipsos  eius  sacros  rainistros. 

Quae  in  publicis  cuiusque  idiomatis  ephemeridibus,  quaeque 
in  libellis,  absque  auctoris  nomine  passim  editis  et  furtive  distri- 
butis,  congesta  hac  de  re  fuerint  probrosa  mendacia,  omnes  ap- 
prime  norunt,  quin  nobis  necesse  sit  ilia  singillatim  edicere.  Ve- 
rum  inter  anonymos  istiusmodi  libellos  duo  praesertim  exstant, 
gallice  conscripti  sub  titulis : „Ce  qui  se  passe  au  Concile^‘  et  „La 
derniere  hev^re  du  Concile“,  qui  ob  suam  calumniandi  artem  ob- 
trectandique  licentiam  ceteris  palmam  praeripuisse  videntur.  In 
his  enim  nedum  huius  Concilii  dignitas  ac  plena  libertas  turpis- 
sirais  oppugnantur  mendaciis,  iuraque  Apostolicae  Sedis  evertun- 
tur,  sed  ipsa  quoque  SSmi  Dni  Nostri  augusta  persona  gravibus 
lacessitur  iniuriis.  lam  vero  nos  officii  nostri  memores,  ne  silen- 
tium  nostrum,  si  diutius  protraheretur,  sinistro  a malevolis  homi- 
nibus  interpretari  valeat,  contra  tot  tantasquc  obtrectationes  vo- 
cem  extollere  cogimur,  atque  in  conspectu  omnium  vestrum,  Rrni  b 
Patres , protestari  ac  declarare : falsa  omnino  esse  et  calumniosa 
quaecunque  in  praedictis  ephemeridibus  et  libellis  effutiuntur, 
sive  in  spretum  et  contumeliam  SSmi  Dni  Nostri  et  Apostolicae 
Sedis , sive  in  dedecus  huius  Sacrosanctae  Synodi , et  contra  as- 
sertum  defectum  in  ilia  legitiraae  libertatis. 

Datum  ex  Aula  Concilii  Vaticani,  die  16.  lulii  1870. 

Philippus  Card,  de  Angelis  Praeses. 

Antoninus  Card,  de  Luca  Praeses. 

Andreas  Card.  Bizzarri  Praeses. 

Aloisitis  Card.  Bilio  Praeses. 

Hannibal  Card.  Capalti  Praeses. 

losephus  Ep.  S.  Hippolyti, 
Secretar.  Concilii. “ 

Absoluta  lectione  Emus  primus  Praeses  ait: 

„Rogamus  modo  Riuos  Patres,  ut  quot  huic  nostrae  prote- 
stationi  ac  declarationi  tanquam  testes  veritatis  adhaererc  inten- 
dunt,  assensum  suum  surgendo  manifestent.‘‘ 

Omnes  surrexerunt  et  se  adhaerere  et  approbare  alta  voce  ° 
protestati  sunt,  et  plures  clamarunt:  „Anathema,  anathema !“ 

Cum  autem  Subsecretarius  more  solito  numerura  suffragio- 
rum  elata  voce  exprimens  dixisset:  fere  omnes  surrexerunt , ex 
una  parte  clamor  factus  est  dicentium : non  fere  omnes  . . . omnes, 
omnes,  alii  vero  dixerunt:  omnes  praeter  unum  . . . unus  non 
surrexit.  Quis  autem  iste  esset,  videri  nullo  modo  potuit.  At 
demum  silentio  facto,  et  omnibus  stantibus,  verificatum  est  omnes 
reapse  surrexisse. 

Turn  lectum  est  ab  Emo  prime  Praeside  et  deinde  a R.  D. 
Subsecretario  hoc  monitum. 

„Rogamus  vos  modo,  Rfhi  Patres,  ut  in  testimonium  adhae- 
sionis  vestrae  alterum  ex  duobus  exemplaribus  huius  protestationis 
ac  declarationis  nostrae  distributis  appositione  vestri  nominis  mu- 
niro  velitis,  illudque  Rmo  D.  Secretario  tradere,  ut  in  actis  huius 
Concilii  ad  perpetuam  rei  memoriam  asservari  possit.“ 

Plures  Patres  subiunxerunt  illico:  „Libentissime“  „cx  toto 
corde^  „ etiam  cum  sanguine  “ etc. 

Hie  autem,  cum  multi  surrexissent  et  in  eo  essent  ut  discede- 
rent,  Subsecretarius  alta  voce  dixit:  „Sciant  Rini  Patres,  Congre- 
gationem  nondum  esse  absolutam.“  Sedentibus  autem  omnibus  et 
silentio  facto.  Emus  primus  Praeses  dixit: 

„SSinus  Dominus  Noster,  quamvis  hoc  Vaticanum  Concilium 
post  Sessionem  IV.  continuari  velit  absque  ulla  suspensione  vel 
prorogatione , benignissime  tamen  Rinis  Patribus,  qui  vel  ratione 
valetudinis  vel  ratione  negotiorum  in  sua  dioecesi  peragendorum, 
ad  tempus  ex  hac  alma  Urbe  discederc  volunt,  veniam  abeundi 
gcneraliter  concedit , ita  tamen , ut  discessum  suum  significent  in 
scripto  ad  Secretarium  Concilii  misso,  nec  absentia  haec  protra- 
hatur  ultra  Festum  S.  Martini  d.  11.  Novembris  huius  anni. 

Simul  etiam  omnibus  intra  hoc  tem])oris  spatium  pro  una 
vice  tantum  facultatem  clargitus  est  habendi  ordinationem  gene- 
ralem  extra  tempora , si  id  pro  sua  dioecesi  nccessarium  vel  op- 
portunum  in  Domino  iudicaverint.“ 

„Praeterea  sunt  aliqui  Patres,  qui  ex  gravibus  causis  veniam 
a Concilio  discedendi  petierunt  absque  obligatione  redeundi , de 
quibus  ludices  excusationura  suo  munere  functi  iuxta  Litteras 
Apostolicas  Mtdtiplices  inter,  relationem  aliquam  exhibuerunt. 


Itaque  R.  D.  Subsecretarius  brevem  hac  de  re  faciet  relationem. “ 

Ambonem  cum  ascendisset  Subsecretarius  sequentem  relatio- 
nem perlegit: 

„ Aliquot  Concilii  Patres  ex  gravibus  causis  veniam  a Con- 
cilio discedendi  petierunt  absque  obligatione  redeundi , scilicet : 
Lud.  d’Herbomez , Ep.  Miletopolitanus , Vic.  Apost.  Columbiae 
Britannicae , ob  gravissimas  necessitates  vicariatus  suae  curae 
commissi;  Thomas  Croke,  Ep.  Auckopolitanus  in  Nova  Zelandia, 
propter  innumeras  necessitates  suae  afflictissimae  missionis ; Tho- 
mas Connolly,  Archiep.  ILalifaxiensis , propter  varias  et  gravissi- 
mas suae  dioecesis  necessitates;  Ambrosius  Abdou,  Ep.  Mariam- 
nensis  Melchitarum , ex  eadem  causa ; Alois.  Delaplace , Ep.  Ila- 
drianopolitanus,  Vic.  Ap.  Pekini,  propter  graves  persecutioues  in 
suo  vicariatu  nuper  exortas;  Car.  Bermundez,  Ep.  Popayanensis 
in  Nova  Granata,  Amandus  Renatus  Maupoint,  Ep.  S.  Dionysii 
Reunionis , Ignat.  Bourget , Ep.  Marianopolitanus  in  America, 
postremi  tres  ob  graves  suarum  dioecesium  necessitates ; Em- 
manuel da  Silveira,  Archiep.  S.  Salvatoris  in  Brasilia  et  Primas, 
ob  graviorem  infirmitatem , qua  iam  ante  accessum  ad  Concilium 
laboravit , nunc  denuo  laborat ; Bern.  Mac  Quaid , Ep.  Roffensis 
in  America,  ob  plurimas  necessitates  suae  dioecesis  recentissime 
erectae ; Eugen.  Desfleches , Ep.  Sinitensis , Vic.  Ap.  in  China ; 
Ivo  Croc,  Ep.  Laradensis,  Vic.  Ap.  Tunkini  meridionalis ; Alexius 
Canoz,  Ep.  Tamassensis,  Vic.  Ap.  in  Madura;  Felix  Ridel,  Ep. 
Philippopolitanus,  Vic.  Ap.  in  Corea;  Alois.  Elloy,  Ep.  Tipasitanus, 
Coadiut.  Vicarii  Ap.  Oceaniae  centralis;  Bern.  Petitjean,  Ep.  My- 
riophitonsis , Vic.  Ap.  in  laponia.  Hi  omnes  propter  gravissimas 
vicariatus  suae  curae  commissi  necessitates. 

ludices  excusationum  has  discedendi  causas  satis  fundatas 
atque  probatas  agnoverunt  eorumque  petitionem  exaudiendam 
suaserunt.“ 

Patres  surgendo  assensum  manifestant.  Demum  quartam 
Sessionem  Efiius  primus  Praeses  indixit  in  hunc  modum: 

„SSmus  Dominus  Noster  statuit  ut  IV.  Sessio  sacri  oecume- 
nici  Concilii  Vaticani  celebretur  feria  II.  hebdomadae  sequentis, 
quae  est  dies  18.  lulii. 

In  hac  Sessione  Suffragia  Patrum  super  prima  Constitutione 
dogmatica  de  Ecclesia  Christi  exquirentur  eodem  plane  modo,  qui 
nuper  in  Congregatione  generali  adhibitus  est , ita  nempe , ut 
nomina  singulorum  Concilii  Patrum  iuxta  ordinem  dignitatis  et 
proraotionis  alta  voce  recitentur,  iique,  quorum  nomina  fuerint 
recitata,  elata  ac  intelligibili  voce  suffragium  edant  respondendo 
placet  vel  non  placet. 

Animadvertendum  quippe  est,  quod  in  publica  Sessione  iuxta 
litteras  Apostolicas  MultipUces  inter  non  liceat  suffragium  aliter 
dare,  nisi  per  ista  verba  placet  aut  non  placet. 

Praeterea  rogantur  Rmi  Patres,  ut  in  hac  Sessione  singuli 
occupent  eum  locum , qui  iuxta  numerura  in  catalogo  Patrum 
mense  Maio  distribute  assignatus  est.“ 

Congregatio  dimissa  est  paulo  ante  meridiem. 

Post  Sessionem  quartam  publicam , cum  plures  Patres  ab 
Urbe  profecti  essent  ex  venia  Pontificis  Maxirai  ac  numerus  eo- 
rum,  qui  in  urbe  residebant,  orientalibus  Episcopis  aliisquo  sacra- 
rum  missionum  ut  plurimum  constaret , disceptationes  rerum  ad 
fidem  spectantium,  quae  iam  paratae  erant,  in  aliud  tempus  re- 
iectae  sunt,  et  die  26.  lulii  distributum  est  Rmis  Concilii  Patribus 
schema  constitutionis  ^ super  Apostolicis  Missionibus  cum  Monito 
quod  sequitur. 

MONITUM. 

Distribuitur  Rmis  Concilii  Patribus  schema  constitutionis  super 
Apostolicis  Missionibus:  simulque  monentur  Rini  PP. , ut  ii , qui- 
bus super  eodem  schemate  aliquid  observandum  videbitur,  iuxta 
Dccretum  20.  Februarii  anni  currentis , animadversiones  suas 
scripto  tradant  Secretario  Concilii  non  ultra  diem  vigesimum  se- 
(pientis  mensis  Augusti. 

Ex  Secretaria  Concilii  Vaticani  die  26.  lulii  1870. 

Ludovicus  lacobini, 
Subsecretarius  Concilii  Vaticani. 

MONITUM. 

Feria  tertia  die  9.  Augusti,  de  mandate  Sanctitatis  Suae,  in 
ecclesia  sancti  Augustini  bora  decima  antemeridiana  fient  exse- 
quiae  ])ro  Episcopis,  qui  tempore  Concilii  Vaticani  obicrunt. 


* V.  hoc  schema  pag.  082  sqq. 


763 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


764 


Rmi  Patriarchae,  Primates,  Archiepiscopi  et  Episcopi  ad  prae- 
dictam  Ecclesiam  accedent  et  adorato  Sanctissimo  Sacramento 
cappam  induent  ac  paratum  locum  occupabunt  et  missae  solemnis 
celebrationi  assistent. 

Aloisius  Ferrari,  Protonot.  Apost. 

Caerem.  Praefectus. 

Franciscus  Marinelli,  Ep.  Porpbyriensis,  feria  III.  die  9.  Au- 
gusti  in  ecclesia  S.  Augustini  pro  Patribus,  qui  tempore  Concilii 
obierunt,  missam  solemnem,  assistentibus  Rmis  Praesulibus,  qui 
Romae  aderant,  celebravit.  Eodem  die  quod  sequitur  Monitura 
editum  est. 

MONITUM. 

Cum  ex  Patribus,  qui  Congregationem  seu  Deputationem  pro 
rebus  disciplinae  ecclesiasticae  constituunt , plerique , usi  venia  a 
SSmo  Domino  Nostro  concessa,  e Roma  ad  tempus  discesserint, 
ne,  perdurante  eorum  absentia,  susceptum  iam  ab  ipsa  Deputa- 
tione  schematum  examen  in  suspense  maneat , Eminentissimi  ac 
Reyerendissimi  Praesides  Congregationum  generalium  Rfnos  Con- 
cilii Patres  rogant,  ut,  loco  absentium,  alios  decern  eligere  velint, 
qui  illorum  vices  interim  gerant.  Quapropter  proxima  die  Sab- 
bati,  quae  est  decima  tertia  currentis  mensis  Augusti,  bora  octava 
cum  dimidio  in  aula  conciliar!  habebitur  Congregatio  generalis  ad 
eiusmodi  electionem  per  schedulas  secretas  peragendam.  Rogan- 
tur  itaque  Rfni  Patres,  ut  eorum  quilibet  in  schedula,  quae  huic 
folio  adnexa  distribuitur,  adnotare  velit,  ex  Patribus  Romae  prae- 
sentibus , decern , quos  ad  praedictum  temporaneum  munus  seli- 
gendos  iudicaverit. 

Ex  Secretaria  Concilii  Vaticani  die  9.  Augusti  1870. 

Ludovicus  lacobini, 
Subsecretarius  Concilii  Vaticani. 

Congregatio  octogesima  septima  habita  est  Sabbato  die 
13.  Augusti,  cui  interfuerunt  centum  triginta  sex  Patres,  nempe 
23  Cardinales,  5 Patriarchae,  1 Primas,  23  Archiepiscopi,  59  Epi- 
scopi, 1 Abbas  nullius  dioecesis,  6 Abbates  generales  sive  Prae- 
sides Congregationum  ordinum  monasticorum , 18  Generales  et 
Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Hyacinthus  Maria  Joseph  de  Fer- 
rari , Archiep.  Naupactensis ; inde  decern  Patres  elect!  sunt  ad 
Deputationem  pro  rebus  disciplinae  ecclesiasticae,  qui  absentium 
in^rim  vicem  gerant.  Scrutinio  absolute , Subsecretarius  iussu 
Emi  primi  Praesidis  sequentem  tabellam  perlegit: 

Nomina  Reverendissimorum  Patrum,  qui  in  Congregatione  generali 
diei  13.  Augusti  ad  Deputationem  pro  rebus  disciplinae  ecclesiasticae, 

loco  absentium,  maiori  suffragiorum  numero  electi  sunt. 

1.  Vincentius  Jekelfalusy,  Ep.  Albaregalensis. 

2.  Michael  Paya  y Rico,  Ep.  Conchensis. 

3.  Benvenutus  Monzon  y Martins,  Archiep.  Granatensis. 

4.  lacobus  Quinn,  Ep.  Brisbanensis. 

5.  losephus  Targioni,  Ep.  Volaterranus. 

6.  Franciscus  Robertus  Blanchet,  Archiep.  Oregonopolitanus. 

7.  Petrus  Paulus  Trucchi,  Ep.  Foroliviensis. 

8.  Alexander  Franchi,  Archiep.  Thessalonicensis. 

9.  lacobus  Bailies,  Ep.  iam  Lucionensis. 

10.  Vincentius  Moretti,  Ep.  Iniolensis. 

His  omnibus  expletis  consueto  signo  dimittuntur  Patres. 

MONITUM. 

Mittitur  huic  folio  adiectum  schema  constitutionis  disciplinaris 
de  Sede  Episcopali  vacante,  reformatum  iuxta  observationes  Patrum, 
una  cum  relatione  ad  ipsum  pertinente 

Proxima  Congregatio  generalis  habebitur  feria  III.  sequentis 
hebdomadae,  die  23.  currentis  mensis  Augusti,  hora  octava  cum 
dimidio,  in  qua  post  relationem  ab  uno  ex  Patribus  Deputationis 
pro  rebus  disciplinae  ecclesiasticae  habendam,  fiet  de  eodem  sche- 
mate  discussio  generalis,  qua  absoluta  procedetur  ad  discussionem 
specialem.  Itaque  Reverendissimi  Patres,  qui  de  hoc  schemate 
loqui  volueriut,  poterunt  suum  disserendi  propositum  modo  solito 
significare  ad  normam  Decreti  diei  20.  Februarii  huius  anni. 

E Secretaria  Concilii  Vaticani  die  19.  Augusti  1870. 

Ludovicus  lacobini, 

Subsecretarius  Concilii  Vaticani. 

‘ V.  hoc  schema  una  cum  relatione  pag.  655  sqq. 


Congregatio  octogesima  octava  habita  est  feria  III.  die 
23.  Augusti , cui  interfuerunt  centum  viginti  septem  Patres, 
nempe  24  Cardinales,  3 Patriarchae,  1 Primas,  20  Archiepiscopi, 
55  Episcopi,  0 Abbas  nullius  dioecesis,  5 Abbates  generales  sive 
Praesides  Congregationum  ordinum  monasticorum,  19  Generales 
et  Vicarii  generales. 

Missam  celebravit  Rmus  D.  Vincentius  Jekelfalusy,  Ep.  Alba- 
Regalensis. 

Postea  discussio  schematis  reformati  de  Sede  Episeopali  va- 
cante incepta  est,  et  Ep.  Conchensis  nomine  Deputationis  pro  rebus 
disciplinae  ecclesiasticae  relationem  habuit,  ut  exponeret  viam  et 
rationem,  quam  ipsa  Deputatio  secuta  est  in  exsequendo  munere 
eidem  commisso.  Postea  Emus  primus  Praeses  examinationem 
schematis  propositi  indixit  et  nomina  oratorum,  qui  de  schemate 
in  genere  loquendi  veniam  petiverant,  publicavit : Franciscus  Gan- 
dolfi,  Ep.  Cornetanus,  et  Franciscus  Salesius  Crespo  y Bautista, 
Ep.  Arcensis,  qui  successive  ad  ambonem  vocati  sunt. 

Deinde  Emus  primus  Praeses  dixit: 

„Rmi  Patres , quoniam  nullus  alius  veniam  loquendi  petiit, 
procedatur  ad  examinationem  specialem  primi  capitis  eiusdem 
schematis , super  quo  loquendi  veniam  petierunt  tres  Patres, 
nempe  Rmi  DD.  Petrus  Ferre,  Ep.  Casalensis,  Franciscus  Zunnui 
Casula,  Ep.  Uxellensis,  et  Petrus  de  Lacerda,  Ep.  S.  Sebastiani 
Fluminis  Ianuarii.“  Qui  deinde  successive  ad  ambonem  vocati  sunt. 

Post  haec  surgens  Emus  primus  Praeses  dixit: 

„Rmi  Patres,  quoniam  nemo  alius  super  secundo  capite  pro- 
positi schematis  veniam  loquendi  petiit,  et  nemo  super  tertio 
capite  aliquid  observare  necessarium  iudicavit,  declaramus  dis- 
cussionem secundi  et  tertii  capitis  esse  terminatam , salvo  iure 
Deputatorum  respondendi  in  proxima  Congregatione , si  quid  re- 
spondere  necessarium  iudicaverint.“ 

Tunc  surrexit  Ep.  Lamacensis  et  ait  se  aliquid  circa  tertium 
caput  observare  velle;  quod  ei  concessum  est. 

Terminata  hac  ratione  discussione  schematis , Emus  primus 
Praeses  ait: 

„Emendationes  a Patribus  propositae  typis  impressae  distri- 
buentur,  antequam  exquirentur  suffragia.  Proxima  autem  Con- 
gregatio nuntiabitur  Riuis  Patribus  per  folium  typis  impressum.“ 
Post  haec  dimissa  Congregatio  est. 

Congregatio  octogesima  iiona  habita  est  feria  V.  die  1.  Sep- 
tembris,  cui  interfuerunt  centum  et  quatuor  Patres,  nempe  19  Car- 
dinales, 4 Patriarchae,  1 Primas,  18  Archiepiscopi,  43  Episcopi, 
1 Abbas  nullius  dioecesis , 4 Abbates  generales  sive  Praesides 
Congregationum  ordinum  monasticorum,  14  Generales  et  Vicarii 
generales. 

Missam  celebravit  Rihus  D.  lacobus  Quinn , Episcopus  Bris- 
banensis. 

Nomine  autem  Deputationis  Petrus  Paulus  Trucchi,  Ep.  Foro- 
liviensis , de  emendationibus  a nonnullis  Patribus  super  schemate 
de  Sede  Episcopali  vacante  propositis  relationem  habuit.  Qua 
facta  de  emendationibus  suffragia  lata  sunt. 

Absoluto  actu  ferendi  suffragia  Emus  primus  Praeses  sub- 
iunxit:  „Rmi  Patres,  emendationes  admissae  suis  locis  inserentur 
schemati , quod  revisum  iuxta  easdem  emendationes  approbatas 
singulis  Rinis  Patribus  distribuetur.  Proxima  Congregatio  gene- 
ralis per  folium  typis  impressum  Patribus  nuntiabitur.  “ 

Demum  consueto  signo  dimissa  Congregatio  est. 


XXIV.  Sermo  habitus  in  Sessions  prima  sacri  Concilii 
Vaticani  a R.  P.  D.  Aloisio  Puecher  Passavalli  Ordinis 
Minorum  Capuccinorum,  Archiepiscopo  Iconiensi  i.  p.  i. 

Beatissime  Pater 

Electus,  qui  initium  facerem  rei,  qua  in  toto  fortasse  terra- 
rum  orbe  alia  nulla  aut  sanctior  aut  gravior  esse  potest,  fateor, 
me  statim  tanto  officio  imparem  ita  animum  despondisse,  ut  nihil 
ad  illud  declinandum  praetermisissem,  nisi  vox  Eius,  qui  verendo 
totius  maiestatis  sacerdotalis  fulgoi’e  huic  nostro  conventui  prae- 
sidet , me  recreasset  atque  erexisset.  Quamquahi  itaque  neque 
aetate,  neque  ingenio,  neque  auctoritate  aut  mentis  cum  iis,  qui 
mei  sunt  in  episcopatu  collegae,  sim  comparandus,  onus  nihilo 


765 


Acta  Congregationum  general.  Congreg.  LXXXVI, — LXXXIX.  — Sermo  habitus  in  I.  Sess. 


766 


tamen  secius  suscepi,  confisus  praesertim  illo  Sancti  Spiritus  ef- 
fato:  Vir  ohediens  loquetur  victorias^. 

Accedit  alia  quoque  ratio , quae  me  ad  illud  capessendum 
non  parum  impulit.  Xam  cuin  ego  primas  vitales  auras  in  ea 
urbe  hausissem,  in  qua  catliolica  Ecclesia  suum  postremum  Con- 
cilium habuit,  quod  tot  tantisque  laudibus  merito  celebratur,  ac 
pene  cunctis  miraculum  visum  est,  subiit  cogitatio,  me  divinam 
illam  Providentiam , quam  saepe  in  orbe  terrarum  ludere  iam 
notum  est , ad  hoc  munus , opera  supremi  Christi  Vicarii , prae 
aliis  omnibus  excitasse,  ut  vobis,  saltern  vel  ipsa  mea  tenuitate, 
in  memoriam  revocaret  saluberrima  christiano  orbi  beneficia  per 
illud  tunc  temporis  a se  collata,  quorum  recordatione  animi  vestri 
in  spem  maximam  erigi  possent,  nunc  quoque  vobis  affuturam, 
suoque  arcano  consilio  cuncta  in  Ecclesiae  bonum  disposituram. 

Quibus  omnibus  ego  ipse  non  minimum  relevatus  aniraum 
sumo , ac  officium , quod  mihi  obedientia , nedum  providens  Dei 
consilium  imposuit,  alacriter  aggredior,  atque  hanc  universalis  Ec- 
clesiae Synodum  auspicor  ab  illis  Davidicis  verbis : Eiitites  ihant 
et  flebant  mittentes  semina  sua,  venientes  autem  venient  cum  exul- 
tatione  portantes  manipulos  suos  His  enim  quum  lacrymabilis 
hodierna  nostra  conditio,  turn  etiam  laetus  reruni  futurarum  even- 
tus  summis  quasi  lineis  pingi  ac  veluti  sub  oculos  portendi  ac 
sisti  mihi  videntur. 

Neminem  vestrum,  Venerabiles  Patres,  posse  latere  arbitror, 
verba,  quae  nuper  protuli,  peculiar!  quadam  ac  sapient!  ratione 
ab  ipsa  Ecclesia  ad  Apostolos  eorumque  divinam  missionem  fuisse 
relata.  Probe  enim  nostis,  quomodo  hi,  statim  ac  Paracleti  munere, 
quod  eis  pollicitus  fuerat  lesus,  cumulatissime  aftlati  fuissent  ac 
veluti  saginati,  universum  orbem  praedicatione  evangelica  aggressi 
sint.  Nostis,  quomodo  divino  coelestis  doctrinae  semine  ab  ipso 
Verbo  locupletati,  illud  abunde  sparserint  quacumque  pedes  in- 
tulissent,  super  terram  iacientes,  quae  iam  inde  ab  exordio  mundi, 
quando  maledicta  est  in  hominis  opere,  quadraginta  saeculorum 
spatio  conversa  fuerat , ut  Leo  Magnus  de  Roma  ipsa  testatur, 
in  silvam  frementium  bestiariim  ac  turbulentissimae  profunditatis 
oceanum 

Nostis,  atque  ipsis  vestris  oculis  mihi  videre  vos  videor  con- 
templari  hos  inopes  piscatores  auxiliis  omiiibus,  quibus  huniana 
nititur  tides,  destitutes,  qua  vastissima  maria  solos  tranare,  qua 
terras  sive  solitudine  cinctas  sive  montibus  inaccessas  inermes 
pcnetrare , qua  regna  ac  provincias  et  amplitudine  immensas  et 
locorum  distantiis  exterminatas  sine  baculo  ac  pera  transcurrere ; 
atque  haec  omnia  (quis  tunc  hominum  credidisset  ?)  ob  illud  unum, 
nempe  ut  gentes  partim  immanitate  barbaras  ac  moribus  et  riti- 
bus  efferatas,  partim  litteris  licet  ac  scientiis  excultas,  vitiis  nihilo- 
minus  ac  omni  turpitudinum  genere  obrutas , isto  opprobrioso  ac 
tyrannico  iugo  eriperent  ac  cruci  Domini  manciparent. 

Qua  quidem  in  re  nemo  non  percipit,  quot  labores  exantlare 
debuerint,  quas  perpeti  aerumnas,  quas  denique  iniurias  ac  per- 
secutiones  perferre.  Dies  me  deficeret,  si  haec  omnia  vellem  vobis 
evolvere,  quin  et  lingua;  innumerabilia  sunt  enim,  ac  pene  dixe- 
rim  ineffabilia.  Quid  dicam , aiebat  ipse  Chrysostomus , cui  haec 
erant  diuturna  meditatione  perspecta  atque  explorata,  quid  dicam, 
aut  quid  loquar  vesiras  contemplans  a/yiictiones  nescio.  Quot  car- 
ceres  sanctijicastis?  Quot  catenas  decorastis?  Qrcot  tormenta  sus- 
tinuistis?  Quot  maledicta  tolerastis?  Quomodo  Christum  porta- 
stis?  Quomodo  praedicatione  Ecclesias  laetijicastis?  Vere  itaque, 
vere  inquam,  de  Apostolis  regius  Psaltes  cecinerat,  quod  euntes 
ibant  et  flebant  mittentes  semina  sua. 

Sed  videte,  Venerabiles  Patres,  huius  Apostolic!  fletiis  plane 
mirum  elfectum.  Is  siquidem  erat,  qualis  est  in  maximis  siccita- 
tibus  nocturna  pluvia , qua  placide  in  aridum  solum  decidente, 
germinant  herbae , folia  virescunt , ac  flores  languentia  tollunt 
capita,  clausosque  aperiunt  calices,  quibus  interim  aer  fragrantis- 
siraa  undequaque  mille  odorum  suavitate  perfunditur.  Namque 
veritatis  semen  squalentibus  illis  agris  immissum , postquam  hi 
fuissent  Apostolorum  lacrymis  irrigati,  adeo  uberrimos  tulit  fruc- 
tus,  ut  ubi  horrida  prius  stcrilitas  occurrobat,  admiranda  foeeun- 
ditas  suspiceretur , atque  unde  tribuli  tantum  ac  spinac  exurge- 
bant , largae  inde  flavescercnt  segetes  metentium  manum  ex- 
poscentes,  qui  eas  in  manipulos  colligatas  dominicis  horreis  in- 
ferrent. 


1 Prov.  21,  28.  2 Ps.  125,  7.  8. 

^ S.  Leo  Serm.  I.  de  Ss.  Apost.  Petro  et  Paulo.  [Migne  P.  L. 
LIV,  424.] 


a Atque  hunc  procul  dubio,  vos  scitis,  exitum  habuere  innumeri 
Apostolorum  labores.  Fletus  enim  eorum,  messium  copia  per- 
specta , in  gaudium  est  versus,  moerorem  expulit  laetitia , quae 
tanto  maiore  consolatione  uniuscuiusque  animum  pennulcere  pro- 
fecto  debuit,  quanto  graviore  tristitia  demersi  fuerant,  quantoque 
ampliorem  ex  ipsis  fructibus  mercedem  sperabant  se  esse  conse- 
cuturos , quum  illis  onusti  Domino  vineae  occurrissent : venientes 
autem  venient  cum  exultatione  portantes  manipulos  suos. 

Quae  cum  ita  sint,  nullus  dubito,  Venerabiles  Patres,  quin 
in  ilia  Apostolorum  hodiernam  vestram  conditionem  repraesenta- 
rim.  Vos  namque  video  e remotissimis  quoque  terrarum  partibus 
ad  hunc  augustum  consessum  lubenter  quidem  accurrisse , sed 
fronte  simul  attrita  demissoque  curarum  pondere  capite  atque 
animis  moerore  confectis  propter  horrendas  animarum  strages, 
quas  antiquus  humani  generis  adversarius  iam  edidit , quasque 
etiam  parat  maiores  in  posterum  editurus.  Vos,  inquam,  video 
ad  mysticum  hoc  coenaculum  adventasse,  ut  viribus  consiliisque 
collatis,  uberius  inde  veritatis  ac  iustitiae  semen  nancisceremini. 
Nec  frustra  erit  exspectatio  vestra,  idque  vobis  apertissime  ostendit 
b ipsa  gravitas  rerum,  quae  in  hac  Synodo  eruut  pertractandae. 

Porro  longe  absit,  ut  ego  velim  sapientissimas  vestras  deli- 
berationes  praevertere,  si  luminosis  insistens  vestigiis,  ab  Augusto 
nostro  Pontifice  libere  iam  patefactis,  affirmare  nunc  ausim,  divi- 
tem  ex  ea,  caelestis  illius  seminis  copiam  affatim  comparand!  fa- 
cultatem  amplissimam  vobis  omnibus  esse  datam.  Agetur  enim 
quomodo  Christian!  populi , e putridis  vitiatisque  omni  erroriim 
colluvie  cisternis  abducti,  ad  limpidas  atque  inexhaustas  Servatoris 
aquas  possint  revocari:  quomodo  benefica  Ecclesiae  actio  sive  no- 
vas formas  induta,  sive  novis  instructa  adminiculis  vegetior  reddi 
possit,  ut  secundum  eum  finem,  ad  quern  instituta  est,  non  antea 
tentatos  calles  pervadat  atque  alia  identidem  sibi  ora  adaperiat, 
quibus  Pai’acleti  virtus  et  gratia  in  singula  Christi  corporis  membra 
tutius  ac  facilius  effundi  queat:  quomodo  item  vividae  fidelium 
vires  in  unum  adeo  arete  sint  constringendae,  ut  insanis  atheismi, 
hypocrisis  impietatisque  ausibus  obsistere  possint,  eosque  irritos 
facere,  immo  etiam  confringere  ac  penitus  exterminare:  quomodo 
denique,  uno  verbo  dicam,  christianorum  spiritus  ac  vita  instau- 
randa  sit,  ut  ea  ipsa  divina  luce  resplendeat,  qua  primum  in  terris 
c visa  est , quum  religio  haec  nostra , pulcherrima  ac  dilecta  Dei 
filia , aquae  et  sanguinis  sacramento , quod  e latere  Redemptoris 
effluxerat,  emaculata,  a Calvario  monte  descendit,  universe  orbe, 
quern  sibi  in  haereditatejn  acceperat,  potitura. 

Neque  aliter  profecto  arguendum  est  de  maximo  hoc  nostro 
conventu.  Ecquis  enim  poterit  mente  concipere,  quae  et  quanta 
ex  hoc  velnti  altero  coenaculo  pastoralis  charitas  emanatura  sit! 
quae  et  quanta  sapientiae  vis  istinc  eruptura , quum  non  modo 
uniuscuiusvis  animi  sensa,  sed  et  ipsius  cordis  affectus  in  commu- 
nem  usum  conferentes,  gravissimas  illas  totius  humanitatis  neces- 
sitates diligentissime  agitabitis  atqne  acriter  perpendetis! 

Vos  certe  his  omnibus  absolutis,  atque  ingenti  doctrinae  ac 
virtutum  thesauro  cumulati  in  vestram  unusquisque  dioecesim  pro- 
ficiscemini.  Vos  iterum  Europae  regna , iterum  extrema  Asiae 
atque  insulae  Oceani , iterum  African  atque  Americae  regiones 
excipient,  omnesque  Sancti  Spiritns  igne  flagrantes,  vos  solertes 
continuo  agricolas  visent  solum  hucusque  incultum  proscindere, 
agros  sercre,  vincas  potare,  ut  aut  novos  edant  aut  uberiores  re- 
ferant  fructus. 

d Ast  hinc  labor,  Venerabiles  Patres,  hinc  amarissimi  dies  in- 
numerique  dolores,  hinc  et  in  vobis  incipient  impleri  verba  ilia 
Davidica:  Euntes  ibant  et  flebant  mittentes  semina  sua.  Nam  turn 
demum  quum  operi  manus  erit  admovenda,  palam  apparobit,  cum 
quibus  quantisque  adversariis  opus  fuerit  dimicare.  Ilinc  philo- 
sophi  ac  politic!,  ut  aiunt,  viri,  hinc  principes  ac  reges,  ipsique 
populi  in  unum  coniurabunt,  ut  vestra  pietatis  studia  vestraecpie 
industriae  beneficia  in  irritum  cadant,  dum  parte  ex  alia  male 
feriati  homines  modo  apertum  atheismum  profitentes,  modo  foe- 
dissima  hypocrisi  circumamicti , inita  socictato  omnem  movebunt 
lapidem,  ut  catholicam  ipsam  religionem,  si  fieri  possit,  e funda- 
mentis  evertant.  Eheu ! (luale  inde  bellum , quam  ferum  quam- 
(^ue  diuturnum ! Eheu!  quales  hostes,  quam  pertinacos  quanKjue 
im])lacabiles ! llis  insuper  addite , (|uae  plaga  est  omnium  for- 
tasse  maxima,  plurimorum  indifforentiam , (jua  Ecclesiam  Christi 
premente , culta  quaeque  ac  pinguia  brevi  tempore  sterilescant 
necesse  est,  inque  horridam  solitudinem  veniant,  ubi  squalor  tan- 
tum ac  mors  latissime  dominantur. 

Atque  inter  hos  fluctus,  dicam  aperte,  inter  has  syrtes  dolosas. 


767 


Acta  et  dccreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


768 


vobis  incedendum  est , Venerabiles  Patres , inter  has  procellas, 
quae  cuncta  in  praeceps  ininantur,  vobis,  tanquain  immotis  sco- 
piilis,  versandum  est : hue  vestra  est  navis  dirigenda , hue  reini 
iinpellendi,  hue  demum  omni  aniinorum  contentione  incumbendum 
est , ut  incolumis  sarta  tecta  servetur , ac  patrifamilias , a quo 
vobis  est  credita,  cum  usura  reddatur. 

Nec  mirum  ita  so  habere  rem  vestram,  cum  ipsi  vos,  Vene- 
rabiles Patres , testes  eius  sitis , et  non  aliorum  tantum  exemplo, 
verum  etiam,  saltern  ex  parte  aliqua,  ipsa  vestra  experientia  probe 
seiatis,  utrum  possit  hoc  tantum  facinus,  non  dicam  ad  perfectum 
adduci,  sed  neque  inchoari,  quin  in  vastum  poenarum  atque  aegri- 
tudinum  pelagus  incurrendum  sit.  Namque  revera  opus  esset  aut 
nuTKjuam  didicisse , quid  missio  Christi  significet , et  in  quo  se 
gerat  sublime  Episcoporum  mandatum,  aut,  quod  omnino  probro- 
sum  esset,  penitus  ignorare,  quot  quantisque  malis  humanum  genus 
obruatur,  ut  quis  nequeat,  in  j)erf'ungendo  hoc  munore,  vel  primo 
obtutu  perspicere , quibus  periculis  quibusque  contradictionibus 
obnoxius  esse  debeat,  aut  quomodo  felix  exitus  sperari  non  possit, 
nisi  animo  ita  sit  comparatus,  qualis  erat  Doctor  gentium,  qui  de 
se  palam  protitebatur : Adimpleo  ea,  quae  desunt  passionmn  Cltristi, 
in  came  mea  pro  corpore  eius,  quod  est  Ecclesia  *. 

Sed  facite,  Patres  amplissimi,  animo  forti  magnoque  sitis! 
Si  enim  Dei  prorsus  arcanum  est  consilium , ut  mysticum  evan- 
gelicae  doctrinae  semen  nequeat  germinare  vel  crescere,  aut  fron- 
dium  pulchritudine  tlorumque  laetitia  vigere,  nisi  ea  conditione, 
ut  virorum  apostolicorum  flotu  et  sanguine  assidue  madescat  at- 
que irrigetur,  ipsius  Dei  est  etiam  voluntas,  ut  eas  lacrymas,  quae 
iustitiae  ac  veritatis  ergo  effunduntur,  piae  ac  sanctae  consola- 
tiones  a coelo  ubertim  repensent , cum  scriptum  sit : Jdeati  qui 
higent,  quoniam  ipsi  consol abimtur  Nam  si  de  Christi  discipulis 
deque  ceteris  evangelii  praeconibus  dictum  est,  quod  euntes  ihant 
et  jlehant  mittentes  semina  sua , aeque  de  iisdem  prolatum  est, 
quod  venientes  venient  cum  exultatione  portantes  manipulos  suos. 
Et  si  haec  altera  propheticorum  verborum  pars  , iam  ab  initio 
Ecclesiae,  ut  vidimus,  effectum  suum  plenissime  est  sortita,  adeo 
ut  scribere  potuerit  Apostolus:  Quoniam  sicut  abundant  passiones 
Christi  in  nobis,  ita  et  per  Christum  abundat  consolatio  nostra^, 
eundem  effectum  et  vobis  propositum  esse  patet,  dummodo  eodem 
ac  vestrorum  pi’aedecessorum  spiritu  moti,  sacris  eorum  vestigiis 
intrepide  inhaereatis,  scientes  quod  sicut  socii  passionum  estis,  sic 
eritis  et  consolationum 

Et  quod  reapse  amplissiraam  ex  nostris  laboi’ibus  mercedem 
iam  in  hac  vita  simus  consecuturi  atque  ingens  praeterea  nos 
maneat  in  coelis  praemium  a Deo,  vel  ex  ipso  quod  nunc  vobis 
offertur  pignore  clarissime  evincitur,  scilicet  ex  modo  vere  mi- 
rando,  quo  cogi  potuit  solemne  hoc  totius  Christianitatis  Patrum 
Concilium.  Quis  enim  non  videt , Deum , hoc  facto  tarn  felicibus 
auspiciis  inter  omnigenas  difffcultates  incepto,  voluisse  certissi- 
mum  nobis  indicium  praebere  eorum,  quae  in  posterum  speranda 
concipimus , modo  nos  ipsi  veritatis  ac  iustitiae  flumini , quod  e 
rupe  Vaticana  mox  processurum  est,  impedimento  non  simus? 
Atepre  hie  mihi  liceat,  quaeso,  sublimes  Patris  ac  filiorum  dolores 
non  sine  pietatis  sensu  vobis  commemorare.  Nos  siquidem  ad 
sacram  Vaticani  umbram  quasi  perfugio  recepti  mirabamur  im- 
mensas,  quas  Satanas  late  ac  rapidissime  ruinas  cii’ca  nos  conge- 
rebat,  mirabamur  turbulentissimos  impietatis  fluctus  quotidie  ma- 
gis  increscere  atque  huic  ipsi  pacis  asylo  minari ; trepidi  pro- 
inde  omnes  gementesque  et  pallore  confecti  arbitrabamur , nos 
quoque  confractis  templi  ruderibus  assidentes  spiritum  iam  iam 
exhalaturos  esse  ea  lamentabili  Amatoris  fratrum  voce:  Quomodo 
sedet  sola  civitas  plena  populo ; facta  est  quasi  vidua  domina  gen- 
tium ; princeps  provinciarum  facta  est  sub  tribute ! ^ Quum  ecce 
radius  purissimae  lucis  densas  findit  tenebras  ac  speni  nostrum 
pe)ie  arescentem  iterum  sublevat.  Namque  in  mente  supremi 
nostri  Ilierarchae,  qui  navis  temperat  gubernaculum,  oritur  cogi- 
tatio  novi  Israel  seniores  tideique  coniudices  apud  se  convocandi, 
ut  sancto  Dei  tabernaculo,  usque  in  intimis  suis  adytis  ac  recessi- 
bus  ab  innumerabilibus  et  formidatissimis  hostibus  lacessito,  com- 
muni  omnium  consensu  quam  primum  provideatur. 

Erat  haec  ab  initio  veluti  nebula , quae  mane  paret , atque 
extemplo  quasi  fulgur  coelorum  spatia  pertransiens  cito  evanescit. 
Verum  Spiritus  ille  Paracletus,  qui  a Patre  Filioque  procedit,  at- 
que in  aeternum  augustam  hanc  Cathedram  suo  praesidio  tutatur. 


a earn  illico  vivitica  ac  septiformi  sua  luce  foecundat:  et  mirabile 
dictu,  ea  cogitatio  similis  grano  sinapis,  quod,  testante  evangelio, 
minimum  quidem  est  omnibus  seminibus:  quum  autem  creverit, 
mains  est  otnuibus  oleribus,  et  fit  arbor,  ita  ut  volucres  coeli  ve- 
niant,  et  habitent  in  ramis  eius^,  ea  cogitatio,  inquam,  vi  effica- 
cissima  Paracleti  statim  erumpit,  crescit  ac  citius  dicto  fit  gigas. 
Et  ecce  nos  iam  in  unum  ex  universis  terrae  regionibus  in  hac 
immensa  Basilica,  christiani  ingenii  miraculo,  congregati,  ecce  nos 
ad  sepulcrum  Principis  Apostolorum,  unde  adhuc  perennis  episco- 
palium  virtutum  aura  spirat  ac  viget,  ecce  nos  ad  Leonis,  utrius- 
que  Gregorii  et  Chrysostomi  tumulos,  e quibus  post  tot  saeculo- 
rum  diuturnitatem  diceres  adhuc  recens  eloquentiae  fiumen  pro- 
rumpere  catholicae  Ecclesiae  agrum  iterum  irrigaturum.  Quod 
vero  niagis  ac  magis  solatio  esse  debet  animosque  percellere, 
ecce  nos  penes  ipsam  Petri  personam,  qui  in  suis  legitimis  suc- 
cessoribus  praesens  adhuc  ac  vivus  eodem  quo  olim  amoris  impetu 
eademque  fide  intonare  videtur : Tu  es  Christus  filius  Dei  vivi; 
unde  e coelo  pariter,  ubi  ad  Patris  dexteram  sedet,  illud  sublime 
Redemptoris  responsum  denuo  exauditur:  Et  ego  dico  tibi,  quia 
b tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petram  aedificabo  Ecclesiam  nieam,  et 
portae  inferi  non  praevalebunt  adversus  earn 

Quae  omnia,  Venerabiles  Patres,  in  memoriam  lubet  revo- 
casse , ut  fiducia  nostra  his  quasi  fomentis  vegetata  maiorem  in 
modum  efflorescat,  ac  maiori  animi  nostri  alacritate  incendantur 
ad  opus  hoc  perficiendum,  nempe  hanc  Synodum,  in  quam  iam, 
non  diccam  populorum  oculi , sed  spes  universi  orbis  sunt  con- 
versae.  Quae  si  vobis  ex  una  ])arte  multas  ac  graves  iustitiae 
causa  pariet  afflictiones,  vosque  in  summas  aliquando  rediget  an- 
gustias,  ex  alia  quoque  parte  suavissimum  vobis  omnium  conso- 
lationum fontem  aperiet  ac  laetissimis  etiam  triumphis  viam  sternet 
parabitque. 

Vestrum  quidem  est  in  praesens  cum  dolore  ac  fletu  operi 
incumbere,  sod  tempus  postmodum  voniet,  testem  habemus  ipsum 
Dei  filium,  quo  nostros  occuj)abit  laetitia  moerores;  scriptum  est 
enim : Amen,  amen,  dico  vobis,  quia  qilorabitis  et  flebitis  vos,  mun- 
dus  autem  gaudebit:  vos  vero  contristabimini , sed  tristitia  vestra 
vertetur  in  gaudium 

Neque  exspectatio  haec,  equidem  credo,  vos  fallet,  si  mentis 
c aciem  in  propositum  huiusce  oecumenici  Concilii  finem , qui  in 
divina  gloria  atque  aeterna  animarum  salute  totus  consistit,  iugi- 
ter  intendamus,  si  illud  potissimum  satagemus,  ut  hoc  ipsum  ex 
tot,  quae  Venerandi  ac  Magnanimi  Pii  frontem  exornant,  gemma 
omnium  splendidissima  evadat,  si  denique  Ecclesiae  fasti  postero- 
rum  memoriae  poterunt  aliquando  aureis  litteris  commendare,  ani- 
morum  pacem,  cogitatiomim  concordiam,  coeptorum  temperantiam, 
discussionum  dignitatem,  iudicii  aequitatem  atque  deliberationum 
omnium  sapientiam  Venerabilium  Patrum  corda  ac  mentes  usque 
adeo  rexisse,  ut  quae  nobis  retro  ianuae  clauduntur,  quum  iterum 
reserentur  orbi  universe  renuntiaturae : Visum  est  Spiritui  Sancto 
et  nobis  ^ , terra  ipsa  demum  creatoris  Spiritiis  impulsum  prae- 
sentiat  quo  se  plenissime  renovatam  agnoscat : secundum  illud : 
Emittes  spiritum  tuum  et  creabuntur,  et  renovabis  f aciem  terrae 

Quae  quidem,  adprecante  praesertim  beata  ac  gloriosa  semper 
Virgine  Maria,  cuius  hodie  Immaculatae  Conceptionis  mysterium 
summa  totius  mundi  exultatione  celebratur,  concedere  dignetur 
omnibus  nobis  aeternus  Dei  filius,  Dominus  ac  Redem{)tor  noster 
Christus  lesus,  qui  cum  Patre  et  Spiritu  Sancto  vivit  et  regnat 
d in  perpetuas  aeternitates.  Amen. 


XXV.  Varia  Postulata  Reverendissimorum  Patrum  Concilii. 
1.  Postulata  Episcoporum  Neapolitanorum. 

Illustrissimo  ac  Reverend issimo  Domino  Episcopo  S.  Ilippolgli, 
Concilii  Vaticani  Secretario. 

Illustrissime  et  Reverendissime  Domine. 

Vox  ilia  Sanctissimi  Domini  Nostri  PII  PP.  IX.,  quae  die 
29.  lunii  anni  1808.  per  universum  orbem  resonando,  omnes  et 
singulos  Ecclesiae  catliolicae  Episcopos  arcessivit  ad  oecumenicum 
Concilium , quod  die  8.  perlabentis  mensis  in  Vaticana  Basilica 


‘ Ad  Coloss.  1,  24.  2 Matth.  5,  5.  ^ jj,  cor.  1,  5. 

II.  Cor.  1,  7.  * lerem.  Thren.  1,  1. 


1 Matth.  13,  32. 
♦ Act.  15,  28. 


2 Matth.  16,  18. 
5 Ps.  103,  30. 


2 loan.  16,  20. 


769 


Sermo  habitus  in  I.  Sess.  — Postulata  Epp.  Neapol.  Epist.  Archiep.  Neapol.  Prologus, 


770 


initium  iam  habuit;  vox,  inquam,  ilia  solemnis  quidem  Episcopo- 
rum  omnium  animos  adeo  vehementer  excitavit,  ut  locus  ambi- 
gendi  non  sit , unumquemque  eorum  tam  praeclaro  et  tanti  pon- 
deris  consessu  interesse  se  disposuisse  quanta  maxima  potuerit 
alacritate  et  studio. 

Et  simul  factum  est , quod  ex  Neapolitanis  Episcopis  non 
pauci  una  mecum  in  consilium  illud  venei’unt , non  solum  utile, 
sed  pernecessarium  fore  se  ipsos  coniunctim  in  praeparatione  fu- 
turi  Concilii  omni  studio  in  eo  versari,  ut,  quae  in  suis  Dioecesi- 
bus  sit  hodierna  conditio  relate  ad  catholicam  doctrinam  et  disci- 
plinam,  plene  et  perspicue  sibimetipsis  praeberetur.  Existimarunt 
enim  ipsi  ea,  quae  duabus  illis  praestantissimis  praepositis  rebus 
continentur,  maiori  perspicuitate  eorum  animis  apparere , si  ipsi 
una  simul,  et  non  divisim  de  illis  inter  se  discussiones  haberent. 
Re  sane  vera  tanti  momenti  est  moralis  nostrorum  temporum 
conditio,  ut  individua  mens  impotens  dicenda  sit  ad  explanandam 
profunditatem , vim  et  ditfusionem  erroris  ac  licentiae , sicut  et 
damna,  quae  ex  ipsis  dimanant. 

Cogitaverunt  etiam  quod  mutuo  inter  se  consilia  conferentes, 
cum  idea  aliqua  magis  apta  prodiret  pro  ilia  vineae  D.  N.  lesu 
Christi  portione , quae  ipsis  in  Neapolitana  regione  obtigit  ex- 
colenda,  fortasse  et  communi  bono  universalis  Ecclesiae  inservire 
posset , si  Sanctissimo  Domino  Nostro  Pontifici  Maximo  et  Epi- 
scopis omnibus  in  oecumenica  Synodo  congregatis,  fructus  suorum 
laborum  humillime  subiicerentur , cum  fructus  sint  non  exiguae 
sollicitudinis  plurimarum  Ecclesiarum.  Hinc  triginta  et  septem 
Neapolitanae  regionis  Antistites  omnes  ad  unum  assenserunt  iis 
sententiis,  quae  insertis  paginis  proponuntur;  et  p rout  ipsis  animo 
firmatum,  sic  inibi  declaratum  et  patefactum  est. 

Quae  autem  ex  studiis  et  curis  nostris  prodierunt  in  exspec- 
tatione  illius  magnae  diei  festi  B.  Mariae  Virginis  sine  labe  ori- 
ginali  conceptae,  haec  per  ministerium  tuum,  Illme  ac  Rme  Do- 
mine,  Sanctissimo  Domino  Nostro  dedicamus  omnes  quotquot  in 
laboribus  convenimus  Episcopi , quorum  nomina  in  calce  huius 
Epistolae  notata  videntur.  Quod  si  in  nostro  hoc  opere  aliqua 
menda  tjqjographica  irrepsisse  videantur,  et  fortasse  etiam  quae- 
dam  non  ea,  qua  par  est,  perspicuitate  explanata,  hoc  angustiae 
temporis  et  officio  servandi  secretum  attribuatur  confidimus. 
Praeterquam  quod  in  spe  consistimus  nobis  etiam  postoa  datum 
fore  mittere  ad  Te , uti  appendicem  operis  nostri , quae  nobis 
deinceps  uti  opportuna  et  utilia  videri  possunt.  Quae  autem  la- 
boris  nostri  consilia  sint  amplectenda,  quae  ut  minoris  pretii  de- 
serenda , oecumenica  Synodus  S.  Spiritus  irradiata  fulgoribus 
significet. 

Haec  in  exhibendo  nostro  opere  praemonenda  censui,  ut  illius 
et  scopus  et  continentia  et  forma  dignoscatur;  spe  innixus  quod 
in  Ecclesiae  commodum , quod  unice  mihi  cordi  est , adlaboravi. 
Interea  cum  plena  tui  existimatione  me  subscribe. 

Romae,  die  XII.  Decembris  MDCCCLXIX. 

Addictissimus  famulus 
X.  Cardinalis  Eiarius  Sforza, 
Arcluepiscopus  Neapolitanus. 


Nomina  Episcoporum,  quorum  mentio  facta  est  in  epistola,  stmt 


Archiepisc.  Surrentin. 

„ Sipontin. 

„ Salernitan. 
jy  Teatin. 

„ Reginen. 

„ Baren. 

„ Tranen. 

„ Tarentin. 

„ Compsan. 

„ Caietan. 

Episc.  Melphiten. 

„ Thelesin. 

„ Bituntin. 

„ Dianen. 

„ Andrien. 

„ Oppidcn. 

„ Calven.  et  Theanen. 
„ Aquilan. 

„ Oritan. 

Coll.  Lac.  vn. 


Episc.  Ceriniolen. 

„ Casertan. 

„ Potentin. 

„ S.  Severi. 

„ Lucerin. 

„ Laquedonien. 

„ Gallipolitan. 

„ Tricariceii. 

„ Nolan. 

„ Abellinen. 

„ Aversan. 

„ Castri  Maris. 

„ Muran. 

„ Milcten. 

„ Caputaquen. 

„ Nuscan. 

„ Tanen.  in  partihus  infi- 
deliim. 

„ Senior  Liparen. 


PROLOGUS. 

Impietas  nostro  hoc  aevo  potissimum  illuc  spectat,  ut  Re- 
ligionem  et  Catholicam  Ecclesiam  quaqueversus  appetendam  aggre- 
diatur  per  technas  et  cavillationes ; quae,  nulla  Fidei  et  Reve- 
lationis  ratione  habita , pro  viribus  contendit  deiicere  ac  radicitus 
evellere  scientiae  et  societatis  stabile  fundamentum ; hinc  tenebris 
olfundere,  immo  penitus  ex  animo  Deum  ipsum,  immortalitatem 
animae  ceterasque  omnes  ordinis  naturalis  veritates  delere  illi 
unum  opus  est ; turn  quia  hae  divinitus  cohaerent  cum  illis,  quae 
ordinis  sunt  supra  naturam;  turn  quia  ipsae  per  se  huiuscemodi 
sunt,  ut  somnum  abrumpere  illorurn  valeant,  quorum  vita  omnis 
a recto  rationis  traniite  aberrat , et  nietum  incutiunt  iudiciorum 
Dei  et  poenarum,  quae  sontes  post  obitum  immiserabiliter  manent. 
Hoc  lethale  vulnus , quod  ad  ossa  pervadit  nunc  praesertim  ho- 
minum  societatem , Pius  IX.  Pontifex  Max.  pro  pateriia  Sua 
benignitate  aperiens , hoc  pacto  sermonein  instituebat  in  Allo- 
cutione  habita  die  nona  lunii  anno  Reparatae  Salutis  1862:  „Nemo 
vestrum  ignorat,  Venerabiles  Fratres , ab  huiusmodi  hominibus 
b plane  destrui  necessariam  illam  cohaerentiam , quae  Dei  volun- 
tate  intercedit  inter  utrumque  ordinem , qui  turn  in  natura , turn 
supra  naturam  est  . . . At  vero  eo  impietatis  devenerunt , ut 
coelum  petere  et  Deum  ipsum  [de  medio]  tollere  conentur  . . . 
Neque  alias  vires  agnoscunt , nisi  illas , quae  in  natura  positae 
sunt,  et  omnein  morum  disciplinam  honestatemque  collocant  in 
cumulandis  et  augcndis  quovis  modo  divitiis,  et  in  pravis  qui- 
busque  voluptatibus  explendis.“  Quod  gravissimura  profecto  docu- 
mentum  aciem  convertit  suam  uti  in  naturalismum  relat'mmi, 
quo  supernaturale,  ita  in  naturalismum  ahsolutum,  quo  quicquid 
supra  sensus  est,  denegatur.  Et  simul  significat  ad  naturalismum 
absolutuni  plane  redigi  impietateni;  unde  tam  tristia  effata  et 
morum  pravitas,  tamquam  e putido  coeno,  derivantur.  Cuiusraodi 
quidem  naturalismus  iure  ac  merito  definiri  posset : „infanda  con- 
geries omnium  deliramentorum  omniumque  inficiationuin , tain 
praeteriti , quam  aevi  nostri ; gerinen  et  foecunda  origo  talium 
effatorum , quae  pessiino  publico  passim  in  Deum , Religionera, 
bonos  mores  et  societatem  ipsam  evulgantur“ ; unde,  sicuti  variae 
sunt  pravae  hominum  cupiditates , varias  ille  induit  formas ; et 
c praecipuuni  in  moduiu  videiidum  sese  dedit  specie  quidem  atheismi, 
pantheisini,  deismi,  rationalismi , inaterialismi  et  positivismi  alio- 
rumque  delirantium  somniorum.  Quae  aedificii  moles  tam  in- 
faustis  ominibus  constructa,  quo  facilius  solo  aequetur  et  funditus 
deleatur,  Neapolitanae  Ditionis  Episcopi  peropportunum  arbitran- 
tur,  ut,  quod  ad  dispellenda  illius  temporis  haereticorum  delira- 
menta  actum  fuit  in  Tridentina  Synodo,  idem  in  amplissimo  Vati- 
cano  Concilio  agatur,  doctrinarum  summam  condendo,  colligendo, 
quae  exordiatur  vel  in  primis  a duplici  ordine,  naturali  scilicet  et 
supernaturali.  Enimvero  diu  multumque  cogitanti,  quo  istiusmodi 
perditissimorum  sophistarum  eftata  perversaeque  spectant  doctrinae, 
illarum  processus,  explicatio , usque  ad  perturbandam  animisquc 
expungendam  ipsius  Dei  notionem,  basim  ac  fundamentum  Re- 
ligionis  omnisque  rectae  doctrinae,  procul  dubio  ante  oculos  obiicie- 
tur,  illos  exordiri  aut  ab  ordine  naturali,  sed  corrupto  et  depra- 
vato , aut  ab  inficiatione  totius  supernaturalis  ordinis , aut  ab 
utrisqiie  confusis,  adeo  ut,  quod  hinc  emanat,  aliud  non  sit,  quam 
systema  aut  rationi , aut  veritatibus  supernaturalis  ordinis  repug- 
nans.  Proponant  sibi  Episcopi  Doctoris  Angelici  D.  Thomae 
d exemplum  ad  imitandum,  qui,  in  exponenda  Catholica  doctrina 
et  oppositis  refellendis  erroribus,  ab  hoc  duplici  ordine  exorditur, 
uti  luculenter  videre  est  in  utraque  tanti  Doctoris  Summa,  et  in 
ilia  vel  in  primis,  quam  contra  Gentes  elucubravit,  lib.  I.  cap.  HI., 
ubi  his  conceptis  verbis  rem  explicat:  „Est  autem  in  his,  quae 
de  Deo  confitemur , duplex  veritatis  modus.  Quaedam  namque 
vera  sunt  de  Deo,  quae  omnem  facultatom  humanae  rationis  ex- 
cedunt,  ut  Deum  esse  trinum  et  unum;  quaedam  vero  sunt,  ad 
quae  etiam  ratio  naturalis  pertingcre  potest,  sicut  est,  Deum  esse, 
Deum  esse  unum,  et  alia  huiusmodi;  quae  etiam  philosophi  de- 
monstrative de  Deo  probaverunt,  ducti  naturalis  lumiiie  rationis." 
Insuper  cap.  IX.  ciusdem  libri  circumscribens  fines,  qua  humanae 
rationi  expatiari  liceat,  scribit:  „Intendentibus  igitur  nobis  per 
viam  rationis  jiroscqui  ea,  quae  de  Deo  ratio  humana  investigaro 
potest,  primo  occurrit  consideratio  de  his,  quae  Deo  secundum 
seipsum  conveniunt.  Secundo  vero  de  processu  crcaturarum  ab 
ipso.  Tcrtio  autem  de  ordine  creaturarum  in  ipsum,  sicut  in 
finem.“  Denique  ab  hoc  naturali  ordine  gradum  facions  ad  supor- 
naturalem,  libro  IV.  eiusdem  Summae,  capite  I.,  hoc  pacto  alte- 

49 


771 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


772 


rum  cum  altero  connectit:  „Quia  igitur  debilis  erat  Dei  cognitio, 
ad  quam  homo  per  vias  praedictas  intellectuali  quodam  quasi  in- 
tuitu pertingere  poterat,  ex  superabundanti  bonitate,  ut  firmior 
esset  hominis  de  Deo  cognitio,  quaedam  de  seipso  hominibus  reye- 
lavit,  quae  intellectum  humanum  excedunt;  in  qua  quidem  reve- 
latione  secundum  congruentiam  hominis  quidam  ordo  servatur,  ut 
paulatim  de  iraperfecto  veniat  ad  perfectum,  sicut  in  ceteris  rebus 
mobilibus  accidit.  Primo  igitur  sic  homini  revelantur,  ut  tamen 
non  intelligantur , sed  solum  quasi  audita  credantur;  quia  intel- 
lectus  hominis  secundum  hunc  statum , quo  sensibilibus  est  con- 
nexus,  ad  ea  intuenda,  quae  omnes  proportiones  sensus  excedunt, 
omnino  elevari  non  potest;  sed  cum  a sensibilium  connexione 
fuerit  liberatus , tunc  ad  ea  elevabitur  intuenda. “ Duplici  hoc 
veritatis  ordine  innixus  Doctor  Angelicus  statuit  Divinae  et  super- 
naturalis  revelationis  necessitatem.  Et  quidem  cap.  IV.  lib.  I., 
quod  ad  ordinem  naturalem  spectat,  demonstrandum  aggreditur: 
„Quod  Divina  naturaliter  cognita  convenienter  hominibus  credenda 
proponuntur.“  Capite  V.  eiusdem  libri , quoad  ordinem  super- 
naturalem  ostendit : „Quod  ea,  quae  ratione  investigari  non  pos- 
sunt,  convenienter  fide  tenenda  proponuntur.“  Denique  capite  VI. 
ita  rem  conficit:  „Assentiri  his,  quae  sunt  fidei,  non  est  levitatis, 
quamvis  supra  rationem  sint.“  Ubi  D.  Thomas  dialectica  quidem 
ratione,  cui  resistere  nulla  potest  vis,  brevi  omnia  complectitur 
argumenta , quae  Christianae  Religionis  veritatem  ostendunt ; et 
iure  ac  merito  vel  praestantissimis  Religionis  defensoribus  suffece- 
runt  arma , quibus  hinc  inde  Deistae , Naturalistae,  Rationalistae 
ceterique  eiusdem  furfuris  Anticyram  amandandi,  profiigarentur. 
Duplex  hie  veritatum  ordo,  licet  alter  ab  altero  distinguatur, 
quippe  quod  primus  inspicit  Deum , uti  naturae , alter  vero , uti 
Divinae  gratiae  auctorem,  attaraen  uterque  Divina  voluntate  con- 
iungitur  necessaria  relatione  et  connexione,  adeo  ut  alter  ab  altero 
seiungi  neutiquam  possit,  unus  ab  altero  proscindi,  quin  apertis- 
sime  supremo  rerum  ordini  repugnetur,  quern  Deus  Opt.  Max. 
voluit  sapientiae  suae  iudicio  constabilitum. 

lam  vero  iuxta  hunc  nexum  aptissimum,  qui  ordinem  inter 
supernaturalem  et  naturalem  intercedit , quam  quod  maxime  ad 
rem  conferre  existimatur,  Sacrosanctum  Vaticauum  Concilium  ex- 
pressis  verbis  doctrinam  illam  declarare,  quae  respicit  hominem 
quolibet  sub  adspectu,  moral! , religiose,  sen  publico,  seu  private, 
seu  civil! , seu  politico ; et  qua  sumnia  pellet  auctoritate , prae- 
cipere,  ut  homines,  quavis  ratione  spectentur,  nonnullas  veritates 
corde  et  animo  tueri  actuque  profiteri  teneantur.  Id  certe  in 
causa  fuit,  cur  Episcopi,  has  animadversiones  exhibendo,  in  ante- 
cessum  proposuerunt  illam  doctrinam,  quae  errores  contra  Fidei 
veritatem  respicit ; turn , quae  aciem  convertit  ad  disciplinam 
recteque  vivendi  rationem.  Quas  animadversiones,  utcumque  elu- 
cubratas,  Tibi,  Pater  Beatissime , et  sacrosancti  Concilii  Patribus, 
humillime  subiiciunt. 

PARS  PRIMA. 

QUOAD  DOCTRINAM. 

CAPUT  I.  De  Us,  quae  dogma  respiciunt. 

§ I. 

De  Dei  notion e. 

Nulla  cuiuscunque  ordinis  veritas  firma  esse  poterit,  nisi  ger- 
mana  et  perspicua  Dei  notio  praestituatur.  Id  adprime  callentes 
Naturalistae  et  reliqua  impiorum  caterva,  quibus  unice  cordi  est 
ordinem  omnium  rerum  perturbare,  quae  de  Deo  iiotio  habetur, 
per  summam  impietatem  pervertendam  immutandamque  aggressi 
sunt.  Hinc  necessitas  aperte  ac  simpliciter  Dei  notionem  expo- 
nendi , et  omnino  iuxta  rationem , et  quemadmodum  Deus  ipse 
revelavit. 

1.  Haec  rerum  universitas  de  Deo  loquitur;  quippe  quod 
singulis  in  creatis  rebus  manifestum  se  praebuit.  Ideo  David  in 
Psalmo  18.  canendum  sumebat;  „Coeli  enarrant  gloriam  Dei,  et 
opera  manuum  eius  annuntiat  firmamentum.“  Ipse  Deus  pari  ter 
manifestum  sese  dedit  in  tota  Revelatione,  cui  nulla  pagella  est, 
quae  de  Eius  existentia  verba  non  facit.  Immo  per  Apostolum 
Paulum  (Heb.  11,  6)  aperte  nobis  significavit,  primam  scilicet  veri- 
tatem, quam  ediscere  homo  tenetur,  esse  ipsam  Dei  existentiam: 
„Credere  oportet  accedentem  ad  Deum,  quia  est.‘‘ 

2.  Tam  hurnana  ratione , quam  coelitus  accepta  Revelatione 
Deus,  uti  ens  a se,  a nullo  pendens,  perfectissimum  nobis  reprae- 


a sentatur.  Ipse  Mosi  roganti,  quis  esset,  ut  populo  nuntiaret, 
respondit:  „Ego  sum  qui  sum;  sic  dices  filiis  Israel:  Qui  est, 
misit  me  ad  vos**  (Exod.  3,  14):  his  certe  sublimibus  verbis 
significans,  Ipsum  existere  a se ; et  ideo , aiente  s.  Gregorio  Na- 
zianzeno , esse  „pelagus  quoddam  essentiae  immensum  et  inter- 
minatum“  (Orat.  II.  in  Pasch.) ; siquidem,  quemadmodum  s.  Tho- 
mas argumentatur,  „cum  Deus  sit  ipsum  esse  subsistens,  nihil  de 
perfectione  essendi  ei  deesse  potest“  (Summ.  Theol.,  I.  q.  IV.  a.  2 c.). 

3.  Ratio  simul  et  Fides  cdocent  nos,  hunc  ipsum  Deum  Spi- 
ritum  esse  purissimum:  „Spiritus  est  Deus**  (loan.  4,  24);  immo 
Actum  simplicissimum , ita  ut  quodlibet  compositionis  genus  a se 
reiiciat.  Tamquam  Spiritus  purissimus  et  Actus  simplicissimus. 
Ipse  est  infinite  intelligens , principium  intelligentiae,  omniumque 
intelligentiarum  causa.  Ipsemet  per  os  lobi  (c.  28)  ita  se  pa- 
lam  ostendit:  „Sapientia  ubi  invenitur?  et  quis  est  locus  intel- 
ligentiae ? Nescit  homo  pretiura  eius,  nec  invenitur  in  terra  sua- 
viter  viventium.  . . . Unde  ergo  Sapientia  venit  ? et  quis  est 
locus  intelligentiae  ‘r*  . . . Deus  intelligit  viam  eius,  et  ipse  novit 
locum  illius.** 

b 4.  Et  quippe  quia  infinita  intelligentia  est  et  a nullo  depen- 
dens,  Ipse  est  voluntas  omnipotens.  Tali  modo  describendum  sese 
dat  a Mardochaeo,  qui  in  tribulatione  gemens  ita  suas  fundebat 
preces : „Domine , Domine  Rex  omnipotens , in  ditione  enim  tua 
cuncta  sunt  posita,  et  non  est,  qui  possit  tuae  resistere  voluntati** 
(Esth.  13,  9).  Enimvero  cum  a nullo  pendeat,  nihil  est  quod 
illi  obstat ; hinc,  quod  vult,  potest ; quemadmodum  cecinit  David 
(Psal.  113,  11):  „Omnia,  quaecumque  voluit,  fecit.**  Quam  doctri- 
nam his  verbis  declaravit  Divus  Augustinus  (Ench.  c.  96) : „Neque 
veraciter  ob  aliud  vocatur  omnipotens,  nisi  quoniam,  quicquid 
vult,  potest.  “ 

5.  Quoniam  Deus  est  Ens  a se  et  absolutum , cuilibet  com- 
pertuni  est  Ipsum  fontem  esse  et  principium  oninis  auctoritatis, 
a quo  omnis  est  auctoritas  extra  Eum ; et  cuius  participatio  est 
quaelibet  terrena  auctoritas.  Ipsemet  hanc  revelabat  veritatem 
plerisque  in  Scripturae  locis , quorum  duos  dumtaxat  brevitatis 
gratia  hue  referemus,  alterum  ab  antique,  alterum  a novo  Testa- 
mento  depromptum.  Et  quoad  primum,  Prov.  (8,  15) : „Per  me 
reges  regnant,  et  legum  conditores  iusta  decernunt.  Per  me  prin- 

c cipes  imperant,  et  potentes  decernunt  iustitiam.**  Quoad  alterum 
vero,  ita  Divus  Pauliis  ad  Romanos  scribens  (13,  1):  „Non  est 
enim  potestas  nisi  a Deo.** 

6.  Idem  ipse  Deus , uti  actus  simplicissimus,  non  mutationi- 
bus , non  modificationibus  est  obnoxius , sicuti  ipsa  recta  ratione 
edocemur,  et  sicut  Ipse  pro  benignitate  sua  revelare  dignatus  est : 
„Ego  Dominus , et  non  mutor** : ita  per  Malachiam  prophetam 
(3,  6).  Et  Divus  lacobus  Apostolus  (1,  17)  de  Deo  verba  faciens, 
scribit:  „A])ud  quern  non  est  transmutatio  nec  vicissitudinis  obum- 
bratio.**  Hinc  immutabilis  omnino  est , et  quoad  existentiam,  et 
quoad  naturam ; turn  quoad  locum,  turn  quoad  tempus ; et  quoad 
cogitatum,  et  quoad  decreta. 

7.  Quamvis  unus  in  essentia  sit  iste  Deus,  quemadmodum 
luculentissime  ex  infinita  Eius  perfectione  colligitur;  tamen  in  tri- 
bus distinctis  quidem  subsistit  Personis,  scilicet  Patre,  Filio  et  Spi- 
ritu  Sancto,  cuius  veritatis  fundamento  innititur  Christiana  Religio. 

8.  Sacrosanctum  Vaticanum  Concilium  pro  sapientiae  suae 
iudicio  profecto  intuebitur,  utrum,  hisce  prae  missis  doctrinis  quoad 
Dei  existentiam  et  naturam,  diras  omnes  imprecari  poenasque  pro 

d infando  scelere  gravissimas  irrogare  par  aequumque  sit  Atheismo, 
qui  est  in  absoluta  Dei  inficiatione  positus ; Pantheismo,  turn  ml- 
gari,  cuius  est  Deum  confundere  cum  mundo,  turn  transcendentali, 
pro  variis,  quas  induit  formas,  quaeque  omnes  illuc  reducuntur, 
ut  Deus  aliquid  impersonale , et  quasi  in  potentia  esse  asseratur, 
quod  per  successivas  evolutiones  per  mundum  et  in  mundo  se- 
ipsum  tanquam  aliquid  rcale  constituit  et  perficit;  Deismo,  in  quo 
non  solum  omnis  Religio  supernaturalis  respuitur,  sed  etiam  aliqua 
capitalia  ipsius  Religionis  naturalis  dogmata  impugnantur ; Na- 
turalismo,  qui  quidquid  supra  naturam,  et  quidquid  supra  sensus 
est,  reiicit ; Materialismo , qui  quamlibet  substantiam  spiritualem 
denegat;  Positivismo,  qui  non  nisi  facta,  quae  sensibus  obiiciun- 
tur , pro  certis  habenda  sancit ; ceterisque  talibus , si  quae  sunt 
depravata  mentis  hominum  deliramenta. 

§ n. 

De  rerum  creation e. 

1.  Deus  ipse,  ut  est  omnipotens,  simplicissimae  suae  volun- 
tatis actu  cuncta  creabat;  cumque  pro  sapientia  et  bonitate  sua 


773 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Prologus.  Pars  I.  Cap.  I.  § I. — IV. 


774 


Revelationem  homini  impertiri  dignaretur,  a narrandis  exordiebatur 
operibus  creationis : „In  principio  creavit  Deus  coelum  et  ter- 
rain etc.“  Nec  satis  habens  vel  in  ipso  divinae  Scripturae  initio 
hoc  palam  facere , idipsum  identidem  in  memoriam  compluribus 
Scripturae  revocat  locis. 

2.  Ista  rerum  creatio  fiebat  in  tempore,  uti  patet  ex  iam 
relate  sacrae  Scripturae  exordio , nec  non  ex  plerisque  ipsius 
locis ; ex  quibus  ipsius  Salvatoris  nostri  lesu  Christi  verba,  brevi- 
tatis  gratia,  seligemus : „Clarifica  me  Tu , Pater,  apud  Temet- 
ipsum  claritate,  quam  habui,  priusquam  mundus  esset.“  Divus 
Basilius  vero  rationem  affert , cur  illis  conceptis  verbis  Sacra 
Scrip tura  exordiretur:  „Quoniam  multi  opinabantur,  mundum  esse 
Deo  coaeternum  ...  ad  istorum  hominum  errorem  tollendum 
consulto  liaec  verba  elegit,  et  dixit:  In  principio  temporis  crea- 
vit. “ In  Hexaem.  Horn.  I.  n.  5.  6“  [al.  7.  Migne  P.  G.  XXIX,  18]. 

3.  Cum  autem  creatio  sit , quemadmodum  S.  Bonaventura 
inquit  (In  lib.  II.  Sent.,  Dist.  I.  p.  I.  a.  2.  q.  2),  actio  in  qua 
producitm-  totum  esse  m;  cui  profecto , monente  Aquinate  (In 
lib.  II.  Sent.,  Dist.  I.  q.  I.  a.  2 sol.),  nihil  est,  quod  praeexistat ; 
ipsam  ex  nihilo  factam  esse  omnino  consequitur.  Quam  veritatem, 
humanae  quidem  ration!  baud  imperviam,  Deus  revelatam  voluit. 
Et  re  quidem  vera  (lib.  II.  Macbab.  cap.  7,  28)  mater  septeno- 
rum  fratrum , qui  pro  Mosis  tueuda  lege  morte  occumbere  non 
dubitarunt,  his  dictis  natu  minimum  hortabatur:  „Peto,  nate,  ut 
adspicias  ad  coelum  et  terram  et  ad  omnia,  quae  in  eis  sunt,  et 
intelligas,  quia  ex  nihilo  fecit  ilia  Deus.^  Divus  Augustinus  pro 
alacris  ingenii  sui  acumine  ait,  banc  rerum  universitatem,  quam- 
quam  e materia  conflatam,  ex  nihilo  tamen  creatam  esse : „Rectis- 
sime  credimus , omnia  Deum  fecisse  ex  nihilo , quia  etiamsi  de 
aliqua  materia  factus  est  mundus,  eadem  ipsa  materia  tamen  de 
nihilo  facta  est^  (De  Fide  et  Syrab.  cap.  II.). 

I.  Quicquid  est , cum  a Deo  factum  sit  in  tempore  et  ex 
nihilo , atque  ex  hoe  natura  sua  mutabile  et  contingens , ecquis 
non  videt,  modo  ne  in  meridiana  luce  caecutiat,  distinctum  prorsus 
esse  a Deo , qui  est  a se , aeternus  atque  null!  mutation!  ob- 
noxius?  Quid  quod  Deus  ipse  adeo  sollicitus  est  hanc  distinctio- 
nem  patefaciendi , ut  ferme  tertio  quoque  Scripturae  loco  dixisse 
deprehendamus , nihil  sibi  simile  esse,  Ipsum  nulli  similem?  „Ut 
scias  quod  non  sit  similis  mei  in  omni  terra“  (Exod.  9,  14).  „Quis 
similis  tui  in  fortibus , Domine , quis  similis  tui , raagnificus  in 
sanctitate  ?“  (ibid.  15,  11.)  Atque  ita  saepissime  haec  ipsa  occur- 
runt  verba  in  sacra  Scriptura  ac  vel  in  primis  in  Psalmorum  libi’O. 

5.  Istiusmodi  doctrinis  ita  expositis,  Pantheistae  rursus  anathe- 
matis  poena  mulctantur,  ceteraque  impiorum  turba,  qui  mundum 
cum  Deo  confundere  audent,  aut  alio  quovis  modo  errant  circa 
rerum  creationem,  aut  earn  inficiautes,  aut  aeternam  dicentes,  aut 
a Deo  emanationem  autumantes. 

§ in. 

De  Christi  notion e. 

1.  Deus  hanc  rerum  universitatem  creando , ad  augendam 
gloriara  suam  et  lesu  Christi,  Verb!  Dei,  quod  caro  factum  est, 
unice  intendit.  Atque  ita  omnino  esse  Spiritus  Sanctus  palam 
facit  in  libro  Proverbiorum  (16,  4):  „Universa  propter  semet- 
ipsum  operatus  est  Dominus."  Quod  autem  ad  lesu  Christi  Filii 
sui  gloriam  amplificandam  spectasset,  quotidie  loannis  Evangelium 
oculorum  aciem  perstringit:  „Verbum  caro  factum  est,  et  habita- 
vit  in  nobis , et  vidimus  gloriara  Eius,  gloriam  quasi  Unigeniti  a 
Patre , plenum  gratiae  et  veritatis.‘‘  Creatio  igitur  huiuscemodi 
rerum  universitatis  ad  Christum  ordinata  spectabat;  adeoque  Ipso 
est  exemplaris  et  finalis  causa  uuiversae  creationis , uti , saltern 
supposito  hominis  lapsu  cumque  redimcndi  decreto,  ab  omnibus 
tenetur.  Ipse  quidem  est  causa  exemplaris  idque  aperte  indica- 
tur  in  libro  Proverb,  (c.  8) : „Cum  Eo  cram  cuncta  componens, 
delectabar  per  singulos  dies,  ludens  coram  Eo  omni  tempore,  lu- 
dens  in  orbe  terrarum.“  Ipse  causa  finalis  est.  Paulus  enim 
Apostolus  ab  ipso  initio  epistolae  ad  Romanos  scribit:  „Quem 
constituit  haeredem  universorum,  per  quem  fecit  et  saccula.^  Cor- 
nelius a Lapide  comraentariis  explanans  ilia  Ecclosiastici  verba, 
cap.  XXIV,  1 : „Hnpientia  laudahit  atiimam  suam,  et  in  Deo  honora- 
hitur,  et  in  medio  populi  sui  (iloriabitur“ , refert  ad  Christum  D.  N.  et 
ad  Virginem  Deiparam , addons , utrumquo  esse  exemplarem  et 
finalem  creationis  causara:  „Univcrsi  finis  est  Christus  Eiusquo 
Mater  et  Sancti ; ut  scilicet  Sancti  in  universe  hoc  per  Christum 
et  B.  Virginem  gratia  et  gloria  donentur.  Quare  creationis  uni- 


a versi  causa  finalis  fuit  praedestinatio  Christi,  B.  Virginis  et  Sanc- 
torum. . . . Quare  inter  creationem  universi  et  nativitatem  Christi 
et  B.  Virginis,  est  mutua  quaedam  contradependentia ; nec  enim 
Deus  uasci  voluit  Christum  et  B.  Virginem,  nisi  in  universe  hoc ; 
nec  vicissim  voluit  universum  hoc  existere  sine  Christo  et  B.  Vir- 
gine,  imo  propter  illos  illud  creavit.  Totum  enim  universum  ad 
Christum  et  B.  Virginem  ordinemque  gratiarum , velut  ad  sui 
complementum  et  finem  referri  et  ordinari  voluit.  Vide  nostrum 
Suarez,  Vasquez,  Valentiam  ac  P.  Canisium.  Christus  ergo  et 
B.  Virgo  sunt  causa  finalis,  ob  quam  creatum  est  universum,  ac 
proinde  eiusdera  sunt  causa  formalis , puta  exemplaris , scilicet 
idea.  Ordo  enim  gratiarum,  in  quo  primus  est  Christus  et  B.  Virgo, 
est  idea  et  exemplar,  iuxta  quod  Deus  creavit  et  disposuit  ordi- 
nem  naturae  totiusque  universi. “ Quae  doctrina  doctissimi  viri 
innititur  sententia  Sanctorum  Patrum.  Enimvero  Sanctus  Grego- 
rius Thaumaturgus  ita  in  fidei  professione:  „Unus  Dominus,  solus 
ex  Deo,  character  et  imago  Deitatis,  Vorbum  efficiens;  Sapientia 
rerum  universarum  comprehensiva , et  virtus  atque  potentia  uni- 
versae  creaturae  effectiva.“  Adde  hue  Tertullianum  de  Resurr. 
b carnis,  c.  VI.:  „Quodcumque  limns  exprimebatur,  Christus  cogita- 
batur  homo  futurus.“  Quid  plura?  Sanctus  Cyrillus  (lib.  V. 
Tlies. , cap.  8)  scripsit : „Praefundatur  ante  nos  Cliristus , et  in 
Illo  nos  omnes  praeaedificamur , idque  ante  initium  mundi  in 
praescientia  Dei.  . . . Creator  noster  Christus  nostrae  salutis  fun- 
danientum  etiam  ante  initium  mundi  fundavit.“  [Assert.  XV.] 

2.  Quemadmodum  autem  ab  aeternitate  Deus  viderat , tem- 
poris plenitudine  iam  matura  opus  complevit,  Verbum  Dei  de- 
scendit  de  coelis , et  in  unitate  Personae  verum  assumpsit  corpus 
humanum  et  veram  animam  humanam ; „Verbum  caro  factum  est‘‘. 
Hac  humanitate  assumpta  vixit  et  permansit  inter  homines  in 
terris  „et  habitavit  in  nobis^.  Coelestem  suam  tradidit  doctri- 
nam,  Sacramenta  instituit,  fundavit  Ecclesiam ; demum,  data  vita 
pro  generis  humani  redemptione,  resurrexit  a mortuis,  ascendit  in 
coelum  in  assumpta  humanitate,  sedetque  ad  dexteram  Dei  Patris. 
Nihil  est  quod  pluribus  in  istiusmodi  dogmatis  confirraandis  im- 
moremur,  quippe  quae  iam  ab  Ecclesia  aliis  atque  aliis  Conciliis 
sancita,  et  Christifideles  omnia  ad  unum  profitentur , ut  ex  Syra- 
bolis  Fidei  plane  constat.  Quod  nimium  quantum  valere  potest 
c quo  mythici  Rationalistae , cuiusmodi  sunt  Strauss,  Renan,  et  si 
qui  sunt  eiusdem  asseclae  impietatis,  confundantur  et  anathematis 
poena  irrogata  profligentur. 

§ IV. 

De  homine. 

1.  Ex  uuiversis  creatis  et  visibilibus  homo  certe  praecipuum 
tenet  locum  : immo  Deus  ipse  humanam  excellentiam  patefactam 
voluit,  cum  in  Sacris  Scripturis  ceterarum  rerum  describens  creatio- 
nem, unico  verbo  rem  totam  significavit  Fiat;  cum  vero  ad  hominis 
creationem  perventum  sit,  tres  Divinae  Personae  velut  in  unum 
convenientes  et  consilia  inter  se  conferentes , „Faciamus,  aiebant, 
hominem  ad  imaginem  et  similitudinem  nostram“;  et  tantam  ho- 
minis praestantiam  prae  ceteris  animantibus  significabant ; „et 
praesit  piscibus  maris  et  volatilibus  coeli  et  bestiis  uuiversae  ter- 
rae  omnique  reptili,  quod  movetur  in  terra“.  Quod  his  conceptis 
verbis  exposuit  Divus  Chrysostomus  (Horn.  VIII.  in  Gen.) : „Prius 
quidem,  cu!n  Deus  coelum  terraraque  fundasset,  audivimus  Ilium 
dicentem:  Fiat  lux,  fiat  firmamentum  etc.  Vidisti  sermoue  solo 

*1  et  praecepto  omnem  creaturam  (juinque  diebus  formari ; vide  hodie 
quanta  verborum  diversitas  ! Non  enim  iam  dicit:  fiat  homo:  sed 
quid  ? Faciamus , ait , hominem  ad  imaginem  et  similitudinem 
nostrum : quid  hoc  novi?  Quisnam  est  ille  forraandus,  ad  quem 
faciendum  Opifici  tanto  consilio  et  circumspectione  opus  est?  Ne 
mireris,  dilecte.  Homo  enim  inter  visibilia  omnia  dignitate  prae- 
cellit,  propter  quem  condita  sunt  haec  omnia,  coelum,  terra,  mare, 
sol,  luna,  stellac , reptilia,  iumenta  brutaque  animalia  omnia.“ 
Haec  tanta  hominis  exccllentia  ])rae  ceteris  visibilibus  luculentis- 
sime  ab  ipsa  sua  eruitur  natura.  Quamquam  enim  Deus  ilium  e 
limo  formarct,  perinde  ac  cetera  aniraantia,  talcm  ei  exquisitam 
pcrfectamque  organorum  structuram  impertiebatur,  ut  procul  dubio 
quodlibet  aliud  animans  superaret.  Praeterca  huic  exquisitae 
perfectaeque  disposition!  organorum  animam  infundebat;  „inspira- 
vit  in  faciem  eius  sj)iraculum  vitae,  et  factus  est  homo  in  animam 
viventem“  (Gen.  2,  7).  „Hacc  anima , Divus  Augustinus  scribit, 
res  spiritualis  est,  res  incorporca  est,  vicina  substantiae  Dei** 
(Enarr.  in  Ps.  145.  |n.  4]). 

2.  Isthaec  hominis  natura  adeo  ilium  admirabilem  facit,  ut 

49* 


775 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


776 


Dens  ipse  effari  non  dubitarit,  hominem  gerere  imaginem  et  simi-  a 
litudinem  suam.  Sacrae  Litterae  nullum  verbum  adiiciunt,  quo 
significent , in  quo  sita  esset  haec  in  bomine  imago  Dei , in  quo 
similitudo;  at  Patrum  traditio,  uti  fusius  refert  Bellarminus  (De 
gratia  primi  bom.  cap.  2),  in  verbo  imagine  naturae  insitas  dotes 
agnoscit,  in  verbo  similitudine  hominis  supernaturales  dotes,  qui- 
bus  exornatus  Deo  assimilatur.  Per  naturae  dotes  homo  assimi- 
latur  Deo  in  intellectu,  in  libera  voluntate , in  dominatione  super 
rebus  creatis.  Cum  Deus  sit  summa  intelligentia , impertiebatur 
homini  spiritum  intelligentia  praeditum:  „Deus  disciplina  intel- 
lectus  replevit  illos.  Creavit  illis  scientiam  spiritus,  sensu  imple- 
vit  cor  illorum , et  mala  et  bona  ostendit“  (Ecclesiast.  17,  5). 
Cumque  liberrimus  sit  Deus,  fecit  ut  homo  libertate  polleret: 
„Deus  (ibidem  15,  14)  ab  initio  constituit  hominem , et  reliquit 
ilium  in  manu  consilii  sui.‘‘  Cumque  Deus  sit  Dominus  rerum 
universarum,  quas  creavit,  huiusce  dominatiouis  participem  homi- 
nem fecit.  Siquidem,  consilio  habito  in  hominis  creatione,  decre-i 
vit , ut  „praeesset  piscibus  maris , volatilibus  coeli  et  bestiis  uni- 
versae  terrae  omnique  reptili,  quod  movetur  in  ea“.  Et  postquam 
eum  creasset , dominationem  eidem  deferebat  siiper  terram  illis  b 
verbis:  „Crescite  et  multiplicamini,  et  replete  terram,  et  subiicite 
earn , et  dominamini  piscibus  maris , volatilibus  coeli  et  universis 
animantibus,  quae  moventur  super  terram  “ (Genes.  1,  28).  Ilaec 
omnis  doctrina  redacta  est  ipsissimis  verbis  revelatis  a Spiritu 
Saucto  cap.  17.  Ecclesiastici. 

3.  In  eodem  hoc  capite  17.,  et  sicuti  videre  quoque  est  in 
capite  15.,  Spiritus  Sanctus,  postquam  revelasset,  Deum  impertitum 
fuisse  homini  libertatem  et  dominationem  super  res  creatas,  con- 
tinue subdit , banc  libertatem  et  dominationem  talem  non  esse, 
qualem  significatam  volebat  Lucifer  nostris  protoplastis  parenti- 
bus , nempe , omnino  similem  Divinae  libertati  et  dominationi : 
„Eritis  sicut  Dii^  (Gen.  3,  5),  et  a nullo  pendere,  nullique  ob- 
noxiam  esse,  sed  subiectam  legi,  quam  Deus  ipse  praescripserat, 
mortem  illis  comminatus,  quoties  ab  hac  lege  descivissent.  Enim- 
vero  cap.  15.  postquam  hagiograplms  dixit , quod  Deus  „reliquit 
hominem  in  manu  consilii  sui“,  statim  subdit:  „Adiecit  maiidata 
et  praecepta  sua.  Si  volueris  mandata  servare , conservabunt 
te.  . . . Ante  hominem  vita  et  mors , bonum  et  malum : quod 
placuerit  ei,  dabitur  illi.“  Et  cap.  17.,  iniecta  mentione  omnium,  c 
queis  fuerat  exornatus  dotibus  intellectus,  libertatis,  dominatiouis 
super  creatas  res,  a Deo  homini  impertitis,  subiicit : „Addidit  illis 
disciplinam,  et  legem  vitae  haereditavit  illos.  Testamentum  aeter- 
num  constituit  cum  illis , et  iustitiam  et  iudicia  sua  ostendit 
illis  . . . et  dixit  illis,  attendite  ab  omni  iniquo.“  Itaque  quam- 
vis  Deus  hominem  libertate  praeditum  creasset,  quam  ille  physice 
hue  illuc  quaqueversus  inflectere  posset,  tamen  praecipiebat , ut 
haec  in  omnibus  suis  actibus  moraliter  proponeret  sibi  normani 
legum,  quas  Ipse  sanxisset.  Quod  fraenum  libertati  impositum  ita 
significavit  Divus  Augustinus:  „Mortis  supplicium  Dominus  ho- 
mini comminatus  fuerat,  si  peccaret,  sic  eum  munerans  libero  arbi- 
trio,  ut  tamen  regeret  imperio,  terreret  exitio.“  [Enchir.  c.  XXV.] 

4.  Deus  infinita  bonitate  et  munificentia  sua  non  satis  habens 
impressisse  in  homine  imaginem  suam  quoad  naturae  dotes , sed 
etiam,  cum  ad  supernaturalem  beatitatem  ilium  condidisset,  quem- 
admodum  tertio  [quoque]  Scripturae  loco  totaque  Traditione  eruitur, 
adiectam  voluit  similitudiuem  suam  et  supernaturales  dotes,  per 
quas  ad  supernaturalem  beatitatem  ascendere  datum  est.  Istiusmodi 
similitudo  sita  in  Dei  gratia  est , et  iustitia  originali , unde  tarn-  d 
quam  irriguo  fonte  reliqua  dona  fluunt.  Re  quidem  vera  praeter 
ea , de  quibus  iam  sermo  fuit , in  Ecclesiaste  7,  30.  sic  habetur : 
„Solummodo  hoc  inveni,  quod  fecerit  Deus  hominem  rectum." 
Quae  rectitude  tota  posita  erat  in  dotibxis  supernaturalibus , qui- 
bus a Deo  exornatus  erat,  sicuti  ab  ipso  contextu  satis  luculenter 
compertum  est.  Ilaec  ipsa  rectitude  animam  et  corpus  respicit; 
animam,  quam  Deus  sanctificanti  gratia  una  cum  adnexis  virtuti- 
bus  theologicis  , scilicet  fide  , spe , charitate  , aliisque  moralibus 
ditabat;  corpus,  quod,  licet  materia  conflatum,  non  temere  trahe- 
batur  ad  sensibiles  res;  ast  toto  in  homine  dominabatur  admira- 
bilis  ordo , per  quern  pars  inferior  superiori  obnoxia  erat  et  ista 
Deo.  Huic  rectitudini  adiectam  quoque  voluit  Deus  similitudinem 
immortalitatis , vitamque  omnis  miseriae  immunem.  Quae  sane 
immortalitas  ita  comparata  erat,  ut  non  mori  potuisset  homo,  at 
potuisset  mori.  Enimvero  in  lib.  Sapient.  2,  23.  haec  habentur: 
„Deus  creavit  hominem  inexterminabilem  . . . invidia  autem  dia- 
boli  mors  introivit  in  orbem  terrarum."  Vitam  omni  immunem 
miseria  ita  descriptam  tradidit  Divus  Augustinus  (lib.  14.  de  Civ. 


Dei,  cap.  26):  „Vivebat  sine  ulla  egestate,  ita  semper  vivere  ha- 
bens in  sua  potestate.  Cibus  aderat  ne  esuriret,  potus  ne  sitiret; 
lignum  vitae  ne  ilium  senecta  dissolveret.  Nihil  corruptionis  in 
corpore  vel  ex  corpore  ullas  molestias  ullis  eius  sensibus  ingere- 
bat.  Nullus  intrinsecus  morbus,  nullus  ictus  metuebatur  extrin- 
secus.  Summa  in  came  sanitas,  in  anima  tota  tranquillitas.  Sicut 
in  paradiso  nullus  aestus  aut  frigus,  ita  in  eius  habitatore  nulla 
ex  cupiditate  vel  tiraore  accedebat  bonae  voluntatis  offensio." 

5.  Hanc  similitudinem,  quam  Deus  impresserat  in  homine  et 
per  quam  eo  sublimitatis  et  amplitudinis  ilium  provehebat,  nequa- 
quam  ipse  merebatur,  sed  tota  quanta  est,  muneris  Dei  erat  gra- 
tuiti,  qui  ilium  a natural!  ordine  ad  supernaturalem  evehebat  hie 
in  terris,  ut  secum  una  coniungeret  in  ordine  gloriae  sempiternae. 
Ex  quo  ordine  a Deo  constabilito,  scilicet,  ut  crearetur  homo  ad 
eum  finem,  quo  in  caelesti  regno  superna  gloria  frueretur,  atque 
ad  ilium  assequendum  heic  in  terris  ad  supernaturalem  ordinem 
eveheretur,  prono  alveo  fluit,  naturalem  ordinem  cum  supernatu- 
ral! arete  esse  connexum,  atque  utrumque  inter  se,  Deo  sic  dispo- 
nente,  aptissime  cohaerere. 

Ita  Catholica  doctrina  paucis  exposita,  quae  ad  hominis 
creationem  attinet,  ipsius  exaltationem  ad  supernaturalem  ordinem, 
et  inter  utrumque  ordinem , naturalem  scilicet  et  supernaturalem, 
cohaerentiam , haec  Episcoporum , qui  earn  exponendam  suscepe- 
runt,  est  sententia,  Vaticanam  Synodum  tot  in  canones  ipsam 
redigere,  quibus,  irrogata  anathematis  poena,  Pantheistarum,  Na- 
turalistarum,  Rationalistarum  et  totius  impiorum  catervae  damnen- 
tur  deliramenta. 

§ V. 

De  Ecclesia. 

1.  Quam  Deus  perbelle  effinxit  hominis  imaginem,  proh  mise- 
rum ! haec  ab  ipso  homine  fuit  deformata  primaevae  originis  labe, 
qui  cum  a praescripta  lege  descivisset , supremo  amplitudinis 
gradu  decidit  inque  suum  caput  illapsam  malorum  congeriem 
vidit , quam  illi  comminatus  fuerat  Deus.  Ipse  pro  iustitia  sua 
deserere  potuisset  hominem  in  ilia  male  auspicata  omnium  aerum- 
narum  sede;  at  misericordiae  suae  iudicio  iterum  cum  eo  inire 
amicitiam  voluit  foedusque , nequitia  hominis  violatum , novum 
sancire.  Hoc  foedus , hanc  amicitiam  initam  et  sancitam  voluit 
Deus  per  lesum  Christum  Filium  suum.  Enimvero  vix  homo 
peccaverat,  illico  adfuit  Deus,  ingrati  animi  crimen  illi  exprobra- 
vit  et , nulla  interposita  mora , Reparatorem  pollicebatur , qui, 
veniens  in  hunc  mundum  tempore  suo,  tot  tantisque  malis  remedia 
compararet  per  peccatum  adductis.  Matura  iam  temporum  pleni- 
tudine  Divino  in  consilio  praeordinata , advenit  Reparator  ad 
operam  divinitus  promissam  perficiendam.  Humanam  induit  sibi 
carnem  Filius  Dei  in  utero  Virginis,  quae  vera  fuit  Dei  Genitrix 
Maria,  vitam  vixit  inter  homines,  queis  familiariter  usus  est,  prae- 
dicavit  Evangelium.  Ecclesiam  fundavit,  in  quam  simul  congre- 
gans  homines , iterum  cum  Deo  amicitiam  foedusque  sanciebat, 
et  illos  ad  eum  finem  restituebat , ad  quern  Deus  ab  initio  crea- 
verat.  Hoc  opus  suscipiebat,  seligens  ex  iis,  quos  Ipse  collegerat, 
nonnullos , quos  praeesse  voluit.  His  dabat  claves  Regni  caelo- 
rum,  queis  fores  illae  panderentur  seris  obstructae:  his  deferebat 
solvendi  et  ligandi  potestatem,  ut  ab  imo  malorum,  quo  per  pec- 
catum prolapsus  erat,  hominem  sublevaret  et  ope  Divinae  gratiae 
facilem  sterneret  viam  ad  ultimum  finem  assequendum. 

2.  Hoc  pacto  hominum  societatem  constabilivit , quae  est 
Ecclesia,  in  qua  foedus  amicitiae  initur  Deum  inter  et  homines, 
qui  tali  modo  revocantur  ad  finem  a Deo  in  creatione  praestitu- 
tum.  Huic  societati  decrevit  illis  aditum  patere  ea  lege,  ut  fidem 
haberent  doctrinae , quam  Ipse  praedicaverat , morem  gererent 
illis,  quos  ipse  huic  Societati  praeesse  voluit,  et  ilia  praecepta 
ad  amussim  servarent,  quae  utcunque  tradita  ipsis  forent.  Fidem 
praecipiebat  illis  verbis : „Qui  crediderit  et  baptizatus  fuerit,  sal- 
vus  erit;  qui  vero  non  crediderit,  condemnabitur"  (Marc.  16,  16). 
Praecipiebat  obedientiam,  ita  alloqueus  primes  electos  sues:  „Qui 
VOS  audit,  me  audit,  et  qui  vos  spernit,  me  spernit"  (Luc.  10,  16). 
Praecipiebat  legum  observantiam , quum  mittebat  Apostolos , di- 
cens : „Docete  omnes  gentes  . . . docentes  eos  servare  omnia 
quaecumque  mandavi  vobis"  (Matth.  28,  19—20). 

3.  His  legibus  recent!  a Se  institutae  societati , videlicet  Ec- 
clesiae,  homines  adscribebat,  atque  ut  earn  in  perpetuum  consta- 
bilirent  in  toto  terrarum  orbe  Apostolis  committebat,  quos  Mode- 
ratores  delegerat , ut  opus  susceptum  persequerentur.  Aiebat 


777 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  I.  Cap.  I.  § IV. — VI. 


enim:  „Sicut  misit  me  Pater,  et  Ego  mitto  vos“  (loan.  20,  21).  a 
Quamobrem  illam  potestatem  deferebat  eis,  qua  ad  rem  opus  esse 
existimabat , quam  Ipse  omnem  a Deo  Patre  acceperat , his  con- 
ceptis  verbis ; „Data  est  Mibi  omnis  potestas  in  coelo  et  in 
terra . . . euntes  ergo  docete  omnes  gentes^  etc.  (Matth.  28,  18 — 19). 
Ex  iis  vero  ilium  seligebat,  qui  suas  in  terris  gereret  vices,  quern 
praeesse  volebat,  a quo  omnes  penderent,  in  quo,  tamquam  medio 
in  Centro,  omnes  collecti  qualibet  parte  sua  compactum  arcteque 
connexum  efficerent  corpus.  Quo  facto  societatem  oranino  con- 
stabilitam  relinquebat  gubernandis  et  gubernatoribus  conflatam; 
quibus  copiam  fecerat  cidem  societati  fideles  adscribendi,  regendi 
et  ad  supremum  linem  optatissimum  perducendi.  Quo  auteni 
istiusmodi  auctoritas  omni  ex  parte  absoluta  foret,  duplicem  in- 
stituebat  potestatem,  ordinis  scilicet  et  iurisdictionis ; Hierarchiam 
constituebat , quae  Episcopis,  Sacerdotibus  et  Ministris  constaret; 
in  qua  Sacerdotes  et  Ministri  obnoxii  Episcopis  essent;  omnes 
vero  Pontifici  Maximo , Principi  et  Capiti  Ecclesiae  universae. 
Idcirco  in  Scripturis  legimus,  et  vel  in  primis  in  Epistolis  et  Actis 
Apostolorum , illos,  postquam  Spiritum  Sanctum  acceperunt,  non 
solum  Ordinis  et  Iurisdictionis  potestate  functos  esse , sed  ipsam  b 
Ordinis  et  Iurisdictionis  potestatem  aliis  quoque  contulisse,  man- 
dantes,  ut  idipsum  in  alios  efficerent,  in  perpetuum  eandem  po- 
testatem in  Ecclesia  constabilientes.  Quare  ita  Divus  Paulus  ad 
Titum  scribebat:  „Reliqui  te  Cretae,  ut  . . . constituas  per  civi- 
tates  Presbyteros,  sicut  et  ego  disposui  tibi“  (1,  5). 

4.  Ex  quibus  eruitur  lesum  Christum  Ecclesiae  moderatori- 
bus  eandem  reliquisse  potestatem  Ipsi  a Patre  delatam,  et  ad 
eundem  finem,  scilicet  ad  supremum  finem  homines  perducendi. 

Ex  hac  accepta  potestate  Ecclesia  servat  et  tuetur  depositum 
omnium,  quae  Cbristus  Dominus  earn  edocuit;  et  Ipsa  est  Ma- 
gistra  et  Index , quae  fallere  vel  falli  non  potest , ad  dirimendas 
quaestiones  et  controversias  quoad  huiuscemodi  doctrinam.  Atque 
idipsum  Cbristus  polliccbatur  illis  verbis:  „Ego  rogabo  Patrem,  et 
ahum  Paraclitum  dabit  vobis,  ut  maneat  vobiscum  in  aeternum, 
Spiritum  veritatis“  (loan.  14,  16).  „Ille  vos  docebit  omnia,  quae- 
cumque  dixero  vobis“  (Ibid.  26).  Qui  cum  mansurus  sit  in  aeter- 
num , plane  constat , Christum  non  Apostolis  tantum  ilium  polli- 
citum  esse,  verum  etiam  successoribus  in  ministerio.  Quid?  Ipse 
etiam  Redemptor  promiserat : „Ecce  ego  vobiscum  sum  omnibus  c 
diebus  usque  ad  consuramationem  saeculi“  (Matth.  28,  20).  Quod 
autem  huiuscemodi  promissis  steterit,  eaque  persolverit,  certiores 
nos  facit  Divus  Paulus  ad  Timotheum  scribens : „ilaec  tibi 
scribo  . . .,  ut  scias  quomodo  oporteat  te  in  dome  Dei  conversari, 
quae  est  Ecclesia  Dei  vivi , columna  et  firmamentum  veritatis^ 

(I.  c.  3.  V.  14.  15). 

5.  Ex  his  a Redemptore  nostro  gestis,  nimium  quantum  com- 
pertum  est  atque  exploratum,  Ipsum  pro  Divinae  sapientiae  suae 
iudicio  partiri  dignatum  esse  universam  fidelium  societatem  in 
gubernatores  et  gubernandos,  in  Ecclesiam  docentem  et  discentem, 
in  Clerum  et  populum.  Enimvero  si  Cbristus  Dominus , quam 
spiritualem  potestatem  constitutam  voluit  in  Ecclesia , non  illi 
quidem  societati  fidelium  detulit , sed  paucis , quos  elegit , qui 
nomine  et  auctoritate  sua  Ipsius  vices  gererent  in  Ecclesia;  exinde 
consequitur,  illos  a reliquis  fidelibus  segregatos  esse,  et  addictos 
officio  suam  regendi  societatem  constituere  coetum  diversum  ab 
aliis , qui  sunt  laici  et  populus  Christianus.  Sicut  autem  parti 
docenti  impouebat  onus  custodiendi  atque  explicandi  ab  Eo  tradi- 
tam  doctrinam  et  latam  docendi  legem,  ita  parti  discenti  manda-  d 
bat , ut  doctrinam  excipcrcnt  et  morcm  legi  gererent ; quorum 
utrumquo  docentis  Ecclesiae  tantum  est  proponere.  Et  quidem 
Cbristus  ipse  aiebat:  „Si  Ecclesiam  non  audierit,  sit  tibi  sicut 
ethnicus  et  publicanus“  (Matth.  18,  17).  Apostoli  autem  ubi- 
cunque  praedicabant  hanc  doctrinam  ct  banc  doccb.ant  legem, 
fidelibus  praecipiebant , ut  illam  servarent,  huic  obtemperarent. 
Atque,  omissis  ceteris,  in  Actibus  Apostolorum  legitur,  quod  Pau- 
lus Apostolus  „Perambulabat  Syriam  et  Ciliciam,  confirnians  Ec- 
clesias;  praecipiens  custodire  praecepta  Apostolorum  et  Seniorum“ 
(15,  41).  Ilinc  discrimcn  illud  exoritur  rerum,  quae  communes 
sunt  Clericis  et  laicis , et  quae  alios  ab  aliis  seccrnunt.  Omnes 
enim , qui  per  fidem  uti  corpus  cobaerent  cum  Christo , invisibili 
Ecclesiae  Capite , unde  supernaturalis  vita  dimanat  et  in  mem- 
bris  transfunditur , omnes  participes  fiunt  huius  vitae;  et  omnes 
eadem  fruuntur  gratia  et  eisdem  Sacraraentis  et  ad  eujidem  finem 
disponuntur,  scilicet  sempiternam  beatitatem.  Discrimen  vero 
Clericos  inter  et  laicos  est,  propterea  quod  illis  onus  regendi  ct 
gubernandi  Cbristus  imponebat , et  ipsorum  est  quicquid  ad  regi- 


men spectat ; his  vero  praecipiebat  Cbristus  obtemperare  et  morem 
gerere  suis  Moderatoribus ; et  ad  eos  pertinet  benigne  excipere 
quae  ab  illis  proponuntur,  illos  colere  et  amore  prosequi. 

6.  Haec  gubernandi  potestas , Ecclesiae  delata,  non  est  con- 
silii  dumtaxat  aut  directionis , sed  est  vera  potestas  legislativa, 
indicialis  et  executiva.  Adeoque  potest  Ecclesia  praecipei’e  quic- 
quid necesse  esse  existimatur  ad  bonum  fidelium  societatis  pro- 
vehendum ; potest  omnes  diiudicare  lites  et  quaestiones  quoad  illas 
res  Ipsi  a Christo  concreditas,  et  praecipcre  obedientiam,  aliqua 
salubri  poena  irrogata;  quibus  sublatis,  inanis  esset  omnis  pote- 
stas , omnis  lex.  Quae  triplex  Ecclesiae  ])otestas  compluribus 
Scripturae  locis  eruitur;  satis  est  pro  omnibus  illud  (Matth. 
18,  15):  „Si  peccaverit  in  te**  etc.  Unde  clarissime  colligitur 
triplex  potestatis  species  Ecclesiae  suae  a Christo  collatae. 

Per  triplicem  hanc  potestatem  perficit  mandatum  suum  Ec- 
clesia et  perducit  homines  ad  exoptatum  finem.  Ast  sicut  nequit 
homo  sibi  sufficere  alium  finem , quam  quern  Deus  ipsi  praesti- 
tuit,  neque  aliter,  quam  Deus  statuerat,  ilium  adsequi,  ita  penes 
semctipsum  non  est  posse  vel  non  posse  Christi  Ecclesiae  esse  et 
legibus  obtemperare , vana  ilia  innixus  spe  alia  quavis  ratione 
supremo  fine  potiundi;  sed  velle  tenetur  in  Ecclesia  tali  fine 
potiri ; illius  omnino  esse , et  latis  ab  ipsa  legibus  obtemperare. 
Hiuc  non  est  Ecclesia  societas  liberae,  sed  necessariae  electionis, 
atque  uti  omnino  necessariani  Cbristus  ipse  ostendebat , cum 
Apostolis  praecipiebat:  „Praedicate  Evangelium  omni  creaturae. 
Qui  crediderit , et  baptizatus  fuerit , salvus  erit ; qui  vero  non 
crediderit,  condemnabitur**  (Marc.  16,  15 — 16).  Omnibus  igitur  prae- 
cipiebat praedicari , quippe  quod  omnes  obtemperare  Evangelio 
tenentur , ut  salvi  fiant,  idque  in  Ecclesia , cuius  fierent  membra 
per  Baptismum. 

7.  Triplex  haec  potestas , quam  Cbristus  Ecclesiae  delatam 
voluit , ilia , quemadmodum  paulo  ante  innuimus , prorsus  erat, 
quam  Ipse  a Patre  acceperat:  aiebat  enim:  „Sicut  misit  Me  Pa- 
ter, et  Ego  mitto  vos**  (loan.  20,  21).  lam  vero,  quam  Ille 
acceperat  potestatem  a Patre,  haec  plena  erat,  perfecta,  abso- 
luta, divina,  a nulla  alia  potestate  pendens:  „Data  est,  inquit, 
Mihi  omnis  potestas  in  coelo  et  in  terra**  (Matth.  28,  18).  Ergo 
eodem  quidem  mode  Ecclesiae  suae  accept.am  conferebat  potesta- 
tem. Atque  ita  omnino  esse  Cbristus  ipse  praefatis  verbis  signi- 
ficat:  „Euntes  ergo  docete**;  ubi  in  ilia  particula  ergo  ostendit, 
Ipsum  mittere  Apostolos  vi  potestatis  a Deo  Patre  acceptae,  cuius 
participes  illos  faciebat.  Re  quidem  vera  ita  plane  Apostoli  in- 
tellexerunt  hanc  ipsis  delatam  potestatem,  nec  aliter  exercuerunt, 
a nulla  scilicet  humana  pendentem  potestate.  Enimvero,  cum 
Petrus  et  loannes  Apostoli  virum  ilium  claudum  sanum  et  inco- 
lumem  reddidissent,  deduct!  in  Synagogam  ludaeorum,  iubentibus 
Pontifice  et  omnibus,  qui  sacerdotal!  genere  erant,  ne  amplius  in 
posterum  praedicarent  lesum  Christum  et  Evangelium,  ipsi  responde- 
runt  „Non  possumus**  (Act.  4,  20).  Cum  alias  propter  Evangelii 
praedicationem  in  vincula  coniecti  fucrunt  Apostoli  et  ab  Angelo 
liberati,  in  conventu  Principum  Pharisaeorum  steterunt;  „inter- 
rogavit  eos  Princeps  Sacerdotum  , dicens , praecipiendo  praecepi- 
mus  vobis,  ne  doceretis  in  nomine  isto,  et  ecce  replestis  lerusalem 
doctrina  vestra.  . . . Respondens  autem  Petrus  et  Apostoli  dixe- 
runt:  Obedire  oportet  Deo  magis , quam  hominibus**  (Act.  5, 
27  seq.).  Utique  hoc  ipso  pacto  Ecclesia  collatam  sibi  potestatem 
intellexit,  neque  ab  exercenda  transversum  unguem  discessit , uti 
ex  innumeris  constat  Traditionis  documentis. 

His  positis  Episcopi , quorum  est  totum  quod  expositum  est, 
maxime  necesse  esse  arbitrantur,  ut  istiusmodi  doctrinac  valor  et 
qualitas  a S.  Concilii  Patribus  declarentur , et  debitae  irrogentur 
poenae  illis,  qui  hac  in  re  seu  i>riscae,  sen  nostrae  aetatis  errores 
sectantur,  et  praecipue  Rationalistis  mythicis,  qui  temere  certe  de 
fundatione , natura,  missione , hierarchia  et  potestate  Ecclesiae 
loquuntur ; ac  vel  in  primis  iure  ac  merito  irrogentur  Regalistis, 
qui  omnino  obnoxiam  statui  vellent  Ecclesiam. 

§ VI. 

Dc  Romano  Pontifice. 

1.  Catholicae  Ecclesiae  Cbristus  pracficiebat  caput  et  centrum 
Petrum  Principem  Apostolorum , cui  honoris  et  iurisdictionis  in 
ca  ])rimatum  conferebat,  ut  ex  Scriptura  et  Traditione  ex])lora- 
tum  omnino  est.  Haec  dogmatica  veritas  sancita  fuit  in  Concilio 
Florcntino,  adsentientibus  quoque  Oraccis  Episco[)is,  (pii  ilhic  con- 
venerant.  Et  sane  (Sess.  VI)  rem  ita  definitam  deprehendimus : 


779 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


780 


„Sanctam  Apostolicam  Sedem  et  Romanum  Pontificem  in  uni-  a 
versum  orbem  tenere  priniatum  , et  ipsum  Romanum  Pontificem 
successorem  esse  B.  Petri  Principis  Apostolorum,  et  verum  Christi 
Vicarium  totiusque  Ecclesiae  caput , et  omnium  Cliristianorum 
Patrem  et  Doctorem  exsistere;  et  ipsi  in  B.  Petro  pascendi,  re- 
p:endi  et  gubernandi  universalem  Ecclesiam  a Domino  nostro  lesu 
Christo  pleuam  potestatem  traditam  esse;  quemadmodum  etiam  in 
gestis  Oecumenicorum  Conciliorum  et  in  sacris  Canonibus  con- 
tinetur.“  Qua  definitione  Concilii  Patres  omnibus  erroribus  et 
distinctionibus , quae  inducendae  forent  ad  Romani  Pontificis  po- 
testatem  minuendam,  iter  omnino  obstruxerunt.  Cum  enim  ipsi 
sanxissent:  „Iesum  Christum  D.  N.  in  B.  Petro  Pontifici  Romano 
plenam  potestatem  pascendi , regendi  et  gubernandi  universalem 
Ecclesiam  tradidisse^,  ipsa  meridiana  luce  clarnus  eruitur,  istius- 
modi  potestatem  talehi  non  esse , qualis  confertur  Archiepiscopis 
aut  Patriarchis ; ast  veram  et  propriam  in  universam  Ecclesiam 
potestatem  Episcopalem;  adeoque  Pontificem  Romanum  praeesse 
universae  Ecclesiae,  sen  ubique  terrarum  diffusae,  seu  in  Concilio 
congregatae. 

2.  Adde  hue  quod  Florentinae  Synodi  Patres  sauxerunt : ^ 
^Romanum  Pontificem  esse  caput  totius  Ecclesiae,  et  Patrem  et 
Doctorem  omnium  Christianorum“ ; quibus  sane  verbis  ipsi  do- 
cuerunt,  Romanum  Pontificem,  uti  Doctorem  universae  Ecclesiae, 
esse  Custodem  et  Interpretem  Divinae  Revelationis  omniumque 
rerum,  quae  cum  ea  utcumque  cohaerent;  hinc  ludicem  omnium 
quaestionum,  quae  in  ipsa  vel  contra  ipsam  excitantur.  Siquidem 
munus  Doctoris  nihil  prorsus  signifiearet,  nisi  ad  illas  omnes, 
usque  ad  unam,  componendas  progrederetur.  Quid  autem  ex  hisce 
eruatur  doctrinis,  cernere  erit  capite  II.  De  iis,  quae  ad  mores 
spectant. 

3.  Denique,  cum  Concilii  Patres  sanxissent,  Romanum  Ponti- 

ficem pascere , regere  et  gubernare  universam  Ecclesiam,  reapse 
declararunt , ipsum  potestatem  habere  condendi  leges  modo  has, 
modo  illas  ad  Ecclesiae  disciplinam  spectantes.  Quod  in  eodem 
cap.  II.  videre  est.  Hac  Florentinae  Synodi  posita  definitione, 
refelluntur  et  confutantur  illi , qui  perperam  intelligunt , quid  et 
quisnam  sit  Romanus  Pontifex,  aut  imminuta  volunt  eiusdem  iura, 
sive  quoad  doctrinam , sive  quoad  potestatem  regendi  et  guber- 
nandi Ecclesiam  universam.  ® 

§ VII. 

De  relatione  rationis  cum  Fide  in  scientiis  naturalibus. 

1.  Ad  firmandam  concordiam  inter  Fidem  et  rationem  illud 

peropportunum  videtur  in  primis,  statuero  quid  sit  Eides , quid 
ratio.  Et  quidem  intelligitur  per  Fidem,  obiective  sumptam,  corn- 
plexus  totus  quantus  est  veritatum , quas  Deus  revelavit ; per 
rationem  vero,  totus  complexus  veritatum,  quas  mens  humaiia  per 
semetipsam  cognoscere  potest  in  qualibet  scientia.  Cum  Amro 
Deus  auctor  sit  turn  Revelationis  turn  rationis,  nihil  in  ilia  reve- 
lare  potuit , quod  adversetur  et  discrepet  ab  eo , quod  per  aliam 
dignoscitur.  Hinc  plane  eruitur,  Fidem  neutiquam  lumini  rationis 
officere  neque  illi  adversari ; Fidem  vero  adeo  non  afferre  moram 
rationi,  quo[minus]  vires  sibi  insitas  explicet,  sed  mirandum  in  mo- 
dum  illas  provehere.  Idcirco  inter  se  repugnaiidi  causa  nullo  pacto 
esse  potest;  ast  tantum  subiectionis  Amritatum  naturalium  super- 
naturalibus,  cum  humana  ratio  subiecta  sit  Deo.  d 

2.  His  praemissis,  complures  naturalis  ordinis  deprehendimus 
veritates,  quas  Deus  ipse  a se  revelavit;  cuiusraodi  sunt  animae 
immortalitas , Decalogus  quoad  mores  etc.  Alias  deprehendimus 
veritates  naturales , quae  quamAus  non  sint  revelatae , tamen  aut 
per  se,  aut  ex  eo,  quod  illinc  consequitur,  cum  revelatis  veritati- 
bus  connectuntur.  Cum  vero  Ecclesia  sit  custos  et  interpres  Rc- 
velationis , omni  iure  pollet  ferendi  iudicium  super  naturalibus 
hisce  veritatibus , aut  aperte  revelatis,  aut  cum  revelatione  aj)te 
cohaereutibus;  propterea  quod  aut  in  libris  revelationum  sunt,  aut 
cum  doctrina  revelata  apte  connexae;  ideo  sunt  Ecclesiae  potestati 
et  iudicio  subiectae,  quae  depositum  tuetur,  et  interpres  est  Rove- 
lationis,  et  index , quae  nec  falli  nec  fallere  potest , quaestionum 
quae  in  earn  excitantur. 

3.  Hinc  prono  alveo  fluit,  quod  humana  ratio,  in  quavis  sese 
exerceat  scientia,  tenetur  supposita,  non  vero  seposita  Revelatione 
progredi.  Quod  si  aliquando  ratio  nonnihil  proponit,  quod  reve- 
lato  dogmati  adversatur , necesse  est  fateamur,  illam  a veritate 
desciscere,  uti  scite  admodum  Divus  Augustinus  monuit  (Epist.  143. 


ad  Marcell.  n.  7):  „Si  ratio  contra  divinarum  Scripturarum  auctori- 
tatem  redditur,  quamvis  acuta  sit,  fallit  veri  similitudine ; nam  vera 
esse  non  potest. “ Itaque  neutiquam  Philosophia  arrogare  sibi 
debet  ius  interpretandi  revelatas  veritates,  accommodans  eas  rationi ; 
sed  subiiciens  Revelationi  rationem  expectet  ab  Ecclesia , non 
fallente  iudice  revelatarum  veritatum,  qui  fieri  possit,  ut  utraque 
inter  se  apte  cohaereant  et  amice  conspirent. 


§ VIII. 


De  natura  civilis  societatis  et  de  relationibiis  ipsam 
inter  et  Ecclesiam. 


1.  Episcopi  Neapolitani  ratum  habentes  damnationis  iudicium 
ill  propositiones , quae  continentur  in  § V.  Syllabi,  scilicet  „Er- 
rores  de  Ecclesia  eiusque  iuribus^,  susceptis  votis  cohaerentes, 
quod  vera  doctrina  damnationis  iudicium  antecedat , exoptarent, 
ut  Vaticaiium  Concilium  apposite  veram  redigeret  doctrinam,  cui 
istiusmodi  errores  adversantur. 

2.  Idem  omnino  exoptarent  quoad  damnatas  propositiones, 
quae  continentur  in  § VI.,  scilicet  „ Errores  de  societate  civili  turn 
in  se,  turn  in  suis  ad  Ecclesiam  relationibus  spectata“. 


§ IX. 

D e m a t r i m o n i 0. 

In  immensa  malorum  colluvie,  queis  nostra  aetas  ingra- 
vescit,  usque  eo  deventum  est,  ut  matrimonii  Sacramentum  pro- 
faiium  reddere  placuerit,  illud  ad  contractum  mere  civilem  redu- 
cendo.  Hinc  necesse  esse  existimamus,  ut  ad  illam  amplitudinem 
et  dignitatem  revocetur,  quo  Dominus  noster  lesus  Christus  ipsum 
evexerat.  Equidem  hac  iliac  susque  deque  editur  in  vulgus,  quo 
res  ad  finem  optatum  perducatur , aliud  esse  contractum , aliud 
Sacramentum  , quod , uti  sacer  ritus,  sanctum  reddit  contractum. 
Quantum  istiusmodi  doctrina  a veritate  distet , nemo  non  videt. 
Re  quidem  vera,  cum  Salvator  noster  Sacramentum  hoc  institue- 
bat,  nullum  natural!  contractu!  ecclesiasticum  ritum  adiiciebat  ab 
eo  separabilem,  sed  contractum  ipsum  ad  Sacramentum  evehebat. 
Et  quemadmodum  ex  moral!  poenitentiae  virtute  Sacramentum 
fecit  poenitentiae,  ita  naturalem  contractum  matrimonii  Ipse  fecit 
matrimonii  Sacramentum.  Enimvero  cum  Divus  Paulus  loquitur 
de  matrimonio : „ Sacramentum  hoc  magnum  est“  (Eph.  5,  32), 
nequaquam  significat  ritum  sacrum  a Christo  Domino  contractu! 
adiectum,  sed  ipsum  contractum  intelligit  evectum  ad  Sacramen- 
tum. Idque  luculentissime  constat  ex  iis  quae  sequuntur : „Ego 
autem  dice  in  Christo  et  in  Ecclesia.“  Et  sane,  ipse  comparans 
coniunctionem  maritalem  iunctioni  lesu  Christi  cum  Ecclesia, 
aperte  significat,  nullo  modo  se  loqui  de  sacro  ritu  addito;  sed  de 
ipso  contractu  ab  ipso  Christo  eo  amplitudinis  evecto,  quo  sym- 
bolis  exprimeret  coniunctionem  Ipsius  cum  Ecclesia.  Haec  fuit 
constans  et  perpetua  Ecclesiae  traditio , ut  videre  est  in  operibus 
SS.  Patrum,  quorum  series  non  intermissa  refertur  a Bellarmino. 
Qua  proposita  doctrina,  pro  certo  habendum,  apud  fideles  ratio- 
nem contractus  non  esse  secernendam  a Sacramenti  ratione.  Qua- 
propter  ubi  contractus,  ibi  et  Sacramentum  erit ; aut  Sacramentum 
non  est,  et  ne  contractus  quidem.  Hue  accedit,  quod  etiamsi  con- 
siderari  velit  matrimonium  uti  contractus , tamen  non  est  con- 
tractus mere  civilis  siciit  ceteri  sunt,  quos  civilis  lex  ad  libi- 
tum temperat , sed  contractus  naturalis , sui  iuris , alius  ab 
aliis , naturae  omnino  peculiaris , quern  ita  praescriptum  et 
ordinatum  voluit  Deus.  Nec  aliter  Pontifex  Pius  VI.  scribe- 
bat  ad  Carolum  Episc.  Agriensem , die  11.  lulii  an.  1789: 
„ Matrimonium  non  est  contractus  mere  civilis,  sed  contractus  na- 
turalis divino  iure  ante  omnem  civilem  societatem  institutus  et 
firmatus;  qui  etiam  hoc  insigni  discrimine  differt  ab  alio  quo- 
cumque  mere  civili  contractu,  quod  in  eo  genere  civilis  consensus 
certis  de  causis  interdum  per  legem  suppletur,  in  matrimonio  vero 
nulla  hominum  potestate  suppler!  consensus  valeat.“  Atque  haec 
doctrina  iampridem  innotescebat.  Glossa  enim  ad  Decret.  par.  2. 
Cans.  XXVII.  c.  Quidam  vohim,  sic  ait:  „Cum  matrimonium  ma- 
gnum sit  in  Christo  et  in  Ecclesia  Sacramentum,  et  tempore  anti- 
quius  est  et  usu  communius.  Antiquius , quia  ante  peccatum 
institutum  est ; communius , quia  cum  Sacramenta  omnia  sint  in 
Ecclesia  Dei,  hoc  tamen  apud  omnes  gentes  est;  sanctitas  autem 
eius  non  est  nisi  in  monte  sancto , hoc  est  ubi  Ecclesia  aedi- 
ficata  est.^ 


781 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  I.  Cap.  I.  § VI. — IX.  — Cap.  II.  § I. — II. 


782 


CAPUT  II.  De  its,  quae  ad  mores  spectant. 

§ I. 


Nonnulla  adiiotantur,  quae  in  genere  ad  catliolicam 
moralem  attiiient. 


1.  In  parte  dogmatica,  constabilita  existentia  Dei  et  liomiiiis 
creatione  ad  imaginem  Eius , illud  additum  est , bane  Dei  iinagi- 
nera  in  bomine  positam  esse  in  intellectu,  in  libera  voluntate,  in 
dominatione  super  rebus  creatis  a Deo  illi  delata,  eaque  omnia  a 
Deo  pendentia  hominem  accepisse.  Xunc  inspiciendum  superest 
quousque  haec  hominis  a Deo  dependentia  sese  extendat.  Dens, 
summa  bonitas,  perfectus  ordo,  immobiliter  adhaeret  huic  bonitati, 
huic  ordini , qui  ipsemet  est;  bine  in  agendo  non  agit  nisi  per 
bonitatem  suam,  per  suum  ordinem,  nempe  propter  semetipsum; 
^Universa  propter  Semetipsum  operatus  est  Dominus“  (Prov. 
lb,  4).  Idcirco  in  Exod.  15,  11.  dicitur  Dens  esse  „Magnificus  in 
sanctitate^ ; et  Regum  I.  2,  2:  „Non  est  sanctus , ut  est  Domi- 
nus.^  Cum  autem  iam  dictum  sit,  impressisse  Deum  in  bomine  b 
imaginem  suam  in  intellectu  et  in  voluntate,  bine  intellectus  et 
voluntas  bominis  similes  esse  debent  intellectu!  et  voluutati  Ipsius, 
scibcet  adbaerere  bomines  tenentur  ordini  et  bonitati , adeoque 
debet  bomo  intellectu  suo  secundum  veritatem  iudicare,  voluntate 
autem  operari  secundum  veram  bonitatem.  Quoniam  autem  in 
Deo  ordo  et  bonitas , seu  sanctitas , legem  coustituunt  aeternam, 
iuxta  quam  Ipse  operator,  ita  tenetur  bomo  in  omni  opere  suo 
conformem  se  exbibere  legi  buic  aeternae.  Ambigendum  non 
est , quin  regula  proximo  bumanorum  actuum  sit  bominis  con- 
scientia  iuiiixa  ratione ; ast  ratio  baec  imperans  voluutati  tenetur, 
uti  iam  dictum  est,  secundum  banc  aeternam  Dei  legem  iudicare 

et  ab  ipsa  pendere.  Quare  David  Ps.  4.  ita  sciscitabatur : „Multi 
dicunt,  quis  ostendit  nobis  bona?'*  Et  ipse  responsum  dat : „Signa- 
tum  est  super  nos  lumen  vultus  tui,  l3omine“;  quasi  diceret,  uti 
rein  explicat  Divus  Tbomas  (1^  2^®  q.  19.  a.  4):  „Lumen  rationis, 
quod  in  nobis  est , in  tantum  potest  nobis  ostendere  bona  et 
uostram  voluntatem  regulare,  in  quantum  est  lumen  vultus  tui, 
id  est  a vultu  tuo  derivatum.**  Hinc  aperte  rem  concludit  idem 
Doctor  Augelicus  (cit.  loc.) , bumanae  voluntatis  bonitatem  magis  q 
a lege  aeterna,  quam  a ratione  pendere. 

2.  Id  omnino  dicendum  de  bomine  in  statu  naturalis  ordinis 
inspecto ; sed  cum  ilium  evexerit  Dens  ad  supernaturalem  statum, 
cumque  ipsi  Revelatiouein  largiri  diguatus  sit,  buic  alium  legum 
et  praeceptorum  ordinem  adiecit , quae  statum,  ad  quern  evectus 
erat,  maxime  decerent;  in  quo  ordine  quo  magis  rem  firmaret, 
persaepe  repetitum  voluit  per  Revelatiouein  illud  ipsurn,  quod  in- 
ditum  ei  erat  per  rationem. 

3.  Ex  bac  doctrina  consequitur , bominem  duplici  lege  ad- 
stringi,  natural!  scilicet  ipsi  patefacta  per  rationem  et  saepe  per 
Revelationem,  et  positiva  patefacta  per  Revelatiouein.  Hanc  legem 
positivam  Deus  bomini  biiponebat , nosceiis  ipsum  ea  iiidigere, 
ratione  sublimioris  status,  ad  quern  evectus  erat. 

Quaternis  argumentis  desumptis  ex  Ps.  18.  id  ostenden- 
dum  aggreditur  Divus  Tbomas  (P  2“®  ip  91.  a.  4).  Ait  enim : 
„Lex  Domini  immaculuta,  id  est  nullam  peccati  turpitudinera  per- 
mitteus;  convertens  animas,  quia  non  solum  exteriores  actus,  sed 
etiam  internes  dirigit.  Testimonium  Domini  fidele,  propter  certitu- 
dinem  veritatis  et  rectitudinis.  Sapientiam  praestans  parvulis,  d 
in  quantum  ordinat  bominem  ad  supernaturalem  bnem  et  divi- 
num.**  nine  plane  eruitur,  bomini  in  omnibus  actibiis  perspectam 
habendam  esse  legem  naturalem  et  positivam,  utraimjue  acceptam 
a Deo,  ad  quarum  normam  sues  actus  dirigere  teneatur. 

Haec  doctrina  mirandum  in  moduni  configit  quotquot  facero 
student  moralem  non  pendentein  a Deo  atque  a Divina  lege ; nec 
non  nimium  quantum  Pii  IX.  commendat  sapientiam,  qui  doctri- 
nam  banc  illitam  fuco  damnabat,  sicuti  videre  est  § Vll.  Syllabi 
„Erroros  de  Etbica  natural!  ot  Cbristiana**. 

§ 11. 

De  officiis  obedientiae  Ecclesiae  et  Pontifici  Maximo. 

1.  Ilactenus  animadvertimus,  fideles  duplici  lego  teneri,  na- 
tural! scilicet  et  revelata , (piae , utpoto  tabs , a Deo  Ecclesiae 
commissa  est,  uti  iam  in  parte  dogmatica  demonstratum  est.  Ipsa 
Ecclesia  depositum  servans  Divinae  Revelationis,  et  cum  sit  iudex, 
quae  nec  fallere  nec  falli  potest,  omnium  quaestionum,  quae  circa 


earn  excitantur,  auctoritate  a Deo  exornata  fuit;  bine  iure  pollet 
proponendi  et  interpretandi  banc  legem,  seu  veritates  credendas 
respiciat  seu  errores  aversandos  seu  res  faciendas , sive  ad  ilia 
omnia  constabilienda,  quae  ad  disciplinam  pertinent.  Istiusmodi 
iuri  Ecclesiae  collate  respondet  in  fidelibus  officium  obtemperandi 
in  omnibus,  quae  ab  Ecclesia  proponuntur  turn  in  veritate  am- 
plectenda,  turn  in  erroribus  aversandis,  turn  in  faciendo  quicquid 
ipsa  praescribit,  et  fideles,  qui  causas  praetexunt,  per  quas  parere 
abnuunt  cuilibet  praecepto  Ecclesiae,  obedientiam  detrectaut  ipsi 
Deo  iuxta  illud  Lucae  10,  IG:  „Qui  vos  audit,  me  audit,  et  qui 
VOS  spernit,  me  spernit.‘‘ 

2.  Huic  Ecclesiae  Christus  Petrum , uti  Caput,  pi’aoficiebat 
eiusque  Successores , qui  utique  Romani  Pontifices  sunt , quibus 
primatum  detulit  bonoris  et  iurisdictionis  super  universam  Eccle- 
siam.  Romanus  bic  Pontifex , uti  in  parte  dogmatica  demonstra- 
tum est,  iuxta  Florentinae  Synod!  defiuitionem  est  Magister  et 
Doctor  omnium  Cbristifidelium;  atque  ita  inspectus  iure  pollet 
pi’oponendi  veritates  credendas  et  errores  veritatibus  ipsis  adversos 
condemnandi.  Ipse  est  universalis  Pastor  Ecclesiae,  quam  lesus 
Cbristus  concreditam  ei  voluit,  ut  pasceret,  regeret  et  gubernaret. 
Et  quia  tali  praeditus  auctoritate , iure  pollet  proponendi  omnes 
quascumque  leges  necessarias  arbitrator,  aut  recto  regimini  aptas 
et  congruentes.  Ipse,  pro  auctoritate  sua  a Christo  tradita,  sa- 
pientiae  suae  iudicio  quandoque  omnes  arcessit  Episcopos;  bos  in 
Conciliis  Oecumenicis  colligit;  saepe  a dissitis  Episcopis  sententias 
excipit;  interdum  deuique  ob  potestatis  plenitudinem  a Christo 
acceptam  ipse  a se  proclamat  veritates , errores  damnat  et  pro- 
mulgat  leges.  Ergo  pro  iuribus,  queis  Summus  Pontifex  pollet, 
omnes  Cliristifideles  tenentur  eius  obtemperare  mandatis,  seu  quoad 
veritates  tenendas,  seu  quoad  errores  aversandos,  seu  quoad  res 
faciendas. 

3.  Idem  ipse  Romanus  Pontifex  in  actum  revocans  quam  ei 
contulit  Christus  auctoritatem  in  suis  fungendis  muneribus  sive 
Doctoris,  sive  ludicis,  sive  Pastoris,  varias  agendi  adhibet  rationes 
in  proponendis  veritatibus  amplectendis , erroribus  aversandis  et 
rebus  faciendis.  Pro  diversis  enim  adiunetis  teraporis , loci,  per- 
sonarum  et  errorum  renascentium,  normam  stabilem  ac  perpetuam 
habere  nequit  in  adhibenda  auctoritate  sua;  quae  pro  quibus- 
cunque  istiusmodi  adiunetis  numquam,  nec  latum  unguem,  potest 
imminui  aut  extenuari.  Quascunque  igitur  adhibet  ille  rationes, 
mode  eonstet  ipsum  uti  Caput  et  universae  Ecclesiae  Magistrum 
praecipere , tenentur  fideles  in  conscientia  sua  voci  et  mandatis 
eius  omnino  obtemperare. 

4.  Quae  inde  fluunt  corollaria,  seu  quoad  Ecclesiam,  seu  quoad 
Summum  Pontificem,  sunt: 

Primo.  Quameunque  aut  Ecclesia  aut  Pontifex  veritatem 
proponit  credendam  tanquam  contentam  in  deposito  Revelationis, 
tenentur  fideles  credere  in  conscientia  sua,  scilicet  internum  prae- 
bere  assensum  intellectus ; voluntate  autem  adbaerere , eo , quo 
modo  proposuit  Ecclesia  aut  Pontifex. 

Secundo.  Quameunque  doctrinam  uti  Revelation!  adversam 
Ecclesia  aut  Pontifex  condemnat,  ubicunque  istiusmodi  doctrinae 
sunt  et  deprehenduntur , sive  in  scientiis  sacris , sive  aliis  atque 
aliis  scientiis , tenentur  fideles  omnimoda  intellectus  subiectione 
sententiam  excipere  damnationis  et  aversari  errorem , quo  modo 
damnatus  sit , cum  Ecclesia  et  Pontifex  sint  Revelationis  Inter- 
pretes , et  Indices  uunquam  fallentes  in  componendis  aut  diiudi- 
candis  quaestionibus,  quae  excitari  possunt. 

Tertio.  Quemadmodum  principia  omnia,  quae  bominum  regunt 
societatem  , sive  in  internis  relationibus  gubernantium  ad  guber- 
natos , sive  in  externis  status  ad  statum , iustitia  innituntur  et 
naturali  honestate,  quarum  utraque  a Deo  quoque  revelata,  uti  ex 
quamplurimis  eruitur  Scripturae  locis ; ita  omnia  baec  principia 
Ecclesiae  et  Pontificis  iudicio  subiiciuntur , quorum  est  iudicium 
ferre  de  illorum  iustitia  aut  iniustitia , bonitate  aut  malitia , ut 
omnia  paucis,  de  illorum  moralitate.  Nunc  vero  cum  Ecclesia  et 
Pontifex  de  illis  indicium  ferunt , scilicet , de  lihertate  in  lihris 
edendis , de  lihertate  coyiscientiae , de  lihertate  cultus,  de  Ecclesia 
libera  in  libero  statu,  deque  ceteris  impiorum  delirantium  inventis, 
neutiquam  fines  suae  iurisdictionis  exccdunt,  sed  de  iis  iudicium 
ferunt,  quae  ad  suam  potestatem  omnino  pertinent,  et  Fideles  se 
subiicere  tenentur  eorurn  iudicio. 

Quarto.  Persaepe  Ecclesia  et  Pontifex  pracscribunt  et  vetant 
ea , (juae  ad  conseientiae  regulas  spectant,  uti  sunt  iusiurandum, 
votum,  contractus  et  cetera  eiusmodi.  Turn  enimvero  Ecclesia  et 
Pontifex,  quod  ox  Revolatione  est,  peculiaribus  bumanae  con- 


783 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


784 


scientiae  casibus  accommodantes,  normas  praescribunt,  iuxta  quas 
fideles  habent,  quid  agendum  et  quid  omittendum.  Idcirco  in 
omnibus  istiusraodi  casibus,  ad  conscientiae  regulas  spectantibus, 
fideiium  est  res  licitas  Yel  illicitas  habere  prout  Ecclesia  aut 
Pontifex  iudicarunt , et  iuxta  latum  ab  illis  iudicium  aut  facere 
aut  faciendo  se  abstinere. 

Quinto  demum , Ecclesiae  aut  Pontificis  cum  sit  ducere  ho- 
mines ad  supremum  finem  fide , morum  disciplina , cultu  seu  pu- 
blico seu  privato,  iure  pollent  omnes  condendi  leges,  quas  putant 
necessarias  aut  opportimas,  in  iis  quae  ad  ilia  spectant ; et  fideles 
in  sua  conscientia  tenentur  mandatum  excipere , legibus  obtem- 
perare  easque  ad  amussim  tueri  et  servare. 

5.  In  his , quae  ex  deductis  corollariis  hactenus  enumerata 
sunt , cum  de  rebus  agatur , quae  materiae  gravis  sunt , fideles, 
qui  non  obtemperant,  graviter  delinquunt  et  contemerant  se  culpa 
mortali.  Sed  quoniam , uti  dictum  est  in  parte  dogmatica , non 
agunt  vitam  in  solitudine,  at  in  societatem  congregati,  ita  fideiium 
societates  omnia  servare  tenentur,  quae  iam  dicta  sunt,  scilicet 
praecepta  et  decisiones  Ecclesiae  vel  Eomani  Pontificis  excipere, 
atque  ita  agere,  ut  vigeant  et  serventur  a civibus.  Hinc  infandi 
facinoris  conscia  est  apud  Deum  quaelibet  civilis  potestas , quae 
aut  non  excipit  Ecclesiae  vel  Rom.  Pontificis  leges  et  decisiones, 
aut  obstat,  quominus  excipiantur  et  observentur. 

Istiusmodi  doctrinis , ex  Scriptura  desumptis  et  Traditione, 
damnantur  qui,  sive  catholici  sint  sive  acatholici,  aut  falsis  innixi 
doctrinis  aut  inanes  et  fictitias  distinctiones  commenti,  extenuaut 
aut  certe  imminuunt  Ecclesiae  et  Pontificis  potestatcm  atque 
auctoritatem , immunes  statuunt  fideles  ab  obedientia , et  culpa 
eximunt. 

§ in. 

De  iuribus  familiae. 

1.  Ilinc  demagog!,  illinc  civiles  potestates,  quo  populus  in- 
stituatur  et  componatur  ad  normas  a se  praescriptas , familiae 
ideam,  qualis  a Deo  facta  est,  incestare  et  corrumpere  studuerunt. 
Illi  auferre  conati  sunt  capiti  auctoritatem,  et  subiectionem  in  fa- 
miliae membris , a Deo  praescriptara.  Istae , cum , iuxta  suum 
pantheismum  de  Deo  Statu , quicquid  est  civium  usurpaverint, 
ademta  familiae  iura  et  auctoritatem  eius  capiti  voluerunt. 

2.  Maxima  profecto  ex  his  conatibus,  ex  hoc  fonte  derivan- 
tur  mala.  Laxatis  quidem  fraenis  omnis  auctoritatis , illi  quot 
sunt  vellent  iuventutem  ad  omnem  licentiam  atque  ad  nefandis- 
sima  quaeque  institutam.  Hae  vero  omni  auctoritate  potitae, 
Omni  familiae  iure,  ita  rectam  volunt  iuventutis  institutionem , ut 
populi  sint  tamquam  instrumentum  luminibus  orbum,  suis  mani- 
bus  attrectandum. 

3.  Quo  tot  tantisque  malis  occursetur,  Ecclesia  familiae  iura 
vindicet , irroget  illinc  debitas  demagogis  poenas , hinc  civilibus 
potestatibus , quae  nimium  quantum  sese  in  rebus  familiae  in- 
gerant,  definiendo,  quae  est  forma,  quam  Deus  praescripsit  dome- 
sticae  societati,  et  significando  familiae  capitibus , quae  sunt  mu- 
nera  et  officia,  quae  Deus  ipsis  conferebat,  omnino  obeunda,  cum 
parvae  huic  societati  praeficiebantur. 

§ IV. 

Quid  agendum  adversus  aetatis  nostrae  religiosum  in- 

d if  f e r e n t i s m u m , et  qua  ratione  in  populis  Catholica 

Veritas  prove hatur  et  vigeat. 

_ Tam  fallaces  quaqueversus  diffusae  et  propugnatae  doctrinae, 
impiae  ephemerides,  opuscula  venenis  scatentia,  librorum  editiones 
ad  effraenatam  licentiam  excitandam  comparatae,  convictus,  societii- 
tes , gymnasia , scholae , tamque  multa  pravitatis  incitamenta, 
societatem  ab  imis  sedibus  concusserunt , exterminando , tenebris 
offundendo  et  quavis  ratione  doctrinas  illas  corrumpendo , quibus 
actiones  humanae  dirigendae  sunt  turn  quoad  partem  religiosam, 
turn  quoad  moralem,  turn  socialem.  His  excussis  evulsisque 
doctrinis , in  quemdam  indifferentismum  populus  prolapsus  est. 
Hinc  quo  se  vertat,  quid  credere,  quid  facere,  quid  velle  debeat, 
nescit.  Huic  tantorum  malorum  origin!  quo  praesentius  occurse- 
tur , Episcopi  Neapolitan!  Vaticani  Concilii  sapientiae  haec  in 
actum  redigenda  subiiciunt. 

1.  Catechismum  catholicum,  religiosum,  moralem,  politicum 
concedere,  evulgare,  dilfundere  in  populo  fideiium , qua  fieri  pos- 
sit,  facillimum  in  modum , at  cuiusvis  captui  accommodatum ; qui 
sit  omnibus  schola,  et  documentum  permanens  in  populo.  Ibi 


a omnis  Catholica  veritas,  omnis  religiosus  ritus,  omnis  Ecclesiastica 
disciplina  explicetur,  declaretur,  demonstretur  tarn  perspicuis  mo- 
dis,  ut  vel  ipsi  rudiores  intelligant  et  doctrinas  excipiant.  Ibi 
extricentur  et  refellantur  omnes  obiectiones  aut  a nostri  aevi  in- 
credulis,  aut  Christian!  spiritus  reraissione  et  torpore  propositae. 
Quodlibet  vertatur  in  idioma,  et  sit  liber  universalis  et  uniformis 
institutionis. 

2.  Catecheses , seu  instructiones  iuxta  consuetas  formas 
(vulgo  catechisticas)  fidelibus  tradendae,  quae  sint  frequentissimae, 
queis  det  operam  quilibet  Christianas  homo , cuiusque  gradus  sit, 
communi  animarum  amore  ac  studio  inflammatus. 

3.  Studiosae  iuventutis  institutio , seu  Clericorum  seu  laico- 
rum , ex  fallacium  doctrinarum  diluvio  et  indifferentismo , quo 
absorbetur  societas,  eripiatur. 

4.  Alia  atque  alia  ministerii  opera  in  actum  redigere ; Sacer- 
dotes  arcessere,  ut  omnes  in  agro  Ecclesiae  adlaborent:  cuicumque 
idoneitati  et  intelligentiae  officium  sit. 

5.  Ita  agere,  ut  Clerus,  quoad  eius  fieri  possit,  alacritate, 
scientiis,  disciplina  promptus  et  idoneus  evadat,  quo  fortis  et  in- 

b territus  possit  praelia  Domini  praeliari ; omni  scientia  exornetur, 
summa  dialectica,  assidua  exercitatione  docta  et  erudita,  quasi  in 
arenam  descendendo. 

6.  Colatur  eloquentia,  Ecclesiae  Patrum  vestigiis  insistendo, 
copia  et  vi  sacrorum  textuum,  qui  sint  ad  amussim  accommodati, 
recte  dispositis , validis  selectisque  argumentis  pro  re  nata , pro 
tempore  et  loco ; hinc  facessat  quaevis  iniuria,  exprobratio,  irrisio, 
ironice  dicta.  Gravitas  doctrinae  et  perspicuitas  cum  mitibus 
modis  apte  connexa,  quae  est  rhetorica  Christianorum , sit  dos  et 
ipsius  ornamentum.  Ad  quam  comparandam  solida  requiratur  in- 
stitutio, altiora  Theologiae  dogmaticae  et  moralis  studia,  quibus 
nemo  carere  potest , qui  dat  nomen  Ecclesiae : quaevis  alia  doc- 
trina  declarandis,  propugnandis,  demonstrandis  Catholicae  doctrinae 
veritatibus  unice  inserviat. 

7.  Quo  magis  instructus  magisque  idoneus  evadat  Clerus, 
adeo  ut  possit  conserta  vi  collatisque  signis  pugnam  inire  adver- 
sus consceleratorum  hominum  turbam,  qui  Ecclesiae  iura,  auctori- 
tatem, absolutam  ditionem  oppugnant,  magnopere  interesse  videtur, 
ut  adprnne  calleat  lus  Canonicum , lus  publicum  Ecclesiasticum ; 

c una  eademque  sit  omnino  disciplina.  Neque  abs  re  erit,  si  aliqua 
methodus  praescribatur,  qua  proposita,  iuventus  Ecclesiae  addicta 
in  ingenio  perficiendo  promtior  fiat  et  optatam  metam  alacrior 
pertingat. 

§ V. 

APPENDIX. 


Non  null  a proponuntur,  circa  quae  expedire  videtur 
ut  opportuna  consilia  ineantur. 


1.  Utrum  lex  circa  matrimonium  a Tridentina  Synodo  san- 
cita  (Sess.  XXIV.  de  refer,  matr.  cap.  I.  Tametsi) , retinenda  sit 
eo  ipso  mode , rjuo  nunc  est , scilicet  ut  iis  in  locis  obliget , ubi 
recepta  fuit,  vel  magis  e re  sit  declarare  ablatam  quamlibet  ex- 
ceptionem  quoad  legis  promulgationem  pro  omnibus  Catholicis,  et 
ad  nuptias  valide  ineundas  requiri  parochi  proprii  praesentiam, 
nec  non  duorum  vel  trium  testium. 

2.  Quoad  matrimonii  impedimenta  aliqua  temperatio  sumenda, 
e.  g.  auferre  impedimentum  inter  affines  et  consanguineos  in 

d quarto  gradu. 

3.  Sponsalium  instabilitas  postulat,  ut  aliquod  ineatur  con- 
silium, quo  malis  occursetur,  quae  originem  ducunt  a sponsionum 
facilitate,  quae  vel  incaute,  vel  callide  fiunt  ab  adolescentioribus, 
qui  postea  stare  promissae  fidei  nolunt.  Hinc  feratur  lex,  iuxta 
quam  valida  non  sint,  nisi  nonnullis  appositis  conditionibus. 

4.  Aliquod  ineatur  consilium  sanctius  sapientiusque  adversus 
tot  inventa  ad  depravandos  mores  comparata,  quae  nunc  potissi- 
mum  derivantur  a magnetismo  animal!  quoad  omnes  formas  som- 
nambulism!, sportismi,  spiritism! ; quae  omnia  quidem  ad  corrumpen- 
dos  mores  impietas  commenta  est.  Satis  enim  non  esse  videtur, 
quidquid  hactenus  factitatum  est  et  quidem  in  casibus  peculiaribus. 

5.  Instaurentur  poenae  et  ecclesiasticae  censurae  in  eos,  qui 
ad  singulare  certamen  descendant,  quorum  numerura  in  immen- 
sum  increbuisse  quotidie  intuemur. 

6.  Ad  coercendam  nimiam  licentiam,  a libera  libellorum  pra- 
vorum  ac  impiorum  editione  derivatam,  aliquod  sapiens  suscipiatur 
consilium. 

7.  Quo  commodior  ac  facilior  Sacrae  Scripturae  lectio  fiat 


785 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  I.  Cap.  II.  § II. — V.  — Pars  II.  Cap.  I.  ^ I. — III. 


786 


et  exiguae  molis,  utrum  aliqua  versio  vernaculo  sermone  edita  ac  a 
sine  notis  permittenda  sit. 

PARS  SECUNDAi. 

QUOAD  ECCLESIAE  DISCIPLINAM. 

Impii  aetatis  nostrae  oninigeuas  corruptelaru7n  illecebras  in 
actum  redigendo,  perfrictae  frontis  homines,  contenta  voce  ad 
ravim  usque  inclamantes,  societatem  una  simul  cum  iis,  qui  rerum 
publicarum  adsident  gubernaculo,  atheismum  omnino  sapere  de- 
bere  pro  viribus  contendunt , et  Deum  0.  M.  intra  coelorum 
claustra,  fidem  in  privata  conscientia,  et  Religionem , ut  ipsi 
aiunt , in  ecclesia  et  sacrariis  occludere.  Itaque  bella  inferre 
audent,  et  districtis  ensibus  eo  vires  intendunt,  ut  ab  hac  rerum 
universitate  omnique  sociali  convictu  virtus  et  Ecclesiae  actio 
exterminetur  ac  funditus  deleatur.  Quae  cum  ita  sint , omnes, 
quotquot  sunt  catervae  impiorum,  cum  inter  sese  coiverint  diris- 
que  exagitatae  acies  instruere  et  concurrere  sategerint , opus  est, 
ut  Ecclesiae  actio  raagis  severa  et  perbelle  instructa  adhibeatur. 

Et  quod  ad  ipsam  actionem  spectat,  necesse  esse  existimamus,  ut, 
quoad  eius  fieri  possit , unitas , efficacia , idoneitas  in  iis,  qui  in 
gubernanda  Ecclesia  primas  gerunt , et  qui  istorum  vocantur  in 
adiutorium,  dexteritas  in  agendo  quam  maxime  in  bonum  spiri- 
tuale  omnium  fidelium  promoveatur.  Itaque  quiuque  sequentibus 
capitibus , quae  ad  rem  nostram  magis  facere  videntur , suscepta 
vota,  sicut  ab  initio,  omnia  Sanctissimo  Domino  Nostro  Pio  Pa- 
pae  IX.  et  Episcopis  ab  Ipso  congregatis  humillime  proferuntur. 

CAPUT  I.  De  imitate  actionis. 

Norunt  profecto  impii,  quod  eo  fortior,  quo  magis  unita  sit 
vis;  adeoque  nihil  intentatum  i-elinquunt,  quo  velut  instructam 
aciem  ipsi  sese  habeant  et  conferto  agmine  omni  opum  vi  lesu 
Christi  Ecclesiae  vires  perfringere , discindere  ac  labefactare  con- 
nitantur.  Quamobrem  illud  omnino  opus  est,  ut  in  Catholico 
Sacerdotio  magis  ac  magis  unitas  actionis  constabiliatur , et , Dei 
afflante  gratia,  impiorum  astus,  insidias,  dolos  propulsare  valeat, 
utcunque  ipsi  nefario  ausu  aggrediuntur.  Cui  certe  actionis  uni- 
tati  duo  vel  in  primis  nobis  praesto  esse  videntur.  Alterum,  quod  ^ 
in  Concordia  Episcopatus  et  Cleri  cum  Romano  Pontifice  lesu 
Christi  vices  in  terris  gerente  positum  est,  uti  Sauctitas  Tua  in 
Allocutione  habita  die  9.  Decembris  1854,  cuius  initium  Singulari, 
scite  admodum  animadvertit  „veteres  Catholicae  fidei  propugna- 
tores  de  pertinacissimis  haeresibus  retulisse  victoriam,  cum  scilicet 
una  secum  et  cum  Apostolica  Secle , tamquam  cum  duce  suo  con- 
iuncti  milites , firmo  animo  erectoque  in  certamen  descendissent‘‘. 
Enimvero  cum  ita  placuerit  lesu  Christo  constituere , qui  suas  in 
terris  gereret  vices , Petri  Successorem , disciplina , quae  ad  ex- 
ternae  actionis  regimen  spectat  huiusce  a Christo  constabilitae 
societatis,  cui  nomen  inditurn  est  Ecclesiae,  et  quae  est  eius  cor- 
pus, nullum,  qui  praecipuus  sit  motor  et  centrum  medium  agnoscit, 
quam  Pontificem  Maximum,  Successorem  Petri,  vices  Christi  ge- 
rentem,  qui  est  invisibile  Caput,  unde  omnis  potestas  est  quoad 
Ecclesiae  regimen,  et  per  Pontificem  ipsum,  pro  I’erum  ac  tem- 
porum  conditione,  singulis  eius  membris  accommodatur,  tamquam 
Custodem  atque  Interpretem  sanctissimae  Christi  voluntatis , Ma- 
gistrum  ac  supremum  ludicem  rei  christianae  nunquam  fallentem. 
Quae  doctrina  adeo  est  de  rei  essentia , ut , ilia  e medio  sublata,  “ 
quaecunque  constare  nequeat  disciplina,  et  Ecclesiae  corpus,  uti 
capite  diminutum , ipsa  sua  corrueret  mole.  Cuius  rei  conscii 
penitus  saeculi  filii,  ut  a dogmate  et  moribus  lesum  Christum 
prorsus  sublatum  volunt,  ita  in  Ecclesiae  disciplina  omnino  ex- 
trudere  Romanum  Pontificem  conantur.  Testis  est  trium  saeculo- 
rum  historia,  quum  Statolatri,  quibus  nihil  potius  est,  quam  statum 
impense  colentes,  Episcoporum  potcstati  in  suis  Dioecesibus  effuse 

' Quod  Emus  Card.  Archiepiscopus  Riarius  Sforza  in  suis  ad 
Rmum  Concilii  Vaticani  Secretarium  litteris  annotavit,  „si  in  hoc  opere 
aliqua  menda  typographica  irrepsisse  videantur,  et  fortasse  etiam  quae- 
dam  non  ea,  qua  par  est,  perspicuitate  explanata,  hoc  angustiae  tem- 
poris  et  officio  servandi  secretum“  attribuendum  esse  (cf.  supra  p.  769  b), 
id  praecipue  ad  banc  secundam  partem  referri  videtur.  Nos  ea  sola 
correximus,  quae  appareret  menda  esse  typographica.  Aliquos  ex  iis 
locis,  qui  intellectu  sunt  difficiliores , notis  infra  textum  adiectis  ex- 
plicavimus.  — Etiam  reliquae  notae  infra  textum  huius  postulati  ad- 
iectae  nostrae  sunt. 


adulari,  nunquam  desierint,  quo  facilius  sui  iuris  fierent,  pontificia 
potestate  emancipari.  At  istiusmodi  adulationes,  continenter  pro- 
fusae  Parochis  in  Episcopos,  Presbyteris  in  Parochos  et  laicis  ipsis 
in  Clericos,  adprime  edocuerunt,  istiusmodi  hominum  politicen,  sub 
vulpe  latitantem , in  eo  sitam  esse,  scilicet  „Divide  et  impera^ 
nimium  quantum  autiquatum,  ut  incautis  praescribi  in  posterum 
possit.  Unio  igitur  et  maxima  concordia  cum  Romano  Pontifice 
sit  basis  et  fundamentum  omnis  disciplinae,  adeo  ut  qui  cum  Pon- 
tifice non  colligit,  disperdat. 

Alterum,  quod  in  actionis  unitate  Ecclesiae  maxime  desidera- 
tur,  illud  est,  ut  Episcopi  una  cum  Clero  in  operibus  ministerii 
ita  agant,  ut  absolutissima  mentis  et  cordis  unio  in  Christi  fideli- 
bus  cum  Romano  Pontifice  excitetur.  Siquidem  magnopere  id 
praestare  poterit , ut  in  catholicae  fidei  professione  quam  quod 
maxime  addat  animos  et  firmiores  faciat,  uti  scite  admodum  edo- 
cuit  Sanetitas  Tua  in  litteris  Encyclicis,  quarum  initium  „Nostis“  8. 
die  Decembris  1849.  In  qua  sane  erga  Romanum  Pontificem 
populorum  communione  et  obedientia  tuenda , brevis  et  compen- 
diosa  via  est  ad  illos  in  catholicae  veritatis  professione  conser- 
vandos.  Cum  igitur  ea  sit  actionis  unitas  in  Ecclesia , ilia  stat 
animo  sententia,  ut  Concilium  Vaticanum  det  operam  quo  potissi- 
mum  excitetur;  ac  primum  in  specie 

§ I. 

Curet  unionis  vincula  in  Episcopatu  nectenda,  seu  per  epistolas,  seu 
per  conventus  statis  temporibus  habendos,  praeter  illos , qui  ab 
Episcopis  habentur  in  qualibet  Dioecesi  et  Ecclesiastica  Provincia, 
de  quibus  in  rerum  processu  sermo  erit. 

In  prisca  Ecclesiae  disciplina  consuetude  invalescebat , quod 
quivis  Episcopus,  statim  ac  novum  aliquem  errorem  irrepere  sen- 
sisset,  aut  insidias  a diabolo  paratas,  quas  in  animarum  perniciem 
impii  moliebantur,  non  Apostolicam  mode  Sedem  certiorem  facie- 
bat,  verum  etiam  monitos  Episcopos  volebat  scriptis,  quae  litterae 
formatae  seu  Canonicae  dicebantur , ut  quisque  in  sua  Dioecesi 
curas  et  vigilantiam  augeret.  Quas  litteras  ab  Apostolicis  tem- 
poribus ad  Nicaenam  Synodum  duobus  voluminibus  collectas  rede- 
git  Franciscus  Dominicus  Bencini.  Item  Thomasinius  in  Opere 
de  vetere  et  nova  disciplina  de  nonnullis  synodalibus  Episcoporum 
conventibus  diversarum  provinciarum  iniicit  raentionem. 

lam  vero  haec  atque  alia  unionis  vincula  in  integrum  resti- 
tuere  vires  adiiceret  actionis  unitati  in  exercitio  pastoralis  mini- 
sterii, et  Episcopi,  arctiori  inter  se  vinculo  colligati,  magis  magis- 
que  cum  Romano  Pontifice  cohaerescerent.  Subsidium,  quod  per 
huiuscemodi  unionis  vincula,  litterae  ultro  citroque  missae  apta 
consilia,  iucitamenta  ad  suscepta  munia  expedienda,  aliaeque  non 
levioris  momenti,  quae  exinde  dimanant,  utilitates,  sunt  certe  in 
causa,  cur,  quae  proposita  a nobis  sunt,  sedulo  perpendantur. 

§ n. 

Praescribat,  ut  Episcopi,  Parochi  et  Concionatores  litteris  pastoralibus, 
instructionibus  et  concionibus  habendis  circa  Ecclesiae  nec  non 
Summi  Pontificis  praecipuas  dotes,  quibus  Christus  instructos 
voluit,  praesertim  in  festo  Principis  Apostolorum,  tempore  qua- 
dragesimali  et  Adventus  Domini,  saepius  quam  antea  commoneant 
Christi  fldeles,  quam  necessaria  sit  unio  singulorum  membrorum 
cum  visibili  Ecclesiae  capite,  atque  in  eorum  animis  vehementius 
infundant  promptum  piumque  obsequium  omnibus  Apostolicae 
Sedis  decisionibus. 

Quo  sane  facto  Concilium , uti  norinam  universe  acceptam, 
confirmaret,  quod  in  Encyclicis  „Nostis“  8.  Decembris  1849.  § II. 
ad  Episcopos  Italiae  missis  praescriptum  voluit  Sanetitas  Tua. 

§ III. 

Inculcando  instet,  ut  quisque  Episcopus  in  sua  Dioecesi  aliquod  pietatis 
opus  instituat  et  institutum  provehat,  adeo  ut  tamquam  sui)  sensus 
cadat  omnium  Christi  fidelium  unio  cum  Pontifice  Maximo. 

Cuiusmodi  esset  Sodalitas  Principis  Apostolorum , Romae  a 
Sanctitate  Tua  iam  coustabilita  nec  panels  privilegiis  locupletata 
|)atentibus  Litteris  datis  31.  die  Octobris  18()0. , quae  „id  habet 
propositum , ut  precibus  et  operibus,  his  praesertim  difficillimis 


* 1.  e.  subsidium,  quod  per  . . . litteras  ultro  citroque  inissas, 
offertur. 


Coll.  Lac.  VII. 


50 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


788 


teniporibus,  Apostolicani  Sedem  adiuvare  satagat.“  Cuius  Sodali- 
tatis  gratia  aliae  datae  sunt  litterae  4.  Novembris  eiusdem  anni, 
quibus  copia  facta  est  alias  alibi  constabiliendi,  ex  consensu  Or- 
dinariorum,  Romanae  Sodalitati  adnumerandas. 

§ IV. 

Expresse  aperiat,  omnes  sacerdotes  renuntiatos  aut  electos  ad  Epi- 
scopatum  non  prius  suae  Dioecesis  adsideant  gubernaculo,  quani 
ipsi  per  se  adeant  Romam  Eplscopali  chrismate  inungendi ; ut 
Romanus  Pontifex  praebeat  eis  facem  in  salebroso  itinere  et 
monita  salutis,  quae  necessaria  sunt  ad  iter  peragendum;  si  vero 
gravioribus  de  causis  per  Summi  Pontificis  dispensationem  exi- 
mantur,  ilia  apponatur  clausula,  ut  quo  cltius  fieri  possit,  illuc 
iter  instituant. 

Novis  enim  Episcopis,  uti  per  Pontificem  ab  invisibili  Eccle- 
siae  Capite  lesu  Christo  confertur  omnis  potestas,  ita  ipsis  expe- 
dit , uti  Romam  se  conferant  consecrationem  et  iurisdictionem 
recepturi , ut  proposito  suimet  ipsorum  exemplo  maximam  pate- 
faciant  cum  Pontifice  unionem ; eiusque  ad  pedes  provoluti  acci- 
piant  benedictionem  nec  non  apostolicani  missionem;  quod  quan- 
tum proficuum  erit , ipsiraetipsi  experientur.  Et  quoniam  Caesa- 
rismus  a saeculo  decimo  primo  recentiores  radices  agit,  et  novas 
usque  sibi  comparat  vires  in  Europae  ditionibus , quarum  reges 
autumant,  se  Romanorum  Imperatorum  adiisse  haereditatem , qui 
titulum  sibi  faciebant  Supremi  Imperatoris  et  Pontificis;  inde  ac- 
cidit,  ut  illi  ipsi,  qui  Ecclesiae  nomen  dederunt,  vel  in  amplissimo 
dignitatis  gradu  collocati,  ferreo  sub  statuslatriae  iugo  edocti 
atque  enutriti,  Ecclesiam  in  Statu  circumspectando  quodammodo 
obcalluerint.  Ast , suae  ditionis  angustiis  egressis,  statim  ac  rele- 
vare  animum  licuit  libero  sub  coelo  Romanae  Christi  Ecclesiae, 
uti  reapse  Romae  videre  est , compertum  exploratumque  erit, 
Christi  Ecclesiam  vere  Catholicam  esse,  vitam  scilicet  viventern 
ubique  terrarum,  quaeque  a Romana  Sede  in  universum  terrarum 
orbem  diffunditur ; tunc  auctas  sibi  vires  sentient , seque  ipsi 
dignoscent,  uti  reapse  sunt,  principes  illius  societatis , quae  nullis 
tenetur  locorum  angustiis,  sed  totum  complectitur  orbem  terra- 
rum ; et  comparando  et,  ut  ita  dicam,  in  actum  referendo  sensum 
suae  dignitatis,  saeculi  potestatibus  obstare  non  dubitabunt ; eisque 
firma  stabit  animo  sententia,  unum  Romanum  Pontificem,  quoad 
episcopalera  dignitatem,  qui  Christi  vices  gerit  in  terris,  Episcopis 
excellere  atque  eminere. 

§ V. 

In  Episcoporum  animum  inducat,  ut  nemo  cunctetur  Apostolicae  Sedi 
subiicere , quae  referenda  sunt  suo  tempore,  quoad  Dioecesiin, 
iuxta  illud,  quod  in  Encyclicis  die  16.  Novembris  1673.  evulgatis 
declaratum  fuit,  quibus  commonebantur  initium  triennorum  alio- 
rumque  spatiorum  desumendurn  esse  pro  cunctis  promiscue  Epi- 
scopis a die  20.  Decembris  1585. , quo  nempe  die  constitutio 
Sixtina  ‘ in  lucem  prodiit;  numquam  vero  a die  consecrationis 
cuiusque  Episcopi.  Ad  haec , ut,  quoad  eius  fieri  poterit,  per 
semetipsos  visitatio  ad  Sacra  Apostolorum  Limina  adimpleatur, 
exceptis  causis,  quae  impedimento  esse  possint;  cui  profecto  rei 
brevi  exacto  temporis  curriculo  suppleatur. 

Nec  sane  iniuria;  siquidem  in  Ecclesiae  redundat  detrimen- 
tuni  relationes  morando  dift'erre , et  visitatio  per  ipsos  Episcopos 
maximi  ponderis  est,  ut  vivax  servetur  unio  cum  Pontifice  Ma- 
ximo; nec  non  propter  actionis  unitatem  in  Episcopatu.  Enim- 
vero,  ut  Bossueti  verbis  ita  rem  significantis  utamur:  „ Licet  Ro- 
manus Pontifex  adprime  norit,  quanam  ratione  ac  modo  se  gerant 
omnes  et  singulae  Ecclesiae , ipse  divinitus  universae  militantis 
Ecclesiae  excelsa  in  specula  locatus,  nequit  certe  susceptum  opus 
perficere , nisi  tanti  Moderatoris  subsidio  Episcopi  veniant , per 
universum  terrarum  orbem  diffusi.“  Ilis  enim  rationem  de  Eccle- 
siarum  statu  reddentibus , potest  uno  eodemque  modo  statuere, 
quicquid  ad  Dei  gloriam  amplibcandam  magis  conferat,  nec  non 
ad  lesu  Christi  religionem  propagandam , ad  animarum  salutem 
adipiscendam , atque  e medio  tollendum  quicquid  extra  ordinem 
est,  et  scbismatum  atque  baeresum  pericula  dimovenda,  quae  doc- 
trinae  unitatem , qua  nimium  quantum  excellit  Catholica  Eccle- 
sia , exscindere  valerent.  Plane  omnino  ex  historia  compertum 
est,  quod  nonnullae  Ecclesiae,  saluberrimo  relationum  medio  per- 
peram  intermisso , et  visitatione  ad  Sacra  Limina  neglecta , malis 
gravioribus  obnoxiae  iacuerunt,  et  errorum  ofFusa  caligine  contra 


' Vonutnus  Pontifex. 


a fidem  et  mores  involutae  miserandum  in  modum  permanserunt. 
Nec  aliter  contingere  poterat,  quippe  quae  a Cathedra  ilia  reces- 
serunt,  unde  radii  lucis  dumtaxat  sese  fundebant,  in  qua  reliquae 
omnes  Ecclesiae  retinent  unitatem.  Quanti  autem  momenti  sit 
huiusmodi  Episcoporum  visitatio , in  memoriara  redeat , quod  Be- 
nedictus  XIII.  in  Romana  Synodo  1725.  tit.  13,  cap.  I.  Episcopos 
admonet , „ne  ita  passim  personali  hac  visitatione  se  dispensent, 
monita  heic  multa,  et  sane  proficua,  eorundem  Sanctorum  Eccle- 
siae Principum  patrocinio  et  Summi  Pontificis  vivae  vocis  oraculo 
percepturi , quae  scriptis  aliquando  nequeunt  consignari^.  Quod 
si  nihil  aliud,  certe  non  deerit  os  ad  os  loqui  cum  Pontifice  Ma- 
ximo, praesertim  in  gravissimi  maximique  momenti  negotiis,  quae 
in  ordinaria  relatione  committi  nequeunt  scripto. 

§ VI. 

Triennii  spatium  Episcopis  Italiae  praescriptura  ad  Sacra  Limina  visi- 
tanda  aliquanto  amplius  producat , et  provideat , ut  si  iustis 
de  causis  Episcopus  abstineat , a poenis  iure  irrogatis  immu- 
nis  abeat. 

1) 

Primae  partis  propositae  rei  ratio  est , quia  in  amplioribus 
maxime  dioecesibus  non  plane  totum  suppetit  triennium,  ut  omnia 
colligantur  elementa  apta  et  necessaria  relation!  quoad  statum 
Dioecesis,  numeris  omnibus  absolutae.  Unius  anni  productio  tanti 
non  est,  ut  Ecclesiae  afferat  detrimentum,  propterea  quod,  qua- 
cunque  urgente  necessitate,  quae  Romani  Pontificis  sollicitudinem 
postulat,  Episcopi,  nulla  interiecta  mora,  peculiarem  mittere  sata- 
gerent  relationem. 

Quoad  alteram  partem  vero , omnino  non  sapit , quomodo, 
canonica  de  causa  Episcopo  prorogationem  rogante,  copia  fit  a 
S.  Congr.  Concilii,  ut  a poenis,  in  quas  iara  delapsus  est,  absol- 
vatur.  Siquidem  magnae  notae  scriptures  canonici  iuris  edocent, 
atque  ex  his  Fagnani  Cap.  Ego  N.  de  lur.  iur.  n.  34.,  quod  „quoties- 
cunque  impedimentum  est  tale , ut  excuset  Episcopum  etiam  a 
transmissione  procurationis,  tempus  ad  visitandum  non  currit,  sed 
dormit ; et  subducitur  tempus  impedimenti , ita  ut , eo  cessante, 
restauretur  tantundem  temporis  Episcopo  ad  visitandum,  quantum 
absorbuit  impedimentum  iuxta  theoricam  Baldi“. 

§ VII. 

Declaret  ab  huiuscemodi  munere  et  officio  fungendo  immuues  non 
esse  Episeopos  in  partibus  infidelium  titulo  ac  dignitate  prae- 
ditos,  saltern  ad  prolixins  aevum. 

Ad  rem  propositam  confirmandam  in  memoriam  reducendum 
existimamus , quod  Eminentissimus  Cardinalis  Lambertini , qui 
postea  Benedict!  XIV.  sibi  nomen  assumpsit,  in  Synodo  Dioece- 
sana  lib.  XIII.  cap.  6.  n.  5.,  Fagnani  et  Thomasini  auctoritate  suf- 
fultus,  retinet,  Coiistitutionem  Sixti  V.  Episcopos  titulares  complecti. 
Et  haec  sunt  eius  verba:  „Cum  in  visitatione  Sacrorum  Liminum, 
praeter  venerationem  erga  Sanctorum  Apostolorum  cineres,  debitae 
Romano  Pontifici  submissionis  et  obedientiae  actus  contineatur,  cum- 
que  etiam  Episcopus  titularis  licet  absens  et  impeditus,  quominus 
ad  suam  Ecclesiam  accedat,  de  huius  tamen  statu  aliqua  identidem 
cognoscere  possit,  quae  Pontifici  referenda  sint , et  quorum  occa- 
sione  aliquid  in  eiusdem  Ecclesiae  utilitatem  proponendum  occur- 
rat;  bine  affirmandum  videtur,  Episcopos  quoque  titulares  ad 
,1  Sixtinae  Bullae  observantiam  teneri.“  Quod  si  non  sit,  quod  refe- 
rant  de  Ecclesiae  suae  statu , quam  maxime  proderit , illos  adire 
Sanctorum  Apostolorum  Petri  et  Pauli  Basilicas  et  Supremum 
llierarcham  submissionis  et  obedientiae  debito  bonore  prosequi. 
Nos  quidem  non  latet,  quod  idem  Cardinalis  Lambertini  superius 
libro  II.  cap.  7.  n.  8.  [/.  2.]  praefatae  operae  negative  se  habet,  afferens 
decretum  dementis  VIII.  anni  1594.,  desumptum  a libro  [8.]  de- 
cretorum  Sacrae  Concilii  Congregationis  p.  100.;  ast  huiusmodi 
decretum  in  tabulas  relatum  non  reperitur , teste  Angelo  Lucidi 
in  sua  opera  de  Visitatione  SS.  LL.  vol.  I.  cap.  4.  n.  61.;  adeoque 
nullam  de  eo  rationem  fortasse  habendam  censuit,  illam  defendens 
sententiam  „Titulares  Episcopos  sacra  limina  adire  plane  teneri^, 

§ VIII. 

Statuat  ut  Sanctae  Sedis  sollicitudini  in  transmittendis  pontifleiis  actis, 
quae  ad  dogma , mores  et  disciplinam  spectant , nedum  Sacrae 
Congregationis  declarationibus  pro  universae  Ecclesiae  bono, 
Episcopi  respondeant  in  unitate  actionis  una  raente  unaque  voce 
episcopali , in  lucem  edendo  et  evulgando , quae  fidelium  sibi 


789 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  II.  Cap.  I.  § III. — XI.  — Cap.  II. 


790 


commissorum  praecipue  interesse  norimt , Litteris  pastoralibus.  a 
Atque  idipsum  si  quando  rei  gravitas  et  circumstaiitiae  postulant, 
ab  Episcopis  culusvis  Ecclesiasticae  Provinciae  aut  Eegni  simul 
perftciatur. 

Ignari  enim  interdum  esse  solent  Clerus  et  Christifideles  com- 
plurium  Dioecesium  quid  statutum  et  declaratum  sit ; siquidem  ‘ 
quam  quod  plurimum  interest  et  regiminis  bene  constituti  norma 
est,  ut  quam  citissime  praescriptionum  et  declarationum,  quae  ab 
ipso  medio  auctoritatis  centro  proficiscuntur , communicatio  fiat. 
Pastorales  enim  litterae  simul  atque  uno  eodemque  tempore  rais- 
sae  maxime  expedire  videntur,  ut  omnis  suspicio  et  pericula  ab 
singulis  Episcopis  amoveantur.  Ac  ne  Sanctae  Sedis  acta  seu  in 
transmittendo,  seu,  quod  non  raro  accidit,  in  tabulariis  dioecesanis 
dispergantur , optandum  esset,  ut  schedularum  mensilium  instar 
fieret  expeditio. 

§ IX. 

Permittat  arbitrio  cousilioque  Conciliorum  provincialium , qui  fieri 
possit,  ut  menstruis  periodicis  consulatur,  in  quibus  Sanctae  Sedis 
acta  contineantur,  quae  ad  unumquemque  Christifidelem  spectant, 
vernaculo  sermone  versa , adiectis  religiosis  commentariis , quae 
in  laicis  nimium  quantum  catholicum  excitare  sjuritum  valeant. 

Id  enimvero  opus  esse  arbitramur,  sive  ut  fidelibus  usque 
vivacior  perstet  afFectuum  relatio , et  quae  sunt  spiritus , cum 
Supremo  Ecclesiae  Capite ; sive  ut  suppleantur,  pro  temporum  casi- 
bus,  quae  ab  Episcopis  Litteris  pastoralibus  evulganda  non  essent. 

§ X. 

Instituantur  singulos  in  annos  Romae  concursus,  propositis  argumentis, 
quae  vel  ad  res  ecclesiasticas  vel  quae  ad  ipsas  referrentur, 
inter  diversarum  regionum  Sacerdotes ; uecnon  argumentum  ali- 
quod  fusius  pertractandum,  non  exiguae  certe  molis  praescribatur, 
quod  Sacerdotes  petitores  cuiuscunque  in  toto  terraruin  orbe 
regionis  lucubrandum  atque  enucleandum  curabunt. 

Verba  non  suppetuut,  quibus  significemus , quantae  id  utili- 
tati  sit.  Ipsi  enim  ad  excitandum  amorem,  obsequium,  obedien- 
tiam  et  coniunctionem  totius  Cleri  cum  Romano  Pontifice  nimium 
quantum  valerent.  Ipsi  ad  revocandum  Sacerdotes  ad  unam  ^ 
eandemque  sentiendi  rationem  in  disceptationibus,  cum  illas  quis- 
que  adscisceret  sibi  partes , quae  ex  sacrae  Romanae  Congrega- 
tionis  praxi  omnino  forent ; quibus  assequendis , proposita  sibi 
aemulatione  quisque  petitor  studio  primas  referendo  ^ exardesceret. 
Ipsi  ad  dispergendas  valerent  nonnullas  sententias  passim  apud 
banc  et  illam  gentem  adscitas,  quas  pluries  magno  fuisse  detri- 
mento  experti  sumus.  Ipsi  vires  et  stimulos  adderent  acrioribus 
ingeniis  in  illas  doctrinas  persequendo,  quae  ad  profligandos  nostrae 
aetatis  errores  quam  plurimum  conferunt.  Et , ne  heic  diutius 
immoremur  quam  satis  est,  illud  dumtaxat  adiicimus,  ad  graviora 
studia  provehenda  calcar  adderent , quibus  theologicis , canonicis 
et  rationalibus  scientiis  arripiendis  nihil,  quod  absolutissimum  foret, 
omnino  deesset,  adeo  ut  talibus  armis  adprime  instructi  pro  Ec- 
clesiae defensione  in  arenam  descendant.  Quamquam  vero  ab 
ipso  exordio  pauci  admodum  forent,  qui  sui  periculum  facere  au- 
derent,  non  aliter  quam  treceni  Gedeonis  milites  fortissimi,  qui 
ingentes  Madianitarum  copias  profligarunt , illi , conferto  agmine 
collatisque  signis,  hac  iliac  magnis  passibus  incedentes  alios  eis- 
dem  instrueut  armis , maximo  futuri  adiumento  in  pastorali  cura. 

§ XI. 

In  catholicorum  hominum  animum  inducere  quam  quod  maxime  refert, 
ut,  duce  et  auspice  Episcopatu,  operam  ipsi  conferant  snam,  seu 
per  catholicos  conventus , proposito  sibi  exemplo  Germaniae, 
Helvetiae,  Belgii,  seu  quavis  alia  ratione,  quae  scopum  attingat 
et  finem  plane  assequatur  1°.  Solemnem  in  modum  declarandi, 
quae  absolutissima  obtemperatio  est  sacrosanctis  Catbolicae  Ro- 
manae Ecclesiae  praeceptis  nec  non  Supremi  Capitis  eius  lesu 
Christi  vices  gercntis;  2o.  Pie  ac  religiose  obnoxios  se  exbibendi 
veluti  ducibus  Episcopis  suis,  quos  Spiritus  Sanctus  i)osuit  re- 
gere  Ecclesiam  Dei,  quam  acquisivit  sanguine  suo ; 3°.  Mutuo 
sese  cxcitaiuli  ad  perseverantiam  usque  ad  extremum  vitae  cxi- 


* Positum  est  „8iquidem“  pro  „quamquam“  vel  „et8i“. 

^ Manifestum  est,  hie  aliquid  intercidisse.  In  correspondenti  loco 
relationis  italice  scriptae  solum  sermo  est  de  „materia  di  scienze  sacre 
c filo8oficbe“. 

^ Videtur  legendum  „referendi“. 


turn  in  huiuscemodi  obtemperatione ; 4°.  Sedulo  curandi  modos, 
quibus  opportune  inopiae  populorum  operibus  misericordiae  spi- 
ritualis  et  corporalis  re  et  actu  occurritur , mens  colitur  et 
corda  ad  meliorem  frugem  reducuntur.  Atque  ut  conventus 
buiusmodi  omni  vitio  careant,  declaret,  necesse  omnino  esse,  ut 
illius  regionis  Episcopi  ipsis  adsint  et  moderentur. 

Ita  istiusmodi  conventuum  mens  constans  et  firma  perstaret 
in  ea  basi , iuxta  Scripturae  verba , ut  in  Ecclesia  conventus 
fierent.  Duplex  quidem  est  officiura,  quod  exigit  a nobis  Fides, 
cordis  scilicet  et  linguae:  verba  haec  sunt  Divi  Augustini  de  Fide 
et  Syrnholo:  ^Duplex  officium  a nobis  exigit  Fides  cordis  et  linguae, 
id  est  nos,  ut  salvi  fiamus,  non  solum  gcrere  fidem  debemus  in 
corde ; at  debemus  etiam  pi'o  re  nata  illam  ore  et  lingua  confiteri, 
uti  Divus  Paulus  in  epistola  ad  Romanos  [10,  10.]  adraonet:  Corde 
crcditur  ad  iustitiani,  ore  aiitem  confessio  fit  ad  salutem  I.  IV. “ * 
Tabs  esse  debet  laicorum  conventuum  spiritus,  ut  confiteri  possint 
fidem  coram  hominibus  ad  Dei  gloriam,  suis  Pastoribus  iiu-e  datis 
morem  gerentes  ac  vel  in  primis  Romano  Pontifici.  Quemadmo- 
dum  vero  fides,  quam  quisque  ore  confitetur,  nihil  omnino  est  sine 
operibus,  uti  Divus  lacobus  Apostolus  [2,  20.]  monet : „Fides  sine 
operibus  mortua  est“,  ita  spiritus  catholicorum  conventuum  re  et 
actu  innitatur,  spiritualis  scilicet  et  corporalis  operibus  misericordiae. 
Nec  congruere  tantum,  verum  etiam  necesse  esse,  praesertim  in 
regionibus  libero  regimini  obnoxiis,  istiusmodi  conventus  existi- 
mamus.  Ibi  enim  impiorum  coetus  procaciter  licenterque  se  ha- 
bent,  piisque  Catholicis,  collatis  consiliis  ac  viribus  coniunetis,  prae- 
texunt  insidias,  qui  paribus  armis  instructi  idcirco  tenentur  inter 
se  coire  et  transversis  cuniculis  hostium  cuniculos  excipere,  armis 
scilicet  moralibus  socios  adsciscendo,  et  congressus  habendo  ad 
conflictandos  fortiter  adversaries ; ut  nisi  ad  mentis  sanitatem,  ad 
impotentiam  certe  impietatis  sectatores  I’educere  valeant.  Alia 
nec  minoris  momenti  causa  est , inspecta  alicuius  Episcopi  condi- 
tione,  qui  nullo  Praefectoruin  urbis  subsidio  sufFultus,  habet  pro- 
I'ecto  ubi  innitatur,  in  catholicis  scilicet  suae  Dioecesis  conventibus 
et  bonis,  quae  istis  congressibus  maxime  derivantur,  cum  ii  magnis 
praesertim  in  urbibus  habeantur,  quo  viri  confluunt  certe  praeclaro 
nomine  et  spectata  religione  ex  omnibus  ac  variis  diversarum 
Dioecesium  coetibus  Catholicorum , qui  magno  erectoque  animo 
moralem  Episcoporum  vim  sustinendam  suscipiunt,  apta  praebent 
media,  quibus  charitatis  opera  instituantur,  ))uerorum  ingenia  ad 
catholicam  informentur  disciplinam , et  Ecclesiae  iura  sine  ulla 
ofFensione  exercenda  propugnentur. 

Maximae  quidem  utilitates  ex  hoc  Fonte  dinianant;  contra 
vero  non  sunt  minora,  quae  mala  occurrerent,  si  quando  istius- 
modi congressus  vel  magisterii  locum  arriperent,  vel,  quod  peius, 
quaestiones  discutiendas  susciperent  in  ipsius  Ecclesiae  doctrinam. 
At  vero  si  Sanctitas  Tua  una  cum  PP.  Vaticani  Concilii  istorum 
congressuum  limites  circumscribent , et  Episcopis  ducibus , iuxta 
regulas  a Sancta  Sede  statuendas,  ad  rectam  normam  dirigantur, 
pro  certo  habendum  est,  huiusmodi  congressus  optato  fine  po- 
titui’os. 

Quibus  sane  modis  adhibendis , absolutissima  haberi  poterit 
unio  nedum  Episcopatus,  sed  et  Cleri  atque  Christifidelium  cum 
Romano  Pontifice,  et  actionis  unitas  in  Ecclesia  magis  magisque 
aucta,  in  dies  constabilietur. 

CAPUT  II.  De  vi  et  efficacia  actionis. 

Quod  efficacia  actionis  Ecclesiae  Pastorum  maximoperc  ex- 
|)licatur  per  sanctam  Visitationem , per  Synodos  provinciales  et 
dioecesanas,  perque  Cleri  operam  perbclle  collatam  in  animarum 
cura  et  catholica  disciplina,  adeo  comperta  res  est,  ut  filii  tene- 
brarum  in  id  unice  incumbant,  quo  inane  et  mininie  perficiendum 
reddant  susceptum  Ecclesiae  opus.  His  maturius  perpensis,  nostra 
interesse  visum  est  accurate  perscrutari , qui  fieri  possit,  ut  in 
susceptis  muneribus  expediendis  exercitium,  nec  non  efFectus  curae 
l)astoralis  in  tuto  locetur  ac  propugnetur.  Quapropter  operam  ac 
studium  in  rem  propositam  conferentes,  omnes  ad  unum  animad- 
vertimus,  necesse  omnino  esse,  Conciliaribus  Canonibus,  qui  prao- 
fata  pastoralis  actionis  remedia  adhibenda  suggerunt  et  moderan- 
tur,  talem  sese  cvolvendi  vim  omnino  esse  impertiendam,  ut,  Dei 
affiante  gratia,  efficaciter  explicetur  vel  adversus  vix  superanda 
ab  imi)ii8  interiecta  impedimenta.  Quamobrem  haec  peropportunc 
l)rovidenda  jiutamus ; videlicet,  ut  Vaticanum  Concilium 


* Locus  invenitur  in  citato  Augustini  opere  I.  init. 

50* 


791 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


792 


De  sancta  Visitatione 

§ I. 

Declaret,  sanctae  Visitationis  offlcium  postulare,  ut  in  tota  Dioecesi, 
statis  temporibus,  adimpleatrir  praescripta  forma,  actisque  in  or- 
dineni  redactis , ut  optato  fine  potiatur.  Confirmet,  teneri  Epi- 
scopos  ad  Sacra  Limina  mittere  relationes,  si  qua  Dioecesis  pars 
non  fuerit  visitata,  ct  qua  de  causa  facta  praetermissio.  Demum 
bienne  spatium  ad  triennium  producatur. 

Sunt  qui  opinantur  cum  Cardinali  loan.  Bapt.  De  Luca  (Ve- 
scovo  pratico  cap.  XIII.  n.  8)  Tridentini  Concilii  legem  ad  bienne 
spatium  non  esse  ad  verbum  intelligendam , adeo  ut  Episcopus 
possit,  prout  necessitas  postulat,  Visitationem  perficere.  At  istius- 
raodi  opinio  non  est  ex  communi  Doctorum  sententia ; quippe  quod 
in  cap.  III.  Sess.  XXIV.  praefati  Concilii  satis  ac  super  declara- 
tum  est,  teneri  Episcopos  intra  biennium  in  tota  Dioecesi  sanctam 
complere  Visitationem.  lam  vero,  quemadmodum  opposita  opinio 
obstat  uni  eidemque  actionis  rationi  Episcopatus  in  sanctis  Visita- 
tionibus , eiusque  vim  imminuit , ita  quam  plurimum  confert , ut 
quid  in  re  proposita  Episcopi  debeant,  declaretur. 

Xec  rainoris  momenti  est  altera  consilii  ad  rem  suscipiendi 
pars;  siquidem  eo  spectat,  ut  male  peropportune  occursetur,  quo- 
minus  plures  per  annos  aut  fere  nunquam  Pastures  sinant  dioe- 
cesanos  ora  vultusque  suos  intueri.  Quamobrem,  quo  isto  Episcopi 
fungantur  officio,  recte  quidem  atque  efficaciter,  ad  trienne  spa- 
tium producatur  Visitatio  oportet  saltern  in  amplis  Dioecesibus,  et 
ubi  gravioris  momenti  res  procul  dubio  complicantur.  Id  enimvero 
satis  ac  super  ex  diuturna  experientia  constare  edocemur.  Quid  vero 
quod  neminem  fallit , tempore  Concilii  Tridentini  Dioeceses  an- 
gustiores  intra  limites  plerumque  teneri;  sed  non  ita  posthac,  cum 
per  pacta  inter  Romanum  Pontificem  et  Principes  conventa  plures 
Dioeceses  simul  collectas  atque  uni  Episcopo  subiectas  conspexi- 
mus?  Ad  haec,  per  temporum  vicissitudines  laboriosiores , magis 
quam  antea  evaserunt ; adeoque  rei  ratio  postulat , ut  Episcopi 
per  semetipsos  totam  circumeant  Dioecesim , quicquid  cuique  Ec- 
clesiae  opus  sit  inspecturi , spiritualia  populi  cognoscant , atque 
oculorum  aciem  in  quasdam  vulpeculas  intendant,  quarum  unum 
opus  est  vineam  Domini  Sabaoth  per  technas  et  cuniculos  demo- 
liri.  Quare  haec  stat  animo  sententia,  pastorales  Visitationes  intra 
biennium,  nisi  in  exiguis  Dioecesibus,  non  posse  compleri. 

§ n. 

Praescribat,  ut,  quoad  eius  fieri  possit,  ad  normam  magis  accuratam 
circumscribantur  Dioeceses,  quin  ipsarum  numerus  imminuatur. 

Nonnullae  enim  Dioeceses  tantis  locorum  angustiis  coarctan- 
tur,  ut  non  sijiant  Episcopos  curam  et  cogitationem  suam,  prout 
hodierna  rerum  conditio  postulat , prorsus  impendere.  Contra 
vero  aliae  Dioeceses  tarn  longe  lateque  patescunt  tantaque  ampli- 
tudine  laborare  videntur,  ut  propter  locorum  asperitates  atque 
itinerum  difficultates  pastoralis  Visitatio  non  est  nisi  perraro  susci- 
pienda  neque  omnino  expedienda.  Hue  adde , quod  in  medio 
nonnullarum  Dioecesium,  quae  neapolitanae  ditioni  subiiciuntur, 
exstare  videntur  pagi , quorum  paroeciae  ad  alias  spectant  Dioe- 
ceses; nonnullae  vero  tarn  longe  ab  Episcopal!  Sede  reniotae  sunt 
et  aliis  conterminis  proximae , ut  praeter  graviora,  quibus  occur- 
satur , incommoda  in  sancta  Visitatione , ecquid  abnormius  esse 
poterit,  quam,  quod  ibi  liceat,  idipsum  alio  in  loco,  et  quidem 
contermino  nefas  sit? 

De  Synodis  dioecesanis. 

§ III. 

Ad  praescriptas  revocet  normas  et  observantiam  Synodorum  celebra- 
tionem,  quas  quisque  in  sua  Dioecesi  Episcopus  habet,  ad  trien- 
nium proferens  terminum  ab  Tridentina  Synodo  constitutum. 
Insuper  ut  fiat  Episcopis,  si  quid  obstat,  quominus  solemniter 
celebrentur,  copia  supplendi  aliqua  privata  forma  similibus  casi- 
bus  a Sancta  Sede  comprobata. 

Non  desunt  Doctores,  cum  de  dioecesana  Synodo  verba  fa- 
ciunt,  quotannis  celebranda  ex  praescripto  Concilii  Tridentini,  qui 
opinantur,  posse,  si  nihil  addendum  aut  immutandum  sit  in  prae- 
cedentibus  Synodalibus  constitutionibus,  Episcopum  sibi  temperare 
novam  aliquam  Synodum  celebrando,  cum  valeat  firmo  gradu 
procedere  aut  a se  novissime  praescriptis,  aut  ab  Antecessore  suo. 
Quamquam  vero  istiusmodi  opinio  a Benedicto  XIV.  (de  Synod. 


a lib.  I.  Cap.  VI.  n.  5.)  vehementissime  oppugnata  sit,  attamen  Syn- 
odos  dioecesanas  perraro  celebratas  videmus  potissimum  propter 
impedimenta  patriis  legibus,  quae  CathoHcis  adversantur,  improbe 
versuteque  interiecta.  lure  igitur  meri toque  Sanctitas  Tua  En- 
cyclicis  epistolis,  8.  Dec.  1849.,  quae  incipiunt  Nostis,  ad  vigorem 
pristinum  revocabat  Synodales  conventus , uti  praesentissimum 
remedium  ad  impietatis  vim  oppugnandam  et  malorum  insidias 
propulsandas.  Nos  vero  ita  agentes , abs  re  neutiquam  esse  ar- 
bitramur,  ut  Vaticanum  Concilium  id,  quantum  est  in  se,  confir- 
met , adeo  ut  in  toto  Episcopatu  celebrentur.  Maxima  siquidem 
solemnis  huiusce  pastoralis  actus  efficacia  habetur  una  cum  actionis 
unitate , quae  propter  temporum  iniquitatem  uecessaria  omnino 
est ; et  faciliorem  sternit  Episcopis  viam,  qua  optatum  possint  asse- 
qui  finem,  excitandi  scilicet  in  suis  Dioecesibus  magisque  in  unum 
redigendi  Cleri  actionem,  atque  exundantem  malorum  vim,  oppo- 
sitis  veluti  molibus,  immorandi,  ut  quaquaversus  lesu  Christ! 
Ecclesia  usque  vigeat  et  etflorescat. 

Ast  illud  necesse  profecto  existimamus,  ut  celebratio  istius- 
modi Synodorum  ad  trienne  spatium  producatur.  Experientia 
b enim,  quae  vitae  magistra  est , satis  ac  super  nos  admonet , fieri 
non  posse,  ut  quotannis  magna  cum  utilitate  indicantur,  inspectis 
rebus,  quae  pertractentur,  studium  quod  sit  adhibendum,  nec  non 
ipsa  rerum  cognitione , quae  stabiliendae  supersunt,  et  ceteris 
omnibus,  quibus  consulendum  existimatur,  nedum  defectibus  ac 
vitiis,  quibus  occursandum  sit.  Hue  accedit,  quod  fieri  non  potest, 
ut  conventus  synodales  quotannis  habeantur,  in  actum  reducantur, 
atque  experientia  comprobetur  rerum  observantia  et  opportunitas, 
de  quibus  initum  est  consilium.  Denique  par  aequumque  vide- 
tur,  Synodum  non  indicendam,  nisi  peracta  pastoral!  Visitatione, 
cum  Episcopus  ipsemet  suis  oculis  materialem  perinde  ac  forma- 
lem  Ecclesiarum  suae  Dioecesis  statum  inspexerit,  quaeque  ad 
communem  Christifidelium  utilitatem  constabilienda.  Quare  sancta 
Visitatio  ad  triennium  constituta,  numeris  omnibus  absoluta,  Syn- 
odo dioecesana  prorsus  compleretur : sic  utraque  res  ad  optatum 
exitum,  altera  alterius  opem  poscente,  perduceretur. 

Et  quoniam  huiusmodi  Synodorum  desuetudo  initium  ab  im- 
pedimentis  habuerunt  vel  patriis  legibus  vel  socialibus  perturba- 
tionibus  interpositis,  plurimum  conferre  videtur  istiusmodi  casus  in 
c posterum  antevertere,  ut  perstet,  neve  tarn  salutaris  actionis  Ec- 
clesiae  efficacia  imminuatur.  Hinc  opus  est,  ut  Episcopis  adversus 
tot  interiecta  impedimenta  copia  fiat  Synodos  celebrandi  aliqua 
privata  forma  a Sancta  Sede  comprobata,  si  forte  simile  contin- 
gat,  sicut  Lucidius  de  Visit.  SS.  LL.  vol.  I.  pag.  199.  n.  165. 
et  seq.  monet,  atque  vel  in  primis  ea  forma,  quae  desumpta  est  a 
Benedicto  XIV.  de  Syn.  Dioec.  lib.  I.  cap.  2.  n.  5.,  cui  Sacra  Con- 
gregatio  Concilii  frequentius  se  remittit.  Expedit  autem  pru- 
dentiae  Episcoporum  committere  indicium  ferre  de  impedimento- 
rum  gravitate , et  ex  privatis  formis  supra  relatis  illas  seligere, 
quas  ipsi  opportuniores  putant ; atque  id  plane  constat  ex  eo,  quod 
frequentiora  ilia  sunt,  et  relatae  formae  a Sancta  Sede  compro- 
batae  satis  esse  possunt  pro  temporum  difficultatibus.  Neque 
vero  Antistites  in  suis  relationibus  ad  Sacra  Limina  deessent  officio 
his  de  rebus  reddendi  rationem. 

De  Synodis  provinoialibus. 

§ IV. 

lam  usque  a rerum  primordiis,  quae  ad  disciplinam  spectant, 
in  medium  protulimus , quantum  necesse  foret,  ut  Episcopi  quam 
saepissime  convenirent , et  coniunctionis  vincula  necterentur , et 
firma  perstarent,  vel  in  primis  quae  personalem  Episcoporum  con- 
cordiam  respiciunt.  Id  potissimum  inter  uniuscuiusque  Provinciae 
Episcopos  statuendum  est  et  per  provinciates  Synodos  nec  non 
per  annuos  congressus  habendos  cum  Metropolita.  Quo  proposito, 
prudentiaeque  studio  diligenter  adhibito,  aegre  fit,  ut  impedi- 
menta interponantur , quominus  istiusmodi  congressus  vel  solem- 
niter , vel  privatim  habeantur.  Ad  hunc  finem  vota  suscipimus, 
atque  illud  in  primis,  ut  Vaticanum  Concilium 

Confirmet  praescriptum,  quo  Metropolitae  tenentur  convocare  Synodos 
provinciales , sed  ad  quinquennium:  Ipsis  copia  fiat  supplendi 
forma  privata , cum , quominus  solemniter  celebrentur , gravia 
obstant  impedimenta ; neque  inculcare  omittat,  \it  ultro  citroque 
mittantur  actus  iarn  evulgati  inter  earundem  regionum  Metropolitas. 

Nunc  enim  non  utilitate  tantum,  sed  necessitate  compellimur, 
provincialium  Synodorum  celebrationem  ad  pristinum  revocare,  ex 


793 


Postulata  Episcoporiim  Neapol.  Pars  II.  Cap.  II.  § I.  — IX. 


794 


quibus  omiiis  tamquam  ad  libellam  in  tota  Dioecesi  componitur 
disciplina  ad  ea  prospicierida,  quibus  omnes  ad  uiium  assensi  sunt 
Episcopi  suffraganei ; quaeque  magis  ac  niagis  valent  per  actionis 
unitatem  impiorum  conatus  vehementius  propulsare. 

At  experientia  docet  pluribus  de  causis  huiusmodi  Syuodos 
evasisse  rariores,  quae  nobis  suadent,  triennium  a Tridentino  Con- 
cilio  praescriptum  ad  quinquennium  prorogari.  Ita  enim  maior 
esset  talium  Synodorum  efficacia , seu  quia  in  actionis  uiiitate  a 
toto  Episcopatu  celebrarentur,  seu  quia  maior  opera  Provinciarum 
necessitatibus  cognoscendis  impenderetur.  Quibus  certe  adiicien- 
dum  est,  quod  a dioecesanis  ad  proviiiciales  Synodos  semper  gra- 
datim  ascensus  patet.  Quod  si  ad  illas  convocandas  triennc  spa- 
tium  praescribendum , mains  certe  his  constituendum,  ecquis  non 
videt?  Ileic  vero  silentio  praeterire  nolumus,  quod  huiusmodi  pro- 
rogatio  requiritur  ad  tutandam  earumdem  celebrationem , non  ad 
coercendam  facultatem , adeo  ut  brevius  intra  temporis  spatium 
haberi  possint,  prout  necessitas  aut  utilitas  videtur  postulare. 

Atque  ut  nunquam  deficiat  aut  imminuatur  Synodorum  pro- 
vincialium  actionis  efficacia,  necesse  esse  existimamus,  ut  copia 
Episcopis  fiat  ipsas  privata  forma  habendi,  quotiescumque  solem- 
nioribus  obiicerentur  impedimenta;  et  causa,  cur  ita  fieret,  com- 
probaretur  a Metropolita  nec  non  ab  ipsis  Suffraganeis.  Tunc 
vero  renuntiari  possent  confecta  inibi  decreta,  sicuti  Metropolitae 
praescriptum , de  consilio  Fratrum  nostrorum,  et  a Sacra  Concilii 
Congregatione  facta  adprobatione , ad  ipsorum  observantiam  uni- 
versa  Ecclesiastica  Provincia  teneretur. 

Ad  amplius  vero  perducendam  Synodorum  provincialium 
actionem  pro  eo,  ae  aliis  atque  aliis  dioecesibus  res  bene  verteret, 
plurimum  prodesset  ultro  citroque  mitti  Synodales  actus  inter  Me- 
tropolitas,  saltern  suae  regionis,  ut  uniuscuiusque  Provinciae  ex 
nonnis  illic  statutis  possent  alienas  in  rem  suam  vertere  et  sibi 
consulere,  illas  sancire  in  Synodis  suis  provincialibus  et  dioece- 
sanis, quae  ad  rem  facere  videntur , atque  magis  ac  magis  unam 
eamdemque  disciplinae  rationem  tueri.  lam  vero  ne  id  quidem 
satis  est , propterea  quod  quinquenne  temporis  spatium  Synodis 
provincialibus  habendis  praescribendum  satisfacere  non  potest  pro 
vertentis  aetatis  nequitia , quae,  ut  Episcopi  per  seipsos  frequen- 
tius  secum  conveniant , omnino  exigit ; adeoque  opus  est  ut 
Concilium 

§ V. 

Praescribat  congressiones  quotannis  habendas  cum  Metropolita , ea 
mente,  ut  opportuna  consilia  suscipiantur , ut  una  eademque  et 
magis  ac  magis  efftcax  pastoralis  actio  evadat. 

Praesens  aetas  catholici  spiritus  ingravescentis  foecunda  pa- 
rens, cui  prolabenti  calcar  increduli  adiecerunt  doles,  insidias  in 
dies  instruentes,  nunc  potissimum  postulat,  ut  uniuscuiusque  Pro- 
vinciae Episcopi  saepissime  conveniant  et  sermones  conserant, 
quo  coniunctior  et  efficacior  sit  actio  pastoralis  ministerii.  Itaque, 
cum  crebra  praefatis  de  causis  provincialia  Concilia  haberi  ne- 
queant,  opus  est,  ut  Episcoporum  congressus  cum  suis  Metropo- 
litis  quotannis  habendi  suppetant.  Idque  profecto  consilium  ad 
amussim  est  iuxta  illud  a Sanctitate  Tua  initum  in  litteris  Ency- 
clicis  ad  Episcopos  Italiae,  scilicet  Nosfis,  datis  8.  die  Decembris 
1849.;  quibus  significavit,  quam  vehementiori  Hagraret  desiderio, 
ut  non  solum  in  pristinum  Synodales  Conventus  revocarentur, 
verum  etiam  sermones  ultro  citroque  inter  Episcopos  institueren- 
tur,  his  conceptis  verbis,  quod  ad  illos  spectat:  „ Communicate 
invicem  consilia “ ; pro  hisce  vero:  „Pergite,  ut  iam  instituistis, 
coetus  habere  inter  vos.“  Hinc  in  utramque  simul  conferebat 
cfficaciam ; „Ut  malorum  insidiis  et  praecipuis,  pro  locorum  diver- 
sitate , periculorum  fontibus  communi  investigatione  perspectis, 
sub  auctoritate  et  ductu  huius  Sanctae  Sedis  promptiora  illis 
remodia  comparare  valeatis , atque  ita  Nobiscum  concordissimis 
animis  totoque  pastoralis  studii  robore,  curas  laboresque  vestros, 
Deo  adiuvante , in  id  conferatis , ut  hostium  Ecclesiae  impetus, 
artcs,  insidiae,  molimina  irrita  fiant.^ 

§ VI. 

Statuat,  ut,  si  Ecclesiastica  Provincia  talis  non  sit,  ut  ternos  saltern 
Episcopos  exhibere  possit,  non  excepto  Metropolita,  provincialia 
Concilia  habendi  et  Congressus  quotannis  ineundi  causa , ipse 
Metropolita  una  cum  Suffraganeo,  si  habet,  illi  adhaereat  Pro- 
vinciae, quam  faciliorem  accessu  et  propinquiorem  putat,  nulla 
facta  iactura  privilegiorum  Sedium  , aut  illorum  Episcoporum, 
qui  Sanctae  Sedi  immediate  subiiciuntur. 


Complures  enim  Ecclesiasticae  Provinciae,  in  mcridiana  Italia 
ad  incitas  pene  redactae , aut  Metropolitam  dumtaxat  recensent, 
aut  binos  ad  summum  Episcopos.  Idcirco  multum  conferret , ut 
(luaelibet  Provincia  Ecclesiastica  tribus  saltern  constaret  Episcopis, 
non  excluso  Metropolita.  Tantum  Synodorum  provincialium  digni- 
tas  postulat , quo  graviores  efficacioresque  evaderent  Conciliares 
providentiae.  Idcirco  existimamus  statuendum  esse , ut  Metropo- 
lita , cui  nulli  sunt  Suffraganei  Episcopi  aut  unus  omnino , sese 
adiungat  alius  Provinciae  Episcopis , illius  nempe , quam  propin- 
quiorem facilioremque  accessu  arbitratur,  et  cum  eo  unicus,  qui 
superest  Suffraganeus , uti  in  Tridentina  Synodo  cum  Episcopis 
Sanctae  Sedi  immediate  obnoxiis , quoad  provinciales  Synodos, 
actum  esse  compertum  est. 

De  Farochorum  et  Foraneorum  Vicariorum  apud  Episcopos  Conventibus. 

§ VII. 

Vatican!  Concilii  erit  statuerc,  ut  Episcopi  apud  sc  conventus  habeant 
Vicariorum  Foraneorum  bis  in  anno;  saepius  vero  omnium  Pa- 
rochorum ; nec  non,  quoad  eius  fieri  possit,  spectatae  probitatis 
Foraneos  Vicarios  seligant,  qui  alii  ac  Parochi  sint. 

Unusquisque  per  semetipsum  intelligit,  quo  spectent  istius- 
modi  conventus,  quantique  conferat,  ut  nunc  potissimum  habean- 
tur,  quo  magis  ac  magis  efficax  reddatur  Pastoralis  actio  in  Clero 
ac  proinde  in  fidelibus.  Plerisque  iam  in  Dioecesibus  hi  locum 
habent;  hinc  illos  sanciendo , ut  singulis  in  Dioecesibus  haberen- 
tur,  non  quid  not'i  instltueretur;  immo  nec  nova  ferretur  lex, 
quippe  suppleret , quae  iamdiu  exstabat  disciplina , iuxta  quam 
conventus  synodales  his  in  anno  praescribebantur ; simul  autem 
facit,  ut  dioecesanae  Synodi  non  amplius  quotannis,  sed  trienni 
confecto  spatio  commodius  celebrarentur. 

Quod  vero  seligantur  Vicarii  Foranei,  qui  omnino  a Parochis 
secernantur , saltern  pi’o  eo , ac  fieri  possit,  id  certe  boni  afferet, 
ut  apertius  et  plenius  status  rerum  pateat , nec  quidquam  lateat, 
quod  necesse  est ; et  sic  utraque  res  poscit  opem  alterius  et 
amice  coniurat. 

De  convictu  Farochorum  cum  Coadiutoribus  in  domo  parochiali. 

§ VIII. 

Praescribat,  ut  Parochi  eodem  sub  tecto  convivant  in  domo  parochiali 
una  cum  suis  Adiutoribus,  a familia  segregati;  et  Episcopis  etiam 
atque  etiam  coramendet,  ut  quam  citissime  praescriptum  exse- 
quantur;  interim  vero,  ubi  peropportuna  parochialis  domus  om- 
nino deest , usque  dum  instauratur,  laxantur  spatia  aut  aedifica- 
tur,  altera  prope  Paroeciam  suppleatur. 

Nimium  quantum  experientia  compertum  est,  immo  magis  ac 
magis  exploratum  patet,  impensum  quorumdam  Parochorum  sta- 
dium in  affines  et  consanguineos , sese  inferentes  in  procurandis 
Paroeciae  rebus , eorumque  necessitates  nullis  terminis  circum- 
scriptae;  qui  plerumque  cum  admiratione , interdum  etiam  cum 
Christifidelium  offensione,  habendi  cupiditate  affecti  ad  actus  omni 
dignitate  prorsus  abhorrentes  impelluntur  nimio  in  suos  amore  et 
ditandi  aviditate.  Idcirco  providendum,  ut  procul  a suis  inhabitet 
Parochus  et,  quoad  eius  fieri  possit,  in  parochiali  domo  prope 
ipsam  Paroeciam.  Et  quo  accuratius  suo  munere  fungatur,  secum 
habeat  in  rebus  Ecclesiae  gerendis  Adiutores.  Ita  sane  praeclara 
virtutum  exempla  populo  exhibere  poterunt,  spiritualibus  obeun- 
dis.  Ad  honestam  quorum  alimoniam  proventibus  redditibusque 
Paroeciae  providerctur,  quae  in  procurandis  Ecclesiae  rebus  unice 
sunt  collocanda. 

De  Sacerdotibus  in  Farochi  adiutorium. 

S IX. 

Praecipiat  Episcopis,  ut  nemini  Cleri  saecularis  manus  imponant,  quin 
prius  alicui  Paroeciae  ipsum  addixerint,  adeo  ut  adiuvare  possit 
Paroclium,  neque  abesse  sine  sontica  causa  ab  Ordinario  suo  cognita 
et  adprobata.  At  Episcopi  prudentiae  reservet  ilium  alio  trans- 
ferre  et,  prout  Ecclesiae  cura  postulat,  moderari.  Simul  mandet 
Synodis  provincialibus,  ut  ad  rem  statuta  conficiant , quibus  ac- 
tionis Sacerdotum  unitas  cum  Paroebo  regeretur  pro  eo,  quod 
attinot  ad  animarum  curam ; ct  lege  constituatur,  transgressores  in 
beneficiis  conferendis  omnino  reiiciendos  aliasque  poenas  infligeii- 
das;  et,  salvis  iuribus,  quae  ex  legibus  ad  Parochum  spectant,  pro 
rata  parte,  quae  adventitia  sunt,  distribuerentur  operosioribus. 


795 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix, 


796 


Hoc  consilium  suscipiendum  esse  arbitramur,  uti  quam  quod  a 
maxime  necessarium , inspecta  temporum  ac  rerum  conditione, 
quae  omnino  postulat,  ut  Clerus  sit  laboriosus  et  maxirais  unionis 
vinculis  obligatus,  et  teneri  se  sentiat  officio  in  bonum  atque  in- 
oolumitatem  animarum  incumbendi,  Parocho  duce  ac  moderatore, 
Nulli  dubium,  quin  Episcopus  ex  Tridentina  Syuodo  (Sess.  XXI. 
cap.  4.  de  Ref.)  et  ex  Constitutione  Innocentii  XIII. , cuius  in- 
itium  est  Apostolici  Ministerii , possit  cogere  Parochos  „sibi  tot 
Sacerdotes  adiungere , (juot  sufficiant  ad  Sacramenta  exhibenda 
et  cultum  divinum  celebrandum“ ; nihilominus  id  non  semper  ad 
effectum  adducere  est  propter  congrui  iuris  parochialis  inopiam, 
ex  qua  nihil  admodum  suis  Adiutoribus  superest.  Insuper  Pa- 
rochorum  curae,  his  potissiraum  teraporibus,  adeo  excreverunt,  ut 
vel  Adiutoribus  sibi  adiungendis  ad  Sacramenta  administranda  et 
cultum  divinum  celebrandum  nullo  pacto  fieri  posset,  ut  Parochus 
officii  sui  partes  expleret  in  tota  Paroecia.  Illud  quoque  haben- 
dum pro  certo  est,  posse  Episcopum,  urgente  necessitate,  quem- 
libet  cogere  Sacerdotem  adiutorem  sese  Parocho  exhibere,  habita 
dignitatum  ratione ; attamen , quando  haberi  posset  appellatio  in 
suspensivo ) inefficax  prorsus  esset  quicquid  illico  Episcopus  con-  b 
stitueret,  etiam  gravissima  urgente  cura  animarum.  Ad  haec  non 
desunt,  qui,  nulla  habita  animarum  curandarum  ratione,  in  gra- 
vioribus  Ecclesiae  necessitatibus  pro  suo  ingenio , nullo  permit- 
tente,  extra  Didecesim  sese  conferunt.  Hinc  quo  tot  mails  occur- 
setur,  rem  modo  propositam  quam  maxime  opportunam  existima- 
mus , quae  solide  innititur  in  ilia  Tridentinae  Synodi  lege 
(Sess.  XXin.  cap.  16.),  ubi  legenti  occurrunt:  „Nullus  in  poste- 
rum  ordinetur,  qui  illi  Ecclesiae,  aut  pio  Loco,  pro  cuius  necessi- 
tate aut  utilitate  assumitur,  non  adscribatur,  ubi  suis  fungatur 
muneribus,  nec  incertis  vagetur  sedibus.“  Quin  immo  id  est  prorsus 
consentaneum Constitution! Benedict! XIV.  Etsi  nemini',  datae  7.  Fe- 
bruar,  1742.,  § VI.  ubi  haec  ipsa  ferine  leguntur:  „Verum  satis 
experientia  compertum  est,  imparera  esse  solius  Parochi  laborem ; 
cum  nequeat  unus  omnes  instruere,  ubi  doctoris  diligentiam  nu- 
merus  vincit.  Quoties  tamen  Episcopus  toto  animo  ac  studio  in 
Ecclesiam  sibi  commissam  incumbit,  nunquam  necessariis  et  oppor- 
tunis  destituetur  auxiliis.  Semper  enim  inveniet,  qui  tonsura  in- 
itiari , qui  per  minorum , qui  per  saci-orum  ordinum  gradus  ad 
Sacerdotii  fastigium  promoveri,  qui  denique  ad  ecclesiastica  bene-  c 
ficia  viam  sibi  munire  studeat.  Gravissimis  idcirco  verbis  (et 
verbis  facta  respondeant)  affirmet  Episco])us , nunquam  se  factu- 
rum,  ut  tonsura  inauguret  grandiores  aetate,  aut  minores,  prae- 
sertim  vero  maiores  ordines  iis  conferat,  qui  in  tradenda  Chri- 
stiana doctriua  operam  suam  Parochis  commodare  neglexerint  . . . 
Denunciet  praeterea,  ac  fidem  praestet,  in  conferendo  Parochia- 
rum  et  aliorum  Beneficiorum  iure , plurimum  apud  se  ponderis 
et  momenti  habiturum  studium  et  diligentiam  in  hoc  opus  a 
Clericis  collatum;  atque  ita  reipsa  constabit,  non  rectori  tantum 
impositum  esse  docendi  munus , sed  plures  ilUs  ‘ praesto  esse , ut 
omnes  officii  sui  numeros  cumulate  implere  possit.  “ 

Cum  autem  congeratur  pecuniae  cumulus,  quae  ex  adveuti- 
tiis  provenit,  a binis  administrata  ab  Clero  electis  atque  a tertio, 
quern  Episcopus  adsignat , complures  hinc  utilitates  dimanarent. 
Atque  ex  his,  I.  Adventitia  lucra  non  amplius  essent  causa,  cur 
Clerus  a Parochis  abalienaretur.  II.  Non  amplius  essent , qui 
pecunia  diffluerent , et  quibus  omnino  deficeret.  III.  Perfacile 
esset  inertia  torpentes  pecunia  mulctare,  quod  nullo  pacto  fieri 
nunc  potest.  IV.  Demum  Sacerdotes  inter  se  magis  magisque  d 
cohaererent. 

§ X. 

Parochis  et  Clero  suo  concordiam  et  actiouis  unitatem  commendet  in 
Dei  gloria,  animarum  sanctiflcatione  ceterisque  Christianae  jiie- 
tatis  operihus  provehendis  Episcopi  iudicio  magis  ad  tempus 
opportuniusque  accommodatis ; nedum  Ecclesiae  liostium  insidiis 
propulsandis.  Atque  ut  magis  dent  operam , quo , quantum  in 
ipsis  est , in  quaestionibus  vitae  actu  atque  usu  positis , quod 
maxime  Christifidelium  interest,  doctrinae  unitas  et  integritas  ser- 
vetur , iuxta  illud  Pauli  Apostoli,  „ut  idipsum  dicatis  omnes 
perfecti  in  eodem  sensu  et  in  eadera  sententia“.  Adeo  ut  inter 
multiplices  humanarum  opinionum  varietates  Clerus  ex  forma 
gregis  ducem  se  praebeat  non  ancipitem,  edoctus  a Sancta  Matre 
Ecclesia , quae  non  solum  quaestionibus  circa  dogmata  persol- 
yendis,  verum  etiam  morum  disciplina  pascit  ac  dirigit  animos 
in  praxi  actionum  humanarum  et  socialium  ad  lesum  Christum 


‘ Lege  „niinime“,  ^ Lege  „illi“. 


D.  N.  Idcirco  praescribendum  putamus , ut  Sacerdotes  semel  in 
mense,  omnes  ad  unum,  conveniant  una  cum  Parocho,  quo  Pa- 
roeciae  suae  spirituales  perinde  ac  temporales  agnoscat  necessi- 
tates, aptiora  parentur  remedia  opportuneque  adhibeantur,  Ordi- 
nario  suo  adprobante. 

Nonnullorum  Cleri  cum  Parocho  suo  discordes  seutentiae, 
disparitas  opinionum , quae  plerumque  locum  habet  inter  ipsos 
animarum  moderatores  circa  mores  et  vitae  rationem,  quae  pro- 
pius  tangunt  Christifidelium  societatem,  et  defectus  unius  atque 
eiusdem  instructionis , per  quam  unusquisque  Sacerdos  in  exer- 
citio  ministerii  utilior  esse  possit,  sunt  in  causa,  cur  quam  quod 
maxime  necessarium  sit  ad  optatum  finem  quod  proposuimus  per- 
ducere.  Quo  profecto  habetur  in  omnibus  Paroeciis  actionis  unitas 
Sacerdotum  cum  Parocho  suo , et  collatis  viribus  alacrius  conten- 
dunt  ad  sanctificandas  aniraas  et  impiorum  molimina  funditus 
evertenda. 

De  Institutis  Glericorum  saeoularium. 

§ XI. 

Commendetur  Institutio  Congregation  is  Clericorum  saeoularium , qui 
simul  uno  sub  tecto  viventes  Ordinario  suo  subiiciantur,  nec  non 
Oblatorum  Divi  Caroli,  et  Venerabilis  Bartholomaei  Holzhauser, 
quae  in  maximam  Ecclesiae  utilitatem  redundare  pro  certo  ha- 
bemus. 

Gravitas  enim  huius  consilii  suscipiendi  in  eo  sita  est , ut 
(juam  plurimi  viri  ecclesiastic!  recenseantur , qui  familia  seiuncti, 
in  integritate  vitae  morumque  sanctitate  perseverantes  et  magi- 
sterio  addict! , in  animarum  cura  aliisque  Dioecesis  muneribus 
suscipiendis,  hand  facile  dictu  est,  quot  et  quam  uberrimos  pare- 
rent  fructus.  Quam  multi  Sacerdotes  familiaribus  conficiendis 
rebus  a recto  tramite  receduut , et  praecipites  ruunt ; alii  vero, 
nisi  scopulis  impingant,  parura  aut  nihil  Ecclesiae  bono  consulunt. 
At  diu  multumque  secum  animo  reputantes  inibi  praestantiorem 
in  modum  Sacerdotalis  ministerii  vocation!  se  posse  respondere,  et 
idoneos  magisque  dignos,  quibus  Officia  et  Beneficia  in  sua  Dioe- 
cesi  conferrentur,  sponte  et  nullo  cogente  illuc  confluerent,  statim 
ac  istiusmodi  Congregationes  instituerentur.  Quam  bene  ad  rem 
nostram  facere  videtur  Venerabilis  Holzhauserii  Institutum,  ex- 
cepto,  quod  cogitarent  de  eo  Germaniae  Episcopi,  apud  quos  iam- 
diu  viget  et  propagatur ! Ibi  enim  Convictus  est  praecipui  maxi- 
mique  momenti.  Adde  hue,  quod  character  et  nota  Cleri  Saecu- 
laris  in  hisce  Institutis  integra  servatur,  cumque  huiuscemodi 
adspectus  adprime  consignatus  se  ostenderet,  ab  iis  probabiliter 
elaberentur  decretis,  quae  ad  delendos  religiosos  Ordines  a publi- 
carum  rerum  Moderatoribus  conficiuntur.  Unum  Vaticani  Concilii 
verbum  nimium  quantum  valeret  ad  excitanda  inque  actum  re- 
ducenda  isthaec  Instituta , ubi  nondum  constabilita  conspiciuntur ; 
atque  in  dies  certe  augerentur , ubi  Episcopi  stimulos  et  robur 
adderent , propositoque  iuventutis  instituendae  programmate  , fa- 
stigium attingerent.  Convictus  certe  animum  excitaret,  quo  quis 
in  studium  incumberet  suae  sanctificationis  inque  multiplicium  sui 
ministerii  operum  in  Episcopi  adiutorium. 

De  mediis  ad  laicam  iuventutem  erudiendam  opportunis. 

§ XII. 

Episcopatui  etiam  atque  etiam  commendet,  ne  desit  ubique  Dioece- 
sium  laicae  iuventutis  instituendae  gratia  unum  aut  plura  con- 
stabilire  gymnasia  Episcopalia , quae  ampliora  sint  in  magnis 
urbibus;  quibus  aliqua,  uti  cumulus,  addatur  Studiorum  Univer- 
sitas.  Artificibus  vero  et  agricolis  quovis  pago  vel  ruri  pateant 
scholae , nec  non  sacella  vespertina  et  dominicalia,  ea  mente , ut 
perditissimorum  doctrinis  subducantur  atque  per  utilium  rerum 
cognitiones  ad  semitam  rectam  dirigerentur. 

Duabus  de  causis  vehementiori  fiagramus  desiderio  isthaec  con- 
silia  ineundi.  Unum  est,  quod,  quamquam  vetitum  est  Tridentina 
Synodo,  recipi  posse  in  Seminariis,  qui  ab  Ecclesiastico  Statu  ab- 
horrent, tamen  phiribus  in  Dioecesibus  intolerandos  non  esse  no- 
vimus;  modo  ad  rectam  vivendi  norniam  sese  composuerint.  At 
illud  inficiandum  non  est,  quod  si  in  melius  Semiuaria  sunt  eor- 
rigenda,  necesse  omnino  est  illos,  qui  divino  cultui  se  mancipare 
exoptant,  ab  iis,  qui  profani  fiant,  omnino  segregarc.  Satis  enim 
superque  experientia  constat  Clericos  cum  laicis  conviventes  Ec- 
clesiasticum  spiritum  adipisci  perfacile  non  esse.  Alterum  est. 


797 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  II.  Cap,  II.  § IX. — XII.  — Cap.  III.  § I. — III. 


798 


profanes  iuvenes  lutulentos  latices  haurire  potius  habere.  Idcirco 
necesse  existimamus  hac  nostra  aetate  non  solum  Clericorum  Se- 
minaria  esse,  verum  etiam  Collegia  constabiliri  ad  laicam  iuven- 
tutem  instituendam  sub  regimine  Episcoporum.  Magnis  in  urbibus 
amphora  possent  institui  Collegia:  atque  nonnulla  Studiorum  Uni- 
versitas  constabilienda  variis  regionibus  in  Catliolicae  Religionis 
utilitatem  magnopere  redundaret,  ut  in  Belgio,  in  Anglia  atque 
alibi  factum  est.  Siquidem  Catholica  institutio  a Christo  Domino 
commissa  est  Apostolis  atque  hinc  Episcopis  et  Clero  Episcopis 
subiecto ; adeoque  illud  necesse  est , ut  ab  Episcopis  opera  et 
studio  Sacerdotum  doctrina  et  pietate  praestantium  promoveatur. 
Quod  nisi  toto  conatu  in  instruendam  et  ad  Evangelii  normam 
iuventutem  educandam  Clerus  incumbat,  postera  aetas  pessum  ibit. 
Si  Clerus  otio  marcescit,  dum  laici  nequam  susque  deque  conten- 
dunt  iuniorum  animos  pervertere,  nequius  agit,  nec  tantae  incuriae 
Deus,  conscientia  sua  et  ipsa  historia  indulgebit. 

lam  vero  ecquis  non  videt,  quantum  hoc  alterum  caput  con- 
ferat  ad  amplificandam  Episcopalis  actionis  vim  ? Quippe  tali  modo 
constans  et  perpetua  habetur  efficacia  ex  eo,  quod  spectat  ad 
Episcopate  Ministerium. 

CAPUT  III.  De  idoneitate  in  primariis  agentibus  eorumque 
Adiutoribus. 

Unitas  et  efficacia  actionis  omnino  in  primariis  Ecclesiae  Mi- 
nistris  eorumque  Adiutoribus  maximum  praesupponit  idoneitatem. 
Quibus  inspectis,  sacri  Canones  sapientissime  praescripserunt,  quae 
in  singulis  eligendis  requirenda  essent,  quaeque,  divina  adiuvante 
gratia , normae  habendae  essent.  Sed  quoniam  experientia  nos 
docet,  nonnullos  istorum  Canonum  parum  aut  nihil  sufficere  posse 
pro  eo  ac  aetas  nostra  postulat;  alios  vero  in  desuetudinem  pror- 
sus  abiisse , cum  graviores  abusus  irrepserint  causa  privilegiorum 
seu  quia  vera,  seu  quia  perperam  percepta  et  a noxiis  oppositis 
consuetudinibus  inducta;  ideo  peropportuna  erit  opera  Patrum 
Vaticanae  Synodi  in  rem  sedulo  incumbere,  ut  consulto  removean- 
tur  obstacula,  quae  persaepe  adversantur  canonicae  election!  seu 
praecipuorum  Ministrorum  seu  Adiutorum , qui  magis  idonei  sint, 
nec  non  in  novis  tarn  saecularibus , quam  regularibus  Levitis  ad 
Ecclesiae  normam  instituendis. 

Nos  igitur,  re  bene  perpensa,  caelesti  opitulante  gratia,  illuc 
devenimus , ut  oculis  subiiciamus  mala,  quae  magis  notanda  vi- 
dentur , quaeque  magnopere  expediant , quo  illis  opportunius 
occursetur. 

De  promovendis  ad  Episcopalem  Dignitatem. 

§ I. 

Graviter  ac  serio  perpendantur  regiae  nominationes  in  promovendis 
ad  Episcopatum , quae  maximum  in  discrimen  adductae  sunt  ab 
Ecclesiae  hostibus,  quibus  solia  Principum  obsidentur. 

Privilegiorum  excessus  in  Episcoporum  nominationibus  inten- 
tos  animos  Patrum  Concilii  Tridentini  revocarunt,  qui,  Pallavicini 
Cardinal!  referente  in  eiusdem  Concilii  historia  (lib.  XXI.) , diu 
multumque  cogitaverunt,  qui  fieri  posset,  ut  ilia  prorsus  tolleren- 
tur.  At  postea  rem  eo  perduxerunt,  ut  monerentur,  qui  talibus 
privilegiis  a Sancta  Sede  concessis  fungebantur,  quanti  id  moment! 
esset , quamque  graviter  suae  incumberent  conscientiae , illaque 
adiecerunt:  „Nihil  in  Us  pro  praesenti  iemporum  ratione  inno- 
vando.“  lam  vero  quoniam  experientia  comprobatum  est,  huius- 
cemodi  regias  nominationes  periculosiores  evasisse,  postquam  re- 
gales aulas  ambiit  maior  hostium  Ecclesiae  turba,  omnino  necesse 
esse  videtur , Concilium  Vaticanum  iterum  iterumque  in  id  in- 
cumbere ad  propulsanda,  quae  ex  hoc  fontc  derivantur  mala. 

Ad  haec  ipsi  Tridentinae  Synodi  Patres,  quo  melius  dirige- 
rentur  investigationes  suscipiendae  circa  promovendos  ad  Episco- 
palem Dignitatem , disposuerunt : „Quoniam  vero  in  sumendo  de 
praedictis  omnibus  qualitatibus  gravi  idoneoque  bonorum  et  doc- 
torum  hominum  testimonio,  non  uniformis  ratio  ubique  ex  natio- 
num , populorum  ac  morum  varietate  potest  adhiberi,  mandat 
Sancta  Synodus , ut  in  provincial!  Synodo  per  Metropolitanum 
habenda,  praescribatur  quibusque  locis  et  provinciis  propria  exa- 
minis,  seu  inquisitionis  [aut  instructionis]  faciendae  forma,  Sanctis- 
simi  Romani  Pontificis  arbitrio  adprobanda , quae  magis  eisdem 
locis  utilis  atque  opportuna  esse  videbitur  etc.“  [Sess.  XXIV.  cap.  1. 
de  ref.  I lam  vero,  retenta  hac  formae  varietate  pro  investigatione 


sumenda,  videtur  ad  melius  merita,  idoneitatem  et  laudabiles  quali- 
tates  praestandas  in  quovis  promovendo,  baud  omittendum,  com- 
mittere  examen  seu  inquisitionem  ante  electionem  Metropolitano, 
una  cum  Episcopis  Sufi'raganeis  Provinciae,  ubi  ortum  et  ubi  domi- 
cilium  habet.  Et  quoniam  non  oranes , uti  digniores  iudicati  in 
semetipsis , tales  sunt,  ut  consistere  possint,  et  ex  sententia,  in 
Sedibus  Episcopalibus  praestantioribus  pro  conditione  loci ; ita  ne- 
cesse foret,  ut  examen  committeretur  quoque  ipsorum  Ecclesiasticae 
Provinciae  Episcoporum  iudicio,  pro  Dioecesis  ratione,  quam  de- 
signate Viro  placeret  adsignare. 

De  Episcopis  Auxiliariis. 

§ n. 

Ad  normam  redigat,  ampliorum  Dioecesium  Episcopos,  quique  senio 
confecti  sunt,  aut  perpetua  aegritudine  laborantes,  Auxlliarium 
habere  Episcopum,  Titulo  alicuius  Ecclesiae  in  partibus  infidelium 
sitae,  absque  iure  futurae  successionis. 

Compertum  est  atque  exploratum  iuxta  verba  P>enedicti  XIV. 
(de  Syn.  lib.  XIII.  cap.  X.  n.  24.) : „Sacrae  antiquitati  probatae 
quoque  noscuntur  Coadiutoriae  cum  futura  successione,  quoties  ea 
sit  Praesulis  conditio , ut  administration!  et  gubernio  Ecclesiae 
utiliter  amplius  praeesse  non  valeat ; quoties  designates  Coadiutor 
et  mentis  polleat  et  rerum  agendarum  scientia;  quoties  denique 
in  Coadiutore  cooptando,  ne  aliena  iura  laedantur,  eorum  exqui- 
ratur  obtineaturque  consensus,  quorum  suffragiis  Episcopi  electio 
esset  perficienda.  Haecque  plane  methodus  ilia  est,  quae  con- 
stant! usu  recepta,  nostris  hisce  temporibus  servatur.‘‘  lamdudum 
quam  multa  impedimento  sunt,  quominus  destinentur  Coadiutores 
cum  futura  successione.  Interim  in  Dioecesibus,  ubi  Episcopi  aut 
devexa  aetate,  aut  senio  ac  viribus  ‘ enecti,  impotentes  evaserunt, 
una  cum  Pastoribus  oves , miserum ! languere  videntur.  Quare 
ne  Episcopalis  actionis  efficacia  vel  paulisper  deficiat,  plurimi 
refert  illam  normam  statuere,  cuilibet  Episcopo  impotentia  labo- 
ranti  Episcopum  in  Partibus  auxilio  dandum,  sine  futura  succes- 
sione. In  amplioribus  vero  Dioecesibus,  nihil  est,  quod  plura  lo- 
quamur , cum  necessitas  ibidem  habendi  Episcopum  Auxiliarium 
per  se  ipsa  pateat. 

De  Vioariis  Capitularibus. 

§ III. 

Ut  consulat  et  provident,  qui  fieri  possit,  ut  tollantur,  qui  non  raro 
abusus  irrepserint  in  Vicarii  Capitularis  electione  et  iurisdictionis 
exercitio. 

Satis  enim  experientia  compertum  est,  quod,  vacante  Episco- 
pal! Sede , baud  raro  causa  ambitionis  magnopere  improbandae 
gravia  damna  et  vulnera  infliguntur,  medio  illo  tempore,  disci- 
plinae  et  Ecclesiae  rationibus  per  Vicarios  Capitulares , qui  ad 
illam  evecti  dignitatem  per  ambitum,  diruunt,  aedificant,  mutant 
quicquid  ab  Episcopo  vita  functo  bene  gestum  est,  et  nova  com- 
parant  obstacula  regimini  successoris  Episcopi,  praeter  scandala 
et  discordias,  quae  excitantur  in  singulis  quibusque  electionibus  a 
diversis  partibus.  lam  vero  adversus  haec  adeo  perniciosa  exempla, 
quae  persaepe  redintegrantur,  illud  nobis  expedire  videtur,  decer- 
nere,  Capitulum  vacantis  Dioecesis  ternos  eligendi  ius  habere,  ex 
quibus  Ecclesiasticae  Provinciae  Episcopi  seligant  Vicarium  Ca- 
pitularem,  dummodo  non  aliter  sentiant  atque  alium  pro  tempore 
ac  re  eligendo  suppleant.  Ad  hoc  igitur  omnes  Provinciae  Epi- 
scopi convocabuntur  a Metropolita.  Quod  si  non  omnes,  satis 
esse  poterit  Metroj)olita  una  cum  aliis  duobus  eiusdem  Provinciae. 
At,  vacante  Ecclesia  Metropolitana , Senior  Episcopos  convocabit. 
Quod  si  numero  minores  sunt  quam  quatuor,  illis  addatur  Metro- 
polita vicinior.  Ilinc  improbandum  non  esse  videtur,  ut  spatium 
octo  dieruni  praescriptum  ad  Vicarium  a Capitulo  eligendum  ad 
quindecim  proferatur.  Quid  quod  illud  etiam  quam  maxime  ex- 
pediret,  ut  Capitularibus  Vicariis  auferretur  ius  Dimissorias  litteras 
scribendi  pro  Ordinandis , vel  prime  elapse  anno  Sedis  Vacantis, 
nedum  Beneficia  conferendi  seu  patronatus  laicalis  sint,  seu  eccle- 
siastic!, sen  mixtae  collationis,  et  teneantur  pro  re  nata  quolibet 
in  casu  ad  dispensationem  obtinendam  quicquid  erit  singillatim 
exponere  ? 


' III  alio  exeinplari  „iTinribu8“.  Fortasse  legcmlum  „iiiorbi8“. 


799 


Acta  et  decreta  SSi  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


800 


De  Vioariis  Generalibus.  a 

§ IV. 

Praescribat,  ut  in  Vicariis  Generalibus  seligendis  hae  qualitates  re- 
quirantur : I.  Aetas  non  minor  triginta  annorum.  II.  Ut  sit 
Uoctoris  Laurea  in  utroque  iure  exornatus.  III.  Ut  praeter  sta- 
dium elementare  iuris  civilis  et  canonici,  laudabilem  operam  de- 
derit  perficiendi  causa  alicui  theorico- practice  exercitio  harum 
scientiarum.  IV.  Denique,  ut  bene  se  probaverit  qua  ad  zelum 
Ecclesiasticum,  qua  ad  integritatem  in  operibus  Ministerii  Sacer- 
dotalis  atque  in  aliquo  Officio  a suo  Episcopo  ei  commisso. 

Divas  Alphonsus  de  Ligorio  in  Aniniadvm’sionihus  ad  Episco- 
pos  haec  notanda  censuit : „Quod  ad  Vicarium  spectat,  compertum 
prorsus  est,  ab  ipso  scilicet  pendere  maiorem  partem  quietis  et 
regiminis  in  tota  Dioecesi.  Quapropter  Episcopus  omnem  adhibeat 
diligentiam , quo  adsit  ei  Vicarius , qui  doctrina  et  sanctitate  sit 
praeditus  , comis  , indesinenter  aures  praebeat  omnibus  , negotia 
expediat,  et  vel  in  primis,  ut  nulla  mercedis  spe  ductus  officio 
fungatur.**  Nunc  enimvero  homines  hac  idoneitate  praediti,  ac 
praesertim  altiori  notitia  theorico-practica  Ecclesiastici  iuris,  quam  b 
maxime  desiderantur.  Ut  autem  numerus  illorum  hominum  in- 
crebrescat,  expedire  quidem  videtur  in  ipsis  eligendis,  quas  antea 
recensuimus  conditiones  praescribi.  Quod  ad  aetatem  spectat, 
nihil  est  quod  plura  dicantur,  cum  ad  istiusmodi  munus  fungen- 
dum  requiratur  homo  aetate  provectus  et  experientia  praeditus. 
Quoad  Doctoris  Lauream,  etsi  non  desunt  Canonistae,  qui  opinan- 
tur,  sufficere  posse,  quae  est  Doctorum  in  Sacra  Theologia,  atta- 
men  abs  re  non  erit  reposcere , quae  in  utroque  iure  sit.  Quem- 
admodum  enim  plures  animadvertunt  Canonistae,  inter  quos  Berardi 
(Com.  Tom.  I.  [Diss.  V.  cap.  I.]  de  Vic.  Episcoporum) : „Quamquam 
Magistris  in  Sacra  Theologia  arbitrorum  officio  fungi  concedatur  in 
Ecclesiasticis  causis,  sunt  tamen  causae  quaedam,  veluti  matrimoniales, 
criminales  et  liberales,  quae  vero  dirimi  iudicio,  non  arbitrio  debent, 
alias  autem  [verij  iudicii  capaces  non  sunt,  nisi  [quij  saltern  prolytae 
in  lure  sunt  renuntiati  (Can.  \l.  Cap.]  9.  in  fin.  de  in  integrum  restitut.). 
Addatur  Constitutio  Clem.  VIII.,  GO,  19“.  Quare  non  sine  causa 
Concilium  Tridentinum  (Sess.  XXIV.  c.  26.  [?.  16.]  de  Ref.)  haec  prae- 
sci'ipta  habet  tarn  de  Capitulari,  quam  de  Generali  Vicario  „sal- 
tem  in  iure  Canonico  sit  Doctor  vel  Licentiatus“.  Sed  cum  ipsa  c 
Synodus  subiecerit  „vel  alius  quantum  fieri  poterit  idoneus“,  an- 
sam  praebuit  interpretationi,  quae  subducit  stimulos  clero  iuniori 
in  iuris  studio,  et  coegit  Episcopos  valde  laborare,  quo  idoneum 
Vicarium,  quoad  eius  fieri  possit,  nanciscantur.  Et  quoniam  ele- 
mentare dumtaxat  studium  iuris  civilis  et  Canonici , cui  datur 
opera  in  Seminariis , si  ad  Doctoris  Lauream  adsequendam  satis 
est , tale  utique  non  est  ad  efformandum  Canonistam ; siquidera 
altius  requiritur  studium,  idque  theorico-practicum , in  evolvendis 
Classicorum  voluminibus , in  quibus  textus  explicatur , et  ad  ius 
scite  fit  traductio ; necesse  omnino  esse  arbitramnr , quod  tertio 
loco  proposuimus,  scilicet  ad  perficiendum  ingenium  iuris  studio 
sedulam  operam  navare , optimis  Antecessoribus  ducibus , quod 
testimonio  auctoritate  digno  comprobetur.  Denique  prono  alveo 
fluit , iuniores  Sacerdotes  satis  se  probasse , zelum  Ecclesiasticum 
atque  integritatem  in  opere  sui  Ministerii,  aut  in  quovis  munere 
fungendo  ab  Episcopo  ipsis  commisso,  prae  se  ferentes.  Quod  ma- 
ximo  incitamento  foret  Sacerdotibus,  quo  iuxta  praescriptam  nor- 
mam  magis  ac  magis  idonei  evaderent.  Quisvis  vero  Episcopus 
curabit  aliis  atque  aliis  studiis  distentos  habere  Dioecesanos  sues,  d 
statim  ac  ex  ephebis  excesserint,  partem  operibus  ministerii  Sacer- 
dotalis  addicant,  ut  excitent  in  eis,  et  experiendis  deprehendant 
illorum  zelum  in  animarum  sanctificatione , alios  vero  in  aliquo 
Episcopalis  Curiae  officio , vel  aliis  fungendis  muneribus , queis 
nimium  quantum  scatet  Curia  Episcopalis.  Quo  facto  quam  multi 
recenserentur  idonei  vel  Generalem  Vicariatum  suscipiendo , seu 
Pro-Vicariatum,  aut  Capitularem  ; seu  alia  denique  officia  obeundi, 
in  Episcopi  adiutorium. 

At  quo  tutior  ac  securior  istiusmodi  electio  fiat , illud  addi 
posse  videtur,  ut  eligendi  periculum  sui  faciant  coram  Episcopo, 
apud  quern  domicilium  habent,  in  iure  Ecclesiastico,  cuius  scruti- 
nium  ad  idoneitatem  probandam  committendum  ipsis  Episcopis  seu 
eorum  arbitrio.  Quod  si  non  desunt  in  Ecclesia  munia  Ecclesia- 
stica  ad  nutum , quibus  obeundis  statutum  examen  est,  videtur 
potiori  iure  id  perbelle  se  habere  Vicario  Generali.  Neque  veren- 
dum,  ne  id  defugerent;  siquidem  maiori  ipsis  decori  esset,  atque 
inito  studiorum  curriculo,  et  quam  quod  maxime  prodesset,  ut 
tabs  electio  ex  sententia  evaderet.  Adde  liis  quod  Episcoporum 


plurimum  certe  referret  peropportuna  ipsis  incitamenta  exhibere 
selectissimis  ingeniis , quo  facilior  securiorque  optimi  Vicarii  Ge- 
neralis  fiei’et  electio. 

§ V. 

Ut  firmetur,  Generales  Vicarios  omnino  extradioecesanos  aeligendos. 
Et  copiam  fieri  Episcopis  adhibendi  etiam  dioecesanum,  si  qnando 
magis  deceat , modo  suffragia  faveant  maioris  partis  Capituli 
Cathedralis. 

Illud  enim  procul  dubio  habendum,  per  Vicarios  extradioece- 
sanos praefatis  qualitatibus  exornatos  vehementiorem  efficaciorem- 
que  fieri  actionem , posthabitis  certe , quae  necessario  intersunt 
inter  cognates  et  amicos,  quaeque  in  Vicariis  dioecesanis  ad  obse- 
quentiam  fiectunt,  et  ducunt  in  mala.  In  id  omnes  ad  unum  con- 
veniunt  Doctores.  Divus  Carolus  Borromaeus  experientia  ductus 
de  Vicariis  dioecesanis  haec  adfirmare  non  dubitabat  (Actorum 
pars  I.  Cone.  Prov.  V.  de  Episcopo):  „Saepe  enim  fit,  nt  cum 
iustitiae  quasi  oculis  tenebras  cognatorum  affiniumque  ilia  innata 
vis  offundat , turn  gratia  metuque  eorum , quibuscum  vixerunt, 
vivendumque  deinceps  est,  etiam  boni  constantesque  viri  ab  aequi- 
tatis  norma  rectaque  via  facilius  deflectant.“  Illud  quoque  ad- 
dendum , quod  dioecesanus , nisi  doctrina  et  probitate  spectabilis 
est,  nullam  sibi  conciliat  fidem  atque  existimationem , iuxta  illud, 
nemo  Propheta  acceptus  est  in  patria  sua;  et  quamvis  neque  ulla 
gratia  aut  metu  ad  amussim  suo  munere  fungeretur,  tamen  prae- 
iudicia  multitudinis , quae  nullo  pacto  vitari  possunt , in  animum 
inducerent,  in  hoc  vel  alio  negotio  non  iustitia,  sed  alia  certe 
causa  ilium  esse  adductum , adeoque  huiusmodi  regimen  quam 
maxime  obstaret  actionis  efficaciae. 

At  non  desunt  Episcopi,  qui  votis  susceptis  precantur,  ut 
Ei)iscopi  arbitrio  remittatur  vel  dioecesanum  Vicarium  adhibere 
posse  pro  rei  convenientia,  scilicet  cum  nemo  sit  ex  extradioece- 
sanis,  qui  quae  requii'untur  qualitates  prae  se  ferre  potest,  dum 
aliquis  ex  dioecesanis  non  deesset  dignissimus,  cuius  perspectae 
animi  dotes  fidem  atque  existimationem  conciliarent , quique  ob 
iocorum , hominum , consuetudinura  et  cogitandi  rationis , quam 
callet,  notitiam  plurimum  quidem  prodesse  posset  Ecclesiae  regi- 
mini  ad  Evangelii  normam  conformando.  Quo  in  eventu  Eminen- 
tissimus  ac  Rev.  Sistus  Riario  Sforza  Archiepiscopus  Neap,  necesse 
esse  arbitrator,  ut  Capituli  Cathedralis  suffragium  faveat  electioni, 
saltern  quoad  maiorem  Canonicorum  partem,  quo  magis  in  electione 
opportunitas  elucesceret,  ac  magis  magisque  Electus  Dioecesano- 
rum  animos,  fidem,  benevolentiam  sibi  conciliaret. 

De  Cancellariis  et  Notariis. 

§ VI. 

Ut  praefiniantur,  quae  requirontur  qualitates  in  eligendis  Cancellariis 
et  Notariis  Curiae  Ecclesiasticae , scilicet:  1.  Aetas  triginta  an- 
norum; 2.  Saltern  licentia  doctoralis  in  utroque  iure;  3.  Ut  eli- 
gendus  periculum  sui  faciat  scribendo  de  iudiciis  Ecclesiasticis 
sive  civilibus,  sive  criminalibus. 

Id  maxime  interesse  existimamus,  propterea  quod  si  Curiao 
Ecclesiasticae  fere  ad  occasum  prolabi  visae  sunt,  tribuendum  est 
maxima  ex  parte  Cancellariis  et  Notariis  canonici  causarum  pro- 
cessns  omnino  imperitis;  dum  de  iure  ipsorum  est  redigere  actus 
iudiciales , uti  eruitur  a Concilio  Lateranensi  (Cap.  XI.  De  pro- 
bationibus) , nedum  ab  ipsa  verborum  explanatione  seu  Glossario. 
Neque  novum  sane  atque  recens  saperet  requirere  examen,  cum 
Trideutina  Synodus  (Sess.  XXII.  cap.  X.)  praescripserit , ad  vi- 
tanda,  quae  ab  inscitia  et  malitia  Notariorum  derivantur  mala: 
„Cum  ex  Notariorum  imperitia  plurima  mala  et  multarum  occasio 
litium  oriatur ; possit  Episcopus  quoscumque  Notarios  . . . exami- 
natione  adhibita,  eorum  sufficientiam  scrutari,  illisque  non  idoneis 
repertis,  aut  quandocumque  in  officio  delinquentibus , officii  eius 
in  negotiis,  litibus  et  causis  ecclesiasticis  et  spiritualibus  exercen- 
dis,  [i.  exercendij  usum  perpetuo  aut  ad  tempos  prohibere.** 

De  Farochis. 

§ VII. 

Recenseantur  quae  praecipua  et  maxim!  momenti  sunt  officia  Parochi; 
iis,  qui  gra\dter  ab  officio  suo  defecisse  deprehenduntur,  irroge- 
tur  poena  suspensionis  ab  Officio  et  Beneficio,  saltern  ad  quatuor 
menses;  et  redditus  Episcopi  arbitrio  addicatur  Paroeciae  pro 


801 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Cap.  III.  § IV.— XL 


802 


eo,  quod  necesse  existiraatur;  in  contumaces  de  aliis  gravibus  a 
eorundem  officiorum  omissionibus  Depositionis  poena  a Beneficio 
Curato ; eaedemque  poenae  sanciantur  in  Parochos , qui  in  re 
turpi  pravo  sunt  exemplo , ebrietate , illicitis  iocis  , blaspbemiis ; 
nec  non  in  eos,  qui  quamlibet  mercaturam  exercent,  in  reos 
Sacramentalis  Confessionis  temerariae  violationis , sollieitationis 
ad  turpia,  et  ceteris  eiusdem  gravitatis. 

Etsi  sancta  Tridentina  Synodus  aliis  atque  aliis  Sessionibus 
magna  ex  parte  officia  Parochorum  significavit,  attaraen  istorum 
mentis  conceptus  paucis  ac  summatim  attingunt  ea,  quae  singu- 
lorum  parochialium  sunt  officiorum,  atque  eorumdem  omissionem. 
Adversus  enim  monita  continenter  edita  ab  Episcopis  quam  multi 
persaepe  conciones  habere , Christianam  Doctrinam  tradere  negli- 
gunt;  nec  perraro  accidit,  ut  ipsorum  negligentia  Cliristifideles 
supremum  diem  obeant  quovis  Sacramentorum  solatio  destituti. 
Complures  autem  improbanda  quadam  prudentia  ducti  eos,  qui 
male  agentes  pravo  sunt  exemplo,  neque  monent,  neque  certiores 
faciunt,  quibus  decet;  imo  nullam  suscipiunt  curam  et  cognitio- 
nem , ut  erubescant  et  utcumque  fieri  potest,  eluantur.  Quam- 
plurimi  vero  in  animum  inducere  nesciunt,  quod  temporum  iniqui-  b 
tas  adeo  non  purgatos  ab  inertiae  culpa  facit;  imo  revocat  eos 
ad  vehementius  agendi  studiura  atque  ad  ea  promovenda  opera 
pietatis,  quae  Christi  cliaritas  suggerit,  quo  a saeculi  contagio 
animae  subducantur;  quod  sua  maxime  interest,  et  neutiquam 
ultra  suum  officium  est.  Quapropter  Vaticani  Concilii  erit,  prae- 
cipua  et  maximi  moment!  officia  Parochi  recensere,  et  declarare 
quanti  interest,  ea  ad  amussim  exercere.  Atque  ut  plane  intelli- 
gant,  quanti  sit  deficere  ab  officio,  necesse  esse  existimamus, 
aequas  culpae  poenas  canonicas  comminari.  Concilium  Tridenti- 
num  (Sess.  XXI.  cap.  VI.)  in  eos  dumtaxat  cogitationes  suas 
intendit,  qui  imperiti  essent  et  scandalosam  degerent  vitam.  Nunc 
vero  opus  est,  ut  ante  omnia  peropportuna  ineantur  consilia  in 
negligentes,  qui  complures  numerantur.  Hie  ad  rem  facit  gravis- 
sima  Barbosae  sententia,  per  quam  ad  Patres  Vaticanae  Synod! 
alloqui  videtur:  „Cogitet  et  ponderet,  quod  Qiiam.  negligentes  gra- 
vissimas  Deo  daturi  sunt  poenas.  Inutilem  servum  eiicite  in  tene- 
bras  exteriores,  ubi  erit  fletus  et  stridor  dentium.  Inutilem,  ait 
Dominus , non  dissipatorem,  non  prodigum , non  sccleratum ; sed 
otiosum,  sed  torpentem,  animarum  lucrum  et  quaestum  minime  c 
facientem.  Tot  occidimus,  inquiebat  Divus  Greg.  Mag.  (Horn.  II. 
super  Ezecbiel.),  quot  ad  mortem  ire  quotidie  tepidi  et  tacentes 
videmus.  Et  si  homicida  non  habet  vitam  aeternam  in  se  manen- 
tem,  quae  supplicia  in  animarum  interfectores  expendentur  ?“  (De 
Parochis  part.  I.  cap.  III.  n.  15). 

Quod  vero  spectat  ad  Curatores  animarum  praefatarum  cul- 
parum  reos,  per  quas  plerumque  obnoxii  sunt  eisdem  legibus  ca- 
nonicis  ad  coercendos  Clericos  latis,  optimum  aequissimumque  erit, 
ut  appositae  poenae  sanciantur.  Illud  pro  certo  habendum  est 
Patres  Concilii  Tridentini^  in  Parochos,  qui  turpiter  et  scandalose 
vivunt,  sanxisse  „esse  prius  praemonendos,  et  ubi  non  resipuerint, 
coercendos  et  castigandos  cum  censuris ; ac  denique  si  adhuc  in  sua 
nequitia  perseveraverint,  [a  beneficio]  deponendos" ; attamen  nunc 
experientia  edocti,  aliquid  addendum  arbitramur.  Etenim  sinere  eos 
impune  abire  et  monitos  tantum  pro  prima  vice,  cum  comperta 
omnino  sit  ipsorum  turpiter  vivendi  ratio,  graviori  essot  damno  et 
maiora  mala  Christi  fidelibus  importaret , qui  illos  intuerentur 
Sacris  ad  aram  operari  et  sacro  fungi  Ministerio,  quominus  corani 
Deo  et  Christi  fidelibus  saltern  aliquo  mode  poenas  sui  reatus  fi 
luissent.  Hinc  necesse  esse  arbitramur,  pro  huiuscemodi  reatibus 
Suspensio  sanciatur  saltern  ad  quatuor  menses.  Multo  magis  quia, 
antequam  tanta  pateret  nequitia,  nunquam  monita  defuerunt  pro 
aliis  et  similibus  causis,  quae  satis  constaro  nequiverint.  Eesti- 
tuti  vero  in  integrum  statum  Curae  parochialis,  quotics  pertinacia 
in  improbitato  constarct,  dei)onantur  a Beneficio  Curato  ex  lata 
sententia  Parochus  enira,  qui  vel  brevi  tempore  scandalose  vi- 
xerit,  etiamsi  ex  miraculo  ad  meliorcni  frugem  so  reciperet,  nun- 
quam bene  illic  in  Paroecia  manere  potcrit,  quam  pravo  exemplo 
incestavit. 

§ VIII. 

Praefinienda  videtur,  pro  eo  quod  spectat  ad  iudicia  dc  removendis 
Parochis  delinquentibus,  forma  iuridicialis  summaria,  et  declare- 


‘ In  alio  exemplari  legitur  „cogitationem,  ut  innotescant^. 
^ Sess.  XXV.  cap.  14.  de  Ref. 

® Ilaud  dubic  „iudici3  sententia“. 

CoU.  Lac.  VII. 


tur,  provocationem  nullam  vim  habere  in  suspensivo , et  Sanctae 
Sedi  unice  produci  posse.  Simul  autem  copia  fiat  Episcopis, 
extra  iudicium,  duobus  Ecclesiae  Cathedralis  adsistentibus,  pro- 
cedendi , quoties  praevideri  possit , formam  iuridicam  scandal  i 
causam  esse  posse,  aut  iustitiae  laesionis. 

Si  nihil  tarn  exitiale  est  saluti  animarum , quam  Parochus  e 
Pasture  gregis  Christi  lupus  rapax  factus , si  salus  animarum 
suprema  lex  est,  et  sollicitudo  servandi  eas  moram  non  patitur, 
illud  quam  quod  maxime  expedit,  ut  ad  removendum  Parochum, 
qui  iam  a recta  semita  aberravit , procedatur  ritu  consentaneo 
supremae  legis  spiritui,  et  rebus  gerendis  nulla  interposita  mora, 
sicut  ante  dictum  est;  provocationem  scilicet  nullam  vim  habere 
in  susptensivo,  esse  omnino  iuxta  illud,  quod  iam  dispositum  fuit 
a Patribus  Tridentinae  Synod!  (Sess.  XXI.  cap.  VI.)  „quacumque 
appellatione  et  exemptione  remota“.  Interdictum  autem  declarare 
usum  appellationum  ad  Metropolitanum , ne  in  infinitum  causa 
producatur , collationem  prorsus  habet  in  Brevi  Impensa  dato 
13.  August!  1819.,  ubi  Pius  VII.  idipsum  sancivit  in  causis  relatis 
ad  collationem  Portionum  in  Ecclesiis  Receptivis.  Tali  modo 
iustitia  defensa  manet,  patente  via  duplici  sententiae.  Quamquam 
vero  post  primam  sententiam , cuius  certe  effectus  neutiquam 
suspenderetur  ab  appellatione , Episcopus  Oeconomum  Curatum 
sufficit  Parocho , vacaret  tamen  Paroecia  usque  ad  appellationis 
discussionem , quam  ad  rem  quinque,  ad  summum  sex  mensium 
terminus  esset  definiendus.  Sed  quoniam  non  utique  decet , Epi- 
scopum  expensis  propriis  aliquem  causarum  actorein  destinare 
apud  Sacram  Cougregationem  Concilii,  ad  sustinendam  depositionis 
sententiam , opus  est , ut  in  integrum  restituatur , quod  a Bene- 
dicto  XIII.  dispositum  fuit,  qui  ex  praestantissimis  Romanis  Prae- 
latis  binos  causarum  actores  statutes  voluit  addictis  stipendiis,  qui 
causas  Episcoporum  dicerent  ex  officio. 

§ IX. 

Si  vero  Parochi  imperitia  laborautes  nullo  pacto  in  animum  inducunt 
Curam  resignare  aequa  pensione  adsignata , cuius  capax  est  Pa- 
roeciae  redditus , aut  alio  quovis  Beneficio  ipsis  impertiendo, 
possit  Episcopus  illos  ad  formale  examen  in  scriptis  revocare, 
et  iteratis  experimentis  minime  probates  ab  Examinatoribua  ad 
hoc  arcessitis,  a Beneficio  Curato  delapsos  deceruat. 

Pluribus  concurrentibus  ex  Tridentinae  Synod!  praescripto 
(Sess.  XXIV.  cap.  18.),  nulli  in  posterum  Parochi  imperiti  futuri 
profecto  fuissent;  et  quidem  sunt  et  erunt!  Quoties  hi  devexa 
non  sunt  aetate  et  impotentia  laborant,  Coadiutoris  subsidio,  quem 
vel  coacte  excipere  tenentur  (ibid.  Sess.  XX.  [/.  XXL]  cap.  6.  de  Ref.), 
satis  spiritual!  Paroeciae  bouo  baud  consulitur.  Coadiutores  enim 
nunquam  ex  sententia  vires  explicare,  aut  gratiam  inire  possunt, 
neque  fortiter  agere , cum  Parochus , quem  certe  piget  ilium 
iniquo  animo  excepisse,  limis  oculis  intuetur,  eique  quaqueversus 
adversatur,  quem  iniuriosum  iraperitiae  atque  inertiae  suae  cir- 
cumspectat.  Neque  minus  consideranda  sunt  scandala,  quae  di- 
manant  ex  huiuscemodi  oppositione  per  complurium  annorum 
spatium  in  longum  ducta.  Cum  vero  gravissimo  id  damno  vertat 
animarum  saluti,  necesse  omnino  est,  ut  ex  proposita  ratione  op- 
portune consulatur. 

§ X. 

Prohibeatur,  quominus  Curatum  Beneficium  ad  sacri  patrimonii  titu- 
lum  conferatur,  aut  priori  patrimonio  substituatur. 

Causa,  cur  id  prohibeatur,  ilia  est,  ne  in  removendis  a Cura 
animarum  Parochis  delinquentibus  aut  imperitis  graviora  obstent 
impedimenta. 

§ XL 

Prorogetur,  qui  ad  sex  menses  a Concilio  Tridentino  terminus  est 
deflnitus  in  Paroeciarum  vacantium  provisionibus. 

Brevis  enim  sex  mensium  terminus  cogit  plerumque  Episcopos 
satis  habere  homines  mediocres  et  parum  probates.  Neque  paucae 
neque  rarae  sunt,  quae  occurrunt  difficultates  in  provisione  idonci 
alicuius  Curati,  vacante  Paroecia.  Siquidem,  iuxta  Divum  Alphon- 


‘ Statutum  est  decretum  de  termino  illo  a Lateranensi  III.  et 
innovatuin  a S.  Pio  V.  Literis  In  conferendis , d.  13.  Martii  a.  15G7. 
editis,  sub  poena  devolutionis  ad  Romanum  Pontificem.  Cfr.  Cap.  Nulla  2. 
de  concess.  praebendae  (III.  8). 


51 


803 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


804 


sum,  illud  prae  oculis  habendum,  perpaucos  revera  esse  Sacerdotes,  a 
qui  inveniuntur  idonei  liuic  muneri  suscipiendo  tarn  difficili  tamque 
gravi;  enimvero  ab  ipsorum  cura  pendet  aut  profectus  aut  per- 
nicies  populorum  (Rifless.  cap.  I.  vers.  4).  Quare  non  sine  causa 
opus  est  ad  difficultates  superandas,  ut  Episcopi  in  longum  ducant 
temporis  spatium  concursibus  habendis  praestitutum.  Hinc  maior 
Episcopis  in  proposita  re  danda  est  latitude.  Difficile  vero  dictu 
est,  quantum  sit  hoc  tempus  producendum.  Pro  locorum  varie- 
tate , sen  Paroeciarum  seu  Dioecesium , varias  ob  rationes  mora 
magis  vel  minus  produci  potest;  hinc  oportebit  aut  productam 
dilationem  committere  conscientiae  atque  arbitrio  Episcoporum, 
aut , perpensis  aliis  aliisque , quae  multimode  variantur , circum- 
stantiis,  quantum  homini  licet  pro  sua  prudentia,  talem  terminum 
praescribere,  qualis  valeat  superare  obstacula,  saltern  frequentiora, 
quae  adversantur  necessariae  libertati  in  idoneo  animarum  Cura- 
tore  eligendo.  Quod  foret  etiam  secundum  luris  vim:  nam,  uti 
Innocentius  III.  declaravit  in  Cap.  Quia  [5.],  De  concessione  frae- 
hendae  [III.  8.],  Concilium  Lateranense  statuit  amittendum  ius  Be- 
neficium  conferendi  contra  negligentes  tanturn,  qui  intra  sex  menses 
conferre  negligerent;  adeo  ut  sex  mensium  tempus  non  currat  b 
legitime  impedito  (V.  Gir.  part.  I.  Sect.  417).  At  quae  graviora 
impedimenta,  quam  idoneorum  virorum  defectus? 

De  Eoclesiarum  Cathedralium  Canoniois. 

§ XII. 

Quam  maxime  expedire  existimamus,  ut  singillatim  praescribantur 

praecipua  Canonicorum  munia , poenae  in  desidiosos  et  ad  rem 

expeditior  procedendi  ratio. 

Sapientissimae  Constitutiones  a Tridentina  Synodo  sancitae 
fuerunt  pro  Cathedralium  Ecclesiarum  Capitulis ; at  tempus  prae- 
sens  postulat,  ut  graviora  ineantur  consilia  ad  maiorem  Capitula- 
rium  idoneitatem;  atque  ut  omnes  tandem  aliquando  addiscant, 
Canonicatus  non  sic  et  simpliciter  conferri  ad  rependenda  merita, 
sed  ut  Episcoporum  lateri  fidissimi,  dignissimi , laboriosissimi  ma- 
xim eque  idonei  Coadiutores  adsint  in  multis  gravibusque  curis 
Ministerii  Episcopalis. 

Et  quoad  officii  sui  fungendi  munus,  necesse  est,  ut  declare-  e 
tur,  Canonicos,  praeter  operam  chore  exbibendam,  aliis  atque  aliis 
muneribus  fungendis  omnino  teneri,  quibus  ad  nutum  Episcopi 
destinantur  in  tanta  Episcopalium  curarum  varietate.  Concionandi 
munus  assidue  exerceant  in  Cathedralibus,  ad  Christianam  disci- 
plinam  Christi  fideles  erudiant,  lumen  salubris  doctrinae  eorum 
menti  praebeant,  eosque  praemuniant  contra  errores,  deliramenta 
atque  omnigenas  blasphemias,  quae  a factioso  perditissimorum  ho- 
minum  globe  buccis  crepantibus,  offusis  tenebris  editisque  typis 
libellis  passim  evulgantur.  Horis  vero  ac  diebus  ab  Chori  officio 
soluti  animum  advertant  audiendis  fidelium  confessionibus ; cetera 
ex  seutentia  Ordiuarii  sui.  Et  quoad  Chori  servitium,  abs  re  non 
erit  definire  tempus  matutinis  horis  impendendum  non  minus  binis 
cum  dimidia  hora;  vespertinis  vero  saltern  ternis  horae  quadran- 
tibus  (excepto  cum  per  festos  dies , aut  ad  pia  legata  exsolvenda, 
aliquamdiu  protrahendum  sit);  et  ea  quidem  lege,  ut  diei  illius 
distributio  amittatur,  in  qua  ob  praeproperam  festinationem  minus 
temporis  esset  expensum.  Atque  adeo  oportet,  ut  quaevis  exclu- 
datur  consuetude,  per  quam  Canonici  sine  venia  Episcopi,  singu- 
lis casibus,  statutam  horam  ad  inchoandas  horas  Canonicas  pro  d 
suo  arbitrio  transferunt.  Damno  enim  publici  cultus  vertitur 
perperam  haec  inducta  consuetude. 

In  definiendis  autem  poenis  maxime  interest  praescribere,  ut 
omnes  Capituli  redditus  in  massam  redigantur,  quotidianis  distri- 
butionibus  addicti,  ex  quibus,  Dignitatibus  tantum  exigua  prae- 
benda  attributa , quod  superest  inter  praesentes  dumtaxat  divida- 
tur , remota  omni  collusione  vel  indulgentia  ’.  Haec  agendi  ratio, 
uti  legitur  in  Canone  Sancta  Bomnna  3.  dist.  15.  etc.  „omnino  ser- 
vanda ob  divini  cultus  favorem“.  Siquidem  experientia  edocemui*, 
quod  iactura  in  quotidianis  facta  distributionibus , a Tridentino 
Concilio  disposita  in  tertiam  pai’tem  redditus  parvi  aut  nihili 
aestimatur.  Et  simul  praescribantur  capita  verae  utilitatis  aut 
necessitatis,  per  quas®  Canonici  absentes  frui  possint  distributioni- 
bus , ne  praebeatur  ansa  Capitulis  augendi  causas  praedictae  ab- 


1 Trid.  Sess.  XXIV.  cap.  12.  de  Ref. 

2 Trid.  Sess.  XXI.  cap.  3.  et  Sess.  XXII.  cap.  3.  de  Ref. 
5 L,  „propter  quae“. 


sentiae  nimium  quantum  dilatando  Caput  illud  Cum  non  deceat  30. 
de  elect,  in  6.  [I.  6.],  ubi  in  genere  dicuntur  Procuratores  Capituli, 
quique  negotia  Capituli  gerunt , frui  distributionibus  h Ad  rem 
propositam  confirmandum  est,  quod  iam  diiudicatum  est  a Sacra 
Congregatione  Concilii  in  Tranensi  Distributionum  die  20.  De- 
cembris  1862.,  quae  in  dubio  „An  et  quomodo  lucrentur  distribu- 
tiones  Canonici  absentes  a chore  ad  expendendas  rationes  Massae 
Capitularis  in  casu“,  respondit,  „affirmative  per  tempus  ab  Ordi- 
nario  praefiniendum“  Pro  reliquis  absentibus  quandam  oporteret 
instituere  distinctionem,  scilicet  inter  eos,  queis  nulla  est  causa  a 
iure  cognita,  et  qui  aliquam  prae  se  ferre  valent.  His  danda  esset 
ilia  pars  fructuum,  qui  quotidianis  distributionibus  destinantur,  ne 
aequiparentur  absentibus  sine  causa  canonica;  cuiusmodi  sunt, 
qui  ab  Episcopo  adhibentur  in  S.  Visitatione;  qui  docent  in  Se- 
minariis,  quibus  non  sufficiunt  redditus  ad  arcessendos  Praecepto- 
res  extra  Dioecesim  etc. 

Insuper  plurimum  confert,  ut  declaretur,  quod  nulli  Canoni- 
corum prosit  Vacatio  trium  mensium  Conciliarium,  in  solemniori- 
bus  anni  festis  diebus,  in  Adventu,  in  Quadragesima ; neque  dum 
abest  amplius  tertiae  Canonicorum  partis  uti  sancitum  fuit  a 
Sacra  Congregatione  Concilii  in  Auximana  die  12.  lulii  1651. 

Cumque  Patribus  Vaticanae  Synodi  committatur  singillatim 
declarare  poenas  istiusmodi  Canonicis  irrogandas,  illud  adiiciendum 
existimamus,  quod  expediat  itidem  poenam  amittendi  quandam  distri- 
butionum partem  illis  inferre,  qui  nihil  admodum  Gregorian!  cantus 
scientes  intra  temporis  spatium  ab  Episcopo  praescriptum  non  ad- 
discunt.  Quod  aptissime  cum  Sacrae  Congregationis  Concilii  De- 
creto  cohaeret  in  Causa  Andrianensi  die  14.  Martii  1820.  hisce 
verbis  editor  „Episcopum  debere  omni  studio  et  diligentia  eniti, 
ut  praedicti  omnes  cantum  addiscant,  atque  in  eos,  qui  in  Choro, 
prout  tenentur,  non  psallunt,  posse  procedere  etiam  per  subtractio- 
nem  quotidianarum  distributionum.  “ Quod  vero  alicuius  Capitu- 
laris gravi  scelere  inquinati  removendi  causas  spectat,  necesse 
omnino  esse  existimamus  oculis  subiicere  turpiter  scandaloseque 
viventium  rationem,  qui  exemplo  suo  solent  in  reliquo  Clero  mo- 
rum  pravitatem  promovere.  Siquidem  in  hoc  genere  vitiorum 
deprehendimus  a Tridentina  Synodo  (Sess.  XXV.  cap.  14) , uti 
remotionis  causam  a quocumque  beneficio  habendum  esse  Concu- 
binatum.  Ast  hoc  difficillimum  probatu  est,  quippe  veteratorum 
opera  plerumque  fit,  ut  qualitas  Concubinatus  prorsus  evanescat. 
Adeoque  persaepe  impune  abit,  qui  tali  est  crimine  inquinatus, 
cum  nihil  ad  confirmandum  supersit,  quam  probatio  criminis  in 
genere,  scilicet  turpiter  et  scandalose  vivendi  rationis,  quod  idem 
sapit,  quam  scortis  implicitum  vivere.  Hinc  opus  est,  ut  contra 
Beneficiatos , qui  turpiter  et  scandalose  vivunt,  remotionis  poena 
sanciatur. 

Denique , quo  expeditior  fiat  forma  procedendi  in  remotione 
alicuius  Capitularis,  cum  quae  a Tridentina  Synodo  (Sess.  XXIV. 
cap.  12.  de  Ref.)  in  absentes  iam  sancita  fuit,  nimis  prolixa 
sit,  et  occasionem  praebeat,  qua  licet  reo  persolvendas  effugere 
poenas  per  interruptam  moram , idcirco  existimamus  non  solum 
statuendam  esse  poenam  Suspensionis  Missae  celebrandae  ipso 
facto  incurrendam,  verum  etiam  distributionem  amittendam,  si  per 
menses  sex,  licet  interruptos,  quis  Chori  servitio  desit  sine  causa 
sontica,  cognita  ab  Episcopo,  et  remotionem  a Beneficio,  quoties 
per  alios  sex  menses,  licet  interruptos,  in  sua  pertinacia  perstaret 
sine  iusta  causa. 

§ XIII. 

In  Capitulis  Cathedralibus,  ubi  admodum  pauci  sunt  Canonici,  aut 

legibus  rei  Ecclesiasticae  adversantibus , aut  locorum  circum- 

stantiis,  suppetias  ferant  Canonici  Honorarii. 

Tali  inito  consilio,  legibus  temere  supprimentibus  et  ad  pau- 
cos  Canonicatus  redigentibus  virilis  certe  obiiceretur  actus,  et  si- 
mul consuleretur  necessitatibus , quibus  Ecclesiae  Cathedrales 
iactantur.  Superest  illud  ad  trutinam  revocandum,  utrum  Hono- 


* Ilic  aliqua  inter  se  confundi  videntur.  A distributionibus  enim 
quotidianis  absentes  in  quandam  etiam  utilitatem  ecclesiarum  suarum, 
laudato  capite  excluduntur;  admissi  vero  sunt  ad  eas  percipiendas  ii, 
quorum  absentia  infirmitate  corporis , necessitate , evidente  ecclesiae 
utilitate  excusatur,  capite  Consuetudinem  unico  de  Clericis  non  resid. 
in  6.  (III.  3). 

® Folium,  quod  dicunt  causae  Tranensis  distribution,,  exstat  etiam 
apud  Lucidi,  Visitat.  SS.  Limin.  T.  3.  docum.  26. 

* L.  „tertia  Canonicorum  parte“. 


805 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Cap.  III.  § XI. — XX. 


806 


rarii  Canonici  ius  habeant  ferendi  suffragium,  praesertim  in  Vi- 
cario  Capitulari  seligendo , et  praeferendi  sint , aliquo  vacante 
Canonicatu  Praebendato. 

§ XIV. 

Recenseantur  qualitates,  quibus  inspectis  potest  quis  ad  Canonicatum 
evehi,  et  praecipue,  1°.  Aetas  saltern  triginta  duorum  annorum. 
20.  Laurea  aut  saltern  Licentia  in  Theologia  pro  quadam  Capituli 
parte,  pro  reliqua  vero  in  utroque  lure.  3°.  Dexteritas  in  agendo, 
obeundoque  aliquo  Curiae  Episcopalis  munere. 

Sancivit  Tridentina  Synodus,  quod  „Nemo  deinceps  ad  Digni- 
tates  quascumque,  quibus  animarum  cura  subest,  promoveatur, 
nisi  qui  saltern  XXIY.  [1.  XXV.]  suae  aetatis  annum  attigerit.  . . . 
Ad  caeteras  autem  Dignitates  vel  Personatus,  quibus  animarum  cura 
nulla  subest,  clerici  alioquin  idonei  22  annis  non  minores  adsciscan- 
tur“  lam  vero  neque  viginti  duorum , neque  viginti  quatuor 
[1.  quinque]  annorum  aetas  exhibere  poterit  homines  iis  dotibus  ex- 
ornatos,  quae  ad  statuendum  in  amplissimo  Canonicalis  Dignitatis 
gradu  satis  sunt,  et  omnino  probates  in  gravioribus  Ecclesiae 
rauniis  exercendis , probitatis  constantia  et  nominis  amplitudine ; 
quae  profecto  magni  momenti  sunt  ad  Canonicalem  Dignitatem 
super  ipsos  Cleri  Proceribus  ^ extollendam.  Quid  quod  haec  ipsa 
aetas,  saltern  indirecte,  quae  ex  Canonicatus  iuris  ’ Patronatus  di- 
manant,  arceret  mala?  Et  quod  ad  Doctoris  Lauream,  Tridentina 
Synodus  adprime  callens,  quanta  doctrina  praediti  esse  debeant 
Canonici,  „hortatur  Episcopos,  ut  . . . dignitates  omnes,  et  saltern 
dimidia  pars  Canonicatuum  . . . conferantur  tantum  Magistris  vel 
Doctoribus,  aut  saltern  Licentiatis  in  Theologia  vel  iure  Canonico“ 
[1.  c.].  At  quam  pauci  huiuscemodi  cohortationibus  benignas  aures 
praebuerunt ; idcirco  disertis  verbis  instauranda  res  esset.  Quod  non 
incolumes  tantum  redderet  Episcopos , verum  etiam  Clero  iuniori 
nimium  quantum  prodesset,  sui  enim  iuris  essent  mature  sese  con- 
ferre , quo  * ad  ingenii  perfectionem  studiis  ipsi  vacarent , et  in 
Doctorum  numerum  recenserentur.  Hinc  prono  alveo  fluere  vide- 
tur,  quae  tertia  dos  requiritur,  scilicet  idoneitas  ad  munus  illud 
fungendum,  cui  ad  nutum  ab  Episcopo  destinatur. 

§ XV. 

Abrogetur  omnis  adscensus  Capitularium,  ratione  antiquitatis ; optiones 
et  graduationes , seu  consuetudine  invectae,  seu  aliqua  institu- 
tione ; nec  non  ilia  consuetudo , ut  in  aliqua  Dioecesi  eligendi 
Canonicos  ex  Clero  tantum  illius  urbis,  ubi  residet  Episcopus. 

Quauti  habendum  sit , quod  pro  ® hac  priori  parte  suscipitur 
consilium,  vel  ex  hoe  innotescit,  quod  Sanctitas  Tua  Brevi,  cuius 
initium  est  Beati  Petri,  die  13.  lanuarii  I860.,  abrogavit  in  Ta- 
rentino  Capitulo  consuetudinem  ad  uberiores  reddituum  perceptio- 
nes  ascendendi  per  antiquitatem , videlicet  „quod  quum  Partici- 
pantes  et  Mansionarii  certum  habeant  ascensum  ad  percipiendos 
Ecclesiasticos  redditus , ac  securi  item  sint  ulterius  progrediendi 
solo  titulo  anzianitatis , nullum  in  eodem  Clero  fervere  possit 
aemulationis  studium  sive  in  sacris  doctrinis  colendis,  sive  in  exer- 
cendis ecclesiasticis  virtutibus  et  obeundis  sacri  ministerii  partibus ; 
atque  adeo  nulla  praemiorum  spe,  nullo  salutari  metu  proposito, 
extinguetur  subiectionis  studium  erga  proprium  Antistitem , ac 
nullum  plane  reliquum  sit  ad  recte  agendum  incitamentum“. 
Posterior  autem  consuetudo  est  Canonicos  seligendi  ex  illo  dum- 
taxat  Clero , qui  in  Episcopali  residet  civitate ; quod  facit , ut 
Episcopus  neutiquam  habere  possit  omnes  idoneos  atque  omnibus 
numeris  instructos,  qui  a Tridentina  Synodo  requiruntur,  scilicet 
„pietate  praecellentes , qui  sint  aliis  exemplo,  doctrina  et  morum 
integritate  commendatos,  ut  merito  Ecclesiae  Senatus  dici  possint‘‘  ’. 

§ XVI. 

Cleri  Rcccptivi  definite  numero  carentes,  qui  Capitulis  Cathedralium 
adnectuntur,  ad  certum  numerum  reducantur,  prout  opus  est,  et 
dirigantur  iuxta  Breve  Pii  VII.  Impensa  [d.  13.  Aug.  1819].  Red- 
ditus vero  superantium  participationum  addicantur  Coadiutoribus 
Paroeciarum  indigentium  eiusdem  civitatis. 

Cathedralium  Ecclesiarum  Capitula,  quibus  adnectuntur  Re- 
ceptivae  certo  numero  carentes,  totum  exhauriunt  Clerum  Episco- 


* Sees.  XXIV.  cap.  12.  de  Ref.  * L.  „Proceres“. 

® Videtur  legendum  „iure“.  ^ L.  „eo  conferre,  ubi“. 

® Adde  „usuvenit“.  ® L.  „in“.  ’ Sess.  XXIV.  cap.  12.  de  Ref. 


a palis  civitatis.  lam  vero  cum  plane  innotescat  necessitas,  omnes 
Paroecias  habere  Presbyterium  in  adiutorium  Parochi,  ad  defini- 
tum  numerum  sunt  Receptivae  redigendae ; et  peropportune  ceteris 
eiusdem  civitatis  consulendum  egenis  Paroeciis. 

§ XVII. 

Nonuullos  saltern  iutra  limites  privilegium  illud  coerceatur,  quo  quae- 
dam  Capitula  potiuntur,  scilicet  eligendi  Ecclesiae  Cathedralis 
Parochum  suo  arbitratu,  nullo  Episcopi  assensu,  aut  nominandi; 
adeo  ut  Episcopus,  quantum  in  se  est  et  Episcopalis  cura  sinit, 
in  rem  plane  influat. 

Id  consilii  suscipiendum  omnino  est,  turn  ad  vitandas,  quae 
plerumque  lites  et  perturbationes  Capitulum  inter  et  Episcopum 
excitantur,  turn  ad  ‘ graviora  quae  inferuntur  damna  fidelibus,  cum 
tales  homines  Episcopo  adprobandi  proponuntur  ^ aut  indigni,  aut 
oneri  impares  sustinendo : aut  Episcopo  dissentiente,  aut  ad  nutum 
Capituli.  Enimvero  non  defuerunt  quovis  tempore  Capitula,  quo- 
rum unum  opus  fuit  irritum  facere,  quod  factitatum  fuit  ab  Epi- 
scopis,  quibus  Tridentina  Synodus  (Sess.  VII.  cap.  6.  [1.  7.])  praescri- 
bebat  „sollicite  providere  procurent,  ut  per  idoneos  Vicarios  etiam 
perpetuos , nisi  ipsis  Ordinariis  pro  bono  Ecclesiarum  regimine 
aliter  expedire  videbitur  . . . ibidem  deputandos,  animarum  cura 
laudabiliter  exerceatur‘‘.  Quapropter  plurimum  confert,  ut  Epi- 
scopi pleno  suo  iure,  qui  iuxta  cor  ipsum  Dei  sit,  virum  seligant. 

§ XVIII. 

Quodvis  abrogetur  privilegium,  vel  si  qua  inoluit  consuetudo  Beneficia 
a Capitulis  conferendi,  vel  ab  alio,  qui  infra  Episcopum  sit. 

Quamquam  vero  institutio  conferendi  Beneficia  iure  com- 
muni  ad  Episcopum  spectat,  attamen  sunt  qui  vel  infra  Episco- 
pum conferre  possunt  ex  consuetudine , uti  Fagnani  ostendit  {de 
aetate  et  qualit.  cap.  Earn  te),  vel  ex  privilegio.  Sunt  enim  vero 
Capitula,  quae  ex  consuetudine  aut  privilegio  Capitularia  con- 
ferunt  Beneficia.  At  ecquemnam  fallit,  quam  gravi  damno  id  sit 
Ecclesiae,  quum  saepissime  indignis  conferuntur?  Si  nominandi 
aut  eligendi  dumtaxat  iure  gauderent,  hoc  certe  tolerabile  malum ; 
c propterea  quod  Episcopus  remedium  atferre  posset,  reiiciendo  quos 
indignos  tali  Beneficio  existimaret.  Ast  cum  ipsi  sint,  qui  confe- 
runt,  ex  hoc  ipso  indigni  Capitulares  multiplicantur,  vimque  [hoc] 
addit  et  robur  improbis  et  male  moratis,  qui  contempto  Episcopo, 
nihili  Ecclesiasticam  faciunt  auctoritatem,  Beneficio  vel  invito  Or- 
dinario  potituri.  Adeoque  quam  maxime  expedire  existimamus 
consuetudines  et  privilegia  [huiusmodi],  qualiacunque  sint,  penitus 
tollenda  et  abroganda. 

De  Ecclesiis  Collegialibus. 

§ XIX. 

Quavis  ill  Collegiali  Ecclesia  constabiliatiir  Paroecia,  quam  Episcopus 
a semetipso  libere  conferre  possit ; Parochus  vero  praesit , et 
Participantes  adiuvent  in  Cura  animarum.  Quare  ubi  deest,  a 
propinquiore  Paroecia  transferatur. 

Quod  propositum  nobis  est , eo  omnino  recidit , ut  magis 
actuosi  reddantur  Cleri  Ecclesiarum  Collegialium , susceptumque 
opus  bono  animarum  vertat;  siquidem  adiuvare  Parochum  tali 
modo , quam  quod  maxime  tenentur.  Neque  augctur  tantum 
functionum  Ecclesiae  decus  et  splendor;  sed  etiam,  quantum  fieri 
potest,  Collegiales  Ecclesiae  subducuntur  legibus,  quae  illas,  quae 
nullam  animarum  curam  habent,  supprcssas  volunt. 

§ XX. 

Attempercntur  insignia  Collegialium  Ecclesiarum  Canonicorum,  cum 
nihil  aut  parum  discriminis  intcrsit  inter  Collegialium  et  Cathe- 
dralium Canonicorum  insignia. 

Rei  quidem  ratio  postulat,  ut  insignia  Collegialium  Ecclesia- 
rum inferioris  ordinis  sint,  quam  Cathedralium.  Secus  enim  im- 
parata  plerumque  forent  Cathedralium  Capitula,  virisque  dignioribus 
et  spectata  probitate  carerent,  qui  in  pagis  degentes  satis  habent 
insignia  suarum  Collegialium,  atque  iniquo  animo  patorentur  na- 
tale  solum  relinquere  et  firmum  in  urbe  domicilium  stabilire. 


‘ Scil.  praecavenda.  * Soil,  qui  sunt. 

51* 


807 


Acta  et  decreta  SS.  ConcDii  Vaticani.  Appendix. 


808 


§ XXI. 

Debita  proportioue  servata,  quae  consilia  suscipiuntur  pro  Cathedra- 
]ium  Capitulis,  eadem  apponantur  in  Ecclesiarum  Collegialium 
Canonicis  eligeiidis. 

§ XXII. 

Ad  haec  ut  Collegialium  Ecclesiarum  Capitula,  nec  non  Ecclesiae 
Receptitiae  unum  vel  duos  Canonicos  vel  Participautes  habeant, 
qxii  gratis  omniuo  adolescentulos  docere  teneantur. 

Valde  quidem  prodesset,  immo  expediret,  turn  ut  Canonicus 
aut  etiam  aliquis  ex  Participantibus  Collegialium,  turn  uuus  aut 
plures  ex  Receptitiarum  Ecclesiarum  Participantibus  omnino  di- 
centur  erudiendae  iuventuti,  et  quidem  nulla  lucri  spe  allecti,  quo 
maturius  mores  expolirent  et  vivendi  rationem.  Hi  vero,  qui 
disciplinae  dicati,  etsi  Chori  servitio  vacare  nequeant  nisi  in  die- 
bus  festis,  fruantur  tamen  Beneficii  redditibus  et  quotidianis  distri- 
butionibus , exceptis  quae  sunt  inter  praesentes.  Ita  fieret,  ut 
dura  pauci  in  adolescentium  disciplinara  incumberent,  neque  Dei 
cultus  neque  Ecclesiae  functiones  immiuuerentur. 

De  Ecclesiis  Receptitiis. 

§ XXIII. 

Ut  in  melius  progrediantur  Ecclesiae  Receptitiae,  constabiliatur , ubi 
deest,  Paroecia;  quae  a propinquiori  transferri  potest.  Omnes 
ad  normam  Brevis  Impensa  Pii  VII.  [d.  13.  Aug.  1819.]  et  satis 
apto  Statute  dirigautur.  In  omnibus  et  singulis  quotidie  divinum 
recitetur  Officium.  Fiat  Episcopo  copia  permittendi,  an  non  ut 
ipsa  participatio  valeat  pro  titulo  sacri  patrimonii.  Quod  super- 
est  a nittssa , Episcopi  iudicio  illis  addicatur , qui  ceteris  prae- 
stant  Parochum  adiuvando,  et  in  negligentes  p.  m.  jiro  rata  ani- 
madvertatur. 

Nimium  quantum  compertum  experientia  est,  quam  propo- 
sita  a nobis  ratio  peropportuna  sit,  per  quam  Concordes  probitatis 
instar , et  operosiores  fiunt  Receptitiarum  Ecclesiarum  Cleri  in 
bonum  animarum.  lamvero  Statu  turn  iam  adprobatum  in  Nea- 
politana  ditione  utique  sinit,  nullo  limite  praefinito,  huiuscemodi 
participationes , sacri  patrimonii  loco , exbiberi  posse , quod  non 
levia  damna  persaepe  affert ; siquidem  addit  aniraum  iis,  qui  gra- 
viter  ferunt  dare  nomen  Ecclesiasticae  militiae.  Quocirca  liaec 
stat  animo  sententia,  quod  Episcopi  auctoi-itati  id  omnino  permit- 
tatur,  qui  cui  vult  dat , cui  vero  non  vult,  abnegat.  Neu  grave 
videatur  quotidie  in  Chore  Officium  divinum  recitare  illis  Re- 
ceptitiis Ecclesiis , ubi  festivis  dumtaxat  diebus  recitatur.  Enim- 
vero  tali  mode  quam  multi  ab  otio  amoventur  et  dissoluta  vivendi 
ratione;  nec  levi  incitamento  est,  quo  rectius  divinum  recitetur 
Officium , cum  non  desint , qui  nullo  Cliori  officio  adstricti , aut 
satisfacere  domi  negligunt , aut  perperam  certe  explent  divini 
Officii  praeceptum.  — Hind  autera  perpendendum  superest,  utrum 
iam  nunc  expediat  praefatas  conferre  participationes  ea  lege,  ut 
una  cum  Parocho  convivant,  et  sic  deinceps  ad  contubernalem 
vitam  Receptitios  Cleros  adigere,  proposito  exemplo  Instituti  Ven. 
Bartholomaei  Holzhauser,  et  niasfsae  redditus  communi  victui  ad- 
dicantur. 

De  Confessariis. 

§ XXIV. 

Regat  ac  moderetur  Episcopatus  Moralis  Theologiae  studium,  adeo  ut 
Dogmatica  semper  illud  antecedat;  addiscatur  sapientibus  abso- 
lutisque  institutionibus , vel  quoad  IMysticam  Theologiam.  Quod 
studium  sane  consequatur  praxis  atque  exercitatio,  queis  adprime 
cor  hominis  cognoscatur , et  ad  rectam  normam  componendam 
spectata  prudentia.  Insuper  quam  maximam  adhibeat  diligen- 
tiam,  cum  sui  periculum  faciant  in  ea  facilitate  iuniores  Presby- 
teri,  eosque  identidem  per  temporis  intervalla  revocet  ad  examen. 

Tali  in  re  proposita  non  experientia  tantuin  dux  fuit  et  ma- 
gistra , sed  ipse  Benedictus  XIV. , qui  in  Encyclicis  Apostolicis, 
datis  die  26.  lunii  1749. , § 18. , bis  conceptis  verbis  rem  plane 
significavit:  „Haud  ignoramus,  sacramentales  Confessiones  . . . 
eum  quem  expectamus  et  summopere  expetimus  fructum  non 
parituras , nisi  a probis,  doctis  ac  in  sana  Ecclesiae  doctrina  rite 


Intellige:  vel  prohibendi. 


a instructis  poenitentiae  ministris  excipiantur.  Quo  tempore  Archi- 
episcopalis  Ecclesiae  Bononiensis  regimini  Nos  ipsi  praefuimus,  nul- 
lum in  poenitentiae  ministrum  delegimus,  quem  aut  Nos,  aut  alii 
coram  Nobis,  praevio  examine  non  probaverint;  ut  scilicet  soli- 
dum  de  moribus  ac  doctrina  suppeteret  testimonium.  Neque  vero 
indefinitam  ad  confessiones  audiendas  cuiquam  tribuimus  auctori- 
tatem , sed  certo  ac  brevi  temporis  spatio  circumscriptam  conces- 
simus,  ut  semel  probati  iterum  examini  subiicerentur,  aut  a Nobis 
ipsis,  aut  Nobis  adstantibus,  perficiendo.  Hoc  autem  sicut  mul- 
tam  Confessariis  molestiam,  ita  poenitentibus  magnam  aiferebat 
utilitatem.‘‘  Nemini  dubium  est,  quin  haec  omnia  penes  ipsum 
Episcopum  sint;  nec  desunt,  qui  banc  tenent  praxira.  At  illud 
statuere  uti  normam  communiter  excipiendam,  ecquis  non  videt, 
quantum  conferat  ad  exoptatam  omnibus  in  Dioecesibus  unam 
eamdemque  studiorum  rationem  ? Neu  gravius  videretur  illic  prae- 
scribi,  quod  alibi,  et  quidem  conterminis  Dioecesibus  plane  negli- 
gitur.  Insuper  neminem  fallit,  Confessarium,  cuius  vitae  et  mo- 
rum  integritati  non  apte  cobaereat,  saltern  quae  satis  sit,  super- 
uaturalis  Tbeologiae,  praesertim  vero  Moralis  et  Mysticae  cognitio, 
b quique  bumaui  cordis  peritia  in  actum  redacta  omnino  non  calleat, 
nedum  bene,  gravioribus  damnis  afficere  animas  fidelium  a Christo 
redemptas.  Nunc  potissimum,  cum  in  ea  tempera  incidimus,  in 
quibus  plerique,  perditorum  hominum  exemplo  decepti  eorumque 
consceleratis  cantionibus  deliniti,  novo  mre,  uti  perhibent,  suffulti, 
recte  agere  se  autumant , cum  ad  morum  disciplinam  assumant 
civiles  leges,  quae  adversa  fronte  cum  Catholica  doctrina  repu- 
gnant , nec  laica  potestas  deest  praesidium  et  fulcimen  praebere 
in  eo,  quod  suae  auctoritatis  limites  excedit,  et  morum  sanctitate 
et  Ecclesiastica  potestate  vetitum  omnino  est.  Hinc  emanat,  ut 
poenitentes  eamdem  currant  viam,  quam  antea,  et,  quod  praeci- 
puum  est , cum  erronea  conscientia;  immo  nisi  quis  ducem  se 
praebeat,  serius  ocius  pessum  ibunt,  interioribus  gratiae  afflatibus 
obsurdescent,  infidelitatisque  rei  fient.  — Illud  ad  extremum  non 
est  silentio  praetereundum,  quod  non  admodum  pauci  Confessario- 
rum  omnino  Theologiae  Moralis  studio  valedicunt,  cum  pro  certo 
habent  causa  novi  periculi  faciendi  iterum  non  esse  arcessendos. 

§ XXV. 

0 

Valde  prodesset  Divi  Carol!  Borromaei  vestigils  insistere  adprobandis 
et  statuendis  apposita  facultate  Cleri  Confessariis. 

Quam  quod  maxime  conferret , ut , quoad  eius  fieri  poterit, 
Sacerdotes  magis  idonei  et  efficaces  ad  excitandum  pietatis,  ora- 
tionis  et  Ecclesiastici  zeli  spiritum,  Cleri  statuerentur  Confessarii. 
Siquidem  magni  ponderis  est,  quod  Divus  Borromaeus  in  proviii- 
ciali  Synodo  11.  [tit.  II.]  § XXVI.  sancivit : „Diaconi,  Subdiaconi  et 
reliqui  Clerici  inferioris  ordinis  . . . confiteantur  iis  tantum  Sacer- 
dotibus,  quos  ad  audiendas  eorum  confessiones  idoneos  Episcopus  et 
in  Urbe  et  Dioecesi  comprobabit ; dummodo  tabs  sit  numerus  eius- 
modi  Sacerdotum , ut  confiteri  volentes  delectum  habeant  inter 
illos.“  Dein  in  Instruct.  Confessorum  subdit  pro  universo  Clero, 
.„neminem  ex  Clero  saeculari  confitentem  audiat,  nisi  ad  id  specia- 
liter  delegatus  sit“.  Heic  vero  praeterire  nolumus,  quod  in  Archi- 
dioecesi  Neapolitana  et  alibi  idipsum  pro  inferiori  Clero  factita- 
tura  esse  deprehendimus. 

§ XXVI. 

Praescribat,  ut  omnes  Sacerdotes  saeculares  necnon  Confessarii  regii- 
lares  adsint  Congressibus  institutis  ad  dissolvendos  casus  in  Moral! 
Theologia  et  ad  sacros  ritus ; et  quoad  casus , ut  scriptam  exbi- 
beant  solutionem.  In  omnibus  Dioecesibus  norma  ilia  praescripta 
a Bened.  XIV.  [Z.  XIII.]  in  Appendice  XVII.  Romani  Concilii,  quod 
ad  rem  propositam  spectat,  statuatur;  atque  in  quavis  Episcopal! 
urbe  Ecclesiasticis  doctioribus  negotium  committatur  ad  examen 
revocandi  quicquid  a singulis  Cleris  solutum,  qui  rem  cum  Prae- 
fectis  ipsis  agant,  ut  sententiam  ferant. 

Sublato  enim  incitamento  solutionem  turn  casuum  moralium, 
turn  sacrorum  rituum  scriptam  exhibeudi,  quam  pauci  supersunt, 
qui  sedulam  illis  dant  operam;  et  congressus  academic!  plerum- 
que  oblanguescere  videntur,  nec  ullam  afferunt  utilitatem.  Quare 
huiusmodi  oneri  subiiciantur  omnes  Cleri  saecularis  Sacerdotes, 
uti  sancitum  fuit  a Sacra  Congregatione  in  Larmensi  die  30.  Au- 
gusti  1752.,  nec  non  Confessarii  regulares , ut  una  eademque 
norma  habeatur  in  conscientiis  ad  veritatem  dirigendis.  Item  illi 
ipsi  Sacerdotes  regulares  non  Confessarii,  quorum  rebgiosa  Fa- 
milia,  cum  sit  infra  nuraerum  a S.  Canonibus  praefinitura,  Epi- 


1 Scil.  praescribatur. 


809 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Cap.  Ill,  § XXL— XXIX. 


810 


scopali  iurisdictioui  subiicitur  Atque  bine  non  est  quod  pluribus  a 
dicatur,  tali  onere  eximi  propter  aetatem  sexagenarios  quique 
iustam  prae  se  ferrent  causam  cognitam  ab  Episcopo. 

Quoad  poenam  vero  irrogandam  iis , qui  praedicta  servare 
negligunt,  illud  statuendum  potissimum  videtur,  privandos  omnino 
esse  spe  beneficii  vel  officii  ecclesiastici  consequendi,  et  modice 
raulctandos  in  bonum  Seminarii;  iis  vero,  qui  solvendo  non  sunt, 
comminandam  suspensiouem  a Missa  celebranda  per  aliquot  dies. 
Inficiandum  non  est,  quod  Sacra  Congr.  Concilii  in  Larinensi  die 
30.  Augusti  1737.,  praescripsit , non  esse  irrogandam  suspensionis 
poenam  ab  Episcopo  appositam , sed  potius  mulctandos  drachma 
una  Parochos,  dimidio  autem  ceteros  Sacerdotes.  Ast  tunc  tem- 
poris  alia  suppetebant  media  Curiis  Episcopalibus , quibus  carent 
nunc.  Quaproptcr,  ne  delinquentibus  ct  contumacibus  praebeatur 
ansa  frequentius  relabendi,  permittatur  quoque  suspensionis  poena 
arbitrio  Episcopi. 

De  Concionatoribus  et  sacris  Oratoribus. 

§ XXVII.  b 

In  qualibet  Dioecesi  iiistitnatur  schola  ad  sacrorum  oratorum  ingenia 
perficienda , quae  ad  eloquentiae  scientiam  coniunctas  habeant 
exercitationes , quibus  omnes  ad  unum  iuiiiores  tenentur  Sacer- 
dotes. Vetetur  omnino  divini  verbi  praedicatio  iis,  qui  Episco- 
palibus litteris  ad  hoc  datis  carent , quas  illi  praevio  examine 
consequuntur.  Illud  etiam  ratum  habeatur,  quod  unusquisque  in 
CO  genere  eloquentiae  versetur,  cui  ab  Episcopo  destinatur.  Com- 
mendet  Episcopis,  ut  in  quavis  Dioecesi  nonnulla  Operariorum 
Congregatio  instituatur. 

Ecquemnam  fallit,  rhetorices  elementa  in  ludo  litterario  per- 
cepta , satis  plane  non  esse , quibus  sacer  fiat  orator  ? Quod  si 
nulla  suppetat  ratio,  per  quam  Clerus  iunior  ad  conciones  haben- 
das  instituatur,  proposito  exemplari  Sacrae  Scripturae  et  Sancto- 
rum Ecclesiae  Patrum,  carebit  certe  Dioecesis  compluribus  Evan- 
gelii  Praeconibus,  qui  idonei  et  aptiores  sint  ad  meliorem  frugem 
fidelibus  revocandis  uberrimisque  fructibus  pariendis  divini  verbi 
praedicatione.  Quapropter  necesse  omnino  erit  iuniorum  Sacer- 
dotum  animos  amovere  a puerili  studio  temere  colligendi  tot  con-  ^ 
cionatorum  volumina,  quibus  profecto  inhiant  non  alia  de  causa, 
nisi  quod  seipsos  noscunt  earum  pauperrimos  notionum,  queis  quam 
maxime  opus  habent;  et  [eos]  revocare  ad  ilia  studia,  quae  ad 
sacram  eloquentiam  coniunctas  apteque  cohaerentes  habent  exer- 
citationes , duce  et  auspice  praestantissimo  praeceptore , cui  in 
praeceptis  tradendis  basis  sit  et  fundamentum  praedicare  Christum 
et  hunc  Crucifixum,  et  sacram  pubem  ad  illam  normam  reducat 
habitam  ab  ipso  Domino  Nostro  lesu  Christo  et  Sanctis  Ecclesiae 
Patribus.  Hinc  sibimetipsi  persuadere  potuit  Benedictus  XIV.  (Inst.  I, 

L.  IX.  [1.  Inst.  LIX.]  n.  14.)  haec  scribens ; „Notum  omnibus  facimus, 
non  futuros  modo  peritissimos  viros,  qui  grammaticam  et  huma- 
niores  litteras  edoceant,  sed  excellentem  quoque  eloquentiae  pro- 
fessorem,  quae  necessaria  prorsus  Ecclesiasticis  habetur,  ut  Clerici 
verba  ad  populum  faciaut,  Christianae  legis  disciplinam  explanent, 
aliisque  rite  muneribus  perfungantur.  Deus  ipse  in  sacris  Litte- 
ris sermonis  ornamenta  saepius  adhibuit,  uti  comprobat  Mabillo- 
nius  ^ [:]  Ceterum  quantum  acuminis  [in  sacris]  divinorum  Vatum 
meditationibus  adest!  quanta  in  clocutionibus  gratia!  quanta  tro- 
porum  et  figm’arum  varietas ! Quis  non  miretur  in  Moralium  libris 
brevitatem  et  apophthegmatum  energiami’  In  Prophetis  virtutis 
ac  vitii  expressas  ad  vivum  imagines  et  obiurgationum  minarum- 
quo  pondera?“ 

Ilinc  dimanat  necessitas  in  quavis  Dioecesi  academicos  con- 
gressus  constabiliendi;  iuniores  vero  Sacerdotes  illos  adire  tenean- 
tur  usque  dum  sui  periculum  fecerint,  et  per  epistolas  datas  ab 
Episcopo  conciones  habendi  copia  ipsis  fiat, 

lam  vero  cum  satis  superque  experientia  comprobatum  sit, 
quod  aegre  sacras  habendi  conciones  munus  suscipit,  qui  a iuven- 
tute  sua  usum  non  habuit,  hinc  optandum  omnino  foret,  ut  Sacer- 
dotes, et  praesertim  iuniores,  per  menstruas  vices  aut  hebdoma- 
dicas  conciones  ad  i)oi)ulum  habendi  onus  susciperent,  ad  Episcopi 
voluntatem , per  dies  festos , et  quoties  solcmniorum  dierum  vel 
temporum  ratio  postulat.  Ita  enim  exercitatos  in  dicondo,  ct  qui- 

‘ Cfr.  Innoc.  XI.  Const.  Instaurandae  d.  15.  Oct.  1652.  et  Const. 

Ut  in  parvis  d.  10.  Fcbr.  1654. 

* De  studiis  monasticis  part.  II.  c.  11. 


dem  aliis  atque  aliis  generibus,  illos  reddit  Episcopus,  quos  magis 
aptos  atque  idoneos  existimat, 

Ulud  extremum  commendet  Vaticana  Synodus,  ut  in  qualibet 
Dioecesi  instituatur  Sacerdotum  Congregatio,  qui  sanctis  Missioni- 
bus  vacent ; quique  dum  in  iis,  quae  spiritus  sui  sunt,  perficiendis 
curam  impendunt  suam , aptiores  promptioresque  praesto  sint, 
quoties  ab  Episcopo  arcessentur  Missiones  sacras  suscepturi  aut 
spiritualia  Exercitia  per  universam  Dioecesim. 

De  Exercitiis  spiritualibus. 

§ xxvm. 

Praescribatur,  aliqua  poena  irrogata,  omnibus  et  singulis  Sacerdotibus, 
ut  per  annum  in  aliquam  religiosam  domum  recedant  piisque 
exercitationibus  ea,  quae  sunt  spiritus,  curent;  ex  defectu  vero, 
utcumque  Episcopus  statuet.  Etiam  atque  etiam  commendetur 
Episcopis,  ut  omnem  operam  dent,  quo  quisque  in  sua  Dioecesi 
vel  saltern  in  quavis  Provincia  Ecclesiastica  piis  exercitationibus 
habendis  aptam  domum  instituat ; omnia  vero,  quae  ad  rem  pro- 
positam  spectant,  in  relationibus  ad  Sacra  Limina  significentur. 

Poutifices  Romani  solertia  vere  admirabili  nunquam  [f  non] 
destiterunt  Cleros  excitare , ut  piis  exercitationibus  ea,  quae  sunt 
spiritus , sedulo  curarent.  Quare  Innocentius  PP.  XII.  ‘ ad  rem 
facilius  perficiendam  in  Litteris  Encyclicis,  per  sacram  Congrega- 
tionem  Episcoporum  et  Regularium  datis  die  9.  Februar.  1700.’*, 
Ordiuarios  admonet  et  hortatur  „ut  fructu,  qui  sane  uberrimus  ex 
praedictis  spiritualibus  exercitiis  percipitur,  opportune  proposito 
ct  explicate,  universes  ex  Clero  sibi  subiectos,  sed  praecipue  ani- 
marum  Rectores,  Coufessarios , Canonicos,  aUosque  Beneficiatos, 
Chori  servitio  adstrictos,  diligenter  excitent  ad  eadem  exercitia, 
saltern  semel  in  anno,  peragenda  in  domibus  Religiosorum  Socie- 
tatis  lesu,  seu  Presbyterorum  Congregationis  Missionis,  si  adsint; 
sin  minus  in  alia  pia,  seu  regulari  domo  ab  ipsis  Ordinariis  ad 
id  designanda  et  adprobanda^.  Quo  facto,  plenariam  indulgen- 
tiam  impertire  dignatus  est,  et  eximere  per  eos  dies  a sua  resi- 
dentia  Parochos  aliosque  Beneficio  Ecclesiastico  gaudentes,  eisque 
indulsit,  ut  vel  absentes  Beneficii  fructus  perciperent,  nec  non 
quotidianis  distributionibus  [fruerentur] , modo  iis  facta  sit  copia 
ab  Episcopo,  et  in  cura  Paroeciae  operam  conferant  suam  idonei 
Oeconomi.  Id  enimvero  si  satis  est  ad  probos  et  dociles  excitan- 
dos,  tanti  non  est,  ut  excitet  illos,  quibus  magis  ac  magis  opus 
est Adeoque  poena  iis  irroganda  omnino  est,  quoties  non  ex 
sancita  causa  praefatis  piis  desunt  exercitationibus , statis  ab 
Episcopo  temporibus;  quae  poena  esset  sitspensio  a divinis  per 
quinque  et  decern  dies. 

De  Academiis  religiosis. 

§ XXIX. 

Etiam  atque  etiam  Episcopis  commendetur,  ut  quis  academicus  con- 
gressus  instituatur  de  omnibus,  quae  ad  Religionem  spectant,  in 
Episcopali  urbe  cuiusque  Dioecesis;  et  alter  pro  singulis  pro- 
vinciis  in  urbe  Metropolitana,  ad  illorum  uberiorem  institutionem, 
qui  nomen  Ecclesiae  dederunt.  Insuper  congressuum  numerus 
definiatur,  qui  quotannis  babeantur ; et  quid  agatur,  in  relationi- 
bus ad  SS.  LL.  signifleetur. 

Ad  alacriorem  ingeniorum  exercitationem  nunquam  Romani 
Pontifices  destiterunt  academicos  congressus  provehere  et  stimulos 
perbelle  currentibus  adiicere.  Quemadmodum  vero  refert  Pater 
de  Azaveda  in  Oratione  habita  in  institutione  Academiae  Sacro- 
rum Rituum,  Benedictus  XIV.  non  modo  revocatos  voluit  in  Au- 
1am  Pontificiam  quatuor  ex  praecipuis  Facultatibus  academicos 
congressus,  sed  Ipsemet  persaepe  intercrat,  immo  ipsis  praeerat. 
Non  minorem  dent  operam  Episcopi  instituendis,  quisque  in  sua 
Dioecesi , congressibus  academicis  a Clero  dioccesano  adeundis ; 
atque  etiam  in  Ecclesiastica  Provincia,  quo  alacriora  diversarum 
Dioecesium  ingenia  perficiendi  gratia  convenire  satagant.  Ita 
enimvero  Clerus  continenter  in  studium,  praestans  quidem  et  pro- 
ficuum,  incumberet ; unde  otium  arccretur  et  omnis  turpis  cupidi- 
tas;  acquisitis  ditior  scientiis , quae  vivaciores  usque  vigerent, 
peropportune  dignosceret,  quibus  appetitur  artibus  Religio  et  Fides, 
et  quibus  armis  conferta  hostium  agmina  disiicerentur.  Quo  facto 

‘ L.  „Clemen8  XI.“  > L.  „d.  1.  Fcbr.  1710.“ 

3 Sell,  his  exercitiis. 


811 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


812 


ab  humili  abiectoque  statu  sese  relevaret,  quo  nonnullae  provinciae  a 
miserandum  in  modum  prolapsae  sunt ; nec  omnino  deesset  unde 
eruditioribus  sapientioribusque  invideret,  Deo  O.  M.  opitulante. 

In  actum  igitur  referre  huiuscemodi  Academias  praesertim  hac 
nostra  aetate,  quam  plurimi  interesset,  susceptisque  votis  expeten- 
dum.  Filii  enim  tenebrarum  magis  sapere  se  iactitant,  quam 
filii  lucis,  qui  tanta  tanta  iniuria  hostiliter  illata  aequo  animo  fe- 
renda  ? Cultura  quidem  Cleri  eo  celsitudinis  sese  extollat , ut 
ceteris  omnibus  vel  sapientioribus  antecellat;  praeque  se  ferat, 
qualis  fuit  ab  initio , principium , fons  et  magistra  omnium  disci- 
plinarum,  queis  laicae  studiorum  scatent  universitates.  Atque 
haec  de  necessitate  religiosos  congressus  academicos  instituendi, 
deque  maxima,  quae  in  Clerum  redundat,  utilitate. 

De  Praeceptoribus  publicis  et  privatis. 

§ XXX. 

In  integrum  restituatur,  quod  officii  et  obtemperantlae  debent  in 
Episcopos  publici  et  privati  Praeceptores , et  vel  in  jirimis  qui 
Ecclesiasticas  sciential  tradendas  siiscipiunt.  b 

Apostolis  quidem  atque  una  cum  illis  Redemptor  noster  lesus 
Christus  onus  docendi  Fideles  Episcopis  commisit  quid  credere, 
quid  agere  deheant.  Apte  omnino  cohaeret  cum  istiusmodi  officio 
ius  illis  collatum  ludis  litterariis,  gymnasiis,  scholis  advigilandi, 
ca  mente,  ne  tenellulae  puerorum  mentes  inficiantur  eiusmodi  rudi- 
mentis,  quae  catholicae  doctrinae  adversantur,  atque  ut  adolescen- 
tes  ad  praescriptam  Evangelii  normam  instituantur.  Hinc  colligere 
erit,  quot  et  quantis  officiorum  vinculis  obligantur  Praeceptores 
in  Episcopos,  quae  omnia  ad  unum  a sacris  Canonibus  significan- 
tur.  Re  quidem  vera  qui  docendi  munus  suscipiunt , emittere 
tenentur  Fidei  Professionem  apud  Episcopum  suum,  iuxta  Constitu- 
tionem  PiilV.,  cuius  exordium  est  In  Sacrosancta  [d.  13.  Nov.  1564]. 
Quapropter  Coloniense  Concilium  III.  praescripsit,  neminem  posse  do- 
cere,  nisi  qui  praevio  examine  quoad  Fidem  et  morum  integritatem 
idonei  ab  Episcopo  iudicantur,  etiamsi  a municipio  stipendio  con- 
duct! (Lit.  Quoad  institutionem  Cap.  17)  Insuper  Benedictus  XIV. 
litteris  Encyclicis  datis  [ad  Episcopos  Italiae]  die  26.  lunii  1754.,  sci- 
licet Cum  Eeligiosi,  eadem  prorsus  repetens,  quae  fuerunt  a Leone  III.  ^ 
in  Lateranensi  Concilio  disposita  ad  officium  revocat  illis  conceptis 
verbis  „ut  Magistri  et  Magistrae  doctrinam  tradant  Christianam“.  Ad 
extremum  Tridentina  Synodus,  regula  septima  de  libris  prohibitis 
decreto  sancivit,  ne  Praeceptores  in  manus  traderent  discipulorum 
libros  de  obscoenis  tractantes  vel  impietatem  in  animos  inducentes; 
atque  illud  addit:  ut  severe  ab  Episcopis  puniantur.  Quid  plura? 

In  Sess.  XXII.  cap.  8.  revocat  Episcopos  ad  auctoritatem  suam 
sustinendam  vigilando  et  adeundo  Collegia  et  Scholas.  Nunc  vero 
cum  Ludi-magistri , omni  excusso  auctoritatis  iugo,  nihili  habent 
iura  Episcoporum  quoad  scholas,  hinc  iterum  atque  iterum  ad  Cano- 
num  praescripta  confugiendum  esse  existimamus;  et  vel  in  primis 
pro  eo,  atque  [1.  quod]  ad  Ecclesiae  Ministros  spectat,  qui  humanio- 
res  perinde  ac  severiores  disciplinas  tradendas  suscipiunt,  omnino 
necesse  esse,  ut  nemo  illorum  magisterium  ineat,  nisi  ex  Episcopi 
auctoritate  in  scriptis , irrogata  poena  suspensionis  a Sacris  ad 
Aras  operandis.  Quae  docendi  facultas  non  detur,  nisi  Episcopalis 
Curia  certior  fiat  vel  summatim  de  vita  et  moribus,  et  quodam 
facto  periculo  in  ipsa  Curia  de  idoneitate;  haec  autem  facultas 
quotannis,  vel  ad  summum  biennii  spatio  exacto  repetatur. 

De  vita  et  honestate  Olericorum. 

§ XXXI. 

Interdicatur  Clericis  negotiatione  impropria  artificiali  sine  venia  Epi- 
scopi, nec  non  quocunque  sen  publico  seu  privato  nondum  iure 
vetito  munere  fungendo,  quod  laicorum  est,  cum  copia  nulla  ab 
Episcopo  in  scriptis  facta  sit.  Irrogctur  poena  suspensionis  ab 
officio  ipso  facto  incurrenda  illis,  qui  dant  operam  negotiationi 
propriac  et  muniis  obeundis  a iure  vetitis:  nec  non  illis,  qui 
sine  venia  Episcopi  operam  in  negotiatione  impropria , aut  in 
privatis  et  publicis  muniis  fungendis  impendunt. 


‘ L.  „e8set“. 

^ Videtur  agi  de  praescripto  Concilii  Colon.  (II.)  a.  1549.  cele- 
brati.  (Lit.  Quod  ad  iustituendam.  Cap.  I.)  Hard.  C.  C.  IX.  2083  sq. 

^ Videtur  legendum  „a  Leone  X.  in  Lateranensi  Concilio  V.  dis- 
po8ita“;  soil,  in  Const.  Supernae  dispositionis,  d.  III.  Non.  Maii  1513., 
n.  32.  Hard.  C.  C.  IX.  1754.  Cfr.  Bened.  XIV.  Inst.  eccl.  IX.  n.  13. 


Non  est  impropria  negotiatio  interdicta,  quippe  quae  prae- 
scriptos  a lege  non  excedit  fines,  et  dum  victui  necessaria  praebet, 
neque  a rebus  divinis  Clericos  abstrahit,  neque  illos  implicat  ne- 
gotiis  saecularibus  cum  dedecore  clericalis  status.  Reapse  tamen 
comperimus  illam  damna  ipsa  ferre,  quae  a negotiatione  propria 
dimanant,  specie  quidem  impropriae  simulata  h Ita,  exempli  gratia, 
sunt  qui  in  suis  praediis  studium  conferunt  in  propagandis  pecori- 
bus , quae  ipsi  a se  in  nundinis  vendenda  curant.  Non  desunt 
qui  causas  praetexunt  suppetias  domui  ferendi;  adeoque  ipsius 
Ecclesiae  praedia  conducunt  rebus  campestribus  unice  studentes, 
magnisque  quaerendis  comparandisque  emolumentis.  Alii  machinas 
dirigendas  suscipiunt  suas  vel  etiam  alienas  ad  maiora  captanda 
lucra.  Alii  demum,  ut  de  ceteris  conticescam,  edendis  et  venden- 
dis  libris,  et  quidem  non  suo  marte  elaboratis,  dant  operam; 
omnia  in  quaestum  conferentes. 

Quod  vero  ad  munia  propria  laicorum  spectat,  non  iure *  * ve- 
tita,  non  pauci  occurrunt  Ecclesiae  ministerio  addicti,  qui  Sacer- 
dotii  characterem  dedecorantes  villicos  agunt , rei  familiaris  cura- 
tores,  et  ceteros  eiusdem  furfuris  famulatus  ab  ecclesiastica  dignitate 
prorsus  abhorrentes.  Quamvis  vero  iusta  de  causa  aliquo  fungi 
possint  munere  publico  ad  bonum  commune,  uti  retinendum  cen- 
suit  Tridentina  Synodus  (Sess.  XXIII.  cap.  1.  de  Ref.),  tamen 
notam  quandam  inurunt  Sacerdotali  Ministerio;  nec  rare  accidit, 
ut  Sacerdotes  ipsi  eo  deducantur , ut  in  actum  redigant  ra- 
tione  officii  leges  rei  catholicae  adversantes , contra  leges  et 
Ecclesiae  iura  agant,  in  suum  ipsum  Episcopum  procaciter  con- 
tendendo. 

His  ad  amussim  perpensis,  ecquis  non  videt,  neutiquam  Cle- 
ricis permitti  posse,  ut  arbitratu  suo  negotiationem  impropriam 
exerceant , aut  muneribus  laicorum  propriis  ipsi  fungantur  seu 
publicis  seu  privatis,  necdum  a iure  prohibitis,  cum  nemo  iudex 
sit  in  causa  propria?  Idcirco  lata  lege  vetentur,  quaecunque  sint 
negotiationes , nisi  accedat  venia  Episcopi , quae  in  scriptis  fiat ; 
neu  fines  excedant,  intra  quos  illis  copia  facta  est.  Ita  enimvero 
praescribendum  censuit  in  I.  provincial!  Concilio  Divus  Carolus 
Borromaeus,  cum  ageretur  de  negotiis  saecularibus  a Clericis  fu- 
giendis^.  Nec  ab  huius  praescripto  recesserunt  Episcopi  Ecclesia- 
sticae  Provinciae  Vercellensis,  qui  litteris  eodem  exemplo  scriptis 
die  18.  Nov.  1849.  „Monendum  Clerum  censuerunt,  non  posse 
quemquam  absque  Episcopi  venia  civilia  officia  acceptare;  quam 
veniam  Ordinarii  lubenter  indulgebunt,  ubi  peculiaria  rerum  ad- 
iuncta  suadeant.  Notissima  sane  sunt  Apostoli  verba : Nemo  mili- 
tans  Deo  implicat  se  negotiis  saecidarihus.  [“]  Quae  cum  ita  se  ha- 
beant,  Nos  pro  temporum  iniquitate  existimamus  Conciliari  lege 
irrogandam  suspensionem  ab  Officio  et  Beneficio  ipso  facto  incur- 
rendam  non  solum  in  Clericos,  qui  negotiationes  proprias,  nec  non 
officia,  quae  laicorum  sunt,  usque  nunc  interdicta,  exercent,  ve- 
rum  etiam  in  eos,  qui  negotiationem  impropriam,  et  praefata 
officia,  nondum  interdicta,  nulla  obtenta  venia  ab  Episcopo,  ob- 
eunda  suscipiunt. 

§ XXXII. 

Constitutio  Sixti  V.  confirmetur,  scilicet  Cum  sacrosanctum  [d.  9.  Ian. 

1589.],  qua  praescribitur  omnibus  et  singulis  Clericis,  rit  talarem 

vestera  sibi  continenter  induant. 

Scimus  equidem,  in  iure  poenas  perquam  graves  interminai’i 
Clericis,  qui  Ecclesiasticam  vestem  sibi  induere  renuunt.  Quoad 
vestis  vero  formam,  etsi  nihil  statutum  sit  Decretalibus,  et  Patres 
Concilii  Tridentini  satis  habuerint  sancire , illos , qui  Ecclesiae 
nomen  dederunt,  „vestem  sibi  induere  eorum  ordini  et  dignitati 
congruentem,  iuxta  Episcopi  ordinationem  et  mandatum“  (Sess.  XIV, 
cap.  6.  de  Ref.);  tamen  Sixtus  V.  praefata  Constitutione  vestem 
talarem  significavit,  et  praecepit  omnibus  et  singulis  e Clero  illam 
sibi  et  continenter  induere.  Ab  illo  aevo  accidit , sicut  Bene- 
dictus XIV.  testatur  (in  Inst.  Eccl.  LXXI.  n.  3.):  „Scdis  Aposto- 
licae  auctoidtate  maximoque  studio  defend!  eos  Episcopos,  qui 
vestis  oblongae  usum  Ecclesiasticis  praeciperent.“  Et  re  sane 
vera  quoties  ab  Episcoporum  Decrctis  provocatio  facta  fuit,  qui 
verbis  Bullae  Sixti  V.  assentiebantur.  Sacra  Congregatio  Concilii, 
si  aliquoties  sancitas  imminuit  poenas,  nunquam  [f  non]  destitit  pro- 


* Intellige : quoties  specie  tenus  drimtaxat  impropria  negotiatio  est. 

* Adde  „clerici8“. 

5 Pars  II.  n.  26.,  ubi  tamen  id,  quod  hie  poscitur,  minus  saltern 
dare  continetur. 


813 


Postulata  Episcopoi’um  Keapol.  Cap.  III.  § XXIX. — XXXV. 


814 


pugnare  decretum  et  edictum  Episcopi.  Immo  Benedictus  XIII.  in  a 
Romana  Synodo  habita  1725.  (titulo  XY.  [/.XVI.]  cap.  3.),  praescripsit 
Episcopis,  ut  suarum  Dioecesium  Sacerdotibus  mandent,  omnino 
retinendum  edictum  Cardinalis  Paolucci  Vicarii  Rom.  Urbis,  ubi 
Sess.  II.,  sicuti  videre  est  in  Appendice  [n.  XVIII.]  ipsius  Concilii, 
iuxta  decretum  Sacrae  Concilii  Congregationis,  datum  die  13.  Sep- 
tembris  1677.,  indictum  fuit  „ne  Clerici  ab  ortu  sobs  ad  mediam 
noctis  boram  breviori  babitu  utantur , sed  talarem  continuo  defe- 
rant“;  dumtaxat  deferatur  Cardinali  Vicario  aut  ei,  qui  vices 
illius  gerit,  permittere  usum  vestis  brevioris  vel  iter  agentibus, 
vel  alia  sontica  causa.  Quamquam  vero  id  edictum  fuit  in  unam 
Rom.  Provinciam,  tamen  Episcopis  fuit  tutissima  norma,  per  quam 
in  integrum  restitueretur  Sixtina  Constitutio.  Nunc  potissimum, 
cum  specie  vestis  brevioris  Sacerdotes,  qui  a recto  tramite  mise- 
rum  desciverunt , tunicatos  ac  palliatos  vel  etiam  sagatos , pileolo 
operto  capite , quod  risum  movet , sese  conspiciendos  praebent, 
necesse  esse  existimamus  Conciliarem  Canonem  apposite  con- 
ficiendum. 

§ XXXIII. 

I) 

Graviores  poenae  irrogentur  Clericis,  qui  temerario  ausu  uxores  du- 
cerent  ad  normas  a iure  civili  praescriptas , vel  qui  ad  laicas 
auctoritates  confugiunt  in  negotiis  ad  Ecclesiam  spectantibus, 
vel  in  ipsos  Ecclesiae  Ministros;  simul  interdicatur  Clericis  inter- 
esse  hidis  publieis  etiam  licitis,  ratione  scandali. 

Maximo  dolore  animi  intuemur  non  raro  Ecclesiae  Ministros 
mente  prorsus  desipientes  eo  pravitatis  delabi,  ut  matrimonium 
ineant  ad  normas  civili  iure  praescriptas;  prob!  miserum  caput. 
Quo  melius  tarn  gravibus  malis  occursetur,  quam  maxime  confer- 
ret,  Vaticanum  Concilium  in  borrenda  quidem  ei’umpens  verba, 
coelum  terramque  obtestans,  gravissimas  expeditissimasque  irroget  ‘ 
poenas  tanto  scelere  inquinatis.  Ad  rem  propositam  revocamus  in 
men  tern , quod  Pius  VI.  rogatus : „Qua  ratione  procedere  debeat 
Episcopus,  et  quibus  poenis  subiicere  Pastores  aut  Clericos,  turn 
saeculares  turn  regulares , sive  cum  exemptione , sive  sine  ex- 
emptione  . . . (Dub.  VIII.),  qui  spreta  lege  ecclesiastica  aut  voto- 
rum  nuncupatione  temerario  ausu  matrimonium  attentaverint", 
respondit;  „Nulla  esse  matrimonia  contracta  tarn  a regularibus, 
quam  ab  ecclesiasticis  saecularibus  ad  aliquos  sacros  Ordines  pro-  c 
motis ; et  utrosque  nedum  in  excommunicationis  sententiam  ipso 
facto  incurrisse  (Clem.  Cap.  unico  de  consanguin.  et  alF.  [IV.]),  sed 
etiam  tamquam  bigamos  irregularitati  obnoxios  esse  (Cap.  ult.  de 
bigamis  non  ordinandis  [I.  21.]),  neque  absolvi  posse,  nisi  derelictis 
foeminis  et  publico  scandalo  reparato.“  lam  vero  ex  Eagnani  ver- 
bis (in  Cap.  Quod  a praedecessore , de  Scbismat.  n.  92),  Bene- 
ficiati  „per  excommunicationem  postea  incursam  Beneficiis  antea 
canonice  obtentis  non  sunt  ipso  iure  privati  (Cap.  Dilecti  [8.],  de 
except.  [II.  25]).  Immo  nec  sunt  privandi  per  sententiam,  nisi  per 
annum  in  excommunicatione  insorduerint : Cap.  Rursus  II.  quaest.  3 
Gloss,  fin.  in  Cap.  Ctm  honae  [8.],  de  aetat.  et  qualit.  [1. 14].“  Insuper, 
quo  in  poenas  Bigamiae  similiiudinariae  incurratur,  scilicet  in  sus- 
pensionem  ab  Officio  et  Beneficio,  praeter  quod  ausi  sunt  inire 
coniugium,  requiritur,  ut  rem  habuerint  cum  rauliere,  iuxta  Cap. 
Quotquot  27.  quaest. , quod  difficillimum  probatu  est.  At  vero 
nequitia  temporum  expostulat,  ut  rei  tarn  nefario  crimine  conte- 
merati  expeditius  poenis  afficerentur.  Ideoque  plurimum  conferret 
declarare,  quod  pro  simplici  ducendi  uxorem  ausu  incurritur  ipso 
facto  in  poenam  suspensionis  ab  Officio  et  Beneficio,  et  fructus  d 
Seminariis  adiudicantur.  Quod  si  in  excommunicatione  Clericus 
obsorduerit,  ipso  facto  amittat  etiam  Beneficium. 

In  eos  autem,  qui  in  Ecclesiasticis  rebus,  vel  contra  ipsos  Ec- 
clesiae ministros,  licet  extra  indicium  agant,  ad  laicas  auctoritates 
confugiunt,  oportet,  ut  Patres  Concilii  animum  intendant.  Siqui- 
dem  ipsi  parvi  aut  nihili  faciunt  Ecclesiae  disciplinam,  omne  frae- 
num  excutiunt  cervicibus , alias  atquo  alias  iterant  vexationes, 
unde  graviora  scandala  dimanant.  Nimium  quantum  compertum 
nobis  est  atque  exploratum,  poenas  perquam  severas  a lure  ca- 
nonico  irrogatas  esse,  scilicet,  ut  scripsit  De  Nigris  (Tract,  de 
vacatione  Benef.  cap.  56.) : „Clericus  recurrens  ad  indices  laicos 
animo  obtinendi  iustitiam  ab  officialibus  Principis,  contemnit  po- 
testatem  Ecclesiasticam  contra  dispositionem  Sacrorum  Canonum 
Bullam  Coenae  et  Constitutiones  Apostolicas  Martini  V.  * et  Inno- 


^ L.  „ut  Vaticanum  Concilium  . . . irrogai’et“. 
* Diet.  96.  can.  1. 

3 Bulla  Ad  reprhnendas  d.  1.  Fcbr.  1428. 


centii  VIII.  quae  ipso  facto  declarant  ex  hoc  capite  Clericum 
excommunicatum , et  Beneficiis  privatum  denun tiant.“  At  haec 
legis  sanctio  inter  Canonici  iuris  consultos  non  parvi  certe  pon- 
deris  excitat  controversias , utrum  in  irrogatam  poenam  incurren- 
dam  sit  satis  dumtaxat  provocatio  ad  laicam  potestatem,  an  re- 
quiratur , ut  res  ipsa  ad  effectum  sit  perducta.  lam  vero  ex 
Bonacinae  * verbis  hauritur , quod  prior  sententia  est  probabilior ; 
tamen  ad  removendas  controversias  omnino  expedire  authenticam 
declarationem  arbitramur 

Denique  plurimum  interest  praescribere,  Clericos  omnino  ab- 
esse  a ludis,  licet  non  prohibitis , in  cauponis,  forensium  officinis, 
vulgo  dictis  Caffe,  atque  aliis  aliisque  locis  publieis,  ratione  scan- 
dali sub  poena  irroganda  ad  ai-bitrium  Episcopi. 

De  Ordinandis. 

§ XXXIV. 

Eorum , qui  initiandi  sunt  Sacerdotali  ministerio , et  Ordinandorum 
idoneitas  probetur  intra  Seminaru  claustra,  exceptis  iis,  qui  ali- 
cuiua  conspicuae  sunt  Dioecesis,  quibus  instituendis  aliter  pro- 
spici  potest.  Sex  ante  menses , quam  ineant  Subdiaconatum, 
aliquam  adeant  religiosam  domum,  ubi  in  pias  exercitationes  in- 
cumbentes  accuratius  revocent  ad  examen  vocationem  suam  ad 
opus  Sacerdotalis  ministerii.  Subdiaconorum  aetas  ad  duos  et 
viginti  annos  exactos  reducenda , rata  permanente  quatuor  et 
viginti  annorum  aetate  incepta  pro  iis,  qui  ad  Diaconatum  sunt 
promovendi;  et  annorum  quinque  et  viginti  saltern  inceptorum 
pro  iis,  qui  ad  Sacerdotii  dignitatem  provebuntur.  Tandem  in 
dispensationibus  sola  Ecclesiae  utilitas  et  necessitas  spectetur. 

Rerum  experientia  nobis  suadet,  Clericorum  vocationem  non 
semel , sed  iterum  iterumque  ad  examen  sedulo  revocandam. 
Cum  quo  nimis  apte  cohaeret,  quod  Divus  Cbi’ysostomus  scribebat 
(Horn.  XVI.  in  Tim.):  „Non  ex  prima  probatione,  nec  secunda, 
nec  tertia,  sed  ubi  consideratio  diuturna  praecessit,  exactissimaque 
discussio,  tunc  imponito  manus.“ 

De  saoro  patrimonio. 

§ XXXV. 

In  integrum  omnino  restituatur , quod  dispositum  fuit  a Synodo  Tri- 
dentina  (Sess.  XXT.  cap.  2.),  videlicet,  neminem  ad  Sacros  Ordines 
promoveri  absque  Ecclesiastico  Beneficio  „quod  sibi  ad  victum 
honeste  sufficiat“  aut  patrimonio,  vel  aliqua  pensione  „quae  eis 
ad  vitam  sustentandam  satis  sit“.  Severiores  poenae  irrogentur 
in  eos,  qui  fictitia  exhibent  patrimonia;  et  illud  adprime  confir- 
metur,  teneri  curias  Ecclesiasticas , sedulas  praemittere  instruc- 
tiones,  quoad  vim  et  titulorum  veritatem  Sacris  Ordinationibus 
inservientium. 

Dioeceses  nostras  in  Neapolitana  ditione  circumspectantes, 
deprehendimus , summam  pecuniae  imperatam  pro  sacro  patri- 
monio longe  abesse  ab  eo,  quod  dispositum  fuit  a Synodo  Tri- 
dentina.  Enimvero  si  inspectatur  summa  ilia  pecuniae,  quae  a 
Synodis  dioecesanis  statuta  fuit , vi  Bullae  Speadatores  Inno- 
centii  XII.  ipsa  quidem  nostra  aetate  pro  immutata  rerum  ratione 
vitae  sustentandae  baud  sufficit.  Si,  quae  in  pactis  conventis  an. 
R.  S.  1818.  inter  Rom.  Sedem  et  utriusque  Siciliae  Regem,  sta- 
tuta fuit,  scilicet  quinquaginta  ducatorum  a vectigali  immunium, 
haec,  pi’aeterquam  quod  nimis  arcta  et  exigua  facta  est,  tarn 
multis  obnoxia  fuit  temporum  vicissitudinibus , quibus  ad  incitas 
redacta  est.  Re  sane  vera  in  actis  post  pacta  statuta  declaratum 
fuit  primo,  summam  quinquaginta  ducatorum  esse  intclligendam, 
a vectigali  non  immunem;  quoad  Beneficia  vero  cum  onere  Mis- 
.sarum  infra  centum,  has  non  esse  necessario  deducendas.  Postea 
parvum  patrimonium  permissum  fuit  quatuor  aut  quinque  et 
viginti  ducatorum  pauperculis  Dioecesibus,  et  quae  sunt  Sacerdoti- 
bus inopes;  turn  concessum  idem  fuisse  novimus  omnibus  Dioece- 
sibus, modo  illud  ipsum  quaesissent.  Hinc  copia  facta  fuit  pro 
quavis  simplici  et  tenui  quoque  atque  exigua  Capellania  ad  titu- 
lum  sacri  patrimonii , tametsi  Sacerdos  nihil  ad  assem  percipere 
potuisset,  praepeditus  missam  celebrando.  Denique  cum  Ecclesia- 


* Bulla  Officii  nostri  d.  25.  Ian.  1489. 

2 Dc  Bulla  Coena  disp.  1.  q.  17.  p.  1.  n.  28. 

^ Cfr.  Bulla  Pii  IX.  Apost.  Sedis  d.  12.  Oct.  1869.,  sect.  1.  art.  6. 
^ D.  4.  Nov.  1694. 


815 


Acta  et  decreta  SS,  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


816 


rum  Receptitiarum  participatio  possit  etiam  esse  patrimonii  titulus,  a 
quae  quippe  in  Ecclesiis  Receptitiis  innumeratis  parum  aut  nihil 
ab  initio  exhibent,  atque  nullara,  aut  exiguam  reculam,  existima- 
tum  est  id  sufficere  posse  pro  sacri  patrimonii  titulo.  Inde  fit, 
ut  ad  Sacros  Ordines  promotus  per  decern , quindecim  et  viginti 
annos  perceptione  pro  sacro  patrimonio  statuta  careat,  usque  dum 
propter  antiquitatem  ad  integram  partem  percipiendam  perveniat. 
Ex  hoc  fonte  quam  multi  Sacerdotes  sunt  in  Ecclesia  Dei,  quo- 
rum nulla  est  necessitas , et  nulla  utilitas  in  ipsam  redundat : 
neque  perraro  sine  vocatione  statum  Sacerdotalem  ingrediuntur,  cum 
Patresfamilias,  quorum  res  arcta  domi  est,  in  id  incurabunt,  ut  filii 
ineant  Sacerdotium , ea  mente , quo  minus  impendant  in  eo  iii- 
gressi  curriculo,  nequaquam  inspectis  quae  alius  sunt  naturae.  Ipsi 
enimvero  auctores  et  suasores  sunt  compluribus  Sacerdotibus 
sacrum  ministerium  pro  derelicto  habere,  ut,  quae  ad  victum  sunt 
necessaria , abiecta  omni  dignitate , sibi  comparent.  Ut  paucis 
omnia  complectar,  ipsi  sunt  in  causa,  cur  plerique  alienas  perer- 
rent  Dioeceses , avocato  animo  ab  omni  pietatis  studio.  Quibus 
accurate  perpensis,  illius  sumus  opinionis,  ut  Vaticanum  Concilium 
tales  praescribat  normas , quae  latum  unguem  non  discedant  a b 
praescripto  Concilii  Tridentini  quoad  sacrum  patrimonium.  Prae- 
sertim  vero  confert,  ut  summa  pecuniae  non  sit  minor  ducento- 
rum  et  quadraginta  Francorum  quotannis  exigenda , detractis 
vectigalibus  cuiuscumque  generis,  ne  excepto  quidem  onere  Mis- 
sarum.  Quocirca  statuendum  putamus  adaugeri  a Synodis  dioece- 
sanis  taxam  pro  sacro  patrimonio  iuxta  mentem  Concilii  Triden- 
tini, et  inspecta  locorum  conditione,  ita  tamen,  ut  praefata  summa 
pecuniae  nunquam  imminuatur. 

Neque  ab  huiuscemodi  consilio  suscipiendo  amoveat  formido, 
ne  pauciores  ineant  Sacerdotium.  Siquidem  haec  animadversio 
neque  nos  praeterivit;  cum  nobis  ob  oculos  obiectae  fuerunt  En- 
cyclicae  Litterae  datae  die  quinta  Novembris  1848.,  quibus  Tu, 
Pater  Sanctissime,  ab  inculcando  non  desistebas  Episcopos,  ut  illos 
ad  Sacros  Ordines  promoverent,  qui  „accurate  exquisiteque  ex- 
plorati,  ac  virtutum  omnium  ornatu  et  sapieutiae  laude  spectati 
Dioecesibus  usui  et  ornamento  esse  possunt.“  Et  apposite  quidem 
significabat  ‘ „ Melius  enim  profecto  est,  ut  sapientissime  monet 
immortalis  memoriae  Benedictus  XIV.  Decessor  noster,  pauciores 
habere  ministros,  sed  probos  et  idoneos  atque  utiles,  quam  plures,  c 
qui  in  aedificationem  Corporis  Christi,  quod  est  Ecclesia,  nequic- 
quam  sint  valituri.** 

De  studiis  Clerioorum. 

§ XXXVI. 

Mixta  docendi  forma  etiam  atque  etiam  servetur  in  omnibus  scholis 

latinarum  litterarum  studio  addictis. 

Neminem  praeterire  existimamus  illam,  quae,  diu  non  est^, 
quaestio  inter  Galliae  Episcopos  exorta  fuit,  utrum  in  litteris  la- 
tinis  edocendis  et  eloquentiae  praeceptis  tradendis  evolvendi  dum- 
taxat  forent  classici  ethnicorum  libri,  an  Sanctorum  Patrum  opera 
Christiana  sapientia  plane  referta,  an  utrisque  simul  animum  Cle- 
ricalis  inventus  adiiciat.  Nimium  quantum  celehrantur,  quas  Sanc- 
titas  Tua  Encyclicas  Litteras  dedit  ad  rem  propositam  die  21.  Mar- 
ti! 1853.  Galliae  Episcopis , quibus  finem  imponens  dissidentibus, 
aiebat:  „Pergite,  ut  facitis,  nihil  unquam  intentatum  relinquere, 
ut  adolescentes  Clerici  in  vestris  Seminariis  ad  omnem  virtutem,  d 
pietatem  et  ecclesiasticura  spiritum  mature  fingantur,  ut  in  humi- 
litate  crescant,  sine  qua  nunquam  possumus  placere  Deo,  ac  simul 
humanioribus  litteris  severioribusque  disciplinis,  potissimum  sacris, 
ab  omni  prorsus  cuiusque  erroris  periculo  alieuis,  ita  diligenter 
imbuantui',  ut  non  solum  germanam  dicendi  scribendique  elegan- 
tiam,  eloqucntiam  turn  ex  sapientissimis  Sanctorum  Patrum  operi- 
bus,  turn  ex  clarissimis  ethnicis  scriptoribus  ab  omni  labe  purgatis 
addiscere , verum  etiam  perfectam  praecipue  solidamque  theologi- 
carum  doctrinarum,  ecclesiasticae  historiae  et  Sacrorum  Canonimi 
scientiam,  ex  Auctoribus  ab  hac  Apostolica  Sede  probatis  de- 
promptam,  consequi  valeant.**  Hoc  porro  venerabilissimo  oraculo 
accepto  conticuere  omnes  Galliarum  Episcopi , intentique  docilem 
animum  ad  ea  mandata  peragenda  converterunt ; atque  omnibus 
in  ludis  litterariis  Clero  addictis  omnes  ad  unum  mixtam  traden- 


‘ Legendum  videtur  „signiflcabas“. 

* Addita  correctio  „illam  quaestionem,  quae  paucis  abhinc 
annis  inter“. 


dam  disciplinam  susceperunt , exercendis  adolescentium  ingeniis 
delectis  Sanctorum  Patrum  operibus,  et  praestantissimorum  ethni- 
cae  antiquitatis  scriptorum,  quae  omnino  forent  omni  labe  pur- 
gata.  lam  vero  nos , quotquot  sumus,  vota  suscipimus,  ut  eadem 
methodus  universo  Clero  praescribatur  a Concilio  Vaticano,  quanta 
maxima  inspecta  utilitate , quae  exinde  in  Ecclesiam  et  Clerum 
ipsum  satis  superque  derivatur. 

§ XXXVII. 

Describatur  ordo  studiorum  dandus  Clericis , iuxta  quern  singulorum 
idoneitas  dignoscatur  promovendorum  ad  Presbyteratum ; alius 
vero,  inito  Sacerdotio,  ad  ingeniorum  perfectionem. 

Adprime  consulendum,  quo  arceatur  periculum  in  Cleri  disci- 
plina  volutandi  libros,  qui  simulato  Religionis  adspectu  pectora 
inficiunt  venenatis  doctrinis.  Solemniori  modo  celebrentur  exa- 
mina , confecto  annuo  studiorum  curriculo , qua  ab  Seminarii 
alumnis,  qua  ab  externis.  Et  quo  res  uno  eodemque  modo  sese 
habeat,  Episcopi  eiusdem  provinciae  tarn  in  Synodis  provinciali- 
bus , quam  in  congressibus  quotannis  habendis , hanc  suscipiant 
curam  dignissimam  certe  Episcopatus.  Quo  autem  unus  et  idem 
sit  studiorum  ordo  et  doctrinae  imitas  in  omnibus  Cleri  scholis,  et 
quo  scopus  attingatur,  per  quern  tirones  Levitae,  pro  eo  atque 
par  est,  ea  sint  scientia  praediti,  quae  in  Ecclesiae  bonum  vertat, 
expedire  arbitramur  proposito  modo  rei  consulendum.  Ast  illud 
non  est  silentio  praetereundum , Tridentinam  Synodum  nonnulla 
significasse  stadia,  quibus  opus  esset  ad  Clerici  institutionem ; at 
nostra  haec  aetas  iure  suo  postulat,  ut  absolutissimus  studiorum 
ordo  describatur.  Quod  quidem  Sanctitas  Tua  baud  diu  est  cum 
ad  Ditionis  Austriae  Episcopos  Encyclicas  Litteras  dabat  die 
17.  Martii  1856,  Sua  maxime  interesse  significavit , scribens: 
„ Summa  contentione  omnia  conamini,  ut  in  vestris  praecipue  Se- 
minariis optima  ac  plane  catholica  vigeat  studiorum  ratio,  qua 
adolescentes  Clerici  vel  a prima  pueritia  per  probatissimos  ma- 
gistros  ad  pietatem  omnemque  virtutem  et  ecclesiasticum  spiritum 
mature  fingantur,  ac  latinae  linguae  cognitione  et  humanioribus 
litteris  philosophicisque  disciplinis  ab  omni  prorsus  erroris  peri- 
culo alieuis  sedulo  imbuantur.  Atque  in  primis  omnem  adhibete 
vigilantiam,  ut  cum  Dogniaticam,  turn  Moralem  Theologiam  ex 
divinis  libris,  Sanctorumque  Patrum  traditione  et  infallibili  Eccle- 
siae auctoritate  haustam  ac  depromptam,  ac  simul  solidam  diviua- 
rum  Litterarum , sacrorum  Canonum  ecclesiasticaeque  historiae 
rerumque  liturgicarum  scientiam  congruo  necessarii  temporis  spatio 
diligentissime  addiscant“.  Ne  autem,  uti  ab  initio  diximus,  indu- 
cantur,  maximo  clericalis  studiosae  iuventutis  periculo,  recentiores 
institutionum  libri,  noxii  quidem  et  erroribus  infecti,  experientia 
edocti  precamur  et  obsecramus,  ut  tantae  consulatur  necessitati. 
Et  ad  id  satis  esse  arbitramur,  si  vel  Apostolica  Sedes  ideutidem 
indicem  diversorum  librorum  quoad  singulas  scientias  sufficiat, 
vel  quoad  illorum  delectuni  prospiciant  Episcopi  omnes  cuiusvis 
provinciae  una  cum  Metropolita. 

De  Seminariis. 

§ XXXVIII. 

Opus  omnino  foret , ut  probatissimorum  hominum  Coetus , ad  hoc 
arcessitus , quoad  suhstantiam  praescriberet  vivendi  normas  tarn 
pro  Seminarii  alumnis,  quam  pro  Clericis  domi  suae  degentibus ; 
definire  autem  adiuncta  rerum  et  secundas  dioecesanis  et  pro- 
vincialibus  Synodis  remittatur. 

Nimium  quantum  prodessent  istiusmodi  normae  praescriptae, 
ita  una  eademque  esset  educatio  morumque  disciplina  Ecclesia- 
sticae iuventutis.  Exularent  certe  tot  deformitates  pessimo  pu- 
blico ‘ inductae  arbitrio  iuventutis  educatorum : et  amoverentur 
impedimenta,  quibus  Ephebi  a servanda  Seminarii  disciplina  aba- 
lienantur,  inspecta  aliena.  Sed  quoniam  istiusmodi  normae,  quoad 
morum  disciplinam,  illuc  spectant , ut  pietas,  orationis  studium  et 
zclus  Ecclesiasticus  altiores  agant  radices  in  adolescentium  animis, 
ita  expediet,  ut  praescribatur  in  quovis  Serainario  aliquis  animarum 
moderator;  qui  Confessarii  quoque  partes  gerat,  excepto,  quod 
arcessentur  ^ alii  ad  excipiendas  Confessiones,  si  necessitas  postulat. 
Verba  non  suppetunt,  quibus  significentur  damna,  quae  in  Cleri- 
cos  derivantur  ex  defectu  unius  et  probatissimi  animarum  Mode- 


‘ I.  e.  cum  maximo  publicae  rei  detrimento. 
^ I.  e.  ita  tamen,  ut  arcessantur  etc. 


817 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  II.  Cap.  III.  § XXXV.— XLIV. 


818 


ratoris;  at  ecquemnam  fugit,  quot  et  quanta  ex  optimo  Modern-  a 
tore  dimanant  bona  ? Quavis  hebdomada  habeatur  Homilia  super 
Ecclesiastici  status  officiis.  Statuatur  bora  ad  meditationem  pera- 
gendam;  et  praeter  pias  exercitationes  quotannis  perficiendas, 
quovis  mense  ad  spiritum  renovandum  dies  constituatur.  Illud 
quoque  nolumus  praeterire , quod  nullo  pacto  irapune  habeant, 
immo  a Seminario  expellantur,  qui  refragantur  regulis,  et  depra- 
vato  sunt  corde.  Praescribatur , autumnales  ferias,  quantum  fieri 
poterit,  transigi  rure  ab  omnibus  simul  alumnis,  non  domi  apud 
iamiliares ; ita  vero  ut  animi  relaxatio  semper  coniunctum  habeat 
aliquod  studium ; quo  torpor  et  otium  amoventur , nec  ea , quae 
spiritus  bona  sunt,  obliguriuntur.  Atque,  ut  de  aliis  conticescere 
par  est,  quae  certe  praeterire  nequeunt  viros  probatissimos  ad 
hoc  arcessitos,  non  abs  re  erit  prae  oculis  habere,  quas  scripse- 
runt  regulas  Divus  Carolus  Borromaeus  et  Divus  Alphonsus  de 
Ligorio.  Illud  autem  adiiciendum  existimamus,  quod,  cum  sermo 
sit  de  Kectore  seligendo  deque  suis  officiis,  praescribatur,  ipsum 
ab  omni  Chori  servitio  immunem  esse  debere,  ab  omni  animarum 
cura,  ab  excipiendis  Sanctimonialium  Confessionibus,  aliisque  rebus, 
per  quas  opus  esset,  ut  a pio  loco  abesset,  statis  horis,  diebus,  b 
cum  gravissimo  Seminarii  disciplinae  detrimento. 


que  Ditionis  Episcopatus  Collegium  Ecclesiasticum  Romae  habeat. 
Maior  est  enim  Romae  pro  unaquaque  Facultate  excellentium 
Professorum  copia,  et  potissimum  pro  Ecclesiastico  lure;  de  quo 
iuniores  Sacerdotes  exerceri  quoque  possent  in  praxi  inter  alum- 
nos  Sacrae  Concilii  Congregationis. 

Sed  quoniam  Collegia  istiusmodi  satis  omnino  non  sunt , quo 
praestantes  praebeant  Seminariis  praeceptores,  quorum  inopia  est, 
quantum  conferret  in  quavis  Ditione  aliquod  Centrale  Seminarium 
constabilire  ? Huic  enimvero  accommodari  posset , quae  statuta 
fuit  norma  Seminario  Pio,  nuper  instituto  in  obsequium  Principum 
Apostolorum,  cuius  Programma,  quoad  scholas,  haec  omnino  ha- 
bet:  „ Quoniam  scopus  praecipuus  Seminarii  Sanctae  Sedis  est,  ut 
idoneos  faciat  magistros,  qui  possint  pro  summis  locorum  indigen- 
tiis  alios  instruere.“  Quod  vero  spectat  ad  redditus  Collegia  et 
Centrali  Seminario  addicendos,  expedire  videtur,  illis  tribuendam 
tertiam  partem  conventam  titulo  Pensionum  super  ditioribus  Mensis 
Episcopalibus.  Et  si  quid  aliud  necesse  foret,  ceterae  Mensae 
Episcopates,  et  redditus  Dioecesanis  Seminariis  addicti,  pro  rata 
suppeditarent. 

DE  CLERO  REGULARI. 


§ XXXIX. 

Praescribantur  officia  ad  Seminarii  Deputatos  spectantia , et  vel  in 
prirais  signiflcetur  in  relationibus  ad  Sacra  Limina,  utrum  prae- 
scripta  munia  adimpleantur. 

Tridentina  Synodus  (Cap.  1 8.  Sess.  XXIII.)  ad  duplex  officium, 
alio  ab  alio  seiuncto,  statuit  diversi  generis  Deputatos.  Quoad 
ipsorum  officia,  sacra  Concilii  Congregatio  plures  et  maximi  pon- 
deris  edidit  declarationes , quae  referuntur  in  Appendice  XXIV. 
primi  Voluminis  Romanae  Ephemeridis,  cui  titulus  „Acta  etc.“ 
Maxime  quidem  conferret  illas  colligere  et  confirmare,  si  Patribus 
Vaticani  Concilii  placeret.  Et  quo  studiosius  in  suuni  officium 
incumbant  Deputati , praescribendum  arbitramur,  ut  in  relationi- 
bus ad  Sacra  Limina  perfuncti  officii  plane  ratio  habeatur. 

§ XL. 

Quoad  Seminaria  parvis  in  Dioecesibus  constabilita , quorum  satis  est 
curta  supellex,  possint  duo  vel  plures  conterminarum  Dioecesium 
Episcopi  inter  se  convenire,  ea  mente,  ut  diversae  studiorum 
partes  in  diversis  Seminariis  locum  habeant,  et  in  singulis  omnes 
cogere  alumnos,  pro  sua  quemque  ratione  ac  modulo  ad  facultates 
addiscendas. 

Cum  Seminarii  institutio  hoc  sibi  propositum  habeat,  ut  disci- 
plina  Sacerdotum  quam  absolutissima  sit,  nec  semper  ad  praestan- 
tissimos  praeceptores  arcessendos  sufficiant  redditus,  neque  ad 
coemendos  libros  pro  facultatum  varietate  et  bibliothecam  coni- 
ponendam;  quod  obstaculum  nullo  pacto  superandum  videtur;  ita 
expedire  existimamus,  inspecta  rerum  ac  temporum  conditione,  ut, 
uno  programmate  proposito,  quae  in  aliis  seorsum  habentur,  in 
unum  colligantur;  et  Episcopis  adsentientibus  cuique  Seminario 
pars  studiorum  praefiniatur.  Tali  habita  ratione,  curriculum  stu- 
diorum binis  aut  ternis  in  Seminariis  absolveretur  ab  alumnis, 
unoquoque  pro  sua  facultate ; impensis  parcendo  tantum  certe 
superesset,  ut  quovis  in  Seminario  bibliotheca  componeretur , et 
praeceptorum  vel  praestantissimorum  numerus  absolutus  haberetur. 
Si  enim  penes  Gallicas  Dioeceses  in  more  positum  est,  ut  bina 
habeant  Seminaria,  quorum  alterum  ad  humaniores,  alterura  ad 
severiores  et  sacras  tradendas  disciplinas  institutum  comperimus; 
quare  praeter  opportunitatem  erit  apud  nos  in  plura  Seminariola 
alias  atque  alias  partiri  disciplinas,  ad  superanda  exiguorum  red- 
dituum  obstacula? 

De  Collegiis  Eoclesiasticis. 

§ XLI. 

Ut  Episcopatus,  praeter  peramplum  Seminarium  in  medio  cuiusvis 
Ditionis  centro  constabiliendum , aliud  Romae  habeat  Collegium 
ad  praestantiora  Cleri  ingenia  eximiaeque  spei  iuvenes  colligen- 
dos,  ad  perfectionem. 

Quo  alacriora  universi  Cleri  ingenia  magis  magisque  in  di- 
versarum  facultatum  et  praesertim  sacrarum  studiis  perfici  valeant 
in  unitate  doctrinae , et  singulis  Ecclosiasticis  muniis  obeundis 
aptissimi  ac  praestantissimi  reddantur,  perutile  ducimus,  ut  cuius- 

Coll.  Lac.  VII. 


Quoad  Monasticos  Ordines,  re  coram  Deo  adprime  perpensa, 
quamvis  ipsi,  immediate  Apostolicae  Sedi  obnoxii,  sint  veluti  pro- 
cerae  arbores , fructus  uberrimos  pariturae , tamen  necesse  esse 
arbitramur,  ut  Episcopi  in  Monasteriis  suarum  Dioecesium,  uti 
Delegati  Apostolici,  ampliores  facultates  et  vigilantiam  exerceant. 
Secus  ubi  disciplina  remissa  et  collapsa  est,  nihil  valere  potest, 
quo  instauretur  et  ad  pristinum  restituatur,  aut  malis  occursetur, 
quae  ex  ipso  fonte  dimanarunt.  Quapropter,  dum  nos  Patrum 
Vaticani  Concihi  oculis  subiicimus,  quae  suscipienda  sint  consilia, 
quae  aptiora  nobis  visa  sunt,  ut  ad  vitam  quodammodo  revocen- 
tur  illi  Monachorum  Ordines,  qui  a praestituto  fine  desciverunt, 
ad  quern  iter  straverunt  Sanctissimi  Fundatores,  et  ob  quern  Ec- 
clesia  Christi  eos  tuetur,  nostra  interesse  ducimus  verbis  animi 
sensus  aperire,  quibus  in  rebus  Episcoporum  vigilantia  et  facul- 
tates potissimum  prolatandae  sint.  Itaque  eius  sumus  opinionis: 

c § XLII. 

Praepositos  Generates  aut  ad  vitam,  aut  saltern  ad  decennium  futures 
esse;  neque  electioneni  renuntiandam  et  vim  habendam  ^ nisi  a 
Pontiflee  Maximo  approbatam. 

§ XLIII. 

Abbatiarum  nullius,  quae  Episcopalem  lurisdictionem  habent,  magno- 
pere  expediret  Abbatem  perpetuum  fore , et  a Romano  Pontiflee 
nominatum,  non  aliter  quam  Episcopi  sunt;  alium  vero  seu  Ab- 
batem seu  Priorem  regimini  praeesse  Monasterii. 

§ XLIV. 

Ne  unum  quidem  esse  Monasterium  sinat  Concilium  Vaticanum,  ubi 
communis  vita  non  sit , et  Regula  qualis  fuit  ab  ipsa  Ordinis 
institutione. 

Concilium  Tridentinum  (Cap.  1.  Sess.  XXV.  de  Regular,  et 
Monial.)  „necessariuni  esse  censuit,  quo  facilius  ac  maturius,  ubi 
j collapsa  est,  vetus  et  regularis  disciplina  instauretur,  et  constan- 
tius,  ubi  conservata  est,  perseveret,  praecipere  . . . ut  omnes  Re- 
gulares,  tarn  viri,  quam  mulieres,  ad  Regulae,  quam  professi  sunt, 
praescriptum  vitam  instituant  et  componant;  atque  in  primis, 
quae  ad  suae  professionis  perfectionem,  ut  obedientiae,  pauper- 
tatis  et  castitatis,  ac  si  quae  alia  sunt  alicuius  Regulae  et  Ordinis 
peculiaria  vota  et  praecepta,  ad  eorum  respective  essentiam , nec 
non  ad  comniunem  vitam , victum  et  vestitum  conservanda  per- 
tinentia,  fideliter  observent.“  Haec  inter  praeter  paucas,  et  qui- 
dem laudandas  exceptiones,  quam  in  multis  Monachorum  soptis, 
perperam  certe,  illud  invaluit:  verba  Concilii  „ad  Regulae,  quam 
professi  sunt,  praescriptum,  vitam  instituant  et  componant‘‘  intel- 
ligenda  esse  iuxta  Regulam  iam  consuetudinibus  invectam,  et  ac- 
commodatam  pro  rerum  ac  temporum  conditione;  atque  huius- 
cemodi  causam  praetexentes  quam  multi  Religiosi  ultro  sese 
subiicerc  defugerunt  communis  vitae  rationi  et  Regulae  a Mona- 
sterii primordiis  praescriptae.  Itaque  nisi  mature  consulatur, 

‘ L.  „neque  vim  habituram“. 


52 


819 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


820 


immo  quanta  maxima  opum  vi,  eaedem  fictae  causae  usque  mane- 
bunt,  nullius  efficaciae  erit  quaelibet  sanctio,  et  collapsa  Mona- 
chorum  disciplina  in  dies  pessumdabitur.  Quandoquidem  vero 
quorumdam  Ordinum  Monachorum  aliae  atque  aliae  fuerunt  Re- 
formationes,  quarum  nonnullae  etiam  reformandae,  quippe  quae  a 
prima  Regula  desciverunt,  opus  omnino  foret  illas  omnes  Institute 
primaevae  Fundationis  adnectere,  modo  alius  scopus,  et  quidem 
in  Religionis  utilitatem  redundans,  non  prae  se  feratur. 

§ XLV. 

Cunctia  Regularium  Ordinibus  Professionem  votorum  simplicium  prae- 
scribendam  prorsus  esse  non  ante  aetatem  anni  vigesimi  primi, 
confecto  Tyrocinio  saltern  duodeviginti  mensium ; nee  solemniiim 
votorum  Professionem  emittendam,  nisi  tribus  post  annis. 

Sapieutissima  fuit  recens  norma,  quam  Sanctitas  Tua  prae- 
scripsit  quoad  Votorum  emission em,  scilicet,  quod  Vota  simplicia 
cum  trium  annorum  probatione  solemnem  Professionem  antece- 
dant ; ita  ut  haec  intra  istud  trienne  temporis  spatium  emitti  non 
possit  sub  poena  nullitatis.  lam  vero  efficacior  videtur  evadere 
posse  probatio , quoties  praescriberetur  aetas  anni  vigesimi  primi 
iam  exacti  ad  vota  simplicia  emittenda ; nunquam  vero  aetas  anni 
decimi  sexti *  * ; id  enim  magis  ac  magis  jprodesset,  quo  ad  Statum 
monasticum  vocatio  probaretur.  Quod  si  in  nonnullis  Ordinibus 
magis  Observ antibus  bienne  temporis  spatium  ad  Tyrocinium  con- 
ficiendum  et  quidem  ad  amussim  exactum , peropportunum  fuit 
comprobatum;  idem  opus  esset,  ut  definiretur,  uti  norma  pro 
omnibus  et  singulis  Religiosis  Ordinibus,  duodeviginti  menses  vel 
binos  annos  Tyrocinii  antecedere  Votorum  simplicium  Professionem ; 
neque  pro  forma  tantum  banc  esse  habendam ; atque  omnino  ser- 
vandum,  quod  Sanctitas  Tua  praescripsit  de  admissione  Religioso- 
rum  ad  habitum  et  Professionem  Experientia  transacto  tempore 
comprobata  in  causa  quidem  est,  cur  quaecumque  evanescat  dif- 
ficultas,  inspecta  maxima,  quae  ex  hoc  suscepto  consilio  eruitur, 
utilitate  in  probanda  Religiosorum  vocatione.  Neque  mora  tem- 
poris in  sacris  Ordinibus  suscipiendis,  emissa  solemni  Professione, 
scilicet  confecto  anno  vigesimo  quarto,  gravis  esse  potest,  cum  in 
ipsa  Societate  lesu  non  conferuntur  Sacri  Ordines  nisi  aetate  vel 
provectiori. 

Atque  heic  praeterire  nolumus,  banc  ipsam  aetatem  prae- 
scriptam  votis  simplicibus  emittendis  et  solemnioribus , nedum 
tempus  idem  in  Tyrocinio  conficiendo  constabilitum , quam  quod 
maxime  conferre,  ut  Sanctimonialibus  in  claustrorum  umbram  re- 
ceptis  praescriberetur.  Ita  enimvero  non  modo  diutius  diligentius- 
que  vocatio  ad  religiosum  statum  probaretur,  verum  etiam  utrum 
pro  sua  valetudine  in  suscepta  vitae  ratione  permanere  possent; 
cum  fere  quotidie  non  sine  maximo  moerore  animi  videmus,  plu- 
res  e Claustris  egredi  causa  infirniitatis. 

§ XL VI. 

Quoad  Conventus  ex  integro  aedificandos  et  a fundamentis  excitandos, 
ad  pristinum  revocentur  Sacri  Canones,  et  circumscribatur  nu- 
merus  non  minor  octo  Sacerdotum  inibi  incolentium , praeter 
laicos  Fratres ; ita  ut  illic , ubi  saltern  octo  Sacerdotes  non  re- 
censeantur,  iatiusmodi  Conventus  Episcoporum  iurisdictioni  sub- 
iiciantur. 

Cum  enim  Tridentina  Synodus  (Sess.  XXV.  de  Regul.  cap.  3.) 
sanxisset,  Regularium  et  Sanctimonialium  monasteria  in  posterum 
non  excitanda  „sine  Episcopi,  in  cuius  dioecesi  erigenda  sunt, 
licentia  prius  obtenta“,  non  defuerunt,  qui  ex  hoc  ipso  inferen- 
dum  autumarunt,  non  amplius  opus  esse,  ut  ad  rem  ipsam  copia 
fieret  a Romano  Pontifice.  Quapropter  lunocentius  X. , apposita 
Constitutione  [„Instaurandae“  data  Idib.  Oct.  1652.],  quam  legere  est 
in  Bull.  Rom.  (tom.  IV.  n.  27.),  de  recentioribus  Claustrorum  Fun- 
dationibus,  quae  in  Italia  et  adiacentibus  Insulis  excitantur,  sei’- 
monem  instituens,  declaravit,  pro  huiuscemodi  Fundationibus  omnino 


* Quern  annunt  expletum  esse  Tridentinum  Sess.  XXV.  cap.  15. 
de  Ref.  ad  professionis  validitatem  praescripserat. 

^ Decreto  soil.  Sacrae  Congr.  Episcop.  et  Regul.,  auctoritate  Pii  IX. 
firmato  et  edito  die  25.  Jan.  1848.,  quod  incipit  „Regulari  disciplinae“. 
Altero  decreto  eiusdem  Congreg.  eadem  auctoritate  munito  et  edito  die 
19.  Martii  1857.,  quod  incipit  „Neminem  latet“.  Constitutione  denique 
ipsius  Pontificis  „Ad  universalis  Ecclesiae“  d.  d.  7.  Febr.  1861.  Ex- 
stant  ea  Integra  apud  Lucidi  Visitat.  SS.  Limin.  tom.  2 n.  110  sqq., 
n.  140  sqq.,  n.  151  sqq. 


a requiri  Summi  Pontificis  Confirmationem.  Postea  vero  Urbanus  VIII. 
[Constitutione  „Romanus  Pontifex^  d.  28.  Aug.  1624.  ‘]  et  Gre- 
gorius XV.  [Constitutione  „Cum  alias“  d.  d.  17.  Aug.  1622.]  uno  ore 
et  concordibus  animis  praescripserunt , ut  Episcopus,  antequam 
quaesitam  faceret  copiam,  audiret  ceterorum  Conventuum  Mode- 
rator es  ad  quatuor  millia  passuum  in  circuitu,  utrum  inibi  novos 
excitare  Conventus  eorum  ipsorum  damno  vertere  posset.  Insuper, 
ut  compertum  exploratumque  sit,  ibidem  plane  sufficere,  quo  duo- 
decim  viri  Religiosi  alerentur.  Nunc  quid  utilius,  quam  ut  istius- 
modi  Constitutiones  ad  pristinum  revocentur  et  vigeant?  Quod 
vero  spectat  numerum  Religiosorum,  qui  Professionem  emiserint, 
Innocentius  X.  duodecim  esse  satis  habebat  ^ ; at  hoc  praescriptum 
parum  aut  nihil  prodesset,  quoad  monasticara  disciplinam,  si  maior 
illorum  pars  laici  Fratres  forent,  ut  plerumque  evenire  solet. 
Adeoque  necesse  esse  existimamus,  ut  definiatur  omnino  numerus, 
scilicet  octo  Sacerdotum,  praeter  Fratres  laicos;  cumque  minor 
numerus  foret,  Conventus  ille,  usque  dum  Sacerdotes  praescriptum 
numerum  expleant,  Ordinarii  Dioecesani  subiiciatur  iurisdictioni. 
Hac  itaque  declaratione , Innocentii  XII.  Constitutionem  Nuper, 
b datam  die  23.  [Dec.]  1697.,  § 25.,  ratam  habendo,  nullus  patebit 
aditus,  qua  subterfugiant. 

§ XL VII. 

Tollantur  omnino  Conventus,  quibus  praescriptus  Religiosorum  nu- 
merus deest,  nec  suppetit  quod  regularem  observantiam  tueatur. 

Innocentius  X.  in  Constitutione  Instaurandae  Regularis  disci- 
plinae,  data  pro  Italia  et  Insulis  adiacentibus  die  13.  Oct.  1652., 
edicto  peremptorio  id  sancivit,  pro  eo  quod  spectat  ad  Domes 
Religiosas  [„nominatim  exprimendas“],  quae  aut  praefinito  Religio- 
sorum numero  carerent,  aut  non  haberent,  unde  alerentur.  Re 
quidem  vera  ipse  praescripsit,  ut  Conventus,  qui  non  haberent, 
unde  sex  saltern  Religiosi  homines  alerentur,  omnino  abolerentur ; 
qui  vero  alere  possent  sex  Religiosos  viros,  quorum  quatuor  Sacer- 
dotes spectata  probitate,  et  bini  Fratres  laici,  correctionibus,  visi- 
tationi  et  iurisdictioni  Ordinariorum,  quibus  uti  Delegatis  Aposto- 
licis  morem  gererent,  subiicerentur , usque  dum  ad  duodecim  ha- 
bendos  pervenirent.  Cumque  vero  ad  duodenos  numerus  auctus 
g esset,  denuo  correctionibus,  visitationi  et  iurisdictioni  suorum  Mo- 
deratorum  subiicerentur 

Quamquam  vero  istiusmodi  sanctiones  Apostolicae  fuerint  sa- 
luberrimae,  tamen  postquam  ad  pristinum  restituti  fuerunt  Ordines 
Religiosi  ab  anno  R.  S.  1815.,  non  semel,  sed  iterum  ac  tertio 
conspiciendos  sese  praebuerunt  parvi  quidem  et  exigui  Conventus, 
quibus  nihil  erat,  unde  saltern  sex  viros  Religiosos  alere  possent ; 
neque  alia  de  causa,  nisi  quod  cum  Conventu  reddituum  restitutio 
in  integrum  facta  non  fuit.  Non  est  inficiandum,  Conventus  etiam 
parvos  et  exiguos,  quibus  vix  est,  unde  sex  aut  etiam  minores 
numero  alantur,  alicuius  Episcopi  iudicio,  nonnullo  esse  Dioece- 
sibus  adiumento,  praesertim  in  pagis  et  ruribus ; at  simul  ac  pei'- 
pendatur,  ibidem  defectu  virorum,  regularem  disciplinam  nequa- 
quam  vigere  posse,  qua  sublata,  nullus  haberi  potest  spectata 
probitate  vir  Religiosus,  qui  proinde  Episcopis  sit  adiumento,  prono 
alveo  fluit.  Concilium  Oecumenicum  quam  bene  de  Ecclesia  me- 
reri  in  pristinum  praefatas  Constitutiones  revocando,  neque  in 
Italia  solum  et  Insulis  adiacentibus,  sed  etiam  extra. 

^ § XLVin. 

Ilumaniorum  ac  severiorum  litterarum  studia  Ordinum  Monasticorum 
ad  eandem  revocentur  normam,  quam  Vaticanum  Concilium  prae- 


* In  ea  scil.  iterum  servari  mandavit  Constitutionem  dementis  VIII. 
„Quoniam“  d.  23.  lul.  1603.  et  Gregorii  XV.  supra  citatam. 

* Cf.  eum  Constitutione  „Instaurandae“  decretum  Congregationis 
nota  sq.  eitatum.  Haec  tamen  pro  sola  Italia  adiacentibusque  insulis 
statuta  sunt. 

^ Non  ipsa  id  Bulla  statutum  est,  sed  deereto  Congregationis 
auctoritate  Innocentii  X.  edito  die  10.  Febr.  1654.,  quod  est  quasi 
appendix  illius  Bullae.  Eo  decreto  statuuntur  duo:  unum,  ut  qui  con- 
ventus supprimi  debebant  vi  Bullae,  gratia  vero  special!  Pontificis 
conservati  sunt,  subessent  Ordinariis  locorum  quoad  visitationem  etc., 
donee  ad  canonicum  numerum  duodecim  membrorum  pervenissent; 
alterum,  ut  omnes  omnino  conventus,  qui  post  decretum  Congrega- 
tionis, Urban!  VIII.  auctoritate  editum  die  21.  Junii  1625,  conditi 
sunt,  nisi  in  iis  canonicus  inveniatur  numerus  duodecim  membro- 
rum, eodem  iure  cum  prioribus  uterentur.  Cfr.  Lucidi  1.  c.  tom.  2. 
n.  46  sqq. 


821 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  II.  Cap,  III.  § XLIV.— LI. 


822 


scribere  vellet  Clero  Saeculari,  et  penes  Episcopos  sit,  quoad 
eius  fieri  possit,  istiusmodi  studiis  advigilare,  et,  ubi  Ordinis 
Moderatores  desunt,  illic  providere. 

Unus  idemque  est  Ecclesiae  Catholicae  Clerus,  sicuti  unum 
et  idem  est  Sacerdotium  a Christo  Domino  institutum.  Quod  si 
illi  Saecularis,  huic  Regularis  inditum  est  nomen,  non  hoc  immu- 
tatur  substantia;  sed  tantum  vitae  genus  aliud  ab  alio  respicitur, 
cui  ultro  se  nonnulli  Clerici  subiiciunt,  alii  vero  alia  contendunt 
via.  At  Regulares  Saecularesve  sint,  unus  et  idem  est  omnium 
Ecclesiasticorum  finis,  scilicet  Ecclesiae  inservire  precibus,  exem- 
plis,  doctrina  et  sacri  ministerii  laboribus  suscipiendis.  Idcirco 
Seraphicus  Doctor  Divus  Bonaventura  ita  in  quodam  suo  opus- 
culo  de  Regularibus  scribit:  „Sedes  Apostolica  vocavit  nos  in 
adiutorium  tarn  Cleri,  quam  populi,  ut  per  officium  praedicationis 
et  confessionis  subveniamus  animabus , et  opus  Pastorum  sub- 
levando  alleviemus“. 

lam  vero  si  quoad  substantiam  unus  est  Clerus,  et  idem  est 
finis,  ad  quern  tendit,  quam  plurimum  confert  Ordinem  studiorum 
Cleri  Regularis  ad  eamdem  normam  Clero  Saeculari  praescriptam 
omnino  revocari.  Itaque  sicut  Episcopi  uno  eodemque  Seminario, 
quisque  pro  sua  Dioecesi,  Clericos  saeculares  colligunt,  ita  Prae- 
positi  Provinciates  in  unum  aut  binos  Provinciae  Conventus  colli- 
gant  omnes  Clericos  Professos.  Quemadmodum  vero  Clerici  Sae- 
culares intra  Seminarii  septa  totum  conficiunt  studiorum  curriculum 
a Grammaticae  rudimentis  usque  ad  supremum  studiorum,  quod 
est  Theologia ; ita  Clerici  Professi,  cuiuscunque  ingenii  sint,  idem 
omnino  exigant  curriculum  studiorum.  Una  sit  omnium  methodus 
et  norma;  unde  transversum  unguem  non  liceat  discedere.  Ad 
haec,  quemadmodum  Episcopi,  confecto  Clericorum  curriculo  stu- 
diorum in  aedibus  Seminarii,  praestantiora  ex  illis  ingenia  eximia- 
que  spe  aut  in  Centrale  Seminarium  mittent,  aut  in  Collegium 
Ecclesiasticum,  Romae  constabiliendura  ad  studiorum  perfectionem : 
ita  Praepositi  Provinciates,  cum  Clerici  Professi  aliquo  in  Provin- 
ciae Regularis  Conventu  curriculum  confecerint  studiorum,  prae- 
stantissimos  quosque  Romam  mittant  in  Collegio  ad  ingeniorum 
perfectionem  constabilito,  quod  quivis  Religiosus  Ordo  suis  Alumnis 
patefaciendum  aggredietur. 

lam  vero  etsi  Ordinum  Regularium  studia  ad  interiorem  spec- 
tant  disciplinam,  tamen  expedire  omnino  videtur  Episcopos  tam- 
quam  Delegates  Apostolicos  ipsis  advigilare,  et  si  quando  Regu- 
lares Moderatores  muneribus  suis  deficiant,  providere  ne  quid 
detriment  interior  disciplina  patiatur;  praesertim  pro  eo,  quod  ad 
studiorum  rationem  Religiosorum  spectat. 

§ XLIX. 

Abrogcntur  privilegia,  quibua  gaudent  circa  sacras  Religiosorum  Or- 
dinationes  Praepositi  Generales  et  Provinciales , atque  alia,  qui- 
bus  carent  Episcopi.  Sicuti  fit  in  danda  facultate  Confessiones 
excipiendi , ita  in  Sacris  Ordinationibus  et  concionandi  copia 
facienda,  nullo  habito  discrimine  Congregationum , Mendicantium 
et  Monacborum.  Qui  ex  alio  in  alium  Conventum  transmigrat, 
ad  Sacros  Ordines,  nisi  exacto  anno,  non  accedat. 

Dedccet  profecto  Episcopalem  Dignitatem,  Praepositos  Gene- 
rales  iuxta  ac  Provinciales  Ordinum  Religiosorum  privilegiis  con- 
decorari,  quibus  ipsi  carent  Episcopi.  Xec  aliter,  qui  maximi 
irrepserunt  abusus,  decedent,  quam  denuo  privilegia  abrogando 
circa  Sacras  Ordinationes,  quemadmodum  Sancta  Tridentina  Syno- 
dus  agendum  existimavit  b Re  sane  vera  Clemens  VIII.  decreto 
Sacrae  Concilii  Congregationis,  sancito  die  15.  Martii  1595.,  prae- 
scribebat,  Episcopum  Regularium,  qui  Ordines  suscepturi  sunt, 
ilium  omnino  esse,  in  cuius  Dioecesi  Conventus  est  positus,  ubi 
sedem  et  domicilium  habent  de  familia.  At  plerumque  accidit, 
ut,  sicuti  eruitur  ex  Constitutione  Benedicti  XIV.  Impositi  Nobis, 
data  die  1.  Martii  1746.  \l.  27.  Febr.  1747.],  „Superiores  Regulares 
ad  eludendam  decrcti  Clementis  observantiam , advenientibus  Or- 
dinationis  temporibus,  subditos  suos  domicilio  moveant,  eosdemque 
statim  post  susceptos  Ordines  falsis  de  causis  ad  pristinum  Mona- 
sterium  reverti  iubeant“.  Quare  hoc?  Id  ipse  Pontifex  ibidem 
ait:  „Complures  Regulares  non  alia  de  causa,  proprio  domicilio 
rclicto,  iter  arripere,  quam  ut  se  subducant  examini  Episcopi  dioe- 
cesani,  cuius  hac  in  re  iurisdictionem  aut  nimium  rigorem  pcr- 
horrescunt,  aliumque  inveniant,  qui  vel  nullo  vel  admodum  levi 


‘ Videntur  respicere  Seas.  XXIII.  cap.  10.  de  Ref. 


a praemisso  examine,  Ordines  ipsis  impertiatur“  b Cui  malo,  nec 
certe  levi,  quo  vehementius  occursetur,  idem  Sanctissimus  Pontifex 
in  praefata  Constitutione  sancivit,  Dimissorias  Litteras  ad  quem- 
cumque  Episcopum  nihili  prorsus  habendas,  quoties  in  ima  pagella 
authentica  ratione  et  fide  certa  non  appositum  esset:  Impeditus 
ab  Episcopo  dioecesano,  vel  ab  eius  Vicario,  aut  Cancellario,  aut 
Secretario,  qui  confirmarent,  Episcopum  aut  abesse  a sua  Dioecesi, 
aut  nultas  habere  Ordinationes.  lam  ecquis  dicendo  aut  scribendo 
consequi  potest,  quot  et  quas  ad  artes  confugiant  huius  furfuris 
homines,  quibus  arripiant  istiusmodi  fidei  testimonium,  et  laqueis 
sese  expediant?  Idque  vel  in  primis  propter  aliud,  quo  gaudent, 
privilegium,  scilicet  suscipiendi  Ordines  extra  tempora.  Itaque 
rimando,  quaeritando  scrutantur  temporis  peropportuna  momenta, 
cum  Episcopus  aut  aegritudine  laborat,  aut  reapse  abest,  aut 
alia  de  causa  est  impeditus,  atque  tali  mode  sui  voti  compotes 
omnino  fiunt. 

Quid  autem  de  lege  interstitii,  ad  quam  plerique  non  tenen- 
tur  Ordines  Religiosi  ? Cuiusmodi  privilegii  vi , non  perraro  qui- 
dem  nostris  oculis  ipsi  conspeximus,  contempto  artifici  viduato 
j)  uxore,  intra  octo  et  decern  menses  ex  officina  et  connubio  aditum 
patere  ad  Aram;  nec  verba  suppetunt,  quibus  significetur,  quan- 
tum in  admiratiouem  raperentur,  qui  ilium  paulo  ante  artificem 
et  uxoratum  cognoverant.  Et  hoc  satis  sit;  stomachari  desina- 
mus  . . . Quapropter  necesse  esse  existimamus,  ut  abrogatis  huius- 
modi  privilegiis,  Regulares  quoad  sacras  Ordinationes  dioecesano 
Episcopo  subiiciantur , aeque  ac  Clerici  saeculares:  ita  tamen,  ut 
qui  ex  alio  in  alium  Conventum  transmigrant,  ad  Sacros  Ordines, 
nisi  exacto  anno,  non  accedant. 

Illud  quoque  statuendum  videtur,  Regulares,  uti  de  Clero 
saeculari  iam  sermonem  instituimus,  quo  concionandi  munus  sus- 
cipiant  in  aliena  Dioecesi,  praevio  examine  in  sacra  eloquentia 
subeundo,  Episcopi  sui,  facta  concionandi  copia , pagella  niuniri 
siquidem  hac  in  re  eaedem  rationes  id  suadent  pro  Clero  regulari, 
quas  antea  pro  Clero  saeculari  exhibuimus. 

Demum  superest,  ut  declaretur , nunquam  intelligi  communi- 
cata  privilegia  unius  Religionis  alteri,  nisi  de  singulis  expresse 
facta  fuerit  mentio  in  Pontificia  concessione;  neque  acquiri  huius- 
modi  communicationem  per  consuetudinem , quamvis  immemora- 
Q bilem.  Secus  enim  quivis  Ordo  pro  suo  arbitratu  sibi  tribueret 
ceterarum  Religionum  privilegia,  etiam  quando  de  lure  non  con- 
feruntur  per  solam  communicationem. 

§ L. 

Saltern  uti  Delegatis  Apostolicis  publicae  Regularium  Ecclesiae  quoad 
visitationem  et  iurisdictionem  Episcopis  subiiciantur. 

Non  pauci,  nec  parvi  momenti  sunt  abusus,  quos  irrepsisse 
vidimus  ob  privilegia,  quibus  gaudere  se  iactant  Regulares  in  Ec- 
clesiis  sui  Ordinis.  Quamquam  enim  Tridentina  Synodus  pleracjuc 
ex  illis  abrogaverit  tamen  Regulares  ex  adverse  pugnant , et 
sibi  vindicare  nunquam  desistunt , asserentes  usque  ad  ravim , se 
usque  recentibus  privilegiis  gaudere;  per  quae  omnino  stat,  ut 
inter  Regulares  et  Episcopos  perpetuae  excitentur  et  vigeant  dis- 
sensiones;  cumque  eludere  nequeant,  quae  impertitae  sunt  Episco- 
pis facultates,  uti  Delegatis  Apostolicis,  et  millies  a Sancta  Sedc 
confirmatae,  ad  nova  inventa  confugiunt,  quibus  sese  subducunt 
j Episcoporum  auctoritati.  Exempli  gratia  interdum  accidit,  ut  cum 
alicui  Regulari  Episcopus  facultatem  concionandi  iiegaverit,  Christi- 
fidelibus  publica  in  Ecclesia  ille  audacter  concionem  habuerit,  dum 
templi  fores  aliquantulum  occlusae  remanserunt.  Quapropter,  quo 
tantae  intemperantiae  occursetur,  rogamus  Patres  Vaticani  Con- 
cilii, ut  quod  maxime  ad  rem  expediat,  constituant. 

§ LI. 

Accuratior  norma  eligatur  pro  eo,  quod  spectat  ad  Regulares,  qui  ad 
saecularem  Clerum  transire  satagant.  Pro  dissolutis  et  conturaa- 
cibus  vigeant  Canones  correctionales. 


1 Haec  omnia  exstant  apud  Lucidi  in  opere  laudato  (edit.  3.) 
t.  3.  document.  19. 

* L.  „muniendos  es3e“. 

^ Vide  ea,  quae  Tridentinum  vel  posteriores  Pontificos  abrogarunt 
Regularium  privilegia,  apud  Lucidi  1.  c.  tom.  2.  n.  69  sqq. ; qui  ea  affert 
ex  Giraldi  „Iu3  Pontif.“  P.  I.  lib.  1.  decretal,  tit.  31.  de  officio  iudicis 
ordinarii  sect.  190  sq. 


52* 


823 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


824 


Experientia  edocti,  non  possumus  certe  satis  esse  conteuti  a 
suscepta  vivendi  ratione  quorumdam  Regularium,  quibus  Sancta 
Sedes  indulsit,  ut  ad  saecularem  Clerum  transirent,  sive  in  per- 
petuum,  sive  ad  tempus.  Adde  hue,  quod  persaepe  ad  Episcopos 
preces  et  supplices  dantur  libelli  ad  hoc,  ut  aliquem  ex-Fratrem 
adsciscant  in  suam  Dioecesim,  et  quod  praecipuum  est,  dissitarum 
regionum.  Quare  compertum  prorsus  est,  supplices  hosce  libellos 
tautum  pro  forma  dari,  neutiquara  in  ilia  Dioecesi  animo  per- 
manendi.  Hinc  optandum  I.  ut  quoties  quis  Regularis  ad  Clerum 
saecularem  transire  satagat,  sive  in  perpetuum,  sive  ad  tempus, 
res  agatur  plena  in  Congregatione , non  ut  meri  ritus , et  instan- 
tibus  Agentibus.  11.  Ut  istiusmodi  negotio  accedat  consensus  pro- 
prii  Episcopi,  ne  renuat  in  suam  [eum]  adsciscere  Dioecesim,  illum- 
que  cogere  [possit?],  ut  in  eadem  domicilium  habeat.  III.  Ut  in 
brevi  talis  praecipiatur  obligatio  indictis  Canonicis  poenis. 

Quoad  dissolutos  et  contumaces , leges  Canonicae  non  ita 
suapte  natura  sunt  comparatae,  ut  facillime  sinant  illos  ad  saecu- 
larem Clerum  transire.  Enimvero,  ut  animadvertit  Benedictus  XIV. 

(de  Syn.  Lib.  XIII.  Cap.  XI.  1.),  [„]tempore  Pii  IV.,  eiusque  aucto- 
ritate  Congregatio  Concilii  nonnulla  evulgavit  decreta,  quae  Pro-  b 
curatoribus  Generalibus  Ordinum  fuerunt  intimata,  in  quibus  con- 
stitutum  fuit,  ut  si  qui  forte  Religiosi  male  morati  et  desperatae 
emendationis  in  Religionibus  invenirentur,  acrioribus  poenis  a suis 
Superioribus  plecti  deberent,  claustrali  etiam  cohiberentur  carcere, 
nullatenus  tamen  a Religione  expellerentur ; eaque  decreta  innixa 
fuerunt  sententiae  veteris  luris  Canonici  interpretum,  quos  late 
recensuit  Fagnani  (in  Cap.  Ve  Religiosi  n.  37.  et  38.  de  Regula- 
ribus),  ubi  omnia  colligens,  quae  a Sacrorum  Canonum  Glossa- 
toribus  scripta  fuerunt,  in  haec  concludit:  ,Ex  quibus  patet,  lura 
loquentia  de  expulsione  Regularium  non  esse  accipienda  de  ex- 
pulsione  a Monasterio,  seu  ab  Ordine,  ita  ut  in  saeculo  vivant, 
sed  a Commmiione  et  Commercio  aliorum  Regularium  tantum.‘ 
Uno  verbo,  tunc  id  tantummodo  actum  est,  ut  praecaveretur  peri- 
culum,  ne  Religiosus  nequam  et  incorrigibilis  alios  inficeret,  ipsura 
carceribus  inclusum  a ceterorum  Religiosorum  consuetudine  se- 
gregando , absque  eo  quod  extra  Religionem  et  claustra  expelle- 
retur,  in  longe  deterius  turn  propriae  salutis  discrimen,  turn  et 
aliorum  complurium,  cum  quibus  in  saeculo  manens  versari  posset. “ 
Nulli  dubium  est,  quin,  uti  pergit  idem  Benedictus  XIV.,  c 
post  repetitas  querimonias  Ordinum  Moderatorum ' mitiora  reddi- 
derint  haec  decreta  Urbanus  VIII.  et  Innocentius  XII.  at  hi 
simul  praescripserunt,  quasdam  poenas  Canonicas  gradatim  irro- 
gandas,  ut  ad  meliorem  frugem  Religiosum  nequam  revocarent; 
quod  si  actum  et  conclamatum  omnino  foret,  instruerctur  iudicium, 
et  sententia  ferretur  de  expulsione,  unde  provocatio  foret  ad  Con- 
gregationem  Episcoporum  et  Regularium.  Insuper,  ut  Episcopus 
illius  Dioecesis,  ubi  expulsus  a Claustro  sedem  ac  domicilium 
haberet,  particeps  fieret  sententiae  de  expulsione;  nec  non  sus- 
pensus  permaneret  ab  exercitio  Ordinum , quin  ipsum  Episcopus 
in  integrum  restitueret.  Hinc  perspicue  eruitur,  quantum  legibus 
Canonicis  consuetudo  ilia  adversatur,  per  quam,  nulla  facta  ex- 
perientia ex  sacrorum  Canonum  praescripto,  Moderatores  Ordinum 
Religiosorum  directe  vel  indirecte  dissolutis  et  contumacibus  auc- 
tores  sunt,  ut  Breve  quaerant,  per  quod  ad  saecularem  Clerum 
transire  possint;  atque  in  dando  suffragio,  de  quo  rogantur,  sup- 
plicem  commendent  libellum,  licet  vanae  et  nullius  ponderis  causae 
tamquam  gravioris  momenti  praetexantur.  Ex  hoc  fonte  deri- 
vatur,  quod  ipsi  Religiosi,  qui  levi  quidem  brachio  ad  meliorem  j 
frugem  reducendi  essent,  inemendabiles  prae  se  ferunt  ad  obtinen- 
dum  Breve , per  quod  ad  Clerum  transeant  saecularem.  Quae 
cum  ita  se  habeant , necesse  omnino  est , ut  pro  istiusmodi  Reli- 
giosis  prisci  Canones  ad  observantiam  rcvocentur,  et  vel  in 
primis,  ut  in  aliquam  Poenitentiae  domum  detrudantur;  illi 
vero,  qui  inemendabiles  sunt,  expellantur  quidem,  sed  luris  or- 
dine servato. 

§ LII. 

Congregationes,  in  quibus  Oblationes,  aut  Vota  simplicia  emittuntur, 
iurisdictioni,  visitationi  et  correctioni  Episcopi  sui  domicilii  sub- 
iiciantur.  Sacra  Ordinatio  cuiuslibet  Congregati  ^ omnino  sit  iuxta 
normam  Bullae  Speculatores  [Innocent.  XII.  d.  d.  4.  Nov.  1694]. 


‘ Quas  justissimas  fuisse  Benedictus  diserte  testatur  1.  c. 

* Eorum  decreta  Integra  exstant  apud  Ferraris  „Prompta  Biblio- 
theca“  s.  v.  Eject!  n.  2.  et  3. 

’ I.  e.  „membri  Congregationis“. 


Ratio,  cur  istiusmodi  consilium  suscipiendum  videtur,  quoad 
primam  partem,  ilia  est,  quia  in  Congregationibus  Superior  pri- 
matus  tantum  partes  exercet,  non  spiritualis  iurisdictionis,  adeo  ut 
nulla  poena  canonica  afficere  possit  Congregatos  delinquentes, 
sicuti  Regulares  Superiores.  Hinc  prono  alveo  Suit,  Congregatos, 
incolumi  primatus  potestate  Moderatorum  suorum,  obnoxios  esse 
localis  Episcopi  iurisdictioni. 

Quoad  alteram  partem  vero,  tristes  nobis  ante  oculos  ver- 
santur  aliquorum  adolescentium  casus , qui  ab  Episcopo  repulsi  a 
Sacris  Ordinibus  suscipiendis , ingrediuntur  in  aliquam  Congrega- 
tionem  eo  animo,  et  quidem  simulata  facie,  Ordinationem  arripieiidi ; 
qua  suscepta,  valedicunt  Congregationi  et  suam  repetunt  Dioece- 
sim, ubi  nulli  sunt  et  fiocci  habentur.  Cum  vero  ad  normam 
Bullae  Speculatwes  Ordinatio  dirigatur,  omnis  certe  intemperantia 
et  ordinis  perturbatio  evanescit. 

Et  hie  nolumus  silentio  praeterire,  quod  domus  illae  Religio- 
sarum,  ubi  Vota  simplicia  emittuntur,  cuiusmodi  sunt  Filiae  a 
Charitate  nuncupatae,  quae  a Praeposito  Generali  Congregationis 
Missionum  in  praesentia  omnino  pendent , Sorores  a Charitate, 
aliaeque  eiusmodi,  localium  Episcoporum  iurisdictioni  subiiciendae 
sint  L Abnorme  enim  est  — pro  exemplo  sit  — illas  in  annua 
Votorum  instauratione  neutiquam  ab  Ordinarii  relatione  pendere, 
quoad  vitae  rationem  proximo  superiore  anno  habitam.  Atque  ut 
omnia  paucis,  minime  tolerandum  est  ipsamet  illarum  Collegia  et 
Gynaecea  a loci  Ordinario  non  pendere. 

§ LIII. 

Magis  ac  magia  conferret , Melitensium  Equitum  Ordinem , mutata 
forma,  ita  redigendum,  ut  pro  solemnibus  simplicia  Vota  emit- 
tant,  atque  Summi  Pontifleis  et  Ecclesiae  incolumitatem  tuerentur. 

Quamquam  Brevi  Militarem  Ordinem,  dato  die  28.  lulii  1854., 
Sanctitas  Tua  ad  pristinum  huius  Ordinis  religiosum  spiritum  ex- 
citasset,  ulterius  tamen  progrediendum  existimamus.  Etenim,  si 
paucos  excipimus,  qui  Magistralem  Domum  inhabitant,  et  alicuius 
Xenodochii  adsident  gubernaculo,  ceteri  domi  suae  degunt,  reddi- 
tusque  percipiunt,  nulloque  munere  fuuguntur.  Quid  ergo  melius 
atque  optabilius,  quam  ut  ad  equestrem  Ordinem  reducantur,  cuius 
officium  sit  Pontificem  Maximum  et  Civilem  Ecclesiae  Principatum 
tueri  ? Cumque  inter  saeculi  tumultus  non  ita  se  probent  Equites 
Fratres,  ut  vita  illorum  ab  omni  vitiorum  labe  sit  immunis,  quid 
sanctius,  quam  ut  in  unum  simul  Fratres  inhabitent,  et  pro  so- 
lemnibus castitatis,  paupertatis  et  obedientiae  ad  summum  sira- 
plicia  Vota  emittant?^ 

Haec  quoad  Primarios  Ministros,  et  qui  illis  auxilio  sunt, 
corumque  idoneitatem;  quae  oculis  Vaticani  Concilii  omnia  ad 
unum  subiicienda  existimamus. 

CAPUT  IV.  De  mediis,  quibus  Ecclesiae  actio  expedilior  fiat. 

Ecclesiae  actio  in  muneribus  fungendis , pro  eo  ac  prudentia 
adprime  postulat,  expeditior  sit  oportet,  ut  malis  praevertatur,  et 
impendentibus  iacturis  animarum  maturius  occursetur;  ac  vel  in 
primis,  ubi  magis  opus  est.  At  in  rebus  expediendis  gravissimae 
nobis,  nec  facile  superandae  occurrunt  difficultates,  praeter  illas, 
quas  ab  iniquitate  temporura  passim  interiectas  quotidie  conspici- 
mus.  Hinc  profecto  expedit,  ut  consilia  ineantur  ad  utrasque 
superandas.  Itaque,  si  quid  istiusmodi  rei  pro  nostri  ingenii  mo- 
dulo advigilavimus,  exponendum  et  Concilii  Vaticani  Patribus  sub- 
iiciendum  aggredimur. 

§ I. 

Quo  promptiora  parentur  remedia  imminentibus  animarum  necessita- 
tibus , persaepe  et  continenter  hae , quas  deinceps  exponimus, 
facilitates  occurrunt  quibus  omnis  interposita  mora  in  iis  ob- 
tinendis  a S.  Sede  faceret* *,  ut  mala  invalescant. 

I.  Quae  defertur  pagella  Episcopis  prolatanda  magis  esset; 
neque  ad  triennium  circumscribenda , sed  ad  beneplacitum  defe- 


‘ Cfr.  Lucidi  1.  c.  tom.  2.  n.  430  sq. 

* Hoc,  ut  membra  Ordinum  Militarium  tantum  emittant  simplicia 
vota,  ordinatum  est  per  Leonem  XIII.  decreto  d.  16.  Mart.  1886. 

® I.  e.  „adhibendae  sunt“. 

♦ Sensus  sententiae  est:  in  quibus  a S.  Sede  obtinendis  omnis 
interposita  mora  faceret,  ut  mala  invalescerent. 


825 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  11.  Cap.  III.  § LI. — LIII.  — Cap.  IV.  § I. — III. 


826 


renda  *.  Congregatio  enim  Sanctissimi  Redemptoris  et  omnes  fere 
Congregationes  amplioribus  pollent  facultatibus,  tam  in  peragendis 
Missionibus  quam  extra  Missionum  tempus.  In  eadem  pagella 
referri  possent  facultates  absolvendi  a censuris  et  ecclesiasticis 
poenis  illos,  qui  alicui  sectae  ab  Ecclesia  daninatae  nomen  dederunt, 
aut  exspoliandis  Ecclesiae  Ditionibus  operam  suam  contulerunt. 

II.  In  Tridentina  Synodo,  capite  Liceat  (Sess.  XXIV.  cap.  VI. 
de  Ref.)  data  Episcopis  fuit  facultas  dispensandi  in  omnibus  irre- 
gularitatibus  et  suspensionibus , mode  sint  ex  crimine  occulto, 
praeter  eas , quae  sunt  ex  homicidio  voluntario , quaeque  iam  ad 
forum  contentiosum  deductae  fuerunt ; nec  non  in  omnibus  occultis 
casibus,  vel  Sanctae  Sedi  reservatis.  Ast  liuiusmodi  facultas  latior 
sit,  ita  ut  complectatur  vel  ipsos  casus,  qui  iam  innotescunt,  ex- 
cepto  homicidio  voluntario,  atque  illos  omnes,  Sanctae  Sedi  reservatos 
post  Concilium  Tridentinum,  cuiusmodi  sunt,  quos  Bulla  in  Coena 
Domini  reservatos  declarat*,  atque  alios  aliosve,  excepta  haeresi. 

III.  Facultas  [detur]  convalidandi  ex  accepta  Pontificis  aucto- 
ritate  connubia  nulliter  contracta,  modo  ne  contracta  sint  mala 
fide  utriusque  contrahentis,  propterea  quod  tunc  omnis  spes  aufertur 
dispensationem  assequendi , uti  ex  decreto  Tridentini  Concilii 
Sess.  XXIV.  cap.  V.  [eruitur] ; nec  non  convalidandi  dispensationes 
invalide  et  [1.  at]  bona  fide  impetratas;  et  dispensandi  in  dubiis 
casibus  facti,  adeo  ut,  cum  [/.  quando]  nuptiis  celebratis  com- 
perta  explorataque  pateret  impedimenti  existentia,  impetranda  non 
sit  altera  dispensatio  a Sacra  Dataria. 

IV.  Pro  matrimoniis  contrahendis  optabilis  quidem  foret  non- 
nulla  facultas  in  gradibus  remotis,  praesertim  cum  res  est  cum 
pauperculis  et  miseria  laborantibus.  Quam  prodesset  huiusmodi 
facultas  ad  propulsanda  et  amovenda  pericula  contrahendi  [f  scilicet] 
matrimonium  iuxta  leges  a Florentina  Curia  sancitas,  posthabito, 
quod  ab  Ecclesia  ad  rem  ipsam  praescriptum  est  ac  sancitum,  et 
[sane]  alacrius  ac  promptius  miserrimae  illius  gentis  necessitatibus 
consultum  iretur,  qui  tam  nefandum  matrimonium  contraxissent. 
Episcoporum  vero  esset  eorumque  curae  commissum,  dare  operam, 
ut  a dispensatis,  dummodo  non  pauperculis , Sacrae  Datariae  pro 
consueta  taxa  satis  omnino  fieret. 

V.  Adde  hue  facultatem  pro  Missarum  reductione  aut  aliorum 
piorum  legatorum,  quando  adsit  necessitas  et  iusta  causa  canonica. 
Etenim  res  Ecclesiae  eo  devenerunt  in  Italica  regione,  latis  ini- 
quissimis  legibus  de  suppressione,  ut  baud  facile  sit  Episcopis  pro 
re  nata  semper  Sanctam  Sedem  adire,  res  componendi  gratia  et 
fidelium  conscientias  pacandi.  Praeterea  non  raro  accidit,  ut  fideles 
ipsi  in  rehus  vel  exigui  moment!  animis  cadere  videantur,  nisi 
facile  paratur  remedium. 

VI.  Fiat  copia  Abbatissam  confirmandi  iterum  electam,  prae- 
vio  tamen  Capitulo  a Claustralibus  habito;  id  vero  dumtaxat  ad 
secundum  triennium 

VII.  Ut  providere  valeant  Beneficia  Sanctae  Sedi  reservata; 
sed,  ut  quatuor  intra  menses  teneantur  Beneficiati  agere  ita,  ut 
expediantur  Bullae,  irrogata  poena  reddituum  privationis  ipso  facto. 
Hac  sane  ratione  illud  etiam  praevertitur,  nihili  persaepe  haberi, 
quod  a Sancta  Sede  provisum  est. 

VIII.  Ut  per  plui’es  annos  prorogare  valeant  tempus  prae- 
cepto  Paschali  praescriptum  usque  ad  Dominicam  SS.  Trinitatis; 
admittere  ad  iuramentum  suppletorium  [de  statu  libero]  vagantes, 
milites,  aliosque,  queis  hand  facile  est  rem  authentica  scriptura 
testificari ; et  delegare  facultatem  benedicendi  sacra  indumenta. 
Sanctorum  imagines,  et  Confessariis  adprobatis  impertiendi  Pa- 
palem  Benedictionem  in  articulo  mortis. 

IX.  Tandem  optabilis  quoque  foret  magis  ampla  facultas, 
quam  quae  provenit  ex  Canone  Terrulas  [53.  C.  12.  q.  2]. 

§ II. 

Novum  iuris  Canonic!  corpus  conficcre  necesse  esse  videtur ; ac  vel 

in  primis  quoad  processum  causarum  , qui  magis  ac  magis  ex- 

peditior  sit. 

Quantum  expediat  novum  Iuris  Ecclesiastic!  corpus  conficere, 
quod  ingens  camelorum  onus  evasit,  ratione  Iuris  novi  et  novissimi, 

^ I.  e.  „extendenda“. 

Nunc  iam  hi  casus  primam  seriem  in  Bulla  „Apostolicae  Sedis“ 
constituunt. 

’ Quae  in  hac  re  praesens  atque  frequentior  praxis  Curiae  Ro- 
manae  sit,  enarrat  accurate  Craisson  „De8  Communaut6s  religieuses  Jl 
voeux  simples"  n.  169  sq. ; communis  vero  aliqua  lex  de  hac  re  non 
habetur. 


a neminem  praeterire  arbitramur.  Hinc  dimanat,  quod  pro  com- 
pluribus  Iuris  dispositionibus  est , cur  pro  et  contra  disputationes 
habeantur,  et  textus  citandi  et  textus  obiiciendi,  decisiones  et  sen- 
tentiae  in  quolibet  sensu:  adeo  ut  aegerrime  definiri  possint  quae- 
stiones,  et  acerrime  disputatae  numquam  diiudicentur.  Ecclesia, 
quae  est  Societas  in  exemplum,  quae  praeeuntem  praebuit  facem, 
et  normas  ceteris  omnibus  legislatoribus  praescripsit,  quae  fuit  et 
est  fons  et  origo  sapieutiae,  et  ad  veram  humanitatem  excitandam 
comparata,  in  praesentia  tanto  operi  lucubrando  vires  opesque 
suas  intendere  deberet.  In  quo  conficiendo  omnino  oporteret : 
I.  Aeternae  assumantur  doctrinae,  quae  quaqueversus  in  iure  ap- 
plicando  eiusque  germinationibus  diluuntur  h II.  Sub  diversis  at- 
que ad  amussim  dispositis  ordinibus  redigatur,  quod  hactenus  a 
suprema  Ecclesiae  auctoritate  statutum  est.  III.  Quicquid  ex 
historia  iam  antiqua  ad  nos  pervenit,  quippe  posterioribus  legibus 
abrogatum,  expungatur.  IV.  Demum  peropportunis  declarationibus 
quod  vacuum  est  compleatur,  unde  ansa  Doctoribus  praebita  gra- 
vissimas  excitandi  quaestiones  super  textus  interpretationem  et 
diversarum  sanctionum  extensiones.  Hoc  tam  ingenti  * Corpora 
b Iuris  confecto,  in  iustitia  administranda  facilius  sterneretur  iter; 
nulla  causa  foret,  cur  pleraeque  Iuris  dispositiones  reipsa  igno- 
rantur;  laicatus  non  haberet,  cur  nota  censoria  Sanctam  Sedem 
inureret;  utpote  tot  in  voluminibus  dispersas  canonicas  deprehen- 
dunt  decisiones;  et  mirandum  in  modum  Sacerdotum  numerus 
augeretur,  qui  Sacrorum  Canonum  studio  operam  navarent. 

At  non  expedit  quidem,  quod  Ecclesia  formam,  quae  in  con- 
ficiendis  Codicibus  a nostris  iurisconsultis  habetur,  omnino  servet 
ac  tueatur,  qui  exscindentes  tot  in  sectiunculis  leges  eo  rem  de- 
ducunt,  ut  harum  vis  et  robur  dispergatur,  et  causa  [lateat],  cur 
sancitae  fuerunt.  Neque  saeculi  sapientes  congerminarent  questus 
cum  ex  iis  ipsis  non  desint,  qui  Civilis  iuris  confectionem,  perperam 
certe  conflatam,  improbare  nunquam  desistunt. 

Quid  de  Codice,  qui  ad  causarum  processum  spectat?  Quam 
certe  optandum,  ut  talem  quoad  substantiam  indueret  formam, 
quae  dum  iura  contendentium  tuetur,  simplicior  sit  atque  expe- 
ditior;  et,  quoad  eius  fieri  poterit,  praecludat  viam,  qua  in  longum 
indicia  protrahuntur ! 

Abs  re  non  erit  in  appcndice  istiusmodi  Codicis  summam  pe- 
c cuniae  solvendam  pro  causarum  Gestoribus  in  Curiis  Ecclesiasticis 
ad  quemque  actum  statuere,  ne  locus  sit  arbitrio  aut  pravis  con- 
suetudinibus  ^ 

§ III. 

In  integrum  restituantur  Canones  ad  corruptos  Sacerdotum  mores 

corrigendos  sanciti;  et  quovis  in  Regno  Episcopi  paratam  ha- 

beant  domum,  uhi  in  Sacerdotes  criminibus  inquinatos  animad- 

vertatur. 

Postquam  iteratas  admonitiones  et  Christianae  charitatis  plenas 
nihil  profecisse  probatum  est,  et  canonicas  poenas  extraiudiciales 
parum  aut  nihil  sufficere,  quo  sontes  Sacerdotes  in  viam  salutis 
revocentur,  quid  agendum  superest?  Necesse  omnino  esse  videtur, 
ipsos  metu  iudiciorum  excutiendos,  quae  in  Curiis  Ecclesiasticis 
ad  luendas  criminum  poenas  constituuntur ; queis  adiiciatur,  quan- 
tum fieri  possit,  sacrorum  Canonum  severitas;  quibus  sane  modis 
edereutur  in  vulgus  latae  sententiae,  innotescerent  populo,  qui 
criminum  horrore  perculsus  detestetur  et  caveat.  Hoc  certe  in 
causa  fuit,  cur  Tridentina  Synodus  (Sess.  XXII.  cap.  I.  de  Ref.)  in 
“ istiusmodi  delinquentes  omnera  Canonum  severitatem  evocans,  statim 
subdit:  „Eadem  in  posterum  iis[dem]  poenis,  vel  maioribus,  ar- 
bitrio Ordinarii  imponendis,  observentur,  nec  appellatio  executionem 
hanc,  quae  ad  morum  correctionem  pertinet,  suspendat.  Si  qua 
vero  ex  his  in  desuetudinem  abiisse  compererint,  ea  quamprimum 
in  usum  revocari  et  ab  omnibus  accurate  custodiri  studeant;  non 
obstantibus  consuetudinibus  quibuscumque,  ne  subditorum  neglectae 
emendationis  ipsi  condignas,  Deo  Vindice,  poenas  persolvant“. 
Quapropter  quam  maxime  certe  expediret,  pro  iis,  qui  in  custodia 
habendi  sunt,  paratam  habere  peramplam  domum,  ubi  Sacerdotes 
criminibus  inquinati  per  sanctissimos  ac  sapientes  viros  ad  me- 
liorem  frugem  revocarentur. 

* Sensus  huius  sententiae  videtur  esse  hie:  Assumantur  principia 
semper  vera,  quae  in  diversis  partibus  continenter  applicentur  et  ex- 
plicentur. 

* Fortasse  intclligendum  „ingenti8  utilitatis  opere". 

* I.  e.  iterarent  querelas. 

* Intelligunt  tabellas  taxarum. 


827 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


828 


§ IV.  a 

Interdicatur  Clericla,  cuiuscunque  sint  gradus,  sub  poena  suspensionis 
a divinis  latae  sententiae , abesse , paucis  exceptis  diebus , a sua 
Dioecesi  sine  liceat  discedere  ad  locum  et  tempus  definitum. 
Praescribatur , ut  Ordinarius  Dioeceais , quo  illi  se  conferant, 
minquam  eos  aacris  operari , aut  aliis  sacria  fungi  muneribus 
ainat,  nisi  commendatitiae  Litterae  ad  ipaum  missae  sint.  Insuper 
media  adhibeat,  quibus  coerceantur  patriam  repetere.  Denique 
praefata  lex  irrogetur  etiam  ipsia  Ecclesiarum  Moderatoribus, 
qui  illoa  aacris  fungi  muneribus  sinant , quoties  deest  Pastor 
Bonus  Curiae  suae  Dioecesis. 

Ne  pro  suo  quisque  ingenio  vagetur  Clericus,  Tridentina  Syn- 
odus  (Sess.  XXIII.  Cap.  XVI.  de  Ref.),  decrevit:  „Quod  si  locum 
[cui  adscriptus  est],  inconsulto  Episcopo,  deseruerit,  ei  Sacrorum 
exercitium  interdicatur“  *.  Quare  eius  sumus  opinionis,  poenam 
quoque  suspensionis  ipso  facto  esse  irrogandam.  Praeter  quani 
quod  eodem  decreto  omnibus  Ordinariis  praescribitur , ut  „nullus 
praeterea  Clericus  peregrinus  sine  commendatitiis  sui  Ordinarii 
Litteris  ab  ullo  Episcopo  ad  Divina  celebranda  et  Sacramenta  ad- 
ministranda  admittatur“.  At  hoc  nullius  efficaciae  est  iis  omnino 
Sacerdotibus,  qui  nihili  habentes  Missarum  celebrationem,  propriis 
laicorum  negotiis  sese  dedunt,  aut  si  res  domi  illis  suppetit,  in- 
temperantiae  dissolutaeque  vivendi  rationi  operam  dant  suani. 
Hinc  necesse  omnino  dictis  illud  arrogare , scilicet , quod  nisi  ^ 
morem  gerere  Ordinario  suo  renuant,  qui  in  Dioecesim  revocat, 
Ordinarius  loci  adhibere  possit,  quae  ad  eius  pertinaciam  coercen- 
dam  magis  expedire  videntur. 

Sed  quoniam  omnes  fere  Sacerdotes  alicuius  Ecclesiae  Mode- 
ratoris  facillime  amicitiam  ineunt,  qui  sine  Liceat  Episcopi  per- 
mittit  illos  Sacris  ad  aras  operari,  pariter  irrogetur  poena  suspen- 
sionis a divinis  ipso  facto  incurrenda  ipsis  Ecclesiarum  Modera- 
toribus, si  ad  Sacra  celebranda  admittant  sine  liceat  celebrare. 
Non  est  dubitandum,  quin  plerisque  in  Dioecesibus  idipsum  ab 
Episcopis  sancitum  sit  et  legibus  synodalibus;  at  magis  ac  magis 
id  Oecumenica  Lege  praestat  confirmare;  et  vel  ad  summum  ali- 
quam  adiicere  latitudinem  pro  illis  Ecclesiarum  Moderatoribus, 
cum  de  praestantioribus  Viris  sermo  sit,  et  ab  ipsis  maxime  co- 
gnitis,  adeo  ut  respondere  possint  Curiae;  ast  binis  aut  ternis 
diebus,  usque  dum  ab  Ordinario  fiat  copia  celebrandi.  ® 

§ V. 

Quam  plurimum  coufert  eiicere,  qui  nimium  quantum  abusus  irrepse- 
runt,  quoad  iura  patronatus  super  Beneficiis  et  Ecclesiis;  nedum 
arctare  istiusmodi  iura  in  fundationibus  ab  integro  excitandis. 

Patronatus,  si  aliquo  sub  respectu  raaximae  fuerunt  Ecclesiae 
utilitati,  aliunde  vero  servitia  imposuerunt,  quae  libertatis  actionem 
imminuerunt,  et  steterunt  [1.  exstiterunt]  causae  malorum  in  ipsam 
redundantium.  Concilium  Tridentinum  (Sess.  XXV.  Cap.  IX.  de 
Ref.)  ad  multiplices  imminuendas  servitutes,  praemisso,  quod  illi, 
qui  patronatus  ius  sibi  vindicant,  prae  se  ferre  debent  titulos,  ita 
pergit:  „Reliqui  patronatus  omnes  in  Beneficiis  tarn  saecularibus, 
quam  regularibus,  seu  parocliialibus,  vel  dignitatibus,  aut  quibus- 
cumque  aliis  Beneficiis,  in  Cathedrali,  vel  Collegiata  Ecclesia,  seu 
facilitates  et  privilegia  conccssa,  tarn  in  vim  patronatus,  quam 
alio  quocumque  iure  nominandi,  eligendi,  pi’aesentandi  ad  ea, 
quae®  vacant  (exceptis  patronatibus  super  Cathedralibus  Ecclesiis  ^ 
competentibus , et  exceptis  aliis , quae  ad  Imperatorem , Regem, 
seu  Regna  Possidentes,  aliosque  sublimes  ac  supremos  Principes, 
iura  Imperii  in  dominiis  suis  habentes,  pertinent;  et  quae  in  fa- 
vorem  studiorum  generalium  concessa  sunt)  in  totum  prorsus  ab- 
rogata  et  irrita  cum  quasi  possessione  inde  secuta  intelligantur‘‘. 

Nunc  vero  mature  perpendenda  res  est,  utrum  expediat  istius- 
modi sanctiones  instaurare,  aliqua  in  genere  habita  dispositione, 
[ipsis  etiamj  exceptionibus  in  parentliesi  notatis  derogando. 

[t  Praeterquam  quod]  nimis  compertum  est,  Patronos  persaepe  ac- 
quisitis  iuribus  abuti  et  parum  aut  nihil , quod  sui  muneris  est, 
factitare.  Quae  sane  intemperantiae  non  latuere  Concilii  Triden- 
tini  Patres,  qui  idcirco  alia  atque  alia  consilia  efficaciter  ineunda 
sanxerunt.  Nunc  vero  superest,  ut  Vaticani  Concilii  Patres  ocu- 
lorum  aciem  convertant  in  alia,  quae  pro  temporum  iniquitate 

‘ Debet  autem  omnia  clericus,  vi  eiusdem  capitis,  ecclesiae  vel 
pio  loco  adscribi. 

2 L.  „si“.  ’ L,  „cura“. 


graviora  evaserunt , incommoda.  Quae  omnia  tres  in  classes  dis- 
tribuere  existimamus ; quarum  prima  spectat  ad  abusus  quoad 
iura,  quibus  pollent  patroni,  novos  nominandi  Beneficiatos;  altera 
respicit  complurium  Ecclesiarum  et  Sacellorum  statum,  quae  squa- 
lore  situque  marcescere  conspiciuntur ; tertia  illorum  est  patro- 
norum,  qui  dominantes  in  Ecclesia,  sibi  tribuunt,  quod  est  Episco- 
palis  iurisdictionis. 

Verba  non  suppetunt,  quibus  significemus,  quantum  acquisito 
iure  abutantur  Patroni  in  novis  Beneficiatis  nominandis  et  prae- 
sentandis.  Siquidem,  si  qui  sunt,  Patroni  claro  genere  nati  et 
divitiis  pollentes,  plerumque  illos  praesentant,  qui  nominationem 
sibi  compararunt  assentationibus  aliisque  vilioribus  officiis,  quam- 
vis  indigni,  quibus  ilia  conferrentur  Beneficia.  Alii  vero,  qui  ad 
incitas  redacti  sunt,  quorum  res  nimis  arcta  domi  est,  praesentare 
non  dubitant,  qui  Beneficium  quanti  plurimi  emunt;  et  crescit 
eundo  malum,  cum  agitur  de  Beneficiis  Curatis;  enimvero  tales 
interdum  praesentantur , quorum  vitae  ratio  depravata  omnibus 
innotescit,  ita  tamen,  ut  in  eos  regularis  institui  quaestio  nequeat. 
Quid  turn  Episcopus?  moerore  conficitur;  et  frustra;  et  iniquo 
animo  committit  luporum  curae  ovium  greges,  et  non  quidem  pa- 
stori  animarum,  sed  illi  qui  mercede  conductus  tondet,  mulget; 
et  succus  matri,  et  lac  subducitur  agnis.  Quod  malum  certe  gra- 
vissimum;  cui  occursare  quaquaversus  Vaticanum  Concilium  aliquo 
inito  consilio  tenetur.  Quae  cum  ita  se  habeaut,  abs  re  non  erit, 
si  pro  ingenii  modulo  aliquem  nostri  animi  sensum  Vaticanae 
Synodi  Patribus  subiiciemus. 

Enimvero,  si  Patronorum  est  homines  certe  idoneos  praesen- 
tare, scilicet,  qui  illis  animi  dotibus  praediti  sunt,  quas  Ecclesia 
voluit  definitas,  nonne  expediret  praescribere , quid  requiratur  ad 
banc  assequendam  idoneitatem?  Praescribatur,  exempli  gratia, 
Patronum  praesentare  non  posse  Clericum  alicuius  inferioris  or- 
dinis,  nisi  ilium,  qui  exhibeat  fidem  de  vita  et  moribus  datam  a 
suo  Ordinario.  Quoad  Sacerdotes  autem , non  alios , quam  qui 
actu  concionandi  et  Confessiones  excipiendi  munere  fungantur. 

Quod  si  pro  Clericis  ordinandis  Concilium  Tridentinum  (Sess. 
XXIII.  Cap.  V.  de  Ref.)  praescripsit  huiuscemodi  litteras  testifi- 
cantes  a Parocho  mittendas ; quo  magis  faceret  ad  rem  nostram 
tides  et  epistola  testificans  Ordinarii  Dioecesani  pro  Clericis  in- 
ferioris ordinis  ad  patronatus  Beneficium  nominatis  \l.  nominandis]  ? 
Quoad  Sacerdotes  vero,  cum  praescribantur  praestantes,  quae  illos 
condecorant , dotes  Confessarii  et  Concionatoris , neutiquam  fieri 
posset,  ut  praesentarentur  indigni;  et  calcar  aliis  adderetur,  qui 
hoc  pacto  digni  haberentur,  quibus  excipiendi  Confessiones  et 
Conciones  habendi  pagella  deferretur.  Illud  quoque  adiiciendum 
superest,  penes  esse  Episcopum  nominationes  reiicere  ex  informata 
conscientia , nec  teneri  palam  facere , cur  ita  egerit ; atque  hoc 
sensu  declarare , quod  praescriptum  fuit  a Concilio^  Tridentino, 
nempe:  „Liceat  Episcopo,  praesentatos  a Patronis,  si  idonei  non 
fuerint,  repellere  (Sess.  XXV.  Cap.  IX.  de  Ref.).  Plurirnum 
quoque  conferret,  aliquam  poenam  Patronis  laicis  irrogare,  vide- 
licet, ut  quoties  indignum  praesentare  audeant,  amittant  ilia  vice 
ius  alios  nominandi. 

Cum  vero  res  de  Paroeciis  sit  iuris  patronatus  laicalis,  accom- 
modandum  iis  prope  videtur,  quod  dispositum  fuit  ab  ipso  Tri- 
dentino Concilio  (Sess.  XXIV.  Cap.  XVIII.  [de  Ref.])  de  Paroeciis 
patronatus  Ecclesiastici,  nempe,  vacante  Beneficio,  petitorum  Con- 
cursum  haberi,  et  „is  quern  Patronus  digniorem  inter  probates 
ab  Examinatoribus  iudicabit,  Episcopo  praesentare  teneatur,  ut  ab 
eo  instituatur“. 

Ad  haec  complures  sunt  Ecclesiae,  vel  Sacella  iuris  patronatus, 
quae  restaurandae  omnino  sunt , et  sacra  supellectili  apparandae ; 
nec  \l.  et]  non  paucae  Paroeciae,  quae  congruis  carent  redditibus, 
quibus  illi,  qui  Parochi  vices  gerit,  sufficiatur,  unde  apprime  suo 
fungatur  munere,  et  ad  tuendum  Ecclesiae  eultum.  Nec  satis 
constat,  num  dos  conveniens  ad  hoc  constituta  sit,  an  inique  in 
profanes  usus  conversa.  Et  interea  temporis  Patroni  adhuc  ius 
nominandi  Parochum,  Beneficiatos  et  Rectores  exercent,  neque 
quod  necesse  est,  suppeditant.  Ilinc  par  aequumque  esset,  ut 
istiusmodi  Patroni  omni  iure  patronatus  exciderent,  quoties  qua- 
tuor  intra  menses  satis  omnino  non  fecerint,  quibus  tenentur  *, 
iuxta  illud  quod  pro  necessitatibus  praescriptum  sit  ab  Episcopis. 

Nec  minor  est  abusus,  per  quern  Patroni  immiscere  sese  velint 
in  iis,  quae  ad  Ecclesias  sui  patronatus  spectant,  contendentes 
illic  plenum  exercere  iurisdictionem , excludendo  aut  coercendo 


* Sc.  „ii8,  ad  quae  tenentur“. 


829 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  II.  Cap.  IV.  § IV. — VI.  — Cap.  V.  § I. — V. 


830 


ipsara  Episcopalem  iurisdictionem.  Hinc  opus  esset  ut  sub  inter-  a 
dicto  Ecclesiae  forent,  in  quibus  laici,  nihil  obstante  facta  prohi- 
bitione,  tribus  elapsis  mensibus  a promulgatione,  adhue  se  immisce- 
rent  in  iis,  quae  prorsus  sunt  Episcopalis  iurisdictionis. 

Insuper  opus  esse  putamus,  iura  patronatus,  quoad  eius  fieri 
possit,  in  posterum  esse  coercenda.  Ad  quam  rem  statuendum 
esset,  haec  iura  tunc  tantum  concedenda,  quoties  maximae  in  Ec- 
clesiam  redundarent  utilitates,  nec  exigui  redditus  statuerentur ; 
qui  proinde  a Provinciali  Synodo  in  singulis  casibus  definiantur, 
inspectis  locorum  conditionibus. 

Attamen  expediret,  ut  ius  praesentationis  aut  omnino  exclu- 
deretur,  satis  habentes  Patroni  ius  sulfragationis  pro  se  et  suis 
familiis , unde  onerare  valeant  redditus  atque  aliquod  monu- 
mentum  vel  lapidem  inscriptum  ad  perpetuam  rei  memoriam,  ho- 
noris gratia;  aut  ita  arctetur,  ut  ternos  praesentent  idoneos,  facta 
Episcopo  copia  arbitrio  suo  eligendi;  aut  ipse  Patronus  seligat  ex 
temis  ab  Episcopo  propositis. 

Nunquam  vero  omittendum,  licet  de  Beneficio  simplici  sermo 
sit,  praesentatos  sui  facere  periculum  in  scriptis  apud  Episcopum, 
uti  in  Paroeciis  usuvenit.  Verum  necesse  prorsus  videntur  qua- 
libet  concessione  Patronatus  excludendi  Episcopatus,  Paroeciae, 
Dignitates  et  Canonicatus  Cathedralium  Ecclesiarum,  vel  ipsa  pleno 
iure  Sanctae  Sedi  reservetur. 

§ VI. 

Nonnulla  norma  instituatur,  iuxta  quam  Episcopi,  Seminaria,  Clerus 
quocunque  modo  dotentur  adversus  leges  iniquissimas  Ecclesiae 
iniuriosas  atque  in  ipsius  detrimentum  promulgatas. 

Miserrima  Ecclesiae  conditio,  quam  continenter  exspoliatam 
et  redactam  intuemur  ad  paupertatera  latis  legibtis  ipsi  quam 
maxime  infensis , certe  in  causa  fuit,  cur  diu  multumque  investi- 
gemus,  qui  fieret,  ut  Ecclesia  acquirere  posset;  nec  in  posterum 
a nostri  aevi  praedonibus  exspoliaretur. 

Pro  certo  habemus,  Vaticanum  Concilium  nihil  intentatum 
relinquere,  quo  adversus  leges  ad  distrahenda  Ecclesiae  bona  latas 
in  Magna  Curia  Elorentina,  novas  solemnesque  declarationes  ad- 
iiciat  circa  proprietatis  inviolabilitatem,  ad  quam  ilia,  utpote  societas  ® 
autonoma,  ius  pollet  absolutum,  neque  ullo  pacto  a Statu  pen- 
dens ; anathemate  percutiat,  qui  Ecclesiae  bona  coemerint,  et  nulli- 
tatis  huiuscemodi  coemptiones  damnet , nedum  ^ in  legum  latores 
iniquarumque  legum  executores  multiplicet  Censuras.  Ast  id  totum 
quantum  est,  problema  propositum  minime  solvit;  quippe  quod 
Christi  fideles  nequitia  istiusmodi  legum  animo  cadunt,  et  ne  sacri- 
legis  manibus  miserandum  in  modum  discerpta  Ecclesiae  bona 
conspiciant,  indotatam  esse  aegre  sinunt,  cum  nihil  admodum  oc- 
currat,  quod  ilia  in  posterum  tueatur.  Nec  desunt,  qui  rimando, 
quaeritando  investigare  satagunt,  quid  potissimum  expediat,  quo 
in  tuto  [bona  ecclesiastica]  locentur;  quare  id  enixis  precibus 
Neapolitani  Episcopi  obtestantur  Vos,  Sanctissimi  Vaticani  Con- 
cilii  Patres,  ut,  qua  polletis  sapientia,  et  Spiritu  Sancto  afflante, 
quid  magis  expediat,  quo  ex  Orci  cancris  evadant,  excussis  ceteris 
iam  excogitatis,  ast  rem  minime  acu  tangentibus,  quantum  in 
Vobis  est,  significetis. 

CAPUT  V.  De  quihusdam  consiliis  ad  Christijidelium  ntilitatem  d 

suscipiendis. 

Postquam  per  singulas  partes,  quantum  magis  expedite  visum 
Nobis  est,  exposuimus,  unde  Ecclesiae  actio  vehementior  sit  et 
aptior  illic,  ubi  maior  urget  necessitas  pro  temporum  conditione, 
non  minus  nostra  interest  mentis  aciem  convertere  in  Christi- 
fideles,  ad  quos  certe  quidem  illam  spectare  compertum  nobis  est. 

Si  enim  efficacibus  consiliis  ea  disiiciantur , quae  illorum  mentes 
amovent  a Deo,  nihil  erit,  quominus  eidem  Ecclesiae  actioni  re- 
spondeant,  et  in  propriam  congerant  utilitatem,  quae  Sanctissima 
Mater  pro  sua  benignitate  in  ipsos  agit.  Ac  no  fusius  rem  pro- 
trahamus,  quam  par  est,  pauca,  sed  quae  potioris  sunt  momenti, 
Vaticani  Concilii  Patribus  subiiciemus. 


* Cfr.  Pontif.  Rom.  de  consecr.  Eccles. : „quod8i  fundator  aut  eius 
haeredes  casu  ad  egestatem  pervenerint , grata  recordatione  ecclesia 
fundatoris  liberalitatem  recognoscit“. 

* I.  e.  „quin  imo“. 


§ I. 

Quam  prodest  ad  pristinam  revocare  observantiam  dies  festos  sancti- 
ficandi. 

Magnopere  dolendum  est,  festorum  dierum  sanctificationem 
minime  certe  et  nihili  aestimari,  quod  nimio  plus  pervagatum  est. 
Maxima  fidelium  pars  per  festos  dies  in  labores  incumbere  non 
dubitat;  illamque  praetexunt  causam,  quia  festorum  dierum  nu- 
merus  in  immensum  in  aliquibus  mensibus  excrevit,  vel  quia  ne- 
cessitas rerum  magis  urget.  Cui  male  potissimum  occursandum, 
sapienti  adhibito  consilio , quod  magis  e re  sit,  quo  in  observan- 
tiam revocetur  festorum  dierum  sanctificatio , et  plane  vigeat  at- 
que ardentiori  studio  a fidelibus  colatur,  in  eorumque  animis  pro 
illius  transgressione  et  scandalo  maximo  horror  excitetur. 

§ II. 

Foenus,  immedicabile  societatis  vulnus,  inusta  censoria  nota,  omni 
est  animadversione  dignissimum. 

Nec  minus  grave  malum  societati  impendens  est  foenus,  quo 
pauperes  et  egeni  miserandum  in  modum  opprimuntur;  quod  et 
innumerabilium  foeneratorum  facit  cauteriatam  conscientiam ; qui- 
que  perfricta  fronte  audacter  supremum  perditionis  iter  magnis 
itineribus  currere  videntur,  et  inanes  causas  praetexentes , eo  te- 
meritatis  deveniunt,  ut  sacrosanctae  iustitiae  fines  se  non  exce- 
dere  arbitrentur.  Hinc  statuendae  sunt  normae  magis  ac  magis 
clarae  ac  planae  quoad  conditiones,  quibus  positis  foenus  possit 
iustificari;  simulque  ilia  sacrae  Scripturae  verba  „ mutuum  date, 
nihil  inde  sperantes* *  clarius  explicanda;  nedum  a Sacra  Poeni- 
tentiaria  non  esse  inquietandos  prolatae  declarationes  *,  iuxta  Ma- 
strofini  theoreticen 

§ HI. 

Diris  omnibus  iterum  iterumque  meretricum  ars  amandanda , nedum 
theatralis  licentia , ct  libellorum  contra  Religionem  et  mores 
editiones;  quibus  addendae  effigies  obscoenissimae,  quae  passim 
ante  oculos  obversantur. 

Ilaec  omnia  sunt  morum  pravitatis  origo,  haec  lues,  pestis, 
excidium  societatis.  Quare  ipsi  civiles  legumlatores  severiora  sanxe- 
runt  decreta,  queis  [ea]  exterminanda  curaverunt. 

Quamquam  vero  meretrices  tolerandas  existimassent , quo 
gravioribus  sceleribus  occursaretur ; nunquam  vero  vel  in  mediis 
urbibus,  vel  in  pagis  tolerari  posse  putarunt,  ut  fusius  monstrandum 
suscepit  servus  Dei  P.  Sarnellius  in  opera  de  me^'etricio  inscripta. 

§ IV. 

Etiam  atque  etiam  commendetur  debitum  obsequium  domui  sanctae 
Dei. 

Necesse  omnino  esse  existimamus,  nullum  patere  aditum  ad 
Ecclesiam  Dei  viventis  illis  mulieribus,  quae  sacris  adesse  volunt, 
brachiis  et  pectore  per  summam  impudentiam  nudatis,  aut  textili 
veste  amictis.  Neu  Ecclesiae  sint  hiberna  et  hospitia  militum, 
neu  profanis  usibus  mancipandae.  Proh ! quantum  vim  civilis  ac 
militaris  auctoritas  exercuit  novissimis  hisce  temporibus  ad  Eccle- 
siarum violationem ! 

§ V. 

Nova  potioraque  requirantur  in  domesticis  Sacellis  seu  Oratoriis  per- 
mittendis. 

Ferendum  profecto  non  est,  adco  in  immensum  excrevisse 
privata  et  domestica  Sacraria,  ut  Christi  Ecclesiae  plebeculae  dum- 
taxat  pateant  et  agricolis.  Quique  indulto  gaudent  domestic!  Ora- 
torii,  eo  rem  deducunt,  ut  sibi  permitti  ab  Episcopis  contendant, 
inibi  non  sacra  tantum  conficere,  verum  etiam  Baptism!  Eucha- 


‘ Hae  exstant  in  praesenti  Collectione  t.  VI.  pag.  682  sq. 

2 „Le  U8ure“,  libri  tre.  Roma  1831.  Num  autem  declarationes 
Romanarum  Congregationum  innitantur  reapse  tbeoria  a Marco  Ma- 
strofini  prolata,  dubium  est. 

5 Hoc  vetitum  est  decretali  „Praesenti“  Clement,  eap.  unic.  de 
Baptismo  et  eius  effectu  (III,  15).  Cfr.  etiam  Rituale  Rom.  de  loco 
conferendi  Baptismum. 


831 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


832 


ristiae  ‘ et  Matrimonii  ® Sacramenta  celebrare.  Hinc  tali  privilegio  a 
pollentium  nunquam  Parochi  vox  concionantis  in  Ecclesia,  nun- 
quam  festorura  dierum  praenuntiatio , ieiunii  nunquam  auribus 
insonat ; nulli  sunt  plebi  exemplo  in  Ecclesiis  conveniendo , nulli 
adsunt  religioso  actui,  perinde  ac  si  Christi  esse  illos  puderet. 
Quid  quod  vilipendio  sunt  istiusmodi  Sacraria  Sacerdotibus  ad 
Sacra  conficienda  adhibitis,  nedum  scandalo,  cum  illi  tali  gaudent 
privilegio,  qui  parvi  aut  nihili  aestimant  leges  Ecclesiae?  Hinc 
novae  potioresque  conditiones  requirendae  omnino  sunt,  adeo  ut 
pauci  privilegio  illo  donentur;  qui  nempe  in  hominum  societate 
pietate  et  titulis  praestantiores , quique  bene  de  Ecclesia  meriti 
sunt,  exemplo  vitae,  claro  genere,  et  virtutum  clioragio  instructi. 

§ VI. 

Ieiunii  servandi  praeceptum  in  observantiam  revocetur,  necnon  prae- 
scriptis  temporibus  carnibus  abstinendi. 

Quam  multi  sunt,  qui  hoc  praeceptum  violare,  immo  asper- 
nari  non  dubitant.  Nec  desunt,  qui  iustificatos  se  autumant,  quippe  , 
quod  incredulorum  medicorum  consiliis  adhaerentes,  impune  agere  ^ 
arbitrantur,  ne  servata  quidem  abstinentia  a carnium  et  piscium 
mixtione. 

§ VII. 

Praeceptum  solvendi  decimas  Ecclesiae  ad  pacandas  conscientias  tem- 
perandum. 

Hoc  praeceptum  Ecclesiae  decimas  solvendi  parum  aut  nihil 
amplius  observatur,  turn  quia  deferbuit  fidelium  pietas,  turn  quia 
latae  leges  a nostris  legumlatoribus  adversantur,  licet  Tridentina 
Synodus  (Sess.  XXV.  cap.  XII.  de  Ref.)  gravissimis  verbis  et  ex- 
communicationis  minis  praeceptum  illud  ad  pristinum  revocaverit. 
Certe  quidem,  consummata  Ecclesiae  exspoliatione,  decimarum  so- 
lutio  supplere  posset,  ubi  ilia  caret.  At  quae  affulget  spes,  si  con- 
firmatur  et  viget  illud  praeceptum?  Quid  quod,  infecta  re,  con- 
scientias fidelium  nimium  quantum  perturbaret?  Quapropter  aut 
ilia  temperanda  est  lex,  aut  aliqua  norma  praescribenda. 

§ VIII.  c 

Ecclesiae  interest  spiritualis  surdorum-mutorum  cultura. 

In  quavis  provincia  complures  sunt,  qui  audiendi  et  loquendi 
facultate  carent.  Quamvis  homuncionibus  istis  praebenda  foret 
peculiaris  institutio,  qua  aptiores  evaderent  Deo  cognoscendo  et 
Religionis  actibus  exercendis,  attamen  [in]  aliis  atque  aliis  regio- 
nibus  tamquam  pro  derelictis  habentur.  Magnum  pietatis  opus 
foret,  si  huic  hominum  generi  pro  sapientia  et  bonitate  sua  Va- 
ticani Concilii  Patres  providerent,  ut  magis  magisque  opportuna 
hospitia  promoveantur. 

§ IX. 

Iterum  ac  tertio  improbandae  legum  Ecclesiasticarum  violationes  quoad 
communia  sepulcreta. 

In  tanta  Ecclesiasticarum  rerum  perturbatione  plerumque  ne- 
gligitur  ante  tumulationem  cadaverum  Benedictio.  Nec  sine  gravi 
moerore  animi  conspeximus  nullo  habito  discrimine  illuc,  ubi  pa- 
rata  sunt  Catholicis  sepulcra,  inferri  etiam  cadavera  heterodoxorum  d 
et  infidelium.  Nec  tantae  intemperantiae  occurrere  potuerunt  Epi- 
scopi ; propterea  quod  Ecclesiae  auctoritati  recentium  promulgatio 
legum  adversatur.  Igitur  in  id  incumbant  Vaticanae  Synodi  Patres 
sapientissimi , quo  in  praesens  et  in  posterum  tarn  grave  malum, 
quantum  in  ipsis  est,  averruncetur. 

§ X. 

Sodalitatlbus  laicis  normae  praescribantur , quibus  pietatis  apiritus 
innovetur,  crescat  et  usque  vigeat. 

1 De  hac  re  conferantur  inter  alia  Encyclicae  Litterae  Bene- 
dicti  XIV.  „Magno  cum“  n.  23,  quae  inveniuntur  apud  Lucidi  1.  c. 
(edit.  3.)  tom.  3.  docum.  9. 

* De  loco  matrimonii  celebrandi  Rituale  Romanum  haec  ait:  „Ma- 
trimonium  in  ecclesia  maxime  celebrari  decet;  sed  si  domi  celebratum 
fuerit,  praesente  paroclio  et  teatibus,  sponsi  veniant  ad  ecclesiam  bene- 
dictionem  accepturi“. 


Maximae  quidem  utilitati  olim  fuisse  Ecclesiasticae  rei,  ex- 
perientia  comprobatum  est,  laicorum  Sodalitates.  Nunc  vero  non 
paucae  ab  illo  fine  desciverunt,  ad  quern  fundatae  et  constabilitae 
fuerunt,  et  in  fidem  Ecclesiae  receptae.  Causa  malorum  est, 
quia  cum  ipsae  quoad  temporalia  pendeant  a saeculari,  et  qui- 
dem atheo  Gubernio,  Sodales  hinc  ansam  praebent  [^.  arripiunt], 
quo  nullius  efficaciae  faciant  decreta  Sanctae  Visitationis *  *,  et 
sollertiam , vigilantiam  et  iurisdictionem  Episcopi  quantum  in 
ipsis  est,  devitare  student.  Hinc  omnino  expedit,  ut  istiusmodi 
Sodalitates  ad  officium  a Vaticana  Synodo  revocentur,  et  Epi- 
scopo  suo  morem  gerentes,  volentes,  lubentes  excipiant  Ecclesiasti- 
cum  Delegatum  ab  Episcopo  destinatum.  Sed  quoniam  hae  piae 
Institutiones  ad  reformandos  mores  nimium  prodesse  possent, 
operae  pretium  facturos  esse  Concilii  Patres  existimamus,  si  nor- 
mas  praescribant , quibus  ad  finem,  ob  quern  institutae  in  Ec- 
clesia sunt,  dirigerentur , Episcopis  comrnittendo,  ut  illas,  prout 
rerum  et  temporum  ratio  postulat,  diversimode  accommodent. 


2.  Postulata  complurium  Galliarum  Episcoporum. 

Ad  Eminentissimum  Cardinalem  Praesidem  Congregationis  ad 
examinanda  Postulata  Sacro  Concilio  Vaticano  proponenda 
deputatae. 

Eminentissime  Praeses! 

Episcopi,  qui  praesentes  litteras  subscripserunt,  Eminentiae 
Vestrae  et,  per  illam,  Patribus  ad  examinanda  postulata  deputatis, 
offerunt  et  commendatum  cupiunt  scriptum,  praesentibus  litteris 
annexum,  cui  titulus:  „Postulata  a pluribus  Galliarum  Episcopis 
SS.  DD.  NN.  PIO  PP.  IX.  et  Sacrosancto  Concilio  Vaticano  re- 
verenter  proposita“ . 

Haec  postulata,  sou  potius  vota,  eo  fine  a nobis  simpliciter 
offeruntur,  ut  prudenti  Vestro  Patrumque  deputatorum  iudicio 
perpendantur,  et  ex  illis  depromi  possit,  et  Sacrosancto  Concilio 
submitti,  quidquid  melius,  opportunius  et  utilius  visum  fuerit  ad 
Dei  gloriam,  Cleri  sanctificationem , animarum  salutem  Ecclesiae- 
que  utilitatem  procurandam. 

Quapropter,  licet  ea  multis  certe  Episcopis  placere  noverimus, 
a paucis  tantum  nihilominus  duximus  subscribenda ; turn  ne  im- 
portunius  agere  videremur,  turn  ut  liberius  examinari  possent, 
quae  non  petentium  multitudine  urgerentur,  sed  sola  rerum  pe- 
titarum  gravitate,  aequitate  et  utilitate  commendarentur. 

Nonnulla  ex  his  petitis  iam  vel  a Summo  Pontifice  concessa 
fuere,  vel  in  recenti  Schemate,  nobis  distributo,  reperiuntur  propo- 
sita.  Ea  tamen  in  nostro  libello  reliquimus,  quia  iam  tunc  ille 
confectus  erat;  et  haec  caeterum  duorum  vel  trium  postulatoruni 
superfluitas  Vos  minime  gravare  potest. 

Spe  freti  quod  aliqua  utilitas  ex  his  nostris  petitionibus  et 
votis  Sanctae  Ecclesiae  accedet,  nosmet  profitemur,  Reverendissime 
Praeses, 

Eminentiae  Vestrae,  item  et  Venerabilium 
Patrum  deputatorum 

Obsequentissimos  atque  addictissimos  famulos 
et  in  Christo  fratres 

t Paulus  Ep.  Metensis. 
t Joseph  Ep.  Nanceyen.  et  Tullen. 
t Franciscus  Ep.  Divionen. 
t Carolus  Ep.  Luconiensis. 
t I.  P.  Archiep.  Albiensis. 
t Victor  Felix  Archiep.  Senonensis. 
t G.  Archiep.  Parisiensis. 
t Petrus  Ep.  Cadurcensis. 
t Felix  Episcopus  Aurelianensis. 
t Stephanas  Aemilius  Ep.  Elnensis. 
t Joannes  Episcopus  Ebroicensis. 


‘ Subsunt  enim  ex  Trid.  Sess.  XXII.  cap.  8.  de  Ref.  omnes  con- 
fraternitates  visitationi  Episcoporum. 


833 


Postulata  Episcoporum  Neapol.  Pars  II.  Cap.  V.  § V.— X.  — Postulata  complur.  Galliae  Episcoporum. 


834 


POSTULATA 

a pluribus  Galliarum  Episcopis 

Sanotissimo  DD.  NN.  Pio  Papae  IX.  et  Sacrosancto  Concilio  Vaticano 
reverenter  proposita. 

1869. 

De  seminariis  Clericortim  ubique  instituendis. 

Instituantur  in  omnibus  dioecesibus  raaiora  seminaria,  a mino- 
ribus  prorsus  distincta,  in  quibus  omnes  ordinandi  teneantur  ha- 
bitare  et  communiter  vivere,  per  quatuor,  ant  tres  saltern  annos, 
studiisque  ecclesiasticis  et  exercitiis  spiritualibus,  sub  sancto  piorum 
et  doctorum  sacerdotum  regimine,  operam  dare. 

Si  quae  vero  dioeceses  non  possent  statim  proprium  sibi  se- 
niinarium  constituere,  ordinandi  liarum  dioeceseon  collocentur  in- 
terim in  aliorum  Episcoporum  seminariis,  ut  sic  deinceps  nemo 
ad  sacerdotium  promoveatur,  quin  et  diu  riteque  probatus,  et  cora- 
petenti  scientia  instructus,  et  ad  virtutes,  mores  ingeniumque 
status  clericalis  per  sanctam  disciplinam  et  competentem  institu- 
tionem  fuerit  efformatus. 

Ut  autem  Clericorum  educatio  in  seminariis,  turn  maioribus 
turn  minoribus,  perfectior  et  accui’atior  esse  posset,  valde  utile 
videretur  speciales  aliquas  scholas  institui,  in  quibus  et  ars  do- 
cendi,  et  ars  altior  et  diflicilior  virtutes  clericales  in  iuvenibus 
efformandi  addisceretur. 

De  promovendo  in  seminariis  sacrarurn  linguanim  studio. 

Revelationis  divinae  adversarii  nihil  intentatum  relinquunt, 
ut  sacrorum  librorum  auctoritatem  convellant,  et  ad  liunc  pessi- 
mum  finem  assequendum,  multas  obiectiones  deproraere  maligne 
student  ex  primigeniis  bibliorum  idiomatibus,  praesertim  ex  lie- 
braica  lingua,  aliisque  linguis  semiticis.  Valde  igitur  optandum 
est,  imo  prorsus  necessarium,  ut  apud  catholicos  non  torpescat 
harum  linguarum  studium.  Quapropter,  in  omnibus  clericorum 
seminariis,  tradenda  esset,  saltern  peritioribus  alumnis,  hebrai'cao 
linguae  sufficieus  notitia,  ut  facile  possent,  privatis  postea  studiis,  c De 
ad  pleniorem  huius  linguae  scientiam  usumque  pervenire.  Turpe 
siquidem  foret  Ecclesiam  catholicam,  quae  vera  est  sacrorum  libro- 
rum custos  et  interpres,  studio  linguarum,  in  quibus  primitive 
scripti  sunt  illi  libri,  minorem  zelum  ac  protestantes  et  incredulos 
impendere. 

Quoad  linguam  gi-aecam,  in  qua  et  plures  quoque  libri  sacri 
scripti  fuerunt,  et  tot  supersunt  traditionis  catholicae  eximia  mo- 
numenta,  quis  non  doleat  eius  studium  ita  in  maioribus  seminariis 
praetermitti,  ut  huius  linguae  notitia  prorsus  in  iis  ipsis  iuvenibus 
obliteretur,  qui  ei  addiscendae  plui’es  annos  in  minoribus  semi- 
nariis insumpserant  ? Praescribendum  igitur  omnino  esset,  ut  lin- 
guae graecae  studium  in  maioi’ibus  etiam  seminariis  continuari 
deberet. 

De  superioribus  studiis  ecclesiasticis  restaurandis. 

Evidentissimum  est  elementa  scientiae,  sive  sacrae,  sive  pro- 
fanae,  qualiter  in  seminariis,  turn  minoribus,  turn  maioribus  tradi 
solent,  necessaria  quidem  esse,  et  quasi  ulterioris  doctrinae  fun- 
damenta,  nequaquam  taraen  sufficere,  nec  ad  expositionem , nec 
ad  defensionem  dogmatum  christianorum,  prout  id  nostrae  aetatis 
necessitates  postularent. 

Valde  igitur  optandum  esset  quosdam  nunc,  sicut  olim,  in 
cuiusque  Ecclesiae  Clero  viros  inveniri,  qui  specialius  et  plenius 
superioribus  studiis  incumberent.  Cum  autem  hoc  communiter 
nec  facile,  nec  sufficienter  praestari  possit  absque  publicis  quibus- 
dam  institutionibus,  — quales  exstant,  verbi  gratia,  in  Urbe  Roma, 
apud  Belgas,  et  alibi,  — utilissimum  videretur  Episcopos,  com- 
municatis  consiliis  et  conatibus,  curare  et  allaborare  ut,  praeter 
seminaria,  ubique  servanda  et  in  meliorem  statum  adducenda, 
instituerentur  etiam,  prout  leges  moresque  cuiusque  gentis  sine- 
rent,  vel  magna  Collegia,  vel  Universitates,  in  quibus  eminentior 
scientia  coli  tradique  posset. 

De  academicis  gradihus. 

Gradus  academici  certe  ad  eminentioris  scientiae  zelum  in 
Clero  fovendum  aptissimi  sunt.  Ut  vero  finis  ille  obtineri  possit. 

Coll.  I.ac.  VII. 


a necesse  foret  gradus  praefatos  nemini  unquam,  nisi  post  maxime 
serias  probationes,  ullibi  conferri.  Quapropter,  pro  singulis  gra- 
dibus,  determinari  deberent  quaedam  quaestionum  programmata, 
in  quibus  materies  examinis,  copiosior  et  difficilior  prout  gradus 
altiores  sunt,  exigeretur.  Sed,  quia  parum  statuta  prosunt,  si 
non  serventur,  stricte  simul  examinatoribus  imponenda  esset  obli- 
gatio  neminem,  sub  ullo  quovis  praetextu,  ad  houorem  graduum 
unquam  admittendi,  nisi  cuius  scientia  longis  severisque  proba- 
tionibus  vere  constitisset.  Non  deberent  gradus  superiores  ob- 
tineri per  saltum,  omissis  probationibus  ad  gradus  inferiores  re- 
quiri  solitis.  Utilissime  etiam  renovarentiir  plures  cauones,  qui 
in  Decretalibus  continentiir , sub  titulo : De  Magistris , et  ne  ali- 
quid  cxigatur  pro  licentia  docendi. 

Cum  vero  Universitates  nunc  paucissimao  sint,  concedere  dig- 
netur  S.  Pontifex,  ut  gradus  theologici  in  nonnullis  maioribus  se- 
minariis conferri  possint. 

luniores  sacerdotes,  per  aliquot  annos,  circa  sacram  scientiam 
examinandi. 

Ut  iuniores  sacerdotes  peritiores  in  sacris  studiis  fiant,  simul- 
que  otiositatis  periculo  subtrahantur,  quotannis,  per  sex  vel  septem 
annos  a tempore  ordinationis  suae  computandos,  teneantur  coram 
Episcopo,  vel  ab  eo  designatis  examinatoribus,  respondere  circa 
quaestiones  ad  sacras  scientias  spectantes  et  in  programraate  ad 
hoc  publicato  propositas.  Ita  vero  instituatur  programma  istud, 
ut  contineat,  per  sex  vel  septem  annorum  sjiatium  distributas, 
materias  omnes,  quae  solent  in  seminariis  explicari. 

De  collationihus  ecclesiasticis  inter  sacerdotes  instituendis  et 
frequentandis. 

Instituantur  in  omnibus  dioecesibus  collationes  ecclesiasticae, 
sexies  vel  septies  saltern  in  anno  habendae,  quas  eiusdem  districtus 
presbyteri  frequentare  omnes  debeant,  et  in  quibus,  iuxta  pro- 
gramma ab  Episcopo  propositum,  tractentur,  turn  scriptis,  turn 
oraliter,  quaestiones  illae,  quae  ad  partes  sacrarurn  scientiarum 
maxime  Clero  necessarias  pertinere  videbuntur. 

exercitiis  spiritualibus  a Clero  saeculari  quotannis  hahendis. 

Omnes  ubique  Episcopi  curare  debeant,  ut  exercitia  spiri- 
tualia,  quotannis,  per  aliquot  dies  a Clero  saeculari  habeantur; 
idque,  quantum  fieri  poterit,  communiter,  sive  in  seminarii  maioris 
aedibus,  sive  in  quovis  alio  loco,  qui  ad  hunc  finem  aptior  videbitur. 

In  exercitiis  spiritualibus  presbyterorum  facultates  latissimae 
confessariis  concedendae. 

Facultates  latissimae,  turn  (jiioad  casus  reservatos,  turn  quoad 
censuras  et  irregularitates,  impertieudae  essent,  non  per  indultum, 
sed  per  modum  concessionis  generalis  et  perpetuae,  confessariis 
ab  Episcopis  specialiter  designatis  ad  audiendas  confessiones  sacer- 
dotum spiritualibus  exercitiis  in  communi  vacantium.  Ilane  gra- 
tiam,  in  Concilio  Vaticano,  a benignitate  S.  Pontificis  concedi  re- 
verenter postulatur. 

De  vita  communi  in  Clero  saeculari  fovenda. 

Cum  nihil  sit  in  ecclesiastica  disciplina  et  spiritui  Ecclesiae, 
et  antiquis  canonibus,  et  exemplis  sanctorum  Patrum  magis  con- 
sonurn,  quam  Vita  communis  clericorum,  ex  qua  maxiniae  certe 
multiplicesque  profluere  noscuntur  utilitates,  turn  pro  morum  in- 
tegritate  tutius  servanda , turn  pro  pietate  et  scientia  uberius  ex- 
colendis,  turn  pro  sacro  ministerio  magis  concorditer  et  fructuose 
exercendo,  adhortetur  Concilium  Episcopos  ut,  quantum  in  Domino 
dabitur,  huic  sanctac  communi  clericorum  vitae  favere  omnimodo 
satagant. 

Quapropter:  1®  Statuant,  — ut  in  multis  dioecesibus  iamdiu 
fit,  — quoslibet  paroeciarum  vicarios  cum  parochis  suis  sub  eodem 
tecto  commorari  debere  et  eidem  mensae  assidere.  2®  Sacerdotum 
saecularium  communitatibus,  vel  jiiis  quibuslibet  sodalitatibus,  sub 
diversis  formis  ac  nominibus  institiitis  vel  instituendis,  omnera  fa- 
vorern  et  gratiam  praestent.  3®  Nihil  deniuni  negligant  et  inten- 
tatum relinquant , ut  Clerus  saccularis  a separate  illo  et  solitario 
vivendi  mode,  qui  nimis  amorem  proprium  sa])it,  ad  cohabita- 
tionem , convictum , consociationem , quae  caritatem  redolent  et 
unioni  favent,  transferatur. 


53 


835 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


836 


De  mulieruni  in  domibus  sacerdotum  famulatu.  a 

Sacerdotes  a domibus  suis  vel  prorsus  famulatum  mulierum 
excludant,  vel  si  aliquam  mulierem  in  fainulam  haberi  necesse 
fuerit,  cligatur  quae  vitae  sit  omnino  probatissimae  famaeque  in- 
tegerriinae ; nec  aetate  minor  quam  quadraginta  annis,  nisi  sit  ex 
iis  proxime  cognatis,  quas  ab  autiquis  etiam  canonibus  cum  pres- 
byteris  habitare  concessinn  erat. 

De  concursii  ad  Farochormn  electionem. 

Concursum  ad  Parochorum  electionem  in  multis  regionibus 
obsolevisse  nemo  est  qui  nesciat.  Hoc  vero  ex  multis  variisque 
causis  evenit,  sed  ideo  forsan  praecipue,  quia  sola  fere  in  eli- 
gendis  attendebatur  scientia,  ipsomet  probationis  exitu  comprobata, 
non  autem  satis  respiciebatur  ad  pietatem , ad  sanctos  mores  et 
ad  parochialis  regiminis  peritiam;  unde  saepe  fiebat,  ut  ad  regen- 
das  maiores  parochias  pronioverentur,  qui  ne  digni  quidem  fuissent 
minoribus  praefici. 

Quamobrem,  ubi  concursus  in  usu  habetur,  necesse  foret  rem  b 
ita  componi,  ut  latissima  relinqueretur  Episcopis  libertas,  omnibus 
])erspectis  et  libratis,  eos  pro  sua  prudentia  eligendi  qui  non 
solum  docti,  sed  et  ex  omni  parte  magis  digni  viderentur,  post- 
liabitis  doctioribus,  sed  minus  dignis. 

In  locis  autem  ubi,  propter  peculiares  causas , lex  concursus 
non  est  in  usu , difficiliorisque  praxis  foret , scopus  nihilominus 
legis  obtinebitur,  si  in  promovendis  parocliis  magna  habeatur  ratio 
scientiae,  cuius  quisque  probationem  exhibuerit,  turn  in  semina- 
riis,  turn  in  examinibus  clericorum  iuniorumque  sacerdotum,  turn 
in  collationibus  ecclesiasticis , turn  maxime  in  obtinendis  gradibus 
academicis  baccalaureatus , licentiatus  et  doctoratus:  ita  ut,  cae- 
teris  paribus,  vel  non  multum  imparibus,  doctior  minus  docto 
semper  praeliabeatur. 

Ut  vero  de  scientiae  probationibus  certius  constaret,  simul- 
que  magis  accenderetur  studiorum  aemulatio,  statui  posset,  ut  varii 
meritorum  gradus  in  variis  illis  probationibus  exhibiti,  non  solum 
in  regestis  notari,  sed  etiam  vulgari  deberent. 

De  lyraedicatione  verbi  divini.  c 

Non  pauci,  hodie,  verbi  divini  praedicatores,  ne  multos  dixe- 
rimus,  in  magnis  praesertim  civitatibus,  praedicare  noscuntur  modo 
magis  philosophico , litterario  et  natural! , quam  vere  christiano; 
unde  illorum  condones,  solida  doctrina  vacuae,  et  motibus  illis  ac 
sancta  unctione  destitutao,  quae  ad  cordis  compunctionem  animas 
excitant,  vel  nullos  omnino,  vel  modicissimos  tantum  fructus  pro- 
ducunt,  et  auditores,  etiam  assiduos,  in  magna  et  lugenda  igno- 
rantia  religionis  relinquunt. 

Summi  igitur  pretii  esse  videretur,  si  Concilium  Vaticanum, 
Sac.  Concilii  Tridentini  vostigiis  inliaerens , decretum  speciale  ea 
de  re  ederet,  in  quo  explicite  veras  christianae  praedicationis  re- 
gulas  traderet  et  intimaret , omnes  verbi  divini  praedicatores  for- 
titer  commonendo,  quatenus  Scripturarum  divinarum,  SS.  Patrum 
et  sacrae  theologiae  studio  incumbentes,  inde  potissimum  concio- 
num  suarum  haurirent  materias,  et  ita  verbum  divinum  annun- 
tiare  studerent,  ut  et  ignaros  erudire , et  peccatores  ad  poeniten- 
tiam  convertere,  et  iustos  in  via  virtutum  promovere  efficaciter 
possent.  d 

Pracciperetur  quoque  ut,  in  parochialibus  quibusvis  ecclesiis, 
doctrina  Christiana,  in  prona'is  et  concionibus,  per  ordinem,  succes- 
sive, complete  et  lucide  traderetur;  ita  ut  nemo,  parochiae  suae 
praedicationum  auditor  assiduus,  Religionis  dogmata,  praecepta  et 
sacramenta  ignorare  posset ; ad  quern  etiam  finem  multum  iuvabit, 
si  intcrdum , bis  v.  g.  in  anno , praecipuis  maxime  festivitatibus, 
quando  plebis  maior  adest  concursus,  tota  doctrinae  christianae 
series  breviter  et  dare  exponeretur. 

De  i^astorali  sollicitudine  erga  fueros  et  iuvenes;  et  primo  de 
frequenti  et  sedula  piierorum  con/essione. 

Cum  adultorum  tanta  pars,  virilis  praecipue  sexus,  praxim 
christianam  prorsus  negligat,  ecclesias  parum  frequentet,  et  sancto 
Cleri  intluxui  se  prope  totaliter  subtrahat,  maximi,  hac  nosti’a 
praesertim  aetate,  momenti  esset,  ut  pastoralis  cura  zelusque  sacer- 
dotalis  sollicitius,  et  quovis  possibili  modo,  erga  ])ueros  ac  iuvenes 
se  impenderent.  Quamobrem  valde  optandum  videretur,  instan- 


tiusque  postulatur,  ut  ea  de  re,  tantae  utique  et  tam  urgentis 
necessitatis,  parochos  omnes  ac  sacerdotes  admonere  vellet  Con- 
cilium, vehementissimeque , turn  adhortando,  turn  etiam  praeci- 
piendo,  eos  ad  id  faciendum  excitaret. 

Et  primo:  cum  matura,  frequens  et  sedula  confessio  effica- 
cissimum  sit  medium,  quo  pueri  avert!  a vitiis  et  christianis  vir- 
tutibus  imbui  possint,  nihilominus  vero  nemo  nesciat  puerorum 
confessionem  a permultis  parochis  valde  negligi,  commoneantur  et 
iubeantur  omnes  sacerdotes  curani  animarum  habentes,  ut  par- 
vulos,  statim  ac  rationis  aetatem  adept!  sunt,  confitentes  audire 
incipiant,  frequenter  eos  ad  sacrum  tribunal  accersant,  et  teneras 
ipsorum  animas,  Christ!  sanguine  redemptas,  a peccatis  absolvere 
et  ad  pietatem  virtutesque  informare,  omni  quo  poterunt  zelo, 
studeant. 

De  Catechismis  priniae  communioni  praeviis,  et  de  iuvenum 
perseverantia. 

Saluberrima  praxis  pueros  ad  primam  communionem,  per  ali- 
quot annos , catechismis  publicis  et  frequentioribus  confessionibus 
praeparandi,  uberrimos  fructus , ubicumque  ille  mos  receptus  est, 
produxit.  Valde  igitur  optabile  videretur,  a Concilio  laudabilem 
illam  salutaremque  praxim  commendari  atque  in  universa  prae- 
cipi  Ecclesia. 

Maxime  etiam  laudandae  et  commendandae  essent  maiores 
illae  catecheses  a Perseverantia  nuncupatae,  in  quibus,  post  pri- 
mam synaxim , iuventus  doctrinam  christianam , pluribus  annis, 
altius  pleniusque  ebibit , et  ad  veram  solidamque  pietatem  effica- 
cius  efformatur:  item  et  illae  variae  adolescentium  et  iuvenum 
societates,  sub  variis  formis  et  vocabulis  institutae  (Oeuvres  de  Jeu- 
nesse,  Societes  de  patronage,  Cercles  religieux),  ubi  iuvenilis  aetas, 
honestis  relaxationibus  allecta,  periculis  voluptatura  societatumque 
mundanarum  feliciter  eripitur,  simul  et  per  pia  quaedam  exercitia 
christianasque  adhortationes  in  via  virtutum  et  salutis  dirigitur 
et  firmatur. 

De  Regidaribus. 

Circa  Regulares,  qui  pars  tam  nobilis  et  tam  utilis  sunt  Ec- 
clesiae,  modo  secundum  status  sui  perfectionem  et  vigorem  sancte 
vivant,  nonnulla  statuenda  viderentur,  quorum  haec  praecipua: 

Suadeantur  et  adraoneantur  omnes  religiosi  Ordines,  sed  illi 
maxime  qui,  de  novo  fundati,  vel  renascentes,  periculosissimae 
tentationi  citius  crescendi  obnoxii  esse  possent,  ut  circumspectis- 
simam  et  severissimam  attentionem  adhibere  nunquam  omittant 
in  discretione  et  electione  subditorum , qui  illis  adsociari  postu- 
lant. — Novitiatus  eo  instituautur  et  dirigantur  modo,  et  ita  diu- 
turno  tempore  protrahantur , ut  aptissimi  sint  ad  efformandam 
indolem  religiosam,  et  instillandas  ac  excolendas  in  novitiis  omnes 
virtutes  evangelicas,  quibus  personae  Deo  dicatae  pollere  debent. 
— Item,  et  post  emissam  professionem , aptiora  quaeque  adhi- 
beantur  et  cumulentur  media,  quibus  eaedem  virtutes  servari  at- 
que perfici  valeant,  et  si  opus  fuerit,  promptissime  reparari  possint. 

Haec  porro,  etsi  omnibus  Regularibus  comraunia,  at  illis  ma- 
xime necessaria  esse  liquet,  qui  externis  sacri  ministerii  operibus 
occupati,  pluribus  undequaque  patent  relaxationis  periculis,  et,  si 
a status  sui  integritate  defecerint,  maiora  scandala  Ecclesiae  in- 
generare  possunt.  Quamobrem  horum  praesertim  Ordinum  et  In- 
stitutorum  Superioi’es  prudentissime  caveant  ab  admittendis  illis 
sacerdotibus  vel  clerieis,  qui  minus  digni  sacro  ministerio  in  dioe- 
cesibus  et  seminariis  habiti  sunt,  et  quibus  saepius,  si  de  sua  salute 
vere  solliciti  vitam  religiosam  amplecti  velint,  claustratae  potius 
et  poenitentes  religiones  suadendae  sunt,  quam  illae,  quarum  sub- 
diti,  extra  claustra  ut  plurimum  degentes  et  vigilantiae  Superiorum 
subtract!,  praedicationi  ubivis  locorum  vacant : quod  utinam  nun- 
quam soli  facerent,  sed  semper  bini,  juxta  regulam  evangelicam, 
caute  mitterentur! 

Cum  autem , in  statu  praesenti  Ecclesiae  et  humanae  socie- 
tatis,  circumstantibus  hinc  et  inde  invidis  hostibus,  haereticis  sci- 
licet, incredulis  et  malis  politicis,  qui  infensissimos  animos  erga 
religiosos  Ordines  gerunt,  summae  necessitatis  sit  Regulares  quos- 
libet  et  sancte  vivere,  et  quidquid  scandalum  praebere  posset,  ab 
Institutis  suis  promptissime  removere;  statuendae  viderentur  ali- 
quae  iuris  regulae,  quarum  ope:  1®  Religiosi  dyscoli  et  scandalosi, 
quantum  vis  solemnibus  votis  ornati , facilius  et  expcditius  expelli 
possent  et  vitae  saeculari  reddi;  2®  domus  religiosae,  statim  ac 
regularis  in  eis  disciplina  gravius  relaxari  constitisset , reformari. 


837 


Postulata  complurium  Galliae  Episcoporum. 


838 


aufc  supprimi  possent  et  cleberent;  3"  nequo  toleraretur  in  po-  a 
sterum  ulla  i-eligiosa  societas,  vel  domus,  quae  manifeste  inutilis 
in  Ecclesia  facta  osset. 

Valde  etiam  expediret  exemptiones  de  novo  non  concedi , et 
iam  concessas  ita  moderate  temperari , ut  supprimerentur , quan- 
tum possibile  erit,  Regulares  inter  et  Saeculares  occasiones  illo- 
rum  conflictuum,  qui,  in  hodierno  rerum  statu,  non  nisi  periculo- 
sissime  erumpere  et  agitari  possent. 

De  religiosis  mulierttm  familiis,  piiellarum  educationi  et  operihus 
charitatis  vacantibus. 

Longissime  abest,  ut  religiosarum  mulierum  numerus,  quae 
iuventutis  educationi,  infirmorum  visitationi  et  curae  aliisque  ope- 
ribus  misericordiae , turn  in  urbibus,  turn  in  ruralibus  paroeciis, 
vacant,  sufficiens  sit.  Quantumvis  igitur  huius  generis  instituta, 
hoc  praesertim  saeculo,  multiplicata  sint,  novis  fundationibus,  ne- 
dum  obsistendum,  favendum  econtra,  positis  ponendis,  videtur. 

Neque  ullo  modo  satis  liquet  melius  fore,  ut  quidam  vellent, 
si  omnis  ilia  Institutorum  varietas,  quadam  veluti  fusione,  ad  tres  b 
aut  quatuor  maiores  congregationes  reduceretur.  Timendum  quippe 
esset , ne  sic  tarn  sancta  ilia  et  tantae  utilitatis  res  funditus  per- 
turbaretur ; ne  vocationum  copia  notabiliter  diminueretur ; imo  ne 
observantia  et  fervor  tanto  difficilius  persisterent,  quo  facilius,  in 
numerosissimis  huiusmodi  et  valde  extensis  Congregationibus , et 
vigilantia  superiorum  deficere  potest,  et  nervus  disciplinae  lan- 
guescei’e. 

Ne  ergo  fiat  huiusmodi  fusio,  neve  severius  novae  funda- 
tiones  cohibeantur.  Admoneri  sufficiat  Episcopos,  ut  novis  fun- 
dationibus prudenter  invigilent,  eas  non  concessuri,  quando  vel 
inutiles,  vel  spe  successus  destitutae  videbuntur:  curent  etiam 
novitiatus  rite  institui  et  dirigi;  nec  unquam,  sub  quovis  prae- 
textu,  tempus  probationis  minui;  item  et  disciplinam  religiosam 
sancte  servari;  abususque,  si  aliqui  surrepserint,  citius  reformari. 
Ilaec  autem  ut  praestare  possint  Episcopi,  omnino  necesse  esset 
praefata  Instituta  sub  illorum  iurisdictione  et  manu  relinqui ; ideo- 
que  nullis  exemptionibus  immediatae  Ordinariorum  gubernationi 
ipsa  subtrahi. 

De  Capitidis.  ^ 

Si  de  Capitulis  eorumque  statutis  in  Concilio  agendum  veniat, 
ita  omnia  componantur  cauteque  attemperentur,  ut,  quantum  fieri 
poterit,  arceantur  omnes  occasiones  conflictuum  Episcopos  inter 
et  Capitula:  ad  quod  certe  maxime  conferet,  si  servetur  lauda- 
bilis  mos  in  Ecclesiis  nostris  a Concordatu  1801.  receptus,  iuxta 
quern  Vicarius  Generalis  Episcopi  simul  est  Decanus  Capituli. 
Inde  enim  feliciter  contingit,  ut  exstet  vinculum  quoddam  unitatis, 
quo  Episcopus  et  Capitulum  facilius  et  quasi  naturaliter  ad  in- 
vicem  connectuntur  et  conciliantur. 

Episcopi  dispensationes  omnes  concedere  possint,  quae  S.  Pontifici 
expresse  non  fuerint  reservatae. 

Cum  facultas  a positivis  legibus,  prudenter,  in  casibus  par- 
ticularibus  dispensandi  ad  bonum  regimen  animarum  pertineat, 
necessitas  autem  dispensationum  ita  frequenter  occurrat,  ut  nimis 
molestum  foret,  imo  nocivum  saepe,  si  ad  Romam  Ordinario  recur- 
rendum  esset  pro  dispensationibus  obtinendis,  nonne  conveniens 
esset  decerni,  et  in  ius  commune  poni,  Episcopos  deinceps  dispen- 
saturos,  ubi  tantum  de  casibus  agetur  particularibus,  super  ecclc- 
siasticas  leges,  nisi  quarum  dispensationem  S.  Pontificum  prudentia 
expresse  sibi  censuerit  reservandam? 

Reservationes  autem  dispensationum  S.  Pontifici  locum  habere 
forsan  sufficeret  in  gravissimis  legibus,  super  quas  rare  et  non 
nisi  ob  graviores  causas  dispensari  solet. 

Episcoporum  facultates  circa  casus  occultos  latius  interpretandae. 

Decretum  Concilii  Tridentini,  vi  cuius  Episcopi  absolvere  pos- 
sunt  a ca.sibus  S.  Pontifici  reservatis,  quando  sunt  occulti,  item 
et  dispensare  in  irregularitatibus  ex  delicto,  si  occultae  sint,  ap- 
plicetur  quoque,  propter  paritatem  rationum,  ad  irregularitates  et 
pcccata  reservata,  quae  post  Concilium  Tridentinum  constituta 
fuerunt,  imo  et  ad  ea,  quae  deinceps  constitni  possent.  Motiva 
siquidem  legis  Tridentinae  a tempore,  sive  ante,  sive  post  Con- 
cilium, independentia  prorsus  esse  manifestum  est. 


Indnlta  apostolica  Episcopis  per  totum  episcoputus  tempus  necessaria 
pro  toto  episcopatus  tempore  concedantur. 

Indulta  Episcopis  concessa  pro  facultatibus , quae  huius  sunt 
generis,  ut  Episcopus  iis  pariter  indigere  per  totum  episcopatum 
dobeat,  viderentur  non  concedenda  ad  tempus,  ut  nunc  fit,  v.  g. 
ad  annum,  vel  ad  tres,  aut  quinque  annos,  sed  protendenda  ad 
totum  tempus  episcopatus,  idque  propter  duplicem  hanc  rationem : 
I”  ne  Episcopis  inutiliter  imponatur  molestia  ilia  petendi  tarn 
frequentes  renovationes  indultorum;  2®  (et  haec  ratio  est  prae- 
cipua)  ne  actus  episcopates  multi  et  gravissimi,  v.  g.  dispensa- 
tiones, absolutiones  etc.,  exponantur  facillimo  nullitatis  periculo, 
dum,  ut  non  raro  fit,  Episcopus  vel  eius  cancellarius  obliti  fuerint 
postulare,  tempore  requisite,  renovationem  indultorum. 

Hanc  obligationem  obtinendi  per  indulta,  indesinenter  reno- 
vanda,  facultates  ad  bonam  muneris  public!  executionem  necessa- 
rias,  nullibi,  ut  putamus,  viderc  est  nisi  in  regimine  ecclesiastico, 
quod  taraen  deberet  esse  omnium  regiminum  simplicissimum , et 
in  quo  praeterca  Episcopi  locum  praestantiorem  tenent,  quam,  in 
regimine  politico,  praefecti  et  officiales. 

De  archiepiscopali  visitatione  restituenda. 

Quilibet  Archiepiscopus  debeat,  singulis  saltern  quinquenniis, 
eunctas  dioeceses  provinciae  suae  visitare;  ubi  de  omnibus  dili- 
genter  inquirat,  et  quae  corrigenda  esse  videbuntur,  per  se,  vel 
relatione  ad  Romanum  Pontificem  facta , corrigat  aut  corrigi 
procuret. 

Archidioeceses  autem,  ab  aliquo  eiusdem  nationis  Archiepi- 
scopo,  a Romano  Pontifice  ad  hoc  specialiter  delegate,  singulis 
saltern  decenniis  visitentur. 

De  appellationibus  ad  S.  Sedem  non  admittendis,  omisso  medio, 
neque  pro  levioribus  causis. 

Appellationes  ad  S.  Sedem,  omisso  medio  secundae  instantiae, 
metropolitan!  scilicet,  non  deberent  admitti; 

Nec,  etiam  post  ipsam  secundam  instantiam,  locum  habere 
in  causis  levioribus,  sed  tantum  in  gravioribus  et  maioribus,  a 
iure  determinandis 

De  titulis  curiae  Romanae  honorificis  non  conferendis  sacerdotibus 

extra  Romam  degentibus  inconsultis  ipsorum  Ordinariis. 

Tituli  honorific!  et  privilegia  Camerariorum,  Protonotariorum, 
Missionariorum  apostolicorum , non  concedantur  presbyteris  extra 
Romam  commorantibus,  quin  prius  consult!  fuerint  Episcopi,  quo- 
rum iuris  sunt;  ne  peidculum  incurratur  huiusmodi  honores  et 
favores  indignis,  per  ignorantiam,  conferendi,  et  molcstiam  ipsis 
Episcopis  creandi,  dum  sacerdotes  dubiae  famae,  imo  quos  ali- 
quando  Ordinarii  poenis  plectere  debuerint,  a Romano  Pontifice 
honorificari  videbuntur. 

Item  nullus  Episcopus  canonicatu  ad  honorem  alienae  dioecesis 
presbyterum  ornet,  nisi  prius  consulto  huius  presbyter!  Ordinario. 

De  viris  in  sac.  Cardinalium  Collegio  romnnisque  Congregationibus 
et  tribunalibus  adhibendis. 

In  sacro  Cardinalium  Collegio,  nec  non  in  S.  Romanis  Con- 
gregationibus et  tribunalibus,  utinam  semper  sociarentur,  cum 
doctissimis  viris,  multi  etiam  homines  practici,  ex  his  scilicet,  qui 
in  gerendis  diversis  muneribus  ecclesiasticis  versati  fuerint  et 
manum  din  habuerint : quales  sunt  Episcopi,  eorum  Vicarii  gene- 
rales  et  Officiales,  Parochi,  Rcctores  domuum  religiosarum,  Missio- 
narii  in  regionibus  infidelium,  etc.  Hand  enim  videtur  quo  me- 
liori  et  efficiiciori  modo  ad  ])rudentem  tutamque  tractationem  et 
decisionem  tot  negotiorum  et  litium  ecclesiasticarum,  quae  Romam 
undequaque  affluunt,  perveniri  possit,  nisi  iunctis  simul  in  iisdem 


1 Cf.  Postulata  S.  Concil.  Trid.  proposita: 

„Vi(letnr  statuendum,  ut  omnis  causa  tractetur  in  prima  instantia 
coram  Ordinario,  et  in  secunda  coram  Metropolitano,  et  in  tertia  co- 
ram Sede  Apostolica,  si  agatur  super  beneficio  ascendente  ad  valorem 
magnum. “ (Postulat.  Barth,  a Martyr.) 

„ Appellationes  gradatim  factae  dumtaxat  admitti  possint,  nec 
omisso  medio.“  (Postul.  Regia  Imsitan.) 


53* 


839 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


840 


conciliis  doctrina  et  experientia,  quarum  una  principia  proponit,  a 
altera  priiicipiorum  applicationem,  salvis  ipsis  principiis,  rerum 
exigentiis  et  difficultatibus  attemperare  et  conciliare  novit. 

Emmentissimi  Cardinalcs  et  praedpid  curiae  Romanae  Off  dales 
ex  cunctis  notionihus  assumemli. 

Eininentissinios  Cardinales,  itemque  SS.  Congregationiun  tri- 
hunaliumque  Romanae  Ecclesiae  Consultores,  Officiales,  Judices, 
ex  omnibus  gentibus  assumi  omnino  expediret;  quatenus  sic,  me- 
lius cognitis  et  perspectis  uniuscuiusque  nationis  ingenio,  moribus, 
consuetudinibus,  statuque  omni  religiose,  civili  et  politico,  res  tarn 
generates  quam  particulares  Ecclesiae,  vel  ecclesiarum,  aptius  pos- 
sent  et  prudentius  gubernari 

De  Condliis  oecumenicis  saepius  celehrandis. 

Cum  in  Concilio  Tridentino  multi  enixe  postulassent,  maxime 
vero  Italiae  Episcopi,  ut  Concilia  oecumenica  saepius  celebrari 
deberent  ^ , re  ad  S.  Pontificem  per  RR.  CC.  Legates  delata , li- 
benter  annuerat  Pius  IV.  ut,  si  ita  videretur  Patribus,  Decretnm 
confici  posset  de  generalibus  Conciliis  singulis  20  annis  liabendis. 
Res  tamen  deliberationi  Concilii  a Legatis  proposita  non  fuit. 
Postulatur  igitur,  ut  in  Concilio  Vaticano,  annuente  S.  Pontificis 
Pii  IX.  benignitate  et  sapientia,  Decretum  de  ea  gravissima  re 
deliberationi  Patrum  proponi  possit. 

De  Conciliis  plenariis  interdmn  liabendis. 

Cum  multa  sint,  sive  ad  defensionem,  sive  ad  profectum  et 
incrementnm  rei  cliristianae  spectantia,  quae,  propter  identitatem 
morum,  legum,  ingenii  statusque  omnis  turn  religiosi  turn  politici, 
ui  eadem  gente  sunt  communia,  ideoque  non  nisi  communibus 
consiliis  et  conatibus  prudenter  tractari  et  efficaciter  agi  possunt; 
valde  interesse  videretur,  ut  cuiusque  gentis  Episcopi  interdum 
in  Conciliis  plenariis  congregarentur , ad  deliberandum  et  statu- 
endum  de  iis,  quae  ad  communem  gentis  utilitatem  pertinerent. 
Hoc  vero  ut  ordinate  semper  fieret,  et  sine  ullo  catholicae  uni- 
tatis  periculo,  habendae  essent  aliquae  regulae,  a iure  positae, 
quarum  subsidio  et  conveniens  libertas  huiusmodi  conventibus  re- 
linqueretur,  et  debita  erga  Romanum  Pontificem  dependentia  con- 
stanter  et  fideliter  servaretur. 

De  Conciliis  provincialibus  singidis  quinquenniis  celebrandis. 

Innovetur  et  executioni  mandetur  decretum  Concilii  Triden- 
tini,  quo  praecipitur,  ut  provincialia  Concilia  singulis  trienniis  cele- 
brentur;  quod  tamen  ad  singula  quinquennia  reduci  posset. 

Horum  autem  Conciliorum  decreta  si  necesse  sit  revisioni 
S.  Congregationis  Concilii  subiici,  antequam  publicentur,  saltern: 

1"  Nihil,  in  decretis,  addat  S.  Congregatio,  quod  ab  ipsis 
Patribus  Concilii  tractatum  et  statutum  non  fuerit; 

2®  Liceat  comprovincialibus  Episcopis  publicare  separatim 
decretorum  partem  a S.  Congregatione  probatam ; quoad  illam 
vero,  circa  quam  animadversiones  et  correctiones  propositae  fue- 
rint,  liberum  sit  Praelatis,  prout  melius  ii)sis  videbitur,  vel  earn 
ad  sensum  S.  Congregationis  correctam  publicare  vel  earn  omnino 
supprimere 


■* *  Hoc  reformationis  punctum,  utpote  maximi  et  evidentissimi 
moment!,  propositiim  reperitur  in  omnibus  postulatis  Concilio  Trident, 
submissis : 

„Sint  diversarum  nationum.“  (Postal.  Barth,  a Martyr.) 

„Cardinale8  ...  ex  omnibus  nationibus  optimi  quique  eligantur  . . . 
et  resideant  in  urbe.“  (Postal,  variorum  Episc.) 

„S.  R.  E.  Cardinales  ex  variis  quibusque  regionibus  et  nationi- 
bus a Pontifice  deligantur,  a quibus  ipse  de  rebus  et  singularitatibus 
uniuscuiusque  facilius  commodiusque  doceri  possit  et  informari.“  (Po- 
stul.  Regis  Lusit.) 

* „Decretum  Concilii  Constantiensis  de  Concilio  quolibet  decennio 
celebrando  confirmandum  esset,  et  executioni  mandandum.“  (Postal. 
Episc.  Italiae.) 

„Ut  ea,  quae  statuta  fuerint,  observentur,  et  quae  iure  ipso  san- 
cita  sunt,  firma  permaneant;  statuatur  ut,  annis  quibusque  viginti 
saltern,  generate  Concilium  in  Ecclesia  celebretur,  nisi  aliter  Summo 
Pontifici  visum  fuerit.“  (Postal.  Regis  Lusitan.) 

* Cf.  Postulata  ad  Concil.  Trid.  proposita: 


De  Synodis  dioecesanis. 

Habeantur  interdum,  singulis  v.  g.  trienniis,  vel  quinquenniis, 
Synodi  dioecesanae,  in  quibus  Episcopi  de  iis  maxime,  quae  ad 
clericalem  disciplinam,  bonum  paroeciarum  regimen  mediaque  sa- 
lutis  animarum  procurandae  spectant,  cum  Clero  suo,  communi- 
catis  consiliis,  tractent  et  statuant. 

De  reformatione  iuris  canonici. 

Evidentissimum  est,  ab  omnibus  iamdiu  agnitum  et  ubique 
conclamatum,  iuris  canonici  aliquam  revisionem  et  reformationem 
uecessariam  esse  valdeque  urgentem.  Siquidem , ob  tarn  multi- 
plices  gravesque  rerum  et  societatis  humanae  mutationes,  leges 
permultae,  quaedam  inutiles,  aliae  observatu  impossibiles  aut  diffi- 
cillimae,  evaserunt.  De  innumeris  quoque  canonibus  ambigitur, 
utrum  hactenus  vigeant  necne.  Demum,  per  tot  saeculorum  de- 
cursum  ita  excrevit  legum  ecclesiasticarum  numerus,  et  leges  illae 
in  ingentibus  iuris  collectionibus  adeo  cumulatae  sunt,  ut  aliquo 
sensu  dicere  possemus : obruimur  legibus.  Hinc  fit , ut  studium 
iuris  canonici  infinitis  prope  et  inextricabilibus  difficultatibus  im- 
plicetur ; controversiis  ac  processibus  latissimus  locus  pateat ; et 
conscientiae  mille  anxietatibus  angantur,  et  in  contemptum  legum 
impellantur. 

Concilium  igitur  ad  grande  hoc  et  necessarium  opus  refor- 
mationis iuris  canonici  attendere  omnino  optandum  est;  quod  ut 
convenienter  fiat: 

1"  Concilium  per  se  ipsum  decerneret  praecipuos  et  magis 
urgentes  reformationis  articulos,  simulque  indicaret,  qua  mente  et 
quonam  generali  conceptu  reformatio  iuris  peragi  debeat. 

2®  Institueretur  Congregatio  aliqua  specialis  doctissimorum 
theologorum  et  canonistarum , simul  et  virorum  maxime  practi- 
corum  et  ex  omnibus  assumptorum  nationibus,  qui  universum  ius 
canonicum  attentissima  revisione  introspicerent , et,  reiectis  quae 
reiicienda,  modificatis  quae  modificanda,  additis  quae  addenda 
viderentur,  novum  Corpus  iuris  conficerent,  quod  statui  praesenti 
Ecclesiae  aptius  accommodatum , titulisque,  capitibus  et  articulis 
iuxta  materiarum  ordinem  digestum,  huic  Concilio  oecumenico, 
vel  alteri  proxime  convocando,  examinandum  sanciendumque  pro- 
® poneretur  ‘. 

De  censuris,  praesertim  reservatis,  ad  pauciorem  numerum 
reducendis. 

Sedulo  examini  subiiciantur,  et  utinam  pro  magna  parte  tol- 
lerentur  censurae  a iure,  — excommunicationes , suspensiones, 
interdicta,  — maxime  vero  quae  ipso  facto  incurruntur , et  quae 
sunt  S.  Pontifici  reservatae  (salvo  tamen  S.  Pontificis  iudicio  et 
iure).  Harum  quippe  numerus  ita  excrevit,  ad  plura  scilicet  cen- 
tena  ut  vix  ullus  sit  in  orbe  confessarius,  qui  illas  omnes  scire 
vel  retinere  valeret;  et,  si  cunctae  illae  censurae  in  vigore  esse 
dicantur,  iugum  inde  parum  tolerabile  conscientiis  imponitur,  quae 
sic  in  contemptum  poenarum  inducuntur,  vel  anxietatibus  et  scru- 
pulis  implicantur 


„Concilia  provincialia,  ab  apostolicis  ordinata  temporibus,  in  usum 
revocentur.“  (Postul.  Episc.  Italiae.) 

„Concilia  provincialia,  aut  synodalia,  celebrentur  annis  tribus 
d singulis. “ (Postul.  Barth,  a Martyr.) 

„Decernat  Sancta  Synodus , ut  non  solum  Synodi  episcopales 
quotannis  semel  . . . , sed  etiam  tertio  quoque  anno  provinciales  con- 
gregentur.“  (Postul.  Oratorum  Regis  Gall.) 

^ Aliquld  simile  in  Concil.  Trid.  postulatum  reperitur ; 

„Deligantur  hoc  in  sacro  Concilio  viri  scientia  et  probitate  con- 
spicui , qui  constitutiones  omnes  canonicas  , peccati  capitalis  reatum 
inducentes,  excutiant  diligenter  et  exponant,  videantque  num  ab  eius- 
modi  reatu  poenaque  quaedam  earum  eximendae , quidve  circa  haec 
omnia  statuendum  fuerit  et  observandum  aperte  declarent.“  (Postul. 
Regis  Lusit.) 

^ Videri  potest  earum  aliqualis  elenchus  in  2°  vol.  Theol.  Busem- 
baum,  Romae  ex  typis  S.  Propagand.  1847. 

^ Episcopi  Italiae  in  suis  ad  Concil.  Trident,  postulatis,  hoc  idem 
votum  enixe  proponebant,  ut  scilicet  excommunicationes  innumerabilcs 
ad  aliquas  paucas  et  certas  reducerentur,  nec  poenae  adeo  graves,  in 
posterum,  nisi  pro  causis  gravissimi  moment!  edicerentur: 

„Si  possent  innumerae  excommunicationes  ad  pauciora  et  ad 
certa  capita  redigi! 

„Moderandae,  quae  in  Coena  Domini  leguntur,  ut  est  ilia,  quae 
contra  deferentes  arma  ad  infideles  lata  est. 


841 


Postulata  compluriura  Galliae  Episcoporum. 


842 


De  reservationibus  peccatorum  S.  Pontifici  ad  pauciores  cams  a 
reducendis. 

Reservationes  peccatorum  S.  Pontifici,  si  non  omniiio  suppri- 
mendas,  saltern  ad  pauciores  casus,  eosque  gi'avissiraos  ac  rarissi- 
mos,  reduci,  apud  S.  Pontificem  supplicetur. 

Nostris  etenim  temporibus  maxime  rcfert,  ut  receptio  sacra- 
menti  poenitentiae,  a quo  tanta  christianorura  niultitudo  recedunt, 
quam  facilior  efficiatur.  Et  praeterea,  cum  hodie  impossibilc  sit 
et  prorsus  inusitatum,  poenitentes,  quantumvis  rei  sint,  Romam 
mittere,  ut  absolutionem  postulent  et  obtineant,  inde  fit,  ut  reser- 
vatio  casuum  S.  Pontifici  iam  non  ipsis  poenitentibus , bene  vero 
soils  Confessariis  poenam  et  raolestiam  inferat. 

Nonne  mutanda  vel  mitiganda  esset  disciplina,  quae  et  parum 
utilis  evasit,  et  tot  creat  difficultates,  cuiusque,  in  summa,  praxis 
prope  reducitur  ad  taediosum  litterarum,  inter  scribas  episcopa- 
tuum  et  scribas  curiae  Romanae,  commercium? 

Haec  reformatio  casuum  S.  Pontifici  reservatorum  eo  magis 
a benignitate  S.  Pontificis  postulanda  videtur,  quod  — praeter 
rationes  supra  allatas  — illorum  casuum  numerus,  decurrentibus 
saeculis,  ita  excrevit,  dum  simul  multi  ex  illis  vel  obsoleverunt, 
vel  in  variis  regionibus  usu  recepti  non  fuerunt,  vel  consuetudine 
contraria  aboliti  sunt,  ut  iam  nemo  exstet  in  toto  orbe  terrarum, 
qui  certo  dicere  posset,  quinam  sint  omnes  casus  papales,  et  de 
non  paucis  merito  dubitetur,  an  adhuc  vigeant,  necne. 

Quis  non  vehementer  optet  confessarios  et  iuris  ac  s.  tlieo- 
logiae  lectores  a tali,  circa  rem  tarn  gravem,  confusione  liberari ! ‘ 

De  catalogo  casuum  S.  Pontifci  reservatorum  initio  cuitisvis 
pontificatus  exarando  et  piiblicando. 

Ne  vero  materia  censurarum  et  peccatorum  S.  Pontifici  reser- 
vatorum iterum  recidat  in  confusionem  illam,  quam  nunc  videmus, 
de  qua  multum  ubique  doletur,  et  unde  innumerae  difficultates, 
dubitationes,  conscientiarum  anxietates  emergere  noscuntur,  reve- 
renter  postulatin’,  ut  quilibet  S.  Pontifox,  initio  Pontificatus  sui, 
publicaret  et  ad  universos  orbis  Episcopos  dirigeret  catalogum 
censurarum  et  peccatorum,  quae  sibi  reservare  intendit;  ita  ut 
pro  abrogatis  habendae  essent  omnes  praecedentes  reservationes, 
quae  in  catalogo  Pontificis  regnantis  inscriptae  non  reperirentur.  ^ 

Duo  maxima  commoda  ex  ilia  praxi  profiuerent:  Primum, 
quod  deinceps  facile  et  certo  sciri  ab  omnibus  posset,  quinam  casus 
sint  reservati,  vel  non.  Secundum,  quod  catalogus  ille,  cum  sic 
revisioni  frequentissimae  subiiciendus  esset,  opportune,  prout  mu- 
tationes  rerum  id  postularent,  reformaretur ; nec  unquam  eveniret 
reservationes  multas  semper,  ut  nunc  fit,  in  iure  permanere,  etiam 
postquam  ipsarum  utilitas  cessaverit 

Valde  quoque  optandum  esset,  propter  similes  rationes,  ut 
eiusdem  generis  catalogus  initio  cuiusvis  pontificatus  publicaretur, 
etiam  pro  censuris  non  reservatis,  utpote  quae,  in  millibus  de- 
cretis  et  constitutionibus  Pontificura  dispersae,  vix  ac  ne  vix  qui- 
dem  a peritissimis  ipsis  nosci  omnes  possunt,  et  permultae  in  iure 
manent,  quae  iam  inutilcs,  aut  parum  utiles  evasisse  ab  omnibus 
iudicantur. 


„Excommunicationes  non  concedantur  nisi  pro  rebus  maximi  mo- 
menti.“ 

Cf.  etiam  Postulata  Oratorum  Galliae : 

„Cum  excommunicatio  sit  Ecclesiae  supremus  gladius,  non  est  d 
passim  decernenda , sed  pro  gravissimo  tantum  peccato , cum  in  eo, 
post  unam  et  alteram,  et  iionnunquam  tertiam  monitionem , reus  per- 
severet.“ 

‘ Cf.  Postulata  Concil.  Trid.  proposita: 

„Quod  in  foro  conscientiae  possint  Plpiscopi  a casibus  reservatis 
Papae,  exceptis  poenis  gravissimis,  absolvere  et  dispensare  in  irregu- 
laritatibus  ...  et  quod  possint  absolvere  semel  in  vita  et  in  mortis 
articulo , ut  Papae  placuerit , sicut  conceditur  Religiosis.“  (Postul. 
Barth,  a Martyr.) 

„Ordinarii  in  foro  conscientiae  possint,  annuente  Summo  Pontifice, 
absolvere  et  dispensare  quoscunque , etiam  in  casibus  reservatis  et 
irregularitatibus  ...  ac  demum  possint  in  foro  conscientiae,  quae 
possunt  Poenitentiarii  maiores.“  (Postul.  variorum  Episc.) 

„Decernatur  etiam  omnes  et  quoscunque  casus,  qui  ad  forum  in- 
terius  spectant  . . . Ordinariorum  uni  arbitrio  committendos  esse, 
auctoritati  et  iudicio.“  (Postul.  Regis  Lusit.) 

* „Cen8urarum,  excommunicationum  aut  irregularitatum  omnium, 
variis  et  multiplicibus  in  constitutionibus  ex])ressarum , vix  etiam 
passim  a pluribus  et  vulgo  cognitarum,  babeatur  conficiaturque  cata- 
logus.“  (Postul.  Regis  Lusitan.  ad  Concil.  Trid.) 


De  legihus  malrirnonialihus  reforma nd is. 

Cum  ex  una  parte  civile  quod  vocant  matrimoninm  ita  uuiic 
apud  omnes,  etiam  catliolicas  nationes  stabilitum  sit,  ut  nulla 
spes  proxima  remaneat  abrogationem  illius  obtinendi ; ex  altera 
vero  parte  nemo  non  perspiciat,  quantum  mali  et  scandal!  profluat 
ex  matrimoniis  illis,  quae,  coram  Deo  invalida,  in  civil!  tamen 
foro  pro  validis  liabentur,  ad  tam  perniciosam  pcstem  pi’o  be- 
nignitate et  sapientia  Ecclesiae  avertendam  vel  saltern  minuendam, 
attento  submittenda  videretur  examini  tota  de  matrimouio  legis- 
latio  canonica,  eo  fine  ut,  quantum  penes  Ecclesiam  crit  et  ipsius 
rei  natura  permittet,  saltern  rariores  efficiantur  casus,  in  quibus 
idem  matrimonium  et  validum  civiliter  et  in  conscientia  nullum 
esse  potest. 

Ad  quern  scopum  assequendum  imprimis  conducet  impedimen- 
torum  dirimentium  canonicorum  prudens  reductio,  de  qua  infra. 

De  minuendo  impedimentorum  matrimonii  dirimentium  numero. 

Inter  impedimenta  matrimonii  dirimentia  opportune  suppri- 
merentur  quaecumque  absque  graviori  praeiudicio  videntur  elimi- 
nari  posse;  scilicet: 

1®  Quartus,  imo  forsan  tertius  consanguinitatis  gradus. 

2"  Spiritualis  cognatio,  nisi  forte  inter  baptizatam  et  patrinum. 

3"  Affinitas  ex  commercio  illicito. 

4®  Affinitas  ex  commercio  lieito,  ultra  primum  gradum. 

5®  Honestas  publica  ex  sponsalibus. 

6®  Honestas  publica  ex  matrimonio  rato,  non  consummate, 
ultra  primum  gradum. 

7®  Impedimentuni  criminis  ex  adulterio  solo,  absque  coniugi- 
cidio,  aut  machinatione  coniugicidii  b 

De  modificando  clandestinitatis  impedimento. 

Si  hoc  impedimentum  dirimens  servandum  iudicetur,  saltern 
ita  attemperetur  conditio,  quae  exigit,  sub  poena  nullitatis,  prae- 
sentiam  proprii  sacerdotis  exclusive  ad  alium,  ut  in  posterum  gra- 
vissimi  huius  contractus  et  sacramenti  validitas  non  dependeat  ex 
tam  facilibus  erroribus,  qui  circa  quaestioues  domicilii,  ac  con- 
sequenter  circa  qualitatem  proprii  sacerdotis,  oriri  et  subrepere 
possunt:  unde  fit,  ut  multa  matriraonia,  etiam  in  facie  Ecclesiae 
contracta,  nulla  sint.  Sufficiat  ergo  exigere,  sub  peccati  et  cen- 
surae  poena,  non  autem  cum  matrimonii  irritatione,  ut  nullus 
sacerdos,  nisi  proprius,  aut  ab  eo  delegatus,  matrimonium  prae- 
sumat  celebrare. 

Valde  etiam  opportunum  et  benignitate  Ecclesiae  omnino 
dignum  esse  videretur,  simul  et  menti  Concilii  Tridentini  apprime 
consonum , ut  matrimonia  protestantium  et  schismaticorum , quo- 
rum heu!  ita  excrevit  numerus,  huic  nullitatis  causae,  quae  ex 
impedimento  clandestinitatis  emergit,  nullibi  iam  forent  obnoxia. 

Latiores  facultates  Episcopis,  ad  dispensandum  super  iinp)edimentis 
matrimonii,  concedendae. 

Latissimae  facultates  ad  dispensandum  super  impedimentis 
matrimonii,  turn  ante  celebrationem,  turn  post,  et  etiam  in  radice. 


1 Cf.  Postulata  Concilio  Trid.  proposita : 

„Non  contrahatur  cognatio  spiritualis  per  Baptismum  et  Confir- 
mationem  nisi  inter  ministrantem  et  recipientem , ob  multa  incon- 
venientia. 

„Tollantur  etiam  impedimenta,  quae  dicuntur  eognationis  legalis 
et  iustitiae  publicae  bonestatis;  et  minuantur  impedimenta  consangui- 
nitatis et  affinitatis.“  (Postul.  Bartb.  a Martyr.) 

„An  expediret  tollere  quart!  gradus  affinitatem  et  consanguini- 
tatem ; item  impedimenta  3i)iritualis  consanguinitatis;  item  impedi- 
menta publicae  boncstatis.“  (Postul.  Episc.  Ital.) 

„Gradus  consanguinitatis  et  affinitatis  et  eognationis  spiritualis 
possent  minui,  ut  tollantur  dispensationum  causae.  (Postul.  variorum 
Episc.) 

,.Nec  quartus , nec  tertius  etiam  affinitatis  consanguinitatisque 
gradus  contrahendo  [f  nihil]  obstent  imposterum  Icgitimo  matrimonio. “ 
— „Nulla  etiam  obstet  contrahendo  cognatio  spiritualis,  quam  quae  le- 
vatum  inter  et  levantem  oritur.“  — ..Publicae  vero  bonestatis  impedi- 
mentum vulgo  dictum  omnino  revocandum  ab  aliquibus  censetur.“ 
(Postul.  Regis  Lusit.) 

„An  modcranda  esset  lex  de  tempore,  quo  nuptiac  prohibentur. 
(Postul.  Episc  Ital.) 


843 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


844 


Episcopis  omnibus  concedantur ; quod  non  per  indulta  temporanea, 
scd  per  modum  iuris  fixi  et  permanentis  fieri,  benigne  concedere 
dignetur  S.  Pontifex.  Illae  tamen  S.  Pontifici  semper  reservatae 
maneant  disponsationcs,  quae  nonnisi  raro  et  propter  graviores 
causas  dari  solent  b 

Dispensationes  in  Romana  curia  promptius  expecliendae. 

Pispensationes  matrimonii  a Romanis  Tribunalibus  quam  prom- 
ptius expediantur,  ita  ut  nulla  sit,  secluso  difficultatum  specialium 
casu,  quae,  post  receptas  preces,  ultra  quatuor  vel  quinque  dies 
protrahatur.  Nullus  vero  vacationum  praetextus  rem  tarn  ur- 
gentem  procrastinare  faciat,  co  raagis,  ut  omnes  norunt,  quod 
municipiorum  officialitates,  recipiendis  matrimoniis  civilibus  prae- 
positae,  nunquam  vacent. 

De  feriis  SS.  Conijregationum  et  Trihunaliiim  Romanornin 
supprimendis  vel  miniiendis. 

j\[ederi  dignetur  S.  Pontifex  nimiis  illis  dilationibus  et  pi’o- 
crastinationibus , quas  patitur  in  Romana  curia  expeditio  nego- 
tiorum  et  gratiarum,  maxime  vero  dispensationum  matrimonialium, 
unde  quotidie  gravissima  et  irreparabilia  mala  emergunt.  Quibus 
mails  si  occurrendi  voluntas  sit,  omnino  necesse  videtur  illas  lon- 
giores  et  ultra  modum  multiplicatas  SS.  Congregationum  ac  Tri- 
bunalium  ecclesiasticorura  Urbis  ferias  ex  parte  supprimi,  ac  intra 
brevissimos  terminos  coarctari;  cautionibus  nihilomimis  adhibitis, 
ut,  in  ipsomet  vacationum  tempore , urgentia  negotia  semper  ex- 
pediantur. 

De  reforrnandis  stylo  et  regulis  ad  rescripta  dispensationum 
matrimonii  spectantibus. 

Nemo  est,  styli  et  regularum  ad  dispensationes  matrimonii 
earumque  rescripta  pertinentium  tantisper  gnarus,  qui  non  miretur 
et  vehementer  doleat,  validitatem  rei  omnium  gravissimae,  quale 
est  matrimonium,  subiici  tot  causis  nullitatis,  tarn  multis  clausulis 
irritantibus,  ut,  si  attentius  omnia  introspicerentur , agnoscendum 
certe  et  fatendum  esset,  non  modicam  partem  matrimoniorum,  quae 
cum  dispensationibus  contrahuntur,  nulla  et  irrita  evadere.  Porro, 
quantum  hoc  malum  sit,  liodie  praesertim,  ob  civile  matrimonmm, 
nemo  non  videt. 

Exarainentnr  igitur  cautissime  omnes  iliac  ambages  formali- 
tatum  et  formularum,  onniisquo  ilia  clausularum  irritantium  con- 
geries, ut  expellantur  a tarn  sancta  et  tam  raomentosa  re,  matri- 
monio  scilicet,  subtiles  illae  et  adeo  multiplices  nullitatis  causae, 
quae  nec  rerum  natura  omnes  exiguntur,  nec  a prudentioribus 
ipsis  semper  caveri  possunt,  et  quae  infinitas  confessariis,  parochis 
ot  officialibus  anxietates  et  molestias  creant. 

Aboleri  imprimis  optatur  haec,  lieu!  tam  frequens  nulli- 
tatis dispensationum  causa,  quae  ex  incestu  procedit.  Item  et 
ilia  styli  regula,  iuxta  quam  omnia,  in  rescriptis,  sub  irritante 
conditione  exigi  interpretantur,  quae  ablativo  absolute  exprimuntur. 
Inde  siquidem  quot  scaturiant  nullitates,  ex  confessariorum , pa- 
rochorum  et  officialium  inadvertentia,  vix  credi  potest ! 

De  Indicis  librormn  regulis  et  praxi, 

Perlegenti  cuique  regulas  Indicis  librormn  prohibitorum,  quae 
generales  dicuntur,  facile,  ut  videtur,  apparebit,  ex  illis  regulis 
multas,  licet  ea  qua  editae  sunt  aetate  sapientissime  conditas, 
nunc,  statu  societatis  humanae,  maxime  vero  rei  litterariae,  nbi- 
que  et  radicitus  mutato,  jiartim  iam  sat  inutiles,  partim  observatu 
maxime  difficiles,  aliquas  etiam  impossibiles  evasisse.  Inde  fit,  ut 
catliolicorum  conscientiae  plus  quam  aequum  esset  graventur, 
scrupulis  innumeris  anxientur  gravissirnaeque  exponantur  tenta- 
tioni  leges  praesenti  rerum  statui  ita  parum  accommodatas  prae- 
termittendi.  Omnino  igitur  necesse  et  urgens  esset,  ut  illae  re- 
gulae  et  unlversa  res  Indicis,  novo  prorsus  modo,  nostrae  aetati 
melius  attemperato  et  observatu  faciliori,  instaurarentur. 

Quod  vero  spectat  ad  particulares  librorum  condemnationes, 
reverenter  postulatur,  ut  nunquam  liber  aliquis  scriptoris  catholici. 


* „Ordinarii  in  foro  conscientiae  possint,  annuente  S.  Pontifice, 
dispensare  super  impedimentis  occultis  in  causa  matrimoniali.“  (Postul. 
varior.  Episc.  in  Concil.  Trid.) 


maxime  si  sit  vir  optimi  nominis,  a S.  Congregatione  danmetur, 
quin  prius  auctor  praemonitus  fuerit,  eo  fine,  ut  possit  turn  obser- 
vationes  et  explicationes  opportunas  suppeditare,  turn  etiam  ea 
suggerere  media,  quibus  saepe,  re  prudenter  et  caritative  accom- 
modata,  damnum  publicum  sufficientissime  vitari  posset,  quin  ad 
librum  formaliter  condemnandum  auctoremque  infamia  respergen- 
dum  deveniretur.  Optatur  praeterea,  ut  S.  Indicis  Congregatio 
moderate  semper  toleranterque  se  gerat  erga  opiniones,  quae, 
licet  revera  minus  probatae,  nunquam  tamen  formaliter  damnatae 
fuerint.  Item,  ut  libri  auctorum  catliolicorum , in  quibus  errores 
aliquos  irrepsisse  evenerit,  non  pure  et  simpliciter  coiidemnentur, 
eodeni  modo  et  stylo  ac  pessimi  impiorum  et  obscoenorum  liomi- 
num  libri , adhibeatur  vero  formula  aliqua  specialis , cuius  ope 
boni  nominis  viri  cum  infamibus  scriptoribus  confundi  non  videantur. 

De  revisendo  Breviario. 

Opportune  reformarcturBreviarium;  praecipue : quoad  lectiones, 
all  liistoriis  apocrypliis  non  satis  expurgatas;  quoad  aliquot  hymnos, 
stylo  obscuro  et  prope  barbaro  composites;  quoad  psalniorum  distri- 
butionem,  quae  raagis  variari  deberet;  quoad  frequentes  nimis 
nimiumque  dilatas  translatioues  Sanctorum;  quoad  ipsum  delectum 
Sanctorum,  quorum  multi  Romae  proprii  sunt,  et  extra  Romam 
parum  noti;  quoad  nieiisuram  officiorum,  quae  saepe,  in  dominicis 
praesertim  et  feriis,  longiora  videntur,  et  statui  praesenti  cleri 
saecularis,  multo  minus  quam  olim  numerosi,  proindeque  raagis 
occupati,  non  satis  accoramodata  b 

De  indulgentiis. 

Circa  indulgentias  haec  prudenti  S.  Pontificis  iudicio  sub- 
mittere  liceat : 

Indulgentiae,  cum  valde  multiplicatae  sint,  novae  minus  facile 
concedendae  essent.  Serventur  gradus  et  proportio  inter  opera 
praescripta  et  quaiititatem  gratiarum.  In  bullis  et  brevibus  in- 
dulgentiarum  prudenter  ab  illis  verbis  abstineatur,  quibus  indocti 
forsan  intelligereiit , non  poenas  tantum,  sed  et  ipsa  peccata  per 
indulgentias  remitti.  Indulgentiae  praeterea  certae  sint:  ad  queni 
finem  exaretur  a S.  Congregatione  elenchus  omnium  indulgen- 
tiarum  generalium , concessarum  et  vigentium , cuius  elenchi  tra- 
ductioncs  in  variis  linguis  a S.  Congregatione  approbandae  essent, 
cum  sanatioiie,  ad  caiitelam,  pro  erroribus,  quos  in  his  irrepere 
vix  caveri  potest. 

Siipprimerentur  praeterea,  vel,  quantum  fieri  poterit,  minue- 
rentur  innumerae  illae  et  facillimae  nullitatis  causae,  per  quas 
fit,  ut  indulgentiae  saepius  irritentur,  fidelesque  in  errorem  la- 
bantur , dura  putant  se  lucrari  indulgentias , quas  revera  non 
lucraiitur.  Hoc  praecipue  locum  habet  in  indulgentiis  ab  Archi- 
confraternitatibus  communicatis , quae  nempe  plerumque  nullae 
fiunt  ob  neglectas  in  affiliationibus  aliquas  ex  multis  et  parum 
notis  formalitatibus,  quae,  sub  nullitatis  poena,  a Clemente  VIII. 
praescriptae  sunt. 

Provideatur  demum,  si  fieri  possit,  de  aliquo  remedio  gene- 
rali,  per  quod  subveniatur  fidelibus,  quatenus  non  priventur  sine 
ulla  sua  culpa  fructu  indulgentiarum , quas  bona  fide  lucrari  ni- 
tuntur,  et  quae,  ob  causam  aliquam  nullitatis,  quae  ipsos  prorsus 
latet,  valore  suo  destituuntur 


‘ Cf.  Postulata  Concil.  Trid.  proposita; 

„Tam  Breviaria  quam  Missalia  reformanda  essent  et  purgauda.“ 
(Postul.  variorum  Episc.) 

„Libri  Missales,  Graduales,  Antiplionarii,  Legendae  et  Breviaria 
religiose  et  diligenter  recognoscenda  et  expurganda : apocrypha  ex- 
pungenda:  prolixitas  taediosa  in  horariis  precibus  et  psalmodia,  ha- 
bito  delectu,  resecanda.“  (Postul.  Imp.  Germ.) 

^ Cf.  Postulata  Concil.  Trid.  proposita: 

„Profusus  ille,  tamque  generalis,  indulgentiarum  coerceatur  nu- 
merus;  nec  cum  aliquas  elargitur  Sanctissiraus , eas  alteri  communi- 
candi  transferendique  potestatem  habeant  illi , quibus  concessac  fue- 
runt.“ 

„Pristinu3  immutetur  indulgentiarum  concessionis  stylus  et  forma, 
nec  ad  tot  annorum,  dierumque  myriades  extendantur  et  numerentur; 
sed  ad  quartam  dumtaxat,  certamve  peccatis  debitam  poenae  remissio- 
nem  et  relaxationem  se  extendant.“  (Postul.  Reg.  Lusitan.)  [For- 
tasse  „sed  ad  quartam  dumt.  certamve  peccatis  debitae  poenae  partem 
remittendam  seu  relaxandam  se  extendant“]. 


84G 


845 


Postulata  complurium  Galliae  Episcoporum. 


An  comeniat  leges  ahstinentiae  et  ieiunii  ad  quandani  nniformitatem  a 
reduci  vel  etiam  mitigari. 

Constat  eas  Ecclesiae  leges,  quae  ad  abstinentiam  ieiuniumque 
spectant,  non  eodera,  sed  valde  diverso  modo  in  variis  regionibus 
observari. 

Constat  etiam,  luctuosis  hisce  nostris  temporibus,  novas,  nec 
parvas,  adesse  difficultates  integrae  istorum  praeceptorum  obser- 
vationi , unde  fit , ut  saepius  non  particulares  tantum , sed  etiam 
generales  peti  et  concedi  debeant  dispensationes. 

Forsitan  ergo  baud  inutile  foret  super  hac  quaestione  Con- 
cilium oecumenicum  inquirere  quid  agendum  sit? 

De  pits  hnaginibus,  de  miraculis  et  de  novis  devotionis  praxihus. 

Saepius  eduntur  et  inter  fideles  propagantur  imagines  piae, 
ut  dicuntur,  quaruni  vel  ipsemet  conceptus,  vel  grapliidis  executio 
ita  ridicula  sunt,  ut  non  nisi  ad  cachinnos  movendos  religionisque 
contemptum  provocandum  aptae  esse  videantur.  Item  miracula 
publicantur , quae , Episcoporum  examini  ante  divulgationem  non  p 
subjecta,  posthac  falsa  vel  dolo  supposita  esse  reperiuntur,  non 
sine  raagno  verorum  miraculorum  detrimento.  Item  aliqui,  in- 
discrete zelo  ducti  magis  quam  ea,  quae  secundum  scientiam  est, 
pietate,  novas  in  medium  proferunt  et  fidelibus  proponunt  devo- 
tiones  novasque  cultus  praxes , plus  minusve  absonas.  Innovetur 
igitur  decretum  Concilii  Tridentini,  iuxta  quod  haec  omnia,  antc- 
quam  publicentur,  Episcoporum  examini  submitti  debent. 

De  diariis  catholicis  moderandis  et  compescendis. 

Tristi  experientia  constat  plurima  mala,  eaque  gravissima, 
profluxisse  in  rem  publicam  christianam  ex  diariis  etiam  catho- 
licis; cjuorum  malorum  haec  praecipua  sunt:  verae  doctrinae  et 
pietatis  christianae,  in  diversis  et  oppositis  sensibus,  corruptiones; 

— censurae  et  notae  theologicae  iniuriose  a privatis  scriptoribus 
opinionibus  et  personis  ab  Ecclesia  non  condemnatis  inflictae;  — 
divisiones  et  discordiae  inter  catbolicos  et  in  ipso  Clero  seminatae ; 

— imminuta  quae  Episcopis  debetur  reverentia  et  subiectio;  — 

odia  vehementissima  Ecclesiam  adversus  Sanctamque  Sedem  unde- 
quaque  concitata;  — quotidiana,  eaque  periculosissima  et  scan- 
dalis  plena,  in  rebus  ecclesiasticis  hominum  prorsus  incompeten- 
tium  immixtio,  quorum  pars  magna  indocti,  imprudentes,  violenti 
sunt,  partiumque  studiis  dediti;  — catholicorum  tandem  et  ipsius 
Cleri  directio  in  iis,  quae  spectant  ad  quaestiones  et  negotia  eccle- 
siastica  occurrentia,  Pastoribus  et  doctoribus  Ecclesiae  quasi  sub- 
tracta,  et  a laicis  scriptoribus  usurpata  et  exercita,  etc 

Huiusmodi  certe  malis,  aetati  nostrae  maxime  propriis,  sae- 
culisque  praecedentibus  prope  incognitis,  efficax  aliquod  inveniri 
et  aft'erri  remedium  necesse  et  urgentissimum  est ; alioquin  graviter 
certe  periclitaretur  pax  et  dignitas , imo  et , aliquo  sensu , divina 
ipsa  oeconomia  Ecclesiae,  laicis  sese  in  magisterium  in  gerentibus. 

Quapropter  instantissime  petitur,  ut  quaestionem  haiic  Con- 
cilium sedulo  suo  subiiciat  examini,  quatenus  ea  statui  possint, 
quae  apta  magis  et  opportuna  in  Domino  videbuntur,  ad  aver- 
tenda  omnis  generis  mala,  scandala  et  pericula  ex  illo  novo,  in- 
competenti  et  indisciplinato  modo  scribendi  et  docendi  circa  res 
ecclesiasticas  promanantia. 

De  cautionihus  adhibendis,  neres  ConcMii  imprudenli  et  indisciplinata 
immixtione  diariorum  puhlicoruni  perturhentur. 

Cum  nullum  adhuc  Concilium  in  Ecclesia  habitum  fuerit  ex 
quo  tempore  diaria  publica  inventa  sunt,  nullas  reperire  est  in 
praecedentibus  Conciliis  adhibitas  cautiones  ad  amovenda  gra- 
vissima mala,  quae,  durante  Concilio,  ex  immixtione  diariorum 
publicorum  in  rebus  et  gestis  Concilii  oriri  possent. 

Huiusmodi  igitur  cautiones  adinveniendae  iam  erunt  et  appli- 
candae  a Vaticano  Concilio,  idquc  sub  ipsomet  sessionum  initio: 
quod,  etsi  difficile  sit,  non  tamen  impossibile  fore  videtur,  maxime 
erga  diaria  catholica:  et  ita,  si  non  ex  toto,  saltern  ex  parte,  in- 
commoda  et  pericula,  quae  timentur,  praecaveri  poterunt,  autminui. 

De  adducendis,  vel  reducendis  ad  fidem  et  unitatem  catholicam 
infidelihus,  schismatiris  et  haeretids. 

Hum  celcbrabitur  hoc  gcneralo  Vaticanum  Concilium,  exstaiit 
in  orbe  terrarum  1 200  OOO  ()()()  circiter  liominum,  ox  qiiibus  plus 


quam  800  000  000  adhuc  in  tenebris  infidelitatis  misere  iacent; 
70  000  000  ab  Ecclesiae  sinu  schismate  graeco  separantur ; 90  000  000 
in  variis  protestantium  sectis  dividuntur ; 200  000  000  sunt  catho- 
lici,  boni  vel  mali , quos  inter  si  quantus  sit  incredulorum  et  in- 
differentium  numerus  quaeratur,  respondendum:  facilius  esse  eos 
plangi  quam  numerari! 

In  tali  porro  humani  generis  statu,  nemo  est  qui  non  videat 
unum  e primis,  praecipuis  intentissimisque  sacrosancti  istius  Con- 
cilii studiis  esse  debere: 

1”  Ut  inquirantur,  inveniantur  et  applicentur  aptissima  quae- 
que  media,  quibus,  Dei  iuvante  gratia,  tanta  multitude  bominum, 
pretiosissimo  Christi  sanguine  redemptorura,  ab  infidelitatis  et  er- 
roris  umbris  ad  purum  veritatis  lumen  adduei  possint; 

2®  Ut  prudenter  devitetur  quidquid,  absque  summae  neces- 
sitatis evidentia,  nova  obstacula  tarn  sancto  huic  operi  conver- 
sionis  et  reductionis  infidelium  et  acatbolieorum  interponeret ; 

3®  Ut,  salvis  et  in  integro  manentibus  sacris  dogmatibus, 
morum  principiis , et  essentiali  turn  Christiana  turn  clericali  disci- 
plina,  benigne  et  indulgenter  concedatur  quidquid  ad  christiani- 
tatem  venientibus,  vel  ad  unitatem  redeuntibus,  Evangelii  et  Sanctae 
Ecclesiae  ostium  latius  faciliusque  aperire  posse  perspicietur. 

De  conversione  infidelium. 

Nunquam,  ex  quo  fundata  est  Ecclesia,  via  latior  et  facilior 
ostiumque  apertius  conversioni  infidelium  patere  visa  sunt,  quam 
hacce  aetate  nostra,  dum  una  simul  ad  hoc  concurrunt,  non  sine 
magno  et  evidenti  divinae  Providentiae  consilio , et  stupenda  iti- 
nerandi  rapiditas,  et  continua  populorum  vel  distantissimorum 
commercia,  per  quae  christiani  infidelibus  admiscentur,  et  ubique 
mox  stabilitum  novum  gentium  ius,  liber tati  praedicationis  ma- 
xirae  favens. 

Luce  igitur  solis  clarius  est,  Ecclesiae  nunc  operam  esse,  ut, 
novo  et  ardentissimo  zelo,  huic  tanto  propagandae  fidei  labori  et 
operarios  advocet,  et  operandi  media  legesque  disponat  ac  statuat. 
Ad  quem  finem  assequendum  haec  conducere  posse  viderentur: 

1®  Creentur  in  diversis  Ecclesiae  partibus  Seminaria  quae- 
dam  specialia,  ad  instar  Romani  seminarii  Propagandae  fidei,  vel 
Parisiensis  Missionum  exterarum,  ubi  clerici  saeculares  diversarum 
gentium,  qui  evangelizandis  infidelibus  destinarentur , specialem 
ad  hoc  institutionem  reciperent,  edocti  a viris,  qui  et  ipsi  in  mis- 
sionibus  diu  laborassent. 

2®  Praeter  missionaries  instituantur  in  partibus  infidelium, 
quantum  et  quovis  id  fieri  poterit,  scholae,  seminaria  et  mona- 
steria,  quae  essent  quasi  fomites  quidam  ignis  sacri,  et  velut 
centra,  ex  quibus  fidei  lux  et  charitatis  calor,  inibi  ardentes,  cir- 
cumquaque  ii’radiarent. 

3®  Nihil  omittatur  ut,  quantocius  id  possibile  fuerit,  effoi’- 
metur  in  his  regionibus  Clerus  indigena,  et  quo  facilius  Clerus 
ille  perfectiusque  institui  possit,  mittantur  in  Europeanas  partes 
adolescentes  ad  studia  aptiores,  qui  in  Seminariis  nostris  edoce- 
antur  et  educentur. 

Liceat  proponere  aliud  votum,  quod  sapientissimo  S.  Pon- 
tificis  iudicio,  cum  omni  reverentia,  submittimus. 

4®  Statim  ac  satis  numerosae  et  stabiles  christianitates  coadu- 
nari  potuerint,  erigantur  ibi  Dioeceses  atque  instituantur  Episcojii, 
qui  non  tarn  a Propaganda  pendeant,  quam  sub  hire  communi 
sint.  Quo  enim,  servatis  legibus,  plenior  est  agendi  libertas,  eo 
expeditior  et  acrior  est  actio;  et  res  quaevis  clarius  vidcntur  et 
aptius  aguntur  ab  iis,  qui  prope  sunt,  omniaque  sub  manu  habent. 

De  scJnsmaticis  graecis  ad  unitatem  Ecdesiae  recolligendis. 

Ad  Graecorum  schismaticorum  convcrsionem , — tarn  opta- 
bilem  utique,  utpote  qui  pars  magna  christianitatis  sunt,  vene- 
randa  tot  Sanctorum  Patrum  et  Doctorurn  prosapia  nobilitati,  et 
fidem,  sacramenta,  sanctos  ritus  christianamque  disciplinam  fere 
in  integro  adbuc  servantes,  — haec,  tamquam  praecipui  et  maximi 
momenti,  sacrosancto  Concilio  proponenda  nobis  visa  sunt: 

1®  Nullae  novae  ederentur  dogmatum  definitiones,  ex  quibus 
])raevidendi  locus  csset  nova,  prioribusque  maiora,  unioni  obstacula 
afferenda. 

2®  Permittercntur  Oricntalibus  ritus  sui,  prudenterque  vita- 
retur,  quidquid  falsam  pcrsuasioncm  vel  susjiicionem  ipsis  ingerere 
posset,  quod,  si  uniantur,  ad  amjilectendos  latinos  ritus  adigentur. 

3"  Item,  in  ipsorum  discii)lina  tolerarentur  omnia,  quae  abs- 
que divinarum  sanctionum  laesione  tolerari  possunt;  maxime 


847 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


848 


quoad  antiqua  privilegia  Patriarcharum  et  Metropolitanorum , et 
quoad  Episcoporum  electionem,  confirmationem  et  iura. 

4“  Si  quid  corrigendum  apud  ipsos  videatur,  quod  tamen 
differri  possit,  prudenter  taceretur,  non  attendendo  irnpraesen- 
tiarum  nisi  ad  summam  rem,  unionem  videlicet,  et  fidenter  in 
Domino  sperando  quod,  postquam  uniti  fuerint,  caritate  unitatis 
et  lumine  veritatis  eo  adducentur,  ut  sponte,  quaecumque  emen- 
datione  digna  fuerint,  ipsi  emendent. 

5®  Cum  ignorantia  uiia  sit  e praecipuis  causis,  per  quas  in 
schismate  retiuentur  et  obdurescunt,  nihil  negligeretur , ut  ipsis 
verae  scientiae  catholicae  lumen  affulgeat:  ad  quod  multum  in- 
serviret,  si  in  illorum  partibus  creari  possent  quaedam  monasteria 
vel  collegia  virorura,  pietate  scientiaque  insignium,  qui,  graece 
viventes  et  graece  orantes,  studiis  omnibus  ecclesiasticis , maxime 
vero  graecis,  totos  se  darent,  simulque  per  lectiones,  praedica- 
tiones  et  scripta , veram  doctrinam  spargereiit  et  discipulos 
eftbrmarent. 

6®  Haberentur  Eomae  select!  aliqui  viri,  non  latini  tautum, 
sed  et  graeci,  rerumque  graecarum  gnari  et  expertissimi , (pii 
Sanctae  Sedi  apostolicae,  in  omnibus  ad  Graecos  spectaiitibus , a 
consiliis  essent. 

De  (lividenda,  vel  duflicanda,  maxime  in  favorem  Orientalium, 
sacra  Congregatione  Propagandae  fidei. 

Cum  missionum  prosperitas  et  pQpulorum  infidelium  vel  aca- 
tholicorum  conversio  maxime  pendeat  a prudent!  et  solerti  distri- 
butione  sive  operariorum  apostolicorum , sive  pecuniae  et  aliorum 
auxiliorum,  quae  fideles  pro  fidei  propagatione  conferunt,  nonne 
utilissimum  esset  Congregationis  dictae  Propagandae  Fidei  divi- 
sionem,  seu  duplicationem  fieri,  et  duas  veluti  institui  Propagandas: 

Alteram  pro  Oriente,  non  unice  nec  praecipue  ex  latinis  Prae- 
latis,  sed  ex  Orientalibus  quoque,  et  omnium  linguarum  Orientis 
viris  coalescentem ; 

Alteram  ])ro  regionibus  infidelium,  ex  Episcopis  aut  sacer- 
dotibus  efformatam,  qui  missionarii  fuerint,  et  ex  Regularibus, 
<jui  et  ipsi  missionibus  inservierint , et  ad  varies  Ordines  missio- 
nibus  iiicumbentes  pertinentibus  ? 

Quo  enim  melius  res  missionum  intelligi  et  tractari  possent,  quam 
a viris,  qui  et  regioiies  istas  longinquas  incoluerint,  et  suismet  oculis 
viderint,  quis  sit  vere  rerum  atque  hominum  status  in  his  partibus  ? 

Cum  auteni  totius  Ecclesiae  Episcopi  sollicite  curent  vel  cu- 
rare debeant  propagationem  Evangelii  — ex  omnibus  quippe 
Dioecesibus  proficiscuntur  missionarii,  et  ubique  viget  ilia  nun- 
quam  satis  laudanda  atque  dilatanda  sodalitas  Propagatio  fidei 
nuncupata  — optandum  videretur,  ut  quotannis  ad  omnes  Epi- 
scopos  dirigeretur  libellus  quidam,  publica  Propagandae  auctori- 
tate  edendus,  qui  eos  de  vero  missionum  catholicarum  statu  edo- 
ceret.  Sic  enim  et  sanctissimi  huius  operis  progressus  melius  ab 
Episcopis  noscerentur , et  ipsorum  zelus  ad  efformandos  et  adiu- 
vandos  missionaries  vehementius  accenderetur. 

Ubicumque  condita  atque  stabilita  iam  viget  catholica  hier- 
archia,  v.  g.  in  Anglia,  in  America,  in  Hollandia,  nullomodo 
necessarium  videretur  earum  regionum  ecclesias  Congregationi 
Propagandae  subiici,  sed  nonne  potius  esset,  eas  ad  iuris  com- 
munis regimen  revocari? 

Haec  tamen  iterum  vota  dum  reverenter  proponimus,  ea  ple- 
uissime  S.  Pontificis  iudicio  et  arbitrio,  a quo  tota  res  ilia  pendet, 
subiecta  volumus. 

De  reducendis  haereticis. 

Haeretici  quidem  in  ipso  Concilii  sinu  admitti  nequeunt,  eo 
fine,  ut  cum  illis  deliberetur  circa  dogmata  iam  definita;  quod 
enim  semel  in  Ecclesia  definitum  est,  fixum  manet  et  retractari 
nequit.  Nec  etiam  admitti  possent  tamquam  Concilii  pars,  et  ut 
vocem  habei’ent  in  his,  quae  conciliariter  deliberanda  erunt  et 
statueuda;  prius  enim  est  membrum  esse  Ecclesiae,  quam  esse 
membrum  Concilii. 

Sed  nonne  benigne  et  caritative  invitandi  essent,  ut  occa- 
sione  Concilii  Romam  venirent,  ubi,  cum  summa  recepti  bene- 
volentia,  privatim  conferre  possent  cum  doctis  piisque  viris,  ad  id 
dcputatis,  qui  ipsorum  difficultates  audirent  et  explanare  nite- 
rentur;  simulque,  consociatis  consiliis,  tractaretur  cum  illis  de 
aptissimis  mediis  removendi  separationis  praetextus  procurandaeque 
unionis,  ut  quae  ad  hunc  finem  obtinendum  meliora  visa  fuissent, 
ad  Concilium  referrentur  y 


a Hie  agendi  modus  cum  spe  aliqua  felicis  exitus  adhiberi  posse 
videretur,  ni  fallamur,  erga  hos  pi’aesertim  Anglicanos,  qui  fidem 
ritusque  Ecclesiae  catholicae  proximius  iam  sectantur  et  unionem 
cupere  noscuntur;  eo  magis  quod,  in  hac  conversionis  eorum  in- 
choatione,  si,  qui  sunt  in  illis  antesignani,  suaderi  et  reduci  pos- 
sent, non  iam  paucorum  hominum,  sed  innumerae  simul  multitu- 
dinis  lucrum  fieret. 

Maximae  etiam  utilitatis  esset,  si  Concilium,  pro  summa  ilia, 
qua  donatur  a Spiritu  veritatis  et  caritatis,  prudentia,  delinearet 
aliquam  directionem  ad  usum  catholicorura , turn  e clero , turn  e 
laieis,  qui  in  protestantium  regionibus  conversion!  fratrum  nosti’o- 
rum  separatorum  allaborant,  vel  allaborare  poterunt.  Cuius  pro- 
fecto  directionis  hie  esset  cardo,  ut  erga  acatholicos,  qui  de  reditu 
ad  Ecclesiae  gremium  cogitant,  cum  maxima  charitate,  indulgentia, 
imo  et  reverentia  semper  ageretur,  nec  ab  eis  unquam  aliquid 
exigere  ullus  praesumeret  praeter  ea,  quae  necessaria  sunt,  ut 
vere  in  fide  et  unitate  catholica  quis  existat:  sic  enim  forsan 
eveniret,  ut  redirent  multi , et  reduces  ipsi  alios  reducerent,  sub- 
indeque, post  reditum,  paulatim  ad  perfectiora,  gratia  sublevante, 
assurgerent. 

Eo  vero  magis  opportunum  necessariumque  praesenti  tem- 
pore foret,  ut  Concilium  catholicos  vehementer  ad  sanctum  hoc 
opus  conversionis  separatorum  fratrum  adhortaretur,  atque  in  hoc 
opere  tanti  pretii  ducatum  eis  et  lumen  praeberet,  quod  nunc, 
in  rationalismum  et  incredulitatem  labente  iam  ubique  protestan- 
tismo,  quicuraque  ex  illis  aliquem  fidei  pietatisque  christianae 
sensum  retimierunt,  religionem  sic  evanescentem  magis  ac  magis 
suspectam  habere  incipiunt,  imo  evidenter  falsam  esse  ex  eveutu 
cognoscunt,  et  sic  oculos  ad  Ecclesiam  catholicam  convertere  coguntur. 

De  cautionihus  in  redactione  Decretorum  errores  condemnantinm 
nunc  adhibendis. 

Quando  nunc  nova  profertur  errorum  aliquorum  dogmatica 
condemnatio,  haec  statim,  velit  nolit  Ecclesia,  in  omnibus  per 
totum  orbem  publicatur  diariis,  qui  suis  illam  commentariis  ad- 
ornare  nunquam  omittunt.  Cum  autem  diariorum  illorum  scrip- 
tores  dialecticae  theologiaeque  regularum  et  styli  prorsus  ignari 
c sint,  inde  fit,  ut  falsissimos  saepe  sensus  huiusmodi  decretis  ad- 
scribant;  sicque  maximae  perturbationes  in  animis  fiant,  multique, 
etiam  catholic!,  in  fide  graviter  tententur.  Hoc  certe  magnum 
dispendium  est,  quod,  partim  saltern,  vitari  posset,  si  nulla  un- 
quam ederetur  errorum  condemnatio,  quin  clarum  et  praefinitum 
sensum  exhiberet.  Imo,  damnatae  doctrinae  falsitatem  et  contra- 
dictoriae  veritatis  motiva,  paucis  verbis,  quantum  fieri  posset, 
ostendi  opportunum  esset.  Moderandus  forsan  et  stylus  foret, 
abstinendumque  vel  parcissime  utendum , erga  errantes , quibus- 
dam  acrioribus  verbis,  quae,  licet  a parte  sui  nihil  immoderatum 
habeant,  attentis  tamen  hodiernorum  hominum  dispositionibus, 
multo  plus  nocitura  quam  profutura  timendum  est. 

De  prudenti  modo  specialiter  servando  in  condemnandis  modernis 

errorihus. 

Si  videatur  aliquos  ex  erroribus,  qui  moderni  dicantur,  dam- 
nandos  esse,  — quamquam  ipsorum  revera  null!  moderni  sint,  et 
omnes  iam  per  principia  fidei  et  Ecclesiae  definitiones  satis  darn- 
el nati  existant,  — errores  qui  proscribendi  iudicarentur,  dare,  prae- 
cise  et  determinate  enuntiandi  essent,  nequaquam  vero  per  voces 
complexas  et  multivocas,  sub  quarum  ambigua  generalitate  bonum 
cum  malo,  verum  cum  falso  simul  admixtum  confundi  possit.  Ab 
illis  maxime  abstiiiendum  vocibus,  quae,  licet  ad  errorem  a qui- 
busdam  trahantur,  bonum  tamen  sensum  prae  se  ferunt,  imo  in 
communi  hominum  sensu  bene  sonant ; ne  unquam  videatur  sancta 
Dei  Ecclesia,  quae  omnium  temporum  est,  infensam  se  exhibere 
iis,  quae  moderna  sunt,  ut  stulte  et  maligne  ab  eius  hostibus 
conclamatur,  sed  tautum  iis,  quae  mala  et  falsa  sunt. 

Novae  fidei  definitiones,  nisi  ex  omnino  necessaria  causa,  non  edendae. 

Attento  praesenti  statu  Ecclesiae  humanaeque  societatis  pru- 
dens  opportununuiue  videretur,  ut  novae  definitiones  fidei  non 
ederentur,  nisi  ob  maximum  et  evidentissimam  necessitatem ; in 
his  praesertim  materiis  ubi,  pro  notis  temporum  circumstantiis 
hominumque  hodiernorum  ingenio,  praevideri  et  timer!  facile  pos- 
sent animorum  perturbationes  et  scaudala. 


849 


Postulata  compluriiim  Galliae  Episcoporum  — contra  Ontologisinum. 


850 


De  caritatis  et  misericordiae  operibus  laudandis  et  promovendis. 

Hac  nostra  aetate,  quam  mirabiliter  apud  catholicos  efflo- 
rescant  caritatis  et  misericordiae  opera,  nemo  est  qui  non  videat, 
et  omnes  pariter  norunt,  quantum  inde,  apud  ipsos  indifferentes 
et  incredulos,  laudis  et  decoris  sibi  vindicet  religio.  Quamobrem 
maximi  pretii  fore  videretur,  si  Concilium,  pro  auctoritate  qua 
pollet,  huic  sancto  caritatis  fervori  nova  cumularet  incentiva, 
impense  et  nominatim  laudando  opera  misericordiae,  quae  passim 
fieri  noscuntur,  et  fideles  vividius  adhortando,  ut  in  inveniendis 
et  exercendis  novis  caritatis  operibus  solertiores  adhuc  et  lar- 
giores  sese  exhibere  niterentur.  Huius  enim  profecto  sancti  Con- 
cilii  et  copiosissimus  fructus  existeret,  et  summus  honor  foret,  si, 
ipso  suadente  et  impellente,  ita  magis  ac  magis  misericordiae 
opera  et  institutiones  deinceps  multiplicarentur,  ut  nullae  iam  ex- 
starent  pauperum  necessitates  et  miseriae,  quibus  abundanter  a 
caritate  catholica  non  subveniretur. 


3.  Postulatum  [contra  Ontologismum]. 

In  ea  Sessione,  in  qua  sermo  habitus  est  de  Ontologismo, 
Excellentissimus  et  Reverendissimus  Gasser  Episcopus  Brixinensis 
nomine  Congregationis  rebus  Fidei  praepositae  affirmabat,  quae- 
stionem  illam  non  esse  eo  loco  leviter  et  perfunctorie  attingendam, 
sed  alibi  opportunius  de  ea  agendum,  ut  tota  res  melius  et  ple- 
nius  definiretur. 

Huic  declarationi  inhaerentes  infrascripti  Cardinales  Episcopi, 
ne  controversia  nimis  late  pateat,  damnandam  proponerent  illam 
dumtaxat  Ontologismi  formam,  quae  aperte  catholicae  doctrinae 
opponitur,  et  fundamentum  est  multorum  errorura,  qui  nunc  late 
pervagati  sunt:  et  continetur  in  ilia  propositione : „Naturalis  est 
homini  cognitio  Dei  directa  et  immediata“. 

Ex  alia  parte  non  videtur  expedire,  ut  Concilium  Vaticanum 
penitus  de  Ontologismo  sileat.  Ex  hoc  enim  silentio  Ontologistae 
statim  vires  resumerent,  suas  controversias  restaurarent,  ipsa  Ro- 
manae  Congregationis  responsa  (18.  Septembris  1861.)  infirmarent, 
et  huic  Sedi  turbas  et  molestias  crearent.  Cum  vero  S.  R.  U. 
Inquisitionis  Congregatio  (18.  Septembris  1861.)  allatam  propo- 
sitionem  tuto  tradi  non  posse  decreverit,  et  multi  Episcopi  (prae- 
sertim  Neapolitani  in  sua  epistola  collectiva  ad  Clerum  saecularem 
et  regularem  28.  lunii  1862.)  Ontologismum  graviter  reprehen- 
derint ; Christi  fideles  huius  damnationis  confirmationem  expectare 
videntur : qui  insuper  mirarentur,  ex  totius  orbis  partibus  Episco- 
pos  in  Vaticanum  Concilium  coactos  fuisse,  ut  pantheismum  et 
rationalismum  aliosque  errores,  quos  per  se  ipsi  cavere  poterant, 
damnarent;  errores  vero  illos,  qui  ad  haec  monstra  viam  ster- 
nunt  , intactos  reliquisse.  Quapropter  proponitur  damnanda  a 
Concilio  Vaticano  sequens  propositio: 

„Naturalis  est  homini  cognitio  Dei  immediata  et  directa. “ 

I. 

Satis  est  huius  propositionis  terminos  intelligere,  ut  statim 
innotescat,  earn  opponi  veritati  illi  catholicae,  qua  credimus,  visio- 
nem  Dei  intuitivam,  qua  beati  perfruuntur,  esse  supernaturalem. 
Quid  enim  sibi  vult  cognitio  immediata  alicuius  rei?  Cognitio 
immediata  distinguitur  a cognitione  mediata  in  eo,  quod  cognitio 
immediata  ea  est,  qua  res  cognoscitur  in  se  ipsa;  mediata  vero 
ea  est,  per  quam  res  cognoscitur  in  alio.  Ex.  gr.  cognitio,  qua 
obiectum  mihi  praesens  video,  est  immediata;  cognitio,  qua  illud 
obiectum  video  in  speculo,  est  mediata.  Nam  in  primo  casu  ob- 
iectum in  se  sine  ullo  medio  video;  in  secundo  video  immediate 
imaginem  eius,  et  hac  mediante  venio  in  cognitionem  obiecti,  quod 
ilia  repraesentat.  (V.  S.  Th.  1.  p.  q.  12.  a.  9.  et  q.  56.  a.  3.  et 
in  epist.  I.  ad  Corinth,  c.  XIII.  lect.  4.) 

II. 

Animadvertendum  practerea,  imraediatam  Dei  cognitionem 
esse  idem  ac  immediatam  Dei  visionem,  ut  notat  S.  Th.  cont. 
gent.  L.  3.  c.  53.  Et  sane  Deum  immediate  cognoscere  est 
cognoscere  Deum  non  per  ullam  ideam  seu  similitudinem  a crea- 
turis  derivatam,  aut  a Deo  ipso  in  anima  impressiam,  sed  est  co- 
gnoscere Deum  in  se  ipso,  seu  per  eius  essentiam  (S.  Th.  L.  4. 
sent.  dist.  49.  q.  2.  a.  1.).  Hoc  autem  fieri  nequit,  nisi  ipse  Deus 

Coll.  Lae.  VII. 


a sese  praesentem  menti  videndum  exhibeat,  ita  ut  mens  eum  videat 
non  per  aliquam  speciem,  sed  per  ipsam  eius  essentiam,  id  est  im- 
mediate et  directe.  Ergo  immediata  et  directa  Dei  cognitio  est 
immediata  et  directa  eius  visio.  Insuper  Ontologi  id  aperte  pro- 
fitentur  et  docent,  Deum  humanae  menti  seipsum  immediate  viden- 
dum praebere,  ea  ratione,  qua  lux  oculis  nostris  aflfulgens  obiecta 
ipsis  exhibet  et  visibilia  efficit. 

HI. 

Hoc  posito , quantopere  baec  Dei  visio  catholicae  fidei  oppo- 
natur,  videamus.  Scholastici  Sanctos  Patres  secuti  non  modo  evi- 
denter  ostendunt,  immediatam  Dei  visionem  naturaliter  repugnai'e 
cuicumque  intellectui  create  (S.  Th.  1.  p.  q.  12.  a.  4.),  et  multo 
magis  homini  in  statu  viae,  ut  loquuntur  Theologi  (S.  Th.  ibid, 
a.  11.  et  qq.  dd.  de  Ver.  q.  13.  a.  3.);  sed  praeterea  docent, 
unicam  esse  viam,  qua  humana  mens  Dei  cognitionem  acquirere 
potest,  et  hanc  non  esse  aliam,  quam  ut  incipiat  ab  iis,  quae  facta 
sunt,  seu  a creaturis,  et  assurgat  arguendo  ad  cognitionem  Dei. 
b Sufficit  in  re  notissima  unum  vel  alterum  S.  Thomae  locum  in- 
dicare. In  qq.  dd.  de  Ver.  q.  18.  a.  2.  ait:  „Nos  aliter  Deum 
notum  habere  non  possumus,  nisi  ex  creaturis  ad  eius  notitiam 
veniamus.“  Et  Sent.  L.  1.  dist.  3.  q.  1.  [a.  4.]:  „Naturalis  ratio 
non  cognoscit  Deum  nisi  ex  creaturis.  “ luxta  S.  Patres  Dei  co- 
gnitio in  hac  vita  acquiri  non  potest,  nisi  aut  per  fidem  aut  per 
argumentum  a creaturis  deductum , ut  legere  est  apud  Petavium 
Theol.  Dog.  [de  Deo]  L.  7.  c.  1.  Theologi  post  Auctorem  libro- 
rum  de  Divinis  nominibus  Lib.  1.  c.  7.  triplicem  modum  statuunt, 
quo  Dei  cognitio  a creatis  rebus  deducitur,  scilicet  per  effectum, 
per  remotionem,  per  excessum.  Iam  vero  quocumque  modo  expli- 
cetur  immediata  Dei  cognitio , ea  semper  dilfert  a cognitione  ar- 
guitiva  seu  deductiva:  quia  intuitio  et  deductio  sunt  duo  cogni- 
tionis  processus  diversi  et  oppositi.  Igitur  immediata  Dei  cognitio, 
utcumque  explicetur,  opponitur  doctrinae  Patrum  et  Scholasticorum. 

Animadvertendum  insuper,  Sanctos  Patres  et  Scholasticos  do- 
cere,  processum  hunc  a posteriori  esse  necessarium,  non  ut  im- 
mediata Dei  cognitio,  quae  humane  intellectui  naturaliter  inesse 
dicitur,  clara  et  distincta  tantummodo  reddatur,  sed  ut  humana 
c mens  ad  Dei  cognitionem  perveniat  eiusque  existentiam  contra 
atheos  demonstrare  possit : ut  aperte  patet  turn  ex  fine , quern 
sibi  proponunt,  turn  ex  modo,  quo  suas  demonstrationes  conficiunt. 
Iam  vero  immediatae  Dei  cognitionis  defensores  illud  contendunt, 
probationes  nempe  a posteriori  a Patribus  et  Scholasticis  caeteris- 
que  Theologis  pro  existentia  Dei  allatas  valere  quidem  pro  pe- 
riodo  reflexa  et  secundaria,  ut  ipsi  loquuntur,  non  autem  pro 
directa  et  prima:  hoc  est  non  valere  ad  demonstrandam  Dei  exi- 
stentiam, sed  solum  ad  efficiendam  claram  et  distinctam  cogni- 
tionem illam  immediatam,  qua  iuxta  ipsos  anima  nostra  natura- 
liter praedita  est. 

IV. 

Omnes  Theologi  catholici  non  modo  ex  Sacris  Scripturis  et 
S.  Patribus  statuunt  tamquam  fidei  dogma,  non  posse  humanam 
mentem  in  statu  viae  habere  naturaliter  cognitionem  Dei  intui- 
tivam, verum  etiam  idipsum  confirmant  auctoritate  Concilii  Vien- 
nensis  an.  1300.  [/.  1311.]  sub  Clemente  V.  celebrati.  Hoc  Concilium 
Beguardos  damnavit,  qui  dicebant:  „ Anima  non  indiget  lumine 
d gloriae  ipsam  elevante  ad  videndum  Deum.‘‘  Quo  praemisso,  sic 
arguendum  videtur:  Certe  lumine  gloriae  non  amplius  indiget 
humanus  intellectus,  ut  ad  Dei  visionem  perveniat,  si  visio  Dei 
est  ipsi  naturalis,  ut  patet.  Igitur  et  incurritur  damnatio  Con- 
cilii, et  visio  beatifica  non  erit  amplius  supernaturalis.  Haec 
videntur  per  se  manifesta. 

V. 

At  cognitionis  immediatae  adsertores  hanc  Concilii  damna- 
tionem  vitare  conantur.  Dicunt  aliqui  1.  Concilium  damnat  eos, 
qui  contendebant  posse  ab  humana  mente  in  statu  viae  videri 
essentiam  Dei ; nos  docemus  videri  non  essentiam,  sed  substantiam 
Dei.  Sed  haec  etiam  sanae  doctrinae  opponuntur.  Cum  enim 
Deus  sit  infinite  simplex,  nulla  in  eo  est  distinctio  inter  essentiam 
et  substantiam.  Quapropter  fieri  nequit,  ut  humana  mens  in 
videndo  Deo  videat  eius  substantiam  et  non  eius  essentiam.  Prac- 
terea cum  in  Deo  esse  et  essentia  non  distinguantur , ut  docent 
Theologi,  nequit  videri  Deus,  nisi  eius  essentia  videatur. 

54 


851 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


852 


VI. 

Alii  dicunt  2.  Mens  liumana  habet  intuitura  naturalem  Dei, 
non  quatenus  videt  eius  essenti.'im,  sed  quatenus  videt  attributa 
Dei,  ita  ut  terminus  naturalis  intuitus  non  sit  essentia,  sed  divina 
attributa.  Sed  etiam  baec  evasio  opponitur  doctrinae  catbolicae, 
quae  negat  omnem  distinctionem  realem  inter  attributa  et  essen- 
tiam.  At  si  omne  attributum  Dei  est  ipsa  eius  essentia,  nequit 
bumana  mens  intueri  aliquod  Dei  attributum,  quin  simul  eius 
essentiam  intueatur.  Praeterea  si  bumana  mens  attributa  Dei 
intuetur,  non  poterit  ea  certe  intueri  nisi  ubi  sunt,  sen,  ut  con- 
cedunt  adversarii , in  essentia  divina.  Sed  non  potest  una  res 
coguosci  in  alia  tamquam  in  obiecto  cognito  (ut  notat  S.  Tbom. 
1.  p.  q.  84.  a.  5.),  quin  cognoscatur  etiam  obiectum,  in  quo  ipsa 
cognoscitur.  Non  posset  ergo  mens  intueri  attributa  Dei , quin 
eius  etiam  essentiam  intueretur. 

Yir. 

Dicunt  3.  alii,  intuitum  Dei  natur-alem  esse  obscurum,  intuitum 
beatorum  esse  clarum.  Quae  etiam  evasio  vana  est.  Nam  si  est 
visio  Dei  immediaia,  est  cognitio  clara  et  distincta,  quae  beatum 
faceret  videntem.  S.  Tbom.  banc  evasionem  unanimi  Scripturarum 
testimonio  contrariam  declarat,  et  concludit,  dilferentiam  inter  co- 
gnitionem  Dei , quae  propria  est  beati , et  cognitionem  viatoris, 
non  in  eo  positam  esse,  quod  ille  dilucMe,  bic  autem  obscure  Dei 
essentiam  videat,  sed  in  boc,  quod  ille  videt,  bic  non  videt  essen- 
tiam Dei.  En  verba  S.  Doctoris  qq.  dd.  de  Verit.  q.  18.  a.  1. 
„Quidam  dixerunt,  quod  Deum  per  essentiam  videre  non  solum 
contingit  in  patria,  sed  in  via,  quamvis  non  ita  perfecte  in  via 
sicut  in  patria  . . . Sed  istud  dictum  contrarium  est  Scripturae 
testimoniis,  quae  concorditer  in  divina  visione  beatitudinem  ulti- 
mam  bominis  ponunt.  Unde  ex  boc  ipso,  quod  aliquis  Deum  per 
essentiam  videt,  beatus  est  . . . Non  est  autem  possibile,  ut  ulti- 
mus  terminus  perfectionis  bumanae  accipiatur  secundum  aliquem 
modum  intelligendi , quia  in  istis  modis  intelligendi  possunt  con- 
siderari  infiniti  gradus , quo  unus  alio  perfectius  intelligit ; unde 
oportet  quod  ultimus  terminus  bumanae  perfectionis  sit  in  intelli- 
gendo  aliquod  perfectissimum  intelligibile,  quod  est  essentia  divina. 
In  boc  igitur  unaquaeque  rationalis  creatura  beata  est,  quod 
essentiam  Dei  videt,  non  ex  eo,  quod  ita  Umpide  vel  plus  vel 
minus  earn  videt.  Non  igitur  visio  beati  a visione  viatoris  distin- 
guitur  per  boc,  quod  est  perfectius  et  minus  perfecte  videre , sed 
per  boc,  quod  est  videre  et  non  videre.'^ 

VIII. 

Contra  lias  aliasque  similes  Ontologorum  evasiones  notandum 
est.  Concilium  damnando  Beguardos,  qui  dicebant  posse  Deum 
videri  ab  anima  sine  limine  gloriae,  nullam  fecisse  distinctionem 
inter  substantiam  et  essentiam,  inter  essentiam  et  attributa,  inter 
visionem  claram  et  obscuram.  Ex  quo  videtur  colligi,  immediatam 
Dei  visionem,  utcumque  ea  explicetur,  effugcre  non  posse  Con- 
cilii damnationem. 

IX. 

Ut  brevitati  consulatur,  omittimus  banc  immediatam  Dei  co- 
gnitionem conciliari  non  posse  cum  alia  veritate  catbolica  a Cone. 
Viennensi  (Clement,  de  Surama  Trinit.  et  Fid.  catb.  tit.  4.)  defi- 
nita,  et  in  Lateranensi  sub  Leone  X.  confirmata  (Sess.  VIII.  can. 
Apostolici  Regim.)  „Anima  intellectiva  est  forma  bumani  corporis 
per  se  et  essentialiter^.  Nam  ex  bac  definitione  sequitur,  animam 
non  posse  naturaliter  cognoscere  immateriale  in  se  ipso , sed  sub 
forma  aliqua  sensibili : cum  notum  sit  axioma  „Modus  operand! 
conformis  est  modo  existendi^.  Omittimus  pariter,  posita  imme- 
diata  Dei  cognitione,  raptum  et  prophetiam  non  esse  amplius  ex- 
traordinaria  facta  et  miraculosa,  eo  modo  quo  explicantur  a S.  Au- 
gustino  aliisque  Patribus  et  Scholasticis  per  extraordinariam  in- 
tellectus  elevationem  et  sentientium  facultatum  suspensionera. 
Nonnullas  potius  Ontologismi  sequelas  attingamus. 

X. 

Ontologismus  viam  late  sternit  rationalismo.  Si  enim  mens 
nostra  non  a creatis  rebus  ad  Dei  cognitionem  ascendit,  sed  ad 
immediatam  eius  visionem  admittitur,  Deum  naturaliter  intuebitur 


a eo  modo  quo  est,  scilicet  non  solum  prout  est  unus  in  natura, 
sed  etiam  ut  est  trinus  in  personis;  quia  immediata  alicuius  ob- 
iecti  cognitio  postulat,  ut  obiectum  prout  reipsa  est  in  se  ipso 
cognoscatur.  Mysteria  igitur  aeque  ac  naturales  veritates  a mente 
nostra  naturaliter  cognosci  possent,  nec  excederent  vires  nativas 
humanae  intelligentiae , quod  aperte  affirmant  nonnulli  Ontologi, 
ex.  g.  Tbomas  Moruz  et  Franciscus  Lavarino,  quorum  sunt  verba 
notata  (Enciclop.  scientif.  per  Tom.  Moro  et  Fr.  Lavarino  vol.  1. 
pag.  312.  314,  Torino  1856).  Hinc  recte  scribebat  Zarelli:  „Si 
vera  esset  Ontologorum  sententia,  omnes  homines  naturaliter  essent 
beati  comprebensores,  et  Deum  ipsum  vere  possiderent ; nec  ratio 
esset  cur  ulterius  Christo , redemptione  et  Ecclesia  indigerent^ 
(Sist.  Files,  di  Gioberti  cap.  10.  p.  30;  Parigi  1848). 

XL 

Viam  sternit  et  pantheismo.  Notum  omnibus  est  rerum  in- 
telligibilitatem  nil  aliud  esse,  nisi  ipsam  earum  realitatem.  „Verum 
est  id  quod  est‘‘  inquit  S.  Augustinus.  Et  baec  est  ratio,  quare 
omnes  Pantheistae  toti  in  eo  sunt,  ut  negent  rebus  propriam  in- 
telligibilitatem , optime  pervidentes,  quod  negata  semel  rebus  in- 
telligibilitate  sibi  propria  neganda  est  etiam  ipsa  earum  realitas. 
At  vero,  iuxta  Ontologos,  res  non  sunt  intelligibiles  in  seipsis,  sed 
solum  in  Deo.  Igitur  res  non  habent  in  seipsis  realitatem  sibi 
propriam,  sed  babent  in  Deo,  ut  docent  Pantheistae.  Praeterea, 
si  audias  Ontologos,  Deus  est,  in  quo  et  per  quem  res  intelli- 
gimus;  ipse  est  lumen  intelligibile  humanae  mentis,  ac  proinde 
Deus  pertinet  ad  essentiam  animae  nostrae,  quemadmodum  ad 
essentiam  animae  nostrae  certe  pertinet  lumen  intelligendi.  Adde, 
quod,  si  Deus  est  lumen  intelligibile  humanae  mentis,  lumen,  quo 
omnes  humanae  mentes  intelligunt,  esset  numerice  idem  seu  in 
omnibus  unicum.  Si  unicum  esset  in  omnibus  bumanis  mentibus 
lumen  intelligibile,  unica  etiam  esset  in  omnibus  hominibus  po- 
tentia  intellectiva;  quia  cum  lumen  intelbgibile  debeat  esse  intrin- 
secum  potentiae  intellectivae,  unitas  numerica  luminis  arguit  uni- 
tatem  numericam  intellectivae  potentiae.  Unica  autem  potentia 
intellectiva  non  posset  esse  nisi  infinitus  Dei  intellectus:  quia 
lumen  infinitum  nonnisi  ad  potentiam  infinitam  pertinere  potest. 
Igitur  si  Deus  esset  lumen  intelligibile  mentis  humanae,  una  esset 
mens  seu  ratio,  seu  intellectus  omnium  hominum;  et  baec  unica 
ratio  esset  ipsissima  Dei  ratio. 

Et  sane  si  theoria  baec  immediatae  Dei  cognitionis  in  bistoria 
pbilosophiae  consideretur , ea  semper  in  diversis  systematibus  ap- 
paret  vel  ut  corollarium  necessarium  pantheism!,  vel  ut  eius  ne- 
cessarium  principium.  Ita  ex.  g.  est  pantheism!  corollarium  in 
systemate  Spinosae,  Schellingii  et  Hegelii.  Spiiiosa  enim  ex  pan- 
theistico  principio:  „mentem  humanam  esse  modum  infinitae  cogi- 
tationis  Dei“,  docuit,  perfectam  cognitionem  acquiri  per  intuitum 
ideae  entis  perfectissimi , ex  qua  caeterae  ideae  deducuntur,  et 
humanam  rationem  unum  idemque  esse  cum  divina  (Eth.  p.  2. 
et  in  tract,  de  emend,  intellect.).  Schelling  ex  principio  pan- 
theistico:  „humanum  spiritum  non  esse  nisi  quandam  formam,  sub 
qua  Absolutum  se  manifestat‘‘  deduxit,  humanum  spiritum  intueri 
in  se  evolutionem  Absoluti,  ac  proinde  habere  naturaliter  imo 
essentiabter  intuitionem  intellectualem  Absoluti  sub  duabus  formis, 
spiritus  nempe  et  materiae,  sese  manifestantis  (V.  eius  systema 
idealis  transcend,  vers.  Grimblot.  Paris  1842).  Hegel  denique 
docens  humanum  spiritum  esse  ipsam  ideam-ens,  quae  in  tertio 
evolutionis  memento  sui  conscientiam  acquirit,  eo  se  tendere  af- 
firmat,  ut  intellectualem  Absoluti  intuitionem  demonstret,  quam 
Schelling  sine  demonstratione  admiserat. 

Contra  immediata  Dei  cognitio  tamquam  pantheism!  principium 
se  exbibet  in  systemate  Malebranchii  eiusque  discipulorum  usque 
ad  Giobertium.  Illi  enim  ex  eo,  quod  immediatam  Dei  cogni- 
tionem per  intuitionem  bumanae  raenti  naturalem  et  necessariam 
esse  dixerint,  eo  tandem  adducti  sunt,  ut  docerent,  humanam  ra- 
tionem idem  esse  cum  divina  ratione,  aliasque  huiusmodi  doctrinas 
tradiderunt,  quae,  ut  clarissimi  viri  ostendei’unt,  nonnisi  cum  pan- 
theismo componi  possunt. 

XII. 

Ex  Ontologismo  sequitur  et  eclecticismus.  Nam  si  omnia  in 
Deo  cognoscimus,  mens  nostra  erroris  capax  esse  non  potest,  et 
diversae  et  oppositae  philosophorum  opiniones  sunt  semper  quae- 
dam  partes  ac  veluti  facies  veritatis : quod  aiunt  Eclecfici. 


853 


Postulata  contra  Ontologisraum,  — Episcopi  Halicarn.  — de  ^parva  eccl. 


854 


XIII. 

Etiam  in  ordine  practice,  qui  in  tlieoretico  fundatur,  pessinaae 
consequentiae  ex  eadem  doctrina  inferuntur.  Homine  enim  serael 
admisso  ad  immediatam  cum  Deo  comraunicationem,  aperitur  aditus 
ad  Theosophiam  quandara  mysticara  et  occultam,  qua  facile  per- 
suaderi  possunt  et  a culpa  liberari  actiones  quaelibet,  et  superbus 
cuiuslibet  auctoritatis  aut  legis  contemptus,  non  sine  magno  mo- 
ralis  et  socialis  ordinis  detrimento.  Nam  in  operibus  et  libris 
Liberalium  Ontologismus  pleruraque  dominatur,  et  tradi  solet  tam- 
quam  doctrina  suis  propositis  praeparandis  peropportuna:  et  Gio- 
bertius  ex  hac  philosophia  intuitus  infert,  naturalem  ordinem  et 
supernaturalem  re  non  differre , Theologiam  esse  progressum  na- 
turalem philosophiae,  imo  utramque  esse  unam  eanderaque  scien- 
tiam  etc. 

XIV. 

His  aliisque  rationibus,  quas,  ne  nimii  simus,  omittimus,  per- 
moti,  postulamus,  ut  haec  pernicies,  quae  late  vagatur  et  qua  in- 
cauti  saepe  decipiuntur,  pro  salute  tot  animarum,  quae  pereunt, 
a catholico  grege  per  Vaticanum  Concilium  avertatur;  et  quod  a 
Romanis  Congregationibus  inceptum  est,  a Concilio  perficiatur. 

t Xystus  Cardinalis  Riario  Sforza  Archiep.  Neapolit. 
t loachim  Cardinalis  Pecci  Episcopus  Perusinus. 


4.  Postulatiim  Episcopi  Halicarnassensis  ad  varias 
doctrinas  praesertim  de  Ecclesia  pertinens. 

De  Romano  Pontijice. 

Placeat  Emis  et  Rtnis  Patribus  Concilii  Vaticani  declararc, 
quae  sequuntur: 

1.  Civile  imperium,  quo  Pastor  Apostolicus  Romae  potitur 
ita,  ut  nulli  Principi  humano  subiaceat,  ad  liberam  Ecclesiae  Ca- 
tholicae  administrationem  indispensabile  est,  et  omnibus  iuribus 
fultum;  unde  huius  imperii  laesio,  direptio  aut  immutatio  sine 
sacrilegio  et  latrocinio  fieri  nequit,  et  reum  a communione  Eccle- 
siae excludit. 

2.  Reges  christiani,  non  minus  quam  eorum  subditi  christiani, 
Capiti  Ecclesiae  subduntur  et  obedientiam  debent  in  omnibus  rebus 
conscientiam  moralem  ipsorum  cernentibus,  ergo  etiam  in  exer- 
citio  suae  potestatis. 

Romae  die  8.  lanuarii  1870. 

De  'potestate  ecclesiastica. 

Placeat  Vaticano  Concilio  Oecumenico  declarare,  quae  se- 
quuntur : 

1.  Ecclesia,  ut  societas  perfecta  a Christo  Domino  instituta, 
Gubernium  habet  a potestate  civili  distinctum  et  independens,  nec 
ab  ista  privari  potest  sua  legitima  facultate  existendi,  agendi,  leges 
ferendi , bonaque  temporalia  pro  supernis  finibus  suis  acquirendi, 
possidendi  et  gerendi.  Ecclesiam  autem  possessionibus  suis  spo- 
liare  sacrilegium  est  et  latrocinium,  ordinisque  socialis  eversio, 
atque  maledictionem  divinam  attrahit  sive  guberniis  sive  privatis 
id  committentibus. 

2.  Potestas  ecclesiastica  fidelium  conscientiam  etiam  circa 
rerum  temporalium  usum  obstringere,  et  legum  suarum  violatores 
poenis  etiam  temporalibus  coercere  potest,  absque  delegationo, 
permissione  aut  consensu  potestatis  civilis. 

3.  Ecclesia  iure  divino  talem  clericorum  a foro  civili  immuni- 
tatem  sibi  vindicat,  qualis  ad  munium  ecclesiasticorum  exercitium 
requiritur,  praeprimis  libertatem  a servitio  militari. 

Romae  die  8.  lanuarii  1870. 

De  potestate  saeculari. 

Placeat  Concilio  Vaticano  declararc,  quae  sequuntur; 

1.  Potestas  saecularis  originem  a Deo  habet,  licet  indirecte; 
ita  ut  etiam  a populo  elccti  reges  iure  divino  regnent. 

2.  Leges  civiles  legi  naturali,  divinae  et  ecclesiasticac  non 
contradicant,  sed  conformentur ; secus  invalidao  sunt  nec  conscien- 
tiam obligant. 


3.  Potestas  saecularis  potestati  ecclesiasticac  eiusque  insti- 
tutis  et  legibus  protectionem  et  subsidium  debet. 

4.  Potestas  saecularis  „non  sine  causa  gladium  portat“,  ideo- 
que  ius  et  officium  eius  est,  bonos  tueri,  malos  reprimere  et  punire. 

5.  Poenam  capitalem  in  certa  crimina  graviora,  praesertim 
homicidium,  statuendi  potestas  saecularis  ius  habet  idque  divinum ; 
cuius  exercitium  legale  et  moderatum  ad  bonum  commune  socie- 
tatis  requiritur,  et  ipsorum  reorum  saluti  generaliter  conducit. 

Romae  die  9.  lanuarii  1870. 

De  institutione  iuventutis. 

Placeat  Concilio  Vaticano  declarare,  quae  sequuntur : 

Christianam  iuventutem  educare  ac  instruere  ecclesiastic!  ma- 
glsterii  est;  unde  scholas  christianorum  erigere,  dirigere  et  in- 
spicere,  magistros  deligere,  approbare,  iisque  invigilare,  libros 
scholasticos  examinare,  approbare,  praescribere : ad  episcopate 
officium  et  sacerdotale  ministerium  pertinet,  a quo  solo  familia 
Christiana  in  educandis  et  instituendis  liberis  dependet  et  regitur. 

Romae  die  10.  lanuarii  1870. 

De  sic  dictis  Libertatibus. 

Placeat  Oecumenico  Concilio  Vaticano  sequentia  declarare; 

Libertas  conscientiae  et  cultus,  atque  ius  publicae  manifesta- 
tionis  cogitationum  aut  opinionum  non  habent  locum  nec  valent 
contra  Ecclesiae  Magisterium , quod  conscientiam  obligat , cultum 
sincerum  Dei  determinat , et  omnes  raanifestationes  spirituum 
diiudicat. 

Romae  die  11.  lanuarii  1870. 

De  beneficentia  Christiana. 

Placeat  Concilio  Oecumenico  Vaticano  declarare,  quae  se- 
quuntur; 

Quum  publica  beneficentia,  quae  in  fide  fundatur  et  ex  cha- 
ritate  manat , ab  Ecclesia  inventa  et  exculta  sit , cura  pauperum 
et  miserabilium  res  sacra  et  Ecclesiae  propria  est,  nec  sine  summa 
iniuria  et  nonnisi  in  human!  generis  detrimentum  Ecclesia  impe- 
ditur,  quominus  hanc  curam  libere  agat,  pia  instituta  olim  mani- 
bus  eius  commissa  conservet  et  administret,  atque  nova  fundet. 

Roman  die  11.  lanuarii  1870. 

t Nicolaus,  Episc.  Halicarnassensis. 


5.  Postulata  de  secta  Stevenistarum  seu  de  „parva 
ecclesia 

A.  Postulatim  Archiepiscopi  Mechliniensis. 

Emis  ac  Ruiis  Concilii  Patribus  a SSmo  Dno  ad  examinandas 
Episcoporum  propositiones  deputatis. 

Emi  ac  Rmi  Domini, 

Existunt  hodiedum  adhuc  in  dioecesi  mea  aliquae  personae, 
nuniero  forte  quadringentae,  quae  in  schismate  ab  Ecclesia  ca- 
tholica  eiusque  visibili  in  terris  Capite,  Sumnio  Pontifice,  vivunt, 
utpote  sequaces  et  successores  illorum,  qui  post  Concordatum  anno 
1801.  a P.  M.  Pio  VII.  initum  cum  Gallico  Gubernio  arbitral! 
sunt,  illicitam  esse  communicationem  cum  tunc  constitutis  a S.  Sede 
Episcopis,  aut  cum  sacerdotibus  ab  his  eorumve  successoribus  ad 
paroeciarum  administrationem  missis. 

Secta  haec  Stevenistarum  nomine  apud  Belgas  designari  solet  *, 
ac  per  plures  annos  ab  uno  alterove  sacerdote  paritcr  schisma- 
tico  dirigebatur.  Anno  quidem  1855.,  cum  iam  omni  sacerdote 
carerent,  aliqui  ex  praedictis  per  litteras  ad  S.  Sedem  confuge- 
runt,  ut  a Summo  Pontifice  I'esponsum  acciperent,  quo,  ut  aie- 
bant,  ad  conscientiae  tranquillitatem  uti  possent.  Indulsit  revera 
Sanctissimus  Pater  Pius  IX.  eiusmodi  desiderio , et  rescribere  di- 

' In  Gallia : la  petite  fglise. 


54* 


855 


Acta  et  decreta  SS.  Coiicilii  Vaticani.  Appendix.  §55 


gnatus  est,  re  examinata,  eos  in  miserando  schismate  iacere,  ac  a 
omnino  necesse  esse,  ut  schismate  abiecto  et  eiurato  ad  proprii 
Episcopi  obedientiam  redire  festinent.  Apostolicae  autem  litterae 
illae  hue  usque  omni  salutari  destitutae  fuerunt  etFectu;  imo  ex 
eo  tempore  aliqui  Stevenistarum  maiori  cum  pertinacia  in  schis- 
mate perstiterunt. 

Verumtamen  post  iam  inceptum  Concilium  Vaticanum  per- 
tinacia ilia  imminuta  apparet,  imo  timere  vel  saltern  praevidere 
videntur  condemnationem  quamdam  sui  erroris  ex  coetu  Episco- 
porum  totius  Orbis  prodituram.  Ad  salutem  igitur  illarum  mise- 
rarum  ovium  multum  conduceret,  si  verbis  saltern  aliquibus  Con- 
cilium declararet,  ab  Ecclesia  seiunctos  et  schismaticos  esse  eos 
omnes,  qui  obedire  noluerunt  ordinationibus  Pii  VII,,  atque  Epi- 
scopis  ab  ipso  initio  huius  saeculi  suisque  successoribus  Romanis 
Pontificibus  postea  constitutis,  iisque  ut  veris  ac  legitimis  Eccle- 
siae  pastoribus  non  obtemperant. 

Ea  propter  postulat  infrascriptus,  ut  in  schemate  de  Ecclesia, 
Cap.  XI.  (De  Rom.  Pontificis  primatu)  pagina  22.,  post  haec  verba : 
in  singulas  seorsum  particularium  pastorum  ecclesias,  et  ante  haec : 
aut  etiam  contendnnt  etc.  ‘ inserantur  sequentia  aut  fere  aequi-  b 
valentia : 

aut  sustinent  It.  Pontificem  non  posse,  vi  huius  iurisdictionis , ad 
bonum  religionis  uti  mediis  extraordinariis  (quale  ineunte  hoc  sae- 
culo  XIX.  ad  religionis  cultum  in  GalUis  restaurandum  adhihuit 
P.  M.  Pius  VII.,  plures  Dioeceses  extinguendo  et  novas  erigendo), 
ac  ideo  huiusmodi  ordinationibus  obtemperare  nolentes,  Sanctae 
Sedi  et  constitutis  ab  Ea  legitimis  Episcopis  obedientiam  detrec- 
iantes,  a vera  Christi  Ecclesia  seiuncti,  in  schismate  versantur. 

Romae  25.  Februarii  1870. 

t Victor  Aug.  Archiep.  Mechlin. 

B.  Postulatum  Episcopi  Lucionensis. 

Etni  ac  RiBi  Patres, 

Episcoporum  quorundam  obstinata  renuentia  suis  Sedibus  ce- 
dendi,  post  publicationem  Litterarum  Apostolicarum  Tam  multa, 
diei  XV,  Mensis  Augusti,  anni  1801.,  conclusionem  Concordat!  c 
spectantium,  quod  inierat  S.  S.  Pius  PP.  VII.  cum  Napoleone, 
primo  Consule  Callicae  Reipublicae,  ortum  dedit  cuidam  Schis- 
mati,  cuius  fautores  et  sectatores  in  Gallia  Dissidentes,  aut  etiam 
parvae  Ecclesiae  membra,  vocantur. 

Sat  altis  radicibus  inhaeret  illud  Schisma  in  Veteri  Vendea 
militari,  quae  sub  finem  XVIII.  saeculi  pugnarum  heroismo  prae- 
stantissimo  notabilium  sedem  se  dedit,  pro  Religionis  Regiique 
Regiminis  defensione. 

Dioecesis  mea  Lucionensis,  cuius  intra  limites  pars  est  aliqua 
huiusce  regionis  nobilitate  insignis,  Christianorum  heroum  san- 
guine effuso  illustratae,  Schismate  Dissidentium  fuit  infecta  qui- 
busdam  in  Parochiis.  Generatim  illi  Dissidentes  sunt  Cluistiani 
austeritate  vitae  morumque  integritate  omnino  commendati : at  ex 
ecclesiis  exules  vivunt,  diebus  Dominicis  et  Festivis  ad  orationem 
se  conferunt  in  domes  privatas,  ubi  adunantur  praesidente  per- 
sona laica , sive  viro  sive  muliere , quae  etiam  Dissidentium  in- 
fantes baptizat,  imo  coniugum  pro  contrahendis  matrimoniis  con- 
sensum  recipit, 

Praedecessorum  meorum  vestigiis  inhaerens,  nullum  ex  iis,  ^ 
quae  mihi  suppetunt  mediis,  ad  eos  misere  devios  in  aulam  divini 
Pastoris  reducendos  adhibere  praetermisi:  et  quolibet  anno,  oc- 
casione  praesertim  Visitationum  Pastoralium,  quidam  Dissidentes, 
cum  magno  meo  solatio,  ad  unitatem  Catholicam  revertuntur. 

Quibusdam  in  Dioecesibus  Dissidentium  Secta,  id  est  Parva 
Ecclesia  ut  vocant,  Excommunicationis  publicatione  fuit  profligata : 
non  ita  in  Dioecesi  Lucionensi,  ubi  semper  cum  Dissidentibus  illis 
actum  est  indulgentia  quadam  et  mansuetudine : hanc  ob  causani 
necessaria  mansuetudo,  quod  huius  Schismatis  occasio  in  Vendea 
intricetur  elemento  quodam  politico,  quod  quidem  innititur  dispo- 
sitione  ingenita,  a patribus  scilicet  suis  accepta,  in  favorem  regiae 
legitimitatis.  Tota  Vendea  perpetuo  in  praxi  protestata  est  contra 
quasdam  Concordati  ordinationes , ex  eo,  quod  illae  ordinationes 
coaevae  sint  regiminis  politic!,  quod  aegre  illius  regionis  incolae 
admittunt.  Sic  Festa  a Concordato  suppressa  in  Vendea  cele- 
brantur,  operum  servilium  abstinentia,  maiori  etiam  fidelitate  quam 


‘ V.  haec  verba  supra  pag.  572.  lin.  2. 


ipsae  Dominicae,  et  quidem  non  solum  a fidelibus  Christianis,  sed 
ab  iis  etiam,  qui  Religionis  iugum  caeteroquin  reiiciunt. 

Meridianae  Galliae,  speciatimque  Lugduni  Urbis  Dissidentes 
Schismatis  sui  rationes  mere  religiosas  atferre  videntur.  Verum- 
tamen quae  S.  Concilium  Vaticanum  media  iudicabit  opportune 
adhibenda  aut  praescribenda  ad  procurandam  illorum  conver- 
sionem  et  regressum  in  Ovile  lesu  Christi,  Dissidentibus  etiam 
Vendeae  erunt  acceptabilia , cum  omnes  nunc  temporis  oculos  ad 
Eminentissimos  Patres  Concilii  Oecumenici  elevent,  verba  vitae 
postulantes,  summoque  desiderio  exspectantes. 

Mihi  opportunum  visum  est  huic  supplici  libello  adiungere: 

1.  Duo  scripta  ab  oratoribus  Dissidentibus  typis  mandata, 
quorum  tituli  sunt: 

Canonicae  et  reverentissimae  expostulationes  (1803). 

Reverentissima  Commentatio  etc.  (1869). 

2.  Quasdam  observationes  criticas  circa  haec  duo  scripta. 
Cum  maxima  reverentia  vestrum  me  fateor 

Eminentissimi  et  reverendissimi  Patres, 

Romae  19.  Februarii  1870. 

Observantissimum  et  humillimum  Servum 
t Carolus  Colet,  Ep.  Lucionensis. 

OBSERVATIONES  CRITICAE 

super  duobus  scriptis  ad  quaestionem  Dissidentium  post  Concordatum 
Galliae  spectantibus,  quorum  tituli  sunt: 

Canonicae  et  reverentissimae  expostulationes  (1803). 

Reverentissima  Commentatio  etc.  (1869). 

1.  Ad  hanc  quaestionem  rite  discutiendam  fatendum  est,  quod 
Episcopi,  de  quibus  agitur,  non  fuerunt  vituperandi  propter  ex- 
postulationes  ab  ipsis  ad  Summum  Pontificem  directas.  Verba 
Benedicti  XIV.  et  Pii  VI.  in  pagina  12.  Canon,  et  rev.  expost. 
id  dare  probant. 

2.  Procul  dubio  argumenta  non  levis  moment!  afterebant 
ipsidem  Episcopi  in  suis  expostulationibus,  sive  intendatur  quaestio 
in  se  (pag.  40,  53 — 55);  sive  respiciantur  abusus  ex  parte  Gu- 
bernii  Galliarum  grassantes  (v.  g.  art.  organ.)-,  sive  attendatur 
ad  prohibitionem  exigendi  retractationem  ab  iis,  qui  fuerunt  in- 
trust (pag.  90 — 95) ; ad  nominationem  Episcoporum  et  Parochorum 
intrusorum,  qui  se  retractare  nolebant  (pag.  72 — 90,  98 — 104, 
107  etc.). 

3.  Sed  plurimae  citationes  e iure  Canonico  Pontificio  etc.  non 
spectant  ad  quaestionem  de  qua  agebatur.  (Vid.  p.  4.  5.  40.  56. 
57.  58).  Sese  referunt  istae  citationes  ad  casus,  in  quibus  Summi 
Pontificis  auctoritas  minime  intervenerat.  Sic  exemplum  Arsacii 
in  Reverentissima  commentatione , pag,  11.  Non  sic  in  concordato 
anni  1801. 

4.  Inamovibilitatem  Episcoporum  late  probant  expostulationes 
(pag.  47.  48.  53 — 55).  At  non  agebatur  de  hac  quaestione  in  se. 
Agebatur  de  casu  summae  necessitatis,  in  qua  certe  Summus  Pon- 
tifex  poterat,  saltern  lamquam  interpres  iuris  divini,  providere  sa- 
luti  totius  Galliae,  quae  iam  a decern  annis  schismate  horren- 
dissimo  vexabatur. 

Et  vere  comparatio  coniugii  spiritualis  Episcoporum  cum  con- 
iugio  corporali  sponsorum  (pag.  54.  n.  2.)  non  debet  in  omnibus 
urgeri,  siquidem  coniugii  corporalis  sponsorum  nequit  indissolu- 
bilitas  etiam  ex  libero  consensu  labefactari. 

5.  Episcopi  in  suis  expostulationibus  (pag.  32.  34.  36.)  oppo- 
nunt  agendi  rationem  Pii  VI,  cum  agendi  ratione  Pii  VII.  At 
nihil  probat  ista  oppositio,  cum  circumstantiae  fuerint  valde  di- 
versae.  Iam  ab  annis  decern,  sicut  prius  dictum  est,  schisma 
Gallias  vastabat,  et  si  Pius  VII.  occasionem  sibi  oblatam  nactus 
non  fuisset,  forsan  illud  schisma  etiam  nunc  Galliam  opprimeret. 

6.  Expostulationes  semper  supponunt  (P.  10 — 12.  15.  16.), 
Pium  VII.  poena  mulctare  veteres  Episcopos  Dioeceseon.  Sed 
minime  agitur  de  poena  mfiicta.  Imo  Pius  VII.  (Litt.  Tam  multa 
15.  Aug.  1801.)  eos  paterne  obtestatur,  ut  cessionem  faciant  se- 
dium  suarum,  et  agit  ex  auctoritate  apostolica  tantummodo  in 
casu  necessitatis  extremae.  (Expostulat.  p.  8). 

7.  Innuunt  expostulationum  auctores  (pag.  58,  106.  108.), 
Episcopos  a Pio  VII.  institutes  esse  quasi  intrusos,  sed  id  minime 
affirmant. 


857 


Postiilata  de  „parva  ecclesia‘‘  — de  scholis  mixtis. 


858 


Et  certe  constabat  eos,  saltern  ut  delegatos  a Stmmo  Pon- 
tifice,  validam  exercere  iurisdictionem.  Ipsi  expostulationum  auc- 
tores  summam  Successoris  B.  Petri  auctoritatem  in  tota  Eccle- 
sia  profitentur. 

8.  Epistolae  quorumdam  Episcoporuni  hisce  expostulationibus 
posteriores  eo  usque  devenerunt,  ut  liaberent  quasi  intrusos  eos, 
qui  iurisdictionem  a Summo  Pontifice  receperant.  (Reverentissima 
comment atio , pag.  11.  13.  19.  21.  23.)  Hie  est  error  fundamen- 
talis  Dissidentium. 

Porro , intrusi  esse  non  possunt  ii , quibus  Summus  Pontifex 
confer!  iui’isdictionem.  Concesso  etiam,  quod  veteribus  Episcopis 
iiirisdictio  mansisset  integra  (et  hoc  valde  dubium  est  ex  verbis 
Pii  VII.,  Litt.  Tam  multa)^  instituti  a Pio  VII.  Episcopi  ad  minus 
erant  delegati  S.  Sedis. 

Obiicitur  revera  illos,  aut  saltern  quosdam  ex  ipsis  fuisse  no- 
torie  schismaticos , et  perseverantes  in  suo  schismate , ideoque 
nullam  fuisse  pro  eis  iurisdictionis  collationem.  At  1.  Clausula 
absolutionis , quae  ordinarie  in  Litteris  Pontificiis  adiungitur,  va- 
lidat  collationem  (Homo  apost.  S.  Lig.  tr.  19.  n.  19.  not.  5); 

2.  licet  nulla  in  se  esset  collatio,  adest  titulus  color atus,  qui  cum  b 
errore  communi  sufficit  (Homo  apost.  tr.  16.  n.  90). 

9.  Plurimae  citationes  allatae  in  expostulationibus  sufficerent 
ad  tollendum  schisma.  — Praesertim  verba  S.  Hieron.  p.  5 ; S.  Aug. 
p.  64.  et  98;  S.  Cypriani  p.  98. 

10.  Ipse  D.  de  Themicus  nunc  diceret  Dissidentibus  obtempe- 
randi  obligationem , siquidem  ad  auctoritatem  Summi  Pontificis  et 
Episcoporum  Orihodoxorum  Mundi  Catholici  in  suis  ultimis  litteris 
totum  GaUiae  Ecclesiae  negotium  transtulit.  {Reverentissima  com- 
mentatio,  pag.  25). 

11.  Supponendo  etiam,  quod  veteres  Episcopi  suam  servave- 
rint  iurisdictionem,  Episcopi  de  novo  a Summo  Pontifice  instituti, 
post  eorum  mortem,  omnis  generis  iurisdictionem  habebant.  Qui 
ergo  recusabant  auctoritatem  et  iurisdictionem  agnoscere  eorum, 
qui  vetus  suum  schisma  non  retractaverant,  (non  obstante  titulo 
saltern  colorato,)  nullam  rationem  habebant  reiiciendi  eos,  qui  fue- 
runt  instituti  post  vetei’um  schismaticorum  mortem. 

12.  Et  sane  in  Concilio  Vaticano  dare  perspicitur  Episcopos 
totius  Ecclesiae  cum  Episcopis  GaUiae  communicare,  et  plenam 
esse  communionem  Episcoporum  GaUiae  cum  Summo  Pontifice  et  c 
tota  Ecclesia  catliolica. 

Unde  cum  error  Dissidentium  nulla  tergiversatione  dissimulari 
possit,  sperandum  est,  quod  quaedam  benevola  verba  a sacro  Con- 
cilio Vaticano  prolata  reducent  illos  ad  unitatem  catholicam. 

Romae  die  19.  Februarii  1870. 

t Carolus  Ep.  Lucionensis. 


6.  Postulatum: 

De  scholis  mixtis  earumque  corruptela  in  Alemannica  Helvetiae 
parte  ad  schema  „De  Ecclesia“  brevis  relatio. 

Emi  et  Rmi  Patres, 

Illustres  auctores  schematis  de  Ecclesia,  ubi  de  relatione  Ec- 
clesiae ad  publicam  hominum  societatem  agebant,  scholas  etiam 
pertractarunt  sive  inferiores  sive  superiores,  quae  utique  utramque  d 
societatem  ecclesiasticam  et  civilem  aeque  respiciunt.  Merito  Ec- 
clesiae in  iis  ius  vindicator  providendi  religiosae  institutioni  et 
educationi  Catholicae  iuventutis.  Quaestionem  de  scholis  rem 
gravissimam  innuere,  ipsi  Religionis  hostes  nota  ea  sententia  con- 
fitentur : cuius  sunt  scholae,  illius  sunt  tempora  futura.  Hominum 
namque  generationes  tales  erunt,  quales  efformatae  fuerint  in 
scholis,  vel  in  fide  moribusque  religiose  excultae,  vel  ad  impietatem 
morumque  corruptelam  depravatae.  Ea  ratione  Religionis  hostes 
ubique  terrarum  communi  consilio  in  id  connituntur,  ut  Ecclesiae 
auctoritatem  et  vim  moderatricem  a scholis  arceant  easque  soli 
et  pleno  saecularis  auctoritatis  arbitrio  vel  potius  corruptionis  genio 
subiiciant.  Unde  factum  est,  ut  iidem  hostes  in  acerrimo  bello, 
quod  contra  rem  Catholicam  iugiter  gerunt,  scholas  quasi  tot 
propugnacula  constituant,  quae  Ecclesiae  debellandae  obiiciunt, 
quatenus  iam  in  puerorum  adolescentiumque  mente  ideoque  in 
generatione  ventura  pietatem  et  fidem  Catholicam  radicitus  exstir- 
pent.  Sollicite  igitur  pervigilandum  est,  ut  Catholica  iuventus  in 
scholis  vera  fide  et  sanctis  moribus  rite  instituatur,  prout  in  sche- 


a mate  satis  diserte  exponitur.  Sed  nil  in  eo  dictum  est  de  scholis 
mixtis,  quae,  licet  sicut  quaedam  pestis  puerorum  mentes  vel  im- 
pietatis  vel  inditferentismi  veneno  inficiant,  ubique  locorum  passim 
eriguntur  et  catervatim  a Catholica  iuventute  frequentantur.  Expedit 
igitur,  ut  malum  describam  atque  aliqua  remedia  medendi  assignem. 
De  scholis  mixtis  loquor  in  Alemannica  Helvetiae  parte  erectis. 

1.  De  scholis  parochialibus  sive  primariis. 

Erant  quondam  et  plerumque  adhuedum  sujit  incolis  Catho- 
licis  propriae  scholae  Catholicae  a Catholicis  fundatoribus  con- 
ditae  congimisque  fundis  provisae  et  cum  Ecclesiis  parochialibus 
intimo  nexu  coniunctae,  ita  ut  socio  auxilio  Ecclesia  scholam  pa- 
rochialem  et  sua  vice  schola  parochialis  Ecclesiam  et  Catholicam 
religionem  in  quaque  communitate  sartam  tectam  servaret.  Sed 
in  permultis  regionum  partibus , ubi  Protestantes  et  falsi  nominis 
Cathofici  maioritatem  votantium  constituunt,  impii  novatores  illud 
unionis  vinculum,  qua  Ecclesia  et  schola  parochialis  invicem  iunctae 
erant , diruperunt  et  scholis  Catholicis  suppressis  parvulos  Catho- 
licos  una  cum  fundis  Catholicis  Protestantium  scholis,  ideoque  in- 
structioni  magistri  alicuius  Zwingliani  et  Lutherani  vel  omnino 
increduli  vi  latae  legis  adscripserunt.  Magnus  proinde  fletus  et 
ploratus  parentum  et  parvulorum  Catholicorum , sed  incassum. 
Coguntur  parentes  Catholici  per  mulctam  et  poenam  mittere  in- 
fantes suos  ad  scholas  acatholicas,  quas  mixtas  falso  nuncupant, 
cum  vere  sint  scholae  Protestanticae  vel  nullius  fidei.  In  eius- 
modi  scholis  parvuli  Catholici  magistro  Zwingliano  instruendi  com- 
mittuntur , qui  eis  coram , data  sibi  occasione , fidei  Catholicae 
veritatem,  cultum  divinum,  leges,  consuetudines , ss.  sacramenta, 
caeremonias  Catholicae  Ecclesiae  obtrectare,  deridere  et  ditfamare 
non  praetermittit , ut  parvulorum  mentes  falsis  doctrinis  inficiat; 
et  ecquid  iniquitatis  semina,  quae  spargit,  ad  frugem  iniquitatis  ac- 
crescere  debent?  Ut  iniqui  illi  legislatures  Acatholicis  [1.  Catholicis] 
civibus  facilius  suaderent,  scholas  has  mixtas  sive  acatholicas  reli- 
gioni  parvulorum  Catholicorum  nil  detriment!  esse  adlaturas,  primum 
Catholicae  doctrinae  instructionem  a parochis  tradendam  in  scholis 
primariis  admittebant,  sed  brevi  etiam  earn  Religionis  instructionem 
e scholis  eliminarunt,  ita  ut  Catholici  parvuli  in  scholis  omnimodo 
arbitrio  et  seduction!  ludimagistri  Protestantici  prorsus  relicti, 
summum  periculum  perversionis  et  defectionis  a fide  Catholica 
subeant  necesse  sit.  Etenim  quodcumque  ipsis  a parocho  propi’io 
in  Ecclesia  parochial!  verum  ac  divinum  docetur,  a ludimagistro 
in  scholis  falsum  et  humanae  inventionis  figmentum  declarator, 
et  quodcumque  eis  sancte  tenendum  et  pie  servandum  in  paro- 
chial! Ecclesia  commendatur,  in  schola  mixta  veluti  res  vilis  et 
superstitiosa  consuetudo  calumniator.  Sed  eiusmodi  scholae  non 
solum  in  ludimagistro,  verum  etiam  in  libris  elementariis,  in  spi- 
ritual! aura,  quae  in  iis  viget,  in  doctrinis  alloquiisque , quae  fe- 
runtur,  nonnisi  negationem  et  odium  in  religionem  et  Ecclesiam 
Catholicam  redoleant  necesse  est. 

2.  Quod  vero  dictum  est  de  scholis  mixtis  inferioribus,  id  de 
scholis  mixtis  mediis  sive  civilibus,  uti  nuncupantur,  maiori  adhuc 
ratione  valet,  in  quibus  pueri  provectioris  aetatis  in  disciplinis, 
quae  ad  statum  civilem  spectant,  erudiuntur.  Idem  in  iis  pro  iu- 
ventute perversionis  periculum,  idem  ordo  dissolutus  et  [injgenium 
plerumque  impium.  Termini  finesque  locorum  et  communitatum 
iamdudura  sublati  fuere,  quibus  Catholici  quondam  a Protestan- 
tibus  seiuncti  degebant:  nam  apud  nos  fere  in  omnibus  civita- 
tibus,  oppidis,  vicis  et  communitatibus  Catholici  mixti  cum  Aca- 
thoUcis  omnimodo  commorantur  et  quotidianae  vitae  commercio 
et  conversatione  invicem  cohaerent.  Unde  saepissime  fiat  oportet, 
ut  crescente  in  dies  eorum  numero  Acatholici  communicationem  in 
scholis  cum  Catholicis  impensissime  quaerant,  et  Catholici  cives 
vel  fraude  Protestantium  vel  propria  animi  levitate  et  pravis 
doctrinis  occaecati,  saepenumero  pactum  cum  Acatholicis  ineant 
de  commutanda  schola  hucusque  pure  Catholica  in  scholam  mix- 
tam,  quae  postmodum  etiam  Acatholicorum  pueris  instruendis  in- 
servit  et  plane  neque  Catholica  neque  mixta,  sed  protestantica 
est,  vel  potius  omnis  religionis  positivae  prorsus  expers.  Brevi 
namque  tabs  schola  in  mixtam  comnuitata  in  potestatem  raodera- 
tricem  acatholicae  partis  transit,  velut  tristis  experientia  docet. 
Unde  fit,  ut  quod  maioros  Catholici  pro  tuenda  educatione  Catho- 
lica adolescentium  pie  fundaverunt,  filii  degeneres  hostibus  Reli- 
gionis  tradere  non  erubescant,  qui  de  sua  parte  rem  perfidia  tra- 
(litam  in  corruptionem  Catholicae  iuventutis  pervertunt. 

3.  Scholae  Catholicae  etiam  superiores  sive  Collegia  et  Gym- 
nasia in  Gymnasia  mixta  iniquis  legibus  vel  pactis  commutantur. 
Et  tristissimum  eiusmodi  commutationis  oxemj)lum  ox  mea  dioe- 


859 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


860 


cesi  S.  Gallensi  expono,  quo  uno  cetera  exempla  omnia  dignosci  a 
poterunt.  Exstitit  pro  Catholicis  incolis  in  S.  Gallo  iam  decern 
abhinc  ante  annos  Collegium  sive  Lyceum  Catholicae  fundationis 
satis  splendidum,  Catholicae  Religioni,  scientiis  et  artibus  dicatum 
et  a trecentis  amplius  adolescentibus  Catholicis  frequentatum. 
Opes  et  fuiidos  huiusce  Collegii  quondam  suppeditabat  ditissima 
haereditas  monasterii  s.  Galli  iniuria  temporis  anno  1805.  extincti. 
Postquam  populus  Catholicus  una  cum  celeberrimo  hoc  monasterio 
scholam  eidem  iunctam  amiserat,  in  eius  locum  pro  Catholicis  in 
aedibus  amplissimi  Coenobii  novum  subvectum  [1.  suffectum]  fuit 
Collegium,  magnisque  fundis  ditatum.  Floruit  schola  haec  San- 
gallensis  recentior  usque  ad  annum  1856. , quo  tandem  iniquo  et 
violento  actu  suppressa  et  in  mixtam  conversa  fuit.  Nam  tempore 
nostro  nec  fundationes  nec  iuris  tituli  et  documenta  contra  novum 
ius  violentiae  et  iniquae  maioritatis  amphus  valent.  In  consilio 
Cantonali  maiori  votantium  numero  Collegium  illud  Catholicae 
fundationis  fuit  suppressum,  Catholico  populo  subreptum,  in  Col- 
legium mixtum  commutatum,  vel  ut  clarius  dicam  parti  Prote- 
stantium  traditum.  Non  defuere  monitiones  Episcopi  universique 
Cleri,  nec  petitiones  Catholicorum , eorumque  lamenta  ad  aucto-  b 
ritatem  legislatoriam  directa,  quominus  iniquum  hoc  facinus  com- 
mitterent,  sed  non  obstante  solemni  Catholicorum  protestatione 
iniquum  Decretum  coeptum  fuit  et  executioni  commissum.  Ad 
ohtegendum  malae  machinationis  finem  fraudulenti  novatores  fin- 
gebant  et  etiamnunc  asserere  solent,  scientiam  proprie  dictam  nec 
Catholicam  nec  Protestantem  esse,  sed  utraque  fidei  hac  profes- 
sione  superiorem:  mathesim  et  linguarum  studium  pro  Catholicis 
et  Protestantibus  sibi  similem  et  parem,  atque  factorum  in  historia 
narrationem  utrique  parti  esse  eandem,  ideoque  sufficere,  ut  non- 
nisi  religionis  doctrina  discipulis  pro  separata  eorum  fidei  profes- 
sione  seorsim  et  seiunctim  tradatur.  Sed  quid  de  eiusmodi  cavilla- 
tionibus  iudicandum,  facile  dignoscitur.  Omnes  namque  experientia 
cdocti  sumus,  omnem  scientiam,  quaecumque  sit,  ab  hominibus 
erronea  doctrina  semel  iufectis  ad  expugnandas  fidei  Catholicae 
veritates  perverti  posse,  ac  saepissime  in  manifestam  iuvenum  di- 
scipulorum  perniciem  reapse  perverti.  Novimus  dein,  quanta  pe- 
stis  sph’itualis  vel  ab  historiae  disciplina  in  mentes  hominum 
dimanet,  ubi  fraude,  dole,  mendacio  historiographorum  violata 
fuerit.  Tunc  etenim  non  admirabilem  temporum  ordinationem,  c 
quam  divina  providentia  in  Christo,  quasi  in  Centro  saeculoruni, 
disposuit,  enuntiabit  historia,  sed  confusam  impiamque  rerum  fa- 
ctorumque  congeriem  providi  Dei  moderamiiiis  prorsus  expertem ; 
non  luculentissima  Ecclesiae  Catholicae  lumina  et  merita,  sed 
fictam  a nequissimis  auctoribus  ignominiara  eius  et  obtrectationem 
manifestabit.  Catholici  iuvenes  eiusmodi  detractiones  contra  reli- 
gionem  et  Ecclesiam  catholicam  proiectas  levi  mente  suscipiunt, 
a magistris  acatholicis  in  re  litteraria  edocentur,  in  communione 
quotidiana  cum  pueris  acatholicis  conversantur , aerem  vel  impie- 
tate  vel  erroribus  corruptum  jugiter  respirant  atque  sub  continue 
adiunctorum  horum  influxu  fieri  necesse  est,  ut  sensim  in  fide 
Catholica  tepescant,  errores  pedetentim  suscipiant,  indiffercntismo, 
quinimo  impietati  et  morum  etiam  corruptelae  succumbant.  Et 
hoc  tristissimum  praesagium,  proh  dolor!  verus  rerum  eventus 
affirmat.  Exactis  namque  in  Collegio  mixto  aliquot  annis  ado- 
lescentes,  rare  plerumque  exemplo  excepto,  fidem  Catholicam  et 
pietatem  amittunt,  pereuntque  pro  Catholica  Ecclesia,  pro  propria 
suae  vitae  sospitate  et,  nisi  gratia  postmodum  subvenerit,  pro  sa- 
lute aeterna.  De  filiis  s.  matri  Ecclesiae  quondam  impense  ad-  d 
dictis  brevi  facti  sunt  infestissimi  hostes,  quam  honoribus  et  mu- 
neribus  mundi  semel  aucti,  quomodocumque  potuerint,  acerrime 
expugnant.  Ita  crescat  oportet  hostium  numerus  in  propria  Ec- 
desiae  Catholicae  domo  et  fiant  infestissimi  hostes  ipsi  domestici 
eius.  Sed  malum  hoc  gravissimum  in  dies  augetur  in  generatio- 
nibus  futuris  atque  Ecclesiae  exinde  parantur  funestissima  fata, 
cum  impia  temporum  horum  potestas  per  scholas  mixtas  earn  quasi 
in  radice  et  seminario  fidelium  perturhare  et  extirpare  conetur. 

Et  hie  est  questus  mens  gemebundus,  haec  lamentatio  mea  ama- 
rissima  de  scholis  mixtis,  quain  vobis,  Efhi  ac  Rthi  PP.,  ad  adiu- 
vandum  me  refero:  gravissiina  mala  video,  nec  mederi  valeo, 
cum  eiusmodi  scholae  statutis  cioilis  nostrae  Constitiitionis  inni- 
tantur;  (luam  mutare  vires  milii  desuut. 

1 1.  Habita  ratione  tot  tantorumque  malorum,  quae  in  animas, 
in  Ecclesiam  et  Catholicam  societatem  ex  scholis  mixtis  redun- 
dant, S.  Concilium  Vaticanum  silentio  praeterire  eas  non  potest, 
sed  remedia  certa  contra  eas  statuere  debet.  Imprimis,  prout 
opinor,  summi  sui  muneris  et  officii  erit  solemni  suo  consultu 


1.  Scholas  mixtas  cuiuscumque  generis  ac  ordinis  reprobare, 

2.  Episcopos,  parochos  et  parentes  serio  adhortari,  utpote 
Episcopos,  ut  pro  posse  suo  contra  eiusmodi  scholas  militent,  pa- 
rochos, ut  Christianam  iuventutem  ab  eis  arcere  studeant,  pa- 
rentes, ne  pueros  suos  eiusmodi  scholis  unquam  committant, 

3.  Magistratus  civiles  admonere,  ut  scholas  Catholicae  funda- 
tionis earumque  facultates  Catholicis  iniqua  vi  et  lege  suhtractas 
restituant,  liberamque  puerorum  instructionem  ipsis  concedant,  quam 
paterna  utique  potestas  iure  exigere  potest. 

Haec  sanae  doctrinae  iurisque  principia,  siquidem  ad  tempus 
abs  viris  iniquae  violentiae  non  respiciuntur , tempore,  quod  ad- 
veniet,  forsan  praevalebunt,  nisi  interim  terrarum  orbis  prius  merit 
atque  appropinquaverit  ventura  ira! 

Summo  et  perenni  cultu 

Romae  Idibus  April.  1870. 

t Carolus  loannes  Greith  Ep.  Sangallensis. 


7.  Postulatum  de  Socialismo. 

Sacro  Concilio  Oecumenico  Vaticano. 

Inter  gravissima  huius  aetatis  mala  eminet  Socialismus.  Impii 
et  a Christiana  veritate  abhorrentes  errores,  qui  amplissimis  modis 
inter  homines  quotidiana  manuum  suarum  industria  victitantes 
sparguntur,  tarn  christianam  fidem  in  pauperum  operariorum  men- 
tibus  extinguere,  quam  universam  societatem  rectumque  socialem 
ordinera  subvertere  minantur. 

Necesse  ergo  prorsus  videtur,  ut  Oecumenica  haec  Synodus 
exsecrandis  eiusmodi  erroribus  catholicam  veritatem  et  raoralis 
doctrinae  iustitiam  sanctitatemque  opponat;  ut  divites  et  proceres 
doceat  officia,  quibus  erga  pauperes,  operarios  famulosquc  ad- 
stringuntur;  et  vicissim,  quae  sint  istorum  officia  erga  patronos, 
eosque  quibus  manuum  operam  praestant.  Negari  enim  nequit, 
divitiarum  praesertim  ciipiditatem  et  abusum , operariorumque 
neglectum,  inhumanamque  in  eos  duritiem,  qua  quintum  et  septi- 
mum  divinae  legis  praeceptum  latente  quodam  modo  saepissime 
violatur,  Socialismi  errores  conatusque  plurimum  fovere. 

Omnes  etiam  bonae  voluntatis  homines  ab  Oecumenica  Synodo 
exspectant,  vehementerque  desiderant,  ut  recta  et  sancta  socialis 
ordinis  principia  praedicet  et  tueatur;  et  religiosi  praesertim  ope- 
rarii  ad  piam  matrem  Ecclesiam  oculos  manusque  levant,  ut  chri- 
stianae  caritatis  et  iustitiae  leges  in  omnium  mentibus  resuscitet, 
et  in  societate  restituat. 

Quum  vero  in  indice  schematum,  quae  a theologis  et  eccle- 
siastici  iuris  consultis  praeparata  fuerunt,  nullum  reperiatur,  quod 
de  illis  principiis , veritatibus , mutuisque  officiis  agat , hinc  sub- 
script! Patres  humillime  instanterque  petunt,  ut  in  hoc  Sacro 
Oecumenico  Concilio  gravissima  ista  et  necessaria  res  opportune 
proponatur. 

Romae  die  11.  Martii  1870. 

Iluic  postulationi  subscripserunt  8 Concilii  Patres. 


8.  Postulatio  exhibita  a nonnullis  Episcopis  ritus 
Maronitici  et  ritus  Chaldaici. 

Beatissime  Pater, 

Clarissime  notum  est  insigni  Tuae  sapientiae  , quantum  diffi- 
cillimis  hisce  temporibus  undequaque  minuatur  tranquillitas  pu- 
blica  totius  mundi,  et  divina  praecepta,  in  quibus  dependet  feli- 
citas  human!  generis  praesenti  saeculo  et  future,  et  speciatim 
praecepta  secundae  tabulae  Decalogi  spreta  sint,  et  ipsa  gentium 
iura  pedibus  conculcata;  et  ideo  videmus  permaximum  periculum 
circumdare  vitam , bona  ac  iura  uniuscuiusque  hominis , nemine 
excepto;  ac  proptcrea  malum  praevaluit  bono,  et  teuebrae  de- 
pellunt  lucem.  Cum  autem  unusquisque  summopere  optet  sui 
liberationem  ab  his  imminentibus  aerumnis,  et  cum  non  inveniatur 
auctoritas  non  impedita,  quae  medeatur  morbo  isti  pestifero,  nisi 
Persona  Tuae  Sanctitatis,  ideo  ausi  sumus  ofFerre  pedibus  Tuae 
Sanctitatis  hoc  humillimum  postulatum,  adstante  hoc  Sacro- 
sancto  Concilio  oecumenico  Vaticano,  congregate  in  Spiritu  Sancto 


861 


Postulata  de  scholis  mixt.  — de  Socialismo  — Epp.  rit.  Maron. 


de  re  militari. 


862 


a suprema  Tua  AuCtoritate:  et  enixe  deprecamur  sollicitudinem  a 
Tuam  Apostolicam,  ut  in  ipso  eleves  Magni  Pastoris  vocem  contra 
ista  mala  innumerabilia,  quae  nostro  saeculo  vocantur  progressus 
et  cogitandi  libertas,  sperantes,  Te  correcturum  ista  insana  deliria, 
quae  ducunt  ad  veram  servitutem  et  perennem  infelicitatem , aut 
ad  minus  ilia  redigere  inter  limites  ferreos,  ut  non  possint  iterum 
praetergredi  confines,  ne  amplius  mundus  immergatur  in  abysso 
scelerum  et  iniquitatum ; in  ultimo  certe  omnipotentia  coelestis 
iudicis  corriget  omnia , sua  iustitia  vindicatrice , quoniam  ipse  est 
omnipotens  vindex,  et  omnibus  sapientissime  medebitur. 

Homines  vero  corde  recti,  et  amatores  veri  boni  baud  pos- 
sunt  expectare  aliquam  meliorationem  status  calamitosi  hodierni 
mundi  ab  alia  auctoritate,  quantum  hoc  possunt  expectare  a Su- 
prema Tua  Auctoritate,  quae  certo  plures  babet  auscultatores 
obtemperantes  aliis  quibuscumque  auctoritatibus , qui  non  solum 
audiunt,  sed  etiam  faciunt  alios  audire,  et  adiuvant,  ut  bonum 
praestet  male,  et  ita  aliae  auctoritates  audientes  vocem  Tuam 
elevabunt  ipsae  etiam  voces  suas  contra  horum  auctores  malorum, 
qui  perturbant  subditos  et  ipsasmet  auctoritates.  Certe,  Beatis- 
sime  Pater,  nemo  detrectat  audire  sana  verba  inducentia  homines  6 
ad  verum  suum  stabile  bonum,  et  correctio  optima  fundata  est  in 
iure  gentium  ad  rite  componenda  mutua  societatis  iura;  propterea 
neminem  rationabiliter  posse  conqueri,  dum  detur  illi  ius  suum, 
ac  praesertim  cum  illo  summopere  indigeat. 

Iterum  atque  iterum,  Beatissime  Pater,  Te  deprecamur,  ut 
dames,  et  ne  cesses,  quasi  tuba  exalta  vocem  tuam,  et  annuncia 
huic  saeculo  scelera  sua,  et  populo  perverse  peccata  sua,  quoniam 
Te  constitui  Vigilatorem  aeternae  hominum  salutis,  et  deprecamur 
Deum  0.  M.,  ut  dextera  sua  omnipotenti  Te  perenniter  conservet 
et  adiuvet. 

Romae  20.  Februarii  1870, 

Htiic  postidationi  suhscripserunt  5 ConcilU  Patres. 


9.  Postulata  de  re  militari  et  bello,  ^ 

A.  Postulata  a pluribus  Episcopis  Sanctissimo  Domino  Ncstro 
Pio  Papae  IX.  et  Sacrosancfo  ConcUio  Vaticano  reverenter 
proposita. 

Intoleranda  prorsus  facta  est  praesens  mundi  conditio  propter 
exercitus  adeo  ingentes,  perpetuos  ac  sorte  conscriptos.  Sumptibus 
gravati  gemunt  populi.  Impietatis  spiritus,  legumque  in  rebus, 
ut  aiunt,  internationalihus  oblivio  faciliorem  omnino  viani  aperiunt 
bellis  inchoandis  illegalibus  et  iniustis,  seu  potius  horrendis  cae- 
dibus  longe  lateque  grassantibus. 

Hinc  imminuta  pauperum  subsidia,  fractaque  commercii  ratio, 
bine  humana  conscientia,  vel  devia  penitus  et  aberrans,  vel  in- 
digne  laesa,  plurimaeque  tandem  animae  in  aeternum  pereuntes. 

Tantis  porro  calamitatibus  sola  mederi  potest  Ecclesia.  Cuius 
etiam  voci  licet  non  omnes  aurem  accommodent,  ipsa  tamen  in- 
nuraeris  semper  hominum  millibus  dux  praeibit , intentumque  se- 
rius  ocius  assequetur. 

Caeterum , quod  aeterna  firmissime  asserantur  principia , id 
iam  ex  sese  Divinae  Maiestati  praestat,  neque  fructu  suo  carere 
potest. 

De  ilia  vero  Ecclesiae  cum  mundo  relatione,  quod  ad  prae- 
dictas  attinet  veritates,  viri  graves  rerumque  publicarum  periti 
idem  sentiunt  ac  non  pauci  alii  viri  sanctitate  insignes  Religionis- 
que  studio  accensi ; persuasum  habent  necessariam  esse  omnino 
declarationem , qua  authentice  promulgentur  eae  iuris  canonici 
partes,  quae  ad  iura  gentium  et  belli  naturam  spectant,  illaque 
omnia  respiciunt,  unde  vel  officii,  vel  sceleris  rationem  helium 
obtineat. 

Quum  hoc  facto  instaurata,  ut  ita  dicam,  fuerit  moralis  ho- 
minum conscientia,  tunc  amota  videbimus  pericula  nobis  iamiam 
imminentia,  quod  quidem  per  mundanam  prudentiam  rationesque 
politicas  haudquaquam  sperare  fas  est. 

Iluic  posiulationi,  exhibitae  die  10.  Februarii  1870,  subscripserunt 
40  ConcilU  Patres. 


B.  Postulatum  Synodi  patriarchalis  Armenorum. 

Argumentum  de  re  militari  et  bello. 

Quum  in  hisce  luctuosissimis  temporibus,  sicut  in  diebus  Noe, 
diminutae  sint  veritates  a filiis  hominum  ',  et  multi  iam  non  reg- 
num  Dei  et  iustitiam  eius  sed  quae  sua  sunt  quaerant  videre 
est  et  imprimis  in  iis,  quae  ad  rem  militarem  spectant,  omnem 
aequitatem  conculcari  et  omnia  iura  permisceri.  Itaque,  dum 
quidam  hac  tristi  rerum  conditione  commoti,  sed  non  secundum 
scientiam  sanctam  sentientes,  somniant  tempus  futurum,  quo  ho- 
mines , licet  Deum  non  secuturi  non  tamen  amplius  ulla  bella 
videbunt;  alii  e contra  bella  quaecumque,  vel  potius  strages  et 
homicidia  magna  et  horribilia  reputant  licita;  ita  ut  et  nocendi 
cupiditas,  et  ulciscendi  crudelitas,  impacatus  atque  implacabilis 
animus,  feritas  rebellandi,  libido  dominandi,  et  si  quae  similia, 
non  iam  culpentur  in  bello  Hinc  illae  immensae  multitudines 
et  exercitus  perpetuo  armatarum  nationum,  quasi  perpetuo  inter 
se  hostilia  parantium.  Compertum  igitur  habemus,  et  eos,  qui 
bella  iubent  aut  parant,  et  eos,  quibus  haec  iubentur,  non  iam 
amplius  imperare  et  obedire  iuste  sicut  praecipit  ordo  naturalis, 
sed  oblitos  esse  aut  parvi  pendere  hoc  grave,  et  quidem  inter 
homines  gravissimum  mandatum  Domini,  olim  per  Moysem  servum 
suum  dicentis : Non  occides  *.  Hand  minus  oblivioni  vel  despectui 
dederunt  et  antiqua  dicta  sanctorum  Patrum,  et  praescripta  Con- 
ciliorum  a sancta  Sede  probatorum,  nec  non  et  ipsorum  Summo- 
rum  Pontificum  documenta  atque  iudicia,  quibus  constat,  nunquam 
in  Ecclesia  sancta  Dei  damnabiles  non  fuisse  habitos  tanti  prae- 
cepti  in  hac  parte  transgressores. 

Cuius  erroris  et  agendi  rationis  perversae  causa  haec  non 
omittenda  est,  nec  sub  silentio  dissimulanda,  scilicet  impietas  isto- 
rum,  qui  adversus  Deum  et  adversus  Christum  eius  iufrementes  * 
contendere  ausi  sunt,  omnium  iurium  originem  et  fontem  esse 
cuiuscumque,  ut  aiunt,  reipublicae  Statum  et  quidem  ab  Ecclesia 
seiunctum  aut  seiungendum  “ ; et  quia  abyssus  abyssum  invocat, 
in  peius  prorumpentes  inficiati  sunt  morum  leges  divina  [f  non] 
egere  sanctione  et  opus  [f  non]  esse,  ut  leges  humanae  ad  na- 
turae ius  conformentur 

Verum  enim  vero  unus  est  Legislator‘s,  et  legimus  in  Ve- 
teri  Testamento  Dominum  dixisse  populo  suo;  „Ego  Dominus  et 
non  est  alius**  et  Filio  suo : „Postula  a me,  et  dabo  tibi  gentes 
haereditatem  tuam**’^:  quas  postulavit  Filius  Dei  Unigenitus, 
quando  exinanivit  semetipsum,  et  in  similitudinem  hominis  factus 
intravit  in  hunc  mundum,  dicens:  „Ecce  venio  ut  faciam,  Deus, 
voluntatem  tuam**  ; et  datae  sunt  ei , quando  se  ipsum  dedit  in 
cruce  Redemptorem  pro  omnibus  omnia  trahens  ad  seipsum 

Hinc  Ipse  Idem  amantissimus  Redemptor,  Rex  regum  et  Do- 
minus dominantium  dixit  Apostolis  et  Petro:  „Sicut  misit  me 
Pater,  et  ego  mitto  vos:  euntes  ergo  docete  omnes  gentes,  do- 
centes  eos  servare  omnia,  quaecumque  mandavi  vobis**  Deinde, 
Petro  soli,  et  [in]  ipsius  persona  Petri,  soli  Romano  Pontifici,  eius 
successori;  „Pasce  oves  meas**  ; meas,  inquit,  et  generaliter,  non 
singulariter  has,  vel  illas;  per  quod  commisisse  sibi  intelligitur 
universas  Et  ita  coelestem  ei  potestatem  tradens  quodcumque 
ligandi  et  solvendi  in  terris  constituit  eum  tamquam  suum 
Vicarium  super  gentes  et  regna  id  est,  super  quoscumque  rerum 
publicarum  Status,  postquam  efficaciter,  ut  decet  verum  Filium 
Dei”,  rogavit  pro  eo,  ut  non  deficeret  tides  illius,  ad  confirman- 
dum  fratres  suos 


‘ Psalm.  11,  2.  2 Matth.  C,  33.  ^ Philipp.  2,  21. 

Rom.  10,  2. 

5 Quod  si  nolueritis  sequi  eum  (Dominum)  . . . vos  causa  eritis 
necis  omnium  (Num.  32.  v.  15). 

® Deer.  2.  part.  Caus.  XXIII.  Quaest.  1.  can.  4. 

’ Deer.  2.  part.  Caus.  XXIII.  Quaest.  1.  can.  4. 

8 Exod.  20,  13.  9 Psalm.  2,  1.  2. 

n*  Syllabus  complectens  praecipuos  nostrae  aetatis  errores,  XXXIX. 
Prop,  damnata. 

Ibid.  LV.  Prop,  damnata. 

Ibid.  LVI.  Prop,  damnata. 

Syllabus,  LVI.  Prop,  damnata.  Jac.  4,  12. 

‘5  Esai.  45,  18.  « Psalm.  2,  8.  ” Philipp.  2,  7. 

'8  Hebr.  10,  9.  ‘9  1.  Tim.  2,  6.  Joan.  12,  32. 

” Apoc.  19,  16,  « Matth.  28,  20.  « Joan.  21,  17. 

Constlt.  Utiam  Sanctam,  de  Maioritate  et  Obedientia. 

99  Matth.  16,  19.  96  jerem.  1,  10.  97  2.  Joan.  5,  20. 

98  Luc.  22,  31  aq. 


863 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  864 


Si  ergo  Deus  voluit  esse  plures  Potestates  in  Ecclesia  sua, 
spirituales  scilicet  et  temporales,  eas  quoque  voluit  esse  inter  se 
ordinatas  et  gladium  sub  gladio  Igitur  Ecclesiae  unius  et 
unicae,  unum  corpus,  unum  caput,  non  duo  capita,  quasi  mon- 
strum,  Christus  videlicet,  et  Christi  Vicarius  Cui  tanto  Vica- 
riatu  fungenti  et  unico  plenitudinis  Apostolicae  haeredi  nos  qui- 
dem  inliaerentes,  a quo  et  ipse  Episcopatus  noster  emergit  cum 
lacrymis  oramus  et  deprecamur,  in  hac  Synodo  solemniter  con- 
gregata,  summum  Deum  ac  Patrem,  ut  illuminet  intelligentias 
omnium  et  corda  Spiritu  Sancto  Suo,  eo  fine,  ut  omnes  tandem 
gentes  et  regna  et  populi  et  nationes  et  reges  terrae,  quibus 
coadunatur  et  coadunari  debet  unicum  ovile  ^ Domini  Nostri  lesu 
Christi  sub  Pasture  uno  Ipsius  Vicario  cui  easdem  omnes  oves 
suas  commisit,  vere  et  plene  agnoscant  Domnum  Apostolicum  tam- 
quam  Patrem  omnium  gentium  et  Episcoporum  totius  Ecclesiae 
et  iam  non  amplius  circumferantur  omni  vento  doctrinae  ’,  sed 
ab  ipso  dirigantur  in  viam  salutis  aeternae,  et  sic  iustitiam  et 
veritatem  sectantes  ® transeant  per  temporalia , ut  tranquillam 
vitam  agentes  aeterna  non  amittant®,  ad  eum  recurrentes  bona 
voluntate  tamquam  ad  Arbitrum  et  ludicem  in  omnibus  rebus, 
quae  impediunt  eorum  perpetuam  pacem  Interea  confidentes 
divinae  providentiae  auxilio,  quae  tantam  orbi  felicitatem  in  tem- 
pore opportune  praestabit,  errores  in  hac  parte  et  pcrversas  agendi 
rationes  profligere  statuimus,  necnon  et  profiteri  ac  declarare  lus 
Gentium  et  Pontificium  circa  rem  militarera  et  bellum,  sicuti  pro- 
fitemur  et  declaramus  in  Capitulis  sequentibus. 

De  re  militari  et  belle. 

CAPITULUM  PRIMUM.  De  solemnitatihus  belli. 

lus  Gentium  circa  rem  militarem  et  bellum  ante  omnia  re- 
quirit  solemne  belli  Hinc  bellum  iniustum  est,  ac  proinde  ho- 
micidiis  et  latrociniis  plenum,  quod  non  ex  edicto  et  praedicto 
gerltur“,  id  est,  quod  non  fuerit  ante  omnia  parti  adversae  in- 
dictum ac  publice  denuntiatum.  Denuntiatione  autem  belli  in- 
telligitur  gravaminum  obiectorum  publica  declaratio,  cum  legitimae 
et  competentis  reparationis  aut  satisfactionis  petitione,  parti  ad- 
versae per  legates  solemniter  facta.  Indictionis  nomine  vero  in- 
telligere  fas  est  edictum  quasi  iudiciarium,  quo  publice  denun- 
tiantur  belli  causae  simul  ac  partis  adversae  contumacia  Do- 
minus  enim  in  Veteri  Testamento  iussit  populo  suo  dicens:  „Si 
quando  accesseris  ad  expugnandam  civitatem‘‘  (et  agebatur  de 
civitatibus  ab  ipso  Domino  reiectis  et  damnatis),  „otferes  ei  pri- 
mum  pacem  et  legitur  in  libro  ludicum,  filios  Israel  misisse 
nuntios  ad  omnem  tribum  Beniamin,  ut  traderent  viros  de  Gabaa 
ad  satisfaciendum  iniuriae  illatae,  antequam  bellum  inferrent 
Quicumque  igitur  sive  princeps,  sive  dux  aut  miles  aut  bellum 
suscipere,  aut  in  eo  participare,  hisce  omissis  solemnitatihus,  prae- 
sumpserit,  se  sciat  mortaliter  peccasse , et  quidem  in  genere  ho- 
micidii,  tamquam  auctorem  vel  complicem  in  solidum  omnium 
caedium,  quae  in  tali  bello  vel  potius  impia  strage  fierent,  atque 
insuper  irregularitatem  ex  delicto,  id  est  formalis  homicidii  cansa, 
incurrisse,  secundum  decreta  Patrum  ac  Summorum  Pontificum 
sancita  ‘®. 


‘ Const.  Unani  Sanctam,  de  Maioritate  et  Obedientia. 

2 Ibid. 

* Epistola  Innocentii  I.  ad  Concilium  Carthaginiense  (91.  inter 
e.pist.  Augustini,  sie:  a quo  ipse  Episcopatus  et  tota  auctoritas  no- 
minis huius  emersit).  [Migne  P.  L.  XXXIII.  780.] 

* Joan.  10,  16  sq.  ^ De  Maioritate  et  Obedientia  loc.  cit. 

® Prout  definivit  Pelagius  II.  Constit.  Manifesto,  Item  episcopus 
totius  orbis,  C.  Ad  honorem  4. 

’ Ephes.  4,  14.  8 Rom.  9,  30. 

® Oratio  Ecclesiae  [Dom.  III.  p.  Pent.]. 

It.  Feria  VI.  in  Parasceve. 

“ lus  militare  est  belli  inferendi  solemnitas,  . . . Deer.  1.  part, 
dist.  1.  can.  10. 

lustum  est  bellum,  quod  ex  edicto  geritur.  Deer.  2.  part. 
Caus.  XXIII.  quaest.  2.  c.  1.  — Corr.  Rom.:  In  codicibus  legitur  ex 
praedicto.  (Ibid.) 

1* * **  Corr.  Rom. : Citat  enim  (Isidorus)  Ciceronem,  qui  negat  iustum 
esse  bellum  nisi  denuntiatum,  nisi  indictum.  (Ibid.) 

*♦  Deuter.  20,  10.  “ ludic.  20,  12.  et  13. 

In  bello  manifesto  iniusto , sive  offensivo  sive  defensive , licet 
pauci  mutilentur  seu  occidantur,  vel  etiam  unus  solus  oceidatur  vel 
mutiletur,  evadunt  irregulares  omnes  militantes,  quia  omnes  ad  homi- 


% CAPITULUM  SECUNDUM.  De  necessitate  ac  legitimis  causis  ad 
bellum  iustum  requisitis. 

Quia  vero  pacem  habere  debet  voluntas , bellum  necessitas  * 
et  bellum  vere  bellua  est , quae  omnia  devorat  ® : ideo  non  licet 
absque  gravi  causa,  et  nisi  vera  et  quasi  extrema  necessitate  iuste 
imperante,  suscipere  bellum.  Testatur  enim  Nicolaus  Papa  in 
Responsis  ad  Bulgaros,  omni  tempore  armis  abstinendum,  nisi 
necessitas  urgeat  atque  inevitabilis  importunarum  rerum  adsit 
concurrentia  ®.  Abhorreant  ergo  Christiani  Principes  et  populi  a 
falsis  bellorum  causis,  seu  potius  a suggestionibus  diaboli,  qui  ab 
initio  homicida  erat'^.  Illi  non  semel  aurem  praebuere  caeci  ho- 
mines, quum  ad  bellandum  se  motos  praedicarent , nunc  propter 
vanam  gloriam  seu,  ut  aiunt,  praestigium  nationale,  sub  cuius 
vocabuli  fumo  latet  superbia  vitae,  apud  loannem  damnata  ®,  pec- 
catum  draconis , qui  pugnabat  cum  Angelis  eius  ® ; nunc  propter 
imperii  extendendi  vel  divitias  augendi  desiderium,  quod  non  est 
aliud  nisi  concupiscentia  oculorum  radix  omnium  malorum  cupi- 
ditas  ® et  avaritia,  ab  Apostolo  dicta  idolorum  servitus®;  nunc 
etiam  propter  invidiam  erga  caeteras  nationes  vel  principes,  fu- 
rorem  hunc  Cainicum,  quern  semper  abominabitur  Dominus,  qui 
solus  est  iure  aemulator  iustissimus,  cuius  nomen  privative  vo- 
catur  Zelotes  '®.  Etenim  haec  eadem  peccata  aeque  ac  magis  “ 
detestanda  sunt  in  nationibus  et  Guberniis,  quae  in  hominibus 
privatis  damnantur.  At  vere  horrendum  esset  dicere  insontes 
homines,  qui,  sive  ut  ostentarent  se  esse  validos  pugiles  aut  gla- 
diatores,  sive  ut  aliena  raperent,  sive  ut  invidiae  cederent , pro- 
ximos  privata  auctoritate  occidere  meditarentur.  Igitur  non  mo- 
veatur  unquam  bellum,  nisi  de  necessariis  repetendis  iuribus,  vel 
hostium  iniuste  invadentium  propulsandorum  causa’®. 

CAPITULUM  TERTIUM,  De  officiis  et  obedientia  ducum  ac 

militum. 

Secundum  Divi  Augustini  sententiam,  ad  males  iure  punien- 
dos  bella  gerenda  ab  ipsis  bonis  suscipiuntur,  quum  in  eo  huma- 
narum  rerum  ordine  inveniuntur,  ubi  eos  vel  iubere  tale  aliquid, 
vel  in  talibus  obedire  iuste  ordo  ipse  constringit  Sciant  ergo 
^ duces  ac  milites  se  militare  debere  tamquam  bonos  viros,  Deo 
Sacramento  Baptismi  ligatos’'’;  ac  proinde  iuraraentum  seu,  quod 
vocant,  sacramentum  militiae,  non  adversari  legi  Christianae,  nec 
unquam  adversari  posse.  Hinc  nihil  in  bello  iusto  agant  contra 
ius  gentium,  immunitates  personarum  et  rerum  Deo  sacrarum, 
necnon  ruricolarum,  et  operariorum  artibus  pacis  incumbentium, 
feminarum,  puerorum,  senum  et  omninm  innocentium  agnoscant 
et  rite  observent  ‘®.  Se  esse  iustitiae  servos  ac  ministros , non 
autem  crudelitatis,  nec  cupiditatis,  nec  vanae  gloriae  meminerint ; 
contenti  stipendiis  suis,  neminem  concutientes  *®,  legitime,  quisque 
in  suo  gradu,  superioribus  suis  obedientiam  praestent. 

CAPITULUM  QUART UM.  De  auctoritate  et  consilio  in  bellis 
suscipiendis,  et  forma  iudicii  de  iiistitia  belli. 

Quoad  bellum  suscipiendura  auctoritas  et  consilium  non  apud 
cives  singulatim  sumptos,  sed  apud  nationes  et  earum  Principes 
et  Gubernia  est.  Nam  cives  singuli,  si  laesi  fuerint,  iure  possunt 
ad  Superiores  appellare  vel  recurrere,  quin  inter  se  aut  cum 
j alienigenis  pugnent,  et  ordo  naturalis  mortalium  paci  accommo- 


cidium  cooperantur,  et  constituunt  unam  causam  totalem  ad  earn  inter- 
necionem;  arguitur  ex  cap.  Sicut  dignum,  [6.,]  § final.,  de  Homicid. ; 
cap.  Quod  in  duhiis,  5.,  de  Poenis,  et  ibi  glossa  verbo  Incitant  (Fer- 
raris,  verbo  Belluni). 

‘ Can.  Noli  (ex  Augustino)  3.  Caus.  XXIII.  quaest.  1. 

* Rot.  Rom.  Part.  VIII.  num.  9.  Annot.  ad  decLs.  29.  — (apud 
Ferraris  loc.  cit.). 

* Deer.  2.  part.  Caus.  XXIII.  Quaest.  8.  c.  15. 

* loan.  8,  44.  * 1.  loan.  2,  16. 

6 Apoc.  12,  7. 

’ 1.  loan.  2,  16.  ® 1.  Timoth.  6,  10.  * Eph.  5,  5. 

Exod.  34,  14. 

“ Indicium  durissimum  his  qui  praesunt:  Sap.  6,  6. 

Deer.  2.  part.  Caus.  XXIII.  Quaest.  2.  c.  1. 

**  Ibid.  Quaest.  1.  c.  4. 

Vide  Martyrium  SS.  Mauritii  et  sociorum  apud  Bolland.  Acta 
Sanctorum  22.  Septembris. 

Capit.  Innovamus  de  treuga  et  pace. 

Luc.  3,  14. 


865 


Postulata  de  re  militari  — de  usura. 


866 


dafcus  requirit,  ut  ita  se  res  militaris  habeat Verumtamen  si  a 
in  Ecclesia  Dei  cautum  est,  ne  Episcopus  absque  consilio  aliquid 
agat  grave,  pari  saltern  norma  circa  tanti  momenti  rem  nationes 
sen  earum  Principes  et  Gubernia  uti  necesse  perspicitur.  Qua- 
propter,  ut  iustitia,  et  iustitiae  forma  in  bellis  suscipiendis  caute 
servetur,  opus  est,  ut  leges  cuiusque  regni  et  populi  statuant,  viros 
non  tantum  peritos,  sed  et  maxime  probos  consulendos  esse,  a 
quibus  secundum  ius  gentium,  et  leges  Evangelicas  necnon  et 
Canonicas  seu  Pontificias,  causarum  belli  iustitia  prudenter  exa- 
minetur,  et  libere  declaretur.  Nam  iure  disceptare  est  iuste  iu- 
dicare ; et  non  est  index,  si  non  est  in  eo  iustitia 

VOTUM  SYNODI. 

I.  Universis  compertum  est,  quot  quantaque  scelera  et  mala 
tarn  spiritualia  quam  temporalia  novissimis  praesertim  hisce  tem- 
poribus  ab  iniustis  bellis  dimanaverint , ita  ut  fundamentales  so- 
cietatis  humanae  conditiones  subverti  videantur. 

II.  Haec  eadem  calamitas  Orientem  quoque  invadit  miserrimis 
suis  effectibus,  et  ad  gentem  nostrum  Ecclesiamque , et  ad  uni-  b 
versam  in  Oriente  rem  Catholicam  teterrima  exinde  damna  ori- 
untur,  quibus,  ut  rem  pro  veritate  dicamus,  obnoxium  quoque  est 
providissimum  paternumque  nostrum  Gubernium,  cui  gratum  habet 
animum  tota  Armena  Hierarchia,  praesertim  pro  religiosa  libertate, 
qua  ipsa  fruitur. 

III.  Haec  autem  calamitosa  conditio  magis  noxia  evadere 
dignoscitur,  eo  quod  sit  teterrimus  effectus  perversorum  quorum- 
dam  principiorum , quibus  iustitia  et  iura  gentium  conculcantur. 

IV.  Hinc  non  amplius  iustitia,  sed  ius  fortioris,  aut  secre- 
tarum  molimina  societatum  in  humanam  societatem  ubique  gras- 
santur. 

V.  Hinc  principia  quoque  Christianae  moralitatis  sus  deque 
vertuntur  per  illas  neotericas  perversasque  doctrinas,  quas  non- 
nullae  ephemerides , factae  iam  impietatis  instrumenta , et  secre- 
tarum  societatum  conatus  per  omnes  regiones  excitare  atque  pro- 
pagare  nituntur,  et  iam  praeruptus  tantae  impietatis  torrens 
nostras  quoque  plagas  invadit. 

VI.  Speciatim  vero  idea  praecepti  Decalogi  „Non  occides“, 
cuius  custos  et  interpres  est  ipsa  Sancta  Catbolica  Ecclesia,  propter  c 
iniusta  bella  tarn  vitiata  est  in  mente  populi,  ut  inter  bella  iusta 
ac  iniustas  caedes  stragemque  iam  omne  discrimen  ablatum  videatur, 
neque  inter  utrumque  populus  discernere  valeat. 

VII.  Sed  quia  Cbristus  Dominus  noster,  cum  suam  in  tei’ra 
instituit  Ecclesiam,  illi  soli  non  modo  Divinae  suae  revelationis 
tradidit  depositum,  sed  et  infallibilis  magisterii  auctoritatem  usque 
ad  consummationem  saecuM  duraturam,  neque  per  gentium  vel 
regionum  amplitudinem  limitandam,  eius  officium  est,  omnibus 
gentibus  et  nationibus  iustitiam  ac  moralem  Evangelii  legem  prae- 
dicare  ac  docere , et  baec  inerrabilis  magisterii  inviolabilis  aucto- 
ritas  in  persona  Petri  legitimis  eius  Successoribus  est  concredita. 

VIII.  Quamvis  autem  zelantissimi  Ecclesiae  Ministri  vocem 
suam  extollentes,  perversa  baec  principia  impugnare  iusque  gen- 
tium ac  sacra  moralitatis  principia  propugnare  et  bella  iusta 
inter  ac  caedem  stragemque  discrimina  populos  edocere  pro  viribus 
conentur,  attamen  inter  clamores  impietatis  vox  zelantissimorum 
Pastorum  iam  ferme  extingui  videtur, 

IX.  Quare  Patres  buius  Synodi,  miserrimum  boc  spectaculum 

a longe  non  sine  lacrymis  aspicientes,  et  borum  principiorum,  d 
quae  omnia  delere  minantur,  quaeque  libertatis,  nationalitatis  et 
similium  fallacium  nominum  sub  velo  abscondita  sunt,  giganteos 
Orientem  versus  impetus  conspicientes , apprime  intellexerunt, 
quod  eo  magis  aggressiones  istae  noxiae  sunt  nobis,  quo  debilior 
est  conditio  nostra. 

X.  Quapropter  baec  omnia  in  bac  nationali  Synodo  contem- 
plantes  et  in  tribunali  iustitiae  perpendentes , Patres  Synodales 
vocem  suam  ad  Catbedram  Romanam  et  Tibi  Vicario  Domini 
nostri  lesu  Cbristi,  cui  concredita  est  suprema  infallibilis  magi- 
sterii auctoritas,  extollunt,  et  bis  praesentibus  scriptis  Synodalibus 
consilium  suae  mentis  Tibi  proponere  festinant,  et  Te  Cbristi 
Vicarium  adprecantur,  ut  si  opportunum  Tibi  videbitur,  gravis 
baec  et  valde  necessaria  quaestio  imminenti  Oecumenico  propo- 
natur  Concilio , et  ius  gentium  solemniter  ibidem  proclametur 
atque  tyrannica  iuris  fortioris  principia  penitus  condemnentur , et 


* Caus.  XXIII.  Quaest.  1.  can.  4.  (August.). 

* Ibid.  Quaest.  2.  can.  1. 

Coll.  Lac.  VII. 


Divini  praecepti  „Non  occides“  vera  notio  omnibus  praedicetur, 
bellaque  iniusta  vere  caedem  stragemque  constituere  denuo  con- 
firmetur.  Hinc  et  solemniter  iusti  belli  conditiones  iuxta  cano.- 
nicum  ius,  quod  ubique  proculcatur,  ab  eodem  Oecumenico  Con- 
cilio infallibili  auctoritate  publicentur.  Et  quia  universa  baec 
irapietas,  quae  omnia  destruere  minatur,  necessario  exigit,  ut  in 
applicatione  principiorum  Cbristianae  moralitatis  et  canonum  Ec- 
clesiae , permanens  et  incessans  veritatis  oraculum  quocumque 
vocem  suam  extendere,  omniumque  conscientiam  tutam  reddere 
possit : Quapropter  baec  ipsa  Synodus  illud  valde  necessarium  esse 
reverenter  ac  bumiliter  credit,  quod  Oecumenico  Concilio,  si  ita 
Tibi  videbitur,  proponatur,  ut  apud  Sedem  Petri  permanens  supre- 
mumque  ex  omnium  gentium  iuris  peritis  compositum  Tribunal 
constituatur , quod  in  verbo  belli  examine!  et  perpendat,  utrum 
mutuae  societatum  relationes  cum  moralibus  Cbristianae  Religionis 
legibus  conveniant;  ac  nomine  Sedis  Petri  defensor  iurium  gentis 
constituatur,  cuius  vox  iuridica  ab  infallibili  Tua  auctoritate,  qui 
Vicarius  es  Cbristi,  confirmata,  canon  seu  regula  publicae  con- 
stituatur conscientiae ; quo  fiet  etiam,  ut  bumana  societas  ab  im- 
minentis  ruinae  praecipitio  erepta,  quo  perversa  praesentis  tem- 
poris  socialia  principia  trabendo  deiicere  earn  minantur,  tandem 
aliquando  quiescat;  et  Gubernia  ab  immani  ilia  necessitate  libe- 
rentur  ingentes  perpetuo  alendi  exercitus,  qui  cum  magno  sint 
incitamento  socialis  corruptionis  morum,  innumeras  quoque  aerumnas 
teterrimosque  effectus  progignunt,  populisque  iam  intolerabile  pon- 
dus  omnino  efficiuntur. 


Ego  infrascriptus  testor,  quod  per  extraordinariam  motionem 
formula , cuius  autbentica  et  fidelis  traductio  praecedit  sub  titulo 
„Votum  Synodi“,  lecta  fuit  Armeno  idiomate  in  Congregatione 
Generali  75.  diei  20.  Octobris  anni  1869.  Synodi  Patriarcbalis 
Ai'menorum  babitae  Constantinopoli  praedicto  anno,  cui  Synodo 
omnes  Antistites  Armeni  numero  viginti  intervenerant,  et  in  forma 
scbematis  pro  examine  eiusdem  Patribus  Synodalibus  fuit  per 
varia  exemplaria  distributa,  et  postea  in  Congregatione  Generab  78. 
diei  28.  eiusdem  mensis  et  anni,  facta  interpellatione  a Promotore 
Synodi,  eadem  formula  fuit  unanimiter  ab  omnibus  Patribus  ad- 
probata  eamque  litteris  Synodalibus  consignari  statutum  fuit,  prout 
in  verbali  Pfocessu  et  actibus  Notarialibus  eiusdem  Synodi  re- 
latum  est. 

Datum  Romae,  ex  Aedibus  „Ritiro  Piatti‘‘ 

Die  10.  Martii  1870. 

Antonius  Petrus  IX.  Patriarcba  Ciliciensis. 

Jacobus  Kafdangian  Notarius  Synodi  Patriarcbalis. 


10.  Postulatum  de  usura. 

Beatissime  Pater! 

Cum  in  Sacrosancta  Synodo  Vaticana  non  ea  tantum , quae 
ad  Pidem  tuendam  novosque  errores  refellendos,  sed  et  quae  ad 
Cbristianorum  mores  reformandos  spectant,  tractari  oporteat ; Tuae 
Beatitudini,  quae  Venerabilibus  praefatae  Synodi  Pati-ibus  feliciter 
praeest,  Hydruntinus  Arcbiepiscopus  bumiliter  ac  reverenter  non- 
nulla,  quae  ad  morum  reformationem  pertinere  ipsi  videntur,  ex- 
ponenda  breviter  ducit. 

Inter  innumera  vitia,  quae  in  Cbristiana  Republica  invaluere, 
non  ultimum  locum  obtinuisse  videtur  usura,  quamvis  et  Sacrarum 
Scripturarum  testimoniis  prohibita,  et  innumeris  legibus,  decretis 
ac  declarationibus  fuerit  ab  Ecclesia  semper  interdicta,  Quibus 
inbaerens  Benedictus  XIV.  F.  R.,  Apostolicis  Litteris  Vix  per- 
venit,  anno  1745.  ad  Italiae  Episcopos  datis,  fusiori  sermone  Ca- 
tbolicam  doctrinam  explanavit,  docens  1.  Usuram  sive  manifesto 
suam  malitiam  prodat,  sive  sub  aliorum  contractuum  pallio  suum 
virus  involvat,  in  mutuo  propriam  sedem  et  locum  babere.  2.  Mu- 
tuum autem  contractum  esse,  qui  sui  natura  aequalitatem  inter 
datum  et  acceptura  expostulat,  proindeque  gratuiti  contractus  no- 
mine gaudere,  nibilque  inde,  ratione  ipsius  mutui,  posse  mutu- 
antem  quidem  sperare.  3.  Eos  demum,  qui  contra  egerint,  in 
commutativam  iustitiam  peccare , ideoque  ad  restitutionem  teneri. 
Qua  catbolica  doctrina,  unanimiter  in  scbolis  ac  universim  a doc- 
toribus  constanter  tradita,  Pastores  ac  Praedicatores  Pidelium 
mentes,  ac  praesertim  lucris  inbiantium  imbuere  nunquam  desti- 
terunt,  ut  omnes  ab  usurae  vitio  deterrerent;  namquo  sicut  usuris 

55 


867 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


868 


pessumdatur  mutuatariorum  familiaris  substantia,  sic  et  mutuantes 
animae  suae  detrimentum  certo  patiuntur,  ac  plerumque  suoruni 
etiam  dispendium  bonoruni. 

Cum  autem  occasione  mutui,  ut  a laudato  Sumrao  Pontifice 
liabetur,  nonnulli  possint  extrinsecus  tituli  occurrere  et  contractum 
comitari,  puta  lucrum  cessans,  damnum  emergens,  amittendae  sortis 
periculum  etc.;  tunc,  compensationis  ratione  sic  dictante,  aliquid, 
ad  iustitiae  normam,  percipi  posse  supradicti  Doctores  et  Pastores 
pariter  christianum  populum  docentes,  negare  non  sunt  ausi,  eo 
quod  non  vi  mutui,  sed  alio  titulo  omnino  extrinseco  aliquid  ultra 
sortem  percipiatur. 

At  pluribus  abhinc  annis,  neminem  latet,  nonnullos  Catlio- 
licos  Doctores  novam  quasi  sententiam  tenuisse  ac  docuisse : „posse, 
nempe,  civilem  Principem  ad  reipublicae  bonum  quam  niaxime 
tuendum , ac  praecipue  ad  commercium  promovendum , emmentis 
dominii  iure  mutuatarios  taxare  ad  certum  auctarium  in  mutuan- 
tium  commodum,  seu  praemium,  ut  dicunt,“  ita  ut,  ultra  notos 
titulos  extrinsecos  lucid  cessantis , damni  emergentis  et  periculi 
amittendae  sortis,  novum  extrinsecum  titulum,  scilicet  Principis 
legem,  admitti  oporteat. 

Interim  Theologis  hinc  inde  disputantibus  de  lioc  nuper  in- 
vecto  titulo,  Sacrae  Poenitentiariae  proposita  fuit  quaestio:  „Num 
cogendus  esset  ad  restitutionem  poenitens,  qui  sine  alio  extrinseco 
titulo,  occasione  mutui  auctarium  scutorum  quatuor  in  quovis  cen- 
tenario,  vi  civilis  Legis  tantum,  perceperat.“  — Eminentissimus 
Poenitentiarius  respondit:  dictum  Poenitentem  non  esse  inquietan- 
dum,  dummodo  in  hona  fide  esset,  et  paratus  stare  iudicio  Apo- 
stolicae  Sedis.  Quae  responsio  procul  dubio  non  ad  normam  ab- 
solutam  et  perpetuam  exhibendam  fuit  prolata.  Ernus  Poeniten- 
tiarius enim,  hinc  probe  sciens,  quot  contra  usuram  habeantur 
Decreta  et  Declarationes , inde  vero  Catholicorum  Doctorum  (qui 
in  rebus  dubiis  stant  pro  possessionis  iure  servando,  donee  evidens 
dominii  titulus  ipsi  possessioni  refragetur)  sententiam  non  audens 
damnare,  pro  re  nata  tantum  provisoriam  quasi  regulam  dare 
voluit,  donee  a Komano  Pontifice  supremum  latum  fuerit  iudicium. 

Posita  vero  praedicta  responsione,  quae  recentiori  Theolo- 
gorum  opinioni  videtur  favere,  non  pauci  inde,  sive  sua  malitia, 
sive  culpabili  inconsideratione , aut  infirmitate,  occasionem  arri- 
piunt  aut  peccandi,  aut  in  suo  peccato  permanendi.  Praetermisso 
enim,  quod  aliqui  iudicant  generatim  quamlibet  usurae  quanti- 
tatem  a Sacra  Poenitentiaria  tolerari  (prout  notorius  quidam  usu- 
rarius,  qui  non  auctarium  scutorum  quatuor  tantum,  iuxta  legis 
taxam,  sed  ultra  decern,  pro  centenario  exigebat,  oratori  Episcopo, 
eum  ad  poenitentiam  hortanti,  respondit,  Summum  Pontificem  iam 
prohibuisse  hac  de  re  Poenitentes  inquietari):  generatim  qui 
S.  Poeuitentiariae  provisoriam  regulam  recte  intelligunt,  licet 
coram  Confessariis  affirment  se  paratos  ad  restitutionem,  cum  hoc 
ah  Apostolica  Sede  decernatur;  facto  tamen  turn  ipsi,  turn  eorum 
haeredes,  decursu  diuturni  temporis , quamdiu  Ecclesia,  vel  Sum- 
mus  Pontifex,  iudicium  differat,  restitutionis  oneri  implendo  im- 
pares  passim  fiunt. 

Quapropter  videtur  in  hac  causa  supremum  iudicium  non 
posse  diutius  contineri,  turn  quia  non  agitur  de  Eitibus  ad  Divini 
Cultus  essentiam  non  spectantibus  (quo  in  casu,  salva  fidei  ac 
morum  doctrina,  possunt  decreta  ad  longum  etiam  tempus  differri), 
sed  de  commutativa  iustitia,  cuius  violatio,  si  exstat,  restitutionis 
onus  inducit,  cui  quam  citius  debet  satisfieri;  turn  quia  tractu 
temporis,  ut  jiaulo  ante  est  expositum,  neque  mutuantes,  neque  d 
haeredes,  si  forte  teneantur,  restitutioni  faciendae  invenientur  pares. 

Quibus  breviter  expositis,  Archiepiscopus  orator  Sacrosanctum 
Vaticanum  Concilium,  seu  universam  Ecclesiam  congregatam  hu- 
militer  appellans,  super  expositis  supremum  iudicium  expectat; 
cumque  ipsa  a Spiritu  veritatis  regatur,  et  columna  ac  firma- 
mentum  sit  veritatis,  nonnisi  catholicae  veritati  congruum  iudicium 
expectandum. 

Superest,  ut  orator  Archiepiscopus,  genibus  provolutus,  Bea- 
titudini  Tuae  pedes  deosculando  profiteatur,  a Te  tamquam  Petra 
omnem  Ecclesiae  praerogativam  derivare;  cumque  in  Petri  per- 
sona tibi  olim  a Christo  dictum  fuerit : pro  te  rogavi,  ut  non  de- 
ficiat  fitdes  tua  , a Te  praecipue  supremum  iudicium  sieut  in  ex- 
posita  causa,  ita  in  omnibus,  quae  ad  fidem  spectant,  una  cum 
universa  Ecclesia  praestoletur ; et  cum  ipsa  falli  nescium  Te  agno- 
scens  ac  feliciter  praedicans  humiliter  demum  se  subscribat. 

llydrunti  die  28.  lanuarii  1870. 

t Vincentius  Andreas  Archiep.  llydruntinus. 


a 11.  Postulata  pro  dogmatica  definitione  Assumptionis 
Corporeae  B.  M.  V.  in  coelum. 

Eminentissimis  atque  Excellentissimis  Patrihus  Concilii  Vaticani  I. 
pro  petitionihus. 

Eminentissimi  atque  Excellentissimi  Patres! 

Postulatum  a fere  bis  centum  Patribus  Concilii  Vaticani,  Car- 
dinalibus  scilicet,  Patriarchis,  Archiepiscopis , Episcopis,  Nullius 
Abbatibus,  et  supremis  Sodalitiorum  Regularium  Moderatoribus, 
germanis  sensus  totius  Ecclesiae  interpretibus , obsignatum  incre- 
dibili  laetitia  exultantes  Vobis  exhibemus.  In  eo  enim  ad  ma- 
iorem  Dei  Filii  atque  Deiparae  gloriam,  ad  ineffabilem  omnium 
Christifidelium  consolationem , Beatam  Mariam  anima  immaculata 
et  corpore  virgineo  ad  dexteram  Dei  Filii,  nostram  praestantissi- 
mam  mediatricem  in  coelis  adstare , a Sacrosancto  Concilio  Vati- 
cano  explicite  et  solemniter  declarari  et  definiri  perardenter  po- 
stulatur.  Omnes  quidem  certam  habent  spem,  generalia  Ecclesiae 
Uj  Catholicae  Comitia,  quae  sub  faustis  auspiciis  Almae  Reginae  ab 
Omni  originali  labe  immunis  tarn  felicia  habuere  exordia.  Ipsa 
Patrona,  interemptis  cunctis  haeresibus,  ad  desideratam  usque 
metam  quamprimum  et  feliciter  esse  perventura. 

Romae  die  23.  Februarii  A.  R.  1870. 

Humillimi  et  Addictissimi 
t loseph  Bened.  Dusmet,  Archiep.  Catanien. 
t Ludovicus  M.  Ideo,  Episc.  Liparen. 


Motnenta  pro  dogmaticae  definitionis  Assumptionis  Corporeae 
Beatae  Mariae  Virginis  in  coelum  possibilitate. 

I.  Pervetustus  et  constans  utriusque  Ecclesiae  Occidentalis  et 
Orientalis,  cum  docentis  turn  discentis,  est  sensus  circa  Corpoream 
Deiparae  Assumptionem.  Hoc  autem  factum,  quod  scilicet  ho- 
minis  corpus  ante  extremum  iudicii  diem  in  coelis  vivat,  neque 
sensibus,  neque  humana  auctoritate  testificari  potest;  quam  vis 
enim  Scriptura  dicat,  Enoc  et  Eliam  raptos  esse  in  coelum,  in- 
ferri  non  potest  ad  intuitivam  Dei  visionem  admissos  esse.  Nisi 
igitur  firmissima  Ecclesiae  tides  quoad  Corpoream  Beatae  Mariae 
Virginis  Assumptionem  dici  velit  levis  nimis  credulitas , quod  vel 
cogitare  impium  est,  procul  dubio  earn  a traditione  divino-aposto- 
lica,  id  est,  a revelatione,  ortum  habere  firmissime  tenendum.  Quod 
gloriosum  quidem  facinus  Divo  Evangelistae  loanni , qui  post 
Beatae  Virginis  dormitionem  obiit,  revelatum  esse  potuit. 

Insuper  Deiparae  Virginis  anticipata  resurrectio  et  integra 
glorificatio , cum  connexa  cum  Divina  Maternitate  et  Immaculata 
Conceptione  siut , inter  facta  dogmatica  iure  merito  accenseri 
possunt. 

Idcirco  Assumptio  Deiparae  Corporea  cum  Sanctorum  Canoni- 
zatione,  vel  Petri  Romam  adventu  comparari  nequit ; quippe  quod 
istae  veritates  ad  summum  ecclesiasticae  certitudinis  sunt,  de  qui- 
bus tamen  dubitari  minime  potest,  quin  tides  labefactaretur ; ilia 
vero  definibilis  de  fide  est,  quia  inter  facta  dogmatica  sensibus 
non  subiecta  accensetur,  atque  traditioni  divino-apostolicae  con- 
signata  est. 

Praeterea  magni  momenti  est  animadvertere  iuxta  ordinariam 
Dei  oeconomiam  animas  iustorum,  quibus  nulla  supersit  pecca- 
torum  poena  luenda,  illico  post  mortem  ad  intuitivam  Dei  visionem 
admitti ; ast  non  ita  esse  de  corporibus,  quae  tantum  in  novissimo 
iudicii  die  evigilabunt  resumptoque  spiritu  divino  intuitu  fruentur. 

II.  Neque  locupletissima  SS.  Patrum  testimonia  a remota 
aetate  ad  duodecimum  usque  saeculum  desiderantur,  qui  uti  testes 
divinae  revelationis  banc  veritatem  propugnant,  atque  in  nonnullis 
Sanctarum  Scripturarum  oraculis  etiam  insinuari  autumant.  Anti- 
quiorum  vero  Patrum  silentium , quod  ad  summum  est  argumen- 
tum  negativum , a posteriorum  aetatum  Patribus  abunde  com- 
pensatur. 

III.  Nec  theologorum  sufifragia  a duodecimo  ad  nostrum  usque 
aevum  desunt,  qui  pro  virili  sua  parte  hanc  veritatem  propugnant. 

IV.  Pro  pia  sententia  gravissima  quoque  theologica  militant 
momenta,  quae  nempe  a Divina  potissimum  Maternitate  desu- 
muntur.  Si  enim  Christi  caro  caro  Mariae  est,  prout  ille  cor- 
ruptionem  minime  vidit,  ita  et  ista.  Immaculata  insuper  Con- 
ceptio  hue  etiam  potissimum  spectat.  Si  enim  a labe  peccati  fuit 


869 


Postulata  de  usura  — de  Assuraptione  B.  M.  V. 


870 


immunis,  ita  etiam  ab  eiusdem  peccati  poena,  ideoque  a corrup-  a 
tione  carnis  immunis  esse  debuit.  Multis  denique  aliis  omissis 
argumentis , cum  SS.  Virgo  Angelorum  sit  Regina , incongruum 
esset  Angelicos  Spiritus  in  propria  natura  perfecta  Diyina  Visione 
frui,  eorum  autem  Reginam  ad  novissimum  usque  iudicii  diem 
integram  expectare  Dei  visionem. 

Momenta  pro  invocatae  definitionis  opportunitate. 

I.  Revelatas  soleraniter  manifestare  veritates  peropportunum 
semper  est.  Ait  enim  Christus : quod  dico  vobis  in  tenehrts,  prae- 
dicate  super  tecta.  Et  sane  aliquam  implicite  revelatam  veritatem 
aperte  praedicare,  est  semper  recens  victoria,  fideique  imperii 
extensio  adversus  rationalismum  hac  nostra  aetate  tarn  impie 
grassantem. 

II.  Tenerrimi  huius  promulgatio  dogmatis  aperta  esset  Divini- 

tatis  D.  N.  I.  C.  confessio;  tali  enim  privilegio  divinae  Materni- 
tatis  intuitu  Deipara  fuit  condecorata,  adeoque  diris  devoverentur 
crrores,  qui  nostro  quoque  aevo  Christi  Divinitatem  tarn  sacrilege 
impetunt.  b 

III.  Cumque  de  Beata  Virgine  canat  Ecclesia:  Cimctas  hae- 
reses  sola  inter emisti  in  universo  mundo;  dogmatica  eiusmodi  de- 
finitio  quin  esset  haereticis  ansa  in  haeresi  insurdescendi , eos  in 
ovile  potius  Christi  per  earn  reductum  iri  sperandum. 

IV.  Suavis  haec  decretatio  esset  sensibile  argumentum  articuli 
fidei  Credo  carnis  resurrectionem.  Claro  enim  hoc  facinore  ma- 
terialismo,  nec  non  indifferentismo,  saevientibus  temporum  nostro- 
rum  plagis,  ostracismus  daretur.  Ecclesia  enim  exaltans  quasi 
tuba  vocem  suam  letali  depressis  sopore  clamaret : Sursum  cor  da. 

V.  Lucentissima  hac  nova  aureola  cyclus  Mariae  gloriarum 
in  hac  Hierosolyma  militante  clauderetur. 

VI.  Cum  lex  supplicantium  sit  lex  credentium,  pastorum  et 
gregum  vota  hanc  solemnem  decretationem  expostulant;  et  hac 
causa  fidei  meritura  augeretur,  ex  fide  enim,  quod  nunc  ex  pie- 
tate,  divinitus  teneretur. 

VII.  Concilium  Vaticanum  I.  sub  auspiciis  Almae  Virginis 
ab  omiii  labe  immunis  inchoatum,  dum  luculentum  erga  Deiparam 
pietatis  monumentum  poneret,  ad  desideratam  usque  metam,  ipsa 
patrona,  quamprimum  et  feliciter  perventurum  certo  confidimus.  ^ 

Quae  omnia  quidem  argumenta  fusion  calamo  enucleata 
examinari  possunt  in  opere,  cui  titulus:  De  Corporea  Deiparae 
Assumptione , an  dogmatico  Decreto  definiri  possit , Disquisitio 
historico-critico-theologica  Aloysii  Vaccari  Cassinensis  etc. 


A. 

Cum  infrascripti  Concilii  Vaticani  Patres,  iuxta  perpetuum 
utriusquc  Ecclesiae  sensum  et  venerandam  traditionem  Beatam 
Mariam  Virginem  intuitu  meritorum  Christi  lesu  Salvatoris,  sicut 
de  peccato  per  Immaculatam  Conceptionem  et  de  concupiscentia 
per  Virginalem  Maternitatem , ita  de  inimica  morte  singularem 
triumphum  retulisse  per  acceleratam  ad  similitudinem  Eilii  sui 
Resurrectionem , firmissime  teneant : ideo , ut  eius  gloria  novo 
splendore  augeatur  eiusque  praesidium  ad  interimendas  haereses 
hac  nostra  piaculari  aetate  grassantes,  Eamque  et  Deum  Filium 
eius  impetentes,  magis  magisque  Ecclesia  experiatur,  et  Christi- 
fideles  votorum  sint  tandem  compotes;  Deiparam  anima  et  cor- 
pore  coelo  adesse  viventem  solemniter  declarari,  proclamari  atquo 
definiri  a Sacrosancta  Vaticana  Synodo,  quam  ardentissime  expetimt. 

Huic  postulationi  subscripserunt  18  Concilii  Patres. 

B. 

Beatissime  Pater! 

Quum  iuxta  Apostolicam  doctrinam , Rom.  V. — VIII.  I.  Cor. 
XV,  24.  26.  54.  57.  lleb.  II,  14.  15.,  aliisque  locis  traditam, 
triplici  victoria  de  peccato,  et  de  peccati  fructibus,  concupiscentia 
et  morte,  veluti  ex  partibus  integrantibus  constituatur  ille  trium- 
phus,  quern  de  Satana,  antique  serpente,  Christus  rctulit;  quum- 
que  Gen.  Ill,  15.  Deipara  exhibcatur  singulariter  associata  Filio 
suo  in  hoc  triumpho ; accedente  unanimi  Sanctorum  Patrum  suffragio, 
non  dubitamus,  quin  in  praefato  oraculo,  eadem  Beata  Virgo  tri- 
plici ilia  victoria  praesignificetur  illustris;  adeoque  non  sccus  ac 
de  peccato  per  Immaculatam  Conceptionem,  et  de  concuj)iscentia 
per  Virginalem  Maternitatem,  sic  etiam  de  inimica  morte  singu- 


larem triumphum  relatura,  per  acceleratam  ad  similitudinem  Filii 
sui  resurrectionem,  ibidem  praenuntiata  fuerit.  Id  quod  ex  na- 
turali  unitate  carnis,  Christum  inter  eiusque  Matrem,  illustrationem 
novam  accipit.  Optimo  igitur  iure  Christum  lesum  ita  alloqui 
Sanctissimam  Matrem  suam  posse  clarissimus  Suaresius  docet, 
III.  part.  q.  XXXVII.  art.  4.  „Haec  nunc  est  caro,  de  qua  est 
caro  mea.‘^  Et  nos  omnes  firmiter  affirmare  possumus.  Corpus 
Virginis  fuisse  quodammodo  initium  humanae  salutis,  quia  ex  illius 
sanguine  corpus  Christi  sumptum  est,  quod  fuit  nostrae  salutis 
pretium;  ideoque  inconcussa  fide  tenendum,  idem  Virginis  Corpus 
singulari  modo  redemptionem  participasse,  seu  anticipatam  gloriam 
et  immortalitatem  consequutum  fuisse. 

Insuper  de  hac  Immaculatae  Virginis  Resurrectione  et  in 
coelos  Assumtione,  uti  ex  concordi  maiorum  consensu,  et  con- 
stanti,  publico  solemnique  cultu  dare  evincitur,  antiqua  est  utrius- 
que  Ecclesiae  traditio;  ad  quam  servandam  rei  manifesta  cohae- 
rentia  cum  aliis  Beatae  Virginis  praerogativis,  carentia  reliquiarum 
sepulchrumque  corpore  virgineo  vacuum  conspirabant.  Quod  si 
aliquando  nonnullis  haesitatio  quaedam  fuit,  occasione,  ut  videtur, 
Decreti  Gelasiani  de  Libris  Apocryphis,  ea  tamen  non  obstante, 
antiqua  et  venerabilis  sententia  talem  nacta  est  a pluribus  sae- 
culis  consensum,  ut  a Theologis  communiter  habeatur  pro  certa 
et  definibili  de  fide,  de  qua  dubitare  viro  catholico  nefas  sit; 
immo  non  desunt  graves  auctores,  qui  earn  ut  iam  de  fide  habeant. 
Satis  heic  erit  in  memoriam  revocare  Benedicti  XIV.  verba,  qui 
postquam  pro  virili  sua  parte  de  pia  sententia  disseruit,  addit, 
De  canoniz.  Sanct.  lib.  I.  cap.  XLII.  n.  15 : „De  eodem  scilicet 
festo  loquitur  sanctus  Bernardus,  ep.  174.  ad  Can.  Lugd.  num.  3. 
Tom.  II.  opp.  ,Accepi  sane  ab  Ecclesia  ilium  diem  cum  summa 
veneratione  recolendum,  quod  coelis  intulit  celeberrima  festa  gau- 
diorum.‘  Gregorii  praeterea  Turonensis,  Andreae  Hierosolymitani, 
Gregorii  Magni  Pontificis,  Ildephonsi  Toletani  Episcopi,  loannis 
Damasceni,  Bernardi  Abb.  assertiones  praeclare  ostendunt  Bea- 
tissimam  Virginem  placida  morte  terris  ereptam  in  coelos  statim 
assumptam  fuisse.  Piae  ac  religiosae  sententiae  de  assumpto  in 
coelos  Virginis  corpore  rationes  etiam  theologicae  suffragantur 
petitae  ex  dignitate  matris  Dei,  ab  excellenti  virginitate,  ab  in- 
signi  super  omnes  homines  et  angelos  sanctitate,  ex  intima  cum 
Christo  filio  coniunctione  et  consensione , ex  filii  in  matrem  dig- 
nissimam  afifectu;  denique,  quod  caput  est,  si  Ecclesia  non  modo 
assumptam  in  coelum  Virginem  celebrat,  sed  etiam  homilias  sanc- 
torum loannis  Damasceni  et  Bernardi  legendas  fidelibus  tradit, 
quae  cum  corpore  simul  et  anima  assumptam  dissertissimis  verbis 
affirmant,  de  eius  auctoritate  et  sulfragio  neutiquam  dubitandum 
esse  videtur.  “ 

Exinde  plane  constat  hoc  privilegium , quod  in  systemate 
Mariano  conspicua  pars  est,  quodque  tantopere  cum  aliis  doctrinis 
revelatis  cohaeret,  Apostolos  ipsumque  loannem  latere  non  po- 
tuisse,  proindeque  ex  Apostolica  traditione  Ecclesiae  innotuisse. 

Ex  his  aliisque  gravibus  momentis,  quae  ab  antiquis  scxcen- 
tisque  rerum  ecclesiasticarum  scriptoribus  passim  afferuntur,  hanc 
piam  vetustamque  sententiam  omni  firmitate  muniri  atque  de  fide 
definibilem  esse  novimus. 

Quapropter,  Beatissime  Pater,  qui  a paucis  abhinc  annis,  Tuum 
infallibile  oraculum,  longo  iam  populorum  desiderio  expectatum, 
effusaque  gentium  deprecatione  expetitum,  maximo  Episcoporum 
et  Christifidelium  plausu  exceptum,  Dogmaticam  nempe  defini- 
tionem  de  Immaculate  prime  Deiparae  Conceptu  emisisti;  a Te 
Nos  et  christianae  plebes  sollicitudini  nostrae  commissae  quam 
vehementer  expostulamus,  ut  Ecclesia,  omnia  Deiparae  ornamenta 
et  triumphos  in  unum  congerens,  illam  anima  simul  et  corpore 
coelorum  sedibus  fuisse  receptam  definiat. 

Neque  enim  hoc  gloriosum  facinus  immerito  postulatur;  quippo 
sicut  virgineo  pede  antuiui  scrpentis  caput  Beata  Virgo  contrivit, 
ita  solemni  hac  nova  gloriac  suae  manifestatione  Christi  Filii  sui 
suosque  hostes  in  hac  piaculari  aetate  grassantes  invicte  conteret. 
Si  Ilia  quidem  ad  nos  misericordes  oculos  convertat,  immanes, 
qui  debacchantur  errores,  rationalismum  praesertim  et  materialis- 
mum,  ceu  tumentcs  aequoris  fiuctus  confringendos , vitiaque  ne- 
fanda,  quae  veluti  Noemi  aevo  terram  undi(iuc  polluunt,  exulatura 
fore  confidimus.  Quin  immo,  ipsis  catholicae  fidei  adversariis, 
praclucente  maris  stella,  ad  Petri  navigium  festinanter  remean- 
tibus,  unum  erit  ovile  et  unus  pastor. 

Quae  cum  ita  sint,  Sanctissime  Pater,  Sacerdotii  culmcn  et 
apex,  et  Ecclesiae  catholicae  os.  Nos  Vaticani  Concilii  a Te  in- 
dicti  Patres  ad  Tuos  pedes,  de  quibus  dictum  est:  Quam  pulchri 

55* 


871 


Acta  et  decreta  SS.  Concllii  Vaticani,  Appendix, 


872 


pedes  evangelizantium  pacem,  evangelizantium  hma,  devote  pro- 
voluti,  Deiparam  anima  immaculata  et  virgineo  corpore  in  coelos 
[1.  coelis]  viventem,  supremo  Tuo  magisterio,  in  hac  Sacrosancta 
Synodo  firmari,  proclamari,  definiri,  enixis  precibus  postulamus; 
ideoque  chirographo  nostro  has  supplicationes  fidenter  obsignamus. 

Hide  posiulationi  suhscripserunt  113  Concilii  Patres. 

C. 

Cum  infrascripti  Concilii  Vaticani  Patres  iuxta  perpetuum 
utriusque  Ecclesiae  sensum  et  venerandam  traditionem  Beatam 
Mariam  Virginem  intuitu  meritorum  Christi  lesu  Salvatoris,  sicut 
de  peccato  per  Immaculatam  Conceptionem  et  de  concupiscentia 
per  Virginalem  Maternitatem , ita  de  inimica  morte  singularem 
triumphum  retulisse  per  acceleratam  ad  similitudinem  Filii  Sui 
Resurrectionem , firmissime  teneant : ideo , ut  eius  gloria  novo 
splendore  augeatur  eiusque  praesidium  ad  interimendas  haereses 
hac  nostra  piaculari  aetate  grassantes,  Eamque  et  Deum  Filium 
eius  impetentes , magis  magisque  Ecclesia  experiatur , et  Christi- 
fideles  votorum  sint  tandem  compotes:  Deiparam  anima  et  cor- 
pore coelo  adesse  viventem  solemniter  declarari,  proclamari  at- 
que  definiri  a Sacrosancta  Vaticana  Synodo,  quam  ardentissime 
expetunt. 

Hide  postidationi  subseripserimt  31  Coneilii  Patres. 

D. 

Cum  infrascripti  Concilii  Vaticani  Patres  iuxta  perpetuum 
utriusque  Ecclesiae  sensum  et  traditionem  venerandam,  Beatam 
Mariam  Virginem  intuitu  meritorum  Christi  lesu  Salvatoris,  sicut 
de  peccato  per  Immaculatam  Conceptionem,  et  de  concupiscentia 
per  Virginalem  Maternitatem,  ita  et  de  inimica  morte  singularem 
triumphum  retulisse  per  acceleratam  ad  similitudinem  Filii  Sui 
Resurrectionem,  firmissime  teneant:  ideo,  ut  eius  gloria  novo 
splendore  augeatur,  eiusque  praesidium  ad  interimendas  haereses 
hac  nostra  piaculari  aetate  grassantes,  Eamque  et  Deum  Filium 
suum  impetentes,  magis  magisque  experiatur,  et  Christifideles 
votorum  sint  tandem  compotes ; Deiparam  anima  et  corpore  coelo 
adesse  viventem  solemniter  declarari,  proclamari  atque  definiri  a 
Sacrosancta  Vaticana  Synodo  quam  ardentissime  expetunt. 

Huie  postidationi  suhseripserunt  quingue  Coneilii  Patres. 

E. 

Cum  inter  ea,  quae  universalis  Ecclesia  credenda  semper  re- 
tinuit,  ac  Christi  fideles  maxima  devotione  venerati  sunt,  sit  illud 
finale  privilegium  Beatissimae  Virginis  Matris  Dei  Mariae,  ex  quo 
creditur,  quod,  sicut  a Deo,  qui  Eidem  fecit  magua,  custodita 
fuit  a corruptione  peccati  in  ipso  suo  primo  introitu  ad  vitam, 
sic  et  in  felici  suo  exitu,  ob  reverentiam  virgineae  carnis,  ex  qua 
carnem  sumpsit,  a corruptione  corporis  servatam  immunem , quin 
tamen  Ecclesia  docens  hoc  de  fide  definierit;  infrascripti  Sacri 
Vaticani  Concilii  Patres,  ad  maiorem  Dei  Deiparaeque  gloriam, 
ad  meritum  et  firmitatem  fidei,  ad  fidelium  consolationem , devo- 
tissime  efflagitant,  ut  de  doctrina  corporeae  Virginis  Assumptionis 
in  Coelum  in  ipso  Sacro  Concilia  pertractetur , ac  (quod  Deus 
concedat)  si  ipsi  videbitur,  dogmatice  declarare  ac  definire  dig- 
netur,  Mariam  Virginem  Sanctissimam  corpore  et  anima,  ad  simili- 
tudinem Filii  Sui  Salvatoris  Nostri  in  Coelis  gloriose  regnare. 

Huie  postulationi  suhseripserunt  13  Coneilii  Patres. 

F. 

Cum  infrascripti  Concilii  Vaticani  Patres,  iuxta  perpetuum 
utriusque  Ecclesiae  sensum  et  traditionem  venerandam,  Beatam 
Mariam  Virginem  intuitu  meritorum  Christi  lesu  Salvatoris,  sicut 
de  peccato  per  Immaculatam  Conceptionem,  et  de  concupiscentia 
per  Virginalem  Maternitatem,  ita  et  de  inimica  morte  singularem 
triumphum  retulisse  per  acceleratam  ad  similitudinem  Filii  Sui 
Resurrectionem  firmissime  teneant ; ideo , ut  eius  gloria  novo 
splendore  augeatur,  eiusque  praesidium  ad  interimendas  haereses 
hac  nostra  piaculari  aetate  grassantes,  Eamque  et  Deum  Filium 
eius  impetentes,  magis  magisque  experiatur,  et  Christifideles  vo- 


a torum  sint  tandem  compotes;  Deipai’am  anima  et  corpore  coelo 
adesse  viventem  solemniter  declarari,  proclamari  atque  definiri  a 
Sacrosancta  Vaticana  Synodo  quam  ardentissime  expetunt. 

Huie  postulationi  suhseripserunt  duo  Coneilii  Patres. 

G. 

Cum  infrascripti  Concilii  Vaticani  Patres,  iuxta  perpetuum 
utriusque  Ecclesiae  sensum  et  traditionem  venerandam,  Beatam 
Mariam  Virginem,  intuitu  meritorum  Christi  lesu  Salvatoris,  sicut 
de  peccato  per  Immaculatam  Conceptionem,  et  de  concupiscentia 
per  Virginalem  Maternitatem,  ita  et  de  inimica  morte  singularem 
triumphum  retulisse  per  acceleratam  ad  similitudinem  Filii  Sui 
Resurrectionem,  firmissime  teneant;  ideo  ut  Eius  gloria  novo 
splendore  augeatur,  Eiusque  praesidium  ad  Interimendas  haereses 
hac  nostra  piaculari  aetate  grassantes,  magis  magisque  experiatur, 
et  Christifideles  votorum  sint  tandem  compotes;  Deiparam  anima 
et  corpore  coelo  adesse  viventem  solemniter  declarari,  proclamari 
" atque  definiri  a Sacrosancta  Vaticana  Synodo  quam  ardentissime 
expetunt.  Nos  quidem  cum  omnibus  Patribus  certam  fiduciam 
habemus,  generalia  Comitia  Catholicae  Ecclesiae,  quae  sub  tarn 
faustis  auspiciis  Almae  Mariae  Virginis  ab  omni  labe  originali 
immunis  tarn  felicia  exordia  habuere.  Ipsa  protegente,  interemptis 
cunctis  haeresibus,  ad  desideratam  usque  metam  quam  primum 
et  feliciter  fore  perventura. 

Huie  postulationi  suhseripserunt  quinque  Coneilii  Patres. 

H. 

Cum  inter  ea,  quae  universalis  Ecclesia  credenda  semper  re- 
tinuit,  ac  Christi  fideles  maxima  devotione  venerati  sunt,  sit  illud 
finale  privilegium  Beatissimae  Virginis  Matris  Dei  Mariae,  ex  quo 
creditur,  quod,  sicut  a Deo,  qui  Eidem  fecit  magna,  custodita 
fuit  a corruptione  peccati  in  ipso  suo  introitu  ad  vitam,  sic  et 
in  felici  suo  de  mundo  exitu,  ob  reverentiam  virgineae  carnis, 
Q ex  qua  Deus  ipse  carnem  sumpsit,  a corruptione  corporis  ser- 
vatam immunem,  quin  tamen  Ecclesia  docens  hoc  de  fide  definierit; 
infrascripti  Sacri  Vaticani  Concilii  Patres,  ad  maiorem  Dei  Dei- 
paraeque gloriam,  ad  meritum  et  firmitatem  fidei,  ad  fidelium 
consolationem,  devotissime  efflagitant,  ut  de  doctrina  corporeae 
Virginis  Assumptionis  in  coelum  in  dicto  Sacro  Concilio  pertrac- 
tetur, ac  (quod  Deus  concedat)  si  ipsi  videbitur,  dogmatice  decla- 
rare ac  definire  dignetur,  Mariam  Virginem  Sanctissimam  corpore 
et  anima,  ad  similitudinem  Filii  Sui  Salvatoris  Nostri,  in  coelis 
gloriose  regnare. 

Huie  postidationi  suhseripserunt  septem  Concilii  Patres. 

I. 

Propositio  ad  Concilium. 

Episcopus  Giennensis  in  Hispania  petit  a Concilio,  ut  tam- 
quam  dogma  fidei  declaretur,  vel  potius  acclametur  Assumptio 
d Beatae  Mariae  Virginis  in  Coelum. 

Indicanda  ut  postea  verbo  explicentur. 

1.  Dogma  fidei  est  Conceptio  immaculata  B.  M.  V.;  dogma 
fidei  oportet  esse  eiusdem  B.  M.  V.  Assumptio. 

2.  Peccati  stipendium  mors.  Quae  non  peccavit,  poenam  pec- 
cati non  potuit  ferre.  Decuit  in  coelum  gloriose  transire. 

3.  Sicut  praemium  immunitatis  est  glorificatio  desumpta  ex 
radice  sanctificationis , ita  et  triumphalis  corona  debuit  esse  in 
B.  M.  V.  Assumptione  singulariter  gloriosa. 

4.  Festum  quo  celebratur  Assumptio  B.  M.  V.  in  coelum  so- 
lemnis  quaedam  professio  est  fidei  populi  christiani,  ideoque  ac- 
clamatio  in  Concilio  dogmatis  Assumptionis  B.  M.  V.,  nedum  au- 
gebit  pietatem  credentium,  sed  magnam  tenerrimamque  consola- 
tionem universe  conturbato  praestabit. 

Romae  die  8.  lanuarii  an.  Dom.  1870. 

t Antoninus  Episcopus  Giennensis. 


874 


373  Postulata  de  Assumptione  B.  M.  V.  — de  Salutat.  Ang.  — complur.  Germaniae  Episcoporum. 


12.  Postulatum  de  additione  ad  Salutationem  Angelicam. 

Beatissime  Pater! 

Cupientes  infrascripti  oratores  honorem  B.  M.  Virginis,  quan- 
tum in  Domino  possunt,  extollere  et  Christi  fidelium  corda  in 
eius  amorem  inflammare , exhibitione  specialis  reverentiae , devo- 
tissime  efflagitant  ab  S.  V.  ut,  quemadmodum  in  Concilio  Ephe- 
sino  addita  fuit  in  Salutatione  Angelica  gloriosa  ilia  praerogativa 
= Mater  Dei  = ita  et  in  praesenti  generali  Concilio  adiungatur 
altera  = Virgo  Immaculata  = Sancta  Maria,  Virgo  Immaculata, 
Mater  Dei,  ora  pro  nobis  peccatoribus. 

Quam  gratiam  etc. 

Romae  die  3.  Maii  1870. 

Hide  postulate  suhscripserunt  108  Concilii  Patres. 


13.  Postulata  complurium  Germaniae  Episcoporum. 

Quaedam  desideria  S.  Concilio  Oecumenico  Vaticano  proponenda. 

I. 

Quia  omne  verum  et  sincerum  reformandi  studium  a semet- 
ipso  reformando  incipit , ante  omnia  alia  petimus , ut  S.  Synodus 
tam  Episcopis,  quam  omnibus  clericis  ea,  quae  ad  vitam  sanctae 
suae  vocationi  congruam  et  ad  muneris  sui  officia  gravissima  fide- 
liter  implenda  spectant,  serio  inculcet,  in  specie,  ut  Episcopis  et 
sacerdotibus  exercitiorum  spiritualium  usus  singulis  vel  binis  annis 
repetendus,  nec  non  conferentiae  pastorales  singulis  vel  alternis 
mensibus  instituendae,  atque  vita  clericorura  communis  enixe  com- 
mendentur,  ut  certae  regulae  circa  sacerdotum  cum  mulieribus 
cohabitationem , de  cauponis  ab  iisdem  vitandis,  de  dispositione 
super  bonis  ex  beneficio  vel  officio  ecclesiastico  provenientibus 
debita  tam  inter  vivos  quam  mortis  causa,  de  obligatione  parochi 
circa  scholarum  et  pauperum  curam,  denuo  definiantur  et  prae- 
scribantur. 

Cum  multae  dioeceses  tam  amplae  existant,  ut  Episcopi  officii 
sui  partes  etiam  gravissimas  omnino  implere  non  valeant,  petimus, 
ut  ubicunque  fieri  potuerit,  dioeceses  nimiae  amplitudinis  per  novam 
circumscriptionem  ita  imminuantur,  quatenus  Episcopi  omnibus  sui 
officii  partibus,  saltern  gravioris  momenti,  ipsi  satisfacei’e  possint. 

II. 

Quia  teste  S.  Concilio  Tridentino  Sess.  24.  de  Ref.  cap.  2. 
experientia  docet,  propter  prohibitionum  multitudinem  multoties 
in  casibus  prohibitis  ignoranter  contrahi  matrimonia,  in  quibus 
vel  non  sine  magno  scandalo  perseveratur , vel  quae  non  sine 
eodem  dirimuntur,  iam  Concilium  Lateranense  III.  et  Concilium 
Tridentinum  matrimonii  impedimenta  diversa  abrogarunt.  Ho- 
dierno  autem  tempore,  quo  iam  plurimis  locis  matrimonium,  quod 
vocant  civile,  per  leges  civiles  praescriptum  est,  atque  impedi- 
menta canonica  formaque  a Concilio  Tridentino  pro  matrimonio 
contrahendo  praescripta  per  easdem  leges  civiles  non  amplius 
agnoscuntur,  plurima  connubia  ubique  fere  contrahuntur,  quae  ex 
iure  canonico  nulla  sunt  censenda,  et  exinde  peccata  atque  ani- 
marum  pericula  aetemae  salutis  innumera  et  gravissima  proveniunt. 

Praeterea  commercium  hominum  atque  nationum  etiam  ma- 
xime  inter  se  dissitarum  nec  non  domicilii  sive  commorationis  im- 
mutatio  frequentissima , quae  moderno  tempore  ubique  fere  pri- 
stinae  immobilitatis  et  stabilitatis  locum  obtinuerunt,  impedimen- 
torum  matrimonii  indagationem  valde  difficilem  eorumque  immi- 
nutionem  maxime  necessariam  reddunt.  Propterea  petimus: 

a)  ut  impedimentum  quarti  gradus  consanguineitatis , quarti 
vero  et  tertii  affinitatis  ex  copula  licita  ortac,  nec  non  cognationis 
spiritualis  et  publicae  bonestatis  ex  sponsalibus  provenientis,  atque 
affinitatis  ex  copula  illicita  ultra  primum  gradum,  et  criminis  ex 
solo  adulterio  absque  coniugicidio  vel  ipsius  machinatione  pro- 
veniens  abrogetur; 

b)  ut  Episcopis  concedatur  facultas  dispensandi  super  gradu 
tertio  et  quarto  mixto  secundo  consanguineitatis  et  affinitatis; 

c)  ut  dispensatio  sive  facultas  dispensandi  a S.  Sede  Aposto- 
lica  impertita  non  amplius  per  copulam  reticitam  vel  patratam 
vel  iteratam  post  missas  preces  tanquam  nulla  reddita  habeatur, 


a quia  exinde  saepissime  matrimonia  contrahuntur  invalida.  Cum 
Oratores  falsa  verecundia  seducti  aut  novas  difficultates  timentes 
verum  conscientiae  statum  non  manifestent,  maxime  desiderandum 
est,  ut  nupturientes  non  cogantur  ea  manifestare,  quae  ad  pro- 
priam  turpitudinem  spectant. 

d)  Petitur,  ut  conditio  seu  obligatio,  alteram  partem  de  ma- 
trimonii nullitate  certiorem  reddendi,  quae  facultatibus  pro  matri- 
monii revalidatione  necessariis  apponi  solet,  in  iis  casibus,  in 
quibus  causa  nullitatis  occulta  est  et  alter!  parti  notificari  non 
potest  sine  scandalo,  vel  modificetur,  vel  permittatur,  ut  renovatio 
consensus  matrimonialis  conditionata  eo  mode,  quern  commendavit 
Benedictus  XIV.  Papa  fel.  recordat. , fieri  possit,  quia  alias  gra- 
vissimae  semper  difficultates  obveniunt  in  exequenda  huiusmodi 
facilitate. 

e)  Petitur,  ut  Episcopis  facultatum,  quibus  gaudent,  dispen- 
sandi super  matrimonii  impedimentis , usus  ita  concedatur,  qua- 
tenus concurrentibus  quoque  pluribus  impedimentis  iisdem  sine 
dubio  licite  ac  valide  uti  possint. 

f)  Petitur,  ut  in  verificandis  dispensationum  motivis  non  am- 
b plius  requiratur  formalis  processus  iuridicus,  sed  Episcopi  arbitrio 

relinquatur,  qua  via  causarum  veritas  sit  eruenda. 

g)  Ut  grave  odium,  quod  per  taxas  pro  dispensationibus  sol- 
vendas  contra  S.  Ecclesiam  inter  fideles  atque  infideles  excitatur, 
imminuatur , petimus , ut  causae,  ob  quas  pro  pauperibus  dispen- 
sari  consuevit , aequiparentur  iis , propter  quas  pro  divitibus  dis- 
pensatio conceditur. 

h)  Denique  considerantes , quot  peccata  atque  scandala  per 
moram  diuturnam  baud  rare  oriuntur,  quae  cum  recursu  ad 
sacram  Sedem  Apostobcam  necessario  coniuncta  est  et  per  curia- 
rum  ferias  saepe  valde  prolongatur,  humillime  atque  enixe  pe- 
timus, ut  in  rebus  matrimonialibus  quocunque  anni  tempore  abs- 
que mora  dispensationes  expediantur. 

III. 

Casuum  et  censurarum  Summo  Pontifici  reservatorum  in 
praesenti  tantus  est  numerus  et  tanta  incertitude,  ut  exinde  dubia 
multa  et  difficultates  Episcopis  et  Confessariis  oriantur,  parum 
c autem  utilitatis  proveniat.  Propterea  maxime  desideramus,  ut 
eorum  catalogus  revision!  et  reduction!  subiiciatur  et  in  specie 
censurae,  quas  vocant  latae  sententiae,  aut  omnino  tollantur,  aut 
ad  parvum  criminum  maxime  enormium  numerum  reducantur; 
facultates  autem,  quibus  Episcopi  ad  muneris  sui  administrationem 
ordinariam  indigent,  non  ad  quinquennium,  sed  ad  muneris  dura- 
tionem  concedantur,  quemadmodum  a Sacra  Congregatione  de 
Prop.  Fide  Vicariis  Apostolicis  concedi  solent. 

IV. 

Petimus,  ut  regulae  Indicis,  quae  partim  in  regionibus  mixtis 
nunquam  omnino  observari  poterant,  partim  vero  ob  omnino  im- 
rautatum  societatis  humanae  et  in  specie  rei  literariae  statum  in 
praesenti  nusquam  fere  observari  possunt,  ideoque  multas  con- 
scientiarum  anxietates  et  confessariorum  dubia  provocant,  recent! 
revision!  et  redaction!  submittantur.  Petimus  quoque,  ut  novorum 
librorum  censura  non  promulgetur,  nisi  prius  audito  auctoris  Or- 
dinario,  quia  baud  raro  evenit,  ut  absque  censurae  publicatione 
d erroris  revocatio  effici  valeat,  si  auctor  bonae  sit  voluntatis. 

V. 

Forma  processus  canonic!  hodie  in  diversis  dioecesibus  valde 
existit  diversa;  quare  humillime  petimus,  ut  certa  forma  ubique 
observanda  et  quidem  summaria  praescribatur.  Quia  autem  in 
corpore  iuris  canonic!  permulta  inveniuntur  praescripta,  quae  in 
praesentiarum  non  amplius  habent  vigorem , maxime  optandum 
est,  ut  nova  collectio  fiat  eorum  canouum,  qui  adhuc  vigent, 
omissis  omnibus , qui  iam  abrogati  esse  dignoscuntur.  Propterea 
humillime  petimus,  ut  S.  Synodus  ad  Sanctissimum  Patrem  dirigat 
siipplicam,  quatenus  ad  redigendam  eiusmodi  SS.  Canonum  novam 
collectionem  viros  aliquos  peritissimos  deputare  dignetur. 

VI. 

Breviarium  Romanum  nonnullis  locis  quaedam  continet,  quae 
cum  historia  certa  fide  digna  et  sana  S.  Scripturae  exegesi  non 


875 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix, 


876 


omnino  couvenire  videntur;  quare  petimus,  ut  ad  corrigendos  a 
eiusmodi  locos  nonnullos  Breviarium  revision!  accuratae  subiiciatur. 
Simulque  petimus,  ut  Sacerdotibus  saltern  curatis  permittatur, 
officium  matutinum  semper  ab  bora  poineridiana  secunda  antici- 
pando  recitare,  quia  postea  saepe  aliis  functionibus  sui  muneris 
impediuntur. 

VII. 

Decretum  8.  Concilii  Tridentini  de  concursu  pro  parochiis 
special!  instituendo  in  multis  amplioribus  dioccesibus  nunquam  in 
usum  pervenit,  in  multis  aliis  autem  iam  approbante  S.  Sede  Apo- 
stolica  eiusdem  loco  hodie  concursus  generalis  ad  explorandam 
scientiam  et  omnigenam  idoneitatem  sacerdotum,  qui  ad  parochiae 
munus  adspirant,  habetur.  Propterea  petimus,  ut  illud  S.  Concilii 
Tridentini  decretum  revision!  submittatur,  et  ea  examinis  sive 
concursus  norma  praescribatur , quae  ubique  valeat  ac  debeat 
observari. 

VIII. 

T,  . . . ^ 

Propter  gravissima  detrimenta,  quibus  per  iuris  patronatus 
laici  abusum  salus  animarum  saepe  afficitur , petimus , ut  meliori 
quovis  mode  liuic  male  medela  afferatur.  Quod  fortasse  fieri 
potest  per  praescriptum,  ut  patronus  laicus  inter  tres  ab  Ordinario 
designandos  sacerdotes  praesentandum  eligere  teneatur. 

IX. 

Ut  gravissima  mala,  quae  ex  vita  vitiosa  et  scandalosa  pa- 
rochi  aliorumque  sacerdotum  in  populum  fidelem  redundant,  faci- 
lius  evitari  vel  avert!  possint,  petimus,  ut  inter  causas  privationis 
beneficii  curati  legitimas  assumantur:  simplex  fornicatio  notoria, 
concubinatus  manifestus,  ebrietas  nec  non  prodigalitas  incorrigi- 
bilis  atque  scandalosa.  Pariter  petimus,  ut  permittatur  translatio 
parochi  non  voluntaria  vel  dimissio  cum  pensioue  congrua,  quo- 
ties  per  sententiam  sive  per  vota  Examinatorum  prosynodalium 
constiterit,  eundem  ad  regendam  parochiam  non  ampliiis  esse 
idoneum. 

c 

X. 

Propter  immensa  pericula,  quae  per  sectara  muratorum  libe- 
rorum  nuncupatam  aliasque  societates  secretas  quotidie  rei  Chri- 
stianae  parantur,  enixe  petimus,  ut  S.  Concilium  decreta  contra 
eiusmodi  societates  iam  pridem  promulgata  renovare  nec  non  effi- 
caciori  modo  contra  easdem  ])rocedere  dignetur. 

Motiva  necnon  specialos  postulationes , quae  ad  banc  petitio- 
nem  pertinent,  in  libello  adiecto  sub  titulo:  „Qua  via  Ecclesia 
contra  societates  secretas  procedere  valeat  etc.“  satius  exponuntur. 
Petimus,  ut  ex  adiectis  exemplaribus  unum  Sanctissimo  Patri, 
octo  Emiuentissimis  S.  Concilii  Praesidibus  et  Secretariis  exhibe- 
antur,  caeteraque  inter  singulos  Patres  distribuantur. 

Romae  8.  lanuarii  1870. 


14.  Postulata  Archiepiscopi  et  Episcoporum  Belgii 
Emis  ac  Rrais  Concilii  Vaticani  Patribus  a Srao  D,  N. 
Pio  Papa  IX.  ad  examinandas  Patrum  propositiones 
deputatis  oblata. 

Efni  ac  Rfni  Domini ! 

Concilium  Tridentinum  pro  reformationc  statuit  ea  quae  sta- 
tuere  poterat  attenta  temporum  necessitate;  non  autem  ei  datum 
fuit  meliora  et  perfectiora  praescribere. 

Episcopi  autem  Belgii  decreta  disciplinaria  Tridentini  adim- 
plei’e  conati  sunt  et,  Deo  benedicente,  quaedam  ad  maiorem  per- 
fectionem  iuxta  Tridentini  mentem  perduxerunt.  Ilinc  perfectio- 
nem  inductam  et  iam  usu  firmatam  consecrare  cupientes,  petunt 
decreta  Concilii  Vaticani  ita  conscribi,  ut  haec  perfectio  non  im- 
pediatur,  imo  ut  nonnulla  universaliter  commendentur  ac  prae- 
cipiantur,  ut  breviter  in  sequentibus,  indicia  ecclesiastica,  Clerum 
ac  pias  nonnullas  Congregationes  spectantibus,  exponitur. 


I. 

De  ludiciis  Clericorum. 

In  Belgio  Tribunal  Ecclesiasticum  in  Clericis  iudicandis  po- 
tius  paternum  vocari  posset,  fitque  sine  ullo  strepitu.  Presbyter! 
prolapsi  ab  Episcopo  vocantur  et  correctionem  poenamque  passim 
subeunt  submisse,  firmiter  persuasi  haec  fieri  iuste  et  misericor- 
diter.  In  tabulario  vix  aliquid  servatur,  quo  fama  Cleri  imminui 
aliquando  possit,  nisi  praevideatur  necessitas  adhibendi  quaedam 
documenta,  si  de  sententia  appelletur. 

Postulatur  itaque,  ut  addatur  in  decretis  de  iudiciis : si  alicubi 
omnia  paterne  fiant,  ita  ut  disciplina  ecclesiastica  inde  nullum 
damnum  patiatur,  banc  praxim,  mansuetudini  Christ!  conformem, 
nullo  mode  improbatam  volumus. 

II. 

De  Clericorum  Setninariis. 

Serainaria  in  Belgio  florent  studiis  et  vera  pietate,  ex  eo  quod 
alumni  humaniora  discentes  educantur  in  minor!,  ut  vocari  solet, 
Seminario,  veste  modesta  non  tamen  prorsus  clerical!  induti, 
omnino  separati  ab  alumnis,  qui  disciplinis  theologicis  incumbunt. 
Hi  autem  ad  ordines  non  admittuntur,  antequam  per  longum 
tempus,  annos  scilicet  tres  vel  quatuor,  in  Convictu  Seminarii 
quasi  in  novitiatu  ordinis  ecclesiastic!  vixerint. 

Postulatur  itaque,  ut  hoc  Seminariorum  regimen  approbetur, 
vel  saltern  nullo  modo  improbetur;  improbatum  utique  videretur, 
si  nude  praescripta  Concilii  Tridentini  de  Seminariis  inculcarentur, 

III. 

De  collatione  ecclesiarimi  parochialium  et  succursalium. 

1.  Concursus  ad  Curas  pastorales  in  Belgio  sic  ordinatur. 
Presbyter!  in  sacrum  ministerium  missi  vel  ad  docendam  ado- 
lescentiam  deputati,  singulis  annis  vel  bienniis  in  Seminario  con- 
gregantur  et  per  examen  in  scriptis,  quod  quasi  Concursus  ap- 
pellari  potest,  suum  in  doctrina  sacra  progressum  probant.  Examen 
illud  seu  Concursus  per  plurimos  annos  durat , et  vi  huius  nomi- 
nantur  concurrentes  ad  Curas  pastorales,  quae  vacaverint.  Hinc 
sequitur  Sacerdotes  non  tantum  semel,  ut  Synodus  Tridentina  re- 
quirit,  sed  sexies  aut  etiam  decies  periculum  facere  suae  aptitu- 
dinis  ad  munus  pastorale.  Curae  autem  pastorales  conferuntur 
attentis  testimoniis  parochorum  et  decanorum  circa  mores,  pietatem, 
zelum  et  prudentiam  Candidatorum , quae  testimonia  etiam  per 
plures  annos  sunt  repetenda ; ita  ut  sit  certitudo  omnimoda  meri- 
torum  promovendi,  quod  utique  menti  Synodi  Tridentinae  est 
quam  maxime  conforme. 

Postulatur  itaque , ne  quid  in  Decretis  statuatur , quo  haec 
praxis  impediatur;  imo,  ut  videtur,  haec  disciplina  non  parum 
prodesset  aliis  dioecesibus. 

2.  Quoad  ecclesias  succursales,  postulatur,  ut  decisio  data  a 
S.  M.  Gregorio  XVI.  Episcopo  Leodiensi,  circa  parochos  succur- 
salistas,  ut  vocantur,  conservetur  et  confirmetur.  Disciplina  haec, 
ab  annis  fere  70  vigens,  fuit  utilissima  et  etiamnunc  est  neces- 
saria.  Bonis  et  piis  Sacerdotibus  est  periucunda;  paucis  quando- 
que  dyscolis  odiosa,  quum  magis  attendere  teneantur,  ne  eorum 
vitia  tandem  aliquando  per  mutationem  stationis  vel  depositionem 
puniantur. 

IV. 

De  Sjjnodo  dioecesana. 

Synodus  dioecesana  annue  celebrari  potest  et  utilissime  cele- 
bratur  in  Belgio,  dum  apices  iuris  non  omnino  servari  debeant, 
nec  omnes  debeant  vocari,  qui  curam  habent  animarum. 

Postulatur  igitur,  ut  decreto  de  Synodo  dioecesana  haec  ad- 
dantur:  In  dioecesibus,  in  quibus  usus  invaluit  vel  induci  potest, 
ut  Synodus  dioecesana  quotannis  celebretur  ab  Episcopo,  vocatis 
Canonicis  ecclesiae  cathedralis,  decanis  christianitatum  et  exami- 
natoribus  synodalibus,  haec  agendi  ratio  servetur. 

V. 

De  piis  virorum  ac  feminarum  Institutis. 

Praoter  monasteria  stricte  dicta  sunt  in  Belgio  quasi  innu- 
merae  piae  turn  virorum  turn  feminarum  familiae,  (juae  bonis  ope- 


877 


Postulata  Episcoporum  Germaniae  — Belgii. 


878 


ribus  occupantur,  videlicet:  educatione  et  instructione  pueritiae  et  a 
adolesceutiae , cura  senum,  caecorum,  surdorum,  mutorum,  insa- 
iiientium , languidorum,  raorientium.  Hae  farailiae,  Episcopo  an- 
nuente  et  favente  iiatae,  eius  consiliis  et  vigilantia  opus  habent. 
Episcopus  enim  prae  omnibus  aliis  novit  earum  necessitates  et 
pericula,  iisque  auxilium  fert  opportunum  et  egregium.  Tales 
domus  deditae  operibus  zeli  et  charitatis  sunt  ducentae  vel  tre-- 
centae  in  quacumque  Dioecesi  Belgii,  prosperantur  et  Deo,  ut 
speramus , sunt  gratissimae , Ecclesiae  autem  utilissimae.  Passim 
reguntur  iuxta  spiritum  ss.  Canonum  in  illis,  quae  spectant  ad 
novitiatum,  separationem  a profanis,  spiritum  paupertatis  etc.  Sed 
illas  reducere  ad  apices  iuris  et  submittere  Congregationi  Romanae 
est  impossibile. 

Postulatur  itaque:  ut  auctoritas  Episcopi  sit  et  maneat  in 
omnia  monasteria  Eratrum  laicorum  et  Sororum , ita  quidem , ut 
ad  Episcopum  recurratur  pro  omni  administratione  spiritual  et 
temporali. 

VI. 

De  Oratoriis  privatis.  ^ 

Postulatur,  ut  Concilium  potestatem  faciat  omnibus  Ordinariis 
concedendi  privatis  quibusdam  personis,  quas  ipsi  in  Domino  dignas 
iudicaverint , oratorium  domesticum,  in  quo  sacrosanctum  Missae 
Sacrificium  celebrari  possit;  imo,  si  adsint  rationes  sufficientes, 
SS.  Eucharistia  asservetur;  suh  conditionibus  tamen  vel  a Concilio 
vel  a S.  Sede  praescrihendis,  et  ad  quas  omnino  teneantur  Ordinarii. 

VII. 

De  Altaribus  privilegiatis. 

Obtineat  Concilium  a S.  Sede,  ab  Episcopis  concedi  posse 
unum  altare  privilegiatum  in  qualibet  ex  suis  ecclesiis  collegiatis 
vel  parochialibus  et  in  quolibet  ex  suis  oratoriis  vere  publicis, 
idque  vel  in  perpetuum  vel  ad  tempus  limitatum,  sed  ita  tamen, 
ut  ea  concessio  ab  Episcopis  renovari  semper  possit,  quin  ad  S. 
Sedem  recurrere  teneantur.  Si  vero  S.  Sedes  banc  facultatem  ^ 
sibi  reservare  omnino  velit,  obtineat  Concilium,  ut  in  Brevi  con- 
cessionis  non  occurrant  clausulae  tarn  ambiguae,  ut  inde  videri 
possint  revocata  privilegia  antea  licet  in  perpetuum  concessa. 

VIII. 

De  facultatibiis  extraordinariis. 

1.  Postulatur,  ut  facultates,  quae  pluribus  Ordinariis  concedi 
solent  a S.  Sede,  et  vocantur  vel  Quinquennales  vel  Triennales 
vel  Annales,  adeoque  singulis  vel  quinquenniis  vel  trienniis  vel 
annis  renovandae  sunt  ac  semper  renovantur,  in  posterum  con- 
cedantur  pro  toto  tempore,  quo  Ecclesiae  suae  regimini  praesunt 
illi,  quibus  dantur. 

2.  Postulatur,  ut  reliquae  facultates  extraordinariae,  quae  pro 
bono  animarum  a S.  Sede  Ordinariis  conceduntur,  in  posterum 
non  ad  aliquot  vices,  sed  ad  tempus  impertiantur. 


De  Sacramento  Matrimonii. 

1.  Abrogare  velit  Concilium  Vaticanum : 

A.  Quarti  gradus  sive  aequalis  sive  inaequalis  impedimenta 
turn  consanguinitatis  turn  affinitatis  ortae  ex  matrimonio. 

B.  Publicae  honestatis  ex  sponsalibus  tantum. 

C.  Cognationis  spiritualis  ex  baptismo,  praeterquam  inter  le- 
vantem  et  levatum. 

D.  Secundi  gradus  sive  aequalis  sive  inaequalis  lineae  colla- 
teralis  affinitatis  ex  copula  illicita,  dummodo  primus  gradus  non 
interveniat. 

Motiva  huius  postulati  sunt: 

1.  Familias  hodiedum  ita  quandoque  dispergi,  ut  saepius  in 
4”  gradu  sese  contingant  nupturientes , quin  vel  aliquid  de  con- 
sanguinitate  aut  affinitate  suspiciatur.  llinc  nonnumqnam  fit , ut 
petatur  dispensatio  in  4"  gradu,  contracto  iam  matrimonio,  et  qui- 
dem bona  fide,  ac  pluribus  annis. 


2.  In  locis  exiguis  revera  quandoque  ita  omnes  familias  vel 
consanguinitate  vel  affinitate  inter  se  ligari,  ut  vix  fieri  possit 
ibi  matrimonia  contrahi  aliter  quam  inter  personas  4°  saltern 
gradu  iunctas. 

3.  Quod  praecipuum  est,  et  pro  omnibus  in  hac  materia  po- 
stulatis  valet,  in  regionibus,  ubi  viget  matrimonium  civile,  non 
dari  civile  v.  g.  impedimentum  3*  vel  4*  gradus.  Ibi  igitur  pro 
languescentis  fidei  vitio  pronum  est,  ut  spreta  Dei  et  Ecclesiae 
lege,  plures  sub  specie  matrimonii  civilis  in  turpi  concubinatu 
vivant.  Unde  Postulati  ratio. 

II.  Statuat  Concilium,  in  supplici  libello  ad  obtinendam  dispen- 
sationem  S.  Sedi  oblato  non  amplius  exprimendum  esse  incestum 
ab  oratoribus  commissum  inter  se.  Huius  postulati  motiva  sunt: 

1.  In  liodierno  societatis  statu  saepe  odiosum  videri,  si  pa- 
rochus  de  similibus  inquirat;  eo  vel  magis  quod,  iuxta  communem 
auctorum  doctrinam,  non  teneantur  oratores  se  infamare  extra 
confessionem. 

2.  Si  autem  illud  peccatum  detegatur  in  confessione,  quae 
saepius  uno  alterove  tantum  die  matrimonium  praecedit,  nescit 
ut  plurimum  quo  se  vertat  Confessarius , probe  sciens  ex  una 
parte  dispensationem  obtentam  esse  invalidam,  et  ex  altera  parte 
deesse  tempus  quandoque,  ut  obtineatur  convalidatio  ante  matri- 
monii celebrationem ; quae  forsan  differri  non  poterit,  quia  v.  g. 
mos  est  in  loco,  ut  eodem  die  et  coram  lege  civili  et  coram  Ec- 
clesia  contrahant,  ac  omnia  parata  sunt. 

3.  Quia,  si  numquam  extra  confessionem  de  incestu  interro- 
garentur  nupturientes , plures  ea  de  re  non  cogitarent  eo  nempe 
sensu,  ut  de  industria  non  committerent  hoc  crimen  ad  facilius 
obtinendam  dispensationem;  alii  false  non  allegarent  copulam 
commissam  fuisse,  ut  fit  quandoque. 

III.  Statuat  Concilium,  litteras  dispensationis  a S.  Sede  ex- 
peditas  in  posterum  non  amplius  fore  invalidas,  sive  ob  reticitum 
incestum  in  precibus,  aut  patratum  seu  reiteratum  post  missas 
preces  et  ante  dispensationis  executionem;  neque  ob  errorem  no- 
minis dioecesis  vel  nominis  aut  cognominis  contraheutium , dum- 
modo constet  de  personarum  identitate;  neque  ob  expressionem 
consanguinitatis  loco  affinitatis  seu  vice  versa,  dummodo  gradus 
accurate  exprimatur,  aut  saltern  dummodo  verus  gradus  non  sit 
propinquior  quam  qui  expressus  fuit  in  supplica. 

Pi'ima  huius  postulati  pars  est  consequens  praecedentis.  Uti- 
litas  reliquorum,  quae  iuibi  petuntur,  ad  pericula  animarum  aver- 
tenda  satis  patet. 

IV.  Declaret  Concilium,  validas  in  posterum  fore  litteras  dis- 
pemsationis  a S.  Sede  expeditas , licet  agentes  vel  amanuenses 
romani  causis  in  libello  supplici  allegatis  alias  addant  aut  sub- 
stituant,  vel  causarum  circumstantias  suo  modo  aliter  exponant 
quam  exponuntur  in  libello  S.  Sedi  oblato. 

V.  Statuat  Concilium,  omnia  Brevia  vel  Rescripta  S.  Sedis  rem 
matrimonialem  spectantia,  quorum  executio  commissa  est  Episcopo 
eiusve  Vicario  generali  aut  officiali,  Sede  per  mortem  huius  Epi- 
scopi  vacante,  a Vicario  Capitulari  executioni  dari  posse. 

VI.  Statuat  Concilium,  Vicario  Capitulari,  Sede  Vacante,  con- 
ces.sas  censeri  omnes  et  singulas  facultates  peculiares  et  extra- 
ordinarias,  quas  in  re  matrimoniali  a S.  Sede  sibi  impetraverat 
Episcopus  defunctus , dummodo  non  exspiraverit  tempus  ad  quod 
concessae  fuerunt. 

VII.  Coram  Domino  expendere  velint  Ruii  Patres  Concilii: 

A.  An  non  suppetat  via  qua,  saltern  pro  Ordinariis  hoc  pe- 
tentibus,  abrogari  valeat,  quae  vocari  solet  dispensationum  taxa 
seu  componenda,  in  pluribus  regionibus  nostri  saeculi  hominibus 
tarn  odiosa.  Si  autem  hoc  fieri  nequeat,  saltern  adhibere  velint 
Patres  medium,  quo  fieret,  ut  qui  pinguem  solvunt  taxam,  non 
citius  obtineant  dispensationem,  quam  qui  parvam  aut  nullam  sol- 
vant ; ita  enim  caderent  iniuriosa  ilia  in  Ecclesiam  obloquia,  quae 
nonnumquam  occasione  similium  audiuntur. 

B.  An  in  concedendis  dispensationibus  praecaveri  non  possit 
temporis  dispendium,  animarum  saluti  quandoque  tarn  noxium. 
Tempus  v.  g.  ita  deperditur,  quando  ante  dispensationis  conces- 
sionem  exigitur  separatio  unius  vel  duorum  mensium,  quo  spatio 
elapso  recurrere  possunt  oratores,  quorum  interim  maxime  inter- 
est pro  animae  suae  salute,  ut  quamprimum  iungantur.  Idem 
obtinet  quando  e dicasteriis  romanis  respondetur:  negative,  vel 
non  gfi'erri  vel  non  expedire  in  casibus,  in  quibus  sufficientes 
adsunt  dispensandi  rationes , et  in  quibus  postca  equidem  fero 
semper  altera  vel  tertia  offertur  supplica,  ac  demum  conceditur 
dispensatio,  dum  interea  temporis  plura  commissa  fuerunt  peccata, 


879 


Acta  et  deoreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


880 


imo  nonnumquam  in  male  statu  obfirmatum  habent  animum  ora- 
tores,  qui  iam  civiliter  contraxerunt,  ac  forsan  vocem  parochi  eos 
ad  poenitentiam  vocantis  audire  amplius  nolunt. 

C.  An  obtineri  non  possit  ab  illis,  qui  in  Curia  romana  dis- 
pensationibus  concedendis  operam  dant , ut  maiorem  aliquara  ha- 
beant  rationem  motivorum,  quae  in  supplica  allegantur  ab  Ordi- 
nariis,  qui  pro  locorum  et  rerum  adiunctis  utique  censendi  sunt 
ut  minus  aliquatenus  intelligere,  quid  necne  fidelium  bono  spiri- 
tual! expediat.  Res  illustrabitur  exemplo.  Magna  quandoque 
cum  difficultate  obtinetur  dispensatio  in  impedimento  affinitatis 
primi  gradus  aequalis  lineae  collateralis  orto  ex  legitimo  matri- 
monio.  Sunt  tamen  regiones,  loca  et  circumstantiae , in  quibus 
ad  spirituale  et  temporale  oratorum  bonum  nihil  magis  quando- 
que optandum  esset,  quam  ut  v.  g.  viduus,  praesertim  si  non  sit 
dives,  ducere  possit  defunctae  uxoris  sororem,  aut  vidua  nubere 
queat  fratri  defunct!  mariti.  Dein  nimia  in  eiusmodi  adiunctis 
dispensandi  difficultate,  iuxta  thema  supra  expositum,  nonnisi 
peccatis  ansa  praebetur. 

D.  An  aequum  non  sit  ut,  deficiente  copula  carnali  inter 
oratores , et  periculo  contractus  civilis , tamquam  motivum  impel- 
lens  ad  dispensationem  concedendam  admittatur  instantia  proprii 
Ordinarii. 

Atque  haec  dicta  sint,  neminem  carpendi  intentione,  sed  animas 
salvandi  et  malevolorum  oblocutiones  impediendi  desiderio. 

X. 

Expleto  Concilio  Vaticano,  committere  velit  SSmus  Dominus 
viris  in  Sacris  Canonibus  versatis  munus  redigendi  integrum  com- 
plexum  legum  ecclesiasticarum,  in  novum  codicem  hodiernae  praxi 
accommodatum , et  in  varies  titulos,  capita  etc.  pro  materiarum 
varietate  distributum. 

Romae,  29.  lanuarii  in  Festo  S.  Francisci  Salesii,  1870. 

t Victor  Aug.  Archiep.  Mechliniensis. 
t Caspar  los.  Episc.  Tornacensis. 
t loaimes  los.  Episc.  Brugen. 
t Henricus  Episc.  Gandav. 
t Theodorus  los.  Episc.  Namurc. 

15.  Postulata  Arcliiepiscoporum  et  P]piscoporum  Pro- 
vinciarum  Quebecensis  et  Halifaxiensis. 

Postulatuni, 

ut  totius  iuris  ecclesiastic!,  curante  Summo  Pontifice,  peracto  Con- 
cilio Vaticano,  fiat  codificatio  cum  iis  additionibus  et  mutationibus, 
quae  praesenti  reruni  statui  utiliores  et  accommodatiores  videbuntur. 

Bationes  postulati. 

1.  Facilior  et  communior  evaderet  cognitio  huius  iuris,  quod 
nunc  pene  innumeris  constitutionibus  et  canonibus  constat. 

2.  Multa  in  desuetudinem  abierunt,  vel  impossibilia  facta  sunt, 
vel  in  maximum  Ecclesiae  bonum  mutari  possunt. 

t C.  F.  Archiepiscopus  Quebecensis. 
t Archiepiscopus  Halifaxiensis. 
t Ig.  Episcopus  Marianopolitanus. 
t los.  Eugenius  Episc.  Owtawiensis. 
t C.  F.  Mac  Kinnon  Arichatensis. 
t Joannes  Episc.  Hamiltonensis. 
t E.  I.  Episc.  Kingstoniensis. 
t Joannes  Joseph  Lynch  Episc.  Torontinus. 
t J.  Sweeny  Episc.  S.  Joannis. 
t Petrus  Mac  Intyre  Ep.  Carolinopolitanus. 
t C.  La  Roque  Episc.  Sancti  Hyacinth!, 
t L.  F.  Ev.  d’Anthedon. 
t Jo.  Episc.  Sancti  German!  de  Rimouski. 


Postulatum, 

ut  in  Concilio  Vaticano  consideretur , utrum  expediat  in  totius 
iuris  ecclesiastic!  codificatione  totam  legislationem  de  impediments 


a Matrimonii  ad  timtinam  revocare,  ita  ut  eorum  impedimentorum 
minuatur  numerus,  vel  saltern  augeatur  potestas  ordinaria  Episco- 
porum  ab  impedimentis  dispensandi. 

Rationes  postulati. 

1.  Valde  intricatae  sunt  leges  de  impedimentis  et  de  dispen- 
sationibus,  ut  constat  ex  innumeris  difficultatibus , quae  quotidie 
solvendae  occurrunt  turn  Congregationibus  Romanis,  turn  Ordina- 
riis  locorum. 

2.  Avertendum  est  frequens  periculum  nullitatis  sacramenti. 

3.  Videntur  abolenda  impedimenta,  a quibus  semper  dispensatur. 

Huic  postulationi  suhscripserunt  iidem  Patres,  qui  primae 
subscripserunt,  excepto  Episcopo  Arichatensi. 


Postulatum, 

b ut  tollatur  impedimentum  cognationis  legalis. 

Ratio  postulati. 

Hoc  impedimentum  multis  dubiis  obnoxium  videtur  propter 
diversitatem  legum  civilium  circa  adoptionem;  unde  multi  doc- 
tores  nunc  negant  illud  existere  in  praesenti  rerum  statu,  in  pie- 
risque  regionibus. 

Huic  postulationi  suhscripserunt  iidem  Patres,  qui  primae 
suhscripserunt. 


Postulatum, 

ut  e stylo  Curiae,  in  dispensationibus  consanguinitatis  et  affini- 
tatis, tollatur  obligatio  declarandi  incestum  patratum. 

Rationes  postulati. 

Haec  obligatio,  quae  nunc  est  sub  poena  nullitatis  dispen- 
sationis,  videtur 

1.  Inutilis,  quia  non  impedit  incestum,  nec  ilium  punit.  Tota 
poena  incidit  in  miserum  confessarium , qui  saepe  maximis  diffi- 
cultatibus et  anxietatibus  implicatur; 

2.  Nociva,  quia  adest  periculum  infamiae  et  violationis  sigilli 
sacram entails,  et  insuper  haec  obligatio  causa  est  nullitatis  pluri- 
morum  matrimoniorum,  quorum  rehabilitatio  aliquando  valde  dif- 
ficilis  est. 

Suhscripserunt  iidem  Patres. 


Postulatum, 

ut  tollatur  impedimentum  publicae  honestatis  ex  sponsalibus  non 
solemnibus  proveniens. 

Ratio  postulati. 

Hoc  impedimentum,  quando  provenit  ex  sponsalibus  non  so- 
lemnibus, probationem  saepe  non  admittit,  unde  iurgia,  lites,  nulli- 
tates  matrimonii  et  scandala. 

Suhscripserunt  iidem  Patres,  excepto  Episcopo  S.  loannis. 


Postulatum, 

ut  tollatur  impedimentum  consanguinitatis  et  affinitatis  in  quarto 
gradu. 

Rationes  postulati. 

1.  Non  sunt  servanda  impedimenta,  a quibus  nunc  semper 
dispensatur  quotiescumque  occurrunt. 

2.  Ex  illis  frequentius  provenit  nullitas  matrimonii  propter 
maiorem  difficultatem  ilia  inveniendi. 

Suhscripserunt  omnes,  qui  primae  suhscripserunt. 


881 


Postulata  Epp.  Belgii  — Provinciar.  Quebec,  et  Halif. 


Italiae  Centi’.  — Ep,  Concord. 


882 


Postulatum, 

ut  tollatur  impedimentum  affinitatis  ex  illicita  in  secundo  gradu. 
Eationes  postulati. 

1.  Ab  illo  impediniento,  quotiescumque  occurrit,  semper  dis- 
pensatur,  et  non  videtur  conveniens,  ut  statuatur  lex,  quae  non 
servetur. 

2.  Praeter  periculum  nullitatis  Matrimonii,  adest  periculum 
infamiae  et  etiam  revelationis  sigilli  sacramentalis. 

Suhscripserunt  iidem  Patres- 


Postulatum, 

ut  Breviarii  Romani  fiat  nova  dispositio,  in  qua:  1.  quantum  fieri 
potest,  ordinarie  recitetur  totum  psalterium  in  hebdomada : 2.  bre- 
vius  sit  officium  iis  diebus,  quibus  parochi  et  confessarii  muneius 
sui  officiis  diutius  detinentur,  prout  sunt  vigiliae  festorum,  sab- 
bata,  dominicae  praesertim  adventus  et  quadragesimae. 

Eationes  postulati. 

1.  luxta  primitivam  breviarii  dispositionem,  totum  psalterium 
singulis  hebdomadis  recitabatur ; nunc  vero  repetuntur  fere  semper 
iidem  psalmi  de  communi  sanctorum;  bine  minuitur  recitantium 
devotio,  et  amittitur  fructus,  qui  ex  aliorum  psalmorum  recita- 
tione  hauriri  posset. 

2.  Parochi  et  confessarii  iam  defatigati,  non  sunt  nimio  onere 
gravandi  diebus  supra  expositis. 

Suhscripserunt  iidem,  excepto  Episcopo  Marianopolitano. 


16.  Postulata  quorumdam  Episcoporum  Italiae  Centralis 
subiicienda  iudicio  SS.  D.  N.  Pii  Papae  IX.,  an 
deferenda  sint  ad  Concilium  Vaticanum. 

Episcopis  Italiae  centralis,  qui  sedent  in  Concilio  Vaticano, 
et  simul  privatim  consultant  in  bonum  Ecclesiae  et  in  praepara- 
tionem  earum  rerum,  quae  conciliariter  peragendae  et  definiendae 
sunt,  visum  est  fore  ut  conferret  ovium  sibi  concreditarum  regi- 
mini,  si  quae  infra  liumiliter  postulant,  a Sacrosancta  Vaticana 
Synodo  approbentur  et  decernantur.  Ea  tamen  Summi  Pontificis 
iudicio  prius  expendenda  subiiciunt,  prout  Bulla  MuUiplices  inter 
sapienter  disponit.  Sunt  autem  quae  sequuntur: 

I.  Ut  sunt  res  Italiae,  in  qua  lex  lata  est  de  matrimonio,  ut 
aiunt,  civili,  quae  valde  turbat  Ecclesiam,  necesse  est,  ut  Epi- 
scopi  expeditiores  sint  in  exercitio  sui  ministerii,  utque  proinde 
ea  removeantur,  quae  eorumdem  actionem  aut  nimis  lentam , aut 
gravem  nimis  reddant,  ad  amolienda  scandala  legalis  concubinatus. 
Illi  enim  ex  catholicis,  qui  sunt  gravi  corde  et  dura  cervice,  facile 
detrectant  legem  sanctissimam  matrimonii  christiani,  nisi  praesto 
sint,  et  quidem  semper  fere  gratuito,  dispensationes  matrimoniales, 
quae  ab  Ecclesia  rationabili  de  causa  concedi  solent  ab  impedi- 
mentis  iuris  ecclesiastici.  Quare  iidem  Episcopi  summo  studio 
petunt: 

A.  Ut  praedictae  dispensationes  communicentur  maxima  qua 
fieri  potest  et  temporis  et  sumptus  oeconomia,  modificatis  insuper 
quibusdam  aut  subobscuris  aut  duriusculis  formulis. 

B.  Ut  impedimentum  quarti  gradus  seu  consanguinitatis  seu 
affinitatis,  quod  in  tanta  hominum  commixtione  frequentissimum 
est,  et  saepe  a contrahentibus  ipsis  ignoratur,  aut  sero  et  fortuito 
deprehenditur,  unde  fit,  ut  recursus  ad  Sanctam  Sedem  adeo  mul- 
tiplicentur,  ut  saepe  impossibile  sit  scandala  impediri,  quae  ex 
hac  cunctatione  oriri  possunt,  et  reapse  oriuntur;  impedimentum, 
inquam , illud  auctoritate , qua  pollet  Ecclesia , e medio  prorsus 
tollatur. 

C.  Ut  impedimentum  ex  copula  illicita  coarctetur  ad  primum 
gradum. 

D.  Denique,  ut  impedimenta  o cognationo  spirituali,  quibus 
passim  plurimi  temere  illigantur,  qui  patrinos  agunt,  praesertim 
in  administrationo  Confirmationis , quin  postea,  quum  opus  est, 
huiusce  ligaminis  reminisci  valeant,  aboleantur. 

Coll.  Lac.  VII. 


a II.  Et  quoniam  facilitate  contrahendi  sponsalia  saepe  saepius 
quidam  abutuntur,  ex  quo  fit,  ut  plurima  matrimonia  irrita  eva- 
dant,  ideo  postulant,  ut  impedimentum  publicae  honestatis  ex 
sponsalibus  locum  non  habeat,  nisi  ex  solemnibus,  initis  scilicet 
per  syngrapham  aut  coram  parocho  sine  testibus  aut  coram  no- 
tario  et  testibus.  Quae  conditiones  etiam  pro  impedimento  spon- 
salium  impediente  requiri  debeant.  Possit  autem  Episcopus,  ubi 
adsit  mutuus  consensus  pro  sponsalium  dissolutione , dispensare 
ab  impedimento,  quod  nihilominus  perdurat. 

III.  Potestas  quoque  fiat  Episcopis  dispensandi  sacerdotes 
chorales,  qui  inserviunt  eis  in  visitatione  pastorali,  itemque  Exa- 
minatores,  dum  sunt  in  officio,  adeo  ut,  ad  effectum  distriWtionum 
choralium,  perinde  ac  praesentes  habeantur. 

IV.  Congruum  quoque  visum  est,  ut  quoad  sanctimoniales 
foeminas  concedantur  Episcopis  latiores  facultates,  quia  ob  quas- 
dam  restrictiones , quae  ratione  temporum  factae  sunt  a Summis 
Pontificibus  iis  dispositionibus,  quae  habentur  in  Concilio  Triden- 
tino,  non  raro  contingit,  ut  iidem  in  angustiis  conscientiae  mo- 
leste  versentur. 

b V.  In  Breviario  autem  earn  solummodo  recognitionem  petunt, 
qua  castigentur  ea  tantum  loca,  quae  fortasse  absunt  a critica 
historica,  et  Ilomiliis  Patrum  in  quibusdam  festis  selectiores  aptio- 
resque  sufficiantur ; praecipue  autem  vellent,  ut  Psalterium  Davi- 
dicum  eo  ordine  digeratur,  quo  pluries  quotannis  recitari  integre 
possit,  quum  in  praesentiarum  maxima  Psalmorum  pars  vix  aut 
ne  vix  quidem  in  officiis  ordinariis  recurrat. 

VI.  Ne  studiosis  scientiae  canonicae  iter  nimis  salebrosum 
peragendum  sit,  ob  molem  earum  legum,  quae  iam  obsolevere, 
petunt,  ut  Corpus  Iuris  canonici  quam  diligentissime  recognoscatur. 

VII.  Quoniam  vero  inter  libros  prohibitos  ii,  qui  per  Litteras 
Apostolicas  damnati  sunt,  censuram  speciali  modo  reservatam 
Summo  Pontifici  legentibus  inurunt,  petunt  Episcopi,  ut  horum 
librorum,  auctoritate  Concilii,  peculiaris  et  distinctus  Index  fiat. 

Vin.  Optandum  est,  quod  Episcopis  in  Synodis  dioecesanis 
liceat,  quoad  reductiones  Missarum,  uti  facultatibus  a Tridentina 
Synodo  concessis  Sess.  XXV.  cap.  4.  de  Ref.  etiam  quoad  funda- 
tiones  posteriores  eidem  Concilio,  abrogatis  declarationibus  et  limi- 
tationibus  usque  modo  apud  nos  vigentibus,  attenta  maxime  tem- 
c porum  difficultate,  et  ut  diligentiori  cura  intra  praescriptum  tern- 
pus  piis  oneribus  satisfiat. 

Pro  praedictis  Episcopis 
t Henricus  Episc.  Pistorien.  et  Praten. 


17.  Postulata  Episcopi  Concordiensis. 

Sacrae  Congregationi  a SSmo  Dfio  N.  Pio  Papa  IX.  deputatae  pro 
recipiendis  et  expendendis  Patrum  propositionibus. 

Infrascriptus  Episcopus  Concordiensis  humiliter  proponit: 

1.  Ut  lex,  qua  Christ!  fideles  diebus  Sabbati  carnes  mandu- 
care  prohibentur,  abrogata  declaretur,  uti  iam  fuit  in  non  paucis 
regionibus,  excepto  Quadragesimae  et  Adventus  tempore,  et  hoc 
ob  physicam  hominum  constitutionem,  quae  de  die  in  diem  magis 
debilitatur,  et  ad  scandala  vitanda,  nam  hoc  Ecclesiae  praeceptum 
vix  observatur,  et  non  pauci,  putantes  pro  omnibus  lactam  esse 
concessionem , carnes  sine  conscientiae  perturbatione  manducant. 

2.  Ut  Episcopis  tribuatur  potestas  dispensandi  super  impedi- 
mentis  matrimonii  ortis  ex  tertio  et  quarto  gradu  consanguini- 
tatis et  affinitatis,  et  ex  publica  honestate;  cum  enim  praesertim 
in  opjiidis  nullum  fere  contrahi  possit  matrimonium,  quin  opus 
sit  eiusmodi  dispensationibus,  timendum  est,  ne  quis  hisce  miserri- 
mis  temporibus,  in  quibus  tides  et  pietas  refrigescunt , civile  ma- 
trimonium contrahere  malit,  quam  a S.  Sede  praedictas  dispen- 
sationes petere,  atque  ut  obtineat,  pecuniam  solvere. 

3.  Ut  ad  vitandas  contentiones,  rixas,  inimicitias,  quae  facile 
oriuntur  ex  sponsalibus  temere  et  clam  celebratis,  constituatur, 
dehinc  sponsalia,  quae  facta  non  fuerint  cum  aliquibus  solemni- 
tatibus,  ex  gr.  coram  duobus  testibus,  ac  monitis  parentibus,  esse 
invalida,  atque  cum  solcmnitatibus  inita  fieri  invalida,  si,  quin 
renoventur,  annus  integer  ex  quo  facta  sunt  transeat. 

4.  Cum  his  praesertim  temporibus  formatio  processus  regu- 
lars et  canonici  contra  Parochos  et  Beneficiatos  inamovibiles  res 
sit  periculi  plena;  ut  tribuatur  Episcopis  facultas  praedictos  quovis 
beneficio  exspoliandi  absque  formal!  processu,  quoties  constiterit 

5G 


883 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


884 


eosdem  adeo  gravia  crimina  pevpetrasse,  ut  ab  ipso  Episcopo, 
anditis  ludicibus,  illud  sine  scandalo  diutius  retinere  non  posse 
existinietur;  ita  tamen,  ut  beneficiario  relinquatur  ius  appellandi 
ad  S.  Sedem. 

5.  Cum  saepe  contingat  viros  ecclesiasticos  typis  vulgare 
libros  aut  opuscula,  vel  articulos  inserere  in  diariis,  ex  quibus 
ignominiam  captant,  et  scandala  oriuntur ; ut  sub  gravibus  poenis 
prohibeantur  quidpiam  typis  vulgare  sine  permissione  in  scriptis 
obtenta  ab  Ordinario. 

6.  Cum  praesertim  iu  Italia  iam  fere  nullum  reliquum  sit 
beneficium  simplex , cuius  titulo  quis  possit  Sacros  Ordines  susci- 
pere,  ac  pauci  sint,  qui  possiut  titulo  patrimonii  ordinari;  provi- 
dere  oporteret,  ut  dehinc  Episcopi  eos  inter  Clericos  patrimonio 
vel  titulo  destitutes,  et  Ecclesiae  ministerio  idoneos  et  necessaries, 
ordinare  possint  titulo  Servitutis  Ecclesiae. 

Die  19.  Febi’uarii  1870. 

t Nicolaus  Episcopus  Concordiensis. 


18.  Postulata  ad  electionem  vel  nominationem 
Episcoporum  pertinentia. 

A. 

Sacro  Concilio  Oecumenico  Vaticano. 

Maxime  salutaria  quidem  Concilium  Tridentinum,  imprimis 
Sess.  XXIV.  cap.  1.  de  Kef.,  quoad  creationem  seu  electionem 
Episcoporum  et  Cardinalium  praescripsit. 

Experientia  tamen  teste  constat,  a pluribus  principibus  vel 
magistratibus,  ius  nominandi  vel  proponendi  Episcopos  liabentibus, 
in  eiusmodi  nominationibus  longe  minus  Ecclesiae  utilitatem  et 
aniraarum  salutem,  quam  alia  quaedam  ob  oculos  haberi,  quae 
fusius  adumbrare  necesse  non  est.  Ex  qua  agendi  ratione  peri- 
cula  maxima  in  Ecclesiam  Christi  redundant,  quae  avertere  vel 
saltern  imminuere  Oecumenicae  huius  Synodi  munus  esse  cen- 
semus.  Eiusmodi  synodalia  constituta  fortitudinem  etiam  augere 
poterunt,  qua  Apostolica  Sedes  nominationibus  minus  idoneis  re- 
sistere  debet. 

Quum  vero  in  indice  schematum  nihil  de  gravissima  hac  re 
inveniatur,  humillime  subscript!  Patres  instanter  rogant  et  flagi- 
tant,  ut  sacra  haec  Oecumenica  Synodus  principibus,  magistra- 
tibus, capitulis  aliisque  Episcopos  nominandi , proponendi  vel  eli- 
gendi  ius  habentibus,  gravissimum  Dei  iudicium  in  mentem  re- 
ducat , provideatque , ut  lex  a Tridentino  Concilio  de  electorum 
examine  constituta,  nunc  eo  severiori  adhuc  et  strictiori  mode  ab 
omnibus  observetur,  quo  evidentius  ecclesiarum  pericula  creverunt; 
et  ut  simile  examen  etiam  in  aliis  ecclesiasticis  dignitatibus  ab 
Apostolica  Sede  conferendis  instituatur,  ad  quas  principes  vel  ma- 
gistrates nominant  aut  proponunt. 

Romae  die  11.  Martii  1870. 

Huic  postulationi  subscripserunt  septem  Concilii  Patres. 


Eminentissiine  Praeses ! 

Reverendissimi  Patres ! 

Verba  faciens  in  Congregatione  Generali  de  schemate,  quod 
de  Episcopis  propositum  fuit,  inter  alia  innui,  quanti  momenti  sit 
negotium  electionis  Episcoporum,  quum  omnia  remedia  frustra 
adhibeantur,  nisi  ecclesiis  boni  pastores  praeficiantur.  Idcirco  ro- 
gavi,  ut  in  praefato  schemate  omnibus  et  singulis,  quibus  partici- 
patio  aliqua  in  huiusmodi  electionibus  competit,  strenuis  verbis 
inculcetur  turn  gravitas  huius  negotii  turn  gravitas  delicti,  quod 
committunt,  qui  suum  officium  hac  ex  parte  negligenter  aut  male 
exercent.  Attamen  postulatum  specificatum  tunc  non  proposui. 
Nunc  vero  humiliter  rogo  Rrnos  Patres  Deputation!  pro  rebus 
disciplinae  adscriptos,  ut  dicto  schemati  primum  caput  decreti  de 
Refonnatione , quo  Patres  Tridentini  in  Sess.  XXIV.  praescripse- 
runt  „normam  procedendi  ad  creationem  Episcoporum  et  Cardina- 
lium“,  integre  inserere  velint,  ut  omnia,  quae  Concilium  Triden- 


tinum hac  de  re  tam  salubriter  statuit,  a Synodo  Vaticana  confir- 
mentur  novoque  pondere  omnibus,  quorum  interest,  iniungantur. 

Perfectissimae  venerationis  et  obsequii  sensibus  me  profiteor 

Romae  die  9.  Febr.  1870. 

Humillimum  fratrem  et  servum 
t Guilelmus  Emmanuel  Ep.  Moguntiuus. 

Sacri  Concilii  Vaticani  Deput.  pro  rebus  disciplinae. 

19.  Postulatum  unius  Concilii  Patris  ad  privilegia  et 
exemptiones  spectans. 

Eminentissimi  ac  Reverendissimi  DD.  Cardinales  et 
Reverendissimi  Patres! 

Privilegia  et  exemptiones,  uti  observat  Tridentinum  Concilium 
(Sess.  XXIV.  cap.  11.  de  Ref.),  perturbationem  in  Episcoporum 
iurisdictione  excitant,  et  exemptis  vitae  laxioris  occasionem  prae- 
bent.  Hoc  autem,  teste  experientia,  evenit  turn  de  singulis  exem- 
ptis, qui  in  aliqua  dignitate  constituti  sua  privilegia  nunquam 
iactitare  desinunt,  providasque  Episcopi  curas  parvipendere  ac 
unitatis  vincula  infi’ingere  non  verentur;  turn  etiam  de  Praelatis 
saecularibus , qui  territorium  non  habent,  sed  praesunt  certo  ge- 
neri  personarum,  quae  sunt  cuidam  Ecclesiae  addictae,  et  dum 
in  Dioecesi  commorantes  sacerdotalia  munia  obire  suamque  opei’am 
in  fidelium  commodum  navare  solent,  a vigilantia  et  correctione 
Episcopi  se  omnino  subducere  conantur,  confugientes  tamquam  ad 
asylum  sub  alas  protectionis  praelatorum  suorum,  qui  plerumque 
eorum  partes  assumere  et  contra  Episcopum  stare  audent,  non 
timentes  scandala  et  spiritualia  damna,  quae  inde  proveniunt. 
Uno  verbo  huiusmodi  exemptiones  amplius  non  sunt,  ex  hominum 
malitia,  nisi  occasiones  collisionum  et  perturbationum,  quae  valde 
obsunt  Ecclesiae  bono  et  animarum  saluti;  ac  proinde  opportune 
remedio  illis  est  providendum. 

Romae,  ex  Coenobio  S.  Francisci  ad  Ripam  Tiberis 
hac  die  27.  Decembris  1869. 

Emis  et  Rmis  Cardinalibus  et  Riuis  Patribus,  ex  quibus  con- 
stat peculiaris  Congregatio  a SSino  D.  N.  Pio  Papa  IX.  deputata 
pro  recipiendis  et  expendendis  Patrum  propositionibus. 


20,  Postulatum  Archiepiscopi  Messanensis  ad  Praela- 
turam  Arch im and ritatus  monasterio  SS.  Salvatoris 
ordinis  S.  Basilii  Messanae  adnexam  spectans. 

Eminentissimi  Domini,  Patres  Reverendissimi! 

Nonnullae  extant  Dioeceses,  quae  intra  aliarum  arabitum  con- 
tinentur,  et  hae  Episcopis  aut  Abbatibus  Ordinariis,  aut  alius 
nominis  Praelatis  gubernandae  concreditae.  Dubitandum  baud 
est  graves  fuisse  ab  initio  rationes,  ut  huiusmodi  privilegia  con- 
cederentur,  ex  quibus  caeterum  nulla  oriuntur  mala,  ubi  Prae- 
sules,  sicut  passim  accidit,  ab  aliis  Ordinariis,  intra  quorum  Dioe- 
ceses loca  continentur  eisdem  concessa,  non  dissentiunt. 

At  non  ita  evenit  in  Sicilia,  ubi  est  quaedam  Praelatura 
ArchimancJritatus  nomine,  ac  Monasterio  SSmi  Salvatoris  Ordinis 
S.  Basilii  Messanae  adnexa.  Haec  suam  exercet  iurisdictionem 
cum  in  nonnullis  eiusdem  civitatis  locis,  turn  in  aliis  terris  Dioe- 
cesium  Messanensis  et  Pactensis.  Archimandrita  quinquaginta  ab- 
hinc  annis  non  fuit  electus;  atque  ideo  Monachi  per  Vicarium 
Capitularem  ius  eisdem  concessum  exercuerunt. 

Quae  et  quanta  mala  inde  orta  fuerint,  longum  esset  referre. 
Disciplina  diversa,  et  diversae  fuerunt  leges  inter  loca  finitima, 
ita  ut  populus  sibi  persuaderc  non  valeret,  quomodo  uno  loco 
liceret,  quod  in  proximo  nefas  esset.  Clerici,  quibus  merito  ab 
Archiepiscopo  Messanensi  vel  Pactensi  Episcopo  denegabatur  ad 
sacros  Ordines  ascensus,  facili  ratione  Archimandritatus  Clero  ad- 
scribebantur,  et  sic  optata  potiebantur  meta.  Presbyter!  inter- 
dum,  quibus  ab  Archiepiscopo  Messanensi  interdicebatur  celebratio, 
in  ecclesiis  Archimandritatus  sacrum  faciehant:  nulla  denique  per 
tot  annos  sacra  visitatio  fuit  per  Vicarios  Capitulares  peracta,  ac 
proinde  loca  eorundem  iurisdictioni  subiecta  scandalis  soatent.  In 


Postulata  Ep.  Concord.  — de  elect,  Epp.  — de  exempt.  — Archiep.  Messan.  — Ep.  Vicent.  — de  sacerd.  conf. 


886 


praesens,  Monasterio  per  gubernii  legem  suppresso,  ipsum  Capi- 
tulum  est  dissolutum. 

Haec  omnia  quum  Sanctam  Sedem  non  laterent,  pro  pasto- 
ral! quam  obtinet  sollicitudine  totius  Orbis,  pluries  mentem  suam 
aperuit  de  huiusmodi  malis  reparandis. 

Nunc  quum  forsan  abs  re  non  sit,  ut  Concilium  Oecumenicum 
Vaticanum  aliquid  attingat  de  nova  Dioecesium  circumscriptione, 
haec  exponenda  opportunum  iudicavi,  ut  tanto  malo  remedium 
atferatur. 

Die  8.  Februarii  1870. 

Humillimus  et  Obmus  Subditus 
t Aloysius  Archiepiscopus  Messanensis. 

Emis  ac  Rmis  Dominis  Cardinalibus  et  Rmis  Patribus  pro 
recipiendis  et  expendendis  Patrum  propositionibus  deputatis. 


21.  Postulatiim  Episcopi  Vicentini. 

Humillime  postulatur,  ut  tollatur  obligatio  transferendi  Officia 
Sanctorum  festo  aliquo  maiori  impedita,  imposita  tantum  eorun- 
dem  commemoratione  in  Officio  et  Missa  maioris  Festi. 

Postulatur,  ut  post  contractum  matrimonium  in  facie  Eccle- 
siae,  si  quod  impedimentum  iuris  humani  detegatur,  penes  Epi- 
scopum  sit  ordinaria  potestas  illud  tollendi  et  matrimonium  con- 
validandi,  excepto  casu,  quo  utraque  pars  in  fraudem  contraxisset, 
et  multo  magis  sit  penes  Episcopum  ordinaria  facultas  dispensandi 
ad  petendum  debitum  coniugale. 

Postulatur , ut  per  S.  Sedem  Apostolicam  dirimatur  quaestio 
inter  Theologos  agitata,  an  Episcopus  possit  absolvere,  sive  per 
seipsum,  sive  per  suum  specialem  Delegatum  ab  excommunicatione 
lata  in  Confessarium , qui  complicem  suum  in  peccato  turpi  ab- 
solvit,  si  casus  sit  occultus. 

Postulatur,  ut  a S.  Sede  declai’etur,  an  et  quatenus  vigeat 
adhuc  obligatio  gravissima  imposita  fidelibus  per  Constitutiones 
Pontificias  denunciandi  haereticos,  de  haeresi  suspectos,  blasphe- 
matores  haereticales , carbonarios  et  reliquos  sectaries  etc.  Supe- 
rioribus  ecclesiasticis , cum  ob  aerumnosas  temporum  nostrorum 
vicissitudines  valde  difficilis  ac  plerumque  exiguae  seu  nullius 
utilitatis  evaserit  haec  denunciatio. 

t loannes  Antonius  Farina  Episcopus  Vicentinus, 


22,  Petitio  de  lege  ferenda  in  sacerdotes  rarissime 
sacramentaliter  confitentes. 

Beatissime  Pater! 

Philippus  Krementz,  Episcopus  Varmiensis,  ad  pedes  Sancti- 
tatis  Vestrae  provolutus  humiliter  petit,  ut  sacrosancto  Concilio 
Vaticano  proponatur,  quod  sequitur. 

Ex  omnibus , quae  ad  puritatera  sanctitatemque  levitarum 
fovendam  atque  promovendam  in  Ecclesia  constituta  sunt,  nihil 
forsan  aptius  efficaciusque  est,  quam  ut  sacerdotes  et  clerici  saepe 
pieque  ad  sanctum  poenitentiae  tribunal  accedant.  Quod  enim 
Catechismus  Romanus  de  eo  sacramento  habet:  „ Omnibus  fere 
piis  persuasum  esse,  quidquid  hoc  tempore  sanctitatis,  pietatis  et 
religionis  in  Ecclesia  summo  Dei  beneficio  conservatum  sit,  id 
magna  ex  parte  confessioni  tribuendum  esse,“  multo  magis  sacer- 
dotibus  videtur  esse  dictum.  Nam  si  frequenti  confessioni  illud 
proprium  sit,  ut  a peccato  avertat,  vigilantiam  foveat,  fervorem 
augeat,  humilitatem,  omnium  virtutum  facile  matrem,  conservet, 
magis  sacerdotibus  huius  salutaris  medicinae  frequens  usus  neces- 
sarius  est,  quoniam  ceteris  debent  esse  cautiores  et  sanctiores, 
quippe  qui  ad  sancta  sancte  peragenda  omni  hora  parati  sint 
oportet  omnibusque  exemplum  praebeant  bonorum  operum.  Atque 
hinc  ipsa  Mater  Ecclesia  sacerdotes  ad  frequentem  poenitentiae 
sacrament!  usum  invitat,  cum  in  ipso  sacrificii  initio,  antequam 
ad  altare  Dei  introeant,  eos  humili  confessione  culpas  suas  plan- 
gere  iubeat.  Sed  ipsa  benigna  Mater  confisa  conscientiae  filiorum 
suorum,  quam  speravit  religiosam  et  timoratam  fore,  quum  suo 
periculo  teneantur  opus  Dei  non  negligenter  facere,  eo  contenta 
hucusque  fuit,  ut  hortaretur  eos  verbo  et  exemplis,  nulla  vero 
lege  generali  frequentiorem  usum  sacrament!  poenitentiae  sanciret. 
Nam  quae  Concilium  Lateranense  IV.  de  annua  confessione  in 


a canone  „Omnis  utriusque  sexus“  statuit,  et  quae  Concilium  Tri- 
dentinum  decrevit,  ne  quis  gravis  peccati  sibi  conscius  ad  sacram 
mensam  accedat,  non  magis  clericos  urgent  quam  reliquos  fideles. 
Sed  si  laicis  hominibus  sub  anathematis  periculo  praecipitur,  ut 
semel  saltern  in  anno  confiteantur  peccata  sua,  et  si  minorum  or- 
dinum  clerici  monentur,  ut  singulis  saltern  mensibus  poenitentiae 
sacramentum  frequentent,  eo  quod  in  via  sint  ad  sacros  ordines 
(Cone.  Trid.  Sess.  XXIII,  cap.  13.  et  18.  de  Ref.),  multo  magis 
congruit,  ut  sacerdotibus  omnibus  et  maxime  parochis  lege  prae- 
cipiatur,  ut  saepius  confiteantur,  quia  illis,  ex  Concilii  Tridentini 
praecepto  (Sess,  XXIII.  cap.  14.  et  Sess.  XXII.  deer,  de  observ. 
et  evit.  in  celebr.  missae),  omnibus  diebus  Dominicis  et  festis, 
quanta  maxima  fieri  potest  interiori  cordis  munditia  et  puritate 
munus  incumbit  immolandi  Deo  tremendum  sacrificium. 

Haec  quidem  considerantes  saepissime  Episcopi  in  Synodis 
provincialibus  et  dioecesanis  sacerdotes  eadem  de  re  monuerunt. 
Sunt  enim,  qui  quoties  sacrificium  olferat  sacerdos,  cor  poeni- 
tentia  mundari  voluerunt;  sunt  qui  saltern  quavis  hebdomade  vel 
quindenis  diebus  illud  expostulant;  denique,  qui  mitius  agere 
b videntur,  singulis  saltern  mensibus  hoc  sacramentum  a sacerdotibus 
percipi  mandarunt. 

Ast,  ut  mihi  videtur,  non  sufficiunt  haec  decreta,  Primo 
enim  nescio,  an  talia  ubique  statuta  sint,  quum  tamen  causae 
illae  gravissimae  exigere  videantur,  ut  generali  lege  ubique  ser- 
vanda clericis  frequentior  quam  laicis  confessio  iniungatur. 

Nec  praetereundum  est,  ilia  Synodorum  decreta  baud  raro 
non  observari,  quod  et  de  nonnullis  nostri  temporis  Synodis  com- 
pertum  est. 

Cuius  rei  si  causa  quaeratur,  ex  eo  hoc  evenisse  puto,  quod 
ilia  decreta  non  satis  expresse  dicant,  leges  et  statuta  de  hac  re 
ferri,  quae  conscientias  obligant,  non  mera  consilia  presbyteris 
proponi.  Nam  cum  in  his  decretis  sanctio  plerumque  desit,  non 
desunt,  qui  ut  ipsi  remissius  agere  possint,  laxiorem  in  his  sen- 
tentiam  sequantur,  consilia  haec  opinantes,  non  statuta.  Atque 
eo  etiam  fortasse  se  tuentur,  quod  statuta  ilia  uimis  gravia  prae- 
cipiant;  sciunt  enim  omiies,  eas  leges,  quae  nimia  expostulant, 
nunquam  observari.  Neque  negari  potest,  saepius  haec  Syno- 
dorum statuta  plus  exigere , quam  execution!  mandari  possit. 
c Cavendum  ergo  videtur,  hac  in  re  ne  consilia  cum  legibus,  sua- 
denda  cum  mandandis  confundantur. 

Cum  ex  his  causis  contigerit,  multis  in  dioecesibus  statuta 
ilia  de  frequenti  sacerdotum  confessione  nec  observari  nec  de  ea 
vigilari  vel  rationem  expostulari,  hinc  non  raro  fit,  ut  sacerdotes 
minus  fervidi,  imprimis  ii,  qui  ruri  degentes  non  sine  incommodis 
confessarium  adire  possunt,  non  solum  de  die  in  diem  vel  de  heb- 
domade in  hebdomadem,  sed  de  mense  in  mensem  confessionem 
differant,  et  quod  maxime  dolendum  est,  non  desunt,  qui  si  semel 
vel  bis  in  anno  confess!  sunt,  obligationi  suae  satisfecisse  sibi 
gratulantur,  et  tamen  fortasse  quotidie  agnum  immaculatum  con- 
trectarunt  et  Dominum  maiestatis  in  cor  introduxerunt.  V ere  hinc 
multi  imbecilles  et  infirmi  et  dormiunt  multi.  Cum  lex  non  instet, 
ut  saepius  se  ostendant  sacerdoti,  neque  culpam  neque  negligentiam 
suam  agnoscunt  et  tabescunt  in  tepiditate  et  languoribus  suis. 

Tanto  malo  ut  occurratur,  iam  magnus  ille  et  zelosissimus 
in  Concilio  Tridentino  praesul  Bracarensis  Bartholomaeus  a Mar- 
tyribus  in  petitionibus  suis  ad  Synodum  Tridentinam  quoad  sacer- 
dotes et  sacramenta  factis  sub  N.  2.  banc  habet:  „Sacerdotes 
d aliquando  compellendi  ad  celebranduin  et  ad  singulis  mensibus 
confitendum.‘‘  Et  inter  postulata  in  Concilio  Tridentino  a non- 
nullis Patribus  anno  1562.  N.  17.  hoc  habetur:  „Item  videtur 
abusus,  quod  celebrantes  quotidie,  licet  peccati  mortalis  sibi  non 
sint  conscii,  non  confiteantur  saltern  singulis  Dominicis.“  (Cfri 
Vitam  venerabilis  Bartholomaei  de  Martyribus  hoc  anno  a loh. 
Thoma  Ghilardi  editam,  p.  II.  petition,  pag.  10.  et  57.).  Attamen 
inter  tot  negotia  his  petitionibus  directo  provisum  non  est,  quod 
utique  raagnopere  dolendum  videtur,  quum  ob  Synod!  oecumc- 
nicae  de  hac  re  silentium  vel  statuta  provincialia  dioecesanave 
condita  non  sint,  vel  raultotics  robur  suum  paulatim  amiserint. 
Quam  ob  I’cm  mihi  liceat,  Beatissime  Pater,  Tibi  sacroque  Con- 
cilio proponere: 

I.  Ut  a Synodo  Vaticana  non  solum  frequens  confessio  sacer- 
dotibus commendetur  et  inculcetur,  sed  apertis  verbis  graviter 
prohibeatur,  ne  ultra  himestre  cam  differant,  cui  legi  custodiendae 
invigilare  obstringantur  Episcopi,  (juorum  uti  erit  ox  causa  gravi 
legem  remittero,  ita  illis  etiam  datum  sit,  negligentes  et  contu- 
maces  acriter  cori’ipero  propositis  poenis. 


56* 


887 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


888 


II.  Quod  si  haec  sacro  Concilio  minus  convenire  videantur, 
peto,  ut  saltern  primo  Concilio  Provinciali  post  praesentem  Syno- 
dum  habendo  committatur,  ut  definiat  et  statuat,  quae  in  Domino 
in  hac  re  magis  expedire  noverit,  poenis  ferendae  sententiae  pro- 
positis  in  eos,  qui , legitima  causa  ab  Episcopo  cognita  et  appro- 
bata  non  excusati,  confessionem  sacramentalem  ultra  bimestre 
procrastinent. 

Denique,  Beatissime  Pater,  Apostolicam  Tuam  benedictionem 
supplex  imploro 

Komae  8.  Martii  1870. 

Obedientissimus 

t Philippus  Episcopus  Varmiensis. 


23.  Propositio  sive  Schema,  quod  pro  iuvauda  disciplina 
Cleri  examini  et  iudicio  Reverendissimorum  Patrum 
Congregationis  designatae  reverenter  exponit 
subscrip  tus. 

Diuturna  regiminis  pastoralis  experientia  me  edocuit,  (quod 
forsan  plures  Ecclesiae  Antistites  se  expertos  fuisse  fatebuntur,) 
Sacerdotes  qui  ad  titulum  sui  patrimonii,  vel  simplicis  beneficii 
ordinantur,  quique  nullum  assumunt  munus,  neque  parochiale, 
neque  scholasticum  in  Seminariis  vel  Collegiis,  aut  aliud  quod 
eos  habitualiter  occupatos  detineat,  Ecclesiae  et  populo  fideli 
paene  inutiles,  imo  saepius  noxios  plures  ex  iis  existere,  utpote 
qui  torpent  otio,  vel  saecularibus  curis  ac  negotiis  implicati  vitam 
agunt  ecclesiastico  statu  indignam  nec  sine  Ecclesiae  ac  Cleri 
dedecore  ac  fidelium  obmurmuratione  et  scandalo. 

Haec  Ecclesiae  plaga  non  effugiebat  Tridentinos  Patres , qui 
ad  earn  avertendam  provide  sanciebant,  ut  nullus  Clericus  ad 
titulum  sui  patrimonii  ordinari  posset,  nisi  ab  Episcopo  utilis  suae 
Ecclesiae  iudicaretur. 

Verum  quam  latam  interpretationem  haec  saluberrima  pro- 
videntia  passa  sit,  neminem  vestrum  latet:  ac  inde  factum  est 
hodiernis  temporibus,  ut  nullus  Clericus  ab  ordinibus  excludatur, 
qui  ad  titulum  patrimonii  promoveri  postulet. 

Occasione  itaque  huius  Generalis  Concilii,  cum  Sanctitas  Sua 
dignata  sit  indulgere,  imo  optare  ac  hortari,  ut  qui  inter  Patres 
aliquid  proponendum  habuerit , quod  ad  publicam  utilitatem  con- 
ferre  posse  existimet,  id  lihere  exequi  valeat;  subscriptus,  licet 
minimus  Ven.  Patrum  Congregatorum  se  cognoscat  ac  sincere 
fateatur,  nihilominus  desiderio  flagrans  aliquod  remedium  memo- 
ratae  plagae  inferendi,  sequentem  propositionem  sive  schema,  quod 
saniori  sapientium  Patrum  iudicio,  examini  et  prudentiae  omnino 
subiieere  intendit,  prout  in  Domino  sibi  videtur,  exponit. 

1.  Episcopi  in  sua  unusquisque  Dioecesi,  quamprimum  fieri 
poterit  habita  ratione  circumstantiarum  temporis,  loci  ac  medio- 
rum,  quae  unicuique  Episcopo  praesto  erunt,  erigi  et  aperire  cu- 
rabunt  imam  i^el  plures  domes  accommodatas  ad  excipiendos  Sa- 
cerdotes de  quibus  infra,  qui  communem  vitam  sub  certa  regula 
in  ea  degere  debebunt. 

2.  Sumptus  pro  iis  domibus  comparandis  ac  manutenendis 
necessaries  providebunt  Episcopi,  vel  taxas  imponendo  super  bene- 
ficia  pinguiora,  prout  constituebat  Tridentinum  pro  Seminariis  eri- 
gcndis , vel  ex  donationibus  piarum  personarum , aut  eleemosynis 
fidelium,  sive  ex  aliis  fontibus  iuxta  diversarum  Dioecesium  posi- 
tionem  ac  circumstantias. 

_ 3.  A publicatione  huius  sacrosanctae  Synodi  Episcopi  nullum 
clericum  ordinabunt  ad  subdiaconatum  titulo  patrimonii  Eccle- 
siastici  vel  simplicis  beneficii,  nisi  ante  Ordinationem  promittat, 
ac  etiam  interposito  iuramento  se  obliget,  statim  ac  ad  Sacerdo- 
tium  promotus  fuerit,  ad  simplicem  nutum  proprii  Episcopi  prae- 
fatam  domum  communiter  viventium  Sacerdotum  se  ingressurum, 
ibique  suum  stabile  domicilium  electurum  sub  poena  suspensionis 
a divinis,  si  promissis  non  steterit,  vel  domum  ingredi  differat 
ultra  tempus  ipsi  ab  Ordinario  praefinitum. 

4.  Convictum  derelinquere  atque  ab  eo  se  omnino  separare 
fas  erit  Sacerdotibus,  qui  ad  annum  quinquagesimum  suae  aetatis 
pervenerint,  ut  infra  notabitur,  quin  teneantur  aliquam  causam 
afferre  pro  suo  recessu.  Veniam  tamen  discedendi  ab  Ordinario 
petent,  quam  in  aliquo  casu  rare,  et  ob  peculiares  causas  alicui 
denegare  poterit. 


a 5.  Ab  hac  domo  definitive  discedent  Sacerdotes,  qui  parochiale 
beneficium  assument;  item  cum  venia  Ordinarii  unus  aut  plures, 
quos  parochi  ad  munus  vicarii  seu  coadiutoris  sui  ac  secum  con- 
viventis  assument ; item  qui  ad  munus  magistri  aut  rectoris , aut 
oeconomi  in  Seminariis  vel  Collegiis  vocabuntur;  nec  non  alii, 
qui  aliquod  Ecclesiasticum  vel  publicae  utilitatis  officium  sument, 
exigens  habituale  servitium,  quod  cum  vita  communi  praedictorum 
Sacerdotum  conciliari  facile  baud  possit. 

6.  Sacerdotibus,  qui  causa  valetudinis  minus  firmae  vel  assi- 
stentiae  parentibus  praestandae  vel  ob  id  genus  alias,  domum 
communiter  viventium  relinquere  voluerint,  non  licebit,  nisi  ob- 
tenta  licentia  ab  Apostolica  Sede,  prout  fit  a Regularibus. 

7.  Sacerdotes,  qui  ad  praefatum  Convictum  se  confei’unt,  in 
manus  Superioris  eiusdem  solvent  singulis  annis  fructus  sui  patri- 
monii pro  victualibus  quibus  fruuntur:  qui  si  tenues  sint,  nec 
pertingant  ad  congruam  portionem  pro  vitae  sustentatione  neces- 
sariam,  supplere  debebunt  cum  missarum  eleemosynis,  quas  sibi 
procurabunt  vel  accipient  a Rectore  Convictus. 

Si  vero  fructus  patrimonii  maiores  sint  congrua  portione  supra- 
b dicta,  tunc  pensionem  tantummodo  solvent  ab  Ordinario  taxan- 
dam:  reliquos  vero  fructus  sibi  reservare  ac  de  iis  pro  lubitu 
disponere  poterunt. 

De  modo  vivendi  in  Convictu,  de  insubordinatis  et  contuma- 
cibus  dimittendis,  de  vacationibus  unicuique  Sacerdoti  per  aliquod 
tempus  concedendis,  et  de  aliis  minoris  momenti  agi  poterit,  si 
Reverendissimi  Patres  hoc  schema  admittendum  esse  iudicabunt. 

Utilitates,  quae  ex  hac  domo  in  communi  viventium  Sacer- 
dotum pro  Ecclesiae  bono  expectari  possunt,  sunt  plures,  quae 
manifeste  se  offerunt. 

1.  Facilius  in  neo-sacerdotibus  servabitur,  imo  et  augebitur 
spiritus  Ecclesiasticus  ac  pietatis  fervor,  quern  recens  ordinati 
prae  se  ferre  solent,  atque  a periculis  et  occasionibus  remoti  mo- 
rum  integritatem  custodient:  inde  zelus  ad  animarum  salutem 
curandam,  et  ad  paroecias  concurrendum,  utpote  a saeculi  distrac- 
tionibus  immunes. 

2.  Sacra  studia,  quae  in  Clericis  ad  sacerdotium  promotis 
finem  habere  solent,  in  hac  domo  prosequentur  neo-sacerdotes 
exemplo  mutuo  se  excitantes  et  per  conferentias,  quae  in  ea  ha- 

c berentur. 

3.  Episcopus  ex  iis  Convictis  facilius  dignoscere  possit,  qui- 
nam  sint  magis  apti  ad  paroecias  regendas  et  alia  munia  Eccle- 
siastica  obeunda. 

4.  Si  occurrat  aliquem  ex  his  Convictis  divitem  fieri,  poterit 
Episcopus  aliquem  Clericum  pauperem  ordinare  absque  patrimonio, 
alendum  a domo  communiter  viventium  Sacerdotum,  usquedum 
beneficium  aliquod  assumat  vel  aliunde  provisus  sit. 

Fateor  equidera  propositi  instituti  executioni  nonnullas  se 
offerre  difficultates  ac  obstacula,  turn  ratione  temporum  acerbi- 
tatis,  turn  ratione  Cleri,  qui  in  nostris  praesertim  provinciis  quo- 
tidie  imminui  consplcitur,  turn  defectu  mediorum  ad  illud  erigen- 
dum  et  manutenendum.  Attamen  haec  obstacula  neque  forsan 
in  cunctis  catholici  Orbis  Dioecesibus  se  offerunt:  in  aliquibus 
non  ea  sunt,  quae  superari  zelo  et  persistentia  non  possint:  in 
caeteris  autem  sperari  potest,  ut  futuris  temporibus,  Deo  dante, 
desistant.  His,  inquam,  perpensis,  videretur  quod,  si  propositum 
schema  Ecclesiae  utile  ex  sui  ordinatione  iudicaretur,  illud  ad- 
mitti  posset  in  praxim  adducendum  in  diversis  Dioecesibus,  prout 
j singuli  Episcopi  iudicabunt  de  opportunitate  id  praestandi  in  pro- 
pria Dioecesi. 

Quibus  ingenue  et  prout  spiritus  et  Ecclesiae  bonum  sugge- 
rere  videbantur  expositis,  reliquum  est  ut  me  measque  propo- 
sitiones  RR.  PP.  saniori  iudicio  libentissime  subiiciam. 

t Raphael  Episcopus  Albinganen. 

APPENDIX. 

Verum  si  supra  enuntiata  propositio  admittenda  a Rrais  Pa- 
tribus  non  videretur,  alteram  subiieere  auderem,  ut  praefati  Sa- 
cerdotes, quibus  repeti  potest  illud  Evangelii:  „Quid  hie  statis 
tota  die  otiosi?“  quique  reponere  possent:  „Nemo  nos  conduxit** 
ad  aliquod  sacrum  vel  ecclesiasticum  munus  quod  nos  habitua- 
liter occupatos  detineat  obeundum,  ut,  inquam,  praefati  Sacer- 
dotes fidelibus  utiliores  evaderent,  et  vitam  statui  ecclesiastico 
magis  consonam  degerent. 

Proponerem  praescribeudum  sub  gravi,  ut  quotidie  aliquod 
tempus,  quod  ad  unam  horam  pertingeret,  insumerent  partim  m 


889 


Postulata  cle  sacerdot.  confess.  — de  Cleri  discipl.  — de  Codice  lur.  Can.  — de  matrim.  mixt. 


890 


recitatione  precum  vocalium  ipsis  assignandarum,  partim  in  exer- 
citio  mentalis  orationis,  vel  spiritualis  lectionis;  quod  exercitium 
eos  obligaret  praeter  consuetum  onus  Divini  Officii. 

Ab  hoc  novo  onere  eos  ad  tempus  dispensare,  facultas  fieret 
Episcopis  in  casibus  particularibus  et  ob  legitimas  causas  pro 
eorum  arbitrio  et  conscientia. 


24.  Postulatum  de  nova  redactione  luris  Canonici. 

Ad  Congregationem  a SS.  1).  N.  Pio  PP.  IX.  deputatam  ad 
excipiendas  et  cxpendendas  propositiones  Episcoportmi. 

Ut  Ecclesiasticae  leges  in  mores,  in  vitam , in  instituta  cliri- 
stianorum  populorum  suam  cumulate  exserant  efficacitatem,  nihil 
profecto  accommodatius  est  nihilque  opportunius,  quam  si  sa- 
pienti  ordine  digestae  in  unum  codicem  colligantur,  ad  cuius 
normam  sacrum  ius  et  dicatur  in  foro  et  tradatur  in  scholis  et 
in  usus  quotidianos  religiose  deducatur.  Quod  cum  probe  senti- 
rent  EE.  Pontifices,  nullo  tempore  coramiserunt,  ut  ipsorum  vigi- 
lantia  et  providentia  in  hac  parte  deesset.  Hue  sane  spectavit 
Innocentius  III.,  hue  Honorius  III.,  quorum  in  curandis  Decre- 
talium  collectionibus  solertissimae  curae  praeclara  adhuc  monu- 
menta  suppetunt.  Quern  vero  latet,  de  sacra  iurisprudentia  quam 
bene  meruerit  Gregorius  IX.,  cuius  auspiciis  et  ope  et  auctoritate 
amplissimus  Pontificii  iuris  codex  editus  est?  Neque  minor  ha- 
benda  est  gratia  Bonifacio  VIII.,  qui  opus  Gregorii  uberrima  at- 
que  in  primis  opportuna  accessione  ditavit,  perfecit. 

Sed  hae  providae  curae  Summorum  Pontificum  quamvis  su- 
periorum  temporum  commoditati  plane  satis  fuerint,  aliquid  tamen 
aetate  nostra  desiderari  patiuntur.  Xeque  mirum  cuiquam  esse 
debet,  si  parumper  consideret,  disciplinares  leges  variae  temporum 
condition!  sic  accommodari  oportere,  ut,  labentibus  annis,  immu- 
tentur , novisque  obvenientibus  casibus  augeantur.  Quare  plu- 
rimae  EE.  Pontificum  Constitutiones  decretaque  Conciliorum  in 
Corpus  Iuris  Canonici  nondum  illata  sunt,  quae  tamen  dispersa 
non  evagari  diutius,  cum  iudiciorum  turn  scientiae  iuris  magno- 
pere  interest.  Earn  quamdiu  in  pluribus  documentis,  veluti  dis- 
iecta  corporis  membra,  sparsim  circumferuntur , difficile  est,  qua 
late  patet  christianus  orbis,  rite  a cunctis  dignosci;  et  si  digno- 
scantur,  opus  est  exquisita  admodum  notitia  circumstantiarum  (quae 
est  paucorum)  ad  declinandam  renim  atque  temporum  in  iis  inter- 
pretandis  confusionem. 

Haec  omnia  mature  cogitantibus  subiit  demisse  atque  enixe 
petere  a SSmo  D.  N.  PIO  IX.,  ut  adhibita  opera  atque  ingenio 
virorum  huius  temporis  doctissimorum,  novum  Iuris  Canonici  Co- 
dicem digerere  et  Apostolica  Auctoritate  munitum  edere  ne  gra- 
vetur.  Opus  sane  arduum;  sed  quo  plus  difficultatis  habet,  eo 
magis  est  tanto  Pontifice  dignum. 

Iluic  postulationi,  exlUhitae  die  19.  Fehmarii  1870.,  suhscripserunt 
S3  Concilii  Patres. 

25.  Postulatum  de  matrimoniis  mixtis  eorumque  maiori 
in  dies  augmentatione  in  Alemannica  Helvetia. 

Eihi  et  Emi  Patres! 

Scholae  mixtae  et  coniugia  mixta  in  manibus  iniquorum  ho- 
minum,  hac  nostra  tristissima  aetate,  totidem  sunt  Martis  instru- 
menta  vel  bellici  arietes,  quibus,  duce  spiritu  nequam,  arcem 
religionis  et  Ecclesiao  catholicae  ubique  terrarurn  conquassare, 
eamque  in  communitatibus  et  fainiliis  labefactaro  atque  diruere 
connituntur.  Hoc  loco  de  matrimoniis  mixtis  ago  sub  triplici  eo 
conspectu,  quern  eorum  pericula,  genera  et  remedia  exhibent. 

I. 

Pericula. 

Pericula,  quae  ex  mixtis  matrimoniis  catholicae  Ecclesiae 
nascuntur,  notissima  sunt,  et  raro  exemplo  eiusmodi  connubia 
coniugibus  Dei  benedictionem  vitamque  beatam  conferro  quoti- 
diana  experientia  docet.  Attamen  hoc  non  impedit , quin , sicut 
alibi,  ita  etiam  in  Alemannica  Helvetia  ac  praesertim  in  Dioecesi 
Sangallensi  numerus  mixtorum  connubiorum  inter  Catholicos  in 


a dies  magis  accrescat:  et  non  mirandum.  Intra  Dioecesis  eiusdem 
fines  120  000  Protestantes  circiter  cum  130  000  Catholicis  vivunt; 
qui  omnes  et  singuli  quotidiano  socialis  vitae  commercio,  unius 
eiusdemque  reipublicae  constitutione,  magistratibus  legibusque  in- 
vicem  satis  arete  iuncti  sunt.  Hinc  inter  homines  utriusque  sexus 
et  religionis  consuetudines  frequentes,  multiplices  peccandi  in 
turpi  occasiones,  et  urgentes  nubendi  rationes,  quibus  accedunt 
apud  catholicos  sponsos  sponsasve  levis  de  religione  sensus,  in- 
dilferentismus,  sacra  auri  fames,  contrahens  perniciosum  tot  mix- 
torum matrimoniorum  exemplum  et  ab  iis  deprompta  conclusio: 
quod  aliis  licitum  fuerit,  singulo  cuique  non  illicitum  esse.  Ita- 
que  catholic!  iuvenes  virginesve  ad  matrimonia  mixta  advolant, 
notis  ab  Ecclesia  praescriptis  conditionibus  satisfacturos  se  pro- 
mittunt,  sed  brevi  familias  plerumque  constituunt  a catholica  rc- 
ligione  in  dies  magis  dissentientes , quae  quippe  religionis  officia 
ac  pietatis  exercitia  negligunt  liberosque  suos  in  pestifera  indiS'e- 
rentismi  aura  educant.  Proinde  ea  mixta  matrimonia  et  ex  iis 
ortae  familiae  foecunda  plerumque  fiant  necesse  est  seminaria 
eiusmodi  Catholicorum , qui  nec  fidem  catholicam  profitentur  nee 
b officia  hominis  catholic!  adimplent,  sed  infidelibus  deteriores  facti 
Ecclesiam  acerrime  infestant  et  eo  efficacius  earn  perturbant, 
quod  sub  fictitio  nomine  inter  veros  Catholicos  recensentur,  tam- 
quam  morbida  membra  corpori  Ecclesiae  adhaerent  et  non  a foris, 
sed  ab  intus  ideoque  funditus  ordinem  et  pacem  Ecclesiae  con- 
fundere  ipsis  contingit.  Praetermitto  exponere  tot  animarum  pro 
vita  aeterna  iacturam  vix  unquam  satis  deplorandam.  Hinc  fa- 
cillime  potest  evinci  per  mixta  matrimonia  in  iis  regionibus,  in 
quibus  pari  hire  Catliolici  et  Protestantes  mixtim  commorantur, 
catholicam  Ecclesiam  magis  magisque  in  dies  labefactari,  fidelium 
suorum  numero  et  sua  integritate  et  auctoritate  diminui  atque  ad 
extinctionem  verti  oportere , nisi  divina  Providentia  admirabile 
quoddam  ei  subministret  auxilium. 

In  Dioecesi  Sangallensi  ultimo  transacto  septem  annorum 
spatio  530  amplius  mixta  matrimonia  inita  fuerunt  utique  prae- 
scripta  Ecclesiae  dispensatione  provisa,  sed  praeter  ea  non  exi- 
guus  adhuc  numerus  eiusmodi  connubiorum , quae  vel  coram 
ministro  Protestante  acatholico  ritu  celebrata  fuere,  quia  nuptu- 
rientes  nec  praescriptas  Ecclesiae  conditiones  implere,  nec  eccle- 
c siasticam  dispensationem  sibi  acquirere  volebant.  Crescit  cum 
numero  malum,  quod  e mixtis  connubiis  in  ecclesiasticum  or- 
dinem copiose  dimanat,  et  difficile  niniis  est  dictu,  quaenam  ad 
cohibendum  malum  congrue  adhibenda  sit  medela,  quoniam  in- 
gravescente  morbo  acerbius  aequo  aliquod  remedium  infirmo  facile 
potest  mortem  parare : defectionem  dicam  multorum  Catholicorum 
de  fide  manifestam.  Nil  ex  parte  mea  supersedi,  quo  malum  et 
ex  eo  nascitura  pericula  arceam;  Litteras  pastorales,  commoni- 
toria,  mandata  saepenumero  ad  Clerum  populumque  direxi,  ut 
mixta  matrimonia  quomodocumque  cohibeam,  et  in  solemn!  de- 
creto  matrimonial!,  dominica  prima  lanuarii  quotannis  in  singulis 
parochialibus  ecclesiis  a parochis  ex  ambono  praelegendo,  contra 
ineunda  matrimonia  mixta  congruas  ac  severas  admonitiones  edidi 
ostendens  pericula,  quae  exinde  animabus,  coniugibus  familiisque 
eorum  nascuntur.  Parochos  quoque  adhortatus  sum,  ut  sedulo 
invigilent  super  familiis  atque  adolescentium  utriusque  sexus  con- 
suetudine,  ne  levitate  animi  vel  seductione  capti  mixta  connubia 
ineant.  Interea  folia  dispensationis,  ut  nuncupantur,  vacua,  a 
Nuntiatura  nobis  retracta  fuerunt,  nosque  coacti  singulis  vicibus 
(I  et  casibus  pro  dispensationibus  ad  Nuntiaturam  Lucernensem  rc- 
currere,  quod  nohis  quidem  labor em  auxit , numerum  autem  mix- 
torum matrimoniorum  nequaquam  minuit.  Omnia  igitur,  quae  ad 
coercendum  hocce  malum  usquedum  tentavimus,  vel  exigua  fruge 
vel  prorsus  incassum  tentata  fuere.  Quod  eo  magis  deploranduni, 
quo  certior  idemque  funestior  pro  Ecclesia  catholica  in  istis  re- 
gionibus fit  rerum  exitus.  Omnia  namquc  per  mixtorum  connu- 
biorum accuniulationem  pedetentim  in  ecclesiastico  ordine  susque 
deque  vertuntur,  exoritur  hominum  generatio,  (jui  nec  Catliolici 
nec  Protestantes  sunt  nec  ullam  religionem  profitentur,  perit  in 
Catholicis  cum  fide  catholica  omnis  pictas  et  filialis  in  matrem 
Ecclesiam  amor;  quiiiimo  in  oppositum  i.  e.  in  odium  pervertitur. 

II. 

Genera  mixtorum  connubiorum. 

lam  vero  intueamur  oportet  diversa  matrimoniorum  lioriim 
genera,  quo  facilius  quaedam  remedia  contra  malum  statuere  nobis 
contiugat. 


891 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


892 


1.  Concluduntur  apud  nos  (raro  tamen  exemplo)  mixta  ma- 
ti’imonia,  quorum  una  alterave  coniugum  pars  im'pedimento  liga- 
minis  obstricta  est , sive  vir  acatholicus  vivente  adhuc  sua  uxore 
cum  alia  catholica  libera  matrimonium  vel  potius  concubinatum 
adulterinum  ineat,  sive  mulier  acatbolica,  superstite  adhuc  suo 
primo  marito,  viro  catholico  nupserit.  Eiusraodi  coniuges  coram 
niinistro  acatholico  adulterii  sui  consortium  plerumque  ineunt , in 
iugi  adulterio  cohabitant,  liberos  suos  vel  sine  religione  vel  in 
protestantismo  educant.  Quid  ad  comprimendum  scandalum  contra 
cathoUcam  eiusmodi  coniugiorum  partem,  sive  vir  sive  mulier  sit 
catholici  nominis,  ecclesiastica  auctoritate  decernendum  et  exe- 
quendura  ? Sane  solemnis  excommunicationis  poena  eiusmodi  con- 
iuges catholici  mulctandi  sunt.  Sed  diversa  est  Episcoporum  in 
eo  praxis,  et  uniformitas  agendi  perquam  necessaria  esset,  ut 
contra  contumaces  ordo  Ecclesiae  servari  possit. 

2.  Sunt  etiam  catholici  sponsi  utriusque  sexus,  qui  mixta 
matrimonia  ineunt  sine  praevia  dispensations  coram  ministro  pro- 
testantico  sub  manifesto  potestatis  ecclesiasticae  contemptu.  Eius- 
modi coniuges  omnes  ex  matrimonio  suo  exorituras  proles  a 
ministro  acatholico  haptizari  et  in  heterodoxa  religione  educari 
permittiint  vel  curaiit;  officia  dein  religionis  caique  homini  catho- 
lico sacra  et  Ecclesiae  praescripta  negligunt  atque  nec  Catholicos 
nec  Protestantes , sed  omni  religione  extorres  se  esse  verbis  et 
factis  profitentur.  Attamen  apostatae  isti  Ecclesiae  solemniter 
renuntiare  nec  volunt  nec  audent,  quinimo  si  mors  eis  super- 
venerit,  proximi  cognati  sepulturam  et  officia  ecclesiastica  pro 
mortuis  veheraenter  expostulant,  quod  semper  uonnisi  provocato 
maxiino  scandalo  odioque  in  Clerum  et  Ecclesiam  ipsis  denegatur. 
In  Alemannica  nostra  Helvetia,  in  Sangallensi  nirairum  et  Basi- 
leensi  Dioecesibus,  plura  eiusraodi  connubia  passim  existunt,  sive 
maritus  in  iis  sit  catholicus  et  mulier  acatholica,  sive  viceversa. 
Et  ob  praecavendum  maximum  impiorum  tumultum  Episcopi  ho- 
diedum  necdum  ausi  sunt  ferre  in  catholicam  eiusmodi  matrimonii 
partem  solemnem  excommunicationis  sententiam;  quod  si  exequi 
deberet,  ex  S.  huius  Vaticani  Concilii  consulto  speciale  Decretum 
contra  tales  coniuges  emittendum  est  atque  Episcopis  inculcan- 
dum,  ut  ubique  locorum  eadem  et  concordi  censurae  sententia 
contra  nefarios  eos  et  apostatas  coniuges  procedant.  Tunc  facile 
fiet,  ut  quod  ab  omnibus  Episcopis  sancte  servandum  nova  lege 
praescribitur , singulo  Antistiti  facilius  ad  exequendum  reddatur 
et  disparitate  praxis  sublata,  quae  hucusque  intervenerit , minus 
cadat  odii  in  singulum  Episcopura,  qui  seorsim  contra  refractores 
legis  poenam  exequi  tenetur. 

3.  Tertium  porro  mixtorum  connubiorum  genus  coniuges 
complectitur , qui  praevie  conditionibus  ab  Ecclesia  praescriptis 
fideliter  stare  se  velle  scripto  promittunt,  scilicet  de  educanda 
utriusque  sexus  prole  in  fide  catholica  e.  s.  p.,  ideoque  dispen- 
sationem  ecclesiasticam  pro  ineundo  mixto  matrimonio  impetrant 
et  coram  proprio  suo  Parocho  catholico  matrimonium  rite  con- 
trahunt;  sed  ecclesiastica  Parochi  beuedictione  semel  suscepta  a 
promissis  suis  fraiidulenter  et  impie  recedunt,  liberos  suos  in  hete- 
rodoxa fide  efformant  atque  Ecclesiae  auctoritati  eiusque  salu- 
taribus  praeceptis  illudunt. 

4.  Maiorem  denique  mixtorum  connubiorum  numerum  ii  con- 
iuges constituuut,  qui  impetrata  apostolica  dispensatione  coram 
proprio  Parocho  catholico  rite  matrimonii  vinculo  iuncti  fuerunt; 
suasque  proles  in  religione  catholica  etformari  curant.  Sed  edu- 
catio  infantium  in  iis  defectuosa  admodum  est  et  saluti  eorum 
valde  periculosa.  Nam  cum  in  iisdem  matrimoniis  coniux  mater 
plerumque  sit  acatholica,  cui  primordialis  utique  liberorum  in- 
structio  in  precibus,  devotionis  exercitiis,  in  moribus  christianis 
incumbit,  in  eiusmodi  familiis  neglecta  sit  necesse  est  precandi 
consuetude,  catholicae  vitae  ac  religionis  exercitium,  quo  fieri 
oportet  ut  liberi,  sicuti  eorum  parentes,  eodem  sopore  et  fastidio 
fidei  et  religionis  languescant.  Proinde,  quemadmodum  per  Scholas 
mixtas  catholica  inventus  plerumque  Religioni  catholicae  detra- 
hitur  et  avellitur,  ita  per  matrimonia  mixta  integrae  familiae 
matri  catholicae  Ecclesiae  abalienantur  atque  ad  plenum  inditfe- 
rentismuni  protrahuntur ; per  utrumque  denique  impietatis  medium 
spiritus  huius  saeculi  nequam  Ecclesiam  in  semetipsa  dissolvere 
conatur. 

III. 

Remedia  ad  arcendum  malum. 

Urgens  necessitas  exposcere  videtur,  ut  ex  S.  Concilii  Vati- 
cani consulto  severiores  universim  in  mixta  matrimonia  leges  stti- 


tuantur,  sed  difficillimura  est,  aptas  salutaresque  leges  ad  coer- 
cenda  haec  mala  proponere,  cum  malum,  de  quo  agitur,  pravorum 
exemplorum  multitudine,  suffragante  impio  huius  aevi  genio,  levi 
Catholicorura  fide,  adoo  iiioleverit,  ut  qui  zizania  colligere  vo- 
luerit,  facile  eradicet  simul  cum  eis  et  triticum  (Matth.  13,  29.). 
Numquid  igitur  Ecclesiae  expedit,  ut  crescere  sinat  utraque  usque 
ad  messem  vel  falce  zizania  evertat  oportet?  Quidquid  sit,  con- 
sultum  videtur  pro  universali  Ecclesia  de  mixtis  matrimoniis  certas 
statuere  leges  vel  iam  statutas  solemniter  innovare  atque  Epi- 
scopis serio  inculcare,  ut  uniformi  praxi  ubique  terrarum  iuxta 
leges  ferendas  et  latas  contra  mixta  matrimonia  procedant.  Nam 
si  diversa  praxis  hue  illuc  ab  Episcopis  servetur,  integrum  odii 
pondus  ex  parte  impiorum  cadat  in  Episcopum  necesse  est,  qui 
ecclesiasticas  leges  exequitur. 

Quod  si  vero  coniuges  transgressores  uuspiam  aliqua  censura 
poenali  feriuntur,  ordo  matrimonialis  et  Ecclesiae  auctoritas  ubi- 
que concussa  pedetentiin  concidet.  Nam  scandala  publica  poenali 
ictu  non  amplius  vindicata  contagionem  vitiorura  inter  fideles 
dispergent,  christianique  matrimonii  ordinem  et  sanctitatem  di- 
ruent.  Arceantur  igitur  de  Ecclesiae  siuu  et  reiiciantur  a cora- 
munione  eius  falsi  nominis  catholici  coniuges,  qui  protervo  vultu 
sapientissimas  Ecclesiae  leges  et  fidem  catholicam  de  indissolubili- 
tate  et  unitate  matrimonii  infringere  audent;  rescindantur  haec 
putrida  membra  a reliquo  corpora,  ut  una  cum  sanis  membris 
corpus  maneat  integrum,  salvum  atque  illaesum. 

Quae  cum  ita  sint,  statuendum  esse  opinor: 

1.  Omnes  Episcopos  novo  matrimoniali  Decreto  a S.  Concilio 
Vaticano  proximo  ferendo  teneri  pubheam  ac  solemnem  Excom- 
raunicationis  sententiam  ferre  in  coniuges  praevaricatores  sub 
num.  1.  2.  et  3.  supra  coramemoratos , quae  sententia  semper  a 
Parochis  diebus  dominicis  vel  festis  e prono  promulganda  iubeatur 
in  Ecclesia  parochiali,  ad  quam  coniuges  rei  per  domicilium  prae- 
sens  pertinent. 

2.  Facultatem  dispensandi  de  impedimento  disparitatis  cultus 
Ordinariis  locorum  esse  remittendam,  quorum  conscientia  oneranda 
est,  ut  nonnisi  sub  gravibus  causis  et  urgente  necessitate  atque 
singulis  vicibus  nonnisi  post  exactam  causae  recognitionem  iudicio 
vel  sententia  in  Consistorio  lata  dispensationem  de  disparitate 
cultus  vel  concedere  vel  abnuere  teneantur  et  utrumque  gratis 
omnino.  Ea  procedendi  ratione  et  forma  servata  numerus  mix- 
torum matrimouiorum  multuni  diminueretur. 

Sumrao  et  perenni  cultu  permanere  laetor 

Romae  19.  April.  1870. 

t Carolus  loannes  Greith,  Ep.  Sangallensis. 


26.  Propositio  ad  synodalem  deliberationem  deferenda. 

Conformitas  et  unitas  in  recitando  Horas  canonicas  ac 
celebrando  Missam. 

Identitas  ac  unitas  Ecclesiae  prorsus  requirit  identitatem  ac 
unitatem  fidei,  dicente  Apostolo  „Unus  Deus,  unafides“.  Haec 
fidei  et  Ecclesiae  unitas  non  profecto  per  se  expetit  identitatem 
ac  materialem  unitatem  verborum  in  orando.  Sed  quam  porro 
exoptandum  foret,  ut  in  unisona  voce  omnium  Ecclesiasticorum 
per  orbem,  dum  septies  in  die  laudem  dicunt  Deo,  esset  unum 
cor,  unum  os,  una  et  eadem  praedicatio  (ut  verbis  utar  S.  Iren, 
lib.  1.  cap.  10.)?  et  dum  una  est  fides  mentium  et  pietas  actionum, 
una  etiam  foret  supplicatio  verborum?  Ex  eo  procul  dubio  eve- 
niret,  quod  confidentius  digniusque  ac,  dicam,  verius  respondere 
possemus  obiurgatoribus  Ecclesiae  Catholicae : „ Catholici  dicimur, 
quia  corde  credimus,  ore  confitemur,  et  ad  salutem  adprecamur 
idem  quod  uni  versus  mundus.“  Pervetustum  est  adagium  in  Ec- 
clesia „Formam  precandi  designare  formam  credendi.^ 

Ad  quem  scopum  obtinendum,  non  melius  fortasse,  in  mea 
sententia,  occurrere  possumus,  quam  conformitatem  unitatemque 
stabilire  Horarum  canonicarum  in  recitando  Breviarium  ac  cele- 
brando Missam;  reformatum  Breviarium  ipsum,  prout  in  votis  est 
Episcopatus,  ac  etiam  Concilium  Tridentinum  ordinaverat,  pro- 
ponere illud  Clericis  omnibus,  cuiuscumque  ritus,  cuiuscumque 
professionis,  etiam  Regularibus,  de  praecepto  recitandum.  Oh! 
quam  bonum  et  quam  iucundum  in  Ecclesia  catholica , in  ore 
omnium  Ecclesiasticorum , eadem  verba  precationum , eosdem 
hj'’mnos  eademque  cantica,  diversis  linguis  expressa,  resonare! 


893 


Postulata  cle  matr.  mixt.  — de  Horis  can.  et  Missa  — de  SS.  Norn.  lesu. 


894 


Quid  e contra  evenire  videmus?  Quot  sunt  Dioeceses,  et  in 
ipsis  Dioecesibus  quot  sunt  Ordines  regularium  diversi,  tot  sunt 
varietates  turn  in  recitando  turn  in  eelebrando.  Duo  vel  plures 
inveniantur  Clerici  extra  suam  Dioecesim,  qui  recitare  habeant 
ac  celebrare;  non  possunt  recitare  simul  quia  diversum  pro  festo 
habent  Sanctum , non  possunt  iisdem  paramentis  eiusdeni  coloris 
celebrare,  quae  cum  officio  non  concordant.  Et  hide  confusio. 

Quapropter  proponerem,  in  universa  Ecclesia  saltern  Latina 
unum  idemque  officium  omnibus  Clericis,  non  exclusis  Regularibus, 
in  Breviario  designari,  et  de  eo  teneri  unumquemque  recitare 
Horas  canonicas,  celebrareque  Missam,  non  obstantibus  privilegiis, 
quae  revocantur.  Quoad  Sanctos  vero  proprios  Dioecesium  vel 
Ordiuum  Regularium,  teneantur  nonam  lectionem  recitare  in  ma- 
tutino,  in  eoque  et  in  Missa  commemorationem  facere,  Missamque 
solam  solemnem  in  die  conccdatur  celebrari  de  proprio.  Hoc 
votum,  pro  me,  in  Ecclesia  esset  explendum. 

Verumtamen  baec  praetuli,  non  ut  doctor,  sed  ut  docibilis 
Ecclesiae  filius,  ac  pro  non  dicto  habeo,  haberique  volo,  si  for- 
tasse  non  esset  dicendum  vel  probandum. 

Fr.  Raphael  Bicca  Generalis  Mmorum. 

Dat.  Romae  ex  Conv.  S.  Andreae  de  Fractis  hac  die  30.  la- 
nuarii  1870. 


27.  Postiilatum  de  sanctissimo  nomine  lesu. 

Ad  Oemmenicum  Concilium  Vaticanum  postulatio. 

Venerabiles  Patres! 

„Ex  quo  elapsi  aevi  stultitia,  philosopliiae  nomine  tecta,  sacri- 
lege crocitu:  DHruisez  Vinfdme,  SSiTiae  lESU  Christi  Ecclesiae 
nefarium  indixit  bellum , facta  est  super  nos  indignatio  Domini, 
qui  exemit  gladium  irae  suae , ilium  non  dimissurus  donee  admi- 
rabile  Nomen  Unigeniti  Filii  sui  omnimode  clarificetur  in  nobis, 
donee  formentur  electi  eius,  qui  in  frontibus  suis  ineffabile  lESU 
Nomen  et  Nomen  Patris  eius  gestantes,  Ipsi  Summo  Dei  Verbo 
dulce  ac  novum  canticum  depromant.‘‘ 

lam  ex  tot  annis,  Venerabiles  Patres,  ego  ita  loquebar^, 
quando  ad  repellendas  procellas  in  Petri  naviculam  saevientes, 
nec  non  ad  litteras  et  scientias,  multimodis  deturpatas  stultitiis, 
expurgandas,  ac  nova  luce  novaque  gloria  bonestandas,  Acade- 
miam,  Deo  adiuvante,  instituere  aggrediebar  sub  ineffabilis  Sanc- 
tissimique  Nominis  lESU  praesidio  firmissimo  ac  tutela.  Ex 
tunc  enim,  Venerabiles  Patres,  etiam  ex  tunc  in  amaritudine 
cordis  terram  opertam  videbam  errorum  omnium  atque  blasphe- 
miarum  colluvie,  quae  insaniente  pelago  ventisque  saevientibus, 
etiam  italam  gentem  in  procellam  tenebrarum  obruere  conabatur. 
Et  iam  temporibus  liisce,  adbuc  gladio  Domini  exempto,  procella 
ilia  tenebrarum  advenit;  ecce,  eheu!  quot  hominum  millia  ipsa 
illidit  miserrimeque  contundit ! Et  quidem  illam  a longe  aspiciens, 
cum  adbuc  essem  in  patria,  et  ibi  cum  adiutoribus  meis  in  hac 
Academia  in  minimis  sacerdotio  fungeremur,  scientes  depositum 
patriae  catholicaeque  fidei  nobis  sacerdotibus  creditum,  in  gemi- 
tibus  inenarrabilibus  patuit  cor  nostrum  ad  Deum,  et  auxilium 
eius  enixe  implorantes,  iterum  atque  iterum  ex  tunc  clamabamus ; 
Domine  salva  nos,  perimus!  Et  Deus  adiuvit  nos,  locutusque  est 
nobis ; nos  audivimus  eum  arcana  verba  per  apostolum  loquentem : 
Proposuit  Deus  in  dispensatione  plenitudinis  temporum  omnia  in- 
staurare,  quae  in  coelis  et  quae  in  terra  sunt  in  lESU.  Audi- 
vimus, et  laetati  sumus,  et  superabundavimus  gaudio,  et  in  Verbo 
Domini  die  ac  nocte  meditantes,  in  meditatione  nostra  ignis  cha- 
ritatis  exarsit,  scientes  quod  in  Nomine  lESU  omnia  instaurarentur. 
Tunc  recordati  sumus  vocatum  fuisse  Nomen  eius  lESUM,  eo 
quod  ipse  salvum  faciet  populum  suum  a peccatis  eorum.  Et 
iterum:  Non  est  in  alio  aliquo  salus,  nec  aliud  Nomen  datum  est 
hominibus,  in  quo  oporteat  nos  salvos  fieri.  Idcirco  hilari  prom- 
ptoque  anirao  adgressi  fuimus  praefatam  Academiam  instituere, 
per  quam  laus  plena  decoraque  sanctissimo  Nomini  lESU  totam 
per  Italiam  nostram  reboaret.  Non  est  mihi  mens,  Venerabiles 


‘ Servatur  in  Archiviis  Sacrac  Rituum  Congregationis  postulatio 
quam  olim  Auctor  deferebat  Domino  Gregorio  PP.  Decimo  Sexto  pro 
nova  Praefatione  in  Missa  SS.  Nominis  lESU  adprobanda:  qua  postu- 
lations excipi  petebatur  SS.  Nomen  a generica  norma  a S.  R.  C.  ac- 
cepta  novas  praefationes  ultra  non  concedendi. 


a Patres,  nomina  referre  clarissimorum  virorum,  qui  huic  Academiae 
subscripserunt , quorum  plurimi  decus  atque  maxima  gloria  Reli- 
gionis  et  patriae  nostrae  ad  Episcopatum  evecti,  nunc  in  Nomine 
lESU  nobiscum  congregati,  banc  sanctam  Synodum  decorant,  et 
nos  illorum  subscriptiones  accurate  usque  in  banc  diem  servavimus. 
Benedixitque  Dominus  humilibus  obsequiis  laboribusque  nostris, 
et  in  annos  undeviginti  sub  auspicatissimis  praesidiis  turn  Pii  PP. 
octavi,  turn  Gregorii  PP.  decimi  sexti,  turn  alicuius  ex  clarioribus 
viris,  quibus  earn  dicavimus,  bene  prospereque  Academia  nostra 
processit,  perque  earn  repleta  est  terra  nostra  laude  iucundissima 
Nominis  lESU;  at  Nomen  lESU  in  hac  nostra  Academia  clarifi- 
catum  clarificavit  eamdem.  Ipsa  namque  ab  eodem  sanctissimo 
Nomine,  quod  prae  se  ferebat,  erecta,  a Summis  Pontificibus,  a 
Neapolitanis  Archiepiscopis , nec  non  ab  utriusque  Sicilian  Rege 
adprobata  per  omnes  Italian  civitates  honorifice  dilatabatur.  Et 
ego  gloriabar  in  Domino  propter  Sanctissimum  lESU  Nomen  in 
Academia,  et  Academiam  in  Sanctissimo  lESU  Nomine  tarn  mire 
clarificatam.  Et  ecce,  Venerabiles  Patres,  post  aliquot  annos  facta 
est  super  me  Manus  Domini  tollens  me  e gremio  fratrum  et  po- 
b nens  Episcopum  regere  lectissimam  partem  Ecclesiae  Dei,  quam 
acquisivit  sanguine  suo.  Tunc  e modio  sublatus  bumilitatis  meae, 
et  super  candelabrum  positus,  ut  mea  lux  coram  dilectissimis  in 
Christo  filiis  luceret,  ante  omnia  curavi  lucernam  accendere  in 
Camino  ignis  ardentis,  in  Lumine  vero,  in  Nomine  lESU,  et  facta 
est  prima  vox  episcopalis  mea  ipsa,  quae  praedictae  Academiae 
Tessera  fuerat:  „Sciant  gentes  quia  Nomen  tihi  IESUS.“ 

Accedit,  Venerabiles  Patres,  quod  ex  prima  die  institutionis 
Academiae  nostrae  ardens  erat  in  corde  nostro  desiderium,  ut  in 
Missa  Sanctissimi  Nominis  lESU  nova  atque  propria  ad  augen- 
dam  eiusdem  Admirabilis  Nominis  gloriam  adderetur  Praefatio. 
Et  ecce,  talia  me  cogitante,  nova  Praefatio  ex  corde  meo  prosiliit, 
et  ex  corde  ad  os  saliens,  laetus  exultansque  cantavi: 

Vere  dignum  etc.  — Sancte  Pater,  omnipotens  aeterne  Deus. 
Qui  TJnigenito  Filio  tuo  in  assmnptae  humanitatis  veritate  nobis 
nato,  Sacratissimum  lESU  Nomen,  quod  est  super  omne  nomen, 
aeterno  consilio  donasti.  Ipse  enim  pio  Cruore  vetus  nostrum  de- 
tersit  piaculum,  et  Crucis  supplicio,  morte  triimphata , humannm 
genus  perfecta  filiorum  adoptions  e perpetua  captivitate  liberavit. 
c Quapropter  Nomini  lESU  sanctissimo  coelestium,  terrestrium  et 
infernorum  omne  flectitur  genu,  et  ad  deocteram  tuam  verurn  Deum 
verumque  hominem  super  omnia,  quae  per  ipsum  fecisti , lESVM 
regnare  soda  professione  confitemur.  Sed  et  supernae  Virtutes 
atque  angelicae  Potestates  in  hoc  unico  salvationis  Nomine  glo- 
riantes  hymnum  Maiestati  tuae  coneinunt  sine  fine  dicentes. 

Venerabiles  Patres,  Deus  investigabilis  in  viis  suis,  et  in  iu- 
diciis  incompreliensibilis  atque  sapientissimus , postulationes  pre- 
cesque  nostras  turn  Pio  PP.  octavo  per  Eminentissimum  Ruffo 
Scilla  Neapolitanum  Archiepiscopum , turn  post  temporis  elapsum 
per  successorem  eius  Eminentissimum  Caracciolo  Gregorio  PP. 
decimo  sexto  delatas,  noluit  ut  nostram  probaret  constantiam  cito 
exaudire.  Sacra  enim  Rituum  Congregatio  statuerat,  ultra  in 
Missis  novas  praefationes  non  addere. 

At  nunc,  Venerabiles  Patres,  levate  oculos  vestros;  ecce 
quot  percrebrescentia  mala,  quae  minitantur  penitus  christianam 
et  civilem  societatem  evertere ! Ecce  filii  Belial  exultantes  quasi 
victores  capta  praeda,  quando  dividunt  spolia,  regionibus  nostris 
olim  Naviculae  Petri  addictissimis  nova  dogmata  novasque  doctri- 
d nas  invexerunt!  Ecce,  horresco  referens,  impius  Renanus  sacri- 
lege blasphemat,  et  illius  blasphemiis  socii  eius  plaudunt,  illasque 
repetunt,  et  granum  fidei  e cordibus  fidelium  evellere  conantiir. 
Luget  Gallia,  luget  Italia  Europaque  luget,  nam  torrentes  iniqui- 
tatis,  corruptionis  atque  blasphemiae  conturbaverunt  Ecclesiam, 
totumque  mundum  in  gurgitibus  suis  iam  iam  absorbent.  Adbuc 
Manus  Domini  extenta,  adbuc  gladius  eius  evaginatus  non  repo- 
netur,  nisi  Sanctissimum  lESU  Nomen  mirifice  fuerit  clarificatum. 
Deus  enim  proposuit  in  dispensatione  plenitudinis  temporum  omnia 
instaurare  in  lESU.  Quapropter  nuper  adivimus  sanctissimum 
invictissimumque  Dominum  Pium  Papam  nonum,  qui  inter  omnes 
clarissimus  extat  praeco  gloriarum  sanctissimi  Nominis,  et  I])se 
clementer  nobis  indulsit,  ut  de  nova  hac  Praefatione  cum  Sancta 
Synodo  agamus.  Pensate,  Venerabiles  Patres,  quanti  referat  ad- 
mirabile  Nomen  novis  praeconiis  novisque  laudibus  celebrare.  Im- 
pietatis  fluctus  tumentes  omnino  conantur  sacrilege  ausu  hoc  Augu- 
stissimum  Nomen  delere.  Quod  indicitur  nefarium  bellum  Eccle- 
siae, dogmati,  Sacerdotio  atque  Petro,  conatus  impietatis  est,  quae, 
arrepto  gladio,  cupit,  sublatis  Religionis  exercitibus,  ad  ipsam 


895 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix, 


896 


delendam  mere.  At  ilia  supra  fidem  innixa,  in  charitate  vivens,  a 
sauctissimo  Nomine  lESU  honestatur  in  fronte.  Oh!  saeculum 
nequam,  quamdiu  finis  turpitudin is  tuae  ? Eia,  Venerahiles  Patres, 
in  Nomine  lESU  nos  hie  congregati,  in  sacris  etiam  Liturgiis  hoc 
sanctissimum  Nomen  invocemus;  adprobetur  haec  nova  Praefatio, 
ut  ubique  terrarum  et  a solis  ortu  usque  ad  occasum  lESU  dul- 
cissimum  ac  suavissimum  Nomen  resonet,  et  Nomen  lESU,  quod 
omnia  dogmata  in  se  totamque  catholicam  fidem  coraplectitur,  erit 
inter  missarum  solemnia  solemnis  totius  Evangelii  professio.  Id- 
circo  novo  lumine  Religio  nostra  radiahit,  claritas  enim  huius 
sanctissimi  Nominis  circumfulgebit  earn : impietas  videbit  et  ira- 
scetur,  dentibus  suis  fremet  et  tabescet,  desiderium  peccatorum 
peribit,  et  in  memoria  aeterna  erit  Vaticana  Synodus  decorata 
Nomine  lESU,  donee  oblatio  munda  totum  per  terrarum  orbem 
ad  finem  usque  saeculorum  fuerit  oblata.  Etiam,  etiam  sic.  Ve- 
niat  ergo  in  cor  nostrum  lESUS,  sic  tandem  vos  alloquor  cum 
divo  Bernardo,  veniat  in  cor  nostrum  lESUS,  et  inde  saliat  in 
os,  et  ecce  ad  exortum  Nominis  lumen  nubilum  omne  diffugit, 
redit  serenum.  O lESU,  spes  suspirantis  Ecclesiae,  o Nomen 
super  omne  Nomen ! b 

Nostis,  Venerabiles  Patres,  quod  olim  filii  Chanaan  cogitantes 
cogitationes  nequitiae  dixerunt  ad  invicem  loquentes  contra  Do- 
minum ; Faciamus  civitatem  et  turrim,  cuius  culmen  pertingat  ad 
coelum,  celebremus  nomen  nostrum,  antequam  dividamur  in  gentes. 

Si  licet  flagitiosas  locutiones  in  verba  vitae  convertere,  sinite  mihi 
praefatis  verbis  vos  alloqui:  Faciamus  nobis  civitatem  et  turrim, 
cuius  culmen  pertingat  ad  coelum.  Sit  Nomen  lESU  Civitas 
atque  Turris  nostra.  Deus  congregavit  nos  in  hac  Urbe  Sancta 
ex  omnibus  etiam  dissitis  nationibus,  ex  omni  gente  et  populo  et 
lingua,  et  posuit  fecitque  nos  Deo  nostro  liegnum,  ut  evellamus, 
destruamus , evertaraus , aedificemus , plantemus  et  in  sanctissimo 
lESU  Nomine  omnia  instauremus.  Eia,  Venerabiles  Patres,  cele- 
bremus, antequam  dividamur  in  gentes  nostras,  celebremus  nomen 
nostrum.  lESUS  enim  est  sanctum  Nomen  nostrum,  fundamentum, 
robur,  virtus  atque  splendor  nostor,  nam  ipse  dedit  Semetipsum 
pro  nobis.  Clarificemus  ergo  in  Missis  cum  nova  hac  Praefatione 
hoc  admirabile  Nomen.  Quamobrem  una  mecum,  quaeso,  o Ec- 
clesiae Pastores,  enixe  ac  unanimiter  ad  Primum  atque  Maximum 
pastorum  omnium  Sanctissimum  Dominum  Pium  suppliciter  cla-  c 
mate  orantes,  ut  dignetur  inelFabile  lESU  Nomen,  quod  est  super 
omne  nomen,  a geuerica  norma  excipere,  qua  sibi  Sacra  Rituum 
Congregatio  praescripserat  ultra  novas  non  addendi  concessiones 
novarum  in  missis  praefationum.  Adsit  nobis  efficax  praesidium 
Sanctissimae  Virginis  Mariae  in  sua  purissima  Conceptione  Imma- 
culatae;  Ipsa  pia  Virgo  et  Mater,  totius  Ecclesiae  hisce  diebus 
ab  impiis  labefactatae  spes  et  tutela  firmissima;  Ipsa  quae  inter 
omnes  protoparentis  filios  prima  ineflabile  lESIJ  Nomen  ab  An- 
gelo didicit,  et  vere  factum  est  in  cor  eius  hoc  sanctum  Nomen 
Oleum  elfusum,  quod  totam  mira  dulcedine  eius  replevit  animam, 
ipsa  dulcissima  ac  gratissima  Mater  novas  huic  Sanctissimo  No- 
mini  nunc  rependat  vices,  ut  quemadmodum  in  Nomine  lESU 
dogmatum  omnium  Compendio,  sexdecim  abhinc  annis  a Pio  Con- 
ceptionis  Pontifice  tarn  gloriose  in  dogmatica  definitione  Imma- 
culatae  suae  Conceptionis  clarificata  fuit,  sic  ipsa  nunc  praestet, 
ut  praedictum  admirabile  Nomen  novo  honore  cum  nova  hac  in 
Missis  Praefatione  clarificetur.  Sic  postea  ad  oves  nostras  rever- 
suri  novas  laudes  Eidem  Sanctissimo  Nomini  exultantibus  animis 
concinemus.  Fiat,  fiat.  d 

t Raphael  Archiepiscopus  Brundusin.  A.  P.  Ostunen. 


28.  Postulata  de  S,  loseplio, 

A. 

Ut  Sancto  losepho  Beatae  Mariae  Virginis  sponso  in  Sacra  Liturgia 
debiti  honores  decernantiir. 

Beatum  losephum,  singular!  Dei  providentia,  prae  ceteris 
creaturis  electum  fuisse,  ut  Deiparae  Virginis  Sponsus  et  Verb! 
incarnati,  non  generatione  quidem,  sed  charitate,  adoptione  ac 
matrimonii  iure.  Pater  esse  mereretur,  nemo  unus  ignorat.  Adeo 
ut,  nedum  in  sacris  evangeliis  atque  ab  ipsamet  Beatissima  Vir- 
gine  ilium  Christi  Patrem  passim  nuncupari , sed  et  Dominum 
Nostrum  lesum  Christum,  in  diebus  Carnis  suae,  ei  tamquam 
Patri  humiliter  subesse  dignatum,  legamus. 


Infrascripti  Sacrorum  Antistites,  haec  serio  perpendentes 
simulque  probe  noscentes,  magnum  diu  in  Orbe  exardescere  de- 
siderium ut  Sancti  loseph  publicus  cultus,  quantum  par  est,  au- 
geatur,  enixis  precibus  orant  atque  obtestantur,  ut  Sacrosancta 
Oecumenica  Synodus  Vaticana,  tot  tantisque  votis  iiiclinata,  pro 
sua  auctoritate  solemniter  decernat: 

1.  Ut,  quemadmodum  Beatus  loseph,  ceu  Pater  Christi,  tanto 
melior  creaturis  omnibus  effectus  fuit,  quanto  differentius  prae 
illis  nomen  haereditavit , sic  ipsimet , per  Sacrorum  Rituum  Con- 
gregationem,  publicus  duliae  cultus  in  Ecclesia  Catholica  atque 
in  Sacra  Liturgia,  post  Beatam  Dei  Genitricem,  prae  omnibus 
caelitibus,  in  posterum  tribuatur; 

2.  Ut  idem  Sanctus  loseph,  cui  sacrae  familiae  tutela  a Deo 
iam  credita  fuit,  universae  Ecclesiae  Primarius,  post  Beatissimam 
Virginem,  Patronus  habeatur. 

Huic  posiulationis  formulae  subscripserunt  153  Concilii  Patres. 

B. 

Sacro  Concilio  Oecumenico  Vaticano. 

A Sacra  Oecumenica  Synodo  Vaticana  nos  infrascripti,  nostro 
et  Regularium  Familiarum,  quibus  praesumus,  nomine  humiliter 
et  instanter  efflagitamus  ut,  ad  maiorem  Dei  gloriam,  SSmae  Dei- 
parae Virginis  honorem,  et  omnium  Christifidelium  tutelam  atque 
consolationem , velit  S.  Patriarcham  loseph,  lesu  Christi  Domini 
Nostri  nutritium  Patrem,  eiusdemque  B.  Mariae  Virginis  Sponsum, 
Conciliari  Constitutione,  Universalis  Ecclesiae  eximium  ac  prima- 
rium  Patronum  solemniter  declarai’e,  constituere  atque  decernere. 

Permulta  autom  sunt  rationum  momenta,  quae  nos  ad  sup- 
plicem  hunc  libellum  offerendura  movent  ac  fere  impellunt,  quae- 
que  nobis  magnam  spem  ingerunt,  fore,  ut  peramanter  a Sacro 
Vaticano  Concilio  excipiatur;  at  ne  nimium  onerosi  simus,  potiora 
seligimus,  atque  cursim  ea  recensemus. 

1.  Itaque  imprimis  animadvertimus , cum  non  modo  omnes 
Christian!  norainis  civitates,  omnesque  Dioeceses,  in  quas  distri- 
buitur  Sancta  Dei  Ecclesia,  verum  etiam  omnes  Christifidelium 
Nationes  suum  habeant  coelestem  patronum,  quern  solemniter 
colunt  et  venerantur,  id  magnum  esse  argumentum,  cur  et  totus 
Dei  populus  omnesque  oves  pascuae  eius  debeant  alicuius  inter 
Coelites  patrocinio  potissimum  se  committere,  eumque  magnis  sol- 
lemniis  communibusque  gaudiis  colere.  Beatum  vero  losephum, 
Beatae  Mariae  semper  Virginis  Sponsum,  inter  omnes  Coelites 
eum  esse,  qui  pi’ae  ceteris  totius  Ecclesiae  Christi  protector  prae- 
cipuus  sit  renuntiandus , ab  eaque  niagnos  sibi  vindicet  honores, 
nemo  certe  inficias  ire  potest. 

2.  Praeterea  cum  innumeri  fere  sint  Christifideles,  qui  divino 
plane  instinctu  in  eius  patrocinium  sese  iam  contulerunt  quique 
vehementissime  optant,  ut  raultus  honor  in  Ecclesia  universa  eidem 
habeatur;  nonne  maxime  convenire  dicendum  est,  ut  quern  Deus 
lustum  proclamando  amplissimo  honestavit  praeconio,  eundem  uni- 
versa Ecclesia  magnis  honestet  honoribus? 

3.  Atque , cum  Ecclesia  et  Christus , qui  earn  sibi  acquisivit 
sanguine  suo,  sint  quasi  una  persona  (S.  Thom.  qq.  dd.  q.  de 
gratia),  nonne  item  convenit,  ut  ipsa  Ecclesia  in  eius  peculiare 
quodammodo  se  committat  patrocinium , quern  Christus  hie  in 
terris  nutritium  habuit  et  custodem;  ac  demum  ut  eadem  Ecclesia, 
quantaquanta  est,  ab  eo  magnopere  postulet  praesidium  contra 
innumeras  suorum  hostium  insidias,  illudque  se  obtenturam  con- 
fidat,  qui  puerum  lesum  ab  insidiis  vaferrimi  crudelisque  Ilerodis 
ad  necem  Eum  quaerentis  incolumem  servavit? 

Ita  profecto. 

Si  igitur  hie  supplex  libellus  noster,  quern  nomine  etiam  sub- 
ditorum  nostrorum  sacro  et  auspicatissimo  Oecumenico  Concilio 
Vaticano  offerimus,  ita  benigne  excipiatur,  ut  Conciliari  Consti- 
tutione decernatur,  dehinc  terque  quaterque  Beatum  losephum, 
Beatae  Mariae  semper  Virginis  Sponsum,  ab  universa  Ecclesia 
solemniter  honorandum  et  colendum  esse  tamquam  omnium  Christi- 
fidelium coelestem  eximiumque  Patronum,  pro  certo  haberi  potest 
magnam  illam  sanctamque  laetitiam,  quam  nemo  dubitat,  quin 
idem  Concilium  suis  Constitutionibus  sit  allaturum,  cumulatissi- 
mam  fore. 

Huic  postulationi,  exhibitae  die  9.  Martii  an.  1870.,  subscripserunt 
43  Generates  diversorum  Ordinum. 


897 


Postulata  de  SS.  Nom.  lesu  — de  S.  loseplio  — de  S.  Francisco  Sal. 


898 


C. 

Beatissime  Pater ! 

Cum  populi  Christiani  erga  Sanctum  loseph  devotio  crescat 
in  dies,  miraque  illius  Sancti  bonitas  et  potentia  novis  innumeris- 
que  beneficiis  se  quoque  in  dies  prodant , et  Ipsum  universa  Ec- 
clesia  ampliori  cultu  celebrari  altioribusque  decoi’ari  honoribus 
ardenter  optare  videatur,  infrascripti  Vaticanae  Synodi  Patres, 
ad  pedes  Sanctitatis  Vestrae  provoluti,  humillirae  efflagitant,  ut 
qui  a Domino  constitutus  est  Unigeniti  Filii  sui  custos,  quique 
erga  lesum  et  Mariam  Patris  ac  Sponsi  officia  fidissimo  amore 
summaque  diligentia  indefesse  adimplevit,  Is  etiam  a Vestra  Bea- 
titudine  eligatur  ac  declaretur  universae  Ecclesiae,  quae  corpus 
Christi  est,  Patronus  atque  Protector,  et  festum  patrocinii  eius 
cum  ritu  primae  classis  et  octava  ubique  et  ab  omnibus  peragatur. 

Interim  prg  seipsis  et  pro  animabus  sibi  concreditis  Bene- 
dictionem  Apostolicam  instanter  postulant 

Beatitudinis  Vestrae 

Humillimi  et  devotlssimi  in  Christo  Filii. 

Hide  posUdationi  mhscripserunt  118  Concilii  Patres. 


29.  Postulatum,  ut  S.  Francisco  Salesio  Episcopo 
Genevensi  titulus  Doctoris  Ecclesiae  decernatur. 

Beatissime  Pater! 

Reverendissimis  Patribus  ad  S.  Oecumenicum  Concilium  Vati- 
canum  coadunatis  solatium  sane  in  tantis  laboribus  et  spem  mag- 
nam  afferunt  uberrimi  fructus,  quos  ex  Conciliis  Oecumenicis , et 
in  primis  ex  Concilii  Trideutini  definitionibus  et  Decretis  norunt 
esse  collectos. 

Porro  inter  pastores  et  doctores  a Concilio  Tridentino  susci- 
tatos  et  quasi  natos,  quos  misit  Deus  „ad  confortandas  manus 
dissolutas  et  genua  debilia  roboranda,  ad  aperiendos  oculos  cae- 
corum  et  aures  surdorum***,  quis  illico  non  meminerit  S.  Fran- 
cisci  Salesii , cuius  laus  est  in  Ecclesia  sanctorum  ? Finitimis 
Genevae  populis,  haeresi  calviniana  infectis,  sese  lidei  praeconem 
exhibens,  quantumvis  ad  necem  ab  haereticis  conquisitus , sancti- 
tate  vitae  et  doctrina  septuaginta  duo  millia  a via  veritatis  er- 
rantium  ad  Ecclesiae  gremium  revocavit;  „ipsi  viderunt  gloriam 
Domini  et  decorem  Dei  nostri.“ *  * ** 

Dein,  adhuc  vivens,  non  raris  iam  clarescere  coepit  miraculis, 
quae  post  illius  mortem  tot  mox  et  tanta  fuerunt,  ut  Apostolicis 
etiam  legibus  derogans,  quo  citius  Ecclesiae  votis  et  eius  sancti 
gloriae  satisfieret,  felicis  memoriae  Alexander  VII.  Francisci  Sa- 
lesii nomen  in  divorum  albo  solemniter  inscripserit. 

Nec  minus  scientia  et  doctrina  quam  vitae  sanctitate  sese  in- 
formans,  „quidquid  temporis  ab  studio  liberum  sibi  supererat,  in 
prolixas  preces  transferebat“  „Ex  quo,  ad  maximam  errantium 
utilitatem,  coepit  ex  scripto,  pluribus  confectis  libellis  evulgatisque 
tliesibus  intime  haeresim  percellere^  ^ 

Post  exactissimam  horumce  Salesii  scriptorum,  turn  editorum 
turn  non  editorum  discussionem , S.  Congregatio  admirans  ea 
probavit 

Spectant  autem  alia  ad  theologiam  turn  dogmaticam,  turn 
apologeticam , turn  asceticam , alia  ad  mores  et  ad  disciplinam  et 
in  eo  prodierunt  ordine  quern  expostulabant  tempus  et  Ecclesiae 
necessitates.  Scripsit  de  Notis  Ecclesiae,  de  Primatu  Petri,  de  Sanctae 
Romanae  Ecclesiae  Sacraraentis,  de  Unione  haereticorum  cum  Ec- 
clesia Romana.  „Viretum  in  Eucharistiae  sacraraentum  impie 
debacchantem  confutavit  opuscule,  cui  titulus:  Meditationes  in 

‘ Is.  XXXV.  2 Is.  XXXV,  2. 

* Phaebeo,  S.  Rit.  Cong.  Secret. 

* Bulla  Eccl.  Cath.  Canoniz.  B.  Francisci. 

^ Patris  de  Chaugy,  causae  S.  Francisci  procurat.,  Epist.,  in  qua 
legitur:  on  ordonna  I’cxamen  des  oeuvres  du  serviteur  de  Dicu  (S.  Fran- 
cois de  Sales) , singuli^rement  des  manuscrits  non  encore  imprimds, 
conipuls6s  dans  la  5.  partie  du  proems,  ce  qui  occupa  incessament  jus- 
qu’au  14  juin  1659,  que  la  Saerde  Congregation  prononga,  avee  ap- 
probation et  admiration,  en  faveur  des  oeuvres  du  serviteur  de  Dieu, 
par  un  trds  beau  Ddcret,  que  Sa  Saintetd  confirma  trois  jours  aprds. 

Coll.  Lac.  VII. 


a Symbolum  Apostolorum.  Eiusdem  blasphemias  Braae  Virginis  pu- 
ritatem  temerantes  turn  ore  repressit  turn  calamo“  h Contra  pro- 
testantes,  S.  Crucis  latriam  detestantes,  „eximiam  aliam  scripsit 
apologiam,  cui  titulus  Vexillum  Crucis“^.  Inter  dogmatica  et 
apologetica  S.  Francisci  opera  principem  locum  obtinet  pervulga- 
tissimus  Liber  Controversiarum , de  quo,  vix  quum  prodiit , affir- 
raare  non  dubitaverint  non  unus  Episcopus:  „Athanasium,  Am- 
brosium  et  Augustinum  non  maiori  cum  ardore  fidem  vindicasse 
quam  Franciscum  Salesium“ 

Non  minorem  sane  gradum  obtinent  alii  duo  libri,  doctrina 
simul  et  pietate  fulgentes,  videlibet  Tractatus  de  Amore  Dei,  qui 
de  tarn  altis  tam  alte  loquitur'^;  et  Philothea  sive  Introductio  ad 
vitam  devotam,  quae  iam  anno  1656.  in  septemdecim  linguas, 
praeter  gallicam,  translata  fuerat 

Giarda,  Episcopus  Castrensis,  Salesii  coaevus  et  biographus  ®, 
asserere  non  dubitat,  Philotheam  tot  laudes  mereri,  quot  cliarac- 
teres  continet.  „Vix,  inquit  illustrissimus  vir,  qui  vitam  turn  in 
castris  quum  in  regiis  palatiis  egerat,  vix  apparere  incepit  Philo- 
thea, quum  omnium  aulae  principum  speciem  mutarunt  . . . Turn 
b visa  est  vera  pietas;  viam  sibi  stravit  ad  regum  solia,  in  ducum 
exercituum  tentoria,  in  iudiciorum  forum,  in  telonia,  in  negotia- 
torum  ofticinas,  et  in  pastorum  oppidula“  ’.  Subiungit  alius,  „se 
audivisse  Rev.  Patres  Fichet,  Manilien  et  Ludovicum  de  Serres 
e Societate  lesu,  dicentes  hoc  esse  opus  a S.  Spiritu  dictatum, 
et  dignum,  quod  inter  SS.  Patrum  opera  connumeretur;  et  hoc 
etiam  notum  est  et  omnibus  notorium.  Dominus  praeses  Faber 
mihi  dixit  se  ex  DD.  Cardinali  de  Berulle  didicisse , quod  omnes 
Sorboniae  Doctores  publice  declarassent  istum  librum  ex  aequo 
ire  cum  operibus  S.  Gregorii,  S.  Ambrosii  et  S.  Augustini" 

Cum  hisce  doctissimis  viris  plane  consentiunt  et  Einus  Car- 
dinalis  Franciottus  cuius  sensu  praelaudata  opera  „Angelicam 
potius  quam  humanam  redolent  sapientiam‘‘  et  Emus  Cardinalis 
Sacchetius,  S.  Rit.  Congreg.  Praefectus,  qui  ait:  „Vivit  etiam 
(B.  Salesius)  in  aureis  et  Seraphicis  opusculis,  ab  eo  editis,  quae 
uberrimos  in  toto  orbe  fructus  parturiuut.  Philothea,  sive  Intro- 
ductio ad  veram  pietatem , Epistolae  spirituales , Tractatus  de 
Amore  Dei  et  reliquae  elucubrationes  seu  mysticae,  seu  polemicae, 
in  omnium  pene  nationum  idiomata  translata,  omnium  teruntur 
c manibus,  cum  ingenti  legentium  emolumento.  Nemo  potest  has 
paginas  evolvere,  quin  totus  ardeat  Dei  et  perfectionis  amore; 
quisque  enim  in  illis  reperit  apta  suo  statui  monita  et  documenta, 
sive  saeculo  deditus  ille  sit,  sive  claustro,  sive  coelebs,  sive  con- 
iugatus,  seu  princeps,  seu  privates.  Omnibus  enim  omnia  factus 
omnibus  profuit,  omnium  saluti  consuluit“ 

Silemus  de  operibus  aliis,  ut  sunt  aurea  illius  Monita  ad  pa- 
rochos  et  ad  confessarios,  ut  sunt  innumerae  quasi  Epistolae  tam 
doctrina  quam  dulcedine  charitatis  exuberantes.  At  illud  silere 
non  possumus,  quod  in  asceticis  etiam  scriptis  unita  splendet  fidei 
et  morum  doctrina.  Hie  praecipuus  est  honor  Salesio , quod, 
dum  totus  esse  videtur  in  cordibus  spirituali  suavitate  perfun- 
dendis,  ad  doctrinam  tamen  attendit,  et  altas  in  ea  pietatis  ra- 
dices demittit.  Illius  verbum  est  vitae  semitis  lumen,  et  est  simul 
animae  cibus.  Qua  mirabili  nunquamque  satis  laudanda  norma 
et  pietas  firmo  semper  nititur  fundamento,  et  doctrina,  nedum 
sterilis  videatur  et  arida,  in  uberrimos  sese  fructus  explicat. 

Quae  cum  ita  sint,  quid  mirum  in  his  Britanniae  Parlamenti 
verbis  ad  Alexandrum  VII.?  „Ut  omnia  dicamus,  Dei  spiritus 
(1  adeo  dare  apparet  in  eius  (Francisci)  libris,  ut  sperare  posset 
eumdem  favorem  ac  magnus  Ecclesiae  Doctor,  qui  Sancti  nuncu- 
pationem  obtinuit  ex  excellentia  suorum  scriptorum,  quae  mira- 
cula  fuerunt  ad  eius  nomen  imniortale  decorandum,  et  inter  eos 
qui  invocari  debent  inscribendum.“ 


1 Relat.  a F.  M.  Phaebeo  S.  Rit.  Congreg.  Secret,  ad  S.  Cong. 
Card,  et  Consult,  directa. 

^ Relat.  Card.  Sacchetti  in  Consist,  secret.  21.  Aug.  1662. 

* Epist.  illmae  Matris  de  Chaugy,  Visitat.  Superiorissae. 

* Qui  liber  typis  mandatus  anno  1616.,  dein  innumeras  habuit 
editiones,  et  illico  in  linguas  anglicani,  germanicam,  hispanioam,  polo- 
nicam  et  italicam  versus  transiit. 

^ Card,  Deposit,  in  act.  Canoniz. 

® Giarda,  vita  del  B. 

’ Marchion.  Albert  Geneven. , Lullinensis  Chaballicens.  Guber- 
nator.  Deposit.  Canoniz.  part,  remissor.  2.  Vol.  p.  753. 

® Deposit.  Canonici  Gard. 

^ Causae  Francisci  pro  Bcatif.  Relator.  Idem. 

**  Relat.  in  Consist,  secrcto  1662. 


57 


899 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


900 


Praeclarissima  haec  apprime  consonant  Emorum  Cardinalinm 
votis  coram  Alexandra  VII.  prolatis,  et  hisce  ipsorum  effatis, 
quorum  plura  Sancti  simul  et  Doctoris  coronam  dare  postulare 
videntur. 

„Unus  profecto  fex  iis]  censendus  est  (B.  Franciscus),  quibus 
dictum  legitur,  Vos  estis  lux  mundi.^  ‘ 

„Misit  tamquam  imbres  eloquia  sapientiae  suae.“  * 

„Habeat  Ecclesia  universa,  quod  in  B.  Francisci  virtutibus 
imitetur,  quod  doceatur  in  scriptis."  * 

„Tandem  Sanctus  declaretur  ille , per  quern  sanctitatis  con- 
sequendae  ratio  et  ardor  ad  omnes  cuiusvis  conditionis  homines 
penetravit,  ut  sapientiam  eius  enarrent  populi,  et  laudem  eius 
enunciet  Ecclesia.  “ 

„Ut  fidelium  corda  iugiter  inflammaret  nedum  exemplo  sed 
scripto,  divinum  plane  modum  excogitavit,  et  viam  salutis  ostendit.“  ^ 
„Si  virtutes  praedicantium  sunt  ornamenta  coelorum,  profecto 
B.  Franciscus  de  Sales  splendere  debet  inter  maiora  sidera  in 
perpetuas  aeternitates ; ardens  enim  lucerna,  imo  lux  mundi  fuit, 
dum  populis  sibi  commissis  errorum  umbra  caligantibus , cum 
exemplo,  turn  doctrina  ad  solem  veritatis  perduxit.“  ® 

Quid  praeclarius  hisce  verbis  et  quid  amplius  expetendum, 
si  non  adesset  unum  prae  ceteris  aliis  supereminens  testimonium, 
Alexandri  nempe  VII.,  qui  quadraginta  annis  et  amplius  eius 
scripta  diurna  et  noctiirna  manu  versavit  ’,  et  enixe  legenda  com- 
mendabat,  incunctanter  asserens  se  in  eis  hausisse  quidquid  in 
ipso  boni  esse  posset  ®,  et  ad  rectas  vias  Domini  currendas  Sale- 
sium  protinus  currum  et  aurigam  praecipuum  habuisse  ? ® 

Imo,  quantum  potuit,  illius  scripta  propagavit  et  quaedam 
etiam  propria  manu  in  italicum  sermonem  traiistulit.  Constat  ab 
ipso  fuisse  compositam  orationem  in  officio  S.  Francisci  propriam, 
in  qua  orandum  decrevit:  ut  eius  dirigentibus  monitis  ac  suffra- 
gantihus  mentis  aeterna  gaudia  consequamur.  Item  hoc  de  illo 
Breviarium  romanum  praedicat:  „Suis  etiam  scriptis  caelesti  doc- 
trina refertis  Ecclesiam  illustravit,  quibus  iter  ad  christianam 
perfectionem  tutum  et  planum  demonstrat“  Videant  alii,  num 
quis  unquam  in  Ecclesia  solemnioribus  encomiis  celebratus  fuerit. 

Sancti  Francisci  gloria,  tot  iam  laudibus  aucta,  etiam  tem- 
poi’ibus  nostris  crescit  eundo.  Coram  hoc  dulcissimo  et  venera- 
tissimo  nomine  indomiti  et  hostiles  animorum  impetus  minuuntur 
et  sedantur;  nec  tot  infensis  saeculo  nostro  animis  est  nomen 
aliud  magis  acceptum  ad  ipsos  catholicae  doctrinae  et  vitae  recon- 
ciliandos.  Aurea  ipsius  scripta,  nedum  obsolescant,  novis  semper 
editionibus  propagantur,  non  sine  maximo  certe  profectu:  nam 
erroi’es,  quibus  hodie  societas  conquassatur , non  sunt  nisi  eorum 
consectaria,  quos  oppugnat  sanctus  Franciscus.  Unde  semper  et 
sanctitate  et  operibus  immortalis  vivit.  Quin  imo  consociatur  etiam 
sancto  Oecumenico  Vaticano  Concilio.  Ipsi  enim  adest  et  sua 
doctrina,  tamquam  fonte  ad  hodiernos  errores  debellandos,  et  suo 
lenitatis  charitatisque  spiritu,  et  suis  moruni  regulis,  quae  tanta 
sunt  sapientia,  ut  centena  et  centena  nuraerentur  scripta,  quibus 
baud  parvi  nominis  auctores  omnibus  eas  statibus  et  conditionibus 
accommodare  susceperint. 

Quare,  Beatissime  Pater,  Sanctitatem  Vestram  instantissime 
oramus  et  obtestamur,  ut  inter  Doctores  in  Ecclesia,  cum  officio 
et  missa  congruenti,  Oraculo  Suo  Supremo,  S.  Franciscus  Salesius 
adnumeretur.  Qui  honor  non  sine  singulari  divinae  providentiae 
consilio  tempore  Concilii  Oecumenici  Vaticani  a Sanctitate  Vestra, 
Concilii  Auctore  et  Praeside,  tribuendus  illi  superest.  Quod  enim 
ad  tantam  Ecclesiae  gloriam  docuit  et  fecit  in  tot  haereticis  ad 
ovile  revocatis,  et  in  moribus  ac  disciplina  restituendis , hoc  po- 
tissimum  in  Concilii  Tridentini  decretis  hausit.  Et  cum  haec 
eadem  omnia  in  Concilio  Vaticano  Sanctitas  Vestra  restauranda 
Sibi  et  nobis  proponat,  et  in  his  totus  incumbat,  novus  honor,  qui 
ex  S.  Francisci  Salesii  sanctitate  et  doctrina  in  Concilium  Triden- 
tinum  redundavit,  erit  etiam,  titulo  Doctoris  Ecclesiae,  oriundorum 
ex  Concilio  Vaticano  bonorum  pignus  et  benedictio. 


1 Cardinalis  Pallotus.  ^ Aldobrandinus. 

^ Cardinalis  Franciottus,  Causae  Relator. 

Idem.  5 Cardinalis  Delcius.  ® Cardinalis  Farnesius. 

’ In  Consistor.  semi-publico,  20.  Oct.  1662. 

® Epist.  ad  nepotem. 

9 Resp.  Secret.  Episc.  in  Consist,  publ.  14.  Sept.  1662.  Scribens 
Sanctimonialibus  Visitationis  Anneeii,  doctrinam  Francisci  plane  divi- 
nam  proclamat.  27.  lul.  1666. 

'9  Pallavicini,  Stor.  di  Aless.  VII.  lib.  I.  cap.  V. 

‘‘  Sexta  lectio  in  off.  S.  Francisci,  29.  Ian. 


^ 30.  Postulatum , ut  opificum  societas  „Der  Gesellen- 
Verein“  a S.  Concilio  Vaticano  laudetur  atque 
comm  end  etur. 

Inter  varias  pias  societates,  quae  aevo  moderno  exortae  flo- 
rent,  opificum  societas  „Der  Gesellen-Verein“,  quam  Elberfeldiae 
in  Archidioecesi  Coloniensi  antio  1846.  erectam  Adolphus  Kolping 
p.  m.,  antea  ipse  opifex  et  deinde  ad  sacerdotium  promotus,  ma- 
xima charitate,  prudentia  et  solertia  excoluit  atque  propagavit, 
singularem  Ecclesiae  Pastorum  benevolentiam  sibi  vindicavit  et 
revera  meretur.  Nam  gravissimis  in  periculis,  quibus  praesenti 
tempore  iuniores  opifices,  sublatis  iam  omnibus  fere  auxiliis  et 
tutelis,  quae  cum  pristinis  opificum  ordinibus  erant  coniunctae, 
ubique  terrarum  circumdantur  non  tantum  ex  parte  mundi  per- 
versi  in  genere,  sed  praesertim  per  illas  falsissimas  perniciosasque 
doctrinas,  quae  Socialismi  nomine  per  omnes  ferS  Europae  partes 
tamquam  novum  terrenae  beatitudinis  evangelium  operariis  et 
opificibus  praedicantur  et  zelosissime  propagantur , ista  societas 
opificum  maximae  necessitati  et  miseriae  opportunam  medelam 
paravit.  In  ea  enim  iuvenes  opifices,  qui  hodie  plerumque  non 
prout  priori  tempore  consuetum  erat,  in  dome  et  familia  eius,  in 
cuius  officina  operantur,  degunt,  sed  in  aliis  domibus  vel  cauponis 
habitare  coguntur,  paternam  quasi  domum  inveniunt  in  terra 
aliena  et  in  eiusdem  praeside  sacerdote  amicum  paternum  et  con- 
sultorem.  In  eadem  societate,  quae  tcsseram  sibi  elegit  vocem: 
„Ora  et  labora !“  inveniunt  scholam  virtutis,  religiosae  institutionis 
atque  omnigenae  eruditionis,  qua  indiget  opifex.  In  eadem  post 
diei  laborem  confratrum  sodalium  laeto  commercio  et  recreatione 
fruuntur  gratissima  remota  ab  omnibus,  quae  fidei  orthodoxae  et 
bonis  moribus  sunt  contraria. 

Sub  patrocinio  collocata  S.  losephi,  opificis  illius  sanctissimi, 
in  cuius  clomo  et  officina  Deus  homo  factus  Ipse  habitare  et  tam- 
quam opifex  operari  dignatus  est,  haec  societas  celerrime  non 
solum  per  totam  archidioecesin  Coloniensem,  sed  etiam  per  omnes 
Germaniae  partes,  ac  dein  per  Ungariam,  Helvetiam,  immo  ad 
Urhem  Eomam  usque  et  Alexandriam,  nec  non  et  trans  Oceanum 
ad  remotissimas  Americae  regiones  propagata  est,  adeo  ut  in 
praesentiarum  plus  quam  500  societates  opificum  inveniantur 
^ locales  cum  80  000  sociis , quibus  singulis  praesunt  praesides  lo- 
cales ab  Ordiiiariis  approbati,  sub  auspiciis  et  directione  unius 
Praesidis  generalis,  qui  Coloniae  residet  ab  omnibus  praesidibus 
electus. 

Iam  pluries  Sanctissimus  Pater,  cui  persuasum  est  de  maxima 
huius  societatis  necessitate,  pro  Sua  benignitate  et  sapientia  ean- 
dem  eximiae  benevolentiae  signis  certissimis  honorare  dignatus 
est  turn  literis  Apostolicis  et  indulgentiarum  privilegiis  in  socie- 
tatis favorem  concessis,  turn  donis  ac  honoribus,  quibus  ipsius 
praesides  Sanctitas  Sua  donavit.  Ex  omni  parte  igitur  dignum 
et  iustum  nec  non  salutare  esse  censemus  atque  enixe  postulamus, 
„ut  Sacrum  Concilium  Vaticanum  hanc  societatem  opificum  rei 
christianae  valde  proficuam  pro  merito  laudare  atque  commen- 
dare  dignetur,  tamquam  remedium  et  praesidium  efficacissimum 
contra  ingentia  mala  atque  pericula,  quae  ex  parte  Socialismi 
perversi  societati  humanae  et  imprimis  iuvenibus  opificibus  fabris- 
que  ubique  imminere  dignoscuntur“. 

Komae  Calendis  Martiis  1870. 

Hide  posUdationi  suhscripsei'unt  30  Concilii  Patres. 


31.  Postulata  ad  societatem  S.  Vincentii  promo vendam. 

A. 

Postulatum,  tit  societas  sancti  Vincentii  de  Paulo  a sacro  Concilio 
Vaticano  laudetur  et  commendetur. 

Inter  opera  pietatis  et  charitatis  christianae,  quae  aevo  prae- 
senti florent,  praecipuum  locum  obtinet  pia  ilia  societas,  quae 
sub  nomine  Conferentiarum  S.  Vincentii  primum  Parisiis  exorta 
ac  dein  celerrime  per  totum  fere  orbem  Catholicum  propagata 
viros  iuvenesque  fideles  inter  se  coniungit  ad  opera  charitatis  et 
miscricordiae  tarn  corporalis  quam  spii-itualis  omnigena  viribus 
unitis  peragenda  ad  exemplum  et  sub  patrocinio  S.  Vincentii  de 
Paulo,  magni  illius  Apostoli  charitatis  christianae,  qua  vivens  ali- 


901 


Postulata  de  S.  Franc.  Sal.  — de  societ.  opific.  — S.  Vincentii.  — ad  propag.  Fid. 


902 


quando  universam  patriam  suam  Galliam  illustravit  et  adhuc  su- 
perstes  piis  operibus  a se  institutis  ubique  terrarum  Ecclesiam 
aedificat.  Haec  societas,  quae  spiritu  vere  catholico  animata  in 
operibus  externis  peragendis  ante  omnia  animarum  salutem  pro- 
movendam  sibi  scopum  proponit , operationi  suae  provinciam  am- 
plam  fertilemque  elegit,  quuni  socii  ipsi  pauperes  atque  infirmos 
visitant  atque  consolautur,  eorum  indigentiis  quoad  corpus  et  ani- 
mam  providere  satagunt,  orphanos  et  senes  in  conservatoriis  at- 
que hospitiis  collocant,  pueros  derelictos  erudiri  curant,  iunioribus 
opificibus  suo  patrocinio  contra  fidei  et  moruin  pericula  praesi- 
dium  praestant,  bonos  libros  per  familias  distribuunt,  matrimonia 
mere  civilia  ut  revalidentur,  curam  gerunt,  aliisque  innumeris  fere 
modis  ad  pauperum  miseriam  sublevandam  et  animarum  salutem 
promovendam  mirabiliter  operantur,  nec  non  semetipsos  per  pia 
exercitia  et  bona  exempla  maxime  invicem  iuvant. 

Ista  societas,  quae  bonum  odorem  Christi  per  socios  suos 
eorumque  opera  ubique  ditfundit  et  sine  dubio  inter  efficacissima 
remedia  atque  praesidia  adnumerari  meretur  ad  tuendam  socie- 
tatem  humanam  contra  ingentia  mala  ac  pericula,  quibus  mo- 
derno  tempore  ex  parte  socialism!  perversi  undique  circumdatur, 
iamdudum  Episcoporum  nec  non  Summi  Pontificis  Sanctissimi  Pa- 
tris  Pii  PP.  IX.  feliciter  regnantis,  a quo  largis  indulgentiarum 
privilegiis  ditata  est,  peculiarem  animadvertentiam  atque  insignem 
benevolentiam  sibi  vindicavit.  Quapropter  oratores  infrascripti 
congruum  esse  censent  enixeque  postulant, 

ut  Sacrum  Concilium  Vaticanum  laudatam  piam  societatem 
S.  Vincentii  publice  laudare  atque  fidelibus  commendare  dignetur. 

Eomae  12.  Martii  1870. 

Huic  postulationi  siibscripsenmt  30  Concilii  Patres. 

B. 

Postulatum  ah  infrascriptis  Patribus,  at  Sancti  Vimmtii  a Paulo 
associationes , quae  vulgo  Conferentiae  dicuntur , a sacro  Vaticano 
ConrAUo  laiidentur  ac  commendentur. 

Romani  Pontifices  in  docenda  regendaque  Ecclesia  non  ita 
curam  exhauserunt,  ut  aliquando  opera  misericordiae  fovere  et 
commendare  intermiserint.  Ad  eos  enim  pertinet  zelum  et  pie- 
tatem  promovere  in  sustentandis  pauperibus  et  in  catechizandis 
rudibus. 

Ad  haec  vero  charitatis  turn  spiritualis  turn  corporalis  im- 
plenda  officia,  plures  in  decursu  temporum  prodiere  societates,  et 
in  nostris  temporibus  maxime  enituit  pia  haec  sodalitas,  quae, 
sub  vulgato  nomine  Confer entiarum  Sancti  Vincentii  a Paulo, 
omnibus  non  est  aeque  comprobata. 

Haec  autem  societas,  ex  laicali  ordine  praesertim  efformata, 
nobiliores  civitatum  et  vicorum  viros  optimosque  scholarum  libe- 
ralium  ephebos  in  sinu  computat,  lateque  per  universum  terrarum 
orbem  iam  diffusa,  uberiores  fructus  ubique  protulit,  quos  hie 
enumerare  superfluum  esset.  Vix  exstat  corporalis  inopia,  quae 
ab  eis  non  relevetur,  aut  animi  afflictio,  quae  non  sit  recreata. 
Isti  enim  pauperes  saepe  et  regulariter  visitant,  eosque  duplici 
panis  et  consolationis  pabulo  reficiunt,  aegrotis  opitulantur,  iisque 
salutaria  medicinae  remedia  subministrant ; senes  in  hospitiis  et 
orphanos  in  conservatoriis  collocant;  artifices  et  operarios  eru- 
diunt,  iunioresque  ex  eis,  qui  in  officinis  tirocinantur , suo  patro- 
cinio a pravis  exemplis  praeservant;  optimos  libros  per  domes  et 
familias  disseminant,  et  matrimonia  mere  civilia  cohonestant ; quo 
fit,  ut  ex  hac  institutione  miris  in  modis  in  rempublicam  christia- 
nam  bona  dimanent , multique  salventur , qui  sine  hoc  auxilio 
periissent. 

His  igitur  piae  sodalitatis-  mentis  commoti,  rem  prorsus  utilem 
reputaverunt  infrascripti  Patres , si  hanc  publice  sodalitatem  lau- 
daret  atque  commendaret  praesens  Oecumenica  Synodus,  et  si 
magnus  Noster  Pontifex,  qui,  tanto  omnium  bonorum  plausu, 
navim  Ecclesiae  regit  et  gubernat,  suo  etiam  pracconio  decoraret 
et  conciliar!  approbatione  fulcirct. 

Et  hoc  enixe  prccantur  oratores  subscript!  fausta  omnia  in- 
super  exoptantes  lievercndissimis  Patribus,  qui  ad  munus  exami- 
nandi  postulata  deputati  sunt. 

Romae,  die  30.  lanuarii  1870. 

Hide  postulationi  subscripserunt  80  Concilii  Patres. 


a 32.  Propositio  in  gratiam  piae  Operae  a Propagatione 
Fidei  nuncup'atae  a RR.  PP.  DD.  Patriarchis,  Arelii- 
episcopis  et  Episcopis  regimen  et  curam  catliolicarum 
missionum  habentibus  exhibenda  Congregationi  EE.  et 
RR.  Patrum  Oecumenicae  Synodi  Vaticauae  ad  exci- 
piendas  Patrum  propositiones  a S.  D.  N.  Pio  PP.  IX. 

institutae. 

Venerabiles  Patres! 

Varias  inter  et  pias  Operas,  quae  adprobante  Apostolica  Sede, 
et  faventibus  Episcopis , quotidianis  ad  Deum  effusis  precibus  et 
collecta  fidelium  stipe,  nostris  Missionibus  vires  et  auxilia  suppe- 
ditant,  ea  facile  primum  obtinuit  locum,  quae  a Fidei  Propaga- 
tione nuncupatur. 

Ab  ea  enim  fere  omnes  nos,  quin  ulla  vel  nationum  vel  per- 
sonarum  admittatur  acceptio,  id  habemus,  quo  olim  S.  Apostolus 
b Paulus  evangelicos  operarios  contentos  fore  declarabat:  alimenta 
videlicet  et  quibus  tegamur.  Illius  ope  stabiliuntur  et  crescunt 
catholica  ilia  instituta  et  misericordiae  opera,  quibus  Christus  Do- 
minus  ante  oculos  populorum , qui  ilium  ignorant  et  errant , elo- 
quentissime  praedicatur,  quippe  quae  signa  sunt,  quibus  licet  in- 
digni,  vere  veri  Dei  discipuli  demonstramur. 

Faustam  igitur  et  sacram  occasionem  nacti , qua  omnes  c 
longinquis  dissitisque  orbis  regionibus  ad  pedes  Supremi  Pastoris 
convenimus,  erga  piam  hancce  Operam,  praecipuam  omnium  Mis- 
sionum altricem  et  quasi  parentem,  gratissimi  animi  nostri  sensus 
externare  in  votis  unanimiter  habemus,  simulque  illam  commen- 
dare turn  Venerabilibus  Praelatis,  qui  in  hac  sacra  Synodo  se- 
dent,  turn  praecipue  illorum  et  totius  Ecclesiae  Capiti,  Summo 
Pontifici  Pio  PP.  IX.,  cuius  paternam  saepius  iam  expert!  sumus 
benevolentiam. 

Eo  autem  magis  paterna  ilia  benevolentia , vestraque,  Vene- 
rabiles Patres , Operae  piae  augendae  et  promovendae  necessaria 
hodie  est,  quo  pluribus  iam  abhinc  annis  eleemosynae,  quae  in 
^ Propagandae  Fidei  gratiam  ab  ilia  colliguntur,  nedum,  ut  antea 
fiebat,  crescant,  e contra  vel  eaedem  remanserunt,  vel  etiam , ut 
praesenti  accidit  anno,  imminutionis  subiere  periculum. 

Hinc  fit  quod,  aucto  Missionum  numero,  iis  omnibus  ut  de- 
ceret  fovendis,  ex  una  parte,  inipar  fiat  pia  Propagationis  Opera, 
dum,  ex  altera,  immensam  et  inaiorem  quotannis  pecuniae  sum- 
mam,  ad  pervertendas  aut  potius  sacrilege  emendas  animas,  in 
multis  e regionibus  curae  nostrae  concreditis  Protestantium  sec- 
tarum  pseudoministri  disseminant. 

Gravissimum  igitur  imminet  Missionibus  nostris  periculum, 
ad  quod  avertendum  oportet,  ut  novus  fidelibus  ardor  infundatur 
et  ita,  antiquis  repristinatis  viribus,  novo  eoque  continuo  pro- 
gressu  pia  augeatur  Opera. 

Et  ad  hunc  tarn  optabilem,  tarn  utilem  Christiani  nominis 
per  orbem  totum  dilatation!  finem  procurandum,  vel  unicum  suf- 
ficere  Sanctae  Sedis  et  Oecumenicae  Synodi  Vaticanae  verbum 
confidimus. 

Sacris  his  freti  rationibus,  Venerabiles  Patres,  suppliciter  pe- 
timus,  ut 

inter  Decreta,  quae  de  Missionibus  catholicis  Sanctae  et  Oecu- 
menicae Synodo  Vaticanae  proponentur,  unum  adiiciatur,  quo  piae 
Operae  a Propagatione  Fidei  nuncupatae,  et  solemnis  ab  Ecclesia 
consecratio  et  nova  commendatio  tribuatur. 

Minime  enim  dubitamus,  quin  exinde  vere  catholicis  piae 
Operae  Rectoribus  animus  addatur  novus,  ct  fidelium  incitetur 
zelus,  ubi  languescere  forsitan  visas  est. 

Quam  gratiam  dum  a Vobis,  Venerabiles  Patres,  et  ab  Oecu- 
menica Synodo  humilitcr  expostulamus , sunima  cum  reverentia 
profiteri  nos  gloriamur 

EE.  et  RR.  Dom.  Vest. 

Hum.  et  Dev.  in  Domino  Servos  et  Fratres. 

Hide  postulationi , exhibitae  die  23.  lanuarii  1870.,  subscripserunt 
110  Concilii  Patres. 


57* 


903 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


904 


33.  Postulata  in  gratiam  Scholarum  Orientalium.  a 

A. 

Perillnstri  Congregationi  EE.  et  BR.  Patrum  SS.  Oecumenicae 
Sgnodi  Vaticanae  ad  excipiendas  Patrum  Propositiones  a S.  D.  N. 

Pio  PP.  IX.  institutae. 

Venerabiles  Patres! 

Praecipuas  inter  Christifidelium  operas,  quae  turn  precibus, 
turn  eleemosynis , opem  niissionibus  perutilem  subministrant , ilia, 
quae  Scholarum  Orientalium  nomen  prae  se  fert,  et  quae,  appro- 
bante  Sancta  Sede  Apostolica,  et  Episcopis  faventibus,  Latinis 
apud  nos  Missionariis  magna,  nobis  autem  quaedam  auxilia  suppe- 
ditavit,  locum  a pluribus  abhinc  annis  obtinuit  non  immeritum. 

His  orientalium  missionum  Benefactoribus  nos  animi  sensus 
gratissimi  testificari  cupientes,  piam  illorum  operam  intimo  cordis 
impulsu  commendamus  turn  Patribus  Venerandis , qui  in  hac  Sa- 
crosancta  Synodo  Oecumenica  sedent,  turn  praesertim  Episcoporum 
et  totius  Ecclesiae  Capiti  Summo  Pontifici  Pio  PP.  IX.,  cuius 
pretiosissimis  benedictionibus  liaec  Scholarum  Orientalium  opera 
ortum  debuit  et  incrementum. 

Hinc  cum  vastissimos  inter  tractus  spirituali  nostro  regimini 
concreditos  Mahometani,  protestantes , schismatici  et  societatum 
secretarum  fautores  nihil  [f  non]  relinquant  inausum  ad  iuventutem 
alliciendam  et  pervertendam,  valde  optandum  est,  ut  scholas  omni- 
niodas,  orphanotrophia,  Seminaria  aliaque  huiusmodi  instituta  ma- 
iorem  in  numerum  instaurare  ac  sustentare  possimus,  turn  ad 
Catholicos  iuvenes  iuxta  S.  Eeligionis  Catholicae  principia  edu- 
candos,  turn  ad  idoneos  operarios  in  Dominica  vinea  instituendos, 
turn  etiam  ad  haereticos  et  schismaticos  ad  unitatis  vinculum  re- 
ducendos. 

Ad  hunc  tarn  utilem  scopum  obtinendum,  paterna  Summi 
Pontificis  benevolentia  vestraque,  Venerabiles  Patres,  banc  no- 
stram  non  dedignetur  exaudire  postulationem,  qua  suppliciter  pe- 
timus,  ut 

„ inter  decreta,  quae  de  missionibus  Catholicis  SS.  Oecumenicae 
Synodo  Vaticanae  proponentur,  unum  adiiciatur,  quo  piae  Operae 
Scholarum  Orientalium  nuncupatae , et  solemnis  ab  Ecclesia  con-  c 
secratio  et  nova  commendatio  tribuatur.“ 

Confidimus  enim  fore  ut  exinde  fidelium  adaugeatur  zelus  et 
amphora  nobis  piae  Operae  suppcditcntur  subsidia  ad  colligendos 
parvulos,  qui  paneni  vitae  et  intellectus  undequaque  petentes,  ne 
ullum  quidem  hue  usque  invenere  magistrum , qui  frangeret  eis, 
quia  auxiliis  destituti  fuimus  sufficientibus. 

Quapropter  hanc  spectatissimam  gratiam- a Vobis,  Venerabiles 
Patres,  et  a SS.  Oecumenica  Synodo  humiliter  efflagitamus,  summo 
cum  venerationis  aflfectu  nos  profitentes  . . . 

Huic  postidationi  subscripserunt  13  Concilii  Patres. 

B. 

Propositio  in  gratiam  piae  Operae,  Scholarum  Orientalium  nun- 
cupatae, a BE.  PP.  DD.  Patriarchis,  Archiepiscopis , Episcopis  et 
Praelatis,  qui  huius  Operae  beneficia  suscipiunt  et  suscipere  sperant, 
exhibenda  Congregationi  EE.  et  BB.  Patrum  Sacrosanctae  Oecu- 
menicae Sgnodi  Vaticanae  ad  excipiendas  Patrum  propositiones  a 

S.  D.  N.  Pio  PP.  IX.  institutae.  d 

V enerabiles  Patres ! 

Praecipuas  inter  Christifidelium  operas,  quae,  turn  precibus, 
turn  eleemosynis,  opem  nostris  missionibus  perutilem  subministrant, 
ilia,  quae  Scholarum  Orientalium  nomen  prae  se  fert,  locum  a 
pluribus  abhinc  annis  obtinuit  non  immeritum. 

Ilaec  est  enim  quae,  approbante  Sancta  Sede  apostolica  et 
Episcopis  faventibus,  multiplices  apud  nos  sustentat  operarios  et 
ministerii  nostri  coadiutores,  qui  pueris  alendis  et  iuvenibus  edu- 
candis  sese  impendunt  ac  devovent. 

Inde  fit  ut,  a finibus  Austriaci  Imperii  usque  ad  Indos,  ab 
Algeriensibus  oris  usque  ad  Abyssiniae  recessus,  innumeri  iuvenes 
et  perplures  puellae,  sive  monialium  cura,  sive  sacerdotum  et 
fratrum  nostrorum  magisterio,  per  saniores  disciplinas  informati, 
ad  sensus  erigantur  illos,  quibus  Ecclesiam  catholicam  et  sanctam 
Romanam  Sedem  magis  ac  magis  in  dies  diligant,  et  maximum 
profiteantur  venerationem  erga  Pontificem  Summum,  cuius  benigni- 
tate  ac  providentia  orientales  populi  tot  et  tanta  beneficia  suscepere. 


His  nostrarum  dioeceseon  et  missionum  benefactoribus  nos 
animi  sensus  gratissimi  testificari  cupientes,  piam  illorum  operam 
intimo  cordis  impulsu  commendamus  turn  Patribus  venerandis, 
qui  in  hac  sacrosancta  Synodo  oecumenica  sedent,  turn  praesertim 
Episcoporum  et  totius  Ecclesiae  Capiti  Summo  Pontifici  Pio  PP.  IX., 
cuius  pretiosissimis  benedictionibus  haec  Scholarum  Orientalium 
opera  ortum  debuit  et  incrementum. 

Nunc  autem,  cum  vastissimos  inter  tractus  spirituali  nostro 
regimini  a Principe  pastorum  concreditos,  Mahumetani,  Prote- 
stantes,  Schismatici  et  Societatum  secretarum  fautores  nihil  [f  non] 
relinquant  inausum  ad  iuventutem  alliciendam  et  pervertendam, 
valde  optandum  est,  ut  scholas  omnimodas,  orphanotrophia,  Semi- 
naria aliaque  huiusmodi  instituta  maiorem  in  numerum  instaurare 
ac  sustentare  possimus. 

Ad  hunc  tarn  utilem  scopum  obtinendum,  paterna  Summi 
Pontificis  benevolentia  Vestraque,  Venerabiles  Patres,  hanc  no- 
strum non  dedignetur  exaudire  postulationem,  qua  suppliciter  pe- 
timus,  ut 

„ inter  decreta,  quae  de  missionibus  catholicis  Sacrosanctae 
Oecumenicae  Synodo  Vaticanae  proponentur,  unum  adiiciatur,  quo 
piae  Operae  Scholarum  Orientalium  nuncupatae  et  solemnis  ab 
Ecclesia  consecratio  et  nova  commendatio  tribuatur.^ 

Confidimus  enim  fore  ut  exinde  fidelium  adaugeatur  zelus, 
et  amphora  piae  Operae  suppeditentur  subsidia  ad  colligendos 
parvulos,  qui  panem  vitae  et  intellectus  undequaque  petentes,  ne 
ullum  quidem  hue  usque  invenere  magistrum,  qui  frangeret  eis. 

Quapropter  hanc  spectatissimam  gratiam  a Vobis,  Venera- 
biles Patres,  et  a sacrosancta  Oeconomica  Synodo  humiliter  effla- 
gitamus, summo  cum  venerationis  affectu  nos  profitentes  . . . 

Huic  postulationi  suhscripserunt  61  Concilii  Patres. 


34.  Postulatum  in  gratiam  Sodalitatis  Sanctae  Infantiae. 

Beatissime  Pater! 

Nos  infrascripti  missionum  apud  infideles  Vicarii  Apostohei 
Sanctitati  Vestrae  humilhme  exponimus,  quod  Sodalitas  Sanctae 
Infantiae,  quae  per  fidelium  infantium  eleemosynas  et  preces,  in- 
fidelium  infantium  salutem  non  solum  animae  sed  et  corporis 
procurare  satagit , multa  missionibus  nostris , his  praesertim  pro- 
ximo elapsis  calamitatum  temporibus,  suppeditaverit  subsidia,  qui- 
bus non  tantum  innumeros  infantes,  sed  et  adultos  non  paucos 
Deo  lucrifacere  potuimus;  charitatis  enim  spectaculum  praedica- 
tioni  vim  addit  et  validissimum  est  apud  infideles  Christianae 
veritatis  argumeutum, 

Porro  triplici  praesertim  modo  hoc  salutis  opus  in  missionibus 
exercemus:  Primo  per  circulatores,  ut  dicimus,  Baptizatores , qui 
vicos  et  oppida  perlustrantes  medicamenta  aegrotantibus  infidelium 
infan tibus  gratis  elargiuntur,  et  quos  forte  moribundos  deprehen- 
dunt,  insciis  parentibus,  baptizant;  Secundo  in  civitatibus  per 
pharmacias,  quarum  medici  Christiani  remedia  aegrotantibus  in- 
fantibus  pariter  tribuunt  et  occurrentes  moribundos  baptizant; 
Tertio  tandem  per  Orphanotrophia  et  scholas,  in  quibus  infantes 
infidelium  derelicti  colliguntur  aut  etiam  pretio  emuntur,  et  Chri- 
stiana doctrina  imbuti  optimas  populo  Christi  familias  superaddunt. 

Liceat,  Beatissime  Pater,  Sanctitati  Vestrae  exponere  quod 
a quindecim  nuper  elapsis  annis  baptizati  fuerint,  opitulante  Sanc- 
tae Infantiae  Sodalitate,  moribundi  infidelium  infantes  3 855  570, 
qui  aeterna  potiti  gloria  Deum  pro  suorum  salute  exorant;  in 
Orphanotrophiis  vero  educati  plus  quam  centum  millia,  quorum 
superstites  populi  christiani  numerum  auxerunt  et  in  dies  augent. 
Ex  recentiori  vero  Sodalitatis  computo  constat  huiusmodi  mori- 
bundos infantes  annuatim  baptizari  380  700;  et  in  Ophanotrophiis 
educari  45  277. 

Porro  hi  salutis  fructus  licet  uberrimi  possent,  multiplicatis 
subsidiis,  in  Dei  gloriam  et  animarum  salutem  multiplicari;  in- 
numeri enim  iacent  infidelium  infantes,  qui  quotidie  a nobis  pa- 
nem vitae  petunt,  et  non  sufficiunt,  qui  tot  egentibus  frangant. 
Suppliciter  igitur  deprecamur,  ut  Sanctitas  Vestra  piam  hanc 
Sanctae  Infantiae  Sodalitatem  dignetur  benedicere  et  Venerabilibus 
Fratribus  nostris  Sacrosancti  Concilii  Vaticani  Patribus  commen- 
dare,  quatenus  illorum  ope  et  patrocinio  tarn  frugifera  Sodalitas 
ubique  constituatur  et  diffundatur,  ut  auctis  christianorum  pue- 
rorum  eleemosynis  maiorem  in  dies  parvulorum  infidelium  nume- 


905 


Postulata  in  grat.  Scholar.  Orient.  — Sodal.  S.  Infant.  — pro  Nigr.  Afric.  Centr.  — Archiep.  Berit. 


906 


rum  et  sacro  baptismate  abluere  et  per  christianam  educationem  a 
gregi  Christi  addere  valeamus. 

Interim  ad  pedes  Sanctitatis  Vestrae  provoluti  Apostolicam 
benedictionem  pro  omnibus  dictae  Sodalitatis  moderatoribus , so- 
dalibus  et  benefactoribus , necnon  pro  nobis  et  populis  curae  no- 
strae  concreditis  humillime  exposcimus 

Romae  die  13.  Februarii  1870. 

Sanctitatis  Vestrae 
Devotissimi  et  amantissimi  filii. 

Huic  postulationi  subscripserunt  35  Concilii  Patres. 


35.  Postulatum  pro  Nigris  Africae  Centralis. 

Sacro  Coficilio  Oecumenico  Vatkano. 

A Sacra  Oecumenica  Synodo  Vaticana  infrascripti  Patres 
enixis  precibus  humillime  flagitant,  ut  cum  universum  terrarum 
Orbem , omnium  miserata  necessitates,  circumspexerit , vel  unum 
miserationis  obtutum  convertere  dignetur  in  Interiorem  Afi’icam, 
quae  cum  gravissimis  urgeatur  calamitatibus,  Europae  totms  am- 
bitum  ampUtudine  plus  duplo  superat,  quaeque  centies  decies,  eo- 
que  magis,  centena  Chamitarum  millia  complectitur,  i.  e.  decimam 
partem  totius  humani  generis  comprehendit. 

Catholicorum  Apostolatus,  omni  subinde  tempore,  maxima 
contentione  adlaboravit,  ut  Africa  ad  veram  lesu  Christi  Eccle- 
siam  ingrederetur.  Magnam  quippe  illius  partem,  quae  ad  fines 
pertingit , complura  Vicariorum  munia , Apostolicae  Praefecturae, 
nonnullaeque  praeterea  Dioeceses  occuparunt.  At  vero  medi- 
terranea  Africae  loca  etiamnunc  fere  inexplorata  delitescunt,  et 
quanquam  S.  C.  de  Propaganda  Fide,  recentissimis  praesertim 
temporibus,  suam  mirum  in  modum  excitaverit  eadem  de  causa 
sollicitudinem ; eaedem  tamen  mediterraneae  regiones  adhuc  pene 
desertae,  sine  Pasture,  sine  Apostolis,  sine  Ecclesia,  sine  Fide  in 
miseriis  contabescunt.  Quae  cum  ita  sint,  Patres  infrascripti  Sa- 
cram  Oecumenicam  Synodum  instantissime  obsecrant,  ut  benigna  c 
Concilii  hortatione  aut  conventione  Episcopis  suadere  dignetur,  iit 
ex  eorum  dioecesibus  huic  derelictae  Domini  Vineae,  vel  dignos 
Evangelii  operarios  suppeditent,  vel  quacumque  ratione  auxilium 
ferant;  atque,  si  illud  opportunum  iudicaverit,  solemni  auctoritate 
universum  pro  ilia  Catholicum  Orbem  appellet,  caeleste  sanctum- 
que  negotium  commendet,  praesentemque  opem  totius  populi 
Christiani  ad  illius  reparationem  consequendam  postulet. 

Postulati  huius  rationes. 

I.  Aerumnosas  Chamitarum  cervices  premit  adhuc  maledictum 

omnium  antiquissimum , quod  quemvis  in  populum  sit  aliquando 
inflictum ; flagrantesque  aestu  Interioris  Africae  regiones  malignam 
acrius  accrbiusque  huiusce  maledicti  vim  sentiunt.  Quamvis  eniin 
sancta  Mater  Ecclesia,  ut  illud  averteret,  sen  multitudine  labo- 
rum,  seu  rerum  gestarum  magnitudine  nihil  intentatum  reliquerit, 
nihilo  tamen  secius  infelix  Nigritia  horrendo  Satanae  imperio 
subiacet.  ^ 

II.  Cum  statutum  sit,  ut  solemnis  ilia  novi  Foederis  bene- 
dictio  singulas  quasque  debeat  antiqui  Foederis  maledictiones  ob- 
litcrare,  nobilissimum  Oecumenicae  Vaticanae  Synodo  praeconium 
erit,  maturasse  tempus,  quo  haec  omnia  fient. 

O utinam  Interior  Africa  solemnis  gaudii  proximi  Ecclesiae 
triumphi  particeps  fiat!  Utinam  in  Diadeniate  aethereis  distincto 
lapillis,  quo  victricis  Deiparac  sine  labe  Conceptae  augustum  Caput 
redimitur,  gens  Nigrorum  iam  Christo  adiuncta  inter  gemnias 
nigricans  margarita  effulgeat! 

t Aloysius  Episc.  Veronensis. 

t Fr.  Aloysius  Archiepisc.  Irenopolit.,  Vic.  et  Del.  Ap.  Aegypti, 
Arabiae  et  Africae  centralis, 
t Ignatius  Episc.  Ratisbon. 

t Leo  Meurin  Episc.  Ascalonensis,  Vic.  Ap.  Bombayens. 
t loannes  B.  Miege  Episc.  Messen.,  Vic.  Ap.  Kansas, 
cum  63  aliis  Patribus. 


36.  Postulatum  Archiepiscopi  Beritensis  ^ 

Observationes  consideratione  dignae,  et  quae  corrigi  debent  m Syria 
pro  bona  animarum  salute. 

I.  Protestantisraus  catholicae  Religionis  inimicus  acerrimus 
abhinc  iam  30  annis  incoepit  apparere  in  Syria,  et  omnes  posuit 
vires  ad  diffundenda  suae  doctrinae  venena  diversis  modis;  cito 
scholas  erexit  ad  instructionem  puerorum  et  puellarum , et  libros 
multiplices  distribuit,  scilicet  libros  S.  Scripturae  corruptos  et  alios 
ex  professo  contrectantes  illorum  errores,  gratis  ad  propagandam 
suam  doctrinam.  Isti  vero  libri  attuleruiit  damnum  spirituale, 
quia  inveniuntur  apud  plurimos  et  multiplicibus  in  locis,  ita  ut 
probibitio  illorum  ab  Ordinariis  baud  potuerit  suum  fructum  ha- 
bere, praesertim  quia  desunt  libri  catholici,  qui  occupent  vicem 
istorura  librorum.  Credo  unicum  remedium  huius  morbi  curam 
facere,  ut  tradantur  typis  libri  vera  Religionis  principia  continentes, 
et  illi  gratis  distribuantur.  Verumtamen  etiamsi  usque  adhuc 
pauci  illos  sunt  sequuti  propter  mercedem,  nihilominus  effusio 
illorum  librorum  grave  damnum  attulit. 

II.  Alterum  malum  animas  indirecte  inficiens  est  illud,  quod 
provenit  a iuvenibus,  qui  ad  studium  linguarum  Euro|)ae  et  prac- 
sertim  Galliae  incumbunt  in  collegiis  RR.  PP.  missionis  Anturae 
et  Gasirensis  RR.  PP.  lesuitarum.  luvenes  isti  collegium  ingre- 
diuntur  aetate  12  aut  14  annorum  et  egrediuntur  aetate  16  vel 
18  annorum,  et  quamvis  iuvenes  isti,  in  sua  prima  aetate  inve- 
niantur  in  collegio,  et  ibi  Rectores  et  magistri  omnem  impendant 
curam  ad  illos  rite  instituendos  in  religiosis  principiis  et  doctrina 
Christiana  et  in  omnibus  pietatis  exercitiis  et  frequentatione  SS. 
Sacramentorum ; attamen  a primo  illorum  decessu  e collegio  statim 
notabilis  mutatio  in  vitam  ducendi  raodo  apparet,  ut  non  possint 
plus  conversari  nisi  cum  illis,  qui  callent  linguam  gallicam,  et 
iude  omnino  se  dant  in  conversationes  Francorum,  qui  Beriti  in- 
veniuntur: et  cum  isti  sint  exspoliati  omnibus  Religionis  sensibus 
et  plerique  ex  eis  veri  inimici  Religionis,  illos  iuvenes  corrum- 
punt  scandalo,  distribuendo  illis  libros  pestiferos,  irreligiosos  et 
immorales,  et  in  irrisionem  vertentes,  veluti  ephemerides,  omnia 
pia  clericorum  opera,  et  isti  iuvenes  facillime  corrupti  multoties 
superant  illorum  magistros  in  malitia,  sicuti  de  facto  evenit.  No 
quis  putet  hoc  dictum  fuisse  latiori  modo,  sed  stricte  veruni  dictum 
fuit,  et  omnes  alumni  horum  collegiorum  sunt  huiusmodi,  et  ad 
summuni  5 inter  centum  enumerari  possunt  eorum,  qui  vere  per- 
manent conficientes  opera  bona  vitae  religiosae  digna ; reliqui 
vero  non  solum  corrupti,  sed  etiam  multos  simplices  corrumpunt, 
qui  eis  sunt  addicti. 

At  videamus  nunc,  quaenam  differentia  sit  inter  istos  alumnos 
et  inter  alumnos  Protestantium;  ])rimi  enim  iam  hide  a decessu 
de  collegio  totaliter  se  declarant  contra  illorum  magistros,  et 
contra  ipsos  suos  correligionarios ; at  secundi  e contra  patroci- 
nantur  suis  magistris  et  illorum  dogmatibus  et  omnes  suas  vires 
ponunt  ad  alios  adducendum  in  errorem. 

Credo  vero  istud  discrimen  provenire  ex  eo,  quod  Protestantes 
in  docendo  non  tarn  incumbunt  in  linguam  docendam,  quam  ad 
suos  alumnos  imbuendos  principiis  religiosis;  hi  deinde  non  egre- 
diuntur collegio  ante  aetatcm  21 , et  illorum  magistri  non  desi- 
nunt  illos  inspicere  et  frequentare  et  illis  procurare  officia,  et 
etiam  in  illorum  collegiis  non  attendunt  multitudini  alumnorum 
propter  temporale  lucrum,  sicuti  faciunt  missionarii  catholici,  (;uia 
gratis  docent  omnes;  et  ideo  ad  ista  damna  tollenda  credo  potius 
convcnire,  ut  inculcetur  specialis  instructio  in  fidei  rudimentis 
multo  magis,  quam  in  linguarum  instructione. 

Secundo  debet  commendari  istis  collegiis,  quod  non  admittan- 
tur  in  ipsa  iuvenes  nisi  aetate  16  et  non  egrediantur  collegio 
ante  21.  annum  aetatis  suae. 

Deinde  ])rorsus  excludi  debet  mixtura  haereticorum  et  infide- 
lium  cum  alumnis  catholicis. 

Deinde  multiplex  alumnorum  numerus  debet  redigi  ad  pau- 
ciorom,  et  ideo  quidquid  superest  ox  eleemosynis  societatis  scho- 
larum  orientalium , impendi  debet  in  libris  im])rimendis  et  gratis 
distribuendis. 

Cum  vero  plora<iue  ista  damna  proveniant  a Societatibus 
Europae,  ideo  etiam  zelatores  catholici  Europae  debent  fortiter 

1 * Iniustac  querelae  et  falsae  criminationes,  quae  hoc  postulate 
continentur,  refutantur  in  insigni  libello  periodico  a Dr.  Vering  edito, 
cui  titulus:  Arcluv  fiir  katholisches  Kirchenrecht,  XXXII,  401  ss. 


907 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


908 


pugnare  contra  vires  infernales  mediis  efficacioribas.  Oriens  enim 
vix  potest  resistere  vi  indigena. 

III.  Tertia  consideratio  spectat  missionaries.  Certum  est  finem 
missionum  consistere  in  auxilio  praebendo  Ordinariis  Dioecesinm  et 
ministris  indigenis  ad  salutem  animarum  fidelium  assequendam  et 
in  incumbendo  ad  conversionem  haereticorura  et  infidelium  ad  Ec- 
clesiam  Catholicam.  At  videndnm  nobis  remanet,  utrum  re  vera 
ratio  missionariorura  procedendi  congruat  fini  missionis,  necne. 

Certe,  si  constituatur  verum  indicium,  invenietur  differentia 
vel  maxima,  quoniam  opera  omnia  lesuitarum  unicum  habent 
scopum,  evellendi  scilicet  legitimam  superiorum  Ecclesiasticorum 
auctoritatem , necnon  ipsorum  Pai’ochorum,  et  suadendi  populum, 
lit  derelinquat  sues  legitimes  siiperiores,  et  praesertim  hoc  exop- 
tant  a magnatibus  et  ditioribiis  populi,  sicuti  de  facto  evenit  in 
ipsa  iirbe  Beriti. 

1.  Etenim  prime  sibi  domum  et  Ecclesiam  constituerunt  in 
medio  domoriim  catliolicarum , iit  coinmodius  possent  illorum  Ec- 
clesiam frequentare;  delude  scliolas  aperiierunt,  et  primiim  in- 
coeperunt  docere  in  illis  iuvenes  gratis,  iit  possent  habere  rationem 
iiivenes  relinquendi  scliolas  iiidigenas;  et  hoc  mode  habuerunt 
rationem  non  solum  trahendi  ad  se  iuvenes,  sed  et  niatres  illorum, 
quibus  turn  frequenter  distribuunt  imagines,  iiumismata  et  crimes 
et  coronas,  et  ita  istae  mulieres  maiori  cum  desiderio  frequentant 
illorum  Ecclesias,  et  mox  secum  trahunt  viros  sues  et  filios  et 
alios  etiam  sibi  notes. 

2.  Inconsulta  Ordinarii  aiictoritate  Sodalitates  instituunt  pro 
viris  et  mulieribus  sub  diversis  titulis,  et  ad  istas  Sodalitates  in- 
vitant  praesertim  magnates  populi  et  ditiores  nationis,  et  ita,  re- 
licta  Sodalitate  propriae  nationis  sese  irruunt  apud  missionaries 
dictos;  et  cum  Maronitarum  ritus  in  jilurimis  cohaereat  Latino, 
idco  omnes  qui  illos  frequentant  in  spiritualibus  sunt  Maronitae ; 
et  ad  magis  illos  ad  se  trahendos  eo  pervenerunt , ut  in  sua  Ec- 
clesia  utaiitur  lingua  arabica  et  canticis  Orientalibus  et  hoc  prae- 
cipue  in  benedictione  SS.  Sacramenti  et  in  alils  benedictionibus 
et  processionibus,  et  cantica  omnia  in  Sodalitatibus  sunt  in  lingua 
arabica  popular!,  et  faciunt  etiam  benedictionem  Palmarum,  et 
populo  distribuunt  illas,  et  plura  alia  his  similia  faciunt  contra 
iura  Parochorum. 

3.  Cum  voluut  praedicare  in  sua  Ecclesia,  quasi  semper  seligunt 
illam  ipsam  horam,  qua  in  Ecclesia  parochial!  habetur  concio,  et 
circumeunt  domes  magnatum  et  ditiorum  invitantes  illos  ad  au- 
diendam  concionem  apud  eos,  et  concionem  faciunt  in  lingua 
arabica,  quam  non  callent,  ita  ut  excitent  aiiditores  ad  irrisionem, 
potius  quam  colligant  fructus  spirituales ; sed  et  quod  tristius  est, 
plerique  iuvenes  et  puellae  frequentant  illorum  Ecclesiam,  ut 
possint  liberius  secum  invicem  communicare , quia  in  illorum  Ec- 
clesia non  sunt  separati  per  cancellos,  sicuti  est  in  Ecclesia  na- 
tional!, ubi  mulieres  habent  locum  separatum  intra  cancellos. 

4.  Cum  in  primis  diebus  qiiadragesimalibus  incipiiint  sacer- 
dotes  nationales  exercitia  spiritualia  populo  dare,  ipsi  etiam  in- 
cipiunt  in  sua  Ecclesia  exercitia  spiritualia  publico  facere,  et  ipsi 
Patres  lesuitae  percurrunt  domes  ad  invitandum  populum  ad  exer- 
citia spiritualia  apud  ipsos  facienda,  et  aperte  denunciant,  quod 
quicuraque  non  faciat  exercitia  spiritualia  et  communionem  apud 
ipsos , certe  araittit  indulgentias  ad  hoc  concessas ; et  ideo  quam- 
plurimi  sese  ducunt  apud  illos  et  praesertim  feminae  immoralem 
ducentes  vitam;  quae  postquam  egrediuntur  ab  exercitiis  spiri- 
tualibus, incipiiint  gravi  cum  scandalo  aperte  loqui  de  confessariis 
suis,  utpote  mitiores  sunt  et  poenitentiam  nonnisi  leviorem,  vel 
nullam  quandoque  proponunt  poenitentibus  suis,  et  plerique  ab- 
solutionem  Sacramentalem  concedunt  sine  admonitionibus  neces- 
sariis  etc.  etc. 

Et  istae  pluries  videntur  frequentare  confessiones.  Verum- 
tamen  persistunt  in  mala  sua  vivendi  ratione;  e contra  feminae 
tinioratae  conscientiae  saepius  evenit  ut,  postquam  confessae  siiit 
apud  illos  Patres,  confessionem  iterent  apud  suos  confessarios  na- 
tionales, persuasae  quod  confessarius  Tesuita  non  bene  intellexisset 
peccata  sua,  et  ideo  se  abstinent  a S.  Communione,  antequam 
repetant  confessionem. 

5.  Missionarii  isti  saepe  nonnullos  iiiducunt  inexpertos  iuvenes 
et  puellas  ad  emittendum  votum  pro  tempore  determinate,  ex 
quo  obligentur  ad  obedientiam  his  solummodo,  per  quos  vota  facta 
sunt,  et  ita  totaliter  liberi  evadunt  ab  obcdicntia  suorum  legiti- 
morurn  superiorum. 

6.  Inconsulto  Ordinario  isti  Patres  recipiunt  in  solo  Maroni- 
tarum ritu  nonnullos  haereticos  converses  et  Turcas  baptizatos 


a sine  examine  verae  vocationis;  et  ideo  saepius  accidit,  quod  isti 
noviter  conversi  inducunt  in  plura  mala,  et  recurruiit  ad  Patres, 
qui  statim  illos  mittunt  ad  Parodies  Maronitas  vel  ad  Ordinarium, 
et  illos  plane  derelinquunt,  et  ex  his  nonnulla  scandala  evene- 
runt,  sicuti  in  proximiore  tempore  evenit  noviter: 

luvenis  quidam  Schismaticus  Graecus  frequentabat  puellam 
Maronitam  in  civitate  Bairut,  et  venit  adhaerere  suae  petitioni, 
ut  illam  in  matrimonio  habeat.  Iste  se  contulit  ad  Parochum 
Maronitam  petens  se  velle  coiiiungi  in  matrimonium  cum  tali 
puella:  at  Parochus  cum  ilium  non  cognovisset,  petiit  ab  illo  lit- 
teras  authenticas  liberi  sui  status  et  religionis ; quo  audito,  statim 
ille  iuvenis  perrexit  ad  lesuitas,  et  accepit  ab  illis  dimissorias 
authenticas,  in  quibus  declarabatur  ipsum  iuvenem  Graecum  Schis- 
maticum  esse,  sed  quatuor  abhinc  annis  frequentare  Ecclesiam 
lesuitarum  et  ibi  confiteri,  et  non  inveniri  impedimentum  ulliim 
ad  contrahendum  matrimonium.  Parochus  vero  innixus  isti  Pa- 
trum  testimonio  nuptias  beiiedixit,  et  post  quatuor  dies  a con- 
summatione  matrimonii,  iste  iuvenis  rcliquit  sponsam  suam  et 
apud  Graecos  rediit,  se  excusans,  quod  hoc  fecisset,  dum  erat 
b ebrius,  cum  contraxit  matrimonium  cum  puella  Maronita  coram 
Parocho  Maronita,  declarans  aperte  se  nolle  plus  cognoscere  spon- 
sam suam,  et  deiiiceps  haec  quaestio  eo  devenit,  ut  et  ipsum  Gu- 
bernium  civile  voluerit  causam  legaliter  tractare  et  postremo  ob- 
ligavit  iuvenem  ad  sustentationem  suae  sponsae,  et  non  ad  coha- 
bitationem  cum  ipsa,  et  nunc  cum  egressus  est  e carcere,  Graeci 
Schismatici  declararunt  millitatem  matrimonii  et  suaserunt  iuveni 
illi  ad  secundas  nuptias  transire,  et  sic  prima  sua  sponsa  dere- 
licta  permansit. 

Noniie  hoc  ab  imprudentia  et  inexperientia  lesuitarum  evenit? 

7.  lesuitae  vocant  ad  se  sacerdotes  Maronitas  ab  externis 
dioecesibus  ad  convivendum  secum  ipsis  sine  praevia  facultate  Or- 
dinarii, et  isti  sacerdotes  evadunt  subditi  illorum,  ita  ut  ipsis  con- 
cedant  facultatem  confessiones  audiendi  et  alia  etiam  spiritualia 
exercitia  faciendi  inconsulto  Ordinario,  et  isti  etiam  sicut  lesuitae 
percurrunt  domos  fidelium  sicuti  faciunt  illorum  magistri  lesuitae, 
et  exiiide  baud  parvum  exoritur  scandalum ; et  haec  agendi  ratio 
videtur  minime  posse  convenire  fini  missionis,  quae  instituta  fuit 
ad  levamcn  in  laboribus  Parochorum  et  Episcoporum,  et  non  ad 
c arripiendum  iura  illorum  et  iurisdictionem,  quoniam  grex  iste  ita 
suo  libitu  relietus,  clausis  auribus  voci  sui  legitimi  pastoris,  sese 
immergit  in  jiluribus  extra vagantiis , sicuti  revera  videmus  acci- 
disse  in  urbe  Beriti,  quia  magnates  et  ditiores  populi,  relicta  pro- 
pria nationali  et  Parochial!  Ecclesia,  frequentantes  semper  Eccle- 
siam lesuitarum,  illorum  legitimi  superiores  non  possunt  iam  co- 
gnoscere verum  illorum  statum  in  spiritualibus,  nec  iam  possunt 
cognoscere,  utrum  adimpleverint  praeceptum  Paschale  necne,  et 
quaenam  remedia  afferenda  sint  malis,  quae  pleraque  exoriuntur  a 
derelinquentibus  proprias  nationales  Ecclesias  et  se  subtrahentibus 
ab  auctoritate  suorum  superiorum,  et  ex  hac  disciplinari  detur- 
batione  sequuta  sunt  vel  maxima  detrimenta  bonis  Ecclesiae  et 
beneficiis  clericorum;  quoniam  20  abhinc  annis  Maronitarum  nu- 
merus  ascendebat  Beriti  ad  tria  1000,  et  quotannis  dabant  Eccle- 
siae 3000  franclii  et  dabant  beneficium  suis  sacerdotibus  numero  6 
in  substentationem  1000  franchi.  Nunc  e contra  numerus  Maro- 
nitarum Beriti  ascendit  ad  15  000  et  numerus  sacerdotum  ad  12, 
et  nunc  dant  in  beneficium  Ecclesiae  1000  franchi  et  in  bene- 
ficium sacerdotum  franchi;  et  ex  his  apparet  dare,  quae- 
d nam  notabilis  differentia  inveniatur  et  quam  multi  sint,  qui  de- 
sierunt  frequentare  Ecclesiam  nationalem.  Ex  hoc  autem  fit,  ut 
iam  non  possim  invenire  sacerdotes,  qui  serviant  Berito,  quia  illis 
deficit  beneficium  necessarium  ad  vivendum,  et  ego  ipse  anno 
1868.  et  1869.  debui  subministrare  sacerdotibus  Beriti  beneficium 
ad  vivendum,  et  certe  nisi  hoc  fecissem,  omnes  sacerdotes  relin- 
querent  Beritum:  et  certe  si  huic  malo  non  medeatur  et  iura 
Ecclesiastica  non  stabiliantur , cito  habebimus  ruinam  cleri  nostri 
et  Ecclesiae  etiam  nationalis,  quia  non  habet  iam  redditus  suffi- 
ciontes  ad  sui  substentationem,  et  iam  ipsae  decimae  Episcoporum 
quasi  in  oblivionem  venerunt;  et  haec  omnia  incommoda  missio- 
nariorum  exurgunt  ab  amore  lucri  temporalis,  quibus  auxilia  pe- 
cuniaria  a societatibus  Europae  non  sufficiunt,  et  ipsa  subsidia 
pecuniaria,  quae  accipiunt  ab  Orientalibus  ipsis  et  a iuvenibus 
scholarum,  nec  non  quae  cumulant  ex  sodalitatibus  et  aliis  extra- 
ordinariis  fontibus,  sed  et  volunt  advocare  populum  ad  suam  Ec- 
clesiam , ut  eleemosynas  omnes  sibi  congregent , et  ideo  redditus 
nostrae  Ecclesiae  et  Parochorum  et  Sacerdotum  nationalium  re- 
dact! sunt  quasi  ad  nihilum. 


909 


Postulata  Arehiep.  Beritens.  — de  ludaeis  — Expos.  Congregationis  helveto-bened. 


910 


Haec  omnia  hue  usque  dicta  sunt  vera  facta  et  oculis  pos-  a 
sunt  perfacile  videri,  neque  haec  dicta  sunt  in  odium  missiona- 
riorum,  qui  bene  cognoscunt  benevolentiam  meam  erga  ipsos, 
sicuti  ipsi  pluries  idipsum  testati  sunt:  et  revera  nihil  possumus 
dicere  conti-a  mores  illorum  et  doctrinam  et  zelum.  Verumtamen 
deploramus  illorum  agendi  modum,  utpote  omnino  contrarium  iu- 
ribus  ecclesiasticis  disciplinaribus  et  fini  missionum  praescripto 
a S.  Sede. 

Ideo  deprecamur,  ut  aut  nos  derelinquamus  iura  nostra  supra 
gregem  nobis  commissum  missionariis,  aut  obligamur  [sic !]  nostrum 
gregem  ubicumque  inveniatur,  quoniam  nobis  commissa  est  gregis 
custodia  et  non  missionariis,  qui  debent  coadiuvare  pastures  et 
non  avellere  oves  ab  ovili:  quia  qui  ab  ovili  discedit,  errans  est. 

Et  istae  lamentationes  non  sunt  e nostra  parte  tan  turn,  sed 
plurimi  Ordinarii  idem  expostulant,  sicuti  constabit,  si  ab  ipsis 
quaeratur.  Aliqui  vero  eorum,  cum  non  potuerint  haec  missiona- 
riorura  facta  tolerare,  ea  in  ephemeridibus  coacti  fuerunt  publicare. 

Die  12.  Martii  1870. 

Tobia  Aun  Maronita  Archiepisc.  Beritensis.  b 


37.  Postulatum,  ut  a Concilio  Yaticauo  ludaei  ad 
amplexandam  Religionem  Christianam  invitentur. 

Sacro  Concilio  Oecumenico  Vaticano. 

A Sacra  Oecumenica  Synodo  Vaticana  infrascripti  Patres  hu- 
millima  instantique  postulant  prece,  ut  et  miserrimam  Hebraeorum 
gentem  paterna  quadam  invitatione  dignetur  praevenire:  scilicet 
votum  exprimere,  ut  tandem  longissima  inutilique  expectatione 
lassati  ad  Messiam  Salvatorem  Nostrum  vere  promissum  Abrahae 
et  a Moyse  praenunciatum  festinent  accedere:  sic  perficientes 
coronantesque  religionem  Mosai'eam,  non  mutantes. 

Postulati  rationes. 

Ex  una  parte  infrascripti  Patres  firmissimam  tenent  fiduciam  c 
fore  ut  Sacrosancta  Synodus  Israelitarum  misereatur,  quia  semper 
sunt  Deo  charissimi  propter  Patres  et  quia  ex  eis  est  Christus  se- 
cundum carnem. 

Ex  altera  parte  iisdem  Patribus  dulcis  inest  et  intima  spes, 
hoc  votum  honoris  necnon  dilectionis,  adiuvante  Spiritu  Sancto, 
libenter  acceptum  iri  a pluribus  Abrahae  filiis:  quia  vetera,  qui- 
bus  detinebantur,  obstacula  videntur  nunc  evanescere,  iam  diruto 
antiquae  divisionis  muro. 

Utinam  igitur  citius  acclament  Christum,  dicentes;  Hosanna 
filio  David!  benedictus  qui  venit  in  nomine  Domini! 

Utinam  ad  brachia  advolent  Immaculatae  Mariae,  quae  iam 
ipsorum  soror  secundum  carnem,  vult  ipsis  esse,  sicut  et  nobis, 
mater  secundum  gi-atiam. 

Huic  postulationi  suhscripserunt  510  Concilii  Patres. 


38.  Expositio  Congregationis  helveto-benedictinae  circa  a 
Decretura  generate  de  receptione  novitiorum  ac  pro- 
fessione  votorum  simplicium,  a S.  Congregatione  super 
statu  regularium  die  19.  [1857.]  Martii  einissum,  ad 
Congregation em  specialem  pro  recipiendis  et  expendendis 
Patrum  propositionibus  deputatam. 

Emi  ac  Rmi  D.  D.  Cardinales  et  Rmi  Patres ! 

Paterna  cura  et  benevolentia,  qua  Sanctitas  Sua,  Pius  PP.  IX., 
indo  ab  initio  religiosos  Ordines  amplecti  dignata  est,  Ipsam  per- 
movit,  generali  Decreto,  per  S.  Congregationem  super  statu  Re- 
gularium d.  19.  Martii  1857.,  edito,  modum  profitendi,  ad  illud 
usque  tempus  antiquis  Ordinibus  religiosis  usitatum,  imrautare  ac 
statuere,  ut  deinceps  in  cunctis  ordinibus  religiosis,  vota  solemnia 
nuncupantibus,  exacto  novitiatu  vota  simplicia  tantum  emittantur, 
et  demum  post  triennium  ab  emissione  votorum  simplicium  rcli- 
giosi  ad  professionem  votorum  solemnium  admittantur. 


Congregatio  helveto-benedictina  nullo  quidem  momento  salu- 
berrimum  laudati  decreti  finem  ignoravit,  illudque,  qua  decuit, 
filiali  submissione  suscepit.  Verum  eandem  Congregationem  iam 
ab  exordio  baud  latuit,  quantae  et  quam  singulares  prorsus  diffi- 
cultates  executioni  illius  decreti  saltern  in  Helvetia  obstaturae 
forent.  Quamobrem  praeses  eiusdem  Congregationis  helveto-bene- 
dictinae literis,  iam  20.  Oct.  1857.  ad  S.  Congregationem  super 
statu  Regularium  datis,  difficultates  ac  detrimenta  novae  legis 
pro  monasteriis  dictae  Congregationis  helveto-benedictinae  large 
fideliterque  exposuit,  earumque  intuitu  ad  laudatam  S.  Congre- 
gationem super  statu  Regularium  devotam  petitionem  direxit,  ut 
monasteriis  Congregationis  helveto-benedictinae  in  consueto  pro- 
fitendi more  persistere  liceret,  adeoque  a nova  lege  observanda 
saltern  quoad  illos,  qui  ad  S.  Ordines  suscipiantur , dispensatio 
benigne  concederetur. 

Sacra  vero  Congregatio  super  statu  Regularium  sub  die 
30.  Novembris  1857.  respondit,  Sanctitatem  suam  petition!  hand 
annuendum  existimasse,  eo  quod  lex  de  professione  votorum  sim- 
pliciura  omnes  ordines  regulares  cuiusvis  regionis  respiciat,  et 
decretum  statutumque  sit,  nullam  hac  in  re  exceptionem  admit- 
tere.  Ut  autem  eiusdem  legis  executio  facilior  evadat,  Sanctitas 
Sua  Congregationem  helveto-benedictinam  ab  observantia  decreti 
die  25.  lanuarii  1848.  a S.  Congregatione  super  statu  Regularium 
emissi  (de  scrutiniis  videlicet  agendis  in  admissione  postulantium 
ad  habitum,  novitiatum  et  professionem)  exemptam  declaravit,  ac 
insuper  benigne  indulsit,  ut  professi  votorum  simplicium  eiusdem 
Congregationis  helveto-benedictinae  omnibus  privilegiis,  gratiis  et 
indultis  gaudeant,  quibus  professi  votorum  solemnium  legitime 
fruuntur,  ac  tandem  ad  triennium  concessit,  ut  professi  votorum 
simplicium  ad  instar  professorum  votorum  solemnium  prima  Ton- 
sura  insigniri,  atque  ad  singulos  etiam  sacros  et  Presbyteratus 
ordines,  servatis  de  iure  servandis,  promoveri  possint,  ea  tamen 
lege,  ut,  si  ab  ordine  dimittantur,  a celebratione  S.  Missae  sacri- 
ficii  suspensi  remaneant,  donee  de  congruo  patrimonio  ad  prae- 
scriptum  SS.  Canonum  provideatur. 

Verum  benigna  hac  concessione  difficultates  novae  legis  nul- 
latenus  remotae  sunt;  insuper  experientia,  quam  per  decennium 
nobis  facere  obtigit,  novam  de  emissione  votorum  simplicium  legem 
rcligioso  Ordini  nostro  in  detrimentum  potius  quam  in  salutem 
cedere  ostendit.  Quare  Congregatio  helveto-benedictina  oblata 
occasione,  qua  in  SS.  Concilio  Vaticano  de  reformatione  quoque 
Regularium  sermo  erit,  denuo  difficultates  novae  profitendi  legis 
pro  monasteriis  eiusdem  Congregationis  omni  qua  decet  reverentia 
et  submissione  exponendas  simulque  modum  agendi  in  suscipiendis 
erudiendisque  religionis  candidatis  proponendum  censuit,  quo  illae 
difficultates,  ut  ipsa  sperat,  praecaveantur , quin  tamen  intentio 
ilia  paterna,  qua  SS.  Pater  ad  legem  novam  condendam  inductus 
est,  effectu  suo  salutari  frustretur. 

Quod  igitur  ad  difficultates,  nec  non  detrimenta  attinet,  quae 
ex  nova  profitendi  lege  monasteidis  O.  S.  B.  in  Helvetia  et,  prout 
compertum  habetur,  fere  ubique  in  Germania  imminent,  his  prae- 
sentibus  ea  tantum  exponuntur,  quae  praecipue  commemoranda 
esse  videbantur. 

Iam  prime  non  parvam  difficultatem  executio  novae  legis 
ingerit  in  relatione  ad  rempublicam  civilem.  Haec  enim  vota 
simplicia  non  ubique  ut  talia  considerat,  quibus  voventes  mona- 
sterio  cuidam  incorporentur , in  Helvetia  vero,  ubi  de  receptione 
alienigenarum  in  Ordinem  agitur,  praeter  certam  pecuniae  sum- 
mam,  dimissio  quoque  a patrio  gubernio  exigitur.  Quibus  rerum 
adiunctis  itaque  facile  fieri  potest,  idque  non  sine  magno  detri- 
mento  respectivi  monasterii,  ut  religiosi,  si  exacto  novitiatu  non 
statim  ad  professionem  solemnem  admittantur,  officiis  civilibus 
atque  imprimis  militaribus  suae  patriae  obstricti  remaneant,  vel 
ubi  iuri  civitatis  patria  in  regione  renun tiaverint , et  postmodum 
ante  professionem  votorum  solemnium  dimittantur,  illo  iure  hinc 
illinc  privati  existant.  Non  mirum  igitur,  si  talibus  rerum  even- 
tibus  plures  a capessenda  religione  deterreantur,  idque  eo  magis, 
cum  iam  de  cetero  leges  civiles  et  publicas  in  Helvetia  et  alibi 
ordinibus  religiosis  nullatenus  favere  constat. 

Nova  nec  minor  difficultas  exsurgit  quoad  illos  Religionis  can- 
didates, qui  ad  sacros  Ordines  suscipiuntur.  Sine  special!  enim 
indulto  S.  Sedis  eiusmodi  religiosos,  nondum  solcmniter  professes, 
etiamsi  S.  Theologiae  curriculum  iam  absolverint,  ad  S.  Ordines 
promovoro  non  licet;  si  vero  ex  speci<ali  concessione  S.  Sedis  Or- 
dinibus S.  initiantur  et  tamen  postmodum  ante  solemnem  profes- 
sionem a religione  dimittuntur,  ipsi,  uti  monitum  est,  tamdiu  ab 


911 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  912 


exercitio  Ordinum  suspensi  remanent,  donee  de  congruo  patri-  a 
monio  ad  praescriptum  ss.  canonum  provideantur. 

Facile  perspicitur , quae  et  quanta  inde  incommoda  et  detri- 
menta  in  monasteria  non  minus  ac  in  ipsos  professos  redundare 
necesse  sit,  idque  eo  magis,  cum  insuper  Reverendissimi  Ordinarii 
aperta  ex  ratione  hand  pronos  se  ostendunt  eiusmodi  religiosos 
ordinandi,  et  vix  sperandum  est,  eosdem  proniores  fieri,  tales  a 
religione  dimissos  recipiendi.  Quid  mirum  igitur,  si  pariter  multi 
eiusmodi  infaustis  auspiciis  deterriti  ab  ingressu  in  religionem 
arceantur  ? 

Accedit  denique  tertia  et  quidem  hucusque  expositis  multo 
gravior  ratio,  qua  revera  comprobatur,  per  novam  profitendi  legem 
salutarem  finem,  ad  quem  illam  a S.  Pontifice  latam  cognoscimus, 
pessumdari  potius  quam  obtineri.  Teste  enim  experientia  pro- 
fessio  votorum  solemnium,  introducta  lege  de  professione  votorum 
simplicium,  multum  illius  saluberrimae  efficaciae  et  vis  perdidit, 
quam  prius  in  animum  et  voluntatem  voventium  edere  consue- 
verat.  Eadem  experientia  tristia  iam  praebuit  exempla,  levioris 
animi  candidates,  licet  de  valore  ac  indole  votorum  simplicium 
rite  monitos,  talia  vota  fallaci  quadam  mentis  reservatione  emit-  b 
tere,  occulta  videlicet  spe  fretos,  fore  ut  ante  exactum  triennium 
a professione  votorum  simplicium  ipsis  resilire  contingat.  Eiusmodi 
sine  dubio  iam  durante  novitiatu  recessissent , si  illo  exacto  pro- 
fessio  votorum  solemnium  emittenda  fuisset;  fallaci  autem  spe 
ducti  bonam  voluntatem  simulant,  votaque  simplicia  emittunt,  ut 
ad  terapus  sumptibus  monasterii  nutriantur  ac  educentur. 

Experientia  denique  ac  traditione,  nondum  lata  nova  lege 
de  professione  votorum  simplicium,  edocti  suraus,  eos,  qui  tempore 
novitiatus  rite  probati  et  bene  dispositi  ad  votorum  professionem 
pervenerant,  postmodum  de  vocatione  sua  raro  dubitasse;  ubi 
vero  id  acciderat,  plerumque  non  primo  decennio  a votorum  emis- 
sione,  sed  postmodum  evenisse.  Itaque  ubi  durante  novitiatu 
rite  et  severe  ad  normain  S.  Regulae  ac  Constitutionum  probantur 
ac  iuformantur  spiritus,  prosperum  in  futuimm  successum  sperarc 
licet,  etsi  professio  solemnis  novitiatum  sine  mora  sequatur;  ubi 
e contra  novitiis  tempore  novitiatus  debita  cura  et  monastica 
disciplina  defuerit,  vix  sperandum  est,  ut  defectus  eiusmodi  tri- 
ennio  subsequente  suppleantur. 

Quae  cum  ita  sint,  procedendi  modus  cum  Ordinis  caudidatis  c 
inquirendus  ac  statuendus  esse  videtur,  quo  illos  ante  ac  durante 
eorum  novitiatu  rite  probari  et  informari  contingat.  Eiusmodi 
vero  procedendi  modum,  quo  id  sperare  licet  et  quo  insuper  dif- 
ficultates,  legi  de  professione  votorum  simplicium  obstantes,  remo- 
ventur,  quin  saluberrimus  legis  illius  finis  evanescat,  in  hoc  po- 
situm  esse  existimamus: 

1.  ut  nemo  ante  impletum  annum  aetatis  duodevicesiraum 
ad  novitiatum  admittatur; 

2.  ut  postulantes  ante  novitiatum  saltern  biennium  aut  in 
collegio  monasterii,  cui  incorporari  cupiunt,  vel  Ordinis,  ad  quem 
monasterium  pertinet,  aut  in  Seminario  quodam  Episcopali  com- 
morati  ac  probati  fuerint; 

3.  ut  durante  novitiatu,  iuterceptis  literaruin  ac  scientiarum 
profanarum  studiis,  novitii  arte  ascetica,  disciplina  monastica,  no- 
titia  S.  Regulae  ac  Ordinis  Constitutionum,  Ordinis  quoque  historia 
imbuantur,  atque  generatim  iis  religionis  exercitiis  occupentur, 
quibus  ad  pietatem  secundum  spiritum  Ordinis  informentur; 

4.  ut  ita  probati  ac  informati,  si  ipsi  serio  petant,  atque  mo-  j 
nasterii  conventus  de  more  S.  Regulae  petentibus  annuendum 
iudicaverit , expleto  anno  integro  novitiatus  et  impleto  anno 
aetatis  undevicesimo , ad  solemnem  votorum  professionem  secun- 
dum Regulara  ac  Statuta  Ordinis  admittantur. 

Tali  procedendi  ratione  in  Ordinem  suscipiendis  occasio  prae- 
betur  se  et  ea,  quae  ipsos  in  Religione  manebunt,  rite  et  mature 
probandi,  Ordinis  vero  ac  religiosarum  domuum  praepositis,  im- 
primis novitiorum  magistris  sat  morae  suppeditatur , de  indole  ac 
vocatione  suscipiendorum  firmiter  iudicandi.  Insuper  eodem  pro- 
cedendi mode  difficultates  sponte  sua  removentur,  quae  novae 
legi  profitendi  fere  ubique  opponuntur. 

Quapropter  Congregatio  helveto-benedictina  instantissime  pre- 
catur,  ut  memorata  lex  de  professione  votorum  simplicium  saltern 
quoad  illos,  qui  ad  S.  Ordines  suscipiuntur,  ad  tenorem  expositae 
propositionis  modificetur;  quod  si  fiat,  dicta  Congregatio  firma 
persuasione  ac  fiducia  animator,  eiusmodi  dispositionem  et  sibi 
et  universe  S.  P.  Benedicti  Ordini  in  profectum  et  salutem  ces- 
suram  esse. 


Quibus  expositis  summae,  ut  par  est,  venerationis  et  obsequii 
sensibus  me  profiteer 

Datum  Romae  in  monasterio  S.  Callisti 
die  31.  Marti  1870. 

Humillimum  et  observantissimum  servum 
HENRICUM 

Abhatem  monasterii  Einsidlensis 
et  Praesidem  Congregationis  helveto-henedictinae. 


XXVI.  Reverendissimorum  Patrum  Concilii  postulata,  litterae, 
protestationes,  quae  referuntur  ad  ordinem  Concilii  eiusque 
acta,  ac  praesertim  ad  definitionem  pontificiae  infallibilitatis. 

* Afferuntur  primo  ea,  quibus  iam  ante  congregatum  Concilium 
SS.  Pontificis  et  Patrum  attentio  ad  doctrinam  de  infallibilitate  pon- 
tiftcia  sive  definiendam  sive  omittendam  dirigebatur , deinde  ea , quae 
ad  ipsum  tempus  Concilii  spectant.  Ea  autem  sola  documenta  respi- 
ciuntur  hoc  loco , quae  ab  ipsis  Patribus  SS.  Pontifici  vel  Concilio 
oblata  sunt.  Alia,  quibus  de  eadem  re  agitur,  sequentur  in  altera 
appendice. 

1.  Rihus  Ep.  Surensis  opus  suum:  Du  Concile  general  et  de 
la  paix  religieuse.  Memoire  son-mis  au  prochain  Concile  oecu- 
menique  du  Vatican.  (Paris  1869.),  ut  ex  ipso  titulo  patet,  Con- 
cilio oblaturus  erat.  Quod  iam  a.  1868.  aperte  declaravit.  Quum 
enim  de  hoc  libro  ad  Gallicanam  doctrinam  defendendam  destinato 
plurimum  ephemeridibus  disputatum  esset,  Rrnus  Dominus,  litteris 
ad  L.  Veuillot  datis  Parisiis  d.  9.  Nov.  1868,  scripsit:  „Ce  livre 
est  un  memoire  destme  au  futur  Concile  general.  Je  le  sou- 
mettrai  au  Souverain  Pontife  et  aux  Eveques  de  la  sainte  assem- 
blee.  Ce  livre  ne  sera  que  I’exercice  du  droit  inviolable,  que  possede 
tout  Eveque  d’emettre  librement,  dans  un  Concile,  ses  opinions  sur 
la  situation,  les  dangers  et  les  besoins  de  1’  ^glise.  Le  Saint-Pere 
lui-meme,  dans  la  Bullo  d’indiction,  nous  invite  a I’exercice  de  ce 
droit,  qui  devient  pour  nous  I’accomplissement  d’un  devoir. “ 

Idem  et  titulo  operis,  ut  notatum  est,  et  praefatione  signifi- 
catur,  quae  hisce  verbis  terminatur: 

„Telle  est  notre  oeuvre.  II  nous  reste  a la  deposer  aux 
pieds  du  Souverain  Pontife,  aux  pieds  de  nos  venerables  colle- 
gues,  les  Peres  du  futur  Concile.  Nous  la  soumettons,  du  plus 
profond  de  notre  coeur,  a leur  examen,  a leur  jugement.  Nous 
retractons  d’avance  tout  ce  qu’il  pourrait  y avoir,  contre  notre 
intention  et  malgre  tons  nos  soins,  de  contraire  a la  verite  ca- 
tholique." 

Summo  Pontifici  autem  et  Episcopis  librum  his  litteris  obtulit : 

„Paris,  le  8 septembre  1869,  jour  de  la  Nativite 
de  la  tres  sainte  Vierge  Marie. 

Tres  Saint-Pere, 

Votre  Saintete,  d’api-es  ce  que  m’avait  ecrit  M.  le  comte  Ar- 
mand,  avait  daigne  me  permettre  de  lui  porter  moi-meme  I’ou- 
vrage  que  je  vais  publier.  J’aurais  ete  infiniment  heureux  et  ho- 
nore  de  le  lui  offrir  de  mes  propres  mains.  Mais  I’impression  de 
ces  deux  volumes  a demande  plus  de  temps  que  je  ne  le  croyais 
d’abord,  et  elle  vient  a peine  d’etre  terminee.  Un  voyage  a Rome 
si  pres  de  celui  que  nous  devons  y faire  pour  nous  rendre  a Tap- 
pel  de  Votre  Saintete,  ne  m’est  guere  possible.  J’ose  done  espe- 
rer  que  Votre  Saintete  voudra  bien  recevoir  mon  livre  des  mains 
de  M.  le  marquis  de  Banneville,  ambassadeur  de  TEmpereur  au- 
pres  du  Saint-Siege,  et  qui  a bien  voulu  se  charger  de  le  lui 
presenter. 

La  publication  de  Touvrage  que  je  depose  aux  pieds  de  Votre 
Saintete  est  pour  moi , quoique  le  dernier  des  Eveques , Taccom- 
plissement  d’un  devoir  episcopal.  Au  moment  de  la  reunion  d’un 
Concile  oecumenique,  appele  a accomplir  de  si  grandes  choses; 
en  prevision  des  suites  funestes  que  peuvent  avoir  des  projets 
formes  et  manifestes  par  des  hommes  respectables,  mais  qui  ne 
paraissent  pas  se  rendre  compte  des  dangers  de  leur  entreprise, 
il  est  utile  et  necessaire,  ce  me  semble,  de  presenter  la  constitu- 
tion de  I’Eglise  dans-  sa  grandeur  et  sa  perfection,  et  avec  le  ca- 
ractere  d’immutabilite  qu’a  voulu  lui  donner  son  divin  fondateur. 


913 


Postul.  Congr.  helv.-bened.  — Patrum  de  infall.  ante  Cone,  docum.  — Postul.  de  elect.  Deput. 


914 


Tel  est  le  but  que  je  poursuis  dans  ces  deux  volumes,  que  a 
j’ai  soumis  et  que  je  soumets  au  souverain  Pontife  et  au  proebain 
Concile  oecumenique.  En  les  oflFrant  a Votre  Saintete,  je  les 
communique  a mes  venerables  Freres,  les  Eveques  de  I’Eglise 
catbolique.  Je  les  publie  aussi  pour  les  pretres  et  pour  les  fideles, 
qui  ne  doivent  pas  rester  etrangers  a ce  qui  interesse  la  foi  com- 
mune. Je  les  publie  avant  le  Concile,  afin  qu’on  ait  le  temps 
de  les  lire. 

Plusieurs  Eveques  illustres  ont  deja  porte  devant  le  public 
les  graves  questions  que  souleve  la  convocation  du  Concile.  J’ose 
reclamer,  pour  les  doctrines  que  je  propose  et  que  je  defends,  la 
liberte  dont  mes  venerables  collegues  ont  use  et  dont  ils  jouissent. 

Et  quelle  garantie  meilleure  de  cette  liberte  episcopate,  et  dans 
la  preparation  du  Concile  et  dans  les  debats  conciliaires , que  la 
sagesse  et  la  justice  du  Pontife  qui  gouverne  aujourd’bui  I’Eglise 
de  Jesus-Cbrist?  C’est  done  sans  aucune  crainte,  et  avec  une 
filiale  confiance  que  je  reraplis  ce  que  je  regarde  comme  mon 
devoir  d’  Eveque. 

L’ancienne  Eglise  de  France  croyait  rester  fidele  a la  tradi- 
tion ecclesiastique,  et  elle  s’est  toujours  maintenue  dans  une  com-  b 
munion  etroite  avec  le  Saint-Siege.  Ses  doctrines  ont  ete  enseignees 
de  nos  jours  par  des  bommes  qui  ont  donne  au  Siege  apostolique 
les  preuves  du  plus  profond  attacbement,  de  la  fidelite  la  plus 
inviolable,  puisqu’ils  ont  souffert,  pour  sa  cause  sacree,  I’exil,  la 
prison,  la  mort  meme.  Plusieurs  de  ces  confesseurs  ont  ete  bono- 
res  des  plus  bautes  faveurs  du  Saint-Siege;  il  suffit  de  rappeler 
ici  les  noms  respectes  des  cardinaux  de  la  Luzerne,  de  Beausset 
et  d’  Astros. 

En  conservant  ce  qu’il  y a de  vrai  dans  la  tradition  de  nos 
peres,  en  expliquant  cette  tradition  conformement  a celle  de 
i’Eglise  universelle,  je  remplis  un  devoir  de  piete  filiale,  et  dans 
I’accomplissement  de  ce  devoir,  je  ne  crois  manquer  en  rien  au 
respect  et  a I’obeissance  dus  au  Siege  Apostolique  et  a ses  de- 
crets.  Je  ne  prends  point  la  defense  de  la  Declaration  de  1682., 
ni  de  la  forme  des  propositions  qu’elle  renferme.  La  doctrine  que 
j’expose  a un  caractere  qui  lui  est  propre;  et  je  la  presente  sous 
des  termes  que  j’ai  voulu  rendre  aussi  precis  qu’il  m’a  ete  pos- 
.sible.  Cette  doctrine,  qui  me  semble  irreprochable , est  essen- 
tiellement  moderee,  et  se  concilie  facilement  avec  les  doctrines  c 
raoderees  des  ecoles  romaines. 

Au  fond,  cette  doctrine  est  I’affirmation  de  cette  union  indi- 
visible, eternelle  de  1’  Episcopat  avec  le  Saint-Siege,  du  Saint- 
Siege  avec  r Episcopat ; de  cette  union  que  le  divin  Maitre  a vou- 
lue , qu’il  a fondee , et  dans  laquelle  coexistent  et  s’harmonisent 
les  droits  et  les  privileges  respectifs  qu’il  a accordes  au  souverain 
Pontife  et  aux  Eveques. 

J’ai  ouvert  mon  coeur  a Votre  Saintete.  Puisse-t-elle  y lire  ce 
qui  s’y  trouve,  e’est-a-dire , j’ose  I’affirmer  devant  Dieu,  I’amour 
seul  de  I’Eglise  et  du  Saint-Siege ! Je  connais  la  bonte  paternelle 
du  Vicaire  de  Jesus-Cbrist.  Qu’il  soit  indulgent  pour  le  livre, 
malgre  toutes  ses  imperfections!  Qu’il  daigne  benir  I’auteur,  qui 
se  dit  le  plus  bumble  et  le  plus  devoue  de  ses  serviteurs. 

t H.  L.  C.,  eveque  de  Sura. 

Paris,  le  14  septembre  1869, 
jour  de  1’  Exaltation  de  la  Sainte-Croix. 

Monseigneur, 

Dans  les  circonstances  si  graves  et  si  decisives  ou  va  se  trou- 
ver  I’Eglise,  je  crois  remplir  mon  devoir  d’ Eveque  en  publiant 
I’ouvrage  que  j’ai  I’bonneur  d’offrir  a Votre  Grandeur.  Je  n’ai 
rien  a ajouter  ici  a ce  que  je  dis  dans  la  preface.  Je  me  borne  a 
appeler  votre  indulgence  sur  une  oeuvre  qui,  malgre  son  imper- 
fection, est  I’exercice  d’un  droit  episcopal,  et  qui  n’a  ete  inspi- 
ree  que  par  I’amour  de  I’Eglise  et  du  Saint-Siege. 

Le  Saint-Pere  a daigne  me  permettre  de  lui  faire  bommage 
de  ces  deux  premiers  volumes.  Ils  viennent  de  partir  pour  Rome. 
J’ai  joint  a cet  envoi  une  lettre  qu’il  me  parait  convenable  de 
vous  communiquer. 

J’ai  I’bonneur  d’etre,  avec  un  profond  respect.  Monseigneur, 
de  Votre  Grandeur  le  tres  d6voue  collegue  et  tres  bumble  ser- 
viteur. 

t IL  L.  C.,  eveque  de  Sura. 

* Quaedam  specimina  doctrinae,  quae  hoc  libro  Patribus  Concilii 
oblato  continetur,  babes  infra  in  Postulato  octavo. 

Coll.  Lac.  VII. 


2.  Inter  „Desideria  Patribus  Concilii  oecumenici  [ab  Emo 
Cardinali  Sebwarzenberg]  proponenda“  (Sumptibus  Arebiep.  Con- 
sistorii.  Pragae  1869.),  baec  p.  3.  leguntur; 

„In  specie,  ne  Concilium  declaret  vel  definiat  infallibilitatein 
Summi  Pontificis,  a doctissimis  et  prudentissimis  fidelibus,  Sanctae 
Sedi  intime  addictis,  vebementer  optatur.  Gravia  enira  mala  ex- 
inde  oritura  timent  turn  fidelibus  turn  infidelibus.  Fideles  enim, 
qui  Primatum  magisterii  et  iurisdictionis  in  Summo  Pontifice  ultro 
agnoscunt,  quorum  pietas  et  obedientia  erga  S.  Sedem  nullo  certe 
tempore  maior  fuit,  corde  turbarentur  magis  quam  erigerentur, 
ac  si  nunc  demum  fundamentum  Ecclesiae  et  verae  doctrinae 
stabiliendum  sit ; infideles  vero  novam  calumniarum  et  derisionum 
materiam  lucrarentui-.  Neque  desunt,  qui  eiusmodi  definitionem 
logice  impossibilem  vocant  et  ad  ipsam  Ecclesiam  provocant,  quae 
ad  instar  Solis  splendorem  lucis  suae  monstrat  quidem,  sed  non 
definit.  lure  denique  quaeritur,  cui  usui  ista  definitio  foret,  de 
cuius  sensu , mode  et  ambitu  ampla  inter  theologos  contro- 
versia  est.‘‘ 

3.  Maior  pars  Episcoporum  Germaniae  mense  Augusto  Fuldae 
congregatorum  in  suis  ad  SS.  Dominum  litteris  „sese,  in  quantum 
res  ad  Germaniam  spectaret,  praesens  tempus  minus  opportunum 
existimare  ad  definiendam  Summi  Pontificis  infallibilitatem**  signifi- 
cavit.  Vide  docum.  infra  in  Append,  altera. 

4.  Nonnulli  Galliae  Episcopi  cum  aliis  postulatis  etiam  hoc 
proposuerunt : 

„Attento  praesenti  statu  Ecclesiae,  humanaeque  societatis, 
prudens  opportunumque  videretur,  ut  novae  definitiones  fidei 
non  ederentur,  nisi  ob  maximam  et  evidentissimam  necessitatem ; 
in  his  praesertim  raateriis  ubi , pro  notis  temporum  circum- 
stantiis , hominumque  hodiernorum  ingenio , praevideri  et  ti- 
meri  facile  possent  animorum  perturbation  es  et  scandala.‘‘  (Supra 
pag.  848  d.) 

5.  Concilium  Quitense  II.  a Pio  IX.  petivit,  ut  „Rom.  Pontificis 
in  iis,  quae  ad  fidem  ac  mores  pertinent,  infallibilis  auctoritas 
tamquam  dogma  certissimum  a Deoque  revelatum  definiretur.“ 
(Coll.  Lac.  VI,  446  d.) 

6.  In  postulatis  Episcoporum  Neapolitanorum  baec  habentur : 

Florentinae  Synodi  Patres  „docuerunt,  Romanum  Pontificem,  uti 
Doctorem  universae  Ecclesiae , esse  Custodem  et  Interpretem  Di- 
vinae  Revelationis  omniumque  rerum,  quae  cum  ea  utcumque 
cohaerent;  bine  ludicem  omnium  quaestionum,  quae  in  ipsa  vel 
contra  ipsam  excitantur.^  (Supra  pag.  779  b.)  ...  Ipse  „iure 

pollet  pi’oponendi  veritates  credendas  et  errores  veritatibus  ipsis 
adversos  condemnandi".  (Pag.  782  b.) 

* Haec  acta  sunt  ante  congregatum  Concilium.  Quae  in  ipso 
Concilio  postulata  sunt,  inter  ea,  quae  sequuntur,  continentur. 

1.  Postulatum  de  electione  Deputationuni. 

Beatissime  Pater! 

Infrascripti  Archiepiscopi , ad  pedes  Sanctitatis  Vestrae  pro- 
voluti,  enixe  rogant,  ut  Sanctitas  Vestra  concedere  dignetur,  ut 
in  Congregatione  generali  futura  die  14.  Decembris  ad  electionem 
solius  Deputationis  Episcoporum  pro  rebus  fidei  pertractandis  pro- 
cedatur,  remissis  in  aliud  tempus  electionibus  ceterarum  trium 
Deputationum. 

Ita  enim  et  praecepto  Sanctitatis  Vestrae,  quae  de  rebus  fidei 
in  primis  tractari  voluit,  melius  satisfiet,  et  sperandum  est,  etiam 
pro  ceteris  gravissimis  rebus  praeparandis  maturiori  consilio  collate 
viros  electum  iri,  qui  pietate,  doctrina,  rerum  experientia  maxime 
praestent.  Quae  omnia  in  una  Congregatione  optime  fieri  baud 
confidimus. 

Et  Deus  etc. 

Romae  die  11.  Decembris  1869. 

t Fr.  Card.  Sebwarzenberg  Archiepisc.  Pi’agensis. 
t Paulus  Melcbers  Archiepisc.  Coloniensis. 
t Gregorius  de  Scherr  Archiepisc.  Monacensis  et  Frisingensis. 
t Michael  de  Deinlein  Archiepisc.  Bambergensis. 
t Ludovicus  Ilaynald  Archiepisc.  Colocensis  et  Bacsiensis. 
t Fridericus  de  Fiirstenberg  Archiepisc.  Olomucensis. 
t Benvenutus  Monzon  y Martins  Archiepisc.  Granatensis. 
t Franciscus  Xav.  Wierzebleyski  Archiepisc.  Leopoliensis  rit.  lat. 
t Gregorius  Mich.  Szymonowicz  Archiepisc.  Leopoliensis  rit.  arm. 

58 


915 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


916 


t Maximilianus  Joseph  de  Tarnoczy  Archiepisc.  Salisburgensis. 
t Joannes  Bapt.  Purcell  Archiepisc.  Cincinnatensis. 
t Joannes  Simor  Archiepisc.  Strigoniensis. 
t Georgius  Carboy  Archiepisc.  Parisiensis. 

Eminence  et  Messeigneurs, 

J’ai  confere  avec  mes  suffragants  au  sujet  de  la  lettre  pro- 
jetee  au  Saint-Pere.  Tous  pensent  qu’il  serait  a desirer  qu’il  ne 
flit  precede  qu’a  une  seule  election  Mardi  prochain,  mais  ils  pen- 
sent  en  meme  temps  qu’il  vaudrait  mieux  exprimer  ce  desir  aux 
Cardinaux  presidents  de  la  Congregation,  et  le  faire  plutot  verba- 
lement,  afin  d’ entendre  les  raisons  qu’ils  pourraient  objector  a ce 
que  nous  croyons  le  meilleur. 

Veuillez  agreer.  Eminence  et  Messeigneurs,  I’hommage  de 
mes  sentiments  les  plus  respectueux  et  les  plus  devoues. 

[A  tergo  ab  aliena  manu:  11.  Decemb.  1869]. 

A.  V.  D.  Arch,  de  Malines. 

* Desiderio  Patrum  ohtemperatum  est.  Vide  Monitum  supra 
pag.  711  c — d. 


2.  Postulata  de  Constitutione  Multiplices  inter  ^ ao 
rerum  tractandaruni  raodo. 

A. 

Beatissime  Pater ! 

Sacrosancta  Vaticana  Synodus,  vestra  auctoritate  apostolica 
indicta,  et  iam  nunc,  ipsa  vestra  Sanctitate  praeside,  sub  influxu 
Spiritus  Sancti  ad  opus  suum  accincta,  totius  mundi  ad  se  oculos 
convertit.  Exultant  pii , mundus  autem , inquieta  suspensus  ex- 
spectatione,  variis  turn  spei,  turn  diffidentiae , turn  irrisionis  sen 
malignae  incredulitatis  agitatur  affectibus.  Cum  autem  non  solum 
ad  piorum  aedificationem , sed  etiam  ad  illuminationem  et  recon- 
ciliationem  eorum,  qui  variis  modis  a Deo  et  a fide  Catholica  plus 
minusve  defecerunt,  respiciendum  sit,  optime  persensit  Sanctitas 
Vestra  oraculis  a Sancta  Synodo  edendis  quam  maximam  con- 
ciliari  deberi  auctoritatem  et  venerationem. 

Jdcirco  normam  tradidit  Sanctitas  Vestra,  qua  ceu  acies  or- 
dinata,  ad  depulsandos  errores  et  amovenda  scandala,  tute  Sancta 
Synodus  et  efficaciter  procedere  valeat;  cumque  summa  vis  et 
ineluctabile  fidei  nostrae  robur  in  communi  et  perfecto  animorum 
consensu  reponatur,  decrevit  imprimis  Sanctitas  Vestra  schemata 
quaestionum  iam  elaborata,  nulla  tamen  vestra  approhatione,  epi- 
scoporum  examini  et  iudicio  integra  integre  subiicienda  esse.  Ita 
universe  mundo  patebit  plena  et  perfecta  Patrum  libertas  in  dis- 
cutiendis  et  definiendis  sacris  dogmatibus,  statuendisque  circa 
mores  et  disciplinam  regulis ; uti  in  prime  sacri  conventus  exordio 
audivimus  a Sanctitate  Vestra  tam  lucul enter  assertum  his  so- 
lemnibus  verbis:  „Vos  autem  nunc,  Venerabiles  Fratres,  in  no- 
mine Christi  congregati,  adestis,  ut  Nobiscum  testimonium  per- 
hibeatis  Verbo  Dei,  et  testimonium  Christi,  viamque  Dei  in  veri- 
tate  omnes  homines  doceatis  Nobiscum,  et  de  oppositionibus  falsi 
nominis  scientiae  Nobiscum,  Spiritu  Sancto  duce,  iudicetis.“ 

Certe  in  isto  temporum  tractu,  quo  innumerorum  hominum 
mentes,  eorum  etiam  qui  publicarum  rerum  praesident  regimini, 
aut  qui  scientia  saeculari  pollent,  quique  multum  valent,  ut  ab- 
ducant  populos  post  se,  ita  sunt  alfecti,  ut,  nisi  sole  clarius  splen- 
descat  et  maturitas  examinis,  et  perfectissima  discussionis  libertas, 
verendum  sit,  ne  veritas  coelestis  despectui  a multis  habeatur,  et 
magis  ac  magis  ingravescat  quod  sustinet  Ecclesia  bellum.  Nc- 
cesse  ergo  penitus  videtur,  ut  Patrum  libertas  omnium  oculos  vi- 
vide  perstringat. 

Quamobrem  declarat  Sanctitas  Vestra  unicuique  licitum  fore, 
ut  quae  christianae  reipublicae  interesse  visa  fuerint,  iuxta  maio- 
runi  perpetuum  morem,  Synodo  proponantur.  Verum,  cum  omnia 
secundum  ordinem  fieri  debeant,  illae  propositiones  primum  spe- 
ciali  Congregationi  seu  deputalioni  deferendae  erunt;  quae  si  non 
opportunas  et  convenientes  eas  existimet,  repellet,  salvo  semper 
Sanctitatis  Vestrae  iudicio,  cuius  certe  mens  est  ut  et  huius  re- 


a pulsae  rationes  proponentibus  exhibeantur,  et  ipsis  in  illo  coetu 
audiri  liceat,  ut  mentem  suam  melius  aperire  valeant.  Jllud  enim 
ad  suave  Concilii  regimen  et  animorum  quietem  valde  conducet. 
Quod  etiam  melius  consequi  dabitur,  si  aliqui  Patres  a Concilio 
electi  huic  deputationi  adiungantur. 

Filiali  erga  optimum  Pontificem  et  Patrem  impulsi  fiducia, 
nostros  omnes  sensus  circa  opus  grande  iam  inchoatum  non  dubi- 
tamus  simpliciter  exponere. 

Provide  Sanctitas  Vestra,  ne  tempus  in  longum  protraheretur, 
iam  in  antecessum  elaboranda  curavit,  quae  deinceps  Concilii  iu- 
dicio subiicientur.  Jnsuper  quatuor  instituit  deputationes,  quarum 
unaquaeque  numero  quatuor  et  viginti  Patrum  constabit,  qui  ab 
ipso  eligantur  Concilio,  quibusque  demandetur  munus  perpendendi 
difficultates  in  congregationibus  generalibus  exortas.  Optandum 
est  et  valde  necessarium,  ut  aliquis  adhibeatur  modus,  quo  doctiores 
viri  et  ad  rem  aptiores,  in  tanta  Patrum  e diversis  nationibus 
multitudine,  per  se  liquido  possint  internosci,  et  scienter,  non 
autem  fortuito  et  quasi  caeco  casu  eligi  videantur;  et  ut  iden- 
tidem  pro  rerum  gravitate,  et  pro  peculiar!  quaestionum  specie 
b eorum  augeri  queat  numerus,  et  ipsarum  deputationum  iteratae 
fiant  partitiones;  ad  quas  Patribus  omnibus  liber  sit  aditus,  et 
ita  nemo  ab  opere  conciliari  sit  alienus.  Jllae  autem  deputationes 
utiliorem  fortasse  praestarent  operam,  si  nulla  quaestio  ad  examen 
congregationum  generalium  perferretur,  nisi  ante  ab  ipsis  depu- 
tatis  visa  et  attentissime  perpensa:  sic  enim  Sacrum  Concilium 
per  earum  praeviam  discussionem  facilius  ordiretur  rerum  omnium 
pertractationem.  Jdque  videtur  esse  e maiestate  tanti  Concilii, 
cui  ipse  praesidet  Summus  Pontifex,  ut  totius  operis  exordium  ab 
ipso  sacro  conventu  promanare  videatur,  sicut  totum  ab  ipso  per- 
ficiendum  est  et  consummandum. 

Secret!  legem  Patribus  praescripsit  Sanctitas  Vestra,  ne  laici, 
ii  praesertim,  qui  in  diariis  seipsos  rerum  ecclesiasticarum  arbitros 
et  iudices  constituunt , falsa  veris  miscendo  noxios  rumores  spar- 
gant.  Sed  certe  non  ea  mens  est  Vestrae  Sanctitatis,  ut  ilia  Se- 
cret! lex  nulla  attemperatione  accommodetur  condition!  temporum, 
in  quibus  duae  sunt  res,  quae  movere  possunt,  nempe  pravae 
hominum  suspiciones  adversus  Ecclesiam,  eo  peiores,  quo  secre- 
tiora  videbuntur  nostra  consilia,  et  aliunde  consuetude  nunc  iam 
c ubique  vigens,  gravissima  negotia  publice  pertractandi.  Necpraeter- 
eundum,  quacunque  praemuniantur  cautione  Patrum  deliberationes, 
fieri  non  posse,  ut  omnino  lateant  Ecclesiae  hostes,  nec  eorum 
pateant  malignis  interpretationibus  et  iniquis  aggressiombus.  Quis 
autem  ueget,  expedire,  ut  non  desit  Ecclesiae  pastoribus  defen- 
sionis  valde  admodum  necessaria  facultas? 

His  omnibus  ex  aequa  et  rationabili  mensura,  ut  apparebit, 
positis , magnificum  adunatae  sub  suo  visibili  et  supremo  Capite 
Ecclesiae  spectaculum  cum  perfecta  libertate,  plena  fiducia  et 
praestanti  maiestate  docentis  summam  in  animis  omnium  admi- 
rationem  ciebit,  et  aperta  evidentique  Pastorum  unanimitate,  a 
qua  pendent  omnes,  praecipue  circa  dogmata,  definitiones,  homines, 
ubique  gentium,  seu  nutantes  in  fide,  seu  ab  ea  alien!,  commoti 
ac  devicti,  in  illo  totius  orbis  catholic!  consensu  divinam  hanc 
virtutem  sentient,  cui  datum  est,  omnem  altitudinem  extollentem 
se  adversus  scientiam  Dei  destruere  et  in  captivitatem  redigere 
omnem  intellectum  in  ohsequium  Christi. 

Pedes  Vestros  humiliter  exosculantes  nosmet  prohtemur 
i Romae  die  12.  Decembris  1869. 

Beatissime  Pater 

Sanctitatis  Vestrae 

humillimos  et  obsequentissimos  filios 

t Josephus  Georgius  Strossmayer  Episc.  Bosnensis  et  Syrmiensis. 
t Petrus  Ricardus  Kenrick  Archiepisc.  S.  Ludovici  in  Statibus 

Unitis  Americae  Septentrionalis. 
t Joannes  Devoucoux  Episc.  Ebroicensis. 
t Augustinus  David  Episc.  Briocensis. 
t l^etrus  Grimardias  Episc.  Cadurcensis. 
t Joseph  Foulon  Episc.  Nanceyensis  et  Tullensis. 
t Felix  de  las  Cases  Episc.  Constantinianus  et  IJipponensis. 
t Carolus  Philippus  Place  Episc.  Massiliensis. 
t Joannes  Petrus  Losanna  Episc.  Bugellensis. 
t Laurentius  Renaldi  Episc.  Pineroliensis. 
t Felix  Dupanloup  Episc.  Aurelianensis. 


* V.  hanc  Constitutionem  supra  pag.  17  sqq. 


917 


Postulata  de  elect,  Deputat.  — de  Constit.  MuUiplices  inter  et  rer,  tract,  mode.  918 


t Bernardus  Mac  Quaid  Episc.  Roffensis. 
t loannes  Petrus  Sola  Episc.  Niciensis, 
t Ludovicus  Diibreil  Archiepisc.  Avenionensis. 
t Guillelmus  Meignan  Episc.  Catalaunensis. 
t lacobus  Maria  Achilles  Ginoulhiac  Episc.  Gratianopolitanus. 
t Stephanas  Aemilius  Eamadie  Episc.  Elnensis. 
t Amatus  Victor  F.  Guilbert  Episc.  Vapincensis. 
t loannes  Baptista  Callot  Episc.  Oranensis. 
t Franciscus  N.  Gueullette  Episc.  Yalentinensis. 

La  risposta  * del  S.  Padre  a questa  lettera  fu  comunicata 
in  voce  a Mgr  Ves“  di  Constantine  perche  la  facesse  conoscere 
a tutti  gli  altri  firmatarii  ed  e del  tenore  seguente. 

„I1  Santo  Padre  ha  ricevuto  e letto  con  attenzione  la  lettera 
direttagli  dai  20  Prelati.  Ha  ordinato  quindi  di  rispondere  ai 
medesimi  essere  sua  intenzione  che  il  regolamento  da  esso  sancito 
e di  gia  pubblicato,  rimanga  fermo  ed  inalterabile.  Cio  non  per- 
tanto  se  nell’  avvenire  si  offrisse  pei  casi  particolari  una  qualche 
misura  tendente  a rendere  pin  facile  e pin  spedita  la  discussione 
degh  affari  proposti  all’  Assemblea  Conciliare , Sua  Santita  e 
sempre  disposta  ad  adottarla  nel  modo  e forma  che  rawisera  piu 
conveniente.‘‘ 

B. 

Sanctissime  Pater! 

Ardentissimum  omnium  totius  orbis  Episcoporum  atque  adeo 
et  nostrum,  qui  scripturam  hanc  signavimus,  votum  est : ut  sancta 
Oecumenica  Synodus  sub  felicibus  Sanctitatis  Vestrae  auspiciis 
iam  inchoata  prospere  continuetur  et  ad  optatum  finem  ita  per- 
ducatur,  ut  et  populi  omnes  nova  in  ea  malorum,  quibus  tantopere 
premuntur,  remedia,  et  S.  Dei  Ecclesia  novos  divinae  suae  mis- 
sionis  efficacius  exercendae  fontes  modosque  reperiant.  Quo  autem 
id  certius  securiusve  obtineatur,  liceat  nobis  sollicitudinem  nostrum 
intuitu  certi  obiecti  in  sinum  Sanctitatis  Vestrae  ea  devotione 
effundere,  qua  universi  orbis  episcopatus  una  uobiscum  hodie  im- 
primis in  Sanctam  Sedem  Apostolicam  fertur. 

Gravissimi  momenti  illud  est,  quod  Sanctitas  Vestra  puncto  II. 
do  norma  et  ordine  interiori  decrevit : de  iure  videlicet  et  munere 
proponendi  negotia,  quae  in  sancta  Oecumenica  Synodo  tractari 
debebunt.  Non  desunt,  qui  haec  ita  interpretantur,  quasi  iis  non 
agnosceretur  ius  Patrum  libere  ea  in  Concilio  proponendi,  quae 
quis  ad  publicam  utilitatem  conferre  posse  existimaverit , verum 
nonnisi  exceptionis  et  gratiae  instar  concedatur.  Sanctissime  Pater ! 
firmissima  omnium  nostrum  animis  insidet  persuasio,  a Capitis 
vigore  et  firmitate  totius  Ecclesiae  corporis  vigorem  et  firmitatem 
ut  plurimum  dependere,  et  divina  Primatus  iura  ante  omnia  sarta 
tectaque  esse  oportere,  ut  omnia  recto  ac  debito  ordine  in  sancta 
Synodo  procedant.  Ast  si  haec  sunt  verissima,  non  minus  quo- 
que  verum  est,  reliquis  etiam  mystici  corporis  Christi  membris 
suam  debere  constare  virtutem  et  Episcoporum  collegio  ea  quae 
eidem  vi  muneris  et  characteris  sm  perpetuo  immanent  iura,  quo 
virtutem  suam  caput  retinere  activitatemque  suam  impertui’bate 
exercere  valeat.  Divino  sane  consilio  duo  haec  intime  iuncta 
atque  inseparabiliter  unita  sunt.  Prout  igitur  Sanctitas  Vestra 
optimo  iure  et  sapienti  consilio  ea  cuncta  determinare  dignata 
est,  quae  ad  recti  ordinis  rationem  et  obiectorum  in  sacra  Synodo 
pertractandorum  seriem  spectant:  ita  quoque  Concilii  Patres,  si 
quid  ex  communi  Ecclesiae  utilitate  proferre  aut  proponere  con- 
scientia  urgente  velint,  id  pro  iuris  munerisque  sui  ratione  fecisse 
merito  censentur,  dummodo  idem  fiat  cum  debita  Ecclesiae  capiti 
subiectione  ac  veneratione.  Quod  quidem  eo  maiori  cum  fiducia 
proloquimur,  quum  ipsa  Sanctitas  Vestra  nos  hortari  dignata  est, 
ut  si  quid  proponendum  haberemus,  quod  ad  publicam  utilitatem 
conferre  posse  existimaverimus , id  libere  exsequi  velimus,  cum- 
que  hac  ratione  celebratissimi  sacrosancti  Tridentini  Concilii 
(Sess.  XXIV.  cap.  21.)  vestigiis  inhaeremus. 

Arbitramur  itaque  nulli  dubio  obnoxium  esse  posse,  iuri  no- 
stro puncto  II.  ordinis  interioris  minime  praeiudicari.  In  qua 
nostra  persuasione  multum  confirmaremur,  si  Sanctitas  Vestra  con- 
cedere  dignaretur,  ut  ad  deputationem  examinandis  episcoporum 
propositionibus  destinatam  plura  adhuc  membra  ex  medio  Patrum 
adsciscaTitur  Concilii  ipsius  suffragiis  ehgenda,  utquc  iis,  qui  pro- 

^ * Responsa  ad  hoc  et  ad  alia  quae  sequuntur  postulata  ex  libro 
ms,,  qui  inscribitur : „Sunto  delle  piii  importanti  petizioni  . . hausta 
sunt,  postulata  vero  ex  ipsis  in  quibus  Patres  subscripserunt  foliis. 


positiones  facere  velint,  aditus  ad  ipsam  deputationem  pateat,  quo 
sic  ipsi  partem  in  rei  tractatione  habere  possint. 

Haec  sunt,  Beatissime  Pater,  quae  filiali  cum  devotione  sa- 
pienti Sanctitatis  Vestrae  iudicio  ac  decisioni  committimus  spe- 
rantes  ea  utpote  optima  intentione  prolata  aequi  bonique  consul- 
turn  iri. 

Ad  pedes  Sanctitatis  Vestrae  provoluti  sumus 

Romae  die  2.  Ian.  1870. 

SS.  Vestrae  obedientissimi  filii: 

t Fridericus  Card.  Schwarzenberg  Archiepisc.  Prageusis. 
t Fridericus  Landgravius  Fiirstenberg  Archiepisc.  Olomucens. 
t Gregorius  de  Scherr  Archiepisc.  Monacensis  et  Frisingensis. 
t Michael  de  Deinlein  Archiepisc.  Bambergensis. 
t Ludovicus  Haynald  Archiepisc.  Colocensis  et  Bacsiensis, 
t Heuricus  Foerster  Episc.  Wratislaviensis. 
t Pancratius  Dinkel  Episc.  Augustanus. 
t Valentinus  Wiery  Episc.  Gurcensis. 
t Gregorius  Szymonowicz  Archiepisc.  Leopoliensis  rit.  arm. 
t Bartholomaeus  Legat  Episc.  Tergestinus-Iustinopolitanus. 
t loannes  Valer.  lirsik  Episc.  Budvicensis. 
t Georgius  Dobrila  Episc.  Parentinus  et  Polensis. 
t lacobus  Stepischnegg  Episc.  Lavantinus. 
t Alexander  Bonnaz  Episc.  Csanadiensis. 
t Matthias  Eberhard  Episc.  Trevirensis. 
t Eduardus  lacobus  Wedekin  Episc.  Hildesheimensis. 
t Michael  Fogarasy  Episc.  Transsilvaniensis. 
t los.  Georg.  Strossmayer  Episc.  Bosnensis  et  Syrmiensis, 
t Stephanas  Lipovniczki  Episc.  M.  Varadinensis  lat. 
t Sigismundus  Kovacs  Episc.  Quinque-Ecclesiensis. 
t Ludovicus  Forwerk  Episc.  Leontopolitauus. 
t loannes  Beckmann  Episc.  Osnabrugensis. 
t Georg.  Smiciklas  Episc.  Crisiensis. 

Hieronymus  Zeidler  Abbas  Strahov.  S,  Ord.  Praemonstratensis. 
t Guilelmus  Emmanuel  Ketteler  Episc.  Moguntinus. 
t Petrus  Ricardus  Kenrick  Archiepisc.  S.  Ludovici  in  Statibus 
Foederatis  Americae  septentrionalis. 

La  risposta  del  S.  Padre  comunicata  dal  Segretario  del  Con- 
cilio in  voce  al  Card.  Schwarzenberg  fu  come  segue. 

„Non  potendo  presumersi  che  alcuno  dei  diritti  che  legitti- 
mamente  competono  ai  Vescovi  possa  ricevere  pregiudizio  da  ve- 
runa  disposizione  degli  atti  Pontificii,  Sua  Santita  non  trova  fon- 
dati  i motivi  allegati  nella  lettera  direttagli  da  26  Vescovi  sotto 
la  data  del  2 corrente , e quindi  ha  dichiarato  essere  sua  mente 
che  il  Regolamento  da  esso  sancito  e pubblicato  col  Breve  Mul- 
tiplices  inter  resti  fermo  ed  invariabile.^ 

C. 

Beatissime  Pater! 

Post  tria  demum  saecula  a Te  vocati  orbis  terrarum  Episcopi 
in  Concilio  universali  congregati  sunt,  ut  quemadmodum  Sanctitas 
Tua  in  convocationis  litteris  enuntiavit,  omnia,  quae  asperrimis 
his  temporibus  maiorem  Dei  gloriam,  sempiternam  hominum  sa- 
lutem  et  communem  omnium  pacem  et  concordiam  respiciunt, 
accuratissimo  examine  perpendantur  ac  statuantur.  Apostolicorum 
verborum  memores  et  ante  oculos  habentes,  quam  sancte  teneamur 
ad  prosperrimum  Concilii  successum  pro  viribus  collaborare,  nostrum 
esse  ducimus  Beatitudini  Tuae  exponere  difficultates,  quae  obstant, 
ne  ea,  qua  vellemus,  accuratione  nobis  proposita  examinemus. 

In  Synodo,  ad  quam  septingenti  et  amplius  Episcopi  ac  Prae- 
lati  ex  quinque  mundi  partibus  confluxerunt , congregationes  ge- 
nerates rebus  penitius  discutiendis  non  sufficiunt,  nisi  eas  prac- 
cesserint  consultationes  in  minus  numerosis  coetibus  institutae : 
quibus  diligenter  factis  viginti  sive  triginta  Patres  sententiam 
suam  in  congregatione  generali  dicentcs  ad  negotium  dilucidandum 
maiora  plerumque  conforent  quam  sexaginta,  qui  absque  praevia 
cum  aliis  deliberatione  rem  adgrcderentur.  Insuper  inter  Prae- 
sules  viri  sunt  eruditione  et  experientia  praestantes,  qui  licet  lin- 
guae latinao  optime  pcriti  earn  tamen  loquendi  usum  non  habent. 
Accedit,  quod  locus  congregationibus  gencralibus  assignatus  prae- 
clarissimus  quidem  est,  utpote  non  longe  a sepulcro  S.  Petri  con- 
stitutus,  verum  dcliberationi  non  favet.  In  prima  congregatione 
generali  inter  oratores,  quorum  ali(pii  fortissima  pollebant  voce, 
ne  unus  quidem  erat,  quern  omnes  cxaudiro  possent  Patres  et 

58* 


919 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


920 


etiam  postquam  aula  conciliaris  in . arctius  reducta  est , magna  a 
congregatorum  pars  cunctis,  quae  dicta  sunt,  percipiendis  im- 
par  erat. 

Yiri  fide  dignissimi  affirmabant  fore,  ut  stenographorum  re- 
lationes  Patribus  subsequo  die  typis  impressae  distribuerentur,  ita 
ut  scriptis  excepta  supplerent,  quae  auribus  percipi  non  potue- 
rint;  baec  tamen  spes  nos  fefellit.  Igitur  Sanctitas  Tua  benigne 
permittat,  ut  Patres  ad  orationes,  quas  in  congregatione  generali 
habuerint,  imprimendas  typographorum  ope  libere  utantur;  ita 
tamen,  ut  solis  Concilii  membris  communicentur  et  eidem,  cui 
schemata,  secreti  praecepto  subsint.  Episcopi  in  Concilio  oecu- 
menico  congregati  eorum,  quae  in  sessionibus  enuntiant,  praeter 
ipsum  Concilium,  cuius  Tu  caput  es,  nullum  certe  in  terris  iudicem 
habent  sive  censorem.  Beatissime  Pater!  pro  ea,  qua  excellis, 
sapientia  facile  vides,  re  ita  constituta,  ut  Concilii  Patres  verbis 
prolata  magna  ex  parte  non  percipiant,  nec  eis  baec  legenda  ex- 
liibeantur,  consultationem  sicut  decet  haberi  non  posse. 

Ceterum  etiam  si  locus  inveniretur,  quo  omnes  Antistites  iis, 
qui  mediocris  sunt  vocis , non  exceptis  absque  difficultate  percipi 
possent,  perutile  foret,  ut  Patres  prae  oculis  gerant,  quae  ante-  b 
actis  sessionibus  edicta  sint.  De  rebus  summi  momenti  agitur 
et  non  raro  unicum  quod  additur , demitur  seu  mutatur,  verbum 
ad  sensum  adulterandum  sufficit.  Desiderandum  praeterea  est, 
ut  Patribus  liceat  collegis  suum  de  rebus  gi-avioribus  sensum 
scriptis  exponere;  his  enim  multa  afferri  possent,  quibus  viva 
voce  explicandis  in  congregatione  generali  neque  tempus  sufficit 
neque  dicentium  halitus. 

Quae  fidem  spectant,  intime  inter  se  cohaerent,  sed  et  mul- 
tiplex est  eorum  cum  rebus  disciplinaribus  connexio.  Igitur  nisi 
Patribus  omnia,  quae  ad  fidem  et  disciplinam  pertinent,  sche- 
mata exhibeantur,  de  eo,  quod  eis  communicatum  est,  sententiam 
dicentes  nesciunt  an  ab  ipsis  proposita  quadrent,  cum  schema 
quoddam  eis  incognitum  ita  compositum  esse  possit,  ut  ad  alium 
plane  locum  referri  debeant. 

Quanta  sit  privatarum  Antistitum  deliberationum  utilitas,  immo 
necessitas,  ex  allatis  patet.  Habentur  iamiam  et  sicut  res  ipsa 
iubet  consilia  potissiraum  conferunt  Patres,  qui  eadem  lingua  ver- 
nacula  utuntur  vel,  quod  magis  adhuc  attendeudum  est,  gregem 
Domini  pascunt  in  regionibus,  ubi  licet  iucolae  non  unius  linguae  c 
sint,  iidem  tamen  aut  similes  vigent  mores  et  institutiones  civiles, 
ita  ut  parilis  in  plerisque  sit  Ecclesiae  ad  potestatem  et  societatem 
civilem  ratio  atque  consimilis  proinde  pugna  Ecclesiae  Antistitibus 
difficillimis  his  temporibus  decreta.  Horum  itaque  ad  normam 
Patres  in  sex  circiter  dividantur  coetus,  quibus  facultas  detur 
suam  de  schematibus  tam  proposito  quam  proponendis  sententiam 
deputationi , ad  quam  res  spectat , per  delegates , qui  duo  saltern 
sint,  explanare  et  argumenta,  quibus  cam  firmari  credant,  sin- 
gillatim  iifferre. 

His  itaque  dispositis  deputationes  minime  impedientur,  ne 
munere  a Sanctitate  Tua  eis  demandato  fungantur,  sed  in  eo  ex- 
plendo  iuvabuntur;  a Concilio  decernenda  accuratissimo  examini 
subiicientur  et  calumniarum  praetextus  malevolis  praeripietur : 
unde  annuas,  precamur,  Beatissime  Pater: 

Ut  ea,  quae  de  fide  et  disciplina  agunt,  schemata  Patribus 
quam  primum  fieri  possit,  exhibeantur. 

Ut  deliberationibus  eo,  qui  expositus  est,  modo  habitis  Pa- 
tribus liceat,  sententiam , quam  de  schematibus  sequendam  duxe- 
riut , in  deputationum  consessu  per  delegates  explicare  atque  d 
defendere. 

Ut  Patribus  liberum  sit,  curare  ut  typis  mandentur  tam  ora- 
tiones in  congregationibus  generalibus  ab  eis  habitae  quam  scripta, 
quibus  res  pertractandae  uberius  exponuntur;  his  tamen  cunctis 
et  singulis  eidem,  cui  schemata  subsunt,  secreti  praecepto  subiectis. 

Ceterum  ad  pedes  Tuos  provoluti  pro  nobis  et  fidelibus  nobis 
commissis  Apostolicam  petimus  Benedictionem 

Sanctitatis  Tuae 

Datum  Romae  2.  lanuarii  1870. 

humillimi,  obsequentissimi 
et  devotissimi  servi 

Fr.  Card.  Schwarzenberg  m.  p.  ‘ 

los.  Othm.  Rauscher  m.  p.  Archiep.  Viennens. 


* * Subscriptiones  hie  dabimus,  sicuti  ab  ipsis  Praelatit  factae  sunt. 


Joannes  Simor  m.  p.  Primas  Hungariae,  AEppus  Strigon. 
Maximilianus  de  Tarnoezy  m.  p.  Archiep.  Salisburg.  et  Prim.  Germ, 
t Fridericus  Landgravius  de  Ftirstenberg  Archiepisc.  Olomucensis. 
Audreas  Gollmayr,  Archieppus  Gorit. 

Gregorius  de  Scherr,  Archiep.  Mon.  et  Frising. 

Gregorius  Michael  Szymonowicz  Archieppus  Leopoliensis  Ritus 
Ai’meni. 

Michael  de  Deinlein,  Archiepiscopus  Bambergensis. 

Franciscus  Xaverius  Archieppus  Leopoliensis  lat.  rit. 

Ludovicus  Haynald  Archieppus  Colocensis  et  Bacsensis. 

Paulus  Melchers  Archi-Epus  Coloniensis. 

Henricus  Forster  episcopus  Wratislaviensis. 

Pancratius  Dinkel  episcopus  Augustanus  Vind. 

Georgius  Smiciklas  episcopus  Crisiensis. 

losephus  Georgius  Strossmayer  m.  p.  Eppus  Bosnensis  et  Syr- 
miensis. 

Bartholomaeus  Legat  Ep'pus  Tergestinus-Iustinopol. 

Eduardus  lacobus  Episcopus  Hildesheimensis. 

Antonius  losephus  Peitler  m.  p.  Ep~pus  Vacieusis  in  Hungaria. 
Adolphus  Namszanowski  Eppus  Agathopolitanus  i.  p.  i. 
loannes  Valerian.  lirsik  m.  p.  Eppus  Budweicensis. 

Matthias  Eppus  Treviren. 

Ludovicus  Eppus  Leontopolitanus. 

Valentinus  Wiery  Episc.  Gurcensis. 

Michael  Fogarasy  episcopus  Transsilvaniensis. 

Bartholomaeus  Episcop.  Labacens. 
loannes  Zalka  laurinensis. 
loannes  Perger  Cassoviensis. 

Ladislaus  Biro  Episcopus  Szathmariensis. 

Stephanas  Lipovniezky  m.  p.  Eppus  MVarad.  lat. 

Georgius  Dobrila  eirpus  Parentinus  et  Polensis. 

Sigismundus  Kovacs  m.  p.  Ep~pus  Quinque-Ecclesiensis. 

Alexander  Bonnaz  Episcopus  Csanadiensis. 

Philippus  Krementz  Episcopus  Warmiensis. 
lacobus  Stepischnegg  Episcopus  Lavantinus. 

Chrysostomus  Kruesz,  Archiabbas  S.  Martini.  [Hie  subscriptionem 
retractavit.] 

Vincentius  Zubranich  Episcopus  Ragusinus. 
loannes  Beckmann,  Osnabrugensis  episcopus. 

Hieronymus  Zeidler  Abbas  Str.ahovieusis  S.  OrdinisPraemoustratensis. 
losephus  Aloysius  Pukalski  Eppus  Tarnoviensis. 

Augustus  Paulus  Wahala  Eppus  Litomericensis. 

Guilelmus  Emmanuel  de  Ketteler  Epp.  Moguntinus. 

Casimirus  Sosnowski  Vicar.  Cap.  Dioec.  Lublin.  Administrator 
Apostolicus  Podlachiae. 


t I.  P.  Archiepiscopus  Albiensis. 
t Georgius  Archiep.  Paris, 
t Laurentius  Archiep.  Babylonensis. 
t Ludovicus  Archiep.  Avenionensis. 
t loannes  Franc.  Arch.  Remensis. 
t Victor  Felix  Ai-chi.  Senonensis. 
t Freder.  Episcopus  Augustodunensis. 
t Franciscus  Episcopus  Divion. 
t lacobus  Episcopus  Gratianopolitanus. 
t Felix,  Episcopus  Aurelianensis. 
t Ludovicus  Epis.  Vivariensis. 
t lean  Pierre  Eveque  de  Nice, 
t loannes  Episc.  Ebroicensis. 
t loannes  lulius  Epis.  Suession.  et  Laudun. 
t Augustinus,  S.  Brioe.  et  Trecorensis. 
t Carolus,  Ep.  Lucionensis. 
t H.  C.  L.  Episcopus  Surensis. 
t Felix  Episcopus  Constantinianus  et  Hipponensis. 
f Leo  Episcopus  Rupellensis  et  Santonensis. 
t Petrus  ep.  Cadurcensis. 
t Stephanas  Aem.  Episcopus  Elnensis. 
t loannes  Maria,  Episc.  Venetensis. 
t Franciscus  Episcopus  Valentinianus. 
f loannes  Petrus  Episcop.  Constantiensis. 
t Carolus  Philippus  episcopus  Massiliensis. 
t Joseph  ep.  Nanc.  et  Tullen. 
t Guillelmus  Ep.  Catalaunensis. 
t Flavianus  Episcopus  Baiocensis  et  Lexoviensis. 
t Augustinus  ep.  Virdunensis. 


921 


Postulata  de  rer.  tractand.  modo 


dogmatica  Archiep.  Mechlin. 


922 


t I.  B.  Irenaeus  Episcopus  Oranensis. 
t Amatus  Victor  Ev.  de  Gap. 
t loh.  Petrus  Ep.  Bugellensis. 
t Laurentius  Ep.  Pinerolensis. 
t Augustus  Ep.  Appamieiisis. 
t Paulus  Ep.  Metensis. 
t L.  Eugenius  epis.  Carnutensis. 
t Franciscus  episc.  Montis  Pessulani. 


t Fr.  Thomas  L.  Connolly  Archiepiscopus  Halifaxiensis. 
t lacobus  Rogers  Epus  Chathamensis. 
t I.  Sweeny  EjTus  S.  loannis. 
t D.  Moriarty  Epus  Kerriensis. 

La  risposta  del  S.  Padre  fu  comunicata  in  voce  dal  Segre- 
tario  del  Concilio  ai  due  Cardinali  Schwarzenherg  e Rauscher  ed 
air  Arciv®  di  Parigi  perche  la  facessero  conoscere  a tutti  gli  altri 
sottoscrittori  della  lettera.  La  risposta  e del  seguente  tenore. 

„I1  Santo  Padre  avendo  letto  colla  dovuta  ponderazione  la 
lettera  direttagli  il  2 del  corrente  mese  dai  due  Emi  Cardinali 
Schwarzenherg  e Rauscher  unitamente  ad  altri  41  Prelati,  ha  or- 
dinate di  dare  ai  medesimi,  nel  suo  augusto  nome,  le  seguenti 
risposte  alle  tre  domande  in  essa  lettera  contenute. 

E primieramente  Sua  Santita  ha  ordinate  di  far  presente  ai 
sud* *  Sig*  Cardinali  e Prelati  che  prescindendo  dal  considerare  non 
essere  state  consueto  nei  precedent!  Concilii  general!  di  dare  si- 
multaneamente  ai  Padri  fin  dal  principio  delle  session!  una  previa 
comunicazione  di  tutti  e singuli  i lavori  preparati  per  le  discus- 
sion!; special!  ragioni  facili  a congetturarsi  non  permetterebbero 
di  mandar  oggi  ad  effetto  una  siffatta  comunicazione  in  piena 
conformita  dei  desiderii  esternati  dagli  stessi  Prelati. 

In  secondo  luogo  Sua  Santita  ritiene,  che  senza  inconvenienti 
non  sarebbegli  possibile  di  autorizzare  o riconoscere  officialmente 
la  divisione  dei  Padri  del  Concilio  in  un  certo  e determinate  nu- 
mero  di  sezioni  composte,  come  viene  insinuate  nella  petizione  di 
Prelati  della  stessa  lingua  o nazione,  aventi  per  iscopo  di  dele- 
gare in  seguito  delle  discussion!  fra  essi  avvenute,  alcuni  di  loro, 
air  oggetto  di  spiegai-e  e difendere  in  nome  comune  presso  le 
quattro  deputazioni  conciliari  il  parere  e vote  delle  stesse  sezioni. 
Cio  peraltro  non  impedisce  che  i Vescovi,  alio  scope  di  accelerare 
la  discussione  degli  affari,  possano,  se  cosi  loro  piaccia,  riunirsi 
senza  alcun  carattere  ufficiale  e lasciare  anche,  se  cosi  credono, 
ad  uno  o piu  Prelati  di  spiegare  nelle  Congregazioni  general!  le 
opinion!  prevalent!  nei  loro  gruppi;  sempre  che  peraltro  i discorsi 
vengano  fatti,  siccome  e di  regola,  nel  personale  nome  dei  dis- 
serenti. 

In  fine  le  ragioni,  per  le  quali  s’implora  dal  Santo  Padre 
I’autorizzazione  di  dare  alle  stampe  tutti  i discorsi  dei  Prelati  non 
che  gli  scritti  che  sieno  quest!  per  comunicare  in  difesa  di  una 
od  alti’a  opinione,  cessano  di  avere  ogni  valore  se  si  consider!, 
che  le  rispettive  Deputazioni  conciliari  nell’  atto  di  ritornare  alle 
Congregazioni  general!  gli  schemi  riformati  o modificati,  avran 
cura  di  far  precedere  i loro  lavori  da  una  bene  accurata  espo- 
sizione  da  distribuirsi  a stampa  a tutti  i Padri , nella  quale  sa- 
ranno  in  compendio  ricordate  tutte  le  difficolta  ed  emendamenti 
suggeriti  dagli  oratori,  sia  che  quest!  vengano  adottati,  sia  che 
no,  dalle  stesse  Deputazioni.  A quest’  effetto  tutti  i discorsi  degli 
oratori  verranno  per  intiero  alle  rispettive  Deputazioni  conciliari, 
onde  ne  abbiano  present!  fin  anche  le  parole  nell’  esame  che 
dovrauno  istituire  sui  differenti  argomenti  ad  esse  proposti.^ 

3.  Postulata  dogmatica  Archiepiscopi  Mecliliniensis  de 
suprema  in  Ecclesia  potcstate. 

I. 

1.  Ecclesia  non  procedit  ad  definitionem  dogmatum,  nisi  quando 
veritates  revelatae  negantur,  aut  in  dubium  vocantur ; nec  devenit 
ad  condemnationem  errorum,  (jui  fidei  adversantur,  nisi  quando 
huiusmodi  doctrinae  de  facto  disseminantur. 

2.  Sed  in  his  casibus  non  tacet  Ecclesia,  iuxta  Augustini 
effatum  „Quac  sunt  contra  fidem,  vel  bonam  vitam,  Ecclesia  non 
approbat,  nec  tacet.‘‘  (Ad  Inq.  Ian.  L.  12.  n.  75.)  [al.  1.  2.  c.  19. 
n.  35.  Migne  P.  L.  XXXIII,  222.J 


3.  Non  igitur  quaestio  mover!  potest,  an  sit  in  praesentiarum 
opportuna  condemnatio  novarum  quarumdam  doctrinarum,  quae 
circa  fundamentum  regiminis  a Christo  in  Ecclesia  constituti  hodie 
praedicantur  super  tecta  cum  haec  condemnatio  non  opportuna 
tantum,  sed  omnino  necessaria  evaserit.  „Error  quippe,  cui  non 
resistitur,  approbatur,  et  veritas,  cum  non  defenditur,  opprimitur.“ 
(Corp.  iur.  can.  Dist.  83.  cap.  Error.) 

4.  Necessitatem  huius  condemnationis  luculentius  adstruit  ipsa 
agendi  ratio  eorum,  qui  doctrinas  istas  spargentes,  solemne  huius 

S.  oecumenicae  Synod!  de  iis  indicium  expetunt.  Procul  igitur 
dubio  indicium  petitum  proferetur. 

5.  Cum  vero  de  forma  huius  iudicii  alia  atque  alia  in  Con- 
cilio proponi  possint,  examinabunt  Patres  an  ea,  quae  sequuntur, 
et  quae  ex  Decretis  praecedentium  oecumeniconim  Concilicrrmn,  et 
ex  verbis  Comitiorum  Cleri  gallicani  praecipue  excerpta  sunt, 
hunc  in  finem  usui  esse  valeant. 

IL 

1.  Si  quis  dixerit  contra  Concilii  Florentini  definitionem.  Sanc- 
tum apostolicam  Sedem  et  Romanum  Pontificem  in  universum 
orbem  non  tenere  primatum,  et  ipsum  Romanum  Pontificem  suc- 
cessorem  non  esse  B.  Petri  principis  Apostolorum , verum  Christ! 
Vicarium,  totius  Ecclesiae  caput,  omniumque  Christianorum  patrem 
et  doctorem ; nec  ipsi  in  B.  Petro  pascendi,  regendi  et  gubernandi 
nniversalem  Ecclesiam  a D.  N.  I.  C.  plenam  potestatem  ti’aditam 
esse,  quemadmodum  in  gestis  oecumenicorum  Conciliorum  et  in 
sacris  Canonibus  continetur,  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit  Romano  Pontifici  traditam  esse  plenam  po- 
testatem regendi  et  gubernandi,  non  autem  plenam  potestatem 
pascendi  seu  docendi  * universalem  Ecclesiam,  agnos  et  oves,  fideles 
scilicet  et  pastores,  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit  Romanum  Pontificem,  Petri  Successorem 
et  unicum  Ecclesiae  caput,  habere  quidem  in  Ecclesia  primatum. 
iurisdictionis , non  autem  supremam  potestatem  docendi,  regendi 
et  gubernandi  Ecclesiam,  perinde  ac  si  priniatus  iurisdictionis,  ceu 
„Potestatis  principatus'^ , ut  loquitur  Concilium  Lateran.  IV.,  ab 
ipsa  suprema  potestate  distingui  valeret  anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit  hanc  supremam  potestatem  in  Romano  Pon- 
tifice  non  esse  plenam,  ut  earn  vocat  Concilium  Florentinum,  sed 
ipsam,  qua  suprema  est,  DIVISAM  esse  inter  Summum  Ponti- 
ficem et  Episcopos,  quasi  Episcopi  in  partem  sollicitudinis  vocati, 
ceu  a Spiritu  Sancto  positi  ad  Ecclesiam  Dei  docendam  et  regen- 
dam  sub  unico  Summo  totius  ovilis  Pasture,  etiam  divinitus  vocati 
fuerint  ad  participationem  primatus  seu  supremae  potestatis  totius 
Ecclesiae  capitis,  anathema  sit 

5.  Si  quis  dixerit  supremam  potestatem  in  Ecclesia  a Christo 
constitutam  non  residere  in  totius  Ecclesiae  capite,  sed  in  magna 
pluralitate  Episcoporum  quasi  non  soli  Petro  dixerit  Dominus : 
„Tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petrani  aedificabo  Ecclesiam  meam, 
et  portae  inferi  non  praevalebunt  adversus  earn,  et  tibi  dabo  claves 
regni  Coelorum‘‘,  anathema  sit. 

6.  Si  quis  dixerit  contra  professionem  fidei  a Concilio  oecu- 
menico  secundo  Lugdunensi  acceptatam  et  confirmatam,  Romani 
Pontificis  Successoris  B.  Petri  principis  Apostolorum  iudicio  definiri 
non  debere  quaestiones  de  fide,  si  quae  subortae  fuerint;  eidem- 
que  iudicio  omnes  Ecclesias  non  esse  subiectas  vel  ipsarum  prae- 
latos  obedientiam  ac  reverentiam  illi  dare  non  debere,  anathema  sit. 

7.  Si  quis  dixerit  supremam  ac  plenarn  Summi  Pontificis  po- 
testatem pascendi  seu  docendi  universalem  Ecclesiam  non  esse 
plenam  ac  supremam  in  definiendis  quaestionibus  fidei  et  morum, 
ita  ut  appellari  liceat  a iudiciis  dogmaticis  supremi  Ecclesiae  ca- 
pitis ad  iudicium  Episcoporum , sive  dispersorum , sivo  coaduna- 
torum,  anathema  sit. 

8.  Si  quis  dixerit  indicia  pro  sancienda  regula  fidei  a Sum- 
mis  Pontificibus  lata,  sive  Episcopi  super  his  sententiam  suam  ex- 


‘ In  Germania,  in  Gallia  ct  per  Ephemerides  ubique. 

^ M4moire  soumis  au  prochain  Concile  du  Vatican , par  Mgr 
Maret,  Eveque  de  Sura. 

* M6moire  soumis,  etc.  ut  supra. 

Ibid,  contra  sent.  d.  Thomae:  „Papa  habet  plenitudinem  Ponti- 
ficalis  Potestatis , quasi  Rex  in  regno ; sed  Episcopi  assumuntur  in 
partem  sollicitudinis,  quasi  ludices  singulis  civitatibus  praepositi“. 
(S.  Thomas  q.  26.  art.  3.)  [al.  in  sent.  1.  IV.  d.  20.  q.  1.  a.  4.  ad  3.]. 
^ M6moire  soumis  etc. 


923 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


924 


ponant,  sive  omittant,  divina  ac  summa  per  universam  Ecclesiam  a 
auctoritate  non  niti,  cui  Christian!  omnes  ex  officio  ipsius  quoque 
mentis  obsequium  praestare  tenentur *  *,  anathema  sit. 

9.  Si  quis  dixerit  lesum  Christum  non  fundasse  Ecclesiam 
suam  super  Petrum,  nec  huic  dedisse  claves  regni  coelorum  simul 
cum  infallibilitate  in  rebus  fidei,  quam  infallibilitatem  in  succes- 
soribus  eius  immotam  hucusque  permanere  omnibus  perspicuum 
est  anathema  sit. 

10.  Si  quis  dixerit  petram,  supra  quam  a Christo  aedificata 
est  Ecclesia,  id  est  Petri  supremam  auctoritatem  in  suis  succes- 
soribus  Romanis  Pontificibus  semper  vigentem,  posse  in  custo- 
diendo  deposito  fidei  deficere , et  toti  Ecclesiae  errorem  tamquam 
dogma  fidei  credendum  proponere , perinde  ac  si  frustra  Christus 
dixerit  „Pasce  agnos  meos,  pasce  oves  meas;  Ego  oravi  pro  te 
ut  non  deficiat  fides  tua ; et  tu  aliquando  conversus  confirraa  fra- 
tres  tuos“,  anathema  sit. 

Romae  25.  Decembris  1869.,  In  Nativitate  Domini. 

t Victor  Aug.  Arch.  Mechliniens. 


4.  Postulata  pro  dogmatica  definitione  infallibilis 
magisterii  Romani  Pontificis. 

A. 


Elbe  et  Rme  Princeps, 

Quadringentorum  Patrum  in  hoc  Sacrosancto  Concilio  prae- 
sentium,  nostroque  nomine  exhibemus  Eminentiae  Vestrae  Revmae 
ad  normam  a Sanctissimo  Domino  in  Litteris  Apostolicis  „Multi- 
plices  inter“  praescriptam , preces,  quibus  a Sanctissimo  Domino 
unanimi  voto  humillime  postulamus,  ut  apertis,  Claris,  omnemque 
dubitationem  excludentibus  verbis,  Summi  Pontificis,  dum  aliquid 
in  rebus  fidei  et  morum  statuit  et  praecipit,  infallibilitatem  in  hac 
Sacra  Oecumenica  Synodo  sancire  et  definire  dignetur.  Rationes, 
quae  nos  impellunt  ad  postulandam  huiusmodi  definitionem , in  ^ 
folds,  quae  sapient!  iudicio  Sacrae  Pontificiae  Congregationis,  cui 
Eminentissime  Domine  praees,  submittimus,  breviter  expositae  in- 
veniuntur. 

Multos  e Patribus  Concilii,  qui  nomina  sua  precibus  nostris, 
peculiaribus  causis  detent! , non  apposuerunt,  non  eo  minus  defi- 
nitionem huius  partis  doctrinae  catholicae  in  votis  habere  com- 
pertum  nobis  est;  alii  vero,  qui  sententiam  suam  contra  oppor- 
tunitatem  definitionis  praedictae  public!  iuris  fecerunt,  veritatem 
ipsam  nequaquam  in  dubium  vocare  ausi  sunt;  unde  a Deo  factum 
esse  videtur,  quod  cum  unanimes  sint  nobiscum  circa  rei  substan- 
tiam,  communcm  etiam  nobiscum  nacti  sint  de  opportunitate  sen- 
tentiam; nos  enim  pariter  non  opportunam  definitionem  esse  iu- 
dicamus,  sed  omni  sub  respectu  ineluctabiliter  necessariam. 

Placeat  itaque  Eminentiae  Vestrae  Reverendissimae , preces 
has  nostras  benigne  excipere,  atque  ut  a Sacrosancto  Concilio 
Vaticano  doctrina  de  Romani  Pontificis  infallibilitate  sanciatur  et 
definiatur,  a Sanctitate  Sua  impetrare. 


Datum  Romae  die  28.  lanuarii  1870. 

Antonius  Petrus  IX.  Hassun 
Patriarcha  Ciliciensis  Armenorum. 


d 


Miecislaus  Ledochowski  Ai’chiep.  Gnesnen.  et  Posnau. 
Poloniae  Primas. 


1 luxta  haec  verba  Cleri  gallicani  ad  Innocentium  X. : „Iudicia 
pro  sancienda  regula  fidei  a Summis  Pontificibus  lata  super  Episco- 
porum  consultatione  (sive  suam  in  actis  relationis  sententiam  ponant, 
sive  omittant,  prout  illis  collibuerit)  divina  aeque  ac  summa  per  uni- 
versam Ecclesiam  auctoritate  niti,  cui  Christiani  omnes  ex  officio  ipsius 
quoque  mentis  obsequium  praestare  tenentur.“ 

* luxta  haec  eiusdem  Cleri  gallicani  verba  in  Comitiis  anni  1626. : 
„Ils  respecteront  aussi  N.  S.  P.  le  Pape,  chef  visible  de  I’figlise  univer- 
selle,  Vicaire  de  Dieu  en  terre,  Eveque  des  Eveques  et  Patriarches, 
auquel  I’apostolat  et  I’^piscopat  ont  eu  commencement,  et  sur  lequel 
I.  C.  a fondd  son  figlise,  en  lui  baillant  les  clefs  du  ciel  avec  I’in- 
faillibilit6  de  la  foi,  que  I’on  a vu  demeurer  immuable  en  ses  succes- 
seurs  jusqu’  aujourd’hui“. 


Sacro  Concilio  Oecumenico  Vaticano. 

A Sacra  Oecumenica  Synodo  Vaticana  infrascrip ti  Patres  hu- 
millime instanterque  flagitant,  ut  apertis,  omnemque  dubitandi 
locum  excludentibus  verbis  sancire  velit  supremam,  ideoque  ab 
errore  immunem  esse  Romani  Pontificis  auctoritatem,  quum  in 
rebus  fidei  et  morum  ea  statuit  ac  praecipit,  quae  ab  omnibus 
Christifidelibus  credenda  et  tenenda,  quaeve  reiicienda  et  dam- 
nanda  sint. 

t losephus  Ignatius  Checa  Archiepiscopus  Quitensis. 
t loannes  Ambrosius  Huerta  Episcopus  Puniensis. 
t loseph  Ignatius  Ordonez  Episcopus  Bolivarensis. 
t I.  Antonius  Remigius  Esteves  de  Toral  Episcopus  Conchensis. 
t Aloysius  de  Tola  Episcopus  Berissensis. 

t Silvester  Guevara  Archiep.  Caracasiens.  seu  S.  lacobi  de  Ve- 
nezuela. 

t loannes  H.  Bosct  Episcopus  Emeritensis. 
t Bernardus  Pinol  y Aycinena  Archiepiscopus  Guatimalensis. 
t Marianus  losephus  Escalada  Archiepiscopus  Bonaerensis. 
t Fr.  loannes  Felix  Zepeda  Episcopus  de  Comayagua. 
t Hyacinthus  Vera  Episcopus  Megarensis. 

t Petrus  de  Lacerda  Episcopus  S.  Sebastian!  Fluminis  lanuarii. 
t Petrus  Puch  y Solona  Archiepiscopus  Platensis. 
t losephus  Maria  Gelabert  Episcopus  Paranensis. 
t Callixtus  Clavigo  Episcopus  Pacensis. 

t losephus  Franciscus  Ezechiel  Moreyra  Episcopus  Ayacuquensis  *. 

t Andreas  Casasola  Archiepiscopus  Utinensis. 

t Petrus  Aloysius  Speranza  Episcopus  Bergomensis. 
t Alexander  Valsecchi  Episcopus  Tiberiadensis. 

t Ludovicus  Elloy  Episcopus  Tipasitanus. 
t Philippus  losephus  Viard  Episcopus  Wellingtonensis. 
t B.  Severus  Mascarou-Laurence  Episcopus  Tarbiensis. 

t C.  Franciscus  Baillargeon  Archiepiscopus  Quebecensis. 
t Ignatius  Bourget  Episcopus  Marianopolitanus. 
t los.  Eugenius  Guigues  Episcopus  Owtawiensis. 
t Eduardus  I.  Horan  Episcopus  Kingstoniensis. 
t loannes  Langevin  Episcopus  S.  German!  de  Rimouski. 
t Carolus  LaRocque  Episcopus  S.  Hyacinthi. 
t Ludovicus  Goesbriand  Episcopus  Burlingtonensis. 
t Franciscus  N.  Blanche!  Archiepiscopus  Oregonopolitanus. 
t Franciscus  Allard  Episcopus  Samariensis,  Vicar.  Apost.  de  Natal, 
t Aloysius  d’  Herbomez  Ep.  Miletopolitan. , Vicar.  Apost.  Colum- 
biae  Britan. 

t Christophorus  Bonjean  Ep.  Medensis,  Vicar.  Apost.  lafifnensis. 

t Patritius  Leahy  Archiepiscopus  Casseliensis. 
t Guillelmus  Keane  Episcopus  Cloynensis. 
t Laurentius  Gillooly  Episcopus  Elphinensis. 
t Michael  O’  Hea  Episcopus  Rossensis  in  Hibernia, 
t Patritius  Dorrian  Episcopus  Dunensis  et  Connorensis. 
t Cornelius  Mac  Cabe  Episcopus  Ardagadensis. 
t loannes  Mac  Evilly  Episcopus  Galviensis. 
t Georgius  Butler  Episcopus  Limericensis. 
t Nicolaus  Power  Episcopus  Sareptanus,  Coadiutor  Laonensis. 
t Nicolaus  Conaty  Episcopus  Kilmorensis. 
t Thomas  Nulty  Episcopus  Midensis. 
t lacobus  Donnelly  Episcopus  Clogherensis. 

t lulianus  Meirieu  Episcopus  Diniensis. 

t I.  Henricus  lordany  Episcopus  Foroiuliensis  et  Tolonensis. 
t Franciscus  Leopoldus  Leonrod  Episcopus  Eistettensis. 

t Georgius  Antonius  Stahl  Episcopus  Herbipolensis. 
t Vincentius  Gasser  Episcopus  Brixinensis. 

t loannes  Monetti  Episcopus  Cerviensis. 

t Henricus  Ed.  Manning  Archiepiscopus  Westmonasteriensis. 


* * Punctis  interpositis  indicatur,  quot  sint  exemplaria  petitionis, 
in  quibus  nomina  subscripta  sunt. 


925 


Postulata  dogmatica  Archiep.  Mechlin.  — pro  defin.  infall.  R.  Pontif. 


926 


t Ludovicus  M.  Epivent  Episcopus  Aturensis  et  Aquensis 

f Joannes  Antonins  M.  Foulquier  Episcopus  Mimatensis. 

t Miecislaus  Ledochowski  Arch.  Gnesnen.  et  Posnan.,  Primas  Polon. 
f Stephanus  Stephanopoli  Archiepiscopus  Philippensis  rit.  graec. 
t Bonifacius  Ant.  Toscano  Episcopus  Neo-Pampilonensis. 
t Raphael  Valentinus  Valdivieso  Archiepiscopus  S.  Jacobi  de  Chile, 
t Joseph  Hippolytus  Salas  Episcopus  SS.  Conceptionis  de  Chile, 
t Carolus  Bermundez  Episcopus  Popayanensis. 

t Rogerius  Antici  Mattei  Patriarcha  Constantinopolitanus. 
t Robertas  Cornthwaite  Episcopus  Beverlacensis. 

t Petrus  Josephus  de  Preux  Episcopus  Sedunensis. 
t Stephanus  Marilley  Episcopus  Lausanensis  et  Genevensis. 
t Stephanus  Bagnoud  Episcopus  Bethlemensis. 

t Aloysius  di  Canossa  Episcopus  Veronensis. 

t Fr.  Eustachius  Zanoli  Episcopus  Eleutheropolitanus. 

t Fr.  Raphael  de  Ambrosio  Archiepiscopus  Dyrrachiensis. 

t Fr.  Joseph  Novella  Episcopus  Patarensis. 

t Fr.  Laurentius  Bergeretti  Archiepiscopus  Naxiensis. 

t Fr.  Gabriel  Capaccio  Episcopus  Mellipotamensis. 

t Fr.  Fidelis  Abbati  Episcopus  Sanctorinensis. 

t Jo.  Antonins  Farina  Episcopus  Vicentinus. 

t Nicolaus  Frangipane  Episcopus  Concordiensis. 

t Franciscus  Zunnui  Casula  Episcopus  Uxellensis  et  Terralbensis. 

t Fr.  Julius  Arrigoni  Archiepiscopus  Lucanus. 
t Fr.  Felix  Cantimorri  Episcopus  Parmensis. 
t Antonins  Ranza  Episcopus  Placentinus. 
t Fr.  Fidelis  Suter  Episcopus  Rosaliensis. 
t Fr.  Franciscus  D.  Ileynaudi  Episcopus  Aegensis. 
t Fr.  Paulus  Tosi  Episcopus  Rhodiopolitanus. 
t Fr.  Raphael  Corradi  Episcopus  Balneoregiensis. 
t Fr.  Anselmus  Fauli  Episcopus  Grossetanus. 

t Alexander  Tache  Episcopus  S.  Boiiifacii. 

t Fr.  Armandus  de  Charbonell,  Ep.  Sozopolitanus,  procurator  Card, 
de  Bonald,  Archiepiscopi  Lugdunensis. 

t Petrus  Pichon  Episcopus  Helenopolitanus , Vicarius  Apostolicus 
Sutchuensis  meridionalis  apud  Sinas. 
t Claudius  M.  Depomraier  Episcopus  Chrysopolitanus , Vicarius 
Apostolicus  Coimbaturii. 

t Ludovicus  Faurie  Episcopus  Apolloniensis,  Vicarius  Apostolicus 
Kouy-tcheou  in  Sinis. 

t Bernardus  Petitjean  Episcopus  Myriophitensis  Vic.  Apost.  Ja- 
poniae. 

t Jvo  Maria  Croc  Episcopus  Larandensis,  Coadi.  Tungking  merid. 
t Stephanus  Charbonneau  Episcopus  Jassensis  Vicarius  Apostolicus 
Mayssurii. 

t Conradus  Martin  Episcopus  Paderbornensis. 

t Ferdinandus  A.  Dupont  Ep.  Azotensis,  Vic.  Apost.  Siam  Orient, 
t J’ranciscus  Laouenan  Ep.  Flaviopolitanus , Vicarius  Apostolicus  d 
Pudicheriensis. 

t Joseph  Armandus  Gignoux  Ep.  Bellovacensis,  Novion.  et  Sylvan, 
t Aloysius  Kobes  Episcopus  Methonensis,  Vic.  Apost.  Senegambiae. 
t Ludovicus  Delalle  Episcopus  Ruthenensis. 
t Renatus  Nicolaus  Sergent  Episcopus  Corisopitensis. 
t Claudius  Henricus  Plantier  Episcopus  Nemausensis. 

t Pelagius  de  Lavastida  y Davalos  Archiep.  Mexicanus. 
t Petrus  Loza  Archiepiscopus  de  Guadalaxara. 
t Carolus  Maria  Colina  Ep.  Angelopolitanus  vel  Tlascalensis. 
t Jgnatius  M.  Guerra  Episcopus  de  Zacatecas, 
t Franciscus  Suarez  Percdo  Episcopus  Voraecrucis. 
t Joannes  Bapt.  Ormaechea  Episcopus  de  Tulancingo. 
t Ambrosius  Serrano  Episcopus  de  Chilapa. 


*  *  * Hie  Rmus  Pater  vult,  ut  propositae  formulae  definitionis  ad- 
datur:  „Ideoque  ab  errore  immunem  ac  omnino  infallihilem  ease  ete.“ 


a t Vincentius  Marquez  Episcopus  Antequerensis. 
t Germanus  Villalvaso  Episcopus  de  Chiapas. 

t Petrus  Dufal  Episcopus  Delconensis. 

t Paulus  Angelus  Ballerini  Patriarcha  Alexandrinus  rit.  lat. 
t Clemens  Fares  Episcopus  Pisaurensis. 
t Renatus  M.  Carolus  Poirier  Episcopus  Rosensis. 
t Joannes  Bapt.  Maneschi  Episcopus  Verulanus. 
t Philippus  Manetti  Episcopus  Tripolitanus. 

t Gerardus  P.  Wilmer  Episcopus  Harlemensis. 

t Vincentius  Matei’ozzi  Episcopus  Rubensis  et  Bituntimis. 
t Franciscus  Giampaolo  Episcopus  Larinensis. 
t Henricus  Rossi  Episcopus  Casertanus. 

t Hieronymus  Verzeri  Episcopus  Brixiensis. 

b t Jo.  Joseph  Longobardi  Episcopus  Andriensis. 

t Joseph  M.  Fanelli  Episc.  S.  Angeli  Lombardorum  et  Bisaciensis. 
t Joseph  Teta  Episcopus  Oppidensis. 

t Petrus  Maria  Vrancken  lip.  Colophoniensis , Vic.  Apost.  Bata- 
viensis  in  Jndiis  oriental.  Neerlandicis. 
t Carolus  Pooten  Archiepiscopus  Antibarensis  et  Scodrensis. 
t Thomas  Gallucci  Episcopus  Recinetensis  et  Lauretanus. 
t Aloysius  Ricci  Episcopus  Signinus. 
t Guillelmus  Sillani  Episcopus  olim  Terracinae. 
t Raphael  Morisciano  Episcopus  Squillacensis. 

t Aloysius  Vetta  Episcopus  Neritonensis. 
t Vincentius  Bisceglia  Episcopus  Thermularum. 
t Antonius  la  Scala  Episcopus  S.  Severi  *. 
t Joseph  Jannuzzi  Episcopus  Lucerinus. 

t Aloysius  Sodo  Episcopus  Thelesinus. 
t Dominicus  Fanelli  Episcopus  Dianensis. 
t Fr.  Aloysius  de  Agazio  Episcopus  Triventiuus. 
t Bartholomaeus  d’  Avanzo  Episcopus  Calvensis  ac  Theanensis,  Ad- 
ministr.  Apost.  Castellanetensis. 
t Fr.  Franciscus  Xav.  d’  Ambrosio  Episcopus  Muranus. 
t Nicolaus  Golia  Episcopus  Chariatensis. 
t Joseph  M.  Papardo  del  Parco  Ep.  Sinopensis. 
t Carolus  Victor  Papardo  del  Parco  Ep.  Myndensis. 
t Joannes  Cirino  Episcopus  Derbensis. 

t Dominicus  Zelo  Episcopus  Aversanus.  , 

t Gregorius  de  Luca  Archiepiscopus  Compsanus. 
t Petrus  Cilento  Archiepiscopus  Rossanensis. 

t Carolus  Macchi  Episcopus  Regiensis  in  Aemilia. 
t Petrus  Rota  Episcopus  Guastallensis. 
t Fr.  Joan.  Thomas  Ghilardi  Ep.  Montis  Regalis. 
t Jacobus  Bernardi  Episcopus  Massanus. 
t Alexander  Angeloni  Archiepiscopus  Urbinatensis. 

t Petrus  Domnius  Maupas  Archiepiscopus  Jadrensis. 
t Georgius  Marchich  Episcopus  Catharensis. 
t Johannes  Zaffron  Episcopus  Sebenicensis. 

t Ludovicus  Anna  Nogret  Sanclaudiensis. 
t Joannes  Petrus  Mabile  Episcopus  Versaliensis. 
t Joannes  Balma  Episcopus  Ptolemaidensis. 

t Fr.  Ephrem  Maria  Garrelon  Episcopus  Nemesinus 
t Fr.  Leonardos  Mellano  Episcopus  Olympensis 
Fr.  Dominicus  a S.  Joseph  Praepositus  Generalis  Carmelitarum  “ 
discalceatorum. 


* * Hie  Rmus  Pater  subscription!  suae  haec  addit:  „Suprascriptam 
petitionem  subscribo  cum  conditione,  ut  post  verbum  praecipit  ad- 
iungantur  verba  ex  cathedra. 

* * Hi  tres  Rmi  Patres  iuxta  sensum  litterarum  schedulae  adposi- 
tarum  volunt  addi;  „Quum  in  rebus  fidei  et  morum,  apostolica  aucto- 
ritate,  statuit  ac  2>raeci2)it  omnibus  Christ ifidelibus,  quae  etc.“ 


927 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


928 


t Adrianus  Languillat  Episcopus  Sergiopolitanus , Vicarius  Apo-  a 
stolicus  Nankinens. 

t Eduardus  Dubar  Episcopus  Canatliensis , Vicarius  Apostolicus 
Tcheli  mer.  orient. 

t Alexius  Canoz  Ep.  Tamassensis,  Vic.  ap.  Madurensis. 
t Gualterus  Steins  Archiep.  Bostrensis,  Vic.  ap.  Calcuttensis. 
t Jacobus  Etheridge  Ep.  Toronensis,  Vic.  ap.  Guianae  Britan, 
t Leo  Meurin  Ep.  Ascalonensis,  Vic.  ap.  Bombayensis. 
t Joannes  B.  Miege  Ep.  Messenensis,  Vic.  ap.  Kansas. 

Petrus  Beckx  Praepositus  generalis  Societatis  Jesu. 


t Petrus  J.  A.  van  Ewijk  Episcopus  Camacerisis. 
t Fr.  JJilarius  Alcazar  Ep.  Paphensis,  Vic.  ap.  Tunkini  orient, 
t Fr.  Emmanuel  Garcia  Gil  Archiep.  Caesaraugustanus. 
t Antoninus  Monescillo  Episcopus  Giennensis  in  JJispania. 
t Ferdinandus  Blanco  Episcopus  Abulensis. 
t Antonius  Rossi  Vaccari  Archiepiscopus  Colossensis. 
t Alexander  Franchi  Archiepiscopus  Thessalonicensis. 
t Petrus  Celesia  Episcopus  Pactensis. 

t Carolus  Fillion  Episcopus  Cenomanensis. 


b 


f Joseph  Aloysius  Card.  Trevisanato  Patriarcha  Venetiarum. 


t Joannes  Zwijsen  Archiepiscopus  Episcopus  Buscoducensis. 
t Victor  Augustus  JJechamps  Archiepiscopus  Mechliniensis. 
t Nicolaus  Adames  Episcopus  JJalicarnassensis. 


t Antonius  Josephus  Pluym  Episcopus  Nicopolitanus. 
t Jiaphael  PoppofF  Episcopus  administ.  Bulgarorum. 
t Beniaminus  Dimitrio  Episcopus  Neapoleos  rit.  graec. 


t Stephanus  Fennelly  Ep.  Thermopylensis,  Vic.  ap.  Madraspatanus. 
t Antonius  Canzi  Episcopus  Cyrensis. 

9 . . • • . 

t Joannes  Strain  Episcopus  Abilensis,  Vic.  apost.  in  orient.  Scotia, 
t Colinus  F.  Mac  Kinnon  Episcopus  Arichatensis. 

t Antonius  Cousseau  Episcopus  Engolismensis. 

t Franciscus  Maria  Vibert  Episcopus  Maurianensis. 
t Jacobus  Jans  Episcopus  Augustanus. 

t Caspar  Mermillod  Episcopus  JJebronensis,  Auxil.  Genevensis. 
t Joannes  Guerrin  Episcopus  Lingonensis. 
t Joannes  M.  Tissot  Episcopus  Milevitanus. 
t Franciscus  Gros  Episcopus  Tarantasiensis. 

t Joannes  Bapt.  Leonardos  Berteaud  Episcopus  Tutelensis. 

t Jgnatius  Senestrey  Episcopus  Ratisbonensis. 
t Joseph  Benedictus  Dusmet  Archiepiscopus  Catanensis. 
t Caspar  Willi  Episcopus  Antipatrensis,  Auxil.  Curiensis. 
t Rudesindus  Salvado  Ep.  Portus  Victoriae,  Abbas  Novae  Nursiae. 
Franciscus  Leopoldus  Zelli  Jacobuzi  O.  S.  B.  Abbas  nullius  S.  Pauli 
de  JJrbe. 

Utto  Lang  Abbas  et  p.  t.  Praeses  Congregationis  Benedictino- 
Bavaricae. 

Bonifacius  Wimmer  Abbas  S.  Vincentii  in  Pennsylvania,  Praeses 
Congregationis  Americano-Cassinensis. 

Jlenrieus  Corvaia  Abbas  et  Praeses  Congregationis  Cassinensis  Jtaliae. 

t Fr.  Petrus  Severini  Episcopus  Sappensis. 


t Joseph  Cardoni  Archiepiscopus  Edesseuus. 
t Franciscus  Mazzuoli  Episcopus  S.  Severini  in  Piceno. 
t Nicolaus  Pace  Episcopus  Amerinus. 

t Petrus  M.  Vrancken  Ep.  Colophoniensis,  Vic.  apost.  Bataviensis ‘. 

t Fr.  Wenceslaus  Achaval  Episcopus  S.  Joannis  de  Cuyo. 
t Fr.  Bonaventura  Rizo  Episcopus  Saltensis. 
t Josephus  Emmanuel  Orrego  Episcopus  de  Serena. 

J).  Romaricus  M.  Flugi  d’  Aspermout  Abbas  Ordin.  S.  B.  Monoeci. 

t Marcus  Calogera  Jipiscopus  Spalatensis  et  Macarensis. 

f Julianas  Florianus  Desprez  Archiepiscopus  Tolosanus. 
t Augusfinus  M.  Martin  Episcopus  Natchitochensis. 
t Ludovicus  Lootens  Episcopus  Castabalensis. 
t Ludovicus  F.  la  Fleche  Episcopus  Anthedonensis. 

t Petrus  de  Villanova  Castellacci  Archiepiscopus  Petrae. 

t Caietanus  Rodilossi  Episcopus  Alatrinus. 
t Jesualdus  Vitali  Episcopus  Ferentinus. 
t Joseph  M.  Bovieri  Episcopus  Faliscodunensis. 
t Matthias  Aug.  Mengacci  Episcopus  Civitatis  Castellanae,  JJor- 
tanae  et  Gallesii. 

t Clemens  Pagliari  Episcopus  Anagniae. 
t Conceptus  Focaccetti  Episcopus  Lystrensis. 
t Carolus  Gigli  Episcopus  Tiburtinus. 
f Julius  Lenti  Episcopus  Nepesinus  et  Sutrinus. 

t Antonius  M.  Valenziani  Episcopus  Fabrianensis  et  Matilicensis. 

'i'  Anselmus  Llorente  Episcopus  S.  Josephi  de  Costarica, 
t Emmanuel  JJlloa  Episcopus  Nicaraguensis. 

Fr.  Ephrem  van  der  Meulen  Abbas  de  monte  Olivarum,  Vicarius 
Generalis  antiquioris  observantiae  de  Trappa. 

t Ludovicus  Maria  Caverot  Episcopus  S.  Deodati. 


‘ * bis  subscripsit. 


t Joannes  Brady  Episcopus  Perthensis. 
t Daniel  Murphy  Episcopus  JJobartoniensis. 
t Timotheus  O’  Mahony  Episcopus  Armidalensis. 
t Guillelmus  Lanigan  Episcopus  Goulbornensis. 
t Jacobus  Quinn  Episcopus  Brisbanensis. 
t Laurentius  Bonaventura  Shiel  Episcopus  Adelaidopolitanus. 

t Philippus  Vespasiani  Episcopus  Fanensis. 

t Claudius  Maria  Dubuis  Episcopus  Galvestoniensis. 

t Joseph  Maria  Severa  Episcopus  Jnteramnensis. 
t Eleonorus  Aronne  Episcopus  Montis  Alti. 

t Fr.  Caietanus  Paceforno  Archiepiscopus  Episcopus  Melitae. 
t Fr.  Franciscus  Marinelli  Episcopus  Porphyriensis. 
t Fr.  Joseph  Aggarbati  Episcopus  Senogalliensis. 
t Fr.  Paulus  Micaleff  Episcopus  Typhernatensis. 

t Jnnocentius  Sannibale  Episcopus  Eugubinus. 

t Joannes  Rosati  Episcopus  Tudertinus. 

t Antonius  de  Macedo  Costa  Episcopus  Belemensis  de  Para, 
t Aloysius  dos  Santos  Episcopus  Fortalexiensis. 
t Sebastianus  Dias  Larangeira  Ep.  S.  Petri  Fluminis  Grandensis. 

t Thomas  Grimley  Episcopus  Antigonensis,  Vic.  ap.  districtus  oc- 
cidentalis  Promontorii  Bonae  Spei  in  Africa. 

f Eugenius  Joseph  Destleclies  Episcopus  Sinitensis , Vic.  ap.  Sut- 
chuensis  orient,  in  Sinis. 

t Joannes  Th.  Pinchon  Episcopus  Polemoniensis , Vic.  ap.  Sut- 
chuensis  Occident,  in  Sinis. 

t Franciscus  Aemilius  Cugini  Archiep.  Mutinensis,  Abbas  Non- 
antulae. 

t Joseph  Maria  Alberti  Ep.  Syrensis,  Delegatus  ap.  Graeciae. 
t Emygdius  Foschini  Episcopus  Civitatis  Plebis. 
f Michael  Heiss  Episcopus  Crossensis. 

f IJyacinthus  Luzzi  Ep.  Naimiensis,  Administr.  ap.  Mandelensis. 


929 


Postulata  pro  definitione  infallibilitatis  Rom.  Pontificis, 


930 


f Felicissimus  Salvini  Archiepiscopus  Camerinensis,  Administr. 

Ecclesiae  episcopal.  Treiensis. 
f Aloysius  Mariotti  Episcopus  Feretranus. 
f Caietanus  Francesehini  Episcopus  Maceratensis  et  Tolentinus. 

Fr.  loannes  Bellomini,  Prior  generaiis  Ord.  Eremit.  S.  Aiigustiiii. 
t Eugenius  O’  Connell  Episcopus  Marivallensis  seu  Vallispratensis. 

t Fr.  Michaelangelus  lacopi  Ep.  Pentacomiensis,  Vic.  ap.  Agrae. 

t Hannibal  Barabesi  Episcopus  Miniatensis  b 

t Augelus  di  Pietro  Episcopus  Nyssenus. 

t Philippus  de  Simone  Episcopus  Nicoterensis  et  Tropiensis. 

t Nicolaus  Crispigni  Episcopus  Fulginatensis. 

t loannes  Bennini  Episcopus  Pisciensis. 

t Henricus  Bindi  Episcopus  Pistoriensis  et  Pratensis. 
t loannes  Bapt.  Bagala  Blasini  Episcopus  Cydoniensis. 
t Aloysius  Maria  Paoletti  Episcopus  Montispolitiani. 
t Joseph  Targioni  Episcopus  Volaterranus. 

Fr.  Nicolaus  Minister  generaiis  Cappuccinoruni. 

t loannes  Renier  Episcopus  Feltriae  et  Belluni. 
t Salvator  Magnasco  Episcopus  Bolinensis,  Coadi.  Genuensis. 
t Petrus  Maria  Ferre  Episcopus  Casalensis. 

t Franciscus  Lacroix  Episcopus  Baionensis. 

t Antonius  Boscarini  Episcopus  Urbaniensis  et  Vadensis. 

t Petrus  Le  Breton  Episcopus  Aniciensis. 

t loachim  Limberti  Archiepiscopus  Florentiuus. 

f loannes  Bapt.  Scandella  Episcopus  Antinoensis. 

f Renatus  F.  Regnier  Archiepiscopus  Caiueracensis 
t Godefridus  Saint-Marc  Archiepiscopus  Rhedonensis  *. 
t lo.  Baptista  Joseph  Lequette  Episcopus  Atrebatensis  *. 

t Felix  Fruchaud  Episcopus  Lemovicensis. 

t Josephus  Giusti  Episcopus  Aretinus. 

Fr.  Jlenricus  van  den  Wijnielenberg  Magister  Generaiis  Canoni- 
corum  Regularium  sanctae  Crucis. 

Fr.  Jnnocentius  a S.  Alberto  Vicarius  Generaiis  Augustinianorum 
Discalceatorum. 

t Adulphus  Pinsoneault  Episcopus  Byrtanus. 

t Joannes  Maria  Odin  Archiepiscopus  Novae  Aureliae. 

Fr.  Bernardinus  a Portugruario  Minister  gener.  Ord.  Minoruin. 
Fr.  Ludovicus  Marangoni  Minister  gener.  Ord.  Min.  Conventual. 

t Antonius  Petrus  JX.  Ilassun  Patriarcha  Ciliciensis  arm.  * 


‘ * Hie  Rmus  Pater  schedulae  suae  addit;  „Quum  in  rebus  fidei 
et  morum  ea,  uti  dicitur,  ex  cathedra  statuit  ac  praeciplt  etc.“ 

^ * Hie  Rihus  Pater  cum  aliis  duobus,  qui  sequuntur,  definitioni 
propositae  haec  addit;  „Quum  in  rebus  fidei  et  morum  ea  definit  ac 
praecipit,  quae  . . . damnanda  sint;  et  exprease  declarat  se  hoc  vel 
illud  definire  tamquam  dogma  fidei,  ita  iit  haereticiis  sit  vel  a commu- 
nione  catholica  exclusus  qui  illud  negaverit  impugnaveritque.“ 

’ * Hie  Rmus  Pater  cum  suis  Episcopis  ritus  armeni  haec  liabet 
in  folio  ab  ipsis  subscripto:  „Etiam  in  Ecclesia  nostra  Armena  nun- 
quam  dubitatum  fuit  de  irreformabilitate  iudiciorum , quae  a Romano 
Pontifice  uti  supremo  Ecclesiae  catholicae  magistro  et  doctore  pro- 
nunciantur  in  materia  fidei  et  morum,  utpote  plurima  patrum  nostro- 
rum  vetusta  testimonia,  atque  ecclesiae  nostrae  historica  documenta 
Coll.  Lac.  VII. 


a t Petrus  Apelian  Archiepiscopus  Marascensis  arm. 
t Joannes  Hagian  Archiepiscopus  Caesariensis  arm. 
t Gregorius  Balitian  Archiepiscopus  Aleppensis  arm. 
t Leo  J^orkoruni  Archiepiscopus  Melitenensis  arm. 
t Melchior  Nasarian  Archiepiscopus  Mardensis  arm. 
t Joseph  Arachial  Episcopus  Ancyranus  arm. 
t Antonius  Halagi  Episcopus  Artuinensis  arm. 
t Joannes  Ghiureghian  Episcopus  Trapezuntinus  arm. 
t Stephanas  Melchisedechian  Episcopus  Erzerumiensis  arm. 
t Petrus  Tilkian  Episcopus  Brusensis  arm. 
t Stephanas  Jsraelian  Episcopus  Karputhensis  arm. 

f N.  Joseph  Dabert  Episcopus  Petrocoricensis  et  Sarlatensis. 

f Joannes  Bapt.  Gazailhan  Episcopus  iam  Venetensis. 

t Eugenius  Galletti  Episcopus  Albae  Pompeiae. 

t Michael  Adrianas  JIankinson  Episcopus  Portus  Ludovici. 
b 1).  Placidus  Burchall  Praeses  generaiis  Congregationis  Anglo- 
Benedictinae,  Abbas  Westmonasteriensis  0.  S.  B. 

Fr.  Angelas  Savini  Vicarius  generaiis  apostolicus  universi  Ordinis 
Carmelitarum  antiquae  observantiae. 

t Ludovicus  Card,  de  la  Lastra  y Cuesta  Archiep.  JJispalensis. 
t Thomas  Jglesias  y Barcones  Patriarcha  Jndiarum  occidentalium. 
t Antonius  M.  Claret  y Clara  Archiepiscopus  Traianopolitanus. 
t Benevenutus  Monzon  y Martins  Archiepiscopus  Granatensis. 
t Franciscus  Fleix  y Solans  Archiepiscopus  Tarraconensis. 
t Gregorius  Meliton  Martinoz  Archiepiscopus  Manilensis. 
t Anastasius  Yusto  Archiepiscopus  Burgensis. 
t Fr.  Joseph  M.  Benedictus  Serra  Episcopus  Dauliensis. 
t Petrus  de  Uriz  y de  Labayru  Episcopus  Pampilonensis. 
t Josephus  Caixal  y Estrade  Episcopus  JJrgellensis. 
t Franciscus  Landeira  y Sevilla  Episcopus  Carthaginensis. 
t Joseph  de  los  Rios  Episcopus  Lucensis. 
t Thomas  Marrodan  y Rubio  Episcopus  Tirasonensis. 
c t Fr.  Joachim  Lluch  Episcopus  Salmanticensis. 
t Matthaeus  Jaurae  y Garau  Episcopus  Minoricensis. 
t Josephus  Lopez  Crespo  Episcopus  Santanderiensis. 
t Stephanas  Josephus  Perez  Fernandez  Episcopus  Malacitanus. 
t Michael  Paya  y Rico  Episcopus  Conchensis  in  JJispania. 
t Fr.  Paulus  Benignus  Carrion  Episcopus  Poi’toricensis. 
t Bernardus  Conde  y Corral  Episcopus  Zamorensis. 
t Benedictus  Vilamitjana  Episcopus  Dertusensis. 
t Franciscus  Crespo  y Bautista  Ep.  Arcensis,  Auxil.  Toletanus. 
t Constantinus  Bonnet  Episcopus  Gerundensis. 
t Joseph  de  la  Cuesta  y Maroto  Episcopus  Auriensis. 
t Pantaleon  Monserrat  y Navarro  Episcopus  Barcinonensis. 
t Ferdinandus  Argiielles  y Miranda  Episcopus  Asturicensis. 
t Antonius  Aloisius  Jorda  y Soler  Episcopus  Vicensis. 
t Franciscus  Benavides  Episcopus  Seguntinus. 
t Marianus  Brezmes  Arredondo  Episcopus  Guadixensis. 
t Joannes  Lozano  Episcopus  Palentinus. 
t Raymundus  Garcia  y Anton  Episcopus  Tudensis. 
t Sebastianus  Arenzana  Episcopus  Calaguritanus  et  Calceatensis. 
d t Josephus  M.  de  Urquinaona  Episcopus  Canariensis. 
t Benedictus  Sanz  y Fores  Episcopus  Ovetensis. 
t Marianus  Puigllat  y Amigo  Episcopus  Jllerdensis. 
t Basilius  Gil  y Bueno  Episcopus  Oscensis. 
t J.  Petrus  Nunez  Episcopus  Cauriensis. 
t Ferdinandus  Ramirez  Episcopus  I’accnsis. 
t Ilyacinthus  M.  Martinez  Episcopus  S.  Christophori  de  Havana. 

t Thomas  Grant  Ejiiscopus  Soutliwarcensis. 


luculenter  oatendunt,  quodque  sacri  et  orthodox!  eiusdem  ecclesiae 
antlstites  hucusque  docuerunt.  Cum  tamen  audierimus  quosdam  banc 
ipsam  infallLbilitatem  in  dubium  revocare,  nos  timentes  gravia  damna, 
quae  ex  hac  nova  doctrina  possent  oriri  universae  Ecclesiae,  prae- 
sertim  vero  orientalibus,  qiioniam  nunquam  dubitatum  fuit,  quin  irre- 
formabilitas  praedicta  supremo  Romani  Pontificis  primatui  arctissime 
et  inseparabiliter  cobaereat,  necessarium  existimamus , ut  eadem  ab 
oecumenico  Concilio  definitive  declaretur,  atque  idcirco  petimus,  ut 
de  huiusmodi  re  in  eodem  Concilio  quaraprimum  agatur.“ 

59 


931 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


932 


t Emmanuel  Asmar  Episcopus  Zakuensis  rit.  chald. 
t Augustinus  Barshino  Archiepiscopus  Salmasiensis  I'it.  chald. 
t loannes  Tamraz  Archiepiscopus  Kerkukensis  rit.  chald. 

Eliseus  Elias  Abbas  S.  Antonii  rit.  chald. 
t Petrus  "Attar  Archiepiscopus  Amidensis  rit.  chald. 
t Hieronymus  Simeon  Kaschat  Archiepiscopus  Sanensis  rit.  chald. 
f Paulus  Hindi  Episcopus  lezirensis  rit.  chald. 

t Gabriel  Farso  Episcopus  Mardeiisis  rit.  chald. 

•f  Joseph  Hyacinthus  Sohier  Ep.  Gadarensis,  Vic.  ap.  Concincinae 
septentrionalis. 

D.  Theobaldus  Cesari  Abbas  S.  Bernardi , Praeses  generalis  Ci- 
sterciensium. 

D.  Benedictus  Santini  O.  S.  B.  Abbas  Vicarius  generalis  Congre- 
gationis  Olivetanae. 

Fr.  Franciscus  Salemi  Vicarius  generalis  tertii  Ordinis  regularis 
S.  Fraucisci. 

Fr.  Joseph  M.  Rodriguez  Vicarius  generalis  Ordinis  B.  M.  V.  de 
Mercede. 

Germanus  Gai  Abbas  S.  Praxedis,  Generalis  Congregationis  Val- 
lis  JJmbrosae. 

Albertus  Passeri  Abbas  S.  Agnetis,  Generalis  Canonicorum  Reg. 
Lateranensium. 

Fr.  Carmelus  Patergnaiii  Generalis  Ordinis  S.  JJieronymi  Con- 
gregationis b.  Petri  de  Pisis. 

t Michael  Angelus  Orlandi  Episcopus  Apuanus. 
f Joseph  Maria  Traversi  Episcopus  Massensis. 

•f  Jjudovicus  Martini  Archiepiscopus  Cyrensis. 

•f  I<"r.  Felix  M.  Arriete  Episcopus  Gaditanus. 
t Michael  Card.  Garcia  Cuesta  Archiepiscopus  Compostellanus. 
t Petrus  Maria  Laguera  y Menezo  Episcopus  Oxomensis, 
t Josephus  Ludovicus  Montagut  Episcopus  Segobricensis. 

Joannes  Bessieux  Episcopus  Callipolensis. 

Jj.  J.  M.  Card,  de  JJonald  Archiepiscopus  Lugdunensis. 

Rationes  ob  quas  haec  propositio  opportuna  et  necessaria  censetur. 

Romani  Pontilicis,  beati  Petri  Apostoli  successoris,  in  univei*- 
sam  Christi  Ecclesiam  iurisdictionis  adeoque  etiam  supremi  magi- 
sterii  primatus  in  sacris  Scripturis  aperte  docetur. 

Universalis  et  constans  Ecclesiae  traditio  turn  factis  turn  sanc- 
torum Patrum  effatis,  turn  plurimorum  Conciliorum,  etiam  oecu- 
menicorum , et  agendi  et  locpiendi  ratione  docet , Romani  Ponti- 
ficis  indicia  de  fidei  morumque  doctrina  irreformabilia  esse. 

Consentientibus  Graecis  et  Latiuis,  in  Concilio  JJ.  Lugdu- 
nensi  admissa  professio  fidei  est,  in  qua  declaratur : „Subortas  de 
fide  coutroversias  debere  Romani  J^ontificis  iudicio  definiri.^  Jn 
Florentina  itidem  oecumenica  Synodo  definitum  est:  „Romanum 
J’ontificem  esse  verum  Christi  Vicarium,  totiusque  Ecclesiae  caput, 
et  omnium  christianorum  patrem  et  doctorem;  et  ipsi  in  beato 
Petro  pasceudi,  regendi  ac  gubernandi  universalem  Ecclesiam  a 
Domino  nostro  Jesu  Christo  plenam  potestatem  traditam  esse.“ 
Jpsa  quoque  sana  ratio  docet,  neminem  stare  posse  in  fidei  com- 
munione  cum  Ecclesia  catholica,  qui  eius  capiti  non  consentiat, 
quum  ne  cogitatione  quidem  Ecclesiam  a suo  capite  separare  liceat. 

Attamen  fuerunt  atque  adhucdum  sunt , qui , catholicorurn 
nomine  gloriantes,  eoque  etiam  ad  infirmorum  in  fide  perniciem 
abutentes,  docere  praesumant,  earn  sufficere  submissionem  erga 
Romani  Pontificis  auctoritatem , qua  eius  de  fide  moribusque  de- 
creta obsequioso,  ut  aiunt,  silentio,  sine  interne  mentis  assensu, 
vel  provisorio  tantum,  usquedum  de  Ecclesiae  assensu  vel  dissensu 
constiterit,  suscipiantur. 

Hacce  porro  perversa  doctrina  Romani  J’ontificis  auctoritatejii 
subvert!,  fidei  unitatem  dissipari,  erroribus  campuni  amplissimum 
aperiri  tempusque  late  serpendi  tribui,  nemo  non  videt. 

Quare  Episcopi,  catholicae  veritatis  custodes  et  vindices,  his 
potissimum  temporibus  connisi  sunt,  ut  supremam  Apostolicae 
Sedis  docendi  auctoritatem  synodalibus  praesertim  decretis  et  com- 
raunibus  testiraoniis  tuerentur  h 

Quo  evidentius  vero  catholica  veritas  praedicabatur,  eo  vehe- 
mentius,  tarn  libellis  quam  ephemeridibus , nuperrime  impugnata 


a est,  ut  catholicus  pop  ulus  contra  sanam  doctrinam  commoveretur, 
ipsaque  Vaticana  Synodus  ab  ea  definienda  absterreretur. 

Quare,  si  antea  de  opportunitate  istius  doctrinae  in  hoc  Oecu- 
menico  Concilio  pronuntiandae  a pluribus  dubitari  adhuc  potuit, 
nunc  earn  definire  necessarium  prorsus  videtur.  Catholica  enim 
doctrina  iisdem  plane  argumentis  denuo  impetitur,  quibus  olim 
homines,  proprio  iudicio  condemnati,  adversus  earn  utebantur;  qui- 
bus, si  urgeantur,  ipse  Romani  Pontificis  primatus  Ecclesiaeque 
infallibilitas  pessumdatur;  et  quibus  saepe  deterrima  convicia 
contra  Apostolicam  Sedem  admiscentur.  Jmmo  acerbissirai  catho- 
licae doctrinae  impugnatores , licet  catholicos  se  dicant,  affir- 
mare  non  erubescunt,  Florentinam  Synodum,  supremam  Romani 
Pontificis  auctoritatem  luculentissime  profitentem,  oecumenicam 
non  fuisse. 

Si  igitur  Concilium  Vaticanum,  adeo  provocatum,  taceret  et 
catholicae  doctrinae  testimonium  dare  negligeret,  tunc  catholicus 
populus  de  vera  doctrina  reapse  dubitare  inciperet,  neoterici  autem 
gloriantes  assererent , Concilium  ob  argumenta  ab  ipsis  allata 
siluisse.  Quinimmo  silentio  hoc  semper  abuterentur,  ut  Aposto- 
b licae  Sedis  iudiciis  et  decretis  circa  fidem  et  mores  palam  obe- 
dientiam  negarent,  contendentes  quod  Romanus  Pontifex  in  eius- 
modi  iudiciis  ferendis  falli  potuerit. 

Publicum  itaque  rei  christianae  bouum  postulare  videtur,  ut 
Sacrosanctum  Concilium  Vaticanum,  Florentinum  decretum  de 
Romano  Pontifice  denuo  profitens  et  uberius  explicans,  apertis, 
omnemque  dubitandi  locum  praecludeutibus  verbis  sancire  velit 
supremam,  ideoque  ab  errore  immunem  esse  eiusdem  Romani 
Pontificis  auctoritatem,  quum  in  rebus  fidei  et  morum  ea  statuit 
ac  praecipit,  quae  ab  omnibus  Christifidelibus  credenda  et  tenenda, 
quaeve  reiicienda  et  damnanda  sint. 

Non  desunt  quidem  qui  existiment,  a catholica  hac  veritate 
sancienda  abstinendum  esse,  ne  schismatici  atque  haeretici  longius 
ab  Ecclesia  arceantur.  Sed  in  prirais  catholicus  populus  ius  habet, 
ut  ab  Oecumenica  Synodo  doceatur,  quid  in  re  tam  gravi,  et  tarn 
improbe  nuper  impugnata  credendum  sit,  ne  simplices  et  incautos 
multorura  animos  perniciosus  error  tandem  corrumpat.  Jdcirco 
etiam  Lugdunenses  et  Tridentini  Patres  rectam  doctrinam  sta- 
biliendam  esse  censuerunt,  etsi  schismatici  et  haeretici  offende- 
c rentur.  Qui  si  sincera  mente  veritatem  quaerant,  non  absterre- 
buntur  sed  allicientur,  dum  ipsis  ostenditur,  quo  potissimum  fun- 
damento  catholicae  Ecclesiae  unitas  et  firmitas  nitatur.  Si  qui 
autem,  vera  doctrina  ab  Oecumenico  Concilio  definita,  ab  Ecclesia 
deficerent,  hi  numero  pauci  et  iamdudura  in  fide  naufragi  sunt, 
praetextum  solummodo  quaerentes,  quo  externa  etiam  actione 
Ecclesia  se  eximant,  quam  interno  sensu  iam  deseruisse  palam 
ostendunt.  JJi  sunt,  qui  catholicum  populum  continue  turbare 
non  abhorruerunt , et  a quorum  insidiis  Vaticana  Synodus  fideles 
Ecclesiae  filios  tueri  debebit.  Catholicus  enimvero  populus,  semper 
edoctus  et  as.suetus,  Apostolicis  Romani  Pontificis  decretis  ple- 
nissimum  mentis  et  oris  obsequium  exhibere,  Vaticani  Concilii 
sententi<am  de  eiusdem  suprema  et  ab  errore  immuni  auctoritate 
laeto  fidelique  animo  excipiet. 

Appendix. 

Novissimarum  provincialium  Stjnodoriim  et  communis  Episcoporum 
sententia  de  suprema  et  ab  errore  immuni  Romani  Pontificis  in 
d rebus  field  et  morum  Auctoritate. 

1.  Concilium  provincifile  Coloniense,  anno  1860.  celebratum, 
cui,  praeter  eminentissimum  Cardinalem  et  Archiepiscopum  Colo- 
niensem,  Joannem  de  Geissel,  quinque  subscripserunt  Episcopi, 
diserte  docet:  „Jpse  (Romanus  Pontifex)  est  omnium  Christianorum 
pater  et  doctor,  cuius  in  fidei  quaestionibus  per  se  irreformabile 
est  iHdicium.“ 

2.  Episcopi  in  Concilio  provinciali  Vltraiectensi  anno  1865. 
congregati  apertissime  edicunt:  „(Romani  Pontificis)  indicium  iu 
iis,  quae  ad  fidem  moi’esque  spectant,  infalUbile  esse,  indubitanter 
retinemus.‘‘ 

3.  Concilium  provinciate  Pragense,  anno  1860.  celebratum, 
cui  cum  Eminentissimo  Cardinali  et  Archiepiscopo  Friderico  de 
Schwarzenberg  quatuor  alii  Episcopi  definientes  subscripserunt, 
titulo  „De  primatu  Romani  Pontificis“  haec  statuit:  „Reiicimus 
porro  errorem  illorum,  qui  alicubi  Ecclesiam  catholicam  existere 
posse  autumant  absque  unitatis  vinculo  cum  Ecclesia  Romaua,  ,in 
qua  semper  ab  his,  qui  sunt  undique,  conservata  est  ea,  quae  est 


1 Plura  eiusmodi  testimonia  in  Appendice  collect*  sunt. 


933 


Postulata  pro  definitione  infallibilitatis  Rom.  Pontificis. 


934 


ab  Apostolis  traditio.‘  (S.  Irenaeus  adv.  haeres.  1.  3.  c.  3.  n.  2.) 
Sciant  neminem,  qui  extra  imionem  capitis  est,  censeri  posse  inter 
membra  corporis  Ecclesiae,  quam  Dominiis  super  Petrum  fundavit 
et  in  eius  auctoritate  solidavit.  Confiteantur  potius  nobiscum  et 
cum  orthodoxis  per  orbem  terrarum  fidelium  turmis  sanctae  Ro- 
manae  Ecclesiae  Principatum  et  Pontificis  Romani  Primatum; 
summa,  qua  decet,  pietate  nobiscum  venerentur  colantque  Sanc- 
tissimum  Dominum  nostrum  Pium,  divina  providentia  Papam  IX, 
ceu  legitimum  Principis  Apostolorum  successorem,  lesu  Christi  in 
terris  Vicarium,  supremum  fidei  doctorem  et  navis  Christi  guber- 
natorem,  cm  fidelissima  obedimlia  animique  assensus  ah  omnibus, 
qui  ad  ovile  Christi  pertinere  volunt,  praestetur.  Declaramus  et 
docemus,  banc  Romani  Pontificis  auctoritatem  a Christo  Domino 
descendere,  a nulla  proin  hominum  potestate  vel  concessione  pen- 
dere,  atque  omni  tempore  et  in  atrocissimis  Romanae  Ecclesiae 
affiictionibus  perdurare  illibatam,  prout  etiam  in  carceribus  et 
martyriis  beati  Petri  perduravit.‘‘ 

4.  Concilium  provinciale  Colocmse,  anno  1860.  [1.  1863.]  cele- 
bratum,  haec  statuit:  „Quemadmodum  Petrus  erat  . . . doctrinae 
fidei  magister  irrefragabilis , pro  quo  ipse  Dominus  rogavit,  ut 
non  deficeret  fides  eius  . . .;  pari  mode  legitimi  eius  in  cathedrae 
Romanae  culmine  successores  . . . deposituin  fidei  summo  et  irre- 
fragabili  oraculo  custodiunt  . . . Unde  propositiones  cleri  gallicani 
anno  1682.  editas,  quas  iam  piae  memoriae  Georgius  Archiepi- 
scopus  Strigoniensis  una  cum  ceteris  Ilungariae  Praesulibus  eodem 
adhuc  anno  publice  proscripsit,  itidem  reiicimus,  proscribimus,  at- 
que cunctis  Provinciae  huius  fidelibus  iuterdicimus,  ne  eas  legere 
vel  tenere,  multo  minus  docere  auderent.‘‘ 

5.  Concilium  plenarium  Baltimorense,  anno  1866.  coactum,  in 
decretis,  quibus  44  Archiepiscopi  et  Episcopi  subscripserunt,  inter 
alia  haec  docet:  „Viva  et  infallibilis  auctoritas  in  ea  tantum  viget 
Ecclesia , quae  a Christo  Domino  supra  Petrum , totius  Ecclesiae 
caput,  principem  et  pastorem,  cuius  fidem  nunquam  defecturam 
promisit,  aedificata,  suos  legitimes  semper  habet  Pontifices,  sine 
intermissione  ab  ipso  Petro  ducentes  originem,  in  eius  cathedra 
collocates , et  eiusdem  etiam  doctrinae , dignitatis , honoris  et  po- 
testatis  haeredes  et  vindices.  Et  quoniam  ubi  Petrus,  ibi  Ecclesia, 
ac  Petrus  per  Romanum  Pontificem  loquitur  et  semper  in  suis 
successoribus  vivit  et  iudicium  exercet,  ac  praestat  quaerentibus 
fidei  veritatem;  idcirco  divina  eloquia  eo  plane  sensu  sunt  acci- 
pienda,  quern  tenuit  ac  tenet  haec  Romana  beatissimi  Petri  cathe- 
dra, quae  omnium  Ecclesiarum  mater  et  magistra,  fidem  a Christo 
Domino  traditam  integram  inviolatamque  semper  servavit,  eamque 
fideles  edocuit,  omnibus  ostendens  salutis  semitam  et  incorruptae 
veritatis  doctrinam.^‘ 

6.  Concilium  primum  provinciale  Westmonasteriense , anno 
1852.  habitum,  profitetur:  „Cum  Dominus  noster  [nos  per  pro- 
phetam]  adhortetur  dicens : Attendite  ad  petram,  unde  excisi  estis ; 
attendite  ad  Abraham,  patrem  vestrum : aequum  est,  nos,  qui  im- 
mediate ab  Apostolica  Sede  fidem,  sacerdotium  veramque  religio- 
nem  accepimus,  eidem  plus  ceteris  amoris  et  observantiae  vinculis 
adstringi.  Fundammtum  iyitiir  verae  et  orihodoxae  fidei  ponimus, 
quod  Dominus  noster  lesus  Christus  ponere  voluit  inconcussum, 
scilicet  Petri  cathedram,  totius  orbis  magistram  et  matrem,  S.  Ro- 
manam  Ecclesiam.  Quidquid  ab  ipsa  semel  definitum  est,  eo  ipso 
ratum  et  certum  tenemus;  ipsius  traditiones,  ritus,  pios  usus  et 
omnes  apostolicas  constitutiones,  disciplinara  respicientes,  toto  corde 
amplectimur  et  veneramur.  Summo  denique  Pontifici  obedientiam 
et  reverentiam,  ut  Christi  Vicario,  ex  animo  profitemur,  eiquc 
arctissime  in  catholica  communione  adhaeremus.“ 

7.  Quingenti  prope  Episcopi,  ex  toto  terrarum  orbe  ad  agenda 

solemnia  saeculctria  Martyrii  Sanctorum  Petri  et  Pauli  anno  1867. 
in  hac  alma  Urbe  congregati,  minime  dubitarunt,  Supremum  Pon- 
tificem Pium  IX.  hisce  alloqui  verbis:  „Petrum  per  os  Pii  locu- 
tum  fuisse  credentes,  quae  ad  custodicndum  depositum  a Te  dicta, 
confirmata,  prolata  sunt,  nos  quoque  dicimus,  confirmamus,  an- 
nunciamus,  unoque  ore  atque  animo  reiicimus  omnia,  quae  divinae 
fidei,  saluti  animarum,  ipsi  societatis  humanae  bono  ad  versa,  Tu 
ipse  reprobanda  ac  rciicienda  iudicasti.  Firmum  enim  mcnti  no- 
strae  est,  alteque  defixum,  quod  Patres  Florentini  in  decreto  unio- 
nis  definierunt:  Romanum  Pontificem  Christi  Vicarium,  totius 
Ecclesiae  caput  et  omnium  Christianorurn  patrem  et  doctorem 
cxistere.^  


Fridcricus  Maria  Zinelli,  Episco[)us  Tarvisinus,  qui  dum  liben- 
tissime  huic  petitioni  subserilnt,  confidens  sententiam  de  absoluta 


a infallibilitate  Summi  Pontificis,  quam  et  nunc  tenet  et  semper 
qua  voce  qua  scriptis  editis  asseruit  et  propugnavit,  supremo  iu- 
dicio  sancitum  iri,  memor  moderationis  a Sancta  Sede  Apostolica, 
de  cuius  iuribus  agitur,  adhibitae,  praecipue  in  responsis  ad  quae- 
stiones  hac  super  re  a Sacra  Poenitentiaria  datis , humillime  qui- 
dem,  at  etiam  instantissime  petit,  ut  tali  verborum  ratione  haec 
doctrina  definiatur,  ut  illorum,  qui  aut  praeteritis  temporibus  aut 
etiam  nunc,  sincere  parati  se  subiicere  decretis  Concilii  Oecumenici 
aut  Sanctae  Sedis  Apostolicae,  bona  fide  aliter  senserunt,  honor 
quanto  minus  fieri  potest  laedatur.  Maxime  id  interest  non  solum 
ob  charitatem , qua  fratres  complecti  debemus , ob  merita  etiam 
praeclara  aliquorum,  sed  et,  ne  qui  aliter  sentiunt  ac  nos  aut  de 
re  ipsa  quae  definienda  est  aut  de  opportunitate  definitionis  aestu 
disputationis  abrepti,  de  proprio  bonore  nimium,  ut  fert  saepe 
humana  fragilitas,  solliciti,  in  contraria  sententia  obfirmentur,  quod 
certe  omni  cura  evitandum  est,  ne  fructus  uberes,  quos  a Con- 
cilio  Oecumenico  expectamus,  imminuantur. 

Haec,  quae  esse  in  omnium  fere  Episcoporum  votis  existimat 
minimus  inter  fratres,  conscientia  dictante,  Gongregationi  a Sanc- 
b tissimo  Pio  Papa  IX.  deputatae  pro  recipiendis  et  expendendis 
Patrum  Sacri  Concilii  Oecumenici  Vaticani  propositionibus  submittit. 

Romae  die  sacra  S.  Francisco  Salesio. 

Anno  millesimo  octingentesimo  septuagesimo. 

Fridericus  Maria  Zinelli  Episcopus  Tarvisinus. 

B. 

A Sacra  Oecumenica  Synodo  Vaticana  infrascripti  Patres  Dioe- 
ceseon  praesertim  utriusque  Siciliae  Regni,  prae  oculis  habentes 
verba  S.  Evangelii  nec  non  Ecclesiae  doctrinam  et  monumenta, 
atque  S.  Thomae  Doctoris  Angelici,  Ecclesiae  totius  et  eorum  pa- 
triae gloriae  ornamenti,  oraculo  suffulti,  qui  solemni  sententia 
edixit:  ad  Summi  Pontificis  auctoritatem  pertinere  finaliter  deter- 
minare  ea  quae  sunt  fidei,  ut  ab  omnibus  inconcussa  fide  teneantur, 
et  ideo  ad  solani  eius  auctoritatem  pertinet  nova  editio  symboli 
sicut  et  omnia  alia,  quae  pertinent  ad  totam  Ecclesiam  (2.  2.  qu.  1. 
art.  10.);  et  alio  gravissimo  effato  S.  Alphonsi  de  Ligorio  altero 
c Ecclesiae  et  patriae  praeclarissimo  lumine  permoti,  humillime  in- 
stanterque  efflagitant,  ut  ipsissimis  verbis  eiusdem  S.  Alphonsi  in 
peculiari  dissertatione  sancire  velit:  quod  licet  Romanus  Pontifex 
quatenus  peculiaris  persona  sive  privatus  Doctor  possit  errare,  sicut 
etiam  est  fallibilis  in  quaestionibus  meri  facti,  quae  ex  hominum 
testimoniis  praecipue  pendent,  cum  tameu  Papa  loquitur  tamquam 
Doctor  universalis  definiens  ex  cathedra , nempe  ex  potestate  su- 
]}rema,  tradita  Petro,  docendi  Ecclesiam,  tunc  in  controversiis  Fidei 
et  morum  decernendis  ab  errore  esse  immunem. 

Nec  minim  videri  poterit  id  ab  iis  exquiri,  cum  ipse  S.  Au- 
gustinus, de  alia  dogmatica  veritate  disserens,  ad  rem  ait:  Quo- 
niam quaestionis  huius  obscuritas  prioribus  Ecclesiae  temporibus 
magnos  viros,  et  magna  charitate  praeditos  Patres  Episcopos  ita 
inter  se  compulit,  salva  pace,  disceptare,  donee  plenario  totius  orbis 
Concilia,  quod  saluberrime  sentitur,  etiam  remotis  disceptationibus 
firmaretur  ‘ (De  baptismo  con.  Donatis.  lib.  1.  cap.  7).  Pronani 
difficultatem  diluit  S.  Ililarius:  Sed  male  alius  intelligit?  Damne- 
mus  in  commune  vitiosam  intelligentiam , non  auferamus  fidei  fir- 
mitatem  (De  Synod,  n.  88). 

f Dominicus  Zelo  Episcopus  Aversanus. 

t lanuarius  M.  Acciardi  Episcopus  Anglonensis  et  Tursiensis. 

•'f  Fr.  Aloysius  de  Agazio  Episcopus  Triventinus. 
t loseph  de  Bianchi  Dottula  Archiep.  Tranensis  et  Nazarenus. 
t loseph  Teta  Episcopus  Oppidensis. 

t Vincentius  Materozzi  Episcopus  Rubensis  et  Bituntinus. 
f Philippus  Cammarota  Archiejiiscopus  Caietanus. 
t Leonardus  Todisco  Grande  Ep.  Asculi , Satriani  et  Cereniolae. 
t Antonins  Salomone  Archiepiscopus  Salernitanus. 
t Petrus  Cilento  Archiepiscopus  Rossani. 


^ * In  Maurinorum  S.  Aug.  Opp.  editionc  2^  Veiicta  (T.  XII. 
p.  110.)  ita  hie  locus  exhibetur:  „quoniam  quaestionis  huius  obscu- 
ritas prioribus  Ecclesiae  temporibus  ante  schisma  Donati  magnos  viros, 
et  magna  caritate  praeditos  patres  episcopos  ita  inter  se  comjmlit  salva 
paee  disceptare  atque  fluctuare,  ut  diu  conciliorum  in  suis  quibusque 
regionibus  diversa  statuta  nutaverint  donee  plenario  totius  orbis  con- 
cilio,  quod  saluberrime  sentiebatur,  etiam  remotis  dubitationibus , lir- 
marctur  . . .“  (Migne,  P.  L.  XLIII,  114.) 


59* 


935 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


936 


t Aloysius  Sodo  Episcopus  Thelesinus. 
t Joseph  lannuzzi  Episcopus  Lucerinus. 
t Marianus  Ricciardi  Archiepiscopus  Rheginensis. 
t Joseph  del  Prete  Episcopus  Thyatirensis. 
t Salvatoi’  Fertitta  Episcopus  Cavensis  et  Sarnensis. 
t Gregorius  de  Luca  Archiepiscopus  Compsanus. 
t Valerius  Laspro  Episcopus  Gallipolitanus. 
t Aloysius  Vetta  Episcopus  Neritoneusis. 
t Vincentius  Bisceglia  Episcopus  Thermularuni. 
t Bonaventura  Atanasio  Episcopus  iam  Liparensis. 
t Vincentius  d’  Alfonso  Episcopus  Pennensis  et  Atriensis. 
t Raphael  Morisciano  Episcopus  Squillacensis. 
t Aloysius  M.  de  Marinis  Archiepiscopus  Theatinus. 
t Franciscus  Gallo  Episcopus  Abellinensis. 
t Fr.  Thomas  Michael  Salzano  Episcopus  Tanensis. 
t Franciscus  Maiorsini  Episcopus  Laquedoniensis. 
t Fr.  Aloysius  Filippi  Episcopus  Aquilanus. 
t Philippus  Mincione  Episcopus  Miletensis. 

t Vincentius  Spaccapietra  Archiep.  Smyrnensis,  Vic.  ap.  Asiae 
minoris. 

t Felix  Romano  Episcopus  Jsclanus. 
t Aloysius  Margarita  Episcopus  JJritanus. 

t Caietanus  Rossini  Archiep.  Ep.  Melphicti,  Juvenacii  et  Terlitii. 
t Petrus  Paulus  Trucchi  Episcopus  Foroliviensis. 
t Fr.  Thomas  Passero  Episcopus  Troianus. 
t Fr.  Ludovicus  M.  Jdeo  Episcopus  Liparensis. 
t Franciscus  Xav.  Apuzzo  Archiepiscopus  Surreiitinus. 
t Raphael  M.  de  Franco  Episcopus  Catacensis. 
t Laurentius  Pontillo  Archiepiscopus  Consentinus. 
t Joannes  Guttadauro  de  Rehurdone  Ep.  Calatanisiadensis. 
t Raphael  Ferrigno  Archiep.  Brundusinus,  Administ.  ap.  Ecclesiae 
Ostunensis. 

t Joseph  Rotundo  Archiepiscopus  Tarentinus. 
t Raphael  Card.  Monaco. 

t Fr.  Antonius  M.  Fania  de  Arignauo  Ep.  Marsicensis  et  Po- 
tentiuus. 

t Jnnocentius  Sannibale  Episcopus  Eugubinus. 
t Josephus  Formisano  Episcopus  Nolanus. 
t Vincentius  Taglialatela  Archiepiscopus  Sipontinus. 
t Josephus  Fanelli  Episc.  S.  Angeli  Lombardorum  et  Bisaciensis. 
t Jo.  Joseph  Longobardi  Episcopus  Andriensis. 
t Michaelangeliis  Celesia  Episcopus  Pactensis. 
t Bartholomaeus  d’  Avanzo  Episcopus  Calvensis,  Theanensis  et  Ad- 
ministr.  ap.  Castellanetensis. 
t Nicolaus  Golia  Episcopus  Cariatanensis. 
t Fr.  Franciscus  Xav.  d’  Ambrosio  Episcopus  Muranus. 
t Philippus  Gallo  Archiepiscopus  Patracensis. 
t Jgnatius  M.  Sellitti  Episcopus  Melphiensis  et  Jiapollensis. 
Gulielmus  de  Cesare  Abbas  Generalis  et  Ordiuarius  Montis  Virginis. 
t Livius  Parlatore  Episcopus  S.  Maroi  et  Bisinianensis. 

t Franciscus  Pedicini  Archiepiscopus  Barensis. 
t Melchior  lo  J^iccolo  Episcopus  Nicosiens.-Herbitensis. 
t Franciscus  Xav.  Petagna  Episcopus  Castrimaris. 
t Heuricus  de  Rossi  Episcopus  Casertanus. 
t Franciscus  Maria  Vibert  Episcopus  Maurianensis. 

t Aloysius  Natoli  Archiepiscopus  Messanensis. 

t Joannes  Marango  Episcopus  Tenensis  et  Myconensis. 
t Cyrillus  Behnam  Benni  Archiep.  Mossuliensis  Syrorum. 
t Raphael  Poppolf  Episcopus  admin.  Bulgarorum. 
t Melchior  Nasarian  Archiepiscopus  Mardensis  arm. 
t Petrus  de  J)reux-Breze  Episcopus  Molinensis. 
t Edmundus  Franciscus  Guierry  Episcopus  Danabensis. 

Julius  de  Ruggero  Abbas  Ordin.  SSfnae  Trinitatis  Cavensis. 

C. 

Beatissime  Pater ! 

Jnfallibilitatem  Summi  Pontificis  ex  cathedra  loquentis , quae 
evidentissimis  divinarum  literarum  et  Sanctorum  Patrum  pro- 
batur  testimoniis,  quamque  maxima  Christi  fidehum  pars  per 


a Oecumenicum  Vaticanum  Concilium  definiri  desiderat,  hodie  a 
quibusdam  vehementer  oppugnatam  comperimus.  JJinc  grave 
oritur  scandalum,  quod  fidei  simplicitati  non  parum  obesse  po- 
tent. Nam  vera  falsis  commiscentes  et  iis  quae  clara  sunt  tene- 
bras  obducentes  „Ecclesiam  illam  ad  quam  — ut  S.  Jrenaeus  ait 

— propter  potiorem  principalitatem  necesse  est  convenire  eos  qui 
sunt  undique  fideles,  et  in  qua  semper  conservata  est  ea  quae 
est  ab  Apostolis  traditio‘‘,  nedum  errare  posse,  sed  etiam  aliquando 
errasse  in  animos  inducere  contendunt;  Christique  in  terris  Vica- 
rium,  cuius  est  confirmare  fratres,  ne  a fide  deficiant,  doctrinas  a 
christianis  moribus  alienas  pluries  docuisse  ac  in  haeresim  pro- 
lapsum,  non  sine  magna  fidelium  perturbatione  et  Ecclesiae  ini- 
micorum  laetitia  evulgant. 

Quae  cum  ita  sint,  optandum  censeo  ut,  quid  de  infallibili- 
tate  Romani  Pontificis  in  materia  fidei,  tamquam  universalis  Ec- 
clesiae doctoris  definientis,  afi  omnibus  sit  credendum,  Sacrosancta 
Synodus,  apud  Apostolicam  Cathedram  congregata,  aperiat  ac  de- 
cernat.  Jd  enim  non  modo  opportunum,  verum  etiam  necessarium 
videtur,  ne  fidelium  mentes  fiuctuantes  sint,  et  circumferantur 
Omni  vento  doctrinae,  in  nequitia  hominum,  in  astutia  ad  circum- 
ventionem  erroris. 

Quapropter,  Beatissime  Pater,  qui  naviculam  Ecclesiae,  inter 
furentes  persecutionum  undas,  ne  impingeretur  in  errorum  syrtes, 
a Christo  Domino,  in  persona  Beati  Petri,  gubernandam  sus- 
cepisti,  instanter  postulo,  ut  illam  controversiam  Sacri  Concilii  iu- 
dicio  subiici  permittas,  qua  tandem  definita,  idipsum  dicamus 
omnes,  et  simus  perfecti  in  eodem  sensu  et  in  eadem  sententia. 

Sanctitatis  tuae 

Hutuus  et  Obsmus  in  Christo  servus 

t Ant.  Jos.  Pluym  Ep.  Nicopolitan. 

D. 

Avendo  io  sempre  ritenuta,  e facendo  insegnare  al  mio  gio- 
vine  Clero  la  dottrina  dell’  infallibilita  del  Nostro  Capo  il  Sommo 
Pontefice  „Quando  ex  cathedra  statuit  ac  praecipit,  in  rebus  fidei 
ac  morum,  quae  ab  omnibus  Christifidelibus  credenda  et  tenenda, 
c quaere  reiicienda  et  damnanda  sunt“  approvo  che  sia  ora  proposto 
alia  speciale  Congregazione  designata  nel  cap.  2.  della  Lett.  Ap. 
Midtiplices  inter,  quest’oggetto,  affinche  se  ad  Essa  sembrera  op- 
portune , lo  deferisca  al  S.  Concilio  ecumenico  per  deliberarne 
con  plena  cognizione,  e coll’assistenza  dello  Spirito  Santo. 

Roma  dal  Convento  di  S.  Agostino  29.  Gennaro  1870. 

t G.  Batt.  Vesc.  di  Savona  e Noli. 

E. 

Erainentia  reverendissima ! 

Seniel  et  iterum  excitatus  ad  subscribendum  turn  petition! 
pro  discutienda  et  definienda  in  hoc  Concilio  Infallibilitate  Summi 
Pontificis,  turn  petition!  contra  huiusmodi  discussionem  et  defini- 
tionem,  satius  duxi  Eminentiae  tuae,  quae,  absente  Pontifice,  Con- 
cilio praeest,  mentem  meam  hac  de  re  aperire  h 

Jtaque  necessarium  censeo  in  hoc  Concilio  agere  de  Infalli- 
. bilitate  Summi  Pontificis,  eamque  definire,  nam  secus  Summae 
Apostolicae  Sedis  auctoritas  grave  detrimentum  ex  huius  Concilii 
occasione  patietur:  et  paratus  sum  ad  hanc  Infallibilitatem  pu- 
blico ex  ambone  tuendam  in  aula  conciliari. 

Tamen  arbitror,  in  defiuitione  expouenda  sedulo  cavendum 
esse  a pluribus : seorsim  — separatim  ab  Episcopis  — personaliter 

— inconsultis  Episcopis:  sed  simpliciter  dicendum  esse:  definitio- 
nem,  quam  Stimmus  Pontifex  edit  ex  cathedra,  qua  sub  anathematis 
poena  damnat  eos,  qui  non  tenent  ore  et  mente  propositionem,  quam 
ipse  profiert,  vel  adhaerent  ore  aut  solum  mente  error i,  quern  ipse 
proscribit,  esse  ab  error e immunem,  proptereaque  infallibilem:  id- 
que  uti  dogma  fidei  habendum  esse.  Addi  debet:  Pontificem  loqui 
ex  cathedra  quum  1.  Alloquitur  universam  Ecclesiam.  2.  Ana- 
thema comminatur  ei,  qui  vel  ore  simul  et  mente,  vel  solum  mente 
non  se  submittit  suae  definitioni. 

Opto  etiam,  ut  in  schemate  de  Ecclesia,  ubi  de  Episcopis 
agitur,  expresse  affirmetur,  eos  esse  itna  cum  Summo  Pontifice  iu- 


* * Sed  cf.  M.  infra  p.  941. 


937 


Postulata  pro  definitione  infallibilitatis  Eom.  Pontificis. 


938 


dices  fidei;  vel  eos  pollere  etiam  auctoritate  iudicium  proferendi  a 
de  veritalibus  fid,ei  — vel  eos  non  solum  in  Concilio  oecumenico, 
sed  etiam  manentes  in  siiis  Sedibus  posse  cum  Summo  Pontifice 
vel  dependenter  a Summo  Pontifce  iudicium  ferre  de  rebus  fidei. 

Haec  dum  expono  Eminentiae  tuae,  cui  licebit  ea  aliis  com- 
nninicare,  me  libentissime  cum  debito  obsequio,  et  sacrae  tuae 
purpurae  oram  exosculando  profiteer 

Romae  ex  Canonica  Vaticana  die  23.  lanuarii  1870. 

Eminentiae  tuae  revfnae 

Umum  et  obseqmura  servum 
in  D.  N.  lesu  Christo 

t Laurentius  Episcopus  Salutiarum. 

F. 

Emi  et  revnii  Praesides  Concilii  Vaticani ! 

Credo  et  profiteer  Romanum  Pontificem,  successorem  B.  Petri,  ^ 
et  Vicarium  Domini  Nostri  lesu  Christi  in  terris,  quando  ex  Ca- 
thedra docet  Populum  Christianum  in  iis,  quae  pertinent  ad  fidem 
et  mores,  esse  InfallibUem. 

Prudentiae  et  sapientiae  Sanctitatis  Suae  DD.  NN.  Pii  Noni, 
afflante  Spiritu  Sancto,  relinquendum  esse  sentio,  utrum  Canon  in 
hoc  Concilio  Oecumenico  de  hac  re  fieri  debeat. 

In  Vaticano  Concilio  die  21.  lanuarii  1870. 

loannes  Joseph  Lynch  Episcopus  Torontinus. 

G. 

Ego  infrascriptus  enixe  rogo,  ut  proponatur  in  Concilio  Schema 
Decreti  de  Infallibilitate  Romani  Pontificis, 

Antonius  Episcopus  Gaudisiensis. 

H. 

c 

Compluribus  Concilii  Vaticani  Patribus  flagitantibus,  ut  apertis 
omnemque  dubitandi  locum  excludentibus  verbis  hoc  Concilium 
sancire  velit  supremam  ideoque  ab  errore  immunem  Romani  Pon- 
tificis auctoritatem,  quum  praecipit  quae  ab  omnibus  Christifidelibus 
credenda  et  tenenda  quaeve  reiicienda  et  damnanda  sint,  post- 
quam  infallibile  Magisterium  Romani  Pontificis  qua  successoris 
S.  Petri  Principis  Apostolorum  in  suis  successoribus  Romanis  Pon- 
tificibus  semper  viventis  Sancta  Catholica  Ecclesia  semper  credi- 
derit  et  professa  fuerit,  atque  ideo  Ecclesiam  Romanam,  in  qua 
S.  Petri  successor  residet  et  praesidet,  ob  hoc  omnium  Ecclesiarum 
matrem  et  magistram  agnoverit  et  agnoscat,  prout  huius  quoque 
Concilii  Vaticani  Patres  Sessione  I.  unanimes  fide  iurata  vove- 
runt,  postquam  nostro  tempore  inventi  sunt  etiam  catholici,  qui 
infallibile  magisterium  Petri  sen  Pontificis  Romani  in  dubium  vo- 
carent  aut  plane  negarent  et  impugnare  publice  editis  scriptis 
tentarent  atque  taliter  Ecclesiam  Petra  fidei,  supra  quam  fun- 
davit  Christus  Ecclesiam  suam,  privare  conniterentur , res  vitalis 
pro  Ecclesia  Christi  est,  ut  Concilium  hoc  Vaticanum  professionem 
suam  Decreto  Synodali  denuo  enunciet.  Id  tamen  ea  ratione  et  d 
forma  fiat,  ut  omnes  inimici  huius  veritatis  desarmentur  nihil 
habentes,  quod  contra  hanc  veritatem  fundamentalem  proferre 
possint,  ne(jue  praetextuare  valeant  Catholicos  infallibilitatem  per- 
sonalem  humanam  Pontifici  attribuere  eumque  deificare,  verum 
hanc  infallibilitatem  esse  officiosam  magisterii  eius,  quae  a reve- 
latiojie  a Deo  Sancto  Petro  facta,  Christo  testante  ,non  caro  et 
sanguis  revelavit  tibi,  sed  Pater  meus,  qui  in  coelis  est‘  inchoata, 
et  per  assistentiam  Christi  et  Spiritus  Sancti,  Spiritus  veritatis, 
qui  datus  est  Ecclesiae,  quae  per  Caput  suum  Pontificem  Roma- 
num annunciat  fidem  et  praecepta  mundo,  continuata  et  conti- 
mianda  cst  usque  ad  mundi  finem.  Haecque  est  petra  fidei  im- 
mobilis  per  infallibilitatem  et  ideo  invincibilis,  cui  insistit  qua  fun- 
damento  universa  compago  Ecclesiae,  quae  dirui  non  possit,  quoniam 
fundata  est  supra  firmam  fidei  petram. 

Formula  vero  Decreti  huius  dogmatici  posset  esse  sequens: 

Quoniam  nostro  tempore  manifestati  sunt  falsi  doctores  de- 
cipientes  animas  ad  earn  quoque  auctoritatem  spiritualem  infalli- 
bilem  infirmandam,  quam  Dominus  et  Deus  noster  lesus  Christus 


Salvator  mundi  in  Beato  Petro  Apostolorum  Principe,  qui  in  suis 
successoribus  Romanis  Pontificibus  semper  vivit  et  iudicium  exercet, 
super  quern  qua  firmam  fidei  Petram  aedificavit  Ecclesiam  suam, 
pro  Ecclesiae  omnisque  societatis  humanae  salute  disertis  verbis 
instituit,  a qua  genus  humanum  praecepta  Dei  et  veritates  divinas 
infallibili  certitudine  omni  tempore  percipere  possit:  Visum  est 
Spiritui  sancto  et  huic  Sancto  Concilio  hanc  perniciosissimam  im- 
])ietatem  fundamentum  Ecclesiae  Dei  evertentem  et  infallibile 
Magisterium  Romanae  Ecclesiae  propter  residentem  in  ea  petram 
fidei  in  persona  successoris  Bead  Petri  Summi  Pontificis  perne- 
gantem  detestari  et  decernere:  Si  quis  dixerit  Ecclesiam  Roma- 
nam non  esse  Matrem  omnium  Ecclesiarum  et  Magistram  atque 
ex  Cathedra  Petri  Romana  posse  doctrinam  heterodoxam  in  rebus 
fidei  et  morum  pronunciari  atque  mundo  praedicari  non  obstante 
Christi  et  Spiritus  Sancti,  Spiritus  veritatis,  qui  datus  est  Ecclesiae, 
continua  atque  perpetua  assistcntia,  ideoque  dixerit  Romani  Pon- 
tificis decreta  de  fide  et  moribus  non  esse  ab  omnibus  Christi 
fidelibus  interno  mentis  assensu  suscipienda,  anathema  sit. 

Romae  die  13.  lanuarii  1870. 

losephus  Papp-Szilagyi 
Episcopus  Magno-Varadinensis  graeci  ritus 
catholicorum  in  regno  Ilungariae. 

I. 

Eminentissime  Princeps ! 

Infrascripti  Patres  enixe  et  humiliter  petunt  ab  Eminentia 
Vestra,  tamquam  Praeside  „Congregationis  peculiaris  a SSmo  Do- 
mino Nostro  Pio  Papa  IX.  deputatae  pro  recipiendis  et  expen- 
dendis  Patrum  propositionibus“,  ut,  tempore  opportune,  Emis  et 
Ruiis  Patribus  dictae  Congregationis  schema  annexum  „Pro  in- 
fallibilitate Romani  Pontificis  ex  principiis  iam  ab  Ecclesia  uni- 
versali  receptis  logice  clareque  definienda^,  exhibere  dignetur. 

Cum  rationes,  ob  quas  ita  faciendum  iudicaverimus,  ipso  sche- 
mate  adnexae  inveniantur,  nihil  aliud  superest  quam  ut  obsequen- 
tissimos  animi  nostri  sensus  erga  Te,  Eminentissime  Princeps, 
iterum  profiteamur. 

Eminentiae  Tuae  Rmae  ac  Illmae 

Humi  Famuli  et  Fratres  in  Christo 

t lacobus  Fr.  Wood  Episcopus  Philadelphiensis. 
t loannes  Quinlan  Episcopus  Mobiliensis. 
t loannes  I.  Conroy  Episcopus  Albanensis. 
t loannes  Joseph  Williams  Episcopus  Bostoniensis. 
t Gulielmus  Henricus  Elder  Episcopus  Natchezensis. 

Schema  pro  infallibilitate  Romani  Pontificis  ex  principiis  iam  ab  Ecclesia 
universa  receptis  logice  clareque  definienda. 

In  ipso  Capite  de  Romano  Pontifice,  damnatis  primo  loco  er- 
roribus  contra  eius  Primatum,  haec  vel  similia,  si  placeat,  adiungi 
poterunt : 

1.  Omnino  reprobamus  eorum  temeritatem,  qui  a Summi 
Pontificis  Supremis  iudiciis  ad  Concilium  Oecumenicurn  appellarc 
audent. 

2.  Deinde  prorsus  danmamus  pcrversas  eorum  cavillationes, 
qui  dicere  audent  externum  quidem  obsequium,  non  autem  intei’- 
num  mentis  cordisque  assensum  Romani  Pontificis  iudiciis  esse 
praestandum. 

3.  Insuper  omnino  improbamus  eorum  loquendi  et  docendi 
rationem,  qui  temeraria  quadam  et  praepostera  divisione  inter  coe- 
tura  Episcoporum  et  Summum  Pontificem  excogitata,  disputant 
liter  eorum  videatur  esse  maior,  et  sic  caput  a corpore,  Petrum 
ab  Ecclesia  distrahere  et  seiungere  conantur:  quasi  fratrum  coetus, 
quos  Petrus  etiam  in  successoribus  suis  confirmare  iubctur,  posset 
unquam  ab  Illo  desciscere,  cuius  tides  ex  Christi  promissione  nun- 
quam  deficiet;  aut  iis,  qui  a Petro  docendi  sunt  et  confirmandi, 
Ipsum  contra  docere  et  confirmare  liceret. 

4.  Neque  minus  reprobandam  iudicamus  illorum  sententiam 
et  agendi  rationem,  qui,  ut  errores  a Romano  Pontifice  damnatos 
in  vulgus  dift'undere  liberius  valeant,  dictitarc  non  vcrentur  verum 
sensum  librorum,  ox  quibus  damnatae  huiusmodi  propositiones 
excerptae  sunt,  a Pontifice  baud  rite  intcllectum  fuisse. 


939 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


940 


Quae  quidem  omnia  illustrantur  confirmanturque  ah  Us  quae 
sequuntur : 

1.  Atque  ita  quidem  sentire  se  luculenter  testatus  est  totius 
fere  Catholici  Orbis  Episcopatus  nuperrime  Romae  congregatus, 
dum  summura  Pontificem  feliciter  regnantem  praeclaris  hisce  verbis 
allocutus  est:  „Non  enim  unquani  obticuit  os  Tuum.  Tu  aeternas 
veritates  annuntiare,  Tu  saeculi  errores,  naturalem  supernatura- 
lemque  rerum  ordiiiem  atque  ipsa  ecclesiasticae  civilisque  pote- 
statis  fundamenta  subvertere  miiiitantes,  Apostolici  eloquii  gladio 
coTifigere,  Tu  caliginem  uovarum  doctrinarum  pravitate  mentibus 
offusam  dispellere,  Tu  quae  necessaria  ac  salutaria  sunt  turn  sin- 
gulis hominibus,  turn  Christianae  familiae,  turn  civili  societati,  in- 
trepide  effari,  suadere,  commendare  supremi  Tui  ministerii  es  ar- 
bitratus : ut  tandem  cuncti  assequantur,  quid  hominem  Catliolicum 
tenere,  servare  ac  profiteri  oporteat.  Pro  qua  eximia  cura  ma- 
ximas  Sanctitati  Tuae  gratias  agimus,  habituri  sumus  sempiternas; 
Petrumque  per  os  Pii  locutum  credentes,  quae  ad  custodiendum 
depositum  a Te  dicta,  confirmata,  prolata  sunt,  nos  quoque  dici- 
mus,  confirmamus,  annuutiamus,  unoque  ore  atque  animo  reiicimus 
omnia,  quae  divinae  fidei,  saluti  animarum,  ipsi  societatis  humanac 
bono  adversa  Tu  ipse  reprobanda  ac  reiicieuda  iudicasti.^  b 

2.  Nam  „viva  et  infallibilis  auctoritas  in  ea  tantum  viget  Ec- 
clesia,  quae  a Christo  Domino  super  Petrum,  totius  Ecclesiae  Ca- 
put, Principem  et  Pastorem,  cuius  fidem  nunquam  defecturam 
promisit,  aedificata,  suos  legitimos  semper  habet  Pontifices,  sine 
iutermissione  ab  ipso  Petro  ducentes  originem  in  eius  Cathedra 
collocates,  et  eiusdem  etiam  doctrinae,  dignitatis,  honoris  ac  ])o- 
testatis  haercdes  et  vindices.  Et  quoniam,  ubi  Petrus,  ibi  Eccle- 
sia  ac  Petrus  per  Romanum  Pontificem  loquitur  *,  et  semper  in 
suis  Successoribus  vivit  et  indicium  exercet'^,  ac  praestat  quae- 
rentibus  fidei  veritatem®;  idcirco  divina  eloquia  eo  plane  sensu 
sunt  accipienda,  quern  tenuit  ac  tenet  haec  Romana  Beatissimi 
Petri  Cathedra,  quae  omnium  Ecclesiarum  Mater  et  Magistra  ® 
fidem  a Christo  Domino  traditam  integram  inviolatamque  semper 
servavit,  eamque  fideles  edocuit,  omnibus  ostendens  salutis  semitam 
et  incorruptae  veritatis  doctrinam“ 

Rationes,  oh  quas  Schema  supra  proposiium  magis  expedire  creditur. 

I.  Prime  sperari  tuto  potest,  fore  ut  huiusmodi  Schema  Patri- 
bus  quasi  universis  magis  arrideat,  et  eorum  unanimi  fere  suifra- 
gio  confirmetur.  Continet  enim  certa  et  inconcussa  doctrinae 
Catholicae  principia  iam  in  universa  Ecclesia  recepta,  quaeque 
agnoscunt  et  profitentur  omnes,  paucis  exceptis,  quorum  nuinerus 
adeo  exiguus  est,  ut  eius  nulla  ratio  habenda  videatur. 

II.  Plena  haec  Patrum  omnium  (vel  saltern  fere  omnium) 
consensio  non  solum  expedit,  sed  oranino  postulari  videtur,  quando 
agitur  de  capite  doctrinae  definiendo:  ])raesertim  in  re  tanti  mo- 
menti,  quae  sane  nemine  (si  id  fieri  possit)  dissentiente  definiri  deberet. 

III.  Hoc  autem  tempore  eiusmodi  unanimitas  summopere  ne- 
cessaria videtur,  ob  voces  in  vulgus  sparsas  et  ubique  creditas, 
quibus  magna  inter  Patres  hac  de  re  discordia  esse  perhibetur. 
Unanimis  Patrum  definitio  hostibus  nostris  sic  temere  gloriantibus 
os  penitus  obstrueret,  et  maximam  Ecclesiae  Dei  aedificationem 
pai’eret.  Profecto  satis  hostium  externorum  habemus,  quin  in 
ipsis  Ecclesiae  castris  nova  dissidia  excitemus,  vel  ullo  modo  fo- 
vere  videamur. 

IV.  Propositus  implicite  definieudi  modus,  quamvis  sit  indi- 
rcctus,  videtur  tamen  turn  vi  turn  simplicitate  praestare.  Clarior 
enim  est,  ac  plura  forsan  continet,  quam  definitio  formalis  et  ex- 
plicita.  Haec  enim  plures  cavillandi  locos  theologis  suppeditabit. 
Disceptabitur  perpetuo  inter  eos,  quando  et  quibus  rerum  adiunctis 
Romanus  Pontifex  omnes  Cliristifideles  allocutus  fuisse,  et  infalli- 
bile  iudicium  protulisse  credendus  sit.  Indecisae  adhuc  manebuut 
omnes  illae  quaestiones,  etiam  inter  plissimos  Pontificiae  infalli- 


* Responsio  Episcoporum  ad  SS.  D.  N.  Allocutioneni,  in  Solemn. 
Saec.  Martyrii  SS.  Petri  et  Pauli,  die  1.  lulii  1867.;  cui  Responsioni 
subscripserunt  quingenti  fere  Episcopi. 

2 S.  Ambrosius  in  Ps.  XL.  [n.  30.  Migne  P.  L.  XIV,  1082.] 

3 Concil.  Chalced.  Act.  II.  [Hard.  C.  C.  II,  306.] 

+ Synodus  Ephes.  Act.  III.  [Hard.  C.  C.  I,  1478.] 

5 S.  Petrus  Chrysol.  in  Epist.  ad  Eutych.  [c.  2.  Migne  P.  L. 
LIV,  743.] 

® Concil.  Trid.  Sess.  VII.  de  Bapt. 

’ SS.  D.  N.  Epistola  Encycl.  9.  Novem.  1846. , a Concilio  Balti- 
morensi  Plenario  II.  relata,  in  Decreto  de  Hierarchia,  Cap.  II.  p.  42.  43. 


a bilitatis  propugnatores  hactenus  agitatae,  de  persona  Pontificis 
docentis  publica  et  privata,  de  vera  locutionis  ex  Cathedra  signi- 
ficatione,  de  rebus,  quae  ad  fidem  moresque  vere  spectant.  Immo 
violentius  forsan  erumpent  huiusmodi  quaestiones,  et  longe  maiori 
animi  contentione  pertractabuntur. 

V.  In  proposito  autem  definieudi  Schemate  nulla  fit  nullaque 
requiritur  distinctio  expressa;  nam  inerrantiam  Romani  Pontificis 
cum  Ecclesiae  ipsius  infallibilitate  intime  coniungit,  eamque  veluti 
logicam  ipsius  Primatus  sequelam  et  veluti  corollarium  exhibet, 
adeo  ut  tarn  late  pateat  iisdemque  limitibus  contineatur  ac  ipsa 
Ecclesiae  infallibilitas  ipseque  divinitus  constitutes  Primatus ; quae 
quidem  fidei  principia  iam  ab  Ecclesiae  ipsius  primordiis  satis 
fixa  et  determinata  sunt.  Huiusmodi  igitur  definiendi  ratione  ansa 
nulla  praebetur  sive  theologis,  sive  fidelibus , dubitandi  aut  cavil- 
landi circa  iussa  et  decreta  S.  Pontificis,  cuius  sapientissimo  con- 
silio,  dum  pascit  tarn  agnos  quam  oves,  sicut  decet  filios  erga 
patrem,  omnia  reverenter  et  amanter  relinquuntur  dirimenda. 

VI.  Demum  haec  definiendi  ratio,  dum  fixa  quaedam  et  im- 
mota  princijjia  ubique  recepta  asserit,  simul  hoc  commodi  habet, 

b ut  non  solum  Christianis  omnibus  infallibilem  in  fidei  morumque 
rebus,  nullo  dubitandi  vel  cavillandi  loco  relicto,  credendi  et  agendi 
normam  proponat,  sed  etiam  futurorum  praecipue  temporum  bono 
prospiciat.  Formalis  vero  definitio , cum  vi  sua  ad  omnia  etiam 
retroacta  saecula  protenderetur , facile  universum  historiae  eccle- 
siasticae campum  totumque  Bullarium  theologorum  cavillationibus 
et  haereticoruni  impiorumque  adversus  Romanos  Pontifices  crimi- 
nationibus,  iam  fere  sopitis,  aperiret. 

K. 

A sacra  oecumenica  Synodo  Vaticana  infrascripti  Episcopi 
Ordinis  Minorum  S.  Francisci  humillime  cxpostulant , ut  rite  dis- 
cussis  et  declaratis  quae  ad  constitutionem  realem  et  personalem 
Ecclesiae  pertinent,  Romani  Pontificis  praerogativas  adserat ; cuius 
episcopalis  potestas  ad  uiiiversam  Ecclesiam  protenditur,  et  su- 
premo magisterii  ac  regiminis  iure  pollens , turn  irrcformabilia  in 
docendo  edit  indicia,  turn  decreta  in  regendo,  quae  neque  ab  alia 
potestate  exceptiones,  neque  ad  aliam  quamcumque  potestatem 
appellationem  patiuntur. 

Has  quidem  Romani  Pontificis  praerogativas  liquido  dedu- 
cendas  divinae  Scripturae  praeclaris  effatis  exhibent,  Patres  com- 
mendant  passim,  christianus  populus  semper  veneratus  est,  et 
schola  seraphica  tueri  et  propugnai’e  sanctum  sempeV  habuit.  lu 
re  tanti  momenti  facem  nobis  praebet  doctrina  seraphici  doctoris 
Bonaventurae , cuius  praesertim  sententia,  quae  praccipuam  Ro- 
mani Pontificis  praerogativam  respicit,  dignissima  videtur,  ut  in 
lucem  oecumenicae  Synodi  promatur:  Papa  non  potest  errare 
suppositis  duohus,  primum  quod  determinet  quatenus  Papa,  alterum 
ut  intendat  facere  dogma  fidei  (Summa  theolog.  q.  P art.  3°  dist.  3). 

Quod  itaque  certum  uudequaque  est  et  veluti  dogma  fidei 
Scriptura  Patresque  tradunt,  ut  sacrosancta  oecumenica  Synodus 
Vaticana  definiat , iterum  iterumque  rogamus.  Cum  enim  multi 
in  dubium  banc  Romanorum  Pontificum  praerogativam  provoca- 
verint,  vel  inopportunam , non  sine  gravi  fidelium  scandalo,  dog- 
maticam  hac  de  re  definitionem  dixerint,  curandum  omnino  totis- 
que  nisibus  incumbendum  arbitramur,  ne  vel  ex  solo  Concilii 
silentio  Pontificis  summi  infallibile  magisterium  eiusque  indicia 
parvi  pendantur  aut  quomodocumque  reformabilia  aestimentur. 

t Fr.  Bernardinus  Trionfetti  Episc.  Tarracinens. , Setinens.  et 
Privernens. 

t Fr.  Darius  Bucciarelli  Archiepiscopus  Scopiensis. 
t Fr.  Aloysius  Ciurcia  Archiepiscopus  Irenopolitanus. 
t Fr.  Aloysius  Filippi  Episcopus  A(iuilanus. 
f Fr.  Aloysius  de  Agazio  Episcopus  Triventinus. 
t Fr.  Aloysius  M.  Lembo  Episcopus  Crotonensis. 
t Fr.  Eligius  Cosi  Episcopus  Prienensis. 
f Fr.  Amatus  Pagnucci  Episcopus  Agathonicensis. 
t Fr.  Angelas  Kraljevic  Episcopus  Metellopolitanus. 
t Fr.  Aloysius  Moccagatta  Episcopus  Zenopolitanus. 
t Fr.  Eustachius  Zanoli  Episcopus  Eleutheropolitanus. 
t Fr.  Gabriel  Capaccio  Episcopus  Mellipotamensis. 
f Fr.  Petrus  Severini  Episcopus  Sappatensis. 
t Fr.  lulius  Arrigoni  Archiepiscopus  Lucanus. 
f Fr.  Raphael  d’ Ambrosio  Archiepiscopus  Dyrrachiensis. 
f Fr.  loseph  Novella  Episco])us  Patarensis. 
f Laurentius  Bergeretti  Archiepiscopus  Naxiensis. 


941 


Postulata  pro  definit.  infallibilit.  Rom.  Pontif.  — Lovaniensium  professor,  pro  eadem  literae. 


942 


L.  a 

Sacro  Concilio  oecumenico  Vaticano. 

Infrascripti  Patres  prae  oculis  habentes  verba  sancti  evan- 
gelii  nee  non  Ecclesiae  monumenta,  quae  Romani  Pontificis,  beati 
Petri  successoris,  primatum  respiciunt,  a sacra  Synodo  oecumenica 
Vaticana  humillime  ac  instanter  efflagitant,  ut  apertis  omnemque 
dubitandi  locum  excludentibus  verbis  pronunciare  et  definire  velit, 
esse  a Deo  revelatam  atque  idcirco  ab  omnibus  fidelibus  firmiter 
et  constanter  credendam  doctrinam,  quae  tenet  summum  Ponti- 
ficem , quando  ipse  loquitur  tamquam  doctor  universalis  definiens 
ex  cathedra,  nempe  ex  potestate  suprema  tradita  Petro  docendi 
Ecclesiam,  esse  in  rebus  fidei  et  morum  decernendis  ab  errore 
immunem. 

t Aloysius  Riccio  Episcopus  Cajacensis. 
t Andreas  Formica  Episcopus  Cuneensis. 
t Carolus  Savio  Episcopus  Astensis. 


Eminentissime,  reverendissime  Domine  *. 

Si  adhuc  tempestive  hoc  fieri  possit,  rogo  Eminentiam  tuam, 
ut  nomen  meum  scribatur  inter  nomina  episcoporum,  qui  sub- 
scripseruut  petitioni , qua  postulatur  ab  hoc  oecumenico  Concilio, 
ut  proferatur  expUciia  definitio  inerrantiae  mmmi  Pontificis  lo- 
quentis  ex  cathedra. 

Quin  imo  enixe  rogo  et  vehementer  obsecro  Eminentiam  tuam, 
ut  quam  citius  fieri  possit,  propositum  huius  explicitae  definitionis 
faciendae  in  Concilium  afferatur,  et  praemissa  libera  discussione, 
finis  tandem  huic  gravissimae  quaestioni  imponatur,  et  pax  et 
tranquillitas  animis  restituatur. 

Non  solum  opportuna,  sed  perquam  necessaria  est  haec  ex- 
plicita  definitio : secus  auctoritas  summi  Pontificis  ex  hoc  Concilio, 
loco  alicuius  lucri,  maximum  et  teterrimum  detrimentum  erit  per- 
ceptura ; et  dum  hucusque  Gallicanismus  quasi  exstinctus  iacebat, 
et  vox  Sanctae  Sedis  apostolicae  ubique  a catholicis  uti  vox  Dei 
habebatur,  adversarius  ille  unitatis  Ecclesiae  resurget  viribus  pol- 
lens, et  vindicias  sumet  de  praeteritis  iacturis,  quas  passus  est; 
et  Sanctae  Sedis  decreta  vix  aliquam  reverentiam  obtinebunt, 
multo  minus  submissionem  internam.  Excitabuntur  errores  cuius- 
que  generis,  sed  tegentur  verbis  catholicis  ad  incautos  decipiendos, 
et  clypeo  quodam  illos  tuendos.  Sancta  Sedes  eos  damnabit;  sed 
nova  prorsus  audacia  toto  orbe  exclamabitur : summi  Pontificis, 
etiam  ex  cathedra  definicntis,  auctoritatem  a Concilio  oecumenico 
Vaticano  uti  infallibilem  agnitam  non  fuisse,  imo  recognitam  fuisse, 
uti  destitutam  arguments  pro  eius  infallibilitate,  secus  Patres 
huius  Concilii  post  tot  conatus  exertos  ad  cam  definiendam  cer- 
tissime  definivissent. 

Appellationes  propterea  ad  futurum  concilium  promovebuntur, 
sicque  schismata  excrescent,  dissidia  multiplicabuntur,  errores  exi- 
tiales  uti  cancer  serpent,  et  vitam  Ecclesiae  extinguent,  vel  saltern 
valde  imminuent. 

Sed  non  solum  haec  explicita  definitio  ferenda  est,  at  quam- 
primum  est  ferenda;  nam  scandala  ubique  tota  die  hac  de  causa 
moventur : ephemerides  ubique  terrarum  plenae  sunt  doctrinis  ab-  d 
surdis,  impiis  et  ultra  omnem  expectationem  scandalosis,  et  hae, 
quod  pudore  nos  afficit,  etiam  a quibusdam  ecclesiasticis  viris 
prodeunt,  et  prodeunt  in  ephemeridibus  scriptis  a protestantibus 
vel  infidelibus. 

lam  vero  nulla  alia  via  apparct  cito  cessandi  haec  scandala 
et  paccm  rcstituendi  catholicis,  quam  in  dofinienda  quamprimum 
inerrantia  summi  Pontificis.  Obsecro  propterea  ut,  quum  schema 
de  Ecclesia  examinabitur , quod  schema,  ni  fallor,  examinari  in- 
cipiet  in  proxima  hcbdomada,  quaestio  do  infallibilitate  summi 
Pontificis  proponatur,  id  est  schema  canonis  afferatur  diccntis : .S'/ 
qnis  dixerit,  suimnmn  Pontificem,  cum  ex  cathedra  loquitur,  errare 
posse;  anathema  sit. 

Quantum  in  me  erit,  paratus  sum  tueri  et  asscrere  hunc  ca- 
noiiem , ut  pax  qua  tantopere  indigemus  nobis  non  auferatur , et 


* * Haec  epistola  data  est  ad  Emum  Oard.  Patri/.i,  Praesidem 
Congregationis  pro  postulatis  Patrum  excii)icndi8. 


securi  ad  radicem  malae  arboris  applicata,  omnium  schismatum 
et  scandalorum  origo  in  sinu  Ecclesiae  extirpetur. 

Romae  ex  Canonica  Vaticana  19.  Febr.  1870. 

Eminentiae  tuae  Reverendissimae 
humillimus  et  devotissimus 
in  lesu  Christo  Domino  Nostro  Servus 

t Lauren  tins  Episcopus  Salutiarum. 

5.  Episcopi  Belgii  Lovaniensium  doctorum  pro  infalli- 
bilitate ad  se  datam  epistolam  Praesidibus  Concilii 
olferunt. 

Eminentissimi  ac  Reverendissimi  Concilii  Vaticani  Praesides. 

Magnificus  academiae  Lovaniensis  rector  et  facultatis  theolo- 
gicae  professores,  pro  sua  erga  Sanctam  Sedem  pietate,  mentem 
suam  de  summi  Pontificis  in  rebus  fidei  et  morum  inerrantia 
manifestare  voluerunt,  et  in  hunc  finem  declarationem  solemnem, 
quam  eorum  nomine  sacro  Concilio  Vaticano  communicaremus, 
nobis  transmiserunt , qua  profitentur  se  avitae  Celebris  illius  aca- 
demiae doctrinae  constanter  adhaerere,  vehementerque  exoptare, 
ut  veritatem  illam  certis.simam  tamquam  dogma  fidei  Concilium 
definire  velit. 

Hoc  solemne  nostrae  academiae  testimonium  pergratum  nobis 
fuit,  eoque  libentius  illud  Eminentiis  Vestris  communicamus,  quod 
doctrina  ilia  ubique  in  nostris  seminariis  tradatur  et  firmiter  pro- 
pugnetur , et  quod  votum  ab  academia  Lovaniensi  emissum  cum 
votis  omnium  Belgii  Episcoporum  concordet. 

Cum  maximo  venerationis  sensu  subscribimus 

Romae  7.  lanuarii  1870. 

Emiuentiarura  V estrarurn 
humillimi  ac  observantissimi  servi 

t Victor  Augustus  Dechamps  Archiepiscopus  Mechliniensis. 
f Caspar  los.  Labis  Episcopus  Tornacensis. 
t Theodoras  de  Montpellier  Episcopus  Leodiensis. 
t Theodorus  los.  Gravez  Episcopus  Namurcensis. 
t loannes  los.  Faict  Episcopus  Brugensis. 
t Henricus  Bracq  Episcopus  Gandavensis. 

Illustrissimi  Domini,  Praesules  Reverendissimi. 

Exploratissimum  vobis  est,  quantopere  pristina  Lovaniensis 
academia,  iam  inde  a sui  principio  et  deinceps  constanter  in  earn 
curam  incubuerit,  ut  sacratissima  Romanae  Sedis  iura  ab  aggresso- 
ribus  defenderet,  ac  praesertim  ut  summi  Pontificis  in  docenda 
Ecclesia  perpetuam  erroris  immunitatem  fortiter  tueretur. 

Et  vero,  Praesules  Reverendissimi,  quum  prava  sua  dogmata 
in  populos  disseminare  coepisset  Lutherus,  doctores  Lovanienses 
statim  omnium  primi,  novatori  vehementer  restiterunt;  et  mox, 
aestimatis  ad  sincerae  fidei  praecepta  eiusdem  scriptis,  pestiferi 
hominis  libros  gravissimis  censuris  notarunt;  quam  sententiam 
quum  novator  molestissime  ferret  crimenque  falsi  dogmatis  a se 
removere  conaretur,  lacobus  Latomus , ex  Lovaniensis  academiae 
professoribus  uuus,  latum  a sacra  facultate  theologica  indicium, 
rationibus  ex  sacra  Scriptura  et  Ecclesiae  traditione  petitis,  .solide 
confirmavit;  et  quum,  paulo  post,  summus  Pontifex  Loo  eius  no- 
minis decimus,  bullam  suam : Exurqe  Domine,  iudica  causam  tuam, 
fulminasset,  idem  Latomus,  novo  edito  opere,  id  praecipue  egit, 
ut  certissimis  arguments  demonstraret,  Romanum  Pontificem  esse 
in  re  fidei  aut  morum  supremum  controversiarum  iudicem , eun- 
demque  falli  nescium;  unde  et  rectis.sime  concludebat  Latomus, 
do(!trinam  Lutheri,  utpote  a Leone  summo  Pontifice  tamquam 
haereticam  damnatam,  ab  omnibus  Christifidelibus  pro  haerctica 
esse  habcndam , omnemque  a Pontificis  iudicio  ad  futurum  con- 
cilium provocationem  prorsus  illicitam  esse. 

Post  haec,  scilicet  anno  1544.,  (jui  proximus  fuit  ante  ince))tam 
Tridentinam  synodum,  doctores  Lovanienses  scriptum  evulgarunt 
dogmaticum,  in  quo  et  de  praecipuis  catholicae  doctrinae  capitibus 
disserunt  et  novarum  sectarum  commenta  opinionum  refellunt; 
loquentcs  autem  ibidem  do  Ecclesiae  auctoritate  et  de  supremo 
eiusdem  pastore,  Romano  Pontifice,  diserto  docent,  controversias 


943 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


944 


in  rebus,  quae  ad  fidem  aut  ad  mores  pertinent,  apostolicae  Sedis 
iudicio  esse  subiiciendas : IJnus  est,  inquiunt  articulo  23.,  summus 
Pastor,  cui  omnes  ohedire  tenenlur,  ad  cuius  iudicium  controversiae, 
quae  super  religione  et  fide  existunt,  sunt  referendae;  et  articulo  25., 
ubi  agunt  de  iis,  quae  sunt  credenda,  sic  docent : Certa  fide  tenenda 
sunt,  non  solum,  quae  Scripturis  expresse  sunt  prodita,  sed  etiam 
quae  per  traditionem  Ecclesiae  catholicae  credenda  accepimus,  et 
quae  definita  sunt  super  fidei  et  morum  negotiis  per  Cathedram 
Petri,  vel  per  concilia  generalia  legitime  congregata;  quibus  verbis 
concilioruni  generalium  legitime  congregatorum  auctoritati  aequi- 
paratur  auctoritas  unius  Romani  Pontificis  ex  cathedra  loquentis, 
simulque  statuitur  eundem  in  definienda  re  fidei  aut  morum  talem 
esse,  in  quem  error  neutiquam  cadere  possit.  Atque  ita  constanter 
senserunt  professores  et  doctores  Lovanienses  omnes , loannes 
Driedo,  Ruardus  Tapper,  lodocus  Ravesteyn,  loannes  Hesselius, 
Guilielmus  Lindanus,  Martinus  Rytliovius,  Cornelius  lansenius, 
qui  ex  concilio  Tridentino  redux  Gandavensibus  primus  datus  est 
episcopus,  Thomas  Stapletonus,  Guilielmus  Estius,  loannes  Mal- 
derus,  Christianus  Lupus  et  caeteri;  quorum  omnium  haec  fuit 
perpotua  doctrina:  Romanum  Pontificem,  ubi  Petri  officio  fungens,  b 
toti  Ecclesiae  Christi  aliquid  tamquam  divinitus  revelatum  prae- 
scribit  credendum,  errare  non  posse. 

Quam  doctrinam  sacra  facultas  theologica  Lovaniensis  impen- 
siori  etiam  studio  tueri  coepit  post  editam  anno  1682.  cleri  galli- 
cani  de  ecclesiastica  potestate  declarationem,  quando  et  statuit  in 
posterum  ad  collegium  professorum  sacrae  facultatis  theologicae 
a se  admissum  iri  neminem,  qui  non  prius  promisisset,  se  Romani 
Pontificis  infallibilitatem  pro  viribus  esse  defensurum.  Supersunt, 
Praesules  Reverendissimi , spissae  collectiones  thesium  theologi- 
carum,  quae  inde  a tempore  deelarationis  cleri  gallicani  usque  ad 
extinctam  iniquo  decreto  a loseplio  11.  Lovaniensem  acaderaiam 
})ublice  fuere  propugnatae.  Inter  has  autem  ut  omnino  nulla  in- 
venitur,  quae  gallicanae  sententiae  faveat,  ita  econtra  numero- 
sissimae  ibi  leguntur  theses,  in  quibus  aut  affirmatur  Romani 
Pontificis  supra  Concilia  auctoritas,  aut  stabilitur  eiusdem  in  de- 
finienda re  fidei  aut  morum  infallibilitas , aut  denique  statuitur 
irreformabile  in  his  rebus  esse  eius  iudicium,  etiam  antequam  Ec- 
clesiae consensus  accesserit. 

Instaurata  autem  anno  1834.  Lovaniensis  academia  ab  hac 
maiorum  suorum  doctrina  adeo  non  recessit,  ut  e contra  et  in 
scriptis  a se  evulgatis,  et  in  suis  praelectionibus  professores  con- 
stanter earn  tradiderint,  et  alumni  in  disputationibus  solemnioribus 
eandem  quotannis  publice  defenderint. 

Et  nos  quoque,  Lovaniensis  academiae  rector  magnificus  et 
quotquot  sumus  hoc  tempore  theologicae  facultatis  professores; 
nos  pariter , sacrae  Scripturae  effatis  et  ss.  Patrum  traditione  in- 
nixi,  una  omnes  profitemur,  Romanum  Pontificem,  S.  Petri  succes- 
sorem,  quando  solemni  definitione  universae  Christi  Ecclesiae  ali- 
quod  dogma  tamquam  divinitus  revelatum  praescribit  fide  divina 
credendum,  aut  sententiam  aliquam  damnat  tamquam  divinae  re- 
velationi  contrariam,  falli  non  posse,  eiusque  unius  definitionem 
pro  certissima  fidei  regula  statim  esse  habendam,  minimeque  ad 
hoc  requiri,  ut  Pontificis  decreto  iam  accesserit  Ecclesiae  congre- 
gatae  aut  dispersae  consensus  sive  tacitus,  sive  expressus. 

Atque  haec  de  Petri  Cathedra  sententia,  quam  divina  reve- 
latione  adeo  firmiter  niti  existimanuis,  ut  dogmatico  decreto  tam- 
quam dogma  fidei  catholicae  definiri  possit,  ut  a Vaticani  Concilii 
Patribus  tamquam  dogma  fidei  reipsa  definiatur,  omnibus  votis  ex- 
petimus;  et  Vos,  Illustrissimi  Domini,  Praesules  Reverendissimi,  ut 
iiaec  vota  nostra  Vaticani  Concilii  Patribus  nostro  nomine  signi- 
ficare  velitis,  enixe  precamur. 

Datum  Lovanii,  hac  22.  Decembris  MDCCCLXIX. 

N.  I.  Laforet  rector  magnificus. 

F.  I.  Ledoux  s.  fac.  h.  t.  decanus. 

I.  Th.  Beelen. 

IL  G.  Wouters. 

I.  F.  D’  Hollander. 

IL  I.  Feije. 

I.  B.  Lefebve. 

T.  I.  Lamy. 

Edm.  Reusens. 

F.  I.  Moulart. 

I.  Van  den  Steen. 

A.  Ilaine  s.  fac.  h.  t.  a seci’etis. 


a 6.  Postulata  contra  definitionem  infallibilitatis  Romani 

Pontificis. 

Eminentissimi  et  Reverendissimi  Patres ! 

Centum  triginta  sex  Concilii  Patres  de  re  gravissima  ad  San- 
ctissimum  Dominum  preces  direxerunt.  Iam  cum  iuxta  tenorem 
litterarum  Apostolicarum  de  die  27.  Nov.  1869.  § II.  propositiones 
Sacrosancto  Oecumenico  Concilio  Vaticano  faciendas  peculiari  Con- 
gregationi,  a SSiho  Dno  pro  recipiendis  et  expendendis  eiusmodi 
propositionibus  deputatae,  exhiberi  oporteat,  honori  mihi  est,  quin- 
que  istos  libellos  supplices  perpendendos  et  SStno  Patri  benigne 
commendandos  in  adiecto  substernere. 

Summa  cum  veneratione  et  observantia  persevere 
Etnorum  et  Rinorum  Patrum 
Romae  die  29.  lanuarii  1870. 

Humillimus,  devotissimus  servus  verus 
Fr.  Card.  Schwarzenberg  Archiep.  Pragen. 

A. 

Beatissime  Pater! 

Pervenerunt  ad  nos  litterae  typis  impressae,  quibus  Concilii 
Patribus  subscribenda  exhibetur  petitio  a Synodo  oecumenica  fia- 
gitans,  ut  sancire  velit  supremam  ideoque  ab  errore  immunem 
auctoritatem  Romani  Pontificis  in  rebus  fidei  et  morum  Apostolica 
potestate  universis  fidelibus  praecipientis.  Mii’um  certe  est , fidei 
iudices  invitari,  ut  ante  causani  dictam , de  sententia  ferenda  de- 
clarationem subscriptione  sua  munitam  ederent.  Verum  in  hoc 
tanto  negotio  Te  ipsum,  Sanctissime  Pater,  adeundum  esse  cen- 
suimus , quippe  qui  a Domino  ad  agnos  ovesque  pascendum  con- 
stitutus  animarum  Christi  sanguine  redemptarum  piissimam  curam 
habes  et  periculorum  ipsis  imminentium  affectu  paterno  misereris. 
Abierunt  tempera,  quibus  Sedis  Apostolicae  iura  a catholicis  in 
dubium  vocari  contigit.  Nemo  est,  qui  nesciat,  sicut  corpus  abs- 
que capite  mutilum,  ita  neque  Concilium  Ecclesiam  totam  reprae- 
sentans  absque  Successore  S.  Petri  haberi  posse,  omnesque  Sanc- 
tae  Sedis  mandatis  promptissimo  obediunt  animo.  Praeterea, 
quae  de  Pontificis  Romani  auctoritate  fidelibus  tenenda  sint.  Con- 
cilium Tridentinum  edixit,  Florentinum  quoque,  cuius  ea  de  re 
decretum  in  cunctis  singulisque  eo  sanctius  conservetur  oportet, 
quoniam  Ecclesiae  latinae  et  graecae  consensu  stabilitum  est,  at- 
que si  Dominus  ad  orientem  tot  malis  oppressum  misericordiae 
suae  oculos  convertere  dignetur,  unionis  restituendae  fundamentum 
erit.  Accedit,  quod  hac  tempestate  Ecclesiae  adversus  eos,  qui  in 
religionem  tamquam  commentum  humano  generi  exitiale  consur- 
gunt,  pugna  sustinenda  sit  nova  et  a saeculis  inaudita : quapropter 
minime  consultum  videtur  populis  catholicis  tot  undique  machina- 
tionibus  in  tentationem  inductis  maiora,  quam  Patres  Tridentini, 
imponere. 

Ceterum  prout  cum  omni  Ecclesia  catholica  Bellarminus  effa- 
tur:  „definitiones  de  fide  pendent  praecipue  ex  traditione  apo- 
stolica et  consensu  Ecclesiarum“  et  quam  vis  ad  totius  Ecclesiae 
sententiam  cognoscendam  Synodus  universalis  brevissimam  sternat 
d viam,  tamen  a nobilissimo  Concilio,  quod  Apostoli  cum  senioribus 
Ilierosolymis  habuerunt,  Nicaenum  usque  errores  innumeri  Eccle- 
siarum  particularium  iudiciis  Summi  Pontificis  et  totius  Ecclesiae 
consensu  adprobatis  profligati  et  extincti  sunt.  Indubium  est, 
quod  omnes  Christi  fideles  Sedis  Apostolicae  decretis  veram  obe- 
dientiam  debeant.  Insuper  eruditi  piique  viri  docent:  quae  S.  Petri 
Successor  de  fide  moribusque  ex  cathedra  loquens  constituat,  etiam 
absque  Ecclesiarum  consensu  quomodocumque  demonstrate  irre- 
fragabilia  esse.  Attamen  silentio  premere  non  licet,  graves  nihilo- 
minus  superesse  difficultates  ex  Patrum  Ecclesiae  dictis  gestisque, 
genuinis  historiae  documentis  et  ipsa  doctrina  catholica  enatas, 
quae  nisi  penitus  solutae  fuerint,  nequaquam  fieri  posset,  ut  doc- 
trina praedictis  litteris  commendata  populo  christiano  tanquam  a 
Deo  revelata  proponeretur.  Verum  ab  hisce  discutiendis  refugit 
animus  et  ne  eiusmodi  deliberationum  necessitas  nobis  imponatur, 
benevolentiae  Tuae  confidentes  flagitamus. 

Praeterea  cum  inter  potiores  nationes  catholicas  munere  epi- 
scopali  fungimur,  rerum  apud  eas  statum  quotidiano  noscimus 
usu ; nobis  autem  constat,  definitionem,  quae  postulatur,  religionis 


945 


Postulata  pro  definitione  infallibilitatis  Rom.  Pontif.  — contra  eandein. 


946 


inimicis  nova  suppeditatnram  arma  ad  rei  catholicae  etiam  apud  a 
melioris  notae  viros  invidiam  concitandam,  certique  sumus  rem  in 
Europa  saltern  regionnm  nostrarum  guberniis  ansam  praebituram 
sive  praetextum  in  iura  Ecclesiae  residua  invadendi. 

Hacc  Sanctitati  Tuae  ea,  quam  communi  fidelium  patri  de- 
bemus,  sinceritate  exposuimus,  et  Tuo,  precamur,  mandato  fiat,  ut 
doctrina,  cuius  sanctionem  petunt,  Concilio  oecumenico  discutienda 
baud  proponatur. 

Ceterum  ad  pedes  Tuos  provoluti  pro  nobis  et  populis,  quos 
adDeum  perducendos  accepimus,  Apostolicara  petimus  benedictionem. 

Sanctitatis  Tuae 

Datum  Romae  12.  lanuarii  1870. 

Humillimi,  obsequentissimi,  devotissimi  servi 

t Fridericus  Card.  Schwarzenberg  Archiepiscopus  Pragensis. 
t losephus  Othmarus  Card.  Rauscher  Archiepiscopus  Viennensis. 
t Joannes  Sinior  Primas  Hungariae  et  Archiepiscopus  Strigoniensis, 
de  funestis  edendae,  quae  a nonnullis  postulatur,  definitionis 
consectariis  pro  re  catholica  in  Hungaria  intime  persuasus. 
t Maximilianus  de  Tarnoczy  Archiepiscopus  Salisburgensis  , Ger- 
maniae  Primas. 

t Fridericus  de  Fiirstenberg  Archiepiscopus  Olomucensis. 
t Andreas  Gollmayr  Archiepiscopus  Goritiensis. 
t Gregorius  de  Scherr  Archiepiscopus  Monacensis. 
t lacobus  Bosagi  Archiepiscopus  Caesareensis , Abbas  Mechit. 
Congregationis  Viennensis. 

t Michael  de  Deinlein  Archiepiscopus  Bambergensis. 
t Gregorius  Michael  Szymonowicz  Archiepiscopus  Leopoliensis 
rit.  arm. 

t Ludovicus  Haynald  Archiepiscopus  Colocensis  et  Bacsiensis. 
t Paulus  Melchers  Archiepiscopus  Coloniensis. 
t Franciscus  Xav.  Wierzchleyski  Archiepiscopus  Leopoliensis  rit.  lat. 
t Joannes  Vancsa  Archiepiscopus  Fogai’asiensis  et  Alba-Juliensis. 
t Henricus  Forster  Episcopus  Vratislaviensis. 
t Joannes  Yalerianus  Jirsik  Episcopus  Budvicensis. 
t Guillelmus  Emmanuel  Ketteler  Episcopus  Moguntinus. 
t Pancratius  Dinkel  Episcopus  Augustanus  Vind. 
f Bartholomaeus  Legat  Episcopus  Tergestinus  et  Justinopolitanus.  ® 
t Valentinus  Wiery  Episcopus  Gurcensis. 
t Antonius  Josephus  Peitler  Episcopus  Vaciensis. 
t Georgius  Dobrila  Episcopus  Parentinus  et  Polensis. 
t Bartholomaeus  Widmer  Episcopus  Labacensis. 
f Alexander  Bonnaz  Episcopus  Csanadiensis. 
t Ladislaus  Biro  de  Kezdi-Polany  Episcopus  Szathmariensis. 
t Jacobus  Stepischnegg  Episcopus  Lavantinus. 
t Michael  Fogarasy  Episcopus  Transilvaniensis. 
t Joannes  Zalka  Episcopus  Jaurinensis. 
t Sigismundus  Kovacs  Episcopus  Quinque-Ecclesiensis. 
t Ludovicus  Forwerk  Episcojms  Leontopolitanus. 
t Josephus  Aloysius  Pukalski  Episcopus  Tarnoviensis. 
t Joannes  Perger  Episcopus  Cassoviensis. 
t Josephus  Georgius  Strossmayer  Ep.  Bosnensis  et  Sirmiensis. 
t Matthias  Eberhard  Episcopus  Trevirensis. 
t Adulphus  Namszanowski  Episcopus  Agathopolitanus. 
t Stephanas  Lipovniczki  Episcopus  Magno-Varadinensis  latin. 
t Phili])pus  JCrementz  Episcopus  Varmiensis.  . 

t Georgius  Smiciklas  Episcopus  Crisiensis. 

Hieronymus  Jos.  Zeidler  Abbas  Strahov,  s.  Ord.  I’raenionstr. 
f Joannes  Henricus  Beckmann  Episcopus  Osnabrugensis. 
t Vincentius  Jekelfalusy  Episcopus  Alba-Regalensis. 
t Carolus  Joannes  Greith  Episcopus  Sangallensis. 
t Jgnatius  Mrak  Episcopus  Marianopolitanus  et  Marquettensis. 
t Augustinus  J^aulus  Wahala  Episcopus  Jiitomericensis. 
t Eduardus  Jacobus  Wedekin  Episcopus  Hildesheimensis. 

■f  Carolus  Josephus  de  JJefele  Episcopus  Rottenburgensis. 

B. 

Beatissime  Pater ! 

Pervenerunt  ad  nos  litterae  die  3.  Januarii  typis  impressae, 
quibus  Concilii  Patribus  subscribenda  exhibetur  petitio,  a Synodo 
occumenica  flagitans,  nt  sancire  velit  supremam,  ideoque  ah  errore 
immiinem  auctoritatem  liomani  Pontificis,  in  rebus  fdei  et  moruni 
apostolica  potestate  xmiversis  fidelihus  praecipientis.  Mirum  certe 

Coll.  Lac.  VII. 


est  fidei  indices  invitari,  ut  ante  causam  dictam,  de  sententia  fe- 
renda  declarationem  subscriptione  sua  munitam  ederent.  Verum 
in  hoc  tanto  negotio,  Te  ipsum,  Sanctissime  Pater,  adeundum  esse 
censuimus,  quippe  qui,  a Domino  ad  agnos  ovesque  pascendum 
constitutus,  animarum  Christi  Sanguine  redemptarum  piissimam 
curam  habes  et  periculorum  ipsis  imminentiura  afJectu  paterno 
misereris. 

Abierunt  tempera,  quibus  Sedis  Apostolicae  iura  a catholicis 
in  dubium  vocari  contigit.  Nemo  est  qui  nesciat,  sicut  corpus 
absque  capite  mutilum,  ita  neque  Concilium  Ecclesiam  totam  re- 
praesentans  absque  Successore  S.  Petri  haberi  posse,  omnesque 
Sanctae  Sedis  mandatis  promptissimo  obediunt  animo. 

Praeterea  quae  de  Pontiticis  Romani  auctoritate  fidelibus  te- 
nenda  sint.  Concilium  Tridentinum  edixit,  Florentinum  quoque, 
cuius  ea  de  re  decretum  in  cunctis  singulisque  eo  sanctius  con- 
servetur  oportet,  quoniam  Ecclesiae  latinae  et  graecae  consensu 
st.abilitum  est,  atque,  si  Dorninus  ad  Orientem  tot  malis  oppressum 
misericordiae  suae  oculos  convertere  dignetur,  unionis  restituendae 
fundamentum  erit. 

Accedit  quod,  hac  tempestate  Ecclesiae,  adver,sus  eos,  qui  in 
religionem  tamquam  commentum  humano  generi  exitiale  consur- 
gunt,  pugna  sustinenda  sit  nova  et  a saeculis  inaudita : quapropter 
minime  consultum  videtur  populis 'catholicis,  tot  undique  machi- 
nationibus  in  tentationem  inductis,  maiora  quam  Patres  Tridentiui, 
imponere. 

Namque , cum  inter  potiores  nationes  catholicas  munere  epi- 
scopali  fungamur,  rerum  apud  eas  statum  quotidiano  noscimus 
usu.  Nobis  autem  constat  definitionem,  quae  postulatur,  religionis 
inimicis  nova  suppeditatnram  arma  ad  rei  catholicae,  etiam  apud 
melioris  notae  viros,  invidiam  concitandam,  certique  sumus  rem 
in  Europa  saltern  regionum  nostrarum  guberniis  ansam  praebi- 
turam sive  praetextum  in  iura  Ecclesiae  residua  invadendi. 

Haec  Sanctitati  Tuae,  ea  quam  communi  fidelium  Patri  debe- 
mus  sinceritate,  exposuimus,  et  Tuo,  precamur,  mandato  fiat,  ut 
doctrina,  cuius  sanctionem  petunt,  Concilio  oecumenico  discutienda 
hand  proponatur. 

Ceterum  ad  pedes  Tuos  provoluti  pro  nobis  et  populis,  quos 
ad  Deum  perducendos  accepimus,  Apostolicam  petimus  Bene- 
dietionem. 

Datum  Romae  12.  lanuarii  1870. 

Sanctitatis  Tuae 

Humillimi,  Obsequentissimi,  Devotissimi  servi 

t Georgius  Darboy  Archiepiscopus  Parisiensis. 
t Ludovicus  Dubreil  Archiepiscopus  Avenioncnsis. 
t Joannes  Paulus  Lyonnet  Archiepiscopus  Albiensis. 
t Joannes  Franciscus  Landriot  Archiepiscopus  Rheniensis. 
t Victor  Felix  Bernadou  Archiepiscopus  Senonensis. 
t Laurentius  Trioche  Archiepiscopus  Babylonensis. 
t Fridericus  de  Marguerye  Episcopus  Augustodunensis. 
t Franciscus  Rivet  Episcopus  Divionensis. 

t Jacobus  M.  Achilles  Ginoulhiac  Episcopus  Gratianopolitanus. 
t Joannes  Devoucoux  Episcopus  Ebroicensis. 
t Franciscus  Le  Courtier  Episcopus  Montis  Pessulani. 
t Ludovicus  Delcusy  Episcopus  Vivariensis. 
t J^aulus  Dupont  des  Loges  Episcopus  Metensis. 
t Augustus  Bel  aval  Episcopus  Apamiensis. 

t Joannes  Julius  Dours  Episcopus  Suessionensis  et  Laudunensis. 
t Augustinus  David  Episcopus  Brioccnsis  et  Trecoi'ensis. 
t Joannes  Petrus  Sola  Episcopus  Niciensis. 
t Stephanus  Aemilius  Ramadie  Episcopus  Elnensis. 
t Josej)h  Foulon  Episcopus  Nanceyensis  et  Tullensis. 
t I’etrus  Grimardias  Episcopus  Cadurcensis. 
t Henricus  L.  C.  Maret  Episcopus  Surensis. 
t Franciscus  N.  Gueullette  Episcoj)us  Valontinensis. 
t Augustinus  Hacquard  Episcopus  Virdunensis. 
t Leo  Thomas  Episcopus  Ilupellensis  et  Santonensis. 
t Flavianus  Hugonin  Episcopus  Baiocensis  et  Lexoviensis. 
t Guillelmus  Meignan  Episcopus  Catalaunensis. 
t Joannes  J’etrus  Bravard  Episcopus  Constantiensis  et  Abrincensis. 
t Carolus  J’liilippus  Place  Episcopus  Massiliensis. 
t 1.  B.  Irenaeus  Callot  Episcopus  Oranensis. 
t Felix  de  Jjas  Cases  Episcopus  Constantinianus  et  Jlipponensis. 
t Amatus  Victor  F.  Guilbert  Episcopus  Vapincensis. 
t Carolus  Colet  Episcopus  Jjiicionensis. 


GO 


947 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


948 


f Felix  Dupanloup  Episcopiis  Aureliaiiensis.  a 

f Patrichis  de  Moura  Episcopus  Funchalensis. 
f Antonias  de  Vasconeellos  Pereira  de  Mello  Episc.  Laniacensis. 
f Ignatius  Gelabert  Episcopus  Paranensis. 
f loseph  Alvez  Feijo  Episcopus  Capitis  Viridis. 
f Eduardus  Hurinuz  Archiepiscopus  Siracensis  rit.  arm. 
t Georgius  Hurmuz  Archiepiscopus  Siuniensis  rit.  arm. 
t Placidus  Casangian  Archiepiscopus  Antiochenus  rit.  arm. 

C. 

Beatissime  Pater ! 

Ad  ))edes  Sanctitatis  Tuae  provoluti  humiliter  et  enixe  de- 
precamur,  ut  quaestio  de  definitione  Infallihilitatis  Summi  Pon- 
tificis  tamquam  dogmatis  fidei  Concilio  Vaticano  hand  proponatur. 

Petitionis  rationes  inter  plures  tres  tantuni,  quae  sufficere 
videntur,  adducere  liceat. 

Prima  quidem,  quod  discussio  quaestionis  dare  monstrahit 
defectum  unionis,  et  praesertim  unanimitatis,  inter  Ejiiscopos. 

Secunda  vero,  quod  in  circumstantiis,  in  quihus  nos  versamur 
in  regionihus,  uhi  liaereses  non  solum  impune  grassantur,  sed  et 
dominantur,  definitio  nedum  attraheret,  e contra  magis  ah  Ec- 
clesia  alienaret  eos,  quos  omni  pretio,  omni  sacrificio,  Christo  lucri- 
facere  volumus. 

Tertia  denique  ratio,  quod  interminahiles  inde  lites  orituras 
praevidemus,  quihus  opus  ministei'ii  impediendum,  et  Concilii 
liuius  Vaticani  fructus  omnino  forsan  perimendos  apud  acatholicos 
timemus. 

Hisce  Sanctitati  Tuae  sincere  corde  et  pia  intentione  expo- 
sitis,  Deum  omnipotentem  precamur,  ut  omne  malum  ah  Ecclesia 
avertat  Teque,  Beatissime  Pater,  Sancto  suo  Spiritu  illustret  et  dirigat. 

Datum  Romae  die  15.  lanuarii  1870. 

t loannes  Bapt.  Purcell  Archiepiscopus  Cincinnatensis. 

4 Petrus  Richardus  Kenrick  Archiepiscopus  S.  Ludovici. 
t loannes  Mac  Closkey  Archiepiscopus  Neo-Ehoracensis. 
t Georgius  Errington  Archiepiscopus  Trapezuntinus. 
t Thomas  N.  Connolly  Archiepiscopus  Halifaxiensis.  ^ 

t Richardus  Vincentius  Whelan  Episcopus  Wheelingensis. 
t Augustinus  Verot  Episcopus  Savannensis. 
t lacohus  Roosevelt  Bayley  Episcopus  Novarcensis. 
t loannes  Sweeny  Episcopus  S.  loannis. 
t Bernardus  Mac  Quaid  Episcopus  Roffensis. 
t Tohias  Mullen  Episcopus  Eriensis. 
t Franciscus  P.  Mac  Farland  Episcopus  Hartfordiensis. 
t lacohus  N.  O’  German  Episcopus  Raphanensis  '. 
t lacohus  Rogers  Episcopus  Chathamensis. 
t Michael  Domenec  Episcopus  Pittshurgensis. 
t Patricius  Lynch  Episcopus  Carolopolitanus. 
t Thaddaeus  Amat  Episcopus  Montereyensis  et  Angelorum. 
t David  Moriarty  Episcopus  Kerriensis. 
t Gulielmus  Clifford  Episcopus  Cliftoniensis. 
t Eduardus  Fitzgerald  Episcopus  Petriculanus. 
t loannes  Pius  Leahy  Episcopus  Dromorensis. 
t loannes  Hennessy  Episcopus  Duhuquensis. 
t Patritius  Feehan  Episcopus  Nashvillensis. 

t loannes  losephus  Hogan  Episcopus  S.  losephi.  , 

t loannes  M.  Henni  Episcopus  Milwauchiensis.  ^ 

t David  Bacon  Episcopus  Portlandensis. 
t loseph  Melcher  Episcopus  Sinus  Viridis. 

D. 

Beatissime  Pater ! 

Audivimus  circumferri  littcras  typis  mandatas,  quihus  petitur, 
ut  Concilium  Oecumenicum  definiat  tamquam  dogma  supremam 
ideoque  ah  errore  immunem  esse  Summi  Pontificis  auctoritatem 
in  rehus  fidei  et  morum;  casque  litteras  passim  per  domos  Pa- 
trihus  exhihcri  suhscrihendas. 


^ * Litteris  ad  Secrctarium  generalem  Trappae  maioris  missis  re- 
tractat  suam  suhscriptioiiem : 

„Omaha  lun.  9.  1870. 

„I  wish  to  repair  any  offense  that  I may  unintentionally  have  given 
hy  signing  my  name  to  the  letter  of  the  inopportunists. “ 


Nos,  Beatissime  Pater,  qui  in  Orientalibus  partihus  schisma- 
ticas  inter  et  haereticas  gentes  degimus,  nec  minori  tamen  quam 
Occidentales  Episcopi  affectu  et  devotione  erga  Apostolicam  Se- 
dem  devincimur;  maxime  vero  quod  ad  nos  attinet  exoptamus,  ut 
universus  Oriens  cum  reliquis  gentihus  in  Te,  Beatissime  Pater, 
respiciat,  et  unius  ovilis  Pastor  irnice  Summus  aliquando  ipse  fias. 

Quid  de  Romano  Pontifice  tenendum  sit,  Florentina  Synodus, 
Graecis  Latinisque  consentientibus,  tunc  sancte  opportuneque 
sancivit. 

Quapropter  Te,  cuius  sapientiam  ac  prudentiam  semper  su- 
speximus,  Te  nunc  enixe  rogamus,  ut  humeris  nostris  maiora 
viribus  onera  imponi  et  pericula,  inter  quae  sacro  ministerio  fun- 
gimur,  graviorihus  difficultatibus  cumulari  non  velis,  non  patiaris, 
non  sinas. 

Et  ad  pedes  Tuae  Beatitudinis  provoluti  pro  nobis  nostrisque 
gregibus  Apostolicam  Benedictionem  peramanter  efflagitamus. 

Sanctitatis  Tuae  humi  ohsmi  devmi  servi 

Datum  Romae  18.  lanuarii  1870. 

t Gregorius  lussef  Patriarcha  Antiochenus  grace,  melchit. 
t losephus  Audu  Patriarcha  Chaldaeornm. 
f Clemens  Balms  iam  Antiochenus  Patriarcha  grace,  melchit. 
t Athanasius  Kauarn  Archiepiscopus  Tyrensis  grace,  melch. 
t Paulus  Ilateni  Archiepiscopus  Aleppensis  grace,  melchit. 
t Theodosius  Kojumgi  Episcopus  Sidoniensis  grace,  melchit. 
t Ignatius  Akkaui  Archiepiscopus  Ilauranensis  grace,  melchit. 
t Agapitus  Dumani  Episcopus  Ptolemaidensis  grace,  melchit. 
t Gregorius  Ata  Archiepiscopus  Emesenus  et  Apamensis  grace, 
melchit. 

f Ambrosius  Abdo  Ep.  Farzulensis  et  Zahalensis  seu  Mariamnensis 
grace,  melchit. 

t Basilius  Nasser  Episcopus  Heliopolitanus  graec.  melchit. 
t loannes  Tamraz  Archiepiscopus  Kerkukensis  rit.  chald. 
t Petrus  Bartatar  Archiepiscopus  Serthensis  rit.  chald. 
t Georgius  Ebedjesus  Khayatt  Archiepisc.  Amadiensis  rit.  chald.  ‘ 
t Elias  Melius  Episcopus  Akrensis  rit.  chald. 
t Eliseus  Elias  Abbas  S.  Antonii  rit.  chald. 


‘ * Is  postea  litteris  his  ad  SS.  Pontifleem  datis  votum  retractavit : 

„B.  Pater!  Dignare,  obsecro , novissimum  filiorum,  quos  tenere 
adamas,  tuorum  atque  Ep'porum  ad  pedes  tuos  provolutum,  et  Sancti- 
tatem  tuam  paulisper  alloqui  audentem  benigne  auscultare.  Subscrip- 
seram,  fateor,  deprecationi  ad  te,  Pater  clementissime,  ab  Orientalibus 
quibusdam  Antistitibus  iam  praesentatae,  qua  humillime  ac  obsequio- 
sissime  expostulabatur,  ne  admittas  Postulatum  illud  plurimorum  Ep- 
porum  pro  infallibilitate  Romani  Pontificis  a Concilio  hoc  Vaticano 
definienda.  Porro  fateor  protestorque  id  me  praestitisse  oh  causas 
ibidem  vix  innutas,  ac  nominatim  ob  offendicula  inde  consequutura 
quoad  schismaticos  nostrarum  regionum,  praesertim  ex  male  intelli- 
genda  ac  interpretanda  huiusmodi  Conciliari  decisione;  ob  difficul- 
tatem  explicandi  ac  conciliandi  factum  Honorii  Papae,  nulla  alia  inter- 
cedente  aut  impellente  causa  sive  humana  minusque  decorosa,  sive 
partium  studii,  multoque  minus,  quod  iniuria  quidam  mali  interpre- 
tati  sunt,  quodque  Deus  avertat,  ex  animo  minus  benevolo  et  reve- 
rentl  erga  te,  Pater  optime,  istamque  S.  Apostolicam  Romanam  Sedem, 
arcem  veritatis  ac  religionis , decusque  nostrum  immortale.  Iam  vero 
cum  conspexissem , ex  huiusmodi  deprecatione  quasdam  ephemerides 
deduxisse , etsi  nullo  iure , hostiliter  sentire  Orientates  in  Romanum 
Pontificem  ac  S.  Sedem;  alios  autem  captare  inde  occasionem  magnifi- 
candi  ac  corroborandi  partem  ac  opiniones  ita  dictas  Gallicanas , ad 
easque  nos  fere  adscribere,  cum  tamen  numquam  cum  illis  habuerimus 
commune  quidquam;  cumque  ego,  sive  ut  Doctor  in  S.  Theologia  sive 
ut  Ep'jjus , illius  semper  fuissem  sententiae , ut  crederem  ac  docerem, 
reapse  irreformabile  debere  esse  indicium  Romani  Pontificis  ex  Ca- 
thedra, ut  Doctoris  universalis  a Christo  Domino  constituti,  et  ut  Ca- 
pitis Ecclesiae  immaculatae , docentis;  cum  insuper  profundius  in 
quaestionem  hanc  ac  consequentias  illius  inquisiissem , praesertim  in- 
stitute iudicio  super  libellis  illis  exaggerate  ac  reprobandis  Presbyteri 
Gratry  ex  una  parte,  atque  egregia  solidaqne  confutatione  P.  Ra- 
mi^re  S.  I.  nuper  edita  ex  altera  parte,  accidissetque  felici  casu  hisce 
diebus,  ut  prae  manibus  haberem  Manuscriptum  quoddam  vetus  histo- 
riae  cuiusdam  ab  homine  Nestoriano  compilatae,  in  qua  inveni , quod 
ad  iustificationem  Honorii  R.  P.  ab  errore  mire  facit:  has,  inquam, 
ob  rationes  aliasque  in  conscientia  non  contemnendas  compellor.  Pater 
Beatissime,  ut  non  solum  sententiam,  quam  semper  retinui , pro  Ro- 
mani Pontificis  ex  cathedra  in  fidei  ac  morum  negotiis  decernentis 
inerrantia,  testificem  meam;  sed  insuper,  propter  haec  temporis  ad- 
iuncta,  rationabile  esse  et,  potius  quam  nocivum,  perutile  e contra 
fore,  si  tibi  videbitur,  existimera,  ut  in  Concilio  hoc  Oecumenico,  prout 


949 


Postulata  contra  definit.  infallib.  R.  Pontif.  — de  modo  discutiendi  schema  de  Eccl. 


950 


E. 

Beatissime  Pater! 

Pervenerunt  ad  nos  litterae  typis  impressac,  qnibus  Concilii 
Patribus  subscribenda  exhibetur  petitio  a Synodo  Oecumenica 
flagitans,  lit  sancire  velit  supremarn,  ideoque  ah  errore  immimem 
auctoritatem  Romani  Pontificis  in  rebus  fidei  et  morum,  apostolica 
potestate  universis  fidelibus  praecipientis.  Minim  certe  est  fidei 
indices  invitari,  ut  ante  causam  dictam , de  sententia  ferenda  de- 
clarationem  subscriptione  sua  munitam  ederent. 

Verum  in  hoc  tanto  negotio,  Te  ipsum,  Sanctissime  Pater, 
adeundum  esse  censuimus,  quippe  qui  a Domino  ad  agnos  oves- 
que  pascendum  constitutus  animarum  Christi  Sanguine  redempta- 


in  Postulate  Ep'porum  proponitur,  definitio  dogmatica  exhibeatur:  iii- 
fallibilitatem  scilicet  R.  P. , cum  magisterium  supremum  uti  Doctor 
universalis  Ecclesiae  a Christo  constitutus  exercet , fundamentum  ha- 
bere in  Scripturis  S.  et  Traditione,  ideoque  de  fide  esse. 

Hunc  sane  in  modum  ut  sentiam  corde  simplici  ac  declareni, 
postulat  apprime  ipsa  veritas  ac  theologica  argumentatio ; postiilat  sa-  b 
nissima  ilia  Romanae  Ecclesiae  doctrina,  qiiam  a iuventute  niea  maxirno 
beneficio  e purissinio  fonte,  Collegia  nempe  Urbano  de  propaganda  fide, 
duxi  ac  defendi ; postulat  male  in  S.  Sedem  cogitantium  manifestatio ; 
postulat  hostium  S.  Religionis  et  eiusdem  S.  Sedis  Romanae  petulantia, 
et  abusus ; postulat  amor  ac  reverentia  nostra  erga  Romanum  Ponti- 
ficem,  ac  istam  S.  Sedem;  postulat  ipse  honor  noster ; postulat  denique 
tot  Doctorum,  et  quasi  dixerim  cum  Augustino,  totius  Catholicae  Eccle- 
siae auctoritas.  — Romae  Kal.  Martii  a.  1870.  Sanctitatis  Tuae  obe- 
dientissimus  Filius  ac  famulus  Georgius  Ebedjesus  Khayatt,  Archi- 
episc.  Amadiens.  ritus  chaldaici  Vicarius  generalis  Patriarchatus  Ba- 
bylon. Chald.“ 

Nota.  Ipse  Riniis  Auctor  huius  epistolae  ad  ilium  eius  locum, 
quo  de  Honorio  Pontifice  agitur,  postea  sequentem  notam  adiunxit  (V. 
„L’Univers“,  10  Avril  1870) : 

„Ce  manuscrit  est  garchunien,  k savoir,  de  langue  arabe  ecrite 
en  caractferes  chaldeens,  et  je  I’ai  trouve  ici  k Rome  chez  mon  ami 
M.  William  Palmer,  qui  en  avait  fait  acquisition  de  Maussul,  ma  pa- 
trie,  par  M.  Rassam,  et  lorsqu’il  fitait  encore  protestant.  L’auteur  en 
est  un  pretre  du  nom  de  Sliva,  fils  de  Jean  de  Maussul,  du  quinzieme 
[f.  quatorziSme  cfr.  „L’Univers“,  23  Avril  1870]  si^cle.  Ce  manuscrit 
est  historique,  apologdtique,  et  en  plusieurs  choses,  surtout  par  rapport  c 
aux  histoires  cities , il  est  presque  le  mfime  ouvrage  que  celui  du 
nestorien  Amre,  fils  de  Mattee,  que  I’Assemani  connaissait,  et  qui  est 
sous  le  numdro  110  parmi  les  manuscrits  arabes  dans  la  Bibliothfique 
vaticane,  oil  je  I’ai  consulte  et  constate  I’uniformitfi  avant-bier.  Sans 
m’6tendre  sur  cela,  je  dis  que  ce  qui  regarde  Honorius  dans  ce  ma- 
nuscrit est: 

1®.  Qu’il  avait  dit  qu’il  faut  s’abstenir  de  dire  deux  ou  une  vo- 
lontfi  en  Christ. 

2®.  Que,  pour  cela,  la  croyance  de  I’figlise  etait  rest6e  incer- 
taine  46  ans. 

3®.  Que  Jean,  son  successeur,  avait  ete  afflige  de  voir  I’Eglise 
troublfie  et  la  diversity  de  sentiments  qui  etait  en  elle. 

4®.  Qu’h  cause  de  cela  il  ecrivit  k H6raclius  et  Constantin , em- 
pereurs,  se  plaignant  de  cet  etat  de  choses. 

5®.  Il  ficrit  aux  mfiraes  empereurs  une  seconde  lettre , que  requt 
Constantin  le  fils , dans  laquelle  il  dit : Nos  dicimus  ac  confitemur 
unam  esse  in  Christo  mluntatem  in  oeconomia  Immanitatis  eius  sanc- 
tissimae ; non  vero  duas  voluntates  sibi  contrarias,  quae  essent  spiritui 
ac  carni  eius.  In  hunc  certe  setisum  scripsit  Honorius,  Patriarcha 
Romae,  ad  Sergium  Constanthiopolis : Nos  enim  confitemur  esse  in  nobis 
duas  voluntates  contrarias,  quod  cum  detorsissent  quidam  ad  suam  d 
erroneam  sententiam , supposuerunt  Honorium  sensisse  unam  esse  vo- 
luntatem  in  divinitate  ac  humanitate  D.  N.  I.  C. 

lia  r^ponse  k cette  lettre,  Constantin  la  fit  pleine  de  louanges 
et  de  soumission  pour  le  Pape;  mais  ce  fut  Theodore,  successeur  de 
Jean,  qui  la  requt,  et  il  rfipondit  au  merae  einpereur  par  une  lettre 
dans  laquelle  il  blame  I’empereur  Hdraclius  pour  avoir  devifi  de  la 
vfiritd,  et  suivi  le  monoth61isme,  ainsi  que  Serge,  Theodore,  Pyrrhe  et 
Pierre , patriarches  de  Constantinople , dont  il  dit,  qui  omnes  propter 
erroneitatem  sententiae  meruerunt  maledictionem  et  ut  reiicerentur  a 
dignitate  ecclesiastica. 

6®.  L’auteur  parle  du  Concile  VI,  fait  par  Agathon,  Pape,  et  dit 
que  le  Concile  excommunia  Macalre  et  les  autres  Patriarches  d’An- 
tioche,  Cyre  et  Pierre  de  Constantinople.  Il  n’y  a nulle  mention  faito 
d’Honorius. 

De  tout  cela,  et  surtout  des  lettres  dc  Jean  IV  et  de'  Theodore, 
Papes,  aux  empereurs  de  Constantinople,  il  est  manifeste  qu’  Ilono- 
rius  n’a  pas  errfi  dans  la  foi,  et  que  I’oplnion  de  ceux  qui  soup^on- 
nent  I’interpolatiou  dans  le  Concile  VI,  et  par  consdquent  dans  les 
autres,  est  tres  fondle. 

t G.  E.  Khayatt,  Arche veque  d’Amadic.“ 


rum  principem  atque  piissimam  curam  habes  et  periculorum  ipsis 
immineiitium  affectu  paterno  misereris. 

Norunt  enim  omnes  et  libentissime  profitentur,  quod  sieut 
corpus  absque  capite  mutilum  est,  ita  Concilium  Ecclesiam  totam 
repraesentans  absque  Successore  Sancti  Petri  haberi  non  posse, 
omnesque  Sanctae  Sedis  mandatis  promptissimo  obediunt  animo. 

Praeterea  quae  de  Pontificis  Romani  auctoritate  fidelibus  te- 
nenda  sint.  Concilium  Tridentinum  edixit,  Florentinum  quoque, 
cuius  ea  de  re  decretum  in  cunctis  singulisque  eo  sanctius  obser- 
vetur  oportet,  quoniam  Ecclesiae  latinae  et  graecae  consensu  in- 
dictiim  est,  atque  si  Dominus  ad  Orientem  tot  malis  oppressum 
misericordiae  suae  oculos  convertere  dignetur,  iinionis  restituendae 
fundamentum  erit.  Accedit  quod,  nostra  hac  tempestate,  adversus 
eos,  qui  in  religioiiem  tamquam  commentum  humano  generi  exi- 
tiale  consurgunt,  pugna  ab  Ecclesia  sustinenda  sit  nova  et  a sae- 
culis  inaudita,  ita  ut  non  aeque  consultum  videatur  populis  ca- 
tholicis  tot  undique  machinationibus  in  tentationem  iiiductis  ma- 
iora,  quam  quae  Patres  Tridentini,  imponere. 

Cum  enim  inter  potiores  nationes  Catholicas  munere  Episco- 
pali  fungamur,  rerum  apud  eas  statum  quotidiano  noscimus  usu, 
atque  ideo  nobis  reapse  constat  dofinitionem  huiusmodi,  quae  nulla 
cogente  necessitate  postulatur,  nova  inimicis  in  Ecclesiam  arma 
suppeditaturam , atque  apud  plurimos  etiam  melioris  notae  viros 
fore  minus  acceptam,  ita  ut  illi  ansam  assumerent  reliqua  Catho- 
licae Ecclesiae  iura  invadendi;  hi  vero  (quod  animo  nobis  coram 
Deo  et  hominibus  alte  infixum  Tibi,  Pater  optime,  adaperire  sta- 
tuimus)  non  absque  periculo  schismatis,  in  praecipuis  religionis 
nostrae  sanctissimae  officiis  persolvendis  ac  bonis  operibus  adini- 
plendis  relaxarentur. 

Haec  Sanctitati  Tuae,  ea  quam  Supremo  omnium  fidelium 
Patri  debemus  sinceritate  exposuimus,  et  Tuo,  precamur,  mandate 
fiat,  ut  doctrina,  cuius  sanctionem  petunt,  Concilio  oecumenico 
discutienda  hand  proponatur. 

Caeterum  ad  pedes  Tuos  provoluti  pro  nobis  et  populis,  quos 
ad  Deum  perducendos  accepimus , apostolicam  petimus  bene- 
dictionem. 

Romae  die  18.  lanuarii  1870. 

Sanctitatis  Tuae 

Hurnillimi  Obsequent.  Devot.  Servi 

t Alexander  Riccardi  di  Netro  Archiepiscopus  Taurinensis. 
t Aloysius  Nazari  di  Calabiana  Archiep.  Mediolanensis. 
t loannes  Petrus  Losanna  Episcopus  Bugellensis. 
t Laurentius  Renaldi  Episcopus  Piueroliensis. 
t Raphael  Biale  Episcopus  Albinganensis. 
t loannes  Baptista  Montixi  Episcopus  Ecclesiensis. 
t Aloysius  Moreno  Episcopus  Eporediensis. 


7.  Postulatum  de  disponenda  discussione  schematis 
„De  Ecclesia  Christi “ '. 

Eminentissimi  ac  Reverendissimi  Domini  Cardinales  Praesides ! 

Schema  Constitutionis  dogmaticae  „de  Ecclesia  Christi“,  quod 
Patrum  consultationi  propediem  submittetur,  gravissimas  res  com- 
plectitur. 

Sicut  praecipuae  hostium  fidei  aggressiones  contra  divinum 
procurandae  salutis  humanae  institutum , fundamentaliaque  eius- 
dem dogmata  diriguntur,  ita  solida  oxpositio  doctriuae  de  Ecclesia 
eiusque  auctoritate  principale  agendorum  huius  Concilii  argumen- 
tum  efficiat  est  necesse.  Summopere  autem  exoptandum  est,  ut 
tanta  materia  ea,  qua  par  est,  rnaturitate,  eo  item  modo  et  or- 
dine  pertractetur,  queis  brevitati  quoque,  (juantum  fieri  potuerit, 
consulatur.  Nam  vel  eae,  quae  hucusque  factae  sunt,  tractationes 
sat  superque  ostenderunt,  <|uantura  momentum  recto  consulta- 
tionum  modo  et  ordini  tribuendum  sit. 

Quapropter  infrascripti  summopere  desiderant,  ut  gravissimum 
hoc  schema  non  in  omni  sua  extensione  simul  et  ad  scmel  exa- 
minetur,  sed  argumentum  eius  fine  accuratioris  discussionis  in 
certas  partes  dividatur. 

* * V.  hoc  Schema  supra  pag.  567  sqq. 

60=^ 


951 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


952 


Tres  autem  principales  partes  in  eo  perspicue  distinguuntur. 
Caput  I.  usque  IX.  inclusive  tractat  de  Ecclesia  eiusque  proprie- 
tatibus.  Caput  X.  et  XI.  de  potestate  ecclesiastica,  cui  tamquam 
appendix  additur  Caput  XII.  de  temporali  Sanctae  Sedis  dominie. 
Tertia  pars,  quae  Caput  XIII.,  XIV.  et  XV.  complectitur , de 
gravissima  Ecclesiae  ad  statum  civilem  relatione  agit. 

Singulae  autem  liarum  trium  partium  iterum  pro  re  nata  in 
alias  minores  subdividendae  forent. 

Quod  nisi  fieret,  sed  imicuique  Oratorum  liceret  de  quocun- 
que  capite,  quo  libuerit  ordine,  promiscuum  proferre  sermonem, 
non  exigua  rerum  confusio , ipsiusque  tractationis  difficultas  et 
protractio  ipso  facto  oriretur. 

Praeterea  non  utile  tantum,  sed  fere  necessarium  videtur, 
generales  rerum  considerationes  a special!  cuiusvis  mateidae  trac- 
tatione  secernere,  ut  facilius  attentio  in  universam  rei  indolem 
et  postmodum  in  earn  particularem,  quae  prostat,  materiam  figatur. 

Quapropter  Eminentias  Vestras  infrascripti  enixe  rogant,  ut: 

1®  Antequam  schema  dictum  conciliari  pertractationi  sub- 
iiciatur:  Patribus  Concilii  iustum  pro  praeparatorio  studio  tem- 
poris  spatium,  fors  una  post  conclusam  schematis  de  Catechismo 
discussionem  quindena  concedatur. 

2”  Ante  specialem  singulorum  capitum  considerationem  gene- 
ralis  discussio  aperiatur  ita,  ut  in  exordio  totius  consultationis  illi 
ad  dicendum  provocentur , qui  fors  de  universe  scliemate  aliqua 
notanda  haberent. 

3®  Ut  consultatio  secundum  supradicta  in  tres  partes  distin- 
guatur  ita,  ut  nonnisi  pertractata  una  parte  ad  alteram  discu- 
tiendam  procedatur. 

4®  Ut  similiter  unicuique  parti  discussio  de  eadem  generalis 
praemittatur , qua  demum  peracta  ad  singula  capita  deveniatur. 
Quia  vero 

5®  nonnulla  capita  in  prima  saltern  parte,  quae  de  Ecclesiae 
charactere  et  proprietatibus  agit,  tarn  arete  cohaerent,  ut  de  illis 
simul  sermonem  fieri  consultum  videatur:  optime  Caput  I.  cum  II®, 
Caput  IV.  simul  cum  V®,  Caput  VI.  cum  VII®  et  Caput  VIII. 
simul  cum  IX®  consultation!  submitti  poterit. 

Multum  solliciti  de  optato  progressu  et  felici  exitu  amplissimi 
liiiius  Oecumenici  Concilii,  quod  omnium  mentes  summopere  oc- 
cupat,  et  rei  christianae  pro  futuris  temporibus  modum  et  regulas 
praescriberc  pergit,  banc  petitionem  ad  Vos,  Eminentissimi  Prae- 
sides ! dirigimus,  intime  persuasi,  huiusmodi  dispositionera  et  trac- 
tamli  regulam  ad  ordinatum  et  breviorem  simul  discussionum 
progressum,  proin  et  ad  certiorem  amplioremque  laborum  suc- 
cessum  saluberrimam  fore,  imo  vero  necessariam. 

In  reliquis  cum  profundissima  veneratione  sumus 
Eminentiarum  Vestrarum 

humillimi  servi 

Romae  die  9.  Februarii  1870. 

t Fridericus  Card.  Schwarzenberg  Archiepiscopus  Pragensis. 
t loannes  Simor  Archiep.  Strigoniensis  et  Primas  Ilungariae. 
t Maximilianus  de  Tarnoezy  Archiep.  Salisburgensis  et  Primas 
Gerraaniae. 

t Fridericus  e Landgr.  de  Fiirstenberg  Archiepiscopus  Olomucensis. 
t Andreas  Gollmayr  Archiepiscopus  Goritiensis. 
t Gregorius  de  Scherr  Archiepiscopus  Monacensis  et  Frisingensis. 
t Michael  de  Deinlein  Archiepiscopus  Bambergensis. 
t Ludovicus  Ilaynald  Archiepiscopus  Colocensis  et  Bacsiensis. 
t Paulus  Melchers  Archiepiscopus  Coloniensis. 
t Gregor.  Michael  Szymonowicz  Archiepiscopus  Leopoliensis  rit. 
armeni. 

t Ilenricus  Forster  Episcopus  Wratislaviensis. 
t Guilelmus  Emmanuel  Ketteler  Episcopus  Moguntinus. 
t losephus  Georgius  Strossmayer  Ep.  Bosnensis  et  Syrmiensis. 
t Bartholomaeus  Legat  Episcopus  Tergestinus-Iustinopolitanus. 
t losephus  Al.  Pukalski  Episcopus  Tarnoviensis. 
t loannes  Valerianus  Jirsik  Episcopus  Budvicensis. 
t Georgius  Dobrila  Episcopus  Parentinus  et  Polensis. 
t Eduardus  lacobus  Wedekin  Episcopus  Hildesiensis. 
t Valentinus  Wiery  Episcopus  Gurcensis. 
t Antonius  losephus  Peitler  Episcopus  Vaciensis. 
t Alexander  Bonnaz  Episcopus  Csanadiensis. 
t loannes  Henr.  Beckmann  Episcopus  Osnabrugensis. 
t Pancratius  Dinkel  Episcopus  Augustanus  Vind. 
t Ludovicus  Forverk  Episcopus  Leontopolitanus. 


t Michael  Fogarasy  Episcopus  Transsilvaniae. 
t lacobus  Stepischnegg  Episcopus  Lavantinus. 
t loannes  Zalka  Episcopus  laurinensis. 
t Ladislaus  Biro  Episcopus  Szatmariensis. 
t Philippus  Krementz  Episcopus  Varmiensis. 
t Georgius  Smiciklas  Episcopus  Crisiensis. 
t Matthias  Eberhard  Episcopus  Trevirensis. 
t Stephanus  Lipovniezki  Ep.  MVaradiens.  Latinor. 
t Sigismundus  Kovacs  Episcopus  Quinque-Ecclesiensis. 
t Ignatius  Mrak  Episcopus  Marianopolitanus  et  Marquettensis. 
t Carolus  losephus  de  Hefele  Episcopus  Rottenburgensis. 
Hieronymus  los.  L.  B.  de  Zeidler  Abbas  Strahoviensis. 
t Adolphus  Namszanowski  Episcopus  Agathopolitanus  i.  p.  i. 
t Carol.  loannes  Greith  Episcopus  Sangallensis. 
t loannes  Perger  Episcopus  Cassoviensis  in  Hungaria. 
t Franciscus  Xav.  Wierzchleyski  Archiepiscopus  Leopolien.  r.  1. 


8.  Special!  Patrum  Congregationi,  qui  ad  propositioiies 
Patrum  expendendas  deputati  fuerunt,  infrascriptus  se- 
quentia  canonibus  de  Primatu  Romani  Pontificis  in 
Schemate  de  Ecclesia  etc.  inserenda  reverenter  proponit. 

Bationes  hums  proposiiionis  ex  adiecto  schemate  patebunt. 

I.  Canon!  XIV.  ‘ addatur  hoc  tertium  membrum : 

„aut  ipsum  iurisdictionis  pi-imatum  vel  potestatis  spiritualis 
priucipatum  in  totam  Ecclesiam  non  fuisse  soli  Petro  eiusque 
Successoribus  divinitus  collatum;  anathema  sit.“ 

II.  Canonis  XVI.  ^ membro  priori  hoc  addatur  incisum : 

„atque  tarn  in  omnes  simul  quam  singulos  seorsum  Ecclesiae 

pastures.  “ 

III.  Post  Canonem  XVI.  inseratur  Canon : 

„Si  quis  dixerit,  decreta  fidei  et  morum  edita  a Romano  Pon- 
tifice  tamquam  a supremo  totius  Ecclesiae  Pasture  et  Doctore  ante 
aliorum  sive  plurium  sive  pauciorum  episcoporum  consensum  posse 
reformari  (vel  reformabilia  esse);  aut  eadem  examini  vel  iudicio 
alterius  ulllus  auctoritatis,  etiam  Concilii  Oecumenici,  ita  subiici 
posse,  ut  liceat  ilia  sive  reiicere  sive  recipere:  atque  ipsum  Ro- 
manum  Pontificem  iudicio  vel  reformation!  huiusmodi  renitentem 
posse  a Concilio  Oecumenico  per  actum  superioris  iurisdictionis 
corrigi  vel  deponi;  anathema  sit.“ 

Die  15.  Februarii  1870. 

f Ilenricus  Eduardus 
Archiepiscopus  W estmonasteriensis. 


Variae  propositiones  ex  libro,  cui  titulus  Du  Concile  general  etc.  ^ 

extractae. 

Propositio  prima. 

Suprema  potestas  spiritualis  in  Ecclesiam  est  essentialiter  com- 
plexa  atque  composita , ita  ut  non  resideat  in  Petro  eiusque  suc- 
cessoribus, sed  in  Corpore  primariorum  Ecclesiae  pastorum,  in 
Papa  scilicet  et  Episcopis  consent ientibus. 

Ilaec  propositio  est  quasi  totius  operis  cardo  et  basis,  et  saepe 
saepius  ab  auctore  exprimitur. 

Dixi:  Suprema  potestas  spiritualis  est  essentialiter. 

La  Souverainete  spirituelle  est  composee  de  deux  elements 
essentiels:  Tun  principal,  la  Papaute;  I’autre  subordonne,  1’ Epis- 
copal. (Preface,  p.  XX.) 

Dixi:  In  Ecclesiam. 

Sur  ce  texte  de  Martin  V.  au  Concile  de  Constance:  „Utinam 
credat,  quod  Papa  canonice  electus,  qui  pro  tempore  fuerit  . . . 
sit  successor  beat!  Petri,  habens  supremam  auctoritatem  in  Ec- 
clesia Dei?**  Mr.  Maret  dit:  On  a remarque  que  le  Souverain 
Pontife  ne  dit  pas:  „sur  I’Eglise  de  Dieu^‘,  mais  „dans  VEglise 
de  Dieu“,  pour  toujours  reserver  les  droits  du  Concile  general. 
(T.  1«  p.  429.) 


‘ * V.  huiic  canonem  pag.  577.  ^ * V.  ibid. 

3 * Cf.  supra  p.  912  b sq. 


953 


Postulata  de  modo  discutiendi  schema  de  Eccl.  — Archiepiscopi  Westmonast. 


954 


Dixi:  Complexa. 

Cette  puissance,  on  ne  pent  le  niei’,  est  evidemment  celle  du 
Pape  et  des  Eveques,  formant  une  Souverainete  complexe,  line 
grande  unite  collective.  (T.  1,  p.  164.) 

Dixi:  Composita. 

La  troisieme  (hypothese)  refuserait  la  souverainete  absolue 
et  au  Pape  tout  seul  et  aux  Eveques  separes  du  Pape,  ...  La 
souverainete  serait  composee.  (Id.  p.  144.) 

Dixi:  Ita  ut  non  resident  in  Petro  eiusque  successor ihiis. 

Si  le  Seigneur  avait  voulii  attribiier  a Pierre  et  a ses  suc- 
cesseurs  cette  monarchie,  aurait-il  attribue  une  partie  des  poii- 
voirs  souverains  aux  apotres  et  a leurs  successeurs?  (Id.  p.  137.) 

Dixi:  Sed  in  Corpore  primariorum  Ecclesiae  pastormn,  in 
Papa  scilicet  et  Episcopis. 

En  vertu  de  1’ Institution  divine,  la  Souverainete  spirituelle 
reside  dans  le  corps  des  premieurs  pasteurs,  c.  a d.  dans  le  Pajie 
et  dans  les  Eveques.  (T.  1,  p.  632.) 

Dans  Pierre  et  les  Apotres,  dans  le  Pape  et  les  Eve- 
ques formant  un  seul  corps.  (T.  2,  p.  2.) 

Dixi : Consentientibus. 

La  troisieme  (hypothese)  ...  la  ferait  consister  dans  I’accord 
du  Pape  avec  les  Eveques  et  des  Eveques  avec  le  Pape.  (T.  1,  p.  144.) 

Propositio  secunda. 

Episcopi,  in  Concilium  oecumenicum  legitime  comjregati,  in  Us, 
quae  spectant  ad  fidem,  schismatum  extirpationem  ac  reforma- 
tionem  Ecclesiae,  ius  hahent  proprium  et  independens  Decreta  Po- 
mani  Pontificis  etiarn  ex  Cathedra  prolata  examinandi,  iudicandi, 
acceptandi,  aut  reiiciendi,  etiam  Papa  contradicente , Eumque,  sub 
poena  depositionis , corrigendi  atque  cogendi  ad  maioris  ConcAlii 
partis  sententiam  admittendam  et  promidgandam. 

Haec  propositio  ab  auctore  in  multis  et  quasi  inniimeris  locis 
propugnatur,  et  signanter  Tom.  1.  cap.  6.,  ubi  tractat  de  doctrina 
Concilii  Constantiensis,  sessione  5®,  quam  ut  partem  veri  et  oecu- 
menici  Concilii  habet. 

Dixi:  In  Us,  quae  spectant  ad  fidem,  schismatum  extirpationem 
et  reformationem  Ecclesiae. 

Le  decret  de  la  cinquieme  session  ne  parle  qiie  de  la  foi, 
du  schisme,  de  la  reformation  de  I’Eglise.  II  ne  porte  aucune 
atteinte  aux  droits  du  Pape  de  convoquer,  de  presider,  de  diriger, 
de  transferer,  de  dissoudre,  de  confirmer  le  Concile.  (T.  1,  p.  420.) 

Dixi:  Ius  habent  proprium. 

Le  vrai  et  legitime  Concile  general  ne  tient  son  autorite  que 
de  N.  S.  I.  C.  . . II  n’a  d’autre  maitre  que  I.  C.  (T.  1,  p.  423.) 

Dixi : Independens. 

Le  caractere  de  souveraine  autorite  dans  le  Concile  general 
est  tellement  frappant  . . . que  Bellarmin  est  oblige  de  lui  rendre 
hommage,  tout  en  I’effagant  autant  qiTil  pent  ...  (T.  2,  p.  161.) 

II  va  (Bellarmin)  „jusqu’a  reconnaitre  une  fois  que  les  in- 
structions que  le  souverain  Pontife  peut  donner  aux  Eveques 
pour  diriger  leurs  deliberations  ne  les  obligent  pas,  et  qu’ils  ne 
sent  pas  tenus  de  les  suivre“.  (Id.  p.  189.) 

Selon  lui  (Bellarmin)  „le  Pape  conserve  toujours  le  droit  de 
casser  et  d’annuler  les  decrets  de  la  majorite“.  (p.  160.)  Mais 
dire:  „Le  Pape  seul  reste  juge,  le  Pape  seul  est  juge;  c’est  la 
une  contradiction  palpable  . . . (p.  160.)  ...  La  meme  contra- 

diction reparait  . . . quand  on  affirme  que  le  Pape  a le  droit  de 
casser  et  d’annuler  les  decisions  regulieres  etc.  etc.  (p.  161). 

Dixi : Decreta  Romani  Pontificis  etiam  ex  Cathedra  prolata. 

On  ne  peut  douter  que  la  lettre  (de  S.  Leon)  a Flavieii  ne 
fut  nil  jugemcnt  dogmatique  revetu  de  toute  I’autoritc  du  S.  Siege 
. . . (Mais)  ^Itait-elle  devenue  une  regie  absolue  de  foi  pour  tons 
les  catholiques?  Nous  ne  craignons  pas  de  dire  que,  s’il  en 
etait  ainsi , la  conduite  du  Concile  de  Chalcedoine  serait  enticrc- 
ment  inexplicable.  (T.  1,  p.  223.) 

Dixi:  Examinandi,  iudicandi,  acceptandi  vel  reiiciendi. 

Le  Concile  legitime  soumet  a un  nouvel  examen,  h un  examen 
serieux,  fibre,  juridique,  les  enseignements  et  les  decrets  cmanes 


a du  Pape  seul.  Ces  enseignements  et  ces  decrets  sent  acceptes 
oil  rejetes  par  le  Concile,  selon  qu’ils  lui  paraissent  conformes  ou 
contraires  a 1’ Ecriture,  a la  tradition  etc.  etc.  (T.  1,  p.  339.) 

Dixi:  Etiam,  Papa  contradicente. 

Dira-t-on  que  les  droits  exerces  par  les  Conciles  gencraux 
sur  la  doctrine  et  les  personnes  des  Papes  n’ont  ete  que  des  con- 
cessions des  Papes  eux-memes  ? Mais  pouvaient-ils  refuser  ce  con- 
sentement?  Et  quand  le  cinquieme  et  le  sixieme  Concile  ont 
rejete  la  Constitution  du  Pape  Vigile  et  condamne  les  lettres  dog- 
matiques  d’  Ilonorius,  agissaient-ils  en  vertu  d’une  delegation  poii- 
tificalc?  (Id.  p.  342.) 

Dixi:  Eumque,  sub  poena  depositionis,  corrigendi. 

II  est  incontestable  que  le  Concile  general,  quand  il  depose 
un  Pape,  ou  quand  il  le  reprimande,  fait  acte  de  jurisdiction 
superieure.  (T.  2,  p.  207.) 

Si  tons  les  moyens  de  conciliation  et  de  temporisation  etaient 
rendus  inutiles,  le  Pape  s’exposerait  a la  rigueur  des  peines  ca- 
b noniques.  Aux  termes  des  decrets  de  Constance,  il  pourrait  etre 
depose.  (T.  1,  p.  424.) 

Dixi:  Atque  cogendi  ad  maioris  Concilii  partis  sententiam  ad- 
mittendam et  promulgandam. 

Sous  cette  divine  influence  . . . portant  ses  decrets  a la  ma- 
jorite  des  suffrages,  le  Concile  restera  toujours  dans  la  verite. 
(T.  1,  p.  424.) 

Les  votes  (dans  les  Conciles)  n’ont-ils  pas  toujours  ete  portes 
a la  majorite  des  suffrages?  (T.  2,  p.  317.) 

(Le  Pape)  „ne  peut  point  se  separer  de  la  grande  majorite 
des  Eveques,  et  il  devra  prononcer  les  sentences  selon  les  votes 
de  cette  grande  majorite  . . . Dans  le  cas  ou  le  Pape  refuserait 
obstinement  de  confirmer  les  decisions  de  cette  grande  majorite 
. . . aux  termes  du  Concile  de  Constance,  il  pourrait  etre  de- 
pose . . .“  (T.  1,  p.  424.) 

Propositio  tertia. 

c Singuli  Episcopi , etiam  extra  Concilium  generale  positi,  hire 
divino  potestatem  habent  decreta  Romani  Pontificis  etiam  dogmatica 
examinandi  et  iudicandi,  necnon  et  puhlice  contradicendi,  quamdiu 
non  accesserit  adhaesio  expressa  vel  tacita  maioris  partis  Epi- 
scoportim. 

Ilaec  propositio  est  corollarium  praecedentium,  et  passim  pro- 
puguatur  ab  auctore,  signanter  T.  1.  fib.  3.  cap.  14.;  et  T.  2. 
lib.  5.  cap.  1. 

Dixi:  lure  divino. 

Successeurs  des  Apotres,  heritiers  de  cette  portion  de  la  puis- 
sance apostolique  qui  devait  constituer  I’Episcopat  ...  les  Eve- 
ques regoivent  immediatement  de  J.  C.  et  leur  caractere  et  leur 
jurisdiction  ....  Ce  droit  est  inherent  au  caractere  episcopal, 
et  c’est  en  vertu  de  ce  droit  que  I’Eveque  siege  dans  les  Con- 
ciles generaux,  en  qualite  de  juge,  et  que , hors  des  Conciles , il 
peut  participer  encore  au  gouvernement  general  de  I’Eglise. 
(T.  2,  p.  281.) 

d Dixi:  Decreta  Romani  Pontificis  etiam  dogmatica. 

Les  droits  de  I’Episcojiat  ne  peuvent  pas  se  perdre  dans 
I’Eglise  de  Dieu.  L’histoire  religieuso  du  17®“®  siecle  nous  pre- 
sente une  application  eclataiite  des  anciennes  niaxinies  conserva- 
trices  de  la  dignite  episcopale  et  de  la  Constitution  de  I’Eglise. 
(L’auteur  cite  ici  la  conduite  des  Eveques  frangais  dans  la  re- 
ception des  billies  papales  centre  les  Jansenistes,  Decrets  vraiment 
dogmatiques.)  (T.  1,  p.  524  et  seq.) 

Dixi:  Examinandi. 

Le  jiremier  de  ces  droits  est  de  n’adhcrer  aux  decisions  du 
Souverain  Pontife  qu’aprcs  examen  et  avec  connaissance  de  cause. 
Cet  examen  . . . consiste,  de  la  part  des  Eveques,  a comiiarer 
les  decisions  nouvelles  des  souverains  Pontifes  avec  la  tradition 
de  leurs  eglises  et  avec  les  enseignements  de  la  foi.  (T.  1,  p.  520.) 

Dixi : Iudicandi. 

Toutefois,  sans  s’ecarter  un  seul  moment  do  leurs  devoirs 
Olivers  le  St.  Siege,  ils  (les  Eveipies  frangais,  affaire  du  Janse- 


955 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


956 


nisme)  examinerent  les  questions  en  litige  et  porterent  leur  juge- 
ment  sur  elles.  lis  ne  se  regarderent  pas  coniine  de  simples  exe- 
cuteurs  des  sentences  Pontificales , mais  comme  de  vrais  juges, 
(T.  1,  p.  526.) 

S’il  nous  a ete  donne  de  constater  solidemeut  le  droit  des 
Eveques  d’etre  juges  de  la  foi  avant  le  Pape,  et  de  rester  encore 
juges  de  la  foi  apres  lui,  il  en  resultera,  pour  tout  lecteur  attentif, 
que  I’Eglise  est  constitute  d’apres  des  principes  identiques  et 
iminuables,  et  lorsqu’elle  est  reiinie  en  Concile  general,  et  lors- 
qu’elle  est  dispersee  dans  le  monde.  (T.  1,  p.  530.) 

Dixi:  Neaion  et  publice  redamandi. 

Hie  girat  et  titubat  auctor,  ac  verbis  obnubilis  loquitur:  sed 
haec  consequentia  necessario  oritur  ex  praemissis  et  praedictis,  si 
attendantur  scilicet  iura,  quae  supponuntur  episcopatui  essentialia. 

Les  theologiens  „affirment  que  I’Eveque  peut  suspendre  I’cxe- 
cution  de  la  loi  (disciplinaire),  qui  lui  parait  avoir  de  graves  iu- 
convenients,  et  soumettre  au  souverain  Pontife  des  observations 
respectueuses.  Si  on  n’exagere  pas  le  droit  du  St.  Siege,  si  on 
veut  se  tenir  dans  le  certain,  il  nous  parait  clair  que  les  mernes 
principes  peuvent  s’appliquer  a I’espece  que  nous  traitons,  c.  a 
d.  a un  dccret  doginatique  emane  du  Pape  seul.  Et  cependant 
nous  n’allons  pas  jusqu’a  accorder  a I’Eveque  la  faculte  de  sus- 
pendre la  publication  du  decret  apostolique.  (T.  2,  p.  289.) 

(L’Eveque)  executera  fidelenient  le  mandat  Apostolique  . . . 
(Puis)  il  ecrira  au  Souverain  Pontife  pour  lui  exposer,  avec  mo- 
destie,  ses  difficultes,  ses  doutes  et  ses  reserves.  (T.  2,  p.  288.) 

Ici  notre  opinion  a ete  entierement  denaturee  par  le  R.  P.  Ma- 
tignon  et  par  d’autres  critiques.  Ils  nous  font  dire  que  les  lettres, 
que  les  Eveques  devraient  ecrire  au  Pape,  pour  reclamer  un  nouvel 
examen  des  questions  seraient  secretes  . . . Heureusemeut  ces 
mots  de  Lettres  secretes  sont  une  pure  invention  . . . 

Quand  S.  Irenee  ecrivait  au  Pape  S.  Victor  . . . Quand 
S.  Cyprien  discutait  avec  St.  Etienne  ...  ses  lettres  n’etaient 
pas  secretes.  (Defense  du  livre  du  Concile  etc.  p.  54.) 

Dixi : Quamdiu  non  accesserit  . . . 

Si  I’Episcopat,  dans  la  majorite,  adherait  sans  reserves  au 
jugement  Pontifical,  I’antorite  de  I’Eglise,  I’autorite  du  Souverain 
Pontife  et  des  Eveques,  se  manifesterait  clairement,  et  alors  la 
soumission  et  I’obeissance  deviendraient  un  devoir  strict  pour  tout 
le  monde,  pour  les  Eveques,  comme  pour  les  fidMes.  (T.  2,  p.  288.) 

A I’egard  des  decretales,  emanees  des  Papes  seuls  . . . (les 
Eveques  disperses)  ont  le  droit  et  le  devoir  d’un  examen  se- 
rieux  et  libre,  tant  que  I’assentiment  de  I’Eglise  ne  s’est  pas 
produit.  (Defense,  p.  52.) 

Propositio  quarta. 

Per  plurima  Ecclesiae  saecula  veri  extiterunt  et  legithni  Epi- 
scopi,  qui  a Romano  Pontifice  neque  directe,  neque  indirecte  insti- 
ttdi  fuerant,  etsi  ah  eius  Primatu  non  fuerint  independentes : Po- 
sitis  ponendis,  eadem  legislatio  reviviscere  posset. 

Haec  propositio  in  tribus  praesertim  primis  Capitibus  lib.  4. 
propugnatur. 

Dixi : Qui  a Romano  Pontifice  noyi  fuerant  institiiti. 

Cette  preuve  historique  de  I’existence  dans  I’Eglise  d’un  pou- 
voir  d’institution  des  Eveques,  distinct  de  celui  qui  appartient  au 
Pape  . . . Nous  pouvons  la  fournir  avec  evidence  et  certitude 
(T.  2,  p.  13.) 

Cette  institution  n’a  pas  toujours  appartenu  exclusivernent 
au  Souverain  Pontife.  (T.  2,  p.  57.) 

Dixi : Neque  directe  neque  indirecte. 

Ainsi  voila  un  Concile  general  (Epliese),  qui  a decide  qu’il 
pouvait  y avoir  et  qu’il  y avait  en  effet  des  Eglises  possedant, 
depuis  les  temps  Apostoliques , le  droit  independant  d’ordination, 
c.  a d.  ne  recevant  I’institution  canonique  du  St.  Siege  de  Rome, 
ni  directement  par  lui-merne,  ni  indirectement  par  les  Patriarches 
d’Antioclie  et  d’Alexandrie.  (T.  2,  p.  27.) 

Ce  fut,  malgre  le  jugement  du  Pape,  que  I’Archeveque  de 
Chypre  fut  maintenu  dans  son  independance.  (T.  2,  p.  30.) 

Dixi;  PJtsi  ah  eius  Primatu  non  fuerint  independentes. 

L’institution  des  Eveques,  de  quelque  main  qu’elle  vienne, 
ne  peut  jamais  etre  iudependante  des  Souverains  Pontifes.  La 


a confirmation  des  Eveques,  qu’ils  n’instituent  pas  par  eux-memes, 
directement  ou  indirectement,  leur  appartient  de  droit  divin. 
(T.  2,  p.  58.) 

Dixi:  Eadem  legislatio  reviviscere  posset. 

Par  I’acceptation  de  ces  lettres  (de  communion)  le  Pape  cou- 
firmait  le  nouveau  Prelat  dans  la  possession  de  sa  dignite.  Il 
pouvait  au  contraire  infirmer  toute  son  autorite,  tous  ses  droits 
par  le  refus  motive  de  ces  lettres,  qui  impliquait  le  refus  de  la 
communion  du  S.  Siege  *.  (T.  2,  p.  49.) 

Leurs  privileges  (ceux  des  petits  patriarchats  d’Ephese,  de 
Cesaree,  d’Heraclee)  furent  enfin  abolis  ou  plutot  reunis  a ceux 
de  I’Eglise  de  Constantinople;  car  aucun  droit  ne  peut  se  perdre 
dans  I’Eglise  de  J.  C.  (T.  2,  p.  24.)  Si , par  le  scliisme  et  par 
la  domination  des  infideles  sur  les  territoires  de  ces  patriarches, 
ces  droits  ont  cesse  d’etre  exerces , ils  ne  sont  pas  perdus ; car 
dans  I’Eglise  aucun  droit  divin  ne  peut  se  perdre.  Ces  droits, 
selon  la  doctrine  de  Tliomassin,  ont  fait  retour  a I’Eglise  uni- 
verselle;  ils  sont  confies  a la  garde  du  Siege  apostolique  et  de- 
6 poses  entre  les  mains  du  souverain  Pontife.  (T.  2,  p.  31.)  Ils 
pourraient  revivre  le  jour,  ou  preudrait  fin  la  puissance  tyranni- 
que  qui  tient  sous  son  joug  ces  Provinces,  autrefois  florissantes. 
(Id.  ibid.) 

Dixi;  Positis  ponendis. 

Les  changements  disciplinaires  ont  ete  necessaires  et  sages  . . . 
De  cette  legitimite  et  des  droits  generaux  du  S.  Siege,  il  suit 
que  rien,  dans  cette  discipline,  ne  pourrait  etre  modifie  qu’  avec 
le  consentement  et  par  I’autorite  du  S.  Siege. 

Nota  huius  doctrinae  ambiguitatem  et  obscuritatem.  Auctor 
tria  asserit:  1“  Institutionem  seu  iurisdictionis  concessionem  exi- 
stere  sine  consensu  praevio  summi  Pontificis;  2®  hunc  non  nisi 
graoi  motivo  ductum  confirmationem  denegare  posse;  3®  haec  iura 
non  esse  mortua,  et  reviviscere  posse-  Si  haec  tria  vera  sunt,  quo- 
modo  necessarius  sit  ad  hanc  reviviscentiam  summi  Pontificis  con- 
sensus, non  intelligo. 

Propositio  quinta. 

Doctrina  tenens  Pontificem  Romanum  ex  Cathedra  docentem 
esse  infallihilem,  necnon  suprema  et  independenti  gaudere  potestate 
in  Ecclesiam  universalem, 

1®  Est  opinio  nova  in  Ecclesia,  negata  a Sanctis,  ignorata  a 
maximis  inter  Doctores  per  decern  saecula  et  amplius;  spreta  et 
violata  ah  omnibus  Conciliis  oecumenicis; 

2®  Est  opinio  involvens  radicalem  et  essentialem  revolutionem 
in  Constitutione  Ecclesiae; 

3®  Est  opinio  contraria  Scripturae  Sacrae,  Patribus,  Conciliis, 
historiae  testimoniis,  unoque  verbo , universali  Ecclesiae  traditioni. 

Haec  propositio  fere  de  verbo  ad  verbum  ex  variis  auctoris 
textibus  extracta  fuit,  et  praesertim  ex  cap.  4.  lib.  V.,  cui  titulus : 
Le  dogme  nouveau. 

Dixi  1®:  Opinio  nova  in  Ecclesia  etc. 

, A quel  homme  calme  et  sense  persuadera-t-on  que  ces  glo- 
rieux  privileges  . . . qu’on  vent  attribuer  au  Siege  apostolique 
en  Tail  de  grace  1870  aient  pu  etre  nies  par  tant  de  Saints, 
ignores  des  plus  grands  docteurs  pendant  dix  siecles  au  moins, 
meconnus  et  violes  par  tous  les  Conciles  generaux  ? (T.  2,  p.  367.) 

Dixi  2®:  Opinio  involvens  revolutionem  etc. 

(En  les  proclamant)  Vous  faites  dans  I’Eglise  la  plus  radi- 
cale  des  revolutions;  Vous  bouleversez  toute  I’institution  chretienne 
et  evangelique  . . . Vous  abolissez  les  droits  divins  et  dix-neuf 
fois  seculalres  de  I’episcopat  . . . vous  changez  la  Constitution  de 
I’Eglise.  (Id.  p.  375.) 

Cette  transformation  . . . sei’ait  une  revolution  essentielle 
dans  la  Constitution  de  I’Eglise  . . . (elle)  cessei’ait  done  d’etre 
ce  qu’elle  a ete,  pendant  pres  de  dix-neuf  siecles;  changerait  ra- 
dicalement,  essentiellement  de  nature.  (Id.  p.  377.) 

‘ * Haec  sententia  videtur  spectare  ad  probationem  assertionis 
antecedentis. 


957 


Postulata  Archiep.  Westmonast.  — de  discuss,  in  brev.  form,  redigend.  — de  deer.  d.  20.  Febr.  1870. 


958 


Dixi  3®:  Opinio  contraria  S.  Scriptiirae  etc.  a 

Comme  I’Ecriture  par  I’ensemble  de  I’institution  evangelique, 
la  tradition  par  I’ensemble  des  temoignages  et  des  faits,  qu’elle 
nous  presente,  est  contraire  a ces  privileges  outres  (p.  368). 

Ce  developpement  (du  dogme)  est  done  impossible ; il  est  con- 
traire a la  Constitution  entiere  du  Christianisme ; il  serait  la  ne- 
gation de  sa  divinite. 

Oh!  s’il  etait  possible,  s’il  se  realisait,  quel  triomphe  pour 
tous  les  ennemis  du  Christianisme  et  de  I’Eglise ! Ces  ennemis 
souleveraient  centre  le  catholicisme  la  protestation  des  siecles  et 
de  I’histoire;  ils  I’accableraient  sous  une  masse  de  temoignages 
accusateurs;  ils  verraient  comparaitre  et  deposer  centre  lui,  et 
I’Ecriture,  et  les  Peres,  et  les  Conciles.  Ils  nous  enseveliraient 
sous  notre  honte!  ...  (T.  2,  p.  378.) 


9.  Postulata  de  discussionibus  in  breviorem  formam 
redigendis. 

A. 

In  honorem  B.  M.  V.  sine  lahe  conceptae. 

Infrascripti  Patres  Concilii  Vaticani,  iuxta  proprium  et  plu- 
rimorum,  ut  constat,  Emorum  Confratrum  desideriura.  Ethos  Prae- 
sides  humillime  et  instantissime  orant,  ut  in  Congregatione  ge- 
nerali  votum  Rihorum  Patrum  expetatur,  an  iis  placeat,  ut  dis- 
cussionibus super  schemate  proposito  tunc  imponatur  finis,  quando 
maiori  Patrum  numero  visum  fuerit,  materiam  subiectam  iam 
sufficienter  esse  tractatam. 

Rationes  huius  petitionis  ab  omnibus,  qui  Concilio  intersunt, 
satis  dignoscuntur,  quin  iis  hoc  loco  adhuc  immorandum  esse  cen- 
seri  debeat. 

Romae,  hac  die  8'^®'  Februarii  1870. 

Novem  suhncripseruiit. 


Beatissirae  Pater ! 

Episcopi  subscript!,  qui  iussu  Tuae  Sanctitatis  ad  Vaticanum 
Concilium  convenerunt,  dolentes  ex  animo  talem  ab  aliquibus 
Patribus  initam  esse  rationem  in  sua  exponenda  sententia  de 
unoquoque  schemate,  ut  si  aliquod  remedium  non  afferatur,  quasi 
impossibile  erit  rem  tarn  utilem,  immo  forsan  nostris  temporibus 
necessariam  ad  optatum  finem  feliciter  pervenire,  humillime  malum 
patefaciunt  Tibi,  Beatissime  Pater,  persuasi  Spiritum  Sanctum 
suggesturum  quid  faciendum.  Primum  laus  debita  tribuenda  est 
sapientibus  Patribus  Concilii , qui  magno  numero  et  scientia , et 
eruditione,  et  prudentia  excellunt,  et  cum  ambonem  ascendunt, 
aliorum  Patrum  existimationem  sibi  conciliant.  De  aliquibus  dum- 
taxat  sequentia  observatione  digna  censemus. 

I.  Oratores  nonnulli  quin  stricto  loquendi  modo  utantur  (con- 
cise sua  sententia  enunciate  et  concise  expositis  motivis,  quibus 
ilia  fulcitur)  saepissime  diffusum  orationis  genus  adhibent,  et  ma- 
nifeste  eloquentiam  ostentant ; ita  ut  aliqui  horam  et  horam  etiam 
cum  dimidio  insumant  in  rebus  explicandis,  quae  viginti  temporis  d 
momentis  utilius  Patrum  considerationi  subiicerentur. 

II.  Saepissime  oratores  nihil  aliud  faciunt,  quam  repetere, 
quae  ab  alio  aliquando  melius  dicta  fuerunt,  aliquando  immo- 
rantur  longissime  in  rebus  enucleandis , quae  non  ignorantur  ne- 
que  ab  iis,  qui  primis  labiis  Theologiae  aut  luris  canonici  ele- 
menta  hauserunt. 

III.  Saepissime  oratores  extra  schema  propositum  vagantur, 
et  ita  vagantur,  ut  tempus  longum  in  materiis  extraneis  a sche- 
mate proposito  insumant. 

IV.  De  charitate,  de  exercitiis  spiritualibus  fusa  oratione  tot 
et  tanta  nonnulli  dixerunt,  ut  videretur  illis  munus  datum  fuisse 
ad  meliorem  frugem  ducendi  Patres  Concilii  et  non  potius  de 
proposito  schemate  sententiam  suam  aperiendi. 

V.  Praeter  haec  dolendum  quam  maxime  a nonnullis  sub 
praetextu  disserendi  de  schemate  nova  proponi,  quae  Congregation! 
a Tua  Sanctitate  nominatae  ad  cxcipiendas  Propositiones  subii- 
cienda  prius  erant.  Dolendum  non  admodum  raro  reverentiae  Ro- 
manis Congregationibus,  usibus  Ecclesiae  Romanae  aliquos  defuisse. 


VI.  Haec  ab  initio  tolerabilia  videbantur  ea  spe  fore  ut  pe- 
detentim  libido  loquendi  minueretur ; et  eo  maior  haec  affulgebat 
spes , quia  oratores  intelligere  potuissent  signa  non  acquivoca 
impatientiae,  quae  sponte  erumpunt  ex  corde  Patrum,  cum  novi 
oratores  enunciantur,  cum  ad  longum  protrahunt  sermonem  et 
cum  extra  argumentum  vagantur.  At  ex  adverse  ardor  loquendi 
crescit  eundo,  et  mirabundi  audivimus  plus  quam  triginta  oratores 
nomen  suum  dedisse  pro  schemate  de  Catechismo  parvo;  quod 
erat  thema  pro  quo  unica  Congregatio  generalis  satis  superque  fuisset. 

Eo  res  est  deducta,  ut  nonnulli,  quibus  nullo  modo  assensurn 
praebemus,  in  earn  sententiam  descenderint  ad  hunc  finem  pro- 
curari,  ut  protrahatur  discussio,  ut  Concilium  Oecumenicum  Vati- 
canum ea  definitive  iudicio  decernere  non  possit,  quae  aliquibus 
minus  arrident.  Absit  nos  ullam  de  hoc  suspicionem  hahere; 
attamen  asseveranter  dicimus,  si  res  modo  progrediantur  usque 
nunc  adhihito,  etiamsi  in  hunc  finem  hand  intendatur.  Concilium 
felicem  exitum  hand  habiturum. 

Medela  est  igitur  afferenda.  At  quae?  Humillime  sequentia 
subiicimus,  quae  nobis  apta  videreutur. 

A.  Temporis  cuique  oratori  spatium  praefigendum. 

B.  Nulli  liceat  fusa  oratione  disserere,  sed  concise  tarn  pro- 
positiones quam  earum  argumenta  enunciare.  Hoc  secundum 
remedium  plane  descendit  a priori,  nam  intra  praefixum  tempus 
omnia  verba  debet  orator  concludere;  ac  proinde  necessario  bre- 
vitati  studere. 

C.  Cum  plures  oratores  hinc  inde  sententiam  suam  promp- 
serunt,  proponatur  Patrum  suffragiis:  num  a)  schema  sit  adpro- 
bandum,  aut  b)  aliquae  leves  mutationes  tantum  fieri  debeant, 
c)  aut  omnino  amandandum  ad  Deputationem  vel  fidei  vel  disci- 
plinae  vel  regularium  vel  rerum  Orientalium,  d)  aut  demum  novi 
oratores  sint  audiendi. 

D.  Optimum  autem  esset,  cum  oratio  extra  thema  vagatur, 
statim  admoneri  oratorem,  ne  ultra  progrediatur.  Certe  de  ab- 
late libertate  nemo  conquer!  potest  in  Concilio  Vaticano : nisi  eo 
sensu,  oratores  sic  abuti  patientia  Patrum,  ut  libertatem  ad  finem 
feliciter  deducendi  Concilium  omni  modo  praeripere  aliis , certe 
praeter  intentionem,  satagant. 

Interim  quaecumque  a Tua  Sanctitate  statute  fuei’int,  liben- 
tissime  excepturi,  ad  osculum  Sanctorum  Pedum  proni  benedic- 
tionem  Apostolicam  imploramus. 

Romae  die  14.  Februarii  an.  1870. 

Sanctitatis  Tuae 

obsequentissimi,  humillimi,  addictissimi 
Filii  et  Servi. 

Sex  siibscHpsenwt. 

C. 

Beatissime  Pater ! 

Infrascripti  Patres  ad  pedes  Sanctitatis  Tuae  provoluti , cu- 
pientes  redimere  tempus  ad  absolvendum  Concilium  Vaticanum, 
humiliter  petunt  a Sanctitate  Itea,  ut  in  Sua  Sapientia  novam 
constituat  methodum  pro  Schematum  discussione. 

Apostolicam  benedictionem  efflagitantes,  osculum  SS.  Pedibus 
imprimunt. 

Datum  Romae  hac  die  20.  Febr.  1870. 

Viginii  octo  suhscripserunt. 

10.  Postulata  de  decreto  d.  20.  Februarii  1870  b 

A. 

Ad  Fminentissimos  Cardinales  saerosancti  Oecumenici  Concilii 
Vaticani  Praesides. 

Eminentissimi  Patres ! 

Ijiceat  nobis  sub  oculis  vestris  ponere  animadversiones,  quae 
menti  permultorum  ex  saerosancti  Concilii  Vaticani  Patribus  oc- 


‘ * V.  hoc  decrctum  supra  p.  G7  sqq. 


959 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


960 


currerunt  circa  regulas  recentius  editas,  die  scilicet  20.  Februarii 
1870.,  ad  dirigendos  huius  Concilii  actus. 

Et  primuin  quidem,  in  actione  conciliari  semper  prae  oculis 
habendum  fore  nobis  videtur,  quod  in  decreti  prooemio  expresse 
positum  est:  earn  scilicet  S.  Pontificis  nientem  fuisse,  ut  datae 
regulae  sic  prudenter  et  moderate  applicarentur , quatenus  „ In- 
tegra servaretur  discussionum  libertas,  quae  catbolicae  Ecclesiae 
Episcopos  decet“,  imo  quae  necessaria  omnino  est. 

Animadversio  vero  generalis,  quae  statim  animos  percellit, 
dum  praefatae  perleguntur  regulae,  haec  est:  quod  illae  videlicet 
regulae  huiusmodi  sint,  ut  in  pluribus  Patrum  libertas  inde  minui, 
imo  etiam  tolli  posse  videatur. 

Hoc  porro  quantum  prae  se  ferat  periculi,  nemo  est  qui  non 
viderit:  et  si  forte,  ob  pacis  bonum,  in  rebus  minoribus,  ut  in 
articulis  sexto,  decimo,  et  quibusdam  aliis,  hoc  permitti  possit, 
spe  habita  fore  ut  datis  sibi  facultatibus  omnes  ex  aequo  et  bono 
usuri  sint,  in  iis  tamen,  quae  maioris  momenti  sunt,  praecipue 
ubi  agetur  de  decretis  circa  lidem  condendis,  quae  super  omnia, 
et  merito  quidem,  plurimum  movent  conscientiam,  nullus  certe  ex 
nobis,  qui  tantum  in  re  tanta  discrimen  incurrere  vellet. 

Devcniamus  nunc  ad  animadversiones  peculiares: 

I. 

Numero  1“  Congrui  temporis  praefixio  a praesidentium  iudicio 
omnino  pendet. 

Esto  quod  id  in  rebus  levioris  momenti  et  facilis  solutionis 
parum  habeat  incommodi;  sed  moveri  possunt  talcs  quaestiones 
dogmaticae,  quae  tanti  momenti  sint,  tantaeque  simul  difficultatis, 
et  in  quibus  enodandis  tain  varia  tamque  ardua  circa  Scripturas 
Siicras,  SS.  Patres,  historian!  Ecclesiasticam , Concilia,  Constitu- 
tionesque  Pontificias,  studia  necessaria  sint , ut  valde  in  his  peri- 
culosum  foret  nimis  arcta  mensura  temjius  Patribus  limitari. 

Ideoque,  prospicientes  ad  casum  ilium,  quo  huiusmodi  quae- 
stiones occurrerent,  enixe  petimus  sic  postulationibus  Patrum  lon- 
gioreni  moram  exposcentium  obsecundari,  ut  nullum  rationabile 
dubium  remanere  queat,  quod  dirimendae  quaestiones  vere  et  suf- 
ficienter  explorari  potuerint. 

Haec  vero  nostra  petitio  eo  raagis  fundata  haberi  debebit, 
quod  cum  schemata  omnes  usque  ad  hosce  dies  ignoraverimus, 
nequaquam  Patribus  licuit  sese  ad  quaestiones  solvendas  per  praevia 
studia  praeparare. 

II. 

Numerus  tertius  sic  se  habet:  „qui  ex  patribus  animadver- 
siones aflferendas  putaverint,  novam  verhorum,  vel  2)aragraphonim 
formulam  suhiicient  iti  locum  prioris  in  srhemate  suhsUtuendam.“ 

Hoc  utile  quandoque,  sed  non  neccssarium : optime  siquidem 
concipitur  aliquos  Patres,  utilissimas  animadversiones  proponere 
posse , quibus  tamen  non  suppetant  media  et  opportunitas  unum 
vel  plures  paragraphos  integros  reficiendi  et  exarandi.  Et  hoc 
eo  minus  necessarium,  quod,  cum  Congregationes  speciales  eo 
praecise  fine  institutae  fuerint,  ut  hunc  laborem  reficiendorum 
schematum  sibi  assumere  debeant,  et  ad  hoc  omnibus  certe  co- 
operatorum  auxiliis  abundanter  instructae  noscantur. 

- Aliunde  saepe  casus  occurret,  in  quo  iis  Patribus,  qui  animad- 
versiones adferendas  putaverint,  verba  quaedam  aut  etiam  para- 
graphos omnino  supprimere  in  proposito  erit. 

III. 

In  numero  quinto  legitur:  „singulis  Patribus  distribuetur 
schema  reformatum,  una  cum  summaria  relatione,  in  qua  de  pro- 
positis  animadversionibus  mentio  fiet. 

Liceat  dicere  summariam  hanc  relationem , et  simplicem  ani- 
madversionum  nmitionem,  nequaquam  videri  sufficientem,  in  rebus 
praosertim  maximi  momenti , quales  imprimis  sunt  definitioues 
dogmaticae.  Animadversionum  enim  pondus  ex  motivis  allatis 
praecipue  pendet,  quae  si  non  dentur  motiva,  nullo  modo  vide- 
mus,  quanain  ratione  res  illustrari  possint. 

Et  hoc  quidem  eo  m.agis  necessarium,  quod  inducatur  nova 
methodus,  et  prorsus  veteribus  Conciliis  incognita,  nompe  trac- 
tandi  res  per  scripta;  et  cum  nemini  detur  facultas  animadver- 
siones suas  typis  tradendi,  alia  via  non  supcrsit,  qua  collatis  vero 
conmliis  res  in  synodo  peragantur.  Nec  omittendum  quod  cuius- 
vis  deputationis  specialis,  vel  eius  theologorum  et  secretarioruni 


a iudicio  relinquetur,  ex  scriptis  ipsis  consignatis,  quod  censuerint 
afferre,  et  quod  censuerint  silentio  praeterire. 

Tria  ergo  sunt  quae , ea  de  re , et  rationabiliter  postulanda 
nobis  videntur,  et  ab  aequitate  Praesidum  concedenda  fideliter 
speramus : 

1.  ut  animadversiones  omnes  sedulo  referantur.  Alioquin  iam 
deputatio  esset  totum  Concilium,  et  in  pluribus  solus  iudex, 

2.  Ut  relationi  et  mentioni  animadversionum  semper  adiun- 
gantur  motiva,  quibus  fulcitae  fuerint. 

3.  Ut  animadversionum  auctoribus  facultas  concedatur  spe- 
cialem  deputationem  adeundi,  si  ipsi  deputation!  utile  visum  fuerit, 
ad  explicandas,  et,  quatenus  opus  fuerit,  defendendas  animadver- 
siones ab  ipsis  propositas. 

IV. 

In  numero  8“  dicitur  „oratores  qui  loqui  voluerint  de  par- 
tibus  schematis  in  specie,  prius  significare  debere  praesidibus,  de 
qua  schematis  parte  sibi  agendum  esse  statuerint.^ 
b Hoc  postremum  hand  accipiendum  putamus  eo  sensu,  quod 
idem  orator  non  nisi  de  unica  aliqua  parte  schematis  tractare 
possit:  liberum  enim  esse  debet  cuilibet  ex  oratoribus,  non  tan- 
tum de  toto  schemate  in  genere,  sed  et  de  pluribus  partibus  sche- 
matis in  specie  disserere:  alioquin  libertas  discussionis  minime  in- 
tegra  servaretur. 

V. 

Circa  numerum  9"“  omnino  petimus,  (quod  ibi  expressum  non 
est,  sed  ex  mera,  ut  putamus,  oblivione)  ut  postquam  respectivae 
deputationis  Episcopi  oratori  alicui  responderint , argumento  re- 
ponendi  facultas  eidem  oratori,  sive  eadem,  sive  altera  die,  una 
saltern  vice  concedatur.  Sin  aliter  enim  libertas  discussionis  vio- 
laretur,  et  saepe  nec  momentorum  allatorum  pondus,  nec  etiam 
ipsius  animadversionis  sensus  sufficienter  a Patribus  perspiceretur. 

VI. 

Circa  articulum  undecimum  plures  et  gravissimas  animadver- 
c siones  proponendas  habemus: 

Animadversio  generalis  primum  haec  occurrit:  quod  nempe 
ex  articulo  sic  exarato  maniiestissime  sequitur  Praesidum  et  ma- 
ioritatis  arbitrio  prorsus  permitti  discussionem , vel  unius  vocis 
praevalente  pondere,  cohibere  et  claudere.  Minoritati  vero  nulla 
omnino  defensio  contra  usura  istum  auctoritatis  et  numeri  relin- 
quitur:  quod  quanti  periculi  sit,  cum  de  dogmatibus  definiendis 
agitur,  et  de  divino  Episcoporum  iure,  perspectum  certe  omnibus 
est.  Eo  magis  quod  istud  tarn  grave  iudicium,  per  actum  assur- 
gendi  et  sedendi,  actum  nempe  tarn  praecipitem,  tarn  parum  de- 
liberatum,  adeo  saepe  incertum,  imo  et  contagioni  obnoxium,  de- 
finitive et  irrevocabiliter  feretur;  ita  ut  postea,  nulla  amplius 
audita  nec  permissa  reclamatione,  nihil  aliud  agendum  remaneat, 
nisi  suflfragia  colligere,  quibus  decreta  condentur  et  definitive 
saneientur. 

Id  minus  haberet  periculi  in  parlamentariis  coetibus,  ubi  de 
condendis  tantum  agitur  legibus,  quae  hoc  anno  sancitae,  anno 
altero  ab  eodem  coetu,  vel  ab  alio  retractari  poterunt. 

In  definiendis  autem  dogmatibus,  quae  definita  semel  nec 
d revocari  nec  novo  subiici  examini  a quavis  auctoritate  possunt, 
methodus  ilia  expeditior  videtur  periculosissima , atque  omnino 
inadmittenda. 

Quapropter  haec  saltern  postulanda  nobis  videntur; 

1.  Discussio  numquam  censeatur  plus  aequo  protracta,  quam- 
diu  ex  Patribus  aliquis,  nondum  auditus  circa  quaestionem  pro- 
positam,  iure  suo,  ut  testis  et  iudex  fidei,  uti  voluerit,  et  una 
saltern  vice  loqui.  Sin  aliter  enim  praecipitaretur  causae  iudicium, 
priusquam  omnes  testes  suum  explicare  testimonium  permissi  fuerint. 

2.  In  mentem  ceterum  praesidibus  revocare  supervacaneum, 
se  posse  quidem,  nequaquam  vero  teneri  coetum  conciliarem  per- 
contari  an  velit  finem  discussioni  imponere:  dicitur  enim:  prae- 
sides  percontari  poterunt. 

3.  Ita  oratorum  ordo  distribuatur , et  vices  alternentur,  ut, 
si  variae  adsint  opiniones,  unus  pro  et  unus  contra  successive 
audiantur. 

4.  Quoties  finis  discussionis  postulabitur,  saltern  uni,  vel  alter! 
ex  Patribus  liceat  contra  huiusmodi  propositum  orationem  habere, 
et  motiva  adversantia  proponere. 


961 


Postulata  de  decreto  d.  20.  Febr.  1870. 


962 


Id  et  aequitati  consonum,  et  praxi  omnium  coetuum  delibe-  a 
rantium  conforme  est. 

5.  In  rebus  maioris  momenti,  raaxime  ad  fidem  spectantibus, 
non  possit  finis  discussionis  pronuntiari,  si  quinquaginta  saltern 
ex  Patribus  huic  contradixerint.  Haec  omnia  nisi  concedantur 
et  serventur,  nemo  est  qui  non  praevideat  quam  facile  futurum 
sit,  ut  oratores  unius  partis  plures  et  diu  cathedram  occupent, 
paucissimi  deinde  ex  altera  parte  vix  patienter  audiantur;  mox- 
que  discussionis  finis,  plus  aequo  j ut  dicent,  productae,  a decern 
Patribus  postuletur  et,  cum  evident!  libertatis  dispendio,  obtineatur. 

VII. 

Quod  dicitur  sub  uumero  12®:  „Praesides  sufiragia  exquirent, 
primum  quidem  super  propositis  in  ea  ipsa  discussione  emenda- 
tionibus,  deinde  super  integro  partis  examinatae  textu“. 

Hoc  ita  intelligendum  videtur:  ut  si  propositae  emendationes 
Patribus  acceptae  fuerint,  turn  non  statim  requirantur  suffragia 
super  integro  partis  examinatae  textu,  sed  res  ad  aliam  diem 
remittatur,  ut  deputatio  tempus  habeat  et  emendanda  sedulo  cor-  b 
rigendi,  et  emendata  cum  tota  contextus  serie  apte  componendi, 
et  nova  subinde  ac  emendata  redactio  possit  Patribus  proponi, 
priusquam  eorum  suffragia  exposcantur. 

VIII. 

Numerus  IS'^®  sic  scribitur:  „ suffragia  turn  super  emendatio- 
nibus,  turn  super  singular um  partium  textu,  ita  a Patribus  Con- 
cilii  ferentur,  ut  Praesides  distinctis  vicibus  ad  surgendum  invi- 
tent  primum  eos,  qui  emendation!  vel  textui  assentiuntur,  deinde 
eos,  qui  contradicunt;  recensitis  autem  suffragiis,  id  decernetur, 
quod  maiori  Patrum  numero  placuerit‘‘. 

Hie  plures  summi  momenti  animadversiones  proponendae  sunt. 

Prima  quoad  modum  ferendi  suffragia,  per  actum  nempe  sur- 
gendi,  vel  sedendi,  istius  modi  pericula  iam  superius  diximus,  ubi 
agebatur  de  exquirendis  suffragiis  super  finem  discussion!  impo- 
nendam.  Quam  graviora  autem  videantur,  si  de  ipsis  decretis 
quaestio  sit,  maxime  in  rebus  fidei!  Non  credimus  in  praeceden- 
tibus  Conciliis  suffragia  unquam  eo  expedite  mode  data  esse ; 
quo  nullus  certe  alius  gravitati  et  maturitati  deliberationis , imo 
et  ipsi  libertati  minus  favet. 

Et  in  ipsis  coetibus  politicis,  liisce  providetur  incommodis  per 
postulationem  scrutinii,  aut  nominalis  appellationis  a pluribus 
membris  oblatam,  et  scripto  exaratam. 

Quod  in  Concilio  maxime  refer t,  non  est  ut  cito  res  expe- 
diatur,  sed  ut  caute  et  tutissime  peragatur.  Longe  satius  est 
paucas  quaestiones  expendere  et  prudenter  solvere,  quam  multo 
numerosiores  proponere;  et  decurtatis  discussionibus  suffragiisque 
praecipitanter  collectis,  res  tarn  graves  irrevocabiliter  definii-i. 

Secunda  animadversio  versatur  circa  ordinem  suffragia  ex- 
quirendi,  ita  nempe  dispositum,  ut  prius  exposcantur  eorum  vota, 
qui  decreto  proposito  assentiunt,  posterius  eorum,  qui  dissentiunt. 
Cum  in  quaestionibus  fidei  tutius  sit  sistere  et  definitionem  differre, 
quam  temere  progredi,  ideo  conditio  dissentientium  favorabilior 
esse  debet,  et  ipsis  prioritas  in  dandis  suffragiis  concedenda  esset. 

Tertia:  ut  numquam  tabs  modus  adbibeatur,  ubi  de  dogmate 
fidei  definiendo,  aut  de  canone  sub  anathematis  poena  condendo 
agendum  erit;  et  haec  non  definiantur,  aut  condantur  nisi  per 
verbum  placet  aut  non  placet. 

Quarta  spectat  ad  numerum  suffragiorura  requisitum,  ut  de- 
creta  condantur.  Mos  usitatus  in  Conciliis  oecumenicis  omnino 
servetur;  nempe  ut  fidei  dogmata  non  maioritate  numorica,  sed 
unanimitate  morali  definiantur;  quod  adeo  acceptum  Pio  IV.  fuit, 
ut  in  Tridentino  Concilio,  cum  de  gravissima  quadam  re  dognia- 
tica  ageretur,  „nil  definiro  voluerit  nisi  quod  unanimi  Patrum 
consensu  decerneretur". 

Et  revera  apprime  mos  ille  concordat  celeberrimo  illi  Vin- 
centii  Lirinensis  effato:  quod  semper,  quod  ubique,  quod  ah  omni- 
bus. Et  cum  dogmata  Catholica  constent  ex  Ecclesiarum  con- 
sensu, ut  ait  Bellarminus,  inde  consequens  est  definitiones  dog- 
matum  in  Conciliis  fieri  per  consensum  moraliter  unanimem  Patrum, 
qui  Ecclesias  repraesentant. 

IX. 

Quod  ex  praepositis  efficitur  et  consequens  est  iis,  quae  dixi- 
mus, super  articulo  decimo  quarto  omnino  expostularnus,  ut  saltern, 
Coll.  Lac.  VII. 


ubi  agetur  de  dogmatibus  fidei  definiendis,  aut  de  Canonibus  sub 
poena  anathematis  condendis,  suffragia  Patrum  non  super  toto 
schemate,  et  quasi  in  globo , sed  seorsim  super  unaquaque  defini- 
tione,  super  unoquoque  canone,  per  verbum  placet  aut  non  placet 
singillatim  rogentur  et  edantur. 

Et  etiam,  prout  in  litteris  apostolicis  provisum  fuit  VII®,  ut 
Patribus  integrum  sit  suffragia  sua  de  scripto  pronuntiare. 

Id  autem,  quod  spectat  ad  numerum  suffragiorum  requisitum, 
ut  quaestiones  dogmaticae  solvantur,  in  quo  quidem  rei  summa 
est  totiusque  Concilii  cardo  vertitur,  ita  grave  est,  ut  nisi  admit- 
teretur,  quod  reverenter  et  enixe  postulamus,  conscientia  nostea 
intolerabili  pondere  premeretur : timeremus,  ne  Concilii  oecumenici 
character  in  dubium  vocari  posset;  ne  ansa  hostibus  praeberetur 
sanctam  Sedem  et  Concilium  impetendi,  sicque  demum  apud  po- 
pulum  Christianum  huius  Concilii  auctoritas  labefactaretur , quasi 
veritate  et  libertate  caruerit:  quod  his  turbatissimis  temporibus 
tanta  esset  calamitas,  ut  peior  excogitari  nulla  possit. 

Spe  freti  futurum,  ut  hae  nostrae  gravissimae  animadversiones 
ab  Eminentiis  Vestris  benevolenti  animo  accipiantur  earumque 
quae  par  est  ratio  habeatur,  nosmet  profitemur 

Eminentissimi  Praesides 

Eminentiarum  Vestrarum 
addictissimos  et  obsequentissimos  Famulos 

Romae  die  P Martii  1870. 

f Georgius  Darboy  Archiepiscopus  Parisiensis. 
f Ludovicus  Dubreil  Archiepiscopus  Avenionensis. 
t loannes  Paulus  Lyonnet  Archiepiscopus  Albiensis. 
f loannes  Franciscus  Landriot  Archiepiscopus  Rhemensis. 
f Laurentius  Trioche  Archiepiscopus  Babylonensis. 
f Victor  Felix  Bernadou  Archiepiscopus  Senonensis. 
f Fridericus  de  Marguerye  Episcopus  Augustodunensis. 
f Franciscus  Rivet  Episcopus  Divionensis. 
f lacobus  M.  Achilles  Ginoulhiac  Episcopus  Gratianopolitanus. 
f Felix  Dupaiiloup  Episcopus  Aurelianensis. 
f loannes  Petrus  Sola  Episcopus  Niciensis. 
f loannes  Devoucoux  Episcopus  Ebroicensis. 
f Franciscus  Le  Courtier  Episcopus  Montis  Pessulani. 
f Carolus  Colet  Episcopus  Lucionensis. 
t Henricus  Lud.  Car.  Maret  Episcopus  Surensis. 
f Guillelmus  Meignan  Episcopus  Catalaunensis. 
f Augustinus  David  Episcopus  Briocensis  et  Trecorensis. 
f Ludovicus  Delcusy  Episcopus  Vivariensis. 
t Flavianus  Hugonin  Episcopus  Baiocensis  et  Lexoviensis. 
f loannes  lulius  Dours  Episcopus  Suessionensis  et  Laudunensis. 
t Stephanus  Aemilius  Ramadie  Episcopus  Elnensis. 
f Franciscus  Nicolaus  Gueullette  Episcopus  Valentinensis. 
f Petrus  Grimardias  Episcopus  Cadurcensis. 
t Leo  Thomas  Episcopus  Rupellensis  et  Santonensis. 
t Carolus  Philippus  Place  Episcopus  Massiliensis. 
f Paulus  Dupont  des  Logos  Episcopus  Metensis. 
t loannes  Petrus  Bravard  Ep.  Constantiensis  et  Abrincensis. 
t loseph  Foulon  Episcopus  Nanceiensis  et  Tullensis. 
f Amatus  Victor  Guilbert  Episcopus  Vapincensis. 
t I.  B.  Irenaeus  Callot  Episcopus  Oranensis. 

[Alter!  exemplar!  eiusdem  postulati  hi  Episcopi  Itali  cum  aliis 
subscripserant :] 

t loannes  Petrus  Losanna  Episcopus  Bugellensis. 
t Aloysius  Nazari  di  Calabiana  Archiepiscopus  Mediolanensis. 
t Laurentius  Renaldi  Episcopus  Pineroliensis. 
t Aloysius  Moreno  Episcopus  Eporediensis. 
t loannes  Baptista  Montixi  Episcopus  Ecclosiensis. 
t Ignatius  Kalybgian  Archiep.  Ep.  Amasenus  rit.  arm. 
t Petrus  Apelian  Archiep.  Ep.  Marasceiisis  rit.  arm. 
t lacobus  Bahtiarian  Archiep.  Ep.  Amidensis  rit.  arm. 
t loannes  Hagian  Archiep.  Ep.  Caesareensis  Cappad.  rit.  arm. 
t Placidus  Casangian  Archiep.  Ep.  Antiochenus  rit.  arm. 
t Basilius  Gasparian  Archiepiscopus  Cyprensis  i.  p.  i.  rit.  arm. 
t D.  Arsenius  Avak-Wartan  Angiarakian  Archiepiscopus  Tarsensis 
i.  p.  i.  rit.  arm. 

f Ignatius  Moraes  Cardoso  Episcopus  Pharanensis. 
t Antonius  de  Vasconcellos  Pereira  de  Mello  Episcopus  Lamacensis. 
t losephus  Alvez  Feijo  Episcopus  S.  lacobi  Capitis  Viridis. 
t Guillelmus  Clifford  Episcopus  Cliftoniensis. 

61 


963 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


964 


t Georgius  Hurmuz  Archiepiscopus  Siuniensis  i.  p.  i.  rit.  arm. 
t Eduardus  Hurmuz  Archiepiscopus  Siracensis  i.  p.  i.  rit.  arm. 
t David  Moriarty  Episcopus  Kerriensis  et  Aghadonensis. 
t Georgius  Errington  Archiepiscopus  Trapezuntinus  i.  p.  i. 

La  risposta  dei  Cardinali  Presidenti  a questa  lunga  rimo- 
stranza  fu  comunicata  verhalmente  all’  Arciv''  di  Parigi  perche  la 
facesse  conoscere  agli  altri  firmatarii,  ed  e del  seguente  tenore: 

„I  Cardinali  Presidenti  delle  Congregazioni  generali  dopo 
avere  esaminata  attentamente  la  lettera  (in  data  del  1®  Marzo 
corrente  indirizzata  loro  da  trenta  vescovi  Frances!  segnatarii  della 
medesima)  e principalmente  diretta  ad  ottenere  che  il  metodo 
delle  discussion!  conciliar!  prescritto  da  Sua  Santita  col  decreto 
delli  20  Febbrajo  ultimo  sia  in  piu  articoli  modificato,  dichiarano, 

1®  Non  poter  essi  in  verun  conto  ammettere  che  col  decreto 
in  parola  sanzionato  dalla  suprema  autorita  del  sommo  Pontefice 
e promulgate  per  suo  espresso  comando  siasi  recato  il  raenomo 
pregiudizio  ai  diritti  e alia  legittima  liberta  dei  Vescovi. 

2®  Niuna  autorita  avere  essi  Presidenti  di  modificare  e cor- 
reggere  cotesto  decreto,  ma  solo  il  debito  di  procurare  1’  esatta 
osservanza. 

3®  Riguardo  all’  art.  8 del  decreto  esser  lecito  a ciascun  Pa- 
dre il  domandar  la  parola  tanto  sullo  schema  in  genere  quanto 
sopra  le  singole  sue  parti  in  ispecie  secondo  1’  ordine  in  cui  cias- 
cuna  di  esse  verra  proposta  alia  discussione. 

4®  Riguardo  all*  art.  12  del  decreto,  doversi  intendere  che 
quando  gli  emendamenti  sono  stati  presi  in  considerazione  dalla 
maggioranza,  si  sospenda  la  votazione  del  testo  per  dare  agio  alia 
rispettiva  deputazione  di  studiare  la  cosa,  se  ci5  sara  necessario.“ 

B. 

Eminentissimi  Patres! 

Liceat  nobis  conspectui  Vestro  sistere  animadversiones,  quae 
menti  permultorum  sacrosanct!  Concilii  Vaticani  Patrum  occurre- 
runt  circa  regulas  recentius,  nempe  die  20.  Februarii  1870.,  editas 
ad  dirigendos  huius  Concilii  actus. 

Et  primum  quidem  in  actione  conciliar!  semper  prae  oculis 
habendum  fore  nobis  videtur,  quod  in  „decreti“  prooemio  expresse 
positum  est:  earn  scilicet  S.  Pontificis  mentem  fuisse,  ut  datae 
regulae  sic  prudenter  et  moderate  applicarentur , quatenus  „in- 
tegra  servaretur  discussionum  libertas,  quae  Catholicae  Ecclesiae 
Episcopos  decet“,  immo  quae  necessaria  omnino  est. 

Animadversio  vero  generalis,  quae  statim  ac  praefatae  regulae 
perleguntur,  animum  percellit,  haec  est : quod  per  easdem  in  plu- 
ribus  Patrum  libertas  valde  imminui,  immo  etiam  penitus  tolli 
posse  videatur.  Hoc  porro  quantum  prae  se  ferat  periculi  nemo 
est  qui  non  videat,  etsi  forte,  ob  pacts  bonura,  in  rebus  minoris 
moment!,  ut  in  articulis  sexto,  decimo  et  quibusdam  aliis  hoc 
permitti  possit,  spe  habita  fore,  ut  datis  sibi  facultatibus  omnes 
ex  aequo  et  bono  usuri  sint , in  iis  tamen , quae  maioris  sunt 
momenti,  praecipue  ubi  agetur  de  decretis  circa  fidem  condendis, 
quae  super  omnia,  et  merito  quidem,  plurimum  movent  conscien- 
tiam,  nullus  certe  ex  nobis  est,  qui  in  re  tam  gravi  tantum  dis- 
crimen  incurrere  vellet. 

His  praemissis  ad  peculiares  animadversiones  procedimus. 

I. 

Numero  1®.  Congrui  temporis  praefixio  a Praesidentium  iudicio 
omnino  pendet. 

Esto  quod  id  in  rebus  levioris  momenti  et  facilis  solutionis 
parum  habeat  incommodi ; sed  occurrere  possunt  tales  quaestiones 
dogmaticae,  quae  summi  momenti  sint  maximaeque  simul  difficul- 
tatis  ac  in  quibus  enodandis  tam  varia  tamque  ardua  circa  S. 
Scripturas,  SS.  Patres,  historiam  ecclesiasticam,  Concilia  constitu- 
tionesque  Pontificias  studia  necessaria  sint,  ut  nimis  periculosum 
foret  arctiori  mensura  tempus  Patrum  deliberationibus  praefigere. 

Huiusmodi  igitur  casus  prae  oculis  habentes  enixe  petimus, 
ut  voto  Patrum  longiorem  moram  desiderantium  ita  deferatur, 
quo  nullum  rationabile  dubium  remanere  queat,  quaestiones  diri- 
mendas  vere  sufficienterque  explorari  potuisse. 

IT. 

Numerus  3”®  sic  habet: 

„Qui  ex  Patribus  animadversiones  afferendas  putaverint  novam 
verborum  vel  jjcti'ogt’aphorum  formulam  subiicient  in  locum  prioris 
in  schemate  substituendam.“ 


a Hoc  utile  quandoque,  sed  non  necessarium:  optime  siquidem 
concipitur  aliquos  Patres  utilissimas  animadversiones  proponere 
posse,  quibus  tamen  nec  media  suppetant  nec  opportunitas  unam 
vel  plures  paragraphos  integros  reficiendi  et  exarandi.  Et  hoc 
quidem  eo  minus  necessarium  est,  cum  deputationes  speciales  eo 
praecise  fine  institutae  fuerint,  ut  reficiendorum  schematum  labor! 
intenderent,  utpote  omnibus  hunc  in  finem  auxiliis  abundanter, 
uti  supponi  potest,  provisae. 

III. 

Numero  5®  legitur: 

„ . . . singulis  Patribus  distribuetur  schema  reformatum  una 
cum  mmmaria  relatione,  in  qua  de  propositis  animadversionibus 
mentio  fiet.“ 

Liceat  dicere  summariam  hanc  relationem  et  simplicem  ani- 
madversionum  mentionem  nequaquam  videri  sufficientem  in  rebus 
praeprimis  maximi  momenti,  quales  sunt  definitiones  dogmaticae. 
Animadversionum  enim  pondus  ex  allatis  motivis  praecipue  pendet, 
quae  si  non  dentur,  nullo  modo  perspicimus,  quanam  ratione  res 
illustrari  possint.  Ubi  igitur  motiva  talia  a Patribus  voto  suo 
adiecta  fuerint,  ea  quoque  recenseantur. 

Et  id  quidem  eo  magis  necessarium  est,  cum  inducatur  nova 
methodus  et  veteribus  Conciliis  prorsus  incognita,  tractandi  nempe 
res  per  scripta  cumque  denegata  Patribus  facultate  animadver- 
siones suas  typis  mandandi  alia  via  non  supersit,  qua  collatis  vere 
consiliis  res  in  synodo  peragantur. 

Nec  omittendum,  quod  cuiusvis  Deputationis  specialis  vel  eius 
theologorum  et  secretariorum  arbitrio  relinquetur  ex  scriptis  sibi 
consignatis  vel  adferendi  vel  silentio  praetereundi  quidquid  ipsis 
libuerit. 

Tria  ergo  sunt,  quae  ea  de  re  postulanda  nobis  videntur  et 
ab  aequitate  Praesidum  concedenda  fidenter  speramus: 

1®  Ut  animadversiones  omnes  sedulo  referantur ; alioquin  iam 
Deputatio  esset  totum  Concilium  et  in  pluribus  solus  iudex; 

2®  Ut  relation!  et  mention!  animadversionum  semper  adiun- 
gantur  motiva,  quibus  fulcitae  fuerint; 

3®  Ut  animadversionum  auctoribus  facultas  concedatur  spe- 
g cialem  Deputationem  adeundi  ad  explicandas  et,  quatenus  opus 
fuerit,  defendendas  animadversiones  ab  ipsis  propositas. 

IV. 

Numero  8®  dicitur:  „Oratores  qui  loqui  voluerint  de  partibus 
schematis  in  specie , prius  significare  debere  Praesidibus , de  qua 
schematis  parte  sibi  agendum  esse  statuerint.** 

Hoc  postremum  baud  accipiendum  putaraus  eo  sensu,  quod 
idem  Orator  nonnisi  de  unica  aliqua  parte  schematis  tractare 
possit;  liherum  enim  esse  debet  cuilibet  ex  Oratoribus,  non  tan- 
tum de  toto  schemate  in  genere,  verum  etiam  de  pluribus  par- 
tibus in  specie  disserere:  alioquin  libertas  discussionis  minime  In- 
tegra servaretur. 

V. 

Circa  numerum  9"“  omnino  petimus  (quod  ibidem  expressum 
non  est,  sed  ex  mera,  ut  putamus,  oblivione),  ut  postquam  re- 
spectivae  Deputationis  Episcopi  Orator!  alicui  responderint,  eidem 
d Orator!  replicandi  facultas  sive  eadem,  sive  altera  die,  una  saltern 
vice  concedatur;  secus  enim  libertas  discussionis  violaretur  et 
saepe  nec  momentorum  allatorum  pondus  nec  etiam  ipsius  ani- 
madversionis  sensus  sufficienter  a Patribus  perspiceretur. 

VI. 

Circa  articulum  undecimum  plures  easque  gravissimas  ani- 
madversiones proponendas  habemus: 

Animadversio  generalis  primum  haec  occurrit:  quod  nempe 
ex  articulo  sic  exarato  manifestissime  sequitur,  Praesidum  et  ma- 
ioritatis  arbitrio  prorsus  permitti  discussionem , vel  unius  vocis 
praevalente  pondere,  cohibere  et  claudere,  quin  minoritati  ullum 
remedium  contra  hunc  auctoritatis  et  numeri  usum  relinquatur, 
quod  quanti  periculi  sit,  cum  de  dogmatibus  definiendis  deque 
divino  Episcoporum  iure  agitur,  certe  omnibus  perspectum  est, 
eo  magis  quidem,  quod  istud  tam  grave  iudicium  per  actum  as- 
surgendi  et  sedendi,  actum  nempe  tam  praecipitem,  tam  parum 
deliberatum,  adeo  saepe  incertum , immo  et  contagion!  obnoxium 


965 


Postulata  de  decreto  d.  20.  Febr,  1870. 


966 


definitive  et  irrevocabiliter  feretur  ita,  ut  postea,  nulla  araplius  a 
audita  nec  permissa  reclamatione,  nihil  aliud  agendum  restet  nisi 
sufifragia  colligere,  quibus  decreta  condentur  et  definitive  sancientur. 

Id  minus  periculi  haberet  in  coetibus  parlamentariis , ubi  de 
condendis  tantum  agitur  legibus,  quae  hoc  anno  sancitae  anno 
abhinc  altero  ab  eodem  coetu  vel  ab  aliis  retractari  poterunt.  In 
definiendis  vero  dogmatibus,  quae  definita  semel  nec  revocari  nec 
novo  subiici  examini  a quavis  auctoritate  possunt,  methodus  ilia 
expeditior  periculosissima  videtur  atque  idcirco  omnino  inadmissibilis. 

Quapropter  haec  saltern  nobis  postulanda  videntur: 

1®  Discussio  nunquam  censeatur  plus  aequo  protracta,  quan- 
diu  ex  Patribus  ahquis  nondum  auditus  circa  quaestionem  pro- 
positam,  iure  suo,  ut  testis  et  iudex  fidei,  uti  voluerit,  et  una 
saltern  vice  loqui,  secus  enim  praecipitaretur  causae  iudicium, 
priusquam  omnes  testes  suum  explicate  testimonium  permissi  fuerint. 

2®  Multum  hac  in  re  dependebit  a discretione  Praesidum,  qui 
possunt  quidem,  nequaquam  tamen  tenentur  coetum  conciliarem 
percontari,  an  velit  finem  discussioni  imponere ; dicitur  enim,  quod 
Praesides  percontari  poterunt. 

3®  Ita  oratorum  ordo  distribuatur  et  vices  alternentur,  ut  b 
si  variae  adsint  opiniones,  unus  pro  et  unus  contra  successive 
audiantur. 

4®  Quoties  finis  discussionis  postulabitur,  saltern  uni  vel  alter! 
ex  Patribus  liceat  contra  huiusmodi  propositum  orationem  habere 
et  motiva  adversantia  proponere.  Id  aequitati  consonum  et  praxi 
omnium  coetuum  deliberantium  conforme  est. 

5®  In  rebus  maioris  moment!,  maxime  ad  fidem  spectantibus, 
non  possit  finis  discussionis  pronuntiari,  si  quinquaginta  saltern  ex 
Patribus  huic  contradixerint. 

Haec  omnia  nisi  concedantur  et  serventur,  nemo  est  qui  non 
praevideat,  quam  facile  futurum  sit,  ut  oratores  unius  partis  plures 
et  diu  cathedram  occupent,  paucissimi  deinde  ex  altera  parte  vix 
patienter  audiantur  moxque  discussionis  finis  plus  aequo,  ut  dicent, 
productae,  a decern  Patribus  postuletur  et  cum  evident!  libertatis 
dispendio  obtineatur. 

vn. 

Quod  numero  12®  dicitur:  „Praesides  sulfragia  exquirent, 
primum  quidem  super  propositis  in  ea  ipsa  discussione  emenda-  c 
tionibus,  deinde  super  integro  partis  examinatae  textu.^ 

Ita  intelligendum  videtur,  ut  si  propositae  emendationes  Pa- 
tribus acceptae  fuerint,  non  statim  requirantur  sufifragia  super 
integro  partis  examinandae  textu,  sed  res  ad  aliam  diem  remit- 
tatur,  ut  Deputatio  tempus  habeat  et  emendanda  sedulo  corri- 
gendi  et  emendata  cum  tota  contextus  serie  apte  componendi  et 
nova  subinde  ac  emendata  redactio  possit  Patribus  proponi  prius- 
quam eorum  sulfragia  exposcantur. 

vm. 

Numero  13®  sic  scribitur: 

flSuffragia  turn  super  emendationibus , turn  super  singularum 
partium  textu  ita  a Patribus  Concilii  ferentur,  ut  Praesides  di- 
stinctis  vicibus  ad  surgendum  invitent  primum  eos,  qui  emenda- 
tioni  vel  textui  assentiuntur,  deinde  eos,  qui  contradicunt ; recen- 
sitis  autem  sulfragiis  id  decernetur,  quod  maiori  Patrum  numero 
placuerit.“ 

Hie  plures  summi  moment!  animadversiones  proponendae  sunt : d 

Prima  quoad  modum  ferendi  sufifragia  per  actum  surgendi 
vel  sedendi,  pericula  istius  modi  iam  superius  diximus,  ubi  age- 
batur  de  exquirendis  sufifragiis  circa  finem  discussioni  imponen- 
dum.  Multo  autem  maiora  sunt  istiusmodi  pericula,  si  de  ipsis 
decretis  quaestio  sit,  maxime  in  rebus  fidei!  Non  credimus  in 
praecedentibus  Conciliis  sulfragia  unquam  eo  expedito  modo  data 
fuisse,  quo  nullus  certe  alius  gravitati  et  maturitati  deliberationis, 
immo  et  ipsi  libertati  minus  favet. 

Et  in  ipsis  coetibus  politicis  hisce  providetur  incommodis  per 
postulationem  scrutinii  aut  nominalis  appellationis  a pluribus  mem- 
bris  oblatam  et  scripto  exaratam. 

Quod  in  Conciliis  maxime  refert  non  est,  ut  cito  res  expe- 
diatur,  sed  ut  caute  et  tutissime  peragatur.  Longe  satius  est 
paucas  quaestiones  expendere  prudenterque  solvere  quam  multo 
numerosiores  proponere  et  decurtatis  discussionibus  sufifragiisque 
praecipitanter  collectis  res  tarn  graves  definiri. 

Secunda  animadversio  versatur  circa  ordinem  sulfragia  ex- 
quirendi  ita  nempe  dispositum,  ut  prius  exposcantur  eorum  vota. 


qui  decreto  proposito  assentiuntur,  posterius  eorum,  qui  dissen- 
tiunt.  Cum  in  quaestionibus  fidei  tutius  sit  sistere  et  definitionem 
diiferre  quam  temere  progredi,  ideo  conditio  dissentientium  favo- 
rabilior  esse  debet  et  ipsis  prioritas  in  dandis  sufifragiis  conce- 
denda  esset. 

Tertia:  ut  nunquam  tabs  modus  adhibeatur,  ubi  de  dogmate 
fidei  definiendo  aut  de  canone  sub  anathematis  poena  condendo 
agendum  erit;  et  haec  non  definiantur  aut  condantur  nisi  per 
verbum  „placet“  aut  „non  placet.“ 

Quarta  spectat  ad  numerum  sufifragiorum  requisitum,  ut  de- 
creta condantur. 

Mos  usitatus  in  Conciliis  oecumenicis  omnino  servetur ; nempe 
ut  fidei  dogmata  non  maioritate  numerica,  sed  unanimitate  moral! 
definiantur;  quod  adeo  acceptum  Pio  IV.  fuit  in  Concilio  Triden- 
tino,  ut  cum  de  gravissima  re  dogmatica  ageretur,  „nihil  definiri 
voluerit,  nisi  quod  unanimi  Patrum  consensu  decerneretur“.  Et 
re  vera  apprime  mos  ille  concordat  celeberrimo  illi  Vincentii  Liri- 
nensis  efifato;  quod  semper,  quod  ubique,  quod  ab  omnibus.  Et 
cum  dogmata  catholica  constent  Ecclesiarum  consensu,  ut  ait  Bel- 
larminus,  consequens  est  definitiones  dogmatum  in  Conciliis  fieri 
per  consensum  moraliter  unanimem  Patrum,  qui  Ecclesias  reprae- 
sentant.  Haec  conditio  pro  Concilio  Vaticano  eo  magis  urgenda 
esse  videtur,  quum  ad  ferenda  sufifragia  tot  Patres  admissi  sint, 
de  quibus  non  constat  evidenter,  utrum  iure  tantum  ecclesiastico 
an  etiam  divino  ipsis  votum  decisivum  competat. 

IX. 

Quod  ex  praepositis  efficitur  et  consequens  est  iis  quae  dixi- 
mus, super  articulo  14®  omnino  expostulamus,  ut  saltern,  ubi  agetur 
de  dogmatibus  fidei  definiendis  aut  de  canonibus  sub  anathematis 
poena  condendis,  sufifragia  Patrum  non  super  toto  schemate  et  quasi 
in  globo,  sed  seorsim  super  unaquaque  definitione,  super  unoquo- 
que  canone  per  verbum  „placet“  aut  „non  placet^  singillatim 
rogentur  et  edantur. 

Et  etiam,  prout  in  litteris  apostolicis  provisum  fuit  § 7%  ut 
Patribus  integrum  sit  suffragia  sua  scripto  pronuntiare. 

Id  autem  quod  spectat  ad  numerum  sufifragiorum  requisitum 
ut  quaestiones  dogmaticae  solvantur,  in  quo  quidem  rei  summa 
est  totiusque  Concilii  cardo  vertitur,  ita  grave  est,  ut,  si  non  ad- 
mitteretur  quod  reverenter  et  enixe  postulamus,  conscientia  nostra 
intolerabili  pondere  premeretur : timeremus,  ne  Concilii  Oecumenici 
character  in  dubium  vocari  posset;  ne  ansa  hostibus  praeberetur 
Sanctam  Sedem  et  Concilium  impetendi;  neve  demum  apud  po- 
pulum  christianum  huius  Concilii  auctoritas  labefactaretur,  quasi 
veritate  et  libertate  caruerit:  quod  his  turbatissimis  temporibus 
tanta  esset  calamitas,  ut  peior  excogitari  nulla  possit. 

Spe  freti  futurum  ut  hae  uostrae  gravissimae  animadversiones 
ab  Eminentiis  Vestris  benevolo  animo  accipiantur  earumque,  quae 
par  est,  ratio  habeatur,  nosmet  profitemur 

Eminentissimi  Praesides 

Eminentiarum  Vestrarum 
addictiss'os  et  obsequentiss'os  famulos 

Romae  die  4.  Marti!  1870. 

t Fridericus  Card.  Schwarzenberg  Archiepiscopus  Pragensis. 
t Fridericus  de  Fiirstenberg  Archiepiscopus  Olomucensis. 
t Michael  de  Deinlein  Archiepiscopus  Bambergensis. 
t Andreas  Gollmayr  Archiepiscopus  Goritiensis. 
t Franciscus  Xav.  Wierzchleyski  Archiep.  Leopoliensis  r.  lat. 
f Ludovicus  Haynald  Archiepiscopus  Colocensis  et  Bacsiensis. 
t Bartholomaeus  Legat  Episcopus  Tergestinus-Iustinopolitanus. 
t Alexander  Bonnaz  Episcopus  Csanadiensis. 
t Philippus  Krementz  Episcopus  Varmiensis. 
t Ludovicus  Forwerk  Ep.  Leontopolitanus  et  Vic.  ap.  in  regno 
Saxoniae. 

t Georgius  Dobrila  Episcopus  Parentinus  et  Polensis. 
t losephus  Georgius  Strossmayer  Episcopus  Bosnensis  et  Sirmiensis. 
t loannes  Henricus  Beckmann  Episcopus  Osnabrugensis. 
t Stephanus  Lipovniezky  Episcopus  M.Varadinensis  Latinor. 
t Sigismundus  Kovacs  Episcopus  Quinque-Ecclesiensis. 
f Michael  Fogarasy  Episcopus  Transsilvaniensis. 
t loannes  Ranolder  Episcopus  Veszprimiensis. 
f Ignatius  Mrak  Episcopus  Marianopolitanus  et  Marquettensis. 

61* 


967 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


968 


t losephus  Aloysius  Pukalski  Episcopus  Tarnoviensis. 
t Gregorius  Michael  Szymonowicz  Archiepiscopus  Leopoliensis 
rit.  arm. 

loaniies  Chrysostomus  Kruesz  O.  S.  B.  Archiabbas  S.  Martini, 
t Georgius  Smiciklas  Episcopus  Crisiensis. 

[Nota.  Archiabbas  S.  Martini  retractavit  subscriptionem  suam.] 

Identica  alia  precedente  fu  la  risposta  dei  Cardinal!  Presi- 
dent! a questa  seconda  rimostranza,  meno  le  poche  parole  rela- 
tive alia  data  ed  ai  soscrittori  della  lettcra,  le  quali  fui’ono  va- 
riate cosi  = la  lettera  in  data  delli  i corrente  indirizzata  loro 
dull’  Emo  Signor  Cardinale  Arciv^  di  Praga  ed  altri  21  Prelati 
della  Germania:  — La  risposta  fu  comunicata  verbalmente  dal 
Seg'o  del  Concilio  all’  Emo  Card.  Schwarzenberg  con  preghiera 
che  la  partecipasse  altresi  ai  suoi  Colleghi. 

C. 

Eihi  ac  Rmi  Praesides! 

Officii  nostri  esse  duximus,  ad  decretum  d.  d.  20.  Februarii 
1870.,  quo  norma  tractandi  iiegotia  in  synodo  praescribitur , se- 
quentes  declarationes  tradere: 

Ad  § 11. 

1.  Necessarium  esse  censemus,  ut  priusquam  finis  discussio- 
nibus  imponatur,  uni  saltern  Patri,  si  postuletur,  facultas  fiat  ex- 
ponendi  rationes,  quae  contra  fiuem  discussionum  adducendae 
videntur. 

2.  Censemus  fas  non  esse,  ut,  contradicentibus  quinquaginta 
ad  minimum  Patribus,  finis  discussionum  decernatur. 

3.  Ubi  agitur  de  controversiis  fidei  sive  de  definiendo  dog- 
mate,  unicuique  Episcopo  tamquam  test!  et  iudici  in  rebus  fidei 
liberum  esse  debet,  ut  semel  saltern,  si  velit,  secundum  quod  ex 
conscientia  iudicat,  sententiam  suam  exponat. 

Ad  § 13.  et  14. 

1.  Principium  in  § 13.  adoptatum,  quo  omnia  et  singula  de- 
cernimtur  per  sufi'ragia  simpliciter  maiora,  nequit  adhiberi  in  de- 
cretis  dogmaticis.  ' 

2.  Ut  decretum  synodale,  quo  res  dogmatica  definitur,  legi- 
timum  et  validum  sit,  requiritur  omnium  Episcoporum  ortho- 
doxorum  consensio  sen  unanimitas  moraliter  sumpta.  Haec  con- 
ditio pro  Concilio  Vaticano  magis  urgenda  esse  videtur,  quum  ad 
ferenda  sufi’ragia  tot  Patres  admissi  sint,  de  quibus  non  constat 
evidenter,  num  iure  tantum  ecclesiastico  an  etiam  iure  divino  ipsis 
votum  decisivum  competat. 

3.  Non  solum  de  integro  schemate,  sed  etiam  de  singulis 
schematis  capitibus  sufi’ragia  oretenus  per  verba  idaeet  vel  non 
placet  ferenda  sunt. 

4.  In  suffragiis  ad  norraam  § 14.  ferendis  permissum  esse 
debet  Patribus,  qui  conditionem  aliquam  adiiciendam  existimant, 
ut  hanc  conditionem  non  solum  scripto  tradere,  sed  etiam  una 
cum  sufi’ragio  oretenus  proferre  valeant. 

Existimamus  hisce  animadversionibus  eo  mains  pondus  inesse, 
quia  desumptae  sunt  ex  ipsa  rerum  natura  et  ex  ea  praxi,  quam 
in  Conciliis  oecumenicis  Ecclesia  immutabiliter  observavit,  quarum 
proiude  observatio  adeo  connexa  est  cum  ea  libertate  et  forma, 
quibus  decretum  synodale  in  rebus  fidei  ferendum  est,  ut  omitti 
non  possit,  quin  ipse  valor  synodalis  et  oecumeuici  decreti  vel 
nullus  vel  dubius  reddatur. 

Romae  2.  Martii  1870. 

t Maximilianus  losephus  de  Tarnoczy  Archiep.  Salisburgensis, 
Primas  German. 

t Gregorius  de  Scherr  Archiep.  Monacensis  et  Frisingensis. 
t Paulus  Melchers  Archiepiscopus  Coloniensis. 
t Henricus  Forster  Episcopus  Wratislaviensis. 
t Guillelmus  Emmanuel  de  Ketteler  Episcopus  Moguntinus. 
t Carolus  loannes  Greith  Episcopus  Sangallensis. 

-j-  loannes  Valerianus  lirsik  Episcopus  Budvicensis. 
f Carolus  losephus  de  Hefele  Episcopus  Rottenburgensis. 
f Pancratius  Dinkel  Episcopus  Augustanus  Vindelicor. 
t Adolphus  Namszanowski  Episcopus  Agathopolitanus  i.  p.  i. 
t Eduardus  lacobus  Wedekin  Episcopus  Hildesiensis. 
t Valentinus  Wiery  Episcopus  Gurcensis. 
t Matthias  Eberhard  Episcopus  Trevirensis. 

•{•  lacobus  Stepischnegg  Episcopus  Lavantinus. 


a La  risposta  dei  Cardinal!  President!  fu  identica  a quella 
usata  per  le  due  precedent!  rimostranze.  Soltanto  si  soppressero 
in  essa  i NF  3''e  4®  perche  estranei  alle  domande  contenute  nella 
presente  lettera,  e si  variarono  le  parole  relative  alia  data  ed  ai 
soscrittori  della  lettera  medesima , nel  modo  seguente  = in  data 
delli  2 Marzo  corrente  indirizzata  loro  da  quattordici  Vescovi 
della  Germania  — Tale  risposta  poi  si  comunico  verbalmente  dal 
Segretario  del  Concilio  all’  Arciv°  di  Salisburgo. 


1 1 . Postulata,  ut  schema  de  infallibilitate  SS.  Pontificis 
statim  proponatur. 

A. 

Emi  Cardinales  Congregationum  generalium  Praesides. 

Ludovicus  Anna  Nogi’et,  Episcopus  Sancti  Claudii,  una  cum 
1^  multis  rmis  Patribus,  vehementer  exoptat  ut,  peracta  discussione 
circa  schema  Constitutionis  dogmaticae  de  doctrina  catholica,  con- 
tinue progrediatur  ad  schema  primatus  Romani  Pontificis,  ubi 
agitur  in  specie  de  infallibilitate  pontificia. 

Romae  2.  Martii  1870. 

t Ludovicus  Anna  Episcopus  Sanclaudiensis. 

B. 

Eminentissimi  Praesides. 

Fundamentum  aliud  neminem  posse  ponere,  praeter  id  quod 
positum  est,  a beato  Paulo  accepimus,  insuper  et  in  charitate  po- 
tissimum,  non  in  scientia,  aedificationem  exsurgere. 

Dolentes  igitur  quod  usque  nunc  veritatem  in  charitate  fra- 
ternitatis  facere  inutiliter  adlaboraverimus  — firmamentum  enim 
petrae,  sicut  decebat,  non  posuimus  unanimiter  — per  praesentes 
humillime  efflagitamus , quatenus,  dimissa  ad  tempus  omni  qua- 
libet  quaestione,  nec  non  et  primis  schematis  de  Ecclesia  capi- 
tibus , qualicumque  materiae  praevium  schema  de  infallibilitate 
summi  Pontificis  aggrediamur,  quo  feliciter  absolute,  concordiae 
portum,  uti  sperare  est,  intrabimus,  et  necessarium  iam  habentes 
omnis  superadstruendae  aedificationis  fundamentum,  in  multitu- 
dine  pads  iucundabimur. 

Movit  ad  hanc  supplicationem  non  leviter  a novatoribus  dioe- 
ceseon  nostrarum  turbata  quies,  simul  et  gallicanae  ecclesiae  com- 
mendatio,  ut  a qua  olim  suprema  Sedes  de  praesenti  quaestione 
initium  habuit  doloris,  nunc  sumat  ab  eadem  pietatis  ac  obedien- 
tiae  argumentum. 

Romae  in  festo  S.  Thomae  Aquinatis,  Ecclesiae  doctoris,  iu- 
riiiin  pontificiorum  vindicis  acerrimi,  nonis  Martii  1870. 

Eminentiarum  Vestrarum 

humillirai  et  obsequentissimi  in  Christo  servi 

f Petrus  de  Dreux-Breze  Episcopus  Molinensis. 
f Franciscus  de  la  Bouillerie  Episcopus  Carcassonensis. 

, t loannes  Guerrin  Episcopus  Lingonensis. 

f loannes  Mabile  Episcopus  Versaliensis. 
t loannes  Doney  Episcopus  Montalbanensis. 
t Ludovicus  Elloy  Episcopus  Tipasitanus. 
f Claudius  Maria  Dubuis  Episcopus  Galvestonensis. 
t Aloysius  Kobes  Episcopus  Methonensis. 

C. 

Revfne  et  Illme  Domine  ‘. 

Ad  aures  nobis  pervenit  Amplitudinem  tuam,  ab  aliquibus 
Vicariis  apostolicis  deputatam,  postulaturam  esse  a Beatissimo 
Patre  Nostro,  ut  quaestio  de  infallibilitate,  quamprimum,  et  ante 
omnes  alias,  in  Congregatione  general!  proponatur. 

Rogamus  igitur  Amplitudinem  tuam,  ut  et  nostro  nomine  hanc 
gratiam  a Venerando  Pontifice  postulare  velit.  Non  potest  te 


‘ * Haec  epistola  data  est  ad  rmum  D.  'Walterum  Steins  Archiep. 
Bostr.  et  Vic.  Ap.  Calcuttensem. 


969 


Postulata  de  deer.  d.  20.  Febr.  1870.  — de  infallibilitatis  schemate  statim  proponendo. 


970 


latere,  quam  ingratum  foret  nobis,  qui  diu  a vicariatu  nostro  ab- 
esse  non  possumus,  si,  bac  quaestione  ad  felicem  exitum  neednm 
perducta,  discedere  deberemus. 

Eomae  9.  Martii  1870. 

t Stephanus  I.  Charbonneau  Ep.  lassensis,  Vic.  ap.  Maissurii. 
f losepb  Hyacinthus  Sohier  Ep.  Gadarensis,  Vic.  ap.  Cocincinae 
septenti’. 

t Petrus  Bigandet  Ep.  Ramatensis,  Vic.  ap.  Birmaniae. 
t Joannes  Thomas  Pinchon  Ep.  Polemoniensis , Vic.  ap.  Sut- 
chuen  occid. 

t Adrianus  Languillat  Ep.  Sergiopolitanus , Vic.  ap.  Nankinensis 
in  Sinis. 

t Peti-us  I.  M.  I.  Pichon  Ep.  Helenopolitanus,  Vic.  ap.  Sutchuen 
merid. 

t Ludovicus  Faurie  Ep.  Apolloniensis,  Vic.  ap.  Kouei-Tcheou. 
t Eduardus  Dubar  Ep.  Canathensis,  Vic.  ap.  Tchely  orient, 
t Claudius  M.  Depommier  Ep.  Chrysopolitanus,  Vic.  ap.  Coimbaturii. 
t Antonius  Aug.  Dupont  Ep.  Azothensis,  Vic.  ap.  Siamensis. 
t Franciscus  Laouenan  Ep.  Flaviopolitanus , Vic.  ap.  Pudiche- 
rionensis. 

t Ivo  M.  Croc  Ep.  Larandensis,  coadiut.  Vic.  ap.  Tonkini  merid. 
t Jacobus  Etheridge  Ep.  Toronensis,  Vic.  ap.  Guianae  Britannicae. 
t Fr.  Hilarius  Alcazar  Ep.  Paphensis,  Vic.  ap.  Tonkini  orient, 
t Fr.  Amatus  Pagnucci  Ep.  Agathonicensis,  Vic.  ap.  Xen-si. 
t Fr.  Joseph  Desfleches  Ep.  Sinitensis,  Vic.  ap.  Sutchuen  orient, 
t Petrus  IJufal  Ep.  Delconensis,  Vic.  ap.  Bengalae  orient, 
t Fr.  Maria  Ephrem  Garrelon  Ep.  Nemesinus,  Vic.  ap.  Quilonensis. 
t Leonardos  Mellano  Ep.  Olympensis,  Vic.  ap.  Malabariae. 
t Joannes  M.  Tissot  Ep.  Milevitanus,  Vic.  ap.  Vizagapatami. 
t Alexius  Canoz  Ep.  Tamassensis,  Vic.  ap.  Madurensis. 
t Fr.  Michaelangelus  Jacopi  Ep.  Pentacomiensis,  Vic.  ap.  Agrae. 
t Fr.  Paulus  Tosi  Ep.  Rhodiopolitanus,  Vic.  ap.  Patnensis. 
t Fr.  Aloysius  Ciurcia  Ai’chiep.  Jrenopolitanus,  Vic.  et  Deleg.  ap. 
Aegypti  et  Arabiae. 

t Fr.  Aloysius  Moccagatta  Ep.  Zenopolitanus,  Vic.  ap.  Kan-tung. 

D. 

Beatissime  Pater ! 

Jncrebrescente  in  dies  opusculorum  ditFusione,  quibus  prae- 
rogativa  infallibilitatis  supremi  in  Ecclesia  iudicis  et  magistri,  Ro- 
mani scilicet  Pontificis,  in  dubium  adducitur;  ut  finis  tandem  im- 
ponatur  quaestioni,  quae  inimicis  Ecclesiae  ingentem  ansam,  et 
infirmioribus  fidelibus  lacrymabilem  praebet  ofensionis  lapidem; 
atque  ut  opera  sacrosancti  Concilii  Vaticani  expeditior  deinceps 
et  alacrior  procedere  queat,  subscript!  Patres  Sanctitatem  Tuam 
demississime  obsecrant,  ut  pro  summa  qua  polles  charitate  et  sa- 
pientia  schema  de  infallibilitate  summi  Pontificis , iam  Patrum 
examini  aliquot  abhinc  hebdomadibus  propositum , eorum  delibe- 
rationibus  quantocyus  subiici  iubeas, 

t Salvator  Fertitta  Episcopus  Cavensis  et  Sarnensis. 
t Conceptus  Focaccetti  Episcopus  Lystrensis  i.  p.  i. 

D.  Romaricus  M.  Flugi  O.  S.  B.  Abbas  nullius  Monoeci. 
t Leonardos  Todisco  Grande  Episc.  Ascoli,  Satriani  et  Cerioniolae. 

E. 

Eminentissimi  ac  Reverendissimi  Domini. 

Gravissimae  urgent  causae,  ut  quaestio  de  infallibilitate  summi 
Pontificis  ante  omnem  quamcumque  aliam  quaestionem  a Concilio 
tractetur  ideoque  schema  de  illo  capite  ante  schemata  turn  de 
Fide,  turn  de  Ecclesia  in  Congregatione  general!  proferatur,  atque 
rmorum  Patrum  iudicio  et  vote  submittatur.  Etenim  temporum 
nostrorum  vaiuae  omnibusque  notissimae  circumstantiae  quaestionis 
illius  definitionem  quam  citissime  postulant.  Multi  quoquo  episcopi, 
quorum  reditus  ad  greges  sues  magnopere  desideratur,  ante  pro- 
ximum  regressum  suum,  ad  praecipuam  hanc  quaestionem  defi- 
niendam  cooperari,  atque  ita  beatissimo  Petro  Patrique  Sanctissimo 
catholicae  suae  pietatis  et  fidelissimae  adhaesionis  testimonium 
solemniter  exhibero  summopere  cupiunt.  Ut  ergo . eminentissimi 
et  reverendissimi  Patres  ad  consideranda  postulata  deputati,  ea 
quae  ad  eum  finem  assequendum  necessaria  sunt,  bonigne  sta- 
tuant,  haecce  humillime  illis  submittitur  petitio. 

Jtomae  hac.  die  10.  Martii  1870. 


a t Theodorus  Jos.  Gravez  Episcopus  Xamurcensis. 
t JJenricus  Bracq  Episcopus  Gandavensis. 
t Joannes  Jos.  Faict  Episcopus  Brugensis. 
t Gaspar  Jos.  Labis  Episcopus  Tornacensis. 
t Nicolaus  Adames  Episcopus  IJalicarnassensis. 

t Aloysius  di  Canossa  Episcopus  Veronensis. 
t Aloysius  Card.  Trevisanato  Patriarcha  Venetiarum. 
t Andreas  Casasola  Archiepiscopus  Utinensis. 
t Joannes  Antonius  Farina  Episcopus  Vicentinus. 
t Hieronymus  Verzeri  Episcopus  Brixiensis. 
t Petrus  Aloysius  Speranza  Episcopus  Bergomensis. 
t Nicolaus  Frangipane  Episcopus  Concordiensis. 
t Franciscus  Zunnui-Casula  Episcopus  Uxellensis  et  Terralbensis. 
t Jacobus  Joseph  Jans  Episcopus  Augustanus. 
t Alexander  Valsecchi  Episcopus  TiWiadensis. 
t Salvator  Magnasco  Episcopus  Bolinensis. 

t Nicolaus  Jos.  Dabert  Episcopus  Petrocoriensis  et  Sarlatensis. 
b t Fr.  Amandus  de  Charbonell  Episcopus  Sozopolitanus. 

t Josephus  Henricus  Jordany  Episcopus  Foroiuliensis  et  Tolo- 
nensis. 

t Julianus  Meirieu  Episcopus  Diniensis. 
t Eduardus  J.  Horan  Episcopus  Kingstonensis. 
t Renatus  N.  Sergent  Episcopus  Corisopitensis. 
t Carolus  Fillion  Episcopus  Cenomanensis. 
t Claudius  M.  Dubuis  Episcopus  Galvestonensis. 
t Armandus  Renatus  Maupoint  Episcopus  S.  Dionysii  Reunionis. 
t Ludovicus  Delalle  Episcopus  Ruthenensis. 

Timotheus  Gruyer  Abb.  et  Vicar,  gen.  O.  Cist.  rec.  ref.  in  Gallia. 

t Jldephonsus  Dordillon  Ep.  Cambysopolitanus,  Vic.  ap.  insularum 
Marchionum. 

t Ludovicus  Maigret  Ep.  Arathensis,  Vic.  ap.  insularum  Sandwich, 
t Petrus  Domnius  Maupas  Archiepiscopus  Jadertinus. 
t Georgius  Marchich  Episcopus  Catharensis. 
t Vincentius  Materozzi  Episcopus  Rubensis  et  Bituntinus. 
t Aloysius  Sodo  Episcopus  Thelesinus  seu  Cerretanus. 
c t Marcus  Calogera  Episcopus  Spalatensis  et  Macarensis. 
t Dominicus  Fanelli  Episcopus  Dianensis. 
t Henricus  Rossi  Episcopus  Casertanus. 

t Antonius  Salomone  Archiepiscopus  Salernitanus  et  Acernensis 
ecclesiae  perpetuus  Administrator, 
t Alexander  Angeloni  Archiepiscopus  Urbinatensis. 
t Eleonorus  Aronne  Episcopus  Montis  Alti. 
t Clemens  Fares  Episcopus  Pisaurensis. 

t Antonius  Boscarini  Episcopus  Urbaniae  et  S.  Angeli  in  Vado. 
t Petrus  M.  Ferre  Episcopus  Casalensis. 
t Philippus  Fratellini  Episcopus  Forosemproniensis. 
t Joseph  M.  Severa  Episcopus  Jnteramnensis. 
t Philippus  Vespasian!  Episcopus  Fanensis. 
t Petrus  de  Lacerda  Episcopus  S.  Sebastian!  Fluminis  Januarii. 
t Sebastianus  Dias  Larangeira  Episcopus  S.  Petri  Fluminis  Gran- 
densis  australis. 

t Petrus  Joseph  de  Preux  Episcopus  Sedunensis. 
d t Stephanus  Marilley  Episcopus  Lausanensis  et  Genevensis. 
t Eugenius  Lachat  Episcopus  Basileensis. 
t Stephanus  Bagnoud  Episcopus  Betlilemensis. 
t Conradus  Martin  Episcopus  Paderbornensis. 

t Ludovicus  M.  Epivent  Episcopus  Aturensis  et  Aquensis. 

t Joannes  Baptista  Miege  Episcopus  Messenensis. 

t Andreas  Jtaess  Episcopus  Argentinensis. 
t Joannes  Zwijsen  Archiepiscopus  Episcopus  Boscoducensis. 
t Andreas  Jgnatius  Schaepman  Archiepiscopus  Ultraiectensis. 
t Gerardus  I’etrus  Wilmer  Episcopus  IJarlemensis. 
t Petrus  M.  Vranken  Episc.  Colophoniensis,  Vic.  apost.  Batavensis. 
t Florianus  Desprez  Archiepiscopus  Tolosanus. 
f Theodorus  do  Montpellier  Episcopus  Lcodiensis. 

t Carolus  March!  Ei)iscopus  Regii  in  Acmilia. 


971  Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix.  972 


f Joseph  Antonins  Hassun  Patriarcha  Ciliciensis  in  Armenia 

t Joseph  Jannuzzi  Episcopus  Lucerinus. 
t Antonins  la  Scala  Episcopns  S.  Seven. 

t Fr.  Petrns  Severini  Episcopns  Sappensis. 
t Fr.  Gabriel  Capaccio  Episcopns  Mellipotamensis. 
f Fr.  Raphael  d’  Ambrosio  Archiepiscopns  Dyrrachiensis. 

t Vincentins  Taglialatela  Archiepiscopns  Sypontinns. 

Innocentius  a S.  Alberto  Vic.  Genlis  Discalceatornm  S.  Angnstini. 

t Jgnatins  Senestrey  Episcopns  Ratisbonensis. 
t Leo  Menrin  Episcopns  Ascalonensis. 

t Thomas  Grant  Episcopns  Sonthwarcensis. 
t Robertas  Cornthwaite  Episcopns  Beverlacensis. 

t Joseph  Andn  Patriarcha  Chaldaeornm. 

t Georgins  Ebedjesns  Khayatt  Archiepiscopns  Amadiensis  rit.  chald. 
t Elias  Mellns  Episcopus  Akrensis. 

t P.  Timotheus  Attar  Archiepiscopns  Amidensis  rit.  chald. 
t Michael  Petrus  Bartatar  Archiepiscopns  Sertensis  rit.  chald. 
t Hieronymus  Panins  Hindi  Episcopus  Jezirensis  rit.  chald. 
t Emmanuel  Asmar  Archiepiscopns  Zakunensis  rit.  chald. 
t Gabriel  Farso  Episcopus  Mardensis  rit.  chald. 
t Augustinus  Barshinu  Archiepiscopns  Salmasiensis  rit.  chald. 
t Joannes  Tamraz  Archiepiscopns  Kerkukiensis  rit.  chald. 

Eliseus  Elias  Abbas  S.  Antonii  rit.  chald. 

t Antonins  M.  Valenziani  Episcopus  Fabrianensis  et  Matilicensis. 
t Gaspar  Mermillod  Episcopus  Hebronensis,  Auxil.  Genevensis. 

t Fr,  Jo.  Thomas  Ghilardi  Episcopus  Montisregalis. 
t Laurentius  Gastaldi  Episcopus  Salutiarum. 
t Eugenius  Galletti  Episcopus  Alba-Pompeiensis. 
t Petrus  Rota  Episcopus  Guastallensis. 
t Vincentins  Bisceglia  Episcopus  Thermularum. 
t Aloysius  Vetta  Episcopus  Neritonensis. 

F. 

Emis  et  Rmis  Patribus  deputatis  pro  recipiendis  et  expendendis 
propositionibus  in  oecumenica  Synodo  Vaticana, 

Jnfrascripti  Concilii  Vatican!  Patres,  ut  obmutescat  tandem 
imprudentium  ignorantia  hominum,  qui  diariis  praesertim,  ephe- 
meridibus  et  libellis  utentes,  loquuntur  quae  non  oportet  circa 
supremum  summi  Pontificis  magisterium,  atque  ita  devitentur 
quaestiones,  quae  generant  lites,  neque  graviora  veniant  scandala, 
enixis  precibus  efflagitant  ab  eminentissimis  et  reverendissimis 
Patribus,  ut  schema  de  infallibilitate  seu  inerrantia  Romani  Pon- 
tificis in  rebus  fidei  et  morum  definiendis,  ante  omnia  alia  a Pa- 
tribus in  Congregationibus  generalibus  discutiatur. 

Haec  enim  est  spes  in  sinu  eorum,  ut  sicut  Christus  Dominus, 
ut  schismatis  tolleretur  occasio,  unum  instituit  in  Ecclesia  sua 
caput,  id  est  Petrum,  ita  ipsius  successoris  sarta  tectaque  suprema 
auctoritate  docendi  et  confirmandi  in  fide,  quae  in  ipso  deficere 
nequit,  fratres  suos,  omnis  etiam  discussionis  inter  Patres  aufe- 
ratur  causa,  et  quae  oportet  fieri  cito  Sessio  publica  habeatur. 

Romae  14.  Marti!  1870. 

t Vincentius  Spaccapietra  Archiepiscopns  Smyrnensis. 
t Petrus  Paulus  Trucchi  Episcopus  Foroliviensis. 
t Joseph  de  Bianchi  Dottula  Archiep.  Tranensis  et  Nazarenus. 
t Antonins  Ranza  Episcopus  Placentinus. 
t Aloysius  Margarita  Episcopus  Uritanus. 
t Jnnocentius  Sannibale  Episcopus  Eugubinus. 
t Caietanus  Rossini  Archiep.  Episc.  Melphicti,  luvenacii  et  Terlitii. 
t Joan.  Bapt.  Jos.  Lequette  Episcopus  Atrebatensis, 
t Fr.  Thomas  Michael  Salzano  Episcopus  Tanensis. 


‘ * Hie  rihus  Pater  habet  iu  suo  folio:  „Cum  Archiepiscopi  ct 
Episcopi  patriarchatus  Ciliciae  Armenorum  una  cum  Patriarcha  in 
speciali  postulato  de  hac  re  exhibito,  eandem  rem  quamprimum  deft- 
niendam  postulaverint,  denuo  per  has  litteras  eosdem  animi  sensus 
manifestare  festinat  infrascriptus.** 


a t Philippus  Mincione  Episcopus  Miletensis. 

t Vincentius  d’  Alfonso  Episcopus  Pennensis  et  Atriensis. 
t Josephus  Formisano  Episcopus  Nolanus. 
t Dominicus  Zelo  Episcopus  Aversanus. 

t Joannes  Guttadauro  de  Reburdone  Episcopus  Calatanisiadensis. 
t Januarius  Acciardi  Episcopus  Anglonensis  et  Tursiensis, 
t Franciscus  Xaverius  Petagna  Episcopus  Castrimaris, 
t Josephus  Rotundo  Archiepiscopns  Tarentinus. 
t Franciscus  Xaverius  Apuzzo  Archiepiscopus  Surrentinus. 
t Marianus  Ricciardi  Archiepiscopus  Rhegiensis, 
t Philippus  Gallo  Archiepiscopus  Patracensis. 
t Franciscus  Giampaolo  Episcopus  Larinensis. 
t Valerius  Laspro  Episcopus  Gallipolitanus. 
t Franciscus  Gallo  Episcopus  Abellinensis. 
t Gregorius  de  Luca  Archiepiscopus  Compsanus, 
t Fr.  Aloysius  Filippi  Episcopus  Aquilanus, 
t Joseph  Fanelli  Episcopus  S.  Angeli  Lombardorum  et  Bisaciensis. 
t Raphael  Morisciano  Episcopus  Squillacensis. 
t Bartholomaeus  d’  Avanzo  Episcopus  Calvensis  et  Theanensis. 
b t Fr.  Aloysius  de  Agazio  Episcopus  Triventinus. 

t Paulus  Angelus  Ballerini  Patriarcha  Alexandrinus  rit.  lat. 
t Renatus  M.  Carolus  Poirier  Episcopus  Rosensis, 
t Philippus  Manetti  Episcopus  Tripohtanus. 
t Thomas  Grimley  Episcopus  Antigonensis , Vic,  apost.  Promon- 
torii  Bonae  Spei. 

t Joannes  Baptista  Maneschi  Episcopus  Verulanus. 
t Joannes  Marango  Episcopus  Tenensis  et  Myconensis. 
t Carolus  A.  de  la  Tour  d’  Auvergne  Archiepiscopus  Bituricensis. 

G. 

Emi  ac  Rmi  Praesides, 

Nos  infrascripti  Archiepiscopi  et  Episcopi  propter  varias  et 
graves  rationes,  praecipue  vero  ad  sedandos  animorum  aestus  turn 
intra  turn  extra  Concilium,  ad  avertenda  scandala  inde  oritura,  et 
ad  bonum  pads  felicemque  Concilii  Vatican!  exitum  procurandum, 
enixe  precamur  Eminentias  Vestras  reverendissimas , ut  quaestio 
p gravissima  de  infallibilitate  summi  Pontificis  statim  post  primam 
constitutionem  sacrosanctae  Synodo  consideranda  proponatur. 

t Patritius  Leahy  Archiepiscopus  Casseliensis. 
t Guillelmus  Keane  Episcopus  Cloynensis. 
t Jacobus  Donnelly  Episcopus  Clogherensis. 
t Laurentius  Gillooly  Episcopus  Elphinensis. 
t Joannes  Mac  Evilly  Episcopus  Galviensis. 
t Patritius  Dorrian  Episcopus  Dunensis  et  Connorensis. 
t Georgius  Butler  Episcopns  Limericensis. 
t Nicolaus  Conaty  Episcopus  Kilmorensis. 
t Cornelius  Mac  Cabe  Episcopus  Ardagadensis. 
t Nicolaus  Power  Episcopus  Sareptanus. 
t Joannes  Brady  Episcopus  Perthensis. 
t Michael  O’Hea  Episcopus  Rossensis. 


12.  Postulatum,  ut  tempus  animadversionum  in  schema 
Constitutionis  de  Ecclesia  prorogetur  et  consultationes 
cum  Deputatione  de  fide  fiant. 

Emi  ac  Rmi  Praesides! 

Quum  schema  ^ acciperemus  continens : Romanum  Pontificem 
in  rebus  fidei  et  morum  definiendis  errare  non  posse,  summopere 
mirati  sumus,  quod  decern  solummodo  dies  ad  animadversiones 
scripto  exponendas  concessi  sint  *.  Eis  enim  tempus  congruum 
praefigendum  est;  attamen  Eminentiae  Vestrae  Jpsae  iudicent,  an 
decern  dies  tempus  sint  tantae  rei  pertractandae  congruens  ? Jmmo 
vix  summis  earn  labiis  attingere  sufficiunt.  De  muneris  nostri 
ratione  agitur;  salus  enim  fidelium  curis  nostris  commissorum 
exigit,  ut  doctrina  schemate  explanata  populo  Christiano  tamquam 
a Deo  revelata  non  proponatur,  antequam  difficultates,  quae  super- 
sunt,  penitus  solutae  fuerint,  Quapropter  eis  tollendis  allaborare 


' * V.  hoc  schema  supra  p.  641. 

’ * V.  monitum  d.  6.  Mart.  1870.  p.  729.  in  med. 


973 


Postulata  de  infallib,  schemate  statim  propon.  — de  differenda  illius  discuss.  — de  unanimitate  in  definit. 


974 


opus  vere  pium  est  et  scriptis,  quibus  tempus  congruum  statutum 
esset,  non  quidem  ad  finem  perduci,  efficaciter  tamen  praeparari 
potuisset. 

Congregationes  nostrae  generales  ita  compositae  sunt,  ut  ra- 
tionum  momenta,  quae  solide  rem  diiudicaturo  perpendendae  sunt, 
prout  decet  explicari  nequeant.  Pauci  per  integram  horam  vocem 
ita  intendere  valent,  ut  a maiore  saltern  Patrum  parte  plene  in- 
telligantur,  et  quid  horae  unicae  spatium,  quando  de  re  adeo  de- 
licata,  difficili  et  ampla  quaestio  habetur? 

Praeterea  discussio  eum  in  finem  instituatur  oportet,  ut  dissen- 
tientes  inter  se  concilientur.  Hoc  autem  sperare  non  licet,  nisi 
utraque  pars  facultatem  habeat  alterius  assertionibus  obiectiones 
et  dubia  opponere  et  demonstrationis  adminicula  utrique  praesto 
sint.  Dubitat  quis,  an  ilia  Sergius  scripserit  et  haec  Honorius 
reposuerit?  Itaque  acta  Concilii  oecumenici  sexti  afferantur  et 
legantur.  Manifestum  est  de  bis  in  congregatione  generali  ne 
cogitari  quidem  posse;  exinde  in  ea  solida  rei  pertractatio  non 
habebitur  et  ad  difficultates  quae  supersunt,  ita  solvendas  ut  dis- 
sentientium  consensus  obtineatur,  orationes  ibi  babendae  parum 
contribuent.  Quapropter  nostro  et  omnium,  qui  difficultates  super- 
esse  censent,  Antistitum  nomine  petimus,  ut  Patres  deputationis 
de  rebus  fidei  suorum  nonnullos  eligant,  qui  cum  quibusdam  ex 
nostris  consilia  conferant,  non  causidicorum  more  disputantes  et 
sophismata  sophismatibus  superaddentes,  sed  in  timore  Domini,  qui 
veritas  est,  vires  iungentes,  ut  obscuris  dubiisve  lumen  affundatur 
et  difficultatum  nodi  expediantur.  Sanctum  ConciUo  Vaticano  sit, 
Patrum  Tridentinorum  vestigia  premere.  Quanta  diligentia  de- 
creta  sua  praeparaverunt,  quantum  tempus  eis  perficiendis  impen- 
derunt!  Sed  continuato  labore  finita  Ecclesiam  ornant  et  susti- 
nent,  nec  eorum  gloriam  saeculorum  fuga  et  temporum  vicissitu- 
dines  obumbrant.  Insuper  ad  definitiones  fidei  rite  edendas  baud 
sufficit  sufFragiorum  maioritas,  sed  eorum  unanimitas,  si  non  nu- 
merica,  moralis  tamen  requiritur:  quae  optatissima  Patrum  con- 
sensio,  antequam  res  accuratissimo  subiecta  sit  examini,  sperari 
uullatenus  potest. 

Collationibus  durantibus  Concilio  laborum  materia  non  deerit. 
Plura  distributa  sunt  schemata,  de  quibus  animadversiones  scriptis 
faciendae  nondum  exactae  sunt.  Habentur  quoque  schemata  post 
primam  discussionem  ad  deputationes  remissa,  ad  quae  absol- 
venda  omnibus  viribus  enitendum  est,  ut  Sessionis  solcmnis  ha- 
bendae  et  decretorum  edendorum  materia  quantocius  comparetur. 

Ceterum  singulari  veneratione  et  observantia  nos  profitemur 
Eminentiarum  Vestrarum  Rmarum  humillim.  et  devotissim.  serv.  ver. 

Datum  Romae  11.  Martii  1870. 

Huic  postulationi  subscripserunt  tredecim  Patres, 

I Cardinali  President!  fecero  comunicare  in  voce  la  seguente 
risposta  al  Card.  Schwarzenberg  con  preghiera  che  la  partecipasse 
agli  altri  sottoscrittori  della  lettera. 

Non  si  comprende  perch^  si  domandino  conferenze  special! 
coi  membri  della  Deputazione  pro  rebus  fidei.  Giacche  in  prime 
luogo  non  mancano  in  Roma  distinti  Prelati  e Teologhi,  con  cui 
e facile  discutere  i dubbii  e le  difficolta  che  si  possano  avere 
intorno  a qualche  determinate  punto  di  dottrina.  In  secondo 
luogo  poi  i membri  della  Deputazione  suddetta  difficilmente  po- 
trebbero  avere  I’agio  ed  il  tempo  di  attendere  alle  richieste  con- 
ferenze, essendo  gik  sopracarichi  di  lavoro. 


13.  Postulata,  ne  quaestio  de  infallibilitate  Romani 
Pontificis  statim  proponatur. 

A. 

Emo  Domino  Cardinali  de  Angelis. 

Erne  Domine  Card.  Concilii  Vatican!  Praeses. 

Substratae  iam  fuerunt  Eiiio  Concilii  Vatican!  Praesidio  plures 
Patrum  copiosissimorum  petitiones  eo  tendentes,  ut  pro  gravioris 
moment!  negotiis,  quae  pertractari  volunt,  iustum  studii  et  praevii 
examinis  tempus  concedatur,  quo  Patres  Concilii  materias  iudicio 
eorum  subiectas,  omni  ex  parte  considerare  tutaque  conscientia 
id,  quod  dicendum  aut  agendum  habent,  praestare  possint. 

Quod  cum  de  omnibus  omnino  gravissimae  pertractationis 
conciliaris  argumentis  valet,  valere  debet  quam  maxime  de  illo, 


a quod  circa  personalem  Romani  Pontificis  infallibilitatem  in  addi- 
tamento  *,  capiti  XI.  schematis  de  Ecclesia  praeter  omnem  spem 
et  exspectationem  nostram  adiecto,  paucos  ante  dies  propositum  est. 

Nonnisi  is,  qui  ingentem  quaestionis  tabs  indaginem  et  ex- 
tensionem,  summas  item,  quae  in  eadem  solvenda  se  praesentant, 
difficultates  ignorat,  vel  qui  nescit  quam  intense  studio  examen 
locorum  Scripturae  et  patristicorum , celebriumque  in  historia 
Ecclesiae  factorum  eo  attinentium  indigeat,  vel  denique  qui  for- 
midandum  responsionis  onus,  e nostro  ad  decisiones  conciliares, 
signanter  dogmaticas,  imprimis  vero  ad  iudicandam  praesentem 
quaestionem  concursu,  in  nos  recidens  parvi  habet,  succensere 
nobis  poterit,  si  cum  respectu  1®  ad  indubitatum  ius  nostrum  con- 
ciliare,  2®  ad  necessario  servandam  libertatem  Concilii,  veritatem- 
que  eius,  quae  negate  iusto  praeparationis  tempore,  nullae  plane 
essent,  3®  ad  ingens  quaestionis  dictae  momentum,  4®  ad  prae- 
cavendas  denique  tristes  scissiones  et  damnosa  scandala,  id  peti- 
mus, imo  postulamus,  ut,  reiecto  eorum  desiderio,  qui,  prout  sub- 
audimus,  negotii  huius  pertractationem  proximis  hebdomadibus 
suscipi,  immo  praecipitari  volunt,  discussio  quaestionis  tabs  in 
b illud  tempus  differatur,  quo  post  praemissum  accuratissimum  et 
operosum  examen  Patres  sicut  omnes,  ita  singub,  ad  partes  con- 
cibaris  suae  vocationis  implendas  debite  praeparati  fuerint. 

Quod  ni  fieret,  conscientiam  nosti’am  his  exonerantes,  culpam 
eorum,  quae  baud  dubie  subsequentur , in  praecipitationis  tabs 
auctores  et  fautores  coram  Deo  et  sancta  eius  Ecclesia  reiicimus. 

Caeterum  in  osculo  sacrae  purpurae  profunda  cum  venera- 
tione persistimus 

Romae  die  14.  Martii  1870. 

Eminentiae  Vestrae 
humilbmi,  obedientissimi  servi 
Subscripserunt  sex  Patres  Hungarici. 

B. 

Emi  ae  Rmi  Praesides. 

Infrascripti  episcopi  omnes,  Christi  Domini  promissiones  beato 
® Petro  atque  in  persona  Petri  successoribus  eius  Romanis  Ponti- 
ficibus  ad  fidei  unitatem  in  Ecclesia  servandam  editas,  eius  pon- 
deris  esse  existimant,  ut  in  fidei  et  morum  causis  ex  cathedra  de- 
finiendis  errare  iidem  baud  possint.  Exoptant  item,  ut  veritas 
haec  cathobca  solemniori  decreto  extra  omnem  controversiam  po- 
natur:  imo  nonnulb  preces  obtulerunt,  ut  id  quamprimum  fieret. 
Attamen  perpendentes  ea  esse  praesentis  temporis  adiuncta,  ut  si 
rerum  in  Concilio  pertractandarum  ordo  inverteretur,  graves  diffi- 
cultates obvenirent,  quominus  bene  ac  febciter  ea  peragantur,  ob 
quae  Concilium  oecumenicum  fuit  convocatum ; petunt,  ut  integrae 
partes  constitutionis  de  fide  prius  absolvantur,  ac  inde  postbabitis 
de  discipbna  schematibus  pertractetur  de  Christi  Ecclesia,  ubi 
opportune  loco  summi  Pontificis  inerrantia  ex  cathedra  docentis 
definiatur. 

Die  16.  Apribs  1870. 

Carolus  A.  Card.  Morichini  Episcopus  Aesinus  cum  aliis  duodecim 
Episcopis  subscripsit. 

^ [Cardinabs  Archiepiscopus  Plorentinus  cum  nonnulbs  Episcopis 
Tusciae  simili  postulate  nomina  dedit.] 


14.  Postulatum  de  unanimitate  in  definitionibus 
dogmatum  necessaria. 

Ad  Ethos  Concilii  Praesides. 

Emi  Praesides, 

Antequam  ad  suffragia  de  rebus  fidei  procedatur,  officii  Eppbs 
nostri  erga  „Auctorem  fidei  et  consummatorem  Iesum“  et  electam 
a Se  sponsam  S.  Ecclesiam  censemus  esse,  ut  non  sileamus  de 
unanimitate  ilia,  quae  inter  Episcopos  testes  fidei  inveniri  debeat. 
Non  enim  immemores  esse  possumus  orationis  Eius  inter  coenam 
factae,  qua  seipsum  cibum,  et  mortem,  qua  se  pretium  salutis 


* * V.  supra  p.  641. 


975 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


976 


hominum  dedit.  „Rogo,  dixit,  pi’o  iis  quos  dedisti  niihi,  quia  Tui 
sunt  . . . et  Ego  clarificor  in  illis  . . , Sancte  Pater,  serva  eos  . . . 
ut  unum  sint  sicut  et  Nos  nnum  sumus.  . . . Nec  pro  eis  tantum 
rogo,  sed  et  pi’O  illis,  qui  per  verbum  eorum  credent  in  Me,  ut 
omnes  unum  sint,  sicut  Tu,  Pater,  in  Me,  et  Ego  in  Te;  ut  unum 
sint  in  Nobis,  ut  credat  mundus  quia  Tu  Me  misisti.  Et  gloriani 
quam  dedisti  Mihi,  dedi  eis,  ut  omnes  unum  sint,  sicut  Nos  unum 
sumus,  et  Ego  in  eis  et  Tu  in  Me,  ut  perfecte  sint  in  unum,  et 
sciat  mundus  quia  Tu  Me  misisti,  et  quia  dilexisti  eos  sicut  et  Me 
dilexisti.‘‘  Hisce  verbis  quasi  pactum  cum  Patre  Suo  de  fructu 
mortis  tolerandae  agnoscimus.  Necessaria  declarator  haec  unitas, 
seu  testimonii  unanimitas,  ad  gloriam  Patris  et  Filii;  necessaria, 
ut  credat  mundus:  et  ad  hos  fines  pertingendos  danda  promit- 
titur.  Proinde  rogamus,  de  iis  tantummodo  prodeant  definitiones 
in  rebus  fidei,  de  quibus  existit  in  Concilio  unanimitas  nioralis. 
Sic  enim  (^e  Ecclesia  Sua  definivisse  videtur  Auctor  fidei;  hoc 
modo  providisse,  ut  credat  mundus.  Testibus  etenim  de  revelatis 
Dei  mijsteriis,  de  doctrinis  testimonio  comprobandis , non  concor- 
dantibus,  quis  non  videat,  quam  difficile  sit  fidem  praebere  ? Etsi, 
quod  iustum  omnino  erat  et  necessarium,  Dominus  Noster  Eccle- 
siae  Suae  se  adfuturum,  et  Spiritum  item  Sanctum  promisit,  earn 
tamen  conditionem  verbis  praecitatis  apposuit,  ut  unum  moraliter 
sit  testimonium. 

Id  idem  quodammodo  agnovit  in  Concilio  Trid°  SS.  Pontifex 
Pius  IV.  Idemque  celeberrimi  viri  Vincentii  Lirinensis  effatum 
illud  in  ore  omnium:  „Quod  semper,  quod  ubique,  quod  ab  omni- 
bus “,  nitidissime  comprobat. 

Nec  silere,  Emi  Praesides,  de  regula  ilia  possumus , qua  de- 
cern petentibus,  finis  discussioni  vel  unius  maioritate  imponi  de- 
beat. Ergone  sic  de  rebus  Dei  agendum?  Sic  pastoris  boni 
partes  agendae  ? Quomodo  actum  est  in  Concilio  Tridentino  ? 
Quomodo  in  aliis  Conciliis?  Scientibus  loquimur.  Quod  est  officii 
nostri,  complevimus. 

Romae  die  25.  Martii  1870. 

Quatuor  Patres  suhscripserunt. 


15.  Petitio  a pluribus  Galliae,  Austriae  ac  Hungariae, 
Italiae,  Angliae,  Hiberniae  ct  Americae  septemtrionalis 
Archiepiscopis  et  Episcopis  Eminentissimis  Concilii 
oecumenici  Praesidibus  exhibita. 

Eminentissimi  ac  Reverendissimi  Praesides! 

Cum  Concilio  Vaticano  nihil  propositum  sit,  quam  Dei  glo- 
riam augendo  et  hominum  salutem  promovendo  quam  optime  fieri 
possit  prospicere,  una  eademque  est  omnium  Patrum  caussa,  et 
licet  pro  rerum  humanarum  natura  fieri  vix  possit,  ut  opiniones 
inter  se  differentes  in  sacro  hoc  conventu  non  habeantur,  absit 
tamen,  ut  in  partes  oppositas  scindantur,  qui  ad  veritatem,  quae 
una  est,  vindicandam  et  dilucidandam  congregati  sunt.  Animum 
igitur  inducere  non  possumus  ad  credendum,  frequentiores  esse 
Patres,  qui  accuratissimum  examen  quaestioni  de  summi  Ponti- 
ficis  infallibilitate  debitum  aversentur.  Quamquam  autem  plures- 
supersint  difficultates  investigationem  qualis  in  Congregatione  ge- 
neral! institui  nequeat  omnino  postulantes,  una  tamen  est,  cuius 
summa  gravitas  neminem  de  animarum  salute  Deo  responsurum 
fugere  potest:  nam  institutionem  de  mandatis  Dei  populo  Chri- 
stiano  dandam  et  doctrinae  catholicae  ad  societatem  civilem  ra- 
tionem  directe  attinet. 

Longe  absumus  ab  iniquo  iudicio  eorum,  qui  Pontifices  medii 
aevi,  quod  de  regibus  regnisque  iudicaverint , ambitionis  effrenis 
et  ordinis  civilis  perturbati  adcusant.  Persuasissimum  potius  nobis 
est  eos  legitime  exercuisse  potestatem  iure  publico  gentium  oc- 
cidentalium  ipsis  adscriptam  et  niagna  inde  in  populum  Christia- 
num  derivata  esse  beneficia.  Cum  autem  Pontifices  illi,  prout 
doctissimus  quisque  tunc  solebat,  ad  sui  temporis  normam  res 
pi’aeteritas  aestimarent , falsis  quoque  relationibus  de  priorum 
saeculorum  Pontificibus,  qui  imperatores  deposuerint,  decepti  essent, 
et  firmiter  crediderunt  et  decretis  rescriptisque  enuntiaverunt, 
divinitus  eis  ius  collatum  esse  de  rebus  temporalibus  cunctis  ra- 
tione  peccati  praecipiendi  et  iudicandi ; etenim  Christum  Dominum 
S.  Petro  et  in  eius  locum  succedentibus  duos  tradidisse  gladios, 
alterum  spiritualem,  quern  ipsi  gererent,  alterum  materialem,  quern 


principes  et  milites  secundum  eorum  mandatum  gerere  deberent. 
Doctrinam  hanc  de  potestatis  Pontificiae  ad  civilem  ratione  Boni- 
facius  VIII.  bulla  „ Unam  Sanclam“  promulgavit  et  fidelibus  cunctis 
amplectendam  proposuit.  Sunt , qui  ad  difficultatem  eludendam 
asserant,  Bonifacium  nihil  definiisse  quam:  omnes  homines  teneri 
ad  Pontificem  Romanum  tamquam  Ecclesiae  caput  a Christo  con- 
stitutum  agnoscendum;  attamen  rerum  inter  Bonifacium  et  Phi- 
lippum  Pulchrum  gestarum  perito  intentio  Pontificis,  qui  synodo 
de  Franciae  rebus  habita  bullam  edidit,  non  evidens  esse  non 
potest.  Evidentiae  refragari  veritatis  amor  non  permittit,  sed  ne- 
que  prudentiae  consonum  est ; etenim  qui  eiusmodi  armis  utuntur, 
Ecclesiae  adversariis  earn  calumniandi  et  historiae  testimonia  pro 
ea  militantia  eludendi  praetextus  speciosissimos  subministrant. 
Ceterum  summi  Pontifices  saeculum  usque  decimum  septimum 
publice  docuerunt,  potestatem  in  temporalia  ipsis  a Deo  traditam 
esse  atque  sententiam  oppositam  reprobaverunt. 

Aliam  de  potestatis  ecclesiasticae  ad  civilem  ratione  doctri- 
nam nos  cum  omnibus  fere  orbis  catholici  Episcopis  populo  Chri- 
stiano  proponimus.  Docemus  enim:  imparem  quidem  esse  utrius- 
que  potestatis  dignitatem,  quum  sicut  coelum  superemineat  terram, 
ita  bona  sempiterna  hominibus  potestatis  spiritualis  ministerio  pro- 
curanda  altiora  sint  temporalibus,  ad  quae  conservanda  sive  au- 
genda  directa  potestatis  civilis  actio  restringatur ; utramque  tamen 
in  rebus  ipsi  commissis  sub  Deo  supremam  esse,  nec  in  officio 
suo  alteri  obnoxiam.  Principem  civilem  tamquam  Ecclesiae  mem- 
brum  subesse  potestati  ecclesiasticae;  cui  ex  institutione  divina 
ius  collatum  sit  in  imperatores  quoque  et  reges  poenis  ecclesia- 
sticis  animadvertendi,  nequaquam  autem  ius  eos  deponendi , sub- 
ditosque  ab  obedientiae  vinculo  absolvendi.  Potestatem  de  regibus 
regnisque  iudicandi,  quam  Pontifices  medii  aevi  exercuerint,  eis 
ex  peculiari  quadam  iuris  publici  conformatione  partam  fuisse, 
attamen  institutionibus  publicis  et  ipsis  rebus  privatis  penitus  im- 
mutatis  earn  simul  cum  fundamento,  cui  innitebatur,  sublatam  esse. 

Quae  de  potestatis  ecclesiasticae  ad  civilem  ratione  docemus, 
non  nova  sunt,  sed  perantiqua  et  sanctorum  Patrum  consensu 
omniumque  Gregorium  VII.  usque  Pontificum  eloquiis  et  exemplis 
confirmata:  unde  verissima  ea  esse  non  dubitamus;  Deus  enim 
avertat,  ut  propter  temporum  necessitates  genuinum  legis  divinae 
sensum  adulteremus!  Indicanda  tamen  sunt  Ecclesiae  pericula 
oritura  ex  decreto,  quod  cum  hac  nosti’a  doctrina  non  consentiret. 
Neminem  latet,  impossibile  esse  societatem  civilem  iuxta  regulam 
in  bulla  „Unam  Sanctam“  stabilitam  reformare.  Verumtamen 
opinionum  et  institutionum  humanarum  vicissitudinibus  neque  ius 
a Deo  collatum  neque  obligatio  ei  respondens  auferri  potest.  Si 
Pontifex  Romanus  in  S.  Petro  potestatem  accepisset  duobus  gla- 
diis  tropice  designatam  et,  prout  in  bulla  „Cum  ex  Apostolatus  of- 
Jicio“  asseritur,  iure  divino  super  gentes  et  regna  plenitudinem 
obtineret  potestatis,  Ecclesiae  non  liceret,  fidelibus  hoc  occultare: 
nam  vestigia  sequatur  oportet  S.  Pauli  eos,  quos  erudiendos  sus- 
ceperat,  attestantis:  „Non  suhterfugi  quo  minus  annuntiarem  omne 
consilium  Dei  vobis.^  Institutione  autem  Christiana  hac  ratione 
conformata  catholicos  parum  iuvaret,  multis  asseverare;  quae  ad 
Sanctae  Sedis  potestatem  in  temporalia  pertineant,  intra  theoriae 
limites  contineri,  neque  relate  ad  res  et  eventus  ullius  nunc  pon- 
deris  esse ; Piuni  IX.  de  rerum  civilium  moderatoribus  deponendis 
ne  a longe  quidem  cogitare.  Deridentes  enim  adversarii  respon- 
derent:  Sententias  Pontificias  non  timemus;  attamen  post  multas 
variasque  dissimulationes  evidens  demum  effectum  est,  omnem 
catholicum,  cuius  opera  fide,  quam  profitetur,  regantur,  natuni 
esse  reipublicae  hostem,  quum  in  conscientia  se  teneri  putet  quae 
possit,  contribuere  ut  universa  regna  et  gentes  Pontifici  Romano 
subiicerentur.  Superfluum  est  multiformes  calumnias  et  machi- 
nationes,  quae  ab  Ecclesiae  inimicis  inde  derivari  possent,  pluribus 
exponere. 

Haec  cum  ita  sint,  de  hac  saltern  difficultate  attentius  con- 
sideranti  dubium  esse  nequit,  earn  antequam  de  summi  Pontificis 
infallibilitate  agatur,  adcuratissime  discutiendam  esse.  Collationes 
iam  11.  Martii  a nobis  postulatae  ad  ipsam  dilucidandam  pluri- 
mum  conferre  poterunt;  attamen  quaestio,  num  Christus  Dominus 
S.  Petro  et  successoribus  eius  potestatem  in  reges  et  regna  tra- 
diderit,  tantae  est  nostro  cumprimis  aevo  gravitatis,  ut  Concilio 
directe  proponi  et  ab  eo  omni  ex  parte  perpendi  et  examinari 
debeat.  Fas  non  esset,  Patres  inducere,  ut  de  re,  cuius  consec- 
taria  adeo  late  patent  et  Ecclesiae  ad  societatem  humanam  rela- 
tiones  tarn  multifarie  alteque  afficiunt,  absque  explicita  et  plena 
caussae  cognitione  decernerent.  Necesse  igitur  est,  ut  ipsis  quae- 


977  Postulata  de  necess.  unanimitat.  ad  defin. 


de  inquis.  relationis  inter  potest,  eccl.  et  civ.  — de  infall,  statim  proponenda.  978 


stio  praedicta,  priusquam  undecimum  scliematis  de  Ecclesia  caput  a 
aggrediendum  sit,  ponderanda  exhibeatur.  Si  placet,  separating 
proponatur;  cum  autem  solide  diiudicari  non  possit,  quin  pote- 
statis  ecclesiasticae  ad  civilem  ratio  omni  ex  parte  exaniinetur, 
nobis  valde  expedire  videtur,  ut  capita  XIII.  et  XIV.  ante  un- 
decimum perti’actentur. 

Ceterum  bac  utimur  occasione,  ut  eximia  cum  veneratione  et 
observantia  nos  profiteamur 

Eminentiarum  Yestrarum  Reverendissimarum 

Datum  Romae  10.  April.  1870. 

bumillimi,  devotissimi  servi  veri 

* Quatuordecim  Patres  subscripserunt.  Celebrato  Concilio  Vati- 
cano,  quidam  regionibus  supra  in  titulo  significatis  Germaniam  ad- 
diderunt.  Inter  eos,  qui  subscripserunt,  nullus  est  ex  Episcopis  Bo- 
russiae,  neque  sunt  inter  eos  Ep.  Moguntinus,  Rottenburgensis,  Augu- 
stanus,  qui  petitioni  subscripsisse  dicebantur.  Secundum  publicam 
Episcopi  Moguntini  declarationem  (v.  „Germania“  1872.  n.  242.)  duo 
soli  ex  Germanise  Episcopis  erant  inter  subscriptores. 


16.  Postulatum,  ut  schema  de  infallibilitate  Romani 
Pontificis  sine  ulla  mora  Concilio  proponatur. 

Beatissime  Pater, 

Quum  vebementiori  in  dies  studio  propagentnr  scripta,  quibus 
Catbolica  traditio  impetitur,  Concilii  dignitas  labefactatur,  fidelium 
mentes  turbantur,  ipsorum  Episcoporum  divisiones  augentur,  pax 
• denique  et  unitas  Ecclesiae  gravius  laeduntur,  quum  aliunde  in- 
stet  tempus,  quo  necessarium  forsitan  erit  Concilii  adunationes 
suspendere,  ac  proinde  periculum  immineat,  ne  insoluta  remaneat 
quaestio,  quae  animos  agitat; 

Xe  diutius  animae  Cbristianorum  omni  vento  doctrinae  cir- 
cumferri  sinantur,  ne  baereticorum  et  incredulorum  improperiis 
Concilium  Oecumenicum  et  Ecclesia  Catbolica  exponantur,  ne  ir- 
remediabile  fiat  malum,  quod  iam  nimium  ingravescere  patet;  c 
Infrascripti  Patres  Vestram  Sanctitatem  bumillime  et  instan- 
tissime  obsecrant,  Beatissime  Pater,  ut  pro  munere,  quod  Ipsi  a 
Cbristo  Domino  commissum  est,  oves  et  agnos  pascendi,  et  pro 
officio,  quod  Ipsi  iniunctum  est.  Sues  Fratres  confirmandi,  solum 
efficax  remedium  tantis  malis  adhibere  dignetur,  iubendo  scilicet 
ut  schema  de  Infallibilitate  Summi  Pontificis  sine  ulla  mora  Con- 
cilii deliberationibus  proponatur. 

22.  Aprilis  1870. 

t Antonius  Petrus  IX.  Patriarcba  Ciliciensis  Armenor. 
t Stepbanus  Israelian  Episcopus  Karputbensis  rit.  arm. 
t Stepbanus  Melcbisedecbian  Episcopus  Erzerumiensis  rit.  arm. 
t loannes  Marango  Episcopus  Tenensis  et  Miconensis. 
t Emmanuel  Asmar  Episcopus  Zacbuensis. 

t Daniel  Murpby  Episcopus  Hobartoniensis. 
t lacobus  Quinn  Episcopus  Brisbanensis. 
t Timotbeus  O’  Mahony  Ep.  Armidalensis. 

d 

t Paulus  Angelas  Ballerini  Patriarcba  Alexandrinus  rit.  lat. 
t Spiridion  Maddalena  Arcbiepiscopus  Corcyrensis. 
t loannes  Bapt.  Scandella  Ep.  Antinoensis  i.  p.  i. 
t Augustinus  Georgius  Barshino  Arcbiep.  Salmasiensis  rit.  cbald. 
et  Administr.  Aderbegian. 

t Tbomas  Grimley  Ep.  Antigonensis  i.  p.  i.,  Vic.  ap.  Promontorii 
bonae  spei. 

t Renatus  Maria  Carolus  Poirier  Ep.  Rosensis  in  Indiis  Occiden- 
talibus. 

t Ludovicus  Delalle  Episcopus  Rutbenensis. 
t Renatus  Sergent  Episcopus  Corisopitensis  et  Leonensis. 
t Petrus  le  Breton  Episcopus  Aniciensis. 

t Eduardus  loannes  Horan  Episcopus  Kingstoniensis. 

t losepbus  Armandus  Gignoux  Ep.  Bellovacensis,  Novionensis  et 
Sylvanectensis. 

Coll.  Lac.  VII. 


t Antonius  Monescillo  Episcopus  Giennensis  in  Hispania. 

t Franciscus  Fleix  y Solans  Arcbiep.  Tarraconensis. 
t Benvenutus  Monzon  y Martins  Arcbiepiscopus  Granatensis. 
t Petrus  Cyi’illus  de  Uriz  y de  Labairu  Ep.  Pampilonensis  et 
Tudelensis. 

t Cosmas  Marrodan  y Rubio  Episcopus  Tirasonensis. 
t Fr.  Ferdinandus  Blanco  Episcopus  Abulensis. 
t Michael  Paya  y Rico  Episcopus  Conchensis. 
t Constantinus  Bonet  Episcopus  Gerundensis. 
t Ferdinandus  Ramirez  y Vazquez  Episcopus  Pacensis. 
t Benedictus  Villamitjana  Episcopus  Dertbusensis. 
t losepbus  Maria  de  Urquinaona  Ep.  Canariensis  et  S.  Christo- 
phori  de  Laguna. 

t M.  lulianus  Meirieu  Episcopus  Diniensis. 
t los.  Henricus  Jordany  Episcopus  Foroiuliensis  ac  Tolonensis. 
t Claudius  Maria  Magnin  Episcopus  Anneciensis. 
t Antonius  de  Macedo  Costa  Episcopus  Belemensis  de  Para, 
t loannes  Dom.  Maria  Barbero  Ep.  Dolichensis  i.  p.  i. , Vic.  ap. 
Hyderabad. 

t Petrus  de  Lacerda  Ep.  S.  Sebastiani  Fluminis  lanuarii. 
t Aloysius  Antonius  dos  Santos  Episcopus  Fortalexiensis. 
t Alexander  Angeloni  Arcbiepiscopus  Urbinatensis. 
t loseph  Maria  Severa  Episcopus  Interamnensis. 
t Ludovicus  Elloy  Ep.  Tipasitanus  i.  p.  i.,  Coadi.  Vic.  ap.  Ocea- 
niae  centralis. 

t Philippus  losepbus  Viard  Episcopus  Wellingtonensis. 
t Nic.  losepbus  Dabert  Ep.  Petrocoricensis  et  Sarlatensis. 
t losepbus  Clarus  Reyne  Episcopus  Guadalupensis. 

t Alexius  Canoz  S.  I.  Episcopus  Tamassenus  i.  p.  i. 
t Adrianus  Languillat  S.  I.  Episcopus  Sergiopolitanus  i.  p.  i. 
t Leo  Meurin  S.  I.  Episcopus  Ascalonensis  i.  p.  i. 
t loannes  Bapt.  Miege  S.  I.  Episcopus  Messeniensis  i.  p.  i. 
t Eduardus  Dubar  S.  I.  Episcopus  Canathensis. 
t Leonardus  Todisco  Grande  Ep.  Asculi,  Satriani  et  Ceriniolae. 

t Petrus  lulianus  Pichon  Ep.  Helenopolitanus  i.  p.  i.,  Vic.  ap. 
Sutchuensis  merid.  apud  Sinas. 

t Stepbanus  Charbonneau  Ep.  Jassensis  i.  p.  i.,  Vic.  ap.  Mayssurii. 
t losepbus  Hyacintbus  Sohier  Ep.  Gadarensis  i.  p.  i.  et  Vic.  ap. 
Cocincinae  septentrion. 

t Ludovicus  S.  Faurie  Ep.  Apolloniensis  i.  p.  i.,  Vic.  ap.  Kouei- 
Tcheou. 

t Ivo  Maria  Croc  Ep.  Larandensis  i.  p.  i. , Coadi.  Vic.  ap.  Tun- 
chini  meridion. 

t Amatus  Augustinus  Dupont  Ep.  Azotensis  i.  p.  i. , Vic.  ap. 
Sianiensis. 

t Franciscus  Laouenan  Ep.  Flaviopolitanus  i.  p.  i.,  Vic.  ap.  Pun- 
dicherii. 

f Bernardus  Petitjean  Ep.  Myriopbitensis  i.  p.  i.,  Vic.  ap.  laponiae. 
t E.  I.  C.  loseph  Desfleches  Ep.  Sinitensis  i.  p.  i.,  Vic.  ap.  Sut- 
chuen  oriental. 

t Aloysius  di  Canossa  Episcopus  Veronensis. 
t Franciscus  Gros  Episcopus  Tarantasiensis. 
t Franciscus  Maria  Vibert  Ep.  S.  loannis  Maurianensis. 
t Stepbanus  Bagnoud  Episcopus  Bethlemensis  i.  p.  i. 

t Henricus  Eduardus  Manning  Arcbiepiscopus  Westmonasteriensis. 
t Carolus  A.  de  la  Tour  d’  Auvergne-Lauraguais  Arcbiep.  Bitu- 
ricensis. 

t Franciscus  Roullet  de  la  Bouillerie  Ep.  Carcassonensis. 
t Antonius  Maria  Valenziani  Ep.  Fabrianensis  et  Matilicensis. 
t Caspar  Mermillod  Episcopus  Ilebronensis  i.  p.  i. 
t Ignatius  de  Senestrey  Episcopus  Ratisbonensis. 
t Claudius  Maria  Dubuis  Episcopus  Galvestoniensis. 
t Andreas  Raess  Episcopus  Argentinensis. 
t Carolus  Aemilius  Freppel  Episcopus  Andegavensis. 
t Florianus  Felix  Desprez  Arcbiepiscopus  Tolosanus. 
t Petrus  Mac  Intyre  Episcopus  Carolinopolitanus. 
t loannes  Mac  Donald  Ep.  Nicopolitanus  i.  p.  i.,  Vic.  ap.  districtus 
septentrion.  Scotiae. 

t Colinus  Mac  Kinnon  Episcopus  Arichatensis. 
t Ludovicus  de  Goesbriand  Episcopus  Burlingtonensis. 
t Amedeus  Rappo  Episcopus  Clevelandensis. 

62 


979 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


980 


t Bernardus  Pinol  y Aycinena  Archiep.  de  Guatemala, 
t loannes  Strain  Episcopus  Abilensis  i.  p.  i.,  Vic.  ap.  districtus 
orient.  Scotiae. 

t Franciscus  Landeira  y Sevilla  Episcopus  Carthaginiensis. 
f Cyrillus  Belinam  Benni  Archiepiscopus  Mausilieusis  Syror. 
t Miecislaus  Ledochowski  Archiep.  Gnesnensis  et  Posnaniensis, 
Primas  Polon. 

17.  Litterae  gratiarum  actionis  de  propositione  schematis 
de  infallibilitate  Romani  Pontificis. 

A. 

Beatissiine  Pater! 

Quanta  fuit  vis  doloris,  quo  affecti  ad  Tuam  Sanctitatem  sup- 
plices  accedere  nuper  coacti  sumus,  tanto  nunc  gaudio  impellimur 
ad  gratias  Ipsi  humillinie  agendas.  Nuper  scilicet,  violenti  instar 
turbinis,  opinionum  venti  mentes  agitabant ; Sanctae  Sedis  infallibi- 
litas  in  signum  contradictionis  posita  erat;  et  ita  haec  eius  prae- 
rogativa  a plurimis  oppugnabatur,  ut  eorum  argumentis  ipse  Petri 
et  successorum  eius  primatus,  petra  niniirum  Ecclesiae  fundamen- 
talis,  impeteretur. 

Inter  haec  Ecclesiae  hostes  exultabant ; debiles  in  fide,  scrip- 
torum  sive  arte,  sive  auctoritate,  commoti,  dubii  haerebant;  pii 
vero  fideles  oinnes  baud  levi  sollicitudine  et  moerore  premebantur. 

Malo  demum  nimis  eheu ! ingravescenti  efficax  remediuin  at- 
tulisti,  Beatissime  Pater,  dum  Decretum  illud  Concilio  proponi 
permisisti,  quo  solo  tanta  procella  sedari  potest.  Hac  enim  sola 
propositione  moesti  eriguntur  animi,  impugnatorum  Sanctae  Sedis 
audacia  frangitur,  et  concordiae  tam  desideratae  spes  certa  ob- 
oritur.  Hoc  igitur  Tuum  verbum,  Beatissime  Pater,  id  in  pro- 
cellosa  hac  nostra  aetate  efficiet,  quod  olim  in  mari  factum  est, 
quando  navis,  dormiente  Christo,  tempestate  quassabatur;  Ipso 
vero  surgente  et  ventis  imperante , magna  tranquillitas  facta  est. 

Id  ut  quam  citissime  experiamur , Tua  Sanetitas  precibus 
coram  Eo,  cuius  Vicarius  es,  fusis  impetrabit;  nos  vero  cum  Tuis 
nostras  preces  iungenius,  ut,  quorum  communis  est  causa,  com- 
munis sit  laetitia,  et  ut,  Tuis  praerogativis  in  tuto  positis,  nostrum 
quoque  in  populos  auctoritatem  confirmatam  esse  gaudeamus. 

Romae  in  festo  Sancti  Petri  Martyris  1870. 

Quadraginta  octo  Patres  suhscripserunt. 

B. 

Beatissime  Pater! 

Liceat  subscriptis  Patribus,  qui  Sanctitatem  Tuam  una  cum 
plurimis  aliis  obsecrarunt,  uti  schema  de  Infallibilitate  Summi 
Pontificis  deliberationibus  Sacrosancti  Concilii  Vaticani  quantocius 
proponi  iuberes , maximas  nunc  ex  animo  Tibi  referre  gratias. 
Namque  voti  compotes  facti  earn  in  spem  eriguntur  fore  ut  veri- 
tate  catholica  luculenter  patefacta  et  solemuiter  definita,  aures 
tandem  occludantur  sermonibus  imperitis , inanesque  pellantur  ti- 
mores;  atque  oinnes  Tecum  in  domo  Dei  cum  consensu  ambu- 
lantes  in  ilia  conquiescant  beatissima  pace,  quam  Tu,  Sanctissimo 
Pater,  Fratribus  tuis  in  postrema  Sessione  publica,  tanto  cordis 
affectu  adprecatus  fuisti , quaeque  sit  omnibus  in  vita  solatium, 
in  morte  munimen,  in  coelis  gaudium  sempiternum. 

Qniuque  Patres  suhscripserunt. 


18.  Querelae  de  ordine  Concilii  violato. 

Ad  Eminentissimos  et  Peverendissimos  Concilii  Vaticani  Praesides. 

Eminentissimi  Praesides. 

In  methodo  pro  Concilii  Vaticani  sessionibus  tradita,  omnino 
cautum  est  ut,  cum  vota  emittenda  sunt,  foras  fieri  iubeantur  qui 
ius  non  habent  votandi  aut  necessarii  non  sunt  ad  vota  recipienda, 
et  ut  fores  claudantur  et  custodiantur. 


a Attamen  in  posteriori  sessione  generali  circa  votum  in  rebus 
fidei  catholicae,  ii  permanserunt  qui  non  sunt  de  concilio  et  portae 
miniine  clausae  fuerunt,  imo  omnium  auditui  et  oculis  apertae. 

In  hodierna  congregatione  circa  parvum  Catechismum,  post 
emendationes  acceptas  aut  reiectas,  votum  super  Schema  locum 
habere  non  debebat,  sed  ad  alteram  congregationem  procrastinari. 
Sed  nihil  horum  factum  est;  et  statim  Patres  ad  votum  emitten- 
dum  per  „placet“,  aut  „non  placet“,  aut  „placet  iuxta  modum“, 
vocati  sunt,  et  id  ex  motive,  quod  omnia  perspecta  erant,  et  quod 
I’es  commodius  absolvi  posset  in  praesenti  Congregatione  quam 
in  altera. 

Verum  rem  ita  fieri,  extra,  imo  contra  omnem  ordinem  est, 
cum  cuncti  Patres  de  hoc  voto  praecipuo  moniti  non  fuerint,  et 
complures  reperti  sint  absentes. 

Nec  possibile  fuit  ullam  observationem  aut  animadversionem 
concilio  exhibere,  cum,  contra  omnes  leges  coetuum  deliberan- 
tium,  non  licitum  sit  in  Concilio  loquendi  facultatem,  etiam  ad 
sustinendam  methodum  traditam , petere  nec  obtinere , nisi  pridie 
petatur,  quod  impossibile  evadit  in  rebus  non  praevisis. 
b Unde,  pro  praeterito,  protestamur  contra  ea  quae  facta  sunt 
in  derogationem  methodi,  et  deposcimus,  ut  haec  protestatio  inter 
acta  concilii  deferatur:  et,  pro  futuro,  rogamus  instanter,  ut  me- 
thodus  ad  amussim  et  intacta  servetur. 

Cum  debita  veneratione  remanemus 

Romae  die  4.  Maii  1870. 

Eminentiarum  Vestrarum 

Ilumillimi  et  Devotissimi  Famuli. 

t lacobus  Mar.  Caesarius  Card.  Mathieu  Archiep.  Bisuntinus. 
t Georgius  Darboy  Archiepiscopus  Parisiensis. 
t loannes  Paulus  Lyonnet  Archiepiscopus  Albiensis. 
t Fridericus  de  Marguerye  Episcopus  Augustodunensis. 
t Franciscus  Rivet  Episcopus  Divionensis. 
t lacobus  M.  Achilles  Ginoulhiac  Episcopus  Gratianopolitanus. 
t loannes  Petrus  Sola  Episcopus  Niciensis. 
t Felix  Dupanloup  Episcopus  Aurelianensis. 
t Carolus  Colet  Episcopus  Lucionensis. 

^ t Franciscus  Le  Courtier  Episcopus  Montis  Pessulani. 
t Ilenricus  Lud.  Car.  Maret  Episcopus  Surensis. 
t Carolus  Philippus  Place  Episcopus  Massiliensis. 
t Augustinus  David  Episcopus  Briocensis. 
t loannes  lulius  Dours  Ep.  Suessionensis  et  Laudunensis. 
t Petrus  Grimardias  Episcopus  Cadurcensis. 
t Stephanus  Aemilius  Ramadie  Episcopus  Elnensis. 
t Amatus  Victor  Guilbert  Episcopus  Vapincensis. 
t Franciscus  Nicolaus  Gueullette  Episcopus  Valentinensis. 
t Guillelmus  Meignan  Episcopus  Catalauuensis. 
t Leo  Thomas  Episcopus  Rupellensis. 
t Felix  de  Las  Cases  Ep.  Constantinianus  et  Hipponensis. 
t loseph  Foulon  Episcopus  Nanceiensis  et  Tullensis. 
t loannes  Petrus  Bravard  Ep.  Constantiensis  et  Abrincensis. 
t I.  B.  Irenaeus  Callot  Episcopus  Oranensis. 
t Petrus  Paulus  de  Cuttoli  Episcopus  Adiacensis. 

Ad  Acta. 

Ipse  Summus  Pontifex,  ratione  habita  Principum  praesentium 
d et  multitudinis , quae  undique  confluxerat,  mandatum  dedit,  ut 
sessio  portis  apertis  haberetur,  nec  quisquara  exire  iuberetur. 

Pars  ID  reclamationis  erat  absque  solido  fundamento,  quia  is 
agendi  modus  in  Decreto  d.  20.  Febr.  1870.  non  excluditur,  et 
[ratio  ‘f  I valde  sufficiens  ob  commodum  ipsorum  Patrum  publice  in 
Congregatione  [49“  cf.  supra  pag.  741.)  proposita  fuerat. 

Secretarius. 

19.  Protestatio  contra  immutatum  tractandi  ordinem  de 
Ecclesia,  praeponendo  primatum  etinfallibilitatem  Papae. 

Eminentissimi  ac  Reverendissimi  Domini  S.  Concilii  Oecumenici 
Vaticani  Praesides! 

In  Congregatione  generali  Concilii  Vaticani  die  29.  Aprilis 
habita  ab  Emin.  Praesidibus  pronuntiatum  est ',  fore  ut  relicto 


' * V.  p.  740.  in  fine. 


981  Grratiar.  actio  de  infallib.  schemate  proposito.  — Quaerelae  de  ordine  Cone,  violato  — contra  mutatum  tractandi  ordin.  de  E.  982 


eo,  qui  in  Schemate  de  Ecclesia  Christi  reperitur  ordine,  primum  a 
de  Capite  liuius  Schematis  XF  et  decreto  ipsi  addito,  i.  e.  de  Ro- 
mani Pontificis  infallibilitate,  separatim  et  abrupto  nexu,  quo  iura 
et  praerogativae  Primatus  cum  aliis  doctrinis  de  Ecclesia  coniuncta 
sunt,  tractetur. 

Hancce  rerum  in  Synodo  Vaticana  tractandarum  immutatio- 
nem  omnino  inopinatam  mature  perpendentes  infrascripti  Episcopi, 
quamvis  vehementer  desiderent,  ut  dissensionis  praesentis  quam 
celerrime  finis  adducatur,  muneris  sui  esse  duxerunt,  Emin.  Prae- 
sidibus  declarare , quod  — si  tamen  additamenti  illius  tractatio 
omnino  mittenda  non  sit  — intime  sibi  sit  persuasum,  novum 
huuc  agendi  modum  neque  rei  ipsius  naturae  neque  Ecclesiae 
bono  neque  tandem  honori  S.  Sedis  Apostolicae  ullo  modo  convenire. 

I®  Etenim  modus  iste  recentissime  nobis  propositus  minime 
respondet  naturali  rerum  ordini,  quo  doctrina  de  Ecclesia  Christi 
tractari  et  solet  et  debet.  Nam  iuxta  Apostolum  Ecclesia  est 
sanctum  Dei  templum,  in  quo  omnes  superaedificati  sunt  super 
fundamentum  Apostolorum  et  Prophetarum  ipso  summo  angulari 
lapide  Christo-Iesu , in  quo  omnis  aedificatio  crescit  in  templum 
sanctum  in  Domino.  (Eph.  2,  20.  21.)  Quis  ergo  recte  et  adaequate  b 
loqui  poterit  de  aliqua  parte  huius  admirabilis  aedificii,  quin  de 
aliis  quoque  partibus  mutuoque,  quo  omnes  inter  se  iunguntur 
vinculo , sermonem  instituat  ? Iuxta  eundem  Apostolum  Ecclesia 
est  corpus  multorum  membrorum,  quae  tamen  non  eundem  omnia 
actum  habent,  ita  vero,  ut  singula  invicem  copulentur  atque  unum 
corpus  in  Christo  constituant.  (I.  Cor.  12,  12.)  Quomodo  ergo 
rite  de  hoc  magno  mysterio  loqui  poterimus,  nisi  de  omnibus  huius 
corporis  mystici  membris  deque  iunctura,  qua  omnia  membra  tarn 
inter  se  quam  cum  capite  suo  lesu-Christo  connexa  sunt,  secun- 
dum rectum  et  nativum  ordinem  tractaverimus ! Hac  solummodo 
idonea  rerum  tractandarum  serie  servata  facile  constabit,  quodnam 
opus,  quaenam  mensura  quive  limites  ex  divina  ordinatione  cui- 
libet  membro  eiusdemque  actibus  competant.  Determinatis  et 
stabilitis  functionibus  membrorum  nec  non  capitis  praerogativis, 
plurima  quae  nobis  proposita  sunt,  affirmare  poterimus,  quae  si 
separatim  proferantur,  vel  exaggerata  viderentur  et  propemodum 
erronea  vel  inventa  ad  proculcanda  iura  Episcoporum  quaeque 
proinde  in  ferendis  suffragiis  placere  nobis  nequaquam  possent. 

Ast  vero  separatim  tractandi  Primatum  Romani  Pontificis  ^ 
ratio  non  solum  rei,  de  qua  agitur,  naturae,  sed  etiani  logicis 
disserendi  regulis  opponitur.  In  ID  huius  Concilii  Vaticani  Ses- 
sione  publica  juravimus  eum  pro  vero  ss.  Scripturarum  sensu 
habendum  esse,  quem  tenuit  ac  tenet  Sancta  Mater  Ecclesia,  et 
in  IIP  eandem  veritatem  omnibus  christianis  tamquam  regulam 
fidei  iniunximus,  quia  Ecclesiae  est  iudicare  de  vero  sensu  et  inter- 
pretatione  ss.  Scripturarum.  Haec  est  infallibilitas  Ecclesiae  Christi. 
lam  vero  cum  Ecclesia  Christi  et  Romanus  Pontifex  non  unum 
idemque  constituant  subiectum,  et  cum  utrique  vindicetur  infal- 
libilitatis  auctoritas,  iam  manifestum  est  de  infallibilitate  Romani 
Pontificis  agi  non  posse,  nisi  prius  tractata  sit  doctrina  de  Sanctae 
Matris  Ecclesiae  supremo  magisterio  deque  relatione,  quae  inter 
magisterium  Romani  Pontificis  et  infallibile  magisterium  Ecclesiae 
Christi  intercedat.  Hoc  siquidem  postulat  iuramentum  nostrum, 
hoc  regula  fidei  a nobis  promulgata,  alioquin  leges  logicas  per- 
vertisse  et  ipsi  nobis  contradixisse  iure  accusaremur. 

Accedit,  quod  omnis  disputatio  ab  eo  ordiatur  necesse  est, 
quod  certum  sit  atque  indubitatum,  quodque  in  controversiam 
vocari  a nemine  possit.  Atqui  infallibilitas  Ecclesiae  Christi  cer-  j 
tissima  est  apud  omnes  catholicos  et  citra  oranem  posita  dubita- 
tionem,  id  quod  de  infallibilitate  Romani  Pontificis  personali  con- 
tendi  omnino  nequit.  Ergo  prius  de  Ecclesia  eiusdemque  infallibili 
magisterio  ac  deinde  de  ea  qua  Romanus  Pontifex  in  Ecclesia 
Dei  pollet  docendi  potestate  agendum  est,  prout  etiam  omnes  me- 
lioris  notae  theologi  rem  tractare  consueverunt. 

Denique  iuxta  Schema  die  6.  Martii  a.  c.  propositum  defi- 
niendum  insimul  esset,  infallibilitatem  Romani  Pontificis  ad  idem 
obiectum  porrigi,  ad  fpiod  infallibilitas  Ecclesiae  extenditur.  Sed 
quomodo  hoc  accurate  examine  perpendi,  quomodo  hoc  obiectum 
definiri  poterit  sine  manifesta  ordinis  logici  perturbatione , nisi 
prius  de  Ecclesia  deque  obiecto,  ad  quod  se  extendit  infallibilitas 
Ecclesiae,  actum  fuerit? 

II®  Haec  separata  doctrinae  de  Primatu  tractatio  vel  eo  ipso, 
quod  naturalem  rerum  ordinem  perturbat,  cum  bono  Ecclesiae, 
quod  praeprimis  spectare  debemus,  conciliari  nequit.  Christum 
enim  imitati  nullo  modo  contenti  crimus  veritates  ab  ipso  reve- 
latas  easque  sublimiores  universe  mundo  promulgasse,  sed  ita 


ipsas  promulgandas  curabimus,  ut  etiam  corda  hominum  bonae 
voluntatis  mirum  in  modum  attrahantur,  ut  falsi  conceptus,  ut 
praeiudicia  erronea  exinde  funditus  expellantur.  Nostrum  erit  in 
conficiendis  decretis  synodalibus  et  quoad  rem  dixisse  veritatem 
et  quoad  modum  dicendi  earn  adhibuisse  formam,  quae  doceat, 
placeat,  moveat.  Iste  vero  finis  pi’ocul  dubio  obtineretur  pro- 
mulgate decreto  de  Ecclesia,  quod  totam  doctrinam  de  ipsius 
magisterio , ministerio  ac  regimine  complectens , totum  et  inte- 
grum templum  Dei , summa  utique  sapientia  divina  exstructum, 
universe  mundo  ob  oculos  poneret,  quemadrnodum  ab  Apostolo 
in  ea  quae  ad  Ephesios  data  est  epistola  mirum  in  modum  adum- 
bratur:  cuius  lapis  angularis  Christus,  cuius  fundamentum  una- 
cum  ceteris  Apostolis  Petrus,  cuius  lapides  omnes  sunt  fideles, 
quod  aedificium  revera  spirituale  ex  coelesti  thesauro  sibi  con- 
credito  divinam  et  in  dies  novam  haurit  virtutem  et  augmentum 
faciens  per  singula  saecula  magis  magisque  concrescit  in  perfec- 
tionem  templi  Dei  sancti.  Huiusmodi  adaequata  omnium  partium 
delineatio,  quae  tarn  veritati  quam  charitati  fratribus  debitae  magis 
responderet,  doctrinam  de  Ecclesia  et  faciliorem  et  clariorem  in- 
tellectu  redderet  turn  fidelibus  turn  infidelibus,  et  maiestate  ipsius 
multorum  certe  mentes  illuminarentur  et  ad  venerandam  tantam 
matrem  invitarentur.  Econtra  vero  valde  timendum  est,  ne  decre- 
tum  de  Romani  Pontificis  praerogativis  separatim  a doctrina  de 
Ecclesia  Christi  edendum  animos  novis  praeiudiciis  offundat,  alienet 
potius  quam  alliciat. 

Ill®  Saepe  dictus  modus  tractandi  recenter  nobis  propositus 
neque  cum  honore  neque  cum  bono  S.  Sedis  Apostolicae  promo- 
vendo  componi  posse  videtur.  Amor  et  veneratio  erga  Summum 
Pontificem , Petri  Successorem , vehementer  omnino  urget , ut  ex 
omnibus  viribus  reclamemus  contra  talem  modum  procedendi. 
Optime  siquidem  notum  est  nobis,  etiam  hanc  nostram  erga  Se- 
dem  Apostolicam  sincerrimae  addictionis  confessionem  ob  agita- 
tiones,  quae  modo  multorum  in  urbe  et  orbe  obcaecaverunt  mentes, 
forsan  in  suspicionem  vocatum  iri  ita,  ut  contenti  esse  debeamus 
testimonio,  quo  nos  propria  conscientia  certos  reddit,  nihil  aliud 
nisi  studium  sincerum  honoris  et  incolumitatis  Cathedrae  Romanae 
nos  impellere , ut  earn  sentiendi , loquendi  et  agendi  sequamur 
rationem,  qua  revera  utimur.  Unde  ea  animi  libertate,  quae  veri 
minimeque  fucati  amoris  est,  convictionis  nostrae  rationes  aperte 
iam  sumus  prolaturi. 

Ubi  primum  in  publico  quodam  folio  Romae  edito  declaratio 
infallibilitatis  Pontificiae  postulata  fuit,  omnes  inimici  Ecclesiae 
conclamabant  — et  vox  haec  impia  interim  magis  magisque  per 
universum  orbem  terrarum  invaluit  — „Beatissimum  Patrem  pu- 
blicum bonum  quasi  praetexendo , revera  pro  sua  tantummodo 
augenda  potestate,  atque  ideo  ignobili  motive  ductum , Episcopos 
Romam  convocasse.  Inanes  habendas  esse  rationes  in  Bulla  de 
die  29.  lunii  a.  1868.  pro  convocatione  Synodi  oecumenicae  ad- 
ductas,  nimirum  Concilium  congregandum  esse,  ut  collatis  totius 
Episcopatus  consiliis  accuratissimo  examine  perpendantur  atque 
statuantur,  quaenam  salutaria  remedia  calamitatibus  nostri  tem- 
poris  adhibenda  sint,  quaeque  ad  maiorem  Dei  gloriam,  ad  salutem 
animarum,  ad  christianae  iuventutis  instructionem,  ad  communem 
omnium  pacem  et  concordiam  promovendam  inprimis  conducant.“ 
— Nos  pro  episcopali  nostro  munere  unacum  fidelibus  nostris, 
qui  summa  in  Pontificem  Maximum  pro  tempore  Ecclesiam  Dei 
gubernantem  ducimur  veneratione,  contra  has  calumnias  reclamare 
non  destitimus.  Verumtamen  si  post  ea  omnia,  quae  interim  eve- 
ncrunt,  si  post  tot  litteras  publicasque  allocutiones , quibus  Sanc- 
tissimus  Pater  definitionera  infallibilitatis  Pontificiae  promovere 
visus  est,  ab  Episcopis  in  Concilio  coadunatis  nihil  aliud,  nisi 
breve  quoddam  decretum  dogmaticura,  quatuor  scilicet  capita  ilia 
de  fide  Christiana,  quae  in  Sess.  IIP  publicata  sunt,  et  alterum 
brevius  et  quod  minus  etiam  temporum,  quae  vivimus,  indoles 
poscit,  de  Primatu  et  Infallibilitate  Romani  Pontificis  perficeretur, 
et  si  haec  duo  decreta  omnium  nostrarum  per  sex  vel  septem 
menses  habitarum  consul  tationum  summa  essent,  qua  obtenta  do- 
mum  nobis  revertendum  esset,  denuo  suscepturis  dirum  illud  cer- 
tamen  contra  spiritum  mendacii  iis  in  locis , ubi  nos  Deus  posuit 
regere  Ecclesiam  suam,  incertis  praeterea,  utrum  Concilium  postea 
continuari  et  proximo  anno  tota  doctrina  de  Ecclesia  definiri  possit, 
dictao  calumniae  tantam  vim  tantumque  incrementum  ex  iis  omni- 
bus, quae  Romae  acta  sunt,  nanciscerentur , ut  nonnisi  profun- 
dissimo  moeroro  perpendcre  ])ossimus,  quantopere  indc  amor  erga 
hanc  Cathedram  Romanam,  veneratio  in  Sedern  Apostolicam  at- 
que ipsa  tides  et  salus  animarum  foret  labcfactanda. 

62* 


983 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


984 


Sufficit  nobis  hanc  nostram  persuasionem  hisce  manifestasse,  a 
quin  ullas  preces  adiungamus.  Etenim  cum  dignitate  nostra  epi- 
scopali,  cum  muuere,  quo  in  Ooncilio  fungimur,  et  cum  iuribus, 
quae  nobis  ceu  Concilii  membris  competunt,  componere  diutius 
non  valemus,  ut  ipreces  deferamus,  utpote  qui  experientia  iam 
satis  superque  edocti  simus,  tantum  abesse,  ut  preces  huiusmodi 
respiciantur,  ut  ne  responsione  quidem  dignae  hucusque  habitae 
sint.  Nihil  ergo  aliud  nobis  restat  quam  ut  contra  praefatum 
modum  tractandi,  quern  perniciosissimum  Ecclesiae  et  Sanctae  Sedi 
Apostolicae  arbitramur,  reclamemus  et  protestemur,  ut  hoc  modo 
rationem  reddendam  pro  infaustis  eventibus  hide  procul  dubio  brevi 
post  emersuris  et  iam  nunc  emergentibus  turn  apud  homines  turn 
in  tremendo  Dei  iudicio,  quantum  ad  nos  attinet,  declinemus; 
cuius  rei  hae  ipsae  litterae  perenne  sint  documentum. 

Si  decretum  de  Ecclesia  condendum,  exclusis  quaestionibus, 
quae  lites  generant,  eo  potissimum  spectaret,  ut  et  venustas  et 
maiestas  Sponsae  Christi  ad  maiorem  Dei  gloriam  salutemque 
animarum  in  conspectu  omnium  revelaretur,  quam  facile  nobis 
foret,  integram  doctrinam  de  Ecclesia  brevi  tempore  absolvere 
ac  forsan  iam  proximum  Pentecostes  festuni,  quo  fundatae  Eccle-  [b 
siae  memoria  quotannis  recurrit,  summo  cum  gaudio  insimul  omnes 
celebrare ! Tunc  certo  Synodo  Vaticanae  solemnissima  Pentecostes 
festa  illucescerent , quorum  splendor  per  universum  mundum  co- 
ruscans , omnes  christianos  ingenti  repleret  laetitia.  Sed  eheu ! 
hoc  gaudium,  ut  nobis  concederetur,  uonne  tantum  abest,  ut  pro- 
xima  Pentecoste  nobis  luctus  potius  quam  laetitiae  diem  augurare 
videatur!  Cuius  utique  ratio  reddenda  foret  ab  iis,  qui  ope  Con- 
cilii non  urgentibus  rei  puhlicae  christianae  necessitatibus  prospi- 
cientes,  non  inimicos  Ecclesiae,  sed  fratres  vincentes  scholariimque 
opmionibus  palmam  victoriae  vindicantes  Ecclesiae  gravissimum 
damnum  inf  event,  quod  nunc  et  multo  magis  consideratis  tem- 
porum  futurorum  conditionibus  continui  timoris  et  angoris  mate- 
riam  suppeditat. 

Utinara  Deo  Optimo  Maximo  placuerit,  tantum  malum  a Con- 
cilio  Vaticano  avertere  et  gratia  sua  coelesti  omnes  nos  ad  verae 
concordiae  et  unitatis  sensus  reducere! 

Romae  festo  Patrocinii  Scti  losephi  die  8.  Mali  1870. 


t losephus  Georgius  Strossmayer  Episcopus  Bosnensis  et  Sirmiensis. 
t Georgius  Darboy  Archiepiscopus  Parisiensis. 
t loannes  Paulus  Lyonnet  Archiepiscopus  Albiensis. 
t Fridericus  de  Marguerye  Episcopus  Augustodunensis , Cabillo- 
nensis  et  Matisconensis. 
t Franciscus  Rivet  Episcopus  Divionensis. 
t lacobus  M.  Achilles  Ginoulhiac  Ep.  Gratianopolitanus. 
t Felix  Dupanloup  Episcopus  Aurelianensis. 
t loannes  Petrus  Bravard  Episcopus  Constantiensis. 
t Carolus  Colet  Episcopus  Lucionensis. 
t Franciscus  Le  Courtier  Episcopus  Montis  Pessulani. 
t Augustinus  David  Episcopus  Briocensis. 
t Petrus  Grimardias  Episcopus  Cadurcensis. 
t Henricus  Lud.  Car.  Maret  Episcopus  Surensis. 
t loannes  lulius  Dours  Episcopus  Suessionensis  et  Laudunensis. 
t Guillelmus  Meignan  Episcopus  Catalaunensis. 
t Carolus  Philippus  Place  Episcopus  Massiliensis. 
t Franciscus  Nicolaus  Gueullette  Episcopus  Valentinensis. 
t Stephanus  Aemilius  Ramadie  Episcopus  Elnensis. 
t Felix  de  las  Cases  Episcopus  Constantinianus  et  Hipponensis. 
t Amatus  Victor  Guilbert  Episcopus  Vapincensis. 
t Paulus  de  Cuttoli  Episcopus  Adiacensis. 
t I.  B.  Irenaeus  Callot  Episcopus  Oranensis. 
t Augustinus  Verot  Ep.  Augustini  Floridae. 
t loannes  Bapt.  Purcell  Archiepiscopus  Cincinnatensis. 
t lacobus  Brown  Episcopus  Salopiensis. 
t Guillelmus  Vaughan  Episcopus  Plymuthensis. 
t David  Moriarty  Episcopus  Kerriensis. 
t loannes  Petrus  Losanna  Episcopus  Bugellensis. 
t loannes  Bapt.  Montixi  Episcopus  Ecclesiensis. 
t Aloysius  Nazari  di  Calabiana  Archiep.  Mediolanensis. 
t Aloysius  Moreno  Episcopus  Eporediensis. 
t Michael  Fogarasy  Episcopus  Transsilvaniensis. 
t Georgius  Smiciklas  Episcopus  gr.  ruth.  Crisiensis. 
t Ignatius  Mrak  Ep.  Marianopolitanus  et  Marquettensis. 

A tergo:  Eminentissimo  et  Reverendissimo  Domino,  Domino 
Ludovico  Bilio,  S.  R.  E.  Cardinali,  S.  Concilii  Vaticani  Praesidi  etc. 


t Fridericus  Card.  Schwarzenberg  Archiepiscopus  Pragensis. 
t Caesarius  Card.  Mathieu  Archiepiscopus  Bisuntinus. 
t Fi’idericus  de  Fiirstenberg  Archiepiscopus  Olomucensis. 
t Gregorius  de  Scherr  Archiepiscopus  Monacensis  et  Frisingensis. 
t Michael  de  Deinlein  Archiepiscopus  Bambergensis. 
t Franciscus  Xav.  Wierzchleyski  Archiep.  Leopoliensis  rit.  lat. 
t Ludovicus  Haynald  Archiepiscopus  Colocensis  et  Bacsiensis. 
t Paulus  Melchers  Archiepiscopus  Coloniensis. 
t Henricus  Foerster  Episcopus  Wratislaviensis. 
t loannes  Ranolder  Episcopus  Veszprimiensis. 
t Carolus  loannes  Greith  Episcopus  Sangallensis. 
t loannes  Valerianus  lirsik  Episcopus  Budvicensis. 
t Guillelmus  Emmanuel  de  Ketteler  Episcopus  Moguntinus. 
t losephus  Aloysius  Pukalski  Episcopus  Tarnoviensis. 
t Pancratius  Dinkel  Episcopus  Augustanus  Vindelicor. 
t Antonius  losephus  Peitler  Episcopus  Vaciensis. 
t Alexander  Bonnaz  Episcopus  Csanadiensis. 
t Valentinus  Wiery  Episcopus  Gurcensis. 
t Georgius  Dobrila  Episcopus  Parentinus  et  Polensis. 
t loannes  Henricus  Beckmann  Episcopus  Osnabrugensis. 
t Ladislaus  Biro  de  Kezdi-Polany  Episcopus  Szathmariensis. 
t loannes  Zalka  Episcopus  laurinensis. 
t Philippus  Krementz  Episcopus  Varmiensis. 
t Stephanus  Lipovniczky  Ep.  MVaradinensis  Latinor. 
t Carolus  losephus  de  Hefele  Episcopus  Rottenburgensis. 
t Sigismundus  Kovacs  Episcopus  Quinque-Ecclesiensis. 
t loannes  Perger  Episcopus  Cassoviensis. 
t Stephanus  Pankovics  Episcopus  Munkacsiensis  rit.  ruth, 
t Georgius  Errington  Archiepiscopus  Trapezuntinus  i.  p.  i. 
t Thomas  L.  Connolly  Archiepiscopus  Halifaxiensis. 
t lacobus  Rogers  Episcopus  Chathamensis. 
t Michael  Domenec  Episcopus  Pittsburgensis. 
t Petrus  Ricardus  Kenrick  Archiepiscopus  S.  Ludovici. 
t Guillelmus  Clifford  Episcopus  Cliftoniensis. 
t Adolphus  Franciscus  Namszanowski  Episcopus  Agathopolitanus 

P-  *•  . . . 

t lacobus  Maximilianus  Stepischnegg  Episcopus  Lavantinus. 
t Ludovicus  Forwerk  Episcopus  Leontopolitanus  i.  p.  i. 


c Romae. 

20.  Postulatum  plurium  Concilii  Patrura  Emis  Prae- 
sidibus  exhibitum,  ut  generali  discussioni  in  schema 
constitutionis  primae  de  Ecclesia  Christi  finis  imponatur. 

Eminentissimis  ac  Reverendissimis  Cardinalibus  Praesidibus  Concilii. 

Patres  infrascripti  persuasum  habentes,  discussionem  super 
schemate  constitutionis  de  primatu  Romani  Pontificis  generatim 
spectato,  de  quo  rmi  Patres  ex  omnibus  regionibus  iam  locuti 
sunt,  esse  omni  ex  parte  exhaustam,  ac  protrahi  iam  non  posse, 
quin  inutilibus  aeque  ac  fastidiosis  repetitionibus  tempus  teratur, 
ab  emis  et  illmis  Praesidibus  humiliter  et  enixe  postulant,  iuxta 
Decreti  20.  Februarii  tenorem,  ut  de  fine  praefatae  discussioni 
imponendo  Congregationem  generalem  quam  primum  consulere 
dignentur. 

d t Thomas  Iglesias  y Barcones  Indiarum  Patriarcha. 

t Marianus  Barrio  y Fernandez  Archiepiscopus  Valentinus, 
t Petrus  Cyrillus  de  Uriz  y de  Labairu  Episcopus  Pampilonensis. 
t Cosmas  Marrodan  y Rubio  Episcopus  Tirasonensis. 
t loachimus  Lluch  Episcopus  Salamantinus. 
t Franciscus  Crespo  y Bautista  Episcopus  Arcensis,  Auxil.  Toletan. 
t Constantinus  Bonnet  Episcopus  Gerundensis. 

t Paulus  Angelus  Ballerini  Patriarcha  Alexandrinus. 
t Raphael  Ferrigno  Archiep.  Brundusinus,  Administrator  apost. 
Ecclesiae  Ostunensis. 

t Antonius  Salomone  Archiepiscopus  Primas  Salernitanus. 
t Clemens  Fares  Episcopus  Pisaurensis. 
t Renatus  Carolus  Poirier  Episcopus  Rosensis. 
t loseph  Reyne  Episcopus  Guadalupensis. 

t lacobus  Chadwick  Episcopus  Hagulstadensis  et  Novocastrensis. 
t loannes  Baptista  Maneschi  Episcopus  Verulanus. 
t Antonius  Boscarini  Episcopus  Urbaniae  et  S.  Angeli  in  Vado. 
t Eleonorus  Aronne  Episcopus  Montis  Alti. 


985  Protestat.  contra  mutat.  ordin.  tract,  de  E.  — Postulata  de  fine  imponendo  discuss,  gener.  de  E.  — contra  indict,  ilium  fin.  986 


t Leonardus  Todisco  Grande  Episc.  Asculi,  Satrlani  et  Ceriniolae.  a 
t Abraham  Bsciai  Episcopus  Cariopolitanus , Vicar,  apost.  Cop- 
torum  Aegypti. 

t Florianus  Desprez  Archiepiscopus  Tolosanus. 
t Benvenutus  Monzon  y Martins  Archiepiscopus  Granatensis. 
t Theodorus  de  Montpellier  Episcopus  Leodiensis. 
t Joseph  Lopez  Crespo  Episcopus  Santanderiensis. 
t Joannes  Tamraz  Archiepiscopus  Kerkukensis  rit.  chald. 
t Emmanuel  Asmar  Episcopus  Zakunensis  rit.  chald. 
t Petrus  Dufal  Episcopus  JJelconensis. 
t Joannes  M.  Barbero  Episcopus  Dolichensis. 
t Andreas  Eaess  Episcopus  Argentinensis. 
t Ludovicus  Gabriel  de  la  Place  Episcopus  Adrianopolitanus. 
t Carolus  Savio  Episcopus  Astensis. 
t Marianus  Ricciardi  Archiepiscopus  Rheginensis. 
t Stephanus  Bagnoud  Episcopus  Bethlemensis. 
t Eugenius  Lachat  Episcopus  Basileensis. 
t Joseph  Salandari  Episcopus  Marcopolitanus. 

t Conradus  Martin  Episcopus  Paderbornensis.  b 

t Jgnatius  Senestrey  Episcopus  Ratisbonensis. 

Albertus  Passeri  Abbas,  Vic.  Generalis  Can.  Reg.  Lateranensium. 
t Josephus  M.  de  Urquinaona  Episcopus  Canariensis. 
t Timotheus  O’  Mahony  Episcopus  Armidalensis. 
t Franciscus  Allard  Episcopus  Samariensis. 
t Antonius  de  Macedo  Costa  Episcopus  Belemensis  de  Para. 

t Carolus  A.  de  la  Tour  d’  Auvergne  Archiepiscopus  Bituricensis. 
t Claudius  M.  Depommier  Ep.  Chrysopolitanus , Vic.  ap.  Coim- 
baturii. 

t Petrus  Pichon  Ep.  Helenopolitanus , Vic.  ap.  Sutchuen  merid. 
in  Sina. 

t Ludovicus  Faurie  Episcopus  Apolloniensis. 
t Ferdinandus  A.  Dupont,  Ep.  Azotensis,  Vic.  ap.  Siaraensis. 
t Stephanus  Charbonneau  Ep.  Jassensis,  Vic.  ap.  Mayssurii. 
t Bernardus  Petitjean  Ep.  Myriophitensis,  Vic.  ap.  Japoniae. 
t Christophorus  Bonjean  Ep.  Medensis,  Vic.  ap.  Jaffnensis. 
t Aloysius  D’  Herbomez  Episcopus  Melitopolitanus. 
t Franciscus  Laouenan  Episcopus  Flaviopolitanus.  c 

t Jvo  M.  Croc  Episcopus  Larandensis. 

t Zephyrinus  Guillemin  Ep.  Cybistranus,  Praef.  ap.  JIainan  in  Sinis. 
t Josephus  Hyac.  Sohier  Ep.  Gadarensis,  Vic.  ap.  Cocincinae 
septentr. 

t Felix  Ridel  Ep.  electus  Philippopolitanus,  Vic.  ap.  Coreae. 
t Georgius  Butler  Episcopus  Limericiensis. 

t Aloysius  di  Canossa  Episcopus  Veronensis. 
t Robertus  Cornthwaite  Episcopus  Beverlacensis. 
t Melchior  lo  Piccolo  Episcopus  Nicosiensis  Herbitensis. 
t Carolus  Macchi  Episcopus  Regiensis  in  Aemilia. 
t Joann.  Joseph  Faict  Episcopus  Brugensis. 
t Ludovicus  A.  Nogret  Episcopus  S.  Claudii. 

t Vincentius  Spaccapietra  Archiep.  Smyrnensis,  Vic.  ap.  Asiae 
minoris. 

t Franciscus  Xaverius  Apuzzo  Archiepiscopus  Surrentinus. 
t Petrus  Paulus  Trucchi  Episcopus  Foroliviensis. 
t Joseph  de  Bianchi  Dottula  Archiep.  Tranensis  et  Nazarenus. 
t Joannes  Marcellus  Touvier  Ep.  Olenensis,  Vic.  ap.  Abyssin. 
t Edmundus  Franciscus  Guierry  Ep.  Danabensis,  Vic.  ap.  Tsche- 
Kiang. 

t Joseph  M.  Bovieri  Episcopus  Faliscodunensis. 
t loan.  Bapt.  Joseph  Lequette  Episcopus  Atrebatensis. 
t Jnnocentius  Sannibale  Episcopus  Eugubinus. 
t Stephanus  Marilley  Episcopus  Lausannensis  et  Genevensis. 
t Augustinus  Hacquard  Episcopus  Virdunensis. 
t Rudesindus  Salvado  Episcopus  Victoriensis. 
t Franciscus  Kelly  Episcopus  Derriensis. 
f Gasparus  Mermillod  Episcopus  Jlebroncnsis. 
t Joan.  Bapt.  Miege  Episcopus  Messenensis. 
t Alexius  Canoz  Episcopus  Tamassensis. 
t Leo  Meurin  Episcopus  Ascalonensis. 
t Adrianus  Languillat  Episcopus  Sergiopolitanus. 

•j-  Eduardus  Dubar  Episcopus  Canathensis. 
f Fr.  Eustachius  Zanoli  Episcopus  Eleutheropolitanus. 
f Joseph  Targioni  Episcopus  Volaterranus. 


t Petrus  M.  Ferre  Episcopus  Casalensis. 
t Joseph  Jannuzzi  Episcopus  Lucerinus. 
t Jjiidovicus  Lootens  Episcopus  Castabalensis. 
t Franc.  Roullet  de  la  Bouillerie  Episcopus  Carcassonensis. 
t Julius  Lenti  Episcopus  Nepesinus  et  Sutrinus. 
t Petrus  Rota  Episcopus  Guastallensis. 
t Gaspar  Willi  Episcopus  Antipatrensis,  Auxil.  Curiensis. 
t Jesualdus  Vitali  Episcopus  Ferentinus. 
t Antonius  Rossi  Vaccari  Archiepiscopus  Colossensis. 

Jjcopoldus  Zelli  Jacobuzi  Abbas  S.  Pauli  de  Urbe. 
t Modestus  Demers  Episcopus  Vancouveriensis. 
t J.  Petrus  de  Prcux  Episcopus  Sedunensis. 

Henricus  Schmid  Abbas  B.  E.  in  Helvetia. 

t Joannes  Zwijsen  Archiepiscopus  Boscoducensis. 
f Gerardus  Petrus  Wilmer  Episcopus  Harlemensis. 

-j-  Petrus  M.  Vrancken  Ep.  Colophoniensis , Vic.  apost.  Bataviae. 
t Carolus  Pooten  Archiepiscopus  Antibarensis  et  Scodrensis. 
t Nicolaus  Adames  Ep.  Halicarnassensis,  Vic.  ap.  Luxemburgensis. 
t Julianus  Meirieu  Episcopus  Diniensis. 

I Antonius  Jordany  Episcopus  Foroiuliensis  et  Tolonensis. 

t Aloysius  dos  Santos  Episcopus  Fortalexiensis. 
t Petrus  de  Lacerda  Episcopus  S.  Sebastiani  Fluminis  Januarii. 
f Ludovicus  Elloy  Ep.  Tipasitanus,  Coadi.  Vic.  ap.  Oceaniae 
centralis. 

t Alexander  Angeloni  Archiepiscopus  Urbinatensis. 

t Joseph  Gignoux  Ep.  Bellovacensis,  Novionensis  et  Sylvanectensis. 
f Ludovicus  Delalle  Episcopus  Jtuthenensis. 
f Felix  Fruchaud  Episcopus  Leniovicensis. 
t Eduardus  Horan  Episcopus  J^ingstoniensis. 
t Renatus  N.  Sergent  Episcopus  Corisopitensis. 
t Petrus  le  Bi’eton  Episcopus  Aniciensis. 
f Ludovicus  M.  Epivent  Episcopus  Aturensis  et  Aquensis. 
f Claudius  M.  Dubuis  Episcopus  Galvestoniensis. 
f Joannes  Bapt.  Scandella  Episcopus  Antinoensis. 
f Michael  O’  Hea  Episcopus  Rossensis. 
f Joannes  Bapt.  Bagala  Blasini  Episcopus  Cydoniensis. 
t Amedeus  Rappe  Episcopus  Clevelandensis. 
f Ludovicus  Caverot  Episcopus  S.  Deodati. 
f Martinus  Joannes  Spalding  Archiepiscopus  Baltimorensis. 
f Fr.  Michaelang.  Jacopi  Ep.  Pentacomiensis,  Vic.  ap.  Agrae. 
t Fr.  J^aulus  Tosi  Ep.  Rhodiopolitanus,  Vic.  ap.  Patnae. 
f Joseph  Hippolytus  Salas  Episcopus  SSmae  Conceptionis  de  Chile, 
f Ignatius  Bourget  Episcopus  Marianopolitanus. 
f JJilarion  Sillani  Episcopus  Callinicensis. 

Adamus  Adami  Abb.  gener.  Congregationis  Silvestrinac. 
t N.  Joseph  Dabert  Episcopus  Petrocoricensis  et  Sarlatensis. 
t Augustus  Allou  Episcopus  Meldensis. 
f Ludovicus  Gocsbriand  Episcopus  Burlingtoniensis. 

t Antonius  M.  Valenziani  Episcopus  Fabriancnsis  et  Matilicensis. 
t Franciscus  Gros  Episcopus  Tarantasiensis. 
t loannes  Mai’ango  Episcopus  Tenensis  et  Myconcnsis. 
t Jjudovicus  J’allu  du  Parc  Episcopus  Blesensis. 
t Maria  Ephrem  Garrelon  Episcopus  Nemesinus. 

D.  Romaricus  Mar.  Flugi  Abbas  nullius  Monoeci. 

Fr.  Ephrem  van  der  Meulen  Abbas  de  Monte  Olivarum,  et  Vic. 
gener.  de  Trappa  antiquioris  rcformationis. 

21.  Protestatio  contra  indictum  tinein  discussionis  ge- 
ncralis  de  schemate  constitutionis  primae  de  Ecclesia 

Christi. 

Eminentissimi  ac  Jleverendissimi  Domini ! 

Ex  ipsa  Conciliorum  natura  sequitur  facultatem  voto  ratio- 
num  momenta,  quibus  innitatur,  addendi  non  esse  privilegium 
quibusdam  T^atribus  rcservatum,  sed  ius  cunctis  commune,  et  co 
sanctius  scrvetur  oportet,  quo  gravior  est  causa  in  quaestione 
versans:  omnium  autcm  gravissima  est  definitio,  quae  doctrinam 
aliquaTu  populo  christiano  ut  a Deo  rcvclatam  proponat.  Jus 
istud  secundum  tractandorum  ordincm  nobis  pracscriptum  in  con- 


987 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


988 


gregationibus  generalibus  exercetur:  idcirco  salvo  Patrum,  qui  a 
sententiam  dicturi  sunt , iure  suffragiorum  maioritate  pollentes 
discussion!  finem  imponere  nequeunt : quod  cum  hesterno  die  ‘ 
factum  sit,  haec  Vobis,  Emi  et  Rmi  Praesides,  hisce  significamus, 
ut  nostra  de  iure  Patrum  voto  rationes  addendi  protestatio  testata 
fiat  ac  maneat. 

Eximia  ceterum  veneratione  persistimus 

Eminentiarum  Vestrarum  Reverendissimarum 

Datum  Romae  4.  lunii  1870. 

liumillimi,  devotissimi  servi  veri 

t Fridericus  Card.  Scliwarzenberg  Archiepiscopus  Pragensis. 
t Caesarius  Card.  Mathieu  Archiepiscopus  Bisuntinus. 
t loseph  Othm.  Card.  Rauscher  Archiepiscopus  Viemiensis. 
t Petrus  Ricardus  Kenrick  Archiepiscopus  S.  Ludovici. 
t Gregorius  de  Scherr  Archiepiscopus  Monacensis  et  Frisingensis. 
t Michael  de  Deinlein  Archiepiscopus  Bambergensis. 
t Georgius  Darboy  Archiepiscopus  Parisiensis. 

t Joannes  Paulus  Lyonnet  Archiepiscopus  Alhiensis.  b 

t Eduardus  Hurmuz  Archiepiscopus  Siracensis  rit.  arm. 
t Joannes  Petrus  Bravard  Episcopus  Constantiensis  et  Abrincensis. 
t Joannes  Vancsa  Archiepiscopus  Alba-Iuliensis  rit.  rum. 
t Joannes  Bapt.  Purcell  Archiepiscopus  Cincinnatensis. 
t Ricardus  Whelan  Episcopus  Wheelingensis. 
t Augustinus  Verot  Episcopus  S.  Augustini  Floridae. 
t Franciscus  Xav.  Wierzchleyski  Archiepiscopus  Leopoliensis  rit.  lat. 
t Ludovicus  Jlaynald  Archiepiscopus  Colocensis  et  Bacsiensis. 
t Josephus  Aloysius  Pukalski  Episcopus  Tarnoviensis. 
t Sigismundus  Kovacs  Episcopus  Quinque-Ecclesiensis. 
t Eduardus  FitzgeraJd  Episcopus  Petriculanus. 
t Gabriel  Mariassy  Episcopus  Palaeopolitanus. 
t Antonius  Josephus  Peitler  Episcopus  Vaciensis. 
t Joannes  Zalka  Episcopus  Jaurinensis. 
t Ladislaus  Biro  de  Kezdi-Polany  Episcopus  Szathmariensis. 
t Joannes  Perger  Episcopus  Cassoviensis. 
t Fridericus  P.  de  Fiirstenberg  Arcliiepiscopus  Olomucensis, 
t Franciscus  Rivet  Episcopus  Divionensis. 

t Carolus  Colet  Episcopus  Lucionensis.  c 

t Joannes  Ranolder  Episcopus  Vesprimiensis. 
t Stephanus  Lipovniczky  Episcopus  Magno-Varadinensis  Latinor. 
t Pancratius  Dinkel  Episcopus  Augustanus  Vindelicor. 
t Alexander  Bonnaz  Episcopus  Csanadiensis. 
t Valentinus  Wiery  Episcopus  Gurcensis. 
t Joannes  Valerianus  lirsik  Episcopus  Budvicensis. 
t Emericus  Szabo  Episcopus  Sabariensis. 
t Aloysius  Nazari  di  Calabiana  Archiepiscopus  Mediolanensis. 
t Jacobus  Maximilianus  Stepischnegg  Ilpiscopus  Lavantinus. 
t Stephanus  Pankovics  Episcopus  Munkacsiensis  rit.  I’uth. 
t Philippus  Krementz  Episcopus  Varmiensis. 
t Joan.  Petrus  Losanna  Episcopus  Bugellensis. 
t Amatus  Victor  Guilbert  Episcopus  Vapincensis. 
t Guillelmus  Clifford  Episcopus  Cliftoniensis. 
t Ludovicus  Forwerk  Episcopus  Leontopolitanus. 
t Josephus  Foulon  Episcopus  Nanceiensis  et  Tullensis. 
t Henricus  Lud.  Car.  Maret  Episcopus  Surensis. 
t Flavianus  JIugoniu  Episcopus  Baiocensis  et  Lexoviensis. 
t Carolus  Josephus  de  JJefele  Episcopus  Rottenburgensis.  d 

t Leo  Thomas  Episcopus  Rupellensis. 
t Adolphus  Namszanowski  Episcopus  Agathopolitanus. 
t Carolus  Philippus  Place  Episcopus  Massiliensis. 
t Georgius  Errington  Archiepiscopus  Trapezuntinus. 
t Georgius  Smiciklas  Episcopus  gr.  r.  oath.  Crisiensis. 
t Georgius  Dobrilla  Episcopus  Parentinus  et  Polensis. 
t Henricus  Forster  Episcopus  Wratislaviensis. 
t Joannes  JJenricus  Beckmann  Episcopus  Osnabrugensis. 
t Jacobus  M.  Achilles  Ginoulhiac  Episcopus  Gratianopolitanus. 
t Augustinus  David  Episcopus  Briocensis. 
t Stephanus  Aemilius  Ramadie  Episcopus  Elnensis. 
t Felix  de  Las  Cases  Episcopus  Constantinianus  et  Hipponensis. 
f Carolus  Joannes  Greith  Episcopus  Sangallensis. 
t Guillelmus  Mac  Closkey  I^piscopus  Ludovicopolitamis. 
t Michael  Domenec  Episcopus  Pittsburgensis. 
t Aloysius  Moreno  Episcopus  Eporediensis. 

‘ * Cf.  Acta  Congreg.  64  S'®  supra  p.  748.  c — d. 


t Petrus  Alfr.  Grimardias  Episcopus  Cadurcensis. 
t Bernardus  Mac  Quaid  Episcopus  Rofifensis. 
t J.  B.  Irenaeus  Callot  Episcopus  Oranensis. 
t Bartholomaeus  Legat  Episcopus  Tergestinus-Justinopolitanus. 
t Michael  Fogarasy  Episcopus  Transsilvaniensis. 
t Guillelmus  Emmanuel  de  Ketteler  Episcopus  Moguntinus. 
t Thomas  L.  Connolly  Archiepiscopus  Halifaxiensis. 
t David  Moriarty  Episcopus  Kerriensis. 
f Joannes  Bapt.  Montixi  Episcopus  Ecclesiensis. 
t Josephus  Georgius  Strossmayer  Episcopus  Bosnensis  et  Sirmiensis. 
t Jacobus  Rogers  Episcopus  Chathamensis. 
t Felix  Dupanloup  Episcopus  Aurelianensis. 
t Paulus  Dupont  des  Loges  Episcopus  Metensis. 
t Joannes  Julius  Dours  Episcopus  Suessionensis  et  Laudunensis. 
t Paulus  de  Cuttoli  Episcopus  Adiacensis. 
t Joannes  Petrus  Sola  Episcopus  Niciensis. 
t Guillelmus  Meignan  Episcopus  Catalaunensis. 
f Fridericus  de  Marguerye  Ep.  Augustodunensis,  Cabillonensis  et 
Matisconensis. 

f Jgnatius  Mrak  Episcopus  Marianopolitanus  et  Marquettensis. 

Praesides  Eiuo  Cardinali  Schwarzenberg  privatim  responde- 
runt  sese,  cum  finis  discussion!  de  schemate  in  genere  esset  im- 
positus,  omnibus  rite  servatis,  quae  in  Decreto  d.  20.  Februarii 
auctoritate  Summi  Pontificis  constituta  erant,  exhibitam  protesta- 
tionem  admittere  non  posse. 

22.  Votum  R.  P.  D.  Sigismimdi  Felinski  Archiepiscopi 
Varsaviensis  \ 

* Id  SS.  PoHtiJici  offertur  hisce  R.  P.  Hieronymi  Kajsienki  litteris. 

Tres  Saint  J^ere, 

Le  venerable  Archeveque  de  Varsovie,  Mgr  Sigismond  Fe- 
linski vient  d’ecrire  a son  frere,  le  R.  Pere  Julien  Felinski , une 
lettre  au  sujet  de  la  question  traitee  actuellement  dans  le  Con- 
cile,  de  I’infaillibilite  pontificale.  J’ai  pense  que  la  voix  d’un 
pasteur  si  cher  a la  Pologne,  par  ses  vertus  et  par  son  malheur, 
venant  du  fond  de  son  exil,  ne  vous  sera  pas  indifferento , Tres 
Saint  Pere,  et  j’ai  pris  la  liberte  de  Vous  la  presenter,  traduite 
du  Polonais  ... 

En  me  prosternant  aux  pieds  de  Votre  Saintete  et  en  im- 
plorant  Votre  benediction  apostolique  pour  moi  et  pour  les  miens, 
j’ai  I’honneur  d’etre,  Tres  Saint  Pere, 

Rome,  ce  5 juillet  1870. 

de  Votre  Saintete 
le  tres  humble  fils  et  serviteur 
Jei’ome  Kajsienki 

Superieur  de  la  Congr.  de  la  Resurrection  de  N.  S.  J.  C. 

Extrait  d’une  lettre  de  Mgr  Felinski  Archeveque  de  Varsovie 
ecrite  de  Jaroslaw,  lieu  de  son  exil,  a son  frere  a Rome  le 
1®*'  Juin  1870. 

J1  se  presente  enfin  une  occasion  favorable  pour  vous  ecrire 
franchement.  Vous  dites  qu’il  serait  bien  a desirer  qu’une  voix 
de  notre  episcopat  puisse  arriver  jusqu’au  Concile,  pour  donner 
temoignage  non  seulement  de  notre  attachement  personnel  au 
Saint  Pere,  mais  aussi  de  notre  foi  inebranlable  a I’infaillibilite 
du  siege  de  St.  Pierre,  de  cette  pierre  sur  laquelle  Jesus  Christ 
a bati  son  Eglise,  et  a laquelle  il  a donne  des  promesses  si  so- 
lennelles  et  si  precises  pour  tous  les  siecles  a venir. 

Quelque  grand  que  puisse  etre  votre  desir  de  voir  I’episcopat 
polonais  donner  son  temoignage  a la  foi  de  I’immense  majorite 
du  Concile  et  exprimer  conjointement  avec  elle  ses  voeux  pour 
la  definition  de  ce  dogme,  soyez  sur  que  pour  ma  part  je  ne 
desire  pas  moins  ardemment  de  manifester  cette  foi  et  d’elever 
ma  voix  en  union  avec  les  representants  de  1’  Eglise  universelle 
pour  la  defense  de  cette  verite,  qui  heureusement  est  aujourd’hui 
professee  generalement  par  notre  clerge. 

‘ * Ea  tanturamodo  ex  eius  epistola  hie  afferuntur , quae  ad  in- 
fallibilitatem  Summi  Pontificis  pertinent. 


989 


Protestatio  contra  indict,  fin.  discuss,  gener.  de  E.  — Vota  Archiep.  Varsaviens.  — Rhedonens.  — Salernit. 


990 


Pendant  pres  de  vingt  ans  de  ma  carriere  ecclesiastique  il  ne  a 
m’est  jamais  arrive  d’entendre,  soit  dans  I’enseignement  du  clerge, 
soit  dans  celui  du  peuple,  soit  memo  dans  les  discours  prives,  une 
doctriue  opposee  a celle  que  le  Concile  actuel  desire  proclamer 
comme  dogme.  Et  quoique  il  me  soit  actuellement  impossible 
d’entrer  en  communication  avec  notre  episcopat  disperse,  j’ai 
neanmoins  la  certitude  morale  que  tous  les  eveques  mes  confreres 
de  la  Pologne  et  de  la  Russie,  aussi  bien  que  tout  le  clerge,  sauf 
peut-etre  quelques  individus  tres  rares,  partagent  entierement  la 
foi  de  la  majorite  du  Concile,  et  attendent  avec  un  desir  ardent 
la  definition  d’un  dogme,  qui  va  fortifier  davantage  les  liens  unissant 
en  un  seul  corps  les  differentes  parties  de  I’Eglise  dispersee. 

Il  n’y  a qu’un  seul  eveque  dont  je  pourrais  avoir  quelque 
doute,  c’est  Mgr  Staniewski,  administrateur  de  I’archidiocese  de 
Mohilew.  Il  y a ensuite  un  autre.  Mgr  Juscynski,  eveque  de  Sando- 
mir,  dont  les  sentiments  a cet  egard  me  sont  tout-a-fait  inconnus. 

Les  Allemands,  aveugles  par  des  avantages  apparents  de  la 
decentralisation  et  du  regime  parlementaire  dans  I’Eglise,  peu- 
vent  bien  ignorer  les  perils  qui  menacent  I’Eglise,  tant  de  la  part 
de  I’esprit  individuel  que  de  la  part  de  I’Etat.  Le  premier,  n’e-  b 
tant  plus  controle  par  une  autorite  infaillible,  ne  tarderait  pas  a 
produire  une  multitude  d’individualites  heterogenes  s’eloignant  de 
plus  en  plus  du  foyer  central.  L’autre,  c’est-a-dire  I’Etat,  s’in- 
gere  continuellement  dans  les  affaires  ecclesiastiques , moins  au- 
jourd’hui  par  les  organes  du  pouvoir  administratif  que  par  ceux 
du  pouvoir  legislatif,  ce  qui  est  encore  plus  dangereux,  car  c’est 
plus  durable.  Quant  a nous  auti-es,  accables  que  nous  sommes 
par  une  persecution  incessante,  exposes  a de  continuelles  tenta- 
tives  de  nous  separer  du  centre  de  I’unite,  nous  ne  pouvons  nulle- 
ment  meconnaitre  I’immense  importance  et  la  necessite  de  ces  liens 
spirituels,  qui  nous  unissent  au  rocher  de  St.  Pierre  et  nous  font 
participer  aux  graces  et  aux  promesses  accordees  a I’Eglise  de 
Jesus-Christ. 

Bien  que  la  dispersion  des  pasteurs  et  I’abandon  des  fideles 
denues  des  secours  spirituels  soit  une  grande  calamite  pour  notre 
eglise,  tout  cela  n’est  rien  encore  en  comparaison  du  peril,  qui 
nous  menace  de  la  part  des  ecclesiastiques  (heureusenient  tres 
peu  nombreux)  imprudents  et  de  mauvaise  foi,  qui  pour  des  mo- 
tifs purement  personnels  se  font  I’instrument  des  ennemis  achar-  c 
nes  de  I’Eglise,  et  tachent  d’affaiblir,  sinon  de  rompre  entiere- 
ment, les  liens  qui  nous  unissent  a Rome.  Si  le  besoin  de  for- 
tifier I’autorite  du  Saint-Siege  dans  I’Eglise  n’est  partout  ailleurs 
qu’une  affaire  theologique  et  canonique,  il  est  aujourd’hui  chez 
nous  I’affaire  la  plus  vitale;  car  pour  nous  il  s’agit  de  la  vie  ou 
de  la  mort. 

Et  si,  par  impossible,  le  Concile  n’allait  pas  definir  la  ne- 
cessite de  la  plus  etroite  dependance  de  toutes  les  eglises  parti- 
culieres  du  Siege  de  Rome,  tant  sous  le  rapport  du  dogme  que 
sous  celui  de  la  discipline,  cela  pourrait  etre  pour  nous  un  coup 
mortel,  car  le  gouvernement  ne  tarderait  pas  a en  profiter  pour 
rompre  les  derniers  liens,  deja  si  peu  nombreux,  qui  nous  unis- 
sent au  Siege  apostolique. 

C’est  pourquoi  tous  nos  catholiques  zeles  tournent  leurs  regards 
vers  Rome  comme  vers  I’etoile  polaire,  qui  nous  montre  le  port 
de  salut.  Plus  grand  sera  I’eclat  de  cette  etoile,  plus  grande  sera 
aussi  notre  joie  et  plus  vive  I’esperance  que  la  faible  barque  de 
I’eglise  de  Pologne , agitee  aujourd’hui  par  une  tempete  terrible, 
ne  sera  pas  brisee  et  arrivera  tot  ou  tard  au  port  tranquille.  d 

Ce  n’est  pas  seulement  mon  opinion  personnelle  que  j’exprime 
ici,  c’est  aussi  celle  de  tous  nos  catholiques  qui  n’ont  pas  etoufte 
la  voix  de  leur  conscience.  Chez  nous  il  n’existe  point  deux 
ecoles  theologiques  combattant  de  bonne  foi  pour  des  principes. 

Il  n’y  a que  deux  camps,  dont  I’un  est  immense,  quoique  op- 
prime,  persecute  et  prive  de  la  liberte  de  parler,  I’autre  peu  nom- 
breux et  meprise,  mais  comble  de  faveurs  par  les  ennemis  de 
I’Eglise.  Le  premier  est  plein  de  foi  et  entierement  devoue  au 
Saint-Siege,  I’autre  ayant  la  conscience  de  son  apostasie  et  repe- 
tant  timidement  ce  que  I’ennemi  du  catholicisme  lui  suggere.  Le 
premier  cherche  le  bien  de  I’Eglise,  et  ne  voit  d’autre  planche 
de  salut  que  I’union  etroite  avec  le  Saint-Siege,  I’autre  se  sent 
coupable,  et  pour  des  motifs  impurs  desire  voir  son  juge  garrotte, 
pour  etre  mieux  assurd  de  son  impunitd. 

Ah ! s’il  m’dtait  donne  de  prendre  part  au  Concile,  avec  quelle 
consolation  et  quelle  joie  j’y  ferais  ces  observations,  esperant  que 
I’egard  aux  besoins  de  I’eglise  menacee  de  Pologne  deciderait  peut- 
etre  quelques  uns  des  Peres,  qui  ne  considdrent  cette  affaire  que 


sous  le  point  de  vue  theorique , a abandonner  I’opposition ! Les 
partisans  de  I’opposition  ne  causent  de  joie  qu’a  nos  ennemis,  qui 
seraient  bien  aises  de  pouvoir  les  orner  de  toutes  leurs  decorations. 


Jaroslaw,  1 Juin  1870. 

(Signe)  Sigismond  Felix. 

23.  Archiepiscopus  Rhedonensis  ob  iiifirmam  valetu- 
dinem  a Concilio  absens  se  dolere  notat,  quod  doctrinam 
de  SS.  Pontificis  infallibilitate  cum  fratribus  proclamare 

nequeat. 

Beatissime  Pater. 

Quum  propter  infirmitatem  valetudinis  meae  dulcissima  cordi 
Episcopi  Catholici  consolatione  privatus  sim,  nenipe  prodamandi 
cum  fratribus  meis  supremam  infallibilitatis  praerogativam  a D. 
N.  I.  C.  concessam  B.  Petro  et  successoribus  eius  Romanis  Pon- 
tificibus,  Ecclesiam  universalem  ex  Cathedra  docentibus:  liceat  sal- 
tern mihi  per  scriptura , si  fas  est , indicium  meum  Placet  iudicio 
venerabilium  Patrum  consociare,  et  a Sanctitate  Vestra  suppliciter 
expostulare , ut  praesens  declaratio  confcssionis  meae  in  istam 
B.  Petri  et  successorum  inerrantiam  in  fastis  sacri  oecumenici 
Concilii  Vaticani  per  specialem  indulgentiam  Vestrara  consignor i 
et  servari  possit,  tamquam  testimonium  aiithenticum  fidei  meae  et 
traditionis  Ecclesiae  Metrop.  Rhedonensis , cuius  Pastor  et  testis 
miseratione  divina  et  S.  Sedis  Apost.  gratia  sum  constitutus. 

Rhedonis,  die  26.  lunii  1870. 

t Godefridus  Archiepiscopus  Rhed. 

Pil  IX.  responsum. 

Pius  PP.  IX. 

Venerabilis  Frater,  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Etsi 
discedens  a Nobis,  Venerabilis  Frater,  apertissime  pi-odideris  de- 
votionem  tuani  huic  Sanctae  Sedi,  et  quid  sentires  de  praeroga- 
tivis  ei  divinitus  impertitis,  ac  de  necessitate  luculentioris  earum 
declarationis*  a nuperis  disceptationibus  invecta,  gaudemus  tamen, 
te  sententiam  eamdem  committere  quoque  voluisse  scripto,  quod 
inter  Concilii  acta  servari  cupis;  non  solum  quia  perspicuam  in 
eo  splendidamque  confirmationem  habemus  fidei  tuae  constantis- 
que  studii  in  Nos  et  observantiae , sed  etiam,  quia  Venerabiles 
Fratres  tui,  qui  tecum  sentiunt,  laetari  poterunt  te  minime  se- 
iunctum  esse  spiritu  ab  ipsis,  licet  corpore  abesse  cogaris.  Cae- 
terum  Nos  si  optata  tua  societate  invaletudinis  causa  privamur, 
non  minus  certe  te  praesentem  habemus;  ac  fore  confidimus,  ut 
natalis  aeris  beneficio  confirmatus  rursum  utiliter  Ecclesiae  rebus 
sedulam  operam  tuam  impendere  possis.  Ociorem  itaque  restitu- 
tionem  virium,  et  auxilia  omnia  coelestia  tibi  ominamur,  dum 
divini  favoris  auspicem  praecipuaeque  No.strae  benevolentiae  pig- 
nus  apostolicam  benedictionem  tibi  totique  dioecesi  tuae  per- 
amanter  impertimus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum,  die  11.  lulii  anno  1870. 

Pontificatus  nostri  anno  vicesirnoquinto. 

Pius  PP.  IX. 

24.  Adhaesio  Archiepiscopi  Salernitani  ad  schema 
Constitutioiiis  de  Ecclesia. 

Archiepiscopus  Salernitanus  reinisit  rfho  Concilii  Secretario 
schema  constitutioiiis,  quod  pro  Congregatione  generali  suffragiis 
Patrum  fuerat  propositum,  his  verbis  inscriptis;  „Infrascripto  in- 
firmani  ob  suain  valctudincm  ab  alma  Urbe  aegro  aiiimo  absent! 
placet  hoc  praesens  schema  non  iiiodo  in  toto  insimul  contextu, 
verum  etiam  seorsim  in  singulis  eius  capitibus.“ 

Datum  Neapoli  die  16.  mensis  lulii  1870. 

t Antonius  Archiepiscopus  Primas  Salernitanus. 


991 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


992 


25.  Querela  de  additione  quadam  ad  schema  a 
Constitutionis  de  Ecclesia. 

Eminentissinii  ac  Rmi  Praesides. 

In  nuperriina  Congregatione  general!,  cum  votis  subiicerentur 
capitis  III.  de  Ecclesia*  emendationes , super  istarum  num.  70., 
71.,  72.*  reverendissimus  deputationis  relator  ex  ambone  decla- 
ravit,  deputationem  admittere  num.  72.  iuxta  modiim  ideoque  de 
num.  70.  et  71.  suffragia  non  esse  ferenda,  sed  duntaxat  de 
num.  72.  modificato  *. 

Quibusdam  petentibus  Patribus  canon,  quern  deputatio  pro- 
posuit,  typis  mandatus  est,  et  cum  eum  prae  oculis  haberemus, 
apparuit,  ipsum  baud  continere  tenorem  emendationis,  quae  sub 
num.  72.  legitur,  in  quibusdam  mutatum,  sed  potius  canonem, 
prout  in  scliemate  habetur , integrum  referre , non  autem  solum : 
nain  inserta  est  additio,  quam  magni  esse  moment!  nemo  non  videt. 

Quapropter  declaremus  oportet : quae  reverendissimus  relator 
de  emendatione  72.  dixerit,  non  concordare  cum  iis,  quae  de  ca- 
none  tertio  deputatio  reapse  egit.  b 

Praeterea  decretum  Apostolicis  Htteris  n.  XII.  praescribit,  ut 
suffragia  Congregationis  generalis  exquirantur  super  propositis 
in  ipsa  discussione  emendationibus : itaque  stabilito  res  pertrac- 
tandi  ordini  adversatur,  ut  suffragia  exquirantur  super  addita- 
mento  satis  gravi  schemati  post  discussionem  et  proin  absque 
discussione  facto.  Postulamus  ergo,  ut  in  suffragiis  proximo  fe- 
rendis  Patrum  vota  petantur  de  emendatione  72. , quam  si  reiici 
contigerit,  canon  tertius  prout  in  schemate  habetur,  proponatur^. 

Confisi  eminentissimos  et  reverendissimos  Praesides  hanc  no- 
stram  petitionera,  quae  iusta  et  aequa  est,  benevolo  excepturos 
esse,  Omni  qua  par  est,  observantia  nos  profitemur 

Eminentiarum  vestrarum  reverendissiraarum 

Datum  Romae  9.  lulii  1870. 

humillimi  et  obsequentissimi  servi 

t Fridericus  Card.  Schwarzenberg  Archiepiscopus  Pragensis. 
t Caesarius  Card.  Mathieu  Archiepiscopus  Bisuntinus. 
t losephus  Othm.  Card.  Rauscher  Archiepiscopus  Viennensis.  c 
t Fridericus  de  Fiirstenberg  Archiepiscopus  Olomucensis. 
t Franciscus  Xaverius  Wierzchleyski  Archiepiscopus  Leopoliensis 
rit.  lat. 

t Gregorius  de  Scherr  Archiepiscopus  Monacensis  et  Frisingensis. 
f Michael  de  Deinlein  Archiepiscopus  Barnbergensis. 
t Petrus  Ricardus  Kenrick  Archiepiscopus  S.  Ludovici. 
t Georgius  Errington  Archiepiscopus  Trapezuntinus. 
t Ludovicus  Haynald  Archiepiscopus  Colocsensis  et  Bacsieusis. 
t Aloysius  Nazari  di  Calabiana  Archiepiscopus  Mediolanensis. 
t loannes  Petrus  Losanna  Episcopus  Bugellensis. 
t Augustinus  Verot  Episcopus  S.  Augustini  (Floridae). 
t Gulielmus  Clifford  Episcopus  Cliftoniensis. 
t Aloysius  Moreno  Episcopus  Eporediensis. 
t Michael  Domenec  Episcopus  Pittsburgensis. 
t Paulus  Melchers  Arcliiepiscopus  Coloniensis. 
t loannes  Franciscus  Landriot  Archiepiscopus  Rhemensis. 
t Georgius  Smiciklas  Episcopus  Crisiensis  rit.  gr. 
t Michael  Fogarasy  Episcopus  Transsilvaniensis. 
t Henri cus  Forster  Episcopus  Wratislaviensis.  d 

t loannes  Ranolder  Episcopus  Vesprimiensis. 
t Pancratius  Dinkel  Episcopus  Augustanus  Vindelicor. 
t losephus  Aloysius  Pukalski  Episcopus  Tarnoviensis. 
t Antonius  losephus  Peitler  Episcopus  Vaciensis. 
t Matthias  Eberhard  Episcopus  Trevirensis. 
t Ludovicus  Forwerk  Episcopus  Leontopolitanus. 
t loannes  Zalka  Episcopus  laurinensis. 

t Ladislaus  Biro  de  Kezdi-Polany  Episcopus  Szathmariensis. 
t Stephanas  Pankovics  Episcopus  Munkacsiensis  rit.  ruth, 
t loannes  Perger  Episcopus  Cassoviensis  in  Hungaria. 
t loannes  Henricus  Beckmann  Episcopus  Osnabrugensis. 
t loannes  Valerianus  lirsik  Episcopus  Budvicensis. 
t Bartholomaeus  Legat  Episcopus  Tergestinus  et  lustinopolitanus. 
t losephus  Georgius  Strossmayer  Episcopus  Bosnensis  et  Sirmiensis. 


* * V.  supra  p.  271.  * * Ib.  p.  345.  ^ * Ib.  p.  366. 

^ * Vide  supra  p.  368  sqq.,  quomodo  deputationis  de  fide  relator 
rem  explicaverit. 


t Carolus  losephus  de  Hefele  Episcopus  Rottenburgensis. 
t Philippas  Krementz  Episcopus  Varmiensis. 
t Adulphus  Namszanowski  Episcopus  Agathopolitanus. 
t lacobus  Ginoulhiac  Archiepiscopus  Lugdunensis. 
t Franciscus  Rivet  Episcopus  Divionensis. 
t loannes  Petrus  Sola  Episcopus  Niciensis. 
t Augustinus  David  Episcopus  Briocensis. 

t loannes  Petrus  Bravard  Episcopus  Constantiensis  et  Abrincensis. 
t Stephanas  Aemilius  Ramadie  Episcopus  Elnensis. 
t loannes  lulius  Dours  Episcopus  Suessionensis  et  Laudunensis. 
t Petrus  Grimardias  Episcopus  Cadurcensis. 
t I.  B.  Irenaeus  Callot  Episcopus  Oranensis. 
t P.  Paulus  de  Cuttoli  Episcopus  Adiacensis. 
t Amatus  Victor  Guilbert  Episcopus  Vapincensis. 
t Leo  Thomas  Episcopus  Rupellensis. 

t Felix  de  Las  Cases  Episcopus  Constantinianus  et  Hipponensis. 
t Guillelmus  Emmanuel  de  Ketteler  Episcopus  Moguntinus. 
t Georgius  Dobrila  Episcopus  Parentinus  et  Polensis. 
t Gabriel  Mariassy  Episcopus  Palaeopolitanus. 
t Alexander  Bonnaz  Episcopus  Csanadiensis. 
t Sigismundus  Kovacs  Episcopus  Quinque-Ecclesiensis. 
t Georgius  Darboy  Archiepiscopus  Parisiensis. 
t Flavianus  Hugonin  Episcopus  Baiocensis  et  Lexoviensis. 
t Henricus  Lud.  Car.  Maret  Episcopus  Surensis. 
t Carolus  Philippus  Place  Episcopus  Massiliensis. 
t Stephanus  Lipovniczky  Episcopus  Magno-Varadiensis  rit.  lat. 
t losephus  Foulon  Episcopus  Nanceiensis  et  Tullensis. 

26.  Epistola  Archiepiscopi  Parisiensis  de  mutatione 
Constitutionis  de  Ecclesia  desiderata. 

Beatissime  Pater! 

Ex  iussu  Sanctitatis  Vestrae,  indicationes  hie  subiicio,  de  qui- 
bus  dictum  est  heri  sub  vesperis  a deputatione  in  paterno  con- 
spectu  Vestro  admissa.  Duo  scilicet  desideramus: 

1®  pagina  VIII.  constitutionis  huic  folio  annexae  *,  expun- 
gantur  verba  haec,  quae  calamo  notata  sunt : ant  eum  habere  tan- 
tum  potiores  partes,  non  vero  totam  plenitudinem  huius  supremae 
potestatis. 

2®  pag.  IX.  eiusdem  constitutionis  addatur  brevis  quaedarn 
explicatio,  his  aut  aliis  similibus  verbis  concepta:  videlicet,  loco 
notato,  linea  26.  postquam  dictum  est:  munere  fungens"^,  addatur: 
et  testimonio  ecclesiarum  innixus,  vel:  et  mediis,  quae  semper  in 
Ecclesia  catholica  usurpata  fuerunt,  adhibitis,  vel  etiam  si  pla- 
cuerit,  non  exclusis  episcopis. 

Rationes  duplicis  huius  emendationis  hie  referendi  locus  non 
est.  Sufficiat  adnotare,  quod  si  huic  duplici  desiderio  satisfieret, 
et  si  insuper  pag.  VII.  lin.  9.  delerentur  haec  verba:  quae  vere 
episcopalis  est  fere  omnes  Patres,  qui  per  non  placet  suffragium 
emiserunt  in  Congregatione  generali , votum  emittent  per  placet 
in  sessione  publica.  Quod  faxit  Deus  et  omnes  ad  unanimem  sen- 
sum  reducat! 

Sanctitatis  Vestrae 

Romae  16.  lulii  1870. 

Servus  addictissimus  et  obsequentissiraus 
f Georgius  Archiep.  Parisiens. 


27.  Epistola  Episcopi  Aurelianensis  ad  Plum  IX.  Sum- 
mum  Pontificem  de  promulgatione  Constitutionis  de 

Ecclesia. 

Tres-Saint  Pere, 

Je  me  sens  tres  vivement  presse  de  proposer  a Votre  Sain- 
tete  une  pensee,  qui  me  frappe  beaucoup,  et  qui  offrirait  un  moyen 
tres  simple  de  prevenir  les  maux  affreux,  dont  I’Eglise  est  menacee 


* * V.  supra  p.  429.  in  fine.  * * Ib.  p.  431.  in  fine. 
^ * Ib.  p.  428.  in  fine. 


993  Querela  de  addit.  ad  schema  Const,  de  E.  — Epistolae  Rmor.  Parisiens.  — Aurelian.  — Colon.  — Mogunt.  — alior.  994 


par  la  definition,  dans  ce  Concile,  et  an  milieu  du  trouble  ex-  a 
treme  des  esprits,  de  I’infaillibilite  pontificale.  Et  cela,  Tres-Saint 
Pere,  sans  que  cette  doctrine  en  ffit  affaiblie ; elle  aurait  fait,  an 
contraire,  dans  le  present  Concile,  un  grand  pas  en  avant. 

Ce  moyen,  le  void: 

La  session  publique  aurait  lieu,  comme  elle  a ete  annoncee. 
Les  suffrages  seraient  recueillis:  puis,  apres  le  vote,  Votre  Sain- 
tete  dirait  deux  choses: 

1®  Qu’ Elle  se  rejouit,  benit  Dieu  et  remercie  le  Concile  de 
ce  qu’une  nouvelle  et  tres  eclatante  confirmation  a ete  donnee 
aux  prerogatives  du  Pontife  Remain  par  les  suffrages  si  nom- 
breux  et  si  imposants,  de  tant  d’Eveques; 

2"  Que,  toutefois,  vu  les  circonstances,  de  son  propre  mouve- 
ment,  et  apres  y avoir  mfirement  reflechi  devant  Dieu,  Elle  croit 
meilleur,  par  prudence  et  moderation  apostolique,  de  surseoir  pre- 
sentement  a la  confirmation  du  vote  conciliaire  et  a la  conclusion 
definitive,  et  d’attendre  pour  cela  un  temps  plus  propice,  et  un 
plus  grand  calme  des  esprits. 

Ce  coup  de  sagesse,  Tres-Saint  Pere,  qui  previendrait  avec 
tant  de  simplicite  et  d’une  maniere  si  inattendue,  a la  derniere  b 
heure,  des  maux  incalculables  et  trop  certains,  etonnerait  le  monde ; 
elle  y exciterait  une  reconnaissance  et  une  admiration  univer- 
selles:  I’affection  envers  Votre  Saintete  redoublerait ; les  Gouver- 
nements  et  les  peuples  lui  sauraient  gre  d’avoir  ecarte  sagement 
une  nouvelle  cause  de  trouble,  en  un  moment  ou  I’Europe  en- 
tiere  va,  peut-etre,  etre  bouleversee;  et  I’autorite  paternelle  de 
Votre  Saintete  s’en  trouverait  considerablement  grandie. 

Et,  bien  que,  par  cette  prudente  et  douce  economic,  le  vote 
du  Concile  demeurM,  pour  I’heure  presente,  encore  en  suspens, 
il  n’est  personne,  Tres-Saint  Pere,  qui  ne  voie  combien  la  doctrine 
de  I’infaillibilite,  loin  de  rien  perdre,  aurait  acquis  plutot  une  force 
d’autorite  nouvelle  et  considerable,  par  le  vote  affirmatif  et  pu- 
blic de  pres  de  500  Eveques.  Le  Concile  aurait  done  fait  faire,  je 
le  repete,  a cette  doctrine  un  grand  pas  en  avant,  qui  rendrait  en- 
suite  bien  plus  facile  le  dernier  pas,  quand  le  moment  en  serait  venu. 

Je  prie,  avec  instance,  Notre  Seigneur,  si  cette  pensee  vient 
de  Lui,  de  la  faire  gofiter  a Votre  Saintete;  et,  baisant  avec 
respect  vos  pieds  sacres,  je  suis 

De  Votre  Saintete  c 

Rome  17  Juillet  1870.  Tres-Saint  Pere 

Le  tres  humble  et  tres  obeissant  serviteur  et  fils 
t Felix  Eveque  d’  Orleans. 

P.  S.  Je  me  fais,  Tres-Saint  Pere,  un  devoir  de  delicatesse 
et  d’honneur  de  dire  encore  a Votre  Saintete  ceci:  Dans  le 
cas  ou  la  sagesse  de  Votre  Saintete  croirait  devoir  accepter  la 
pensee  que  je  prends  I’humble  liberte  de  Lui  proposer,  je  regai’- 
derai  comme  une  rigoureuse  obligation  pour  moi,  et  j’en  prends 
d’avance  I’engagement,  de  m’imposer  a jamais  le  plus  absolu  si- 
lence sur  la  demarche  que  je  fais  aujourd’hui  aupres  d’  Elle. 


28.  Litterae,  quibus  Concilii  Patres  ex  altera  parte  se 
non  posse  Session!  publicae  interesse  declarant,  ex  altera 
parte  obedientiam  erga  Constitutionem  promulgandam 
spondent  vel  se  obedientissimos  Siimmo  Pontifici  exhibent. 

A. 

Eminentissimo  sacri  Concilii  Vaticani  Praesidio  hisce  humil- 
lime  significo,  me  ex  rationibus  iam  nuper  in  Congregatione  ge- 
nerali  cum  suffragio  meo  placet  suh  modo  expositis  in  eo  esse,  ut 
in  crastina  Sessione  publica  de  Constitutione  prima  de  Ecclesia 
votum  placet  tuta  conscientia  dare  nequeam.  Propterea  ex  reve- 
rentia  erga  Sanctissimum  Patrem  quamvis  dolente  animo  a veto 
abstinebo  et  utens  licentia  iam  impetrata  ad  sedem  meam  citis- 
sime  redibo , quia  ob  bellum  inter  Galliam  et  Borussiam  iam  de- 
claratum,  gravissimum  ne  versetur  in  mora  periculum,  omnino 
timendum  mihi  est.  Caeterum  declare  me  decretis  a Concilio 
ferendis  et  a Sanctissimo  Patre  confirmandis  humillime  me  esse 
subiecturum,  qui  summae  venerationis  sensibus  persisto 

Romae  17.  lulii  1870. 

Eminentissimi  Praesidii 
humillimus  et  obsequiosus  in  Chr.  famulus 
t Paulus  Archiepiscopus  Coloniensis. 


B. 

Beatissime  Pater. 

Ex  tenore  primae  de  Ecclesia  Christ!  Constitutionis , quam 
modo  accepi,  colligere  fas  est  Sanctitatem  Tuam  credidisse  pre- 
cibus  nostris,  quas  nuper  supplices  explicavimus,  non  posse  satis- 
fieri.  Ne  ergo,  quod  omnibus  animae  meae  sensibus  repugnat, 
mihi  imponatur  onus,  in  publica  Sessione  coram  Sanctitate  Tua 
votum  non  placet  emittendi,  nihil  mihi  restat,  quam  ut  hodie 
vespere  utar  venia  discedendi,  quae  mihi  concessa  est.  Sed  non 
possum  Roma  discedere,  priusquam  Tibi,  Beatissime  Pater,  declara- 
verim  fore  ut  definitionibus  Concilii  me  plenissime  subiiciam,  per- 
inde  ac  si  praesens  vote  placet  consensissem. 

Ad  Sedem  Sanctitatis  Tuae  provolutus  humiliter  mihi  gregi- 
que  commisso  apostolicam  Tuam  benedictionem  implore 

Romae  17.  lulii  1870. 

Sanctitatis  Tuae 

Humillimus  et  obsequentissimus  filius  et  famulus 

t Guillelmus  Emmanuel  Episcopus  Moguntinus. 

C. 

Beatissime  Pater! 

In  Congregatione  generali  die  decima  tertia  huius  mensis 
habita,  dedimus  suffragia  nostra  super  schemate  primae  Constitu- 
tionis dogmaticae  de  Ecclesia  Christi. 

Notum  est  Sanctitati  Vestrae,  88  Patres  fuisse,  qui  conscientia 
urgente  et  amore  Sanctae  Ecclesiae  Christi  permoti,  suffragium 
suum  per  verba  non  placet  emiserunt;  62  alios,  qui  suffragati 
sunt  per  verba  placet  iuxta  modum;  denique  70  circiter,  qui  a 
Congregatione  abfuerunt  atque  a suffragio  emittendo  abstinuerunt. 
His  accedunt  et  alii,  qui  infirmitatibus  aut  aliis  gravioribus  ratio- 
nibus ducti  ad  suas  dioeceses  reversi  sunt. 

Hac  ratione  Sanctitati  Vestrae  et  toti  mundo  suffragia  nostra 
nota  et  manifesta  fuere  patuitque,  quam  multis  Episcopis  sen- 
tentia  nostra  probetur,  atque  hoc  modo  munus  officiumque,  quod 
nobis  incumbit,  persolvimus. 

Ab  eo  inde  tempore  nihil  prorsus  evenit,  quod  sententiam 
nostrara  mutaret,  quin  imo  multa  eaque  gravissima  acciderunt, 
quae  nos  a proposito  nostro  recedere  non  sinunt.  Atque  ideo 
nostra  iam  edita  suffragia  nos  renovare  ac  confirmare  declaramixs. 

Confirmantes  itaque  per  hanc  scripturam  suffragia  nostra,  a 
Sessione  publica  die  decima  octava  huius  mensis  habenda  abesse 
constituimus  *.  Pietas  enim  fidelis  et  reverentia,  quae  missos  no- 
stros nuperrime  ad  pedes  Sanctitatis  Vestrae  adduxere,  non  pa- 
tiuntur  nos  in  causa  personam  Sanctitatis  Vestrae  adeo  proxime 
concernente,  palam  et  in  facie  Patris  dicere:  non  placet. 

Et  aliunde  suffragia  in  solemn!  Sessione  edenda  repeterent 
dumtaxat  suffragia  in  Congregatione  generali  depromta. 

Redimus  itaque  sine  mora  ad  greges  nostros,  quibus  post  tarn 
longam  absentiam  ob  belli  timores  atque  praesentissimas  eorum 
spirituales  indigentias  summopere  necessarii  sumus;  dolentes  quod 
ob  tristia,  in  quibus  versamur  rerum  adiunctis,  etiam  conscien- 
tiarum  pacem  et  tranquillitatem  turbatam  reperturi  sumus. 

Interea  Ecclesiam  Dei  et  Sanctitatem  Vestram,  cui  inteme- 
ratam  fidem  et  obedientiam  profitemur,  Domini  nostri  lesu  Christi 
gratiae  et  praesidio  toto  corde  commendantes , sumus  cum  aliis, 
qui  nobis  suffragantur  nec  adsunt 

Datum  Romae  die  17.  lulii  1870. 

Sanctitatis  Vestrae 

devotissimi  ac  obedientissimi  filii 

t Fridericus  Card.  Schwarzenberg  Archiepiscopus  Pragensis. 
t lacobus  Mar.  Caesarius  Card.  Mathieu  Archiepiscopus  Bisuntinus. 
t loannes  Simor  Primas  Hungariae  et  Archiepiscopus  Strigoniensis. 


1 * Inter  scripta,  quae  sacerdos  quidam  chaldaeus  reliquerat,  re- 
perta  est  charta,  quae  dieitur  salutationis,  in  qua  haec  notata  erant: 
X X Ep.  X a I’hoiineur  d’informer  Mgr.  le  Patriarche  Audu  que 
le  Comitii  international  a r6solu:  1®.  de  ne  pas  intervenir  ii  la  stance 
solennelle  de  demain;  2®.  de  signer  une  d6claration  dont  le  texte  se 
trouve  dans  les  mains  du  Card.  Rauscher. 


Coll.  Lac.  VII. 


63 


995 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Yaticani.  Appendix.  996 


t Georgius  Darboy  Arcbiepiscopus  Parisiensis. 
t lacobus  Ginoulbiac  Arcbiepiscopus  Lugdunensis. 
t Ludovicus  Haynald  Arcbiepiscopus  Colocensis  et  Bacsiensis. 
t Gregorius  de  Scherr  Arcbiepiscopus  Monacensis  et  Frisingensis. 
t Fridericus  de  Fiirstenberg  Arcbiepiscopus  Olomucensis. 
i Aloysius  Nazari  di  Calabiana  Arcbiepiscopus  Mediolanensis, 
t Petrus  Kicardus  Kenrick  Arcbiepiscopus  S.  Ludovici. 
t Alexander  Bonnaz  Episcopus  Csanadiensis. 
t leannes  Ranolder  Episcopus  Yesprimiensis. 
t Paulus  Dupont  des  Loges  Episcopus  Metensis. 
t Fridericus  de  Marguerye  Episcopus  Augustodunensis. 
t losepbus  Georgius  Strossmayer  Episcopus  Bosnensis  et  Sirmiensis. 
t Pancratius  Dinkel  Episcopus  Augustae  Yindelicor. 
t Antonius  losepbus  Peitler  Episcopus  Yaciensis. 
t Aloysius  Moreno  Episcopus  Eporediensis. 
t Henricus  Lud.  Car.  Maret  Episcopus  Surensis. 
t Joannes  Zalka  Episcopus  laurinensis. 
t losepbus  Foulon  Episcopus  Nanceiensis  et  Tullensis. 
t Stepbanus  Lipovniczky  Episcopus  Magno-Yaradinensis  rit.  lat. 
t Augustinus  Yerot  Episcopus  S.  Augustini  (Floridae). 
t Guillelmus  Meignan  Episcopus  Catalaunensis. 
t Joannes  Petrus  Sola  Episcopus 'Niciensis. 
t Stepbanus  Aemilius  Ramadie  Episcopus  Elnonsis. 
t . Carolus  Pbilippus  Place  Episcopus  Massiliensis. 
t Augustinus  David  Episcopus  Briocensis. 
t Guillelmus  Clifford  Episcopus  Cliftoniensis. 
t Felix  Dupanloup  Episcopus  Aurelianensis. 
t Franciscus  Rivet  Episcopus  Divionensis. 
t Michael  Fogarasy  Episcopus  Transsilvaniensis. 
t Sigismundus  Kovacs  Episcopus  Quinque-Ecclesiensis. 
t Stepbanus  Pankovics  Episcopus  Munkacsiensis  rit.  rutb. 
t Carolus  Colet  Episcopus  Lucionensis. 
t Matthias  Eberhard  Episcopus  Trevirensis. 
t Leo  Thomas  Episcopus  Rupellensis. 
t Joannes  Petrus  Bravard  Episcopus  Constantiensis. 
t J.  B.  Jrenaeus  Callot  Episcopus  Oranensis. 
t Ladislaus  Biro  de  J^ezdi-Polany  Episcopus  Szatbmariensis. 
t Flavianus  Hugonin  Episcopus  Baiocensis  et  Lexoviensis. 
t Carolus  Josephus  de  Hefele  Episcopus  Rottenburgensis. 
t Joannes  Perger  Episcopus  Cassoviensis  in  JJungaria. 
t Emericus  Szabo  Episcopus  Sabariensis. 
t Gabriel  Mariassy  Episcopus  Palaeopolitanus. 
t J* *.  Paulus  de  Cuttoli  Episcopus  Adiacensis. 
t Ludovicus  Forwerk  Episcopus  Leontopolitanus. 
t Felix  de  Las  Cases  Episcopus  Constantinianus  et  JJipponensis. 
t Georgius  Smiciklas  Episcopus  (r.  gr.  ruth.)  Crisiensis. 
t Pbilippus  Krementz  lipiscopus  Yarmiensis. 
t Adulphus  Namszanowski  Episcopus  Agathopolitanus. 
t Georgius  Dobrila  Episcopus  Parentinus  et  Polensis. 
t Thomas  L.  Connolly  Arcbiepiscopus  JJalifaxiensis. 
t Michael  Domenec  Episcopus  Pittsburgensis. 
t Joannes  Bapt.  Montixi  Episcopus  Ecclesiensis  k 


* Adhaesiones  Patrum,  qui  sive  Congregationi  generali  d.  13.  Tub  sive 
quartae  Session!  non  interfuerunt , eorumque , qui  in  priori  votum  Non 
placet  vel  Placet  iuxta  modum  dederunt. 

[Significat  1 in  Congregatione  generali,  2 in  Sessione  puhlica,  3 modum 
tempusque  adhaesionis.] 

Card.  Mattel  1 et  2 abfuit,  3 litteris  ad  SS.  Pontificem  d.  Cryptae 
Ferratae  2.  Aug.  1870^. 


* * Ita  in  Litteris  Summo  Pontifici  datis;  exemplar  vero,  quod  Emis 
Praesidibus  destinatum  est,  ut  actis  Concilii  adiiceretur,  pro  Episcopo 
Ecclesiensi  refert  banc  subscriptionem : f Amatus  Victor  [Guilbert] 
Episcopus  Gapiensis. 

* Beatissime  Pater! 

Nihil  magis  optabam  quam  ut  Oecumenico  Concilio  Vaticano, 
quod  aeque  sapientissime  ac  providentissime  Sanctitas  Vestra  cele- 
brandum  esse  iusserat,  interessem.  Verum  diuturua  infirmitas,  quae 
non  animi,  sed  corporis  vires  usque  adhuc  debiles  reddidit,  impedi- 
mento  fuit,  quominus  ferventissimis  meis  votis  satisfacerem.  Utinam 
milii  licuisset  saltern  ad  solemnes  sessiones  convenire,  quibus  unanimis 
Patrum  consensus  stultam  rationis  autonomiam  damnavit,  et  divina 
iura  Apostolicae  Sedis  et  Romani  Pontificis  asseruit,  definiens  inter 


a Card.  Schwarzenberg  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litteris  ad  SS.  Pont, 
d.  Prague  28.  Dec.  1870.  et  fob  dioec.  11.  Jan.  1871. 

Card.  Mathieu  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litteris  ad  SS.  Pont.  d. 
Yesontione  8.  Aug.  1870. 

Card.  Rauscher  1 non  placet,  2 abfuit,  3 fob  dioec.  8.  Aug.  1870. 
et  litt.  past,  quadrag.  d.  Yiennae  5.  Febr.  1871. 

Card.  Orfei,  Archiep.  Ravennatensis , 1 et  2 abfuit  propter  infir- 
mam  valetudinem,  recte  eum  in  quaestione  de  primatu  et 
infallibilitate  semper  sensisse  constat. 

Card,  de  Silvestri  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Card.  Trevisanato  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Card.  Guidi  1 placet  iuocta  modum,  2 placet. 

Card.  d’Hohenlohe  1 et  2 abfuit,  3 litt.  ad  Ant.  Cenni  cappella- 
num  secretum  SS.  Dom.  d.  Romae  19.  Jul.  1870.  et  litt.  ad 
SS.  Pont.  d.  Schillingsfiirst  29.  Dec.  1870. 

Card.  Berardi  1 abfuit,  2 placet. 

Card.  Antonelli  1 abfuit,  2 placet. 

Card.  Grassellini  1 abfuit,  2 placet. 

Gregorius  Jussef  Patr.  Antioch,  rit.  gr.  melch.  1 non  placet,  2 ab- 
b fuit,  3 litt.  ad  Card.  Barnabo  d.  Cairo  8.  Febr.  1871. 

Joseph  Audu  Patr.  Babyl.  rit.  chald.  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt. 
ad  SS.  Pont.  d.  Mossul  29.  Jul.  1872. 

Arcbiepiscopus  Salisburgensis  1 non  placet,  2 placet. 

Archiep.  Salernitanus  1 propter  infirmam  valetudinem  abfuit,  signi- 
ficavit  autem  placere  sibi  schema  litt.  ad  Secret.  Cone.  d. 
Neapol.  16.  Jul.  1870*;  2 abfuit,  3 litt.  pastoralibus  statim 
Constitutionem  promulgavit. 

Archiep.  Strigoniensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 19.  Nov.  1870. 
nomine  omnium  Episcoporum  Hungariae  ad  R.  C.  Maie- 
statem  Franciscum  Josephum  contra  placetum  regium  ex 
incident!  decretorum  Cone.  Vatic,  et  praesertim  definitae 
infallibilitatis  Romani  Pontificis  revectum  scripsit , deinde 
litt.  ad  SS.  Pont.  d.  Strigonii  21.  Jun.  1871.  eundem  infalli- 
bilem  fidei  doctor em  et  magistrum  veneratus  est,  denique 
tribus  litt.  pastoralibus  d.  8.  Sept,  et  18.  Dec.  1871.  et 
15.  Aug.  1872.  idem  dogma  tradit  et  explicat. 

Archiep.  Lugdunensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  Pont, 
d.  Lugduni  16.  Aug.  1870. 

c Archiep.  Tuamensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 se  decreto  adhaerere 
significavit  in  Syn.  nat.  JJiberniae  a.  1875.,  praetcrea  litt. 
ad  Card.  Simeon!  d.  Tuam  29.  Mart.  1880. 

Archiep.  Babyl.  rit.  lat.,  1 et  2 abfuit,  3 litt.  ad  Card.  Barnabo  et 
rursus  litt.  ad  Card.  Simeoni  d.  Constantinopoli  27.  Jan.  1880. 

Archiep.  Berytensis  rit.  maronit.  1 abfuit,  2 placet. 

Archiep.  Ep.  Amasenus  rit.  arm.  1 abfuit,  2 placet. 

Archiep.  Ephesinus  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 


cetera  infallibile  prorsus  esse  Romani  Pontificis  magisterium  circa 
divinae  revelationis  doctrinam,  ac  propterea  eiusdem  definitiones  per 
se,  non  vero  ex  consensu  Ecclesiae,  irreformabiles  esse.  Utinam  in 
tarn  venerabili  totius  orbis  consessu,  pro  Sedis  Ostiensis  dignitate, 
primus  inter  Patres  potuissem  debilem  meam  vocem  extollere,  et  cae- 
teris  omnibus  unanimiter  conclamantibus,  universe  orbe  plaudente,  te 
Magistrum  infallibilem  Ecclesiae  appellare.  Certe  magna  quidem 
fuisset  mea  gloriatio  in  Domino,  si  omnibus  praeivissem  in  eo  iu- 
dicio,  quod  suprema  auctoritate  Tua  fuit  roboratum,  ut  inter  den- 
sissimas  errorum  tenebras  splendidissimam  lucem  in  salutem  populo- 
rum  undequaque  diffunderet.  Quoniam  id  per  me  praestari  non  po- 
tuit , per  has  litteras , ad  pedes  Sanctitatis  Tuae  provolutus , ore  et 
corde  profiteer  me  ultro  libenterque  et  amplecti  quaecumque  a Sacro- 
sancta  Synodo  iam  definita  sunt  et  Tuam  vocem  in  supremo  Magi- 
sterio  obeundo  tamquam  Petri  ipsius  oraculum  venerari.  Ut  autem 
nulla  unquam  aetate  dubium  remaneat,  quaenam  Episcopi  Ostiensis, 
Sacri  Collegii  Cardinalium  decani,  simulque  Archipresbyteri  Yaticanae 
Basilicae  sententia  fuerit,  bumillime  rogo  Sanctitatem  Tuam,  ut  iubeas 
in  ipsis  publicis  actis  Sacri  Oecumenici  Concilii  cum  meae  absentiac 
causa  bos  firmissimos  animi  mei  sensus  recenseri. 

Interea  Tuae  benignitati  confisus,  pro  me  et  grege  mihi  commisso 
et  pro  Yaticanae  Basilicae  capitulo  et  clero  apostolicam  benedictionem 
expostulo  ad  sacros  provolutus  pedes. 

Sanctitatis  Vestrae 

Cryptae  Ferratae  in  Tusculano  die  2.  mensis  August!  1870. 

Humillimus,  obsequentissimus  et  addictissimus 
servus  et  filius, 

Marius  Cardinalis  Mattel. 

* * V.  supra  p.  990  d. 


997 


Epistola  compluriura  Patrum  ante  Sess.  IV.  — Catalogus  adhaesion.  ad  Const.  Aeternus  Pater. 


998 


Archiep.  Oregonensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet.  a 

Archiep.  S.  Ludovici  1 non  placet,  2 abfuit,  3 domum  redux  sta- 
tim  publice  adhaesionem  significavit,  praeterea  litt.  ad  Card. 
Barnabo  m.  Ian.  1870.  et  litt.  ad  Card,  de  Angelis  d.  S.  Lu- 
dovici 28.  Mart.  1871. 

Archiep.  Siracensis  rit.  arm.  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad 
Card.  Barnabo  d.  11.  Aug.  1870. 

Archiep.  Neapoleos  rit.  gr.  1 placet,  2 propter  valetudinem  abfuit. 

Archiep.  Olomucensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 constitutionem  pro- 
mulgavit  25.  Ian.  1871. 

Arcliiep.  Nisibenus  1 placet  iuxta  modum , 2 abfuit  propter  mor- 
bum,  3 litt.  ad  subsecretarium  ConciUi  d.  18.  lul.  1870. 

Archiep.  Trapezuntinus  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  Card. 
Barnabo  d.  Prior  Park  11.  April.  1872. 

Archiep.  Monacensis  et  Frisingensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt. 
pastor,  d.  Fuldae  m.  Aug.  1870.,  deinde  litt.  past.  Monachii 
26.  Dec.  1870. 

Archiep.  Tyrensis  et  Sidoniensis  r.  mar.  1 placet  iuxta  modum, 

2 abfuit,  3 litt.  ad  Card.  Barnabo  d.  Beteddin  1.  Mart.  1871. 

Archiep.  Bambergensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  past,  cum  b 
aliis  episcopis  Germaniae  d.  Fuldae  m.  Maio  1871.,  deinde 
litt.  d.  Bambergae  26.  Oct.  1871.  (Roskovany,  Rom.  Pon- 
tifex  VII,  861  sq.) 

Archiep.  Serthensis  rit.  chald. , 1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad 
SS.  Pont.  d.  Romae  20.  Sept.  1870. 

Archiep.  Halifaxiensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  Card. 
Barnabo  d.  Halifaxiae  15.  Dec.  1870.  et  ad  SS.  Pont.  d. 
Halifaxiae  15.  Dec.  1870. 

Archiep.  Leopoliensis  rit.  lat.  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad 
SS.  Dom.  d.  Leopoh  5.  Sept.  1870. 

Archiep.  de  Manila  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Archiep.  Granatensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Archiep.  Parisiensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d. 
Parishs  2.  Mart.  1871 


‘ Paris,  le  2 Mars  1871. 

Tr6s  Saint-P6re! 

S6pare  du  monde  depuis  cinq  mois  par  I’investissement  de  Paris 
et  ne  pouvant  correspondre  avec  le  dehors  par  lettres  fermees  que  c 
depuis  quelques  jours  seulement,  je  m’empresse  d’user  de  ma  liberty 
retrouvee  pour  vous  dire  toute  la  peine  que  me  cause  la  situation 
faite  k Yotre  Saintetd  par  les  dvenements  survenus  5,  Rome  cet  hiver. 
Toute  ame  catholique  doit  Stre  profondfiment  afflig6e  d’un  6tat  de 
choses  qui  est  un  attentat  sacrilege,  en  m&me  temps  qu’un  ddsordre 
social.  Nous  avons  besoin  de  croire  que  la  Providence  ne  voudra 
pas  permettre  qu’il  se  prolongs;  nos  priSres  aideront  k le  fairs  finir. 
J’interpr^te  tout  mon  elerg6,  en  vous  offrant  I’hommage  de  nos  con- 
doleances  pleines  de  respeet  et  nos  voeux  pour  le  r6tablissement  du 
Saint-P6re  dans  tons  ses  droits. 

Je  m’en  voudrais,  si  je  ne  prenais  occasion  de  la  presents  lettre, 
tres  Saint-P6re,  pour  vous  declarer  que  j’adhfere  purement  et  simple- 
ment  au  d6cret  du  18  juillet  dernier.  Peut-etre  que  cette  declaration 
paraitra  superflue , apres  la  note  que  j’ai  eu  I’honneur  de  remettre  k 
Votre  Saintete  le  16  juillet,  de  concert  avec  plusieurs  de  mes  collfe- 
gues;  mais  il  suffit  que  la  ehose  vous  soit  agreable,  comme  on  me 
I’ecrit,  pour  que  je  la  fasse  avec  plaisir,  surtout  dans  les  circonstances 
que  vous  traversez.  Votre  Saintete  peut  se  rappeler  que  dans  cette 
note , nous  exprimions  I’espoir  de  reunir  I’unanimite  des  suffrages , si 
I’on  adoptait  deux  ou  trois  corrections  qui  n’atteignaient  pas  le  fond 
du  ddcret,  mais  qui  adoucissaient  la  formule.  C’est  surtout  la  que-  d 
stion  d’opportunit6  qui  nous  tenait  au  coeur,  ou  plutot  a I’esprit,  et 
la  crainte  hMas ! de  voir  les  Gouvernements  se  d6sint6resser  des  affaires 
de  la  Papaut6.  Je  sais  bien  que  les  liommes  ne  sent  pas  forts , ils 
viennent  encore  de  le  montrer,  et  que  Dieu  n’a  pas  besoin  d’eux; 
mais  pourtant  il  s’en  sert  quelquefois.  Enfin  c’est  fait. 

Par  suite  des  dv^nements  qui  se  sont  produits  en  France,  depuis 
six  mois,  Votre  Saintetd  jugera  peut-dtre  expddient  de  me  faire  savoir 
si  je  dois  tenir  pour  subsistante  encore  la  jurisdiction  que  j’avais 
comme  Grand-Aumonier  sur  quelques  maisons  et  personnes  placdes 
hors  de  mon  diocdse ; et,  en  cas  de  negative,  si  je  dois  moi-meme  eu 
prdvenir  les  Ordinaires  intdressds  dans  la  question. 

Je  n’ai  pas  encore  assez  d’dldments  pour  apprdcier  ce  que  fera 
le  Gouvernement  fran^ais  au  sujet  des  questions  qui  touchent  soit  le 
pouvoir  temporel  du  St. -Siege , soit  le  bien  de  la  religion  dans  notro 
pays.  La  situation  politique  et  financidre  de  la  France,  I’agitation 
des  esprits , I’incertitude  de  I’avenir  sont  autant  de  choses  qui  empfi- 
chent  de  prdvoir  quelles  solutions  seront  donndes  k certaines  difficultds 
relatives  aux  affaires  du  clcrgd  et  de  I’Eglise.  Mon  diocdse  a beau- 
coup  souffert  matdriellement  et  moralement;  70  paroisses,  composant 
la  banlieue  de  Paris,  sont  k moitid  ruindes,  maisons,  dglises,  pres- 


Archiep.  Avenionensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Archiep.  Neo-Eboracensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Archiep.  Colocensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  Card.  An- 
toiielh  d.  Coloczae  15.  Sept.  1871.,  deinde  in  Consultatione 
Colocensi  cum  clero  dioecesis  habita  d.  25.  et  26.  Oct.  1871. 
et  litt.  ad  SS.  D.  Leonom  XIII.  d.  Coloczae  16.  Oct.  1878. 

Archiep.  Coloniensis  1 placet  iuxta  modum,  2 abfuit,  3 litt.  ad 
Praesides  Cone,  datis  Romae  17.  lul.  1870 litt.  ad  SS. 
D.  d.  Coloniae  4.  Aug.  1870.  et  litt.  past.  d.  Coloniae 
10.  Sept.  1870. 

Archiep.  Melitenensis  1 placet  iuxta  modum,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS. 
D.  d.  Romae  19.  lul.  1870. 

Archiep.  Mediolanensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  Card,  de 
Angelis  d.  Mediolani  10.  Sept.  1870.  et  litt.  ad  SS.  D.  d. 
Mediolani  23.  April.  1873. 

Archiep.  Remensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Archiep.  Tyrensis  r.  gr.  melch.  1 non  placet,  2 placet. 

Archiep.  Iconiensis  1 et  2 propter  valetudinem  abfuit,  3 litt.  ad 
SS.  D.  datis  Frascati  24.  lul.  1870. 

Archiep.  Senonensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Archiep.  Bui’gensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Archiep.  de  Guadalaxara  1 abfuit,  2 placet. 

Archiep.  Amidensis  rit.  chald.,  1 abfuit,  2 placet. 

Archiep.  Nicomediensis  1 placet,  2 propter  valetudinem  abfuit, 
3 litt.  ad  Praesides  Cone.  d.  Romae  d.  20.  lul.  1870. 

Archiep.  Naupactensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Bugellensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d.  Bu- 
gellae  23.  Aug.  1871. 

Ep.  Tornacensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Ventimiliensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Interamnensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Augustodunensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 oretenus  coram 
SS.  D.  iam  ante  Sessionem,  deinde  litt.  past.  d.  5.  Aug., 
rursus  litt.  ad  SS.  D.  d.  Augustoduni  d.  22.  Aug.  1870. 


byt^res.  Mes  pretres  ont  fait  avec  courage  et  g6n6rosite  tout  ce  qu’ils 
ont  pu  pour  soulager  les  pauvres,  les  malades  et  les  blessds.  La  po- 
pulation leur  en  tient  grand  compte.  A Paris,  toutes  les  6glises  sont 
resides  ouvertes  et  frequentees , au  moins  par  les  femmes  et  les  en- 
fants,  une  partie  des  hommes  dtant  souvent  retenus  au  dehors  par 
les  exigeances  du  service  militaire.  Les  predications  du  Careme  se 
font  comme  k I’ordinaire;  les  auditoires  sont  sympathiques.  Si  nous 
parvenons,  comme  je  le  desire  vivement , k conserver  ici  la  confiance 
et  le  respect  du  peuple,  tous  les  autres  dioceses  y gagneront,  et 
I’Eglise  aussi. 

Je  me  mets  avec  le  clergd  et  les  fid61es  du  diocese  aux  pieds 
de  Votre  Saintetd , en  implorant  votre  benddiction  apostolique,  et  je 
vous  prie  d’agrder  I’hommage  de  la  vdndration  profonde  avec  la- 
quelle  je  suis 

Ee  Votre  Saintetd 

Trds  saint  Pdre 

le  trds  humble  et  trds  obdissant  serviteur 

•f  G.  Archev.  de  Paris. 

Responsum  Suae  Sanctitatis  ad  Archiepiscopum  Georgium  Darboy. 

Graviter  iam  consternati  fuimus  de  infortuniis  patriae  tuae,  cuius 
generosa  obsequia  nunquam  oblivioni  trademus,  dum  tua  epistola  au- 
gere  perrexit  dolorem  nostrum  narrations  inauditarum  calamitatum, 
quae  hanc  magnam  metropolim  imprimis  obruerunt.  Sed  Deus,  ut 
observas , iisdem  utens  ad  excitandam  fidem  et  pietatem  in  populo 
dormitantem  et  ad  imovehendam  in  clero  charitatis  et  zeli  aemula- 
tionem,  nos  in  severis  his  flagellis  divinae  iustitiae  patrem  potius  in- 
dociles  filios  ad  officium  revocantem , quam  iudicem  reos  castigantem 
agnoscere  possumus.  Haec  cogitatio  tantisper  lenit  dolorem  nostrum, 
cum  nobis  spem  abiindantioris  misericordiae  suppeditet.  Nec  minus 
suavem  consolationem  Nobis  affert  vestra  pura  simplexque  adhaesio 
erga  dogmaticas  definitiones  Concilii  oecumenici  Vaticani.  Persuasum 
tenemus;  Te  officii  instar  reputaturum,  ut  indilatim  fidei  populi  tui 
proponi  facias,  quod  Te  ipsum  credere  profiteris.  Quod  superset,  quo 
maiora  sunt  mala,  quae  gregem  tuum  oppresserunt,  eo  certius  tenemus: 
Te  huic  causae  omnem  attentionem  et  vigilantiam  navaturum.  Hoc 
scopo  invocamus  super  Te  potentissimam  et  abundantissimam  Coeli 
opem,  precamurque,  ut  beatum  pignus  eiusdem  reperias  in  apostolica 
benedictions,  quam  instar  testimonii  specialis  nostrae  bcnevolentiae 
Tibi,  Venerabilis  Frater,  et  universae  Dioecesi  tuae  toto  corde  im- 
pertimus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  20.  Martii  1871. 

Pius  PP.  IX. 

* * V.  supra  pag.  993. 


63* 


999 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  1000 


Ep,  Eporedicnsis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  clerum  d.  Iv- 
rea  6.  lun.  1871.  et  litt.  ad  Card.  Caterini  d.  Eporediae 
2.  April.  1876. 

Ep.  Divionensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d.  Divione 
11.  Oct.  1870. 

Ep.  Columbicensis  1 placet  iuxta  modum,  2 propter  febrim  abfuit, 
3 litt.  ad  Secret.  Concilii  d.  Romae  19.  lul.  1870. 

Ep.  Canopensis  1 placet  iuxta  modum,  2 abfuit,  3 declaratione 
facta  Romae  28.  Mart.  1871. 

Ep.  Almirensis,  1 et  2 abfuit,  3 litt.  ad  Secret.  Cone.  d.  Romae 
19.  lul.  1870. 

Ep.  Metensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d.  Metz 
22.  Ian.  1871. 

Ep.  Syrensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Cavensis  1 et  2 abfuit,  3 declaravit  litt.  ad  Ep.  Listr.  d.  Ro- 
mae 23.  lul.  1870,  se  dicere  placet  ex  animo. 

Ep.  Ecclesiensfs  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  datis. 

Ep.  Euriensis  1 et  2 abfuit,  3 litt.  ad  Seer.  Cone.  d.  Salutiis 
28.  Aug.  1870. 

Ep.  Zenopolitanus  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  iam  Liparensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Aquipendiensis  1 non  placet,  2 placet. 

Ep.  Birmingham.  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Vancouveriensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Tergestinus  1 non  placet,  2 abfuit,  3 promulgatione  et  ex- 
plicatione  canonum  definitionis  infallibilitatis  pontif. 

Ep.  Miletensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Signinus  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Paphensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Aurelianensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d.  Bor- 
deaux 18.  Febr.  1871  *. 

Ep.  Vesprimiensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d. 
Vesprim  16.  lun.  1871. 

Ep.  Molinensis  1 placet  secundum  modum,  2 placet. 

Ep.  Moguntinus  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  ante 
Sessionem  d.  Romae  d.  17.  lul.  1870^;  deinde  cum  aliis 
episcopis  Germaniae  litt.  past.  d.  Fuldae  m.  Aug.  1870.  et 
m.  Maio  1871. 

Ep.  Bosnensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  Secret.  Cone.  d. 
18.  Mart.  1872.  et  promulgatione  Constitutionis  Pastor  Aeter- 
mis  in  folio  dioecesano  Glasnik  Nr.  1 et  2,  quod  ipse  mox 
Pio  IX.  Romae  suis  manibus  obtulit;  denique  litt.  pastor. 
4.  Febr.  1881. 


* Tr6s  Saint  P6re! 

Jusqu’ii  ces  derniers  jours  j’dtais  h Orleans  comme  prisonnier 
entre  les  mains  des  Prussians,  et  sans  aucune  communication  regu- 
li6re  possible  avec  le  dehors,  pas  meme  avec  les  cures  de  mon  dio- 
c6se.  L’armistice  et  les  Elections  m’ont  amend  dans  la  ville  de  Bor- 
deaux pour  I’Assemblde  nationale , dont  mes  dioedsains  m’ont  elu 
membre;  et  e’est  lii  qu’il  est  parvenu  h,  ma  connaissance  que  Votre 
Saintetd  ddsirait  quelque  chose  de  moi  relativement  k la  constitution 
du  18  Juillet. 

Je  n’ai  pas  d’embarras  a cet  dgard;  je  n’ai  dcrit  et  parld  que 
centre  I’opportunitd  de  la  ddfinition;  quant  k la  doctrine,  je  I’ai  tou- 
jours  professde , non  seulement  dans  mon  coeur , mais  dans  des  dcrits 
publics,  dont  le  Saint  Pdre  a bien  voulu  me  fdliciter  par  les  Brefs 
les  plus  aifectueux;  et  j’y  adhdre  de  nouveau  sans  difficultd,  trop 
heureux  si  je  puis  par  cette  adbdsion  oifrir  k Votre  Saintetd  quelque 
consolation  au  milieu  de  Ses  amdres  tristesses. 

Parmi  les  angoisses  de  la  guerre  et  de  I’occupation  prussienne 
je  n’ai  pas  cessd  de  travailler  au  mandement  avec  lequel  je  me  pro- 
posals de  promulguer  les  constitutions  du  24  Avril  et  du  18  Juillet. 
Malgrd  les  occupations  nouvelles  qui  m’accablent,  je  ne  tarderai  pas 
k avoir  flni  ce  travail  et  ii  faire  cette  promulgation. 

Et  du  reste,  des  mon  retour  de  Rome,  j’dcrivais  aux  pretres  et 
aux  fiddles  de  mon  dioedse : „Les  luttes  de  I’Eglise  ne  sont  pas  comme 
celles  de  la  terre;  elles  ne  se  terminent  pas,  par  des  triomphes  per- 
sonnels , mais  par  les  victoires  de  Dieu  et  de  la  foi  dans  sa  volontd 
sainte.“ 

Je  suis,  Trds  Saint  Pdre,  avec  un  profond  respect 

Bordeaux,  le  18  Fevrier  1871. 

de  Votre  Saintetd 
le  trds  bumble  et  le  trds  obdissant 
serviteur  et  fils  en  N.  S. 
t Fdlix,  Eveque  d’Orldans. 

2 * V.  supra  pag.  993. 


a Ep.  Budvicensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  datis 
6.  Febr.  1871. 

Ep.  lazirensis  rit.  cbald.  1 placet  secundum  modum,  2 abfuit, 
3 eum  tamen  cum  aliis  Episcopis  Chaldaeis  se  subiecisse 
definitioni  patet  ex  litt.  Apost.  Pii  IX.  ad  Patr.  Babyl.  d. 
16.  Nov.  1872. 

Ep.  Hadrianopolitanus  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Tarnoviensis  1 placet  iuxta  modum,  2 abfuit,  3 promulgatione 
Constitutionis  post  reditum  et  litt.  ad  Nuntium  Vienn.  d. 
Tarnoviae  31.  Ian.  1871. 

Ep.  Catacensis  1 et  2 abfuit,  3 litteris  ad  SS.  D.  d.  Genzano 
31.  lul.  1870. 

Ep.  Carnutensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Urgellensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Montereyensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Vratislaviensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  (Vermeldung) 
ad  clerum  et  populum  d.  Cast.  loliannisberg  20.  Oct.  1870., 
deinde  cum  aliis  Episcopis  Germaniae  in  litt.  pastor,  d. 
mense  Maio  1871. 

b Ep.  Kerriensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 in  Syn.  nationali  in 
Collegio  Maynooth  ab  Episcopis  Hiberniae  a.  1875.  celebrata. 

Ep.  Savannensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Neocastrensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  S.  Angeli  de  Lombardis,  1 et  2 abfuit,  3 litt.  ad  Emum  Prae- 
sidem  Concilii  d.  24.  lul.  1870. 

Ep.  Leontopolitanus  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  pastor,  cum 
aliis  episcopis  Germaniae  m.  Maio  1871. 

Ep.  Laquedoniensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Tudertinus  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Abellinensis  1 placet  iuxta  modum,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS. 
D.  datis. 

Ep.  Larinensis  1 et  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  datis  Larini 
5.  Aug.  1870. 

Ep.  Plymutensis  1 non  placet,  2 placet. 

Ep.  Amerinus  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Nolanus  1 placet  iuocta  modum,  2 placet. 

Ep.  Imolensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Cliftonensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  Card.  Barnabo 
c datis  Clifton  Bristol  d.  3.  Dec.  1870. 

Ep.  Parentinus  et  Polensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 promulga- 
tione Constitutionis  mense  Maio  1871. 

Ep.  Niciensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 btt.  ad  Card.  Patrizi  d. 
Nicaeae  5.  Sept.  1870. 

Ep.  Crisiensis  r.  ruth.  1 non  placet,  2 abfuit,  3 eum  Constitutioni 
adhaesisse  declarat  capitulum  cathedr.  Cris.  litt.  d.  Crisii 
8.  Febr.  1883. 

Ep.  Zamorensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Abulensis  1 jdacet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  S.  Augustini  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  Secretarium 
Cone.  d.  25.  lul.  1870. 

Ep.  Liparensis  1 et  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D,  datis  Liparae 
28.  Aug.  1870. 

Ep.  Conchensis  (in  Hispan.)  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Augustanus  Vind.  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  past,  cum 
aliis  episcopis  d.  Fuldae  mense  Aug.  1870.  et  m.  Maio  1871. 

Ep.  Gurcensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  past.  23.  Febr.  1871. 

Ep.  Calatanisiadensis,  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d. 
(j  Caltanisetta  28.  Aug.  1870. 

Ep.  Vaciensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 promulgatione  Constitu- 
tionis et  litt.  ad  SS.  D.  d.  13.  lul.  1871. 

Ep.  Caiacensis  1 placet  iuxta  modum,  2 non  placet,  3 statim  post 
definitionem  coram  SS.  D.  genuflexus  dixit  Credo,  magno 
corde  cum  reliquis  Te  Deum  cantavit  et  paratum  se  obtulit, 
ut  etiam  cum  vitae  dispendio  Constitutionem  defenderet. 

Ep.  Aprutinus  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Comaclensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Mariamnensis  r.  gr.  melch.  1 non  placet,  2 placet. 

Ep.  Chatamensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  cum  clero  ad  SS. 
D.  d.  Cliattam  8.  Aug.  1871. 

Ep.  Vallispratensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Csanadiensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 clero  praescribendo 
Temesvarini  17.  Mart.  1877.  novam  formulam  professionis 
fidei,  qua  const.  Cone.  Vaticani  et  praesertim  infallibilitas 
Summi  Pontificis  agnoscerentur. 

Ep.  Pittsburgensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  Card.  Barnabo 
d.  31.  Dec.  1871. 


1001 


Catalogus  adhaesionum  ad  Const.  Aeternus  Pater. 


1002 


Ep.  Laraacensis  1 abfuit,  2 placet.  a 

Ep.  Lucionensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D,  d.  Lugon 

3.  Aug.  1870. 

Ep.  Surensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  datis  Briocis 

15.  Oct.  1870.  ‘ et  aliis  litt.  ad  eundem  d.  Parisiis  15.  Aug.  1871. 
libros  suos : Du  Concile  general  et  de  la  paix  religieuse,  et : 

Le  Pape  et  les  Eveques,  retractando. 

Ep.  Briocensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d.  St.  Brioci 
25.  Oct.  1870. 

Ep.  Barcinonensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Trevirensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  past,  cum  aliis  episc. 
Germ.  d.  Fuldae  m.  Augusto  1870.  et  m.  Maio  1871.  et  litt. 
past,  ad  clerum  et  populum  dioec.  d.  Trev.  14.  Sept.  1870. 
Ep.  Constantiensis  1 nonplacet,  2 abfuit,  3 litt.  past.  d.  23.  Aug.  1870. 
Ep.  Lavantinus  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  clerum  datis 

1.  Febr.  1871. 

Ep.  Nucerinus  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Suessionensis  1 non  placet,  2 abf^uit,  3 litt  ad  SS.  D.  d.  Sues- 
sione  7.  Ian.  1871. 

Ep.  Acrensis  r.  chald.  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  subsecro-  b 
tarium  Concilii  d.  Romae  4.  Sept.  1870. 

Ep.  Prienensis  1 et  2 abfuit,  3 recte  semper  sensit  in  quaestiono 
de  infallibilitate  Summi  Pontificis. 

Ep.  Transsilvaniensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  datis, 
quas  misit  Romam  Nuntius  Apost.  Vienn.  d.  20.  Oct.  1874. 
Ep.  Catalaunensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 promulgatione  Consti- 
tutionis  d.  8.  Dec.  1871. 

Ep.  Valentinensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d.  Va- 
lence 28.  lul.  1870. 

Ep.  Elnensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  datis  Per- 
pignan 19.  Sept.  1870. 

Ep.  Tudensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  S.  Christophori  de  Havana  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Puniensis  1 et  2 abfuit , 3 adhaesionem  praestitit  cum  clero, 
ut  patet  ex  litt.  Apost.  Pii  IX.  ad  eundem  datis  Romae 

2.  Oct.  1872. 

Ep.  Palaeopolitanus  1 non  placet,  2 abfuit,  3 adhaesit  promul- 
gationi  constitutionis  a suo  Arcbiep.  Agriensi  factae  d. 

16.  Aug.  1870.  c 

Ep.  Albanensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Concordiensis  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  CariopoHtanus  r.  copt.  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Petriculanus  1 non  placet,  2 non  placet,  3 in  Sessione  coi’am 
SS.  Pont,  fidem  protestatus  est. 

Ep.  Erzerumiensis  r.  arm.  1.  placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Massiliensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  fideles  datis  d. 

4.  Aug.  1870.,  item  in  Syn.  dioec.  Massiliensi  a.  1876. 

Ep.  Cadurcensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d. 

1.  Aug.  1870. 

Ep.  Osnabrugensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  past,  cum  aliis 
episcopis  Germ,  ad  clerum  et  populum  d.  Fuldae  m.  Maio  1871. 
Ep.  FaUscodunensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 


‘ Sanctissime  Pater! 

Quum  procellosissima  tempestas  in  Galliis  nostris  grassetur  et 
res  publicae  omnino  conturbentur  prostrataeque  jaceant;  qunm  uncli- 
que  omnia  pericula  cervicibus  nostris  immineant,  quis  putare  ausus  , 
esset  hunc  dolorem  publicum  et  privatum  adaugeri  posse  ? Et  tamen  “ 
mirum  in  modum  dolor  noster  crevit,  innotescentibus  calamitatibus, 
quae  ceciderunt  in  Romanam  civitatem  et  in  sanctam  Sedem  1 

Divinae  providentiae  inscrutabilia  eonsilia  pronus  adoro ; sed 
mihi,  quamvis  minimo,  incumbit  officium  sensus  mentis  moerentissimae 
summo  Pontifici  et  Patri  animarum  nostrarum , quam  primum  per- 
miserunt  temporum  angustiae,  aperiendi.  Sit  ergo  paterni  doloris  so- 
latium dolor  filiorum ! Sit  obsequium  fidelitatis  et  devotionis,  ut  decet 
episcopum,  paterni  vulneris  levamen!  Deus  non  perpetuo  iraseetur 
populo  Suo.  Pacem  et  felieitatem  Almae  Urbi,  Italiae,  Galliae  reddet; 
fiet  unum  ovile  sub  uno  Pastore  summo;  et  paternus  dolor  tandem 
quiescet  et  solabitur! 

Et  quum  sese  mihi  offerat  opportunitas  aliud  debitae  obedientiae 
testimonium  Vestrae  Sanctitati  praebendi,  proflteor  me  in  omnibus 
apostolicae  Sedis  doetrinam  sequi  et  definitionibus  dogmatieis  a Tua 
Sanctitate  in  Sessione  Concilii  Vaticani  die  18.  lulii  nuper  prolatis, 
pure  et  simpliciter  corde  et  animo  adhaerere. 

Filio  ergo  addietissimo  Sanctitas  Vestra  benedicere  dignetur. 

Briocis  in  Britannia,  die  15.  Octobris  1870. 

t 11.  L.  C.  Maret,  Episcopus  Surensis. 


Ep.  Savonensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Szathmariensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  encycl.  ad  cle- 
rum suum  1.  Aug.  1870.  et  mittendo  Constitutionem  ad  sin- 
gulos  presbyteros  24.  Apr.  1871. 

Ep.  Munkacsiensis  r.  ruth.  1 non  placet,  2 abfuit,  3 saepius  decla- 
ravit  SS.  Dom.  et  Card.  Antonelli  adhaesionem  suam,  ut  patet 
ex  litt.  Rini  D.  Falcinelli  ad  D.  Barluzzi  d.  23.  Febr.  1872. 

Ep.  Baiocensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  parochos  d.  Bayeux 
16.  Nov.  1870. 

Ep.  Agathonicensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  laurinensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d.  laurini 
31.  Mart.  1871.,  et  Constitutionem  mittendo  ad  clerum  d. 
16.  Mail  1871. 

Ep.  Rupellensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 statim  post  reditum  co- 
rara  clero  et  populo  fidem  profitendo  et  litt.  ad  SS.  D.  datis 
d.  18.  Ian.  1871. 

Ep.  Nanciensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d. 
14.  Nov.  1870. 

Ep.  Constantinianus  1 non  placet,  2 abfuit,  3 in  testamento , ut 
testatus  est  Montepessulano  d.  20.  Febr.  1882.  Franciscus 
M.  A.  de  Reverie  de  Cabrieres,  Ep.  Montispess.  *,  et  litt.  ad 
SS.  D.  d.  Clermont-de-l’IIerault  15.  Mart.  1872. 


1 Testament 

. J’ignore  si,  fi  ma  mort,  on  prononcera  mon  oraison  fun6bre; 
je  n’y  attacberais  d’ailleurs  d’autre  prix  que  le  temoignage  d’afi'ection 
et  d’estime  qui  me  serait  ainsi  donne  par  mes  v6n6rables  colRgues 
dans  I’episcopat. 

. . . Quoiqu’il  en  soit , ce  que  j’ai  vu  et  entendu  en  pareilles 
circonstances,  dans  ces  dernieres  anndes,  me  fait  un  devoir  de  deman- 
der  ici  ii  celui,  qui  serait  appel6  parler  de  moi  apr^s  ma  mort , de 
ne  rien  adoucir  de  ce  que  j’ai  pu  faire  ou  dire,  avant  ou  pendant  le 
Concile  du  Vatican,  comme  de  ne  rien  taire  de  ce  que  j’ai  dit  ou 
fait,  apr6s  le  Concile.  Elevd  dans  les  doctrines  anti-infaillibilistes, 
pendant  le  Concile,  j’imposai,  non  sans  douleur,  silence  h mon  coeur, 
qui  souffrait  de  ne  pas  etre  sur  ce  point  d’accord  avec  sa  Saintete 
Pie  IX,  pour  laisser  parler  ma  conscience : elle  me  faisait  un  devoir 
rigoureux  de  defendre  ce  que  je  croyais  alors  etre  la  vdrite.  Je  restai 
ferme  dans  mon  opinion,  tant  que  le  Concile  n’eut  pas  prononc6;  le 
lendemain  de  la  difinition,  Dieu  me  faisait  la  grace  de  pouvoir  dire 
en  toute  vdritd,  dans  la  plenitude  et  le  calme  de  ma  foi:  ,Je  crois, 
aujourd’hui,  d’autant  plus  k I’infaillibilitd  que  j’y  croyais  moins  hier.‘ 

Qu’on  n’aille  done  pas  dire  de  moi  que  j’^tais  seulement  in- 
opportuniste,  comme  on  I’a  dit  de  certains  de  mes  vdndrables  collogues 
de  la  minority,  qui  n’auraient  certainement  pas  accepts,  pendant  leur 
vie , cette  interpretation  de  la  doctrine  qu’ils  avaient  exposee  et  dd- 
fendue  au  Concile.  On  a cru,  de  bonne  foi  sans  doute,  pouvoir  parler 
ainsi,  et  par  IJi,  servir  utilement  la  cause  de  I’infaillibilite.  A mon 
avis,  on  s’exposait  k ne  pas  rester  dans  une  exactitude  bistorique  ab- 
solue,  puisque  les  morts  dont  on  expliquait  la  conduite,  n’etaient 
plus  1&,  pour  I’expliquer  eux-memes;  et  on  n’ajoutait  rien  cet  in- 
comparable triompbe  de  la  foi  catholique,  aprds  le  Concile  du  Vatican, 
d’oti  les  dvdques  de  la  minorite  sont  sortis,  sans  exception,  docilement 
soumis  k la  definition,  aprds  I’avoir  loyalement,  courageusement , re- 
spectueusement  combattue,  aussi  longtemps  qu’elle  ne  ffit  pas  devenue 
un  dogme  de  foi,  aussi  longtemps  que  leur  conscience  leur  fit  un 
devoir  de  ddfendre  ce  qu’ils  croyaient  etre  la  veritable  doctrine  de 
I’Eglise. 

Qu’on  ne  voie  ici,  de  ma  part,  que  le  ddsir  de  rester,  en  ce  qui 
me  concerne,  dans  la  vdrite  des  faits,  que  le  ddsir  d’ajouter  une  force 
nouvelle  ii  ma  profession  de  foi  en  favour  de  I’infaillibilitd.  J’ai  k 
me  reprocher,  dans  le  eours  d’une  vie  deji  longue,  bien  des  fautes; 
Dieu,  je  Tesp6re,  me  fera  misdricorde,  parce  que  j’ai  toujours  aimd 
la  vdritd,  que  je  me  suis  toujours  attachd  ii  ne  tromper  personne,  k 
ne  jamais  dissimuler  mes  sentiments , et  que  je  me  sentais  au  coeur, 
pour  ces  deux  grandes  choses  que  Dieu  nous  a donnd  ii  aimer,  I’Eglise 
et  la  Patrie,  une  tendresse,  un  ddvouement,  une  fiddlitd  h,  toute  6preuve.“ 

Ego,  infrascriptus,  Episcopus  Montispessulani,  in  Gallia,  iis  omni- 
bus, ad  quos  pertinet,  fidem  facio  et  testificor  ea,  quae  praecedunt,  mihi 
communicata  fuisse  a Domino  losepho  de  Gueray  d’ Arellano  de  Las 
Cases,  nepote  et  haerede  praecipuo  illfhi  et  rnii  Domini  Episcopi  Con- 
stantinae  et  Hipponae  (Constantine  et  Hippone),  dum  orationem  fune- 
hrem  dicti  praesulis,  in  dioecesi  mea  commorati  per  multos  annos, 
praepararem.  Eadem,  ex  testamento  autographo  dd.  do  Las  Cases, 
lecta  fuere  coram  parentibus,  amicis  et  episcopis  aut  archiepiscopis 
pro  exequiarum  eelebratione  adunatis;  ideoque  ad  amussim  exprimunt 
veros  et  authenticos  praesulis  huius  bonae  apud  nos  memoriae  sensus. 

Apud  Montempessulanum,  die  Februarii  20.  anni  Domini  1882. 

f Franciscus  M.  Anatolius  de  Rovdrid  de  Cabrieres 
Episcopus  Montispess. 


1003 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1004 


Ep.  Ascalonensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet.  a 

Ep.  Oraiiensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d.  Oran 
18.  Oct.  1870. 

Ep.  Vapincensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  past.  d.  18.  Oct. 
1870.  et  1.  Ian.  1872. 

Ep.  Varmiensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  pastor,  d.  8.  Sept. 
1870.  et  aliis,  quas  cum  episcopis  Germaniae  dedit  Fuldae 
m.  Aug.  1870.  et  m.  Maio  1871.,  praeterea  instructionibus 
datis  pro  confessariis  10.  Nov.  1870. 

Ep.  S.  loannis  de  Cuyo,  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Cyrenensis  1 et  2 abfuit,  3 indubiae  tamen  fidei  exstitit,  ut 
etiam  patet  ex  litt.  Apostolicis  Pii  IX.  ad  eundem  d.  Eo- 
mae  14.  Dec.  1870. 

Ep.  Ehodiopolitanus  1 abfuit,  2 placet. 

Ep.  Roffensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 promulgat.  Const,  a.  1875. 

Ep.  Ludovicopolitanus  1 non  placet,  2 placet. 

Ep.  Buffalensis  1 et  2 propter  morbum  abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D. 
d.  Romae  10.  Sept.  1870.  et  litt.  pastor.  8.  Dec.  1870. 

Ep.  Cassoviensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 btt.  ad  SS.  D.  d.  Cassoviae 
24.  April  1871.  et  litt.  encycl.  ad  parocbos  d.  22.  Maii  1871.  b 

Ep.  Dionysiensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Agathopolitanus  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  cum  aliis  Germ, 
episc.  datis  Fuldae  m.  Augusto  1870.  et  m.  Maio  1871, 

Ep.  de  Serena  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Mardensis  r.  chald.  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 


Ep.  Magno-Varadinensis  r.  lat.  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad 
Nunt.  Apost.  Viennensem  Falcinelli  d.  in  thermis  Postye- 
nensibus  10.  lun.  1871. 

Ep.  Quinque-Ecclesiensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D. 
d.  Quinque-Ecclesiis  7.  Iim.  1871.  et  promulgatione  Consti- 
tutionis  29.  lun.  1871. 

Ep.  Tiberiadensis  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 

Ep.  Sabariensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  Nunt.  Ap.  Vienn. 
Falcinelli  d.  24.  lun.  1871. 

Ep.  Rottenburgensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  circular,  ad 
clerum  d.  10.  April.  1871.  et  litt.  ad  Nunt.  Ap.  Monacensem 
Meglia  d.  Rottenburg  23.  April.  1871. 

Ep.  Adiacensis  1 non  placet,  2 abfuit,  3 litt.  ad  SS.  D.  d.  Aiaccio 
2.  Nov.  1870.  et  promulgatione  Constitutionis  1.  Nov.  1870. 

Ep.  Viterbiensis  1 abfuit,  2 placet. 

Abbas  Montis  Virginis  1 et  2 propter  morbum  abfuit,  3 litt.  ad 
SS.  D.  datis  12.  Sept.  1870. 

Abbas  Gen.  Praeses  Congregationis  Angliae  0.  S.  B.  1 et  2 abfuit, 
recte  semper  sensit  in  quaestione  de  infallibilitate  et  postu- 
late pro  ea  definienda  iam  pridem  subscripserat. 

Abbas  Gen.  Congregat.  S.  Hormisdae  rit.  chald.  1 placet,  2 abfuit. 

Abbas  Gen.  Camaldulensium  1 placet,  2 abfuit  propter  apoplexiam. 

Vice-Generalis  CC.  RR.  ministrantium  infirmis  1 placet  iuxta  mo- 
dum, 2 placet. 

Mag.  Gen.  0.  Pr.  1 placet  iuxta  modum,  2 placet. 


B.  DOCUMENTA  HISTORICA 


* Introductio.  a 

Nihil  a divina  Sapientia,  ut  in  natura,  sic  in  iis,  quae  supra 
naturam  sunt,  abrupte  ac  velut  per  saltus  fieri,  sed  omnia  ordi- 
natissima  causarum  serie  ad  effectum  perduci  solere  ipsis  rebus 
docemur.  Nam  utriusque  ordinis  auctor  hac  quoque  in  parte 
terrestria  haec  atque  infima  imaginem  quamdam  esse  voluit  rerum 
altiorum  idque  significat  evangelica  ilia  similitudine , qua  divinae 
gratiae  opera  cum  semine  comparavit.  Sic  est  regnum  Dei,  in- 
quit, quemadmodum  si  homo  iaciat  sementem  in  terrain  et  dor- 
miat  . . et  semen  germinet  et  increscat,  dum  nescit  ille;  ultro 
enim  terra  fructificat,  primum  herham,  deinde  spicam,  deinde  ple- 
num frumentum  in  spica  h Quae  verba  sic  miram  exiguo  semini 
insitam  vim  exprimunt,  ut  aptissime  in  Yaticanae  Synodi  prim- 
ordia  conveniant.  Nam  quum  haec  merito  inter  omnium  prae- 
clarissiinas  numerari  possit,  ex  parvis  tamen  prodiit  initiis,  et 
paulatim,  nescientibus  nec  sentientibus  hominibus,  diuturna  et 
copiosa  synodali  quasi  semente  praeparata  est,  cuius  et  fructus 
exstitit  et  corona.  Quamvis  enim  duobus  superioribus  saeculis 
principes  magistratusque , Ecclesiae  aemuli  et  infinitae  potestatis 
avidi,  liberam  atque  utilem  Synodorum  actionem  prorsus  impedi- 
verint,  tamen  ipsum  germen  huius  synodalis  fecunditatis,  divinitus 
Ecclesiae  insitum,  exstinguere  minime  potuerunt;  quod,  quoties 
externae  causae  non  prohibent,  foras  sese  efferat  necesse  est,  id 
quod  recentior  aetas  apertissime  demonstrat.  Nam  sicubi  opprimi 
desiit  Ecclesiae  libertas,  continue  synodalem  vitam  mirum  in  mo- 
dum  suscitari  et  laetissimos  flores  fructusque  ferre  conspicimus. 

Et  sic  quidem  evenit  in  Foederatis  Americae  Civitatibus,  ubi  Bal- 
timorenses  Synodi,  omnibus  perruptis  difficultatibus , sacris  Epi- 
scoporum  coetibus  legitime  peragendis  viam  patefecerunt.  Cuius  rei 
prima  initia  in  ipsum  illud  tempus  incidunt,  quo  Americae  septen- 
trionalis  condita  est  Ecclesia.  Huius  enim  parens  loannes  Carroll 
vix  ad  munus  episcopale  promotus  erat,  quum  Foederatarum  Civi- 
tatum  sacerdotes  in  Synodum  dioecesanam  coegit.  Idemque,  Archi- 
episcopus  Baltimorensis  renuntiatus,  subiectos  sibi  Episcopos  ad 
conventum  in  metropoli  habendum  convocavit.  Quanquam  baud 
parum  sane  intercessit  temporis,  quoad  ab  his  primordiis  ingens 
ille  exstitit  motus,  de  quo  dicere  instituimus.  Primam  enim  pro- 
vincialem  Synodum  Baltimorensem  anno  demum  1829.  cclebravit  ^ 
Jacobus  Whitfield;  quae  quanta  in  futurum  portenderet,  praesa- 
gire  visi  sunt  Patres,  quum  in  solemnibus  acclamationibus  ante 
omnia  collaudandum  Deum  esse  duxerint , quod  illuminans  mira- 
hiliter  a montibus  aeternis,  sacrum  provinciate  Concilium  ad  op- 
tatum  exitum  mira  henignitate  perduxisset.  Neque  vero,  quem- 
admodum alii  nimium  multi  Antistites  fecere,  bene  coepisse  satis 
sibi  esse  existimavit  Americae  Episcopatus,  sed,  quam  semel  in- 
ierat  viam,  eandem  constantissime  tenuit.  Alteram  enim  Balti- 
morae  provincialem  Synodum  a.  1833.  habuit  idem  Archiepiscopus ; 
eius  successor  Samuel  Eccleston,  ab  a.  1837.  ad  1849.,  non  pau- 
ciores  quinque  celebravit.  Atque  ita  Tridentina  lex  tarn  longo 
demum  intervallo  rursus  velut  ad  vitam  est  excitata;  arduum 
sane  opus  et  laboriosum:  quid  enim  est  difficilius  quam  exoletis 
legibus  et  institutis  novam  vim  virtutemque  infundere?  Id  vero 
ut  praestare  posset  Americanus  Episcopatus,  effecere  haec  duo: 
primo  magnum  et  propositi  tenax  religionis  studium,  quod  in  ilia 
adolescente  Ecclesia  vigebat  neque  ullis  difficultatibus  frange- 
batur;  turn  vero  ac  praecipue  rectum  quoddam  de  rebus  agendis 
iudicium  Americanis  proprium,  quod,  vel  in  maximo  fervore  ani- 
morum,  ratione  ac  prudentia  regitur,  quodque  Episcopis,  dum 
ante  primas  Synodos  inter  se  de  more  consultant,  id  consilii  sug- 


gessit,  ne  quid  „sancirent,  quod  executioni  mandari  facile  non 
posset“,  Neque  dubitandum  est,  quin  huic  zeli  prudentiaeque 
sapienti  temperamento  stata  et  constans  debeatur  Synodorum  Bal- 
timorensium  celebratio. 

Atque  is  turn  erat  rerum  status,  quum  d.  21.  lunii  a.  1846. 
Pius  IX.  Sedem  Apostolicam  conscendit,  tarn  inquietis  periculosis- 
que  temporibus,  ut  nemo  turn  vel  augurari  potuisset,  quam  magna 
quamque  fausta,  illo  Pontifice,  mox  eventura  essent.  His  autem 
rebus  viam  paravit  ilia  miro  mode  ipsis  anni  1848.  procellis  Ec- 
clesiae allata  libertas.  Eo  enim  tempore  Augustus  Sibour,  turn 
Diniensis  Episcopus,  nec  multo  post  Archiepiscopus  Parisiensis, 
haec  Pio  IX.  de  Conciliis  scribebat:  „Quae  horum  temporum  est 
conditio,  una  ex  Apostolico  culmine  emissa  vox  plus  ad  sacra  ilia 
instauranda  comitia  valitura  est  quam  omnes  antiqui  canones“. 
lam  vero  illam  vocem  et  emisit  Pius  IX.  et  e Caietano  suo  ex- 
silio  emisit ; eaque  exulantis  Pontificis  vox  toto  catholico  orbe 
personuit.  Vix  enim  ilia  aulicorum  et  scribarum  arrogans  domi- 
natio,  quae  antea  habendis  Conciliis  obstiterat,  nuper  coortis  tur- 
bis,  si  non  fracta,  at  saltern  debilitata  erat,  quum  maxime  diver- 
sarum  regionum  Antistites  conventus  agitare  coeperunt:  Germani 
Coloniae  (10.  Mai.  et  16.  Aug.  1848.,  6.  Mart.  1849.),  Salisburgi 
(14.  Sept.  1848.),  Herbipoli  (22.  Oct.  1848.),  Goritii  (17.  Dec.  1848.), 
Viennae  (29.  Apr.  1849.);  Itali  Mediolani  (23.  Mai.  1849.),  Spoleti 
(17.  Oct.  1849.);  Galli  Parisiis  (17.  Sept.  1849.).  Quern  motum 
Pius  IX.,  etiam  turn  Roma  extorris,  apostolico  studio , quoad  po- 
terat,  incitare  ac  propagare  non  destitit.  Nam,  quum  prope  Nea- 
polim  in  suburbano  Portici  moraretur,  Italiae  Episcopos  ad  agen- 
dos  conventus  inter  alia  his  verbis  cohortatus  est:  „ Communicate 
invicem  consilia,  pergite,  ut  iam  instituistis , coetus  habere  inter 
vos“  ^ . . . Pari  mode  Galliae  Germaniaeque  Antistites  commo- 
nuit,  ut  ad  provincialia  instauranda  Concilia  curas  suas  conver- 
terent.  Idem  petentibus  Foederatae  Americae  Hiberniaeque  Prae- 
sulibus  permisit,  ut  etiam  plenaria  seu  nationalia  cogerent  Con- 
cilia; quod  turn  quidem  in  Gallia  et  Germania,  propter  temporum 
iniquitatem,  baud  opportunum  esse  existimabat.  Postquam  vero, 
iam  restituta  quiete,  solemnis  cum  imperatore  Austriae  Franc, 
losepho  inita  erat  pactio,  ipse  Pontifex  magnopere  auctor  fuit,  ut 
totius  imperii  Episcopi  in  unum  Viennam  convenirent. 

Iam  vero  illae  exsulis  Pontificis  vel  cohortationes  vel  signifi- 
cationes  summa  ubique  alacritate  sunt  exceptae;  nusquam  tamen 
magis  quam  in  Gallia.  Hie  enim  intra  triennium  plures  habitae 
sunt  provinciates  Synodi,  quam  tria  a Concilio  Tridentino  saecula 
habitas  viderant.  Quodque  etiam  laetius  fuit,  ambo  Cardinales, 
Remensis  et  Burdigalensis , una  Synodo  minime  contenti,  legem 
Tridentinam  ad  amussim  exsequi  voluerunt.  Quo  factum  est,  ut 
Gallia  intra  breve  tempus  non  minus  vigesies  augusto  illo  sanc- 
tarum  celebritatum  spectaculo  frueretur 

Similem  etiam  in  Germaniam  ex  illo  Caietano  exsilio  pro- 
fectam  esse  Pii  IX.  vocem  iam  paulo  ante  significavimus.  Ac  turn 
demum  iis  in  terris  excussus  est  gravis  ille  ac  prope  trecentorum 
annorum  desuetudine  inveteratus  synodalis  industriae  torpor;  ut 
metropolitanae  urbes,  in  quibus  ne  Tridentina  quidem  auctoritas 
quidquam  tale  efficere  potuerat,  nunc  tandem  provincialia  Con- 
cilia in  suis  raoenibus  conspexerint.  Prima  praeclari  incepti  laus 
Cardinali  Rauscher  debetur,  qui  a.  1859.  suae  provinciae  Episco- 
pos Viennam  convocavit.  Mox  ilium  velut  adspirantis  aurae  im- 
pulsum  secutae  sunt  Coloniensis  et  Pragensis  Ecclesiae.  Vicinae 
se  Germaniae  adiunxerunt  Hungaria  et  Hollandia,  ilia  Strigoniensi 
et  Colocensi  (a.  1858.  et  1863.)  habitis  Synodis,  haec  Traiectensi 
(a.  1865.).  Quarum  omnium  Synodorum  decreta  qui  legerit,  haec 


* Marc.  4,  26—28. 


‘ Encycl.  Nostis  d.  8.  Dec.  a.  1849. 


V.  Coll.  Lac.  t.  IV. 


1007 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1008 


profecto  inter  optima  et  saluberrima,  quae  unquam  in  episcopa- 
libus  coetibus  sancita  fuerint,  numerabit.  Porro  iustas  Synodos, 
quas  memoravimus,  partim  anteierunt,  partim  secuti  sunt  alii 
complures  Episcoporum  conventus,  quos  omnes  videre  est  in  t.  V. 
Coll.  Lacensis. 

Neque  vero  hie  vitae  ecclesiasticae  motus  intra  eas  regiones, 
quas  supra  nominavimus , constitit,  sed  in  dies  latius  quasi  un- 
darum  instar  usque  ad  remotissimas  plagas  provectus  est.  Magnum 
autem  ad  earn  rem  momentum  illud  attulit,  quod  Pius  IX.  in 
America  septentrionali  complures  novas  metropolitanas  sedes  in- 
stituit;  ut  etiam  trans  Montes  Saxosos  sita  regio  iam  synodalem 
conventum  viderit.  Qui  enim  nuper  renuntiatus  erat  Archiepi- 
scopus  Oregonensis,  mense  Februario  a.  1848.,  duos  Suffraganeos 
suos,  Walla-wallensem  et  Vancouvei'iensem,  in  civitatem  S.  Pauli 
ad  Synodum  convocavit.  Ceterarum  vero  recentium  provinciarum 
conventibus  praeivit  a.  1852.  insigne  illud  ex  omni  Foederata 
America  collectum  Baltimorense  Concilium.  Quod  deinde  in  sin- 
gulis provinciis  aliae  ex  aliis  Synodi  consecutae  sunt:  Baltimorae 
duae  (a.  1855.  et  58.),  Xeo-Eboraci  tres  (a.  1854.,  GO.  et  61.), 
Cincinnati  totidem  (a.  1855.,  58.  et  61.),  S.  Ludovici  duae  (a.  1855. 
et  58.),  Neo-Aureliani  item  duae  (a.  1856.  et  60.). 

Interea  erupit  in  Foederatis  Civitatibus  ferale  illud  helium, 
quod  ab  a.  1861.  Synodorum  celebritates  prorsus  impedivit.  Nam 
variarum  sectarum  magistri  ac  duces,  per  speciem  exstinguendi 
civilis  belli,  suis  in  conventiculis  eo  venerunt  insolentiae,  ut  iam 
omnino  suspecti  vulgo  liaberentur  quilibet  ecclesiasticorum  virorum 
conventus.  Vix  autem  erat  finitum  helium  et  pax  composita, 
quum,  m.  Oct.  a.  1866.,  alterum  Baltimorae  coactum  est  plenum 
Concilium,  quod,  sicuti  ex  omnibus  Foederatae  Americae  Episcopis 
constabat,  ita  omnium  superiorum  Synodorum  consulta  in  unum 
corpus  redegit  novisque  adiectis  decretis  mirabilem  quemdam 
legum  codicem,  qui  universam  ecclesiasticam  vitam  amplectitur, 
confecit. 

Porro  amplissimae  illius  roipublicae  exemplum,  utpote  simili 
fere  conditione,  imitatae  sunt  Canadensis  regio  et  Britannicae  In- 
diarum occidentalium  Australiaeque  coloniae.  Nam  Quebeci,  anno 
1868.,  iam  ordine  quarta  peracta  est  Synodus.  In  insula  S.  Tri- 
nitatis,  una  ex  Antillis,  duae  celebratae  a.  1854.  et  67.  Anno 
autem  1869.,  in  longinqua  ilia  Australiae  terra  altera  Sydneiensis 
provinciae  Synodus  habita  est  Melbournae,  quum  iam  a.  1844. 
idem  Metropolita  loan.  Beda  Polding  unam  Sydneii  coegisset  b Ne- 
que Australis  America  non  visa  est  ad  huius  laudis  aemulationem 
provocari.  In  qua  quum  a temporibus  S.  Turibii  nulla  exstitisset 
ab  Apostolica  Sede  approbata  Synodus,  nunc,  annuente  Summo 
Pontifice,  tres  sunt  convocatae,  duae  in  provincia  ecclesiastica 
Quitensi,  tertia  in  Neo-Granatensi. 

Sed  iam  ex  remotis  illis  oris  in  Europam  revertamur.  Non- 
dum  enim  in  hac  orbis  parte  illam  terram  attigimus,  quae  cele- 
brandarum  Synodorum  studio  enituit,  Maiorem  Britanniam  dico. 
Nam  ubi  primum  sacra  Hierarchia  in  Anglia  restituta  est.  Card. 
Wiseman  id  se  muneri  suo  debere  existimavit,  ut  ex  lege  Triden- 
tina  crebro  suos  Suffraganeos  Westmonasterium  congregaret;  cuius 
rei  a.  1852.  factum  est  initium.  Sed  iam  paulo  ante  id  tempus, 
cognata  insula  Hibernia  synodales  coetus,  quos  anno  huius  saeculi 
decimo  septimo  Tuami  auspicata  erat,  rursus  a.  1850.  plenario 
Concilio  Thurlesiano  continuandos  suscepit;  quod  deinde  consecutae 
sunt  provinciates  Synodi  quinque:  in  Tuamensi  provincia  duae, 
in  Dublinensi,  Casseliensi  et  Armacana  singulae. 

Ne  Oriens  quidem,  quamvis  alioqui  lentus  ac  moris  sui  tenax, 
non  se  illo  motu  excitatum  sensit.  Nam  diversorum  rituum  Epi- 
scopi  suos  habuere  conventus,  Maronitae  in  Bakorka,  Syri  in 
Schafe,  Armenii  in  Bzommar  a.  1866.  et  Constantinopoli  a.  1869. 
Quo  eodem  anno  Smyrnae  cum  suo  Metropolita  consedere  latini 
ritus  Episcopi. 

Superest,  ut  Italiae  quoque  Synodorum  mentionem  faciamus ; 
quamquam  hie  coortae  ingentes  rerum  publicarum  perturba- 
tiones,  quominus  agerentur,  compluribus  in  locis  obstiterunt.  Ita- 
que  ex  postremis  temporibus  iustae  Synodi  hae  tantum  comme- 
morari  possunt:  Pisana,  Senensis,  Ravennatensis,  Urbinatensis  et 
Veneta. 

Ceterum  ad  praeparandum  Concilium  oecumenicum,  id  quod 
nobis  exponere  propositum  est , baud  paulo  etiam  maius  momen- 
tum, quam  vel  praeclarissimae  Synodi,  attulere  Romani  Conventus. 


‘ Has  Synodos  ceterasque  per  Americam  Sept,  habitas,  num.  36, 
exhibet  t.  III.  Coll.  Lacensis. 


a Ter  enim  Pio  IX.  contigit,  ut  se  magna  Antistitum  ex  omnibus 
orbis  partibus  congregata  multitudine  circumfusum  cerneret;  ac 
primo  quum  dogma  Immaculatae  Conceptionis  definivit;  rursus 
quum  laponensibus  Martyribus  Sanctorum  honores  decrevit;  tertio 
quum  saecularia  martyrii  B.  Petri  solemnia  celebrata  sunt.  Neque 
unquam,  post  alterum  generate  Concilium  Lateranense  a.  1139. 
liabitum,  Roma  tantam  Episcoporum  frequentiam  suis  moenibus 
exceperat.  Nec  vero  illos  in  unum  coegerat  Summi  Sacerdotis 
imperium,  sed  liberrima  amoris  consensio  ad  communem  Parentem 
traxerat.  Ex  quo  plane  coniicere  licebat,  quid  turn  eventurum 
foret,  si  quando  eos  idem  ad  Synodum  oecumenicam  in  Basilica 
S.  Petri  celebrandam  convocaret.  Quare  Pontifex  baud  diutius 
sibi  morandum  esse  duxit,  quominus  iam  pridem  conceptum  animo 
consilium  perficeret;  idque  in  Consistorio  d.  26.  lunii  a.  1867. 
congi’egatis  Episcopis  aperuit.  Hi,  sicut  exspectandum  erat,  Pon- 
tificis  voceni  summa  gaudii  significatione  exceperunt;  atque  ita 
superiorum  annorum  synodalis  labor  et  industria  praeclarissimum 
fructum  extulit,  tamque  copiosae  sementi  baud  impar  in  Vaticano 
Concilio  respondit  messis  ubertas. 

b Quemadmodum  autem  ipsum  Concilium,  sic  praecipuum  bu- 
iusce  opus,  quod  fuit  Pontificiae  infallibilitatis  definitio,  simili  ra- 
tione  parvis  quibusdam  principiis,  tamquam  seminibus,  praepara- 
tum  erat.  Numquam  enim  antea  tarn  multi , quam  postremis 
viginti  annis,  Episcopi  ad  banc  confirmandam  doctrinam,  maxime 
in  Synodis,  voces  suas  extulerant.  Quae  res  eo  maioris  momenti 
babenda  est,  quod  iudicium  de  dubiis  fidei  quaestionibus  ad  causas 
illas  maiores  pertinet,  quae  S.  Sedis  auctoritati  reservantur,  neque 
licet  Episcopis , sive  in  provincialibus  dioecesanisve  Synodis , sive 
extra  illas,  buiusmodi  controversias  sibi  decidendas  arrogare.  Ex 
quo  profecto  apparet  neque  pro  dubia  babitam  esse  illam  priraae 
Sedis  praerogativam  a Patribus  Conciliorum,  qui  earn  docuerunt, 
neque  a Revisoribus  Romanis,  qui  bunc  agendi  modum  non  re- 
prebenderunt  et  graves  causas  adfuisse , cur  Episcopi  eamdem 
palam  affirmandam  putarent.  Nam  ecclesiasticae  libertatis  prae- 
cipua  tutrix  ac  vindex  est  Apostolica  Sedes ; cuius  auctoritas,  uti 
est  suprema,  ita  certis  quibusdam  in  rebus  ab  errore  immunis  sit 
necesse  est.  Hanc  igitur  ob  causam,  sicut  infensissimi  libertatis 
Ecclesiae  bostes,  in  Gallicana  et  Febroniana  scbola  aulisque  prin- 
c cipum  eruditi,  S.  Sedis  supremam  auctoritatem  et,  quae  cum  ea 
coniuncta  est,  infallibilitatem  sunt  aggressi ; ita  vicissim,  dum  baec 
nostra  aetas  adversus  illam  dominantium  impotentiam  consurgit, 
simul  etiam  pietas  erga  Sedem  Apostolicam  huiusque  profitendae 
infallibilitatis  studium  mirabiliter  exarsit.  Id  autem  praecipue 
in  Synodis  conspici  potuit,  quae  clarissimum  sunt  huius  iam  ut- 
cumque  recuperatae  libertatis  indicium. 

Iam  ea,  quae  Synodi  provinciates  de  Pontificia  docendi  po- 
testate  atque  infallibilitate  edixerunt,  in  indicibus  singulorum  vo- 
luminum  Collectionis  Lacensis  consignavimus.  Quae  quum  Ion- 
gum  esset  hoc  loco  iterare , lectorem  ad  ipsos  indices  remittimus. 
Ex  quibus  comperiet,  illam  doctrinam  aut  diserte  affirmare  aut 
non  obscure  significare  Synodos,  quarum  baec  sunt  nomina:  in 
Gallia,  Remenses  primam,  secundam  et  tertiam,  Burdigalenses 
primam,  secundam  et  quintam,  Turonensem,  Avenionensem,  Aquen- 
sem,  Senonensem,  Bituincensem , Albiensem,  Auscitanam,  quibus 
addi  merentur  Lugdunensis  et  Tolosana;  — in  Germania,  Colo- 
niensem,  Pragensem,  Strigoniensem , Colocensem;  — in  Italia, 
Ravennatensem,  Venetam,  Spoletanam;  — in  Anglia  et  Hibernia, 
d Westmonasteriensem  primam,  Tuamensem  tertiam,  Thurlesianam, 
hanc  quidem  plenariam;  — in  Hollandia,  Ultraiectensem ; — in 
America  Septentrionali,  Baltimorenses  non  minus  septem,  in  bis 
ambas  plenarias,  Quebecenses  primam  et  quartam,  Neo-Aurelia- 
nenses  primam  et  secundam,  Cincinnatenses  primam  et  tertiam, 
Ludovicianas  primam  et  secundam,  Halifaxiensem , Portu-Hispa- 
niensem;  — in  America  Australi,  Quitensem  alteram;  — in  Au- 


* Haec  cum  iam  a.  1867.  in  libellis  periodicis  a doctoribus  Htils- 
kamp  et  Rump  editis : Literariseber  Handweiser  fiir  das  katholische 
Deutschland  (p.  439  seq.)  protulissemua , lanus  (Einleitung  p.  5)  et 
Friedrich  (Geschichte  des  vaticanischen  Concils  I.  p.  588)  inde  con- 
cluserunt,  nos  veluti  nuntium  bene  rerum  gnarum  illis  verbis  signum 
quoddam  consiliorum  Curiae  prodidisse,  quae  Episcopos  in  Conciliis 
provincialibus  infallibilitatem  docere  jussisset,  ut  sic,  doctrina  hac 
veluti  indubia  tradita,  postea  ad  eandem  in  Concilio  definiendam  quasi 
cogerentur.  At  verba  nostra  ne  minimum  quidem,  ut  legenti  patet, 
talia  consilia  significant  nihilque  continent,  quod  non  discipulus  quis- 
que  e primis  theologiae  principiis  cognoscere  posset.  Quam  frivolum 
in  verbis  apertis  et  simplicibus  dolos  suspicaril 


1009 


Ad  Documenta  historica  introductio. 


1010 


stralia,  Melbournensem , — denique  in  Oriente  Constantinopoli-  a 
tanam  Armenorum  (v,  supra  p.  865  d). 

Tantam  hanc  Episcopatus  in  vindicando  infallibili  S.  Sedis 
magisterio  consensionem  illud  rursus  baud  parum  auxit,  quod, 
quum  a.  1864.  a Pio  IX.  editus  esset  Syllabus,  qui  Galliae  Ita- 
liaeque  imperabant,  eumdem  promulgari  vetuerunt.  Turn  enim 
maximo  studio  Pontificiae  infallibilitatis  causam  suscepere  illorum 
regnorum  Antistites : in  Gallia  quidem  cum  primis  Montalbanensis 
Lemovicensis  Pictaviensis  Molinensis  Bellovacensis  Tolo- 
sanus  Apamiensis  ’,  San-Deodatensis  Ebroicensis  Vapincensis 


‘ „La  suprdmatie  et  I’infaillibilit^  du  Pape  sent  arrivees  un 
tel  degre  d’evidence  de  fait  et  de  droit,  qu’il  n’y  a plus  a en  disputer.“ 
L’Encyclique  et  les  Evgques  de  France.  Deuxifeme  Edition.  Paris. 
1865.  p.  63. 

* „Semper  quidem  fidelis  est  et  omni  acceptione  dignus  sermo 
Christi  per  os  Apostolicum  loquentis  cui  ,corde  creditor  ad  iustitiam, 
ore  autem  confessio  fit  ad  salutem* *.  Maiori  vero  mihi  consolationi, 
gaudio  et  admirationi  fuit  indeficiens  veritatis  oraculum  inter  tot  ca- 
lamitates  angustiasque  et  extremi  periculi  minas  solemniter  intonuisse  b 
. . . . Ex  omnibus  Encyclicae  documentis,  quantum  in  me  est  ,iota 
unum , aut  unus  apex  non  praeteribit‘,  quominus  in  tota  dioecesi  do- 
ceatur  et  credatur.“  L.  c.  p.  19. 

^ „Sacbant  que  Pun  des  devoirs  essentiels  des  pasteurs  particu- 
liers  est  d’intimer  aux  peoples  les  enseignements  de  celui  pour  qui 
J^sus-Christ  a prie,  afln  que  sa  foi  fCit  indefectible  . . ., 

Nous  ddclarons  adherer  pleinement  d’esprit  et  de  coeur  h toutes 
les  sentences  et  affirmations  doctrinales,  ii  toutes  les  regies  de  croyance 
et  de  conduite  enoncees  par  Notre  Saint-Pere  le  Pape  Pie  IX  depuis 
le  commencement  de  son  pontificat  jusqu’au  present  .iour,  et  nous 
prononqons  que  c’est  le  devoir  de  tous  les  Chretiens  orthodoxes  de  se 
soumettre  h ces  memes  enseignements  avec  une  humble  et  filiale  do- 
cilite  de  leur  intelligence  et  de  leur  volonte.“  L.  c.  p.  30  s. 

* C’est  pourquoi,  nous  souvenant  avec  saint  Ambroise : que  la  oil 
est  Pierre,  Id  est  I’liiglise;  . . . avec  saint  Augustin:  que  lorsque  Rome 
a parle,  la  cause  est  finie,  . . . 

Et  voulant,  comme  c’est  notre  devoir,  donner  ce  double  temoi- 
gnage  de  notre  adhesion  filiale  aux  verites  definies  dans  la  dite  Ency- 
clique,  et  de  notre  reprobation  absolue  des  erreurs  dnoncees  dans  le 
resume  qui  I’accompagne, 

Nous  avons  cru  devoir  faire  nous-mSmes,  du  haut  de  la  chaire  q 
de  notre  eglise  cathedrale,  lecture  des  susdites  Lettres,  comme  marque 
de  notre  soumission  ^ cette  parole  qui  lie  et  delie,  et  dont  le  droit  est 
de  n’etre  jamais  liee.“  L.  c.  p.  33. 

* „Nous  vous  disions  que  les  decisions  de  I’autorite  supreme  du 
Vicaire  de  Jesus-Christ  avaient  ete  regues  par  nous  avec  la  plus  en- 
tiere  soumission  d’esprit  et  de  coeur  . . . Quand  Rome  a parie,  nous 
disons,  avec  saint  Augustin:  La  cause  est  finie;  quand  elle  a con- 
damne  une  proposition,  nous  la  reprouvons;  quand  on  pretend  mettre 
la  foi  de  Pierre  en  opposition  avec  celle  de  tel  ou  tel  theologien  plus 
ou  moins  eeiebre,  nous  n’hesitons  pas,  nous  sommes  pour  le  Pape, 
nous  sommes  pour  Celui  ii  qui  Jesus-Christ  a dit:  Ego  autem  rogavi 
pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tuafi  L.  c.  p.  36. 

® „En  matiere  de  doctrine,  le  Vicaire  de  jesus-Christ  est  le  pre- 
mier et  unique  juge.“  L.  c.  p.  10. 

’ „Nous  avons  lu  la  Lettre  Encyclique  avec  un  religieux  et  filial 
empressement,  avec  la  soumission,  pleine  d’abandon  et  de  respect,  due 
aux  decisions  de  Celui  que  Jesus-Christ  a charge,  dans  la  personne 
de  Pierre,  de  ,paitre  les  brebis  aussi  bien  que  les  agneaux,  pour  qui 
le  Sauveur  a demande  une  foi  indefectible'. “ L.  c.  p.  58. 

® „Nous  sommes  empSche  de  publier,  d’expliquer  et  de  justifier, 
par  les  voies  ordinaires  de  notre  ministere,  les  enseignements  de  Celui  d 
dont  la  foi  ne  peut  defaillir  . . . 

D’autre  part,  comme  la  parole  de  Celui  qui  a requ  de  Jesus- 
Christ  Notre-Seigneur  le  pouvoir  de  Her  et  de  ddlier,  ne  saurait  etre 
enchatnee,  ni  privee  de  son  efficacite;  comme  d’ailleurs  le  document 
dont  il  s’agit  a requ  par  la  voie  de  la  presse  une  publicite  suffisante, 
bien  qu’  extra-canonique,  nous  dedarons  la  Lettre  Encyclique  Quantd 
curd,  son  annexe,  le  Syllabus  . . . publies  et  promulguds  dans  notre 
diocese."  L.  c.  p.  70  s. 

® „Aucune  opinion  humaine  ne  peut  prevaloir  dans  la  conscience 
sur  la  foi  de  I’Eglise  formuiee  par  la  bouche  de  son  auguste  Chef.“ 

L.  c.  p.  111. 

„Vous  recevrez  la  parole  du  Pontife  supreme  avee  tout  le 
respect  qui  lui  est  dfi , avec  la  plus  entiere  soumission  d’esprit  et  de 
coeur.  C’est  pour  vous,  c’est  pour  tous  les  vrais  Catholiques  un  de- 
voir impdrieux  et  sacre. 

Aujourd’hui  done,  comme  tou, jours,  rappelons  h notre  souvenir 
les  promesses  divines  faites  k I’Eglise  et  ii  son  Chef  . . . C’est  ii 
saint  Pierre  et  & ses  Successeurs  qu’il  a 6t6  dit:  ,Tu  es  Pierre,  et 
sur  cette  pierre  je  batirai  mon  Eglise,  et  les  portes  do  I’enfer  ne 
pr6vaudront  point  contre  elle‘.  C’est  k saint  Pierre  et  k ses  Succes- 
Coll.  Lae.  Til. 


Bituricensis  Aniciensis^,  Carnutensis  ®,  Versaliensis  *,  Cardinalis 
Archiepiscopus  Camberiensis  ® ; in  Italia  vero,  Episcopi  Longobar- 
diae  ®,  utriusque  Siciliae  ’,  Umbriae  ®,  provinciae  Romanae  ®,  Mar- 
chiarum  ‘®,  Mutinae  et  Parraae 

Itaque  quod  ad  Galliam  attinet,  non  sine  causa  Episcopus 
Atrebatensis  hoc  affirmari  posse  existimavit:  „Omnes  regni  Epi- 
scopos  credere  et  profiteri,  Summum  Pontificem  divinitus  acce- 
pisse  propriam  ac  supremam  potestatem  pascendi  totius  gregis 
lesu  Christi,  quia  Petro  soli  eiusque  successoribus  facta  sit  pro- 
missio,  numquam  eos  errorem  esse  docturos*'  itemque  Episcopus 
Montis-Albani : „Universuni  Episcopatum  deseruisse  gallicanam 
de  Pontificia  infallibilitate  doctrinam"  nec  non  Archiepiscopus 
Manning:  Galliae  Antistites  tain  parum  ad  quatuor  propositiones 
Bossueti,  quam  astronomos  ad  Ptolemaei  rationem  reversuros ; res 
humanas  esse  progressas,  Ecclcsiam  sese  a regiorum  tutorum  ser- 
vitute  liberavisse : ardens  studium , quo  totus  Galliae  Episcopatus 
Pio  IX.  acclamasset,  quum  is  ilium  ad  S.  Sedis  libertatem  ac 
iura  secum  defendenda  evocasset,  et  rursus  quum  idem  a,  1864. 
Encyclicam  et  Syllabum  edidisset,  argumento  esse  Galliae  An- 
tistites supremas  Vicarii  Christi  praerogativas,  quas  mundus  ultra- 
montanismum  appellat,  omnino  profiteri 

Italiae  simile  testimonium  impertiit  Cardinalis  Episcopus  Pe- 
rusinus,  loachimus  Pecci : „Catholica  gens,  inquit,  qualis  est  hacc 


seurs  qu’a  6te  confie  le  soin  de  ,paitre  les  brebis  et  les  agneaux*. 
C’est  k saint  Pierre  qu’il  a dit : ,J’ai  prid  pour  toi  afin  que  ta  foi 
ne  faihlisse  jamais*."  L.  c.  p.  121  s. 

^ „Qu’elle  [I’Eglise]  exerce  ce  pouvoir  [d’enseigner]  par  la  voie 
des  Conciles  gen^raux  . . . ou  que  ce  soit  par  des  Constitutions  dog- 
matiques  adress4es  de  Rome  aux  EvSques  et  aux  fiddles,  I’obligation 
est  toujours  la  mfime;  car  c’est  toujours  la  mSme  autoritd  qui  parie, 
I’autorite  de  I’Eglise , autorit^  sainte , souveraine , infaillible  dans  les 
matiferes  doctrinales,  ii  qui  tous,  a moins  de  renoncer  ii  notre  titre  de 
Catholiques,  nous  devons  obeissance  . . . 

Juge  infaillible  dans  les  mati6res  de  la  doctrine  et  de  la  foi,  le 
Souverain  Pontife  n’est  done  jug6  par  personne."  L.  c.  p.  143.  145. 

* „En  lisant  cette  parole  doctrinale  . . . nous  nous  r6jouissons 
de  toute  notre  ame,  nous  benissons  le  Pasteur  supreme,  le  Docteur 
celeste,  qui  inspire  toujours  si  manifestement  et  si  k propos  les  Suc- 
cesseurs de  Celui  h qui  fut  assurde,  par  sa  jiridre  divine,  I’inddfecti- 
bilitd  de  la  foi:  Rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua.“  L.  c.  p.  165. 

5 „Quand  le  Pontife  souverain,  du  haut  de  la  Chaire  de  Pierre, 
publie  certains  points  de  doctrine,  il  n’est  permis  h personne  d’adopter 
les  uns  et  d’ecarter  les  autres."  L.  c.  p.  168. 

* „Qu’est  ce  done  que  cette  Encyclique  ? . . . L’ Encyclique  est 
une  manifestation  irrdsistible  et  dclatante  du  pouvoir  que  Jdsus-Christ 
a laisse  h son  Vicaire  . . . 

Que  faut-il  voir  dans  V Encyclique?  Il  faut  y voir  des  condam- 
nations  prononedes  a diverses  dpoques  par  une  autoritd  infaillible  . . . 

Comment  devons-nous  recevoir  V Encyclique  ? Nous  devons  la 
recevoir  comme  un  symbole , comme  un  Credo,  avec  la  soumission  la 
plus  parfaite.  Nous  devons  y adhdrer  pleinement,  sans  rdserve , et 
tenir  pour  certain  que  nulle  puissance  terrestre  n’a  droit  ni  d’en  re- 
trancher  une  seule  ligne,  ni  d’en  empecher  la  publicite  ou  la  diffu- 
sion parmi  les  fiddles."  L.  c.  p.  178  s. 

^ „Nous  croyons  aussi  comme  de  foi  les  ddcisions  du  Souverain 
Pontife  en  matidre  doctrinale,  lorsqu’elles  sont  revetues  des  conditions 
requises.  Nous  disons  alors  comme  saint  Augustin:  ,Rome  a parld, 
la  cause  est  finie*.  Nous  le  croyons , parce  que  Jdsus-Christ  a dit  ii 
Pierre:  ,Tu  es  Pierre,  et  c’est  sur  cette  pierre  que  je  batirai  mon 
Eglise,  et  les  portes  de  I’enfer  ne  prdvaudront  point  contre  elle*.  Nous 
le  croyons , parce  qu’il  lui  a dit  aussi : ,J’ai  prid  pour  que  ta  foi  ne 
ddfaille  pas*."  L.  c.  p.  191. 

® Dicunt  Encyclicam  ,Quanta  cura‘  esse  solemnem  et  immutabilem 
actum  infallibilis  magisterii  Vicarii  Christi.  V.  L'Unitd  cattolica, 
12.  Febr.  1865. 

’ SS.  Pontificem  rogant,  ut,  ad  ipsos  conversus,  fratres  suos  in- 
fallibili doctrina  confirmare  non  cesset.  V.  L’Unitd  cattolica,  24.  Fe- 
bruarii  1865. 

® Affirmant  80  propositiones  Syllabi  infallibili  ore  Capitis  Eccle- 
siae  esse  damnatas.  V.  L’Unitd  cattolica,  7.  Febr.  1865. 

® SS.  Pontificem  vocant  Caput  et  infallibilem  Magistrum  Eccle- 
siae.  V.  L’Unitd  cattolica,  9.  Febr.  1865. 

1®  Romanum  Pontificem  supremum  appellant  Magistrum,  quern 
iudicare  aut  docere  velle  arrogans  superbia  esset.  V.  L’  Unitd  catto- 
lica, 12.  Febr.  1865. 

Scribunt  SS.  Pontificem  esse  infallibilem  custodem  et  doctorem 
veritatis.  V.  L’Unitd  cattolica,  15.  Febr.  1865. 

12  L’encyclique  et  les  Evdques  de  France,  p.  109. 

1’  L.  c.  p.  100. 

1*  The  Centenary  of  Saint  Peter  (London  1867). 

64 


1011 


Act.'i  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1012 


nostra,  scit  plane  nnllo  se  humano  interdicto  prohiberi  posse, 
quominus  snpreniae  illius  Sedis,  qnam  christianae  religionis  legis- 
que  infallibilem  custodem  ac  magistram  agnoscit,  doctrinas  vene- 
retur.  Episcopis  et  clero  vox  Vicarii  lesu  Christi  sancta  et  im- 
mutabilis  norma  est,  qua  sacrao  eorum  militiae  officia  dmguntnr“  b 

lam  in  Anglia,  praeter  Archiepiscopum  Manning,  cuius  testi- 
monium paulo  ante  audivimus , Episcopi  Southwarcensis  ^ et  Bir- 
minghamiensis  post  editum  Syllabum , fideles  sibi  subiectos  de 
Summi  Pontificis  docentis  infallibili  auctoritate  diserte  planeque 
admonuerunt;  idemque  in  Slavonia  praestitit  Cardinalis  de  Hau- 
lick  in  Belgio  Episcopus  Leodiensis  in  Hispania  Calagurritanus 
et  Victoriensis 

Quod  si  in  Gallia  plurimi  exstiterunt,  qui  Pontificiam  infalli- 
bilitatem  defenderent,  pauciores  in  Hispania,  hoc  ideo  factum  est, 
quod  illic  antca  multi,  hie  paucissimi,  earn  praerogativam  im- 
pugnaverant.  In  ipsa  autem  Synodo  Vaticana  Hispani  ad  unum 
omnes  pro  eadem  definienda  sententiam  dixerunt.  . Aequatoriani 
vero  iam  antea,  sicut  Neapolitani  et  Siculi,  a Pio  IX.  petiverant, 
nt  earn  doctrinam  Concilio  definiendam  proponeret.  Quod  ut  fieret, 
Westmonasteriensis  qfuoque  Archiepiscopus  et  Cardinalis  Mech- 
liniensis  pastoralibus  literis  strenue  certarunt.  Eodem  tempore  in 
Germania  Episcopus  Moguntinus  datis  item  ad  fideles  literis  Summi 
Pontificis  infallibilitatem  docuit  ac  defendit.  Denique  ad  hunc 
tarn  varium  testimoniorura  concentum  ut  etiam  Lusitanam  adiun- 
gamus  vocem,  Episcopus  Fluminis  lanuarii  in  suis  Elementis  luris 
ecelesiastici , confutatis  capitulis  gallicanis,  Pontificium  charisma 
diligentissime  tuetur  ’. 

Sed  haec,  quae  adhuc  commemoravimus , vel  singulorum  vel 
e singulis  provinciis  collectorum  Antistitum  studia  veluti  disiecti 
ignes  dici  possunt,  quos,  si  forte  conflari  in  unum  contigerit,  ma- 
iorem  in  modum  exardescere  necesse  est.  Etenim,  si  in  diversis 
Ecclesiae  partibus  dispersi  Episcopi  tanto  fervore  suam  religionem 
erga  supremam  S.  Sedis  auctoritatem  declararunt,  profecto  idem 
turn  longe  etiam  insignias  fecisse  existimandi  sunt,  quum  iam 
Ilomae  magno  numero  congregati  ipsam  Petri  Cathedram  circum- 
starent.  Hoc  autem  in  tribus  illis  Komanis  Conventibus  factum 
est,  quos  supra  indicavimus,  ac  primo  quum  a Pio  IX.  definita 
est  Immaculata  B.  Virginis  Conceptio.  Hie  quum  e considentibus 
Episcopis  duo  quaesissent,  an  non  conveniret,  Episcopatns  desi- 
derium  atque  etiam  indicium  in  definitionis  bulla  commemorari, 
nullam  approbationem  nactum  est  tale  consilium ; sed  omnes  sum- 
mopere  assenserunt  ei  Antistiti , qui  id  minime  fieri  debere  hunc 
in  modum  ostendit : „Dogmaticum  decretum,  inquit,  quod  splendi- 
dissimam  Marine  coronam  nova  gemma  decorabit,  sicut  ipsa  re 
eximie  catholicum  est,  ita  etiam  forma  apprime  catholicum  erit, 
si  a solo  Pontifice  Maximo  proficiscatur  . . . Sola  Ecclesia  catho- 
lica  hierarchiam  a Deo  institutam  possidet,  cuius  qui  caput  est, 
tamquam  spiritualis  aedificii  fundamentum , in  rebus  fidei  errare 
non  potest,  atque  ita  omnes  Ecclesiae  filios  ad  suam  fidem  te- 
nendam  communionemque  servandam  obstringit.  Si  solus  Pontifex 
immaculatae  Conceptionis  definitionem,  cui  omnes  fideles  sponte 
adhaerebunt,  pronuntiaverit , hoc  eius  indicium  I’c  ipsa  demon- 
strabit  et  supremam  Ecclesiae  docentis  auctoritatem  et  inerrantiae 
donum,  quo  Christus  suum  in  terris  Vicarium  instruxit  . . Ita- 
que  ex  animo  gratulemur  sapientiae  Summi  Pontificis,  qui,  totius 
Ecclesiae  bono  consulens,  hanc  nobis  exoptatam  definitionem  solus 
pronun tiare  decrevit“.  Haec  postrema  verba,  ut  refert  Episcopus 
Brugensis,  sicut  ex  omnium  adstantium  sententia  erant  dicta,  ita 
omnium  plausu  accepta  sunt;  quo  factum  est,  ut  tarn  multi  ex 
tarn  diversis  terris  Romam  profecti  Antistites  veluti  uno  ore  galli- 
canismim,  tamquam  „opinionem  obsoletam  et  iam  diu  infamatam“, 
exploserint. 

Pari  ratione  alter  quoquo  Conventus  Romanus,  in  Canoniza- 
tione  Martyi’um  laponensium  celebratus,  snpremum  Apostolicae 
Sedis  magisterium  honoravit.  Omnium  enim  praesentiura  Antisti- 
tum nomine  (aderant  autem  265),  Pio  IX.  perlecta  est  ac  tra- 
dita  solemnis  declaratio,  in  qua  praeter  alia  haec  habentur : „Tu, 
sancte  Pater,  sanae  doctrinae  nobis  magister,  Tn  unitatis  centrum. 


* L’Unila  cattolica,  25.  Ian.  1865. 

* In  XIII.  Synodo  dioecesana,  20.  lun.  1865. 

* Der  Katholik,  1867.  II,  644. 

^ Die  Autoritiit  (Wien  1865),  pag.  35. 

^ Le  droit  de  Dieu  et  de  I’Eglise,  pag.  236.  237. 

® L’Unita  cattolica,  8.  Febr.  1865. 

^ Elementos  de  dircito  eccl.  Rio  de  .Janeiro  1857.  I,  124. 


a Tu  populis  lumen  indeficiens  a divina  Sapientia  praeparatum.  Tu 
petra  es  et  ipsius  Ecclesiae  fundamentum,  contra  quod  inferorum 
portae  nunquam  praevalebunt.  Te  loquente,  Petrum  audimus,  Te 
decernente,  Christo  obtemperamus.“ 

Secutus  est  a.  1867.  tertius  Conventus  Romanus,  quum,  re- 
currente  post  duodeviginti  saecula  die  martyrii  B.  Petri,  tanta 
illuc  ex  toto  orbe,  quanta  nunqnam  antea,  confluxit  Episcoporum 
multitude : erant  enim  minimum  quingenti.  Ad  quam  venerabilem 
coronam  quum  Pius  IX.  illud,  quod  iam  alias  in  literis  Aposto- 
licis  dixerat,  iterasset,  „Petri  fidem  nnnquam  in  eius  successo- 
ribus  defecturam‘‘,  haec  Pontificis  verba  incredibili  gaudio  et  con- 
sensu excepere  circumfusi  Antistites,  et,  quanta  veneratione  su- 
premum  eius  magisterium  prosequerentur,  uno  animo,  communibus 
literis  testati  sunt:  „Divina  virtnte  factum  cernimus,  ut  Petri  ca- 
thedra, organum  veritatis,  unitatis  centrum,  fundamentum  et  pro- 
pugnaculum  libertatis  Ecclesiae,  tot  inter  adversitates  et  non  inter- 
missa  hostium  molimina,  octodecim  iam  elapsis  saeculis,  stet  firma 
incolumisque ; dum  regna  et  imperia  surgunt  ruuntque  vicissim, 
stet  veluti  secura  pharus  in  procelloso  vitae  aequore  mortalium 
b iter  dirigens  tutamque  stationem  portumque  salutis  sua  luce 

commonstrans Hac  fide  ducti  verbis  scriptoque  [ante 

quinquennium  tuo  throno  adstantes]  professi  sumus,  nihil  nobis 
potius  et  antiquius  esse,  quam  ut,  quae  Tu  ipse  credis  et  doces, 
nos  quoque  credamus  et  doceamus,  quos  reiicis  errores,  nos  item 
reiiciamus,  Te  duce  unanimes  incedamus  in  viis  Domini,  Te  se- 
quamur,  Tibi  adlaboremus,  ac  Tecum  pro  Domino  in  omne  dis- 
crimen  fortunamque  parati  decertemus.  Cuncta  haec,  quae  tunc 
declaravimus , nunc  denuo  piissimo  cordis  sensu  confirmamus  id- 
que  universo  orbi  testatum  esse  volumus  . . . Tu  aeternas  veri- 
tates  annuntiare,  Tu  saeculi  errores,  naturalem  supernaturalemque 
rerum  ordinem  atque  ipsa  ecclesiasticae  civilisque  potestatis  fun- 
damenta  subvertere  minitantes,  apostolici  eloquii  gladio  configere, 
Tu  caliginem  novarum  doctrinarum  pravitate  mentibus  offusam 
dispellere,  Tu,  quae  necessaria  ac  salutaria  sunt,  turn  singulis  ho- 
minibus,  turn  christianae  familiae,  turn  civili  societati  intrepide 
eft'ari,  suadere,  commendare  supremi  Tui  ministerii  es  arbitratus; 
ut  tandem  cuncti  assequantur,  quid  hominem  catholicum  tenere, 
servare  ac  profiteri  oporteat.  Pro  qua  eximia  cura  maximas  Sanc- 
c titati  Tuae  gratias  agimus,  habituri  sumus  sempiternas ; Petrum- 
que  per  os  Pii  locutum  fuisse  credentes,  quae  ad  custodiendum 
depositum  a Te  dicta,  confirmata,  prolata  sunt,  nos  quoque  dici- 
mus,  confirmamus,  annuntiamus  unoque  ore  atque  animo  reiici- 
mus  omnia , quae  divinae  fidei , saluti  animarum , ipsi  socie- 
tatis  humanae  bono  adversa,  Tu  ipse  reprobanda  ac  reiicienda 
iudicasti“ *  * . . . 

Hunc  igitur  in  modum  Vaticana  Synodus  et,  quae  illam  prae- 
cipue  nobilitavit,  definitio,  ut  lento,  ita  certo  progressu,  turn  multis 
minoribus  conventibus  Synodisque,  turn  innumeris  vel  singulorum 
vel  collectorum  Antistitum  pro  Pontificia  infallibilitate  testimoniis 
praeparata  est.  Quamvis  autem  ex  hac  testimoniorum  consensione 
appareret,  Episcopatum  illam  doctrinam  pro  indubitata  habuisse, 
neque  obscure  coniici  posset,  quae  futura  esset  ea  de  re  Concilii 
sententia;  nihil  tamen  longius  a vero  abesset,  quam  si  quis  ea, 
quibus  Vaticanam  Synodum  et  definitionem  praepai’atam  esse 
diximus,  eius  rei  causa  consulto  facta  fuisse  existimaret.  Xequo 
enim  quisquam  de  habendo  Concilio  oecumenico  ac  multo  etiam 
minus  de  definienda  infallibilitate  prius  cogitarat,  quam  Pius  IX. 
^ magnae  Synodi  cogendae  initum  a se  consilium  declaravit.  Nam 
quum  durissimum  illud  iugum , quo  imperiosa  potestas  per  duo 
amplius  saecula  Ecclesiam  constrictam  tenuerat,  improvisa  rerum 
conversio  et  tamquam  aestus  in  se  redeuntis  impetus  dciecisset, 
nulla  iam  vis  tantam  velut  respirantis  populi  christiani  commo- 
tionem  potuit  cohibere.  Sic  autem  ferebat  ipsa  natura,  ut,  quem- 
admodum  supra  ostendimus , haec  sibi  ipsis  reddita  catholicorum 
studia  in  primis  ad  supremam  S.  Sedis  auctoritatem  palam  ac 
libere  colendam  venerandamque  ferrentur.  Tot  enim  ac  tantae 
iniuriae,  quibus  superiore  aetate  affecta  erat  Petri  Sedes,  id  efi'e- 
cerant,  ut  Ecclesiae  filiorum  pietatem  et  religionem  non  oppri- 
merent,  sed  excitarent;  qnemadmodum,  si  valido  flumini  molem 
obiicias,  non  retardas  eius  cursum,  sed  vim  atque  impetum  auges. 
Sicut  autem  filius,  dum  patri  ab  inimicis  violate  eo  impensius 
amorem  suum  exhibet,  nihil  aliud  spectat  intenditque,  nisi  ipsius 
amoris  officium  ac  fructum;  sic  ne  Ecclesia  quidem,  quum  com- 
muni  Christianorum  parenti  pietatem  et  caritatem  suam  tarn  effusis 


' V.  integrum  Document,  infra  Nr.  20  (XI.). 


1013 


Ad  Docum.  histor.  introductio.  — Docum.  histor.  I.  Remota  Cone,  praeparatio.  Doc.  1. — 5. 


1014 


studiis  testaretui',  aliud  turn  quidquam  propositum  habebat,  quod  a 
assequi  vellet.  Verum  super  aquas  ilbus  fluminis  ferebatur  Spi- 
rilus  Domini,  qui  et  suum  ei  alveum  paravit  et  cursum  assignavit, 
quo  tandem  Petri  naviculam  ad  destinatam  divinitus  stationem 
deferret. 

I.  Docuinenta  bistorica  ad  remotam  Coucilii  praeparatiouem 
spectantia 

1. 


incombenza  della  quale  fu  incaricato  il  padre  Mariano  Spada,  procu- 
ratore  generale  dell’  Ordine  dei  predicatori.  Questo  sunto  ha  per  titolo : 
Quadro  dei  sentimenti  che  gli  eminentissimi  Cardinali,  invitati  dal 
Santo  Padre  Pio  IX.,  hanno  manifestato  sulla  convocazione  di  un 
Concilio  ecumenico.  Sono  sei  piccole  pagine  di  stampa,  che  in- 
cominciano  cosi:  „Gli  eminentissimi  Cardinali  nel  numero  di  tre- 
dici,  sono  stati  affermativi  per  la  convocazione;  uno  ha  risposto 
negativaniente , sottomettendo  pero  il  proprio  parere  al  giudizio 
del  Santo  Padre;  ed  un  altro  finalmente  ha  concluso,  non  esse 
locum  alia  convocazione.  “ (Ibid.) 


D.  6.  Dec.  a.  1864.  — Pius  IX.  prime  Cardinalibus  S.  Congr.  Rituum, 
deindc  aliis  Cardinalibus  in  Curia  residentibus  consilium  Synodi 
oecumenicae  celebrandae  significat  eosque  hac  de  re  consulit. 

Il  6.  giorno  di  dicembre  dell’  anno  1864.  alia  presenza  del 
Sommo  Pontefice,  nel  palazzo  Vaticano,  adunavasi  la  sacra  Con- 
gregazione  de’  riti.  Avvenne  in  tale  occasione  un  fatto  straordi- 
nario.  Pio  IX.,  dopo  implorato  il  divino  aiuto  colla  preghiera 
d’uso,  fece  allontanare  gli  officiali  della  Congregazione  e rimase, 
per  poco  tempo,  solo  coi  Cardinali  . . . Grave  . . . fu  la  comu-  b 
nicazione  del  Sommo  Pontefice.  Da  lungo  tempo  stargli  in  mente 
un  pensiero  che  al  bene  della  Chiesa  universale  si  riferiva : questo 
era  d’intimare  un  Concilio  ecumenico  per  provvedere  con  tale  stra- 
ordinario  mezzo  agli  sfcraordinari  bisogni  del  gregge  cristiano: 
studiassero  i Cardinali  ciascuno  da  se,  questo  disegno,  e poi  gb 
comunicassero  in  iscritto,  e separatamente , cio  che  nel  Signore 
avrebbero  giudicato  convenevole.  Ma  tutto  sotto  rigoroso  segreto. 
(Cecconi,  Storia  del  Concilio  ecumenico  Vaticano,  parte  I,  libro  1, 
capo  1.  pag.  3 sq.) 

L’affare  . . era  importantissimo ; il  percbe  piacque  al  Pontefice 
estendere  a tutti  i Cardinali  presenti  in  Curia  I’incarico  che  dap- 
prima  ebbe  date  a quei  soli  che  nel  giorno  suddetto  faceangli 
corona.  (Cecconi  1.  c.  p.  4.) 


2. 


4.  (I.) 

D.  5.  Martii  a.  1865.  — Revmus  Petrus  Giannelli,  Congregationis  Con- 
cilii  Prosecretarius , significat  Cardinali  Caterini  Congregationem 
peculiarem,  tractandis  praeviis  de  celebratione  Concilii  oecumenici 
quaestionibus  institutam,  d.  9.  Martii  a.  1865.  primum  suum  con- 
ventum  esse  habituram.  Similis  invitatio  mittitur  Cardinalibus 
Patrizi,  Reisach,  Panebianco  et  Bizzarri. 


Eminenza  reverendissima. 

Ho  I’onore  di  partecipare  all’  Eminenza  Vostra  revereu- 
dissima  che  la  prima  adunanza  della  Congregazione  particolare, 
di  cui  gia  prevenni  a voce  1’  Eminenza  Vostra  recando  anche  un’ 
analoga  stampa,  avra  luogO  nel  future  giovedi,  9 del  corrente, 
alle  ore  sei  e mezza  pomeridiane  in  casa  di  Sua  Eminenza  re- 
verendissima il  cardinal  Patrizi,  Vicario  di  Sua  Santita. 

Inchinato  al  bacio  della  sacra  porpora,  ho  I’onore  di  pro- 
testarmi  col  piu  profondo  ossequio  e rispetto. 


Dell’  Eminenza  Vostra  reverendissima 
Roma,  5 marzo  1865 


A Sua  Emza  Rma 
Il  signor  cardinal  Caterini 
Prefetto  della  sacra  Congr.  del  Concilio. 


Umo,  dmo,  ohbmo  servo 
Pietro,  arcivescovo  di  Sardia, 
prosegretario. 


Initio  mensis  Martii  a.  1865.  — SS.  Pontifex  aliquos  Cardinales  digit, 
qui  iam  de  rebus  ad  Concilium  spectantibus  consilia  conferant. 
Quae  Commissio  constabat  ex  Cardinalibus  Patrizi,  Reisach,  Pa-  c 
nebianco,  Bizzarri,  Caterini.  Secretarius  a SS.  Pontiflee  electus 
est  Petrus  Oiannelli,  Sardium  Archiepiscopus,  Prosecretarius  Con- 
gregationis Concilii.  (Ibid.  c.  2.  p.  17  sq.) 

3. 

Ordinavit  eodem  tempore  SS.  Pontifex,  ut  summarium  Votorum  Car- 
dinalium,  quae  ei  iam  oblata  erant,  a P.  Mariano  Spada  confice- 
retur  atque  Commissioni  Cardinalium  traderetur. 

Ordino  il  Santo  Padre  che  si  compilasse  in  loro  [della  Commis- 
sione]  servigio  un  sunto  dei  Voti  fine  a quel  tempo  a lui  presentati  ^ ; 


5. 

D.  9.  Mart.  a.  1865.  — Discussio  praeliminaris  Congregationis  parti- 
culars Cardinalium  de  Concilio  celebrando. 

Dopo  la  lettura  del  Vote  [di  Mgr  Giannelli]  la  commissione 
prese  in  esame  i dubbi  che  seguono : 

1®  /Se  sia  relativamente  necessaria  e opportuna  la  convocazione 
di  un  Concilio  ecumenico. 

2®  Se  ahhia  a farsi  la  preventiva  interpellazione  ai  Principi 
cattolici. 

3®  /Se,  e come,  innanzi  alia  puhhlicazione  della  holla  per  la 
convocazione  del  Concilio,  dehba  interpellarsi  il  Sacro  Collegia. 

4®  Se  sia  opportuno  formare  una  Congregazione  straordi- 
naria,  che  si  occupi  della  direzione  degli  affari  concernenii  il 
Concilio. 


^ * Inter  documenta,  quae  spectant  ad  tempus  Concilio  praevium, 
contineutur  etiam  sive  ipsa  integra  documenta  sive  principales  partes 
sive  summaria  vel  inscriptiones  documentorum , quae  tribus  primis 
libris  Cecconii  (Storia  del  Concilio  ecumenico  Vaticano)  insiint,  singu- 
lisque  bis  documentis  seu  summariis  documentorum  additur  in  paren- 
thesi  numerus  Romanus,  quo  indicatur  ordo  Cecconii. 

2 * Quindecim  vota  iam  tradita  erant,  quibus  postea  sex  alia  ac-  d 
cesserunt.  Viginti  hi  Cardinales  et  unus , qui  vota  dederunt , fere 
omnes  Concilii  convocationem  moraliter  necessariam  esse  ducebant; 
duo  soli  a reliquis  dissentiebant  et  unus  dubitabat.  Quae  res  secun- 
dum Cardinalium  sententiam  in  Concilio  essent  tractandae , a Cecconi 
(ibid.  c.  1.  p.  15  sq.)  hisce  verbis  notatur:  „Dalle  cose  finqui  dette  k, 
facile  inferire  su  quali  argomenti,  a giudizio  dei  consultori , dovrebbe 
priucipalmente  trattenersi  il  venerando  Senate.  Perocch6,  se  gli  error! 
che  rodono,  a dir  cosi,  le  viscere  della  moderna  societh,  fan  sentire  il 
bisogno  di  nuove  solenni  condanne,  e quello  eziandio  di  una  chiara 
esposizione  della  dottrina  cattolica  su  molti  punti  impugnati  o con- 
troversi;  se  le  cambiate  condizioni  della  Chiesa  richieggono  alcun  sa- 
lutare  mutamento  della  disciplina;  se  una  certa  rilassatezza  nell’ osser- 
vanza  delle  leggi  ecelesiastiche  fa  che  se  ne  debba  procurare  un  piu 
esatto  adempimento ; se  lo  state  presente  del  clero  par  che  esiga  un 
nuovo  impulse  a migliorarne  la  educazione  e I’istruzione;  chiaro  6 
che  la  sacra  assemblea  dovrk  pronunziarsi  su  cotali  argomenti.  E,  in- 
fatti,  i Cardinali  rammentano  in  primo  luogo  la  condanna  degli  error! 
modern!,  I’esposizione  della  dottrina  cattolica,  I’osservanza  della  disci- 
plina, il  suo  adattamento  ai  bisogni  presenti,  la  riforma  dei  due  cleri. 
Alcuna  volta,  ora  I’uno  ora  I’altro  degli  scrittori  scende  a qualche 


particolare.  E chi  fa  menzione  della  liberta  della  stampa,  chi  del  ma- 
trimonio  detto  civile,  chi  delle  s6tte,  chi  degl’ impediment!  al  matri- 
monio,  chi  dei  matrimoni  misti,  dei  beni  ecclesiastic!,  dell’ osservanza 
delle  feste , dell’  astinenza  dai  cibi , e via  discorrendo.  Cosa  degna 
d’osservazione!  due  soli  parlano  d’infallibilitii  pontificia;  uno  di  essi, 
in  genere,  del  gallicanismo.  Un  terzo  nomina  questo  errore  e la  pre- 
sente necessity  del  civile  principato  dei  Romani  Pontefici  per  il  libero 
esercizio  del  ministero  ecclesiastico;  ma  6 tra  quelli  che  reputano  non 
doversi  intimare  I’ecumenica  radunanza.  Cita  un  quarto , tra  le  ma- 
terie  da  trattare,  quest’ultimo  argomento.  Il  Sillabo  h ricordato  da  un 
solo , il  quale  bensl  non  crede  utile  che  il  Concilio  si  aduni.  Vera- 
mente  fa  di  mestieri  concludere  che  se  il  progresso  della  storia  non 
mostri  come  la  pretesa  setta  gesuitica  siasi  impadronita  del  programma 
di  esso  Concilio , 6 perduta  irreparabilmente  la  causa  di  quelli  che 
ripeterono  fine  alia  nausea,  aver  Roma,  per  occulto  artificio  del  ce- 
Icbre  sodalizio , concepito  il  disegno  di  concentrare  nolle  mani  del 
Sommo  Pontefice,  mediante  la  docilith  degli  adunati,  ogni  potesth  ec- 
clesiastica  ed  anco  civile,  introducendo  nella  Chiesa  un  nuovo  esorbi- 
tante  potere. 

Altri  argomenti  degni  di  occupare  il  sacro  convegno  son  toccati 
dai  Cardinali.  Molti  esprimono  il  pio  desiderio  che  i fratelli  separati, 
0 per  dottrina  o per  comunione,  dalla  Chiesa  cattolica  trovino  per 
opera  del  nuovo  Concilio  la  strada  del  ritorno  alia  madre  da  essi  abban- 
donata.  La  propagazione  della  fede,  le  mission!,  i nascent!  Istituti  che 
lo  zelo  cattolico  ha  imaginato  a benefizio  della  societii  dovrebbero  al- 
tresi,  per  sentenza  di  alcuiii,  richiamare  I’attcnzione  dei  Padri“. 

64* 


1015 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1016 


5“  Se  dalla  suddetta  Congregazione,  die  -prenderebbe  la  deno- 
minazione  di  Congregazione  direttrice,  jgubblicata  die  sia  la  bolla, 
debbano  snbito  consultarsi  alcimi  Vescovi  di  diverse  nazioni  perdie 
sommariamente  indidiino  le  materie,  sia  in  quanto  a dottrina  o in 
quanto  a disciplina,  die  crederebbero  opportuno  doversi  trattare 
nel  Concilio,  avuto  riguardo  ai  respettivi  paesi. 

A questi  cinque  dubbi  gli  Eminentissimi  risposero  ad  una- 
nimita  nel  mode  seguente: 

Al  prime,  al  quarto  ed  al  quinto,  affermando. 

Al  secondo,  negando,  Esser  peraltro  utile  e conveniente  die, 
contemporaneamente  alia  piibblicazione  della  bolla,  si  facdano  dalla 
Santa  Sede  presso  i Principi  cattolici  i passi  opportuni. 

AI  terzo,  affermando ; ma,  quanto  al  mode , giudicherebbe  il 
Santo  Padre  (iuocta  modum  a Sanctissimo  statuenduni). 

Oltre  queste  risoluzioni,  i porporati,  saggiamente  avvisando 
impossibile  che  la  proposta  Congregazione  direttrice  riuscisse  a 
preparar  tutte  le  materie  concernenti  il  Concilio  senza  1’  aiuto  di 
subalterne  Consulte  incaricate  di  torre  ad  esame  i molti  articoli 
da  prcsentare  all’  augusta  assemblea,  stabilirono  che  uno  dei  Car- 
dinal! apparecchierebbe , su  tal  proposito,  un  diseguo,  il  quale 
sarebbe  discusso  nella  seguente  adunanza  da  tenersi  il  19  di  marzo. 

L’  arcivescovo  di  Sardia  presento  al  Santo  Padre,  la  sera  del 
13,  un  esatto  rapporto  di  cio  che  la  Commissione  aveva  opinato 
sul  tema  a lei  proposto.  Piacquero  al  Pontefice  le  risoluzioni  dei 
Cardinal!,  e le  approve;  solo  modificando  alcun  poco  la  risposta 
al  quinto  quesito,  affinche,  non  dope,  ma  innanzi  la  pubblicazione 
della  bolla  convocatrice  s’ interpellassero  i Vescovi.  Ordino  dun- 
que  si  scrivesse  loro,  con  vincolo  di  altissimo  segreto,  che,  a ca- 
gione  degli  errori  e delle  false  e perverse  massime  per  ogni  dove 
diffuse  (sono  parole  del  Santo  Padre)  non  die  per  il  rinvigorimento 
della  disdplina,  Sua  Santitd  nutre  desiderio  di  convocare  un  Con- 
cilio generale.  Percib  sono  essi  invitati  a trasmettere  una  som- 
inaria  indicazione  delle  materie  die  credono  opportuno  aversi  a 
trattare. 

Nell’ approvare  la  quarta  deliberazione , il  Sommo  Pontefice 
dispose  che  della  Congregazione  direttrice  formassero  parte  gli 
stessi  Cardinal!  che  aveano  tenuto  1’  adunanza  preliminare.  Ad 
essi,  come  vedremo,  furono  in  seguito  aggiunti  altri  porporati 
[Barnabb,  cf.  Cecconi  1.  c.  p.  47;  Bilio  ib.  1.  c.  p.  62;  Capalti, 
de  Luca  ib.  1.  II,  p.  110.].  Per  tal  mode  fu  istituito  il  consesso 
dei  Cardinal!  incaricati  degli  studi  in  preparazione  del  Concilio. 
Questo  consesso  prese  il  titolo  di  Congregazione  speciale  direttrice 
per  gli  affari  del  futuro  Concilio  generale  [detto  ancora  Commis- 
sione centrale],  Cf.  Cecconi  1.  c.  1.  I.  p.  28  sqq. 

6. 

D.  19.  Mart.  a.  1865.  — Secundus  congressus  Congregationis  directricis. 

La  seconda  adunanza  della  Commissione  fu  tenuta,  come  la 
precedente  e tutte  le  posteriori,  presso  il  Cardinale  Vicario  di  Sua 
Santita,  e fu,  come  ho  accennato,  la  sera  del  19  marzo.  Nessuno 
manco.  Dopo  che  il  segretario  ebbe  annunziato  le  risoluzioni  pon- 
tificie,  1’ eminentissimo  consultore,  a cio  destinato,  lesse  un  suo 
Progetto  per  preparare  gli  studi  da  premettersi  alia  celebrazione 
del  Concilio  generale.  [V.  docum.  7.] 

Questo  disegno  fu  ben  accolto  e lodato  dagli  Eminentissimi, 
i quali  unanimemente  osservarono  che  1’  esecuzione  del  medesimo 
dovrebbe  aver  luogo  tostoche  fosse  pubblicata  la  boUa  convoca- 
toria.  Allora  potrebbero  anche  farvisi  alcune  leggiere  modifica- 
zioni,  sulle  quali  pero  i congregati  non  si  trattennero  a discutere, 
essendo  cosa  da  potersi  comodamente  differire. 

Si  passo  quindi  a discorrere,  in  generale,  delle  materie  che 
dovrebbero  trattarsi  in  Concilio , e , senza  entrare  in  minute  par- 
ticolarita,  si  fissarono  con  unanime  voto  due  regole  principal!  a 
norma  delle  rammentate  Comniissioni. 

„E  qui  (dicono  i Verbal!)  senza  che  si  entrasse  in  minute 
particolarita,  gli  Eminentissimi  unanimemente  opinarono  che,  ris- 
petto  alle  definizioni  dottrinali  e dommatiche,  dovrebbero  pren- 
dersi  di  mira  gli  errori  avversi  alia  religione  che  si  sono  mani- 
festati  dopo  il  sacro  Concilio  di  Trento  tanto  per  opera  de’  gian- 
senisti  quanto  de’  falsi  filosofi,  errori  gia  condannati  dai  Sommi 
Pontefici;  onde  si  trova  tracciato  il  sentiero  da  battere:  e sol- 
tanto  dovra  aversi  una  special  cura  che,  oltre  la  condanna  degli 
errori,  si  ponga  la  esposizione  positiva  e netta  della  dottrina  della 
Chiesa  sulle  materie,  preudendo  norma  appunto  dal  Concilio  di 


a Trento,  ove  con  somma  sapienza  si  vede  premessa  ai  canoni,  che 
proscrivono  e condannano  le  massime  ereticali,  la  esposizione  svin- 
dicata.  Eifiettevano  gli  Eminentissimi,  esser  questo  un  lavoro  di 
somma  importanza  che  richiede  grande  dottrina  e prudenza,  e 
che  dovra  essere  affidato  per  gli  studi  preparatorii  alia  Consulta 
particolare,  che,  subito  dopo  pubblicata  la  bolla,  avra  ad  occu- 
parsi  della  parte  dottrinale  e dommatica,  secondo  il  lodato  piano 
o progetto.  Uno  pero  de’  Cardinali  osservava,  esser  bene  profit- 
tare  fin  da  ora  del  tempo,  e cominciare  a tessere  ima  nota,  ossia 
sillabo,  de’  principali  errori  che  dovranno  esser  sottoposti  ad  esame ; 
ma  su  cio  non  vi  ebbe  una  positiva  risoluzione. 

„Per  quello  poi  che  riguarda  la  disciplina,  i lodati  eminen- 
tissimi e reverendissimi  signori  Cardinali  dissero  che,  avendo  il 
sacro  Concilio  di  Trento  emanato  su  tal  proposito  sapientissime 
disposizioni,  come  da  tutti  vien  i-iconosciuto,  conviene  tenersi  ade- 
renti  alle  disposizioni  medesime,  procurando,  ove  occorra,  di 
richiamarle  in  osservanza,  senza  pero  omettere  di  esaminare, 
sempre  con  molta  circospezione , se , attesi  i tanti  cambiamenti 
avvenuti  nei  tre  secoli  decors!  dalla  celebrazione  di  quel  grande 
b Concilio,  puo  esser  necessaria  o almeno  opportuna  su  qualche 
articolo  di  disciplina  una  qualche  spiegazione,  una  qualche  ag- 
giunta  od  anche  modificazione , sempre  pero  con  molta  cautela.‘‘ 
(Cecconi  1.  c.  p.  31  sqq.) 

7.  (II.) 

D.  19.  Martii  a.  1865.  — Forma  quaedam  ad  parandas  Coucilii  mate- 

rias,  ab  uno  Patrum  eiusdem  Congregationis  collegia  suis  oblata. 

Il  preparare  le  materie  per  il  Conciho  e fare  gli  studi  preli- 
minari  e cosa  di  gravissimo  momento,  e si  richiedono  persone  non 
solo  dotte,  ma  prudenti  e pratiche  delle  massime  della  Santa  Sede. 
il  ben  difficile  ritrovare  tutte  queste  qualita  riunite  nelle  stesse 
persone,  e percio  fa  d’  uopo  destinarne  di  piu  per  tali  studi , ac- 
ciocche,  almeno  in  complesso,  si  possano  avere  le  sopraccennate 
qualita. 

Le  Congregazioni  romane  non  solo  possono  conoscere  1’  anda- 
mento  delle  cose  secondo  le  rispettive  loro  ingerenze  ed  attribu- 
zioni,  ma  sono  depositarie  delle  tradizioni  della  Santa  Sede  e ne 
c possono  somministrare  le  notizie  necessarie;  onde  a me  sembra 
che,  nello  stabilire  gli  studi  preliminari,  convenga  far  centre  nelle 
medesime  ed  aggiungere  rispettivamente  a quelle,  per  I’oggetto 
soltanto  di  cui  si  tratta,  dei  teologhi  e dei  canonisti  che  si  crede- 
ranno  opportuni,  ancorche  taluni  si  avessero  a prendere  anche  dal- 
r estero,  le  cui  idee  per  lo  piu  puramente  scientifiche  ed  astratte 
potrebbero  ridursi  al  concrete  colla  discussione  e coll’  aiuto  degli 
altri  che  si  troveranno  nelle  Commissioni. 

Le  materie  da  studiarsi  sembrami  che  si  possano  ridurre  alle 
seguenti:  1°  il  dottrinale,  2°  le  question!  politico-ecclesiastidie, 
3°  le  Missioni  e la  Chiesa  orientale,  4°  la  disciplina. 

Cio  premesso,  si  propone  quanto  siegue: 

1°  Per  la  parte  dottrinale,  il  centre  dovrebb’  essere  il  Santo 
Offizio,  in  cui  si  deputasse  una  Commissione  di  consultori,  da  sce- 
gliersi  anche  tra  persone  estranee  al  Santo  Offizio,  sotto  la  presi- 
dcnza  di  un  Cardinale  del  Santo  Offizio  e coll’  intervento  di  mon- 
signor Assessore,  del  Commissario  e del  prime  Compagno.  E sic- 
come  I’Assessore  si  deve  occupare  delle  cose  ordinarie  del  Santo 
Offizio,  percio  converrebbe  nominare  un  segretario  per  1’  enunciata 
d speciale  Commissione. 

Tale  Commissione,  secondo  gli  affari  e secondo  che  credera 
il  Cardinal  presidente,  si  potra  dividere  in  sezioni,  a fine  di  pre- 
parare i lavori  da  portarsi  in  seguito  alia  discussione  della  Com- 
missione generale.  I lavori  ultimati  dalla  Commissione  generale 
si  comunicheranno  alle  Congregazione  speciale  direttiva  per  la 
celebrazione  del  Concilio. 

2°  Per  le  question!  politico-ecclesiastiche , sembra  che  il  cen- 
tre dovrebb’  essere  la  sacra  Congregazione  degli  affari  ecclesia- 
stic! colla  deputazione  di  una  Commissione  di  consultori,  sotto  la 
presidenza  di  un  Cardinale,  e coll’  intervento  di  monsignor  segre- 
tario e sottosegretario  della  Congregazione  medesima,  e colla  depu- 
tazione di  un  segi'etario,  colie  sezioni  ed  altro,  in  tutto  come  sopra. 

3°  Per  le  Missioni  e la  Chiesa  orientale,  il  centre  potrebbero 
essere  le  sacre  Congregazioni  di  Propaganda  e dei  riti  oriental! 
con  una  Commissione  di  consultori,  sotto  la  presidenza  del  car- 
dinal Prefetto,  e coll’  intervento  dei  rispettivi  monsignori  segre- 
tari,  colla  deputazione  di  un  segretario,  e colie  sezioni  ed  altro 
come  sopra. 


1017 


Documenta  histor.  I.  Remota  Concilii  praeparat.  Docum.  5. — 10. 


1018 


4°  Per  la  disciplina,  il  centre  potrebbero  essere  le  sacre  Con-  a 
gregazioni  de’  Vescovi  e Regolari  e del  Concilio  con  una  Com- 
missione  di  consultori  teologbi  e canonist!,  sotto  la  presidenza  degli 
eminentissimi  Prefetti , coll’  intervento  dei  segretari  e sottosegre- 
tari,  e colla  elezione  di  un  segretario,  colle  sezioni  ed  altro 
come  sopra. 

Sarebbe  opportune  che  si  deputassero  alcuni  dei  consultori  per 
istudiare  sopra  i Concili  provinciaU,  e cosi  prendere  dei  lumi  sulle 
materie  da  trattarsi  nel  Concibo  generale. 

5°  Se  si  volesse  trattare  ancora  sulla  disciplina  e sul  miglio- 
ramento  dei  Regolari,  si  potrebbe  far  centre  della  Congregazione 
super  statu  Regularium  con  una  Commissione,  sotto  la  direzione 
di  un  Cardinal  presidente,  di  consultori  (porzione  del  clero  rego- 
lare  e porzione  del  clero  secolare) , coll’  intervento  di  monsignor 
segretario,  e colla  deputazione  di  un  segretario,  e colle  sezioni  e 
altro  come  sopra, 

Converrebbe  deputare  alcuni  consultori  per  esaminare  i di- 
vers! pareri  dei  Vescovi  e dei  Superior!  regolari,  pareri  che  si 
trovano  nell’  archivio  di  quella  Congregazione.  jj 

6“  La  Congregazione  direttiva  del  Concilio  generale,  ricevuti 
tali  lavori,  prendera  quegli  ulterior!  provvedimenti  die  credera 
opportuni. 

8. 

Nell’  udienza  del  27  marzo  il  segretario  della  Congregazione 
refer!  al  Santo  Padre  le  narrate  deliberazioni , die  furono  da  lui 
pienamente  approvate.  Nella  [stessa]  udienza  il  Santo  Padre  or- 
dino,  che  la  lettera  riservatissima  da  inviare  ai  Vescovi  ch’ egli 
verrebbe  designando  dovesse  partire  della  Congregazione  del  Con- 
cilio, e pero  esser  munita  ddle  solite  firme  del  Cardinal  Prefetto 
e del  prosegretario.  (Cecconi  1.  c.  p.  33  sq.) 

9.  (III.) 

M.  Aprili  et  Maio  a.  1865.  — Literae  Praefecti  Congregationis  Concilii 
ad  diversos  [36]  Episcopos  latinos , quibus , SS.  Patris  mandato, 
sub  secreti  lege  ab  iis  quaerit,  quas  potissimum  res,  hisce  tem- 
poribus,  Concilii  oecumenici  deliberationibus  comprehendi  utile  c 
cxistiment. 

Perillustris  ac  reverendissime  Domine  uti  frater, 

Quot  quantisque  mails,  ob  teterrimam  errorum  et  perversarum 
doctrinarum  colluviem  ad  exitium  et  vastitatem  undique  erum- 
pentem , catholica  religio  et  ipsa  bumana  societas  nostris  liisce 
temporibus  affecta  et  afflicta  sit,  Tute  vides,  amplissime  Domine. 
Nam  eum  in  locum  adductae  res  iam  sunt,  ut  nihil  sit  tarn  sanc- 
tum, tarn  honestum,  tarn  iustum,  quod  non  perditi  homines,  veri- 
tati  resistentes,  corrupt!  mente,  reprobi  circa  fidem,  per  summum 
scelus  oppugnare,  corrumpere  ac  subvertere  conentur. 

Quamobrem  sanctissimus  Dominus  noster,  quum,  pro  pastoral! 
tuendi  dominici  gregis  cura,  qua  dies  noctesque  assidue  sollicitatur 
et  angitur,  nunquam  vel  a sui  pontificatus  exordio  in  debac- 
ebantem  impietatem  destiterit  apostolicam  attollere  vocem,  ac  probe 
intelligens,  quantum  discriminis  ex  crescente  latiusque  in  dies 
manante  hac  peste  populo  christiano  imminere  atque  accidere 
possit,  volensque  tot  susceptis  curis  atque  laboribus  veluti  impo-  ^ 
nere  cumulum , in  animo  habet  oecumenicum  in  hac  alma  Urbe 
celebrare  Concilium ; quo  omnium  sane  aptissimo  remedio  illustres 
praedecessores  sui,  in  maximis  rei  catholicae  periculis,  ad  fidei 
integritatem , honestatem  morum  et  Ecclesiarum  incolumitatem 
servandam  ac  promovendam,  bene  feliciterque  usi  sunt, 

Confidens  itaque  Sanctitas  Sua  fore  ut,  quod  nunc  est  in 
votis,  Deo  favente,  ad  exitum  opportuno  tempore  deduci  contingat, 
id  Tecum,  amplissime  Domine,  hisce  litteris  (uti  cum  nonnullis 
aliis  selectis  Episcopis)  sub  arctissima  secreti  lege  per  me  com- 
municari  iussit,  ut  Tu  interim,  accurata  brevique  ratione,  prao- 
cipuas  res  significare  atque  exponere  velis,  quas,  ratione  babita 
turn  errorum  in  istis  regionibus  grassantium,  turn  gravium  gli- 
scentium  abusuum  aliarumque  populorum  necessitatum , in  Con- 
cilio pertractari  et  agi  expediens  iudicaveris. 

Non  dubitat  autem  eadem  Sanctitas  Sua,  quin,  pro  ea  qua 
praestas  doctrina,  integritate  et  prudentia,  suae  hoc  in  gravissimo 
negotio  voluntati  diligenter,  et,  quoad  primum  per  Te  licuerit,  sis 
responsurus. 


Haec  erant  per  me  significanda  Tibi,  amplissime  Domine,  cui 
singularis  observantiae  meae  sensus  testates  facio  cunctaque  feli- 
cia  ac  prospera  precor  a Domino, 

Amplitudinis  Tuae 

Romae,  ex  sacra  Congregatione  Concilii,  die  20.  aprilis  ‘ 1865. 

Uti  frater. 

Card.  Caterini  Praefectus. 

Archiep.  Sardianus  pro-secret. 

10. 

M.  lun.  et  Aug.  1865.  — Responsa  Episcoporum  ad  has  litteras  de 

materia  Concilii  celebrandi. 

Le  risposte  non  ^si  fecero  attendere : quasi  tutte  eran  giunte 
nel  mese  d’agosto.  E qui  pregio  dell’  opera  il  riferire  su  quali 
subietti  i sacri  Pastori  richiamassero  1’  attenzione  del  supremo 
Gerarca, 

a)  Ricorre  frequente,  nolle  lettere  di  cui  tengo  parola,  1’  osser- 
vazione  che  il  nostro  tempo  non  offre , a simiglianza  di  altro 
epoche  della  storia  ecclesiastica , particolari  eresie;  ma  piuttosto 
un  pervertimento  universale  di  principii,  che  offende  le  verita 
fondaraentali  della  religione  e i preamboli  della  fede.  A rimetter 
pertanto  la  societa  sulla  via  in  cui  1’  ebbe  posta  il  Creatore  e 
Redentore  di  lei,  dee  mirare  1’ opera  del  Concilio.  Onde,  sopra 
ogni  altra  cosa,  fa  di  mestieri  premunire  i fedeli  contro  le  sedu- 
centi  teorie  della  falsa  scienza,  presentando  loro  un’ampia  e 
chiara  esposizione  dei  primi  principii  del  cristianesimo,  e di  quelle 
verita  che  piu  specialmente  son  combattute  a’  di  nostri;  non  dis- 
giunta  da  opportune  e solenni  condanne.  Ma  la  parte  principale 
esser  dovrebbe  la  prima;  quella,  cioe,  positiva,  la  quale  consiste 
nell’  esporre  la  sana  dottrina  contradicente  ai  vigenti  error!. 

Di  quei  principii  e di  quelle  verita  fanno  appunto  menziono 
i venerandi  Prelati,  i quali  riconoscono  il  bisogno  che  il  Concilio 
sparga  la  sua  luce  benefica  sulle  dottrine  risguardanti  I’esistenza 
e la  natura  di  Dio,  1’ antropologia  naturale  e soprannaturale , la 
redenzione,  la  grazia,  la  Chiesa.  In  specie  ranimentano  I’esi- 
stenza di  un  Dio  personale , distinto  dall’  universo ; la  creazione, 
la  provvidenza,  la  possibilita  di  una  rivelazione  soprannaturale, 
il  fatto  di  essa  rivelazione,  I’inalzamento  dell’uomo  a un  ordine 
che  trascende  le  esigenze  della  sua  natura,  la  caduta  di  lui,  il 
suo  rialzamento  per  Gesu  Cristo,  la  divina  istituzione  della  Chiesa, 
la  missione  che  le  venne  affidata  da  Cristo,  il  suo  organamento, 
le  doti  e i diritti  di  lei,  il  primato  e le  prerogative  del  Romano 
Pontefice.  E,  venendo  anche  piu  al  particolare,  trovo  ricordato 
il  diritto  di  possedere  spettante  alio  Stato  non  mono  che  alia 
Chiesa,  1’ indipendenza  ch  lei  dallo  Stato,  il  diritto  che  le  com- 
pete d’istruire  e educare  la  gioventu,  quello  di  giudicare  cio  che 
giova  e cio  che  nuoce  alia  religione , 1’  obbligo  nei  fedeli  di  ade- 
rire  alle  sue  dichiarazioni  e in  particolare  a quelle  della  Santa 
Sede,  la  presente  necessita  del  dominio  temporale  dei  Papi,  e 
simili.  Tra  le  verita  che  il  Concilio  dovrebbe  proporre  ai  fedeli 
e pur  notata  da  alcuni  la  infallibilita  pontificia ; dottrina  ammessa 
da  tutte  le  scuole  cattoliche,  all’ infuori  di  poebe  eccezioni.  „Sono 
pochissimi  (scrive  uno  dei  Vescovi)  quelli  che  di  presente  impug- 
nano  tal  prerogativa  del  Romano  Pontefice ; e cio  neppure  fanno 
in  virtu  di  ragioni  teologhiche,  ma  coll’  intendimento  di  affermare 
e difendere  con  piu  sicurezza  la  liberta  della  scienza.  Parc  che 
a tale  scope  sia  sorta  in  quest!  ultimi  tempi  a Monaco  di  Bavicra 
una  scuola  di  teologhi,  i quali  in  tutti  gli  scritti  hanno  principal- 
mente  in  mira , coll’  aiuto  di  storiche  dissertazioni , di  deprimero 
la  Sede  apostolica,  la  sua  autorita,  il  suo  modo  di  governare;  di 
gettare  su  lei  il  disprezzo;  di  combattere  soprattutto  la  infallibi- 
lita  di  Pietro,  insegnante  ex  cathedra.'^ 

Alla  parte  positiva,  cui  i Vescovi  danno  generalmente  la  piu 
grande  importanza,  succeder  dovrebbe  la  negativa,  che  e tutta  in 
condannare  gli  errori.  Questi  sono:  il  ])anteismo,  il  razionalismo, 
il  naturahsmo,  il  socialismo,  il  comunismo,  1’ indifferenza  in  fatto 
di  religione,  il  regalismo,  la  liberta,  come  dicono,  di  coscienza, 
quella  della  stampa,  il  matrimonio  civile,  lo  spiritismo,  il  magne- 
tismo,  le  moderne  dottrine  dei  protestanti  e dei  razionalisti  sulla 

* Maior  literarum  pars  20.  et  26.  Apr.  raissa  est. 


1019 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1020 


natura  dell’ ispirazione  dei  libri  santi,  sulla  loro  autorita,  sulle  a 
regolo  d’ interpretazione,  e via  discorrendo. 

In  generale  i Prelati,  specialmento  coloro  die  si  astengono  dal 
fare  una  lunga  enumerazione  di  temi,  osservano  come  la  enciclica 
Quanta  cura  e il  notissimo  Sillabo  segnino  la  via  da  tenere  nella 
scelta  degli  argomenti.  E,  sebbene  concordemente  dichiarino  non 
esser  lecito  a chicchessia  contradire  alia  senteuza  gia  prouunziata 
dalla  Sede  apostolica,  contuttocib  avvisano  utile  e opportune  che 
la  Chiesa  inseguante,  riunita  in  Concilio,  condanni  novellamento 
gli  errori  che  Pietro,  nella  persona  del  suo  successore,  ha  con- 
dannati,  e cio  non  ut  maiori  firmitate  (scrive  un  Vescovo),  sed  nt 
maiori  solemnitate  proscribantur.  Quanto  alia  forma  del  giudizio, 
propongono  alcuni  che  sieno  colpite  nominatamente  con  la  nota 
di  ercsia  le  proposizioni  meritevoli  di  siffata  censura. 

Ne  omettono  vari  Vescovi  di  avvertirc  come  il  Concilio  porga 
propizia  occasione  di  richiamare  all’  ovile  gh  eretici  e gli  scismatici. 

b)  Venendo  alia  disciplina,  il  pensicro  dei  venerandi  Prelati 
e rivolto  sopratutto  alia  riforma  dei  due  cleri  e del  popolo  cristiano. 

Incominciando  dal  clero  secolare,  si  vorrebbe  ridestato  lo 
spirito  sacerdotale,  scaduto  in  qualche  parte  per  1’ influenza  fu- 
nesta  dei  principii  del  secolo:  a cio  occorrerebbero  nuovi  decreti  , 
sui  costumi  degli  ecclesiastici.  Specialmente  si  desidera  la  pre- 
scrizione  di  un  biennale  o triennale  ritiro  in  sacri  esercizi,  e che 
s’inculchi  la  regolare  celebrazione  del  sinodo  diocesano  e quella, 
almeno  ogni  cinque  anni,  del  provinciale.  I Vescovi  domandano 
al  Concilio  una  special  sollecitudine  pei  Seminari.  Piacerebbe  che 
gli  studi  vi  fossero  rialzati,  e molti  propongono  la  creazione  di 
Seminari  provinciali  o centrali  e quella  di  grandi  focolari  di 
scienza  sacra,  dove  un  certo  numero  di  ecclesiastici  possa  appli- 
carsi  pin  particolarmente  agli  studi  superiori.  Anco  in  riguardo 
dei  Capitoli  sarebbe  da  prendere  qualche  utile  provvedimento,  in 
specie  quanto  ai  requisiti  e alia  scelta  dei  membri.  L’  inamovi- 
bilita  dei  parrochi  dovrebbe  altresi,  per  consiglio  di  taluno,  richia- 
mare I’attenzione  del  saci’o  Senate. 

Desiderano  i Vescovi  veder  dappertutto  fiorire  lo  spirito  di 
penitenza  o di  esemplare  condotta  negli  Ordini  religiosi.  Onde 
propongono  per  prima  cosa  che  sia  richiaraata  I’osservanza  delle 
regole  primitive  e la  perfetta  vita  comune.  V’ha  chi  domanda 
se  sieno  da  conservare  quegli  Ordini  e quelle  Congregazioni,  dove  c 
il  piccolo  numero  dei  membri  e ostacolo  insormontabile  al  man- 
teuimento  della  regolare  osservanza,  come  spesso  avviene  iiei  pic- 
coli  Convent!,  che  a qualcheduno  degli  scriventi  piacerebbe  veder 
tolti  di  mezzo  ogniqualvolta  la  religiosa  disciplina  non  vi  si  possa 
conservare.  Per  le  Congregazioni  che  sorgono  ai  nostri  tempi,  si 
chieggono  norme  che  ne  stabiliscano  i rapporti  colie  autorita 
diocesane. 

I costumi  del  popolo  cristiano  sono  in  continuo  pericolo  di 
corruzione  per  gli  empi  principii  che  oggimai  governano  il  mondo. 

Le  teorie  del  naturalismo,  osserva  uno  dei  Vescovi,  hanno  intro- 
dotto  nolle  nostre  societa  costumi  del  tutto  sensual! , abitudini 
materialistiche  c affatto  lontane  dalla  vita  cristiana;  onde  par 
conveniente  che  il  Concilio  scenda  a capitoli  pratici  contro  gli 
eccessi  del  lusso,  la  indecenza  dei  piaceri,  il  rapido  arricchire  per 
via  di  speculazioni  equivoche,  I’abbandono  della  vita  di  famiglia, 
la  profanazione  del  matrimonio,  il  disprezzo  dei  giorni  consacrati 
al  Signore,  la  diserzione  dai  divini  offici,  e cosi  seguitando.  Per 
frenare  I’ingordigia  dell’iHocito  guadagno,  chieggono  alcuni  sia 
piu  ampiamente  dichiarata  la  dottrina  risguardante  1’  usura,  o sieno  d 
almeno  stabilite  regole  con  cui  frenare  1’  odiorna  smania  di  tras- 
ricchire.  Taluno  avrebbe  in  grado  che,  a simiglianza  di  cio  che 
r ultimo  Concilio  ebbe  ordinato  in  riguardo  dei  parrochi,  fosse 
decisa  nel  nuovo  la  formazione  di  un  catechismo  per  il  popolo 
cristiano,  affincho  quibus  una  est  fides,  una  sit  fidei  declarandae 
ratio.  Principalmente  e rivolto  il  pensicro  dei  Vescovi  all’istru- 
zione  della  gioventu,  cui  e somministrato  un  quotidiano  veleno 
in  molte  scuole  moderne,  spesse  volte  illiberalmente  obbligatorie. 

Si  rivendichi  dapprima  alia  Chiesa  il  diritto  d’insegnamento , ai 
genitori  quello  di  affidare  i figli  a maestri  cattolici,  e si  riprovino 
le  scuole  miste , tanto  nocive  all’  integrita  della  fede  per  il  con- 
tatto  dei  giovani  cattolici  coi  non  cattolici.  Sieno  quindi  promosse 
e coltivate  le  scienze  sacre  non  raeno  che  le  profane,  mediantc 
1’  erezionc  o il  ricuporamento  delle  scuole  cattoliche  si  elementari 
come  superiori. 

A promuovere  la  cristiana  pieta,  si  propongono  i catechism! 
di  perseveranza , le  mission!,  gli  esercizi  spirituali,  i Collegi,  la 
educazione  priraaria  c secondaria,  le  associazioni , i pii  sodalizi. 


la  cautela  nel  comunicare  coi  non  cattolici,  la  propagazione  della 
fede,  e simili. 

Vari  altri  punti  di  disciplina  ecclesiastica  son  toccati  dai  Ve- 
scovi. Taluno  domanda  che  sien  tolti  gli  abusi  di  qualche  paese 
risguardanti  1’ amministrazione  dei  sacrament!;  come,  ad  esempio, 
il  battesimo  nelle  abitazioni  private,  I’occulto  trasporto  del  san- 
tissimo  Viatico  dove  cio  non  6 chiesto  dalle  present!  necessita,  ed 
altre  biasimevoli  usanze.  V’  ha  chi  desidera  una  restrizione  delle 
pene  e delle  censure  ecclesiastiche,  le  quali  non  di  rado  riescono 
piu  d’impaccio  ai  confessor!  che  di  remora  salutare  ai  fedeli. 
Molti  chieggono  sia  sancita  e altaraente  rivendicata  la  santita  del 
matrimonio  e la  sua  sacramentale  grandezza:  alcuni  vorebbero 
definitivamente  regolate  le  condizioni  pei  matrimoni  misti:  v’e 
chi  propone  di  togliere  1’ impedimento  di  quarto  grado  tra  gli 
affini  e i consanguine!;  chi  d’ introdurre  in  tutti  i paesi  ^un  si- 
stema  uniforme  di  dispense  quanto  all’  astinenza  dai  cibi.  E pure 
notato  il  bisogno  d’  opporsi  agli  effetti  esiziali  della  stampa  cat- 
tiva;  sul  che  le  condizioni  dei  tempi  richieggono  forse  una  qualche 
modificazione  dell’  antiche  regole  dell’  Indice. 

A ottenere  un  regolare  andamento  nel  governo  delle  diocesi 
e raaggiore  speditezza  nei  negozi,  alcuni  Vescovi  opinano  che  sia 
necessario  estendere  alquanto  la  facolta  degli  Ordinari.  Le  ma- 
terie  su  cui  da  taluno  si  desidera  un  qualche  allargamento,  sono  : 
r assoluzione  dalle  censure , la  riduzione  degli  obblighi , la  com- 
mutazione  dei  voti , la  dispensa  dagl’  impedimenti  matrimoniali, 
la  traslazione  e la  rimozione  dei  parrochi , la  punizione  degli  ec- 
clesiastici delinquent!. 

Vari  Prelati  domandano  che  sieno  riunite  e compendiate  le 
disposizioni  ora  vigenti  del  diritto  canonico,  e si  prepari  una  ri- 
forma di  que’  punti  che  non  sono  in  armonia  collo  stato  religioso 
e politico  del  mondo  moderno.  Dovrebbe  il  Concilio,  a parere 
di  un  Vescovo,  adattare  con  tal  sapienza  e criterio  il  corpo  del- 
r ecclesiastica  disciplina  alia  presente  costituzione  della  societa  e 
delle  chiese  particolari,  che  resti  in  vigore  tutto  quello  che  puo 
mantenersi  e sia  abolito  cio  ch’  e impossibili  di  conservare ; onde 
alle  leggi  o alle  consuetudini  incerte  e mutevoli  succeda  una 
precisa  e stabile  legislazione  per  tutte  le  chiese. 

c)  Un  altro  importantissimo  argomento  dovrebbe,  a giudizio 
dei  Vescovi,  forraare  oggetto  delle  cure  del  Concilio;  voglio  dire, 
i rapporti  tra  la  Chiesa  e lo  Stato. 

Stabilire  i veri  principii  su  tali  rapporti ; proclamare  le  mas- 
sime  da  cui,  in  nessuna  ipotesi,  puo  allontanarsi  la  Chiesa;  dire 
in  che  misura  pub  essere  accettata  nel  fatto,  ossia  tollerata,  la 
liberta  civile  della  stampa  e dei  culti,  e la  protezione  che  le  ac- 
cordano  i Govern! ; sarebber  quest!  i punti  piu  rilevanti  che,  nel 
presente  argomento,  il  Concilio  toccherebbe  con  grande  vantaggio 
della  Chiesa  e della  civile  societa.  Dovranno  i Padri  in  primo 
luogo,  giusta  r avviso  d’  un  Vescovo,  afiPermare  e stabilire  1’  indi- 
pendenza  e 1’  autonomia  della  potesta  ecclesiastica,  e i diritti  d’  in- 
segnamento,  di  giurisdizione,  di  proprieta  e d’ immunita  che  ne 
derivano:  aggiungendo  alle  definizioni  la  condanna  delle  propo- 
sizioni opposte.  Dipoi  affermare  e stabilire  la  subordinazione, 
divinamente  voluta,  dell’  ordine  sociale  alia  religione  positiva  e 
rivelata;  insegnare,  su  tal  materia,  i principii  immutabili  del  cri- 
stianesimo,  fatta  astrazione  dalle  regole  di  condotta  che  la  Chiesa 
porge  a’  suoi  figli  e sono  a lei  stessa  di  norma  rispetto  alle  so- 
ciota  che  han  deviate  dall’  ordine  divino  o sono  astrette  ad  ac- 
cettare  fatti  anormali;  riprovare  il  cesarismo  pagano  e la  deifi- 
cazione  dello  Stato,  che  minaccia  il  mondo  d’  una  terribile  tirannia 
e prepara  il  regno  spaventoso  dell’  anticristo ; riprcndore , sotto 
la  forma  dai  tempi  permessa,  quel  Decreto  dei  Principi,  cui  la 
mal  consigliata  politica  dei  re  e dei  legist!  mandb  a vuoto  nel 
Concilio  Tridcntino  ^ ; presentare  al  potcre,  qual  e oggidi,  le  con- 
dizioni colle  quali  pub  ancora  soddisfare  all’  esigenze  dei  diritti 
superiori  di  Dio,  di  Gesii  Christo,  della  sua  Chiesa,  e meritare 
per  tal  guisa  le  benedizioni  dall’  alto,  trovando  forse  qui  in  terra 
la  vera  stabilita.  Il  tenore  del  Concordato  coll’  Austria  dimostra 
che  le  esigenze  della  Chiesa  non  sono  incompatibili  con  le  ne- 
cessity politiche  del  tempo  prosente.  In  terzo  luogo,  il  Concilio, 
dopo  aver  post!  i veri  principii  sulla  proprieta  ecclesiastica,  sul- 
r immunita  e sul  carattere  cristiano  del  potere  civile,  potra  facil- 
mente  stabilire  che  il  temporale  principato  del  Romano  Pontefice 
non  pub  esser  tocco  legittimamente  nc  dai  sudditi  ne  dagli  estra- 


^ Di  questo  Decreto  parla  piii  volte  nei  tre  ultirni  libri  della  sua 
storia  il  Pallavicino. 


1021 


Doc.  hist.  I.  Remota  Cone,  praepar.  Doc.  10.  (De  mater.  Cone,  sesponsa  Epp.)  11.  (Resp.  Ep.  Nitr.) 


1022 


nei  quasi  ostacolo  al  bene  naturale  del  paese,  essendo  esso,  al 
contrario , 1’  ultimo  tipo  sussistente  dell’  ordine  politico  regolar- 
mente  sommesso  alia  legge  cristiana,  e altresi  accomodabile  con 
facilita  a tutte  le  benigne  concession!  e a tutti  i miglioramenti 
che  la  presente  condizione  delle  cose  richiede.  Qui  porgerassi  1’  oc- 
casione  d’affermare  un’  altra  volta  e dimostrare  per  via  di  sva- 
riate  considerazioni  la  necessita  di  mantenere  siffatta  potesta  tem- 
porale,  e rinnovar  solennemente  le  pene  contro  gli  spogliatori. 

Quest!  principii  e queste  massime  sono,  con  raaggiore  o minor 
larghezza,  proposte  da  altri  Prelati  come  argomento  di  definizioni 
e di  condanne. 

Aggiungono  molti  di  essi  i gravissimi  temi  risguardanti  la 
nomina  o la  designazione  dei  Vescovi,  1’  elezione  dei  Vicari  capi- 
tolari,  r esercizio  del  diritto  di  patronato  per  parte  dei  Sovrani, 
il  mode  di  conservare  la  proprieta  ecclesiastica,  c altri  di  simil 
natura.  (V.  Cecconi  1.  c.  p.  35  sqq.) 

11. 

A.  18G5.  — Episcopiis  Nitriensis  designat  obiecta  in  Concilio  Oecnm. 

pertractanda. 

Emo  Card.  Caterini,  S.  Congr.  Cone.  Praefecto.  Nullum  a 
sacratis  Ecclesiae  primordiis  tarn  firmum  securumque  conservandae 
fidei  catholicae  medium,  nullum  magis  opportunum  ad  reformandos 
Cleri  populique  mores  visum  est  unquam  Patribus  vehiculum, 
quam  in  Synodis  eorum  studia,  quos  Spiritus  S.  posuit  Episcopos 
regere  Ecclesiam  Dei.  Et  ideo  saluberrimum  SS.  D.  N. , Eccle- 
siam  Dei  inter  continuas  aerumnarum  adversitates  gloriose  guber- 
nantis,  ac  de  fidelium  supremae  Apostolicae  curae  suae  creditorum 
salute  incessanter  solliciti  Patris,  consilium  de  celebrando  Oecu- 
menico  Concilio,  in  quo  assistente  Spiritu  S.  sub  praesidio  visihilis 
Capitis  coadunata  Jjei  Ecclesia  de  nefandis  errorum  et  perversarum 
doctrinarum  portentis,  quae  his  temporibns  sacram  et  civilem  Rem- 
puhlicam  ipsaque  humanae  societatis  vincula  in  fundamentis  succu- 
tere  minantur,  qualiter  proflkjandis  considtatura , firmo  coelestis 
doctrinae  salutariumque  praeceptorum  praesidio  et  impendentibus 
periculis  occurreret,  et  stabilem  securamque  dominico  gregi  creden- 
dorum  agendorumque  normam  praefigeret,  profunda  sane  cum  ve- 
ncratione  suspicio;  sed  nec  minor!  venerationis  sensu  complector 
singularem  Eminentiae  Vestrae  fiduciam,  quae  exilitatis  quoque 
meae  in  praeliminaribus  sacri  huius  moliminis  praeparandis  mentem 
et  sensum,  gratiosis  dd.  20.  Apr.  editis,  sed  mihi  nonnisi  4.  lunii 
redditis  literis  exquirere  dignata  est.  Quarum  in  sequelam  prom- 
tumque  obsequium  excussis,  quoad  brevitas  temporis  admiserat, 
historiae  ecclesiasticae  inde  a celebrato  novissimo  Concilio  Triden- 
tino  fontibus,  Provincialium  Synodorum  receriiiori  aevo  celebra- 
tarum  actis,  Rescriptorum  Poritificiorum  et  Apostolicarum  Allocu- 
tionum  monumentis,  ac  celeberrimo  p.  m.  Benedicti  XIV.  P.  opere 
de  Synodo  Dioecesana , obieeta  ilia,  quae  materiam  discussionum 
meo  saltern  sensu  conslituere  possent,  colligere  adnisus  sum;  quali 
cum  effectu,  reverenter  advoluta  series  Eminentiae  Vestrae  indi- 
cabit.  In  serie  propositionum , signantcr  nr.  9.  sub  d),  et  nr.  13. 
sub  a)  occurrunt  etiam  positiones  per  Ecclesiam  dogmatice  hand 
definitae,  quae  tamen  in  eo  iam  constitui  videntur  stadio , ut  dog- 
maticae  earum  definitioni  vix  ullum  obversari  posse  censeatur  im- 
pedimentum:  per  quam  et  unanimis  pene  doctorum  Ecclesiae  tides 
supremo  Ecclesiae  oraculo  explicite  pronuntiaretur,  et,  utut  raris, 
bine  inde  tamen  adhuc  vigentibus  scbolarum  dispubationibus  cari- 
tatem  saepe  laedentibus,  sed  et  noxium  in  discentium  animos  in- 
fluxura  exerentibus  agger  poneretur.  Sunt  etiam  nonnulla,  quae 
jjer  Ecclesiam  decisa  sunt,  sub  nr.  8,  15  d),  17  a),  18  c)  d)  e)  f) 
1)  m):  uberior  tamen  eorum  circumscriptio  et  in  effectum  deductio 
iam  oh  ipsam  uniformitatem , Ecclesiam  T)ei  mirifice  decorantem, 
et  declinandas,  quae  e difformitate  praxis  in  ipsos  f deles  derwari 
solent,  ingratas  impressiones , optabilis  et  pene  necessaria  esse  vi- 
detur.  — Nitriae,  die  27.  lun.  1865. 

Connotatio  obiectorum,  quorum  defnitio  et  pertractatio  in  Ge- 
nerali Concilio  optabilis  censetur.  Sectio  I.  Doctrina.  1.  Be  Beo. 
Errores  oppositi:  a)  Atheismus ; h)  Pantheismus;  c)  Rationalismus; 
d)  Indijf erentismus ; e)  Mythismus ; f)  Communismus;  g)  Socialis- 
mus;  h)  Materialismus ; i)  Eibertas;  k)  Aequalitas.  — 2.  Be  animae 
immortalitate.  — 3.  Be  praemiis  et  poenis  vitae  futurae.  Errores : 
a)  doctrina,  quae  comminiscitur  creaturas  semper  in  via,  num- 
quam  in  termino  esse  et  futuras  fore,  ita,  ut  e coelo  per  abusum 
libertatis  in  internum  ruere,  et  ox  adverse  persoluto  divinae  iu- 
stitiae  debito  cx  inferis  ad  coelos  transmigrare  possint;  b)  qui 


a blasphemant  sortem  beatorum  nec  felicissimam,  nec  sanctissimam, 
imo  conditione  praosente  sub  utroquo  respectu  inferiorem  esse; 
c)  qui  mentiuntur  internum  quidem  sine  fine  duraturum,  neminem 
tamen  ibi  sine  tine  permansurum  esse.  — 4.  Be  Revelatione  super- 
naturali.  a)  Revelatio  rationi  adversari  non  potest;  b)  Revelatio 
velut  opus  divinum  et  immutabile,  omnium  temporum  adiunctis 
accommodatum  omnibusque  numeris  absolutum  nec  accession!  nec 
imminutioni  nec  transtormationi  obnoxium  est.  — 5.  Ecclesia  Ro- 
mana  Catholica  est  sola  salvifica.  — 6.  Be  sanctificatione  dierum 
Bomini  et  festorum.  — 7.  Cultus  Bei  domesticus  velut  etficax 
promovendae  pietatis  medium  apud  tamilias  tovendus.  — 8.  Li- 
turgiae  Romanae  ad  universas  Ecclesias  inductio,  per  Concilia  pro- 
vincialia  Galliae  tantopere  optata,  etticaciter  proraovenda.  — 9.  Be 
Ecclesiae  Hierarchia.  a)  Romanus  Pontifex  est  verus  Christi  Vi- 
carius  tenetque  in  universe  orbe  Primafum  non  tantum  honoris, 
sed  etiam  iurisdictionis,  suprema  docendi , pascendi  et  regendi  po- 
testate  instructus ; vi  cuius  dirigit,  iubet,  leges  tert,  iudicat,  poenas 
decernit.  Legibus  eius  tideles  sine  discrimine  obedire  tenentur. 
b)  Papa  respectu  fidelium  in  toto  orbe  dispersorum  „Princeps 
b extraneus‘‘  dici  nequit,  sod  communis  omnium  Pater,  c)  Cum  Ro- 
mano Pontifici  omnia  iura  ad  conservandam  in  Ecclesia  unitatem 
necessaria  competant,  idcirco  pollet  eti.am  auctoritate  rebationes  ex 
universa  Ecclesia  exigendi ; ad  hoc  autem  inomisse  necessaria  est 
libera  fidelium  cum  Capite  suo  communicatio.  d)  Romanus  Pon- 
tifex in  rebus  fidei  ac  morum  est  infallibilis.  e)  Romano  Pon- 
tifici competit  ius  Concordata  cum  Principibus  ineundi.  f)  Roma- 
nus Pontifex  habet  ius  Episcopos  nominandi  et  confirmandi.  Concilia 
Occumenica  convocandi,  iis  praesidendi,  ea  confirmandi ; ab  eorum 
legibus  dispensandi;  dioeceses  instituondi,  supprimendi  etc.  imme- 
diata  ubique  iurisdictione  pollens,  g)  Propositiemes  Cleri  Gallicani 
a.  1682.  editae  absnrdae,  detestabilcs  et  iuribus  Capitis  Ecclesiae 
adversae  sunt,  b)  Pari  ratione  divisio  iurium  Pontificiorum  in 
cssentialia  et  aecidentalia  a lustino  Febronio  inventa,  utpote  ge- 
nuinum  conceptum  Primatus  evertens,  rectae  fidei  est  opposita. 
i)  Temporalis  ditio  Rom.  Pontificis  ad  regendam  Ecclesiam  Dei 
et  Apostolicam  auctoritatem  cum  libertate  cxercendam  est  abso- 
lute necessaria,  velut  essentiale  medium  ad  finem.  — 10.  Sacra- 
rum  Congr egationum  Ronianarum  decreta  cum  approbatione  Papae 
c lata  vim  babent  legis  obligantis;  secus  tamquam  certa  moraliter- 
que  tuta  agendi  norma  consideranda.  — 11.  Be  Episcopis.  a)  Epi- 
scoporum  a Spiritu  S.  positorum  ad  regendam  Ecclesiam  dignitas 
et  praeeminentia  non  solum  in  cbaracteris  sacerdotalis  plenitudine 
sed  etiam  in  iurisdictione  et  gubernandi  auctoritate  consistit. 
b)  Episcoporum  potestas  immediate  a Beo  procedit,  et  nullatenus 
emanationem  a potestate  civili  ronstituit;  eorum  proin  amotio  ant 
iurisdictionis  suspensio  nulli  praeter  Romanum  Pontificem,  cui  su- 
prema potestas  et  controversiarum  decisio  iure  divino  inbaeret, 
competere  potest,  c)  Ad  Episcopos  iure  divino  pertinet  collatio 
beneficiorum  ecclesiasticorum , cum  ad  illos  spectet  de  canonica 
habilitate  et  qualificatione  applicandorum  iudicare.  — 12.  Be  Ec- 
clesia. a)  Constitutio  Ecclesiae  est  divina  et  immutabilis;  potestas 
illius  neque  a populo,  neque  a Principibus  est  mutuata,  adeoque 
prorsus  independens,  residetque  in  Romano  Pontifice  et  Episcopis 
exclusive,  b)  Cum  Ecclesia  sit  visibilis,  vera,  perfecta  et  com- 
plcta  societas,  propriam  a Deo  sibi  collatam  babens  auctoritatem 
leges  condendi,  iisque  sibi  subditos  regendi,  exterius  etiam  indi- 
cium pronunciandi,  et  contumaces  poenis  salubribus  plectendi,  id- 
circo  cam  ab  omni  cuiuscunque  heterogeneae  p)Otestatis  infiuxu 
liberam  esse  oportet.  c)  Ecclesia  velut  vera,  perfecta  et  visibilis 
societas  ex  hominibus  constans,  ut  propriae  temporal!  cxistentiae 
consulcre  valcat,  sine  bonis  existere  non  potest;  et  ideo  cx  Christ! 
voluntate,  non  antem  Principum  conccssionc  ab  initio  fuit  dominii 
capax,  omnesquo  dominii  actus  semper  cxcrcuit;  quod  expressis 
etiam  verbis  sanxit  declarando:  res  Ecclesiae  esse  Bei,  nec  posse 
sine  sacrilegio  invadi,  rapi,  aid  ad  usus  profanos  converti.  d)  Ius 
Regaliae.  per  nonnullos  Principes  exerceri  solitum  pure  e conccs- 
sionc Ecclesiae  derivari  posse  ipsa  bonorum  Ecclesiae  natura 
evincit.  e)  Quamvis  Ecclesia  sit  in  Statu,  commisceri  tamen  ne- 
quit cum  Statu,  cum  suam  babeat  regiminis  formam  a Christo 
Domino  acceptam,  suam  politiam  et  independentem  auctoritatem, 
inde  ab  exordio  reluctantibus  etiam  profanis  iurisdictionibus  cxer- 
citam.  f)  Ecclesia  itaque  habet  potestatem  non  magisterii  solum, 
ut  res  fidei  et  morum  doceat  ac  defendat,  SS.  Literas  absque 
ullo  erroris  pcriculo  interpretetur ; verum  atiam.  regiminis,  ut  quos 
scmel  gremio  suo  excepit  filios,  in  doctrina  tradita  contineat  et 
confirmet,  legesquo  ferat  do  iis  omnibus,  qu<ao  ad  animarum  sa- 


1023 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1024 


lutem,  sacri  ministerii  exercitium,  ac  Dei  cultum  attinent.  g)  Po-  a 
testas  Ecclesiae  docendi  iuhendique  Praesidihus  ac  pastoi'ibus  ita 
propria  est,  ut  ad  Civilis  Reipublicae  Magistratus  nullo  pacto  possit 
pertinere;  est  insuper  libera  et  nulli  terrenae  dominationi  obnoxia. 
h)  Secularis  potestas  nonnisi  per  summum  nefas  et  perturbata 
dioina  Ecclesiae  constitutione  regiminisque  natura  in  eius  doctrinam 
et  regimen  influere,  illudque  moderari  vet  impedire  potest;  unde 
sic  dictum  Placetum  vel  Exequatur  Regium,  prout  omnes  circa 
sacra  ordinationes  et  principum  secidarium  edicta,  quae  recen- 
tiori  tempore  praeeunte  losepho  II.  Imperatore  in  plerisque  tarn 
catliolicis  quam  acatholicis  regnis  reclamante  Ecclesia  editae  sunt, 
in  eversionem  divinae  constitutionis  Ecclesiae  tendunt,  et  manifestam 
iisurpationem  involvunt.  i)  Ecclesiae  competit  ius  fori  externi  in 
omnes  fideles,  cum  Spiritus  S.  Episcopos  non  solum  docere  po- 
suerit  ac  Sacramentis  nutrire,  sed  etiam  regere  Ecclesiam  Dei; 
nec  sine  irapietate  asseri  potest,  hanc  fori  externi  iurisdictionem 
aut  usurpatam  fuisse  aut  a Principum  indultu  repetendam,  cum 
hanc  Apostoli  nulla  Principum  gratia , imo  invitis  illis  exercuisse 
legantur  in  Scriptura.  k)  lurisdictioni  Ecclesiae  non  solum  in 
rebus  fidei,  sed  etiam  in  disciplinaribus  subsunt  omnes  fideles  cii-  b 
iuscunque  gradus  et  dignitatis,  cum  disciplina  ecclesiastica  sit  sub- 
stantialis  pars  regiminis  Ecclesiae.  1)  Ecclesia  babet  ius,  rebelles 
legibusque  ecclesiasticis  contumaciter  et  inobedienter  refractarios 
fideles  ad  salutaris  obedientiae  debitum  etiam  per  censuras  eccle- 
siasticas  compellendi,  ubi  pecessitatis  exigit  ratio.  — 13.  De  Ma- 
trimonio.  a)  Sacramenti  Matrimonii  Minister  sunt  ipsi  contrabentes. 
b)  Cum  Matrimonium  sit  verum  Novae  Legis  Sacramentum,  evi- 
dens  est  omnem  circa  illud  potestatem,  adeoque  etiam  ius  impe- 
dimenta statuendi,  Ecclesiae,  et  quidem  dirimentia  soli  Ecclesiae 
iure  divino  competere,  Civili  Reipublicae  sola  de  effectibus  civi- 
libus  matrimonii  decernendi  potestate  relicta.  c)  Matrimonium 
sic  dictum  civile  est  ut  concubinatus  considerandum,  ideoque  fideles 
desuper  edocendi,  ut  illud  in  facie  Ecclesiae  contrabant.  d)  Matri- 
monia  mixta  Ecclesia  semper  est  detestata,  ideo  nonnisi  sub  certis 
cautelis  admittonda.  — Sectio  II.  De  mediis  promovendae  reli- 
giositatis.  14.  De  piis  Sodalitatibus.  a)  Piac  Sodalitates  et  Con- 
fraternitates  ad  spiritum  religiosum  fovendum , opera  caritatis 
exercenda,  et  mutuam  membrorum  aedificationem  tendentes  fun- 
dandae,  dilatandae.  b)  Societates  propagandae  fidei  qua  medium  c 
dilatandi  his  in  terris  Regni  Dei  fovendae  et  beneficentiae  fide- 
lium  commendandae.  c)  Sacrae  populares  missiones  asservandae. 

— 15.  De  vita  et  honestate  Clericoruni.  a)  De  studio  meditationis 
et  orationis;  earum  utilitas  et  necessitas;  speciatim  b)  stricta  ob- 
ligatio  omnium  in  maioribus  ordinibus  existentium  Iloras  Canonicas 
persolvendi.  c)  Coelibatus  et  castitas  Clericorum;  poenae  in  in- 
continentes.  d)  Vestiius  ecclesiaslici  exterioris  uniformitas.  e)  Cle- 
ricis  probibita : a)  lusus  foliorum  et  alearum,  venatio,  saltus,  cho- 
reai’um  et  tabernarum  frequentatio ; P)  tractatio  negotioruni  poli- 
ticorum.  — 16.  Officia  Clericorum.  a)  Verbi  divini  praedicatio; 
b)  parvulorum  catecbisatio ; c)  cura  scholae;  d)  de  scholis  mixtis, 
videlicet  catbolicorum  cum  noncatholicis ; e)  Exercitia  sacra; 
f)  testamenta  Clericorum;  g)  studia  Clericorum.  — 17.  De  Semi- 
nariis.  a)  Seminaria  puerorum  his  temporibus  necessaria,  ubi  tan- 
tum  fieri  potest,  inducantur.  b)  Moderatores  in  Seminariis  appli- 
centur  viri  a vitae  integritate  et  scientia  conspicui,  qui  exemplo 
aedificent.  c)  Scientiarum  Magistri  non  existiment  muneri  suo 
ab  se  satisfactum  iri,  si  praescriptas  materias  praelegerint,  verum 
qua  coeducatores  ad  spiritum  discipulorum  formandum  verbo  et  d 
exemplo  cooperentur.  d)  In  tradendis  philosophicis  et  theologicis 
disciplinis  lingua  latina  adbibeatur , utpote  maternum  Ecclesiae 
idioma,  efficax  conservandae  unionis  et  mutuae  communicationis 
vehiculum,  nunc  praesertim,  duni  vertigo  nationalitatum  mentes 
plurimorum  occupat.  — 18.  De  mediis  quibusdam  avertendae  a 
populo  corruptionis.  a)  Communicationem  cum  acatholicis,  quae 
in  vita  sociali  declinari  nequit,  admodum  cautam  esse  oportet; 
ideoque  b)  dogma  de  sola  salvifica  fidelibus  saepe  et  dare  pro- 
ponendum,  iidemque  ab  omni  activa  et  passiva  in  sacris  commu- 
nicatione  dehortandi.  c)  Nec  funus  acathoUcorum  ritu  catholico 
cohonestare,  nec  pro  Us  defunctis  exequias  celebrare  licet,  d)  Com- 
munio  coemeteriorum  et  campanarum  ritu  catholico  benedictarum 
cum  acatholicis  principiis  Religionis  Cath.  adversatur.  e)  Res 
pcriculi  plenissima  est  pro  fidelibus,  si  in  domibus  acathoUcorum, 
inprimis  perfidorum  ludaeorum  servitio,  plane  in  qualitate  nu- 
tricum  applicentur.  f)  Abusus,  vi  cuius  in  baptismate  patrini 
acatholici  adhibentur,  tamquam  legi  ecclesiasticae  adversus,  de 
medio  tollendus.  g)  Fideles  monendi,  ne  ulla  legant  aut  legi  pa- 


tiantur  scripta  vel  ephemerides  sanae  fidei  morumque  doctrinae 
infesta.  h)  A ludis  scenicis,  qui  in  opprobrium  Religionis  dege- 
nei’arunt,  fideles  pro  posse  avocandi.  i)  lidem  contra  pravam 
blasphemandi  consuetudinem  praemuniendi.  k)  Periculosissimae 
pro  fidelibus  sunt  clandestinae  societates,  per  Summos  Pontifices 
qua  summum  sacrae  ac  civilis  reipublicae  exterminium  anathe- 
mate  percussae.  1)  leiunii  et  abstinentiae  lex  fidelibus  incul- 
canda,  et  in  eius  observatione  per  universam  Ecclesiam  unifor- 
mitas inducenda.  m)  Sepultura  ecclesiastica  cunctis  praecepta 
Ecclesiae,  signanter  etiam  de  S.  Confessione  annue  semel  ad  minus 
peragenda,  observare  renuentibus,  uniform!  Ecclesiae  observantia, 
revocatis  in  vigorem  antiquis  canonibus,  deneganda.  — 19.  De 
Regularibus.  Sunt  instituta  Ecclesiae  utilissima,  si  praescripta  per 
pios  fundatores  statuta  ad  amussim  observent.  Cum  tamen  re- 
centioribus  temporibus  magna  in  parte  disciplina  laxari  videatur, 
et  satius  sit  existere  pauciores  religiosas  societates,  sed  numero, 
pietate  ac  caritate  uberiores,  quam  multas,  sed  exiguas  atque  de- 
biles, idcirco  anti  quae  eorum  institutiones  ad  exigentiam  temporis 
vigor!  restituendae , et  religiosorum  votorum  prout  et  clausurae 
observantia  uniform!  rigore  manutenenda.  — 20.  De  Tolerantia. 
Toler antismus  seu  cultuum  omnium  par  protectio,  nulliusque  per 
Civile  Gubernium  religionis  professio  Religioni  Catholicae,  quae 
cum  alia  quacunque  foedus  inire  nequit,  sicut  Christus  cum  Belial, 
lux  cum  tenebris,  veritas  cum  errore,  vera  pietas  cum  impietate 
consociari  non  potest,  est  adversa  et  summe  iniuriosa. 

12.  (IV.) 

D.  17.  Novembris  a.  1865.  — Praefectus  Congregationis  Concilii  petit 
a Niintiis,  ut  aibi  aliquot  viros  ecclesiasticos , morum  probitate 
insignes  et  doctrina  eminentes,  nominent,  quibus  una  cum  Ro- 
manis theologis  et  canonistis  committi  possit  rerum  Concilio  pro- 
ponendarum  examinatio. 

Un  venerate  coraando  di  Sua  Santita,  datomi  nell’  udienza 
di  ieri,  mi  somministra  propizia  occasione  di  rivolgermi  alia  Si- 
gnoria  Vostra  illustrissima  e reverendissima  per  metterla  a parte 
di  un  affare  riservatissimo , e d’invocare  la  zelante  di  Lei  co- 
operazione. 

Ella  non  ignora,  anzi  conosce  appieno  i mali  gravissimi  cbe, 
per  la  sowersione  di  ogni  principio  di  legge  naturale  e divina, 
affliggono  la  Chiesa  ed  anche  1’  umana  societa  in  quest!  tempi  piii 
cbe  ne’  secoli  passati.  ■ A porre  un  efficace  riparo  a sififatto  tor- 
rente  d’iniquita  il  Santo  Padre,  fra  le  tante  sue  apostolicbe  ed 
instancabili  cure  usate  fin  qui  a difesa  e vantaggio  del  gregge  di 
Gesu  Cristo,  ne  va  meditando  un’  altra  della  piu  alta  importanza. 
Egli  prega  istantemente  ed  insinua  eziandio  ad  altri  di  pregare 
il  Signore,  accio  gli  faccia  conoscere  se  sia  giunto  il  tempo  di 
adunare  in  Roma  un  Concilio  ecumenico. 

Ora,  nella  ipotesi  affermativa,  uno  dei  preparativi  da  porsi 
in  opera  prima  della  celebrazione  del  Concilio,  come  Vostra  Si- 
gnoria  illustrissima  gia  comprende,  sarebbe  quello  di  tenere  varie 
consulte  di  teologi  e canonist!  romani,  e di  chiamarvi  altresi  up- 
mini  di  estere  nazioni,  i quali  alia  esemplare  loro  condotta  con- 
giungano  la  sicurezza  di  sani  principii  ed  una  scienza  non  comune, 
ma  possibilmente  straordinaria,  profonda  ed  eminente  nelle  facolta 
filosofiche,  teologiche  e canoniche,  per  occuparli  in  unione  dei  ro- 
mani neir  esame  delle  materie  da  proporsi  dipoi  al  giudizio  dei 
Padri  del  Concilio. 

Egli  e per  questo  cbe  prego  la  Signoria  Vostra  illustrissima 
a volermi  indicare  i nomi  di  due,  almeno,  teologi  o canonist!  del 
clero,  sia  secolare  sia  regolare,  fra  i piu  distinti  e rinomati  di 
codesto  * . . . unitamente  ad  una  ben  sentita  descrizione  dello 
prerogative  di  cui  ciascuno  vada  fregiato,  senza  peraltro  mani- 
festare  per  ora  ne  ad  essi  ne  ad  altri  lo  scope  della  presente 
indagine. 

Nella  sicurezza  cbe  Vostra  Signoria  illustrissima  corrispon- 
dera  alle  sapient!  e sante  intenzioni  della  Santita  Sua  con  quel 
zelo  e perspicacia  cbe  tanto  La  distinguono,  passo  a rassegnarmi 
con  sens!  di  stima  distintissima , baciandole  di  vero  cuore  le 
mani  ecc. 


* „Impero,“  „Regno,“  ovvero  „Regno  e di  altri  luoghi  della  Ger- 
mania“. 


1025 


Docum.  histor.  1.  Remota  Cone,  praeparatio.  Doc.  11. — 15. 


1026 


13.  (V.)  a 

D.  5.  Ian.  et  1.  Febr.  186G.  — Eiusdem  literae  ad  diversos  Epiacopos, 
quos  rogat  ut  certa  ad  se  perscribaiit  de  quibusdam  suarum  dioe- 
cesium  sacerdotibus,  qui  ad  id  munus,  de  quo  dictum  eat,  adhi- 
bendi  eaaent. 

Quam  gravia  sint  mala,  quae  Ecclesiae  universae  ac  etiam 
bumanae  societati  hisce  nunquam  satis  lugendis  temporibus  ob 
perturbationem  et  eversionem  cuiusvis  legis  naturalis  et  diviiiae 
imminent  et  in  dies  increbescunt , Amplitudincm  Tuam  profecto 
baud  latet.  Huiusmodi  calamitatibus  Siimmus  Pontifex,  ea  qua 
omnium  Ecclesiarum  premitur  sollicitudine  et  flagrat  ebaritate, 
remedium  extraordinarium  et  efficax  afferre  cogitat,  Deumque 
enixe  deprecatur  ad  eius  voluntatem  dignoscendam,  ntrum  tempus 
advenerit  cogendi  in  bac  Urbe,  et,  favente  divino  auxilio,  cele- 
brandi  oecumenicum  Concilium. 

Si  Beatissimus  Pater,  quod  meditatur,  executioni  mandandum 
deliberaverit,  plura,  ceu  Dominatio  Tua  probe  intelligit,  in  ante- 
cessum  erunt  paranda,  ac  etiam  Romam  advocandi  viri  ecclesia- 
stici  e clero  saeculari  vel  regulari,  qui  ingenio,  moribus  et  scientia, 
praesertim  tbeologica  et  canonica,  tanti  valeant , ut  ceteros  ante- 
cellant,  magnumque,  si  fieri  poterit,  sibi  in  scientiis  nomen  com- 
paraverint,  ut  eorum  opera  adhibeatur  in  consultationibus  cum 
romanis  theologis. 

lam  vero  Sanctitas  Sua  mibi  sacrae  Congregationis  Concilii 
Praefecto  mandavit,  ut  boc  mentis  suae  consilium  sub  secreto  Am- 
plitudini  Tuae  panderem,  Teque  sciscitarer,  num  presbyter  . . . 
istius  dioecesis , quin  tamen  pro  nunc  quidquam  ei  patefacias, 
dotibus  supra  memoratis,  uti  fertur,  revera  eminenter  polleat,  ac 
etiam  valetudine  gaudeat.  Oro  tandem  Te,  Praesul  egregie,  ne 
expetitae  cum  suis  adnotationibus  informationi  graveris  Tuam 
magni  faciendam  sententiam  libere  adiicere. 

Haec  Amplitudini  Tuae  erant  significauda,  baneque  nactus 
occasionem  gaudeo  meum  sensum  eximiae  aestimationis  ac  devo- 
tionis  aperire  Tibi,  cui  fausta  omnia  precor  a Domino,  meque 
subscribo  ecc. 

14.  (VI.) 

D.  22.  Februarii  a.  1866.  — Literae  Praefecti  Congregationis  a Prop. 
Fide  ad  nonnullos  orientis  Episcopos  de  eodem  argumento,  de 
qijo  agitur  in  Docum.  9.  (III.). 

Non  sono  certamente  ignoti  a Vostra  Signoria  i grandi  c 
gravi  mali,  onde , ne’  disgraziati  tempi  die  corrono , viene  afflitta 
la  Cbiesa  cattolica  e la  stessa  societa  civile,  a motive  delle  dot- 
trine  antireligiose  ed  antisociali  cbe  vanno  ovunque  diffondendosi 
con  danno  immense  dell’  anime.  Perciocebe  le  cose  sono  omai 
recate  ad  un  punto,  cbe  non  vi  resta  alcun  principio  anebe  de 
pill  giusti,  de’  piu  onesti  e dei  piii  sacrosanti,  cbe  dai  nemici  della 
Cbiesa  e della  verita  non  sia  con  ogni  sforzo  impugnato  e ma- 
nomesso. 

E quest!  mali,  cbe  lamentiamo,  regnano  non  solo  ne’paesi 
d’  Occidente , ma  altresi  in  quelli  d’  Oriente,  ove  sventuratamente 
alle  varie  sette  degli  scismatici  ed  eretici  vanno  aggiungendosi 
ancor  quelle  de’  Protestant!  e miscredenti,  i quali,  siccome  Ella 
ben  conosce,  da  parecebi  anni  vi  diffondono  de’ libri  perniciosi, 
vi  aprono  delle  scuolc,  ed  adoperano  ogni  mezzo  per  corromperc 
il  cuore  e depravar  la  mente  di  codesti  fedeli  ed  in  ispecie  del-  d 
r incauta  gioventfi. 

Se  non  cbe,  la  Santa  Sede  non  di  rado  ba  motivo  di  conso- 
larsi  neir  intendere  come,  fra  gli  eretici  e gli  scismatici,  non  man- 
ebino  coloro  cbe  con  1’  aiuto  della  divina  grazia , abiurati  i loro 
error! , facciano  ritorno  all’ unita  della  vera  fede,  in  guisa  cbe 
sembra , in  parecebi  delle  popolazioni  orientali , andare  scemando 
quella  cieca  ed  ostinata  avversione  onde  erano  animate  contro  la 
Cbiesa  cattolica. 

In  tale  stato  di  cose  la  Santita  di  nostro  Signore,  cbe  fin  dal 
principio  del  suo  glorioso  pontificate  non  ba  cessato  giammai  d’  in- 
nalzar  1’  apostolica  voce  per  condannare  1’  erronee  ed  empie  dot- 
trine  del  secolo,  vedendo  con  sommo  dolore  del  suo  animo  cbe 
queste  vanno  propagando  ogni  giorno  piu  i perniciosi  loro  effetti ; 
sente  oggi  il  dovere  di  raddoppiar  le  suo  cure  si  per  apprestare, 
a quest!  mali,  ulterior!  rimedi  o si  per  secondare  il  liel  movi- 
mento  cbe  manifestasi  in  Oriente  verso  il  centre  dell’  unita  cattolica. 

Non  fe  pertanto  occulto  a Vostra  Signoria  come,  ne’ pas.sati 
tempi,  trovandosi  la  Cbiesa  in  qualcbe  grave  necessita,  massime 

Coll.  Lac.  VII. 


quando  i nemici  della  medesima  contradicevano  piu  arditamente 
alle  verita  religiose,  i Romani  Pontefici , memori  del  loro  officio 
di  tutelare  e difendere  la  santita  della  fede  e 1’  onesta  de’  costumi, 
abbiano  fatto  ricorso  fin  da’  primi  tempi  anche  al  mezzo  di  adu- 
nare  insieme  in  Concilio  ecumenico  i Pastor!  di  tutte  le  chiese : e 
siffatti  Concili,  celebrati  prima  in  Oriente  ed  in  appresso  eziandio 
in  Occidente,  attestano  appieno  quanto  felicemente  venissero  in 
tal  guisa  estirpati  gli  error!,  rimossi  gli  abusi  e riuniti  infine  i 
dissident!  al  grembo  dell’antica  lor  madre,  la  Cbiesa  cattolica. 

Prima,  peraltro,  di  determinarsi  a questo  partito,  il  Santo 
Padre  desidera  cbe  Vostra  Signoria,  mantenendo  la  cosa  sotto  il 
piu  alto  segreto,  accenni  con  brevita  e precisione  gli  error!,  gli 
abusi  e le  altre  necessita  spirituali  a cui  principalniente,  nel  modo 
sopraindicato,  converrebbe  provvedere. 

Non  dubita,  finalmente,  Sua  Santita  cbe,  trattandosi  di  un 
affare  si  grave , Ella  sara  per  rispondere  alia  presente  con  tutta 
la  diligenza  e la  maggior  possibile  sollecitudine. 

Di  tanto  avea  a renderla  consapevole,  mentre  prego  il  Si- 
gnore ecc. 

15.  (VII.) 

D.  10.  Martii  a.  1866.  — ELusdem  literae  ad  aliquot  Episcopos  Austria- 

cos  ritus  graeci  de  eodem  illo  argumento. 

Quot  quantisque  mails,  ob  teterrimain  errorum  et  perversarum 
doctrinarum  colluviem  ad  exitiuni  et  vastitatem  undique  erumpen- 
tem,  catbolica  religio  et  ipsa  bumana  societas  nostris  bisce  tem- 
poribus affecta  et  afflicta  sit,  tute  vides,  amplissime  Praesul.  Nam 
eum  in  locum  adductae  res  iam  sunt,  ut  nibil  sit  tarn  sanctum, 
tarn  bonestum,  tarn  iustum,  quod  non  perditi  homines,  veritati 
resistentes,  corrupt!  mente,  reprobi  circa  fidem,  per  summum  scelus 
oppugnare,  corrumpere  ac  subvertere  conentur. 

Quae  quidem  mala  non  solum  inter  latini  ritus  fideles,  sed  et 
inter  orientales  grassantur  nationes,  penes  quas  variis  sebismati- 
corum  ac  baereticorum  sectis  infeliciter  adiiciuntur  et  illae  Prote- 
stantium  atque  incredulorum , qui  multis  exbinc  annis  libros  ad- 
modum  perniciosos  diffundunt,  scbolas  instituunt,  nibilque  inten- 
tatum  relinquunt  ad  istorum  fidelium,  praesertim  incautae  iuventutis, 
animum  mentemque  depravandam. 

Hisce  vero  non  obstantibus,  apostolica  Sedes  baud  perraro 
consolatione  afficitur,  cum  accipit  non  deesse  inter  baereticos  et 
scbismaticos , qui  divina  gratia  percept!,  eiuratis  erroribus,  ad 
verae  fidei  unitatem  revertuntur:  ita  ut  apud  nonnullos  ex  orien- 
talibus  populis  satis  imminui  videatur  caeca  ilia  ac  obstinata 
aversio,  qua  in  catbolicam  Ecclesiam  ferebantur. 

Quae  cum  ita  se  babeant,  Sanctissimus  Dominus  noster,  qui 
nuniquam  vel  a sui  pontificatus  exordio  in  debacebantem  impie- 
tatem  destitit  apostolicam  vocem  attollere,  probe  intelligens  quan- 
tum discriminis  ex  crescente  latiusque  in  dies  manante  bac  peste 
populo  ebristiano  imminere  atque  accidere  possit,  proponendum 
sibi  censuit  tot  susceptis  cui-is  atque  laboribus  veluti  imponere 
cumulum,  volens  cum  superius  memoratis  malis  nova  et  efficaciora 
afferre  remedia,  turn  catbolicam  unionem  magis  in  dies  firmare 
ac  promovere. 

Non  latet  profecto  Amplitudinem  Tuam  in  maximis  rei  eccle- 
siasticae  perieulis,  praesertim  cum  reprobi  ac  jierditi  bomines  dog- 
maticis  veritatibus  audacius  contradicerent,  Romanos  Pontifices, 
sui  muneris  memores,  ad  fidei  intcgritatcin,  moriim  bonestatem  et 
ecclesiarum  incolumitatem  asservandam  ac  tutandam,  vel  a primis 
temporibus  consuetos  fuisse  sacrorum  Antistitum  consilium  exqui- 
rere,  eosque,  ubi  oportuit,  una  simul  ex  universis  orbis  catbolici 
plagis  congregare;  atque  ex  bistoria  ecclesiastica  perspicua  ra- 
tione  liquet  oecumenica  buiusmodi  Concilia,  primum  in  Orientis, 
posterius  etiam  in  Occidentis  regionibus  babita,  optime  valuisse 
sive  ad  errores  extirpandos,  sive  ad  abusus  removendos,  sive  tan- 
dem ad  beterodoxos  catbolicae  religioni  restituendos. 

Antoquam  vero,  quod  animo  intendit,  ojiportuno  tempore  exe- 
cutioni committat,  Sanctitas  Sua  exojitat,  ut,  servata  arctissima 
secret!  lege,  Anqilitudo  Tua,  accurata  brevique  ratione,  praecipuas 
res  significare  abiue  exponere  velit,  quas,  respectu  babito  turn 
errorum  in  istis  regionibus  grassantium,  turn  gravium  gliscentium 
abusuum  aliarumque  ebristianae  plebis  necessitatum , in  Concilio 
pcrtractari  et  agi  expediens  iudicaverit. 

Non  dubitat  autem  eadem  Sanctitas  Sua,  (juin,  pro  ea,  qua 
pracstas,  doctrina,  integritate  ct  prudontia,  suae  boc  in  gravissimo 
negotio  voluntati  diligenter,  et  quoad  primum  poteris  sis  rc- 
sponsurus. 


65 


1027 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1028 


Haec  erant  per  me  significanda  Tibi,  amplissime  Domine,  cui 
singularis  observantiae  meae  sensus  testates  facie,  cunctaque  feli- 
cia  ac  prespera  a Dee  eptime  maxime  adprecatus  ecc. 

Amplitudinis  Tuae  ecc. 

Datum  Remae,  ex  aedibus  sacrae  Cengregatienis  de  prepa- 
ganda  fide  pre  negetiis  erientalis  ritus,  die  10.  Martii  1866. 

10.  (VIII.) 

D.  8.  Decembris  18G0.  — I’raefectus  Congregationis  Concilii,  SS.  Fatris 
nomine , invitat  orbis  catliolici  Episcopos  ad  solemnem  canoniza- 
tioneni  aliquot  Beatorum,  recurrente  duodevigesimo  centenario 
martyrii  SS.  Apostolorura  Petri  et  Pauli,  Romae  celebrandam. 
(V.  has  literas  Coll.  Lac.  VI.  pag.  891  sqq.) 

17.  (IX.) 

1).  G.  lunii  a.  18G7.  — Idem  commuiiicat  cum  Episcopis , per  earn 
occasionem,  quam  diximus,  Romae  praesentibus , nonnulla  circa 
disciplinam  ecclesiasticam  quaesita,  de  quibus  SS.  Dominus,  quid 
sentiant,  scire  desiderat,  ut  deinde  ipse,  quae  opportuna  iudica- 
verit,  decernat.  Praeterea  iidem  Antistites  invitantur,  si  qua  sit 
alia  pars  disciplinae  vitio  labefacta,  aut  exstet  gravis  .aliqua  diffi- 
cultas  in  sacrorum  canonum  exsecutione  urgenda,  ut  haec  quo- 
que  manifestent. 

Perillustris  ac  reverendissime  Domine, 

Quum  sanctissimus  Dominus  noster  Pius  Papa  IX.  in  supremo 
apostolici  ministerii  fastigio  speculator  a Deo  dates  sit  domui 
Israel;  ideo,  si  nlla  sese  offerat  opportuna  occasio,  qua  veram 
populi  christiani  felicitatem  promovere  vel  mala  eidem  iam  illata 
ac  etiam  tantummodo  forsan  impendentia  agnoscere  queat,  earn, 
nulla  interposita  mora,  arripit  et  amplectitur,  ut  providentiae  et 
anctoritatis  suae  studium  impense  collocet,  aut  aptiora  remedia 
alacriter  adhibeat. 

Iam  vero,  in  liac  tanta  temporum  rerumque  acerbitate  nonnisi 
.singulari  Dei  beneficio  sibi  datum  iudicans , quod  in  proxima 
festiva  celebritate  centenariae  memoriae  de  glorioso  sanctorum 
apostolorum  Petri  et  Pauli  martyrio,  et  canonizationis  tot  chri- 
stianae  religionis  heroum,  amplissimam  ])ulcherrimamque  solio  suo 
coronam  faciant  nedum  sanctae  romanae  Ecclesiae  Cardinales,  sed 
etiam  tot  reverendissimi  Episcopi  ex  omnibus  terrarum  partibus 
l)rofecti;  periucunda  eorumdem  praesentia  et  opera  sapienter  sibi 
utendum  statuit  mandavitque  Episcopis  in  Urbe  praesentibus  quas- 
dam  proponi  quaestiones  circa  graviora  ecclesiasticae  disciplinae 
capita,  ut,  de  vero  illorum  statu  certior  factus,  id  suo  tempore 
decernere  valeat,  quod  in  Domino  expedire  iudicaverit. 

Quae  sint  huiusmodi  disciplinae  capita,  super  quibus  ex  man- 
date Sanctitatis  Suae  haec  sacra  Concilii  Congregatio  ab  Ampli- 
tudine  Tua  relationem  et  sententiam,  quantum  ad  Tuam  dioecesim 
pertinet,  nunc  exquirit,  luculenter  prostat  in  syllabo  quaestionum, 
quern  hie  adnectimus.  Si  quid  vero  aliud  forte  sit,  quod  abusum 
sapiat,  aut  gravem  in  urgenda  .sacrorum  canonum  exsecutione  diffi- 
cultatem  involvat,  Tibi  exponere  et  declarare  integrum  erit.  Apo- 
stolica  namquo  Sedes , re  mature  perpensa , succurrere  et  provi- 
dere,  prout  I'ernm  ac  temporum  ratio  postnlaverit,  procul  dubio 
non  remorabitur. 

Ne  autem  ad  hanc  relationem  cumulate  perficiendam  Domi- 
nationi  Tuae  congrua  temporis  commoditas  desit,  trium  vel  qua- 
tuor,  si  opus  fuerit,  mensium  spatium  a die  praesentium  litera- 
rnm  conceditur.  Caeterum  camdem  relationem  mittendam  cu- 
rabis  ad  ipsam  Sanctitatem  Suam , vel  ad  hanc  sacram  Congre- 
gationem. 

Interim  impensa  animi  mei  sensa  ex  corde  profiteer  Ampli- 
tudini  Tuae,  cui  fausta  quaeque  ac  salutaria  adprecor  a Domino. 

Amplitudinis  Tuae 

Datum  Romae,  ex  sacra  Congregatione  Concilii,  die  G.  lunii  1867. 

Uti  frater, 

P.  Card.  Caterini  Praefectus. 

Petrus,  Archiep.  Sardianus,  pro-secret. 


a Quaestiones,  quae  ab  apostoUca  Sede  Episcopis  proponuntur. 

1.  Utrum  accurate  serventur  canonicae  praescriptiones,  quibus 
omnino  interdicitur,  quominus  haeretici  vel  schismatic!,  in  admini- 
stratione  baptism!,  patrini  munere  fungantur? 

2.  Quanam  forma  et  quibusnam  cautelis  probetur  libertas 
status  pro  contrahendis  matrimoniis:  et  utrum  ipsimet  Episcopo 
vel  eius  Curiae  episcopali  reservetur  iudicium  super  status  cuius- 
que  contrahentis  libertate  ? Quidnam  tandem  hac  super  re  denuo 
sancire  expediret,  prae  oculis  habita  instructione,  die  21.  Augusti 
1670.  sanctae  memoriae  dementis  X.  auctoritate  edita? 

3.  Quaenam  adhiberi  possent  remedia  ad  impedienda  mala 
ex  civili,  quod  appellant,  matrimonio  provenientia  ? 

4.  Pluribus  in  locis,  ubi  haereses  impune  grassantur,  mixta 
connubia  ex  Summi  Pontificis  dispensatione  quandoque  permit- 
tuntur , snb  expressa  tamen  conditione  de  praemittendis  necessa- 
riis  opportunisque  cautionibus,  iis  praesertim,  quae  natural!  ac 
divino  iure  in  hisce  connubiis  requiruntur.  Minime  dubitari  fas 
est , quin  locorum  Ordinarii  ab  huiusmodi  contrahendis  nuptiis 
fideles  avertant  ac  deterreant,  et  tandem,  si  graves  adsint  rationes, 
in  exequenda  apostolica  facultate  dispensandi  super  mixtae  reli- 
gionis impedimento,  omni  cura  studioque  advigilent,  ut  dictae  con- 
ditiones,  sicuti  par  est,  in  tuto  ponantur.  At  enimvero,  postquam 
promissae  fuerint,  sanctene  diligenterque  adimpleri  solent,  et  qui- 
busnam mediis  posset  praecaveri,  ne  quis  a datis  cautionibus  ser- 
vandis  temere  se  subducat? 

5.  Quornodo  enitendum,  ut  in  praedicatione  verb!  Dei  sacrae 
conciones  ea  gravitate  semper  habeantur,  ut  ab  omni  vanitatis 
et  novitatis  spiritu  praeserventur  immunes,  itemque  omnis  doctri- 
nae  i-atio,  quae  traditur  fidelibus,  in  verbo  Dei  reipsa  contineatur 
ideoque  ex  Scriptura  et  traditionibus,  sicut  decet,  hauriatur? 

6.  Dolendum  summopere  est,  ut  populares  scholae,  quae  pa- 
tent omnibus  cuiusque  e populo  classis  pueris,  ac  publica  uni- 
versim  instituta,  quae  literis  severioribusque  disciplinis  tradendis 
et  educationi  iuventutis  curandae  sunt  destinata,  eximantur  plu- 
ribus in  locis  ab  Ecclesiae  auctoritate  moderatrice , vi  et  influxu, 
plenoque  civilis  ac  politicae  auctoritatis  arbitrio  subiiciantur  ad 
imperantium  placita  et  ad  communhim  aetatis  opinionum  amussim : 

p quidnam  itaque  effici  posset,  quo  congruum  tanto  malo  remedium 
afferatur,  et  Christifidelibus  suppetat  catholicae  instructionis  et 
educationis  adiumentum? 

7.  Maxime  interest,  ut  adolescentes  cleric!  humanioribus  lit- 
teris  severioribusque  disciplinis  recte  imbuantur.  Quid  igitur  prae- 
scribi  posset  ad  cleri  institutionem  magis  ac  magis  fovendam  ac- 
commodatum,  praesertim  ut  latinarum  litterarum,  rationalis  philo- 
sophiae  ab  omni  erroris  periculo  intamiuatae,  sanaeque  theologian 
iurisqne  canonici  studium  in  Seminariis  potissimum  dioecesanis 
fioreat  ? 

8.  Quibusnam  mediis  excitandi  essent  clerici,  qui  praesertim 
sacerdotio  sunt  initiati,  ut,  emenso  scholarum  curriculo,  studiis 
theologicis  et  canonicis  impensius  vacare  non  desistant?  Praeterea, 
quid  statuendum  efficiendumque , ut  qui,  ad  sacros  Ordines  iam 
promoti,  excellentiori  ingenio  praediti,  in  decurrendis  philosophiae 
ac  theologiae  stadiis  pi’aestantiores  habiti  sunt,  possint  in  divinis 
sacrisque  omnibus  disciplinis  et  nominatim  in  divinarum  Scriptu- 
rarum , sanctorum  Patrum , ecclesiasticae  historian  sacrique  iuris 
scientia  penitius  excoli? 

9.  luxta  ea,  quae  a Concilio  Tridentino,  capite  XVI.  Sessio- 
nis  XXIII.,  de  reformatione,  praescribuntur,  quicumque  ordinatur, 
illi  ecclesiae  aut  pio  loco,  pro  cuius  necessitate  aut  utilitate  assu- 
mitur,  adscribi  debet,  ubi  suis  fungatur  inuneribus  nec  incertis 
vagetur  sedibus:  quod  si  locum,  inconsulto  Episcopo,  deseruerit, 
ei  sacrorum  exercitium  interdicitur.  Ilae  praescriptiones  nec  plene 
neque  ubique  servantur.  Quomodo  ergo  his  praescriptionibus 
supplendum,  et  qnid  statui  posset,  ut  clerici  propriae  dioecesi 
servitium , et  suo  Praesuli  reverentiam  et  obedientiam  continue 
praostent? 

10.  Plures  prodierunt  et  in  dies  prodeunt  Congregationes  et 
Instituta  virorum  et  mulierum,  qui,  votis  simplicibus  obstricti,  piis 
muneribns  obeundis  se  addicunt.  Expeditne  ut  potius  Congrega- 
tiones ab  apostolica  Sede  probatae  augeantur  latius  et  crescant, 
quam  ut  novae  eumdem  prope  fineni  habentes  constitnantur  et 
efformentur  ? 

11.  Utrum  sede  episcopali,  ob  mortem  vel  renunciationem 
vel  translationem  Episcopi,  vacante,  Capitulum  ecclesiae  cathe- 
dralis  in  Vicario  capitulari  eligendo  plena  libertate  fruatur? 


1029 


Docum,  histor.  I.  Keniota  Cone,  praeparatio.  Doc.  16. — 19. 


1030 


12.  Quanam  forma  indicatur  et  fiat  concursus,  qui  in  pro-  c 
visione  ecclesiarum  parocliialiiim  peragi  debet  iuxta  decretum 
Concilii  Tridentini  Sessione  XXIV.,  de  reforniatione,  capite  XVIII., 
et  Constitutioiiem  sanctae  memoriae  Benedict!  XIV.,  quae,  die 
14.  Decembris  1742.  data,  iucipit  Cum  illud? 

13.  Utrum  et  quomodo  expediret  numerum  causarum  augerc, 
quibus  paroebi  ecclesiis  suis  iure  privari  possunt ; nec  non  et  pro- 
cedendi  formam  laxius  praestituere,  qua  ad  huiusmodi  privationes 
facilius,  balva  iustitia,  possit  deveniri? 

14.  Quomodo  executioni  traditur  quod  de  suspeusiouibus  cx 
informata  conscientia  vulgo  dictis  decernitur  a Concilio  Tridejitino 
capite  I.  Sessionis  XIV.,  de  reforniatione?  Et,  circa  huius  decreti 
sensum  et  applicationem,  estne  aliquid  animadvertendum  ? 

15.  Quonam  modo  Episcopi  iudiciariam  qua  pollent  potestatem 
in  cognoscendis  causis  ecclesiasticis,  potissimum  raatrimoiiialibus, 
exerceant,  et  quanam  procedendi  atque  appellationes  interponendi 
methodo  utantur? 

16.  Quaenam  mala  proveniant  ex  doniestico  famulatu,  quern 
familiis  catholicis  praestant  personae  vel  sectis  proscriptis  vel 
haeresi  addictae  vel  etiam  non  baptizatae : et  quodnam  hisce  malis  I 
posset  opportune  remedium  afferri? 

17.  Quidnam  circa  sacra  coemeteria  adnotandum  sit:  quiuarn 
hac  de  re  abusus  irrepserint  et  quomodo  tolli  possent? 

18. 

D.  31.  Dec.  a.  1867.  — Nuntio  Monachieusl  per  literas  significaiiti, 
quaestiones  superiorea  non  ad  omnes  Germaniae  episcopos  per- 
venisse , Cardinalis  Antonelli  respondet  eas  iia  solis  esse  desti- 
natas,  qui  solemnitati  Romanae  interfiierint.  Aliqua  tamen  earum 
exemplaria  distribuenda  mittit. 

II  Nunzio  di  Monaco  . . . con  dispaccio  del  26  agosto  1867. 
annunziava  al  Cardinale  Antonelli,  segretario  di  Stato,  come  vari 
Vescovi  della  Glermania  non  avessero  ricevuto  I’elenco  dei  noti 
quesiti.  La  risposta  a questa  comunicazione  del  rappresentante 
pontificio  si  trova  in  un  dispaccio  della  segretaria  di  Stato  in 
data  del  31  dicembre.  Ecco  il  brano  che  riguarda  il  nostro  ar- 
gomento:  „Conviene  far  loro  avvertire  che  lo  scritto  di  cui  trat- 
tasi  era  destinato,  secondo  1’ intenzione  di  Sua  Santita,  pei  Vescovi  ® 
presenti  in  Roma  nella  suddetta  circostanza  (il  centenario  di  san 
Pietro)^  e quindi  non  dover  recare  maraviglia  il  non  averne  avuta 
eguale  comunicazione  i Vescovi  non  intervenuti.  Intanto  pero  si 
e creduto  inviare  a Lei,  qui  unito,  qualche  altro  esemplare  del 
medesimo  scritto,  per  faido  conoscere  anche  ad  altri  cui  Le  sembri 
opportuno“.  (Cecconi  1.  c.,  parte  I,  libro  1,  capo  1.  pag.  60.) 

19.  (X.) 

D.  26.  lunii  1867.  — Allocutio  Sumini  Pontificis  Pii  IX.  ad  Episcopos, 
qui  ob  centenarium  S.  Petri  Romam  conveneraut,  cl.  26.  lunii 
1867.  in  Consiatorio  publico  habita.  In  ea  Sauctitas  Sua  nuntiat 
sibi  propositum  esse,  quum  optata  opportunitas  adfuerit,  Con- 
cilium oecumcnicum  celebrare. 

Venerabiles  Fratres, 

Singulari  quidem,  inter  maximas  Nostras  acerbitates , gaudio 
et  consolatione  afficimur,  cum  iterum  gratissimo  conspectu  ac  fre-  d 
quentia  vestra  perfrui  Vosque  coram  alloqui  in  hoc  amplissimo 
conventu  possimus,  Venerabiles  Fratres.  Vos  enim  ex  omnibus 
terrarum  regionibus,  desiderii  Nostri  significatione  et  vestrae  ])ic- 
tatis  instinctu,  in  banc  Urbem  adducti,  Vos,  oximia  religione  prae- 
stantes,  in  sollicitudinis  Nostrae  partem  vocati,  nihil  potius  habetis 
quam,  calamitosis  hisce  teraporibus,  omnem  in  re  catholica  tuenda 
animarumque  salute  curanda  vestram  opem  Nobis  ferre,  multi- 
plices  moerores  Nostros  lenire,  ac  ampliora  in  dies  vestrae  fidei, 
voluntatis  et  obsequii  erga  hanc  Petri  Cathedram  experimenta 
praebere.  Hoc  vestro  adspectu  recrcamur  vehementer,  hoc  novo 
pietatis  et  amoris  vestri  argumento  ac  testimonio  de  illis  libenter 
recordamur,  quae  usque  ad  hanc  diem  concordibus  animis,  non 
uno  studiorum  genere,  non  intermissis  curis,  non  deterriti  adversis, 
certatim  edidistis.  Quae  porro  rerum  suavissimarum  memoria  alte 
Nobis  in  animo  infixa  semperque  mansura  illud  efficit,  ut  gratus 
Nostrae  caritatis  sensus,  multo  nunc  quam  alias  ardentior  ahiue 
vividior,  erga  universum  vostrum  ordinem  pcrspicua  testificatione 
et  luculentioribus  signis  palam  publicoijuc  gestiat  crumpore. 


Sed  si  haec  leviter  raptimque  perstricta  superiorum  temporum 
recordatio  Nos  adeo  percellit  atque  solatur,  Vos  ipsos,  Venera- 
biles Fratres,  facile  intellecturos  arbitramur,  qua  laetitia  exultet, 
qua  caritate  flagret  hodie  cor  Nostrum,  dnm  iterum  observantia 
et  frequentia  vestra  perfruimur,  qui  ex  remotioribus  etiam  catho- 
licis provinciis.  Nostro  desiderio  perspecto,  una  omnes  pietate  et 
amore  acti  ad  Nos  convenistis.  NihU  enim  Nobis  optatius,  nihil 
iucundius  esse  potest  quam  vestro  in  coetu  versari  vestraeque 
Nobiscum  coniunctionis  fructum  capere,  in  iis  potissimum  solemui- 
bus  peragondis,  in  quibus  omnia,  quae  versantur  ante  oculos , de 
catholicae  Ecclesiae  imitate,  de  immobili  unitatis  fundamento,  de 
praeclaro  eius  tuendae  servandaeque  studio  ac  gloria  loquuntur. 
De  ilia  scilicet  admirabili  unitate  loquuntur,  qua,  veluti  quadam 
vena,  divini  Spiritus  charismata  et  dona  in  mysticum  Christ!  corpus 
manant,  ac  in  singulis  eius  membris  tanta  ilia  fidei  et  caritatis 
exeinpla  excitant,  quae  universum  hominum  genus  in  admira- 
tionem  impellunt.  Agitur  enim,  Venerabiles  Fratres,  hoc  tempore, 
ut  Sanctorum  honores  decernantur  tot  inclytis  Ecclesiae  heroibus, 
quorum  plerique  gloriosum  martyrii  certamen  certantes,  alii  pro 
tuendo  apostolicae  Cathedrae,  in  qua  veritatis  et  unitatis  est  cen- 
trum, principatu,  alii  pro  integritate  ac  unitate  fidei  vindicanda, 
alii  pro  restituendis  catholicae  Ecclesiae  horainibus  schismate  avulsis 
pretiosam  mortem  libenter  oppetierunt,  adeo  ut  mirum  divinae 
Providentiae  consilium  satis  eluceat,  quae  turn  maxime  exempla 
adserendae  catholicae  unitatis  et  triuraphos  adsertorum  proposuit, 
cum  catholica  tides  et  apostolicae  Sedis  auctoritas  infestioribus 
inimicorum  artibus  conflictai’etur.  Agitur  praeterea,  ut  memoriam 
diei  auspicatissimi  solemn!  ritu  recolamus,  quo  die  beatissimus 
Petrus  et  coapostolus  eius  Paulus  ante  annos  mille  octingentos 
illustri  martyrio  in  hac  Urbe  perfuncti,  immobilein  catholicae  uni- 
tatis arcem  suo  sanguine  consecrarunt.  Quid  igitur,  Venerabiles 
Fratres,  Nobis  optabilius  et  tantorum  Martyrum  triumphis  cou- 
gruentius  esse  poterat,  quam  ut  in  eorum  honoribus  pulcherrima 
catholicae  Ecclesiae  unitatis  exempla  ac  spectacula,  inaiore  qua 
possent  significatione  et  luce  fulgerent  ? Quid  aequius  erat,  quam 
ut  haec  ipsa  de  apostolorum  Principum  triumphis  gratulatio,  quae 
ad  totius  catholic!  nominis  religionem  pertinet,  vestro  etiam  ad- 
ventu  studioque  celebraretur  ? Quid  dignius  demum,  quam  ut  tot 
tantarumque  rerum  splendor  pietatis  laetitiaeque  vestrae  accessione 
fieret  illustrior? 

At  non  solum  apta  rebus  et  grata  Nobis,  Venerabiles  Fra- 
tres, haec  pietas,  et  concors  cum  apostolica  Sede  coniunctio,  sed 
praeterea  tanti  momenti  est,  ut  niaximi  ex  ea  ac  salutaros  ad- 
modum  fructus  sive  ad  comjirimendam  impiorum  audaciam,  sive 
ad  communem  fidelium  et  vestram  singulorum  utilitatem,  omnino 
debeant  existere.  Ex  hac  nimirum  religionis  oppugnatores  in- 
telligant  necesse  est,  quam  vigeat,  qua  vita  polleat  catholica  Ec- 
clesia,  quam  infensis  animis  insectari  non  desinuut;  discent,  quam 
inepto  stultoque  convicio  earn  veluti  exhaustam  viribus  et  suis 
defunctam  temporibus  incusarint;  discent  demum,  quam  male  suis 
triumphis  plaudant  ac  suis  consiliis  et  conatibus  fidant,  satis  per- 
spicientes  tantara  virium  conqiageni  convelli  non  posse,  quam  lesu 
Christ!  spiritus  et  divina  virtus  in  apostolicae  confessionis  petra 
coagmentavit.  Profecto,  si  unquam  alias,  hoc  maxime  tempore, 
Venerabiles  Fratres,  omnibus  hominibus  pateat  necesse  est,  ibi 
solum  animos  arctissima  inter  se  coniunctione  contineri  posse,  ubi 
unus  idemque  Dei  spiritus  omnibus  dominatur;  at,  Deo  relicto, 
Ecclesiae  auctoritate  contempta,  homines  fclicitatis  eius,  quam 
per  scelera  quaerunt,  expertes  in  turbulentissimis  tempestatibus 
misere  dissidiisque  iactari. 

Sed  si  fidelium  communis  spectetur  utilitas,  quidnam,  Vene- 
rabiles  Fratres,  opportunius  ac  salutarius  ad  incrementum  obse- 
quii erga  Nos  et  apostolicam  Cathedram  catholicis  gentibus  esse 
potest,  quam  si  videant,  quanti  a Pastoribus  suis  catholicae  uni- 
tatis iura  et  sanctitas  fiat,  canuiue  ob  causam  cernant  eos  magna 
terrarum  spatia  marisque  transmittere  nec  ullis  deterreri  incom- 
modis,  quorninus  ad  Romanam  Cathedram  advolent,  ut  in  Nostrae 
humilitatis  persona  Petri  successorem  et  Christ!  in  terris  Vica- 
rium  revereantur Hac  nemiie  auctoritate  exempli  longe  melius 
(pram  subtiliori  qualibet  doctrina  agnoscent,  qua  veneratione,  obe- 
dientia  et  obsequio  erga  Nos  uti  debeant,  quibus  in  persona  Petri 
a Christo  Domino  dictum  est:  Pasce  agnos  meos,  pasce  oves  mean, 
iis(|ue  verbis  suprema  sollicitudo  ac  potestas  in  universam  Eccle- 
siam  credita  est  atque  commissa. 

Quin  etiam  Vos  ipsi,  Venerabiles  Fratres,  Vos  in  sacro  vestro 
ministerio  obeundo , ex  hac  erga  apostolicam  Sedern  observantia 

65* 


1031 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1032 


insignein  fructum  laturi  estis.  Quo  enim  maiora  Vos  necessitu- 
dinis  fidei  amorisque  vincula  cum  angular!  petra  mystic!  aedific!! 
devinxerint,  eo  magis  etiam,  ut!  omnium  Ecclesiae  temporum  me- 
nioria  docet,  earn  fortitudiiiem  induemin!  ac  robur,  quod  ab  am- 
plitudine  minister!!  vestri  contra  hostiles  impetus  et  adversitates 
rerum  postulatur.  Quid  enim  aliud  Christus  Dominus  intelligi 
voluit,  cum  Petrum  tuendae  fratrum  firmitati  praeficiens,  Ego,  in- 
quit, rogavi  fro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua;  et  tii,  aliqiiando  con- 
versus,  confirma  fratres  tuos? Nimirum,  ut  sanctus  Leo  Magnus 
innuit,  „specialis  cura  Petri  a Domino  suscipitur  et  pro  fide  Petri 
proprie  supplicatur,  tamquam  aliorum  status  certior  sit  futurus, 
si  mens  Principis  victa  non  fuerit.  In  Petro  ergo  omnium  forti- 
tudo  munitur,  et  divinae  gratiae  ita  ordinatur  auxilium,  ut  fir- 
mitas , quae  per  Christum  Petro  tribuitur , per  Petrum  apostolis 
caeteris  conferatur“  Quapropter  Nos  semper  persuasum  habui- 
mus  fieri  non  posse,  ut  eius  fortitudinis,  qua  praecipuo  Domini 
munere  cumulatus  est  Petrus,  non  aliqua  semper  in  Vobis  fieret 
accessio,  quoties  prope  ipsam  Petri  personam,  qui  suis  in  succes- 
soribus  vivit,  praesentes  consisteretis  ac  tantummodo  solum  attin- 
geretis  huius  Urbis,  quam  sacri  Apostolorum  Principis  sudores  et 
triumphalis  sanguis  irrigavit.  Imino  etiam , Venerabiles  Fratres, 
nunquam  Nos  dubitavimus,  quin  ex  ipso  sepulcro,  ubi  beatissimi 
Petri  cineres  ad  religionem  orbis  sempiternam  quiescunt,  quaedam 
arcana  vis  et  salutaris  virtus  existat,  quae  Pastoribus  dominici 
gregis  fortes  ausus,  ingentes  spiritus,  magnaniraos  sensus  inspiret 
quaeque  instaurato  eorum  robore  efficit,  ut  impudens  hostium  au- 
dacia,  catholicae  unitatis  virtuti  et  potestati  irapar,  impari  etiam 
certamine  residat  et  corruat. 

Nam  quid  Nos  tandem  dissimulemus , Venerabiles  Fratres? 
lamdiu  in  acie  contra  callidos  et  infestos  liostes  pro  iustitiae  et 
religionis  defensione  versamur.  Tam  diuturna , tarn  ingens  dimi- 
catio  geritur,  ut  omnium,  quotquot  in  sacra  militia  censentur,  simul 
coniunctae  vires  non  iusto  maiores  numero  ad  resistendum  esse 
videantur.  Nos  quidem  Fcclesiae  causam,  libertatem  et  iura  pro 
supremi  muneris  Nostri  ratione  propugnantes,  usque  ad  banc  diem 
Dei  omnipotentis  ope  ab  exitialibus  periculis  incolumes  fuimus, 
sed  tamen  rapimur  et  iactamur  adhuc  adversis  ventis  et  fluctibus, 
non  quidem  timentes  naufragium,  quod  Christ!  Domini  praesens 
auxilium  timere  non  sinit,  sed  intimo  sane  dolore  affect!  ob  tot 
novarum  doctrinarum  monstra,  tot  impie  in  Fcclesiam  ipsam  et 
apostolicam  Sedem  commissa,  quae  quidem  iara  alias  damnata  ac 
reprobata  palam  nunc  iterum  pro  sacri  Nostri  muneris  officio 
reprobamus  et  condeinnamus.  In  liac  tamen  praesentis  temporis 
ratione  et  in  ea  quam  capimus  ex  conspectu  vestro  laetitia,  ultro 
commemorare  ])raetermittimus  tot  sollicitudines , curas,  angores, 
qui  cor  Nostrum  gravi  ac  diuturno  vulnere  excruciant  ac  torquent. 
Haec  potius  omnia  aj)ud  altaria  affercmus,  quae  Nostris  assidue 
oneravimus  precibus,  respersimus  lacrymis;  haec  omnia  clemen- 
tissimo  misericordiarum  Patri  instauratis  obsccrationibus  aperiemus 
iterum  ac  revelabimus,  in  Fo  omnino  fidentes,  qui  Fcclesiae  suae 
incolumitatem  et  gloriam  tueri  novit  et  potest,  quique  iudicium 
faciens  omnibus  iniuriam  patientibus  de  causa  Nostra  et  adver- 
santium  Nobis,  non  fallente  die,  iusto  iudicio  iudicabit. 

Interim  vero  Vos,  Venerabiles  Fratres,  pro  spectata  vestra 
sapientia  recte  intelligitis,  quam  vehementer  intersit  ad  occurren- 
dum  impiorum  consiliis  et  tot  detrimenta  Fcclesiae  sarcienda,  ut 
quae  Vestrum  omnium  cum  Nobis  et  apostolica  hac  Sede  con- 
cordia  tantopere  enitet , altius  in  dies  defixis  radicibus  roboretur. 
Quin  immo , hie  catholicae  coniunctionis  amor , qui  ubi  semel  in- 
haesit  animis,  ad  aliorum  etiam  utilitatem  late  dinianat,  hie  pro- 
fecto  Vos  conquiescere  non  sinet,  nisi  pariter  in  eadem  catholica 
Concordia  ac  indivulsa  fidei,  spei  caritatisque  consensione  eccle- 
siasticos  omnes  viros,  (piorum  duces  estis,  et  universos  fideles  Vobis 
concreditos  una  opera  praestare  connitamini.  Nullum  sane  spec- 
taculum  angelorum  atque  hominum  oculis  pulchrius  esse  poterit, 
quam  si  in  hac  peregrinatione  nostra,  qua  ab  exilio  ad  ])atriam 
pergimus , aemula  imago  referatur  et  ordo  peregrinationis  illius, 
qua  duodecim  israeliticae  tribus  ad  felices  promissionis  oras  con- 
iunctis  itineribus  contendebant.  Ingrediebantur  enim  omnes,  sin- 
gulae  suis  discretae  auctoribus,  distinctae  nominibus,  diremptae 
locis,  parebantque  suis  quaeque  familia  patribus,  bellatorum  manus 
ducibus,  hominum  multitudo  principibus;  sed  tamen  unus  erat 
tot  ex  gentibus  populus,  qui  eidem  Deo  et  ad  earadem  suppli- 


‘ Luc.  22,  32.  ^ Sermo  III.  in  anniversario  assumptionis  suae. 

^ Allocutio  consistorialis  29.  Octobris  1866. 


cabat  aram,  unus  qui  iisdem  legibus  eidem  sacerdoti  maximo 
Aaroni,  eidem  Dei  legato  obtemperabat  Moysi,  unus  qui  pari  iure 
in  bellorum  laboribus  et  victoriarum  fructibus  utebatur,  unus  de- 
mum  qui  pariter  sub  tentoriis  agens  et  admirabili  vescens  cibo, 
eamdem  concordibus  votis  adspirabat  ad  metam. 

Huiusmodi  Vos  couiunctioni  perpetuo  retinendae  operam  datu- 
ros,  tot  iam  pignoribus  vestrae  fidei  concordiaeque  acceptis,  cer- 
tiim  omnino  ac  exploratum  habemus.  Spondet  id  Nobis  spectata 
vestra  integritas,  ac  praestans  virtus,  quae  semper  ubique  sui  si- 
milis  et  omni  periculo  maior  effulsit:  spondet  illud  ingens  stu- 
dium  et  ardor,  qui  Vos  ad  aeternam  hominum  salutem  curandam 
et  ad  divinam  amplifieandam  gloriam  rapit  atque  urget:  spondet 
id  demum  ac  certissime  spondet  sublimis  ilia  oratio,  quam  Christus 
ipse  ante  extremes  cruciatus  sues  ad  Patrem  obtulit,  ilium  pre- 
catus,  ut  omnes  unnm  sint,  sicut  tu  Pater  in  me  et  ego  in  Te,  ut 
et  ipsi  in  nobis  unum  sint^;  cui  precationi  fieri  nunquam  potest, 
ut  divinus  non  adnuat  Pater. 

Nobis  autem,  Venerabiles  Fratres,  nihil  optabilius  est,  quam 
ut  eum  fructum,  quern  maxime  salutarem  ac  faustum  Fcclesiae 
universae  fore  ducimus,  ex  hac  eadem  vestra  cum  apostolica  Sede 
coniunctione  capiamus.  lamdiu  enim  animo  agitavimus,  quod  plu- 
ribus  etiam  Venerabilium  Fratrum  Nostrorum  pro  rerum  adiunctis 
innotuit,  ac  illud  etiam,  ubi  primum  optata  Nobis  opportunitas 
aderit,  efficere  aliquando  posse  confidimus,  nempe  ut  sacrum  oecu- 
menicum  et  generale  omnium  Fpiscoporum  catholic!  orbis  habea- 
mus  Concilium,  quo,  collatis  consiliis  coniunctisque  studiis,  neces- 
saria  ac  salutaria  remedia,  tot  praesertim  malis,  quibus  Fcclesia 
premitur,  Deo  adiuvante,  adhibeantur.  Fx  hoc  profecto,  uti  ma- 
ximam  spem  liabennis,  eveniet,  ut  catholicae  veritatis  lux,  errorum 
tenebris,  quibus  mortalium  mentes  obvolvuntur,  amotis,  salutare 
suum  lumen  diffundat,  quo  illi  veram  salutis  et  iustitiae  semitam, 
adspirante  Dei  gratia,  agnoscant  et  instent.  Fx  hoc  item  eveniet, 
ut  Fcclesia,  veluti  invicta  castrorum  acies  ordinata,  hostiles  inimi- 
corum  conatus  retundat,  impetus  frangat,  ac  de  ipsis  triumphans 
lesu  Christi  regnum  in  terris  longe  lateque  propaget  ac  proferat. 

Nunc  vero,  ut  vota  Nostra  impleantur  utque  Nostrae  vestrae- 
que  curae  uberes  iustitiae  fructus  christianis  afferant  populis,  ad 
Deum  omnis  iustitiae  et  bonitatis  fontem  erigamus  oculos,  in  quo 
omnis  plenitudo  praesidii  et  gratiae  nbertas  sperantibus  collocata 
est.  Cum  autem  advocatum  apud  Patrem  habeamus  lesum  Chri- 
stum Filium  eius,  Pontificem  magnum,  qui  penetravit  coelos,  qui 
semper  vivens  interpellat  pro  nobis , quique  in  admirabili  Fucha- 
ristiae  Sacramento  nobiscum  est  omnibus  diebus  usque  ad  con- 
summationem  saeculi,  hunc  Redemptorem  amantissimum,  Venera- 
biles Fratres,  ponamus  lit  signaculum  sujjer  cor  nostrum,  ut  signa- 
culum  super  brachium  nostrum,  atque  ad  altare  illud,  ubi  ipse 
auctor  gratiae  thronum  misericordiae  constituit,  ubi  omnes,  qui 
laborant  et  onerati  sunt,  reficiendi  cupidus  exspectat,  nostras  assi- 
due preces  omni  cum  fiducia  deferamus.  Fum  itaque  sine  inter- 
missione  humiliterque  obsecremus,  ut  Fcclesiam  suam  a tantis 
calamitatibus  et  omni  discrimine  eruat  eique  laetam  pacis  vicem 
victoriamque  de  hostibus  donet,  ut  Nobis  ac  Vobis  novas  usque 
vires  ad  sui  nominis  gloriam  provehendam  addat,  ut  illo  igne, 
quern  venit  mittere  in  terras,  hominum  animos  inflammet,  ac  er- 
rantes  omnes  potent!  sua  virtute  ad  salutaria  consilia  convertat. 
Vestrae  autem  pietatis  erit,  Venerabiles  Fratres,  illud  omni  ope 
curare,  ut  credit!  Vobis  fideles  in  cognitione  Domini  nostri  lesu 
Christi  in  dies  crescant  eumque  in  Sacramento  augusto  prae- 
sentem,  constant!  fide  venerentur,  redament  ac  frequenter  invi- 
sant,  nihilque  erit  vestro  studio  curaque  dignius,  quam  ut  vigi- 
lantibus  ad  eius  aram  ignibus,  vigilet  etiam  in  cordibus  fidelium 
gratus  pietatis  sensus,  vigilet  indeficiens  fiamma  caritatis.  Quo 
vero  faeilius  Deus  ad  obsecrationes  nostras  aurem  suam  propitius 
inclinet,  sentper  et  enixe  petamus  suffragia,  primum  quidem  Dei- 
parae  Virginis  Mariae  Immaculatae,  quo  nullum  apud  Deum  po- 
tentius  patrocinium ; deinde  sanctorum  apostolorum  Petri  et  Pauli, 
quorum  natalitia  aeturi  sumus,  nec  non  omnium  coelitum  Sancto- 
rum qui,  cum  Christo  regnantes  in  coelis,  munera  divinae  largi- 
tatis  hominibus  sua  deprecatione  conciliant. 

Denique  Vobis,  Venerabiles  Fratres,  ac  aliis  omnibus  Venerabi- 
libus  Fratribus  catholicarum  gentium  Fpiscopis,  item  fidelibus  omni- 
bus vestrae  atque  illorum  curae  concreditis,  quorum  pietatis  et  anioris 
exiniia  semper  testimonia  accepimus  et  continenter  in  dies  experimur, 
singulis  universis  apostolicam  Nostram  benedictionem  cum  omni 
felicitatis  voto  coniunctam,  ex  intimo  coi’de  amantissime  impertimus. 

‘ loan.  17,  21. 


1033 


Doc.  hist.  I.  Rem.  Cone,  praepar.  Doc.  19.  (Alloc.  26.  lun.  1867.)  — 20.  (Libell.  Epp.  gratulat.) 


1034 


20.  (XI.) 

D.  1.  lulii  a.  1867.  — Libellus  gratulatorius  ab  iisdem  Episcopis 

SS.  Patri  oblatus,  in  quo  declarant,  quantam  sibi  laetitiam  attu- 

lerit  habendi  Concilii  nuntius. 

Beatissime  Filter ! 

Apostolica  Tua  vox  iterum  auribus  nostris  insonuit,  nuntians 
novum  aeternae  veritatis  triumphum,  sanctorum  coelitum  gloria 
refulgentem,  et  antiquum  Urbis  aeternae,  beatorum  apostolorum 
Petri  et  Pauli  sanguine  consecratae  decus,  quorum  martyrii  me- 
moria  saecularis  rediens  totum  bodie  orbem  christianum  laetitia 
afficit,  et  fidelium  mentes  ad  salutarom  maximarum  rerum  cogi- 
tationem  extollit. 

lucundissima  apostolici  oris  ad  festa  talia  nos  peramanter  in- 
vitantis  verba  percipere  minime  potuimus,  quin  continue  subiret 
animum  solemnium  illorum  memoria,  quae,  ante  annos  quinque, 
Tuo  lateri  adstantes  in  Urbe  peregimus,  et  grati  recordaremur, 
qua  tunc  nos  benignitate  et  humanitate  habueris,  qua  nos  paterna 
caritate  fueris  in  ilia  faustissima  gratulatione  complexus.  Haec 
suavis  recordatio,  haec  amantissimi  Patris  non  tam  iubentis  quani 
optantis  vox  illam  anirais  nostris  ad  romanum  iter  capessendum 
alaci’itatem  adiecit,  quam  Tibi,  Beatissime  Pater,  satis  luculenter 
amplissima  haec  Antistitum  frequentia,  qui  tertium  ad  Te  con- 
fluxerunt,  et  communis  omnium  pietas  ac  fidelis  observantia  de- 
clarant. Tam  ingenti  Antistitum  numero,  cui  vix  simile  quid  in 
praeteritarum  aetatum  memoria  reperitur,  par  solummodo  est  Tua 
in  nos  caritas  ac  benevolentia , par  unice  obsequii  amorisque  in 
Te  nostri  raagnitudo.  Hisce  autem  causis  vehementius  hodie  ex- 
citamur,  ut  eximias  virtutes  Tuas,  Sedem  apostolicain  novo  illu- 
strantes  lumine,  novo  etiam  prosequamur  honore,  et  augustissi- 
mum  Tuum  animum  graves  inter,  quibus  premeris,  at  non  con- 
cuteris,  aerumnas,  iterate  amoris  et  admirationis  testimonio  coram 
solemur. 

Sed  dum  votis  obsecuti  sumus  Tuis,  alium  etiam  optatissimum 
nobis  spectavimus  fructum , ut  scilicet  cor  nostrum  tot  Ecclesiae 
malis  sauciatum  paterni  Tui  vultus  recrearemus  adspectu,  frater- 
nam  inter  nos  concordiam  magis  magisque  roboraremus,  ac  com- 
munem  Tibi  nobisque  solatii  et  gaudii  materiem  quaereremus. 

Hanc  vero  laetandi  causam  Tu  maximam  nobis  praestas,  dum 
tot  nova  sanctorum  nomina  fastis  Ecclesiae  inscribens  homines 
potenter  edoces,  quanta  sit  quamque  inexhausta  matris  Ecclesiae 
foecunditas.  Hanc  triumphantium  gloriosus  martyrum  sanguis  ex- 
omat; hanc  inviolatae  confessionis  Candida  induit  virginitas,  huius 
floribus  nec  rosae  nec  lilia  desunt.  Tu,  coelestia  virtutum  prae- 
mia  mortalibus  ostendens,  oculos  a rerum  inanium  conspectu  ad 
iucundam  coeli  gloriam  erigere  doces.  Tu,  dum  homines  miran- 
dis  ingenii  sui  industriaeque  operibus  exsultant,  triumphale  sanc- 
torum Dei  vexillum  attollens,  illos  admones,  ut  super  ipsam 
rerum  adspectabilium  et  gaudiorum  humanorum  pomjiam  ac  spe- 
ciem , oculos  ad  Deum  omnis  sapientiae  et  pulchritudinis  fontem 
convertant,  ne  ii,  quibus  dictum  fuit:  Subiicite  terrani  et  dominamini, 
obliviscantur  unquam  supremi  illius  praecepti:  Dominum  De^mi 
tnum  adorahis  et  illi  soli  servies. 

Ast  qui  suspicientes  coelestem  Jerusalem , novorum  sancto- 
rum gloria  gestientem,  mirabilia  Domini  humili  corde  agnoscimus 
et  profitemur,  magis  etiam  ad  haec  celebranda  incendimur,  dum 
hodierna  saeculari  solemnitate  immotam  contemplamur  petrac  illius 
firmitatem,  super  quam  Dominus  ac  Redemptor  noster  Ecclesiae 
suae  molem  perpetuitatemque  constituit.  Divina  enim  virtute 
factum  cernimus,  ut  Petri  Cathedra,  organum  veritatis,  unitatis 
centrum,  fundamentum  et  propugnaculum  libertatis  Ecclesiae,  tot 
inter  rerum  adversitates  et  non  intermissa  hostium  molimina,  octo- 
decim  iam  elapsis  plane  saeculis , stet  firma  incolumisque ; dum 
regna  et  imperia  surgunt  ruuntque  vicissim,  stet  veluti  secura 
pharus  in  procelloso  vitae  aequore  mortalium  iter  dirigens,  tutam- 
(]ue  stationem  et  portum  salutis  sua  luce  commonstrans. 

Hac  fide,  hisce  sensibus  ducti  lo(juebamur  olim,  Beatissime 
Pater,  cum  ante  quinquennium  Tuo  throno  adstantes,  sublimi 
Tuo  ministerio  debitum  testimonium  dedimus,  votaque  pro  Te, 
pro  civili  Tuo  principatu,  pro  iustitiae  ac  religionis  causa  palam 
nuncupavimus.  Hac  fide  ducti  verbis  scriptoque  eo  tempore  pro- 
fessi  sumus  nihil  nobis  potius  et  antiquius  esse,  quam  ut,  quae 
Tu  ipse  credis  ac  doces,  nos  quoque  credamus  et  doceamus,  (pios 
reiicis  errores,  nos  item  reiiciamus,  Te  duco  unanimes  incedanius 
in  viis  Domini,  Te  sequamur,  Tibi  adlaborcmus,  ac  Tecum  pro 


a Domino  in  omne  discrimen  fortunamque  parati  decertemus.  Cuncta 
haec,  quae  tunc  declaravimus , nunc  denuo  piissimo  cordis  sensu 
confirmamus  idque  universo  orbi  testatum  esse  volumus;  grato 
simul  recolentes  animo  plenoque  laudantes  assensu,  quae  a Te 
in  salutem  fidelium  et  Ecclesiae  gloriam  ab  eo  quoque  tempore 
gesta  fuerunt. 

Quod  enim  Petrus  olim  dixerat : Non  possumtis,  quae  vidimus 
et  audivimus,  non  loqui,  Tu  pariter  sanctum  et  solemne  habuisti, 
ac  nunquam  non  habere  luculenter  demonstras.  Non  enim  un- 
quam obticuit  os  Tuum.  Tu  aeternas  veritates  annuntiare,  Tu 
saeculi  errores,  naturalem  supernaturalemque  rerum  ordinem  at- 
que  ipsa  ecclesiasticae  civilisque  potestatis  fundamenta  subvertere 
minitantes,  apostolici  eloquii  gladio  configere,  Tu  caligincm  nova- 
rum  doctrinarum  pravitate  mentibus  otfusam  dispellere,  Tu  quae 
necessaria  ac  salutaria  sunt  turn  singulis  hominibus,  turn  chri- 
stianae  familiae,  turn  civili  societati  intrepide  effari,  suadere,  coni- 
mendare  supremi  Tui  ministerii  es  arbitratus;  ut  tandem  cuncti 
assequantur,  quid  hominem  catholicum  tenere,  servare  ac  profiteri 
oporteat.  Pro  qua  eximia  cura  maximas  Sanctitati  Tuae  gratias 
b agimus,  habituri  sumus  sempiternas;  Petrumque  per  os  Pii  locu- 
tum  fuisso  credentes,  quae  ad  custodiendum  depositum  a Te  dicta, 
confirmata,  prolata  sunt,  nos  quoque  dicimus,  confirmamus,  annun- 
tiamus  unoque  ore  atque  animo  reiicimus  omnia,  quae  divinae 
fidei,  saluti  animarum,  ipsi  societatis  humanae  bono  adversa,  Tu 
ipse  reprobanda  ac  reiicienda  iudicasti.  Eirmum  enim  menti  nostrae 
est  alteque  defixum , quod  Patres  Florentini  in  decreto  Unionis 
unanimes  definiverunt : Romanum  Pontificem  Christi  Vicariuni 
totiiisque  Ecclesiae  caput  ct  omnium  christianorum  Patrem  et  Docto- 
rem  existere,  et  ipsi  in  beato  Petro  pascendi,  regendi  ac  guber- 
nandi  universalem  Ecclesiam  a Domino  nostro  lesu  Christo  plenum 
potestatem  traditam  esse. 

Sed  alia  praeterea  sunt,  quae  nostram  in  Te  caritatem,  gra- 
tosque  animi  sensus  provocant.  Magna  enim  cum  iucunditate  ad- 
miramur  heroicam  illam  virtutem,  qua  perniciosis  saeculi  machi- 
nationibus  obsistendo , dominicum  gregem  in  via  salutis  servare, 
contra  seductiones  erroris  munire,  contra  vim  potentium  et  falso- 
rum  sapientum  astutiam  tueri  adnisus  es.  Admiramur  studium 
illud  fatigari  nescium , quo  emolumenta  universae  Ecclesiae,  apo- 
c stolica  providentia  Orientis  et  Occidentis  populos  complexus,  pro- 
movere  nunquam  destitisti.  Admiramur  magnificum  illud,  quod 
generi  hominum  in  peius  quotidie  ruenti  Pastoris  boni  specta- 
culum  exhibes,  ipsorum  etiam  veritatis  inirnicorum  animos  per- 
cellens,  oculosque  ad  se  vel  invites  ipsa  rerum  praestantia  et 
dignitate  convertens. 

Perge  igitur  Pastorum  Pastoris  vicaria  potestate  fungens,  di- 
vini  Tui  muneris  partes  Deo  confisus  tueri;  perge  vitae  aeternae 
subsidiis  pascere  Tibi  creditas  oves ; perge  sanare  contritiones 
Israel,  et  agnos  Christi  quaerere  qui  perierant.  Faxit  Deus  omni- 
potens,  ut,  qui  amoris  Tui  et  officii  sui  immemores  voci  Tuae 
adhuc  resistant,  meliora  secuti  consilia  ad  Te  tandem  redeuntes, 
luctum  Tuum  in  gaudium  convertant.  Tuarum  pastoralium  cura- 
rum  fructus,  divina  benignitate  adspirante,  incrementum  capiant 
in  dies;  felix  animarum  conversio,  quam  Deus  Te  administro 
qubtidie  operatur,  magis  magisque  amplificetur ; Tuque  virtu- 
tum Tuarum  vi  et  glorioso  laborum  successu  animabus  Christo 
lucrifactis , prolatisque  regni  eius  finibus , cum  Domino  et  Ma- 
gistro  vere  exclamare  possis:  Omne,  quod  dat  mild  Pater,  ad 
d me  veniet. 

Haec  immo,  Beatissime  Pater,  salutaris  ac  fclicioris  aevi  in- 
dicia conspiciuntur.  Testis  amor  ille,  quern  cunctarum  nationum 
fideles  ad  quaevis  pro  Te  exantlamla  parati  commonstrant , dum 
vires  corporis  et  animi  atque  adeo  vitam  ipsam  pro  Ecclesiae 
iuribus  et  apostolicae  Sedis  gloria  adserenda  impendere  ac  dicare 
gestiunt.  Testis  prona  ilia  catbolicarum  mentium  reverentia,  quae 
Te  supremum  Pastorem  cupide  intuetur,  (juae  apostolicae  Cathe- 
drae oracula  laetantcr  excipit,  iisque  firmissimo  adsensu  et  ob- 
sequio  adhaerere  gloriatur.  Testis  ilia  filialis  animi  indoles,  qua 
populus  christianus  vestigia  fidelium  sequens,  qui  olim  ad  pedes 
Apostolorum  facilitates  suas  sponte  deferobant,  rcrum  Tuarum 
angustiis  hucusiiue  occurrit,  et  continenter  eas  sublevare  non  desi- 
nit.  Haec  filialis  argumenta  pietatis  intimo  pectore  commoti  cer- 
nimus, nunquam  non  operam  daturi,  ut  sacer  bic  ignis  in  cor- 
dibus  fidelium  accensus  foveatur  et  vigeat,  utque  turn  nostro  turn 
cleri  totius  exemplo  animati  omnes  praeclaram  illam  voluntatem 
ac  liberalitatem  ])rovehant,  Tibique  ad  aeternam  eorum  salutem 
jilenius  procurandam  temporalia  adiumenta  suppeditent. 


1035 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1036 


Qui  autem  fidelium  omnium  erga  Te  pietate  tantopere  affi- 
cimur,  Boatissime  Pater,  peculiaris  gaudii  fructum  capimus  ex 
ilia  fide,  ex  illo  amore  et  obsequio,  quo  digni  aeternae  Urbis 
cives  Te  Patrem,  Te  Principem  indulgentissimum  complectuntur. 
Felicem  populum  ac  vere  sapientem!  qui  novit,  quae  sibi  ampli- 
tudo  et  gloria  ex  Petri  Sede  in  Urbe  constituta  proveniat,  qui 
intelligit,  non  alios  terminos  divinae  erga  se  benignitati  definitos 
fore,  quam  quos  ipse  sibi  iji  sua  erga  Christi  Vicarium  obser- 
vantia  et  in  Principem  sacratissimum  amore  constituent.  Haec 
concupisce,  haec  sequere,  romana  gens;  sit  haec  constans,  sit 
imraota  pietas;  sit  haec  romana  Urbs,  quam  christianus  orbis 
ceterarum  principem  suamque  lubens  agnoscit,  ceteris  exemplo 
praelucens,  sit  coelestibus  gratiis  donisque  florens,  virtutibus  opi- 
busque  beata. 

Id,  Beatissime  Pater,  Tui  pontificatus  splendor  effecit,  quo 
non  Urbs  solum  Tua,  sed  universus  orbis  illustratur,  cuiusque  ad- 
miratio  ita  nos  movet,  ut  ex  illo  exemplum  pro  sacro  nostro  mini- 
sterio  petendum  esse  existimemus. 

At  non  minus  Tua  vox  suaviter  illabens  pectoris  ima  per- 
vadit,  quam  virtutum  Tuarum  pontificalium  imago  animos  nostros 
percellit. 

Summo  igitur  gaudio  repletus  est  animus  noster,  dum  e sa- 
crato  ore  Tuo  intelleximus , tot  inter  praesentis  temporis  discri- 
mina  eo  Te  esse  consilio,  ut  maximum,  prout  aiebat  inclytus  Tuus 
praedecessor  Paulus  III.,  in  maximis  rei  christianae  periculis  reme- 
dium Concilium  oecuraenicum  convoces. 

Annuat  Deus  huic  Tuo  proposito,  cuius  ipse  Tibi  mentem 
inspiravit:  habeantque  tandem  aevi  nostri  homines,  qui,  infirm! 
in  fide,  semper  discentes  et  nunquam  ad  veritatis  agnitioncm  per- 
venientes , omni  vento  doctrinae  circumferuntur , in  sacrosancta 
hac  Synodo  novam  praesentissimamque  occasioncm  accedendi  ad 
sanctam  Ecclesiam,  columnam  ac  firmamentum  veritatis,  cogno- 
scendi  salutiferam  fidem,  perniciosos  reiiciendi  errores;  ac  fiat, 
Deo  propitio,  et  conciliatrice  Deipara  Immaculata,  haec  Synodus 
grande  opus  unitatis,  sanctificationis  et  pacis,  unde  novus  in  Eccle- 
siara  splendor  redundet,  novus  regni  Dei  triumphus  consequatur. 

Et  hoc  ipso  Tuae  providentiae  operc  denuo  exhibeantur  mundo 
immensa  beneficia,  per  pontificatum  romanum  hinnanae  societati 
asserta.  Pateat  cunctis  Ecclesiam , eo  quod  super  solidissima 
Petra  fundetur,  tantum  valere,  ut  errores  depellat,  mores  corrigat, 
barbariem  compescat  civilisque  humanitatis  mater  dicatur  et  sit. 
Pateat  mundo,  quod  divinae  auctoritatis  et  debitae  eidem  obedien- 
tiae  manifestissimo  specimine,  in  divina  pontificatus  institutione 
dato,  ea  omnia  stabilita  et  sacrata  sint,  quae  societatum  funda- 
menta  ac  diuturnitatem  solident. 

Quod  ubi  perspexerint  Principes  et  populi,  non  permittent,  ut 
augustissimum  Tuum  ius,  omnis  auctoritatis , omnium  iurium  cei'- 
tissima  sanctio,  impune  conculcetur;  imo  ipsi  curabunt,  ut  Tua 
Tibi  constet  et  potestatis  libertas  et  libertatis  potestas ; adsint  sub- 
sidia  ad  sublime  Tuum  illisque  ipsis  summc  proficuum  ministe- 
riuni  efficaciter  exercendum;  nec  patientur,  ut  vox  Tua  a gregi- 
bus  Ecclesiae  sanctae  addictis  prohibeatur,  ne  pabulo  aeternarum 
veritatiim  privati  misere  contabescant  laxatisve  apud  eos  obedien- 
tiae  et  reverentiae  erga  divinum  in  Te  residens  magisterium  vin- 
culis,  ilia  quoque  auctoritas,  qua  reges  regnant  et  legum  coii- 
ditores  iusta  decernunt,  in  certissimum  status  civilis  detrimentum 
labefactetur. 

Haec  est  spes  nostra,  quam  corde  fovemus.  Hoc  continuum 
precum  nostrarum  est  semperque  erit  argumentum. 

Macte  ergo  animo,  Beatissime  Pater,  perge  navira  Ecclesiae 
inter  medias  procellas  secura,  ut  suevisti,  manu  ad  portum  addu- 
cere.  Mater  divinae  gratiae,  quam  Tu  pulcherrimo  honoris  titulo 
salutasti,  intercessionis  suae  auxilio  tutabitur  seraitam  Tuam.  Erit 
Tibi  in  stellam  maris,  quam  invicta,  uti  soles,  fiducia  suspicions, 
non  frustra  dii’iges  cursum  ad  Ilium , qui  per  earn  ad  nos  venire 
voluit.  Faventes  habebis  coelestes  Sanctorum  choros,  quorum  bea- 
tam  gloriam  magno  studio  continuisque  apostolicis  conatibus  ex- 
quisitam  mundo  exsultanti  turn  diebus  istis,  turn  antehac  annun- 
tiasti.  Assisteut  Tibi  Principes  apostolorum  Petrus  et  Paulus, 
precibus  potentibus  sollicitudinem  Tuam  secundantes.  In  puppi, 
quam  Tu  nunc  occupas,  Petrus  olim  sedebat;  ipse  apud  Dominum 
intercedet,  ut  quae  navis  ipsius  suffragiis  adiuta  octodecim  sae- 
culis  altum  vitae  humanae  mare  feliciter  percurrit,  Te  duce,  opi- 
rais  immortalium  animarum  si)oliis  onusta,  coelestem  portum  plenis 
subeat  velis.  Quod  ut  fiat , nos  curarum , precum  et  laborura 
Tuorum  fideles  devotosque  socios  habebis,  qui  divinam  clemen- 


a tiam  nunc  quoque  deprecamur,  ut  Tibi  omni  benedictione  coelesti 
cumulate  serventur  augeanturque  vires ; ut  novis  in  dies  anima- 
rum lucris  dives  sit  vita  Tua,  sit  longaeva  in  terris,  sit  olim  in 
coelis  beata! 

Marius  Card.  Mattei  Ep.  Ostiens.  et  Veliternens. , et  S.  Collegii 
Decanus. 

Coustantinus  Card.  Patrizi  Ep.  Portuens.  et  S.  Rufinae. 

Aloysius  Card.  Amat  Ep.  Praenestin. 

Ludovicus  Card.  Altieri  Ep.  Albanens. 

Nicolaus  Card.  Clarelli-Paracciani  Ep.  Tusculan. 

Philippus  Card,  de  Angelis  Archiep.  Firman. 

Engelbertus  Card.  Sterckx  Archiep.  Mechliniens. 

Aloysius  Card.  Vannicelli  Casoni  Archiep.  Ferrariens. 

Cosmas  Card.  Corsi  Archiep.  Pisan. 

Dominicus  Card.  Carafa  de  Traetto  Archiep.  Beneventan. 

Xystus  Card.  Riario  Sforza  Archiep.  Neapolitan, 
lacobus  Maria  Card.  Mathieu  Archiep.  Bisuntin. 

Franciscus  Augustus  Card.  Donnet  Archiep.  Burdigalens. 
b Carolus  Aloysius  Cai’d.  Morichini  Ep.  Aesinus. 
loachim  Card.  Pecci  Ep.  Perusin. 

Antonins  Benedictus  Card.  Antonucci  Ep.  Anconitan. 

Henricus  Card.  Orfei  Archiep.  Ravennatens.  et  administrator  Dioe- 
cesis  Caesanens. 

loseph  Maria  Card.  Miles!  Abbas  Trium  fontium. 

Michael  Card.  Garcia  Cuesta  Archiep.  Compostellan. 
loseph  Aloysius  Card.  Trevisauato  Patr.  Venetiarum. 

Ludovicus  Card,  de  la  Lastra  y Cuesta  Archiep.  Hispalens. 
Philippus  Maria  Card.  Guidi  Archiep.  Bononiens. 

Henricus  Maria  Card,  de  Bonnechose  Archiep.  Rothomagens. 
Paulus  Card.  Cullen  Archiep.  Dubhnens. 

Rogerius  Aloysius  Antici  Mattei  Patr.  Constantinop. 

Paulus  Ballerini  Patr.  Alexandrin. 

Paulus  Petrus  Mashad  Patr.  Antiochen.  Maronitar. 

Gregorius  lussef  Patr.  Antiochen.  Graec.  rit.  Melchitar. 
loseph  Valerga  Patr.  Hierosolymitan. 

Thomas  Iglesias  y Barcones  Patr.  Indiar.  Occident. 

Antonius  Hassun  Primas  Constantinop.  Arm.  rit. 
c loannes  Siraor  Primas  Regni  Hungariae  Archiep.  Strigon. 
Aloysius  Maria  Cardelli  Archiep.  Acridens. 

Laurentius  Trioche  Archiep.  Babylonens. 

Meletius  Archiep.  Dramatens.  Graec.  rit. 

Petrus  Apelian  Archiep.  Marascens.  Arm.  rit. 

Ignatius  Kalybgian  Archiep.  Amasieiis.  Armen,  rit. 

Petrus  Riccardus  Kenrick  Archiep.  S.  Ludovici. 

Petrus  Cilento  Archiep.  Rossanens. 

Alexander  Asinari  de  Sanmarzano  Archiep.  Ephesin. 

Alexander  Angeloni  Archiep.  Urbinatens. 

Georgius  Hurmuz  Archiep.  Siuniens.  Arm.  rit. 

Aloysius  Clement!  Archiep.  Episc.  Ariminens. 

Felicissimus  Salviui  Archiep.  Camerinens. 

Eduardus  Hurmuz  Archiep.  Siracens.  Armen,  rit. 

Raphael  d’  Ambrosio  Archiep.  Dyrrachiens. 
lulius  Arrigoni  Archiep.  Lucanus. 

loseph  de  Bianchi  Dottula  Archiep.  Tranens.,  Nazaren.  et  Barulens. 
Eustachius  Gonella  Archiep.  Episc.  Viterbiens.  et  Tuscaniens. 
loseph  Rotundo  Archiep.  Tarentin. 
d Gregorius  de  Luca  Archiep.  Compsanus,  Administrator  Cam paniens. 
loannes  Hagian  Archiep.  Caesariens.  Armen,  rit. 
loannes  Baptista  Purcell  Archiep.  Cincinnatens. 

Renatus  Franciscus  Regnier  Archiep.  Cameracens. 

Maximilianus  de  Tarnoezy  Archiep.  Salisburgens. 

Beniaminus  Eusebides  Dimitrio  Archiep.  Neapoleos. 

Elias  Melius  Archiep.  Acrens.  et  Zhibarens.  Chaldaeor. 

Fridericus  de  Fiirstenberg  Archiep.  Olomucens. 

Paulus  Brunoni  Archiep.  Taronens. 
loseph  Matar  Archiep.  Maronita  Aleppensis. 

Philippus  Cammarota  Archiep.  Caietan. 

Franciscus  Xaverius  Apuzzo  Archiep.  Surrentin. 

Caietanus  Rossini  Archiep.  Episc.  Melphitens.  luvenaceus.  et  Ter- 
litiens. 

Petrus  Villanova  Castellacci  Archiep.  Petrens. 

Vincentius  Tizzani  Archiep.  Nisibens. 

Vincentius  Spaccapietra  Archiepiscopus  Smyrnensis. 

Marianus  Ricciardi  Archiep.  Reginens. 

Carolus  Pooten  Archiep.  Antibarens.  et  Scodrens. 


1037 


Doc.  hist.  I.  Rem.  Cone,  praepar.  Doc.  20.  (Libell.  Epp.  gratulator.  1.  lul.  18G7.) 


1038 


Franciscus  Aemilius  Cugini  Archiep.  Mutinens. 
lacobus  Bosagi  Archiep.  Caesariens.  Armen,  rit. 

Raphael  Ferrigno  Archiep.  Brundusin. 

Salvator  Nobili  Vitelleschi  Archiep.  Episc.  Auximan.  et  Cingulan. 
Alexander  Franchi  Archiep.  Thessalonicens. 

Petrus  Bostani  Archiep.  Tyrens.  et  Sidoniens.  Maronit. 

Patritius  Leahy  Archiep.  Casseliens. 
losephus  Hippolytus  Guibert  Archiep.  Turonens. 

Marinus  Marini  Archiep.  Episc.  Urbevetan. 

Georgius  Claudius  Chalandon  Archiep.  Aquens. 

Gregorius  Szymonowicz  Archiep.  Leopoliens.  Armen,  rit. 
loachim  Limberti  Archiep.  Florentin. 

Antonins  Salomone  Archiep.  Salernitan. 

Philippus  Gallo  Archiep.  Patrassens. 

Petrus  Giannelli  Archiep.  Sardian. 

Joseph  Sadoc  Alemany  Archiep.  S.  Francisci  de  California. 
Franciscus  Pedicini  Archiep.  Barens. 

Emmanuel  Garcia  Gil  Archiep.  Caesaraugustan. 

Arsenins  Avak-Vartan-Angiarakian  Archiep.  Tarsens.  Armen,  rit. 
lulianus  Florianus  Desprez  Archiep.  Tolosan. 

Ignatius  Akkaui  Archiep.  Hauranan.  Graec.  rit.  Melchitar. 
Franciscus  Xaverius  Wierzchleyski  Archiep.  Leopolitan.  rit.  Lat. 
Spiridion  Maddalena  Archiep.  Corcyrens. 

Gregorius  Balitian  Archiep.  Aleppens.  Armen,  rit. 
loannes  Maria  Odin  Archiep.  Novae  Aureliae. 

Martinus  loannes  Spalding  Archiep.  Baltimorens, 

Leo  Korkoruni  Archiep.  Melitenens.  Arm.  rit. 

Carolus  de  la  Tour  d’  Auvergne-Lauraguais  Archiep.  Bituricens. 
loannes  Hagg  Archiep.  Heliopolitan.  Maron. 

Miecislaus  Ledochowski  Archiep.  Gnesnens.  et  Posnaniens. 

Walter  Steins  Archiep.  Episc.  Bostrensis,  Vicarius  Apost.  Calcutt. 
Primus  Calvus  Lopez,  Archiep.  S.  lacobi  de  Cuba. 

Benvenutus  Monzou  y Martins  Archiep.  Granatens. 

Joseph  Berardi  Archiep.  Nicaen. 

Petrus  Alexander  Doimo  Maupas  Archiep.  Jadrens. 

Athanasius  Raphael  Ciarchi  Archiep.  Babylonens.  Syror. 

Georgius  Darboy  Archiep.  Parisiens. 

Antonins  de  Lavastida  Archiep.  Mexican. 

Clemens  Munguia  Archiep.  Mecoacan. 

Paulus  Hatem  Archiep.  Aleppens.  Graec.  rit.  Melchitar. 

Petrus  Matah  Archiep.  Jazirensis  in  Syria. 

Ludovicus  Anna  Dubreil  Archiep.  Avenionen. 

Joannes  Ignatius  Moreno  Archiep.  Vallisoletan. 

Martialis  Guillelmus  de  Cosquer  Archiep.  Portus  J’rincipis. 
Laurentius  Bergeretti  Archiep.  Naxiensis. 

Ludovicus  Gonin  Archiep.  Portus  Hispaniae. 

Melchior  Nasarian  Archiep.  Mardens.  ArmeTi.  rit. 

Darius  Bucciarelli  Archiep.  Scopiens. 

Franciscus  Fleix  y Solans  Archiep.  Tarraconens. 

Ludovicus  Haynald  Archiep.  Colocens.  et  Bacsiens. 

Basilius  Michael  Gasparian  Archiep.  Cyprens.  Armen,  rit. 

Joannes  Paulus  Franciscus  Maria  llyonnet  Archiep.  Albiens. 
IJenricus  Eduardus  Manning  Archiep.  Westmonasteriens. 

Joseph  Sembratowicz  Archiep.  Nazianz.  Graec.  rit. 

Paulus  Melchers  Archiep.  Coloniens. 

Franciscus  Xaverius  de  Merode  Archiep.  Melitenens. 

Antonius  Rossi  Vaccari  Archiep.  Colossens. 

Aloysius  Ciurcia  Archiep.  Jrenopolitan. 

Alexander  Riccardi  Arcliiep.  Taurinens. 

Joseph  Benedictus  Dusmet,  Archiep.  C<ataniens. 

Joseph  Cardoni  Archiep.  Eldessen. 

Joannes  Baptista  Landriot  Archiep.  Rhemens. 

Carolus  Martialis  Allemand  Lavigerie  Archiep.  Juliae  Caesarien. 
Aloysius  I’uecher  J’assavalli  Archiep.  Iconiens. 

Aloysius  Nazari  di  Calabiana  Archiep.  Mediolanens. 

Joannes  Petrus  Losanna  lilp.  Bugellens. 

Ignatius  Giustiniani  Ep.  Chiens. 

Ilaphael  Sanctes  Casanelli  Ep.  Adiacens. 

Guillelmus  Aretini  Sillani  Ep.  iam  Terracinens. 

Modestus  Contralto  Ep.  Aquens. 

Theodosius  Koiumgi  Ep.  Sidoniens.  Melchitar. 

Joseph  Maria  Severa  Ep.  Jnteramnens. 

Fridericus  Gabriel  de  Marguerye  Ep.  Augustodunens. 

Meletius  Findi  Ep.  Heliopolitan.  Graec.  rit.  Melchitar. 

Franciscus  Victor  Rivet  Ep.  Divionens. 
lulianus  Meirieu  Ep.  Diniens. 


a Ludovicus  Besi  Ep.  Canopens. 

Antonius  Ranza  Ep.  Placentin. 

Dionysius  Gauthier  Ep.  Emausen. 

Georgius  Antonius  Stahl  Ep.  Herbipolens. 

Andreas  Raess  Ep.  Argentinens. 

Carolus  Gigli  Ep.  Tiburtin. 

Franciscus  Maria  Vibert  Ep.  Maurianens. 

Joannes  Fennelly  Ep.  Castorien. 

Stephanus  Ludovicus  Charbonneau  Ep.  Jassen. 

Petrus  Paulus  Lefevre  Ep.  Zelan.  Administ.  Detroitens. 

Joannes  IRlarius  Boset  Ep.  Emeritens. 

Fridericus  Manfredini  Ep.  Patavin. 

Nicolaus  Crispigni  Ep.  Fulginatens. 

Guillelmus  Angebault  Ep.  Andegavens. 

Joseph  Armandus  Gignoux  Ep.  Bellovacens. 

Joannes  Baptista  Berteaud  Ep.  Tutelens. 

Eleonoras  Aronne  Ep.  Montis  Alti. 

Caietanus  Carli  Ep.  Almirens. 

Joannes  Franciscus  AVheland  Ep.  Aui’eliopolit. 

Ij  Joannes  Thomas  Ghilardi  Ep.  Montis  Regal  is. 

J^aulus  Georgius  Dupont  des  Loges  Ep.  Metens. 

Petrus  Severini  Ep.  Sappens. 

I’etrus  Joseph  de  Preux  Ep.  Seduuens. 

Joannes  Doney  Ep.  Montis  Albani. 

Carolus  Fridericus  Rousselet  Ep.  Sagiens. 

Jacobus  Bailies  Ep.  iam  Lucionens. 

Joannes  Williams  Ep.  Bostoniens. 

Caietanus  Carletti  Ep.  Reatinus. 

Joannes  Brady  Ep.  J^erthens. 

Felix  Cantimorri  Ep.  Parmens. 

Petrus  Paulus  Trucchi  Ep.  Foroliviens. 

Stephanus  Marilley  Ep.  Lausanens.  et  Genevens. 

Guillelmus  Massaia  15p.  Cassiens. 

Guillelmus  Bernardus  Ullathorne  Ep.  Biinninghamiens. 

Alexius  Canoz  Ep.  Tamassens. 

Henricus  Rossi  Ep.  Casertan. 

Joannes  Baptista  Pellei  Ep.  Aquaependens. 

Franciscus  Mazzuoli  Ep.  S.  Severini. 

Q Flavianus  Abel  Hugonin  Ep.  Baiocens. 

Philippus  Mincione  Ep.  Miletens. 

Amadeus  Rappe  Ep.  Clevelandens. 

Joannes  Corti  Ep.  Mantuanus. 

Aloysius  Ricci  Ep.  Signin. 

Jacobus  Alypius  Goold  Ep.  Melbournens. 

Eugenius  IJruno  Guigues  Ep.  Ottavien. 

Guillelmus  Delany  Ep.  Corcagiens. 

J’aulus  Dodmassei  Ep.  Alexiens. 

Camillas  Bisleti  Ep.  Cornetan.  et  Centumcellarum. 

Thomas  Mullok  Ep.  S.  Joannis  Terrae  Novae. 

Franciscus  Gandolfi.  Ep.  Antipatrens. 

Joannes  Antonius  Balma  Ep.  Ptolemaidens. 

Aloysius  Jiobes  Ep.  Methonens. 

Laurentius  Guillelmus  Renaldi  Ep.  Pinerolien. 

Joannes  Maria  Foulquier  Ep.  Mimatens. 

Rudesindus  Salvado  Ep.  J^ortus  Victoriae,  in  Australia. 

Antonius  Boscarini  Ep.  S.  Angeli  iji  Vado  et  Urbaniens. 
Januarius  Acciardi  Ep.  Anglonens.  et  Tursiens. 

Antonius  de  Stefano  Ep.  Bendens. 

Guillelmus  Keane  Ep.  Cloynensis. 

Antonius  Felix  Philibertus  Dupanloup  Ep.  Aurelianens. 
Ludovicus  Franciscus  Pie  Pip.  Pictaviens. 

Livius  J^arlatore  Ep.  S.  Marci. 

Ignatius  Maria  Sellitti  Ep.  Melphiens.  et  Raj)ollens. 

J’etrus  Simon  de  Dreux-Breze  Ep.  Molinens. 
loannes  Ranolder  Ep.  Vesprimiens. 

Ph-anciscus  Petagna  Ep.  Castri  Maris. 

Petrus  Cyrillus  de  Uriz  y da  Jjabairu  Ep.  Pampilonens.  et  Tudelens, 
Raphael  Bachetoni  Ep.  Nursin. 

Georgius  Strossmayer  Ep.  Bosnens.  et  Sirmiens. 

Alexander  Tache  Ep.  S.  Bonifacii. 

Joannes  Mac-Gill  Ep.  Richmoiidiens. 

Hieronymus  Yerzeri  Ep.  Brixiens. 

Petrus  Laearrifere  Ep.  iam  Bassae  Terrae. 

Jjudovicus  Theophilus  J^allu  du  Parc  Ep.  Blesens. 

Philippus  P’ratellini  Ep.  P’orosemproniens. 

Aloysius  Margarita  Ep.  Oritan. 


1039 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1040 


Joseph  Arachial  Ep.  Ancyran.  Armen,  rit. 

Thomas  Grant  Ep.  Southwarcens. 

Vincentius  Bisceglia  Ep.  Thermular. 

Matthias  Augustinus  Mengacci  Ep.  Civitatis  Castellan.,  Hortan.  et 
Gallesin. 

Joannes  Petrus  Mabile  Ep.  Versaliens. 

Caietanus  Brinciotti  Ep.  Balneoregiens. 

Colinus  Mac  Kinnon  I3p.  Arichatens. 

Bernardus  Pinol  Ep.  de  Nicaragua. 

Ludovicus  Eugenius  Eegnault  Ep.  Carnutens. 

Joannes  Jacobus  Guerrin  Ep.  Lingonens. 

Aloysius  Sodo  Ep.  Thelesin.  seu  Cerretens. 

Bartholomaeus  d’  Avanzo  Ep.  Calvens.  et  Theanens. 

Joanues  Joseph  Longohardi  Ep.  Andriens. 

Joannes  Petrus  Bravard  Ep.  Constantiens. 

Theodorus  de  Montpellier  Ep.  Leodiens. 

Ajitonius  La  Scala  Ep.  S.  Severi. 

Jesualdus  Vitali  Ep.  Ferentin. 

Claudius  Maria  Dubuis  Ep.  Galvestoniens. 

Jacobus  Stepischnegg  Ep.  Lavantin. 

Aloysius  Filippi  Ep.  Aquilan. 

Jacobus  Ginoulhiac  Ep.  Gratianopolitan. 

Joseph  Caixal  y Estrade  Ep.  Urgelleus. 

J^'ranciscus  Joseph  Rudigier  Ep.  Linciens. 

Joannes  Loughlin  Ep.  IJrooklynens. 

Thaddeus  Amat  Ep.  Montereyens. 

Jacobus  Roosevelt  Bayley  Ep.  Nevarcen. 

Ludovicus  de  Goesbriand  Ep.  Burlingtonens. 

Emigdius  Foschini  Ep.  Civitatis  Plebis. 

Vincentius  Materozzi  Ep.  Jiubens.  et  Bituntin. 

Petrus  Aloysius  Speranza  lOp.  Bergomens. 

Thomas  Michael  Salzano  Ep.  Tanens. 

Felix  Romano  Ep.  Jsclan. 

Aloysius  Landi  Yittori  Ep.  Assisiens. 

Vincentius  Zubranich  Ep.  Ragusin. 

Benedictus  di  Riccabona  Ep.  Tridentin. 

Ludovicus  Forwerk  Ep.  Leontopolitan. 

Franciscus  Antonius  Maiorsini  Ep.  Laquedoniens. 

Jnnocentius  Sannibale  Ep.  Eugubin. 

Nicolaus  Renatus  Sergent  Ep.  Corisopitens. 

Joannes  Rosati  Ep.  Tudertin. 

Dominicus  Zelo  Ep.  Aversan. 

Caietanus  Rodilossi  Ep.  Alatrin. 

Franciscus  Gallo  Ep.  Abellinens. 

Petrus  Rota  Ep.  Guastallens. 

Joannes  Joseph  Vitezich  Ep.  Veglien. 

Franciscus  Giampaolo  Ep.  Larinens. 

Franciscus  Roullet  de  la  Bouillerie  Ep.  Carcassonens. 

Franciscus  Paulus  Lettieri  Ep.  S.  Agathae  Goth  or  um. 

Alexius  Joseph  Wicart  Ep.  Vallis  Vidonis. 

Guillehnus  Vaughan  Ep.  Plyniouthens. 

Nicolaus  I^ace  Ep.  Amerin. 

Joannes  Benin!  I^p.  Pisciens. 

Joseph  Del  Prete  Ep.  Thyatiren. 

Joseph  Formisano  Ep.  Nolan. 

Claudius  Ilenricus  Plantier  Ep.  Nemausens. 

Ludovicus  Augustus  Delalle  Ep.  Ruthenens. 

Vincentius  Moretti  Ep.  Jmolens. 

Antonius  Joseph  Jordany  Ep.  Foroiuliens.  et  Tolonens. 

Joannes  Renier  Ep.  l^’eltrens.  et  Bollunens. 
l^’atritius  Moran  Ep.  Dardanens. 

Laurentius  Gillooly  Ep.  Elphinensis. 

Guillelmus  Emmanuel  de  J^etteler  Ep.  Moguntiiius. 

Joannes  Farell  Ep.  IJamiltonens. 

Elias  Ant.  Alberani  Ep.  Asculan.  in  Piceno. 

Joannes  Ghiureghian  Ep.  Trapezuntin.  Ann.  rit. 

Adrianus  Languillat  Ep.  Sergiopolitan. 

Stephanus  Semeria  Ep.  Olympens. 

Jacobus  Bernard!  Ep.  Massan. 

Thomas  Passero  Ep.  Troian. 

Claudius  Jacobus  JJoudinct  Ep.  Ambianens. 

Conradus  Martin  Ep.  Paderbornen. 

Joseph  Emmanuel  Arroyo  Ep.  de  Guayana. 

Joseph  Romero  Ep.  Dibonens. 

Vincentius  Cina  Ep.  Adraraitens. 

JJenricus  de  Rossi  Ep.  Casertanus. 


a Dalmatius  di  Andrea  Ep.  Bovens. 

Vincentius  Gasser  Ep.  Brixinen. 

Philippus  Vespasian!  Ep.  Fanens. 

Clemens  Fares  Ep.  Pisaurens. 

Franciscus  Marinelli  Ep.  Porphyriens. 

JJenricus  Junker  Ep.  Altonens. 

Joannes  Mac  Evilly  Ep.  Galviens. 

Guillelmus  Clifford  Ep.  Cliftoniens. 

Petrus  Gerault  de  Langalerie  Ep.  Bellicens. 

Petrus  Maria  Ferre  Ep.  Casalens. 

Ludovicus  Delcusy  Ep.  Vivariens. 

I’etrus  Buffetti  Ep.  Brictinoriens. 

Joseph  Stephanus  Godelle  Ep.  Thermopylens. 

Jacobus  Fridericus  Wood  Ep.  Philadelphiens. 

Joannes  Baptista  Scandella  Ep.  Antinoens. 

Joseph  Targioni  Ep.  Volaterran. 

Aloysius  Maria  Paoletti  Ep.  Montis  Politiani. 

Joseph  de  los  Rios  Ep.  Lucens. 

Michael  O’  JJea  Ep.  Jtossens. 
b Patritius  N.  Lynch  Ep.  Carolopolitan. 

Joseph  Maria  Papardo  Ep.  Sinopens. 

Vitalis  Justinus  Grandin  Ep.  Satalens. 

Guillelmus  JJenricus  Elder  Ep.  Natchetensis. 

Clemens  Pagliari  Ep.  Anagnin. 

J^’ortunatus  Maurizi  Ep.  Verulan. 

J^etrus  Sola  Ep.  Nicien. 

Ferdinandus  Blanco  Ep.  Abulens. 

J^aulus  Benignus  Carrion  Ep.  de  Portorico. 

Jacobus  Jeancard  Ep.  Ceramens. 

Carolus  Joannes  Fillion  Ep.  Cenomanens. 

Joannes  Sebastianus  Devoucoux  Ep.  Ebroicens. 

Jgnatius  de  Senestrey  Ep.  Jiatisbonens. 

Richardus  Roskell  Ep.  Nottinghamens. 

Paschalis  Vuicic  Ep.  Antiphellens. 

Ludovicus  Jdeo  Ep.  Liparens. 

Michael  I*aya  y Rico  Ep.  Conchens. 

Jacobus  Etheridge  Ep.  Toronens. 

I’etrus  Cubero  y Lopez  de  Padilla  Ep.  Oriolens. 

Dominicus  Fanelli  Ep.  Dianens. 

Joachim  Lluch  Ep.  Canariens.  et  S.  Christophori  in  Laguna. 
Jgnatius  Papardo  Ep.  Mynden. 

Joannes  Antonius  Augustus  Belaval  Ep.  Apamien. 

Petrus  Tilkian  Ep.  Brusen.  Arm.  rit. 

Antonius  Maria  Valenziani  Ep.  Fabrianens.  et  Mathelicens. 
IJyacinthus  Luzi  Ep.  Narniens. 

Thomas  Grace  Ep.  S.  Pauli  de  Minnesota. 

Antonius  llalagi  Ep.  Artuinens.  Arm.  rit. 

Joseph  Teta  Ep.  Oppidens. 

Joannes  Jlaptista  Siciliani  Ep.  Caputaquens.  et  Vallens. 
Franciscus  Xaverius  d’  Ambrosio  Ep.  Muran. 

Michael  Milella  Ep.  Aprutin. 

Simon  Spilotros  Ep.  Tricaricens. 

Felix  Petrus  Fruchaud  Ep.  Lemovicens. 

Aloy.sius  Maria  Epivent  Ep.  Aturens. 

Joseph  Lopez  Crespo  Ep.  Santanderiens. 

Vincentius  Arbelaez  Ep.  Maximopolitanus. 

Joannes  Quinlan  Ep.  Mobiliens. 
j Petrus  Joseph  Tardoya  Ep.  Tiberiopolitan. 

Joannes  Monetti  Ep.  Cerviens. 

Alexander  Paulus  Spoglia  Ep.  Comaclens. 

Aloysius  Mariotti  Ep.  Ferotran. 

Valerius  Jjaspro  Ep.  Gallipolitan. 

Aloysius  Lembo  Ep.  Cotronens. 

Jacobus  Rogers  Ep.  Chatamens. 

J^atritius  Dorrian  Ep.  Dunens.  et  Connorens. 

Andreas  Jgnatius  Schaepman  Ep.  Esbonen. 

Alexander  Bonnaz  Ep.  Csanadiens. 

Sebastianus  Dias  Larangeira  Ep.  S.  Petri  Fluminis  Grandens. 
Michael  Domenec  Ep.  Pittsburgens. 

Aloysius  Antonius  j3os  Santos  Ep.  Fortalexien. 

Antonius  de  Macedo  Costa  Ep.  Belem  de  Para. 

Claudius  Maria  Magnin  Ep.  Anneciens. 

Julius  Ravinet  Ep.  Trecens. 

Antonius  de  Trinitate  de  Vasconcellos  J^ereira  de  Mello  Ep.  La- 
macens. 

Jacobus  Donelly  Ep.  Clogheriens. 


1041 


1042 


Doc.  hist.  I.  Rem.  Cone,  praepar.  Doc.  20.  (Libell.  Epp.  gratul.  1.  lul.  1867.)  — 21.  (Pii  IX.  rospons.) 


Gerardus  Petrus  Wilmer  Ep.  Harleraens. 

Georgius  Butler  Ep.  Limericens. 

Carolus  Theodorus  Colet  Ep.  Lucionens. 

Eustachius  Zanoli  Ep.  Eleutheropolitan. 

Fridericus  Maria  Zinelli  Ep.  Tarvisin. 

Aloysius  di  Canossa  Ep.  Veronens. 

Robertas  Cornthwaite  Ep.  Beverlacens. 

Benedictus  Villamitjana  Ep.  Derthusens. 

Peti’us  Maria  Lagiiera  y Menezo  Ep.  Oxomens. 

Callistus  Castrillo  y Oriiedo  Ep.  Legionens. 

Silvester  Horton  Rosecrans  Ep.  Pompeiopolitan. 

Victor  Felix  Bernadou  Ep.  Vapincens. 

Augustinus  David  Ep.  Briocens. 

Ludovicus  Nogret  Ep.  S.  Claudii. 

Antonias  Boutonnet  Ep.  Guadalupens. 

Pantaleo  Monserrat  y Navarro  Ep.  Barcinonens. 

Joseph  Fessler  Ep.  S.  Hippolyti. 

Marianus  Puigllat  y Amigo  Ep.  Ilerdens. 

Constantinus  Bonet  Ep.  Gerundens. 

loannes  de  Franca  Castro  e Moura  Ep.  Portugalliens. 

loannes  Gray  Ep.  Hypsopolitan. 

Bernardinus  Trionfetti  Ep.  Terracinens.,  Privernens.  et  Setin. 
Franciscus  Gainza  Ep.  de  Caceres. 

Antonins  Alves  Martins  Ep.  Visen. 

Joseph  Papp-Szilagyi  de  Jllesfalva  Ep.  Magno-Varadinens.  Graec. 
Rum. 

Gioannichius  Ep.  Palmirens.  Gi’aeco-Cath. 
loannes  lacovacci  Ep.  Erythrensis. 
loannes  Baptista  Greith  Ep.  S.  Galli. 

Nicolaus  Conaty  Ep.  Kilmorens. 

Nicolaus  Adames  Ep.  Halicarnassens. 

Fidelis  Abbati  Ep.  Sanctorinens. 

loannes  Baptista  Gazailhan  Ep.  iam  Venetens. 

Antonins  Manastyrski  Ep.  Premisliens. 
loannes  Zatfron  Ep.  Sebenicens. 

Joseph  Nicolaus  Dabert  Ep.  Petrocoricens. 

Petrus  Marcus  Le  Breton  Ep.  Aniciens. 

Joannes  Eugenius  Lachat  Ep.  Basileens. 

Joseph  Pluym  Ep.  Nicopolitan. 

Felix  Maria  Arriete  Ep.  Gaditan.  et  Septen. 

Franciscus  Andreoli  Ep.  Calliens.  et  Pergulan. 

Paulus  Micaleff  Ep.  Civitatis  Castelli. 

Antonins  Maria  Pettinari  Ep.  Nucerin. 
loannes  Petrus  Dours  Ep.  Suessionens. 

Gregorius  Lopez  Ep.  Placentin.  Compostellens. 

Joseph  Aloysius  Montagut  Ep.  Ovetens. 

Joachim  Hernandez  y Ilerrero  Ep.  Segobricens. 

I^aulus  Beriscia  Ep.  Pulatens. 

Joannes  Strain  Ep.  Abilens. 

Edmundus  Franciscus  Guierry  Ep.  Danabens. 

Hyacinthus  Vera  Ep.  Megarens. 

Gaspar  Mermillod  lip.  Hebronen. 

Angelas  Klraljevic  Ep.  Metellopolitan. 

Agapitus  Dumani  Ep.  J’tolemaidens.  Graec.  rit.  Melchitar. 
Thomas  Nulty  Ep.  Midens. 

Joseph  Salandari  Ep.  Marcopolitan. 

Franciscus  Nicolaus  Gueullette  Ep.  Valcntinens. 

Guillelmus  Renatus  Meignan  Ep.  Catalaunens. 

Stephanas  Ramadie  Ep.  Elnens. 

Raimundus  Garcia  y Anton  Ep.  Tudens. 

Hyacinthus  Maria  Martinez  Ep.  S.  Christophori  de  Havana. 
Henricus  Frangiscus  Bracq  Ep.  Gandavens. 

Nicolaus  Power  Ep.  Sareptan. 

Laurentius  Bonaventura  Shiel  Ep.  Adelaidopolitan. 

Aloysius  Riccio  Ep.  Caiaciens. 

Ferdinandus  Ramirez  y Vasquez  Ep.  Pacens. 

Victor  Augustus  Dcchamps  Ep.  Namurcens. 
loannes  Joseph  Conroy  Ep.  Albanens.  in  America, 
loannes  Marango  Ep.  Tinens.  et  Miconens. 

Raphael  Popoff  Ep.  Bulgaror. 

Nicolaus  Frangipane  Ep.  Concordiens.  electus. 

Joannes  Lozano  Ep.  I^alentin. 

Antonins  lorda  y Soler  Ep.  Vicens. 

Agabius  Bsciai  Ep.  Cariopolitan. 

Stephanus  Melchisedechian  Ej).  Erzerumiens.  Armen,  rit. 

Carolus  I’hilippus  Place  J<lp.  Massiliens. 

Coll.  Lac.  VII. 


a Joannes  Baptista  Lequette  Ep.  Atrebatens. 

Petrus  Alfredus  Grimardias  Ep.  Cadurcens. 
loannes  Maria  Becel  Ep.  Venetens. 

Georgius  Dubocowich  lip.  Pharens. 

Jacobus  Lynch  Ep.  Arcadiopolitan. 

Joseph  de  la  Cuesta  y Maroto  Ep.  Auriens. 

Jacobus  Chadwick  Ep.  Hagulstadens.  et  Novo-Castrens. 

Angelas  di  Pietro  Ep.  Nyssen. 

Joseph  Aggarbati  Ep.  Senogalliens. 

Joseph  Bovieri  Ep.  Montis  Falisci. 

Julius  Lenti  Ep.  Sutrin.  et  Nepesin. 

Thomas  Gallucci  Ep.  Recinetens.  et  Lauretan. 

Joannes  Baptista  Cerruti  Ep.  Savonens.  et  Naulcns. 

Salvator  Angelas  Demartis  Ep.  Galtellinens.  Norens. 

Philippus  Manetti  Ep.  Tripolitan. 

Conceptus  Focaccetti  Ep.  Lystrens. 

Anselmus  Fauli  Ep.  Grossetan. 

Joseph  Rosati  Ep.  Lunens.  Sarzanens. 

Josephus  Giusti  Ep.  Aretinus. 
b Carolus  Macchi  Ep.  Regions. 

Joannes  Zalka  Ep.  Jaurinensis. 

Caietanus  Franceschini  Ep.  Maceratens.  et  Tolentin. 

Antonins  Fania  Ep.  Marsicens.  et  Potentiens. 

Andreas  Formica  Ep.  Cuneens. 

Carolus  Savio  Ep.  Astens. 

Laurentius  Gastaldi  Ep.  Salutiar. 

Eugenius  Galletti  Ep.  Alba-Pompeiens. 

Antonins  Colli  Ep.  Alexandrin.  Pedemontan. 

Augustinus  Hacquard  Ep.  Verdunens. 

Joseph  Alfredus  Foulon  Ep.  Nanceyens.  et  Tullcns. 

Henricus  Bindi  Ep.  Pistoriens. 

Antonins  Grech  Delicata  Testaferrata  Ep.  Calydoniens.  electus. 
Franciscus  Zunnui  Ep.  Uxellens.  et  Terralbens. 

Petrus  Georgius  di  Natale,  Ep.  Amidens.  Chaldaeor. 

Leo  Thomas  Ep.  Rupellensis  et  Santonensis. 

Franciscus  Gros  Ep.  Tarantasiensis. 

loannes  Chrysostomus  Jiruesz  Archiabbas  O.  S.  B.  S.  Martini. 
Guillelmus  de  Cesare  Abbas  Montis  Virginis. 
c 

21.  (XIJ.) 

D.  1.  lulii  a.  1867.  — Responsio  Pii  IX.  ad  gratulatioiiem  Episco- 
porum.  Significat  se  sacrum  conventum  die  aliqua  Immaculatae 
Conceptioni  Mariae  dicata  auspicaturum. 

Venerabiles  Fratres! 

Periucunda  quidem,  licet  a fide  et  devotione  vestra  prorsus 
exspectanda,  Nobis  fuerat  nobilis  ilia  concordia,  qua,  seiuncti  ac 
dissiti,  eadem  tenere,  cadem  asserere  profitebamini,  quae  Nos  do- 
cueramus,  et  eosdem,  quos  damnaveramus,  errores  in  religiosae 
civilisque  societatis  exitium  invectos  exsecrari.  Verum  multo  iucun- 
dius  Nobis  fuit  haec  ipsa  discere  ex  ore  vestro,  et  nunc  rursum 
a congregatis  Vobis  explicatius  et  solemnius  accipere;  dum  iis 
amoris  et  obsequii  officiis  Nos  cumulatis,  quae  mentes  affectusque 
vestros  luculentius  verbis  ipsis  aperiant.  Curnam  enim  tarn  prono 
animo  obsecundastis  desiderio  Nostro,  omnique  incommodo  jiost- 
habito,  ad  Nos  e toto  terrarum  orbe  convolastis?  Scilicet  ex- 
jilorata  vobis  erat  firmitas  J’etrae,  supra  quam  aedificata  fuit  Ec- 
clesia,  perspecta  vivifica  eius  virtus ; nec  vos  fugiebat,  quam  prae- 
clarum  uti’ique  rei  testimonium  accedat  a christianorum  heroum 
canonizatione.  Duplex  igitur  hoc  festum  celebraturi  confluxistis, 
non  modo,  ut  sacris  hisce  solemniis  splendorem  adderctis,  sed  ut, 
universam  veluti  fidelium  familiam  referentes , praesentia  vestra 
non  minus  quam  diserta  professione  testaremini , eamdem  nunc, 
quae  duodeviginti  alihinc  saeculis , vigere  fideih , idem  caritatis 
vinculum  omnes  nectere,  eamdem  virtutem  exseri  ab  hac  Cathedra 
veritatis.  Placuit  Vobis  commendare  pastoralem  sollicitudinem 
Nostrum,  et  quidquid  pro  viribus  agimus  ad  effuiidendam  veri- 
tatis lucem,  ad  disiiciendas  errorum  tenebras,  ad  perniciem  depel- 
lendam  ab  animabus  Christi  sanguine  redemptis;  nempe  ut  e con- 
iunctis  propriorum  magistrorum  sententiis  ac  vocibus,  confirmentur 
cbristianac  gentes  in  obsequio  et  aniore  erga  hanc  sanctam  Sedem, 
in  eamque  acrius  mentis  oculos  intendant.  Corrogatis  undique 
subsidiis,  hue  convenistis  civilem  nostrum  sustentaturi  principatum 
tanta  o])pugnatum  perfidia;  ideo  sane,  ut  splendidissimo  hoc  facto, 

66 


1043 


Acta  et  (lecreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


1044 


ct  per  collata  catliolici  orbis  suffragia  necessitateni  eius  ad  liberum 
Ecclesiae  regimen  assereretis.  Dilectum  vero  populum  romaniun, 
indubiaque  et  clarissima  eius  obsequii  in  Nos  et  dilectionis  indicia 
meritis  laudibus  prosequenda  duxistis ; quo  et  alacriores  ipsi  adiice- 
retis  animos,  et  eum  viudicaretis  a conflatis  in  ipsum  calumniis, 
et  foedam  illis  sacrilegae  proditionis  notam  inureretis,  qui,  felici- 
tatis  populi  obtentu,  Romanum  Pontificem  e solio  deturbare  conan- 
tur.  Et  dum  arctioribus  mutuae  caritatis  nexibus  per  hunc  con- 
ventum  obstringere  studuistis  omnes  orbis  ecclesias ; hoc  etiam 
praestitistis , ut  uberiore  evangelico  spiritu  repleti  ad  beatissimi 
Petri  Principis  apostolorum  et  Pauli  doctoris  gentium  cineres, 
fortiores  inde  discederetis  ad  perrumpendas  hostium  phalanges, 
ad  tuenda  religionis  iura,  ad  unitatis  studium  creditis  plebibus 
efficacius  ingerendum.  Quod  sane  votuni  apertius  etiam  se  prodit 
in  eo  communi  Concilii  occumenici  desiderio,  quod  omnes  non  modo 
perutile,  sed  et  necessarium  arbitramini.  Superbia  enim  humana, 
veterem  ausum  instauratiu’a , iamdiu  per  commentitium  progres- 
sum  civitatem  et  turrim  exstruere  nititur,  cuius  culmen  pertingat 
ad  coelum,  unde  demum  Deus  ipse  detrain  ))ossit.  At  Is  descen- 
disse  videtur  inspecturus  opus,  et  aedificantium  linguas  ita  con- 
fusurus,  ut  non  audiat  unusquisque  vocem  proximi  sui:  id  enim 
animo  obiiciunt  Ecclesiae  vexationes,  miseranda  civilis  consortii 
conditio,  perturbatio  I’erum  omnium,  in  qua  versamur.  Cui  sane 
gravissimae  calamitati  sola  certe  obiici  potest  divina  Ecclesiae 
virtus,  quae  tunc  maxime  se  prodit,  cum  Episcopi  a Summo  Pon- 
tifice  convocati,  eo  praeside  conveniunt  in  nomine  Domini  de  Ec- 
clesiae rebus  acturi.  Et  gaudemus  omnino  praevertisse  Vos  hac 
in  re  propositum  iamdiu  a Nobis  conceptum,  commendandi  sacrum 
hunc  coetum  Eius  patrocinio,  cuius  pedi  a rerum  exordio  serpentis 
caput  subiectum  fuit,  quaeque  deinde  universas  haereses  sola  in- 
tcremit.  Satisfacturi  propterea  communi  desiderio  iam  nunc  nun- 
tiamus,  futurum  quandocumque  Concilium  sub  auspiciis  Deiparae 
Virginis  ab  omni  labe  immunis  esse  constituendum,  et  eo  aperien- 
dum  die,  quo  insignis  huius  privilegii  ipsi  collati  memoria  recolitur. 
Faxit  Deus,  faxit  Immaculata  Virgo,  ut  amplissimos  e salubcrrimo 
isto  consilio  fructus  percipere  valeamus.  Interim  vero  Ipsa  vali- 
dissimo  suffragio  suo  praesentibus  necessariam  adiunctis  opem  Nobis 
imploret.  Deusque  eius  precibus  exoratus  misericordiae  suae  divi- 
tias  in  Nos  universamque  Ecclesiam  effundat.  Nos  certe  aman- 
tissimi  gratissimique  animi  sensu  non  exstinguendo  compulsi,  enixe 
Vobis  adprecamur  a Deo  quidquid  spirituali  emolumento  vestro, 
quidquid  plebium  Vobis  commissarum  provectui,  quidquid  religionis 
et  iustitiae  tutelae,  quidquid  civilis  societatis  tranquillitati  bene- 
vertcre  possit.  Et  quoniam  aliquot  e Vobis  a peculiaribus  popu- 
lorum  suorum  necessitatibus  coactos,  citius  a Nobis  discessuros  esse 
comperimus;  iis,  si  temporis  angustiae  singulos  Nobis  complecti 
non  sinant,  in  praesentiarum  omnia  omiuamur  secunda,  et  effuso 
cordis  affectu  bene  precamur.  Universis  vero  supernorum  omnium 
bonorum  copiosique  divini  auxilii  auspicem,  simulquo  praocipuae 
benevolentiae  nostrae  et  grati  animi  testem,  benedictionem  apo- 
stolicam  ex  imo  pectore  depromptam  peramanter  impertimus. 

22. 

D.  30.  Sept.  a.  1867.  — Archiepiscopo  Salisburgensi  pro  conventu 
Eplscoporum  Germaiiiae  in  Fulclensi  civitate  habendo  benedic- 
tionem Apostolicam  petenti  SS.  Pontifex  respondet,  se  de  Epi- 
scoporum  consilio  maximopere  gaudere,  atque  quaestiones  aliquas 
Episcopis  proponit,  de  quibus,  quid  sentiant,  eos  ad  Apostolicam 
Sedem  referre  vult. 

Venerahili  Fratri  Maximiliano  losepho  Archiepiscopo  Salisburgensi. 

Pius  PP.  IX. 

Venerabilis  Frater,  Salutem  et  Apostolicam  Rcnedictionem. 
Ex  Tuis  observantissimis  Literis  V.  Kalendas  huius  mensis  ad 
Nos  datis  novimus,  nonnullos  Venerabiles  Fratres  in  Germania 
Sacrorum  Antistites  iniisse  consilium  habendi  quamprimum  inter 
se  conventum,  veluti  alias  peractum  est,  in  Fuldensi  civitate  ad 
Sancti  Bonifacii  sepulcrum , ut  in  codem  conventu , collatis  inter 
se  consiliis,  earn  agendi  rationem  adhibeant,  qua  concordissimis 
animis,  et  principiorum  unitate  occurrere  possint  difficultatibus, 
et  aggressionibus,  quibus  undique  Ecclesia  in  suarum  Dioecesium 
regionibus  in  dies  afhigitur.  Cum  autem , Venerabilis  Frater, 
quemadmodum  significas,  Tibi  ab  eisdem  Sacrorum  Antistitibus 
munus  fuorit  commis.sum  faciendi  Nos  de  hac  re  certiores,  Nostram- 


a que  Apostolicam  implorandi  Benedictionem,  turn  Tibi  respondentes, 
baud  possumus,  quin  Nostrum  gaudium  manifestemus  ob  tarn  pru- 
dens  et  efficax  consilium  a Te,  et  ab  eisdem  Venerabilibus  Fratri- 
bus  susceptum  ad  Ecclesiae  libertatem,  ac  iura  tuenda,  ac  simul 
meritas  Tibi,  et  ipsis  Episcopis  tribuamus  laudes,  quod  antequam 
idem  consilium  exsecutioni  mandetur.  Nos,  et  haec  Apostolica 
Sedes  a Te , et  a commemoratis  Episcopis  fuerit  adita , quo  Tibi, 
et  illis  Nostra  mens,  Nostraque  desideria  nota  esse  possent.  Ita- 
que  probe  noscentes,  quae  sit  Tua,  et  eorumdem  Episcoporum 
erga  Nos,  et  banc  Apostolicam  Sedem  filialis  pietas  et  obser- 
vantia  in  Tuis  praedictis  Literis  iterum  expressa,  in  earn  profecto 
fiduciani  erigimur  fore,  ut  iidem  Episcopi  una  Tecum  catholicae 
unitatis  principiis  studiosissime  adhaereant,  et  unanimes  ea  omnia 
sedulo  devitent  quae  eorum  finem  impedire,  eosque  ab  hoc  uni- 
tatis centro  amovere  possint.  Et  quoniam  Episcopi  in  huiusmodi 
Fuldensi  conventu  adunati  vel  facile  hac  utentur  occasione,  ut 
loquantur  de  rebus,  quae  futurum  oecumenicum  Concilium  a Nobis 
nuntiatum  respicere  possint,  iccirco  significamus,  ipsos  Episcopos 
Nobis  rem  gratissimam  facturos,  si  curaverint  per  accuratam  cuius- 
b que  propriae  Dioecesis  expositionem  ad  Nos  diligentissime  referre, 
in  quibus  relationibus  reporiatur  Ecclesia  cum  civili  Gubernio,  quae 
sint  obstacula  vel  ex  peculiaribus  cuiusque  status  legibus,  vel  ex 
aliis  rerum  adiunctis  orientia,  quae  impediunt  liberum  ecclesiasticae 
auctoritatis  exercitium,  et  ecclesiasticarum  legum  observantiam,  et 
catholicorum  Institutorum  progressum,  et  generatim  sanctissimae 
nostrae  religionis  bonum.  Atque  etiam  vehementer  optamus,  Ve- 
nerabilis Frater,  ut  iidem  Episcopi  praetor  quaestiones  typis  edi- 
tas,  et  omnibus  Sacrorum  Antistitibus  praesentibus  hie  in  urbe 
solemnibus  festis  die  29.  superioris  mensis  lunii  celebratis  datas 
prae  oculis  habeant,  et  Nobis  diligenter  exponere  velint,  quae 
sint  Ecclesiae  cum  civili  Gubernio  relationes  quoad  institutionem, 
et  educationem  iuventutis,  turn  in  publicis  scholis,  turn  in  illis 
Cleri  institutioni  dostinatis,  quoad  Beneficiorum  collationem,  quoad 
liberam  acquisitionem,  possessionem,  administrationemque  bonorum 
Ecclesiae,  et  circa  eorumdem  bonorum  cautionem,  quae  continetur 
in  cuiusque  regionis  Constitutionibus , et  legibus,  nec  non  circa 
Religiosa  Instituta,  et  abusiones,  quae  forsitan  in  Ecclesiam  redun- 
dant ex  relationibus,  quae  sunt  inter  varias  Confessiones  toleratas, 
c vel  aequiparatas  civilibus,  politicisque  subditorum  Catholicorum 
iuribus,  et  circa  mixta  matrimonia,  et  ea,  quae  exinde  sequuntur. 
Verum  summopere  exoptamus,  Venerabilis  Frater,  ut  de  hisce 
rebus  omnibus,  ac  de  aliis,  quae  in  eodem  conventu  agentur,  cum 
a Te,  turn  ab  eisdem  Episcopis  peculiaris,  et  secreta  fiat  narratio, 
utque  maximum  servetur  secretum,  quemadmodum  praesentia  po- 
tissimum  tempora  postulant.  Nihil  dubitamus,  Venerabilis  Frater, 
quin  pro  eximia  Tua,  et  eorumdem  Episcoporum  religione,  et 
erga  Nos,  et  hanc  Apostolicam  Sedem  reverentia  huiusmodi  ex- 
positiones  et  narrationes  a Te,  et  ab  ipsis  Episcopis  dandae  Nostris 
votis  plane  respondeant,  quandoquidem  diligenter  examinatae  in- 
servire  etiam  poterunt  iis  materiis,  quae  nunc  accurate  perpen- 
duntur  examine  pro  future  Generali  Concilio.  Denique  Tibi,  et 
eisdem  Episcopis  persuasissimum  sit,  praecipuam  esse,  qua  Te,  et 
illos  prosequimur,  benevolentiam.  Cuius  quoque  certissimum  pignus 
sit  Apostolica  Benedictio,  quam  ex  intimo  corde  profectam  Tibi 
ipsi,  et  eisdem  Venerabilibus  Fratribus,  et  gregi  Tuae,  et  cuiusque 
eorum  vigilantiae  concredito  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  30.  Septembris  Anno  1867, 
4 Pontificatus  Nostri  Anno  Vicesimosecundo. 

Pius  PP.  IX. 

23.  (XIII.) 

D.  28.  Novembris  a.  1867.  — Cardinalis  Caterini  scribit  ad  Nuntium 
Viennensem,  ut  professores  Schwetz,  Danko  et  Kovacs,  per  suum 
quemque  Episcopum,  invitet,  Romam  ut  proximo  meiise  Fe- 
bruario  conveniant,  ad  Concilium  praeparandum  operam  suam 
collaturi. 

Non  puo  essere  ignoto  alia  Signoria  Vostra  illustrissima  e re- 
verendissima  che  il  Santo  Padre  venne  nella  determinazione  di 
convocare  e tenere  in  quest’  alma  Citta  un  Concilio  ecumenico 
mediante  apposita  bolla  da  pubblicarsi  a suo  tempo.  Intanto  ha 
creato  diverse  Commissioni  teologiche,  mettendo  cosi  in  esecuzione 
quanto  gia  manifestai  a Vostra  Signoria  illustrissima  nella  mia 
lettera  dei  17  novembre  1865.  Nell’  udienza  poi  di  questa  niat- 
tina  ha  proceduto  alia  scelta  di  taluni  soggetti  di  estore  nazioui 
per  unirli  ai  consultori  romani,  incaricandomi  d’invitarli  a venire. 


1045 


Doc.  hist.  I.  Remota  Cone,  praeparat.  Doc.  21. — 30. 


1046 


in  Roma  nel  venturo  mese  di  febbraio  e di  scriverne  in  proposito  a 
ai  rispettivi  Nunzi  apostolici. 

Egli  e per  questo  die  mi  rivolgo  di  nuovo  a Lei  pregandola, 
a mezzo  dei  rispettivi  Vescovi,  d’invitare,  per  ora,  soltanto  i tre 
seguenti  soggetti,  a Vostra  Signoria  illustrissima  gia  ben  noti,  cioe : 

1®  Schwetz,  professore  emerito  in  codesta  Universita;  2®  Danko, 
professore  di  Sacra  Scrittura  in  codesta  Accademia;  3®  Giuseppe 
Kovacs,  canonico  di  Colocza  e professore  emerito  di  teologia. 

Nella  ipotesi  che  i medesimi  di  buon  grado  siano  per  accet- 
tare  questo  atto  di  ponlificia  considerazione , e che  inoltre  amas- 
sero  di  essere  alloggiati  nella  Casa  della  Missione  a.  Montecitorio, 
avra  Ella  la  bonta  di  significarmelo  in  antecedenza.  Al  loro  arrivo 
poi  in  questa  Dominante,  verra  ad  ognuno  spedito  il  biglietto  di 
nomiua  a consultore  della  Commissione  che  gli  sara  assegnata. 

Eseguiti  in  siffatto  rnodo  i venerati  comandi  di  Sua  Santita, 
mi  confermo  con  sensi  di  stima  distinta,  baciandole  di  vero  cuore 
le  mani  ecc. 

24. 

D.  25.  Decembris  a.  1867.  — Nuntius  Yiennensis  respoiidet,  professores  ^ 
illos  summo  sibi  honor!  ducere,  quod  tanti  operis  liceat  esse  par- 
ticipes.  (Cecconi  1.  c.  p.  70.) 

25. 

D.  8.  Marti!  a.  1868.  — Nuntius  scribit,  Dominum  Danko,  quum  ab 
Hungariae  Primate  electus  sit  canonicus  tbeologus  et  rector  se- 
minarii,  a quo  iam  abesse  nequeat,  Romam  venire  non  posse.  (Ib.) 

26.  (XIV.) 

D.  28.  Novembris  a.  1867.  — Literae  Card.  Caterini  ad  Nuntium  Mo- 
nachiensem  datae,  ut  invitentur,  sicut  supra,  canonicus  Maier  et 
professores  Hergenroether  et  Hettinger. 

E senza  dubbio  noto  alia  Signoria  Vostra  illustrissima  e reve- 
rendissima  che  il  Santo  Padre  ha  deliberate  di  emettere  a suo 
tempo  una  bolla  per  tenere  in  Roma  un  Concilio  ecumenico.  A 
preparare  le  materie  da  trattarvisi,  onde  rendere  anche  meno  c 
lunga  I’assenza  dei  Vescovi  dalle  loro  diocesi,  ha  gia  create  di- 
verse Commissioni  di  consultori,  ed  a ciascuna  delle  medesime 
presiede  un  Cardinale. 

Desiderando  pero  la  Santita  Sua  che  facciano  parte  delle  suin- 
dicate  Commissioni  teologi  e canonisti  tanto  romani  quanto  di  altre 
nazioni;  nell’udienza  di  questa  mattina  si  e degnata  d’individuarmi 
i soggetti  da  chiamarsi  in  Roma  pel  venturo  mese  di  febbraio,  e mi 
ha  incaricato  di  scrivere  in  proposito  ai  rispettivi  Nunzi  apostolici. 

Egli  e per  questo  che  mi  rivolgo  a Vostra  Signoria  illustris- 
sima pregandola  d’invitare,  per  ora,  col  mezzo  dei  rispettivi  Ves- 
covi, soltanto  i tre  seguenti  soggetti,  cioe:  1®  il  signor  canonico 
Villibaldo  Maier,  secretario  di  monsignor  vescovo  di  Ratisbona; 

2®  r abate  Hergenroether , professore  nell’  Universita  di  Erbipoli ; 

3®  il  signor  abate  Hettinger,  professore  della  stessa  Universita: 
dei  quali  ebbi  ottime  informazioni  dall’egregio  di  Lei  antecessore 
con  lettera  dei  29  decembre  1865. 

Nella  supposizione  che  i medesimi  di  buon  grado  siano  per 
accettare  questo  atto  di  pontificia  considerazione,  e che  amassero 
di  essere  allogiati  nella  Casa  della  Missione  a Montecitorio,  avra  d 
Ella  la  benignita  di  significarmelo  in  antecedenza.  Al  loro  arrivo 
poi  in  questa  Dominante,  verra  ad  ognuno  spedito  il  biglietto  di 
nomina  a consultore  della  Commissione  di  cui  dovra  far  parte. 

Eseguiti  in  siffatta  maniera  i venerati  comandi  di  Sua  Santita, 
mi  pregio  di  attestarle  i sensi  della  mia  distinta  stima,  baciandole 
di  vero  cuore  le  mani  ecc. 

27. 

D.  28.  Decembris  a.  1867.  — Nuntius  Monachiensis  respondet,  Do- 
minos Hergenroether  et  Hettinger  gratis  animis  invitationem  se 
secuturos  promittere ; ne  tamen  docendi  muneri , quo  in  univer- 
sitate  Wirceburgensi  fungantur,  desint,  eos  optare,  ut  per  solos 
menses  Martium  et  Aprilem  atque  autumno  ab  initio  Soptembris 
usque  ad  medium  mensem  Novembrem  Romac  esse,  reliquis  autem 
mensibus  docendi  munere  domi  fungi  sibi  liceat.  — Porro  respondet, 
optare  Episcopum  Ratisbonensem , ut  Canonico  Maier  in  dioecesi 
sua  remanere  liceat,  quum  „ipso  absente  quamplurima  negligi 
omnino  deberent,  quae  per  ipsum  egregie  pcraguntur“.  (.Ib.) 


28.  (XV.) 

D.  20.  Decembris  a.  1867.  — Aliae  Card.  Caterini  literae  ad  vocan- 
dum  Romam  canonicum  Molitor. 

29.  (CCCI.) 

D.  25.  Apr.  a.  1868.  — Cardinalis  Caterini,  a Nuntio  apostolico  Vien- 
nensi  certior  factus , propositum  esse  a quodam  Ecclesiae  Prin- 
cipe, ut  professores  Doellinger,  Hefele  et  Kuhn  Romam  ad  la- 
bores  parando  Concilio  evocarentur,  respondet,  exacta  proxima 
aestate,  S.  Patrem  alios  fortasse  viros,  praeter  eos,  quos  iam  in- 
vitarit,  ad  id  opus  invitaturum.  Ac  turn  demum  illorum  quoque, 
de  quibus  facta  est  mentio,  habendam  rationem. 

Non  ho  omesso  di  riferire  a Sua  Santita  quanto  la  Signoria 
Vostra  illustrissima  e reverendissima  mi  ha  manifestato  nella  sua 
pregiata  Lettera  dei  2 del  cadente  mese.  Il  Santo  Padre  si  e de- 
gnato  di  manifestare  il  suo  gradimento  per  un  oggetto  che  riguarda 
il  bene  della  Chiesa,  ed  ha  lodato  lo  speciale  zelo  addimostrato 
dair  alto  Dignitario.  Mi  ha  anche  soggiunto  che  forse  chiamera 
in  Roma  altri  Soggetti  oltre  a quelli  che  sono  stati  gia  invitati. 
Peraltro  si  riserva  di  prendere  le  sue  deliberazioni , allorche  sara 
passata  la  prossima  stagione  estiva,  la  quale  sarebbe  di  pregiu- 
dizio  alia  salute  di  quei  che  sono  nati  in  clima  puro  e freddo. 
A quell’  epoca  saranno  prese  in  considerazione  anche  le  persone, 
di  cui  Vostra  Signoria  illustrissima  mi  ha  indicato  i nomi. 

Se  non  che,  nel  mio  particolare,  temo  assai  che,  quanto  al 
primo,  non  siavi  speranza  che  si  ricreda  dalle  sue  massime  soste- 
nute  con  tanto  impegno  e pertinacia. 

Tanto  per  ora,  nientre  raffermandole  le  proteste  della  mia 
distinta  stima,  Le  bacio  di  vero  cuore  le  mani. 

Mens.  Mariano  Falcinelli, 

Arcivescovo  di  Atene, 

Nunzio  apostolico  a 
• Vienna. 

30.  (CCCII.) 

D.  25.  Maii  a.  1868.  — Cardinalis  Frider.  Schwarzenberg , Archiepi- 
scopus  Pragensis,  biuis  separatis  Uteris  scribit  ad  Cardinales  Ca- 
terini et  Antonelli  proponitque,  ut  Romam  Consultorum  numero, 
praeter  iam  invitatos , alii  vocentur  viri  fide  integri  et  in  catho- 
licis  doctrinis  firmi , iidemque  amplioris  magisque  universalis 
cruditionis,  quam  illi  primi,  laude  insignes,  et  turn  in  illustraiida 
fide , historia  vitaque  Ecclesiae , turn  in  confutandis  erroribus, 
profundiore  studio  celebratissimi.  Neque  bos  ideo  non  vocandos, 
quod  aliam  catholicam  scholam  atque  illi  priores  sequantur. 
Quare,  etsi  a certis  personis  designandis  sit  alienus,  non  tamen 
dubitare  se  professorum  Hefele , Kuhn  et  Doellinger  nomina 
proferre. 

Eminentissime  ac  reverendissime  Domine  mi  observandissime ! 

Quod  sollicitudo  Summorum  Pontificum  efficere  semper  adla- 
boravit,  ut  gravibus  et  communibus  Ecclesiae  necessitatibus  con- 
iuncta  Episcoporum  cura  succurreret,  ad  hoc  ctiam  nostris  diebus 
Sanctissimi  Domini  nostri  Papae  Pii  IX.  consilium  tendit,  quibus 
Eoclesia  per  universum  orbem  propagata  et  extensa  in  dissitissi- 
mis  terris  populos  pascit,  in  magnis  difficultatibus  posita  et  variis 
circumventa  angustiis. 

Si  ex  immense  isto  dioecesiuin  numero,  ambitu,  distantia,  ex 
quotidiana  episcopalium  negotiorum  frequentia,  quae  in  eorum  se- 
dibus  praesentiam  exposcit,  non  modica  Concilii  oecumenici  cele- 
brandi  difficultas  exsurgit,  augetur  potissinium  etiam  inde,  quod 
Ecclesiae  adversarii  per  odium  et  invidiam  iam  aggressiones  mo- 
liri  non  omittant,  et  ubi  sugillent,  cavillentur  et  noceant,  studio- 
sissime  dispiciant. 

Quanti  itaque  momenti  sit,  ea  omnia,  quae  ad  Concilium  salu- 
briter  celebrandum  pertinent,  sollicite  considerare,  non  indiget  ver- 
bis: Tua  enim  Reverendissima  Eminentia,  cui  specialis  Congre- 
gationis  a Sanctissimo  Domino  nostro  ad  hoc  opus  constitutae  com- 
missum  est  regimen  et  praesidium,  de  ea  re  habet  persuasissimum. 
Tanta  iam  Tuae  Eminentiae  pro  hac  re  gravissima  est  sollicitudo, 
ut  omnino  gratum  Tibi,  sicut  muneri  meo  pastorali  satis  facere 
mild  videar,  si  opinionem  meam  ])ro  optimo  eius  exitu,  et  vere 
solliciti  animi  sonsa  ingenue  aperiam  b 


* In  epistola  data  ad  Cardinalem  Antonelli,  duae  ultimae  senton- 
tiae  ita  enuiitiantur : „Tua  cnim  Reverendissima  Eminentia  de  ea  re 

66* 


1047 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1048 


Quum  vires  considero,  qui  ex  Austriae  Imperio  et  Germania  a 
ad  istain  praeparationis  Congregationem  accersiti  fuerunt,  animum 
nieuni  incedit  timer,  ne  eerum  vires  ad  satisfaciendum  gravissimae 
ebligatieni  inveniantur  insufficientieres.  Certe  fidei  integritate, 
merum  prebitate  ita  eminent,  ut  cemmunis  emnium  laus  eos  pro- 
sequatur;  dectrinae  queque  merite  multis  sunt  cemmendatissimi. 
Neminem  tamen  latet,  pleresque  in  schelis  suis  maxime  fuisse 
eccupates  atque  ita  turn  implicates  respectivis  studiis,  turn  pecu- 
liar! rerum  censideratieni  innexes,  ut  dubium  facile  eriatur,  quin 
sufficiant,  quamvis  per  summam  et  sincerrimam  diligentiam,  quae- 
stienes  ebvenientes,  emni,  qua  epus  est,  amplitudine  tractare. 
Pei-re  ea  gravissimarum  rerum  dectrinae  et  disciplinae  uatura  est, 
ut  nisi  a pluribus  diversae  institutienis  viris  censiderentur , vix 
pessint  ea  prepeni,  quae  praesertim  Germaniae  et  Austriae  pecu- 
liaribus  salubriter  respendeant  necessitatibus. 

Quad  enim  ad  res  degmaticas  attinet,  vires,  qui  e Germania 
evecati  fuerunt,  eiusdem  schelae  theelegicae  asseclas  esse,  emni- 
bus  cempertum  est:  quis  vero  nen  eptabit  vel  etiam  necessarium 
esse  censebit,  ut  turn  ad  quaestienes  penitius  tractandas,  turn  ad 
eccurrendura  malevelerum  aut  infirmerum  ebiectienibus,  censulan-  \ 
tur  etiam  viri,  qui  intemeratae  fidei,  catlielicerum  doctrinis  ad- 
haerentes,  uberieri  tamen  et  magis  universalis  eruditienis  laude 
pellent,  quique  prefundieri  studie,  que  sanctae  Ecclesiae  fidem, 
historiam,  vitam,  errerum  queque  cemmenta  perlustrarunt , sunt 
celeberrimi?  Quum  in  Universitatibus  Menacensi,  Bennensi,  Tu- 
bingensi,  Friburgensi,  Wratislaviensi,  viri  plures  inter  primeres 
Germaniae  tlieeleges  cathelices  apud  emnes  laudentur,  mirum 
multis  videtur  ex  iis  nullum,  ex  una  vere  Universitate  Wirze- 
burgensi  dues,  et  utrumque  Cellegii  Germauici  alumnes  fuisse 
evecates.  Rei  utilitati  nen  minus  censuleretur,  quam  remeta  par- 
tium  suspiciene  fiducia  de  praeparatiene  Ceucilii  augeretur,  si  de 
ceteris  queque  et  nulla  cathelica  schela  excepta  ad  censilia  accer- 
serentur,  qui  suas  sentontias  preferrent  et  vel  ipsi  in  meliera  alia 
censentirent. 

Alienum  a me  erit,  vires  prepenere:  sed  instar  cetererum 
clarissimum  histericum  Ilefele  in  Universitate  Tubingensi  prefes- 
serem,  perre  eius  cellegam  decterem  Kuhn,  qui  tbeelegiam  degma- 
ticam  plurimis  scriptis  illustravit,  vel  ipsum  Deellinger  in  Mena- 
censi neminare  minime  abnue,  de  cuius  recta  fide,  excellent!  i 
doctrina,  quamvis  fers  Remao  minus  commode  audiat,  in  Ger- 
mania persuasissimum  liabetur.  Facilius  enim  diversae  opiniones, 
si  audiuntur,  conciliantur  inter  cathelices. 

Quod  vero  res  disciplinares  attinet,  ad  eruditionem  theologi- 
cam  experientia  vitae  et  regiminis  ecclesiastici  usus  accedat  certe 
necesse  est.  Minus  in  hac  re  confidere  illis  solemus,  qui  in  col- 
legiis  potius  quam  in  adrainistratione  negotiorum  versati  sunt,  et 
quid  rerum  adiuncta  postulont  ferantve,  proprio  Marte  non  didi- 
cerunt.  Praesertim  Imperii  Austriaci  difficillima  nunc  conditio, 
ubi  diversae  nationes,  politicis  et  religiosis  quaestionibus  impli- 
catae,  perre  relationes  ad  Gubernium  prudentissima  manu  indi- 
gent, desiderium  movet,  ut  auxilium  illud,  quod  his  queque  a 
Concilio  sperari  potest,  peritissimis  consultoribus  pi’aeparetur. 

Haec  quae  omnium  de  re  gravissima  movent  sensa  fateri 
Tibi,  Eminentissime  Demine,  pastoralis  officii  cogebar  sollicitudine, 
ut  candidis  aperirem  verbis,  quid  ad  felicem  Concilii  exitum,  si 
quidem  in  tanta  omnium  rerum  commotione  congregari  poterit, 
censeam  necessarium  vel  opportunum.  Ad  Te  iara,  Eminentissime 
Demine,  dicta  remitto,  ut  pro  eximia,  qua  excellis,  sapientia  et 
rerum,  quae  aguntur,  scientia  ea  examinare,  et  si  quid  in  iis 
salutare  vel  adhibendum  inveneris,  dispicere  et  ad  beneplacitum 
Tuum  uti  digneris. 

Qui  cum  sensu  profundissimae  venerationis  et  sacrarum  ma- 
nuum  osculo  permanoo 

Eniinentiae  Tuae  reverendissimae 

Pragae  Bohemorum,  25.  Maii  1868. 

Ilumillimus  devotissimus  s.  v. 

Fr.  Card.  Schwarzenberg, 

Archiep.  Prag. 

hahet  persuasissimum,  sicut  ct  Sanctissimus  Dominus  noster  specialem 
Congregationem  huic  operi  praestitiiit,  ct  erudites  viros  ex  variis  Ec- 
clesiae provinciis  in  eandem  ad  consilia  adlegit.  Sed  meis  erga  Ec- 
clesiam  meumque  gregem  officiis  me  deesse  putarem,  nisi  Eminentiae 
Tuae,  quidquid  ad  o])timum  gravissimae  rei  exitum  expedire  milii 
videri  possit,  ingenue  aporirem“. 


31.  (ccem.) 

D.  18.  lunii  a.  18G8.  — Cardinalis  Caterini  sic  rescribit  Cardinali 
Schwarzenberg,  ut  illud  alleget,  quod  Secretarius  Status,  S.  Pa- 
tris  mandate,  ad  superiores  literas  responderit. 

Romae,  18.  Junii  1868. 

Humanissimas  Eminentiae  Tuae  literas  diei  25.  Maii  nuper 
praeteriti  libenter  excepi,  meique  muneris  esse  censui  earumdem 
tenorem  sine  mora  Sanctissimo  Domino  nostro  referre.  At  Sancti- 
tatem  Suam  rei,  de  qua  agebatur,  plane  consciam  inveni  ex  aliis 
Eminentiae  Tuae  literis  eiusdem  tenoris  ad  Eminentissimum  a Se- 
cretis  Status  datis,  et  paucis  antea  diebus  Beatissimo  Patri  relatis. 

Cumque  ex  eiusdem  response  Eminentia  Tua  certo  ac  fuse 
intellexerit , quaenam  sit  Sanctissimi  mens,  me  ab  ea  hie  expo- 
nenda  abstineo,  ne  actum  agere  videar,  et  Eminentiam  Tuam 
frustra  detineam. 

Ceterum,  hanc  nactus  occasionem  me  profundo  obsequio  pro- 
fiteor  manusque  humillime  deosculor. 

Emo  ac  rfho  Duo  meo  obsmo 
D.  Card.  Friderico  Schwarzenberg, 

Archiepiscopo  Pragensi. 

Pragam. 

32.  (CCCIV.) 

D.  15.  lulii  a.  1868.  — Cardinalis  Secretarius  Status,  laudato  Archi- 
episcopi  Pragensis  studio,  ei  significat  minime  illud  S.  Patrem 
fugisse  in  rem  fore  alium  quempiam  theologuni  Romam  invitari 
eumque  iam  vocaturum  fuisse  professorem  Doellinger,  nisi  affir- 
matum  ipsi  esset  invitationem  ab  eo  recusandam. 

Romae,  15.  Julii  1868. 

Accepi  literas  Eminentiae  Tuae  ad  me  datas  occasione  oecu- 
menicae  Synodi,  quam  Sanctissimus  Dominus  noster  Pius  Papa  IX. 
sibi  proposuit  celebrandam.  Quae  Eminentiam  Tuam  ad  scriben- 
dum  impulit  cura  propriam  sacri  Antistitis  ad  universalis  Eccle- 
siae bonum  intent!  sollicitudincm  apprime  refert. 

Inter  ea,  quae  scite  sapienterque  in  epistola  animadvertebas 
de  multiplicis  ac  salebrosae  materiae  in  Synodo  tractandae  prae- 
ordinatione,  non  sine  peculiar!  studio  ac  solertia  adnotasti  magno- 
pere  interesse,  ut  ad  praeliminare  hoc  opus  tauti  moment!,  per- 
multa  ac  gravissima  dectrinae  disciplinaeque  capita  complectens, 
diversarum  institutionum  viri  scientia  et  eruditione  in  primis  pol- 
lentes  ex  pluribus  hac  iliac  Universitatibus  assumantur,  quibus- 
cum  initis  investigationibus  collatisque  consiliis,  melius  innotescat 
regionum  conditio,  et  congrua  consulendi  ratio;  simulque  discor- 
des,  quae  inter  ipsos  — quantumvis  catholicos  — invaluerunt, 
opiniones  concilientur. 

Id  sane  perspexerat  pridem  apostolica  Sedes:  et,  ad  Germa- 
niam  quod  pertinet,  de  qua  potissimum  res  est  in  Eminentiae 
Tuae  epistola,  Sanctissimi  Domini  nostri  mentem  nequaquam  effugit 
opportunitas  quempiam  alium  ex  theologis  accersendi , praeter 
illos,  quos  ex  Universitate  Wirceburgensi  vocatos  memorabas: 
idque  reapse  in  altero  ex  propositis  a Te  viris,  in  Doctore  nempe 
Doellinger,  contigisset,  nisi  Summo  Pontifici  affirmatum  esset,  ipsum 
[ invitation!  ad  praestandam  hie  coniunctim  cum  aliis  operam  suam 
minime  assensurum. 

Hinc  vides,  Eminentissime  Domine,  quemadmodum  super  lite- 
rarum  Tuarum  argumento  apostolica  Sedes  expositas  ibidem  con- 
siderationes  pro  ratione  opportunitatis  anteiverit. 

Ceterum,  humanissimi  erga  me  officii  partem  ab  Eminentia 
Tua  in  epistola  adhibitam  multa  gratiarum  actione  rependens, 
niaximi  obsequii  mei  sensus  Tibi  tester  et  manus  humillime  de- 
osculor. 

33.  (XVI.) 

D.  28.  Noverabris  a.  1867.  — Card.  Caterini  scribit  ad  Nuntium  Pa- 
risiensem,  ut  invitentur,  sicut  supra,  canonicus  Gay  et  sacerdotes 
Jacquenet  et  Gillet. 

34.  (XYII.) 

D.  23.  lanuarii  a.  1868.  — Idem  scribit  ad  Nuntium  Parisiensem, 
SS.  Patrem  concedere  sacerdoti  Gillet,  ut  ne  Romam  se  conferat, 
eique  sufficere  sacerdotem  Le  Hir. 


1049 


Doc.  hist.  I.  Remota  Cone,  praeparat.  Doc.  30. — 52. 


1050 


35.  (XVIII.)  a 

D.  6.  Februarii  a.  1868.  — Aliae  eiusdem  ad  eumdem  Nuntium  li- 
terae,  quibus  sacerdoti  Le  Hir  subrogatur  canonicus  Chesnel,  si 
qiiidem  ille,  uti  nuntiatur,  mortuus  sit. 

36.  (XIX.) 

D.  28.  Novembris  a.  1867.  — Idem  Cardiualis  scribit  ad  Nuntium 
Bruxellensem,  ut  invitandum  curet  professorem  Feije. 

37.  (XX.) 

D.  23.  lanuarii  a.  1868.  — Literae  eiusdem  ad  Nuntium  Madritensem, 
ut  item  iuvitentur  Patres  Romero  et  Labarta. 

38.  (XXL) 

D.  30.  Martii  a.  1868.  — Aliae  eiusdem  ad  eumdem  literae,  quibus 
ei  significat,  loco  Patrum  Romero  et  Labarta  et  canonlci  Viqueira, 
iiifirma  valetudine  impeditorum,  invitandum  esse  caiionicum  La- 
brador. 

39.  (XXII.) 

D.  17.  Maii  a.  1868.  — Card.  Barnabo  seribit  ad  Revmum  Henricum 
Eduardum  Manning,  Arcliiepiscopum  Westmonasteriensem , ut, 
adhibito  suoruni  Suffraganeorum  consilio , virum  ecclesiasticum 
deligat  Romam  emittendum,  ut  cum  delectis  praeparando  Concilio 
operam  suam  coniungat. 

La  Santita  di  Nostro  Signore  ha  expresso  il  desiderio  di  avere 
in  Roma  un  ecclesiastico  inglese,  il  quale,  a giudizio  suo  e de’ 
suoi  suffraganei,  si  distingua  fra  gli  altri  per  iscienza  teologica 
0 canonica,  onde  possa  adoperarsi  utilmente  negli  studi  che  si 
stanno  facendo  in  preparazione  al  prossimo  gencrale  Concilio. 

Interessa  pertanto  la  Signoria  Vostra  a volere,  d’intesa  coi 
Vescovi  della  provincia,  scegliere  al  piu  presto  il  soggetto  che 
stimera  poter  sostenere  degnamente  L accennato  incarico,  per 
quindi  inviarlo  all’  uopo  in  questa  Dominante. 

E intanto  che  prego  il  Signore  onde  La  prosperi  e La  con- 
servi,  mentre  passo  con  sentimenti  di  alta  stinia  ecc. 

40.  (CCeV.)  ^ 

D.  21.  Novembris  a.  1868.  — Arebiep.  Westmonasteriensis  nuntiat 
Praefecto  Congreg.  de  propaganda  fide.  Weathers,  rectorem  Col- 
legii  S.  Edmundi,  ab  Episcopis  Angliae  delectum  esse,  qui  Con- 
suitor  ad  parandum  Concilium  operam  suam  conferret. 

41.  (XXX.) 

D.  4.  lanuarii  a.  1869.  — Praefectus  Congregationis  propagaudae  fidei 
commendat  Cardinal!  Caterini  canonicum  Weathers,  ab  episco- 
patu  anglico  ad  munus  theologi  pro  future  Concilio  delectum. 

42.  (XXIII.) 

D.  18.  Maii  a.  1868.  — Card.  Barnabo  scribit  ad  Archiepiscopos  Foe- 
deratarum  Americae  Civitatum,  ut  virum  ecclesiasticum  a se  de- 
lectum eiusdem  rei  causa  Romam  mittant. 

Sanctissimo  Domino  nostro  Pio  Papae  IX.  in  votis  est,  ut  vir 
ecclesiasticus  ex  Foederatis  Americae  septemtrionalis  Statibus  eliga-  j 
tur,  qui  scientia  theologica  vel  canonica  inter  caeteros  praestare 
censeatur,  ut  nimirum  Romam  veniat,  atque  hie  operam  suam 
impendat  in  studiis  prosequendis,  quae  ad  futurum  generate  Con- 
cilium dirigantur. 

Quae  cum  ita  sint,  peto  ab  Amplitudine  Tua,  ut  Sanctissimi 
Domini  nostri  desiderio,  quo  citius  fieri  potest,  morem  geras,  quo 
■•'idolicet,  de  Episcoporum  consilio,  pracdictus  thcologus  vel  cano- 
nista  ad  officium,  de  quo  agitur,  destinetur  atque  idco  quam- 
primum  in  Urbem  mittatur. 

Precor  vero  Deum,  ut  etc. 

43.  (XXIV.) 

D.  16.  Augusti  a.  1868.  — Card.  Caterini  scribit  ad  Nuntium  Pari- 
siensem,  ut  sacerdotes  Sauvd  et  Gibert  in  Novembrem  proximum 
invitet 


* Omittitur  nomen  tertii  sacerdotis,  quern  vocare  postea  non  visum 
est  opportunum. 


44.  (XXV.) 

D.  3.  Septembris  a.  1868.  — Idem,  SS.  Patris  nomine,  novo  Nuntio 
Madritensi  potestatem  facit  viros  ecclesiasticos  ab  ipso  propositos 
in  proximum  Novembrem  Romam  mittendi. 

45.  (XXVI.) 

D.  2.  Octobris  a.  1868.  — Eiusdem  literae  ad  Nuntium  Monachiensem, 
cui  itidem  iuvitandos  significat  sacerdotes  Dieringer,  Hefele,  Hane- 
berg,  Moufang,  Alzog  et  Giese. 

46. 

D.  5.  Novembris  a.  1868.  — Nuntius  Monachiensis  ad  Cardinalem  Caterini 
scribit,  Archiepiscopum  Coloniensem  nuntiasse,  professorem  Die- 
ringer  valetudine  impediri,  quominus  Romam  proficiscatur ; Archi- 
episcopum loco  Dieringer  consultorem  proponere  Casparem  An- 
tonium  Heuser,  Seminarii  Coloniensis  professorem  et  vicerectorem, 
quern  valde  commendet.  (Cecconi  1.  c.  p.  74.) 

47.  (XXIX.) 

D.  13.  Novembris  a.  1868.  — Card.  Caterini  scribit  ad  Nuntium,  ut 
professori  Dieringer  subrogetur  i)rofessor  Heuser. 

48.  (XXVII.) 

D.  2.  Octobris  a.  1868.  — Literae  eiusdem  ad  Episcopum  Birming- 
hamiensem,  quibus  Romam  vocatur  sacerdos  Newman. 

49.  (XXViri.) 

D.  23.  Octobris  a.  1868.  — Episcopi  Birminghamiensis  ad  Cardinalem 
Caterini  responsio,  qua  illi  significat  de  infirma  valetudine  sacer- 
dotis Newman  et  hunc  ab  acceptanda  invitatione  excusat. 

50.  (XXXI.) 

D.  11.  lanuarii  a.  1869.  — Cardinalis  Caterini  scribit  ad  Nuntium  Pari- 
siensem,  ut  etiara  professorem  Freppel  usitato  more  invitet. 

51.  (XXXII.) 

D.  2.  lunii  a.  1869.  — Idem  cum  negotiorum  procuratore  Lucernae 
communicat  consultorem  delectum  esse  sacerdotem  Cosandey. 

52. 

Consultores  Congregationis  directricis  et  Commissionum  particularium. 

Consultori  della  Congregazione  direttrice. 

Monsignor  Vincenzo  Tizzani,  de’  canonici  regolari  Latera- 
nensi,  arcivescovo  di  Nisibi,  capellano  maggiore  dell’  esercito 
pontificio,  canonico  della  patriarcale  arcibasilica  Lateranense,  con- 
sultore  delle  Congregazioni  dell’  Indice  e dell’ esame  de’  Vescovi, 
professore  di  storia  ecclesiastica  nell’  Universita  roinana,  meinbro 
del  Collegio  teologico  e della  Comniissione  d’  archeologia  sacra, 
elctto  consultore  della  Congregazione  direttrice  dalla  Congregazione 
stessa  neir  adunanza  del  9 febbraio  1868,  e poi  approvato  dal 
Santo  Padre  nell’  udienza  del  giorno  seguente. 

Monsignor  Giuseppe  Angelini,  prelate  domestico  di  Sua  San- 
tita, protonotario  apostolico  soprannumerario , o non  partecipante, 
canonico  della  patriarcale  basilica  Vaticana,  luogotenente  civile  nel 
tribunale  del  Vicariate  di  Roma,  consultore  della  Congregazione 
dci  Vescovi  e Regolari,  delle  due  Congregazioni  del  Concilio  e di 
quelle  dell’ esame  dci  Vescovi  e dell’  Immunita,  esaininatore  del 
clero  romano,  prelate  votante  e referendario  di  segnatura,  censore 
dell’  Accademia  teologica,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Melcbiorre  Galeotti,  prefetto  degli  studi  nel  Seminario  di  Pa- 
lermo, eletto  e approvato  come  sopra.  Passo  di  questa  vita  poco 
innanzi  il  cominciamento  del  Concilio. 

Il  Padre  Sebastiano  Sanguineti,  gesuita,  professore  di  storia 
ecclesiastica  nel  Collegio  romano,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Enrico  Feije,  professore  di  diritto  canonico  nell’  Universita 
cattolica  di  Lovanio,  nominate  consultore  nell’  udienza  del  28  no- 
vembre  1867.  La  Congregazione  direttrice  lo  ascrisse  tra’  suoi 
consultori  nell’  adunanza  suddetta. 

Monsignor  Giorgio  Talbot  de  Malahide,  prelate  domestico  di 
Sua  Santita,  protonotario  apostolico  soprannumerario,  cameriere 
secrete  y)artocipante,  canonico  della  patriarcale  basilica  Vaticana  c 
consultore  delle  Congregazioni  di  Propaganda  c dei  riti,  create 


1051 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1052 


consultore  della  Cougregazione  direttrice.  II  sue  biglietto  di  no-  a 
niina  ha  la  data  del  23  aprile  1868. 

Carlo  Giuseppe  Hefele,  professore  di  storia  ecclesiastica  nel- 
r Uuiversita  di  Tubinga,  nominato  consultore  nell’  udienza  del  primo 
di  ottobre  dell’  anno  1868.  II  22  novembre  successivo  la  Congre- 
gazione  direttrice  lo  ascrisse  tra’  suoi  consultori. 

Monsignor  Paolo  Brunoni,  arcivescovo  di  Taron,  Vicario  apo- 
stolico  patriarcale  di  Costantinopoli  pei  latini  e Delegato  aposto- 
lico  per  gli  orientali,  ascritto  alia  Congregazione  direttrice  nel- 
r udienza  del  2 maggio  1869. 

Consultori  della  Commissione  teologico-dommatica. 

[Presidente  della  Commissione  teologico-dommatica:  Card.  Luigi  Bilio.] 

Monsignor  Giuseppe  Cardoni,  arcivescovo  di  Edessa,  canonico 
della  patriarcale  basilica  Liberiana,  presidente  dell’  Accademia 
pontificia  de’  nobili  ecclesiastici , segretario  della  Congregazione 
dell’  esame  dei  Vescovi,  consultore  delle  Cougregazioni  della  sacra 
romana  ed  universale  Inquisizione , dei  Vescovi  e Regolari,  di 
Propaganda  per  gli  affari  del  rito  orientale,  dell’  Indice,  delle  In-  ^ 
dulgenze  e sacre  Reliquie,  degli  atfari  ecclesiastici  straordinari, 
toologo  della  Dateria  apostolica,  esaminatore  del  clero  romano, 
censore  dell’  Accademia  teologica,  dalla  Congregazione  direttrice 
eletto  consultore  della  Commissione  teologico-dommatica  nell’  adu- 
nanza  del  24  maggio  1866.  II  Santo  Padre  approve  tal  nomina 
nell’  udienza  del  7 giugno  successivo. 

Monsignor  Raffaele  Monaco  La  Valletta,  prelate  domestico  di 
Sua  Santita,  protonotario  apostolico  non  partecipante , canonico 
della  patriarcale  basilica  Vaticana,  Assessore  della  sacra  luquisi- 
zione , consultore  delle  Cougregazioni  del  Concilio , de’  riti , del- 
1’  esame  de’  Vescovi,  referendario  di  segnatura,  censore  dell’  Acca- 
demia teologica,  eletto  e approvato  come  sopra.  Cesso  dall’  ufficio 
di  consultore  il  13  marzo  1868,  giorno  della  sua  promozione  alia 
sacra  porpora. 

II  Padre  Mariano  Spada,  domenicano.  Maestro  del  sacro  Pa- 
lazzo , assistente  perpetuo  della  Congregazione  dell’  Indice , con- 
sultore della  sacra  Inquisizione  e della  Congregazione  dei  riti, 
presidente  del  Collegio  teologico,  professore  di  teologia  dommatica 
nell’ Universita  romana,  censore  dell’ Accademia  teologica,  eletto  c 
e approvato  come  sopra. 

II  Padre  Giacinto  de’  Ferrari,  domenicano,  Commissario  gene- 
rale  della  sacra  Inquisizione,  consultore  delle  Congregazioni  dei 
Vescovi  e Regolari,  del  Concilio  per  la  revisione  dei  Concili  pro- 
vinciali , della  Propaganda , dell’  Indice , membro  del  Collegio 
teologico,  censore  dell’  Accademia  teologica,  eletto  e approvato 
come  sopra. 

II  Padre  Antonio  Maria  Adragna,  de’  Minori  conventuali,  de- 
finitore  generate  dell’  Ordine  e consultore  della  sacra  Inquisizione, 
eletto  e approvato  come  sopra. 

II  Padre  Giovanni  Perrone,  gesuita,  prefetto  degli  studi  nel 
Collegio  romano,  consultore  delle  Congi-egazioni  dei  Vescovi  e 
Regolari,  del  Concilio  per  la  revisione  dei  Concili  provinciali,  delle 
due  di  Propaganda,  dell’  Indice,  dei  riti,  dell’  esame  de’  Vescovi, 
degli  affari  ecclesiastici  straordinari,  teologo  della  Dateria,  esami- 
natore del  clero  romano  e membro  del  Collegio  teologico,  nomi- 
nato consultore  della  Commissione  dommatica  nell’ udienza  suddetta. 

II  Padre  Tommaso  Martinelli,  agostiniano,  assistente  generate 
dell’  Ordine,  consultore  dell’  Indice,  membro  del  Collegio  teologico  d 
e professore  di  Sacra  Sci’ittura  nell’  Universita  romana,  eletto  e 
approvato  come  sopra. 

Camillo  Santori,  canonico  di  Santa  Maria  ad  martyres,  quali- 
ficatore  della  sacra  Inquisizione , esaminatore  del  clero  di  Roma, 
rcttore  e i)rofossore  di  teologia  dommatica  nel  Seminario  romano, 
censore  dell’  Accademia  teologica,  eletto  e approvato  come  sopra. 

II  presidente  della  Commissione  lo  scelse  a segretario. 

Placido  Petacci,  beneficiato  della  basilica  di  san  Lorenzo  in 
Damaso,  professore  di  logica  e metafisica  nel  Seminario  romano, 
censore  dell’  Accademia  teologica,  eletto  e approvato  come  sopra. 

II  Padre  Bonfiglio  Mura,  servita,  priore  generate  dell’  Ordine, 
consultore  della  Congregazione  della  sacra  Inquisizione,  di  quella 
delle  Indulgenze  e sacre  Reliquie,  rettorc  dell’  Universita  di  Roma, 
eletto  consultore  della  Commissione  suddetta  dalla  Congregazione 
direttrice  il  28  luglio  1867,  e quindi  approvato  dal  Santo  Padre 
nell’  udienza  del  primo  di  agosto. 

Giuseppe  Pecci,  professore  di  filosofia  sublime  nell’  Universita 
romana,  eletto  e approvato  come  sopra. 


Il  Padre  Giambatista  Franzelin,  gesuita,  qualificatore  della 
sacra  Inquisizione,  consultore  della  Propaganda  per  gli  affari  di 
rito  orientale,  professore  di  teologia  dommatica  nel  Collegio  romano, 
eletto  consultore  della  Commissione  teologica  dalla  Congregazione 
direttrice  nell’  adunanza  del  di  11  agosto  1867,  e quindi  approvato 
dal  Santo  Padre  nell’  udienza  del  22. 

Filippo  Cossa,  canonico  della  basilica  di  santa  Maria  in  Traste- 
vere , sostituto  della  Congregazione  dell’  Indulgenze  e sacre  Reli- 
quie, qualificatore  della  sacra  Inquisizione,  consultore  della  Coii- 
gregazione  di  Propaganda  e di  quella  dell’  Indice , teologo  della 
Dateria,  esaminatore  del  clero  di  Roma,  membro  del  Collegio  teo- 
logico, professore  di  teologia  dommatica  nel  Seminario  romano, 
nominato  consultore  della  Commissione  suddetta  nell’  udienza  del 
23  settembre  1867.  Passo  di  questa  vita  il  7 novembre  del  se- 
guente  anno. 

Il  Padre  Clemente  Schrader,  gesuita,  professore  di  teologia 
nell’  Universita  di  Vienna,  nominato  consultore  della  stessa  Com- 
missione nel  settembre  dell’  anno  1867. 

Monsignor  Giovanni  Schwetz,  prelato  domestico  di  Sua  San- 
tita, abate  infulato,  gia  professore  di  teologia  nell’  Universita  sud- 
detta, parroco  di  Corte,  direttore  supremo  del  cesareo  reale  Istituto 
di  sant’  Agostino  per  1’  alta  educazione  del  clero , nominato  con- 
sultore nell’  udienza  del  28  novembre  1867.  La  Congregazione 
direttrice  lo  destinb  il  9 febbraio  1868  alia  Consulta  teologica. 

Francesco  Hettinger,  professore  di  teologia  dommatica  nel- 
1’  Universita  di  Wurzburg,  nominato  e destinato  come  sopra. 

• Monsignor  Giacomo  Jacquenet,  protonotario  non  partecipante, 
gia  professore  di  teologia  nel  seminario  di  Besancon,  parroco  della 
cliiesa  di  san  Giacomo  a Reims,  nominato  e destinato  come  sopra. 

Carlo  Gay,  canonico  della  cattedrale  di  Poitiers,  nominato 
consultore  nell’  udienza  suddetta.  Il  9 febbraio  1868  la  Congre- 
gazione direttrice  gli  assegno  la  Consulta  politico-ecclesiastica ; ma, 
dietro  sua  domanda , fu  trasferito , nell’  adunanza  del  22  marzo, 
alia  Commissione  teologica. 

Giovanni  Alzog,  gia  rettore  del  seminario  di  Hildesheim,  pro- 
fessore di  storia  ecclesiastica  nell’  Universita  di  Friburgo  in  Bris- 
govia,.  nominato  consultore  nell’  udienza  del  primo  di  ottobre  del 
1868.  Il  22  novembre  successivo  fu  destinato  dalla  Congregazione 
direttrice  alia  Consulta  di  teologia. 

Monsignor  Giacomo  Corcoran,  Vicario  generale  di  Charleston, 
inviato  come  consultore  dai  Vescovi  degli  Stati  Uniti  d’ America. 
Il  22  novembre  1868  la  Congregazione  direttrice  gli  assegno  la 
Consulta  teologica. 

Stefano  Moreno  Labrador,  dignita  Cantore  della  cattedrale  di 
Cadice  e professore  di  teologia,  nominato  consultore  nell’  udienza 
del  26  marzo  1868.  Giunse  a Roma  sul  fine  di  quell’  anno,  e il 
di  8 dicembre  gli  fu  spedito  il  biglietto  di  nomina  per  la  Commis- 
sione dommatica. 

Monsignor  Guglielmo  Weathers,  prelato  domestico  di  Sua 
Santita,  canonico  di  Westminster,  rettore  e professore  di  teologia 
nel  Collegio  di  sant’  Edinondo,  scelto  a consultore  dall’  episcopate 
inglese  e destinato  dalla  Congregazione  direttrice , nell’  adunanza 
del  10  gennaio  1869,  a far  parte  delta  Commissione  suddetta. 

Il  Padre  Gian  Tommaso  Tosa,  domenicano,  consultore  della 
Congregazione  dei  Vescovi  e Regolari  e di  quella  dell’  Indulgenze 
e sacre  Reliquie,  esaminatore  del  clero  romano  e rettore  del  Se- 
minario Pio,  fatto  consultore  della  Commissione  teologica  nel- 
1’ udienza  del  di  11  giugno  1869. 

Augusto  Guidi,  professore  di  logica  e metafisica  nel  ginnasio 
di  Santa  Maria  della  Pace  in  Roma,  nominato  consultore  della 
Commissione  suddetta  nell’  udienza  del  19  novembre  1869.  Tale 
onore  gli  fu  conferito  per  un  dotto  Veto  da  lui  scritto,  per  in- 
carico  del  Cardinal  presidente , in  servigio  della  Commissione 
dommatica 

Consultori  della  Commissione  per  la  disciplina  ecclesiastica. 

[Presidente  della  Commissione  per  la  disciplina  ecclesiastica:  Card. 

Caterini.] 

Il  Padre  Camillo  Tarquini,  gesuita,  consultore  della  sacra  In- 
quisizione,  di  Propaganda  e degli  affari  ecclesiastici  straordinari. 


‘ Nell’  adunanza  del  24  maggio  1866  la  Congregazione  direttrice 
avea  eletto  consultore  della  Commissione  dommatica  anche  il  Padre 
Luigi  Bilio , barnabita.  Ma  questi  fu  elevato  alia  sacra  porpora  nel 
concistoro  del  22  giugno  successivo. 


1053 


Doc.  hist.  I.  Rem.  Cone,  praepar.  Doc.  52.  (Consultores  Congreg.  directr.  et  Commission.) 


1054 


professore  di  istituzioni  canoniche  nel  Collegio  romano,  nell’  adu- 
nanza  del  24  maggio  1866  dalla  Congregazione  direttrice  eletto 
consultore  della  Commissione  toologica,  e quindi  approvato  dal 
Santo  Padre  nell’  udienza  del  7 giugno  successive.  Ma  il  28  di 
luglio  del  1867  (essendosi  ripresi  i lavori  che  da  piu  d’un  anno 
erano  rimasti  interrotti)  la  stessa  Congregazione  lo  destine  alia 
Consulta  della  disciplina , ottenendone  1’  approvazione  pontificia 
nell’  udienza  del  prime  di  agosto. 

Filippo  de  Angelis,  canonico  di  Santa  Maria  ad  martyres, 
consultore  delle  due  Congregazioni  di  Propaganda,  e di  quelle 
dell’ Lidice  e degli  affari  ecclesiastic!  straordinari , canonista  della 
Penitenzieria,  difensore  delle  profession!  religiose  e dei  matrimoni 
presso  il  Vicariate  di  Roma,  esaminatore  del  clero  romano,  pro- 
fessore di  diritto  canonico  nell’  Universita  romana  e nel  Seminario 
romano,  censore  dell’  Accademia  teologica,  eletto  il  28  luglio  1867 
dalla  Congregazione  direttrice  consultore  della  Commissione  di 
disciplina,  e poi  approvato  dal  Sommo  Pontefice  nell’  udienza  del 
prime  giorno  d’ agosto. 

Monsignor  Pietro  Giannelli,  arcivescovo  di  Sardia,  prosegre- 
tario  delle  due  Congregazioni  del  Concilio  e di  quella  per  la  resi- 
denza  dei  Vescovi,  eletto  dalla  Congregazione  direttrice,  nell’  adii- 
na.nza  del  di  11  agosto  1867,  consultore  della  Commissione  disci- 
plinare , quindi  approvato  nell’  udienza  pontificia  del  22  dello 
stesso  mese. 

Monsignore  Stanislao  Svegliati,  prelate  domestico  di  Sua  San- 
tita,  canonico  della  patriarcale  basilica  Yaticana,  protonotario  non 
partecipante , segretario  della  Congregazione  dei  Vescovi  e Rego- 
lari,  e di  quella  speciale  per  lo  state  dei  Regolari,  consultore  della 
Visita  apostolica  e referendario  di  segnatura,  eletto  e approvato 
come  sopra. 

Monsignor  Giovanni  Simeoni,  prelate  domestico  di  Sua  San- 
tita,  protonotario  apostolico  partecipante,  segretario  della  Propa- 
ganda per  gli  affari  di  rito  orientale,  consultore  della  Congrega- 
zione del  Concilio  per  la  revisione  de’  Concili  provinciali  e delle 
Congregazioni  di  Propaganda,  dell’  esame  de’  Vescovi  e degli 
affari  ecclesiastic!  straordinari,  prefetto  degli  studi  nel  Semina- 
rio romano,  censore  dell’  Accademia  teologica,  eletto  e approvato 
come  sopra. 

Monsignor  Giuseppe  Angelini,  gia  mentovato  come  consultore 
della  Congregazione  direttrice,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Monsignor  Lodovico  lacobini,  prelato  domestico  di  Sua  Santita, 
protonotario  apostolico  partecipante,  canonico  della  patriarcale  arci- 
basilica  Lateranense,  consultore  della  Congregazione  del  Concilio 
per  la  revisione  dei  Concili  provinciali  e di  quella  di  Propaganda, 
referendario  di  segnatura,  censore  dell’  Accademia  teologica,  eletto 
e approvato  come  sopra.  Gli  fu  affidato  dal  Cardinal  presidente 
1 ufficio  di  segretario  della  Consulta  disciplinare. 

Monsignor  Venanzio  Mobili,  prelato  domestico  di  Sua  Santita, 
protonotario  non  partecipante,  canonico  della  patriarcale  basilica 
Liberiana,  consultore  della  Visita  apostolica,  minutante  della  Con- 
gregazione di  Propaganda,  deputato  ai  monaster!  di  Roma,  cen- 
sore dell’  Accademia  teologica,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Monsignor  Lorenzo  Nina,  prelato  domestico  di  Sua  Santita, 
canonico  della  basilica  di  San  Lorenzo  in  Damaso,  sottosegretario 
della  Congregazione  del  Concilio,  decano  del  Collegio  dei  Prelati 
abbreviatori  del  parco  maggiore,  referendario  di  segnatura,  eletto 
e approvato  come  sopra. 

Angelo  lacobini,  canonico  di  Sant’  Eustachio,  Assessore  della 
Visita  apostolica,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Monsignor  Angelo  Lucidi , sommista  della  Congregazione  dei 
Vescovi  e Regolari,  estensore  dello  risposte  della  Congregazione 
del  Concilio  ai  Vescovi,  ebbe  il  biglietto  di  nomina  a consultore 
della  Commissione  disciplinare  in  data  del  6 febbraio  1868. 

^ Giuseppe  Ilergenrothor , professore  di  storia  ccclesiastica  nel- 
1 Universita  di  Wurzburg,  nominato  consultore  nell’ udienza  del 
28  novembro  1867.  Il  9 febbraio  1868  la  Congregazione  direttrice 
lo  destino  alia  Commissione  di  disciplina. 

Enrico  Feije,  rammentato  di  sopra  come  consultore  della  Con- 
gregazione direttrice,  il  quale  fece  parte  altresi  della  Consulta  di 
disciplina.  Il  5 marzo  1868  fu  segnato  il  suo  biglietto  di  nomina. 

Enrico  Sauve , c.anonico  teologo  di  Laval , nominato  consul- 
tore  nell’ udienza  del  16  luglio  1868,  quindi  destinato  alia  Con- 
sulta disciplinare  dalla  Congregazione  direttrice  il  22  novembre  di 
quell’  anno. 

Giuseppe  Gicse,  canonico  teologo  della  cattedrale  di  Miinstcr, 
difensore  ex  officio  del  vincolo  mcatrimonialc , promotore  fiscalc  o 


a redattore  della  Gazzetta  officiale  diocesana,  nominato  consultore 
nell’ udienza  del  prime  di  ottobre  dell’ anno  1868.  Il  22  novembre 
gli  fu  assegnata  dalla  Congregazione  direttrice  la  Commissione  per 
la  disciplina. 

Gaspero  Antonio  Heuser,  professore  e vicerettore  nel  Semi- 
nario di  Colonia,  nominato  consultore  nell’  udienza  del  12  novembre 
1868.  Il  24  del  dicembre  successive  gli  fu  mandate  il  biglietto  di 
nomina  a consultore  della  Commissione  di  disciplina. 

Giuseppe  de  Torres  Padilla,  professore  di  disciplina  e storia 
ecclesiastlca  nel  Seminario  di  Siviglia,  create  consultore  della  Com- 
missione disciplinare  nel  dicembre  del  1868. 

Monsignor  Pietro  de  Luca,  cameriere  segreto  soprannumerario 
di  Sua  Santita,  canonico  della  collegiata  de’  santi  Celso  e Giu- 
liano,  uditore  della  Congregazione  de’ Vescovi  e Regolari,  con- 
sultore di  quella  speciale  del  Concilio  per  la  revisione  dei  Con- 
cili provinciali , della  Congregazione  delle  Indulgenze  e sacre 
Reliquie,  sigillatore  del  tribunale  della  Penitenzieria,  nominato 
consultore  della  Commissione  disciplinare  nell’  udienza  del 
27  aprile  1869. 

b Cristoforo  Cosandey,  gia  canonico  e parroco  della  collegiata 
di  San  Niccola  in  Friburgo  (Svizzera),  poi  superiore  del  Semi- 
nario diocesano,  eletto  consultore  dalla  Congregazione  direttrice 
nell’  adunanza  del  23  maggio  1869.  Approvata  la  scelta  dal  Santo 
Padre,  gli  fu  mandate  a’  4 di  ottobre  il  biglietto  di  nomina  per 
la  Consulta  disciplinare. 

Consultori  della  Commissione  per  i Begolari. 

[Presidente  della  Commissione  per  i Regolari:  Card.  Bizzarri.] 

Monsignor  M<arino  Marini , arcivescovo  vescovo  d’  Orvieto, 
eletto  consultore  della  Commissione  per  i Regolari  dalla  Congre- 
gazione direttrice  nell’  adunanza  dell’  11  agosto  1867  e approvato 
nell’  udienza  del  22  successive. 

Monsignore  Stanislao  Svegliati,  che  fu  consultore  della  Com- 
missione disciplinare  e di  quella  pel  Regolari.  La  Congregazione 
direttrice  lo  elesse  al  doppio  officio  nella  suddetta  adunanza,  e il 
Santo  Padre  approve  tale  scelta  nell’  udienza  rammentata. 
g Monsignor  Angelo  Lucidi,  die  fu  aneb’  esso  eletto  al  doppio 
ufficio  ebbe  il  secondo  nei  giorni  indicati  di  sopra. 

Monsignor  Luigi  Trombetta,  canonico  della  basilica  di  San 
Lorenzo  in  Damaso,  sottosegretario  della  Congregazione  dei  Ve- 
scovi e Regolari,  eletto  e approvato  consultore  della  Commissione 
disciplinare  come  sopra. 

Il  Padre  Carlo  Capelli,  barnabita,  procuratore  generale  del- 
I’Ordine,  parroco  di  San  Carlo  a’Catinari,  consultore  della  Con- 
gregazione de’  Vescovi  e Regolari,  esaminatore  del  clero  di  Roma, 
eletto  e approvato  come  sopra. 

Il  Padre  Raimondo  Biancbi,  domenicano,  procuratore  generale 
dell’  Ordiiie,  consultore  della  Congregazione  dei  Vescovi  e Rego- 
lari, membro  del  Collegio  teologico,  censore  dell’  Accademia  teo- 
logica, eletto  e approvato  come  sopra. 

Il  Padre  Gioacchino  da  Cipressa,  de’ Minor!  osservanti,  con- 
sultore della  Congregazione  de’  riti , teologo  della  Dateria , esa- 
minatore del  clero  romano,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Il  Padre  Niccola  Cretoni,  agostiniano,  assistente  generale  del- 
r Ordine,  consultore  della  sacra  Inquisizione  e dell’  Indice,  esami- 
d natore  del  clero  di  Roma,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Francesco  Stoppani,  canonico  della  basilica  di  Santa  Maria 
in  Trastevere  e sostituto  della  Congregazione  dell’  Immunita  ec- 
clesiastica,  scelto  a segretario  della  Commissione  suddetta  dal 
Cardinal  presidente  nel  rammentato  mese  d’ agosto. 

Il  Padre  Firmino  Costa,  gesuita,  rettore  del  Seminario  niag- 
giore  di  Barcellona,  eletto  consultore  nell’  aprile  dell’  anno  1868. 
Fu  destinato  alia  Commissione  pei  Regolari.  11  suo  biglietto  di 
nomina  ha  la  data  del  23  novembro  1868. 

Monsignor  Vittoriano  Guisasola,  protonotario  apostolico  non 
partecipante,  arciprete  della  cattedrale  di  Siviglia,  segretario  del 
Cardinale  arcivescovo  di  quella  diocesi,  destinato  alia  Commissione 
suddetta.  Gli  fu  partecijiata  la  nomina  con  biglietto  del  9 di- 
cembre 1868. 

Francesco  Frcppel,  dccano  di  Santa  Genoveffa  e professore 
d’  eloquenza  alia  Sorbona,  destinato  consultore  della  Commissione 
medcsima  dalla  Congregazione  direttrice  nell’  adunanza  del  14  feb- 
braio 1869. 


2055  Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  ' 1056 


Consultori  della  Commissione  per  le  Chiese  orientali  e le  Missioni.  a 

[Presidente  della  Commissione  per  le  Chiese  orientali  e le  Missioni : 

Card.  Barnahh.] 

Monsignor  Annibale  Capalti,  protonotario  non  partecipante, 
segretario  della  Proi)aganda,  consultore  delle  Congregazioni  del- 
r Inquisizione,  di  Propaganda  per  gli  affari  di  rito  orientale,  del- 
r Indice,  dell’  Indulgenze  e sacre  Reliquie,  dell’  esame  de’  Vescovi, 
degli  affari  ecclesiastici  straordinari , professore  emerito  di  testo 
canonico  nell’  Universita  di  Roma,  censore  dell’  Accademia  teo- 
logica,  eletto  dalla  Congregazione  direttrice  il  24  maggio  18G6 
consultore  della  Commissione  per  le  Chiese  d’  Oriente  e le  Mis- 
sioni, quindi  approvato  dal  Santo  Padre  nell’  udienza  del  7 giugno 
successive.  Cesso  dalle  sue  funzioni  di  consultore  allorche,  il 
13  marzo  1868,  fu  promosso  al  cardinalato. 

Monsignor  Giovanni  Simeoni,  eletto  e approvato  come  sopra, 
essendo  per  tal  guisa  consultore  di  due  Commissioni  preparatorie. 

Il  Padre  Carlo  Vercellone,  barnabita,  assistente  generale  del- 
r Ordine,  consultore  di  Propaganda  per  gli  affari  di  rito  orientale 
e della  Congregazione  dell’  Indice,  membro  del  Collegio  filologico,  b 
eletto  consultore  della  Commissione  suddetta  dalla  Congregazione 
direttrice  nell’ adunanza  del  di  11  agosto  1867,  e poi  approvato 
nell’  udienza  del  22  successive.  Mori  il  19  gennaio  1869. 

Il  Padre  Giovanni  Bollig,  gesuita,  consultore  di  Propaganda 
per  gli  affari  di  rito  orientale,  professore  di  lingue  arabica  e san- 
scrita  nell’  Universita  romana  e di  lingue  orientali  nel  Collegio 
romano,  segretario  del  Collegio  filologico,  scrittore  della  Biblio- 
teca  Vaticana  per  I’arabo,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Il  Padre  Agostino  Theiner,  dell’  Oratorio,  prefetto  dell’  archi- 
vio  Vaticano,  consultore  della  sacra  Inquisizione,  delle  Congre- 
gazioni dei  Vescovi  e Regolari,  di  Propaganda  per  le  cose  di  rito 
orientale  e dell’  Indice , membro  del  Collegio  teologico , censore 
dell’  Accademia  teologica,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Cesare  Roncetti,  canonico  di  Sa7ita  Maria  ad  martyres,  minu- 
tante  della  Propaganda  per  gli  affari  di  rito  orientale,  professore 
d’  istituzioni  canoniche  nel  Seminario  di  Roma,  censore  dell’  Acca- 
demia teologica,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Giuseppe  Piazza,  minutante  come  il  suddetto,  eletto  e appro- 
vato come  sopra.  c 

Francesco  Rosi,  archivista  emerito  di  Propaganda,  eletto  e 
approvato  come  sopra. 

Mojisignor  Serafino  Cretoni,  beneficiato  della  patriarcale  basi- 
lica Liberiana,  archivista  della  Propaganda,  professore  di  logica 
e metafisica  nel  Collegio  Urbano,  censore  dell’  Accademia  teo- 
logica, scelto  a segretario  dal  presidente  della  Consulta  per  le 
Chiese  orientali  e le  Missioni.  Il  biglietto  di  nomina  ba  la  data 
del  17  settembre  1867. 

Monsignor  Giuseppe  Valerga,  patriarca  di  Gerusalemme,  pro- 
vicario  del  Vicariate  apostolico  d’  Aleppo  e prodelegato  apostolico 
della  Siria,  nominate  consultore  della  Commissione  suddetta,  ebbe 
il  biglietto  di  nomina  in  data  del  9 ottobre  1867. 

Il  Padre  Leonardo  di  San  Giuseppe,  carmelitano  scalzo,  pre- 
fetto apostolico  della  Missione  del  suo  Ordine  nella  Siria,  nomi- 
nate consultore  della  Commissione  orientale,  ebbe  il  biglietto  di 
nomina  in  data  del  27  gennaio  1868. 

Giuseppe  David,  corepiscopo  siro  di  Mossul,  eletto  consultore 
della  suddetta  Commissione  dalla  Congregazione  direttrice  nel- 
r adunanza  del  9 febbraio  1868.  Fu  approvata  la  sua  elezione  d 
nell’  udienza  del  giorno  successive.  Giunse  in  Roma  nella  seconda 
meta  dell’  anno  1869. 

Monsignor  Lodovico  lacobini,  consultore,  come  bo  detto,  e 
segretario  della  Commissione  disciplinare,  aggregate  alia  Consulta 
orientale  nell’  aprile  del  1868.  Il  biglietto  di  nomina  ha  la  data 
del  27  di  quel  mese.  Ebbe  quest’  ufficio  nel  divenir  segretario  di 
Propaganda  per  gli  affari  di  rito  orientale  in  luogo  di  monsignor 
Simeoni,  il  quale  fu  promosso  a segretario  generale  della  stessa 
Congregazione  allorche  monsignor  Capalti  riceve  il  capello  car- 
dinalizio. 

Il  Padre  Giovanni  Martinow,  gesuita,  nominate  consultore 
nell’  udienza  del  4 giugno  1868.  La  Congregazione  direttrice,  nel- 
1’  adunanza  del  22  novembre  1868,  gli  assegno  la  Consulta  orientale. 

Il  Padre  Daniele  Bonifacio  de  Haneberg,  benedettino , abate 
della  badia  di  San  Bonifacio  a Monaco,  professore  di  esegesi  del 
Vecchio  Testamento  e di  lingue  orientali  nell’  Universita  di  Mo- 
naco, consultore  di  Propaganda  per  gli  affari  di  rito  orienbale, 
destinato  alle  Commissioni  preparatorie  nell’  udienza  del  prime  di 


ottobre  del  1868.  La  Congregazione  direttrice,  nell’  adunanza  sud- 
detta, lo  ascrisse  alia  Commissione  orientale. 

Monsignor  Edoardo  Enrico  Ho'ward,  prelate  domestico  di  Sua 
Saiitita,  consultore  di  Propaganda  per  gli  affari  di  rito  orientale, 
nominate  consultore  della  Commissione  suddetta  nel  dicembre  del 
1868.  Il  biglietto  di  nomina  e del  9 di  detto  mese. 

Monsignor  Paolo  Brunoni,  nominate  dal  Santo  Padre  con- 
sultore della  Congregazione  direttrice  (2  maggio  1869),  fatto, 
nella  stessa  udienza,  consultore  della  Commissione  orientale. 

Consultori  della  Commissione  politico-ecclesiastica. 
[Presidente  della  Commissione  politico-ecclesiastica : Card.  Reisach.] 

Monsignor  Alessandro  Franchi,  arcivescovo  di  Tessalonica, 
segretario  della  Congregazione  degli  affari  ecclesiastici  straordi- 
nari e consultore  di  Propaganda  per  gli  affari  di  rito  orientale, 
eletto  il  di  11  agosto  1867  consultore  della  Commissione  politico- 
ecclesiastica  dalla  Congregazione  direttrice,  e poi  approvato  nel- 
r udienza  del  22  successive.  Nel  marzo  del  1868  successe  a mon- 
signor Lorenzo  Barili  nella  Nunziatura  apostolica  di  Madrid. 

Monsignor  Giuseppe  Berardi,  arcivescovo  di  Nicea,  sostituto 
della  segreteria  di  State  e segretario  della  cifra,  consultore  della 
sacra  Inquisizione  e della  Congregazione  de’  Vescovi  e Regolari, 
eletto  e approvato  come  sopra.  Create  cardinale  nel  concistoro 
del  13  marzo  1868,  cesso  dall’  ufficio  di  consultore. 

Monsignor  Giuseppe  Papardo  del  Parco,  vescovo  di  Sinope, 
teatino,  consultore  della  sacra  Inquisizione,  delle  Congregazioni 
degli  affari  ecclesiastici  straordinari,  e dell’  Indulgenze  e sacre 
Reliquie,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Monsignor  Luigi  Ferrari,  prelato  domestico  di  Sua  Santita, 
protonotario  non  partecipante,  canonico  della  patriarcale  arcibasilica 
Lateranense,  prefetto  delle  cerimonie  pontificie,  sottosegretario 
della  Congregazione  degli  affari  ecclesiastici  straordinari,  consul- 
tore della  sacra  Inquisizione  e delle  Congregazioni  dei  Vescovi 
e Regolari,  di  Propaganda  per  gli  affari  di  rito  orientale  e di 
qnella  dell’  Indulgenze  e sacre  Reliquie,  censore  dell’  Accademia 
teologica,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Monsignor  Lodovico  lacobini,  consultore  delle  Commissioni 
disciplinari  e orientali,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Monsignor  Lorenzo  Gizzi,  prelato  domestico  di  Sua  Santita, 
giudice  supplente  della  Congregazione  prelatizia  del  tribunale  ci- 
vile e referendario  di  segnatura,  eletto  e approvato  come  sopra. 

Monsignor  Luigi  Matera,  beneficiato  della  patriarcale  arci- 
basilica Lateranense  e impiegato  nella  segreteria  della  Congre- 
gazione degli  affari  ecclesiastici  straordinari,  scelto  a segretario, 
il  24  agosto  1867,  dal  Cardinal  presidente  della  Commissione  po- 
litico-ecclesiastica. Nel  marzo  dell’  anno  seguente  ando  Uditore 
alia  Nunziatura  di  Lisbona. 

Monsignor  Angelo  Trinchieri , beneficiato  della  patriarcale 
basilica  Vaticana  e impiegato  nella  segreteria  della  Congregazione 
degli  affari  ecclesiastici  straordinari,  eletto  nell’  adunanza  suddetta 
e approvato  come  sopra.  Successe  a monsignor  Matera  nell’  ufficio 
di  segretario. 

Il  Padre  Camillo  Guardi,  de’  Ministri  degl’  infermi,  procurator 
generale  dell’  Ordine,  parroco  di  San  Vincenzo  e Anastasio,  con- 
sultore della  sacra  Inquisizione  ed  esaminatore  del  clero  di  Roma. 
Riceve  il  biglietto  di  nomina  a consultore  della  Commissione  po- 
litico-ecclesiastica in  data  del  6 settembre  1867. 

Monsignor  Domenico  Bartolini,  prelato  domestico  di  Sua  San- 
tita, protonotario  apostolico  partecipante,  canonico  della  patriar- 
cale arcibasilica  Lateranense,  segretario  della  Congregazione  dei 
riti,  consultore  della  Congregazione  del  Concilio  per  la  revisione 
dei  Concili  provinciali,  di  quella  di  Propaganda  per  gli  affari  di 
rito  orientale,  e delle  Congregazioni  dell’  Indice,  e dell’  Indulgenze 
e sacre  Reliquie,  membro  della  Commissione  di  arclieologia  sacra 
e referendario  di  segnatura,  die  riceve  il  biglietto  come  sopra  in 
data  del  15  novembre  1867. 

Monsignor  Vincenzo  Nussi,  prelato  domestico  di  Sua  Santita, 
protonotorio  non  partecipante,  canonico  della  patriarcale  basilica 
Liberiana,  uno  dei  prelati  aggiunti  alia  Congregazione  del  Con- 
cilio per  ricevere  ed  esaminare  le  relazioni  che  gli  Ordinari  danno 
sullo  state  delle  loro  Chiese,  referendario  di  segnatura  che  riceve 
il  biglietto  come  sopra  in  data  del  10  gennaio  1868. 

Giuseppe  Kovacs,  canonico  della  chiesa  metropolitana  di  Co- 
locza,  professore  emerito  di  teologia,  nominate  consultore  nel- 


1057 


Doc.  hist.  I.  Rem.  Cone,  praepar.  Doc.  52. 


Doc.  hist.  II.  Proxima  praepar.  Doc.  53. — 55. 


1058 


r udienza  del  28  novembre  18G7.  II  9 febbraio  1868  fu  destinato  a 
dalla  Congregazione  direttrice  alia  Consulta  politico-ecclesiastica. 

D suo  biglietto  di  nomina  ha  la  data  del  14  febbraio.  Gesso  di 
vivere  prima  che  cominciasse  il  Concilio. 

Guglielmo  Molitor,  canonico  della  cattedrale  di  Spira,  nomi- 
nate dal  Santo  Padre  consultore  della  Commissione  ])olitico-eccle- 
siastica  il  19  dicembre  del  1867.  II  suo  biglietto  di  nomina  ha 
la  data  del  21  febbraio  1868. 

Francesco  Chesnel , canonico  e Vicario  generale  onorario  di 
Quimper,  gia  professore  di  teologia  nel  Seminario  della  sua  diocesi, 
nominate  consultore  nell’  udienza  del  6 febbraio  1868.  Il  9 dello 
stesso  mese  la  Congregazione  direttrice  gli  assegno  la  Consulta 
disciplinare ; ma , nell’  adunanza  del  22  marzo , lo  trasferi  alia 
Commissione  politico-ecclesiastica.  Il  suo  biglietto  di  nomina  ha 
la  data  del  23  marzo  1868. 

Monsignor  Marino  Marini,  consultore,  come  ho  detto  di  sopra, 
della  Commissione  pei  Regolari,  create  dipoi  prosegretario  della 
Congregazione  degli  afifari  ecclesiastici  sti’aordinari  in  luogo  di 
monsignor  Franchi,  e successo  a monsignor  Berardi  nell’  ufficio  di 
sostituto  della  segretaria  di  State  e di  segretario  della  cifra,  oletto  b 
consultore  della  Commissione  politico-ecclesiastica.  Ebbe  il  biglietto 
di  nomina  in  data  del  6 aprile  1868. 

Ambrogio  Gibert,  Vicario  generale  di  Moulins,  nominate  con- 
sultore neir  udienza  del  30  luglio  1868,  e,  nell’  adunanza  del 
22  novembre,  ascritto  dalla  Congregazione  direttrice  alia  Consulta 
politico-ecclesiastica.  Il  biglietto  di  nomina  ha  la  data  del  23. 

Giuseppe  Mast,  della  diocesi  di  Rottenburg,  ascritto  sui  primi 
dell’  anno  1869  alia  Commissione  suddetta. 

Alessandro  Biondi,  professore  di  filosofia  morale  nel  Semi- 
nario romano  e nel  ginnasio  di  Santa  Maria  della  Pace,  censore 
dell’  Accademia  teologica,  ascritto  il  10  gennaio  1869  alia  Consulta 
politico-ecclesiastica  dalla  Congregazione  direttrice.  Nell’  udienza 
del  di  11  fu  approvata  la  scelta.  Il  biglietto  di  nomina  ha  la 
data  del  15. 

Cristoforo  Moufang,  canonico  della  cattedrale  di  Magonza,  ret- 
tore  e professore  di  teologia  morale  e pastorale  nel  Seminario 
vescovile,  gia  professore  di  religione  nel  ginnasio  di  detta  citta, 
nominato  consultore  nell’  udienza  del  prime  giorno  d’ottobre  del 
1868.  II  22  novembre  fu  dalla  Congregazione  direttrice  destinato  c 
alia  Consulta  politico-ecclesiastica.  Il  suo  biglietto  di  nomina  ha  la 
data  del  16  gennaio  1869. 

Monsignor  Wladimiro  Czacki,  cameriere  segreto  soprannume- 
rario  di  Sua  Santita,  nominato  consultore  della  Commissione  sud- 
detta. Il  biglietto  di  nomina  ha  la  data  del  18  gennaio  1869. 

Antonio  Ortiz  Orruela  di  Guatimala,  domiciliate  da  vari  anni 
in  Siviglia,  destinato  alia  Consulta  politico-ecclesiastica  dalla  Con- 
gregazione direttrice  nell’  adunanza  del  14  febbraio  1869.  11  suo 
biglietto  di  nomina  ha  la  data  di  questo  stesso  giorno. 

Giovanni  Campelo,  professore  di  teologia  nell’  Universita  di 
Siviglia,  destinato  e nominato  come  sopra. 

Monsignor  Gaetano  Aloisi,  prelate  domestico  di  Sua  Santita, 
referendario  di  segnatura  e ponente  nel  tribunale  supremo  della 
Consulta,  destinato  alia  Commissione  suddetta.  Il  suo  biglietto  di 
nomina  e del  22  febbraio  1869. 

Monsignor  Domenico  Guidi,  cameriere  segreto  soprannumerario 
di  Sua  Santita,  canonico  della  patriarcale  basilica  Liberiana,  minu- 
tante  della  segreteria  di  State , censore  dell’  Accademia  teologica, 
destinato  e nominato  come  sopra.  d 

Monsignor  Francesco  Saverio  Compieta,  cameriere  d’  onore  di 
Sua  Santita,  impiegato  nella  segreteria  della  Congregazione  degli 
aflari  ecclesiastici  sti’aordinari,  destinato  e nominato  come  sopra. 

Francesco  Freppel,  consultore  della  Commissione  pei  Regolari, 
ascritto  anche  alia  politico-ecclesiastica.  Il  biglietto  di  nomina  ha 
la  data  del  23  marzo  1869. 

Commissione  cerinioniale. 

Questa  Commissione  fu  dapprima  composta  dei  primi  cinque 
maestri  delle  cerimonie  pontificie  sotto  la  presidenza  del  cardinale 
Costantino  Patrizi,  Prefetto  della  Congregazione  dei  riti,  e col- 
r assistenza  del  segretario  di  detta  Congregazione,  monsignor  Do- 
menico Bartolini.  Dopo  la  morte  d’  uno  do’  suoi  membri , avve- 
nuta  nel  settembre  del  1869,  furono  chiamati  a fame  parte  i duo 
maestri  qui  in  ultimo  indicati.  Ecco  i nomi  dei  consultori. 

Monsignor  Domenico  Bartolini,  consultore  della  Commissione 
politico-ecclesiastica. 

Coll.  Lac.  VII. 


Monsignor  Luigi  Ferrari,  consultore  della  Commissione  suddetta . 
Monsignor  Giovanni  Corazza,  cerimoniere  pontificio  parteci- 
pante,  canonico  di  Santa  Maria  in  Via  lata  e segretario  del  camer- 
lengato.  Passo  di  questa  vita  il  17  settembre  dell’  anno  1869. 

Monsignor  Pio  Martinucci,  cerimoniere  pontificio  partecipante, 
canonico  di  Sant’  Eustachio,  secondo  custode  della  biblioteca  Vati- 
cana,  segretario  della  Congregazione  cerimoniale  e consultore  delle 
Congregazioni  de’  riti  e di  Propaganda. 

Monsignor  Camillo  Balestra,  cerimoniere  pontificio  partecipante 
e officiate  della  Congregazione  de’  Vescovi  e Regolari. 

Monsignor  Remigio  Ricci,  cerimoniere  pontificio  soprannume- 
rario e canonico  di  Santa  Maria  in  Via  lata.  Gli  fu  affidato  1’  ufficio 
di  segretario. 

Monsignor  Giuseppe  Romagnoli,  cerimoniere  pontificio  sopran- 
numerario. 

Monsignor  Antonio  Cataldi,  cerimoniere  pontificio  soprannume- 
rario e beneficiato  della  patriarcale  basilica  Vaticana. 

Dal  riferito  elenco  risulta  come  i personaggi  che  presero  parte 
ai  lavori  preparatorii,  senza  comprendere  i Cardinali  president!  e 
il  segretario  della  Congregazione  direttrice,  riuscirono  repartiti  nel 
mode  seguente: 

Otto  alia  Congregazione  direttrice,  cioe,  tre  insigniti  del  carat- 
tere  episcopale  ‘,  quattro  appartenenti  al  clero  secolare , uno  al 
regolare;  ventiquattro  alia  Commissione  teologico-dommatica,  cioe, 
un  vescovo,  quattordici  ecclesiastici  secolari,  nove  regolari ; dician- 
nove  alia  Commissione  per  le  materie  di  diseiplina,  cioe,  due  ves- 
covi, sedici  preti  secolari,  un  regolare;  dodici  alia  Commissione 
per  i Regolari,  cioe,  un  vescovo,  sei  ecclesiastici  del  clero  secolare, 
cinque  del  regolare ; diciassette  alia  Commissione  per  le  Mission!  e 
gli  affari  di  rito  orientale,  cioe,  due  rivestiti  della  dignita  episco- 
pale, nove  appartenenti  al  clero  secolare,  sei  al  clero  regolare; 
ventisei  alia  Commissione  politico-ecclesiastica,  cioe,  quattro  insig- 
niti della  suddetta  dignita,  ventuno  del  clero  secolare,  uno  del 
regolare ; otto  alia  cerimoniale,  appartenenti  tutti  al  clero  secolare. 

Died  consultori  erano  ascritti  a due  Commission!,  uno  a tre ; 
onde  il  numero  totale  degli  ecclesiastici  suddetti  non  e di  cento- 
quattordici,  ma  solo  di  centodue;  vale  a dire,  dieci  vescovi,  ses- 
santanove  ecclesiastici  secolari  e ventitre  regolari.  Di  quest!  ultimi, 
otto  appartenevano  alia  Compagnia  di  Gesu,  quattro  all’  Ordine 
dei  predicatori,  e v’erano  due  agostiniani,  due  barnabiti,  un  Minor 
conventuale,  un  Minore  osservante,  un  benedettino,  un  carmelitano 
scalzo,  un  servita,  un  ministro  degl’  infermi,  un  oratoriano. 

I consultori  venuti  appositamente  di  fuori  furono  trentuno; 
sette  gli  esteri  dimoranti  a Roma.  (Cecconi  1.  c.  p.  76  sqq.). 

II.  Docuiueiita  liistoi’ica  ad  proxiiiiam  Concilii  Yaticani 
praeparationem  spectautia. 

53. 

Mense  Martio  a.  18G8.  — SS.  Pontifex  cum  Congregatione  directrice 
communicat,  se  diem  publieationis  bullae  indictionis  Concilii  ele- 
gisse  proximum  diem  festum  SS.  Petri  et  Pauli,  d.  29.  mensis 
lunii.  (Cecconi  1.  II.  cap.  1.  p.  102.) 

54. 

D.  17.  Mail  a.  18G8.  et  14.  Martii  a.  1869.  — Congregatio  directrix, 
omissa  iuris  quacstione,  decidit,  ad  Concilium  etiam  Episcopos  titu- 
lares  vocandos  esse,  quam  decisionem  ratam  habuit  SS.  Dominus 
die  12.  lulii  1869.  (Ib.  p.  103  sq.) 

55.  (XLVIII.) 

D.  G.  August!  a.  1869.  — Cardinalis  Caterini  epistola  data  ad  Reveren- 
dissimum  D.  Grant,  Episcopum  Southwarcensem,  res])ondet,  etiam 
Episcopos  titulares  ad  Concilium  et  invitatos  esse  et,  ut  ad  illud 
veniant,  obligari. 

Ebbi  la  pregiata  lettera  inviatami  dalla  Signoria  Vostra  ilhi- 
strissinia  e reverendissima  il  Hi  luglio  ])rossimo  passato,  la  quale 
ha  per  oggetto  tre  cose.  Limitando  la  mia  risposta  al  ju’imo  punto 
soltanto,  com’  Ella  giii  saviamente  rifietteva,  ho  il  piaccre  di  si- 
gnificarle  che  non  solo  i Vescovi  aventi  giurisdizione  sjiirituale. 


‘ Monsignor  Giuseppe  Angeli  fu  creato  arcivescovo  di  Corinto  ncl 
concistoro  del  21  dicembre  1868  e fatto  Vicegerente  del  Vicariato  di 
Roma.  Percib  d da  computare  tra  i Vescovi,  quantunque,  allorcli^;  fu 
eletto  consultore , non  fosse  ancora  innalzato  alia  dignita  episcopale. 

G7 


1059 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1060 


ma  eziandio  i Vescovi  in  imrtihiis  infideUmm  sono  eliiamati  a ve-  a 
nire  a Roma  pel  future  Concilio  Vaticano. 

Ed  infatti  la  bolla  di  convocazione  cliiama  indistintamente  e 
senza  alcuua  limitazione  omnes  . . . Archiepiscopos,  Episcopos,  ecc. 
Ora  e assioma  die,  iihi  lex  non  dhtingnit,  nec  nos  distinguere  de- 
hemus.  I Vescovi  in  partibus,  quantuiique  maucanti  di  giurisdi- 
zione,  sono  veri  Vescovi,  e quindi  compresi  nell’  invito  precettivo. 

Se  essi  pertanto  non  sono  dispensati,  come  qualcuno  ha  ottenuto 
da  Sua  Santita  per  motivi  particolari,  debhono  intervenire  al  Con- 
cilio ecumenico,  ovvero,  per  mezzo  di  speciale  Procuratore,  pro- 
durre  le  loro  scuse  avanti  i Padri  del  Concilio  die  saranno  depu- 
tati  ad  excipiendas  excusaliones. 

Lieto  di  poter  dare  a Vostra  Signoria  illustrisslma  cotal  riscon- 
tro  senza  frapporre  indugio,  profitto  di  questa  congiuntura  per 
esprimerle  i sensi  della  mia  piu  distinta  stima,  e baciando  di  cuore 
le  mani  mi  dice  ecc. 

5G. 

D.  24.  MaiL  a.  18G8.  — Congressus  Congregationis  directricis,  in  quo  , 
dubia  de  regularibus  pradatis  ad  Concilium  admittendis  solvuntur. 

1.  D.  Utriim  vocandi  Abhates  saeculares,  qiii  sunt  vere  et  pwo- 
prie  Nullius. 

R.  Affirmative. 

2.  D.  Utrum  vocandi  alii  Abbntes  saeculares,  qui  vel  ex  parte  tan- 
tum  exempti  sunt  (secundae  speciei),  vel  Titulares,  vel  Commendatarii. 

R.  Negative. 

3.  D.  Utrum  vocandi  Abbates  generales  alicuius  Congregationis. 

R.  Affirmative. 

4.  D.  Utrum  vocandi  Abbates  monasteriorum  singtdorum,  effor- 
mantium  aliquam  Congregationem  generali  Abbati  suhiectam. 

R.  Negative. 

5.  D.  Utrum  vocandi  Abbates,  qui  praesunt  monasteriis  non 

efformantibus  Congregationem  aliquam  generalem,  Nullius, 

R.  Negative. 

G.  D.  Utrum  ii  sint  vocandi,  qui  insuper  sint  Nullius. 

R.  Affirmative. 

7.  D.  Utrum  alii  quilibet  Abbates  regulares  suit  vocandi,  qui, 

praeter  superius  memoratos,  abbaiialem  dignitatem  habeant.  c 

R.  Negative. 

8.  D.  Utrum  sint  vocandi  Generales  Ordinum. 

R.  Affirmative , etiam  quoad  Vicarios  generales , quando, 
sive  ex  Constitutionibus  Ordinis  sive  ex  Brevi  Apostolico,  stent 
loco  Superioris  generalis  cum  omnibus  eius  jirivilegiis. 

9.  JJ.  Utrum  ii  vocandi  sint,  quorum  Ordines,  ex  prohibitione 
recipiendi  Novitios  facta  Us  a Sede  apostolica  aut  ah  eius  Dele- 
gato  (apostolica  auctoritate) , iam  censentur  veluti  extincti. 

R.  Negative. 

10.  I).  Utrum,  spectato  iure,  etiam  ii  vocandi  sint,  quorum 
subditi  paucissimi  sint. 

R.  Affirmative. 

11.  Z).  Utrum  saltern  expediat  eos  vocare,  ratione  prudentiae. 

R.  Provisum  in  praecedenti. 

12.  D.  Utrum  omnes  Fraepositi  Congregationum  Regularium 
sint  vocandi. 

R.  Negative. 

13.  1).  Utrum  saltern  aliqui,  verbi  gratia.  Super iores  Congre- 
gationum, quae  antonomastice  Religiosae  appellantur.  d 

R.  Neg.ative.  (Cecconi  1.  c.  p.  112  sq.) 

57. 

P.  11.  lulii  a.  1869.  babetur  eiusdem  Congregationis  congressus,  quo 
de  SS.  Domini  sententia  examinantur  nonnnllorum  Praelatorum 
Galliae  postulationes,  ut  omnes  Abbates,  qui  independentes  sint 
monasteriorum  moderatores,  ad  Concilium  admittantiir. 

Noll’  adunanza  del  di  11  luglio  18G9  la  Commissione  esamino 
la  proposta  di  cliiamare  al  Concilio  non  solo  gli  Abati  Nullius  e 
gli  Abati  generali,  nia  pur  anco  qiielli  di  Governo,  alnieno  in 
ristretto  numero  di  delegati.  Ma,  dojio  un  nuovo  c maturo  esanie, 
essa  stimo  di  dover  confermare  le  risoluzioni  del  24  maggio  18G8, 
diebiarando,  nulla  aver  di  nuovo  da  rassegnare  a Sua  Santita  per 
cambtar  di  sentenza.  „Gli  eminentissimi  e reverendissimi  signori 
Cardinali  (cosi  il  Verbale  di  quella  seduta)  osservarono  su  tal 
proposito  non  potersi  dar  luogo  a questa  sorta  di  elezione  senza 
difficoltii  ed  inconvenienti,  e jn-evedersi  die  ne  risultorebbe  .sempre 


un  assai  copioso  numero  di  Abati  di  Governo,  die  potrebbe  riu- 
scirre  spiacevole  ai  Vescovi.  Che  se  nei  Concili  d’Oriente,  e 
pur  anco  negli  antichi  Concili  d’  Oecidente , si  veggono  avervi 
preso  parte  molti  Abati,  cio  nasceva  perche,  in  quell’  epoche  della 
Chiesa,  era  assai  grande  la  loro  giurisdizione  non  meno  sui  mo- 
nad die  su  di  iina  cospicua  parte  di  laici;  cosa  die,  col  volger 
de’  tempi,  si  e di  molto  diminuita  quanto  alia  giurisdizione  quasi 
episcopale  sui  laici;  e quindi  si  scorge  che  nei  Concili  a noi  piu 
prossimi , quali  sono  quello  di  Trento  e 1’  ultimo  del  Laterano, 
pochissimi  furono  gli  Abati  che  sederono  fra  i Padri,  non  ostante 
che  abbondantissimi  ne  fossero  gli  Ordini  monastici.“  (Cecconi 
1.  c.  p.  113  sq.) 

58. 

Specialis  Commissio  a Congregatione  directrice  proposita  et  a SS.  Domino 
die  12.  lulii  a.  1869.  approbata  singulorum  Abbatura , quorum 
ius  in  quaestionem  venire  poterat,  titulos  examinat. 

La  Commissione,  composta  dei  cardinali  Barnabo,  Bizzarri  e 
Capalti,  assistita  dal  segretario  della  Congregazione  direttrice  adu- 
nossi  la  niattina  del  9 settembre  18G9  presso  il  cardinal  Barnabo, 
e,  udito  un  Rapporto  del  segretario  sulle  domande  presentate  fino 
al  29  agosto,  animise  alcuni  Abati,  altri  ne  escluse,  sospendendo 
rispetto  a pochi  altri  ogni  deliberazione  per  mancanza  di  piene 
informazioni.  La  Congregazione  direttrice,  nella  seduta  del  12  set- 
tembre, amraise  le  deliberazioni  della  Commissione  straordinaria, 
e il  Santo  Padre  le  approve  nell’  udienza  del  13. 

Un’  altra  adunanza  fu  tenuta  dalla  stessa  Commissione  il 
23  ottobre  18G9,  nella  quale  si  applicarono  le  note  risoluzioni  ad 
altri  Abati.  (Cecconi  1.  c.  p.  114.) 

59. 

D.  14.  Martii  a.  1869.  — Congregatio  directrix  decernit,  Vicarios,  capi- 
tulares  admittendos  non  esse,  id  quod  approbat  SS.  Pontifex. 
(Ib.  p.  115.) 

GO.  (LI.) 

D.  11.  Novembris  a.  1869.  — Secretarii  Congregationis  dirigentis  literae 
ad  Vicarium  capitularem  Acherontinum  circa  admissionem  Vicario- 
rum  capitularium  ad  Concilium  Vaticanum.  Aliae  similes  literae 
eadem  die  datae  sunt  ad  Vicarios  capitulares  Netensem  et  Capuanum. 

Reverendissimo  Signore, 

La  Congregazione  direttrice  per  gli  affari  del  future  Concilio 
Vaticano,  formata  da  Sua  Santita  di  vari  eminentissimi  e reveren- 
dissimi signori  Cardinali  e della  quale  sono  io  il  segretario , si  e 
occupata  delle  istanze  fatte  dai  Vicari  capitolari  per  intervenire 
al  Concilio,  ed  ha  preso  nella  dovuta  considerazione  anche  un 
erudite  opuseolo  che  su  tale  argoniento  ha  trasmesso  il  Vicario 
capitolare  di  Note. 

Per  altro  sono  in  do  vere  di  far  conoscere  alia  Signoria  Vostra 
che  la  sullodata  sacra  Congregazione,  dope  il  piu  maturo  esanie, 
e stata  di  avviso  che  i reverendi  Vicari  capitolari  non  abbiano  a 
prender  parte  al  Concilio  suddetto;  e questa  e la  risoluzione  die 
io  posso  partecipare  in  risposta  al  pregiato  foglio , che  s’  e com- 
jiiaciuta  dirigermi  in  data  del  3 del  corrente. 

Prendo  intanto  questa  occasione  per  farle  gradire  i sensi  della 
mia  distinta  ed  ossequiosa  stima,  con  cui  mi  e grato  segnarmi  ecc. 

Gl. 

D.  22.  Martii  a.  1868.  — Congregatio  dirigens  censet,  Patriarchas  et 
Episcopos  Ecclesiae  orientalis  unionem  cum  Ecclesia  Catholica 
non  babentes  invitandos  esse,  ut  ad  unitatem  reversi  Concilio  fu- 
ture intersint.  (Cecconi  1.  c.  p.  115  sqq.  Cf.  Litt  Apost.  supra  p.  7.) 

G2. 

Eodem  die  ab  eadem  Congregatione  dccernitur,  Protestantes  occa- 
sionc  Concilii  invitandos  esse,  ut  in  Catliolicae  Ecclesiae  gremium 
redcant.  (Cecconi  p.  120  sq.  Cf.  Litt.  Apost.  supra  p.  8.) 

G3. 

D.  24.  Maii  a.  1868.  in  Congregationis  directricis  congressu  quaestio 
agitatur,  num  Tansenistarum  Episcopi  invitandi  sint. 

Qunesita  et  responsa  eraiit  haec: 

1.  D.  An  expediat  Episcopos  iansenistas  ad  Concilium  invi- 
tare,  sive  ante  Concilium,  sive  eo  durante,  addita  saltern  lege  prae- 


1061 


Doc.  hist.  II.  Proxiraa  Cone,  praeparatio.  Doc.  55. — 71. 


1062 


viae,  purae  el  simplicis  submtssionis  Constitutioni  Unigenitus,  for- 
mulario  Alexandrino  aliisque  apostolicis  contra  eos  latis  decretis, 
et  professionis  explicitae  dogmatis  immaculatae  Conceptionis  Bea- 
tissimae  Virginis  Mariae.  (E  da  avvertire  come,  allorquando 
Pio  IX  defini  domma  di  fede  la  dottrina  dell’  iramacolato  con- 
cepimento  di  Maria,  i Vescovi  giansenisti  d’ Olanda  rigettassero  il 
domma  e protestassero  contro  il  medesimo,  appellando  al  futuro 
Concilio). 

R.  Negative  in  omnibus. 

2.  D.  An  expediat  eos,  addita  saltern  lege  praedicta,  ex- 
hortari  ad  resipiscentiam , sive  ante  Concilium,  sive  eo  durante, 
sive  post  finem. 

R.  Negative  in  omnibus. 

3.  D.  An  expediat  lansenistas  universim  ad  resipiscentiam 
exhortari,  sive  ante  Concilium,  sive  eo  durante,  sive  post  finem. 

R.  Affii’inative , iuxta  ea  quae  decreta  fuerint  pro  erran- 
tibus  universim,  et  ita,  ut  nulla  laiisenistarum  seu  scliismaticorum 
Ultraiectensium  peculiaris  mentio  fiat.  (Cecconi  1.  c.  p.  120.) 

64.  (XXXV.) 

D.  23.  lunii  1868.  — Quiim  Congregatio  directrix  prius  Principes  ad 
Concilium  non  invitandos,  deinde  ante  ipsam  bullae  indictionis 
promulgationem  ab  hoc  decreto  recedendum  esse  censuisset  (V. 
Cecconi  1.  c.  p.  122  sqq.),  Cardinalis  Antonelli,  Secretarius  status, 
SS.  Patris  nomine,  EiTios  Patrizi,  Ileisacb,  Barnabb,  Panebianco, 
Bizzarri , Bilio  et  Caterini,  e quibus  turn  constabat  Congregatio 
dirigendis  futuri  Concilii  negotiis,  invitat  ad  extraordinarium  con- 
ventum  coram  Sanctitate  Sua  habendum.  Conveutui  proposita  est 
nova  consultatio  de  invitandis  Principibus. 

65. 

Eodem  die  vesxiere  extraordinarius  hie  conventus  habetur. 

La  sera  del  23  giugno  1868  fu  tenuta  una  straordinaria  adu- 
nanza  coram  Sanctissimo,  alia  quale  intervenne  il  segretario  di 
State.  Si  ripeterono  e si  esaminarono  un’  ultra  volta  le  ragioni 
dell’  una  e dell’  ultra  sentenza.  E poiclie  da  ambe  le  parti  gra- 
vissimo  era  il  peso  delle  ragioni,  fu  presa,  come  accade  in  tali 
frangeuti,  una  media  via,  la  quale  suol  partecipai’e  della  natura 
di  ciascun  partite.  Non  si  farebbe,  cioe,  nella  bolla  invitazione 
esplicita  ai  priucipi ; ma  si  userebbero  parole  die  ne  ammettessero 
r intervento,  ove  a loro  piacesse  fame  domanda.  Il  non  esser  poi 
esplicitamente  invitati  sarebbe  a sufficienza  spiegato  dalle  relazioni 
della  Santa  Sede  con  alcuni  Governi ; la  facolta  d’  intervenire  mo- 
strerebbe  come,  neppure  in  questi  tempi  di  ostilita  e di  lotte, 
essa  rifiuti  1’  accordo  con  la  civil  potesta.  Con  tale  intelligenza 
dovrebbe  il  cardinale  Antonelli  spiegare  alle  Corti  il  significato 
delle  parole  della  bolla,  le  quali,  seduta  stante,  vennero  aggiunte 
al  paragrafo  in  cui  s’  invitano  i Sovrani  a favorire  ed  aiutare  la 
venuta  dei  Padri  al  Concilio.  Et  studiosissime  (fu  questa  1’  ag- 
giunta),  uti  decet  catholicos  Principes,  Us  cooper entur,  quae  in  ma- 
‘'orem  Dei  gloriam  eiusdemque  Concilii  honum  cedere  queant.  (Cec- 
coni 1.  c.  p.  123  sq.) 

66. 

D.  14.  lunii’  1868.  — Congressus  Congregationis  directricis,  in  quo  de 
absentium  Procuratoribus  ad  Concilium  admittendis  eorumque  iu- 
ribus  aliqua  statuuntur. 

Fu  stabilito:  1°  doversi  ammetterc  al  Concilio  i Procuratori 
degli  assenti  per  la  diraostrazione  dei  motivi  di  legittimo  impedi- 
mento;  2“  ai  Procuratori  non  competer  voce  alcuna  ne  delibera- 
tiva  ne  consultiva : quindi  non  esser  luogo  per  essi  ncllo  general! 
adunanze;  potere  nonpertanto  aver  voce,  ex  gratia  accordata  dal 
Sommo  Pontefice , autoro , direttore  c moderatorc  dei  Concili ; 
3°  chi  e Vescovo  insieme  e Procuratorc,  non  aver  duo  voci  in 
Concilio,  ma  la  sola  di  Vescovo. 

Fu  poi  differito  lo  stabilirc  se  sarebbe  conveniente  assognare 
un  posto  ai  Procuratori,  almeno  nolle  pubblicho  Sossioni , „som- 
brando  da  un  lato  esser  cosa  troppo  dura  (cosl  parlano  i Verbal! 
del  14  giugno  1868)  die  costoro,  cui  corre  il  dovere  di  tratte- 
nersi  ncl  luogo  del  Concilio,  abbiano  ad  esserne  affatto  cstranei, 
e dovendosi  altronde  sostener  la  massima,  quando  altrimenti  non 
giudichi  Sua  Santita,  che  ad  essi  non  compote  voce  alcuna  ne 
consultiva,  ne  molto  meno  deliberativa“.  (Cecconi  1.  c.  p.  135.) 


a 67. 

D.  31.  lanuarii  1869.  — Quaestio  superius  dilata  deciditur. 

La  decisione  fu  presa  nell’  adunanza  del  31  gennaio  1869, 
quando,  propostosi  dalla  Commissione  cerimoniale  il  quesito:  An 
dandits  sit  locus  Procuratorihus  legitime  absentium,  tarn  in  Con- 
gregationibus  generalibiis  quam  in  Sessionibus  publicis,  la  Congre- 
gazione  direttrice  formulb  la  seguente  risposta:  Negative  ad  pri- 
mam  partem;  affirmative  ad  secundam:  nempe  quoad  Sessiones 
publicas  tantum,  et  absque  voto.  (Cecconi  1.  c.) 

68. 

A SS.  Domino  Procuratoribus,  sicuti  Principibus,  corpori  diplomatico, 
senatui  Romano,  theologis  Concilii  conceditur,  ut  intersint  suffra- 
gationibus  solemnium  Sessionum. 

Nell’  adunanza  del  3 novembre  1869  fu  pur  dichiarato  dalla 
stessa  Congregazione , in  risposta  ad  alcuni  quesiti  del  segretario 
X,  del  Concilio,  che  sebbene,  in  virtu  del  gia  preparato  Rogolamento, 
nolle  solenni  Session!  la  votazione  dovesse  esser  segreta,  e soltanto 
pubblici  gli  atti  di  sacra  liturgia;  pure  il  Santo  Padre  avea  dis- 
posto  che,  ancora  nel  tempo  della  votazione,  potrebbero  rima- 
nero  nolle  rispettive  tribune  i Procuratori  dei  Padri  assenti  non 
meno  che  i Sovrani,  il  Corpo  diplomatico,  il  Senato  di  Roma  e 
i teologi  conciliar!.  (Ibid.) 

69. 

D.  11.  Novembris  a.  1869.  — Consessus  Congregationis  directricis,  in 
quo  de  urgenda  absentium  obligatione  mittendi  Procuratores , de 
Procuratorum  nominibus  Concilii  actis  subscribendis,  de  legitimi- 
tate  missionis  eorum  examinanda  agitur. 

Nell’  adunanza  dell’  11  dello  stesso  mese  fu  stabilito  che, 
qualora  i Vescovi  gia  dispensati  da  Sua  Santita  dal  rccarsi  al 
Concilio  non  mandassero  un  Procuratore,  si  dovesse  cio  dissimu- 
lare,  siccome  era  stato  deciso  nella  medesima  adunanza  rispetto 
ai  Vescovi  titolari  che  non  potessero  intervenire.  Si  delibero  al- 
Q trosi  che  i Procuratori  apporrebbero , come  fu  praticato  nel  Con- 
cilio di  Trento,  la  loro  firma  agli  Atti  del  Concilio,  quando  fosse 
ultimate.  Quanto  al  mode  di  provare  la  legittimita  della  procura, 
fu  convenuto  di  non  fissare  alcuna  forma  speciale,  purclie  fosse 
dimostrata  chiaramente  la  realta  del  mandate.  (Cecc.  1.  c.  p.  136.) 

70.  (XLIX.) 

D.  14.  August!  a.  1869.  — Literae  Reverendissimi  Marini  IMarini,  pro- 
substituti  secretariae  status,  ad  secrctarium  Congregationis  re- 
gendis  Concilii  negotiis  circa  supplendas  in  Concilio  vices  Epi- 
scoporum  legitime  absentium. 

Dalla  Segretaria  di  Stato 
14  agosto  1869. 

Essendosi  richiesto  alia  Segretaria  di  Stato,  se  un  Vescovo 
legittimamente  impedito  di  recarsi  al  Concilio  possa  farsi  rappre- 
sentare;  e,  nel  case  affermativo,  se  possa  scegliere  a suo  rappre- 
sentante  un  altro  Vescovo  o debba  deputare  persona,  che  non 
, faccia  parte  della  sinodale  assemblea  por  conto  proprio;  si  com- 
muuica  tal  quesito  a monsignor  segretario  della  Commissione  cen- 
trale  pel  Concilio  ecumenico , affinche  voglia  occuparsene  con 
sollecitudine  e quindi  mettere  la  SegTcteria  di  Stato  in  grade  di 
dare  la  competente  risposta. 

Per  1’  emo  segretario  di  Stato 
Monsignor  segretario  M.  Marini  pro-sostituto. 

della  Commissione  centralc 
pel  Concilio  ccumenico. 

71.  (L.) 

D.  18.  August!  a.  1869.  — Secretarii  Congregationis  dirigentis  respon- 
sum  ad  superiores  literas. 

Al  foglio  55977  del  14  correntc,  che  la  Signoria  Vostra  illu- 
strissima  e reverendissima  mi  ha  diretto  noil’  ossequiato  noine  di 
Sua  Eminenza  reverendissima  il  signor  Cardinal  segretario  di  Stato, 
rispondo  non  csservi  dubbio  che  un  Vescovo , legittimamente  im- 
pedito di  recarsi  al  Concilio,  non  solo  pub  ma  devo  mandarc  un 

67”= 


1063 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix, 


1064 


Procuratore,  e che  questa  procura  puo  darsi  ad  un  altro  Vescovo 
che  di  fatto  intervenga  al  Concilio  stesso,  senza  che  occorra  de- 
putarsi  una  persona  estranea  alia  conciliare  assemblea. 

A particolare  schiariniento  di  cio,  mi  do  preinura  di  aggiun- 
gere,  ritenersi  per  indubitato  che,  secondo  il  vero  spirito  de’  ca- 
noni,  i Procuratori  non  hanno,  in  forza  di  questa  loro  qualifica, 
alcun  diritto  a dare  il  veto  nelle  Congregazioni  e Session!  con- 
ciliari,  essendo  la  loro  missione  limitata  a mostrare  con  analoghi 
Docunienti  i motivi  di  legittimo  impedimento  de’  respettivi  com- 
mittenti,  e di  riferire  ad  essi  le  cose  che  verranno  dal  Concilio  de- 
finite ; lo  che  agevolmente  puo  compiersi , per  i loro  colleghi  ini- 
pediti,  dagli  stessi  Vescovi  che  interverranno. 

Con  sensi  della  piii  distinta  ed  ossequiosa  stima  mi  prcgio 
segnarmi  ecc. 

72. 

Ante  ipsum  Concilii  initium , quum  quidam  absentium  Procuratores, 
lit  ad  deliberationes  admitterentur,  petiissent,  Cardinales  re  iterum 
deliberata,  quod  constituisaent,  servandum  esse  censuerunt.  (Cec- 
coni  1.  c.  p.  136.) 

73.  (XXXIII.) 

D.  22.  lunii  a.  1868.  — Summus  Pontifex  Pius  IX.  in  Consistorio 
secreto  huius  diei  quaerit  ex  Cardinalibus , placeatne,  ut  Con- 
cilium oecumenicum  proximo  SS.  Apostolorum  Petri  et  Pauli 
festo  die  indicatur  in  d.  8.  Decembris  anni  sequentis  1869.  Omnes 
Cardinales  jalacere  affirmant.  SS.  Pater  de  hac  concord!  omnium 
sententia  summopere  se  laetari  significat ; liortatur  tamen  ad  oran- 
dum,  ut  impetretur  lumen  Spiritus  Sancti. 

Venerabiles  Fratres, 

Notum  Vobis  est,  Yenerabiles  Fratres,  Nos  iamdiu  exoptare, 
oecumenicum  omnium  catholici  orbis  sacrorum  Antistitum  cele- 
brare  Concilium,  ut,  vestris  et  illorum  consiliis  laboribusque  ad- 
iuti,  ea  statuere  possimus,  quae  in  hac  potissimum  tanta  temporum 
asperitate  ad  maiorem  Ecclesiac  utilitatem  quovis  modo  pertinent. 
Nunc  autem  Vobis  nuntiamus,  opportunum  Nos  existimare,  eius- 
modi  gcnerale  Concilium  futuro  anno  millesimo  octingentesimo 
sexagesimo  nono  in  Vaticana  basilica  habere  illudque  tlie  octava 
mensis  decembris,  Immaculatae  Deiparae  Yirginis  Mariae  Con- 
ception! sacro,  incipere.  Quocirca  apostolicas  Nostras  de  tanti 
moment!  negotio  Litteras,  a pluribus  e vestris  Collegis  iam  recogni- 
tas,  die  vicesima  nona  huius  mensis  ex  more  vulgare  ceusemus. 

Itaque,  placotne  Vobis,  ut  eiusmodi  generale  Concilium  a No- 
bis commemorato  anno  indicatur  et  praedictae  apostolicae  Nostrae 
Litterae  enuntiato  die  publicentur? 

Postquam  omnes  respondernnt  Placet,  Summus  Pontifex  pro- 
sequutus  est: 

Summa  certe  iucunditate  afficimur,  Venerabiles  Fratres,  cum 
videamus  vestras  sententias  unanimi  consensione  Nostris  respon- 
dere  votis.  Interea  vero  non  desistamus  levare  oculos  nostros  ad 
Dominum  Deum  nostrum,  et  incossanter  invocare  Sanctum  divinum 
Spiritum,  qui  verus  est  sapientiae  fons,  ut  mentcs  nostras  clari- 
tatis  suae  lumine  illustret,  utque  videre  possimus,  quid  in  hoc 
Concilio  agere  quidve  sancire  debeamus. 

74.  (XXXIV.) 

D.  22.  lunii  a.  1868.  — Nomina  Cardinalium,  qui  eidem  Consistorio 
interfuerunt. 

Consistorio  secreto  diei  22.  lunii  MDCCCLXVIII.  eminentissimi 
ac  reverendissimi  Domini  sanctae  romanae  Ecclesiae  Cardinales 
interfuerunt : 

Mattei  decanus,  Patrizi,  Amat,  Clarelli,  Di  Pietro. 

De  Angelis  primus  Ordinis  presbyterorum,  Asquini,  de  Rci- 
sach,  Barnabo,  De  Silvestri,  Sacconi,  Quaglia,  Panebianco,  De 
Luca,  Bizzarri,  Pitra,  Guidi,  Bilio,  Bonaparte,  Berardi,  Monaco. 

Antonelli  primus  Ordinis  diaconorum,  Caterini,  Mertel,  Con- 
solini,  Borromeo,  Capalti. 

Testor  ego  subscriptus,  sacri  apostolic!  Consistorii  a secretis, 
banc  notulam  esse  sanctae  romanae  Ecclesiae  Cardinalium,  qui 
Consistorio  secreto  diei  22.  lunii  anni  salutis  MDCCCLXVIII. 
interfuerunt,  prout  in  Actis. 

In  quorum  fidem  etc. 

t Rogerius  Antici  Mattei. 

Patriarcha  Constantinopolitanus. 


a 75.  (CCXCII.) 

D.  26.  lunii  1868.  — Secretaria  status  nuntiat  Decano  Collegii  Proto- 
notariorum  apostolicorum  de  numero  participantium,  Sanctitatem 
Suam  huic  Collegio  munus  commisisse  bullam,  qua  indicitur  Con- 
cilium, promulgandi;  simul  ei  mandata,  quae  ad  earn  rem  per- 
tinent, submittit. 

La  Saiitita  di  nostro  Signore  si  e degnata  commettere  al 
Collegio  dei  Protonotari  apostolic!  la  pubblicazione  della  holla  per 
la  convocazione  del  Concilio  ccumenico,  da  farsi  nella  prossima 
Solennita  dei  santi  apostoli  Pietro  e Paolo  nel  portico  della  basi- 
lica Vaticana,  alle  ore  8 antimeridiane.  Monsignor  Decano,  o al- 
tro Collega  da  esso  destinato,  asceso  sul  pulpito,  ivi  preparato, 
presenti  i Prelati  componenti  1’  enunciato  Collegio,  non  che  i Cur- 
sor! apostolici , e previo  il  suono  delle  trombe , leggera  ad  alta 
voce  le  indicate  Lettere  apostoliche.  Terminata  la  lettura,  ne  verra 
rogato  r atto  sotto  lo  stesso  essemplare,  sottoscritto  dai  monsignori 
Protonotari  che  vi  saranno  stati  presenti,  da  rimettersi  quanto 
prima  a monsignor  Sostituto  della  Segreteria  di  State, 
b 

Mens.  Luca  Pacifici, 

Decano  del  Collegio 
dei  Protonotari  apostolici  partecipanti. 

76.  (CCXCIII.) 

D.  26.  lunii  1868.  — Eiusdem  Secretariae  ad  Maiorem  domus  Suae 
Sanctitatis  literae,  quibus  indicatur,  quae  paranda  sint  in  Porticu 
basilicae  Vaticaiiae  pro  solemn!  promulgatione  bullae. 

Giusta  le  disposizioni  di  Sua  Santita,  nella  prossima  Solennita 
de’  santi  apostoli  Pietro  e Paolo  dovra,  per  mezzo  del  Collegio 
de’  Protonotari  apostolici,  pubblicarsi  la  holla  di  convocazione  del 
Concilio  Ecumenico.  Tal  pubblicazione  avra  luogo  alle  ore  8 anti- 
meridiane del  suddetto  solenne  giorno,  mediante  lettura  dell’  Atto 
apostolico,  preceduta  dal  suono  delle  trombe,  nel  Portico  della 
patriarcale  basilica  Vaticana.  Al  qual  effetto  dovra  apparecchiarsi, 
per  cura  del  Maggiordomato  di  Sua  Santita,  un  pulpito  addosso 
la  parete  a destra  della  porta  principale  di  detta  basilica,  cioe 
^ al  lato  verso  la  statua  di  Carlo  Magno,  attorniandosi  il  pulpito 
con  bancata  in  quadro  decentemente  coperta,  da  servire  di  seg- 
gio  ai  Protonotari  apostolici  durante  la  lettura  da  farsi  dal  loro 
Decano  o da  altro  Collega  ch’  egli  destinera;  e stanziandosi  presso 
la  detta  bancata  poco  prima  della  suindicata  ora  un  congruo  numero 
di  militi  della  Guardia  svizzera. 

Tutto  cio  si  partecipa  a monsignor  Maggiordomo  di  Sua  San- 
tita, perche  si  compiaccia  dare  le  opportune  istruzioni  pel  sues- 
presso  apparecchio. 

Occorre  poi  ch’  egli  si  dia  1’  ulterior  cura  di  avvertire  la  Scu- 
deria  pontificia  che  due  carrozze  si  trovino  pronte  nel  Colonnato 
presso  la  porta  della  Guardia  svizzera  per  trasportare,  dope  la 
suaccennata  pubblicazione , i Cursor!  apostolici  e le  Trombe  alle 
altre  due  basiliche  Patriarcali  per  la  lettura  da  farsi  anche  ivi 
della  suddetta  bolla. 

Mons.  Maggiordomo 
di  Sua  Santita. 

77.  (CCXCIV.) 

D.  27.  lunii  1868.  — Eiusdem  literae  ad  Caerimoniarum  pontificiarum 
Praefectum,  quibus  ei  euram  committit  providendi,  ut  ilia  eaeri- 
monia  eo,  quo  decet,  ordine  peragatur. 

Siccome  e ben  note  a monsignor  Prefetto  delle  Cerimonie  pon- 
tificie,  nella  prossima  Solennita  de’  santi  apostoli  Pietro  e Paolo 
avra  luogo,  secondo  la  stabilita  forma,  nel  portico  della  patriar- 
cale basilica  Vaticana,  alle  ore  8 antimeridiane,  la  pubblicazione 
della  bolla  apostolica  di  convocazione  del  Concilio  ecumenico. 

Essendosi  diretto  a monsignor  Maggiordomo  di  Sua  Santita 
r occorrente  avviso  per  1’  apparecchio  da  farsi  all’  uopo,  se  ne 
rende  consapevole  per  ogni  buon  fine  il  menzionato  monsignor 
Prefetto,  restando  a di  lui  cura  il  far  trovare  sul  luogo  uno  dei 
Cerimonieri  pontificii  per  1’ opportuna  assistenza,  affinche  la  su- 
espressa  cerimonia  proceda  con  la  conveniente  regolarita. 

Mons.  Prefetto 
delle  Ceremonie  pontificie. 


1065 


Doc.  hist.  II.  Proxima  Cone,  praeparatio.  Doc.  71. — 86. 


1066 


78.  (CCXCV.) 


a 


Molto  reverendo  Signore, 


D.  27.  lunii  1868.  — Eiusdem  Secretariae  ad  patriarchalium  basilica- 
rum  Lateranensis  et  Liberianae  Capitulorum  Secretarios  literae 
de  instruendis  Porticibus  earum  basilicarum,  quum  ab  illis  quo- 
que  Capitulis  promulganda  sit  Concilii  bulla,  sicut  in  bulla  lu- 
bilaei  fieri  mos  est. 


Nella  prossima  Solennita  de’  santi  apostoli  Pietro  e Paolo 
verra  pubblicata  nel  portico  della  patriarcale  basilica  Vaticana, 
alle  ore  8 antimeridiane , la  boUa  di  convocazione  del  Concilio 
ecumenico , inediante  lettura  da  farsene , previo  il  suono  delle 
troinbe,  da  uno  dei  membri  coraponenti  il  Collegio  dei  Protono- 
tarii  apostolici. 

Terminata  la  ceriinonia,  partiranno  dalla  detta  basilica,  diri- 
gendosi  successivamente  alia  Lateranense  e alia  Liberiana,  i Cur- 
sori  apostolici  e le  Troinbe  per  la  pubblicazione  da  farsi  siniil- 
mente  della  suddetta  bolla  col  mezzo  di  uno  dei  Cursor!  mede- 
simi  nel  portico  dell’  una  e dell’  altra. 

Se  ne  previene  monsignor  Segretario  del  reverendissimo  Capi- 
tolo  . . . S affinche  si  compiaccia  avvisarne  i Capitolari  suoi  Colle- 
ghi,  per  apparecchiarsi  quant’  occorre  all’  uopo,  nella  forma  solita 
praticarsi  per  la  pubblicazione  della  bolla  dell’  Anno  Santo. 


Mens.  Segretario  del  Rmo  Capitolo 
della  Patriarcale  Basilica 

Libenana 


79.  (CCXCVI.) 

D.  27.  lunii  1868.  — Aliae  ex  eadem  Secretaria  literae  ad  Urbis  Se- 
natorem,  quern  vocant,  datae,  ubi  alia  quaedam  in  ilia  caerimonia 
rite  servanda  memorantur. 

Dovendosi  nella  prossima  Solennita  de’  santi  apostoli  Pietro  e 
Paolo  pubblicare  dal  portico  delle  tre  basiliche  patriarcali  la  bolla 
di  convocazione  di  Concilio  ecumenico,  mediante  lettura  dell’  Atto 
apostolico,  preceduta  dal  suono  di  trombe,  se  ne  porge  avviso  a 
Sua  Eccellenza  il  signor  Senatore  di  Poma,  affinche  si  compiaccia 
disporre,  che  quattro  Trombe  del  Senate  si  trovino  nell  suacceunato 
giorno  festive,  29  del  corrente  alle  ore  7 e mezzo  antimeridiane  nel 
portico  della  patriarcale  basilica  Vaticana;  donde,  terminata  la 
suddetta  ceremonia,  veri’anno  condotte,  unitamente  ai  Cursor!  apo- 
stolici, con  apposite  carrozze  della  Scuderia  pontificia,  alle  altre 
due  patriarcali  Basiliche  Lateranense  e Liberiana. 

Sig.  Senatore  di  Roma. 


80.  (XXXVI.) 

D.  29.  lunii  1868.  — Bulla  indictionis  Concilii  in  d.  8.  Decembris  1869. 
(V.  supra  p.  1 sqq.) 


81.  (XXXVII.) 

D.  8.  Septembris  1868.  — Literae  Apostolicae  ad  omnes  Episcopos  orien- 
tales  eommunionem  cum  Ecclesia  catholica  non  habentes.  (V. 
supra  p.  7 sq.) 


La  Congregazione  direttrice  degli  eminentissimi  e reverendis- 
simi  signori  Cardinal!,  istituita  dal  Santo  Padre  per  gli  atfari  oc- 
correnti  al  future  Concilio  ecumenico  Vaticano,  ha  saggiamento 
veduto  il  bisogno  di  provvedersi  di  uno  stenografo  fornito  di  di- 
stinta  probita  ed  abilita , all’  oggetto  d’  istruire , nella  stenografia 
alquanti  giovani  ecclesiastici,  e dipoi  dirigerli  ne’  loro  lavori  al- 
lorcbe  avra  luogo  il  suddetto  Concilio. 

Essendosi  avute  sicure  notizie,  esser  la  Signoria  Vostra  molto 
reverenda  bene  adorna  delle  qualita  che  si  bramano,  il  sottoscritto 
Cardinale,  qual  presidente  della  Congregazione  direttrice,  dope 
aver  preso  in  proposito  gli  opportuni  ordini  da  Sua  Santita,  ha 
il  piacere  di  farle  conoscere,  essere  stata  la  Signoria  Vostra  pres- 
celta  a Direttore  degli  stenografi  che  dovranno  servire  all’  ecu- 
menico Concilio;  e quindi,  mentre  il  sottoscritto  lia  il  piacere  di 
pcarteciparle  questa  onorifica  noniina.  La  invita  a recarsi  quanto 
prima  in  Roma  per  dare  la  necessaria  istruzione  ai  giovani  eccle- 
siastic! che  Le  verranno  indicati. 

II  sottoscritto  prende  questa  circostanza  per  esprimerle  i sensi 
della  sua  distinta  stima,  con  cui  passa  a segnarsi  ecc. 

85.  (XL.) 

D.  27.  Martii  a.  1869.  — Idem  Cardinalis  Revmum  los.  Fessler,  Epi- 
scopum  S.  Hippolyti,  certiorem  facit,  designatum  ilium  esse  futuri 
Concilii  secretarium , rogatque,  ut  ad  IJrbem  accedat  minimum 
tribus  mensibus  ante  initium  sacri  conventus. 

Elustrissime  ac  reverendissimo  Domine, 

Nihil  Sanctissimo  Domino  nostro  Pio  Papae  IX.  potius  est  quam 
ut  apprime  provideatur  omnibus  rebus , quae  ad  proximum  oecu- 
menicum  Concilium  rite  feliciterque  celebrandum  vel  opportunae 
vel  necessariae  censeantur.  Quum  igitur  virum  ingenii  laude, 
scientia  et  virtute  pollentem  eligere  necesse  sit,  qui  dictae  Synod! 
officio  a secretis  fungi  valeat  ac  possit,  ipse  Summits  Pontifex, 
re  bene  perpensa,  id  muneris  Tibi,  illustrissime  ac  reverendissimo 
Domine,  committere  decrevit,  utpote  qui  sacra  et  ecclesiastica 
doctrina  peritissimus  omnibus  dotibus  ornatus  effulgeas.  Quam- 
® obrem  demandavit  mihi,  qui  sacrae  Congregationis  dirigendarum 
rerum  ad  idem  Concilium  pertinentium  praesidis  munia  gero, 
electionem  hanc  manifestam  Tibi  facere,  itemque  admonere,  ut, 
tribus  saltern  mensibus  antequam  Concilii  initium  fiat,  praesens 
in  Urbe  adsis  ad  ea  commode  providenda,  quae  traditum  Tibi 
munus  requirit. 

Dum  Summi  Pontificis  libenter  mandatis  pareo,  non  dubito 
quin  maxima  animi  voluptate  luculentissimum  hoc  pontificiae  erga 
Te  benevolentiae  testimonium  accipias,  ac  simul  grata  alacrique 
mente  munus  ingrediaris,  in  eoque  adimplendo  curam  omnem  et 
operam  impendas. 

Interea  occasionem  nactus,  peculiaris  observantiae  sensus  Tibi 
tester  ex  animo. 

Dominationis  Tuae  illustrissimae  ac  reverendissimae  ecc. 
Romae,  die  27.  martii  anni  1869. 


82.  (XXXVIII.) 

D.  13.  Septembris  1868.  — Literae  Apostolicae  ad  omnes  Protestantes 
aliosque  Acatbolicos.  (V.  supra  p.  8 sqq.) 

83. 

D.  17.  lanuarii  1869.  — Congressus  Congregationis  dirigentis,  in  quo  de- 
cernitur,  ut  stenographi  eligantur  ex  variis  nationibus,  quo  accu- 
ratius  variarum  nationum  Patrum  orationes  scribantur.  (Cccconi 
1.  c.  p.  261.  Cf.  supra  p.  25  sq.) 

84.  (XXXIX.) 

D.  1.  Februarii  a.  1869.  — Card.  Constantinus  Patrizi,  praeses  Con- 
gregationis regendis  Concilii  negotiis,  significat  sacerdoti  Virginio 
Marchese  Taurinensi,  ilium  nominatum  esse  magistrum  stenogra- 
phorum,  qui  future  Concilio  operam  suam  navaturi  sint.  Eundem 
invitat,  ut  quam  primum  in  Urbem  se  conferat,  ut  iuvenibus 
ecclesiasticis  ipsi  designandis  necessarias  praeceptiones  impertiat. 


* „Lateranen8e“,  vcl  „Liberiano“. 


86.  (XLI.) 

D.  30.  Martii  a.  1869.  — Revmi  Fessler  responslo  ad  easdem  literas. 

Eminentissime  ac  reverendissime  Princeps! 

Non  sine  admiratione  accepi  literas  benignissimas  a Vestra 
Eminentia  reverendissima  die  vicesimaseptima  huius  mensis  mar- 
tii ad  me  directas,  quibus  mihi  significatum  est  Sanctissimum 
Dominum  nostrum  Pium  IX.,  qui  sollicite  providet  rebus  in  pro- 
ximo Concilio  occumenico  necessariis  vcl  opportunis , benignis- 
simo  decrovissc,  ut  essem  ego  a secretis  eiusdem  Concilii  oecu- 
menici.  Quae  quidem  res  grata  mihi  fuit  veluti  novum  indicium 
luculentum  eximiae  illius  benevolentiae,  (piam  inde  a multo  tem- 
pore Sanctissimus  Pater  immoritissimo  mihi  exhibuit;  attamen 
oculos  mentis  meae  non  latct  grave  onus,  per  hanc  insignem 
fiduciam  infirmis  humoris  impositum,  cui  suscipiendo  ac  ferendo 
plane  imparem  me  profitercr,  nisi  obedienti  spes  opis  divinae  afful- 
gerct,  ac  testimonium  bonae  conscientiao,  quod  scilicet  talc  munus 
nullo  mode  ambierim,  imo  nec  unquam  de  tali  officio  accipiendo 
cogitaverim,  afforret  mihi  fiduciam  Dcum  optimum  maximum  per 
visibile  Ecclesiac  suae  Caput  hanc  rem  iuxta  beneplacitum  suum 


1067 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1068 


ita  disposuisse.  Et  in  hac  fiducia  atque  spe  divinae  gratiae  tanto  a 
maioris,  quanto  me  sentio  minorem,  acquiescens,  per  litteras  heic 
adiectas,  quas  ut  Eminentia  Vestra  reverendissima  Sanctissimo  Patri 
reddere  dignetur,  liuraillime  rogo,  promptam  voluntatem  declaravi 
cum  Dei  adiutorio  suscipiendi  officium  mi  hi  demandatum. 

Quod  attinet  tempus  arripiendi  itineris  romani,  certe  tribus 
mensibus  ante  initium  ipsius  Concilii,  ac  proinde  ineunto  mense 
septembri,  venire  proposui,  sicut  in  Uteris  Eminentiae  Vestrae 
reverendissiraae  continetur.  Non  taraen  satis  perspicio,  an,  cum 
in  Uteris  praedictis  habeatur:  „tribus  saltern  mensibus, “ prius 
etiam  veniendi  aliqua  ratio  gravior  adsit.  Ideo  Eminentia  Vestra 
reverendissima  gratissimura  sibi  redderet  animum  meum,  si  (quan- 
tum licet)  benigne  mihi  significarct , quae  praevio  illo  temporis 
spatio  praeparanda  mihi  incumbant,  sive  qualis  ac  quantus  me 
labor  expectet,  ut  inde  aliquantulum  coniicere  ac  expendere  valeam, 
quantum  temporis  probabiliter  necessarium  sit  futurum  ad  cuncta 
rite  disponeuda. 

Interim  amplissimis  favoribus  enixe  me  commendans,  summa 
cum  observantia  et  grati  animi  significatione  persisto 

Eminentiae  Vestrae  reverendissimao 

b 

Datum  apud  S.  Hippolytum,  30.  martii  1869. 

Obseqnms  et  addictihus  scrvus 
t losephus 

episc.  Sanhippolytanus. 

87.  (XLIII.) 

D.  25.  Mail  a.  1869.  — Eiusdem  Episcopi  S.  Hippolyti  rcsponsio  ad 
Card.  Patrizi,  qui  ilium  invitarat,  ut  iter  suum  ad  Urbem  ma- 
turaret. 

Eminentissime  ac  reverendissime  Princeps ! 

Ex  Uteris  aestimatissimis,  quas  Eminentia  Vestra  reverendis- 
sima die  decimaseptima  huius  mensis  maii  ad  me  dirigere  digna- 
batur,  cognovi  esse  in  votis  Suae  Sanctitatis,  ut  citius,  quam  ab 
initio  significatum  fuorat,  Romae  pracsto  sim,  scilicet  iani  circa 
festum  sancti  Petri.  Quod  quidem,  obsecundans  votis  Sanctissimi  ^ 
Patris,  lubens  ac  prom])tus  exequar,  cum  aestivos  calores  romanos 
hand  timeam  et  labores  in  bonum  dioecesis  necessaries,  cuiusmodi 
sunt  Ordinatio  presbyterorum  ad  curam  animarum  dcstinatorum 
et  Confirmatio  decern  millium  puerorum  ])uellarumque,  ad  id  usque 
temporis  peragere  valeam,  Deo  favente. 

Rogo  itaque  Eminentiara  Vestram  reverendissimam , ut  Bea- 
tissimo  Patri  prompta  mea  obsequia  significare  velit  meisque  labo- 
ribus  adhuc  necessariis  ipsius  benedictionem  implorare. 

Quantum  impraesentiarum  coniicere  valeo,  spero  fieri  posse, 
ut  die  undecima  mensis  iulii  in  Urbem  adveniam.  Nisi  valde  de- 
siderarem  ad  patrocinium  Beatae  Virginis  Mariae  confugere  pro 
impetranda  ope  divina  ad  munus  tarn  grave  ideoque  piam  quan- 
dam  peregrinationem  instituere  ad  locum,  in  quo  saepe  potentissi- 
mum  istud  auxilium  expertus  sum,  possera  etiam  nonnihil  citius 
venire.  Confido  tamen , quod  Sanctissimus  Pater  banc  exiguam 
moram  non  improbabit.  Etenini  Dei  omnipotentis  benedictio  tem- 
])oris  iacturam  facile  cornpensabit,  et  abundanter  compensabit. 

Interim  benignitati  Eminentiae  Vestrae  reverendissimae  enixe  ^ 
me  commendans,  eximiam  observantiam  professus  assidue  persevere  ^ 

Eminentiae  Vestrae  reverendissimae 

Datum  apud  S.  Hippolytum,  25.  maii  1869. 

Humus  et  addictihus  famulus 
t losephus 

episc.  Sanhippolytanus. 

88.  (UVI.) 

D.  30.  lunii  a.  1869.  — Vicarius  sacri  Ordinis  militaris  Hierosolymi- 
tani  supplicat  Summo  Pontiflei,  ut  Ordinis  equitibus  concedatur 
suas  partes  agere  in  ciistodia  honoraria  SS.  Patris  totiusque  Concilii. 

Beatissimo  Padre, 

11  Luogotenente  del  sacro  militaro  Ordine  gerosolimitano,  pro- 
strate ai  piedi  di  Vostra  Santita,  umilmente  espone: 


I gloriosi  predecessori  della  Santita  Vostra,  risguardando  con 
particolare  benignita  i servigi  e 1’  animo,  sempre  pronto  e devote  a 
sostenere  gl’  interessi  di  Chiesa  santa,  dei  Cavalieri  gerosolimi- 
tani , vollero  insignire  il  loro  Ordine  dei  piu  cospicui  privilegi  e 
dei  piu  importanti  favori.  E non  di  rado  accommettevano  al  loro 
ardentissimo  zelo  la  difesa  e custodia  della  sacra  loro  Persona, 
e quella  di  Conclavi  e Concili  ecumenici;  come  fece,  fra  gli 
altri,  Giulio  II,  di  gloriosa  memoria,  per  risguardo  alia  di  lui 
Persona,  ed  al  Concilio  Lateranense  che  da  quel  grande  Ponte- 
fice  venue  iniziato. 

Egli  e ben  vero  che  le  mutate  condizioni,  sia  de’  Corpi  mili- 
tarmente  costituiti  a guardia  permanente,  sia  dell’  Ordine  geroso- 
limitano stesso,  a cui  1’  infuriare  delle  rivoluzioni  nulla  quasi  piu 
lascio  della  sua  secolare  potenza,  non  perraettono  piu  a quest’  ul- 
timo di  ambire,  come  altre  volte,  1’  esclusivo  onore  di  difendere 
quegli  augustissimi  consessi.  Pur  tuttavia,  grande  sarebbe  1’  esul- 
tanza  dei  fedelissimi  rimasugli  d’  una  Istituzione  che  nel  corso 
de’  secoli  sparse  tanto  e si  generoso  sangue  a tutela  della  fede  di 
Cristo,  se,  in  memoria  almeno  di  quei  servigi  e di  quei  privilegi, 
r augusta  volonta  della  Santita  Vostra  si  degnasse  di  assegnar 
loro  un  qualche  posto  d’  onore  fra  quelli  che  la  provvida  di  Lei 
sapienza  destinerebbe , per  il  tempo  dell’  indetto  Concilio  ecume- 
nico,  a far  guardia  e rendere  gli  onori  alia  sacra  sua  Persona 
ed  a quella  solenne  riunione ; e cio , sia  a custodia  d’  un  posto  o 
funzione  particolare,  sia  in  modesta  concorrenza  di  altri  Corpi  a 
cio  chiamati. 

Degnisi  considerare,  Beatissimo  Padre,  quanto  lustro,  quanto 
rinnovamento  di  vita  e di  zelo  ridonderebbe  all’  Ordine,  si  bene- 
mei’ito  della  Chiesa,  se  gli  fosse  date  di  mostrarsi  in  questa  occa- 
sione , in  faccia  al  mondo  intero , 1’  erede  di  quei  valorosi  devoti, 
la  cui  esclusiva  e giustificata  vocazione  era  appunto  di  farsi  us- 
bergo  alle  volonta  de’  Sommi  Pontefici  e di  Chiesa  santa. 

Se  si  considera  inoltre  come  in  ogni  tempo  la  Santa  Sede  e 
la  Chiesa  universale  abbiano  amato  di  simboleggiare , per  cost 
dire,  1’ augusta  immutabilita  delle  loro  tradizioni,  circondandosi 
in  bella  mostra  di  tutte  quelle  istituzioni,  che,  nel  corso  de’  tempi, 
avevano  fatto  utile  corteo  alia  sublimita  dell’  andamento  della 
Chiesa  e che  avevano  sopravvissuto  in  qualche  modo  agli  este- 
riori  rivolgimenti  del  mondo;  1’ uraile  sottoscritto  ardisco  portare 
ossequiosa  fiducia  che  la  Santita  Vostra  non  sdegnera  di  avere 
qualche  risguardo  alia  santa  ambizione  dell’  Ordine  che  egli  rap- 
presenta;  ambizione,  la  quale,  nutrita  solo  in  attestato  de’ senti- 
menti  che  1’  Ordine  ha  ereditato  da’  suoi  maggiori , sarebbe  paga 
del  rendere  ostensibile,  in  questa  solenne  occasione,  i suoi  migliori 
titoli  di  gloria,  i quali  tutti  consistono  nell’  illimitata  devozione  per 
la  Chiesa,  sotto  gli  ordini  del  Vicario  di  Gesii  Cristo. 

Qualora  I’altissima  degnazione  di  Vostra  Santita  giudicasse 
non  inopportuno  1’  obbietto  di  questa  mia  umile  dimanda ; onorato 
di  semplice  cenno  di  consentimento,  il  sottoscritto,  in  corrispon- 
denza  di  quelli  che  fossero  indicati  ad  organi  degli  augusti  voleri, 
si  aflfretterebbe  di  esporre  i mezzi  di  cui  1’  Ordine  nostro  potrebbe 
far  capitale,  qualora  egli  fosse  ammesso  all’  ambita  onoranza. 

Quantunque  ridotto  a piccol  numero,  1’  Ordine,  nei  suoi  quat- 
tro  Priorati,  i cui  membri  tutti,  per  voto  non  meno  che  per  nobile 
ambizione,  accorrerebbero  a si  augusto  comando,  troverebbe  di 
che  supplire  ad  una  ben  cooi’dinata  alternazione  di  guardie,  a 
cui  certo  si  unirebbero  colla  piu  devota  gara  quei  Cavalieri,  cosi 
detti  di  Devozione,  i quali  negli  nltimi  tempi,  non  senza  favore 
della  Santa  Sede , si  associarono  anche  in  speciali  corporazioni 
alio  spirito  ed  alle  tendenze  dell’  Ordine,  e che,  principal mente  in 
Germania  ed  Inghilterra,  rappresentano  quello  che  vi  e di  piu 
illustre,  di  piu  cristianamente  devoto  fra  la  nobilta  cattolica  dei 
respettivi  paesi. 

In  umile  attenzionc  degli  augustissimi  comandi  della  Santita 
Vostra,  r ossequioso  sottoscritto  si  prostra  ripetutamente  al  bacio 
del  sacro  piede , chiedendo  per  se  e per  tutto  1’  Ordine  gerosoli- 
mitano 1’  apostolica  benedizione. 

Roma,  30  giugno  1869. 

Ball  Borgia,  Luogotenente 
del  sac.  mil.  Ord.  gerosolimitano. 

89.  (LVII.) 

D.  10.  Octobris  a.  1869.  — Codicilli  nominationis , maioribus  officia- 

libus  Concilii  Vaticani  a Cardinale  praeside  Congregationis  diri- 

gentis  missi. 


1069 


Doc.  hist.  II.  Proxima  Cone,  praeparatio.  Doc.  86. — 94. 


1070 


Roraa,  10  ottobre  1869.  a 

Essendosi  Sua  Santita  degnata  di  designare  monsignor  .... 
a . . . del  futuro  Concilio  ecumeuico  Vaticano,  il  sottoscritto  Car- 
dinal presidente  della  Congregazione  direttrice  per  gli  affari  spet- 
tanti  al  suddetto  Concilio  gli  partecipa  questo  atto  di  pontificia 
considerazione  per  sua  intelligenza  e norma,  prevenendolo  che  a 
suo  tempo  avra  le  opportune  istruzioni. 

C.  Card.  Patrizi. 

90.  (LVIII.) 

D.  18.  Novembris  a.  1869.  ~ Codicilli,  quibus  designantur  Custodes 
Concilii  Vaticani,  ab  eodem  Cardinale  missi  ad  duos  Principes 
Solio  Pontificio  assistentes , D.  loannem  Colonna  et  D.  Domini- 
cum  Orsini. 

Roma,  18  novembre  1869. 

Essendosi  Sua  Santita  degnata  di  designare  i due  Principi  as- 
sistenti  al  soglio  pontificio  all’  alto  ed  onorevolissimo  officio  di  Cu- 
stodi  del  futuro  Concilio  Vaticano,  da  disimpegnarsi  alternativa-  , 
mente;  il  sottoscidtto  Cardinal  presidente  della  Congregazione  di- 
retti’ice  per  gli  affari  spettanti  al  suddetto  Concilio  ba  il  piacere 
di  partecipare  quest’  atto  di  pontificia  considerazione  a Sua  Eccel- 
lenza  . . . per  sua  intelligenza  e norma,  prevenendola  che  a suo 
tempo  avra  le  opportune  istruzioni. 

C.  Card.  Patrizi. 

91.  (LIX.) 

M.  Decembri  a.  1869.  — Formtila  iurisiurandi  a Concilii  officialibus, 
episcopali  dignitate  non  insignitis,  praestandi.  (V.  supra  p.  16  d.) 

92. 

D.  28.  Novembris  1869.  — Praeses  Congregationis  dirigentis  cum  hac 
communicat,  SS.  Pontifleem  constituisse , a Custodibus  Concilii 
iusiurandum  dandum  non  esse  nec  ad  eos  instructiones  mittendas, 
quum  eorum  munus , quamvis  praeclaruin,  sit  solum  honor.  (Cf. 
Cecconi  1.  II.  c.  2.  p.  247.) 

93.  c 

D.  26.  Octobris  1869.  — Cardinalis  Praefectus  Congregationis  de  Pro- 
paganda Fide  pro  Episcopis  Orientalibus  hos  interpretes  eligit. 

Stefano  Azarian  armeno,  cameriere  segreto  soprannumerario 
di  Sua  Santita. 

Giuseppe  David  siro,  corepiscopo  di  Mossul. 

Giuseppe  Assemanni  maronita,  di  Tripoli,  arciprete  e Vicario 
generale  della  diocesi  di  Tripoli. 

Padre  Alessandro  Balgy  armeno,  della  Congregazione  rne- 
ebitarista  di  Vienna,  procuratore  generale  della  stessa  Congre- 
gazione. 

Padre  Agostino  Ciasca,  dell’  Ordine  agostiniano,  professore 
di  lingue  orientali  nel  pontificio  Collegio  Urbano  di  Propa- 
ganda Fide. 

Giuseppe  Memarbasci  siro. 

Padre  Vincenzo  Lemee  dell’  Ordine  dei  ])redicatori , missio- 
nario  apostolico  nella  Mesopotamia. 

Padre  Galabert,  della  Congregazione  dell’  Assunzionc  di  Mi- 
mes, missionario  apostolico  in  Adrianopoli  (Bulgaria).  (Cecconi  J 
1.  c.  p.  262  sq.) 

94.  (Bill.) 

M.  Novembri  a.  1869.  — Enumerantur  agenda  officialibus  Concilii 
secundum  ordinem  a Congregationc  dirigente  statutum. 

Ordo  agendorum  Officialibus  Concilii  Vaticani  praescriptus. 

Concilii  oecumcnici  celebratio,  rationo  habita  formae  extcrnac, 
duabus  fariibus  absolvitur,  quarum  una  in  sacris  functionibus  per- 
agendis,  altera  in  Concilii  neyotiis  pertractandis  versatur. 

Praefectus  ccrcmoniarum  disponit  sacras  ceremonias,  quae, 
tarn  in  principio  Sossionuin  publicarum  (juam  in  fine  carumdem, 
ex  more  priorum  Conciliorura  generalium,  iuxta  propriam  In- 
structionem  observandae  sunt;  pro  qua  re  jMagistri  ceremoniarum 
et  locorum  Assignatorcs  eidem  operain  navant. 

Secretarius  cum  suis  Adiutoribus,  cum  Scrutatoribus  et  Nota- 
riis  Concilii,  cum  Promotoribus  et  Assignatoribus  locorum  negotia 
Concilii  curat. 


Secretarii  cum  suis  Adiutoribus  proprie  est,  in  Congregatione 
gcnerali  Praesidibus  operam  navare,  in  Sessione  publica  post  ce- 
remonias expletas  ordinem  rerum  gerendarum  sibi  praefinitum  sol- 
licite  exequi,  et  Acta  omnia  Concilii  sedulo  colligere,  disponere 
et  asservare. 

Scrutatorum  est,  in  publica  Sessione,  post  solemuem  ac  ge- 
neralem  interrogationem  Patribus  factam,  an  Decretum  sive  Con- 
stitutio  placeat,  singulorum  Patrum  suffragia  exquirere  eaque 
omnia  conferre,  et  quae  fuerit  communis  Patrum  sententia  ad 
Sanctissimum  Patrem  referre.  Congregationibus  generalibus  non 
interveniunt  Scrutatores. 

Motariis  Concilii,  vi  muneris,  incumbit  instrumenta  conficere 
de  iis  omnibus,  quae  in  publica  Sessione  gesta  fuerint.  Ipsi,  nisi 
pro  aliqua  causa  speciali  vocati  fuerint,  pariter  non  interveniunt 
Congregationibus  generalibus. 

Promotores  ea  pro  Concilio  peragere  debent,  quae  Procura- 
toris  causarum  in  iure  esse  solent,  ac  proinde  instare,  ut  contra 
absentes , qui  Concilio  interesse  tenentur  nec  absentiam  suam 
legitime  excusarunt,  si  fuerint  contumaces,  secundum  formas  iuris 
procedatur;  item  in  fine  singularum  Sessionum  solemni  formula 
rogare,  ut  de  rebus  in  ea  Sessione  gestis  per  Notaries  Concilii 
praesentes  autbenticum  instrumentum  conficiatur;  denique  pro  re 
nata  alia  etiam  nomine  Concilii  procurare  et  agere,  quae  formam 
iuris  exigunt,  de  quibus,  ubi  necesse  fuerit,  suo  tempore  accipient 
mandata.  Promotores  non  interveniunt  Congregationibus  genera- 
libus, nisi  pro  aliqua  causa  speciali  vocati  fuerint. 

Assignatores  locorum  iuxta  indiculum  Patrum,  qui  eisdem  tra- 
ditus  fuerit,  Pati’es  advenientes  deducent  ad  locum  iuxta  tempus 
promotionis  in  suo  cuique  gradu  conveuientem ; atque  singuli  in 
scbedula  propria  adnotabunt,  quinani  Patres  in  parte  aulae  Con- 
cilii sibi  speciatim  assignata  reapse  praesentes  fuerint,  ut  hac 
ratione  constare  possit  nuinerus  Patrum  in  Sessione  vel  Congre- 
gationo  praesentium ; eamque  schedulam  singuli  pro  parte  aulae 
.sibi  assignata  tradent  Secretario  Concilii,  ut  nomina  Patrum  prae- 
sentium in  album  referri  possint. 

llis  de  munere  diversorum  Officialium  Concilii  praenotatis,  ea 
quae  circa  negotia  Concilii  sive  in  Congregatione  generali,  sive 
in  Sessione  publica  ab  iisdem  agenda  erunt,  hoc  modo  et  ordine 
distribuentur. 

I,  Pro  Congregatione  generali. 

1®  Seci’etarius  iuxta  Praesidum  dispositionem  curabit,  ut  sche- 
mata Decretorum  praeparata  sive  aliae  materiae  in  Congregatione 
generali  discutiendae  singulis  Concilii  Patribus,  oppoi’tuno  tem- 
pore et  loco,  adhibitis  necessariis  cautelis,  distribuantur. 

2®  Idem  pariter  curabit,  ut  singulis  Patribus  dies  et  bora 
Congregationis  generalis  innotescat;  quod  ita  fiet,  ut  in  quavis 
Congregatione  generali  indicatur  proximo  sequens  Congregatio, 
tumque  affigatur  etiam  ad  valvas  basilicae  Sancti  Petri  scbedula 
indictionis  proximae  Congregationis  generalis  vel  publicae  Sessio- 
nis.  Personalis  intimatio  nonnisi  in  casibus  extraordinariis  locum 
babebit,  ubi  Praesides  necessarium  iudicaverint. 

3®  Secretarius,  vel,  eo  impedito,  Subsecretarius  sive  etiam 
unus  ex  Adiutoribus,  in  loco  ad  hoc  a Praesidibus  designando  et 
Patribus  intimando,  excipiet  ac  diligenter  adnotabit  ex  ordine 
7ioniina  eorum  Patrum,  qui  super  aliquo  Decreto  proposito  vel 
materia  discutienda  in  Congregatione  generali  verba  facere  de- 
siderant. 

4”  Debinc  Praesidibus  Congregationis  generalis  indicem  eorum, 
qui  nomina  sua  eurn  in  finem  dederunt,  iusto  tempore  exbibebit, 
ut  debito  ordine  ad  loquendum  vocentur. 

5®  Si  qua  in  Congregatione  generali  legenda  vel  promulganda 
fuerint,  ad  Secretarium  pertinet  ea  ex  ambone  legcre. 

6®  In  colligendis  Patrum  suffragiis,  quotiescumque  in  Con- 
grogatione  generali  ex  Praesidum  iussu  fieri  debebit , Secretarius 
cum  Subsecretario  et  Adiutoribus  operam  interponet. 

7®  Ubi  continget,  ut  mutationcs  quaedam  leviorcs,  iii  ipso 
conscssu  facile  expediendae,  in  .alitpio  Decreto  proposito  deside- 
rentur,  quando  necessarium  vel  opportunum  visum  fuerit,  Seci’e- 
tarius  operam  interponet,  ut  mutationcs  istae  illico  fiant,  Praesides 
bac  in  re  adiuvando,  aut  ab  iis,  qui  mutationem  aliquam  desi- 
dcrant,  formam  aptam  quacrendo  eamvc  cum  illis  componendo. 

8®  Si  autem  graviores  difficultates  obmoventur,  ita  ut  Prae- 
sidibus ii)sum  Decretum  remittendum  videatur  ad  aliquam  Depu- 
tationem , ea , sive  per  so  sive  per  Subsccretarium  vel  Adiutores, 


1071 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1072 


breviter  et  accurate  adnotare  studebit,  quae  maxime  obstant  appro-  a 
bationi,  vel  quae  adhuc  desiderantur , ut  ii,  ad  quos  pertinet, 
eorundem  rationem,  quantum  par  est,  habere  possint. 

9®  Ea  in  re  adlaboi’abit,  quantum  fieri  potest,  ut  emendationes, 
additiones,  sive  alias  quascumque  mutationes  a Patribus,  qui  eas 
desiderant  ac  pi’oponunt,  in  scripto  obtineat  pro  faciliori  et  secu- 
riori  earundem  tractatione  in  examine  super  iis  instituendo. 

10®  Deiu  Secretarius  iuxta  ordinationem  Praesidum  Congre- 
gationis  generalis  mittet  in  scripto  ad  Praesidem  eius  Deputationis, 
cuiDecretum  aliquod  aptandum  vel  reformandum  assignatum  fuerit, 
censuras  Patrum,  seu  difficultates  et  obsorvationes  factas,  quarum 
proinde  in  novo  rei  examine  ratio  habenda  erit. 

11®  Processus  verbales  super  huiusmodi  novo  examine  ali- 
cuius  Decreti  vel  materiae  a secretario  cuiusvis  Deputationis  facti 
et  a Praeside  ipsius  Deputationis  approbati,  quando  examen  istud 
finitum  fuerit,  una  cum  relatione  forsan  adiungeuda  deferentur 
ad  Secretarium  Concilii,  ut  inservire  possint  usui  Praesidum  Con- 
gregationis  generalis,  ac  denique,  re  penitus  terminata,  ab  eodem 
asserventur  inter  Acta  Concilii. 

12®  Secretarius  Concilii  providebit  etiam,  ut  uniuscuiusque 
Congregatiouis  generalis  Processus  verbalis  fideli  ac  perspicuo  sum- 
mae  rerum  in  ea  gestarum  compendio  habeatur,  tarn  ex  propriis 
ipsius  atque  Subsecretarii  Adiutorurave  suorum  adnotationibus, 
quam  ex  Stenographorum,  quos  vocant,  notis  in  communem  scrip- 
turam  translatis,  cui,  postquam  approbatus  fuerit  a Praesidibus, 
fidem  faciet  Praesidum  atque  Secretarii  subscriptio. 

II.  Pro  Sessione  publica. 

In  Sessionibus  publicis  ea,  quae  agenda  sunt,  diriguntur  par- 
tim  a Praefecto  ceremoniarum,  partim  a Secretario. 

1®  Praefectus  ceremoniarum  dirigit  ritus  sacros,  a quibus  fit 
initium  Sessionis  publicae,  usquedum  a Cantoribus  dictum  fuerit 
Benedicamus  Domino  et  ab  aliis  responsum  Deo  gratias:  factoque 
silentio,  omnes  resident  Concilii  Patres. 

2®  Dehinc  incipit  raunus  Secretarii,  qui,  iuxta  mandata  a Sanc- 
tissimo  Domino  nostro  accepta,  dirigit  ordinem  externum  Sessio- 
nis publicae  quoad  negotia  in  ea  pertractanda , ac  proinde  mate- 
riam  in  ultima  Congregatione  generali  sedulo  praeparatam  sug-  c 
gerit  agentibus  in  ipso  Concilio  sive  per  semetipsum,  sive  per 
Subsecretarium. 

3®  Proinde  Constitutiones , Decreta  et  Canones,  aut  quaevis 
alia  scripta,  quae  in  publica  Sessione  ex  ambone  legenda  fuerint, 
Secretarius  bene  ordinata  prae  manibus  habebit,  ut  iuxta  man- 
datum  Sanctissimi  vel  ipse  legat,  vel  iis,  qui  lectores  praedesti- 
nati  fuerint,  tradenda  Sanctissimo  Patri  subministret. 

4®  Quotiescumque  Decretum  aliquod  a Concilio  adprobandum 
ex  ambone  lectum  fuerit,  subiuncta  in  fine  ab  eo,  qui  tale  Deci’e- 
tum  legit,  solemni  formula,  an  Patribus  Concilii  hoc  Decretum 
placeat,  procedunt  Scrutatores  suffragiorum  bini  ac  bini,  quibus- 
cum  Notarii  Concilii  ita  iunguntur,  ut  duo  Scrutatores  unum  ex 
Concilii  Notariis  adiunctum  habeant.  Hi  vero  munus  colligendi 
Patrum  suffragia  ita  obeunt,  ut  per  quatuor  principales  aulae 
Concilii  partes  distributi  terni  simul  (duo  nempe  Scrutatores  et 
unus  Concilii  Notarius)  accedant  partem  aulae  sibi  pro  hac  re 
assignatam;  ibique  singillatim  eminentissimorum  dominorum  Car- 
dinalium  itemque  Patriarcharum  suffragia  exquirent  iuxta  ordi-  , 
nem  sedendi;  Primatum  vero,  Archiepiscoporum,  Episcoporum 
aliorumque  Concilii  Patrum  singulorum  suffragia  rogabunt  pariter 
iuxta  ordinem  sedendi,  stantes  in  piano  aulae  Concilii ; singulorum 
autem  suffragia  accurate  describent. 

5®  Cum  in  una  ex  praedictis  aulae  partibus  suffragia  omnia 
collecta  fuerint,  duo  isti  Scrutatores  cum  Notario,  qui  suffragia 
in  ea  parte  collegerunt,  accedunt  tabulam  in  medio  positam;  ibi 
suffragia  collecta  computantur,  et  refertur  in  Acta,  utrum  omnibus, 
qui  suffragia  dederunt,  Decretum  placuerit,  an  sint  nonnulli,  qui- 
bus non  placeat. 

G®  In  digerendis  atque  numerandis  Patrum  suffragiis  per 
Scrutatores  collectis  Secretarius  praesto  erit,  ut  iuxta  formam 
antea  pro  diverso  eventu  deliberatam  ea,  quae  ex  computatione 
omnium  suffragiorum  proveniunt,  scripto  consignet;  eamque  suf- 
fragiorum summam  rite  consignatain  Scrutatores  cum  Secreta- 
rio ad  solium  accedentes  subministrabunt  Sanctissimo  Patri,  ut 
per  supremam  eius  auctoritatem  accedat  confirmatio  et  habeatur 
promulgatio. 


7®  Si  agenda  omnia  in  publica  Sessione  peracta  fuerint,  Pro- 
motores  solemni  formula  rogabunt  Notarios  Concilii  praesentes,  ut 
conficiant  super  omnibus  et  singulis  in  hac  Sessione  Concilii  gestis 
instrumentum  vel  instrumenta,  quotquot  fuerint  necessaria. 

8®  Denique,  his  omnibus  expletis,  Praefectus  ceremoniarum 
ritus  sacros  in  fine  Sessionis  ex  more  adiungendos  iterum  pro  suo 
raunere  diriget. 

III.  Pro  Actis  Concilii. 

1®  Secretarius  Concilii  quaecunque  scripta  Concilio,  sive  ab 
ipsis  Concilii  Patribus  exhibita  sive  aliunde  missa,  excipiet;  cui- 
vis  accepto  scripto  numerum  ex  ordine  dabit;  eiusque  argumen- 
tum  brevibus  verbis  conceptum  sub  hoc  numero  Regestis  Con- 
cilii inseret.  Ipsnm  vero  scriptum,  accepto  Praesidum  mandate, 
ei,  ad  quem  pertinet,  tradet;  eiusque  usu  ad  finem  perducto, 
cum  tractatibus  ea  de  re  habitis,  si  literis  consignati  fuerint, 
iterum  recipiet. 

2®  Instrumenta  publica,  a Notariis  Concilii  de  singulis  Sessio- 
nibus confecta,  Secretario  Concilii  quamprimurn  tradenda  ab  eoque 
sedulo  asservanda  sunt. 

3®  Haec  omnia  et  alia  quaecunque  ad  rem  pertinentia  moui- 
menta,  praesertim  Processus  verbales,  de  quibus  dictum  fuit  supra  I, 
n.  11  et  12,  ipse  in  Acta  Concilii  referet;  quae,  in  unum  corpus 
collecta,  ab  ipso  et  a Subsecretario  ad  fidem  collectioni  horum 
Actorum  faciendam  in  fine  Voluminis,  vel,  si  plura  fuerint,  in  fine 
singulorum  Voluminum,  subscriptione  propriae  manus  et  pontificio 
sigillo  munientur. 

95.  (XLII.) 

D.  11.  Aprilis  1869.  — Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii  Papae  IX.  Li- 
terae  apostolicae , quibus  conceditur  omnibus  Christifidelibus  in- 
dulgentia  plenaria  in  forma  lubilaei  occasione  oecumenici  Concilii. 
(V.  illas  supra  p.  10.) 

96.  (XLIV.) 

D.  1.  lunii  a.  1869.  — Quaesita  ex  sacra  Poenitentiaria  circa  lucran- 
das  lubilaei  indulgentias  eiusdemque  responsa. 

An  inter  facultates  pro  lubilaeo  concessas  contineatur  facultas 
absolvendi  poenitentes  ab  haeresi? 

R.  Affirmative , abiuratis  prius  et  retractatis  ei-rorilms  protit 
de  hire. 

An , tempore  lubilaei , ille  qui , vi  lubilaei  eiusdem , fuerit  a 
censuris  et  a casibus  reservatis  absolutus,  si  iterum  incidat  in  casus 
et  censui’as  reservatas,  possit  secunda  vice  absolvi  peragens  iterum 
opera  iniuncta? 

R.  Negative. 

An  ille  qui  lucratus  iam  fuerit  prima  vice  indulgentiam  lubi- 
laei, possit  earn  iterum  lucrari  si  repetat  opera  iniuncta? 

R.  Affirmative. 

An  confessarii  uti  possint  facultatibus  extraordinariis  erga  eum, 
qui  petat  quidem  absolvi  et  dispensari,  quique  tamen  voluntatem 
non  habeat  peragendi  opera  iniuncta  et  lucrandi  lubilaeum? 

R.  Negative. 

Datum  Romae  in  sacra  Poenitentiaria,  die  1.  lunii  1869. 

Antonius  Maria  Card.  Panebianco 
Poenitentiarius  maior. 

L.  can.  Peirano 
Sacr.  Poen.  secretarius. 

97.  (XLV.) 

D.  8.  lulii  a.  1869.  — Dubia  sacrae  rit.  Congregationi  proposita  eius- 
que responsa  circa  Missam  et  Collectam  de  Spiritu  Sancto  Literis 
apostolicis  d.  d.  11.  Apr.  a.  1869.  praescriptas  *. 

De  Missa  Spiritus  Sancti,  quam  Sanctissimus  Dominus  noster 
Pius  Papa  IX  Literis  apostolicis  in  forma  Brevis  datis  die  11.  Aprilis 
anni  1869.  omnibus  ecclesiis  capitularibus  et  conventualibus  Urbis 
et  Orbis , praeter  consuetam  conventualem , celebrandam  qualibet 
feria  quinta  iniunxit,  et  de  Collecta  de  eodem  Spiritu  Sancto  in 


* V.  supra  p.  12  c.  d. 


1073 


Doc.  hist.  II.  Proxima  Cone,  praeparatio.  Doc.  94. — 98. 


1074 


Missis  quotidie  addenda,  sequentia  diibia  sacrorum  rituum  Con-  a 
gregationi  exhibita  fuerunt;  nimirum: 

Duhium  I.  An  praedicta  Missa  votiva  do  Spiritu  Sancto  de- 
beat esse  cantata  vel  lecta? 

Duhium  II.  An  huic  Missae  addi  debeat  Gloria  et  Credo? 

Duhium  III.  An  haec  Missa  omittenda  sit  in  octavis  privi- 
legiatis  Paschatis  et  Epiphaniae,  itemque  Nativitatis  et  Corporis 
Christi,  praesertim  si  est  lecta? 

Duhium  IV.  Qua  bora  haec  Missa  celebrari  debeat? 

Duhium  V.  An,  in  hac  Missa,  unica  oratio  vel  plures,  ut  in 
Missis  votivis,  dici  debeant? 

Duhium  VI.  An  sit  onus  impositum  Canonicis,  vel  potius 
ecclesiae  ? 

Duhium  VII.  In  ecclesiis,  praesertim  sanctimonialium,  in  qui- 
bus,  attentis  temporum  circumstantiis,  una  Missa  vix  potest  cele- 
brari, quid  fieri  debeat?  quaenam  omittenda?  b 

Duhium  VIII.  An  Collecta  de  Spiritu  Sancto  debeat  omitti 
in  diebus  primae  et  secundae  classis? 

Haec  autem  dubia  quum  subscriptus  secretarius  retulisset  in 
ordinariis  sacrorum  rituum  comitiis  subsignata  die  ad  Vaticanum 
habitis,  eminentissimi  ac  reverendissimi  Patres  sacris  tuendis  riti- 
bus  praepositi,  audito  prius  veto  alterius  ex  apostolicarum  caere- 
raoniarum  magistris  scripto  exarato  typisque  evulgato,  rescriben- 
dum  censuerunt: 

Ad  I.  In  omnibus  Cathedralihus  et  Collegiatis,  uhi  quotidie 
canitur  Missa  conventualis , cantari  dehet  etiam  Missa  de  Spiritu 
Sancto : in  aliis  ecclesiis,  in  Brevi  apostolico  designatis,  haec  Missa 
dehet  legi  vel  cani,  prout  legitur  vel  canitur  Missa  conventualis. 

Ad  II.  In  casu,  tarn  in  Missa  cum  cantu  quam  in  Missa  sine 
cantu,  addatur  Gloria  et  Credo. 

Ad  III.  Standum  est  praescriptioni  Brevis,  ideoque  singulis 
feriis  quintis,  in  quihus  non  occurrat  duplex  primae  vel  secundae  ^ 
classis,  est  celehranda,  etiamsi  celehretur  lecta. 

Ad  IV.  Cantetur  aut  legatur  post  Nonam,  et  etiam  post  omnes 
Missas  a ruhricis  eadem  die  praescriptas. 

Ad  V.  In  casu  dici  dehet  una  tantum  oratio,  tarn  in  Missa 
cum  cantu  quam  in  Missa  sine  cantu. 

Ad  VI.  Est  onus  ecclesiae,  et  liaheri  dehet  ut  pars  servitii 
choralis. 

Ad  VII.  Moniales  non  comprehendi. 

Ad  VIII.  Negative:  et  in  festis  primae  classis,  dici  dehet  suh 
unica  conclusione;  in  festis  vero  secundae  classis,  cum  propria 
conclusione. 

Atque  ita  rescripserunt,  die  3.  lulii  1869. 

Facta  autem  per  me  infrascriptum  secretarium  de  praemissis 
Sanctissimo  Domino  nostro  Pio  Papae  IX.  relatione,  Sanctitas  Sua 
sacrae  Congregationis  responsa  approbavit,  confirmavit  ac  servari  .. 
mandavit.  Die  octava,  iisdem  mense  et  anno.  ' 

C.  Episcopus  Portuen.  et  S.  Eufinae  Card.  Patrizi 
Sacrae  rituum  Congregationis  Praefectus. 

Loco  f Signi. 

Dominions  Bartolini 
S.  r.  C.  secretarius. 

98.  (XLVI.) 

D.  10.  lulii  a.  1869.  — Dubia  sacrae  Congregationi  Indulgentiarum 

et  sacrarum  Reliquiarum  proposita  huiusque  responsa  circa  ac- 

quirendas  lubilaei  indulgentias. 

Editis  Literis  apostolicis  ‘ in  forma  Brevis  die  11.  Aprilis  1869., 
quibus  Sanctissimus  Dominus  noster  Pius  Papa  IX.  omnibus  chri- 
stifidelibus  indulgentiam  plenariam  in  forma  lubilaei  occasiono 
oecumenici  Concilii  concessit,  huic  sacrae  Congregationi  indulgen- 


* V.  supra  p.  10  sq. 
Coll.  Lac.  VII. 


tiarum  et  sacrarum  Reliquiarum  infrasci’ipta  proposita  sunt  dubia, 
praesertim  circa  ieiunia,  quae  christifideles  servare  debent,  ut  indul- 
gentiam huius  lubilaei  lucrari  valeant.  Quibus  sedulo  perpensis, 
sacra  Congregatio,  benigne  annuente  Sanctissimo  Domino,  respon- 
dendum censuit,  prout  respondet: 

Duhium  I.  Inconcussi  iuris  est,  quod  operibus  alias  praescriptis 
satisfieri  non  potest  obligationi  de  operibus  iniunctis  ad  acquiren- 
das  indulgentias,  nisi  aliud  constet  expresse  de  mente  concedentis. 
Nihilominus  pro  hoc  lubilaeo  oritur  dubium,  quia  in  Literis  aposto- 
licis legitur:  „praeter  consueta  quatuor  anni  tempera,  tribus  diebus 
etiam  non  continuis,  nempe  quarta  et  sexta  feria  et  sabbato  ie- 
iunaverint“.  Quaeritur  an  standum  sit  regulae  generali,  ita  ut  ad 
effectum  lucrandi  indulgentiam  omnes  dies  ieiunii  ad  quod  quis- 
que  tenetur,  vel  dies  ieiunii  quatuor  anni  temporum  dumtaxat 
excludantur  ? 

R.  Affirmative  ad  primam  partem;  negative  ad  secundam. 

Duhium  II.  An  ieiunia  quatuor  anni  temporum,  attenta  voce 
ilia  praeter,  ultra  tria  ieiunia  pro  lubilaeo  expi’esse  praescripta, 
habenda  sint  uti  opus  iniunctum  ad  indulgentiam  acquirendam? 

R.  Negative. 

Duhium  III.  An  iis  qui,  aut  vote  aut  praecepto,  uti  sunt 
Franciscales , aut  quocumque  alio  titulo  tenentur  toto  anni  tem- 
pore ieiunare,  aliquo  die  ex  diebus  praescriptis  pro  lubilaeo,  suf- 
fragetur  tale  ieiunium  ad  lucrandam  indulgentiam? 

R.  Affirmative. 

Duhium  IV.  Cum  Religiosi  sancti  Francisci  teneantur  ieiu- 
nare a secundo  die  novembris  usque  ad  Nativitatem  Domini ; quae- 
ritur, utrum,  hoc  decurrente  tempore,  ipsi  possint  unico  ieiunio, 
tribus  praescriptis  diebus  facto,  satisfacere  duplici  obligationi  turn 
praecepti  turn  lubilaei? 

R.  Permittitur  ex  speciali  Sanctitatis  Suae  indulto,  dummodo 
esurialihus  tantum  cihis  pro  dictis  trihus  luhilaei  ieiuniis  utantur, 
quamvis  fortasse  ah  usu  cihorum  esurialium  dispensationem  pro 
dicta  Quadragesima  ohtinuerint. 

Duhium  V.  An  idem  dicendum  sit  pro  Quadragesima  Eccle- 
siae etiam  quoad  christifideles? 

R.  Permittitur,  ex  speciali  Sanctitatis  Suae  indulto,  id  in  re- 
sponsione  ad  quartum  duhium  et  cum  eadem  conditione  in  ea 
apposita. 

Duhium  VI.  Utrum  ieiunium  pro  lubilaeo  praescriptum  de- 
beat esse  ieiunium  stricte  sumptum  etiam  quoad  qualitatem  cibo- 
rum,  sicuti  ea  quae  ex  Ecclesiae  praecepto  adimplenda  sunt,  quin 
tamen  quis  uti  possit  indultis,  si  quae  pro  ieiuniis  Ecclesiae  ob- 
tenta  fuerint? 

R.  Affirmative,  nisi  aliquod  speciale  indultum,  in  quo  etiam  de 
luhilaei  ieiunio  expressa  mentio  fiat,  ohtineatur. 

Duhium  VII.  Si  quis  indultum  vescendi  carnibus  etiam  pro 
ieiuniis  lubilaei  consequatur,  teneturne  lege  de  non  permiscendis 
epulis,  nempe  carnibus  cum  piscibus? 

R.  Affirmative. 

Duhium  VIII.  An  ii  qui  ad  statutam  aetatem  pro  ieiunii 
obligatione  nondum  pervenerint,  necnon  operarii,  aliique  qui  ob 
legitimam  causam  ad  ieiunia  ab  Ecclesia  praecepta  non  tenentur, 
debeant  ieiunare,  ut  indulgentiam  lubilaei  lucrentur? 

R.  Affirmative.  Quod  si,  iudicio  confessarii.,  id  praestare  ne- 
quiverint,  confessarius  ipse  poterit  ieiunium  in  alia  pia  opera  com- 
mutare.  , 

Duhium  IX.  In  Literis  apostolicis  legitur:  „tribus  diebus 
etiam  non  continuis“.  Quaeritur  an  in  hoc  lubilaeo,  ob  dicta 
verba,  singull  dies  ieiunii  in  diversas  hebdomadas  dividi  possint? 

R.  In  hoc  luhilaeo  affirmative. 

Duhium  X.  Attenta  clausula  „hac  vice  tantum“,  quaeritur, 
an  qui  in  censuras  et  casus  reservatos  inciderit,  una  tantum  vice 
absolvi  possit,  prout  edixit  Benedictus  XIV.  in  Constitutione  I)der 
graviores,  vel  potius  in  hoc  lubilaeo  toties  quoties  in  censuras  et 
casus  reservatos  incurrerit  absolvi  possit? 

R.  Affirmative  ad  primam  partem ; negative  ad  secundam. 

Duhium  XL  An  qui  privilegio  bullae  Cruciatac  gaudeat,  hoc 
tantum  titulo,  sine  alia  causa,  in  ieiuniis  lubilaei  carnibus  vcsci 
possit  ? 


68 


1075 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


1076 


Duhium  XII.  An  saltern  vesci  valeat  ovis  ct  lacticiniis? 

E.  ad  XI.  et  XII.  Pe)-mittitur , ex  speciali  Sanctifatis  Suae 
indulto,  ut  a,  qiti  privilegio  huUae  Crvdatae  legitime  fruuntur,  ovis 
et  lacticiniis  tantum  in  ieiuniis  pro  hoc  luhilaeo  praescriptis  uti 
jjossint,  servata  in  cetei'is  ieiunii  ecclesiastici  forma. 

Datum  Eomae  e sacra  Congregatione  indulgcntiarum  et  sacra- 
rum  Reliquiarum,  die  10.  iulii  1869. 

A.  Card.  Bizzarri  Praefectus. 

Pro  reverendo  Domino  Secretario 
Dominicus  Sari'a  prosubstitutus. 

99.  (XLVII.) 

D.  11.  Iulii  a.  1869.  — Preces  omnibus  diebus  dominicis  in  Urbis 
ecclesiis  recitandae  durante  Concilio  Vatieano. 

Litaniae  et  preces  recitandae  in  Urbis  ecclesiis  perdurante 
sacrosancta  oecumenica  Synodo  Vaticana. 

Antiphona.  Sancta  Maria,  et  omnes  Sancti  tui,  quacsumus 
Doniine,  nos  ubique  adiuvent,  ut,  dum  eorum  merita  rccolimus, 
patrocinia  scntiamus , et  pacem  tuam  nostris  concede  temporibus, 
ct  ab  Ecclcsia  tua  cunctam  repelle  nequitiam. 

(Sequuntur  Litaniae,  quae  dicuntur  Eomae  tempore  Quadr.a- 
gesimae  in  Ecclesiis  Urbis,  ubi  Statio  habetur.) 

PSALMUS  XLV. 

Dcus  noster  refugium,  et  virtus:  adiutor  in  tribulationibus, 
quae  invenerunt  nos  nimis. 

Propterca  non  timebimus  dum  turbabitur  terra : et  transferentur 
monies  in  cor  maris. 

Sonuerunt,  et  turbatao  sunt  aquae  corum:  conturbati  sunt 
montes  in  fortitudine  eius. 

Eluminis  impetus  laetificat  civitatem  Dei:  sanctificavit  tabor- 
naculum  suum  Altissimus. 

Deus  in  medio  eius,  non  commovebitur : adiuvabit  cam  Deus 
mane  diluculo. 

Conturbatae  sunt  gentes,  et  inclinata  sunt  regna : dedit  vocem 
suam,  mota  est  terra. 

Dominus  virtutum  nobiscum:  susceptor  noster  Deus  lacob. 
Venite,  et  videtc  opera  Domini,  quae  posuit  prodigia  super 
terram:  auferens  bella  usque  ad  finem  terrae. 

Arcum  conteret,  et  confringet  arma:  et  scuta  comburet  igni. 
Vacate,  et  videte  quoniam  ego  sum  Deus:  exaltabor  in  gen- 
tibus,  et  exaltabor  in  terra. 

Dominus  virtutum  nobiscum : susceptor  noster  Deus  lacob. 
Gloria  Patri,  et  Filio,  et  Spiritui  Sancto. 

Sicut  erat  etc. 

V.  Exaudi,  Domine,  supplicum  preces, 

R.  Et  confitentium  tibi  parce  peccatis. 

V.  Respice,  Domine,  ad  humilitatem  nostram, 

R.  Et  non  deseras  nos  in  tempore  tribulationis. 

V.  Gregem  tuum.  Pastor  aeterne,  non  deseras, 

R.  Sed  per  beatos  Apostolos  tuos  perpetua  defensione  custodias. 
V.  Ostende  nobis,  Domine,  misericordiam  tuam, 

R.  Et  salutare  tuum  da  nobis. 

V.  Orcmus  pro  Pontifice  nostro  Pio: 

R.  Dominus  conservet  eum,  et  vivificet  eum,  et  beatum  faciat 
eum  in  terra,  et  non  tradat  eum  in  animam  inimicorum  eius. 
V.  Sacerdotes  tui  induantur  iustitiam, 

R.  Et  Sancti  tui  exultent. 

V.  Memento  Congregationis  tuae, 

R.  Quam  possedisti  ab  initio. 

V.  Fiat  pax  in  virtute  tua, 

R.  Et  abundantia  in  turribus  tuis. 

V.  Domine,  exaudi  orationem  meam, 

R.  Et  clamor  meus  ad  te  veniat. 

V.  Dominus  vobiscum, 

R.  Et  cum  spiritu  tuo. 


a OREMUS. 

Deus,  refugium  nostrum  et  virtus,  adesto  piis  Ecclesiae  tuae 
precibus,  auctor  ipse  pietatis;  et  praesta,  ut,  intercedente  beata 
et  gloriosa  semper  virgine  Dei  Genitrice  Maria,  cum  beatis  Apo- 
stolis  tuis  Petro  et  Paulo,  et  omnibus  Sanctis,  quod  in  praesen- 
tibus  Ecclesiae  necessitatibus  fideliter  petimus,  efficaciter  con- 
sequamur. 

Ecclesiae  tuae,  quaesumus  Domine,  preces  placatus  admitte: 
ut,  destructis  adversitatibus  et  erroribus  universis,  secura  tibi  ser- 
viat  libertate. 

Da,  quaesumus,  Ecclesiae  tuae,  misericors  Deus,  ut,  Sancto 
Spiritu  congregata,  bostili  null.atenus  incursione  turbetur. 

Domine  Rex  omnipotens,  in  ditione  tua  cuncta  sunt  posita, 
et  non  est  qui  possit  resistere  voluntati  tuae:  libera  nos  propter 
nomen  tuum,  exaudi  orationem  nostram,  et  converte  luctum  no- 
strum in  gaudium. 

Omnipotens,  sempiterne  Deus,  miserere  famulo  tuo  Pontifici 
nostro  Pio,  et  dirige  eum  secundum  tuam  clementiam  in  viam 
salutis  aeternae,  ut,  te  donante,  tibi  placita  cupiat,  et  tota  virtute 
perficiat. 

Omnipotens  sempiterne  Deus,  qui  vivorum  dominaris  simul  et 
mortuorum,  omniumque  misercris,  quos  tuos  fide  et  opere  futures 
esse  praenoscis;  te  supplices  exoramus,  ut  pro  quibus  etfundere 
preces  decrevimus,  quosque  vel  praesens  saeculum  adhuc  in  came 
retinet,  vel  futurum  iam  exutos  corpore  suscepit,  intercedentibus 
omnibus  Sanctis  tuis,  pietatis  tuae  dementia,  omnium  delictorum 
suorum  veniam  consequantur.  Per  Dominum  nosti’um  lesum  Chri- 
stum Filium  tuum,  qui  tecum  vivit  et  regnat  in  unitate  Spiritus 
Sancti  Deus,  per  omnia  saecula  saeculorum. 

R.  Amen. 

V.  Exaudiat  nos  omnipotens  et  misericors  Dominus, 

R.  Et  custodiat  nos  semper.  Amen. 

100. 

D.  3.  Dec.  1869.  — Literae  Apostolicae,  quibus  durante  Concilio  con- 

ceditur  indulgentia  plcnaria  omnibus,  qui  singulis  cuiusque  heb- 

domadae  diebus  saltern  quinque  decades  Rosarii  devote  recitent. 

Pius  PP.  IX. 
ad  futuram  rei  memoriam. 

Egregiis  sui  Ordinis  Institutoris  excitatus  exemplis,  eiusque 
vestigia  sequi  prae  oculis  habens,  dilectus  filius  Vincentius  Jandel, 
Ordinis  Fratrum  Praedicatorum  Magister  generalis,  humiliter  Xobis 
exponendum  curavit,  maximum  rei  christianae  emolumentum  fore 
obventurum,  si  quotquot  sunt  in  orbe  fideles  ad  frequentiorem 
liodiernis  diebus  Rosarii  B.  M.  V.  recitationem  alliciantur.  Quem- 
admodum  enim  Sanctus  Dominicus  ilia  precatione  taraquam  gladio 
invicto  ad  nefariam  Albigensium  haeresim  confringendam , quae 
christianae  reipublicae  pacem  et  tranquillitatem  pessumdare  mina- 
batur,  usus  est,  sic  fideles  veluti  armaturae  genere  instruct!, 
nempe  quotidiana  Rosarii  B.  M.  V.  recitatione,  ut  tot  errorum 
monstra  in  praesens  undique  grassantia  potent!  Deiparae  Imma- 
culatae  subsidio  et  Concilii  Oecumenici  Vatican!  a Xobis  indict! 
mox  auspicandi  auctoritate,  convellantur,  eradicentur,  facilius  erunt 
consecuturi. 

Quo  vero  id  certius  fiat,  enixe  a Nobis  petiit,  ut  Indulgentiis, 
d quae  a Summis  Pontificibus  Praedecessoribus  Nostris  iam  fide- 
libus  ilia  precandi  formula  Rosario  nuncupata  utentibus  concessae 
sunt,  alias  quoque  adiicere  de  Benignitate  Nostra  dignaremur. 
Nos  qui  a Nostra  prima  aetate,  ac  praesertim  cum  in  hanc  B. 
Petri  Cathedram,  benignissimo  Deo  sic  iubente,  ascendimus,  No- 
stram fiduciam  in  beatissima  Dei  Matre  Maria  totam  posuimus, 
Eique  soli  a Deo  datum  fuisse,  ut  cunctas  in  universo  mundo 
haereses  interimeret,  pro  certo  habentes,  piis  precibus  Nobis  ob- 
latis  ultro  obsecundare  ac,  ut  infra,  indulgere  voluimus. 

Quare  dc  omnipotentis  Dei  misericordia  ac  BB.  Petri  et  Pauli 
Apostolorum  eius  auctoritate  confisi,  omnibus  et  singulis  utriusque 
sexus  Christifidelibus , qui,  donee  Concilium  Oecumenicum  Vati- 
canum  perduraverit,  singulis  cuiusque  hebdomadae  diebus  saltern 
quinque  decades  Rosarii  devote  recitaverint,  servatis  quoque  quae 
in  eius  recitatione  alias  iniuncta  sunt,  insuper  vere  poenitentes 
et  confess!  ac  B.  Communione  refecti  quamlibet  Ecclesiam  sen 
Oratorium  publicum  visitaverint , ibique  pro  felici  Co-ncilii  Oecu- 
menici Vatican!  exitu,  et  iuxta  mentem  Nostram  pias  ad  Deum 
preces  effuderint,  qua  hebdomada  id  egerint,  plenara  omnium  pec- 


1077 


Doc.  hist.  II.  Proxima  Cone,  praeparatio.  Doc.  98. — 102. 


1078 


catorum  suorum  indulgentiam  et  remissionem , quam  etiam  ani- 
mabus  Christifidelium , quae  Deo  in  charitate  coniunctae  ab  hac 
luce  migraverint,  per  modum  suffragii  applicare  possint,  misericor- 
diter  in  Domino  concedimus. 

Praesentibus  Concilio  Grenerali  et  Oecumenico  Vaticano  per- 
durante  valituris. 

Volumus  autem,  ut  praesentium  Literarum  transumptis  sen 
exemplis  etiam  impressis  manu  alicuius  IsTotarii  publici  subscriptis 
et  sigillo  Personae  in  Ecclesiastica  dignitate  constitutae  munitis 
eadem  prorsus  tides  adhibeatur,  quae  adbiberetur  ipsis  praesen- 
tibus si  forent  exhibitae  et  ostensae. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  sub  annulo  Piscatoris,  die 
III.  Decembris  MDCCCLXIX.,  Poutificatus  Nostri  Anno  Vige- 
simo  quarto. 

N.  Cardinalis  Paracciani  Clarelli. 

101. 

Varia  Commissionis  directricis  de  Concilii  tlieologis  vota. 

Nell’ adunanza  del  31  gennaio  1869,  alia  domanda:  Utrum 
habendae  sint  congregationes  particulares  theologorum  et  canoni- 
starum  Concilii,  ut  res,  quae  deinceps  Patribics  proponentur,  exa- 
mini  prius  subiiciantur  ac  disceptatione  illustrentur , la  Commis- 
sione  rispose;  Quoad  congregationes  theologorum  et  canonistarum, 
prout  actum  fuit  in  Concilio  Tridentino , negative.  Era  dunque 
tolta  abbondante  materia  a deliberare  su  questo  punto.  Intorno 
al  quale,  fu  riconosciuto  nei  Padri  il  diritto  di  essere  assistiti  da 
uu  consul  to  re  di  loro  fiducia,  richiedendosi  unicamente  che  la 
scelta  cadesse  su  personaggi  ecclesiastic!  probatae  vitae  et  Sana 
doctrina  praediii  (31  gennaio  1869);  si  diebiarb,  nulla  ostare  die 
un  Vescovo  si  servisse  privatamente  dell’  opera  dei  teologi  pon- 
tificii  (23  maggio);  cbe  i teologi  dei  Vescovi,  al  pari  di  quelli 
del  Pontefice,  sarebbero  riconosciuti  come  teologi  conciliar! 
(27  giugno) ; che  tutti  avrebbero  diritto  di  assistere,  per  la  intera 
durata,  alle  solenni  Session!  (3  uovembre).  Si  stabili  pure  die 
il  segretario  del  Concilio , d’  accordo  col  Prefetto  delle  corinionie, 
destinerebbe  i posti  per  i teologi  (19  ottobre).  Kispetto  ai  con- 
sultori  delle  varie  Comniissioni  preparatorie,  fu  dicliiarato  essere 
in  loro  facolta,  se  assent! , di  toriiare  a Roma:  e sarebbero  con- 
siderati  come  teologi  pontifleii  (28  novembro).  (Ceccoui  1.  11.  c.  1. 
p.  259  sq.) 

102. 

D.  3.  Septerabris  a.  1868.  — Votum  R.  P.  Sanguiiieti  S.  I. , consul- 

toris  Commissionis  directricis,  de  iure  proponendi  in  Conciliis 

oecumenicis. 

1.  Prima  inter  quacstioiies  mibi  a PP.  EE.  propositas,  haeg  est: 

„Quinam  habeat  ius  proponendi  ea,  quae  in  Concilio  disen- 

tienda  sunt;  quonani  ordine  quove  modo  res  proponi  deheant,  quid- 
qne  hac  in  re  ex  praxi  antecedentium  Conciliorum  deduci  possit.“ 

De  hac  in  primis  data  opera,  et  seiunctim  ab  aliis  agere  in- 
stituo,  turn  quod  maioris  prac  ceteris  momenti  babenda  sit,  turn 
quod  prae  ceteris  longiorem  ac  difficiliorem  tractationem  deposcat. 
Patet  autem  ex  ipsa  enunciatione,  potiorem  inesse  in  prima  parte 
difficultatem,  scilicet  in  ipso  iure  proponendi,  reliqua  enim  brovius 
expediri  possunt.  Ab  hac  igitur  initium  faciendum  mibi  est.  d 

2.  Ius  igitur  proponendi  ea,  quae  in  Concilio  oecumenico  sive 
de  fide  sive  de  disciplina  examinanda,  definienda  vel  statuenda 
sunt,  potest  esse  multiplex.  Potest  enim  primo  fieri,  ut  ille,  qui 
ius  habet  proponendi,  habeat  etiam  ius  alium  quemlibet  exclu- 
dendi  ab  ciusdem  iuris  possessione.  Potest  etiam  secundo  fieri, 
ut  aliquis  habeat  dumtaxat  ius  proponendi,  quin  tamen  alios  ab 
eo  possit  excludero.  Id  autem  recte  distingui,  liquet  ex  eo,  quod 
ius  propotiendi  cum  iure  excludendi  nexum  necessario  non  est. 
Sic  ex.  gr.  in  iis  coetibus  politicis,  in  quibus  iuxta  quasdam  poli- 
ticas  constitutiones , ius  est  omnibus  deputatis,  legem  aliquam 
discutiendam  proponere,  ius  proponendi  acque  omnibus  convenit, 
null!  tamen  exclusivum.  Vicissim,  si  singuli  deputati  ita  pro- 
ponere possunt,  ut  penes  quosdam  selectos  ius  sit  examinandi, 
utrum  lex  sit  publice  proponenda,  vel  saltern  ante  ceterorum  iudi- 
cium  vix  propositam  respuendi  ne  discutiatur,  ius  excludendi  penes 
bos  paucos  reperiretur , ius  proponendi,  saltern  in  secunda  hypo- 
thesi,  omnium  esset.  Quod  si  hi  pauci  quatenus  corpus  morale 
aliquod  constituunt,  cxcluderc  (juidem  propositas  leges  possont,  non 


a tamen  proponere,  ius  baberent  solum  excludendi,  non  proponendi. 
Sic  in  quibusdam  Congregationibus  Ordinum  Regularium  depu- 
tati constituuntur  ad  secernenda  postulata  (quae  a quovis  suppresso 
nomine  mitti  possunt)  iuxta  quasdam  normas  a Constitutionibus 
statutas,  non  tamen  collective  postulatum  possunt  proponere,  qui 
proinde,  qua  tales  sunt,  iure  gaudent  excludendi,  non  vero  pro- 
ponendi. 

3.  Ius  igitur  proponendi  spectari  potest 

a)  distributive  et  est  vel  simpliciter  affirmativum  vel  simpli- 
ciler  exclusivum. 

b)  cumulative  et  est  affirmativum  cum  exclusione  coniunctum. 
Quae  ex  dictis  n.  2 satis  patent. 

Porro  prima  quaestio  quae  sese  offert  est  ista : Utrum  et  quod- 
nam  ius  proponendi  sit  necessario  cum  iure  praesidendi  coniunctum. 
Ad  banc  resolvendam  statim  per  partes  accede. 

4.  Si  quaeritur  igitur,  utrum  ius  proponendi  sit  necessario 
connexum  cum  iure  praesidendi,  ex  statutis  notionibus  ita  respon- 
dere  possumus : 

a)  ius  simpliciter  affirmativum  nullam  prae  se  fert  moderandi 
b Concilium  auctoritatem,  sed  dumtaxat  iis  omnibus,  qui  in  Concilio 

ferendi  suffragii  ius  habent , potestatem  tribuit,  proponendi  aliis 
eadem  potestate  praeditis,  quanam  de  re  sit  disceptandum  *. 

Apparet  autem  hoc  ius  affirmativum  per  se  nunquam  esse 
absque  aliquo  iure  exclusivo,  quod  resideat  vel  in  pluralitate  mem- 
brorum , qui  suffragio  lato  decernant , utrum  id  quod  propositum 
fuit  sit  discutiendum  nec  ne,  vel  in  aliquo  coetu,  qui  nomine  cete- 
rorum tale  indicium  ferat.  Vix  enim  concipi  potest  talera  existei’e 
legem,  ut  omnibus  liceat  quidquid  lubeat  abnorme  aut  ludicrum 
jn-oponere,  quin  ulli  ius  aut  fas  sit  discussionem  illius  detrectare; 
id  enim  non  sani  bominis,  sed  ebrii  potius  videtur. 

b)  Ius  vero  exclusivum  nexum  est  cum  iure  praesidendi  vel 
non  pro  diversa  adiunctorum  ratione.  Si  enim  exclusio  fiat  ab 
omnibus  membris  pluralitate  suffragiorum , ius  praesidendi  penes 
nullum  est,  si  vero  fiat  ab  aliquo  veluti  tribunali  aliorum  nomine, 
illud  certe  hac  saltern  in  re  praesidet.  Aptissima  autem  est  ilia 
agendi  ratio,  qua  statuitur  ut  ille  qui  aliunde  coetui  praesidet 
vel  ex  aliorum  delegatione  vel  multo  magis  ex  insita  potestate, 
ius  tale  exclusionis  exerceat. 

c)  Ius  denique  cumulativum  quod  diximus,  affirmativum  nom])e 
et  exclusivum  simul,  est  necessario,  mea  quidem  sententia,  cum 
iure  praesidendi  coniunctum.  Sane  illud  ius  tale  est,  ut  veram 
et  propriam  praeferat  supremam  moderandi  Concilium  auctoritatem. 

Neque  enim  aliter  concipi  potest  quempiam  Concilio  vere  prao- 
sidere,  nisi  quatenus  1)  omnia,  quae  in  illo  discutienda  sunt,  ab 
eo  proponantur,  et  2)  nihil  examini  subiiciatur,  quod  ab  eo  pro- 
batum  non  fuerit.  Atqui  hoc  est  ius  cumulativum  — Ergo  — 
Potest  tamen  qui  praesidet  iure  suo  cedere,  et  licet  insita 
etiam  potestate  (ut  contingit  in  Romano  Pontifice)  possit  plenis- 
sirao  iure  proponendi  gaudere,  illud  aliis  exercendum  permittere, 
si  id  magis  communi  bono  expedire  arbitretur.  Haec  animad- 
versio  ad  ea  inservit  intelligenda,  quae  mox  subiicio,  secus  super- 
vacanea  viderentur. 

5.  Quaeri  igitur  potest 

I.  Utrum  omnibus,  qui  ius  habent  suf'ragium  ferendi,  con- 
cedendum  sit  in  future  oecumenico  Concilio  ius  proponendi  affii'- 
mativum,  ita  ut  exclusio  quidem  fieri  possit,  sed  solum  post  pu- 
blice factam  coram  omnibus  propositionem. 

II.  Utrum  exclusio  alicuius  propositionis  sit  facieuda  plura- 
litate suffragiorum  ab  omnibus  Patribus. 

III.  Utrum  contra,  sit  unice  facienda  a praesidentibus  nomine 
Sedis  Apostolicae. 

IV.  Utrum  denique  ius  cumulativum  proponendi  simul  et  ex- 
cludendi unice  penes  Sedem  Apostolicam  residere  oporteat,  non 
solum  iure,  quod  certum  est,  sed  etiam  facto. 

Dice  in  antccessum  quid  sim  responsurus.  Primum  scilicet 
et  secundum  omnino  negandurn.  Tertium  eatenus  affirmandum 
quatenus  in  quarto  continetur.  Quartum  denique  unice  admittendum. 

Ut  tamen  morosioribus , qui  semper  exaggerationes  Theolo- 
gorum  Curiae,  ut  nos  dicere  amant,  et  Pontificias  usurpationes 
pertimescunt,  faciam  satis,  rationos  quibus  innitor  subiicio. 

6.  Dico  primo  omnino  negandurn  ius  proponendi  omnibus 
factum  Concilii  Patribus,  saltern  quatenus  puhlica  propositio  nullo 


■*  Dixl  solum  de  iis,  qui  ferendi  suffragium  habent  potestatem, 
utpote  potioribus,  ceterum  ius  proponendi  affirmativum  posset  etiam 
ab  iis  exerceri,  qui  non  habent  ius  suffragii. 


68* 


1079 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1080 


praevio  facto  examine  spectatur.  Dicam  euim  postea , quale  pri- 
vatum ius  proponendi  omnibus  concedi  possit,  imo  concedere  deceat. 

Re  quidem  vera  I.  id  non  est  necessarinm. 

a)  Necessitas  enim  unice  repeti  posset  ab  eo  quod  in  Con- 
cilio  requiratur  lihertas.  At  haec  habetur  plenissima,  si  omnibus 
ius  sit  sufFragium  suum  ferendi  in  iis  quae  discutienda  propo- 
nuntur ; absque  ulla  sollicitationc  aut  metu,  et  arbitrio  plenissimo. 
Sed  hoc  quid  facit  ad  ius  proponendi? 

b)  Confirmatur  ex  eo,  quod  Pontifex  potest  si  velit  Concilium 
convocare  ad  unicum  scopum,  ita  ut  eo  semel  obtento,  quamvis 
maior  episcoporum  pars  vellet  alia  de  re  agere,  ius  sit  Pontifici 
Concilium  solvere.  Id  enim  catbolicorum  nullus  diffitetur;  qui 
enim  negat,  oportet  dicat  Concilium  spectatum  etiam  sine  Ponti- 
fice  imo  contra  Pontificem  eo  superius  esse,  quod  neque  Galli- 
cani  dicunt 

At  vero  hoc  idem  est  ac  omnibus  ius  proponendi  indirecfe 
saltern  denegare. 

c)  Neque  est  necessarium  ob  earn  rationem  seu  melius  ca- 
villationem,  ut  scilicet  omnia,  quae  ad  Ecclesiae  bonum  conducunt, 
discutienda  proponantur.  Nam  a)  omnia  proponere  et  discutere 
est  simpliciter  impossihile : P)  nullus  potest  melius  iudicare,  quae 
maioris  sint  utilitatis  Ecclesiae  universae,  quam  caput  divinitus 
constitutum  ad  Ecclesiam  universam  regendam:  7)  id  praesertim 
liquet  ex  eo  quod,  ut  dein  ostendam,  modus  potest  adhiberi,  quo 
possint  episcopi,  si  quid  putant  se  gravius  habere  quod  fuerit 
omissum,  efficere,  ut  illud  proponatur. 

Ergo  certissirae  ius  proponendi  universale  non  est  necessa- 
rium — Addo  II.  non  est  conveniens  — a)  rations  nnmeri.  In 
future  oecumenico  Concilio  numerus  habebitur  (nisi  quid  inopuiato 
obsit)  episcoporum  quale  nunquam  fuit,  ut  de  episcopis  solum 
loquar.  lamvero  si  omnes  possint  proponere , talis  numerus  pro- 
positionum  habebitur,  ut  hand  exigua  Congregationum  pars  im- 
pendi  debeat  in  decernendo,  ntrum  reiici  vel  recipi  ad  discussionem 
debeant.  b)  liatione  multiplicis  incommodi,  quod  hide  oriri  potest. 
Sane  in  tanta  hominum  multitudine  vix  fieri  potest,  ut  pauca  qui- 
dem (hisce  praesertim  temporibus  peculiari  Dei  providentia)  non- 
nulla  tamen  capita,  ut  minimum  dicam,  singuJaria  non  reperiantur. 
lamvero  etiamsi  reiici  statim  possint,  indecorum  esset,  ut  publice 
proferrentur  in  Concilio  tamquam  discutienda  quae  minus  sanam 
doctrinam  olerent,  vel  periculosae  quaedam  proponerentur  theo- 
riae  potissimum  relate  ad  ecclesiastica  iura  et  disciplinam,  vel 
etiam  quaedam  piarum  mentium  ex  zelo  sed  non  secundum  scien- 
tiam  commenta,  cum  satis  sit,  ut  quaedam  huiusmodi  (quod  dubio 
procul  continget)  in  discussionibus  proferantur. 

Aliud  etiam  animadverti  potest  hand  ievis  momenti.  Est  auteni 
huiusmodi.  Puto  equidem,  aequum  saltern  ius  proponendi  Sedi 
Apostolicae  concessuni  iri.  Constat  autem  quot  impensissimas 
curas  ad  Concilium  hoc  praeparandum  Apostolica  Sedes  adhibeat. 
Id  autem  eo  vergit,  ut  quibus  de  rebus  et  quo  ordine  sit  agen- 
dum, in  antecessum  plenissime  inquiratur.  Vel  igitur,  concesso 
Hire  proponendi  omnibus  iudiscriminatim,  propositiones  Sedis  Apo- 
stolicae examini  subiicientur  praevio,  utrum  sint  recipiendae,  vel 
non.  Si  primum,  plura  ut  patet  oriuntur  incommoda,  et  maximum 
Aisostolicae  dignitatis  erit  detrimentum,  si  alterum,  turn  offensionis 
caussa  baud  minima  existat  oportet,  turn  ius  in  ceteris  erit  ficti- 
tium.  Nisi  enim  Concilium  sit  propemodum  aeternum,  vix  fieri 
poterit,  ut  omnes  vel  unius  Sedis  Apostolicae  propositiones  exhau- 
riantur. 

c)  Denique  ratio  ipsa,  qua  semet  gessit  relate  ad  hoc  caput 
Sedes  Apostolica  in  Concilio  Tridentino,  de  qua  re  dicam  paulo 
post  recensens  praxim  Conciliorum  antecedentium,  id  sane  ostendit, 
ius  proponendi  et  illud  quidem  etiam  exclusivum  Apostolicam  Se- 
dem  semper  sibi  in  eo  Concilio  summo  studio  vindicasse.  Cou- 
cludendum  igitur  ius  proponendi  affirmative  spectatum  esse  omni- 
bus denegandum. 

7.  Dico  secundo,  aeque  denegandum  ius  propositionis  exclu- 
sivum, quod  suffragiorum  pluralitate  ab  omnibus  exerceatur.  Bre- 
vissime  id  potest  demonstrari.  Etenini  a)  id  videtur  connexum 
cum  negate  omnibus  hire  proponendi,  sin  minus  nexu  necessi- 
tatis , maximac  saltern  convenientiae , ius  enim  illud  non  posset 
exerceri  nisi  in  propositiones  Sedis  Apostolicae,  quod  absonum  est : 
b)  idem  haberetur  incommodum  quod  superius  dixi;  quod  scilicet 

1 Absurdiis  plane  esset  qui  hie  obiiceret  decreta  Constantiensis 
Synodi,  notum  enim  est  et  ea  probata  minime  fuisse,  et  ad  summum, 
ut  dici  solct,  valere  pro  Pontificc  dubio. 


a baud  exigua  Congregationum  pars  in  huiusmodi  exclusionis  iure 
exercendo  insumeretur,  et  gravioribus  longe  negotiis  pertractandis 
tempus  deesset:  c)  illud  etiam  animadvertendum , cum  homines 
simus  et  homines  inter  versemur,  fieri  facillime  posse,  ut  diver- 
sarum  partium  studia  oriantur,  sufifragia  quadamtenus  pracceden- 
tibus  sollicitationibus  captentur  ac  proinde  exclusio,  aut  receptio 
ad  discussionem,  comitiorum  potius  praeiudicio  quam  iudicio  sit 
tribuenda. 

Haec  omnia  efficiunt,  ut  ius  etiam  excludendi  omnibus  etiam 
denegandum  censeam. 

8.  Dico  tertio,  delectum  propositionum , si  aliquis  habendus 
sit,  ad  Sedem  Apostolicam,  per  eos  qui  in  Concilio  ipsam  sub 
quacumque  demum  appellatione  repraesentant,  faciendum  esse.  Id 
constat 

a)  ex  omnibus  iam  negato  iure  excludendi;  si  enim  ab  ali- 
quibus  determinatis  personis  illud  iudicium  sit  ferendum,  apparet 
omnino  decere,  ut  ii  sint,  qui  nomine  Summi  Pontificis  Concilio 
quoquomodo  praesunt: 

b)  eo  quod  nulla  inde  oriantur  incommoda,  quorum  gravis- 
b sima  orientur,  alia  quavis  inita  agendi  ratione.  Etenim  vel  electio 

lioruni  iudicum,  inter  episcopos,  fieret  a Sede  Apostolica,  ita  ut 
a Summo  Pontifice  aliquot  ex  episcopis  eligantur  iudices  rerum 
proponendarum,  et  hoc,  praeterquam  quod  fere  in  illud  recidit,  quod 
hie  proponimus,  multas  insuper  offensiones  suspicionesque  certo 
certius  progignet:  vel  electio  fit  omnium  PP.  suffragio  initio  ex. 
gr.  ipsius  Concilii,  et  quamvis  fatear  longe  minora  fore  incom- 
moda, haec  semper  habebuntur:  a)  studia  partium  in  sufifragiis 
ferendis  pro  iudicum  electione,  vix  enim  fieri  potest,  ut  aliquis 
episcopus  omnibus  notus  sit;  accedent  b)  proinde  offensiones  baud 
paucae  turn  pro  ipsa  iudicum  electione  turn  maxime  pro  eorum 
sententiis  circa  res  proponendas.  Denique  c)  si  qua  auctoritas 
reverentiam  sibi  omnium  suavius  conciliare  potest,  liquet  longe 
maiorem  reverentiam  fore  episcoporum  (potissimum  in  tanta  sanc- 
tissimorum  praesulum  cum  Sede  Romana  quam  inerito  in  prae- 
senti  gratulamur  animorum  consensione),  longe  maiorem,  inquam, 
fore  reverentiam  episcoporum  erga  eos,  qui  penes  Concilium  Se- 
dem Apostolicam  immediate  et  ex  officio  repraesentant,  quam  erga 
alios  quoslibet.  Verum  de  S.  R.  E.  Cardinalibus  selectis,  qui  Pon- 
c tificem  quando  praesens  non  est  repraesentare  debent,  loquar  in 
responsione  ad  alia  quaesita  mihi  proposita  a PP.  EE. 

Attamen,  ut  initio  dixi,  ius  huiusmodi  ita  Sedi  Apostolicae 
iinice  assero,  ut  eo  minime  mihi  sistendum  arbitrer ; cum  iis  enim 
quae  dixi,  absolute  saltern  loquendo,  consistere  posset  publica  prius 
ab  omnibus  libere  facta  propositio  cum  omnibus  incommodis  et 
detrimentis  prius  recensitis;  solum  discussio  propositionum  fieret 
vel  non,  ])rout  sola  Sedes  Apostolica  decerneret.  Quod  igitur  hoc 
ultimo  numero  complexus  sum , mihi  inservit  prout  pars  est  am- 
plioris  iuris,  et  viam  propemodum  sternit  ad  alterum  gradum,  su- 
premum  scilicet  in  potestate  proponendi,  quern  Sedi  Apostolicae 
statim  vindicandum  adgredior. 

9.  Dico  igitur  quarto,  quaestioni  initio  propositae  unam  et 
adaequatam  hanc  esse  responsionem : ius  proponendi  in  Concilio 
oecumenico  ita.  ad  Sanctum  Sedem  unice  pertinere  ut  negative, 
nihil  citra  eius  consensum  et  approhationem  proponatur  (ius  exclu- 
sionis) et  positive,  quidquid  proponitur  vel  immediate  vel  mediate 
ah  ipsa  Sancia  Sede  proponatur  (ius  proponendi  affirmativum). 
Dixi  mediate,  scilicet  quatenus  eiiiscoporum  propositiones  per  Le- 

d gates  Pontificios  fieri  debent.  Uno  verbo,  ius  quod  dixinius  cu- 
mulatirum,  pro  tota  sua  amplitudine  ita  Sedi  Apostolicae  unice 
competit,  ut  nulli  alteri  competere  possit.  Dicam  statim  quae 
mihi  in  hanc  rem  ecclesiastica  Historia  suppeditet  argumenta : sed, 
ni  totus  fallor,  id  quod  affirmo  innixum  videtur  principiis  ipsis 
theologicis  turn  de  primatu  Romani  Pontificis,  turn  de  eiusdem  ad 
oecumenicum  Concilium  habitudine. 

10.  Re  quidem  vera,  nisi  cum  febronianis,  richerianis  aliis- 
que  eiusdem  furfuris , Romano  Pontifici  potestatem  mere  miuiste- 
rialem  et  delegatam  ab  Ecclesia  tribuerc  velimus,  sed,  quod  ca- 
tholici  omnes  quotquot  sumus  profitemur,  si  eum  vere  a Christo 
constitutum  universae  Ecclesiae,  episcoporum  et  fidelium,  agnorum 
et  ovium  Pastorem  agnoscimus,  cui  Christus  Ecclesiam  suam  re- 
gendam gubernandamque  commisit,  si  haec  inquam  profitemur, 
evidens  est,  absurdissimam  esse  earn  Concihi  oecumenici  ideam, 
qua  illud  ex  membris  aequalihus  et  independentibus  coalescens 
conciperetur.  Omnes  enim  episcopi,  at  Pontifex  episcopus  epi- 
scoporum, omnes  pastores,  at  Pontifex  pastor  pastorum,  omnes 
fratres,  at  Pontifex  successor  in  iuribus  omnibus  illius  cui  Chri- 


1081 


Doc.  hist.  II.  Remota  Cone,  praepar.  Doc.  102.  (Votum  P.  Sanguineti  de  iure  proponendi.) 


1082 


stus  praccepit;  „cotifirma  fratres  titos“  (Luc.  XXII.  31).  Absur- 
dum  est  ergo  etiam  theologice,  ut  nullum  sit  Concilii  caput,  nullus 
moderator,  praeses  nullus,  qui  potiori  ceteris  praesit  potestate,  cuius 
certe  pars  baud  exigua  est,  ut  de  quibus  agendum  sit  ipse  units 
proponat.  Xeque  tamen  inde  sequitur,  aut  nullam  in  Concilio  fu- 
turam  libertatem  in  sententiis  dicendis  ferendisque  suftragiis,  aut 
Concilium  specie  ienus  dumtaxat  fieri,  aut  nullius  esse  frugis,  nul- 
lius  auctoritatis  eius  sanctiones  atque  decreta ; haec  quidem  omnia 
declamando  dici  possuut,  at  nullatenus  inde  sequuntur.  Quemad- 
modum  enim  etsi  Petrus  in  suis  successoribus  Romanis  Pontifi- 
cibus  iugiter  vivens,  fons  sit  universae  ecclesiasticae  iurisdictionis, 
absurde  inferretur  singulos  episcopos  non  esse  vere  et  proprie 
pastores  sed  eius  solum  vicarios,  ita  quoque  absurdissime  collige- 
retur,  eo  quod  Petrus  fratribus  etiam  in  Concilio  coactis  in  suc- 
cessoribus suis  potiori  frincipalitate  praesideat , illos  vere  iudices 
non  esse,  quos  in  sollicitudinis  suae  partem  ipse  vocavit.  Unum 
sequitur,  Ecclesiam  non  humanitus,  sed  divinitus  constitutam  non 
liumanis  commentis,  sed  divinis  legibus  regi,  atque,  ut  praeclare 
loquitur  S.  Cyprianus  „exordium  ab  unitate  proficisci,  ut  Ecclesia 
una  monstretur"'  b 

11.  Clara  haec  nobis  quidem  ex  theologicis  principiis  plane 
videntur.  Verum  quia  et  a me  postulatur  a PP.  EE.,  ut  praxis 
antecedentium  Conciliorum  attingatur,  quod  spectat  ad  ins  pro- 
'ponendi,  illud  ultro  aggrediar,  turn  quod  iucunduui  plane  mihi 
accidat  sanctissima  vetustatis  christianae  monumenta  scrutari,  turn 
quod  argumentum  quod  inde  eruitur  quippe  historico  facto  in- 
nixum,  irrepugnabile  sit. 

12.  Generatim  igitur  animadverto: 

a)  Cum  ex  dictis  ins  praesidendi  plene  et  adaequaie  spectatiini, 
ins  etiam  complectatur  ea  proponendi,  quae  in  Concilio  tractanda 
sunt,  inde  sequi,  historica  vel  antiquissimorum  Conciliorum  mo- 
numenta, quibus  Romanus  Pontifex,  vel  per  se  vel  per  sitos  Ic- 
gatos,  oecumenicis  Conciliis  vere  semper  praefuisse  certissime  de- 
monstratur,  id  probare  quod  asserimus,  nisi  positive  demonstretur 
ilium  huic  iuri  in  aliquo  Concilio  sponte  ccssisse.  lamvero  in- 
finitus  essem,  si  ex  bistoria  Ecclesiastica  demonstrare  vellem  Ro- 
manos Pontifices  oecumenicis  Conciliis  semper  praefuisse.  Consu- 
lantur  Auctores 

Neque  quis  dicat,  inde  solum  probari  honoris  ediquam  prae- 
rogativam  et  nihil  aliud.  Atqui  de  vera  prupriaque  praesidentia 
sermo  est.  Sane  quod  e.  gr.  Patres  Chalcedonenses  testantur  de 
S.  Leone  Magno  eum  tamquam  caput  memhris  praefuisse , centies 
ingeminatur  mira  consensione  in  re,  mira  varietate  in  formulis  in 
Actis  Conciliorum,  in  Uteris  Romanorum  Pontificum  ad  Synodos, 
et  in  Synodicis  Patrum  ad  Romanos  Pontifices  actorum  relatio- 
nibus.  Quibus  omnibus  Pontifices  vere  et  proprie  Synodis  oecu- 
menicis praefuisse  certum  est.  lus  igitur  proponendi  sub  ea  re- 
strictione  quam  posui  ex  iure  praesidendi  indirecte  saltern  colligitur. 

b)  Animadverto  etiam,  indirecte  quoque  illud  evinci  ex  eo, 
quod  quotiescumque  aliquis  ius  babet  exclusivum  a)  convocandi 
Concilium  vel  per  se  vel  per  alios  (quod  si  umquam  fuerit,  nolo 
hie  disceptare,  sed  modeste  dicam,  admodum  mihi  dubium  videtur) 
P)  scopum  determinatum  eidem  imponendi,  7)  illud  semel  ac  id 
velit  abrumpere  et  absolvcre,  qui  haec  inquam  tida  possit,  is 
profecto  indirecte  potestatem  habet  efficiendi,  ut  ea  solum  in  Con- 
cilio discutiantur , quae  ipse  volucrit.  Atqui  constat  theologice 
Concilia  oecumenica  ab  uno  Romano  Pontifice  posse  convocari, 
constat  historice  plerumquc  per  se  ea  convocasse,  raro  admodum 
et  forte  nunquam  per  alios  licet  semper  sua  auctoritate  ® ; constat 
iis  scopum  definitum  a Romanis  Pontificibus  non  modo  quodam 
gcnerali  sed  quandoque  etiam  omniiio  determinate,  ut,  puta,  damna- 
tionem  haereseos  nestorianae  sed  secundum  ea,  quae  a S.  Coele- 
stino  R.  P.  ad  S.  Cyrillum  scripta.  fuerant,  vel  haereseos  eutychia- 
nae  sed  secundum  doctrinam  coutentam  in  epistola  dogmatica 
S.  Lconis  ad  Flavianum  etc.  Constat  denique  penes  eosdem  Ro- 
manos Pontifices  ius  fuisse  transferendi,  suspendendi,  abrumpendi 
prout  opportunius  censerent  Concilium  oecumenicum,  ut  jiatct  vel 


‘ De  unitate  Eccl.  [c.  IV.] 

* Praeter  auctores  Ilistoriac  Ecclesiasticae  ubi  de  singulis  ser- 
monem  habent,  conferri  possunt  Zaccaria,  Antifebr.  libr.  IV.  c.  2.  (edit, 
cesen.  pag.  49  sqtj.)  ; Bianclii,  Della  PodestS,  e Polizia  della  Chiesa 
T.  IV.  pagg.  550  segg.  (ed.  rom.  1746.) 

® Haec  dico  , ob  eorum  sententiam  qui  tenent  Concilia  aliquando 
fuisse  ab  Imperatoribus  immediate  convocata.  Id  vero  ncgnnt  auctores 
praeclarissimi , quibus  post  baud  exiguam  quam  mihi  institucrc  02)us 
fuit  circa  priora  Concilia  investigationem  omnino  subscribo. 


a ex  uno  Concilio  Basileensi  sub  Eugenio  IV.  Constat  igitur  ex 
his  omnibus  Romanos  Pontifices  ius  illud  saltern  indirecte  sibi 
asseruisse. 

c)  Animadverto  denique,  relate  ad  ecclesiasticam  disciplinam, 
opportunum  omnino  fuisse,  ut  in  octo  prioribus  oecumenicis  Con- 
ciliis , quae  constat  in  Oriente  habita  fuisse , plura  ipsis  Orienta- 
libus  episcopis  statuenda  proponendave  permittcrentur,  cum  et  ex 
iis  maxima  parte  Concilium  eonstitueretur,  et  in  rebus  suae  gentis 
peritiores  exsisterent.  Mine  legati  pontificii,  qui  Concilio  Pontificis 
nomine  praesidebant,  post  absolutas  suas,  ut  ita  dicam,  commissio- 
nes,  sinebant,  ut  quae  agenda  aut  discutienda  essent  proponerentur, 
ita  tamen,  ut  negative  saltern  ius  illud  moderarentur.  In  com- 
perto  siquidem  est,  Romanos  Pontifices  plus  semel  tamquam  legi- 
tima  agnoscere  detrectasse,  quae  contra  suam  mentem  statuta 
fuerant  etiam  legatis  ipsis  consentientibus , cum  id  ab  iis  factum 
fuerit  citra  eorum  potestatem.  Celeberrima  est  legatorum  ponti- 
ficiorum  protestatio  actione  XVI.  Concilii  Chalcedoncnsis  contra 
canonem  XXVIII.  disciplinae,  actione  XV.  legatis  absentibus  sta- 
tutuni,  et  praeclai’issima  sunt  quae  hac  de  re,  deque  nullitate 
b consensus  legatorum,  si  fuisset,  scribit  S.  Leo  M.  turn  ad  Marcia- 
num  Imp.  turn  ad  Anatolium  Constantinop.  turn  ad  ipsos  PP.  Chal- 
cedonenses h 

Constat  igitur  Romanos  Pontifices  semper  Conciliis  oecume- 
nicis ita  praefuisse,  ut  negative  nihil  citra  eorum  mentem  in  iis 
statueretur,  positive  pleraque  iuxta  noi’mam  ab  iis  praestitutain 
discuterentur.  Atqui  his  profecto  ius  proponendi  cumulative  con- 
tinetur. 

13.  His  generatim  adnotatis,  venio  ad  intimiorem  circa  eccle- 
siastica  monumenta  investigationem,  nominatim  ad  caput  illud 
quod  spectat  de  quo  agimus,  ad  ius  nempe  proponendi.  Sedulo 
tamen  monere  debeo,  ne  quis  a me  illud  velit  quod  praestare  nc- 
queo,  ut  scilicet  verba  nedum  rem  in  antiquioribus  pracsertim 
Conciliis  reperiam.  Satis  mihi  erit  ostendere  praxim  illam  hand 
obscure  innui  in  Conciliorum  monumentis : 

I.  Principio  quidem  de  Concilio  Xicaeno  I.  res  satis  difficilis 
videri  posset ; notum  enim  est,  baud  levi  iactura  eius  acta  deside- 
rari.  Ilaec  tamen  cuivis  cordate  perpendenda  subiicio. 

1®  S.  Atbanasius  in  ej)istola  ad  Monachos,  ita  Arianos  de 
c Osio  Cordubensi  Constantium  Imperatorem  arianum  alloquentes 
inducit:  „Dum  apud  sues  ipse  (Osins)  degit,  omnes  in  suis  eccle- 
siis  remanent;  potest  quippe  ille  verbo  fideque  sua  omnes  adver- 
sum  nos  inducere.  Hie  tt  synodis  praeesse  solet,  eiusque  Uteris 
ubiqite  omnes  obtiinjurant.  Hie  Nicacnam  fdem  edidit,  Ariunosque 
ut  haereticos  palam  tt  aduxiP  Quod  porro  testimonium  non  uno 
nomine  praeclarissimum  est.  Cum  enim  certum  sit®  Osium  non- 
nisi  tamquam  S.  Sylvestri  R.  P.  legatum  una  cum  Vitone  et  Vin- 
centio  Romanae  Ecclesiae  presbyteris  item  legatis,  Nicaeno  Con- 
cilio praefuisse,  ex  his  S.  Athauasii  verbis  quibus  Arianos  lo- 
quentes  inducit  sequitur  a)  omnibus  fuisse  notissimum,  Osium 
dignitate  suae  legationis  cuivis  synodo  praeesse  debuisse;  sequitur 
b)  si  verba  ilia  „hic  Nicaenam  /idem  cteP  aliquid  non  absurdum 
significant,  ea  significare  non  posse  solum  Osium  Arianos  dam- 
nasse,  hoc  enim  est  falsum,  sed  hoc  solum  innuere,  in  condendo 
Nicaeno  symbolo  Osium  Patribus  praeivisse  ac  forniulam  propc- 
modum  discuticudam  obtulisse  seu  quod  eodem  redit,  ius  propo- 
nendi excrcuisse. 

2“  Id  autem  confirmatur  praeclaro  tostimonio  Gelasii  Cyzi- 
(]  ceni,  qui  saeculo  V.  scripsit  bistoriam  Concilii  Xicacni,  et  diserte 
testatur,  se  magna  ex  parte  earn  desumpsisse  ex  antiquissimo  co- 
dico  paulo  post  Xicaenum  Concilium  descripto'^.  Is  igitur®  post- 
quam  cap.  super,  bis  verbis  conclusit  bistoriam  disputationis  ha- 
bitae  cum  Arianis  de  fide:  „hoc  antidote  letalia  venena  subver- 
tentes  clariorem  in  posterum  apostolicam  tidem  uno  omnes  consensu 
describunt“ ; subiicit  (cap.  inseq.)  statutam  fidei  professionem  bis 
verbis:  „Sancta  et  magna  et  generalis  sy nodus  sanctorum  Patrum 
Nicaeae  congregatorum,  per  Beatum  el  Sanctum  Osium  episcopum 
Civitatis  Cordubae  in  Ilispania,  tenentem  locum  episcopi  Bomani 
cum  praedictis  eiiisdem  S.  Sedis  presbyteris , altero  ipsum  inter- 

1 Cf.  in  III.  parte  moinimcntorum  Cone.  Chalced.  apiul  Mansi 
Cone.  T.  VII.  eoll.  455  sqq. 

2 0pp.  S.  Athanas.  edit.  maur.  T.  I.  p.  1.  pag.  369. 

® Id  eertum  suppono  ex  argumentis  quae  Historia  Ecelesiastiea 
suppeditat,  atque  allegantur  a Zaeearia  ex.  gr.  1.  e. 

^ Gelas.  Cyz.,  Comm.  aet.  Cone.  Nie.  lib.  I.  (in  eoll.  Mansii  T.  II. 
eoll.  759.  760). 

5 Cap.  12.  (1.  e.  eol.  823.  826). 


1083 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1084 


pretante  dixit:  Divinitas  non  ost  uiia  persona  etc.“  Porro  com- 
paretur  haec  inscriptio  cum  ea,  quae  reperitur  in  decretis  triden- 
tinis:  „Sancta  oecumenica  et  generalis  tridenlina  Si/nodus  . . . . 
prae^iidenlibus  in  ea  Apostolicae  Sedis  legatis  etc.“,  statim  apparebit 
non  solum  re  sed  quadamtenus  verbis  utramque  geminam  esse, 
lamvero  constat,  in  Concilio  tridentino  (de  quo  inferius  incidet 
serino)  ilia  formula  ius  legatorum  etiam  proponendi  ea,  de  quibus 
in  Concilio  agendum  erat,  expressum  fuisse  — Concilium  vero 
Nicaenum  I.  semper  tanquara  normam  insequentium  Conciliorum 
habitum  fuisse,  notum  est  ex  liistoria  Ecclesiastica. 

Nicaeuae  Synodo  subnectitur  Sardicensis,  quae  eius  veluti  est 
coutiiiuatio,  qua  de  causa  fit,  ut  quamvis  sit  oecumenica,  proprio 
tamen  loco  a ceteris  distincta  minime  ponatur.  De  hac  vero 
Synodo,  ad  rem  nostram  quod  attinet,  ita  loquitur  Christianus 
Lupus:  „IIosii  praesidentiam  et  tertia  sgnodalis  epistola  et  sin- 
guli  fere  canones  et  Sgnodi  subscriptio  demonstrant“  b Canones 
autem  alia  ratione  id  demonstrare  non  possunt  nisi  ea  formula: 
Hosius  dixit  ....  turn  subiicitur  canonis  series,  et  concluditur: 
Omnes  dixerunt  etc.  Ubi  evidenter  canon  sancieiidus  ab  Osio 
Pontificis  legato  proponitur 

II.  Nihil  dicam  de  Concilio  Constantinopolitano  I. , siquidem 
nemiiicm  lateat,  illud  solum  accedeiite  posteriore  pontificia  con- 
firmatione,  non  vero  ipsa  celebratione  fuisse  oecumenicum,  adeo- 
que  uullus  ibi  adstiterit  legatus  Pontificius.  De  eo  igitur  nulla 
in  praesenti  quaestio  institui  potest. 

in.  Tertium  est  Concilium  Epliesinum.  Atqui  in  eo  omnia 
ad  meutem  S.  Caclestini  I.  Romani  Pontificis  gesta  fuisse,  osten- 
dunt  turn  Concilii  liistoria,  turn  eius  acta 

Unum  forte  minus  notum  bic  proferam  de  eo  raonumentum, 
excerptum  nempe  praeclari  comma nitorii  Pontificis  ad  legates  (juos 
mittebat.  „Et  Sedis  Apostolicae,  mandat  legatis  Pontifex,  aucto- 
ritatem  custodiri  debere  mandamus,  siquidem  et  instructiones,  quae 
vobis  traditae  sunt,  hoc  loquantur , ut  interesse  conventui  debeatis, 
ad  disputationem  si  fuerit  ventum,  vos  de  eorum  sententiis  iudi- 
care  debeatis  non  suhire  certamen“ 

Quibus  verbis  tale  ius  legatis  vindicandum  praescribitur , ut 
nihil  in  Concilio  iis  nolentibus  discuteretur,  sed  ea  solum  profer- 
rentur,  quae  ipsi  ex  Pontificis  mente  itixla  habitas  instructiones 
proponenda  censereut. 

IV.  Accede  ad  magnum  Concilium  Chalcedonense,  c quo  ex 
singulis  fere  actionibus  plura  in  rem  nostram  proferri  possent 
argumenta:  brevitatis  gratia  satis  hie  fuerit  auimadvertisse,  quod 
attinet  ad  fidei  controversias , omnia,  quidquid  antiqui  et  recen- 
tiores  gallicani  cavillari  sategeriut  cum  Bossueto  et  De  la  Luzerne, 
omnia,  inquam,  ita  gesta  fuisse,  ut  Patres  celeberrimam  epistolam 
dogmaticam  S.  Leonis  ad  Flavianum,  absque  ullo  inquisitive  exa- 
mine summa  reverentia  exceperint,  eamque  tanquam  normam  ha- 
buerint  a qua  deflectere  nefas  esset,  adco  ut  legati  Pontificii  for- 
mulam  propositam  professionis  fidei  reiecerint  nisi  verba  ilia 
S.  Leonis  insererentur  post  unitionem  humanae  naturae  cum 
Verbo  duas  esse  in  una  bypostasi  naturas,  inconfuse  — incommu- 
tabiliter  — indivisihiliter  — inseparabiliter  — adeo  de  ipsis  pro- 
positionis  formulis  erant  solliciti , et  modus  definiendi  a Pontifice 
praescriptus.  Quod  vero  pertinet  ad  disciplinam,  satis  apparet  (si 
liabeatur  prae  oculis  generalis  animadversio  anteposita  n.  12  litt.  c.) 
ex  pi'otestatione  legatorum  actione  XVI.  contra  canones  actionis 
XV.,  turn  ex  testimonio  S.  Leonis,  id  hire  fecisse  legates,  siqui- 
dem id  solum  agere  poterant,  quod  in  datis  sibi  a Pontifice  in- 
structionibus  reperiebatur. 

V.  Arbitror  equidem,  me  baud  leve  PP.  EE.  fastidium  crea- 
turum,  si,  quemadmodum  de  bis  omnium  antiquissimis  exegi,  ita 
enucleate  de  reliquis  ad  Tridentinum  usque  oecumenicis  Conciliis 
disserere  pergerem;  neque  enim  adeo  brevis  tractatio  evaderct, 
otsi  summa  dicendorum  capita  dumtaxat  attingerem.  Satins  igitur 
(luco,  nonmillis  generalibus  adnotationibus  hie  quoque  rem  totam 
perstringere. 

a)  Excepta  V.  Synodo,  Constantinopolitana  II.  (de  qua  sale- 
brosissima  habetur  controversia , ut  historiae  Ecclesiasticae  periti 
probe  norunt)  quaeque,  saltern  in  communiori  sententia,  solum 
per  accedentem  Pontificis  confirmationem  oecumenica  evasit,  sicut 


‘ 0pp.  T.  I.  p.  315. 

^ Cf.  notas  Binii  in  Cone.  Sard,  (apud  Mansi  Tom.  III.  col.  75  sqq.) 
^ Cf.  Zaccaria , Bianchi , Lupum  aliosque  citatos  a Zaccaria  in 
suppl.  ad  Hist.  Eccl.  Nat.  Alex.  T.  X.  pag.  LXXXV.  (edit.  Venet.  1777). 

* Apud  Chr.  Lupum  (0pp.  T.  VII.  pag.  385). 


a et  evaserat  Concilium  Constantinopolitanum  I.,  excepta,  inquam, 
V.  Synodo,  reliquis  in  Oriente  celebratis,  scilicet  Constantinopo- 
litanae  III.,  Nicaenae  11. , Constantinopolitanae  IV.,  per  suos  le- 
gates praefuit  Romanus  Pontifex.  At  quo  pacto  semet  legati  ge- 
rere  deberent  in  Concilio,  audivimus  ex  Commonitorio  S.  Caelestini, 
et  quid  ius  praesidendi  Concilio  prae  se  ferat,  satis  discimus  ex 
verbis  S.  Atlianasii  superius  allegatis. 

b)  Probatio  quae  eruitur  ex  actis  et  bistoria  illorum  Conci- 
liorum, non  est  particularis  et  solum  quibusdam  peculiaribus  ad- 
iunctis  rerum  et  personarum  accommodata,  sed  imo  est  generalis, 
et  sese  exhibet  veluti  applicationem  generalioris  principii  ab  omni- 
bus admissi.  lure  igitur  ea  probatio  ad  omnia  oecumenica  Con- 
cilia extenditur. 

c)  In  Conciliis  vero  oecumenicis  in  Occident!  celebratis,  cum 
iis  praefuerit  immediate  ipse  Pontifex,  uno  excepto  Tridentino, 
adliuc  res  magis  est  evidens.  Si  enim  legantur  monumenta  ex. 
gr.  Lateranensium,  Lugdunensium,  Viennensis,  ita  Pontifex  omnium 
moderator  apparet,  ut  omnia  eo  auctore  et  ex  eius  sententia  in 
Concilio  tractari  mauifestum  sit.  In  Concilio  vero  Florentino  ex 

b ipsa  natura  controversiae,  ex  simul  collectis  Graecis  Latinisque,  ex 
graeci  Imperatoris  praesentia,  aliquid  illi  omnino  proprium  ex- 
stiterit  necesse  est  saltern  ex  parte  Graecorum,  potissimum  ante 
instauratam  unionem,  sed  in  eo  etiam  quantum  satis  est  asserta 
veritas  elucescit. 

d)  Ceterum  cum  ius  certum  sit  ex  ipsis  priiicipiis  tbeologicis *  *, 
ut  superius  ostendi,  factum  eatenus  attend!  potest,  quatenus  eo 
demonstratur,  si  ius  illud  proponendi  plenissime  a Sede  Apostolica 
in  futuro  Concilio  oecumenica  exerceatur,  nihil  inusitati  aut  novi 
aut  ab  antecedentium  Conciliorum  praxi  alienum  factum  iri.  At 
ad  hoc  sufficeret  abunde  antiquissimorum  Conciliorum  exempla 
proferre,  ut  rcapse  effecimus.  Attamen  si  aliquid  magis  enucleate 
de  singulis  proponi  libeat  PP.  EE. , res  baud  difficilis  factu  est. 

VI.  Agmen  claudat  Concilium  Tridentinum.  In  quo  quidem 
duplex  sedulo  alia  ab  alia  secernenda  est  quaestio.  Prima  est, 
utrum  ius  illud  proponendi  legati  Pontificii  constanter  sibi  et  Sedi 
Apostolicae  longe  maxima  probante  Patrum  parte  vindicaverint. 
Secunda  vero  magis  peculiaris  est  et  ad  cam  pertinet  formulam 
insertam  decreto  Sessionis  XVII.,  quae  fuit  prima  sub  Pio  IV., 
c nempe  .^proponentihus  legatis  ac  praesidentibus'‘  ob  quam  diuturna 
adeo  et  acerrima  controversia  exorta  est.  Neque  enim  eadem  est 
utriusque  quaestionis  indoles. 

Ut  igitur  de  prima  loquar,  ius  illud  plenissimum  {cumula- 
tivum  quod  diximus)  proponendi  ab  ipso  Concilii  exordio  ad  exitum 
usque  legates  pontificios  sibi  adscripsisse  liquet  ex  universa  eius- 
dem  Concilii  liistoria  Nonnulla  proferam  hie  ex  Card.  Palla- 
vicinio  testimonia,  quae  eo  raaioris  sunt  facienda,  quod  et  in  iis 
Auctor  quae  sparsim  ])rius  pro  re  nata  dixerat  simul  collecta  ex- 
hibet, et  integram  proinde  continent  seriem  controversiae. 

Primum  est  lib.  XV.  c.  17.  n.  2.  estque  huiusmodi:  „Ne  co- 
minciavano  i Legati  in  quel  tempo  (sub  Pio  IV.)  ad  attribuirsi 
questa  jireminenza  d’  esser  soli  a proporre : ma  il  Cardinal  Del 
Monte  r avea  professata  e fortemente  sostenuta  in  temjio  di  Paolo 
Terzo,  con  risponder  alia  riferita  obbiezioiie ; die  questo  fosse  un 
legar  le  lingue  agli  altri  i quali  conoscessero  alcun  affare  neces- 
sitoso  di  risposta,  e negletto  da  President!:  dicendo  egli  die  chi 
cio  riputasse  potrebbe  esporla  con  opportunitii  di  pronunziare  il 
suo  parere  in  altro  suggetto.  E questa  forma  di  liberta  non  era 
j poi  riuscita  cosa  ideale  ed  impossibile  o proibita  nell’  uso  ma  fu 
sempre  osservata  in  Concilio,  nel  quale  tutte  le  volte  e tutto  il 
tempo  die  egli  duro,  videsi  die  ciascuno  pote  dire  quel  die  sen- 
tiva  eziandio  contra  i Legati  e contra  i Pontefici  senza  die  pur 
raai  rimanesse  infrenata  la  bocca  a futuri  dicitori  coll’  esempio  di 
({iialche  sordo  castigo  contra  i passati.“  Turn  rationes  aliqiias 
innuit  cur  id  decens  omnino  haberi  debeat  in  quovis  coetu  etiam 
politico  de  qua  re  satis  superius  disseruimus. 

Aliiid  exstat  testimonium  lib.  XVI.  c.  6.  n.  4 sqq.,  cui  tamen 
verbo  tenus  allegando  supersedeo,  quod  longissinium  sit,  et  com- 
pendium literarum  exhibeat,  quas  legati  Pontificii  ad  Regem  Hi- 
spaniarum  miserunt,  eo  quod  is  formulam  decreti  Sess.  XVIl. 
„proponentidjus  legatis^  aversaretur  quam  qui  maxime.  Eo  autem 


^ Vicl.  sup.  n.  10. 

^ Cf.  ex.  gr.  Pallav.  Hist.  Cone.  Trid.  lib.  VI.  c.  2.  n.  10,  c.  12. 
n.  1.,  lib.  VH.  c.  4.  n.  9;  atque  alibi  saepe.  Vide  Le  Plat  Monum. 
ad  Hist.  Cone.  Trid.  Tom.  V.  pag.  330 — 353.  3G1 — 366.  Raynald.  Ann. 
Eeel.  ad  ann.  1563.  mi.  66.  87.  190.  202. 


1085 


Doe.  hist.  II.  Kemota  Cone,  praepar,  Doc.  102.  (Votum  P.  Sangixineti  do  iuro  proponendi.) 


1080 


facilius  al)  eo  testiraonio  allegando  abstineo  quo  argumcnta  plera- 
quc  a legatis  prolata  iis  geraina  sunt  quae  fuse  superius  sum  pro- 
sequutus. 

Tertium  denique  habetur  lib.  XXIII.  c.  12.  n.  7.  ubi  auctor 
totius  controversiae  historiam  perstringit  occasionem  iiactus  decreti 
Sess.  XXIV.  cap.  21,  explicativo  decreti  Sess.  XVII.  quo  demum 
finis  dissidio  impositus  est.  „Ma  strigniamo  la  materia  e prima 
d’  altro  ripetiamo  in  brevita  cio  che  sparsamente  ne  abbiamo  detto 
in  piu  luogbi.  Qual  violenza  potea  chiamarsi  quel  che  i Padri 
consigliatamente  e concordevolmente  contro  1’  opposizione  di  due 
soli  ‘ aveano  stabilito  e in  Congregazione  e in  Sessione  ? nuovo 
per  avventura  che  le  Republiche  possano  deputare  e di  fatto  dc- 
putino  alcuni  maggiori  e piu  giudiciosi  i quali  scelgano  le  pro- 
poste  per  impedire  la  confusione,  il  fastidio  e il  tumulto  che  reche- 
rebbe  questa  facolta  lasciata  in  generale  ad  ogni  imprudente  o 
indiscrete  o sedizioso?  Dietro  a cio  veggiamo  se  questo  di  fatto 
pregiudicasse  alia  debita  liberta.  Qual  proposizione  fu  desiderata 
che  per  opera  di  quel  decreto  rimanesse  esclusa?“  etc.  Turn  plu- 
ribus  id  illustrat  ex  historia  Concilii  prolatis  exemplis,  ut  ostendat 
Patrum  libertatem  toto  Concilii  tempore  sartam  tectamque  man- 
sisse.  Ex  quibus  omnibus  constat  ius  proponendi  nnice  legatis 
in  Concilio  tridentino  summa  consensione  tributum  fuisse. 

14.  Altera  vero  plane  est  quaestio  do  necessitate  aut  op])or- 
tunitate  inserendi  decretis  illam  formulam  „proponentibus  legatis“, 
de  hac  enim,  ut  scribit  idem  Pallavicinius,  Pontifex  non  adeo  sol- 
licitus  fuit,  ut  pacis  amorc  non  sineret  formulam  illam  ob  Hispa- 
norum  praesertim  querimonias  praetermitti,  sed  imo  iam  id  legatis 
mandaverat,  sed  obstiterunt  legati,  decreti  conciliariter  sancita 
auctoritate  interposita,  quae  sine  magno  detrimento  laedi  hand 
posset,  mediamque  iniverunt  viam  declarationis  illius  quae  nullo 
pacto  ius  ipsum  minuit,  imo  illiul  indirecte  potius  asserit  atque 
confirmat.  Constat  igitur 

1”  In  Concilio  Tridentino,  ius  illud  quod  vindicavimus,  in  le- 
gatis pontificiis  unice  residere,  ab  omnibus  agnitum  receptum- 
que  fuisse. 

2®  Ius  illud  receptum  fuisse,  quia  innixum  apparebat  turn 
theologicis  principiis,  turn  rationis  suasione,  turn  bistoria  Concilio- 
rum  omnium  antecedentium. 

3®  Quoties  unus  aut  alter  audentior  ipsum  ius  aggredi  visus 
est,  toties  Patres  unanimi  audaciam  solemni  reprobatione  infrin- 
gere  non  dubitasse. 

4®  Ipsam  controversiam  de  formula  occasionem  dedisse  iuri 
magis  magisque  stabiliendo,  turn  quod  ab  omnibus  fuerit  admissa, 
turn  quod  in  eius  explicatione  iuris  substantia  religione  summa 
fuerit  servata. 

Concludimus : tantum  abest  ut  antecedentium  Conciliorum  praxis 
iis  quae  statuimus  adversetur , ut  imo  historia  Conciliorum  invictis- 
simum  pro  re  nostra  suppeditet  argumentum. 

Hactenus  de  prima  parte  propositae  quaestionis.  Brevissime 
de  secunda. 

15.  Quaeritiir  quo  ordine  quove  modo  res  proponi  debeat. 

Ordo  alius  dici  potest  intrinsecus,  alius  cxtrinsecus.  Intrinsecus 

spectat  ad  res  ipsas,  quae  sive  de  fide  sive  de  disciplina  propo- 
nuntur,  quo  scilicet  modo  et  ordine  conficienda  sint  doctrinae  ex- 
positio,  canones , decreta.  De  his  mearum  partium  disserere  non 
est,  siqxxidem  ad  id  ixominatim  pertineant  studia  uniuscuixxsque 
Commissionis  in  re  sua.  Neque  etiam  de  ordine  genex’ali,  utrum 
scilicet  sit  proponenda  haec  aut  alia  materies;  haec  enim  divi- 
nantis  more  dici  nequeunt,  sed  turn  ex  simxxl  comparatis  omnium 
Commissionum  tractationibxxs,  turn  ex  adiunctis  mxxlti])licis  gexxeris 
determinari  debent.  Generatim  tamen  dici  potest,  tractationem 
qxxamlibet  de  fide  haec  veluti  elementa  complecti  oportere,  licet 
alia  atque  alia  ratione  proposita:  a)  catholicae  doctrinae  relate  ad 
illud  caput  expositionem,  b)  recensioixem  errorum  potissimum  no- 
stra hac  aetate  circa  illud  grassantium , antiqxxiorii)US  brevissime 
ob  nexum  doctrinae  enumeratis : c)  ex  his  formationem  dccre- 
torum  colligendam ; d)  peculiares  quoque  animadversiones  expen- 
dendas  esse  ratione  personarmn,  locorum  etc.  in  formandis  decretis, 
e)  instituendum  denique  examcn  comparatimm  illorxim  trixxm,  ct 
statuendam  esse  ultimam  formidam  propositionis.  Relate  vero  ad 
disciplinam : a)  expendenda  decreta  tridentina  relate  ad  illud  capxit 
do  quo  quaeritur:  ea  enim  sjxoctari  i)ossunt  tanqnam  basis  novis- 
simi  iuris  eeclesiastici  saecxxlo  XVI.  statuti:  b)  considerandus  status 
praesentis  disciplinae  communioris  relate  ad  illud  punctum  : c)  enxi- 


' Fuerunt  hi  duo  hispani,  cf.  Pallav.  lib.  XV.  c.  10. 


a mex’andi  abusus  universaliores,  qui  cix-ca  illam  rem  irropserunt,  ct 
sxxggorendxxs  modus  aptior  vel  instaurationis , vel  reformationis; 
il)  consideranda  sedxxlo  impedimenta,  quae  in  exseqxxutione  refox’- 
mationis  offendi  possunt ; e)  ex  his  omnibxxs  institui  debet  examen 
comparativxxm  et  statxxi  ultima  formula  propositionis.  Sed  plera- 
que  ex  his  in  ipsis  discussionibus  fiunt.  Addo  insuper  me  haec 
tamquam  insipientem  dicere,  coactxxm  universalitate  propositae  mihi 
quaestionis , sapientioribus  plenissimo  obseqxxio  rem  totam  per- 
mittendo. 

IG.  Aliquid  de  extrinseco  ordine  quoque  dicendxxm.  Cxxm  enim 
ex  dictis  ius  proponendi  in  future  Coxxcilio  oecumenico  unice  Sedi 
Apostolicae  ti’ibuendum  sit,  quaeri  potest,  quo  pacto  haec  px’opo- 
sitio  canonum  et  decretoi’um,  quae  in  singulis  Commissionibus 
magno  studio  praeparantur , sit  in  Concilio  Patribus  facienda. 
Qua  in  re  modeste  censeo:  a)  non  oxnnia  simul  danda,  sed  quae 
ad  illud  caput  vel  doctrinae  vel  disciplinae  pertinent,  quod  iuxta 
ordinem  a Pi’aesidentibus  statutum  examinandum  erit,  puta,  de 
Romano  Pontifice,  vel  de  habitu  Ecclesiae  ad  civiles  potestates  etc. 
b)  neqxxe  putarem  omnibus  indiscriminatim  danda  esse  ipsa  rota, 
b ut  vocantur,  aut  processus  verbales  discussionum  quae  in  Com- 
missionibus factae  sunt,  sed  solum  summam  aliquam  typis  editanx 
quae  potissimas  rationes  innxxat  quibxxs  decretum  aut  canon  inni- 
titur,  ut  appareat  consilio  sunxmo  ac  prudentia  non  temere  aut 
ai’bitrio  rem  fuisse  peractam;  vota  vero  ipsa,  solum  cum  Prae- 
sidentibus  visum  fuerit,  et  cum  iis  quibus  e re  fore  iudicaverint 
communicentur : c)  in  discussioixibxis  rerum  pi’opositarxxm  curan- 
dum,  ut  a Theologis  et  Canonistis  pontificiis  formula  ipsa  in  Com- 
missionibus approbata  quo  magis  fieri  potest  defendatur,  quamvis 
liqxxeat,  ex  ipsa  plena  Patrum  libertate  aliquando  futurum,  ut  non- 
nullae  in  ea  modificationes  sint  introducendae.  d)  Statuendus  in 
primis  a PP.  EE.  ordo  generalis,  quo,  pro  eorxxm  sapientissimo 
iudicio,  aptius  res  discutiendae  proponantur,  quaenam  scilicet  px’imo, 
quaenam  secundo  loco  sit  px’oponenda  et  sic  deinceps.  Sed  evi- 
dens  est  prius  solvendam  esse  quaestionem , utrum  simul  de  fide 
et  disciplina,  an  vero  prixxs  de  fide,  dein  de  disciplina,  agendxxm. 
Do  qxxa  re  disseram  pro  viriunx  mearum  tenuitate,  in  responsione 
ad  secxindam  ex  propositis  mihi  quaestionibxxs.  Hie  vero  ordo  ge- 
neralis poterit  ipso  Concilii  initio  integer  px-oponi  vel  non,  prout 
c magis  opportunum  iudicabitur.  Si  theoretice,  ut  ita  dicam,  primus 
modus  aptior  videtur,  practice  tamen  puto  secundum  esse  eli- 
gendum. 

Haec  de  ordine  xxt  dixi  extrinseco  sufficei-e  videntur. 

17.  Unum  sxxperest  mihi  breviter  innuendxxni,  quod  memini 
me  facturum  superius  promisisse. 

Cum  enim  agerem  (n.  6.  initio  turn  litt.  c.  7)  de  omnibus 
negando  iure  proponendi  affirmative  spectato  saltern  puhlice,  dixi 
concedi  tamen  posse  imo  et  debere  ptrivatum  ius  pi'oponendi  summa 
libertate  praesidentibus  quidquid  episcopis  opportunius  appareret, 
quodqxxe  in  propositis  decretis  omissum  videretur.  Hoc  veluti 
px’incipio  praestituto,  statuendus  est  modus  quo  calxxmniis  aditus 
praeclxxdatur  simulque  confusio  devitetur.  Suppono  hie  in  ante- 
cessum,  omnibxxs  Patribus  licere  ixx  discussionibus  factae  pro])osi- 
tionis  animi  sui  sensa  summa  libertate  promere  suumque  sufi'ra- 
gium  sub  iis  restiuctionibxxs  et  explicationibus  quas  voluerint,  dare; 
de  hoc  enim  nxxlla  quaestio  moveri  potest,  et  sxxb  hac  i-atione, 
patet  indirectum  esse  omnibus  ius  proponeixdi,  idque  exigi  ut  Con- 
cilium vere  liberum  dicatur.  Loquor  igitur  de  directa  propositione. 
d 18.  lamvero,  modestissime,  xxt  meam  inscitiam  probe  decet, 
ita  agcndxim  proi)Oixerem. 

Ixidicendum  omxxibxxs  cum  decretum  de  fide  axxt  discijxlina 
px’oponitur  (quod  aliquot  dierum  intervallo  ante  discussionem  fit), 
ut  si  quid  omissum  Patres  arbitrentur,  ante  congregationem  in- 
seqxxeixtenx  ail  Praesidentes  deferaixt  addita  formula  qxxa  illud  pro- 
poni volunt.  Id  non  parum  iuvat;  fieri  enim  plerumque  solet,  ut 
in  discussione , formula  ])roposita  plerisque  minus  placeat , et  ea 
quae  fuerat  prius  a ])racsidentibus  ])roposita  retineatur.  Tuxn 
etiam  quia  hac  ratione  ideae  ambiguae,  minus  accuratae  etc.  ex- 
cluduntur,  dxxm  qxxis  adigitur  brevi  aliqua  formxila  conceptum 
suum  dare  pro])oncrc:  bic  autem  labor  aequxim  est,  ut  a jxropo- 
nentibus  suscipiatur,  et  insxx])cr  qxiei'i  non  possint  ii,  sua  sensa 
minus  apte  fxxisse  prolata.  Pori’o,  id  quod  hac  ratione  proponitur 
vel  est  iam  in  decreto  vel  canone,  sed  forte  minus  intelloctunx 
est;  vel  est  revera  omissum  et  iudicatur  oportere,  ut  proponatui’, 
vel  ineptum  censetur  aut  saltern  minus  ad  rem.  Turn  ex  illo 
ingenti  propositionum  numcro  fieri  nequit,  ut  plxires  in  idem  non 
recidant. 


1087 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1088 


19.  Simul  igitur  acceptis  omnibus  formulis  propositionis , in  a 
prirais  colligendae  simul  essent  quae  rem  eamdem  aut  eoclem  modo 
considerant : ex.  gr.  vel  itis  vel  factum  simpliciter,  vel  pecuUares 
aliquas  conditiones  etc.  Atque  ita  in  pauciores  quo  fieri  possit 
classes  distribuendae.  Fieri  etiam  quandoque  poterit  ut  unaquae- 
que  classis  unica  propositionis  formula  exhiberi  valeat.  Turn  vero 
unicuique  class!  pro  statuta  partitione  rescribenda  responsio. 

Si  propositio  sit  iam  in  decreto  vel  canone,  sed  solum  uberius 
explicanda,  responderi  poterit  vel  explicabitur  canon  et  decretum 
iuxta  banc  fwmulam  in  utter iore  propositione  decreti  a praesiden- 
tihus,  vel  proponatur  a postulante  haec  formula  tanquam  explicatio 
in  discussione  decreti  N.  ad  verba  ...  vel  canonis  N. 

Si  propositio  omuino  fuerit  omissa  et  iudicetur  proponenda, 
responderi  poterit  vel  „proponetur  a praesidentibus“  vel  „optant 
praesidentes  ut  proponaUtr  tanquam  additio  ad  decretum  N.  vel 
canonem  N.  tali  loco  etc.  (Sed  forte  melius  pi’imo  modo.) 

Si  demum  propositio  minus  apta  iudicetur,  ad  vitandas  offen- 
siones  responderem  „Nihil  obstat  ut  petens  haec  prefer  at  si  velit 
in  dicenda  sententia‘%  quin  innuatur  quo  loco,  sed  omnia  eius  ar- 
bitrio  ac  periculo  permittendo,  et  portinebit  turn  ad  Patres  in  b 
discussionibus  nugas  huiusmodi  aut  audacter  dicta  pro  sua  sa- 
pientia  amandare  semel  ac  fuerint  prolata. 

20.  Iam  vero  si  hoc  vel  alio  simili  modo  fiat,  liquet: 

1®  nonnisi  iniuria  summa  negari  posse  plenissimam  esse  omni- 
bus in  Concilio  per  praesidentes  proponendi  libertatem; 

2®  confusionem  quo  fieri  potest  devitari; 

3®  ipso  respondendi  modo  ea  quae  minus  decent,  ab  iis  quae 
ad  Ecclesiae  bonura  conferre  possunt,  apte  secerni. 

Hactenus  de  modo  et  ordiiie  proponendi. 

21.  Haec  tamcn  omnia,  quae  pro  mea  parvitate  dixi,  Patrum 
Eminentissimorum  sapientissinio  iudicio,  volens  libensque  humil- 
limo  obsequio  submitto 

3.  Sept.  18G8. 

Sebastianus  Sanguineti  Consultor. 

103. 

M.  Martio  18C9.  — Votum  R.  D.  Caroli  losephi  de  Hefele  Philos,  et 

Theologiae  Doctoris  huiusque  in  regia  Universitate  Tubingensi 

Professoris,  Consultoris  Commissionis  directricis. 

Praemisso , quod  a Brno  Patro  proponetur  Schema  Canonum 
et  Decretorum  examinandorum  — quaeritur,  quaenam  sit  aptior 
metlrodus  sequenda  in  Congregationibus  generalibus,  quae  Sessio- 
nibus  publicis  praemitti  solent,  ut  res  citius  absolvatur. 

Introductio. 

Sensus  quaestionis  et  responsio  in  generali. 

Etsi  non  expressis  verbis,  tamen  ad  sensum  bene  perspectum 
thesis  nobis  proposita  duas  quaestiones  continet;  1)  quaenam  op- 
tima sit  methodus  in  Congregationibus  generalibus  adhibenda,  et 
2)  quanam  methodo  Congregationes  illae  citius  absolvi  queant. 

Et  prime  forsitan  intuitu  opinari  posses,  fructiferam  et  vere  salu- 
tarem  harum  Congregationum  institutionem  omni  festinationi  et 
acceleration!  plane  contradicere , cum  res  maximi  momenti,  quae 
in  dictis  Congregationibus  tractandae  sunt,  et  de  quibus  Ecclesiae 
salus  magnam  partem  dependet,  non  nisi  longa  et  diuturna  deli- 
beratione  et  discussione  possint  absolvi.  Si  res  ita  se  haberet, 
certe  methodus,  qua  melius  absolventur  Congregationum  negotia, 
omni  modo  praeponenda  esset  methodo,  qua  citius;  sed  revera, 
ut  ex  sequentibus,  spero,  elucebit,  una  eademque  methodo  et  so- 
lidam  et  celerem  solutionem  quaestionum  illarum,  quae  a Congre- 
gationibus generalibus  examinandae  sunt,  consequi  poteris. 

Quaenam  autem  aptior  haec  methodus  sit,  solutionem  hujus 
quaestionis  partim  ex  historia  priorum  Conciliorum , partim  ex 
experientia  posterioris  aevi,  partim  quoque  ex  ratione  rei  ipsius 
hauriemus. 

Et  nisi  me  omnia  fallunt,  tribus  potissimum  rebus  aptior  ilia 
methodus  consistit,  nempe: 

1.  ut  istae  quaestiones,  quae  in  aliis  Synodis  plurimarum 
rixarum  et  dilationum,  magnique  temporis  dispendii  causa  fuere, 
nunc  iam  ante  inchoationem  Concilii  auctoritative,  dare  et  firmiter 
•decidantur  et  solvantur; 


2.  ut  omnes  materiae,  quae  a Congregationibus  generalibus 
examinandae  sunt,  a Commissionibus  specialibus  praeparentur,  ante- 
quam  ad  Congregationes  illas  deferantur,  et  denique 

3,  ut  ea , quae  a Commissionibus  eiusmodi  praeparata  et 
proposita  sunt , a Congregationibus  generalibus  secundum  firmas 
regulas  tractentur  et  diiudicentur. 

Tribus  itaque  Dissertationis  partibus  themati  nobis  proposito 
satisfacere  studebimus. 

PARS  I. 

Quaenam  quaestiones  ante  inchoationem  Concilii  decisae  esse  deheant, 

et  a quo. 

§ 1. 

De  ordine  sen  serie  sedendi,  de  Vote  absentium  et  praeseniium 
Praesulum,  et  de  titulo  Concilii. 

In  nonnullis  priorum  temporum  Conciliis  de  ordine  seu  serie 
sedendi  et  de  iure  Voti  multae  eaeque  acerbissimae  contentiones 
ortae  sunt  permultumque  temporis  inde  perditum  est.  He  nunc 
quoque  similia  eveniant,  caute  providendum  et  iam  ante  inchoa- 
tionem Concilii  omnis  ambiguitas  et  eiusmodi  rixarum  occasio 
tollenda  est;  ideoque  a Btno  Patre  auctoritative,  dare  et  firmiter 
— in  tempore  — declaretur,  quae  sit  sedendi  series  et  cuinam 
ius  Voti  seu  pleuarium  seu  minus  plenum  competat. 

1.  Quod  primam  partem  attinet,  seriem  seu  ordinem  sedendi, 
vestigiis  Concilii  Tridentini  plane  inhaerendum  et  quod  ibi  placuit, 
repetendum  erit.  Sed  prolixius  de  hac  re  disserere  non  meum 
est,  cum  alter!  Consultori,  ni  fallor,  id  muneris  impositum  sit. 

2.  Etiam  quoad  ius  Voti  historia  Concilii  Tridentini  nobis 
magistra  praesto  est ; in  uno  tamen  puncto  ab  eius  praxi  recedere, 
temporum  respectu  habito,  consonum  videtur.  Tridenti,  in  Sessio- 
nibus  sub  Paulo  III.  et  lulio  III.  celebratis,  ex  procuratoribus 
absentium  non  admissi  fuerunt  nisi  ii,  qui  ab  Ottone  Truchsess  de 
Waldburg,  S.  R.  E.  Cardinal!  et  Episcopo  Augustano,  nec  non  a 
loanne  ab  Isenburg,  Archiepiscopo  et  Electore  Trevirensi,  missi 
fuerant.  Et  hi  quoque  post  omnes  Episcopos  sedebant,  et  consul- 
tativo  tantum  Veto  gaudebant.  Ceterorum  omnium  absentium 
procuratores  autem,  ex  constitutione  Pauli  III.,  nonnisi  ad  excu- 
sandum  admissi  sunt,  solisque  Glermaniae  Praelatis  special!  privi- 
legio  seu  indulto  Pauli  III.  aliquantulum  pluris  concessum  erat, 
quia  ipsi  propter  haeresim  grassantem  sedes  suas  non  sine  peri- 
culo gregis  relinquere  poterant.  Quern  indultura  revocavit  postea 
Pius  IV. , sub  quo  omnes  procuratores  absentium  admissi  sunt, 
sed  omnium  ultimi  et  nonnisi  interrogati  loquebantur,  tuneque 
consultative  tantum  (cf.  Massarelli,  Acta  Cone.  Trid.  sub  Paulo  III. 
Mscr.  T.  I.  fol.  4 b et  21  b). 

Cum  istis  temporibus  tarn  pauci  Episcopi  Tridentum  venire 
voluissent,  ita  ut  vix  quadraginta  primis  annis  adessent,  idoneum, 
imo  necessarium  erat,  ut  procuratores  absentium  finibus  et  iuribus 
arctissimis  coercerentur.  In  multis  vero  prioribus  Conciliis  centum 
exempla  reperies,  quod  etiam  Presbyter!  et  Diaconi,  vices  Episco- 
porum  suorum  gerentes,  pleno  et  decisive  Voto  essent  gavisi,  et 
eodem  modo,  quo  Episcopi,  in  formula  optuas  „defniens“  sub- 
scripserint  (cf.  Harduin.,  Collectio  Concil.  T.  I.  p.  815).  Etiam 
post  Concilium  Tridentinum  in  nonnullis  Synodis  procuratores  ab- 
d sentium,  dummodo  essent  Presbyteri,  iisdem  privilegiis  gaudebant 
(cf.  Harduin.,  1.  c.  T.  X.  p.  1264  et  1379). 

Proximum  Concilium  oecumenicum  a permultis  Episcopis,  imo 
ab  omnibus,  qui  non  fuerint  graviter  impediti,  frequentatum  fore, 
bono  iure  et  lubenter  suspicamur,  neque  necesse  erit,  acerbitate 
contra  procuratores  personalem  Episcoporum  praesentiam  extor- 
quendi.  Quia  autem  rei  ipsi  et  Ecclesiae  utilitati  conveniens  vi- 
detur, vota,  desideria  et  consulta  omnium,  si  fieri  poterit,  pro- 
vinciarum  et  regionura  audiendi,  ideo  — ad  exemplum  priorum 
Conciliorum  — etiam  procuratoribus  absentium  plus  iuris  tribuen- 
dum  esse  puto,  ac  in  Tridentino  Concilio  factum  est,  praesertim 
clausulam  illam  „nonnisi  interrogati  loquantur“  tollendam  putarem. 

Sed  quodcumque  Bfho  Patri  in  hac  re  placuerit,  iam  ante 
inchoationem  Concilii  et  Congregationum  quaestio  decisa  sit  opor- 
tet,  si  celerem  eumdemque  bonum  negotiorum  progre.ssum  ex- 
spectare  velimus. 

3.  Idem  dicendum  erit  de  quaestione,  num  Praelati,  qui  ad 
locum  quidem  Concilii  pervenerunt,  sed  adversa  valetudine  im- 
pediti Sessionibus,  uni  vel  alter!  vel  pluribus,  interesse  non  pos- 


1089 


Doc.  hist.  II.  Proxima  Cone,  praepar.  Doc.  102.  103.  (Vot.  D.  Hefele  de  Congreg.  gen.) 


1090 


sunt,  Vota  sua,  et  quidem  decisiva  seu  definitiva  in  i^criptis  dandi 
licentiam  habeant,  cum  in  Sessionibus  publicis  turn  in  Congrega- 
tionibus  generalibus.  Quum  Tridenti  id  iis  fuerit  concessum  (cf. 
Massarelli,  1.  c.  fol.  9),  non  video,  cur  non  ante  inchoationem. 
proximi  Concilii  Bnius  Pater  ad  oranes  rixas  dilationesque  evitan- 
das  indultum  ilium  renovare  dignetur. 

4.  Permultum  temporis  Tridenti  contentionibus  de  titulo  Con- 
cilii consumtum  est,  praecipue  num  apponerentur  verba;  „uni- 
versalem  ecclesiam  repraesentans“.  Eiusmodi  iactura  temporis  et 
animarum  exacerbatio , praevia  declaratione  Summi  Pontificis, 
vestigia  Tridentini  Concilii  sequentis,  evitari  poterit. 

§ 2. 

Be  iiire  proponendi. 

In  Concilio  Tridentino  permultum  temporis  in  eo  consumtum 
est,  ut  propositiones  a Congregationibus  generalibus  examinandae 
in  certam  formam  redigerentur.  Materia,  de  qua  ageretur  quae- 
que  proponeretur , adhuc  magnam  partem  quaerenda  erat,  cum 
propter  iniuriam  temporum  sufficientes  praeparationes  noji  potuis- 
sent  antecedere.  Id  in  proximo  Concilio  oecumenico  non  eveniet, 
imo  iam  antea  definitum  Schema  Canonum  et  Decretorum  Con- 
gregationibus generalibus  proponetur.  Sed  cavendum  erit,  ne  con- 
tentiones  istae  de  iure  proponendi , quae  in  Tridentina  Synodo 
tantas  dilationes  et  acerbitates  procrearunt,  resuscitentur. 

Egregium  ius,  Concilio  oecumenico,  ergo  et  Congregationibus 
eius  proponendi,  quae  ecclesiae  universali  necessaria  et  ideo  exami- 
nanda  videntur , ad  Summum  Pontificem  pertinere , cuius  nomine 
omnia  Concilii  Decreta  formantur  et  publicantui’,  nemo  nostrae  aetatis, 
cui  disputationes,  de  hac  re  Tridenti  obortae,  cognitae  sunt,  infitias  ibit. 

Sed  non  minus  et  utilitati  ecclesiae  et  iuribus  episcoporum 
convenire  videtur,  ut  et  ipsi  quodam  iure  proponendi  gaudeant. 
Fieri  enira  potest,  ut  in  propositionibus  a Btno  Patre  designatis 
hoc  vel  illud  dcsit,  quod  nonnullis  ecclesiae  provinciis  apprime 
necessarium  videtur,  et  harum  terrarum  episcopis  quam  maxime 
cordi  est.  Ideoque  ipsis  non  est  neganda  occasio,  libere  et  in- 
genue ea  proponendi,  quae  iuxta  opinionem  suam  Schemati  Pa- 
pali  adhuc  addenda  videntur,  — Exemplo  nobis  est  oecumenicum 
Concilium  Lateranense  V.,  in  cuius  initio  lulius  II.  P.  M.  per 
eminentissimum  Cardinalem  de  Farnesio  omnes  in  Synodo  prae- 
sentes  ita  allocutus  est:  „Hortamur  praeterea  congregates  hie 
omnes  aliosque  ad  Synodum  hanc  sacram  ventures,  ut  cogitare 
diligenter  velint,  deinde  proponere.  ea,  per  quae  possit  etiam  con- 
gregatio  Catholicorum  ad  debitam  reformationem  et  tranquilli- 
tatem  optatam  Deo  iuvante  perduci.  Nostraeque  intentionis  et 
mentis  est,  ut  omnes  hac  causa  congregati  cum  omnimoda  liber- 
tate  dicere,  consulere  et  facere  omnia  et  singula,  quae  ad  prae- 
missa  putaverint  pertinere,  possint  et  valeant,  iuxta  aliorum  Con- 
ciliorum  antiquorum  consuetudinem.‘‘  (Schedula  die  lunae  X.  men- 
sis  Maii  1512  a Cardinal!  Farnesio  praelecta;  cf.  Lahhei  et  Cos- 
sarti,  Collectio  Concil.  T.  XIV.  p.  45.) 

Tridenti  quoque,  quamvis  Legati  ius  proponendi  totis  viribus 
Papae  et  ideo  sibi  ipsis  soils  vindicarent,  nihilominus  et  episcopis 
omne  eiusmodi  ius  negare  nec  volebant  nec  poterant.  In  Con- 
gregatione  general!  X.  Maii  1546.  celebrata  episcopus  Caputa- 
quensis  apostolicos  Legates,  de  exclusive  suo  iure  proponendi  verba 
facientes,  ita  allocutus  est:  „Quid  igitur  ego  facerem,  si  quando 
mihi  aliquid  in  hoc  sacro  Concilio  proponeudum  occurreret!'“  Cui 
respondit  primus  Legatorum  et  Concilii  praesidum,  Cardinalis  de 
Monte:  „Si  vel  ipse  Caputaquensis  vel  quicunque  alius  unquam 
cuperet,  ut  aliquid  in  Concilio  proponeretur,  id  prius  Legatis  re- 
ferat,  qui  re  examinata,  si  ita  expedire  videhitur,  proponent.  Quod 
si  Legati  iniuste  et  absque  ulla  causa  id  facere  recusaverint , is 
quicumqne  fuerit,  proponat“  (cf.  Massarelli,  Acta  Cone.  Trid.  sub 
Paulo  III.  Ms.  T.  I.  fol.  307). 

Tali  iure  episcoporum  praeeminentia  Sedis  aj)ostolicae  ne  mi- 
nimum, ut  credo,  damnum,  ecclesia  vero  magnam  utilitatem  per- 
cipiet,  simulque  episcoporum  animi  novo  charitatis  vinculo  liga- 
buntur,  si  et  ipsis  ius  quoddam  proponendi  concedatur.  Quoddam 
dice,  nam  limitatum  sit  o])ortet.  Xullo  enim  modo  fieri  potest, 
ut  singuli  episcopi  tot  propositiones,  quot  velint,  immediate  et  in- 
discrete ad  Congregationem  generalem  deferant.  Omnis  ordo  dis- 
cussionum  inde  perturbaretur , petulantiae  ingeniorum  amplissima 
patefieret  porta,  innumera  superrtua  proponerentur,  rixae  plurimae 
nascerentur  et  omnia  in  longissimum  protraherentur , ita  ut  finis 
sesslonum  inveniri  non  posset. 

Coll.  Lac.  VII. 


a § 3. 

Commissio  Pontificia  ad  examinandm  propositiones  episcoporum. 

Ideo  plane  necessarium  videtur,  ut  Commissio  seu  Congre- 
gatio  minor  a Bfho  Patre  ex  membris  Concilii  seligatur,  cui  sin- 
guli episcopi  seu  alii  praelati.  Vote  gaudentes,  propositiones  suas, 
quas  necessarias  putant,  stato  quodam  die  ante  conventum  Con- 
gregationis  generalis  diiudicandas  tradant,  ita  ut  illae  tantum  pro- 
positiones eiusmodi  Congregationibus  ad  examinandum  deferantur, 
quae  a Brno  Patre  iuxta  relationem  dictae  Commissionis  suae  fue- 
rint  approbatae.  Commissio  vero  haec  praesertim  eas  propositiones 
Bmo  Patri  acceptandas  commendabit,  quae  a multis  iisque  pru- 
dentissimis  episcopis  prolatae  fuerint. 

§ 4. 

Utilitas  huius  Commissionis. 

Tails  Commissionis  institutio  ad  accelerationem  negotiorum, 
b solidioremque  eorum  expeditionem  plurimum  conferet,  quum 

a)  hoc  modo  inutiles  et  superfiuae  propositiones  praepediantur, 

b)  praesertim  illae,  quarum  tractatio  Concilio  nocere,  rixas 
excitare  etc.  posset. 

c)  Omnis  propositio,  antequam  in  examen  ducetur,  et  a pro- 
ponente  ipso  et  a Commissione  serio  considerabitur , respective 
praeparabitur,  et  ideo  examen  quoque  posterius  multo  abbre- 
viabitur. 

d)  Negotia  a Congregationibus  tractanda  multo  minuentur. 

e)  Obstinatio  illorum  devitabitur,  qui  si  plane  nullum  ius 
proponendi  ipsis  concessum  esset,  ex  infenso  corde  obstacula  varia 
praepararent. 

Denique 

f)  Commissio  eiusmodi  magis  ad  rem  conferre  videtur,  quam 
ea  concessio,  quae  Tridenti  a prime  Legato  Pauli  III.,  ut  supra 
monuimus  § 2,  episcopis  est  facta,  ut  nempe  propositiones  suas 
Legatis  traderent,  qui  re  examinata,  si  ita  expedire  fuerit  visum, 
eas  ad  Concilium  deterrent ; quodsi  autem  Legati  iniuste  et  abs- 
que ulla  causa  id  facere  recusassent,  episcopus  ipse  sententiam 

c suam  Concilio  proponeret.  Sed  quis,  quaeso,  diiudicet,  num  Le- 
gati iniuste  propositionem  aliquam  ad  Concilium  deferre  recusa- 
verint? Nonne  paene  omnes,  qui  propositionum  suarum  repulsam 
tiilerint,  de  iniustitia  conquerentur  ? Praesertim  cum  Legati  soli 
de  idoneitate  propositionum  diiudicent,  ipsi  quodammodo  iudices 
in  propria  re ! Ecce  hie  foecundam  matrem  rixarum  et  ideo  dila- 
tionum,  quae  evitabuntur,  si  Commissionem  illam  instituere  placuerit. 

Id  unum  in  hac  re  mihi  dubium  est,  num  non  conduceret  ad 
episcoporum  animos  alliciendos  et  ad  omnem  perversam  suspicio- 
nem  tollendam,  si  membra  Commissionis  illius  partim  a Papa, 
partim  a Concilio  ipso  eligerentur,  Praeses  Commissionis  autem 
a Papa  solo. 

PARS  11. 

Quomodo  materiae,  antequam  ad  Congregationes  generates  deferantur, 
praeparandae  sint. 

§ 5. 

Comniissiones  speciales  ad  praeparanda  Congregationum  Decreta. 

Prae  cunctis  monendum  est,  a magnis  congregationibus  seu 
coetibus , quibus  plurimi  homines  variae  indolis  intersunt , nec 
bonas  nec  celeres  decisiones,  inter  se  bene  cohaerentes,  omnia,  quae 
ad  rem  sunt,  momenta  complectentes  ac  nihil  necessarii  intactum 
relinquentes , nunquam  exspectari  posse,  si  propositiones  exami- 
nandae  numeroso  illi  coetui  immediate,  absque  praemissa  prae- 
paratione  per  miiiorem  (piamdam  Commissionem,  tradantur.  Iluic 
minor!  Commission!  officium  incumbit,  thema  propositum  ab  omni- 
bus partibus  dilucidare,  considerare  ac  contemplari,  argumenta 
pro  et  contra  diligenter  enumerare,  examinare  ac  ponderare,  con- 
sequentias,  i.  e.  bonos  aut  males  fructus,  qui  inde  oriri  possent, 
investigarc  ac  perscrutari,  quae  ipsi  meliora  sint  visa.  Congrega- 
tion! general!  commendare,  et  aeque  ingenue  ac  caute  patribus 
conscriptis  dcclarare,  num  propositio  tota  sit  accipienda,  seu  tan- 
tum pars  eius,  num  aliquid  addendum,  aliquid  eliminandum  sit, 
aut  totum  alio  modo  formulandum.  Simulque  clara  et  distincta  linea- 
menta  Decreti  concludendi  ad  ulteriorem  deliberationcm  proponet. 

69 


1091 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Yaticani.  Appendix. 


1092 


§ 6. 

Commissiones  eiusmodi  ah  historia  ecclesiastica  commendantur. 

In  plui’ibus  priscorum  seculorutn  Conciliis  oecumenicis  Coni- 
missiones  eiusmodi  adhibitas  esse,  cum  ex  Actis  Conciliorum  ipso- 
rum  turn  ex  relationibus  veterum  historicorum  plus  vel  minus 
dare  apparet. 

1.  Quod  iam  ad  primum  Concilium  oecumenicum,  anno  salutis 
325  Nicaeae  in  Bithynia  (nunc  oppidulum  Ism'k  in  ditione  Turca- 
rum)  attiuet,  nihil  quidem  aliud  in  Adis  eius  habemus,  nisi  a)  Sym- 
bolum  illud  celeberrimum  cum  adiecto  Anathematismo  contra 
Arianos,  b)  genuinos  viginti  Canones  et  c)  Decretum  Synodale 
encyclicum;  praeterea  vero  a Socrate,  Sozomeno,  Tlieodoreto, 
Rufino  et  Grelasio  Cyzieeno,  seculi  quinti  auctoribus,  edocemur 
multas  dispufationes  orthodoxorum  Patrum,  praesertim  S.  Atha- 
nasii,  tunc  temporis  Diaconi  Alexandrini,  cum  Arianis  non  solum 
solemnem  incboationem  Concilii  praeiisse,  sed  et  postea  quoque 
continuatas  esse  (Socrat.  hist.  eccl.  lib.  I.  c.  8.  Sozomen.  hist, 
eccles.  lib.  1.  c.  17.  Theodor  et.  hist.  eccl.  lib.  I.  c.  26.  Rufini 
hist.  eccl.  lib.  I.  c.  14.  Gelasii  hist.  Cone.  Nicaeni  lib.  IL  c.  7.  et  11). 

Disputationes  autem  illas  nonnulloriim  membrorum  cum  ad- 
versariis  quodammodo  Commissionum  loco  reputari  posse  non  du- 
bito.  Sed  et  alia  nobis  praesto  sunt  indicia.  Sanctus  Athanasius 
(de  Decretis  Synodi  Nicaenae  c.  4.),  Theodoretus  (1.  c.  lib.  I.  c.  12.) 
et  Socrates  (1.  c.  lib.  I.  c.  8.)  nobis  narrant,  Nicaeae  primum  Eu- 
sebium  Caesareensem  Symboli  formam  proposuisse,  earn  vero  a 
Patribus  reiectam  et  alteram  illam , quam  nunc  celebramus , re- 
ceptam  esse.  Auctorem  seu  auctores  huius  posterioris  formae  non 
certe  novimus , sed  rerum  natura , ut  ita  dicam , nos  cogit  con- 
iicere,  plures  Patres  ac  Theologos  Nicaenos  ante  Sessionem  gene- 
ralem  in  niinori  quodam  Collegio  deliberasse,  quaenam  Symboli 
forma  esset  aptior  ad  ecclesiae  doctrinam  dare  et  succincte  de- 
clarandam  et  ad  haeresim  refutandam.  Non  nisi  ex  praecedenti 
deliberatione  minoris  cuiusdam  coetus  Patrum  Nicaenorum  mira- 
bilem  illam  Symboli  formam  prodiisse  persuasum  habeo.  Similiter 
et  Decretum  Synodale  et  viginti  illi  Canones  non  sicut  deus  ex 
machina  in  Sessione  publica  de  coelo  cecidere,  sed  absque  dubio 
iam  antea  a nonnullis  apprime  eriulitis  Patribus  (ergo  a Commis- 
sione  speciali,  etsi  non  titulo,  sed  re)  praeparati  et  exarati  et  de- 
mum  numeroso  Coetui  propositi  sunt. 

2.  Clarius  de  Congregatione  quadam  speciali  Acta  Concilii 
Chalcedonensis , quarti  oecumenici,  anno  451.  p.  Ch.  habiti,  lo- 
quuntur.  Iam  in  Sessione  secunda  ibi  constitutum  est,  ut  Anatolius 
Patriarcha  Constantinopolitanus,  orthodoxae  fidei  plane  adhaerens, 
ex  iis  Patribus,  qui  epistolam  dogmaticam  Papae  Leonis  I.  ad 
Flavianum  iam  subscripsissent,  nonnullos  eligeret,  qui  ipsi  con- 
iuncti , cum  ceteris  Praesulibus  Chalcedone  congregatis  ante  Ses- 
sionem publicam  de  orthodoxa  fide  tractarent  (cf.  Mansi,  Collectio 
Conciliorum  T.  VI.  p.  974  sq.).  Hi  Praesules  electi  (Commissio 
haec  specialis)  fidei  formulam  confecerunt,  quae  in  Sessione  V. 
Chalcedonensi  praelecta,  Jion  vero  acceptata  est  {Mansi  1.  c.  T.  VII. 
p.  99  sq.).  Idcirco  alia  Commissio  specialis,  ex  Legatis  Romanis 
et  nonnullis  Patriarchis  et  Episcopis  consistens,  in  eadeni  Ses- 
sione V.  electa  est,  quae  de  fide  declaranda  deliberaret  et  Decretum 
proponeret.  Et  posterior  haec  Commissio  celeberrimum  illud  fidei 
Decretum  Chalcedonenso  exaravit,  quod  a nobis  fundamentum 
orthodoxae  ClD  istoloqiae  colitur  (cf.  Mansi  1.  c.  T.  VII.  p.  99  sqq. 
p.  107.  p.  111.  118). 

3.  In  Concilio  primo  Lugdunensi  anno  1245.  post  secundam 
Sessionem  publicam  Papa  Innocentius  IV.  cum  nonnullis  singulis 
Synodi  membris  particulares  deliberationes  super  negotio  Fride- 
rici  II.  Imperatoris  instituit  simuhjue  XL  Praesules  deputavit, 
(|ui  novum  Codicem  Privilegiorum  ecclesiae  Romanae  et  alia  do- 
cumenta  subscriptione  sua  roborarent  et  autorizarent  {Mansi,  Col- 
lectio Cone.  T.  XXIII.  p.  613.  Huillard-BrGiolhs,  Historia  diplo- 
niatica  Friderici  II.  Paris.  1852.  T.  VI.  p.  316). 

4.  Pernmlta  praeparatoria  secundam  Synodum  Lugdunensem 
anno  1274.  {)raecesserunt.  Nonnullis  prudentissimis  Episcopis  ante 
omnia  in  mandatis  dederat  Summus  Pontifex , Gregorius  X. , ut 
in  instanti  et  de  viilneribus  ecclesiae  et  de  periculis  eius  delibe- 
rarent  et  ante  Concilii  initium  deputatos  mitterent  ad  reniedia 
illis  viilneribus  et  periculis  praeparanda  {Mansi  1.  c.  T.  XXIV. 
p.  56 — 59.  Rajjnaldi,  Continuatio  Annalium  Baronii  ad  annum 
1273.  n.  6).  Similiter  antequam  Constitutio  de  Conclavi  ederetur, 
variae  deliberationes  particulares  Papae  et  Cardinalium  cum  sin- 
gulis Synodi  membris  locum  tenuere  (cf.  Mansi  1.  c.  T.  XXIV. 


a p.  66  sq.).  Denique  compertum  habemus  in  Concilio  Lugdunensi 
secundo  ante  illam  Sessionem  publicam  (quartam),  in  qua  Graeci 
in  unionem  cum  Ecclesia  catholica  rediere,  plures  discussiones  et 
deliberationes  secretiores  cum  iis  habitas  esse,  in  quibus  S.  Bo- 
naventura  quam  maxime  salubriter  ad  concordiam  operatus  est, 
ita  ut  Graeci  obitum  eius  valde  dolerent  (cf.  Wadding,  Annales 
Minorum  T.  IV.  p.  379  sqq.). 

5.  Jn  Synodo  oecunienica  Viennetisi  smno  1311.  post  Sessionem 
primarn,  antequam  negotia  vere  inchoarentur , singula  membra 
vota  et  consilia  sua  de  tribus  punctis  a Papa  Clemente  V.  pro- 
positis  et  in  Synodo  deliberandis  conscribere  iussi  sunt  (cf.  Ray- 
nald.  1.  c.  ad  annum  1311.  n.  54).  Analogon  quoddam  Commis- 
sionum specialium  hie  conspicies.  Inter  primarn  deinde  et  secun- 
dam Sessionem  paene  sex  menses  praeteinere , et  in  longa  hac 
serie  dierum  multae  deliberationes  particulares  de  Templariorum 
ordine  tollendo  habitae  sunt,  teste  contemporaneo  Ptolemaeo  de 
Lucca  apud  Baluzium  (Vitae  Paparum  Aven.  T.  I.  Vita  dementis  V. 
p.  43).  Multo  denique  clarius  in  secunda  parte  Bullae  „Vox  cla- 
mantis“  d.  d.  22.  Martii  1312.,  quae  abolitionem  ordinis  Templa- 
riorum continet,  de  Commissione  quadam  narratur,  quae  rem 
Templariorum  tractaverat  (Bulla  haec,  paucissimis  cognita  et  a 
Raynaldo  praetermissa,  edita  est  in  egregio  opere  Laurentii  Villa- 
nueva: „Viage  literario  a las  iglesias  de  Espana“ , Madrid  1860, 
T.  V.  Apendice  de  Documentos  p.  207  sqq.). 

6.  Quod  in  Constantiensi  Concilio  Sessionibus  publicis  delihe- 
rationes  singularum  nationum  antecesserint , neminem  latet,  et 
quamvis  Constantiensis  methodus,  suffragia  non  per  capita,  sed 
per  nationes  numerandi,  plane  singularis  et  minime  imitanda  sit, 
attamen  deliberationes  eiusmodi  antecedentes , non  a nationihus, 
sed  a Commissionihus  instituendae,  magnopere  se  commendant. 

7.  In  Concilio  Basileensi  inusitata  ilia  Constantiensis  praxis 
relicta  et  tota  praesentium  caterva  in  4 Deputationes  divisa  est: 
de  Fide,  de  Pace,  de  reformandis  moribus  et  de  Bono  communi, 
cautumque  erat,  ne  quid  ad  generalem  conventum  referretur  extra 
gravem  necessitatem,  nisi  prius  in  proprio  coetu  (seu  Deputatione), 
mox  in  ceteris  omnibus  vel  certe  in  ipsorum  tribus  comprobatum 
fuisset  {Harduin.,  Collectio  Concil.  T.  VIII.  p.  1439  sq.,  Palla- 
vicini  hist.  Concilii  Trid.  lib.  VI.  c.  4.  n.  10.  et  lib.  XX.  c.  15.  n.  6). 

3 8.  Quamdam  cum  Commissione  speciali  similitudinem  prae 

se  ferunt  duae  illae  Praelatorum  series,  quae  in  Concilio  Florentino 
ad  disputandum  selectae  sunt  ex  utraque  parte.  Graecorum  et 
Latinorum;  initio  duodecim,  postea  sex  collocutores  (cf.  Mansi 
1.  c.  T.  XXXI.  p.  484  sq.  et  496). 

9.  In  Actis  Concilii  Lateranensis  V.  legimus:  „Anno  a nati- 
vitate  Domini  1513  . . . XIV.  Mail  ...  in  basilica  Lateranensi 
. . . fuit  Congregatio  praelatorum  existentiura  in  urbe  . . . fuit- 
que  propositum  per  reverendissimum  Raphaelem  Episcopum  Osti- 
ensem,  etiam  de  mandate  Sanctissimi  domini  nostri  (Leonis  X.), 
quod  difficile  foret,  pro  singulo  negotio  tractando  in  Concilio  con- 
gregare  onines  praelatos;  ideo  sequendo  ordinem  et  modum  alio- 
rum  Conciliorum  paternitates  suae  eligerent  aliquot  praelatos  graves 
et  doctos,  qui  essent  una  cum  reverendissimis  Cardinalibus  ad  per- 
tractandum  coram  sanctissimo  Domino  ea,  quae  in  Sessionibus  con- 
cUiaribus  essent  proponenda  ...  Et  elegerunt  XXIV  Praelatos“ 
(cf.  Labbei  Collectio  Conciliorum  T.  XIV.  p.  141). 

Die  autem  tertia  mensis  lunii  eiusdem  anni  Summus  Pontifex 
LeoX.  „divisit  supradictos  Praelatos  deputatos  per  congregationem, 

I ut  aliqui  eorum  tractarent  ea,  quae  spectant  ad  paceni  univer- 
salem  componendam  inter  principes  christianos  etc.,  et  alii  ad 
tractandum  ea,  quae  spectant  ad  fidem  et  super  Reformatione  et 
abolitione  pragmaticae  Sanctionis  (franco-gallicae  de  anno  1438). 
Et  etiam  Sanctitas  Sua  ultra  Praelatos  deputatos  per  congrega- 
tionem addidit  alios,  qui  interesse  deberent  congregationibus  par- 
ticularilius  faciendis“.  Et  sic  constitutae  sunt  tres  Clongregationes 
speciales:  1)  pro  rebus  paeis,  2)  pro  Reformatione  Curiae  et  offi- 
cialium,  3)  super  materia  Pragmaticae  et  rebus  fidem  tangentibus, 
et  unaquaeque  eiusmodi  Congregatio  specialis  ex  8 Cardinalibus, 

8 Praelatis  a Concilio  ijiso  electis  et  quatuor  per  Papam  additis 
constabat  (cf.  Labbei  Coll.  Cone.  1.  c.  p.  143  sq.). 

10.  Tridenti  iam  statim  post  incboationem  Concilii  necessitas 
talium  minorum  Congregationum  dare  apparuit.  Iam  in  prima 
Congregatione  generali  (18.  Decbr.  1545.)  primus  Pauli  HI.  Le- 
gatus  proposuit:  „ut  materiae,  de  quibus  tractandum  esset  in 
Congregationibus  et  Sessionibus,  examinarentur  prius,  et  decer- 
neretur,  quomodo  et  qualiter  et  per  quos  essent  examinandae“ 
(cf.  Massarelli  Acta  Concilii  Trid.  mscr. , sub  Paulo  HI.,  T.  I. 


1093 


Doc.  hist.  II.  Proxima  Cone,  praeparatio.  Doc.  103.  (Vot.  D.  Hefele  de  meth.  seqiienda  in  Congr.  gen.) 


1094 


fol.  111.)  In  octava  autem  Congregatione  general!  (26.  lanuarii  a 
1546.)  decisum  est,  quod  tota  Synodus  in  tres  Classes  divideretur, 
congregandas  coram  quolibet  Praesidentiura.  Simul  unicuique 
Class!  concessum  est,  si  expedire  videretur,  deligere  pauciores 
niiraero,  qui  pidus  exaniinarent , quae  in  consultationem  ponenda 
essent,  et  deinde  Class!  suae  exponerent  (Massarelli  1.  c.  fol.  154.) 
Die  Martis  2.  Febr.  1546.  habitae  sunt  prinium  eiusmodi  Congre- 
gationes  particulares , distinctae  per  Classes,  et  in  unaquaque 
Classe  erant  circiter  XIV  Praelati;  cuncti  enim  tunc  temporis 
Tridenti  praesentes  Praelati  numerum  XL  vix  excedebant  (cf. 
Massarelli  1.  c.  fol.  154  b).  De  his  Classibus  scribit  Pallavicinus : 

„ Inter  has  artes  (obtinendi  ea,  quae  decent,  et  per  ea,  quae  li- 
cent)  etiam  ilia  connumeranda  est,  qua  Patres  in  terms  coetus 
particulares,  in  aedibus  trium  Legatorum  habendos,  apte  segre- 
gati  fuere.  Causa  praetenta,  cur  id  fuerit  a Legatis  propositum 
et  a Patribus  in  general!  congressu  statutum,  ea  fuit,  quod  tribus 
in  locis  celerius  et  uherius  de  rebus  deliberaretur^  (Pallav.  hist. 
Cone.  Trid.  lib.  VI.  c.  VIII.  n.  5). 

Classes  has  Commissionibus  a nobis  propositis  comparandas 
esse  neminem  latet,  etsi  aliquae  intersint  differentiae.  Maxima  b 
earum  est,  quod  Tridenti  tres  illae  Classes  non  diversas  quae- 
stiones  tractandas  habebant,  sed  omnis  materia,  uni  Class!  ad  prae- 
parandum  proposita,  a caeteris  quoque  duabus  examinanda  erat, 
ita  ut  ad  eamdem  quaestionem  semper  tres  Classes  responderent. 
Sed  magna  negotiorum  dilatio  inde  exorta  est,  ideoque  Classes 
illae,  cum  effectum  contrarium  eius,  ob  quern  constitutae  fuere, 
parere  experientia  docuisset,  postea  abolitae  sunt  {Massarelli  1.  c. 
fol.  14  b).  Aliis  deinde  Commissionibus  sen  Congregationibus  spe- 
cialibus  Patres  Tridentinos  uses  esse,  ex  Actis  Concilii  dare  apparet. 

a)  „Mos  fuit  in  sacro  Concilio  Tridentino,  tarn  sub  Paulo  III., 
quam  lulio  III.  et  Pio  IV.,  Pontificibus  maximis,  perpetuo  obser- 
vatus,  ut  cum  de  dogmatibus  fidei  agendum  esset,  priraum  articuli 
inter  catholicos  et  haereticos  controversi  ex  eorum  libris  collige- 
rentur;  qui  antequam  Patribus  proponerentur , exhibebautur  dis- 
putandi  ac  discutiendi  Theologis  minoribus“  (Massarelli  1.  c.  fol.  15). 
Coetus  hi  Theologorum  minorum  semper  antecedebant  Congrega- 
tiones  generates,  ad  quas  articuli  a Legatis  propositi  unacum 
annotationibus  seu  votis  Theologorum  illorum  deferebantur. 

b)  Quodsi  in  Congregationibus  generalibus  materia  proposita,  e 
saepius  per  maiorem  Sessionum  seriem,  discussa  erat,  a Legatis  pon- 
tificiis  decern  circiter  Deputati  ex  Praelatis  Concilio  proponebantur, 
qui  iuxta  sententias  in  Congregationibus  generalibus  prolatas  De- 
cretum  conficerent.  Si  bene  quid  memini,  Deputati  hi  a Legatis 
nominati,  semper  etiam  Concilii  approbationem  seu  agnitionem 
receperunt,  quo  facto,  Decretum  ab  ipsis  confectum  et  Congre- 
gationi  generali  traditum  est.  Xonnumquam  prima  iam  vice  De- 
cretum tale  Congregationi  generali  placuit,  saepius  vero  bis  seu 
ter  reformari  debebat,  secundum  censuras  in  Congregationibus 
generalibus  prolatas. 

c)  Praeterea,  cum  de  rebus  maximi  momenti  et  valoris  age- 
retur,  nec  Congregationes  Theologorum  minorum  nec  Coetus  illi 
Praelatorum  deputatorum  sufticere  videbantur,  imo  ex  numero 
Episcoporum  et  Praelatorum  maior  quaedam  Congregatio,  inter 
antedictas  speciales  et  generates  quasi  intermedia  constituebatur, 
„Congregatio  Praelatorum  Theologorum"  seu  ^Canonistarum"  nun- 
cupata,  de  qua  scribit  Massarellus  1.  c.  fol.  13.  „Quoniam  in 
examinatione , quae  fit  in  Congregationibus  generalibus,  Patres 
nonnunquam  afferre  solent  aliquas  censuras  seu  adnotationes,  quae  d 
non  ita  facile  in  ipsis  Decretis,  vel  per  Praesidentes  et  Legates, 
vel  per  eos  Deputatos,  quibus  cura  conficiendi  huiusmodi  Decreta 

. . . demandata  est , seu  ob  diversitatem  sententiarum , seu  ob 
ipsarum  censurarum  gravitatem  aptari  possunt,  habitae  sunt  sub 
Paulo  III.  et  lulio  HI.  Congregationes  Praelatorum  Theologorum 
i.  e.  Patrum,  qui  praecipue  sacram  Theologiam  profitentur;  qui 
convenientes  coram  Praesidente  . . . censuras  ipsas  discutiebant 
et  examinabant".  Si  Praelati  Theologi  Concordes  fuerunt,  De- 
cretum iuxta  eorum  sententias  reformabatur,  quod  nihilominus 
postea  rursus  in  Congregatione  generali  examinandum  propone- 
batur;  si  vero  Praelati  illi  Theologi  super  aliqua  censura  con- 
venire  non  poterant,  tunc  huius  rei  decisio  ad  Congregationem 
generalem  deferebatur,  in  qua  Praesidens  difficultates  et  dubia 
Theologorum  Praelatorum  ac  utriusquo  partis  rationes  propo- 
nebat.  Similiter  Congregatio  Praelatorum  Canonistarum  et  luri- 
starum  eligebatur,  si  in  examinatione  Decreti  cuiusdam  de  Refor- 
matione  graviora  dubia  exorta  fuerint  (cf.  Massarelli  1.  c.  fol. 

13  et  14). 


d)  Denique  Deputationes  particulares  Praelatorum  seligi  sole- 
bant,  quum  aliqua  res  accideret,  quae  vel  commode  vel  ex  digni- 
tate  a tota  Synodo  tractari  non  poterat,  ut  puta  ad  formandum 
responsum  dandum  alicui  principum  Oratori  vel  aliis;  item  ad 
recipienda  et  examinanda  mandata  et  excusationes  absentium 
Praelatorum  etc.  (cf.  Massarelli  1.  c.  fol.  17). 

11.  Similiter  et  in  Conciliis  nostrorum  temporum  Commis- 
siones  seu  Congregationes  speciales  adhiberi  solitae  sunt,  e.  g.  in 
Concilio  plenario  Baltimorensi  11.  a.  1866.,  in  cuius  Actis  p.  XXXI. 
n.  IV.  legimus:  „Singulis  diebus  bora  nona  antemeridiana , vel 
alia  opportuniori , a Reverendissimo  uniuscuiusque  Praeside  de- 
signanda,  habebuntur  Congregationes  Theologorum  speciales,  usque 
dum  cuncta  sibi  proposita  examinaverint  deque  iis  ad  coetum 
Episcoporum  retulerint."  (Concilii  plenarii  Baltimorensis  II.  in 
ecclesia  metropolitana  Baltimorensi  a die  VII.  ad  diem  XXI.  Octo- 
bris  a.  D.  1866.  habiti  et  a sede  Apostolica  recogniti  Acta  et  De- 
creta, praeside  illustrissimo  et  reverendissimo  Martino  loanne  Spal- 
ding, archiepiscopo  Baltimorensi  et  Delegate  Apostolico.  Excu- 
debat  Ioann.  Murphy,  Baltimorae  1868.) 

Ab  his  Congregationibus  Theologorum  in  Concilio  Baltimo- 
rensi distinguuntur  Congregationes  Episcoporum  privatae,  quae 
singulis  diebus  hora  decima  antemeridiana  convenere  (1.  c.). 

Eiusdem  Concilii  Acta  a pagina  XLIV.  usque  ad  paginam 
XLVIII.  Catalogum  continent  septem  Congregationum  particu- 
larium  seu  Theologorum:  1)  de  Fide  orthodoxa  deque  erroribus 
serpentibus  nec  non  de  cultu  divine,  2)  de  hierarchia  et  regimine 
ecclesiae  nec  non  de  iuventute  instituenda  pieque  erudienda, 
3)  de  personis  ecclesiasticis , 4)  de  ecclesiis  bonisque  ecclesiasticis 
tenendis  tutandisque,  nec  non  de  societatibus  secretis,  5)  de  Sacra- 
mentis,  6)  de  disciplinae  uniformitate  promovenda,  nec  non  de 
Regularibus  et  Monialibus , 7)  de  salute  animarum  efficacius  pro- 
movenda nec  non  de  libris  et  ephemeridibus.  Unicuique  lianim 
Congregationum  Episcopus  quidam  cum  Vicegerenti  praepositus 
erat,  ceterum  quaevis  ex  14  Theologis  et  uno  Notario  consistebat. 


§ 7. 


Quot  et  quaenam  Commissiones  speciales  necessariae  sint. 

Quum  magna  rerum  varietas,  imo  diversorum  generum  quae- 
stiones:  dogmaticae,  morales,  discipliuares  etc.  etc.  Congregatio- 
nibus generalibus  absque  dubio  proponendae  erunt,  necesse  vide- 
tur,  ut  plures  Commissiones  speciales  deputentiir  et  constituantur, 
ut  haec  illi,  altera  alter!  quaestionum  generi  satisfaciat.  Et  quem- 
admodum  ad  praeparandas  materias  pro  Concilio  oecumenico  iam 
nunc  plures  Commissiones  speciales  constitutae  sunt,  plane  idem 
numerus  Commissionum  ])ostea  in  Concilio  necessarius  erit  ad  prae- 
parationem  Decretorum  a Congregationibus  generalibus  decernen- 
dorum.  Quodsi  hoc  modo  iam  ante  inchoationem  Concilii  oecu- 
menici  numerus  harum  Commissionum  et  pensum  uniuscuiusque 
definitum  erit,  multae  disputationes  supervacuae,  plurimum  tem- 
poris alioquin  absorbentes,  evitabuntur.  Simul,  quia  quaevis  Com- 
missio  materiam  ipsi  concreditam  summa  diligeutia  pro  Congre- 
gationibus generalibus  praeparabit  eamque  ab  omnibus  partibus, 
ut  supra  § 5.  diximus,  considerabit , cuncta  argumenta  pro  et 
contra  enumerabit  et  ponderabit  etc.  etc. , inde  Congregatio  ipsa 
et  citius  et  melius  ac  subtilius  in  conclusionibus  et  decisionibus  suis 
proventum  consequetur. 


§ 8. 


De  memhris  Commissionum  et  eorum  electione. 


Ad  evitandam  omnem  negotiorum  dilationem  etiam  numerus 
membrorum  cuiusvis  Commissionis  pro  prime  a Papa  statuendus 
erit,  ea  tamen  cautione,  ut  postea,  si  forsan  vires  unius  alte- 
riusve  Commissionis  non  sufficientes  videantur,  ius  numerum  au- 
gend! Congregationibus  generalibus  competat.  Pro  primo  autem 
in  unacpiaciue  Commissione  duodecim  Praelati  sufficere  poterunt 
Eligendi  ii  sunt  certe  a Concilio  ipso  in  Congregationibus  gene- 
ralibus.  Etiam  Tridenti  eiusmodi  Deputati,  ut  supra  p.  16.  [V.  § 6. 
n.  10.  lit.  b|  diximus,  a Concilio,  pro])onentibus  Legatis,  eligebantnr. 
Hoc  ius  natural  iter  ad  Concilium  pertinet,  nam  qui  ei,  quae  agenda 
sint,  suadeant,  ij)sius  quo(pie  plena  fiducia  gaudeant  oportet.  Qui- 
vis  consiliarium  suum  i[)se  sibi  digit.  Concilium  autem  Deputatos 
hos  eliget  nonnisi  ex  ipsius  grernio  et  ex  numero  corum  Prae- 

09* 


1095 


Acta  et  decrcta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1096 


latorum,  qui  votum  definitivum  habent;  in  qua  re  nationum  ratio  a 
ita  habenda  erit,  ut  ex  quavis  natione  maiori  unus  alterve  Prae- 
latus  unicuique  Commissioni  adscribatur,  idque  expresso  Siimmi 
Pontiiicis  decreto  inculcetur.  Hoc  plurimum  conferet  ad  honum 
eumque  celerem  profectum  Concilii.  Animi  enim  inde  tranquilla- 
buntur,  querelae  plurimae  evitabuntur,  et  quod  unicuique  nationi 
necessarium  videtur,  bac  metbodo  palam  tiet.  Omnis  ergo  natio 
maior  Commissarium  et,  ut  ita  dicam,  Oratorem  suum,  in  unaquaque 
Commissione  babeat.  Propositio  vero  nostra  minime  indolem  Con- 
stantiensem  redolet,  nam  nec  in  Congregationibus  generalibus, 
nec  in  Commissionibus  specialibus  secundum  nationes,  sed  secun- 
dum capita  suffragia  numeranda  erunt,  ut  in  omnibus  Conciliis 
generalibus,  excepto  Constantiensi.  A partibus  meis  stat  cele- 
berrimus  Carduialis  Moronus , unus  ex  praesidentibus  Legatis  in 
Concilio  Tridentino,  de  quo  Pallavicinus  scribit:  „Quod  nationes 
adbiberentur  universe  in  deUherationihus,  videbatur  ipsi  non  modo 
nil  noxium,  sed  conducibile  ad  ferendam  in  illis  claritatem /aci- 
lioremque  cunctis  reddendam  Concilii  acceptionem.“  {Pallav.  bist. 
Cone.  Trid.  lib.  XX.  c.  XVI.  n.  9.) 


§ 9. 

Praesides  Commissionwm  specialium. 


Praeses,  ut  ita  dicam,  natus  omnium  Concilii  oecumenici  Con- 
gregationum,  cum  generalium  turn  specialium,  Praesidens  Con- 
cilii ipsius  est ; nemo  enim  aptior  erit,  summam  negotiorum  mente 
continere,  eorum  nexum,  et  logicum  et  materialem,  perspicere, 
utilitati  totius  inservire,  et  cuncta,  quae  necessaria  fuerint,  ordi- 
nare  et  disponere.  Sed  non  solum  opportunum,  imo  etiam  summo 
jure  fundatum  est , ut  ille  Commissionibus  quoque  specialibus 
praesideat,  cuius  nomine  et  autoritate  omnia  fiunt,  quae  in  Con- 
cilio oecumenico  geruntur.  Ex  bis  elucet , Bmum  Patrem  ipsum 
primarium  Praesidem,  ut  totius  Concilii,  ita  et  omnium  Congre- 
gationum  et  Comniissionum  eius  esse.  Quum  vero  propter  multi- 
tudinem  negotiorum  et  curarum  apostolicae  suae  dignitatis  buic 
quoque  muneri  non  in  persona  semper  poterit  satisfacere,  ipsius 
erit  pro  unaquaque  Commissione  speciali  Praesidem  et  eius  Vices- 
gerentem  eligendi  et  instituendi.  c 


§ 10. 

Num  etiam  Commissiones  seu  Deputationes  minorum  Theologorum 
in  proximo  Concilio  oecumenico  necessariae  videantur. 

In  Concilio  Tridentino,  ut  supra  (p.  16  [§  6.  n.  10.  lit.  a])  monui- 
mus,  etiam  Coetus  minorum  Tbeologorum  in  usu  fuere,  quibus,  ante- 
quam  res  maior  dogmatica  ad  Congregationem  generalem  defere- 
batur,  articuli  a Legatis  propositi  ad  exajiunandum  et  discutien- 
dum  tradebantur.  Tbeologi  bi  minores  partim  a Papa,  partim  ab 
Impei’atore  aliisque  Principibus,  partim  a Cardiualibus  nonnullis- 
que  maioribus  episcopis  (e.  g.  electore  Trevirensi)  missi  erant,  et 
die  2.  Septembris  anni  1551.  ipsis  iniunctum  est,  „ut  sententias 
suas  deducerent  ex  sacra  Scriptura,  traditionibus  apostolicis,  sacris 
et  approbatis  Conciliis  ac  constitutionibus  et  auctoritatibus  sum- 
morum  Pontificum  et  sanctorum  Patruni  ac  consensu  ecclesiae 
catbolieae;  uterentur  brevitate  et  abstinerent  a superfluis  et  inu- 
tilibus  quaestionibus  ac  etiam  protervis  contentionibus.  Ordo  autem 
in  sententiis  dicendis  esset  tabs,  ut  prime  loco  dicerent  missi  a 0 
Papa  (praesertim  I.  Laynez  et  Alpbons.  Salmeron),  deinde  missi  ab 
Imperatore,  postea  Clerici  seculares  iuxta  eorum  promotionem, 
et  postremo  regulares  iuxta  eorum  ordinem“  {Massarelli,  Acta 
Cone.  Trid.  sub  lulio  III.  msc. , totius  operis  T.  III.  fob  99  b.). 

Cum  regulariter  unusquisque  boruni  Tbeologorum  in  pro- 
lixiori  sermone  sententiam  suara  diceret,  super  unaquaque  materia 
dogmatica  multae  et  saepe  perraultae  eorum  congregationes  neces- 
sariae erant,  et  plurimum  temporis  consumebatur ; non  rare  enim 
fiebat,  ut  unus  tantum  ex  bis  Tbeologis  totum  unius  congregationis 
tempus  sermone  suo  impleret.  Ideo  posterioribus  Concilii  Triden- 
tini  temporibus  arctiores  limites  Tbeologis  ponendi  videbantur,  et 
die  XX.  lulii  1562.  primarius  Pii  IV.  Legatus  sequentibus  verbis 
Patres  allocutus  est:  „Primo,  inter  omnes  Tbeologos,  quos  buc 
misit  SSmus  Dominus  noster,  ut  Concilio  intersint,  boc  erit  per- 
petuum,  ut  in  singulis  materiis  j)roponendis  dicant  qualibet  vice 
quatuor  tantum , duo  seculares  et  duo  regulares , quos  eligent 
Illtni  et  Rmi  Legati,  et  ita  successive,  cum  aliae  materiae  erunt 
tractandae,  alii  quatuor  ex  eodem  numero  dicent.  Secundo,  ex 


omnibus  Tbeologis  secularibus,  missis  a Principibus  ad  Concilium, 
eliget  quisque  Orator  Principum  ternos  tantum  ex  iis,  qui  a suo 
Principe  missi  fuerunt,  quibus  dabitur  locus  dicendi  in  materia 
proposita  etc.  Tertio,  singuli  Illmorum  Legatorum  eligent  unum 
tantum  ex  Tbeologis  secularibus,  quos  in  eorum  aula  babent,  qui 
loquentur  eadem  ratione,  qua  reliqui.  Quarto,  nomina  omnia  de- 
scribantur  ceterorum  Tbeologorum  secularium,  qui  commorantur 
in  domibus  Praelatorum  suntque  eorum  familiares,  et  ex  toto  boc 
numero  assumentur  in  singulis  materiis  non  plures  quam  quatuor. 
Quinto,  ex  numero  regularium,  sive  missi  sint  a Principibus,  sive 
maneant  in  eorum  monasteriis  (dummodo  non  missi  a SSino  Domino), 
singuli  Generates  Religionum  eligent  ex  eorum  ordine  ternos,  qui 
dicent  super  praesenti  tunc  materia.  Sexto,  nullus  sive  secularis  sive 
regularis  excedet  in  dicendo  spatium  dimidiae  borae  ad  summum : 
qui  longior  esse  voluerit,  statim  a magistro  Caeremoniarum  inter- 
rumpetur.  Septimo,  Tbeologi,  quibus  tunc  dicendi  locus  non  obti- 
gerit,  poterunt  tamen  in  scriptis  deferre  ad  Deputatos  (qui  Decreta 
conficiebant)  ea,  quae  sibi  necessaria  videbantur  circa  materias 
propositas.“  (Cf.  Massarelli,  Acta  Cone.  Trid.  ms.  sub  Pio  IV., 
totius  operis  T.  IV.  fob  364  sq.) 

Tridenti  eiusmodi  Commissiones  seu  Congregationes  Tbeo- 
logorum minorum  plane  necessariae  videbantur,  quum,  ut  supra 
diximus,  non  antea  satis  praeparatae  erant  materiae,  de  quibus 
agendum  erat.  In  proximo  vero  Concilio  oecumenico  res  se  longe 
aliter  babebit.  Tbeologorum  deliberationes  numerosae  et,  ut  spera- 
mus,  accuratae  et  maturae,  nunc  antecedunt  Concilium,  et  quae  a 
Tbeologis  Consultoribus  discussa  et  a Brno  Patre  approbata  erunt, 
sine  dubio  Concilio  proponentur,  quod  tunc  Tbeologorum  minorum 
consultatioue  vix  indigere  videtur,  certe  non  in  eodem  gradu,  quo 
Tridentinum  Concilium.  Quaestiones  fixae,  auditis  Tbeologorum 
votis,  Concilio  proponentur,  et  inde  Episcoporum,  non  Tbeologorum 
minorum,  erit,  quod  ipsis  videbitur,  Papae  respondendi.  Inde 
Concilii  negotia  valde  accelerari  per  se  perspicuum  est.  Ne  vero 
proximum  Concilium  oecumenicum  fruetibus  illis,  qui  ex  consul- 
tatione  Tbeologorum  minorum  oriri  possunt,  ullo  modo  careat,  id 
sine  temporis  dispendio  duplici  modo  assequi  poteris : si  1**  quivis 
Praelatus,  qui  velit,  Tbeologum  suum  familiarem  babebit,  quocum 
quotidie  privatim  de  omni  re  graviori  consilium  inire  poterit,  et 
deinde  2®,  si  Sanctitati  Suae  placuerit,  unicuique  Commissioni  spe- 
ciali aliquos  eiusmodi  Tbeologos  qua  Consultores  addere,  ex  variis 
nationibus,  quorum  Vota  et  sententias  Praeses  Commissionis,  quo- 
ties  ipsi  seu  Commissioni  necessarium  videbitur,  postulabit,  ita  ut 
Tbeologi  bi  a Praeside  evocati  iuxta  eius  iussum  vota  sua  seu  in 
scriptis  seu  viva  voce  coram  Commissione  proferant. 


§ 11. 


De  modo  agendi  in  Commissionibus  specialibus. 


Ut  in  Commissionibus  omnia  prospere  procedant,  necesse  est, 

1.  ut  Praesidi  Commissionis  uniuscuiusque  quaestiones  ab  ipsa 
examinandae  a Praeside  Congregationis  generalis  seu  totius  Con- 
cilii in  sufficienti  quantitate  exemplorum  iusto  tempore  tradantur, 
ita  ut  singula  Commissionis  membra  iam  ante  diem  Sessionis  ma- 
turius  et  diutius  de  materia  proposita  debberare  possint. 

2.  Deinde  Praeses  Commissionis  ex  membris  eiusdem  duos 
prudentes  Praelatos  eliget,  Referentem,  ut  dicunt,  et  Correferentem 
seu  Eelatorem  primarium  et  secundarium.  Ille,  primarius  Relator, 
quaestionem  propositam  accurate  et  diligenter  perpendet  et  deinde 
opinionem  suam,  argumentis  munitam  et  sufticienter  ac  dare  literis 
consignatam,  Correferenti  seu  secundario  Relatori  examinandain 
tradet.  Posterior  bic  totam  rem  et  omnia  argumenta  prioris  rela- 
tionis  de  novo  perscrutabitur , et  ipse  quoque  votum  suum  in 
scriptis  elaborabit:  longius,  si  a voto  prioris  Relatoris  discrepat, 
brevius,  si  cum  eo  bene  concordat. 

3.  Utrumque  deinde  votum  in  Sessione  Commissionis  praele- 
getur,  quo  facto  disputationes  et  discussiones  omnium  membrorum 
CJommissionis  incipient.  Vota  amborum  Relatorum  autem  filo  isti 
Ariadnae  comparare  poteris,  quod  in  labyrintbo  disputationum 
oranem  nimiam  aberrationem  a tbemate  et  omnes  superfluos  ex- 
cursus et  evagationes  praepediet,  simulque  solidum  fundamentum 
omnis  disquisitionis  praebebit. 

4.  Praeses  Commissionis  praelectis  amborum  Relatorum  votis 
singula  membra  Commissionis  ad  sententiam  dicendam  invitabit, 
nomina  eorum,  qui  loqui  volunt,  ordine  cbronologico  annotabit 
(seu  per  Secretarium  annotari  faciet) , et  unumquemque  suo  tern- 


1097 


Doc.  hist.  II.  Proxima  Cone,  praeparatio.  Doc.  103.  (Vot.  D.  Hefele  de  meth.  sequenda  in  Congr.  gen.) 


1098 


pore  ad  loquendum  exhortabitur,  ita  ut  qui  prior  voluntatem  suam  a 
sermocinandi  indicaverit,  etiam  prae  ceteris  veniam  loquendi  con- 
sequatur.  Aliter  quidem  in  Tridentino  Concilio  factum  est,  ubi 
tarn  in  Coetibus  Theologorum  minorum  quam  in  Congregationibus 
generalibus  vota  iuxta  fixam  et  semper  eandem  seriem  sunt  pro- 
lata:  in  coetibus  Theologorum  minorum  eo  modo,  quern  supra  p.  21. 
[V.  § 10.]  descripsimus , in  Congregationibus  autem  generalibus 
secundum  ordinem  sedendi,  ita  ut  dignior  semper  ante  omnes  alios 
loqueretur.  Quod  Congregationes  generales  attinet,  etiam  in  pro- 
ximo Concilio  oecumenico  modus  Tridentinus  servandus  ac  tenen- 
dus  videtur,  cum  propter  immensam  multitudinem  membrorum 
vix  aliter  perturbationes  variae  evitari  et  praepediri  possent,  et 
deinde  etiam  ideo,  quia  in  Congregationibus  generalibus,  ut  omnes 
difficultates  et  dissensiones  ante  Sessiones  publicas  removeantur, 
uniisquisque  Praelatus  sententiam  suam  dare  et  aperte,  etsi  pau- 
cissimis  verbis , proferre  debebit.  In  p?'aeparatoria  Commissione 
speciali  autem  maior  rei  ipsi  utilitas  emerget,  si  exteriori  ilia 
loquendi  serie  — iuxta  dignitatem  — derelicta  seu  potius  ad 
finem  Sessionis  dilata,  ii  Praesules,  qui  de  hac  vel  altera  materia 
uberius  disputare  velint,  ante  ceteros  sententiam  suam  enucleabunt,  b 
ita  ut  ceteri  ex  sermone  eorum  aliquid  commodi  percipere  et 
inde  ipsorum  votum  componere  possint.  Simul  ex  natura  eius- 
modi  disputationum  sequetur,  ut  ii  Praelati,  qui  in  dilucidanda 
una  materia  ceteros  antecellunt,  bis  vel  pluries  de  eadem  sermo- 
cinentur.  Gravitas  materiarum  et  parvus  membrorum  Commissionis 
numerus  talia  suadere  videntur.  Nemo  vero  unquam  sine  licentia 
Praesidis  verba  faciet. 

5.  Praesidis  erit,  disputationibus  et  sermocinationibus  istis 
finem  imponendi,  quodsi  materia,  de  qua  agitur,  ipsi  satis  et  lucu- 
lenter  discussa,  dilucidata  et  enucleata  videbitur. 

G.  Statutum  illud  Tridentinum , quod  nullus  Theologorum 
mmorum  in  dicendo  spatium  dimidiae  horae  ad  summum  excedat, 
etiam  in  proximo  Concilio  oecumenico  renovandum  et  ad  Prae- 
latos  quoque  extendendum,  ac  iussu  Papae  ab  omnibus  Commis- 
sionum  et  Congregationum  Praesidentibus  publicandum  erit. 

7.  Quaeri  poterit,  num  membris  Commissionum  harum  liceat, 

sermones  suos  seu  vota  ex  scriptis  praelegendi.  Quum  Tridenti 
id  non  vetitum  esset,  permulti  hac  licentia  non  ad  accelerationem 
negotiorum  usi  sunt.  e 

8.  In  prosecutione  disputationis  palam  fiet,  num  omnia  membra 
Commissionis  voto  unius  alteriusve  Relatoris  accedere  intendant, 
an  aliam  seu  alias  propositiones  opponant.  In  priori  casu  Praeses 
simpliciter  votum  illius  Relatoris,  quod  omnibus  aut  saltern  maiori 
parti  placere  videtur,  in  sutfragium  mittet.  Quodsi  autem  plures 
propositiones,  a votis  Relator um  discedentes,  fuerint  factae,  Prae- 
sidentis  arbitrio  series,  qua  suffragia  proponantur,  committenda  est. 
Communis  regula  in  civilibus  Collegiis  valens  docet:  earn  pro- 
positionem,  quae  quam  maxime  a voto  primarii  Relatoris  discrepat, 
primo  loco  esse  ponendam , et  deinde  earn , quae  aliquantulum 
minus  a voto  illo  discedit.  Quae  regula,  cum  ad  accelerationem 
suffragiorum  et  ad  accuratam  claramque  conclusionem  assequen- 
dam  permultum  conferat,  nescio,  cur  non  etiam  in  ecclesiastico 
coetu  adhibeatur.  Non  raro  enim  imo  ab  inimicis  discimus. 

9.  Denique  Praeses,  discussione  exbausta,  omnes  et  singulos 

ad  Votum,  sed  non  nisi  paucissimis  verbis  per:  ^Placet  seu  non 
Placet^  dicendum  invitabit,  et  quidem  iuxta  seriem  dignitatis  seu 
ordinem  sedendi.  Nunc  enim,  re  bene  discussa,  nullum  inde  dam- 
num oriri  potest.  d 

§ 12. 

De  modo  et  methodo,  sententiam  Commissionis  specialis  formidandi. 

1.  Si  votum  unius  alteriusve  Relatoris  simpliciter  ab  omni- 
bus fuerit  acceptatum,  id  votum  ipsum  sine  ulla  mutatione  a Com- 
missione in  sententiam  suam  receptum  et  ad  Decreti  dignitatem 
elatum  est. 

2.  Si  non  omnes  consensere,  minor  pars  iure  fruatur  postu- 
landi,  ut  et  sua  opinio  sententiae  maioritatis  quasi  postscriptum 
seu  appendix  adiungatur.  Ad  plane  et  perfecte  informandam  Con- 
gregationem  generalem  id  magnopere  conducet. 

3.  Si  neutrius  Relatoris  votum,  sed  propositio  alius  cuiusdam 
membri  Commissionis  placuerit,  is  ipso,  cuius  oi)inio  vicit,  a Prae- 
side  designetur,  ut  unacum  Relatore  primario  sententiam  con- 
clusam  literis  coiisignet;  et  scriptura  ipsorum  cum  i)rotocollo  Se- 
cretarii  conferatur. 


4.  Semper  Praesidis  erit  vigilare,  ut  quod  a Commissione 
conclusum  est,  accurate  et  dare,  absque  omni  ambiguitate  formu- 
letur  et  conscribatur,  idque  factum  esse,  subscripto  ipsius  nomine 
testetur. 

Sed  forsitan  suspicaberis,  superiorem  nostram  opinionem,  quod 
a Commissione  speciali  iam  forma  seu  typus  Decreti  concludendi 
generali  Congregationi  j)roponatur,  praxi  Tridentinae  contradicero. 
Scribit  enim  clarissimus  Pallavicinus : „Propositum  insuper  est, 
an  post  inferiorum  Theologorum  examen  construenda  esset  a de- 
lectis  viris  forma  Decreti  ad  Patres  referenda,  a quibus  dispice- 
retur;  an  potius  res  ipsa  iam  a Theologis  digesta,  exponenda, 
nee  nisi  consultis  antea  Patribus  conformandnm  Decretum.  Hoc 
posterius  magis  placuit,  turn  quod  indecorum  videretur  dictari 
sententiam,  antequam  quid  sentirent  Indices  proferrent,  turn  quod 
facilius  est,  telae  texturam  exordiri  quam  iam  contextam  resar- 
cire.“  (Pallavic.  hist.  Cone.  Trid.  lib.  VIII.  cap.  II.  n.  G.) 

Sed  1.  secundum  nostram  propositionem  non  nisi  reveren- 
dissimi  Praelati,  ex  greniio  Congregationis  generalis  elect!  et  plena 
eius  fiducia  gaudentes,  Decreti  formam  concinnabunt. 

2.  Modus  a nobis  commendatus  nullo  modo  aliquid  indecori 
habebit,  minime  enim  iam  dictaia  est  sententia,  antequam  Indices 
protulissent,  quid  ipsi  sentirent.  Quod  Congregationi  generali  a 
Commissione  speciali  suppeditatur , non  iam  sententia  illius,  sed 
mera  propositio  est,  typus  quidam  sententiae,  si  placuerit,  ferendae ; 
et  per  se  clarum  est,  Congregationem  generalem  ad  propositam 
Decreti  formam  minime  esse  ligatam.  Ipsa  earn  aut  reiicere  aut 
recipere,  mutare,  imminuere  aut  ampliare  poterit. 

3.  Simili  modo  quivis  consiliarius  domino  suo  seu  Regi , seu 
Antistiti  ecclesiastico  votum  suum  in  forma  Decreti  ferendi  pro- 
ponere  solet , et  praxis  haec , nunc  in  toto  mundo , civil!  et 
ecclesiastico,  usitata,  nemini  superiorum  ullum  honoris  detrimen- 
tum  afferet. 

4.  Pallavicini  exemplum,  a telae  textura  desumtum,  non  bene 
(piadrat,  econtra  multo  facilius  et  celerius  Decretum  iam  rite  pro- 
positum  et  bene  elaboratum  reformabitur , quam  plane  novum, 
praesertim  a magna  hominum  multitudine,  conficietur. 

5.  Denique  praxis  ilia  a nobis  proposita  et  nostris  temporibus 
ordinaria  magnopere  eo  commendatur,  quod  ipsa  solum : 

a)  Decreta  in  se  optime  cohaerentia  et  in  singulis  suis  par- 
tibus  bene  et  mature  praemeditata  componi  poterunt,  et  deinde 
b)  quia  ipsa  solum  celerior  modus  negotiorum  attingi  potest,  quum 
econtra  Tridenti  permultum  temporis  consumtum  sit  permultaeque 
sessiones  Congregationum  generalium  non  ad  conclusionis  finem 
pervenerint , quia  proposita  iam  bene  elaborata  Decreti  forma 
carerent. 

PARS  III. 

De  modo  agendi  in  Congregationibus  generalibus. 

§ 13. 

Quid  disputationes  ipsas  antecedat. 

Hucusque  de  Commissionibus,  quae  matcrias  in  Congregatio- 
nibus generalibus  tractandas  praeparent,  locuti  sumus,  sed  et  de 
Congregationibus  generalibus  ipsis  nonuulla  addere  liceat,  quae  ad 
rem  conducere  videntur. 

Ut  in  Congregationibus  generalibus  omnia  rite  et  celeriter 
peragantur,  necesse  est, 

1.  ut  iam  ante  initium  Concilii  et  ante  inchoationem  Congre- 
gationum generalium  Officiates  synodales,  i.  e.  Secretarii,  Notarii, 
Scrutatores  votorum,  Procuratores  locorim,  Ceremoniarii  et  Pro- 
motores  negotiorum  a Summo  Pontifice  designentur.  Qui  si  officii 
sui  bene  memores  erunt,  permultum  ad  celeriorem  et  bene  ordi- 
natam  negotiorum  expeditionem  conferre  poterunt:  E.  g.  ut  in 
quavis  maiori  celebritate  ecclesiastica  Ceremoniarius  bene  versatus 
et  prudens  omnia  prompte  et  absque  omni  strepitu  ac  turbatione 
dirigit , ita  et  in  Congregationibus  Concilii  generalibus  simile  ali- 
(|uid  eveniet.  Nec  minus  uno  alterove  Praelato  in  negotiis  ver- 
satissimo  opus  erit,  qui  munere  Promotor  is  causarum  seu  nego- 
tiorum fungens,  omnem  suam  operam  et  attentionem  in  id  im- 
pendet,  ut  omnia  in  tempore  proponantur  et  expediantur. 

2.  Tridenti  Theologi  minores  ad  disputationes  suas  convoniro 
potcrant  eodem  tempore,  quo  et  Congregationes  generales  cele- 
brabantur.  In  proximo  autem  Concilio  oecumenico  Commissiones 
speciales  uun((uam  convocari  poterunt  iisdem  horis,  quibus  et  Con- 


1099 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1100 


gregatio  generalis  res  suas  peragit,  quum  membra  illarum  etiam 
huic  interesse  debeant.  Ideo  ad  accelerationem  negotiorum  ne- 
cesse  erit,  ut  uniis  lioriim  coetuum  ante  meridiem,  alter  vespere 
conveniat.  Tridenti  persaepe  una  eademque  die  duae  Sessiones 
Congregatiouis  generalis  habebautiir;  idque  accelerationis  reme- 
dium etiam  in  proximo  Concilio  non  nuuquam  adhibendiim  erit, 
praesertim  illis  diebus,  quibus  Sessiones  specialium  Commissionum 
vacant  et  niultae  materiae  iam  praeparatae  adsunt. 

3.  Congregationiim  specialium  Sessiones  singulae  paucioribus 
ceremoniis  initiabuntur , quam  Sessiones  publicae  Concilii  ipsius. 
Una  Missa  sacra,  a Praelato  celebrata  (sine  sermone)  cum  ad- 
iuncta  invocatione  Spiritus  Sancti  forsitan  sufficiet.  Quodsi  autem 
ves])ere  quoque  Sessio  Congregationis  celebrabitur , loco  Missae 
Orationes  quaedam  et  alia  Sacra  substituantur. 

4.  Quodsi  una  ex  Commissionibus  specialibus  de  tlieraate  ipsi 
proposito  sententiam  tulerit,  earn  prelo  subiici  curet,  et  singulis 
membris  Congregationis  generalis  exemplaria  tradantur,  ut  per 
plures,  ad  minimum  tres  vel  duos,  dies  ante  Sessionem  Congre- 
gationis mature  deliberare  possint,  mini  consentiant  nec  ne. 

5.  Si  quis  Praelatorum  propositioni  Commissionis  aliam  vellt 
opponere  aut  aliquam  maioris  monienti  mutationem  coetui  sacro 
commendare,  ipse  saltern  una  die  ante  Sessionem  Congregationis 
generalis  propositionem  suam  in  scriptis  Commissioni  communicet, 
ut  huius  membra  accuratius  earn  considerare  et  deinde  in  generali 
Congregatione  ei  patrocinari  aut  resistere  queant.  Haec  metliodus 
et  celeritati  et  qualitati  conclusionum  proderit.  Congregatio  ge- 
neralis non  praepropei’e  in  sententiam  magis  splendentem  ac  veram 
ab  aliquo  magno  oratore  tralietur,  praecavebitur , ne  posterior 
conclusio  priori  cuidam  contradicat,  simulque  singulae  Decreti 
partes  melius  inter  se  cohaerebunt,  si  — modo  a nobis  descripto 
— omnes  propositiones  singulorum  a Commissione  perpendendae 
sunt,  antequam  generali  Congregationi  nuntientur. 

§ 14. 

De  disputationibus  et  de  Decreto  formando. 

1.  Initio  omnis  Congregationis  generalis,  resp.  Sessionis  eius, 
forma  Decreti,  a Commissione  speciali  exarata  et  Congregationi 
generali  ad  examinandum  et  discutiendum  proposita,  pnblice  prae- 
legatnr,  aut,  si  haec  forma  longior  et  omnibus  Patribus  per  exem- 
plaria ipsis  prius  tradita  plane  cognita  fuerit,  brevitatis  causa  pro 
praelecta  habeatur. 

2.  Deinde  is,  qui  a Commissione  ad  id  selectus  seu  depntatus 
est,  propositionem  Commissionis  defendere  et  Patribus  commen- 
dare, ac  I’ationes  et  argumenta,  si  necessarium  putetur,  uberius 
explanare  conetur.  Ipsi  ergo  a Praeside  semper  primus  in  lo- 
quendo  locus  dabitur. 

3.  Postea  ii,  qui  opiniones  oppositas  iam  in  scriptis  tradidere, 
vivo  sermone  eas  accuratius  explicare  ac  tueri  satagent.  Ipsis 
ergo  secuudus  in  loquendo  locus  tribuendus  erit,  et  ex  ipsorum 
numero,  si  plures  fuerint,  unusquisque  secundum  ordinem  sedendi 
sermocinetur. 

4.  Quo  facto  Praeses  Congregationis  ceteros  Patres  iuxta 
ordinem  sedendi  (cf.  supra  § 11.  n.  4)  ad  sententias  dicendas  pro- 
vocabit , ipsiusque  erit  cavere , ne  sermones  singnlorum  aut  a 
themate  proposito  aberrant  aut  contumeliosi  contra  alios  evadant. 
Quare,  si  necesse  fuerit  visum,  sermonem  alicuius  interrumpat,  ad 
modestiam  et  ad  succinctum  loquendi  niodum  liortetur.  Quumque 
hac  methodo  sermones  singulorum  a thesi  seu  quaestione  declinare 
non  queant,  nova  autem  propositio  et  inopinata  a Commissione 
nondum  examinata,  temere  in  medium  proferri  non  liceat,  inde 
nimiae  prolixitati  et  diuturnitati  discussionum  obex  positus,  simul- 
que bonae  qualitati  conclusionum  provisum  erit. 

5.  Si  Praesidi  videbitui’,  discussionem  esse  exhaustara  et  rem 
iam  satis  perpensam , ipse  disputationi  linem  imponet  et  theses, 
de  quibus  suffragia  ferenda  sunt,  unam  post  alteram  in  suffra- 
gium  mittet. 

6.  Si  votum  Commissionis  specialis  plane  et  simpliciter  Con- 
gregationi generali  placuerit,  id  nunc  ad  dignitatem  Decreti  Con- 
gregationis ipsius  extollitur. 

7.  Si  quid  minoris  momenti  in  propositione  Commissionis  mu- 
tandum  erit,  ab  eo  Praesule,  qui  in  Congregatione  sententiam 
Commissionis  detendebat  (cf.  supra  n.  2) , correctio  haec  perfi- 
ciatur  sub  auspiciis  Domini  Praesidis  Congregationis. 

8.  Si  propositio  Commissionis  specialis  reiccta  et  ea  alterius 
cuiusdam  Patris  fuerit  recepta,  is,  cuius  opinio  palmam  tulit,  una 


a cum  modo  laudato  Commissionis  Deputato  formam  Decreti  con- 
cipiet,  iterum  sub  auspiciis  Domini  Praesidis. 

9.  Si  nec  votum  Commissionis  nec  sententia  alterius  cuius- 
dam Praesulis  Congregationi  generali  placuerit,  elaboratio  novi 
voti,  quod  voluntati  et  sensui  Patrum  sit  consonum,  Commissioni 
demandabitur. 

10.  Ad  accelerationem  negotiorum  plurimum  condueet , si  in 
Congregationibus  generalibus  singulis  membris  semel  tantum  in 
una  eademque  causa  sermonem  facere  licebit,  excepto  Deputato 
Commissionis  (vide  supra  n.  2),  et  iis  Praelatis,  qui  oppositas  seu 
divergentes  suas  propositiones,  iam  antea  annuntiatas  (cf.  § 13. 
n.  5),  defendere  velint. 

11.  Promoter  negotiorum  semper  Domino  Praesidi  ad  manus 
erit,  ut  a)  Congregationibus  specialibus  themata  examinanda  suo 
tempore  demandentur  et  b)  propositiones  Commissionum  quam 
primum  licebit  (cf.  supra  n.  4)  ad  Congregationem  generalem  de- 
ferantur,  ut  c)  Sessiones  turn  Commissionum  turn  Congregationum 
absque  dilatione  celebrentur,  ut  d)  recta  et  normalis  in  disqui- 
rendis  materiis  series  adhibeatur,  e)  nec  ulla  particula,  quae  in 

b vote  Commissionis  continetur,  in  examinatione  Congregationis  prac- 
termittatur,  f)  denique,  ut  quod  a Congregatione  generali  con- 
clusum  est,  absque  mora  in  Decreti  formam  redigatur,  subscriptione 
Praesidis  firmetur  et  summo  Pontifici  obsequiosissime  et  citissime 
proponatur. 

12.  Cuius  si  approbationem  acceperit,  in  Sessione  solemni 
publicabitur. 

104. 

Quaestiones  quaedam  circa  votum  Domini  de  Hefele  aliquarumque 

resolutio. 

Dubbj  desunti  dal  voto  del  Professor  Carlo  de  Hefele,  che  si  propongono 
alia  Commissione  Centrale  per  essere  dalla  medesima  risoluti. 

N.  B.  Sulla  prirna  parte  del  Voto,  che  abbraccia  quattro 
paragrafi,  cioe  De  Ordine  seu  serie  sedendi;  De  hire  proponendi; 
Commissio  Pontificia  ad  examinandas  propositiones  Episcoporum ; 
Utilitas  huius  Commissionis,  sarebbe  superfluo  il  formulare  dei 
c dubbj , riferendosi  tutta  questa  prima  parte  a cose  gia  ventilate 
dalla  Commissione  Centrale. 

La  seconda  parte  del  Voto  che  comprende  otto  distinti  para- 
grafi, cioe  dal  paragrafo  5 a tutto  il  paragrafo  12,  sembra  dar 
luogo  air  esame  dei  seguenti  dubbj. 

Dubbio  1°  Se  per  lo  studio  preparatorio  delle  materie  da 
discutersi  nel  Concilio , e per  la  compilazione  dei  relativi  Canoni 
e Decreti  debbano  stabilirsi  delle  Commissioni  o Deputazioni  spe- 
ciali? (Voto  paragrafi  5 e 6.) 

Dubbio  2°  Se  lo  studio  delle  materie  da  discutersi  nel  Con- 
cilio debba  affidarsi  alle  suddette  Commissioni  speciali  dope  che 
le  materie  stesse  saranno  state  proposte  per  ordine  del  Sommo 
Pontefice  alia  Congregazione  Glenerale  dei  Padri,  ovvero  prima 
che  abbia  avuto  luogo  una  tale  proposta? 

(N.  B.  Sebbene  questo  punto  non  sia  stato  considerato  dall’ 
Autore  del  Voto,  sembro  tuttavia  di  sommo  interesse  alia  Com- 
missione Centrale  nell’  ultima  Adunanza,  ed  e percio  che  si  e cre- 
duto  di  fame  tema  del  presente  dubbio.) 

Dubbio  3°  Quanti  e quali  dovranno  essere  le  Commissioni  o 
d Deputazioni  speciali  da  stabilirsi?  (Voto  paragrafo  7.) 

Dubbio  4“  Se  e di  quanti  Vescovi  debba  comporsi  ciascuna 
Commissione  speciale,  e da  chi,  e come  i medesimi  debbano  sce- 
gliersi?  (Voto  paragrafo  8.) 

Dubbio  5“  Se  a ciascuna  Commissione  debba  assegnarsi  un 
Presidente,  e questi  da  qual  ceto  abbia  a desumersi  e da  clii  no- 
minarsi?  (Voto  paragrafo  8.) 

Dubbio  6°  Se  a ciascuna  Commissione  speciale  debba  inoltre 
assegnarsi  un  Segretario  per  la  compilazione  degli  Atti ; ed  il 
medesimo  da  chi  abbia  a nominarsi? 

(N.  B.  Sebbene  1’  estensore  del  voto  non  parli  di  proposito 
di  quest’  Officiale , ne  suppone  tuttavia  qua  e la  la  necessita.  Si 
stimo  quiudi  opportune  di  formulare  il  presente  dubbio.) 

Dubbio  7°  Se  a coadiuvare  i lavori  delle  Commissioni  spe- 
ciali debba  assegnarsi  ad  ognuna  di  esse  un  qualche  numero  di 
Consultori,  Teologi,  e Canonisti  per  valersi  della  loro  opera  se- 
coiido  r opportunita  ed  il  bisogno?  (Voto  paragrafo  10.) 

Dubbio  8“  Se  e qual  metodo  sia  da  prescriversi  alle  Commis- 
sioni speciali  per  1’ ordine  delle  discussioni?  (Voto  paragrafo  11.) 


1101 


Doc.  hist.  II.  Proxima  Cone,  praeparatio.  Doc.  103. — 108. 


1102 


Dubbio  9°  Se  e qual  metodo  si  prescrivera  alle  medesime  Com-  a 
missioni  per  la  compilazione  degli  opinamenti,  e per  la  formula- 
zione  dei  Canoni  e Decreti  da  sottoporsi  al  giudizio  dei  Padri 
nella  Congregazione  Generale?  (Voto  paragrafo  12.) 

La  terza  parte  del  Voto  la  quale  componesi  di  due  soli  para- 
grafi,  cioe  PP.  13  e 14  puo  restringersi  ai  seguenti  dubbj. 

Dubbio  10“  Se  debba  fissarsi  la  regola,  die  gli  opinamenti 
delle  Commissioni,  non  che  i Canoni  e Decreti  da  esse  formulati, 
debbano  stamparsi  e distribuirsi  alquanti  giorni  prima  della  Con- 
gregazione Generale  ai  singoli  Padri  del  Concilio,  perche  possano 
studiarli  e consultarvi  prixatamente  qualche  Teologo  di  loro  fiducia? 
(Voto  paragrafo  13  N.  4.) 

Dubbio  11°  Se  debba  ordinarsi,  che  dopo  fatta  la  distribu- 
zione  degli  opinamenti  delle  Commissioni,  i Padri,  ai  quali  un 
dato  opinamento  o dispiacesse  del  tutto,  o piacesse  che  vi  fossero 
introdotte  gravi  e sostanziali  mutazioni,  dovessero  comunicare  per 
iscritto  questo  suo  personale  parere  alia  Commissione  relativa  uno 
0 due  giorni  prima  della  Congregazione  Generale  per  lo  scopo 
indicate  dall’ Autore  del  Voto?  (paragrafo  13  N.  5.) 

Dubbio  12°  In  qual  mode  debba  iniziarsi  la  discussione  nelle  b 
Congregazioni  Generali?  (Voto  paragrafo  14.) 

Risoluzioni  prese  gia  dalla  Congregazione  Direttrice,  che  sembrano  essere 
in  rapporto  con  qualcuno  dei  Dubbj  desunti  dal  Voto  del 
Professor  de  Hefei e. 

Congregazione  del  giorno  9 — 19.  Marzo  1865. 

Quesiti  e Eisoluzioni. 

Qu.  Se  sia  opportune  formai’e  una  Congregazione,  che  si 
occupi  della  Direzione  degli  affari  concernenti  il  Concilio? 

R.  Affermativamente. 

Qu.  Se  convenga  fare  un  piano  di  aleune  subalterne  Com- 
missioni, dipendenti  dalla  suddetta  Congregazione  Direttrice,  per 
preparare  le  materie  tanto  Dottrinali,  che  Disciplinari  da  proporsi 
al  Concilio? 

R.  Affermativamente,  ed  e pregata  S.  E.  Rma  il  Sig.  Card. 
Bizzarri  di  forniare  il  progetto  del  piano.  c 

N.  B.  Sua  Santita  si  degno  sanzionare  colla  sua  approvazione 
queste  risoluzioni  prese  ad  unanimita  dalla  Congregazione,  e quindi 
furono  formate,  secondo  il  piano  dell’  Eiho  Card.  Bizzarri,  le  note 
Commissioni  all’  oggetto  indicate  nel  Quesito , che  vennero  anche 
singolarmente  approvate  da  Sua  Santita. 

Congregazione  del  17.  Gennaj-o  1869. 

Quesiti  e Risoluzioni. 

Qu.  Se  sia  approvato  che  si  formi  una  Commissione  di  Car- 
dinali  e di  Vescovi  fra  quelli  che  verranno  al  Concilio,  perche 
esaminino  le  Petizioni,  che  li  Padri  del  Concilio  potranno  fare  al 
S.  Padre,  proponendo  materie,  che  brameranno  veder  discusse  e 
decise  dal  Concilio? 

R.  Affermativamente  per  una  Commissione  di  Cardinali  e di 
Vescovi  da  scegliersi  dal  Santo  Padre,  all’ oggetto  di  esaminare 
tali  Petizioni,  e di  rassegnare  il  loro  avviso  a Sua  Santita,  e si  j 
approva  un  progetto  di  Decreto  redatto  in  proposito  da  S.  E.  Rma 
il  Sig.  Cardinale  Capalti  del  tenore  seguente. 

Pius  Episcopus  Servus  Servorum  Dei  etc. 

Licet  ius  et  munus  [)roponendi  negotia,  quae  in  Sancta  Oecu- 
menica  Synodo  tractari  debebunt,  ad  Nos  et  ad  banc  Apostolicam 
Sedem  unice  et  exclusive  pertineat,  minime  tamen  prohibere  in- 
tendimus,  quominus,  si  (piis  inter  Concilii  Patres  aliquid  propo- 
nendum  habuerit,  quod  ad  ])ublicam  utilitatem  conferre  posse  cxi- 
stimet,  id  exequi  valeat,  dummodo  privatim  faciat,  rem  deferendo 
peculiari  Congregationi , quam  ex  nonnullis  Venerabilibus  Fratri- 
bus  Nostris  S.  R.  E.  Cardinalibus , et  aliquibus  Synodi  Patribus 
hunc  in  finem  iustituendam  duximus,  et  dummodo  propositio  ita 
fiat,  ut  1°  in  scriptis  exhihcatiir;  2"  publicum  rei  christianae 
bonum  vere  respiciat,  non  ad  privatam  dumtaxat  unius  vel  alte- 
rius  Dioecesis  conditionem  referatur;  3®  solidis  rationibus  eius 
ufilitas  demonstretur;  4®  nihil  contineat  (juod  a veteri  Ecclesiae 
sensu  ac  irrefragabilibus  eius  traditionibus  abnormo  sit  et  alienum. 


Quo  autem  de  privatis  hisce  propositionibus  mature  consilio 
decernere  possimus , dignaene  sint  quae  Synodali  deliberationi 
subiiciantur,  memoratae  Congregationi  mandamus,  ut  easdem  pro- 
positiones,  postquam  sibi  fuerint  exhibitae,  diligenter  examinet, 
suamque  circa  illarum  admissionem  vel  exclusionem  sententiam 
iudicio  nostro  submittat. 

Congregazione  del  24.  Gennaro  1869. 

Qu.  Se  le  materie  dovranno  prima  proporsi  alii  Teologi  e 
Canonisti,  affinche  ne  facciano  1’  oggetto  di  discussioni  preparatorie 
nelle  loro  Congregazioni,  come  si  fece  nel  Concilio  di  Trento, 
ovvero  se  debbano  proporsi  direttamente  ai  Padri? 

R.  Attesoche  mediante  li  lavori  preparatorj  delle  Commissioni 
speciali  gia  stabilite  e dipendenti  dalla  Congregazione  Direttrice, 
si  trovano  apparecchiate  le  materie,  si  giudica  opportune  che  li 
scliemi  de’  Canoni , e de’  Decreti  messi  a stampa,  si  debbano  pro- 
porre  direttamente  ai  Padri,  affinche  entro  un  congruo  spazio  di 
tempo  prima  della  Congregazione  Generale,  ciascuno  li  esamini 
co’  rispettivi  Teologi  e Canonisti,  che  come  e ben  naturale  li  Padri 
stessi  condurranno  seco  venendo  al  Concilio. 

105.  (LV.) 

Metbodus  servata  in  celebratione  Concilii  oecumenici  Tridentini  sub 
Pontificibus  Paulo  III.,  lulio  III.  et  Pio  IV.,  secundum  narra- 
tionem  Angeli  Massarellii,  secretarii  illius  Concilii,  ex  actis  origi- 
nalibus  Arebivi  Vaticani  desumptam. 

106.  (LII.) 

D.  27.  Nov.  1869.  — SS.  Pontificis  Literae  Apostolicae,  quibus  ordo 
generalis  statuitur  in  oecumenico  Concilio  Vatieano  observandus. 
(V.  supra  p.  17  sqq.) 

107.  (LIV.) 

D.  20.  Febr.  1870.  — SS.  Pontificis  decretum,  quo  rerum  in  Concilio 
agendarum  pleniori  expeditiorique  tractationi  consulitur.  (V.  supra 
p.  67  sqq.) 

108.  (LXI.) 

D.  3.  Decembris  a.  1868.  — Ratio  Commissioni  theologico-dogmaticae 
servanda  in  parandis  decretorum  sebematis  pro  futuro  Concilio. 

Methodus  servanda  a Commissione  theologico-dogmatica. 

I.  Quum  Commissioni  theologico-dogmaticae  incumbat,  colli- 
gere  ac  notare  errores,  qui  ab  oecumenica  Synodo  proximo  futura 
damnandi  esse  videntur,  Concilii  Tridentini  mos  constanter  obser- 
vetur,  ut  nimirum  proscribendis  per  Canonos  erroribus  praemittatur 
brevis  et  accuratissima  catholicae  doctrinao  expositio. 

IL  Quod  ad  errorum  delectum  attinet,  seligantur 
1"  errores  huius  aetatis  vigentes  ac  vivi; 

2**  errores  graves  ac  perniciosi;  itemque 
3®  grassantes  ac  latius  diffusi; 

4®  neque  errores  tantum  haereticales , sed  quicumque  fidei 
catholicae  bonisque  moribus  grave  damnum  inferre  censentur. 

III.  Quod  s])ectat  ad  modum  damnationis,  proscribantur 
1®  in  Canonum  articulis  haereses  tantum; 

2®  in  doctrinarum  vero  Capitibus  etiam  reliqui  errores,  qui 
damnatione  digni  habentur:  itemque  per  modum  detestationis  vel 
exsecrationis  opinionum  monstra,  veluti  atheismus,  pantheismus, 
matorialismus  aliaecjue  impietates,  quae  circa  ipsas  fidei  conditio- 
nes  et  christianae  religionis  fundamenta  versantur. 

3®  Haereses,  a Romanis  Bontifieibus  vel  a generalibus  Con- 
ciliis , sive  disorta  haereseos  nota  sivc  Canonum  articulis  iam 
damnatae,  si  eamdem  penitus  formam  adhuc  retineant,  per  novos 
Canones  proscribendae  non  sunt ; sed  ipsorum  Pontificum  vel 
Conciliorum  sentontia  in  Capitibus  doctrinarum  instauretur : si 
vero  novam  illae  formam  induerint,  novis  Canonum  articulis  con- 
figantur. 

IV.  Ut  autem  Commissio  ))ropositum  ipsi  finem  expeditius 
ac  promptius  obtincat,  deputentur  ab  eminentissimo  Pi-aefecto  ali- 
quot e consultorum  numero  theologi,  qui  collatis  studiis  materiam 


1103 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1104 


examini  subiiciendam  pro  singulis  Coramissionis  generalis  sessioni- 
bus  diligenter  praeparent.  Scilicet  theologi  deputati 

seligant  errores,  qui  attentionem  oecumenici  Concilii  me- 

rentur ; 

2"  indicent  fontes,  unde  eos  collegerunt ; 

3"  significent,  ubi  illi  et  quo  cum  periculo  grassantur; 

4“  dicant,  utrum  iidejn  alias  iam  damnati  fuerunt,  et  a qui- 
bus,  et  quo  damnationis  modo; 

5®  revocent  errores  ad  distinctas  formulas,  quibus  ii  doctrinis 
Ecclesiae  adversantur ; 

G®  iudicent  de  errorum  gradu  ac  qualitate;  hinc 
7®  determinent,  utrum  iidem  per  Canones,  an  in  doctrinarum 
Capitibus  proscribendi  sint; 

8®  afferant  insigniora  Scripturae  et  Traditionis  testimonia,  qui- 
bus doctrina  catholica  in  Capitibus  proponenda  et  declaranda  est; 

9"  definiant  substantiam,  numerum  et  ordinem  Canonum,  qui- 
bus haereses  condemnandae  sunt. 

V.  Res  sic  brevissimis,  sed  distinctis  elaborata  Capitibus,  im- 
primatur foliis,  quae  inter  consultores  distribuantur , ut  in  gene- 
rali  eorum  Congregatione  singuli  ferant  indicium : 

1®  utrum,  et  quid  addendum; 

2®  utrum,  et  quid  demendum; 

3®  utrum,  et  quid  corrigendum. 

4®  Si  quid  a quopiam  dignum  animadversione  pi’oponatur,  id 

scripto  expressum  tradatur  Coramissionis  secretario,  ut  suo  loco 
debita  eius  ratio  habeatur. 

VI.  Quae  tandem  in  generali  consultorum  Congregatione  dis- 
cussa  atque  stabilita  circa  Capitum  ac  Canonum  substantiam  fuere, 
committantur  rursum  theologis  deputatis,  ut  ipsi  curam  formae 
habeant  et,  quoad  eius  fieri  potest,  unitati  stili  consulant. 

109.  (LXII.) 

D.  26.  Septembris  a.  1867.  — Regulae  pro  parandis  schematis  disci- 
plinae  ecclesiasticae. 

I.  Esporre  con  pi-ecisione  ed  ordine  le  prescrizioni  del  Trideii- 
tino  sulle  diverse  raaterie  di  cui  ciascuno  dovra  occuparsi. 

II.  Riportare  le  disposizioni  risultanti  da  Costituzioni  ponti- 
ficie,  decreti  e risoluzioni  di  Congregazioni  emanate  posteriormente 
al  Concilio  fino  a noi  sui  diversi  articoli. 

III.  Indagare  ed  esporre  gli  usi  e le  pratiche  invalse  nelle 
Chiese  dei  diversi  Stati;  esaminare  il  loro  merito  e valore,  e ve- 
dere  se  e quali  di  esse  possano  esser  tenute  a calcolo  per  le 
prescrizioni  generali  che  eraanerebbonsi  dal  Concilio.  A questo 
effetto  gioverii  pure  avere  presenti  le  disposizioni  e i decreti  dei 
vari  Concili  provinciali,  non  omessi  quelli  pubblicati  per  la  pro- 
vincia  di  Milano  dai  due  insigni  arcivescovi  cardinali,  san  Carlo, 
e Federico  Borromeo. 

IV.  Prendere  ad  esame  gli  articoli  che  i Vescovi  nelle  loro 
risposte  alle  lettere  della  sacra  Congregazione  dei  20  aprile  1865 
e 6 giugno  1867  propongono  trattarsi. 

V.  Su  tali  basi  concretare  le  prescrizioni  da  adottarsi,  e pro- 
porre  i decreti. 

110.  (LXIII.) 

M.  Februario  a.  1869.  Instructio  pro  consultoribus  Commissionls  po- 
litico-ecclesiasticae,  de  ratione  tractandi  res  ei  demandatas,  et 
generalis  designatio  capitum  examinandorinn. 

Instructio  quomodo  in  Commissione  diploraatico-ecclesiastica  res 
tractandae  erunt. 

Ea,  quae  de  relationibus  inter  Ecclesiam  et  societatem  civi- 
lem  pro  Concilio  oecumenico  praeparanda  sunt,  facile  in  tres 
partes  dividi  poterunt.  Cuius  divisionis  fundamentum  illi  tres 
notissimi  universae  rei  ecclesiasticae  loci  praebebunt : Magisferium 
scilicet,  Ministermm  et  Regimen,  quos  iam  adhibet  schema  ab  emi- 
nentissimo  Praefecto  exaratum  et  dominis  consultoribus  exhibitum. 
Principia  autem  generalia  in  iis  inveniuntur,  quae  a Commissione 
dogmatica  super  relatione  inter  Ecclesiam  et  civilem  societatem 
elaborantur. 

Primo  praesens  Ecclesiae  status  secundum  illas  tres  partes 
exponendus  erit,  quoad  ea  quae  ad  eiusdem  relationem  cum  pote- 
state  civili  pertinent.  Sic,  exempli  gratia,  in  prima  parte  de  Ma- 
gisterio  tractandum  atque  demonstrandum  erit,  quatenus  divinum 


eius  ius  et  officium  a potestate  civili  nostris  temporibus  agnoscan- 
tur,  necne ; quae  sint  usurpationes  ab  hac  potestate,  vel  aperta  vi 
vel  ipsa  auctoritate  legislativa  interposita,  patratae,  necnon  quales 
quaestiones  oriantur  de  his  iuribus  Ecclesiae  conservandis  et  vin- 
dicandis,  etc.  etc. 

Expositio  haec  non  solum  ad  singulas  res  omni  cum  cura  et 
diligentia  descendat , verum  etiam  in  quantum  fieri  potest  ad 
omnes  nationes  ditionesque , ubi  Ecclesia  catholica  constituta  est, 
earumque  legislationes  et  institutiones  extendatur.  Praecipue  falsa 
principia,  ex  quibus  leges  ordinationesque  libertati  Ecclesiae  con- 
trariae,  et  particulares  contra  earn  iniuriae  quasi  e fonte  emanant, 
adducantur,  siraulque  argumenta  et  testimonia,  maxime  in  actis 
publicis  exstantia,  addantur.  Nihilominus  expositio  stricta  sit  ne- 
que  nimis  fusa  necesse  est,  ne  congeries  rerum  lucidae  magis 
obsit  quam  prosit  demonstrationi.  Cuncta  et  singula  autem  rei 
capita  ex  laudato  schemate  depromenda,  ubi  omnes  loci,  hue  per- 
tinentes,  accurate  compositi  dignoscuntur. 

Deinde  autem  inquisitio  instituenda  est  de  iis,  quae  idonea 
atque  opportuna  videantur,  ut  in  singulis  Concilii  oecumenici  de- 
cretis  tractentur.  Et  hac  de  re  procedendum  erit  hoc  modo. 

Consultor  (inito  consilio,  si  ita  in  rem  esse  iudicaverit,  cum 
uno  alterove  collega)  in  relatione  sua 

1®  pi’oferat,  quae  super  hac  singulari  materia  iam  a Sancta 
Sede  vel  alias  ordinata  sunt; 

2®  disserat  de  condendi  Decreti  necessitate  vel  opportunitate ; 

3®  indicet,  quae  in  Decreto  exprimenda  sint  et  quae  satius 
non  dicenda,  rationesque  ita  agendi  breviter  exponat; 

4®  textum  ipsura  Decreti  plene  conscriptum  proponat ; denique 

5®  sensum  singularium  Decreti  propositionum , iramo  et  ver- 
borum  explicet,  in  quantum  hoc  vel  necessarium  vel  utile  ipsi 
visum  fuerit. 

In  hac  opera  sua  auctor  dictione  quam  maxime  clara  simul- 
que  brevi  utatur,  et  si  quando,  exempli  gratia,  narratio  eorum, 
quae  in  aliqua  provincia  contra  Ecclesiae  ius  acta  sunt,  vel 
relatio  legum  civilium  aut  eccle.siasticarum  vel  explanatio  argu- 
raentorum  uberiore  expositione  indigere  videantur,  haec  omnia  per 
modum  appendicis  addantur. 

Tituli  autem,  hoc  modo  tractandi,  sequentes  esse  poterunt. 

I.  Ex  capite  Magisterii. 

1®  De  Constitutionura , Decretorum  et  Instructionum , quae 
vel  a Summo  Pontifice  vel  ab  Episcopis  circa  doctrinam  eduntur, 
libera  publicatione. 

2®  De  verbi  Dei  praedicatione  et  instructione  religiosa  libere 
exercenda. 

3"  De  scholis  popularibus  seu  primariis. 

4®  De  collegiis  et  gymnasiis. 

5®  De  scholis  technicis  et  industrialibus. 

6®  De  Universitatibus. 

7®  De  sacerdotibus  aliisque  clericis  munere  aliquo  in  scholis, 
quae  a Gubernio  pendent,  fungentibus. 

8®  De  instructione  et  educatione  clericorura. 

II.  Ex  capite  Ministerii. 

1®  De  cultu  divino  turn  intra  turn  extra  aedem  sacram  libere 
exercendo. 

2®  De  observatione  festorum. 

3®  De  administratione  Sacramentorum. 

4"  De  cura  pro  militibus  et  pro  incarceratis. 

5®  De  comrnunicatione  in  sacris  cum  haereticis. 

6®  De  heterodoxorum  in  Ecclesiam  receptione,  in  quantum 
leges  civiles  libertati  Ecclesiae  obsunt. 

7®  De  sepultura  et  coemeteriis. 

III.  Ex  capite  Regiminis. 

1®  De  Ecclesiae  libertate  vindicanda  in  legibus  ferendis,  pu- 
blicandis,  iisque  exequendis,  necnon  in  exercenda  iudiciaria  po- 
testate. 

2®  De  tribunalium  Ecclesiae  erectione  et  ordine. 

3®  De  sententiarum  executione  et  poenarum  qualitate. 

4®  De  iuvenum  ad  statum  clericalem  admissione  eiusque  con- 
ditionibus  Ecclesiae  libertati  contrariis. 

5®  De  clericorum  iuribus  et  privilegiis. 


1105 


Doc.  hist.  II.  Proxiina  Cone,  praeparatio.  Doc.  108.— 114. 


1106 


6®  De  potestatis  civilis  in  nominatione  et  electione  Episco-  a 
porum  interventu. 

7®  De  potestatis  civilis  cooperatione  in  nominatione  et  electione 
ad  Benelicia  et  in  eorum  collatione  vel  institutione. 

8®  De  Episcoporum  in  officii  sni  coadiutorihus  nominandis 
iure  et  potestate. 

9®  De  iure  patronatus. 

10®  De  concursu  in  conferendis  Beneficiis  adhibendo. 

11®  De  bonis  ecclesiarum  immobilibus  eorumque  doniinio  et 
administratione. 

12®  De  causis  Corporibusque  piis. 

13®  De  Ordinibus  religiosis  et  Congregationibus. 

14®  De  Confraternitatibus. 

15®  De  matrimonio. 

Nota.  Verisimiliter  de  hac  materia  in  alia  Commissione 
agetur. 

16®  De  tribuualibus  matrimonialibus  eorumque  auctoritate, 
ordine  et  sententiarum  executione. 

17®  De  variis  inter  catholicos  et  heterodoxos  relationibus, 
quatenus  legibus  civilibus  determinatae  sunt. 

18®  De  variis  inter  Sedem  apostolicam  et  Principes  vel  rerum 
publicarum  Praesides  conventionibus. 

19®  De  Nuntiis  Legatisque  apostolicis. 

111. 

D.  19.  Sept.  1867.  — Primus  Congressus  Commissionis  politico-eccle- 

siasticae. 

„L’ eminentissimo  Cardinale  presidente  (cosi  il  Verbale  della 
prima  adunanza)  prese  la  parola  per  ispiegare  lo  scope  che  erasi 
avuto  neir  istituire  la  nostra  Commissione , che  era , cioe , quello 
di  preparare  e studiare  le  materie  ecclesiastiche  le  quali  hanno 
rapporto  colla  politica,  e che,  sia  per  se  stesse,  sia  per  1’  attinenza 
con  altre  materie,  dovranno  esser  discusse  nel  future  Concilio.  E, 
prendendo  a svolgere  le  sue  idee,  il  signor  Cardinale  incomincio 
dal  premettere  che  coteste  materie  non  si  prestano  veramente 
molto  a decisioni  conciliari  per  la  natura  stessa  degli  affari  eccle- 
siastico-politici , i quali  generalmente  hanno  per  fine  di  adottare  c 
provvedimenti  e misure  provocate  dalle  variabili  circostanze  poli- 
tiche , e adatte  a conservare  gl’  immutabili  principii  della  Chiesa 
e ad  assicurare  nel  miglior  mode  possibile  1’  esecuzione  delle  vene- 
rande  sue  leggi : che,  cio  non  ostante,  siccome  molti  dei  fatti  poli- 
tic! e delle  leggi  civili,  che  hanno  provocate  le  diverse  misure  ed 
atti  legislativi  della  Chiesa  riguardo  a vari  Stati  e Govern!,  hanno 
il  loro  fondamento  negli  erronei  principii  e nolle  perverse  dottrine 
del  moderno  diritto  pubblico;  cosi  gli  atti  della  Santa  Sede  rela- 
tivi  a questi  affari  possono  somministrare  non  pochi  lumi  intorno 
a tali  error!  e false  dottrine,  che  dovranno  formar  1’  oggetto  dell’ 
esame  del  prossimo  Concilio.  Opinava  percio  1’  Eminentissimo  che 
i lavori  della  nostra  Commissione  dovessero  estendersi  anche  ai 
punti  dottrinali  che  negli  affari  politico-ecclesiastici  han  dovuto 
negli  ultimi  tempi  esser  trattati  e discuss!  dalla  Santa  Sede.  Ed 
aggiungeva  che,  sebbene  non  deve  spettare  alia  nostra  Commis- 
sione di  occuparsi  di  error!  e di  dottrine,  sara  pero  molto  oppor- 
tune di  raccogliere  tutte  le  question!  dottrinali  connesse  colle 
politico-ecclesiastiche , e di  conoscere  in  qual  modo  le  abbia  mas- 
simamente  ravvisate  e applicate  la  sacra  Congregazione  degli  affari  d 
ecclesiastici  straordinari , per  comunicar  poi  il  risultato  delle  ri- 
cerche  alia  Commissione  istituita  per  trattaro  le  materie  dottrinali, 
affinche  ne  abbia  conto  nei  suoi  lavori.  Non  v’  ha  dubbio,  diceva 
Sua  Eminenza,  che  gli  atti  della  Santa  Sede  politico-ecclesiastici 
hanno  introdotto  non  poche  e non  lievi  modificazioni  nel  diritto 
comune  della  Chiesa,  che  possono  percio  considerarsi  come  uno 
sviluppo  storico  del  diritto  medesimo,  il  quale  deve  necessaria- 
mente  esser  preso  ad  esame  e ponderate  in  tutti  i lavori  del  pros- 
simo Concilio  relativi  alia  disciplina  della  Chiesa;  che  sarobbe 
percio  opportune,  ed  anche  necessario,  che  tutti  i menzionati  atti 
della  Santa  Sede,  siano  essi  Concordat!  o particolari  concession!, 
privilegi,  decisioni,  ecc.,  venissero  studiati  nei  rapporti  che  hanno 
col  diritto  comune  canonico,  affine  di  comunicare  il  risultato  di 
siffatti  studi  alia  Commissione  per  la  disciplina ; facendo  principal- 
mente  avvertire  i motivi  e le  ragioni  che  hanno  determinate  la 
medesima  Santa  Sede  a fare  le  mentovate  modificazioni;  e che 
finalmente  gioverebbe  assai  di  discutere  alcune  question!  gcnerali, 
che  nelle  present!  circostanze  hanno  molta  importanza  e che  po- 

Coll.  Lac.  VII. 


tranno  servire  a fissare  i principii  ai  quali  la  Chiesa  avra  ad  atte- 
nersi  nel  determinare  come  abbiano  da  trattarsi  gli  emergent! 
affari  politico-religiosi : come,  per  esempio,  potrebbe  ben  nascere 
la  questione  se  i Concordat!,  i privilegi,  le  concessioni,  ecc.,  fatte 
in  tempi  nei  quali  le  relazioni  ed  i rapporti  della  Chiesa  erano 
basati  sopra  principii  totalmente  divers!  da  quelli  che  ora  sono 
stati  introdotti  o vanno  introducendosi  nelle  costituzioni  o legis- 
lazioni  dei  Govern!  e Stati,  debbano  o possano  mantenersi;  ed 
anche  1’  altra  questione , in  che  modo  abbia  la  Santa  Sede  a re- 
golarsi  quando  i Concordat!  dai  Govern!  vengano  abrogati  senza 
consenso  della  medesima  Santa  Sede.  Premesse  le  suindicate  osser- 
vazioni,  il  signor  Cardinale  fu  di  parere  che  i lavori  della  nostra 
Commissione  dovessero  aggirarsi  intorno  ai  seguenti  punti  prin- 
cipal!, cioe  1°  ai  rapporti  e relazioni  che  la  Chiesa  ha  nei  divers! 
Stati  del  mondo  colla  societa  politica,  ossia  coi  divers!  Govern!; 
2°  alle  modificazioni  che  dagli  atti  ecclesiastico-politici  della  Santa 
Sede  sono  state  introdotte  nel  diritto  canonico  comune ; 3°  ai  par- 
ticolari privilegi  e concessioni  che,  riguardo  a differenti  punti  della 
disciplina  ecclesiastica,  sono  state  fatte  ai  Govern!,  e che  esistono 
tuttora.  Quanto  poi  al  modo  di  eseguire  i suddetti  lavori,  1’  Eminen- 
tissimo si  riservo  di  tenerne  proposito  in  altra  occasione.“  (Cecconi 
1.  c.  1.  II.  c.  6.  p.  302  sqq.) 

112.  (LXIV.) 

D.  22.  Febr.  1870.  — Index  schematum,  quae  a theologis  et  eccle- 
siastici iuris  consultis  praeparata  fuerunt.  (Cf.  supra  p.  505.) 

113. 

Mense  Februario  et  d.  18.  lunii  1869.  — A Commissione  dogmatica 
inter  quaestiones  de  Primatu  agitur  etiam  quaestio  de  infallibili- 
tate  SS.  Pontificis , de  qua  tamen  nihil  in  schema  recipitur;  de- 
cernitur  enim , nonnisi  ad  postulationem  Episcoporum  rei  huius 
propositionem  ah  Apostolica  Sede  faciendam  esse. 

Nei  giorni  11,  18  e 25  febbraio,  si  tratto  1’ argomento  del- 
r infallibilita  pontificia.  Frale  question!,  che  agitaronsi  (11  febbraio) 
furono  le  seguenti ; 1®  Utrum  ilia  (cioe,  1’  infallibilita  del  Romano 
Pontefice)  tamqiiam  fidd  articulus  definiri  possit.  2®  Utrum  ilia 
tamquam  articulus  fidd  sit  definienda.  Alla  prima  domanda,  1’  in- 
tera  Commissione  rispose  affermativamente ; quanto  all’  altra,  tutti 
i consultori,  ad  eccezione  d’  un  solo  convennero  nella  sentenza  che 
non  doveasi  proporre  al  Concilio  tale  argomento,  se  non  fosse 
richiesto  dai  Vescovi.  Sententia  Commissionis  est  (sono  parole  del 
Verbale)  nonnisi  ad  postulationem  Episcoporum  rei  huius  propo- 
sitionem ah  Apostolica  Sede  faciendam  esse.  Il  consultore,  che 
opino  diversamente  dagli  altri,  stiniava  del  tutfo  inopportuna  la 
definizione.  In  forza  del  partito  suddetto,  la  Deputazione  per- 
manente,  allorche  (22  aprile)  prepare  lo  schema  risguardante  il 
Romano  Pontefice , non  v’  introdusse  il  capo  dell’  infallibilita  oh 
prudentem  illarn  oeconomiam  (dicono  i Verbal!  della  Deputazione 
stessa) , de  qua  alihi.  Cio  non  pertanto  non  si  cesso  dall’  esame 
della  materia,  il  quale  fu  istituito  non  solo  nelle  tre  dette  adu- 
nanze,  ma  in  quella  altresi  del  18  giugno  successive,  in  cui  si 
discusse  uno  schema  di  Decreto  da  tenersi  pronto  per  il  case  accen- 
nato  di  sopra.  Moltc  modificazioni  a tale  schema  delibero  la  Coni- 
missione ; ma  1’  abbondanza  di  piu  urgent!  materie  fu  causa , che 
non  si  tornasse  altrimenti  su  questo  argomento  dell’  infallibilita 
pontificia,  il  cui  studio  rimase  per  tal  guisa  incompiuto.  (Cecconi 
1.  c.  1.  II.  c.  2 p.  274  sq.) 

114.  (LXV.) 

D.  19.  lulii  a.  1868.  — Praefectus  caerimoniarum  pontificiarum  signi- 
ficat  quatuor  primis  caerimoniarum  magistris,  eos  noininatos  esse 
consultores  Commissionis  ordinando  caerimoniali  futuri  Concilii, 
eosque  invitat  ad  primum  consessum. 

Di  casa,  li  19  luglio  1868. 

Illustrissimo  Signore, 

L’  eminentissimo  e reverendissimo  signor  Cardinale  Prefetto 
della  sacra  Congregazione  de’  riti  si  c degnato  partecipare  al  Pre- 
fetto delle  ceremonie,  e,  per  suo  mezzo,  a Vostra  Signoria  illu- 
strissima,  die,  previa  1’  approvazione  di  Sua  Santita,  si  e stabil  ta 
una  Commissione  preseduta  dalla  stessa  Eminenza  Sua,  composta 
dello  scriveute  e dei  primi  quattro  Maestri  delle  ceremonie  eser- 

70 


1107 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1108 


centi , coir  intervento  di  monsignor  segretario  della  lodata  sacra 
Congregazione. 

L’  oggetto  della  nominata  Comraissione  si  e di  occuparsi  del 
ceremoniale  da  osservarsi  nel  futuro  Concilio  generale,  secondo 
le  istruzioni  che  verranno  comunicate.  La  prima  adunanza  avra 
luogo  nel  prossimo  giovedi,  23  del  corrente  mese,  alle  ore  died 
antimeridiane,  in  casa  di  Sua  Eminenza  il  signor  Cardinale  Patrizi ; 
alia  quale  e pregata  d’  intervenire  Vostra  Signoria. 

II  sottoscritto  coi  sensi  di  ossequiosa  stima  si  rassegna 
Di  Vostra  Signoria  illustrissima 

Monsignore  . . . Devrao,  obblfno  servitore 

Ceremoniere  pontiftcio.  Luigi  Ferrari. 

115.  (LXVI.) 

D.  10.  Februarii  a.  1869.  — Praefectus  caerimoniarum  pontificiarum 
tradit  Revmo  substitute  secretariae  status  indicem  sacrarum  ve- 
stium , quas  Episcopi  ritus  latini  secum  afPerre  debent  ad  Con- 
cilium, suadetque,  ut  cum  ipsis  Antistitibus  per  legates  S.  Sedis 
communicetur.  Exhibetur  ille  index. 

Di  casa,  li  10  febbraio  1869. 

Illustrissimo  e reverendissimo  Signore, 

Avendo  monsignor  Segretario  della  sacra  Congregazione  di 
Propaganda  domandato  quali  istruzioni  debba  comunicare  ai  Ve- 
scovi  di  rito  latino  dipendenti  dalla  stessa  sacra  Congregazione 
intorno  alle  vest!  e sacre  suppellettili  da  condurre  seco  affine 
d’  intervenire  al  prossimo  futuro  Concilio  generale , il  Prefetto 
delle  ceremonie  pontificie  ne  ha  formata  una  breve  nota,  della 
(juale  qui  si  unisce  copia. 

Cio  naturalmente  ha  dato  occasione  di  pensare  anche  agli  al- 
tri  Prelati,  i quali  dovranno  intervenire  all’  enunciate  Concilio. 

E percio  lo  scrivente  sarebbe  di  opinione,  qualora  cosi  piac- 
cia  a Sua  Eminenza  reverendissima  il  signor  Cardinale  Antonelli, 
segretario  di  Stato,  che  si  scriva  un  dispaccio  o lettera  circolare 
ai  Nunzi  ed  altri  rappresentanti  della  Santa  Sede,  incaricandoli 
di  diramare  la  menzionata  nota,  nei  modi  che  si  giudicheranno 
pin  convenienti,  ai  Vescovi  esistenti  dentro  i limiti  della  loro 
giurisdizione. 

Per  tale  oggetto  il  sottoscritto  Prefetto  delle  ceremonie  si  ri- 
volge  a Vostra  Signoria  illustrissima  e reverendissima,  pregandola 
di  prendere  in  considerazione  quanto  brevemente  si  e di  sopra 
accennato. 

Intanto  chi  scrive  si  rassegna  coi  sensi  della  piu  profonda 
venerazione 

Di  Vostra  Signoria  illustrissima  e reverendissima 

Monsignor  Marino  Marini  Deviho,  obblmo  servitore 

Arcivescovo  Vescovo  di  Orvieto,  Luigi  Ferrari. 

Sostituto  della  Segreteria  di  Stato. 

Elenchus  vestium  et  sacrorum  'paramentorwn , quae  reveren- 
dissimi  domini  Archiepiscopi  et  Episcopi  latini  ritus,  Romam  ad- 
venientes  pro  oecumenico  Concilio  Vaticano  celehrando , secum  de- 
ferre  curahunt. 

1“  Vestes  praelatitias,  ea  forma,  quae  praescripta  est  in  Caere- 
moniali  Romano,  lib.  I.  cap.  I,  pro  Antistitibus  ex  clero  saeculari 
§ 1,  ex  Ordine  vero  Regulari  promotis  § 3,  et  biretum  nigrum. 

2®  Cap])am,  de  qua  sermo  est  in  memorato  primo  libro  Caere- 
monialis,  cap.  111.  § 3. 

3®  Amictum  et  tria  pluvialia;  unum  coloris  albi,  alterum  co- 
loris  rubri,  tertium  violacei ; quae  tamen  non  sint  auro  vel  argento 
illita,  aut  acu  picta,  vulgo  ricamati. 

4®  Mitram  ex  lino  coloris  albi. 

Aloysius  Ferrari,  Proton,  apost., 

SSmi  D.  N.  et  S.  Sedis  caeremon.  Praefectus. 

116.  (LXVII.) 

1).  16.  Februarii  a.  1869.  — Literae  Cardinalis  secretarii  status  ad 
legates  S.  Sedis,  ut  cum  Episcopis  communicent  ea,  quae  in  su- 
periore  documento  eontinentur. 

Affinche  i Vescovi  dell’ orbe  cattolico,  in  occasione  del  loro 
intervento  al  proclamato  Concilio  ecumenico,  abbiano  1’  opportuna 


a norma  circa  i paramenti  che  dovranno  portar  seco  in  tal  circo- 
stanza,  si  e formulata,  per  cura  di  monsignor  Prefetto  delle  cere- 
monie pontificie,  la  occorrente  indicazione.  Essa,  concernente  i 
Vescovi  di  rito  latino,  trovasi  trascritta  nella  pagina  annessa  a 
questo  foglio,  che  viene  da  me  diretto  a Vostra  Signoria  illustris- 
siraa  e reverendissima  con  invito  di  comunicarla,  nel  modo  che 
Le  sembri  con  venire,  ai  Vescovi  esistenti  nel  perimetro  della  giu- 
risdizione di  cotesta.  ..  A 

Mi  e grato  confermarmi  ecc. 

117.  (LXVIII.) 

M.  Decembri  a.  1869.  — Ordo  precum  recitandarum  et  caerimoniarum 
peragendarum  in  Concilii  Vaticani  inauguratione  et  in  solemnibus 
sessionibus.  (V.  supra  p.  694  sqq.) 

118.  (LXIX.) 

M.  Decembri  a.  1869.  — Particularia  praescripta  pro  executione  su- 
perius  propositi  ordinis,  quod  attinet  ad  apertionem  Concilii  et 
ad  primam  sessionem.  (V.  supra  p.  699  sqq.) 

119.  (LXX.) 

D.  2.  Decembris  a.  1869.  — Cardinalis  Vicarius  Suae  Sanctitatis  no- 
tum  facit,  quomodo  Urbis  clerus  saecularis  et  regularis,  secun- 
dum § 1 superioris  Methodi,  interesse  debeat  supplicationi , qua 
inaugurandum  est  Concilium  Vaticanum. 

Costantiiio,  per  la  misericordia  di  Dio,  Vescovo  di  Porto  e 
Santa  Rufina,  della  santa  romana  chiesa  Cardinale  Patrizi,  Arci- 
prete  della  patriarcale  basilica  Lateranense,  della  Santita  di  Nostro 
Signore  Vicario  Generale,  della  romana  Curia  e suo  distretto  Giu- 
dice  ordinario,  ecc. 

L’  ecumenico  Sinodo  Vaticano  sara  aperto  con  divota  proces- 
sione,  diretta  ad  invocare  con  solennita  di  preghiera  e di  cere- 
monia  1’  assistenza  dello  Spirito  Santo. 

A questa  processione,  composta  dell’  Episcopate,  prendera  parte 
anche  il  clero  secolare  e regolare  di  Roma, 
g Peraltro,  volendo  il  Santo  Padre  che  in  quel  giorno,  sacro 
alia  Immacolata  Concezione  di  Maria  Vergine,  punto  non  manchi 
nelle  varie  chiese  1’  uffiziatura , ov’  e solita  farsi , ne  copia  di 
Messe  e di  confessori  pel  popolo;  ordina  che  intervengano  alia 
detta  processione  le  sole  Rappresentanze  di  ciascuna  Corporazione 
qui  appresso  notate. 

Pertanto  nel  numero  determinate,  come  nella  Nota  qui  an- 
nessa, codeste  Rappresentanze  si  troveranno  nella  mattina  degli 
8 dicembre,  alle  ore  otto,  nel  Vaticano,  senza  padiglioni,  ne  stemmi 
ed  annessi  campanelli,  nfe  mazzieri,  ne  mansionari,  ne  chierici  colle 
mazzette,  ma  solo  con  quelle  insegne  che  qui  appresso  si  dichiare- 
ranno  distintamente. 

Alunni  e Religiosi  si  riuniranno  nel  vestibolo  di  Costantino; 
Parrochi  e Capitoli  (meno  i cinque  seguenti)  si  riuniranno  nel  cor- 
ridoio  delle  Lapidi,  che  da  ingresso  al  Museo  e alia  Biblioteca. 

Il  luogo  di  vestiario  per  le  basiliche  patriarcali,  e per  le  due 
basiliche  di  San  Lorenzo  in  Damaso,  e di  Santa  Maria  in  Traste- 
vere,  saranno  le  due  sagrestie  della  basilica  Vaticana. 

Chiamati  che  tutti  saranno  ordinatamente,  si  schiereranno  da 
ambe  le  parti,  dal  secondo  ripiano  della  scala  Regia  del  palazzo 
Apostolico  fin  dentro  la  basilica,  e precisamente  alia  statua  di 
bronzo  del  Principe  degli  apostoli. 

Cosi  schierati,  assisteranno  all’  intero  passaggio  della  pro- 
cessione, durante  il  quale  piu  volte  reciteranno  il  Veni,  Creator 
Spirit  us. 

Dato  dalla  Nostra  residenza  a’  2 dicembre  1869. 

C.  Card.  Vicario. 

Placido  canonico  Petacci,  segretario. 


Dieci  alunni  dell’  Ospizio  apostolico  di  san  Michele,  colla  croce. 
Died  alunni  della  pia  Casa  degli  orfani,  collo  stendardino. 
Sei  Religiosi  dell’  Ordine  della  penitenza,  col  crocifisso. 

Sei  Religiosi  Agostiniani  scalzi,  col  crocifisso. 


' „Nunziatura“  o „Delegazione  apostolica“. 


1 109  II-  Prox.  Cone,  praep.  Doc.  114. — 122.  — Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  123. — 124.  1 110 


Trenta  Religiosi  dell’  Ordine  del  Minori  Cappuccini,  col  crocifisso. 

Sei  Religiosi  dell’  Ordine  di  san  Girolamo  della  Congregazione 
del  beato  Pietro  da  Pisa,  collo  stendardino. 

Dieci  Religiosi  dell’  Ordine  dei  Minimi  di  san  Francesco  di 
Paola,  collo  stendardino. 

Sei  Religiosi  del  Terz’  Ordine  di  san  Francesco , collo  sten- 
dardino. 

Sedici  Religiosi  dell’  Ordine  dei  Minori  Conventuali,  collo  sten- 
dardino. 

Venticinque  Religiosi  dell’ Ordine  | 
dei  Minori  Riformati  di  san  Francesco,  ( sotto  lo  stesso  stendar- 

Venticinque  Religiosi  dell’  Ordine  ( dino. 

dei  Minori  Osservanti  di  san  Francesco,  | 

Sedici  Religiosi  dell’  Ordine  eremitano  di  sant’  Agostino,  collo 
stendardino. 

Sedici  Religiosi  dell’  Ordine  dei  Carmelitani  calzati,  collo  sten- 
dardino. 

Sedici  Religiosi  dell’  Ordine  dei  Servi  di  Maria,  collo  sten- 
dardino. 

Trenta  Religiosi  dell’  Ordine  dei  Predicatori,  collo  stendardino. 

Quattro  monaci  Olivetani,  colla  croce  e candelieri. 

Sei  monaci  Cistercensi,  colla  croce  e candelieri. 

Quattro  monaci  Camaldolesi,  colla  croce  e candelieri. 

Quattro  monaci  Vallombrosani,  colla  croce  e candelieri. 

Otto  monaci  Benedettini  Cassinesi,  colla  croce  e candelieri. 

Dieci  canonici  regolari  Lateranensi,  colla  croce  e candelieri. 


Croce  con  candelieri  del  clero  secolare. 

Venti  alunni  del  Seminario  romano. 

Sei  reverendissimi  Parrochi. 

Capitolo  di  San  Girolamo  degli  Schiavoni  - Canonici  due ; Bene- 
ficiati  due. 

di  Sant’  Anastasia  - Canonici  due. 

„ dei  Santi  Celso  e Giuliano  - Canonici  due. 

„ di  Sant’  Angelo  in  Pescheria  - Canonici  due. 

„ di  Sant’  Eustachio  - Canonici  due,  Beneficiati  due. 

„ di  Santa  Maria  in  Via  Lata  - Canonici  due , Beneficiati 

due,  Chierici  beneficiati  due. 

„ di  San  Nicola  in  Carcere  - Canonici  due. 

„ di  San  Marco  - Canonici  due. 

„ di  Santa  Maria  ad  Martyres  - Canonici  due. 


Camerlenyo  del  clero. 

Capitolo  di  Monte  Santo  - Canonici  due,  Beneficiati  due,  con  croce 
e candelieri. 

„ di  Santa  Maria  in  Cosmedin  - Canonici  due , Beneficiati 
due,  con  croce  e candelieri. 

Capitolo  di  Santa  Maria  in  Traste- 
vere  - Canonici  quattro, 

Beneficiati  due,  Chieri- 
ci beneficiati  due,  sotto  la  stessa  croce 

„ di  San  Lorenzo  in  Dama-  e candelieri. 

so  - Canonici  quattro,  Be- 
neficiati due,  Chierici  be- 
neficiati due, 

„ di  Santa  Maria  Maggiore  - Canonici  sei,  Beneficiati  quat- 
tro, Cappellani  beneficiati  due,  Chierici  beneficiati  due, 
Cappellani  due,  con  croce  e candelieri. 

„ di  San  Pietro  col  Seminario,  senza  Cappella  musica. 

.,  di  San  Giovanni  in  Laterano  - Canonici  sei , Beneficiati 

sei,  Cappellani  due,  Chierici  beneficiati  due,  colle  due 
croci  e candelieri. 


120.  (LX  XI.) 

M.  Decembri  1869.  — Methodus  servanda  in  sessionibus  s.  Concilii  oecu- 
menici,  quod  in  Patriarchaii  Basilica  S.  Petri  in  Vaticano  cele- 
brabitur.  (V.  supra  p.  705  sqq.) 

121.  (LXXII.) 

M.  Decembri  a.  1869.  — Monitum  ad  Patres  Concilii,  cui  adiecta  est 
sohedula,  in  qua  unusquisque  eorum  invenit,  simul  cum  suo  no- 
mine, numerum  sedis  illi  in  sessionibus  et  congregationibus  gc- 
neralibus  assignatae. 


a Schedula  huic  folio  addita  designat  locum,  qui  in  suo  ordine 
iuxta  tempus  promotionis  reverendissimo  Domino  competit  in  aula 
Concilii;  ac  proinde,  ut  facilius  locus  iste  reperiatur,  placeat  hanc 
eamdem  schedulam  heic  adiectam,  in  qua  ipsius  nomen  cum  numero 
conveniente  habetur,  in  publicas  Sessiones  et  Congregationes  ge- 
nerates secura  deferre. 

122.  (LX.) 

D.  4.  Dec.  1869.  — Coustitutio  de  Electione  SS.  Pontificis,  si  contingat, 
Sedem  Apostolicam  vacare  durante  Concilio.  (V.  supra  p.  45  sqq.) 

III.  Doenmenta  historica  ad  religiosos  ac  politicos  motus  Coucilii 
exspectatione  ortos  spectantia. 

123.  (LXXIII.) 

D.  7.  Apr.  1868.  — Praefectus  Congr.  de  propaganda  fide  negotium 
dat  Revmo  los.  Valerga,  Patriarchae  Hierosolymitano , Provicario 
, apostolico  Aleppensi  et  Prodelegato  S.  Sedis  in  Syria , ut , duni 

Coustantinopoli  redit  Hierosolymam,  exploret , quomodo  erga  fu- 
turum  Concilium  oecumenicum  affecti  sint  schismatici. 

Mi  sono  giunti  i dispacci  . . . (omissis)  h 
In  queste  circostanze  gradirei  che  Vostra  Signoria,  avendo  oc- 
casioiie  nel  suo  viaggio  di  vedere  i piii  influenti  de’  Vescovi  scisma- 
tici,  procurasse  conoscere  le  loro  disposizioni  per  il  future  Cou- 
cUio  ecumenico,  e se,  e come  intenderebbero  essi  venirvi. 

124.  (LXXIV.) 

D.  29.  Apr.  1868.  — Responsum  Patriarchae  ad  superiores  literas. 

Delegazione  apostolica 
della  Siria. 

Eminentissimo  Principe, 

Le  indagini  che  Vostra  Eminenza  reverendissima  mi  ordina 
di  fare  sulle  disposizioni  dei  Vescovi  scismatici,  pel  case  che  ve- 
(,  nissero  anch’  essi  invitati  al  Concilio,  sono  tanto  difficili  nella  loro 
esecuzione  quanto  incerte  nei  loro  risultati.  I rapporti  che  io 
posso  procurarmi  con  alcuni  di  essi  non  sarebbero  tali  da  dare 
speranza  di  penetrare  con  sicurezza  nel  fondo  delle  loro  inten- 
zioni;  ne  credo  che  si  potrebbe  fare  molto  assegnamento  sopra 
le  espressioni  di  buona  volonta,  o i desiderii  che  talvolta  si  ester- 
nano  dai  Patriarchi  e dai  Vescovi  per  mode  di  complimento, 
(jiiando  accade  loro  di  ricevere  visita  da  qualche  personaggio  euro- 
peo ; nel  che  il  Patriarca  greco  di  Gerusalemme  abbonda  piu  d’  ogni 
altro,  sebbene  tutto  porti  a credere  che  egli  col  suo  clero  sara 
r ultimo  ad  abbracciare  1’  unione. 

Per  avere  qualche  dato  piu  positive  sulle  loro  disposizioni, 
converrebbe  interpellarli  formalmente ; ed , anche  in  tal  case,  sa- 
rebbe,  a mio  credere,  difficile  di  poter  sperare  da  essi  una  risposta 
precisa.  Non  credendo  io  poter  giungere  a tanto  senza  positive 
istruzioni  della  Eminenza  Vostra,  io  non  manchero  di  cogliere  ogni 
occasione  che  mi  si  presenti  per  continuare  prudentemente  le  in- 
dagini, conforme  alle  intenzioni  della  Eminenza  Vostra. 

Pero,  dietro  quel  tanto  che  ho  potuto  acquistare  di  cognizione 
(1  pratica  dell’  Oriente , e considerate  il  carattere  e lo  spirito  gene- 
rale  dell’  Episcopate  scismatico , il  mode  con  cui  venne  risposto 
alia  enciclica  del  Santo  Padre  ad  Orientales,  la  loro  situazione 
rispetto  alia  Russia,  e le  disposizioni  poco  mature  delle  popo- 
lazioni,  principalmente  nella  Turchia  di  Europa,  non  saprei  scor- 
gere  alcun  date  probabile  da  far  si)erare  che  venga  dai  Patriarchi 
scismatici  corrisposto  all’  invito.  L’  attitudine  di  questi  sarebbo 
certamente  imitata  dalla  maggior  parte  dei  Vescovi;  ed  al  piu 
potrebbe  trovarsene  qualcuno,  il  quale,  o per  buona  volonta  o per 
ispirito  di  opposizione  verso  del  suo  Patriarca,  si  inducesse  a faro 
buona  accoglienza  all’  invito.  Quando  lo  ultcriori  indagini  che 
potro  fare  mi  conducessoro  a qualche  conclusione  contraria  a (jiie- 
sto  mio  giudizio,  non  manchero  di  renderne  avvertita  1’  Eminenza 
Vo.stra. 

Non  e a dissimularsi  pero  che,  qualunque  sieno  le  loro  dispo- 
sizioni in  ordine  alia  accettazione  dell’  invito ; qualora  questo  non 


‘ Omittuntur  in  hoc  et  in  sequentibus  documentis  ea,  quae  non 
spectant  acl  Concilium. 


70* 


nil 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1112 


venisse  loro  fatto,  essi  non  lascierebbero  di  cogliere  da  cio  occa- 
sione  per  declamare  contro  la  Santa  Sede,  ne  si  asterrebbero  cer- 
tamente  dal  far  credere  che,  se  essi  fossero  stati  invitati,  si  sareb- 
bero  resi ; facendo  cosi  cadere  sopra  la  Santa  Sede  1’  odiosita  del 
fatto.  D’  altra  parte  mi  sembra  fuori  di  dubbio  che  1’  invito  del 
Santo  Padre  produrrebbe  ad  ogni  modo  una  impressione  favore- 
vole,  particolarmente  iji  quei  luoghi,  ove  le  disposizioni  di  una 
parte  almeno  della  popolazione  sembrano  meno  avverse,  e la  reni- 
tenza  dei  Vescovi  darebbe  forse  presso  di  molti  luogo  ad  una 
salutare  reazione. 

Coi  sensi  della  piu  profonda  venerazione  umilio  all’  Erainenza 
Vostra  i miei  ossequi  e passo  all’  onore  di  rassegnarmi 
Di  Vostra  Eminenza  reverendissiraa 
Costantinopoli,  29  aprile  1868. 

A Sua  Emza  Ehia  Ufno  e dfno  servo 

II  signor  Card.  Alessandro  Barnabo,  Q.  Patriarca  di  Gerusalemme. 

Prefetto  della  sacra  Congr.  di 
Propaganda. 

125.  (LXXV.) 

D.  28.  Sept.  1868.  — Praefectus  Congr.  de  propag.  fide  diversis  De- 
legatis  apostolicis  Orientis  complura  distribuenda  mittit  exem- 
plaria  Literarum  Arcano  divinae  Providentiae,  quas  SS.  Pontifex 
ad  Episcopos  ritus  orientalis  a S.  Sedis  communione  seiunctos  dedit. 

La  Santita  di  Nostro  Signore,  dopo  aver  intimate  il  Concilio 
ecumenico  ed  avervi  convocato  tutto  1’  Episcopate  cattolico  colla 
nota  sua  Bella  Aeterni  Pain's  lia  creduto  rivolgersi  anche 
all’  Episcopate  scismatico  orientale  colle  apostolicbe  Lettere  Arcano 
divinae  Providentiae *  * degli  8 corrente.  Di  queste  pertanto  a 
Vostra  Signoria  accludo  un  numero  di  copie,  ond’  Ella,  nel  modo 
che  Le  sembrera  migliore,  le  faccia  giungere  a tutti  e singoli  i 
Prelati  scismatici  di  qualsivoglia  rito  dimoranti  in  cotesta  Dele- 
gazione. 

Mi  Sara  poi  gratissimo  essere  informato  da  Vostra  Signoria 
della  esecuzione  di  questa  disposizione , e di  conoscere  i nomi,  i 
titoli  e la  dimora  di  quelli,  ai  quali  avra  Ella  inviata  le  suddette 
apostolicbe  Lettere.  Sara  poi  compiacente  di  farmi  conoscere  a 
suo  tempo  1’  effetto  che  avranno  prodotto : e,  siccome  non  dubito 
che  Ella  secondera  con  tutto  1’  impegno  le  benevole  intenzioni  del 
Santo  Padre,  cosi  son  certo  che  Vostra  Signoria  osservera  atten- 
tamente  anche  le  successive  disposizioni  degli  scismatici  e mi  terra 
pienamente  e prontamente  informato  di  tutto,  aggiungeudo  pure 
quelle  osservazioni  ch’  Ella  credera  dovermi  fare  pel  miglior  esito 
di  questo  affare  gravissimo. 

P.  S.  Se  occorresse  maggior  numero  di  copie,  potra  avver- 
tirmene,  e saranno  subito  spedite. 

126.  (LXXVI.) 

D.  2.  Oct.  1868.  — Generalis  Pontificii  Procuratoris  Atheniensis  literae 
ad  scriptorem  graecae  ephemeridis  eius  civitatis,  cui  titulus  Cu- 
stodia  nationalis,  quibus  refutatur  id,  quod  haec  insolenter  affir- 
marat,  S.  Patris  invitationem  ad  schismaticos  ritus  orientalis  ini- 
tium  esse  perficiendi  consilii  ah  occidentali  calliditate  initi,  quae, 
quum  videat,  mox  irrevocahili  necessitate  occasurum  Bomae  suc- 
cessorem  S.  Petri,  iam  Constantinopolim  respectare  incipit. 

127.  (LXXVII.) 

D.  20.  Oct.  1868.  — Rev.  Carolus  Testa , Revnii  Pauli  Brunoni , De- 
legati  apostolici  Constantinopolitani , Vicarius  generalis,  nuntiat 
Cardinali  Congregationis  de  propag.  fide  Praefecto,  quomodo  d. 
17.  Oct.  Literas  Pontificias  Patriarchae  Graeco  Constantinopolis, 
itemque  Patriarchae  Armenio  schismatico , qui  ibi  sedem  suam 
habet,  tradiderit. 

Vicariato. 

Delegazione  apostolica 
di  Constantinopoli. 

Eminentissimo  Principe, 

Le  Lettere  apostolicbe,  dirette  ai  Vescovi  orientali  non  uniti, 
mi  pervennero  li  10  del  mese  corrente. 


* V.  banc  Bullam  supra  p.  1 sqq. 

* V.  has  Literas  supra  p.  7 sq. 


a Con  mio  telegramma  degli  11  chiedeva  ulteriori  istruzioni  h 

Ricevuto,  martedi  13  del  corrente,  1’ or  dine  telegrafico  di  dira- 
mare  subito  ai  Patriarchi  e Vescovi  le  citate  Lettere  misi  tutta 
la  premura  di  uniformarmi  ai  venerati  ordini  dell’  Eminenza  Vostra 
reverendissima. 

II  giovedi  susseguente  inviai  due  sacerdoti  presso  i Patriarchi 
greco  e armeno  per  pregarli  d’  indicarmi  il  gioimo  e 1’  ora  che  sa- 
rebbero  stati  loro  di  maggior  comodo  per  ricevere  la  mia  visita. 

Si  r uno  che  1’  altro  fissarono  il  sabbato  seguente  dalle  ore 
nove  alle  ore  undid  antimeridiane. 

Accompagnato  pertanto  dai  reverendi  Don  Giacomo  Barozzi 
cancelliere,  Don  Antonio  Galhbert  parroco  della  chiesa  dello  Spi- 
rito  Santo  e Don  Antonio  Zorziovich,  tutti  tre  alunni  del  Collegio 
Urbano  di  Propaganda,  mi  recai  pel  prime  dal  Patriarca  greco. 
Fummo  ricevuti  gentilmente  dal  protosinghelos , che  c’  introdusse 
nel  suo  appartamento , ove  trovammo  il  metropolita  di  Efeso  e 
un  altro  dignitario  della  chiesa  di  Calcedonia.  Dopo  i tratta- 
menti  in  uso  tra  gli  Orientali,  il  protosinghelos  c’  introdusse  presso 
del  Patriarca.  Si  alzo  in  piedi  per  riceverci.  Previe  le  frasi  solite 
b in  simili  circostanze,  mi  portai  innanzi  al  medesimo,  e,  presen- 
tandogli  le  Lettere  apostolicbe,  gli  dissi  che,  in  assenza  di  mon- 
signor Delegate  apostolico,  avea  io  1’  onore  di  rimettergli  le  Let- 
tere con  cui  la  Santita  di  Nostro  Signore  lo  invitava  al  Concilio 
ecumenico , fissato  per  gli  8 decembre  dell’  anno  prossimo  ven- 
turo  1869. 

Il  Patriarca,  senza  neppure  alzare  gli  occhi,  mi  fece  segno 
colla  mano  di  deporre  le  Lettere  sopra  il  divano. 

Tanto  basto  per  farci  presagire  il  risultato  infelice  che  dovea 
avere  la  mia  missione. 

Senza  esternare  alcun  sentimento,  riposi  le  Lettere  sul  divano 
e mi  rimisi  a sedere. 

Allora  il  Patriarca  cogli  occhi  bassi  pronunzio  alcune  parole, 
che  ci  sembrarono  parole  preparate  anteriormente.  Lasciando 
in  disparte  gli  sviluppi  che  il  protosinghelos  dava  alle  parole  del 
Patriarca  nel  farmene  la  traduzione  in  francese  (traduzione  per- 
fettamente  inutile  per  noi),  queste  possono  ridursi  alle  seguenti : 

„Se  da’fogli  pubblici  non  conoscessimo  gia  il  contenuto  di 
queste  Lettere,  forse  le  avremmo  accettate,  non  sapendo  i prin- 
c cipii  in  esse  emessi.  Ma  siccome  da  questi  stessi  fogli  noi  sap- 
piamo  che  il  Papa  non  intende  punto  dipartirsi  da’  principii  emessi 
nella  sua  Enciclica  del  1848,  alia  quale  abbiamo  risposto,  non  le 
possiamp  accettare. 

„ E quindi  del  tutto  inutile  di  renderci  al  Concilio,  ove  le 
discussion!,  tante  volte  inutilmente  ripetute,  di  nuovo  risvegliate 
non  avrebbero  altro  esito  che  di  maggiormente  alienare  gli  animi. 

„Non  Sara  mai  che  la  Chiesa  orientale  si  allontani  dalla  dot- 
trina  che  tiene  dagli  Apostoli,  e che  le  viene  trasmessa  da’  Santi 
Padri  e da’  Concili  ecumenici. 

„L’  unione  fatta  nel  Concilio  di  Firenze  fu  una  risoluzione 
comandata  da  critiche  circostanze  politiche , contro  della  quale 
protesto  r intiera  Chiesa  d’  Oriente. 

„Siamo  perfettamente  tranquilli  in  coscienza. 

„Preghiamo  il  Signore  che  illumini  le  menti,  c che  tocchi 
tutt’  i cuori  affinche  regni  la  carita.“ 

Tale  e la  sostanza  delle  parole  pronunziate  dal  Patriarca, 
senza  avere  una  sola  volta  alzato  gli  occhi. 

Dissi  che  il  protosinghelos  ampliava  e sviluppava  le  idee  del 
d Patriarca  nel  fare  la  traduzione.  In  verita  non  fece  altro  che 
ripetere  cose  le  cento  e le  mille  volte  confutate : 

1°  La  Chiesa  orientale  conserva  in  tutta  la  sua  purita  la 
fede  che  ha  ricevuta  dagli  Apostoli,  e che  i Santi  Padri  le  hanno 
trasmessa.  Quindi,  se  si  vuol  discutere,  la  discussione  dovrebbe 
consistere  nell’  indagare  chi  ha  introdotto  delle  innovazioni  nella 
dottrina  dal  secolo  decimo  in  poi:  se  la  Chiesa  orientale,  o non 
piuttosto  la  Chiesa  occidentale. 

2°  La  Chiesa  greca  non  puo  riconoscere  questa  monarchia 
che  il  Papa  si  assume  sopra  la  Chiesa  universale,  la  sua  infalli- 
bilita  e la  sua  superiorita  ai  Concili  ecumenici.  Ed  a questo  cs- 


1 Telegramma  erat  hoc:  „Eminenti8simo  Cardinale  Barnabo,  Roma. 
— Devo  diramare  immediatamente  Lettere  apostolicbe  ai  Vescovi  orien- 
tali , o aspettare  ritorno  Vicario  apostolico  ? Devo  rimetterle  ai  soli 
Patriarchi,  o anche  ai  principali  Vescovi?  — Testa,  Vicario“. 

^ Responsum  ad  telegramma  erat  hoc : „Don  Carlo  Testa.  Vicario 
di  monsignor  Brunoni.  — Diramate  subito  a tutti  singoli  Vescovi  e 
Patriarchi.  — Card.  Barnabo". 


1113 


Doc.  hist.  in.  Reli^.  et  polit.  ante  Concil.  raotus.  Doc.  124. — 131. 


1114 


sendo  stato  risposto,  che  il  primato  del  Papa  de  iure  divino  era  a 
una  questione  discussa  ed  ammessa  anche  dagli  Orientali  nel 
Concilio  di  Firenze,  il  protosinghelos  rispose  che  il  Concilio  flo- 
rentino  non  era  stato  canonicamente  celebrato. 

3°  La  Chiesa  greca  conserva  la  dottrina  degli  otto  Concili  ‘ 
ecumenici,  che  solo  ammette.  Il  Capo  della  Chiesa  e unicamente 
nostro  Signore  Gesu  Cristo , e il  supremo  tribunale  e il  Concilio 
ecumenico,  al  quale  sono  sommessi  Vescovi,  Patriarch!  e Papi. 

Se  il  Papa  non  rinunzia  alle  esagerate  sue  pretension!,  inutile 
che  c’  inviti  al  Concilio  da  lui  detto  ecumenico. 

Abbiamo  creduto  superfluo  d’  intavolare  di  professo  una  pole- 
mica.  Ci  siamo  limitati  a rispondere , che  il  Santo  Padre  e ani- 
mate dal  desiderio  il  piu  vivo  e il  piu  sincere  di  vedere  appianate 
le  difficolta  che  dividono  le  Chiese  orientali  dalla  Chiesa  romana; 
che,  appunto  per  giungere  a questo  desiderate  scope,  dirigeva  il 
suo  invito  anche  ai  Prelati  di  queste  medesime  Chiese,  nella  ferma 
speranza  che , alle  fervent!  preghiere  unendo  anche  1’  opera , si 
otterrebbe  I’intento;  ma  che  sperare  la  riunione  e lo  ristahili- 
mento  de’  vincoli  di  carita  senza  incontrarsi  e intendersi  era  spe- 
rare 1’  impossibile.  b 

„Con  nostro  dolore,  disse  il  protosinghelos,  non  possiamo  ac- 
cettare  1’  invito ; nondimeno  questo  rifiuto  non  porta  pregiudizio . . .“  ; 
seguirono  certe  parole  poco  intelligibili. 

Frattanto  le  Lettere  apostoliche  giacevano  sul  divano,  senza 
che  il  Patriarca  si  fosse  degnato  di  toccarle.  Alzatici  per  conge- 
darci,  il  Patriarca  fece  un  segno  colla  mano;  al  quale  segno, 
quasi  fossero  di  concerto,  il  protosinghelos  mise  nelle  mie  mani 
le  Lettere  apostoliche. 


siete  libero,  anzi  dovete  eseguire  il  mandate  che  vi  e stato  date. 
Nulla  v’  impedisce  di  diramare  le  Lettere  all’  Episcopate  armeno.“ 
La  visita  termino  cosi,  e partimmo  ricevendo  dal  Patriarca  tutt’i 
contrassegni  d’  un  cordiale  affetto. 

Mi  occupo  di  diramare  le  Lettere  anche  ai  Vescovi  greci, 
non  ostante  il  rifiuto  del  loro  Patriarca  di  accettarle.  Incontrero 
difficolta  pe’  luoghi  ove  non  abbiamo  missionari. 

Baciando  il  lembo  della  sacra  porpora,  imploro  1’ indulgenza 
dell’  Eminenza  Vostra  per  gli  errori  che  commettero  senz’  altro 
neir  esecuzione  di  ordini  di  simile  importanza. 

Co’  sensi  del  piu  profondo  rispetto  passo  all’  alto  onore  di 
rassegnarmi 

Dell’  Eminenza  Vostra  reverendissima 
Costantinopoli,  li  20  ottobre  1868. 

A Sua  Emza  Rma  Lbno,  ubbrao,  obbiho 

Il  signor  Cardinale  Barnabo,  servitore 

Prefetto  della  sacra  Congr.  di  Propaganda.  Carlo  Testa  Vic  een 

Roma.  ' ® 

128.  (LXXVm.) 

D.  23.  Oct.  1868.  — Relatio , graecis  ephemeridibus  Constantinopoli- 
tanis  a secretaria  Patriarchae  Graeci  schismatici  eius  urbis  trans- 
missa,  de  Literis  Pontificiis  Patriarchae  traditis.  (Ab  illis  epbe- 
nieridibus  edita  d.  11. /23.  et  12./24.  Oct.) 

129.  (LXXIX.) 


Se  dalla  visita  al  Patriarca  armeno  non  abbiamo  riportato 
una  promessa  formale  di  vedere  la  Chiesa  armena  arrendersi 
all’  invito,  ricevemmo  per  lo  meno  una  favorevole  impressione. 

Fummo  ricevuti  alia  porta  della  residenza  da  due  dignitari 
del  patriarcato,  ed  immediatamente  introdotti  nella  sala  d’  udienza, 
ove  trovammo  il  Patriarca.  Accolse  la  Lettera  col  dovuto  rispetto ; 
e,  dopo  di  essersi  trattenuto  sulla  necessita  di  unirci  per  combat- 
tere  i nemici  della  Chiesa,  i quali,  benche  portino  il  nome  di  cri- 
stiani,  sono  peggiori  nemici  di  quello  che  lo  siano  stati  ne’  primi 
secoli  gli  stessi  idolatri;  dopo  di  aver  insistito  sulla  poca  gravita  c 
de’punti  che  dividono  le  due  Chiese,  soggiunse;  „Non  so  se  avete 
r ordine  di  trasmettere  le  medesime  Lettere  al  Cattolicos  di  Ets- 
miazim.“ 

Risposi  di  no,  perche  Etsmiazim  si  trova  fuori  de’  limit!  della 
Delegazione  apostolica  di  Costantinopoli. 

„ In  ogni  caso , soggiunse , e di  mio  dovere  di  notificargli  di- 
rettamente  il  passo  che  fate  oggi  presso  di  me.  Egualmente,  pri- 
ma  di  dare  una  risposta  definitiva,  debbo  conferire  co’ Vescovi 
miei  colleghi.“ 

Presi  occasione  da  queste  parole  per  dirgli  ch’  era  incaricato 
di  rimettere  copie  di  ([ueste  Lettere  ai  singoli  Vescovi  del  rito 
armeno  sparsi  nella  Delegazione  apostoMca,  e che,  non  conoscen- 
done  gl’ indirizzi,  lo  pregava  di  favorirmene  la  lista. 

Dopo  un  momento  di  silenzio,  mi  domando:  „ Avete  rimesso 
queste  Lettere  al  Patriarca  greco?  Cosa  vi  ha  risposto  ?“ 

Non  volendo  tradire  la  verita,  ma  non  volendo  tampoco  pa- 
lesare  la  pessima  accoglienza  che  il  Patriarca  scismatico  avea  fatta 
alle  Lettere  pontificie,  risposi  che  esso  avea  trovato  delle  diffi- 
colta dicendo  che  stimava  inutile  che  dopo  tanti  secoli  di  separa-  d 
zione  si  disturbasse  la  tranquillita  degli  animi  col  riprendere  le 
discussion!  etc.:  evitai  di  pronunziare  il  nome  di  rifiuto. 

Il  Patriarca  nondimeno  cambio  alquanto  di  cera  e rimase 
pensieroso  dietro  queste  parole;  e forse  avrebbe  voluto  tro- 
vare  un  motive  per  non  conservare  la  Lettera.  Mi  disse:  „Ma, 
veramente,  questa  Lettera  non  porta  il  mio  indirizzo?"  Fortu- 
natamente  che  avevamo  preveduto  questo ; e,  nelle  copie  destinate 
ai  due  Patriarch!,  legate  con  lusso  in  marocchino  rosso,  avevamo 
fatto  scrivere  in  lettere  d’  oro  il  titolo  di  ciascuno. 

Una  nuova  difficolta.  „Ma,  mi  disse,  queste  Lettere  non 
sono  firmate.‘‘  Alla  (|uale  osservazione  risposi  che  il  nome  del 
Santo  Padre  si  trovava  nell’  intestazione , e che  lo  stemma  pon- 
tificio  ne  attestava  1’  autenticita.  Il  Patriarca  si  mostro  soddisfatto. 

Conservando  sempre  un  esterno  dignitoso  e sereno,  mi  disse : 
„Non  potrei  incaricarmi  di  diramare  le  Lettere  ai  Vescovi;  iiep- 
pure  e a proposito  che  io  ve  ne  indichi  gl’  indirizzi.  Nondimeno 


' Leggi:  „dei  sette  Concili“. 


A.  1440.  — Epistola  Gregorii  Protosyncelli , Patriarchae  Alexandriui 
in  Concilio  Florentino  Procuratoris,  cui  adiiingit  Decretum  Unio- 
nis,  simulque  ipsum  Patriarcham  edocet  de  synodalibus  discepta- 
tionibus  et  de  plena  libertate , qua  in  dicendo  et  faciendo  usi 
sunt  Patres ; huius  rei  testes  esse  duos  dissentientes  Episcopos 
Ephesi  et  Stauropolis,  quum  nemofuerit,  qui  eos  cogeret , out 
tnolestiam  ullam  Us  inferret.  (Desumpta  ex  chartis  ad  id  Con- 
cilium pertinentibus , quae  in  bibliotheca  Laurentiana  Florentiae 
asservantur.  Huius  documenti  exemplar  exstat  in  Codice  Bar- 
beriniano  Romae  XVI,  85,  p.  40 — 43.) 

130.  (LXXX.) 

D.  24.  Oct.  1868.  — Ephemeris  armenia  Massis,  quae  Constantinopoli 
editur,  significat,  1®  Patriarcham  Armenio-Gregorianum  non  posse 
respondere  Literis  Pontificiis,  nisi  eas  prius  communicaverit  cum 
Catholico  Etschmiadzinensi,  cuius  solius  sit,  de  iis  iudicium  prae- 
scribere;  2®  quod  si  ipse  eas  receperit,  id  ilium  honestatis  tantum 
causa  fecisse. 

131.  (LXXXI.) 

D.  26.  Oct.  1868.  — Rev.  Car.  Testa  certiorem  facit  Praefectum  Congr. 
de  propaganda  fide,  se  Literas  Summi  Pontificis  ad  alios  Episco- 
pos schismaticos  misisse,  et  nonnulla  responsa  accepisse.  Nova 
earum  exemplaria  petit.  Transmittit  elenchum  sedium  archiepisco- 
palium  schismaticarum  ritus  graeci.  Admonet , in  relatione  ex 
patriarchatu  graeco-schismatico  Constantinopolitano  ephemeridibus 
graecis  missa  reperiri  aliqua  parum  accurate  scripts. 

Vicariato. 

Delegazione  apostolica  Costantinopoli,  li  26  ottobre  1868. 
di  Costantinopoli. 

Eminentissimo  Principe, 

Facendo  seguito  al  i^recedente  umile  mio  rapporto  de’  20  del 
mese  corrente,  dapprima  rettifico  una  mia  inavvertenza.  Nel  rife- 
rire  le  parole  del  protosincello , al  n.®  3°  scrissi  che  la  Chiesa 
greca  ammette  solo  gli  otto  primi  Concili  ecumenici;  voleva  scri- 
vere i sette  primi. 

Trascrivo  qui  appresso  la  lista  de’  Vescovi  greci  ed  armeni,  a 
cui  ho  trasmesso  le  Lettere  apostoliche , fuori  de’  due  Patriarch!, 
a cui^  le  portai  io  stesso. 

E inutile  di  ripetere  che  il  Patriarca  greco  neppur  degnossi 
di  prenderle  in  mano;  che  1’ armeno  le  trattenne  sotto  riserva. 

Vescovi.  Osservazioni. 

Vcscovo  greco  di  Pera  Le  rimandb  indietro,  ac- 

compagnandole  di  una  let- 
tera , in  cui  dicea  che  la 
futtagli  comunicazione  non 
ha  veruno  scopo. 


1115 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix, 


1116 


Vescovo  greco  di  Tatavla 
,,  di  Galata 
„ di  Therapia 

Vescovi  greco  e armeuo  di  Calcedonia 
„ greco  e armeno  di  Todosto 
Vescovo  armeno  di  Erzerum 
Vescovo  greco  e armeno  di  Trebisonda 
„ „ di  Varna 

„ ,,  di  Salonicco 

„ „ di  Monastir 

„ di  Adrianopoli 

„ „ di  Brussa 


Non  rispose.  a 

Non  rispose. 

Non  rispose. 

Non  risposero. 


Le  risposte  verranno 
colla  posta. 


A due  ex-Patriarchi  domiciliati  all’  Isola  Risposero  che  riceve- 
de  Principi  rebbero  con  piacere  una 

copia  delle  Lettere  apo- 
stoliclie,  quando  loro  ve- 
nisse  spedita  dal  Patri- 
arca,  presidente  del  sacro 
Sinodo  di  Costa ntmopoli. 


Questa  risposta  mi  pervenne  il  giorno  23  corrente.  Dalla 
quale  risposta  credo  che  si  possa  dedurre  che  il  Patriarca  greco 
ha  diramato  qualclie  ordine  sul  modo  di  rispondere  all’  invito. 

Se  la  sacra  Congregazione  vuole  nondimeno  che  ne  continui 
la  diramazione  ai  singoli  Vescovi  greci,  prego  1’  Eminenza  Vostra 
reverendissima  di  mandarmene  un  buon  numero  di  copie  ancora. 
Trasmetto  qui  accluso  un  elenco  delle  Sedi  arcivescovili  del  rito 
greco,  pregando  1’ Eminenza  Vostra  reverendissima  di  degnarsi 
indicarmi  quali  sono  quelle  situate  nella  Delegazione  apostolica 
di  Costantinopoli. 

Per  la  diramazione  di  queste  Lettere  ai  Vescovi  armeui  sono 
molto  pill  neir  imharazzo,  non  sapendo  ove  risieda  il  maggior  nu- 
raero  di  questi.  Mi  sono  diretto  alia  Cancelleria  del  Patriarca  ar- 
meno cattolico  per  avere  qualche  lume;  questa  mi  rimanda  al 
Patriarcato  armeno  scismatico.  Ma , come  ebbi  1’  onore  d’  infor- 
marne  gia  1’ Eminenza  Vostra  reverendissima,  questo  Patriarca  ha 
ricusato  di  darmene  gl’  indirizzi. 

Il  protosincello  del  Patriarcato  greco,  non  contento  d’aver  ^ 
amplificato  le  parole  uscite  dalla  hocca  del  Patriarca  nel  fame 
la  traduzione,  ha  amplificato  le  sue  stesse  parole  nella  Relazione 
comunicata  ai  fogli  pubblici  greci.  Trasmetto  copia  di  uno  di 
questi  colla  sua  traduzione.  Non  voglio  dire  che  non  mi  siano 
sfuggite  alcune  cose  nel  mio  precedente  rapporto;  ma  sono  sicuro 
che  moltissime  altre,  contenute  nella  citata  Relazione,  non  sono 
state  pronunziate  ne  dal  Patriarca  ne  tampoco  da  questo  signor 
protosincello.  Per  esempio,  non  esito  punto  di  asserire  che,  in 
mia  presenza , non  si  e parlato  con  tanta  irriverenza  del  Papa  e 
della  Chiesa  romana.  Comunque  sia,  lo  scritto  pubblicato  si  puo 
considerare  come  1’  espressione  de’  sentimenti  del  Patriarca  greco, 
seppure  il  suo  protosincello  non  ha  avuto  I’ardire  di  attrihuire 
al  suo  Patriarca  i suoi  propri  sentimenti.  Dal  contesto  di  questo 
articolo  apparisce  chiaramente  che  il  suo  autore  ha  attinto  le  sue 
dottrine  a fonti  protestanti ; ora  e noto  che  1’  attuale  protosincello 
fece  gli  studi  in  Germania. 

Baciando  il  lembo  della  sacra  porpora,  co’  sensi  della  piu  pro- 
fonda  venerazione  passo  all’  alto  onore  di  rassegnarmi 

Dell’  Eminenza  Vostra  reverendissima  d 


A Sua  Eniza  Rma 

Il  siguor  Cardinale  Barnabb,  Uiho,  ubbmo,  dmo  servitore 

Prefetto  della  sacra  Congr.  di  Propag.  Carlo  Testa  Vic.  gen. 
Fide,  in  Roma. 


132.  (LX XX II.) 

D.  26.  Oct.  1868.  — Elenchus  sedium  archiepiscopalium  graeco-schis- 
maticarum,  cuius  mentio  fit  in  superiore  documento. 

1.  '0  Kaiaapsi'a?  KaTtjraoo/i'ac,  uirepTipo?  xal  e$ap^o?  udjYj?  ’AvaxoXr]?. 

2.  '0  ’Etpeffou,  UTTEpTipioc  xat  e^ap}(oc  Ttdaifjs  ’Adta?.  ’Eiriaxo- 

ixou?  6uo  • Tov 'llXiouTioXeioc  xat  ©uaxetptov,  xbv  Kp'/jVT]?  xat  ’Avetov. 

3.  '0  llpaxXetas  xat  'Patoeoxou,  irpoeSpo?  xtHv  uTiEpxtp.u)v  xat  e^ap^o? 

Txaarjc  OpaxTjj  xal  Maxeooviac.  *E)(£t  ’EjxtaxoTxouc  xpsTj  • xov  KaX- 
XtouTioXcois  xat  Moouxtov , xov  Muptotpoxou  xat  llcptt^daEtoj , xov 
Mexptov  xal  ’AOuptov. 

4.  '0  KuJ^txou,  UTXEpxtpto;  xat  l'Eap)(os  iiavxb?  'EXXrjunovxou. 


5.  '0  Ntxop.T)6£tac,  OTXEpxtpto?  xat  £^ap)(o?  ixdaric  BtBovta?. 

6.  '0  Ntxaia?,  UTXEpxtptos  xat  I^apyoc  Txdffrj?  BtOuvta?. 

7.  '0  XaXxTjdovo?,  uixepxtpto?  xat  e^apyo?  itdorjc  BtOovta?. 

8.  '0  Aepxtov,  67t£pxtp.os  xat  E^apyo;  BosTtopou  Bpaxtxou  xat  Kuavlwv. 

9.  '0  ©saffaXovixT)?,  uixEpxtpto?  xat  E^apyo?  TxdarjS  0£xxaXta?.  ’’Eyet 

’Eittaxoitou?  dxxto  • xov  Kuxpouj,  xov  Kap.Txavtas,  xov  nXaxap.(ovo?, 
x6v  Sspottov  xat  KoCdvTjC,  xov  floXuxav^?  xat  Bapotoptxtov , xov 
llExpa?,  xbv  ’ApoaptEptou,  xbv  'lEptaaou  xat  'Ayiou  ’'Opouj. 

10.  '0  TopvbSou,  uTrepxipio?  xat  £^apyo?  udar)?  BouXyapt'as.  ’^Ey£t  ’Eixt- 

oxoitous  xpEti  ■ xbv  Bpdx^a?,  xbv  AocpxCou,  xbv  T^epoEvob. 

11.  '0  ’AoptavoujxbXEws,  uiXEpxtpios  xat  s^apyoc  uavxb?  Atp.t|jibvxou. 

12.  '0  ’AptauEta;,  unEpxtptos  xat  e^apyos  xravxbc  EuEelvoo  llovxou. 

13.  '0  ’Itoavvtvtov  xat  BeXXSc,  OTtspxtpios  xat  e^apyos  irdaif)?  ’HixEipou 

xat  KEpxupac.  ’^Ey£t  ’Etxwxoixov  xbv  IlapaptuOtac. 

14.  '0  IIpouaT)?,  UTXEpxtpios  xat  s'^apyo?  BlGuvt'ac. 

15.  '0  BEXa^tovEtas,  uTXEpxtptos  xat  s^apyo?  dvto  MaxEbovta?. 

16.  '0  NeoxatoapEtac  xat  Ivsou,  u7r£pxtp.os  xat  s^apyo?  Flbvxou  BoXe- 

piovtaxou.  ’^EyEt  ’Eixtaxoitov  xbv  NtxouzbXEios. 

17.  D ’Ixovtou,  uKEpxtpto?  xat  e^apyos  irdar]?  Auxaovt'ac. 

18.  'B  BE^pota?  xat  Naxouav)?,  uiXEpxtpios  xot  s^apyo?. 

19.  'D  BtffatoEias,  uixspxtptos  xat  e^apyos  St'oTj?,  Mupsiov  xat  ’AxxaXt'a?. 

20.  '0  Bbavas,  uiXEpxtpios  xat  E^apyos  TxdffY]?  AaXptaxtac. 

21.  'B  RpT^xY]?,  bicEpxtfio?  xat  s^apyos  EbptoTtif)?.  ’^E^Et  ’Eirtaxojxouc 

ETXTxd  • xbv  Apxabtas,  xbv  'PEOuptvTjc  xal  AuXonoxdptou,  xbv  KuSto- 
vta?,  xbv  Bexpas,  xbv  XE^povvy^aou , xbv  'kpac  xat  StxEta? , xbv 
Krjjadptou  xal  ^lEXVjvou. 

22.  'B  TpanECouvxos,  UTTEpxtptoc  xal  ISapyo?  xrdaT)?  Aa^tx?)?. 

23.  'B  Aaptaai^s,  6ir£pxt|ioc  xal  s^apyoc  OEUXEpac  ©ExxaXtas.  ”EyEt  ’Ext- 

axoTTOu?  XEUjapa?  • xbv  TptxxrjS,  xbv  Sxaytbv,  xbv  0aupiaxou,  xbv 
FapStxtou. 

24.  'B  ’Apxif]?,  uTTEpxtpto?  xal  e^apyos  Tidoif);  AixtoXtas. 

25.  'B  OtXtTiirouTibXEw?,  uirEpxtptos  xat  s^apyoc  0paxr)s  ApoyoStxtas. 

26.  'B  'Pboou,  UTTEpxtptos  xal  I'^apyoc  iiaatbv  KuxXdbtov  Ni^otov.  ’^EyEt 

’Eirtaxoirov  xbv  A^pvT)?. 

27.  'B  ^E^ipulv,  uTEspxtptoc  xal  e^apyo?  Tidav);  MaxeSovt'ac. 

28.  'B  Apdpta?,  uTTEpxtptoc  xal  e^apyo;  MaxEoovta?.  ’^EyEt  ’EKtaxonov 

xbv  ’EXEoGEpoUTToXEtOS. 

29.  'B  SptupvTjs,  uTiEpxtfAoc  xal  I'Sapyoc  ’Aata;.  ’^EyEt  ’Eittaxouov  xbv 

MoaxovviQattov. 

30.  'B  MtxuXTQVif)?,  uTiEpxtpto;  xal  £;apyos  udaTj;  Aeaooo. 

31.  'B  AtoupioxEtyou,  uTtEpxtpto?  xal  s^apyoc  'PoooTiif)?. 

32.  'B  ’A^xupac,  uiTEpxtptos  xal  s^apyo?  itdav]?  PaXaxtaj. 

33.  'B  d>tXa8EX^£ias,  uTrspxtptos  xal  e^apyo;  irdar)?  Au8tac. 

34.  'B  MeXevixou,  xal  u7repxtfj.o?. 

35-  'B  Atvou,  xal  uirspxtptoc. 

36.  'B  MrjOuptvrj?,  uirspxtptof  xal  E^apyo;  AeaSoo. 

37.  'B  MEuyjptopfa?,  oTtspxtpLo?  xal  s^apyo?  Mabpr)?  0aXdacnf)?. 

38.  'B  Btbuvi)?,  biTEpxtpLQ?  xal  s^apyo?  iravxbc  BapaSouvdoEto?. 

39.  'B  Apt'dxpac,  67rEpxt[i.os  xat  slapyoc  iravxb?  BapaoouvdSEtoc. 

40.  'B  So'ptas,  uTiEpriptos  xat  e^apyo?  BouX^aptas. 

41.  'B  BtCur)?,  uuEpxtpto?  xal  e^apyo;  Maupr)?  BaXdaarj?. 

42.  'B  ’A^ytdXoo,  bjTEpxtptos  xal  s^apyo?  Maopr)?  BaXdoair)?. 

43.  'B  BdpvTjS,  UTiEpxtpto c xal  s^apyoc  Maupr)?  BaXdaur)?. 

44.  'B  MapwvEta?,  uTtspxtptoc  xal  l^apyo?  'PoSotiy)?. 

45.  'B  2r)Xu6pia?,  xal  uTiEpxipto?. 

46.  'B  StoCouayaOouubXEto? , uTrspxtpto?  xat  s^apyo?  Tidar)?  Maupr)? 

BaXdoffr)?. 

47.  ‘B  Sdv6r)?,  xal  uTiE'pxtpio?. 

48.  'B  Pdvou  xat  Xtbpa?,  UTiepxtpto?  xal  s^apyo?  0paxr)?  BapoXta?. 

49.  'B  Xtou,  briEpxtpLO?  xal  s^apyo?  irdar)?  ’Itovta?. 

50.  'B  Arjptvou  xal  'Aytou  Euaxpaxtou,  UTiEpxtpto?  xal  I'^apyo?  Alyat'ou 

nEXdyou?. 

51.  'B  ’'l|j.8pou,  uTTepxtjAo?  xal  s^apyo?  Atyaiou  IlEXdyou?. 

52.  'B  Au(i^ayiou,  xal  uTispxtpto?. 

53.  'B  iilxoTittov,  UTiEpxtpto?  xal  s^apyo?  xdxw  Muata?. 

54.  'B  Kasrxopta?,  uTicpxtpto?  xal  s^apyo?  Tidar)?  TiaXata?  BouXyapia?. 

55.  'B  'PauxoTipEffpEvr)?,  uTispxtpto?  xal  s^apyo?  dvto  Muata?. 

56.  'B  BoSevwv,  xal  unspxipto?. 

57.  'B  ’EpoExtou,  UTispxtpto?  xal  l^apyo?  dvto  Muato?. 

58.  'B  Kopux^a?,  xot  UTispxtpto?. 

59.  'B  SaptaxoStou,  uTTspxtpto?  xal  e$apyo?  BouXiapta?. 

60.  'B  BeXsypdotov,  uTiEpxipto?  xal  s'Sapyo?  Tidar)?  ’AXdavta?. 

61.  'B  KEaxEvxtXtou  xal  2xr)Tit(ov,  xal  UTispxtpto?. 

62.  'B  Sxptoptvtx^r)?  xal  TtSeptouTioXsto? , uTilpxtpto?  xal  s^apyo?  BouX- 

yaptx^?  MaxESovta?. 

63.  'B  Nuaar)?,  UTispxtpto?  xal  £?apyo?  xdxto  Muata?. 


1117 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Concil.  motus.  Doc.  1.31.— 152. 


1118 


64.  '0  FpEoevolv,  /at  uuepTtixo;. 

65.  '0  Nuaaaoa?,  /at  67repTi|jto?. 

66.  '0  2t(javiou  /at  Staxtaxir)?,  uirlpxtpio?  /at  s^ap^os  Ma/s^ovta;. 

67.  'U  2oopvt/tou,  uTiepxtpto;  /at  £$ap'/os  /laXp.axi'ac. 

68.  '0  MoicXevulv,  /at  ux:£pxt|jios. 

69-  '0  OpEaTctov  /al  ’A^ptSuiv,  /at  OTtEpxtpto?. 

70.  '0  AeSptov,  /al  6uepxt|xo?. 

71.  '0  ArjjXTTjxptaSoc  /at  ZaYopa?,  uirepxtptos  /al  s$apyos  neXasYtuv. 

72.  '0  KaaaavSpetas,  oirepxtpio?  /al  e^ap^o?  KoXttoo  Geppat/ou. 

73.  '0  XaXSstac  /al  Xs^potavtov,  /al  6T:epxt|i.o ?. 

74.  '0  ritoYuJ^iav^c,  /al  67tepxt|xos. 

75.  '0  ’EXauauivos,  /al  uirepxipioc. 

76.  '0  OavaptocpepadXtov,  6TC£pxtji.o?  /al  l$ap^oc  udar)?  <t0tac. 

77.  D Ilpot/owTf^aou,  uirspxtpto?  /al  e^ap^oj  Ttdar)?  flpojrovxtSoc. 

78.  '0  OpeaXdSac,  ujrepxtpto?  /al  I'^apyo?  BouXYapt/rj;  Muata?. 

79.  '0  AputvouTcoXetu?  /al  AeXStvou,  /al  uTiEpxtptoc. 

80.  '0  Ktoou,  UKEpxtjjto?  /al  £$ap^o?  Ku/XdStov  Nv^atuv. 

81.  '0  Sapiou  /al  ’I/aptas,  uirspxtpto?  /al  s^apyo?  Ku/Xd6(ov  Nr^utuv. 

82.  '0  BEXtaaoo,  /al  67;Epxt[jLO?. 

83.  '0  AtxtxCvjS,  /al  oJTEpxtpLO?. 

84.  '0  XaXETttoo,  uTTEpxtpio?  /al  irptoxr);  Supta?. 

85.  '0  3EocptX£axaxoc  ’Ap)(i£irta/oiro?  KapTrdOoo  /al  Kdaaou. 

133.  (LXXXIII.) 

D.  4.  Nov.  1868.  — Pergit  Car.  Testa  notare,  qiiomodo  Episcopi  schis- 
matici  invitationem  Pontificiam  exceperint.  Literae  ad  Episcopos 
Bulgaros  transmissae.  Adventus  Constantinopolim  cuiusdam  viri 
ecclesiastica  dignitate  eminentis,  a Catholico  Etschmiadzinensi  ad 
Patriarcham  Armenium  Constantinopolitanum  missi,  ut  eius  ani- 
mum  conciliaret.  Scriptor  slgnificat  de  nonnullis  rebus  quid  ipse 
sentiat;  magnopere  cupit,  ut  Revihus  Brunoni  cito  revertatur. 

134.  (LXXXIV.) 

D.  11.  Nov.  1868.  — Alia  a Rev.  Car.  Testa  notantur  de  responsis 
Episcoporum  schismaticorum.  ludicia  de  agendi  ratione  Patri- 
archae  Graeci.  Legati  Armenii  missio  irrita.  Denuo  expetitur 
Delegati  apostolici  reditus. 

C 

135.  (LXXXV.) 

I).  23.  lul.  1868.  — Kevorki  IV.,  Patriarchae  Armenii-sehisraatici 
Etsehmiadzinensis , literae  ad  Fuad  Bassam,  quas  Archiepiscopo 
Sarkis  Cialalyan,  legato  suo,  committit;  liunc  commendat  prae- 
sidio  Gubernii  ottomanici;  rogat,  ut  ecclesiasticis  eius  consiliis 
faveatur,  eique  secura  permittatur  Constantinopoli  commoratio. 

136.  (LXXXVI.) 

P.  12.  Nov.  1868.  — Safvet  Bassa,  ad  tempus  minister  rerum  exter- 
narum  imperii  ottomanici,  rescribit  ad  Patriarcham  Kevork,  cui 
nuntlat,  ea,  quae  petiverat,  a Gubernio  negata  esse. 

137.  (LXXXVri.) 

I).  25.  Nov.  1868.  — Locus  ex  Literis  Rev.  Car.  Testa  ad  Praefectum 
Congr.  de  propaganda  fide , quern  certiorem  facit , Episcopum 
Graeco-schismaticum  'I'rapezuntinum  Literas  Pontificias,  quibus 
ad  Concilium  invitabatur,  repudiasse.  d 

138.  (LXXXVIII.) 

D.  21.  Dec.  1868.  — Literae  e patriarchatu  Arinenio-schismatico  ad 
ephemerides  Constantinopolis  missae,  quibus  declaratur,  quid  vo- 
luerit  Patriarcha,  quum  Literas  apostolicas  acceptavit.  (Ex  epbe- 
meride  Le  Courrier  d’ Orient  d.  21.  Dec.  1868.) 

139.  (LXXXIX.) 

1).  26.  Dec.  1868.  — Patriarclia  Armcnio-scbismaticus  Constantinopolis 
Catholico  Etschmiadzinensi  transmittit  Literas  Pii  IX.  in  Arme- 
nium versas,  rogatque,  tjuae  sibi  ratio  tenenda  sit. 

140.  (XC.) 

D.  19.  Ian.  1869.  — Rev.  Testa  scribit,  se  Literarum  ad  schismaticos 
et  protestantes  nova  exemplaria  Graeca  accepisse ; quae  ut  illis, 
quibus  oportet,  transmittantur,  opportune  a se  jjrovideri. 


141.  (XCI.) 

D.  6.  Febr.  1869.  — Idem  Card.  Praefecto  Congreg.  de  propag.  fide 
indicem  mittit  Praelatorum  schismaticorum  ritus  Graeci , quibus 
traditae  sunt  Literae  apostolicae.  Petit  nova  exemplaria  pro  aliis 
Episcopis.  Frigere  inter  Graecos  schismaticos  Concilii  negotium. 
Armenios  commoveri. 

142.  (XCII.) 

D.  6.  Febr.  1869.  — Index  Episcoporum,  de  quibus  in  documento 
superiore  fit  mentio. 

143.  (XCIII.) 

D.  17.  Febr.  1869.  — Literae  Pontificiae  exhibentur  Episcopo  Graeco 
non  unito  Adrianopolls,  itemque  Armenio  Trapezuntis. 

144.  (XCIV.) 

D.  23.  Febr.  1869.  — Catholicus  Etsehmiadzinensis  respondet  ad  li- 
teras Patriarchae  Armenii  Constantinopolis,  invitationem  ad  Con- 
cilium non  esse  accipiendam,  eique  mandat,  ut  huius  rei  admoneat 
Archiepiscopos  et  praepositos  ecclesiarum  Armenio-schismaticarum 
imperii  Turcici. 

145.  (XCV.) 

D.  8.  Mart.  1869.  — Revmus  Vincentius  Spaccapietra,  Archiepiscopus 
Smyrnensis,  Vicarius  apostolicus  Asiae  Minoris,  nuntiat  Card. 
Praefecto  Congr.  de  prop,  fide,  quid  effecerint  Literae  Pontificiae 
Episcopo  Graeco  non  unito  eius  civitatis  traditae.  Idem  Archi- 
episcopus Literas  ad  ceteros  Episcopos  Graecos  non  unites  sui 
Vicariatus  dimittit. 

146.  (XCVI.) 

D.  31.  Mart.  1869.  — Alia  Literarum  Graeca  exemplaria  mittuntur 
ad  Orientales.  Earundem  ad  Patriarcham  Armenium  Etschmiad- 
zinensem  missio.  Notatur,  quomodo  Episcopi  Armenii  non  uniti 
invitationem  Pontificiam  acceperint. 

147.  (XCVII.) 

D.  29.  Mart.  1869.  — Rev.  Car.  Testa,  ex  speciali  S.  Sedis  mandate, 
Literas  Arcano  divmae  Providentiae  ad  Patriarcham  Armenium 
Etschmiadzinensem  mittit. 

148.  (XCVIII.) 

D.  9.  luni  1869.  — Idem  Card.  Praefecto  Congr.  de  prop,  fide  alterum 
mittit  indicem  Episcoporum  Graeco-schismaticorum,  ad  quos  datae 
sunt  Literae  invitantes  ad  Concilium.  A Patriarcha  Etschmiad- 
zinensi nihil  vicissim  esse  significatum. 

149.  (XCIX.) 

D.  9.  lun.  1869.  — Index,  cuius  mentio  fit  in  priore  documento. 

150.  (C). 

D.  31.  Mart.  1869.  — Revmi  los.  Valerga  literae  ad  Praefectum  Con- 
greg. de  prop,  fide ; his  adiunglt  octo  sequentes  relationes  ad  se 
missas,  quibus  significatur,  quomodo  Praelatl  schismatic!,  qui  sunt 
intra  fines  Delegationis  Syriae,  Summi  Pontificis  invitationem 
acceperint. 

151.  (CL) 

D.  8.  Dec.  1868.  — I.  Relatio.  Literae  Pontificiae  Patriarchae  Arme- 
nio-schismatico  Ilierosolymitano  exhibitae. 

152.  (CII.) 

D.  9.  Dec.  1868.  — II.  Relatio.  Literae  Pontificiae  Patriarchae  Graeco- 
scliismatico  item  Ilierosolymitano  allatae. 

Dialogo  fra  il  Patriarca  greco  e suo  clero,  e i due  Canonici  del 
Fatriarcato  latino  di  Gerusalemme,  Don  G.  Codere  e Don  N.  Fer- 
pignani,  inviati  da  Sua  Eccellenza,  monsignor  Fatriarca  Valerga, 
a presentare  loro  V invito  pontificio  al  Concilio  eeumenico. 

Nel  giorno  mercoledi,  9 deceinbre  1868,  verso  le  9 antimeri- 
diaiie,  abbianio  avuto  I’  udienza  del  Patriarca.  Ci  ricevette  iiella 


1 119 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1120 


sua  stanza  da  dormire,  accompagnato  da  un  prete ; e,  poco  dope, 
sopravvennero  altri  quattro  o cinque  preti,  o Vescovi,  non  sap- 
piamo.  Fatte  le  solite  riverenze,  io,  Don  Perpignan,  sicconie  sa- 
peva  il  greco,  mi  presentai  colla  Lettera  apostolica  in  mano,  di- 
cendo  al  Patriarca  in  lingua  greca : „Beatissimo,  abbiamo  F onore 
di  presentarle  il  pacifico  invito  al  sacro  ecumenico  Concilio  da 
parte  del  Beatissimo  nostro  Patriarca,  monsignor  Valerga,  il  quale 
glielo  rimette  da  parte  di  Sua  Santita,  Pio  Papa  nono."  Il  Pa- 
triarca mi  fece  cenno  di  deporlo  sul  suo  divano  presso  di  se,  e 
poi  mi  dice  le  parole  che  ci  disse  precisamente,  il  giorno  innanzi, 
il  Patriarca  armeno:  „Va  bene;  ma  Sua  Santita  dovrebbe  prima 
scrivere  una  lettera  confidenziale  ai  Patriarch!  e Vescovi  oriental!, 
e dirci : Cos!  e cosi  penso  di  fare ; cosa  mi  dite  voi  altri  ? cosa  mi 
consigliate?  E cosi,  domandato  il  nostro  consiglio,  e noi,  con- 
sigliandoci  uno  coll’  altro  fra  noi,  avremmo  prese  le  nostre  deter- 
minazioni ; ma  non  pubblicarlo  prima  in  tutto  il  mondo  e in  tutti 
i giornali.“  — Io  risposi:  „ Beatissimo,  il  Santo  Padre  non  ha 
trattato  diversamente  i Patriarchi  e Vescovi  oriental!  di  (juello  che 
fece  coi  nostri  occidental!. “ — Il  Patriarca  greco:  „Ma  poi  in 
questa  Enciclica  il  Papa  ci  chiama  scismatici“  — Io:  „Non,  Bea- 
tissimo: si  assicuri  che  questa  parola  non  esiste  in  questa  Let- 
tera.“  — Il  Patriarca:  „Si;  ma  1’ equivalente.“  — Io:  „Beatis- 
simo , 1’  equivalente  e un  fatto  che  non  lo  negano  neppure  Loro 
stessi;  poiche,  cosa  significa  scismatico?  significa  diviso.  Se  Loro 
non  fossero  divisi  dalla  Chiesa  romana,  sarebbero  uniti.  Ma  Loro 
Signorie  stesse  dicono  e confessano  che  non  sono  xmiti.  Dunque 
e cosa  chiara,  c viene  da  se,  di  chiamarsi  divisi."  — Il  Patriarca: 
„Si;  ma  insomnia  non  era  questa  la  maniera  con  cui  doveva  com- 
portarsi  il  Papa.“  — Uno  degli  assistenti:  „Doveva  prima  con- 
sigliarsi  con  una  lettera  privata  e confidenziale. “ — Io,  rivolto 

al  suddetto  prete,  o Vescovo,  non  so:  „Si  assicurino,  come  dissi, 
che  gli  Orientali  non  furono  trattati  diversamente  dai  nostri,  poiche 
molti  anche  dei  nostri  Vescovi  lessero  1’ invito  nei  giornali  prima 
di  averlo  ricevuto  ufficialmente.**  — Il  suddetto  prete:  „Si!!  anche 
i vostri?“  — Io:  „ Precisamente,  nella  stessa  maniera.“  — Il  Pa- 
triarca: „11  Papa  puo  fare  questo  coi  suoi,  perche  parla  in  con- 
fidenza;  ma  cogli  altri  non  deve  fare  cosi,  perche  voi  altri  preten- 
dete  e noi  altri  pretendiamo.  Dunque,  prima  di  chiamarci,  dove- 
vamo  metterci  d^  accordo.‘‘  — Io  risposi:  „Beatissimo,  quel  che 
ha  fatto  il  Papa  non  ista  a me  a discuterlo;  del  resto,  per  questo 
si  fanno  i Concili,  appunto  per  mettersi  tutti  d’  accordo : se  Loro 
vanno  al  Concilio,  fra  le  altre  ragioni  potranno  proporre  anche 
questa  liberamente;  Loro  sanno  che  lo  Spirito  Santo  non  pub 
sbagliare.‘‘  — Il  Patriarca:  „Si,  lo  Spirito  Santo  non  pub  sba- 
gliare.“  — Io:  „E  poi  abbiamo  la  promessa  di  Gesu  Cristo:  Ubi 
sunt  duo  etc.“  (in  greco).  — Il  Patriarca:  „Si,  questo  e vero; 
ma  nelle  circostanze  present!,  ove  il  mondo  tutto  e sottosopra, 
non  si  dovevano  cercare  Concili.  “ — Io  : „Anzi,  Beatissimo,  queste 
sono  le  circostanze  in  cui  si  devono  fare  i Concili.  Infatti,  tutti 
i Concili  antichi  si  sono  fatti  in  quest!  e per  quest!  disturb!  della 
Chiesa.  Percib,  vedendo  che  il  cristianesimo  intero  pericola,  tutti 
i cristiani  dovrebbero  concorrere  a sostenerlo.“  — H Patriarca: 
„Si,  Iddio  faccia;  ma  come  e possibile,  dopo  tanto  tempo,  di  ag- 
giustare  queste  divisioni  e suddivisioni  ramificate  dei  popoli?“  — 
Io  (in  gi’eco):  „ Beatissimo,  non  est  impossibile  ajMd  Deiim  omne 
verbum."  — Il  Patriarca:  „Si,  e vero:  a Dio  non  e impossibile; 
ma  perb  e impossibile  agli  uomini.^  — Io:  „Neppure  agli  uomini, 
Beatissimo,  purche  sieno  uomini  di  buona  volonta.  Si  tratta  della 
pace  universale  della  Chiesa,  e bene  questa  pace  fu  annunziata 
nel  Santo  Natale  agli  uomini  di  buona  volonta:  vote  dvOpcoTtoi? 
£b8ox(a.“  — Il  Patriarca:  „Eu8oxia.  Iddio  faccia:  e noi  preghiamo 
per  r unione  delle  Chiese.“  — Io:  „Vede,  dunque,  che  anche  Loro 
conoscono  necessaria  questa  unione ?“  — Il  Patriarca:  „Si;  ma 
nelle  circostanze  present!  non  e possibile:  siamo  in  tempi  cosi 
cattivi!^  — Un  prete,  o Vescovo  (lo  stesso  di  sopra),  disse:  „L’ a- 
postolo  san  Paolo  diceva  che  gli  uomini  del  suo  tempo  erano  cat- 
tivi.  Cosa  avrebbe  detto  se  vivesse  a’ nostri  giorni?“  — Io,  al 
suddetto  prete:  .,Salomone  dice  che  non  bisogna  incriminare  i 
tempi  present!  come  pin  cattivi  dei  passati,  perche  il  mondo  e 
stato  sempre  cattivo.  Oltre  quello  che  sappiamo  dalle  storie,  chi 
sa  per  quanti  altri  tempi  cattivi  abbia  dovuto  passare  la  Chiesa! 
Del  resto,  1’  apostolo  san  Paolo  ha  gia  profetizzati  gli  uomini  del 
nostro  secolo,  quando  diceva  che  negli  ultimi  giorni  sorgeranno 
degli  uomini  orgogliosi,  carnali,  amanti  di  se  stessi,  ecc.,  e neghe- 
ranno  tutto  cib  che  e divino.  Ecco  avverata  la  profezia.  Dunque 
r Apostolo  non  si  sarebbe  maravigliato  di  questo  cambiamento 


a degli  uomini  che  gia  aveva  predetto.  Ma  se  gli  uomini  cambiano, 
Iddio  non  cambia.  Non  e forse  Iddio  oggi  cosi  onnipotente  come 
era  anticamente?  Gesu  Cristo  non  e lo  stesso  oggi  e ieri?  Il 
Vangelo  e la  verita  sono  forse  mutati?"  — Il  Patriarca:  „Si, 
certamente,  Iddio  non  si  muta  mai,  e sempre  onnipotente. “ — Io: 
^Dunque  Iddio,  che  vuole  e comanda  1’ unione,  la  pub  fare.  Ci 
vuole  soltanto,  come  dissi,  dalla  parte  degli  uomini  una  buona 
volonta:  xaXrjv  ^rpoai'peutv.  Ove  fosse  questa  xaXT)  npoai'psai? , tutto 
si  farebbe.“  — Un  prete  (lo  stesso  di  sopra):  „Lei  parla  bene 
in  greco , e possiamo  d’  ora  innanzi  intenderci.  Noi  per  questo 
siamo  cosi  riservati  verso  di  voi  altri,  perche  non  sappiamo  nes- 
suna  altra  lingua;  ma  ora  potremo  avere  delle  relazioni.‘‘ 

Quindi  ci  venue  gentilmente  ofiferto  un  trattamento  di  con- 
fettura  di  cedro,  e poi,  un  altro  chierico,  il  rosolio,  e poi,  un  altro, 
il  caffe.  E poi  il  Patriarca:  „Monsignor  Patriarca  Valerga  come 
sta  di  salute ?“  — Io:  „Bene,  Beatissimo.  Al  suo  arrivo  fu  un 
poco  incomodato,  ma  ora  fu  rimesso.^  — Il  Patriarca:  „Dopo 
lunghi  viaggi,  uno  si  sente  stance,  ecc.  ecc.“  Quindi  si  passb  alle 
inondazioni  e malattie  dell’  Anatolia , alia  facilita  di  viaggiare 
b a’  tempi  nostri,  alia  stampa,  ecc.  ecc.  Poi  il  Patriarca  mi  domandb : 
„Quale  e la  scala  di  Roma?  Civitavecchia ?“  — Io:  „Si,  Beatis- 
simo. “ — Il  Patriarca:  „E  quanti  giorni  ci  vuole  da  Alessandria ?“ 
— Io:  „Se  va  direttamente,  pub  arrivare  in  cinque  giorni,  ecc.“ 
Quindi  feci  cenno  al  mio  compagno  di  alzarci.  Allora  si  alzo  anche 
il  Patriarca  e il  suo  clero.  Il  Patriarca  prese  la  Lettera  e mi 
disse:  „ Signore,  in  quanto  a questa,  mi  faccia  la  grazia  di  ri- 
prenderla,  perche  non  la  posso  accettare.  Ecco : tutti  gli  altri  nell’ 
Oriente  non  1’  accettarono : io  non  posso  fare  diversamente  dagli 
altri.^  Io  presi  la  Lettera  o dissi:  ^Beatissimo,  Ella  e libera  di 
accettarla,  o no;  ma  Vostra  Beatitudine  e indipendente , e percib 
non  e obbligato  di  ubbidire  gli  altri. “ — Il  Patriarca:  „Si,  sono 
indipendente ; ma  siccome  gli  altri  non  1’  accettarono,  cosi  io  solo 
non  la  posso  accettare.“  — Io:  „Noi  non  gli  obblighiamo  ad  ac- 
cettarla per  forza:  Loro  sono  padroni. “ — Un  prete:  „La  ragione 
e quella  che  dicevamo  da  principio;  cioe,  che,  se  il  Papa  non 
r avesse  prima  pubblicata  nei  giornali,  ma  si  fosse  indirizzato  per- 
sonalmente  ai  Vescovi,  allora  1’ avressimo  accettata.“  — Allora 
io,  sorridendo,  dissi:  „ Questa,  Reverend!,  e una  scusa.  Del  resto, 
c e certo  che,  se  anche  il  Sommo  Pontefice  avesse  fatto  come  Loro 
dicono,  le  Loro  Signorie  sempre  avrebbero  fatto  lo  stesso “.  Il 
Patriarca  e tutto  il  clero  rimasero  come  alquanto  colpiti,  ma  non 
risposero.  E con  tutta  politezza  e le  solite  cerimonie  ci  siamo 
congedati.  Sortendo  dalla  porta,  il  Patriarca  riprese  cosi:  „Prego 
il  Signore  che  si  faccia  1’ unione,  e lo  Spirito  Santo  che  assista 
il  sacro  Concilio.  Addio." 


153.  (CIII.) 

D.  10.  Dec.  1868.  — III.  Relatio.  Literae  Pontificiae  Archiepiscopo 
Graeco-schismatico  Nazareno  traditae. 


Eccellenza  reverendissima, 

Eccole  la  genuina  risposta  datami  da  monsignor  Nifon,  Arci- 
vescovo  greco  non  unito  in  Nazaret,  al  presentargli,  per  commissione 
di  Vostra  Eccellenza  reverendissima,  un  esemplare  delle  tre  Let- 
tere  apostoliche  pel  future  Concilio  generale,  o ecumenico,  gia 
speditemi  in  data  5 corrente. 

Dopo  avergli  notificato  che,  a nome  di  Vostra  Eccellenza  re- 
verendissima , mi  faceva  un  pregio  presentargli  1’  esemplare  sud- 
d detto,  ei  mi  ha  risposto  pacatamente  come  segue:  „Non  posso  io 
accettare  questo,  che  mi  volete  consegnare,  perche  io  da  per  me 
non  posso  far  nulla,  se  non  mi  viene  comunicato  dal  mio  Patri- 
carca;  se  da  quest!  mi  verrii  comunicato  un  tale  esemplare,  allora 
potrb  riceverlo.  Percib  me  lo  faccino  dirigere  dal  Patriarca  del 
nostro  rito,  perche  io  da  questo  dipendo,  all’  istesso  modo  che  voi 
siete  dipendenti  da’  vostri  Prelati ; ne  accettereste  cosa  simile  senza 
r ordine  di  questi.  “ 

Colgo  pertanto  occasione  di  augurare  a Vostra  Eccellenza 
reverendissima  le  prossime  festivita  del  santo  Natale,  ricolme  di 
tutte  quelle  grazie  e celesti  favori  che  Ella  sa  desiderare. 

Bacio  con  profondo  rispetto  il  sacro  anello,  ed,  in  attenzione 
della  pastorale  benedizione,  ho  I’onore  dichiararmi 

Di  Vostra  Eccellenza  reverendissima 


Nazaret,  10  dicembre  1868. 

A Sua  Ecenza  Rma 
Monsig.  Giuseppe  Valerga, 
Patriarca  latino  Gerosolimitano. 


Dmo  ed  uiuo  servo 
F.  Benedetto  da  Sessa. 
Curato  latino. 


1121 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  152. — 159. 


1122 


154.  (CIV.) 

D.  13.  Dec.  18G8.  — IV.  Relatio.  Literae  Pontificiae  Episcopo  Syro- 
iacobitae  Hierosolymitano  redclitae. 

155.  (CV.) 

D.  15.  Dec.  1868.  — V.  Relatio.  Literae  Pontificiae  Episcopo  Graeco- 
schismatico  Bethleemitano  traditae. 

156.  (CVI.) 

D.  9.  Ian.  1869.  — VI.  Relatio.  Literae  Pontificiae  Episcopo  Graeco- 
schismatico  Aleppenai  traditae. 

157.  (CVII.) 

D.  5.  Febr.  1869.  — VII.  Relatio.  Literae  Pontificiae  Praelatis  schis- 
maticis  insulae  Cypri  traditae. 

158.  (CVIII.) 

D.  4.  Febr.  1869.  — Alia  relatio  eadem  de  re,  ad  Cardinaleni  Congr. 
de  prop,  fide  Praefectum  ab  eo  missa,  cui  Revmus  Valerga  illud 
negotium  mandaverat. 

159.  (CIX.) 

D.  2.  Mart.  1869.  — VIII.  Relatio.  Literae  Pontificiae  afferuntur  Pa- 
triarchae  Graeco-schismatico  Antiocheno  omnibusqrie  Episcopis 
Graecis-schismaticis  Syriae,  itemque  Episcopo  iacobitae  Hama- 
Emeseno  et  Episcopo  Armenio  Adanensi. 

Eccellenza  reverendissima, 

In  conformita  all’onorato  comando  dell’ Eccellenza  Vostra  re- 
verendissima, mi  diedi  premura  rimettere  tanto  al  Patriarca,  come 
a tutti  i Vescovi  greci  scisraatici  della  Siria,  I’enciclica  pontificia, 
relativa  alia  convocazione  del  Concilio  ecumenico  Vaticano. 

E qui  si  noti,  anzi  tutto,  die  la  citta  di  Damasco  e la  resi- 
denza  ordinaria  del  Patriarca  greco-scismatico  antiocheno ; ma  sic- 
come  era  venuto  in  Beirut,  mi  feci  percio  un  dovere  rimetter- 
gliela  io  stesso. 

Come,  infatti,  il  di  29  trascorso  dicembre,  mi  portai  da  lui,  e 
venni  accolto  con  molta  gentilezza  e cortesia.  Avea  seco  il  ve- 
scovo  di  Saida,  tre  preti  ed  un  secolare  del  paese,  suo  interprete. 

La  conversazione  fu  in  lingua  araba,  e dopo  circa  un  quarto  di 
ora,  gli  appalesai  1’  oggetto  della  mia  visita,  1’  incarico,  cioe,  rice- 
vuto  dall’  Eccellenza  Vostra  reverendissima,  di  rimettergli  1’  invito 
di  Sua  Santita  Pio  IX  pel  future  Concilio.  Estrassi  quindi  il  qua- 
derno  delle  Lettere  apostoliche,  ben  legato  ed  avvolto  in  un  bel- 
lissimo  nastro  bianco,  lo  baciai  prima,  e poscia  lo  consegnai  nelle 
sue  proprie  mani. 

Egli  lo  accolse  con  segni  di  venerazione,  baciollo,  si  tocco 
pure  con  esso  la  fronte,  ma  non  proferi  parola.  Io  esternai  i miei 
felici  augurii  pel  buon  esito  del  Concilio,  e non  mi  die  risposta; 
percio  mi  licenziai  dietro  le  solite  cerimonie  e complimenti  di  uso. 

Questo  abboccaraento  ebbe  luogo  alle  9 di  mattina,  ed  alle  2 
pomeridiane  vidi  giungere  al  nostro  Ospizio  il  sopranominato  ve- 
scovo  di  Saida,  monsignor  Musail,  dicendomi  die  era  incaricato 
dal  suo  Patriarca  per  restituirmi  la  visita  ed  anche  la  Lettera  d 
del  Santo  Padre,  adducendo  per  ragione  che  non  potea  riceverla 
.senza  prima  mettersi  di  accordo  colla  sua  nazione. 

Io  non  tralasciai  in  allora  fargli  ossorvare  che  non  era  d’  uopo 
r accordo  della  nazione  per  ricevere  una  lettera  d’  invito,  in  riflesso 
specialmente  di  Colui  che  la  spediva,  quantunque  coiisiderar  lo 
volesse  per  solo  principe  temporale,  come  lo  riveriscono  anche  i 
sovrani  eterodossi  ed  infedeli. 

Quindi  lo  interrogai,  se  egli  alrneno  ora  disposto  ad  accet- 
tarla;  c mi  rispose  che  avea  di  gia  cognizionc  di  cio  che  tratta- 
vasi  da  un  giornale  di  Costantinopoli. 

Dopo  pero  qualche  tempo,  mi  venne  riferito  da  un  negoziante 
greco,  nativo  di  Scio,  che,  siccome  il  giorno  innanzi  io  avea  fatto 
avvisare  il  suddetto  Patriarca  se  era  disposto  a ricevere  la  mia 
visita,  ed  egli,  avendomi  data  1’  atfermativa,  provide  che  gli  avrei 
rimessa  la  Lettera  pontificia  in  discorso,  percio  si  affretto  di  riu- 
nire  la  stessa  sera  i Notabili  della  sua  popolazione  Beruttina,  onde 
sentire  il  loro  parcre  sul  modo  da  regolarsi.  Quest!  signori  furono 
tutti  di  accordo  nel  dirgli  di  accettare  I’  enciclica  del  Santo  Padre. 

Coll.  Lac.  VII. 


a Ma  saputosi  1’  abboccamento,  che  ebbe  luogo  1’  indimani,  dal  Con- 
sole generale  russo,  signor  Beger,  si  porto  immantinente  dal  Pa- 
triarca , lo  rimprovero  perche  avea  ricevuta  la  Lettera  del  Papa, 
e lo  persuase  a restituirla  immediatamente ; e cosi  fece  in  effetto 
senza  ritardo. 

Nello  stesso  giorno,  ne  rimisi  puranche  una  copia  latina  e 
araba  al  Vescovo  greco  di  Accar,  monsignor  Arcadios,  che  trovasi 
qui  per  affari,  il  quale  la  ricevette  si,  senza  pero  appalesare  se 
era,  o no,  disposto  a intervenire  al  Concilio. 

Per  tutti  gli  altri  Prelati  poi  mi  prevalsi  dei  nostri  padri  cu- 
rati  e missionari,  resident!  nelle  diverse  citta  della  Siria. 

Come,  infatti  al  vescovo  di  Tripoli,  monsignor  Sofronios,  gli 
fu  consegnata  dal  Padre  Beniamino,  Minore  Osservante,  curato 
latino  di  cola , che  1’  accolse  con  molto  piacere , dicendo  che  era 
contento  di  andare  al  Concilio,  se  pero  il  Patriarca  gli  dava 
1’  esempio,  o,  alrneno,  non  gli  si  addimostrasse  contrario. 

Al  vescovo  di  Latachia,  monsignor  Melezios,  gli  venne  spedita 
dal  Padre  Michelangelo , Minore  Osservante  e curato  in  quella 
citta,  ma  nou  fu  accettata;  e,  nel  respingerla,  cosi  gli  scriveva: 
b „In  risposta  alia  di  lei  lettera  del  2 gennaio  1869,  devo  signi- 
ficarle  che  non  posso  ricevere  la  copia  della  Lettera  relativa  al 
Concilio  di  cui  Ella  fa  menzione,  che  per  mezzo  di  Sua  Santita, 
monsignor  Patriarca  ortodosso  antiocheno. 

„Iiiceva  ecc.  (Firmato)  Il  vescovo  ortodosso  di 

Laodicea,  Melezios.  “ 

Al  vescovo  di  Palmira,  monsignor  Serafin,  residente  in  Da- 
niasco  colla  qualiflea  di  Vicario  patriarcale,  gli  fu  rimessa  dal 
nostro  curato,  Minore  Osservante,  Padre  Emmanuele  Forner.  E 
r enciclica , che  ricevette  prima , la  respinse  indietro  dopo  vari 
giorni,  con  dire  che  seguiva  in  tutto  le  orme  del  suo  Patriarca 
antiocheno. 

Furono  in  pari  tempo  spedite  al  vescovo  di  Zahele,  nionsi- 
gnor  Metodios;  al  vescovo  di  Hama,  monsignor  Germanos;  al 
vescovo  di  Ploms,  monsignor  Gennadios:  come  pure  a monsignor 
Pietro,  vescovo  giacobita  di  Hama-Homs.  P’inora,  peri),  non  so  se 
vennero  ricevute,  o no. 

Inviai  inoltre  le  Lettere  apostoliche,  di  cui  e parola,  al  Ve- 
scovo armeno  eretico  di  Adana,  Nicolaos,  residente  in  Sis.  Le 
spedii  mediante  il  Padre  Luigi  missionario  Cappuccino  nel  nostro 
Ospizio  di  Mersina;  e,  stante  la  lontananza,  non  mi  e dato  sa- 
pere  finora  come  siano  state  accolte. 

Al  Vescovo  greco  scismatico  di  Tarso,  Antimos,  trovandosi 
nella  suddetta  citta  di  Mersina,  gli  fu  consegnata  dal  mentovato 
Padre,  il  quale,  in  data  del  29  decorso  gennaio,  cosi  mi  scriveva : 

„Ho  rimesso  la  Lettera  di  Sua  Santita  a questo  Vescovo  greco, 
da  cui  sono  stato  accolto  con  tutta  politezza,  e 1’  ha  ricevnta  con 
grandissimo  piacere.  Mi  dimando  di  che  si  trattava;  gli  ap])alesai 
in  allora  lo  scopo  del  Sonimo  Pontefice  Pio  IX,  e mi  diede  segno 
di  piena  soddisfazione , esternandomi  il  desiderio  che  si  avverasse 
d’  essere  unit!  insieme , come  lungo  tempo  lo  fummo.  Il  popolo, 
in  generale,  si  addimostra  colle  stesse  disposizioni  del  suo  Pastore : 
dicono,  peraltro,  che  cio  dipende  dal  Patriarca,  e non  dal  Vescovo.  “ 
Dal  finqui  esposto,  Eccellenza  reverendissima,  chiaramente 
rilevasi  che  1’  Episcopate  greco-scismatico  della  Siria  si  appalesa 
fortemente  attaccato  al  suo  Patriarca,  e la  ragione  e facile  a com- 
prendersi.  Egli  e percio  che,  senza  di  lui,  alrneno  per  ora,  non 
fara  un  passo  di  riavvicinamento  alia  cattolica  unita.  D’  altra 
parte,  il  patriarca  Jerotheos  o creatura  della  Russia  e dipendente 
negli  affari  civil!  da  quello  di  Costantinopoli,  contrarissimo  all’  unione, 
come  e note  di  gia. 

Io  intanto  sujiplico  umilmente  1’  amoroso  Padre  delle  miseri- 
cordie , onde  si  degni  illuminarli  tutti , affinche  rientrino  col  loro 
gregge  nella  vera  Chiesa  di  Gesii  Cristo,  fuori  la  quale  invano 
sperar  possono  1’  etei’iia  salvezza. 

E baciandole,  Eccellenza  reverendissima,  con  profondo  rispetto 
il  sacro  anello,  mi  riprotesto 

Dell’  Eccellenza  Vostra  reverendissima 
Beirut,  2 marzo  1869. 

A Sua  Eccellenza  RiTia  Umo,  dmo  servo  c suddito 

Monsignor  Patriarca  Valerga  F.  Zaccaria  cappuccino. 

Deleg.  e Vic.  apost.  della  Siria.  Pref.  apost.,  Provic.  gen. 

1).  S.  L’  Eccellenza  Vostra  seppe  di  gia  dal  Padre  curato  di 
Alepi)0,  che  il  Vescovo  greco-scismatico  di  (juclla  citta,  monsignor 
Timotoos,  ricusu  di  accettare  1’ enciclica. 


71 


1123 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


1124 


160.  (OX.) 

D.  12.  lanuarii  1869.  — Revmus  Aloysius  Ciurcia,  Archiepiscopus 
Ii-enopolitanu3,  Delegatus  apostollcus  Aegypti  et  Arabiae , eidem 
Cardinal!  nuntiat,  se  Literas  Pontificias  misisse  Episcopis  coptis 
suae  Delegationis , refertque  colloquium  cum  Patriarcha  copto 
Alexandrino  habitum. 

161.  (CXI.) 

D.  2.  Martii  1869.  — Idem  Delegatus  narrat,  se  Praelatum  Nilo,  Pa- 
triarchae  Graeco-schismatici  Alexandrini  Coadiutorem,  convenisse, 
ut  ei  Summi  Pontificis  invitationem  deferret. 

162.  (CXII.) 

D.  9.  Martii  1869.  — Huius  colloquii  parum  vera  relatio  graecae  ephe- 
meridi  Alexandrinae,  quae  Echo  inscribitur,  inserta  (d.  9.  Mart.  1869). 

163.  (CXIII.) 

D.  24.  Martii  1869.  — Revmus  Ciurcia  mittit  Card.  Praefecto  Congr. 
de  propag.  fide  exemplar  illius  epbemeridis,  seque  paratum  ex- 
hibet  ad  conficiendam  accuratiorem  relationem  sui  cum  Praelato 
Nilo  congressus. 

164.  (CXIV.) 

D.  19.  Martii  1869.  — Idem  Praelato  Nilo  significat,  quam  mira  sibi 
visa  sint,  quae  ille  vulgaverat,  postulatque , ut  eadem  plene  sin- 
cereque  revocet. 

165.  (CXV.) 

D.  29.  lunii  1869.  — Revmus  Nicolaus  Castells,  Archiepiscopus  Mar- 
tianopolitanus,  Delegatus  apostollcus  Persiae,  Mesopotamiae,  Kur- 
distani  et  Armeniae  minoris,  refert  ad  Praefectum  de  prop,  fide, 
quomodo  operam  dederit , ut  Literas  Pontificias  Praelatis  schis- 
maticis  suae  Delegationis  exhiberet. 

166.  (CXVI.) 

D.  18.  Aprilis  1869.  — Locus  ex  Revmi  Valerga  pastoralibus  literis  de 
indicta  Synodo  oecumenica,  in  quo  refutantur  argumenta  a Pa- 
triarcha Graeco-schismatico  Constantinopolitano  allata,  quare  ne- 
garet,  Concilio  interesse  oportere. 

167.  (CXVII.) 

D.  9.  Octobris  1868.  — Consilium  superius  Ecclesiae  evangelicae,  quod 
sedem  habet  Berolini,  Pii  IX.  ad  protestantes  aliosque  cliristianos 
acatholicos  invitationem*  reiicit,  quod  nihil  aliud  hoc  esse  dicit, 
quam  se  sine  ullo  iure  in  res  illius  Ecclesiae  Ingerere.  Non  ne- 
cessarium  quidem  putare  se  eiusdem  Ecclesiae  homines  hortari, 
ne  tali  voci  aures  praebeant;  sed , quoniam  Roma  tantum  sibi 
sumit,  conveniens  videri,  ut  eo  magis  iis  consulatur  protestantibus, 
qui  inter  catholicos  versantes  ad  prodendam  suam  confessionem 
sollicitentur;  iis  autem  consul!  collectis  proximis  diebus  insti- 
tuendis,  quibus  maxime  urgentibus  Ecclesiae  evangelicae  necessi- 
tatibus  eique  operi,  cui  a Gustavo  Adolpho  nomen  est,  pro- 
videatur.  Commendat  regiis  Consistoriis , ut  ecclesiasticos  suae 
cuiusque  regionis  invitent,  ut,  per  occasionem  huiusmodi  collec- 
tarum,  suis  conventibus  eadem  haec,  quoad  sensum,  declarent. 

In  einem  offenen  Sendschreiben  vom  13.  vorigen  Monats  hat 
das  Haupt  der  romisch-katholischen  Kirche  eine  Ansprache  an 
alle  Protestanten , also  auch  an  die  Mitglieder  unserer  evange- 
lischen  Landeskirche , gerichtet.  Wenn  dieses  Schreiben,  neben 
ungerecbten  Beschuldigungen,  in  manchen  seiner  Worte  Acbtung 
und  Wohlwollen  gegen  die  Protestanten  in  beweglicher  Sprache 
ausdriickt,  so  wollen  wir  bieriiber  iins  aufricbtig  freuen,  und 
niochten  gern  darin  eine  Biirgscbaft  fiir  ein  imrner  freundlicheres 
und  friedlicheres  Verbiiltniss  beider  Confessionen  in  der  Zukunft 
erblicken , zum  Ileil  fiir  den  Staat  und  das  biirgerliche  Leben, 
zum  Gewinn  fur  die  Wirksamkeit  und  den  Sieg  der  christlichen 
Walirbeit.  Ein  jeder  wabrhaft  evaugelische  Clhrist  erkennt  die 
Pfliclit  herzlicher  Christenliebe  gegen  andere  Confessionen  an, 
und  beklagt  aucb  seinerseits  die  kircliliche  Trennung  zumal  unter 
Gliedern  desselben  gemeinsamen  Vaterlandes.  Aber  da  in  ge- 
dacbtem  Schreiben  das  Haupt  einer  andern  Kirche  zugleich  die 


a Aufforderung  an  die  Glieder  der  unsrigen  richtet,  und  zwar  in 
der  angeblichen  Autoritat  auch  ihres  Oberhii’ten,  ihren  theuren, 
auf  das  unantastbare  Wort  Gottes  begriindeten,  mit  dem  Blute 
seiner  Bekenner  besiegelten  Glauben  zu  verlassen,  und  von  der 
in  der  gesegneten  Reformation  der  Kirche  wiedergewonnenen 
Wahrheit  und  evangelischen  Freiheit  abzufallen,  ein  Entgegen- 
kommen  auf  dem  Boden  der  evangelischen  Wahrheit  jedoch  auch 
jetzt  nicht  in  Aussicht  nimmt,  so  weisen  wir  ein  seiches  Vorgehen 
als  einen  unberechtigten  Uebergriff  in  unsere  Kirche  entschieden 
zuriick,  wobei  wir  uns  bewusst  sind,  mit  alien  Evangelischen  zu- 
sammen  zu  stimmen.  Einer  Mahnung  an  die  Glieder  unserer 
Kirche,  dieser  Stimme  nicht  zu  folgen,  wird  es  nun  zwar  nicht 
bediirfen,  wohl  aber  geziemt  es  uns,  gegeniiber  diesen  Anspriichen 
um  so  mehr  so  vieler  unserer  Glaubensgenossen,  die  inmitten  ro- 
misch-katholischer  Umgebung  manchen  Versuchungen  zur  Untreue 
gegen  das  evaugelische  Bekenntniss  preisgegeben  sind,  zu  ge- 
denken  und  die  Mittel  zu  beschaffen,  um  ihnen  den  Segen  der 
Predigt  des  unwandelbaren  ‘ Wortes  Gottes,  die  stiftungsgemasse 
Verwaltung  der  Sacramente,  die  evangelische  Schule  und  Seel- 
b sorge  zu  bringen,  wie  das  der  Zweck  der  in  den  nachsten  Tagen 
und  Wochen  abzuhaltenden  Collecten  fiir  die  dringendsten  Xoth- 
stiinde  unserer  Kirche  und  fiir  die  Gustav- Adolf -Stiftung  ist. 
Darum  lasset  uns,  friedsamen  Geistes  voll,  Gutes  thun  an  jeder- 
mann,  allernieist  aber  an  des  Glaubens  Genossen.  Wir  fordern 
das  konigliche  Consistorium  auf,  die  Geistlichen  seines  Sprengels 
zu  einer,  wenn  nicht  wortlichen , so  doch  dem  vorstehenden  ent- 
sprechenden  Erolfnung  an  die  Gemeinden  aus  Veranlassung  jener 
Collecten  am  Tage  der  Einsammlung  der  Kirchen-Collecte  oder 
an  einem  der  nachstfolgenden  Sonntage  anzuweisen. 

Evangelischer  Ober-Kirchenrath. 

168.  (CCCVIII.) 

M.  lul.  — Nov.  1868.  — Varia  scripta  ad  ilium  motum  pertinentia, 
quem  inter  lansenistas  Batavos  excitavit  Concilii  exspectatio. 

169.  (CXVIII.) 

D.  1.  Dec.  1868.  — Literae  a nonnullis  protestantibus  theologis  Gro- 
C ninganis  ad  S.  Patrem  Pium  IX.  datae , quibus  rationes  afferre 

volunt,  quare  sibi  paternam  eius  invitationem  recusandam , et  in 
professione  doctrinarum , quas  evangelicas  vocant,  perseverandum 
putent. 

Viro  illiistri,  praeclaro,  venerabili,  Pio  nono,  Episcopo  Romano 
s.  p.  d.  theologi  aliquot  Groningani. 

Etiam  ad  nos,  theologos  Evangelicos  in  urbe  et  vicinia  Gro- 
ningae,  quae  est  in  Hollandiae  regno,  Tuae,  Vir  reverendissime ! 
pervenerunt  literae  dulces  et  amicae  datae  13.  Septembris  anno 
1868.,  quibus  christianos,  qui  Protestantes  dicuntur,  officiosissime 
invitas , ut  ad  Concilium  veniant  oecumenicum , Te  pi’aeside  inde 
a die  8.  mensis  Decembris  anni  1869.  Romae  habendum,  utque  huic 
Concilio  Tibique  se  subiiciant.  Huic  vero  invitationi  quum  ob- 
sequi  non  possinius,  veritatis  amorisque  studio,  quo  et  Tu  et  nos 
ducimur,  consentaneum  iudicamus,  breviter  Tibi  ipsi  respondere, 
cur  non  modo  blanda  Tua  verba  recusare  debeamus,  sed  hanc 
etiam  epistolam,  ad  Te  datam,  in  lucem  edere,  unde  orbis  chri- 
stianus  totus  sciat,  quantum  nos  a Te  hucusque  separet  intervallum, 
d Causa,  qua  impedimur,  quominus  ad  Te  veniamus,  una  modo 
est,  sed  gravissima,  haec,  quod  theologi  sumus  Evangelici,  Evan- 
gelio  Domini  Tui  et  nostri  lesu  Christi  toto  addicti  animo,  ideoque 
sequi  non  possumus  Tua  dictata  Ecclesiaeque  romano-catholicae 
decreta,  quippe  quae  Evangelic  ipsi  divino  plurimum  adversentur, 
sed  contra  ea  protestari  debemus. 

Ne  vero  ita,  Vir  summe  venerande!  haec  accipias  a nobis 
maximo  cum  dolore  dicta,  ac  si  nos  in  Te  non  agnoscamus  multas 
et  insignes  virtutes  vere  Christianas;  quod  longe  secus  est.  Neve 
ita,  ac  si  nos  in  Ecclesia,  cuius  Tu  es  caput,  non  veneremur 
muita  elementa  vere  Christiana:  laeti  haec  observamus,  ideoque 
Tuae  etiam  Ecclesiae  in  universali  Domini  nostri  divini  Ecclesia 
locum  assignamus  insignem.  Nam  op  time  de  gente  humana  me- 
ruit in  plurimis  Roma  Christiana  antiqua  et  bene  in  multis  etiam 
nunc  meret  Roma  recentior.  Multos  in  Ecclesia  tua , quod  unum 
nunc  proferimus,  novimus  homines  pios  et  doctos,  e quorum  scriptis 
adhuc  nos  alimus  pietatem  nostram  et  augemus  doctrinam,  v.  c. 


* * V.  supra  p.  8 sqq. 


* Aliqua  exemplaria  habent  „unmittelbaren“. 


1125 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  160. — 169. 


1126 


Fenelonem  et  Sailerura,  qui  loquiintur  etiam  mortui.  Multi  etiani 
sunt  in  patria  nostra  nunc  cives,  Ecclesiae  tuae  addicti,  quibus- 
cum  libenter  vel  pacate  vel  etiam  amice  vivimus. 

Judicium  de  Ecclesia  tua  nostrum  ne  ita  etiam  intelligas,  pre- 
camur,  ac  si  putemus,  Ecclesiam  nostrum  Evangelicam  esse  ma- 
culis  et  erroribus  puram,  populumque  ilium,  de  quo  sanctus  Apo- 
stolus (Tit.  II,  14)  scripsit,  ab  omni  iniquitate  redemtum,  Domino 
acceptabilem , sectatorem  bonorum  operum.  Vitia  enim  cernimus 
in  Ecclesia  nostra  et  in  nobis  ipsi  multa;  pluraque  videt  Dominus 
ille  sanctissimus,  qui  suo  ipsius  nos  redemit  sanguine. 

Sed  ita  velimus,  Te  nostram  accipere  sententiam:  nobis  con- 
stare,  Ecclesiam  nostram,  etsi  impuram,  tamen  longe  esse  minus 
impuram,  quam  Tuam,  atque,  quaecunque  ei  adsint  maculae,  eas 
tamen  e principiis  proficisci  melioribus,  quam  liaec  sint,  quibus 
Tua,  quae  se  catholicam  gloriatur,  nititur  Ecclesia. 

Patiare , Vir  veri  studiose ! nos  banc  sententiam  breviter  ad- 
struere,  ut,  si  erremus,  nos  erroris  nostri  convincas,  sin  verum 
proferamus , erroris  Tui  lias  conscius  atque  meliorem  ineas  viam. 
Hoc  patiare.  Pater  venerabilis!  nam  cernimus,  Te,  Ecclesiae  no- 
strae  indolis  prorsus  ignarum,  nescire,  cur  Tibi  nos  submittere 
recusemus.  Neque  etiam  conaris  nostram  de  Ecclesia  Tua  sen- 
tentiam refutare;  sed  nobis  videris  simpliciter  sumere,  nos  ex 
quadam  ingenii  petulantia  animique  pertinacia  Te  Ecclesiae  totius 
caput  non  agnoscere.  At  aliter  sese  res  habet.  De  nobis  valet 
celebre  illud  tuum.  Non  possumus.  Non  possumus,  divina  Evan- 
gelii  veritate  cognita,  Ecclesiae  romanae  sequi  errorem.  Non  modo 
protestamur  (negative)  contra  auctoritatem  in  religione  bumanam, 
sed  hoc  agimus,  quia  nos  subiecimus  (positive)  Evangelio  divino. 

Tria  saecula  et  dimidium  iam  pene  praeterlapsa  sunt,  ex  quo 
in  hac  ipsa  urbe  Groningana  in  monasterio  Dominicano  disputatio 
habebatur  inter  tbeologos  de  Papae  romani  potestate  et  munere. 
Asserebantur  etiam  hae  sententiae:  „Si  Romanus  Pontifex  desciscat 
a fide,  nobis  turn  venit  iudicandus  et  arguendus;  tantum  abest, 
ut  illi  quicquam  in  nos  liceat.  — Apostoli  iubentur  non  suum, 
sed  Christi  annunciare  Evangelium.  Ita  Paulus  nusquam  non 
clamitat,  se  Christi  negotium  agere  atque  illius  se  praedicare  Evan- 
gelium, Gal.  II,  7;  Creditum  est  mihi  Evangelium:  et  II.  Cor. 
IV,  5:  Non  enim  praedicamus  nosmetipsos , sed  Dominmn  lesum, 
nos  autem  servos  eius;  et  Rom.  I,  1:  Segregatus  sum  in  Evan-  c 
gelium  Dei.  Ita  quoque,  ut  apud  Galatas  sibi  auctoritatem  asse- 
reret,  testatur,  non  suum  esse  Evangelium,  non  humana  commenta, 
non  traditiones  hominum,  sed  Evangelium  Dei,  quod  ab  ipso  lesu 
Christo  didicerat“. 

„Quando  ea  iubent  Pontifices,  quae  iussit  Christus,  certe  au- 
diendi  sunt  ut  ipse  Christus. “ 

„Non  licet  cuivis  etiam  eximio  principi  quicquam  contra  Sci'ip- 
turas  canonicas.‘‘ 

„Evangelica  lex,  lex  est  libertatis,  qua  nemini  quicquam  de- 
bemus,  nisi  ut  invicem  diligamus.  Evangelium  nihil  nisi  libertas.^ 

„Quodsi  Romanus  Pontifex  indicat  ferias,  quas  nostrae  eccle- 
siae Groninganae  pastor  viderit  suo  populo  esse  exitio,  licebit  illi 
contra  Romani  Pontificis  edicta  abrogare  ferias,  quas  videt  in  per- 
niciem  vergere  sui  gregis.  Romano  Pontifici  non  sunt  commissae 
tuae  oves;  tu  pastorem  profiteris,  alioqui  satis  foret,  unum  esse 
christiani  orbis  pastorem.  — Licebit  Groninganis  pastoribus  mu- 
tare  Romani  Pontificis  decreta.^ 

„Non  Romanus  Pontifex,  Christus  Ecclesiae  suae  est  caput, 
Eph.  V,  23.“ 

Has  sententias  in  urbe  nostra  Groningana  anno  1523.  esse 
prolatas  ac  defensas,  liquet  ex  disputationis  eius  enarratione,  typis 
eodem  anno  edita  et  deinde  saepius  repetita  b 

Vides  igitur,  Vir  reverendissime ! proavos  nostros  iam  ante 
trecentos  quadraginta  et  quinque  annos  provocasse  ad  Scripturas 
canonicas,  ad  Evangelium,  quod  his  continetur,  ad  lesum  Chri- 
stum, cuius  nuncius  hoc  est  Evangelium,  eosque , hac  auctoritatc 
nixos,  sese  liberos  praedicasse  a decretis  Episcoporum  Romano- 
rum,  quippe  Romanae,  non  Groninganae  Ecclesiae  pastorum. 

Haec  autem  rerum  divinarum  contem])landarum  ratio  non  unius 
erat  urbis,  sed  patriae  nostrae  totius,  atque  tantum  abest,  ut  sae- 
culorum  lapsu  decreverit,  ut  accreverit  multum.  Oriente  enim  et 
magis  magis(pie  in  altum  adscondente  solis  Evangelici  lumine,  in- 
notuit  populo  Hollandico  sensim  clarius,  imperium  Pontificis  Ro- 
mani, quo  omnem  regere  vult  Ecclesiam,  nihil  esse  nisi  usurpa- 

* V.  c.  in  Danielis  Gerdcsii  „IIi8toria  Reformationi8“,  tom.  Ill 
(Groningae  ct  Bremae  1749)  Monument,  p.  25 — 60. 


tionem,  iustosque  ei  fines  esse  moenia  et  pomoeria  urbis  Romanae, 
non  item  orbis  christiani. 

Nos  igitur,  non  Te,  sed  unum  lesum  Christum  totius  Eccle- 
siae christianae  agnoscentes  Pastorem,  a Deo  datum,  I.  Petr.  V,  4 ; 
Hebr.  XIII,  20;  nullo  pacto  decreta  sequi  possumus  Tua,  sed 
modo  possumus  vocem  audire  Pastoris  boni,  unici  Dei  Filii,  qui 
animam  suam  dedit  pro  ovibus,  quern  cognovimus,  cuius  vocem 
audinius  et  audiemus  semper,  fugientes  ab  alieno,  cuius  vocem 
non  novimus,  loh.  X,  11,  14,  16,  5,  Tibique  dicimus  cum  sancto 
Petro,  Act.  IV,  19:  An  iuslum  sit  in  conspectu  Dei,  Te  potius  au- 
dire, quam  Deum,  iudica! 

Hie  est  rei  cardo,  principium  hoc,  hoc  fundamentum , cur 
blandae  Tuae  invitationi  non  obsequamur:  non  Te,  sed  lesum 
Christum  agnovimus  divinum  Ecclesiae  totius  Pastorem;  Te  ergo 
solummodo  audimus,  qaando  germanum  lesu  annuncias  Evange- 
lium;  lesum  audimus  semper. 

Hac  veri  in  re  Christiana  inveniuudi  norma  utentes,  multa 
quidem  in  ilia  Ecclesiae  familia,  quae  Te  agnoscit  Pastorem  ac 
Patrem,  reperimus  laudabilia,  quod  lubenter  iterum  profitemur; 
quin  et  nonnulla  ibi  videmus,  quae  nobis  desunt,  bona,  quae  opta- 
mus,  ut  in  nostram  Ecclesiae  familiam  ex  Tua  recipiantur ; sed 
tamen  plures  observaraus  in  Ecclesia  Romana  abusus  tristes  et 
errores  turpes,  qui  contra  clarum  et  disertum  lesu  Evangelium 
aperte  pugnant. 

Nonnullos  recensebimus.  In  Ecclesia  Tua  (nam  de  hac,  non 
adeo  de  Te  nobis  est  sermo) : 

1.  Non  propagantur  quaquaversum  et  inter  omnes  Biblia,  e 
quibus  ipsis  veritatem  evangelicam  haurire  possint  singuli  chri- 
stiani, la'ici  quoque;  inio  nihil  non  fit,  quo  Bibliorum  propagatio 
impediatur;  quum  omnibus  tamen  Literas  sacras  patere  voluerint 
lesus  ipse  eiusque  Apostoli,  Luc.  IV,  17;  Act.  XVII,  11;  Col. 

IV,  16;  I.  Thess.  V,  27. 

2.  Adest  hierarchia  despotica,  in  qua  laici  Pastoribus,  Pa- 
stores  Episcopis,  monachi  Patribus  Provincialibus , hi  Patri  Ge- 
nerali, denique  tarn  Episcopi,  quam  Patres  Generales  uni  obediunt 
Pontifici  Romano,  id  est,  in  qua  homines  obedientia  caeca,  quae 
tanquam  virtus  eximia  celebratur,  subsunt  hominibus,  ac  si  regni 
teiTeni  potius  essent  milites  quam  regni  divini  praecones,  lesu 
uni  obedientes;  dum  Evangelium  tale  regimen  vetat  omnesque  ad 
iudicandum  evocat  christianos , Matth.  XVIII,  1 — 10;  XXIII, 
8—12;  Luc.  XXII,  24—27;  loh.  XIII,  1—17;  XV,  15;  I Cor. 
X,  15;  Gal.  V,  1;  I Thess.  V,  21;  atque  ipse  Petrus,  cuius  Tu 
Te  dicis  successorem,  talem  hierarchiam  prorsus  respuit,  I Petri 

V,  1 — 5,  ac  venerationem,  qualem  Tu  approbas  Tibi  oblatam,  sibi 
dari  recusat.  Act.  X,  25,  26. 

3.  Pervicax  regnat  obstinatio  (cogimur  verum  eloqui),  qua 
resistit  Ecclesia  Tua  Spiritui  divino,  earn  emendare  volenti.  Ut 
Israel  vetus  persecutus  est  Prophetas,  a Deo  missos,  sic  Curia 
Tua  vexavit  Prophetas,  a Deo  legatos,  ut  mores  corruptos  et 
doctrinam  perversam  purgarent.  Vexavit  Waldenses,  Wicklefum, 
Ilussurn , Savonarolam.  Ex  communione  sua  eiecit  Lutherum, 
virum  divinitus  excitatum,  ut  Evangelium  Christi  in  Christi  Ec- 
clesia restitueret,  atque  ex  operum,  quae  bona  dicuntur,  sepulcro 
in  vitam  fidei  et  amoris,  e communione  cum  Christo  natam,  per- 
duceret.  Etiam  nunc  obedientiam  postulat  Tua  Ecclesia  caecam 
atque  Evaugelicis  christianis,  ubicunque  potest,  religionis  exer- 
cendae  libertatem  peitinaciter  denegat.  Ita  peragit,  quod  vehe- 
menter  damnat  et  Dominus  ipse,  Luc.  IX,  54,  55;  loh.  XVI, 
2,  3;  XVIII,  36,  et  ipsius  Apostolus,  I Thess.  II,  15,  in  ludaeis 
contumacibus. 

4.  Regnat  Roman  violentia  saepe  cruenta,  qua  usurpatam  do- 
minationem  suam  tueatur.  Millena  fuerunt  Inquisitionis  dirae  sacri- 
ficia.  Vi  et  armis  ulta  est  Roma,  quod  proavi  nostri  (1525  — 1648) 
lesum  Christum  sequi  voluerint,  non  eum,  qui  nullo  iure  sese  di- 
cebat  eius  vicarium.  Dux  Albanus,  Inquisitionis  sententiam,  qua 
natio  nostra  tota  ad  mortem  condemnabfitur , exsequens,  per  sex 
annos  (1567 — 1573)  in  patria  nostra  octodecim  millia  hominum, 
uti  ipse  iactabat,  carnificis  manu  interfecit  nullam  aliam  ob  cau- 
sam,  nisi  (juod  Deo  eiusque  Filio  obedire  malebant,  quam  Pouti- 
fici  Romano  et  Regi  Hispanico,  hominibus  errorum  patronis.  Ne- 
que  saevire  desiit  Roma , ubicunque  ei  erant  saeviendi  vires. 
Galliam  saeculo  decimo  sexto  bellis  octo  civilibus  vexavit.  Ger- 
maniam  per  triginta  annos  (1618 — 1648)  hello  internecino  vastavit. 
Tuque  ipse,  vir  caeteroquin  mitis,  ita  To  aliquando  iniuriao  do- 
disti , ut  puerulum  iudaicum  Mortaram , parentibus  ereptum , his 
reddoro  rocusavoris.  Oppositam  sese  ostondit  pene  semper  Curia 

71'= 


1127 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1128 


Tua,  arma  et  dorninationem  saeculareni  amaiis,  Domino  mansueto,  a 
Petrum  gladio  utentem  corrigenti : Converte  gladium  tmim  in  locum 
suum!  Omnes  enim,  qui  acceperint  gladium,  qladio  peribunt,  Matth. 

xxvr,  52. 

5.  Contemnit  ronun  civilium  ordineni , iuste  et  bene  consti- 
tutum,  Ecclesia  Tua,  animo  pene  hostili,  ac  si  vita  familiaris  ac 
civitas  terrena  non  essent  a Deo  illo  instituta  eodem,  qui  condidit 
Ecclesiam.  Etenim : 

a)  Ecclesia  romano-catholica , quae  et  matrimonium  permittit 
sacerdotibus  graecis  unitis  et  inter  septem  Sacramenta  recenset 
matrimonium , hoc  tamen  denegat  sacerdotibus  latinis  bisque  im- 
ponit  coelibatum,  etsi  Deus  hominem  creaverit  masculum  et  femi- 
nam,  quia  non  bene  erat  homini  solitario.  Quod  Deus  vero  con- 
iunxit,  hoc  Ecclesia  Tua  separans,  ita  Domini  Tesu  Christi  etiam 
mandatum  transgreditur , Matth.  XIX , G , sancti  Petri  ipsius  non 
sequitur  exemplum,  Matth.  VIII,  14,  atque  id  iubet,  quod  Apo- 
stolus dixit  doctrinam  daemoniorum,  I.  Tiin.  IV,  1,  3. 

b)  Eadem  Ecclesia  solet  regna  huius  mundi  despicere  tan- 
quam  instituta  terrena,  peccato  foeda,  homini  christiano,  quantum  b 
potest,  devitanda.  Quare  monasteria  condit  et  vitam  civilem  lai- 
corum  omnem  ecclesiasticis  regere  vult  decretis.  Sed  ita  aperte 
contraria  agit  his , quae  egit  Icsus  ipse , quippe  in  media  semper 
versatus  hominum  societate,  mundum  non  fugiens,  sed  sanctifi- 
cans,  Caesari  reddens,  quae  Caesaris  sunt,  prouti  Deo,  quae  sunt 
Dei,  Matth.  XXII,  21;  contraria  agit  disertis  Pauli  verbis,  ipsis 
Romanis  christianis  praescribentis , ut  potestatibus  terrenis  sint 
subditi,  quipi)e  a Deo  ordinatis,  Rom.  XIII,  1,  contraria  etiam 
Petri  iussui,  volentis,  ut  propter  Deum  subiecti  simus  regi  duci- 
busque  ab  eo  missis,  I.  Petr.  II,  13,  14. 

6.  His,  quae  de  fundamento  et  principiis  Ecclesiae  Tuae  per- 
versis  observavimus,  longum  sit,  omnia  addere  vitia  Ecclesiae  Tuae 
graviora,  quae  nos  impediunt,  quominus  invitationi  Tuae  blandae 
praebeamus  aurem.  Quid  enim  dicamus  de  tutela,  cui  Ecclesia 
Tua,  sese  falli  nesciam  ipsa  proclamans,  subiicere  vult  doctrinarum 
et  artium  cultuni,  librorum  editionem  et  venditiouem,  omnem  iuven- 
tutis  institutionem  in  scholis  curandam,  similiaque,  ([uae  non  solum 
antea  sibi  arrogaverunt  ordinanda  antecessores  Tui,  sed  Ihi  quo- 
que  ipse  Tibi  sumsisti  regenda  Concordato  cum  Irnperatore  Au-  ^ 
striaco  ante  paucos  annos  inito  tali,  quo  revera  illius  Impera- 
toris  subditos  tractasti,  ac  si  illi  omnes  essent  aetate  minores,  et 
Tu  unus  cum  clero  Tuo  saperes ; quo  Concordato  ineundo  omnem 
hominum  cultiorum  contemsisti  indignationem , erga  Te  orituram 
et  mox  ortam  ac  numquam  sopiendam.  Ita  immensum  apparet 
esse  spatium  inter  ilium,  qui  talia  agens  se  vicarium  audet  dicere 
lesu  Christi,  ac  lesum  Christum  ipsum,  qui  recusabat,  quominus 
esset  iudex  aut  divisor,  Luc.  XII,  14,  et  al'firmabat,  regnum  Dei 
non  venire  cum  pom  pa,  sed  esse,  si  adesset,  in  hominum  animis, 
Luc.  XVII,  . 20,  21. 

7.  Denique , nam  ad  finem  properamus , innumeri  adhuc 
sunt  in  Ecclesia  Tua  abusus,  quorum  nonnullos  modo  paucis 
attingemus. 

Quam  ineptus  est  linguae  latinae  in  sacris  usus,  ita  ut  plebs 
ne  preces  quidem,  Deo  0.  M.  dictas,  intelligat! 

Quam  perversae  sunt  peregrinationes  ad  loca  sacra,  moribus 
corrumpendis  aptissimae ! 

Quam  absurda  et  ad  superstitionem  turpem  invitans  est  reli- 
quiarum , quae  de  corporibus  Sanctorum  residuae  esse  dicuntur, 
expositio,  veneratio,  venditio! 

Quam  noxii  sunt  ritus  inanes,  veluti  ieiuniorum,  vigiliarum, 
l)recum  ad  rosarium  numerandarum ! 

Quam  periculosa  est  confessio  auricularis,  pudorem  animum- 
que  pervertens ! 

Aptissimae  sunt  indulgentiae  non  ad  exstirpanda,  sed  ad  fo- 
venda  peccata. 

Purgatorium  adesse  tale,  ex  quo  liberatio  missis  celebrandis 
sit  consequenda,  inventio  est  soli  Ecclesiae  fisco  fructuosa. 

Sanctorum,  qui  etiam  mcdiatores  inter  Deum  et  nos  cele- 
brantur,  cultus  baud  raro  unius  Mediatoris,  Dei  Filii,  honorem 
ipsiusque  Dei  cultum  pene  obfuscat. 

Mariae  conceptio  immaculata,  a Te  proclamata  ac  sic  hono- 
rata,  ut  ad  diem  8.  Decembris,  ei  conceptioni  dicatum,  Synodum 
generalem  anni  18G9.  convocavcris , in  causa  est,  ut  Christianis- 
mus,  e Societatis  lesu,  Te  Ecclesiamque  Tuam  regentis,  veto,  pene 
degeneret  in  Marianismum. 


En,  Vir  maximopere  venerande!  syllabum,  quem  multo  lon- 
giorem  facere  possimus,  errorum,  abusuum  et  vitiorum,  in  Ecclesia 
Tua  obviorum.  Cur  ergo  nos,  qui  Evangelii  divini  luce  collustrati, 
omnem  auctoritatem  in  religione  humanam  detestamur,  ad  Sylla- 
bum Tuum  anni  18G4.  atque  ad  Te  veniamus,  in  relictas  medii 
aevi  tenebras  redituri?  Cur  liberi  iugo  nos  submittamus  servili? 

Tu  potius  veni  ad  nos,  sive,  ut  melius  dicamus,  ad  Evange- 
lium!  Noli  invitare  christianos  omnes  ad  unum  ovile,  cuius  pa- 
storem  Tu  sine  iure  Te  dicis  ipse.  Agnosce  lesum  Christum  Ec- 
clesiae caput,  Pastorem  summum,  vicario  non  indigentem,  Matth. 
XXVIII,  20.  Adora  nobiscum  Deum  Spiritum  in  spiritu  et  veri- 
tate,  loh.  IV,  24.  Sparge  Biblia,  adiuva  lucem,  conde  scholas, 
tolle  clericorum  coelibatum,  pone  dominium  saeculare ; verbo,  re- 
forma, uti  proavi  nosti’i  suam  emeudare  inchoarunt  Ecclesiam  et 
nos  quotidie  pergimus  emendare,  sic  et  Tu,  quatenus  poteris,  cor- 
ruptam  Ecclesiam  Tuam  secundum  Evangelii  normam.  Una  haec 
est  via,  qua  incedens  Ecclesiae  Tuae  ruinam  cavere  poteris,  cae- 
teroquin  non  evitabilem. 

Haec  enim  est  misera  aevi  nostri  conditio,  quod  pugna  sit 
non  componeuda  inter  iniusta  Ecclesiae  Tuae  mandata  et  iusta 
populorum  vota  ac  desideria.  Cuius  pugnae  culpa  sane  partim  est 
in  immoderatis  populorum  studiis,  sed  magis  est  etiam  in  obsti- 
nata  Curiae  Tuae  pervicacia,  qua  aequis  quoque  populorum  stu- 
diis resistit,  ad  Evangelii  normam  sese  componere  recusans.  Gra- 
vissima  haec  est  Curiae  romanae  culpa,  cuius  et  Tu  partim  es 
reus.  Partim  dicimus;  nam  iniquum  sit,  Tibi,  viro  boni  hoiiesti- 
que  studioso,  tribuere  saeculorum  multorum  vitia.  At  vel  sic  mo- 
nemus,  precamur,  obtestamur  Te:  aliam  ingredere  viam!  Fac  no- 
biscum, ut  ex  Ecclesia  Romano-catholica  oriatur  Ecclesia  Evan- 
gelico-catholica , cuius  Episcopum  primarium,  sive  primum  inter 
pares,  turn  nos  etiam  agnoscere  velimus  Episcopum  Romanum. 

Senex  iam  es.  Si  Ecclesiam  Tuam,  quantum  in  Te  est,  ad 
Christi  Evaugelium  reduxeris,  ludici  supremo,  Te  ianiiam  exspec- 
tanti,  rationes  reddere  possis  ministerii  Tui  bene  gesti. 

Dabamus  Groningae,  die  1.  mensis  Decembris  anno  18G8. 

P.  Hofstede  de  Groot,  Theol.  Doct.  et  Prof,  in  Universitate  Gro- 
ningana. 

C.  H.  van  Herwerden,  C.  H.  f.,  Theol.  Doct.  et  Pastor  Ecclesiae 
Reformatae  in  urbe  Groningae. 

A.  T.  Reitsma,  Theol.  Doctor  et  Verbi  Divini  Minister  in  Ecclesia 
Reformata  Groningana. 

C.  P.  L.  Rutgers,  V.  I).  M.  in  Ecclesia  Reformata  Groningana. 
A.  van  Tooreuenbergen,  V.  1).  M.  in  Ecclesia  Reformata  Groningana. 
W.  L.  F.  Moltzer,  V.  D.  M.  in  Ecclesia  Reformata  Groningana. 

L.  Proes,  Theol.  Doctor  et  Pastor  Ecclesiae  Reformatae  in  urbe 

Leovardiensi. 

S.  K.  Thoden  van  Velzen,  Th.  Dr.  et  Pastor  Ecclesiae  Reformatae 

in  urbe  Leovardiensi. 

M.  van  Staveren,  Th.  Dr.  et  Pastor  Ecclesiae  Reformatae  in  urbe 

Leovardiensi. 

Abm.  Diemont,  Theol.  Doctor  et  em.  Pastor  Ecclesiae  Reformatae 
in  urbe  Leovardiensi. 

I.  Romeny,  Pastor  Ecclesiae  Reformatae  in  urbe  Leovardiensi. 

E.  H.  Lasonder,  Pastor  Ecclesiae  Reformatae  in  urbe  Leovardiensi. 
I.  H.  Gunning,  emer.  Pastor  Eccl.  Reformatae  in  eccl.  Leovardiensi. 

K.  Scharten,  Verbi  Divini  Minister  Ecclesiae  Lutheranae  in  urbe 

Leovardiensi. 

1.  Olferhaus,  Lr.  Th.  Dr.  et  Pastor  Ecclesiae  Reformatae  in  pago 
Eelda. 

I.  de  Raadt  Olferhaus,  Pastor  Ecclesiae  Reformatae  in  pago  AVe- 
steremdem. 

L.  van  Cleeff,  Pastor  Teleiobaptistarum  in  pago  Uithuizen. 

G.  W.  Sannes,  Pastor  Ecclesiae  Reformatae  in  pago  Oostvmld. 

D.  A.  de  Groot,  emer.  Pastor  Snecanus. 

D.  Hohverda,  emer.  Pastor  Dragtenus. 

E.  Cesarius  Segers,  Pastor  Ecclesiae  Reformatae  in  urbe  Groningae. 

R.  Middendorp,  Pastor  emeritus  in  urbe  Groningae. 

T.  Swaagman,  emer.  Pastor  in  urbe  Groningae. 

Sibinga,  emer.  Pastor  in  urbe  Groningae. 

I.  C.  Manssen,  Ecclesiae  Evang.-Luth.  Verbi  Divini  Minister  in 
urbe  Groningae. 

H.  U.  den  Masman,  Verbi  Divini  Minister  in  Ecclesia  Reformata 

Groningana. 

S.  I.  Rutgers,  Theol.  Doct.  et  Verbi  Divini  Minister  Ecclesiae  Ref. 

in  pago  Ilallum. 


1129 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  169. —170. 


1130 


170.  (CXIX.)  a 

D.  4.  Decembris  1868.  — Praeses  Societatis  Pastorum  Ecclesiae  Gene- 
vensis,  nomine  eiusdem  Societatis,  ad  omnes  sesc  cliristianos  evan- 
gelicos  convertit,  lit  iis  demonstret,  si  Pii  IX.  invitationem  acci- 
piant,  evangelici  qiiiim  sint,  illos  patriim  siiorum  opus  repiidia- 
turos ; quum  tamen  eaedem  etiamnum  exstent  causae,  ex  quibus 
prodiit  magnus  ille  motus  saeculi  decimi  sexti.  Post  perversam 
expositionem  catholicae  doctrinae,  literae  usitatis  illis  protestan- 
ticae  pietatis  cohortationibus  concluduntur. 

La  Conipagnie  des  Pasteurs  de  I’^glise  de  Geneve  anx  memhres  de 
cette  P^glise,  et  d tons  les  chretiens  evarigeliques. 

Vous  n’ignorez  pas,  tres-chers  Freros,  qu’a  I’occasion  d’un 
Concile  annonce  pour  I’annee  prochaine,  le  pape  a dernierement 
adresse  aux  protestants  un  ecrit  ou  il  les  exhorte  a rentrer  dans 
I’Eglise  dont  il  est  le  chef.  Seule  veritable,  leur  dit-il,  elle  pent 
seule  assurer  le  repos  a leurs  esprits,  la  paix  a leurs  aines,  I’ordre 
et  le  bonheur  a tous  les  peoples.  Il  est  pret,  leur  dit-il  encore, 
a les  recevoir  en  pere,  et  a leur  faire  part  de  tous  les  tresors 
spirituels  dont  il  dispose.  ^ 

La  forme  de  cet  ecrit,  moderee,  charitable,  lie  rappelle  pas 
les  anathemes  dont  Rome  nous  a tant  de  fois  charges.  Mal- 
heureusement,  les  anathemes  subsistent.  11s  n’ont  jamais  ete  re- 
voques;  ils  servent  de  texte  a ce  qu’on  enseigne  aux  populations 
catholiques  sur  les  Reformateurs,  la  Reforme  et  les  Reformes ; ils 
inspirent  les  lois  et  les  mesures  dont  nos  freres  sent  I’objet  par- 
tout  ou  I’Eglise  romaine  impose  aux  gouvernements  sa  volonte. 

Est-ce  pour  recriminer  que  nous  rappelons  ces  choses  ? Non ; 
nous  n’aurions  point  pris  la  parole  pour  cela.  Mais  il  est  bon 
de  constater,  avant  tout,  que  rien  n’est  change,  que  rien  ne  pent 
I’etre,  puisque  le  principe  meme  de  I’Eglise  romaine  est  rabsolue 
immutabilite  de  ses  decrets  et  de  ses  dogmes.  Ce  que  nous  etions 
a ses  yeux,  il  y a trois  siecles  et  demi,  nous  le  sommes  encore, 
et,  meme  dans  cet  ecrit,  si  elle  nous  promet  sa  bienveillance, 
c est  uniquement  a condition  que  nous  commencions  par  nous 
soumettre. 

Ce  qu’on  nous  demande,  e’est  done  de  renier  I’oeuvre  de  nos 
percs,  et  nous  n’avons,  des  lors,  qu’une  question  a nous  poser: 
Rome  a-t-elle  efface,  a-t-elle  au  moins  affaibli  les  raisons  qui  de-  ® 
terminerent  le  grand  mouvement  du  seizieme  siecle? 

Elle  les  a,  la  plupart,  fortifiees. 

D’abord,  quant  aux  doctrines,  toutes  les  erreurs  centre  les- 
quelles  on  ne  protesta,  au^ debut,  qu’en  suppliant  I’Eglise  de  les 
redresser  elle-meme,  — I’Eglise,  dans  son  Concile  de  Trente,  les 
a definitivement  affirmees  et  formulees.  Tout  redressement,  tout 
amendement,  est  impossible. 

Un  dogme  que  ce  Concile  avait  laisse  dans  I’ombre,  celui 
de  la  papaute  infaillible  et  absolue,  conteste  alors  par  tant  d’eve- 
ques,  est  aujourd’hui  au  premier  rang.  Tout  annonce  que  le 
Concile  futur  le  consacrera  par  un  vote,  ou,  tout  au  moins,  par 
son  silence. 

Un  autre  dogme  que  le  Concile  de  Trente  n’avait  pas  ose 
proclamer,  celui  de  I’lmmaculee  Conception,  a ete  recemment 
proclame  par  le  pape  seul,  agissant  deja  cn  vertu  de  cette  in- 
faillibilite  que  va  lui  reconnaitre  une  assemblee  dont  il  est  sfir 
d’avance. 

Voila,  chers  Freres,  quelques-uns  des  tristes  progrbs  que  nos 
Reformat^rs  auraient  aujourd’hui  a constater  dans  I’enseignement 
de  cette  Eglise  centre  laquelle,  alors  deja,  ils  trouvaient  dans  la 
Bible,  dans  la  conscience  et  dans  I’histoire,  de  si  redoutables  ar- 
guments. 

Nous  ne  nous  refusons  cependant  point  a y reconnaitre,  d’au- 
tre  part,  des  changements  heureux.  De  grands  abus,  de  grands 
scandales  ont  pris  fin,  sinon  partout,  du  moins  dans  bien  des  pays. 
Nous  ne  meconnaissons  point,  en  particulier,  le  caractere  hono- 
rable de  I’homme  aujourd’hui  assis  sur  ce  trone  si  mal  occupe 
tant  de  fois. 

Mais  si  le  pape  est  meilleur,  la  papaute,  nous  venous  de  le 
voir,  a marche  vers  un  despotisme  absolu;  si  I’Eglise  romaine,  a 
quelques  egards,  vaut  mieux  qu’au  seizieme  siecle,  nous  no  pou- 
vons  cependant  pas  ne  pas  dire  de  sa  piete,  de  son  culte,  ce  (pie 
nous  avons  dit  de  ses  dogmes:  e’est  (ju’elle  a,  depuis  cette  epo- 
que,  notablemeut  accentue  bien  des  choses,  alors  deja  erronees  et 
dangereuses. 

On  lui  reprochait  Tabus  des  ceremonies,  des  formes.  — Elle 
n’a  pas  cesse  d’en  imaginer  de  nouvelles. 


On  lui  reprochait,  dans  la  piete  individuelle,  des  pratiques 
minutieuses,  pueriles.  — Elle  les  a multipliees  encore. 

On  lui  reprochait  les  indulgences.  — Elle  ne  les  vend  plus 
sous  la  forme  etrangc  d’alors;  mais,  soit  vendues,  soit  donnees, 
jamais  elle  n’en  avait  ete  si  etrangement  prodigue. 

On  lui  reprochait  d’attacher  le  saint  aux  oeuvres,  surtout 
aux  petites  oeuvres,  aux  pratiques.  — Le  salut  par  la  foi,  ce  (pii 
veut  dire  par  la  conversion  et  la  regeneration  du  coeur,  est  de 
moins  en  moins  preche  chez  elle,  de  moins  en  moins  indique  ou 
rappele  au  milieu  de  ce  formalisme  sans  frein. 

On  lui  rejirochait  les  convents.  — Jamais,  a aucun  moment 
du  moyen  %e , elle  n’en  eleva  plus  qu’aujourd’hui  partout  ou 
les  lois  le  lui  permettent. 

On  lui  reprochait  les  saints,  souvent  plus  honores  que  Dieu.  — 
Elle  en  a fait  autant  que  jamais;  jamais  elle  ne  s’etait  moins 
inquietee  de  voir  Dieu  remplace,  supplaiite  par  eux  chez  les  peu- 
ples ; jamais  tant  de  reliques  n’etaient  parties  de  Rome  pour  aller 
chercher  des  autels. 

On  lui  reprochait  le  culte  de  la  mere  du  Christ.  — Jamais  la 
mere  du  Christ  n’avait  ete  aussi  pres  qu’aujourd’hui  d’une  divini- 
sation  complete;  jamais  Tcnsemble  du  systeme  chretien  n’avait 
ete  si  hardiment  altere  par  la  substitution  du  uom  de  Marie  au 
seul  noni,  comme  dit  saint  1‘ierre,  par  lequel  nous  devious  Hre 
sauves.  Ici  done.  Tabus  dans  le  culte  nous  reporte  aux  plus  gra- 
ves alt(3ratious  du  dogme. 

Que  dirons-nous,  maintenant,  de  la  discipline? 

Pour  etablir  et  consolider  tant  de  choses  de  plus  en  plus  con- 
traires  a Tenseignement  evangelique , il  a fallu  affirmer  toujours 
plus  les  droits  de  I’Eglise  romaine  comme  seule  depositaire  et  dis- 
pensatrice  de  la  foi. 

De  la,  d’abord,  dissimulee  quand  on  ne  pent  faire  autrement, 
mais  nette  et  hardie  quand  on  Tose,  cette  lutte,  cette  guerre 
organisee  centre  la  Bible,  pdUirage  moriel,  a dit  le  pape  Gre- 
goire  XVI,  lecture  empoisonnee , a dit  Pie  IX,  rangoaut  ouverte- 
raent  nos  Societes  Bibliques  parmi  les  inventions  pestilentielles  de 
ce  siecle,  et  leurs  fondateurs  parmi  les  ennemis  de  la  Socu’tc 
humaine. 

De  la,  eusuite,  une  compression  qui  ne  devait  plus  se  bonier 
a proscrire  la  Bible  et  a interdire  Texamen  des  questions  de  foi, 
mais  s’etendre  a toutes  les  manifestations  de  la  pensee,  a tous  les 
actes  de  la  vie  individuelle  ou  publique. 

De  la,  en  consequence,  comme  resume  supreme  de  tout  ce 
qii’on  avait,  en  d’autres  temps,  enseigne  ou  reve  sur  Tautorite  do 
I’Eglise  — de  la,  disons-nous,  TEncyclique  et  le  Syllabus  do  1 864. 

Vous  connaissez  ces  deux  fameuses  pieces.  C’est  la  que  sent 
condamnees  toutes  les  libertes  que  la  civilisation  moderue,  d’ac- 
cord,  ici,  avec  le  christianisme,  a reconnues  et  consacrees. 

Qu’il  y ait  opposition  entre  le  catholicisme  et  toute  liberte, 
nous  en  etions  depuis  longtemps  convaincus;  TEncyclique  de  1832 
etait  deja,  sur  ce  point,  bien  assez  claire,  et  e’est  la,  en  particu- 
lier, que  le  principe  de  la  liberte  de  conscience  etait  appele  iiji 
delire.  Beaucoup  de  gens,  pourtant.  et  parmi  nous,  et  dans  TFl- 
glise  romaine,  essayaient  encore  de  douter  que  ce  fut  bien  la  le 
dernier  mot  du  catholicisme  en  notre  siecle. 

Aujourd’hui,  plus  de  doutes;  et  parmi  ceux  de  nos  freres 
catholiques  qui  avaient  cini  jiouvoir  esperer  mieux,  plus  d’un  n’a 
pas  cache  son  desappointement  et  sa  douleur. 

Ainsi,  ce  mot  de  delire  qu’avait  prononce  Gregoire  XVI, 
Pie  IX  Ta  solonnellement  repete  comme  expression  de  sa  pensee 
sur  la  libert(3  de  conscience  et  de  culte.  Les  gouvernements,  selon 
lui,  sent  tenus  de  reprimer,  par  la  sanction  des  peines,  les  viola- 
teiirs  de  la  religion  catholique.  Cette  religion,  dans  tout  pays 
catholique,  doit  etre  consideree  comme  I’unique  religion  de  I’Etat, 
a Vexclusion  de  tous  les  autres  cultes.  L’Eglise  seule  est  juge  des 
droits  de  I’Eglise;  tous  ceux  qu’elle  se  sera  attribues,  elle  doit 
pouvoir  les  exercer  sans  que  les  gouvernements  y mettent  aucun 
obstacle.  Tout  ce  (|ui  a etc  ou  sera  fait,  dans  le  domaine  civil, 
de  contraire  a ses  droits  et  a ses  dogmes,  elle  pent  le  declarer 
nul.  Et  pour  qu’ou  no  puisse  douter  quo  Tcnsemble  du  Syllabus 
ne  soit  bien  la  condamnation  de  toutes  les  idees,  de  toutes  les 
conquetes  du  dix-neuvieme  siecle,  le  dernier  article  interdit  de 
croire  que  le  Pontife  romain  puisse  et  doive  se  reconcilier  avec  le 
jyrogres,  le  Hlj/ralisme  et  la  civilisation  moderne. 

Voila,  chers  Freres,  le  systeme  romain;  voila  ce  qu’est  au- 
jourd’hui le  joug  sous  lequel  on  vous  exhorte  a rentrer,  et,  cola, 
au  moment  meme  ou  de  grands  peuples  catholiques  sc  sent  re- 


1131 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1132 


veilles  pour  le  briser.  Puissent-ils  seulemeut  comprendre  que 
I’unique  moyen  de  le  briser  sans  retour,  c’est  de  chercher  leur 
Ibi,  comnie  tout  le  reste,  ailleurs  qu’a  Rome ! Vous  done  qui  de- 
puis  longtenips  I’avez  fait,  il  ne  s’agirait  de  rien  moins  que  d’ab- 
jurer,  comme  chretiens,  votre  foi  en  la  Bible,  source  unique  de 
la  verite  chretieune;  comme  hommes,  tout  exercice  libre  de  votre 
raison  et  de  votre  conscience;  comme  citoyeus,  tous  les  principes 
de  la  Societe  contemporaine. 

Si  de  pareilles  pretentions  ne  portaient  leur  condamnation  avec 
elles,  vous  n’auriez  qu’a  voir  ou  en  sent  les  pays  soumis  a ce  regime. 

Taisons-nous , si  Ton  veut,  sur  les  rigueurs  qu’un  gouverne- 
ment  aujourd’hui  tombe,  mais  cher  entre  tous  au  pape,  deployait 
uaguere  contre  nos  amis  d’Espagne;  rigueurs,  pourtant,  qui  n’e- 
taient  nullement  encore  la  stricte  application  des  principes  du 
Si/llabits,  comme  on  I’a  faite,  vous  ne  le  savez  que  trop,  en 
d’autres  temps. 

Dans  ces  pays  done,  aussi  longtemps  que  le  mouvement  mo- 
derne  n’en  a pas  force  I’entree,  que  voyons-nous? 

Point  d’instructiou  chez  le  peuple.  Des  millions  Jie  savent 
pas  meme  lire. 

Point  d’industrie,  ou  le  moins  possible.  Les  progres  mate- 
riels  risqueraient  trop  d’en  appeler  d’autres,  et,  sous  le  plus  beau 
ciel,  la  terre  meme  semble  subir  I’intiuence  de  cette  torpeur  uni- 
verselle. 

Point  de  vie  publique.  Si  le  peuple  etait  quelque  chose  dans 
I’Etat,  il  voudrait  aussi  I’etrc  daus  I’Eglise,  et  I’Eglise  entend  qu’il 
ne  soit  rien. 

Point  de  vie  en  quoi  que  ce  soit.  Tout  suit  machinalement 
sou  cours.  Les  plus  belles  intelligences  s’eteignent  dans  le  vide, 
ou  se  consument  a chercher  douloureusement  quelque  pature. 

Voila  pour  les  consequences  sociales.  Elies  tendent,  nous  I’a- 
vons  dit,  a s’amoindrir,  et,  meme  dans  les  iltats  du  pape,  ou  si 
longtemps  on  a pu  le  mieux  les  constater,  un  souffle  nouveau  les 
combat.  Mais  quant  aux  consequences  religieuses,  elles  ont  pour- 
suivi,  elles  poursuivent  leur  deplorable  cours. 

Ne  vous  laissez  pas  prendre,  la-dessus,  a ce  qu’est  le  catho- 
licisme  dans  quelques  pays  plus  eclaires,  ou  I’opinion  publique  et 
souvent  aussi  votre  presence  I’obligent  de  laisser  dans  I’ombre, 
d’abandonner  meme  une  portion  notable  de  ce  qu’il  pratique  et 
preche  ailleurs.  Voyez-le  ou  il  est  le  niaitre,  et  ou  nulle  oppo- 
sition, nul  controle,  ne  gene  le  developpement  de  ses  tendances. 

La,  formes  et  pratiques  sent  a peu  pres  toute  la  religion,  et, 
trop  souvent,  sans  nulle  peine,  s’associent  ou  a I’incredulite , ou 
a la  depravation. 

La,  sous  la  protection  et  trop  souvent  sous  I’inspiration  de 
I’Eglise,  s’epanouissent  les  superstitions  les  plus  grossieres. 

La,  les  images  jouent  un  role  aussi  grand,  plus  grand  meme, 
que  sous  I’ancien  paganisme. 

La,  d’absurdes  miracles  sont  ^ouvertement  invoques  a I’appui 
de  I’autorite  sans  bornes  que  I’Eglise  entend  conserver  sur  ces 
populations  ignorantes  et  timorees. 

Tous  les  chretiens  veritablement  eminents  que  I’Eglise  romai- 
ne  a comptes  depuis  la  Reforme,  c’est  avec  douleur,  comme  nous, 
qu’ils  voyaient  a quoi  le  christianisme  arrive  partout  ou  cette 
Eglise  croit  n’avoir  rieu  a craindre  ni  de  la  Bible,  ni  du  siecle. 
Tous  ces  chretiens,  d’ailleurs,  nous  pourrions  montrer  que  leur 
developpement  religieux  s’est  fait  en  dehors  du  despotisme  dont 
la  papaute  ne  cessait  d’aggraver  le  poids.  Les  uns,  en  petit  nom- 
bre,  resistaient,  protestaient , et  vous  savez  comment  leurs  prote- 
stations etaient  revues;  beau  coup  n’ont  pu  que  gemir  tout  bas, 
soupirant  apres  de  meilleurs  jours  que  le  Syllabus  n’annonce  guere ; 
mais  tous , en  fait , dans  leur  coeur , Ic  sachant  ou  non , le  vou- 
lant  ou  non,  ils  s’accordaient  la  liberte  de  servir  Dieu  selon  leur 
conscience,  de  chercher  leur  foi  dans  sa  Parole,  et  d’aller  a Je- 
sus comme  a leur  seul  chef  et  leur  seul  maitro.  Voila  ce  que 
vous  verrez  dans  tous  les  beaux  livres  chretiens  signes  de  grands 
noms  catholiques. 

Cette  liberte,  chers  Freres,  premier  besoin,  meme  dans  I’Eglise 
romaine,  de  toute  foi  serieuse  et  profonde,  c’est  celle  que  nos 
Reformateurs  vous  ont  leguee.  S’ils  ne  I’ont  pas  toujours  assez 
largement  comprise,  assez  largement  accordee,  le  principe  pose  n’en 
est  pas  moins  devenu  la  loi  du  monde  moderne,  et,  aujourd’hui, 
ces  grands  hommes  de  Dieu  vous  parleraient  comme  nous. 

Ils  vous  diraient,  a vous  qui  le  savez,  a tant  de  catholiques 
dignes  de  le  savoir,  que  la  liberte  seule  assure  la  dignite  de 
I’homme,  la  sincerite  du  chretien. 


a Ils  vous  diraient  que  la  liberte  est  un  des  elements  neces- 
saires  de  la  foi,  car,  la  foi,  c’est  la  possession  de  la  verite  revelee, 
et  cette  possession  ii’est  reelle  et  sanctifiante  que  s’il  y a eu  con- 
quete  par  I’intelligence  et  par  le  coeur. 

Ils  vous  diraient  que  par  la  liberte  seule  se  recrute  veritable- 
ment I’ilglise,  I’Eglise  Corps  de  Christ,  I’Eglise,  enfin,  seule  uni- 
verselle  et  vraiment  sainte,  des  ames  qui  se  donnent  a leur  Sau- 
veur  et  a leur  Dieu. 

Mais,  chers  Freres,  en  vous  rappelant  vos  droits,  nos  Reforma- 
teurs vous  rappelleraient,  non  moins  energiquement , vos  devoirs. 

Ils  vous  diraient  que  vous  pouvez  etre  heureux  et  fiers,  sans 
doute,  de  voir  les  pays  protestants,  meme  les  pays  seulement  sou- 
mis  a I’influence  protestante,  devancer  de  si  loin,  sur  le  chemiu 
de  la  civilisation,  ceux  qui  sont  restes  sous  le  joug  de  Rome; 
mais  ils  ajouteraient  que  cette  gloire  tout  humaine,  eclatante 
reponse  a ce  que  vous  dit  le  pape  des  bienfaits  temporels  de  son 
Eglise,  ne  doit  etre  pourtant,  a vos  yeux,  qu’un  accessoire.  La 
vraie  reponse,  la  bonne,  c’est  que  I’ideal  d’il  y a trois  siecles,  la 
foi  par  la  liberte,  la  vie  par  la  liberte  encore,  se  realise  de  mieux 
b en  mieux  parmi  vous.  La  vraie  reponse,  c’est  celle  que  vous 
ferez,  charitablement , fraternellement , a tout  esprit  droit,  a tout 
coeur  pur,  en  lui  prouvant  par  votre  exemple  que  I’intelligence 
et  la  foi,  dons  de  Dieu  I’une  et  I’autre,  s’unissent,  chez  le  chre- 
tien, en  une  pleine  et  feconde  harmonie. 

Cette  reponse,  chers  Freres,  est  celle  que  vos  peres  ont  faite 
au  milieu  des  persecutions  et  des  soufiFrances.  Que  le  Seigneur 
vous  donne  de  la  repeter  toujours  plus  claire,  quoique  toujours 
plus  charitable,  a la  gloire  de  son  saint  nom  et  de  sa  veritable 
Eglise ! 

Si  nous  ne  pouvons  offrir  au  monde  cette  unite  exterieure 
dont  Rome  couvre  ses  miseres,  il  faut  que  nous  offrions  I’unite 
vivante  et  puissante  d’un  saint  elan  vers  tout  ce  qui  est  beau, 
pur,  serieusement  chretien.  Si  nous  repoussons,  comme  nos  peres, 
cette  royaute  qui  siege  a Rome,  que  ce  soit  pour  appartenir  tou- 
jours mieux  au  chef  divin,  Jesus,  roi  de  I’Eglise  et  de  nos  ames. 
Si  nous  rejetons,  enfin,  tous  ces  moyeus  de  salut  que  Rome  pre- 
tend avoir  en  main,  que  ce  soit  pour  embrasser  toujours  mieux  le 
grand  moyen,  I’unique,  — la  croix  ou  le  sang  de  Christ  a coule. 
c Le  monde  a besoin  qu’on  le  force  a voir  ou  il  poui’ra  trouver 
veritablement  la  vie.  Il  salt  assez  qu’elle  n’est  point  a Rome  ni 
dans  rien  de  ce  qui  en  vient;  il  la  demande  a ces  progres  terre- 
stres  qui  ont  leur  grandeur,  assurement,  mais  qui  ne  sauraient 
nourrir  des  ames  immortelles. 

Que  ces  ames  done  apprennent  de  vous  a chercher  la  vie  ou 
elle  est ; qu’on  la  voie  dans  votre  foi,  dans  vos  oeuvres,  dans  vo- 
tre humilite  comme  pecheurs,  dans  votre  saint  orgueil  comme 
heritiers  de  la  patrie  celeste. 

Alors  reparaitra  la  grande  unite  du  plan  divin,  car  alors  on 
verra  que  I’Evangile  est  bien  le  salut  des  peuples,  mais  seulement 
lorsqu’il  est,  avant  tout,  le  salut  des  ames,  pur  comme  il  fut 
donne,  brillant  de  toute  sa  lumiere,  brulant  de  toute  la  charite 
du  Fils  de  Dieu.  A vous  de  le  montrer  tel;  a vous  de  prouver 
aux  hommes  qu’en  reprenant  sa  purete,  il  reprend  pour  tous, 
individus,  peuples,  sa  divine  vertu  et  son  eternelle  jeunesse. 

Au  nom  de  la  Compagnie  des  Pasteurs, 

Geneve,  le  4 decembre  1868. 

Henry,  moderateur. 

d Siordet,  secretaire. 

171.  (CXX.) 

D.  4.  laiiuarii  1869.  — Episcopus  Montis  Pessulani  ad  eamdem  Pastorum 
Societatem  scribit  de  eorum  passim  dimissis  Uteris,  quas  ipse  per 
enrsorem  publicum  acceperat. 

172.  (CXXI.) 

M.  Maio  1869.  — Nonnulli  protestantes  Germani  religionis  suae  homi- 
nes item  Germanos  evocant  ad  magnum  conventum,  d.  31.  Maii 
Wormatiae  habendum,  in  quo  palam  intercedatur  invitationi  pa- 
pali,  refuteturque  ultramontana  audacia  et  arrogantia;  simul  ut 
definiantur  principia,  quibus  Ecclesiae  protestanticae  constitutio 
inniti  debet. 

173.  (CXXII.) 

D.  31.  Maii  1869.  — Protestantium  Germanorum,  Wormatiae  congre- 
gatorum,  reclamationes  contra  invitationem  Pontificiam  omnemque 


1133 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  niotus.  Doc.  170. — 178. 


1134 


sacerdotalem  dominatum , nominatitn  contra  Encyclicae  Quanta  a 
cura  et  Syllati  doctrinas.  Declarant,  quibus  rationibus  consti- 
tuenda  sit  religiosa  concordia,  et  quibus  causis  impediatur ; harum 
omnium  praecipuam  esse  ingenium  operaraque  Ordinis  lesuitarum. 
Cohortantur  protestantes  Germaniae,  ut  ea  omnia  repellant,  quae 
ad  opprimendam  animi  et  conscientiae  libertatem  tendunt. 

1.  Wir,  die  heute  in  Worms  versammelten  Protestanten, 
fiihlen  uns  in  unserem  Gewissen  gedrungen,  bei  voller  Aner- 
kennung  der  Gewissensrechte  unserer  katholischen  Mitchristen, 
mit  denen  wir  im  Frieden  leben  wollen,  aber  auch  im  vollen  Be- 
wusstsein  der  religiosen , moralischen , politischen  und  socialen 
Segnungen  der  Reformation,  deren  wir  uns  erfreuen,  gegen  die  in 
dem  sogenannten  apostolischen  Schreiben  vom  13.  September  1868 
an  uns  gerichtete  Zumuthung,  in  die  Gemeinschaft  der  romisch- 
katholischen  Kirche  zuriickzukehren,  offentlich  und  feierlich  Ver- 
wahrung  einzulegen. 

2.  Immer  gern  bereit,  auf  alien  Grundlagen  des  reinen  Evan- 
geliums  mit  unsern  katholischen  Mitchristen  uns  zu  vereinigen, 
protestiren  wir  heute  noch  eben  so  entschieden,  wie  vor  350  Jahren 
Luther  in  Worms  und  unsere  Vater  in  Speyer,  gegen  jede  hier-  h 
archische  und  priesterliche  Bevormundung,  gegen  alien  Geistes- 
zwang  und  Gewissensdruck,  insonderheit  gegen  die  in  der  papst- 
lichen  Encyklica  vom  8.  December  1864  und  in  dem  damit  ver- 
bundenen  Syllabus  ausgesprochenen  staatsverderblichen  und  cultur- 
widrigen  Grundsiitze. 

3.  Unsern  katholischen  Mitburgern  und  Mitchristen  reichen 
wir,  hier  am  Fusse  des  Lutherdenkmals , auf  den  uns  mit  ihnen 
gemeinsamen  Grundlagen  des  christlichen  Geistes,  der  deutschen 
Gesinnung  und  der  modernen  Cultur,  die  Bruderhand.  Wir  er- 
warten  dagegen  von  ihnen,  dass  sie  zum  Schutze  unserer  gegen- 
wiirtig  bedrohten  hochsten  nationalen  und  geistigen  Giiter  sich 
uns  anschliessen  werden  im  Kampfe  gegen  den  uns  mit  ihhen  ge- 
meinsamen Feind  des  religiosen  Friedens,  der  nationalen  Einigung 
und  der  freien  Culturentwicklung. 

4.  Als  Hauptursache  der  religiosen  Spaltung,  die  wir  tief  be- 
klagen , erklaren  wir  die  hierarchischen  Irrthiimer , insbesondere 
den  Geist  und  das  Wirken  des  Jesuiten-Ordens , der  den  Prote- 
stantismus  auf  Leben  und  Tod  bekampft,  jede  geistige  Freiheit 
unterdruckt,  die  moderne  Cultur  verfalscht  und  gegenwilrtig  die  c 
romisch-katholische  Kirche  beherrscht.  Nur  durch  entschiedene 
Zuriickweisung  der  seit  dem  Jahre  1815  erneuerten  und  fort- 
wahrend  gesteigerten  hierarchischen  Anmassungen,  nur  durch  Riick- 
kehr  zum  reinen  Evangelium  und  Anerkennung  der  Errungen- 
schaften  der  Cultur  kann  die  getrennte  Christenheit  den  Frieden 
wieder  gewinnen  und  die  Wohlfahrt  dauernd  sichern. 

5.  Endlich  erklaren  wir  alle  auf  Begriindung  einer  hierar- 
chischen Machtstellung  der  Geistlichkeit  und  ausschliessliche  Dog- 
menherrschaft  gerichteten  Bestrebungen  in  der  protestantischen 
Kirche  fiir  eine  Verliiugnung  des  protestantischen  Geistes  und  fiir 
Briicken  nach  Rom.  Ueberzeugt,  dass  die  Lauheit  und  Gleich- 
giiltigkeit  vieler  Protestanten  der  kirchlichen  Reactionspartei  eine 
Hauptstiitze  gewahrt  und  auch  in  dem  machtigsten  deutschen 
Staat  ein  Haupthinderniss  nationaler  und  kirchlicher  Erneuerung 
bildet,  richten  wir  an  unsere  sammtlichen  Glaubensgenossen  den 
Mahnruf  zur  Wachsamkeit,  zur  Sammlung  und  zur  kriiftigen 
Abwehr  aller  die  Geistes-  und  Gewissensfreiheit  gefahrdenden 
Tendenzen. 

174.  (CXXIII.) 

D.  16.  August!  1869.  — Delect!  v!r!,  a qu!bu3  summa  rerum  Soc!etat!s 
protestant!cae,  cu!  a Gustavo  Adolpho  nomen  est , adm!ni8tratur, 
causas  exponunt,  quare  ipsa  Societas,  in  proximo  conventu  , non 
debeat  omnino  Pii  IX.  invitatione  occupari. 

175.  (CXXIV.) 

D.  31.  August!  1869.  — D^'^  Herrmann  Ileidelbergensis  declaratio,  a XV. 
evangelico-ecclesiastico  Germaniae  conventu , Stuttgart!  habito, 
comprobata,  qua  Pii  IX.  invitatio  rciicitur,  proclamaturque  certum 
consilium  tuendi  et  custodiendi  carurn  lleforniutionis  deposilum. 

176.  (CXXV.) 

D.  9.  Octobris  1869.  — Relatio , in  eius  diei  conventu  Synod!  Eecle- 
siae  evangelico-lutberanae,  Ansbachii  considentLs,  probata,  in  qua 
causae  explicantur,  quare  nihil  adversus  invitationem  Summi  Pon- 
tificis  ab  ipsa  Synodo  respondendum  sit. 


177.  (CXXVI.) 

D.  8.  Octobris  1869.  — Invitationem  S.  Patris  item  reiicit  conventus 
generalis  auyustano-evangelicorum  Hungariae,  Pestini  congregatus. 

178.  (CXXVII.) 

D.  1.  Novembris  1869.  — Delectorum  coetus,  cui  in  Gallia  commissa 
est  cura  Foederis  evangelici , occasionem  sumit  ex  articulo  tem- 
poris , quo  Roma  iam  obsignatura  est  opus  suum , dum  papalem 
infallihilitatem  prodamat  daninntque  progressus  et  libertates,  sine 
quibus  recentior  societas  esse  desineret , ut  fralres  cohortetur  ad 
publicas  fundendas  preces  et  suam  religionem  atque  industriam 
duplicandam. 

Paris,  le  l®"^  novembre  1869. 

Bien-aimes  freres, 

Le  8 decembre  prochain,  un  Concile  oecumenique  doit  s’ou- 
vrir  a Rome.  Nous  ne  pouvons  assister  avec  indifference  a un 
pareil  evenement.  L’Eglise  catholique  romaine  renferme  dans  son 
sein  la  moitie  de  la  chretiente,  et  il  est  certain  que  les  debats 
du  Concile  peuvent  exercer  sur  ses  destinees  une  immense  in- 
fluence. Peut-etre  sommes-nous  ii  la  veille  d’un  grand  mouve- 
ment  d’emancipation  religieuse,  qui  seul  pourrait  sauver  les  pays 
catholiques  de  I’anarchie  morale  et  sociale  dont  ils  sent  tons  at- 
teints  ou  menaces. 

Aftranchis  nous-memes  par  I’Evangile,  soumis  volontairement 
a Jesus-Christ  qui  nous  a rachetes  par  son  sang  et  nous  gou- 
verne  par  sa  parole  souveraine,  nous  avons  dans  le  coeur  le  desir 
ardent  de  ramener  sous  la  loi  royale  de  la  liberte  tous  ceux  qui 
cherchent  dans  les  traditions  de  la  hierarchie  et  dans  de  vaines 
pratiques  la  regie  de  leur  foi  et  le  saint  de  leurs  ames. 

Comment  exprimer  mieux  les  sentiments  qui  remplissent  nos 
coeurs  qu’en  unissant  nos  prieres  a I’occasion  du  prochain  Con- 
cile, pour  demander  a Dieu  que  cet  evenement  ne  serve  qu’a  hater 
le  regne  universel  de  Jesus-Christ? 

Ce  desir  s’est  fait  sentir  dans  tous  les  pays  protestants.  II 
appartient  a V Alliance  hangelique  de  s’en  faire  I’interprete.  Son 
but,  vous  ne  I’ignorez  pas,  est  de  proclamer  I’unite  spirituelle  de 
tous  les  Chretiens,  cette  unite  dont  Jesus-Christ  a demande  la 
realisation  dans  sa  priere  supreme,  et  que  nous  opposons  a I’unite 
factice  que  la  contrainte  impose  et  qui  produit  la  mort. 

Le  comite  fraiiQ.ais  de  V Alliance  hangelique  vous  invite  done, 
bien-aimes  freres,  a faire  de  la  reunion  du  prochain  Concile  un 
sujet  particulier  de  prieres  et  I’occasion  d’un  redoublement  de  zele 
et  d’activite. 

En  outre,  il  vous  invite  specialement  a former  des  assemblies 
publiques  de  prieres  le  mardi  7 decembre  prochain,  veille  de  I’ou- 
verture  du  Concile. 

En  nous  approchant  ensemble  du  trone  de  graces  pour  de- 
mander au  chef  souverain  de  I’Eglise  de  la  benir  et  de  la  de- 
livrer  de  toutes  les  servitudes  qui  pesent  encore  sur  elle,  appor- 
tons  tout  d’abord  a Dieu  des  coeurs  humilies.  Souvenons-nous 
de  nos  propres  inhdelites.  L’etat  de  division  et  de  faiblesse  de 
la  societe  chretienne  doit  peser  sur  chacun  de  nous  comme  un 
avertissement  et  un  reproche.  Les  Eglises  de  la  Reforme  souf- 
frent  de  maux  cruels  et  nombreux  qu’il  ne  nous  est  pas  permis 
d’oublier.  Enfin,  lorsque  nous  considerons  la  froide  indifference 
et  I’incredulite  systeniatique  dans  lesquelles  vit  une  si  grande 
masse  de  nos  contemporains , il  nous  est  impossible  de  ne  pas 
nous  demander  avec  angoisse  si  nous  avons  tente  tout  ce  qui 
etait  possible  pour  leur  faire  parvenir  I’Evangile  de  Jesus-Christ. 

En  nous  accusant  ainsi  nous-memes,  nous  laisserons  de  cote 
le  zele  amer,  I’orgueil  sectaire,  I’esprit  do  jugement  et  d’aigre 
controverse,  mais  en  meme  temps  nous  nous  souviendrons  qu’il  est 
plus  que  jamais  necessaire  de  proclamer  les  grands  enseignements 
de  I’Evangile  pour  lesquels  les  Eglises  de  Franco  out  eu  le  pri- 
vilege et  la  gloire  de  tant  souffrir  dans  le  passe.  Comment  ne 
pas  les  rappelcr  au  moment  oil  devant  un  monde  incredule  et 
railleur  Rome  va  mettre  le  dernier  sccau  ii  son  oeuvre  on  jiro- 
clamant  I’infaillibilite  du  Pape  et  en  condamnant  les  progres  et 
les  libertes  sans  lesquels  la  societe  moderne  ne  subsisterait  plus? 

L’autorite  souveraine  de  la  parole  divine,  la  royaute  supreme 
de  Jesus-Christ,  son  oeuvre  de  grace  a jamais  suffisante  pour  la 
redemption  des  ames,  le  salut  par  la  foi,  I’unitd  spirituelle  do 
I’Eglise,  I’inviolable  liberte  des  consciences  d’ou  decoulent  tous 
les  affrancliissements  et  tous  les  progres  legitimes,  telles  sent  les 


1135 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1136 


verites  qu’il  faut  aujourd’hui  revendiquer  avec  energie  et  deman- 
der  a Dieu  de  faire  triompher  dans  le  monde. 

A I’oeuvre  done , bien-airaes  freres ! Redoublons  d’ardeur  et 
d’esprit  de  prieres.  La  date  solennelle  dont  nous  approchons  doit, 
pour  les  uns,  consacrer  a jamais  I’oppression  spirituelle  de  I’Eglise; 
pour  les  autres,  sonner  le  glas  du  christianisme  lui-meme.  Elle 
ouvrira,  si  nous  savons  le  demander  a Dieu,  une  ere  nouvelle  de 
foi,  de  jeunesse  et  de  conquetes  pour  I’Eglise  de  Jesus-Christ. 

(Suivent  les  signatures.) 

179.  (CXXVIII.) 

M.  Octobri  1869.  — Literae,  quas,  nomine  duoruni  conventuuin  Ec- 
clesiae  presbyterianae  Foederatarum  Americae  Civitatum , ad 
Pium  IX.  mittunt  duo  illius  sectae  moderatores,  ut  reiectae  eius 
invitationis  causas  exponant. 

A Pie  IX,  Evegue  de  Rome. 

Dans  votre  Lettre  encyclique  du  13  septembre  1868,  vous 
invitez  „tous  les  Protestauts“  a ^profiler  de  I’occasion^  de  la  reu- 
nion d’un  Concile  a Rome,  en  decembre  procliain,  „pour  rentrer 
dans  la  bergerie  unique, “ indiquant  par  la,  suivant  toute  proba- 
bilite,  I’Eglise  catholique  romaine.  Cette  Lettre  a ete  I’objet  de 
I’attention  de  deux  assemblies  generales  de  I’Eglise  presbyterienne 
des  Etats-Unis  de  I’Amerique.  Ces  assemblies  se  composaient  des 
reprisentants  de  pres  de  cinq  mille  ministres  de  I’Evangile,  et  d’un 
plus  grand  nombre  encore  de  congrigations  cliritiennes. 

Dans  la  croyance  ou  nous  sommes  que  e’est  la  volonti  du 
Christ  que  son  Eglise  soit  une  sur  la  terre,  et  reconnaisant  que 
nous  devons  faire  tout  ce  qui  est  en  notre  pouvoir  pour  promou- 
voir  la  chariti  et  la  fraterniti  cliritiennes,  nous  croyons  de  notre 
devoir  de  dire  en  peu  de  mots  pourquoi  nous  ne  pouvons  pas 
accepter  votre  invitation  et  prendre  part  aux  dilibirations  du 
prochain  Concile. 

Ce  n’est  pas  quo  nous  rejotions  aucun  article  de  foi  de  la  re- 
ligion catholique.  Nous  ne  sommes  pas  hiritiques;  nous  acceptons 
tous  les  dogmes  contenus  dans  le  vieux  symbole  connu  sous  le 
nom  de  Credo  des  Apotres;  nous  reconnaissons  comme  confor- 
mes  a I’Ecriture  les  dicisions  doctrinales  des  six  premiers  Conciles 
oecuminiques , et  par  suite  nous  acceptons  ces  dicisions  comme 
I’expression  de  notre  foi.  Nous  croyons  aux  dogmes  de  la  Triniti 
et  de  la  personne  du  Christ  comme  ces  dogmes  sent  exposis  par 
le  Concile  de  Nicie,  a.  D.  325;  par  celui  de  Chalcidoine,  a.  D.  451 ; 
et  par  celui  de  Constantinople,  a.  D.  080. 

Avec  toute  I’Eglise  catholique,  done,  nous  croyons  qu’il  y a 
trois  personnes  en  Dieu,  le  Pere,  le  Fils  et  le  Saint-Esprit,  et  que 
ces  ti’ois  personnes  ne  sent  qu’un  seul  Dieu,  le  mime  en  sub- 
stance, et  igal  en  puissance  et  en  gloire. 

Nous  croyons  que  le  Fils  iternel  de  Dieu  s’est  fait  homme 
en  prenant  un  corps  viritable  et  une  ame  raisonnable;  qu’ainsi 
il  itait  et  est  encore  Dieu  et  Homme  en  mime  temps,  avec  deux 
natures  distinctes  dans  une  seule  personne.  Nous  croyons  que 
Notre-Seigneur  Jisus-Christ  est  le  prophete  de  Dieu,  dont  nous 
devons  croire  les  enseignements , espirer  dans  ses  promesses.  II 
est  le  grand  pritre  de  notre  profession;  son  sacrifice  est  une 
satisfaction  infiniment  miritoire  a la  justice  divine,  et  son  inter- 
cession souveraine  est  la  seule  base  de  notre  justification  devant 
Dieu.  11  est  notre  roi,  nous  lui  devons  allegeance,  non  seulement 
comme  ses  creatures,  mais  parco  qu’il  nous  a rachetes  au  prix 
de  son  sang. 

A son  autorite  nous  devons  nous  soumettre,  en  sa  bonte  nous 
devons  nous  confier,  et  a son  service  nous  devons  nous  consacrer 
et  sur  la  terre  et  dans  le  ciel. 

Nous  croyons,  de  plus,  tous  les  dogmes  concernant  le  peche, 
la  grace,  la  predestination,  dits  de  saint  Augustin.  Ces  dogmes 
furent  sanctionnos  par  le  Concile  de  Carthage,  a.  D.  416;  par  le 
Concile  general  dans  la  mime  ville,  a.  D.  418;  par  Zozime,  evi- 
que  de  Rome,  a.  D.  418;  et  le  troisieme  Concile  oecumenique 
d’Ephese,  a.  D.  431.  II  est  done  impossible  que  Ton  nous  declare 
hiritiques  sans  condamner  avec  nous  toute  I’ancienne  Eglise.  No7i 
seulement  „nous  nous  glorifions  du  nom  de  chritiens,  mais  nous 
diclarons  avoir  la  vraie  foi  du  Christ  et  suivre  la  communion  de 
I’Eglise  catlioli(jue.‘‘  Ricn  plus,  pour  nous  servir  de  vos  expres- 
sions, „la  viriti  doit  demeurer  toujours  inibi’anlable  et  sans  chan- 
gement.^ 


a Nous  ne  sommes  pas  non  plus  schismatiques.  Nous  croyons 
en  la  viritable  „uniti  catholique“.  Nous  reconnaissons  en  toute 
sinciriti  de  coeur,  comme  membres  de  I’Eglise  visible  du  Christ 
sur  la  terre,  tous  ceux  qui  professent  la  vraie  religion,  ainsi  que 
leurs  enfants.  C’est  notre  ardent  disir  de  continuer  la  commu- 
nion chritienne  avec  eux,  pourvu  qu’ils  n’y  mettent  pas  pour  con- 
dition que  nous  professions  ce  que  le  Verbe  difend.  Si  quelque 
Eglise  itablit  des  lois  de  fraterniti  contraires  a I’Ecriture,  I’erreur 
et  la  faute  en  sent  a cette  Eglise  et  non  a nous. 

Mais,  quoique  nous  ne  soyons  ni  hiritiques  ni  schismatiques, 
nous  ne  pouvons  accepter  votre  invitation,  parce  que  nous  pro- 
fessons  encore  les  mimes  principes  qu’ont  suivis  „nos  ancetres^ 
du  christianisme  primitif,  et  pour  la  difense  desquels  ils  s’ileve- 
rent  avec  courage  centre  les  erreurs  et  les  abus  qui  s’itaient 
glissis  dans  I’Eglise,  — principes  pour  lesquels  nos  peres  furent 
excommuniis  et  diclaris  anathemes  par  le  Concile  de  Trente, 
reprisentant  I’Eglise  dont  vous  etes  le  chef. 

Les  plus  importants  de  ces  principes  sent  les  suivants: 

Premierement.  Que  la  parole  de  Dieu,  telle  qu’elle  est  con- 
b tenue  dans  les  Ecritures  de  I’Ancien  et  du  Nouveau-Testament, 
est  la  seule  regie  de  foi  et  de  conduite  infaillible.  Le  Concile  de 
Trente,  cependant,  demande  que  nous  acceptions,  pari  pietatis 
affectii,  les  enseignements  de  la  tradition  comme  suppliment  et 
interpritation  de  la  parole  icrite  de  Dieu.  C’est  ce  que  nous  ne 
pouvons  faire  sans  encourir  la  condamnation  que  Notre-Seigneur 
a prononcie  centre  les  Pharisiens  lorsqu’il  dit:  „Vous  aniantissez 
la  parole  de  Dieu  par  vos  traditions. “ 

Secondenient.  Le  droit  de  chacun  de  juger. 

Si  nous  ouvrons  les  Ecritures,  nous  voyons  qu’elles  sent  adres- 
sees  au  peuple.  Elies  nous  commandent  de  feuilleter  leurs  pages 
sacrees ; elles  nous  enjoignent  de  croire  ce  qu’elles  enseignent  et 
de  faire  ce  qu’elles  ordounent ; elles  nous  tiennent  personnellement 
responsables  pour  notre  foi  et  nos  actes. 

La  proniesse  d’enscignement  interieur  de  I’Esprit-Saint  pour 
le  guider  dans  la  recherche  de  la  verite,  a ete  faite  au  peuple 
de  Dieu,  non  pas  au  clerge  exclusivement,  et  encore  moins  a au- 
cun ordre  special  du  clerge.  L’apotre  Jean  dit  aux  fideles:  „Re- 
cevez  I’onctiou  du  Tres-Saint,  et  connaissez  toutes  choses,  et  que 
c I’onction  que  vous  avez  rogue  de  lui  deineure  avec  vous,  afiu  que 
vous  n’ayez  besoin  d’aucun  homme  pour  vous  enseigner“  (1.  lo. 
II,  20,  27). 

L’apotre  saint  Paul  nous  ordonne  (au  peuple)  de  declarer 
anatheme  tout  Apotre  ou  tout  Ange  du  ciel  qui  enseignera  quel- 
que chose  de  contraire  a la  parole  divinement  authentique  de 
Dieu  (Gal.  I,  8).  D etablit  le  peuple  juge  de  la  verite  et  de 
I’erreur,  comme  n’etant  responsable  qu’a  Dieu  seul.  II  place 
la  regie  de  jugement  dans  ses  mains  et  le  tient  responsable  de 
ses  decisions. 

Le  jugement  personnel  n’est  done  pas  seulement  un  droit, 
mais  un  devoir  dont  aucun  homme  ne  pent  se  decharger  ou  etre 
decharge  par  aucun  autre. 

Troisiemement.  Nous  croyons  que  tous  les  fideles  sent  pre- 
tres,  e’est-a-dire  que  tous  les  homines  ont,  par  le  moyen  du  Christ, 
acces,  avec  I’aide  de  I’Esprit-Saint,  a Dieu  le  Pere  (Eph.  II,  18). 
Ils  n ont  besoin  d’aucun  pretre  humain  pour  s’assurer  un  acces 
aupres  de  Dieu.  Chaque  homme  par  lui-meme  peut  se  presenter 
avec  hardiesse  au  trone  de  grace,  obtenir  misericorde  et  trouver 
(I  la  grace  necessaire  pour  I’aider  dans  le  besoin  (Hebr.  X,  19 — 22). 
Admettre  done  le  sacerdoce  du  clerge  et  la  necessite  de  son  in- 
tervention pour  assurer  au  peuple  la  remission  des  peches  et  tous 
les  bienfaits  de  la  grace  redemptrice,  nous  parait  emporter  la  de- 
negation du  sacerdoce  du  Christ  et  de  son  efficacite. 

Quatrivmement.  Nous  nions  la  perpetuite  de  I’Apostolat.  De 
meme  que  personne  ne  peut  etre  prophete  sans  avoir  I’esprit  de 
prophetic,  de  meme  aussi  personne  ne  peut  etre  Apotre  sans  avoir 
regu  les  dons  de  I’Apostolat.  Ces  dons,  comme  nous  I’apprend 
I’Ecriture,  sont  la  pleiue  connaissance  de  I’Evangile,  revelee  di- 
rectement  par  le  Christ  (Gal.  I,  12),  et  I’infaillibilite  personnelle 
dans  I’enseignement  et  les  jugements.  Saint  Paul,  dans  son  epitre 
aux  Corinthiens,  nous  dit:  Quels  sont  les  signes  de  I’Apostolat? 
En  verite,  les  signes  d’un  Apotre  ont  ete  reveles  parmi  vous  par 
sa  patience,  ses  miracles  et  ses  oeuvres  divines  (IL  Cor.  II,  12). 
Les  prelats  modernes,  malgre  qu’ils  reclament  I’autorite  apostolique, 
ne  pretendent  pas  avoir  les  dons  sur  lesquels  repose  cette  autorite, 
et  ils  n’ont  jamais  montre  les  ^signes**  demonti-ant  leur  mission 
de  messagers  du  Christ.  Nous  ne  pouvons  en  consequence  les  re- 


1137 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  178. — 180. 


1138 


connaiti-e,  ni  individuellement , ni  collectivement,  comme  doctours  ; 
infaillibles  de  I’Eglise. 

Encore  moins  pouvons-nous  i-econnaitre  I’Eveque  de  Rome 
comme  le  Vicaire  du  Christ  sur  la  terre,  possesseur  de  I’en- 
seignement  supreme.  Nous  reconnaissons  notre  adorable  Seigneur 
et  Sauveur  Jesus-Christ  comme  seul  chef  de  TEglise,  qui  est  son 
corps.  Nous  croyons  que,  quoiqu’il  soit  maintenant  assis  a la 
droite  du  Tres-Haut,  il  est  encore  present  au  milieu  de  son 
peuple  sur  la  terre,  qu’il  gouverne  par  sa  parole,  sa  providence 
et  son  esprit.  Nous  ne  pouvons  done  mettre  aucune  creature 
a sa  place,  ni  rendre  a auenn  honime  I’obeissance  qui  est  due 
au  Christ  seul. 

Comme  I’Eglise  de  Rome  declare  excommunies  tous  ceux  qui 
professent  les  principes  ci-dessus  enumeres;  comme  nous  conside- 
rons  ces  principes  dune  importance  vitale,  et  que  nous  sommes 
decides  a les  affirmer  plus  haut  que  jamais;  comme  Dieu  parait 
avoir  donne  son  sceau  et  sa  sanction  a ces  principes  en  faisant 
marcher  les  nations  qui  les  suivent  a la  tete  de  la  civilisation,  les 
premieres  par  la  liberte,  I’ordre,  I’intelligence  et  toutes  les  formes 
de  la  prosperite  privee  et  sociale,  il  est  evident  que  la  barriere 
qui  nous  separe  est  insurmontable. 

Quoique  notre  but,  en  ecrivant  cette  lettre,  ne^oit  pas  do  dis- 
puter,  tout  le  monde  sait  qu’il  y a dans  votre  Eglise  des  dog- 
mes  et  des  usages  qui  ne  sent  pas  seulement  contraires  a I’en- 
seigneraent  de  I’Ecriture,  mais  meme  a celui  enseigne  il  y a pen 
de  temps  encore  par  votre  Eglise. 

Du  nombre  de  ces  dogmes  et  de  ces  usages  sent  le  dogme 
de  la  transsubstantiation  et  le  sacrifice  de  la  messe;  I’adoration 
de  I’hostie;  le  pouvoir  discretionnaire  de  I’absolution  (qui  met  le 
salut  des  fidMes  entre  les  mains  du  pretre) ; le  dogme  de  la  grace 
des  Ordres,  e’est-a-dire  que  I’Ordination  defere  par  I’imposition 
des  mains  un  pouvoir  et  une  influence  surnaturels;  le  dogme  du 
purgatoire;  le  culte  de  la  Yierge  Marie;  I’invocation  des  Saints; 
le  culte  des  images ; le  dogme  de  la  foi  reservee  a un  petit  nombre, 
et,  par  suite,  la  defense  au  peuple  de  lire  TEcriture. 

Aussi  longtemps  que  Ton  exigera  la  croyance  a de  tels  dog- 
mes et  la  soumission  a de  tels  usages,  il  est  inutile  de  dire  qu’il  y 
aura  toujours  un  abime  infranchissablo  entre  nous  et  I’Eglise  qui 
a de  telles  exigences. 

Pendant  que  la  fidelite  au  Christ,  I’obeissance  aux  saintes 
Ecritures,  le  respect  logique  pour  les  Conciles  de  I’Eglise  et  la 
ferme  croyance  que  la  vraie  religion  est  le  fondement  de  toute 
la  societe  humaine  nous  forcent  de  nous  retirer  de  la  communion 
avec  I’Eglise  de  Rome,  nous  desirons  toutefois  vivre  en  union  avec 
tous  les  hommes.  Nous  aimons  tous  ceux  qui  aiment  sincerement 
Notre-Seigneur  Jesus-Christ. 

Nous  reconnaissons  de  grand  coeur  comme  nos  freres  tous  les 
Chretiens  qui  I’honorent,  esperent  en  lui  et  le  servent  comme  leur 
Dieu  et  lepr  Sauveur,  suivant  la  parole  inspiree.  Et  nous  espe- 
rons  etre  reunis  dans  le  ciel  avec  tous  ceux  qui  s’unissent  avec 
nous  sur  la  terre,  en  disant  a lui,  qui  nous  a aimes,  qui  nous  a 
laves  de  nos  peches  dans  son  propre  sang,  et  nous  a faits  rois  et 
pretres  de  Dieu : A lui  soient  gloire  et  puissance  a jamais  et  tou- 
jours. Amen  (Reg.  IT,  56). 

Signe  de  la  part  des  deux  assemblees  generates  de  I’Eglise 
presbyterienne  des  Etats-Unis  de  I’Amerique. 

M.  W.  Jacobus, 

H.  Fowler, 

moderateurs. 

180.  (CXXIX.) 

D.  18.  August!  1869.  — Noimulli  protestantes  Pastores , nomine  mul- 
torum  evangelic  or  urn  provinciae  Saxoniae,  rogant  Revihum  Martin, 
Episcopum  Paderbornensem , velit  sese  interponere  apud  Sum- 
mum  Pontificem,  ut  is,  priusquam  Concilium  cogat,  duo  e medio 
tollat  impedimenta,  quae,  ut  ipsis  videtur,  obstant,  quominus 
Graeci  et  evangelici  cum  Romana  Ecclesia  reconcilientur.  Haec 
autem  impedimenta  esse  coelibatum  clericorum  et  calicis  usum 
laicis  interdictum. 

n bo. 

Hochwiirdigster  Herr  Bischof! 

Beseelt  von  dem  Wunsche,  die  Kirchenspaltung  zu  beseitigen, 
wenden  sich  die  untcrzeichneten  evangelischen  Pastoren  an  Ew. 
Gnaden  mit  dcr  Bitte,  bei  dem  I’apste  um  die  Ab.schaffiing  der 

CoU.  Lac.  VII. 


I zwei  Haupthindernisse  anzutragen.  Die  zwei  Haupthindernisse  sind 
das  Colibat  fiir  uns  evangelische  Pastoren,  die  Kelchentziehung 
fiir  die  evangelischen  Laien. 

Was  nun  zuerst  das  Colibat  betrifft,  so  tritt  an  Stelle  des- 
selben  die  Priesterehe  nach  den  Gesetzen  der  griechischen  Kirche : 

I.  Die  Klostergeistlichkeit  lebt  im  Colibat;  aus  der  Kloster- 
geistlichkeit  werden  die  Missionare  zur  Bekehrung  der  Heiden 
gewahlt. 

II.  Die  hohere  Weltgeistlichkeit , wozu  auch  die  Mitglieder 
der  Domcapitel,  die  Professoren  der  theologischen  Facultaten  und 
der  Priesterseminarien  gehoren,  lebt  im  Colibate.  Die  Bischofe 
werden  entweder  aus  den  Mitgliedern  der  Domcapitel  oder  aus 
den  Professoren  der  theologischen  Facultaten  und  der  Priester- 
seminare  gewahlt. 

Die  Mitglieder  der  Domcapitel  ergiinzen  sich  aus  der  Kloster- 
geistlichkeit, die  Professoren  der  theologischen  Facultaten  und  der 
Priesterseminare  aus  dem  Benediktinerorden. 

III.  Den  Weltpriestern  wird  geboten,  sich  vor  der  heiligen 
Weihe  zu  verehelichen. 

b Nach  empfangener  Weihe  darf  kein  Priester  eine  zweite  Ehe 
schliessen. 

IV.  Priester-Wittwer  treten  in  den  Monchsstand  fiber,  wo  sie 
Hieromonachi  heissen;  Priester-Wittwen  gehen  in  ein  Nonnen- 
kloster.  Die  Kinder  dagegen,  welche  auf  Kosten  der  Kirche  er- 
zogen  werden,  werden  in  Priesterfamilien  untergebracht. 

V.  Die  Priesterbraut  muss  eine  Jungfrau  sein;  eine  Wittwe 
zu  ehelichen  ist  dem  Weltpriester  verboten. 

VI.  Die  Priesterfrauen  sind  ausschliesslich  ans  dem  geistlichen 
Stande,  d.  h.  aus  dem  Priester-  und  Lehrerstande  zu  wiihlen. 

VII.  Der  Weltpriester  hat  sich  sechs  Stunden  vor  und  sechs 
Stunden  nach  Darbringung  des  heiligen  Opfers  der  Messe  seines 
Weibes  ganzlich  zu  enthalten. 

Erluuterungm. 

Ad  I.  Dass  beweibte  Weltpriester  zu  Missionaren  wenig 
taugen,  hat  die  griechische  Kirche  richtig  erkannt,  die  evange- 
lische Kirche  dagegen  sendet  Missionare  mit  Weib  und  Kind  zu 
c den  Heiden,  daruni  denn  auch  der  geringe  Erfolg  der  protestan- 
tischen  Missionen. 

Ad  III.  Die  griechische  Kirche  gebietet  nicht  nur  die  Prie- 
sterehe, sie  liisst  auch  die  Priester-Wittwer  in  den  Monchsstand 
fibertreten.  Dies  geschieht  aus  dem  einfachen  Grunde , dass  der 
Unterschied  zwischen  Ordensklerus  und  Weltklerus  deutlich  und 
klar  zum  Vorschein  trete.  Wilhrend  der  Ordensklerus  im  Coli- 
bate lebt,  ist  der  Weltklerus  ohne  Ausnahme  beweibt. 

Ad  IV.  Sollte  die  Bestimmung  nicht  getroffen  werden , dass 
Priester-Wittwen  in  ein  Nonnenkloster  gehen,  so  muss  streng 
darnach  von  Seite  dcr  Bischofe  gesehen  werden,  dass  dieselben 
keine  zweite  Ehe  eingehen,  weil  dies  eine  Entweihung  des  Prie- 
sterstandes  ist. 

Ad  V.  Dass  die  Priesterbraut  eine  Jungfrau  sein  muss,  ver- 
steht  sich  um  so  mehr  von  selbst,  da  schon  den  Priestern  des 
Alten  Testaments,  wie  aus  3 Mos.  21,  7 u.  13,  Hesekiel  44,  22 
hervorgeht,  die  Elie  mit  einer  Wittwe  verboten  war. 

Ad  VI.  Nach  uralter  Sitte  wiihlen  die  griechischen  Priester 
ihre  AVeiber  aus  dem  geistlichen  Stande  und  die  Bischofe  sehen 
d streng  darauf,  dass  von  dieser  so  ehrwfirdigen  Sitte  nicht  abge- 
wichen  werde.  Diese  so  ehrwfirdige  Sitte,  Ew.  Gn.,  muss  zum 
Gesetz  erhoben  werden,  nur  so  kann  die  Priesterehe  der  Kirche 
zum  Segen  gereichen.  Wir  rochnen  zum  geistlichen  Stand  auch 
den  Lehrerstand.  Derselbe  soil  mitherangezogen  werden  aus  zwei 
Grfinden ; 

1.  Es  soil  der  echtkatholische  Grundsatz,  dass  die  Schule  von 
der  Kirche  unzertronnlich  ist,  sonnenklar  zu  Tage  treten. 

2.  Es  soil  der  Lehrerstand  mit  dem  Priesterstand  ausgesohnt 
werden.  Dies  kann  dadurch  geschehen,  dass  Lehrcrtochter  Pric- 
sterfrauen  werden.  Oder  ist  es  nicht  ein  Jammer,  mitansehen  zu 
miissen,  wie  so  viele  Lehrertiichter  entweder  in  einen  ganz  nie- 
drigen  Stand  sich  verheirathen  oder  kfimraerlich  und  einsam  als 
alte  Jungfrauen  dahinsterben , da  dieselben  sich  doch  so  gut  zu 
Priesterfrauen  eignen  ? 

Aus  was  fiir  Grfinden  sollen  die  Priesterfrauen  aus  dem  geist- 
lichen Stande  gewilhlt  werden? 

1.  Es  ist  eine  Cardinallchre  des  Katholicismus,  dass  es  gegen- 
iiber  dem  Laienstande  einen  sacramentalen  Hohenpricsterstand  gibt. 

72 


1139 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


1140 


Diesem  Grundsatze  gemiiss  muss  auch  der  Priesterstand  eine  von 
dem  Laienstande  gesonderte  Stellung  einnehinen.  Wie  lasst  sicli 
nun  diese  gesonderte  Stellung  aufreclit  erhalten?  Der  Papst 
sagt:  Einzig  und  allein  durcli  den  Cdlibat.  Wir  sagen:  Mit- 
nichten.  Es  gibt  nainlicli  noch  ein  zweites  Institut,  wodurcb  die 
gesonderte  Stellung  des  Priesterstandes  bewahrt  wird , namlich : 
„Priesterehe  mit  der  Bestimmung,  dass  die  Priesterfrauen  aus 
dem  geistlichen  Stande  gewahlt  werden“.  Durch  diese  Bestim- 
mung wird  jeder  Vermischung  des  Priesterstandes  mit  dem  Laien- 
stande ein  undurchbrechbarer  Damm  entgegengesetzt,  wogegen 
andererseits , wenn  dem  Priester  gestattet  wird,  sein  Weib  aus 
jedem  beliebigen  Stande  zu  wiihlen,  der  Vermischung  Thor  und 
Tliiir  geoffnet  wird. 

2.  Gemiiss  obiger  Cardinallelire  muss  der  Priesterstand  eine 
vom  Laienstande  unabhiingige  Stellung  einnehmen.  Wie  kann 
dies  bewerkstelligt  werden?  Der  Papst  sagt;  Einzig  und  allein 
durch  den  Cblibat.  Wir  aber  sagen:  „Mitnichten“.  Es  gibt  noch 
ein  zweites  Institut,  „wodurcli  die  unabhangige  Stellung  des  Prie- 
sterstandes aufrecht  erhalten  wird,  niimlich:  Priesterehe  mit  der 
Bestimmung,  dass  die  Priesterfrauen  aus  dem  geistlichen  Stande  b 
genommen  werden “.  Bei  dieser  Bestimmung  kann  von  keiner 
Abhiingigkeit  vom  Laienstande  die  Rede  sein,  da  ja  der  Priester 
mit  Seinesgleichen,  d.  h.  mit  einem  Priester  oder  Lehrer,  in  Ver- 
schwagerung  tritt.  Tritt  aber  der  Priester  mit  einem  Laien,  mit 
einem  Burger  oder  Bauern  in  Verschwiigerung,  dann  ist  auch  zur 
Abhangigkeit  des  Priesterstandes  vom  Laienstande , vom  Biirger- 
und  Bauernstande  der  Grund  gelegt.  Mag  immerhin  der  Vater 
eines  Priesters  ein  Burger,  ein  Bauer,  ein  Laie  sein,  daran  nimmt 
Niemand  Anstoss,  der  Scliwiegervater  des  Priesters  jedoch  darf 
kein  Burger,  kein  Bauer,  iiberhaupt  kein  Laie  sein,  weil  die 
Stellung  eines  Mannes,  wie  die  Erfahrung  lehrt,  zu  seinem  Schwieger- 
vater  eine  weit  untergeordnetere  ist,  als  zu  seinem  Vater,  darum 
muss  der  Scliwiegervater  eines  Priesters  ein  Priester  oder  Lehrer  sein. 

3.  Priester-  und  Lehrertochter  werden  mehr  fiir  das  Himm- 
lische  erzogen,  als  Tbchter  aus  jedem  Stande.  Man  mag  dagegen 
einwenden,  was  man  will,  wir  evangelischen  Pastoren  wissen  aus 
Erfahrung,  dass  evangelische  Pastoren-  und  Lehrertochter  immer- 
dar  die  besten  evangelischen  Pastorenfrauen  geliefert  haben.  Dies 
ist  auch  ganz  natiirlich.  Oder  aus  welchem  anderen  Stande  sollen  c 
denn  taugliche  Priesterfrauen  hervorgehen , wenn  nicht  aus  dem 
geistlichen  Stande  ? 

4.  Sobald  Avir  dem  Priester  gestatten  werden,  sein  Weib  aus 
jedem  beliebigen  Stande  zu  wiihlen , so  kann  jedes  beliebige 
Miidchen  sein  Auge  auf  einen  Priesteramtscandidaten  werfen,  was 
eine  Ilerabwiirdigung  des  Priesterstandes  ist.  Dies  ist  ausschliess- 
lich  Priester-  und  Lehrertbchtern  vorzubehalten.  Es  heisst  ge- 
radezu  die  Perle  vor  die  Siiue  werfen,  wenn  Schuster-  und  Schnei- 
der-, Tischler-  und  Fleischertochter  ihr  Augenmerk  auf  einen 
Gew'eihten  des  Herrn  richten  diirfen. 

5.  Wird  dem  Priester  erlaubt,  sein  Weib  aus  jedem  beliebigen 
Stande  zu  nehmen,  so  Avird  damit  dem  Trachten  nach  reichen 
Frauen  Thor  und  Tliur  geotfnet,  wahrend  dies  bei  der  Wahl  aus 
dem  geistlichen  Stande  nicht  der  Fall  ist.  Denn  dass  Priester- 
und  Lehrertochter  in  der  Regel  arm  sind,  lehrt  die  Erfahrung. 

So  soli  es  aber  auch  sein,  denn  nichts  schadet  dem  geistlichen 
Ansehen , wie  Avir  evangelischen  Pastoren  aus  Erfahrung  Avissen, 
mehr,  als  Avenn  Geistliche  sich  reiche  Frauen  nehmen.  Dann  ist 
es  mit  der  geistlichen  Wirksamkeit  sofort  vorbei  und  das  Volk  d 
hiilt  die  Predigt  eines  solchen  Geistlichen  von  der  Heimath , die 
droben  ist,  fiir  hohle  Redensart. 

6.  Die  Feier  des  heiligen  Opfers  der  Messe  fordert  aufs  Be- 
stimmteste,  dass  sich  der  Priester  sechs  Stunden  vor  und  sechs 
Stunden  nachher  seines  Weibes  giinzlich  enthalte.  Damit  dies 
gescheho,  darf  von  Seiten  der  Priesterfrau  keine  Veranlassung 
gegeben  Averden.  Auch  hierfiir  kdnnen  nur  Priester-  und  Lehrer- 
tbchter  dem  Volke  Biirgschaften  des  Vertrauens  geben,  Aveil  sie 
von  Kindesbeinen  an  geistlich  erzogen  AA^erden. 

7.  Die  BcAvahrung  des  Beichtgeheimnisses  fordert  gebieterisch, 
dass  die  Priesterfrauen  aus  dem  Priester-  oder  Lehrerstande  ge- 
wiihlt  werden,  AA'eil  nur  Priester-  und  Lehrertochter  es  A^erstehen, 
in  Folge  ihrer  geistlichen  Erziehung,  Avie  sie  sich  ihren  Mannern, 
den  Priestern  gegeniiber,  in  Bezug  auf  das  Beichtgeheimniss  zu 
verhalten  haben.  Das  haben  auch  die  griechischen  Bischbfe  ein- 
gesehen , und  darum  sehen  sie  streng  darauf , dass  nur  Priester- 
tochter  zu  Priesterfrauen  ei-Avilhlt  werden.  Geschahe  dies  nicht, 
niihmen  sich  die  griechischen  Priester  ihre  Weiber  aus  jedem 


a beliebigen  Stande,  so  ware  das  Beichtinstitut  in  der  griechischen 
Kirche  langst  untergegangen.  Man  konnte  es  auch  dem  Volke 
gar  nicht  iibel  nehmen,  wenn  es  bei  einem  Priester,  dessen  Weib 
eine  Burgers-  oder  Bauerntochter  ist,  nicht  beichten  wollte.  Wer 
dagegen  bei  einem  Priester,  dessen  Weib  eine  Priester-  oder 
Lehrertochter  ist,  nicht  beichten  will,  ist  entAveder  ein  Narr  oder 
ein  Ungliiiibiger. 

Dies  sind,  Eav.  Gn.,  die  sieben  Avichtigen  Griinde,  Avesshalb 
die  Priesterfrauen  aus  dem  Priester-  oder  Lehrerstande  zu  Avahlen 
sind.  Die  Gegengriinde  kommen  so  gut  wie  gar  nicht  in  Betracht. 

1.  Man  konnte  einwenden,  dass  durch  solches  Gesetz  eine 
Priesterkaste  aufgerichtet  Aviirde.  Dieser  Einwand  ist  grundlos. 
Eine  Priesterkaste  Aviirde  dann  errichtet  werden,  wenn  die  Be- 
stimmung getroffen  AAuirde,  dass  die  Sohne  der  Priester  wieder 
Priester  werden  miissten.  Von  einem  solchen  Gesetze,  welches 
der  Kirche  keinen  Segen  bringen  konnte,  steht  nichts  geschrieben. 
Hier  handelt  es  sich  nicht  um  die  Sohne,  sondern  um  die  Tbchter 
und  zAvar  um  die  Priester-  und  Lehrertochter,  welche  der  Mehr- 
zahl  nach  Priesterfrauen  werden  sollen. 

2.  Es  konnte  die  Besorgniss  entstehen,  dass  es  an  Priester- 
frauen fehlen  mbchte.  Diese  Besorgniss  ist  unbegriindet,  da  ja 
auch  die  griefhischen  Priestertbchter  den  Bedarf  an  Priesterfrauen 
vollstandig  befriedigen.  Um  wie  viel  mehr  also,  da  auch  Lehrer- 
tbchter  Priesterfrauen  werden  kbnnen.  Vorderhand  freilich  gibt 
es  keine  lateinisch-katholischen  Priestertbchter , die  Priesteramts- 
candidaten sind  also  auf  die  Lehrertbchter  angewdesen ; aber  auch 
so  Avird  es  nicht  an  Priesterfrauen  fehen , da  es  jetzt  in  alien 
Liindern  Lehrertbchter  gibt. 

Disciplin. 

A.  Da  es  den  jetzt  lebenden  lateinisch-katholischen  Priestern 
nicht  gestattet  war,  vor  der  heiligen  Weihe  zu  ehelichen,  so  haben 
dieselben  das  Recht,  dies  noch  nach  der  heiligen  Weihe  zu  thun. 

B.  Bei  der  Meldung  evangelischer  Pastoren  behufs  Eintritt 
in  den  katholischen  Priesterstand , hat  der  Bischof  auf  folgende 
drei  Punkte  Bedacht  zu  nehmen. 

1.  Ist  das  Weib,  welches  der  sich  Meldende  besitzt,  das  erste 
oder  zweite?  Ist  das  Letztere  der  Fall,  so  darf  derselbe  unter 
keiner  Bedingung  in  den  katholischen  Priesterstand  aufgenommen 
werden. 

2.  Hat  der  Betreffende  sein  Weib  als  Jungfrau  oder  als 
Wittwe  geheirathet?  In  letzterem  Falle  darf  derselbe  unter  keiner 
Bedingung  in  den  katholischen  Priesterstand  aufgenommen  werden. 

3.  Stammt  sein  Weib  aus  geistlichem  Stande,  d.  h.  aus  dem 
evangelischen  Pastoren-  oder  Lehrerstande  oder  aus  dem  Laien- 
stande? In  letzterem  Falle  ist  derselbe  unter  keiner  Bedingung 
in  den  katholischen  Priesterstand  aufzunehmen.  Dies  scheint 
hart  zu  sein;  jedoch  gegeniiber  den  Riicksichten,  die  man  auf 
das  AllgemeiiiAvobl  der  Kirche  zu  nehmen  hat,  miissen  alle  per- 
sbnlichen  Riicksichten  zuriicktreten.  Das  Allgemeinwohl  der  Kirche, 
welche  ohne  Beichtstuhl  nicht  bestehen  kann,  fordert  auf  das 
Bestimmteste,  dass  die  Priesterfrauen  geistlichen  Ursprungs  sind. 
Es  braucht  sich  demgemiiss  keine  Pfarrgemeinde  einen  Priester 
aufdriingen  zu  lassen,  dessen  Weib  aus  dem  Laienstande  stammt, 
Aveil  eine  solche  Frau  den  Pfarrkindern  keine  Biirgschaften  des 
Vertrauens  in  Bezug  auf  das  Beichtgeheimniss  geben  kann.  Dies 
kbnnen  nur  Priester-  und  Lehrertbchter,  weil  sie  von  Kindheit  an 
geistlich  erzogen  sind. 

Aus  den  von  uns  aufgestellten  sieben  Gesetzen  in  Betreff  der 
Priesterehe  werden  Eav.  Gn.  ersehen,  wie  hoch  wir  von  dem  ka- 
tholischen Priesterthum  denken ; wir  Avollen  nicht , dass  dasselbe 
in  den  Staub  der  Gemeinheit  herabgezogen  Averde,  v/as  ohne  alien 
Zweifel  geschahe,  Avenn  Burger-  oder  Bauerntbchter  zu  Priester- 
frauen erhoben  Aviirden.  Mbge  darum  der  Papst  in  doppelter  Be- 
ziehung  bedenken,  was  zum  Wohlergehen  der  Kirche  dient;  mbge 
derselbe  auf  der  einen  Seite  den  Bann  aufheben,  deii  er  iiber  die 
Priesterehe  gesprochen  hat,  andererseits  aber  dem  Priester  ge- 
bieten,  sein  Weib  ausschliesslich  aus  dem  Priester-  oder  Lehrer- 
stande zu  nehmen.  Von  diesem  Gesetze,  so  merkwurdig  als  es 
klingt,  hat  man  bisher  nichts  gewusst,  sonst  wiirden  die  Piipste 
schon  langst  den  Cblibat  aufgehoben  haben.  Denn  dass  die  Prie- 
sterehe, bei  der  Bestimmung,  dass  die  Priesterfrauen  aus  dem 
geistlichen  Stande  gewahlt  Averden,  fiir  die  Kirche  irgendwie  nach- 
theilig  sei,  ist  reine  Einbildung.  Im  Gegentheil  Avird  der  Kirche 
durch  Aufhebung  des  Cblibats  reicher  Segen  erAvachsen  und  der 


1141 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  180. — 181. 


1142 


Erfolg  nicht  auf  sich  warten  lassen.  In  keinem  Lande  jedoch 
wird  sicli  der  Erfolg  glanzender  zeigen,  als  in  England,  wo  hun- 
derte  von  anglikanischen  Geistlichen  nur  darauf  warten,  dass  der 
Colibatsbann  falle , um  in  den  katliolischen  Priesterstand  ein- 
zutreten.  Es  kann  hier  natiirlich  nur  von  denjenigen  protestan- 
tisclien  Geistlichen  die  Rede  sein,  deren  Weiber  die  drei  Grund- 
bedingungen  erfiillen  kbnnen.  Dieselben  miissen  die  Ersten  sein, 
sie  miissen  als  Jungfrauen  geheirathet  sein,  sie  miissen  geistlichen 
Ursprungs,  d.  h.  entweder  aus  dem  evangelischen  Pastoren-  oder 
Lehrerstande  abstammen.  Moge  daher  der  Papst  nicht  langer 
zaudern,  unter  diesen  gewiss  annehmbaren  Bedingungen,  das  Cb- 
libat  zu  beseitigen.  Er  kann  dies  um  so  leichter,  da  ja  in  der 
griechischen  Kirche  die  Priesterehe  bereits  seit  Jahrhunderten 
besteht  und  dennoch  das  Beichtinstitut  nicht  untergegangen  ist. 
Auch  hat  ja  bereits  der  Papst  den  katliolischen  Priestern  grie- 
chischen Ritus  die  Ehe  gewahrt,  was  nun  den  katliolischen  Prie- 
stern griechischen  Ritus  recht  ist,  ist  den  katholischen  Priestern 
lateinischen  Ritus  billig.  Zu  bedenkeii  ist  ferner,  dass  die  Wie- 
dervereinigung  der  evangelischen  Kirche  nicht  nur,  sondern  auch 
der  griechischen,  von  der  Aufhebung  des  Colibats  natiirlich  nur 
unter  der  Bedingung  der  Wahl  der  Priesterfrauen  aus  dem  geist- 
lichen Stande  abhangig  ist. 

Dixi  et  servavi  anvmam  meam. 

Das  Haupthinderniss  fiir  die  evangelischen  Laien  ist  die  Kelch- 
entziehung.  An  Stelle  derselben  tritt  die  Communion  unter  bei- 
derlei  Gestalten  unter  folgenden  Bedingungen: 

I.  Damit  die  Lehre  von  der  Concomitanz  sonnenklar  zu  Tage 
trete,  wird  bei  alien  Krankencommunionen  das  hochheilige  Sacra- 
ment unter  einer  Gestalt  gespendet,  wie  bisher. 

II.  Damit  die  Priesterwurde  gewahrt  bleibe,  behalt  der  Prie- 
ster  seinen  eigenen  Kelch,  wie  bisher. 

III.  Da  nach  der  Lehre  der  Kirche  auch  nach  der  Commu- 
nion der  verklarte  Leib  Jesu  Christi  unter  der  Gestalt  des  Weines 
gegenwartig  ist,  der  Wein  aber  erfahrungsmassig  leicht  verdirbt, 
so  muss  genau  so  viel  Wein  abgemessen  werden,  als  zur  Com- 
munion gebraucht  wird.  Um  dies  zu  bewirken,  miissen  folgende 
Gerathe  angeschafft  werden: 

a)  eine  Abendmahlskanne,  b)  ein  Essloffel,  wie  er  in  der  grie- 
chischen Kirche  gebraucht  wird,  c)  ein  Laienkelch,  kleiner  als  der 
Priesterkelch.  Der  Laienkelch  besitzt  unten  einen  Einschnitt 
dergestalt,  dass  bis  zum  Einschnitt  genau  ein  Essloffel  Wein  hin- 
eingeht. 

Das  Verfahren  ist  nun  folgendes: 

1.  Ist  kein  Communicant  da,  so  wird  an  dem  jetzt  bestehen- 
den  Verfahren  nichts  geandert. 

2.  Ist  ein  Communicant  vorhanden,  so  hat  der  Kiister  einen 
Essloffel  Wein  in  den  Laienkelch  zu  giessen.  Hierauf  ist  der 
Laienkelch  neben  den  Priesterkelch  zu  stellen  und  mitzucon- 
secriren. 

3.  Sind  mehrere  Communicanten  vorhanden,  so  versammeln 
sich  diese  vor  dem  Gottesdienste  in  der  Sacristei.  Jetzt  hat  der 
Kiister  genau  so  viel  Essloffel  Wein,  als  Communicanten  da  sind, 
in  die  Abendmahlskanne  zu  giessen.  Hierauf  wird  die  Abend- 
mahlskanne neben  den  Priesterkelch  gestellt  und  mitconsecrirt. 
Nach  geschehener  Consecration  wird  den  Communicanteti  der  ver- 
klarte Leib  zuerst  unter  der  Gestalt  des  Brodes,  sodann  unter 
der  Gestalt  des  Weines  gereicht.  Iliebei  hat  der  Kiister  fiir  jeden 
Communicanten  genau  so  viel  von  der  Ge.stalt  des  Weines  aus 
der  Abendmahlskanne  in  den  Laienkelch  zu  giessen,  als  zum 
Einschnitte  hineingeht.  Da  nun  bis  zum  Einschnitte  des  Laien- 
kelches  genau  ein  Essloffel  hineingeht,  so  kann  von  der  Gestalt 
des  Weines  woder  etwas  iibrig  bleiben,  noch  es  an  der  Gestalt 
desselben  fehlen. 

Das  Verfahren,  Ew.  Gn.,  ist  zwar  etwas  verwickelt,  liisst  sich 
jedoch  nicht  gut  anders  bewerkstelligen.  Durch  dasselbe  wird 
die  Hauptklippe,  namlich  die  Unhaltbarkeit  des  Weines,  um- 
gangen,  da  von  der  Gestalt  des  Weines  nichts  iibrig  bleibt. 

Unter  diesen  drei  Bedingungen,  Ew.  Gn. , kann  der  Papst 
ohne  alles  Bedenkcn  den  Laien  den  Kelch  gewiihren.  Es  wird 
dadurch  der  Ilauptanstoss,  den  das  evangelische  Volk  an  der  ka- 
tholi.sch-apo8tolisclion  Kirche  iiimmt,  entfernt.  Denn  das  mbgen 
Ew.  Gn.  wissen,  dass  die  Kelchentziehung  dem  evangelischen 
Volke  in  innerster  Seele  verhasst  ist,  weil  es  darin  cine  Kriin- 
kung,  eine  Entziehung  seiner  Rechte  sieht.  Dieses  Aergerniss 
muss  beseitigt  werden , ehe  von  einer  Aussohnung  unseres  evan- 
gelischen Voikos  mit  dor  katholisch-apostolischen  Kirche  die  Rede 


a sein  kann.  Zu  soldier  Aussohnung  kann  der  Papst  um  so  leichter 
beitragen,  da  derselbe  bereits  den  Katholiken  griechischen  und 
armenischen  Ritus  die  Communion  unter  beiderlei  Gestalt  ge- 
stattet;  was  nun  den  Katholiken  griechischen  und  armenischen 
Ritus  recht,  das  ist  dem  lateinischen  Ritus  billig. 

So  sind  denn,  Ew.  Gn.,  das  Colibat  und  die  Kelchentziehung 
die  zwei  Ilaupthindernisse , welche  nicht  etwa  die  Vereinigung 
der  evangelischen  Kirche  allein,  sondern  auch  der  griechischen 
Kirche  unmoglich  machen.  Hat  nun  der  Papst  wirklich  Ge- 
danken  des  Friedens,  ist  die  Einheit  der  Kirche  sein  innigster 
Ilerzenswunsch,  so  krone  er  seine  Friedensworte,  welche  er  an  die 
evangelische  und  griechische  Christenheit  gerichtet  hat,  durch  die 
That.  Er  beseitige  die  der  evangelischen  und  griechischen  Chri- 
stenheit verhassten  Institute  des  Colibats  und  der  Kelchentziehung, 
was  unter  den  oben  zusammengestellten  Bedingungen  eine  reine 
Kleinigkeit  fiir  ihn  ist.  Da  dem  so  ist,  so  wiinschen  wir,  dass 
diese  beiden  Institute  vor  dem  festgesetzten  Concile  aufgehoben 
werden,  damit  der  Papst  den  evangelischen  und  griechischen 
Christen  einen  thatsachlichen  Beweis  seiner  Friedensliebe  gabe, 
b und  wir  zweifeln  nicht,  dass  dies  geschehe,  wenn  sich  ein  so  an- 
gesehener  Kirchenfiirst , wie  Ew.  Gn.  es  ist,  zum  Fiirsprecher 
und  Vermittler  beim  Papste  macht.  Fiir  die  Bemiihungen  hin- 
gegen  werden  Ew.  Gn.  in  dem  Bewusstsein,  ein  gewiss  Gott 
wohlgefalliges  Werk  gethan  zu  haben,  den  herrlichsten  Lohn 
linden. 

Wir  schliessen  mit  dem  echt  katholischen  Grusse:  Geloht  sei 
Jesus  Christus!  In  Eivigkeit.  Amen! 

Im  Namen  vieler  Evangelischer  der  Provinz  Sachsen. 

(Sequuntur  initia  nominum  quatuor  pastorum  et  paroeciarum, 
quibus  praesunt.) 

181.  (CXXX.) 

D.  28.  August!  1869.  — Eorumdem  literae  ad  Episcopum  Paderbor- 

nensem,  quibus  refutare  tentant  nonnulla  argumenta  a clarissimo 

Praelato  adversus  matrimonium  clericorurn  allata. 

H 28/^ 

c Hochwiirdigster  Herr  Bischof! 

Auf  die  an  Ew.  Gn.  gesandten  zwei  ‘ Briefe  lassen  wir  noch 
einen  dritten  folgen,  um  in  demselben  die  Ansichten,  welche  Ew. 
Gn.  in  der  Schrift  Ein  hischofliches  Wort  etc.  gegen  die  Priester- 
ehe ausgesprochen  haben,  zu  beleuchten. 

I.  Ew.  Gn.  sagen : Dass  der  Papst  sich  vorlaufig  zur  Priester- 
ehe nicht  verstehen  werde,  aus  Griinden,  die  Ew.  Gn.  nicht  weiter 
rnittheilen  konnten.  Die  Griinde  sind  wesentlich  drei: 

1.  Der  Papst  fiirchtet  die  Verraischung  des  Priesterstandes 
mit  dem  Laienstande. 

2.  Die  Abhangigkeit  des  Priesterstandes  vom  Laienstande. 

3.  Den  Untergang  des  Beichtinstituts. 

Diese  drei  Griinde  sind  vollkommen  gerecht;  denn  allerdings 
kann  die  Priesterehe  sowohl  den  Priesterstand  mit  dem  Laien- 
stande vermischen,  als  auch  denselben  vom  Laienstande  abhangig 
machen,  als  auch  den  Beichtstuhl  zu  Falle  briugen.  Das  ist  aber 
eben  die  falsche.  Falsch  ist  nun  die  Priesterehe  iiberall,  wo  die 
Priesterfrau  aus  dem  Burger-  oder  Bauer nstande,  aus  dem  Laien- 
stande  stammt.  Die  falsche  Priesterehe  ist  so  giinzlich  zu  ver- 
werfen,  dass,  wenn  dem  Papste  nur  die  Wahl  gelassen  wiirde 
zwischen  dem  Colibat  einerseits  und  der  Priesterehe  mit  der  Frei- 
heit  der  Wahl  der  Priesterfrauen  aus  jedem  beliebigen  Stande 
andererseits,  der  Papst  ohne  Bedenken  das  Colibat  wilhlen  miisste. 
Denn  das  Colibat,  wie  naturwidrig  es  auch  ist,  bringt  doch  den 
Beichtstuhl  keineswegs  zu  Fall;  die  Priesterehe  dagegen  mit  der 
Freiheit  der  Wahl  der  Priesterfrauen  aus  jedem  beliebigen  Stande 
fiihrt  das  Beichtinstitut  ohne  alien  Zwcifel  zum  Untergange. 
Beide  Institute  also  sind  zu  verwerfen,  das  Colibat,  weil  es  natur- 
widrig ist,  die  Priesterehe  mit  der  Freiheit  der  Wahl  der  Priester- 
frauen aus  jedem  beliebigen  Stande , weil  sie  den  Beichtstuhl  zu 
Falle  bringt.  Richtig  und  echt  katholisch  ist  allein  das  dritte 
Institut:  „ Priesterehe  mit  der  Bestimmung  der  Wahl  der  Priester- 
frauen aus  deni  geistlichen  Stande , d.  h.  aus  dem  Priester-  oder 
Lohrcrstande“,  weil  dieses  Institut  wedor  naturwidrig  ist,  noch 

* Altera  cx  duabus  epistoHs,  quarum  fit  mciitio,  ad  Reverendis- 
siinuin  D.  Martin  non  pervenit. 


72* 


1143 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1144 


das  Beichtinstitut  zum  Untergange  fiihrt.  Den  sohlagendsten  Be-  a 
weis  liiefiir  liefert  die  griechisclie  Kirche,  wo  das  Beichtinstitut 
noch  bis  auf  den  heutigen  Tag  besteht,  obschon  die  griecHschen 
Priester  seit  Jahrhunderten  beweibt  sind.  Freilich  sind  die  grie- 
chischen  Priester  auf  die  richtige,  edit  katholische  Weise  beweibt, 
denn  ihre  Weiber  sind  ohne  Ausnahme  Priestei’tbchter.  In  diesem 
so  wichtigen , wahrhaft  lebensfiihigen  Gesetze  der  griechischen 
Kirche  finden  wir  die  Losung  fiir  das  Rathsel,  dass  in  dieser 
Kirche,  trotz  der  beweibten  Priester,  das  Beichtinstitut  seine  ge- 
biihrende  Stellung  einnimnit.  Die  richtige  Priesterehe  also,  Eav. 
Gn.,  steht  mit  der  Bewahrung  des  Beichtgeheimnisses  nicht  im 
geringsten  Widerspruche,  wohl  aber  die  falsche,  welche  dem  Prie- 
ster gestattet,  sein  Weib  aus  jedera  beliebigen  Stande  zu  wiihlen. 
Diese  falsche  Priesterehe  steht  mit  Bewahrung  des  Beichtgeheim- 
nisses in  diametralem  Gegensatz  aus  dem  einfachen  Grunde,  weil 
Burger-  und  Bauerntochter  dem  Volke  keine  Biirgschaften  des 
Vertrauens  geben  konnen ; dies  konnen  nur  Priester-  und  Lehrer- 
tbchter,  weil  sie  von  Kindesbeinen  an  geistlich  erzogen  sind.  Ein 
solches  Gesetz  nun,  dass  die  Priesterfrauen  aus  dem  Priester-  oder 
Lehrerstande  gewahlt  werden,  zu  erlassen,  hat  die  Kirche  nicht  b 
nur  das  Recht,  sondern  es  ist  auch  ihre  Pflicht,  da  die  Kirche 
iiberall  darnach  zu  sehen  hat,  dass  die  Priesterivilrde  gewahrt 
bleibe,  denn  ist  dieselbe  einmal  erschiittert,  dann  ist  es  auch  mit 
der  priesterlichen  Wirksamkeit  vorbei.  Dies  wird  aber  sofort  ge- 
schehen,  wenn  Burger-  und  Bauerntochter  zu  Priesterfrauen  er- 
hoben  werden.  Hier,  Ew.  Gn. , konnen  wir  evangelischen  Pa- 
storen  aus  Erfahrung  reden,  indem  wir  wissen,  dass  auch  unser 
evangelisches  Volk  zu  denjenigen  evangelischen  Geistlichen,  welche 
ihre  Weiber  aus  dem  evangelischen  Pastoren-  oder  Lehrerstande 
genommen  hahen,  weit  mehr  Zutrauen  haben,  als  zu  denjenigen, 
welche  meistentheils  um  des  schnoden  Mammons  willen  ihre  Wei- 
ber aus  dem  Burger-  oder  Bauernstande  gewahlt  haben.  Dass 
durch  ein  solches  Gesetz,  Ew.  Gn.,  keine  Priesterkaste  aufgerichtet 
wird,  haben  wir  in  unserem  zweiten  Briefe  beiviesen.  Denn  ein 
Priesterkastengesetz,  welches  besagt,  dass  die  Sohne  der  Priester 
wieder  Priester  werden  miissen,  kann  der  Kirche  nur  zum  Scha- 
den  gereichen.  Hier  aber  handelt  es  sich  nicht  um  die  Sohne, 
sondern  um  die  Tochter  der  Priester  und  Lehrer,  welche  der 
Mehrzahl  nach  Priesterfrauen  werden  sollen.  Ja  ivahrlich,  Ew.  c 
Gn.,  ware  der  Papst  unter  dieser  so  wichtigen  Bedingung  der 
Wahl  der  Priesterfrauen  aus  dem  Priester-  und  Lehrerstande  um 
Gestattung  der  Priesterehe  ersucht  worden , derselbe  hiitte  schon 
seit  Jahi’en  den  Colibatsbann  beseitigt  und  so  die  Einheit  der  ge- 
trennten  Confessionen  der  griechischen  und  evangelischen  Kirche 
wiederhergestellt.  Diese  Einheit  wieder  herzustellen , Ew.  Gn., 
ist  keine  blo.sse  Einbildung.  Denn  wenn  irgcnd  eine  Zeit  giinstig 
ist  fiir  den  Katholicismus,  die  Liinder  ivieder  zu  geivinnen,  welche 
er  verloren  hat,  so  ist  es  die  jetzige.  Fiir  umsonst  freilich  kann 
der  Papst  die  Liinder  nicht  ivieder  erhalten,  er  muss  einen  Kauf- 
preis  zahlen.  Der  Kaufpreis  nun  ist  so  gering  als  moglich  und 
fiir  den  Papst  ein  reines  Bagatell:  dem  Priester  soli  das  Weib, 
dem  Laien  der  Kelch  zuriickgegeben  werden,  natiirlich  nur  unter 
den  von  uns  im  ersten  und  zweiten  Briefe  aufgestellten  hochst 
annehmbaren  Bedingungen.  Wird  von  Seiten  des  Papstes  in  diesen 
beiden  Punk  ten  nachgegebcn , was  zu  thun  ihm  schon  die  Klug- 
heit  rathen  nnisste,  dann  erhiilt  der  Protestantismus,  der  otfenbar 
in  den  letzten  Ziigen  liegt,  den  Todesstoss.  Wer  es  iibrigens 
nicht  glauben  ivollte,  dass  der  Protestantismus  bis  zur  letzten  d 
Stufe  der  Verneinung  angekommen  ist  und  gleichsam  vor  einem 
jiihen  Abgrund  steht,  braucht  nur  nach  Bremen  zu  gehen,  der 
ehemaligen  erzbischoflichen  Residenz,  wo  der  reformirte  Pastor 
Schwab  den  offenkundigen  Unglauben  schon  seit  einem  halben 
Jahre  predigt,  ohne  dass  von  Seiten  des  Senats  und  der  Biirger- 
schaft  irgend  ein  Protest  erhoben  iviirde.  Auch  von  Berlin,  der 
Metropole  des  Protestantismus,  liisst  sich  nur  trauriges  berichten. 
Religion  ist  so  wenig  hier  zu  finden,  dass  ein  hochgestellter  evan- 
gelischer  Geistlicher  es  rund  herausgesagt  hat,  dass,  wenn  Berlin 
nicht  kannibalisch-heidnisch  werden  soil , es  zum  romisch-katho- 
lisch-apostolischen  Glauben  zuriickgefilhrt  werden  muss.  Es  ist 
niimlich,  Ew.  Gn. , statistisch  erwiesen,  dass  von  25  Mmschen  in 
Berlin  nur  ein  einziger  sich  um  die  Kirche  kiimmert.  In  keiner 
andern  Stadt  daher  tritt  die  Hohlheit  und  Erbiirmlichkeit  des 
Protestantismus  deutlicher  zu  Tage  als  in  Berlin,  der  Metropole 
des  Protestantismus.  Derselbe  hat  sich  vollstandig  als  Tauschung 
erwiesen.  Soli  es  nun  in  Berlin  Avieder  besser  werden  und  das 
Volk  begeistert  fiir  den  Glauben,  so  bleibt  nichts  weiter  iibrig. 


als  dass  Jesus  Christus,  hochgelobt,  wieder  seinen  Einzug  halte 
in  die  verlassenen  Kirchen  und  die  Stelle  auf  dem  Altar  wieder 
einnehme,  Avelche  ihm  gebiihrt.  Erst  dann,  wenn  in  alien  Ber- 
liner Kirchen  wieder  das  eine,  heilige  Opfer,  Jesus  Christus,  dem 
himmlischen  Vater  dargebracht  Avird,  Avenn  die  Berliner  Avieder 
ihre  Kniee  beugen  werden  vor  dem  gottlichen  Heilande  im  Taber- 
nakel,  wenn  das  hocliAA'iirdigste  Gut  Avieder  bffentlich  diu’ch  die 
Strassen  Berlins  getragen  wird,  wenn  das  Fest  aller  Feste,  das 
heilige  Frohnleichnamsfest  wieder  mit  der  Pracht  und  Ilerrlich- 
keit  gefeiert  Avird,  Avie  vor  Zeiten,  dann  wird  man  auch  in  Berlin 
wieder  Religion  finden.  Damit  nun  dieser  Zeitpunkt  recht  bald 
herbeikomme,  dazu  moge  doch  Ew.  Gn. , das  bitten  Avir,  Ihren 
Beistand  nicht  versagen.  Wohlan,  saumen  Eav.  Gn.  keinen  Augen- 
blick  und  tragen  beim  Papste  um  Beseitigung  des  Colibats  und 
der  Kelchentziehung  unter  den  von  uns  aufgestellten  Bedingungen 
an,  und  Ew.  Gn.  werden  dann  noch  den  Triumph  und  Sieg  der 
Kirche  Christi  fiber  alle  ihre  Feinde  erleben.  Es  werden  sich, 
davon  konnen  Ew.  Gn.  fiberzeugt  sein,  nicht  nur  in  England, 
sondern  auch  in  Deutschland,  nach  Aufliebung  des  Colibats  und 
der  Kelchentziehung  merkAvfirdige  Dinge  ereignen,  denn  die  pro- 
testantischen  Lander  sind  nach  Sbljiihriger  Trennung  wieder  reif 
geworden  ffir  den  Katholicismus. 

Gelobt  sei  Jesus  Christus ! In  Ewigkeit.  Amen ! 

182.  (CXXXI.) 

M.  Augusto  1869.  — Dr.  Gumming,  presbyterianus  Scotus,  existi- 
mans,  Pontificia  invitatione  acatholicos  in  partem  futuri  Concilii 
vocari,  rogat  Summum  Pontiflcem,  ut  sibi  significandum  curet, 
utrum  protestantibus  in  eodem  Concilio  futura  sit  potestas  lo- 
quendi  et  rationes  exponendi,  ob  quas  a Romana  Ecclesia  divisi 
sunt  et  separati. 

Sancte  Pater, 

Protestantes  et  alios  ab  Ecclesia  Romana  divisos  et  segre- 
gates ad  Concilium  oecumenicum  invitare  Tibi  placuit.  Gratias 
perfervidas  agimus  et  toto  corde  in  Concilio  a Te  indicto  adesse 
desideramus.  Ut  certior  fiam  quae  et  quanta  libertas  loquendi 
nobis  concedatur,  in  pluribus  epistolis  ad  reverendissimum  docto- 
rem  Manning  hoc  anno  literas  misi.  Hie  reverendissimus  et  doc- 
tissimus  urbanitate  plurima  de  hac  re  hisce  verbis  mihi  rescripsit: 
„Responsum  de  mode  agendi  tibi  dare  nequeo.  Hoc  reddere  po- 
test sola  suprema  auctoritas.^  Te  igitur,  Sancte  Pater,  enixe  et 
precario  rogo,  ut,  si  Tibi  placet,  certior  fiam,  utrum  nobis  detur 
in  Concilio  loquendi  libertas  et  causas  reddendi,  quibus  inducti 
Protestantes  ab  Ecclesia  Romana  sunt  separati  et  divisi. 

Sanctitatis  Tuae  me  servum  profiteer 

lohannes  Cumming  D.  D. 

Ecclesiae  Scoticae  presbyterianus. 

183.  (CXXXII.) 

1).  4.  Septembris  1869.  — Interrogatio , cuius  mode  facta  est  mentio, 
Sumnio  Pontifici  occasionem  praebuit,  datis  ad  Archiepiscopum 
Westmonasteriensem  Uteris,  declarandi,  quum  Ecclesia  doceat  in- 
fallibile  esse  suum  iudicium  in  decidendis  quaestionibus , quae 
ad  fidem  et  mores  pertinent,  baud  posse  eamdem  Ecclesiam  per- 
mittere,  ut  errores  iam  diligenter  expensi,  iudicati  et  condemnati 
rursus  in  controversiam  adducantur.  Ceterum  id  non  licere,  in 
ipsa  invitatione  satis  indicari.  Quamobrem  neque  permitti  posse, 
ut  in  Concilio  defendantur  errores,  qui  iam  suam  subiere  damna- 
tionem,  neque  ipsum  potuisse  acatholicos  invitare  ad  disputa- 
tionem,  sed  ad  id  tantum,  ut  oblata  Concilii  opportunitate  utan- 
tur,  et  omni  ope  conentur  eripere  se  ex  illo  statu,  in  quo  de  sua 
salute  securi  esse  non  possint. 

Venerahili  Frairi  Henrico  Eduardo,  Archiepiscopo 
Westmonasteriensi. 

Pius  PP.  IX. 

Venerabilis  Frater,  salutem  et  apostolicam  benedictionem. 

Per  ephemeridas  accepimus,  doctorem  Cumming  Scotum  quae- 
sivisse  a Te,  num  in  future  Concilio  dissidentibus  facienda  sit  po- 
testas ea  proferendi  argumenta,  quae  suae  opinioni  suffragari  ar- 
bitrentur;  Te  autem  respondente,  id  a Nobis  esse  decernendum. 


1145 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  181. — 186. 


1146 


ipsum  hac  de  re  ad  Nos  scripsisse.  Verum,  si  postulantem  non 
latet  catholicorum  fides  de  raagisterio  a divino  Servatore  nostro 
commisso  Ecclesiae  suae  et  de  hiiius  infallibilitate  propterea  in 
definiendis  quaestionibus  de  dogmate  et  moribus;  dubitare  nequi- 
bit,  quin  Ecclesia  ipsa  pati  non  debeat,  revocari  rursum  in  dis- 
ceptatiouem  errores,  quos  sedulo  expendit,  iudicavit  et  damnavit. 
Nec  aliud  ei  suadere  possunt  Literae  Nostrae.  Dum  enim  diximus 
,nenio  inficiari  ac  dubitare  potest,  ipsum  Christum  lesum,  ut  hu- 
manis  omnibus  generationibus  redemptionis  suae  frucius  applicaret, 
suam  hie  in  terris  supra  Petrum  unicam  aedificasse  Ecclesiam, 
idest  unam,  sandam,  catholicam,  apostolicam , eique  necessarian! 
omnem  contulisse  potestatem,  ut  integrum  inviolatumque  custo- 
diretur  fidei  depositum,  ac  eadem  fides  omnibus  poptdis , gentihus, 
nalionibus  trader eturfi  hoc  ipso  diximus  extra  disputationis  alearn 
constitutum  esse  primatum  non  honoris  tantum,  sed  et  iurisdictionis 
Petro  eiusque  successoribus  ah  Ecclesiae  Institutore  collatum.  At- 
qui  in  hoc  nimirum  cardine  tota  quaestio  versatur  inter  catholicos 
et  dissentientes  quoscumque;  et  ex  hoc  dissensu  veluti  e I'onte 
omnes  acatholicorum  errores  dimanant.  „Cum  enim  eiusmodi  so- 
cietates  careant  viva  ilia  et  a Deo  constituta  auctoritate,  quae 
homines  res  fidei  morumque  disciplinam  praesertim  docet , eosque 
dirigit  ac  moderatur  in  Us  omnibus,  quae  ad  aeternam  salutem  per- 
tinent, turn  societates  ipsae  in  suis  doctrinis  continenter  variarunt, 
et  haec  mobilitas  atque  instahilitas  apnd  easdem  societates  nunquam 
cessat.“  Sive  ergo  qui  Te  interrogavit  sententiam  consideret,  quam 
de  infallibilitate  iudicii  sui  in  definitione  rerum  spectantium  fidem 
et  mores  tenet  Ecclesia,  sive  quae  Nos  de  non  revocando  in  dubium 
Petri  primatu  et  magisterio  scripsimus ; intelliget  illico,  nulli  dam- 
natorum  errorum  patrocinio  locum  esse  posse  in  Concilio,  nec  Nos 
acatholicos  invitare  potuisse  ad  disceptandum , sed  dumtaxat,  ut 
„occasionem  amplectantur  huius  Concilii,  quo  Ecclesia  catholica, 
cui  eorum  maiores  adscript!  erant,  novum  intimae  unitatis  et  inex- 
pugnabilis  vitalis  sui  roboris  exhibet  argumentum;  ac,  indigentiis 
eorum  cordis  respondentes , ab  eo  statu  se  eripere  studeant,  in 
quo  de  sua  propria  salute  securi  esse  non  possunt“.  Si  ipsi,  di- 
vina  gratia  afflante,  proprium  discrimen  percipiant,  si  toto  corde 
Deum  quaerant;  facile  abiicient  praeconceptam  quamvis  adversam 
opinionem,  et,  omni  statim  disceptandi  cupidine  deposita,  redibunt 
ad  Patrem,  a quo  iamdiu  infeliciter  discesserunt.  Nos  autem  laeti 
occurremus  ipsis,  eosque  paterna  caritate  complex!,  gaudebimus, 
Ecclesiam  universam  gratulari  Nobis,  quod  filii  Nostri  qui  mortui 
erant  revixerint,  et  qui  perierant  sint  inventi.  Id  certe  a Deo 
poscimus  enixe;  et  Tu,  Venerabilis  Frater,  preces  Tuas  iunge 
Nostris.  Interim  vero  divini  favoris  auspicem  et  praecipuae  Nostrae 
benevolcntiae  pignus  apostolicam  benedictionem  Tibi  totique  dioe- 
cesi  Tuae  peramanter  impertimus. 

Datum  Romaeapud  Sanctum  Petrum,  die  IV.  Sept.  MDCCCLXIX. 
Pontificatus  Nostri  anno  vicesimoquarto. 

Pius  PP.  IX. 

184.  (CXXXIII.) 

D.  30.  Octobris  1869.  — Quum  e numero  dissidentium  nonnulli  supe- 
rius  responsum  sic  interpretati  essent,  quasi  omnis  sibi  interclusa 
forct  via,  qua  difficultates,  quibus  a catholicis  separati  tenentur, 
in  medium  proferre  et  aditum  ad  Summum  Pontifleem  habere 
possent;  is,  alteris  ad  Archiepiscopum  Westmonasteriensem  datis 
Uteris,  festinat  huiusmodi  interpretationem,  nimium  a suis  paternis 
desideriis  alienam,  refellere,  nuntiatque,  his  bonae  fidei  hominibus 
non  defuturos  doctos  theologos  a sc  designates,  quamvis  id  in 
ipso  Concilio  fieri  nequeat,  quibus  fidenter  animos  suos  aperire 
possint,  ut  disceptatione  ex  solo  veri  amore  suscepta  detur  illis 
id,  quod  quaerunt,  assequi. 

Venerabili  Fratri  Henrico  Eduardo,  Archiepiscopo 
Westmonasteriensi. 

Pius  PP.  IX. 

Venerabilis  Frater,  salutem  et  apostolicam  benedictionem. 

Cum  in  Eiteris  ad  Te,  Venerabilis  Frater,  datis  die  4.  prae- 
tcriti  septembris  dixerimus,  revocanda  non  esse  in  dubium,  quae 
ab  oecumenico  Concilio  iam  expensa  fuerunt  et  iudicata,  nulliquc 
propterea  damnatorum  errorum  patrocinio  locum  esse  posse  in 
novo  Concilio,  Nosque  idcirco  nequivisse  acatholicos  invitare  ad 
disceptandum ; discimus  aliquot  e dissentientibus  sic  ea  verba  in- 
tclloxisse,  ut  omnem  sibi  praeclusam  existimarent  viam  ad  expo- 


nendas  difficultates  quibus  detinentur  ne  ad  catholicas  partes  ac- 
cedant,  interceptumque  sibi  ferme  censerent  ad  Nos  aditum. 

Adeo  vero  Nos,  qui,  licet  immerentes,  Illius  vices  gerimus  in 
terris  qui  venit  salvum  facere  quod  perierat,  absumus  ab  iis  quo- 
quo  modo  repellendis,  ut  imo  occurramus  ipsis,  nihilque  votis  in- 
censioribus  expetamus,  quam  ut  revertenti  cuilibet  paterno  affectu 
brachia  protendere  possimus.  Nec  unquam  certe  silentium  illis  in- 
dicere  voluimus,  qui,  prava  institutione  decepti  putantesque  se  recte 
sentire,  dissensum  suum  a Nobis  validis  inniti  argumentis  arbitren- 
tur,  quae  propterea  a sapientibus  prudentibusque  serio  expend!  de- 
siderent.  Licet  enim  id  fieri  nequeat  in  Concilio,  viri  tamen  divi- 
narum  rerum  periti  a Nobis  designandi  ipsis  non  deerunt,  quibus 
mentem  suam  aperire  possint  omniaque  rationum  momenta  sen- 
tentiae  suae  fidenter  exponere,  ut  ex  ipso  disceptationis,  solo  veri- 
tatis  assequendae  studio  institutae,  conflictu,  uberiori  luce  perfundi 
valeant,  qua  ad  illam  perducantur. 

Utinam  id  plurimi  sibi  proponant  bonaquo  fide  exequantur; 
cum  id  contingere  nequeat  sine  magno  ipsorum  ceterorumque 
proventu.  Ipsorum  quidem,  quia  Deus  requirentibus  se  toto  corde 
faciem  suam  ostendet,  iisdemque  praestabit  quod  cupiunt.  Aliorum 
vero,  turn  quia  praestantium  virorum  exemplum  efficacia  sua  ca- 
rere  non  poterit,  turn  etiam  quia  isti,  quo  maiore  diligentia  et 
labore  veritatis  beneficium  sibi  compararunt,  eo  impensiore  studio 
beneficium  idem  ad  ceteros  porrigere  nitentur.  Dum  autem  fau- 
stissimum  hunc  successum  a divina  dementia  poscimus  enixe,  ex- 
cipe,  Venerabilis  Frater,  apostolicam  benedictionem,  quam  superni 
favoris  auspicem  et  praecipuum  Nostrae  benevolentiae  pignus  Tibi 
totique  dioecesi  Tuae  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae  apud  Sanctum  Petrum,  die  XXX.  Octobris 
MDCCCLXIX.  Pontificatus  Nostri  anno  vicesimoquarto. 

Pius  PP.  IX. 

185.  (CXXXIV.) 

D.  1.  Novembris  1868.  — Locus  ex  pastoralibus  literis  Revmi  Du- 
panloup,  Episcopi  Aurelianensis,  in  quo  agitur  de  sperato  sebis- 
maticorum  et  dissidentium  reditu  ad  verum  Christ!  ovile. 

186.  (CXXXV.) 

D.  9.  Decembris  1868.  — Cardinalis  Antonelli  invitat  S.  Sedis  legates 
per  Europam , ut  identidem  ad  Secretariam  Status  commentaries 
quosdam  mittant  circa  futurum  Concilium,  id  spectans,  ut  Com- 
missionibus  praeparatoriis  accurata  et , quoad  fieri  possit , plena 
suppeditetur  cognitio  turn  religiosi  turn  politici  motus,  quern  ipsius 
Concilii  exspectatio  in  omnibus  orbis  partibus  excitavit;  simul 
ut  tails  exspectatio  acuatur  erigaturque  opportune  editis  signifi- 
cationibus,  ex  quibus  innotescat,  quid  circa  hunc  tarn  novum  in- 
usitatumque  eventum  homines  sentiant,  scribant,  agant.  Secretarius 
Status  indicat,  quomodo  illi  speciales  commentarii  confici  et  trans- 
mitti  debeant. 

Nel  vivo  impegno  che  qui  si  porta  di  non  ometter  cosa  al- 
cuna  conducente  al  buon  andamento  del  Concilio  recentemente 
intimato  dal  Santo  Padre , si  e ravvisato  opportune  di  procurarsi 
periodiche  corrispondenze  dai  grandi  centri  dei  diversi  Stati  di 
Europa.  Doppio  sarebbe  lo  scope  di  tali  corrispondenze.  II  primo 
si  e di  porgere  ai  membri  delle  Commissioni  incaricate  in  Roma 
di  preparare  le  materie  occorrenti  pel  venerando  consesso  una 
conoscenza  esatta,  e,  per  quanto  e possibilc,  compiuta  del  movi- 
mento  religiose  e politico  che  desta  in  ogni  parte  del  mondo 
r espettazione  del  Concilio.  II  secondo  scope  si  e di  mantenere 
sempre  viva  questa  medesima  espettazione  in  tutti  i paesi,  facendo, 
per  mezzo  di  una  iirudente  pubblicazione,  conoscere  cio  che  intorno 
a questo  straordinario  avvenimento  si  pensa,  si  scrive  e si  opera. 

A raggiungerne  1’  effetto  presentandosi  la  via  delle  Nunzia- 
ture  come  la  piii  confacente  e sicura,  mi  rivolgo  a Vostra  Si- 
gnoria  . . . \ interessandola  a rintracciare  e scegliere  persone 
competent!  e di  piena  fiducia,  le  quali,  raccogliendo  le  notizie  che 
potranno  cost!  aversi  sugli  argomenti  indicati  nell’  accluso  foglio, 
la  mettano  in  grado  di  trasmettermele  di  quindici  in  quindici  giorni. 

Nel  compilarsi  poi  siffatte  regolari  corrispondenze,  devesi  aver 
ciira  che  ciascuna  rannodi  colla  precedente  le  informazioni  rac- 
colte.  Si  avra  in  tal  modo  una  storia  seguita  e interessante  del 
movimento,  di  cui  ci  occupiamo. 

Mi  attendo  ch’  Ella  spieghi  la  nota  sua  diligenza  nel  disim- 
pegno  di  quest’  incarico,  ed  intanto  ecc. 

‘ „Illu3trissima“,  o „illustri8sima  c rcvercndi8sima“. 


1147 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1148 


Mater ie  delle  richieate  corrispondenze.  a 

1“  Altitudme  dei  Governi  intorno  al  Comilio,  cioe:  dire  cio 
che  i Gabinetti  fanno  o intendono  di  fare;  cio  die  nelle  Camere 
si  propone  o si  decide;  cio  che  si  pubblica  ufficialmente  dai 
Governi. 

2*^  Atti  dei  Vescovi,  relativi  al  ConcMo.  Essi  sono  le  Pasto- 
rali  che  pubblicano,  gli  ordini  che  enianano,  gli  apparecchi  che 
fanno,  le  riunioni  che  tengono. 

3®  Disposizioni  delle  popolazioni,  secondo  che  possono  giudi- 
carsi  da  chi  vive  in  mezzo  a loro.  Poiche  esse  si  manifestano 
nelle  speranze  che  nutrono  i buoni,  nelle  paure  dei  malvagi  e in 
mille  affetti  variamente  manifestati. 

4“  Attitudine  degli  acattolici.  Gli  acattolici  dei  diversi  paesi, 
e forse  dei  diversi  Simboli,  hanno  molto  diverse  disposizioni:  al- 
cuni  vorrebbero  aderire  al  Concilio  e prendervi  parte;  altri  rifiu- 
tano  con  dispetto;  altri  sono  indecisi  e tentennano. 

5°  Opmioni  manifestate  nella  fttarnpa  periodica.  Bastera  in- 
viare  i brani  medesimi  dei  giornali  di  maggior  importfinza,  e soni- 
inariamente  indicare  cio  che  negli  altri  di  minor  rilievo  si  stampa. 

6*^  Libri  e opuscoli  sopra  il  Concilio.  Sarebbe  desiderabile 
che  s’  inviasse  celermente  per  posta  una  copia  di  essi , per  riser- 
varsi  poi  a riferire  1’  impressione  che  hanno  fatto  nel  pubblico  in 
una  delle  prossime  corrispondenze. 

7°  Desiderii  e hisogni  di  ciascun  paese.  Qui  si  potrebbero 
delicatamente  accennare  alcuni  di  quei  punti,  o di  dottrina  o di 
disciplina,  che  dai  piu  prudent!  Prelati  di  una  nazione  si  vorreb- 
bero vodere  risoluti  nell’  universale  Concilio. 

187.  (CXXXVl.) 

D.  8.  lanuarii  1869.  — Revihus  Flavius  Chigl,  Archiepiscopus  Myrensis, 
Nuntius  Apostolicus  Parisiis,  scribit  CardinalL  Antonelli,  se  qua- 
tiior  eius  civitatis  ecclesiasticis  viris  ad  earn  rem  peridoneis  ne- 
gotium  dedisse,  ut  scripta,  quae  expetuntur,  subministreut. 

Erainenza  reverendissima, 

Affine  di  mettere  in  ordine  e corso  le  corrispondenze  perio- 
diche  richieste  da  Vostra  Eminenza  reverendissima  col  veneratis-  c 
simo  Dispaccio  dell’  8 decembre  prossimo  passato,  io  official  senza 
indugio  quattro  ecclesiastic!  di  Parigi,  i quali,  colla  prerogativa 
dell’ intelligenza , dell’ istruzione  e della  sana  dottrina,  accompa- 
gnano  anche  quella  di  poter  facilmente  essere  informati  di  quanto 
si  jjassa  relativamente  a tutti  i capitoli  di  materie  indicate,  e fame 
all  uopo  un  giudizio  solido  dell’  importanza  e portata. 

Tutti  quattro  gli  ecclesiastic!  accettarono  ben  volentieri  il  com- 
pito  che  io  li  pregai  di  intraprendere,  e promisero  di  dare  opera 
il  piu  che  per  loro  si  potesse  diligente  per  corrispondere  alia  fidu- 
cia  di  cui  venivano  onorati , proponendosi  altresi  d’  impegnarsi  a 
vincere  la  difficolta , che  quasi  tutti  affacciarono , per  1’  adempi- 
mento  esatto  della  condizione  relativa  al  tempo  in  cui  conveniva 
fornire  la  corrispondenza. 

Essendo  tutti  uomini  di  un  carattere  serio,  e animati  dal  de- 
siderio  e quasi  direi  passione  del  servizio  della  Chiesa  e della  Santa 
Sede,  credo  che  si  possa  fare  assegnamento  sulla  loro  parola. 

Mi  fecero  sperare  che  avrebbero  somministrato  la  loro  prima 
corrispondenza  per  i primi  giorni  di  gennaio.  Forse  la  quantita 
delle  materie  e quella  malagevolezza  che  si  associa  generalmente  d 
alia  novita  di  qualunque  opera,  sara  stata  la  cagione  del  ritardo. 

Non  mi  resta  che  accusare  a Vostra  Eminenza  il  ricevimento 
del  veneratissimo  Dispaccio  . . . (oniissis). 

Inchinato  al  bacio  della  sacra  porpora,  col  piu  ])rofondo  osse- 
(juio  e venerazione  ho  1’  onore  di  riprotestarmi 

Di  Vostra  Eminenza  reverendissima 

Parigi,  8 gennaio  1869. 

Sua  Emza  Rfha  Uiho,  obbiho  servo 

Il  signor  Cardinale  Antonelli,  Flavio,  Arcivescovo  di  Mira, 
begretario  di  Stato  di  Sua  Santita.  Nunzio  apostolico. 

Koma. 

188.  (CXXXVII.) 

D.  12.  lanuarii  1869.  — Nuntius  Parisiensis  mittit  ad  eundem  Car- 
dinalem  duos  de  proposito  argumento  breves  commentarios,  quos 
a duobus  ex  illis  quatuor  ecclesiasticis  viris  accepit. 


Eminenza  reverendissima, 

Uno  dei  quattro  ecclesiastic!,  che  si  sono  incaricati  di  fornire 
periodicamente  delle  informazioni  sul  Concilio,  mi  ha  fatto  parte 
della  prima  corrispondenza,  che  e intesa  a disegnare  a grand!  tratti 
e in  linee  general!  lo  stato  delle  cose  relativamente  a tutti  i gruppi 
delle  materie  stabilite.  Mi  fo  un  dovere  di  far  tenere  qui  com- 
piegata  a Vostra  Eminenza  reverendissima  questa  prima  Memoria. 
Sulla  quale  mi  occorre  notare  a Vostra  Eminenza,  perche  Ella 
possa  renders!  conto  e giudicare  dell’origine  e della  ragione  del 
rilievo  di  certi  ragguagli,  che  1’  autoro  . . . (omissis)  \ 

Mi  faro  un  dovere  di  far  tenere  senza  ritardo  le  altre  corri- 
spondenze a misura  che  mi  saranno  date.  Nella  previsione  per- 
altro  che  non  si  abbia  materia  per  la  corrispondenza  periodica  di 
ogni  quindici  giorni,  quasi  tutti  i quattro  ecclesiastic!  mi  hanno 
palesato  il  desiderio  che  vengano  loro  indicati  dei  punti  che  si 
vogliono  piu  svolti  e dichiarati.  Io  prego  intanto  Vostra  Emi- 
nenza di  volermi  favorire  qualche  cenno  in  proposito. 

Qui  unita  mi  affretto  rimcttere  a Vostra  Eminenza  una  bro- 
chure pubblicata  sul  Concilio,  o contro  il  Concilio,  di  un  autore 
che  si  sospetta  pseudonimo,  per  essere  il  nome  affatto  sconosciuto. 

Inchinato  al  bacio  della  sacra  porpora,  col  piu  profondo  osse- 
quio  ho  r onore  di  confermarmi 

Di  Vostra  Eminenza  reverendissima 

Parigi,  12  gennaio  1869. 

D.  S.  Ricevo  in  questo  momento  un’  altra  corrispondenza  sul 
Concilio  del  signor  abate  . . . ^ la  quale  mi  affretto  di  mandare 
qui  unita. 

Sua  Emza  Rma  Umo,  obbmo  servo 

Il  signor  Cardinale  Antonelli,  Flavio,  Arcivescovo  di  Mira, 
Segretario  di  Stato  di  Sua  Santith,.  Nunzio  anostolico. 

Roma.  ” 

189.  (CXXXVIII.) 

D.  6.  lanuarii  1869.  — Prior  e duobus  commentariis , quorum  in  su- 

perioribus  literis  fit  mentio. 

Reponse  aux  diverses  questions  qui  ont  ete  proposees  par  Son  Excellence 
Monseigneur  le  Nonce  Apostolique  en  France,  touchant  le  Concile. 

PBEMIERE  QUESTION.  — Attitude  des  Gouvernements  vis-d-vis 
du  Concile,  actes  et  intentions  des  Cabinets,  des  Chambres,  et  publi- 
cations officielles  du  Pouvoir. 

Jusqu’a  present  il  a ete  fait  peu  d’actes  exterieurs  qui  puis- 
sent  manifester  officiellement  la  pensee  et  I’opinion  du  Gouver- 
nement  frangais,  touchant  le  futur  Concile.  Dans  la  derniere  ses- 
sion des  Chambres  de  I’Empire,  quelques  interpellations  ayant  ete 
faites  aux  Ministres  de  I’Empereur  par  les  deputes  de  I’Opposition, 
ceux-ci  ont  recuse  la  question  et  n’ont  guere  repondu  que  par 
des  generalites  sans  portee,  dont  le  sens  etait  que  le  Gouverne- 
ment  ferait  son  devoir  et  saurait  concilier  les  droits  du  pays  et 
ceux  des  consciences. 

Autant  qu’on  pent  en  juger  par  les  dispositions  personnelles 
des  membres  du  Pouvoir  et  des  hauts  fonctionnaires , le  Gouver- 
nement  frangais  n’a  point  d’idees  bien  arretees  sur  ce  point,  mais 
seulement  des  craintes  qui  paraissent  aller  en  augmentant,  a me- 
sure  qu’approche  le  moment  de  I’ouverture  de  la  grande  assem- 
blce.  Fidele  a son  caractere  et  a sa  politique,  qui  est  de  fuir  les 
extremes  et  les  moyens  de  violence,  il  ne  parait  pas  quo  I’em- 
pereur  Napoleon  ni  son  Gouvernement  veuillent  s’opposer  a I’as- 
sistance  des  Eveques  aux  sessions  du  Concile,  ni  qu’aucune  pro- 
testation anticipee  ne  soit  faite  a cette  occasion.  Tout  au  plus, 
pour  sauvegarder  les  vieux  usages  et  les  vieilles  traditions  mo- 
narchiques,  dira-t-on  aux  Eveques  qu’ils  doivent  demander  la  per- 
mission de  ])artir,  et  la  leur  accordera-t-on  officiellement,  s’ils  ne 
se  sont  pas  conformes  a cette  exigence.  Il  se  pent  aussi  que,  de- 
vant  les  clameurs  de  la  presse  soi-disant  liberale  et  demagogique, 
on  fasse  une  declaration  anticipee  sous  forme  de  Circulaire  ou 
de  tout  autre  acte  public,  pour  reserver  toutes  les  doctrines  et 
tons  les  droits  d’Etat,  auxquels  le  Concile  pourrait  porter  quelque 

‘ Loquitur  hie  de  scriptoris  animo  atque  ingenio. 

^ Omittuntur  hie  et  in  sequentibus  doeumentis  nomina  propria. 


1149 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  186.— 189. 


1150 


atteinte.  Mais  s’il  ne  parait  pas  probable  que  le  Gouvernement  a 
frangais  se  porte  a aucun  acte  violent  de  prescription  on  de  de- 
fence en  ce  qui  touche  le  depart  des  Eveques  et  leur  assistance 
au  Concile,  il  ne  faut  aucunement  se  dissiniuler  que  ses  craintes 
sent  grandes  a son  occasion,  et  ses  apprehensions  sont  hautement 
formulees. 

Bien  qu’aujourd’hui  certains  hoinmes  d’Etat  affectent  de  ne 
donner  qu’une  importance  secondaire  aux  affaires  de  I’Eglise  et 
a ses  decrets,  on  redoute  singulierement  la  condamnation  on  le 
blame  de  ce  qu’on  appelle  les  principes  modernes,  et  la  procla- 
mation par  le  Concile  des  doctrines  emises  par  le  dernier  Sylla- 
bus. On  craint  encore  qu’il  ne  soit  decrete  des  choses  desagrea- 
bles  sur  les  rapports  du  pouvoir  religieux  et  du  pouvoir  civil,  et 
la  subordination  de  ce  dernier  au  premier;  sur  I’infaillibilite  du 
Pontife  remain  et  sur  I’etendue  de  ses  droits  spirituels.  Ces  crain- 
tes sont  serieuses,  et  comme  la  plupart  des  laiques,  meme  haut 
places,  sont  tres-ignorants  sur  ces  matieres  et  comprennent  peu 
le  sens  dans  lequel  elles  peuvent  etre  approuvees  ou  condamnees 
par  I’Eglise,  ils  sont  entierement  prevenus  centre  tout  ce  qui  sem- 
blerait  conh'aire  a leurs  idees  sur  ce  point,  et  il  est  a presumer  b 
qu’aucune  distinction  theologique  ne  les  ferait  revenir.  Condam- 
ner,  par  exemple,  la  liberte  de  la  presse,  la  liberte  civile  des 
cultes  et  leur  profession  exterieure,  le  pouvoir  du  peuple,  decla- 
rer que  le  Pape  est  personnellement  infaillible,  sera  pour  beau- 
coup  un  sujet  de  scandale,  parce  qu’ils  s’imagineront,  par  exem- 
ple, qu’on  a voulu  dire  par  la  qu’il  fallait  forcement  pratiquer 
le  catholicisme , et  croire  que  le  Pontife  remain  est  le  docteur 
universel  en  toute  matiere  soit  politique,  soit  scientifique,  soit  lit- 
teraire,  soit  de  tout  autre  ordre  que  Ton  voudra.  Au  cas  ou  ces 
doctrines  seraient  traitees  d’une  fa^on  a impliquer  une  condam- 
nation formelle  et  explicite  des  Constitutions  modernes,  il  se  pour- 
rait  bien  que  le  Gouvernement  fran^ais  fit  quelque  protestation 
solennelle,  et  ne  fut  meme  jusqu’a  modifier  sa  politique  vis-a-vis 
de  Rome,  sous  la  pression  du  parti  liberal  et  revolutionnaire. 

Quant  au  temporal  du  Saint-Siege,  le  Gouvernement  framjais, 
qui  defend  ce  qui  en  reste  et  semble  vouloir  continuer  a le  de- 
fendre,  ne  verrait  probablement  pas  d’un  mauvais  oeil  les  deci- 
sions de  principe  qui  interviendraient  la-dessus ; il  n’en  serait  sans 
doute  pas  de  meme  des  decisions  de  fait  qui  seraient  contraires  c 
a sa  politique,  qui  impliqueraient  un  blame  sur  sa  conduite  pas- 
see  ou  des  devoirs  d’avenir  autres  que  ceux  qu’il  entend  se  tra- 
cer lui-meme. 

Telles  sont,  autant  qu’on  pent  en  juger,  les  dispositions  du 
Cabinet  franQais.  La  defiance,  voila  le  mot  qui  pourrait  les  ca- 
racteriser.  Cette  defiance  pourrait,  peut-etre,  se  conjurer  en  par- 
tie  par  des  explications  prealables  sur  les  matieres  qui  seront  sou- 
mises  au  Concile,  si  on  le  jugeait  opportun;  d’autant  qu’on  se 
plaint  assez  haut  de  n’avoir  aucune  communication  la-dessus;  et 
par  I’offre  d’une  assistance  aussi  large  que  les  canons  le  corn- 
portent  aux  travaux  de  la  sainte  assemblee.  Comme  ce  sont  des 
prejuges  que  Ton  a surtout  a combattre,  peut-etre  y aurait-il  en 
effet  quelque  avantage  a soumettre  aux  divers  pouvoirs  certains 
points  de  vue  generaux,  pour  qu’ils  s’habituassent  a en  voir  la 
Justesse,  et  qu’ils  ne  fissent  point  cboeur  au  moment  des  discus- 
sions solennelles  avec  les  revolutionnaires  et  les  faux  liberaux.  Il 
y a,  peut-etre,  quelques  dangers  de  froisser  I’amour-propre  des 
Souverains  en  ne  les  mettant  pas  dans  une  certaine  initiation  de 
ce  qui  va  se  passer;  il  se  peut  qu’ils  montrent  moins  ainsi  de  d 
bonne  volonte  pour  les  actes  du  Concile  et  leur  application,  sous 
pretexte  qu’on  ne  les  a pas  consultes.  D’un  autre  cote,  si  on  les 
consulte  et  si  on  porte  a leur  connaissance  les  questions  a I’etude, 
il  y a peril  tl  ce  que  des  reclamations  anticij)ees  ne  s’elevent,  et 
que  les  Gouvernements , prenant  texte  de  ces  meines  questions 
pour  Justifier  leur  opposition,  ne  viennent  a vouloir  entraver  la 
reunion  du  Concile  et  ses  deliberations.  Sur  ce  point,  e’est  une 
mesure  k trouver,  qui  ne  manquera  point  a la  sagesse  du  Souve- 
rain  Pontife  et  de  ses  conseillers. 

SECONDE  QUESTION.  — Actes  des  Eveques,  relatifs  au  Con- 
cile; leurs  publications  et  leurs  pn'paratifs. 

Les  Eveques  fran^ais  sont  disj)oses  favorablement , comme  il 
convient  a des  Pasteurs  soumis  et  fidMes,  en  faveur  du  Concile. 
Jusqu’a  ce  jour,  ncanmoins,  leurs  actes  sont  peu  nombreux  sur 
ce  point;  ils  se  bornent  a quelques  lettres  pastorales  a leurs  dio- 
cesains,  lettres  sans  grande  portce  dogmatique  et  se  bornant  a 


reclamer  leurs  prieres  et  leurs  suffrages  pour  cette  grande  mani- 
festation de  la  vie  de  I’Eglise.  Il  est  probable  que  chaque  Eve- 
que  en  Prance  fera  une  lettre  pastorale  de  ce  genre,  et  que  la 
se  borneront  les  travaux  du  grand  nombre.  Quatre  ou  cinq,  peut- 
etre,  font  autre  chose  et  preparent,  dans  le  silence  du  cabinet  et 
en  compagnie  de  quelques  ecclesiastiques  de  leurs  seminaires,  un 
certain  nombre  de  questions  qu’ils  voudraient  voir  traiter  ])ar  le 
Concile;  mais  ils  se  plaignent  de  manquer  de  bases  dans  leur 
travail  et  de  n’etre  pas  associes  pour  une  part  assez  large  aux 
etudes  preparatoires  des  Congregations  formees  en  vue  du  Con- 
cile. Ce  sentiment  se  manifeste  chez  quelques  Eveques  avec  une 
certaine  vivacite,  et  plusieurs  dans  leurs  conversations  particu- 
lieres  font  connaitre  leur  deplaisir  au  Pouvoir.  On  releve  notam- 
ment  que,  tandis  que  d’Allemagne  et  d’Angleterre  on  a appele 
les  plus  savants  docteurs,  on  a semble  ne  vouloir  convoquer  pour 
la  France  qu’un  tres-petit  nombre  de  pretres,  respectables  sans 
doute , mais  loin  de  representer  I’universalite  du  clerge  fran^ais 
et  la  diversite  de  ses  opinions  ou  de  ses  tendances.  En  somme, 
les  Eveques  fran^ais  se  tiennent  dans  une  expectative  confiante, 
mais  ne  font  guere  de  preparatifs  serieux  pour  le  Concile.  Ils  s’y 
marqueront  beaucoup  plus  par  leur  piete  et  leur  sens  pratique 
que  par  une  doctrine  speculative  sureminente. 

TROISIEME  QUESTION.  — Dispositions  des  populations  etc. 

En  general  les  populations  sont  indifferentes  a la  reunion  qui 
se  prepare.  Les  fideles  en  parlent  volontiers  dans  le  petit  cercle 
de  leurs  relations,  ils  se  demandent  ce  qu’on  fera,  ce  qu’on  dira, 
et  ils  se  tiennent  dans  des  dispositions  de  deference  et  de  sou- 
mission  a ce  qui  sera  decide.  Dans  quelques  endroits,  on  a insti- 
tue  des  associations  de  prieres;  mais  la  population  en  general  ne 
s’occupe  guei’e  du  Concile,  par  la  I’aison  qu’il  n’y  aura  pas  cette 
fois,  comme  au  Concile  de  Trente  par  exemple,  a faire  de  grands 
changements  au  fond  ni  a condamner  des  schismes  modificateurs 
de  la  vie  pratique  et  des  habitudes  anciennes. 

QUATFIEME  QUESTION.  — Dispositions  des  non-catholiques  etc. 

Les  non-catholiques  en  France  sont  les  protestants  calvinistes, 
au  nombre  d’environ  un  million , dissemines  principalement  dans 
le  midi  et  I’ouest  de  la  France.  Autant  qu’on  a pu  en  juger  par 
quelques  conversations  avec  leurs  principaux  Ministres,  le  Con- 
cile les  interesse  assez  peu.  Ceux  qui  out  quelque  foi  sont  tout 
entiers  a leurs  dissensions  interieures ; les  autres  sont  incredules  et 
indifferents.  Les  matieres  qui  pourront  etre  traitees  ne  les  tou- 
chent  pas,  parce  que  la  vitalite  religieuse  est  endormie  chez  eux. 
Ils  sont  protestants  presque  tons,  parce  qu’ils  sont  nes  dans  I’er- 
reur,  mais  ils  ne  la  raisonnent  pas  scientifiquement.  Les  Ministres, 
occupes  presque  tons  a defendre  les  preambules  de  la  foi  et  di- 
vises souverainement  eux-memes  sur  les  principes  fondamentaux, 
ne  peuvent  songer  a une  unite  quelconque.  Le  protestantisme  en 
France  n’est  plus  a argumenter  ni  a ramener  comme  corporation 
et  comme  eglise.  C’est  une  ruine  a relever  par  morceaux.  Les 
Pasteurs  eux-memes  declareraient  qu’il  faut  se  reunir  a I’Eglise 
romaine,  (|ue  leurs  ouailles,  aupres  desquelles  ils  sont  sans  auto- 
rite, ne  les  suivriiient  pas. 

CINQIEME  QUESTION.  — Opinion  de  la  presse  etc. 

La  presse  en  France,  au  point  de  vue  religieux,  peut  se  di- 
viser  en  quatre  classes.  La  presse  revolutionnaire,  la  presse  par- 
lementaire,  la  presse  religieuse  liberate,  et  la  presse  religieuse 
romaine.  La  presse  revolutionnaire  et  deniagogique  est  hostile  au 
Concile  comme  a toute  religion  revelee;  elle  s’en  occupe  encore 
assez  peu ; mais  ce  (ju’elle  on  dit  ne  peut  etre  que  dans  un  sens 
de  depreciation  ou  de  mo(juerie.  La  ])resse  parlementaire , telle 
que  les  journaux  la  lAberte,  la  Presse,  le  Journal  des  Debats,  et 
les  feuilles  devouees  a la  politique  du  Gouvernement,  telles  que 
la  Patrie,  le  Constitutionnel , I’Etendard,  ne  s’occupe  guere  plus 
(|ue  I’autre  du  Concile;  mais  quand  elle  a parlo,  c’est  toujours 
(Ians  le  sens  des  doctrines  d’Etat  et  pour  defendre  ses  vieilles 
traditions  administratives  et  les  pretentions  du  pouvoir  tcmporel 
sur  les  choses  spirituelles  et  du  ressort  de  I’Eglise.  La  presse 
religieuse  liberale,  telle  que  la  France,  la  Gazette  de  France,  le 
Franrais,  les  Villes  et  Campagnes,  est  tres-favorable  au  Concile 
et  en  parle  tres-convenablement;  seuleinent  elle  affecte  une  cer- 


1151 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  1152 


taine  predilection  pour  les  doctrines  de  I’ancien  clerge  de  France, 
fait  ressortir  volontiers  les  droits  des  Eveques  et  ne  serait  pas 
tres-eloignee  d’accepter  un  certain  controle  des  actes  pontificaux 
de  la  part  des  clerges  nationaux,  sinon  de  I’Etat.  La  presse  reli- 
gieuse  romaine,  designee  dans  le  langago  des  feuilles  qui  lui  sont 
op])Osees  sous  le  nom  de  presse  ultramontaine,  telle  que  le  Monde 
et  I’Univers,  s’occupe  journalierenient  du  Concile  et  dans  les  meil- 
leures  intentions.  Beaucoup  de  personnes  se  plaignent  meme  que 
ces  feuilles,  particulierement  la  derniere,  s’en  occupent  trop  et  de- 
passent  la  mesure  qui  convient  a des  ecrivains  purement  lai'ques ; 
on  reproche  a cette  presse,  notamraent  a ces  journaux,  d’etre  acer- 
bes,  intolerants  pour  les  opinions  libres,  violents  envers  les  per- 
sonnes qui  ne  partagent  pas  leurs  opinions,  et  outres  souvent  dans 
lenrs  theses  et  leurs  attacpies. 

Tel  est  I’etat  de  la  presse  en  France  par  rapport  an  Concile. 
La  majorite  des  feuilles  publiques  ne  seront  pas  pour  lui  dans  les 
(luestions  qui  touchent  ce  qu’on  appelle  les  principes  rnodernes, 
parce  que  la  plupart  de  ces  feuilles  les  eiitendent  dans  un  sens 
qui  n’est  pas  le  vrai;  et  pour  le  reste  elles  seront  indifterentes  et 
s’en  occuperont  pen. 

SIXIEME  QUESTION.  — Livres  ei  opuscules  concernant  le  Concile. 

Peu  de  livres  ou  opuscules  nouveaux  ont  encore  vu  le  jour 
en  France,  touchant  le  Concile.  L’etude  du  droit  canonique  etant 
peu  avancee  I’heure  qu’il  est  parmi  nous,  peu  de  personnes 
sont  en  etat  de  parler  d’une  maniere  competente  de  ces  matieres, 
et  puis,  I’ignorance  oii  Ton  est  des  questions  qui  se  traiteront 
fait  qu’on  ne  pent  envisager  que  d’une  maniere  generale  ces  as- 
semblies; ce  qui  a ete  deja  fait  suffisamment  par  les  meilleurs 
canonistes.  On  pent  signaler  neanmoins  un  traito  de  Papatu  de 
Mr.  I’abbe  Bouix,  Vicaire  general  honoraire  de  I’eveque  de  Ver- 
sailles, une  lettre  de  I’eveque  d’Orleans,  plus  litteraire  que  doctri- 
nale,  et  une  ou  deux  brochures  anti-catholiques  faites  par  des 
lai'ques  assez  inconnus  et  qui  n’ont  aucune  importance. 

SEPTIEME  QUESTION.  — Dhirs  et  besoins  de  chaqiie  pays. 
Points  particuliers  que  les  Prelats  de  chaque  nation  verraient  vo- 
lontiers trades  an  Concile. 

Cette  question  exigcrait  tout  un  programme  de  matieres,  qui 
a du  etre  arrete  deja  par  les  moderateurs  du  Concile.  Puisqu’elle 
est  neanmoins  proposee,  on  pent  dire  que  les  besoins  particuliers 
de  la  France  demanderaient  que  les  questions  suivantes  fussent 
soumises  specialement  aux  lumieres  des  Peres. 

Dogme.  — Le  Concile  de  Trente  a mis  fin  a peu  pres  a toutes 
le  questions  qui  s’agitaient  dans  les  ecoles  ou  que  les  heresies 
particulieres  avaient  fait  naitre.  La  grande  erreur  des  temps 
rnodernes,  c’est  la  negation  du  surnaturel  et  de  toute  revelation 
positive,  ce  que  nous  appelons  le  rationalisme.  II  y aura  la  evi- 
demment  toute  une  serie  de  ])oints  a elucider,  des  negations  «a  con- 
damner,  I’existence  meme  de  la  theologie  a affirmer.  Cette  grande 
erreur,  que  tous  les  chretiens  doivent  repousser,  a une  forme  plus 
fine  et  plus  dangereuse  qu’il  importe  aussi  de  combattre : c’est  ce 
semi-rationalisme  qu’on  designe  vulgairement  sous  le  nom  de  lihe- 
ralisme.  Ce  mot  en  lui-meme  n’a  rien  que  de  bon  et  de  tres- 
orthodoxe ; mais  en  tant  qu’on  lui  fait  signifier  une  certaine  sepa- 
ration du  naturel  et  du  surnaturel,  une  certaine  marche  parallele 
de  la  raison  et  de  la  revelation,  sans  subordination  et  sans  rap- 
ports necessaires  de  I’une  a I’autre,  il  est  contraire  a la  foi.  Le 
liberalisme,  qui  consisterait  a ne  voir  dans  le  christianisme  qu’un 
secours  ad  melius  qu’il  est  bon  d’avoir,  mais  duquel  on  pent  se 
passer,  qui  ne  ferait  pas  de  I’ordre  surnaturel  une  chose  prati- 
c^uement  obligatoire  et  inseparable  dans  la  conduite  morale  de 
1 ordre  naturel,  est  condamnable,  et  il  doit  etre  condamne,  car  il 
mene  droit  a I’indifference  et  a I’omission  des  oeuvres  chre- 
tiennes.  Des  memes  idees  decoule  aussi  une  autre  source  d’er- 
reurs  egalement  pernicieuses  sur  la  constitution  de  I’Eglise,  la 
separation  des  ])uissances,  I’independance  du  pouvoir  ecclesiastique 
et  les  conditions  materielles  de  cette  independance ; erreurs  qui 
font  des  ravages  parmi  les  fideles  et  qui  meriteraient  egalement 
d’etre  relevees.  De  cette  meme  meconnaissance  de  I’ordre  sur- 
naturel et  de  ses  droits,  vient  encore  une  autre  serie  de  fausses 
doctrines  sur  la  nature  des  choses  spirituelles , telles  que  le  ma- 
riage,  les  voeux  religieux,  la  propriete  ecclesiastique,  qu’on  ap- 
precie  mal  et  qu’on  juge  presque  toujours  dans  la  pratique  con- 


a trairement  aux  enseignements  de  I’Eglise.  La  encore  il  y aurait 
a redresser  et  a eclairer  I’esprit  des  fidMes. 

Morale.  — Ce  qui  souffre  dans  la  morale,  en  France  comme 
ailleurs,  ce  sont  moins  les  principes  que  la  pratique.  Cependant 
sur  ce  point  il  y a des  preoccupations  serieuses  a avoir.  L’indis- 
solubilite  du  mariage  et  sa  saintete  ont  besoin  d’etre  affirmees  de 
nouveau ; le  repos  du  dimanche  est  viole  par  des  oeuvres  serviles 
de  toute  espece  en  bien  des  endroits;  les  pratiques  de  penitence 
ne  sont  plus  en  honneur,  le  jeune  tombe  en  desuetude,  I’absti- 
nence  est  facilement  transgressee,  et  le  developpement  des  affaires 
et  de  I’industrie  a amene  dans  les  bourses  et  marches  publics 
une  foule  d’operations  plus  ou  moins  usuraires,  sur  lesquelles  il 
faut  eclairer  I’opinion.  D’un  autre  cote,  les  mauvaises  moeurs 
se  repandent  partout  par  des  livres  et  des  gravures  obscenes; 
des  brochures  et  des  journaux  pleins  de  recits  scandaleux,  des 
representations  theatrales  pleines  d’indecence  et  de  nudites,  et  le 
developpement  effrene  du  luxe  et  du  bien-etre , mettent  la  vertu 
de  la  jeunesse  et  des  femmes  en  particulier  dans  le  peril  le 
plus  grave. 

b II  y a aussi  a se  preoccuper,  dans  le  meme  ordre  d’idees, 
de  I’enseignement  des  ecoles.  Les  doctrines  du  succes,  du  fait 
accompli,  de  la  justification  des  moyens  par  la  fin  a obtenir,  les 
travestissements  que  Ton  fait  subir  a I’histoire,  repandent  partout 
I’esprit  de  sophisme  d’abord,  et  du  sophisme  on  arrive  a la  ju- 
stification pratique  des  plus  grands  dereglements  et  des  actions 
les  plus  immorales. 

A son  tour,  I’esprit  de  superstition  se  developpant  parallele- 
ment  a I’alfaiblissement  de  la  vraie  religion,  on  voit  qa  et  la  re- 
naitre  les  anciennes  pratiques  de  la  theurgie  et  de  la  magie  sous 
le  nom  de  spiritisme , et  beaucoup  de  personnes  s’  adonnent  dans 
I’ombre  a une  foule  de  pratiques  occultes  qui  sont  presque  tou- 
jours une  occasion  de  corruption  pour  les  moeurs  et  de  decadence 
pour  la  vertu. 

Discipline.  ■ — C’est  sur  ce  point  principalment  que  le  Con- 
cile semble  avoir  a travailler  et  a decreter.  Le  droit  canonique, 
invariable  dans  ses  principes,  est  mobile  dans  ses  formes  acciden- 
telles,  comme  il  convient  a la  legislation  d’une  societe  qui , quoi- 
que  divine  dans  sa  constitution  et  ses  destinees,  est  humaine  en 
c sa  forme  et  en  sa  vie  materielle.  A tous  les  degres  de  la  hie- 
rarchie,  il  y aurait  peut-etre  quelques  reformes  a faire  ou  quel- 
ques  ameliorations  a introduire.  Beaucoup  d’Eveques  et  de  pre- 
tres  frangais,  comprenant  toute  I’importance  des  Congregations 
romaines  qui  fonctionnent  comme  autant  de  ministeres  necessaires 
autour  du  Saint-Pere,  voudraient  les  voir  moins  exclusivement 
italiennes,  et  composees  de  membres  du  clerge  seculier  et  regu- 
lier  des  divers  pays  catholiques. 

L’Episcopat  chez  nous  tend  trop  egalement  a supprimer  I’ele- 
ment  de  la  juridiction  contentieuse  au  profit  de  I’element  admi- 
nistratif;  ce  qui  fait  que  dans  la  gestion  des  finances,  le  choix 
des  sujets,  leur  avancement  hierarchique,  et  en  general  I’ensemble 
des  rapports  du  clerge  inferieur  avec  le  clerge  superieur,  il  n’y 
a pas  toujours  toutes  les  garanties  d’impartialite  qu’on  pourrait 
desirer.  A ce  sujet,  il  y aura  a se  preoccuper  des  droits  des 
Chapitres,  des  cures  dits  desservants,  qui  jusqu’ici  sont  revocables 
par  I’Eveque  ad  nutum,  et  de  la  creation  serieuse  d’Officialites 
canoniques. 

Le  clerge  secondaire  est  bon  en  France,  il  est  pieux,  zele, 
d observant  bien  le  celibat  et  la  recitation  du  breviaire.  Son  defaut 
est  le  manque  d’une  instruction  suffisamment  elevee.  A cote  des 
seminaires,  qui  sont  une  excellente  preparation  a la  vie  sacer- 
dotale  ordinaire,  il  faudrait  deux  ou  trois  grandes  Universites  qui 
seraient  a la  fois  un  honneur  pour  I’Eglise  devant  la  science  la'i- 
que,  un  foyer  de  lumiere  pour  le  clerge  desireux  de  s’insti’uire, 
et  une  garantie  de  plus  parmi  nous  des  droits  imprescriptibles  de 
la  Papaute  et  de  ses  decisions  inviolables. 

Il  faudra  aussi  s’occuper  des  Religieux  et  des  Religieuses; 
voir  comment  concilier  la  solennite  des  voeux  avec  les  Constitu- 
tions rnodernes  des  peoples  et  les  obstacles  qui  sont  mis  presque 
partout  a leur  existence  legale.  Leurs  rapports  avec  les  Eveques 
seront  pareillement  a examiner,  pour  savoir  dans  quelle  limite 
concilier  les  droits  de  I’exemption  et  ceux  de  la  juridiction  ordi- 
naire. Il  y a surtout  un  point  dont  la  decision  ne  peut  plus 
souffrir  de  retard;  c’est  la  situation  des  Congregations  de  fem- 
mes a superieure  generale.  Dans  quelle  proportion  etablir  les 
droits  de  I’Eveque,  qui  a la  maison-mere  dans  son  diocese,  et  les 
droits  de  ses  collegues  qui  ont  des  maisons  locales  dans  leur  cir- 


1153 


Doc,  hist.  III,  Relig,  et  polit,  ante  Cone,  motus.  Doc,  189, — 190, 


1154 


conscription  juridictionnelle  ? Jusqu’a  present  on  n’avait  pas  eu  a 
a trop  s’occuper  de  cette  question,  parce  que  ces  Congregations 
n’existaient  pas  ou  etaient  peu  nombreuses,  Leur  norabre,  a 
I’heure  qu’il  est,  est  devenu  considerable,  et  il  faut  bien  sa- 
voir  d’ou  leur  doit  venir  la  direction,  et  qui  doit  leur  imposer 
obeissance, 

Telles  sent  les  questions  principales  qui  pourraient  etre  utile- 
ment  examinees  par  le  Concile , au  jugement  des  personnes  pru- 
dentes,  et  telles  les  diverses  reponses  que  Ton  a cru  devoir  faire 
aux  diverses  questions  de  fait  ci-dessus  proposees,  Elies  sent  faites 
en  toute  liumilite  et  sans  aucune  solidarite  avec  les  allegations 
que  Ton  met  en  avant,  I’auteur  n’ayant  qu’un  desir,  celui  de 
faire  connaitre  la  verite  autant  qu’il  le  pent,  et  deraeurant  pour 
sa  part  attache  de  coeur  et  d’ame  aux  plus  pures  doctrines  de 
I’Eglise  catholique,  apostolique  et  romaine, 

Paris,  le  jour  de  I’Epiphanie,  1869, 

190,  (CXXXIX,) 

D.  10.  lanuarii  1869,  — Alter  ex  iisdem  illis  commentariis. 

Note  sur  le  futur  Concile  oecumenique. 

Gouvernement. 

L’attitude  du  Gouvernement  francais  par  rapport  au  futur 
Concile  est  d’autant  plus  digne  de  fixer  I’attcntion,  qu’elle  pourra, 
dans  la  situation  actuelle  de  I’Europe,  influer  directement  sur  la 
securite  materielle  de  cette  grande  reunion,  Le  Gouvernement  ne 
I’ignore  pas,  Cependant  il  garde  le  silence  et  le  fait  garder  par 
ses  organes  officiels,  depuis  la  seance  du  10  juillet  1868  au  Corps 
legislatif,  ou  monsieur  le  Ministre  de  la  justice  et  des  cultes  a 
fait  en  son  nom  des  declarations  importantes, 

Il  resulte  du  discours  de  monsieur  Baroche  que  le  Gouver- 
nement ne  mettra  point  d’obstacles  a la  tenue  du  Concile;  qu’il 
est  encore  indecis  pour  savoir  s’il  y enverra  des  ambassadeurs, 
mais  qu’il  etudie  la  question  et  fait  recueillir  tous  les  precedents 
historiques;  qu’il  est  dispose  a interpreter  en  un  sens  favorable 
remission  d’une  invitation  nominative  au  Souverain;  qu’il  rejette 
I’idee  d’une  separation  de  I’Eglise  et  de  I’Etat, 

Ces  quatre  dispositions  favorables  sent  contrebalancees  par 
d’autres  qui  le  sent  beaucoup  moins,  Le  Ministre  a declare  * que 
le  Gouvernement  repudiait  la  doctrine  du  Syllabus  „qui  contient, 
a-t-il  dit,  des  propositions  contraires  aux  principes  sur  lesquels 
repose  la  Constitution  de  l’Empire“,  Il  a affirme  que  „rinfail- 
libilite  du  Pape  seul  n’est  pas  admise  par  I’immense  majorite  du 
clerge  francais,  ni  par  I’immense  majorite  de  l’Episcopat“,  Il  a 
declare  que  le  Gouvernement,  dans  ses  rapports  avec  I’Eglise, 
prenait  pour  bases  le  Concordat  „et  les  Articles  organiques , que 
je  mets,  a-t-il  dit,  sur  le  meme  pied“,  Il  a reserve  pour  le  Gou- 
vernement „toute  liberte  d’action,  quand  il  s’agit,  a-t-il  ajoute, 
d’une  entreprise  qui  sera  feconde  en  difficultes,  et  peut-etre,  Dieu 
ne  le  veuille  pas,  en  perils !“  Enfin  a-t-il  dit  encore;  „Nous  som- 
mes  armes  comme  le  Gouvernement  francais  I’a  toujours  ete,  et 
sous  I’ancien  regime  et  depuis  le  Concordat,  Apres  le  Concile, 
il  est  evident  qu’une  grande  question  se  posera  devant  le  Gou- 
vernement, Les  decisions  du  Concile  devront-elles  etre  admises 
en  totalito  ou  eu  partie?  C’est  encore  une  question  bien  plus 
reservee  que  les  autres‘‘. 

Depuis  ce  discours  de  monsieur  Baroche,  I’attitude  du  Gou- 
vernement francais  ne  semble  pas  s’eh-e  modifiee.  On  pent,  du 
moins,  le  conclure  de  I’empressement  avec  lequel,  dans  le  recent 
incident  a propos  de  Monseigneur  Maret  et  du  livre  qu’il  projette, 
la  presse  officielle  et  officieuse  a pris  sous  son  patronage  un  Eve- 
que  soupconne  d’etre  le  champion  des  idees  gallicanes, 

Le  Gouvernement  francais  craint  que  le  futur  Concile  oecu- 
menique ne  proclame  la  doctrine  du  Syllabus;  il  craint  que  le  fu- 
tur Concile  ne  proclame  I’infaillibilite  dogmatique  du  Souverain 
Pontife;  il  craint  que  le  futur  Concile  ne  renverse  les  Articles 
organiques.  Il  est  remarquable  que  cette  triple  apprehension  soit 
partagee  a la  fois  et  par  I’Opposition  et  par  le  Gouvernement 
lui-meme,  Sur  cc  point,  I’interpellation  de  monsieur  Emile  Olli- 
vier  et  la  replique  du  Ministre  sent  completement  d’accord, 

’ „Moniteur“,  seance  du  10  juillet  1808. 

Coll,  Lac.  VII. 


Sous  le  rapport  politique,  le  Gouvernement  frangais  se  per- 
suade que  la  doctrine  du  Syllabus  est  inconciliable  avec  les  prin- 
cipes de  la  Constitution  imperiale.  C’est  pour  cela  qu’il  repousse 
I’idee  de  I’infaillibilite  dogmatique  du  Pape,  et  qu’il  entend  rester 
arme,  vis-a-vis  des  decisions  ulterieures  du  Concile,  par  les  fameux 
Articles  organiques.  Ils  sont,  en  effet,  pour  lui  un  veritable  ar- 
senal. Le  1®^  interdit  toute  publication  et  execution  en  France 
„des  bulles,  brefs,  rescrits,  decrets,  mandats,  provisions  et  autres 
expeditions  de  la  Cour  de  Rome“  sans  I’autorisation  du  Gouver- 
nement francais.  Le  3®  porte  cette  mention  expresse;  „Les  de- 
crets des  synodes  etrangers,  meme  cenx  des  Conciles  genh'aux, 
ne  pourront  etre  publies  en  Prance  avant  que  le  Gouvernement 
en  ait  examine  la  forme , la  conformite  avec  les  lois , droits  et 
franchises  de  rEtat.‘‘  Le  10®  declare  aboli  „tout  privilege  portant 
exemption  ou  attribution  de  juridiction  episcopale.“  Le  11®  sup- 
prime  tous  les  etablissements  ecclesiastiques  auti-es  que  les  Chapi- 
tres  cathedraux  et  les  seminaires.  Le  24®  present  renseignement 
obligatoire  de  la  doctrine  contenue  dans  la  Declaration  de  1682. 
Le  54®  defend  aux  cures  de  donner  la  benediction  nuptiale  „a 
b ceux  qui  ne  justifieraient  pas  en  bonne  et  due  forme  avoir  con- 
tracte  manage  devant  I’officier  civil.  “ 

Ainsi,  au  point  de  vue  de  sa  Constitution  qu’il  croit  menacee 
par  le  Syllabus;  au  point  de  vue  de  ses  rapports  avec  I’Eglise, 
malheureusement  bases  sur  les  Articles  organiques ; au  point  de 
vue  d’une  pretention  theologique  surannee  qui  lui  fait  maintenir 
comme  doctrine  d’Etat  la  Declaration  de  1682,  le  Gouvernement 
francais  est  en  defiance  vis-a-vis  dn  futur  Concile  oecumenique. 

Jusqu’a  quel  point  serait-il  possible  de  dissiper  ses  craiiites  et 
de  transformer  sa  defiance  en  une  attitude  favorable?  Il  n’est 
pas  facile  de  le  conjectnrer.  Il  y aurait  cependant  des  considera- 
tions importantes  a faire  valoir.  L’interpretation  qu’il  donne  au 
Syllabus  est  exageree  a plaisir  et  repose  sur  des  malentendus. 
Quoi  qu’il  en  soit,  le  refus  du  Gouvernement  de  laisser  promul- 
guer  en  chaire  le  Syllabus  n’a  point  empeche  ce  document  d’ar- 
river  a la  connaissance  de  tous  les  catholiques  et  d’etre  accueilli 
par  eux  comme  une  regie  de  foi.  Cette  mesure  n’a  eu  pour  re- 
sultat  que  d’accuser  une  divergence  entre  le  Saint-Siege  et  le 
Gouvernement  francais,  ce  qui  ne  peut  etre  en  aucune  sorte  con- 
c sidere  comme  un  avantage  pour  celui-ci,  puisqu’evidemment  I’in- 
teret  le  plus  cher  de  la  dynastie  imperiale  serait  de  conserve!' 
toutes  les  sympathies  des  catholiques , sympathies  qui , en  dehors 
des  hommes  de  parti,  ne  lui  feront  jamais  defaut  quand  il  se 
montrera  sincerement  devoue  au  Saint-Siege  et  a I’Eglise.  D’au- 
tre  part,  malgre  le  maintien  officiel  des  Articles  organiques  com- 
me lois  de  I’Etat  et  de  la  Declaration  de  1682  comme  theologie 
gouvernemeiitale,  il  est  certain  que  I’immense  majorite  du  clerge 
ne  croit  pas  un  mot  de  cette  fameuse  Declaration  et  que  la  plupart 
des  Articles  organiques  restent  a I’etat  de  lettre  morte.  S’obstiner 
a les  imposer,  c’est  entretenir  a perpetuite  entre  I’Etat  et  I’Eglise 
une  lutte  sourde  et  une  genante  opposition.  Comment,  d’ailleurs, 
sans  une  contradiction  ridicule  imposer  aux  catholiques  une  croyance 
dont  ils  ne  veulent  pas,  au  nom  d’une  Constitution  qui  proclame 
la  liberte  des  croyances  religieuses  ? De  plus,  en  se  pla^ant  sur  le 
terrain  meme  de  la  Declaration  de  1682,  on  est  force  d’admettre 
la  suprematie  sans  appel  d’un  Concile  vraiment  oecumenique.  Le 
Gouvernement  ne  peut  done,  sans  meconnaitre  et  violer  sa  propre 
doctrine,  temoigner  la  moindre  defiance  vis-a-vis  du  futur  Concile, 
tl  lequel  reunira  incontestablement  tous  les  caracteres  d’oecumenicite. 
Cette  defiance,  d’ailleurs,  avant,  pendant  ou  apres,  n’einpechera 
pas  tous  les  catholiques  d’en  accepter  les  decisions.  Au  lieu  done 
d’une  attitude  pleine  de  suspicion  et  de  reserves,  le  Gouverne- 
ment se  placerait  dans  une  situation  aussi  glorieuse  pour  lui  que 
favorable  a ses  jiropres  interets,  en  se  proclamant  sans  hesitation 
le  protecteur  devoue  du  futur  Concile  oecumenique.  Ce  role  se- 
rait pour  I’histoire  celui  de  Constantin  et  de  Tlicodose.  Dans  le 
present,  il  satisferait  I’immense  majorite  de  la  France  qui  est 
catholique,  et  exercerait  une  influence  heurcuse  sur  les  elections 
prochaines,  dont  le  Gouvernement  se  preoccupo  on  ce  inoment. 

Episcopal. 

L’attitude  du  Gouvernement  a influe  sur  celle  des  Eveques 
fraiiQais  et  les  a tonus  jusqu’ici  dans  une  expeetative  isolee  et 
silencieuse.  Sauf  une  lettre  tres-connue  de  Monseigneur  Dupan- 
loup,  et  quelques  Mandements  reproduits  par  les  journaux  reli- 
gieux,  il  n’y  a pas  eu  d’acto  important  de  I’Episcopat  en  vue  du 

73 


1155 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1156 


futur  Concile.  Un  certain  nombre  d’Eveques  sc  sent  adresses  a 
leurs  Metropolitains  respectifs,  en  leur  manifestant  le  desir  d’etre 
reunis  d’une  nianiere  privee,  sous  leur  presidence,  afin  de  s’en- 
tendre  en  commun  sur  les  besoins  de  leurs  dioceses,  d’aviser  aux 
reformes  necessaires  et  de  se  concerter  sur  les  voeux  a porter  au 
futur  Concile  oecumenique.  Leur  demande  n’a  pas  abouti.  Peut- 
etre,  dans  la  situation  donnee,  vaut-il  mieux  qu’il  en  soit  ainsi. 
Chaque  Eveque  se  prepare  isolement,  dans  la  plenitude  de  son 
libre  arbitre  et  sans  aucun  controle  que  celui  de  Dieu  et  de  sa 
conscience.  S’il  s’est  tenu,  comrae  on  I’a  dit,  quelques  reunions 
episcopates  en  vue  du  futur  Concile,  elles  ont  eu  un  caractere 
tout  d’intimite,  et  ont  ete  plutdt  un  echange  d’idees  qu’une  con- 
ference propremejit  dite. 

Sauf  quelques  exceptions  plus  bruyantes  qu’autorisees,  I’Epi- 
scopat  fraiiQais  professe  sur  les  questions  du  Syllabus  et  de  I’in- 
faillibilite  pontificale  la  doctrine  de  tons  les  autres  Eveques  ca- 
tholiques. 

Mais,  au  point  de  vue  disciplinaire,  la  situation  de  I’Eglise  de 
France  ne  ressemble  pas  a celle  des  autres  provinces  de  la  ca- 
tholicite.  Vraisemblablement,  c’est  I’Eglise  de  France  qui  se  pro- 
met  le  plus  de  fruit  des  decisions  du  futur  Concile.  Depuis  le 
Concordat  de  1802,  la  position  du  clerge  francais  est  exception- 
nelle,  non-seulement  dans  ses  rapports  avec  I’Etat,  regis  par  les 
Articles  organiques,  mais  encore  dans  sa  discipline  interieure.  Le 
droit  canonique  a cesse  d’exister  en  France.  II  y a quelques  ca- 
nonistes ; une  dizaine,  une  vingtaine  peut-etre.  En  pratique,  il  n’y 
a plus  de  droit  canon.  II  importe  de  connaitre  exactement  cette 
situation , sans  en  dissimuler  ni  en  exagercr  les  inconvenients. 
La  suppression  de  tons  les  benefices,  la  spoliation  des  biens  eccle- 
siastiques,  le  traitement  fourni  au  clerge  par  I’Etat,  ont  ete  les 
causes  principales  de  I’oubli  dans  lequel  le  droit  canonique  est 
tombe  en  France.  On  a cesse  de  I’etudier  du  jour  ou  il  devenait 
sans  application  dans  la  pratique.  Un  grand  nombre  d’Eveques 
fraiiQ.ais  se  preoccupent  de  cette  situation. 

D’autre  part,  I’administration  episcopate  s’exerce  presque  ex- 
clusivement  sur  le  clerge  par  decisions  ex  informata  conscientia. 
Les  nombreux  recours  a Rome,  qui  ont  eu  lieu  dans  ces  der- 
nieres  annees,  ont  du  suffisamment  I’apprendre;  en  meme  temps 
qu’ils  ont  plus  d’une  fois  prouve  que  les  formalites,  tres-simples 
pourtant,  auxquelles  ce  genre  de  procedure  esLastreint  par  le  droit, 
avaient  ete  fort  souvent  omises  uniquement  par  le  motif  qu’on 
ne  les  connaissait  pas.  Cette  situation,  si  etrange  qu’elle  doive 
paraitre,  existe  reellement,  et  elle  tiont  a une  cause  toute  locale. 
L’opinion,  en  France,  environne  de  respect  le  pretre  fidele  a ses 
devoirs;  elle  exagere  volontiers  ce  sentiment,  en  le  nielant  a un 
amour-])ropre  national  qui  repete  souvent  que  le  clerge  frangais 
est  le  premier  du  monde.  Mais  aussi  elle  est  implacable  pour  le 
pretre  tombe,  et  ne  se  prete  que  fort  difficilement  a une  rehabili- 
tation. La  publicite,  quoique  tres-restreinte,  d’une  Officialite  ayant 
a juger  un  scandale  et  a recevoir  la  deposition  des  temoins,  se- 
rait  immediatement  centuplee  par  les  journaux  antireligieux  qui 
la  livreraient  en  pature  a des  millions  de  lecteurs.  Dans  ces  con- 
ditions, la  censure  ex  informata  conscientia  est  done  avantageuse. 
Mais  il  est  certain  qu’elle  eveille  les  defiances  du  clerge  de  se- 
cond ordre,  et  qu’elle  donne  lieu  a mille  recriminations.  Il  faut 
en  dire  autant  de  I’amovibilite  de  ce  qu’on  appelle  en  France  les 
desservants,  ou  succarsalisteSf  dont  le  changement  s’opere  ad  nutum 
Episcopi.  Sur  ce  point,  les  recriminations  ne  sent  pas  moins  nom- 
breuses. 

Les  Eveques  ne  I’ignorent  pas.  Il  en  est  qui  craignent  de 
voir  toucher  a ces  questions  delicates. 

Le  retour  au  droit  canonique,  tel  du  moins  qu’il  est  formule 
dans  les  canons  disciplinaires  du  Concile  de  Trente,  sera-t-il  pro- 
clame  par  le  futur  Concile  oecumenique?  Dans  quelle  mesure,  et 
avec  quels  temperaments  applicables  aux  circonstances  actuelles? 
Telles  sont,  je  crois,  les  preoccupations  speciales  et  I’objet  des 
etudes  particulieres  de  I’Episcopat  frangais  en  vue  du  futur  Con- 
cile. Du  reste,  I’inferiorite  de  la  France  au  point  de  vue  de  la 
science  et  de  la  pratique  du  droit  canonique  est  sentie  et  re- 
grettee  par  la  presqu’unanimito  du  clerge  tant  du  premier  que 
du  second  ordre. 

Esperances  et  craintes  des  fideles. 

Nul  n’ignore  que  les  catholiques  de  France  sont  malbeureu- 
sement  divises  en  deux  parts;  les  uns  simplcment  catholiques, 


a les  autres  qui  se  disent  catholiques  liheraux.  La  population  des 
campagnes  est  restee  etrangere  a cette  scission.  11  n’en  est  pas 
de  meme  dans  les  villes,  ou  le  clerge  et  les  lai'ques  ont  pris  parti 
pour  ou  contre.  Les  catholiques  liheraux  sont  I’objet  des  prefe- 
rences gouvernementales , ce  qui  ne  veut  pas  dire  que  la  majo- 
rite  des  catholiques  liheraux  soit  favorable  au  Gouvernement. 
C’est  le  contraire  qui  est  vrai.  Mais , enfin,  ils  craignent  que  le 
futur  Concile  ne  proclame  la  doctrine  du  Syllabus;  ils  craignent 
que  le  futur  Concile  ne  proclame  I’infaillibilite  dogmatique  du 
Souverain  Pontife;  et,  comme  le  Gouvernement  partage  leurs 
craintes,  il  affecte  pour  eux  une  certaine  sympathie. 

Malgre  cette  apprehension,  les  catholiques  liheraux  ne  per- 
dent  pas  entierement  I’esperance  de  voir  le  futur  Concile  oecu- 
menique modifier  ou  interpreter  certaines  propositions  du  Syllabus 
en  un  sens  favorable  a leurs  idees.  Ils  esperent  egalement  que 
la  question  de  I’infaillibilite  ne  sera  point  abordee,  ou,  du  moins, 
qu’elle  ne  sera  pas  resolue.  Ils  ont,  depuis  quelques  semaines, 
mis  en  circulation  cette  parole:  „Si  le  Pape  est  declare  infaillible, 
il  faudra  changer  les  expressions  du  Symbole,  et  dire  non  plus: 
b Credo  in  Ecclesiam,  mais:  Credo  in  Papam“.  Ils  alfectent  aussi 
de  se  montrer  fort  inquiets  des  travaux  preliminaires  qui  s’exe- 
cutent  a Rome  en  vue  du  futur  Concile  oecumenique,  et  ne  ca- 
chent  pas  leurs  defiances  a ce  sujet. 

Les  catholiques  proprement  dits , e’est-a-dire  la  grande  majo- 
rite  des  fideles,  ont  exactement  les  esperances  opposees.  Ils  ne 
craignent  qu’une  seule  chose;  c’est  de  voir  redoubler  les  efforts 
des  ennemis  de  I’Eglise  pour  eloigner,  entraver  ou  troubler  la 
reunion  projetee.  D’avance  ils  sont  soumis  de  coeur  et  d’ame  aux 
decisions  qui  seront  proclamees.  Ils  sont  unanimes  a reconnaitre 
ropportunito  du  futur  Concile  en  un  temps  ou  il  est  besoin  sur- 
tout  de  rappeler  les  verites  immuables  aux  societes  qui  chancel- 
lent,  et  de  resserrer  plus  etroitement  que  jamais  le  lien  de  I’unite 
dans  le  troupeau  de  Jesus-Christ.  Ils  admirent  le  courage  avec 
lequel  cette  grande  assemblee  est  convoquee  au  milieu  des  tem- 
petes  de  la  revolution,  et  ils  supplient  la  divine  Providence  d’e- 
carter  tons  les  perils. 

La  preoccupation  des  dangers  politiques  qui  pourraient  surgir 
se  combine  dans  un  grand  nombre  d’esprits  avec  je  ne  sais  quelle 
e confiance  en  un  resultat  heureux.  H faut  aussi  noter,  comme  un 
trait  caracteristique , la  persuasion  presque  generale  ou  se  trou- 
vent  la  plupart  des  catholiques.  Ils  croient  que  le  futur  Concile 
sera  fort  court,  et  ressemblera  sous  ce  rapport  a celui  de  Chal- 
cedoine.  Cette  idee  ne  tient  pas  seulement  aux  difficultes  dont 
chacun  a conscience;  elle  precede  surtout  du  sentiment  que  les 
Eveques  du  monde  entier  sont  d’accord  sur  les  questions  princi- 
pales; en  sorte  que  la  minorite,  si  eloquente  qu’elle  puisse  etre, 
ne  pourra  fournir  une  longue  opposition.  Enfin,  Ton  ne  verrait 
pas  sans  un  certain  etonnement  des  luttes  prolongees  d’opinions 
et  de  discours  au  sein  du  futur  Concile. 

Acaiholiques. 

En  rangeant  sous  ce  titre  les  rationalistes , les  impies , les 
incredules,  aussi  bien  que  les  heretiques  proprement  dits,  nous 
nous  conformerions  a leur  maniere  d’agir,  car  ils  ont  tons  la 
meme  hostilite  vis-a-vis  du  futur  Concile.  Mais  ils  n’en  parlent 
pas  tons  de  la  meme  maniere.  Les  hommes  serieux,  a quelque 
d secte  ou  ojiinion  qu’ils  appartiennent,  ont  ete  frappes  de  la  gra- 
vite  de  cet  evenenient  extraordinaire.  On  connalt  les  recentes 
paroles  d’un  protestant  illustre,  monsieur  Guizot;  et  Ton  n’a  pas 
oublie  les  applaudissements  avec  lesquels  le  Corps  legislatif  ac- 
cueillit  les  paroles  suivantes  de  monsieur  Emile  Ollivier.  „I1  y 
a trois  siecles  qu’un  evenement  aussi  important  ne  s’etait  produit 
dans  le  monde  catholique.  — Je  trouve  le  langage  du  Pape 
d’une  audace  imposante : il  me  frappe  de  respect  et  d’admiration, 
car  j’aime  les  pouvoirs  qui  affirment  et  developpent  avec  une 
fiere  energie  la  confiance  qui  les  anime,  la  foi  qui  les  inspire 
{Tres-bien!  tres-bim!  — Mouvement)“  h 

Pendant  que  les  hommes  graves  parlent  ainsi , les  tirailleurs 
de  I’incredulite  vont  repetant  que  le  Concile  est  I’impuissante 
tentative  d’une  Eglise  qui  se  meurt,  et  qui  veut  se  reunir  une 
derniere  fois  sur  sa  tombe  entr’  ouverte.  D’autres  s’efforcent  de 
le  representer  comme  une  assemblee  eminemment  hostile^  a ce 
qu’on  nomme  les  progres  de  I’esprit  humain , aux  libertes  des 

* „Moniteur“,  stance  du  10  juillet  1868. 


1157 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Concil.  motus.  Doc.  190. — 191. 


1158 


peuples,  a I’existence  des  societes  modernes.  Je  pourrais  tran- 
scrire  ici  un  grand  norabre  de  citations  en  ce  sens.  II  suffit  de 
signaler  cette  tactique  generalement  adoptee  par  les  ennemis  de 
I’Eglise. 

II  ne  faut  pas  se  dissimuler,  non  plus,  que,  dans  les  bas  fonds 
et  dans  les  tenebres  des  societes  secretes,  on  entretient  de  crirai- 
nelles  esperances  et  Ton  forme  de  sinistres  projets.  II  ne  parait 
pas  cependant  qu’il  faille  s’alarmer  beaucoup  de  ces  menees  oc- 
eultes.  Mais  elles  existent:  I’occasion  d’un  Concile  general  reu- 
nissant  a Rome  tous  les  Eveques  du  monde  autour  du  Souverain 
Pontife  etait  de  nature  a tenter  les  genies  de  I’enfer.  Cependant 
deux  fois  deja,  dans  des  circonstances  analogues,  la  tranquillite 
n’a  point  ete  troublee.  Elle  ne  le  sera  pas  davantage  cette  fois. 

Les  protestants  se  preoccupent  du  futur  Concile,  et  ils  en 
parlent  avec  une  moderation  et  une  deference  relatives,  qui  fait 
contraste  avec  I’hostilite  de  leurs  aieux  contre  le  Concile  de 
Trente.  Les  Ministres  semblent  surtout  s’appliquer  a ecarter  chez 
leurs  coreligionnaires  I’idee  de  se  rendre  a Rome  pendant  sa  ce- 
lebration. Tel  est  le  sens  d’une  Circulaire  adressee  par  la  Com- 
pagnie  des  Pasteurs  de  Geneve  a tous  les  Synodes  frangais,  et  re- 
produce par  la  feuille  intitulee : Le  Protestant  liberal,  dont  je  joins 
ici  un  exemplaire. 

Ces  precautions  memes  indiquent  que  I’opinion  des  protestants 
est  ebranlee.  Quelques-uns  ont  deja  manifesto  I’intention  de  se 
rendre  a Rome  pendant  la  tenue  du  futur  Concile.  Leur  exemple 
sera  certainement  suivi,  ne  fdt-ce  qu’a  titre  de  simple  curiosite, 
par  un  certain  nombre  de  rationalistes,  d’incredules  ou  d’indiffe- 
rents.  Du  reste,  I’attention  publique  en  ce  moment  est  ici  pres- 
que  exclusivement  absorbee  par  les  prochaines  elections  au  Corps 
legislate.  Jusqu’a  ce  qu’elles  soient  accomplies,  il  n’est  pas  pro- 
bable que  la  question  du  Concile  preoccupe  activement  Topinion. 
e’est,  sans  aucun  doute,  la  raison  qui  retarde  I’apparition  des  li- 
vres  et  des  brochures  depuis  longtemps  annonces  sur  ce  sujet. 

Voeux. 

Au  point  de  vue  dogmatique,  j’ai  deja  dit  que  les  catholiques 
desiraient  la  proclamation  par  le  futur  Concile  oecumenique  des 
doctrines  du  Syllabus.  II  se  pourrait  que  le  Concile,  en  etablis- 
sant  par  des  formules  affirmatives  et  avec  les  developpements 
necessaires,  les  propositions  presentees  par  le  Syllabus  sous  la 
forme  negative,  fit  completement  disparaitre  le  malentendu  qui 
existe  non-seulement  dans  les  spheres  du  pouvoir,  mais  dans  un 
grand  nombre  d’esprits  d’ailleurs  cultives,  mais  etrangers  au  style 
theologique.  Quoi  qu’il  en  soit,  avec  le  temps  les  prejuges  se 
dissiperont,  les  yeux  s’accoutumeront  a la  lumiere,  et  la  verite 
triomphera  par  ses  seules  forces,  puisqu’elle  est  immortelle. 

Les  catholiques  accueilleraient  avec  bonheur  la  proclamation 
par  le  futur  Concile  de  I’infaillibilite  dogmatique  du  Souverain 
Pontife.  Elle  aurait  pour  resultat  indirect  d’aneantir  la  fameuse 
Declaration  de  1682,  sans  qu’il  tut  besoin  d’une  discussion  spe- 
ciale  sur  ces  malencontreux  quatre  Articles,  qui  ont  tenu  si  long- 
temps  au  coeur  du  gallicanisme.  On  ne  se  dissimule  pas  cepen- 
dant que  le  Souverain  Pontife,  par  un  sentiment  d’auguste  reserve, 
ne  voudra  peut-etre  pas  prendre  lui-meme  I’initiative  d’une  pro- 
position qui  semble  le  toucher  personnellement.  Mais  on  espere 
que  I’explosion  unanime  de  I’Esjirit-Saint,  par  la  houche  des  Peres 
du  futur  Concile  oecumenique,  definira  par  acclamation. 

Enfin  un  grand  nombre  de  catholiques  emettent  le  voeu  de 
voir  le  futur  Concile  oecumenique  completer  le  cycle  des  homma- 
ges  solennels  rendus  par  I’Eglise  a la  Vierge  Immaculee,  en  pro- 
clamant  le  dogme  de  son  Assumption  glorieuse. 

Tels  sont  les  voeux  an  point  de  vue  dogmatique.  Les  besoins 
de  I’Eglise  de  France  au  point  de  vue  disciplinaire  sont  multiples 
et  demandent  des  developpements  plus  etendus,  que  je  prends  la 
liberte  de  remettre  a une  prochaine  correspondance. 


Paris,  10  janvier  1869. 

191.  (CXL.) 

D.  6.  Februarii  1869.  — Periodicum  La  Civilta  caltolica,  accciitis  e 
Secretaria  status  duobus  illis  Parisiensibus  scriptis,  alterum  in- 
tegre  transferendo  eique  ex  prime  particulam  adiungendo,  unum 
ex  utroque  conficit  idque  continue  evulgat.  [Ser.  VII.  Vol.  V. 
p.  345  sqq.] 


1.  Contegno  del  Governo  verso  il  Concilio.  — 2.  Sentimenti  del- 
V Episcopato.  — 3.  Speranze  e paure  del  fedeli.  — 4.  Ostilitd  degli 
acatlolici.  — 5.  Voti  intorno  alle  definizioni  dottrinali.  — 

6.  Opinione  della  stampa. 

1.  Il  contegno  del  Governo  francese  verso  il  futuro  Concilio 
e tanto  piu  degno  di  fermare  1’  attenzione,  in  quanto  potra,  nello 
stato  presente  dell’  Europa , influire  direttamente  sulla  materiale 
sicurezza  di  cotesta  grande  adunanza.  Il  Governo  non  1’  ignora. 
Cio  nondimeno  esso  osserva  il  silenzio  e lo  fa  osservare  dai  suoi 
organ!  official!  fin  dalla  seduta  del  10  luglio  1868,  in  cui,  nel 
Corpo  legislative,  il  signor  ministro  di  giustizia  e dei  culti  fece 
in  suo  nome  delle  important!  dichiarazioni. 

Apparisce  dal  discorso  del  signor  Baroche  che  il  Governo  non 
frapporra  ostacoli  alia  celebrazione  del  Concilio ; ch’  esso  e ancora 
irresolute  sull’  inviare  gli  ambasciadori,  ma  che  studia  la  questione 
e fa  raccogliere  i dati  storici  precedent! ; ch’  e disposto  ad  inter- 
pretare  in  sense  favorevole  1’  omissione  d’  un  invito  nominale 
al  Sovrano ; che  rigetta  1’  idea  d’  una  separazione  della  Chiesa 
dallo  Stato. 

Queste  quattro  disposizioni  favorevoli  sono  equilibrate  da  pa- 
recchie  altre  che  lo  sono  assai  meno.  Il  ministro  dichiaro  ‘ che 
il  Governo  ripudiava  la  dottrina  del  Syllabus,  „il  quale  contiene, 
egli  disse , alcune  proposizioni  contrarie  ai  principii  sopra  i quali 
reggesi  la  Costituzione  dell’  Impero“.  Egli  affermo  che  infalli- 
bilita  del  Papa  solo  non  e ammessa  dall’  imniensa  maggioranza 
del  clero  francese,  ne  dall’ immensa  maggioranza  dell’ Episcopato “. 
Egli  dichiaro  che  il  Governo,  nelle  sue  relazioni  colla  Chiesa, 
prendea  per  basi  il  Concordato  „e  gli  Articoli  organki , che  io 
pongo,  egli  disse,  nello  stesso  novero“.  Egli  riservo  pel  Governo 
„tutta  la  liberta  d’azione,  trattandosi,  egli  agginnse,  d’ una  im- 
presa  che  sara  piena  di  difficolta,  e forse,  Dio  non  voglia,  di 
pericoli“.  Finalmente  egli  disse  pure:  „Noi  siamo  armati,  come 
il  Governo  francese  e stato  sempre , e sotto  1’  antico  regime , dal 
Concordato  in  qua.  Egli  e chiaro  che,  dope  il  Concilio,  una  grande 
quistione  si  presentera  al  Governo.  Le  decision!  del  Concilio  do- 
vranno  ammettersi  in  tutto  o in  parte?  E questa  pure  una  qui- 
stione assai  piu  riservata  delle  altre  “. 

Dope  questo  discorso  del  signor  Baroche,  il  contegno  del  Go- 
verno francese  non  sembra  siasi  modificato.  Se  non  altro,  possiamo 
inferirlo  dalla  premura  onde,  nel  recente  incidente  a proposito  di 
monsignor  Maret  e del  libro  ch’ egli  divisa  di  fare,  la  stampa 
officiale  ed  officiosa  ha  preso  sotto  la  sua  protezione  un  Vescovo, 
tacciato  d’  essere  il  campione  delle  idee  gallicane. 

Il  Governo  francese  teme  che  il  futuro  Concilio  ecumenico 
proclami  la  dottrina  del  Syllabus:  teme  che  il  futuro  Concilio 
proclami  1’  infallibilita  dommatica  del  Sovrano  Pontefice : teme  che 
il  futuro  Concilio  distrugga  gli  Articoli  organki.  E cosa  notevole 
che  questa  triplice  apprensione  sia  comune  nello  stesso  tempo 
all’  opposizione  ed  al  medesimo  Governo.  Sopra  cio,  1’  interpellauza 
del  signor  Emilio  Ollivier  e la  replica  del  ministro  sono  compiuta- 
mente  d’  accordo. 

Sotto  il  rispetto  politico,  il  Governo  francese  si  persuade  che 
la  dottrina  del  Syllabus  sia  inconciliabile  con  i principii  della  Co- 
stituzione imperiale.  Percib  esso  respinge  1’  idea  dell’  infallibilita 
dommatica  del  Papa,  ed  intende  di  restare  armato  a fronte  delle 
ulteriori  decision!  del  Concilio  in  pro  dei  famosi  Articoli  organki. 
Quest!  ])er  fermo  gli  valgono  quanto  un  arsenale.  II  1°  interdice 
qualsiasi  pubblicazione  ed  esecuzione  in  Francia  „delle  bolle,  dei 
brevi,  dei  rescritti,  decreti,  mandati,  delle  provvisioni  ed  altre  spe- 
dizioni  della  Corte  di  Roma‘‘  senza  1’  autorizzazione  del  Governo 
francese.  Il  3°  fa  questa  esplicita  menzione:  „I  decreti  dei  sinodi 
stranieri,  quelli  puranco  dei  Concilii  general!,  non  potranno  pub- 
blicarsi  in  Francia  prima  che  il  Governo  non  ne  abbia  esaminata 
la  forma,  la  conformita  colle  leggi,  coi  diritti  e colle  franchigie 
dello  Stato“.  Il  10°  dichiara  abolito  „qualsivoglia  privilegio  che 
rechi  esenzione  o attribuzione  di  giurisdizione  episcopale“.  L’  11° 
sopprime  tutti  gli  altri  Istitnti  ecclesiastici , fuorche  i Capitoli 
cattcdrali  e i seminarii.  II  24°  prescrive  1’  insegnamento  obbliga- 
torio  della  dottrina  contennta  nella  Dichiarazione  del  1682.  1154° 
proibisce  ai  curati  d’  impartire  la  benedizione  nuziale  „a  coloro, 
i quali  non  giustificassero  nella  dovuta  e bnona  forma  d’  aver 
contratto  il  matrimonio  innanzi  al  magistrate  civile^. 

' „Moniteiir“,  seduta  del  10  luglio  1868. 

73’*= 


1159 


Acta  et  decreta  SS.  Coicilii  Vaticani.  Appendix. 


1160 


Cosicche , per  cio  che  riguarda  la  Costituzione  ch’  esso  crede 
minacciata  dal  Syllabus;  per  cio  die  riguarda  le  sue  relazioni 
colla  Chiesa,  disgraziatamente  fondate  sugli  ArticoU  organici; 
per  cio  die  riguarda  uii’  antiquata  pretensione  teologica  die  gli 
fa  sostenere  come  dottriiia  dello  State  la  Dichiarazione  del  1682 ; 
il  Governo  francese  e in  uno  state  di  diffidenza  riguardo  al  future 
Concilio  ecumenico. 

Fine  a qual  segno  sarebbe  mai  possibile  il  dileguare  i suoi 
tiniori,  e il  cangiare  la  sua  diffidenza  in  iina  disposizione  favore- 
vole  ? Non  e cosi  facile  il  congetturarlo.  Nondimeno  si  potrebbero 
far  valere  delle  osservazioni  importanti.  L’  interpretazione  da  lui 
data  al  Syllabus  e esagerata  a capriccio,  e si  appoggia  sopra 
nialintesi.  Cliecche  ne  sia,  il  rifiuto  del  Governo  di  lasciare  che  si 
promiilgasse  dal  pulpito  il  Syllabus,  non  ha  guari  impedito  a questo 
documento  di  giungere  alia  notizia  di  tutti  i cattolici , e d’  essere 
ricevuto  da  costoro  non  altrimenti  che  iina  regola  di  fede.  Co- 
testa  precauzione  non  ebbe  altro  risultato  se  non  se  quello  di 
diiarire  una  divergenza  tra  la  Santa  Sede  ed  il  Governo  fran- 
cese; il  die  non  pub  venir  considerate  in  verun  mode  come  un 
vantaggio  per  quest’  ultimo ; perocche  evidentemente  1’  interesse 
piu  caro  della  diiiastia  imperialc  sarebbe  di  conservare  le  simpatie 
dei  cattolici,  simpatie  di  cui,  traiine  gli  uomini  di  partito,  non 
difetterebbe  mai,  qualora  si  mostrasse  sinceramente  divota  alia 
Santa  Sede  ed  alia  Chiesa.  D’  altra  parte,  nonostante  il  carattere 
officiale  degli  ArticoU  organici  siccome  legge  dello  State,  e la 
Dichiarazione  del  1682  siccome  teologia  governativa ; egli  e certo 
che  1’  immensa  maggioranza  del  clero  non  crede  una  parola  di 
codesta  faniigerata  Dichiarazione,  e che  la  piu  parte  degli  Arti- 
coli  organici  giacciono  sillaba  morta.  L’  ostinarsi  ad  iniporli , si 
chiama  nutrire  perpetuamente  fra  lo  State  e la  Chiesa  una  lotta 
sorda  ed  una  violenta  opposizione.  Del  resto , come  s’  imporrebbe 
ai  cattolici,  senza  una  contraddizione , una  credenza  di  cui  non 
vogliono  sentir  parlare,  in  nome  d’  una  Costituzione  la  quale  pro- 
clama  la  liberta  delle  coscienze  religiose? 

Di  piu , se  c’  investiamo  dei  sentimenti  stessi  della  Dichiara- 
zione del  1682,  Siam  costretti  d’ammettere  la  supremazia  senza 
appello  d’  un  Concilio  veramente  ecumenico.  Non  puo  dunque  il 
Governo,  senza  disconoscere  e violare  la  sua  propria  dottrina, 
far  travedere  la  menoma  diffidenza  dinanzi  al  future  Concilio , il 
quale  riunira  fuor  di  dubbio  tutti  i caratteri  d’  ecumenicita.  Dal- 
r altro  lato  cotesta  diffidenza  non  impedira  ai  cattolici  di  accet- 
tarne  le  decision!.  Invece  adunque  d’  un  contegno  pieno  di  so- 
spetto  e di  riserbatezza , il  Governo  si  metterebbe  in  uno  state 
tanto  glorioso  per  lui  quanto  favorevole  ai  suoi  proprii  interessi, 
proclamandosi  senza  esitazione  il  protettore  del  future  Concilio 
ecumenico.  Questa  parte  varrebbe  nella  storia  quella  di  Costan- 
tino  e di  Teodosio.  Per  ora,  esso  appagherebbe  1’  immensa  maggio- 
ranza della  Francia,  la  quale  e cattolica,  ed  eserciterebbe  una 
vaiitaggiosa  influenza  nelle  prossime  elezioni,  alle  quali  di  pre- 
sente il  Governo  tiene  rivolti  i suoi  pensieri. 

2.  Il  contegno  del  Governo  ha  avuto  la  sua  influenza  su 
quello  dei  Vescovi  francesi,  e gli  ha  finora  tenuti  in  una  aspetta- 
zione  isolata  e silenziosa.  Salvo  una  lettera  conosciutissima  di 
monsignor  Dupanloup,  ed  alcuni  Mandamenti  riprodotti  dai  gior- 
nali  religiosi,  non  vi  e state  ancora  un  atto  rilevante  dell’  Episco- 
pate rispetto  al  future  Concilio.  Un  certo  numero  di  Vescovi  si 
sono  rivolti  ai  loro  rispettivi  metropolitani , manifestando  loro  il 
desiderio  d’  essere  riuniti  in  mode  private,  sotto  la  loro  presidenza, 
per  meglio  intendersi  in  comnne  sopra  i bisogni  delle  loro  dio- 
cesi,  por  mente  alle  riforme  necessarie,  e restar  di  concerto  so- 
pra i voti  da  proporsi  nel  futuro  Concilio  ecumenico.  La  loro 
domanda  non  ha  avuto  verun  esito.  Forse  nella  condizione  pre- 
sente e state  giudicato  che  sia  meglio  che  ciascun  Vescovo  si 
])repari  da  per  se,  nella  pienezza  del  suo  libero  arbitrio  e senza 
verun  sindacato  fuorche  quello  di  Dio  e della  propria  coscienza. 
Che  se  si  tennero,  come  fu  detto,  delle  riunioni  episcopal!  rela- 
tivamente  al  futuro  Concilio,  esse  ebbero  un  aspetto  totalmente 
d’intimita,  e furono  piuttosto  uno  scambio  d’ idee  che  una  con- 
ferenza  propriamente  detta. 

Tranne  alcune  eccezioni  piu  romorose  che  autorevoli , 1’  Epi- 
scopate francese  professa,  quanto  alle  questioni  del  Syllabus  e 
air  infallibilita  papale,  la  dottrina  di  tutti  gli  altri  Vescovi  cattolici. 

Ma,  riguardo  alia  disciplina,  la  condizione  della  Chiesa  di 
Francia  non  rassomiglia  a quella  delle  altre  provincie  della  cat- 
tolicita.  E verisiniile  che  la  Chiesa  di  Francia  sia  quella  che  si 
riprometta  un  frutto  piu  copioso  dalle  decisioni  del  futuro  Concilio. 


a Dope  il  Concordato  del  1802,  lo  state  del  clero  francese  e 
eccezionale,  non  solo  nelle  sue  relazioni  col  Governo,  regelate 
dagli  ArticoU  organici,  ma  bensl  nella  sua  disciplina  interna.  D 
Dritto  canonico  ha  finite  d’  esistere  in  Francia.  Ve  ne  ha  di  cano- 
nisti ; una  dozzina , forse  una  ventina.  In  pratica  non  c’  e piu 
Dritto  canonico.  Importa  che  si  conosca  esattamente  questo  state 
di  cose,  senza  dissimularne  ne  ingrandirne  gli  inconvenient!.  L’  abo- 
lizione  di  tutti  i benefizii,  la  spogliazione  dei  beni  ecclesiastic!, 
r assegnamento  somministrato  al  clero  dallo  State,  sono  state  le 
cause  principali  della  dimenticanza  in  cui  il  Dritto  canonico  e 
caduto  in  Francia.  Si  cesso  di  studiarlo  fin  dal  giorno  in  cui  riu- 
sciva  di  nissuna  applicazione  nella  pratica.  Un  gran  numero  di 
Vescovi  francesi  attendono  a questo  state  di  cose. 

Dair  altro  lato , 1’  amministrazione  episcopate  viene  esercitata 
quasi  esclusivamente  sopra  il  clero  per  mezzo  di  decisioni  ex  in- 
formata  conscientia.  I numerosi  ricorsi  a Roma,  che  accaddero  in 
quest!  ultimi  anni,  lo  hanno  fatto  ben  capire;  menti’e  nel  tempo 
stesso  hanno  provato  piu  d’una  volta  che  le  solennita  per  se 
semplicissime , ch’esige  in  cotesto  genere  di  procedura  il  Dritto, 
b erano  state  spesso  omesse  solo  perche  non  si  sapevano.  Un  tale 
state,  comunque  apparisca  incoerente,  in  fatto  esiste  e si  coimette 
con  una  causa  al  tutto  locale.  L’  opinione  in  Francia  circonda  di 
rispetto  il  prete  fedele  ai  suoi  doveri ; essa  esagera  volentieri  que- 
sto sentimento,  confondendolo  con  quella  boria  nazionale,  che  fa 
ripetere  soventi  volte  che  il  clero  francese  e il  prime  del  mondo. 
Essa  pero  e altrettanto  irreconciliabile  col  prete  caduto,  e non 
s’  acconcia  che  malagevolmente  ad  una  ripristinazione.  La  pubbli- 
cita,  benche  ristrettissima,  d’  una  magistratura  che  dovesse  giudi- 
care  uno  scandalo  e ricevere  le  deposizioni  dei  testimonii,  ver- 
rebbe  immantinente  centuplicata  dai  giornali  antireligiosi , i quali 
appagherebbero  I’avidita  di  un  milione  di  lettori.  In  queste  con- 
dizioni  la  censura  ex  informata  conscientia  e dunque  vantaggiosa. 
Ma  e pure  certo  ch’  essa  desta  la  diffidenza  del  clero  di  secon- 
d’  ordine,  e che  da  1’  adito  a mille  recriminazioni.  Bisogna  dir  lo 
stesso  deir  amovibilita  di  quei  che  in  Francia  si  chiamano  des- 
servants  o succursalistes , la  cui  mutazione  si  fa  ad  nutum  Epi- 
scopi.  In  cio  le  recriminazioni  non  sono  meno  numerose.  I Vescovi 
non  I’ignorano.  Anzi  ve  ne  ha  di  quelli  che  temono  si  venga  a 
c queste  spinose  questioni. 

Il  ritorno  al  Dritto  canonico,  tal  quale  e formulate  nei  canoni 
disciplinari  del  Concilio  di  Trento,  sara  proclamato  dal  futuro  Con- 
cilio ecumenico?  In  qual  proporzione  e con  quali  temperament!, 
che  sieno  adatti  alle  occoi’renze  preseuti?  Tali  sono,  noi  crediamo, 
le  preoccupazioni  special! , 1’  oggetto  degli  studii  particolari  del- 
r Episcopate  francese  rispetto  al  futuro  Concilio.  Del  resto  1’  in- 
feriorita  della  Francia,  in  cio  che  spetta  alia  scienza  ed  alia  pra- 
tica del  Dritto  canonico,  e sentita  e rimpianta  dalla  quasi  unani- 
mita  del  clero,  si  del  prime  che  del  second’  ordine. 

3.  Nissuno  ignora  come  i cattolici  di  Francia  sventuratamente 
si  dividono  in  due  parti : 1’  una  di  cattolici  semplicemente ; 1’  altra 
di  coloro  che  si  chiamano  cattolici  liberali.  La  popolazione  delle 
campagne  e rimasta  straniera  a questa  scissura.  Dee  dirsi  lo  stesso 
anche  di  quelle  citta,  in  cui  il  clero  ed  i laid  sonosi  dichiarati 
per  il  pro  o contra,  I cattolici  liberali  sono  1’  oggetto  delle  predi- 
lezioni  governative ; cio  che  pero  non  vuole  significare  che  la  mag- 
gioranza dei  cattolici  liberali  sia  favorevole  al  Governo.  Anzi 
s’  avvera  il  contrario.  Infine  pero  cssi  temono  che  il  futuro  Con- 
(j  cilio  proclami  la  dottrina  del  Syllabus;  temono  che  proclamil’ in- 
fallibilita dommatica  del  Sovrano  Pontefice : e siccome  il  Governo 
partecipa  dei  loro  timori,  cosi  affetta  per  essi  una  certa  cotal 
simpatia. 

Non  ostante  questa  ragionevole  apprensione,  i cattolici  liberali 
non  cessano  dall’  impromettersi  che  il  Concilio  ecumenico  futuro 
possa  modificare  od  interpretare  certe  proposizioni  del  Syllabus 
in  un  senso  favorevole  alle  loro  idee.  Nutrono  pure  speranza  che 
la  quistione  dell’ infallibilita  o non  venga  mossa,  od  almeno  non 
venga  decisa.  Da  qualche  settimana  fanno  girare  il  motto  seguen- 
tc:  „Se  il  Papa  e dichiarato  infalUbile,  sara  di  mestieri  mutar 
I’espressioni  del  Simbolo,  e dire  non  gia,  come  prima.  Credo  in 
Ecclesiam,  ma  bensi  Credo  in  Papam quasi  che  il  credere  nella 
Chiesa  cscludesse  il  credere  nel  Papa.  Essi  si  mostrano  assai 
scontenti  dei  lavori  preliminari  che  si  eseguiscono  in  Roma  pel 
futuro  Concilio  ecumenico,  e non  celano  a tal  proposito  le  loro 
diffidenze. 

I cattolici  propriamente  detti,  cioe  la  grande  maggioranza  dei 
fedeli,  hanno  proprio  delle  speranze  opposte.  Essi  non  temono  che 


1161 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  191. — 192. 


1162 


una  sola  cosa,  di  Teder  cioe  ringagliadirsi  i tentativi  dei  nemici  a 
per  allontanare,  impedire  o scompigliare  la  divisata  riunione  con- 
ciliare.  Fin  d’  ora  si  sottomettono  colla  mente  e col  cnore  alle 
decision!  che  verranno  promulgate.  Sono  unanimi  nel  ravvisare 
r opportunita  del  future  Concilio  in  un  tempo  nel  quale  fa  d’  uopo 
rammentare  le  verita  immutabili  alle  societa  che  vacillano,  e ri- 
stringere  piu  strettamente  che  altra  volta  i vincoli  dell’  unita  nel 
gregge  di  Gesu  Cristo.  Essi  stupiscono  del  coraggio,  con  che  co- 
testa grande  adunanza  e convocata  in  mezzo  ai  marosi  delle  ri- 
voluzioni , e supplicano  la  divina  Provvidenza  che  la  scampi  da 
tutti  i pericoli. 

II  presentimento  delle  traversie  politiche,  che  forse  potrehbero 
nascere , nell’  animo  di  molti  si  comhina  con  una  non  so  quale 
confidenza  di  un  esito  fortunate.  Bisogna  altresi  a^T^ertire,  come 
una  nota  caratteristica,  la  persuasione  quasi  direi  universale,  che 
trovasi  nella  piu  parte  dei  cattolici.  Essi  credono  che  il  futuro 
Concilio  sara  molto  breve  e che  rassomigliera  sotto  questo  rispetto 
a quello  di  Calcedonia.  Questa  idea  non  precede  soltanto  dalle 
difficolta  sentite  di  tenere  ora  lunga  assemblea ; ma  rampolla  anzi 
tutto  dal  sentimento  che  i Vescovi  di  tutto  il  mondo  si  troveranuo  |j 
d’  accordo  nelle  quistioni  principal!,  in  guisa  che  la  minorita,  per 
quanto  eloquente  esser  possa,  non  potra  durarla  in  una  lunga 
opposizione.  Finalmente  non  potrehbero  non  vedersi  senza  un  certo 
stupore  delle  lotte  prolungate  di  opinion!  e di  discorsi  nel  seno  del 
futuro  Concilio. 

4.  Collocando  sotto  il  titolo  di  acattolici  i razionalisti,  gli  em- 
pii,  gl’ increduli , non  altrimenti  che  gli  eretici  cosi  detti,  noi  ci 
conformeremmo  al  loro  mode  d’  operare ; giache  tutti  sono  atteg- 
giati  della  stessa  ostilita  a fronte  del  futuro  Concilio.  Ma  tutti 
non  ne  parlano  nella  stessa  guisa.  Gli  uomini  serii,  a qualsivoglia 
setta  od  opinione  sieno  ligi,  sono  rimasti  attoniti  per  la  gravita  di 
questo  awenimento  straordinario.  Sono  conosciute  le  recenti  pa- 
role d’un  illustre  protestante,  signor  Guizot;  non  sonosi  ancora 
dimenticati  gli  applausi  onde  il  Corpo  legislative  accolse  le  se- 
guenti  parole  del  signor  Emilio  Ollivier:  „Sono  omai  tre  secoli, 
dache  un  fatto  cosi  importante  non  s’  era  rinndvato  nel  mondo 
cattolico.  Scorgo  nel  linguaggio  del  Papa  una  baldanza  che  im- 
pone : mi  colpisce  di  rispetto  e d’  ammirazione ; imperocche  io  amo 
i poteri  che  raffermano  e dispiegano  con  una  franca  energia  la  c 
confidenza  che  gli  anima,  la  fede  che  gli  inspira  (Benissimo!  Be- 
nissimo!  — Movimento).**  ^ 

Mentre  gli  uomini  gi’avi  cosi  discorrouo,  gli  antesignani  della 
incredulita  vanno  spacciando  che  il  Concilio  e il  debole  sforzo 
d’  una  Chiesa  boccheggiante  e che  si  vuole  radunare  un’  ultima 
volta  sul  suo  sepolcro  gia  scoperchiato.  Altri  si  sforzano  di  rap- 
presentarlo  come  un’  adunanza  eminentemente  ostile  a cio  che 
chiamasi  progresm  dell’ intelletto  umano,  alle  liberta  dei  popoli, 
all’  esistenza  delle  societa  modenie.  Potrei  qui  trascrivere  una 
gran  quantita  di  citazioni  in  questo  senso.  Basta  pero  1’  avere 
indicato  cotesta  pratica,  generalmente  adottata  dai  nemici  della 
Chiesa. 

Nemmanco  bisogna  dissimulare  a noi  stessi  che  negli  antri 
tenebrosi  delle  societa  segrete  si  covano  delle  criminoso  speranze 
c si  creano  degli  scellerati  divisamenti.  Nulladimeno  non  pare  che 
dobbiamo  sgomentarci  assai  di  coteste  mene  occulte.  Esse  pero 
esistono : 1’  occasione  di  un  Concilio  generale  che  riunisce  a Roma 
tutti  i Vescovi  del  mondo  attorno  al  Sovrano  Pontefice,  era  tale 
da  destare  i genii  dell’ inferno.  Tuttavia  gia  ben  due  volte,  in  j 
analoghe  congiunture,  la  tranquillita  non  fu  turbata.  Nemmeno 
questa  volta  lo  sara. 

I protestanti  sono  impensieriti  pel  futuro  Concilio,  c ne  par- 
lano con  una  moderazione  e condiscendenza  che  contrasta  col- 
r ostilita  dei  Im’o  antenati  contro  il  Concilio  di  Trento.  Pare  che 
specialmente  i Ministri  si  applichino  a distogliere  i loro  corrcligio- 
narii  dall’  idea  di  rccarsi  a Roma,  durante  la  celebrazione  del  Con- 
cilio. Tale  e il  senso  d’  una  Circolare  indirizzata  dalla  Compagnia 
dei  Bastori  di  Ginevra  a tutti  i sinodi  francos!,  e ristampata  dal 
foglio  intitolato;  Il  Brotesfante  liherale. 

Quest!  stessi  provvedimenti  fanno  conosccre  che  1’  oj)inione  dei 
protestanti  e commossa.  Alcuni  hanno  gia  pale.sata  1’  intenziono  di 
recarsi  a Roma  durante  la  celebrazione  del  futuro  Concilio:  il  loro 
esempio  sara  senza  dubbio  imitate,  non  fosse  altro  per  motivo  di 
sola  curiosita,  da  un  certo  numero  di  razionalisti,  d’ increduli  o 
d’  indifferent!.  Del  resto  1’  attenzione  pubblica  iii  questo  memento 


e tutta  assorta  nelle  prossime  elezioni  del  Corpo  legislative.  Finche 
queste  non  sieno  compiute,  non  e probabile  che  la  questione  del 
Concilio  occupi  potentemente  la  pubblica  opinione.  E questa  senza 
fallo  la  ragione  che  ritarda  le  comparse  di  libri  e di  opuscoli,  su 
tale  argomento  da  gran  tempo  annunziate. 

5.  Per  cio  che  riguarda  la  parte  dommatica,  gia  dissi  che  i 
cattolici  desidererebbero  che  il  futuro  Concilio  ecumenico  promul- 
gasse  le  dottrine  del  Syllabus.  Potrebbe  darsi  che  il  Concilio, 
enunciando  con  formole  affermative  e col  necessario  svolgimento 
le  proposizioni  stanziate  nel  Syllabus  sotto  forma  negativa,  facesse 
compiutamente  sparire  il  malinteso  che  sussiste  non  solo  nelle 
sfere  del  potere,  ma  ben  anco  in  un  gran  numero  d’ intelligenze 
per  altro  colte,  ma  non  intendenti  di  stile  teologico.  Checche  ne 
sia,  coir  andar  del  tempo  i pregiudizii  si  dilegueranno,  gli  occhi  si 
avvezzeranno  alia  luce,  e la  verita,  essendo  immortale,  trionferii 
colie  sole  sue  forze. 

I cattolici  riceveranno  con  gioia  la  proclamazione  del  futuro 
Concilio  sull’  infallibilita  dommatica  del  Sommo  Pontefice.  Essa 
riuscirebbe  indirettamente  ad  annullare  la  famigerata  Dichiarazione 
del  1682,  senza  che  fosse  necessaria  una  speciale  discussione  di 
quei  malaugurati  quattro  articoli,  che  furono  per  si  gran  tempo 
r anima  del  gallicanismo.  Nessuno  pero  si  dissimula  che  il  Sommo 
Pontefice,  per  un  sentimento  di  augusta  riserbatezza , non  voglia 
da  per  se  prendere  1’  iniziativa  d’  una  proposizione  che  sembra  ri- 
ferirsi  a lui  direttamente.  Ma  si  spera  che  la  manifestazione  un- 
anime  dello  Spirito  Santo  per  la  bocca  dei  Padri  del  futuro  Con- 
cilio ecumenico,  la  definira  per  acclamazione. 

Finalmente,  un  gran  numero  di  cattolici  emettono  il  voto  che 
il  futuro  Concilio  chiuda  il  ciclo  degli  omaggi  resi  dalla  Chiesa 
alia  Vergine  Immacolata,  promulgando  il  domma  della  gloriosa 
Assunzione  di  Lei. 

Siffatti  sono  i voti  in  cio  che  riguarda  il  domma.  I bisogni 
della  Chiesa  di  Francia,  in  cio  che  spetta  alia  disciplina,  sono 
molteplici,  ed  esigono  spiegazioni  piu  estese,  che  io  prendo  la  li- 
berta di  rimettei’e  ad  una  prossima  corrispondenza. 

6.  La  stampa  in  Francia,  in  cio  che  spetta  a religione,  pub 
dividers!  in  quattro  class!:  la  stampa  rivoluzionaria , la  stampa 
parlamentare,  la  stampa  religiosa  liber  ale  e la  stampa  religiosa  ro- 
mana.  La  stampa  rivoluzionaria  e demagogica  e ostile  al  Concilio 
del  pari  che  a qualsivoglia  religione  rivelata:  essa  se  ne  occupa 
assai  poco  per  ora:  ma  cib  che  ne  dice,  non  pub  essere  che  in 
un  senso  di  disistima  e di  beffa.  La  stampa  parlamentare , come 
i giornali  la  Liberie,  la  Bresse,  il  Journal  des  Debats,  ed  i fogli 
dediti  alia  politica  del  Governo,  come  la  Batrie , il  Constitution- 
nel,  VEtendard,  non  si  da  pensiero  piu  che  tanto  del  Concilio; 
ma,  quando  essa  parlb,  fu  sembre  nel  senso  delle  dottrine  di 
State  e per  difendere  le  sue  antiche  tradizioni  amministrative  e 
le  pretensioni  del  potere  temporale  sopra  le  cose  spirituali  e di 
competenza  della  Chiesa.  La  stampa  religiosa  liherale,  come  la 
France,  la  Gazette  de  France,  il  Francais,  il  Villes  et  Campagnes, 
e propensissima  al  Concilio  e ne  parla  in  un  mode  assai  conve- 
niente;  solamente  essa  affetta  una  certa  predilezione  per  le  dot- 
trine  deir  antico  clero  di  Francia,  fa  risaltare  volentieri  i diritti 
dei  Vescovi,  e non  sarebbe  molto  lontana  dall’ accettare  come  un 
sindacato  degli  atti  pontificii  dalla  parte  dei  cleri  nazionali,  se  non 
forse  dello  Stato.  La  stampa  religiosa  romana,  che  si  denota  dai 
fogli  opposti  col  nome  di  oltramontana,  come,  fra  gli  altri,  il  Monde 
el’  Univers,  s’ occupa  quotidianamente  del  Concilio,  e colle  migliori 
intenzioni.  Essa  si  sforza  di  predisporre  i fedeli  ad  accettare  con 
filiale  sottomissione  le  decisioni  di  questa  augusta  assemblea,  e 
mantien  vive  le  speranze  nei  beneficii  che  essa  deve  arrecare  al 
cristianesimo. 

192.  (CXLI.) 

D.  16.  Fehr.  1869.  — Revmus  Chigi  mittit  ad  Card.  Antonelli  novum 
commentarium  de  Concilio,  ab  uno  e quatuor  clericis  Parisien- 
sibus  conscriptuin.  Nuntiat,  duobus  primis  in  periodico  La  Civilta 
summatim  editis,  ea  re  offensos  esse  auctores,  quasi  ipsorum 
opera,  non  tarn  S.  Sedi,  quam  libcllo  Romano  in  usum  cesserit; 
quarc  timerc  se,  ne  illi  munus  antea  susceptum  iam  detrectent. 

Eminenza  reverendissima, 

llo  1’  onore  di  trasmettere  qui  unito  a Vostra  Eminenza  reve- 
rendissima il  primo  Rapporto  di  un  altro  dei  quattro  officiati  a tal 
riguardo.  Non  accade  che  io  dica  a Vostra  Eminenza  chi  sia  . . ., 
il  quale  no  e 1’  autore,  cssendole  esso  notissimo  . . . (omissus)  '. 


‘ „>Ionitcur“,  seduta  del  10  luglio  1868. 


‘ Loquitur  hie  de  scriptoris  sensis. 


1163 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1164 


Unito  a questo  Rapporto  Vostra  Eminenza  rinverra  altresi 
uri  Numero  AqW  Opinione  nazionale  e ima  brochure,  che  vi  si 
riferiscono. 

Quanto  a tali  Rapporti,  peraltro,  temo  che  non  se  ne  possano 
avere  ulteriormente.  La  pubblicazione  sommai-ia  die  si  e fatta 
delle  due  prime  Relazioni  nel  benemerito  foglio  della  Civilta  cat- 
tolka,  ha  dato  motivo  ai  corrispondenti  di  credere  che  i loro  Rap- 
porti non  sono  in  servigio  della  Santa  Sede,  ma  sibbene  della 
medesima  Civilta,  cattolica.  Questa  impressione  e stata  cagione 
che  essi  non  riguardino  piu  1’  analogo  incarico  ne  per  cosi  im- 
portante  ne  per  cosi  onorevole  come  altrimenti  avevano  fatto; 
che  anzi,  attesa  la  comunicazione  che  con  qualche  confidente 
hanno  fatto  dell’ onore  di  siffatto  officio  loro  commesso,  sono  in 
gran  timore  che  essi  non  sieno  scoperti  come  autori  di  tali  co- 
municazioni. 

E superfluo  il  notare  che  io  non  ho  mancato  di  tranquillizzarli 
ed  incoraggiarli  a proseguire. 

Tnchinato  al  bacio  della  sacra  porpora,  col  piu  profondo  osse- 
quio  ho  r onore  di  riprotestarmi 

Di  Vostra  Eminenza  reverendissiraa 

Parigi,  16  febbraio  1869. 

Sua  Emza  Rnia  Urno,  obbmo  servo 

II  signor  Cardinale  Antonelli,  Flavio,  Arcivescovo  di  Mira, 
Segretario  di  Stato  di  Sua  Santita.  Nunzio  apostolico. 

Roma. 

193.  (CXLTT.) 

D.  17.  Febr.  1869.  — Ephemeris  Le  Frangais  incipit  libelli  Romani 
commentarium  sic  per  singula  expendere,  ut  nonnulla,  satis  qui- 
dem  moderate,  vel  notet  vel  non  sine  exceptione  probet. 

194.  (CXLIII.) 

D.  18.  Febr.  1869.  — Eadem  ephemeris  nonnihil  acuto  stylo  inceptam 
recensionem  concludit.  Vix  credere  se  ostendit,  auctorem  com- 
mentarii  in  Gallia  vivere. 

195.  (CXLIV.) 

D.  24.  Febr.  1869.  — Cardinalis  Antonelli  scribit  Nuntio  Parisiensi, 
mirum  sibi  videri,  quod  clerici  Galli  aegre  ferant,  relationes  suas 
a periodico  Romano  esse  editas,  quum  haec  editio  respondeat  uni 
ex  iis  causis,  ob  quas  illae  sunt  expetitae.  Easdem  vero  aliud 
insuper  spectare,  quod  propius  etiam  ad  operam  praeparandi  Con- 
cilli  pertineat.  Praeterea,  quum  haec  scripta  a Legato  Pontificio 
petita  fuerint,  auctores  sic  prorsus  existimare  debere,  ea  unice 
ad  usum  S.  Sedis  destinari. 

IIo  ricevuto  col  foglio  di  Vostra  Signoria  illustrissima  e reve- 
rendissima,  numero  1357,  il  primo  Rapporto  fornitole  da  . . . in- 
torno  al  Concilio,  e La  ringrazio  di  tale  invio  e delle  riflessioni 
con  cui  Ella  lo  accompagno. 

Spiaccmi  poi  d’  apprendere  i timori  da  Lei  concepiti  sull’  ulte- 
riore  continuazione  di  simili  Rapporti  per  parte  degli  ecclesiastici 
da  Lei  officiati.  Voglio  ritenere  che  1’  impegno  da  Lei  gia  preso 
di  tranquillizzarli  e di  incoraggiarli  a proseguire  otterra  1’  inten- 
to.  Notero  intanto  sembrarmi  fuor  di  luogo  la  suscettibilita  mo- 
sti-ata  per  la  pubblicazione  sommaria  delle  due  prime  Relazioni, 
da  essi  comunicate.  Questa  pubblicazione  e uno  degli  scopi  pro- 
postici  nel  richiedere  siffatte  Relazioni,  e tende  a mantenere  non 
solo,  ma  ad  animare  ancora  vieppiu  il  movimento  favorevole  su- 
scitatosi  fra  i cattolici,  ed  anche  fra  molti  acattolici,  in  espetta- 
zione  del  Concilio.  Poco  deve  interessare  a sacerdoti  ben  disposti 
verso  la  Santa  Sede  1’  organo  di  simili  pubblicazioni , rifiettendo 
che,  oltre  a cio,  i loro  scritti  hanno,  secondo  la  materia,  un  al- 
tro  scopo  anche  piu  dirotto  coi  lavori  preparatorii  del  Concilio, 
e che,  essendo  stati  i medesimi  richiesti  da  un  Rappresentante  della 
Santa  Sede,  devono  essi  riguardarli  come  fatti  esclusivamente  per 
uso  di  questa. 

Attendendo  quindi  la  prosecuzione  della  loro  utile  opera,  ho 
il  piacere  di  confermarmi  ecc. 

196.  (CXLV.) 

D.  26.  Febr.  1869.  — Nuntius  Parisicnsis  mittit  ad  Card.  Antonelli 
exemplar  ephemeridis  Le  Public,  in  quo  exprimitur  opinio  Gu- 


a bernii  Gallici  de  praecipuis  capitibus  in  illo  periodici  Romani  com- 
mentario  tractatis;  hunc  sic  accipi,  quasi  officiosa  sit  promulgatio 
earum  rerum,  quas  S.  Sedes  stabilitas  videre  velit  in  future  Concilio. 

Eminenza  reverendissima, 

Pacendo  seguito  al  mio  umilissimo  foglio,  numero  1357,  mi 
affretto  di  far  tenere  qui  compiegato  a Vostra  Eminenza  reveren- 
dissima un  Numero  del  giornale  Le  Public,  in  cui  si  trova  un  ar- 
ticolo  relative  alia  corrispondenza  pubblicata  dalla  Civilta  catto- 
lica intorno  le  disposizioni  della  Francia  sul  Concilio. 

11  giornale  accennato  e riguardato  come  organo  del  pensiero 
del  signor  Rouher.  E per  tal  riguardo  che  ho  creduto  mio  do- 
vere  segnalarlo  all’ attenzione  di  Vostra  Eminenza,  perche,  dietro 
la  conoscenza  della  sensazione  che  e stata  qui  prodotta  nella  sfera 
governativa  dalla  pubblicazione  menzionata,  Ella  ne  prenda  quel- 
le misure  che  stima  opportune  nella  nota  di  Lei  prudenza. 

10  sono  tanto  piu  inclinato  a credere  che  1’  articolo  di  cui  si 
tratta  abbia  1’  origine  e rifletta  i seutimenti  e le  impressioni  del 
Governo,  perche  so  positivamente  che  anche  1’  Imperatore  e stato 
informato  e ha  tenuto  proposito  di  questa  pubblicazione  della  Ci- 
villa  cattolica. 

Inchinato  al  bacio  della  sacra  porpora,  col  piu  profondo  osse- 
quio  ho  1’  onore  di  confermarmi 

Di  Vostra  Eminenza  reverendissima 

Parigi,  26  febbraio  1869. 

Sua  Emza  Riha  Umo,  obbfno  servo 

11  signor  Cardinale  Antonelli,  Flavio,  Arcivescovo  di  Mira, 

Segretario  di  Stato  di  Sua  Santita.  Nunzio  apostolico 

Roma. 

197.  (CXLVI.) 

D.  24.  Febr.  1869.  — Ephemeridis  Gallicae  commentarius , de  quo 
agitur  in  superiore  nuntio. 

Uw  Manifeste. 

Sous  le  litre  de  Correspondance  de  France  la  Civilta  cattolica 
c de  Rome  vient  de  publier  un  article-programme  auquel  il  con- 
vient  d’  attribuer  une  importance  considerable. 

L’auteur  de  ce  travail  assez  etendu  a I’intention  de  faire  con- 
naitre  les  dispositions  de  la  France  officielle,  religieuse  et  liberate, 
au  sujet  du  prochain  Concile  oecumenique. 

Ceux  qui  n’ignorent  pas  les  relations  assidues  et  officielles  de 
la  redaction  de  la  Revue  romaine  avec  le  Vatican,  sont  mis  en 
demeure,  croyons-nous,  de  se  poser  cette  double  question:  Est-ce 
un  ultimatum,  est-ce  une  avance  de  la  Cour  pontificate  a I’adresse 
de  la  France? 

Nous  ne  voulons  pas  nous  arreter  a ces  hypotheses  ni  resou- 
dre  ces  questions;  nous  preferons  voir,  dans  ce  document,  un  ex- 
pose des  desirs  et  des  esperances  d’un  parti  bien  connu,  presen- 
ces a la  France  dans  le  but  de  la  faire  sortir  de  son  silence,  de 
se  la  rendre  favorable  et  de  I’amener  a I’adoption  d’un  program- 
me qu’on  voudrait  faire  prevaloir  au  Concile. 

Ce  document  ne  parait  pas  venir  d’une  source  unique,  et  sa 
redaction  ne  semble  pas  appartenir  a une  seule  plume.  S’il  faut 
ajouter  foi  a certains  bruits  que  nous  croyons  fondes,  plusieurs 
d Memoires  auraient  etc  ecrits,  sur  ce  mcme  sujet,  a la  requete  du 
representant  du  Saint-Siege  a Paris.  On  les  aurait  ensuite  com- 
pares et  discutes;  un  travail  d’elagage  aurait  ete  opere  par  des 
mains  interessees  mais  peu  habiles;  on  aurait  rejete  ce  qui  pa- 
raissait  etre  contraire  aux  opinions  et  aux  projets  du  parti,  en 
maintenant  religieusement  tout  ce  qui  pouvait  leur  etre  favorable. 
Et  e’est  a I’aide  de  ce  precede  tres-commode,  qu’on  serait  arrive 
a produire  un  Manifeste  ultramontain , qui  ne  doit  pas  contenter 
toutes  les  personnes  consultees  a cette  occasion. 

Aussi  bien,  cette  oeuvre  de  compilation  peu  avouable  ne  pre- 
sente  nullement  la  veritable  physionomie  des  choses;  et  si  e’est 
la  que  les  esprits  curieux  de  la  vraie  situ.ation  vont  puiser,  ils 
risquent  fort  de  prendre  des  fantomes  pour  des  realites. 

En  effet,  on  ne  dit  pas  ce  qu’est  la  France,  mais  bien  ce  qu’on 
voudrait  qu’elle  fut.  Aussi,  craignons-nous  que  la  France  officielle, 
religieuse  et  liberale  ne  veuille  pas  se  reconnaitre  dans  cette  es- 
quisse  de  fantaisie  qu’une  correspondance  trop  complaisante  a pre- 
tendu  tracer  de  ses  opinions,  de  ses  dispositions,  de  ses  tendances 
et  de  ses  sentiments. 


1165 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  192.— 197. 


1166 


Examinons,  avec  une  scrupuleuse  attention,  et  essayons  de 
degager  le  veritable  etat  des  personnes  et  des  choses. 

Le  correspondant  de  la  Revue  romaine  a voulu  etre  habile, 
et  il  a cru  I’etre  en  faisant  preceder  son  travail  d’un  exorde  insi- 
nuant  envers  le  Gouvernement  imperial.  II  reconnait  avec  quel- 
que  complaisance  que  „dans  I’etat  actuel  de  I’Europe,  ce  Gou- 
vernement pourra  influer  directement  sur  la  securite  materielle  de 
la  grande  reunion  “ qui  se  prepare.  C’est  avouer  d’une  maniere 
tres-explicite  que,  sans  le  secours  effectif  et  genereux  prete  par 
la  France,  depuis  de  longues  annees,  au  trone  et  au  Gouverne- 
ment pontifical,  la  reunion  d’un  Concile  oecumenique  a Rome  n’evit 
pas  ete  possible. 

„Neanmoins,  ajoute  le  correspondant  frangais,  le  Gouverne- 
ment observe  le  silence,  et  il  le  fait  observer  a ses  organes  of- 
ficiels  depuis  la  seance  du  10  juillet  1868 , ou  le  Corps  legislatif 
a entendu,  en  son  nom,  d’importantes  declarations  du  ministre  de 
la  justice  et  des  cultes.“ 

Le  correspondant  exprime-t-il  ici  un  regret  ou  un  blame? 
Moins  favorises  que  lui,  nous  ne  pretendons  pas  connaitre  la  pen- 
see  du  Gouvernement  francais,  et  nous  ne  sommes  pas  ses  orga- 
nes; neanmoins,  s’il  nous  est  permis  d’emettre  notre  bumble  avis, 
en  tenant  compte  de  I’etat  de  I’opinion  generate,  nous  dirons  que 
cette  attitude  silencieuse  et  digne  du  Gouvernement  frangais,  loin 
d’etre  blamable,  nous  parait,  au  contraire,  meriter  I’approbation 
des  esprits  senses  et  vraiment  impartiaux. 

Notre  Gouvernement  se  tait  et  se  reserve.  Il  lui  serait  dif- 
ficile de  faire  autrement.  Ses  principes  sur  la  souverainete  et  sur 
I’independance  des  deux  puissances  lui  font  une  obligation  de  s’abs- 
tenir  de  toute  ingerance  officielle  dans  les  preparatifs  du  Concile 
et  dans  les  questions  qui  devront  y etre  traitees.  Quoi  d’etonnant 
que  le  Gouvernement  de  la  France  veuille  respecter  I’autorite  et 
Taction  libre  de  TEglise  ? Rien  ne  le  convie  a intervenir  d’avance, 
ni  a faire  connaitre  ses  vues  sur  des  projets  qu’il  ignore;  il  doit 
compter,  sans  doute,  sur  la  sagesse  du  Souverain  Pontife  et  de 
TEglise;  et  il  doit  esperer  que  le  Souverain  Pontife  et  TEglise, 
respectant  a leur  tour  Tautorite  et  Tindependance  de  la  puissance 
politique,  n’introduiront  pas  des  questions  et  ne  prendront  pas  des 
decisions  qui  pourraient  porter  atteinte  a ses  droits. 

C’est  pour  cela  que,  selon  les  expressions  mcmes  du  corres- 
pondant de  la  Civiltd  cattolica,  il  n’est  que  juste  de  penser  que 
„le  Gouvernement  frangais  ne  mettra  pas  d’obstacle  a la  celebra- 
tion du  Concile^. 

Il  est  a peine  besoin  d’ajouter  que  ces  sentiments  de  defe- 
rence et  de  confiance  du  Gouvernement  frangais  envers  TEglise 
et  envers  son  Chef,  ne  permettent  pas  de  lui  supposer  „la  pensee 
d’une  separation  de  TEglise  et  de  TEtat^. 

Le  correspondant  de  la  Revue  romaine  affirme  que  „ces  dis- 
positions favorables  du  Gouvernement  frangais  sent  compensees 
par  d’autres  qui  le  sent  beaucoup  moins‘‘. 

Nous  croyons,  a Tencontre  de  cette  assertion  hasardee,  que 
ces  dispositions,  auxquelles  il  est  fait  allusion,  ne  sent  que  la 
suite  des  premieres. 

Pourquoi,  en  effet,  le  Gouvernement  de  la  France  garde-t-il 
un  silence  respectueux  a Tegard  des  intentions  et  des  projets  que 
Ton  prete,  a tort  ou  a raison,  a la  Cour  romaine,  en  vue  du  fu- 
tur  Concile  ? Pourquoi  semble-t-il  dispose  a maintenir  a Rome  la 
presence  de  notre  drapeau  et  la  protection  de  notre  epee  au  mo- 
ment meme  ou  va  se  tenir  le  Concile?  Pourquoi,  bien  loin  d’y 
porter  obstacle,  semble-t-il  decide  a en  assurer  la  securite  mate- 
rielle par  le  maintien  de  I’ordre  et  de  la  tranquillite  publique  dans 
la  ville  eternelle? 

C’est  que  precisement  sur  les  trois  points  dont  le  correspon- 
dant de  la  Civiltd  cattolica  parait  etre  preoccupe  plus  particuliere- 
ment,  la  France,  si  elle  consulte  le  passe  et  si  elle  se  souvient  du 
respect  dont  furent  environnees  les  doctrines  theologiques  qui  firent 
sa  gloire  et  sa  force  pendant  des  siecles,  ne  saurait  concevoir  de 
grandes  apprehensions. 

La  France  et  son  Gouvernement,  convaincus  que  Topinion  „de 
Tinfaillibilite  du  Pape  seul  n’est  pas  admise  par  Timmense  majo- 
rite  du  clerge  franejais,  ni  par  Timmense  majorite  de  TEpiscopat,‘‘ 
sont  cn  droit  d’esperer  que  TEglise,  reunie  en  Concile,  aura  la 
sagesse  de  ne  pas  laisser  poser  cette  question,  et  que  tout  au 
moins,  dans  le  cas  ou  elle  serait  pos6e,  on  n’irait  pas  jusqu’a 
prendre  une  decision  contraire  aux  sentiments  et  aux  traditions  de 
notre  grande  Eglise. 


a Pour  la  France  et  pour  son  Gouvernement,  le  Concordat  et 
les  Articles  organiques  ne  sont  pas  une  lettre  morte.  Aussi , ne 
peuvent-ils  supposer  que  la  sagesse  de  TEglise  put  lui  permettre, 
meme  dans  un  Concile  oecumenique , d’abolir  une  convention 
concordataire  sans  Tassentiment  des  deux  parties  contractantes, 
et  moins  encore  „de  detruire“  des  lois  qui  ne  dependent  pas  de 
sa  jurisdiction,  et  qui  sont  en  vigueur  dans  un  Etat  ami,  mais 
independant. 

Nous  no  voudrions  pas  soutenir  cependant  que  les  Articles 
organiques  ne  laissent  rien  a desirer,  ni  que  la  situation  qu’ils 
ont  creee  soit  pai-faite ; leur  revision  serait  possible  sans  doute,  et 
sur  certains  points  desirable.  Mais  ne  devrait-olle  pas  etre  operee 
par  un  accord  des  deux  puissances  et  dans  un  esprit  de  mutuollo 
condescendance  et  de  conciliation? 

S’il  est  vrai,  comme  on  Taffirme,  que  Tinterpretation  donnee 
au  Syllabus  soit  exageree,  et  qu’il  y ait  sur  ce  point  des  malcn- 
tendus,  cela  ne  prouverait-il  pas  que  ce  document  pontifical  n’a 
pas  toute  la  clarte  possible  ? Dans  ce  cas,  le  Gouvernement  n’au- 
rait  qu’a  attendre  du  prochain  Concile  Texposition  precise  du  sens 
b veritable  de  ces  enseignements,  bien  persuade  que  la  science  theo- 
logique  et  la  prudence  politique  des  Peres  du  Concile  les  tien- 
dront  dans  une  sage  mesure,  et  les  porteront  a eviter  de  sanctionner 
„ comme  regies  de  foi“  des  theories  qui  semblent  etre  une  con- 
damnation  des  principes  sur  lesquels  reposeut  les  societes  moder- 
nes  et  les  pouvoirs  qui  les  regissent. 

Aussi,  n’besitons-nous  pas  a penser  et  a dire  que  le  corres- 
pondant mal  informe  de  la  Rei'ue  romaine  s’expose  a tromper  la 
religion  de  ceux  auxquels  il  adresse  ses  renseignements  lorsqu’il 
avance  que  „le  Gouvernement  francais  craint  que  le  Concile 
oecumenique  ne  proclame  la  doctrine  du  Syllabus,  Tinfaillibilite 
dogmatique  du  Souverain  Pontife,  et  qu’il  ne  detruise  les  Articles 
organiques^ . 

Si,  ce  qu’a  Dieu  ne  plaise,  le  prochain  Concile  prenait  sur 
ces  diverses  questions  des  resolutions  extremes,  il  tromperait  les 
previsions  de  tons  les  esprits  senses,  devoues  aux  principes  de 
moderation. 

La  Prance  n’a  done  point  a craindre,  pour  elle-meme,  des 
decisions  qu’elle  regarde,  a bon  droit,  comme  impossibles:  mais 
^ elle  pourrait  les  redouter  peut-etre  pour  ceux-la  memos  qui  les 
auraient  provoquees , dans  le  cas  ou  elles  viendraient  a etre 
realisees. 

Alors  se  produirait  une  situation  religieuse  et  politique  d’une 
extreme  gravite. 

Nous  laissons  au  correspondant  de  la  Civiltd  cattolica  et  a 
ceux  qui  lui  accordent  creance,  le  soin  de  calculer  les  dangers  et 
les  malheurs  auxquels  cette  situation  nouvelle  et  violente  expo- 
serait  et  TEtat  et  TEglise. 

Toutefois,  en  prevision  des  difficultcs  et  des  perils  graves 
dont  le  prochain  Concile  pourrait  etre  Toccasion,  ne  faut-il  pas 
reconnaitre  que  la  France  agit  sagement  en  reservant  sa  liberte 
d’action,  sans  rien  compromettre  par  une  precipitation  dangereuse 
et  sans  objet? 

Telles  paraissent  etre  les  dispositions  et  Tattitude  de  notre 
pays  et  de  son  Gouvernement.  Elies  n’indiqueraient  pas  de  leur 
part  des  preoccupations  excessives , et  moins . encore  des  craijitcs 
exagerees. 

j Si,  comme  il  n’est  pas  permis  d’en  douter,  la  France  emit 
pouvoir  compter  sur  la  prudence  de  TEpiscopat  pour  eviter  les 
solutions  radicales,  c’est  se  tromper  et  tromper  autrui  d’une  ma- 
niere etrange,  que  de  la  representer  „dans  un  etat  de  defiance 
a Tegard  du  prochain  Concile  oecumenique “.  11  n’est  done  ))as 

necessaire  de  chercher  a rassurer  son  Gouvernement,  ainsi  que  le 
conseille  le  correspondant  francais  de  la  Revue  romaine. 

Nous  comprendrions  encore  moins  qu’on  se  permit  de  for- 
muler  une  accusation  „d’attitudo  soupQonneuse  a Tegard  du  Con- 
cile, “ parce  que  la  France  se  maintiendrait  dans  une  sage  reserve, 
dont  il  est  probable  que  ne  la  feront  pas  se  departir  les  plus 
belles  proracsses  et  les  predictions  interessees  des  destinees  les 
plus  glorieuscs. 

Quoi  qu’en  veuille  dire  le  correspondant  de  la  Civiltd,  notre 
Gouvernement  ne  saurait  ])rudemment  se  „})roclamer  sans  hesita- 
tion le  protecteur  du  prochain  Concile  oecumeniquo“ , ce  role 
dilt-il  lui  valoir  „dans  Thistoire  la  renommee  de  Constantin  et  do 
Theodose“. 

Les  temps  sont  bien  changes! 


1167 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1168 


Constantin,  se  rendant  aux  desirs  de  I’Eglise  et  lui  accordant 
la  protection  puissante  de  son  bras,  faisait  de  la  cause  de  I’Eglise 
sa  propre  cause;  il  accomplissait  aussi  une  oeuvre  de  veritable 
progres.  II  secondait  la  marche  providentielle  du  monde  pa'ien 
vers  le  christianisme , et  I’liunianite  lui  doit,  sur  ce  point,  sa  re- 
connaissance et  son  admiration. 

Que  demande-t-on  aujourd’hui  a nos  Gouvernements  politi- 
ques  ? Un  retour  vers  le  passe  et  la  volonte  efficace  d’imposer,  a 
des  societes  qui  les  repoussent,  des  institutions  qui  eurent  sans 
douto  leur  raison  d’etre  et  leur  grandeur,  mais  dont  la  resur- 
rection est,  au  moins  dans  la  pensee  des  peuples  modernes,  de- 
sormais  impossible ! 

l)’ailleurs,  il  faudrait  ne  pas  I’oublier,  les  Constantin  et  les 
Theodose  n’accorderent  point  a I’Eglise  une  protection  complete- 
ment  desinteressee ; tandis  qu’il  serait  difficile  de  savoir  et  de 
dire  la  somme  de  gratitude  et  de  consideration  qu’ont  value  a la 
France  dix-huit  annees  de  sacrifices  et  de  protection  gratuite  en 
favour  de  la  souverainete  pontificale  et  de  I’Eglise. 

L’opinion  publique,  nous  n’en  doutons  pas,  portera  un  juge- 
ment  severe,  mais  merite,  sur  la  delicatesse  de  la  tentation  que 
le  correspondant , si  peu  frauQais,  de  la  Revue  romaine  adresse  a 
notre  Gouvernement  en  terminant  la  premiere  partie  de  son  tra- 
vail: „Pour  le  present,  dit-il,  ce  role  satisferait  I’immense  majo- 
rite  de  la  France,  qui  est  catholique,  et  exercerait  une  influence 
avantageuse  sur  les  prochaines  elections  qui  forment  mainteuant 
le  principal  souci  du  Gouvernement.  “ 

Sans  examiner  ce  que  pent  presenter  de  plus  ou  moins  simo- 
niaque  I’offre  d’un  pareil  compromis,  nous  croyons  pouvoir  pre- 
juger  que  le  Gouvernement  de  la  France  a trop  souci  de  sa  pro- 
pre dignite,  et  qu’il  respecte  trop  la  dignite  de  I’Eglise  pour 
consentir  jamais  a faire  d’une  question  religieuse  une  manoeuvre 
electorale. 

A.  Ollivier. 

198.  (CXLVII.) 

D.  10. — 15.  Mart.  1869.  — Ephemeris  Augustana  Allgemeine  ZeiUmg, 
quum  a periodico  La  Civiltd,  catt.  editam  commentationeni  habeat 
pro  declaratione  eius  finis,  quern  lesuitarum  ordo  eaque  Romanae 
Curiae  pars,  quae  ilium  ducem  sequaiur,  per  futurum  Concilium 
assequi  contendant,  quinque  calumniosos  et  ineptos  vulgat  com- 
mentarios  contra  id,  quod  programma  appellat.  Quod  quidem, 
si  illi  epbemeridi  creditur,  eo  spectat,  ut  in  dogmata  eommu- 
tentur  propositiones  illis  coniradictoriae,  quae  in  celebrate  Syllabo 
continentur , itemque  tamquam  dogmata  definiantur  infallibilitas 
papalis  et  corporea  Matris  Dei  in  coelum  assumptio.  — Afferuntur 
hoc  loco  sententiae  ipsi  libello  praetextae. 

Der  Sclileier,  welcher  die  Vorbereitungen  zum  grossen  allge- 
meinen  Concilium  und  die  beabsiclitigten  Thaten  und  Beschliisse 
desselben  verliullt  hat,  beginnt  sicli  zu  liiften. 

Die  Civiltd  cattolica  vom  G.  Febr.  d.  J.  bringt  (nach  der  Mit- 
tbeilung  der  Koln.  Volksztg.  vom  14.  Febr.)  folgenden  bbchst 
merkwiirdigen  Artikel  in  der  Form  einer  Correspondenz  aus 
Frankreich : 

„Die  liberalen  Katholiken  fiirchten:  das  Concil  moclite  die 
Doctrin  des  Syllabus  und  die  dogmatische  Unfehlbarkeit  des  Papstes 
verkiindigen ; sie  geben  dabei  aber  die  Hoffnung  niclit  auf : das 
Concil  kdnne  gewisse  Siitze  des  Syllabus  in  einem  ihren  Ideen 
giinstigen  Sinn  niodificiren  oder  interpretiren,  und  die  Frage  von 
der  Unfehlbarkeit  werde  entweder  nicht  angeregt  oder  nicht  ent- 
schieden  werden.  Die  eigentlichen  Katholiken  (d.  i.  die  grosse 
Mehrheit  der  Gliiubigen)  haben  die  entgegengesetzten  Hoffnungen. 
Sie  wunschen : das  Concil  mdge  die  Doctrinen  des  Syllabus  promul- 
giren.  Es  kbunte  dabei  allenfalls  das  Concil  die  im  Syllabus  ne- 
gativ  gefassten  Siitze  positiv  und  mit  den  nothigen  Entwicklungen 
aussprechen  und  dadurch  die  Missverstiindnisse  vollkommen  be- 
seitigen,  welche  noch  bei  cinigen  bestehen.  Die  Katholiken  wer- 
den die  Proclamirung  der  dogmatischen  Unfehlbarkeit  des  Papstes 
mit  Freuden  aufnehmen.  Memand  verkennt,  dass  der  Papst  selbst 
nicht  geneigt  ist,  hinsichtlich  eines  Satzes,  der  sich  direct  auf  ihn 
zu  beziehen  scheint,  die  Initiative  zu  ergreifen.  Man  hofft  aber, 
dass  die  eiiirniithige  Kundgebung  des  heiligen  Geistes  durch  den 
Mund  der  Vater  des  Concils  die  Unfehlbarkeit  des  Papstes  durch 
Acclamation  definiren  werde.  Endlich  wunschen  viele  Katholiken, 
das  Concil  mbgc  die  Reihe  der  Iluldigungen , welche  die  Kirche 
der  allerseligsten  Jungfrau  dargebracht  hat,  abschliessen  durch 
die  Promulgation  des  Dogma’s  ihrer  glorreichen  Aufnahme  in  den 
TIiranicl.“ 


a Vorher  heisst  es:  „ Die  Katholiken  glauben,  das  Concil  werde 
von  kurzer  Dauer  sein  und  in  dieser  Hinsicht  dem  Concil  von 
Chalcedon  gleichen  (also  nur  drei  Wochen  dauern).  Man  glaubt, 
die  Bischofe  werden  in  den  Hauptfragen  einig  sein,  so  dass  die 
Minderheit  nicht  lange  wird  opponiren  konnen,  so  bereit  sie  aiich 
dazu  sein  mag.“ 

So  die  Civiltd ^ welche  bekanntlich  von  den  romischen  Jesuiten 
geschrieben  wird,  und  die  der  Papst  vor  einigen  Jahren  durch 
ein  eigenes  Breve  so  hoch  belobt,  so  entschieden  als  das  reinste 
journalistische  Organ  echter  Kirchenlehre  bezeichnet  hat,  dass  sie 
gewissermassen  als  der  Moniteur  der  romischen  Curie  anzusehen 
ist.  Man  sagt  jedenfalls  nicht  zu  viel,  wenn  man  annimmt,  dass 
die  Gedanken  der  Civiltd  sich  in  wichtigen,  weitgreifenden  Fragen 
mit  den  Gedanken  des  Oberhauptes  sowohl  als  der  meisten  son- 
stigen  „IIaupter“  in  Rom  begegnen.  Dieser  officiellen  Stellung 
entspricht  der  hohe  Ton,  welclien  die  Civiltd  fiihrt,  die  weg- 
werfende  Behandlung,  welche  sie  jedem  Gegner  angedeihen  lasst. 
Hire  Artikel  nehmen  sich  oft  wie  papstliche,  zu  Artikeln  aus- 
gesponnene,  Bullen  aus.  Jedenfalls  kann  man  sich  eine  bessere 
b und  zuverlassigere  Quelle  fiir  das,  was  mit  dem  Concilium  in 
Rom  beabsichtigt  wird,  kaura  wunschen. 

Wir  erfahren  also,  dass  das  Concilium  zuniichst  einberufen 
ist,  um  die  Lieblingswiinsche  des  Jesuitenordens  und  desjenigen 
Theiles  der  Curie,  der  sich  von  dem  Orden  leiten  liisst,  zu  be- 
friedigen.  Diese  Wiinsche  oder  Ziele  sind: 

Erstens:  die  Meinung,  dass  jedem  Papst  in  seinen  amtlichen 
Erklarungen  und  Entscheidungen  iiber  Gegenstande  des  Glaubens 
und  der  Moral  persouliche  Unfehlbarkeit  zukomme,  soil  als  Dogma 
proclamirt  und  damit  also  ein  neues  Princip  von  unermesslicher, 
zugleich  riickwiirtsgreifender  und  vorwiirts  sich  erstreckender 
Tragweite  geschaffen  werden  — ein  Princip,  welches,  einmal 
unantastbar  gemacht,  die  Geisfer  fortan  beherrschen  und  zur  un- 
bedingten  Unterwerfung  unter  jeden  papstlichen  Ausspruch  im 
Gebiete  der  Religion,  der  Sitte,  der  Politik,  der  Socialwissen- 
schaftcn  nothigen  wird;  denn  von  einem  Uebergreifen  des  Papstes 
in  fremdes  Gebiet  kann  dann  nicht  mehr  die  Rede  sein,  da  es 
nur  ihm,  dem  unfehlbaren  Papst,  allein  zusteht,  die  Grenzen 
seines  Lehrens  und  Wirkens  nach  Gutdiinken  zu  bestimmen,  und 
c jede  derartige  Bestimmung  selbst  wieder  das  Geprilge  der  Irr- 
thumslosigkeit  triige. 

Der  zweite  Wunsch  ist:  dass  die  Artikel  des  Syllabus  von 
dem  Concil  in  der  Form  positiver  Ausspriiche  und  affirmirender 
Lehrsiitze  definirt  werden  sollten.  Sobald  die  papstliche  Untriig- 
lichkeit  allgemeiner  Glaube  der  ganzen  Kirche  geworden  ist,  kann 
dies  ganz  unbedenklich  geschehen.  Die  Kirche  wird  dadurch 
allerdings  mit  einer  betrachtlichen  Anzahl  neuer,  friiher  unbe- 
kannter  oder  vielfach  widersprochener  Glaubenslehren  bereichert; 
doch  diirften  dies  nur  die  Erstlinge  einer,  den  nachfolgenden 
Zeiten  vorbehaltenen,  weit  reichern  Ernte  sein. 

Denn  wenn  nur  erst  die  bornirte  Anhanglichkeit  vieler  katho- 
lischen  Theologon  an  die  alte  Ueberlieferung  und  die  Kirche  der 
ersten  sechs  Jahrhunderte  gliicklich  gebrochen,  die  pedantische 
Scheu  vor  neuen  Dogmen  griindlich  abgethan  ist;  wenn  der  hie 
und  da  noch  geltende  Canon  des  Vincentius,  sein  quod  semper, 
ubique,  ab  omnibus,  beseitigt  ist,  dann  stcht  es  jedem  Papst,  wie 
unwissend  er  auch  in  theologischen  Dingen  sein  mag,  vollig  frei, 
von  seiner  dogmatischen  Schopferkraft  beliebigen  Gebrauch  und 
d seine  Privatgedankcn  sofort  zum  obligatorischen  Gemeingut  der 
ganzen  Kirche  zu  machen.  Wer  dann  noch  dem  in  der  vatica- 
nischen  Munzstiitte  neugepriigtcn  Glaubenssatz  vollwichtigen  Ge- 
halt  absprechen  wollte , wiirde  fur  dieses  Leben  dem  Banne , fiir 
das  kiinftige  ewiger  Verdammniss  verfallen.  Concilien  werden 
damit  fiir  alle  Zeiten  ganz  entbehrlich;  die  Bischofe  werden  sich 
wohl  auch  kiinftig  noch  hie  und  da  in  Rom  versammeln,  um 
papstliche  Heiligsprechungen  und  andere  Ceremonien  mit  grosse- 
rem  Pomp  zu  umgeben ; aber  mit  Dogmen  werden  sie  fortan 
nichts  mehr  zu  schaffen  haben,  denn  wollten  sie  die  an  sich 
schon  aus  gottlicher  Inspii’ation  geflossenen  papstlichen  Ausspriiche 
noch  ihrerseits  bestiitigen,  so  hiesse  das  dem  Sonnenlicht  mit 
Laternen  zu  Iliilfe  kommen  wollen.  Das  definiens  subscripsi, 
womit  die  Bischofe  sonst  auf  Concilien  die  doctrinellen  Beschliisse 
unterzeichneten,  ware  fortan  eine  Blasphemie.  Noch  einmal  also, 
und  zum  letztenmal , sollen  * — so  verlangen  es  die  „guten  Ka- 
tholiken“,  luimlich  die  Viiter  der  Gesellschaft  Jesu  — noch  ein- 
mal sollen  die  vereinigten  Bischofe  in  Rom  von  ihrer  Gewalt 
Glaubenslehren  zu  formuliren  Gebrauch  machen.  Sie  Mmrden 


1169 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  197. — 202. 


1170 


namlich  einer  Ai’beit,  welche  der  Jesuit  Schrader  in  Wien  ‘ in 
richtiger  Voraussicht  bereits  geliefert  hat,  das  conciliarische  Siegel 
aufdriicken.  Er  hat  die  negirenden  und  verwerfenden  Satze  des 
Syllabus  in  assertorische  uragewandelt , und  so  konnen  wir  jetzt 
schon  und  muhelos  die  wichtigsten  Beschliisse  des  Concils  anti- 
cipiren.  Da  das  Concil  drei  Wochen  dauert,  so  wird  also,  vom 
29.  Dec.  1869  an,  die  romisch-katholische  Welt  um  folgende 
Wahrheiten  reicher  sein  etc.  etc. 

199.  (CXLVIII.) 

D.  18.  Mart.  1869.  — Violeiita  excuraio  diarii  Le  Fran^ais  in  perio- 
dicum  Roraanum. 

200.  (CXLIX.) 

D.  19.  Mart.  1869.  — Alter  eiusdem  diarii  super  eadem  re  commentarius. 

201.  (CL.) 

D.  19.  Mart.  1869.  — Revmus  Chigi  mittit  ad  Card.  Antonelli  exem- 
plaria  diarii  Gallici,  quibus  continentur  duo  ilia  opuscula.  Ad- 
notat  autem  Nuntius,  sicut  commentatione  diarii  Le  Public  de- 
clarari,  quid  Gubernium  Gallicum  sentiat  de  capitibus  in  perio- 
dico  La  Civilth  cattolica  tractatis,  ita,  quae  scripserit  Le  Frangais, 
prodere,  de  eodem  argumento  quae  sit  mens  liheralium  catholi- 
corum,  quos  voeant. 

202.  (CLI.) 

D.  17.  Apr.  1869.  — La  Civilta  cattolica  respondet  ad  vebementes 
criminationes , quibus  obiicitur  propter  relationera  a se  editam. 
[Ser.  VII.  Vol.  VI.  p.  193  sqq.] 

Risposfa  ad  alcune  censure  contro  una  nostra  Corrispondenza. 

Prima  di  continuare  gli  studii  e le  notizie,  che  noi  soglianio 
raccogliere  sotto  di  questo  titolo  ci  conviene  breveraente  rispon- 
dere  ad  alquante  censure,  corse  sopra  alcuni  giornali  in  Italia  e 
fuori  d’  Italia.  I loro  autori  non  han  saputo  conservarsi  in  quella 
moderazione  di  discorso,  la  quale  e 1’  indizio  meno  incerto  di  ani- 
mo  non  passionato  e di  discussione  intrapresa  per  amore  di  verita ; 
e tanto  in  cio  si  sono  lasciati  tra.sportare , che  fuvvi  chi  appli- 
cando  una  elementar  figura  di  rettorica,  ne  chiese  scusa  ai  let- 
tori,  accagionandone  la  commozione  vivissima  che  mettevagli  in 
mano  la  penna.  Per  evitare  che  1’  amor  giusto  della  propria  di- 
fesa  non  ci  trasporti,  anche  solo  involontariamente,  ad  acerbita  di 
linguaggio  in  argomento  si  grave  com’e  questo;  noi  non  bade- 
remo  agli  accusatori,  e cost  ci  priveremo  spontaneamente  di  tutti 
i vantaggi,  che  questa  ricriminazione , cui  nessuno  potrebbe  tac- 
ciare  d’  ingiusta,  ci  offrirebbe.  Taciamo  adunque  i nomi  degli  scrit- 
tori , e perfino  dei  giornali , che  si  hanno  mosse  queste  accuse ; 
ne  questo  silenzio  potrassi  interpretare  per  dispregio,  volendo  noi 
unicamente  mostrare  con  esso  che  non  siamo  mossi  a scrivere  o 
da  voglia  di  giostre  letterarie,  o da  talento  ostile.  Ribatteremo 
bensi  le  accuse,  senza  ne  dissimularle  ne  scemarle;  perche  cio  lo 
dobbiamo  ai  nostri  lettori,  innanzi  ai  quali  ci  corre  il  dovere  di 
non  apparire  ne  incauti  ne  ingannati. 

L’  occa.sione  principalissima  di  scagliar  contro  di  noi  le  accuse, 
che  Yogliamo  ora  respingere,  fu  data  da  una  corrispondenza  ve- 
nutaci  da  Francia,  e da  noi  stampata  nel  prinio  quaderno  del 
niese  di  febbraio.  Di  quante  eolpe  quella  povera  corrispondenza 
non  apparve  rea!  Noveriamole  tutte  qui,  per  poi  discuterle  ad 
una  ad  una. 

Abbiamo  temorariamente  preteso  di  penetrare  e .svelare  i se- 
creti  delle  Congregazioni  romane,  dei  Gabinetti  di  State,  e fin 
quello  dei  cuori  umani. 

Abbiamo  volute  impiccioliro  il  Concilio , sino  a restringere  a 
due  o tre  ne  gravi  ne  opportune  decisioni,  i grandi  beneficii,  che 
il  mondo  da  quella  grande  assemblea  della  cristianita  si  aspetta. 

Abbiamo  dinegato  ai  Vescovi  il  dritto  di  esaminare  e di  de- 
cidere  nel  Concilio,  e quindi  abbiamo  preteso  di  restringerne  la 
durata  a tempo  brevissimo. 

Abbiamo  ofFesa  e calunniata  la  nobile  Chiesa  di  Francia. 
Abbiamo  seminata  la  divisione  tra  i cattolici  francesi. 

I nostri  lettori,  i quali  han  letto  seguitamente  quanto  noi  ab- 
biamo nei  fascicoli  precedenti  scritto  intorno  al  Concilio,  si  me- 

* „I>cr  Papst  und  die  modernen  Ideen.“ 

® Titulus  est:  „Cose  spettanti  al  futuro  Concilio“. 

Coll.  Lac.  VII. 


a raviglieranno  al  certo  che  queste  accuse  siensi  potute  far  contro 
noi;  e noi  non  negheremo  che  questa  stessa  meraviglia  si  eccito 
in  noi  leggendole.  A spiegar  quindi  il  fatto,  siccome  non  voglia- 
mo  attribuire  malignita  d’  intenzione  a veruno,  cosi  dobbiamo  ne- 
cessariamente  supporre  tre  cose : che  gli  accusatori  nostri  di  tanti 
lavori  da  noi  pubblicati  sul  Concilio  non  abbian  letto  che  quella 
sola  corrispondenza;  che  questa  corrispondenza,  narrante  cio  che 
si  pensa,  o si  spera,  o si  teme  in  Francia,  1’  abbiano  scambiata  con 
un  manifesto  delle  nostre  proprie  opinioni : e che  questo  manifesto 
pensino  averlo  noi  pubblicato,  perche  serva  di  guida  esclusiva  ai 
Padri,  che  dovranno  radunarsi  nel  Concilio.  Qualsivoglia  di  queste 
tre  supposizioni  si  neghi , crolla  naturalmente  1’  edificio  di  quasi 
tutte  quelle  accuse.  Poiche  cio  che  noi  diciamo  esplicitamente 
essere  o condizione,  o pensiero,  o desiderio,  o fatto  dei  cattolici  in 
Francia ; cio  che  diciamo  essere  state  scritto  cola,  ed  ammesso  solo 
da  noi  come  narrazione;  non  pub  in  verun  mode  attribuircisi  come 
opinione  o desiderio  nostro ; ne  molto  meno  ritenersi  come  un  di- 
segno di  quello  che  noi  vorremmo  fosse  il  Concilio.  Potea  dunque 
discutersi  intorno  alia  realta  dei  fatti  riferiti : non  potea  discutersi 
b intorno  alia  estensione  di  quei  fatti  medesimi,  ne  applicarli  ad  altri 
che  a quelli,  a cui  la  corrispondenza  stessa  li  applicava. 

Ne  vale  il  dire  che  avendo  ammessa  nel  nostro  periodico  la 
corrispondenza,  avevamo  con  cib  fatto  nostro  proprio  tutto  cib 
che  quivi  si  scrive.  Cib  si  avvera  quando  trattasi  di  dottrine : non 
quando  trattasi  di  fatti.  Un  corrispondente  vi  racconta  il  fatto  che 
in  Cina  si  pensa  cosi;  dunque  chi  stampa  quella  corrispondenza 
pensa  anch’  esso  alia  cinese  ? 

Ne  molto  meno  vale  il  dire  che  quella  pub  essere  una  insi- 
nuazione  astuta,  per  lanciare  un’  idea  e schivar  di  risponderne, 
attribuendola  ad  altri.  Giache,  in  prime  luogo,  noi  siamo  stati 
sempre  tacciati  di  dir  troppo  chiaramente  cib  che  noi  vogliamo,  e 
non  gia  di  dissimularle  con  suggerimenti  soppiatti  o infingimenti 
scaltri.  Giache,  in  secondo  luogo,  nolle  molte  cose  che  abbiam 
pubblicate  intorno  al  Concilio,  trovasi  espressamente  indicata  ogni 
opinione,  che  abbiam  giudicato  utile  ed  opportune  di  esporre,  e 
per  buona  ventura  nostra  ci  troviamo  aver  detto  spiattellatamente 
il  contrario  di  quanto  ora  ci  si  ascrive.  Giache,  finalmente,  non 
siamo,  la  Dio  merce,  si  balordi  che  colla  misera  o invenzione  o 
c insinuazione  di  una  corrispondenza,  crediamo  potersi  distruggere 
cib  che  positivamente  e direttamente  abbiamo  esposto  e dimostrato. 

Basterebbe  dunque  questa  sola  rillessione  per  nostra  difesa. 
Noi  potremmo  dire  ai  nostri  accusatori:  Quella  corrispondenza 
espone  i voti  e le  opinioni  dei  Francesi  e non  i nostri,  e noi  non 
abbiam  volute  far  nostri  ne  gli  uni  ne  le  altre,  quando  1’  abbiam 
data  espressamente  per  voti  ed  opinioni  altrui.  Credeste  che  il 
corrispondente  s’  e ingannato  ? Cib  sarebbe  stata  una  opinione  vo- 
stra:  niuno  potea  onestamente  vietarvi  di  manifestarla ; e quando 
fosse  stata  dimostrata  a punta  di  prove  sable,  sarebbe  stata  da  noi 
medesimi  fedelmente  riferita,  e forse  anco  preferita,  se  quelle 
pruove  ci  fossero  parute  evidenti.  Ma  il  dritto  di  chiamar  nostre 
le  opinioni  che  diamo  per  opinioni  altrui,  voi  certo  non  lo  avete, 
e se  ve  lo  usurpate,  non  adoprate  arnie  cortesi  per  oft'enderci. 
In  questo  caso  1’  offesa  disonora  chi  la  fa,  non  chi  la  riceve. 

Col  premettere  questa  generate  osservazione  non  intendiamo 
di  schivare  la  discussione  particolare  dei  singoli  capi  di  accusa. 
Li  percorreremo  anzi  tutti  partitamente , perche  nessuno  di  essi 
ha  valore  di  ragione  neppure  apparente. 
d La  prima  accusa  adunque  si  e di  aver  voluto  penetrare  e sve- 
lare i secret!  piu  gelosi,  e che  pin  meritavano  rispotto  ed  osser- 
vanza  da  noi.  Ma  quali  secret!  svela  essa  mai  questa  corrispon- 
denza? Si  legga  con  attenzione:  e vedrassi  che  quanto  essa  dice, 
e detto,  e rijietuto,  per  istanqia  e di  viva  voce  da  tutti.  Comincia 
il  corrispondente  a dire  quale  possa  essere  probabilmente  la  con- 
dotta  del  Governo  francese  intorno  al  Concilio:  e se  v’ e cosa  in 
cui  possa  essere  appuntato,  si  e di  aver  detto  quello  che  era  troppo 
saputo,  non  gia  di  avere  svelato  quello  che  era  secreto  di  Ga- 
binetto.  lla  ripetuto  cib  che  nel  Farlamento  fu  risposto  da  un 
Ministro  di  Stato  a un  acre  interpellante,  c che  fu  pubblicato 
sopra  tutti  i giornali  d’  Europa:  ha  detto  cib  che  nolle  effemeridi 
ufficioso  fu  stampato  in  Farigi  nell’  occasione  di  quella  interpel- 
lanza.  Vi  e qualche  congettura  del  corrispondente;  ma  con  quanta 
timidita  non  e essa  manifestata?  Dope  di  aver  parlato  infatti  della 
diffidenza  che,  secondo  le  parole  del  sig.  Baroche,  ha  il  Governo 
francese  verso  il  Concilio,  accenna  alia  possibilita  che  vi  potrebbe 
esser  di  farla  svanire;  ma  come  vi  accenna?  Per  via  di  conget- 
fure : dicendo  espross.aniento  che  neppure  e cos)  facile  tl  conget- 

74 


1171 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1172 


turarlo.  E questo  il  linguaggio  di  chi  vuole  temerariamente  pe- 
netrare  nei  secreti  misteriosi  dei  Gabinetti?  di  chi  osa  svelarli? 

L’  altro  secrete  che  il  corrispondente  viene  accusato  di  in- 
frangere,  e il  secrete  delle  Cengregazieni  pentificie,  che  prepa- 
rane  in  Renia  gli  studii  pel  future  Cencilie.  All’  udire  quest’  ac- 
cusa,  egnune  sespetta  che  in  quella  cerrispendenza  dehha  trevarsi 
una  lunga  lista  di  eri’cri  da  cendannare,  di  definizieni  da  farsi, 
di  decreti  da  emanare;  eppure  nen  vi  e nulla,  nulla  affatte  di 
tutte  cio.  Se  anche  vi  fesse,  nen  preverebbe  nulla;  giacche  nen 
sarehhe  che  una  lista  esprimente'  i veti  e i desiderii  dei  cattolici 
francesi,  nen  gia  quelle  che  il  Cencilie  fara,  e quelle  che  si  pre- 
para dalle  Cemmissieni  reinane.  Ma  terniame  a ripeterle : neppur 
quest!  desiderii  e veti  dei  Francesi  vi  sen  post!  sette  la  ferma  di 
propesizieni  e di  prepeste.  Vi  sene  infatti  selamente  teccati  al- 
cuni  punti  generalissimi  e cesi  peco  secreti,  che  puo  dirsi  essere 
sulla  becca  di  tutti  i cattolici  dell’  universe ; che  trovansi  stara- 
pati  da  tutti  i giornali  o cattolici  o eterodossi,  manifestati  da  molti 
libri  pubhlicatisi  in  quest!  ultinii  mesi,  e detti  pei’sino  colla  stanipa 
da  molti  Vescovi.  Un  sol  punto,  un  po’  singolare  e fuori  la  co- 
inune  espettazione , e quivi  annunziato , quelle  dell’  Assunzione 
della  Vergine  Santissima.  Ma  non  e quivi  detto  espressamente 
che  questo  e un  vote  nudrito  in  cuore  da  una  parte  dei  cattolici 
in  Francia , senza  1’  aggiunta  di  nessun’  altra  circostanza  che  ne 
mostri  o la  necessita  o 1’ opportunita,  senza  nessuna  parola  che 
lo  caldeggi  o almen  lo  raccomandi  ? Dali’  altra  parte  il  corrispon- 
dente da  Parigi,  donde  scrive,  non  potea  aver  la  presunzione  di 
penetrare  un  secrete  anche  solo  delle  Cemmissieni  pentificie  di 
Roma ; mentre  nei  che  scriviamo  in  Roma,  non  possiamo  aver  ne 
la  temerita  d’  indagarlo,  ne  la  possibilita  di  violarlo.  Nulla  di  cio 
che  0 abhiamo  scritto  o stiamo  per  iscrivere  nello  avvenire , puo 
riferirsi  o si  riferisce  a cio  che  in  Roma  si  fa  in  secrete  dalle 
autorita  costituite:  e quanto  noi  pubblichiamo  intorno  a questa 
materia,  e tutto  di  pubblica  ragione,  ed  appartiene  o alia  storia 
antica,  o alia  scienza  teologica,  o alia  cronaca  dei  fatti  esterni  e 
manifest!. 

Del  terzo  genere  di  secreto , della  cui  infrazione  si  da  colpa 
al  nostro  corrispondente , non  c’  intratterremo  a favellare.  Non  e 
grande  delitto  il  penetrare  nei  cuori  umani,  e manifestarne  i pal- 
piti  e le  brame,  quando  questo  cuore  si  apre  da  se  medesimo 
alio  sguardo  altrui.  Chi  ci  gitta  sul  vise  questo  aggravio,  non 
deve  mai  aver  parlato  in  vita  sua  di  desiderii  altrui,  ne  molto 
meno  parlato  di  voti  comuni,  di  speranze  universal!.  Che  se  qualche 
Volta  gli  e toccato  di  parlarne,  egli  ha  comune  con  noi  il  fallo, 
ed  e disposto  a perdonarcelo  facilmente. 

La  seconda  colpa  che  noi  abbiamo  commessa,  e molto  piu 
grave  agli  occhi  dei  nostri  accusatori,  che  la  prima  non  sia.  Noi 
abbiamo  voluta  restringere,  dicono  essi,  tutta  1’  azione  del  Concilio 
a due  0 tre  decision!;  la  confermazione  del  Sillabo  cioe,  la  defi- 
nizione  dell’ infallibilita  del  Papa,  1’ Assunzione  della  beata  Ver- 
gine, qualche  decreto  disciplinare  e nulla  piu;  contrapponendoci 
in  cio  alle  promesse  del  Papa,  alle  speranze  della  Chiesa,  all’ c- 
spettazione  del  mondo  intero.  Nulla  diciamo  di  tante  quistioni 
che  agitano  il  mondo;  nulla  di  tante  chiese  che  languiscono  nello 
scisma ; nulla  di  tanti  eretici  che  son  fuori  della  Chiesa ; nulla  di 
tanti  cattolici-  che  abbisognano  di  medicina  e di  soccorsi  spiritual!. 
Questa  e 1’  accusa ; e noi  siamo  veramente  imbarazzati  a dovervi 
rispondere.  Imperocche  come  in  breve  risposta  compendiare  quel 
tanto  che  intorno  a tutti  quest!  punti  noi  abbiamo  per  lo  appunto 
detto  e ripetuto,  e che  entrerebbe  appena  in  un  giusto  volume, 
se  lo  raccogliessimo  insieme  in  un  libro  solo?  Quanta  eloquenza 
banno  sprecata  certuni  per  dimostrare  la  gravita  di  questa  pre- 
tesa  nostra  colpa?  Non  sarebbe  stato  meglio  per  essi  il  leggere, 
non  gia  quella  sola  corrispondenza,  ma  tutti  i fasciculi,  che  dalla 
holla  della  convocazione  fin  qua  siamo  venuti  pubblicando?  Ne 
abbiamo  parlato  ampiamente  in  articoli  separati;  ne  abbiam  par- 
lato molte  volte  perfiuo  nella  Cronaca  stessa  del  Concilio.  Accu- 
sarci  di  questa  colpa,  perche  nelle  ])Oche  pagine  di  quella  corri- 
spondenza di  Francia  non  si  fa  esplicita  enumerazione  di  tutti  i 
belli  che  la  Chiesa  aspetta  dal  Concilio,  e lo  stesso  che  preten- 
dere  che  quando  vogliam  parlare  d’  un  paese  solo,  dobbiamo  con- 
temporaneamente  parlare  delle  cinque  parti  del  mondo  e di  qualche 
altra  cosa  ancora. 

Nella  terza  accusa  ci  si  fa  colpa  di  aver  ristretto  il  dritto 
dei  Vescovi  nei  Concilio,  riducendoli  al  semplice  ufficio  di  dire 
amen  alle  decision!  del  Pontefice,  e rcgistrarle.  E per  inculcare 
vie  meglio  cio,  non  ci  siamo  peritati,  dicono,  di  prchnire  persino 


a il  tempo  alia  durata  del  Concilio,  assegnandolo  cortissimo,  per 
torre  ogni  possibilita  di  esame  profondo.  Non  pare  credibile;  ma 
pur  tant’  e ! Mentre  noi  nei  lungo  trattato  fatto  intorno  alia  na- 
tura  di  un  Concilio  abbiamo  stampato  un  intero  paragrafo  per 
dimostrare  che  i Vescovi  hanno  dritto  di  esame,  dritto  di  voto, 
dritto  di  sentenza  definitiva,  sehbene  non  valevole  senza  il  con- 
corso  della  confermazione  del  Papa,  confornie  la  dottrina  catto- 
lica  insegna;  quasi  che  o avessimo  taciuto  intorno  a questo  punto, 
0 avessimo  insegnato  il  contrario,  ci  si  scaraventa  addosso  un’  ac- 
cusa cosi  poco  probabile  e cosi  stolta.  Cosi  improbabile;  perche 
bisognerebbe  non  aver  neppure  salutato  da  lungi  gli  element! 
della  teologia  per  ignorare  quella  dottrina;  e bisognerebbe  non 
essere  in  Roma,  per  poterla  stampare.  Cosi  stolta;  perche  dine- 
gandola  ci  saremmo  tirata  contro  1’  indegnazione  di  tutte  le  auto- 
rita ecclesiastiche  a un  tempo  stesso,  nessuna  potendosi  conten- 
tare  di  un’  opinione , la  quale , se  anche  non  fosse  falsa , com’  e, 
sarebbe  almeno  pregiudizievole  ugualmente  a tutte. 

Ma  questa  enormita  nei  falsare  il  nostro  concetto  non  vogliamo 
arrecarla  a formale  intento  di  calunniarci,  ma  a semplice  igno- 

b ranza.  In  quella  corrispondenza  trovasi  questa  frase;  Si  spera 
che  la  manifestazione  unanime  dello  Spirito  Santo  per  la  bocca 
dei  Patri  del  futuro  Concilio  ecumenico,  definird  V infallibilitd 
dommatica  del  Sommo  Pontefice  per  acclamazione.  D definire  per 
acclamazione  ha  urtato  i nervi  di  piu  di  un  giornalista  laico; 
forse  per  1’  obbietto  non  troppo  desiderato  della  definizione , ma 
forse  ancor  piu  per  la  forma.  Questa  forma  d’ acclamazione , che 
piu  d’  una  volta  s’  e verificata  nei  Concilii  ecumenici,  pote  proba- 
bilmente  a chi  non  e perito  di  storia  ecclesiastica  riuscir  nuova, 
e a un  tempo  sembrargli  lesiva  del  dritto  dei  Vescovi;  e quindi 
s’  accese  in  lui  inopportuno  e inutile  zelo.  Generalizzando , come 
si  suole  nelle  commozioni  forti  degli  spiriti,  e declamando  giunse 
fino  all’  ultima  conseguenza ; e ci  rimprovero  senz’  attendere  ad 
altro,  che  noi  vogliamo  1’ intervento  dei  Vescovi  al  Concilio,  perche 
vengano  senza  premettere  studio  od  esame  ad  intonare  a coro  un 
docilissimo  amen.  E nostra  congettura  cotesta;  se  chi  cosi  ci  ac- 
cuse vorra  sostenere  che  c’  inganniamo , spieghi  di  grazia  sopra 
qual  altro  fondamento  abbia  egli  potato  stendere  la  sua  formi- 
dabile  e odiosa  requisitoria. 

Q Ma  allora  perche  dire  che  il  Concilio  sard,  molto  breve?  Non 

10  abbiam  noi  mica  detto  del  nostro ; ma  lo  abbiamo  riferito  come 
cronacisti,  lo  abbiam  riportato  come  una  nota  caratteristica  della 
Francia,  lo  abbiam  detto  come  una  persuasione  della  piu  parte 
dei  cattolici  francesi.  Ne.ssun  uomo  della  terra  puo  conoseere  ora 

11  tempo  che  questo  Concilio  rimarra  adunato;  e non  sarebbe 
stata  audacia  soltanto  la  nostra,  ma  insania  il  volerlo  definire. 
Ma  non  e impossibile,  perche  non  e assurdo,  il  credere  alia  breve 
durata ; e pero  non  v’  era  ragione  di  tacere  un  tal  sentimento 
diffusosi  tra  i Francesi,  cognito  a noi  come  tale  per  informazioni 
avutene  personalmente  da  mille  lati , e asseverated  dall’  autorita 
di  un  grave  personaggio,  che  scrivea  dalla  Francia , ed  era  testi- 
monio  di  cib  che  raccontava.  Noi  dunque  abbiam  detto  cio  che 
pensano  i piu  dei  Francesi , non  cio  che  pensiamo  noi , ne  molto 
meno  cio  che  dovra  accadere,  o debba  farsi  che  accada.  Se  v’  ha 
in  Francia  chi  pensa  altrimenti,  non  dee  dolersi  di  noi;  poiche 
quando  abbiam  detto  che  i piu  dei  Francesi  pensano  cosi,  abbiam 
detto  implicitamente  che  ve  ne  sono  degli  altri  che  pensano  di- 
versamente. 

(1  Minor  apparenza  di  slealta  ha  la  quarta  accusa;  quella  cioe 
di  avere  oflesa  la  Chiesa  di  Francia  col  giudizio  datone.  C’  incol- 
pano  adunque  di  aver  tacciati  d’ indebito  silenzio  i Vescovi,  per- 
che mossi  dalla  paura  del  Governo ; c’  incolpano  di  avere  accu- 
sato  di  arbitrio  il  governo  delle  diocesi ; c’  incolpano  di  aver  detto, 
ignorarsi  dal  clero  il  dritto  canonico,  riducendovi  a strettissimo 
numero  i loro  canonist!.  Se  queste  accuse  fossero  vere,  se  ci  ac- 
corgessimo  d’  avere  per  poca  attenzione  ammessi  quei  giudizii  of- 
fensivi,  non  esiteremmo  un  solo  istante  a chiarmacene  noi  stessi 
in  colpa,  a disdirli  solennemente  in  pubblico,  a ripararli  nella  for- 
ma piu  splendida  che  per  noi  si  potesse.  Ne  cio  riuscirebbe  duro 
per  noi;  giacche  facendolo,  seconderemmo  un  sentimento  schiet- 
tissimo  che  abbiamo  in  cuore.  Nessuno  piii  di  noi  conosce,  e gode 
di  pubblicare  i merit!  altissimi  di  scienza,  di  eloquenza,  di  zelo,  di 
pieta  del  clero  francese ; e nessuna  occasione  ci  si  e mai  prof- 
ferta  di  farlo,  che  non  I’  abbiamo  abbracciata  con  animo  non  solo 
volenteroso  ma  giubilante.  Ma  per  buona  ventura  quelle  accuse 
non  hanno  solido  fondamento  di  vei’ita.  Del  silenzio  dei  Vescovi 
facemmo  menzione  come  di  un  fatto  semplicissimo  e vero.  Poiche 


1173 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  202. — 205. 


1174 


alia  data  della  lettera  scrittaci  da  Francia  siii  primi  giorni  del 
gennaro,  e stampata  da  noi  (come  e segnato  nel  foglio  stesso  del 
fascicolo  453)  ai  28  di  quel  mese,  quasi  nulla  erasi  detto  pubhli- 
camente  dai  Vescovi.  Questo  silenzio  non  era  attribuito,  come  i 
nostri  avversarii  ci  accusano,  a paura,  ma  bensi  a non  esservi 
necessita  urgente  di  romperlo.  II  contegno  del  Governo,  contegno 
non  di  ostilita  ma  di  diffidenza,  ha  finora  ienuti  i Vescovi  in  una 
espettazione  isolata  e silenziosa:  questo  e tutto  quello  che  dice  il 
corrispoiidente.  Non  essendovi  state  ostilita  manifesto,  essendovi 
possibilita  di  favore,  i Vescovi  non  hanno  avuto  necessita  di  con- 
certarsi  insieme  per  protestarsi,  per  istruire,  per  parlare.  Tal  e 
il  pensiero  genuine  del  corrispondente : e se  fosse  state  diverse, 
sarebbe  bastato  a farcelo  eliminare,  anzi  a metterci  in  sospetto 
tutta  la  lettera;  tanto  e il  concetto  in  che  abbiamo  I’Episcopato 
francese. 

In  quanto  al  governo  delle  diocesi,  non  abbiam  detto,  cio 
che  si  mettono  in  bocca,  che  esso  e arbitrario,  ne  molto  mono  che 
e capriccioso  o tirannico.  Abbiam  solamente  detto  che  I’ammini- 
strazione  episcopate  viene  esercitata  quasi  esclusivamente  sopra  il 
clero,  per  mezzo  di  decisioni  ex  informata  conscientia:  e questo  b| 
sistema,  mentre  abbiam  confessato  che  genera  alcuni  inconvenienti, 
abbiamo  ancora  aggiunto  e dimostrato  che  nolle  condizione  in  cui 
trovasi  la  Francia,  e per  altri  rispetti  vantaggioso.  Il  dir  cio  non 
e ne  biasimare,  ne  molto  mono  offendere : e dire  un  fatto  notorio 
e scusabilissimo , sebbene  eccezionale  innanzi  alle  leggi  universali 
della  Chiesa.  Ne  fu  indiscrezione  il  pubblicarlo:  giacche  molti 
libri,  di  recente  stampa  francese,  avevamo  innanzi  agli  occhi,  ove 
questo  stesso,  e piu  ancor  di  questo  si  dice  alia  svelata;  e nulla 
e per  propria  nostra  scienza  piu  certo  dappertutto,  quanto  la  dura 
necessita  in  cui  sono  i Vescovi  di  cosi  procedere.  Or  se  quelle 
caute  nostre  osservazioni  ban  fatto  montar  la  bile  al  naso  al 
nostro  accusatore,  e ci  hanno  attirato  addosso  una  si  acre  sua 
filippica;  noi  attendiamo  con  impazienza  cio  che  esso,  per  difesa 
della  Chiesa  francese,  rispondera  al  sig.  EmiUo  Ollivier,  che  nel 
suo  recente  libro  II  19  dicembre  deplora,  con  grande  esagerazione, 
che  la  Chiesa  di  Francia  trovisi  governata  come  si  governa  negli 
stati  d’  assedio,  e scende  a fatti  e a cifre  molto  particolareggiate, 
e chiede  che  sia  posta  sotto  la  legge  del  dritto  comune  canonico. 

In  quanto  alia  scienza  del  dritto  canonico,  che  il  nostro  cor-  c 
rispondente  dice  non  essere  fiorente  in  Francia,  eccetto  che  in 
pochi  insign  i,  non  ci  fu  difficile  il  crederlo,  non  solo  perche  il 
grado  di  chi  scrivea  ci  dava  garanzia  di  verita;  ma  eziandio  per- 
che le  cagioni  a cui  attribuiva  quella  mancanza  erano  verissime, 
e pel  clero  francese  gloriose.  Non  esitammo  poi  a pubblicarlo, 
perche  un  clero  che  ha  tante  altre  e cosi  splendide  glorie,  non 
iscapita  nulla  in  faccia  al  mondo  se  questa  gli  manca,  quando 
non  e sua  colpa  se  gli  mancarono  le  occasion!  e il  modo  di 
acquistarla. 

L’  ultima  accusa  da  noi  mentovata  innanzi  si  e di  seminare 
la  discordia  tra  i cattolici  francesi : e perche  ? Perche  abbiam  detto 
che  essi  sono  divisi  in  due  partiti.  Ma  come  il  dir  cio  e un  semi- 
nar la  discordia?  Questo  e quello  che  non  intendiamo.  Abbiam 
forse  noi  introdotto  la  distinzione  tra  i cattolici  e i cattolici  lihe- 
rali,  tra  le  dotfrine  gallicane  e le  romane?  Ne  abbiam  forse  noi 
inventati  i nomi?  Siamo  noi  forse  che  abbiam  posta  o cagionata 
una  tal  divisione?  Siamo  noi  che  la  manteniamo  accesa?  Siamo 
noi  che  1’  abbiamo  scoperta  prima  di  tutti , o primi  fra  tutti  ad- 
ditata?  E non  e forse  nota  a tutto  il  mondo  questa  male  augu-  d 
rata  divisione?  Non  ne  danno  ogni  giorno  segno,  e segno  mani- 
festo, i giornali,  cui  ciascuna  delle  due  parti  pubblica,  colle  loro 
accese  polemiche  ? E non  e forse  vero  anzi  il  contrario,  aver  cioe 
noi , quanto  ci  basto  1’  ingegno  e 1’  affetto , adoperato  ogni  sforzo 
per  far  cessare  questa  scissura:  fino  a meritare  da  persone  auto- 
revolissirae  qualche  dolce  rimprovero  di  esserci,  dope  la  pubbli- 
cazione  del  Sillabo,  troppo  facilmente  contentati  delle  dichiarazioni 
di  una  delle  due  parti?  Una  tale  accusa  non  merita  piu  lunga 
confutazione : essa  e puerile,  come  puerili  sono  le  querimonie,  che 
sopra  questo  fondamento  fanno  con  declamatorio  stile  alcuni  dei 
nostri  accusatori. 

Il  nostro  compito  e raggiunto ; giacche  nella  enumerazione  fin 
qui  fatta  ci  sembra  che  nessuna  delle  censure  fatteci  regga  alia 
pruova.  Ci  rimane  di  dire  una  parola  intorno  a un’  autorita  gra- 
vissima,  voluta  aggiugnere  da  uno  dei  nostri  oppositori  alle  sue 
accuse.  Esso  ha  voluto  opporre  a quello,  che  ei  faceva  dire  al 
nostro  corrispondente,  1’  autorita  venerata  o venerabilissima  dei 
Vescovi  francesi:  e quindi  collegando,  con  artificio  non  troppo 


a sottile,  alle  calunnie  attribuiteci  alcuni  tratti  delle  Pastorali  pub- 
blicate  dai  Vescovi  in  Francia,  ha  voluto  far  credere  che  i rim- 
proveri  da  loro  rivolti  contro  certi  detrattori  dei  Vescovi  e con- 
tro  certe  suggestion!  dei  cattivi  giornali,  cadessero  sopra  di  noi. 
Questa  guisa  di  chiamare  inconsapevolmente  in  mezzo  si  alte  au- 
torita per  far  loro  attestare  cio  che  non  potevano  a nessun  patto, 
e troppo  ingiuriosa  per  gli  egregi  Prelati  francesi,  mentre  che  poi 
fa  rivolgere  contro  1’  accusa  tutti  i sospetti.  Una  sola  considera- 
zione,  quella  delle  date,  bastera  a far  capace  ognuno  di  tutta  la 
indecenza  di  questo  artificio.  La  corrispondenza  tanto  calunniata 
comparve  alia  luce  in  Roma  ai  6 febbraro ; in  Francia  non  fu  nota 
se  non  ai  9 di  febbraro;  e la  quaresima  comincio  ai  10.  Quale 
adunque  delle  Pastorali  dei  Vescovi  francesi  non  era  gia  stam- 
pata e pubblicata,  prima  del  di  che  fosse  stampata  cola  la  famosa 
corrispondenza?  Nessuna  al  certo.  Nessuna  adunque  potea  nel  suo 
tenore  contenere  sillaba  che  fosse  diretta  contro  di  noi.  Perche 
dunque  citarle  in  questo  proposito  ? Perche  sottohnearle  le  parole, 
le  quali  non  poteano  riferirsi  in  modo  veruno  a noi  ? Chi  adopera 
tali  armi,  scuopresi  troppo,  e s’  avvilisce  troppo. 

Scuopresi  troppo.  Se  non  ci  fossimo  imposto  di  opporre  al- 
1’  eccesso  dell’  ingiustizia  1’  eccesso  della  moderazione , ci  sarebbe 
agevole  il  mostrare  agli  altri  quello  che  cotali  nostri  accusatori  ci 
ban  fatto  scorgere  nel  loro  procedimento.  Essi  che  ci  accusano  di 
preoccupare  le  altrui  opinioni,  e di  volere  imporre  le  nostre,  non 
avrebbero  forse  un  pensiero  che  vogliano  far  prevalere,  e non 
potendo  acquistargli  credito  coi  mezzi  legittimi,  si  studiino  di  ac- 
quistarglielo  con  lo  schiamazzo  e gli  spauracchi? 

S’  avvilisce  troppo.  Anche  fra  i nemici  piu  accaniti , quando 
sono  generosi , s’  adoperano  armi  cortesi.  L’  adoperarne  di  sleali 
pone  fuor  la  legge  ogni  avversario.  Quanto  piu  cio  dovrebbesi 
adoperare  trattandosi  di  question!  si  gravi,  tra  scrittori  cattolici, 
in  moment!  cosi  solenni?  Cio  hanno  inteso  quei  parecchi  giornali 
cattolici,  i quali  o riproducendo  la  nostra  corrispondenza,  o ragio- 
nandovi  sopra,  han  fatto  con  isquisita  gentilezza  di  modi  alcune 
riserve  sopra  1’  una  o 1’  altra  frase  di  quella  lettera.  Essi,  nell’  atto 
che  concorrevano  a chiarire  la  verita  dei  fatti,  hanno  onoi-ato  se 
stessi  e noi  con  quelle  loro  riflessioni.  Ma  quanto  e diverso  1’  effetto, 
che  gli  assalti  violent!  di  quest!  men  generosi  oppositori  han  pro- 
dotto  sui  loro  lettori  ? E cio  e quello  che  piu  ci  ha  conti’istato  in 
questa  polemical  il  vedere  come  per  offender  noi  abbia  dovuto 
innanzi  ai  suoi  proprii  lettori  scapitare  di  riputazione  piu  d’  un 
giornale  cattolico , e perdere  cosi  un  poco  di  quell’  autorita , che 
dovea  serbar  gelosamente  per  far  del  bene. 

Innanzi  di  hnire  vogliamo  qui  aggiungere  i nostri  ringrazia- 
menti  a quei  giornali  cattolici,  i quali  han  tolta  la  difesa  nostra 
e della  nostra  corrispondenza,  e tra  essi  nominiamo  specialraente 
VOsservatore  cattolico  di  Milano  e I’Univers  di  Parigi.  Al  valor 
loro  nel  difendere  cosi  strenuamente  come  fanno  gl’  interessi  della 
Chiesa  cattolica  noi  abbiam  fatto  sempre  plauso  sincerissimo : alia 
loro  cortesia  nel  voler  ora  prendere  la  difesa  del  nostro  periodico, 
noi  non  possiamo  corrispondere  che  colla  riconoscenza  pubblica- 
mente  professata. 

203.  (CLII.) 

1).  24.  Apr.  1869.  — ■ Ephemeris  Le  Francois  triumphat  ex  superiore 
response,  quod  gravium  erratorum  correctionem  appellat. 

204.  (CLIII.) 

D.  5.  lun.  1869.  — Periodicum  Romanum  non  sine  fastidio  diarii  Gallici 
interpretationes  refutat. 

205.  (CLIV.) 

D.  23.  lun.  1869.  — Nuntius  Parisiensis  mittit  Cardinal!  Antonelli 
novum  de  Concilio  commentarium , ab  eo  uno  e quatuor  clericis 
Gallis  confectum , qui  se  periodic!  Romani  facto  neque  proditum 
neque  dedecore  affectum  sensit. 

Eminenza  reverendissima, 

Dei  quattro  ecclesiastic!,  incaricati  di  redigere,  in  sorvizio  del 
Concilio,  dei  Rapport!  sullo  stato  e i bisogni  delle  cose  religiose 
ill  Francia,  solo  . . . ‘ e quello  che,  per  la  nota  pubblicazione  della 
corrispondenza  della  Civilth  cattolica,  non  si  e sentito  ne  compro- 
mes.so  no  dogradato  nell’  adempimento  e continuazione  dell’  analogo 


* Idem,  de  quo  sermo  est  in  doc.  192.  (CXLI.) 

74* 


1175 


Acta  et  decreta  SS.  Coiicilii  Vaticani.  Appendix. 


1176 


ufficio.  Egli,  dunque,  mi  ha  date  una  seconda  Relazione  che  ha  a 
redatta,  e che  qui  unita  mi  affretto  trasmettere  all’  Eminenza 
Vostra  reverendissima. 

II  lodato  . . nel  farmene  la  comunicazione,  mi  ha  detto  che, 
sul  supposto  che  questa  relazione  sia  confidenziale  e entrato  in 
certi  delicati  particolari,  acconci  a far  conoscere  alia  Santa  Sede 
gli  uoniini  e le  cose.  Mi  ha  aggiunto  che,  nell’  allegare  delle  cita- 
zioni  autentiche  e dei  fatti  in  appoggio  della  sua  conclusione,  per 
non  comporre  un  volume,  ne  ha  lasciato  un  gran  numero,  che  e 
in  istato  di  fornire  di  viva  voce  se  si  stima  necessario. 

Dalla  lettura  tuttavia  che  rapidamente  ho  fatta  di  questo 
scritto,  mi  e sembrato  che  . . . non  si  sia  tenuto  all’  istruzione 
ricevuta,  giacche  egli  ha  fatto  una  consultazione,  un  voto  ad  uso 
del  Concilio  in  generale,  anziche  un  Rapporto  esclusivo  di  cio  che 
si  attende,  si  spera  o si  domanda  in  Francia  dal  Concilio.  Non- 
dimeno,  ho  creduto  inviare  questa  Relazione  tale  quale  e. 

E,  neir  accusare  il  ricevimento  dei  veneratissimi  Dispacci  nu- 
meri  55567  e 55626,  con  relativo  annesso,  me  Le  inchino  al 
bacio  della  sacra  porpora,  e col  piu  profondo  ossequio  ho  1’  onore 
di  riprotestarmi  b 

Di  Vostra  Eminenza  reverendissima 

Parigi,  23  luglio  1869. 

Sua  Eniza  Rma  Urao,  devnio  servo 

II  signor  Cardinale  Antonelli,  Flavio,  Arcivescovo  di  Mira, 
Segretario  di  Stato  di  Sua  Saiititii.  Nunzio  apostolico 

Roma.  * 

206.  (CLV.) 

D.  4.  Aug.  1869.  — Cardinalis  Antonelli  responsum  ad  superiorem 
nuntiuni. 

Ho  ricevuto  col  foglio  di  Vostra  Signoria  illustrissima  e ro- 
verendissima,  n.  1449,  I’acclusavi  Relazione  di  . . .,  in  ordine  al 
prossimo  Concilio  ecumenico.  Ella  ha  ben  fatto  a trasmettermi  un 
tale  lavoro.  In  prova  di  che,  Le  accennero  che,  avendolo  pre- 
sentato  per  dovere  d’  officio  al  Santo  Padre , la  Santita  Sua  ha 
creduto  ritenerlo  presso  di  se.  Serva  cio  uuicamente  di  norma  a 
V ostra  Signoria,  cui  in  quest’  incontro  rinnovo  ecc.  ^ 

207.  (CLVI.) 

M.  Maio  1869.  — In  inagno  ducatu  Badensi  et  in  Bavarian  regno 
spargitur  pessimuni  scriptum  sine  nomine,  cui  titulus  est  Ad 
catholicos  Badcniae,  quod,  nixum  falsa  notione  constitutionis  Ec- 
clesiae  christianae , motum  suscitare  contendit  adversus  operam 
futuri  Concilii , quod  eo  tendere  dictitatur , ut  absolutisnmm  in 
ipsa  Ecclesia  stabiliat,  et  pro  cafholica  religione  Into  usque  ugnita 
novam  rcligiosam  confessioneni  inaugurct. 

208.  (CLV II.) 

M.  Maio  1869.  — Literae  Confluentibus  ad  Episcopum  Treverensem 
a quibusdam  eius  dioecesis  laicis  catholicis  missae,  in  quibus  hi 
palam  profitentur,  nullo  modo  sese  assentiri  iis  consiliis,  ex- 
spectationibus  et  desideriis,  quae  expressa  inveniantur  in  quo- 
dam  loco,  quern  ex  periodico  La  Civiltd  cattolica  proferunt;  ubi 
de  Syllabo , de  Pontiflcia  ini'allibilitate  et  de  Virginis  Marine  in 
coelura  assum])tione  fit  mentio.  Turn  ipsi  significant,  quae  po- 
tissimum  argumenta  in  proximo  Concilio  tractata  videre  vellent. 
Ceterum , quamvis  a falsis  et  praeiudicatis  opinionibus  non  im- 
munes,  profitentur  tamen,  velle  se  cum  Romana  Sede  coniunctos 
et  Episcopo  suo,  uti  filios,  obedientes  vivere  et  mori. 

Hochwiirdigster  Herr ! 

Ew.  Bischoflichen  Gnaden  als  unserem  geistlichen  Ilirten  und 
Bischofe  nahen  wir,  die  unterzeichneten  Glaubigen  der  Diocese 
Trier , in  einer  hochwichtigen , ernsten , unsere  heilige  Kirche 
und  damit  unsere  tiefsten  Lebensinteresscn  unmittelbar  beriihren- 
den  Sache,  von  unserem  Gewissen  gedrungen,  eine  ehrfurehts- 
volle,  offene  und  freimiithige  Erkliining  vor  Ihnen  und  vor  der 
ganzen  Kirche  abzugeben. 

Hochwiirdigster  Herr!  In  Ihrem  diesjahrigen  Fastenhirten- 
briefe,  in  welchem  Sie  die  Glaubigen  auf  die  Bedeutung  des  be- 
vorstehenden  allgemeinen  Concils  hinwiesen,  erwiihnten  Sie,  dass 
in  einem  allgemeinen  Concil  zwar  nur  die  Bischofe  als  die  Nach- 
folger  der  Apostel  entscheidendes  Stimmrecht  haben,  dass  aber 


nicht  bloss  ihre,  sondern  aller  Glieder  der  Kirche  Erfahrung  und 
Einsicht  dort  gehort  und  beachtet  werde,  dass  nicht  nur  Priester, 
auch  Laien,  selbst  in  wichtigen  Fragen  Einfluss  auf  die  Beschliisse 
der  Concilien  zu  iiben  berufen  sein  konnten.  In  der  That  sehen 
wir  demgemass  auch  heute  eine  Anzahl  von  Glaubigen,  deren 
lauteste  Stimmfiihrer  nicht  Bischofe,  sondern  Ordensmanner  und 
Laien  sind,  eifrigst  bemiiht,  der  Wirksamkeit  des  kiinftigen  Con- 
cils gleichsam  eine  bestimmte  Richtung  anzuweisen,  und  horen, 
wie  sie,  ihre  Wiinsche  und  Lieblingsmeinungen  niit  dem  Glauben 
und  den  Bediirfnissen  der  Kirche  vcrwechselnd , alle  diejenigen 
im  Gegensatze  zu  den  „eigentlichen‘‘  fiir  „liberale“  Katholiken 
erkliiren,  welche  ihre  Lehrsatze  als  Dogmen  anzuerkennen  und 
ihre  Bestrebungen  als  heilbringend  zu  betrachten  ausser  Stande 
sind.  Diese  Glaubigen  haben  im  Mittelpunkte  der  Kirche,  in 
Rom  selbst,  ein  Pressorgan,  die  Civiltd  cattolica,  in  welchem  sie 
vor  Kurzem  in  Form  einer  Correspondenz  aus  Frankreich  fol- 
gende,  auch  in  einer  Zeitschrift  deutscher  Ordensmanner  repro- 
ducirte,  durch  spiltere  Erklarungen  nicht  wesentlich  abgeschwachte 
Sfitze  veroffentlichten ; 

„Die  liberalen  Katholiken  furchten , das  kiinftige  Concilium 
mbchte  etwa  die  Doctrin  des  Syllabus  und  die  dogmatische  Un- 
fehlbarkeit  des  Papstes  proclamiren,  hofifen  jedoch  wieder  ande- 
rerseits,  das  Concilium  konne  etwa  einige  von  den  Satzen  des 
Syllabus  modificiren  oder  in  einem  ihnen  giinstigen  Sinne  erlau- 
tern.  Ebenso  hegen  sie  die  Erwartung,  das  Concilium  werde  die 
Unfehlbarkeit  des  Papstes  gar  nicht  behandeln  oder  doch  wenig- 
stens  nicht  erledigen.  . . . 

Die  eigentlichen  Katholiken  aber,  das  heisst  die  grosse  Mehr- 
heit  der  Glaubigen  nahren  ganz  andere  Hoffnungen. 

Ziemlich  allgemein  findet  man  die  Ueberzeugung  verbreitet, 
dass  das  kiinftige  Concil  ein  kurzes,  etwa  wie  das  von  Chalcedon, 
sein  werde,  denn  man  fiihlt  die  Schwierigkeit , unter  den  gegen- 
wartigen  Umstiinden  eine  langdauernde  Versammlung  zu  halten, 
und  vor  Allem  erwartet  man  von  den  Bischofen,  dass  sie  in  den 
Hauptfragen  einig  sein  werden,  so  dass  die  Minoritiit  nicht  lange 
wil’d  opponiren  konnen,  so  beredt  sie  auch  sein  mag.  . . . 

Die  Katholiken  wiinschen , wie  schon  gesagt,  dass  das  oku- 
rnenische  Concil  die  Doctrinen  des  Syllabus  proclamire.  . . . 

Die  Katholiken  werden  die  Proclamation  der  dogmatischen 
Unfehlbarkeit  des  Papstes  mit  Jubel  aufnehmen.  . . . Natiirlich 
wird  der  Papst  in  dieser  Frage,  welche  ihn  direct  zu  beriihren 
scheint , die  Initiative  nicht  ergreifen , sondern  schweigsam  und 
zuriickhaltend  sein.  Aber  man  hofft,  dass  die  einstimmige  Kund- 
gebung  des  heiligen  Geistes  durch  den  Mund  der  Vater  des  oku- 
menischen  Concils  das  Dogma  der  Unfehlbarkeit  des  Papstes  jier 
acclamationem  definiren  wird. 

Endlich  gibt  es  in  Frankreich  auch  noch  eine  Menge  Katho- 
liken, welche  den  Wunsch  aussprechen,  das  kunftige  Concilium 
moge  den  vielen  von  der  Kirche  der  unbefleckten  Jungfrau  Maria 
dargebrachten  Huldigungen  durch  das  Dogma  von  der  glorreichen 
Aufnahme  Maria  in  den  Himmel  die  Krone  aufsetzen!“ 

Hochwiirdigster  Herr ! Wiiren  das  Aeusserungen  irgend  einer 
beliebigen,  vereinzelten , durch  keinerlei  Gunstbezeugungen  von 
Seiten  einer  kirchlichen  Autoritiit  aufgemunterten  katholischen 
Zeitung,  wir  diirften  wohl  schwerlich  uns  veranlasst  gesehen 
haben,  aus  unserer  Zuriickhaltung  hervorzutreten.  Nun  aber  ist 
es  nicht  unbekannt,  dass  jene  Glaubigen  mit  der  Zuneigung  kirch- 
licher  Autoritiiten  und  des  heiligen  Stuhles  selbst  sich  schmei- 
cheln , und  hat  es  den  Anschein , als  ob  ein  grosser  Orden  mit 
der  ganzen  Wucht  einheitlicher  Organisation  nach  denselben  Zielen 
driinge;  es  ware  demnach  leicht  erklarlich,  wenn  ein  so  plan- 
miissiges  und  cnergisches,  die  allgemeinste  Zustimmung  bean- 
spruchendes  Vorgehen , falls  es  von  keiner  Seite  offenen  Wider- 
spruch  erfahren  sollte,  fiber  die  Gesinnungen  der  Katholiken  be- 
deutende,  unter  den  gegenwartigen  Umstiinden  doppelt  beklagens- 
werthe  Irrthiimer  veranlasste.  Angesichts  einer  solchen  Lage 
aber  diirfen  und  konnen  auch  wir  nicht  ira  Schweigen  verharren, 
die  wir  nicht  minder  treue,  glaubige  und  fiir  das  Wohl  unserer 
gemeinsamen  Mutter  ohne  Riickhalt  begeisterte  Kinder  der  Kirche 
zu  sein  bestrebt  sind,  als  jene ; wir  miissen  vielmehr  unsere  Stimme 
erheben  und  vor  Ihnen,  unserem  Bischofe,  es  laut  aussprechen: 

Wir  theilen  jene  Ansichten,  Hoffnungen  und  Wiinsche  der 
sogenannten  eigentlichen  Katholiken  nicht,  verwahren  uns  viel- 
mehr gegen  diesclben  auf  das  entschiedenste , — uns  sind  im 
Hinblick  auf  die  vom  heiligen  Vater  in  seiner  Berufungsbulle  er- 


1177 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  205. — 208. 


1178 


lauterte  Bedeutung  des  bevorstehenden  Concils  Gedanken  anderer 
Art  vor  die  Seele  getreten,  die  Ew.  Bischdflichen  Gnaden  in 
Kiirze  darzulegen  uns  vergonnt  sein  moge. 

Ueberschauen  wir  die  Verhaltnisse , unter  denen  das  allge- 
meine  Concil  zusammenzutreten  im  Begriffe  ist,  so  sehen  wir  in 
neuerer  Zeit  nirgendwo  eine  haretische,  Punkte  des  Glaubens- 
bekenntnisses  beriihrende  Spaltung,  wie  sie  friibero  Concilien  zur 
Formulirung  kirchlicher  Lehren  veranlasste,  hervortreten.  Der 
uns  rings  uragebende  Unglaube  stiitzt  sich  auf  pbilosopbische 
Meinungen,  deren  b^alschheit  liingst  durch  die  grossen  christlichen 
Wahrheiten  in  belles  Licht  gesetzt  ist  und  eine  Vereinigung  mit 
unseren  im  Glauben  getrennten  cliristlichen  Briidern  mochtc  kaum 
dadurch  erleichtert  werden,  dass  man  die  Summe  der  uns  tren- 
nenden  Glaubenssatze  noch  um  einige  neu  formulirte  vermehrtc. 

Hochwiirdigster  Herr ! Unsere  Zeit  hat , wenn  auch  nicht  in 
der  eben  bezeichneten  Richtung,  in  der  That  eigentbiimliclie,  auch 
von  uns  lebhaft  gefiihlte  Bediirfnisse,  denen  gerecht  zu  werden 
die  Kirche,  die  Allen  Alles  zu  sein  bestimmt  ist,  aus  dem  uner- 
schopflichen  Born  Hirer  gottlichen  Kraft  die  Mittel  zu  schopfen 
vermag.  In  der  Befreiung  der  Kirche  von  der  Staatsgewalt , in 
der  Herstellung  einer  selbstandigen  und  harmonischen  Bewegung 
der  beiden  Ordnungen,  in  denen  nach  Gottes  Willen  das  Leben 
der  Menschheit  sich  entfalten  soil,  in  der  organischen  Regclung 
der  Theilnahme  der  Gliiubigen  an  der  Gestaltung  der  kirchlichen 
Lebensbeziehungen,  in  der  Zuriickfiihrung  der  getrennten  Briider 
zur  Kirche,  in  der  Bewiiltigung  des  socialen  Elendcs,  im  Auf- 
suchen  der  richtigen  Stellung  des  Clerus  und  des  einzelnen  Chri- 
sten zur  allgemeinen  Bildung  und  zur  Wissenschaft : an  diesen 
das  kirchliche  Leben  im  weitesten  Sinne  umfassenden  Aufgaben 
miiht  die  Gegenwart  in  geistigem  Ringen  sich  ab,  und  fur  ihre 
Losung  scheint  sie  sehiisuchtsvoll  Iliilfo  und  Beistand  von  dem 
vom  gottlichen  Geiste  geleiteten,  von  der  Einsicht  der  gauzen 
Kirche  getragenen  bevorstehenden  Concil  zu  erwarten. 

Wir  verhehlen  uns  nicht,  dass  ein  naheres,  Eiuzelheiten  be- 
stimmendes  Eingehen  auf  alle  diese  in  dem  vielgestaltigen  und 
reichgegliederten  Leben  der  Kirche  wurzelnden  Bediirfnisse  einem 
allgemeinen  Concil  kaum  moglich  sein  wiirde.  Der  Organismus 
der  Kirche  selbst  wird  in  seinen  einzelnen  Theilen  die  Formen 
hervorzubringen  haben,  in  denen  die  Schaden  Heilung  . linden, 
die  gesunden  Kriifte  sich  in  segensreicher  Wirkung  entfalten 
konnen.  Zunachst  und  vor  Allem  wiirden  wir  es  daher  als  sichere 
Biirgsehaft  segensreicher  Entwicklung  mit  Freude  begriissen,  wenn 
vom  bevorstehenden  Concil  eine  Neubelebung  des  grossen  kirch- 
lichen Organismus  durch  allgemeine  Wiedereinfiihrung  jener  durch 
Jahrhunderte  erprobten  regelniiissigen  National-,  Provincial-  und 
Diocesansynoden  ausginge.  Solcho  Synoden,  wenn  ihre  Beschliisso 
aus  wahrhaft  freier  und  griindlicher  Berathung  geschopft  und 
auf  die  Forderungen  des  wirklichen  Lebens  gerichtet  waren,  sind 
von  jeher  ein  Quell  des  Ileiles  fiir  die  Kirclie  gewesen,  ihr  Auf- 
horen  war  fast  iiberall  Beginn  oder  Zeichen  der  Erstarrung  und 
des  Hinwelkens ; von  ihrer  Herstellung,  nicht  bloss  der  ausseren 
Form,  sondern  dem  Geiste  und  Wesen  nach,  diirfen  wir  daher 
(lie  Erfiillung  derjenigen  AViinsche  hoffen , die  wir  in  Bezug  auf 
die  kirchlichen  Verhaltnisse  in  unserm  Vaterlande  so  manchen 
betriibenden  und  bcdenklichcn  Erscheinungen  der  Gegenwart  ge- 
geniiber  Ew.  Bischdflichen  Gnaden  an’s  Herz  zu  legen  vertrauens- 
voll  wagen  werden. 

Richten  wir  vorher  noch  unscre  Aufmerksamkeit  auf  das  all- 
gemeine Verhaltniss  der  Kirche  zum  Staate  und  zur  modernen 
Gesellschaft  iiberhaupt,  so  scheint  es  uns  im  Interesse  der  Frei- 
heit  und  Selbstandigkeit  der  Kirche  auf’s  dringendste  gcrathen, 
dass  das  bevorstehende  Concil  keinen  Zweifel  (lariiber  lasse,  die 
Kirche  habo  mit  dem  Wunschc,  die  theokratischen  Staatsformen 
des  Mitlelalters  hcrzusttdlen , vollstiindig  gebrochen.  Denn  das 
ist  es  vorziiglich,  was  die  Geister  heuto  dor  Kirche  entfremdet, 
(lass  man  fiirchtet,  jene  Zeiten  mdchten  wiederkehren , wo  die 
Staatsgewalt  mit  weltlichcn  Zwangsmitteln  fiir  die  Dogmen  und 
Gesetze  eines  bestimmten,  auf  libcrnaturlichc  Offenbarung  zurik^k- 
gefiihrten,  rcligidsen  Bekenntnisses  eintrat,  wo  demnach  das  Ge- 
wissen  gebunden  und  die  Wiirde  der  Religion  selbst,  wclche  ohne 
die  von  staatlichem  Zwange  freie  Hingebung  der  Gliiubigen  nicht 
zu  bestehen  vermag,  geschiidigt  wurde.  Wir  verkennen  nicht, 
(lass  auch  das  Staatsleben  cine  religiose  Grundlage  hat,  insofern 
die  Ordnung  des  Staates  und  die  obrigkeitliche  Gcwalt  auf  der 
Anerkennung  eines  lebendigen  personlichcn  Gottes  und  des  von 


a ihm  der  Seele  eingepflanzten  Sittengesetzes  beruhen;  aber  wir 
sind  uns  auch  mit  voller  Ueberzeugung  bewusst,  dass  die  Sphiire 
des  Staates,  der  in  gleicher  Weise,  wie  die  Kirche,  auf  dem  ihm 
eigenthiimlichen  Gebiete  in  voller  Selbstandigkeit  sich  bewegt, 
innerhalb  jener  geistigen  Erkenntnisse  und  sittlichen  Gesetze  be- 
schlossen  ist , welche  durch  die  naUirlichen  Kriifte  des  Menschen 
erfasst  werden.  Gerade  der  Staat  wird  unserer  Meinung  nach 
der  christlichste  sein,  der  diese  seine  Schranken  am  gewissen- 
haftesten  achtet,  und  wahrend  er  der  ubernaturlichen  Religion, 
der  Kirche  und  den  Confessiouen , welche  seine  eigene  religios- 
sittliche  Grundlage  anorkennen,  die  freicste  und  selbstiindigste 
Bewegung  auf  ihrem  Gebiete  und  den  Schutz  ihrer  Rcchte  sichert, 
seinerseits  freiwillig,  soweit  es  ohne  Verletzung  der  Rechtsgleich- 
heit  geschehen  kann,  auf  die  religiose  Sitte  des  Volkes  Riicksicht 
nimmt  und  die  hohere  Einsicht  dor  durch  das  Christenthum  er- 
zogenen  Burger  gern  benutzt,  um  das  natiirliche  Gesetz  immer 
tiefer  zu  erfassen  und  in  seinen  Ordnungen  immer  reiner  zum 
Ausdruck  zu  bringen.  Auf  diesem  Wege  wird  sich  eine  vollkom- 
menere  Harmonie,  eine  fruchtbarcre  Wirksamkeit,  cine  idealere 
b Ausgestaltung  von  Staat  und  Kirche  erreichen  lassen,  als  die  Ge- 
schichte  sie  bis  jetzt  gesehen  hat;  und  wenn  deimoch  im  Leben 
der  Einzelnen  ConHicte  zwischen  beiden  Ordnungen  eintreten,  so 
werden  es  doch  nur  solche  sein,  die  einerseits  aus  dem  durch  das 
Christenthum  zuerst  klar  ausgesprochenen  Unterschiede  der  Kirche 
und  des  Staates,  anderseits  aus  dor  Schwache  und  Fehlerhaftigkeit 
alles  Menschlichen  sich  mchr  oder  weniger  nothwendig  ergeben. 

irochwiirdigster  Herr ! Noch  peinlicher  und  driickender  als 
die  Stoning  der  Harmonie  zwischen  Kirche  und  Staat  miisste  es 
von  uns  empfunden  werden,  wenn  das  Band,  welches  Clerus  und 
Laien,  Seelsorger  und  Gemeinde  umschlingen  soil,  gelockert  wiirde 
oder  gar  eine  tiefgreifende  Disharmonie  zwischen  ilmen  entstilnde. 
Mit  schmerzlichem  Bedauern  warden  wir  daher  jeden  Versuch 
betrachten,  die  gemeinsame  Bildungsgrundlage  zu  zerstoren,  welche 
bisber  in  Deutschland,  weidgstens  im  allgemeinen  noch,  den  Clerus 
und  die  durch  akademische  Studien  vorbereiteten  weltlichen  Be- 
rufsstande  einigte.  Wenn  es  sebon  an  sich  den  Interesseu  der 
Kirche  als  der  ersten  Culturmacht  widerspricht,  an  den  grossen 
c Bildungsstatten  unserer  Nation,  um  die  alle  Nachbarn  uns  be- 
neiden,  nicht  vertreten  zu  sein,  so  geniigt  ein  Blick  auf  das  Ver- 
hiiltniss , in  welchem  der  Clerus  mehrerer  romanischen  Lander 
zu  den  gebildeten  Laien  steht,  uns  vor  den  Folgen  einseitiger 
Erziehung  und  Bildung  der  kiinftigen  Seelsorger  zuriickschrecken 
zu  lassen.  Wiirde  man  aber  gar  die  theologische  Bildung  der 
angehenden  Geistlichen  beschranken,  wollte  man  die  Studirenden 
der  Theologie,  wie  es  in  offentlichen  Blattern  heisst,  von  den- 
jenigen  Disciplinen  ausscldiessen , welche  in  die  unmittelbaren 
Quellen  des  Glaubens  und  der  kirchlichen  Entwicklung  einfiihren, 
so  miissten  wir  darin  geradezu  eine  unheilvolle  Schiidigung  der 
kirchlichen  Wissenschaft  wie  des  kirchlichen  Lebens  erblicken. 
Wir  sprechen  daher  den  Wunsch  aus,  das  bevorstehende  allge- 
meine Concil  moge,  falls  es  die  Bildung  des  Clerus  zum  Gegen- 
stande  der  Berathung  machen  sollte,  auf  die  eigenthiimlichen 
Verhaltnisse  unseres  Vaterlandes  vorsorglich  Riicksicht  nehmen 
oder  die  endgiiltige  Festsetzung  dieses  Gegenstandes  nationalen 
Synoden  iiberlassen. 

d Hochwiirdigster  Herr ! Die  Gefahren , welche  der  Kirche  in 
unseren  d’agen  durch  den  uns  von  alien  Seiten  bekampfenden 
Unglauben  drohen,  die  bedeutenden  Anforderungen , welche  die 
socialen  Uebel  der  Zeit  an  die  cbristlichc  Ijiebesthiitigkeit  stellen, 
lassen  es  mehr  als  je  nothwendig  erscheinen,  dass  alle  Gliiubigen 
im  engsten  Verbamle  mit  ihren  Seelsorgern  am  kirchlichen  Leben 
theilnehmen  und  in  einmiithiger  Gemeindethiltigkeit  die  ganze 
Fiille  christlichen  Wirkens  entfalten.  Als  in  iihnlicher  Lage  die 
alte  Kirche  dereinst  die  heidnische  Welt  iiberwand,  da.  war  diese 
Einmiithigkeit  vollkommen,  da  war  der  Gemeindeverband  so  innig 
und  fest,  dass  die  Stimme  des  Volkes  bei  der  Wald  des  Bischofs 
gehiirt  wurde.  Die  zeitgemiisse  Herstellung  auch  dieser  Einrich- 
tung  wird  freilich  wold  erst  einer  ferneren  Zukunft  vorbehalten 
und  von  einer  freundlichen  Auseinandersetzung  zwischen  Kirche 
und  Staat  abhiingig  sein:  schon  jetzt  aber  scheint  uns  eine  a.ll- 
gemeinere  organisch  geregelte  Betheiligung  der  Laien  am  christ- 
lich-socialen  Leben  der  Pfarrgemeinde  hiichst  wiinscbenswertli. 
Denn  heute  gibt  es  kaum  noch  einen  lebendigen  regelniiissigen 
christlich-socialen  Verkehr  der  ganzen  Gemeinde  als  solcher  mit 


1179 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1180 


ihrem  Seelsorger,  dem  Pfarrer.  Fast  nur  im  Gotteshause  odor 
bei  den  Cultushandlungen  steht  der  Pfarrer  der  ganzen  Gemeinde 
gegeuiiber;  die  christlichen  Liebeswerke  sind  religiosen  Orden, 
Einzehien,  endlicli  freieu  Genossenschaften  uberlassen,  in  die  ein- 
ziitreten  sehr  viele  durch  Gleichgiiltigkeit,  viele  andere  diirch 
eine  nicht  unberechtigte  Scheu  sich  hindern  lassen.  Die  Gemeinde 
hat  fast  iiberall  kein  Organ,  denn  die  Kirchenvorstilnde  imserer 
Tage  sind  auf  ein  sehr  kleines  Gebiet  beschriinkt  und  kauni  der 
Schatten  einer  wirkliclien  Vertretung.  Und  doch  raiisste  nicht 
mir  die  Verwaltung  des  kirclilichen  Vermogens,  sondern  auch 
die  Sorge  fiir  Artne,  Kranke  und  Elende  aller  Art  und  fiir  die 
christliche  Erziehung  der  Jugend,  es  miisste  die  Begutaclitung  der 
Niederlassuiig  religioser,  auf  Unterstiitzung  durch  die  Glaubigen 
Oder  offentliche  Wirksamkeit  innerhalb  der  Gemeinde  angewie- 
sener  Orden , die  Theilnalime  an  der  Missionsthiitigkeit  und  den 
allgemeinen  Angelegenheiten  der  Kirche,  das  Alles  miisste  der 
Idee  nach  Sache  der  ganzen  mit  ihrem  Seelsorger  auch  mit  Riick- 
sicht  auf  diese  Verhaltnisse  in  zeitgomiissen  Pormeu  organisch 
verbundenen  Gemeinde  sein.  Der  freien  Liebesthiitigkeit  Ein- 
zelner,  der  riihmlichen  Aufopferung  und  Hingebung  religioser 
Orden  und  dem  Hirtenwalten  des  Seelsorgers  auf  diese  Weise 
beengende  Schranken  zu  ziehen,  kann  um  so  weniger  unsere  Ab- 
sicht  sein,  als  kirchliche  Organe  der  bezeichneten  Art  ihrer  Natur 
nach  zwingende  Entscheidungen  nicht  zu  treffen  hiitten,  wohl 
aber  scheint  uns  die  Holfnung  begrundet,  dass  mit  Hiilfe  soldier 
Organe,  welche  nicht  nur  eine  allgemeinere  Heranziehung  der 
Laien,  sondern  auch  eine  angemessene  Verbindung  und  planvolle 
Leitung  aller  betheiligteii  Krafte  ermoglichen  wiirden,  den  socialen 
Uebeln  der  Gegenwart  von  der  Kirche  mit  durchgreifenderem 
Erfolge  begegnet,  die  Einwirkung  des  Clerus  auf  das  Volk,  die 
Durchdringung  des  Lebens  mit  christlichen  Grundsatzen  sicherer 
erzielt,  religiose  Gleichgiiltigkeit  eher  gehoben,  einseitige  Rich- 
tungen  bessor  hintangehalten , dass  durch  sie  namentlich  jene 
von  Tag  zu  Tag  sich  erweiternde  Kluft  zwischen  sogeuannten 
guten  und  gewohnlichen  Katholiken  am  ersten  iiberbriickt  wer- 
den  konnte. 

Hochwiirdigster  Herr!  Der  heisse  Wunsch,  der  den  lieiligen 
Vater,  den  ganzen  hochwiirdigen  Episcopat,  jeden  glaubigen  Ka- 
tholiken und  vor  Allen  uns  deutsche  Katholiken  beseelt,  der 
Wunsch,  die  Versohnung  der  von  uns  getrennten  protestantischen 
Confessionen  mit  der  Kirche  zu  erleben,  hat  wohl  nur  dann  Aus- 
sicht  auf  Erfolg,  wenn  von  unserer  Seite  Entscheidendes  geschieht, 
um  die  Furcht  und  das  Misstrauen  bei  unseren  Briidern  zu  be- 
seitigen,  Vorurtheile  zu  iiberwinden  und  Vertrauen  zu  erwecken. 
Wie  viele  ihrer  Vorurtheile  aber  wiirden  nicht  mit  einem  Male 
schwinden , wenn  sie  bei  uns  die  grossen  Organe  der  Kirche 
wieder  lebendig  thatig,  wenn  sie  auch  ein  wahres,  die  socialen 
Aufgaben  des  Christenthums  erfiillendes  Gemeindeleben  bei  uns 
wieder  bliihen  sfihen  und  dahor  unniiiglich  liinger  die  misstrauische 
Furcht  zu  hegen  iiberredet  werden  konnten,  dass  eine  herrsch- 
siichtige  Hierarchic  in  der  Kirche  die  Glaubigen  ausbeute  und 
die  Geister  gewaltsam  in  falsche  Richtungen  lenke  oder  nieder- 
driicke.  Was  das  Eintreten  der  Kirchenspaltung  wahrscheinlich 
verhindert  hiitte,  das  wird  auch  wohl  am  besten  sie  aufzuheben 
vermogen;  nun  aber  hat  die  Verzweiflung  an  der  Hierarchie, 
welcher  man  den  Verfall  des  kirchlichen  Lebens  Schuld  gab, 
diese  in  jenen  Tagen  erklarliche,  wenn  auch  kleinglaubige  Ver- 
zweiflung ipi  Grunde  jene  Lehren  geboren,  welche  die  Hierarchie 
uberfliissig  machen  sollten.  Die  altchristliche  Kirche,  das  alt- 
christliche  Gemeindeleben  wollte  man  herstellen ; es  gelang  nicht, 
weil  man  das  priesterliche  verworfen  hatte , auf  welches  allein 
eine  kirchliche  Gemeinde  sich  erbauen  lasst:  wir  aber,  die  wir 
die  festen  Saulen  uns  bewahrt  haben , konnen  unschwer  auf  den 
unzerstorten  Fundamenten  die  nur  lose  geschichteten  Steine  zum 
herrlichen  Tempel  zusammenfiigen,  in  dessen  weit  geoffnete  Pforten 
nach  Gottes  gnadiger  Fiigung  die  heimkehrenden  Briider  freudig 
wieder  einziehen. 

Eine  andere  nicht  unwichtige  Frage  endlicli,  welche  wir  Ew. 
Bischoflichen  Gnaden  und  des  ganzen  zum  allgemeinen  Concil 
eingeladenen  Episcopats  Erwiigung  unterbreiten  mochten,  betrifft 
die  Einrichtung  des  Index  lihrorum  prohibitorum. 

Wir  wissen,  dass  es  der  kirchlichen  Autoritaten  heilige  Pflicht 
ist,  iiber  die  Reinheit  der  Lehre  zu  wachen , Irrthiimer  zu  be- 
zeichnen  und  zu  verbessern,  Irrende  auf  den  rechten  Weg  zu 
leiten.  Allein  das  Verfahren,  welches  man  in  den  letzten  Jahr- 


hunderten  in  Ausubung  dieses  Berufs  eingeschlagen  hat,  die  Ein- 
tragung  solcher  Schriften,  die  irrige  oder  bedenkliche  und  unsitt- 
liche  Darstellungen  enthalten,  in  einem  demnachst  veroffentlichten 
Katalog  und  das  Verbot,  solche  Bucher  ohne  besondere  Erlaub- 
niss  der  kirchlichen  Obern  zu  lesen,  dieses  Verfahren  scheint  uns 
weder  seinem  eigentlichen  Zweeke  zu  entsprechen,  noch  dem  Geiste 
iiiid  der  Wiirde  der  Kirche  vollkommen  angemessen,  noch  fiir  die 
Etitwickliiiig  der  Wissenschaften  heilsam.  Es  erfiillt  seinen  Zweek 
nicht,  weil  unmoglich  alle  Schriften  mit  irrigen  und  bedenklichen 
Satzen  katalogisirt  werden  konnen  und  es  daher  oft  von  Zufallig- 
keiten,  etwa  von  Denunciationen,  abhiingen  muss,  welche  Bucher 
eingetragen  werden , welche  nicht ; weil  ferner  nicht  die  irrigen 
und  bedenklichen  Lehren  selbst,  sondern  nur  die  Bucher,  deren 
Lecture  nicht  gestattet  sei,  und  deren  Autoren  bezeichnet  wer- 
den; weil  das  Verbot,  solche  Bucher  zu  lesen,  von  der  Mehrzahl 
der  gebildeten  Katholiken  in  sehr  vielen  Piillen  gar  nicht  be- 
achtet  werden  kann  und,  wie  Ew.  Bischoflichen  Gnaden  gewiss 
recht  wohl  bekannt  ist,  auch  ganz  allgemein  nicht  beachtet  wird ; 
es  ist  der  Wiirde  und  dem  Geiste  der  Kirche  nicht  vollkommen 
angemessen,  weil  ofter  glaubige  katholische  Verfasser,  die  in  der 
besten  Absicht  geirrt  oder  auch  nur  Missfiilliges  geaussert  haben, 
durch  Notirung  ihres  Namens,  mitunter  unmittelbar  neben  den 
Verfassern  wahrer  Schandschriften,  als  gefilhrlich  gekennzeichnet 
und  fiir  alle  Zeit  mit  einem  Makel  behaftet  werden,  wahrend 
Wissenschaft  und  Kirche  ihnen  fiir  bedeutende  Leistungen  eher 
Dank  schuldig  waren;  es  ist  endlich  fiir  den  wissenschaftlichen 
Portschritt  nicht  heilsam,  weil  die  Furcht,  durch  irgend  einen 
unwillkiirlichen  Fehltritt  oder  Missgriff,  vielleicht  gar  in  Folge 
der  unberufenen  Dienstfertigkeit  eines  Gegners,  sich  eine  solche 
diftamirende  Strafe  zuzuziehen,  sich  wie  ein  Bleigewicht  an  die 
Forschungen  der  katholischen  Gelehrten  hiingt.  Wir  hegen  daher 
den  Wunsch,  es  mbge  dem  bevorstehenden  allgemeinen  Concil 
gefallen,  den  Index  lihrorum  prohihitorum  aufzuheben.  Es  ist 
das  Recht  der  kirchlichen  Autoritat,  uns  durch  den  Mund  unserer 
Seelsorger  vor  irrigen  Lehren  und  unsittlichen  Biichern  zu  war- 
nen,  wann  und  so  oft  sie  es  fiir  ndthig  halt;  die  unfreiwillig 
irrende  Person  aber  darf  von  der  christlichen  Liebe  der  kirch- 
lichen Obern  Schonung  ihres  Namens  und  Rufes  erwarten,  so 
lange  sie  in  glaubiger  Demuth  bereit  ist,  den  Irrthum  aufzugeben, 
und  nicht  eine  iiusserste  Gefahr  fur  das  Seelenheil  der  Glaubigen 
Warnung  vor  dem  Trrlehrer  erheischt. 

Das  sind,  hochwiirdigster  Herr,  die  Ueberzeugungen  und 
Wiinsche,  welche  vor  Ihnen  auszusprechen  unser  Gewissen  uns 
gedriingt  hat.  Sie  verdienen,  diinkt  uns,  gehort  zu  werden,  so 
gut  wie  alle  anderen,  die  von  treuer  Anhanglichkeit  an  unsere 
heilige  Kirche,  von  aufrichtiger  Besorgniss  fiir  deren  Wohl  ein- 
gegeben  und  in  langjahrigem  Nachdenken  gebildet  sind.  Uns 
hat  nichts  anderes  veranlasst,  offentlich  mit  unserm  Namen  her- 
vorzutreten,  als  das  Gefiihl  der  Pflicht,  lebhaft  erregt  durch  die 
Wahrnehmung  zunachst  der  weitverbreiteten  Abneigung,  mit  der 
man  in  katholischen  Kreisen  die  oben  mitgetheilten  Auslassungen 
der  Civiltd  aufgenommen,  sodann  der  beklagenswerthen  Bedenk- 
lichkeit,  mit  der  so  manche,  die  es  nicht  sollten,  vor  freimiithigem 
Widerspruch  zuriickschrecken.  Auch  der  traurigen  Kirchenspal- 
tung des  16.  Jahrhunderts  ging  ein  allgemeines  Concil  unmittel- 
bar voraus,  ohne  auf  die  Entwicklung  der  Dinge  einen  gunstigen 
Einfluss  auszuiiben.  Sollen  heute  die  christlichen  Volker  durch 
das  Concil  fiir  die  Kirche  wirklich  wiedergewonnen  werden,  so 
muss  einseitig  absprechenden  Behauptungen  gegenuber  die  leh- 
rende  und  regierende  Kirche  durch  bestimmte  und  klare  Be- 
kenntnisse  von  dem  Zustande  der  Geister  vollkommen  unterrichtet, 
den  wahren  Bediirfnissen  der  Zeit  entgegenzukommen  in  den 
Stand  gesetzt  sein,  und  dazu  nach  Kraften  beizutragen  fiihlten 
auch  wir  uns  verpflichtet,  die  wir  als  treue  Sohne  der  Kirche  in 
der  Einheit  mit  ihr  und  ihrem  Mittelpunkte,  dem  Stuhle  zu  Rom, 
und  in  kindlichem  Gehorsam  gegen  Ew.  Bischoflichen  Gnaden  mit 
Gottes  Hiilfe  zu  leben  und  zu  sterben  entschlossen  sind. 

209.  (CLVIII.) 

D.  6.  Till.  1869.  — Archiepiscopus  Coloniensis,  cui  literae  superioribua 
similes  Bonna  missae  erant,  subscriptoribus  respondet,  se,  quamvis 
non  in  omnibus  iudiciis  et  desideriis,  quae  in  suo  libello  expres- 
serint,  cum  iis  consentire  possit,  eodem  tamen , prout  res  postu- 
late visa  fuerit,  risurum;  interea  laetari  se,  quod  ex  ipsorum 
declarationibus  intelligat,  eos  Concilii  decreta,  sive  votis  suis 
respondeant,  sive  non,  cum  reverentia  accepturos. 


1181 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  208. — 212. 


1182 


Ew.  Hochwohlgehoren  bescheinige  ich  hiermit  den  Empfang 
der  Adresse , welche  Sie  im  Vereine  mit  34  anderen  Unterzeich- 
nern  am  gestrigen  Tage  in  Beziehung  auf  das  bevorstehende 
okumenische  Concil  mir  iibersendet  haben.  Ich  babe  daraus 
Kenntniss  genommen  von  den  Ansichten  und  Wiinschen,  denen 
Sie  im  Anschluss  an  den  Inhalt  der  bereits  zur  Oeffentlichkeit 
gelangten  Adresse , welche  Koblenzer  Katholiken  an  den  hoch- 
wiirdigsten  Herrn  Eischof  gerichtet  haben,  in  Betreff  der  auf  dem 
bevorstehenden  Concil  zu  fassenden  Beschliisse  Ausdruck  geben 
zu  sollen  geglaubt  haben.  Wenngleich  ich  keineswegs  mit  den 
darin  ausgesprochenen  Ansichten  und  Wiinschen  mich  iiberall 
einverstanden  zu  erklaren  vermag,  so  werde  ich  es  doch  nicht 
unterlassen,  in  geeigneter  Weise  von  dem  Inhalt  ihrer  Mitthei- 
lung  Gebrauch  zu  machen,  und  freue  mich,  auf  Grund  des  in 
der  Adresse  zu  wiederholten  Malen  enthaltenen  ausdriicklichen 
Zeugnisses  von  der  gliiubigen  Gesinnung  und  dem  kindlichen 
Gehorsam  der  Unterzeichner  gegen  die  heilige  Kirche  mich  fest 
iiberzeugt  halten  zu  diirfen,  dass  Sie  die  Beschliisse  des  bevor- 
stehenden Concils , mogen  dieselben  mit  den  von  Ihnen  kund- 
gegebenen  Ansichten  und  Wiinschen  iihereinstimmen  oder  nicht, 
in  glaubiger  und  demiithiger  Unterwerfung  als  Ausspriiche  des 
heiligen  Geistes  annehmen  und  verehren  werden. 

In  dieser  Ueberzeugung  verbleibe  ich  unter  freundlichem  Gruss 
und  oberhirtlichem  Segen 

Koln,  d.  6.  Juli  1869. 

An 

den  Geh.  Justizrath  und  Professor  Du-  ergehener 

Herrn  Dr.  Bauerband  -j-  Paulus,  Erzhischof. 

in  Bonn. 

210.  (CLIX.) 

D.  10.  lul.  1869.  — Comes  Montalembert  gratulatnr  auctoribus  ad- 
mirabilis  libelli  Confluentini,  in  quo  nihil  non  rectum  reperire 
se  ait,  sive  forma,  sive  res  ipsa  spectetur ; itaque  libenter  factu- 
rum,  ut  unumquemque  eius  versum  suhscriheret. 

La  lettre  que  je  vais  dieter  pour  vous  sera  probahlement  la 
demiere  de  ma  vie.  Mon  etat  empire  sensiblement,  et,  dans  les 
dernieres  semaines,  je  me  suis  vu  deux  fois  au  herd  du  tombeau, 
sans  trouver  la  delivrance  apres  laquelle  je  soupire,  et  que  Dieu 
me  fait  attendre  si  longtemps.  Dans  tons  les  cas,  ma  fin  est  pro- 
che,  et  je  crois  pouvoir  deja  juger  des  personnes  et  des  choses 
d’ici-bas  avec  I’impartialite  et  le  calme  qui  sent  le  privilege  de 
la  mort.  Bien  que  mon  corps  ne  soit  plus  qu’une'ruine,  mon  ame 
a conserve  une  certaine  force,  et  e’est  avec  une  joie  intime  que 
mon  coeur  et  mon  esprit  se  reportent  vers  ces  rives  du  Rhin  ou 
se  sent  developpees  mes  premieres  impressions  d’etudiant,  et  qui 
sent  le  seul  coin  de  terre  ou  s’offre  aujourd’hui  une  consolation 
pour  un  champion  politique  et  religieux. 

Cette  consolation,  je  la  dois  a vous  et  a tons  vos  amis,  a 
I’excellente  Gazette  populaire  de  Cologne,  a la  savante  et  courageuse 
Feuille  litteraire  de  Bonn;  je  la  dois,  avant  tout,  a Tadmirable 
adresse  des  laiques  de  Bonn  [1.  CoblenceJ  a I’eveque  de  Treves,  dont 
vous  m’avez  transmis  un  exemplaire.  Je  ne  saurais  vous  dire 
combien  cette  remarquable  manifestation  m’a  touche  et  rejoui; 
elle  est  sans  defaut  pour  le  fond  et  Ig,  forme.  J’en  signerais  vo- 
lontiers  chaque  ligne.  J’ai  cru  voir  un  eclair  pergant  les  tene- 
bres,  j’ai  enfin  entendu  une  parole  virile  et  chretienne  au  milieu 
des  declamations  et  des  flatteries  dont  on  nous  assourdit.  I’ermct- 
tez-moi  d’ajouter  que  je  me  sens  qnclque  peu  humilio  a I’idee 
que  ce  sent  cette  fois  des  Allemands  qui  ont  pris  I’initiative  d’une 
demonstration  si  bien  en  barmonie  avec  I’attitude  passcc  des  ca- 
tholiques  frangais,  et  avec  les  convictions  qui  nous  ont  valu,  dans 
la  premiere  moitie  du  dix-neuvieme  siecle,  I’honneur  d’etre  a la 
tete  des  defenseurs  de  la  liberte  religieuse  sur  le  continent. 

211.  (CLX.) 

M.  lul.  1869.  — Virl  aliquot,  qui  ita  subscribunt:  JJelecti  curando 
libello  Confluentino , Comiti  Montalembert  impensissime  gratias 
agunt  pro  approbatione  et  adhortatione  sibi  impertita.  Ex  eius 
verbis  apparere , veros  et  sapientes  Gulliae  cathoUcos  cum  ipsis 
stare,  ubi  agitur  de  navanda  Ecclesiae  opera  et  tuendis  nobilis- 
simis  generis  humani  bonis.  Talem  approbationem  a se  pro  certo 
prosperi  eventus  pignore  haberi.  Nuntiant,  niultos  illustres  Ger- 
maniae  cathoUcos  libellum  Confluentinum  approbassc,  satisque  in- 


a dicant,  iam  non  id  agi,  ut  Episcopi  modeste  admoneantur,  sed 

vastam  quamdam  ac  tenebricosam  strui  machinationem , qua  ipsa 
appetantur  ecclesiasticae  constitutionis  fundaments;  quandoquidem 
illi  declarant,  quum  iam  adsit  decretorium  tempus,  maximae  aucto- 
ritatis  viros,  qui  Germanicae  et  Gallicae  nationum  personas  susti- 
nent , id  sane  effecturos , ut  iam  valeat  concepta  cogitatio  aedificii 
catholici , sicut  antiquitus  constitutum  fuit,  restaurandi , talique 
cogitationi  definitam  et  congruentem  formam  daturos. 

212. 

D.  31.  Aug.  1869.  — Theodori  Stumpf,  libelli  Confluentini  scriptoris, 
de  eius  origine  et  consilio  ad  Revmum  Krementz,  Warraiensem 
Episcopum,  literae. 

Koblenz,  den  31.  August  1869. 

Hochwiirdigster,  hochverehrter  Ilerr  Bischof! 

. . . . Es  handelt  sich  um  die  Koblenzer  Laienadresse,  liber 
die  ich  Ihnen  und  durch  Sie  den  liochwiirdigsten  Ilerren  Bischofen 
das  Thatsachliche  mittheilen  mochte.  Blinder  Eifer  — um  den 
b mildesten  Ausdruck  zu  gebrauchen  — hat  das  Moglichste  ge- 
leistet,  die  Adresse  und  ihre  Urheber  zu  verdachtigen.  Ich  habe 
bisher  darauf  verzichtet,  die  Gegner  offentlich  Liigen  zu  strafen ; 
die  Versammlung  von  Fulda  darf  aber  nicht  unter  dem  Eindruck 
der  offentlich  verbreiteten  Verleumdungen  bleiben. 

Zunachst  hat  man  sich  gegen  mich  als  den  Urheber  der 
Adresse  gewendet.  Es  ist  im  „Mainzer  J.“  behauptet  worden, 
seit  mir  das  Prov.-Schul-Colleg.  alles  Liberalisiren  gegen  die  Re- 
gierung  verboten,  habe  ich  mich  mit  meinen  Reformplanen  der 
Kirche  zugewendet.  Ich  brauche  Sie,  hochwiirdigster  Herr,  der 
Sie  mich  von  Grund  aus  kennen  und  meine  bffentliche  Thatigkeit 
stets  vor  Augen  hatten,  wohl  kaum  daran  zu  erinnern,  wie  un- 
wahr  das  ist.  Weder  das  Prov.-Schul-Colleg.  noch  irgend  ein 
Vorgesetzter  hat  mir  je  in  Bezug  auf  meine  bffentliche  Thatig- 
keit irgend  ein  Verbot,  einen  Befehl  oder  selbst  auch  nur  einen 
Wunsch  kundgegeben,  und  zwar  weder  direct  noch  indirect;  so- 
dann  habe  ich  bereits  in  der  Rundschau  der  „Kbln.  Bl.“,  wie  in 
meiner  Schrift  fiber  Nik.  von  Cues,  welche  noch  wiihrend  meiner 
journalistischen  Thatigkeit  erschien,  die  in  der  Adresse  enthal- 
c tenen  Ideen  entwickelt  oder  doch  angedeutet.  Politische  und  re- 
ligiose Bestrebungen  sind  bei  mir,  so  lange  ich  offentlich  thatig 
war,  stets  innig  mit  einander  verbunden  gewesen,  und  wenn  ich 
seit  dem  Juli  1865  aufhbrte,  an  der  Zeitung  zu  arbeiten,  so  war 
das  — von  dem  unmittelbaren,  auf  persbnlichen  Verhiiltnissen 
beruhenden  Anlass  abgesehen  — wesentlich  in  der  Wahrnehmung 
begrfindet,  dass  mir  eine  fruchthare  Wirksamkeit  dort  nicht  mehr 
vergbnnt  sei. 

Man  hat  ferner  die  Stirne  gehabt  zu  behaupten,  die  Adresse, 
obgleich  sie  mit  klaren  Worten  das  Gegentheil  ausspricht,  gehe 
darauf  aus,  die  Kirche  unter  die  Herrschaft  des  Staates  zu  bringen 
und  sogenannten  „byzantinischen“  Geliisten  Vorschub  zu  leisten. 
Das  ist  eine  wahrhaft  empbrende  Beschuldigung.  Mir  wenigstens, 
hochwiirdigster  Herr,  werden  Sie  gewiss  gern  das  Zeugniss  geben, 
dass  ich  niemals  weder  in  meinem  persbnlichen  noch  bflfentlichen 
Verhalten  irgend  etwas  gethan  habe,  was  einem  solchen  Verdachte 
auch  nur  einen  Schatten  von  Wahrscheinlichkeit  geben  kbnnte. 
Sie  wissen,  dass  ich  nicht  nur  stets  meine  persbnliche  Selbstiin- 
digkeit  der  Regierung  gegenfiber  aufrecht  gelialten,  sondern  auch 
d in  Wort  und  Schrift  die  Freiheit  der  Kirche  verfochten  habe. 
Wahrt  die  Adresse  mittelalterlichen  Reminiscenzen  gegenfiber 
auch  die  Selbstiindigkeit  des  Staates,  so  tlmt  sie  das  einerseits 
auf  Grund  einer  idealen  Theorie,  anderseits  zufolge  der  Ueber- 
zeugung, dass  die  Kirche  heutzutage  nur  dann  Aussicht  auf  Er- 
richtung  [Erreichung?]  voller  Freiheit  hat,  wenn  sie  die  Selbstiin- 
digkeit  des  Staates  ihrerseits  often  und  ohne  jeden  Iliuterbalt 
anerkennt. 

Um  jenen  „byzantinischen“  Cbarakter  der  Adresse  glaublicher 
zu  machen , hat  man  dieselb(^  mit  den  Hohenlohe’schen  Bestro- 
bungen  in  Verbindung  zu  bringen  gesucht.  Den  Unterzeichnern 
der  Adresse  lag  und  liegt  aber  nichts  ferner  als  eine  Verbindung 
mit  llohenlohe’scher  Politik  oder  Kirchenpolitik.  Der  Gedanke 
der  Adresse,  schon  liingere  Zoit  erwogen,  wurde  von  mir  am 
Dienstag  in  der  Cbarwochc  [23.  Milrzl  zu  festem  Entsclilusse  aus- 
gebildet;  von  Hohenlohe  hbrte  ich  erst,  als  die  Adresse  bereits 
vollstiindig  entworfen  war,  inehrere  Wochen  spiiter.  Schon  da- 
mals  froutc  ich  mich,  diesem  falschen  Schritte  die  Prioritiit  ab- 
gewonnen  zu  haben,  muss  aber  nun  doch  erlcben,  als  Nachtreter 


1183 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1184 


eines  Mamies  zu  gelten,  der  mir,  wie  Sie,  hocliwiirdigster  Herr,  a 
gewiss  glauben  werden,  seinem  ganzen  Wesen  nach  durchaus 
nicht  sympatliisch  ist.  Meine  Sympathien  gelioren  der  Depesche 
des  Grafen  Beust,  niclit  der  des  Piirsten  Holienlolie. 

Die  verleumderischen  Beliauptungen  iiber  einen  Zusammen- 
hang  der  Adresse  mit  Hohenlohe  stiitzt  man  auf  eine  Correspon- 
denz  zwischen  Herrn  von  Dbllinger  und  mir,  aus  der  ich,  wie 
man  sagt,  kein  Hehl  mache.  So  sehr  ich  es  mir  nun  zur  Ehre 
rechnen  viirde,  der  Anregung  jenes  von  mir  liochverehrten 
Mamies,  der  eines  Verrathes  an  den  Rechten  der  heiligen  Kirche 
unfiihig  ist,  gefolgt  zu  sein,  so  muss  ich  doch  erklaren,  dass  Herr 
von  Dbllinger  auf  die  Idee  und  den  Entwurf  der  Adresse  weder 
direct  noch  indirect  Eiiifluss  geiibt  hat.  Er  hat  von  dem  Unter- 
nehmen  erst  in  einem  spiiteren  Stadium  durch  miindliche  Mit- 
theilungen  des  zufallig  auf  der  Reise  von  Paris  den  Rhein  passi- 
renden  Prof.  Cornelius  gehbrt  und  keine  Zeile,  kein  Wort  des 
Entwurfes  zu  Gesicht  bekommen,  keinen  Gedanken  desselben  in- 
spirirt.  Erst  am  Tage  vor  Pfingsten,  nach  endgultiger  Annahme 
des  Entwurfs  durch  das  hiesige  Comite  habe  ich  an  ihn  durch 
Herrn  Prof.  Cornelius  ein  gedrucktes  Exemplar  gesandt,  ohne  b 
Begleitschreibeii,  urn  ihm  nicht  eimnal  eine  Hbflichkeitsverpflich- 
tung  aufzulegeii.  Herr  von  Dbllinger  hat  mir  daraiif  mit  grosser 
Wiinne  seine  voile  Zustimniung  zu  alien  wesentlichen  Puiikten 
ill  einem  sehr  giitigeii  Schreiben  aiisgedriickt,  aus  desseii  Em- 
pfang  ich  allerdiiigs  kein  Held  gemacht  habe.  Meine  Aiitwort 
auf  diesen  Brief  hat  denn  diese  Correspondenz  beschlossen. 

So  viel  ist  freilich  wahr:  eiii  ausserer  Aiilass  hat  auf  die 
Feststellung  meines  Entschliisses  miteingewirkt.  Bisher  bin  ich 
noch  bei  alien  wiehtigereii  Schritten  meines  Lebens  einer  Art 
von  Beriifiing  gefolgt  und  sie  hat  auch  diesmal  nicht  gefehlt. 
An  jeneiii  Dienstag  in  der  CharM'oche  erhielt  ich  einen  Brief  von 
einem  jungen,  ....  katholischen  Gelehrten  aus  Baiern,  mit  dem 
ich  bis  dabin  in  keinem  Verkehr  gestandeii  hatte.  Er  fiigte  .... 
ein  Postscriptum  bei,  uin  seine  Trauer  iiber  die  kirehlichen  Zu- 
stiinde  auszudriicken  und  zu  frageii:  „ob  denn  in  Deutschland 
niemand  sei,  der  seinen  Ramen  zu  unterschreiben  Avage,  ob  wir 
soweit  gekomnien , dass  man  sicb  hinter  anonymen  Zeituiigsarti- 
keln  verstecken  iniisse.  Und  auch  (dochi'l  sei  es  an  der  Zeit, 
dass  gegen  die  jesuitisch-rbmischen  Synkrasien,  die  man  zu  Dog-  c 
men  stemjieln  wolle,  noch  rechtzeitig  allgenieiner  und  offener 
Widerstaml  der  katholischen  Gelehrten  Deutschlands  sich  erhebe. 

Ob  sich  in  den  Rheiidanden  denn  gar  nichts  riilire?  Ein  Mann, 
der  das  Banner  wissensehaftlicheii  Protestes  erheben  wiirde, 
habe  auf  viele  Nachfolger  zu  recbiien , aber  Niemand  wolle  vor- 
angehen‘‘. 

So  schrieb  ein  eiitschiedeiier  Gegner  Hohenlohe’s  ....  Ich 
aber  fulilte  mich  nun  berufen  und  entschiedeii.  Die  Stimme  der 
eigentlichen  Gelehrten,  das  wusste  ich  aus  Erfahrung,  werde 
nicht  so  geachtet  werden,  wie  sie  iniisse;  der  Schritt  gegen  den 
falschen  Ultramontanisinus  sei  auf  dem  Boden  des  kirehlichen 
Orgaiiismus  zu  thuii  und  zwar  von  den  gehildeten  Laien  bei  ihrem 
Bischofe.  Daraiif  ging  ich  miter  den  criistesten  Betrachtungen, 
ich  darf  es  sageii,  in  der  reiiisten  Absicht  und  in  heiliger  Zeit 
ans  Werk.  Meine  Preunde  bier  und  in  Bonn,  im  Allgemeinen 
eiiiverstanden  mit  nieiiien  Ideeii , hatten  doch  grosse  Bedenkeii. 

In  P)omi  insbesondere  herrschte  eine  diistere  Ansebauung.  Man 
fiirchtete,  es  kbmie  eine  Gegenbewegiing  erweekt  werden  und  die 
letzten  Diiige  schliiniiier  sein  als  die  ersteii.  Ich  hatte  bessere  d 
Hoffmmgen.  Icli  glaubte  liiiigst  bemerkt  zu  haben,  dass  der 
eigentliche  Ultramontanismiis,  der  uns  die  Unfehlbarkeit  des  Pap- 
stes,  die  Herrsebaft  der  Kirelie  iiber  den  Staat,  der  Scholastik  in 
der  Wisseiischaft  als  Dogma  aufdraiigen  mbchte,  in  Deutschland 
nur  ein  leeres  Schreckniss  sei,  von  einigen  wenigen  kriiftigen 
Stiminfiihrerii  gehorig  ausstaflirt  und  von  der  angstlichen,  eiiige- 
schiichterten  Pietiit  der  andern  widerwillig  ertragen.  Ein  paar 
kniftige  Angriffe  und  das  gauze  Gebilde  werde,  seiner  eitlen 
Schrecken  entkleidet,  sich  in  Diinst  und  Nebel  aiiflbsen.  Ich 
wusste,  dass  unsere  deutschen  Bischofe  in  einer  andern  Lage  sein 
wiirden,  wenn  es  sich  darum  h<andele,  in  einem  frei  berathenden 
bkumeiiischeii  Concil  auf  Pflicht  und  Gewissen  den  Glauben  Hirer 
und  der  allgemeinen  Kirche,  wie  er  von  jeher  iiberliefert,  auszu- 
sprechen,  als  wenn  man  ihneii  unter  dem  Drucke  politischer  Ver- 
hiiltnisse  in  Rom  Loyalitiitsadresscn  ohne  jede  dogmatische  Be- 
deiitung  vorlege,  die  mit  Ueberschwenglichkeiten  angefiilit  und 
von  Parteiiniinnern  auf  Grund  angeblich  zwingender  Nothwendig- 
keiteii  zur  uiibc'dingten  Annahme  emjifohlen  wiirden.  Ich  wusste, 


dass  die  Kirche  nicht  dazu  da  sei,  irgend  einem  Papste  „Huldi- 
gungen“  darzubringen,  indem  sie  dessen  Lieblingsmeinungen  sanc- 
tionire,  sondern  den  Glaubigen  den  Inhalt  dessen  zu  verkiinden, 
was  wesentlicher  Bestandtheil  der  apostoUschen  Ueberlieferung  sei. 
Schon  Gorres  hat  gesagt,  das  katholische  Deutschland  werde  sich 
den  kirehlichen  Despotismus  so  wenig  als  den  politischen  gefallen 
lassen,  und  dass  er  Recht  behalten  werde,  das  war  mir  nicht 
zweifelhaft.  Der  Clerus,  das  horte  und  sah  ich  von  alien  Seiten, 

. . . sei  bereits  „mundtodt‘‘  gemacht.  So  blieb  denn  nichts  iibrig 
als  eine  Bewegung  unter  den  Laien,  die  schon  im  Apostelconcil 
zu  Jerusalem  miterschienen  und  unverausserliche  Rechte  in  der 
Kirche  haben.  Ich  habe  dieselbe  in  Gottes  Namen  und  mit  seiner 
Hiilfe,  wie  ich  getrost  annehme,  versucht. 

Und  das  Resultat  ? Nicht  bloss  die  Namen,  die  sich  offentlich 
fiir  uns  erklart,  fallen  hier  ins  Gewicht,  obgleich  auch  sie  bedeu- 
tend  genug  sind.  Was  Manner  wie  Bauerband,  Kampschulte, 
Reusch , Michelis , Elvenich , Montalembert , Dupanloup  offentlich 
billigen  , verdient  geAviss  Beachtung.  Ihnen  reihe  ich  als  solche, 
die  privatim  ihre  Zustimmung  erkliirten,  an:  Dbllinger,  . . . 

Schulte  in  Prag,  ....  die  Professoren  Langen ‘, und, 

wie  mir . . .,  der  selbst  vollkommen  beistimmt,  mittheilte,  bei  weiteni 
die  grbsste  Zahl  der  in  Berlin  zu  Reichstag  und  Zollparlament  ^ 
versammelt  gewesenen  katholischen  Manner  aus  ganz  Deutsch- 
land; nur  einige  wenige  Extreme,  wie  Herr  Lukas  aus  Bayern 
und  iihnliche  Geister,  haben  sich  im  entgegengesetzten  Sinne  aus- 
gesprochen.  Auch  hier  in  Koblenz  und  anderswo,  z.  B.  in  Trier, 
stimmen  viel  mehr  Leute  bei,  als  unterschrieben  haben.  Sie  wei- 
gerten  ihre  Unterschrift  aus  Griinden,  die  am  Ende  alle  in  ausse- 
ren  Verhiiltnissen  wurzeln.  . . . Man  Avar  eiiiverstanden,  wollte 
aber  nicht  unterschreiben.  Gerade  so  ist  es  in  Kbln.  Verhehlen 
darf  ich  ferner  nicht,  dass  sehr  viele  gebildete  Katholiken  dess- 
halb  nicht  unterschreiben,  weil  sich  ihrer  ein  bereits  die  Substanz 
des  Glaubens  benageiider  Pessimismus  berniichtigt  hat,  den  ich 
nur  mit  der  Stiinmung  der  Oesterreicher  nach  Sadowa  vergleichen 
kaiin.  Sie  sind  durch  das  Treiben  einer  gewissen  Partei  der- 
inassen  aiigeAvidert,  dass  sie,  uin  kirchliche  Dinge  nicht  mehr  sich 
kuimnernd,  gleichgiltig  ihres  Weges  gehen,  etAva  mit  der  Aeusse- 
rung : Mag  man  beschliessen,  was  man  Avill,  ich  glaube  doch,  was 
ich  Avill.  Will  man  diese  Stimmung  sich  noch  Aveiter  ausdehnen 
lassen,  so  braucht  man  nur  die  Civilta  und  ihre  Preunde  weiter- 
liiii  auf  den  Schild  zu  erheben. 

Gehe  ich  zu  Aveit,  Avenn  ich  aus  diesen  Thatsachen  den  Schluss 
ziehe,  dass  die  Koblenzer  Adresse  diejenigen  Ueberzeugungen  und 
Wiinsche  ausdriickt,  die  von  neun  Zehnteln  aller  gebildeten  Ka- 
tholikeii  Deutschlands,  Avelche  iiber  kirchliche  Dinge  urtheilen 
kbnnen,  getheilt  AA^erden?  Ich  glaube  nicht.  Mit  seinem  Namen 
ist  bisher,  so  Auel  ich  Aveiss,  in  Deutschland  niemand  gegen  uns 
aufgetreten,  eine  Gegenbewegung , hier  und  in  Bonn  versucht, 
ist  vor  der  Geburt  erstickt.  Was  die  Gegner  anonym  verbffent- 
lichten  oder  gern  verbffentlicht  hatten,  war,  eine  massvollere  Kund- 
gebuiig  im  „Katholiken“  ausgenomnieii,  (die  Histor.-polit.  Bliitter 
haben  auch  Unwahrheiten  mitgetheilt)  meist  aus  Unwahrheiten 
und  Verdiichtigungen  zusammengesctzt,  in  den  Griinden  so  schwach 
und  im  Tone  so  anmassend  und  hochfahrend,  dass  es  ganzlich 
Avirkungslos  geblieben  ist.  Merkwiirdig  Avar,  dass  hier  z.  B.  un- 
sere heftigsteii  Gegner  selbst  ebenfalls  von  neuen  Dogmen  durch- 
aus nichts  wissen  Avollen.  Man  stellte  in  Abrede,  dass  in  Rom 
dergleiehen  beabsichtigt  Averde,  das  sei  ja  ganz  unmbglich.  Leider 
nur  waren  wir  besser  uiiterrichtet , und  ist  man  in  neuerer  Zeit 
in  aiionymen  Streit-  und  Schmilhschriften  so  weit  gegangen,  die- 
jeiiigen  aus  der  Kirche  treiben  zu  wollen,  welche  nicht  an  die 
Unfehlbarkeit  des  Pnpstes  glauben.  Da  kbiinte  es  allerdings  doch 
Sadie  des  Concils  Averden,  eine  Entscheidung  zu  treffen.  Denn 
wir  H'ollen  katholisch  hleiben,  das  ist  der  innerste  Sinn  uiiserer 
Adresse. 


’ * Nomina  reliqiiorura  (18)  virorum,  qui  privathn  suam  adhae- 
sioiiem  signifleasse  nuntiantur , jialam  facere  nobis  fas  non  esse  cen- 
semus.  Ilorum  multos,  qui  inter  summos  illos  quidem  animorum  motus 
ante  Concilium  cxcitatos  a Confluentini  libelli  consilio  alieni  non 
fuerunt , se  tamen  rnagisterii  authentici  veros  discipulos  post  Con- 
cilium praebuisse  novimus.  Longe  autem  a vero  aberrat  scriptor 
epistolae,  si  novem  decimas  eorum,  qui  de  rebus  Ecclesiasticis  iudi- 
care  possint,  libellum  Confluentinum  approbare  putat. 

^ * Cf.  infra  Doc.  213.  214.  Libellum  sub  Nr.  213.  exhibitum 
Confluentiiio  moderatiorem  esse,  nemo  diffitebitur. 


1185 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  212. — 213. 


1186 


Sie  kennen,  hochwiirdigster  Herr,  Herrn  . . . Dieser  angst-  a 
lich  gewissenhafte,  sehr  bedenkliche  Mann  wiirde  alle  Hauptsatze 
der  Adresse  unterschrieben  haben,  wenn  sie  ihm  als  Resolutionen 
ohne  Motivirung  vorgelegen  batten.  Nicht  als  ob  er  die  Motivi- 
rung  fiir  falsch  hielte;  er  glaubte  nur  nicht  aus  eigener  Wissen- 
schaft  jedes  Wort  derselben  bestatigen  zu  konnen.  Ich  sage  das, 
um  Ilmen  auch  an  einem  Ihrer  nachsten  Bekannten  zu  zeigen, 
wie  tief  unsere  Ueberzeugungen  in  den  Herzen  der  katholischen 
Deutschen  begriindet  sein  mussen,  wenn  ein  Mann  von  so  ernster 
Lebensrichtung  und  so  ungeheuchelter  Fromniigkeit  kein  Bedenken 
tragt,  ihnen  sich  anzuschliessen.  In  der  That,  wenn  die  zu  Fulda 
versammelten  Herren  Bischofe  in  der  Koblenzer  Adresse  und  den 
von  mir  bier  nach  bestem  Wissen  und  Gewissen  mitgetbeilten 
Thatsachen  kein  geniigendes  Zeugniss  fiir  den  Glauben  und  die 
Gesinnung  ihrer  Diocesanen  sehen  sollten,  so  Aviirde  doch  wobl 
der  Gedanke  nicht  ganz  unberechtigt  sein,  dass  bei  den  obwaltcn- 
den  Umstiinden  es  an  der  Zeit  sei,  ein  anderes  Mittel  zu  wablen, 
um  nocb  vor  der  Abreise  zum  Concil  diesen  Glauben  und  diese 
Gesinnung  aus  ungetriibter  Quelle  zu  erforschen.  Ein  solches 
Mittel  wiiren  Dibcesan-Synoden , zu  denen  auch  erwiihlte  Laien-  b 
vertreter  berufen  wiirden. 

Schliesslich  erlaube  ich  mir  noch  eine  Aeusserlichkeit  zu  er- 
wahnen:  die  Verbffentlichung  der  Adresse  in  der  „Augsburger 
Allg.  Zeitung‘‘  ist  ohne  Wissen  und  gegen  den  Willen  des  Co- 
mites erfolgt.  Noch  heute  haben  wir  keine  Ahnung,  von  wem 
sie  ausgegangen.  Wir  batten  bei  Versendung  der  Exemplare  in 
einem  gedruckten,  dem  hochw.  Herrn  Bischof  von  Trier  mit  vor- 
gelegten  Begleitschreiben  ausdriicklich  erwiihnt,  eine  Verbffent- 
lichung der  Adresse  vor  der  Ueberreichung  erscheine  nicht  ange- 
messen.  Ein  Indiscreter  hat  sich  daruber  weggesetzt. 

Entschuldigen  Sie,  hochwiirdigster  Herr,  die  Fliichtigkeit  dieses 
Briefes.  Meine  Amtsgeschafte,  dann  die  traurigen  Erlebnisse  der 
letzten  Tage  (Herr  Prof.  Floeck  ist  gestern  begrahen  worden) 
nahmen  mich  so  in  Anspruch,  dass  ich  erst  heute  im  letzten 
Augenblicke  dazu  kam,  meine  Gedanken  fiir  Sie  niederzuschreiben. 
Ich  glaubte  es  nicht  unteidassen  zu  diirfen,  selbst  auf  die  Gefahr 
hin,  in  der  Form  oder  im  Ausdruck  zu  fehlen.  So  lege  ich  denn 
vertrauensvoll  alles,  was  ich  Ilmen  hier  aus  vollem  Herzen  ge- 
schrieben  babe , Ihnen  ans  Herz.  Sie  werden  am  besten  beur-  ^ 
theilen,  wie  viel  davon  zur  Kenntniss  der  iibrigen  Herren  Bischbfe 
gelangen  muss;  ich  habe  keinen  Vorbehalt.  Mbge  der  Segen 
Gottes  auf  ihren  Berathungen  ruhen,  und  mbgen  Sie,  hochwiir- 
digster Herr,  mir  und  meiner  Familie,  die  ich  Ihnen  herzlich  zu 
empfehlen  wage,  Ihr  giitiges  Wohlwollen  erhalten. 

In  tiefer  Verehrung 
Euer  Hochwurden  ergebenster 

Theodor  Stumpf. 

213.  (CLXI.) 

D.  17.  lun.  1860.  — Complures  catholici,  in  collegium  curandis 
portoriis  praepositum  adlecti,  diim  Berolini  conventum  agunt, 
approbant  libelli  Episcopis  Germaniae  destinati  formulam  ab  ali- 
quibus  ex  eorum  numero  compositam;  ceteruin  decernunt,  ne 
dimittatur  aut  vulgetur,  nisi  prius  exploraverint,  opportunamne 
existiment  Antistitea  huiusmodi  senauum  declarationem , quave 
potissimum  ratione  eandem  aecum  communicari  velint.  Libellua 
paratam  voluntatem  profitetur  ad  parendum  futuri  Concilii  de- 
cretis;  intercedit,  ne  quid  impedimenti  eiusdem  deliberandi  agen-  d 
dique  libertati  obiiciat  civilia  potestaa;  agnoscere  ae  affirmat  ca- 
tholicam  doctrinam  (aliquot  annia  ante  a Sumnio  Pontifice  me- 
moratam)  de  legitinio  ebristianae  aocietatis  statu  a Deo  intento; 
sed  tamen  in  huius  doctrinae  usu  praesentis  conditionia  civilia 
conaortii  habendam  eaae  rationem ; reiicit  notionem  Eccleaiae  na- 
tionalia,  et  ad  extremum  non  necessarium  esae  opinatur  decidi 
ini'allibilitatis  Pontificiae  quaeationem. 

An  die  hochimrdigste>i  Bischofe  Deutschlands. 

Die  Jahre  des  Pontificates  Sr.  Heiligkoit  des  Pa])stes  Pius  IX., 
hervorragend  in  der  Ge.schichtc  der  Kirche  durch  grosse  uiul 
schmerzliche  Ereignisse,  sind  von  der  Vorsehung  auf  die  Schwelle 
einer  welthistorischen  Ucbergangsi)eriode  gelegt.  In  solchen  Zeiten 
hat  die  Kirche  stets  ihre  Stellung  genommen,  und  so  ist  denn 
nach  mehr  denn  drei  Jalirhunderten  wieder  ein  allgemeines  Concil 
berufen , welches  fur  die  vielfach  sich  umgestaltende  Zeit  aucli 
neue  Marksteine  an  den  Weg  setzen  soil,  den  die  Kinder  der 
katholischen  Kirche  nach  dem  Willen  Gottes  zu  wandeln  haben. 

Coll.  Lac.  VII. 


Der  im  bkumenischen  Concil  mit  dem  heiligen  Vater  geeinte 
Episkopat  wird  mit  der  Stimme  des  heiligen  Geistes  zu  uns  sprechen, 
und  wir  sind  bereit,  seine  Entscheidungen  in  Ehrfurcht  anzuhbren 
und  seinen  Mahnungen  zu  folgen. 

Wie  aber  nie  ein  Concil  berufen  ward,  um  Neues  erst  zu 
schaffen,  sondern  Zeugniss  zu  geben  von  dem,  was  unsere  heilige 
Kirche  zu  alien  Zeiten  und  aller  Orten  geglaubt  hat,  so  auch 
jetzt.  Trager  dieser  ununterbrocheneu  Ueberlieferung  ist  die  Ge- 
sammtheit  der  Gliiubigen,  und  auch  den  Laien  ist  es  nach  Mass- 
gabe  ihres  Eifers  fiir  die  Sache  Gottes  auf  Erden  nie  benommen 
gewesen,  zu  bezeugen,  was  im  Schoosse  der  kirchlichen  Gemein- 
schaft  sich  regt  und  bewegt. 

Darum  driingt  es  uns  vor  allem,  auszusprechen,  dass  dem  hei- 
ligen Concilium  die  voile  Freiheit  des  Beschliessens  und  Handelns 
gewahrt  sein  muss,  unbeirrt  von  jeder  Einsprache  der  weltlichen 
Miichte.  Wenn  jene  innige  Verbindung  des  Priesterthums  und 
des  Staatos,  welche  der  Kirche  eine  gewisse  geistige  Leitung  des 
burgerlichen  Gemeinwesens  verliehen  hatte,  selbst  in  denjenigen 
Staaten  zu  bestehen  aufgehort  hat,  in  welchen  die  Losung  jener 
Einheit  nicht  durch  die  Verschiedenheit  des  religiosen  Bekennt- 
nisses  ihrer  Burger  mit  unwiderstehlicher  Folgerichtigkeit  sich 
geltend  machte,  so  ist  anderseits  auch  die  Befugniss  der  welt- 
lichen Regierungen  dahingefallen , in  die  Angelegenheiten  der 
Kirche,  mit  welchen  das  Concil  sich  befassen  wird,  sich  bestim- 
mend  einzumischen.  Sollte  das  Concil  auch  fiber  die  Verhaltnisse 
der  Kirche  zum  Staat  sich  aussprechen , so  ist  dem  Staate , der 
keine  Pflicht  des  Gehorsams  gegen  die  Kirche  anerkennt,  auch 
nicht  erlaubt,  fiir  die  Gewissen  den  Ungehorsam  zur  Pflicht  zu 
machen , noch  fiberhaupt  der  freien  Entschliessung  der  Kirche 
Schranken  zu  ziehen,  mag  er  auch  im  Uebrigen  seine  Macht  dazu 
verwenden,  fiber  die  Ausffihrung  von  Concilienbeschlfissen,  sofern 
sie  ihre  Wirksamkeit  auf  sein  eigenthfimliches  Rechtsgebiet  er- 
strecken  und  in  ausseren  Handlungen  zu  Tage  treten  sollten,  seine 
eigenen  Bestimmungen  zu  treffen. 

Der  heilige  Vater  hat  vor  kurzen  Jahren  dieser  Welt  des 
Unfriedens  und  der  Trennung  in  die  Erinnerung  zurfickgerufen, 
wie  es  der  von  Gott  gewollte  Normalzustand  der  christlichen  Ge- 
sellschaft  sei,  dass  Kirche  und  Staat  in  heiliger  Eintracht  schaffen 
an  dem  zeitlichen  und  ewigen  Wohle  der  Menschheit.  Wir  haben 
diese  Hinweisung  unablassig  vor  Augen;  in  den  verworrenen  Ver- 
hiiltnissen  aber,  aus  welchen  wir  den  hoheren  Zielen  zustreben, 
ist  auch  unter  denen,  die  guten  Willens  sind,  einerlei  Meinung 
fiber  die  ausseren  Mittel  der  Heilung  nicht  mehr  moglich. 

So  konnen  wir  auch  keiner  politischen  Ansicht,  welche  das 
kirchliche  Bekenntniss  ehrt  und  dem  kirchlichen  Leben  nicht  hin- 
dernd  in  den  Weg  tritt,  wir  konnen  insbesondere  der  Ansicht, 
welche,  um  die  Freiheit  der  kirchlichen  Stellung  zu  wahren,  die 
aussere  Scheidung  des  kirchlichen  und  des  staatlichen  Gebietes 
als  eine  Nothweudigkeit  betrachtet,  die  relativ  gleiche  Berechti- 
gung  nicht  absprechen.  Der  Anspruch,  den  die  Kirche  in  dieser 
Richtung  an  die  Gliiubigen  zu  erheben  hat,  besteht  nur  darin, 
dass  den  Anforderungon  des  christlichen  Glaubens  und  der  christ- 
lichen Liebe,  wie  im  ganzen  Leben,  so  auch  in  der  politischen 
Thiitigkeit  entsprochen  werde. 

Unser  katholisches  Geffihl  striiubt  sich  gegen  jede  Zumuthung, 
die  einzelnen  Nationen  zu  gesonderten  kirchlichen  Gemeinschaften 
zu  verbinden.  Die  katholische  Kirche  ist  die  Eine,  regiert  vom 
Papste,  dem  jeder  Sprengel  des  Erdkreises  gleich  nahe  steht  und 
mit  gleiclien  Rechten  und  Pflichten  untergeben  ist.  Trotzdem 
hat  die  katholische  Kirche  sich  den  historischen  Ruhm  erworben, 
dass  in  ihr  die  Volksindividualitatcn  sich  in  ihrer  ganzen  Eigen- 
thfimlichkeit  erhalten  haben.  Dieses  Erbe  vertrauen  wir  anch 
ferner  dem  unzertrcnnb.aren  Verljande  der  katholischen  Einheit 
an,  unter  dessen  Schutz  die  jedem  Volke  verliehenen  besondern 
Gaben  sich  zur  hochsten  Stufe  in  Wissenschaft  und  Leben  sicher 
entfalten  mogen. 

Dem  heiligen  Vater,  der  die  Einheit  der  Kirche  bei  aller 
Manchfaltigkeit,  in  der  sie  zeitlich  und  ortlich  in  die  Erscheinung 
tritt,  zu  wahren  von  Gott  berufen  worden,  ist  es  gegeben,  auf- 
merksam  zu  machen,  zu  mahnen  und  zu  verbieten,  wenn  irgend 
Griindsiltzo  als  katholische  aufgestellt  und  gelehrt  werden  wollen, 
die  nach  seiner  Erforschung  der  wahren  Lehre,  dem  katholischen 
Glauben  nicht  entsprechen. 

Wenn  in  frfiheren  Jalirhunderten  durch  aussere  Umstiinde 
und  das  Unglfick  der  Zeiten  die  Zweifel  brennend  werden  konnten, 
ob  das  Oberbaupt  der  katholischen  Kirche  fiir  sich  allein  oder  nur 

75 


1187 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1188 


in  Vereinigung  mit  der  Gesammtheit  der  Bischofe  die  positiven  a 
Glaubenssatze  aus  dem  hinterlogten  Schatze  der  Kirche  schopfe, 
so  iiegt  nach  unserm  kirchlichen  Eewusstsein  heute  das  Bediirf- 
niss  einer  Losung  um  so  weniger  vor,  als  das  einmal  berufene 
Concil  von  der  gottlichen  Vorsehung  bestimmt  sein  diirfte,  eine 
neue  Periode  von  allgemeinen  Kirchenversammlungen  mit  all- 
seitig  unbestrittener  Autoritat  zu  eroffnen. 

Unsere  hochwiirdigsten  Bischofe  bitten  wir  in  tiefer  Ver- 
ehrung,  dieses  unser  ge^vissenhaftes  Zeugniss  als  eine  Aeusserung 
des  Eifers  anzunelimen,  womit  wir  der  heiligen  Sache  der  Kirche 
in  Demuth  ergeben  sind,  eines  Eifers,  der  insbesondere  noch  von 
der  heissen  Sehnsucht  angefacbt  ist,  durcb  die  endliche  Wieder- 
vereinigung  der  gctrennten  Bruder  — fiir  die  allgemeine  Kirche 
und  das  deutsche  Volk  ein  neues,  seit  Jahrhunderten  entbehrtes 
Heil  bereitet  zu  sehen. 

214.  (CLXII.) 

D.  29.  Aug.  1869.  — Dr.  Jorg,  moderator  periodic!  Historisch-poli- 
tisclie  Blatter,  aceepto  ab  iisdem  illis  viris  mandato,  ut  scitu  ne-  , 
cessaria  perquireret,  quum  certior  factus  fuerit,  minime  gratum  ^ 
fore  vel  publicari  huiusmodi  libellum  vel  colligi  subscriptiones, 
sed  potius  placere , ut  tota  res  secreto  fidenterque  communicetur 
cum  Episcopis  Germaiiis  Fuldae  congregatis , earn  ob  rem  scrip- 
turn  , cuius  supra  facta  est  mentio , ad  Arcliiepiscopum  Mona- 
chiensem  * mittit. 

Euer  Excellenz  ! 

Hochwurdigster  Herr  Erzbiscliof! 

Als  ini  Juni  d.  J.  das  deutsche  Zollparlament  eine  grosse  Zahl 
ernster  Katholiken  aus  deni  Norddeutsclien  Bunde  und  Siiddeutsch- 
land  zusanimengefiihrt  hatte,  da  ergaben  sich  unter  ilinen  unwillkiir- 
lich  aucli  Besprecliungen  iiber  das  bevorstehende  allgemeine  Concil. 

Zunachst  bildete  sich  ein  engeres  Comite,  bestehend  aus  den 
Abgeordneten  Obertribunalrath  Reichensperger  aus  Berlin,  Rechts- 
anwalt  Dr.  Propst  aus  Stuttgart,  Staatsminister  a.  D.  Dr.  Windthorst 
aus  Hannover,  Rechtsanwalt  Dr.  Freitag  aus  Miinchen,  Kreisgerichts- 
rath  Hosius  aus  Neuwied  und  dem  gehorsamst  TJnterzeichneten. 

Obgleich  in  diesem  Kreise  verschiedene  politische  Richtungen 
vertreten  waren,  so  einigte  man  sich  doch  iiber  den  hier  unter-  c 
thiinigst  beigelegten  Entwurf  einer  Adresse  als  den  Ausdruck  der 
heiligsten  Ueberzeugung. 

Eine  hierauf  berufene  grossere  Versammlung  aus  den  ange- 
sehensteii  katholischen  Mitgliedern  zeigte  aber  stark  auseinander- 
gehende  Ansichten  iiber  die  Opportunitat  einer  solchen  Meinungs- 
ausserung  und  iiber  den  Modus  ihrer  Kundgebung  an  die  hoeh- 
wiirdigsten  Oberhirten.  Schliesslich  wurde  der  gehorsamst  Unter- 
zeichnete  beauftragt,  weitere  Informationen  einzuziehen  und  danii 
nach  Ermessen  zu  verfahren. 

Soweit  nun  der  gehorsamst  Unterzeichnete  auf  dem  Wege 
der  Correspondenz  dem  Auftrage  nachzukommen  vermochte,  er- 
gibt  sich,  dass  weder  die  Yerbtfentlichung  einer  Adresse  noch  die 
Sammlung  von  Unterschriften  gewiinscht  wird,  wohl  aber  die  ver- 
trauliche  und  vertrauensvolle  Mittheilung  an  die  in  Fulda  ver- 
sammelten  hochwiirdigsten  Erzbischbfe  und  Bischofe. 

Zu  diesem  Zwecke  wagt  der  gehorsamst  Unterzeichnete,  sich 
an  Euer  Excellenz  als  seinen  hochwiirdigsten  Ordinarius  zu  wen- 
den,  zugleich  mit  der  Bitte,  seinen  und  seiner  A^ollmachtgeber 
beziiglichen  Schritt  dem  Eifer  fiir  die  heilige  Sache  der  Kirche  d 
zu  Gute  halten  zu  wollen,  der  sie  beseelt. 

215.  (CLXm.) 

M.  Aug.  1869.  — Libellus  sine  nomine,  nulla  loci  aut  temporis,  typo- 
grapliiae  aut  librariae  inclicatione  editus,  qui  inscribitur : Adtio- 
tationes  quaedani  de  quaestione,  sitne  opportunum  definire  infalli- 
bilitatem  Summi  Pontificis,  Itevmis  Archiepiscopis  et  Episcopis  re- 
verenter  dedicatae , sicut  erat  germanice  ab  auctore  conscriptus, 
ad  Germaniae  Episcopos  Fuldae  congregates,  pridie  quam  eorum 
consultationes  inciperent  (30.  Aug.)  per  cursorem  publicum  missus. 
(Eiusdem  versio  anglica  aliquanto  ante  ad  Episcopos  regni  bri- 
tannici  buiusque  coloniarum  et  Americae  Foederatae  transmissa 
erat,  hispanica  item  versio  ad  Episcopos  Hispanos,  italica  ad 
Italos.)  Auctor  omni  argumentorum  genere  demonstrare  conatur, 
minime  opportunum  Ecclesiae  esse  proclamare  dogma  infallibili- 
tatis  Pontificiae. 


‘ * Cecconi  habet : Coloniensem ; sed  ex  ipsa  epistola  patet,  le- 
gendum  esse:  Monachiensem. 


216.  (CCXX.) 

A d.  1.  ad  6.  Sept.  1869.  — Locus  excerptus  ex  actis  conventus  Ful- 

densis,  primis  diebus  Sept.  a.  1869.  ab  Episcopis  Germaniae  ha- 

biti,  ubi  agitur  de  disceptationibus  circa  infallibilitatem  Pontificiam. 

Verhandelt  im  Bischojl.  Clerical-Seminar  zu  Fulda 
am  1.  September  1869. 

Nach  einem  durch  den  Hochwiirdigsten  Herrn  Erzbischof  von 
Miinchen-Freysing  um  9 Uhr  Vormittags  abgehaltenen  solennen 
Pontifical-Amte , dem  auch  der  Siicular-  und  Regular-Clerus  des 
Orts  nebst  einer  grossen  Anzahl  von  Glaubigen  beiwohnte,  traten 
am  heutigen  Vorniittage  die  Hochwiirdigsten  Herren  Erzbischbfe 
und  Bischofe,  sowie  einzelne  Vertreter  von  Bischbfen  zu  der  dies- 
jiihrigen  Bischbflichen  Conferenz  in  dem  hierzu  festlich  eingerich- 
teten  Saale  des  Clerical-Seminars  zusammen  und  zwar 

1.  Paulus  Melchers,  Erzbischof  von  Kbln. 

2.  Gregorius  v.  Sclierr,  Erzbischof  von  Miinchen-Freysing. 

3.  Heinrich  Forster,  Fiirstbischof  von  Breslau. 

4.  Antonius  v.  Stahl,  Bischof  von  Wurzburg. 

5.  Christoph  Florentius  Kbtt,  Bischof  von  Fulda. 

6.  Wilhelm  Emmanuel  v.  Ketteler,  Bischof  von  Mainz. 

7.  Eduard  Jakob  Wedekin,  Bischof  von  Hildesheim. 

8.  Ludwig  Forwerk,  Bischof  von  Leontopolis  in  part.,  Apost. 

Vicar  von  Sachsen. 

9.  Conrad  Martin,  Bischof  von  Paderborn. 

10.  Pankratius  v.  Dinkel,  Bischof  von  Augsburg. 

1 1 . Nicolaus  Adames,  Bischof  von  Halikarnass  in  part.,  Apost. 

Vicar  von  Luxemburg. 

12.  Joh.  Heinrich  Beckmann,  Bischof  von  Osnabriick. 

13.  Franz  Leopold  v.  Leonrod,  Bischof  von  Eichstatt. 

14.  Matth.  Eberhard,  Bischof  von  Trier. 

15.  Lothar  Kubel,  Bischof  von  Leuca  in  part..  Administrator 

des  Erzbisthums  Freiburg. 

16.  Fiir  das  Bisthum  Rottenburg  der  zum  Bischof  erwahlte 

Professor  Dr.  v.  Hefele. 

17.  Fill-  Nicolaus  Weiss,  Bischof  von  Speier,  dessen  Vertreter 

der  Domcapitular  Dr.  Molitor. 

18.  Fiir  Heinrich  v.  Hofstatter,  Bischof  von  Passau,  dessen 

Vertreter  der  Domcapitular  Joseph  Siegler. 

19.  Fiir  Joh.  Nepom.  v.  d.  Marwitz,  Bischof  von  Culm,  dessen 

Vertreter  der  Dompropst  und  General-Vicar  Dr.  Hasse. 

Der  per  acclamationem  zum  Vorsitzenden  gewahlte  Herr  Erz- 
bischof von  Kbln  erbffnete  die  Versammlung  mit  Gebet  und  herz- 
licher  Begriissung  unter  Hinweisung  auf  die  durch  den  Ernst  der 
Zeit  und  die  Wichtigkeit  des  bevorstehenden  Concils  verdoppelte 
Bedeutsamkeit  der  bevorstehenden  Berathungen  und  sprach  sein 
Bedauern  dariiber  aus,  dass  nicht  bloss  die  Vertreter  des  bster- 
reichischen  Episkopats  auch  diesmal  durch  Zeitverhaltnisse  ab- 
gehalten  seieu,  sich  an  diesen  Conferenzen  zu  betheihgen,  son- 
dern  auch  mehrerc  andere  Bischbfe  Deutschlands  durch  Krank- 
heit  und  andere  Umstande  an  der  persbnlichen  Theilnahme  be- 
hindert  werden. 

Die  hieran  sich  ankniipfende  Frage,  ob  auch  der  Feldpropst 
der  kbniglichen  Armee  in  Berlin,  Bischof  von  Agathopolis  in  part., 
Adolf  Namszanowski,  wiewohl  ohne  eigentliches  Bisthum,  zur 
Theilnahme  an  den  kiinftigen  Conferenzen  einzuladen  sei,  wurde 
bejahend  beantwortet,  unter  Hinweis  auf  den  Umstand,  dass  die 
Einladung  desselben  zur  diesjiihrigen  Conferenz  aus  Mangel  einer 
Bevollmachtigung  nicht  mbglich  gewesen  sei  und  eine  nachtrag- 
liche  Einladung  nicht  opportun  erscheine. 

Ehe  in  die  Erbrterung  der  in  der  letzten  Conferenz  aufge- 
stellten  Propositionen  eingetreteji  wurde,  erhielt  der  Antrag,  dass 
um  der  noch  grbssern  Wichtigkeit  willen  zunachst  diejenigen 
Angelegenheiten , welche  bei  dem  bevorstehenden  Concil  zur  Be- 
rathung  zu  bringen  seien,  [besprochen  werden  mbchten,]  derart 
eine  Beriicksichtigung,  dass  in  einem  zum  Vortrage  gebrachten 
Promemoria  die  Frage  betreffend  die  dogmatische  Definirung  der 
Infallibilitiit  des  ex  cathedra  redenden  Papstes  vornehmlich  nach 
zwei  Gesichtspunkten  hin  erbrtert  wurde,  und  zwar  sei 

1.  der  diesfiillige  Traditionsnachweis  in  soldier  Weise  zu  er- 
bringen,  dass  auch  den  wissenschaftlich-kritischen  Anforderungen 
geniigt  werde  und  dass  auch  die  Gegner  vollstandig  zu  Worte 
kommen ; 


1189 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  213. — 216. 


1190 


2.  musse  die  Lehre  von  dem  infallibeln  Oberhaupte  der  Kirche 
in  ihrem  Zusammenhange  mit  dem  unfehlbaren  Lehramte  der 
Kirche  vollstandig  und  erschopfend  dargelegt  werden. 

Hiermit  wurde  der  Wunsch  in  Verbindung  gebracht,  eine  ge- 
raeinsame  Ansprache  an  die  Katholiken  Deutschlands  zu  richten, 
in  der  die  das  kirchliche  Gemeinleben  bedrohenden  Gefahren 
und  die  zur  Abwehr  und  Beseitigung  derselben  zu  ergreifenden 
Mittel  zu  erbrtern  seien,  um  zugleich  die  unlaugbar  vorhandene 
Aufregung  und  Leidenschaftlichkeit  zu  beschwichtigen  und  die 
vielen  Katholiken  nothwendige  und  willkommene  Orientirung  in 
Betreff  der  angeregten  Frage  iiber  die  Unfehlbarkeit  des  Papstes 
zu  geben. 

Von  anderer  Seite  her  wurde  darauf  hingewiesen,  dass  es 
verwirrend  und  sowohl  die  charitas  als  veritas  beeintriichtigend 
sei,  diese  Frage  vom  Standpunkt  der  blossen  theologischen  Partei- 
benennung  zu  behandeln ; sie  miisse  vielmehr  in  ihrer  ganzen  ob- 
jectiven  Wichtigkeit  ins  Auge  gefasst  und  mit  dem  Aufgebote  der 
eingehendsten  menschlich  natiirlichen  Thatigkeit  fiir  die  etwaige 
dogmatische  Definirung  so  gelost  werden,  dass  auch  die  wissen- 
schaftliche  Kritik  keinen  Grund  zur  Anfechtung  finde  und  dass  b 
nicht  etwa  aus  dem  Gegentheile  erheblicher  Schaden  und  Kacli- 
theil  unter  den  Glaubigen  angerichtet  werde.  Daher  sei  als  wesent- 
liches  Moment  hinzuzuziehen 

3.  die  Frage  nach  der  Opportunitiit  einer  solchen  Dogmatisi- 
rung;  ganz  verschieden  von  diesen  Erorterungen  sei  die  weitere 
Hinweisung  auf  die  Nothwendigkeit  einer  gemeinsamen  Ansprache. 

Yon  anderer  Seite  wurde  geltend  gemacht,  dass  die  Fragen 
ad  1 und  2 wesentlich  okumenischer  Katur  seien,  deren  Erorte- 
rung  nicht  ohne  Inconvenienzen  bleiben  kbnne,  so  dass  sie  sich 
dieser  Conferenz  entziehen  diirften,  gegen  welche  Bedenken  so- 
dann  hervorgehoben  wurde,  dass  derartige  Vorberath ungen  durch- 
aus  nicht  beanspruchen  sollten,  auf  die  freie  und  selbstjindige 
Priifung  und  Entscheidung  der  Bischofe  massgebend  einzuwirken. 

Hiernach  wurde  in  Erwagung  des  Umstandes,  dass  die  Fragen 
ad  1 und  2 fortfallen  konnten,  wenn  die  Frage  ad  3 nicht  sollte 
bejaht  werden,  der  Beschluss  gefasst,  fiber  die  Opportunitat  der 
beregten  etwaigen  Dogmatisirung  den  weitern  Vortrag  eines  hier- 
mit beauftragten  Mitgliedes  der  Conferenz  entgegenzunehmen,  und 
diejenigen  Berathungsgegenstande,  welche  etwa  ffir  die  conciliari-  c 
schen  Yerhandlungen  in  Aussicht  zu  nehmen  seien,  in  der  Kach- 
mittags-Conferenz  zusammenzustellen. 

Schliesslich  wurde  das  Lehrbuch  der  Philosophie  von  Prof.  Dr. 
Stockl  warm  empfohlen  und  eine  Adresse  mehrerer  Katholiken  in 
Betreff  der  vermeintlichen  Aufgabe  des  bevorstehenden  Concils 
zur  vertraulichen  Kenntniss  und  Besprechung  gebracht. 

Schluss  der  Sitzung  um  12  Uhr. 

II.  Sitzung  eodem  nachmittags  3 Uhr. 

Es  kamen  zunachst  zur  Verlesung  und  vertraulichen  Bespre- 
chung die  von  der  Mfinchener  und  Wfirzburger  theol.  Facultat 
Seitens  des  baierischen  Staatsministeriums  erforderten  Gutachten 
fiber  gewisse  beffirchtete  Rfickwirkungen  einer  etwaigen  Dogma- 
tisirung des  papstlichen  Syllabus  und  der  Infallibilitat  des  ex  ca- 
thedra sprechenden  Oberhauptes  der  Kirche. 

Die  hieran  sich  anschliessende  Hervorhebung  und  Zusammen- 
stellung  derjenigen  Punkte,  welche  sich  zur  conciliarischen  Ver- 
handlung  empfehlen  diirften,  liess  zuvorderst  den  Wunsch  als  d 
zweekmassig  erkennen , dass  ein  fibereinstimmendercs  Verfahren 
sowie  eine  theilweise  Modification  der  romischen  Facultaten-  und 
Dispensations-Praxis  herbeigeffihrt  werde. 

Nachdem  dann  auch  die  vom  Ilerrn  Cardinal  v.  Schwarzen- 
berg  in  Prag  ffir  die  Patres  futuri  Cone,  oecumenici  verfasste 
Denkschrift  zur  Verlesung  gebracht  war,  sah  sich  ein  Mitglied 
zu  dem  auch  von  anderer  Seite  cmpfohlenen  Antrage  veranlasst, 
dass  eine  ahnliche  Denkschrift  auch  Seitens  des  deutschen  Epi- 
skopats  fiber  diejenigen  Punkte,  welche  sich  auf  Grund  der  kirch- 
lichen  Verhiiltnisse  und  Zustande  Deutschlands  zur  Verhandlung 
empfehlen  diirften , verfasst  und  den  Patribufi  Concilii  gedruckt 
vorgelegt  werde,  um  cine  eingehendere  Wfirdigung  der  diesfalligen 
Desiderien  zu  ermoglichen. 

Dio  hiergegen  erhobenen  Bedenken,  dass  es  kaum  moglich 
sein  dfirfte,  eine  solche  Denkschrift  in  kfirzerer  Zeit  derart  zu 
redigiren,  dass  sie  auch  als  gemeinsame  Ansicht  des  hier  vertre- 
tenen  Episkopats  angesehen  werden  konne,  wurden  dadurch  be- 
seitigt,  dass  dcr  hier  erorterte  Stoff  durch  ein  zu  beauftragendes 


a Mitglied  der  Versammlung  zusammengestellt , den  in  Rom  an- 
wesenden  deutschen  Bischofen  vorgelegt  und  nach  geschehener 
Vollziehung  dort  zum  Druck  befordert  werde. 

Behufs  Zusammenstellung  der  diesfalligen  Punkte  wurde  eine 
Commission  von  drei  Mitgliedern  ernannt  und  schliesslich  noch 
hervorgehoben,  dass  es  sich  ffir  das  bevorstehende  Concil  weniger 
um  eine  neue  Dogmatisirung  resp.  Definirung  und  Hervorhebung 
solcher  Lehren  zu  handeln  scheme,  welche  von  den  Irrthfimern 
der  Zeit  in  Frage  gestellt  seien,  da  es  den  Zeitgenossen  an  ge- 
nfigender  Belehrung  nicht  fehle,  wohl  aber  an  dem  Willen,  sie 
zu  beachten ; dagegen  dfirfte  es  der  Aufgabe  des  Concils  ent- 
sprechend  sein,  gewisse  grosse  Wahrheiten,  namentlich  die  seither 
conciliarisch  noch  nicht  definirten  Lehren  von  der  Kirche,  ihrem 
Wesen  und  ihrer  Autoritat  zur  eindringlicheren  Beachtung  der  Zeit 
auszusprechen. 

Schluss  der  Sitzung,  gegen  deren  Ende  auch  der  Herr  Bischof 
von  Ermland  Philippus  Krementz  eingetroffen  war  und  in  die  Ver- 
sammlung eingeffihrt  wurde,  um  7 Uhr  abends. 

HI.  Sitzung  den  2.  September,  vormittags  9 Uhr. 

IV.  Sitzung  eodem  3 Uhr  nachmittags. 

In  der  heutigen  Nachmittagssitzung  kam  die  Frage  fiber  die 
Opportunitat  der  etwaigen  dogmatischen  Definirung  der  papstlichen 
Unfehlbarkeit  durch  den  Vortrag  des  hierzu  ernannten  Referenten 
und  die  sich  hieran  anschliessende  Diskussion  zur  Erorterung.  Der 
Herr  Referent  erorterte  diese  Frage  nach  ihrer  positiven  und  nega- 
tiven  Seite:  ob  die  Gegenwart  wichtige  und  zureichende  Grfinde 
zu  dieser  Dogmatisirung  darbiete , oder  ob  es  der  Zustand  der 
Gegenwart  vielmehr  wiinschenswerth  erscheinen  lasse,  dass  eine 
solche  Definirung  nicht  erfolge. 

In  Bezug  auf  den  ersten  Punkt  wurde  hervorgehoben,  dass 
alle  Concilien  seither  uur  solche  Fragen  entschieden  hiitten , ffir 
die  eine  urgens  necessitas  und  ein  praktisches  Bedfirfniss  vorlag. 
Beides  scheine  ffir  die  vorliegende  Frage  nicht  zuzixtreffen,  da 
weder  die  Reinheit  des  Glaubens  noch  der  Friede  in  der  Kirche  in 
Gefahr  stehe.  Ein  positiver  Grund  wfirde  vorliegen,  wenn  der  Papst 
in  der  Gegenwart  nicht  jene  Ffille  der  Macht  und  des  Einflusses 
genosse,  welche  zur  Fortffihrung  seines  Amtes  nothwendig  ist. 

In  Bezug  auf  die  negative  Seite  wurde  hingewiesen  auf  die 
moglicheu  Hindernisse  und  Hemmungen,  welche  der  so  sehnlich 
gewfinschten  und  erstrebten  Wiedervereinigung  der  nicht  katho- 
lischen  Christen  nach  menschlichem  Ermessen  hierdurch  entgegen- 
treten  wfirden.  Die  Orientalischen  Christen  geben  den  primatus 
honoris  zu,  sie  wfirden  sich  etwa  auch  dem  primatus  iurisdictionis 
unterwerfen,  kaum  aber  stehe  zu  erhoffen,  dass  sie  bei  ihrem  be- 
kannten  Festhalten  des  Althergebrachten  einem  Dogma  der  infalli- 
bilitas  Papae  Anerkennung  leisten  wfirden. 

Dasselbe  gelte  theilweise  in  erhohter  Beziehung  auch  von  den 
Protestanten , welche  immer  mehr  zur  Rfickkehr  ins  Vaterhaus 
reif  zu  werden  und  sich  nach  einer  Kirche  mit  Lehrautoritat  und 
Sacrament  zu  sehnen  scheinen,  indess  kein  Verstandniss  finden 
wfirden  ffir  die  Infallibilitat  des  Papstes.  Aber  auch  ffir  die  Ka- 
tholiken Deutschlands  seien  schadliche  und  nachtheilige  Einwir- 
kungen  aus  der  beregten  Definirung  zu  beffirchten.  Die  in  ihren 
Grundprincipien  so  sehr  angefeindete  katholische  Kirche  bedfirfe 
vor  allem  der  Einheit  und  des  einmfithigen  Zusammenwirkens, 
um  ihr  holies  Ziel  zu  verfolgen  und  erreichen  zu  konnen ; da  nun 
im  Volksbewusstsein  das  Verstandniss  und  die  Wfirdigung  dieser 
ohnehin  schwierig  zu  formulirenden  Definirung  noch  nicht  all- 
gemein  zu  wurzeln  scheine,  da  notorisch  die  sogen.  gebildeten 
Katholiken  in  eine  unlaugbar  aufgeregte  und  misstrauische  Stim- 
mung  sich  versotzt  ffihlten,  und  da  voraussichtlich  die  Sfindfluth 
der  Verdiichtigungon  gegen  die  Kirche,  sowie  das  Misstrauen  der 
Regierungen  gegen  die  katholische  Kirche  durch  die  etwaige  De- 
finirung dieses  Dogmas  sich  noch  mehren  werde : so  erscheine  es 
angemessen,  hicrauf  Riicksicht  zu  nehmen  und  die  Opportunitat 
nicht  anzuerkennen,  zumal  es  fraglich  sei,  ob  die  beregto  Defini- 
rung auf  das  kirchliche  Leben  auch  der  romanischen  Volker  gfin- 
stiger  einwirken  werde. 

Hiergegen  wurde  jedoch  von  einigen  Seiten  geltend  gemacht, 
dass  die  Opportunitiitsfrage  nicht  ganz  und  unbedingt  verneint 
werden  diirfe,  indem  dem  Volksbewusstsein  eine  Hiuneigung  zu 
dieser  Lelire  nicht  abgesprochen  werden  konne , sowie  ferner, 
dass  dor  verhilltnissmassig  geringen  Zahl  deutscher  Katholiken 

75* 


1191 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1192 


die  grossere  Anzahl  von  Katholiken  anderer  Lander  gegeniiber-  a 
stehe,  in  denen  die  Opportunitatsfrage  keinem  Bedenken  zu  unter- 
liegen  scheine.  Auch  diirfe  die  Riicksichtnahme  auf  die  befiirch- 
teten  Nachtheile  unter  den  deutschen  Katholiken  nicht  als  ein 
durcligreifender  Gesiclitspunkt  ancrkannt  werden  und  wiirden  selbst 
viele  Protestanten  zu  den  Gegnern  eines  solchen  Dogmas  nicht  zu 
zahlen  sein,  indem  sie  nach  entschiedener  Autoritat  verlangen  und 
sich  demnach  auch  der  Infallibilitat  des  Papstes  unterwerfen  wiir- 
den.  Endlich  habe  auch  die  scitherige  Analogie  der  Concilien 
einen  gewissen  Gegensatz  in  der  Dogmatisirung  der  Immac.  Cone. 

B.  M.  V.  gefnnden,  da  auch  hier,  wo  durch  die  Art  und  Weise 
der  Proclamation  das  Dogma  der  Infallibilitat  des  Fapae  ex  ca- 
thedra loquentis  gewissermassen  implicite  schon  ausgesprochen  sei, 

(t  und)  eine  evidente  Dringlichkeit  dieser  dogmatischen  Definition 
nicht  vorhanden  gewesen.  Nachdem  in  der  weiteren  sehr  ein- 
gehenden  Diskussion  fiber  diesen  Gegenstand  noch  die  eine  und 
andere  scharfere  Beleuchtung  und  Motivirung  resp.  Ergilnzung  der 
vorgetragenen  Grfinde  und  Gegengriinde  einen  angeraessenen  Aus- 
druck  gefunden  hatte,  einigte  man  sich  schliesslich  dahin,  dass 
diese  Angelegenheit  nicht  in  die  beabsichtigte  Denkschrift  auf-  b 
genommen  werden  sollte,  vielmehr  in  einer  separaten,  durch  eine 
Commission  zu  entwerfenden  und  dann  zum  weiteren  Vortrage  zu 
bringenden  Eingabe  an  Se.  Heiligkeit  die  erorterten  Bedenken 
gegen  die  Opportunitiit  der  fraglichen  Definirung,  soweit  sie  fiir 
das  katholische  Deutschland  in  Betracht  zu  ziehen  sei,  zur  wei- 
tern  Erwagung  und  Priifung  gebracht  werden  sollteu.  Hierdurch 
wurden  zugleich  die  beiden  ersten  Punkte  des  in  der  ersten  Sitzung 
zum  Vortrage  gebrachten  Promemoria  als  erledigt  erachtet  . . . 

VII.  Sitzung  am  4.  September,  vormittags  9 Uhr. 

Nach  stattgefundener  Verlesung  des  Protokolls  . . . 

In  Botrefif  der  bereits  in  einigen  andern  Sitzungen  erorterten 
gemeinsamen  Ansprache  der  in  Fulda  versammelten  Oberhirten 
an  die  Katholiken  Deutschlands  wurde  die  Zweckmiissigkeit  mit 
der  Massgabe  anerkannt,  dass  die  Art  und  Weise  der  Publication 
derselben  jedem  einzelnen  Bischofe  frei  stehen  solle.  Der  dies- 
fallige  zum  Vortrage  gebrachtc  Entwurf  wurde  einer  Commission 
zur  weitern  Priifung  und  Redaction  fiberwiesen. 

Der  vorgelegte  EntAvurf  des  an  den  Heiligen  Vater  betreffend 
die  Opportunitat  einer  etwaigon  Definirung  der  papstlichen  Un- 
fehlbarkeit  zu  richtenden  Schreibens  fand  Zustimmung  und  Geneh- 
migung  der  betreffenden  14  Bischofe  resp.  deren  Stellvertreter  . . . 

X.  Sitzung  ant  6.  September,  vormittags  8V2  Vhr. 

Nach  Verlesung  des  Protokolls  fiber  die  letzten  Sitzungen 
wurde  zunachst  der  zu  erlassende  Ilirtenbrief  verlesen,  genehmigt 
und  vollzogen  . . . 

217.  (CLXIV.) 

D.  6.  Sept.  1869.  — Pulcherrimae  literae  pastorales  ab  Episcopis  Fuldae 
congregatis  ad  Germaniae  fideles  datae,  ut  iis  iiaturam  declarent 
conciliarium  decretonim,  eosque  muniant  adversus  vanos  quos- 
dam  timores , etiam  a nonnullis  bonis  et  ferveiitibus  catholicis 
conceptos,  et  adversus  criminationes  eo  consilio  disseminatas,  ut 
animi  diffidentia  avertantur  a Concilio  , guberniisque  suspiciones 
iniiciantur. 

d 

Die  in  Fulda  versammelten  deutschen  Bischofe  Ihren  geliebten 
Diocesanen  Gnade  und  Friede  von  Gott,  unserm  Heilande. 

Im  Geiste  Jesu  Christ!  und  seiner  heiligen  Kirche,  wolcher 
vor  allem  ein  Geist  der  Einheit  und  Gemeinschaft  ist,  sind  Wir 
deutschen  Bischofe  auch  in  diesem  Jahre  in  Fulda,  am  Grabe 
des  hi.  Bonifacius  zu  brfiderlicher  Berathung  vereinigt  gewesen. 
Der  Zweek  dieser  Versammlungen  ist  nicht  etwa  der,  bindende 
Beschlfisse  in  kirchlichen  Angelegenheiten  zu  fassen,  was  nach 
den  Gesetzen  der  Kirche  nur  auf  eigentlichen  und  in  gehoriger 
Form  abgehaltenen  Kirchenversammluugen  moglich  ist,  sondern 
geht  lediglich  dahin,  durch  gegenseitige  Besprechung  uns  zur 
besscren  Erffillung  unseres  heiligen  Amtes  tiichtiger  zu  machen 
und  jene  Einigkeit  und  Liebe  unter  uns  zu  pflegen,  welche  die 
Mutter  und  Ernahrerin  alles  Guten  ist. 

In  diesem  Jahre  war  selbstverstandlich  ein  Ilauptgegenstand 
uuserer  Berathungen  die  Vorbereitung  auf  das  allgemeine  Concil, 
zu  dem  unser  Heiliger  Vater  Pius  IX.  alle  Bischofe  der  Erde 
berufen  hat. 


Im  Hinblick  hierauf  haben  wir  es  fiir  gut  und  heilsam  er- 
achtet, be  vor  wir  uns  trennten,  gemeinschaftlich  ein  kurzes  Wort 
an  unsere  geliebten  Diocesanen,  Geistliche  wie  Laien,  zu  richten. 

Als  die  Berufung  eines  allgemeinen  Concils  zur  Gewissheit 
geworden  war,  erffillte  auf  der  einen  Seite  fromme  Erwartung 
und  frohe  Iloffnung  die  Gemfither  der  Glaubigen,  und  Tausende 
richten  mit  kindlichem  Vertrauen  ihre  Blicke  nach  Rom.  Nicht 
als  ob  das  Concil  ein  Zaubermittel  ware,  um  alle  Uebel  und  Ge- 
fahren  von  uns  hinwegzunehmen  und  mit  einem  Male  das  An- 
gesicht  der  Erde  zu  verandern,  sondern  well  nach  der  von  Chri- 
stus  in  seiner  gottlichen  Weisheit  gegebenen  Einrichtung  die  Ver- 
einigung  der  Nachfolger  der  Apostel  um  den  Nachfolger  des 
hi.  Petrus  in  einer  allgemeinen  Kirchenversammlung  das  vorzfig- 
lichste  Mittel  ist,  um  die  beseligende  Wahrheit  des  Christenthums 
in  ein  helleres  Licht  zu  setzen  und  sein  heiliges  Gesetz  wirksamer 
in’s  Leben  einzuffihren.  Was  der  heilige  Papst  Gregor  der  Grosse 
so  schon  sagt:  dass  im  Laufe  der  Zeiten  die  Pforten  der  gott- 
lichen Wahrheit  und  Weisheit  fiir  die  Christenheit  immer  weiter 
geoffnet  werden,  das  wird  am  grossartigsten  durch  die  allgemeinen 
Concilien  erfiillt.  Davon  aber,  dass  die  Lehre  Christ!  recht  er- 
kannt  und  sein  Gesetz  allgemeiner  befolgt  werde,  hangt  aller- 
dings,  wie  das  ewige,  so  auch  das  wahre  zeitliche  Wohl  der 
Menschheit  ab.  Darum  haben  von  jeher  die  treuen  Kinder  der 
Kirche  die  allgemeinen  Concilien  mit  Trost  und  heiliger  Hoffnung 
begrfisst.  Diese  Gesinnung  auch  angesichts  des  bevorstehenden 
Concils  in  uns  selbst  zu  pflegen  und  bei  anderen  zu  verbreiten, 
ist  eine  heilige  Pflicht. 

Dagegen  konnen  wir  uns  nicht  verbergen,  dass  auf  der  an- 
deren Seite  selbst  von  Avarmen  und  treuen  Gliedern  der  Kirche 
Besorgnisse  gehegt  Averden,  welche  geeignet  sind,  das  Vertrauen 
abzuschwachen.  Ilierzu  kommt,  dass  von  den  Gegnern  der  Kirche 
Beschuldigungen  ausgesprochen  werden,  welche  keinen  anderen 
Zweek  haben,  als  weithin  Argwohn  und  Abneigung  gegen  das 
Concil  zu  erregen  und  selbst  das  Misstrauen  der  Regierungen 
Avachzurufen. 

So  werden  Beffirchtungen  laut,  als  ob  das  Concil  neue  Glau- 
benslehren , welche  in  der  Offenbaruug  Gottes  und  der  Ueberlie- 
ferung  der  Kirche  nicht  enthalten  sind,  verkfindigen  und  Grund- 
siitze  aufstellen  konne  und  werde,  welche  den  Interessen  des 
Christenthums  und  der  Kirche  nachtheilig , mit  den  berechtigten 
Ansprfichen  des  Staates,  der  Civilisation  und  der  Wissenschaft, 
sowie  mit  der  rechtmassigen  Freiheit  und  dem  zeitliclien  Wohle 
der  Volker  nicht  vertriiglich  seien.  Man  geht  noch  weiter,  man 
beschuldigt  den  Heiligen  Vater,  dass  er  unter  dem  Einflusse  einer 
Partei  das  Concil  lediglich  als  Mittel  benutzen  wolle,  um  die 
Macht  des  Apostolischen  Stuhles  fiber  Gebfihr  zu  erhohen,  die 
alte  und  echte  Verfassung  der  Kirche  zu  andern,  eine  mit  der 
christlichen  Freiheit  unvertragliche  geistliche  Herrschaft  aufzu- 
richten.  Man  scheut  sich  nicht,  das  Oberhaupt  der  Kirche  und 
den  Episcopat  mit  Parteinamen  zu  belegen , welche  wir  bisher 
nur  im  Munde  der  erklarten  Gegner  der  Kirche  zu  finden  ge- 
wohnt  waren.  Demgemass  spricht  man  dann  ungescheut  den 
Verdacht  aus,  es  werde  den  Bischofen  die  voile  Freiheit  der  Be- 
rathung nicht  gegeben  sein,  und  es  werde  auch  den  Bischofen 
selbst  an  der  nothwendigen  Erkenntniss  und  Freimfithigkeit , um 
ihre  Pflicht  auf  dem  Concil  zu  erffillen,  fehlen,  und  man  stellt 
in  Folge  davon  sogar  die  Giltigkeit  des  Concils  und  seiner  Be- 
schlfisse selbst  in  Frage. 

Woraus  diese  und  ahnliche  Reden  auch  entsprungen  sein 
mogen,  aus  lebendigem  Glauben,  aus  treuer  Liebe  zur  Kirche, 
aus  einem  unerschfitterlichen  Vertrauen  auf  jenen  Beistand,  den 
Gott  seiner  Kirche  niemals  entzieht,  sind  sie  nicht.  So  haben 
niemals  unsere  Vater  im  Glauben,  niemals  die  Heiligen  Gottes 
gedacht ; das  widerstreitet,  geliebte  Diocesanen,  ohne  Zweifel  auch 
euerem  innersten  Glaubensbcwusstsein.  Aber  Wir  wollen  euch 
auch  ausdriicklich  ermahnen,  durch  solche  Reden  euch  nicht  irre 
ffihren  und  in  euerem  Glauben  und  Vertrauen  erschfittern  zu  lassen. 

Nie  und  nimmer  Avird  und  kann  ein  allgemeines  Concil  cine 
neue  Lebre  aussprechen,  welche  in  der  Heiligen  Schrift  oder  der 
apostolischen  Ueberlieferung  nicht  enthalten  ist;  wie  denn  fiber- 
haupt  die  Kirche,  Avenn  sie  in  Glaubenssachen  einen  Ausspruch 
thut,  nicht  neue  Lehren  verkiindigt,  sondern  die  alte  und  ur- 
sprfingliche  Wahrheit  in  klares  Licht  stellt  und  gegen  neue  Irr- 
thfimer  schfitzt. 

Nie  und  nimmer  wird  und  kann  ein  allgemeines  Concil  Leh- 
ren verkfindigen,  welche  mit  den  Grundsatzen  der  Gerechtigkeit, 


1193 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  216. — 217. 


1194 


mit  dem  Rechte  des  Staates  und  seiner  Obrigkeiten,  mit  der  Ge-  a 
sittung  und  mit  den  wahren  Interessen  der  Wissenschaft  oder 
mit  der  rechtmassigen  Freiheit  und  dem  Wohle  der  Volker  im 
Widerspruche  stehen. 

Ueberhaupt  wird  das  Concil  keine  neuen  und  keine  anderen 
Grundsatze  aufstellen , als  diejenigen , welche  euch  alien  durch 
den  Glauben  und  das  Gewissen  ins  Herz  geschrieben  sind,  welche 
die  christlichen  Volker  durch  alle  Jahrhunderte  heilig  gehalten 
haben  und  auf  welchen  jetzt  und  immer  das  Wohl  der  Staaten, 
die  Autoritat  der  Obrigkeiten,  die  Freiheit  der  Volker  beruht  und 
welche  die  Voraussetzung  aller  wahren  Wissenschaft  und  Gesit- 
tung  bilden. 

Und  warum  konnen  wir  dieses  mit  soldier  Bestimmtheit  und 
Zuversicht  aussprechen?  Weil  wir  durch  den  Glauben  gewiss 
sind.  dass  Jesus  Christus  bei  seiner  Kirche  bleibt  alle  Tage  bis 
ans  Ende  der  Welt,  dass  der  Heilige  Geist  sie  nie  verliisst  und 
sie  an  alles  erinnert  und  in  alle  Wahrheit  einfiihrt,  so  dass  sie 
ist  und  bleibt  die  Siiule  und  Grundfeste  der  Wahrheit,  welche 
auch  die  Pforten  der  Hiille  nicht  zu  iiberwaltigen  vermdgen ; weil 
wir  endlich  glauben  und  wissen,  dass,  wenn  die  Nachfolger  Petri  b 
und  der  Apostel,  der  Papst  und  die  Bischofe,  auf  einem  allge- 
meinen  Concil  rechtmassig  versammelt  in  Sachen  des  Glaubens 
und  des  Sittengesetzes  Entscheidungen  geben,  sie  durch  Gottes 
Fiirsicht  und  Beistand  gegen  jeden  Irrthum  sicher  gestellt  sind. 
Wie  Christus  gestern  und  heute  und  in  Ewigkeit  derselbe  ist  und 
sein  Wort  niemals  vergeht,  wenn  auch  Himmel  und  Erde  ver- 
gehen;  so  bleibt  auch  seine  Kirche  allezeit  dieselbe  und  die  Wahr- 
heit Christi  bleibt  allezeit  und  unwandelbar  in  ihr.  Auch  nur 
fiirchten,  ein  allgemeines  Concil  konne  in  seinen  Lehrbestimmungen 
gegen  die  iiberlieferte  Wahrheit  fehlen,  konne  die  von  Gott  ge- 
griindete  Verfassuug  der  Kirche  irgendwie  in  ihrem  Wesen  um- 
andern,  heisst  die  Kraft  der  der  heiligen  Kirche  gegebenen  gott- 
lichen  Verheissungen  und  die  Wirkung  des  gottlichen  Gnaden- 
beistandes  verkennen. 

Auch  braucht  niemand  zu  besorgen , das  allgemeine  Concil 
werde  in  Unbedachtsamkeit  und  Uebereilung  Beschliisse  fassen, 
welche  ohne  Noth  mit  den  bestehenden  VerhaJtnissen  und  den 
Bediirfnissen  der  Gegenwart  sich  in  Widerspruch  setzen,  oder  es 
werde  nach  Weise  schwarmerischer  Menschen  Anschauungen,  Sitten  c 
und  Einrichtungen  vergangener  Zeiten  in  die  Gegenwart  verpflan- 
zen  wollen. 

Und  wie  kann  man  auch  nur  verniinftiger  Weise  so  etwas 
von  einer  Versammlung  der  Bischofe  der  ganzen  katholischen 
Welt  befurchten,  welche  mit  den  reichsten  Lebenserfahrungen 
ausgestattet , mit  den  Zustiinden  der  verschiedenartigsten  Lander 
vertraut,  mit  der  Verantwortlichkeit  des  heiligsten  Berufes  be- 
lastet,  hauptsachlich  zu  dem  Zweeke  vom  Oberhaupte  der  Kirche 
versammelt  werden , um  mit  ihm  zu  berathen , wie  am  besten 
die  ewigen  Wahrheiten  der  Religion  in  der  Gegenwart  zu  ver- 
wirklichen  und  die  Wohlthat  des  Christenthums  den  gegenwiir- 
tigen  und  zukiinftigen  Geschlechtcrn  zu  erhalten  und  zu  iiber- 
mitteln  sei? 

Unbegriindet  ist  auch  und  iiberaus  ungerecht  der  Verdacht, 
es  werde  da  auf  dem  Concil  die  Freiheit  der  Berathung  beein- 
trachtigt  sein.  Wie  wenig  kennen  diejenigen,  welche  so  denken, 
die  Gesinnungen  des  Papstes,  die  Gesinnungen  der  Bischofe  und 
die  Handlungsweise  der  Kirche!  Wir  wissen  es  auf  das  Bestimm- 
teste,  dass  es  der  erkliirte  Wille  des  Heiligen  Vaters  ist,  weder  d 
der  Freiheit,  noch  der  Zeit  der  Berathungen  eine  Schranke  zu 
setzen , und  das  liegt  auch  in  der  Natur  der  Sache.  Denn  in 
einem  Concile  der  Kirche  ringen  nicht  verschiedene  Parteien  mit 
alien  Mitteln  der  Ueberredung  um  den  Sieg,  suchen  nicht  ein- 
zelne  Mitglieder  durch  blosse  Gewinnung  einer  Majoritiit  das 
Uebergewicht  iiber  Gegner  zu  erlangen.  Alle  sind  bei  aller  Ver- 
schiedenheit  sonstiger  Mein  ungen  von  vornherein  einig  in  den 
Principien  des  Glaubens  und  streben  nur  nach  Einem  Ziele,  dem 
Ileile  der  Scelen  und  dem  Wohle  dcr  Christenheit ; und  Erbrte- 
rungen  finden  da  nicht  statt,  um  den  Gegner  zu  iiberwinden  oder 
ein  Sonderinteresse  zu  fbrdern,  sondern  um  die  Wahrheit  von 
alien  Seiten  zu  beleucliten  und  nicht  cher  zu  entscheiden,  als  bis 
jede  Schwierigkeit  erlcdigt,  jede  Dunkelheit  aufgehellt  ist;  beson- 
ders,  wo  es  sich  um  die  ewigen  Wahrheiten  des  Glaubens  handelt, 
wird  das  Concil  auch  nicht  das  Mindeste  beschliessen,  ohne  zuvor 
die  Mittel  der  Wissenschaft  und  der  rciflichsten  Ueberlegung  cr- 
schopft  zu  haben.  Und  was  sollen  Wir  zu  jener  so  unwiirdigen 
Verdachtigung  sagen,  dass  es  den  Bischbfen  aus  Mcnschenfurcht 


an  der  pflichtmassigen  Freimiithigkeit  auf  dem  Concil  gebrechen 
werde?  Eingedenk  des  Gebotes  unseres  Herrn,  gegen  die  nicht 
zu  schelten,  die  uns  liistern,  wollen  wir  nur  schlicht  und  einfach 
sagen : die  Bischofe  der  katholischen  Kirche  werden  auf  dem  all- 
gemeinen  Concile,  in  diesem  wichtigsten  Geschiifte  ihres  Amtes  und 
Wirkens,  ihr  heilu/sten  aller  PJlichten,  der  FJlicht,  der  Wuhrlieit 
ZengnisR  zu  geben,  nie  und  nimmer  vergessen ; sie  werden  ein- 
gedenk des  apostolischen  Wortes;  dass.  Aver  den  Menschen  ge- 
fallen  will,  nicht  Christi  Dieiier  ist,  eingedenk  der  Rechenschaft, 
die  sie  bald  vor  dem  gottlichen  Richterstuhl  ablegen  miissen,  keine 
andere  Richtschnur  kennen,  als  ihren  Glauben  und  ihr  GeAvissen. 
Wir  haben  es  nicht  Unser  unAviirdig  erachtet,  den  katholischen 
Episkopat  und  das  allgemeine  Concil  gegen  diese  traurigen  Ver- 
dachtigungen  zu  vertlieidigen ; hat  ja  auch  der  Weltapostel  um 
seines  apostolischen  Amtes  willen  und  aus  Liebe  zur  Kirche  und 
den  Seelen  es  nicht  verschmaht,  sich  gegen  die  unbegriindetsten 
Anklagen  zu  vertlieidigen. 

Wenn  man  aber  gar  unter  giinzlicher  Verleugnung  aller  Ehr- 
furcht  und  Liebe,  Avelche  Avir  der  Kirche  und  ihrem  Oberhaupte 
schuldig  sind,  die  Absicht  des  Heiligen  Vaters,  den  heiligen  apo- 
stolischen Stuhl  selbst  anschwarzt  und  liistert ; Avenn  man  ihn,  den 
Christus  zum  Hirten  Aller  und  zuni  Felsen  gesetzt  hat,  auf  dem 
die  gauze  Kirche  ruht,  als  Partei  und  als  Werkzeug  einer  Partei 
darstellt;  wenn  man  ihm  herrschsuchtige  und  ehrgeizige  Absichten 
ganz  nach  Weise  jener  Welt  zuschreibt,  die  auch  einstens  Chri- 
stus, den  Stifter  der  Kirche,  als  einen  Emporer  und  Aufwiegler 
des  Volkes  vor  Pontius  Pilatus  anklagte:  so  fehlen  Uns  die  Worte, 
um  Unseren  ganzen  Schmerz  iiber  solche  Reden  und  gegen  den 
Geist  auszusprechen,  aus  dem  sie  entspringen. 

Nichts  ist  dem  Wesen  der  katholischen  Kirche  so  fremd  und 
so  entgegengesetzt  als  Parteiwesen.  Gegen  nichts  hat  der  gott- 
liche  Heiland  und  haben  seine  Apostel  sich  bestimmter  ausge- 
sprochen,  als  gegen  jegliche  Parteiung  und  Spaltung;  und  gerade 
um  alles  Derartige  auszuschliessen  und  die  Einheit  des  Geistes  im 
Bande  des  Friedens  zu  bewahren , hat  Christus  unter  alien  Apo- 
steln  Einen  zum  Mittelpunkte  der  Einheit  und  zum  Oberhirten 
Aller  gesetzt,  Alle  seiner  vaterlichen  Autoritat  untergeordnet, 
Alle,  Bischofe,  Priester  und  Glaubige  der  ganzen  Welt,  durch  ein 
unauflosliches  Band  des  auf  Glauben  und  Liebe  gegriindeten  Ge- 
horsams  mit  ihm  verbunden. 

Wohl  umschliesst  die  Kirche  eine  unermessliche  Mannigfal- 
tigkeit  nationaler  und  menschlicher  Eigenthiimlichkeiten.  Sie  be- 
greift  die  verschiedenartigsten  Genossenschaften , Corporationen 
und  Gestaltungen  des  religiosen  Lebens  in  sich;  sie  duldet,  ja  sic 
schiitzt  die  Verschiedenheiten  theoretischer  und  praktischer  Mei- 
nungen ; aber  nie  und  nimmer  duldet  und  billigt  sie  Parteien  oder 
ist  sie  gar  selbst  Partei;  ja  fiir  jedes  katholische  Herz,  so  lange 
sein  Glaube  und  seine  Liebe  durch  Leidenschaften  nicht  getriibt 
worden,  ist  es  unmoglich,  dass  es  in  religioser  und  kirchlicher 
Beziehung  einem  Parteigeiste  anheimfalle;  denn  sein  Glaube  be- 
Avegt  es,  das  eigene  Urtheil  und  noch  mehr  die  besonderen  Inter- 
essen und  Leidenschaften  in  Demuth,  Liebe  und  unbegrenztem 
Vertrauen  dem  hbchsten  und  unfehlbaren  Lehramte  unterzuordnen, 
das  Christus  uns  zu  horen  befohlen  hat  und  von  dem  sein  Wort 
ewig  gilt:  Wer  euch  hbret,  horet  mich. 

Auf  dem  bevorstehenden  allgemeinen  Concile  Avird  dieses 
hbehste,  unfehlbare  Lehramt  der  Kirche,  oder  vielmehr  es  wird 
Christus  und  sein  heiliger  Geist  durch  es  zu  Allen  reden,  und 
Alle,  die  guten  Willens  sind,  Alle,  die  aus  Gott  sind,  A\'erden  seine 
Stimme  horen:  die  Stimme  der  Wahrheit,  der  Gerechtigkeit , des 
Friedens  Christi.  Wie  Petrus  und  die  Apostel  auf  dem  ersten 
Concile  zu  Jerusalem  nur  Einer  Meinung  waren  und  nur  Eine 
Sprache  fiihrten,  so  Avird  es  auch  heute  der  Fall  sein,  und  es 
wird  der  ganzen  Welt  offenbar  werden,  dass,  Avie  in  der  ersten 
Christengemeinde,  so  auch  heute  noch  in  der  katholischen  Kirche 
Alle  Eines  Herzens  und  Einer  Seele  sind. 

Aus  dieser  Quelle  der  Einheit  fliesst  in  dcr  Kirche  alles 
Grosse,  Guto  und  Heilsame;  alle  Giiter  des  Christenthums  sind 
an  sie  gekniipft,  nur  in  dieser  Einheit  wird  uns  das  Licht  und 
das  Leben  Christi  zu  Theil.  Darum  hat  auch  Christus  in  scinem 
hohcnpricsterlichen  Gebetc  vorzuglich  um  das  Gut  dieser  Einheit 
fur  die  Seinigen  zu  seinem  himmlischen  Vater  gebetet,  Aveil  in 
dem  Gute  dcr  Einheit  alle  anderen  Giiter  des  Heiles,  dcr  Glaube, 
die  Liebe,  die  Starke,  der  Friede  und  aller  Segen  enthalten  sind. 

Und  umgekehrt  sind  aus  Spaltung  und  Treniiung  die  grdssten 
Ucbcl,  von  denen  je  die  Christenheit  und  die  Welt  heinigesucht 


1195 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1196 


wurde,  entsprungen , und  hangt  umgekehrt  alle  Heilung  von  der 
Versohnung  und  der  Herstellung  der  Einheit  ab. 

Wenn  in  unseren  Zeiten,  wie  wir  mit  Dank  gegen  Gott  be- 
kennen 'rniissen,  so  manche  Schiiden  friiherer  schlimmerer  Tage 
geheilt  werden,  wenn  das  kirchliche  und  religiose  Leben  aller  Un- 
gunst  der  Zeiten  ungeachtet  erstarkt  ist  und  vieles  Gute  zum 
Ileile  der  Seelen  und  zum  Troste  der  Armen  und  Leidenden  ge- 
schah,  wenn  unter  Geistlichen  und  Laien  der  Glaubensmuth  und 
die  Liebe  zur  Kirche  sich  gehoben  hat,  wenn  auf  der  ganzen 
Welt  das  Reich  Gottes  mit  neuer  Prische  wachst  und  Frucht 
bringt,  wenn  selbst  alle  Angriffe  auf  die  Kirche  und  alle  Leiden, 
womit  sie  heimgesuclit  wird , ihr  nur  zum  Besten  gereichten : so 
zweifeln  wir  nicht  daran,  dass  solches  hauptsachlich  jener  innigen 
Eintracht  und  Einheit  der  Gesinnung  zu  danken  ist,  welche  durch 
Gottes  Gnade,  einige  traurige  und  unbedeutende  Storungen  ab- 
gerechnet,  in  der  ganzen  katholiscben  Welt  herrscht.  Es  ist 
nicht  ein  eitles  Riihmen,  sondern  eine  gnadenvolle  und  offenbaro 
Walirheit,  dass  alle  Biscbbfe  des  katholiscben  Erdkreises  unter 
einander  und  mit  dem  Apostolisclien  Stuhle  in  der  vollkommensten 
Einheit  verbunden  sind , und  dass  in  gleicher  Weise  Clerus  und 
Volk  mit  ihren  Bischofen  ubereinstimmcn ; und  so  besteht  auch 
unter  den  verschiedenen  Standen  der  Kirche  durchweg  herzliche 
Eintracht,  so  fuhlen  sich  auch  die  Katholiken  aller  Nationen  eins 
und  einig  in  dem  Glauben  und  in  der  Liebe  zur  Kirche;  die 
Noth  und  die  Stiirme  dor  Zeiten  haben  diese  Eintracht  nur  erhbht, 
und  namentlich  hat  das  liebende  Zusammenwirken  aller  Nationen 
zum  Schutze  des  hart  bedrilngten  Heiligen  Vaters  dieses  Band 
der  Einheit  enger  und  enger  gekniipft.  Im  Geiste  dieser  Einheit, 
als  Gesandte  Christi,  in  Christi  Namen  und  aus  Christ!  Herzen 
ermahnen , bitten  und  bescbworen  Wir  Alle , vor  allem  Unsere 
Mitarbeiter  im  Priesterthume  und  im  heiligen  Lehramte,  dass  sie, 
je  nach  ihrer  Stellung,  durch  Wort,  Schrift  und  Beispiel  jene 
vollkommene  Eintracht  des  Geistes  unter  ganzlicher  Beseitigung 
aller  etwaigen , hier  oder  dort  vorausgegangenen  Streitigkeiten 
pfiegen  und  befordern  und  sich  alles  dessen  enthalten , was 
Zwietracht  nilhren  und  die  menschlichen  Leidenschaften  anfachen 
kbnnte. 

In  kurzem  werden  Wir  auf  liingere  Zeit  Unsere  Dibcesen 
verlassen,  und  Unsere  Herzen  sind  tief  bewegt,  indem  Wir  auf 
ilie  grossen  Gefahren  der  gegenwartigen  Zeit  hinblicken.  Wir 
haben  daher  beschlossen  und  verordnen  hiermit,  dass  eine  drei- 
tagige  Andacht  zum  heiligsten  Herzen  Jesu,  anfangend  am  8.  De- 
cember dieses  Jahres,  in  alien  Pfarreicn  Unserer  Dibcesen  abge- 
halten  werde,  in  Anbetracht  welcher  Andacht  Wir  Uns  nahere 
Anordnung  vorbehalten. 

Die  Gnade  und  der  Friede  Jesu  Christi,  die  Furbitte  der  hei- 
ligen Jungfrau  und  aller  lieben  Heiligen  sei  und  verbleibe  mit 
Euch  Allen. 

Gegeben  zu  Fulda  den  6.  September  1869. 

Gezeichnet 

t Paulus,  Erzbischof  von  Kbln. 
t Gregorius,  Erzbischof  von  Munchen  und  Freising, 
t Heinrich,  Fiirstbischof  von  Breskau. 
t G.  Anton,  Bischof  von  Wurzburg, 
t Christoph  Florentius,  Bischof  von  Fulda, 
t Wilh.  Emmanuel,  Bischof  von  Mainz, 
t Eduard  Jakob,  Bischof  von  Hildesheim. 

t Ludwig,  Bischof  von  Leontopolis  i.  p.,  apostolischer  Vikar  von 
Sachsen. 

t Konrad,  Bischof  von  Paderborn. 
t Pankratius,  Bischof  von  Augsburg, 
t Matthias,  Bischof  von  Trier. 

t Nicolaus,  Bischof  von  Halicarnassus,  apostolischer  Vikar  von 
Luxemburg. 

t Johannes  Heinrich,  Bischof  von  Osnabriick  und  Provikar  der 
nordischen,  deutschen  und  diinischen  Missionen. 
t Franz  Leopold,  Bischof  von  Eichstiitt. 

t Lothar,  Bischof  von  Leuca  i.  p.  und  Kapitularvikar  der  Erz- 
dibcese  Freiburg, 
t Philipp,  Bischof  von  Ermeland. 

t Johannes  Nepomucenus,  Bischof  von  Kulm,  vertreten  durch 
Dr.  Hasse,  Dompropst  und  Generalvikar. 
t Nicolaus,  Bischof  von  Speier,  vertreten  durch  Dr.  W.  Molitor, 
Domkapitular  und  geistlicher  Rath. 


a Karl  Joseph  v.  Hefele,  erwahlter  Bischof  von  Rottenburg,  kraft 
besonderen  Auftrags  b 

218. 

D.  4.  Sept.  1869* *.  — Quatuordeciin  Praelatorum  Fuldae  praesentium 
ad  SS.  Pontificem  epistola,  qua  de  motibus  agunt,  qui  infalli- 
bilitatis  quaestione  in  Germania  excitentur,  atque  significant,  se 
ipsos  „in  quantum  res  ad  Germaniam  spectat,  praesens  tempus 
minus  opportunum  existimare  ad  definiendam  Summi  Pontificis 
infallibilitatem“. 

Beatissime  Pater! 

Praeprimis  gratias  agentes  humillimas  pro  ilia  gratiosissima 
Apostolica  benedictione , quam  Sanctitas  Tua  ceu  pignus  summae 
paternae  charitatis  scutumque  fortitudinis  in  tanta  temporis  huius 
acerbitate  nobis  Germaniae  dioecesium  Antistitibus , qui  denuo  in 
civitate  Fulda  convenimus,  impertiri  dignata  est,  non  possumus, 
quin  simul  omni,  qua  par  est,  filiali  pietate  atque  confidentia  ad 
Te,  Beatissime  Pater,  confugiamus,  haec  quae  sequuntur  sincere 
^ animo  exponentes: 

Ex  quo  enim  tempore  in  Germania  ex  relationibus  quarum- 
dam  ephemeridum  et  libellorum  cognitum  fuerat,  praeter  res  multas 
easque  gravissimas,  quas  Sanctitas  Tua  future  Concilio  oecume- 
nico  tractandas  Apostolica  Sapientia  et  auctoritate  iam  delineavit, 
id  a quibusdam  postulatum  iri,  ut  infallibilitas  Summi  Pontificis 
ex  cathedra  loquentis  omnibus  fide  catholica  credenda  propone- 
retur,  magna  animorum  facta  est  commotio,  et  in  dies  infaustus 
disceptationum , agitationum,  iniuriarum,  scandalorum,  quae  per 
libellos  et  ephemerides  in  publicum  edebantur,  crevit  tumultus. 
Atque  tantum  abfuit,  ut  nonnisi  Theologi  et  S.  Theologiae  doc- 
tores  in  hac  quaestione  discutienda  versarentur,  ut  ipsi  laici  et 
nobiles  et  plebeii  in  cognitionem  huius  certaminis  et  in  materiae 
ipsius  discussionem  traherentur.  Unde  factum  est,  ut  magna  ex 
clericorum  laicorumque  fidelium  numero  pars  vehementer  exoptet, 
ut  Patres  instantis  Concilii  oecumenici  a definienda  ista  materia 
abstineant,  iidemque,  qui  hoc  aguntur  desiderio,  sunt  viri  et  fide- 
litate  et  pietate  erga  S.  Ecclesiam  Sedemque  Apostolicam  vere 
spectati  atque  probati : vehementer  enim  timent,  ne,  si  huiusmodi 
c definitio  in  S.  Concilio  oecumenico  facta  fuerit,  non  exigua  fide- 
lium pars  circa  fidem  suam  periclitari  incipiat,  et  Protestantium, 
quorum  tantus  in  Germania  existit  numerus,  ad  unam  Sanctara 
Catholicam  Ecclesiam  reditus  vel  maioribus  in  posterum  impe- 
diatur  difficultatibus.  Quid?  iam  exstant  petitiones,  a laudatis 
laicis  ad  manus  Antistitum  traditae , in  quibus  expresse  et  ar- 
denter  flagitant,  ut  ii,  qui  dioecesibus  praesunt,  ad  praepedienda 
graviora  pericula  a catholica  in  Germania  Ecclesia  vires,  quas 
possint,  provide  conferant. 

Antistites  infrascripti,  qui  ad  Sepulcrum  S.  Bonifacii,  Germa- 
norum  Apostoli,  denuo  convenimus  ad  deliberanda  ea,  quae  gre- 
gibus  nobis  concreditis  in  salutem,  Ecclesiae  ipsi  et  S.  Sedi  Apo- 
stolicae  in  incrementum  cedere  videantur,  nostrum  duximus,  prae- 
sentium rerum  statum  in  Germania  coram  Deo  sedulo  perpendere 
et  nos  obligatos  existimavimus , Sanctitatem  Tuam  de  hac  rerum 
conditione  reddere  certiorem.  Nos  quidem  prorsus  ignoramus, 
utrum  id  agatur,  ut  infallibilitas  Summi  Pontificis  ex  cathedra 
loquentis  a Patribus  S.  Concilii  definiatur,  nec  ne,  at  in  omnem 
eventum  bonum,  imo  necessarium  censuimus,  ea,  quae  in  Ger- 
d mania  ex  huiusmodi  definitione  pertimescuntiir  pericula,  ad  cogni- 
tionem Sanctitatis  Tuae  piissime  perferre.  Minime  autem  edicere 
possumus , ea , quae  a multis  laicorum  et  clericorum  vehementer 
timentur,  tamquam  vana  vel  fictiva  vilipendenda  esse,  sed  fateamur 
necesse  est,  nos  ipsos,  in  quantum  res  ad  Germaniam  spectat, 
praesens  tempus  minus  opportunum  existimare  ad  definiendam 
Summi  Pontificis  infallibilitatem. 

Sufficit  filiis,  ea,  quibus  animi  sui  admodum  premuntur,  cordi 
Patris  sui  et  amantissimi  et  dilectissimi  humillime  aperuisse,  neque 
illi  verentur,  ne  iis,  quae  libero  animo  hisce  verbis  promsere,  ani- 
mum  Patris  benevolentissimum  vel  minime  laeserint.  At  magnae 


^ * Haec  plerumque  Revnii  de  Hefele  subscriptio  refertur ; Cecconi 
nomini  praemittit  cruceni  et  in  fine  babet:  kraft  besonderer  Vollmacht. 

* * Haec  in  epistolae  exemplo,  quod  in  tabulario  arcbidioecesano 
Coloniensi  asservatur  quodque  ipsorum  quatuordecim  Praelatorum  sub- 
scriptionibus  munitum  est,  in  superiori  angulo  aliena  manu  notata 
sunt.  Ipsis  Uteris  dies  adscripta  non  est,  die  autem  4.  Sept,  ab  iis 
qui  subscripserunt  comprobatae  sunt.  (V.  supra  p.  1191  c.) 


1197 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  217, — 222. 


1198 


simul  nobis  est  animorum  tranquillitati,  coram  Patre  nostro  dilec- 
tissimo  animorum  nostrorum  viscera  explicuisse  et  tanquam  pa- 
stores,  qui  ad  Ecclesiae  gloriam,  aniraarum  salutem  et  Sanctissimae 
Religionis  nostrae  causam  pro  viribus  tuendam  augendamque  po- 
siti  sumus,  testimonium  de  iis  perhibuisse,  quae  pro  humanae  no- 
strae imbecillitatis  iudicio  et  rerum  praesentium  ratione  unitati 
S.  Ecclesiae  illiusque  paci  et  incremento  magis  pericula  atFerre 
videantur,  quam  adiumentum. 

Provoluti  ad  Pedes  Sanctitatis  Tuae  sensus  fidelitatis,  pie- 
tatis,  devotionis  laeto  animo  denuo  significantes  summa  venera- 
tione  perseveramus 

Sanctitatis  Tuae 
humillirai  et  obedientissimi 

1=  Paulus  archi-Ep.  Col. 
f Gregorius  Archiep.  Mfris. 
t Henricus  princeps  episcopus. 
t Christophorus  Florentius  Ep.  Ful. 
t Guilelmus  Emmanuel  Ep~ps  Moguntin. 
t Eduardus  lacobus,  Epus  Hildesiensis. 
t Ludovicus,  Episcopus  Leontopolitanus. 
t Pancratius,  Eps.  Augustanus. 
t Matthias  Episc.  Treviren. 
t Lotharius  Episcopus  Leucens.  i.  p. 
t Philippus,  Episc.  Warmien. 
t loannes  Henric.  Osnabrugensis. 

Carolus  losephus  de  Hefele,  ad  ecclesiam 
Rottenburg.  Electus. 

loannis  Nepomuceni  Ep'pi  Culmen.  Dele- 
gatus deputatus  Dr.  Hasse,  Praep.  Cath. 
nec  non  Vicarius  in  Spir.  Gnrlis. 

219. 

D.  10.  Sept.  18G9.  — Ex  epistola  Nuntii  Monachiensis  ad  Cardinalem 
Antonelli  de  animorum  in  Germania  commotione  et  Fuldensi 
Episcoporum  coetu. 

„Da  quanto  mi  ha  riferito  questo  monsignore  Arcivescovo 
[di  Colonia],  lo  spirito  delle  popolazioni  di  quei  paesi  die  ha  do- 
vuto  traversare  per  recarsi  a Fulda,  e molto  piu  cattivo  di  quello 
che  egli  erasi  potato  immaginare:  tanto  la  pessima  stampa  e la 
connivenza  dei  Governi,  per  non  dir  altro,  influiscono  sul  popolo 
e lo  tengono  agitato  col  pretesto  delle  decision!  del  future  Con- 
cilio ! Durante  il  suo  viaggio,  monsignore  Arcivescovo  ha  dovuto 
sentirsi  risuonare  all’  orecchio  il  motto  di  Cracovia , come  insulto 
al  suo  abito  ecclesiastico  e vescovile.  Non  gli  era  mai  avvenuto 
per  il  passato,  durante  i suoi  viaggi,  di  ricevere  il  niinimo  in- 
sulto. L’  esistenza  di  questo  cattivo  spirito  delle  dette  popolazioni 
gli  e stata  confermata  dai  Vescovi  cola  intervenuti,  i quali,  ad 
eccezione  di  pochissimi,  hanno  parlato,  nelle  riunioni,  di  tale  agi- 
tazione  cosi  ditfusa  in  tutte  le  class!  dei  loro  diocesani  a causa 
delle  question!  che  si  discutono  dai  giornali  intorno  al  future  Con- 
cilio  e soprattutto  sull’ infallibilita  del  Papa.  Mi  duole  dire  a Vo- 
stra  Eminenza  reverendissima  che  la  gran  maggioranza  dei  Vescovi 
cola  riuniti  ha  dichiarato  credere  inopportuna  la  decisione  del  domma 
sull’ infallibilita  del  Papa  . . .“  (Cecconi,  libro  III,  capo  V,  p.  543.) 

220.  (CLXV.) 

D.  8.  Sept.  1869.  — Vigesimi  conventus  catholicarum  Germaniae  so- 
cietatum,  Diisseldorfii  diebus  6.  7.  8.  et  9.  huius  mensis  celebrati, 
nobile  testimonium,  quo  sensus  suos  erga  Concilium  profitetur. 

Referent.  Herr  Baudri  hat  elnen  zweiten  Antrjig  gestellt,  der 
zu  einer  woitlaufigen  Discussion  gefuhrt  hat,  die,  wie  ich  glaube, 
mit  grossem  Takt  und  ganz  in  dor  Weise  gefuhrt  worden  ist, 
Avie  sie  dem  Geiste,  dem  Charakter  und  der  Wiirde  der  katho- 
lischen  General-Versammlung  und  ihren  Traditionen  angemessen  ist. 
Unserc  katholische  Versammlung  hat  namlich  in  ihren  urs])rung- 
lichen  und  alien  folgcnden  Beschliissen  den  Grundsatz  ausge- 
sprochen,  dass  wir  uns  nie  einmischen  in  die  eigentlich  politisehen 
Specialfragcn , sondern  nur  die  Rechtc  der  Kirclie  auf  dem  Ge- 
biete  der  Politik  aufrccht  halten  und  vertheidigen.  Und  zweitens 
den  Grundsatz,  dass  wir  uns  nie  einmischen  in  innere  kirchlichc 
Angelegenheiten,  deren  Besorgung  von  Christus,  dem  Ilerrn,  Pe- 
trus und  den  Aposteln  und  ihren  Nachfolgern  anvertraut  ist. 
Gerade  dem  Umstand,  dass  der  katholische  Vorein  wahrend  aller 


a Jahre  seines  Bestehens  mit  so  grosser  Treue  und  Gewissenhaftig- 
keit  sich  niemals  eingemischt  hat  in  die  Geschiifte  und  Aufgaben 
des  Episkopates,  hat  er  es  zu  verdanken,  dass  ihm  ein  so  unbe- 
grenztes  Verti’auen  in  jeglicher  Weise  von  dem  Apostolischen 
Stuhle  und  von  den  bischoflichen  Kreisen  geworden  ist. 

Von  diesen  Grundsatzen  gingen  wir  aus.  Sodann  sind  unan- 
genehme  Zwistigkeiten,  Missverstandnisse  iiber  das  Concil  in  letzter 
Zeit  vorgekommen.  Wir  haben  eben  fiir  angemessen  gehalten, 
unsererseits  hieriiber  gar  nichts  zu  erklaren  und  zu  thun,  als  ob 
von  alledem  gar  nichts  vorgefallen  ware,  sondern  unsern  Stand- 
punkt,  den  ich  bezeichnet  habe,  einfach  festzuhalten.  Sodann 
aber  war  es  uns  einleuchtend , dass  es  unmoglich  sei,  bei  einem 
so  grossartigen  Ereignisse,  wie  das  Concil  ist,  gar  nichts  zu  sagen, 
d.  h.  uns  nicht  zu  liussern  iiber  die  hochste  und  wichtigste  An- 
gelegenheit,  welche  die  ganze  Welt  und  insbesondere  die  Kirche 
interessirt.  Man  musste  fragen,  wie  sollen  wir  das  verstehen, 
was  hat  diese  katholische  General-Versammlung  vor?  Vom  Aller- 
wichtigsten  schweigt  sie  still  und  zwar  in  dem  Jahre,  wo  das 
Concil  sich  versammelt.  Wir  haben  es  also  fiir  eine  Pfiicht  er- 
b achtet  und  zu  gleicher  Zeit  es  als  eine  Kundgebung  unserer  in- 
nigsten  Ilerzensergebung  erkannt,  dass  wir  das  allgenieine  Concil 
begriissen  einfach  mit  den  Worten,  dass  wir  mit  unbegrenztem 
Vertrauen  der  auf  dem  Concil  versammelten  Kirche  entgegen- 
sehen  und  seine  Beschliisse  unbedingt  acceptiren,  und  zweitens, 
dass  wir  nach  der  hochsten  Aufgabe  unseres  Vereins,  die  Frei- 
heit  der  katholischen  Kirche  zu  vertheidigen , in  bescheidener 
Weise  einen  Protest  einlegen  gegen  alle  Einmischung  in  die  in- 
nersten  Angelegenheiten  der  katholischen  Kirche  von  Seiten  der 
weltlichen  Gewalten,  indem  wir  die  Erwartung  aussprechen,  un- 
sere Regierungen  werden  sich  aller  derartigen  Einmischung  ent- 
halten.  Zu  gleicher  Zeit  aber  waren  wir  dariiber  einverstauden, 
dass  es  im  hochsten  Grade  zweekmassig  sei,  uns  iiber  diesen  Ge- 
genstand  in  keine  weitliiufige  Discussion  einzulassen.  (Beifall.) 
Diejenigen  Herren,  welche  sich  bei  dieser  Sadie  besonders  inter- 
essiren,  haben  gestern  vollstiindig  Gelegenheit  gehabt,  zu  horen 
und  zu  reden,  und  ich  meine,  damit  ist  es  vollstiindig  genug.  Ich 
trage  dalier  einfach  die  Resolution  vor,  wie  sie  durch  das  gegen- 
seitige  Verstiindniss  und  dann  durch  Beschluss  der  Mehrheit  ge- 
c fasst  worden  ist.  Ich  bitte  Sie  daher,  dieselbe  anzunehmen. 

Sie  heisst: 

Die  Versammlung  hegrusst  mit  dem  Gefilhle  der  tiefsten  Ehr- 
furcht  das  okumenische  Concil,  tvclcJies  auf  den  Ruf  Pius’  IX.  am 
8.  December  d.  J.  sich  versammeln  wird. 

Wie  zu  alien  Zeiten,  menn  die  katholische  Kirche  in  einem 
Concil  zusammentrat , so  sieht  auch  heute  das  katholische  Volk 
dieser  grossartigen  Versammlung  mit  vollem  Vertrauen  entgegen, 
festhaltend  an  clem  Glauhen,  dass  der  heilige  Geist  die  Berathungen 
leitet  und  desshalb  nur  solche  Beschliisse  gefasst  werden,  die  der 
Wahrheit  iiber  den  Irrthum  den  Sieg  verschaffen  und  den  Vol- 
kern  zum  Heile  gereicJien. 

Die  Katholiken  Deutschlands  erwarten  von  ihren  Fursten  und 
Regierungen,  dass  sie  sich  aller  Schritte  enthalten,  welche  die  Frei- 
heit  der  Berathungen  und  Beschlitssfassungen  des  bevorstehenden 
Concils  beeintrdchtigen  kbnnten.  (Lauter  Beifall  von  alien  Seiten.) 

Prdsident.  Nach  dem  allgemeinen  Applaus,  welcher  der  Ver- 
j lesung  des  Antrages  gefolgt  ist,  weiss  ich  nicht,  ob  es  nothwen- 
dig  ist,  die  Sadie  zur  Abstimniuiig  zu  bringen.  Um  der  Form 
zu  geniigen,  fordere  ich  diejenigen  auf,  die  damit  einverstandeii 
sind,  die  Hiinde  zu  erheben.  (Geschieht  unter  stiirmischem  Beifall.) 

221.  (CLXVI.) 

D.  9.  Sept.  1869.  — Verba  a llaffner,  cathedralis  Moguntinae 
canonico,  ultimo  die  eiusdem  conventus  prolata  et  magno  plausu 
excepta,  (piibus  deelaratur  sincerum  Concilio  jiarendi  studium. 

222.  (CLXVII.) 

M.  Oct.  1869.  — Alius  libellus  sine  nomine  ad  Episcopos  Concilii 
missus,  cui  titulus  est:  Quaedam  Episcopis  Concilii  ad  conside- 
randuni  proposita  de  quaestione  inf allibilitatis  I'ontificiae , ger- 
manice  simul  et  gallice  Monachii  impressus  et  Ilatisbonac  editus, 
ac  delude  italice  redditus.  Novum  hoc  scripturn  aperte  doctri- 
nam  Pontificiae  infallibilitatis  impugnat,  turn  bistoricis,  ut  ait, 
factis,  turn  pravis  christianae  traditiunis  interpretationibus. 


1199 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1200 


223.  (CLXVIII.) 

D.  10.  Oct.  1869.  — Timores,  deaideria  et  spea,  quae  viri  primarii  ex 
eorum  numero,  qui  in  Gallia  catholici  liberales  vocantur,  circa 
Concilium  exponunt  in  quodam  libello , ab  ipaia  primum  in  pe- 
riodico  Le  Correspoiulant  huiua  diei  edito. 

224.  (CLXIX.) 

D.  9.  Apr.  1869.  — Principis  Hohenlolie,  rerum  externarum  regni 
Bavariae  ministri , literae  ad  regios  legatoa , quibua  auapicionea 
adveraua  futurum  Concilium  in  aulia  principum  propagantur. 
Roma,  uti  exiatimat  miniater,  vellet  definiri  a Concilio  Pontificiam 
infallibilitatera : quae  infallibilitas,  acribitille,  ai  erigeretur  in 
dogma,  dominii  mere  apiritualis  fines  longe  excederet  in  primisque 
politica  evaderet  quaestio.  Praeterea  institutam  Commiaaionem 
praeparatoriam  politico-eccleaiasticam  indicio  ease,  illud  apectari, 
ut  plurima  decreta  de  quaestionibus  magia  politicia  quam  eccle- 
siasticia  a Concilio  promulgentur.  His  adiungenda  ea,  quae  edidit 
La  Civilta  cattolica;  ex  quibua  colligi  posse,  Syllabi  sententias 
adveraua  ea  principia,  quibua  vita  publica  liuius  aetatis  con- 
tineatur,  prolatas  in  conciliaria  decreta  esse  transformandas.  Quam- 
obrem  faciendum  esse  Guberniis,  ut  considerent,  an  ipsorum  of- 
ficium  sit,  admonere  Episcopos  sibi  subiectos  atque  ipsummet 
Concilium,  quam  funesta  ex  eo  consequi  possint,  quod  consulto 
deditaqiie  opera  convellatur,  quae  nunc  inter  Ecclesiam  civitatem- 
que  intercedit , ratio.  Miniater  Bavarus  scire  velit,  de  tali  pro- 
posito  quid  sentiant  cogitentque  Gubernia,  quaeritque,  utrum  con- 
veniat  in  antecessum  statuere , si  non  conimunia,  at  saltern  paria 
consilia  capienda , ut  S.  Sedi  significetur,  quam  rationem  erga 
Concilium  sibi  tenendam  putent  Continentis  Gubernia;  an  consul- 
tius  videatur,  quaedam  colloquia  haberi  inter  legatos  civitatum, 
quarum  res  agitur,  ut  communis  stabiliatur  consensio. 

Monsieur  le  Ministre, 

II  parait  certain  que  le  Concile  convoque  par  sa  Saintete  le 
Pape  Pie  IX  aura  lieu  au  mois  de  decembre  prochain.  Le  nombre 
des  Prelats  qui  y afflueront  de  toutes  les  parties  du  monde  sera 
bien  i)lus  considerable  qu’a  tons  les  Conciles  anterieurs.  Ce  fait 
seul  va  sans  doute  contribuer  a donner  a ses  decrets  une  autorite 
imposante  telle  qu’elle  convient  a un  Concile  oecumenique.  En 
vue  de  cette  circonstance , il  me  semble  indispensable  pour  tous 
les  gouvernements  d’y  porter  leur  attention,  et  c’est  dans  ce  des- 
sein  que  je  viens  vous  adresser  quelques  observations. 

11  est  peu  probable  que  le  Concile  n’ait  a s’occuper  que  de 
doctrines  appartenant  a la  theologie  pure;  il  n’existe,  a I’heure 
qu’il  est,  aucun  probleme  de  cette  nature  qui  attende  une  solution 
conciliaire.  La  seule  these  dogmatique  que  Rome  voudrait  voir 
decidee  par  le  Concile,  et  qui  forme  I’objet  de  I’agitation  de  I’Ordre 
des  Jesuites  en  Italie  et  en  Allemagne,  c’est  la  question  de  I’in- 
faillibilite  du  Pape.  Il  est  evident  que  cette  pretention  erigee  en 
dogme  depasserait  de  beaucoup  le  domaine  purement  spirituel,  et 
deviendrait  une  question  eminemment  politique  en  elevant  le  pou- 
voir  du  souverain  Pontife,  meme  en  matiere  temporelle,  au-dessus 
de  tous  les  Princes  et  peuplos  de  la  chretiente.  Cette  doctrine  est 
done  de  nature  a eveiller  I’attention  de  tous  les  gouvernements 
dont  le  pouvoir  s’etend  a des  sujets  catholiques. 

Il  est  une  circonstance  qui  augmente  encore  la  gravite  de  la 
situation.  J’apprends  que  parmi  les  Commissions  chargees  de  I’exa- 
men  des  matieres  qu’on  soumettra  plus  tard  aux  deliberations  du 
Concile,  il  s’en  trouve  une  qui  ne  s’oeeupe  que  de  questions  mixtes, 
touchant  egalement  aux  matieres  du  droit  public,  de  la  politi- 
que et  du  droit  canon.  Tous  ces  preparatifs  nous  autorisent  a 
supposer  que  I’intention  bien  arretee  du  Saint-Siege,  ou  au  moins 
d’un  parti  momentanement  puissant  a Rome,  est  de  faire  promul- 
guer  par  le  Concile  une  serie  de  decrets  sur  des  questions  plus 
politiques  qu’  ecclesiastiques. 

Ajoutez  a tout  cela  que  la  Civilta  cattolica,  journal  redige 
par  des  Jesuites  et  revetu  d’un  caractere  officieux  par  un  Bref 
du  Saint-Pere,  vient  de  revendiquer  au  Concile  la  tache  de  trans- 
former en  decrets  conciliaircs  les  condamnations  du  Syllabus  pu- 
blic le  8 decembre  18G4.  Or,  les  articles  do  cette  Encyclique 
etant  diriges  centre  des  principes  qui  forment  la  base  de  la  vie 
publique  moderne  telle  qu’elle  s’est  developpee  au  sein  de  tous 
les  peuples  civilises,  il  en  resulte  pour  les  gouvernements  la  ne- 
cessite  de  se  demander  s’il  ne  serait  pas  de  leur  devoir  d’appeler 
I’attention  serieuse  tant  des  Eveques  leurs  sujets  que  du  futur 
Concile  sur  les  suites  funestes  que  pourrait  causer  un  tel  ebran- 
lement  premedite  et  systematique  des  relations  actuelles  entre 


a I’Eglise  et  I’Etat.  Certes  on  ne  pent  disconvenir  qu’il  ne  soit  d’ur- 
gence  pour  les  gouvernements  de  se  concerter  a I’effet  de  pro- 
tester, soit  par  leurs  Agents  a Rome,  soit  d’une  autre  maniere, 
centre  toute  decision  que  le  Concile  pourrait  rendre,  sans  le  con- 
cours  des  representants  du  pouvoir  seculier,  dans  des  questions 
qui  sent  a la  fois  de  nature  politique  et  religieuse. 

Je  croyais  devoir  attendre  que  I’initiative  d’une  demarche 
aussi  importante  partit  d’une  des  grandes  Puissances ; mais  n’ayant 
regu  jusqu’ici  aucune  communication  a ce  sujet,  il  m’a  semble 
necessaire  de  provoquer  une  entente  reciproque  destinee  a sauve- 
garder  nos  interets  commons , et  ne  souffrant  plus  de  retard , vu 
le  bref  delai  qui  nous  separe  de  la  reunion  du  Concile. 

Je  viens  done  vous  charger  de  soumettre  cette  affaire  au 
gouvernement  aupres  duquel  vous  etes  accredite,  et  de  vous  in- 
former des  vues  et  des  intentions  de  la  cour  de  . . . a I’egard  de 
la  conduite  qu’elle  jugerait  convenable  de  tenir  a ce  sujet.  Vous 
soumettrez  a I’appreciation  de  Mr.  ...  la  question,  s’il  ne  con- 
viendrait  pas  de  fixer  a I’avance  les  mesures  sinon  collectives, 
du  moins  identiques,  qu’il  faudrait  prendre  pour  eclairer  le  Saint- 
Siege  sur  I’attitude  que  les  gouvernements  du  continent  prendront 
vis-a-vis  du  Concile  oecumenique,  ou  bien  si  des  conferences  com- 
posees  de  representants  des  Etats  interesses  ne  seraient  pas  con- 
siderees  comme  le  moyen  le  plus  propre  a amener  une  entente 
entre  les  gouvernements. 

Je  vous  autorise  a laisser  copie  de  cette  depeche  a Monsieur 
le  ministre  des  affaires  etrangeres,  s’il  le  desire,  et  vous  invite  a 
m’informer,  le  plutot  possible,  de  I’accueil  qui  aura  ete  fait  a 
cette  communication. 

J’ai  I’honneur  etc. 

Munich,  le  9 avril  1869. 

Prince  de  Hohenlohe. 

225.  (CLXX.) 

D.  12.  lun.  1869.  — Quaestiones,  qiias  idem  minister  theologicis  et 
juridicis  Facultatibus  Universitatum  Bavariae  proponit  super  iis, 
quae  consecutura  videantur  ex  definitione  Pontificiae  infallibili- 
tatis  earumque  propositionura,  quae  doctrinis  in  Syllabo  notatis 
c adversantur. 

1.  Wenn  die  Satze  des  Syllabus  und  die  papstliche  Unfehl- 
barkeit  auf  dem  nachsten  Concilium  zu  Glaubenswahrheiten  er- 
hoben  werden,  welche  Veninderungen  wiirden  hierdurch  in  der 
Lehre  von  den  Beziehungen  zwischen  Staat  und  Kirche,  wie  sie 
bisher  in  Deutschland  praktisch  und  theoretisch  gehandhabt  wird, 
herbeigefiihrt  ? 

2.  Wurden  in  dem  vorausgesetzten  Falle  die  offentlichen 
Lehrer  der  Dogmatik  und  des  Kirchenrechts  sich  verpflichtet  er- 
achten,  die  Lehre  von  der  gottlich  angeordneten  Herrschaft  des 
Papstes  fiber  die  Monarchen  und  Regierungen  (sei  es  als  potestas 
directa  oder  indirecta  in  teniporalia)  als  jeden  Christen  im  Ge- 
wissen  verpflichtend  zu  Grunde  zu  legen? 

3.  Wiirden  die  Lehrer  der  Dogmatik  und  des  Kirchenrechts 
sofort  sich  ffir  verpflichtet  eraehten,  die  Lehre,  dass  die  personlichen 
und  realen  Immunitaten  des  Clerus  itiris  divini  seien , also  auch 
zum  Gebiete  der  Glaubenslehre  gehoren,  — in  ihre  Vortriige  und 
Schriften  aufzunehmen  ? 

4.  Gibt  es  allgemein  anerkannte  Kriterien,  nach  welchen 
sich  mit  Sicherheit  bestimmen  lasst,  ob  ein  papstlicher  Ausspruch 
ex  cathedra , also  nach  der  eventuell  festzustellenden  Conciliums- 
doctrin  unfehlbar  und  ffir  jeden  Christen  im  Gewissen  verpflich- 
tend sei  — und  wenn  es  solche  Kriterien  gibt,  welches  sind  die- 
selben  ? 

5.  Inwieweit  dih’ften  die  angestrebten  neuen  Dogmen  und 
ihre  nothwendigen  Consequenzen  auch  einen  alterirenden  Einfluss 
auf  den  Volksunterricht  in  Kirche  und  Schule  und  auf  die  popu- 
liiren  Lehrbficher  (Katechismus  u.  s.  w.)  ausiiben? 

226.  (CLXXI.) 

D.  7.  lul.  1869.  — Responsio  Facultatis  theologicae  Herbipolensis  ad 
interrogata  Principis  Hohenlolie. 

227.  (CLXXII.) 

D.  14.  Aug.  1869.  — Responsum  maioris  partis  professorum  theologiae 
Universitatis  Monachiensis. 


1201 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  223. — 234. 


1202 


228.  (CLXXIII.) 

D.  21.  Aug.  1869.  — Responsum  A.  Schmid,  theologiae  dogmaticae  in 
eadem  Univ.  professoris. 

229.  (CLXXIV.) 

D.  2.  Nov.  1869.  — Responsum  maioris  numeri  professorum  Facul- 
tatis  iuridicae  eiusdem  Universitatis. 

230.  (CLXXV.) 

D.  2.  Nov.  1869.  — Sententia  Bayer,  eiusdem  Facultatis  professoris. 

231.  (CLXXVI.) 

D.  22.  Sept.  1869.  — Marchio  Cadore,  Gallus  Monachii  legatus,  scribit 
ad  Principem  de  La  Tour  d’ Auvergne,  rerum  externarum  imperii 
Gallici  ministrum,  ut  eum  certiorem  faciat,  Principem  Hohenlohe, 
habita,  sicut  aequura  est,  ratione  earum  causarum,  ob  quas  Gallia 
neminem  designare  constituit,  qui  proprie  ipsius  vice  in  Concilio 
fungatur  *,  propositurum  esse  regi  Bavariae,  ut  par  cavendi  et  quie- 
scendi  ratio  teneatur.  — Summarium  auctoritate  jjublica  editum : 

Munich,  ce  22  septerabre  1869. 

Prince, 

J’ai  eu  I’honneur,  suivant  en  cela  les  directions  de  Votre 
Excellence,  de  donner  lecture  a monsieur  le  ministre  des  affaires 
etrangeres  de  Baviere  de  la  depeche  relative  a I’attitude  que  le 
gouverneraent  de  I’Empereur  se  propose  d’observer  a I’egard  de 
la  grande  assemblee  catholique  convoquee  a Rome. 

Le  prince  de  Hohenlohe  m’a  ecoute  avec  la  plus  grande  at- 
tention; il  apprecie  parfaitement,  m’a-t-il  dit,  la  valeur  des  motifs 
qui  nous  ont  determines  a ne  pas  nous  faire  representer  au  Con- 
cile  par  un  mandataire  special,  et  il  compte  proposer  au  roi  de 
suivre  la  meme  politique  de  reserve  et  d’abstention. 

Veuillez  agreer,  etc. 

(Signe)  Cadore. 

232.  (CLXXVII.) 

D.  21.  Oct.  1869.  — Rex  Bavariae,  acceptis  a Revmo  Scherr,  Archi- 
episcopo  Monachiensi , pastoralibus  literis  Episcoporum  Fuldae 
congregatorum  delectari  se  signifleat  iis  sensibus,  quos  Episco- 
patus  Germaniae  fovet  circa  futura  Concilii  decreta.  Sperare  se 
fore , ut  in  oecumenico  conventu  idem  valeat  moderationis  stu- 
dium,  quod  in  Fuldensi  eoetu  enituit. 

Mein  lieher  Erzbischof  von  Scherr! 

Mit  Vergniigen  habe  ich  das  Hirtenschreiben  der  in  Fulda 
versammelt  gewesenen  Bischofe  entgegengenommen , welches  Sio 
die  Aufmerksamkeit  batten  Mir  zu  ubersenden.  Ich  habe  es  mit 
jenem  Interesse  gelesen,  dessen  ein  so  wichtiges  Actenstiick  wiir- 
dig  ist,  und  freue  Mich  in  demselben  die  Ueberzeugung  der  ver- 
sammelten  deutschen  Bischofe  ausgesprochen  zu  finden : dass  das 
bevorstehende  allgemeine  Concil  keine  Lehren  verkiindigen  werde, 
welche  mit  den  Grundsatzen  der  Gerechtigkeit , mit  dem  Rechte 
des  Staats  und  seiner  Obrigkeiten,  und  mit  den  wahren  Interessen 
der  Wissenschaft  oder  mit  der  rechtmassigen  Freiheit  und  dem 
Wohle  der  Volker  im  Widerspruebe  stehen. 

Ich  gebe  mich  der  Iloffnung  bin,  dass  der  Geist  der  Miissigung, 
von  welchem  die  Fuldaer  Versammlung  beseelt  war,  auch  bei  dem 
allgemeinen  Concil  Geltung  finden,  und  dasselbe  die  heilsamen 
Folgen  fur  die  katbolisebe  Kirche  baben  werde,  welche  joder  gute 
Katholik  von  einer  allgemeinen  Kirchenversammlung  erwartet. 

Ich  verbleibe  mit  geneigter  Gesinnung 

Linderhof,  21.  October  1869. 

Ihr  gniidiger  Kdnig 
(Gez.)  Ludwig. 

233.  (CLXXVIII.) 

D.  7.  Nov.  1869.  — Ministerii  Bavarici  consultum,  quod  Regis  iussu 
Episcopis  Bavariae  pro  responso  missum  est,  quum  hi  suum  ad 
Concilium  discessum  Gubernio  nuntiarunt;  quo  eadem  atque  in 
priore  documento  declarantur  sensa,  et  regiae  Maiestatis  reser- 

’ * V.  infra  Doc.  247.  2 * y.  supra  Doc.  217. 


a vatur  approhatio , quantum  ad  conciliarium  decretorum  in  Ba- 

varia promulgationem  et  exsecutionem.  Gubernium  vehementer 
optare  pacem  habere  cum  Ecclesia  catholica;  idem  vero  non  minus 
cupere , ne  regni  incolae  non  catholici  in  perlurhationem  coniici- 
antur,  neve  Episcopi  Bavari  operam  suam  ad  eiusmodi  decreta 
conferant,  quae  pugnent  cum  iis  principiis , quihus  nititur  regni 
constitutio,  cum  communi  rei  puhlicae  salute,  cum  diversarum  re- 
ligionum  concordia  et  sancita  conscientiae  lihertate. 

Das  bevorstehende  Ereigniss  einer  allgemeinen  Kircbenver- 
sammlung,  welches  nacb  300  Jahren  unserer  Zeit  wiederkehrt, 
erregt,  wie  bekannt,  allerorten  lebhafteste  Theilnahme. 

Audi  in  Bayern,  dessen  Bewohner  zum  grosseren  Tbeile  zur 
katbolischen  Kirche  zablen,  siebt  man  mit  Spannung,  zugleicb 
aber  auch  nicht  obne  Besorgnisse  den  Bescblussen  des  Concils 
entgegen. 

Die  Staatsregierung,  welche  dieser  Ersebeinung  mit  Aufmerk- 
samkeit gefolgt  ist,  muss  lebbaft  wiinschen,  dass  der  Erfolg  alle 
entstandenen  Besorgnisse  als  unbegriindet  ersebeinen  lasse.  Sie 
begegnet  bierbei  mit  Befriediguug  der  von  den  zu  Fulda  jiingst 
b versammelten  Bischofen  ausgesproebenen  Ueberzeugung,  nie  und 
nimmermehr  werde  und  konne  ein  allgemeines  Concil  Lehren  ver- 
kundigen,  ivedche  mit  den  Grundsdtzen  der  GerecMigkeit , mit  dem 
Rechte  des  Staotes  und  seiner  Ohrigkeifen , mit  der  Gesittung  und 
den  wahren  Interessen  der  Wissenschaft  oder  mit  der  rechtmassigen 
Freiheit  und  dem  Wohle  der  Volker  im  Widerspruche  stehen  wiirden. 

Wenn  sich  diese  Voraussicht  erfiillt,  so  wird  kein  Wider- 
streit  der  Concilsbescbltisse  mit  der  bayerischen  Staatsverfas.sung 
zu  besorgen  sein,  und  die  nacb  Titel  IV  § 9 der  Verfassungs- 
urkunde  erforderlicbe  und  hiermit  ausdriicklich  vorbebaltene  Ge- 
nehmigung  Sr.  Majestiit  des  Konigs  zur  Verkiindigung  und  Voll- 
ziehung  jener  Beschliisse  im  Lande  wird  dann  keinem  Anstande 
begegnen. 

Es  ist  der  lebhafteste  Wunscb  der  Staatsregierung,  mit  ,der 
katbolischen  Kirche  in  Friedcn  zu  leben  und  den  derselben  an- 
gehorenden  Staatseinwohnern  das  voile  Mass  ihrer  Segnungen 
ungescbmalert  zu  erhalten.  In  gleicher  Weise  muss  aber  auch 
die  Staatsregierung  wiinschen , dass  die  ausserbalb  der  katlio- 
liscben  Kirche  stehenden  Staatsangebbrigen  nicht  in  Beunrubi- 
c gung  versetzt  werden,  und  dass  insbesondere  die  bayerischen 
Bischofe  nicht  zu  Beschliissen  mitwirken,  welche  mit  den  Grund- 
principien  der  bayerischen  Staatsverfassung , mit  der  allgemeinen 
Staatswoblfahrt , mit  der  Eintracbt  der  versebiedenen  Religions- 
genossenschaften  und  mit  der  garantirten  Gewissensfreiheit  im 
Widerspruche  stehen  wiirden. 

Unter  diesen  Voraussetzungen  kann  die  Staatsregierung  dem 
grossen  historischen  Ereignisse  einer  allgemeinen  Kirclienversamni- 
lung  mit  voller  Beruhigung  entgegenseben  und  im  gliicklicben 
Verlaufe  derselben  segensreiche  Wirkungen  fiir  die  Kirche  sowobl 
als  die  staatlicbe  Gemeinsebaft  erboffen. 

Miinchen,  den  7.  November  1869. 

Auf  Sr.  kgl.  Ma.jestat  allerhbchsten  Befebl. 

(Gez.)  V.  Grosser. 

234. 

,1  D.  23.  Martii  1869.  — Comes  Bismarck  Generali  Roeiler,  Borussiae 
in  Helvetia  oratori , roganti,  qua  ratione  se  Gubernium  Borus- 
siacum  ad  oecumenicum  Concilium  habiturum  sit , respondet 
Gubernium  Catholicis  plenam  in  rebus  ecclesiasticis  libertatem 
relicturum,  quamlibet  autern  eorum  incursionem  in  dominium  ci- 
vitatis  repulsurum  esse. 

Berlin,  23.  Marz  1869. 

Euere  Excellenz  baben  mir  in  Ihrem  gefiilligon  Bericbt  Nr.  18 
vom  13.  d.  M.  den  Wunscb  des  scbweizerischen  Bundesratbs- 
Priisidenten  mitgetbeilt,  vertraulicb  von  der  Auffassung  der  kgl. 
Regierung  fiber  das  bevorstehende  okumenisebe  Concil  und  von 
der  llaltung,  welche  wir  demselben  gogeniibor  einnebmen,  unter- 
riebtet  zu  werden.  Wir  baben  bishcr  keine  Veranlassung  em- 
pfundon,  uns  mit  dem  Gegenstand  zu  besebaftigen ; ich  bin  daher 
nicht  in  der  Lage,  die  Anfrage  cingebonder  zu  boantworton.  Im 
allgemeinen  kann  ich  nur  sagen,  dass  uns  weder  die  fibormassigen 
Hoffnungen  nocb  die  Beffirchtungen , die  mail  von  versebiedenen 
Seiten  daran  kniipft,  begrfindet  ersebeinen.  Wir  lassen  es  dabin- 
gestcllt  sein,  ob  die  Interessen  der  Particular-  und  National- 

76 


Coll.  Lac.  VII. 


1203 


Acta  et  decreta  SS.  Coiicilii  Vatieani.  Appendix. 


1204 


Kirclicn,  welche  dort  vcrtreten  sein  werden,  oder  die  centrali- 
sircnde  Kiclitung,  welche  von  Eom  zu  envarten  ist,  sicli  zur  Gel- 
tung  l)ringen  werden.  Gegen  eine  etwa  iiberwiegende  extreme 
oder  liierarchische  Tendenz  glauben  wir,  dass  das  Ileilniittel  sich 
in  der  natiirlicben  Reaction  innerhalb  der  katbolischen  Welt  finden 
werde.  Wir  selien  daher  ohne  alle  Beunnibigung  auf  den  Zu- 
sammentritt  dcs  Concils,  dessen  Deliberationen  unsere  staatlichen 
Tnteressen  wenig  beriihren.  Die  Theilnabrae  der  preussiscben 
Biscliofe  wird  eine  freiwillige  und  durch  uns  ungehinderte  sein. 
Von  eincr  Betbeiligung  der  Regierung  als  solcher  kann  nicht  die 
Rede  sein.  Wenn  Ausschreitungen  stattfinden  sollten,  welclie  in 
das  staatliclie  Gebiet  iibergreifen , so  werden  wir  die  Recbte  des 
Staates  zu  waliren  wissen;  aber  wir  seben  keine  Veranlassung, 
iin  voraus  Fiirsorge  dagegen  zu  treffen. 


An 

den  kimiglichen  Gesandten 

Herru  General  v.  Roeder,  Excellenz, 
in  Bern. 


(Gez.)  V.  Bismarck. 


a 


235.  (CLXXIX.)  b 

D.  14.  Mail  1869.  — Comes  * Arnim,  Borussiae  apud  S.  Sedem  legatus, 
scribit  ad  Comitem  Bismarck,  rerum  externarum  ministrum,  de 
literis  a Principe  Ilohenlohe  ad  regios  legates  dimissis.  Expedire 
putat,  ut  cum  Bavaria  secretum  habeatur  commercium  paretur- 
que  intercessio  adversus  operam  Romanae  Commissionis  politico- 
ecclesiasticae,  quod  Gubernia  nullos  in  ea  habeant , qui  sua  vice 
fungantur ; paretur  item  postulatum , ut  ad  conciliares  actiones 
ipsorum  Guberniorum  oratores  admittantur : haec  tamen  non  prius, 
quam  intellectum  sit,  de  rebus  Concilii  quae  sint  Napoleonis  III. 
consilia. 

Rom,  den  14.  Mai  1869. 

Ew.  Excellenz  hohen  Erlass  vom  2.  d.  M.  mit  der  Circular- 
dejiesclie  des  Fiirsten  Hobenlohe  vom  9.  April  [Doc.  224.]  babe 
ich  zu  erhalten  die  Ehre  gehabt. 

Die  Voraussetzung,  dass  die  bayerische  Depesebe  aucb  bier 
mitgetbeilt  worden  ist,  trifft  niebt  zu.  Herr  v.  Sigmund  bat  niebt 
den  Auftrag  gebabt,  im  Vatican  sicb  im  Sinne  der  Depesebe  zu 
tiussern.  Er  bestreitet  aucb,  durcb  seine  Bericbte  Anlass  zu  der- 
selben  gegeben  zu  baben.  c 

Wabrscbeinlicb  ist  der  Fiirst  Hobenlobe  zu  diesem  Sebritte 
von  dem  Stiftspropst  Dollinger  inspirirt  worden,  welcber  in  seiner 
Verstimmung  gegen  Rom  obne  Zweifel  sebr  geneigt  sein  wird, 
die  Gefabren  in  etwas  iibertriebener  Weise  bervorzubeben,  welclie 
dem  modernen  Staat  aus  den  vermutbeten  Concilsbescbliissen  er- 
wacbsen  kbnnen. 

Es  ist  nun  natiirlich,  dass  Herr  v.  Dollinger,  dessen  tbeo- 
logiscbe  Tendenzen  von  Rom  auf  Antrieb  der  ultramonbanen  deut- 
seben  Wissensebaft  unterdriickt  werden,  dessen  personlicbes  Selbst- 
gefiibl  nocb  kiirzlicb  verletzt  worden  ist,  als  man  ibn  bei  den 
Vorarbeiten  fiir  das  Concil  iiberging,  — in  den  weltlicben  Regie- 
rungen  Bundesgenossen  zu  finden  wiinsebt,  welclie  er  zu  anderen 
Zeiten  niebt  gesuebt  baben  wiirde. 

Wie  dem  aucb  sei,  — es  ist  gewiss  vollkoramcn  riebtig,  dass 
die  Personliclikeiten , welclie  auf  den  Gang  der  Concilsarbeiten 
tonangebend  einwirken,  die  Indiscretionen , welclie  fiber  dieselben 
in  die  Oeffentlicbkeit  gelangon,  und  vor  allem  aucb  die  unbe- 
reebenbare  Individualitat  des  Papstes,  den  Regieriingen  binreicbende 
Veranlassung  geben,  der  Entwicklung  der  Dinge  mit  Aiifmerksam- 
keit  zu  folgen,  und  zu  eventiieller  Wabrung  ibrer  Recbte  bei 
Zeiten  Vorkebriingen  zu  treffen. 

Der  Fiirst  Hobenlobe  wird  ziiniicbst  durcb  die  Beffirebtung 
beiinriibigt,  dass  die  Infallibilitat  des  Papstes  von  dem  Concil  auf 
Betrieb  der  Jesiiiten  dogmatiscb  festgestellt  werden  konnte.  — ■ 
Gerade  diese  Frage  dfirfte  jedocb  niebt  zu  denjenigen  geboren, 
deren  Losung  in  dem  einen  oder  dem  anderen  Sinne  fiir  den 
Staat  von  wesentlicber  Bedeutiing  ist. 

Wenn  es  moglicb  wiire,  der  Tbeorie  des  Baseler  Concils  An- 
erkennung  zu  sicbern , dass  das  Concil  fiber  dem  Papste  stebt, 
konnte  das  durcb  die  Regierungen  vertretene  Laienelement  ein 
Interesse  daran  baben,  fiir  die  Definiriing  des  Dogmas  in  diesem 
Sinne  einen  ernstlicben  Kanii)f  zu  beginnen. 

Das  Baseler  Concil  ist  aber  in  Rom  nie  anerkannt  worden, 
und  innerbalb  der  katboliseben  Kircbe  sind  die  Anbilngcr  dieser 
Definition  so  selten,  wie  die  Hiisiten  in  Bobmen. 


’ * Comitis  titulo  d.  28.  lul.  a.  1870.  donatus  est. 


Der  Streit  drebt  sicb  jetzt  niir  nocb  um  die  Frage:  ob  der 
Papst  obne  das  Concil  infallibel  ist,  oder  ob  die  Infallibilitat  nur 
dem  Papst  mit  dem  Concil  zukommt. 

Ein  mfissiger  Wortstreit,  der  auf  die  Stellung  der  weltlicben 
Regierungen  obne  Einfluss  bleibt. 

Kircbengesetze  und  Kircbendecrete  konnen  den  Regierungen 
iinbequem  oder  iinannohmbar  ersebeinen  und  ibnen  die  Pfliebt 
des  Widerstandes  aiiferlegen.  Wie  diese  Gesetze  und  Decrete 
aber  zu  Stande  gekommen  sind , ob  durcb  eine  Willensausseriing 
des  inspirirten  absoliiten  Papstes,  oder  durcb  einen  Bescbluss  dcr 
constitutioiiellen  Kircbenlegislative , wird  meistens  ganz  gleicb- 
gfiltig  sein. 

Es  wiire  zu  bedauern,  wenn  die  Regierungen  in  den  Streit 
um  diese  tbeologiscben  Scbulmeinungen  sicb  einmiseben  wollten. 

Wesentlicb  anders  liegt  die  Sadie  in  Bezug  auf  die  Be- 
scblfisse,  welclie  die  kircblicb-politiscbe  Commission  vorbereitet. 
Dieselben  werden  zwar  fiir  den  Staat  — sei  er  feudal  oder 
modern  — niebt  so  gefiibrlicb  sein,  als  die  Tendenzen  und  Mass- 
regeln  der  Internationale.  Aber  unzweifelbaft  bleibt,  dass  die 
Regierungen  die  Bereebtigung  und  vielleicbt  aucb  die  Verpfiicb- 
tiing  baben,  reebtzeitig  Stellung  zu  nebmen  gegen  die  moglicber- 
weise  vorliegende  Absiebt,  fiber  das  Verbiiltniss  des  Staats  zur 
Kircbe  mit  dogniatiscber  Autoritiit  Grundsiitze  zu  proclamiren, 
welclie  den  gesetzlicb  oder  vertragsmiisslg  bestebenden  Zustand 
in  Frage  stellen. 

Auf  den  ersten  Blick  scheint  es,  dass  dieses  Stellung  nehmen 
verschoben  werden  konnte,  bis  bestimmte  Beschlfisse  vorliegen, 
durch  welclie  ein  Conflict  gcschaffen  wird. 

Man  konnte  meinen,  dass  dann  inimer  nocb  Zeit  sein  wird, 
dem  unberechtigten  und  einseitigen  Ansprucb  die  vis  inertiae  des 
bestebenden  Reebtes  entgegenzustellen. 

Hierbei  wird  jedocb  ein  Factor  von  immenser  Wichtigkeit 
fiberseben. 

Es  ist  zwar  riebtig,  dass  die  Concilsbescblfisse  in  diesen  Ma- 
terien  fiir  die  weltlicben  Regierungen  zuniichst  keine  andere  Be- 
deutuug  baben,  als  die  Thesen  eines  wisseiischaftlichen  Vereins. 
Aber  es  ist  ebenso  unlaugbar,  dass  das  einmal  feststehende  Concils- 
decret  Millionen  in  ibrem  Gewissen  bindet  und  dass  die  Regie- 
rungen, wenn  sie  auf  dem  Widerstand  beharren  — was  ibnen  in 
der  Regel  niebt  zu  gelingen  pflegt  — darfiber  in  eine  versebobene 
Stellung  zu  ibren  Unterthanen  gerathen,  welclie  fiir  lange  Zeit 
eine  Quelle  von  Unannebmlicbkeiten  fiir  die  Regierung  und  von 
Klagen  seitens  der  Untertbauen  werden  kann. 

Hier  drangt  sich  nun  die  Frage  auf,  ob  und  auf  welclie 
Weise  es  moglicb  ist,  diesen  Unannebmlicbkeiten  zu  entgeben. 

Dcr  Fiirst  Hobenlobe  siebt  das  Mittel  in  einem  Einverstiind- 
niss  aller  europiiiscben  Regierungen  fiber  die  Haltung,  welclie 
sie  gegenfiber  den  Tendenzen  und  Bescblfissen  des  Concils  ein- 
nebmen  wollen. 

Das  Ziel,  welches  der  bayerische  Ministerprasident  sich  ge- 
steckt  bat,  liegt  etwas  zu  hocli.  Die  Besorgniss  liegt  nabe,  dass 
durch  das  jedenfalls  resultatlose  Bcmiiben,  fiir  zu  viele  wider- 
streitendo  Elemente  einen  Boden  gemeiiiscbaftlicber  Interessen  zu 
finden,  aucb  das  Erreicbbare  ersebwert  worden  ist  — namlich  das 
Einverstandniss  der  vereinigten  Staaten  Deutscblands  fiber  ein 
identisebes  Verhalten  in  der  bevorsteheuden  kritiseben  Epoebe. 

Sollte  dies  jedocb  niebt  der  Fall  sein,  sollte  in  Paris,  Florenz, 
AVien  die  bayerische  Initiative  niebt  den  Wunsch  rege  gemaebt 
baben,  die  dargebotene  Gelegenbeit  zu  allerband  eigenen  Zwceken 
zu  benutzen,  so  wiirde  es  rathsam  sein,  zuniichst  mit  dem  Fiirsten 
Hobenlobe  und  dann  mit  den  fibrigen  deutschen  Regierungen  die 
Sebritte  zu  vereinbaren,  welclie  nacb  Massgabe  der  veranderten 
Umstiinde  den  geschicbtlicbcn  Traditionen  entsprechen,  und  nacb 
Lage  der  Dinge  unerlasslicb  ersebeinen. 

Der  Fiirst  Hobenlobe  glaubt,  dass  es  zweckdienlicb  sein  werde, 
wenn  die  Vertreter  dcr  Regierungen  angewiesen  wfirden , sebon 
jetzt  gegen  solclie  Beschlfisse  Verwahrung  einzulegen,  welclie 
das  Concil  einseitig  und  obne  Bcratbuiig  mit  den  Staatsgewalten 
fassen  moebte. 

Hierffir  ist  jedocb,  wie  Eure  Excellenz  in  dem  Erlass  vom 
2.  d.  AI.  hervorbeben,  die  Sadie  in  keiner  Beziehung  reif.  — Es 
ist  vollstiindig  iinmoglich,  aucb  nur  eine  anniilicrnde  Kenntniss 
von  dem  Resultate  der  Berathungen  zu  baben,  welclie  im  Seboosse 
der  Commission  fiir  kircblicb-politiscbe  Fragen  gefasst  sein  mfigen. 
— Und  selbst  wenn  diese  Beschlfisse  uns  im  cinzelnen  bekannt 
wiiren,  wiirde  ein  Protest  gegen  dieselben  nicht  gcrechtfertigt 


1205 


Doc.  hist.  III.  Eelig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  234.^ — 236. 


1206 


sein,  da  das  Gutacliten  einer  Commission  immer  noch  kein  Con- 
cilsbesclduss  ist. 

Die  Personen,  welche  in  dor  Commission  den  Ton  angeben, 
der  Cardinal  Keisacli,  und  von  Deiitschen  Moufang  und  Molitor, 
von  Franzosen  der  Abbe  Gibert,  Vicar  des  Bisebofs  von  Moulins, 
Monsignore  de  Dreux-Breze,  reebtfertigten  die  Besorgniss  vor  un- 
annehmbaren  Bescbliissen  in  hohem  Grade. 

Dagegen  ist  in  dieselbe  Commission  von  franzbsischen  Geist- 
lichen  der  Abbe  Freppel  eingetreten,  und  es  sitzen  darin  Italiener, 
die  ganz  anderen  Riebtungen  angelibren,  aus  deren  Mittheilung 
gesclilossen  werden  darf,  dass  die  gemassigten  Elemente  niclit  obne 
alien  Einfluss  geblieben  siiid. 

Mit  einem  Wort  — es  ist  unmbglich  iiber  die  Natur  der  bis 
jetzt  gemaebten  Vorarbeiten  Daten  zu  crhalten,  welche  die  Grund- 
lage  eines  Protestes  oder  uberhaupt  irgend  einer  diplomatiscben 
Demarche  werden  konnten. 

Eine  Thatsacbe  aber  steht  fest,  gegen  welche  die  Regierung 
eines  jeden  Landes  protestiren  kann,  in  dem  die  katholisebe  Kircbe 
eine  durch  Gesetze  oder  Vertriige  geregelte  Stelluug  hat  — die 
Thatsacbe,  dass  in  Rom  iiber  das  Verhiiltniss  des  Staates  zur 
Kircbe  mit  dem  Anspruch  verhandelt  wird,  bindende  Normen  auf- 
zustellen,  obne  den  bei  diesen  Dingen  interessirten  Staat  als  an- 
dern  Paciscenten  oder  gleicbberechtigten  legislative!!  Factor  zur 
Berathung  zu  zieben. 

Gegen  diese  Thatsacbe  kbnnen  die  Regierungen  protestiren, 
und  bier  ist  der  Punkt,  auf  welchem  der  Ilebel  eingesetzt  Averden 
muss,  Avenn  es  sich  darum  bandelt,  Deutschland  de!!  legitimen 
Einfluss  zu  sicbern,  den  es  zu  alien  Zeiten  auf  Concilsbescblusse 
gebabt  hat. 

Der  Protest  allein  geniigt  jedoch  nicht,  wenn  nicht  gleich- 
zeitig  der  Anspruch  auf  Zulassung  eines  oder  mebrerer  Oratores 
zu  den  Verhandlungen  des  Concils  erhobe!!  Avird.  — Die  Tbeil- 
nabme  des  durch  den  Staat  vertretenen  Laie!ieleme!!ts  a!!  den 
Verhandlungen  des  Concils  erschei!!t  als  das  ei!!zige  Mittel,  reebt- 
zeitig  von  dem  Gauge  der  Verhandlungen  unterrichtet  zu  sein, 
rechtzeitig,  das  beisst  nicht  zu  friih  und  !!icbt  zu  spiit  — zu  pro- 
tostiren,  EinHuss  zu  gewinnen,  scbiicbterne  Elemente  zu  sammeli! 
und  politiseben  Machinationen  vorzubeugen,  welche  unter  dem 
Deckmantel  kircblicber  Beratbungen  versucht  Averden  kbnnte!!. 

Die  Massregel , iiber  Avelche  zwiseben  dem  norddeiitscben 
Bunde  mit  dem  Fiirsten  Hohcnlobe  und  de!i  iibrigen  deutseben 
Regierungen  ein  Einverstandniss  berbeigefuhrt  werden  miisste, 
Aviirc  demnacb : das  in  Horn  eventucll  zu  stellende  Verlancjen,  dass 
zu  den  Berathunyen  des  Concils  ein  oder  mehrere  Botschafter  des 
vereinigten  oder  zu  diesem  Ztveck  verbiindeten  Deutschlands  zu- 
gelassen  irerden. 

Einen  weiteren  Bericht  zur  Erbrterung  einiger  bier  in  F!-age 
kommenden  Scbwierigkeiten  und  zu  Aveiterer  Motivirung  der  Form 
des  gemaebten  Vorscblags  behalte  ich  niir  vor. 

An  dieser  Stelle  gestatte  ich  mir  nur  noch  zu  erklaren,  Avarum 
ich  die  Abord!!ung  eines  deutseben  Botsebafters  zum  Concil  als 
eine  eventuelle  Massregel  bezeichnet  babe. 

Nach  alle!!  bier  eingebenden  Nachriebten  ist  der  Kaiser  Na- 
poleon iiber  sein  Verbaltei!  in  der  Concilsfrage  ebenso  u!!schliissig, 
Avie  cr  es  in  der  Regel  am  Vorabe!!de  Avichtiger  Entscheidungen 
zu  sein  pflegt. 

Namentlich  scheint  iiber  die  Theilnahme  eines  franzbsischen 
Botsebafters  am  Concil  noch  koine  Entscheidung  getroffen  zu  sein. 

Auf  der  anderen  Seite  liegt  am  Tage,  dass  der  Kaiser  an 
dem  Ausgange  des  Concils  mehr  directes  Interesse  bat,  als  irgend 
ein  anderer  Souveriln.  Sollte  er  aber  de!!nocb  fiir  angemossen 
craebten,  Rom  und  das  Concil  sich  selbst  zu  iiberlassen,  und  sich 
vorbebalten , gegen  ctwaige  mit  dem  fra!!zbsischen  Staatsrecht 
unvertraglicbe  Besebliisse  nacbtraglicb  zu  reagiren,  so  Aviirde  er 
das  Odium  des  Conflicts  auf  sich  nehmei!  !niisse!!,  und  die  ande- 
ren europilischen  Regierungen  Aviirden  die  VerantAvortung  ibrer 
ctAvaigen  Protesto  in  viol  geringcrem  Masse  tragen,  als  die  kaisor- 
lichc  Regierung. 

Dazii  kommt,  dass  die  Reebto  des  Staates  in  Frankroicb  viel 
ausgcdebnter  und  eingreifender  sii!d,  als  ii!  Deutschland,  namci!t- 
licb  in  Preussen,  so  dass  ein  Concilsbescbluss,  der  die  goringo 
Priirogative  der  preussischon  Krone  vcrlctzt,  !!otbAvendig  auch  in 
Frankroicb  ei!!e!!  Conflict  bervorrufo!!  muss. 

In  Berucksicbtigui!g  dieses  Verbilltnisses  scheint  es  gcratben, 
die  etAvaigen  Verabrcdu!ige!!  mit  Bayer!!  gobeim  zu  batten  und 
nicht  zur  Ausfubrung  zu  brii!gcn,  so  langc  Avir  !!icbt  iiber  die 


a Absiebto!!  der  franzbsischen  Regierung  vollstiindigo  und  sicbere 
Information  baben. 


An 

den  koniglichen  Ministerprasidenten 

Ilerrn  Grafen  von  Bismarck,  Excellenz, 
zu  Berlin. 


(Gez.)  von  Ar!iim. 


236.  (CLXXX.) 

D.  26.  Maii  1869.  — Comes  Bismarck  respondet  ad  snperiores  alias- 
que  deinceps  literas  Comitis  Arnim.  Viam,  quam  seqnatur  Bo- 
russia,  sive  regni  constitutio,  sive  politics  ratio  spectetur,  non 
aliam  esse,  nisi  ut  in  rebus  spiritualibus  plena  relinquatur  Eccle- 
siae  libertas , quaelibet  vero  incursio  in  dominium  civitatis  plane 
repellatur.  Quamobrem  et  reiiciendum  esse  consilium  oratores 
mittendi  ad  Concilium  (quidquid  liac  in  parte  sibi  agendum  putet 
Gallia),  et,  quandoquidem  instituta  est  ilia  politico-ecclesiastica 
Commissio,  vel  idcirco  plurimum  efftci  posse,  si  in  antecessum 
declaretur,  alienum  dominium  ullo  modo  inA’adi  non  esse  feren- 
dum.  Quare  sibi  a rege  lactam  esse  potestatem  secreto  agendi 
cum  Gubernio  Bavarico  ceterisque,  si  res  ferat,  Germanise  meri- 
dianae  Guberniis,  ea  mente , ut  Romanae  Curiae  persuadeatur, 
Germanise  Gubernia  constanter  ol)stitura  esse  parum  moderatis 
consiliis,  quibus  ipsa  servire  meditetur.  Ubi  autem  huiusmodi 
consultationibus  aliquid  certi  elfectum  fuerit,  sese  Comiti  Arnim 
opportuna  mandata  esse  missurum. 

Berli!!,  den  26.  Mai  1869. 

Ich  benutze  den  diesmaligen  Feldjager  zu  einer  sofortigen 
Mittheilung  in  Bezug  auf  die  in  Ihren  eingebenden  Bericbten  vom 
14.  bis  17.  Mai  iiber  das  bkumenisebe  Concil  beba!!delte!!  Fragen. 
Nachdem  ich  Sr.  Majestilt  dem  Kbnige  dariiber  Vortrag  gehalten, 
kan!i  ich  i!i  Uebereinstimmung  mit  den  allerbbchsten  Intentionen 
Eav.  etc.  Folgendes  dariiber  erbffnen: 

Mit  dem  Vorschlage  Ew.  etc.,  dass  Preussen  sich,  eventuell 
i!!  Gemeinsebaft  mit  dem  iibrigc!!  Deutschland,  nach  dem  Gebraucb 
der  Regierunge!!  bei  friiheren  Concilion,  durch  bestimmte  Abge- 
sandte  oder  Regierungsbevollmachtigte  (oratores)  als  Staat  auf 
dem  bkumenischen  Concil  selbst  vertreten  lassen  solle,  bat  Seine 
Majestiit  der  Kbnig  Sich  nicht  einverstanden  erklaren  kbnnen. 
c Eav.  etc.  baben  selbst  die  SebAvierigkeiten  einer  solchen  Massregel 
nicht  unbeachtet  gelassen;  dieselben  Aviirden  sich  aber  bei  jedem 
Versucb  einer  praktischen  Verwirklicbung  noch  viel  grbsser  ber- 
ausstellen,  als  sie  sebon  im  Voraus  ei’scb einen  miissen.  Es  ist 
mir  kaum  ZAveifelbaft , dass  Rom  den  Anspruch  protestautischer, 
d.  b.  ketzeriseber  Regierungen  — und  als  solcbe  Avird  man  in 
Rom  Preussen  U!!d  die  Mehrbeit  der  deutseben  Regierungen  immer 
anseben  u!!d  iiber  das  persbuliche  Glaube!isbekenntniss  des  Sou- 
veriins  nicht  so  leiebt  binweggeben , Avie  Eav.  etc.  es  zu  glauben 
scheinen  — auf  Vertretung  nicht  anerkennen  Averde;  eine  For- 
derung  aber  zu  stellen , Avelcbe  nicht  durcbgesetzt  AA'^erden  kann, 
Aviirde  die  Regierunge!!  !!ur  i!i  eine  sebiefe  Lage  bringeu , ihrem 
Proteste  aber  sicherlicb  koine  grbssero  Kraft  verleiben.  — Aber 
selbst  Aven!i  man  in  Rom  den  Anspruch  zugestehen  Avollte,  in 
Avelcber  Lage  warden  sich  die  Oratores  auf  dem  Concil  befinden, 
dessen  immense  Majoritiit  sie  .als  Eindri!!glinge , als  (Avenn  auch 
ibrer  Perso!!  i!acb  katboliscb)  Abgesfindte  ketzeriseber  Regie- 
rungen anseben,  und  jede  ibrer  Aeusserungen  mit  Misstrauen 
und  Missgunst  aufnebmen  Aviirde?  Eine  fortAvabre!!de  Verletzung 
d der  W iirde  der  Souveriine  Avilre  dabei  kaum  vernieidlicb.  Ew.  etc. 
baben  selbst  die  Frage  aufgeAvorfen , welche  Stelluug  die  Abge- 
.sandten  a!!f  dem  Concil  einnobmen  sollen.  Als  Individuen  Aviiren 
sie,  Avie  Eav.  etc.  mit  Recbt  bemerken,  Einzelue  gegen  Ilundcrte, 
und  il!!’  i!!dividuelles  Stimmreebt  Aviirde  von  gar  keiner  Bodcu- 
tung  sein;  ibr  persmilicber  Eii!tluss  aber  Aviirde  eben  von  ihren 
Persb!!lichkeite!!  abhtingen,  Avelcbe  fiir  diesen  ZAVOck  auszuAviiblen 
sebwer  genug  sein  Aviirde.  Als  Jiegierangsbevollmiichtigte  dagegen 
miissten  sie  im  Namen  der  Regierungen  ein  Veto  eii!lege!i  kbnne!!; 
dass  man  ibnen  dies  !!icbt  zugestebe!!  Avird,  verstebt  sich  vo!! 
selbst.  Protest  cii!zulegon  aber  ist  immer  ci!!e  u!!dankb.are  Miibo, 
und  bat  i!ur  da!!!!  cine  Bedcutung,  Aven!!  es  i!!  der  Macbt  des 
Protcstircndci!  liegt,  dasje!!igo  zu  verbi!!dcrn,  Avogcgc!!  cr  protc- 
stirt.  Ein  Protest  der  Abges<andten  aber,  iiber  den  das  Concil 
obne  ZAveifel  obne  alle  Riicksiebt  mit  Aveiteren  Bescbliissen  bii!- 
weggingo,  Aviirdc  die  Regierungen  nur  in  cine  sebAviorigero  Lage 
bringen,  als  avc!!!!  sie  cinfacb  Bcscbliissc!!  gcge!!uberstai!don , die 
obi!e  Botbeiligung  von  ibrer  Seite  u!!d  ob!!0  GegeuAV.art  vo!!  ihren 
Bcvollmacbtigtcn  zu  Sta!!dc  gekom!!!C!!  Avaren. 

76* 


1207 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1208 


Ich  habe  nur  einen  Theil  der  Scliwierigkeiten  fliichtig  be-  a 
riihren  wollen,  welche  sicb  der  praktischen  Ausfuhrung  des  Vor- 
schlages  eutgegensetzen  wiirden.  Die  Hauptsache  bleibt  immer, 
dass  die  ganze  Theilnalime  der  Staatsgewalten  an  einem  Concil 
auf  einem  ganz  fremden,  fiir  uns  nicbt  melir  vorhandenen  Boden, 
auf  einem  der  Vergangenbeit  angeborigen  Verbaltniss  des  Staates 
zur  Kircbe  berubt,  und  nur  so  lange  einen  Sinn  batte,  als  der 
Staat  der  katboliscben  Kircbe,  als  der  Kircbe,  der  einigen,  all- 
umfassenden  Kircbe  gegeniiberstand.  Selbst  bei  dem  tridentini- 
scben  Concil,  wenigstens  bei  den  Anfangen  nnd  Vorbereitungen 
desselben,  war  dies  alte  Verbaltniss  nocb  vorbanden;  nnd  die  pro- 
testantiscben  Regierungen,  wie  die  protestantiscben  Gemeinden, 
konnten  nocb  zu  dem  Concil  eingeladen  werden,  weil  sie  nocb 
nicbt  als  unwiederbringlicb  aus  der  Kircbe  ausgescbieden  ange- 
seben  werden  konnten.  Die  Kircbe  stand  damals  nocb  in  einem 
bestimmten  intimen  und  gewissermassen  recbtlicb  festgestellten, 
d.  b.  von  der  Kircbe  in  ibrem  Recbt  anerkannten  Verbaltniss 
zum  Staat;  das  canoniscbe  Recbt  mit  dem  ganzen  Arsenal  seiner 
Bestimmungen  aucb  iiber  das  Grenzgebiet  zwiscben  Staat  und 
Kircbe  batte  damals  nocb  eine  Bedeutung  fiir  den  Staat.  Darum  b 
konnten  die  Regierungen  aucb  unter  bestimmten  recbtlicben  For- 
men  in  die  Beratbung  und  Regelung  der  kircblicben  Dinge  ein- 
greifen,  wie  sie  es  durcb  ibre  Oratores  auf  dem  Concil  tbaten. 
Ebenso  trat  an  sie  nacbber  die  Frage  beran,  ob  sie  durcb  Ac- 
ceptation der  Concilsbescbliisse  die  von  den  letzteren  in  kircblicb- 
staatlicben  Dingen  getroffenen  Aenderungen  als  einen  Tbeil  ibres 
bffentlicben  Recbtes  anerkenneu  wollten. 

Dies  Verbaltniss  bat  sicb  jetzt,  wenigstens  fiir  uns,  vollstiln- 
dig  geiindert.  Bekanntlieb  baben  eine  Anzabl  der  europaiscben 
Staaten  die  Bescbliisse  des  tridentiniscben  Concils  ausdriicklicb 
acceptirt  und  publicirt,  andere  nicbt.  Fiir  Prcussen  bat  davon 
nie  die  Rede  sein  oder  aucb  nur  die  Frage  aufgeworfen  werden 
konnen.  Ebenso  wenig  kbunte  oder  diirfte  jetzt  fiir  Preussen  die 
Frage  entstehen,  ob  es  die  Bescbliisse  des  neuen  okumeniscben 
Concils  acceptiren  und  damit  als  einen  Bestandtbeil  seines  gel- 
tenden  bffentlicben  Recbtszustandes  anerkennen  wolle.  Wenn  es 
aber  durcb  abgesandte  Vertreter  an  den  Beratbungen  des  Concils 
tbeilniibme,  so  wiirde  es  eben  dadurcb  in  den  Fall  kommen,  sicb 
iiber  die  Bescbliisse  desselben  zu  erkliiren  und  sie  eventuell  als  Tbeil  c 
seines  Staats-  und  Kircbenrecbtes  anzunebmen  oder  zu  verwerfen 
— einen  Fall,  dessen  Verwirklicbung  Ew.  etc.  sicb  nur  einen  Augen- 
blick  vorzustellen  braucben,  um  die  voile  Unmbglicbkeit  einzuseben. 

Fiir  Preussen  gibt  es  verfassungsmiissig  wie  politiscb  nur 
einen  Standpunkt;  den  der  vollen  Freibeit  der  Kircbe  in  kircb- 
licben Dingen  und  der  entscbiedenen  Abwebr  jeden  Uebergriffs 
auf  das  staatlicbe  Gebiet.  Zu  der  Vermiscbung  beider  selbst  die 
Hand  zu  bieten,  wie  es  durcb  die  Absendung  von  Oratores  ge- 
scbeben  wiirde,  darf  die  Staatsregierung  sicb  nicbt  gestatten. 

Ew.  etc.  bitte  icb,  sicb  von  diesem  Standpunkt  der  konig- 
licben  Regierung  fiir  Ibre  ganze  Haltung  moglicbst  lebendig  zu 
durcbdringen.  Ew.  etc.  werden  alsdann  aucb  anerkennen,  dass 
uns  diese  Haltung  durcb  unsere  eigene  Stellung  zur  Sadie  vor- 
gescbrieben  wird  und  dass  es  fiir  uns  nicbt  massgebend  sein  kaiin, 
welcbe  Haltung  der  Kaiser  Napoleon  dem  Concil  gegeniiber  ein- 
nebmen  und  ob  er  dasselbe  bescbicken  wcrde  oder  nicbt. 

Etwas  ganz  anderes  aber  als  miissige  und  nicbt  beriicksicb- 
tigte  Proteste  sind  die  auf  dem  Gefiibl  der  eigenen  Macbt  be- 
rubenden  Kundgebungen  der  Regierungen,  Uebergriffe  nicbt  dulden  d 
zu  wollen.  Diese  konnen  als  beilsame  Mabnungen  und  War- 
nungen  aucb  im  Voraus  dienen,  und  icb  bin  mit  Ew.  etc.  voll- 
kommen  einverstanden , dass  die  blosse  Tbatsacbe  der  Existenz 
einer  kircblicb-politiscben  Commission  fiir  das  Concil,  das  Factum, 
dass  in  Rom  iiber  das  Verbaltniss  zwiscben  Staat  und  Kircbe  mit 
dem  Ansprucb  verbandelt  wird , bindeude  Normen  aufzustellen, 
obne  den  bei  diesen  Dingen  interessirten  Staat  als  gleicbberecb- 
tigten  Factor  zur  Beratbung  zu  zieben,  den  Regierungen  bin- 
reicbcndeu  Anlass  zu  solcben  Mabnungen  und  Warnungen  darbiete. 

Seine  Majestiit  der  Konig  baben  niicb  demgemiiss  ermacbtigt, 
mit  der  koniglicb  bayeriscben  Regierung  und  eventuell  mit  den 
iibrigon  siiddeutscben  Regierungen  in  vertraulicbe  Verbandlungen 
zu  'treten,  um  wo  moglicli  im  Namen  des  gesammten  Deutscblands, 
auf  welcbes  es  uns  zuniicbst  bier  nur  ankommen  kann,  gemein- 
same  Einwirkungen  auf  die  Curie  zu  versucben,  welcbe  ibr  die 
Gewissbeit  geben  wiirden , dass  sie  bei  etwa  beabsicbtigten  Aus- 
scbreitungen  einem  entscbiedenen  Widerstande  der  deutscben  Re- 
gierungen begegnen  werde. 


Wenn  diese  Verbandlungen  zu  einem  Ergebniss  gefiibrt 
baben,  werde  icb  Ew.  etc.  mit  weiterer  Instruction  fiir  die  zu- 
niicbst  vertraulicben  und  nach  Umstiinden  zu  verstarkenden  Schritte 
in  Rom  versehen. 

Sr.  Hochwohlgeboren 

dem  Herrn  v.  Arnim,  (Gez.)  von  Bismarck. 

Rom. 

237.  (CLXXXI.) 

D.  11.  Aug.  1869.  — Ex  literis  eiusdem  ad  Principem  Hohenlolie,  in 
quibus  significatur,  quae  inter  aulas  Germaniae  acta  sunt,  Romae 
non  caruisse  effectu.  Comes  Bismarck  affirmat  quamdam  ibi  esse 
factionem , quae  civilem  religiosamque  Europae  pacem  turbare 
contendat.  Ceterum  videri  Papam  buius  factionis  se  auctoritati 
subtrabere  velle.  Nuntiat  rerum  ecclesiasticarum  ministrum  pri- 
vata  et  familiari  via  quaesisse  Borussicum  Episcopatum  conciliare. 

Eurer  Durcblaucht  wird  es  zur  Genugtbuung  gereichen,  dass 
scbon  jetzt  die  Besprechungen  der  deutscben  Regierungen  unter- 
einander,  wie  sie  auf  die  von  Bayern  ergangene  Anregung  statt- 
gefunden,  in  Rom  im  Sinne  der  Vorsicbt  und  des  Friedens  nicbt 
obne  Wirkung  geblieben  sind.  Es  gibt  dort  eine  Partei,  welche 
mit  bewusster  Entschlossenheit  den  kircblicben  und  politischen 
Frieden  Europa’s  zu  stiiren  bestrebt  ist,  in  der  fanatischen  Ueber- 
zeugung,  dass  die  allgemeinen  Leiden,  welche  aus  Zerviirfnissen 
hervorgehen,  das  Ansehen  der  Kircbe  steigern  werden,  ankniipfend 
an  die  Erfabrungen  von  1848  und  auf  die  psychologiscbe  Wahr- 
beit  fussend,  dass  die  leidende  Menschheit  die  Anlehnung  an  die 
Kircbe  eifriger  sucht,  als  die  irdisch  befriedigte.  Der  Papst  in- 
dessen  soil  angesicbts  des  Widerstandes,  der  sicb  in  Deutschland 
anklindigt,  bedenklicher  und  dem  Einflusse  jener  Partei  weniger 
zuganglicb  geworden  sein. 

Wir  baben  obne  Zweifel  in  der  parlamentarischen  Gesetz- 
gebung,  in  Norddeutschland  wenigstens,  eine  durcbschlagende 
Waffe  gegen  jeden  ungerechten  Uebergriff  der  geistlicben  Gewalt. 
Aber  besser  ist  es  gewiss,  wenn  wir  nicbt  gezwungen  werden, 
von  derselben  Gebrauch  zu  machen,  und  icb  halte  es  daher  fiir 
eine  Wohlthat,  die  den  geistlicben  wie  den  weltlichen  Obrigkeiten 
erwiesen  wird,  wenn  der  Conflict  zwiscben  beiden  sicb  durcb  die 
von  uns  besprochenen  Warnungen  und  Vorsorgen  verhiiten  lasst. 

Auf  unsern  Episkopat  bat  Cultusministerium  sicb  bemiiht,  in 
vertraulichem  Wege  vorbeugend  einzuwirken.  Mit  meiner  Ge- 
sundheit  gebt  es  langsam  besser,  und  wenn  ich  mich  aucb  von 
den  Landtagsverbandlungen  nach  Moglichkeit  fernhalte,  so  hoffe 
ich  doch,  fiir  den  Norddeutscben  Bund  zu  Anfang  des  Jahres  voll- 
kommen  gescbaftsbereit  zu  sein. 

Genebmigen  Sie  etc. 

(Gez.)  von  Bismarck. 

238.  (CLXXXII.) 

D.  8.  Oct.  1869.  — Ministri  rerum  ecclesiasticarum  Borussiae  ad  Archi- 
episcopum  Coloniensem  literae,  cum  ceteris  quoque  regni  Epi- 
scopis  notitiae  et  monitionis  gratia  communicatae,  quae  significant, 
quibus  rativnihiis  regium  Gubernium,  quod  ad  Concilium  attinet, 
duci  se  jirofiteatur.  Permitti  Episcopis  libertatem  de  rebus  Eccle- 
siae  catholicae  deliberandi;  sed  vigilaturum  Gubernium,  ne  ii 
fines,  quibus  distincte  in  Borussia  designatur  campus,  in  quo  le- 
gitima  versatur  Ecelesiae  opera,  exeedantur,  neve  excitentur  per- 
turbationes.  Et  his  quidem  Gubernium  Borussicum,  communi 
cum  omnibus  Guberniis  christianis  consilio,  occursurum  obsti- 
turumque. 

Euer  . . . Gnaden  ermangele  icb  nicbt,  in  der  Anlage  Ab- 
scbrift  eines  Scbreibens , das  ich  an  den  Herrn  Erzbischof  von 
Kbln  in  Erwiederung  auf  eine  von  demselben  unter  dem  15.  vo- 
rigen  Monats  gericbtete,  das  in  Rom  bevorstebende  allgemeine 
Concil  betreffende  Mittbeilung  erlassen  babe,  nachrichtlich  erge- 
benst  zu  iibersenden. 

Berlin,  . . . October  1869. 

An  den  Bischof  von  .... 

(Gez.)  von  Miihler. 


Ew.  erzbiscbofbcben  Gnaden  sage  ich  fiir  die  gefalligen  Mit- 
theilungen  vom  15.  vorigen  Monats,  betreffend  das  in  Rom  be- 


1209 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  236. — 239. 


1210 


vorstehende  allgemeine  Concil,  meinen  Dank.  Zugleich  unterlasse 
ich  nicht,  bei  dieser  Gelegenheit  Ew.  erzbischoflichen  Gnaden  in  der 
Kiirze  von  der  Auffassuug  zu  unterrichten,  welcher  die  Regierung 
Sr.  Majestat  des  Konigs  in  dieser  Angelegenheit  folgt. 

Wenn  die  preussischen  Bischofe  der  ergangenen  Einladung 
gemass  an  dem  Concil  in  Rom  theilnehmen,  um  iiber  Angelegcn- 
heiten  der  katholischen  Kirche  zu  berathen,  so  machen  sie  damit 
nur  von  einem  Rechte  Gebrauch,  welches  die  Verfassung  des 
Landes  ihnen  gibt.  Die  bisher  bewahrten  verfassungsmassigen 
Principien  der  religiosen  und  kirchlichen  Freibeit  finden  auch  auf 
den  vorliegenden  Fall  Hire  voile  Anwendung.  Auch  baben  die 
Grenzen , innerhalb  deren  sicb  die  Freibeit  der  Kirche  bewegt, 
sowie  die  Gegenstande  und  Fragen,  fiir  welclie  die  Gesetzgebung 
des  Staates  und  deren  Handhabung  durch  staatlicbe  Organe  vor- 
bebalten  bleiben  muss,  durch  die  innere  Entvdcklung  des  preussi- 
schen Staatsrechtes , durch  Legislation  und  Verwaltuiig  im  Ein- 
zelnen  eine  so  klare  und  erscbdpfende  Bestimmtbeit  erbalten, 
dass  fiber  den  Umfang  derselben  kaum  noch  in  irgend  einer  ein- 
zelnen  Beziehung  ein  Zweifel  fibrig  ist.  Diese  Grenzen  zu  wahren 
und  den  Zustand  gesicherter  Rechtsordnung  aufreebt  zu  erbalten, 
ist  nicht  ein  Interesse  des  Staates  allein,  sondern  in  nicht  gerin- 
gcrem  Masse  ein  Interesse  und  eine  Aufgabe  auch  der  Kirche. 

Die  kcinigliche  Staatsregierung  hegt  das  Vertrauen,  dass  die 
preussischen  Bischofe  auch  ausserbalb  des  Heimathlandes  der  Rechte 
und  Pflichten  sicb  bewusst  bleiben,  welche  ihnen  als  Bfirgern  des 
Reiches  und  als  Untertbanen  Sr.  Majestat  des  Konigs  zukommen. 
Sie  ist  aufrichtig  gewillt,  den  bestehenden  Reebts-  und  Friedens- 
zustand  innerhalb  des  Landes  aufreebt  zu  erbalten.  Sie  wird  aber 
darfiber  wachen,  dass  nicht  Storungen  herbeigeffihrt  werden,  und 
denselben,  wenn  notbig,  entgegentreten , und  ist  sicb  in  diesem 
Punkte,  sofern  es  sicb  um  die  Abwehr  von  Uebergriffen  auf  das 
staatlicbe  Rechtsgebiet  handeln  wird,  der  Uebereinstimmung  mit 
alien  christlichen  Regierungen  bewusst. 

Wird  der  bier  bezeichnete  Standpunkt  von  alien  Seiten  gleicb- 
miissig  anerkannt  und  gewahrt,  so  kann  auch  die  Abbaltung  des 
bevorstehenden  Concils  dazu  beitragen,  die  Auffassungen  zu  klaren 
und  eine  richtige  Wfirdigung  der  Verhaltnissc  zu  fordern. 

Berlin,  8.  October  1869. 

An  den  Erzbischof  von  Kiiln, 

Herrn  Dr.  Paulus  Melchers  Erzb.  Gnaden  (Gez.)  von  Mfibler. 

zu  Kbln. 

239. 

D.  12.  Nov.  1869.  — Rerum  externarum  in  Borussia  minister  Comiti 
Arnim,  qui  Gubernio  exposuerat,  quomodo  Borussiacus  Romae 
legatus  respectu  Concilii  se  gerere  deberet,  scribit  Concilio  ple- 
nam  libertatem  relinquendam  esse,  quamdiu  res  ecclesiasticas 
tractet;  porro  Gubernium  minime  timere,  ne  Concilium  in  domi- 
nium civitatis  incurrat.  Quod  Comes  Arnim  petierit,  Gubernium 
curaturum , ut  tbeologus  Catholicus  ad  eum  Romam  mittatur, 
cuius  consilio  adiutus  de  rebus  Concilii  rectius  iudicare  possit. 

Berlin,  12.  November  1869. 

Euer  Hocbwohlgeboren  baben  in  einem  wiihrend  Ihrer  An- 
wesenheit  in  Berlin  entworfenen  Promemoria  in  eingebender  Weise 
die  Verschiedenbeit  erortert,  welche  zwiseben  der  Stellung  des 
preussischen  Gesandten  in  Rom  und  derjonigen  der  Botsebafter 
rein  katholischer  Machte  wiihrend  des  Concils  und  mit  Bezug  auf 
das  Concil  stattfinden  wfirde.  Dass  diese  Verschiedenbeit  thatsiich- 
lich  bestehen  wird,  verkenne  ich  nicht;  und  Euer  Hocbwohlgeboren 
konnen  gewiss  sein,  dass  So.  Majestat  der  Konig  auch  bei  Bcur- 
tbeilung  der  Anspriicbe,  welche  an  die  konigl.  Gosandtsebaft  in 
dieser  Beziehung  gemaebt  werden  konnen,  darauf  billige  Rfick- 
sicht  nebmen  wird.  Euer  Iloebwohlgeborcn  sclbst  aber  werden 
mit  mil-  geneigt  sein,  diesem  Untersebiede  eine  geringcre  Bedeu- 
tung  bcizulegen,  wenn  Sie  erwiigen,  Avio  wenig  Vcranlassung  die 
konigl.  Regierung  hat,  die  Bedeutung  des  Concils  ffir  die  politi- 
schen  Verhiiltnisse  zu  fiborsebiitzen , oder  gar  Besorgnisse  daran 
zu  kniipfen,  Avie  .sie  auf  maneben  Seiten  laut  Averden, 

Ich  bin  weit  davon  entfernt,  die  religiose  und  kircbliche  Scite 
des  Concils  gering  zu  achten,  oder  seiner  Bedeutung  ffir  die  GoAvissen 
der  Katholiken,  insofern  es  Materien  des  Glaubens,  der  Doctrin  oder 
der  rein  kirchlichen  innern  Disci])lin  behandeln  wird,  zu  nabe  zu 
treten.  Welche  Stellung  es  in  dieser  Beziehung  zu  den  in  der  katbo- 
liscbon  Kirche  herrschenden  Stromungen  einnelimen,  welcben  Ein- 


a fluss  es  denselben  auf  seine  Berathungen  gestatten,  welche  For- 
derungen  es  an  die  GoAvissen  der  katholischen  Christen  stellen  und 
zu  welcben  Hoffnungen  oder  Beffirchtungen  ffir  die  innere  und 
dauernde  Kriiftigung  der  katholischen  Kirche  es  Anlass  geben  wird, 
das  ist  nicht  Sache  der  Regierungen  zu  erAvagen.  Auch  die  etwaigen 
Beziehungen  des  Concils  zu  den  ausserbalb  der  romisch-katholischen 
Kirche  bestehenden  christlichen  Gemeinsebaften , auf  Avelche  es 
einen  directen  Einfluss  nicht  fiben  kann,  liegen  in  einer  Sphare, 
welche  sicb  der  Action  der  Regierungen  entziebt.  Es  kann  da- 
bei  nur  von  einem  geistigen  Wirken  und  Gegenwirken  die  Rede 
sein;  und  wir  konnen  diese  Seite  getrost  den  verschiedenen  Kircben- 
gemeinschaften  fiberlassen.  Nur  bei  etAvaigen  Versueben  der  Sto- 
rung  des  confessionellen  Friedens  auf  dem  iiussern  Gebiet,  welche 
Avir  fibrigens  nicht  ei'Avarten,  werden  die  Regierungen  mit  fester 
Hand  einzuschreiten  baben,  von  AA^elcher  Seite  dieselben  auch 
kommen  mogen. 

Ffir  uns  kommen  nur  die  Beziehungen  der  Kirche  zum  Staate 
und  dasjenige,  gewissermassen  Grenzgebiet,  in  Betracht,  auf  Avel- 
chem  diese  beiden  Miichte  gemeinsame  Berfibrungspunkte  baben. 
b Es  wiire  fiberflfissig,  bier  die  einzelnen  Materien  zu  erwilhnen,  in 
welcben  auch  das  Concil  dieses  Gebiet  berfihren  konnte ; Avir 
mfissten  uns  dabei  zum  grossen  Theil  in  Conjecturen  und  Ver- 
muthungen  einlassen,  da  die  Vorbereitungen  ffir  die  Berathungen 
des  Concils  mit  so  grosser  Heimlicbkeit  betrieben  werden.  Auch 
fiber  die  allgemeine  Tendenz  und  den  Sinn,  in  welcbem  das  Concil 
diese  Punkte  voraussichtlicli  behandeln  werde,  Avill  ich  im  voraus 
keine  Vermutbungen  aufstellen.  Die  Thatsacbe,  dass  das  Concil 
auch  mit  diesen  Materien  befasst  werden  wird,  dfirfte  ausser  allem 
Zweifel  gestellt  sein , sebon  durch  die  Einriebtung  einer  Com- 
missione  ecclesiastico-politica.  Aber  dieser  Thatsacbe  gegenfiber 
genfigt  es  vollstiindig,  zu  constatiren,  dass  die  konigl.  Regierung 
auch  liieran  keinerlei  Besorgnisse  knfipft  und  dem  Yerlauf  des 
Concils  mit  vollcr  Rube  entgegensieht.  Ich  bitte  Euer  Hochwohl- 
geboren  sicb  biervon  auf  das  Lebbafteste  zu  durchdringen  und 
(lafiir  zu  sorgen,  dass  man  auch  in  Rom  denselben  Eindruck  ge- 
Avinne  und  bebalte. 

Es  ist  ja  bereits  mebrfach  der  Voraussetzung  Ausdruck  ge- 
geben  worden,  dass  das  Concil  unter  dem  Einfluss  extremer  in 
c Rom  vorherrschender  Tendenzen  bestimmt  werden  konnte,  dieses 
Gebiet  in  einem  Sinne  zu  behandeln,  welcher  das  gute  Einver- 
nebmen  zwiseben  dem  Staat  und  der  Kirche  zu  storen  geeignet 
ware.  Ich  kann  auch  nicht  verkennen,  dass  diese  Voraussetzung 
durch  manebe  Symptome  begrfindet  Avird,  die  Euer  Hocbwobl- 
geboren  selbst  zu  gut  bekannt  sind,  als  dass  ich  sie  nilher  anzu- 
deuten  brauchte.  Wir  baben  deshalb  auch,  als  die  koniglicb 
bayerische  Regierung  uns  den  Wunsch  nach  einer  Verstiindigung 
in  dieser  Riebtung  bin  ausdrfickte,  denselben  nicht  von  der  Hand 
gewiesen,  vielmehr  uns  gefreut,  uns  mit  diesem  einflussreichen 
deutschen  und  wesentlich  katholischen  Staate  auf  domselben  Boden 
zu  finden.  Ich  muss  mich  aber  entschieden  gegen  jede  Auslogung 
verwabren , als  batten  wir  dabei  irgend  welcben  Beffirchtungen 
Raum  gegeben  und  wiiren  von  irgend  einer  Rficksicht  auf  Gc- 
fabren  geleitet  worden,  welche  uns  aus  der  Haltung  des  Concils 
erwacbsen  konnten ; und  ich  glaubc,  dass  die  koniglicb  bayerische 
Regierung  ebenso  wenig  ernstliche  Besorgnisse  hegt  AAue  Avir.  Wir 
sind  vielmehr  fest  iiberzeugt,  dass,  wenn  aus  der  Haltung  des 
Concils  Gefabren  erAvaebsen  konnten,  diese  ganz  auf  Seite  der 
d katholischen  Kirche  und  des  papstlicben  Stubles  liegen.  Gern 
gebe  ich  mich  der  Hoffnung  bin,  dass  die  traditionelle  AVeisheit 
des  romischen  Stubles  denselben  vor  der  Gefabr  bewabren  Averde, 
das  Concil  auf  Bahncn  zu  leiten,  welche  zu  solcben  Ergebnissen 
ffibren  konnten. 

Mit  den  preussischen  und  vielleicbt  auch  mit  den  fibrigen 
deutschen  Bisebofen  Avird  sicb , Avie  Euer  IIocliAvoblgeboren  auch 
in  Ibrem  Memorandum  andeuten,  auch  ungesuebt  die  Gelegenheit 
zu  vielfacbem  Verkobr  darbieten.  Obne  irgendwie  auch  nur  den 
Sebein  einer  versuebten  Einwirknng  auf  sicb  zu  laden,  Avollon 
Euer  IIocbAvoblgeborcn  auch  in  diesem  Verkebr  sicb  immer  im 
Sinne  der  Miissigung  und  Besonnenbeit , aber  auch  der  voll- 
kommenen  Siebcrlieit  und  Festigkeit  dcr  koniglicben  Regierung 
ausspreeben.  Um  Ihnen  diesen  Verkebr  und  die  Rollc  der  rubigeTi 
Beobaebtung,  Avelcbe  dor  kiiniglicbcn  Gesandtsebaft  zufallt,  zu 
crlcicbtern , und  Sie  in  den  Stand  zu  setzen , die  Vorkoinmnisse 
auf  dem  Concil  auch  vom  katboliscb-kirchlichen  Standpunktc  aus 
zu  beurtbeilcn , babe  ich  gern  Ibrem  Winiscbc  entsproeben  und 
mich  an  den  Herrn  Minister  der  gcistlichen,  Unterriebts-  und 


1211 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1212 


Medicinal-Angelegenheiten  gewandt,  um  der  Gesandtschaft  oinen 
zuverliissigen  uiid  kirchlicli  wie  politiscli  correcten  katholischen 
Geistliclien  oder  Theologen  beiordnen  zu  konnen.  Ueber  das  Er- 
gebniss  der  angekiiupften  Verbandlungen  behalte  icli  mir  vor, 
Euer  Hochwohlgeboreii  weitere  Mittlieiluiig  zu  machen. 

Der  Minister  der  auswartigen  Angelogenheiten. 

In  Vertretuiig  gez.  v.  Thile. 

An  den  koniglichen  Gesandten 
Herrn  v.  Arniin,  Hochwohlgeboreii, 

Rom. 

240.  (CLXXXllI.) 

D.  15.  Mali  1869.  — Ex  prooemio  documeiitis  diploma/ ids  praemisso, 
quae,  in  libro  ruhro  (1869,  3)  collecta,  a Gubernio  Austriaco- 
Ilungarico  imperii  Delegationibus  proposita  sunt;  quae  prooemii 
paragraphus  refertur  ad  documentum,  quod  proximo  sequitur. 

Da  es  endlicb  fiir  alle  Eegierungen  der  civilisirten  Welt  eine 
Frage  von  holier  Bedeutung  ist,  welche  Stellung  sie  gegenuber 
dem  von  Seiner  Ileiligkeit  Pius  IX.  nacli  lioin  berufenen  Concil 
einzunehmen  haben  werden,  und  da  die  bffentliclie  Meinung  an 
alien  diese  Frage  beriilirenden  Vorgiingen  ein  vollbereclitigtes  In- 
teresse  nimmt,  so  zogert  das  kaiserliche  und  konigliche  Ministerium 
nicht,  eine  Darlegung  der  in  dieser  Saclio  vorliiutig  von  ilim  er- 
fassten  Gesiclitspunkte  mitzutheilen,  zu  welcher  cine  Anfrage  der 
koniglicli  bayerischen  Regierung  ilitn  Veraulassung  geboten  hat. 
Das  Ministerium  des  Aeussern  hat,  bevor  es  in  dieser  Weise  sich 
vernehmen  Hess,  sich  der  Zustimmung  sowohl  des  Ministerrathes 
fiir  die  im  Reichsrathe  vertretenen  Kbnigreiche  und  Liiiider,  als 
des  koniglicli  uiigarischen  Ministeriuins  versichert. 

241.  (CLXXXIV.) 

D.  15.  Maii  1869.  — Literae,  quarum  in  priore  documento  fit  mentio. 
Comes  Beust,  rerum  externarum  Viennae  minister,  Comiti  Ingel- 
heim,  Monachii  legato,  nuntiat,  Gubernium  Austriaco-Hunga- 
ricuin,  quum  diversarum  religiosarum  societatum  in  sua  interiore 
vita  manifestanda  libertatem , primariae  legis  instar , sanxerit, 
quamdiu  huiusmodi  manifestationes  rei  publicae  statum  non  offen- 
dunt , non  videri  sibi,  uti  res  nunc  sunt,  idoneas  habere  causes, 
quare  a Gubernio  Bavarico  proposita  consilia  amplectatur.  De 
Concilii  deliberationibus,  si  verum  quaeritur,  nihil  aliud  nisi 
meras  haberi  eoniecturas.  Turn  demum  admittenda  fore  eiusmodi 
consilia,  si  re  ipsa  Concilium  dvilis  potestatis  fines  ac  iura  in- 
vadere  tentaret,  aut  certa  adessent  tabs  propositi  indicia. 

AVien,  den  15.  Mai  1869. 

Der  koniglicli  bayerischc  Gesandte  Herr  Graf  von  Bray  hat 
mir  von  einer  Depesche  ‘ Kenntniss  gegeben , welche  seine  hohe 
Regierung  an  ihn  gerichtet  hat,  um  die  Frage  bei  uns  in  An- 
regung  zu  bringen,  welche  Haltung  die  europiiischen  Regierungen 
gegenuber  dem  nach  Rom  eiiiberufenen  okumenischen  Concil  an- 
zunehmen  haben  werden.  Graf  Bray  hat  diese  Depesche  mir  in 
Iliinden  gelassen,  und  ich  iibersende  Euer  Excellenz  im  Anschlusse 
cine  Abschrift  derselben  zu  persbnlicher  Kenntnissnahme. 

Enter  Berufung  auf  die  ihr  zugekoinmenen  Xachrichten  iiber 
die  Vorbereitungen  zu  der  bevorstehenden  Kirchenversammlung 
und  liber  vermuthete  Absichten  des  romischen  Ilofes  richtet  die 
koniglicli  bayerische  Regierung  an  uns  — wie  oline  Zweifel  auch 
an  andere  Cabinete  — die  Anfrage,  ob  nicht  zum  Schutze  der 
modernen  Staatsprincipien  vorbeugende  Massregeln,  wie  z.  B.  Ab- 
niahnnngen  an  die  Bischofe  der  einzelnen  Lander  oder  Prote- 
stationen  in  Rom  ins  Auge  zu  fassen  seien,  und  ob  es  nicht  fiir 
angezeigt  gehalten  werde , ein  Einverstandniss  iiber  derartige, 
Avenn  nicht  collective,  docli  moglichst  identische  Schritte  durch 
gemeinsamo  Berathungen,  vielleiclit  selbst  durch  eine  Conferenz  von 
Vertretern  silmmtlicher  betheiligten  Regierungen  herbeizufiihrcn. 

fell  babe  diese  Mittheilnng,  wie  die  hohe  Wichtigkeit  ihres 
Gegenstandes  es  erheischt,  der  aufmerksamsten  ErAviigung  unter- 
zogen , und  niicli  zugleich  fiir  verpflichtet  gehalten , vor  Beant- 
wortung  der  von  dem  Ilerrn  Fiirsten  von  Hohenlohe  angeregten 
Aveittragenden  Fragen  niich  vertraulich  soAvohl  niit  dem  k.  k. 
osterreichischen  Avie  mit  dem  koniglicli  uiigarischen  Ministerium 
zu  berathen. 


1 * V.  supra  Docum.  224. 


a Ira  vollen  Einverstandnisse  mit  den  Ministern  beider  Reichs- 
hiilften  und  mit  allerhochster  Errnachtigung  Seiner  Majestiit  des 
Kaisers  und  Konigs  habe  ich  nnnmehr  die  Ehro,  durch  Euer 
Excellenz  gefallige  Vermittlung  dem  Miinchner  Cabinete  in  Er- 
wiederung  auf  seine  Anfrage  die  nachstehenden  Bemerkungen 
mitzutheilen. 

Eine  Regierung,  Avelche,  Avie  die  osterreichisch-ungarische, 
die  Freiheit  der  verschiedenen  Religionsbekenntnisse  innerhalb 
der  freiheitlich  constituirten  biirgerliclien  Gesellschaft  zum  leiten- 
den  Grundsatze  erhoben  hat,  AV'iirde  nach  unserer  Auffassung  die 
voile  Consequenz  ihres  Princijis  nicht  festhalten,  wenn  sie  einem 
in  der  Verfassung  der  katholischen  Kirche  begriindeten  Vorgange, 
Avie  es  die  Einberufung  eines  allgenieinen  Concils  ist,  ein  System 
prdventiver  einschriinkender  Massnahmen  gegeniiberstellen  wollte. 
Es  Avird,  was  diesen  princijiiellen  Ausgangspunkt  fiir  unsere  Be- 
trachtung  betrifit,  zugleich  daranf  liingcAviesen  werden  diirfen, 
dass,  soviel  bis  jetzt  bekannt,  keine  derjenigen  Machte,  von  denen 
der  Grundsatz  der  Unabhiingigkeit  der  Kirche  vom  Staate  und 
des  Staates  von  der  Kirche  am  vollstiindigsten  anerkannt  und  in 
B dereii  Bereich  or  am  tiofsten  in  das  offentliche  Bewusstsein  ein- 
gedrungen  ist,  Besorgnisse  iiber  mogliche  Beschliisse  des  kiinftigen 
Concils  an  den  Tag  gelegt  oder  sich  bereits  mit  dem  Gedanken 
an  abwehrende  Gegenmassregeln  beschiiftigt  hat. 

Steht  es  nun  aber  als  allgemeine  Regel  fest,  dass  den  aner- 
kannteii  Religionsgesellschaften , in  ihren  inneren  Lebensiiusse- 
rungen,  so  lange  diese  nicht  mit  dem  staatlichen  Standpunkte 
collidiren,  die  vollste  Freiheit  gelassen  Averden  niiisse,  so  hat  die 
kaiserliche  und  konigliche  Regierung  in  der  Sachlage,  wie  sie  sich 
bis  heute  darstellt,  keine  geniigende  Motive  des  Rechts  oder  der 
Opportunitiit  zu  erblicken  vermocht,  um  schon  jetzt  dem  an  sich 
so  beachtensAverthen  Vorschlage  der  koniglicli  bayerischen  Regie- 
rung  Folge  zu  geben. 

Ueber  den  A'erlauf  des  Concils  konnen  namlich  dermalen  nur 
Vermuthungen,  inelir  oder  Aveniger  wahrscheinliche , aufgcstellt 
Avorden.  Nicht  einmal  iiber  das  Programm  der  Berathungsgegen- 
stiinde  des  Concils  sind  andere  offidelle  Aufschliisse,  als  die  iiber- 
sichtlichcn  Andeutungen  der  pitpstlichen  Einberufungsbulle  vor- 
handen.  Das  Gebiet  der  Avirklich  rein  dogmatischen  Fragen  wird 
c ohnehin  Niemand  dem  allgenieinen  Kirchenrathe  streitig  machen 
wollen.  Was  aber  die  staatskirchlichcn  Angelegenheiten , sowie 
diejenigen  Materien  betrifft,  Avelche  mit  der  Confession  zugleich 
das  biirgerliche  Recht  beruhreii,  so  liisst  sich  heute  schwerlieh 
schon  ein  Urtheil  daruber  gewinnen,  ob  die  Gefahr  vorhanden  sci, 
dass  die  in  diesera  Bereiche  seither  hervorgetretenen  Gegensiltze 
durch  die  A'^erhandluugen  und  Beschliisse  des  Concils  noch  ge- 
schiirft  und  zur  grosseren  Gefilhrlichkeit  fiir  die  Ruhe  der  Staaten 
gesteigert  Averden  konnten.  Wir  konnen  das  Vorhandensein  einer 
solchen  Gefahr  weder  bestiitigen  noch  in  Abrede  stellen.  Doch 
diirfte  im  Allgemeinen  kaum  vorauszusetzen  sein,  dass  die  Bi- 
schofe der  katholischen  AVelt,  die  der  grossen  Mehrzahl  nach  in 
Liindern  mit  vollkommen  siicularisirter  Gesetzgebung  leben  und 
Avirken  miissen,  nicht  eine  genaue  Kenntniss  der  praktischen  Noth- 
Avendigkeiten  unseres  Zeitalters  nach  Rom  mitbringen  sollten. 
Und  Avenn  die  ErAvartung  berechtigt  ist,  dass  es  dem  Zivecke  der 
Erhaltung  des  Friedens  zwischen  Staat  und  Kirche  an  Wort- 
fiihrern  unter  don  Priilaten  des  Concils  nicht  fehlen  werde,  so 
liegt  es  vielleiclit  nicht  im  Interesse  der  Regierungen,  diese  Stim- 
j men  als  von  StaatsAvegen  patronisirt  erscheinen  zu  lassen  und 
dadurch  in  Hirer  Autoritilt  zu  beeintriichtigen.  Es  liisst  sich  ferner 
dermalen  noch  nicht  erkennen , Avie  die  piipstliche  Curie , welche 
in  der  jetzigen  Weltlage  die  Priicedentien  friiherer  Jahrhunderte 
in  Bezug  auf  die  Theilnahme  der  weltlichen  Fiirsten  an  den  Con- 
cilien  nicht  wird  erneuern  konnen  noch  Avollen,  gegenuber  den 
Regierungen  hinsichtlich  derjenigen  Verhandlungsgegenstiinde  sich 
zu  verhalten  gedenkt,  in  Avelchen  die  Beschliisse  des  Concils  nicht 
oline  staatliche  Anerkennung  zur  Ausfiihrung  gelangen  konnten. 
Nach  unserer  Auffassung  sind  aber  die  Regierungen  Amllkommcn 
in  der  Lagc,  die  in  dieser  Richtung  etwa  erforderlich  AA'-erdenden 
Schritte  des  Kirchenregimentes  abzuA\mrten. 

Wurde  demniichst  das  versammclte  Concil  sich  wirklich  an- 
schicken,  in  die  Rechtssphare  der  StaatsgeAvalt  iiberzugreifen  oder 
Aviirden  sich  bostimmte  Indicien  fiir  cine  derartige  Absicht  in  au- 
thentischer  Weise  herausstellen,  dann  AAmre  auch  nach  der  Ansicht 
dor  kaiserlichen  und  koniglichen  Regierung  der  Fall  sicher  nicht 
auszuschliessen,  dass  neben  den  abAvehrenden  und  abmahnenden 
Schritten  der  einzelnen  Staaten  auch  gemeinsame  Berathungen 


1213 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  239. — 243. 


1214 


der  Cabinete  zum  Zweeke  iibereinstiinmonder  Wahrung  der  Staats- 
hobeitsrechte  sich  als  nothig  oder  niitzlich  erweisen  konnten. 
Dagegen  vermogen  wir  nicht  dafiir  zu  stimmen,  dass  der  blossen 
Prasumtion  moglicher  EingrifFe  in  diese  Rechte  die  Thatsache 
einer  diplomatischen  Conferenz  entgegengestellt  und  dadurch  — 
abgesehen  von  der  erhbhten  Schwierigkeit,  auf  so  unsicherem 
Grunde  zu  festen  Einverstiindnissen  zu  gelangen  — vielleicht  der 
Sebein  einer  beabsichtigten  Controle  und  Bescbrilnkung  der  Erei- 
heit  der  katbolischen  Kircbe  bervorgerufen  und  die  Spannung 
der  Gemiitber  obne  Noth  vermehrt  werden  konnte. 

Die  bier  dargelegte  Auffassung  hat  iibrigens  die  kaiserliche 
und  konigliche  Regierung  nicht  abhalten  kdnnen,  die  von  dem 
kdniglich  bayerischen  Cabinete  ausgegangene  Anregung  zu  einem 
Meinungsaustausebe  iiber  diese  bedeutungsvolle  Angelegenheit  in 
ibrem  ganzen  Werthe  anzuerkennen.  Wir  fiiblen  uns  dem  Herrn 
Fiirsten  von  Hobenlobe  fiir  die  Mittbeilung  seiner  Ansicht  und 
fiir  den  uns  dadurch  gebotenen  Anlass,  unser  Verlialtniss  zur 
Sadie  darzulegen,  aufriebtig  verpfliebtet,  und  Euer  Excellenz 
wollen  es  ubernehmen,  dieser  Gesinnung  bei  Seiner  Durcblaucht 
den  wiirmsten  Ausdruck  zu  verleilien.  Eine  Abschrift  des  gegen- 
wilrtigen  Erlasses  sind  Sie  ermaclitigt,  dem  Herrn  Ministerpriisi- 
denten,  falls  es  gewunscht  wird,  zur  VerfUgung  zu  stellen. 

Empfangen  etc. 


242.  (CLXXXV.) 

D.  21.  Sept.  a.  1869.  — Dux  Gramont,  Gallus  Vieim.ae  legatus,  scribit 
Principi  de  La  Tour  d’Auvergne,  rationem,  quam  sibi  erga  Con- 
cilium sequendam  delegit  Gubernium  Gallicum  *,  eandem  esse, 
quam  pro  sua  parte  iniit  Gubernium  Apostolicae  Maiestatis.  Ce- 
terum  etiam  in  imperio  Austriaco-Hungarico  civilera  potestatem 
idoneis  instructam  esse  praesidiis,  ut  omnem  Concilii  molitionem 
repellat,  quae  civitatis  privilegiis  patriisque  institutis  contraria  esset. 
— Summarium  auctoritate  publica  editum : 

Vienne,  le  21  septembre  18C9. 

Prince,  1 

Votre  Excellence  a bien  voulu  me  faire  connaltre,  par  sa 
lettre  du  8 de  ce  mois,  I’attitude  quo  nous  nous  proposons  de 
garder  vis-a-vis  du  Concile  oecumenique  convoque  a Rome  pour 
le  8 decembre  proebain. 

Conformement  a vos  intentions,  j’ai  donne  lecture  de  cette  de- 
peebe  a monsieur  le  baron  d’Aldenbourg,  en  I’absence  de  mon- 
sieur le  comte  de  Beust.  Monsieur  d’Aldenbourg  m’a  remercie  de 
cette  communication,  a laquelle  il  s’attendait,  d’apres  une  lettre 
qu’il  venait  de  recevoir  du  Charge  d’affaires  d’Autricbe  a Paris. 
11  a ajoute  que  la  ligne  de  conduite  que  nous  com])tions  suivre 
etait  cello  que  le  gouvernement  de  Sa  Majeste  Apostobque  se  pro- 
posait  deja  d’adopter. 

Le  cabinet  de  Vienne  attendra,  sans  s’en  inquieter  a I’avance, 
les  decisions  que  pourra  prendre  le  Concile,  et  il  espere  que  la 
prudence  du  Saint-Pore,  ainsi  que  le  devouement  du  Sacre  Col- 
lege, tendront  a ecarter,  dans  les  questions  qui  touebent  aux  ra])- 
ports  des  pouvoirs  civils  et  religieux,  des  solutions  de  nature  a 
faire  encourir  une  grave  responsabilite  ii  leurs  auteurs. 

Monsieur  d’Aldenbourg  m’a  dit,  au  surplus,  que,  dans  I’etat 
actucl  des  esprits  et  avec  I’interpretation  donnee  aujourd’hui  a la 
legislation  que  Ton  rattacbe  aux  traditions  de  Joseph  II,  le  droit 
public  do  la  monarebie  off'rait,  sous  ce  rapport,  au  gouvernement 
des  garanties  suffisantes;  qu’ici,  comme  en  France,  le  pouvoir  civil 
aurait  la  faculte  dc  s’opposer  ii  tout  ce  qui  serait  contraire  aux 
privileges  do  I’Etat  et  aux  traditions  nationales. 

Apros  m’avoir  fourni  ces  explications,  qui  indiquent  suffisam- 
ment  que  la  politique  du  cabinet  de  Vienne,  ii  I’egard  de  I’Assem- 
blec  oecumenique,  ne  differera  guero  de  la  ndtre,  le  baron  d’Al- 
denbourg m’a  fait  observer  quo,  memo  en  eussiong-nous  donne 
I’exemple,  le  gouvernement  austro-liongrois  aurait  besite  ii  nom- 
mer,  dans  cette  circonstancc,  un  mandataire  s])ecial  ii  Rome. 

Le  comte  Trauttmansdorff  sera  simplement  invite  ii  so  teiiir 
au  courant,  avec  I’aidc  des  Eveques  qui  voudront  bien  lui  ])retor 
Icur  concours , des  resolutions  (jui  scront  debattues  au  sein  do  la 
reunion  oecumenique.  Quant  ii  des  instructions  speciales,  dont  on 
ne  verrait  en  ce  moment  ni  I’objot  ni  I’utilite,  on  no  lui  en  trans- 


* * V.  inl'ra  Docum.  247. 


a 


mettra  quo  si  elles  sent  rendues  necessaires  par  les  tendances  du 
Concile  et  I’attitude  du  gouvernement  pontifical. 

Veuillez  agreei",  etc. 

(Signe)  Gramont. 


243.  (CLXXXVI.) 

D.  23.  Oct.  1869.  — Brevia  manclata  cle  ratione,  quam  Gubernium 

Austriaco-Hungaricum  erga  Concilium  tenere  statuit,  a Comite 

Beust  ad  Comitem  Trauttmansdorff,  Romae  legatione  fungentem, 

missa. 

Vienne,  le  23  octobre  1869. 

Au  moment  ou  approebe  I’epoque  fixee  pour  I’ouverture  du 
Concile  oecumenique,  je  crois  utile  de  resumer  ici  brievement  les 
entretiens  que  j’ai  eus  a ce  sujet  avec  Votre  Excellence,  et  de 
retracer  ainsi  encore  une  fois  la  ligne  de  conduite  que  le  Repre- 
sentant  de  Sa  Majeste  I’Empereur  et  Roi  pres  du  Saint-Siege  est 
appele  a suivre  dans  cette  circonstance. 

Je  dois  avant  tout  Vous  rappeler,  Monsieur  le  Comte,  la  depeebe 
b [Doc.  241.]  que  j’ai  adressee  le  15  mai  dernier  a Monsieur  le  Comte 
d’Ingelheim  en  reponse  aux  ouvertures  du  cabinet  de  Munich  con- 
cernant  I’attitude  a prendre  par  les  Puissances  en  face  de  la  con- 
vocation du  Concile.  Le  point  de  vue  et  les  principes  developpes 
dans  cette  piece  doivent  servir  de  regie  a Votre  Excellence,  et 
cela  d’autant  plus  qu’ils  sent  le  resultat  d’une  entente  etablie 
entre  les  differents  Ministeres  de  I’Empire  austro-hongrois  et  qu’ils 
constituent  ainsi  I’expression  la  plus  exacte  de  la  pensee  du  Gou- 
vernement imperial  et  royal. 

Fideles  aux  doctrines  sagement  liberales  dont  s’inspirent  nos 
institutions  politiques  actuelles,  nous  desirous  laisser  s’accomplir 
sans  entraves  cette  imposante  manifestation  de  I’esprit  catbolique. 
Nous  esperons,  d’ailleurs,  que  le  plus  grand  nombre  des  digni- 
taires  ecclesiastiques  qui  vont  se  reunir  a Rome  comprend  trop 
bien  les  necessitos  des  temps  ou  nous  vivons  pour  tenter  des  entre- 
prises  qui  forceraient  la  plupart  des  Gouvernements  a recourir  a 
des  mesures  severes.  Si  tel  etait  malbeureusement  le  cas,  nous 
sommes  persuades  que  nos  lois  et  I’appui  que  nous  trouverions 
dans  I’esprit  public  du  pays  nous  permettraient  facilement  de 
c repousser  toute  atteinte  qu’on  chercherait  a porter  aux  droits  de 
I’Etat.  Mais  nous  n’avons  pas  voulu,  je  le  repete,  nous  inquieter 
d’avance  d’eventualites , dont  la  realisation  est  plus  qu’incertaine 
et  centre  lesquelles,  en  tons  cas,  nous  nous  croyons  suffisamment 
armes.  Le  Gouvernement  imperial  et  royal  se  maintient  done  sur 
le  terrain  ou  il  s’est  place  dans  sa  depeebe  deja  citee  du  15  mai, 
et  il  compte  s’abstenir  de  tout  ce  qui  pourrait  troubler  la  liberte 
des  deliberations  du  Concile. 

Nous  ne  meconnaissons  toutefois  nullement  I’importance  des 
questions  qui  vont  etre  agitees  au  sein  de  cette  assemblee.  Bien 
que  nous  ne  soyons  que  fort  imparfaitement  au  courant  du  pro- 
gramme de  ses  travaux  qui  s’elabore  en  secret,  on  pent  supposer 
qu’il  embrassera  des  matieres  qui  touebent  a des  interets  essen- 
tiels  de  I’Etat.  Il  nous  importera  de  savoir  si  ces  interets  sont 
traites  et  dans  quel  esprit  ils  le  seront.  C’est  Vous  dire.  Monsieur 
le  Comte,  que,  tout  en  ayant  a Vous  abstenir  d’une  ingerence 
directe  dans  les  affaires  du  Concile,  Vous  devrez  etre  un  obser- 
vateur  attentif  de  ce  qui  se  passera,  afin  de  nous  informer  exac- 
tement  et  en  temps  utile  des  faits  qui  viendront  ii  se  produire. 
d Le  Gouvernement  imperial  et  royal  n’aura  pas  de  Re|)resen- 
tant  special  aupres  du  Concile.  Nous  n’avons  pas  regu  d ’invita- 
tion a cet  eff'et  et  nous  preferons  qu’il  en  soit  ainsi,  car  cela  nous 
permet  de  mieux  marquer  notre  attitude  de  reserve  et  de  garder 
une  plus  grande  liberte  d’action  vis-a-vis  de  toute  decision  even- 
tuclle  de  cette  assemblee.  C’est  done  Votre  Excellence  seule 
qui  sera  ebargee  du  soin  de  nos  interets  et  de  I’expression  de 
nos  vues. 

Pour  Vous  acquitter  dc  cette  double  tacbe,  les  indications 
generates  qui  precedent  sufbront  dans  le  premier  moment.  En 
eff'et,  nous  n’avons  pas  a nous  preoccuper  aujourd’bui  des  ques- 
tions speciales  qui  peuvent  surgir.  Nous  risquerions  do  nous 
egarer  dans  des  hypotheses  pout-etro  fort  eloignees  de  la  realite, 
et  il  nous  semblerait  pueril  de  vouloir  nous  premunir  contro  des 
dangers  dont  I’existenco  n’ost  rien  moins  (jue  jirouvee. 

Tout  en  manifestant  une  symi)atbic  bienvcillanto  pour  I’action 
favora))le  quo  le  Concile  i)eut  cxercer  afin  de  fortifier  et  de  de- 
velopper  les  sentiments  religieux  cbez  les  nations  cathollques, 
Votre  Excellence  Jie  devra  laisser  s’elevor  aucun  douto  sur  la 


1215 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1216 


ferae  resolution  du  Gouvernement  imperial  et  royal  de  maintenir 
la  ligne  de  demarcation  qu’il  a tracee  entre  les  droits  de  I’Etat 
et  ceux  de  I’Eglise,  et  de  se  conformer  invariablement  a I’esprit 
de  la  legislation  actuellenient  en  vigueur.  Tel  est  le  principe  ge- 
neral qui  doit  servir  de  regie  a I’attitude  et  au  langage  de  Votre 
Excellence. 

En  me  bornant  aujourd’liui  a cet  aperQU  sommaire,  je  me 
reserve  de  Vous  munir  d’instructions  plus  detaillees  selon  que  le 
besoin  s’en  fera  sentir.  La  direction  imprimee  aux  travaux  du 
Concile  et  les  decisions  eventuelles  de  cette  assemblee  nous  dic- 
teront  la  conduite  que  nous  aurons  a observer. 

Je  dois  done  Vous  recommander  encore  une  fois  tout  parti- 
culierement,  Monsieur  le  Comte,  de  me  fournir  exactement  tons 
les  renseignements  propres  a eclairer  le  Gouvernement  imperial 
et  royal  et  a le  mettre  a meme  de  prendre  les  mesures  oppor- 
tunes.  Votre  Excellence  voudra  bien  appliquer  tons  Ses  soins  a 
remplir  cette  taclie  dont  I’importance  ne  saurait  lui  ecliapper, 
puisqu’Elle  salt  a quel  point  la  question  des  rapports  entre  I’Etat 
et  I’Eglise  reclame  la  sollicitude  la  plus  constante  du  Gouverne- 
ment imperial  et  royal. 

Recevez  etc. 

244.  (CLXXXVII.) 

. . . 18G9.  — Communis  Consilii  Helvetic!  relatio  de  ratione  a Foede- 

ratis  erga  Concilium  tenenda. 

Der  Bundesrath  ermangelte  nicht  die  Frage:  welclie  Sebritte 
im  allgemeinen  von  Seite  der  Schweiz  gegeniiber  dem  bevor- 
stehenden  Concil  und  speciell  in  Folge  der  Circulardepesche  des 
Fiirsten  von  Hohenlohe  zu  thun  seien,  in  reiflicbe  Erwiigung  zu 
ziehen. 

Ueber  die  Stellung,  welclie  der  Bund  eventuell  in  dieser  An- 
gelegenheit  einzunehmen  hiitte,  konnte  bei  dem  klaren  Wortlaute 
des  Art.  44,  Lemma  2,  der  Bundesverfassung  ( den  Kantonen,  so- 
wie  dem  Biinde  hleibt  vorhehalten,  fur  Handhabung  der  bffentUchen 
Ordnung  und  des  Friedens  unter  den  Confessionen  die  geeigneten 
Massregeln  zu  trefl'en)  kein  Zweifel  herrsclien.  Die  Competenz 
des  Bundesrathes  ist  durch  diese  Verfassungsbestimmung  klar 
vorgezeichnet , und  es  handelte  sich  dalier  vor  allem  darum , zu 
untersuchen:  ob  der  confessionelle  Friede  durch  den  damaligen 
Stand  der  Concilsangelegenheit  als  verletzt  oder  gefilhrdet  be- 
trachtet  werden  konne. 

Eine  unbefangene  Priifung  der  Verhiiltnisse  musste  offenbar 
zu  dem  Schlusse  iuhren,  dass  von  einer  derartigen  Verletzung, 
Oder  auch  nur  von  einer  Gefiibrdung  durch  die  iiber  diesen  Ge- 
genstand  bis  zum  Monat  August  1869  angcordneton  Massnahmen 
des  papstlichen  Stuhles  nicht  die  Rede  sein  konnte.  Allerdings 
war  es  schon  dazumal  wahrscheinlich,  dass  auf  dem  Concil  Grund- 
siitze  Averden  aufgestellt  werden , die  gegen  mehrere  wichtige 
Axiome  des  Staatslebens,  wie  es  sich  bei  alien  Culturvolkern  ge- 
staltet  hat,  gerichtet  .sind,  sowie  dass,  neben  den  rein  dogmati- 
schen  Beschliissen,  auf  dem  Gebiete  der  gemischten  staatskirch- 
lichen  Verhiiltnisse  (Ehe,  Civilstand,  religioser  Schulunterricht, 
Beerdigungspliitze  u.  s.  w.)  Decrete  und  Verordnungen  von  ein- 
schneidender  Tragweite  erlassen  werden  diirften,  und  dass  in  alien 
diesen  Beziehungen  die  Riickwirkungen  der  Beschliisse  des  Con- 
cils  zwischen  Staat  und  Kirche,  wie  zwischen  den  einzelnen  In- 
dividuen,  sich  rasch  genug  bemerkbar  machen  Averden.  Wenn 
aber  schon  der  Umstand,  dass  man  sich  einstweilen  lediglich  Ver- 
muthungen  und  bloss  moglichen  Gefahren  gegeniiber  befand,  dem 
Bundesrathe  die  Ueberzeugung  aufdrang,  dass  priiventive  Schritte 
von  Seiten  der  Staatsregierungen  ungerechtfertigt  gewesen  wiiren, 
so  leitete  ihn  bei  seiner  diesfalligen  Schlussnahme  auch  ganz 
besonders  der  Gedanke , dass  die  innere  Lebenskraft  des  schwei- 
zerischen  Staates  und  seiner  Cultur  stark  genug  ist,  um  alien 
Gefahren  zu  begegnen,  die  demselben  aus  dem  Concil  erwachsen 
konnten,  und  dass  man  also  getrost  der  Kirche  ihre  voile  Frei- 
heit  lassen  diirfe,  sich  zu  vereinigen  und  nach  Gutbefinden  ihre  An- 
gelegenheiten  zu  ordnen. 

Der  Missbrauch  der  Freiheit  durfte  nach  scinem  Dafiirhalten 
auf  diesem  Gebiete  ebenso  wenig  als  auf  anderen  priisumirt  Aver- 
den,  und  je  liberaler  wir  uns  dieser  Frage  gegeniiber  verhielten, 
um  so  mehr  bleibt  uns  die  Berechtigung,  eintretenden  Falls  dem- 
selben fest  entgegenzutreten. 

Gegenuber  den  geistlichen  Behorden  der  Eidgenossenschaft 
durfte  man  sich  um  so  eher  soldier  priiventiver  Massregeln  ent- 


a halten,  als  denselben  die  verfassungsmassigen  Mittel  schon  hiu- 
langlicli  bekannt  sind,  welche  die  Bundesbehorden  in  den  Stand 
setzen,  Beschliissen  des  Concils  zu  begegnen,  die  sich  mit  den 
Principien  unserer  Staatsordnung  im  Widerspruch  befinden  oder 
den  Frieden  unter  den  Confessionen  gefahrden  wurden. 

Es  wurde  daher  die  Anregung  des  Fiirsten  von  Hohenlohe 
durch  Note  an  den  bayerischen  Geschaftstriiger  in  Bern,  datirt 
vom  6.  September  1869,  im  angegebenen  Sinne  beantwortet,  wobei 
indess  der  Bundesrath  die  Erklarung  abgab,  dass  er  die  in  der 
Circulardepesche  ausgesprochenen  Grundsiitze  iiber  die  Pflichten 
der  Staaten  gegeniiber  den  befiirchteten  Ausschreitungen  des 
Concils  vollkonimen  theile  und  vorkommenden  Falls  nicht  anstehen 
Averde,  denselben  nachzukommen. 

Soviel  seither  in  Erfahrung  gebracht  wurde,  hat  sich  auch, 
mit  Ausnahrae  der  italienischen , keine  einzige  Regierung  unbe- 
dingt  und  riickhaltlos  fiir  den  Antrag  des  bayerischen  Minister- 
prasidenten  ausgesprochen , und  es  wurde,  wie  bekannt,  in  der 
Folge  von  einem  Eingreifen  der  Staatsregierungen  in  die  vom 
papstlichen  Stuhl  angeordneten  Vorbereitungen  zum  Concil  Um- 
b gang  genommen. 

Wenn  sich  auch  der  Bundesrath  wahrend  des  Berichtjahres 
nicht  weiter  mit  dieser  Frage  zu  befassen  hatte,  so  verfolgte  doch 
das  politische  Departement  den  Gang  derselben  mit  der  ihr  ge- 
biihrenden  Aufmerksamkeit,  und  versaumte  nicht,  sich  iiber  die 
Vorgiinge  in  Rom  selbst,  sowie  iiber  das  Verhiiltniss  der  euro- 
piiischen  Staatsregierungen  gegenuber  dem  papstlichen  Stuhl, 
bestmoglich  unterrichtet  zu  halten. 

245.  (CLXXXVIII.) 

D.  9.  lul.  1868.  — Gallici  Consilii  condendis  legibus  disceptationes 

circa  Concilium. 

D.  10.  lul.  1868.  — Pergitur  in  iisdem  disceptationibus. 

M.  le  president  Schneider.  Le  Corps  legislatif  s’est  arrete 
hier  au  ministere  de  la  justice  et  des  cultes:  — Service  des  cul- 
tes.  — section.  Administration  centrale. 

La  parole  est  a M.  Emile  Ollivier. 

c M.  Emile  Ollivier.  Messieurs,  le  Pape  Pie  IX  vient  d’annoncer 
solennellement  la  convocation  a Rome,  pour  le  8 decembre  1869, 
d’un  concile  oecumenique.  II  y a trois  siecles  qu’un  evenement 
aussi  important  ne  s’est  produit  dans  le  monde  catholique,  et  ce 
qui  rend  plus  digne  d’attention  ce  fait  toujours  grave  en  lui-meme, 
e’est  que,  tandis  que  le  dernier  concile,  le  concile  de  Trente, 
n’avait  ete  convoque  que  pour  extirper  les  heresies  qui  etaient 
en  religion,  reformer  les  moeurs  des  ministres  de  I’Eglise  et  apai- 
ser  les  discordes  et  les  dissensions  qui  etaient  entre  les  princes 
Chretiens,  le  concile  prochain  a un  but  temporel  aussi  bien  que 
spirituel ; il  interesse  I’Etat  aussi  bien  que  I’Eglise,  et  il  n’est  pas 
convoque  seulement  pour  assurer  I’integrite  de  la  foi,  la  purete 
de  la  discipline,  mais  aussi  pour  reformer  les  moeurs  corrompues 
des  peuples  et  les  principes  de  la  societe  civile.  On  y agitera  et 
on  y tranchera  les  problemes  les  plus  importants  parmi  ceux  qui 
naissent  du  mouvement  quotidien  de  la  vie  sociale,  notamment  le 
mariage  civil , I’enseignement  laique , et  les  principes  memes  sur 
lesquels  reposent  les  constitutions  modernes. 

Aussi,  messieurs,  ai-je  pense  que  cette  assemblee  perdrait  de 
d la  consideration  qu’elle  a dans  le  monde  et  de  son  autorite  mo- 
rale, si  elle  passait  a cote  d’un  fait  aussi  important  sans  le  re- 
marquer,  sans  s’en  emouvoir;  et,  a defaut  de  quelqu’un  plus 
digne  et  plus  capable  de  soulever  ces  delicates  matieres,  je  vous 
prie,  malgre  notre  fatigue  commune,  de  vous  arreter  un  instant 
et  de  permettre  que  je  vous  entretienne  d’un  des  sujets  les  plus 
eleves  qui  puissent  etre  discutes  dans  une  assemblee  (Parlez! 
parlez !). 

Ne  redoutez  pas,  messieurs,  que  je  me  laisse  aller  a quoi 
que  ce  soit  qui  ressemble  a une  pretention  theologique : elle  serait 
deplacee,  ne  ffit-ce  qu’a  cause  du  lieu  dans  lequel  je  parle;  e’est 
uniquement  en  jurisconsulte  et  en  homme  politique  que  je  m’a- 
dresse  a vous  et  que  je  sollicite  votre  attention. 

Lorsqu’un  concile  oecumenique  est  convoque  a Rome  par  le 
pontife  supreme,  quelle  est  I’attitude  que  doit  prendre  le  pouvoir 
laique,  I’Etat?  Doit-il  agir  on  doit-il  demeurer  passif;  et,  s’il  agit, 
de  quelle  nature  doit  etre  son  action?  Consultons  les  precedents 
et  demandons-nous  comment  se  conduisirent  nos  anciens  rois,  lors- 
que  le  concile  de  Trente  fut  annonce,  comment  ils  se  conduisirent 


1217 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  243. — 245. 


1218 


pendant  sa  duree,  comment  ils  se  conduisirent  apres  sa  fin.  En  a 
d’autres  termes,  examinons  ce  qu’ils  crurent  opportun  de  faire 
avant,  pendant  et  apres  le  concile. 

Avant  la  reunion  du  concile,  la  conduite  etait  aisee  et  tout 
indiquee  d’avance.  D’apres  nos  anciennes  lois  et  nos  anciens  usa- 
ges, aucune  bulle  du  pape  et  par  consequent  aucune  indiction  de 
concile  ne  pouvait  etre  publiee  en  France ; aucun  eveque  ne  pou- 
vait  se  rendre  a Rome  sans  I’autorisation  formelle  du  pouvoir  la'ique, 
du  roi.  Des  lors  le  roi  eut  a se  demander  d’abord  s’il  autoriserait  la 
publication  [de  I’indiction]  du  concile  dans  le  royaume  et  s’il  per- 
mettrait  aux  eveques  de  s’y  rendre.  II  autorisa  les  eveques  a quit- 
ter leurs  dioceses.  II  ne  se  contenta  pas  de  donner  cette  autori- 
sation,  de  revetir  la  bulle  pontificale  de  V exequatur;  il  prepara, 
de  concert  avec  tons  les  eveques,  les  resolutions  qu’il  faudrait 
soumettre  au  concile,  et  il  determina  celles  qu’il  faudrait  y com- 
battre,  de  maniere  a ce  que  le  pouvoir  religieux  national  et  le 
pouvoir  laique  pussent  arriver  unis  aux  deliberations  communes. 
C’est  dans  ce  but  que  Francois  en  1544,  fit  assembler  a Me- 
lun  douze  docteurs  en  theologie,  que  Francois  II,  en  1560  et  1561, 
reunit  tons  les  eveques  a Paris,  pour  conferer,  consulter  et  aviser,  b 
est-il  dit  dans  les  lettres  de  convocation,  ce  qu’ils  connaitront 
digne  d’etre  propose  au  dit  concile  general. 

Le  concile  commence,  la  sollicitude  du  pouvoir  royal  ne  se 
ralentit  pas.  Le  roi  avait  ete  personnellement  appele  au  concile ; 
il  y envoya  des  ambassadeurs  pour  le  representer.  Ces  ambassa- 
deurs,  tons  recommandables  par  la  science  et  par  la  foi,  partirent 
accompagnes  de  theologiens  experimentes.  Ils  prirent  place,  ainsi 
que  I’atteste  Pallavicini,  non-seulement  dans  les  reunions  publi- 
ques  du  concile,  qu’on  appelait  des  sessions,  sessiones,  mais  aussi 
dans  les  reunions  privees,  qu’on  appelait  des  congregations,  con- 
gregationes.  Leur  office  etait  double : ils  etaient,  en  premier  lieu, 
les  representants  et  les  interpretes  du  roi,  ils  communiquaient  ses 
lettres  patentes  aux  Peres,  ou  bien  ils  exposaient  ses  opinions 
dans  des  harangues  publiques,  oratmies.  La  plupart  de  ces  ha- 
rangues nous  ont  ete  conservees,  et  nous  possedons  meme  une 
letti’e  d’Amyot,  qui  representa  un  instant  Henri  II,  et  dans  laquelle 
le  ceremonial  du  concile  est  raconte  d’une  maniere  charmante, 
pleine  de  bonhomie  et  de  finesse.  La  seconde  mission  de  nos  am- 
bassadeurs etait  de  constituer  le  centre  autour  duquel  devaient  se  c 
grouper  nos  eveques.  Il  est  formellement  enjoint  par  le  roi  aux 
eveques  franqais,  dans  des  instructions  dont  etaient  porteurs,  en 
avril  1562,  MM.  de  Lansac,  Du  Ferrier  et  de  Pibrac,  de  s’assem- 
bler  toutes  les  fois  que  le  sieur  de  Lansac  le  requerrait,  soit  a 
son  logis,  soit  ailleurs,  pour  aviser  aux  choses  qui  s’offriront,  qu’il 
y aura  a proposer  au  dit  concile  ou  a negocier  en  particulier,  afin 
que,  „toutes  duretes,  obstinations  et  passions  oubliees,‘‘  le  pouvoir 
spirituel  et  le  pouvoir  la'ique  de  la  France  pussent  exprimer,  un- 
animement  et  d’une  meme  voix,  les  memes  voeux  dans  I’assem- 
blee  theologique. 

Le  concile  termine,  d'autres  preoccupations  commencerent  pour 
le  pouvoir  la'ique,  et  d’autres  questions  extremement  delicates  et 
graves  s’imposerent  a ses  mchlitations.  Le  concile  serait-il  reQu 
en  France,  ou  serait-il  rejete?  Si  on  I’admettait,  dans  quelle 
mesure  etait-il  sage  de  I’admettre?  Si  on  le  repoussait,  dans 
quelle  mesure  devait-on  le  repousser?  Pouvait-on  s’arreter  a un 
rejet  ou  a une  admission  absolue,  ou  y avait-il  lieu  de  statuer 
sur  chaque  decision  speciale?  Les  ecrits  du  temps  sent  pleins 
de  cette  polemique,  et  parfois  les  ardeurs  etaient  telles  qu’on  arri-  d 
vait  aux  mesures  extremes  et  contradictoires , et  que  le  meme 
homme,  Dumoulin,  ayant  public  un  ecrit  tres-vif  et  certainement 
empreint  d’exageration , dans  lequel  il  soutenait  que  le  concile 
de  Trente  n’avait  d’universel  que  le  nom  et  qu’il  etait  nul , fut 
arrete  par  ordre  du  Parlement,  emprisonne,  puis  ehai’gi  quelques 
jours  apres  par  ordre  du  roi,  grace  a I’intervention  de  L’llospital. 
Des  negociations  s’engagerent  entre  les  diverses  puissances;  les 
parlements  donnerent  leurs  avis.  En  definitive,  le  roi  distingua 
entre  la  partie  dogmatique  du  concile  et  sa  partie  disciplinaire. 

La  premiere  fut  admise;  la  seconde  ne  fut  re^ue  qu’en  taut  qu’elle 
n’etait  pas  en  contradiction  avec  les  lois  du  royaume  et  les  fran- 
chises de  notre  Eglisc. 

Voila  le  precedent  fidelement  rappcle.  La  conduite  tenue  par 
I’Etat  etait  la  consequence  des  textes  formels  de  la  loi  ou  de  cou- 
tumes  incontestecs.  Mais  ce  qui  la  conseillait  plus  efficacement 
encore  quo  les  textes,  et  plus  imporicusement  que  la  coutumc, 
e’etait  la  loi  qui  etait  vivante  a cote  de  la  loi  morte;  e’etaient 
les  sentiments  acceptes  et  defendus  aussi  bien  par  les  pouvoirs  ci- 

Coll.  Lac.  VII. 


vils  que  par  les  pouvoirs  religieux,  aussi  bien  par  les  magistrals, 
par  les  legistes  que  par  les  eveques,  les  abbes,  les  simples  pretres. 
D’un  accord  unanime  les  uns  et  les  autres  reconnaissaient  la  legi- 
timite  de  nos  franchises  nationales,  et  en  toute  occasion  ils  s’unis- 
saient  pour  les  sauvegarder. 

Aujourd’hui,  messieurs,  ou  en  sommes-nous?  Le  pouvoir 
la'ique  actuel  possede-t-il  les  droits  que  je  viens  d’indiquer  comme 
exercos  par  les  anciens  rois  de  France  ? L’Empereur  peut-il,  soit 
avant,  soit  pendant,  soit  apres  le  concile,  prendre  I’attitude  que 
prenaient  nos  anciens  rois  de  France?  Et  si  cette  attitude  est 
legalement  possible,  doit-on  la  conseiller  et  I’adopter? 

En  droit,  messieurs,  il  n’existe  aucune  difficulte;  tout  ce  qui 
etait  possible  dans  I’ancienne  societe  Test  egalement  dans  la  so- 
ciete  moderne;  tout  I’ensemble  de  droits  legaux,  que  j’ai  essaye 
de  caracteriser  en  breves  paroles,  se  retrouve  dans  notre  legis- 
lation actuelle,  aussi  formel  que  dans  notre  legislation  ancienne. 
Ainsi,  en  premier  lieu,  avant  le  concile,  I’Etat  a le  droit  d’autoriser 
ou  de  defendre  la  publication  de  la  bulle  pontificale ; il  a le  droit 
d’autoriser  le  depart  des  eveques  ou  de  I’empecher.  Les  articles 
1 et  20  des  lois  organiques  le  decident  0n  termes  formels.  Pen- 
dant le  concile,  aujourd’hui  comme  dans  I’ancien  droit,  I’Etat  a 
la  faculte  d’envoyer  des  ambassadeurs,  qui  siegeront  dans  les 
reunions  theologiques,  et  auxquels  mandat  pourra  etre  confere 
de  lire  des  lettres  ou  de  prouoncer  des  harangues.  Le  texte  sur 
lequel  je  m’appuie  est  d’autant  moins  contestable  qu’il  est  tire  non 
des  lois  organiques,  mais  du  concordat.  L’art.  16  est,  en  effet, 
congu  ainsi:  „Sa  Saintete  reconnait  dans  le  premier  consul  de  la 
rejiublique  frangaise  les  memes  droits  et  prerogatives  dont  jouis- 
sait  pres  d’elle  I’ancien  gouvernement.“  Enfin,  messieurs,  apres 
le  concile,  I’Etat  a le  droit  d’examiner  les  decrets  rendus,  de  les 
accepter,  de  les  repousser.  Cela  est  formellement  ecrit  dans  I’art.  3 
des  articles  organiques. 

Ainsi,  si  nous  n’envisageons  que  la  legislation  et  ce  qui  est 
ecrit  dans  les  textes,  aucune  espece  d’hesitation  n’est  permise,  et, 
en  presence  du  concile  oecumenique  de  1869,  notre  gouverneraent 
a le  droit  de  suivre  les  errements  des  Valois,  d’agir  comme  eut 
fait  Louis  XIV,  et  de  se  demander  comme  sous  I’ancienne  mo- 
narchic : Comment  doit-on  accueillir  I’annonce  du  concile  ? Com- 
ment doit-on  se  comporter  pendant  sa  duree  ? Quelle  force  recon- 
naitra-t-on  a ses  decisions? 

Il  n’y  a pas  lieu  de  se  preoccuper  encore  de  la  derniere  ques- 
tion. Les  deux  autres  sent,  au  contraire,  urgentes.  Je  les  pose 
done.  Que  resoudre?  Que  permettre  et  que  defendre  aux  eve- 
ques ? Les  autorisera-t-on  a partir  ou  les  contraindra-t-on  a rester  ? 
Si  on  les  autorise  a partir,  avant  qu’ils  se  mettent  en  route,  es- 
sayera-t-on  de  s’entendre  avec  eux  ou  les  livrera-t-on  a leurs  pro- 
pres  inspirations  ? Les  fera-t-on  accompagner  par  des  hommes 
ayant  un  caractere  la'ique,  mais  verses  dans  les  questions  theo- 
logiques  et  religieuses,  auxquels  mission  sera  donnee  d’aider,  d’as- 
sister  de  leur  infiuence,  de  leurs  conseils,  de  leur  action,  le  clerge 
national,  lorsqu’il  sera  au.x  prises  dans  des  deliberations  solennelles 
avec  le  clerge  du  monde  entier? 

Il  n’existe  pas  de  questions  plus  dignes  d’appeler  I’attention 
et  d’etre  serieusement  meditces.  Quoique  j’y  aie  pense  longtemjis, 
je  ne  dissimule  pas  le  sentiment  de  crainte  que  j’eprouve  en  ex- 
primant  mon  opinion ; et  je  songe  moins  a proposer  une  solution 
definitive  qu’a  provo(pier  les  deliberations  du  gouvernement. 

Le  droit  est  semblable  et  la  legislation  identique;  mais  com- 
ment ne  serait-on  pas  frappe  des  differences  considerables  qui 
existent,  quand  on  descend  dans  le  domaine  des  realites,  entre  la 
situation  du  gouvernement  et  de  la  societe  ii  la  veille  du  concile  de 
Trente,  et  la  situation  du  gouvernement  et  de  la  societe  a la  veille 
du  concile  nouveau  ? Oh ! tout  est  change ! Ce  changement  ne 
tient  pas  seulement  aux  modifications  profondes  introduites  dans 
les  societes  par  les  principes  proclames  en  1789:  il  tient  encore  a 
ce  fait  qu’il  s’est  opere  dans  le  sein  meme  du  clerge  une  veri- 
table revolution  dont  on  pent  so  rejouir  ou  dont  on  pent  s’affliger, 
mais  qu’il  est  impossible  de  meconnaitro  et  dont  il  n’est  jioint 
permis  de  ne  pas  tonir  compte.  Aussi  le  gouvernement  serait-il 
imprudent  si,  apres  s’etre  replace  en  presence  des  textes  et  des 
disj)ositions  mortes,  il  negligeait  de  se  replacer  en  presence  des 
dispositions  vivantes  et  de  ce  (jui  est  i)lus  puissant  que  les  textes, 
et  ])lus  imperatif  que  les  decisions  de  la  loi:  s’il  negligeait  do 
prendre  en  consideration  les  dis])ositions  du  clerge  frangais,  do  ce 
grand  corps  si  honora))Io,  si  courageux,  si  resolu,  et  sans  I’assen- 
timent  et  le  concours  duquel  I’Etat  ne  pourrait  cxcrcer  aucune 

77 


1219 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1220 


action  ni  obtenir  aucune  influence  dans  un  concile  oecumenique. 
Autant  il  est  aise  de  retrouver  dans  les  lois  organiques  les  an- 
ciennes  decisions  de  nos  parlements  et  de  nos  jurisconsultes , au- 
tant il  est  impossible  de  retrouver  dans  notre  clerge  I’ancien  clerge 
et  dans  notre  eglise  I’ancienne  eglise.  Oh ! oui ! tout  est  change ! 
Ou  est-elle  notre  vieille  eglise  de  France  ? Oii  est-elle  notre  noble 
eglise  gallicane?  Ou  sont  ces  pretres  qu’animait  I’antique  esprit 
national,  qui  aimaient  I’Etat  autant  que  I’Eglise?  Ou  sont-ils  les 
prelats  des  assemblees  du  clerge?  Quelle  admirable  liarmonie 
i)rillait  alors  dans  notre  eglise ! A la  base  le  pretre,  presque  par- 
tout  inamovible , 3G  000  cures  inamovibles , et  seulement  2 500 
desservants  amovibles;  au-dessus  d’eux  les  cveques  respectueux 
envers  le  pape,  mais  retenant  et  defendant  avec  la  plus  constante 
energie  des  droits  qu’ils  consideraient  comme  leur  ayant  ete  trans- 
mis  directement  on  leur  qualite  de  legitimes  succosseurs  des  apo- 
tres;  s’estimant  d’institution  divine  aussi  bien  pour  I’ordre  que 
])our  le  pouvoir  et  la  juridiction,  et  subordonnes  au  pape  unique- 
ment  dans  I’exercice  de  ces  droits  propres.  Enfin  au  sommet , le 
pape  puissant  et  entoure  du  respect  universel,  mais  contenu  par 
les  coutumes , contenu  par  les  conciles , contcnu  par  les  canons. 
Aujourd’hui,  ce  bel  ensemble  n’est  plus  qu’un  souvenir,  qu’une  tra- 
dition historique.  Les  vieilles  maximos  sont  abandonnees,  I’eglise 
est  toute  bouleversee.  A la  base  je  vois  toujours  le  pretre,  mais 
le  pretre  amovible  presque  partout  — 3 425  cures  inamovibles  et 
30  044  desservants  amovibles,  — mais  le  pretre  depouille  de  toute 
garantie  et  de  toute  independance,  pouvant  etro  frappe,  depouille, 
suspendu  sans  defense,  sans  qu’aucuno  officialite,  aucun  synode 
diocesain,  aucun  concile  provincial  ne  veille  plus  sur  lui,  mais  le 
pretre  dans  cette  situation  que,  dans  un  langage  terrible,  depei- 
gnait  au  Senat  recemment  le  cardinal  de  Bonnechose  lorsqu’il  di- 
sait:  „Chacun  de  nous  a un  regiment  a commander,  et  il  marclie!“ 
Au-dessus  des  pretres,  je  vois  encore  les  eveques,  mais  les  eveques 
se  considerant  comme  tenant  du  pape  et  non  plus  des  apotres  leur 
pouvoir  et  leur  juridiction,  et  reconnus  d’institution  divine,  directe, 
uniquement  pour  I’ordre,  mais,  quant  au  jugement  de  la  foi,  quant 
a I’enseignement,  quant  a la  liturgie,  soumis,  courbes  devant  les 
congregations  romaines,  mais  n’osant  plus  parler  ni  agir  avec  la 
liberte  qui  autrefois  etait  propre  aux  Fran^ais,  mais  reduits  a 
n’etre  plus  que  les  prefets  du  pape.  Enfin,  au-dessus  des  eveques, 
je  vois  encore  le  pape,  mais  reconnu  comme  ayant  sur  tous  les 
dioceses  un  pouvoir  immediat,  mais  disposant  des  canons,  mais 
entoure  des  congregations  romaines,  qui,  sans  doute,  executent 
ses  decisions,  et  qui,  le  plus  souvent,  les  inspirent,  mais  le  pape 
infaillible  seul. 

Le  pape  infaillible  seul.  Je  ne  me  meprends  pas  sur  la  gra- 
vite  de  cette  affirmation ; et  cependant  elle  exprime  la  verite. 
Dans  i’Eglise  universelle,  cette  opinion  de  I’infaillibilite  du  pape, 
du  pape  seul,  a d’abord  ete  une  opinion  fibre;  elle  est  devenue 
une  opinion  probable;  aujourd’fiui , elle  est  une  opinion  certaine. 
Cela  date  de  la  definition  du  dogme  de  I’lmmaculee  Conception. 
Le  pape  a appele  autour  de  lui,  a cette  occasion,  un  grand  nom- 
bre  d’eveques,  et,  se  montrant  I’egal  de  tous  ceux  qui  en  politi- 
que ou  en  religion  ont  tente  les  grandes  entreprises,  il  n’a  pas 
discute,  il  a agi;  et,  le  premier  parmi  les  successeurs  de  saint 
Pierre,  il  a defini  un  dogme,  episcopis  achtaritihiis  et  non  mdican- 
tihus , les  eveques  etant  temoins  et  non  plus  juges.  Il  ne  reste 
plus  qu’a  rendre  cette  opinion  obligatoire  en  la  definissant.  Tout 
le  monde  n’y  est  pas  resigne  dans  le  clerge.  Il  existe  encore, 
perdus  dans  quelques  cures  ou  dans  quelques  eveclies,  des  pre- 
tres et  des  eveques  obstines  qui  lisent  encore  Gerson  et  Bossuet, 
qui  n’estiment  pas  les  anciennes  maximes  seditieuses  ou  imbeciles. 
On  songe  a reduire  ces  rebelles  et  ces  routiniers.  Void  comment : 
on  a fonde  une  immense  association  que  je  n’appellerai  pas  se- 
crete, car  ce  mot  pourrait  rcssembler  a une  invocation  au  bras 
seculier,  mais  une  association  mysterieuse,  et  dans  laquelle  les 
affilies  s’engagent  par  un  serment,  dont  j’ai  le  texte  entre  les 
mains,  a defendre  usque  ad  effusionem  sanguinis,  jusqu’a  Teffusion 
du  sang,  la  doctrine  deja  la  plus  communement  regue  par  les 
catlioliques , d’apres  laquelle  le  pape  definissant  par  son  autorite, 
en  qualite  de  mattre  universel,  et,  comme  Ton  dit,  ex  cathedra, 
ce  (pie  Ton  doit  croire  en  matiere  de  foi  ou  de  moeurs,  est  in- 
faillible,  seul  infaillible;  qu’ainsi  ses  decrets  sont  irreformables  et 
obligent  en  conscience,  memc  avant  d’etre  suivis  de  I’assentiment 
de  I’Eglise  (Mouvement). 

Voila  la  situation.  Est-il  necessaire  que  j’insiste  sur  les  diffi- 
cultes  qui  en  rosultent?  Comment,  dans  de  telles  conditions,  so 


a concerter  avec  le  clerge?  Comment  envoyer  des  ambassadeurs  qui 
seront  le  centre  autour  duquel  se  grouperont  les  eveques?  Com- 
ment esperer  une  action  combinee  de  I’autorite  religieuse  et  de 
I’autorite  lai'que,  alors  qu’entre  I’une  et  I’autre  il  n’y  a plus 
d’opinion  commune ; alors  que  I’autorite  laique,  a tort  ou  a raison, 
en  est  restee  aux  maximes  et  aux  libertes  de  I’eglise  gallicane, 
tandis  que  le  pouvoir  religieux  en  est  arrive  aux  maximes  ultra- 
montaines ; alors  que  nous  sommes  avec  Bossuet,  tandis  qu’ils  sont 
avec  Bellarmin;  que  dis-je  avec  Bellarmin,  alors  qu’ils  ont  de- 
passe  Bellarmin  ? Ce  n’est  pas  tout  pourtant.  Quelque  chose  encore 
complique  cette  situation,  c’est  que  les  gouvernements  eux-memes, 
bien  que  continuant  ii  professor  nos  anciennes  maximes,  n’ont 
plus  en  elles  la  foi  de  ceux  qui  nous  ont  precedes.  Des  levres 
ils  les  defendent ; dans  leurs  actes  ils  les  dedaignent.  Je  tiens  dans 
les  mains  les  lois  organiques,  qui  sont  le  resume  de  tout  ce  que 
nous  avons  cru  necessaire  de  conserver  des  franchises  et  libertes 
de  I’eglise  gallicane.  Croyez-vous  que,  pour  enumerer  ceux  de 
ces  articles  encore  en  vigueur,  il  faille  proceder  en  ecartant  ceux 
qui  sont  abroges  par  desuetude?  Nullement.  Ce  serait  un  travail 
b trop  long  et  trop  fastidieux ; il  suffit  de  rechercher  quels  sont  les 
articles  conserves;  or,  on  en  pourrait  citer  a peine  un  ou  deux; 
et  encore  ils  ne  sont  pas  executes  tous  les  jours;  on  ne  les  tire 
do  leur  neant  et  de  leur  obscurite  que  dans  les  occasions  impoi’- 
tantes,  quand  on  vent  se  donner  I’apparence  de  faire  quelque 
chose  en  ne  faisant  rien.  Ainsi  done,  si  entre  I’ancienne  legisla- 
tion et  la  nouvelle  il  existe  une  ressemblance  frappante,  il  n’en 
existe  aucune  entre  la  societe  moderne  et  la  societe  ancienne, 
soit  que  Ton  consul te  les  dispositions  du  pouvoir  religieux,  soit 
que  Ton  consulte  cellos  du  pouvoir  laique.  Tel  est  le  fait  dans 
toute  sa  nudite. 

11  faut  cependant  prendre  un  parti.  Que  faire?  Oh!  ecartons, 
avant  tout,  je  vous  en  conjure,  tout  ce  qui,  de  pres  ou  de  loin, 
pourrait  ressembler  a une  persecution  ou  a un  obstacle  oppose  a 
la  fibre  expansion  du  sentiment  religieux  et  de  la  foi  catholique. 
On  pent  differer  sur  les  dogmes;  on  pent  avoir  des  opinions  op- 
posees  sur  Dieu,  sur  I’inimortalite , sur  les  rapports  mysterieux 
qui  existent  entre  ce  monde  et  les  mondes  qui  nous  entourent, 
sur  les  devoirs  qui  nous  sont  imposes  dans  cette  vie  en  vue  d’une 
c vie  future;  mais  quel  esjirit  eleve  se  refusera  a reconnaitre  que 
ce  sont  la  les  questions  majeures,  les  questions  capitales,  les  que- 
stions qu’on  n’a  le  droit  de  toucher  que  d’une  main  delicate,  dont 
il  n’est  permis  de  jiarler  que  d’une  voix  pieuse,  de  maniere  a ne 
jamais  blesser  les  croyances,  les  sentiments  qui  different  de  nos 
croyances  et  de  nos  sentiments?  (Marques  nombreuses  d’approha- 
tion.)  Ainsi,  rien,  rien  qui  ressemble  a une  persecution.  Qu’un 
gouvernement  ne  mette  aucun  obstacle  a la  publication  des  bulles 
et  a I’annonce  du  concile;  qu’il  n’oppose  aucun  empechement 
non  plus  au  depart  des  eveques  pour  Rome;  iju’d  les  autorise  a 
aller  occuper  leur  place  dans  I’assemblee  solennelle  et  a y expri- 
mer sans  menagement  leurs  opinions ; qu’il  laisse  a tous  la  liberte 
la  plus  entiere,  la  plus  absolue  (Nouvelles  marques  d’ assentiment) ; 
mais,  messieurs,  qu’apres  avoir  laisse  aux  autres  leur  liberte,  il 
conserve  la  sienne;  qu’il  s’abstienne,  qu’il  ne  participe  a rien; 
car  participer,  ce  serait  accepter  la  responsabilite  sans  s’etre  as- 
sure I’influence.  Est-il  digne  d’envoyer  des  ambassadeurs  qui  se- 
raient  probablement  accueillis  comme  des  intrus  et  qui,  eux  aussi, 
seraient  la,  adstantihus  et  non  iudicantihus,  comme  temoins  et  non 
comme  juges? 

Quelques  memhres.  C’est  vrai ! c’est  vrai ! 

M.  Emile  Ollivier.  Quand  on  represente  une  puissante  societe 
moderne,  quand  on  represente  la  France,  on  ne  doit  pas  se  placer 
dans  une  pareille  situation.  Qui  nous  (lit  d’ailleurs  qu’on  nous 
accueillerait  ? la  maniere  dont  le  concile  est  publie,  permet  d’en 
douter.  Des  le  debut , la  cour  de  Rome  emploie  des  precedes  de 
nature  a faire  naitre  de  serieuses  angoisses  dans  I’esprit  des  plus 
confiants. 

Autrefois,  quand  le  pape  projetait  de  reunir  un  concile  oecu- 
menique, il  adressait  une  invitation  personnelle  aux  principaux 
souverains.  J’ai  la  les  bulles  de  Paul  III  et  Paul  IV.  L’une  et 
I’autre  contiennent  un  appel  au  roi  de  France.  Si  centre  nos  voeux, 
ajoutent-ils,  vous  ne  pouvez  venir  en  personne,  envoyez  au  moins, 
avec  commission  de  votre  part;  des  ambassadeurs  de  vertu  et  de 
merite  qui  puissent  dans  le  concile  representer  votre  personne 
avec  prudence  et  dignite.  En  fait,  le  plus  habituellement,  les  eve- 
ques recevaient  leur  invitation  personnelle  par  I’intermediaire  de 
leur  souverain.  Il  ne  pouvait  guere  en  etre  autrement,  puisque 


1221 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  245. 


1222 


dans  notre  droit  les  decisions  de  la  cour  de  Rome  n’avaient  de 
vigueur  et  de  valeur  qu’autant  qu’elles  etaient  promulguees  par 
I’ordinaire  du  lieu,  apres  le  consentement  du  roi.  Les  ultramon- 
tains  de  notre  temps  soutiennent  que  la  promulgation  de  I’ordi- 
naire  n’est  pas  requise  pour  I’execution  des  brefs  et  bulles ; it  suffit 
qu’ils  aient  ete  afficbes  a Rome , a la  porte  des  basiliques  et  du 
Vatican,  et  que,  par  un  moyen  quelconque,  les  interesses  en  aient 
eu  connaissance.  Le  pape  prend  parti  pour  cette  doctrine  que  nous 
n’avons  jamais  acceptee.  II  n’a  rien  ecrit  ni  a I’empereur  des 
Frangais,  ni  au  roi  d’ltalie,  ni  a I’empereur  d’Autriche,  ni  a au- 
cun  souverain,  il  n’a  rien  notifie  en  particulier,  que  je  sache  du 
moins,  a aucun  eveque;  du  baut  de  la  chaire  apostolique  il  dit: 

„Nous  fixons,  nous  annongons  et  nous  regions  par  la  presente 
lettre  de  convocation,  qu’il  se  tiendra  I’annee  proebaine  18fi9  un 
sacre  concile  oecumenique  et  general  dans  notre  illustre  ville  de 
Rome  et  dans  la  basilique  du  Vatican;  que  ce  concile  sera  ouvert 
le  huitieme  jour  de  decembre,  jour  de  la  fete  de  la  Conception 
de  I’immaculee  Vierge  Marie,  mere  de  Dieu,  pour,  ensuite,  etre 
poursuivi  et  mene  a fin,  avec  I’aide  du  Seigneur,  pour  sa  gloire 
et  le  salut  de  tout  le  peuple  chretien. 

„En  consequence,  nous  voulons  et  nous  ordonnons  que,  de 
toutes  leurs  residences  respectives,  aussi  bien  nos  venerables  fre- 
res  les  patriarches,  arcbeveques  et  eveques,  que  nos  chers  fils  les 
abbes  et  toutes  les  autres  personnes  qui  out,  par  droit  ou  par  pri- 
vilege, la  faculte  de  sieger  dans  les  conciles  generaux  et  d’y 
faire  entendre  leur  parole,  viennent  a ce  concile  oecumenique  par 
nous  convoque. 

„Nous  les  requerons,  les  exbortons  et  les  avertissons  d’avoir 
a se  presenter  et  a assister  strictement  en  persoune  a ce  concile 
sacre,  a moins  qu’ils  ne  soient  retenus  par  quelque  empeebement 
legitime,  ce  qu’ils  devront  etablir  devant  le  synode  par  des  dele- 
gues  munis  de  leur  procuration  legale.  Nous  leur  enjoignons  merae 
et  leur  intimons  I’ordre  formel  de  le  faire  en  raison  du  serment 
qu’ils  nous  ont  prete  a nous  et  au  Saint-Siege,  en  raison  de  la 
sainte  vertu  d’obeissance  et  sous  les  peines  qui  ont  coutume  d’etre 
proposees  et  decretees  centre  ceux  qui  ne  se  rendent  pas  a la 
celebration  des  conciles.  “ 

Il  ajoute: 

„Nous  ordonnons  que  ladite  lettre  soit  lue  publiquement  et  a 
haute  voix  par  les  huissiers  de  notre  cour  ou  par  quelques  no- 
taires  publics  dans  les  basiliques  patriarcales  de  Latran,  du  Vatican 
et  dans  la  basilique  Liberienne,  ou  il  a coutume  de  se  reuuir  une 
grande  multitude  de  peuple  pour  entendre  la  parole  de  Dieu.“ 

Et  il  conclut: 

„Nous  voulons  qu’en  vertu  de  la  lecture,  de  la  publication 
et  de  I’affichage  de  cette  lettre,  tons  ceux  dont  il  est  question 
dans  notre  lettre  soient  consideres  comme  lies  et  obliges,  apres 
un  temps  de  deux  mois  a partir  du  moment  de  la  publication  et 
de  I’afficbage  de  ladite  lettre,  tout  comme  si  ladite  lettre  leur 
avait  ete  notifiee  a eux-memes  en  persomie  et  avait  ete  lue  de- 
vant cux.^ 

Le  concile  debute  done  par  une  nouveaute  insupportable, 
comme  cut  dit  Pithou.  Le  seul  fait  de  la  lecture  et  de  I’afficbage 
a Romo  lie  tous  les  eveques  de  Prance;  sous  peine  d’encourir  les 
ebatiments  resultant  de  la  desobeissance,  ils  doivent  venir  a Rome 
pour  sieger  dans  le  concile.  Do  I’Empereur,  des  pouvoirs  civils, 
pas  la  moindre  mention ; on  so  place  en  dehors  d’eux ; on  ne  se 
preoccupe  ni  de  ce  qu’ils  pensent,  ni  de  ce  qu’ils  feront.  Mes- 
sieurs, je  ne  connais  pas,  depuis  89,  d’evenement  aussi  conside- 
rable; e’est  la  separation  de  I’Eglise  et  de  I’Etat,  operee  par  le 
pape  liii-meme. 

Jl.  Eugene  Pelletan.  Tant  mieux!  qu’il  rononco  au  budget! 

M.  Emile  Ollivier.  Je  parlcrai  tout  a I’heure  du  budget;  ne 
m’interrompez  pas,  jo  vous  prie,  alors  que  je  suis  au  coeur  meme 
du  sujet.  C’est,  dis-jo,  la  separation  de  I’Eglise  et  de  I’Etat,  ope- 
reo  par  le  pape  lui-meme. 

L’Egliso,  pour  la  premiere  fois  dans  I’liistoiro,  par  I’organe 
de  son  premier  pastour  dit  au  monde  lai'que,  a la  societc  lai'que, 
aux  pouvoirs  laiquos:  Je  veux  etre,  je  voux  agir,  je  voux  me 
mouvoir,  je  veux  mo  developper,  je  veux  m’afbrmer,  je  voux 
m etendro  en  dehors  de  vous  et  sans  vous ; j’ai  une  vie  propre, 
quo  je  ne  dois  a aucun  des  pouvoirs  humains,  que  jo  tiens  do 
mon  origine  divine,  do  ma  tradition  seculairo ; cette  vie  me  suffit; 
je  ne  vous  demando  rien  quo  le  droit  do  me  regir  a ma  guise. 
Messieurs,  jo  trouvo  ce  langago  d’uno  audace  imposanto:  il  mo 
frappo  de  respect  et  d’admiration,  car  j’aimc  les  pouvoirs  qui  ont 


a confiance  en  eux,  qui  affirment  et  developpent  avec  une  fiere 
energie  la  confiance  qui  les  anime,  la  foi  qui  les  inspire  (Tres- 
bien ! tros-bien  ! — Mouvement). 

Oui,  c’est  un  fait  nouveau,  c’est  un  fait  considerable  que  cette 
rupture  entro  la  societe  lai'que  et  la  societe  religieuse,  operee  par 
la  main  d’un  pape.  Cette  separation,  les  penseurs  et  les  philo- 
sopbes  I’avaient  entrevue  comme  un  ideal  lointain,  comme  une 
utopio  perdue  dans  les  nuages  de  I’avenir;  et  void  que  I’ideal 
lointain  re^oit  un  commencement  de  realisation  pratique;  I’utopio 
se  rapproche  et  sort  du  monde  des  reves.  Et  que  I’histoire  le 
constate  bien,  c’est  du  souverain  pontife  que  I’initiative  emane; 
la  force  des  cboses  est  si  puissante,  que  c’est  Rome  qui,  la  pre- 
miere, jette  le  defi  aux  societes  civiles,  respectueuses  devant  elle, 
timides  et  troublees,  n’osant  pas  resoudre  le  redoutable  probleme ; 
c’est  Rome  qui,  la  premiei’e,  les  agite,  les  provoque  et  les  ap- 
pelle  a la  lufte ; c’est  Rome  qui  leur  dit : Je  me  place  en  dehors 
de  vous.  Je  brise  de  mes  propres  mains  le  pacte  qui  nous  bait, 
le  contrat  qui  nous  unissait. 

Sans  doute,  messieurs,  je  sais  que  Rome  vent  bien  se  separer 
b’del’Etat,  mais  qu’elle  ne  veut  pas  que  I’Etat  se  separe  d’elle.  Je 
connais  sa  pretention  de  considerer  comme  non  avenue  toute  la 
partie  du  contrat  qui  pese  sur  elle,  qui  la  gene,  et  de  maintenir 
comme  existante  la  portion  qui  gene  I’Etat  et  qui  pese  sur  lui. 
On  pent  penser  ainsi  a Rome:  mais  je  ne  redoute  pas  que  dans 
le  ])ays  de  Descartes  et  de  Port-Royal  une  pareille  logique  puisse 
jamais  prevaloir.  Les  cboses  etant  ainsi,  puisqu’il  n’est  pas  cer- 
tain que  vous  soyez  admis  au  concile,  puisque  dans  tous  les  cas 
on  ne  vous  y appelle  pas,  puisque  pour  y sieger  il  faudrait  nego- 
cier  et  en  demander  la  permission,  puisqu’on  vous  a laisses  de- 
hors, eh  bien,  croyez-moi,  restez-y;  laissez  faire;  seulement,  ob- 
servez  et  preparez-vous  (Mouvement).  Preparez-vous  aux  reso- 
lutions graves  qu’il  faudra  prendre  si  les  decisions  que  je  redoute 
sont  adoptees;  preparez-vous  a repousser  tout  ce  qui  sera  con- 
traire  a nos  principes  et  a nos  lois.  Et  pour  que  votre  situation 
soit  forte  a ce  moment,  faites  deux  cboses,  I’une  transitoire,  I’autre 
definitive,  toutes  les  deux  necessaires  (Mouvement  d’ attention) . 

En  premier  lieu  occupez-vous  avec  soin  de  notre  clerge,  ne  le 
laissez  plus  dans  I’abandon  et  I’isolement.  Je  rends  justice  a M. 
c le  garde  des  sceaux:  je  sais  que,  sous  son  administration,  etre 
ultramontain  n’est  plus  comme  autrefois  un  titre  de  recomman- 
dation  irresistible  pour  obtenir  un  eveebe. 

S.  Exc.  M.  Barocho , garde  des  sceaux,  ministre  de  la  justice 
et  des  cultes.  Au  contraire. 

M.  Emile  Ollivier.  C’est  quelque  chose,  mais  ce  n’est  pas 
tout.  Vous  ne  vous  occupez  pas  assez  des  simples  pretres,  de 
cette  masse  qui,  dans  le  clerge  comme  ailleurs,  constitue  I’opinion 
publique.  Or,  messieurs,  quand  on  cause  avec  les  plus  humbles 
cures  de  nos  campagnes  et  que  leur  coeur  s’abandonne  aux  con- 
fidences, on  pent  se  rendre  compte  de  I’origine  et  de  la  cause  de 
ce  mouvement  ultramontain  qui  deborde  de  toutes  parts  et  qui 
menace  de  tout  envabir.  Au  fond  de  I’ame  des  plus  doux  et  des 
plus  simples,  on  decouvre  une  blessure  qui  ne  cesse  de  saigner 
depuis  les  lois  organiques.  Ce  sont,  en  effet,  ces  lois  qui  restrei- 
gnant  le  sens  du  mot  cure  contenu  dans  le  concordat,  et  ne  con- 
siderant  nos  cures  ruraux,  vcritables  cures  au  sens  canonique,  que 
comme  de  simples  desservants,  ont  prive  la  plupart  de  nos  pretres 
des  garanties  de  I’inamovibilite , et  les  ont  places  dans  cette  si- 
d tuation  douloureuse  ou  n’ayant  pas  le  desir  de  la  revolte  ils  n’ont 
pas  le  pouvoir  des  revendications. 

Quoi  de  plus  naturel  des-lors  que  leur  langage?  Pourquoi, 
repondent-ils  a ceux  qui  les  gourmandent  de  leur  apatbie,  pour- 
(pioi  soutiendrions-nous  le  pouvoir  la'ique?  Pourquoi  nous  rango- 
rions-nous  do  son  cote  dans  ses  differonds  avec  le  parti  bruyant 
et  remnant  des  ixltramontains  ? Quand  nous  a-t-il  defendus  ? Quand 
a-t-il  defendu  nos  droits  ? Quand  a-t-il  songe  a soulager  nos  mise- 
res?  Sans  doute,  il  jxourvoit  a notre  logemont,  et  il  saisit  volon- 
tiers  roccasion  d’accroitre  notre  maigre  salairo;  mats  quand  a-t-il 
pris  souci  de  notre  bien-etre  moral,  de  notre  independance , de 
notre  dignite?  Et  quand  quelquefois,  obeissant  a ses  suggestions, 
nous  I’avons  aide  dans  la  melee,  et  quand  nous  avons  exprime 
des  opinions  fibres,  que  nous  est-il  arrive?  L’Egliso  et  I’Etat, 
apres  s’etre  combattus,  en  sont  toujours  venus  a une  reconciliation ; 
et  qui  ost-ce  qui  a paye  les  frais  do  ces  reconciliations?  Nous,  les 
pauvres  et  les  bumbles;  nous,  les  faiblos,  c’est  nous  qui  toujours 
avons  ete  les  arrbes  du  marche,  et  c’est  pourquoi  nous  restons 
siloncieux  et  resignes. 


77* 


1223 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  1224 


Si  vous  aviez  le  courage,  monsieur  le  ministre,  de  detruire  a 
Toeuvre  nefaste  des  lois  organiques,  non  pour  recommeucer  la  con- 
stitution civile,  ce  qui  serait  desastreux  et  repousse  par  le  clerge, 
mais  pour  retablir  les  garanties  canoniques  de  I’inamovibilite : si, 
au  lieu  de  rester  I’oppresseur  qui  a trafique  des  droits  sacres  dans 
un  moment  difficile,  vous  deveniez  le  justicier  qui  protege  a toutes 
les  lieures,  vous  feriez  plus  que  ne  fera  jamais  aucune  loi  et  au- 
cun  appel  comme  d’abus  pour  ressusciter  I’antique  espi’it  de  I’eglise 
franqaise.  Et  le  succes  de  votre  oeuvre  serait  encore  plus  assure 
si  vous  vouliez  aller  plus  loin,  et  si,  sans  revenir,  je  le  repete, 
a la  constitution  civile  du  clerge,  vous  appeliez  tous  les  pretres 
a participer  a I’election  de  leurs  eveques.  Rien  n’est  plus  facile 
a pratiquer.  Le  ministre  de  I’instruction  publique  a seul  la  nomi- 
nation des  professeurs.  Cela  I’empeche-t-il , avant  de  prononcer, 
de  reclamer  des  presentations  de  certains  corps  constitues?  Qui 
s’oppose  a ce  que  le  ministre  des  cultes  agisse  de  meme,  quand  il 
s’agira  de  nommer  un  eveque?  Qu’il  reunisse  non  pas  tous  les 
fideles  comme  dans  les  temps  de  la  primitive  Eglise,  mais  tous 
les  pretres  du  diocese,  et  qu’il  leur  demande  une  liste  de  presen- 
tation. Les  effets  de  cette  concession  seraient  incalculables,  I’esprit  b 
du  clerge  franqais  se  modifierait,  la  lutte  centre  les  institutions  mo- 
dernes  poursuivie  a Rome  ne  rencontrerait  plus  autant  d’auxiliaires, 
et  nous  pourrions  attendre  paisiblement  les  decrets  ultramontains 
qu’on  espere  obtenir  du  concile  oecumenique. 

Neanmoins,  je  ne  considere  ces  moyens  que  comme  transi- 
toires.  Le  moyen  definitif  consiste  dans  I’etude  et  la  preparation 
des  lois  qui  sent  le  preliminaire  oblige  de  la  separation  inevitable 
entre  I’Eglise  et  I’Etat.  La  principale  de  ces  lois  aurait  trait  aux 
congregations  religieuses  et  a leur  capacite  d’acquerir.  En  pareille 
matiere,  tout  est  abaudonne  a I’arbitraire  des  tribunaux,  et,  par 
suite,  tout  est  mobile  et  variable.  II  serait  temps  qu’une  loi  etablit 
des  regies  fixes;  sans  cela  la  separation  entre  FEglise  et  I’Etat 
nous  surprendra  (Moiivement)  \ ne  I’oubliez  pas  et  ne  vous  faites 
pas  d’illusion,  cette  separation  est  commencee. 

Sera-t-elle  un  bien,  sera-t-elle  un  mal  ? Je  demande  a distin- 
guer,  dusse-je  ni’attirer  quelques  reclamations  de  la  part  des  ho- 
norables  collegues  avec  lesquels  je  suis  d’accord  sur  les  principes 
generaux  de  la  question. 

Je  dirai  que  cette  separation  sera  le  commencement  d’une  si-  c 
tuation  pleine  de  dangers  et  grosse  de  difficultes,  si  a un  moment 
quelconque  on  I’inaugure,  ou  on  la  precipite,  ou  on  la  couronne 
])ar  le  moyen  que  prophetisait  M.  de  Montalembert , dans  I’ecrit 
dont  vous  donnait  lecture  bier  I’honorable  M.  Gueroult,  par  la 
suppression  violente  du  salaire  du  clerge  (Mouvement). 

Je  suis  profondement  convaincu  que  le  salaire  du  clerge  est 
une  dette  inviolable  de  I’Etat  (Tres-bien ! tres-bien) , inviolable 
autant  que  Test  la  rente  inscrite  sur  le  grand  livre  de  la  dette 
publique  (Vive  approhation)  ^ et  qu’on  ne  saurait,  sans  forfaire  a 
la  loi  des  contrats,  se  soustraire  a I’execution  d’une  obligation 
aussi  incontestable  et  aussi  sacree  (Nouvelle  approbation). 

Je  crois  bien  que  I’avenir  verra  la  suppression  du  budget  des 
cultes,  mais  par  le  consentement  volontaire  et  fibre  du  clerge  lui- 
meme  (Mouvement  divers).  Oui,  messieurs,  il  viendra  un  moment, 
peut-etre  plus  prochain  qu’on  ne  le  pense , ou  le  clerge  com- 
prendra  que  I’etablissement  de  la  liberte  complete,  telle  qu’elle 
existe  en  Amerique  et  dans  d’autres  pays,  lui  assurera  une  force, 
une  dignite,  une  independance  qu’il  n’liesitera  pas  a assurer  meme 
au  prix  de  la  renonciation  a son  budget.  Tant  qu’il  n’aura  pas  d 
cette  conviction , tant  qu’il  ne  nous  degagera  pas  lui-meme  des 
liens  du  contrat,  en  ce  qui  me  concerne,  je  ne  me  reconnais  pas 
le  droit  de  m’y  soustraire. 

La  separation  entre  I’Eglise  et  I’Etat  serait  un  mal  si  elle 
s’operait  par  I’iniquite;  mais  si  elle  s’accomplit  par  la  justice  et 
par  le  droit,  je  n’hesite  pas  a le  croire,  au  lieu  d’etre  une  source 
de  difficultes,  d’embarras  et  de  luttes,  elle  sera  une  cause  de  sim- 
plification, d’harmonie  et  de  paix.  Alors  aura  lieu  I’avenement 
des  temps  prevus  et  appeles  par  les  Dante,  les  Savonarole,  les 
Gerson,  les  Royer-Collard , les  Chateaubriand,  les  Benjamin  Con- 
stant et  par  tant  d’autres  ames  religieuses.  Et  du  jour  ou  le 
glaive  temporel  et  le  baton  pastoral  seront  definitivement  separes, 
s’operera,  non  pas  I’union  complete,  mais  un  rapprochement  plein 
de  promesses  fecondes  entre  I’ideal  religieux  et  la  raison  humaine 
(Marques  vives  et  nombreuses  d’ approbation.  — L’orateur  en  re- 
tournant  d son  banc  est  entoure  et  felicite  par  un  grand  nombre 
de  ses  collegues). 

(La  seance  est  suspmdtie  pendant  quelques  tninutes.) 


M.  le  president  Schneider.  La  parole  est  a M.  le  ministre 
des  cultes. 

S.  Exc.  M.  Baroche , garde  des  sceaux,  ministre  de  la  justice 
et  des  cultes.  Messieurs,  au  moment  ou  je  prends  la  parole  pour 
repondre  aussi  bricvement  que  je  le  pourrai  aux  deux  orateurs  que 
vous  avez  entendus,  soit  dans  la  seance  d’hier,  soit  aujourd’hui, 
je  ne  puis  me  defendre  d’un  sentiment  d’envie  (Mouvement). 

Avec  quelle  facilite,  quelle  independance,  ils  peuvent  aborder 
les  plus  graves,  les  plus  redoutables  problemes ! Toutes  ces  gran- 
des  questions  de  la  liberte  religieuse,  de  la  separation  de  I’Eglise 
et  de  I’Etat,  de  la  liberte  de  I’enseignement , de  la  surveillance 
des  etablissements  ecclesiastiques , de  I’inamovibilite  a conferer  a 
un  plus  grand  nombre  de  membres  du  clerge,  des  modifications 
meme  a introduire  dans  le  concordat,  base  fondamentale  des  insti- 
tutions qu’on  critique,  les  honorables  membres  de  cette  chambre 
qui  parlent  en  leur  nom  personnel  out  le  droit  de  les  soulever! 
ils  peuvent  les  discuter  sans  entraves,  sans  reserves! 

Et  un  ministre  qui  vient  parler  au  nom  du  gouvernement  sur 
des  sujets  aussi  graves,  aussi  delicats,  dans  lesquels  tant  d’interets 
sent  engages,  tant  de  susceptibilites  sent  pretes  a s’eveiller  . . . 
(C’est  vi’ai ! c’est  vrai !) , il  faut  qu’il  se  renferme  dans  des  ge- 
neralites ! 

Dira-t-il  qu’il  desire  ou  qu’il  redoute  la  separation  de  I’Eglise 
et  de  I’Etat?  Dira-t-il  qu’il  desire  I’amovibilite  ou  I’inamovibilite 
des  desservants  ? Evidemment,  messieurs,  il  ne  le  pent  pas.  Il  est 
oblige  de  reserver  toutes  les  questions,  de  les  reserver  en  vue  de 
resolutions  qu’il  ne  pent  pas  solliciter  de  vous  et  sur  lesquelles 
les  orateurs  auxquels  je  reponds  ne  vous  ont  meme  pas  appeles 
a emettre  un  vote  (Nombreuses  marques  d’ assentiment) . 

Prenez  done,  messieurs,  cette  situation  en  consideration  . . . 
(Oui!  oui!).  Ne  me  demandez  pas  ce  que  je  ne  puis,  ni  a raison 
de  mes  forces,  ni  a raison  de  ma  position,  vous  apporter  (Tres- 
bien!  tres-bien!). 

Permettez-moi  seulement  d’examiner  autant  que  je  le  pourrai, 
et  je  le  ferai  rapidement,  ce  qui  vous  a ete  dit  hier  et  ce  qui 
vient  d’etre  dit  tout  a I’heure. 

L’honorable  M.  Gueroult,  a la  seance  d’hier,  vous  a signale 
ce  qu’il  appelait  les  rapports  anormaux  et  irreguliers  de  I’Eglise 
et  de  I’Etat. 

Il  demande  sur  quelle  regie  ces  rapports  sont  etablis;  com- 
ment le  gouvernement  se  guide  au  milieu  des  difficultes  qui  peu- 
vent se  presenter  chaque  jour. 

A cet  egard  ma  reponse  est  facile,  et  elle  sera  simple. 

Nous  avons  deux  regies  de  conduite  dans  nos  rapports  avec 
I’Eglise : 

D’abord  le  Concordat  qui,  en  definitive,  est  la  loi  de  I’Eglise 
comme  la  notre,  et  les  articles  organiques  que  je  mets  sur  le 
meme  pied.  (Tres-bien !) 

Nous  avons  ensuite  cette  regie  generale  et  superieure:  les 
principes  de  1789,  e’est-a-dire  les  principes  de  la  liberte  religieuse, 
de  la  liberte  absolue  de  conscience,  la  tolerance  la  plus  entiere 
sur  tout  ce  qui  touche  a ces  questions.  (Tres-bien!  tres-bien!) 

Voila  sur  quelle  base  nous  etablissons  nos  rapports  avec  I’Eglise ; 
voila  la  regie  que  nous  suivons  en  dehors  des  dispositions  ecrites 
des  concordats  et  des  lois  organiques. 

Eh  bien,  est-ce  qu’avec  ces  principes  nous  ne  pouvons  pas 
facilement  resoudre  plusieurs  des  difficultes  qu’a  soulevees  I’hono- 
rable  M.  Gueroult? 

M.  Gueroult  nous  denonce  comme  un  danger  pour  la  societe 
la  profession  des  doctrines  de  la  Civiltu  cattolica,  qui  est  publiee 
a Rome , et  il  nous  demande  pourquoi  nous  n’empechons  pas  les 
journaux  frangais  de  reproduire,  de  developper  et  d’approuver  ces 
doctrines. 

M.  Adolphe  Gueroult.  Ce  n’etait  pas  I’objet  de  mon  discours. 

Plusieurs  voix.  Laissez  parler!  n’interrompez  pas! 

M.  le  garde  des  sceaux.  Si  ce  n’est  pas  I’objection  elle-meme, 
c’est  la  tendance.  Vous  vous  plaignez  devant  la  Chambre,  vous 
vous  plaignez  devant  le  gouvernement;  apparemment  vous  suppo- 
sez  qu’ils  pourraient  empecher  le  mal  que  vous  venez  signaler  a 
cette  tribune. 

Le  pouvons-nous,  messieurs  ? Je  ne  parle  pas  du  journal  ita- 
lien,  je  ne  parle  que  des  journaux  frangais.  Comment!  lorsque 
toutes  les  theories,  pourvu  qu’elles  ne  tendent  pas  a I’outrage  et 
a I’attaque,  peuvent  etre  professees,  quand  toutes  les  opinions  po- 
litiques  trouvent  un  developpement  fibre  et  absolu,  il  faudrait 
qu’il  en  ffxt  autrement  pour  les  opinions  religieuses!  Il  faudrait 


1225 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  245. 


1226 


etouffer  et  hannir  telles  ou  telles  doctrines  qui  vous  deplaisent ! a 
Qu’elles  soient  appelees  ultramontaines  ou  qu’on  leur  donne  un 
autre  nom,  n’ont-elles  pas  le  meme  droit  a la  liberte? 

Les  principes  sous  I’invocation  desquels  je  me  placais  en  com- 
men^ant  nous  niettent  dans  la  necessite,  que  nous  acceptons  vo- 
lontiers,  de  laisser  libre  la  manifestation  de  ces  opinions  comme 
nous  laissons  libre  la  manifestation  de  toutes  les  opinions,  pourvu 
qu’elles  ne  degenerent  pas  en  outrages  ou  en  attaques,  pourvu,  en 
un  mot,  qu’elles  ne  constituent  pas  des  debts.  (Tres-bien ! tres-bien !) 

Nous  sommes  dans  un  temps  ou  il  est  impossible  de  ne  pas 
laisser  le  developpement  des  opinions  dans  toute  leur  liberte. 
Nous  ne  pouvons  pas  defendre  ce  que  la  loi  permet,  et  vous  ne 
pouvez  pas  vous-memes  vous  etonner  que  ceux  qui,  a un  certain 
point  de  vue,  sont  vos  adversaires,  usent  d’une  liberte  que  vous 
avez  sollicitee  et  dont  vous  reclamez  cliaque  jour  pour  vous  une 
plus  large  application  (Tres-bien!);  vous  ne  sauriez  trouver  mau- 
vais  qu’ils  s’en  servent,  non-seulement  pour  vous  repondre,  mais 
pour  vous  attaquer  (Marques  nomhreuses  (V approbation). 

M.  Gueroult.  Je  demande  la  parole. 

M.  le  garde  des  sceaux.  Nous  sommes  done  obliges,  messieurs,  b 
que  nous  les  approuvions  ou  non,  de  tolerer  le  developpement 
des  doctrines  qu’on  indiquait  hier,  tant  qu’elles  ne  se  traduisent 
pas  en  faits  delictueux. 

Mais,  d’ailleurs,  nous  avons  ces  articles  organiques  que  I’hono- 
rable  M.  Emile  Ollivier  rappelait  tout  a I’lieure.  Nous  nous  en 
sommes  servis  autant  que  les  circonstances  et  la  marche  des  temps 
nous  ont  permis  de  le  faire. 

Vous  vous  rappelez  la  conduite  tenue  par  le  gouvernement 
en  presence  d’un  acte  celebre,  I’encyclique  de  1864  accompagnee 
du  Syllabus.  On  voulait  donner  a ces  deux  documents  un  carac- 
tere  officiel,  en  les  faisant  publier  comme  lois  de  I’Eglise.  Qu’a- 
vons  nous  fait?  Nous  avons  ouvert  les  lois  organiques,  et  nous 
avons  invoque  les  dispositions  qu’elles  contiennent.  Celui  qui  a 
I’lionneur  de  parler  devant  vous  a adresse  a tous  les  eveques  une 
circulaire,  dans  laquelle,  distinguant  entre  la  premiere  partie,  qui 
avait  pour  objet  une  fete  religieuse,  (jui  annoiiQait  un  jubile,  et  la 
seconde  partie  qui  avait  trait  a I’encyclique  et  au  Syllabus  *,  on  disait : 

„Quant  a la  premiere  partie  de  i’encyclique  . . . et  au  docu- 
ment qui  y est  annexe  sous  le  titre  de  Syllabus  . . . Votre  Gran-  c 
deur  comprendra  que  la  reception  et  la  publication  de  ces  actes, 
qui  contiennent  des  propositions  contraires  aux  principes  sur  les- 
quels  repose  la  constitution  de  I’Empire,  ne  sauraient  etre  auto- 
risees.  Ils  ne  peuvent  done  etre  imprimes  dans  les  instructions 
que  vous  croiriez  devoir  adresser  aux  fideles  pour  le  jubile  ou  en 
toute  autre  occasion.  “ 

En  agissant  ainsi,  nous  usions  d’un  droit  incontestable.  Seu- 
lement,  grace  a la  liberte  de  la  presse,  avant  que  dans  aucune 
eglise,  dans  aucune  catbedrale  on  ait  cu  la  pensee  de  publier  ces 
documents,  avant  meme  que  les  eveques  eussent  re^u  I’encycli- 
que  et  le  Syllabus,  un  journal  les  avait  publics  et  dix  autres 
journaux  les  avaient  reproduits;  de  sorte  que  ces  actes,  tandis 
que  nous  en  defendions  la  reception,  I’execution  et  la  publication 
officielle,  etaient  devenus  de  notoriete  publique.  Mais  nous  avons 
fait  notre  devoir. 

II  a fallu  bientot  le  remplir  encore.  Un  prelat  eminent  ayant 
cru  devoir  passer  outre  aux  dispositions  de  la  circulaire  que  je  viens 
de  vous  faire  connaitre,  et  lire  officiellement  en  chaire  le  Syllabus  et 
I’encyclique,  nous  avons  invoque  une  autre  disposition  des  articles  d 
organiques  qui  nous  presentait  un  moyen  de  nous  pourvoir  contre 
I’infraction,  et  une  declaration  comme  d’abus  a ete  prononcee. 

Nous  no  nous  en  sommes  pas  tenus  la,  et  aussitot  qu’une  oc- 
casion de  parler  au  pays  s’est  presentee,  le  Souverain,  dans  son 
discours  d’ouvcrture  au  Corps  legislatif,  a fait  allusion  aux  faits 
que  je  viens  de  rappeler,  dans  les  termes  que  void: 

flTous  les  cubes  jouissent  d’unc  egale  liberte;  le  clerge  catho- 
lique  cxcrce,  meme  en  dehors  de  son  ministere,  une  legitime  in- 
fluence; par  la  loi  de  I’cnscigncment,  il  concourt  a I’education  do 
la  jcuncsse;  par  la  loi  clcctorale,  il  pent  entrer  dans  les  consoils 
])ublics;  par  la  Constitution,  il  siege  au  Senat.  Mais,  plus  nous 
I’entourons  de  consideration  et  de  deference,  ])lus  nous  com])tons 
qu’il  rcspectcra  les  lois  fondamentales  de  I’Etat.  11  est  de  mon 
devoir  do  maintenir  intacts  les  droits  du  pouvoir  civil,  que,  dei)uis 
saint  Louis,  aucun  souverain  en  France  n’a  jamais  abandonnes.^ 


^ * Haec  accurate  dicta  non  esse,  patet  ex  iis,  quae  immediate 
sequuntur. 


A cote  de  ces  paroles  du  Souverain,  le  Corps  legislatif,  dans 
son  adresse,  a aussi  nettement  exprime  I’opinion  du  pays,  et  il  a 
egalcment  invoque  I’execution  de  nos  lois  fondamentales.  Permet- 
tez-moi  de  vous  en  rappeler  les  termes; 

„Les  questions  religieuses  ont  pris  dernierement  une  plus 
large  part  dans  les  preoccupations  du  ])ays:  nous  pensons  qu’il 
n’y  a pas  lieu  de  s’en  emouvoir.  D’un  cote,  le  grand  principe  de 
la  liberte  des  cultes  est  hors  d’atteinte : de  I’autre,  I’opinion  publi- 
que rend  temoignage  a ce  que  vous  avez  montre  de  deference  et 
d’interet  au  culte  catholique,  en  inultipliant  les  succursales,  en 
ameliorant  la  situation  du  clerge,  en  ouvrant  le  Senat  aux  prin- 
ces de  I’Eglise.  Tant  de  consideration  et  d’appui  assures  a la  re- 
ligion vous  autorisent  d’autant  plus  a attendre  de  ses  ministres 
le  respect  du  pouvoir  civil.  Tous  les  souverains,  en  France,  ont 
conserve  ces  droits  intacts,  et  nous  approuvons  Votre  Majeste  de 
maintenir  avec  fermete  I’obeissance  qui  est  due  aux  lois  fonda- 
mentales de  rEtat.“ 

Vous  le  voyez,  a cote  de  cette  liberte  que  personne  ne  pent 
contester,  a cote  de  cette  liberte  dont  tout  le  monde  jouit  pour 
attaquer  et  pour  defendre,  la  loi  etait  maintenue  et  afhrmee  par 
tous  les  pouvoirs ; affirmee  par  le  gouvernement,  affirmee  de  nou- 
veau par  le  Souverain  devant  les  Chambres,  affirmee  enfin  par 
la  consecration  solennelle  de  I’adresse  du  Corps  legislatif. 

Voila  done  quelle  est  la  regie  de  nos  rapports  avec  I’Eglise: 
e’est  d’abord  la  liberte;  e’est  aussi  le  respect  des  lois  fondamen- 
tales, le  rappel,  par  tous  les  moyens  qui  sont  mis  a notre  dispo- 
sition, a I’execution  de  ces  lois  lorsqu’il  y est  porte  atteinte. 

Un  autre  grief  a ete  releve  dans  le  discours  que  vous  avez 
entendu  hier ; e’est  I’influence  du  clerge  sur  I’enseignement  de  la 
jeunesse.  Mais  n’y  a-t-il  pas  la  encore  une  liberte  que  nous  de- 
vons  respecter?  (C’est  evident!)  N’est-ce  pas  la  loi  de  1850  qui 
I’a  fondee,  cette  loi  qui  a ete  provoquee  par  les  sentiments  libe- 
raux  emanes  des  diverses  parties  de  I’horizon  politique? 

M.  Eugene  Pelletan.  Ce  n’est  pas  une  loi  liberale! 

M.  le  garde  des  sceaux.  Vous  ne  la  trouvez  pas  liberale! 

Ceux  qui  avaient  I’lionneur  de  sieger  a I’assemblee  qui  I’a 
votee,  la  consideraient  certainement  comme  une  loi  liberale. 

M.  Eugene  Pelletan.  Non ! non ! non ! (Bunieurs.) 

M.  Granier  de  Cassagnac.  Ne  faites  pas  toujours  des  inter- 
ruptions! Laissez  parler! 

M.  le  garde  des  sceaux.  Car  je  ne  me  trompe  pas,  et  mes 
souvenirs  ne  sont  pas  infideles,  lorsque  je  dis  qu’elle  a ete  defen- 
due  dans  son  principe  par  tous  ceux  qui  pretendaient  professer 
et  qui  professaient  en  effet  des  opinions  liberales. 

M.  Eugene  Pelletan.  Non ! (Rumeurs.) 

M.  le  garde  des  sceaux.  Que  vous  la  trouviez  liberale  ou  non, 
que  voulez-vous  qu’y  fasse  le  gouvernement?  (Rires.)  Nous  soni- 
mes  sous  I’empire  de  la  loi.  Nous  en  sommes  — vous  nous  repro- 
cheriez  de  ne  pas  I’etre  — les  executeurs  et  les  gardiens  (C’est 
cela!  c’est  cela!).  Voulez-vous  done  que  nous  nous  opposions  a 
ce  qu’elle  soit  mise  a execution,  ou  a profit,  si  vous  preferez, 
par  tous  ceux  qui  demandent  a x’en  servir,  dans  les  limites  et 
sous  la  surveillance  que  cette  loi  elle-meme  et  la  loi  de  1854 
ont  organisees? 

Maintenant  y trouvez-vous  des  inconvenients?  Craignez-vous 
des  abns  ? Oh ! vous  avez  un  bon  moyen  ])our  les  eviter  et  vous 
en  usez,  c’est  de  favoriser  autant  qu’il  est  en  vous,  je  dis  mieux : 
autant  qu’il  est  en  nous,  le  developpement  de  I’enseignement  la'i- 
que;  c’est  de  mettre  les  ecoles  de  i’Universite  en  etat  de  rivali- 
ser  avec  les  etablissements  libres  a tous  les  points  de  vue  mate- 
riels,  intellectuels  et  moraux,  par  les  subventions  quo  vous  leur 
donnorez,  par  I’appui  que  vous  leur  ])reteroz  (Asse)ttinient). 

C’est-la  le  meilleur  moyen  de  hitter  contre  Tabus  qu’on  pour- 
rait  faire  de  la  liberte  de  Tenseignement,  et  je  ne  crois  pas  cju’au- 
cun  reproehe  a cet  egard  puisse  etre  adresse  au  membre  du  gou- 
vernement qui  est  ])lus  s])ecialement  charge  de  ce  service  (Tres- 
bien  ! tres-bien !). 

Ainsi  vous  le  voyez;  liberte  d’enseignement  d’un  cote,  liberte 
d’enseignement  do  Tautre,  et  memo  liberte  d’enseignement  avec 
le  jiatronage  de  TEtat,  avec  les  privileges  qui  appartiennent  a 
TUniversitA 

Voila,  messieurs,  sur  ces  questions,  la  doctrine  du  gouver- 
ncment. 

Pouvons-nous  empecher  qu’il  y ait  des  etablissements  diriges 
par  des  congregations?  Non!  nous  pouvons  sculement  chorcher  a 
constituer  ou  ])lut6t  il  maintenir,  car  ils  existent,  les  etablissements 


1227 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1228 


de  I’Etat,  les  etablissements  de  I’llniversite,  qui,  par  leur  deve-  a 
loppenieut,  rivalisent  et  rivaliseront  toujours  avec  un  j?rand  suc- 
ces  centre  les  institutions  quo  vous  redoutez.  (Tres-bien !) 

M.  le  baron  de  Benoist.  C’est  une  emulation  feconde  pour 
tout  le  monde. 

M.  le  comte  de  La  Tour.  La  libre  concurrence,  voila  ce  que 
nous  voulons,  rien  de  plus. 

M.  le  garde  des  sceaux.  J’ai  encore  a repondre  au  jugement 

— je  me  sors  d’une  expression  bien  adoucie  — que  M.  Gue- 
roult  a cru  pouvoir  porter  bier  sur  le  clerge  et  sur  I’episcopat 
francais. 

On  nous  a dit  que  tout  le  clerge  fraiiQais  etait  imbu  de  cer- 
taines  doctrines,  et  que  I’episcopat  lui-meme  les  proclamait  liau- 
tement,  au  mepris  de  nos  institutions. 

II  n’en  est  rien,  messieurs,  grace  a Dieu,  et  I’lionorable  M.  Emile 
Ollivier  voulait  bien  le  reconnaitre  tout  a I’heure.  La  majorite 
du  clerge  framjais  se  montre  respectueuse  pour  notre  constitu- 
tion; je  ne  nie  pas  qu’il  y en  ait  une  partie,  que  vous  designez 
par  le  nom  d’ultramontains,  qui,  comme  toutes  les  minorites  peut- 
etre,  fait  d’autant  plus  de  limit  qu’elle  est  moins  nombreuse  b 
(Tres-bien ! tres-bien !),  (jui  a le  plus  de  journaux , qui  publie  le 
plus  de  brochures  (Rires  apj^robatifs). 

Les  majorites,  messieurs,  vous  le  savez,  elles  se  bornent  a 
bien  agir,  ce  qui  ne  les  empeche  pas  de  bien  parler  quand  il  le 
faut:  mais  elles  ne  parlent  que  quand  cela  est  utile,  nccessaire, 
elles  ne  se  prodiguent  pas  dans  des  luttes  exterieures  avec  cette 
vehemence  — et  ici  toute  intention  de  blame  est  loin  de  ma 
pensee  — avec  cet  entrain  qui  est  I’apanage  des  minorites 
(Sourires). 

M.  Ernest  Picard.  Les  majorites  parlent  tres-haut  aussi,  dies 
font  beaucoup  de  bruit  (Laissez  done  parler!). 

M.  le  garde  des  sceaux.  Et  elles  ne  parviennent  pas  a cou- 
vrir  la  voix  des  minorites  (Rires  approbafifs). 

Pour  raoi,  qui  ai  peut-etre  plus  d’occasions  que  certains  des 
adversaires  auxquels  je  reponds,  de  connaitre  le  clerge  fraiiQuis 

— je  parle  d’abord  du  clerge  — je  dis  quo  la  majorite  est  de- 
vouee  aux  institutions  du  pays. 

M.  le  due  de  Marmier.  Le  clerge  francais  est  toujours  de- 
voue  a ses  devoirs.  c 

M.  le  garde  des  sceaux.  Je  dis  que  la  grande  majorite  est 
devouee  au  principe  sur  lequel  repose  notre  gouvernement,  et  ce 
serait  une  injustice  de  juger  par  quelques-uns  des  sentiments  de 
tons,  comme  si  a propos  de  rUniversite  dont  je  parlais  tout  a 
riieure,  on  voulait  la  rendre  toute  entiere  responsable  des  teme- 
rites  de  quelques-uns  de  ses  membres  (Tres-bien !).  La  verite,  je 
le  re|)ete,  est  que  le  clerge  frainjais  est  respectueux  de  ses  de- 
voirs, (jubl  a fait  ses  preuves  de  patriotisme,  et  qu’il  pent  aussi, 
comme  la  magistrature  dont  j’ai  souvent  parle,  revendiquer  une 
part  et  une  grande  part  dans  I’estime  et  la  veneration  du  pays 
(Oui ! oui!  C’est  vrai!  — Tres-bien!  tres-bien!). 

Quant  a I’episcopat  — j’ai  parle  tout  a I’heure  de  la  grande 
majorite  du  clerge,  je  puis  parler  maintenant  de  la  presque  una- 
nimite  des  eve(|ues  francais  — quant  a I’ejjiscopat,  il  a affirme 
dernierement  encore  ses  sentiments  d’amour  pour  le  pays  et  son 
devouement  aux  institutions  de  la  France.  Cette  doctrine  galli- 
cane  — je  n’ai  pas  peur  de  prononcer  son  nom  ici  — il  a eu 
I’occasion  de  la  defendre  a Rome,  I’annee  derniere,  sur  un  sujet 
dont  parlait  tout  a I’heure  I’honorable  M.  Ollivier,  et  it  a prouve  d 
que  son  respect  ])Our  le  Saint-Siege,  sa  foi  dans  I’unite  de  I’Eglise, 
ne  I’avaient  pas  rendu  infidcle  a ses  glorieuses  traditions ! 

L’honorable  M.  Ollivier  a dit  qu’il  etait  de  doctrine  certaine, 
de  principe  certain,  quo  le  pape  tout  seul  etait  infaillible. 

Je  regrette  d’etre  oblige  de  le  contredire;  mais  c’est  le  ])rin- 
cipe  contraire  (jui  est  certain:  I’infaillibilite  du  pape  seul  n’est 
pas  admise  par  I’iramense  majorite  du  clerge  frangais  ni  par  I’im- 
mense  majorite  de  I’episcopat.  La  preuve  s’en  est  rencontree  — 
c’est  chose  remarquable  d’avoir  une  preuve  a cet  egard  — lors 
de  la  reunion  solennelle  qui  a eu  lieu  a Rome  I’annee  derniere. 

Certaines  tentatives  ont  ete  faites  pour  inserer,  dans  une 
adresse  que  I’episcopat  devait  signer  et  presenter  au  Saint- 
Pere,  la  reconnaissance  implicite  du  principe  de  I’infaillibilite. 
Eh  bien,  cette  adresse  n’a  pas  ete  signee.  Une  commission  a 
etc  nommee  a la  majorite  des  eveques  presents,  et  cette  com- 
mission a redige  un  projet  qui  a ete  adopte,  dans  lequel  il 
n’est  pas  question  du  dogme  de  I’infaillibilite.  En  sera-t-il  ques- 
tion de  nouveau  dans  d’autres  circonstances , dans  d’autres 


reunions?  Je  I’ignore,  mais  je  me  crois  fonde  a contester  de 
la  maniere  la  plus  absolue  I’affirmation  qui  a ete  presentee  tout 
a I’heure  par  I’honorable  M.  Emile  Ollivier. 

Je  ne  crois  pas  devoir  pousser  plus  loin  la  reponse  que 
j’avais  a faire  aux  theories  de  I’honorable  M.  Gueroult;  je  me 
suis  excuse,  et  je  suppose  que  la  Chambre  a bien  voulu  ad- 
mettre  mon  excuse,  sur  la  situation  dans  laquelle  je  parle  de- 
vant  cette  assemblee  et  sur  la  reserve  que  je  crois  devoir  tenir 
(Oui!  oui!);  mais  je  puis  resumer  cette  discussion  en  repetant 
les  paroles  que  je  pronongais  au  commencement  de  mes  obser- 
vations: le  principe  de  la  liberto  des  cultes,  le  principe  de  la  li- 
berie des  opinions,  de  la  liberto  des  consciences,  voila  quelle 
est  notre  regie,  voila  sur  quelle  base  nous  avons  cru  devoir 
etablir  nos  rapports  avec  I’Eglise. 

L’honorable  M.  Gueroult  a dit  qu’il  ne  demandait  pas  de 
moyens  coercitifs  a I’egard  du  clerge;  je  le  comprends  bien;  ce 
n’est  pas  au  nom  de  la  liberte  qu’il  pourrait  les  reclamer  (Soii- 
rires).  Moi  non  plus,  je  ne  les  demande  pas:  jo  demande  le 
contraire:  je  veux  la  liberte  avec  le  respect  des  institutions  et 
I’obeissance  a la  loi.  (Tres-bien!  tres-bien!) 

J’ai  dit  que  je  voulais  burner  a ces  tres-courtes  observa- 
tions ma  reponse  a celles  qu’avait  presentees  hier  I’honorablo 
M.  Gueroult.  Aussi  bien,  pourquoi  insister?  Y a-t-il  une  deli- 
beration? Y a-t-il  un  vote  a emettre?  Non.  Et  je  ne  crois  pas 
me  tromper  en  disant  que  ces  discussions  presentent  toujours 
beaucoup  plus  de  perils  que  d’utilitd  (C’est-vrai!  e’est-vrai !). 

Elles  divisent  les  esprits  sur  une  matiere  ou  ils  ne  sent 
que  trop  divises  deja.  Elles  augmentent  les  antipathies  qui  peu- 
vent  exister  entre  les  differentes  classes  de  citoyens,  et  je  crois 
que,  sauf  les  cas  ou  I’on  y est  contraint  pour  aboutir  a un  re- 
sultat  legislatif,  il  vaudrait  mieux  ne  pas  en  occuper  I’opinion 
publique.  (C’est  vrai!  Tres-bien!) 

Je  suis  amene,  messieurs,  — je  le  ferai  tout  aussi  brieve- 
ment  — - a vous  parler  du  concile  oecumenique.  Si  j’avais  eu  a 
repondre  seulement  a I’honorable  M.  Gueroult  qui  a fait  allu- 
sion a cette  grande  assemblee,  peut-etre  n’aurais-je  pas  aborde 
ce  sujet;  mais  M.  Ollivier  a insiste,  et  le  gouvernement  ne  doit 
pas  garder  le  silence  sur  cette  grave  question. 

L’honorable  M.  Ollivier  a raconte  des  faits  sur  lesquels  je 
suis  parfaitement  d’accord  avec  lui.  J’ai  dd,  il  y a longtemps 
deja,  au  moment  ou  il  a ete  question  de  la  reunion  du  concile, 
et  mon  collegue  des  affaires  etrangeres  I’a  fait  egalement  de  son 
cote,  recueillir  tons  les  precedents;  nous  avons  du  les  etudier 
et  nous  rendre  compte  de  ce  qui  avait  ete  fait  dans  les  temps 
anciens  et  juscju’au  dernier  concile  qui  remonte  a plus  de  trois 
cents  ans.  Oui,  nous  y avons  vu  que  le  pape,  dans  sa  lettre 
d’indiction  envoyee  a chaque  eveque,  adressait  nominativement 
aux  souverains  temporels  et  specialement  aux  souverains  de  la 
France  une  invitation  d’assister  au  concile,  ou  de  s’y  faire  re- 
presenter. Cette  fois,  on  n’a  pas  procede  de  meme. 

Est-ce  parce  qu’on  a voulu,  comme  le  disait  I’honorable 
M.  Ollivier,  proceder  par  voie  imperative,  par  voie  de  comman- 
dement  absolu,  declarer  aux  eveques  et  a tous  ceux  qui  doivent 
prendre  part  au  concile,  que  par  cela  seul  qu’on  avait  placarde 
la  bulle  sur  les  murs  de  tel  ou  tel  edifice  de  Rome,  ils  etaient 
tenus,  obliges  de  se  presenter  au  jour  indique?  Ou  bien  — c’est 
une  simple  question  — comme  on  ne  voulait  pas  inviter  tous 
ceux  qu’on  invitait  autrefois,  a-t-on  pense  qu’il  valait  mieux 
n’inviter  personne  en  particulier,  et  s’adresser  collectivement 
urbi  et  orbi,  de  telle  sorte  que  la  bulle  — I’honorable  M.  Emile 
Ollivier  a pu  le  remarquer  comme  nous  — s’adresse  a tous 
ceux  qui  ont  le  droit  do  venir  au  concile;  les  uns  y sent  in- 
vites, les  autres  en  sont  requis?  Je  n’insiste  pas;  c’est  une 
question  que  je  n’ai  pas  a examiner  en  ce  moment. 

Maintenant  que  doit  faire  la  France? 

Devra-t-elle  se  faire  representer  par  des  ambassadeurs  comme 
elle  a le  droit  incontestable  d’apres  les  precedents? 

Devra-t-elle,  au  contraire,  a raison  de  la  marche  des  idees, 
a raison  de  la  difference  des  temps,  ne  pas  insister  sur  cette 
representation?  devra-t-elle  d’autant  moins  insister  que  peut- 
etre,  si  considerable  qu’elle  soit,  I’importance  d’un  concile,  au 
point  de  vue  civil  et  politique,  ne  serait  plus  au  19.®  siccle 
aussi  grande  qu’au  15.®  et  au  16.®  ? 

M.  le  comte  de  La  Tour.  Cela,  nous  le  contestons.  Tous 
les  catholiques  obeiront  aux  decisions  du  concile  en  matiere 
de  dogme  et  de  doctrine. 


1229 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  245. — 246. 


1230 


Ils  jugeront  en  pleine  liberte,  comme  par  le  passe,  les  ques-  a 
tions  libres  (Exclamations  en  sens  divers). 

M.  le  garde  des  sceaux.  Je  ne  conteste  rien  en  ce  moment, 
j’expose,  et  je  me  hate,  pour  eviter  des  malentendus,  de  dire 
que,  comme  il  s’agit  d’une  negociation  qui  commence,  comme 
il  s’agit  d’une  entreprise  qui  sera  feconde  en  difficultes,  et  peut- 
etre,  Dieu  ne  le  veuille  pas!  en  perils,  le  gouvernement  doit 
necessairement  se  reserver  sa  liberte  d’action ; il  doit  demander 
a la  Chambre  de  trouver  bon  qu’en  lui  affirmant  qu’il  etudie 
avec  le  plus  grand  soin  toutes  les  hypotheses,  il  ne  fera  rien 
qui  soit  contraire  aux  interdts  de  I’Eglise,  rien  qui  soit  con- 
traire  aux  interets  et  a la  dignitc  de  I’Etat.  (Tres-bien ! tres-bien !) 

Il  prie  la  Chambre  de  vouloir  bien  le  laisser  reserver  son  opi- 
nion, suivre  la  marche  des  choses,  le  developpement  des  nego- 
ciations,  et  venir  ensuite  annoncer  une  resolution,  quand  il  en 
aura  recueilli  tous  les  elements  (Nouvelles  et  nomhreuses  mar- 
ques d’ approbation), 

Dans  tous  les  cas,  il  est  une  declaration  que  je  n’ai  pas  a 
ajourner,  e’est  que,  sur  un  des  points  rappeles  par  I’bonorable 
M.  Ollivier,  nous  nous  sentons  armes  comme  le  gouvernement  b 
frangais  I’a  toujours  ete,  et  sous  I’ancien  regime,  et  depuis  le 
Concordat.  Apres  le  concile,  il  est  evident  qu’une  grande  ques- 
tion se  posera  devant  le  gouvernement  et  ses  conseils.  Les  de- 
cisions du  concile  devront-elles  etre  admises  en  totalite  ou  en 
partie?  C’est  encore,  vous  le  comprenez,  une  question  bien  plus 
reservee  que  les  autres  ( Assent iment). 

J’arrive  aux  conclusions  de  M.  Ollivier.  Suivant  I’honorable 
membre,  la  convocation  du  concile  est  le  point  de  depart  d’un 
grand  fait,  la  separation  de  I’Eglise  et  de  I’Etat;  et  c’est  de  la 
cour  de  Rome  que  vient  I’initiative! 

Je  vous  ai  dit,  messieurs,  qu’il  m’etait  impossible  de  le  suivre 
sur  ce  terrain;  je  vous  ai  dit  que  la  separation  de  I’Eglise  et 
de  I’Etat  serait  bien  feconde  en  difficultes;  car,  tout  d’abord, 
et  dans  son  expose,  si  rapide  qu’il  ait  voulu  le  faire,  I’hono- 
rable  M.  Ollivier  en  a rencontre  une  des  plus  considerables: 
c’est  la  remuneration  du  clerge,  c’est  le  budget  des  cultes.  Jo 
ne  tranche  pas  le  probleme  autrement  qu’il  ne  I’a  tranche  lui- 
meme;  mais  enfin  ce  probleme  devrait  necessairement  etre  re- 
solu  si  I’on  pensait  a prononcer  la  separation  de  I’Eglise  et  de  c 
I’Etat.  Et  qui  peut  prevoir  I’importance  que  prendrait  la  ques- 
tion, si  jamais  il  fallait  rompre  cette  alliance  qui  a fait  depuis 
si  longtemps  la  force  et  la  puissance  de  la  France,  cette  alliance 
qui  a ete  si  riche  en  bons  et  heureux  resultats  (Tres-bien! 
tres-bien!),  cette  alliance  qui,  quoi  qu’en  ait  pu  dire  hier 
M.  Gueroult,  lorsqu’il  voulait  faire  considerer  le  catholicisme 
comme  ayant  contribue  a la  decadence  de  certains  Etats  (Ex- 
clamations diverses  — Hires  sur  quelques  bancs),  a ete  pour  la 
France  non  pas  la  cause  unique,  mais  une  des  causes  de  sa 
grandeur  perseverante  et  seculaire?  (Nouvelles  et  vives  marques 
d' approbation.) 

M.  le  comte  de  La  Tour.  Bravo ! 

M.  le  garde  des  sceaux.  Eh  bien,  no  tranchons  pas  legere- 
ment  de  pareilles  questions:  nous  rencontrerions  des  difficultes 
et  de  la  part  des  partisans  de  I’Etat  et  de  la  part  des  parti- 
sans de  I’Eglise;  je  ne  sais  pour  qui  la  separation  serait  plus 
dangereuse  et  plus  funeste,  pour  I’Etat  ou  pour  I’Eglise  (Mou- 
vernent  d’adhesion). 

Ajournons  done  toutes  ces  questions,  puisque  nous  avons  d 
le  droit  de  les  ajourner  (Oui!  oui!  — Tres-bien!  tres-bien!). 
Retenez,  si  vous  le  voulez,  les  quelques  explications  que  j’ai 
cu  I’honneur  de  vous  presenter;  mais,  en  definitive,  ecartons 
autant  qu’il  sera  possible  ces  problemes  perilleux  (C’est  vrai! 
c’est  vrai!).  Laissons  le  temps  accomplir  son  oeuvre:  il  a fait 
beaucoup  deja  dans  certaines  questions:  il  fera  pour  celle-la 
comme  il  a fait  pour  les  autres  (Vive  approbation  et  mouvement 
prolonqe). 

(M.  le  (jarde  des  sceaux , en  se  rasseyant  a son  banc,  revolt 
les  felicitations  de  ses  collegues  et  d'lm  grand  nombre  de  deputes.) 

246.  (CLXXXVIir.  contin.) 

D.  9.  Apr.  1869.  — Tres  quaestiones  ab  Acmilio  Ollivier  Gubernio 
proponuntur : 1)  num  Episcopis  futura  sit  libera  j)otestas  sc  con- 
ferendi  ad  Concilium ; 2)  num  iidem , nulla  a Gubernio  apposita 
conditione  vel  cum  eo  inita  conventione,  plane  liberi  Concilium 
Sint  adituri;  3)  num  Concilio  adl'utura  sit  propria  Icgatio,  quae 
Gubernii  vice  fungatur.  — Responsa  ministri. 


SERVICE  DES  CULTES. 

section.  Administration  ceutrale,  284  400  francs. “ 

M.  Emile  Ollivier.  Je  demande  la  parole. 

M.  le  president  Schneider.  La  parole  est  a M.  Ollivier. 

M.  Emile  Ollivier.  Dans  la  derniere  session , j’ai  eu  I’hon- 
neur d’appeler  I’attention  de  la  Chambre  sur  un  fait  grave  qui 
va  s’accomplir  a Rome  cette  annee,  le  concile  oecumenique. 

Je  ne  me  propose,  en  aucune  fagon,  de  revenir  sur  les  ob- 
servations que  la  Chambre  voulut  bien,  a cette  epoque,  ecouter 
avec  bicnveillance.  J’ai  seulement  prevenu  M.  le  ministre  des 
cultes  que  j’entendais  lui  proposer  trois  questions  sur  I’attitude 
qu’il  prendra  en  presence  de  ce  fait  religieux  considerable. 

Ma  premiere  question  est  celle-ci:  les  eveques  frangais  se- 
ront-ils  autorises  a se  rendre  librement  au  concile? 

Ma  seconde  question  est  celle-ci:  comment  s’y  rendront- 
ils?  Sera-ce  avec  leur  liberte  complete,  ou  bien,  au  contraire, 
tout  en  laissant  a leur  conscience  la  liberte  que  nul  ne  peut 
songer  a contester,  leur  depart  sera-t-il  precede  d’un  accord 
intervenu  entre  eux  et  le  gouvernement  sur  la  maniere  dont  ils 
devront  envisager  les  matieres  qui  concernent  I’Etat? 

La  troisieme  question  est  celle-ci:  le  gouvernement  lui-meme 
interviendra-t-il , se  fera-t-il  representer  par  des  legats  et  des 
ambassadeurs  ? 

Telles  sent  les  trois  questions  que  souleve,  au  point  de  vue 
politique,  la  convocation  d’un  concile  oecumenique. 

Lorsque  je  les  ai  signalees  a I’attention  du  gouvernement, 
dans  votre  session  derniere,  on  a repondu  qu’on  delibererait : 
la  deliberation  doit  etre  close,  et  il  est  grand  temps  qu’on  sache 
a quoi  s’en  tenir. 

Un  parti  doit  etre  pris;  je  demande  au  gouvernement  de 
vouloir  bien  nous  le  faire  connaitre. 

Son  Exc.  M.  Baroche,  garde  des  sceaux,  ministre  de  la  ju- 
stice et  des  cultes.  L’honorable  M.  Ollivier  veut  bien  m’adresser 
trois  questions. 

La  premiere:  Les  eveques  seront-ils  libres  de  se  rendre  au 
concile  ? 

Oui!  incontestablement. 

Voix  nombreuses.  Tres-bien!  tres-bien! 

M.  le  garde  des  sceaux.  Seconde  question:  Comment  s’y 
rendront-ils  ? e’est-a-dire , s’y  rendront-ils  avec  toute  la  liberte 
de  leur  conscience,  de  leur  jugem.ent,  et  sans  un  accord  pre- 
congu  entre  eux  et  le  gouvernement? 

Nous  respectons  trop  les  membres  de  I’episcopat  et  tous  les 
membres  du  clerge  frangais,  nous  avons  trop  de  confiance  dans 
leur  sagesse  et  dans  leur  amour  du  pays  pour  chercher  a peser 
sur  leurs  decisions,  ni  meme  a organiser  un  accord  entre  eux 
et  le  gouvernement  (Tres-bien!  tres-bien!).  Ils  se  rendront  a 
Rome  avec  leur  dignite  personnelle,  avec  leur  independance, 
avec  leur  conscience,  avec  leur  patriotisme  (Vives  et  nombreuses 
marques  d' approbation). 

Troisieme  question:  Le  gouvernement  se  fera-t-il  repre- 
senter au  concile? 

A cette  question,  je  ne  peux  pas  repondre  comme  je  viens 
de  faire  aux  deux  autres. 

L’annee  derniere,  la  meme  question,  ainsi  que  le  rappelait 
I’honorable  M.  Emile  Ollivier,  nous  avait  etc  adressee;  nous 
avons  repondu  qu’on  en  delibererait.  Je  ferai  aujourd’hui  la 
meme  reponse,  en  ce  sens  que  le  gouvernement  ne  croit  pas 
qu’il  soit  possible,  au  mois  d’avril,  quand  il  s’agit  d’un  concile 
qui  doit  etre  tenu  a la  fin  de  I’annce,  au  8 decembre,  de  de- 
clarer a I’avance,  alors  meme  qu’elle  serait  arretee,  quelle  est 
son  opinion  sur  la  question  posee  par  I’honorable  M.  Ollivier. 
Ainsi,  a cet  egard,  je  demande  a la  Chambre  la  permission  de 
ne  pas  repondre  (Assentiment  sur  un  grand  nombre  de  bancs). 

M.  Emile  Ollivier.  Je  n’ai  rien  a objecter  aux  reponses  quo 
M.  le  ministre  des  cultes  m’a  fait  I’lionneur  do  m’adresser  sur 
les  deux  premieres  questions:  I’annee  derniere,  ces  solutions 
m’avaient  paru  les  meilleures.  Je  suis  satisfait  de  me  trouver 
d’accord  avec  le  gouvernement. 

Quant  a la  reponse  que  M.  le  ministre  des  cultes  a bien 
voulu  faire  a ma  troisieme  question,  je  ne  puis  pas  I’accepter. 

M.  le  ministre  des  cultes  me  dit:  nous  sommes  au  mois 
d’avril;  or,  on  ne  peut  pas  exiger  qu’en  avril  on  ait  pris  une 
determination  sur  un  fait  qui  doit  sc  produiro  on  decembre. 


1231 


Acta  et  deer  eta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1232 


Lorsque,  anciennement , il  y avait  des  conciles,  ce  n’etait 
pas  trois  ou  quatre  mois  avant  que  le  pouvoir  civil  se  prepa- 
rait,  e’etait  plusieurs  annees  avant.  Venir  dire  qu’au  mois  d’avril 
on  n’a  pas  encore  pris  de  resolution  sur  un  evenement  qui  de- 
mande  des  preparations  aussi  considerables  que  celles  d’un  con- 
cile  oecumenique,  e’est  faire  preuve  de  peu  de  clairvoyance  et 
de  peu  de  prevoyance  (Exclamations  et  rumeurs). 

Je  n’ajoute  plus  rien,  si  ce  n’est  que  la  reponse  que  M.  le 
ministre  des  cultes  m’a  adressee,  relativement  aux  premieres 
questions,  est  grosse  de  consequences;  car  elle  ne  va  rien  moins 
qu’a  I’abrogation  des  articles  organiques  et  a I’abrogation  de  la 
legislation  actuelle  sur  les  rapports  de  I’Eglise  et  de  I’Etat:  je 
le  constate  (Assentinient  sur  qiielques  bancs  a gauche). 

M.  le  garde  des  sceaux.  Je  proteste  centre  cette  apprecia- 
tion. Apres  le  concile  ....  (Bruit). 

Plusieurs  membres.  On  avisera. 

M.  le  garde  des  sceaux.  Apres  le  concile,  les  droits  de  la 
Prance  seront  entiers  (C’est  cela!  — Tres-bien!). 

M.  Emile  Ollivier.  Je  n’ai  rien  a aj outer.  J’ai  dit  mon 
opinion;  je  vous  renvoie,  mpi  aussi,  a I’avenir. 

M.  Jules  Favre.  C’est  la  separation  de  I’Eglise  et  de  I’Etat. 
Nous  I’acceptons  avec  reconnaissance. 

M.  Paul  Bethmont.  C’est  excellent. 

M.  Ernest  Picard.  L’Eglise  libre  dans  I’Etat  qui  n’est  pas 
libre  (Exclamations  et  bruit). 

M.  le  president  Schneider.  Je  mets  aux  voix  la  I.’’®  section 
du  service  des  cultes. 

(La  imemiere  section  du  service  des  cultes  est  mise  aux  voix 
et  adoptee.) 

247.  (CLXXXIX.) 

D.  8.  Sept.  1869.  — Princeps  La  Tour  d’Auvergne  nuntiat  legatis 
Napoleonis,  quem  locum  respectu  Concilii  capere  decreverit  im- 
periale  Gubernium.  Non  usurum  illud  iure  interveniendi  iis  de- 
liberationibus,  quibus  ea  privilegia  contingantur,  quae  integra 
servare  officium  Guberniorum  sit;  quae  res  hoc  tempore  incom- 
modis  locum  daret.  Legibus  satis  muniri  patrias  lib er tales  ; quare 
si  opus  foret,  non  defuturam  viam  ad  repellenda  decreta,  quae 
cum  publico  iure  gallico  pugnarent.  Neque  tamen,  si  videbitur, 
non  usurum  Gubernium  moderante  auctoritate , ut  omnibus  con- 
ciliationis  stadium  commendet ; id  vero  per  ordinaries  suos  le- 
gates praestiturum. 

Paris,  le  8 septembre  1869. 

Monsieur, 

Plusieurs  Cabinets  se  sent  adresses  au  gouvernement  de 
I’Empereur,  dans  I’intention  de  connaitre  la  ligne  de  conduite 
qu’il  se  propose  de  suivre  a I’egard  du  Concile  oecumenique 
convoque  a Rome  pour  le  8 decembre  proehain. 

Aucune  question  assurement  ne  merite  a un  plus  haut  degre 
de  fixer  I’attention  que  celle  de  savoir  quelle  part  les  gouver- 
nements  doivent  prendre  a I’important  evenement  dont  nous 
allons  etre  temoins;  et  il  n’en  est  aucune,  en  meme  temps,  pour 
laquelle  il  soit  plus  difficile  de  demander  des  enseignements  au 
passe,  car  tous  ceux  que  I’on  pourrait  emprunter  a I’histoire 
des  Conciles  appartiennent  a des  epoques  deja  bien  loin  de  nous 
et  tres  dissemblables  de  celle  ou  nous  vivons.  Les  rapports  de 
I’Eglise  et  de  I’Etat  ont  subi  des  changements  profonds,  et  c’est 
evidemment  d’apres  la  nature  des  liens  qui  existent  aujourd’hui 
entre  les  deux  pouvoirs  que  doit  etre  determine  le  role  des 
gouvernements  en  presence  de  I’assemblee  que  le  Saint-Pere 
appelle  aupres  de  lui. 

Dans  les  Conciles  anterieurs,  les  souverains  avaient  leur 
place  marquee  d’avance.  Ils  etaient  convies  a y participer,  soit 
en  personne,  soit  par  leurs  envoyes.  Les  ambassadeurs  sie- 
geaient  parmi  les  membres  du  clerge  et  souvent  exer§aient  sur 
la  marche  des  deliberations  une  action  considerable.  Quelque- 
fois  meme,  la  tenue  des  Conciles  etait  provoquee  par  I’initiative 
des  princes,  qui  s’entendaient  avec  les  Papes  sur  I’opportunite 
des  mesures  a prendre  dans  I’interet  commun. 

Rien  n’etait  plus  nature!  dans  un  temps  ou  les  questions 
de  I’ordre  civil  se  confondaient  souvent  avec  celles  de  I’ordre 
religieux,  par  le  fait  meme  des  institutions  et  des  lois. 

La  liberte  de  conscience  proclamee  depuis  lors  a modifie 
cet  otat  de  choses:  le  pouvoir  civil  et  le  pouvoir  ecclesiastique 
ont  compris  le  besoin  de  se  definir  plus  nettement,  et  notre 


a legislation  a marque  les  limites  de  leur  competence,  tout  en  les 
maintenant  unis  I’un  et  I’autre,  sous  les  conditions  tracees  par 
I’accord  etabli  entre  la  Prance  et  le  Saint-Siege  au  commence- 
ment de  ce  siecle.  Le  domaiue  de  I’Eglise  et  celui  de  I’Etat 
sont  ainsi  devenus  plus  distincts. 

Sans  doute , le  contact  des  interets  n’a  pas  cesse  avec  la 
confusion  des  institutions,  et  il  est,  par  la  nature  meme  des 
choses,  des  questions  mixtes  qui  relevent  a la  fois  de  I’autorite 
lai'que  et  de  I’autorite  ecclesiastique.  Les  gouvernements , en 
reconnaissant  leur  incompetence  pour  toutes  les  affaires  de  doc- 
trine et  d’enseignement  religieux,  pourraient  encore  revendiquer 
comme  un  droit  la  faculte  d’intervenir  dans  les  discussions  por- 
tant  sur  les  privileges  que  leur  devoir  est  de  conserver  intacts. 
Mais  le  gouvernement  de  Sa  Majeste  verrait  aujourd’hui  dans 
I’usage  de  ce  droit  de  serieux  inconvenients.  Son  intervention 
pourrait  avoir  pour  resultat  de  I’engager  dans  des  debats  peni- 
bles,  sans  lui  donner  la  certitude  de  faire  prevaloir  ses  avis,  et 
I’exposerait  a des  conflits  qu’il  ne  pourrait  la  plupart  du  temps 
eviter  sans  encourir  les  plus  graves  responsabilites. 
b Nos  lois  elles-memes  nous  ofFrent,  sous  ce  rapport,  toutes 
les  garanties  voulues.  Elies  ont  maintenu  en  faveur  du  pouvoir 
civil  la  faculte  qu’il  avait  deja  dans  les  epoques  anterieures  de 
s’opposer  a tout  ce  qui  serait  contraire  a nos  franchises  na- 
tionales. 

Nous  serious  done  parfaitement  en  mesure  de  decliner,  le 
cas  echeant,  celles  des  decisions  du  prochain  Concile  qui  seraient 
en  desaccord  avec  le  droit  public  de  la  France.  C’est  la,  au 
surplus,  une  eventualite  en  presence  de  laquelle  nous  esperons 
ne  pas  nous  trouver  places:  nous  avons  confiance  dans  les  vues 
elevees  qui  prevaudront  au  sein  de  cette  assemblee,  car  il  nous 
est  permis  de  compter  non  moins  sur  la  sagesse  du  Saint-Siege 
que  sur  les  lumieres  et  le  patriotisme  des  Eveques. 

Notre  pensee  n’est  pas  d’ailleurs  de  nous  considerer  comme 
entierement  desinteresses  dans  I’oeuvre  pour  laquelle  le  Saint- 
Pere  convoque  les  prelats  de  I’Eglise  catholique.  L’importance 
d’une  reunion  de  cette  nature,  au  milieu  de  la  crise  que  tra- 
versent  les  societes  modernes,  ne  pent  etre  mise  en  doute,  et 
rien  de  ce  qui  regarde  les  destinees  du  monde  catholique  ne 
c saurait  nous  trouver  inattentifs  ou  indifferents. 

Le  gouvernement  de  I’Empereur  ne  renonce  done  point  a 
faire  usage  de  son  influence.  Il  I’emploiera  a recommander  a 
tous  les  idees  de  conciliation  dont  le  triomphe  ne  pourrait  que 
contribuer  a I’affermissement  de  I’ordre  social  et  a la  paix  des 
consciences.  Mais  cette  influence  moderatrice,  c’est  par  I’entre- 
mise  de  nos  representants  ordinaires  que  nous  nous  proposons  de 
I’exercer,  sans  deputer  au  Concile  un  mandataire  special,  dont 
la  presence  engagerait  la  liberte  d’action  que  nous  desirous  au 
contraire  nous  reserver  entierement. 

Cette  ligne  de  conduite  concorde  avec  ce  que  nous  con- 
naissons  des  dispositions  de  la  generalite  des  gouvernements 
catholiques;  et  le  pape  Pie  IX  semble  lui-meme  prepare  a I’abs- 
tention  des  souverains,  puisqu’il  n’a  pas  juge  a propos  de  faire 
appel  a leur  concours  direct,  et  ne  leur  a point  adresse,  comme 
aux  temps  passes,  I’invitation  de  se  faire  representer. 

Lorsque  le  gouvernement  de  I’Empereur  adopte  le  parti  de 
ne  point  avoir  d’ambassadeur  au  sein  du  Concile,  il  n’obeit  done 
pas  seulement  a I’esprit  de  nos  lois;  la  reserve  qu’il  croit  sage 
(j  de  garder  est  en  outre  d’accord  avec  celle  dans  laquelle  se  ren- 
ferme  le  Saint-Pere  lui-meme,  et,  en  suivant  a cet  egard  la  po- 
litique qui  nous  parait  la  plus  propre  a sauvegarder  nos  droits, 
nous  sommes  egalement  fondes  a esperer  que  la  cour  de  Rome 
rendra  pleine  justice  aux  considerations  qui  ont  inspire  notre 
resolution. 

Vous  etes  autorise  a donner  lecture  de  cette  depeche  a mon- 
sieur le  Ministre  des  affaires  etrangeres  du  gouvernement  aupres 
duquel  vous  etes  accredite,  sans  lui  en  laisser  toutefois  copie. 

(Signe)  Prince  de  La  Tour  d’Auvergne. 

248.  (CXC.) 

D.  22.  Sept.  a.  1869.  — Galliae  negotiorum  Romae  procurator,  Vice- 
comes  Croy,  respondet  ministro,  Cardinalem  Antonelli  id  non 
aegre  ferre  visum  sibi  esse,  quod  Gubernium  imperiale  neminem 
mittere  decreverit,  qui  sua  vice  in  Concilio  fungeretur;  ilium  enim 
sic  existimare,  eiusmodi  consilium  maxime  probandum  esse  ma- 
gisque  congruere  illi  rationi,  quae  nunc  inter  S.  Sedem  et  com- 
plures  aulas  intercedat.  — Summarium  auctoritate  publica  editum : 


1233 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  246. — 249. 


1234 


Prince, 


Rome,  le  22  septembre  1869. 


J’ai  reQu  la  depeche  que  Votre  Excellence  m’a  fait  I’honneur 
de  m’adresser  le  8 de  ce  raois,  et  qui  accompagnait  la  Circulaire 
par  laquelle  le  gouvernement  de  I’Empereur  fait  connaitre  sa  re- 
solution de  ne  pas  envoyer  de  plenipotentiaire  special  aupres  du 
Concile. 

La  question  de  la  representation  des  Etats  formait  une  des 
principales  preoccupations  du  cercle  assez  restreint  qui  compose, 
en  ce  moment,  le  monde  politique  et  diplomatique  a Rome;  de 
I’avis  de  tous,  elle  est,  des  a present,  tranchee.  La  decision  de 
la  France  etait,  en  effet,  impatiemment  attendue,  avec  la  convic- 
tion qu’elle  servirait  de  regie  a la  conduite  des  autres  Etats  ca- 
tholiques. 

Le  grand  evenement  qui  se  prepare  est  un  sujet  trop  ordi- 
naire de  conversation  pour  avoir  tarde  a me  fournir  I’occasion  de 
faire  connaitre  sommairement  an  cardinal  secretaire  d’Etat  le  parti 
auquel  s’etait  arrete  le  gouvernement  de  I’Empereur.  Son  Emi- 
nence, deja  instruite  de  cette  resolution  par  la  Nonciature  aposto- 
lique  de  Paris , m’a  paru  en  recevoir  sans  regret  la  confirmation 
officielle.  Cette  solution  lui  semble  la  meilleure  et  la  plus  adaptee 
aux  circonstances  dans  lesquelles  le  Saint-Siege  se  trouve  place 
vis-a-vis  de  plusieurs  puissances. 

Sans  entrer  dans  de  nouvelles  considerations,  le  cardinal  An- 
tonelli  s’est  borne  a rappeler  en  quelques  mots  les  difficultes  pre- 
cedemment  enumerees  par  Sa  Saintete  et  par  lui-meme.  L’absten- 
tion  de  la  France  leve  ici  bien  des  embarras  et  met  ordre  a bien 
des  situations  fausses. 

Veuillez  agreer,  etc. 

(Signe)  Croy. 


249. 


D.  19.  Oct.  a.  1869.  — Gubernii  Gallici  ad  suum  Romae  legatum 

literae,  quibus  ei  fusius  exponit,  quomodo  in  rebus  Concilii  se 

gerat. 

Le  gouvernement  de  I’empereur  a resolu  de  ne  pas  accrediter 
d’ambassade  aupres  du  concile  oecumenique  qui  doit  se  reunir 
proebainement  a Rome.  Tout  en  envisageant  avec  calme  un  evene- 
ment qui  interesse  les  croyances  professees  par  la  portion  la  plus 
considerable  de  la  nation  frangaise , il  n’a  pu  perdre  de  vue  que 
le  concile  ne  bornerait  pas  son  oeuvre  a trailer  les  questions  de 
dogme,  mais  qu’il  serait  selon  toute  vraisemblance  amene  a en 
aborder  d’autres  dont  les  pouvoirs  politiques  ont  le  devoir  de  se 
preoccuper.  Le  Souverain  Pontife  lui-meme,  en  s’abstenant , con- 
trairement  a I’usage  observe  par  ses  predecesseurs,  de  convier  le 
gouvernement  de  la  France  a se  faire  representer  au  sein  du  futur 
concile,  a laisse  pressentir  que  cette  assemblee  sera  appelee  a se 
prononcer  sur  certains  points  dans  un  sens  qui  ne  saurait  lui 
donner  le  droit  ni  de  compter  sur  notre  adhesion  ni  de  reclamer 
notre  concours. 

Telles  sent  les  considerations  principales  qui  ont  engage  le 
gouvernement  imperial  a renoncer  dans  I’occasion  presente  a I’exer- 
cice  d’une  prerogative  dont  les  souverains  de  la  France,  pendant 
les  siecles  passes,  ont  toujours  use  sans  contestation  et  suivant 
I’interet  de  leur  couronne.  Desireux  toutefois  d’eloigner  les  causes 
de  trouble  qui  pourraient  survenir  plus  tard  centre  notre  gre, 
nous  croyons  qu’il  importe  beaucoup  de  dissiper,  des  le  commen- 
cement, les  malentendus.  Aussi,  tout  en  reservant  d’une  maniere 
formelle  la  liberte  de  notre  jugement  et  de  nos  resolutions  ulte- 
rieures,  notre  intention  est  de  manifester  loyalement  par  les  or- 
ganes  habituels  de  nos  communications  avec  la  cour  de  Rome, 
chaque  fois  que  nous  croirons  pouvoir  le  faire  utilement,  nos  im- 
pressions sur  la  marche  que  prendront  les  deliberations  du  con- 
cile,  sur  I’opportunite  des  questions  mises  en  discussion,  sur  la 
nature  des  solutions  preparees,  sur  les  obligations  qui  naitraient 
pour  nous  de  certaines  eventualites. 

L’ambassadeur  de  I’empereur  pres  du  Saint-Siege  s’explicjuera 
en  toute  franchise  a ce  sujet,  non-seulement  dans  ses  entretiens 
avec  le  cardinal  secretaire  d’Etat  et  avec  les  differents  membres 
du  gouvernement  pontifical,  mais  aussi  dans  ses  conversations  avec 
les  personnages  qui,  de  toutes  les  parties  du  monde,  se  rendront 
a Rome  pour  prendre  part  au  concile.  Les  relations  du  gouver- 
nement franejais  avec  I’Eglise  catholique  sent  regies  souveraine- 
ment  par  le  Concordat  de  1801.  Cette  convention,  monument  do 
I’entente  feconde  etablie  au  debut  de  ce  siecle  entre  les  deux 

Coll.  Lac.  VII. 


a pouvoirs,  conserve  a nos  yeux  toute  I’autorite  d’un  acte  base  sur 
le  mutuel  accord  de  deux  parties  contractantes. 

Les  principes  qui  s’y  trouvent  inscrits  ont  regu  leur  deve- 
loppement  dans  notre  legislation  nationale  concernant  les  matieres 
ecclesiastiques  et  la  police  des  cultes.  Tels  sont  les  points  de  re- 
pere  auxquels  il  convient  de  nous  reporter  pour  fixer  nos  appre- 
ciations sur  les  elements  nouveaux  qu’il  peut  etre  question  d’in- 
troduire,  a un  titre  quelconque,  dans  la  constitution  de  I’Eglise. 
Une  grande  incertitude  entretenue  a dessein  par  la  discretion  ab- 
solue  commandee  aux  theologiens  qui  preparent  les  travaux  du 
concile  couvre  encore  les  questions  dont  les  prelats  assembles  au 
Vatican  auront  k s’occuper.  C’est  une  raison  de  plus  pour  nous 
de  maintenir  avec  fermete,  en  prevision  de  toutes  les  occurrences 
possibles,  les  regies  traditionnelles  de  notre  droit  public. 

Le  concile  pourra  porter  son  attention  soit  sur  des  questions 
de  dogme,  soit  sur  les  reglements  de  la  discipline  ecclesiastique, 
soit  sur  des  matieres  mixtes  qui,  a des  points  de  vue  differents, 
sont  a la  fois  de  la  competence  de  I’Eglise  et  de  celle  des  pou- 
voirs politiques.  L’ambassadeur  de  Sa  Majeste  n’aura  pas  d’opi- 
b nion  a exprimer  en  ce  qui  concerne  la  fixation  des  dogmes  de 
la  foi  ou  I’administration  interieure  et  purement  spirituelle  de 
I’Eglise,  dont  ces  deux  sortes  d’affaires  constituent  le  domaine 
propre.  Toutefois,  il  ne  pourrait  se  dispenser  de  faire  des  reserves 
au  nom  du  gouvernement  imperial,  si  le  concile  tendait  a sanc- 
tionner  des  doctrines  qui , tout  en  paraissant  n’embrasser  que  les 
rapports  reciproques  des  autorites  religieuses , auraient  pour  con- 
sequence d’alterer  profondement  I’organisation  qui  sert  de  point 
de  depart  aux  stipulations  du  Concordat.  Il  s’est  produit  dans 
I’Eglise  catholique,  depuis  quelques  annees,  un  mouvement  dont 
I’objet  serait  d’accroitre  demesurement  les  prerogatives  du  Pon- 
tife remain  et  meme  de  faire  proclamer  son  infaillibilite  person- 
nelle  comme  un  dogme.  Nous  ne  voulons  pas  meconnaitre  les 
necessites  qui  ont  amene  I’Eglise,  en  face  du  developperaent  ma- 
teriel et  moral  de  la  civilisation  moderne,  a resserrer  les  liens  de 
sa  hierarebie  et  a imiter  le  travail  de  centralisation  qui  s’est 
opere  presque  partout  autour  d’elle.  Cependant  nous  ne  pouvons 
oublier  que  les  eveques , dont  le  Concordat  de  1801  a remis  la 
nomination  au  chef  de  I’Etat  et  qu’il  a revetus  ainsi  dans  notre 
c pays  d’un  caractere  public,  sont  depositaires  d’une  somme  de 
puissance  dont  le  pouvoir  politique,  qui  concourt  a les  investir, 
est,  jusqu’a  un  certain  point,  le  garant  et  qu’il  a le  devoir  de  ne 
point  laisser  amoindrir  et  se  perdre  entre  leurs  mains.  L’ordre 
public  est  interesse  en  France  au  maintien  de  la  repartition  ac- 
tuelle  de  I’autorite  meme  purement  religieuse,  et  il  serait  inad- 
missible qu’en  appelant  aux  sieges  episcopaux  ceux  de  ses  sujets 
qu’il  juge  dignes  de  sa  confiance,  le  souverain  ne  leur  conferat, 
d’accord  avec  le  Pape  qui  leur  donne  I’institution  canonique,  qu’un 
pouvoir  presque  purement  nominal.  C’est  pourtant  ce  qui  aurait 
lieu  si  toutes  les  causes  de  quelque  importance  devaient  etre  evo- 
quees  devant  le  Saint-Siege,  malgre  I’inconvenient  pour  les  par- 
ties de  ce  recours  onereux  a une  juridiction  lointaine,  si  I’inter- 
vention  constante  de  la  cour  de  Rome  dans  les  details  de  I’ad- 
ministration  episcopale  etait  erigee  en  regie,  enfin  et  surtout  si 
la  puissance  supreme  du  Pape  exercee  en  fait  par  I’intermediaire 
des  congregations  romaines  venait  a peser  de  tout  le  poids  d’une 
infaillibilite  absolue  sur  les  pasteurs  des  Eglises  particulieres. 
Sans  doute  la  doctrine  de  I’infaillibilite  du  Pape  pronongant  ex 
cl  cathedra  est  susceptible  de  beaucoup  de  distinctions  subtiles  et 
nous  sommes  fondes  a esperer  que  si  une  declaration  devait  etre 
faite  a ce  sujet,  les  termes  en  seraient  combines  avec  une  ex- 
treme prudence.  Mais  cette  matiere  est  tellement  delicate  qu’un 
decret  qui  la  reglementerait  sans  tenir  suffisamment  compte  des 
considerations  exposees  ci-dessus  risquerait  d’ouvrir  la  porte  aux 
plus  regrettables  abus.  L’ambassadeur  de  I’empereur  devra  user 
de  toute  son  influence  afin  de  prevenir  ce  danger. 

Le  gouvernement  de  Sa  Majeste  a lieu  de  penser  que  le  con- 
cile s’attachera  avec  une  predilection  marquee  a I’etude  des  rap- 
ports de  I’Eglise  et  de  I’Etat  et  des  questions  complexes  qui,  res- 
sortissant  egalement  aux  deux  pouvoirs,  tiennent  une  si  large 
place  dans  les  preoccupations  des  societes  politiques  ou  religieuses 
de  notre  siecle.  Il  serait  difficile  d’enumerer  tous  les  points  spe- 
ciaux  qu’embrasse  un  ordre  d’idees  aussi  vaste  et  it  n’est  possible 
ici  que  d’indiquer  les  principes  d’apres  lesquels  I’ambassadeur  de 
I’empereur  devra  rcgler  son  langage  a mesure  que  les  delibera- 
tions du  concile  mettront  successivement  quelqu’un  de  ces  points 
a I’ordre  du  jour.  Nous  ne  pouvons  pretendre  assurement  a faire 

78 


1235 


Act<a  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1236 


adopter  toutes  nos  vues  par  les  representants  de  la  hierarchie  ca-  a 
tholiqne.  Le  gonvernement  de  I’empereur  est  fonde  sur  les  idees 
modernes  de  pi’ogres,  de  liberte,  de  tolerance  reciproque  entre  les 
elements  si  divers  dont  se  compose  la  societe  frangaise;  la  doc- 
trine de  I’Eglise,  au  contraire,  repose  sur  des  dogmes  immuables, 
sur  des  lois  morales  imperieuses,  ne  faisant  acception  ni  de  la 
diversite  des  nations,  ni  de  celle  des  temps.  L’Eglise,  nous  le 
comprenons  facilement,  ne  saurait  admettre  en  toutes  choses  la 
meme  latitude  que  les  legislations  politiques,  car  elle  s’adresse 
precisement  a la  conscience  individuelle  afin  de  la  guider  a tra- 
vers  les  difficultes  et  les  doutes  que  le  pouvoir  civil  se  reconnait 
aujourd’luii  incompetent  a resoudre.  II  en  resulte  que  ce  qui  est 
indifferent  devant  la  loi  humaine  ne  pent  I’etre  toujours  aux  yeux 
de  la  morale  religieuse  et  que  les  condamnations  de  cette  der- 
niere  sent  necessairement  beaucoup  plus  strictes,  son  idee  de  la 
liberte  beaucoup  plus  etroite.  Aussi  n’entre-t-il  point  dans  notre 
pensee  que  le  concile,  se  plaqant  au  point  de  vue  de  la  foi,  doive 
accorder  indistinctement  son  approbation  a tons  les  actes  qui  sont 
permis  aux  citoyens  dans  la  plupart  des  Etats  modernes.  Mais 
nous  sommes  en  droit  d’attendre  que  I’Eglise  ne  jette  pas  le  b 
trouble  dans  les  societes  civiles  dont  ne  saurait  etre  separee  la 
societe  religieuse  par  des  condamnations  radicales  enveloppant  a 
la  fois  ses  libertes,  les  regimes  politiques  qui  les  etablissent  et  les 
consequences  pratiques  qui  en  derivent  dans  la  legislation.  Les 
lois  francaises,  fideles  a I’esprit  de  notre  temps,  distinguent  I’liomme, 
en  tant  que  membre  d’une  confession  religieuse,  de  I’liomme , en 
taut  que  citoyen ; c’est  en  cette  derniere  qualite  seulement  qu’elles 
lui  tracent  ses  devoirs  et  ses  droits,  qu’elles  determinent  sa  si- 
tuation dans  I’Etat,  et  qu’elles  reglent  ses  rapports  avec  I’auto- 
rite  publique.  La  legislation  civile  du  mai’iage,  les  maximes  d’a- 
pres  lesquelles  est  dirigee  I’instruction  que  donne  I’Etat  sont  fon- 
dees  sur  cette  distinction  essentielle  qui  ne  saurait  etre  effacee 
sans  qu’une  perturbation  profonde  en  resultat  parmi  nous.  Nous 
esperons  de  la  prudence  du  concile  qu’il  ne  soulevera  pas  d’aussi 
redoutables  orages  par  des  declarations  excessives  ou  equivoques 
telles  que  celles  du  Syllabus,  qui  etait  joint  a I’Encyclique  pa- 
pale  de  1864.  Les  mesures  que  le  gouvernement  de  I’empereur 
s’est  cru  oblige  de  prendre  au  moment  ou  a paru  ce  document 
font  assez  pressentir  la  ligne  de  conduite  qu’il  adopterait  encore,  c 
qnoique  a son  vif  regret , si  des  doctrines  analogues  etaient  con- 
sacrees  par  le  concile.  Les  personnages  eminents  qui  ont  pour 
mission  de  veiller  aux  destinees  terrestres  de  I’Eglise  catholique 
ne  peuvent  se  flatter  de  lutter  utilement  centre  le  courant  qui  a 
emporte  tant  d’institutions  du  passe.  Quel  que  soit  le  respect  dfi 
a leurs  arrets,  s’ils  les  mettaient  en  contradiction  avec  les  prin- 
cipes  dont  vivent  les  societes  modernes  et  sur  lesquels  le  gouver- 
nement de  I’empereur  est  assis,  nous  ne  pourrions  que  deplorer 
une  telle  entreprise  sans  d’ailleurs  en  redouter  les  suites,  car  il 
nous  est  impossible  assurement  de  reformer  de  fond  en  comble 
notre  constitution  politique  et  notre  legislation  pour  les  modeler 
a nouveau  d’apres  les  preferences  du  concile.  Nous  n’aurions 
d’autre  alternative  que  de  maintenir  avec  fermete,  centre  toutes 
les  attaques,  les  bases  de  notre  etablissement  politique  et  social. 
L’ambassadeur  de  I’empereur  ne  devra  laisser  planer  aucun  doute 
sur  notre  determination  de  suivre  sans  flechir  cette  ligne  de  conduite. 

En  dehors  des  questions  qui  touchent  aux  dogmes  de  I’Eglise 
ou  a son  enseignement  moral,  il  en  est  une  d’un  ordre  un  peu 
different,  ii  laquelle  la  reunion  du  concile  prete  une  opportunite  in-  d 
contestable  et  qui  merite  de  fixer  toute  notre  attention.  Il  semble 
difficile  que  les  eveques  convoques  par  le  Pape  dans  la  capitale 
religieuse  de  la  catholicite  ne  se  preoccupent  pas  de  I’organisation 
du  gouvernement  de  I’Eglise.  La  perte  de  la  presque-totalite  des 
territoires  qui  composaient  autrefois  les  Etats  remains  modifie  evi- 
demment  dans  une  certaine  mesure  le  caractere  italien  que  don- 
nait  au  Saint-Siege  la  possession  d’une  principaute  s’etendant  sur 
une  portion  considerable  de  la  peninsule.  D’autre  part,  en  multi- 
pliant  les  communications  et  en  eftagant  les  particularites  locales, 
le  mouvement  de  la  civilisation  moderne  auquel  I’Eglise  elle-meme 
n’a  pas  echappe  a opere  entre  son  chef  et  ses  membres  disse- 
mines  un  rapprochement  a la  fois  materiel  et  moral  qui  ne  pent 
manquer  d’exercer  une  influence  nouvelle  sur  leurs  relations  reci- 
proques.  Ces  diverses  circonstances  rendent  improbable  a la  lon- 
gue le  maintien  d’un  usage  introduit  depuis  les  derniers  siecles 
dans  I’Eglise  et  en  vertu  duquel  non  seulement  les  Papes,  mais 
la  grande  majorite  des  cardinaux  sont  exclusivement  choisis  parmi 
les  Italiens.  Les  motifs  de  convenance  toute  politique  sur  lesquels 


s’appuyait  cette  tradition  n’ont  plus  la  meme  valeur  aujourd’hui; 
et  elle  repugne  a I’esprit  d’universalite  cosmopolite  sur  lequel  est 
fonde  le  christianisme.  Le  concile  a le  devoir  d’examiner  les  con- 
ditions dans  lesquelles  s’exerce  le  gouvernement  de  I’Eglise ; nous 
verrions  avec  satisfaction,  pour  notre  part,  qu’il  etudiat  les  moyens 
de  rendre  ce  gouvernement  plus  veritablement  catholique  qu’il 
ne  I’est  dans  le  systeme  actuel.  On  atteindrait  ce  but  par  une 
organisation  nouvelle  du  college  des  cardinaux  qui  pourraient  etre 
recrutes  proportionnellement  parmi  toutes  les  populations  en  com- 
munion de  foi  avec  le  Saint-Pere. 

L’ambassadeur  de  Sa  Majeste  devra  signaler  I’urgence  de 
cette  importante  question  aux  divers  membres  du  concile  qu’il 
aura  occasion  d’entretenir  et  en  particulier  a nos  nationaux.  Il 
trouvera,  nous  n’en  saurions  douter,  aupres  des  eveques  frangais 
dont  il  invoquera  les  lumieres  et  le  concours,  un  sage  desir  de 
seconder  les  vues  du  gouvernement  de  leur  pays  dans  toutes  les 
affaires  qui  n’engageront  pas  leur  conscience  et  auxquelles  sera 
interesse  leur  j)atriotisme.  Dans  les  rangs  des  prelats  qui  siege- 
ront  au  Vatican,  le  representant  de  la  France  a Rome  rencontrera 
aussi  un  bon  nombre  d’esprits  prepares  a tourner  leurs  efforts 
dans  la  direction  qu’il  poursuivra  lui-meme,  lorsqu’il  soutiendra 
devant  eux  la  cause  d’un  progres  intelligent  et  les  aspirations 
legitimes  des  societes  contemporaines.  Son  langage  sera  d’autant 
plus  ecoute  qu’il  parlera  au  nom  d’une  puissance  dont  la  bien- 
veillance  constante  envers  I’Eglise  catholique  ne  pent  etre  mise 
en  doute. 

L’empereur  n’a  pas  cesse  depuis  le  commencement  de  son 
regne  d’etendre  sur  I’Eglise  sa  protection  a I’interieur  comme  au 
dehors.  L’exercice  des  prerogatives  dont  le  souverain  est  arme 
chez  nous  a I’egard  des  institutions  religieuses  a toujours  ete 
liberal  et  large.  C’est  dans  le  meme  esprit  qu’il  est  dispose  a 
juger  les  actes  du  concile,  tout  en  etant  resolu  a defendre  avec 
energie,  s’il  en  etait  malheureusement  besoin,  les  droits  dont  la 
confiance  de  la  nation  francaise  I’a  rendu  depositaire.  L’ambassa- 
deur de  Sa  Majeste  fera  loyalement  connaitre  ces  intentions  au 
Souverain  Pontife,  a qui  appartiendront  la  presidence  du  futur 
concile  et  la  direction  de  ses  debats.  Sans  vouloir  suivre  les  de- 
liberations de  I’assemblee  sur  les  terrains  de  la  discussion  theo- 
logique,  il  s’en  tiendra  pour  chaque  point  particulier  aux  prin- 
cipes  generaux  consignes  dans  notre  legislation  et  il  fera  com- 
prendre  I’inutilite  des  efforts  qui  auraient  pour  but  de  les  modi- 
fier. Mais,  tout  en  s’exprimant  a ce  sujet  de  la  maniere  la  plus 
nette,  il  aura  soin  d’observer,  sans  s’en  departir  jamais,  dans  son 
attitude  comme  dans  son  langage,  les  egards  dus  au  chef  supreme 
de  I’Eglise  catholique  et  aux  prelats  assembles  autour  de  lui,  et  il 
temoignera  en  chaque  occasion  du  respect  avec  lequel  le  gouver- 
nement de  I’empereur,  bien  que  ne  prenant  point  une  part  di- 
recte  au  concile  oecumenique,  accueiUe  cette  grande  et  solennelle 
manifestation  de  la  vie  religieuse.  (V.  Ollivier  Em.,  L’Eglise  et 
I’Etat  au  concile  du  Vatican.  3®  ed.  Tom.  I.  p.  519  sqq.) 


250.  (CXCI.) 


D.  10.  Nov.  1869.  — Marchio  Banneville,  Gallus  Romae  legatus,  re- 
fert  ad  ministrum  rerum  externarum  de  colloquio  pridie  cum 
S.  Patre  habito,  quatenus  ea  res  ad  proximum  Concilium  pertinet. 
— Summarium  auctoritate  publica  editum : 


Prince, 


Rome,  le  10  novembre  1869. 


Arrive  a Rome  le  3 de  ce  mois , je  me  suis  rendu  le  lende- 
main  chez  le  cardinal  secretaire  d’Etat,  et  je  I’ai  prie  de  solli- 
citer  pour  moi  une  audience  du  Saint-Pere. 

Le  Pape  m’a  regu  hier.  L’entretien  n’a  pas  tarde  a s’etablir 
sur  la  question  du  Concile.  Le  Pape  conuait,  ai-je  dit,  la  resolu- 
tion a laquelle  s’est  arrete  le  gouvernement  de  I’Empereur  en  ce 
qui  concerne  la  question  de  la  representation  des  gouvernements, 
et  les  motifs  qui  I’ont  dictee. 

Cette  resolution , a laquelle  se  sont  rallies  tons  les  Cabinets, 
est,  en  meme  temps,  celle  qui  repondait  le  mieux,  ce  me  semble, 
aux  desirs  du  Saint-Siege  et  aux  idees  que  le  Saint-Pere  lui-meme 
m’avait  fait  I’honneur  de  m’exprimer;  elle  n’impliquait,  du  reste, 
de  la  part  du  gouvernement  de  I’Empereur , ni  indifference  pour 
un  acte  aussi  considerable  que  I’etait  la  reunion  d’un  Concile  oecu- 
menique, ni  I’intention  de  se  desinteresser  des  questions  a debattre 
et  des  decisions  a intervenir,  en  tant  qu’elles  pouvaient  alfecter  la 
paix  des  consciences  ou  les  rapports  existants  de  I’Eglise  et  de  I’Etat. 


1237 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  249.  —257. 


1238 


J’esperais  que,  sous  la  direction  du  Saint-Pere,  la  haute  pru-  a 
dence,  la  sagesse  consommee  et  I’experience  des  Eveques  sau- 
raient  eviter  de  faire  naitre  des  oonfiits,  toujours  regrettables,  et 
qui  ne  pouvaient  etre  que  prejudiciahles  a la  religion,  entre  les 
principes  qui  sont  aujourd’hui  la  base  de  presque  toutes  les  legis- 
lations civiles  ou  des  institutions  politiques,  et  les  verites  de  I’ordre 
moral  et  religieux  qu’il  appartient  a I’Eglise  de  definir  et  d’af- 
firmer.  Le  gouvernement  de  I’Empereur,  en  ce  qui  le  concernait, 
avait,  dans  le  passe  et  jusqu’au  jour  ou  nous  parlions,  aussi  bien 
dans  I’interieur  de  I’Empire  qu’au  dehors,  donne  assez  de  gages 
des  sentiments  dont  il  est  anime  envers  I’Eglise,  pour  esperer  que 
ses  intentions  seraient  comprises,  et  les  conseils  de  moderation  et 
de  prudence  qu’il  croirait  devoir  donner,  ecoutes. 

A regard  des  travaux  du  Concile,  des  questions  qui  y seront 
debattues  et  de  ses  decisions  eventuelles,  le  Pape  a evite  toute 
parole  pouvant  engager  son  opinion  et  ses  previsions  personnelles ; 
on  devait  s’en  remettre  a la  sagesse  des  Peres  du  Concile,  qui, 
avec  I’assistance  de  Dieu,  pourvoiraient  a tout  ce  qu’exigoaient, 
dans  le  temps  ou  nous  sommes,  le  bien  de  la  religion  et  les  in- 
terets  de  TEglise ; on  pouvait  regretter  les  conjectures  temeraires  b 
auxquelles  se  livraient  trop  souvent  des  esprits  ardents  et  impa- 
tients,  et  la  discussion  prematuree  de  certaines  questions  qu’il  eut 
mieux  valu  reserver  au  Concile  lui-meme,  s’il  jugeait  opportun 
de  les  examiner.  Quant  a la  representation  des  puissances,  le 
Saint-Pere  a reconnu  que  la  resolution  du  gouvernement  de  I’Em- 
pereur etait  motivee  par  les  circonstances  du  temps  present  et  en 
accord  avec  les  idees  qu’il  m’avait  lui-meme  exprimees. 

Veuillez  agreer,  etc. 

{Signe)  Baimeville. 

251.  (CXCII.) 

M.  Dec.  1869.  — Ex  prooemio,  documentis  diplomaticis  praemiaso,  quae 

in  libro  flavo  m.  Dec.  a.  1869.  edita  sunt;  agitur  de  ratione,  quam 

sibi  Gubernium  Gallicum  erga  Concilium  sequendam  ducit. 

A la  favour  de  la  tranquillite  qui  regne  dans  les  Etats  du 
Saint-Siege,  les  Eveques  du  monde  entier  vont  se  reunir  a Rome. 

Le  Pape  a convoque  au  Vatican  un  Concile  oecumenique.  Les 
matieres  qui  seront  traitees  dans  cette  assemblee  echappent  pour  c 
la  plupart  a la  competence  des  pouvoirs  politiques  de  nos  jours, 
et,  sous  ce  rapport,  la  situation  differe  manifestement  de  ce  qu’elle 
etait  dans  les  siecles  passes. 

Aussi,  le  gouvernement  de  I’Empereur,  renongant  a user  d’une 
prerogative  que  les  souverains  de  la  France  avaient  toujours  exer- 
cee  sans  contestation,  a-t-il  resolu  de  ne  pas  intervenir  dans  les 
deliberations  par  I’envoi  d’une  ambassade  accreditde  aupres  du 
Concile.  II  lui  a paru,  non-seulement  que  cette  determination  etait 
la  plus  conforme  a I’esprit  de  notre  temps  et  a la  nature  des  re- 
lations actuelles  entre  I’Eglise  et  I’Etat,  mais  qu’elle  etait  aussi 
la  plus  propre  a degager  sa  responsabilite  a I’egard  des  decisions 
qui  seront  prises.  Le  Saint-Pere  lui-meme,  au  surplus,  semble 
avoir  reconnu  la  valeur  des  considerations  qui  nous  guident,  puis- 
qu’il  s’est  abstenu  d’inviter  les  princes  chretiens  a se  faire  repre- 
senter dans  la  reunion  des  Eveques.  Toutefois,  notre  intention 
n’est  pas  de  demeurer  indifferents  a des  actes  qui  peuvent  exercer 
une  si  grande  influence  sur  les  populations  catholiques  de  tons 
les  pays. 

L ambassadeur  de  I’Empereur  a Rome  sera  charge , s’il  y a d 
lieu,  de  faire  connattre  au  Saint-Siege  nos  impressions  sur  la 
marche  des  debats  et  la  portee  des  resolutions  preparees.  Le  gou- 
vernement de  Sa  Majesto  trouverait,  au  besoin,  dans  nos  lois  les 
pouvoirs  necessaires  pour  maintenir  contre  toute  atteinte  les  bases 
de  notre  droit  public.  Nous  avons,  d’ailleurs,  trop  de  confiance 
dans  la  sagesse  des  Prelats  aux  mains  de  qui  sont  remis  les  in- 
terets  de  la  catholicite,  pour  ne  pas  croire  qu’ils  sauront  tenir 
compte  des  necessites  du  temps  ou  nous  vivons  et  des  aspirations 
legitimes  des  peuples  modernes. 

Les  gouvernements  catholiques  auxquels  nous  avons  fait  con- 
naitre  nos  intentions  ont  tons  approuve  notre  maniere  de  voir,  et 
comptent  s’abstenir  d’avoir  des  representants  au  sein  du  Concile. 

Dans  cette  grande  question  d’ordre  moral,  comme  dans  celles 
tpie  souleve  la  rivalite  des  interets  politiques,  les  Cabinets  sont 
diriges  par  le  desir  d’ecarter  ce  qui  peut  etre  une  cause  de  trouble 
pour  les  esprits  et  susciter  des  complications.  Le  memo  sentiment 
se  manifeste  aujourd’hui  a propos  de  tous  les  incidents  qui  vien- 
nent  solliciter  1 attention  des  puissances. 


252.  (CXCIII.) 

A 15.  lul.  1868.  ad  6.  lul.  1869.  — IrritL  aliquot  Delegatorum  co- 
natus  ad  provocandam  in  Curia  Italica  disceptationem  de  Concilio. 

253.  (CCCVI.) 

jM.  Apr.  1869.  — Scriptum  sine  auctoris  nomine,  cui  titulus  est  „Le 
Concile  oecumdnique  et  les  droits  de  l’Etat“ ; quod,  favente  Gu- 
bernio  Italico,  diffunditur  ad  propaganda  praecipua  scbolae  re- 
galistarum  argumenta,  quibus  affirmantur  mentita  ilia  civilis  po- 
testatis  iura  variis  in  rebus,  quae  ad  Conciliorum  oecumenicorum 
eelebrationem  pertinent. 

254.  (CCCVII.) 

D.  21.  Maii  1869.  — Revihi  Nardi  ad  illud  scriptum  responsio. 

255.  (CXCIV.) 

D.  30.  Sept.  1869.  — Ministri  custodis  signorum  regni  Italiae  lilerae 
ad  Procuratores  generales  in  iudiciis  appellationum,  quibus  nun- 
tiatur , Gubernium  Italicum  non  obstiturum,  quominus  Episcopi 
aliique  ecclesiastici  viri  ad  conventum  oecumenicum  se  conferant, 
sic  tamen  videlicet,  ut  diserte  omninoque  sibl  reservet  de  iis 
omnibus  ulterius  statuendi  potestatem,  quibus  regni  leges  et  civi- 
tatis  iura  offendi  possent. 

Ministero  di  grazia  e giustizia, 
e dei  culti. 

Firenze,  il  30  settembre  1869. 

Approssimandosi  il  tempo  nel  quale  fu  indetto  a Roma  il 
Concilio  ecumenico,  alcuni  fra  i Vescovi  dello  Stato  sonosi  rivolti 
alle  autorita  governative  per  sapere  se  fosse  loro  permesso  di  re- 
carvisi. 

In  risposta  a queste  domande  ed  a prevenzione  di  quelle  die 
fossero  ad  avanzarsi,  il  Governo  del  Re  dichiara  di  non  opporre 
ostacolo  a che  i Vescovi  ed  altri  ecclesiastici  intervengano  all’as- 
semblea  surriferita. 

Fedele,  peraltro,  il  Governo  stesso  ai  suoi  principii  di  liberta 
religiosa,  vuole  ed  intende  che  sia  fatta  espressa  ed  assoluta  ri- 
ser va  delle  ulteriori  sue  risoluzioni  su  tutto  cio  che  potesse  ledere 
le  leggi  del  Regno  e i diritti  dello  Stato. 

La  Signoria  Sua  illustrissima  e pregata  di  comunicare  le 
enunciate  disposizioni  agli  Ordinari  compresi  nel  distretto  di  co- 
testa Corte,  per  loro  norma  e regola,  e di  avvisare  questo  Mini- 
stero del  ricevimento  della  presente. 

Il  ministro  Pironti. 

256. 

D.  8.  Nov.  1869.  — Ministerium  reruin  externarum  Italiae  versionem 
italicam  libri,  qui  inscribitur  lanus,  sacerdotibus  quibusdam  tra- 
dendam  curat. 

Ministero  degli  affari  esteri.  Invito  confidenziale  del  mini- 
stero degli  affari  esteri , con  preghiera  di  distribuire  segreta- 
mente  gli  acchiusi  volumi  tra  gli  ecclesiastici  piu  dotti  e piu  in- 
fluenti  del  clero  della  provincia.  Firenze,  8 novembre  1869.  (Cf. 
Cecconi  1.  III.  c.  VI.  p.  457.  Nota  2.) 

257.  (CXCV.) 

D.  1.  Oct.  1869.  — Baro  de  la  Villestreux,  Galliae  negotiorum  Flo- 
rentiae  procurator,  Principi  La  Tour  d’Auvergne  nuntiat,  Italiam 
cum  Gubernio  imperial!  in  eo  consentire,  quod  attinet  ad  eventnm 
et  decreta  Concilii,  itemque  in  eo , quod  neminem  suo  nomine  ad 
ilium  conventum  allegandum  censeat.  — Summarium  auctoritate 
publica  editum : 

Florence,  le  1®"^  octobre  1869. 

Prince, 

J’ai  roQU  la  depeche  (juo  Votre  Excellence  m’a  fait  I’honneur 
de  m’adresser  relativement  a la  resolution  adoptee  par  le  gou- 
vernement de  I’Empereur  a I’ogard  du  Concile  oecumenique. 
[V.  Doc.  247.] 

.Je  mo  suis  rendu  sans  retard  aupres  de  monsieur  le  president 
du  conseil,  et,  conformoment  a vos  instructions,  jo  lui  ai  donne 
lecture  de  ce  document.  Monsieur  le  general  Menabrea  m’a  ecoute 
attentivement  et  m’a  declare  qu’il  partagoait  enti^rement  les  idees 

78* 


1239 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1240 


du  gouvernement  imperial  a I’endroit  des  decisions  eventuelles  du  a 
Concile.  II  pense  egalement,  comme  Votre  Excellence,  qu’il  n’y 
a pas  lieu  pour  les  puissances  de  se  faire  representer  par  des 
ambassadeurs  speciaux  au  sein  de  cette  assemblee. 

Veuillez  agreer,  etc. 

(Signe)  La  Villestreux. 

258.  (CXCVI.) 

D.  25.  Sept.  1869.  — Vicecomes  de  La  Gueronni^re,  Gallus  Bruxellis 
legatus,  certiorem  facit  Principem  de  La  Tour  d’Auvergne,  Gu- 
bernium  Belgicum  cum  Galileo  in  plerisque  eorum  capitum  con- 
sentire,  quae  ipse  Princeps  in  literis  d.  8.  Sept,  huius  anni  de 
Concilio  ad  legates  datis  attigisset.  — Summarium  auctoritate 
publica  editum: 

Bruxelles,  le  25  septembre  1869. 

Prince, 

Suivant  les  instructions  de  Votre  Excellence,  j’ai  donne  con- 
naissance  a monsieur  Van  der  Stichelen  de  votre  depeche  en  date  ][) 
du  8 septembre  sur  le  Concile.  [V.  Doc.  247.] 

Cette  communication  a ete  accueillie  avec  le  plus  vif  interet. 
Monsieur  le  ministre  des  affaires  etrangeres  m’a  prie  de  vous  faire 
connaitre  que,  sur  la  plupart  des  points  traites  dans  la  depeche 
frangaise,  le  gouvernement  du  roi  n’avait  qu’a  s’associer  aux 
sentiments  qui  s’y  trouvent  exprimes.  II  pense,  comme  le  Cabinet 
des  Tuileries,  que  le  Concile,  par  la  nature  des  questions  qui 
devront  y etre  examinees,  par  I’esprit  qui  semble  en  avoir  inspire 
la  convocation,  ne  saurait  laisser  aucun  role  utile  a une  repre- 
sentation officielle  des  souverains. 

Veuillez  agreer,  etc. 

(Signe)  La  Gueronniere. 

259.  (CXCVII.) 

A 5.  Mali  ad  7.  Dec.  1869.  — Disceptationes  in  Curia  Hispanica  con- 
stituendae  rei  publicae  super  Concilio  habitae. 

Sessio  5.  Maii  — Olozaga  deputatus,  in  dubium  vocat , num  futurum  ^ 
sit,  ut  Concilium  oecumenicum  congregetur.  Quodsi  tamen  con- 
gregetur,  optat,  ne  doctrinae  Syllabi  confirmentur,  quippe  quae 
pugnent  contra  nostrae  aetatis  civilitatem. 

El  Sr.  Olozaga  ....  Hablaba  el  Sr.  Castelar  del  Concilio  que 
debe  celebrarse  en  este  ano;  suceso,  senores,  de  una  importancia 
tan  grande  que,  aunque  no  fuera  mas  que  por  la  consideracion 
de  que  hace  tres  siglos  que  no  se  ha  reunido  ningun  Concilio 
ecumenico,  mereceria  llamar  la  atencion  de  todos  los  pueblos  ca- 
tolicos  y aun  de  aquellos  que  no  lo  sean:  yo,  que  deseo  la  uni- 
dad  catolica  en  Espana,  cuando  la  unidad  catolica  sea  libre,  cuando 
nadie  sea  cohibido  para  ser  catolico,  cuando  todos  tengan  igual 
libertad  para  ejercer  la  religion  que  profesen ; yo,  que  doy  grande 
importancia  a ese  Concilio;  yo  no  se  si  todavia,  a pesar  de  la 
solemnidad  con  que  esta  anunciado  y de  los  preparativos  que  para 
el  se  van  haciendo,  a pesar  de  la  importancia  que  se  le  da  por 
las  personas  que  lo  han  promovido,  yo  no  se  si  aun  se  verificara, 
porque  a mi  me  ocurre  una  duda  muy  grave.  ^Ese  Concilio 
tendra  sus  sesiones  con  la  proteccion  de  unas  tropas  extranjeras? 
iSe  podra  decir  que  el  Concilio  delibere  bajo  la  presion  de  las  d 
bayonetas  francesas?  Las  consecuencias  que  de  esto  se  podrian 
seguir  son  muy  graves,  y no  serian  menos  si  antes  de  ese  tiempo 
las  tropas  francesas  hubiesen  evacuado  a Roma.  ^Habria  tanta 
seguridad,  como  se  afecta  oficialmente,  de  que  ese  Concilio  se 
verificaria  tranquilamente  en  Roma  sin  tropas  extranjeras?  No 
hago  mas  que  estas  lijeras  observaciones  para  explicar  el  motive 
de  mi  duda  sobre  la  reunion  del  Concilio. 

Pero  doy  por  supuesto  que  se  reuna.  Por  amor  a la  paz  de 
la  Iglesia , por  amor  a la  paz  religiosa  de  Espafia , deseo  mucho 
que  ese  Concilio  no  venga  a aprobar,  a sancionar,  a ratificar  las 
declaraciones  del  famoso  Syllabus,  que  hace  incompatibles  las 
doctrinas  de  la  Iglesia  con  la  civilizacion  moderna.  Que  consideren 
cuanta  mesura,  cuanta  prudencia  ponen  los  hombres  que  conocen 
el  estado  de  su  pais,  que  desean  la  tranquilidad  de  las  concien- 
cias,  que  desean  conservar  las  tradiciones  que  son  compatibles 
con  la  libertad;  cuanto  hacen  por  evitar  que  pierda  la  Iglesia  lo 
que  perderia  en  el  divorcio  con  la  civilizacion  moderna.  Que  pien- 
sen  en  que  en  la  situacion  actual  de  Europa  no  hay  un  solo 


Gobierno  que  pueda  consentir  que  en  materias  puramente  poli- 
ticas  venga  a tener  ninguna  intervencion  politica  ni  la  corte  de 
Roma,  ni  el  mismo  Concilio  ecumenico. 

Que  la  situacion  de  Italia,  a la  que  coje  mas  de  cerca,  y 
sobre  la  cual  parecia  que  podria  ejercer  en  otros  tiempos  mayor 
influencia,  ha  cambiado  hasta  tal  punto,  que  seria  la  primera  en 
protestar  por  ser  la  mas  interesada  en  conservar  su  independencia 
politica.  Que  Austria,  que  ha  side  considerada  siempre  como  el 
apoyo  mas  firme  de  la  Santa  Sede,  ha  hecho  una  revolucion  pa- 
cifica,  ha  cambiado  hasta  los  cimientos  del  antiguo  edificio  apo- 
stolico  en  que  albergaba  aquellas  antiguas  instituciones  y en  que 
se  inspiraban  aquellos  hombres  de  Estado.  Que  hasta  el  Portugal, 
que  ha  procedido  con  tanta  dignidad,  y al  mismo  tiempo  con  tanta 
templanza  en  todas  las  cuestiones  con  Roma,  ha  dado  bien  a 
entender  cuan  estrechamente  unido  estaria  con  la  Espana  liberal 
para  resistir  toda  inmistion , toda  intervencion , de  cualquiera 
especie  que  fuera,  en  las  cuestiones  politicas  que  se  han  de  re- 
solver linicamente  por  las  Asambleas  deliberantes , por  la  repre- 
sentacion  de  los  pueblos.  Y que  hasta  la  Baviera,  que  podia  con- 
siderarse  por  su  situacion  politica  y por  sus  circunstancias  espe- 
ciales  en  que  se  encuentra,  como  mas  favorable  a ese  espiritu 
ultramontane;  hasta  la  Baviera  entiendo  yo  que  protestaria  contra 
semejantes  pretensiones  y que  unida  con  la  Francia,  cuya  inmensa 
mayoria  de  sus  habitantes  es  catolica,  cuyo  pueblo  todo  es  liberal 
y amante  de  su  dignidad,  formaria  una  liga  catolica , liga  de  los 
pueblos  contra  la  Iglesia  que  pretendiera  avasallarlos , descono- 
ciendo  la  fuerza  de  la  civilizacion  moderna,  la  independencia  de 
esos  pueblos  y el  poder  inmenso  que  tendrian,  no  digo  yo  contra 
tan  debil  enemigo,  sino  contra  todos  los  que  pudieran  desde  el 
Norte  intervenir  6 querer  intervenir  en  la  marcha  progresiva  de 
los  pueblos  libres. 

Dicho  esto  acerca  del  Concilio,  por  lo  cual  no  me  vendra  mas, 
fuera  de  esta  Asamblea,  que  criticas  y graves  censuras,  que  yo 
respetare,  pero  que  no  me  apartaran  de  mi  camino,  voy  a con- 
cluir  indicando  lo  que  yo  creo  que  debe  suceder  en  Espana  por 
consecuencia  de  la  gran  reforma  que  hacemos. 

Sessio  23.  Oct.  — Praeses  collegii  ministrorum,  ad  quaestionem  Car- 
rascon  deputati  respondens,  declarat,  si  Concilium  res  decernat 
contrarias  studio  progressus  et  libertatis,  quo  ducatur  Curia 
Hispanica , eas  sic  spectatum  iri  tamquam  pro  natione  Hispanica 
nullae  omnino  essent. 

El  Sr.  Carrascon:  Pido  la  palabra. 

El  Sr.  Presidente:  La  tiene  V.  S. 

El  Sr.  Carrascon:  La  he  pedido  para  dar  gracias  al  Sr.  Mi- 
nistro  de  la  Gobernacion  por  sus  expHcitas  declaraciones,  que  con- 
viene  se  hagan  muy  piiblicas,  sobre  el  respeto  que  el  Gobierno 
de  S.  A.  esta  dispuesto  a tener  a la  libertad  religiosa,  y su  se- 
veridad  para  con  los  que  puedan  faltar  a ese  principio. 

He  pedido  la  palabra  ademas  para  dirigir  otra  pregunta  al 
Sr.  Ministro  de  Estado.  6 Tiene  el  Sr.  Ministro  de  Estado  cono- 
cimiento  official  del  Concilio  que  debe  celebrarse  en  Roma  en  8 
de  diciembre  de  este  ano  ? i Tiene  conocimiento  de  las  inquietudes 
a que  las  resoluciones  de  esa  proxima  Asamblea  dan  lugar,  no 
ya  entre  los  hombres  pensadores  de  las  Academias,  sino  entre  los 
Gobiernos  ? I Cual  seria  la  actitud  del  Gobierno  de  la  Nacion  es- 
panola  en  el  case  posible  de  que  en  esa  Asamblea  se  atacasen 
los  principios  constitucionales , a los  que  la  Nacion  recientemente 
se  ha  adherido? 

El  Sr.  Presidente:  Debo  decir  al  Sr.  Diputato  que  la  liber- 
tad, no  religiosa,  la  libertad  de  cultos,  es  un  derecho  que  se  halla 
consignado  en  la  Constitucion  del  Estado;  y que  el  Gobierno  y 
las  Cortes,  representantes  de  ese  derecho,  no  hacen  nada  de  gra- 
tuito  ni  de  gracioso  en  conservarlo.  Dejaria  el  Gobierno  de  ser 
Gobierno  del  pais,  Gobierno  de  las  Cortes,  Gobierno  de  la  revolu- 
cion , si  en  algo  se  menoscabara  ese  precioso  y sagrado  derecho, 
que  es  la  mas  grande  de  las  conquistas  de  los  pueblos  modernos 
tras  muchos  siglos  de  servidumbre.  Por  consiguiente,  el  Gobierno 
del  Regente,  estoy  seguro,  no  ha  menester  excitaciones  de  nadie; 
tiene  la  Constitucion  del  Estado  en  la  mano,  y ve  en  ella  delante 
de  todos  los  derechos  el  mas  precioso,  el  de  la  libertad  de  con- 
ciencia,  el  de  la  libertad  de  cultos,  que  es  la  manifestacion  de  la 
conciencia. 

El  Sr.  Presidente  del  Consejo  de  Ministros  (Marques  de  los 
Castillejos) : Pido  la  palabra. 


1241 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  257. — 259. 


1242 


El  Sr.  Presidente;  La  tiene  Y.  S.  a 

El  Sr.  Presidente  del  Consejo  de  Ministros  (Marques  de  los 
Castillejos) : El  Sr.  Carrascon  ha  dirigido  su  pregunta  al  Sr.  Mi- 
nistro.  de  Estado , y no  hallandose  presente  S.  S. , tengo  yo  la 
honra  de  contestarle. 

El  Gobierno  tiene  indubablemente  conocimiento  del  Concilio 
que  dehe  reunirse  en  la  Ciudad  Santa : el  Gobierno  no  ba  podido 
ni  debido  hacer  nada,  ni  en  su  mano  estaba  siquiera,  para  im- 
pedir  ese  concilio,  ni  aun  para  impedir  que  el  episcopado  espanol 
acuda  a el.  Pero  puede  tener  seguridad  el  Sr.  Carrascon,  como 
las  Cortes  Constituyentes  y el  pais,  que  si  en  ese  Concilio,  como 
ha  dado  a entender  muy  bien  el  digno  Presidente  de  la  Camara, 
se  tomaran  resoluciones  que  fueran  contrarias  al  espiritu  de  pro- 
greso  y de  libertad  que  ban  establecido  las  Cortes  Constituyentes, 
seria  como  si  tales  resoluciones,  como  si  tales  acuerdos  no  se  hu- 
biesen  tornado  para  la  Nacion  espanola  (Muy  bien,  muy  bien). 

El  Sr.  Carrascon ; Pido  la  palabra. 

El  Sr.  Presidente:  La  tiene  V.  S. 

El  Sr.  Carrascon : Solo  para  dar  las  gracias  al  seiior  Presi- 
dente del  Consejo  de  Ministros  por  la  declaracion  que  acaba  de  b 
hacer,  que  estoy  seguro  sera  acogida  con  gran  placer  por  el  pais. 

Sessio  7.  Dec.  — Novae  de  eadem  re  Gubernii  declarationes,  a quibus 

dissentit  deputatus  Muzquiz. 

El  Sr.  Presidente : El  Sr.  Carrascon  tiene  la  palabra. 

El  Sr.  Montero  Telinge:  Senor  Presidente,  yo  habia  pedido 
la  palabra. 

El  Sr.  Presidente : Despues  la  obtendra  V.  S. 

El  Sr.  Carrascon;  Hace  algunos  dias  tuve  el  honor  de  inter- 
rogar  al  Gobierno  de  S.  A.  acerca  de  su  pensamiento,  de  su  opi- 
nion sobre  el  proximo  Concilio  ecumenico  y las  decisiones  que 
alii  pudiesen  tomarse  y pudiesen  afectar  a Espana.  El  Sr.  Conde 
de  Reus  tuvo  la  bondad  de  contestar  de  una  manera  muy  precisa, 
muy  categorica  y de  un  mode  que  honraba  su  liberalismo;  pero 
el  Concilio  esta  ya  muy  proximo,  se  reune  manana.  La  inquietud 
producida  por  su  aparicion  6 proximidad,  lejos  de  calmarse,  se 
ba  aumentado : los  Gabinetes  que  tienen  algun  interes  en  la  vida 
de  la  Iglesia,  repiten  sus  declaraciones,  y no  bace  mucho  tiempo  c 
ban  venido  dos  bien  graves  del  Gobierno  frances  y del  Gobierno 
italiano. 

Yo  deseaba  saber  si  el  pensamiento  que  el  Sr.  Conde  de  Reus 
tuvo  la  bondad  de  expresar  aqui;  si  la  manera  de  ver  del  Go- 
bierno espaSol  ha  sido  hecha  conocer  en  Roma  y en  todos  aquellos 
puntos  en  donde  pudiera  baber  interes  en  saber  la  opinion  del 
Gobierno  espanol  sobre  el  Concilio. 

Yo  ruego  al  Sr.  Ministro  de  Estado  que  tenga  la  bondad  de 
contestarme. 

El  Sr.  Ministro  de  Estado  (Martos) : Pido  la  palabra. 

El  Sr.  Presidente:  Perdone  el  Sr.  Ministro. 

Debo  advertir  a las  Cortes  que  el  Sr.  Carrascon  ha  sido  auto- 
rizado  por  la  Presidencia  para  hacer  la  pregunta  por  la  urgencia 
del  caso. 

El  Sr.  Ministro  de  Estado  tiene  la  palabra. 

El  Sr.  Ministro  de  Estado  (Martos) : Comienzo  por  dar  muchas 
gracias  a mi  amigo  el  Sr.  Carrascon  por  la  pregunta  que  se  ha 
servido  dirigirme.  Ella  me  proporciona  la  ocasion  de  declarar  so- 
lemnemente  cual  es  la  actitud  del  Gobierno  espanol  en  la  im-  d 
portantisima  cuestion  a que  S.  S.  acaba  de  referirse. 

Yo  no  he  de  pronunciar  un  discurso  con  este  motivo,  Sres. 
Diputados.  Si  el  debate  viniese;  si  por  acaso  algun  Sr.  Diputado 
considerase  conveniente  provocarlo,  el  Gobierno,  y yo  en  su  nombre, 
dispuestos  estamos  a sostenerlo.  Entre  tanto,  me  be  de  limitar,  a 
proposito  de  la  pregunta  que  el  Sr.  Carrascon  acaba  de  dirigirme, 
a breves  y sencillas,  pero  expresas  declaraciones. 

En  efecto,  Sres.  Diputados,  las  potencias  catoHcas  se  ban  pre- 
ocupado  grandemente  con  este  acontecimiento  de  haberse  convo- 
cado  a un  solemne  Concilio  ecumenico  en  cstos  tiempos , en  este 
siglo  XIX,  despues  de  baber  trascurrido  tantos  siglos  sin  que  la 
Iglesia  hubiese  considerado  necesario  reunirse  para  esa  solemni- 
dad;  y se  ba  pensado  por  varios  Gobiernos  catolicos,  y singular- 
mente  por  el  Gobierno  de  la  catolica  Baviera,  que  era,  cuando 
menos,  extrano  que  ahora  que  no  parece  urgente  ni  necesaria 
la  definicion  de  ningun  dogma;  que  ahora  que  el  dogma  esta 
esencialmente  definido  desde  bace  mucho  tiempo;  que  ahora  que 
la  disciplina  esta  organizada  y establecida,  la  Iglesia  considerase 


conveniente  reunirse  para  hacer  una  formal  y solemne  declaracion 
dogmatica  y acaso  disciplinaria. 

Por  esto  ban  tenido  el  temor  algunos  Gobiernos  de  que  fuesen 
los  propositos  de  la  Iglesia,  6 de  una  parte  de  la  prelatura  cato- 
lica, 6 cuando  menos  de  aquellos  a quienes  con  razon  6 sin  ella 
se  atribuye  una  parte  principal  en  la  iniciativa  de  la  convocacion 
del  Concilio,  no  definir  el  dogma,  ni  establecer  y regularizar  la 
disciplina,  sino  quiza  ordenar,  declarar  y dogmatizar  sobre  asuntos 
que  no  fuesen  propios  y esenciales  de  la  jurisdiccion  de  la  Igle- 
sia y que  se  refiriesen  a la  organizacion  y jurisdiccion  de  los  po- 
deres  seculares. 

Con  este  motivo,  el  senor  principe  de  Hohenlohe,  Ministro 
de  Negocios  extranjeros  de  Baviera,  llamo  la  atencion  de  todas 
las  potencias  catolicas  por  medio  de  una  circular,  en  la  cual 
sometio  a su  examen  varias  consideraciones  en  cuyo  analisis  no 
me  parece  necesario  entrar  por  este  memento.  La  esencia,  la 
sintesis  de  la  nota  circular  del  senor  principe  de  Hohenlohe 
era  llamar  la  atencion  de  los  poderes  seculares  sobre  la  ten- 
dencia  que  al  parecer  por  la  forma  extrana  de  la  convocacion 
de  motu  proprio  del  Pontifice,  es  decir,  del  poder  absolute  de 
la  Iglesia,  que  parecia  el  menos  interesado  en  llamar  hacia  si 
el  concurso  del  parlamento,  si  vale  la  expresion,  de  la  Iglesia, 
del  elemento  liberal  de  la  Iglesia  misma,  por  la  especie  de  se- 
crete y de  misterio  en  que  las  congregaciones  de  la  curia  romana 
envolvieron  los  trabajos  preparatoiios  del  Concilio,  por  la  falta 
de  convocacion  directa  y especial  de  los  poderes  temporales 
(caso  extrano),  y por  otras  varias  circunstancias,  llamo  la  aten- 
cion, digo,  de  los  poderes  seculares  sobre  la  posibilidad  de  que 
por  medio  de  la  definicion  dogmatica  de  la  infalibilidad  personal 
del  Sumo  Pontifice,  es  decir,  por  medio  de  una  inmensa  reaccion 
en  el  seno  de  la  Iglesia  docente,  y por  la  consagracion  a dogma 
de  fe,  de  las  declaraciones  contenidas  en  el  Syllabus,  es  decir, 
por  medio  de  la  condenacion  por  el  organo  de  la  Iglesia  cato- 
lica de  todas  las  conquistas  que  hacen  la  grandeza,  el  poder, 
la  felicidad,  la  gloria  de  la  civilizacion  moderna,  se  aspirase  por 
la  Iglesia  catolica  6 una  parte  de  ella  a invadir  el  dominio  de 
los  poderes  temporales  y ponerse  en  lucha  con  todas  las  ideas 
de  progreso  y de  libertad. 

Y entonces,  Sres.  Diputados,  nacio  un  extraordinario  movi- 
miento,  no  ya  de  parte  de  los  poderes  temporales,  que  per- 
manecieron  serenes  en  presencia  de  este  peligro  contingente,  y 
en  mi  opinion  remotisimo , sino  en  el  seno  mismo  de  la  prela- 
tura catolica,  y los  Obispos  alemanes  congregados  en  Fulda 
tomaron  una  actitud  abiertamente  hostil  a ciertas  declaraciones 
contradictorias  del  espiritu  moderno,  incompatibles  con  la  esencia 
y con  la  vida  de  los  poderes  piiblicos  nacidos  a la  sombra  y a 
la  idea  de  libertad.  Y mas  tarde,  recientemente,  senores,  aquel 
varon  ilustre  que,  hace  poco  tiempo , llevaba  todavia  la  enseiia 
del  movimiento  ultramontano  que  en  los  liltimos  anos  se  habia 
realizado  en  el  seno  de  la  Iglesia  francesa,  ha  tornado  una  acti- 
tud formidable  que  parece  un  signo  de  reaccion  y de  vuelta  a 
las  ideas  de  la  antigua  Iglesia,  y como  una  especie  de  despertar 
a las  tendencias  y sentimientos  de  la  antigua  Iglesia  galicana: 
hablo  de  monsenor  Dupanloup. 

Todo  esto,  Sres.  Diputados,  me  hizo  pensar  en  que  si  acaso 
el  elemento  ultramontano,  poco  acorde  seguramente  con  las 
piadosas  y sabias  intenciones  que  deben  suponerse  en  el  Padre 
Santo,  ha  pretendido  lo  que  el  senor  principe  de  Hohenlohe  y 
los  Gobiernos  catolicos  temian,  tal  es  la  fuerza,  tal  es  el  poder 
de  los  procedimientos  liberales,  que  es  de  esperar  que  el  ultra- 
montanismo , que  la  celebre  y famosa  congregacion  que  ha  te- 
nido tan  grande  y tan  triste  influencia  en  los  destinos  politicos 
y sociales  de  la  Iglesia  catolica,  retroceda  en  su  proposito  y se 
aparte  de  su  camino,  porque  si  no,  es  de  temer,  vista  la  actitud 
de  una  parte  notable  de  la  prelatura  catolica,  que  sobrevenga 
un  cisma  pavoroso  en  el  seno  de  la  Iglesia:  esto  bajo  el  aspecto 
puramente  religiose. 

Bajo  el  aspecto  civil  y politico  de  las  relaciones  de  la  Igle- 
sia catolica  con  los  poderes  seculares,  es  de  temer  que  si  acaso 
la  mayoria  del  Concilio,  contra  lo  que  debe  esperarse,  se  dejase 
precipitar  a ciertas  exageraciones  k que  antes  bice  referencia, 
tuviese  esto  una  inmensa  trascendencia  en  esas  futuras  rela- 
ciones de  la  Iglesia  con  el  Estado;  porque  entonces  la  idea  de 
la  separacion  no  habria  sido  iniciada  por  los  poderes  seculares, 
porque  entonces  la  idea  de  la  separacion  forzosa  habria  sido 
iniciada  por  la  misma  Iglesia  catolica.  Por  consiguiente,  senores^ 


1243 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1244 


no  es  de  temer  que  esto  suceda;  antes  bien,  es  de  esperar  que  a 
por  la  fuerza  de  la  discusion  y de  este  procedimiento  parlamen- 
tario,  las  ideas  que  tienen  mas  razon,  las  ideas  que  estan  mas 
de  acuerdo  con  estos  tiempos,  las  ideas  que  son  mas  compa- 
tibles con  la  vida  y el  espiritu  modernos,  prevalezcan  sobre  el 
oscurantisrno  de  los  ultramontanos , y que  el  Concilio,  promo- 
vido  tal  vez  con  el  proposito  de  declarar  incompatible  el  cato- 
licismo  con  la  moderna  civilizacion , acabe  por  hacer  declara- 
ciones  que  hagan  por  mucho  tiempo  compatible  y social,  y com- 
panera  y hermana  a la  Iglesia  catolica  de  la  civilizacion  y del 
progreso. 

En  esta  situacion,  y siendo  estas  las  ideas  del  Gobierno 
espanol,  el  Sr.  Carrascon,  y lo  mismo  toda  la  Camara,  me  haran 
la  justicia  de  creer  que  nuestra  actitud  ha  estado  perfectamente 
de  acuerdo  en  esta  cuestion,  como  en  todas,  con  nuestras  ideas, 
con  nuestras  convicciones,  con  nuestros  antecedentes,  con  nues- 
tro  sentido , con  nuestro  caracter  politico.  Que  el  Ministro  de 
Gracia  y Justicia,  representante  en  esa  esfera  de  accion  del 
Gobierno  espanol,  no  ha  opuesto  ni  podia  oponer  ninguna  es- 
pecie  de  limitacion  ni  de  prevencion  incompatible  con  la  liber-  b 
tad  de  nuestras  opiniones,  contra  la  libre  presencia  de  los  Obis- 
pos  espanoles  en  el  Concilio. 

Si  alguien  pensaba  eso,  si  por  la  actitud  de  algunos  se  ha 
esperado  producir  perturbaciones  y conflictos  por  medio  de  la 
inmistion  de  los  poderes  seculares  en  la  Iglesia  docente,  grande 
chasco  se  ha  llevado;  el  Gobierno  de  un  pais  liberal  ha  obrado 
liberalmente , respetando  la  plena  y absoluta  libertad  en  sus 
reuniones  y decisiones  de  toda  congregacion  religiosa;  y el  Go- 
bierno espanol,  al  mismo  tiempo  que  tiene  altos  deberes  que 
cumplir,  que  tiene  que  mantener  los  altos  principios  democra- 
ticos  consignados  en  la  Constitucion  de  1869 , y que  esta  dis- 
puesto  a traer  a las  Cortes  todas  las  derivaciones  y aplicaciones 
de  ese  gran  principle  religiose,  y que  las  traera;  el  Gobierno 
espanol,  que  no  teme  que  contra  esas  conquistas  venga  peligro 
ninguno  por  las  decisiones  del  Concilio ; el  Gobierno  espanol,  si 
por  acaso  viniesen,  tiene  tambien  la  firme  resolucion  de  man- 
tener, contra  todos  y contra  todo,  ese  gran  principle,  y cuenta 
con  la  razon  y con  el  apoyo  de  la  opinion  piiblica  para  atraer 
a la  obediencia  a todos  los  espanoles,  a todos  los  funccionarios,  c 
sin  distincion  de  clases  ni  de  fueros. 

En  este  sentido  se  ha  dirigido  el  Ministro  de  Estado  a nues- 
tro encargado  de  negocios  en  Roma  para  que  se  sirva  hacerlo 
presente  al  Gobierno  de  la  Santa  Sede,  y en  este  sentido  ha 
contestado  a la  nota  circular  que  recibio  a su  tiempo:  y el 
Gobierno,  adelantandose  en  esto  a los  deseos  del  Sr.  Carras- 
con, a los  deseos  de  la  Camara  y del  pais,  no  tiene  dificultad, 
sino  que  antes  por  el  contrario  tiene  mucho  gusto  en  traer 
a la  Camara  esos  documentos  diplomaticos , y en  publicarlos 
en  la  Gaceta. 

El  Sr.  Presidente:  El  Sr.  Carrascon  tiene  la  palabra  para 
rectificar. 

El  Sr.  Carrascon:  Debo  dar  las  gracias  al  Sr.  Ministro  de 
Estado  por  la  bondad  con  que  se  ha  servido  contestar  a mi 
pregunta,  y felicitarme,  no  solo  a mi  nombre  propio,  sino  que 
me  parece  que  tambien  a nombre  de  la  mayoria  de  la  Camara, 
por  las  declaraciones  que  ha  tenido  a bien  hacer. 

El  Sr.  Muzquiz:  Pido  la  palabra. 

El  Sr.  Presidente:  ^Para  que?  d 

El  Sr.  Muzquiz:  Creo  que  no  tengo  derecho  dentro  del  Reg- 
lamento  para  contestar  en  el  acto  a muchas  de  las  asevera- 
ciones  del  Sr.  Ministro  de  Estado;  pero  en  atencion  a la  urgencia 
del  case,  suplicaria  a la  Mesa  que  me  autorizara  a dirigir  una 
pregunta  (Que  hahle,  que  liable). 

El  Sr.  Presidente:  Tiene  el  Diputado  por  la  Mesa  la  facultad 
de  hacer  la  pregunta. 

El  Sr.  Muzquiz:  ^ Tiene  inconveniente  el  Gobierno  en  que 
los  que  nos  sentamos  en  estos  bancos  suspendamos,  con  la  es- 
peranza  de  ser  contestados,  la  respuesta  a las  acusaciones  que 
ha  lanzado  contra  la  Iglesia  legitimamente  reunida  en  Roma, 
ahora  sea  para  tratar  del  asunto  a la  manera  de  una  inter- 
pelacion,  ahora  sea  cuando  se  traiga  a discusion  piiblica  la  au- 
torizacion  para  encausar  al  Sr.  Cardenal  Arzobispo  de  Santiago, 
dentro  de  cuya  discusion  caben  todas  las  cuestiones  que  a la 
ligera  ha  planteado  el  Sr.  Ministro  de  Estado? 

No  extranaria  entonces  a la  Camara,  que  ya  que  el  Sr. 
Ministro  de  Estado  ha^querido  convertir  el  Congreso  de  Dipu- 


tados  casi  en  un  Concilio  (El  Sr.  Presidente  suena  la  campanilla) 
con  dos  preguntas  (Risas),  nos  veamos  en  la  precision,  al  con- 
testar a S.  S.,  de  seguirle  en  ese  camino. 

Estas  son  las  preguntas. 

El  Sr.  Ministro  de  Estado  (Martos):  Pido  la  palabra. 

El  Sr.  Presidente:  Perdone  el  Sr.  Ministro;  pero  me  parece 
que  no  son  preguntas  las  que  ha  hecho  el  senor  Muzquiz,  sino 
que  son  reservas  que  no  hay  para  que  hacerlas.  Pues  que, 
todos  los  senores  Diputados  ino  son  libres  para  entablar  los 
debates  cuando  gusten?  Para  ello  tiene  el  Sr.  Muzquiz  los 
medios  siguientes:  autorizado  por  la  Presidencia  y declarado  el 
asunto  urgente,  S.  S.  puede  hacer  preguntas  cualquier  dia,  y 
por  lo  menos  puede  hacerlas  los  sabados ; puede  hacer  inter- 
pelaciones;  puede  presentar  proposiciones.  En  esta  parte  no  es 
el  Gobierno  libre,  no;  es  mas  alta  la  prerogativa  del  Diputado. 
fiA  donde  iriamos  a parar  si  la  iniciativa  del  Diputado  estu- 
viera  limitada  solamente  por  el  gusto  y la  voluntad  de  los  Go- 
biernos?  El  Gobierno  puede  muy  bien  no  contestar  a las  pre- 
guntas, no  aceptar  la  interpelacion ; pero  no  puede  impedir  la 
proposicion,  ultimo  y supremo  recurso  de  todas  las  minorias,  y 
que  todos  los  que  hemos  pertenecido  a ellas  le  hemos  usado 
casi  siempre  con  exito. 

Por  consiguiente , desearia  que  el  Sr.  Muzquiz,  persona 
entendida,  comprendiera  que  las  preguntas  que  ha  hecho  al 
Sr.  Ministro  de  Estado  en  realidad  no  estdn  dentro  de  las  facul- 
tades  del  Gobierno.  El  Sr.  Muzquiz  tiene  la  facultad  de  reser- 
varse  para  cuando  guste,  y lo  mismo  sus  amigos,  el  hacer  pre- 
guntas, el  hacer  interpelaciones , el  hacer  proposiciones  acerca 
de  este  asunto ; puede  hacer  preguntas  el  sabado,  puede  hacer- 
las manana,  autorizado  por  la  Mesa;  puede  hacerlas  aun  hoy 
todavia. 

Despues  de  esto,  si  el  Sr.  Muzquiz  quiere  insistir  en  sus 
mal  llamadas  preguntas,  desde  luego  contestara  el  senor  Ministro 
de  Estado. 

El  Sr.  Muzquiz:  Si  me  es  permitido  contestar  a S.  S. , le 
dire  que  casi  me  inclino  a creer  que  ya  sabia  todo  lo  que  se 
ha  servido  decirme.  Pero  S.  S.  bien  comprende  que  al  formular 
yo  preguntas  de  esa  manera,  lo  hacia  estrechado  por  la  nece- 
sidad  de  consignar  una  protesta  y de  alcanzar  del  Gobierno  el 
compromise  de  tratar  con  formalidad  las  cuestiones  que  de  una 
manera  rara  ha  traido  a este  debate.  Porque  el  Sr.  Ministro 
de  Estado  no  se  ha  limitado  a contestar  a una  pregunta,  sino 
que  ha  entrado  en  otras  consideraciones,  dentro  de  su  derecho 
indudablemente,  pero  incontestables  por  el  memento,  por  efecto 
de  que  el  Reglamento  da  al  Ministro  derechos  que  el  Diputado 
no  tiene. 

Por  lo  demas,  ya  sea  de  la  manera  dicha,  al  tratarse  de 
la  autorizacion  para  encausar  al  Sr.  Cardenal  Arzobispo  de  San- 
tiago, 6 ya  sea  por  medio  de  una  interpelacion  que  desde  luego 
anuncio  al  Gobierno,  y que  explanare,  a ser  posible,  el  sabado 
proximo,  si  lo  permiten  los  debates  de  esta  Asamblea,  tendre 
el  gusto  de  contestar,  y creo  que  contestare  cumplidamente,  al 
Sr.  Ministro  de  Estado. 

El  Sr.  Presidente : El  Sr.  Ministro  de  Estado  tiene  la 
palabra. 

El  Sr.  Ministro  de  Estado  (Martos):  Dejando  aparte  la  per- 
tinencia  de  las  preguntas  hechas  al  Gobierno  por  el  Sr.  Muz- 
quiz, respecto  a la  cual  ya  el  digno  Sr.  Presidente  de  la  Camara 
ha  dicho  cuanto  habia  que  decir,  debo  manifestar  a este  Sr. 
Diputado  que  el  Gobierno  esta  dispuesto  k contestarle,  no  el 
sabado  proximo,  porque  este  es  el  designado  para  la  anunciada 
interpelacion  del  Sr.  Castelar,  sino  en  el  sabado  siguiente  bajo 
la  forma  de  interpelacion,  6 ya  cuando  venga  a discusion  el 
suplicatorio  para  procesar  al  Cardenal  Arzobispo  de  Santiago, 
6 con  cualquier  otro  motive.  El  Gobierno,  repito,  esta  dis- 
puesto a entrar  en  ese  debate,  ya  que  a el  se  le  provoca,  puesto 
que  contaba  con  la  provocacion  y la  celebra. 

Por  lo  demas,  si  he  presentado  ciertos  signos  que  han 
aparecido  en  el  mundo  con  motive  del  Concilio , y si  he  reve- 
lado  ciertas  apreciaciones  que  con  este  motive  han  hecho  varies 
Gobiernos  catolicos  de  Europa,  yo  no  he  califlcado  la  conducta 
de  la  Iglesia  catolica,  por  cuanto  no  esta  todavia  reunida  ni 
ha  podido  tomar  aun  resolucion  alguna:  aun  no  es  Iglesia  do- 
cente, y ni  puede  acusarsela  por  sus  resoluciones , ni  tributar- 
sela  alabanzas.  Ha  incurrido,  pues,  en  una  grave  equivocacion 
el  Sr.  Muzquiz  suponiendo  ya  el  Concilio  reunido.  Y como  que 


1245 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  259. — 261. 


1246 


la  Iglesia  no  ha  pronunciado  aun  su  opinion,  y como  que  yo 
lo  que  he  hecho  ha  sido  revelar  una  tendencia  de  los  jesuitas, 
conste  que  no  a la  Iglesia  catolica,  sino  a los  jesuitas,  es  a los 
que  se  ha  levantado  a defender  el  Sr.  Muzquiz,  lo  cual  no  es 
extrano  y se  comprende  bien,  dados  los  antecedentes  y los  in- 
tereses  del  partido  carlista  a que  S.  S.  pertenece.  (El  Sr.  Ochoa 
(D.  Cruz) : Protesto  contra  esas  palabras).  Proteste  V.  S.  cuanto 
quiera:  me  tiene  sin  cuidado. 

El  Sr.  Presidente:  Senores,  hay  que  conservar  el  orden. 

El  Sr.  Ministro  de  Estado  (Martos):  En  hora  buena  que  S.  S. 
lo  conserve;  esa  es  su  atribucion,  como  es  mia  la  de  mani- 
festar  si  me  tienen  6 no  con  cuidado  las  palabras  y protestas 
del  Sr.  Ochoa.  Dicho  esto,  no  tengo  mas  que  una  palabra  que 
anadir.  Yo  no  he  convertido  la  Camara  en  un  Concilio;  me 
faltaba  para  ello  un  elemento  que  no  tengo,  el  de  la  prelatura. 
Aqui  no  hay  Obispos  actualmente;  solo  veo  aspirantes  a ello: 
quiza  el  Sr.  Muzquiz  y sus  amigos  los  conozcan. 

El  Sr.  Muzquiz:  Pido  la  palabra. 

El  Sr.  Presidente:  La  tiene  V.  S. 

El  Sr.  Muzquiz:  Con  el  objeto  de  rectificar  errores  de  con- 
cepto  que  me  ha  atribuido  el  Sr.  Ministro  de  Estado,  y de 
protestar  . . . 

El  Sr.  Presidente:  No  puede  V.  S.  hacer  eso;  dueuo  es  de 
anunciar  una  interpelacion  al  Gobierno. 

El  Sr.  Muzquiz:  Me  basta  que  conste  que  he  querido  recti- 
ficar . . . 

El  Sr.  Presidente:  Basta. 

260.  (CXCVIII.) 

D.  28.  Sept.  1869.  — Baro  Mercier  de  Lostende,  Callus  Matriti  le- 
gatus , nuntiat  Principi  de  La  Tour  d’Auvergne,  Gubernium  Hi- 
spanicum , quoad  rationem  erga  Concilium  tenendam , idem  cum 
Gubernio  imperiali  sentire. 

Madrid,  le  28  septembre  1869. 

Prince, 

C’est  hier  seulement  qu’il  m’a  ete  possible  de  donner  com- 
munication a monsieur  le  ministre  de  I’Etat  de  la  depeche  [V. 
Doc.  247.]  que  Yotre  Excellence  m’a  fait  I’honneur  de  m’adresser 
au  sujet  du  Concile  oecumenique,  convoque  a Rome  pour  le 
8 decembre  prochain. 

Apres  avoir  ecoute  avec  un  vif  interet  la  lecture  de  co 
document,  monsieur  Silvela  m’a  dit  qu’il  ne  pouvait  que  s’asso- 
cier  aux  vues  qui  y etaient  exprimees,  et  que  Yotre  Excellence 
connaissait  d’ailleurs,  par  ses  entretiens  avec  monsieur  Olozaga, 
quelles  etaient,  dans  cette  circonstance,  les  dispositions  du  Ca- 
binet de  Madrid. 

Yeuillez  agreer,  etc. 

(Signe)  Mercier  de  Lostende. 

261.  (CXCIX.) 

D.  19.  Nov.  1869.  — Rerum  externarum  Hispaniae  minister  legatis 
Yiennae  et  Monachii  agentibus  exponit,  quae  sibi  Gubernium  Hi- 
spanicum  sequenda  decreverit  circa  eas  quaestiones,  quas  Princeps 
Hohenlobe  aulis  examinandas  proposuit  in  suis  literis  d.  9.  Apr. 
huius  anni  ad  legates  datis. 

Exemo.  Sr.:  A su  debido  tiempo  tuvo  conocimiento  este 
Ministerio  de  la  circular  dirigida  por  el  Sr.  Principe  de  Hohen- 
lohe  a los  Representantes  de  Baviera  en  el  extranjero  sobre  la 
conveniencia  de  que  los  Gobiernos  europeos  se  pusieran  de 
acuerdo  acerca  de  la  actitud  que  deberian  adoptar  con  respecto 
al  proximo  Concilio  ecumenico. 

Si  mis  dignos  antecesores  no  han  dado  contestacion  cate- 
gorica  a este  interesante  documento,  debe  buscarse  la  causa  de 
tal  demora  en  la  necesidad  de  meditar  maduramente  cualquier 
resolucion  sobre  asunto  tan  grave  de  suyo,  y mas  para  un  pue- 
blo donde  la  nueva  Constitucion  ha  variado  en  gran  manera  las 
antiguas  relaciones  de  la  Iglesia  con  el  Estado. 

Hoy,  estudiada  despacio  la  materia,  me  cabe  la  honra  de 
contestar  a las  indicaciones  del  Sr.  Principe  de  Hohenlohe. 

La  adjunta  copia  de  la  comunicacion  dirigida  sobre  el  par- 
ticular al  Encargado  de  nuestros  negocios  en  Roma  (de  la  cual, 
asi  como  de  la  presente,  puede  Y.  E.  dar  lectura  a ese  Go- 
bierno) determina  con  toda  claridad  la  conducta  que  Espana  se 


propone  seguir  en  esta  ocasion.  El  Gobierno  juzga  iniitil,  y 
sobre  iniitil  contraria  a sus  principles  liberales,  toda  medida 
preventiva  en  un  asunto  acerca  del  cual  solo  puede  haber  hasta 
hoy  suposiciones  mas  6 menos  verosimiles. 

Que  existan  en  el  seno  de  la  Iglesia  catolica  personas,  cor- 
poraciones  y aun  clases  enteras  inclinadas  a ensanchar  sin  li- 
mite  las  atribuciones  y autoridad  de  la  Sede  Pontificia,  no  es 
permitido  dudarlo;  que  la  infalibilidad  del  Papa,  declarada  en 
absolute,  pudiera  dar  origen  a graves  conflictos,  alentando  el 
espiritu  invasor  del  clero  y exagerando  su  propension  a inter- 
venir  colectivamente  en  asuntos  politicos,  es  posible  y aun  pro- 
bable; pero  que  en  el  estado  actual  del  mundo  desconozca  el 
Pontificado  su  propio  interes  hasta  el  punto  de  provocar  una 
declaracion  capaz  de  enajenarle  las  voluntades  y arrebatarle  el 
apoyo  de  los  Gobiernos  que  sostienen  6 respetan  su  combatido 
poder  temporal,  parece  tan  dudoso  por  lo  menos  como  que  el 
Episcopado  catolico  renuncie  a toda  su  importancia,  reconociendo 
en  el  Pontifice  Romano  una  virtud  que  haria  iniitil  e imposible 
toda  futura  reunion  de  la  Iglesia  docente. 

No  menos  extrano  seria  ver  convertidas  en  decretos  con- 
ciliares  las  graves  proposiciones  del  Syllabus.  Semejante  me- 
dida seria  la  declaracion  oficial  de  una  guerra  sin  tregua  entre 
el  catolicismo  y el  espiritu  de  que  proceden  el  derecho  y las 
instituciones  politicas  de  nuestro  tiempo ; declaracion  que  podria 
dar  por  inmediato  resultado  la  separacion  absoluta  del  Estado 
y de  la  Iglesia  en  todas  las  naciones  de  Europa.  La  mera  sos- 
pecha  de  tal  proposito  ha  bastado  para  que  los  Gobiernos  mas 
favorables  a la  Iglesia  y al  Pontificado  se  mantengan  retraidos, 
sin  pedir  ni  desear  intervencion  alguna  en  el  proximo  Congreso 
catolico,  y para  que  los  Obispos  alemanes  congregados  en  Fulda, 
comprendiendo  acaso  cuan  trascendentales  consecuencias  podia 
traer  semejante  actitud,  hayan  juzgado  conveniente  tranquilizar 
los  animos , declarando  infundado  el  temor  de  que  el  Concilio 
universal  ponga  en  olvido  las  necesidades  actuales,  6 trate  de 
trasplantar  a nuestra  epoca  ideas,  costumbres  e instituciones  de 
tiempos  pasados. 

Del  mismo  espiritu  se  hallan  poseidos  sin  duda  los  demas 
Padres  del  future  Concilio;  y solo  por  medios  abusivos  (a  que 
seguramente  nunca  dara  su  asentimiento  el  venerable  Jefe  de 
la  Iglesia)  se  conseguiria  establecer  por  sorpresa  el  ilimitado  po- 
der de  la  Sede  Pontificia,  li  obtener  por  artificio  la  condenacion 
de  las  ideas  que  constituyen  la  esencia  de  la  civilizacion  con- 
temporanea. 

En  tal  confianza,  el  Gobierno  de  S.  A.  no  ha  creido  con- 
veniente faltar  a sus  principios  liberales  impidiendo  la  partici- 
pacion  de  los  Prelados  espanoles  en  las  deliberaciones  del  pro- 
ximo Concilio. 

A estas  razones  se  agregan  otras  de  distinta  naturaleza. 
No  parece  aventurado  suponer  que  el  proposito  principal  del 
partido  ultramontano  (nada  conforme  a la  piadosa  intencion  del 
Pontifice)  haya  sido  en  esta  ocasion,  de  una  parte  provocar  con 
sus  exageraciones  medidas  preventivas,  insuficientes  para  modi- 
ficar  las  disposiciones  de  la  Prelatura,  pero  bastantes  para  ex- 
plicar  torcidamente  las  resoluciones  del  Episcopado,  contrarias 
por  ventura  a lo  que  de  el  se  supone  esperar;  y de  otra  parte 
alarmar  asi  las  conciencias  catolicas ; provocar  una  reaccion  fa- 
vorable a sus  miras,  y despertar,  en  fin,  el  fanatismo  que  a su 
parecer  yace  adormecido,  pero  no  muerto,  en  el  animo  inquieto 
de  las  muchedumbres. 

En  tal  supuesto,  conviene  dejar  la  mayor  libertad  de  ac- 
cion  a la  Iglesia  catolica,  evitando  hasta  la  apariencia  de  actos 
que  puedan  servir  de  malevola  explicacion  a las  decisiones  del 
Concilio. 

Tales  son,  en  suma,  las  consideraciones  que  ha  tenido  pre- 
sentes  el  Gobierno  espanol  para  renunciar  a toda  medida  pre- 
ventiva. Mas  no  por  eso  desconoce  la  conveniencia  de  un  acuer- 
do comun  y una  accion  combinada  de  las  Potencias  europeas  si 
los  acontecimientos  llegasen  a confirmar  las  sospechas  concebi- 
das  por  el  Sr.  Ministro  de  Baviera.  Entonces  seria  llegada  la 
ocasion  de  contraponer  a la  accion  agresiva  de  la  colectividad 
catolica  la  energica  resistencia  de  otra  colectividad,  bastante  a 
neutralizar  su  influjo;  yen  tal  case  no  vacilaria  Espana  en  se- 
cundar  las  elevadas  miras  y favorecer  los  liberales  propositos 
del  Gabinete  de  Munich,  que  tienden,  como  los  de  todos  los 
Gobiernos  de  la  culta  Europa,  a no  permitir  que  por  niidie  se 


1247 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1248 


menoscaben  los  altos  intereses  del  progreso  y las  grandes  con-  a 
quistas  de  la  civilizacion. 

Dios  guarde  a V.  E.  muchos  anos. 

Madrid,  19  de  noviembre  de  1869. 


Sr.  Ministro  Plenipotenciario  de  Espana 
en  Viena  y Munich. 


Cristino  Martos. 


262.  (CO.) 

D.  19.  Nov.  1869.  — Idem  Hispaniae  negotiorum  Romae  procuratorem 

admouet,  qua  ratione  sese  Gubernium  Hispanicum  gerere  intendat 

adversus  Concilium. 

La  reunion  de  un  Concilio  ecumenico  en  nuestros  dias  ha- 
bia  de  despertar  forzosamente  la  atencion  de  los  poderes  poli- 
ticos en  toda  Europa.  Asi  ha  sucedido  en  efecto ; y el  interes 
con  que  Gobiernos  y pueblos  ban  mirado  este  importante  asunto 
corresponde  a la  gravedad  del  case  y a lo  extraiio  de  las  cir- 
cunstancias  y caracteres  con  que  se  presenta. 

De  una  parte  la  novedad  que  ofrece  un  Concilio  promovido  b 
por  voto  espontaneo  de  la  Santa  Sede,  poco  favorable  de  ordi- 
nario  a tales  reuniones  de  la  Iglesia  universal;  los  terminos  ge- 
nerales  y la  forma  indirecta  de  la  convocatoria,  no  dirigida  en 
particular  a ninguna  Potencia  catolica;  el  recelo  de  que  la  si- 
tuacion  anormal  de  Roma  pueda  amenguar  la  autoridad  de  las 
decisiones  del  Episcopado;  el  profundo  secreto  en  que  las  con- 
gregaciones  conciliares  ban  procurado  mantener  los  trabajos  pre- 
paratorios;  y de  otra  parte  la  actitud  de  la  Iglesia  en  los  ulti- 
mos  tiempos;  la  intolerante  rigidez  de  la  Curia  romana;  las 
frecuentes  intrusiones  de  la  Autoridad  religiosa  en  materias  esen- 
cialmente  propias  de  la  jurisdiccion  civil;  las  doctrinas  susten- 
tadas  en  ambos  fueros  por  eclesiasticos  de  gran  suposicion;  las 
protestas  de  la  Santa  Sede  contra  ciertos  actos  politicos  fun- 
dados  en  la  Soberania  popular,  base  de  todo  el  derecho  publico 
moderno;  los  anatemas  fulminados  contra  ideas  que  son,  por  de- 
cirlo  asi,  puntos  cardinales  de  la  civilizacion  en  el  siglo  XIX, 
y mas  que  todo  quiza  los  recientes  alardes  de  una  celebre  so- 
ciedad  religiosa  en  publicaciones  revestidas  de  caracter  semi- 
odcial,  ban  bastado  a despertar  vehementes  sospechas  y graves  c 
temores  en  Gobiernos  que  consideran  la  proxima  reunion  con- 
ciliar como  hostil  a los  poderes  seculares,  y peligrosa  en  alto 
grado  a la  paz  interior  de  las  naciones. 

El  Gobierno  espanol,  por  su  parte,  no  ha  creido  necesario 
intervenir  en  tal  asunto  mientras  el  tiempo  no  confirme  rece- 
los  que  acaso  pudieran  parecer  exagerados. 

Entre  los  propositos  que,  con  razon  6 sin  ella,  se  atribuyen 
de  publico  a los  promovedores  del  Concilio,  dos  principalraente 
ban  alarmado  a las  potestades  temporales:  la  declaracion  de  la 
infalibilidad  del  Sumo  Pontifice,  y la  sancion  de  los  anatemas 
fulminados  en  el  Syllabus  contra  las  ideas  de  la  civilizacion  con- 
temporanea. 

Ambos  supuestos  son  sin  duda,  ya  que  no  infundados,  por 
lo  menos  prematuros.  Ni  seria  prudente  que  el  Padre  Santo 
pretendiese  aumentar  una  autoridad,  de  suyo  casi  omnimoda; 
ni  sera  facil  que  un  Concilio,  al  reconocer  la  infalibilidad  del 
Papa,  cierre  para  siempre  el  campo  a toda  futura  reunion  de 
la  Iglesia  docente;  ni  es  natural,  por  otra  parte,  que  poderes 
absolutes  busquen  jamas  el  aumento  de  su  fuerza  en  el  voto  de  d 
asambleas  deliberativas. 

Esto  en  cuanto  al  primer  punto.  En  cuanto  al  segundo, 
sean  cuales  fueren  los  precedentes,  no  cabe  suponer  que  la 
Iglesia  universal,  reunida  en  mementos  tan  criticos  y en  ocasion 
tan  solemne,  olvide  su  propio  interes  hasta  el  punto  de  declarar 
incompatible  su  espiritu  con  el  espiritu  que  infunde  vida  y vigor 
al  mundo  moderno. 

De  cualquier  mode,  para  el  case  nada  probable  de  que  la 
Iglesia  catolica,  rebasando  el  limite  natural  de  su  alta  jurisdic- 
cion, pretenda  invadir  el  dominio  propio  de  los  poderes  tempo- 
rales,  el  Gobierno  esta  seguro  de  hallar  en  la  razon,  en  la  opi- 
nion piiblica  y en  las  leyes  del  Estado  los  medios  necesarios 
para  repeler  sin  encono  ni  flaqueza  toda  intrusion  de  ajena  au- 
toridad, asi  como  para  mantener  en  el  respeto  a todos  sus  siib- 
ditos  y en  la  obediencia  a todos  sus  funccionarios,  sin  distincion 
de  clase  ni  de  fuero. 

En  tal  conBanza,  si  bien  se  reserva  el  oportuno  ejercicio 
de  cuantos  derechos  le  corresponden , no  ha  juzgado  necesario 


por  el  memento  adoptar  medida  alguna  preventiva.  Espafia, 
como  nacion  liberal,  no  quiere  poner  obstaculo  a los  actos  le- 
gates de  ninguna  comunion  religiosa,  y como  pueblo  celoso  de 
su  dignidad  no  puede  temer  la  intrusion  de  ningun  elemento 
extrano  en  la  esfera  de  sus  instituciones  ni  en  la  marcha  de  sus 
poderes  publicos. 

Tales  son  los  motives  de  su  conducta  en  el  case  presente; 
y asi  puede  V.  S.  manifestarlo  al  Gobierno  de  Su  Santidad,  ex- 
presandole  al  propio  tiempo  la  esperanza  que  abriga  el  de  S.  A. 
de  que  la  sabiduria  de  la  Sede  Pontificia  y la  prudencia  del 
Episcopado  catolico  mantendran  esta  benevola  disposicion  y ha- 
ran  innecesaria  toda  medida  capaz  de  alterar  la  buena  armonia 
que  en  Espana  ha  reinado  siempre  entre  ambas  potestades. 
Dios  guarde  a V.  S.  muchos  anos. 

Madrid,  19  de  noviembre  de  1869. 

Sr.  Encargado 

de  los  Negocios  de  Espana  Cristino  Martos. 

en  Roma. 

263.  (CCI.) 

D.  29.  Sept.  1869.  — Baro  Maynard , rerum  Gallicarum  Ulysippone 
procurator,  acribit  ad  Principem  de  La  Tour  d’Auvergne,  Guber- 
nium Lusitanum  iisdem , quod  attinet  ad  Concilium,  rationibus 
duci  ac  Gubernium  imperiale.  Sed  tamen  aulam  Ulysipponen- 
sem  ab  omni  omnino,  etiam  officioso,  interventu  apud  Curiam  Ro- 
manam  abstinere  velle.  — Summarium  auctoritate  publica  editum ; 

Lisbonne,  le  29  septembre  1869. 

Prince, 

En  recevant  la  depeche  de  Votre  Excellence  [V.  Doc.  247.], 
relative  a I’attitude  que  le  gouvernement  de  I’Empereur  a I’inten- 
tion  de  garder  vis-a-vis  du  Concile  oecumenique,  je  me  suis  rendu 
chez  monsieur  le  president  du  Conseil,  charge  par  interim  du  de- 
partement  des  affaires  etrangeres,  et,  apres  lui  avoir  fait  connaitre 
les  vues  du  gouvernement  de  Sa  Majeste,  exposees  dans  la  de- 
peche de  Votre  Excellence,  sur  le  desir  que  m’a  exprime  mon- 
sieur le  due  de  Louie,  je  lui  ai  donne  lecture  in  extenso  de  ce 
document,  ainsi  que  vos  instructions  m’y  autorisaient. 

Monsieur  le  president  du  Conseil  m’a  declare  aussitot  que 
le  gouvernement  du  roi  Dom  Luiz  se  plagait  au  meme  point  de 
vue  que  celui  de  I’Empereur  pour  envisager  la  question  du  pro- 
chain Concile,  et  qu’il  se  proposait  de  suivre  la  meme  ligne  de 
conduite.  Toutefois,  monsieur  le  due  de  Louie  a ajoute  que  le 
Cabinet  portugais  s’abstiendrait  de  toute  intervention,  meme 
officieuse,  aupres  de  la  cour  de  Rome. 

Veuillez  agreer,  etc. 

(Signe)  Maynard. 


264.  (CCII.) 

D.  17.  Apr.  1869.  — Nuntius  Apostolicus  Viennae  mittit  ad  Card.  An- 
tonelli  literas  Cancellarii  imperii  Russiaci  ad  legationis  Russiacae 
item  Viennae  procuratorem,  quarum  ea  fuit  occasio,  quod  ipse 
Nuntius  privatim  procuratorem  rogarat,  utrum  is  Episcopis  Russis 
binas  encyclicas  literas  de  Concilio  transmittendas  curare  posset. 

Nunziatura  Apostolica. 

Vienna. 

Eminenza  reverendissima. 

In  riscontro  al  veneratissimo  dispaccio  del  17  marzo  pros- 
simo  passato , ho  1’ onore  di  comunicare  all’ Eminenza  Vostra 
reverendissima  di  aver  fatto  una  apertura  confidenziale  con 
questo  signor  Barone  Uxlciill,  Incaricato  dell’  Ambasciata  russa, 
cioe,  se  poteva  egli  interessarsi  di  far  giungere  ai  Vescovi  russi 
le  due  Circolari  riguardanti  il  Concilio  ecumenico;  ed  in  questa 
occasione  ancora  non  omisi,  sempre  confidenzialmente  e privata- 
mente,  di  raccomandargli  i cattolici  della  Russia,  .di  lasciar  loro 
il  libero  esercizio  della  religione,  di  far  cessare  contro  essi  1’  in- 
giusta  persecuzione  che  soffrono,  ecc.  Il  signor  Barone  accolse 
con  molto  piacere  la  mia  apertura,  e,  trattandomi  colla  stessa 
franebezza  e buona  fede  che  mi  ha  sempre  protestato,  mi  disse 
che  prima  di  accettare  le  dette  Circolari  vorrebbe  scriverne  al 
suo  Governo,  non  tanto  per  1’  accettazione  di  quelle,  ma  molto 
pill  perche  questo  fatto  potrebbe  essere  un  primo  piccolo  passo 


1249 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  261. — 265. 


1250 


al  ravvicinamento  di  relazioni  fra  le  Corti  di  Roma  e di  Pietro - 
burgo.  A cio  io  risposi  che  facesse  pure  quel  che  credesse;  e, 
quanto  al  ravTicinamento,  credeva  che  la  Santa  Sede  amerebbe 
molto  di  stare  in  buona  relazione  con  un  Governo,  sotto  cui 
vivono  milioni  di  cattolici,  purche  dal  detto  Governo  non  si  pon- 
gano  ostacoli  a cio , e si  rispettino  i diritti  inalienabili  e fissi 
della  Santa  Sede , e che  certamente  non  e venuta  da  questa  la 
rottura  delle  relazioni.  II  signor  Barone  mi  soggiunse  che  egli 
scriverebbe  subito,  sperandone  un  barlume  di  buon  risultato. 
Quello  che  il  signor  Barone  abbia  scritto,  io  non  so;  ma  sembra 
che  la  cosa  abbia  preso  una  portata  piu  estesa  ed  importante, 
perche  il  signor  Barone  mi  si  e presentato  questa  mane  con  un 
dispaccio  ben  lungo  del  principe  Gortchakoff,  dicendomi  che 
confidenzialmente  egli  aveva  il  permesso  dal  suo  Governo  di 
ricevere  le  dette  Circolari  pei  Vescovi,  e I’ordine  di  farmi  al- 
cune  considerazioni;  ma,  per  usare  un  atto  di  intima  confidenza, 
come  disse  il  signor  Barone , mi  ha  voluto  lasciare  1’  originale 
stesso  del  detto  dispaccio,  onde  avere  piix  agio  di  ponderare  le 
dette  considerazioni:  ed  io,  per  agir  sempre  con  lealta,  ho  chiesto 
al  signor  Barone  se  permetteva  di  poter  fare  copia  del  dispaccio 
non  solo,  ma  ancora  inviarla  all’ Eminenza  Vostra  reverendissima; 
ed  egli  rispose  che,  sebbene  non  avesse  di  cio  ordine  ne  per- 
messo, me  ne  dava  privatamente  licenza.  Per  la  qual  cosa, 
sebbene  avessi  molto  a rispondere  sulle  osservazioni  del  dis- 
paccio, tuttavia,  avendo  I’onore  di  poterlo  rimettere  all’ Emi- 
nenza Yostra  reverendissima,  mi  sono  limitato  di  rispondere  pel 
memento  al  signor  Barone,  che  per  ora  sospendeva  1’  invio  delle 
Circolari,  e che  mi  riservava  fra  qualche  tempo  dar  risposta  alle 
osservazioni  del  dispaccio  Gortchakoff.  Cio  ho  fatto  nella  inten- 
zione  di  attendere  una  risposta  dall’ Eminenza  Vostra  reveren- 
dissima, della  quale,  per  parita  di  confidenza,  crederei  dovere 
dar  copia  al  signor  Barone,  purche  1’ Eminenza  Vostra  reveren- 
dissima non  ordini  altrimenti. 

Ed  inchinato  al  bacio  della  sacra  porpora,  coi  sensi  della 
piu  profonda  venerazione  ho  1’  onore  di  soscrivermi 

Dell’ Eminenza  Vostra  reverendissima 

Vienna,  17  aprile  1869. 

A Sua  Eihza  Rma 
Signor  Card.  Giacomo  Antonelli, 

Segretario  di  Stato. 

Roma. 


Umo,  devfho,  osseqrho  servo  vero 
Mariano,  Arcivescovo  di  Atene, 
Nunzio  apostolico. 


265.  (CCIII.) 

D.  8.  Apr.  1869.  — Literae  in  superiore  documento  memoratae. 

St.  Petersbourg,  le  27  mars  1869. 

Monsieur  le  Baron! 

Dans  la  depeche  confidentielle  que  Vous  m’avez  adressee 
sous  la  date  du  15/27  mars,  n.  43,  Vous  dites  „qu’a  I’approche 
de  I’epoque  fixee  pour  la  reunion  du  Concile  oecumenique , la 
Cour  de  Rome  a adresse  aux  Eveques  catholiques  deux  Cir- 
culaires.  L’une  renferme  les  prescriptions  concernant  les  costu- 
mes; I’autre  fait  connaltre  la  maniere  dont  Sa  Saintete  entend 
pratiquer  I’hospitalite  a Regard  de  ceux  des  Eveques  qui,  a de- 
faut  de  moyens  pecuniaires  suffisants,  se  trouveraient  hors  d’etat 
de  faire  face  aux  frais  dispendieux  que  leur  occasionnera  le  se- 
jour  dans  Sa  capitale.“ 

Vous  nous  rendez  ensuite  compte  d’une  visite  que  Vous  a 
faite  I’abbe  Mocenni,  secretaire  de  la  Nontiature  a Vienne,  pour 
Vous  communiquer  une  lettre  que  le  Nonce  Falcinelli  venait  de 
recevoir  de  Son  Eminence  le  cardinal  Antonelli. 

Dans  cette  missive  le  Cardinal  secretaire  d’Etat  autorise  le 
Nonce  k entamer  des  pourparlers  tres-confidentiels  avec  I’Am- 
bassade  imperiale  afin  de  s’assurer,  si  Vous  ne  seriez  pas  auto- 
rise a recevoir  officieusement , par  I’entremise  do  monseigneur 
Falcinelli,  les  Circulaires  ci-dessus  mentionnees  pour  les  faire 
tenir  aux  destinataires  par  la  voie  de  nos  autorites. 

„Le  Saint-Pere,  dit  le  Cardinal  secretaire  d’Etat,  no  s’est 
decide  a cette  concession  que  par  I’ardent  desir  qu’il  a de  temoi- 
gner  a chaque  occasion  des  dispositions  conciliantes  dont  il  est 
anim6  a Regard  de  la  Russie.** 

Le  Gouvernement  imperial  n’a  jamais  eu  Rintention  de  s’op- 
poser  aux  relations  du  Saint-Pere  avec  les  Eveques  catholiques 
de  REmpire  et  du  Royaurae,  lorsqu’elles  ont  lieu  dans  les  voies 

Coll.  Lac.  VII. 


a regulieres.  Vous  etes  done  autorise  a recevoir  des  mains  de 
monseigneur  Falcinelli  les  Circulaires  en  question  et  k me  les 
transmettre,  afin  que  je  les  fasse  parvenir  a leur  destination. 

Desireux  d’agir  en  toute  franchise,  je  dois  Vous  prevenir 
que  la  simple  transmission  de  ces  pieces  n’implique  pas,  ipso 
facto,  Rautorisation  a accorder  aux  Eveques  de  se  rendre  au 
Concile.  Les  considerations,  dans  lesquelles  je  vais  entrer,  sent 
d’une  nature  delicate,  etje  les  fais  a regret.  Mais  je  ne  saurais 
m’en  abstenir,  a moins  de  negliger  un  devoir  de  loyaute. 

La  difficulty  des  relations  avec  la  Cour  de  Rome,  difficulty 
qui  n’existe  pas  pour  nous  seuls,  et  qui,  a diffyrentes  ypoques, 
s’est  manifestye  dans  les  rapports  du  Saint-Sidge  avec  presque 
tous  les  Gouvernements,  repose  sur  le  fait  qu’une  ligne  de  dd- 
marcation  n’a  jamais  yty  observye,  ni  meme  traede,  entre  les 
devoirs  que  les  sujets  catholiques  ont  a remplir  vis-a-vis  de 
leurs  propres  Gouvernements  et  ceux  que  rydame  le  Pape  comme 
chef  spirituel  de  REglise  catholique.  Cette  ligne  de  dymarcation, 
bien  que  la  succession  des  temps  ait  dissipy  bien  des  illusions 
et  mis  a nyant  bien  des  prdtentions,  existe  a peine,  meme  au- 
b jourd’hui,  dans  les  traditions  et  les  habitudes  de  la  Cour  de 
Rome.  Nous  ne  sonimes  pas  les  seuls,  je  dois  le  rypdter,  qui 
nous  sommes  heurtys  contre  un  obstacle  ou  aucun  Gouverne- 
ment ne  saurait  abdiquer  ses  droits  comme  ses  devoirs.  Con- 
naissant  le»  principes  qui,  de  tout  temps,  ont  dirigd  le  Saint- 
Sidge  et  qui,  a ses  propres  yeux,  sont  immuables,  nous  ne  nous 
dissimulons  pas  que  sur  cet  article  il  n’est  pas  possible  d’arri- 
ver  a une  entente  positive,  nette  et  a Rabri  de  toute  yquivoque. 
Il  ne  se  pourrait  agir  que  d’un  compromis  tacite  ou  le  tact  et 
le  bon  vouloir  ryciproques  serviraient  de  guide,  mais  sur  la 
valeur  pratique  duquel  les  circonstances  politiques  pourraient 
souvent  influer,  au  moins  d’une  part. 

La  liberty  de  conscience  a dto  toujours  largement  pratiquye 
en  Russie.  Sa  Majesty  REmpereur  est  fidele  a ce  principe  qui 
ytait  celui  de  ses  ancetres  et  qui  est  inscrit  sur  toutes  les  pages 
de  Rhistoire  de  Russie.  Les  dydamations  d’une  malveillance 
intyressee  ne  sauraient  pryvaloir  contre  des  faits,  quand  ils 
sont  pesys  par  un  esprit  impartial.  Il  suffit  de  parcourir  les 
rues  des  deux  capitales  pour  se  convaincre  que  tous  les  cultes, 
c et  plus  particulierement  le  catholique,  y ont  leurs  temples  ou 
le  service  se  fait  avec  la  splendeur  et  la  dignity  qui  doivent 
Renvironner. 

Je  ne  veux  pas  rdcriminer  et  m’appesantir  sur  le  fait  com- 
bien,  sous  ce  rapport,  la  toiyrance  a d’ytroites  limites  a Rome; 
au  point  que,  lorsque  les  relations  diplomatiques  sont  suspen- 
dues,  les  sujets  de  REmpereur,  que  le  dysir  de  connaitre  RItalie 
appelle  dans  la  capitale  du  monde  catholique  ou  que  la  santd 
y fixe,  sont  fidpourvus  de  tous  moyens  de  remplir  leurs  devoirs 
spirituels. 

Toutefois  — et  ici  je  remplis  de  nouveau  un  devoir  de  fran- 
chise — le  respect  pour  la  liberty  religieuse  ne  va  pas  jus- 
qu’au  point  de  toldrer  une  propagande  qui  tendrait  a enlever 
nos  coreligionnaires  au  culte  de  leurs  peres.  De  semblables 
tentatives  nous  ont  mis,  a diverses  occasions,  dans  la  nycessity 
d’user  de  mesures  rdpressives. 

Mais  si  les  principes  de  notre  auguste  Maitre,  quant  a la 
liberty  de  conscience , sont  immuables , il  ne  saurait  perdre  de 
vue  les  devoirs  souverains  qui  lui  imposent  de  maintenir,  dans 
d ses  Etats , la  sycurity  et  Rordre.  Sous  ce  rapport  les  dvdoe- 
ments  des  dernieres  annyes  nous  ont  fait  subir  de  tristes  ex- 
pyriences.  Une  grande  majority  du  clergd  catholique  dans  le 
Royaume  et  les  provinces  occidentales  de  REmpire , et  parmi 
eux  des  Eveques , ont  soutenu  des  manoeuvres  politiques  qui 
menagaient  Rintygrity  de  REmpire.  Quelques-uns  myme  y ont 
participy.  Ces  manoeuvres  criminelles  n’ont  pas  yty  condam- 
nyes  par  la  Cour  de  Rome  dans  un  moment,  ou  une  parole, 
venue  de  .si  haut,  aurait  pi-dvenu  peut-etre  bien  des  malheurs 
et  mis  un  terme  ii  bien  des  dyceptions.  Nous  savons  que,  par 
son  essence,  le  Saint-Siyge  ne  saurait  etre  ryvolutionnaire;  mais 
son  silence  n’aurait-il  pas  cu  pour  mobile  la  crainte  de  s’aliyncr 
la  dyvotion  des  catholiques,  s’il  leur  avait  fait  entendre  quel- 
ques  exhortations  lors  d’une  oeuvre  yvidente  de  bouleversement? 

Nous  ne  confondons  pas  le  catholicisme  avec  le  polonisme, 
bien  que  la  conduite  d’une  grande  partie  du  clergd  catholique 
ait  yty,  et,  sous  quelques  ryserves,  soit  encore  de  nature  a faire 
supposer  que  ces  deux  iddes,  dont  Runion  serait  fatale,  se  trou- 
vent  confondues  dans  la  pensde  de  ceux  qui  font  la  propaganda 

79 


1251 


Acta  et  decreta  SS,  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1252 


politique  sous  le  manteau  de  la  religion.  Sous  ce  rapport,  je  le 
dirai  sans  detour,  la  religion  de  notre  Seigneur,  qui  commande 
la  soumission  a la  loi  et  a I’autorite,  attend  une  reparation  mo- 
rale chez  nous  de  la  part  des  dignitaires  et  des  desservants  de 
I’Eglise  catliolique. 

A cote  de  cet  etat  de  choses  — consequence  des  agitations 
de  ces  derniers  temps,  et  qui,  nous  I’esperons,  est  temporaire  — 
il  y a dans  les  relations  quotidiennes  des  nuances  qui,  de  part 
et  d’autre,  devraient  etre  respectees.  Notre  auguste  Maitre  — 
je  ne  saurais  assez  le  repeter  — professe  le  respect  de  la  liberte 
des  consciences.  Mais  il  ne  saurait  admettre,  ni  n’admettra 
qu’on  empiete  sur  ses  droits  souverains  en  transportant  subtile- 
ment  sur  le  terrain  de  la  conscience  des  questions  qui  sont  ex- 
clusivement  du  ressort  de  I’administration  interieure. 

Le  Nonce  a fait  aupres  de  Yous  une  demarche  de  confiance. 
Nous  y repondons  dans  le  meme  esprit. 

Developpez  dans  les  formes  les  plus  courtoises  et  les  plus 
delicates  a monseigneur  Falcinelli  les  considerations  que  j’ai 
effleurdes  ci-dessus.  Que  la  Cour  de  Rome  juge  si,  dans  les 
dispositions  que  j’ai  signalees,  la  venue  des  Eveques  catholiques 
au  Concile  oecumenique  contribuerait  a I’oeuvre  de  paix  et  de 
conciliation  que  nous  desirons  a I’egal  du  Saint-Pere.  Que  la 
Cour  de  Rome  nous  dise,  quelles  sont  les  garanties  qui  pour- 
raient  nous  etre  ofiertes  centre  une  aggravation  des  preventions 
et  du  mauvais  vouloir  actuel  qui  reagirait  forcement  sur  la  si- 
tuation de  I’Eglise  catliolique  dans  I’Empire. 

Quant  aux  impressions  que  nos  Prelats  catholiques  rece- 
vraient  a Rome,  j’avoue  que  quelques  expressions  dans  la  bulle 
du  Pape  du  29  juin  1868  et  ou,  sans  etre  nomme,  le  Gouverne- 
ment  imperial  parait  avoir  ete  en  vue,  ne  sont  pas  de  nature  a 
faire  esperer  un  effet  salutaire  de  ce  pelerinage. 

Si,  apres  avoir  entendu  vos  observations,  le  Nonce  persiste 
a Yous  remettre  les  Circulaires,  Yous  les  accepterez  et  Yous 
direz  que,  tout  en  maintenant  nos  reserves,  nous  transmettrons 
fidelement  ces  pieces  a leur  destination. 

Yous  pouvez  ajouter  que  nous  nous  rejouirions  de  tout  acte 
qui  diminuerait  ou  ferait  disparaitre  la  tension  actuelle  de  nos 
rapports  avec  la  Cour  de  Rome;  mais  que  c’est  precisement  par- 
ce  que  nous  desirons  une  entente,  que  nous  nous  expliquons 
aujourd’hui  avec  une  franchise,  dont  le  but  est  d’etablir  cette 
entente  sur  une  base  reelle,  vraie  et  qui  serait  solide  du  mo- 
ment ou  elle  ecarterait  toute  equivoque. 

Recevez  etc. 

A Monsieur  le  baron  d’Uxkiill  etc.  (Signe)  P.'^®  Gortchacow. 

266.  (CCIV.) 

D.  4.  Maii  1869.  — Cardinalis  Antonelli  literae  ad  Nuntium  Vien- 

nensem,  quibus  respondet  criminationibus  a Gubernio  Russiaco 

in  S.  Sedem  coniectis. 

Col  foglio  del  17  aprile,  n.  2006,  la  Signoria  Yostra  illu- 
strissima  e reverendissima , nel  darmi  conto  d’  un  confidenziale 
abboccamento  avuto  con  cotesto  signor  Incaricato  di  Russia 
sull’  invio  delle  note  due  Circolari  ai  vescovi  di  Russia  e Polo- 
nia,  si  recava  a premura  di  portare  a mia  cognizione  alcune 
osservazioni  fattele  in  tale  congiuntura  dallo  stesso  signor  In- 
caricato , le  quali  possono  ridursi  ai  seguenti  quattro  punti 
principali: 

1°  Alla  necessita  di  fissare  una  linea  di  demarcazione  fra  i 
doveri  che  i sudditi  cattolici  hanno  a compiere  verso  il  loro  ri- 
spettivo  Governo,  e quelli  che  reclama  il  Santo  Padre  come 
Capo  supremo  della  Chiesa  cattolica. 

2®  Alla  liberta  di  coscienza,  che  si  e sempre  praticata 
largamente  in  Russia  e piu  particolarmente  rispetto  al  culto 
cattolico. 

3°  Alle  manovre  politiche,  cui  nell’  ultima  ribellione  di  Polo- 
nia  ha  partecipato  una  parte  del  clero,  le  quali  non  sono  state 
condannate  dalla  Santa  Sede  in  un  momento  in  cui  una  sua  pa- 
rola  avrebbe  forse  prevenuto  molte  sciagure  e messo  un  termine 
a molte  illusioni. 

4®  Alle  garanzie  che  dovrebbero  darsi  dalla  Santa  Sede  al 
Governo  imperiale  di  Russia  per  assicurarlo  che  la  venuta  dei 
Yescovi  cattolici  al  Concilio  ecumenico  contribuira  all’ opera  di 
pace  e di  conciliazione,  prima  di  permettere  ai  vescovi  di  Russia 
e Polonia  d’  intervenirvi. 


a In  ordine  al  primo  punto  mi  occorre  far  riflettere  che  sa- 
rebbe  non  solo  malagevole  ma  anche  impossibile  di  concepire, 
per  determinare  i suddetti  doveri,  una  linea  di  demarcazione 
piu  vera,  piu  giusta  e piu  saggia  di  quella  che  trovasi  chiara- 
mente  tracciata  nella  condotta  tenuta  sempre  dalla  Santa  Sede, 
di  ricordare  ed  inculcare  nei  modi  piu  solenni  ed  efficaci  ai 
cattolici  sparsi  sotto  qualunque  dominio  in  tutto  il  mondo  il 
sacro  dovere  che  loro  impone  la  cattolica  religione  di  fedele 
sudditanza  ai  rispettivi  Regnanti,  e di  obbedienza  e sommissione 
neir  ordine  civile  alle  leggi  dello  State,  rendendo  in  tal  guisa  a 
Cesare  quello  che  e di  Cesare. 

Siccome  pero  compete  ai  Regnanti  di  zelare  e dirigere 
gl’interessi  politici  e civili  de’loro  Stati,  cosi  tuttocio  che  ri- 
guarda  la  religione  e il  culto  cattolico,  spetta,  secondo  la  divina 
ordinazione,  all’ autorita  ecclesiastica,  cioe  alia  Chiesa;  ond’ e 
che  i cattolici  di  tutte  le  parti  del  mondo,  essendo  obbligati  ad 
ubbidire  e sottomettersi  a quanto  dalla  stessa  si  dispone  nell’  or- 
dine religiose,  hanno  diritto  di  essere  lasciati  liberi  di  rendere 
a Dio  quello  che  e di  Dio. 

b Riguardo  al  secondo  punto  non  Le  nascondo,  essere  per  la 
Santa  Sede  cagione  di  penosa  sorpresa  1’  annunziata  liberta  con- 
cessa  sempre  largamente  in  Russia,  ed  in  modo  speciale  all’  eser- 
cizio  del  culto  cattolico , non  potendosi  comprendere  come  sif- 
fatta  liberta  possa  conciliarsi  coi  numerosi  autentici  Documenti 
pubblicati  di  quando  in  quando  dal  Governo  di  quel  paese,  i quali 
ricordano  ad  ogni  momento  lo  spoglio  presso  che  totale  dei 
beni  del  clero,  la  soppressione  di  moltissimi  conventi  e mona- 
steri  dell’  uno  e dell’  altro  sesso , la  promulgazione  di  leggi  op- 
poste  all’ autorita  dei  Yescovi,  la  comminazione  di  pene  gravis- 
sime  contro  i propagatori  della  cattolica  religione,  i mezzi  ado- 
perati  per  obbligare  milioni  di  Ruteni  ad  abbandonare  la  fede 
dei  loro  padri,  la  sottrazione  d’ innumerevoli  chiese  ai  cattolici 
per  darle  in  proprieta  ai  dissidenti,  1’ obbligazione  di  educate 
nella  religione  dominante  la  prole  nata  dai  matrimoni  misti,  la 
proibizione  di  comunicare  direttamente  colla  Sede  apostolica,  la 
minaccia  dell’ esilio  o del  carcere  a quei  Yescovi  che  o si  rifiu- 
tano  di  mandare  i delegati  delle  loro  diocesi,  o richiamano  i gia 
inviati  presso  il  Collegio  ecclesiastico  cattolico  di  Pietroburgo, 
c riprovato  e condannato  solennemente  dalla  Santa  Sede,  e la  serie 
infine  di  tante  altre  disposizioni  dettate  a pregiudizio  dell’  unita 
cattolica  ed  a perturbamento  delle  coscienze  dei  fedeli.  Rap- 
porto  poi  alia  libera  comunicazione  degli  stessi  fedeli  col  romano 
Pontefice,  essendo  questo  un  punto  vitale,  la  Santa  Sede  non  ha 
cessato  e non  cessera  mai  di  reclamare,  facendo  considerate 
quanto  la  legge  che  vieta  tal  comunicazione  sia  sovversiva  della 
divina  costituzione  della  Chiesa  cattolica,  e quale  ingiuria  arre- 
chi  alia  stessa  Santa  Sede.  Dessa  legge,  nel  sense  dell’  imperiale 
Governo,  riguarda  il  Sommo  Pontetice  come  principe  straniero 
alia  Russia  e Polonia,  e gli  vuole  attribuire  un  carattere  sola- 
mente  politico.  Il  Papa,  come  capo  della  Chiesa  cattolica,  in 
oggetti  di  religione  non  straniero  pei  cattolici  esistenti  in 
qualunque  parte  del  mondo;  sopra  tutti  si  estende  per  ragione 
del  supremo  primato  1’ ecclesiastica  sua  potesta;  sono  tutti  suoi 
figli  e tutti  comprende  nelle  sue  leggi  la  Chiesa. 

Che  se  si  volesse  addurre  1’  esempio  di  qualche  State,  anche 
cattolico,  ove  i supremi  reggitori,  oltrepassando  i limiti  del  loro 
potere,  entrarono  nel  santuario  emanando  di  proprio  arbitrio  leg- 
d gi  toccanti  gli  affari  della  Chiesa,  torna  in  acconcio  far  attenta- 
mente  notare  esser  questo  un  abuse  non  mai  riconosciuto  dalla 
Santa  Sede,  la  quale  anzi  in  tutte  le  opportune  occasioni  non  ha 
mai  mancato  di  riprovarlo  e condannarlo  solennemente.  Yostra 
Signoria  non  ignora  inoltre  che  in  molti  Stati  non  cattolici  nes- 
sun  ostacolo  si  frappone  alia  libera  comunicazione  dei  fedeli  con 
il  Capo  della  Chiesa,  e che,  nei  luoghi  ove  esistono  leggi  restrit- 
tive,  queste  non  giunsero  mai  a vietare  ai  cattolici  di  comunicare 
con  assoluta  liberta  in  tuttocio  che  strettamente  si  riferisce  alia 
coscienza,  ed  a ricevere  direttamente  dalla  Santa  Sede  le  oppor- 
tune provvidenze. 

Il  terzo  punto  poi  in  cui  si  fa  un  delicato  rimprovero  alia 
Santa  Sede,  ritenendosi  che  non  abbia  alzato  la  sua  voce  per 
riprovare  le  manovre  politiche  prima  che  avessero  luogo  gli  ul- 
timi  sconvolgimenti  di  Polonia,  ai  quali  sventuratamente  han 
preso  parte  taluni  ecclesiastici  si  regolari  che  secolari,  mi  porge 
1’  opportunity  di  ripetere  nel  modo  il  piu  solenne  che  la  Santa 
Sede  ha  sempre  deplorato  e deplora  grandemente  le  agitazioni 
popolari  che  di  tempo  in  tempo  commuovono  le  nazioni,  ed  a 


1253 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  265.-268. 


1254 


tempo  opportuno  ha  disapprovato,  e disapprova  altamente  chiun-  a 
que  si  studi  di  colorire  la  sua  ribellione  al  proprio  sovrano  col 
pretesto  di  difendere  la  religione.  Ed  Ella  ben  conosce  le  lumi- 
nose  ed  irrefragabili  prove,  date  in  pin  circostanze  dal  Santo 
Padre  ne’  suoi  atti  si  pubblici  che  privati,  del  pin  grande  inte- 
resse  ch’Egli  ha  messo  e mette  costantemente  nel  condannare 
la  rivoluzione  sotto  qualunque  forma  o pretesto  essa  si  presenti. 

Ci6  non  ostante,  se  alcuni  del  clero,  sia  regolare  sia  seco- 
lare,  hanno  declinato  dai  loro  doveri  e partecipato  ad  azioni  che 
non  erano  proprie  ne  della  loro  vocazione  ne  del  loro  augusto 
carattere,  cio  deve  in  parte  attribuirsi,  ed  il  Governo  imperiale 
nella  sua  equita  e ragionevolezza  non  manchera  di  convenirne, 
alle  leggi  e disposizioni,  in  forza  delle  quali  si  e tolto  alia  Chiesa 
or  I’uno  or  1’ altro  diritto;  si  e spogliato  pian  piano  il  clero 
de’suoi  beni  e franchigie;  si  e regolata  la  istruzione  con  Collegi 
ed  Universita  di  nocivo  insegnaraento ; si  e creduto  di  riunire  in 
Collegi  ecclesiastici  o in  Commissioni  governative  1’  autorita  e 
giurisdizione  spettante  per  diritto  divino  al  romano  Pontefice  ed 
ai  rispettivi  Vescovi;  si  e impedito  ai  Regolari  di  essere  in  corri- 
spondenza  coi  loro  Superior!  general!,  e di  riceverne  le  visite;  b 
e si  ^ soprattutto  messo  un  muro  di  divisione  fra  il  gregge  ed 
il  Pastore  universale.  In  seguito  di  cio  non  deve  sorprendere 
se  la  santita  della  religione  sia  andata  scemando,  se  i principii 
di  obbedienza  e soggezione  da  essa  insegnati  non  abbiano  git- 
tate  profonde  radici,  e se  i ministri  del  santuario  abbiano  comin- 
ciato  a snervarsi  ed  a partecipare  conseguentemente  a riprove- 
voli  manovre  politiche.  Si  rimuovano  adunque  le  cause  qui  ri- 
cordate,  facendosi  riprendere  sui  cattolici  sudditi  dell’  Impero  la 
salutare  influenza  della  Santa  Sede;  permettendosi  ai  Vescovi  di 
ritornare  al  libero  esercizio  della  loro  potesta  a norma  dei  sacri 
Canoni,  ed  al  clero  di  ricuperare  la  sua  influenza  nell’  insegna- 
mento  e direzione  religiosa  dei  popoli;  rimettendosi  i Regolari 
sotto  la  totale  dipendenza  dai  loro  Superior!  general!;  lascian- 
dosi  liberi  i fedeli  di  professare  la  religione  cattolica;  ed  allora 
si  vedra  cessare  la  causa  principale  di  tante  agitazioni,  si  rista- 
bilira  la  pace  della  Chiesa  e si  conseguira  per  parte  del  clero 
quella  riparazione  morale  desiderata  dall’  imperiale  Governo , e 
potra  da  esso  contarsi  sul  rispetto  e fedelta  di  tutti  i suoi  sud- 
diti cattolici.  c 

Yenendo  infine  alle  garanzie,  richieste  dall’ imperiale  Go- 
verno nel  quarto  punto  relativamente  al  Concilio  ecumenico 
prima  di  permettere  ai  vescovi  di  Russia  e Polonia  d’  inter- 
venirvi,  sembra  non  potersi  offrire  guarentigie  maggiori  di  quelle 
che  presenta  lo  stesso  Concilio,  ed  il  fatto  che  nessuno  ostacolo 
si  frappone  da  tutti  gli  Stati,  anche  acattolici,  alia  venuta  dei 
rispettivi  Vescovi  al  prossimo  Concilio  ecumenico.  D’altronde 
non  si  pu6  in  verun  modo  dubitare  che  il  medesimo  che  riunisce 
la  Chiesa  insegnante  assistita  dallo  Spirito  Santo,  lungi  dal  pro- 
durre  gl’  infausti  effetti  temuti  dall’  imperiale  Governo,  non  sia 
per  apprestare  salutari  ed  efficaci  rimedi  ai  tanti  mali  ond’  e 
travagliata  la  societa,  e non  raggiunga  pienamente  lo  scopo  di 
pace  e di  conciliazione  che  nel  convocarlo  si  e prefisso  il  Sommo 
Pontefice.  Lo  stesso  Governo  deve  anzi  desiderare,  piuttostoche 
impedire,  che  i vescovi  di  Russia  e Polonia  intervengano  ad  una 
si  augusta  assemblea,  nella  certezza  che  i medesimi  vi  riceveranno 
impression!  tali  da  impegnarli  sempre  piu,  allorche  si  restitui- 
ranno  alle  proprie  sedi,  ad  inculcare  ai  loro  diocesani  1’ osser- 
vanza  della  morale  cristiana,  e 1’  obbedienza  e sommissione  do-  d 
vuta  nell’  ordine  civile  alle  leggi  dello  State. 

La  Signoria  Vostra  pertanto,  ispirandosi  ai  riflessi  contenuti 
nel  presente  foglio,  avra  cura  di  tenerne  confidenzialmente  dis- 
corso  col  nominate  signor  Incaricato  di  affari  di  Russia  per 
corrispondere  anche  alia  fiducia  ch’  egli  si  gentilmente  Le  ha 
dimostrato,  aggiungendo  che  la  Santa  Sede  non  puo  che  desi- 
derare vivamente  di  essere  in  buone  relazioni  col  suo  Governo, 
sotto  il  cui  dominio  si  trovano  tanti  milioni  di  cattolici,  dei  cui 
bisogni  spiritual!  non  puo  la  stessa  Santa  Sede  non  avere  la 
maggiore  sollecitudine. 

Ella  potra  poi  consegnare  alio  stesso  signor  Incaricato  le 
due  Circolari  sovraccennate,  qualora  egli  voglia  prestare  la  cor- 
tese  sua  opera  nella  loro  trasmissione. 

267.  (CCV.) 

D.  22.  Mali  1869.  — Cancellarius  imperii  Russiaci  remittit  procura- 

tori  Viennenai  encyclicaa  Pontificiaa,  non  serium  ease  affirmans 

reaponaum  Secretarii  Suae  Sanctitatia. 


St.  Petersbourg,  le  10  mai  1869. 

J’ai  regu  Votre  depeche  du  5/17  mai,  n.  58,  etc.  etc.  Le 
Cardinal  secretaire  d’Etat  est  un  homme  d’une  intelligence  trop 
superieure,  un  esprit  trop  familier  avec  la  pratique  des  grands 
interets  politiques  et  sociaux,  pour  que  Son  Eminence  ait  pu 
envisager  sa  depeche  au  Nonce  comme  une  reponse  serieuse  a 
celle  que,  d’ordre  de  Sa  Majeste  I’Empereur,  je  Vous  ai  adressee 
le  27  mars. 

Le  Cardinal  Antonelli  n’a  pas  pu  croire  un  seul  instant 
que  le  but  de  conciliation , que  nous  avions  en  vue , serait 
atteint  par  des  recriminations  et  une  enumeration  de  griefs, 
dont  la  rectification  me  conduirait  trop  loin  et  serait  d’ailleurs 
sans  objet. 

Le  Cardinal  secretaire  d’Etat  appuie  sur  un  precepte,  dont 
nous  sommes  les  premiers  a reconnaitre  le  caractere  obligatoire: 
Rendez  a Cesar  ce  qui  est  a Cesar,  a Dieu  ce  qui  est  a Dieu! 
Mais  la  part  que  Son  Eminence  fait  a Cesar  est  reduite  a des 
proportions  qui  affectent  les  droits  et  le  prestige  de  la  sou- 
verainete,  tandis  que  celle  reservee  evidemment  au  Saint-Pere 
est  calculee  d’apres  des  principes  exageres,  qui  ne  sent  pas  de 
notre  temps  et  dont  la  plupart  ne  sent  pas  admis,  meme  dans 
les  pays  catholiques. 

Je  ne  m’etendrai  pas  davantage  a se  sujet.  J’eviterai  une 
polemique  sterile. 

Nous  voyons,  d’apres  la  reponse  du  Cardinal  secretaire 
d’Etat,  que,  dans  ces  conditions,  une  entente  avec  la  Cour  de 
Rome  est  impossible. 

Nous  avions  espere  et  desire  que  le  Gouvernement  ponti- 
fical fut  entre  loyalement  et  franchement  avec  nous  dans  des 
explications  conciliantes,  qui  auraient  pu  engager  notre  auguste 
Maitre  a autoriser  quelques  Eveques  de  I’Empire  et  du  Royaume 
a se  rendre  au  Concile.  Loin  de  la , la  reponse  du  Cardinal 
secretaire  d’Etat  n’est  qu’un  requisitoire  amer,  et  elle  indique 
des  dispositions  dont  aucun  sujet  de  I’Empereur  ne  saurait  en- 
tendre I’enonce , sans  6tre  froisse  dans  ses  sentimens  ou  sans 
contrevenir  a ses  devoirs. 

Des  lors,  nous  ne  saurions  supposer  que  le  Gouvernement 
pontifical  s’attende  a ce  que,  de  chez  nous,  aucun  dignitaire  du 
rit  catholique  soit  autorise  a se  rendre  au  Concile.  C’est  pour- 
quoi  je  Vons  renvoie  ci-pres  les  lettres  qui  Vous  ont  ete  re- 
mises par  le  Nonce  apostolique,  en  Vous  engageant  a les  lui 
restituer  et  a I’informer  des  decisions  arretees  par  le  Gouverne- 
raent  imperial. 

Recevez,  mon  cher  Baron,  etc.  etc.  etc. 

268.  (CCIX.) 

D.  27.  Ian.  et  15.  Mart.  1869.  — Edictum  los.  Ricciardi,  primo  (27.  Ian.) 
italiee,  deinde  (15.  Mart.)  gallice  editum,  quo  omnium  nationum 
libere  sentientes  ad  frequentissimum  conventum  evocantur,  primo 
Concilii  die,  Neapoli  celebrandum  hoc  proposito  , ut  in  actuosam 
se  societatem  humanitati  amicam  coniungant  eamque  liheri  exa- 
minis  lege  fundatam,  quum  e contrario  catholica  religio  caeca 
fide  nitatur. 

Aiix  lihres  penseurs  de  toutes  les  nations. 

Post  tenebras  lux! 

Une  importance  plus  considerable,  que  I’on  ne  croit  gene- 
ralement,  doit  etre  attribuee,  selon  nous , au  concile  oecumeni- 
que  que  I’on  prepare  a Rome  pour  le  8 decembre  prochain. 
Nous  croyons  meme  qu’il  pourrait  en  resulter  quelque  danger 
pour  la  grande  cause  de  la  civilisation,  de  la  liberte  et  du  pro- 
gres,  si  leurs  amis  les  plus  ardents  ne  s’erapressaient  d’aviser. 
En  effet,  des  masses  profondement  ignorantes,  guidees  par  I’ima- 
gination  plutot  que  par  le  jugement,  et  que  la  caste  sacerdotale 
domine  entierement,  surtout  par  I’empire  qu’elle  exerce  sur  la 
femme,  ne  pourront  pas  raanquer  d’etre  impressionees  vivement 
par  la  voix  du  grand-pretre  de  Rome,  rendue  encore  plus  puis- 
sante  par  la  presence  d’un  millier  d’Eveques  accourus  au  Vati- 
can de  toutes  parts,  et  qui,  en  rentrant  dans  leurs  dioceses, 
s’efforceront  d’y  realiser  en  tons  points  le  programme  arrete  a 
Rome,  programme  qui  ne  pourra  6tre  qu’hostile  aux  aspirations 
les  plus  nobles  et  aux  interets  les  plus  chers  de  I’humanite. 
Nous  sommes  confirmes  dans  ces  craintes,  en  voyant  la  joio  qui 
anime  deja  lo  clerge  et  ses  nombreux  adherents,  armee  immense, 

79* 


1255 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1256 


d’autant  plus  formidable  qu’elle  suit  aveuglement  les  ordres  a 
d’un  seul  chef. 

Or,  quel  autre  moyen  pourrions-nous  employer  centre  ces 
nouveaux  efforts  de  I’ancien  et  implacable  ennemi  de  toute  li- 
berte,  sinon  une  ligue  aussi  compacte,  aussi  vaste,  aussi  active, 
que  celle  qu’il  s’agit  de  combattre,  a savoir  la  sainte  ligue  des 
libres  penseurs  de  tous  les  peuples , opposant  a la  foi  aveugle, 
sur  laquelle  le  catholicisme  est  fonde,  le  grand  principe  du  libre 
examen  et  le  grand  fait  d’une  propagande  sans  entraves? 

Mais  ou  et  quand  devra  se  reunir  cette  ligue  genereuse  de 
I’esprit  moderne  centre  la  vieille  barbarie? 

Quant  au  lieu  de  la  reunion,  c’est  Naples  qu’il  faut  choisir, 
Naples  qui  n’est  pas  seulement  la  ville  la  plus  rapprochee  de 
Eome,  la  plus  importante  de  la  Peninsule,  et  la  troisieme  de  I’Eu- 
rope,  mais  encore  celle  qui  eut  la  gloire  de  s’opposer  sans  cesse 
aux  pretentions  et  aux  empietements  de  la  Cour  de  Rome, 
apres  avoir,  dans  les  jours  les  plus  sombres  du  moyen  4ge,  et 
alors  meme  qu’elle  etait  une  province  de  I’Espagne,  repousse 
constamment  et  energiquement  cet  infame  tribunal  de  I’lnqui- 
sition,  que  ces  dominateurs  subirent  en  silence  pendant  plus  de  b 
trois  siecles! 

Quant  a I’epoque,  on  ne  saurait  mieux  la  fixer  qu’au  jour 
meme,  ou  doit  se  reunir  a Rome  le  concile  convoque  par  Pie  IX. 

Que  I’on  voie,  le  8 decembre  1869,  dans  les  deux  villes 
principales  de  I’ltalie,  autel  dresse  centre  autel,  I’autel  de  la 
raison  et  de  la  verite  centre  celui  de  I’aveuglement  et  du  men- 
songe,  ce  qui  veut  dire  que  nous  n’opposerons  pas  un  nouveau 
Credo  a celui  que  Rome  patronne,  car  on  pourrait  nous  accuser 
de  vouloir  substituer  une  nouvelle  imposture  a I’ancienne,  mais, 
tout  en  affirmant  notre  respect  du  principe  de  la  liberte  de 
conscience,  nous  invoquerons  uniquement  les  dogmes  immuables 
de  la  morale,  de  cette  morale  que  Ton  ne  fait  pas  decouler  de 
tel  ou  tel  systeme  de  thcologie,  mais  qui  est  fondee  exclusive- 
ment  sur  la  raison  et  le  bon  sens  de  tout  homme  reste  libre 
de  I’influence  deletere  du  clerge.  Nous  devons  dire  toutefois 
qu’une  simple  profession  de  foi  morale  ne  nous  paraitrait  pas 
suffisante  dans  notre  nouvelle  lutte  centre  nos  ennemis  secu- 
laires.  II  faut  que  nos  paroles  soient  suivies  d’actes  tels,  qu’ils 
prouvent  a la  fois  la  noblesse  de  nos  intentions  et  I’utilite  prati-  c 
que  de  nos  idees. 

Ainsi,  le  jour  meme,  ou,  dans  la  ville  eternelle,  on  ouvrira 
ce  concile,  dont  le  but  evident  est  de  resserrer  les  chaines  de  la 
superstition,  et  de  nous  faire  reculer  vers  la  barbarie,  nous,  libres 
penseurs,  desireux  surtout  du  bien-etre  general  tant  physique  que 
moral,  nous  nous  declarerons  constitues  en  association  humanitaire, 
avec  cette  devise  eloquente: 

CHARITY:  - INSTRUCTION!. 

Nouvelle  Franc-maQonnerie,  agissant  a la  lumiere  du  soleil, 
et  embrassant,  comme  elle,  le  monde  entier,  nous  tacherons  autant 
que  possible  d’exercer  la  cliarite  de  deux  manieres: 

1“  En  procurant  du  travail  a toute  personne  valide,  qui  en 
aura  clierclie  inutilement; 

2®  En  assurant  I’existence  de  quiconque  ne  pourrait  pas  y 
pourvoir  en  travaillant,  car,  a notre  avis,  on  ne  saurait  considerer 
comme  civilise  un  pays,  ou  un  seul  homme  est  expose  a mourir 
de  faim ! 

En  ce  qui  concerne  I’instruction,  et  particulierement  I’instruc- 
tion  primaire,  pain  de  Tame  tout  aussi  necessaire  que  celui  du 
corps,  I’association  devra  s’efforcer  d’y  faire  participer  tout  le  monde. 

Telle  est,  a notre  sens,  I’oeuvre  a laquelle  nous  devons  met- 
tre  la  main,  oeuvre  doublement  bienfaisante,  et  qui  equivaudra  a 
coup  sfir  a la  plus  terrible  guerre  qu’il  soit  possible  de  faire  au 
pape  et  a la  papaute,  car  nous  aurons  le  droit  de  leur  dire: 

„C’est  nous  qui  sommes  les  vrais  disciples  de  votre  Jesus- 
Christ,  nous  qui  travaillons  sans  relache  a combattre  la  misbre 
et  I’ignorance,  et  partant  a detruire  ces  deux  causes  principales, 
sinon  seules,  de  tous  les  maux  et  de  tous  les  vices  qui  affligent 
ou  deshonorent  I’humanite,  et  dont  depuis  pres  de  deux  mille  ans 
vous  avez  ete  impuissants  a la  delivrer.“ 


^ Nous  attribuons  au  mot  Charite  une  signification  bien  diff^rente 
de  celle  que  lui  attribuent  les  pretres,  car,  pour  nous.  Charity  c’est 
Justice,  et  si  nous  n’employons  pas  cette  derniere  expression,  c’est 
parce  que  I’autre  est  mieux  comprise  par  les  masses. 


Nous  convions  done  a Naples,  pour  le  8 decembre  prochain, 
tous  ceux  qui  approuveront  ce  programme,  en  les  priant  de  nous 
envoyer  sans  retard  leur  adhesion,  pour  que  un  billet  d’admission 
leur  soit  delivre  en  temps  utile. 

Nous  prions  en  meme  temps  tous  les  journaux  veritablement 
devoues  a la  civilisation,  a la  liberte  et  au  progres  de  reproduire 
en  entier  cet  ecrit. 

Les  lettres  devront  etre  adressees  au  soussigne,  Riviera  di 
Ckiaia,  n.  57. 

Ceux  qui  ne  seront  pas  a meme  de  se  rendre  a Naples  per- 
sonnellement , pour  le  8 decembre  prochain,  pourront  se  faire 
representer  par  un  delegue,  ou  se  bonier  a envoyer  leur  lettre 
d’adhesion,  dont  il  sera  donne  lecture  a I’assemblee  dans  la  seance 
d’ouverture. 

Naples,  le  15  mars  1869. 

Pour  le  Comite  provisoire, 

J.  Ricciardi,  Depute  au  Parlement  d’ltalie. 


269.  (CCVI.) 

D.  8.,  9.  et  10.  lul.  1869.  — Fide  digna  relatio  disceptationum,  quae 
in  general!  conventu  Magni  Orientis  massonici  Galliae  super  Con- 
cilio  babitae  sunt. 


270.  (CCVII.) 

D.  30.  Aug.  1869.  — Magnus  Magister  Ordinis  massonici  in  Gallia, 
ex  generalis  conventus  diei  9.  lul.  consulto,  invitat  officinas  sibi 
subiectas , ut  propositum  expendant  consilium  magni  coetus  d. 
8.  Dec.  huius  anni  congregandi,  in  quo  adversus  Concilium  palam 
affirmentur  magna  instituti  massonici  principia. 

271.  (CCVIII.) 

D.  30.  Nov.  1869.  — Idem  cum  officinis  communicandas  curat  literas 
a praeside  Consilii  Ordinis  ad  se  datas,  quibus  significatur,  ma- 
iorem  officinarum  numerum  illud  postulatum,  de  quo  dictum  est, 
reiicere ; quare  Consilium  una  voce  censuisse  earn  rem  non  esse 
exsequendam;  ceterum  idem  decrevisse,  ut  varia  officinarum  re- 
sponsa  typis  describerentur. 


272.  (CCX.) 

D.  22.  Sept.  1869.  — los.  Ricciardi,  ut  ad  ea,  quae  a nonnullis  libere 
sentientihus  contra  suum  consilium  notata  et  objecta  sunt,  respon- 
deat, conatur  accurate  definire  praecipuam  quaestionem  in  con- 
ventu diei  8.  Dec.  agitandam  et  solvendam , assignatque  insti- 
tuendae  societati,  pro  generali  fine,  bellum  miseriae  et  ignorantiae 
indicendum,  pro  fine  vero  speciali,  destructionem  Papatus ; quippe 
qui  omnia  in  mundo  sustentet,  quaecumque  sunt  exoleta  et  hu- 
manae  societati  infesta.  Turn  statuit  ordinem  rationemque  primi 
consessus , illudque  adiungit,  conventum  ipsius  Concilii  vestigia 
persecuturum , ut  caecae  fidei  et  tenebricosae  disciplinae  decretis 
rationis  consilia  et  scientiae  affirmationes  ex  adverse  opponat. 

Si  de  tres-nombreuses  adhesions  ont  suivi  notre  appel  du 
15  mars,  les  observations,  et  meme  les  critiques  de  quelques  libres 
penseurs  ne  nous  ont  pas  fait  defaut.  Aussi,  il  ne  sera  pas  inu- 
tile, pour  repondre  aux  differentes  objections,  et  pour  dissiper 
tous  les  doutes,  de  bien  preciser,  des  a present,  la  question  priii- 
cipale  qui  devra  etre  debattue  et  resolue  dans  I’assemblee  du 
8 decembre  prochain. 

Le  grand  principe  du  libre  examen  etant  cause  du  fraction- 
nement  a I’infini  des  croyances  religieuses,  et  rendant,  par  cela 
meme,  impossible  tout  Credo  collectif; 

Etant  avere,  en  outre,  que,  de  temps  immemorial,  on  s’est 
toujours  eflforce  inutilement  de  s’entendre  sur  les  grandes  ques- 
tions de  la  divinite,  de  la  vie  "future,  des  causes  finales,  etc.  etc., 
et  qu’il  faut,  par  consequent,  se  borner  a etablir  de  telles  regies 
de  morale,  que  tout  le  monde  puisse  les  reconuaitre  et  accepter, 
dans  le  but  d’assurer  le  bonheur  de  la  societe  en  general,  et  ce- 
lui des  individus  en  particulier; 

Nous  ecarterons  toute  discussion  theologique,  en  nous  conten- 
tant  de  presenter  la  formule  suivante  aux  hommes  droits  et  rai- 
sonnables  de  tous  les  pays  et  de  toutes  les  religions: 


1258 


J257  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  268. — 277. 


S’ABSTENIR  DU  MAL  — FAIRE  LE  BIEN  — S’AIMER  LES  a 
UNS  LES  AUTRES  DANS  L’INTERET  COMMUN. 

Et,  a cet  effet,  nous  proposerons  I’organisation  eVune  asso- 
ciation internationale  ayant  pour  but  general  une  guerre  iuces- 
sante  aux  deux  causes  principales  de  tous  les  maux  du  genre 
humain,  la  misere  et  I’ignorance , et  pour  but  special  la  destruc- 
tion de  la  papaute,  soutien  dans  le  monde  de  tout  ce  qu’il  ren- 
ferme  de  suranne  et  d’anti-social. 

Void  maintenant  I’ordre  du  jour  de  la  seance  d’ouverture; 

1.  Discours  d’inauguration ; 

2.  Compte-rendu  du  Comite  provisoire,  et  lecture  des  prin- 
cipales lettres  d’adhesion ; 

3.  Appel  nominal,  et  enregistrement  des  membres  presents; 

4.  Election  du  Comite  central  definitif. 

Dans  les  seances  successives,  independamment  de  la  discussion 
relative  a la  question  capitale  que  nous  venons  de  poser,  et  sur- 
tout  aux  moyens  pratiques  d’en  assurer  I’heureuse  solution,  nous 
suivrons  pas  a pas  le  concile  de  Rome,  en  opposant  aux  deci- 
sions de  ia  foi  aveugle  et  de  Tobscurantisme  les  conseils  de  la  b 
raison  et  les  affirmations  de  la  science. 

Les  billets  d’admission  a I’assemblee  de  Naples  seront  deliv- 
res  dans  les  premiers  jours  de  novembre.  Aussi,  Ton  prie  in- 
stamment  ceux  qui  voudront  y assister  d’en  faire  la  demande 
sans  delai. 

Naples,  le  22  septembre  1869. 

273.  (CCXI.) 

D.  17.  Oct.  1869.  — Summi  Magistri  Magni  Orientis  Italiae  ad  offi- 
cinas  massonicas  literae,  quibus  docet,  qua  ratione  se  Massonum 
corpus  adversus  Concilium  gerere  debeat.  In  iis  vituperatur  co- 
gitatio  Anticoncilii  Neapolitani. 

Ai  presidenti  delle  Officine  massoniche  in  Italia. 

Carissimi  Fratelli, 

II  bando,  a generate  Concilio,  dei  capi  della  Chiesa  cristiana  q 
cattolica  per  parte  del  pontefice  di  Roma,  e un  fatto  reso  notorio 
da  tutta  la  stampa  periodica. 

Noi  avremmo  giudicato  che  il  miglior  contegno  a tenersi,  per 
parte  dei  liberi  pensatori,  rimpetto  a simile  antiquata  rappresen- 
tazione,  si  fosse  di  non  darsene  neppure  per  intesi.  Tale  condotta 
a seguirsi  ne  additava  il  buon  sense  delle  popolazioni  profonda- 
mente  indifferenti,  le  quali  sembrano  dirci: 

..Lasciateli  cuocere  nella  lor  broda.“ 

Pero,  dal  memento  che  un  cittadino  di  buona  volonta  ha  preso 
I’  iniziativa  di  un  assemhramento  in  altra  citta  d’ Italia,  in  oppo- 
sizione  a quello  di  Roma,  noi  crediamo  che  coloro  fra  i nostri 
Fratelli,  ai  quali  piacesse  d’intervenirvi  particolarmente , fareb- 
bero  cosa  buona,  sopra  tutto  alio  scope  d’impedire  che  la  riu 
nione  non  degeneri  in  un  malvaceo  amplesso  di  mistificazione, 
quale  ce  lo  fanno  temere  le  frasi  seguenti,  che  trascriviamo  da 
una  Circolare  a stampa  degli  ordinatori  del  cost  detto  Anticoncilio 
di  Napoli: 

„Nous  ecarterons  toute  discussion  theologique,  en  nous  con- 
tentant  de  presenter  la  formule  suivante  aux  hommes  droits  et 
raisonnables  de  tous  les  pays  et  de  toutes  les  religions:  ^ 

flS’ahstenir  du  mal  — faire  lo  bien  — s’aimer  les  uns  les 
autres,  dans  I’interet  commun. 

„Naples,  22  septembre  1869.“ 

Quanto  alia  massoneria,  come  corporazione,  superiore  alle  ver- 
tejize  religiose,  fallirebbe  completamente  alia  propria  missione, 
e si  farebbe  partigiana  se  venisse  a preoccuparsi  di  cio  che  un 
Capo-setta  qualsiasi  dispone  co’  suoi  fedeli. 

La  massoneria  d’  altronde  c associazione  mondiale ; essa  in  una 
quistione,  che  e per  sua  natura  intcrnazionale,  non  pub  ne  deve, 
a nostro  avviso , agire  per  gruppi  isolati.  Quando  poi  una  gene- 
rate convenzione  dei  delegati  della  massoneria  mondiale  venisse 
ntenuta  utile,  essa  saprii  riunirsi  in  casa  propria;  — o la  casa 
massonica  e bastantemente  vasta  ])er  capire  tutte  le  idee  di  pro- 
gresso,  e dare  loro  ogni  sviluppo. 

Con  altra  nostra  circolare  noi  inviteremo  prossimamente  i Li- 
beri Muratori  d’ Italia  ad  un’ azione  positiva  e seria;  vorrete  in- 
tanto,  venerabili  Fratelli,  nel  comunicare  ai  singoli  membri  delle 


Officine  queste  nostre  parole,  far  comprendere  alle  Logge  la  po- 
sizione  plena  di  riserbo  che  loro  e imposta  dalta  stessa  loro  forza, 
per  il  bene  dell’  ordine  — e mantenerla  rimpetto  al  Concilio  pa- 
pale  in  un  motto:  Guai  a chi  ci  toccal 

In  attesa  di  un  cenno  di  riscontro,  vi  prego  di  gradire,  caris- 
simi Fratelli,  il  cordiale  massonico  salute 

Firenze,  17  ottobre  1869. 

dell’  affiho  F.  vostro, 

L.  Frapolli,  Gran  Maestro. 

274.  (CCXII.) 

D.  21.  Oct.  1869.  — Professor  Sbarbaro,  iam  pridem  Venerahilis  cu- 
iusdam  conventus  massonici , datis  ad  ilium  Magistrum  Uteris, 
propositi  Anticoncilii  patrocinium  suscipit. 

275.  (CCXIII.) 

D.  26.  Oct.  1869.  — Ricciardi  scribit  ad  moderatorem  diarii  La  Li- 
beria, non  juste  facere  Magnum  Magistrum  Magni  Orientis  Ita- 
liae, quod  Anticoncilium  oppugnet,  quum  huius  programma  sonet 
implacahile  helium  contra  Papam,  Fapatum  omniaque  supersti- 
iionum  genera,  id  vero  ipsum  unus  sit  ex  finibus,  quos  institutum 
massonicum  persequatur. 

276.  (CCXIV.) 

D.  19.  Nov.  1869.  — Literae  elusdem  ad  moderatorem  diarii  Foma, 
in  quibus  exponit,  quae,  ipsius  judieio,  decerni  ab  iis  popula- 
ribus  conventibus  oporteat,  qui  in  multis  Italiae  civitatibus  d. 
8.  Dec.  sunt  babendi,  ut  Concilio  et , quae  Concilium  tuetur,  ni- 
miae  exterorum  potentiae  reclament. 

277. 

D.  17.  Dec.  a.  1869.  — Anticoncilio  Neapoli  inchoato  sed  mox  disso- 
luto ',  qui  ei  interfuerunt,  haec  publice  declarant  in  „Popolo 
d’Italia“ : 

Dichiarazioni  di  principii. 

I sottoscritti  delegati  di  varie  nazioni  del  mondo  civile,  riu- 
niti  a Napoli  per  prender  parte  oXV  Anticoncilio , affermano  i se- 
guenti principii.  Essi  proclamano  la  libera  ragione  contro  1’  auto- 
rita  religiosa ; 1’  indipendenza  dell’  uomo  contro  il  dispotismo  della 
Chiesa  e dello  State ; la  solidarieta  dei  popoli  contro  1’  alleanza 
dei  principi  e dei  preti ; la  scuola  libera  contro  1’  insegnamento 
del  clero;  il  diritto  contro  il  privilegio.  Non  riconoscendo  altra 
base  che  la  scienza,  essi  proclamano  1’ uomo  libero,  e la  neces- 
sita  di  abolire  ogni  Chiesa  officiale.  La  donna  deve  essere  libe- 
rata  dai  vincoli  che  la  Chiesa  e la  legislazione  oppongono  al  suo 
pieno  sviluppo.  Essi  affermano  la  necessita  dell’ istruzione  fuori 
di  ogni  intervento  religiose  dovendo  la  morale  essere  interamente 
indipendente  da  tale  intervento.  Napoli,  17  dicembre  1869.  (Se- 
guono  le  firme.) 

[Parisienses,  qui  interfuerunt,  declarant:]  I liberi  pensatori 
parigini  riconoscono  e proclamano  la  liberta  di  coscienza,  la  liberta 
di  esame  e la  dignita  umana.  Considerano  la  scienza  come  unica 
base  d’ ogni  credenza,  e respingono  in  conseguenza  ogni  dogma 
fondato  sopra  una  rivelazione  qualsiasi.  Riconoscono  che  1’  egua- 
glianza  sociale  e la  liberta  possono  esistere  solo  quando  1’  individuo 
e istruito.  Reclamano  in  conseguenza  1’  istruzione  d’  ogni  grade, 
gratuita,  obbligatoria,  esclusivamente  laica  e materialista : e dovere 
della  societa  porre  1’  individuo  in  grade  di  dare  tali  istruzioni  ai 
suoi  figli. 

Per  cib  che  riguarda  la  questione  filosofica  e religiosa:  Con- 
siderando  che  I’idea  di  Dio  e la  sorgonto  e il  sostegno  d’ogni 
dispotismo  e di  ogni  iniquita;  considerando  che  la  religione  cat- 
tolica e la  pib  completa  e la  piu  terribile  personificazione  di 
questa  idea;  che  1’ insieme  dei  suoi  dogmi  e la  negazione  stessa 
della  society : I liberi  pensatori  di  Parigi  assumono  1’  obbligo  di 
adoperarsi  ad  abolire  prontamente  e radicalmente  il  cattolicismo, 
0 a sollecitare  il  suo  annientamento,  con  tutti  i mezzi  compatibili 


* * D.  9.  Dec.  circiter  septingenti  convenisse  dicuntur.  Quum 
die  sequenti  non  modo  contra  Ecclesiam  et  SS.  Pontificem,  sed  ctiam 
contra  Galliae  imperatorem  loquerentur  et  palam  nova  rerum  Galli- 
carum  eversio  expeteretur,  qui  publici  ordinis  curandi  causa  a Gu- 
bernio  ad  conventum  missus  erat,  eum  dissolvit.  (V.  La  Civiltii  catt. 
Ser.  VII.  Vol.  IX.  p.  105  sqq.) 


1259 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1260 


con  la  giustizia,  comprendendo  nel  numero  di  tali  mezzi  la  forza 
rivoluzionaria , la  quale  non  e die  1’  applicazione  alia  societa  del 
diritto  di  legittima  difesa. 

Regnard.  Per  copia  conforme  all’  originale  G.  Ricciardi. 

278. 

Mense  lulio  1867.  — Ex  serraonibus  Revitii  Pie,  Episcopi  Pictavienais, 
quos  de  aolemni  Episcoporum  in  urbe  Roma  a.  1867.  conventu, 
occasione  exercitiorum  spiritualium  et  synodi  eiusdem  anni,  ad 
clerum  habuit. 

J’en  ai  la  confiance,  Messieurs  et  chers  Cooperateurs,  I’union 
des  esprits  et  des  coeurs  triomphera  de  tous  les  obstacles  dans 
I’assemblee  oecumenique  qui  se  prepare.  Ici  s’ouvre  un  nouvel 
ordre  de  choses  et  ulie  nouvelle  phase  de  merveilles.  Je  voudrais 
satisfaire  votre  curiosite  sur  tous  les  points:  soyez  patients,  et 
sachez  attendre.  Des  aujourd’hui  pourtant  j’entrerai  dans  quel- 
ques  considerations  et  je  ne  vous  refuserai  pas  quelques  eclair- 
cissements. 

Un  concile?  Qui  done  a pu  concevoir  cette  pensee?  Ne  mur- 
mure-t-on  pas  de  cote  et  d’autre  le  nom  de  celui-ci  ou  de  celui- 
la,^  qui,  place  a tel  ou  a tel  point  de  vue,  aurait  suggere  et  fait 
prevaloir  ce  grand  projet?  Une  certaine  presse,  qui  semble  an- 
glaise  ou  beige,  et  qui  est  encore  plus  frangaise  et  parisienne, 
n’a-t-elle  pas  imagine  des  corabinaisons  ou  votre  eveque  se  dis- 
putait  le  terrain  avec  un  autre  prelat  ? En  verite , Messieurs , il 
est  des  esprits  singulierement  preoccupes  de  ravir  au  vicaire  de 
Jesus-Christ  et  a I’Esprit  saint  I’initiative  de  choses  qui  relevent 
le  plus  directement  et  le  plus  immediatement  de  I’Esprit  saint 
et  du  vicaire  de  Jesus-Christ!  Etranges  amis  ou  ennemis,  ceux 
qui  inventent  deja  d’effacer  le  pape  et  de  confisquer  le  Concile, 
en  les  absorbant  d’avance  dans  quelques  individualites  de  leur 
choix.  De  telles  tentatives  ne  reussiraient  qu’a  envelopper  de  honte 
et  de  ridicule  les  noms  si  inconsiderement  mis  en  avant.  La  ve- 
rite, la  void. 

Preoccupe  de  tous  les  maux  et  de  tous  les  besoins  de  la  so- 
ciete  chretienne,  Pie  IX,  a la  date  du  vingt-cinq  avril  mil  liuit  cent 
soixante-cinq,  avait  fait  adresser  deja  a quelques  eveques  des  prin- 
cipales  nations  catholiques  une  lettre  [supra  doc.  9.]  ou  il  annongait 
son  intention  d’assembler  un  concile  general.  Sans  faire  une  question 
de  I’opportunite  de  la  chose  en  elle-meme,  qui  etait  un  point  juge 
a ses  yeux,  il  leur  demandait,  sous  la  loi  du  secret  le  plus  etroit, 
ce  qu’ils  croiraient  de  plus  expedient  a traiter  dans  cette  assem- 
blee,  en  egard  aux  erreurs  et  aux  abus  existant  dans  leurs  con- 
trees  respectives.  Les  eveques  lionores  de  cette  communication 
se  sent  empresses  d’y  repondre.  Nul  d’entre  eux,  a une  seule 
exception  pres,  n’eleva  d’objection  centre  la  pensee  d’un  concile; 
la  plupart  y applaudirent  chaleureusement. 

C’est  ce  projet,  d’abord  congu  en  vue  des  grandes  solennites 
de  mil^  huit  cent  soixante-sept , avec  lesquelles  il  fut  bientot  de- 
montre  que  son  execution  ne  pourrait  coi'ncider,  qui  a ete  con- 
duit dans  I’espace  de  deux  ans  a son  point  de  maturite.  Ce  qu’il 
eut  ete  indiscret  a moi  de  vous  dire  Tan  dernier  a mon  retour 
de  Rome,  j’ai  pu  vous  le  confier  avant  d’y  retourner  cette  annee. 
A peine  y etais-je  arrive,  qu’il  me  fut  confirme  par  une  bouche 
auguste  ^ que  les  representations  qui  avaient  ete  faites  d’un  cer- 
tain cote  centre  la  tenue  du  concile,  venaient  de  se  changer  en 
Tadhesion  la  plus  absolue  et  la  plus  active.  Enfin,  I’adresse  epi- 
scopate du  premier  juillet  [supra  doc.  20.J  vous  dit  eloquemment. 
Messieurs,  comment  la  hierarchie  entiere  a apprecie  I’annonce  de 
ce  grand  evenement. 

Pour  moi,  je  I’avoue,  entre  une  foule  de  circonstances  qui 
donnent  a ce  dessein  un  caractere  de  hardiesse  et  de  grandeur 
dont  je  suis  frappe,  comme  aussi  en  presence  de  toutes  les  even- 
tualites  qui  preparent  a ce  concile  une  mission  plus  haute  et  plus 
etonnante  qu’on  ne  pent  le  soupgonner  encore,  il  est  un  point  de 
vue  qui  excite  particulierement  mon  attention  et  mon  admiration. 

C’est  un  fait  incontestable  et  universellement  constate  que 
la  tendance  marquee  des  esprits,  soit  parmi  les  pretres,  soit  parmi 
les  bons  fideles  de  ce  temps,  les  incline  a professer  et  a enseigner 
la  croyance  a I’infaillibilite  doctrinale  du  chef  de  I’Eglise.  Cette 
conviction,  ancienne  et  familiere  aux  ecoles  les  plus  celebres  de 
presque  toutes  les  nations  catholiques,  s’est  generalisee  chez  nous, 
et  elle  a jete  des  racines  profondes  dans  la  generation  religieuse 
a laquelle  nous  appartenons.  Jamais  done  le  siege  apostolique 
n’a  vu  sa  supreme  autorite  enseignante  plus  unanimement  re- 


a connue.  Or,  Messieurs,  si  la  papaute  etait  une  institution  comme 
une  autre,  naturellement  elle  serait  portee,  sinon  a abuser,  du 
moins  a user  de  tous  les  avantages  que  semble  lui  faire  cette 
soumission  universelle  des  intelligences  chretiennes.  Cela  serait  si 
naturel  qu’en  effet  on  lui  a prete  de  diverses  parts,  jusqu’en  ces 
derniers  jours,  la  pensee  de  proclamer  souverainement  elle-meme, 
ou  de  faire  acclamer  par  la  hierarchie  assemblee  extraconciliaire- 
ment,  le  dogme  de  cette  infaillibilite.  Vous  avez  connu  comme 
moi,  Messieurs,  de  bons  esprits  qui  ont  eu  la  candeur  de  se  pre- 
occuper  naguere  de  cette  possibilite;  et  il  se  trouve  des  hommes 
plus  candidcs  encore  qui  decernent  obstinement  le  titre  de  sau- 
veurs  de  la  religion  et  de  la  patrie  a ceux  qui  sent  censes  avoir 
prevenu  ce  qu’ils  jugeaient  un  peril  public  et  un  malheur  imminent. 

Eh  bien ! Messieurs , a quoi  pensait  et  que  preparait  la  pa- 
paute a cette  heure-la  meme?  La  papaute,  qui  certes  a la  con- 
science de  cette  infaillibilite  qu’elle  tient  de  Jesus-Christ,  mais 
qui  est  regie  aussi  par  I’Esprit  de  ce  meme  Jesus,  esprit  de  dis- 
cernement  et  de  conseil ; la  papaute , sans  se  laisser  enivrer 
ni  eblouir  par  I’eclat  de  ses  prerogatives  certaines,  se  disait  a elle- 
b meme  que  toutes  les  forces  reuni es  de  I’Eglise  ne  seraient  pas 
de  trop  pour  tenir  tete  aux  orages  de  ce  temps ; que  les  moyens 
et  les  remedes  ordinaires  etant  insuffisants,  il  y avait  lieu  de  re- 
courir  aux  moyens  et  aux  remedes  extraordinaires ; enfin,  que 
I’episcopat  s’etant  montre  si  jaloux  d’affirmer  et  de  soutenir  les 
droits  du  siege  apostolique,  e’etait  le  cas  pour  le  siege  apostoli- 
que de  donner  un  grand  temoignage  de  confiance  a I’episcopat 
en  le  conviant  a I’exercice  de  ses  propres  droits  les  plus  eleves, 
et  en  convoquant  I’une  de  ces  assemblees  qui,  par  le  concours 
de  tous  les  pasteurs  unis  a leur  chef,  constituent  la  totale  et  ple- 
niere  autorite  de  I’Eglise. 

Enregistrons  ici.  Messieurs,  les  paroles  du  vicaire  de  Jesus- 
Christ  et  celles  de  I’assemblee  episcopate.  C’est  le  pape  lui-meme 
qui,  apres  avoir  entendu  ses  freres  dans  I’episcopat,  n’hesite  point 
a declarer  le  concile  non-seulement  utile,  mais  necessaire.  Ce  sent 
les  eveques  qui,  ayant  confesse  avec  le  concile  de  Florence  le 
supreme  et  universel  magistere  du  chef  de  I’Eglise,  ofifrent  hum- 
blement  au  pape  leur  concours,  resolus  a ne  rien  faire  que  sur 
son  signal  et  sous  sa  conduite.  Voila,  Messieurs,  comment  ecla- 
c tent  les  notes  de  la  divinite  de  I’Eglise.  Voila  comment  la  grande 
institution  catholique  se  distingue  de  toutes  les  institutions  hu- 
maines  par  les  marques  authentiques  de  la  sagesse  superieure 
qui  I’inspire  et  qui  la  dirige.  Voila  comment  la  papaute  est  au- 
dessus  de  toutes  les  pensees  mesquines  et  de  toutes  les  passions 
etroites  que  les  ignorants  lui  supposent.  Voila  comment  le  siege 
de  Pierre  est  a jamais  demontre  divin  par  le  caractere  de  mode- 
ration et  de  retenue  qu’il  salt  allier  au  maintien  et  a la  defense 
de  ses  attributions  essentielles. 

Apres  cela.  Messieurs,  me  demandez-vous  quel  sera  le  pro- 
gramme du  concile,  quels  en  seront  les  fruits?  Le  programme, 
c’est  I’initiative  du  pontife  romaiu,  ce  sent  les  voeux  de  I’epi- 
scopat  et  la  decision  supreme  de  son  chef  qui  en  determineront 
la  teneur:  il  ne  nous  appartient  pas  de  le  prevenir.  Les  fruits, 
c’est  Dieu  qui  les  tient  en  ses  mains ; et  ils  seront  plus  ou  moins 
abondants,  selon  que  notre  generation  en  sera  trouvee  plus  ou 
moins  digne.  A coup  shr,  le  concile  ne  fera  rien  que  de  sage  et 
d’utile : I’assistance  de  I’Esprit  saint  le  garantit  centre  toute  faute, 
centre  toute  erreur.  Mais  la  part  de  I’intervention  humaine,  le 
j role  de  la  liberte  creee  subsiste.  Et,  selon  les  dispositions  que 
les  hommes  y apportent,  le  concile  pent  etre  ou  aide  ou  entrave 
dans  sa  marche  et  dans  ses  operations. 

J’ai  parle  tout  a I’heure  de  manoeuvres  steriles,  de  calculs 
impuissants;  je  n’ai  pas  nie  I’existence  de  ces  calculs  et  de  ces 
manoeuvres.  Or,  ceux-la  qui  croient  s’etre  essayes  avec  succes  en 
ce  genre  dans  notre  derniere  assemblee,  ne  semblent-ils  pas  deja 
vouloir  dominer  le  concile  de  toute  la  hauteur  de  leur  importance 
personnelle?  N’avons-nous  rien  a redouter,  n’aurons-nous  rien  a 
souffrir  des  collusions  de  la  fausse  liberte  avec  I’ingerence  cesa- 
rienne  et  I’intrigue  politique? 

Sans  nous  dissimuler  les  obstacles  que  ce  concile,  comme  tous 
les  grands  conciles  du  passe,  ne  manquera  pas  de  rencontrer  dans 
sa  marche,  nous  sommes  pourtant  tranquille  sur  son  issue,  ou 
plutot,  nous  sommes  pleinement  persuade  de  I’importance  de  ses 
resultats  definitifs.  L’esprit  de  Dieu  ne  se  laissera  pas  instruire 
et  gouverner  par  I’esprit  de  I’homme.  Les  principes  immuables 
de  la  verite  ne  s’assujettiront  point  aux  caprices  de  ce  qu’on  ap- 
pelle  les  idees  modernes.  Enfin,  le  petit  nombre  d’hommes  d’Eglise 


1261 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  277.-289. 


1262 


qui,  apres  s’etre  rallies  soit  par  conviction,  soit  par  tactique 
on  par  faiblesse,  aux  fausses  idees  de  notre  epoque,  et  apres  y 
avoir  rallie  diverses  categories  d’esprits  honnetes , se  flattent 
d’exercer  bientot  leur  empire  dans  une  sphere  agrandie  par  le 
moyen  du  concile,  ne  tarderont  pas  a s’apercevoir  que  la  hier- 
archic catholique,  nourrie  des  traditions  du  passe  et  assistee  d’en 
haut,  n’est  pas  maniable  comme  les  academies  ou  les  salons. 
Non,  les  reunions  conciliaires  ne  comportent  pas  ces  victoires  fa- 
ciles  que  I’audace  et  la  cabale  peuvent  remporter  ailleurs.  Celui 
qui  a promis  d’etre  au  milieu  de  ses  disciples  assembles  en  son 
nom,  ne  souffre  pas  qu’aucune  force  irreguliere,  qu’aucune  action 
usurpee,  y prevale  centre  sa  presence  et  son  action  divine. 

En  attendant.  Messieurs  et  chers  Cooperateurs , nous  nous 
souviendrons  que  ni  I’annonce  ni  la  tenue  meme  du  concile  ne 
suspendent  I’autorite  necessaire  et  souveraine  du  chef  de  I’Eglise. 
C’est  encore  un  point  qui  semble  oublie  de  quelques-uns  des  no- 
tres,  que  leur  langage  nous  montre  disposes  a trailer  de  toutes 
choses  comme  si  le  concile  oecumenique  donnait  naissance  a une 
souverainete  au  moins  temporaire  qui  puisse  evoquer  toutes  Jes 
matieres  a son  tribunal,  remettre  en  question  les  choses  jugees, 
concentred  en  soi  toute  la  puissance  legislative,  enfin,  intervenir 
meme  jusque  dans  les  attributions  du  pouvoir  executif.  Ce  sen- 
timent implique  une  ignorance  absolue  de  la  constitution  de 
I’Eglise.  Quelque  grande  que  soit  I’autorite  de  I’episcopat  assemble, 
ses  actes  n’empruntent  et  ne  doivent  emprunter  le  caractere  de  la 
souverainete  qu’a  la  presence  ou  a la  sanction  du  successeur  de 
Pierre.  II  appartient  a celui-ci,  non-seulement  de  convoquer  et  de 
dissoudre  le  concile,  mais  aussi  d’en  determiner  et  d’en  circonscrire 
I’objet;  et  toutes  les  prescriptions  pontificates,  edictees  avant  ou 
pendant  le  concile,  garden!  leur  pleine  valeur.  (Oeuvres  de  Mon  ■ 
seigneur  I’Eveque  de  Poitiers.  2* *^®  Ed.  Tome  VI.  p.  96 — 101.) 

279.  (CCXV.) 

D.  9.  Nov.  1868.  — Revmus  Maret,  Episcopus  Surensis  in  partihus, 
scribit  ad  Ludov.  Veuillot,  moderatorem  ephemeridis  L’Univers, 
ut  repellat  male  velatas  criminationes  in  se  ab  illo  coniectas,  dum 
is  de  quodam  libro  agit,  in  quo  parando  nunc  idem  Revmus  ver- 
setur;  quern  nihil  aliud  esse  ait  nisi  commentarhim  future  Con- 
cilio  generali  destinatum  Summoque  Pontijici  et  Episcopis  sancti 
conventus  suhiiciendum. 

280.  (CCXVI.) 

D.  12.  Nov.  1868.  — Moderatoris  diarii  L’Univers  ad  Episcopum  Su- 
rensem  responsio. 

281.  (CCXVII.) 

D.  29.  Maii  1869.  — Revmus  Dechamps,  Archiepiscopus  Mechliniensis, 
ad  laicos  instruendos,  quos  ea  cura  sollicitat,  quid  super  Pon- 
tificia  infallibilitate  decreturum  sit  Concilium,  scriptum  edit,  cui 
titulus  est:  L’Infaillihilite  et  le  Concile  general.  In  eo  demon- 
strat  credentihus , Papam,  quum  docet  ex  cathedra,  infalli- 
bilem  esse  talemque  sententiam  sine  dubio  in  Concilio  definiri 
posse.  Nihilominus  tamen  temerarium  fore,  sacri  conventus  iu- 
dicium  praevenire  velle.  Quare  ipse  intra  hos  fines  se  continet, 
ut  sibi  persuasissimum  esse  declaret,  huius  doctrinae  veritatem 
re  ipsa  definitum  iri,  rationesque,  cur  ita  sentiendum  putet,  ex- 
ponit.  Non  credentibiis  vero  demonstrat , Concilium , si  earn  de- 
finitionem  statuerit , non  idcirco  novam  veritatem  revelaturum  aut 
novum  dogma  excogitaturum  esse;  sed  tarn  antiquum  catholicam- 
que  doctrinam,  quam  sit  ipsa  Ecclesia,  dogmatice  definitururn.  Ad 
extremum  multas  gravissimas  indicat  quaestiones,  quas  solvere 
proprium  sit  Concilii  munus. 

282.  (CCXVIII.) 

D.  26.  lun.  1869.  — Summi  Pontificis  Pii  IX.  ad  Archiepiscopum 
Mechliniensem  literae,  quibus  illi  de  scripto  super  infallibilitate 
et  Concilio  generali  gratulatur. 

PIUS  PP.  IX. 

Venerabilis  Frater,  salutcm  et  apostolicam  benedictionem. 

Oratulamur  tibi,  Venerabilis  Frater,  quod,  sicut  alias,  sic  in 
nupero  opere  tuo:  Deinfallihilitateet  Concilio  generali,  lucul enter 
ostenderis  ita  rectam  rationem  suffragari  catholicae  fidei,  ut  non 
modo  pii,  sed  et  ipsi  rationalistae  absurda  fateri  cogantur  com- 


a menta,  quae  ab  ipsa  dissentiunt.  Summopere  vero  delectati  sumus 
perspicuitate , qua  principia  a te  prolata  explicasti;  argumentis, 
quibus  ea  asseruisti;  sagacitate  et  eruditione,  qua  disiecisti  cavil- 
lationes  adversas.  Qua  de  re  gratias  tibi  agimus  de  oblato  Nobis 
volumine;  quod  certe  praeiudicatis  opinionibus  discutiendis  non 
parum  profuturum  esse  confidimus.  Interim  vero  divini  favoris  au- 
spicem  et  praecipuae  nostrae  benevolentiae  pignus  apostolicam  be- 
nedictionem tibi  totique  dioecesi  tuae  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum,  die  XXVI.  lunii  MDCCCLXIX. 
Pontificatus  Nostri  anno  vicesimoquarto. 

PIUS  PP.  IX. 

283.  (CCXIX.) 

D.  8.  lul.  1869.  — Archiepiscopi  Mechliniensis  epistola  ad  quemdam 
laicum  data,  ut  opportunam  esse  demonstret  definitionem  infalli- 
bilitatis  S.  Sedis. 

284.  (CCXXI.) 

b D.  8.  Sept.  1869.  — Revirii  Maret  ad  S.  Patrem  literae,  quibus  ad- 
iungit  duo  volumina  operis  quod  inscripsit : Du  Concile  general 
et  de  la  paix  religieuse.  Auctor  profitetur  se , solo  Ecclesiae  et 
S.  Sedis  amore  impulsum,  quum  funestos  eventus , quo  certa  con- 
silia  a viris  veneratione  dignis,  sed  incepti  sui  pericula  non  con- 
sider antibus,  inita  et  palam  enuntiata  ducere  possent,  praevideret, 
id  sui  muneris  episcopalis  esse  credidisse , ut  Ecclesiae  constitu- 
tionem,  sicut  est  excelsa  numerisque  omnibus  absoluta  et  immuta- 
biliialis  nota  ab  ipso  divino  Conditore  insignita,  ob  oculos  poneret 
suumque  opus  Siimmo  Pontifici  et  future  Concilio  oecumenico 
subiiceret.  Minime  tuendam  se  suscipere  Declarationem  a.  1682., 
neque  formam  propositionum , quae  in  ea  contineantur.  Doctri- 
nam ab  ipso  expositam  quiddam  habere  peculiare  ac  proprium, 
in  primisque  moderatam  esse  et  facile  cum  moderatis  scholarum 
romanarum  doctrinis  conciliari  posse.  Vicarii  lesu  Christi  in- 
dulgentiam  libro  suo,  quamvis  multis  in  rebus  imperfecto,  exorat 

285.  (CCXXII.) 

D.  14.  Sept.  1869.  — Revmus  Maret  mittit  Episcopis  exemplaria  sui 
libri  et  literarum  ad  S.  Patrem.  Ipsos  quoque  rogat,  ut  benigne 
g id  opus  accipiant,  quod,  quamvis  imperfectum , tamen  exercitatio 
quaedam  sit  iuris  episcopalis,  neque  ex  ullo  alio  studio,  nisi  ex 
Ecclesiae  et  S.  Sedis  amore,  exstiterit 

286.  (CCXXIII.) 

D.  20.  Sept.  1869.  — P.  Hyacinthus  Loyson,  Carmelitarum  excalcea- 
torum  Parisiis  Superior,  nuntiat  suo  Superiori  generali  decretum 
sibi  esse,  suggestum  ad  Dominae  Nostrae  et  coenobium  relinquere. 
Catenas,  quas  sibi  necti  ait,  non  modo  iustum,  sed  etiam  pium 
esse  a se  disrumpi.  Detestatur,  jjalam  Summo  Pontifice  et  Con- 
cilio, doctrinas  et  instituta,  quae  romana  appellentur,  sed  Chri- 
stiana non  sint;  quae  eo  tendunt , inquit,  ut  Ecclesiae  constitutio 
eiusque  doctrinae  substantia  et  forma,  quin  ipse  spiritus  eius  pie- 
tatis  mutetur.  Appellat  futurum  Concilium,  siquidem  fuerit  libe- 
rum; sin  minus,  aliud  se  postulaturum,  quod  vere  in  Spiritu  Dei 
congregatum  sit.  Postremo  provocat  ad  tribunal  Christi. 

287.  (CCXXIV.) 

D.  26.  Sept.  1869.  — Superior  generalis  Carmelitarum  respondet  P. 
Hyacintho,  ac  primo  gravissimum  declarat  dolorem,  quo  acceptis 
d eius  Uteris  sit  afTectus.  Paterna  oratione  ilium  de  suis  erratis 

admonet,  ostenditque,  quam  iniustae  sint  eius  querelae.  Ilium 
misere  incurrisse  in  Ecclesiae  censuras;  alias  ei  poenas  eccle- 
siasticas  imminere,  ni  intra  definitum  tempus  ad  Religionem  red- 
eat.  Audiat  revocantis  se  patris  vocem  conscientiaeque  clamorem. 

288.  (CCXXV.) 

D.  22.  lul.  1869.  — Aliae  eiusdem  Superioris  ad  P.  Ilyacinthum  literae, 
quibus  iam  antea  ilium  de  variis  erratis  graviter  ac  paterne  ad- 
monuerat  et  quarum  in  superiore  documento  fit  mentio. 

289.  (CCXXVI.) 

D.  25.  Sept.  1869.  — Revmus  Dupanloup,  Episcopus  Aurelianensis, 
P.  Ilyacinthum  obtestatur,  ut  retrahat  se  ab  ilia  exitiali  declivi- 
tate , in  quam  se  sua  culpa  coniecerit ; quae  ferat  ad  praeci- 
pitia,  quae  obscuratus  eius  animae  oculus  non  viderit. 


' * V.  hanc  epistolam  supra  p.  912  sq. 

* * V.  hanc  epistolam  supra  p.  913. 


1263 


Acta  et  (lecreta  SS.  Concilii  Vatican i.  Appendix. 


1264 


290.  (CCXXVII.) 

D.  26.  Sept.  1869.  — P.  Hyacinthus  respondet  Revino  Dupanloup,  id 
quod  ille  magnam  culpam  vocet,  non  esse  nisi  magnum  expletum 
officium. 

291.  (CCXXVIII.) 

D.  28.  Sept.  1869.  — Comitis  Montaleinbert  plenae  amoris  literae  ad 
P.  Hyacinthum.  Suae  ilium  non  excusandae  culpae  commonefacit 
modumque  ei  proponit,  quo  etiamnunc  malum  sanari  possit. 

292.  (CCXXIX.) 

D.  30.  Sept.  1869.  — Carolus  Gdrin,  auctor  libri,  qui  inscribitur : Re- 
cherches  historiquts  sur  Vassemhlie  de  1682,  in  diario  L’Union 
editis  literis,  ad  ea  respondet,  quae  Revmus  Maret  in  opere  suo 
reprehendit. 

293.  (CCXXX.) 

D.  17.  Febr.  1869.  — Summi  Pontificis  ad  Car.  Gdriii  literae , quibus 
eius  liber  commendatur. 

PIUS  PP.  IX. 

Dilecte  Fili,  salutem  et  apostolicam  henedictionem. 

Libentissime  excepiraiis,  dilecte  Fili,  historicas  disquisitiones 
tuas  in  Declarationem  cleri  gallicani;  sive  quia  opportuniores 
quam  alias  accidunt  fortasse  praesentibus  adiunctis,  sive  quia  con- 
ditio ipsa  tua  laici  viri  et  magistratus  te  facit  omni  exceptione 
maiorem,  et  in  materia,  quae  minime  blanditur  plurimorum  pla- 
citis,  maximam  lucubrationi  tuae  conciliat  auctoritatem.  Quam- 
quam  vero  multi  satis  perspicue  ac  solide  deraonstraverint,  nec 
communem  nec  plerorumque  fuisse  anno  1682.  in  ita  dictis  cleri 
Comitiis  sententiam  infensam  pontificiae  auctoritati  et  potestati 
ecclesiasticae ; nec  earn  satis  libere  editam  fuisse  et  ex  animo,  sed 
metu  potius  aut  favore  urgente;  nec  diu  constitisse,  sed  brevi 
fuisse  revocatam  ab  iis,  qui  eamdem  vel  promoverant  vel  edide- 
rant;  nec  demum  ullam  inde  partam  fuisse  gallicanae  Ecclesiae 
vel  gloriam  vel  libertatem,  sed  potius  labem  aliquam  inductam 
fuisse  et  veram  servitutem ; quod  tamen  alii  et  temporum  historia 
et  validis  freti  argumentis  asseruerant,  id  te  per  indubia  confir- 
masse  monumenta  gaudemus,  cum  huiusmodi  opus  non  parum 
conferre  debeat  ad  discutiendas  praeiudicatas  opiniones,  ad  prae- 
cludendum  cavillationibus  aditum,  ad  suadendum  denique  omni- 
bus, peculiares  Ecclesias  eo  praestantiore  vigere  robore  et  ful- 
gere  splendore,  quo  studiosioris  obsequii  vinculo  romano  Pontifici 
iunguntur,  cui  Christus  in  Petro  detulit  primatum  honoris,  iuris- 
dictionis , auctoritatis  et  potestatis  in  fideles  universes.  Haec  te 
in  propugnanda  semper  alacrius  veritatis  causa  confirment ; et  in- 
terim auspicem  gratiae  coelestis  Nostraeque  paternae  benevolentiae 
pignus  excipe  henedictionem  apostolicam,  quam  tibi  peramanter 
impertimus. 

Datum  Romae  apud  Sanctum  Petrum,  die  XVII.  Februarii 
MDCCCLXIX.  Pontificatus  Nostri  anno  vicesimotertio. 

PIUS  PP.  IX. 

294.  (CCXXXI.) 

D.  28.  Sept.  1869.  — Revmus  Pie,  Episcopus  Pictaviensis , occasione 
usus  vigesimi  vertentis  anni , ex  quo  ad  episcopatum  promotus 
est,  homiliam  habet  ad  suum  clerum,  in  qua  nonnullas  a Revino 
Maret  afflrmatas  doctrlnas  impugnat  et  pro  lapso  Carmelita  ar- 
denter  Deum  deprecatur. 

Servum  Dei  oportet  esse  docihilem. 

(II.  Tim.  2,  24.) 

Mes  venerables  frferes  dans  le  sacerdoce  et  mes  cliers 
fils  en  Jesus-Clirist, 

I.  Les  saintes  regies  de  I’Eglise  prescrivent  aux  Eveques  de 
celebrer  tous^  les  ans  le  double  anniversaire  de  leur  election  et 
de  leur  consecration  ‘.  Vous  avez  tons  compris  le  motif  qui  nous 
fait  attribuer,  cette  annee,  au  premier  de  ces  anniversaires  la 
pompe  religieuse  qui  a coutume  de  n’appartenir  qu’au  second. 


a Le  serment  de  notre  sacre,  tel  qu’il  nous  sera  rappele  tout  a 
I’heure,  va  nous  faire  une  obligation  de  nous  eloigner  de  vous 
pour  un  temps  dont  Celui-la  seul  qui  sait  tout  connait  la  duree. 
C’est  un  des  engagements  que  nous  avons  pris  aux  pieds  des  saints 
autels , et  nous  serous  fidele  a notre  parole  juree : Vocatus  ad 
synodwn,  veniam,  nisi  praepeditus  fuero  canonica  praepeditione. 
„Appele  au  Concile,  j’y  viendrai,  a moins  que  je  ne  sois  empeche 
par  quelque  empechement  canonique“  *.  II  ne  s’agit  done  pas 
cette  fois  d’un  acte  d’empressement  spontane,  ou  de  deference  a 
un  simple  desir;  c’est  un  acte  de  fidelite  et  d’obeissance,  impose 
par  le  strict  devoir : ce  qui  ne  le  rend  ni  moins  meritoire  ni  moins 
glorieux  et  moins  doux. 

Or,  notre  depart  devant  forcement  preceder  la  date  de 
I’anniversaire  de  notre  consecration,  nous  n’avons  pas  cru  de- 
voir renoncer  a cette  fete  si  douce,  a cette  fete  annuelle,  qui 
est  moins  la  notre  que  celle  de  toute  la  famille  sacerdotale  et 
levitique  groupee  autour  de  nous.  Son  anticipation  meme,  dans 
le  cas  present,  nous  a paru  marquee  du  sceau  de  I’opportunite. 

II.  II  est  vrai,  la  grace  principale  de  I’episcopat  resulte  de 
b I’ordination  sacree.  Le  jour  de  cette  ordination  est  appele,  avec 
raison,  „le  jour  natal  de  rEveque‘‘.  Pour  creer  le  Pontife,  pour 
I’investir  du  caractere  divin,  il  faut  la  puissance  d’engendrement 
qui  opere  par  la  vertu  du  chreme  et  par  I’imposition  des  mains. 
La  transmission  de  I’ordre  et  des  pouvoirs  dont  Pordre  est  la 
racine,  ne  s’efifectue  que  par  ce  mystere  de  grace.  Et  comme 
la  grace  emane  exclusivement  de  Dieu,  Panniversaire  du  sacre 
episcopal  est  la  commemoraison  de  ce  qu’il  y a de  plus  eleve 
dans  le  sacerdoce,  de  ce  qui  decoule  directement  et  immediate- 
ment  du  sein  de  Padorable  Trinite.  L’Eveque,  en  ce  jour-la, 
ceRbre  le  don  sureminent  de  Pordre  et  du  caractere  imprime 
dans  son  ame  par  le  doigt  de  PEsprit-Saint ; a Pexemple  du  dis- 
ciple bien-aime,  il  pose  en  quelque  sorte  sa  tete  sur  la  poitrine 
du  Pretre  souverain  qui,  Payant  fait  entrer  en  partage  de  son 
sacerdoce  supreme,  daigne  Phonorer  de  ses  plus  hautes  prero- 
gatives, de  ses  tendresses  et  de  ses  confidences  les  plus  intimes. 
Les  cotes  les  plus  divins  du  pontificat  sont  mis  en  relief  dans 
cette  solennite. 

Mais  si  le  jour  de  la  consecration  de  PEveque  Pemporte  en 
c dignite  et  en  excellence,  celui  de  son  election,  qui  en  est  le  pre- 
lude necessaire,  tient  le  premier  rang  dans  Pordre  des  faits. 

Ce  que  la  conception  est  a la  naissance,  on  pent  dire  que 
Pelection  Pest  a la  consecration.  Xul  n’est  legitimement  suscep- 
tible de  recevoir  le  caractere  divin  de  Pepiscopat,  s’il  n’a  ete 
regulierement  designe  a Pimposition  des  mains  qui  le  confere. 
Or,  ni  le  choix  de  tel  ou  tel  homme,  ni  la  mission  vers  telle  ou 
telle  portion  du  troupeau,  ne  precedent  directement  de  Dieu. 
La  determination  de  la  personne  aussi  bien  que  du  territoire 
appartient  essentiellement  au  Vicaire  de  Jesus-Christ,  au  suc- 
cesseur  du  Prince  des  Apotres.  Nulle  institution  canonique  n’est 
valable  que  par  lui  ou  moyennant  son  assentiment.  Et  il  faut 
plaindre  ces  ecrivains  a idees  precon§ues,  qui,  pour  le  triomphe 
d’une  opinion  depourvue  de  consistance,  se  livrant  au  travail  le 
plus  triste  et  le  plus  ingrat,  s’en  vont  chercber,  en  dehors  des 
grands  patriarcats  fondes  par  Pautorite  de  saint  Pierre,  quel- 
ques  metropoles  inferieures  dans  lesquelles  le  pouvoir  d’insti- 
tution  episcopale  aurait  existe  a cote  des  Pontifes  romains,  en 
dehors  d’eux  et  de  leur  consentement,  quoique  pourtant,  ajoute- 
d t-on,  sous  leur  dependance. 

Des  allegations  si  incoherentes  et  si  gratuites  pourraient- 
elles  jamais  infirmer  le  temoignage  de  toute  la  tradition  qui 
nous  dit,  par  les  grands  docteurs  de  POrient  comme  de  POcci- 
dent,  que  „pour  le  precieux  avantage  de  Punite,  Pierre  a dli 
etre  mis  au-dessus  de  tous  les  Apotres,  et  que  seul  il  a regu 
les  clefs  du  royaume  des  cieux,  pour  etre  communiquees  ensuite 
aux  autres?“  C’est  le  hmigage  de  saint  Optat  de  Mileve,  auquel 
saint  Gregoire  de  Xysse  fait  echo  en  repetant  que  „c’est  par 
Pierre  que  Jesus-Christ  a donne  aux  Eveques  la  clef  des  biens 
celestes^.  Et  quelles  paroles  plus  decisives  que  celles  de  saint 
Leon  le  Grand:  „Si  Jesus-Christ  a voulu  que  les  autres  princes 
de  PEglise  eussent  quelque  chose  de  commun  avec  Pierre,  c’est 
uniquement  par  lui  qu’il  leur  a donne  ce  qu’il  ne  leur  a pas 
refuse.  En  voulant  que  le  ministere  evangelique  s’etendit  a tous 
les  Apotres,  il  a commence  par  le  placer  principalement  dans 
Pierre,  chef  de  tous  les  Apotres,  de  maniere  que  les  dons  di- 


* Caerem.  Episc.,  1.  II.  c.  XXXV. 


‘ Pontif.  roman.,  „De  consecr.  electi  in  episc. “ Forma  iuramenti. 


1265 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  290. — 294. 


1266 


vins  se  sont  repandus  sur  tout  le  corps  en  decoulant  de  Pierre 
qui  en  est  comrae  la  tete.“  Voila  la  vdrite,  centre  laquelle  ne 
prevaudront  ni  les  sophistications  de  I’histoire,  ni  les  miserables 
subtilites  d’un  faux  nationalisme. 

Pour  nous,  venerables  freres  et  tres-chers  fils,  en  reme- 
morant  I’acte  par  lequel  Pie  IX  nous  constituait,  il  y a au- 
jourd’hui  vingt  ans,  pasteur  de  cette  Eglise  de  Poitiers,  nous 
sommes  heureux  de  confesser  et  de  proclamer  la  derivation  apo- 
stolique  de  nos  pouvoirs.  Sans  jamais  meconnaitre  la  dignite  in- 
comparable que  Jesus-Christ  nous  alui-meme  conferee  au  jour  ou 
nous  avons  ete  interieurement  revetu  du  caractere  sacre  de  I’Epi- 
scopat,  nous  n’hesitons  pas  a faire  remonter  plus  loin  I’origine  de 
notre  paternite  spirituelle  envers  vous.  Des  que  Pierre  eut  parle 
par  la  bouche  de  Pie  IX,  en  cette  date  du  28  septembre,  nous 
devinmes  I’epoux  de  I’Eglise  de  Poitiers  et  le  pere  de  vos  ames. 
Tous  les  titres  et  les  pouvoirs  separables  de  I’ordination  nous 
furent  communiques  des  cet  instant,  ainsi  que  le  droit  a I’ordi- 
nation  memo  et  aux  pouvoirs  qui  en  precedent.  S’il  eut  plu  a 
Dieu  de  nous  rappeler  a lui  avant  que  le  mystere  de  notre  con- 
secration ne  fht  accompli,  nous  n’en  eussions  pas  moins  figure 
dans  la  serie  des  vrais  et  legitimes  Eveques  de  cette  Eglise. 
Comme  aussi,  le  Pontife  remain,  toujours  juste  et  modere  dans 
I’usage  de  sa  puissance,  briserait  aujourd’hui  le  lien  qui  nous 
unit  a vous,  qu’a  I’instant  nous  serious  prive,  non-seulement 
des  pouvoirs  qui  ne  sont  pas  essentiellement  conjoints  a I’ordre, 
mais  de  ceux  meme  qui,  ayant  leur  racine  dans  I’ordre,  rele- 
vent  neanmoins,  quant  a leur  exercice,  de  I’autorite  du  supreme 
hierarque.  Voila  le  principe  incontestable.  Qu’on  discute  apres 
cela  sur  I’origine  mediate  ou  immediate  de  la  juridiction  et  de 
la  puissance  episcopale;  la  querelle  est  dans  les  mots  plus  que 
dans  les  choses.  ll  est  egalement  certain  que  la  source  pre- 
miere de  I’Episcopat  est  en  Jesus-Christ,  et  que  I’Episcopat  ne 
coule  de  cette  source  qu’en  passant  par  le  canal  du  Pontife 
remain.  Encore  une  fois  done,  solenniser  I’anniversaire  de  notre 
institution  canonique,  e’est  feter  I’acte  qui  nous  a donne  a cette 
Eglise  et  qui  nous  maintient  a la  tete  de  ce  troupeau. 

III.  Par  la  meme,  mes  venerables  freres  et  mes  tres-chers 
fils,  e’est  reconnaitre  et  proclamer  notre  dependance  et  notre 
subordination  envers  I’Eglise  romaine,  mere  et  maitresse  de 
toutes  les  Eglises,  comme  notre  obeissance  et  notre  soumission 
a I’autorite  doctrinale  et  legislative  de  I’Eveque  de  Rome,  qui 
est,  dans  un  sens  tres-vrai,  I’Eveque  de  I’Eglise  universelle.  Ici 
encore,  ecartons  les  vaines  disputes,  et  attachons-nous  a la  tra- 
dition generate,  a la  croyance  moralement  unanime  de  la  grande 
famille  chretienne. 

En  tSte  des  avertissements  que  le  consecrateur  donne  a 
I’Eveque  elu,  se  trouve  celui-ci:  Eptscopum  oportet  iudicare^. 
S’il  est  done  quelque  chose  d’avere  et  d’etabli,  e’est  que  I’Eve- 
que est  censtitue  juge  dans  I’ordre  spirituel,  par  consequent 
juge  des  choses  de  la  foi  et  de  la  morale  chretienne.  Ceci  est 
place  en  dehors  et  au-dessus  de  toute  controverse. 

Mais  le  meme  prelat  consecrateur,  avant  de  proceder  a la 
function  auguste  dont  il  est  charge,  a exige  de  I’elu  un  ser- 
raent;  et,  dans  ce  serment,  celui-ci  s’est  engage  a recevoir,  a 
respecter  et  a observer  les  constitutions  et  les  decrets  du  Siege 
apostolique  ^ 

Or,  e’est  la  compatibilite  entre  I’observation  de  ce  serment 
et  I’exercice  de  la  judicature,  que  ceux  du  dehors  nous  ob- 
jectent  comme  impossible,  et  quelques-uns  des  notres  croient  ne 
la  pouvoir  etablir  qu’en  subordonnant  les  decisions  doctrinales 
des  Papes  au  libre  jugement  des  Eveques. 

Est-il  done  besoin  de  suer  sur  plus  de  deux  fois  cinq  cents 
pages  pour  parvenir  a accorder  ces  deux  choses?  Et  I’Eveque 
est-il  dans  I’alternative  ou  de  quitter  son  siege  de  juge,  ou  de 
traduire  a son  tribunal  le  juge  supreme? 

Et  d’abord  si  Bossuet  a pu  dire  des  Eveques  que,  „pas- 
teurs  a I’egard  des  peuples,  ils  sont  brebis  a I’egard  de  Pierre" 
pourquoi  ne  dirai-je  pas  qu’exergant  le  jugement  envers  les 
peuples,  ils  sont  soumis  eux-m^mes  au  jugement  de  celui  que 
Jesus-ChVist  a charge  de  confirmer  ses  freres?  Est-ce  que  le 
juge  subordonne  perd  pour  cela  sa  qualite  de  juge?  Mais  di- 
sons  mieux. 

' Pontif.  roman.,  „De  consecrat.  electi  in  Episc.“ 

^ Ibid.  „Forma  iuram.“ 

® „Di8cour8  sur  I’unitd  de  l’Eglise“,  1®''  point. 

Coll.  Lac.  VII. 


a Est-ce  qu’il  n’a  pas  ete  cent  fois  etabli  que  les  Eveques, 
disperses  sur  leurs  sieges,  font  I’office  de  juges  en  premiere  in- 
stance quand  ils  parlent  avant  le  Pape?  Premiere  fagon  pour 
eux  d’accomplir  leur  mission;  Epiacopum  oportet  iudicare.  Est-ce 
qu’il  n’est  pas  reconnu  que  le  jugement  des  Eveques,  assembles 
en  Concile  sous  I’autorite  du  chef  de  I’Eglise  qui  a soumis  une 
question  a leur  examen  et  a leur  deliberation,  est  un  jugement 
souverain  et  irrefragable,  des  la  qu’il  est  accepte  du  Pontife 
remain,  conjointement  avec  lequel  ils  exercent  dans  ce  cas  la 
judicature  supreme?  Deuxieme  fagon  d’exercer  leur  emploi: 
Episcopum  oportet  iudicare.  Enfin,  si  le  Pontife  et  juge  supreme, 
par  un  droit  et  souvent  par  une  necessite  que  personne  ne  con- 
teste,  a ete  dans  le  cas  de  rendre  sa  sentence  solennelle,  de  pro- 
mulguer  sa  constitution  decretale  avant  le  Concile  et  en  dehors 
du  Concile , est-ce  qu’il  n’a  pas  ete  surabondamment  explique 
par  nos  theologians  et  par  nos  Eveques  frangais  comme  par 
ceux  des  autres  nations,  en  particulier  par  I’immortel  archeveque 
de  Cambrai,  que  les  Eveques  alors,  soit  assembles,  soit  disper- 
ses, encore  qu’ils  ne  pretendent  aucunement  exercer  sur  la  de- 
b cision  pontificale  une  autorite  ni  superiorite  juridique,  s’y  unis- 
sent  cependant  par  un  jugement  d’adhesion,  d’adhesion  meme 
raisonnee  et  motivee,  qui  associe  reellement  leur  puissance  ju- 
diciaire  a la  puissance  du  chef  de  I’Eglise:  ce  qui  constitue  un 
jugement  non  pas  plus  certain,  mais  „plus  plenier",  comme 
parle  saint  Leon:  Fleniore  iudicio,  et  plus  propre  a triompher 
des  resistances  de  I’erreur?  Troisieme  fagon  pour  les  Eveques 
de  remplir  la  function  qui  leur  a ete  devolue : Episcopum  opor- 
tet iudicare. 

Et  qu’on  n’allegue  point  que,  dans  ce  dernier  cas,  la  func- 
tion de  juger  cesse  d’etre  serieuse,  parce  qu’ellc  ne  s’exerce 
pas  librement.  L’independance  du  juge  a-t-elle  jamais  consiste 
a pouvoir  juger  centre  la  justice  et  centre  la  loi?  Autant  vau- 
drait  soutenir  que  le  jugement  de  I’Eglise  n’est  pas  libre,  si  en 
interpretant  I’Ecriture,  par  exemple  le  texte:  Hoc  est  corpus 
meum,  elle  ne  se  reconnait  pas  le  droit  de  prononcer  que  ce 
texte  signifie : Ceci  represente  mon  corps.  La  faculte  materielle 
d’interpreter  ainsi,  celui  des  juges  qui  en  userait  serait  declare 
heretique,  et  il  serait  banni  de  I’Eglise,  seance  tenante.  Il  n’y 
® a pas  de  droit  contre  la  verite.  Au  meme  titre,  quand  on  pre- 
tend que  les  Peres  de  Chalcedoine,  par  exemple,  n’etaient  in- 
vestis  de  la  liberte  qui  sied  a des  juges , qu’autant  qu’ils  pou- 
vaient  accepter  ou  repudier  la  lettre  dogmatique  par  laquelle 
saint  Leon  explique  d’une  maniere  vraiment  divine,  comme  dit 
Bossuet,  toute  I’economie  de  I’Incarnation,  et  condamne  I’erreur 
d’Eutyciies:  ou  cette  affirmation  n’a  aucun  sens,  ou  elle  signifie 
que  les  Eveques  eutychiens  userent  d’un  droit  en  rejetant  effec- 
tivement  la  doctrine  et  en  repudiant  la  lettre  doctrinale  de  saint 
Leon:  ce  que  personne  n’oserait  soutenir. 

Et  qu’on  n’incidente  pas  sur  les  mots  de  sanction,  d’appro- 
bation , de  confirmation,  dont  les  Conciles  se  sont  parfois  servis 
par  rapport  aux  definitions  pontificates.  Ceux-la  meme  qui  pres- 
sent  et  qui  exagerent  la  portee  de  ces  expressions,  quand  elles 
sont  appliquees  aux  decrets  des  Papes  par  les  Conciles,  sont 
les  premiers  a en  mitiger  le  sens,  quand  il  s’agit  de  I’approbation 
et  de  la  confirmation  donnees  aux  Conciles  par  les  Papes , ou 
bien  encore  donnees  par  les  Conciles  subsequents  aux  Conciles 
j anterieurs. 

Enfin,  qu’on  ne  se  retranche  pas  a nous  dire  que  les  defi- 
nitions pontificates,  sujettes  par  elles-memes  a I’erreur,  obtien- 
nent  cependant  la  prerogative  de  t’infaillibilite  a I’aide  de  I’as- 
sentiment  au  moins  tacite  des  Eveques  disperses. 

0 Pierre,  toujours  siegeant  sur  la  chaire  apostolique,  tou- 
jours vivant  dans  vos  successeurs;  6 vous  sur  le  fondement  de 
qui  a ete  batie  I’Eglise,  avec  I’assurance  que  les  puissances  de 
I’enfer  ne  prevaudront  jamais  contre  elle;  6 vous  a qui  ont  ete 
donnees  les  clefs  du  royaume  celeste;  6 vous  a qui  il  a ete  de- 
clare que  toutes  vos  sentences  rendues  sur  la  terre  seraient 
ratifiees  dans  les  cieux;  6 vous  pour  qui  Jesus  a prie  afin  que 
votre  foi  ne  defaille  pas  et  que  vous  confirmiez  celle  de  vos 
freres:  jamais,  non,  jamais  je  ne  ferai  ni  a la  promesse  de  J6- 
sus,  ni  a I’assistance  de  I’Esprit-Saint,  ni  a ma  raison  et  a mon 
bon  sens,  cet  outrage  de  croire  quo,  quand  vos  levres  rendent 
un  oracle  doctrinal , e’est  de  mon  silence  et  du  silence  de  mes 
freres  que  cet  oracle  va  recevoir  une  valour  d’infaillibilite  qu’il 
ne  tieudrait  pas  de  la  promesse  et  do  I’assistance  divine! 

80 


1267 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1268 


Assurement,  notre  glorieux  Hilaire  ne  I’entendait  pas  ainsi, 
quand  il  proclamait  qu’en  vertu  de  I’institution  du  Christ,  „le 
jugement  terrestre  de  Pierre  est  d’avance  autorise  dans  le  ciei“, 
et  que  „ses  actes  d’ici-bas  possedent  incontinent  la  condition  de 
chose  jugee  la-haut“;  Cuius  terrestre  iudidum  praeiudieata  auc- 
toritas  sit  in  coelo;  nt  quae  in  terris  aut  ligata  sint  aut  soluta, 
statiiti  eiusdem  conditionem  ohtineant  et  in  coelo 

0 Pierre,  la  sentence  doctrinale  proferee  du  haut  de  votre 
chaire  sera  toujours  accueillie  de  moi  comme  une  regie  de  ma 
croyance.  En  cela,  je  serai  fidele  aux  vrais  sentiments  de  la 
France  chretienne,  comme  a ceux  du  reste  de  la  chretiente. 

Je  I’ai  appris  de  la  tradition  de  I’Eglise  qui  m’a  donne  le 
jour:  „ Aller  a I’encontre  dcs  jugements  et  des  constitutions  du 
Siege  apostolique,  disait  Ives  de  Chartres,  c’est  encourir  inevi- 
tablement  la  note  de  perversite  heretique;  car  il  est  ecrit:  II 
conste  que  celui-la  est  heretique  qui  n’est  pas  d’accord  avec 
I’Eglise  romaine.“  ^ 

L’un  des  successeurs  de  ce  Pontife,  Pierre  de  Celles,  n’a 
pas  parle  moins  peremptoirement,  quand  il  a dit:  „I1  a toujours 
ete  et  il  sera  toujours  permis  a la  sainte  epouse  du  Christ,  qui 
chemine  sur  la  terre,  de  trouver  dans  le  fonds  immuable  de  la 
verite  revelee  de  nouveaux  remedes  a des  maux  nouveaux,  et 
de  rendre  de  nouveaux  decrets  selon  les  besoins  changeants  des 
choses,  des  personnes  et  des  temps.  Mais  Tor  ne  se  forme  pas 
en  tout  lieu , et  la  terre  a ses  veines  choisies  qui  produisent 
I’argent.  Cette  mine,  c’est  la  chaire  de  Pierre,  c’est  la  cour  re- 
main e,  celle  qui  tient  avec  une  autorite  principale  les  clefs  du 
ciel.  Plut  a Dieu  que,  pour  la  garantie  de  la  verite  (il  s’agit 
d’un  point  qui  n’etait  pas  alors  defini),  cette  reine  et  modera- 
trice  de  toute  la  chretiente  eht  pese  dans  la  balance  de  sa  sa- 
gesse  et  de  ses  conseils  ordinaires  la  doctrine  de  la  Conception 
de  la  Vierge,  qu’elle  Peht  approuvee  et  propagee  d’un  bout  du 
monde  a I’autre!  Guide  par  ce  soleil,  je  veux  dire  le  Seigneur 
apostolique,  et  par  cette  lune,  I’Eglise  romaine,  je  marcherais 
avec  autant  de  confiance  que  de  promptitude,  et  je  poserais 
hardiment  mes  pieds  sur  la  route  eclairee  par  la  lumiere  de  leur 
visage,  assure  d’eviter  ainsi  tout  precipice,  et  de  trouver  la  terre 
ferme  et  solide.“  ® 

De  nos  grands  docteurs  des  Gaules , saint  Iren^e  et  saint 
Hilaire,  jusqu’aux  Eveques  de  notre  temps,  il  serait  facile  d’eta- 
blir  une  serie  ininterrompue  de  temoignages  semblables. 

Remarquez,  mes  venerables  freres  et  mes  tres-chers  fils, 
qu’en  exprimant  ici  ma  conviction  et  la  votre  concernant  le 
fond  de  la  doctrine,  je  n’entends  provoquer  ni  prejuger  en  nulle 
fagon  une  definition  conciliaire,  dont  I’opportunite  d’abord , et 
ensuite  la  forme,  doivent  etre  entierement  reservees  au  juge- 
ment de  la  grande  assemblee  synodale  et  a la  volonte  supreme 
de  I’Esprit-Saint.  En  matiere  si  grave,  si  delicate  et  si  com- 
plexe,  dans  une  question  dont  le  Saint-Siege  ne  prendra  cer- 
tainement  pas  I’initiative,  nous  savons  qu’on  ne  doit  se  laisser 
guider  ni  par  I’enthousiasme,  ni  par  le  sentiment  personnel;  nous 
savons  que  tons  les  mots  doivent  etre  peses  et  expliques,  toutes 
les  faces  de  la  question  examinees,  tons  les  cas  prevus,  toutes 
les  fausses  applications  ecartees,  tons  les  inconvenients  balances 
avec  les  avantages,  et  qu’cnfin  rien  ne  doit  etre  fait  que  sous 
le  souffle  d’en  haut. 

IV.  Mais  je  reviens  au  texte  que  j’ai  allegue  en  commen- 
Qant  cette  homelie.  Saint  Paul,  dans  sa  seconde  epltre  a Timo- 


' „Comment.  in  Matth.“,  c.  XVI. 

„Manifeste  contra  Sedem  apostolicam  caput  erigitis,  dum,  quod 
ilia  aedificat,  vos,  quantum  in  vobis  est,  destruitis;  cuius  iudiciis  et 
constitutionibus  obviare , plane  est  haereticae  pravitatis  notam  incur- 
rere,  cum  Scriptura  dicat:  Haereticum  esse  constat  qui  Romanae  Ec- 
clesiae  non  concordat. “ Ivo  Carnot.,  „Epi8t.  VIII.  ad  Richer.  Senonen.“ 
’ „Licuit  quoque  semperque  licebit  sponsam  Christi  Ecelesiam, 
quae  in  terris  peregrinatur , secundum  mutationes  rerum,  personarum 
et  temporum,  variare  rationes  decretorum,  et  nova  adinvenire  medica- 
mina  remediorum.  Est  tamen  auro  locus  in  quo  conflatur,  et  habet 
argentum  venarum  suarum  principia,  sedem  Petri  et  curiam  romanam, 
quae  claves  coeli  principaliter  tenet.  Utinam,  salva  veritatis  aucto- 
ritate,  lance  communis  consilii,  haec  domina  et  moderatrix  totius  chri- 
stianitatis  Conceptionem  Virginia  librasset  et  approbasset,  a mari  usque 
ad  mare  banc  propagasset!  Sole,  id  est  Apostolico,  ac  luna,  id  est 
curia  romana  praeeunte,  tarn  secure  quam  expedite  in  lumine  vultus 
eorum  gressus  meos  ponerem  et  disponerem,  ex  hoc  videns  vitare 
lubricum  et  sequi  solidum  et  securum“  (Lib.  VII,  epist.  23). 


a thee,  enumerant  les  qualites  du  serviteur  de  Dieu  (c’est  de 
I’Eveque  qu’il  parle),  se  sert  d’une  expression  qui  est  suscep- 
tible d’un  double  sens,  selon  qu’on  se  reporte  au  texte  grec  ou 
a la  vulgate : Servum  Dei  oportet  esse  docibilem.  Dans  la  langue 
des  latins,  cela  veut  dire  que  le  serviteur  de  Dieu  doit  etre 
toujours  pret  a se  laisser  instruire.  Et  erunt  omnes  docibiles  Dei: 
„Et  tous  aimeront  a etre  enseignes  de  Dieu,“  est-il  dit  au  si- 
xieme  chapitre  de  saint  Jean  ‘.  Dans  la  langue  hellenique , la 
signification  est  differente,  et  I’Apotre  aurait  voulu  dire  que  le 
serviteur  de  Dieu  doit  etre  toujours  pret  a instruire,  sa  function 
principale  etant  d’enseigner.  Dans  tous  les  cas , la  version 
que  I’Eglise  met  entre  nos  mains  est  trop  ancienne  et  trop  au- 
torisee,  pour  que,  independamment  meme  du  sens  propre  et 
primitif  de  I’ecrivain  sacre,  nous  ne  fassions  pas  notre  profit 
des  ouvertures  qu’elle  presente  a notre  esprit.  Pour  ce  texte, 
d’ailleurs,  nous  pouvons  invoquer  I’interpretation  des  grands 
Eveques  de  Carthage  et  d’Hippone,  et  celle  meme  du  Siege  apo- 
stolique. Entendons  saint  Augustin. 

„Selon  la  remarque  de  saint  Cyprien,  dit-il,  ce  qu’il  faut 
Jj  aimer  dans  I’Eveque,  c’est  que,  non-seulement  il  enseigne  les 
autres  avec  I’autorite  du  savoir,  mais  qu’il  apprenne  et  qu’il 
s’instruise  lui-meme  avec  patience  et  modestie:  Etiam  hoc  in 
Episcopo  esse  diligendum,  ut  non  solum  scienter  doceat,  sed  etiam 
patienter  discat.  C’est,  en  effet,  le  double  devoir  de  I’Eveque  et 
d’enseigner  et  d’apprendre;  parce  que  celui-la  est  plus  apte  k 
enseigner  qui  grandit  et  qui  profite  chaque  jour  en  apprenant 
mieux  et  davantage:  Oportet  enim  Episcopum  non  tantum  do- 
cere,  sed  et  discere;  quia  et  ille  melius  docet,  qui  quotidie  crescit 
et  proficit  discendo  meliora.  C’est  ainsi  que  le  docte  Cyprien 
etait  apte  a enseigner  beaucoup  de  choses,  et  que  le  meme 
Cyprien,  docile  a I’enseignement  d’autrui,  avait  pourtant  aussi 
quelque  chose  a apprendre.  Quia  sicut  mulla  erant  quae  doctus 
Cyprianus  doceret,  sic  erat  et  aliquid  quod  Cyprianus  docibilis 
disceret.“  ^ 

J’ose  le  dire,  mes  venerables  freres  et  mes  tres-chers  fils, 
nul  plus  que  le  Pontife  remain  ne  donne  ce  grand  et  salutaire 
exemple  de  s’eclairer  avant  de  parler,  de  s’instruire  avant  d’en- 
seigner. Serviteur  des  serviteurs  de  Dieu,  on  dirait  qu’il  a tou- 
c jours  devant  les  yeux  la  parole  de  I’Apotre:  Servum  Dei  oportet 
esse  docibilem.  Loin  de  se  croire  autorise  par  les  promesses  du 
Maitre  a s’en  rapporter  simplement  a I’assistance  divine,  c’est 
par  de  profondes  recherches,  par  de  longs  travaux,  c’est  par 
ses  propres  etudes  et  par  les  etudes  des  doctes,  enfin  c’est  par 
I’invocation  prolongee  des  lumieres  d’en  haut,  qu’il  se  prepare 
toujours  a son  sublime  ministfere  de  docteur  des  peuples.  Qui 
done,  autant  que  le  Siege  apostolique,  attend,  examine,  reflechit, 
ecoute,  prie  avant  d’elever  la  voix?  Que  de  fois  notre  im- 
patience frangaise  ne  lui  a-t-elle  pas  reproche  ses  prudentes 
lenteurs  ? 

Apres  cela,  est-il  delicat,  et,  sans  contester  le  merite  de  la 
bonne  foi  et  la  purete  de  I’intention,  est-il  equitable  d’emprun- 
ter  au  triste  vocabulaire  de  ce  temps  des  expressions  enveni- 
mees  par  les  reactions  politiques,  et  d’accumuler,  a propos  du 
pouvoir  le  plus  grave,  le  plus  mesure,  le  plus  entoure  de  con- 
seils humains  en  meme  temps  que  le  plus  assiste  de  la  pro- 
tection d’en  haut,  les  mots  cent  fois  repetes  de  pouvoir  per- 
sonnel, de  pouvoir  separe,  de  pouvoir  arbitraire  et  despotique: 
d suppositions  accusatrices,  que  repousse  I’experience  de  dix-huit 
siecles  d’exercice  de  cette  autorite  pontificale,  toujours  amie  de 
la  moderation  et  des  temperaments,  encore  qu’elle  n’ait  jamais 
doute  de  son  droit  et  de  son  pouvoir  supreme?  Enfin  est-il 
opportun,  est-il  convenable,  est-il  juste  et  sense  de  s’autoriser 
de  perils  chimeriques,  pour  toucher  a I’economie  du  gouverne- 
ment  ecclesiastique , dont  on  ne  parait  pas  connaitre  la  vraie 
nature,  et  pour  proposer  un  pretendu  perfectionnement  de  la 
constitution  seculaire  de  I’Eglise? 

Ah!  c’est  a nous  bien  plutot,  a nous  qui  ne  sommes  pas 
proteges  centre  I’erreur  par  les  promesses  et  les  assurances  qui 
ont  ete  donnees  a Pierre  et  a ses  successeurs;  c’est  a nous, 
soit  comme  ecrivains  prives,  soit  comme  membres  d’uire  Eglise 
particuliere,  qu’il  sied  de  profiler  de  la  legon  de  saint  Paul,  et 
de  nous  garantir,  par  une  humble  docilite,  centre  les  dangers 


’ loan.  VI,  24. 

^ Aug. , „De  Baptismo  cont.  Donat.“,  1.  IV,  7 , et  1.  V,  37.  (Ed. 
Gaume,  t.  IX,  p.  221,  269). 


1269 


Doc,  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  294,-295. 


1270 


de  I’entetement  personnel,  de  la  confiance  trop  absolue  dans  a 
nos  propres  doctrines,  dans  nos  prejuges  de  nation,  dans  nos 
systeraes  d’ecole : Servum  Dei  oporlet  esse  docibilem.  C’est  a nous 
de  veiller  a ne  point  nous  faire  docteurs,  la  oil  il  nous  sied 
d’etre  disciples,  et  a nous  souvenir  que,  corame  Cyprien,  raeme 
alors  qu’il  s’appuyait  du  sentiment  des  Eglises  d’Afrique,  si 
nous  sommes  suffisamment  doctes  pour  enseigner  certaiues  cho- 
ses,  nous  avons  besoin  d’apprendre  avant  d’en  enseigner  quel- 
ques  autres:  quia  sicut  mulla  erant  quae  doctus  Cyprianus  do- 
ceret,  sic  erat  et  aliquid  quod  Cyprianus  docibilis  disceret. 

Esperons  que  chacun  de  nous,  comme  le  rappelait  Pie  VI 
a I’eveque  de  Pistoie  dans  la  celebre  constitution  Auctorem  jidei, 
apportera  toujours  cet  esprit  dispose  a se  laisser  instruire,  que 
le  grand  Augustin,  d’apres  I’avis  de  I’Apotre,  reclamait  princi- 
palement  dans  les  Eveques:  'Nee  vero  spes  nos  omnis  deseruerat 
fieri  posse  ut  animum  ilium  docibilem  afferret,  quern  ex  Apostoli  sen- 
tentia  in  Episcopo  maxime  Augustinus  requirebat *  *.  Et  qu’avons- 
nous  eu  a faire,  durant  toute  cette  annee,  sinon  d’apprendre 
pour  enseigner,  et  de  nous  preparer  a mieux  instruire  en  nous 
instruisant  avant  tout  nous-memes?  b 

V.  Mais  la  recommandation  que  fait  I’Apotre  au  serviteur 
de  Dieu  ne  regarde-t-elle  done  que  les  Eveques?  Ne  s’adresse- 
t-elle  pas  aussi  a tous  les  hommes  du  sanctuaire,  charges  d’in- 
struire  leurs  freres  ? Et,  parmi  les  simples  fideles,  ne  s’adresse-t-elle 
pas  specialement  a ceux  qui  ont  I’honneur  de  mettre  leur  parole 
et  leur  plume  au  service  de  la  cause  divine  ? Servum  Dei  oportet 
esse  docibilem.  Ah ! qu’y  aurait-il  de  plus  lamentable,  de  plus  fu- 
neste,  que  I’indiscipline  doctrinale,  que  I’indocilite  d’esprit  d’un 
ministre  de  la  verite,  d’un  serviteur  de  la  cause  sacree  ? La  lan- 
gue  latine,  comme  la  langue  fran^aise,  presque  toujours  pleine 
de  raison  et  de  philosophie,  appellent  „ docile “ celui  qui  se  laisse 
volontiers  enseigner:  docilis  ou  docibilis,  c’est  tout  un.  Or,  la 
tentation  d’indocilite  intellectuelle , n’est-ce  pas  la  tentation  con- 
tagieuse  de  notre  epoque? 

Que  de  fois  notre  sollicitude  pastorale  envers  vos  ames,  aussi 
bien  que  notre  titre  de  gardien  du  depot  sacre,  nous  ont  fait  un 
devoir  de  vous  signaler  des  symptomes  mauvais,  des  indices  alar- 
mants!  Comment  le  dissimuler  plus  longtemps?  Oui,  ils  tendent 
a former  parmi  nous  toute  une  ecole  separee  du  veritable  esprit  c 
et  des  veritables  doctrines  du  christianisme,  ces  catholiques  de  nom 
et  de  volonte  qui,  sacrifiant  a I’idole  de  I’esprit  moderne,  finissent 
par  placer  leur  raison  au-dessus  de  I’autorite  de  I’Eglise  contem- 
poraine,  et  par  s’adjuger  personnellement  I’infaillibilite  qu’ils  refu- 
sent  a la  chaire  apostolique.  Midti  sunt  quos  saepe  diceham  vobis, 
nunc  autem  et  flens  dico:  „Ce  que  je  vous  ai  dit  souvent,  je  vous 
le  dis  aujourd’hui  les  larmes  aux  yeux.“  * 

Mais  brisons  sur  un  sujet  si  douloureux  . . . Moi  aussi,  6 Sei- 
gneur Jesus,  emu  jusqu’au  fond  des  entrailles,  j’en  appelle  a votre 
tribunal:  Ad  tuum,  Domine  Jesu,  tribunal  appello. 

C’est  bien  vous,  6 Jesus,  qui  avez  rendu  cet  oracle  par  votre 
prophfete:  „Fils  de  I’homme,  si  tu  as  converti  le  pecheur,  si  tu 
as  enseigne  au  juste  a ne  point  pecher,  ton  frere  vivra  a cause 
de  la  parole  que  tu  auras  annoncee,  et  toi  tu  auras  sauve  ton 
ame.“  Vivens  vivet,  quia  annuntiasti  ei,  et  tu  animam  tuam  libe- 
rasti^.  Seigneur,  celui  sur  lequel  nous  pleurons  a ramene  plus 
d’un  pecheur,  il  a eclaire  et  confirme  plus  d’un  juste:  j’en  ap- 
pelle a votre  sentence,  6 Seigneur  Jesus:  Ad  tuum,  Domine  Jesu, 
tribunal  appello.  d 

C’est  vous  encore  qui  avez  dit  par  votre  Apotre  saint  Jacques : 
nFreres , si  I’un  de  vous  etait  egare  hors  de  la  verite , et  que 
quelqu’un  I’y  ait  fait  rentrer,  il  faut  savoir  que  celui  qui  aura 
fait  revenir  un  pecheur  de  I’erreur  de  sa  voie,  celui-la  aura  sauve 
son  ame,  et  il  aura  couvert  la  multitude  de  scs  propres  peches.‘‘ 
Fratres  mei,  si  quis  ex  vobis  erraverit  a veritate,  et  converterit 
quis  eum , scire  debet,  quoniam,  qui  converti  fecerit  peccatorem  ab 
errore  viae  suae,  salvabit  animam  eius  a morte,  et  operiet  multi- 
tudinem  peccatorum'*.  C’est  vous,  6 Seigneur,  qui  avez  prononce 
cet  arret.  Prosterne  a vos  pieds,  j’en  appelle,  6 Seigneur  Jesus, 
a votre  tribunal  en  favour  de  mon  frere : Ad  tuum,  Domine  Jesu, 
tribunal  appello. 

Et  quant  a ceux  qui,  sans  etre  tombes  encore  dans  I’abime, 
se  complaisent  a en  frequenter  les  bords,  et  sent  dejk  inclines  sur 

* Pii  PP.  VI.  Daranatio  quamplurimarura  proposit. , Bull.  „Auc- 
torem  fidei“,  28.  Aug.  1794. 

* Philipp.  3,  18.  » Ezech.  3,  18—21.  ♦ lac.  5,  19.  20. 


la  pente  du  precipice,  ah!  puisse  ce  terrible  avertissement  les  en 
rappeler!  Non,  aucun  de  ceux  qui,  par  leurs  travaux,  par  leurs 
discours , par  leurs  ecrits , ont  dissipe  tant  d’erreurs , refute  tant 
de  mensonges,  n’aura  le  malheur  de  se  perdre  lui-merae,  en  re- 
fusant  a I’Eglise  I’hurable  et  filiale  et  complete  soumission  de  sou 
esprit.  Ah ! que  n’ai-je  I’accent  de  ce  soldat,  pere  des  saints  Ger- 
vais  et  Protais,  qui,  voyant  le  medecin  Ursicinus  un  instant  ebranle 
par  les  tourments,  lui  cria:  „ Ursicinus  le  medecin,  toi  qui  t’em- 
ployais  a guerir  les  blessures  des  autres,  prends  garde  de  te  per- 
cer  du  javelot  de  la  mort  eternelle.“  Ursicine  medice,  qui  alios 
curare  solitus  es,  cave  ne  te  mortis  aeternae  iacnlo  conficias.  Raf- 
fermi  par  cette  parole,  Ursicinus  fut  fidele  jusqu’a  la  mort.  Qua 
voce  confirmatus  Ursicinus  martyrium  fortiter  subiit  *.  0 vous  qui, 
a I’heure  ou  je  parle,  seriez  vacillants  dans  vos  pensees  et  dans 
vos  resolutions,  vous  qui  avez  plus  d’une  fois  eclaire  et  soutenu 
vos  freres,  entendez  la  voix  qui  part  de  mon  coeur,  et  soyez  fideles 
jusqu’a  la  fin  dans  la  confession  de  la  verite.  Par-dessus  tout,  que 
la  jeunesse  chretienne  et  lettree  de  nos  cites  obeisse  avec  amour 
a la  direction  paternelle  du  chef  de  I’Eglise , et  qu’elle  n’oublie 
jamais  a quelles  conditions  elle  pourra  servir  utilement  los  interets 
de  I’Eglise  et  de  la  societe 

VI.  J’ai  prolonge  le  discours  au-dela  des  limites  ordinaires. 
Vous  me  le  pardonnerez,  mes  venerables  freres  et  mes  tres- 
chers  fils. 

La  vingtieme  station  des  enfants  d’Israel  dans  le  desert  fut 
la  station  de  Sepher  ou  Arsaphar^,  qui  veut  dire  „son  de  la  trom- 
pette“  ou  „signal  du  combat “ \ Cette  station,  disent  les  inter- 
pretes,  est  celle  ou  Ton  s’anime,  ou  Ton  excite  son  courage,  ou 
i’on  croit  entendre  le  prophete  qui  nous  crie:  „Preparez  les  ar- 
mes,  prenez  vos  boucliers,  polissez  vos  lances,  excitez  les  com- 
battants,  rassemblez  les  guerriers.‘‘  Plena  igitur  roboris  ac  spi- 
ritus  haec  mansio  est  Puisse,  mes  venerables  freres  et  mes  tres- 
chers  fils  en  Jesus-Christ,  cette  vingtieme  annee  de  notre  Episco- 
pat  avoir  eu  pour  nous  ce  caractere.  Puisse  surtout  I’annee  qui 
va  suivre  representer  la  vingt-et-unieme  station  de  ces  memes  fils 
d’Israel,  la  station  d’Arada.  Haec  quoque  mansio  longis  est  prae- 
coniis  recolenda:  Arada  namque  idoneum  effectum  indicate.  Oh! 
oui,  puisse  cette  annee  etre  I’annee  des  grandes  choses,  des  gran- 
des  conquetes,  I’annee  des  rosultats  efficaces ! Ne  faut-il  pas  quel- 
que  coup  extraordinaire  de  la  toute-puissante  main  du  Seigneur 
pour  nous  sauver  d’une  situation  humainenient  desesperee,  et  nous 
replacer  dans  des  conditions  de  vie  et  de  duree?  Prions  done  le 
Seigneur,  par  I’entremise  de  sa  tres-sainte  Mere,  afin  que  ce  Con- 
cile,  dont  le  monde  attend  son  salut,  nous  donne  tous  ses  fruits 
et  obtienne  toute  son  efficacite ! Oremus  igitur  Deum  ut  nos  ad 
Arada  (hoc  est,  ad  idoneum  effectum)  pervenire  et  ibi  stationem 
habere  valeamus''.  Amen. 

295.  (CCXXXII.) 

D.  2.  Oct.  1869.  — Idem  Revmo  Maret  nuntiat,  quam  ob  causam  sibi 

faciendum  duxerit,  ut  homiliam  d.  28.  Sept,  babitam  vulgaret. 

Poitiers,  2 octobre  1869. 

Monseigneur, 

J’ai  regu  la  lettre  et  I’ouvrage  que  Votre  Grandeur  m’a  fait 
I’honneur  de  m’adresser.  J’ai  entrepris  aussitot  la  lecture  de  cos 
deux  volumes,  et  je  puis  dire  que  ^’a  oto  avec  la  disposition  la 
plus  bienveillante. 


* Breviar.  roman.,  28.  April. 

* „Cum  autem  non  ignoretis,  bos  incrementa  soliditatemque  suam 
a sola  mutuari  virtute  veritatis,  et  istam,  in  rebus  ad  religionem  rec- 
tumque  spectantibus , ab  Ecclesia  tantum  et  ab  huius  Sanctae  Sedis 
documentis  hauriri  posse,  minime  dubitamus,  quin  omnia  consilia  coep- 
taque  vestra  composituri  sitis  ad  doctrinas  a Nobis  traditas  studio- 
seque  a conventibus  vestris  exacturi  insidiosam  quamlibet  illarum  inter- 
pretationem,  et  opinionem  quamvis  a native  earum  sensu  discrepantem. 
Ita  servietis  utiliter  causae,  quam  propugnandam  susce[)istis ; ita,  con- 
sistentes  in  firma  petra,  secure  et  facile  protligabitis  vetera  et  nova 
errorum  monstra;  ita  demum  de  Ecclesia  non  minus  bene  merebitis, 
quam  de  civili  societate“  (Bref  de  Pie  IX  au  Cercle  catholique  de 
Paris,  6 fevricr  1869). 

’ Numer.  33,  24. 

* Arsaphar,  tubae  clangor  sive  tubicinatio  est,  quod  est  signum 
belli  f Appendix  0pp.  S.  Ambros. , „De  XLII  mansionibus  filioruin 
T flrfl  p1 

5 Ibid.  ‘ Ibid.  ’ Ibid. 


80* 


1271 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1272 


Si  cot  ecrit  eilt  ete  adresse  seulement  aux  Peres  du  Concile 
a titre  de  memoire  a consulter,  je  me  serais  contente  d’exprimer 
en  particulier  mon  sentiment  a Votre  Grandeur.  Je  lui  aurais 
dit  avec  simplicite  combien,  apres  les  excellents  chapitres  du  com- 
mencement, le  reste  de  I’ouvrage  m’avait  paru  laisser  a desirer 
dans  ses  diverses  parties,  et  quant  aux  arguments,  et  quant  a 
Texpose  des  faits,  et  quant  aux  conclusions.  J’aurais  ajoute  que 
les  tendances  manifestees  dans  la  preface  m’avaient  beaucoup 
contriste. 

Votre  livre  ayant  ete  destine  et  livro  par  vous  au  public,  je 
n’ai  pu  retenir  mes  impressions  p6nibles,  et  j’en  ai  communique 
uue  partie  au  clerge  de  ma  ville  e])iscopale  assemble  autour  de 
moi  pour  une  solennite  recente.  Mon  intention  formelle  etait  de 
laisser  a cet  entretien  son  caractere  intime.  L’assistance  eccle- 
siastique  devant  laquelle  j’ai  parle  a ete  unanime  a penser  qu’il 
en  devait  etre  autrement,  et  que  le  reste  du  clerge  diocesain  avait 
interet  a recevoir  communication  de  mes  paroles. 

J’ose  croire.  Monseigneur,  que  vous  ne  douterez  pas  plus  de 
la  sincerite  de  mes  intentions  que  je  ne  mets  en  doute  votre  bonne 
foi  et  la  purete  de  vos  vues,  et  je  garde  la  confiance  que  vous 
voudrez  bien  me  croire  toujours,  avec  des  sentiments  de  profond 
respect  et  de  fraternel  devouement. 

Monseigneur, 

Votre  tres-humble  et  tres-obeissant  serviteur 
t L.-E.,  Eveque  de  Poitiers. 

296.  (CCXLI.) 

D.  6.  Oct.  1869.  — Revmus  Maret  moderatori  diarii  L’Univers  eden- 
dum  mittit  responsum  suum  ad  Revmum  Pie. 

Paris,  le  6 octobre  1869. 

Monsieur  le  Redacteur, 

Vous  avez  publie,  dans  votre  numero  du  4 octobre,  le  discours 
prononce  par  Mgr  I’Eveque  de  Poitiers,  le  28  septembre,  au  sujet 
de  mon  livre. 

Je  viens  vous  demander  d’inserer,  au  plus  tot,  dans  votre 
journal  et  dans  vos  deux  editions,  s’il  y a lieu,  ma  reponse  au 
discours  du  venerable  Prelat. 

J’attends  cette  insertion  de  votre  justice. 

II  est  d’autres  manifestes  auxquels  un  Eveque,  qui  a le  sen- 
timent de  sa  dignite  et  qui  est  fort  du  temoignage  de  sa  con- 
science, ne  repond  que  par  le  silence. 

J’ai  I’bonneur  d’etre , monsieur  le  redacteur , votre  serviteur 
tres-humble. 

t H.  L.  C.,  Eveque  de  Sura. 

297.  (CCXLTI.) 

D.  5.  Oct.  1869.  — Responsum,  cuius  mentio  fit  in  priore  documento. 
Revmus  Maret  tantisper  ab  eo  discedendum  ratus,  quod  apud 
se  statuisset,  ne  quid  ad  libri  sui  insimulationes  prius  respon- 
deret,  quam  omnia  id  genus  in  lucem  prodiissent,  def'endit  sese 
contra  auimadversiones  Pictaviensis  Episcopi.  Affirmat  explicat- 
que  ea,  quae  scripsit  1®  de  iurisdictionis  episcopalis  origine;  2®  de 
eiusdem  exercitio;  3*  de  necessario  Episcopatus  concursu  et  con- 
sensu, ut  infallibilia  sint  iudicia  Pontificia  ex  cathedra;  4"  de 
vocibus  iure  ab  ipso  usurpatis  infallibilitatis  ahsolutae,  scparafae, 
personalis , quum  vel  ipsa  baec  verba  vel  his  sensu  paria  apud 
omnes  theologos  et  canonistas  reperiantur;  5“  denique  de  propo- 
sita  a se  Conciliorum  oecumenicorum  certis  temporibus  recurrente 
celebratione.  Quamdiu  magnae  illae  theses  suae  confutatae  non 
fuerint,  librum  ipsum  intactum  esse  mansurum. 

Paris,  le  5 octobre  1869. 

Monseigneur, 

Par  une  lettre  du  2 octobre,  Votre  Grandeur  me  fait  I’hon- 
neur  de  me  prevenir  qu’elle  a cru  devoir  communiquer  a son 
clerge  ses  impressions  sur  mon  livre  et  les  rendre  publiques.  Ce 
precede , Monseigneur , de  m’annoncer  vous-meme  cette  determi- 
nation, est  digne  de  votre  courtoisie,  et  je  vous  en  remercie. 

Mais  la  publicite  donnee  a votre  liomelie  m’impose  un  devoir, 
et  vous  ne  trouverez  pas  mauvais  que  je  vous  fasse  part  aussi 
de  mes  impressions. 

Quand  je  me  suis  decide  a publier  mon  livre,  j’ai  prevu  qu’il 
suscitcrait  des  controverses,  et  jo  m’etais  propose  de  ne  repondre 


a aux  critiques  qui  pourraient  m’etre  adressees  qu’apres  qu’elles  se 
seraient  toutes  produites.  II  me  semblait  que  I’elucidation  par- 
faite  des  questions  agitees  ne  pouvait  que  gagner  a cette  marche ; 
mais  I’eclat  et  le  retentissement  de  votre  parole  ne  me  permet- 
tent  pas  de  garder  le  silence:  je  dois  done  faire  une  exception 
a la  regie  que  je  m’etais  imposee.  Mes  reponses  seront  aussi 
courtes  que  possible. 

I.  Votre  premiere  critique  porte  sur  la  maniere  dont  j’ai  pre- 
sente I’origine  de  la  juridiction  episcopate.  Avec  I’antiquite,  je 
I’ai  rapportee  immediatement  a Notre-Seigneur  Jesus-Christ  et  a 
ses  Apotres.  J’ai  cherche,  avec  I’illustre  Thomassin  et  a sa  suite, 
sans  tomber  dans  des  allegations  incoherentes  et  gratuites,  sans 
fausser  I’histoire  et  sans  recourir  aux  miserahles  snbtilites  d^un 
faux  nationalism e,  j’ai  cherche,  dis-je,  une  preuve  de  cette  ori- 
gine dans  I’existence  des  exarchats  primitifs. 

II  vous  plait  d’appeler  ces  Eglises  apostoliques  des  metropoles 
infhieures;  tel  n’est  pas  le  langage  du  Concile  de  Nicee,  et  la 
conduite  du  Concile  d’Ephese  a I’egard  d’une  de  ces  metropoles 
fut  inspiree  par  un  autre  principe.  On  respectait  en  elles  une 
b origine  apostolique  qui  rattachait  leurs  Eveques  immediatement  a 
Jesus-Christ. 

Or,  la  nature  de  I’Episcopat  est  invariable.  Si  I’Episcopat  dans 
les  anciens  exarchats  venait  immediatement  de  notre  divin  Maitre, 
il  en  vient  partout.  Sa  vraie  source,  sa  source  immediate  est 
Jesus-Christ  lui-meme.  Cette  divine  et  glorieuse  origine  ne  dimi- 
nue  en  rien  la  subordination  des  Eveques  a I’egard  du  Souverain 
Pontife.  Je  crois  I’avoir  etabli  solidement,  et  je  dis  exactement 
comme  vous;  „Nulle  institution  canonique  n’est  valable  que  par 
lui  ou  moyennant  son  assentiment.“  Void  mes  paroles:  „ La  con- 
firmation des  Eveques  que  les  Souverains  Pontifes  n’instituent 
pas  par  eux-memes,  soit  directement,  soit  indirectement,  leur  ap- 
partient  de  droit  divin,  et  il  n’y  a jamais  eu  d’Eveque  legitime 
qui  n’ait  ete  accepte  expressement  ou  tacitement  par  le  Pape 
Je  regrette.  Monseigneur,  que  vous  n’ayez  pas  cru  devoir  citer 
cette  phrase.  Il  est  vrai  qu’elle  vous  aurait  dispense  de  la  peine 
un  peu  sterile  que  vous  avez  bien  voulu  prendre  de  critiquer  une 
opinion  qui  revient  a la  votre. 

Vous  avez  trop  de  science.  Monseigneur,  pour  ignorer  que 
c I’opinion  que  vous  qualifiez  si  durement  d’o'pinion  sans  consistance, 
et  qui  considere  I’institution  canonique  comme  une  condition 
essentielle  de  la  juridiction  episcopale,  mais  non  pas  comme  sa 
source,  a ete  soutenue  par  les  plus  graves  autorites;  qu’elle  a 
ete  respectee,  de  nos  jours,  par  M.  le  Cardinal  Gousset  lui-meme. 
Il  vous  plait  de  ne  voir  dans  cette  question  qu’une  querelle  de 
mots.  Tel  n’etait  pas  le  sentiment  des  Peres  de  Trente;  tout  le 
monde  salt  avec  quelle  ardeur  I’origine  immediatement  divine  de 
I’Episcopat  fut  defendue  dans  ce  Concile  par  un  grand  nombre 
d’Eveques. 

II.  Vos  secondes  observations  ont  pour  objet  I’exercice  de  la 
judicature  episco])ale.  Vous  reconnaissez  que  le  droit  de  I’Eveque 
de  juger  des  choses  de  la  foi  et  de  la  morale  est  place  en  dehors 
et  au-dessus  de  toute  controverse;  et  vous  affirmez  avec  raison 
que  I’exercice  de  ce  droit  doit  se  concilier  avec  la  suprematie 
pontificale. 

Il  est  evident  que  le  juge  subordonne  ne  perd  pas  sa  qualite 
de  jhige.  Il  est  expose  seulement  a voir  ses  jugements  casses  par 
un  tribunal  superieur.  La  n’est  pas  la  question. 

“ Il  est  reconnu  par  tous,  comme  vous  le  dites.  Monseigneur, 
qixe  les  Eveques  disperses  sur  leurs  sieges  font  office  de  juge  en 
premiere  instance,  quand  ils  parlent  avant  le  Pape.  Il  est  reconnu 
egalement,  et  je  continue  a me  servir  de  vos  paroles,  que  le  ju- 
gement  des  Eveques  assembles  en  Concile  sous  I’autorite  du  chef 
de  I’Eglise,  qui  a soumis  une  question  a leur  examen  et  a leur 
deliberation,  est  un  jugement  souverain  et  irrefragable,  des  qu’il 
est  accepte  du  Pontife  remain. 

Toute  la  question  se  concentre  sur  les  Constitutions  des  Pon- 
tifes remains  rendues  avant  le  Concile  et  en  dehors  de  lui,  quand 
ces  Constitutions  n’etant  pas  encore  regie  absolue  de  foi,  viennent 
a I’examen  du  Concile. 

Avec  des  autorites  fort  respectables,  vous  reduisez,  dans  ce 
cas,  I’exercice  de  la  iudicature  des  Eveques  d un  jugement  d’ad- 
hf'sion , mhne  motive  et  raisonne,  qui  associe  rhllement  leur  puis- 
sance judiciaire  a la  puissance  judiciaire  du  chef  de  VEglise. 


* „Du  Concile  g4n6ral  et  de  la  paix  religieuse“,  tome  II,  pag.  58. 


1273 


Doc.  hist.  III.  Eelig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  295. — 299.  1274 


Ces  mots  habiles,  Monseigneur,  ne  dissimulent  qu’imparfaite- 
ment  I’abime  ou  se  jette  le  systeme  que  vous  defendez.  Vous 
parlez  de  puissance  jttdiciaire , et  vous  refusez  toute  liberte  de 
jugement  a ceux  qui  I’exercent.  Mais  que  sent  des  juges  a qui 
on  impose  une  sentence?  Ne  sont-ils  pas  a I’instant  depouilles 
de  leur  puissance  judiciaire? 

Vous  avez  sans  doute  raison  de  dire  que  I’independance  du 
juge  ne  consiste  pas  a pouvoir  juger  centre  la  justice  et  centre  la 
lei.  Mais  la  question  n’a  jamais  ete  posee  ainsi  dans  les  Conciles 
generaux.  La  loi,  pour  ces  saintes  assemblees,  a tou jours  ete 
I’Ecriture,  la  tradition,  la  doctrine  de  I’Eglise.  Les  Constitutions 
pontificales  devolues  a I’examen  du  Concile  ont  toujours  ete  libre- 
ment  confrontees  avec  ces  regies  supremes.  La  plupart  ont  ete 
acceptees;  quelques-unes  ont  ete  rejetees,  et  toujours,  dans  ces 
circonstances,  les  Eveques  ont  ete  de  vrais  juges,  e’est-a-dire  des 
juges  libres : iudicans  subscripsi. 

Je  crois  que  ces  grands  faits  ont  ete  solidement  etablis  dans 
mon  histoire  des  Conciles  generaux,  et  je  doute  que  la  critique 
contemporaine  parvienne  a les  ebranler. 

L’exemple  du  Concile  de  Chalcedoine  que  vous  invoquez.  Mon- 
seigneur, se  tourne  centre  vous.  Vous  ne  discutez  pas  les  faits 
que  j’ai  mis  en  lumiere.  Vous  vous  bornez  a dire  que,  si  les  Pe- 
res de  Chalcedoine  n’etaient  investis  de  la  liberte  qui  sied  d des 
juges  qu’auiant  qu’ils  peuvaient  accepter  eu  repudier  la  lettre  de 
saint  Lean,  il  ^ensuivrait  que  les  JUveques  eutychiens  userent  d’un 
dreit  en  la  rejetant  effectivement.  Les  Eveques  eutychiens  avaient 
tort  de  repousser  la  sainte  et  pure  doctrine  de  saint  Leon.  Mais 
etaient-ils  heretiques  fermels  avant  la  sentence  definitive  du  Con- 
cile? La  est  la  vraie  question.  Eh  bien,  elle  est  resolue  contre 
votre  systeme  et  par  saint  Leon  et  par  le  Concile  de  Chalce- 
doine, comme  je  crois  I’avoir  demontre.  Si  la  lettre  de  saint  Leon, 
au  lieu  de  contenir  une  doctrine  divine,  avait  ete  une  trahison 
prefane  de  la  verite^.,  comme  les  lettres  d’Honorius  a Sergius, 
elle  aurait  pu  etre  condamnee  comme  celles-ci  le  furent. 

Mais  de  ces  droits  exerces  par  tous  les  Conciles  generaux, 
s’ensuit-il  que  le  Pontife  remain  perd  sa  supreme  juridiction  et 
devient  le  subordonne  des  Eveques?  Mille  fois  non.  II  s’ensuit 
uniquement  que  la  monarchie  de  I’Eglise  est  efficacement  tem- 
peree  d’aristocratie ; et  que,  dans  certaines  circonstances  d6ter- 
minees,  le  Concile  general  pent  exercer  des  droits  a I’egard  du 
Souverain  Pontife  lui-meme,  selon  la  loi  canonique  et  la  doctrine 
des  plus  grands  et  des  plus  saints  Papes.  Je  I’ai  prouve.  Cette 
noble  doctrine,  cette  participation  des  Eveques  a la  souverainete 
spirituelle,  presente  un  des  plus  beaux  caracteres  de  la  constitu- 
tion de  I’Eglise;  et  les  droits  qui  en  resultent  pour  I’Episcopat 
sont  aussi  honorables  que  necessaires. 

III.  Vous  passez  ensuite.  Monseigneur,  a la  grande  et  deli- 
cate question  de  I’infaillibilite  pontificale. 

Nous  admettons  tous  I’infaillibilite  des  jugements  pleinement 
apestehques,  des  jugements  ex  cathedra.  Toute  la  question  est  de 
savoir  quelles  sont  les  conditions  essentielles  de  ces  jugements. 
Vous  oubliez  de  les  definir;  et  il  en  resulte,  dans  votre  lettre, 
une  bien  regrettable  lacune.  Pour  moi,  apres  les  plus  serieuses 
etudes,  j’ai  cru  pouvoir  embrasser  la  doctrine  theologique  qui 
place  les  conditions  de  ces  jugements  non  pas  dans  des  formules, 
dont  je  ne  nie  point  cependant  I’utilite  et  la  necessite;  non  pas 
dans  les  conseils  ordinaires  de  la  Papaute,  dont  je  ne  conteste 
point  cependant  I’autorite;  mais  dans  le  concours  et  I’assentiment 
de  I’Episcopat.  Resulte-t-il  de  cette  opinion  que  ce  sont  les  Eve- 
ques qui  donnent  I’infaillibilite  au  Pape  ? Nullement.  Elle  emane 
de  Dieu  seul;  et  il  la  donne  a ceux  a qui  il  I’a  promise;  e’est- 
a-dire  au  Pape  uni  au  corps  episcopal,  et  au  corps  episcopal  uni 
au  Pape. 

Jo  souscris  de  tout  coeur  aux  beaux  textes  que  vous  citez 
du  grand  saint  Hilaire,  un  de  vos  glorieux  ancetres,  d’Yves  de 
Chartres,  de  Pierre  de  Cellos,  sans  me  croire  le  moins  du  monde 
dans  le  systeme  de  I’infaillibilite  absolue,  separee,  per- 

sonnelle. 

IV.  Ces  mots  vous  ofiPusquent,  Monseigneur.  Vous  les  accusez 
d’etre  empruntes  au  triste  vecabulaire  de  ce  temps,  et  d’etre 
remplis  du  venin  des  reactiens  pelitiques.  Jo  ne  m’en  doutais  pas. 
Ces  mots,  ou  leurs  analogues,  se  trouvent  dans  tous  les  theolo- 
giens,  dans  tous  les  canonistes.  Je  ne  m’en  suis  servi  que  parce 

* Ces  paroles  sont  celles  du  Pape  saint  Leon  II.  Voir  notre 
tome  I.er,  page  291. 


qu’ils  me  paraissent  tr^s-propres  preciser  les  questions  et  k 
porter  la  lumiere  dans  tous  les  esprits. 

Vous  ne  prouverez  jamais.  Monseigneur,  que  j’ai  accuse  le 
pouvoir  pontifical  d’etre  despotique  et  arbitraire,  que  j’ai  eleve 
contre  lui  des  accusations  indignes  d’un  Eveque,  indignes  d’un 
catholique.  Combattre  des  systemes  qui  tendent  a donner  au  plus 
necessaire,  au  plus  venere,  au  plus  cheri  des  pouvoirs,  des  carac- 
teres odieux,  e’est  encore  servir  sa  cause;  combattre  des  projets 
qui  ne  renferment  pas  des  dangers  chimeriques,  mais  tres-reels, 
e’est  encore  donner  un  tdmoignage  de  fidelite  a une  cause  pour 
laquelle  on  serait  pret,  avec  I’aide  de  Dieu,  a verser  son  sang! 

V.  Enfin,  Monseigneur,  vous  ne  craignez  pas  de  m’accuser 
de  teucher  d I’kenemie  du  gouvernement  ecclesiastique,  parce  que 
je  propose  la  periodicite  conciliaire  comme  la  meilleure  solution 
des  questions  qui  se  soulevent  a I’occasion  du  Concile  general  et 
de  ses  reformes. 

Je  serais  temeraire  si,  dans  ces  circonstances,  j’osais  proposer 
des  vues  personnelles.  Mais  la  periodicite  conciliaire  a ete  de- 
cretee  par  un  Concile  incontestablement  oecumenique  comme  la 
meilleure  discipline;  elle  a ete  sanctionnee  par  deux  Papes,  et 
reclamee  par  les  plus  saints  personnages. 

Quelle  inconvenance  y a-t-il  a constater  que  la  Providence 
ecarte,  de  nos  jours,  tous  les  obstacles  a la  realisation  de  cette 
periodicite ; a montrer  ses  avantages , a la  demander  au  saint 
Concile  ? 

VI.  Je  crois  avoir  repondu  a tous  vos  griefs.  En  resume, 
votre  critique  ne  me  parait  pas  ebranler  les  bases  de  mon  livre, 
ni  prouver  que  j’ai  donne  une  notion  inexacte  de  la  constitution 
de  I’Eglise.  Mon  oeuvre  consiste  uniquement  a affirmer  et  a de- 
montrer  que  I’Eglise  est  une  monarchie  efficacement  temperee 
d’aristocratie,  et  que,  par  consequent,  la  souverainete  spirituelle 
et  I’infaillibilite  dogmatique  y sont  composees  de  deux  elements 
essentiels,  quoique  le  second  soit  subordonne  au  premier.  Voila 
le  coeur  de  mon  livre,  auquel  il  ne  sera  pas  facile  de  teucher, 
quoi  qu’on  en  ait  dit;  et  tant  que  mes  grandes  theses  n’auront 
pas  ete  refutees,  j’oserai  dire  que  mon  livre  restera  debout. 

Monseigneur,  les  temps  sont  difficiles;  les  circonstances  sont 
graves.  En  ce  moment,  la  paix  de  I’Eglise  et  I’ordre  moral  du 
monde  sont  en  jeu.  Il  faut  que  toutes  les  questions  soient  traitees 
avec  la  liberte  que  I’Eglise  laisse  a ses  enfants.  Discutons  tout; 
le  Concile  jugera,  et  ses  decisions  trouveront  partout,  je  I’espere, 
cette  docilite  que  vous  reclamez  avec  raison,  et  que  vous  recom- 
mandez  avec  autorite!  Mais,  dans  ces  discussions  pacifiques  et 
bienveillantes , surtout  entre  Eveques,  n’affiigeons  pas  I’ame  de 
nos  freres  par  des  jugements  precipites,  par  des  reproches  im- 
merites;  ne  soulevons  pas  des  nuages  qui  peuvent  derober  aux 
yeux  inattentifs  le  veritable  aspect  des  choses,  et  susciter  de  re- 
grettables  scandales. 

Vous  gemissez  avec  raison.  Monseigneur,  sur  un  fait  recent 
que  nous  deplorons  tous.  Vos  amis  osent  meme  etablir  une  cer- 
taine  connexite  entre  ce  fait  et  I’apparition  de  mon  livre.  Il  n’y 
a done  plus  aucune  justice  dans  le  coeur  de  certains  hommes? 
Le  mien  a ete  brise  par  cet  acte  que  je  n’ai  pu  prevenir,  mais 
dont  j’ai  tout  fait  pour  arreter  les  suites.  Aujourd’hui  il  ne  me 
reste  qu’a  prier,  a esperer,  mais  en  meme  temps  a protester  avec 
energie  contre  tout  approchement , toute  assimilation,  toute  con- 
nexite. Que  Dieu  prenne  en  pitie  et  les  temps  et  les  hommes! 

J’ai  I’honneur  d’etre  avec  un  profond  respect. 

Monseigneur, 

De  Votre  Grandeur 

Le  tres  devoue  collegue  et  tres  humble  serviteur, 
t H.  L.  C.,  Eveque  de  Sura. 

298.  (CCXXXIX.) 

D.  4.  Oct.  1869.  — Revmi  Casimiri  Wicart,  Episcopi  Vallis  Vidonis, 
ad  moderatorem  diarii  L'Vnivers  literae,  quibus  homiliam  Picta- 
viensis  Episcopi,  de  qua  supra  dictum  est,  commendat. 

299.  (CCXL.) 

D.  12.  Oct.  1869.  — Idem  Episcopus  moderatori  periodic!  suae  dioe- 
cesis  La  tiemaine  religieuse  dat  negotium,  ut  easdem  literas  vul- 
get,  simulque  Revmum  Maret  eiusque  librum  acriter  reprehendit. 


1275 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani,  Appendix, 


1276 


300.  (CCXXXVII.)  a 

D.  3.  Oct.  1869.  — Revmus  loannes  Maria  Doney,  Episcopus  Mont- 
albanensis,  ad  moderatorem  ephemeridis  L’Univers  scriptia  Uteris, 
modum  vituperat,  quo  Episcopus  Surensia  librura  suum  ad  S.  Pa- 
trem  transmisit;  hanc  editionem  iiitetnpestivam  atque  eiua  modi 
iudicat,  ut  in  Episeopatu  timores  suspicioneaque  commovere  posait. 
Librum  de  aliis  vitiis  accusat. 

301.  (CCXXXVIII.) 

D.  3.  Oct.  1869.  — Revmus  Henricus  Plantier,  Episcopus  Nemau- 
aensis,  datis  ad  Episcopum  Surensem  Uteris,  deplorat  eius  libri 
editionem,  quum  propter  ipsiusmet  honorem,  turn  Concilii  et  Ec- 
clesiae  causa.  Typographi  nomen  et  puhlicam  huius  personam, 
homines,  per  quos  liber  S.  Patri  traditus  sit,  theses  in  eo  con- 
tentas,  dolore  animum  suum  affecisse.  Doctrinam,  quae,  ut  opi- 
natur  auctor,  saeculorum  et  historiae  voce  damnata  est  vel  nihil 
valet,  nisi  ut,  qui  earn  profiteantur,  in  dedecore  sepeliat:  hanc 
igitur  doctrinam  si  Concilium  proclamaret,  sane  dolendum  fore 
auctori,  quod  impiis  ad  destruendam  Concilii  auctoritatem  arma 
subministrarit.  Eos,  quibus  non  aeque  ac  sibi  noti  sint  sensus  b 
Revini  Maret , hunc  calumniaturos , quasi  eius  liber  ex  quodam 
vindictae  studio  exstiterit.  — Episcopus  Nemausensis  literas  suas 
concludit  precando,  ut  Revmus  Maret  non  iam  adversus  Romam 
diffidentiam  serat , sed  studio  sese  devoveat  S.  Sedis  exaltandae; 
hanc  enim  esse  magnam  nostri  temporis  necessitatem,  hoc  unum  e 
sanctissimis  Episcopatus  officiis,  hanc  nobilissimam  ambitionem, 
quam  Episcopi  pectus  et  conscientia  fovere  possit. 

302.  (CCXLIII.) 

D.  7.  Oct.  1869.  — Episcopus  Surensis,  datis  ad  moderatorem  diarii 
L’Univers  acribus  Uteris,  repellere  se  ait,  sicut  dignum  sit  et 
homine  probo  et  christiano  et  Episcopo,  male  tectas  criminationes 
Revmi  Plantier,  suique  tuendi  causa,  quemlibet  attentum,  aequum 
et  religiosum  lectorem  appellare.  Quaerit , num  adversarius  in 
animo  habeat  disceptationem  opprimere;  id  vero  ilium  profecto, 
regnante  omnium  sapientissimo  et  iustissimo  Pontifice,  efflcere 
non  posse.  Quod  si  Concilium  definitionem,  de  qua  agitur,  emittat, 
id  quod  Episcopus  Nemausensis  et  fieri  posse  et  verisimile  esse 
existimat,  non  ante  id  factum  iri,  quam  res  accuratissime  tractata, 
difficultates  plane  solutae , firmaque  et  invicta  allata  fuerint  ar- 
gumenta.  Quidquid  autem  evenerit,  obsequium  auctori  dulce,  non 
amarum  fore. 

303.  (CCXLIV.) 

D.  9.  Oct.  1869.  — Moderator  diarii  L’Univers  dolere  se  significat, 
quod  superiores  literae  diario  suo  inserendae  fuerint.  Rationes 
affert,  quare  Revmo  Maret  moderate  ferendum  putet,  si  quis 
palam  ab  eius  doctrina  dissentiat. 

304.  (CCXLV.) 

D.  21.  Oct.  1869.  — Revinus  Maret  iterum  scribit  ad  Ludov.  Veuillot, 
ut  lectores  diarii  L’Univers  contra  quaedam  scripta,  quae  in  eo 
eduntur.,  praemuniat.  Nuntiat,  se  oblocutoribus  suis  responsurum. 

305.  (CCXXXIII.) 

D.  3.  Oct.  1869.  — Pastorates  literae  a Revmo  Manning,  Archiepiscopo 
Westmonasteriensi,  ad  clerum  suae  dioecesis  datae  super  Concilio  ^ 
oecumenico  et  infallibilitate  Pontificia.  Fuse  in  Us  tractantur 
rationes,  quae  dogmaticam  huius  infallibilitatis  definitionem  vel 
dissuadere,  vel  contra  commendare  aut  etiam  magnopere  exposcere 
videantur.  Variae  disceptantur  sententiae,  quae  ad  oppugnandam 
vel  ad  defendendam  Summi  Pontiflcis  ex  cathedra  loquentis  in- 
errantiam  in  aciem  sunt  productae.  Ceterum,  sive  Concilium  earn 
veritatem  definiat,  sive  non  (id  enim  etiamnura  in  Dei  arcanis 
latere),  illud  certe  constare,  primo  quidem  effecturum  esse  Con- 
cilium, ut  magis  quam  quum  maxime  appareat,  omnino  hanc 
humano  intellectui  propositam  esse  conditionem,  ut  aut  rationalis- 
mum  sequatur  aut  fidem ; turn  civilibus  orbis  Christian!  potesta- 
tibus  demonstraturum , qualia  ipsae  sibi  tempora  inevitabili  ne- 
cessitate in  futurum  parent. 

306.  (CCXXXIV.) 

D.  3.  Oct.  1869.  — In  appendice  iisdem  Uteris  adiecta  Archiepiscopus 
Westmonasteriensis  suam  de  Pontificia  infallibilitate  sententiam 
confert  cum  sententia  Revmi  Maret,  cuius  librum  scriptis  demum 
suis  Uteris  viderit. 


307.  (CCXXXV.) 

D.  4.  Oct.  1869.  — Comes  Montalembert  P.  Hyacintho  nova  adhibet 
salutaria  monita. 

308.  (CCXXXVI.) 

D.  23.  Oct.  1869.  — Ephemeris  Le  Monde  nuntium  accipit  vulgatque, 
P.  Hyacinthum  omnibus  muneribus,  quae  in  Ordine  gereret,  pri- 
vatum esse.  Ilium  maiori  excommunicatione  omnibusque  aliis 
censuris  poenisque  ecclesiasticis  contra  apostatas  sancitis  teneri 
pronuntintum. 

309.  (CCXLVI.) 

D.  24.  Oct.  1869.  — Episcopus  Pictaviensis , ante  profectionem  suam 
ad  Concilium  clero  valedicens,  declarat,  quae  sibi  responderit 
Praelatus,  cuius  personam  quidem  honoret , caecitatem  vero  de- 
ploret , nihil  aliud  nisi  allegationes  gratuitas , et  iam  confutatas 
iterare;  itaque  necessarium  non  esse  in  his  immorari,  quum  prae- 
sertim  iam  complures  vulgentur  notati  libri  confutationes,  eae- 
que  directae  et  decretoriae.  Neque  tamen  dubitat  Revmus  Pie, 
pro  auctoritate  sibi,  ut  pontifici  et  doctori,  in  suam  dioecesim  a 
Deo  data , palam  edicere , duo  volumina  Episcopi  Surensis  digna 
esse,  quae  gravissimis  theologicis  censuris,  citra  expressam  haeresis 
notam , feriantur.  Praeterea  idem  Antistes  deplorat  commenta- 
rium  in  periodico  Le  Correspondant  nuper  editum , in  quo  dare 
appareat  obstinata  voluntas  gravissimas  nunc  ferventes  quaestiones 
ita  prorsus  tractandi , quasi  ab  annis  octoginta  nullum  unquam 
de  his  verhum  S.  Sedes  Episcopatusque  dixissent,  aut  quasi  Eccle- 
siae  dogmatica  decreta  et  doctrinae  hominum  mentes  nullo  modo 
obligarent. 

Comment  ne  serais-je  pas  touche,  monsieur  I’archidiacre,  des 
sentiments  et  des  voeux  que  vous  venez  d’exprimer  en  votre  nom 
et  au  nom  de  toute  cette  assistance  ecclesiastique  ? 

Mon  coeur  deborde  des  emotions  que  faisait  naitre  en  moi, 
il  n’y  a qu’un  instant,  cette  recitation  solennelle  des  prieres  de 
I’itineraire.  Parmi  tant  d’evenements,  d’interets  et  de  devoirs  qui 
forcent  I’homme  trop  souvent  quitter  son  foyer  pour  parcourir 
la  terre  en  divers  sens,  il  n’en  est  pas  un  seul  auquel  les  prieres 
inspirees  de  I’Eglise  ne  viennent  s’appliquer  de  la  fagon  la  plus 
consolante.  Mais  peut-on  imaginer  une  circonstance  ou  ce  qu’elles 
contiennent  de  lumiere  et  de  grace  jaillisse  avec  plus  d’eclat  que 
lorsqu’elles  precedent  I’adieu  d’un  Pasteur  a son  clerge  et  a son 
peuple,  le  depart  d’un  Eveque  pour  le  Concile  oecumenique? 

Aussi  me  semblait-il  tout  a I’heure,  en  entendant  ce  choeur 
de  voix  sacerdotales  et  levitiques,  que  I’impression,  deja  vive  au 
debut,  augmentait  a chaque  verset  du  cantique  sacre;  la  priere, 
plus  emue,  devenait  plus  ardente,  et  parce  qu’elle  etait  plus 
ardente,  elle  produisait  dans  Tame  une  assurance  plus  grande 
d’etre  exaucee. 

Il  n’y  a que  I’Eglise  pour  avoir  le  secret  de  ces  rapproche- 
ments soudains  entre  le  ciel  et  la  terre:  on  ne  vit  pas  de  sa  vie 
sans  les  sentir;  mais  il  est  des  instants  ou  le  sentiment  qu’on  en 
a devient  si  fort,  qu’il  semble  le  fait  d’une  perception  evidente 
plutot  que  d’un  acte  de  foi. 

Pour  rendre  les  tressaillements  interieurs  de  mon  ame  aussi 
bien  que  de  la  votre , Messieurs , je  devrais  reprendre  I’un  apres 
I’autre  tous  les  mots  de  ce  beau  cantique  de  Zacharie  . , . 

Et  tu , puer,  propheta  Altissimi  vocaberis:  praeihis  enim  ante 
f aciem  Domini  parare  vias  eius.  Pretres  et  Eveques,  nous  ne 
sommes  que  des  enfants  devant  Dieu.  Pour  ma  part,  en  m’avan- 
gant  vers  le  Concile,  je  ne  serais  que  vrai  en  disant  avec  le  pro- 
phete:  „Ah!  ah!  ah!  Seigneur  Dieu:  voici  que  je  ne  sais  pas 
parler,  car  je  suis  un  enfant.  Et  dixi:  A,  a,  a,  Domine  Deus: 
ecce  nescio  loqui,  quia  puer  ego  sum.^  ' Et  pourtant,  qui  que  nous 
soyons,  nous  voila  mis  en  demeure  de  devenir  des  prophetes.  „Ne 
dites  point:  Je  suis  un  enfant:  car  vous  irez  partout  ou  je  vous 
enverrai,  et  vous  porterez  toutes  les  paroles  que  je  vous  comman- 
derai  de  dire.“  * 

Pour  nous,  comme  pour  les  prophetes  d’autrefois,  il  s’agit  de 
rendre  temoignage  a la  verite,  et  de  marcher  devant  la  face  de 
Dieu  pour  lui  preparer  la  voie:  car  il  viendra  lui-meme  apres 
ceux  qu’il  depute,  et  il  confirmera  le  jugement  de  ceux  qui  au- 
ront  parle  en  son  nom  . . . 

Ad  dandam  scientiam  salutis  plebi  eius.  Tel  est  I’objet  du 
ministere  prophetique  et  du  ministere  apostolique  depuis  les  pre- 


‘ lerem.  1,  6.  * Ibid.,  7. 


1277 


Doc.  hist.  III.  Eelig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  300. — 309. 


1278 


miers  jours  du  monde  et  de  I’Eglise:  donner  la  science  du  salut  a 
au  peuple  de  Dieu. 

„La  science  du  salut‘‘,  e’est-a-dire  la  grande  science , la 
seule  science  necessaire,  celle  qui  eclaire  et  complete  toute  autre 
science  et  celle  sans  laquelle  toute  autre  science  aboutit  au  vide 
et  au  neant. 

Donner  „cette  science  du  salut“  au  „peuple  de  Dieu“ : helas! 
Messieurs,  ces  mots  ne  sont  plus  compris.  Meme  pour  ceux  qui 
n’ont  point  dit  encore:  Non  est  Deus,  Dieu  a cesse  d’etre  le  Dieu 
des  nations,  et  le  peuple  de  Dieu  n’est  vraiment  plus  son  peuple. 

II  y a des  individus  chretiens,  il  y en  a partout,  il  y en  a en 
grand  nombre ; mais  il  n’y  a plus  de  societe  chretienne.  On  ne 
veut  pas  meme  qu’il  y en  ait,  et  I’on  s’obstine  a dire  que  Jesus- 
Christ,  gardant  peut-etre  1’ empire  des  ames  et  des  consciences, 
doit  desormais  abdiquer  ses  droits  sur  les  nations:  comme  si  la 
meme  loi  qui  gouverue  les  uns,  n’obligeait  pas  les  autres ; comme 
si  ce  qui  tue  infailliblement  les  particuliers,  pouvait  devenir  la  loi 
reguliere  de  la  vie  et  de  la  prosperite  des  peoples;  comme  si  le 
Christ  n’etait  pas  le  roi  supreme  et  universel,  ayant  re^u  toute 
puissance  au  ciel  et  sur  la  terre;  comme  si  le  Christ  n’etait  pas  b 
Dieu ! . . . 

Le  monde  est  grandement  malade;  et  le  Concile,  qui  est  le 
remede  supreme  au  mal  du  monde,  n’aboutira  point  sans  labour. 
Les  attaques  du  dehors  sont  prevues  et  inevitables ; ce  n’est  point 
de  celles-la  que  nous  devons  etre  effrayes.  Les  plus  redoutables 
embarras,  comme  aussi  les  plus  tristes,  sont  ceux  qu’amenent  au 
dedans  les  erreurs  et  les  tenacites  de  plusieurs. 

Je  ne  reviendrai  pas,  Messieurs,  sur  I’ouvrage  recent  d’un 
Prelat  dont  je  puis  honorer  la  personne,  mais  dont  je  deplore 
I’aveuglement.  Vous  avez  lu  la  lettre  par  laquelle  il  a voulu  et 
sans  doute  cru  repondre  au  discours  dont  je  me  suis  fait  un  de- 
voir de  lui  adresser  personnellement  un  exemplaire.  Cette  re- 
ponse  n’etant  que  la  repetition  d’allegations  gratuites  et  deja 
refutees,  je  m’abstiendrai  d’y  repliquer;  d’autant  plus  que  les 
refutations  directes  de  I’ouvrage  arrivent  chaque  jour  plus  nom- 
breuses  et  plus  peremptoires.  Toutefois,  Messieurs,  avec  I’autorite 
de  pontife  et  de  docteur,  que  Dieu  m’a  conferee  par  rapport  a 
mon  diocese,  je  n’hesite  point  a declarer  que  ces  deux  volumes 
meritent  d’etre  notes  de  toutes  les  censures  theologiques  les  plus  c 
graves,  en  dega  de  la  note  formelle  d’heresie.  Et  je  ne  crains 
point  que  ni  le  Saint-Siege  ni  le  Concile  oecumenique  ne  donnent 
tort  a ce  jugement;  ou  plutot,  je  suis  assure  d’avance  que,  le 
Concile  enseignant  les  doctrines  opposees  a celles  de  ce  livre, 
I’auteur  abandonnera  et  desavouera  ses  erreurs  par  I’acceptation 
pure  et  simple  des  affirmations  et  des  definitions  de  I’Eglise  as- 
semblee  . . . 

Outre  la  lumiere.  Messieurs,  les  peuples  ont  aussi  besoin  et 
ont  d’abord  besoin  du  pardon.  Ad  dandam  srientiam  salutis  plebi 
eius,  in  remissionem  peccaforum  eoruni.  Ah ! combien  il  nous  est 
salutaire  de  penser  et  de  recourir  a ces  entrailles  de  la  miseri- 
corde  d’ou  est  sorti  Jesus-Christ , la  vraie  lumiere,  le  grand  don 
de  Dieu,  I’unique  sauveur  et  redempteur  du  monde,  et  la  source 
de  ces  pardons  que  les  peches  des  hommes  rendent  plus  que  ja- 
mais necessaires:  in  remissionem  peccatorum  eoium,  per  viscera 
miser icordiae  Dei  nostri,  in  quihus  visitavit  nos,  oriens  ex  alto. 

Le  pardon  des  peches,  et  surtout  du  peche  intellectuel , du 
peche  doctrinal : e’est  la  une  de  ces  necessites  que  notre  siecle  ne 
veut  point  entendre.  Dependant  elle  prime  toutes  les  autres;  et  d 
plaise  k Dieu  que,  le  Concile  eclairant  les  esprits,  la  grace  rende 
les  coeurs  assez  humbles  pour  en  tirer  ce  repentir  sans  lequel 
Dieu,  tout  clement  qu’il  est,  ne  remet  aucune  faute ! . . . 

De  grandes  defections  sont  venues  affliger  le  sanctuaire.  Nous 
avons  gemi  ensemble  sur  un  immense  scandale,  sur  une  chute, 
helas ! trop  prevue,  car  elle  etait  la  suite  logifjue,  sinon  inevitable, 
des  erreurs  ou  Ton  se  complaisait,  ou  Ton  s’obstinait. 

Je  parle  d’obstination , et  e’est  la  verite  qu’un  trop  grand 
nombre  de  ceux  qui  se  disent  les  notres  „siegent  dans  les  tene- 
bres" : in  tenehris  sedent.  D’etre  dans  les  tenebres,  e’est  deji  un 
mal,  et,  pour  ceux  qui  y sont,  e’est  un  sort  digne  de  pitie ; mais 
le  comble,  e’est  de  s’y  plaire,  e’est  d’y  prendre  sejour  et  de  vou- 
loir  s’y  fixer.  Nous  en  avions  un  exemple,  ces  derniers  jours, 
dans  le  manifeste  eclatant  qu’une  Revue,  d’ailleurs  catholique,  a 
publie  k propos  du  Concile  ’,  et  ou  Ton  s’opiniatre  a parler  des 


' Le  Correspondant,  livraison  du  10  octobre  1869,  article  intitul6: 
„Le  Concile“,  public  au  nom  du  conaeil  de  la  rddaction  [cf.  supra  doc.  223]. 


questions  les  plus  actuelles  et  les  plus  importantes,  absolument 
comme  si,  depuis  quatre-vingts  ans,  le  Saint-Siege  et  I’Episcopat 
n’avaient  rien  dit,  ou  comme  si  les  decisions  dogmatiques  et  les 
enseignements  de  I’Eglise  n’obligeaient  point  les  intelligences. 
Certes,  celui  qui  est  tombe  a ete,  en  fait,  plus  loin  que  ces  ecri- 
vains:  cependant,  comment  ne  pas  voir  qu’ils  suivent  la  meme 
route , et  que , selon  le  texte  sacre , les  tenebres  sont  un  ache- 
minement  a la  mort?  Illuminare  his,  qui  in  tenehris  et  in  umbra 
mortis  sedent. 

Une  chose  m’a  frappe  dans  la  lecture  de  cette  piece ; e’est  la 
pauvre  idee  que  ces  publicistes  doivent  se  faire  du  degre  d’in- 
telligence  et  de  la  delicatesse  de  sentiment  des  hommes  d’Eglise. 
Pour  imaginer  qu’un  langage  d’une  suffisance  si  hautaine , parce 
qu’il  se  presente  enveloppe  de  quelques  formes,  puisse  etre  ac- 
cepte  autrement  que  comme  une  offense  par  ceux  qui  ont  I’hon- 
neur  d’etre  les  representants  de  Dieu  et  les  depositaires  de  la  doc- 
trine, il  faut  leur  supposer  le  sens  le  plus  epais  et  le  tact  le  plus 
emousse.  Que  nos  aristarques  daignent  le  savoir : I’Eglise  n’a  pas 
cede  si  absolument  a leurs  areopages  le  privilege  de  comprendre 
et  de  sentir.  Non,  ainsi  que  le  disait  deja  un  de  nos  devanciers 
aux  beaux  esprits  de  la  pretendue  Reforme,  „nous  ne  portons  pas 
des  coeurs  si  obtus,  et  le  soleil  de  la  civilisation  n’a  pas  detourne 
de  nous  ses  rayons  a ce  point  “ : Non  obtusa  adeo  pectora  gesta- 
mus  catholici,  nec  sol  civilitatis  tarn  procul  aversus  a nobis  radios 
suos  elongavit. 

Un  des  plus  illustres  champions  de  la  cause  religieuse  a dit, 
dans  un  discours  immortel,  ce  qu’il  faudrait  penser  d’un  homme 
qui  serait  assez  brutal  pour  abuser  de  sa  force  centre  la  faiblesse, 
et  qui  s’oublierait  jusqu’a  frapper  une  femme.  Or,  reprenait-il 
avec  I’accent  de  la  plus  haute  eloquence,  ^I’Eglise  est  plus  qu’une 
femme,  e’est  une  mere!‘‘  Voila  un  de  ces  traits  qui  eterniseront 
la  reconnaissance  dans  nos  coeurs. 

Mais,  qu’on  me  permette  de  le  dire  a mon  tour,  il  y aurait 
une  femme,  une  mere  plus  a plaindre  que  celle  qui  aurait  ete 
frappee,  dans  un  acces  de  violence,  par  un  enfant  grossier.  Je 
m’explique. 

Supposez  des  fils  doues  d’une  veritable  distinction,  lesquels, 
se  plagant  en  face  de  leur  mere , font  usage  de  toutes  les  res- 
sources  de  leur  esprit  et  de  leur  education  pour  voiler  sous  I’en- 
veloppe  de  la  convenance  et  de  la  courtoisie  la  critique  la  plus 
aigre,  la  plus  gratuite  et  la  plus  incompetente  de  ses  pensees,  de 
ses  sentiments  et  de  ses  actes;  et  qui,  avec  des  protestations  de 
respect  et  de  soumission,  lui  font  sur  toutes  choses  la  legon  la 
plus  temeraire  et  la  plus  blessante.  La  pauvre  mere,  qui  a I’esprit 
assez  delie  pour  tout  comprendre,  le  coeur  assez  delicat  pour  tout 
sentir,  se  fait  un  devoir  de  garder  le  silence.  Sa  tendresse  lui 
interdit  d’aggraver  le  tort  de  ses  fils  en  leur  montrant  a quel  point 
elle  en  a le  sentiment,  et  son  coeur  lui  permet  encore  moins  de 
laisser  apercevoir  aux  etrangers  I’etendue  et  la  vivacite  de  cette 
douleur  domestique  . . . 

Oui,  j’ose  le  dire,  cette  mere  serait  plus  malheureuse  et  plus 
a plaindre  que  I’autre. 

Or,  a I’heure  presente.  Messieurs,  cette  mere  est  I’Eglise. 

Fasse  la  bonte  de  Notre-Seigneur  et  la  vertu  du  prochain 
Concile  que  ces  fils,  devenus  un  sujet  d’affliction , soient  enfin 
eclaires  et  viennent  a resipiscence ! Jusque-la  nous  devrons  ac- 
cepter des  luttes  douloureuses , mais  necessaires.  Il  faut  que 
toutes  les  equivoques  soient  levees,  il  faut  que  les  tenebres  et 
les  ombres  soient  ecartees,  pour  que  nous  marchions  ensuite  d’un 
pas  commun  dans  les  voies  de  lapaix:  Illuminare  his,  qui  in  tenehris 
et  in  umbra  mortis  sedent,  ad  dirigendos  pedes  nostros  in  viam  pads. 

Nous  vous  quittons.  Messieurs,  et  Dieu  sait  avec  quel  dechi- 
rement  de  coeur!  La  principale  conclusion  du  livre  dont  je  vous 
ai  entretenus,  e’est  qu’il  faut  desormais  des  Conciles  periodiques, 
et  que  tous  les  dix  ans  I’Eglise  entiere  devra  tenir  ses  assises 
generales.  Ici  se  fait  reconnaitre  la  difference  entre  le  pasteur 
d’un  vrai  troupeau,  vivant  parmi  les  ames  et  pour  les  ames,  et 
I’ecrivain , meme  consacre , qui  vit  parmi  les  livres  et  se  tient 
dans  les  abstractions.  La  periodicite  obligatoire  et  le  renouvelle- 
ment  decennal  du  Concile  oecumenique , je  ne  dirai  pas  ce  qu’il 
faut  penser,  au  point  de  vuc  de  la  doctrine,  de  cette  pretendue 
loi  constitutionnelle  de  I’Eglisc;  mais  je  dis,  et  vous  dites  avec 
moi,  qu’il  faut  etre  Eveque  in  partibus  infidelium  pour  imaginer 
que  notre  mere  la  sainte  Eglise  imposera  tous  les  dix  ans  k cha- 
que Pasteur  et  a son  troupeau  un  sacrifice  pareil  a celui  qui  nous 
est  demande  aujourd’hui. 


1279 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1280 


310.  (CCXLVII.) 

D.  6.  Nov.  1869.  — La  Civiltu  cattolica,  etsi  in  commentatione  Revmi 
Maret,  quod  ad  res  ipsas  attinet,  nihil  melius  invenerit,  quam 
quod  iam  a notissimis  scholae  gallicanae  scripiorihus,  imprimisque 
a Bossueto,  dictum  sit,  ideoque  tale  scriptum,  quoad  rerum  sub- 
stantiam,  viris  doctis  dici  possit  prius  confutatum  quam  natum ; 
nihilorainus  tamen , ne  forte  valeat  ad  movendas  multitudines, 
quibus  praecipue  comparatum  videatur  quaeque  et  necessariis 
studiis  careant  neque  copiosas  illas  insignesque  confutationes, 
quas  apprime  norunt  eruditi,  cognitas  habeant,  faciendum  sibi 
existimat.  ut  huic  rei  tantum  operae,  quantum  postulet  indicatus 
finis,  impendat. 

311. 

D.  3.  Nov.  1869.  — Revmi  Mabile,  Episcopi  Versaliensis , literae  ad 
Canonicum  R6aume,  scriptorem  vitae  Bossueti. 

Eveche  de  Versailles,  le  3 novembre  1869. 

Monsieur  le  clianoine, 

II  y a deux  categories  de  grandes  renommees,  celles  que  le 
temps  consacre  et  consolide,  et  celles  qu’il  altere.  Apres  qua- 
torze  siecles  saint  Augustin  est  debout  dans  sa  gloire;  apres  six 
siecles  saint  Thomas  d’Aquin  est  debout  dans  la  sienne.  La  sta- 
tue qui  leur  a ete  dressee  dans  tons  les  coeurs  catlioliques  est 
plus  resistante  que  le  granit  et  le  bronze : elle  est  et  elle  restera 
toujours  inaccessible  aux  injures  du  temps.  Pourquoi  ne  le  dirais- 
je  pas?  La  statue  elevee  a I’aigle  de  Meaux  n’est  ni  de  cette 
fusion  ni  de  cette  trempe.  Sans  doute  elle  est  imposante  et  du- 
rable, immortelle,  si  Ton  veut,  en  tant  qu’elle  s’appuie  sur  la  science 
et  I’eloquence ; mais  elle  a perdu  et  elle  perd  chaque  jour  de  son 
lustre  et  de  sa  solidite,  en  tant  qu’elle  exprime  une  doctrine;  et 
cela  par  le  fait  d’une  critique  qui  pourrait  paraitre  severe,  mais 
qui  n’est  que  juste.  II  y a sept  ans,  j’encourageais  I’auteur  d’un 
livre  qui  a fait  du  bruit,  et  je  lui  disais:  „La  reputation  d’un 
Pape  tel  que  Clement  VII,  n’est-elle  pas  plus  precieuse  aux  yeux 
des  catholiques  que  celle  d’un  ecrivain  quelconque,  s’appelat-il 
Fleury  ou  Bossuet?“ 

Je  vous  felicite  doncavotre  tour,  monsieur  le  chanoine,  d’avoir 
cherche  a decouvrir  la  verite  sur  le  grand  docteur  du  gallicanisme ; 
vous  vous  y etes  applique  d’une  maniere  consciencieuse ; vous  avez 
ete  guide  par  le  llambeau  de  la  vraie  theologie,  qui  est  la  theo- 
logie  romaine;  vous  avez  dit  vos  pensees  avec  droiture,  et  non 
sans  courage.  Bien  des  prejuges  devront  tomber  a la  lecture  de 
votre  livre.  Si  Ton  concilie  difficilement  certaines  louanges  tra- 
ditionnelles,  que  vous  repetez,  avec  les  reproches  que  vous  arrache 
I’evidence,  et  qui  jaillissent  d’un  coeur  plein  de  foi,  on  y verra 
votre  amour  de  I’impartialite,  et  on  s’enhardira  a aller  plus  avant : 
On  arrivera,  tot  ou  tard,  a une  lumiere  complete  sur  I’liomme 
dont  il  s’agit. 

Je  vous  salue  bien  alfectueusement, 

t Pierre,  Eveque  de  Versailles. 
(V.  „L’Univers“  12  Nov.  1869.) 

312. 

Mense  Nov.  1869.  — Canonic!  R^aume  ad  superiores  literas  reapousum. 

Mon  seigneur, 

Permettez-moi  d’offrir  a Votre  Grandeur  mes  vifs  remercie- 
ments  pour  la  lettre  qu’elle  m’a  fait  I’honneur  de  m’adresser.  En 
aucune  circonstance,  je  ne  saurais  etre  indifferent  au  bon  temoi- 
gnage  d’un  Prelat  aussi  connu  que  vous.  Monseigneur,  par  sa 
science,  la  ferme  independance  de  son  caractere  et  son  inviolable 
attachement  aux  saines  doctrines.  Dans  les  presentes  conjonctures, 
votre  parole  m’est  un  encouragement  et  une  precieuse  consolation. 
Les  premieres  pages  de  mon  livre  avaient  a peine  vu  le  jour 
qu’on  en  condamnait  publiquement  V esprit.  Sans  m’arreter  a des 
actes  plus  prompts  que  reflechis , fort  d’ailleurs  du  but  auquel  je 
tendais,  je  continual  ma  laborieuse  tache,  et  elle  est  aujourd’hui 
achevee,  malgre  les  entraves  dont  le  vieux  gallicanisme  ne  s’est 
point  montre  avare.  Les  hommes  qui  ne  me  pardonnent  pas 
d’avoir  ose  toucher  Bossuet  du  stylet  de  la  critique,  meme  mo- 
deree,  sent  les  memes  qui  jugent  opportunes  les  pages  diffama- 
toires  contenues  dans  certaine  oeuvre  gallicane,  je  dirai  mieux. 


a schismatique , par  toutes  ses  tendances.  Voila  les  poids  et  les 
mesures ! Pour  vous.  Monseigneur,  vous  trouvez  mon  travail  con- 
sciencieux,  mes  doctrines  conformes  a la  vraie  et  saine  theologie, 
et  j’avoue  que  mon  coeur  se  repose  doucement  sur  un  temoignage 
aussi  competent. 

Agreez,  etc. 

(Ibid.) 

313.  (CCXLVIII.) 

D.  4.  Nov.  1869.  — Revmiis  Ludov.  Delalle , Episcopus  Ruthenen.sis, 
e dioecesi  sua  discessurus,  literas  dat  ad  clerum,  in  quibus  Epi- 
scopi Surensis  theologico-artificiosum  systema  reprobat  1®  ut  Scrip- 
turae , viventi  Ecclesiae  traditioni,  Conciliorum  Pontificumque  de- 
cretis  contrarium , 2®  ut  Wicleffianae  haeresi  proximum , 3®  ut 
conciliabuli  Basileensis  vestigiis  ad  schisma  ducens. 

314.  (CCXLIX.) 

D.  12.  Nov.  1869.  — Revihus  Maret,  in  diario  UUnivers , ad  tria 
, ilia  respondet  Episcopi  Ruthenensis  crimina;  quorum  primum 

” non  esse  probatum  dicit,  reliqua  duo  confutari  turn  diserta,  quae 

reprobate  libro  continetur,  erroris  Wicleffiani  damnatione,  turn 
vehement!  vituperatione , quae  ibidem  reperitur,  scliismatis  Ba- 
sileensis. 

315.  (CCL.) 

D.  14.  Nov.  1869.  — Episcopus  Ruthenensis  scribit  ad  moderatorem 
diarii  L’  Univers,  Revini  Maret  libro  confutando  in  illis  ad  clerum 
Uteris  locum  non  fuisse , neque  satis  esse  errores  damnare , si 
illae  admittantur  sententiae,  e quibus  errores  deriventur.  Postremo 
affirmat,  Episcopi  Surensis  librum,  non  modo  nihil  ad  pacem 
Ecclesiae  conferre,  sed  etiam  novam  esse  discordiae  facem. 

316.  (CCLI.) 

D.  1.  Dec.  1869.  — Revihus  Maret,  in  Defensione  sui  libri,  me- 
morat  novam,  quantumvis  involuntariam , sibi  ab  Episcopo  Ru- 
thenensi  factam  iniuriam. 

317.  (CCLII.) 
c 

D.  1.  Dec.  1869.  — Idem,  in  ilia  sua  Defensione,  respondet  ad  post- 
scriptum  Revmi  Manning  [cf.  doc.  306.] , a quo  negat  sententias 
suas  recte  intellectas  et  expositas  esse. 

318.  (CCLIII.) 

D.  1.  Dec.  1869.  — Idem  nuntiat  diario  L’Univers , scriptum  a se 
vulgari,  quo  respondetur  ad  ea,  quae  diaria,  periodica,  aliaque 
opuscula  sibi  obiecerint.  Scripto  titulus  est:  Le  Pape  et  les 
Eveques.  Defense  du  livre  sur  le  Concile  general  et  la  paix 
religieuse. 

319.  (CCLIV.) 

Extreme  mense  Oct.  1869.  — Periodicum  Cameracense  La  Semaine  re- 
ligieuse gravibus  sententiis  examinat  commentarium  periodic! 
Le  Correspondant , iam  ab  Episcopo  Pictaviensi  castigatum  [cf. 
supra  doc.  309].  Hoc  ipso  tempore,  quum  Patres  ad  Concilium  pro- 
ficiscantur , quum  proinde  maxime  tacere  et  august!  eonventus 
decreta  exspectare  deceat,  velut  in  campum  prodire  cum  feta 
j moderatione  deditaque  opera  animos  praeoccupare  ac  commovere, 

nonne  hoc  sit  fortasse  impressione  facta  Concilium  attentare, 
cuius  criminis  tarn  acerhe  accusentur  S.  Sedis  defensores?  Perio- 
dicum Le  Correspondant  temere  implicare  se  in  periculosissimam 
viam,  et,  quamvis  aliqui  illustres  laici  utilem  operam  Ecclesiae 
navarint , non  oportere  tamen  oblivisci , eos  in  Dei  exercitu  non 
esse  nisi  milites,  nosque  niellos  alios  habei-e  duces,  praeter  nostros 
pastores,  qui  rursus  ipsi  a Principe  pastorum  regantur. 

320.  (CCLV.) 

D.  31.  Oct.  1869.  — Diarii  L’Univers  in  eumdem  ilium  commenta- 
rium animadversiones. 

321.  (CCL VI.) 

D.  7.  Nov.  1869.  — Secretarius  collegii  edendo  periodico  Le  Cor- 
respondant scribit  ad  moderatorem  diarii  L’Univers , affirmatque, 
eos,  qui  periodicum  administrant , nullo  modo  nullaque  in  parte 
suas  sententias  in  iis  agnoscere,  quas  ipsis  adscribat  diarii  mo- 
derator. 


1281 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Concil.  motus.  Doc.  310. — 329. 


1282 


322.  (CCLVII.) 

D.  7.  Nov.  1869.  — Superioribus  literis  respondet  moderator  diarii 
L'Univers. 

323.  (CCLVni.) 

D.  28.  Oct.  1869.  — Revmi  Georgii  Darboy,  Archiepiscopi  Parisiensis, 
pastorales  literae,  in  quibus  Conciliorum  oecumenicorum  naturam 
breviter  exponit,  studetque  sedare  motus,  quos  in  animis  exci- 
tarint  sparsae  quaedam  voces  circa  doctrinae  capita  a proximo 
Concilio  definienda. 

324.  (CCLIX.) 

D.  5.  Nov.  1869.  — Scriptores  diarii  Le  Frangais  iam  in  antecessum 
se  Concilii  decretis  subiiciunt. 

325.  (CCLX.) 

D.  6.  Nov.  1869.  — Periodicum  Londinense  The  Tablet  testatur, 
sibi  iam  tertio  factam  esse  potestatem  refellendi,  quod  perseve- 
ranter  afflrmatur,  Archiepiscopo  Westmonasteriensi  propositum 
esse  operam  dare  in  Concilio,  ut  definiatur  Eeclesiae  doctrina  de 
S.  Sedis  infallibilitate. 

326.  (CCLXI.) 

D.  4.  Nov.  1869.  — Annates  religiosi  dioecesis  Aurelianensis  refe- 
runt  salutem  discessuro  Episcopo  a clero  impertitam  et  clero  ab 
Episcopo  redditam.  Revmi  Dupanloup  praeclara  professio , qua 
se  futuris  Concilii  decretis,  qualiacumque  haec  fuerint,  id  est, 
sive  (suis)  desideriis  et  suffragiis  consentanea  sive  contraria,  obe- 
diturum  esse  testatur. 

Jeudi  dernier,  4 novembre,  fete  de  saint  Charles  Borromee, 
avait  lieu,  a I’eveche  d’Orleans,  une  scene  touchante. 

Saint  Charles  est  le  patron  du  clerge  orleanais  qui,  tous  les 
ans,  en  celebre  la  fete  avec  grande  pompe.  Les  pretres  de  tou- 
tes  les  paroisses  et  communautes  de  la  ville,  et  MM.  les  cures 
des  paroisses  voisines,  se  reunissent  en  grand  nombre  a la  cathe- 
drale ; un  panegyrique  solennel  est  prononce ; une  procession 
splendide  se  deroule  le  soir  dans  les  nefs  de  la  ba.silique.  C’est 
la  fete  de  ce  saint  illustre,  grand  eveque,  grand  promoteur  de  la 
discipline  ecclesiastique,  et  dont  le  zele  contribua  si  puissamment 
a I’heureuse  conclusion  du  Concile  de  Trente,  que  le  clerge  orlea- 
nais, dans  une  delicate  pensee,  avait  choisie  pour  offrir  ses  adieux 
et  ses  voeux  a son  Eveque,  sur  le  point  de  partir  pour  Rome  afin 
de  prendre  part  aux  travaux  du  prochain  Concile. 

Entre  les  offices,  vers  deux  heures  de  I’apres-midi,  MM.  les 
vicaires  generaux,  le  Chapitre,  MM.  les  cures  et  vicaires  d’Orleans, 
et  une  foule  d’ecclesiastiques  venus  des  paroisses  voisines,  et  meme 
des  paroisses  eloignees,  plus  nombreux  encore  que  de  coutume,  se 
rendirent  a I’eveche  et  furent  reQus  par  Mgr  Dupanloup  dans  la 
grande  salle  synodale.  M.  I’abbe  Desbrosses,  doyen  du  Chapitre, 
parla  au  nom  de  tous. 

II  rappela  d’abord  les  luttes  soutenues  pour  le  Saint-Siege 
par  Mgr  I’eveque  d’Orleans,  qui  eut  I’honneur,  on  le  sait,  de  don- 
ner,  le  premier,  le  signal  de  ces  grandes  manifestations  episco- 
pates en  faveur  de  la  souverainete  temporelle  du  Pontife-Roi, 
sans  lesquelles  le  coeur  magnanime  de  Pie  IX  lui-meme  n’aurait 
pas  eu  peut-etre  la  confiance  de  convoquer,  dans  les  jours  mau- 
vais  que  nous  traversons,  un  Concile  oecumenique.  M.  le  doyen 
dit  ensuite  les  esperances  de  I’Eglise  aux  approches  de  cette 
sainte  assemblee,  et  les  sentiments  de  soumission  absolue  avec 
lesquels  le  clerge  d’Orleans  est  dispose  a en  recevoir  les  decrets. 
Puis,  faisant  allusion  aux  inquietudes  repandues  dans  les  ames 
par  les  imprudences  des  uns  et  la  malveillance  des  autres,  il  ex- 
prima  la  plus  entiere  confiance  dans  la  sagesse  du  Vicaire  de  Je- 
sus-Christ  et  de  NN.  SS.  les  Eveques,  et  en  particulier  de  celui 
k qui  le  clerge  d’Orleans  offrait  en  ce  moment  ses  hommages  et 
tous  ses  voeux. 

Mgr  I’eveque  d’Orleans,  tres-emu,  repondit  dans  les  termes 
suivants : 

„ Messieurs, 

„Je  suis  vivement  touche  des  paroles  quo  M.  I’abbe  Desbros- 
ses vient  de  m’adresser  en  votre  nom;  quoique  je  ne  puisse  vrai- 
mont  accepter  tout  ce  qu’il  a bien  voulu  me  dire  de  beaucoup 

Coll.  Lsc.  vu. 


a trop  bienveillant,  en  rappelant  ici  ce  que  j’ai  pu  avoir  le  bonheur, 
et  avant  tout  le  devoir,  d’essayer  dans  ma  vie  pour  le  service  de 
I’Eglise  et  du  Saint-Siege. 

„Ce  dont,  surtout,  je  le  veux  remercier,  c’est.  Messieurs,  de 
ces  sentiments  si  eleves  et  si  nobles,  pleins  d’une  foi  sacerdotale 
si  ferme,  dont  nous  sommes  accoutumes  a rencontrer  I’expression 
sur  ses  levres,  de  meme  que  la  flamme  en  est  dans  tous  vos  coeurs 
et  dans  le  sien. 

„Oui,  aux  approches  de  ce  grand  Concile,  il  faut  avoir  con- 
fiance; confiance  dans  la  parole  de  Celui  qui  a dit  a son  Eglise: 
Enseignez  toutes  les  nations.  Je  suis  avec  vous  jusqu’a  la  consom- 
mation  des  siecles;  et  qui  va  les  enseigner  encore,  par  la  bouche 
du  successeur  de  Pierre  et  des  Eveques  rassembles  autour  de  lui. 

„Et  c’est  de  la  sorte,  Messieurs,  par  la  souveraine  assistance 
de  Celui  qui  est  la  lumiere  et  la  paix,  que  le  Concile  sera  ce  que 
le  Pape  a voulu  qu’il  flit;  une  grande  oeuvre  d’illumination  et 
de  pacification,  grande  opus  illuminationis  et  pacificationis , ainsi 
que  s’exprimaient , dans  leur  adresse  au  Saint-Pere,  les  Eveques 
reunis  a Rome  en  1867. 

b „Et  puis,  apres  le  Concile,  quand  Pierre  et  les  Apotres, 
quand  le  Pape  et  les  Eveques,  auront  parle,  docilite  complete, 
Messieurs,  comme  on  vous  le  disait  si  bien  tout  a I’heure,  sou- 
mission  absolue  a tout  ce  que  I’Esprit  de  Dieu  aura  dicte  a la 
sainte  assemblee. 

„Tels  sont  vos  sentiments,  a tous,  Messieurs;  et  c’est  parce 
que  je  les  connais  que,  si  je  ne  m’eloigne  pas  de  vous  sans  tris- 
tesse,  je  pars  cependant  avec  une  pleine  securite.  Vous  prierez 
pour  moi:  oui,  je  compte  sur  vos  bonnes  et  fraternelles  prieres; 
et  vous  saurez  d’ailleurs  veiller  a ce  que,  pendant  mon  absence, 
nulle  temerite  ne  vienne  troubler  I’union  et  la  paix  dont  nous 
avons  toujours  joui,  grace  a Dieu,  dans  ce  diocese,  depuis  vingt 
ans  que  j’ai  I’honneur  d’y  servir  I’Eglise. 

„Et  quant  aux  inquietudes  dont  vous  m’avez  parle,  aux  ini- 
tiatives imprudentes,  intempestives , je  ne  tarderai  pas  a vous  en 
dire  ma  pensee. 

„Pour  moi.  Messieurs,  je  vais  au  Concile,  appele  par  le  chef 
supreme  de  I’Eglise.  J’y  vais  comme  juge  et  temoin  de  la  foi.  J’y 
serai,  je  I’espere,  avec  I’aide  de  Notre-Seigneur,  un  juge  fibre,  attentif 
c et  ferme,  sans  aucun  respect  humain ; un  temoin  vigilant  et  fidele. 
„Et  le  Concile  acheve,  quelles  qu’aient  ete  ses  decisions,  con- 
formes  ou  contraires  a mes  voeux  et  a mes  votes,  je  reviendrai 
soumis  a tout,  sans  le  moindre  effort,  soumis  de  bouche,  d’esprit 
et  de  coeur,  docile  comme  la  plus  humble  brebis  du  troupeau. 

„Telle  est  ma  foi.  Messieurs,  telle  est  la  votre.  C’est  par  ellc 
que  nous  vivons,  et  pour  elle,  au  besoin,  nous  saurions  mourir.‘‘ 

327.  (CCLXII.) 

D.  10.  Nov.  1869.  — Literae  pastorales  Revmi  Dupanloup.  Ex  animo 
valeclicit  clero  et  populo.  Eeclesiae  opus  in  future  Concilio 
opus  fore  veritatis  et  pacis:  pacem  in  veritate,  pacem  in  cari- 
tate.  Augustum  conventum  nibil  aliud  tractaturum,  nisi  quod 
ad  bonum  animarum  pertineat.  Munus  esse  Concilii  summas 
aeternasque  veritates  rursus  in  animis  hominum  excitare;  easdem, 
si  fieri  possit,  magis  illustrare  ac  confirmare;  sacrum  depositum 
contra  quamlibet  innovationem  vel  deminutionem  tueri;  indagare 
quam  aptissimas  rationes,  ut  ea,  quae  credere  oportet,  revera 
credantur.  Id  vero  Patres  per  caritatem  , cuius  est  veritati  vias 
^ parare,  adepturos. 

328.  (CCLXIII.) 

D.  11.  Nov.  1869.  — Idem  in  literis  ad  clerum  dioecesis  suae  datis, 
quae  inscribuntur : Observations  sur  la  controverse  soulevee  rela- 
tivement  a la  definition  de  I’infaillibilite  au  prochain  Concile, 
omnia  in  unum  colligit,  quae  contra  opportunitatem  definiendae  in- 
fallibilitatis  Pontificiae  disputata  sunt,  accusatque  diarium  L’Uni- 
vers  et  periodicum  La  Civiltd  cattolica,  quod  controversiam  de 
buiusmodi  definitions  imprudentissime  suscitarint. 

329.  (CCLXIV.) 

D.  18.  Nov.  1869.  — Ludovicus  Veuillot  inopinatam  editionem  illarum 
literarum  verum  quemdam  eventum  esse  censet,  quum,  quaecum- 
que  sit  auctoris  voluntas,  tails  signifleatio  huic  militiae,  in  qua 
adhuc  solum  prodierint  scriptores  diversi  ordinis , nunc  re  ipsa 
ducem  episcopalem,  legitimum  ac  publicum  subministret.  Mode- 
rator diarii  L’Univers  dicit  se  id  episcopate  actum,  prudentiae 
et  modestiae  causa,  non  esse  disceptaturum;  verum  testatur  se 
a Revmo  Dupanloup  nec  opportune  nec  iuste  petitum. 

81 


1283 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  1284 


330.  (CCLXV.) 

D.  18.  Nov.  1869.  — Episcopus  Vallis  Vidonis  scribit  ad  moderatorem 
periodic!  suae  dioecesis  La  Scmaine  religieuse  se  vehementer  do- 
lere  de  literis  Revmi  Dupanloup , eoque  etiam  magis  in  ea  sen- 
tentia,  quam  prias  de  Pontificis  doceniis  infallibilitate  professus 
esset,  persistere. 

331.  (CCLXVI.) 

D.  19.  Nov.  1869.  — Revmus  Gul.  Renatus  Meignan,  Episcopus  Ca- 
talauneusis,  quiddam  notat  a diario  L’Univers  non  recte  affir- 
niatum  de  libro  suo , qui  inscribitur : Le  monde  et  Vhomme  pri- 
mitif.  Itaque  afflrmat , si  quaestio  de  infallibilitate  proposita 
fuerit  in  Concilio,  ibi  demum  se  ea,  quae  sentiat , plane  exposi- 
turum.  Ceterum  suam  opinionem  convenire  eum  opinione  ab  Epi- 
scopo  Aurelianensi  literis  pastoralibus  expressa,  se  magno  dolore 
affici  hisce  apertis  controversiis,  quibus  irritentur  animi , honore 
autem  prosequi  Revmum  Maret,  animosum  script  or  em , excelsam 
mentem,  sanctum  Episcopum,  amicum  crudeliter  violatum. 

Paris,  le  19  novembre  1869. 

Monsieur  le  Redacteur, 

Au  moment  de  quitter  Paris  pour  me  rendrc  au  Concile,  je 
lis  JJ  Vnivers  une  note  inexacte  au  sujet  de  mon  uouvel  ou- 
vrage,  Le  monde  et  Vhomme  primitif. 

C’est  a tort  que  Ton  voudrait,  meme  indirectement,  associer 
ce  livre  a la  polemique  presente  sur  I’infaillibilite  du  Souverain 
Pontife. 

Le  volume  ne  vient  point  dietre  puhlie,  eomme  le  dit  la  note ; 
seulement,  un  second  tirage  a etc  mis  tout  recemment  en  vente. 
Quand,  au  mois  de  juin  dernier,  paraissait  mon  livre,  celui  de 
Mgr  Maret  n’etait  pas  encore  imprime. 

Mon  but  a ete  uniquement  de  faire,  en  vue  du  Concile  oecu- 
menique  et  sur  une  question  qui  preoccupe  aujourd’hui  les  esprits, 
un  travail  propre  a jeter  quelque  jour  sur  la  difficile  question  des 
rapports  de  la  foi  et  de  la  science. 

Si  la  question  de  I’infaillibilite  du  Souverain  Pontife  est  posee 
aux  juges  du  Concile  oecumenique,  je  me  reserve  d’exprimer  la 
seulement  toute  ma  pensee. 

Je  m’en  refere  d’ailleurs  a la  derniere  Lettre  pastorale  de 
Mgr  I’eveque  d’Orleans,  avec  laquelle  ma  pensee  est  pleinement 
d’accord. 

Tons  les  catlioliques  admettent  aujourd’hui  I’infaillibilite  du 
Pape.  Mgr  Maret  I’admet  aussi  bien  que  M.  Bouix;  mais  si  les 
uns  veulent  I’infaillibilite  personnelle  et  separee,  les  autres  com- 
prennent  la  question  differemment. 

Au  milieu  de  ces  debats,  dont  la  publicite  et  le  caractere 
irritant  sent  profondement  regrettables , je  me  plais  a honorer, 
dans  Mgr  Maret,  I’ecrivain  courageux,  I’esprit  eminent,  le  saint 
Eveque  et  I’ami  cruellement  outrage. 

Je  vous  prie,  monsieur  le  Redacteur,  de  vouloir  bien  inserer 
cette  lettre  rectificative  dans  un  de  vos  prochains  numeros,  et  de 
croire  a ma  consideration  distinguee. 

Guillaume,  eveque  de  Chalons. 

332.  (CCLXVII.) 

D.  20.  Nov.  1869.  — Diarium  L’Uiiivers  declarat  ea,  quae  de  libro 
Episcopi  Catalaunensis  affirmavit. 

Nous  croyons  utile  de  reproduire  une  fois  encore  les  lignes 
que  nous  avons  deja  empruntees  a la  preface  de  Mgr  Meignan: 

„Nous  n’avons  pas  la  vaniteuse  pretention  d’etre  leur  emule, 
nous  marchons  bumblement  sur  leurs  traces  illustres.  Puisse  le 
Ciel  aider  notre  faiblesse  dans  une  tache  que  nous  ne  voulons 
accomplir  qu’en  soumettant  notre  pensee  au  jugement  infaillihle 
du  Saint-Siege  “ 

Nous  aurions  du  savoir,  mais  nous  I’ignorions,  que  le  livre  de 
Mgr  Meignan  avait  ete  public  avant  celui  de  Mgr  Maret.  Dans 
tons  les  cas,  I’important  est  de  constater  qu’avant  que  ce  dernier 
livre  efit  paru,  le  savant  eveque  de  Chalons  s’etait  prononce  pour 
I’infaillibilite  du  Saint-Siege.  Et  I’opinion  generale  est  que  Mgr 
Maret  la  combat. 

Nous  devons  ajouter  que  si  nous  avons  reproduit  la  declara- 
tion de  Mgr  Meignan,  se  soumettant  au  jugement  infaillihle  du 
Saint-Siege,  c’est  sur  la  demande  d’un  tiers,  qui  nous  a dit  avoir 


a ete  invite  par  le  Prelat,  avec  lequel  nous  connaissions  ses  rap- 
ports, a nous  faire  remarquer  ce  passage  de  sa  preface. 

Cette  communication,  dont  nous  avons  nomme  I’auteur  au  vi- 

caire  general  de  Mgr  Meignan,  nous  avait,  d’ailleurs,  ete  faite 

avant  que  les  Observations  de  Mgr  Dupanloup  fussent  publiees. 

Le  secretaire  de  la  redaction, 
Ernest  Schnaiter. 

333.  (CCLXVIII.) 

D.  20.  Nov.  1869.  — Idem  diarium  varia  ex  editis  scriptis  profert 
circa  originem  praesentium  inter  catholicos  controversiarum , et 
circa  suffragia  in  Concilio  per  acclamationem  ferenda. 

334.  (CCLXIX.) 

M.  Nov.  1869.  — Diarium  Le  Monde  scriptum  appellat  aliquot  ante 
annis  editum,  in  quo  Revmus  Manning  de  infallibilitatis  Ponti- 
ficiae  definitione  loquitur. 

b 335.  (CCLXX.) 

D.  19.  Nov.  1869.  — L’Unitd  cattolica  existimat  Revmum  Dupanloup 
non  recte  exprobrare  periodico  La  cattolica  et  diario  L’Uni- 

vers, quod  controversiam  de  infallibilitatis  Pontiflciae  definitione 
excitarint.  Num  fideles  non  possint  ante  Concilium  /idem  suam 
et  desideria  enuntiare?  Quodsi  Episcopus  Aurelianensis  non  op- 
portunum  esse  iudicet  hac  de  re  in  paginis  diurnis  disceptari,  an 
fortasse  opportunae  fuerint  ipsius  literae , quae  omnes  sincere 
catholicos  dolore,  Papae  vero  inimicos  gaudio  affecerint?  An  non 
potuerit  tantisper  exspectare,  ut  sententiam  suam  coram  Concilio 
proferret,  et  Episcoporum  Fuldae  congregatorum  exemplum,  ab 
ipso  allatum , imitari  ? Quod  attinet  ad  paginas  publicas , quas 
vituperet,  quidni  illud  reputarit,  primum  hoc  esse  Concilium  oecu- 
menicum,  quod  diariorum  et  telegraphi  aetate  celehreiur? 

336.  (CCLXXI.) 

D.  21.  Nov.  1869.  — Idem  diarium,  quum  se  ex  eorum  numero  esse 
agnoscat,  quae  Episcopus  Aurelianensis  temerarii  interventus 
crimine  accuse! , sui  defendendi  causa  literas  scribit  Revmo  Du- 
panloup, eximio  Episcopo  Aurelianensi , in  quibus  illud  invocat, 
c quod  ab  omnibus  theologis  admitti  et  alia  occasione  ab  eodem 

Gallo  Antistite  agnitum  esse  ait,  quantam  in  fidei  quaestionibus 
theologicam  vim  habeat  communis  fidelium  sensus. 

337.  (CCLXXII.) 

M.  Nov.  1869.  — Revmus  Carolus  Philippus  Place,  Episcopus  Mas- 
siliensis , pastoralibus  literis , quas  Romam  profecturus  scribit, 
notam  adjungit  (e  suggestu  non  legendam) , in  qua  profitetur, 
eadem  se  cum  Revmo  Dupanloup  sentire. 

338.  (CCLXXIII.) 

D.  23.  Nov.  1869.  — Canonicus  Aurelianensis  Pelletier,  ad  diarium 
L’Univers  datis  literis,  affirmat,  clerum  eius  dioecesis  Vicario  ge- 
neral! Desbrosses  non  dedisse  negotium,  ut  in  salutando  Episcopo 
ipsius  nomine  de  infallibilitate  Pontificia  loqueretur. 

339.  (CCLXXIV.) 

D.  25.  Nov.  1869.  — Archiepiscopus  Westmonasteriensis  privatim 
1 rogat  Revmum  Dupanloup,  ut  quaedam  verba  revocare  velit,  quae 

in  libello,  quern  inscripsit  Observations  [cf.  doc.  328.],  sibi  iniuste 
tribuat,  quaeque  sensum  thesis  a se  defensae  pervertant,  quasi 
fieri  posse  affirraarit,  ut  inter  Papam  et  Episcopos  exsistat  con- 
tentio  vel  discidium. 

340.  (CCLXXV.) 

D.  15.  Dec.  1869.  — Revmus  Dupanloup  testatur,  Archiepiscopo 
Westmonasteriensi  omnino  non  posse  ullam  huiusmodi  adscribi 
sententiam,  quasi  dissensionem  inter  S.  Sedem  et  Episcopos,  disci- 
dium inter  Papam  et  Episcopatum  cogitarit;  quod  si  quis  ei  tri- 
bueret,  calumniam  fore.  Negat  tamen  Episcopus  Aurelianensis, 
se  Revino  Manning  verba  tribuisse  ab  ipso  non  adhibita. 

341.  (CCLXXVI.) 

D.  20.  Dec.  1869.  — Revmus  Manning  acquiescit  declarationi  Epi- 
scopi Aurelianensis,  nec  verborum  controversiae  insistendum 
putat.  Thesis  quidem  disceptationem  nolle  se  hoc  loco  reprehen- 
dere,  neque  non  placere  sibi  nonnulla,  quae  in  response  Revmi 
Dupanloup  reperiantur,  silentio  praeterire. 


1285 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  330. — 357. 


1286 


342.  (CCLXXVII.)  a 

D.  12.  Dec.  1869.  — Ephemeris  L’Vnivers  ex  literis  professoris  Phil- 
lips locum  affert,  ubi  is  sententiam  notat,  quam  se  in  uno  e 
recentibus  scriptis  Revmi  Dupanloup  invenisse  affirmat;  cui  si 
crederetur,  Viennensis  professor  Papam  in  omnibus  ferme  suis 
actibus  infallibilem  putaret. 

Nous  extrayons  ce  qui  suit  d’une  lettre  particuliere  que 
M.  le  docteur  George  PhUlips,  professeur  de  droit  ecclesiastique 
a I’Universite  de  Vienne,  nous  fait  I’honneur  de  nous  adressef: 

„Mgr  I’er^que  d’Orleans  m’a  fait  I’honneur  inattendu  de 
citer  dans  un  de  ses  derniers  ecrits  mon  ouvrage  sur  le  droit 
ecclesiastique.  Selon  le  systeme  de  M.  Phillips,  dit  le  tr^s-reve- 
rend  Prelat,  le  Pape  est  infaillihle  presque  en  toutes  ses  actions. 
Ma  proposition  est  tout  autre;  je  dis  que  le  Pape  n’est  infaillihle 
qu’en  parlant  comme  docteur  supreme  de  I’Eglise  ex  cathedra, 
e’est-a-dire  donnant  une  decision  en  matiere  de  dogme  et  de  loi 
morale." 

Nous  ajouterons  que  le  livre  du  docteur  Phillips  ayant  ete 
traduit  en  frangais,  la  verification  est  facile.  La  doctrine  atta-  b 
quee  par  Mgr  Dupanloup  est  exposee  dans  le  tome  II,  p.  277  et 
suivantes. 

Voulant  eviter  toute  polemique,  nous  nous  en  tiendrons  k 
cette  simple  rectification,  qui  etait  due  a I’eminent  professeur  de 
rUniversite  de  Vienne. 

Le  secretaire  de  la  redaction, 
Ernest  Schnaiter. 

343.  (CCLXXVIII.) 

D.  4.  Dec.  1869.  — La  Civilta  cattolica , etsi  ab  Episcopo  Aurelia- 
nensi  saltern  magnae  imprudentiae  accusata  ac  damnata,  consultius 
tamen  sibi  videri  dicit,  ob  Episcopi  reverentiam,  ad  privati  scrip- 
toris  criminationes,  quamvis  facile  posset,  non  respondere. 

344.  (CCLXXIX.) 

M.  Dec.  1869.  — Revmus  Franciscus  Nardi,  Auditor  sacrae  Rotae,  in 
diario  Mediolanensi  Osservatore  cattolico  posteaque  in  separato 
libello,  Adnoiationes  quasdam  edit  de  postremis  literis  Revmi  c 
Episcopi  Aurelianensis. 

345.  (CCLXXX.) 

D.  21.  Nov.  1869.  — Revmus  Dupanloup  cum  suo  clero  vehemen- 
tissimum  libellum  communicat  in  Lud.  Veuillot  editum,  quern 
inscripsit;  Avertissement  adressi  par  Mgr  I’Eveque  d’Orleans  d 
M.  L.  Veuillot,  redacteur  en  chef  du  journal  I’Univers. 

346.  (CCLXXXI.) 

D.  21.  Nov.  1869.  — Monitum , de  quo  dictum  est  in  priore  docu- 
mento.  Revmus  Dupanloup  accusat  Lud.  Veuillot,  quod  sibi 
arroget  munera  Episcopatus  seque  perpetuo  in  ipsius  gravissima 
et  difficilia  negotia  ingerat.  Super  omnia  vituperat  eius  in  ur- 
gendis  doctrinis  intemper  ant  iam  infaustamque  cupiditatem  eius- 
modi  quaestiones  agitandi,  quae  animos  irritent , easdemque  ad 
violentos  periculososque  exitus  perducendi.  Incusat  ilium , quod 
criminibus,  contumeliis , calumniis  eos  persequatur,  qui  eiusdem 
sint  fidei  consortes.  Neminem  unquam  fuisse,  in  quern  magis, 
quam  in  Lud.  Veuillot,  conveniret  illud  s.  Scripturae  severe 
dictum:  Accusator  fratrum!  Denique  illi  exprobrat,  quod  ipsam 
Ecclesiam  suis  intemperiis  contaminet , quum  rara  audacia  opi- 
niones  suas  easque  ipsi  omnino  peculiares , tamquam  ilUus  doc- 
trinam  venditet. 

347.  (CCLXXXII.) 

D.  22.  Nov.  1869.  — Epistola , quam  Revmus  Dupanloup  cum  illo 
Monito  ad  Lud.  Veuillot  mittit. 

348.  (CCLXXXIII.) 

D.  22.  Nov.  1869.  — Ludovici  Veuillot  considerationes  quaedam  circa 
idem  Monitum.  Accusatus  faciendum  sibi  ducit,  ut  quam  possit 
paucissima  respondeat,  ne  omnia  ea  commoda  amittat,  quae  causae 
suae  affert  adversarius  nimis  iratus. 

349.  (CCLXXXIV.) 

D.  25.  Nov.  1869.  — Periodicum  Le  Correspondant  verbis  effert 
praeclarum  illud,  quod  his  postremis  diebus  evenisse  ait,  binas 


literas  signifleans,  quas  Revmus  Dupanloup  ad  populum  et  ad 
clerum  suae  dioecesis  dederat.  Ex  his  ansam  sumit  ad  confir- 
mandas  suas  de  sacro  Concilio  opiniones ; simul  conqueritur,  quod 
haec  sua  sensa  ab  adversariis  depravata  sint,  qui  insimulati  com- 
mentarii  [cf.  doc.  223.]  vel  maxime  perspicuos  locos  corruperint. 
Suam  vero  defensionem  ea  re  adiuvat,  quod  paratissimum  se  pro- 
fttetur  ad  sacri  Concilii  decreta,  quaecumque  haec  fuerint,  summa 
reverentia  simplicique  obsequio  plane  amplectenda.  Postremo  gau- 
dium  suum  gratumque  animum  signifleat,  quod  se  ab  indefesso 
Antistite  defensum  videat  in  tertio  illo  libello,  quern  moderator! 
diarii  L'Vnivers  inscripsit. 

350.  (CCLXXXV.) 

M.  Nov.  1869.  — Diarium  Le  Monde,  in  eodem  illo  Monito  appellatum 
notatumque , mirari  se  ait  eos , quorum  opera  in  certando  ver- 
setur,  si  quid  forte  offenderint,  tali  modo  castigari.  Se  quidem 
usurum  porro  suis  iuribus , et  adversus  gallicanam  libertatisque 
iactantiorem  disciplinam  se  pugnaturura,  ut  in  doctrinis  sese  intra 
fines  veri  iustique  continent,  reverentiamque,  quae  personis  debetur, 
observet. 

351.  (CCLXXXVI.) 

D.  26.  Nov.  1869.  — Revmus  Gaume  protonotarius  ap.,  scribit  Ludo- 
vico Veuillot,  ilia  criminatione  ab  Episcopo  Aurelianensi  in  mo- 
deratorem  diarii  L’Vnivers  coniecta,  quae  ad  celebratam  de  clas- 
sicis  quaestionem  pertinet,  se  quoque  perstringi.  Itaque  his  in 
literis  sententiae  suae  defensionem  suscipit. 

352.  (CCLXXXVII.) 

D.  2.  Dec.  1869.  — Ludov.  Veuillot  respondet  ad  quaedam  dicta 
Revmi  Dupanloup , quibus  ea  petitur  sententia , quam  diarium 
L’Vnivers  in  quaestione  de  infallibilitate  Pontificia  defendit. 

353.  (CCLXXXVIII.) 

D.  3.  Dec.  1869.  — Revmus  Ioann.  Petrus  Mabile,  Episcopus  Ver- 
saliensis,  Roma  scribit  ad  suum  clerum,  quid  de  magna  ilia  quae- 
stione sentiat,  qua  nunc  omnium  mentes  occupentur. 

354.  (CCXXXIX.) 

M.  Ian.  — Mart.  1870.  — Excerpta  ex  variis  literis,  in  quibus  agitur  de 
exorta  inter  Episcopum  Aurelianensem  et  Archiepiscopum  Mech- 
liniensem  controversia,  quaenam  fuerit  origo  quaestionis  circa 
definitionem  infallibilitatis  Pontificiae.  [V.  infra  doc.  hist.  IV.] 

355.  (CCXC.) 

D.  10.  Dec.  1869.  — Le  Correspondant  pergit  defendere  sententias 
suas  et , quam  adhuc  tenuerit , rationem.  Sed  iam  omnem  ilium 
rumorem  desiisse  scribit ; reverentiam,  offleium,  fiduciam,  sibi  si- 
lentium  et  pacem  indicere : hanc  treugam  Dei  et  sacras  inducias  esse. 

356.  (CCXCI.) 

D.  14.  Dec.  1869.  — Comitis  Montalembert  ad  amicum  Loyson  literae, 
in  quibus  praesentes  controversias  commemorat  eique  suadet,  ut, 
saltern  aliquamdiu,  silentio  et  oblivione  sese  involvat. 

357. 

D.  30.  Nov.  1869.  — Revmi  Dechamps,  Archiepiscopi  Mechliniensis, 
ad  Rmum  Dupanloup  literae,  quibus,  quo  dolore  eius  literis  „Ob- 
servations  etc.“  affectus  sit,  notat  eaque,  quae  ille  de  infallibili- 
tatis definitions  scripserit,  refutare  studet. 

Mon  cher  et  venere  seigneur, 

Dans  les  Observations  que  vous  avez  adressees  au  clerge  de 
votre  diocese,  au  moment  de  votre  depart  pour  Rome,  vous  avez 
bien  voulu  faire  mention.  Monseigneur,  de  notre  vieille  amitie. 
Tant  de  choses  en  ont  resserr6  les  liens  depuis  1846,  que  je  ne 
crains  nullement  de  voir  ces  liens  se  relacher,  si  je  vous  dis 
ouvertement  pourquoi  le  dernier  acte  de  Votre  Grandeur  m’a  pro- 
fondement  attriste.  Comment  ne  serais-je  pas  attriste.  Monseigneur, 
de  ce  qui  a rejoui  les  ennemis  avoues  de  la  foi  et  de  I’Eglise? 
„La  lettre  de  Mgr  Dupanloup  (e’est  ce  qu’ils  ecrivent),  la  lettre 
de  Mgr  Dupanloup  formera,  quelque  resolution  que  prenne  le  Con- 
cile,  un  des  monuments  les  plus  glorieux  de  I’histoiro  do  notre 
Eglise  nationale.“  En  lisant  de  telles  paroles.  Monseigneur,  ne 
vous  otos-vous  pas  dit : Je  me  suis  trompo  ? 

81* 


1287 


Acta  et  decreta  SS,  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1288 


Oui,  Monseigneur,  vous  vous  etes  trompe ; et  quoique  le  loisir  a 
me  manque  naturellement  a cette  heure  pour  developper  les  mo- 
tifs de  ma  conviction  a cet  egard,  je  ne  desespere  pas  de  vous  la 
faire  partager,  de  simples  indications  suffisant  a votre  clairvoyance. 

I. 

Et  d’abord , la  question  n’est  pas  posee  par  Votre  Grandeur 
comme  elle  devait  I’etre,  car  il  ne  s’agit  plus  seulement  aujourd’hui 
de  I’infaillibilite  ex  cathedra.  Mgr  Maret  I’a  compris  comme  de 
Maistre,  et  il  a dit  comme  lui:  Le  pouvoir  qui  juge  souveraine- 
ment  ou  definitivement  en  matiere  doctrinale,  ne  pouvant  manquer 
d’etre  infaillible  dans  une  societe  spirituelle  divinement  etablie, 
la  ou  est  la  souverainete,  la  est  I’infaillibilite.  Il  s’agit  done,  avant 
tout,  de  la  constitution  de  VEglise;  il  s’agit  de  savoir  ou  se  trouve, 
dans  I’Eglise , le  supreme  pouvoir , celui  qui  a la  plenitude  de  la 
puissance  sur  I’Eglise  universelle. 

La  question  ainsi  elargie,  et  e’est  ainsi  qu’elle  devait  I’etre, 
est  traitee  par  Mgr  Maret  de  la  maniere  que  vous  savez.  Elle  est 
traitee  par  lui  dans  un  Memoire  soumis  au  Concile,  et  que  Sa 
Grandeur  depose  aux  pieds  du  Souverain  Pontife  et  des  Peres 
du  Concile  en  disant;  „Nous  soumettons  notre  oeuvre,  du  plus 
profond  de  notre  coeur,  k leur  examen  et  a leur  jugement.“  ‘ 

Or,  quelle  est  cette  doctrine  soumise  au  jugement  du  Concile  ? 
C’est  la  doctrine  du  pouvoir  supreme  ou  souverain  divise  entre  le 
Souverain  Pontife  et  I’Episcopat. 

La  primaute  de  juridiction  appelee  par  le  4®  Concile  de  Latran 
potestatis  principatus,  Mgr  Maret  la  distingue  du  souverain  pouvoir, 
de  la  puissance  supreme.  Cette  puissance  supreme  ou  souveraine 
est,  selon  lui,  composee  de  deux  elements,  du  Souverain  Pontife  et 
de  I’Episcopat;  du  premier,  comme  element  superieur;  du  second, 
comme  element  subordonne;  mais  de  telle  sorte  cependant  que 
non  seulement  I’element  subordonne  partage  le  pouvoir  supreme., 
mais  qu’il  devient  seul  le  pouvoir  supreme,  si  le  Souverain  Pon- 
tife refuse  d’adherer  a la  grande  majorite  de  I’Episcopat.  Le  Con- 
cile de  Florence  definit  que  le  Pontife  remain,  Successeur  de  Pierre, 
Prince  des  Apotres,  vrai  Vicaire  du  Christ,  Chef  de  toute  I’Eglise, 
Pere  et  Docteur  de  tous  les  chretiens,  a regu  dans  la  personne 
de  Pierre  la  pleine  puissance  d’enseigner  et  de  gouverner  I’Eglise 
universelle;  et  malgre  cette  definition.  Mgr  Maret  soutient  que 
cette  pleine  puissance  n’est  pas  pleine  dans  le  Chef  de  I’Eglise, 
mais  qu’elle  est  divisee  entre  le  Pape  et  les  Eveques.  Or,  cette 
doctrine  que  Mgr  Maret  donne  (heureusement  par  erreur)  comme 
la  doctrine  de  I’Eglise  gallicane,  cette  doctrine  est  repandue  au- 
jourd’hui par  la  presse  des  deux  mondes,  solennellement  soumise 
par  son  auteur  au  jugement  du  Concile,  et  Votre  Grandeur  traite 
encore  la  question  de  I’opportunite  d’un  jugement! 

La  question  d’opportunite  ou  d’inopportunite  me  parait  avoir 
fait  son  temps,  et  voici  pourquoi:  L’Eglise  ne  definit  les  verites 
revelees  que  lorsqu’elles  sont  niees  ou  contestees,  et  elle  ne  con- 
damne  les  erreurs  contraires  a la  foi  que  lorsque  celles-ci  sont 
effectivement  repandues.  Mais  quand  ces  verites  sont  niees,  ou 
quand  ces  erreurs  sont  repandues,  I’Eglise  ne  se  tait  pas:  quae 
sunt  contra  fidem  vel  bonam  vitam,  Ecclesia  nec  approbat,  nec 
tacet  Elle  prend  son  temps  pour  parler , sans  doute,  mais  elle 
ne  manque  jamais  de  le  faire,  selon  ce  mot  d’un  Pontife  cite  par 
Mgr  de  Sura:  „Error , cui  nott  resistitur,  approbatur,  et  veritas, 
cum  non  defenditur,  opprimitur.“ 

Ne  vous  semble-t-il  done  pas,  comme  a moi,  Monseigneur, 
que  le  jugement  solennellement  demande  au  Concile  sera  porte 
d’une  maniere  ou  d’une  autre?  La  definition  du  Concile  de  Flo- 
rence y suffirait  deja,  et  si  Ton  etait  tente  d’en  amoindrir  la  por- 
tae, les  solennelles  declarations  du  clerge  de  France  suffiraient  k 
leur  tour  pour  eloigner  cette  tentation  des  esprits  qu’elle  in- 
quieterait. 

Il  y a de  la  democratie  dans  I’Eglise,  sans  doute,  puisqu’un 
patre  peut  y devenir  Gregoire  VII,  et  il  y a de  I’aristocratie  sur- 
tout  dans  la  constitution  de  I’Eglise,  puisque  I’Episcopat  y est  d’in- 
stitution  divine,  et  que  le  supreme  pasteur  ne  peut  gouverner 
I’Eglise  sans  lui;  mais  ce  qu’il  y a de  democratique  et  d’aristo- 
cratique  dans  cette  divine  constitution,  n’enleve  rien  a la  pleni- 
tude de  la  puisance  de  I’unique  pasteur  supreme. 

De  par  I’institution  divine,  les  Eveques  sont  charges  de  gou- 
verner  I’Eglise  de  Dieu : Spiritus  Sanctus  posuit  episcopos  regere 


Ecclesiam  Dei  mais  sous  I’autorite  de  I’Eveque  des  Eveques,  de 
I’unique  chef  de  toute  I’Eglise:  Papa  habet  plenitudinem  ponti- 
ficalis  potestatis,  quasi  Rex  in  regno;  sed  Episcopi  assumuntur  in 
partem  sollicitudinis , quasi  indices  singulis  civitatibus  praepositi^. 
Les  Eveques  sont  juges  de  la  foi,  mais  disperses  ou  rassembles, 
leur  jugement  n’est  definitif  ou  infaillible  que  par  I’assentiment 
ou  la  confirmation  de  I’unique  juge  en  dernier  ressort  de  toutes 
les  controverses.  La  puissance  des  Eveques  est  de  droit  divin; 
mais,  de  droit  divin  aussi,  cette  puissance  est  subordonnee,  et  si 
les  Eveques  participent  a la  puissance  qui  gouverne  I’Eglise,  s’ils 
entrent  par  I’institution  divine  in  partem  sollicitudinis,  ils  n’ont 
aucune  part  a la  supreme  puissance,  ils  n’ entrent  pas  in  partici- 
pationem  principatus  potestatis. 

II. 

Mais  voici.  Monseigneur,  pourquoi  je  suis  profondement  triste  : 
c’est  parce  qu’en  pretendant  ne  toucher  qu’a  la  question  de  I’op- 
portunite  de  la  definition  de  I’infaillibilite  du  Saint-Siege,  vous 
b avez  incontestablement  touche  a la  question  du  fond,  et  vous  avez 
repandu  sur  elle  des  nuages,  qui  derobent  aux  yeux  des  gens  du 
monde  la  splendeur  d’une  verite  certaine,  d’une  verite  confessee 
par  les  plus  grands  noms  de  la  theologie  dans  tous  les  siecles. 
Vos  craintes.  Monseigneur,  ont  trouble  votre  regard:  illic  trepi- 
daverunt  timore,  ubi  non  erat  timor,  et  ce  sont  elles  qui  vous  ont 
fait  voir  dans  les  choses  ce  qui  n’etait  qu’en  vous-meme.  Que 
n’ai-je  la  puissance  de  dissiper  ces  nuages,  et  de  faire  arriver  ma 
voix  partout  ou  la  votre  a retenti? 

C’est  un  nuage.  Monseigneur,  que  le  terme  de  dogme  nou- 
veau, et  I’explication  que  vous  en  donnez  ne  le  dissipe  pas  en- 
tierement.  L’Eglise,  vous  le  dites  tres-bien,  ne  fait  pas  les  dog- 
mes;  elle  les  constate  ou  les  definit;  mais  elle  ne  les  definit  que 
lorsqu’ils  sont  nies  par  I’heresie  ou  contestes  par  la  bonne  foi,  et 
avant  d’etre  definis,  ils  ont  toujours  fait  I’objet  de  la  croyance 
de  I’Eglise.  C’est  ce  que  vous  ne  dites  pas.  Monseigneur,  et  vous 
semblez  meme  indiquer  le  contraire,  au  sujet  de  I’infaillibilite  de 
Pierre  et  de  ses  successeurs  en  matiere  de  foi,  car  vous  dites  que 
I’Eglise  a vecu  dix-huit  siecles  sans  eprouver  le  besoin  de  definir 
c cette  verite,  comme  si  elle  avait  vecu  dix-huit  siecles  sans  croire 
a cette  verite ! 

Or,  I’Eglise  a toujours  vecu  de  la  foi  a cette  verite,  et  elle 
en  a vecu  partout,  meme  Ei  ou  cette  verite  a ete  contestee  par 
la  bonne  foi;  car  une  ecole  fran^aise  ne  I’a  contestee  que  bien 
tard  en  theorie,  pour  la  confesser  toujours  en  pratique  avec  une 
fidelite  vraiment  digne  du  clerge  fran^ais.  C’est  ce  qui  explique 
la  longanimite  du  Saint-Siege  a I’egard  de  I’ecole  dite  gallicane. 
Mais  s’il  est  un  temps  de  se  taire,  il  est  aussi  un  temps  de  parler, 
et  il  est  difficile  de  douter  que  ce  temps  soit  venu,  quand  une 
doctrine  jusque-la  bien  modeste  et  qui  s’etait  toujours  donnee 
comme  une  simple  opinion,  change  d’allures  et  se  proclame  cer- 
taine, comme  si  les  plus  grandes  lumieres  et  les  plus  illustres 
docteurs  du  christianisme,  les  saint  Bernard,  par  exemple,  les  saint 
Thomas  d’Aquin,  les  saint  Bonaventure,  ces  genies  superieurs  et 
ces  fideles  echos  de  la  tradition  et  des  Peres,  n’avaient  rien  com- 
pris a la  constitution  de  I’Eglise ! 

C’est  un  nuage  encore.  Monseigneur,  que  les  termes  d’infailli- 
bilite  personnelle  et  separee  du  Souverain  Pontife.  Quand  le  chef 
d de  I’Eglise  constate  ou  definit  la  foi,  il  constate  la  verite  divine- 
ment revelee,  et  il  la  constate  par  I’Ecriture  et  la  tradition.  Et 
comment  constate-t-il  la  tradition?  Quelquefois  en  consultant  les 
Eveques,  comme  il  I’a  fait  avant  de  definir  I’lmmaculee  Conception; 
quelquefois  en  reunissant  des  Conciles,  comme  il  I’a  fait  souvent, 
et  comme  il  va  le  faire  encore ; quelquefois  en  ne  faisant  ni  I’un 
ni  I’autre,  lorsque  la  tradition  est  indubitable  et  qu’elle  delate  a 
tous  les  yeux,  comme  les  Souverains  Pontifes  I’ont  fait  voir  dans 
les  actes  relatifs  au  jansenisme  et  au  febronianisme,  dans  les  con- 
stitutions Cum  occasione  et  Vnigenitus , et  dans  la  bulle  Aucto- 
rem  fidei. 

Que  parle-t-on  par  consequent  d’infaillibilite  separee,  comme 
si  la  foi  du  successeur  de  Pierre  pouvait  etre  exclusivement  per- 
sonnelle, et  se  separer,  malgre  la  promesse  formelle  de  Jesus- 
Christ,  de  la  foi  de  tous  les  siecles?  Comme  chef  de  I’Eglise  le 
successeur  de  Pierre  est  divinement  constitue  I’organe  supreme 
de  la  tradition:  Ego  oravi  pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua.  Si, 


‘ Preface. 


^ S.  Aug.  ad  Inquiait.  Ian. 


‘ Act.  Apost. 


2 S.  Thom. 


1289 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  357. 


1290 


par  le  terme  d’infaillibilite  separee,  on  vent  dire  que,  pour  con-  a 
stater  la  tradition,  le  Pape  n’a  pas  toujours  besoin  de  rassembler 
des  Conciles,  ni  meme  de  consulter  les  Eveques,  on  veut  dire  ce 
qui  est  vrai,  mais  on  le  dit  bien  mal.  L’Eglise,  en  efifet,  est  un 
corps  vivant,  et  pour  que  I’infaillibilite  de  la  tete  pdt  etre  se- 
paree, il  faudrait  que  la  tete  elle-meme  put  etre  separee  du  corps; 
que  I’Eglise,  par  consequent,  piit  etre  detruite;  que  ces  paroles 
du  Christ  eussent  ete  dites  en  vain:  Tu  es  Pierre,  et  svr  cette 
pierre  je  hdtirai  mon  Egliee,  et  les  portes  de  Vemfer  lie  prevau- 
dront  pas  contre  elle. 

Toutes  les  obscurites  naissent  ici  de  ce  qu’on  perd  de  vue 
I’objet  et  la  nature  de  I’infaillibilite.  Elle  n’a  pour  objet  que  de 
conserver  le  depot  de  la  foi  et  d’en  constater  au  besoin  le  con- 
tenu,  et  ce  n’est  ni  par  de  nouvelles  revelations,  ni  par  des  in- 
spirations proprement  dites,  que  la  supreme  autorite  doctrinale 
conserve  la  foi  et  la  constate,  mais  par  la  fidelite  divinement  pro- 
mise a I’emploi  des  moyens  necessaires  pour  la  conserver  et  la 
constater.  C’est  en  cela  qu’elle  consiste,  et  ses  divers  actes  le 
prouvent,  comme  nous  I’indiquions  tout  a I’heure.  II  faudrait 
done  renoncer,  a propos  de  I’infaillibilite  ou  de  la  fidelite  a gar-  b 
der  le  depot  de  la  revelation,  il  faudrait  renoncer  au  langage 
politique,  aux  termes  de  monarchie  pure  et  absolue,  de  pouvoir 
personnel  et  arbitraire,  qui  n’ont  veritablement  ici  pas  de  sens. 

Le  terme  d’infaillibilite  personnelle  est  encore  louche  sous 
un  autre  rapport.  En  promettant  I’infaillibilite  a Pierre,  afin  qu’il 
„confirmat  ses  freres  dans  la  foi“,  le  Christ  a-t-il  rendu  la  per- 
sonne  meme  du  Chef  de  I’Eglise  absohment  infaillihle?  Mais,  s’il 
en  etait  ainsi,  I’infaillibilite  serait  indivisible  comme  la  personne, 
et  le  Souverain  Pontife  serait  infaillible  en  tout  et  toujours.  Ce 
n’est  done  pas  a la  personne,  comme  le  remarque  Muzzarelli,  que 
I’infaillibilite  est  promise,  mais  d V autorite  dont  elle  est  revHue; 
en  d’autres  termes,  ce  n'est  pas  a la  personne  privee,  mais  a la 
personne  publique  que  I’infaillibilite  est  promise,  et  uniguetnent 
pour  I’exercice  de  sa  charge  supreme,  la  conservation  et  la  defi- 
nition de  la  foi. 

La  foi  est  la  racine  et  le  fondement  de  la  vie  de  I’Eglise, 
radix  et  fundamentum  omnis  iustificationis , selon  les  expressions 
du  Concile  de  Trente ; et  c’est  parce  que  la  promesse  de  I’infailli- 
bilite  en  matiere  de  foi,  ut  non  deficiat  fides  tua , a ete  faite  a c 
I’autorite  supreme  de  I’Eglise,  que  cette  autorite  reste  elle-meme 
la  pierre  fondamentale  de  tout  I’edifice:  Super  hanc  petrarn  aedi- 
ficabo  Ecclesiam  meant.  L’infaillibilite  n’a  ete  promise  qu’en  cette 
matiere,  et  il  est  facile  de  comprendre  pourquoi.  Si  la  vie  de 
I’Eglise  sort  tout  entiere  de  la  racine  de  la  foi,  il  suffit  que  cette 
divine  racine  soit  preservee  pour  qu’elle  communique  la  vie  a tout 
le  reste.  De  la  cette  force  qui  n’a  jamais  manque  a I’Eglise  pour 
reparer  les  fautes  et  pour  reformer  les  abus,  ceux-ci  ne  manquant 
jamais  la  ou  il  y a des  hommes. 

C’est  ici.  Monseigneur,  qu’il  efit  fallu  faire  retentir  votre 
grande  voix  pour  eclairer  I’ignorance  publique,  et  pour  dissiper, 
chez  les  gens  du  monde,  I’incroyable  confusion  d’idees  qui  les  fait 
crier  au  miracle  en  presence  de  ce  qui  faisait  dire  a un  apolo- 
giste  celebre:  Je  ne  sais  vraiment  pas  comment  le  Pape,  ferait 
pour  se  tromper! 

Il  ne  s’agit  pas,  en  effet,  de  decouvrir  la  verite  revelee,  mais 
de  la  garder  et  de  la  constater,  telle  que  tous  les  siecles  I’ont 
crue,  et  il  ne  s’agit  pas  d’ autre  chose.  11  ne  s’agit  ni  de  I’infailli- 
bilite  dans  la  conduite  ou  de  I’impeccabilite , ni  de  I’infaillibilite  d 
dans  le  gouvernement  de  I’Eglise , ni  de  I’infaillibilite  dans  les 
choses  qui  ne  touchent  pas  a la  foi,  ni  de  I’infaillibilite  dans  les 
actes  qui  ne  sent  pas  des  definitions  de  foi,  ou  qui  n’imposent  pas 
I’obligation  de  croire  k I’Eglise  universelle. 

Combien  d’hommes  d’Etat,  de  robe  et  d’epee,  combicn  d’ora- 
tcurs  et  d’ecrivains  celebres,  sent  aujourd’hui  pleins  d’ignorance 
a ce  sujet!  J’en  ai  entendu  qui  me  disaient;  Clement  XIV  a sup- 
prime  la  Compagnie  de  Jesus,  et  Pie  VII  I’a  retablie;  done  les 
Papes  ne  sont  pas  infaillibles ! J’en  ai  entendu  d’autres  qui  rai- 
sonnaient  ainsi:  Pie  IX  a donne  une  Constitution  aux  Etats  de 
I’Eglise  en  1848  , et  il  s’est  bien  garde  de  la  rctablir  apres  que 
la  rdvolution  I’eut  mise  a neant;  done  le  Pape  n’est  pas  infail- 
lible! Vous  en  avez  rencontre  comme  moi,  et  sans  doute  plus  que 
moi,  Monseigneur,  de  pareilles  ])rouves  d’ignorance  cliez  les  gens 
du  monde.  Que  j’eusse  voulu  vous  voir  saisir  cette  occasion  do 
la  dissiper! 

Que  j’eusse  voulu  vous  la  voir  saisir  aussi,  non  pour  accu- 
muler,  mais  pour  faire  disparaitre  les  difficultes  que  j’appelle  des 


nuages,  et  que  des  doctrines  trop  peu  autorisees  alleguent  contre 
I’infaillibilite  du  Saint-Siege,  a propos  de  certains  actes  des  Papes 
ou  il  n’y  a jamais  eu  I’ombre  de  definitions  de  foi. 

Comment  Votre  Grandeur  a-t-elle  eu  le  courage  de  rappeler 
encore  les  questions  jugees  de  Libere,  de  Vigile  et  d’Honorius? 
Pour  moi,  je  ne  me  sens  pas  celui  de  prouver  de  nouveau  ici  ce 
qui  est  tout  a fait  evident,  que  Libere  n’a  jamais  rien  souscrit 
de  contraire  a la  foi,  et  que  s’il  a peche,  c’est  en  souscrivant 
une  formule  de  foi  incomplete;  que  Vigile,  en  croyant  la  lettre 
attribute  a Ibas  approuvee  par  le  Concile  de  Chalcedoine,  s’est  uni- 
quement  trompe  sur  une  question  de  fait,  et  de  fait  nullement 
dogmatique  pour  lui,  puisqu’il  a reprouve  de  la  maniere  la  plus 
explicite  les  erreurs  contenues  dans  ce  document;  qu’Honorius, 
loin  d’enseigner  le  monothelisme  dans  ses  lettres  a Sergius,  y a 
formellement  enseigne  le  contraire,  et  que  loin  d’avoir  rien  defini 
contre  la  foi,  sa  faute  a precisement  consiste  a ne  vouloir  rien 
definir,  comme  il  le  dit  lui-meme,  contre  une  nouveaute  dont 
I’astucieux  patriarche  de  Constantinople  lui  avait  cache  le  venin. 

J’ai  la  tous  les  textes  sous  les  yeux.  Monseigneur,  mais  vous 
les  connaissez,  et  je  vous  en  fais  grace,  comme  des  magnifiques 
paroles  de  Leon  II  a I’empereur  Constantin  et  aux  Eveques 
d’Espagne,  paroles  qui  suivirent  de  si  pres  toute  cette  controverse, 
et  qui  font  voir  avec  evidence  que  jamais  le  sixieme  Concile  oecu- 
menique  n’a  songe  a condamner  Honorius  comme  personnellement 
coupable  d’heresie,  mais  uniquement  comme  coupable  de  ne- 
gligence. 

Mais  il  est  d’autres  nuages,  je  veux  dire  d’autres  difficultes 
raugees  par  Votre  Grandeur  parrai  les  difficultes  theologiques,  et 
qui  ne  doivent  pas  lui  paraitre  aussi  inextricables  qu’aiment  a le 
dire  des  auteurs  toujours  un  peu  portes  a grossir  les  forces  de 
I’ennemi  pour  mieux  jouir  de  leur  victoire. 

La  premiere  difficulte  serait  de  determiner  les  conditions  d’une 
definition  ex  cathedra,  les  theologiens  ne  s’accordant  pas  a ce 
sujet.  Mais  ce  disaccord.  Monseigneur,  est  ici  plus  apparent  que 
reel.  En  elfet,  plusieurs  ecrivains,  plus  canonistes  que  theologiens, 
ont  plutot  traite  cette  question  au  point  de  vue  historique  qu’au 
point  de  vue  theologique,  et  ils  se  sont  attaches  a rappeler  les 
diverses  formes  des  definitions  dogmatiques,  et  la  maniere  plus 
ou  moins  dififerente  dont  les  Papes  ont  procede  pour  les  donner, 
tandis  que  les  vrais  theologiens  se  sont  attaches  a constater  les 
conditions  essentielles  de  ces  definitions.  Or,  a ce  point  de  vue, 
qui  est  le  veritable  dans  la  question  qui  nous  occupe,  les  maitres 
de  la  theologie  sont  d’accord. 

Tous  disent  que  le  mot  ex  cathedra  est  un  terme  plus  ou 
moins  nouveau,  mais  parfaitement  bien  choisi  pour  exprimer  une 
chose  aussi  ancienne  que  le  christianisme , e’est-a-dire  I’enseigne- 
ment  donne  par  le  chef  de  I’Eglise,  lorsque  celui-ci  ne  parle  pas 
comme  personne  privee,  mais  comme  autorite  supreme,  et  qu’il 
propose  a I’Eglise  comme  dogme  de  foi  une  verite  contenue  dans 
le  depot  de  la  revelation.  Toutes  les  definitions  ex  cathedra  ont 
ce  triple  caractere:  elles  viennent  du  Pape  comme  Pape;  elles 
sont  adressees  a I’Eglise  universelle;  elles  lui  proposent  a croire, 
comme  dogme  de  foi,  une  verite  contenue  dans  le  depot  de  la 
revelation  b 

Les  documents  pontificaux  qui  n’ont  pas  ce  triple  caractere 
ne  sont  pas  des  definitions  ex  cathedra,  et  il  n’y  a done  pas  ici 
deux  dogmes  a definir,  comme  Votre  Grandeur  I’a  suppose. 

En  fait,  la  chose  a toujours  dte  claire,  et  chaque  fois  que 
le  Pape  a defini  dogmatiquement,  jamais  I’Eglise  n’en  a doute. 
Quand  le  Vicaire  de  Jesus-Christ  promulgue  un  decret  dogma- 
tique, il  promulgue  une  loi,  et  il  lui  donne,  par  consequent,  la 
clarte  d’une  loi,  car  vous  le  savez.  Monseigneur,  une  loi  douteuse 
n’oblige  pas : Lex  dubia  non  obligat.  Si,  apres  cela,  certains  theo- 
logiens veulent  voir  des  definitions  dogmatiques  partout,  dans 
chaque  rescrit,  dans  chaque  lettre  latino,  dans  chaque  bref,  dans 
chacun  des  actes  ou  dans  chacune  des  paroles  du  Saint-Pere,  il 
faut  les  laisser  dire  et  ne  pas  s’en  mettre  en  peine  ^ 


‘ Les  v^rit^s  divines  sont  contenues  dans  la  rdv^lation,  soit  ex- 
plicitenient,  soit  implicitement,  ou  elles  lui  sont  essentiellement  et  in- 
separablement  liees,  ayant  avec  elle  une  connexion  n^cessaire.  On 
comprend  done  que  le  Vicaire  de  J6sus-Christ  ddfinit  ex  cathedra 
quand  il  condamne  des  propositions  qui  blessent  la  foi  et  les  moeurs. 

* A Dieu  ne  plaise  que  je  veuille  insinuer  par  lii  que  les  fiddles 
nc  doivent  croire  que  ce  qui  est  d6fini.  La  foi  de  I’Eglise  a toujours 
pr6cdd6  les  definitions  de  foi,  et  I’on  pourrait  presque  dire  de  celles-ci 


1291 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  1292 


Mais  parmi  les  theolo^iens  que  cite  Votre  Grandeur,  il  en 
est  toutefois  d’incapables  d’avoir  dit  ce  que  vous  citez  d’eux,  Mon- 
seigneur, dans  le  sens  ou  vous  le  comprenez.  Vous  le  recon- 
naitrez,  je  I’espere,  en  comparant  ce  qu’ils  ont  ecrit  avec  ces 
paroles  de  Bellarmin  et  de  Maur  Capellari,  depuis  Gregoire  XVI : 
„Celui  qui  a promis  la  fin  (I’infaillibilite  dans  la  foi),  a promis 
sans  aucun  doute  les  moyens  de  I’atteindre;  et  il  ne  nous  servi- 
rait  de  rien  de  savoir  que  le  Souverain  Pontife  est  infaillible 
quand  il  dejinit  sans  temerile,  si  nous  ne  savions  qu’en  vertu  de 
la  promesse  divine  elle-meme,  jamais  la  Providence  ne  pent  per- 
mettre  que  le  Souverain  Pontife  definisse  temerairement.‘‘  ‘ 

„De  meme  done  que  nous  sommes  certains  a priori,  dit  Gre- 
goire XVI,  que  Dieu  ne  permettra  jamais  que  son  Eglise,  depo- 
sitaire  et  gardienne  des  verites  revelees,  propose  aux  fidMes,  par 
un  jugement  definitif  et  sans  appel,  une  doctrine  heretique,  et 
que  par  consequent  elle  ne  prononcera  jamais  une  decision  so- 
lennelle  et  dogmatique  dans  un  Concile  general,  avant  d’avoir 
employe  les  moyens  necessaires  pour  ne  pas  tenter  Dieu;  ainsi 
est-il  certain  et  indubitable  a priori,  que  Jesus-Christ,  qui  a pro- 
mis a saint  Pierre  et  a ses  successeurs  que  la  foi,  dans  laquelle 
ils  doivent  paitre  ses  brebis,  ne  manquera  jamais,  ne  permettra 
pas  non  plus  que  les  Papes  negligent  les  moyens  necessaires  pour 
ne  pas  le  tenter,  avant  Aejuger  avec  la  plenitude  de  leur  autorite.'^  ^ 
Cette  comparaison,  si  juste,  entre  les  conditions  des  defini- 
tions conciliaires  et  celles  des  definitions  pontificates,  m’amene  a 
vous  prior  d’observer.  Monseigneur,  que  si  les  difficultes  de  fait 
que  vous  signalez  contre  I’infaillibilite  des  definitions  ex  cathedra, 
etaient  reelles  ces  difficultes  ne  seraient  pas  moins  fortes  contre 
I’infaillibilite  des  definitions  des  Conciles.  Vous  rappelez  que  dans 
les  decrets  dogmatiques  des  Papes,  tout  n’est  pas  egalement  dog- 
matique, et  vous  insinuez  qu’il  est  bien  difficile  de  discerner  ce 
qui  est  dogmatique  de  ce  qui  ne  Test  pas.  Mais,  si  cela  etait 
vrai  des  declarations  dogmatiques  des  Papes,  cela  ne  serait  pas 
moins  vrai  des  declarations  dogmatiques  des  Conciles'^.  Faudrait- 
il  en  conclure  que  les  Conciles  generaux  ne  sent  pas  infaillibles 
en  matiere  de  foi? 

Il  y a,  dites-vous.  Monseigneur,  une  autre  question  de  fait 
encore,  qui  n’est  pas  si  simple  qu’on  pourrait  le  croire  et  que  void. 

„Ne  peut-il  pas  se  rencontrer,  dans  la  suite  des  siecles,  tel 
Pape,  de  la  liberte  duquel  on  puisse  legitimement  douter?“ 

Mais  ne  peut-il  pas  se  rencontrer  aussi,  dans  la  suite  des 
siecles,  tel  Concile,  de  la  liberte  duquel  on  puisse  legitimement 
douter  ? 

En  conclurez-vous.  Monseigneur,  qu’il  y aura,  dans  ces  deux 
cas,  des  difficultes  inextricables  ? L’histoire  dit  tout  le  contraire. 


qu’elles  s’adressent  plutot  aux  h^r^tiques  qu’aux  fiddles:  infidelibus, 
non  fidelibus.  C’est  ce  que  Pie  IX  rappelait  en  ces  termes  en  1863 
k I’Archeveque  de  Munich:  Etiamsi  ageretur  de  ilia  subiectione , quae 
fidei  divinae  actu  est  praestanda,  limitanda  non  esset  ad  ea,  quae  ex- 
pressis  Oecumenicorum  Conciliorum  aut  Romanorum  Pontifieum  huius- 
que  Aposiolicae  Sedis  decretis  definita  sunt,  sed  ad  ea  quoque  exten- 
denda,  quae  ordinario  totius  Ecclesiae  per  orbem  dispersae  magisterio, 
tamquam  divinitus  revelata  traduntur , ideoque  miiversali  et  constanti 
consensu  a catholicis  theologis  ad  fidem  pertinere  retinentur.  — C’est 
h la  meme  occasion  que  le  Souverain  Pontife  disait  encore:  Sed  cum 
agatur  de  ilia  subiectione,  qua  ex  conscientia  it  omnes  catholici  ob- 
stringuntur,  qui  in  contemplatrices  scientias  incumbunt,  ut  novas  suis 
scriptis  Ecclesiae  afferant  utilitates,  idcirco  eiusdem  convenfus  viri  re- 
cognoscere  debent,  sapientibus  catholicis  haud  satis  esse,  ut  praefata 
Ecclesiae  dogmata  recipiant  ac  venerentur,  verum  etiam  opus  esse, 
ut  se  subiiciant  turn  decisionibus , quae  ad  doctrinam  pertinentes 
a Poniificiis  Congregalionibus  proferuntur,  turn  iis  doctrinae  capitibus, 
quae  communi  et  constanti  catholicorum  consensu  retinentur  ut  theo- 
logicae  veritates  et  conclusiones  ita  certne,  ut  opiniones 
eisdem  doctrinae  capitibus  adversae , quamquam  haer  eticae  did 
nequeant,  tamen  aliam  theologicam  mereantur  censuram. 

' De  Romano  Pontifice,  lib.  IV,  c.  2. 

2 Triomphe  du  Saint-Si6ge,  c.  XXVI.  n.  F. 

® Je  ne  dis  pas  seulement  contre  la  definition  de  I’infaillibilite, 
mais  contre  I’infaillibilite  elle-meme,  car  les  objections  de  Votre  Gran- 
deur contre  celle-lk  retombent  de  tout  leur  poids  sur  celle-ci. 

* Ce  que  Melchior  Cano  dit  des  declarations  dogmatiques , s’ap- 
plique  aux  dderets  des  Conciles  comme  aux  dderets  des  Papes.  Dans 
les  uns  et  dans  les  autres,  on  ne  confond  pas  avec  ce  qui  fait  I’objet 
mSme  des  enseignements  dogmatiques,  les  propositions  incidentes,  les 
explications,  les  preuves,  les  reponses  aux  objections  qui  peuvent  s’y 
trouver  mSiees,  etc.  etc. 


a Quand  les  Papes  ou  les  Conciles  ont  ete  dans  les  chaines,  toute 
I’Eglise  I’a  su,  et  de  science  certaine. 

Mais  voici  une  autre  difficulte  ou  un  autre  nuage:  „Si  un 
Pape,  meme  declare  infaillible,  pourrait  encore,  meme  dans  un 
acte  ex  cathedra,  errer  sous  le  coup  de  I’intimidation  ou  de  la 
crainte,  ne  le  pourra-t-il  jamais  par  entrainement , par  passion, 
par  imprudence  ?“  Que  repondriez-vous.  Monseigneur,  a qui  vous 
dirait:  „Si  un  Concile  general  doit  etre  fibre  pour  etre  un  vrai 
Concile,  et  s’il  pourrait  errer  sous  le  coup  de  I’intimidation  ou  de 
la  crainte,  ne  le  pourra-t-il  jamais  par  entrainement,  par  accla- 
mation passionnee  et  par  imprudence  ?“ 

Vous  repondriez  qu’on  ne  pent  comparer  la  parole  d’un  Con- 
cile extorquee  par  la  violence  exterieure,  avec  la  parole  d’un  Con- 
cile laisse  d lui-mhne;  qu’un  Concile  general  represente  I’Eglise 
universelle,  et  que  les  promesses  faites  a I’Eglise  par  Jesus-Christ 
ne  peuvent  jamais  etre  inefficaces.  Eh  bien ! nous  dirons,  vous  et 
moi,  que  la  parole  d’un  Pape  extorquee  par  la  violence  exterieure 
ne  peut  etre  comparee  avec  la  parole  d’un  Pape  laisse  a lui- 
meme;  que  dans  le  premier  cas,  ce  n’est  pas  lui  qui  parle,  mais 
un  autre;  et  que  dans  le  second  cas,  c’est  lui-meme;  que  le  Pape 
jj  est  le  Vicaire  de  Jesus-Christ,  la  pierre  sur  laquelle  Jesus-Christ 
a fonde  son  Eglise,  et  que  les  promesses  faites  au  successeur  de 
Pierre  ne  peuvent  jamais  etre  inefficaces.  C’est,  du  reste,  ce  qui 
est  verifie  par  une  experience  de  pres  de  vingt  siecles. 

Je  voudrais  bien  connaitre.  Monseigneur,  la  constitution  pon- 
tificate qui  a propose  un  dogme  a la  foi  de  I’Eglise,  ou  qui  a con- 
darane  une  erreur  contraire  a la  foi,  et  qui  a eu  besoin  d’etre 
reformee? 

Quant  au  Pape  considere  comme  personne  privee,  Votre 
Grandeur  traite  de  romanisme  insense  le  sentiment  de  ceux  qui 
considerent  comme  irrealisable  I’hypothese  d’un  Pape  obstine  dans 
I’heresie  b Je  ne  vois  pas  cependant  ce  qu’il  y a d’insense  a ne 
pas  croire  realisable  ce  qui,  d’un  cote,  pendant  une  longue  suite 
de  siecles,  ne  s’est  jamais  realise,  et  ce  qui,  d’un  autre  cote,  se 
concilierait  moins  avec  les  promesses  divines  faites  a I’autorite, 
dont  la  personne  du  Pape  est  revetue.  Vous  n’en  dites  pas  moins. 
Monseigneur,  en  affirmant  qu’un  Pape  peut  s’opiniatrer  dans  I’he- 
resie, que  c’est  I’opinion  gmerale. 

c Je  vous  prierais  de  m’en  fournir  les  preuves.  Monseigneur, 
si  cette  question  n’etait  pas  secondaire.  Il  est  certain  que  I’in- 
faillibilite  est  divinement  promise  a Vautorite  que  le  Christ  a 
donnee  pour  base  a son  Eglise:  I’Ecriture,  la  tradition,  les  Con- 
ciles, la  pratique  universelle  de  I’Eglise  le  prouvent;  cela  suffit. 
La  Providence  a su  toujours  ecarter  les  obstacles  opposes  par  les 
infirmites  humaines  a I’accomplissement  de  sa  promesse,  et  ce 
qu’Elle  a fait,  Elle  le  fera  toujours.  Comme  elle  salt  communi- 
quer  la  vie  aux  ames,  dans  les  sacrements,  par  des  mains  quel- 
quefois  profanees,  elle  salt  aussi  faire  passer  I’eternelle  verite  par 
des  levres  quelquefois  impures. 

Mais  nous  ne  sommes  pas  au  bout  des  difficultes : vous  sem- 
blez  croire,  comme  Mgr  Maret,  que  les  Eveques  ne  peuvent  etre 
de  vrais  juges  de  la  foi,  s’ils  ne  peuvent,  au  besoin,  reformer  les 
jugeraents  dogmatiques  des  Papes. 

Les  Eveques  sout  juges  de  la  foi,  mais  ils  ne  jugent  pas 
definitivement.  Quand  les  Papes,  avant  de  juger,  consul  tent  les 
Eveques , ou  requihrent  leur  jugement  dans  un  Concile , c’est  un 
veritable  jugement  qu’ils  requierent,  quoique  ce  jugement  ne 
d puisse  devenir  definitif  que  par  I’assentiment  ou  la  confirmation 
du  Pape. 

Mais  le  jugement  du  Pape  ne  devient  lui-meme  definitif,  dit 
Mgr  Maret,  que  par  I’assentiment  des  Eveques.  La  preuve  qu’il 
en  donne , c’est  que  les  Papes  ont  consent!  a ce  que  leurs  juge- 
ments  fussent  examines  par  les  Conciles;  que  les  Eveques,  dans 
les  Conciles,  n’ont  juge,  comme  les  Papes,  qu’apres  examen,  et 
qu’ils  se  sent  cru,  par  consequent,  le  droit  de  reformer,  au  be- 
soin, les  jugements  des  Papes. 

Je  reponds:  les  Eveques,  dans  les  Conciles,  par  exemple  au 
Concile  general  de  Florence,  ont  examine  les  jugements  dogma- 
tiques d’autres  Conciles  generaux,  par  exemple  du  second  Con- 
cile general  de  Lyon,  et  ils  les  ont  juges  conformes  a I’Ecriture 
et  a la  tradition.  Les  ont-ils  crus  pour  cela  reformables? 


‘ Les  textes  du  droit  recueillis  par  Gratien  et  les  gloses  de  Gra- 
tien  lui-mSme  sont  tr6s-respectables,  mais  il  ne  faut  pas  leur  attri- 
buer  I’infaillibilite  que  I’on  conteste  aux  constitutions  dogmatiques 
des  Papes. 


1293 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  niotus.  Doc.  357. 


1294 


Les  Conciles  ont  fait  cela,  et  pour  les  jugeraents  des  Con- 
ciles  et  pour  les  jugements  des  Papes.  Or,  voulez-vous  la  preuve 
decisive  qu’ils  ont  examine  de  nouveau  ces  jugeraents,  non  pour 
les  remettre  en  question,  mats  pour  mieux  convaincre  d’erreur  ceux 
qui  les  attaquaient?  Cette  preuve,  la  voici:  e’est  que  les  grands 
Pontifes,  dont  les  decrets  ont  ete  juges  conformes  a la  foi  par 
les  Conciles  generaux  que  cite  Mgr  de  Sura,  ont  formellement 
denie  a ces  Conciles  le  droit  de  remettre  ces  Jugements  en  ques- 
tion * *,  et  que  loin  de  protester  centre  cette  pretention  qui , dans 
le  systeme  de  Mgr  Maret , n’edt  ete  qu’une  pretention  sacrilege 
et  destructive  de  la  constitution  de  I’Eglise , les  Conciles  n’y  ont 
pas  meme  songe. 

La  these  de  Muzzarelli  revient  done  ici,  et  la  void  de  nou- 
veau cette  these  irrefutable:  „Celui-la  veut  et  doit  etre  tenu  pour 
personnellement  infaillible , qui  prononce  des  decisions  dogmati- 
ques  absolues,  les  public  et  les  adresse  a tous  les  fiddes  et  a tout 
I’Episcopat  catholique,  sans  requerir  le  consentement  direct  ou  in- 
direct, expres  ou  tacite  des  Eveques,  mais  en  leur  commandant 
de  publier  et  d’executer  ses  decisions,  et  en  leur  defendant  de  les 
enfreindre  ou  de  s’y  opposer  temerairement,  sous  peine  d’excom- 
munication  encourue  par  le  fait  meme,  reprimant  les  Eveques  qui 
pretendraient  discuter  et  juger  ses  decisions,  et  protestant  qu’il 
n’attend  pas  leurs  suffrages,  mais  qu’il  leur  enjoint  I’obeissance, 
comme  Font  fait  ses  predecesseurs  sur  le  Saint-Siege,  pendant 
une  longue  suite  de  siecles,  non  seuleraent  sans  que  I’Eglise  ait 
reclame,  mais  avec  I’assentiment  de  I’Eglise  universelle,  toujours 
soumise  a I’autorite  supreme  du  Saint-Siege,  tandis  que  le  petit 
nombre  d’Eveques  qui  firent  le  contraire,  ne  resterent  dans  le  sein 
de  I’Eglise  qu’en  expiant  leurs  murmures  ou  leurs  resistances  par 
leurs  excuses  et  leurs  regrets. 

„Or,  e’est  la  ce  que  le  Souverain  Pontife  a fait,  de  son  cote, 
dans  ses  constitutions  dogmatiques  pendant  des  siecles ; et  e’est  la 
ce  que  I’Eglise  a fait  aussi,  de  son  cote,  pendant  des  siecles. 

„Donc,  le  Souverain  Pontife  veut  et  doit  Hre  tenu  pour  in- 
faillible ; car  s’il  ne  I’etait  pas,  ses  constitutions  dogmatiques  con- 
tiendraient  une  usurpation  tyrannique  des  droits  de  I’Episcopat, 
une  presumption  temeraire  centre  I’Esprit  Saint,  une  erreur  in- 
tolerable et  destructive  de  la  foi  de  I’Eglise  universelle;  ce  que 
Dieu  ne  pourrait  permettre  sans  manquer  a I’assistance  qu’il  a 
promise  a son  Eglise,  et  ce  que  I’Eglise  elle-meme  ne  pourrait 
approuver  ni  par  ses  paroles,  ni  par  son  obdissance,  comme  elle 
Va  fait,  I’Eglise  n’approuvant  jamais,  ni  par  ses  actes,  ni  meme 
par  son  silence,  ce  qui  est  contraire  a la  foi  et  aux  moeurs.“ 

En  presence  de  la  chaine  des  faits  que  Muzzarelli  cite  a I’appui 
de  cette  th^se,  ou  plutot  de  ce  grand  fait  qui  domine  la  question, 
toutes  les  ombres  se  dissipent,  tous  les  nuages  disparaissent.  II  est 
clair,  en  efifet,  que  d’autres  faits,  dont  la  portee  est  diversement 
appreciee,  doivent  etre  entendus  de  maniere  a s’harmoniser  avec 
celui-ci.  Lorsque  saint  Augustin,  par  exemple,  dit,  a propos  des 
rebaptisants,  que  saint  Cyprien  edt  cede  si  la  verite  edt  ete  eluci- 
dee  et  affermie  par  un  Concile  plenier,  que  prouve-t-il  en  parlant 
ainsi,  sinon  qu’en  donnant  ses  ordres,  le  Pape  saint  Etienne  ne 
les  avait  pas  donnes  comme  un  jugement  definitif,  et  qu’on  ne 
pouvait  encore  leur  appliquer  cette  parole,  qui  appartient  saint 
Augustin  lui-meme : Roma  locuia  est,  causa  finita  est. 

Quand  on  dispute  sur  le  sens  d’un  mot,  ceux-la  n’ont-ils  pas 
incontestablement  raison  qui  I’entendent  de  fagon  a ne  pas  mettre 
celui  qui  I’a  prononce  en  contradiction  avec  sa  propre  doctrine? 
Du  reste,  les  ordres  du  Pape  obligent  les  Eveques,  et  saint  Au- 
gustin se  garde  bien  de  cacher  la  faute  de  saint  Cyprien,  mais 
il  ajoute  que  le  saint  Eveque  de  Carthage  a expie  cette  faute  par 
le  martyre.  C’est  en  soufifrant  quelque  chose  aussi  que  nous,  qui 
ne  sommes  pas  saints,  nous  expierons  nos  fautes  a notre  tour. 

Mais  si  le  Concile  definit  I’infaillibilite  (X  cathedra,  ne  sera-ce 
pas,  de  sa  part,  une  sorte  d’ abdication , et  un  obstacle  serieux  a 
la  reunion  si  desiderable  des  Conciles  generaux? 

Pourquoi? 

Parce  que,  dit-on,  si  le  Pape  est  infaillible,  les  Conciles  de- 
viennent  superflus. 

Mais  que  prouve-t-on,  lorsqu’on  parle  ainsi  ? Que  I’on  oublie, 
encore  une  fois,  la  nature  de  I’infaillibilite. 


* J’ai  111  encore  les  textes  sous  les  yeux,  mais  ce  n’est  pas  h. 
Votre  Grandeur  qu’il  est  n^cessaire  de  les  citer. 

* Personnellement,  dans  le  sens  expliqu6  plus  haut  par  Muzza- 
relli lui-ra6me. 


a „L’infaillibilite  qu’on  attribue  au  Pape,  dit  le  Cardinal  du  Per- 
ron, comme  au  tribunal  souverain  de  I’Eglise,  ne  veut  pas  dire  qu’il 
soit  assiste  de  I’esprit  de  Dieu,  pour  avoir  directement  sa  lumiere 
necessaire  a decider  toutes  les  questions ; mais  son  infaillibilite  con- 
siste  en  ce  que  toutes  les  questions  auxquelles  il  se  sent  assiste  d’as- 
sez  de  lumieres,  il  les  juge ; et  les  autres,  auxquelles  il  ne  se  sent 
pas  assiste  d’assez  de  lumieres  pour  les  juger,  il  les  remet  au  Concile.‘‘ 

Oui,  il  les  remet  au  Concile,  non  comme  a un  tribunal  su- 
perieur,  mais  pour  etre  eclaire  par  le  jugement  des  Eveques,  et 
pour  confirmer  le  jugement  de  ces  vrais  juges,  s’il  le  trouve  con- 
venable,  par  son  jugement  supreme. 

Il  est  vraiment  etonnant  que  Ton  reveille  cette  objection,  au 
moment  meme  ou  le  Pape  a proclame  un  Concile  necessaire.  Ne- 
cessaire, e’est  I’expression  meme  de  Pierre  parlant  par  la  bouche 
de  Pie  IX. 

Pierre  ne  meurt  pas : modicae  fidei,  quare  dubitasti  ? 

Je  crois  avoir  rencontre  toutes  les  difficultes.  Mais  non,  il 
en  reste  une  derniere  qui  plane  sur  toutes  les  autres: 

Voila  qui  est  bien  pour  les  theologiens,  dit-on  encore,  mais 
b qu’y  comprendront  les  fidMes? 

L’Eglise,  a la  lumiere  des  Ecritures,  a-t-elle  hesite  a definir 
la  consubstantialite  du  Verbe,  la  transsubstantiation  eucharistique, 
les  profondes  questions  de  la  grdee,  parce  que  les  fideles  n’y  pou- 
vaient  rien  comprendre? 

Les  fideles  jouissent  de  la  lumiere  dont  I’oeil  de  I’Eglise  sait 
fixer  directement  I’eclat  et  sender  les  profondeurs.  L’infaillibilite 
de  Pierre  et  de  ses  successeurs  ne  manque  pas  de  profondeurs, 
sans  doute,  et  I’Eglise  les  sonde  avec  amour : mais  la  lumiere  de 
cette  verite  n’en  est  pas  moins  douce  aux  yeux  des  plus  simples. 

Sans  comprendre  la  transsubstantiation,  qui  faisait  tressaillir 
d’admiration  le  genie  de  Leibnitz,  les  fideles  savent  jouir  de  cette 
parole:  Je  suis  le  pain  vivant  descendu  des  deux,  et  sans  com- 
prendre la  solution  des  difficultes  opposees  a I’infaillibilite,  les 
fideles  savent  jouir  aussi  de  ces  paroles : Il  n’y  a qu’un  troupeau 
et  un  pasteur  supreme;  Tu  es  Pierre,  et  sur  cette  pierre  je  bdtirai 
mon  Eglise;  Jest  a Toi  que  je  donnerai  les  clefs  de  mon  royaume; 
j’ai  prie  pour  Toi  afin  que  la  foi  soit  infaillible,  ut  non  deficiat 
tides  tua,  et  ce  sera  a Toi  d’y  affermir  tes  freres. 


C’est  bien  pour  les  fideles,  mais  les  autres?  Mais  les  schis- 
matiques  et  les  heretiques  ? N’allons-nous  pas  opposer  de  nouveaux 
obstacles  a leur  retour? 

Il  y a de  nos  jours  deux  grands  courants  de  pensees  chez 
les  nations  separees  de  I’unite  chretienne.  L’un  descend,  I’autre 
remonte.  L’un  descend  avec  une  rapidite  effrayante  vers  le  gouflfre 
de  I’incredulite ; I’autre  remonte  vers  la  foi  primitive  et  universelle. 
Ce  n’est  pas  I’infaillibilite  qui  precipitera  le  mouvement  de  I’in- 
fidelite  moderne,  du  vieux  paganisme  qui  veut  renaitre.  H ne  veut 
plus  de  Jesus-Christ:  comment  se  preoccu])erait-il  des  pi’omesses 
faites  par  le  Christ  a son  Vicaire? 

Ce  n’est  pas  la  declaration  de  I’infaillibilite  qui  arretera  les 
ames  qui  croient  dans  leur  mouvement  d’ascension  vers  la  cite 
batie  au  sommet  des  monts,  in  vertice  montium,  et  qui  repose  sur 
le  rocher  de  Saint  Pierre.  Non,  ce  sera  tout  le  contraire.  Deman- 
dez-le  aux  Eveques  de  1’a.ncien  et  du  nouveau  monde,  qui  vivent 
au  milieu  des  sectes  de  toutes  sortes,  et  ils  vous  diront  que  ce 
d qui  attire  a cette  heure  a I’unite  catholique  les  ames  fatiguees 
des  divisions  et  des  variations  des  sectes , de  la  servitude  et  des 
ignominies  du  schisme,  ce  ne  sent  pas  les  concessions,  le  silence  et 
les  petites  mesures  de  la  prudence  humaine,  mais  la  pleine  affir- 
mation de  la  verite  revelee  et  des  caracteres  surnaturels  de  I’Eglise. 

Pour  moi,  j’ai  rencontre  bien  des  ames  qui  recherchaient  cette 
mere,  et  c’est  en  ne  leur  cachant  rien  de  ses  traits  divins,  que 
je  les  lui  ai  rendues  plus  vite. 

N’est-il  pas  vrai  (lue  Jesus-Christ  n’a  rien  affirme  avec  plus 
d’amour  et  de  richesse  d’expression  dans  I’Evangile,  que  les  deux 
dogmes  qu’on  peut  appeler  le  coeur  et  la  tete  de  son  Eglise,  le 
dogme  de  I’Eucharistie  et  le  dogme  de  la  souveraine  puissance,  et 
ainsi  de  I’infaillibilite  de  Pierre? 

N’est-il  pas  vrai  que  dans  I’Eglise  comme  dans  I’Evangile, 
dans  I’oeuvre  vivante  comme  dans  Toeuvre  ecrite,  rien  ne  brille 
d’un  eclat  plus  divin  que  le  Tu  es  Petrus  et  I’Ego  sum  panis  virus 
qui  de  coelo  descendi?  Pour  ramener  nos  freres  k I’unite,  je  ne 
puis  m’empecher  de  le  redire : ayons  done  plus  de  confiance  dans 
I’attrait  suporieur  des  choses  divines. 


1295 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1296 


IV.  a 

Mais  les  gouvernements  ? Quand  ils  sauront  ce  que  nous 
croyons  de  I’infaillibilite,  ne  vont-ils  pas  se  defier  de  nous  ? Ils  se 
fient  a leurs  Eveques,  mais  a I’Eveque  des  Eveques,  a I’Eveque 
plus  catholique  que  national? 

Par  la  definition  de  I’infaillibilite  de  la  supreme  autorite 
doctrinale  dans  I’Eglise,  il  n’y  aura  rien  de  change,  Monseigneur, 
dans  les  rapports  de  I’Eglise  et  des  Etats.  Les  gouvernements 
ignorent-ils,  a I’heure  qu’il  est,  la  foi  de  I’Eglise  sur  la  supreme 
autorite  de  Pierre  ? Les  gouvernements  ne  savent-ils  pas  que  tous 
les  Eveques  du  monde  obeissent  d’esprit  et  de  coeur  aux  consti- 
tutions dogmatiques  des  Papes,  soil  que  I’episcopat  ait  exprime  son 
consentement,  soit  qu’il  ait  omis  de  le  faire,  parce  que  Jesus-Christ 
a fonde  son  Eglise  sur  Pierre,  en  lui  donnant  les  clefs  de  son 
roijaume  avec  I’infaillibilite  de  la  foi,  selon  les  declarations  du 
clerge  de  France  ? ‘ 

Les  gouvernements  auraient-ils  oublie  deja  que  la  grande 
verite,  confessee  dans  I’Eglise  universelle  depuis  son  origine,  nous 
I’avons  confessee  de  nouveau  avec  un  eclat  inaccoutume  en  1867, 
lorsque,  reunis  a plus  de  cinq  cents  autour  de  la  chaire  de  Pierre, 
nous  avons  dit  a Pie  IX  d’une  voix  uuanime; 

„Quod  enim  Petrus  olim  dixerat  ,non  possumus  quae  vidimus 
et  audivimus  non  loqui‘,  Tu  pariter  sanctum  et  solemne  habuisti, 
ac  nunquam  non  habere  luculenter  demonstras.  Non  enim  unquam 
obticuit  os  Tuum.  Tu  aeternas  veritates  annuntiare,  Tu  saeculi 
errores,  naturalem  supernaturalemque  rerum  ordinem  atque  ipsa 
ecclesiasticae  civilisque  potestatis  fundamenta  subvertere  minitan- 
tes,  apostolici  eloquii  gladio  configere,  Tu  caliginem  novarum 
doctrinarum  pravitate  mentibus  offusara  dispellere,  Tu  quae  ne- 
cessaria  ac  salutaria  sunt  turn  singulis  hominibus,  turn  christianae 
familiae,  turn  civili  societati  intrepide  effari,  suadere,  commendare, 
supremi  Tui  ministerii  es  arbitratus ; ut  tandem  cuncti  assequantur, 
quid  hominem  catholicum  tenere,  servare  ac  profiteri  oporteat. 

„Pro  qua  eximia  cura  maximas  Sanctitati  Tuae  gratias  agi- 
mus,  habituri  sumus  sempiternas ; Petrumque  per  os  Pii  locutum 
fuisse  credentes,  quae  ad  custodiendum  depositum  a Te  dicta,  con- 
firmata,  prolata  sunt,  nos  quoque  dicimus,  confirmamus,  annun- 
tiamus,  unoque  ore  atque  animo  reiicimus  omnia,  quae  divinae 
fidei,  saluti  animarum,  ipsi  societatis  humanae  bono  adversa,  Tu 
ipse  reprobanda  ac  reiicienda  iudicasti.  Firmum  enim  menti  nostrae 
est  alteque  defixum,  quod  Patres  Florentini  in  decreto  unionis 
unanimes  definiverunt : romanum  Pontificem  Christi  Vicarium  totius- 
que  Ecclesiae  caput  et  omnium  Cbristianorum  Patrem  ac  Doctorem 
existere,  et  ipsi  in  heato  Petro  pascendi,  regendi  ac  gubernandi 
Universalem  Ecclesiam  a Domino  Nostro  Jesu  Christo  plenum  po- 
testatem  traditam  esse.“  Vous  reconnaissez  ces  paroles.  Monseig- 
neur, car  vous  etiez  de  ceux  qui  les  ont  formulees  pour  les  faire 
approuver  de  nous  tous. 

Vous  ne  craindrez  done  pas  de  revenir  a vous-meme,  et  de 
donner  a votre  episcopat  la  seule  gloire  qui  lui  manque  encore, 
celle  qui  n’a  manque  ni  a Fepiscopat  de  Saint  Augustin,  ni  a celui 
de  I’Eveque  des  derniers  temps  que  vous  aimez  le  plus,  je  le  sais, 
St.  Alphonse  de  Liguori.  Tous  les  deux  ont  ecrit  le  livre  de  leurs 
retractations.  Si,  au  lieu  du  livre  intitule  Defensio  declarationis 
Cleri  gallkani,  un  autre  livre  liber  retractationis , fut  sorti  de  la 
plume  de  Bossuet,  comme  il  est  sorti  de  celle  de  S.  Augustin,  les 
oeuvres  de  I’aigle  de  Meaux , deja  si  cheres  a I’Eglise , le  lui 
seraient  au  meme  degre  peut-etre  que  les  oeuvres  de  I’aigle 
d’llippone. 

Dieu  voudrait-il  que  cette  omission  fut  reparee  par  une  plume 
que  Bossuet  ne  desavouerait  pas?  Le  Concile  ne  produisit-il  que 
ce  resultat,  je  dirais  qu’il  n’a  pas  ete  convoque  en  vain.  Mais  il 
en  produira  de  plus  vastes,  selon  I’attente  de  votre  grande  ame. 

Je  ne  suis  rien,  pour  vous  parler  comme  je  I’ai  fait,  Mon- 
seigneur, mais  I’amitie  dont  vous  daignez  m’honorer  depuis  si  long- 
temps  me  donne  des  droits  que  je  n’aurai  jamais  par  moi-meme. 

Veuillez  done  agreer,  comme  toujours,  I’expression  de  mon 
plus  affectueux  respect. 

Rome,  30  novembre,  fete  de  saint  Andre,  1869. 

t V.  A., 

Archeveque  de  Malines. 

* V.  L’infaillibilit6  et  le  Concile  g6n6ral,  c.  X. 


358. 

D.  10.  Nov.  1869.  — Revihi  Simor,  Archiepiscopi  Strigoniensis  et  Pri- 

matis  Hungariae,  ad  Concilium  profecturi,  de  infallibilitate  SS.  Pon- 

tiftcis,  de  Concilio  Vaticano  eiusque  adversariis  ad  clerum  epistola. 

Ex  Encyclicis  nostris  dd.  21.  lul.  a.  p.  intellexistis,  ven.  fra- 
tres  et  filii  in  Chr.  dilectissimi,  universi  Catholici  orbis  Episcopos 
Romam  ad  habendum  in  Basilica  Vaticana  S.  Petri  Q-enerale  Con- 
cilium ad  diem  8.  Dec.  1.  a.,  quae  honoribus  sine  labe  conceptae 
Deiparae  Virginis  sacra  est,  convocatos  fuisse  a Successore  illius 
Apostoli,  quern,  quia  ipse  speciali  divinae  gratiae  inspiratione  Chri- 
stum naturalem  Dei  filium  agnovit  et  confessus  est,  Simonis  no- 
mine in  Petri  nomen  mutato,  Dei  Filius  ceu  petram  et  fundamen- 
tum  suae  Ecclesiae  instituit,  a portis  inferi  nunquam  expugnandae; 
et  cui  claves  regni  coelorurn  cum  omnis  potestatis  plenitudine  soli 
commisit;  a Successore  illius  Apostoli,  quern  omnibus  congregatis 
Christus  solum  compellavit,  tamquam  omnium  contra  diabolicas 
tentationes  fulcrum;  pro  quo,  ne  unquam  a fide  deficeret,  solo 
Deurn  Patrem  rogavit,  soli  curam  imponens  fratres  suos  in  fide 
confirmandi;  a Successore  illius  Apostoli,  qui  propter  fidei  suae 
firmitatem  et  caritatis  praecellentiam  meruit,  ut  totum  Christi  ovile 
pascendum  sibi  soli  committer etur,  cuius  vocem  non  oves  tantum 
omnes  et  singulae,  sed  et  ipsi  Pastores  ovium , reverenter  audire 
eique  obedientiam  praestare  tenentur;  a Successore  illius  Apostoli, 
quern  omnes  Sacri  Scriptores  ab  Apostolis  aliis,  utpote  primum  ac 
principem,  sollicite  distinguunt,  et  constanter  primo  loco  memorant, 
et  in  quo  antiqui  Patres  et  Concilia  non  minus  generalia  quam 
particularia  unanimi  consensu  totius  Ecclesiae  fundamentum,  regni 
coelestis  clavigerum , Apostolorum  Caput,  universalem  Christifide- 
lium  Pastor em,  controversiarum  Supremum  Tudicem,  unilatis  in  fide 
centrum,  quo  perfidia  non  possit  habere  accessum,  agnoscunt  ac 
venerantur ; a Successore  denique  illius  Apostoli,  qui  ex  Collegia 
Apostolorum  unice  electus  est,  ut  Sedis  suae  singulari  privilegio 
per  continuam  successionis  seriem , ad  finem  usque  mundi  propa- 
gatam,  in  Ecclesia  suis  in  successoribus  semper  vivat,  semper  reg- 
net  et  indefectibilitatis  gratia  divinitus  obtenta  universos  fratres 
in  fide  semper  confirmet.  Mysterium  cum  hodie  operetur  iniqui- 
tatis,  ut  iudicentur  omnes,  qui  non  crediderunt  veritati,  sed  con- 
sentiunt  iniquitati  (2  Thess.  2.) : Apostolorum  Principis  Successor, 
qui  hodie  Ecclesiae  navim  inter  tantas  in  illam  undique  irruentes 
tempestatum  procellas  intrepida  manu  gubernat,  in  periculo  bo- 
norum  humanitatis  omnium,  Ecclesiam,  quae  est  columna  et  fir- 
mamentum  veritatis,  tacere  non  posse  existimavit,  ut  tutum  salutis 
iter  ac  verae  doctrinae  lucem  omnibus  ostenderet  populis  omnes- 
que,  quorum  curam  suscepit,  servaret  illaesos  (S.  Maximus 
serm.  89.)  In  Concilium  proinde  Generale  omnes  Sacrorum  cogit 
Antistites,  ut  communicatis  collatisque  consiliis  salutaria  tot  tan- 
tisque  ecclesiasticam  non  minus  quam  civilem  societatem  non  tarn 
prementibus  quam  potius  opprimentibus  calamitatibus  adhibeantur 
remedia  nihilque  e parte  Ecclesiae  seu  omittatur  seu  negligatur, 
ut  miseri  errantes  in  rectum  veritatis,  virtutis  ac  simul  salutis 
tramitem  revocentur,  et  vitiis  ac  erroribus  detectis  profligatisque 
salutifera  religio  laetiora  in  dies  capiat  incrementa. 

In  Ecclesia  Romana  considebunt  Synodi  Patres,  in  ilia,  in- 
quam,  Ecclesia,  ad  quam,  teste  S.  Irenaeo  E.  et  M. , propter  po- 
tiorem  principalitatem  necesse  est  omnem  convenire  Ecclesiam,  h.  e. 
eos,  qui  sunt  undique  fideles;  in  ilia,  quae,  prout  inquit  S.  Hie- 
d ronymus,  semper  immaculata  mansit,  et,  Domino  providente  et 
B.  Petro  Apostolo  opem  ferente,  in  futuro  manebit,  sine  ulla  hae- 
reticorum  insultatione  firma  et  immobilis  omni  tempore  persistet. 
Ad  pedes  consistent  Cathedrae  illius,  in  qua,  teste  S.  Optato  Mil., 
velut  in  propria  Sede  Petrus  vivit  et  praesidet  praestatque  quae- 
rentibus  fidei  veritatem;  et  de  qua  S.  Hieronymus  sic  loquitur: 
„Mihi  Cathedram  Petri  et  fidem  apostolico  ore  laudatam  censui 
consulendam.  Neque  vero  tanta  vastitas  elementi  liquentis  et  in- 
teriacens  longitude  terrarum  me  a pretiosae  margaritae  potuit 
inquisitione  prohibere.  Ubicunque  fuerit  corpus,  illuc  congre- 
gantur  aquilae.  Profligate  a sobole  mala  patrimonio,  apud  vos 
solos  incorrupta  Patrum  servatur  haereditas;  ibi  cespite  terra 
foecundo  dominici  seminis  puritatem  centeno  fructu  refert;  vos 
estis  lux  mundi,  vos  sal  terrae,  vos  aurea  vasa  et  argentea. 
Quamquam  igitur  tui  me  terreat  magnitude,  invitat  tamen  huma- 
nitas.  Fatiscat  invidia  Romani  culminis,  recedat  ambitio:  cum 
successore  piscatoris  et  discipulo  crucis  loquor.  Ego  nullum  pri- 
mum nisi  Christum  sequens,  Beatitudini  tuae,  i.  e.  Cathedrae 
Petri,  communione  consocior.  Super  illam  Petram  aedifixatam 


1297 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motiis.  Doc.  357. — 358. 


1298 


Ecclesiam  scio.  Quicumqiie  extra  hanc  doinum  agniim  comederit,  a 
profanus  est.  Non  novi  Vitalem;  Meletiiim  respuo;  ignoro  Pau- 
linum.  Qiiicumciue  tecum  non  colligit,  spargit,  hoc  est,  qui  Christi 
non  est,  Anticlu’isti  est.“  De  liac  Gathudra  fide  divina  cerium 
tenemu^,  illam,  sanctam  nimirum  ApostoUcam  Sedem,  quive  illam 
tenet,  Romanum  Pont/ficem  in  universnm  orbem  tenere  Primatum, 
et  ipsum  Romanum  Pontifir.em  successorem  esse  B,  Petri  principis 
Apostulornm,  et  verum  Christi  Vicarimn  totiu~<que  Ecclesiae  Caput, 
et  omnium  Christianorum  Patrem  ac  Doctorem  existere,  et  ijjsi  in 
B.  Pefro  pascendi,  regendi  et  gid)ernandi  universalem  Ecclesiam  a 
D.  N.  I.  C.  plenam  pofestafem  traditam  esse. 

Concilium,  quod  B.  Patri  cogere  placuit,  abs  dubio  maxime 
memorandis  nostrorum  dierum  eventibus  est  apponendum,  aut  se- 
culi  nostri  nefors  etiam  illustrissimus  eventus  praedicari  poterit 
inter  illos  saltern,  qui  aedificant;  reliquos  enim  passim  destruendo 
ac  demoliendo  magnos  esse  comperimus#  Scitis,  quia  legistis.  Sum- 
mum  Pontificem  iam  a.  1867.  congregatis  Roraae  Episcopis  catho- 
lici  orbis  declaravisse,  sibi  in  votis  esse  generate  omnium  Episcopo- 
rum  Concilium  cogere,  quo  collatis  consiliis  coniunctisque  studiis 
necessaria  ac  salutaria  remedia  tot  praesertira  malis,  quibus  Ec-  ^ 
clesia  premitur,  Deo  adiuvante  adliibeautur.  Ex  Concilio  even- 
turum  speravit  B.  Pater,  ut  catholicae  veritatis  lux  errorum  tene- 
bris,  quibus  mortalium  mentes  obvolvuntur,  amotis  salutare  suum 
lumen  dilfundat;  porro  ut  Ecclesia  velut  invicta  castrorum  acies 
ordinata  hostiles  inimicorum  conatus  retundat,  iinpetus  frangat, 
ac  de  ipsis  triumphans  lesu  Christi  regnum  in  terris  longe  late- 
que  propaget  ac  proferat.  Congregati  Romae  Episcopi  hanc  de- 
clarationem  summo  cum  gaudio  exceperunt,  precatique  sunt,  ut 
huic  B.  Patris  proposito  Deus,  qui  illius  mentem  Pontifici  inspi- 
ravit,  annuere  velit.  Opinione  citius  exaudivit  dives  in  miseri- 
cordia  Deus  preces  Antistitum.  Iam  enim  anno  sequente  SSmus 
D.  N.  edidit  Bullam  indictionis  et  convocationis  Concilii  Oecu- 
menici  die  8.  Dec.  h.  a.  inchoandi,  quam  vobiscum  communicare 
non  morabamur.  In  ilia  Claris  verbis  recensetur,  quo  line  Con- 
cilium convocetur,  et  quae  ibidem  pertractabuntur  obiecta.  — Ast 
vix  Patris  ac  Pastoris  providi  fratres  ac  filios  circa  se  congregare 
volentis  labia  sua  relinquunt  verba,  perditi  quique,  quorum  in- 
sania  mentem  occupaf,  quive  indomitos  in  corde  suo  gestant  furores, 
et  quorum  nomen  legio  est,  quia  multi  sunt,  adinstar  spiritus  illius  ^ 
immundi  in  terra  quondam  Oerasenorum  e monumentis  egredientis, 
quern  neque  catenis  iam  quisquam  ligare  poterat  ac  domare,  viden- 
tes  praesens , quod  eis  ex  auctoritate  Concilii  imminet,  periculum, 
voce  clamant  horribili:  quid  nobis  et  tibi,  Vicarie  lesu  Christi? 
quern  propter  indictum  Concilium  probris,  sannis  ac  omni  genere 
iniuriarum  aflicere  ac  persequi  religioni  non  ducunt.  Nec  immerito 
tanto  circum  clamore  fremunt;  de  omni  enim  sua  conclamatum 
fore  nequitia  sibi  persuadent,  si  oves  vocem  Pastorum  secutae 
pascua  nefariorum  venenata  fugerint,  si  grex  Domini  suis  adu- 
natus  Pastoribus  impia  clamorosorum  molimina  crimine  damna- 
verit.  Concilium  enim  Universale  est  Conventus  universae  Eccle- 
siae Episcoporum,  qui  qua  successores  Apostolorum  sub  praesidio 
Summi  Pontificis,  successoris  S.  Petri,  de  negotiis  Ecclesiae  auctori- 
tate divinitus  sibi  collata  consilia  conferentes,  quid  fidelibus  cre- 
dendum,  quidve  agendum  incumbat,  decernunt.  Concilium  est 
modus  ceteris  solemnior,  (}uo  Ecclesia  munere  divinitus  sibi  de- 
mandato  docendi  in  his  terris  defungitur.  Per  Cathedram  hanc 
augustissimam  thesaurorum  maximus,  quern  divina  misericordia 
infinita  largitate  in  genus  humanum  revelans  profudit,  custoditur,  “ 
conservatur.  Depositum  illud  intelligimus  divinum,  de  quo  Apo- 
stolus ad  Timotheum  scribons  ait:  0 Timothee,  depositum  custodi, 
devitans  profanas  vocum  novitates , et  oppositiones  falsi  nominis 
scientiae,  quam  quidam  promittentes  circa  tidem  oxciderunt  (1.  Tim. 

6,  20).  Et  alibi : Et  quae  audisti  a me  per  multos  testes,  haec  com- 
menda  fidelibus  hominibus  (2.  Tim.  2,  2).  Ilocce  veritatum  revela- 
tarum  divinum  depositum  Magistcrium  Petro-Apostolicum  inti’epide 
tueri  debet  adversus  spiritum  ilium,  quern  ipse  Divus  Magister  his 
delineavit  coloribus:  In  veritate  non  stetit,  quia  non  est  in  eo  Ve- 
ritas, . . . quia  mendax  est  et  pater  eius  |i.  c.  mendacii]  (loan.  8,  44). 
„Christi  enim  Ecclesia,  ut  ait  Vincentius  Lirinensis,  scdula  et  cauta 
depositorum  apud  se  dogmatum  custos  nihil  in  iis  unquam  per- 
mutat,  nihil  minuit,  nihil  addit:  non  amputat  necessaria,  non  ap- 
point superflua,  non  amittit  sua,  non  usurpat  aliena,  sed  omni 
industria  hoc  unum  studet,  ut  vetera  fideliter  sapienterque  trac- 
tando , si  qua  sunt  ilia  antiquitus  informata  et  inchoata , accuret 
et  poliat;  si  qua  iam  expressa  et  enucleata,  consolidet  et  firmet; 
si  qua  iam  confirniata  et  definita,  custodiat.‘‘ 

Coll.  Lac.  VII. 


Perbene  etiam  cuncti  noverunt,  per  Concilium  generale  ficlem 
Ecclesiae  magis  patescere,  et  errantes  ac  nutantes  facilius  ad  frn- 
gem  atque  ad  Ecclesiae  unitatem  reduci.  Quandotjuidem  in  decretis 
Concilii  Oecumenici  una  cum  Capite  Ecclesiae  membrorum  consensus 
solemnifer  manifestetur,  per  eademque  errores  circa  fidem  gras- 
santes  tanto  auctoritatis  visibilis  atque  externae  pondere  damnentur, 
cui  nemo  fidelium  se  opponere  et  contradicere  audeat.  Aut  eccur 
velut  simii  legitimi  Ecclesiae  Concilii  vestigia  imitantes,  principiis 
attamen  suis  non  parum  adversantes  ipsi  quoque  incredulitatis 
patroni  auctoritatem  suam  auctoritati  Concilii  Romae  congregandi 
opposituri,  conciliabulum  malignantium  agere  adiiituntur?  metu- 
entes  certo,  ne  fors  ii,  qui  Primatis  Ecclesiae  solius  auctoritate 
moveri  se  non  debere  autumant,  per  consensum  universi  Magi- 
sterii  Apostolici  ad  deponendos  errores  amplectendamque  verita- 
tem  adducantur.  Existimant  illi  genus  humanum  hodie  iam  exiniie 
maturum  omni  auctoritate  carere  posse ; ut  quid  igitur  resistentes 
sicut  patres  eorum  Spiritui  S.  conventurn  agunt?  ut  quid  statuta 
sua  ex  incircumcisis  cordibus  maiiantia  infallibilibus  Concilii  ge- 
neralis  decretis  opponere  attentant  ? non  alio  indubie  scopo,  quam 
ut  incautis  fucum  faciant,  quo  hi  oculos  a columna  veritatis  aver- 
tentes,  in  sua,  magistrorum  nempe  verba  iurent.  Qui  tantum  de 
maturitate  generis  humani,  ab  omni  abhinc  eximendi  auctoritate, 
ac  de  eius  fabulantur  autonomia,  quare  putida  quaquaversus  sive 
in  libris  sive  in  pagellis  volantibus  spargentes  mendacia,  sua  mor- 
tales  auctoritate  ad  sectanda  impia  sua  vestigia  compellunt,  et  ea 
suadere  multitudini  adlaborant,  quibus  ne  ipsi  quidem  fidem  adhi- 
bent?  Prorsus  etenim  innegabile  est,  potiorem  incredulorum  par- 
tem non  ideo  fidem  negare,  quasi  de  eius  sibi  vanitate  persuasis- 
sent,  sed  quoniam  hos  aut  illos,  qui  eruditi  esse  videntur,  pariter 
incredulos  cernunt,  ita,  ut  non  absque  fundamento  adstruatur,  in- 
credulitatem  speciem  quampiam  involvere  credulitatis.  Vindices 
utique  sic  agendo  cupiunt  haberi  iurium  rationis  humanae  nati- 
vorum,  dum  eandem  ab  auctoritate  Ecclesiae  docentis,  virtute  di- 
vina ab  omni  errore  praemunitae,  eximentes,  vadem  veritatis  hand 
praebenti  privatae  sententiae  suae  subiugare  laborant.  Ast  non 
advertunt,  nec  advertere  volunt,  limites,  qui  per  magisterium  Ec- 
clesiae spiritui  humane  figuntur,  non  ultra  doctrinam  lesu  Christi 
protendi;  quod  vero  omnis,  qui  in  divinitatem  credit  lesu  Christi, 
rationem  suam  doctrinae  lesu  Christi  subordinare  debeat,  necessa- 
rium  quisque  perspicit  esse  fidei  consectarium.  Vel  potestne  ratio 
manifestius  suum  exercere  ius,  quam  dum  infallibili  Ecclesiae  iu- 
dicio  in  generali  Concilio  manifestato  assensum  praebet?  anne 
fors  ratio  hominis  aliquam  dignitatis  suae  patitur  iacturam,  dum 
tuto  ac  secure  ei  acquiescit,  qui  nec  falli  nec  fallere  potest  ? quid 
rationi  magis  consentaneum , an  fragili  ac  per  ventum  dubiorura 
agitatae  arundini  inniti,  an  immobili  superstrui  columnae  veri- 
tatis? Volupe  certe  est,  dum  navis  tempestate  iactatur,  scire, 
navim  non  posse  perire.  Voluptatis  huius  gustu  tactus  fuisse  vi- 
detur  etiam  poeta,  haecce  facuiido  carmine  canens : „Nihil  dulcius 
est,  bene  quam  munita  tenere  — Edita  doctrina  sapientum  templa 
serena,  — Despicere  unde  queas  alios,  passimque  videre  — Er- 
rare,  atque  viam  palantes  quaerere  vitae. Tantum  Dei  donum 
aspernantes  incredulos  suo  iam  tempore  ingratitudinis  arguit 
S.  Augustinus  dicens:  „Nam  si  nulla  corta  ad  sapientiam  salu- 
temque  anirnae  via  est,  nisi  cum  eos  rationi  praecolit  tides,  quid 
est  aliud  ingratum  esse  opi  atque  auxilio  diviiio,  quam  tanto  la- 
bore  praedita  auctoritate  velle  resistere?“ 

Sed  quaeretis  forsan,  an  Concilii  generedis,  quale  a tribus  et 
quod  excedit  seculis  coactum  baud  fuit,  hodie  aliqua  subversetur 
necessitas?  Ad  hanc  quaestionem  responsuri,  silentio  premimus 
hie  loci  ius  Summi  Pontificis,  pro  quo  non  modo  Concilia  gene- 
ralia  congregat,  sed  eorum  quoque  congregandorum  necessitatem 
diiudicat.  Si  quis  vero  Conciliorum  evolutis  seculis  celebratorum 
necessitatem  largiatur,  necessitatem  novi  labento  anno  celebrandi 
ceu  iustus  rcrum  arbiter  inficiari  non  poterit.  Teste  historia  Con- 
cilia generalia  contra  eos  olim  congregata  fuerunt,  qui  pi’aedica- 
tionem  Ecclesiae  undique  constantem  et  aequaliter  perseverantem, 
quae  semper  a Spiritu  Dei  quasi  in  vase  bono  eximium  quoddam 
depositum  iuvcnescebat,  adulteraro  et  depravaro  nitebantur.  Hi 
saltern  revelationem  utriusque  Foederis  ceu  divinam  venerabantur ; 
ast  illi,  qiios  hodie  Ecclesia  adversaries  nacta  est,  non  id  nofario 
consilio  in  animum  induxere,  ut  coelestem  Verbi  divini  sapientiam 
contaminent,  sed  ut  eandem , si  fieri  posset,  o cordibus  hominum 
radicitus  cvellant.  Solem  veritatis  divinae  adinstar  Titanum  ex- 
tinguero,  novas  rursus  orbi  terrarum  tenebras  offuudere,  tempora- 
que  ilia  revocare  in  ardentissimis  suis  habent  votis,  o quibus  uui- 

82 


1299 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1300 


versnm  genus  liunianuni  prospere  elnctatuni  fiiisse  cordati  qniqne 
semper  gaudebant.  — Kecessitatem  celebrandi  Concilii  generalis 
clariori  in  luce  collocaturi,  attentionem  vestram  cuinprimis  ad  er- 
rores  aero  nosiro  immune  sane  grassantes,  necnon  ad  media,  qui- 
bus  patroni  eorum  versipelles  illos  propagare  laborant,  provocasse 
sufficiet.  Principalis  aevi  nostri  error,  quocum  religioni  Christi 
colluctandum  est,  est  negatio  systematica  onmis  revelationis  snper- 
naturaliSf  onmis  proin  etiam.  ordinis  salutis  supematiu  alis , rwn 
minus  etiam  negatio  omnmm  mediormn  conservandae  et  propa- 
gandae  revelationi  supernaturali  inservientium,  negatio  proin  quo- 
que  ipsins  verhi  divini  scripti,  necnon  etiam  magisterii  a Deo  con- 
stituti  et  svffulti.  Systema  boc  nihil  ceu  verum  ac  reale  reco- 
gnoscit,  nisi  naturani  et  ordinem  naturae  solum,  ad  cuius  cogni- 
tionem  quivis  hominum  duce  sola  ratione  pertingere  queat.  Error 
hie  ahsolutam  praedicat  rationis  humanae  snfficientiam , praeter 
rationem  omnem  alium  agnoscendae  veritatis  inficiatur  fontem,  ac 
proin  necessario  ad  deificationem  naturae  et  rationis  disponit. 
Deum  in  rovelatione  loquentem  ideo  scioli  nostrorum  dierum  ne- 
gare  videntur,  ut  ipsi  quo  impudentius  garrire  queant.  Perniciosa 
haec  doctrina  simillima  sermoni  serpentis  in  paradiso  ad  fragilem 
Evam  directo  Christianismum  a sedibus  imis  evertit.  Sine  reye- 
lationis  supernaturalis  auxilio  ipsae  rationis  veritates  fundamen- 
tales , quibus  non  modo  hominis  dignitas , sed  societatis  quoque 
humanae  stabilitas,  ius,  libertas,  moralitas  et  onmis  legitima  ful- 
citur  auctoritas,  s])ississimis  involvuntur  tenebris,  locumque  earum 
monstra  occupant  errorum.  Et  corruptio  harum  veritatum  nostris 
diebus  supremum  reapse  attigit  apicem.  Prohigato  enim,  qui  ad- 
usque  viguerat,  Fantheismo  hodie  iam  Maierialismus  dirum  in 
meiites  multorum,  qui  docti  videri  \’olunt,  exercet  dominium;  ma- 
terialismus,  qui  atheismi  forma  abiectissima  et  gradus  infimus  re- 
putatur  aberrationis  illius,  in  quam  spiritus  hominis  per  falsani 
ac  ad  barbariem  revehentem  culturam  nostris  diebus  delapsus  est. 
Cum  insipiente  S.  Scripturae  innumeri  hodie  reboaut : non  est  Deus  ! 
anima  non  existit,  solae  nonnisi  existunt  substantiae  materiales  et 
vires  turn  physicae  quum  chemicae  naturae  iusitae.  Hominem 
aiunt  sibimet  ipsi  illudere,  dum  cogitare  et  velle  suam  spii-itualem 
operationem  esse  opinatur;  cogitationem  et  voluntatem  aliquid 
esse  corporalis , productum  operantis  cerebri , quod  pari  cum  bo- 
minis  intestinis  operetur  necessitate,  llao  sunt  in  nucleo  pesti- 
ferae  niaterialismi  doctrinae  fundamentalcs.  Practica  huius  doc- 
trinae  consectaria  non  minus  perniciosa  ac  abominabilia  accipite. 
Si  Deus  non  existit,  omnis  religio  mera  dementia  est;  religio  enim 
cultum  Dei  designat.  In  casu  hoc  religio  non  modo  supertlua, 
sed  et  nociva  est,  hominibus  proin  in  perfectione  continua  pro- 
gredientibus  eo  cumprimis  enitendum  foret,  ut  religio  magis  nia- 
gisque  evanescat,  et  e moribus  et  conscientia  populorum  eradatur. 
Hinc  est,  quod  Materialistae  hodie  clamitent:  optimam  societatis 
publicae  rationem  civilemque  progressum  omnino  requirere,  nt 
Jiimana  societas  constituatur  et  guhernetur  nnllo  habito  ad  religio- 
nem  respeciu,  ac  si  ea  non  existeret;  et  hinc  explicandum  odium 
illud  implacahile , quo  Materialismi  fautores  in  doctrinam  Christi 
et  Ecclesiam  Catholicam , validissimum  quippe  religionis  praesidium, 
feruntur,  quodve  lubenti  prorsus  animo  cordibus  cunctorum  mor- 
talium  instillare  eoque  omnium  animos  saturare  optarent.  Quod 
minim  sane  est : homines  enim  omnium  temporum , etsi  obtutu 
religionis  in  innumeras  pene  partes  abicrint,  in  necessitate  tamen 
religionis  adstruenda  consonam  tenuisse  sententiam  animadver- 
timus.  Tam  alte  veritas  haec  mentibus  mortalium  insederat,  ut 
ne  increduli  quidem  nostrorum  dierum,  quorum  adinstar  stellae 
coruscae  illuminati  hodie  caecc  vestigia  premunt,  hanc  veritatem 
pernegare  praesumerent.  Ipse  etiam,  qui  prima  confoederatorum 
Americae  Statuum  fundamenta  posuit,  Washington,  ait:  „Eeligio 
et  mores  sunt  fulcra  boni  communis  necessaria.  Eon  diligit  i)a- 
triam,  quisquis  felicitatis  humanae  haec  potentissima  fulcra  con- 
vellit.  Omnis  sapiens  politicus  religionein  pari  modo  veneratin’ 
et  diligit,  sicut  homo  pius.  Influxus  eius  in  felicitatem  domesticam 
et  politicam  est  immensus.  Eatio  et  experientia  testantur,  niora- 
litatem  in  populo  sine  religione  non  posse  consistere.“  Actum  agunt, 
qui  societatem  civilem  a religione  separare  adnituntur,  quae  eius 
fimdamentum,  lux  et  vita  est.  Quidquid  a Deo  avellitur,  jierit, 
ad  interitum  properat.  Testem  huius  veritatis  ipsa  historia  orbis 
agit.  Omnia  quippe  regna  ad  incitas  redacta  fuisse  conspicimus, 
quae  iugum  religionis  divinum  excussere.  Vana  haec  impionim 
conamina  ceu  continuatio  conspirationis  eius  sunt  tenenda,  ecu  re- 
hellionis  adversus  Deum  forma  nova,  quae  per  omnia  currit  secula; 
sunt  repetitio  eorum  verborum,  quae  ipse  divus  Magister  indocilis 


a rebellis  ori  imposuit;  nolumus  hunc  regnare  super  nos.  Si  I'erum 
porro  e.st,  de  quo  increduli  sibi  et  aliis  persuadere  cupiunt,  ho- 
mimm  non  qmllere  anima  immortali,  spiritu  immaterial) , conce- 
dendum  quoque  erit,  omnes  ideas  sublimiores,  spirituals  pariter 
nonnisi  dementiam  esse.  Eegata  animae  immortalitate  finis  vitae 
humanae  alter  plane  esse  nequit,  nisi  ipsa  felicitas  terrestris  per 
copiosissimum  usum  rerum  terrenarum  acquirenda,  et  quum  usus 
hie  iam  eas  possessas  supponat,  partus  et  quaestus  bonorum  ter- 
renorum.  Eon  advertunt  qui  sic  docent,  quod  hominem  omni  sua 
exuant  dignitate.  Homo  enim,  qui  quoad  corpus  brutis  animan- 
tibus  assimilatur,  nonnisi  spiritu  gaudens  immortali  similitudinem 
Dei  adipiscitur.  Dignitatem  certe  hominis  haud  provexisse  cen- 
seri  possunt,  qui  in  hirsuto  simio  initia,  aut  sordido  coeno  incu- 
nabula generis  humani  se  reperisse  somniant.  Plus  adhuc  dicam : 
si  nihil  praeter  substantias  materiales  existit,  si  omnis  vita  ho- 
minis legibus  nonnisi  physicis  caeca  cum  necessitate  operantibus 
accommodatur,  nullus  amplius  libertati  voluntatis,  nullus  imputationi 
morali,  nullus  essentiali  inter  bonum  et  malum  morale  discrimini 
superest  locus.  Ad  pestiferorum  suoruni  principiorum  necessaria 
b baud  advertentes  consectaria,  de  libertate  conscientiae  et  eultuum 
fabidantur,  hanc  aiunt  esse  proprium  cuiuscunque  hominis  ius, 
quod  lege  proclamari  et  asseri  debeat  in  omni  recte  constituta 
societate;  et  ius  civibus  inesse  ad  omnimodam  Ubtriatem , nulla 
sive  ecclesiastica  sive  civili  auctoritate  coarctandam,  quo  suos  con- 
ceptus  quoscunque  sive  voce,  sive  typis  publice  manifestare  et  de- 
clarare  valeant.  Delirantes  utique  baud  cogitant  et  considerant, 
quod  libertatem  perdiiionis  praedicent.  Eegata  libertate  et  lege 
morali  nullum  quoque  datur  ius,  voce  hac  in  native  suo  sensu 
intellecta,  nulla  quoque  sive  a potestate  sive  a meris  factis  inde- 
pendens  immutabilis  iustitia.  Locum  iuris facta  consummata,  locum 
iusiitiae  potestas  occuqyat.  Sic  ergo  materialismus  non  modo  omnis 
religionis  est  letalis  hostis,  sed  doctrina  eius  morum  et  iuris,  quae 
potius  omnis  iuris  et  moralitatis  negatio  est,  inimica  quoque  est 
ordini  sociali,  quum  societas  penes  similes  doctrinas  a cunctis 
adoptatas  ne  uno  quidem  momento  consistere  posset.  Eegata 
libertate  et  lege  morali  non  solum  in  ordine  civili,  sed  in  rela- 
tionibus  quoque  hominum  ad  invicem  particularibus  ius  necessario 
regnat  foriioris ; caritas  proximi  omni  destituitur  sensu,  miseri- 
c cordia  egeno  exhibita  ratione  et  fundamento  caret.  Pars  morta- 
lium cogente  natura  ad  diram  destiuatur  egestatem,  pars  altera 
vero  ad  fruendum  bonis,  et  cursui  naturae  conformiter  accidit, 
quod  pars  una  eaque  minor  hominum  altera  ceu  medio  utatur, 
eo  fine,  ut  bonis  terrenis  fruiturae  sibi  inserviat,  quam  subin, 
postquam  gaudia  ad  extremam  usque  guttam  exhaurienti  operam 
ministravisset,  sine  miseratione  ad  incitas  redigi  patitur. 

Ex  his  perspicuum  est,  Ecclesiam  nostris  diebus  non , quem- 
admodum  lapsu  praeteritorum  seculorum,  doctrinas  solum  revela- 
tionis adversus  impias  haereses  vindicandas  habere,  sed  sublimis 
ea  quoque  ipsi  obtigit  provincia:  ut  rationem  ipsam  ac  cardinales 
rationis  veritates,  moralitatem  ac  ius  naturale , ceu  prima  omnis 
societatis  humanae  fundamenta  contra  spiritum  nequitiae,  qui  a 
Deo  descivit,  tueatur.  Ecclesiae  Dei  numquam  maior  ac  magis 
conspicua  obtigit  provincia , quam  recte  nostris  diebus ! Ecclesia 
hodie  non  solum  ea  est  petra,  cui  Christi  diva  insistit  religio,  sed 
petra  est  quoque  universi  ordinis  naluralis,  quern  contra  easdem 
adversarias  potestates  propugnat,  quae  ipsam  Christi  religiomm 
evertere  ad)iitunlur.  Sicque  complementum  sortitur,  quod  iam  ante 
duo  abhinc  secula  magnus  Germanorum  Philosophus  Leibnitius 
praemonuerat  dicens:  ventura  esse  tempora,  quibus  Ecclesia  non 
tarn  fidem,  quam  rationem  contra  incredulorum  assultus  vindican- 
dam  habebit,  postrcmumque  in  mundo  errorem  fore  atheismum. 
Haec,  proli  dolor,  tempora  vivimus!  Spiritus  enim  mendacii,  qui 
id  a nobis  postulat,  ut  genu  nostrum  non  Deo  vivo  ac  vero,  sed 
inerti  fiectamus  naturae,  id  improbo  suo  volvit  animo,  ut  Uterus, 
scholam,  faunliam , matrimomum,  statum  ac  societatem  vinculis 
primum  Christianismi , serins  omnis  religionis  eximat , et  sub  sua 
mittat  iussa,  omni  tyrannide  duriora,  ut  sic  ope  scientiae,  scholae, 
civilis  status,  quinimo  et  ipsius  familiae  idololatria  naturae  in  re- 
ligionem  evehatur  orbis.  Hinc  explica  universalia,  quae  nostris 
diebus  sonant,  classica:  scientiam  a fide,  scholam  ab  Ecclesia,  Ec- 
clesiam a Statu  et  matrimonio  esse  separandam.  Separare  igitur 
volunt  id,  quod  Deus  couiunxit,  quod  a sato  mundo  iunctum  sem- 
per fuerat,  et  iunctum  semper  manere  debet,  nisi  homines  patri 
mendacii  et  perditioni  victimas  cadcre  necesse  sit.  Genii  aevi 
nostri  scopus  hie  est,  ut  populi  placido  ast  securo  gressu  bene- 
ficiis  Christianismi  priventur.  Per  intentam  separationcm  ipsum 


1301 


Doc.  hist.  III.  Relig,  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  358. 


1302 


nemim  vitae  succirlere  Cliristi  reliirioni  enpiunt,  quo  sic  eo  cer-  a 
tins  illam  eradicent.  JIulla  enim  quum  eis  affiilgeat  spes , fidein 
uno  quasi  ictu  in  cordibus  hominum  enecandi,  vel  Christianisinum 
more  tyrannorum  saevitie  infaraium  antiquae  Romae  proscribendi, 
successive  saltern  ma<?is  ma^isque  euin  e vita  hominum  eliminare, 
et  intra  quatuor  Ecclesiae  muros,  aut  in  cuiusvis  subiectivam  in- 
dividualitatem  eum  recludere  cuperent,  penes  nefaria  isthaec  mo- 
limina  id  credulis  persuadere  nitentes;  separationem  hanc  ab  eis 
intentam  ad  progressum,  scientias,  libertatem  provehendam  in- 
omisse  esse  necessariam,  esto  huius  strietim  oppositum  sincera 
nitatur  veritate.  Eliminatae  scientiae  christianae  suam,  quae  Deum 
insipienter  ignorat,  urgent  substitui  scientiam,  qxiae  futilibus  siiper- 
structa  praeiudiciis  et  omni  solido  fundamento  destituta,  revela- 
tionera  contra  omnium  populorum  unanimem  persuasionem  e mero 
arbitrio  negat,  et  omne  id,  quod  supernaturale  appellatur,  demen- 
tiam  referre  declarat;  scientiam  illam,  quam  verbum  Apostoli  iam 
acri  perstrinxerat  stylo,  dicens;  hi  autem  quaecunque  quidem  igno- 
rant, i.  e.  supernaturalia,  divina,  blasphemant,  quaecunque  autem 
naturaliter  tamquam  muta  animalia  norunt,  in  his  corrumpuntur 
(lud.  1 , 10).  Scientia  haec  eo  nonnisi  fine  scholam  ab  Ecclosia  b 
separari  et  vincula  Status  ad  Ecclesiam  solvi  optaret,  ut  in  utrum- 
que  illimitatum  exercere  queat  dominium,  et  suo  eos  spiritu  per- 
meare,  ut  in  scholarum  omni  genere  generationem  adolescentem 
principiis  suis  letiferis  imbuat,  sicque  eum  sibi  in  vitam  publicam, 
socialem  et  privatam  vindicat  influxum,  qualem  pari  lance  religio 
Christiana  numquam  exercuit,  Ecclesia  sibi  numquam  arrogavit. 
Genius  aevi  nostri  nullos  plane  novit  limites,  quos  sibi  perrum- 
pere  cautum  ducat,  nihili  vero  -plane  pendit  ins  et  libertatem  con- 
scientiae  christianae  et  christianae  Ecclesiae.  Instar  supremi  enim 
principii  doctrinarum  suarum  politico-socialium  earn  stabilire  nititur 
sententiam : Statim  non  modo  custodem,  sed  unicum  et  illimitatum 
omnis  iiiris  existere  fontem,  eum  in  modum,  ut  id  nonnisi  ins 
reapse  censendum  sit,  quod  Status  civilis  mandat,  i.  e.  quod  illi 
cupiunt  ac  decernunt,  qui  de  facto  gubernacula  Status  moderantur, 
aut  qui  in  hos  multum  valent.  Hinc  funestissimum  Communismi 
et  Sociolismi  profitens  errorem  asserit:  societatem  domesticam  sen 
familiam  totam  suae  existentiae  rationem  a hire  dumtaxat  civili 
mutuari,  proindeque  e lege  civili  tantum  dimanare  ac  pendere 
iura  omnia  parentum  in  filios,  cumprimis  vero  ius  Institutionis  c 
oducationisque  curandae.  Qui  sic  sentientes  poplite  flexo  Statum 
adorant  omnipotentem , Ecclesiae  et  S.  Sedis  circa  ea,  quae  ad 
exteriorem  pertinent  ordinem,  iura  omnia  negant,  et  Ecclesiae  ac 
S.  Sedis  auctoritatem  supremam  a Christo  Domino  illi  concessam 
civilis  auctoritatis  arbitrio  subiici  dictitant;  namque  minime  eos 
pudet  affirmare:  Ecclesiae  leges  non  ohligare,  nisi  cum  a civili 
potestale  promulgantur ; acta  et  deer  eta  Bomanorum  Bontificum 
ad  religionem  et  Ecclesiam  spectnnfia  egere  sanctione  et  approha- 
tione  vel  minimum  assensu  potestatis  civilis;  ecclesiasticam  porro 
potestatem  aiunt  non  hire  divino  esse  distinctam  et  independentem 
a potestate  civili;  hoeque  concedi  non  posse,  quin  iura  potestatis 
civilis  essentialia  ab  Ecclesia  invadantur  ac  usurpentur.  Denique 
sanam  doctrinam  haud  sustinentos  contendunt:  iis  Sedis  Apost. 
iudiciis  ac  decretis,  quorum  obiectum  bonum  Ecclesiae  generale, 
eiusdemque  iura  ac  disciplinam  respicere  declaratur,  dummodo 
fidei  morumque  dogmata  haud  attingant,  posse  absque  peccato  et 
ulla  catholicae  professionis  iactura  assensum  et  obsequium  deno- 
gari.  Quod  (juidem  quantopere  adversetur  Summi  Pontificis  po- 
testati  a Christo  divinitus  collatao  gregem  universum  pascendi,  d 
nemo  certe  est,  qui  non  dare  aperteque  videat  et  intelligat.  Sunt 
malesanorum  alii,  qui  iugum  omne  auctoritatis  tarn  divinae  quam 
humanae  excussuri,  ut  indomitam  plebem  ac  potentiae  materialis 
praegrandem  molom  ad  suas  pertrahant  partes , populo  vendunt 
circum  tuguria  fumos,  populo,  de  quo  iam  Vates  gentilium  tu- 
midus  canit:  „populo,  qui  stultus  honores  saepe  dat  indignis,  et 
famae  servit  ineptus"  (Herat.)  Atqiie  in  locum  iustitiao  legitimi- 
que  iuris  matorialom  substituunt  vim,  neglectisqiie  certissimis  ra- 
tionis  suae  principiis  iisque  posthabitis  conclamare  audent:  vo- 
luntatem  populi , puhlica  quam  dicunt  oghnione  vel  alia  ratione 
raanif'ostatam,  esse  legem  supremam , ab  omni  divino  humanoque 
iure  solutam;  hinc  ministros  potestatis  publicae  non  amplius  Deo, 
sed  soli  populo  esse  debere  responsabiles , et  in  ordine  politico 
facta  coiisummata  eo  ipso,  quod  consummata  sitit,  vim  iuris  ha- 
bere. Hie  conatus,  facta  consummata  vel  arbitrarias  sic  dictarum 
maioritatum  dccisioncs  in  locum  legis  aetoriiae  a Deo  derivatao 
substitiiondi , hacque  ratione  omnem  iuris  et  iustitiao  concoptum 
destruendi,  in  Politica  tarn  magna  quam  minori  in  apricurn  prodit, 


idque  desideratur,  ut  qui  voluntatera  Dei  vilipendunt,  coram  vo- 
luntate  nonnullorura  hominum,  quam  passim  voluntatem  populi 
nominare  amant,  in  genua  prosternantur.  Vires  alias  non  agnos- 
cunt,  nisi  quae  in  materia  sunt  positae,  et  omnem  morum  disci- 
plinam honestatemque  collocant  in  cumulandis  et  augendis  quoquo 
modo  divitiis  et  in  pravis  quibusque  voluptatibus  explendis.  Atque 
his  nefariis  abominandisque  principiis  superstructi  roprobum  carnis 
spiritui  rebellis  sensum  tuentur,  fovent,  extollunt,  illique  natu- 
rales  dotes  et  iura  tribuunt,  quae  per  catholicam  doctrinam  con- 
culcari  dicunt,  despicientes  monitum  Apostoli:  si  secundum  car- 
nem  vixeritis,  moriemini,  si  autem  spiritu  facta  carnis  mortifica- 
veritis,  vivetis  (Rom.  8,  13). 

Eu,  viri  fratres,  abominationem  desolationis ! en  vincula  omnia 
perrujjta!  nihil  intactum  tenebriones  reliquere.  Deo,  ration!,  re- 
ligioni,  christianismo,  individuo,  familiae,  societati,  statui,  Ecclesiae 
furentes  adversantur ! Misericordiao  Domini,  quod  nondum  simus 
consumti.  Status  enim  civilis  aeque  ac  Ecclesia  in  supremum 
adducta  discrimen  oculis  nostris  ])atet.  Sed  quae  supplices  nu- 
mina  in  rerum  hac  perturbatione  universali  poscamus?  quorsum 
oculos  nostros  in  fide  non  haesitantes  convertamus?  unde  pro- 
missum  ex  alto  auxilium  speremus?  Ab  Ecclesia,  (juae  supra 
petram  aedificata,  ab  ipso  Domino  constituta  est  custos  veritatis 
et  iustitiao,  quae  super  montem  aedificata,  non  sub  modio  est 
posita,  sed  super  candelabrum,  ut  luceat  omnibus.  Ecclesia  me- 
inoratas  iniqiiitatis  et  mendacii  tlieorias  auribus  percipiens  taeere 
non  potest.  Errores  hosce  confecturi  non  una  vice  Summi  Pon- 
tifices  suam  attollebant  vocem;  quo  in  studio  cumprimis  Grego- 
rius XVI.  et  gloriosissime  regnans  Pius  IX.  prae  ceteris  emi- 
nuere.  Fortem  et  constantem  in  hoc  merito  animum  SSmi  Patris 
Pii  IX.,  qui  magnas  persentiscit  pectore  curas,  solatur  homagium, 
quod  ei  Candida  Episcoporiim  unioersi  orbis  exhibuit  concordia. 
In  Concilium  generale  convolanies  solemnem  verborum  pontificiorum 
adornabunt  commentarium.  „Prima  salus  est,  scripsit  iam  loannes 
Constantinopolitanus  Patriarcha  ad  Papam  S.  Hormisdam,  rectae 
fidei  regulam  custodire,  et  a Patrum  traditione  nullatenus  deviare, 
quia  non  potest  D.  N.  I.  C.  sententia  praetermitti  dicentis:  Tu  es 
Petrus  et  super  hanc  petram  aedificabo  Ecclesiam  meam.  Haec, 
quae  dicta  sunt,  rerum  probantur  eventibus,  quia  in  Sede  Apo- 
stolica  inviolabilis  semper  catholica  custoditur  religio.“  Quapropter 
sequentes  in  omnibus  Sedem  Apostolicam  et  praedicamus  omnia, 
quae  ab  ipsa  decreta  sunt,  et  propterea  spero  in  una  communione 
vobiscum , quam  Apost.  Sedes  praedicat,  me  futurum , in  qua  est 
integra  religionis  et  perfecta  soliditas. 

In  Concilio  nemo  libertate  sentiendi  loquendiqire  privabitur. 
Sciet  Episcoporiim  quilibet  suam  nonnisi  unius  esse  opinionem. 
Quodsi  vero  Pastor  omnium  universalis  semel  fuerit  locutus,  et  de- 
finitivani  dederit  sententiam,  notum  iam  Episcopis  erit , debere  se 
a Petro  confirmari,  non  posse  a fundamento  suo  Ecclesiam  avelli, 
non  posse  Caput  inter  et  membra  unitatem  discindi.  In  Concilio 
opinionum  luctam , in  quali  repraesentativi  regiminis  essentiam 
reponunt,  frustra  quaesieris.  Non  scindetur  illnd  in  ])artes  dex- 
tram  vel  sinistram,  non  in  centrum,  vel  extremam  dexterae  aut 
sinistrae.  Non  ibi  roperies  collectam  tui-bam,  ex  condicto  uni 
applaudentem,  altcri  convitiantem ; nemo  ibi  inter  clamorum  cer- 
tamina  obruetur ; non  obtinebit,  quod  Tullius  notavit  ad  Atticum : 
„pauci  tamen  boni  inerant,  qui  moesti  inter  sui  dissimiles  et  moe- 
rentes  sedebant,  et  contagione  turpitudinis  vehementer  permove- 
bantur.“  Quidquid  studium,  ingenium,  aetas,  officia  ])eracta,  re- 
rumque  usus  contulit  prudentiae  et  auctoritatis,  haec  inquam 
))raesidia  non  deerunt  in  Concilio,  cui  praosidebit  ipse  Summus 
Pontifex,  quern  in  Eugenio  HI.  sic  alloquitur  S.  Bernardus : „Sunt 
quidem  et  alii  coeli  ianitores,  et  gregum  ])astores.  Habent  illi 
sibi  assignatos  greges,  singuli  singulos:  tibi  universi  credit!,  uni 
unus.  Nec  modo  oviiim,  sed  et  pastorum  tu  unus  omnium  Pastor. 
Unde  id  probom,  quaeris?  Ex  verbo  Domini.  Cui  enim,  non  dico 
Episco])orum , sod  etiani  Apostolorum  sic  absolute  et  indiscrete 
totae  commissae  sunt  oves?  Si  me  amas,  l^etre,  ])asce  oves  meas. 
Qiias?  illius  vel  illius  poi)ulos  civitatis,  aut  regionis,  aut  regni? 
Oves  meas,  inquit.  Cui  non  planum,  non  dosignasse  aliquas,  sod 
assignasso  omnes?  Nihil  excipitur,  ubi  distinguitur  nihil. “ Quanta 
de  congregando  Concilio  et  ex  occasiono  convocationis  oiusdern 
do  Fjcclesiac  constitutiono  ac  iuribus  typis  vulgata  sunt  scripta, 
paradoxis , falsis  ac  absurdis  plane  assortionibus  referta  ? Atque 
utinam  haec  saepe  non  fuissent  foetus  ingenii  hominum,  qui  ca- 
tholico  censentur  nomine y Hodie  nimirum  multi  scribunt,  tboo- 
logicarurn  rerurn,  imo  ipsius  parvi  catochismi  ignari,  qui  tamen 

82* 


1303 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1304 


aliqua  ecclesiasticae  niateriae  lectione  obvia  et  non  satis  decocta,  a 
iani  animantur  ad  calamum  arripiendnm , quo  gravissimos  circa 
fidem  et  Ecclesiam  errores  spargunt.  Divini  eloquii  auctoritatem 
ex  oculis  dimittunt,  venerandae  antiquitatis  dociimenta  vilipen- 
dunt , aut  certe  in  pravum  sensum  pro  more  advocatorum  detor- 
quent,  historica  facta  confingunt,  aut  certe  ad  suae  praeiiidiciis 
sinistraque  affectione  captae  rationis  normam  exigunt , nec  ve- 
rentur  sacerrima  Ecclesiae  iura  censorio  naso  discutere. 

Nos,  ven.  fr.  et  fil.  in  Clir.  dil.,  scimus,  Ecclesiam  CathoJkam 
ojms  esse  divinvni,  non  conditara  liunianitus,  non  regendam  aliter, 
quam  divinus  fiindator  voluit , tivlla  siii  -parte  ah  liominihus  ref- 
ciendam ; Ecclesiam  imam,  visihilem,  quia  liominum  et  non  invisi- 
bilium  spirituum  necessitatibus  conformatam,  universalem,  infalli- 
hilem , hiexpugnahilem,  et  divina  eminent em  Hierarcliia;  cui  soli 
docendi  ac  regendi  potestas  collata;  talem  iuquam  Christus  insti- 
tuit  Ecclesiam.  In  ipsa  Hierarcliia  invariahdem  regiminis  formum 
ipse  divinus  Ecclesiae  Auctor  constituit.  Selectis  enim  duodecim 
ex  omnibus,  quos  solos  potestate  exornavit,  unwn  elegit  ex  duo- 
decim, cui  plenitudinem  potestatis  clavium  symholo  contidit ; ut 
adeo  divino  magisterio  et  Petri  aiictoritale  ferantur  leges  gene-  b 
rales  Ecclesiae,  ut  in  primis  Comitiis  Apostolorum  aiebat  Petrus: 
Visum  est  Spiritui  S.  et  nobis  (Act.  15,  29).  Ilia  scilicet  ple- 
nissima  utebantur  auctoritate,  quam  non  ipsi  sibi  pro  lubitu  de- 
derunt,  aut  arrogaverunt,  sed  quam  acceperunt  a Christo,  Cbri- 
stus  autem  a Patre : Sicut  uiisit  me  vivens  Pater , et  ego  mitto 
VOS  (loan.  20,  22).  Sicut  igitur  originem,  sic  regiminis  quoque 
formam  sive  constitutionem  suam  ab  ipso  Christo  accepit  Ecclesia. 
Idcirco  dixit  Dominus:  Qui  Ecclesiam  non  audierit,  sit  tibi  sicut 
ethnicus  et  publicanus  (Mattli.  18,  17).  Et:  Qui  non  crediderit, 
condemnabitur  (Marc.  16,  15).  Ipsa  Ecclesia  proinde  viva  est 
lex,  et  permanens  magisterium,  S.  Augustino  fateute : „Ego  Evan- 
gelio  non  crederem,  nisi  me  catholicae  Ecclesiae  commoveret  auc- 
toritas.“  Haec  auctoritas  decidit  in  omnibus  generalibus  Synodis, 
eadem  decreta  sauciet  in  Vaticano  oocum.  Concilio,  quod  SSmus 
D.  N.  convocavit.  Petrus  per  os  Pii  IX.  loqiutur  ihi,  et  loquentur 
ii,  quos  posuit  Spiritus  S.  regere  Ecclesiam  Dei,  sen  loquetur 
summa  in  Ecclesia  et  infallibilis  auctoritas,  qualem  in  Conciliis 
generalibus  SS.  Patres  semper  agnoverunt.  Sic  S.  Athanasius 
Concilii  Nicaeni  definitionem  Verhum  Dei  non  dubitat  appellare:  c 
^Verbum  Dei  per  oecumenicam  Synodum  Nicaenam  manet  in 
aeternum^;  et  S.  Ambrosius : „Sequar  tractatum  Nicaeni  Concilii, 
a quo  me  nec  mors,  nec  gladius  separare  poterit.“  S.  Leo  M. 
negat  inter  Catholicos  esse  numerandos,  qui  definitiones  Concilii 
Nicaeni,  et  Chalcedonensis  regulas  non  sequuntur.  Nemo  denique 
nescit  illam  S.  Gregorii  M.  professionem : „Sicut  S.  Evangelii  qua- 
tuor  libros,  sic  quatuor  Concilia  suscipere  et  venerari  me  fateor; 
quia  dum  universali  sunt  consensu  constituta,  se  et  non  ilia  de- 
struit,  quisquis  praesumit  aut  solvere  quos  religant,  aut  ligare  quos 
solvunt.  Quisquis  ergo  aliud  sapit , anathema  sit.“  Ceterum  de 
Concilio,  cuius  celebratio  imm.inet,  verba  etiam  ad  fidelem  curae 
nostrae  pastorali  creditum  populum  lingua  vernacula  direximus 
in  literis  nostris  pastoralibus , quas,  quamprimum  percipietis,  ex 
ambone  publicare  ac  explicare  non  moremini,  ad  vos  quoque  te- 
nures praedictarum  literarum  pertinere  existimantes.  Nos  obli- 
gationis  nostrae  probe  couscii  ac  memores,  Deo  iuvante  in  gene- 
ral! Vaticano  Concilio  aderiraus,  scopoque  hoc  hand  post  multos 
dies  iter  in  aeternam  Urbem  ingrediemur.  — Ut  vero  in  Synodo 
omnia  et  nobis  et  universe  gi’egi  fidelium  feliciter  cedant,  adeatis  d 
una  nobiscum  cum  fiducia  ad  thronum  gratiae,  et  precemini  Deum 
Patrem  misericordiarum  et  totius  consolationis,  ut  det  Concilii 
Patrihus  Spiritum  fortitudinis , Spiritum  sapientiae  et  intellectus, 
Spiritum  consilii  et  caritatis,  ut  doceat  illos  omnem  veritatem, 
quo  ea,  quae  ad  Dei  gloriam  , Ecclesiae  catholicae  incrementum, 
atque  animarum  salutem  procurandam  arduis  his  temporibus  ne- 
ccssaria  ac  opportuna  sunt,  videant,  statuant,  sanciant,  nidlis  diffi- 
cultatibus  deterriti , nidlis  tentationibus  devicti.  Sod  et  Deiparam 
Virgincm,  Matrem  i)ulehrae  dilectionis,  agnitionis  et  sanctae  spei, 
cuius  Immaculatae  Conceptionis  festo  Patres  Synodi  prime  con- 
gregabuntur,  una  nobiscum  invocate,  ut  ad  universum  ilium  coe- 
tum  misericordes  sues  oculos  convertat,  votis  faveat,  coeptis  assi- 
stat,  ut  ipsa  praeeunte , ipsa  iuvante  in  viis  iustitiae  ac  veritatis 
ambulcnt  Synodi  Patres  in  medio  semitarum  iudicii. 

Strigoiiii  die  10.  Nov.  1869. 

(Roskovixny,  Rorr.anus  Pontifex.  T.  VII.  p.  60  sqq.) 


359. 

D.  18.  Nov.  1869.  — Ex  Revmi  Jaquemet,  Episcopi  Nannetensis, 
literis  d.  18.  Nov.  a.  1869.  paucis  ante  mortem  diebus  ad  clerum 
et  fideles  dioeeesis  datis,  quibtis  suum  desiderium  profieiscendi 
ad  Concilium  summamque  suam  erga  SS.  Pontificem,  infallibilem 
magistrum,  obedientiam  exprimit. 

Lorsque  nous  recumes,  dans  le  courant  de  I’annee  derniere, 
les  Lettres  apostoliques  par  lesquelles  le  Souverain  Pontile  con- 
voquait  un  Concile  oecumenique  dans  la  basilique  vaticane,  pour 
le  jour  de  I’lnimaculee  Conception  1869,  nous  nous  empressames 
de  porter  aux  pieds  du  Pasteur  supreme  rhommage  de  notre 
filial  devouement  et  le  desir  que  nous  avions  de  repondre  a son 
invitation,  nialgre  I’aftaiblissement  de  nos  forces. 

„C’est  Notre  esperance,  disait  le  Souverain  Pontife,  en  nous 
repondant,  e’est  Notre  esperance  que  Dieu,  toujours  riche  en  mi- 
sericorde,  daignera  etre  propice  a Nos  voeux  et  a Nos  prieres, 
aux  voeux  et  aux  prieres  de  tons  Nos  venerables  freres,  les  Eve- 
ques  de  sa  sainte  Eglise,  et  faire  en  sorte,  par  sa  vertu  toute- 
puissante,  qu’au  milieu  de  rebranlement  de  la  societe  chretienne 
et  civile,  et  de  la  difficulte  des  temps,  la  celebration  du  Concile 
general  devienne  une  source  feconde  de  biens  pour  la  religion 
catholique  et  la  societe  humaine.  Nous  Nous  aftiigeons,  ajoutait 
Pie  IX  avec  bienveillance,  du  mauvais  etat  de  votre  sante;  mais 
Nous  voulons  esperer  que  Dieu,  exaut;ant  Nos  desirs,  daignera 
vous  rendre  les  forces  neccssaires  pour  entreprendre  le  voyage  de 
Rome  et  prendre  part  a ce  meme  Concile."  ^ 

Le  Seigneur  dont  nous  devous,  N.  T.  C.  F.,  aimer  et  adorer 
toujours  la  volonte  sainte,  ne  nous  a pas  jiermis  de  realiser  ce 
qui  etait  le  voeu  le  plus  cher  de  notre  coeur  d’Eveque.  En  voyant 
notre  etat  de  souffrance  s’aggraver  encore  a la  veille  du  Concile, 
nous  avons  une  seconde  fois  ecrit  au  Ptu'e  commun  des  fidMes; 
nous  avions  besoin  de  lui  exprimer  de  nouveau  les  sentiments  de 
notre  entiere  obeissance  et  le  regret  profond  d’etre  absent  de  la 
grande  assemblce  de  nos  freres,  a laquelle  il  nous  conviait. 

„Nous  venons  d’apprendre  avec  douleur,  par  votre  lettre,  a 
bien  voulu  repondre  encore  Pie  IX , que  toujours  en  butte  a la 
maladie,  vous  ne  pouviez  venir  au  Concile  general,  convoque  par 
Nous,  commo  vous  en  aviez  le  plus  ardent  desir;  vous  etes  en 
consequence  oblige  de  Nous  demander  a etre  exemptc  de  cette 
obligation.  Nous  accedons  a votre  demande.  Venerable  Frere,  et, 
en  vertu  de  notre  autorite  apostolique.  Nous  vous  accordons  la 
disjiense  que  vous  sollicitez,  de  telle  sorte  que  vous  puissiez  sans 
aucun  scrupule  de  conscience  ne  pas  vous  rendre  au  Concile." 
Puis,  continuant  avec  cette  mansuetude  de  coeur  qui  rend  le  Vi- 
caire  de  Jesus-Christ  attentif  aux  epreuves  du  moindre  de  ses 
freres:  „Nous  prions  Dieu  humblement,  poursuit  Pie  IX,  de  vous 
rendre  votre  ancienne  saute,  de  vous  combler  de  toute  vraie  feli- 
cite;  et  cependant,  en  temoignage  de  la  bienveillance  speciale 
que  nous  avons  pour  vous.  Nous  vous  accordons,  avec  toute  I’af- 
fection  de  Notre  coeur,  la  benediction  apostolique,  a vous  et  au 
troupeau  confic  a votre  vigilance." 

Nous  avons  voulu,  N.  T.  C.  F.,  vous  reporter  la  benediction 
paternelle  que  le  Souverain  Pontife  a daigne  nous  envoyer.  Si 
la  maladie  nous  retient  eloigne  du  tombeau  des  saints  Apotres, 
nous  y serous  par  le  coeur  et  par  la  pensee  durant  le  Concile. 
Votre  Eveque  n’y  sera  pas  seul:  nous  connaissons  assez  votre 
inalterable  attachement  au  Saint-Siege  et  a I’Eglise  catholique 
pour  pouvoir  affirmer  sans  crainte  de  nous  tromper  que  tous, 
pretres  et  fideles,  vous  y serez  avec  lui.  Mais  e’est  un  devoir 
pour  nous,  a la  veille  du  Concile,  de  rendre  un  public  temoignage 
de  la  foi  de  notre  Eglise. 

Humble  successeur  de  saint  Clair,  que  le  Pontife  remain  en- 
voya,  il  y a dix-sept  cents  ans,  porter  la  doctrine  evangelique  a 
nos  contrees,  nous  eussions,  avec  un  immense  bonheur,  attestc, 
au  milieu  de  nos  freres  dans  I’episcopat,  que  I’Eglise  de  Nantes 
n’avait  jamais  varie  dans  la  foi  catholique  et  la  soumission  a la 
sainte  Eglise  romaine.  Nous  le  proclamerons  aujourd’hui  devant 
vous,  N.  T.  C.  F.,  et  nous  vous  convierons,  pour  ainsi  dire,  tous 
au  pied  du  trone  du  successeur  de  Pierre. 

„Oui,  tres  Saint-Pere,  dirons-nous  en  union  avec  tous  les 
Evcques  du  monde  catholique,  oui,  tres  Saint-Pere,  nous  n’avons 
rien  de  plus  cher  et  de  ])lus  sacre  que  de  croire  et  d’enseigner 


‘ Lettre  de  notre  Tr6s  Saint- P^re  le  Pape  Pie  IX,  en  date  du 
21  Septembre  1868. 


1305 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc,  358. — 363. 


1306 


ce  que  voiis-meme  croyez  et  enseignez ; que  de  rejeter  les  erreurs 
que  vous  rejetez,  que  de  marcher  parfaitement  uni  avec  nos  freres, 
sous  votre  conduite,  dans  les  sentiers  du  Seigneur,  de  vous  suivre, 
de  partager  vos  tnavaux  et  d’etre  pret  a affronter  tons  les  perils 
avec  vous  pour  la  cause  de  Dieu  . . . Nous  croyons  que  Pierre 
parle  par  la  bouche  de  Pie  IX  . . . Nous  gardons  invariahlcment 
le  dogine  affirme  d’un  consentement  unauime  par  les  Peres  du 
Concile  de  Florence:  Que  le  Poniife  rotnain  est  le  Vicaire  de 
Jhus-Christ,  le  Chef  de  toute  I’Eglise,  le  ph'e  (t  le  docteur  de  tons 
les  chrHiens,  que  e’est  a lui,  m la  personne  de  saint  Fierre,  qu’a 
He  confiee  la  pleine  puissance  de  paUre,  regir  et  gouverner  I’Eglise 
imiversellef 

En  parlant  ainsi,  N.  T.  C.  F.,  nous  sommes  assure  d’exprimer 
les  sentiments  du  clerge  de  ce  diocese,  si  profondement  attache 
aux  saines  doctrines;  nous  sommes  assure  de  trouver  les  memes 
dispositions  de  la  part  des  fideles,  infatigables  daiis  les  temoi- 
gnages  de  leur  devouement  au  Saint-Siege,  dans  les  effusions  de 
leurs  pieuses  largesses  et  dans  le  sacrifice  de  leurs  fils,  dont  plu- 
sieurs  ont  eu  I’honneur  de  donner  leur  vie  pour  la  cause  de 
I’Eglise.  II  nous  est  doux  de  penser  que  le  diocese  de  Nantes 
comptera  ses  plus  nobles  enfants  parmi  les  genereux  defenseurs 
qui  veilleront  a Rome  autour  du  Saint-Pere , pour  assurer  la  se- 
curite  et  la  liberte  des  deliberations  du  Concile. 

(L’Univers  25  Nov.  1869.) 

360. 

A.  1867.  — Formula  voti  ’ pro  defeiidenda  infallibilitate  Tiomani  Pon- 
tificis  a Cardinale  Archiepiscopo  Mathieu  edita. 

Beate  Petre , Apostolorum  Princeps , ego  praecupiens  ofl'erre 
tibi  ac  successoribus  tuis  in  Cathedra  Apostolica  Romana  cano- 
nice  intrantibus  singularis  devotionis  tributum,  quod  sicut  ad  com- 
pensandas  reparandasque  iniurias  erga  S.  Sedem  Romanam , sic 
ad  earn  a me  perfectius  honorandam  valeat,  votum  ex  animo  con- 
cipio,  tibique  profero:  teneyidi  semper  ac  defend endi  etiam,  si  opus 
fueril,  cum  mei  sanguinis  effusione  doctrinam  inter  CathoUcus  sane 
commumm  de  iifallibilitate  Papae,  Snmmi  Pontificis  Ecclesiae  Ca- 
tholicae,  quando  ex  Calhedta  et  uti  omnium  Christianorum  supre- 
mus  N agister  definit , quid  credendurn  vel  agtmdum  in  Us,  quae 
ad  fidem  vel  ad  mores  spectant;  sicque  decreta  eius  dogmatica  esse 
irreformahilia,  et  nhi  eei  te  innotuerint,  eonscientiam  uniuscuiusque 
ddelium  illico  obligare , non  exsjiectato  publico  Ecclesiae  assensu. 
Placeat  tibi,  gloriosissime  B.  Petre,  votum  hocce  meura,  quod 
tibi  hodie  nuncupo,  offerre  meo  nomine  Divino  Ecclesiae  Funda- 
tori,  a quo  super  te  tuosque  legitimos  successores  directe  pre- 
manant  pracrogativae  omnes  Summi  Pontificatus  ac  Siiprerai  Chri- 
stianorum Magisterii.  Fac,  Petre  Beatissime,  per  tuas  validas  inter- 
cessiones,  me  usque  tarn  firmiter  tuae  Cathedrae  adhaerere  ac 
indivisibiliter  adstringi,  tuorumque  successorum  auctoritati  con- 
stantissime  docilem  esse,  ut  per  hanc  plenitudinem  fidei  gaudeam 
summo  illo  privilegio  inerrantiae  in  via  salutis  aeternae.  Amen. 
(RoskovAny,  Rom.  Pontifex.  T.  VI.  p.  382  sq.) 

361. 

M.  Septembri  1869.  — Plus  nongentorum  sacerdotum  Atrebatensium 
„humillimi  obsequil,  filialis  obedientiae  ac  devotissimi  amoris  testi- 
monium“,  exbibitum  SS.  Pontifici,  „infallibili  doctori“. 

Beatissime  Pater, 

Sacerdotes  dioecesis  Atrebatensis,  turn  canonici,  turn  parochi, 
aliique  rectores  animarum,  in  aedibus  Seminarii,  pro  ecclesiastici 
seccssus  piis  exercitiis  adunati,  optatissimam , corde  magno  et 
animo  volenti,  nanciscuntur  occasionem,  qua  sui  erga  Vos  et  Apo- 
stolicam  Sedem  humillimi  obsequii , filialis  obedientiae  ac  devo- 
tissimi amoris  testimonium  exhibeant,  etillud,  per  Reverendissimum 
et  Amantissimum  E{)iscopum,  Urbem  sacri  Concilii  causa  mox  adi- 
turum,  ad  pedes  Sanctitatis  Vestrac  provoluti,  unanimitcr  deponant. 

Novimus  certe,  Beatissime  Pater,  qua,  inter  tot  procellas 
et  aerumnosas  calamitates,  fortitudinc,  qua  prudentia,  catholicae 
veritatis  oracula,  sanctae  Ecclesiae  libertatem , ac  divina  regalia- 
que  iura  Apostolic, ae  Sedis,  infallibilis  doctor  invictus(|ue  propug- 
nator,  definioris  atquc  vindicaveris.  Nos,  filioli  Vestri,  mirum  in 

' * Similis  voti  formula  1.  lun.  1867.  in  periodico  La  Civilth  Cait. 
(Ser.  VI.  T.  X.  p.  649.)  sine  nomine  auctoris  vulgata  erat. 


a modum  consolatione  et  gaudio  spiritus  perfundimur,  dum  Sancti- 
tatem  Vestram  magnum  et  mirabile  spectaculum  mundo  et  angelis 
et  hominibus  ipsissimis  oculis  exsultantes  conspicimus. 

Interea  fervidas  ad  Deum  eff'undere  preces  non  desinimus, 
ut  dilectissimum  Patrem  nostrum  ad  multos  annos  in  Sede  S,ancti 
Petri  sospitem  incolumemque  servet.  Faxit  etiam  idem  Deus 
omnipotens,  ut  Beatitude  Vestra  Concilium  generale  in  proximo 
incipiendum  celebrare  et  ad  felicem  usque  exitum  perducere  valeat. 

Porro,  auspicem  omnium  bonorum,  nobis  ipsis  et  fidelibus 
nostrae  curao  concreditis,  apostolicam  benedictionem  suppliciter 
efflagitamus. 

Sanctitfitis  Vestrae 

Humillimi,  obedientissimi  ac  devotissimi  filii. 

(L’Univers  10  Sept.  1869;  cf.  4 Juill.  1870.) 

362. 

D.  27.  Nov.  1869.  — SS.  Pontificis  ad  superiores  literas  responsum. 
b Dilectis  filiis  vicario  generali  et  clero  Atrebatensi. 

PIUS  PP.  IX. 

Dilecti  filii,  salutem  et  Apostolicam  benedictionem. 

Quae  Nobis  experientia  suaserfit  de  devotione  et  observantia 
vestra,  ea  nuperis  literis  mirifice  confirmata  vidimus:  quas  sane 
arctissinia  .animorum  vestrorum  coniunctio,  praesentibus  in  ad- 
iunctis  adeo  necessaria,  cariores  eti.am  Nobis  fecit.  Nam  quid- 
quid  significatis , sive  de  fide  vestra  quoad  huius  Sanctae  Sedis 
praerogativas , sive  de  obsequio  et  alacritate,  qua  excipere  con- 
suevistis  et  excepturi  estis  eius  decreta  et  documenta,  sive  de 
studio  erga  Nos  et  proximum  Concilium,  ita  conveniunt  cum  egregii 
Episcopi  vestri  sensibus,  ut  in  illo  uno  vos  omnes  audire  ac  prae- 
sentes  habere  videamur.  Iluius  autem  studii  practerea  luculentum 
pbane  argumentum  habuimus  in  liberali  munere  literis  ipsis  ad- 
iecto.  Illud  etiam  diserte  demonstrat,  vos,  quum  intelligeretis 
immanes  omnino  requiri  suniptus  ad  cogendum  istum  totius  Ec- 
clesiae coetum,  eisque  vires  Nostras  prorsus  impares  esse,  ultro  et 
c certatim  contulisse  vires  ad  larga  Nobis  subsidia  suppeditanda, 
quorum  ope  prosequi  et  perficere  necessaria  possemus.  Cumu- 
latis  itaque  hisce  officiis  sic  affecti  fuimus,  ut,  quamquam  grati 
animi  Nosti'i  sensus  aperuerimus  optimo  Pastori  vestro,  eos  iterum 
vobis  significandos  ducamus;  ut  autem  meritam  referamus  amoris 
vicem,  non  modo  faiista  omnia  vobis  adprecamur  a Deo,  sed  earn 
potissimum  in  proposito  firmitatem , eamque  ministerio  vestro  et 
operositati  virtutem,  quae  Episcopi  absentiam  plane  suppleat,  eique 
postea  redeunti  cleri  populique  animos  arctioribus  etiam  caritatis 
nexibus  devinctos  exhibeat,  docilesque  prorsus  ac  paratos  ad  ex- 
cipienda  libenter  et  executioni  studiose  demandanda  quaecum- 
que  Sancta  Synodus  constituerit.  Interea  vero  divini  favoris  au- 
spicem et  paternae  Nostrae  benevolentiae  pignus,  Apostolicam 
benedictionem  vobis  peramjinter  impertimur. 

Diitum  Roman  apud  S.  Petrum  die  27  Novembris  1869. 

Pontificatus  Nostri  anno  XXIV, 

(Ibid.  20  Dec.  1869.)  Pius  PP.  IX. 

^ 363. 

D.  1.  Nnv.  1869.  — Literae  presbyterorum  dioecesis  Nemausensis  ad 

Pium  IX.,  quibus  infallibilitatis  pontifici.ae  definitionem  petunt. 

Beatissime  P,ater, 

Presbyteri  dioecesis  Nemausensis  nihil  optatius  Inaberent,  qu.am 
ut  Episcopo  suo  Romam  proficiscenti  comites  essent,  et  ad  pedes 
Sanctitatis  Vestrae  devotionis  suae  erga  Sedem  Apostolicam  filiale 
deponcrent  testimonium.  Cum  vero  votis  eorum  officia,  quibus 
funguntur,  obstaculo  sint,  unanimiter  expostulant  precanturque,  in 
quantum  ad  eos  pertinet,  vt  defiuitio  infallihiliiaiis  Summi  Ponti- 
ficis,  a quibusdam  impugnnta , in  futuro  Concilio  inconeusse  sta- 
biliatur,  sitcpie  novum  fidelibus  lumen , Episcopis  adiuvamen,  Ec- 
clesiae propugnaculum , Sanctitati  Vestrae  solatium,  Christo  ad- 
versus  inf'ernas  potestates  triurnphus  atque  troi)haeum. 

Nemausi,  die  1.  Nov.  1869. 

(Ibid.  29  Oct.  1869.) 


1307 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix, 


1308 


364.  (CCXCVII.) 

M.  Septembri  1868.  — Nonnulli  Angliae  catliolici  libellum  supplicem 
subscribuiit,  quo  a S.  Sede  et  a Concilio  petitur,  ut  legitime  de- 
clarentur  iuris  gentium  fundamenta,  iiiprimisque  ea  ‘principia, 
quibus  iusta  heUa  ah  iniustis  discernantur.  Subscriptores  con- 
queruntur,  quod  nostris  temporibus  de  profundendo  populorum 
sanguine  solum  decernat  arbitrium.  Expetere  se  aiunt,  ut  vel 
condatur  vel  restauretur  ius  commune  gentium,  Romaeque  insti- 
tuatur  supremum  arbitrorum  judicium.  — Sententiae  in  ipso  li- 
bello  significatae  explicantur  Uteris,  quibus  catliolici  ad  ineundam 
societatem  invitantur,  qua  illae  propagentur. 

Les  soussignes  implorent  la  protection  du  Saint-Siege:  il  s’agit 
de  questions  qui  touchent  de  pres  a leur  conscience  de  catholi- 
ques,  a leurs  devoirs  et  a leurs  droits  de  citoyens,  aux  interets 
de  toute  la  cliretiente. 

Ils  demandent  que  les  bases  du  droit  des  gens  soient  decla- 
rees  par  le  Saint-Siege  et  le  Concile,  et  en  particulier  les  prin- 
cipes  qui  distinguent  la  guerre  legitime  de  la  guerre  illegitime; 
les  principes  qui  garantissent  au  citoyen  arme  qu’il  ne  sera  pas 
appele  a echanger  son  caractere  de  defenseur  du  droit  contre  celui 
d’agresseur  et  d’assassiu. 

Ce  n’est  pas  une  vaine  theorie  qui  les  a pousses  a petition- 
ner;  c’est  I’anxiete  de  leur  conscience  en  presence  de  devoirs  mal 
definis,  ce  sont  les  apprehensions  pour  eux-memes  et  pour  leurs 
enfants,  en  prevision  des  calainites  qui  menacent  I’Europe. 

Ils  s’appuient  sur  des  faits  incontestables  pour  demontrer  qu’a 
notre  epoque  le  droit  des  gens  a ete  mis  de  cote  dans  les  circon- 
stances  les  plus  graves,  et  que  les  nations,  livrees  a la  politique 
speculative  et  a I’esprit  revolutionnaire,  ont  aneanti  les  anciennes 
garanties  qui  protegeaient  les  Etats  et  qui  empechaient  de  pro- 
diguer  le  sang  et  les  ressources  des  citoyens. 

Dans  I’opinion  des  soussignes,  la  guerre  ne  pent  s’appeler  de 
ce  nom  que  si  elle  est  imposee  par  une  necessity  imperieuse:  re- 
pousser  une  attaque  ou  vengcr  un  droit;  et,  dans  ces  deux  cas, 
les  justes  motifs  de  la  guerre  doivent  etre  regulierement  denon- 
ces aux  citoyens  aussi  bien  qu’aux  etrangers.  De  nos  jours,  au 
contraire , on  s’est  engage  sans  cause  dans  des  guerres  gigantes- 
ques,  aussi  sanglantes  que  ruineuses,  sans  autre  formule  qu’un 
ordre  du  ministre  aux  chefs  des  armees. 

Les  trente  dernieres  annees  de  I’histoire  de  notre  pays  mon- 
trent  trop  clairement  que  les  institutions  les  plus  genereuses  et 
les  lois  les  plus  prevoyantes  sont  impuissantes , lorsque  les  hom- 
mes  ont  degenere  et  que  les  traditions  morales  sont  oubliees  ou 
meprisees. 

Les  soussignes  demandent  que  les  rapports  reciproques  tant 
de  I’Etat  et  des  citoyens  que  des  Etats  entre  eux  soient  defiuis 
et  regies  de  telle  sorte  que  ceux  qui  ecoutent  la  voix  de  I’Eglise 
ne  donnent  pas  un  lache  et  coupable  assentiment  a reffusion 
du  sang. 

Ils  demandent  de  plus  que  les  princes  et  les  nations  soient 
invites  a fonder  ou  a restaurer,  avec  le  concours  des  citoyens  les 
plus  eminents,  des  institutions  et  des  lois  qui  maintiennent  la  ju- 
stice dans  les  hautes  regions  de  la  politique:  des  institutions  telles 
que  les  pai'ens  en  ont  possede,  telles  qu’en  possedent  encore,  en 
les  entourant  de  respect,  des  homines  etrangers  au  christianisme ; 
des  lois  de  procedure  qui  enlevent  a I’arbitraire  I’initiative  du 
sang  verse;  aussi  bien  a I’arbitraire  d’un  seul  qu’a  I’arbitraire 
de  jilusieurs,  qu’ils  soient  fonctionnaires  politiques  ou  legistes. 
La  paix  ou  la  guerre  ne  dependra  plus  du  debat  des  factions, 
mais  d’une  enquHe  jariclique;  il  ne  sera  plus  au  pouvoir  de  la 
passion  ou  du  despotisrae  d’entreprendre  la  guerre  et  de  disposer 
de  la  vie  humaine. 

Reportons-nous  a des  institutions  antiques,  a ce  college  des 
Feciaux,  qui  contribua  puissamment  a la  grandeur  de  Rome,  aux 
vieilles  institutions  anglaises  et  aux  lois  des  musulmans  eux-memes. 
Des  lois  analogues  nous  paraissent  necessaires  dans  une  societe 
d’homnies  vertueux. 

Et  ])ourtant,  si  I’Eglise  catliolique  n’eleve  la  voix,  ces  tradi- 
tions vont  disparaitre  en  Europe,  etouffees  par  les  interets  mate- 
riels,  par  les  aspirations  de  la  vaine  gloire,  par  un  scepticisme 
qui  croit  avec  I’immoralite.  La  consequence  serait  une  confusion 
generale  que  cliatierait  bientot  une  servitude  universelle. 

C’est  pour  les  pctitionnaires  un  continuel  sujet  de  doulcur 
d’avoir  a contribuer  a I’entretien  de  ces  armees,  qui  peuvent  de- 
venir,  comme  des  instruments  passifs,  I’appui  constant  de  cet  etat 
de  cboses. 


a II  leur  est  plus  penible  encore  de  voir  leurs  fils  s’enroler 
sous  une  tyrannie  qui  violentera  leur  conscience  et  la  soumettra 
a ses  ordres  iniques.  Mais,  ce  qu’ils  redoutent  le  plus,  leurs  fils, 
entraines  par  des  maximes  corrompues,  en  viendront  peut-etre, 
comme  tant  d’autres,  a justifier  une  obeissance  aveugle  et  crimi- 
nelle  et  a la  deguiser  sous  le  nom  de  devoir.  • 

Le  mal  s’aggrave  la  ou  les  armees  se  recrutent  a I’aide 
d’une  conscription  forcee;  la  Grrande-Bretagne  et  I’lrlande  ont 
ecliappe  jusqu’ici  a ce  fieau  qui  desole  presque  toute  I’Europe; 
mais  les  evenements  marchent,  les  armements  prennent  de  plus 
vastes  proportions,  et  le  Royaume-Uni  n’evitera  pas  le  sort  commun. 

Les  petitionnaires  declarent  qu’il  y a la  pour  eux  un  cas  de 
conscience:  ils  ont  besoin  d’etre  eclaires.  La  vie  des  nations  de- 
pend de  cette  question  capitale.  Le  Saint-Siege  et  le  pouvoir  tem- 
porel  y sont  profondement  interesses,  aussi  bien  que  I’integrite 
et  I’honneur  de  la  religion. 

Ainsi  les  petitionnaires  demandent  des  declarations  obligatoi- 
res  pour  les  chretiens ; ils  desirent  qu’un  appel  soit  adresse  a tous 
les  legislateurs  chretiens , afin  qu’ils  elevent  leurs  institutions 
b nationales  au  moins  au  niveau  atteint  depuis  longtemps  sous  la 
loi  naturelle.  Ils  reclament  en  outre  avec  instance  la  creation  a 
Rome,  sous  la  protection  du  trone  apostolique,  d’un  College  dont 
la  mission  sera  I’enseignement  du  droit  des  gens , et  qui  sera  en 
ces  matieres  un  foyer  de  science  et  un  arbitre  supreme.  Les  ques- 
tions les  plus  hautes  et  les  plus  complexes  viendront  ainsi  se  vi- 
vifier  au  contact  des  verites  imrauables  de  la  foi , devant  le  tri- 
bunal auguste  de  I’autorite  chretienne. 


L’ oeuvre  apostolique  est  destinh  a faire  cesser  les  guerres 
non  justes  et  non  necessaires. 

Depuis  longtemps  la  societe  est  languissante , parce  que  de- 
puis longtemps  elle  est  atrophiee  et  meme  empoisonnee  par  les 
fausses  doctrines  dogmatiques,  politiciues  et  morales. 

De  la  le  malaise  dans  les  consciences  honnetes , I’insubordi- 
nation  dans  les  families,  I’antagonisme  et  I’injustice  dans  les  re- 
lations sociales,  le  meurtre  entre  les  nations, 
c Les  pretendus  medecins  de  cette  societe  malade,  c’est-a-dire 
les  civilisateurs , les  progressistes , les  liberaux,  les  libres-pen- 
seurs,  comme  ils  s’appellent,  sans  savoir  ce  que  signifient  les 
noms  qu’ils  se  donnent,  qui,  en  effet,  ne  signifient  rien,  ne  con- 
naissent  pas  les  causes  de  la  maladie  dont  ils  constatent  pour- 
tant  avec  nous  les  symptomes;  ils  en  connaissent  encore  moins 
les  remkles. 

Dependant,  pleins  d’une  confiance  temeraire  et  aveugle,  ils 
orient  bien  haut: 

„Nous  avons  decouvert  les  causes  de  la  souffrance  sociale, 
nous  avons  entre  les  mains  la  guerison  de  I’humanite  malade ! 

„ C’est  la  religion  revelee  qui,  par  ses  dogmes  insondables,  par 
ses  lois  d’eternelle  et  immuable  justice,  et  par  Taction  du  Pontife 
de  Rome,  a empeclie  Tepanouissement  du  progres  social.  C’est 
la  politique  des  nations,  c’est  Taction  purement  civile,  affrancliie 
de  toutes  croyances,  de  toutes  lois,  comme  de  toute  autorite  reli- 
gieuse,  qui  doit  assurer  cet  epanouissement  si  lieureux  du  progres. “ 

Or,  les  pretendus  medecins,  qui  s’appellent  fastueusement  phi- 
losophes,  prennent  evidemment  le  poison  pour  le  reraede,  et  le 
d remede  pour  le  poison ; car  la  societe  n’est  si  malade  que  parce 
qu’elle  s’est  emancipee  des  croyances  et  des  lois  revelees.  En 
niant  les  dogmes  reveles,  les  libres-penseurs  sont  arrives  a la 
negation  de  Dieu  et  de  Tame,  par  consequent  a la  mine  de  la 
conscience  et  de  la  responsabilite  des  actes  humains;  en  repous- 
sant  les  lois  et  la  justice  de  Dieu,  ils  ont  subi  les  lois  de  Tor- 
gueil , de  Tavarice  et  de  la  convoitise  sensuelle , ouvert  la  porte, 
par  consequent,  a la  tyrannie,  a Tesclavage,  au  pauperisme,  a 
Tinjustice,  a la  mollesse,  a Toisivete,  aux  appetits  de  la  chair,  a 
la  vie  animale.  En  detronant  Tautorite  du  Rape,  gardien  du  droit 
des  gens  aussi  bien  que  de  la  morale  pidvee,  ils  ont  place  sur  le 
trone  la  trahison,  la  revolte,  Tassassinat  du  champ  de  bataille,  car 
c’est  ainsi  qu’il  faut  appcler  les  guerres  faites  sans  motifs  justes 
ou  sans  formalites  prealables. 

Quo  Thumanite  se  leve  done  tout  entiere,  qu’elle  repousse 
avec  eclat  les  pretendus  civilisateurs  qui,  depuis  si  longtemps, 
Tendoctrinent  et  la  perdent,  qu’elle  appelle  le  Pape  a son  se- 
cours,  qu’elle  lui  redemande  les  verites  salutes,  objets  de  sa 
croyance,  les  immuables  lois  de  Dieu,  regies  de  sa  conduite.  Taction 


1309 


Doc.  hist.  III.  Relig.  et  polit.  ante  Cone,  motus.  Doc.  364. — 366. 


1310 


(le  son  autorite  paternelle  et  puissaute,  seule  garantie  efficace  de 
ses  droits.  Qu’elle  lui  redemande  le  droit  des  gens,  qui  n’est  au- 
tre que  les  commandements  de  Dieu  et  le  code  revele  de  la  mo- 
rale privee,  ou,  pour  parler  proprement,  de  la  morale,  car  il  n’y 
en  a pas  deux.  Qui  ne  comprendra  en  effet  que  e’est  une  abo- 
mination et  une  insigne  folie  tout  a la  fois,  que  la  pretention  qui 
affranchit  la  politique  des  lois  de  la  morale  et  de  la  justice  or- 
dinaire? Comment  ce  qui  etait  im  assassinat,  un  fratricide  pour 
Cain,  pourrait-il  etre  autre  chose  dans  une  guerre  in  juste?  Com- 
ment ce  qui  est  une  injustice,  un  parjure,  un  brigandage  entre 
les  particuliers,  pourrait-il  etre  un  acte  indifferent  et  licite  entre 
les  gouvernements  ? 

Que  le  Pape,  sollicite  par  Thumanite  tout  entiere,  se  leve 
done ! Qu’il  reedicte  le  veritable  droit  des  gens,  comme  il  a for- 
mule  les  verites  dogmatiques,  qu’il  interprete  ce  code  divin  des 
nations,  et  qu’avec  une  autorite  sans  appel  il  en  applique  les 
oracles  dans  le  cas  particulier.  Qu’il  delivre  ainsi  les  nations  de 
la  menace  incessante  des  convoitises  inassouvies,  des  lois  egoistes, 
des  majorites  corrompues  et  de  la  satanique  autorite  du  crime. 

Repandons  cette  doctrine.  Que  tout  veritable  catholique,  dans 
la  limite  de  ses  efforts  prudents  et  possibles,  la  fasse  adopter  par 
les  nations  et  par  les  particuliers,  par  les  princes,  les  diplomates 
et  les  hommes  vulgaires ; et  alors  il  n’y  aura  plus  de  guerres  in- 
justes,  parce  qu’elles  seront  motivees  par  le  droit,  sanctifiees  par 
les  declarations  prealables,  la  moderation  des  vainqueurs,  et  la 
justice  aussi  bien  que  la  bonne  foi  des  traites.  Alors  le  mal  ne 
s appellera  plus  le  bien,  puisque  la  loi  de  la  sagesse  eternelle  sera 
proclamee  partout;  alors  le  mensonge  ne  sera  plus  la  verite  pour 
les  peuples  trompes,  puisque  I’enseignement  de  Jesus-Christ  sera 
I’objet  des  croyances  et  sa  loi  la  regie  des  actions. 

Pour  reussir  dans  cette  sainte  entreprise:  1)  associons-nous ; 
2)  recitons  chaque  jour  et  a cet  effet  la  priere  que  Jesus-Christ 
nous  a enseignee ; 3)  engageons-nous  pour  la  propagation  de  cette 
doctrine  a un  versement  annuel. 

En  lisant  les  lignes  qui  precedent,  plusieurs  croiront  que  la 
pensee  et  I’entreprise  de  cette  regeneration  sociale  par  la  justice 
et  les  lois  divines,  sous  la  sanction,  I’interpretation  et  I’applica- 
tion  du  Pontife  remain,  est  un  expose  du  Pape  ou  de  quelque 
catholique  plus  ultramontain  que  le  Pape  lui-meme.  Qu’ils  se  de- 
trompent.  C’est  au  coeur  d’un  protestant  que  Dieu  a fait  germer 
et  eclore  cette  catholique  entreprise.  Il  I’a  proposee  a toutes  les 
nations,  a toutes  les  croyances,  a toutes  les  inerMulites  meme, 
et  partout  les  coeurs  honnetes,  les  consciences  droites  et  les  in- 
telligences^qui  reflechissent  sur  les  maux  actuels  avec  le  desir  des 
biens  de  I’avenir,  lui  ont  donne  de  precieux  encouragements. 

365.  (CCXCYIIl.) 

D.  1.  Ian.  1869.  — David  Urquhart,  protestans,  rationis  in  supe- 
riore  documento  propositae  acer  propngnator,  dedicat  Sumino 
Pontifiei  libriim,  quern  inscripsit:  Appd  d’un  Protestant  au  Pape 
pour  le  retablissement  du  droit  public  des  nations,  affirmatque, 
nullam  aliam,  praeterquam  Ecclesiae  catholicae,  reperiri  auctori- 
tatem,  quae  recto  codici  iuris  gentium  inter  liomines  restituendo 
par  esse  possit.  Ad  hoc  praeclarum  munus  vocari  futurum  Con- 
cilium oecumenicum.  Huius  eilentium  violati  illius  iuris  com- 
probationem  fore. 

Pontifiei  Maximo. 

Montreux  Helvetiorum,  prima  die  A.  D.  1869. 

Deatissime  Pater, 

Prima  hac  die  anni  saeculis  venientibus  mirabilis  habendi,  ad 
solium  supremum  potestatis  humanae  moerens  aceedo,  et  ad  pedes 
Sanctitatis  tuae  libellum  depono. 

In  hoc  usu  scri])tum,  in  hac  s])e  oblatum  est,  ut  modos  hu- 
manos  ad  tuam  voluntatem  explendam  ministret. 

Ilanc  voluntatem  ita  intelligo,  ut  lus  gentium  hominumque 
iura  sacrata  et  servata  sint;  ut  leges  s])retae  et  foedera  fracta, 
cordibus  humanis  inscripta,  cura  tua,  paccm  et  fiduciam  in  terris 
reducant. 

IMotu  tuo,  Sanctissinie  Pater,  res  ordinata  est  quae,  concione 
hominum  facta,  vocem  in  orbem  cmittat  a coetu  fidelium  ipsius 
L>ei  habendam. 

Spectantium  ante  fores  in  nomine  confirmo,  earn  vocem  ab 
illis  ita  acceptam  fore,  si  viam  ostendat,  quae  nos  a scelere  pu- 
blico, in  loco  regum  et  legum  hodie  accepto,  liberot. 


a Anceps  est  potentia  et  gloria  vana ; id  tantum  potens  et  du- 
rabile,  quod  remedium  ad  morbos  et  errores  hominum  afferat. 

Potentia  ilia  tuis  in  manibus  sita  est.  Potentia  alia  non  est, 
nec  spes. 

Oro  te,  Beatissime  Pater,  ut  intelligentiam  excelsam  et  undi- 
que  permeantem  Romanae  Ecclesiae  evoces  ad  istam  scientiam 
colendam,  ab  antiquis  de  „rebus  humanis  et  divinis“  dictam,  per 
quam  Roma  pagana  magna,  nobilis  et  veneranda  fuit.  Hoc  quo- 
que  apud  potestatem  et  voluntatem  tuam  est. 

Miseris,  qui  mala  a se  ipsis  illata  nec  tolerare  nec  sanare  pos- 
sunt,  in  auxilium  venias,  — per  dignitatem  regiam,  per  antiquum 
titulum  tuum,  per  praeteriti  menioriam,  per  urbem  sedem  imperii 
quam  incolis,  per  linguani  ipsam  qua  uteris  — oro. 

David  Urquhart. 

AVANT-PROPOS. 

Le  travail  qu’on  va  lire  est  la  substance  de  plusieurs  conver- 
sations embrassant  les  cinq  propositions  suivantes,  que  I’Auteur 
b a ete  prie  de  resumer  sous  une  forme  concise: 

U Passages  des  guerres  legates  aux  guerres  illegales  (Oubli 
du  Droit  des  gens). 

2°  Retablissement  du  Droit  des  gens  necessaire  pour  sauver 
la  societe  europeenne. 

3°  L’Eglise  catholique  capable  d’operer  ce  retablissement. 

4°  Le  Concile  oecumenique  futur  met  I’Eglise  dans  I’alter- 
native  de  ])roclamer  le  droit,  ou  de  sanctionner  son  infraction. 

5°  L’institution  d’un  College  de  diplomatic  seculier  a Rome 
de  la  plus  urgente  necessite. 

366.  (CCXCIX.) 

D.  7.  Apr.  1869.  — Literae  a nonniillis  Angliae  protestantibus  ad 

Summum  Pontificero  datae,  quibus  ilium  rogant,  ut  iuris  gentium 

erga  eas  nationes,  quae  nondum  ad  civilem  vitam  sunt  reductae, 

tuendi  curam  suscipiat. 

Saint-Pere, 

Ayant  cherche  depuis  longtemps,  mais  en  vain,  a obtenir  de 
c la  part  des  prelats  et  des  ecclesiastiques  des  diverses  Commu- 
nions auxquelles  nous  appartenons,  qu’ils  en  vinssent  a resister 
a des  actes,  a des  pratiques  et  a des  maximes  a la  fois  contrai- 
res  a la  parole  de  Dieu  et  aux  lois  des  hommes,  ou  a les  con- 
damner,  nous  venons  nous  adresser  a Votre  Saintete,  avec  I’espe- 
rance  que  ce  genre  de  desordre  public  ne  sera  point  neglige  par 
votre  sollicitude,  et,  qu’en  prenant  les  mesures  que  vous  propo- 
sez  pour  rectifier  le  jugement  public,  vous  y comprendrez  ces  er- 
reurs  particulieres  que  nous  venons  vous  soumettre. 

Les  anciennes  relations  etablies  par  la  conquete  et  I’adminis- 
tration,  qui  ont  mis  en  rapport  la  couronne  de  la  Grande-Breta- 
gne  et  d’lrlande  avec  des  regions  situees  en  dehors  des  limites 
de  I’Europe,  habitees  par  des  brahmanes,  des  boudhistes,  des  Hin- 
dous,  des  musulmans  et  des  pai’ens,  ont  mis  en  danger  dans  ces 
contrees  eloignees  I’integrite  des  Anglais,  en  I’exposant  a des 
tentations  plus  qu’ordinaires.  Des  traites  y ont  ete  violes,  le  sang 
y a ete  repandu  injustement,  et  des  outrages  de  diverses  natures 
y ont  ete  commis  a I’egard  de  personnes  innocentes.  Pour  justifier 
ces  actions  coupables,  une  maxime  a ete  introduite  et  meine  pu- 
d bliquement  proclamee  par  la  plus  haute  autorite  politique  des 
temps  modernes.  Sir  Robert  Peel,  declarant  que  les  chretiens  ne 
sont  point  assujettis  au  droit  des  gens  ni  aux  preceptes  de  la  jus- 
tice, dans  leurs  rap])orts  avec  ceux  qui  sont  etrangers  au  chris- 
tianisme  et  a la  civilisation. 

Dans  I’execution  des  actes  qui  ont  ete  converts  par  une  telle 
maxime , et  dans  ceux  de  meme  nature  qu’elle  invite  a commet- 
tre  a I’avenir,  les  sujets  spirituels  de  Votre  Saintete  ont  ete  et 
seront  engages  amplement. 

Nous  nous  sommes  assures  que  les  Peres  de  I’Eglise  catholi- 
que, les  Pa])es  et  les  Conciles,  ont  condamne  et  denonce,  a plu- 
sieurs reprises  et  avec  autorite , de  telles  pratiques  et  de  telles 
maximes,  comme  etant  contraires  a la  volonte  de  Dieu  et  aux 
lois  des  hommes,  et  exposant  tons  ceux  qui  les  executent  et  qui 
en  sont  fauteurs,  a etre  bannis  de  la  communion  des  chretiens. 

Considerant  qu’aucun  Etat,  (|uelquc  puissant  qu’il  soit,  ne 
pent  etre  en  sfirete  la  ou  regnent  de  pareilles  pratiques;  consi- 
derant qu’aucun  homme,  quelque  pieux  qu’il  soit,  ne  pent  etre 
autre  qu’un  infidele,  qui  en  un  tel  sujet  ne  sait  [)oint  discerner 


1311 


Acfca  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


1312 


le  bien  du  mal ; considerant  que  tons  les  corps  religieux  de  la  clire- 
tiente  ont  cesse  sous  ce  rapport  d’enseigiier  la  loi  de  Dieu,  nous  fai- 
sons  appel  a Votre  Saintete  pour  declarer  de  nouveau,  soifc  en  vertu 
de  votre  propre  autorite,  soit  au  moyen  du  Concile  (pii  va  s’assem- 
bler,  cette  loi  et  ces  maximes  qui  furent  declarees  et  imjjosees  jadis 
par  le  Siege  merae  que  Votre  Saintete  occupe  aujourd’liui , afin 
qu’elles  puissent  devenir  un  guide  pour  la  conduite  de  ceux  de  nos 
compatriotes  qui  appartiennent  a cette  Eglise  dont  Votre  Saintete 
est  le  chef,  tout  en  etant  une  lumiere  pour  le  monde  entier. 

Nous  avons  appris  que  Votre  Saintete  a refuse  I’absolution  et 
les  offices  religieux  a ceux  qui,  etant  impenitents,  ont,  par  un  pre- 
tendu  acte  de  leur  propre  volonte,  repudie  les  devoirs  d’allegeance 
envers  notre  Souveraine,  et  qui  ne  se  reconnaissent  point  coupables 
d’un  crime  quand  ils  commettent  des  actes  illegaux,  en  obeissant 
aux  ordres  de  ceux  auxquels  ils  ont  jure  une  obeissance  aveugle. 

Considerant  que  les  actes  et  les  desseins  de  ces  homines  ega- 
res  ne  different  en  rieu  ni  pour  rien  de  ce  qui  constitue  la  jira- 
tique  journaliere  de  tous  les  gouvernemeuts  d’Europe,  quand 
ceux-ci  sacrifient  la  vie  de  I’liomme  sans  due  cause  et  sans  man- 
dat judiciaire;  considerant  que  c’est  par  I’effet  et  par  I’exemple 
de  tels  actes  commis  par  des  gouvernements,  qui  levent  des  hom- 
mes  soit  volontairement , soit  par  la  force,  qui  disciplinent  ces 
hommes  dans  Tart  de  la  guerre,  qui  les  paient  avec  le  produit 
des  sueurs  et  des  labeurs  du  peujile,  et  qui  tiennent  trois  millions 
de  pareils  hommes,  qui  se  sont  souinis  a une  aveugle  obeissance, 
prefs  a toute  heure  a devaster  et  a detruire;  que  les  simples  et 
insignifiants  particuliers  (fenians)  ont  ete  troubles  dans  leur  vie 
de  tous  les  jours  et  entraines  a des  actes  coupables,  auxquels 
Votre  Saintete  refuse  maintenant,  a cause  de  ces  actes,  les  offi- 
ces de  la  religion: 

Nous  prions  et  supplions  Votre  Saintete  de  traiter  de  la  meme 
maniere  ceux  (rois  et  leurs  ministres)  qui,  en  ce  moment,  ne  sont 
controles  par  aucun  tribunal,  ni  soumis  a aucun  chatiment. 

367.  (CCC.) 

D.  28.  Oct.  1869.  — Praesiilum  Armenioriim  Constantinopoli  in  Synodo 
congregatorum  de  re  militari  et  hello  petitio  (Votum  Synodi). 
[V.  p.  865  sq.] 

IV.  Documeuta  historica  ad  Concilium  iam  coiigregatum  atqnc 
liiotus  de  eo  excitatos  spectantia.  > 

1.  Puhlicaruju  supplicationion  et  exercitiorimi  itidictiones. 

368. 

D.  18.  Nov.  1869.  — Constantinus  Cardiiialis  Patrizi,  Ep.  Portuensis 
et  S.  Rufinae,  Cardinalis  Vicarius,  solemn!  more  indicit  noven- 
dialem  supplicationem  ante  initium  Concilii  celebrandam  et  exer- 
citia  populo  tradenda. 

Se  v’  ha  memento,  in  cui  Roma  debba  tutta  comprendere  in 
un  solo  fatto  la  sua  morale  grandezza,  siccome  centre  della  catto- 
lica  Religione;  un  tal  memento  e per  fermo  la  solenne  inaugu- 
razione  dell’  Ecummiro  Sinodo  VaHcann  alia  luce  gloriosa  dell’  Ini- 
macolato  Coiicepimento  dell’  augusta  Vergine  Madre  di  Gesu  Cristo. 
Altre  fiate  1’  Apostolica  Sede  concesse  ad  altre  citta  dell’  Oriente 
e dell’  Occidente  1’  onore  e la  sorte  di  accogliere  nel  loro  seno 
Gener.ali  Concili,  convocati  a ristabilire  la  pace  della  Chiesa,  non 
meno  che  quella  dell’  umano  consorzio.  Ma  questa  e 1’  una  di  d 
quelle  volte,  in  cui  ne  tocca  la  ventura  e la  gloria  direttamente 
alia  Metropoli  della  fede.  Ne  tenue  vanto,  ne  scarso  bene,  per 
verita,  e gia  questo  solo  per  Roma.  Mentre  o quasi  sparvero 
dalla  faccia  della  terra , o divennero  preda  dell’  infedelta , e sog- 
giorno  dell’  eresia  le  piu  illustri  citta  destinate  in  antico  a luogo 
de  piu  famosi  Concili;  Roma  pero  vive  immortale  six  tutte;  e 
sempre  invulnerata  nella  sua  fede,  nel  mezzo  di  nuove  lotte,  che 
1 inferno  ha  suscitate  alia  Chiesa,  puo  essa  stare  ed  aprirsi  a 
campo  immediate  di  novelli  religiosi  trionfi.  Minacciata  eziandio 
dalla  violenza  dell’  empieta  e del  disordine  come  ambita  conquista, 
nella  vece  di  soggiacerle,  puo  essa  medesima  farsi  riparatrice  de’  mail, 
che  il  disordine  e F empieta  aumentarono  in  si  larga  misura  a tutta 
la  uniana  famiglia.  E Roma  sta  appunto,  perche  in  essa  e locata  la 
pietra  fondamentale  del  misterioso  edificio,  che  opera  dell’  Eterno 
non  puo  crollare  come  le  opere  umane;  ed  essa  e il  centre  di  quella 
divina  unita,  che  di  tutte  le  chiese  del  mondo  forma  F una,  cattolica, 
apostolica  Chiesa,  di  cui  son  figli  i credenti  di  ogni  contrada,  e a 
cui  debbono  conformare  la  loro  fede  le  generazioiii  di  tutti  i secoli. 


a Riconosci  pertanto,  o Roma,  ognor  piu  riconosci  la  tua  dignita! 
Abbiano  pure  esultato  della  ventura  di  loro  patria  i giusti  del 
Sion  e di  Gerosolima , quando  il  profeta  Isaia,  veggendo  in  ispi- 
rito  un  simbolico  monte,  a cui  converrebbono  da  ogni  parte  le 
genti  bramose  di  ritrovarne  le  vie  del  Signore,  le  udiva  da  lungi 
eccitarsi  a vicenda  per  muovere  insieme  a Gerusalemme  e a Sionne, 
poiche  non  d’  altronde , ma  di  la  propriamente  dovesse  uscire  la 
legge  riordinatrice  delF  umanita,  e la  parola  rivelatrice  de’  divini 
misteri:  de  Sion  exibit  lex  et  verbmn  Domini  de  Ilierusalem! 
Novel  monte  di  Dio  e oggi,  o Roma,  per  to  e per  ogni  nazione 
dell’  universe  quel  colie,  che  sulle  ceneri  degli  Apostoli  rende  visi- 
bile  agli  sguardi  di  tutto  F orbe  F Apostolico  Seggio;  e tu  sei  la 
novella  citta  fondata,  meglio  che  quell’  antica,  sui  nionti  santi  della 
terra  di  promissione,  alia  quale  confluiscono  da  ogni  angolo  della 
terra  tutte  le  anime  sitibonde  del  vero  supremo,  e della  suprema 
giustizia  santificatrice  de’  cuori : Et  erif  in  novisximix  diebus  prae- 
paratus  monx  domus  Domini  in  vertice  montium,  et  elevabitur  super 
omnes  colies,  et  fluent  ad  earn  omnes  gentes ; et  ibunt  populi  multi,  et 
dicent:  Venite. , ascendnmus  ad  monfem  Domini,  et  ad  domum  Dei 
b lacoh,  et  docehit  nox  vias  suas;  et  ambulahimus  in  semitis  eius,  quia 
de  Sion  exibit  lex,  et  verbum  Domini  de  Hierusalem!  (Is.  2,  2.  3.) 

Ma  sorgi,  e di  novello  splendore  or  si,  piu  che  altre  volte, 
risplendi,  or  ti  diremo  con  lo  stesso  profeta,  sorgi,  che  il  lume 
pin  sfolgorante  or  propriamente  su  te  ne  rifulge,  t’ incorona  e ti 
abbella  quasi  riflesso  della  gloria  di  Dio  ! Surge,  illuminare,  Hieru- 
salem, quia  venit  lumen  tuum,  et  gloria  Domini  super  te  orta  est! 
Se,  per  alito  delF  inferno,  fra  tenebre  ed  in  caligine  tutta  pur  si 
avvolgesse  la  societa;  e da  te  che  puo,  e deve  osso  da  te  spun- 
tare  per  tutti  un  gran  giorno  di  grazia,  di  benedizione  e di  pace, 
un’  alba  e un  sole  raggiante  della  luce  divina ! Quia  ecce  tenehrae 
aperient  terram,  et  caligo  populos;  super  te  autem  orietur  Dominus. 
Mira  ed  esulta ! Dalle  solve  e da’  raonti , dalF  isole  e da’  deserti, 
da’  mari  e da’  confini  del  globo,  a te  vengono  da  ogni  parte  coloro, 
che  lo  Spirito  Santo  pose  a reggere  la  Chiesa  di  Dio;  e dattorno 
al  primo  Pastore,  ch’  e il  tuo  Fonteflce,  Padre  di  tutta  quanta  cri- 
stianita,  ne  vengono  ad  assembrarsi  in  sacrosanto  Consesso ; simile 
a quello  che  dal  cenacolo,  alia  presenza  e sotto  gli  auspicii  della 
Madre  di  Gesu  Cristo,  fece  avverato  quel  memorevole  vaticinio : che 
si  per  certo  dal  Sion  e da  Gerosolima  si  annunzierebbono  a tutti  i 
mortali  le  dottrine  e le  leggi  del  Dio  d’  Israello.  Mira  ed  esulta ! 
Vicina  e lontana  ogni  tua  spiritual  figliuolanza  ti  e pur  bene  signi- 
ficata  dallo  spettacolo  de’  cattolici  Vescovi  raccolti  a fianco  del  Succes- 
sors di  Pietro,  dalla  sua  voce  chiamati,  dal  suo  poter  presieduti,  e 
dalla  Vergine  tutelati:  Omnes  isti  congregati  sunt,  venerunt  tibi: 
fllii  tui  de  longe  venient,  et  flliae  tuae  de  latere  surgent.  (Is.  c.  LX.) 

A sperimentare  jiero  degnamente  si  splendido  beneficio,  ed  a 
trarne  il  convenevole  frutto,  e pur  debito  prepararci  con  adeguata 
pieta.  Se  buone  opere,  se  preghiere,  se  pazienza  di  empie  per- 
secuzioni , fanno  meritare  per  tutto  ovunque  alia  Chiesa  le  gi’azie 
straordinarie  e copiose,  di  che  ella  abbisogiia  in  azione  si  grave; 
i fedeli  di  Roma  debbono  certamente  pe’  primi,  quasi  in  gara, 
implorarne  sovra  il  Concilio  ogni  assistenza  dall’  alto , com’  essi 
ne  riflettono  piu  davvicino  le  glorie,  e ne  risentono  piu  iramediati 
i vantaggi.  Sebben  certi  noi  siamo  che  Iddio  non  pub  mai  abban- 
donar  la  sua  Chiesa,  e tanto  piu  ei  Fassiste,  ogni  volta  che  ella 
opera  nella  pienezza  della  sua  autorita  pel  diretto  bene  delle  anime, 
e ]ier  la  gloria  del  divino  Autor  suo ; nondimeno  e ognor  doveroso 
chiedere  con  istanza  F adempimento  delle  infallibili  promesse  del 
Redentore,  avendole  egli  medesimo  collegate  in  gran  parte  al 
merito  della  umilta  e della  fiducia.  Che  se  al  Concilio  gia  furono 
premesse  le  dovute  preghiere  con  altri  atti  di  religione , a seconda 
della  grandezza  di  questo  fatto  della  Cattolica  Chiesa,  tanto  meglio 
e necessario  F insistere  or  ch’  e giunto  il  momento  di  vederlo  attuato. 

Ed  ecco  perche  la  Santitd  di  N.  S. , oltre  la  concessione  e 
ampliazione  dell’  Universal  Giubileo,  ne’  termini  che  vi  abbiamo  con 
altri  Inviti  gia  promulgato,  esortandovi  a non  ritardarne  F acquisto, 
ordina  in  Roma,  per  nostro  mezzo  egualmente,  a riguardo  del 
prossimo  Sinodo  Generale,  anche  altre  opere  salutari;  e confida 
che  tutti  vogliano  adempierle  con  frutto,  in  edificazlone  del  mondo, 
nierce  uno  spirito  eminentemente  cristiano,  e santamente  Romano. 

Primieramente  adunandosi  il  Concilio  nel  giorno  sacro  all’  Im- 
macolata  Concezione  di  Maria  SSma,  il  S.  Padre  ne  obbliga  la  No- 
vena a tutte  indistintamente  le  Chiese,  con  le  solite  Indulgenze 
di  sette  anni  ed  altrettante  quarantene  per  ogni  giorno,  e la  Ple- 
naria  per  chi  assistendovi  cinque  giorni,  si  confessi  e comunichi 
0 nella  Festa  o nella  stcssa  Noveiia  o eutro  la  Ottava:  Indul- 


1313  Doc.  hist.  III.  Doc.  366. — 367.  — Doc.  hist.  IV.  Temporis  Cone,  congreg.  1.  Precum  indict.  Doc.  368.— 370.  1314 


genze  che  possono  lucrarsi  anche  dagl’  infermi,  e da’  detenuti  con  a 
opere  di  commutazione  a giudizio  do’  rispettivi  Parrochi  o Con- 
fessori,  oltreche  dalle  persone  viventi  in  Comraunita  riunendosi  al 
novenario  esercizio  ove  sogliono  aderapiero  le  communi  orazioni; 
e fra  tutte  le  Coinmunita  esortiamo  tanto  alia  generale  Novena, 
quanto  a special!  preghiere  pel  detto  Concilio  le  Monache,  e i Re- 
ligiosi,  di  qualsiasi  Istituto,  essendo  assai  gradita  al  Signore  la 
unanime  orazione  di  quanti  sono  nel  nome  suo  congregati ; e mas- 
sime  se  a lui  dedicati  in  iin  mode  particolare,  sono  i primi  che  deb- 
bono  fare  una  santa  violenza  al  trono  delle  divine  misericordie. 

Nelle  Chiese  poi  qui  sotto  notate  (22)  si  predicheramio  nelle 
ore  pomeridiane  i SS.  Esercizi  al  popolo  dalla  prima  alia  seconda 
Domenica  dell’ Avvento,  cioe  dal  28  di  Novembre  al  5Dicenihre: 
dandone  al  giorno  1’  annunzio  col  suono  della  campana , come  si 
suole  ne’  Catechism!,  per  mode,  che  termini  il  tutto  prima  del- 
V Ave  Maria,  compresavi  la  Novena  e Benedizione;  la  qual  No- 
vena dee  principiarsi  nel  giorno  che  1’  e proprio  o e di  consue- 
tudine  alle  varie  Chiese,  per  compiersi,  con  eguale  funzione  e 
alia  stessa  ora,  anche  quando  saranno  giii  terminati  quest!  SS. 
Esercizi.  b 

Dal  28  per  piu  a tutto  il  termine  della  Novena,  saranno  es- 
poste  alia  pubbhea  venerazione  le  Reliquie  e le  Immagini  le  piu 
insigni,  cioe:  nella  Basilica  Vaticana  il  Volto  Santo,  e \e  Reliquie 
maggiori;  nella  Lateranense  le  SS.  Teste  de’  SS.  ApostoU  Pietro  e 
Paolo,  e la  Immagine  del  Salvatore  ad  Sancta  Sanctorum:  nella 
Liberiana  la  Sacra  Culla,  e la  Immagine  di  Maria  SSma  nella 
Borghesiana:  in  S.  Croce  in  Gerusalemme  il  Legno  della  S.  Croce; 
e le  Immagini  piu  celebri  in  altre  Chiese.  Per  ogni  Yisita  concede 
la  Santitd  Sua  la  Indulgenza  di  giorni  trecento. 

Esortiamo  i fedeli  a concorrere  con  frequenza  e con  sens!  di 
divozione  a queste  Visite  di  si  venerabili  pegni  di  religioner  e 
stimiamo  altresi  conveniente  che  le  Confraternita , ed  altre  pie 
Associazioni  si  portino  processionalmente  alle  stesse  Visite  con 
pubblica  edificazione. 

La  Vigilia  dell’  Immacolata  Concezione,  gia  solita  farsi  di  stretto 
magro  da’  divoti  della  SSma  Vergine,  c in  quest’  anno  ohhligata 
per  tutti  i fedeli. 

In  essa  Vigilia  al  mezzodi  tutte  le  campaiie  daranno  per 
un’  ora,  come  si  pratico  pel  Sinodo  Romano  sotto  Benedetto  XIII,  c 
il  festoso  annunzio  dell’  aprimento  dell’  Universale  Concilio:  e al 
segnale  del  cannone  il  loro  suono  accompagnera  nella  mattina  della 
detta  festivita  la  solenne  Processione  di  rito , con  la  quale  verra 
aperto  effettivamente  1’  annunziato  Concilio. 

Infine  per  tutto  il  tempo  che  il  Concilio  sara  per  durare, 
e parimente  prescritto  dal  S.  Padre  che  nelle  Patriarcali,  Colle- 
giate , Chiese  Parrochiali , e di  Communita  Religiose  dell’  uno  e 
dell’  altro  sesso , previo  il  suono  delle  campane , e ad  ora  con- 
veniente, si  cantino  le  Litanie  de’  Santi , con  le  annessevi  preci  e 
orazioni,  come  le  contiene  apposite  libro;  e per  questa  rccita  an- 
cora  il  S.  Padre  concede  trecento  giorni  d’  Indulgenza  a chiun- 
que  vi  prenda  parte  divotamente. 

Queste  son  dunque,  o Romani,  le  .sante  pratiche  di  ulteriore 
propiziazione  costituite  dal  S.  Padre  per  I’imminente  Ecumenico 
Sinodo  Vaticano. 

Assidui  nel  bene  ordinario,  fidi  esecutori  di  ogni  quotidiana 
proposta  di  religiosi  esercizi  lungo  il  correr  dell’  .anno,  molto  mono 
trascurerete  cosa  veruna  di  tutto  cio  che  si  annette  a cosi  in- 
solito  avvenimento. 

E (juando  si  ben  disposti  la  Vergine  potentissima  vegga 
primi  i Romani,  prediletto  suo  popolo,  essi  pe’ primi  dovranno 
csultare  che  ((ui  appunto,  sul  suolo  bagn.ato  dalF  apostolico  san- 
gue,  si  comj)ia  il  trionfo  della  sua  Concezione  al  cospetto  del  sc- 
colo  che  Immacolata  la  udl  riporsi  fra  i cjittolici  dommi.  Da 
Roma , son  gia  tre  lustri , parti  V Oracolo  definitivo  del  prime 
trionfo  della  Madre  di  Dio  sul  prime  nemico  dell’  uman  genere ; 
ed  elha,  Maria , ricambiera  pienamente  di  nuove  glorie  la  Chiesa 
e il  Pontefice,  nel  mezzo  di  questa  eta  procellosa.  D.all’  Aula 
Conciliare  del  Vaticano  si  mostri  nella  pompa  di  sua  nativa  pos- 
sanza  la  Donna  Trionfatrice  di  Satana:  e compressolo  ancor  piu 
fortemente,  lo  rimandi  dilombato  e fremente  negli  ultimi  .abissi 
di  perdizione!  E Maria  compia  per  tal  maniera  la  salute,  la  po- 
tenza,  e il  regno  del  nostro  Iddio,  e la  potesta  del  suo  Cristo, 
conforme  e scritto  nell’  Apocalissi ; Proiectus  est  draco  . . . qui 
seducit  universum  orheni  ....  et  audivi  vocem  magnam  in  coelo 
diceiitem:  Nunc  facta  est  salus  et  virtus  et  regnum  Dei  nostri  et 
potestas  Christi  eius!  (Apoc.  XII,  9.  10.) 

Coll.  Lac.  VII. 


Cosi  avvenga;  e Roma  e il  mondo  possano  lietamente  cantare 
1’  inno  della  riconoscenza  alia  Vergine  Immacolata. 

Date  dalla  Nostra  Residenza  a’  di  18  Novembre  1869. 

C.  Card.  Vicario. 

Placido  Canonico  Petacci  Segretario. 

369. 

D.  20.  Ian.  1870.  — Idem,  mandate  Summi  Pontificis,  simili  edicto  prac- 
scribit  novendiales  preces  ante  festum  Purificationis  peragendas. 
Sequitur  liuius  edict!  pars. 

La  Purificazione  di  Maria  V. , solennita  antichissima  della 
Chiesa,  e prescritta  eziandio  in  piu  autorevoli  Siiiodi  (Lugd.,  Mo- 
gunt.  Medial.),  nel  presente  anno  s’  incontra  col  generale  Con- 
cilio, non  ha  guari  inti-apreso  in  altra  festivita  della  stessa  in- 
temerata  Madre  di  Gesu  Cristo.  Da  tal  fausta  coincidenza  de’  misteri 
della  infanzia  doll’  Uomo-Dio,  e della  divina  maternita  di  Maria  SS., 
con  si  grande  avvenimento  della  cattolica  Chiesa  ne’  nostri  giorni, 
e facile  trarre  potent!  motivi  da  ravvivare  la  nostra  fede  cristiana. 
Il  divino  Fanciullo  presentato  nel  Tempio  dall’  avventurata  sua 
Genitrice , fin  d’  allora  venne  acclamato  da  Simeone  come  la  sa- 
lute di  Dio,  preparata  da  Dio  stesso  a guida  di  tutti  i popoli,  o 
a lume  di  rivelazione  in  beneficio  di  tutte  le  genti.  E tale  ap- 
punto sara  egli  sempre  riconosciuto  da  tutte  le  anime  giuste,  e 
tale  esse  lo  pregano  a manifestarsi  ora  priiicipalmente,  per  1’  oppra 
della  sua  Chiesa,  al  mondo  intenebrato  e sviato  negli  error!  e 
ne’  vizii.  Pari  al  buon  Simeone , anche  oggi  non  v’  e fedele  che 
non  si  auguri  dalla  divina  Bonta  di  vedere  cogli  occhi  proprii 
ristabilita  la  verita  e la  pace  di  cui  il  mondo  abbisogna,  e potere 
con  esso  nel  bel  mezzo  del  Tempio  esultarne  di  aver  ricevuto  le 
braniate  misericordie.  Vero  e che  anche  tuttora  ne  avviene,  come 
quel  Giusto  d’  Israello  vaticinava,  che  il  Eigliuol  di  Maria  sia  per 
alcuni  obbietto  di  felice  salvezza,  ed  altri  sel  facciano  causa  di 
perdizione,  secondo  che  lo  credono  o lo  niegano,  1’ offendono  o 
1’  amano , resistono  o si  arrendono  alia  sua  grazia.  Ma  cio  pure 
giova  anche  oggi  ad  avverare  opportuuamente  1’  altra  parte  di 
quell’  infallibile  vaticinio:  che,  cioe,  di  tal  guisa  si  discopre  1’ ar- 
cane de’  cuori,  e si  discernono  quali  son’  oggi  i veri  o i menzogneri 
Cristiani.  E quelli  sar.anno  i provati  credent!,  che  innanzi  al  Concilio 
imiteranno  la  ujpilta  e la  ubbidienza  mostrata  dalla  SS.  Vergine 
nell’  assoggettarsi,  benche  senza  macchia,  alia  legale  Purificazione. 
(La  Civiltfi  Cattolica,  Ser.  VII.  Vol.  IX.  p.  360.) 

370. 

D.  19.  Maii  1870.  — Idem  promulgat  mandatum  Summi  Pontificis,  no- 
vendialem  supplicationem  a die  Ascensionis  ad  Pentecosten  celc- 
brari  iubentis  ad  implorandum  Spiritus  Sancti  auxilium. 

La  massima  potenza  mor.ale  della  umanita  e racchiusa  nella 
preghiera:  Nihil  potentius  homine  orantel  (Chrys.  sup.  Matth.  18.) 
Allora  Iddio  e piu  generoso  delle  sue  grazie,  quando  gli  uomini 
piu  riconoscono  da  Lui  solo  discendore  ogni  lume,  ogni  dono,  ogni 
bene.  E pregando,  che  possiarao,  in  certo  mode,  disporre  di  noi 
non  soltanto , ma  fin  delle  sorti  de’  popoli , delle  nazioni , e del 
mondo:  Precibus  nostris,  giunse  a dire  Agostino,  ohedit  Deus! 
(De  mirab.  S.  Scr.  1.  II.) 

Non  altrimenti  la  Chiesa  ha  ricevuto,  fin  da’  primordi,  lo 
Spirito  Paracleto  rinnovatore  dell’  universe.  Era  promosso,  era 
gia  per  discendere;  ma  e’  non  venne  se  non  chiamatovi  dalla 
preghiera.  Prima  che  tutt’  altro,  dovett’  ella  la  Chiesa  raccogliersi 
nel  portentoso  Cenacolo  in  concordi  orazioni : avventurose  orazioni, 
ravvalorate  dalla  presenza,  dagli  esempi,  dalla  virtu  della  Madre 
Beatissima  di  Gesu  Cristo!  La  preghiera  accompagno  ivi  stesso 
i primi  atti , le  prime  sollecitudiiii  di  Pietro  e dell’ Apostolato: 
fu  essa  percib  il  prime  dovere  della  Chiesa  nascente;  ed  essa 
precedette  1’ adempirnento  de’ vaticint,  la  prodicazione  dell’  Evan- 
gelio,  la  confusione  del  Giudaismo,  la  conversione  delle  Genti, 
r azione  e jirodigi  dello  Spirito  settiforme. 

Ed  ora  voi  siete  invitati,  o Romani,  e con  voi  quanti  gli  altri 
fra  queste  mura  si  .accolgono  con  essovoi  in  uno  stesso  animo  di 
cattolica  fede,  e di  emulatrice  pieta,  invitati  voi  siete  ad  imitare 
(lie’  modi  c giorni  che  siamo  per  dichiararvi)  aiipunto  gli  Apo- 
stoli  ed  i Discepoli  stati  ])orsevcranti  in  orazione  con  Maria  Ver- 
gine, dall’  Ascensione  del  Rcdoiltorc  al  glorioso  giorno  di  Pentecoste. 

83 


1315 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1316 


II  Padre  di  tutti  i fedeli,  il  Vicario  di  Gesh  Cristo  in  mezzo 
alle  grandi  solennitii  in  questi  di  ricorrenti,  a buon  diritto  rap- 
pella  ed  esorta  ad  universali  pregliiere  questa  diletta  sua  Roma, 
che  centro  dell’  Evangelica  fede  e attualmente  pur  sede  di  Gene- 
rale  Concilio,  od  e il  punto,  cui  mirando,  fremono  le  podesta  dell’  in- 
ferno, e si  confortano  le  speranze  e le  brame  di  tutti  i migliori. 

Memorc  che  tutte  le  sante  riunioni  dell’  Episcopate  furono 
sempre  tenute  di  concerto  a pubbliche  preci  e ad  altre  opere  di 
cristiana  umilta;  da  gia  quasi  un  anno,  a riguardo  dell’  Ecu- 
menico  Sinodo,  concedeva  il  Sommo  Pontefice  universal  Giubileo, 
da  estendersi  a quanta  del  Sinodo  stesso  la  durazione.  A tal  fine 
tra  i divini  uffizi  e misteri  invocasi  tutto  giorno  lo  Spirito  Cmi- 
solatore,  e la  intercessione  de’ Santi.  Altre  pubbliche,  non  meno 
utili  pratiche  di  religione  si  premisero  pin  davvicino  alia  splen- 
dida  inaugurazione  della  veneranda  Raunanza.  Ma  nel  suo  labo- 
rioso  proseguimento  dev’  esser  questa  confortata  vieppiu  da  umili 
e conhdenti  orazioni  di  tutta  la  vera  cristianita , e di  Roma  prin- 
cipalmente,  norma  di  santo  operare  a ogni  popolo,  e la  prima  cui 
dev’  essere  a cuore  questo  gran  fatto  del  Vaticano.  A tanta  im- 
presa , ed  ad  ottenerne  i beni , de’  quali  puo  e dovra  riescire  fe- 
conda,  niuna  istanza  e mai  troppa:  affinche  quanto  piu  prolun- 
gate  veggiamo  le  present!  lotte  della  Chiesa  col  mondo,  tanto 
piu  bella,  al  dire  del  Magno  Gregorio,  le  sia  date  di  coglierne 
la  palma  trionfale:  labor  protrahitur  pugnae,  id  crescat  corona 
victoriae!  (S.  Greg.  Mor.  XXVI,  15.) 

E dunque  volere  ed  ordine  di  Sua  Santitd,  che  in  suo 
Nqine  promulghiamo  le  seguenti  disposizioni,  dirette  ad  implorare 
pin  sempre  le  illustrazioni  dello  Spirito  Santo  all’  attuale  Concilio 
ed  ogni  maniera  di  celesti  misericordie  sulle  universali  condizioni 
del  mondo. 

1.  Dal  giorno  dell’  Ascensione  a quello  di  Pentecoste  in  tutte 
le  Benedizioni  che  si  daranno  col  Santissimo  Sagramento  in  qualsi- 
voglia  Chiesa,  prima  del  Tanfum  ergo  si  canti  il  Veni  CreatorSpiritus. 

2.  Dalla  Pentecoste  alia  Domenica  della  Sanlissima  Trinitu, 
ogni  giorno  si  esponga  alia  pubblica  adorazione  1’  Augustissimo 
Sagramento  in  una  delle  qui  appresso  notate  Basiliche  o Chiese, 
dalle  4 pomeridiaiie  fin  presso  all’  Ave  Maria,  conchiudendo  colle 
Litanie  do’  Santi,  e orazioni,  che  si  recitano  in  tutte  le  Dome- 
niche,  durante  il  Concilio , Veni  Creator  Spiritus,  Tantum  ergo  e 
solenne  Benedizione. 

3.  Negli  otto  giorni  di  queste  Esposizioni  del  Venerabile,  sono 
esortate  a portarsi  processionalmente  ad  una  Visita  le  Corpora- 
zioni  del  Clero  Secolare,  e Regolare,  non  che  tutte  le  pie  Istitu- 
zioni  e Confraternite  di  questa  Citta;  obbligate  poi  quelle,  che 
sono  qui  appresso  e nel  loro  giorno  ripartite. 

La  Santitd  di  Nostro  Signore  ad  animare  sempre  piu  i fedeli 
alia  frequenza  e alia  divota  partecipazione  di  queste  communi  pre- 
ghiere , concede  1’  Indulgenza  parziale  di  sette  anni  per  ogni  volta 
a chiunque  interverra  alle  Proeessioni,  e la  plenaria  a quelli,  che 
confessati  e communicati  visiteranno  per  quattro  giorni  il  San- 
tissimo Sagramento  esposto  nelle  infrascritte  Chiese. 

Dette  Indulgenze  potranno  lucrarsi  dalle  persone  viventi  in 
Communitii  colla  visita  al  Santissimo  Sagramento  nella  loro  Chiesa, 
o Cappella , e colla  recita  delle  suindicate  preci , osservando  il 
prescritto  numcro  dei  giorni,  come  ancora  dagli  infernii,  e carce- 
rati  colle  opere  che  verranno  loro  dal  proprio  Confessore  ingiunte. 

Imiterete  dunque,  o Romani,  ne’  memorabili  giorni  precedent! 
e conseguenti  la  Pentecoste,  imiterete  le  prime  orazioni  della  Chiesa 
unita  a Maria  nel  Cenacolo  dell’  aspettazione.  Se  con  purezza, 
se  con  fiducia,  se  con  esemplare  concorso,  se  con  fervore  di  tutta 
r anima  pregherete ; vedrete  voi  pure , con  tutte  le  genti , le 
opere  maravigliose  della  Virtii  dell’  Altissimo.  L’  ora  avventurata 
dovra  giungere  e balenare  anche  pel  secolo  nostro ! Quello  Spi- 
rito di  sapienza  e d’  intelletto,  di  consiglio  e di  fortezza,  di  scienza 
e di  tijnore  di  Dio,  di  pieta  e di  ogni  grazia,  investira,  volta  a 
volta , come  senij)re  che  ve  n’  ebbo  mestieri , la  santa  Aula  ove 
seggono,  ])resieduti  dal  Successore  di  Pietro,  tutelati  dalla  Madrc 
di  Dio,  i Maestri  del  popolo  suo;  e la  voce  della  Verita,  1’ an- 
nunzio  della  Legge  di  amore  proseguirii  ad  echeggiare  dalle  so- 
glie  del  Vaticano  per  tutto  intorno  la  societii;  come  un  di,  se- 
guacc  a continuate  ])reghiere  do’  ])rinn  Credenti,  dal  Cenacolo  di 
Gcrosolima  risuono  fino  agli  estremi  dell’Orbe,  ne  cangio  il  mi- 
serabile  aspetto  e fu  potenza  di  quasi  novella  creazione. 

Dato  dalla  Nostra  Residenza  questo  di  19  di  Maggio  1870. 

C.  Card.  Vicario. 

Placido  Ganonico  Petacci  Segretario. 


a 2.  Documenta  spectaniia  ad  animorum  motus  in  Gallia  atque  intei' 
ipsos  Concilii  Patres  excitatos  *. 

371. 

D.  18.  Dec.  1869.  — ReviTius  Felix  Dupanloup  in  epistola  data  ad 
editorem  diarii  Le  Frangais  diarixim  L'Univers  acriter  sugillat. 

Rome,  villa  Grazioli,  18  decembre  1869. 

Monsieur  le  redacteur  en  chef, 

Vous  avez  refuse,  dans  votre  numero  du  10  decembre,  d’ouvrir 
VOS  colonnes  a une  souscription,  et  de  prendre  part  a une  adresse 
dont  il  parait  que  je  suis  I’objet.  Tout  en  rendant  comme  vous 
justice  a I’emotion  qui  a saisi  les  promoteurs  de  ces  manifestations, 
j’approuve  et  loue  hautement  votre  refus.  Rien  n’est  plus  con- 
traire  a mes  sentiments  et  a mes  pensees  que  ces  moyens  d’agi- 
tation.  Des  litanies  de  louanges  me  paraitraient  aussi  regrettables 
que  sent  dignes  de  mepris  ces  litanies  d’injures  qu’on  voit  chaque 
matin  dans  I’Univers.  Il  faut  laisser  ces  fagojis  d’agir  a ceux  qui 
les  ont  imaginees.  Des  provocations  quotidiennes  peuvent  etre  du 
gout  de  ce  journal.  Il  faut  lui  en  abandonner  exclusivement 
I’honneur  et  le  profit. 

Veuillez  agreer,  monsieur  lo  redacteur  en  chef,  tons  mes  bien 
devoues  hommages.  f Felix,  Eveque  d’Orleans. 

(L’Univers  23.  Ddcembre  1869.) 

372. 

D.  23.  Dec.  1869.  — Diarii  L’Univers  responsio. 

Nos  lecteurs  savent  que  ces  litanies  d’injures  consistaient  a 
repousser,  avec  une  brievete  extreme,  et  le  plus  souvent  par  ce 
sim])le  mot,  protestation,  la  doctrine  des  Observations  de  Mgr  Du- 
panloup sur  I’infaillibilite  et  les  litanies  fort  accentuees  de  son 
Avertissement. 

Ils  remarqueront,  en  outre,  que  la  lettre  de  Mgr  Dupanloup 
a son  P'rangais  est  datee  du  18  decembre,  et  ils  se  rappelleront 
que  toute  protestation  contre  le  celebre  Prelat  a ete  ecartee  de 
nos  listes,  a partir  du  numero  du  8,  publie  le  7 au  soir,  et  distri- 
bue  a Rome  le  10.  Lorsqne  Mgr  Dupanloup,  qui  nous  lit  regu- 
lierement,  ecrivait  au  Francais  afin  de  marquer  son  mepris  pour 
les  litanies  d’injures  qu’il  voyait  chaque  matin  dans  les  listes  de 
I’Univers,  il  y avait  done  huit  jours  qu’il  n’y  pouvait  voir  autre 
chose  que  des  actes  de  foi  a I’infaillibilite  et  des  protestations 
d’ardent  amour  pour  Pie  IX. 

Ne  voulant  pas  discuter,  nous  nous  en  tiendrons  a ces  seuls 
points  de  fait. 

(Ibid.)  373_ 

Initio  anni  1870.  — Revihi  Dupanloup  literae  ad  clerum  urbis  Au- 
reliae,  quibus  pro  votis  sibi  initio  anni  oblatis  gratias  agit,  et  quo 
animo  suam  operam  Concilio  impendat , exponit ; turn  opprobria, 
quae  in  se  coniici  ait,  quomodo  ferenda  esse  putet,  significat. 

Messieurs, 

J’ai  reQU  la  lettre  que  vous  avez  bien  voulu  m’adresser,  et  je 
m’empresse  de  vous  dire  combien  j’en  ai  ete  touche.  Non  pas 
que  VOS  sentiments,  cet  amour  si  eleve  de  I’Eglise  et  du  Saint- 
Siege,  cette  parfaite  union  d’esprit  et  de  coeur  avec  votre  eveque 
d aient  pu  en  rien  m’etonner:  vous  m’y  avez  accoutume  depuis 
vingt  ans.  Mais  il  est  des  jours  oil  de  tels  temoignages  et  de 
tels  accents  touchent  plus  vivement  encore. 

Il  m’est  doux  de  penser  et  de  voir  que  I’absence,  loin  d’af- 
faiblir,  affermit  cette  unanimite  de  nos  ames  dans  le  Seigneur: 
in  uno  spiritu  unanimes;  car,  ainsi  que  le  disait  autrefois  saint 
Paul,  si  je  suis  separe  de  vous  par  la  distance  des  lieux,  absens 
quidem  corpore , je  suis  plus  que  jamais  avec  vous  par  le  coeur, 
praesens  autem  spiritu,  et  par  la  priere,  demandant  a Dieu  de  me 
montrer  toujours  digne  de  vous  et  de  la  grande  et  illustre  eglise 
d’Orleans  que  j’ai  I’honneur  de  representer  ici. 

Dieu,  malgre  toutes  les  difficultes  des  choses,  Messieurs,  fera 
son  oeuvre  au  concile,  et,  quant  a moi,  je  continuerai  d’y  cooperer 
dans  la  mesurc  de  mes  forces  et  avec  ce  devouenient  a I’Eglise 
et  aux  ames  qui  sera  toujours  ma  seule  inspiration,  perseverant, 
avec  simplicite  et  fermete,  dans  les  sentiments  et  les  pensees  que 
je  vous  exprimais  en  vous  quittant. 


' * Cf.  supra  p.  1282  d sqq. 


1317 


Doc.  hist.  IV.  1.  Free,  indict.  Doc.  370.  — 2.  Animorum  motus  in  Gallia  etc.  Doc.  371. — 376. 


1318 


Quant  aux  choses  qui  vous  out  attristes  et  vous  inspirent  un  a 
langage  si  noble  et  si  emu,  tranquillisez-vous  pleinement.  On  dit 
que  de  la  calomnie  il  reste  toujours  quelque  chose;  mais  des  in- 
jures et  des  bassesses  dont  le  bruit  est  arrive  jusqu’a  vous,  croyez- 
moi,  il  ne  restera  rien,  si  ce  n’est  toutefois  un  enseignement  utile. 

On  aura  eu  le  spectacle  d’un  eveque  qui,  pendant  une  exi- 
stence deja  longue,  a donne  des  temoignages  assez  certains  de  son 
devouement  a I’Eglise  et  au  Saint-Siege,  et  qui,  parce  (ju’un  jour, 
dans  une  question  capitale,  il  a dit  ce  qu’il  a cru  et  croit  encore 
etre  le  veritable  interet  de  la  religion  et  de  la  papaute,  se  sera 
vu  tout  a coup  en  butte  aux  insultes  et  a toutes  les  indignites 
centre  lesquelles  vous  protestez,  taut  on  a porte  de  passion  dans 
une  affaire  oil  il  en  fallait  si  peu ! 

Mais  qu’importe?  il  y a dans  la  vie  des  heures  marquees  pour 
de  grands  et  penibles  devoirs ; e’est  I’epreuve  de  I’amour  veritable 
que  de  savoir,  au  prix  de  tout,  les  rernplir : et,  lorsqu’on  vient  a 
en  souffrir,  il  faut  elever  plus  haut  son  ame. 

Quant  a vous.  Messieurs,  vous  aurez  raontre  une  fois  de  plus, 
par  votre  genereuse  demarche,  que  les  traditions  de  dignite,  de 
respect  et  d’union  sacerdotale  demeurent  inalterables  parmi  vous,  b 
et  que  e’est  aux  jours  difficiles  que  les  coeurs  fideles  se  retrouvent. 

Veuillez  agreer.  Messieurs,  avec  tous  mes  voeux,  la  nouvelle 
assurance  de  mon  profond  et  affectueux  attachement. 

t Felix,  Eveque  d’Orleans. 

P.  S.  Comme  vous  m’en  avez  prie,  Messieurs,  dans  une  se- 
conde  audience  que  le  Saint-Pere  a bien  voulu  m’accorder,  j’ai  eu 
I’honneur  de  deposer  a ses  pieds,  avec  la  riche  offrande  du  dio- 
cese, I’expression  de  votre  filial  amour;  et  le  Saint-Pere  ra’a  charge 
de  vous  dire  combien  ce  nouvel  hommage  des  Orleanais  touchait 
son  coeur,  et  de  vous  transmettre,  pour  vous,  et  tous  mes  chers 
diocesains,  sa  paternelle  benediction. 

(Friedberg,  Sammlung  dcr  Actenstucke  zum  ersten  vaticaniacheu 
Concil  p.  113  sq.) 

374. 

D.  7.  Febr.  1870.  — Quiim  in  dioecesi  Vallis  Vidonis  (Laval)  de 
Re.vmo  Dupauloup  huiusque  in  Concilio  agendi  ratione  plurimum  c 
agitaretur  quaestio,  Revmus  Casimirus  Alexius  Wicart,  eius  dioe- 
cesis  Episcopus,  tandem  huic  rei  finem  faciendum  esse  statuit, 
datisque  ad  periodicum  La  Setnaine  religieuse  literis,  illius  Prae- 
sulis  consilia  et  molitiones  damnare  se  gravissimis  verbis  testatur. 

Rome,  7 fevrier. 

Mon  cher  monsieur  Descars, 

Il  est  toujours  question  dans  le  diocese  de  Laval  de  Mgr  Du- 
panloup.  Eh  bien!  il  faut  en  finir.  Je  declare  ici  devant  Dieu, 
et  pret  a paraltre  a son  jugernent,  que  j’aimerais  mieux  mourir, 
tomber  mort  sur-le-champ,  que  de  suivre  I’Eveque  d’Orleans  dans 
les  voies  ou  il  marche  aujourd’hui  et  oil  I’autorite  qu’on  lui  sup- 
pose entraine  une  partie  de  mes  diocesains.  Vous  ne  savez  pas 
ce  qu’il  fait,  vous  ne  savez  pas  ce  qu’il  dit  ici,  ni  ce  que  font  et 
ce  que  disent  ses  adeptes.  Moi,  je  le  sais,  je  I’entends  de  mes 
oreilles,  je  le  vois  de  mes  yeux.  Non!  plutot  mourir  a I’instant 
raeme  que  de  preter  la  main  a ces  desseins  et  a ces  manoeuvres 
inqualifiables ! Je  le  dis  et  je  le  repeterai  a mon  dernier  soiipir.  (J 
Je  demande,  je  veux,  mon  cher  directeur,  que  ces  lignes 
soient  integralement  inserees  dans  votre  plus  prochain  numero. 

Je  I’exige,  et  j’en  prends  toute  la  responsabilite  sur  moi  seul.  Si, 
apres  cela,  je  ne  puis  plus  reparaitre  a Laval,  je  demanderai  tres 
humblement  au  Tres  Saint-Pere  la  permission  de  mourir  ii  Rome. 

Adieu,  mon  cher  monsieur  Descars.  Puisse  cct  ccrit  avoir 
tout  le  retentissement  possible  dans  mon  diocese ! Pour  le  dehors, 
je  ne  m’en  occupe  point  ni  n’en  ai  aucun  besoin. 

Adieu,  tout  en  Dieu  et  pour  toujours. 

t Casimir-Alexis,  Eveque  de  Laval. 
(L’Univers  23  f6vr.  1870.) 

375. 

D.  27.  Febr.  1870.  — Revmus  Franciscus  Le  Courtier,  Ep.  Montis 
Pessulani,  literis  ad  diarium  Le  Frangais  datis  Revmum  Dupau- 
loup contra  Revmum  Wicart  defendit. 


A M.  le  redaetetir  en  chef  du  journal  le  Frangais. 

Rome,  le  27  fevrier  1870. 

Monsieur  le  redacteur, 

A la  suite  de  I’Univers  et  du  Monde,  vous  reproduisez  dans 
votre  numero  du  24  courant,  sans  y ajoutcr  aucun  commentaire, 
la  lettre  que  Mgr  1’ Eveque  de  Laval  a cru  devoir  adresser  au 
directeur  de  la  Semaine  religieuse  de  son  diocese,  sous  la  date  du 
7 de  ce  mois. 

Cette  lettre  est  conniie  de  tous  aujourd’hui,  et  il  n’est  pas 
nccessaire  d’en  citer  les  penibles  expressions. 

Par  respect  pour  Page  et  le  caractore  du  venerable  auteur, 
il  fallait  donner  le  temps  que  cette  lettre  fut  desavouee,  elle  ne 
I’a  pas  ete ; qu’elle  fut  retiree,  elle  deraeure. 

Il  n’appartient  pas,  certes,  a ma  faiblesse  de  venger  les  in- 
jures de  Mgr  d’Orlcans ; I’outrage  qu’il  regoit  ici  ne  va  pas  d’ail- 
leurs  a la  hauteur  de  sa  patience,  de  sa  charito,  de  sa  moderation 
chretiennes.  Cette  espece  d’emportement  ne  saurait  atteindre  un 
Eveque  dont  toute  la  vie  a ete  devouement  heroique  pour  le 
Saint-Siege,  et  qui  a servi  les  interets  de  la  Papaute  dans  tous 
ses  ecrits. 

Mais  ce  manifeste  de  Monseigneur  I’Eveque  de  Laval,  lance 
en  plein  Concile,  avant  toute  decision  conciliaire,  parait  une  atteinte 
a la  liberte  du  Concile,  chaque  membre  de  la  sainte  Assemblee 
pouvant  etre  expose  aux  memes  attaques.  Quand  ces  attaques 
viennent  d’un  Eveque  siegeant  au  milieu  de  nous,  la  liberte  de 
tous  est  blessee  dans  la  liberte  d’un  seul;  et  il  importe  grande- 
ment  qu’un  Concile  soit  cru  pleinement  libre,  pleinement  a I’abri 
de  toute  pression,  de  quelque  part  qu’elle  vienne. 

Agreez,  monsieur  le  Redacteur,  I’expression  de  mes  senti- 
ments distingues. 

t Frangois,  Eveque  de  Montpellier. 

(Ibid.  6 Mars  1870.) 

376. 

D.  17.  Ian.  1870.  — Revihus  Dupauloup,  Ep.  Aurelianensis , Revino 
Dechamps , Arebiep.  Mechliniensi , e.xiionit , cur  eius  cpistolae, 
datae  30.  Nov.  1869.  (cf.  sui)ra  doc.  357.),  noluerit  in  diurnis  re- 
spondere.  Quum  vero  responsum  suum  ad  solos  Concilii  Patres 
mittere  vellet,  sibi  huius  typis  maiidandi  veniam  a P.  Spada  ne- 
^ gatam  esse. 

Monseigueur, 

Vous  etes  peut-etre  etonne  de  n’avoir  pas  encore  regu  de 
reponse  a la  lettre  que  vous  m’avez  fait  I’lionneur  de  m’ecrire, 
et  qui  a paru  simultanement  dans  les  journaux  de  Belgique,  de 
France  et  d’ltalie,  deux  jours  apres  I’ouverture  du  Concile. 

Les  egards  qui  vous  sont  dus.  Monseigneur,  et  le  retentisse- 
ment que  vous  avez  donne  a votre  ecrit,  ne  me  permettaient  pas, 
quelle  que  fut  ma  pensee  sur  le  fond  de  cet  ecrit  meme,  do  n’y 
repondre  que  par  le  silence. 

Aussi  vous  ai-je  repondii,  et  si  ma  reponse  ne  vous  a pas  ete 
adressee,  je  dois  vous  en  dire  le  motif. 

Je  ne  voulais  pas  la  publier,  a votre  exemple,  dans  les  jour- 
naux, le  Concile  ouvert.  Mais  je  ne  pouvais  me  dispenser  de  la 
communiquer  a nos  veneres  collogues,  qui  tous  ont  lu  ou  pu  lire 
votre  ecrit.  Mon  dessein  etait  done  de  la  faire  imprimer  ici  memo, 
et  a cette  fin  seulement. 

Mais  le  Pere  Spada  m’a  repondu  que  V imprimatur  m’etait 
necessaire,  et  il  ni’a  declare  en  meme  temps  que  cct  imprimatur 
me  scrait  refuse. 

Vous  penserez  peut-etre  comme  moi.  Monseigneur,  quo,  dans 
ces  conditions,  toute  discussion  entre  nous  est  impossible,  et  vous 
trouverez  bon  que  je  m’en  tienne  au  silence  qui  couvient  a la 
situation  qui  nous  est  faite  ^ 

Veuillez  agreer,  etc. 

t Felix,  Eveque  d’Orleans. 

(Ibid.  28  Janvier  1870.) 


* * Huic  cpistolae  diarium  La  France,  quod  cam  edidit,  haec 
addit:  Lorsque  le  fait  dont  il  s’agit  a dt6  signald  par  la  Gazette  de 
France,  nous  n’avons  pas  dissimule  quelle  dmotion  pdniblc  il  produi- 
rait  partout.  L’Evcque  d’Orldans,  le  plus  eloquent  ddfenseur  de  la 
cause  du  Saint-Siege,  frappd  d’interdiction  a Rome , e’etait  k n’y  pas 

83* 


1319 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1320 


377.  a 

M.  Febr.  1870.  — Revmus  Dechamps  ad  Revnium  Dupanloup  datis 

Uteris  resiiondet. 

Monseigneur, 

Je  viens  de  lire  dans  les  jonrnanx  de  France  et  d’ltalie  la 
lettre  que  vous  m’avez  fait  I’lionneur  do  m’ecrire  le  17  janvier. 
Vous  m’y  parliez,  Monseigneur,  de  la  reponse  que  vous  me  des- 
tiniez  et  que  vous  desiriez  faire  „imprimer  a Rome  pour  les  mem- 
bres  du  Concile,  — ne  voulant  pas,  ajoutiez-vous , la  publier  a 
mon  exemple  dans  les  journaux,  le  Concile  ouvert.“  — Vous  m’y 
disiez  encore:  „Le  Pere  Spada  m’a  declare  que  Vimprimatur 
m’etait  necessaire,  et  m’a  fait  connaitre  en  memo  temps  que  cet 
imprimatur  me  serait  refuse.  Vous  penserez  peut-ctre  comme  moi. 
Monseigneur,  que,  dans  ces  conditions,  toute  discussion  entre  nous 
est  impossible,  et  vous  trouverez  bon  que  je  m’en  tiennc  au  si- 
lence, qui  convient  a la  situation  qui  nous  est  faite.‘‘ 

Les  journaux  abusent.  Monseigneur,  de  cette  lettre  qui  n’est  b 
pas  suffisamment  claire,  et  ils  laissent  croire  que  Ton  vous  refuse 
a Rome,  ce  que  Ton  accorde  a d’autres.  Vous  penserez  peut-ctre 
comme  moi,  MonseigJieur , qu’il  est  necessaire  de  dissiper  cette 
erreur  et  de  ne  pas  permettre  que  la  presse  se  serve  de  votre 
nom,  pour  incriminer  le  gouvernement  du  Saint-Pere.  Rome  n’ac- 
corde  I’ imprimatur  a aucune  publication  sur  cette  matiere  pendant 
le  Concile,  et  il  n’est  pas  difficile  de  reconnaitre  dans  cette  me- 
sure  la  sagesse  ordinaire  du  Saint-Siege. 

Vous  savez,  du  reste.  Monseigneur,  et  micux  que  personne, 
que  si  le  gouvernement  pontifical  ne  donne  pas,  a cette  lieure, 
I’imprhnatur  aux  publications  de  ce  genre,  il  accorde  la  fibre  en- 
tree a celles  qiii  viennent  du  dehors.  C’est  ainsi  que  des  caisses 
contenant  les  Observations  de  Votre  Grandeur  sur  la  defnition  de 
I’infaillihilite,  et  la  lettre  du  P.  Gratry  qui  les  complete,  sont  ar- 
rivees  a Rome  sans  encombre,  et  que  ces  ecrits  de  Votre  Gran- 
deur et  de  son  collegue  de  I’Academie  frangaise  ont  ete  distribucs 
a un  grand  nombre,  sinon  a tons  les  Peres  dn  Concile. 

Pour  moi.  Monseigneur,  je  crois  ne  devoir  rien  leur  adresser 
par  cette  voie.  Ce  que  j’ecris,  je  I’ecris  pour  les  gens  du  monde. 
C’est  pour  les  gens  du  monde  que  j’ai  public  ma  reponse  aux 
Observations  que  Votre  Grandeur  avait  elle-meme  publiees  dans 
les  journaux,  et  si  cette  reponse  n’y  a paru  qu’apres  I’ouvei’- 
ture  du  Concile,  c’est  par  la  raison  bien  simple.  Monseigneur, 
que  VOS  Observations  n’ont  ete  confiees  a la  presse  qu’au  moment 
de  votre  depart  pour  Rome,  et  qu’ellcs  sont  venues  frapper  a la 
porte  du  Concile.  Vous  savez.  Monseigneur,  combien  j’ai  du  me 
hater,  pour  vous  remettre  ma  lettre  avant  qu’il  fut  ouvert. 

Quant  au  Pere  Gratry,  c’est  pendant  le  Concile  qu’il  m’ecrit 
aussi  par  les  journaux.  Je  lui  repondrai  de  mcme,  et  je  le  ferai 
de  nouveau,  et  uniquement  pour  les  gens  du  monde.  Ri  les  Peres 
du  Concile,  ni  le  clerge  n’ont  besoin  de  cette  reponse.  La  science 
sacrce  lui  sert  de  bouclier  centre  les  traits  du  gallicanisme.  Il 
n’en  est  pas  de  meme  des  personues  du  monde.  Ces  traits  les 
trouvent  desarmees  et  les  blessent  cruellement.  Voila  pourquoi 
je  suivrai  le  Pere  Gratry  partout  oil  il  ira,  afin  de  ne  laisser 
croire  nulle  part  qu’il  existe  a Rome  une  hole  de  fourberies  et  de 
mensonges  resumes  dans  la  priere  sacerdotale  de  I’Eglise  univer- 
sclle,  et  qu’il  a regu,  lui,  Vordre  de  Dieu  de  repousser  la  croyance 
generale  de  la  catholicite  sur  la  fidelite  divinement  promise  aux 
successeurs  de  Pierre  dans  I’exercice  supreme  de  leur  charge. 

Je  suis  bien  afflige.  Monseigneur,  de  devoir  combattre  ainsi 
celui  que  nous  aimons  tous  les  deux.  Veuillez,  je  vous  prie, 
unir  VOS  efforts  aux  miens  pour  le  determiner  a cesser  une  guerre 
qui  n’est  digne  ni  de  son  esprit,  ni  de  son  coeur,  ni  des  premieres 
luttes  qui  I’ont  rendu  cher  a I’Eglise. 

Agreez,  s’il  vous  plait.  Monseigneur,  I’assurance  de  mes  plus 
devoues  respects. 

t V.  A.,  Arch,  de  Malincs. 

(Ibid.  7 fevrier  1870.) 


croire.  La  lettre  que  nous  publions  ne  laisse  subsister  aucun  doute; 
c’est  une  victoire  du  parti  ultramontain,  mais  une  de  ces  victoires  qui 
ne  manquent  jamais  de  se  retourner  centre  ceux  qui  ne  peuvent  triom- 
pher  qu’k  ce  prix. 


378. 

D.  1.  Mart.  1870.  — Revmus  Dupanloup  respondens  exponit,  cur  in- 

fallibilitas  Summi  Pontificis  sibi  non  videatur  deflnienda. 

Cher  et  venere  seigneur, 

Dans  les  Observations  adressees  au  clerge  de  mon  diocese 
avant  mon  depart  pour  Rome,  j’avais  prononce  une  fois  votre 
nom;  j’avais  dit:  „Un  prelat  beige,  mon  saint  ami.  Mgr  Dechamps, 
Archeveque  de  Malines,  a publie  un  ecrit  special  sous  ce  titre: 
Est-il  opportun  de  definir  I’infaillibilite  du  Pape?  et  il  a repondu 
affirmativement.“  Sur  ces  simples  paroles,  vous  vous  etes  em- 
presse  do  prendre  la  plume,  et,  a la  date  du  30  novembre  der- 
nier, vous  me  faisiez  I’honneur  de  m’adresser  une  lettre  * qui  pa- 
raissait  a la  fois  dans  les  journaux  de  Belgique,  de  France  et  d’ltalie, 
le  10  decembre  suivant,  deux  jours  apres  I’ouverture  du  Concile. 

J’avais  renonce  a vous  repondre.  Il  me  repugnait  profonde- 
ment,  malgre  I’exemple  et  le  droit  que  vous  m’en  donniez,  de 
discuter  avec  un  collegue  dans  les  journaux,  surtout  le  Concile 
ouvert.  Le  debat  devant  le  public  me  semblait  clos  definitive- 
ment  par  I’inauguration  de  I’assemblee  oecumenique;  et,  d’un 
autre  cote,  I’ imprimatur , que  je  demandais  simplement  pour  com- 
muniquer  ma  reponse  aux  Peres  du  Concile  qui  vous  avaient  lu, 
m’etait  refuse  par  suite  d’une  mesuro  generale. 

Dans  cette  situation,  j’avais  cru  devoir  me  retirer  de  la  lutte 
et  me  reduire  au  silence. 

Ne  vous  repondant  pas  et  ne  voulant  pas  me  defendre,  je 
devais  d’autant  moins  m’attendre  a me  voir  de  nouveau  attaque 
par  vous.  Neanmoins,  vous  avez  cru  pouvoir,  dans  un  ecrit  re- 
cent®, me  prendre  encore  a partie,  et  renouveler  centre  mes  Ob- 
servations des  attaques  que  je  ne  puis  plus  laisser  passer. 

Ce  qui  ne  regarde  que  ma  personne,  cher  et  venere  seigneur, 
les  injnres,  les  calomnies  de  la  presse,  je  les  oublie  volontiers. 
Mais  quand  ce  qu’on  public  centre  moi  va  a denaturer  mes  actes 
et  a donner  le  change  a I’opinion  sur  le  vrai  caractere  de  ce  que 
j’ai  fait,  si  j’ai  pu  une  premiere  fois  me  taire,  pour  les  hautes 
convenances  que  je  rappclais  tout  a I’heure,  vous  comprendrez  quo 
devant  votre  rctour  oft'ensif  et  vos  accusations  reiterecs,  je  ne  le 
puis  plus  aujourd’hui. 

Je  reprends  done,  bien  qn’a  regret,  la  parole. 

Votre  premiere  lettre.  Monseigneur,  chacun  en  avait  ete  frap- 
pe,  semblait  n’avoir  d’autre  but  que  de  m’entrainer  sur  un  terrain 
ou  je  ne  m’etais  pas  place.  Par  une  habilete  de  dialectique  que 
j’ai  le  droit  de  repousser,  vous  eliminiez  la  question  que  je  traitais, 
et  qui,  sans  etre  la  seule,  est,  a mon  sens,  capitale  ici,  et  vous  vous 
jetiez  tres  ardemment  dans  une  question  que  je  ne  traitais  pas. 

En  voulant,  comme  vous  disiez,  „elargir  le  debat,  “ vous  I’aviez 
completement  deplace. 

C’est  ce  que  vous  faites  encore  dans  votre  nouvelle  lettre. 
Revenant  inopinement  centre  moi,  vous  vous  efforeez  d’etablir 
entre  la  question  que  j’ai  traitee  et  d’autres  theses  tres  distinctes, 
une  connexite,  j’allais  dire  une  confusion,  non  seulement  reelle, 
selon  vous,  mais,  de  plus,  necessaire. 

Cela,  Monseigneur,  je  ne  puis  pas  le  permettre,  parcc  que  ce 
n’est  ni  la  verite  ni  la  justice. 

Je  suis  done  oblige  de  retablir  contre  vous,  sur  ma  these 
meme  et  sur  mon  acte,  la  simple  verite. 

Je  montrerai  d’abord  combien  est  essentiellc  la  question  qui 
est  la  mienne,  et  que  vous  supprimez. 

Je  considererai  ensuite  cette  question,  telle  que  je  I’ai  traitee, 
sous  le  double  aspect  qu’elle  presente:  a savoir,  la  definibilite 
meme  du  dogme  et  les  perils  d’une  definition. 

Je  discuterai  enfin  la  necessite  d’une  definition,  quo  vous  in- 
voquez  ici,  et  que  vous  vous  efforeez  d’etablir  par  des  arguments 
anciens  et  nouveaux. 

Ce  sera  toute  la  reponse  que  je  me  trouve  condamne  a vous  faire. 

Je  la  ferai  sans  emotion  de  paroles,  avec  la  simplicite  et  la 
gravite  qui  seules  conviennent  aux  circonstances  ou  nous  sommes ; 
sans  jamais  blesser,  je  I’espere,  les  sentiments  que  vous  savez  in- 
effa^ables  pour  vous  dans  mon  coeur.  Puisse-je  la  faire  aussi  avec 
toute  la  clarte  de  la  bonne  foi  et  du  bon  sens! 


1 * V.  banc  epistolam  supra  p.  1286.  doc.  357. 

2 * V.  infra  doc.  392.  Significat  enim  Revmus  Dupanloup  epi- 
stolam a Revmo  Dechamps  d.  25.  Ian.  1870.  ad  sacerdotem  Gratry 
datam,  in  cuius  parte  posteriore  (a  § „Vous  me  direz“)  etiam  de  Revmo 
Aurelianensi  agitur. 


1321 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallica  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  377. — 378. 


1322 


I. 

Position  de  la  question. 

II  y a dans  la  vie  des  heiires  marquees  pour  de  penibles  de- 
voirs, des  moments  ou  il  faut  savoir  deplaire  a ceux  qu’on  aime 
et  vent  servir,  et  e’est  la  grande  epreuve  du  devouement  veritable. 

C’est  un  de  ces  devoirs,  cher  et  venere  seigneur,  quo  j’ai  du 
naguere  accomplir;  pourquoi  et  comment?  le  voici: 

Une  vive  polemique  etait  soulevee,  uu  grand  debat  onvert, 
sur  la  question  de  savoir  si  le  futur  Concile  oecumenique  ferait 
ou  non  un  des  actes  les  plus  graves  qui  puissent  etre  demandos 
a un  Concile;  car  c’est  toujours  chose  grave  qu’une  definition 
dogmatique  nouvelle;  et  d’autant  plus  grave  et  delicate  que  la 
croyance  qu’il  s’agit  d’elever  a la  hauteur  d’un  article  de  foi,  dont 
la  profession  explicite  serait  desormais  necessaire,  sous  peine  de 
n’appartenir  plus  a I’Eglise,  est  elle-meme  plus  haute  et  entrame 
de  plus^  serieuses  consequences.  C’est  pourquoi  relativement  a 
toute  definition  dogmatique,  mais  surtout  relativement  a celle  que 
vous  poursuivez,  il  y a deux  questions:  le  dogme  meme  qu’on 
voudrait  definir,  la  question  d’opportunite. 

^ La  question  d’opportujiite , toujours  les  Conciles,  toujours 
I’Eglise  I’ont  posee  quand  il  I’a  fallu.  C’est  ainsi,  par  exemple, 
que  le  Concile  de  Trente,  sur  I’importantc  question  du  droit  divin 
de  la  residence,  qui  se  liait  a tant  d’autres  questions,  reconnut 
expressement  la  necessite  d’examiner  a part  et  specialement,  avant 
de  faire  aucun  decret,  non-seulement  la  verite  intrinseque  de  cette 
doctrine,  mais  aussi  I’opportunite  de  la  definir  ou  de  ne  la  de- 
finir pas. 

C’cst^  ainsi  encore  quo,  sur  la  question  du  mariage,  ce  grand 
Concile  defera  aux  sages  observations  des  ambassadeurs  venitiens. 

Et  cela  se  conQoit ; car  I’Eglise,  dans  un  acte  aussi  solennel, 
sur  lequel  elle  ne  revient  pas,  qtii  I’engage  a jamais,  et  qui  s’ini- 
qme,  sous  peine  eVanathime  et  de  damnation  eternelle,  a la  foi  de 
toiites  les  dmes , dans  tons  les  siecles,  I’Eglise  ni  no  precede  a la 
legere  et  sans  avoir  elucide  toutes  les  obscurites,  toutes  les  diffi- 
cultes,  ni  ne  se  croit  dispensee  des  considerations  de  la  prudence, 
ou  meme  des  prcvoyances  de  la  charite. 

Et  sur  la  definition  speciale  dont  il  s’agit  en  ce  moment,  la 
question  d’opportunite  se  posait  ou  plutot  s’imposait  d’autant  plus, 
que  deja  le  Concile  de  Trente,  on  le  sait,  a juge  cette  definition 
inopportune ; et , en  outre , comme  le  dit  avec  tant  de  raison  un 
Postulatiim  imprime  et  redige  par  un  Archeveque  partisan  non 
suspect  de  I’infaillibilite,  nous  avons  bien  assez  d’ennemis  au  de- 
hors, sans  venir  dans  le  camp  meme  de  I’Eglise  reveiller  de  nou- 
vellcs  querelles  ou  les  fomenter:  Profecto,  satis  hostium  exterorum 
hahemus , quin  tn  ipsis  Ecclesiae  castris  nova  dissidia  excitenms, 
vel  tdlo  modo  fovere  videamtir. 

Vous  le  voyez  done,  cher  et  venere  seigneur,  cette  question 
d’opportunitd  avait  une  etendue  et  une  portce  considerables,  que 
vous  avez  trop  meconnues.  Elle  presentait  deux  grands  aspects: 
d abord,  \x  dlfnthihte  meme  du  dogme,  e’est-a-dire  les  difficultes 
thcologiques  et  historiques  qui  s’y  rcncontrent;  puis,  second  aspect 
tres  grave  encore,  les  consequences  et  les  perils  qu’unc  definition 
pent  entrain  er. 

Ainsi  done,  en  dernierc  analyse,  il  y avait,  au  sujet  de  la 
definition  demandee,  plusieurs  questions  tres  distinctes:  comme 
dans  toiite  definition  a faire,  il  y avait  si  examiner  trois  choses: 
la  verite  a definir,  la  definibilite  et  la  definition. 

La  verite,  j’en  ai  reserve  la  discussion  au  Concile,  pour  le 
cas  ou  la  question  y viendrait; 

La  definibilite,  j’en  ai  fait  entrevoir  toutes  les  principales 
difficultes ; 

La  definition,  j’ai  dit  quels  en  pouvaient  etre  les  consequences 
et  les  perils. 

Voila  tout  mon  ecrit. 

Pour  vous,  cher  seigneur,  ce  double  caractere  de  ma  these 
vous  a echappe  completement.  Dans  le  petit  travail  special  quo 
vous  avez  public  sur  le  meme  sujet,  vous  passiez,  en  reffleurant 
a^ peine,  a cote  de  cette  grave  question  et  dcs  consequences  si 
serieuses  qu’ellc  entrainerait  inevitablcmcnt  pour  le  saint  dcs 
ames,  pour  la  paix  religieuse,  pour  le  rctour  ou  I’eloignement  de 
nos  freres  separes,  pour  les  rapports  de  I’Eglisc  avee  les  Etats, 
pour  la  paix  du  monde ! 

Plus  tard,  dans  la  lottrc  quo  vous  m’avcz  adressee,  amoin- 
dri-ssant  etrangement  cette  question  si  considerable,  et  vous  bor- 
nant,  comme  vous  aviez  bien  raison  de  le  dire,  a quelqucs  simples 


a indications,  la  these  que  vous  souteniez  contre  moi,  e’etait  la 
these  theologique  de  I’infaillibilite.  Enfin,  aujourd’hui,  vous  y re- 
venez  encore,  confondant  toujours,  par  une  preoccupation  dont 
votre  nouvelle  lettre  laisse  echapper  le  secret,  des  theses,  des 
points  de  vue  evidemment  tres  divers,  et  allant  me  chercher 
sur  un  terrain  ou  je  ne  suis  pas. 

Il  en  est  resulte.  Monseigneur,  que  la  plupart  do  vos  argu- 
ments ne  rcncontrent  pas  les  miens,  et  qu’aux  graves  raisons  ex- 
posees  par  moi , et  dont  I’irrecusable  force  subsiste , j’ai  cherche 
en  vain  dans  vos  pages  une  reponse.  C’cst  la  plus  singuliere 
maniere  de  controverser  quo  j’aio  jamais  rcncontree. 

Vous  m’avez  In,  cher  seigneur,  avec  une  etrange  distraction, 
permettez-moi  de  le  dire,  ou  avec  un  esprit  ctonnamment  prevenu. 
Ne  regardant  que  votre  pensee,  vous  n’avcz  pas  vu  la  mienne; 
et,  par  suite,  il  y a eu,  et  il  devait  y avoir  de  votre  part  grave 
meprise  sur  mes  arguments  et  mes  conclusions. 

Pour  moi,  si  je  n’ai  pas  coutume  de  prendre  incidemment  les 
grandes  questions,  j’essaye  toujours,  autant  qu’il  est  en  mon  pou- 
voir,  de  traiter  a fond  celles  que  j’aborde.  Voila  pourquoi,  jtar- 
b lant  do  I’opportunite,  je  ne  devais  laisser  do  cote  aucun  des  points 
de  vue  de  cette  these,  aucune  consideration  de  nature  a amener 
les  esprits  sinccres  a ma  conviction.  Si  done  il  s’est  trouve  sur 
mon  chemin  quelque  argument  mixte,  touchant  peut-etre  d’lm  cote 
a I’infaillibilite,  mais  concluant  certainement  de  I’antrc  a I’oppor- 
tunite,  cet  argument  m’appartenait.  Veuillez  me  relire,  et  vous 
reconnaitrez  que  ce  n’est  jamais  au  premier  de  ces  points  de  vue 
que  j’ai  presente  ceux  de  mes  arguments  ou  vous  avez  vu  la 
question  de  fond.  Voila  la  verite  vraie  et  la  justice. 

La  polemique  adverse,  par  ignorance  theologique  et  mediocre 
bonne  foi , exploitant  habilement  une  apparence , • devait  essayer 
de  donner  ici  le  change;  elle  n’y  a ])as  manque.  Que  la  foule 
ait  pu  s’y  tromper,  je  le  con^ois.  Ces  iniquites  de  la  polemi(iue 
et  ces  erreiirs  de  I’opinion  sont  frequentes;  mais  de  votre  part, 
cher  et  venere  seigneur,  une  telle  meprise,  je  I’avoue,  m’a  ctonne. 

IL 

^ Premier  aspect  de  la  question. 

Les  (lifficultds  thcologiques  et  liistoriques  de  la 
definition. 

11  y a done  ici,  dans  la  question  d’opportunitc,  deux  grands 
aspects;  et,  a cet  egard,  je  rn’etais  explique  do  maniere  a ne 
laisser  aucun  doute  possible  sur  la  nature  et  la  porteo  vraie  de 
mon  argumentation;  car  voici  en  (piels  termes  precis  et  clairs  je 
m’exprimais : 

„J’arrive  maintenant,  disais-je,  aux  difficultes  thcologiques, 
non  precisement  de  I’infaillibilite  pontificale,  — cette  question, 
encore  une  fois,  je  ne  la  traite  ni  dans  un  sens  ni  dans  nn  autre,  — 
mais  aux  difficultes  theologicjues  de  la  definition;  car  ces  diffi- 
cidtes-ld,  si  elks  sont  vraiment  serieuses,  sont  aussi  une  forte  raison 
contre  V opportuniief 

Vous  ne  ])ouvez  nier  cela.  Monseigneur:  vous  ne  pouvez  pas 
dire  que  si  la  definition  offre  de  serieuses  difficultes,  n’importc,  il 
faut  y jeter,  comme  si  de  rien  n’etait,  le  Concile,  au  risque  de 
troubler  les  esprits  et  d’entraver  prodigieusement  toute  la  niarche 
d de  nos  travaux.  Mais  que  dites-vous  done?  Deux  choses  con- 
tradictoires,  quo  je  vais  successivement  examiner. 

Vous  dites  d’abord  — oubliant  toutefois  de  le  prouver  — que 
ces  difficultes  ne  sont  rien;  qu’il  n’y  a pas  ici  de  difficultes,  ni 
au  point  de  vue  theologique,  ni  au  point  de  vue  historique.  Ce 
ne  sont  la,  dites-vous,  quo  dcs  nuages  rassembles  par  moi. 

Un  tel  langage,  Monscigneur,  se  pcut-il  prendre  vraiment  au 
serieux  ? 

Quelles  sont  done  ces  difficultes  que  vous  croyez  pouvoir  faire 
disparaitro  ainsi  d’un  trait  de  plume,  ces  nuages  qu’un  souffle, 
pensez-vous,  pent  dissi])er? 

Ces  difficultes,  je  les  enumerais,  dans  les  termes  que  voici: 

U Difficultes  tiroes  do  la  necessite  de  definir  les  conditions  de 
I’acte  ex  cathedra,  tons  les  actes  pontificaux  n’ayant  juis  cc  caractere ; 

2°  Difficultes  tirees  du  double  caractere  du  Pape,  considcre 
soit  comme  doctcur  j)rive,  soit  comme  Pape; 

3°  Diffictiltes  tirees  dcs  multiples  questions  do  fait  qui  sc  ])cu- 
vent  i)Osei’  a propos  de  tout  acte  ex  cathedra; 

4°  Difficultes  tirees  du  passe  et  des  faits  historiques; 


1323 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1324 


5°  Difficultes  tirees  dii  fond  meme  de  la  question.  Car,  evi-  a 
demment,  une  question  qui  a ete  aussi  lono-temps  debattue  que 
celle-la  ne  pent  pas  etrc  une  question  si  facile  et  si  claire. 

Mais  parce  ((ue  j’ai  constate  ces  difficultes,  cher  seif^neur,  je 
ne  les  ai  pas  creecs ; et  vous,  parce  que  vous  les  niez,  vous  ne  les 
supprimez  pas.  Elies  existent.  A cela,  je  ne  puis  ricn;  ni  vous 
non  plus.  Mais  parce  qii’elles  sont  la,  mal^re  moi,  malj^re  vous, 
il  ne  sera  pas  possible  que  le  Concile  passe  a une  definition,  avant 
de  les  avoir  toutes  elucidecs.  Voilii  ce  que  j’ai  soutenu. 

Vous  dites  dans  vofi-e  nouvelle  lettre: 

„L’Eveque  d’Orleans  no  s’est-il  pas  efforce  de  prouver  (pie 
des  difficuJf.h  inextricables  s’opposaient  a la  definition  ?“  Ces  ex- 
pressions que  vous  souli^nez  comme  de  moi , sont  d’un  celebro 
theologien  partisan  des  plus  avances  do  I’infaillibilite , ct  que  je 
citais;  c’est  lui  qui  dit  expressement  qu’il  y a ici;  diffimUntes  inlri- 
catissimae,  in  qiiibns  dissohendis  multum  theologi  peritiores  laborant. 

Et  il  n’est  pas  seul  a le  dire.  Monseigneur,  et  les  graves  dif- 
ficultes thoologiques  quo  j’ai  signalees  inoi-ineme  — difficultes  (pie 
vous  supprimez  avec  une  aisance  veritablonient  surprenante  — ce 
sont  nos  coll(?gues  memo  du  Concile  qui  les  proclament  comme  moi.  b 

Vous  connaissez,  cher  et  venere  seigneur,  un  Poshdatnm  pour 
demander  la  definition:  je  dirai  tout  a I’heure,  en  discutant  avec 
vous  la  situation  presente,  comment  140  Eveques  se  sont  loves 
])our  conjurer  cette  demarche. 

Alors  un  autre  Fostulatum  a ete  imprime,  precisement  pour 
signaler  les  difficultes  du  votre  et  de  la  definition  (|ue  vous  de- 
mandez.  Et  qui  I’a  redige  ce  nouveau  PostuUdmn?  Des  Eveques 
qui  ne  sont  pas  du  nombre  des  140;  ce  sont  oux  qui,  dans  I’ex- 
pose  des  motifs,  signalent  les  difficultes  (|ue  les  plus  pioux  defen- 
seurs , disont-ils , de  I’infaillibilite  pontificale  agitent  eux-memes : 
Omnes  illae  quaestiones  inter  pmaimos  Pontificiae  infallibilitatis 
propiupiatores  hactems  ugitatae *  *. 

En  vain,  vous  discnt-ils,  vous  aurez  fait  une  definition  ox- 
presse  de  I’infaillibilite  pontificale.  Cette  definition  ne  terminerait 
rien : elle  laissera  passer  les  distinctions  et  les  difficultes,  on  plut(jt 
elle  les  suscitera  parmi  les  theologiens:  liacc  plures  cavillandi 
locos  theologis  suppeditabit 

Et  sur  quoi,  d’aprcs  le  Fostulatum,  disputeront-ils  ? Precise- 
ment sur  les  points  que  j’ai  indiques  moi-mcme:  „Quand,  et  d’apres  c 
quel  ensemble  de  circonstances  faudra-t-il  croire  (pie  le  Pape  a 
porte  un  jugement  infaillible  ?“  Quando,  et  quibus  rerum  ad- 
junctis  Fomanus  Fontifex  infnllibile  judicium  protulisse  credendus 
sit?  C’est-a-dire  quand  sera-t-il  failliblc,  ou  ne  le  sera-t-il  pas? 
Voila  sur  quoi  les  theologiens,  nonobstant  la  definition  que  vous 
reclamez,  disputeront  toujours : Disceptabitur  perpetuo  inter  eos 
Ce  n’est  pas  tout,  et  le  Fostulatum,  outre  cette  question  de  fait 
capitale,  enumero  encore  toutes  les  autres  qui,  nonobstant  le  decret 
du  Concile,  resteront  toujours  indecises : Indecisae  manebunt  omnes 
illae  quaestiones;  asavoir:  „Le  Pape  a-t-il  parle  comme  personne 
privee,  ou  personne  publique?  Que  signifie  vraiment  le  mot  ex 
Cathedra  ? L’objet  de  la  definition  appartient-il  vraiment  a la  foi 
et  aux  moeurs?“  Autant  de  questions  tres  vivement  agitees  jus- 
qu’ici , non  pas  seulement  par  les  theologiens  contraires  a i’in- 
faillibilite , mais  par  les  pieux  defenseurs  de  I’infaillibilite  eux- 
memes,  et  qui  reviendront  toujours:  Indecisae  manebunt  omnes  illae 
quaestiones , de  persona  Fontificis  docentis  publica  et  privata,  de 
vera  locutionis  ex  Cathedra  significatione,  de  rebus  quae  ad  fidem 
moresque  vere  spectant‘‘.  d 

Ces  difficultes,  qui  ne  sont  rien  pour  vous.  Monseigneur,  font 
toutefois  que  les  auteurs  de  ce  Fostulatum  demandent  expresse- 
ment qu’on  renonce  au  votre;  et  ils  ajoutent  avec  raison  que 
votre  Fostulatum,  si  excessif  qu’il  soit,  ne  finirait  rien  et  rani- 
merait  sur  tous  ces  points  les  debats  avec  plus  de  violence  et  de 
peril  que  jamais:  Immo  violentius  forsan  erumpent  huiusmodi  quae- 
stiones, et  lonqe  maiore  animi  contentione  pertractahuntuF‘ 

Voila  certes.  Monseigneur,  des  considerations,  des  paroles  gra- 
ves, qui  appellent  la  plus  serieuse  attention  des  hommes  sinceres, 

^ Schema  pro  infallibilitate  romani  Pontifiois  ex  principiis  iam 
ab  Ecclesia  universa  receptia  logice  clareque  definieiida.  — Rationes 
ob  quas  etc.  n.  IV.  [cf.  supra  p.  939  d sq.] 

* Rationes  ob  quas  n.  IV. 

3 Ibid. 

* Ibid.  — • Ce  dernier  point  surtout,  h quelles  difficultes  ne  pourra- 
t-il  pas  donner  lieu , quand  I’objet  de  la  definition  n’apparticndra 
(px’indirectement  Ji  la  foi  ou  aux  moeurs? 

5 Ibid. 


quel  que  soit  leur  sentiment  sur  la  question  meme,  de  ceux  sur- 
tout que  I’impatience  pourrait  gagner  et  pousser  a precipiter  les 
choses,  et  qui  voudraient,  comme  on  dit  quelquefois  vulgairement, 
en  finir. 

Ainsi  done,  il  y a des  difficultes  theologiques  a une  definition 
dogmatiquo  de  I’infaillibilite.  Ces  difficultes,  je  les  ai  indiquees, 
comme  e’etait  mon  droit,  mon  devoir,  ma  these  meme.  Et  je  n’ai 
encore  rencontre  que  vous,  cher  seigneur,  qui  m’ayez  dit;  „Les 
difficultes  signalees  n’existent  pas.“ 

C’est  ainsi  encore,  toujours  dans  le  meme  but,  que  j’ai  du 
rappcler,  et  je  I’ai  fait  avec  tous  les  menagements  convenables, 
quelques-uns  des  grands  faits  de  I’histoire:  etant  manifestement 
impossible  (|ue  le  Concile  aborde  la  definition  demandee , en  for- 
mule  les  termes,  en  circonscrive  I’etendue,  en  determine  les  con- 
ditions, sans  avoir  meme  a se  preoccuper  des  precedents  histori- 
ques,  ou  en  ne  le  faisant  qu’au  pied  leve. 

Vous  m’avez  reproche  d’avoir  signale  ces  difficultes  histori- 
ques,  et  en  meme  temps  que  les  difficultes  theologiques;  vous 
avez  demande  comment  j’avais  eu  „ce  courage^.  Mais  a mon  tour, 
cher  seigneur,  je  vous  demanderai:  Comment  vous-meme  avez- 
vous  le  courage  de  fermer  les  yeux  sur  de  tels  perils?  Ou  bien, 
quand  vous  jetiez  cette  grande  question  dans  la  presse,  et  que  la 
presse,  a son  tour,  la  passionnait  si  violemment,  esperiez-vous 
qu’elle  ne  serait  pas  serieusement  traitee?  Pensiez-vous , parce 
que  vous  auriez  forme  les  yeux,  que  vous  les  fermeriez  a tout 
le  monde  ? 

Mais,  ayez  la  bonte  de  le  remarquer,  ce  que  j’ai  fait  et  du 
faire  ici,  les  auteurs  du  Foshdatum  que  j’analyse  ne  I’ont-ils  pas 
fait  comme  moi  ? Ils  out  bien  senti  qu’il  le  fallait  faire,  et,  comme 
moi,  ils  constatent  I’effet  retroactif  necessaire  de  votre  projet  de  defi- 
nition: „Vi  sua  ad  omnia  etiam  retroacta  saecula  protenderetur“  *y 
et  ils  disent  plus  fortement  que  moi  encore  qu’il  ranimerait  les 
disputes  assoupies,  qu’il  donnerait  un  nouveau  champ  de  bataille 
a la  science  protestante  et  rationaliste , ct  ouvrirait  aux  ennemis 
de  I’Eglise  la  discussion  sur  touto  I’histoire  ecclesiastique  et  tout 
le  Bullaire  des  Papes:  „Facile  universae  Ecclesiae  historiae  cam- 
pum  totumque  Bullarium  Theologorum  cavillationibus  et  haereti- 
corum  impiorumque  criminationibus  iam  fere  sopitis  aperiret“ 
Voila  done  tout  ce  que  j’ai  dit  moi-meme,  ce  qui  m’a  valu 
taut  de  bizarres  injures,  ce  qui  vous  a cause  a vous,  cher  seigneur, 
un  scandale,  j’ai  droit  de  le  (lire,  si  peu  theologique ; le  voila  redit, 
ici,  hier,  par  le  nouveau  Foshdatum  propose  en  concurrence  avec 
le  votre.  Leur  direz-vous,  a ces  venerables  Archeveques  et  Eve- 
ques, comme  a moi-meme : ^Comment  avez-vous  eu  ce  courage ?“ 
Et  maintenant  permettez-moi  de  vous  temoigner  a mon  tour 
ma  surprise  de  votre  etonnement.  Car  vous  n’etes  pas,  certes, 
de  cette  triste  ecole  d’apologistes  qui  s’imaginent  defendre  la  reli- 
gion en  faisant  mentir  I’histoire? 

C’est  a ceux-la  que  je  dirais  avec  vous:  Quare  dubitasti, 
modicae  fidei  ? Qu’il  y ait  de  I’liumain  dans  I’Eglise,  quoi  d’eton- 
nant,  puisqu’il  y a des  hommes!  Mais  le  Divin  y est  bien  plus 
profouiiement  encore,  puisque  I’Eglise  est  de  Dieu.  Et  quant  a 
moi,  c’est  parce  que  I’humain,  quelquefois,  aurait  pu  tout  perdre, 
que  je  vois  avec  plus  d’evidence  I’eternelle  presence  du  Divin, 
qui  conserve  tout. 

C’est  pourquoi  la  verite,  la  justice,  I’Eglise  et  les  Papes,  di- 
sait  M.  de  Maistre,  n’ont  pas  besoin  d’autre  chose 

Et  voila  pourquoi  aussi  je  ne  maudirais  pas  aujourd’hui  une 
grande  ecole  historique  comme  d’auti’es  ages  chretiens  en  ont 
connii,  telle  que  Baronius  et  les  Bollandistes , qui,  faisant  les 
aveux  qu’il  faut  faire,  mais  aneantissant  les  calumnies  et  les  so- 
phismes  qu’il  faut  aneantir,  glorifierait  magnifiquement,  par  cette 
haute  impartialite  meme,  le  Divin  dans  I’Eglise. 

C’est  ainsi  que  pensaient  nos  peres.  Et  un  theologien  qui 
ne  saurait  vous  etre  suspect,  Monseigneur,  Melchior  Cano  lui- 
meme,  n’(3tait-il  pas  dans  les  memes  sentiments,  quand  il  ecrivait 
ces  graves  paroles : „lFon  eget  Fetrus  mendacio,  nostra  adulatione 
non  eget.  Pierre  n’a  pas  besoin  de  nos  mensonges,  Pierre  n’a 
pas  besoin  de  nos  adulations.“  Melchior  Cano  ajoutait:  „Ceux 


^ Rationes  ob  quas  etc.  n.  VI. 

2 Ibid. 

2 M.  de  Maistre , en  dcrivant  ce  mot  remarquable : „Les  Papes 
n’ont  besoin  que  de  la  v6rit6,“  s’inspirait  de  ces  belles  et  fortes  pa- 
roles des  saintes  Ecritures:  Numquid  Deus  indiget  vestro  mendacio,  ut 
pro  illo  loquammi  dolos?  lob  XIII.  7. 


1325 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  378. 


1326 


qui  veulent  defendre  a I’aveugle  et  sans  discernement  tout  juge- 
ment  quelconque  du  Pape,  qui  summi  Pontificis  omne  indicinm 
temere  et  sine  delectu  clejfeudwit , eos  Sedis  ApostoUcae  auctori- 
tatem  lahef actare , non  fovere,  evertere,  non  firmare  did  potest:  ils 
ne  soutiennent  pas  I’autorite  pontificale,  ils  I’ebi’anlent ; il  ne  I’affer- 
missent  pas,  ils  la  minent.*'  Nous  en  connaissons , Monseigneur, 
vous  et  moi,  de  ces  ecrivains-la,  adulateurs  et  calomniateurs  tout 
ensemble,  qui  sent  I’opprobre  en  meme  temps  que  la  mine  des 
causes  qu’ils  pretendent  servir.  Ce  qui  suit  peut  s’appliquer  a 
de  plus  respectables,  mais  non  moins  impuissants  apologistes,  a 
savoir  ceux  qui,  pieux  et  zeles,  prennent  la  defense  de  I’autorite 
pontificale  par  le  sentiment  et  par  le  coeur,  plutot  que  par  la 
science  et  la  verite;  qu’est-ce  qu’ils  peuvent  y gagner,  demande 
Melchior  Cano?  Quid  tandem  adversum  liaereticos  disputando  ille 
proficiet,  quem  viderint  non  iudido , sed  affectu  patrodnium  pon- 
tifidae  auctoritatis  susdpere?  ^ 

Quoi  qu’il  en  soit,  j’ai  dit  et  je  maintiens  que  les  difficultes 
historiques  existaient,  non  pas  pour  vous  peut-etre,  qui  vous  jouez 
avec  les  difficultes,  mais  pour  d’autres,  non  moins  sinceres  que 
vous,  non  moins  que  vous  devoues  a I’Eglise:  j’ai  dit  et  je  main- 
tiens que  si  la  question  n’est  pas  ecartee  du  Concile,  la  discussion 
complete  de  toutes  ces  difficultes  sera  une  necessite,  et  qu’il  y aura 
la  une  inevitable,  mais  non  pas  certes  une  douce  et  prompte  besogne. 

Non,  il  ne  sera  doux  pour  personne.  Monseigneur,  a Rome, 
au  milieu  des  circonstances  difficiles  ou  nous  sommes,  en  presence 
de  I’Europe  et  du  monde  qui  nous  regardent,  de  s’ engager  sur 
la  question  du  Pape,  dans  cet  examen,  dans  cette  critique  des 
faits  les  plus  delicats  de  I’histoire,  dans  la  discussion  et  la  dissec- 
tion des  textes  de  I’Ecriture  et  de  la  tradition. 

Et  cependant,  puisque  les  difficultes  sont  la,  reconnues,  con- 
statees,  embarrassant  une  foule  d’esprits  einidits  et  sinceres,  le 
Concile  ne  se  devra-t-il  pas  a lui-meme  et  au  monde  de  ne  pas 
proceder  seulement  par  coups  de  majorite,  mais  de  faire  ce  qu’ont 
fait  tous  les  grands  Conciles,  d’approfondir  cette  question  qui  a 
tant  divise  les  esprits,  de  resoudre  les  difficultes,  d’eclaircir  les 
obscurites,  de  repandre  en  un  mot  sur  la  definition,  si  on  entre- 
prend  de  la  porter,  une  vraie  et  grande  lumiere?  Qu’est-ce  qui 
etait  plus  la  foi  de  I’Eglise  que  la  Divinite  de  Notre-Seigneur  ? 
Et  cependant,  on  le  salt,  les  Peres  de  Nicee  ne  crurent  pas  de- 
voir proceder,  meme  en  une  pareille  question,  par  voie  d’examen 
sommaire,  encore  moins  par  voie  d’acclamation  orale  ou  ecrite. 

Oui,  cher  et  venere  seigneur,  sachez-le  bien,  la  discussion  de 
I’infaillibilite  ramenera  inevitablement  sur  toutes  ces  choses  et  sur 
bien  d’autres,  soit  au  Concile,  soit  au  dehors,  les  plus  graves  et 
])eut-etre  les  plus  tristes  debats ; et  loin  que  la  declaration  y mette 
un  terme  dans  la  presse,  elle  les  ravivera  d’une  maniere  terrible.  Vio- 
lentius  erumpent,  comme  vous  disent  les  auteurs  du  second  Postulatum. 

Mais  vous-meme,  ou  n’avez-vous  pas  ete  entraine  sur  ce  ter- 
rain, lorsque  vous  me  demandiez  de  faire  une  distinction  dans 
Notre  Saint-Pere  le  Pape  Pie  IX,  entre  le  Souverain  Pontife  et 
le  Souverain?  Rappelant  ce  que  quelques-uns  disent,  que  „Pie  IX 
a donne  une  constitution  aux  Etats  de  I’Eglise  en  1848,  et  s’est 
bien  garde  de  la  retablir  apres  que  la  revolution  I’eut  mise  a 
neant,“  vous  ajoutiez:  „Que  j’eusse  voulu  vous  voir  saisir  cette 
occasion  “ d’expliquer  ces  deux  conduites! 

Vous  regrettiez  done.  Monseigneur,  que  je  n’aie  pas  mis  di- 
rectement  le  Saint-Pere  lui-meme  en  cause,  que  je  n’aie  pas  ex- 
plique,  e’est-a-dire  agite  devant  le  public,  ce  qui)  a fait  ou  n’a 
pas  fait  avant  et  apres  Gaete,  les  actes  les  plus  importants  de 
son  gouvernement,  actes,  je  vous  prie  de  le  bien  considerer,  qui 
ne  sont  pas  indifferents,  car  ils  touchent  aux  principes  memes 
et  aux  bases  des  societes  modernes.  Vous  regrettiez  (luo  je  7i’aie 
pas  fait  intervenir  les  distinctions  theologiques  entre  le  Pontife 
et  le  Souverain,  la  faillibilite  de  I’un  et  I’infaillibilite  de  I’autre. 
Eh  bien ! non.  Monseigneur,  malgre  votre  invitation  j)ressante , il 
me  repugne  de  toucher  a de  tels  sujets. 

Je  comprends  neanmoins  ce  (jui,  sur  toute  cette  grave  et  ne- 
ccssaire  questioji  d’oj)portunite,  a cause  votre  me{)rise:  e’est  la 
.seconde  chose  quo  vous  dites,  a savoir  que  la  question  meme 
d’opportunite  n’existe  ])as,  qu’il  n’y  a pas  id  doux  (luestions,  qu’il 
n’y  en  a qu’une. 

^Monseigneur  d’Orleans,  dites-vous,  tout  en  voulant  no  traitor 
({ue  la  prejniere  de  ces  questions,  s’est  vu  dans  rimj)ossibilite  do 

' Melchior  Cimo , Loci  'I'lipologici , Lil).  V.  jCa]).  V.]  Concl.  3. 
[?.  5.  Quaest.  Respons.  ad  4.J 


a ne  pas  aborder  la  seconde‘‘  ...  „En  presence  du  premier  Con- 
cile general  convoque  depuis  1682  ‘,  la  question  d’opportunite  ne 
peut  etre  separee  de  la  question  meme  de  I’infaillibilite.** 

Ainsi,  Monseigneur,  apparemment,  si  nous  n’etions  ])as  en 
presence  du  premier  Concile  general  convoque  depuis  1682,  il  y 
aurait  la  deux  questions,  et  j’aurais  pu  traitor  de  I’une,  sans  tou- 
cher a I’autre.  Mais  en  presence  du  Concile  et  de  1682,  „la  ques- 
tion d’opportunite  ne  peut  etre  separee  de  la  question  meme  de 
rinfaillibilite“.  — „C’est  la,  ajoutiez-vous,  ce  que  I’Eveque  d’Or- 
leans n’a  pas  compris.‘‘  Vous  avez  raison.  La  nature  de  mon 
esprit  ne  me  I’a  pas  permis  et  ne  me  le  permet  pas  encore ; de 
telles  affirmations  sont  pour  moi  absolument  deconcertantes. 

Et  d’autre  part,  si  les  difficultes  theologiques  et  historiques 
de  la  definition  sont  telles,  que  les  exposer  simplement,  comme 
je  I’ai  fait,  e’est  atteindre  gravement  par  cela  seul,  et  par  voie 
de  consequence  necessaire,  I’infaillibilite  elle-meme,  comment  avez- 
vous  pu  ecrire  en  meme  temps  que  ces  difficultes  ne  sont  rien? 

Il  y a la  une  contradiction  trop  manifesto.  Et  de  plus,  ou 
vous  menerait  cette  conclusion?  Qu’un  pareil  argument  se  soit 
L rencontre  sous  votre  plume  aux  debuts  du  Concile,  quand  vous 
m’avez  ecrit  votre  premiere  lettre,  alors  que  vous  etiez  dans  cette 
confiante  pensee  que  tous  les  Peres  du  Concile,  ou  a pen  pres, 
etaient  avec  vous,  et  allaient  voter  d’enthousiasme  la  definition, 
a la  bonne  heure.  Mais  aujourd’hui,  apres  la  profonde  division 
qui  s’est  manifestee  au  sujet  de  cette  definition,  apres  qu’un  nom- 
bre  si  imposant  d’Eveques,  representant  de  si  grands  pays,  ont 
fait  parvenir  au  Saint-Pere  des  adresses  si  fortement  motivees, 
pour  le  supplier  d’ecarter  purement  et  simplement  la  question, 
dire,  avec  une  telle  assurance  d’affirmation , que  reconnaitre  et 
demontrer  les  difficultes,  et,  par  suite , I’inopportunite  de  la  defi- 
nition, e’est  vouloir  demontrer  que  I’ in  faillibilite  n'est  pas  contenue 
dans  le  depot  de  la  revelation : dire  cela  encore,  apres  le  nouveau 
Postulatum,  qui  precisement  enumere,  lui  aussi,  les  difficultes  d’une 
definition , transformer  ainsi  en  adversaires  de  I’infaillibilite  ceux 
memes  qui  ne  le  seraient  que  de  I’opportunite : comment  n’avez- 
vous  pas  vu.  Monseigneur,  que  cette  logique  se  retourne  centre 
votre  these,  et  qu’en  depassant  ainsi  les  conclusions  precises  ou 
je  m’etais  renferme,  vous  fournissez  vous-meme  des  armes  centre 
g vous  et  VOS  allies? 

Car  enfin,  cette  conclusion,  s’il  est  vrai,  comme  vous  le  dites, 
qu’elle  sort  necessairement  des  premisses  posees  par  moi,  voici, 
cher  et  venere  seigneur,  ce  qui  en  resulte,  et  dans  quelle  altei’- 
native  vous  etes  place  par  votre  argumentation: 

Ces  premisses  sont  des  faits  qui,  malgre  vos  negations,  sub- 
sistent;  faits  si  reels  et  si  palpables,  difficultes  si  manifestes,  que 
je  vous  les  montre  constatees  par  des  theologiens  et  des  Eveques 
tres  partisans  de  I’infaillibilite,  et,  au  sein  meme  du  Concile,  par 
les  auteurs  du  Poslidatum  presente  en  concurrence  avec  le  votre. 

Si  done,  outre  la  conclusion  d’opportunite  que  j’en  avais  tiree, 
ils  en  contiennent  une  autre  centre  I’infaillibilite,  a cela  je  ne 
puis  rien , sinon  prendre  acte  de  votre  aveu  pour  le  jour  do  la 
discussion,  au  cas  que  ce  jour  arrive ; et  des  main  tenant  constater 
que  votre  logique  en  frappe  d’autres  que  moi,  qu’elle  frappe  vos 
allies  eux-memes.  C’est  pourquoi  allez  jusqu’au  bout  de  cette  logi- 
que, et  declarez  les  auteurs  du  Postulatum  adversaires  necessaires, 
eux  aussi,  de  I’infaillibilite. 

Vous  avez  un  autre  argument,  pour  confondre  ainsi  les  deux 
questions  d’opportunite  et  d’infaillibilite ; e’est  celui  de  M.  de 
Maistre,  et  il  parait  quo  vous  y tenez  beaucoup,  car  e’est  le  fond 
memo  de  votre  Postulatum : Supremam,  ideoque  ah  errore  immunem  -. 

Eh  bien!  je  suis  oblige  de  vous  le  dire:  cet  argument  n’est 
pas  heureux.  Il  est  invincible  quand  on  I’appliquo  a I’Eglise,  - 
pourvu  qu’on  ne  confonde  pas,  comme  semble  faire  M.  de  Maistre, 
I’idee  de  I’infaillibilito  dans  TEglise  avec  la  simple  autorite  legale 
de  la  chose  jugee  dans  la  societe  civile ; - mais  il  est  im])uissant 
et  nul  quand  on  le  transporte  dans  la  question  qui  nous  occupe. 

Oui,  j)our  I’Eglise,  souverainete  et  infaillibilite  se  confondent. 
Quand  il  s’agit  de  I’Eglise,  e’est-a-dire  du  Pape  et  des  Eveque.s, 
la  question  do  souverainete  doctrinalo  n’est  doutcuse  pour  per- 
sonne. On  a incontcstablement  dans  cette  union  du  I’aj)e  avec  les 
Eveques,  et  des  Eveques  avec  le  Pape,  tous  les  elements  de  la 
souverainete  doctrinale.  Mais  (piand  vous  appliciuez  ce  ])rincii)e 
vrai  au  I’ajie  setd,  et  ({ue  vous  dites:  „Or,  dans  I’Eglise,  en  ma- 
tiere  de  decision  doctrinale,  le  Pa])e  seid  est  souverain , done  in- 

^ * Illo  anno  prodiit  gallicana  Dectaratio.  - * V.  supra  p.  024  a- 


1327 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1328 


faillible,  ideoque  ah  errore  immunem,^  vous  prouvez  la  these  par 
la  these  merae;  et  votre  done,  votre  ideoque  est  une  petition  de 
principe,  pas  autre  chose.  Cela  ne  prouve  ni  pour  ni  contre;  la 
question  reste  apres  cela  ahsolument  ce  qu’elle  etait.  Et  en  re- 
cusant cet  argument,  je  ne  touche  en  rien,  Monseigneur,  a la 
question  de  I’infaillibilite  elle-meme. 

Oui,  certes,  il  est  necessaire  qu’il  y ait  dans  I’Eglise  une  au- 
torite doctrinale  infaillible;  mais  est-il  necessaire  que  cette  auto- 
rite soit  le  Pape  seul:  ne  suffirait-il  pas  que  ce  fut  I’autorite  du 
Pape  et  des  Eveques  reunis?  Done  la  necessite  supposee  par  Va 
'priori  de  M.  de  Maistre  — car  e’est  un  a priori,  remarquez-le 
bien,  qui  conclut  independamment  de  tout  texte  — cette  necessite 
n’existe  pas,  et  Targument  tombe  par  terre. 

En  deux  mots:  I’infaillibilite  dans  TEglise,  est-ce  I’infailli- 
bilite  de  I’Eglise,  c’est-ii-dire  du  Pape  avec  les  Eveques,  est-ce 
bien  en  ce  sens  que  I’Episcopat  ait  une  vraie  et  necessaire  part, 
au  moins  par  son  consentement  formel  ou  tacite,  antecedent  ou 
subsequent,  dans  la  definition  de  la  foi?  Ou  bien  est-ce  I’infailli- 
bilite  du  Pape,  seul,  sans  qu’aucun  concours  de  FEpiscopat  soit 
necessaire?  Voila  la  question:  et  le  principe  de  M.  de  Maistre 
n’y  touche  pas. 

Ici,  cher  et  venere  seigneui’,  vous  revenez  sur  le  mot  infailli- 
hilite  personnelle.  IMais  en  me  servant  de  cette  expression,  j’ai 
fait  purement  et  simplement  ce  qui  est  elementaire  dans  une  dis- 
cussion loyale.  J’ai  pose  la  question  dans  les  termes  memes  on 
la  posaient  les  partisans  de  la  definition  que  jo  combattais.  C’est 
I’expression  employee  par  eux  tous  les  jours. 

L’infaillibilito  active  dans  le  Pape  seul,  et  par  lui  dans  I’Eglise 
enseignante  a qui  il  la  communique;  I’infaillibilite  du  Pape,  jo 
ne  dis  plus  siparhnent  puisqu’on  a desavoue  le  mot,  quoique  le 
terme  anglais  employe  (apart  from)  ait  exactement  ce  sens,  mais 
independamment,  puisqu’on  accepte  cette  formule,  independamment 
de  I’Episcopat  reuni  ou  disperse:  voila  la  these,  et  voila  ce  que 
j’ai  entendu  par  I’infaillibilite  personnelle. 

Et  vous-meme,  Monseigneur,  dans  votre  premiere  lettro,  vous 
distinguez,  et  necessairement  avec  Muzzarclli,  dans  le  Pape,  la 
personne  privee  et  la  personne  publiquo,  et  vous  dites:  „Ce  n’est 
pas  a la  personne  privee,  mais  d la  personne  puhlique,  que  I’in- 
faillibilite  a ete  promise.  “ L’infaillibilite  de  la  personne  publique 
dans  le  Pape,  voila  Vinfaillibilite  personnelle  dont  j’ai  parle. 

Il  s’agit  d’ailleurs  si  bien  ici  d’infaillibilite  personnelle,  que 
vous  citez,  en  les  approuvant,  ces  paroles  do  Duporron:  „L’infailli- 
bilite  du  Paj)e  consiste  en  ce  que  toutes  les  questions  auxquelles 
il  se  sent  assiste  d’assez  de  lumieres,  il  les  juge;  et  les  autres,  aux- 
quelles il  ne  se  sent  pas  assiste  d’assez  de  lumieres  pour  les  juger, 
il  les  remet  au  Concile.“  En  definitive  done,  se  sentir  ou  ne  sc 
sentir  pas  assiste  d’assez  de  lumieres,  et  decider  en  conse(pionce, 
c’est  un  fait  de  sens  intime;  et  voila  en  quoi  consiste,  selon  I’au- 
teur  que  vous  citez,  et  selon  vous,  I’infaillibilite  pontificale.  Y a- 
t-il  rien  de  plus  personnel? 

Mais  serrons,  si  vous  le  perniettoz,  do  plus  pi’es  encore  la 
question,  et  voyons,  a d’autres  points  (le  vue,  combien  la  con- 
fusion des  deux  theses  est  impossible,  et  combien  est  grave  cette 
question  d’opportunite  que  vous  supprimoz. 

III. 

Second  aspect  de  la  question. 

Les  perils  d e la  definition. 

Persuade  done,  commo  vous  Ic  dites,  que  j’etais  dans  I’im- 
possibilite  de  traitor  de  I’opportunite  sans  attaquer  I’infaillibilite, 
vous  glissez.  Monseigneur,  sur  les  autres  aspects  de  cette  question 
d’opportunite  avec  un  oubli  des  realites  qui  m’etonne. 

A VOS  yeux,  dans  cette  immense  affaire,  il  n’y  a pas  meme 
a se  preoccuper  des  consequences.  Inutile  de  regarder  autour  do 
soi,  a I’ctat  des  esprits  contemporains  ni  aux  dangers  de  I’Eglise. 
L’Eglise  n’a  ici  a s’inquieter  de  rien.  On  a un  but:  il  faut  y 
marcher,  en  detournant  scs  regards  du  reste,  ditt-il  y avoir  la 
des  alnmes. 

Quant  a moi,  jc  sens  autrement.  Sans  illusion  de  parti  pris, 
je  mo  crois  oblige  do  regarder,  pour  m’en  rendre  seriousement 
compte,  les  temps  ou  nous  sommes,  les  difficultes,  les  besoins,  les 
perils:  en  un  mot,  les  homnies  et  les  chosos,  les  faits,  cher  seig- 
neur; et  je  ne  puis  revenir  de  ma  surprise  lorsque  j’entends  un 
Eveque,  devoue  comine  vous  I’etes  a la  sainto  Eglise,  me  dire  do- 


a vant  les  Eveques  du  monde  entier,  rassembles  pour  porter  remede 
aux  maux  de  I’Eglise  et  de  la  societe:  Trepidaverunt  timore  uhi 
non  erat  timor. 

Certes,  Monseigneur,  je  n’ai  guere  eu  jusqu’a  ce  jour  cou- 
tume  de  trembler  pour  moi-meme.  Mais  quand  il  s’agit  des  perils 
de  la  religion,  je  n’aime  pas  a me  mettre  un  bandeau  sur  les 
yeux  pour  ne  rien  voir. 

En  examinant  avec  la  plus  severe  circonspection , et,  je  le 
dirai  sans  croire  manquer  de  courage,  avec  un  religieux  tremble- 
ment,  s’il  est  opportun  ou  non  de  definir  et  de  proclamer  le  dogme 
en  question,  nous  avons,  vous  et  moi,  et  nous  tous  qui  sommes 
ici,  nous  pasteurs  et  pores  des  peuples,  successeurs  des  Apotres, 
Eveques  des  ames,  comme  disait  saint  Pierre,  nous  avons  a bien 
considei’er  I’etat  de  ces  ames  dans  le  monde  entier,  et  a nous 
souvenir  qu’a  I’heure  ou  ce  saint  Concile  est  rassemble,  il  y a 
sur  la  surface  de  la  terre  plus  de  douze  cent  millions  de  crea- 
tures humaines  vers  lesquelles  nous  sommes  envoyes  par  le  Perc 
celeste,  et  qui  sent  1’ heritage  de  Notre-Seigneur;  pai-mi  lesquelles: 

Huit  cent  millions  encore  d’infideles,  les  deux  tiers  de  I’hu- 
b manite ! qui,  apres  dix-huit  siecles  de  christianisme,  ne  connaissent 
pas  Jesus-Clirist!  Y songeons-nous  assez?  Ah!  quand  cette  pen- 
see  saisit  mon  ame.  Monseigneur,  les  disputes  domestiques,  ou 
nous  usons  peniblement  nos  forces,  me  remplissent  d’amertume,  et 
sont  profondement  tristes  devant  un  si  supi’eme  interet,  et  cet 
aveneraent  si  mysterieusement  differe  du  regne  de  Dieu  sur  taut 
d’ames ! 

Puis  il  y a ces  soixante-dix  millions  de  schismatiques,  qui  no 
reconnaissent  pas  la  suprematie  du  Pape,  et  avec  lesquels  on  n’eut 
rien  fait  a Florence,  ils  seraient  tous  partis,  Ilessarion  en  tete,  si 
on  eut  parle  de  definir  I’infaillibilite. 

Qui  ne  voit  quelle  moiitagne  de  prejuges  nouveaux  la  defi- 
nition de  I’infaillibilite  du  Pape  soulevera  chez  ces  pauvres  schis- 
matiques? Ayons  pitie,  cher  seigneur,  memo  de  leur  ignorance! 
Et  si  I’on  nous  repond:  Mais  que  pensez-vous  a I’Orient?  qu’en 
peut-on  esperer?  Je  repondrai  toujours:  Non,  ne  scellons  pas 
ainsi  la  tombe  de  ces  antiques  nations  chretiennes ! Et  quand  meme 
aucun  souffle  de  Dieu  ni  aucun  effort  des  hommes  ne  devrait  les 
ramener  de  I’errour  qui  les  a perdues,  ne  croyons  pas  encore  qu’il 
Q soit  de  la  charite  de  Jesus-Christ  et  de  la  mission  d’un  grand  Con- 
cile de  les  eloigner  davantage  et  de  leur  rendre  le  retour  plus 
difficile.  Est-ce  pour  cela  qii’on  les  a invitees? 

Et  ces  quatre-vingt-dix  millions  do  protestants,  qui  n’admettent 
pas  meme  Tautorito  de  I’Eglise?  Faut-il  entre  eux  et  nous,  jo 
i’ai  dit,  je  le  redirai  toujours,  je  le  crierai,  faut-il  elever  encore 
des  barrieres  et  creuser  des  abimes  ? Bien  vainement  nous  dit-on : 
S’ils  sont  sinceres,  qu’importo  qu’on  exige  d’eux  plus  ou  moins? 
Est-ce  ainsi,  c’est  a vous-meme,  cher  seigneur,  que  je  le  demande, 
a vous  en  qui,  depuis  Liege,  j’ai  toujours  vu  un  coeur  si  aposto- 
lique,  est-ce  ainsi  qu’on  traite  ce  qu’il  y a de  plus  delicat  dans  la 
conversion  des  ames  ? 

Lisez  un  pou  leurs  journaux,  soit  d’Ameriquo,  soit  d’Anglo- 
terre;  je  me  renseigne,  quant  a moi,  autant  que  je  le  puis,  sur 
le  travail  qui  s’opere  parmi  eux.  Eh  bien ! faites  aussi  grande 
que  vous  le  voudrez  la  part  des  prejuges  et  de  la  passion,  et 
voyez  devant  Dieu  si  les  craintes  que  j’ai  exprimees  ici  sont  vrai- 
ment  chimeriques.  Demandez-vous  si  vous  secondez  chez  nos 
freres  separes  le  mouvenient  de  retour,  ou  si  plutot  vous  n’arre- 
,1  terez  pas  a jamais  une  foule  d’ames. 

J’avais  cite,  a propos  des  protestants,  des  faits  recents,  con- 
temporains, considerables;  j’avais  chorche  pourquoi,  il  y a peu 
d’annees,  les  Archeveques  et  Eveques  catholiques  d’lrlande  out 
ete  obliges  de  signor  la  declaration  expresse  qu’il  n' etait  pas  exUje 
d'eux  de  croire  le  Pape  infaillihle;  pourquoi , avant  de  faire  le 
premier  pas  dans  la  voie  genereuse  de  I’emancipation  des  catho- 
liques, le  celebre  Pitt  avait  pris  la  precaution  de  consulter  les 
plus  fameuses  universites  catholiques  d’Europe,  toujours  sur  la 
question  du  pouvoir  pontifical.  Vous  n’avez  |)as  juge  a propos  do 
repondre  un  seul  mot  a ces  faits,  si  hautement  significatifs,  et  c’est 
pourquoi  je  vous  les  rappelle. 

Au  lieu  de  nous  payer  ici  do  mots,  voyons  done  la  verite  des 
choses;  cette  verite,  la  void: 

Au  neuvieme  sieclo,  nous  avons  eu  la  douleur  de  perdre  a 
pou  pres  la  moitie  de  I’Eglise;  au  seizieme  siecle,  le  tiers  au  moins 
de  I’autre  moitie.  En  ce  moment , la  moitie  peut-etre  de  ce  qui 
nous  reste  est  plus  ou  moins  entamee.  11  nous  faut  done  recon- 
querir.  Los  courageux  Eveques  americains,  allemands,  anglais  y 


1329 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motiis  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  378. 


1330 


travaillent ; nos  heroiques  missionnaires  y mettent  lenrs  sueurs  et 
leur  sang.  Et  vous  voudriez  augmenter  leurs  diiticiiltes , donner 
a I’antagonisme  querelleur  des  predicants  qu’ils  renconh-ent  par- 
tont  sur  leur  cliemin  un  nouveau  champ  de  bataille  et  de  nou- 
velles  armes!  Vous  voudriez  changer  tout  a coup,  comme  me  le 
disaient  hier  plusieurs  Eveques  d’Amerique,  pour  tout  le  clevge 
catholique  qui  vit  au  milieu  des  populations  protestautes , tout  le 
terrain  de  la  controverse  religieuse? 

Et  parmi  les  nations  catholiques,  combien  d’hommes  eii  France, 
eu  Belgique,  vous  ne  I’ignorez  pas,  Monseigneur,  en  iVllemagne, 
en  Espagne,  en  Italie,  partout,  combien,  Dieu  le  salt,  qui  ne 
croient  plus  ou  qui  sent  de  ces  infir mes  dans  la  foi,  dont  saint 
Paul  voulait  qu’on  eut  pitie ! Infirmum  in  fide  assumite. 

Ces  meches  qui  fument  encore,  faut-il  done  les  eteindre  ? Ces 
roseaux  a derai-rompus,  faut-il  les  briser? 

Et  je  parle  ici  de  taut  de  jeunes  gens,  de  tant  d’hommes,  nos 
compatriotes,  nos  amis,  nos  freres,  os  nostrum  et  caro  nostra:  e’est 
a tous  ceux-la  que  ce  que  vous  preparez  pout  porter  un  coup 
funeste.  Et  si  on  me  repond,  comme  on  I’a  fait  deja,  que  ce 
sont  la  des  fruits  mediocres  et  prets  a se  detacher  de  I’arbre,  s’il 
en  est  ainsi , eh  bien ! la  secousse  qui  doit  les  faire  tomber , je 
demande  au  moins  que  ce  ne  soit  pas  I’Eglise  qui  la  donnelj'J  ii 

Oui,  il  faut  voir  ce  qui  est.  Monseigneur.  J’apprecie,  non 
moins  que  vous,  ce  qu’il  y a de  touchant  dans  les  manifestations 
catholiques;  mais  je  dis  que,  pour  la  France  en  particulier,  ce 
serait  une  ctrange  illusion,  vraiment  trop  puerile,  de  croiro  que 
ces  listes  de  souscriptions,  produites  avec  tant  de  fracas,  expriment 
I’etat  vrai  des  esprits  dans  notre  pays. 

L’etat  vrai  pour  la  France,  et  memo  ailleurs,  le  voici:  les 
grands  corps  de  I’Etat,  les  Parlements,  les  Senats,  les  Corps  legis- 
latifs,  les  conseils  d’Etat,  les  administrations  publiques,  la  magi- 
strature,  le  barreau,  la  jeunesse  des  ecoles,  I’armee,  la  marine, 
le  commerce,  les  finances,  les  arts,  toutes  les  professions  liberales, 
les  ouvriers  de  nos  villes,  les  electeurs  de  nos  campagnes,  la  grande 
masse  de  ceux  qui,  chez  nous  et  ailleurs,  decident  les  affaires,  en 
un  mot,  la  nation,  assurement,  elle  n’est  pas  la. 

Et  les  gouvernements ! Vous  le  savez,  ils  tendent  a s’isoler, 
a se  separer  de  I’Eglise;  tous,  sans  exception,  ont  pris  une  atti- 
tude expectante  et  defensive  vis-a-vis  du  Concile.  Voila  ce  que 
tout  le  monde  salt.  II  est  manifeste  qu’il  y a la  un  peril  con- 
siderable. 

Veut-on,  je  le  demande  encore,  mettre  pai’tout  a I’ordre  du 
jour  la  separation  de  I’Eglisc  et  de  I’Etat,  pousser  ii  la  prompte 
abolition  des  concordats,  ou  susciter,  la  ou  il  n’y  en  aurait  pas, 
des  articles  organiques? 

Je  ne  veux  rien  dire  des  Etats  pontificaux.  Et  cependant 
pouvon.s-nous  onblier  combien,  dans  leur  situation  actuelle,  ])re- 
caire,  impossible,  une  solution  serait  necessaire,  sous  une  garantie 
europeenne? 

C’est  les  yeux  fixes  sur  toute  cette  situation,  sur  cette  triste 
statistique  religieuse  du  monde,  sur  les  pertes  successives  de 
I’Eglise,  sur  les  difficultes  des  temps  presents,  sur  les  perils  de 
I’avenir,  que,  m’isolant  des  entrainements  et  des  enthousiasmes, 
dont  mon  coeur  serait  aussi  capable  que  le  votre,  cher  et  venere 
seigneur,  j’ai  pese  les  consequences  certaines  de  la  definition  que 
vous  poursuivez,  et  voila  pourqnoi  je  ne  la  poursuis  pas.  Je  ne 
mets  pas  mon  courage  a braver  des  perils  inutiles,  ni  ma  gloire 
a provo(iuer  des  definitions,  — qui  ne  sont  pas  necessaires,  dix- 
hnit  siecles  do  christianisme  I’attostent.  Et  si  j’ai  ecrit.  Mon- 
seigneur, c’est  avec  la  clairo  vue  et  la  ferme  conscience  qu’il 
s’agissait  ici  de  prevenir  de  grands  malheurs  et  de  rendre  a I’Eglisc 
un  supreme  service. 

Et  je  ne  snis  pas  le  seul  a avoir  cette  vue  claire  et  cette 
forme  conscience.  N’avez-vous  done  pas  entendu  le  cri  des  Eve- 
qnos  d’Allemagne,  de  la  Ilongrio,  de  la  Boheme  et  do  tant  d’autros':' 

S’emeuvent-ils  sans  cause,  ces  Eveques  venerables,  et  pour 
le  plaisir  do  s’emouvoir  ou  do  cliagrijier  le  Pere  commun  des 
fideles?  Croyez-vous  qu’ils  sont  venns  a Rome  pour  cela:* 

Ah ! ils  ont  vu  autour  d’eux  le  trouble  i)rofond  des  ames,  et 
ils  savent  qu’on  ne  jouo  pas  irnpunernent  chez  eux  avec  de  tels 
imrils!  Ils  no  comprennent  pas  snrtout  qu’on  se  plaise  a les  creer. 

On  a i)arle  ici  d’opposition.  Non,  ce  (pi’on  a entendu,  c’est 
le  tressaillement  do  leurs  ontraillos  de  pasteurs  et  de  pores,  c’est 
une  partio  des  doulours  de  renfantcmctit  laborioux  des  ames. 

Savez-vous,  iMonseigneur,  ce  qu’a  mon  tour  jo  vous  re])roche? 
Oe  n’est  j)as  de  fouler  aux  pieds  nos  opinions:  c’est  de  fouler  aux 
Coll.  Lac.  vn. 


a pieds  nos  craintes  pour  les  ames ! Ah ! je  le  sais , vous  ne  vous 
en  rendez  pas  compte;  mais,  malgre  votre  admirable  coeur,  c’est 
ce  que  vous  faites ! 

Ah!  les  luttes  necessaires,  a la  bonne  heure!  j’y  serai  tou- 
jours.  Mais  celles  que  nous  susciterions  nous-memes,  comme  a 
plaisir,  c’est  autre  chose!  J’y  interviendrai , si  des  imprudences 
appellent  de  nouveaux  perils  et  si  je  puis  y apjiorter  un  utile  se- 
coui's,  mais  apres  avoir  tout  fait  pour  les  prevenir. 

Monseigneur,  on  a bientot  fait  de  dire:  „C’est  un  fiot  qui 
passera.“  Ce  fiot  peut  faire  en  passant  des  mines  incalculables  . . . 
et  le  passage  durer  longtemps. 

Il  y a trois  cents  ans,  un  fiot  aussi  a passe  sur  I’Allemagne ; 
un  Hot  sur  I’Angleterre,  sur  la  Hollande,  sur  la  Suisse;  et  le  fiot, 
a I’heure  qu’il  est,  n’est  pas  encore  retire,  et  il  rouge  toujours 
la  greve. 

Non,  me  dites-vous,  vous  craignez  trop:  I’Eglise  a des  pro- 
messes d’immortalite.  Ah!  je  le  sais.  Mais  me  sera-t-il  permis 
de  parler  ici  en  toute  gravite':*  Oui,  I’Eglise  a des  promesses; 
mais  nul  pays,  nulle  nation,  si  privilegiee  de  Dieu  qu’elle  ait  ete, 
b ne  peut  se  flatter  d’en  avoir:  voila  ce  que  je  sais  aussi.  Je  sais 
que  r Espagne  n’en  a pas,  que  le  Portugal  n’en  a pas,  que  I’Alle- 
magne  n’en  a pas.  L’Orient  en  avait-il  ? . . . Je  sais  que  le  Bresil 
est  malade,  que  le  Mexique  est  malade,  que  les  anciennes  colonies 
espagnoles  marchent  de  revolutions  en  revolutions.  Et  nia  con- 
viction douloureuse.  Monseigneur,  est  que  ce  que  vous  preparez 
peut  donner  a I’Eglise  une  nouvelle  et  effroyable  secousse  dans 
tous  ces  pays. 

Et  ritalie  elle-nieme,  qu’en  dirai-je?  Ah!  sans  doute,  le 
Siege  apostolique  a des  promesses  et  demeure  a jamais  fonde  sur 
une  parole  immortelle;  mais  cette  pauvre  Italie,  malgre  ses  ex- 
cellents  Eveques , qui  ont  donne  au  monde  entier  un  si  beau 
spectacle  de  foi  et  de  courage  en  face  de  la  revolution  et  de 
I’impiete,  que  deviendra-t-elle ‘r 

Et,  d’ailleurs,  nous  Eveques,  pouvons-nous  I’oublier?  les  ames 
qui  perissent  perissent  a jamais;  et  les  reparations  quelquefois  si 
tardives  de  la  Providence  n’empechent  pas  I’Eglise  de  payer  cher 
les  imprevoyances  et  les  meprises  des  hommes. 

A ces  craintes,  il  en  est,  je  le  sais,  qui  opposent  une  confiance 
c illimitee,  absolue.  Ils  disent:  „Le  grand  jnal  aujourd’hui,  c’est 
que  le  principe  d’autorite  est  par  terre.  Exaltons-le  dans  I’Eglise, 
et  nous  sauverons  la  societe.“ 

Je  reponds  simplement : Quant  a I’Eglise,  jamais  ])eut-etre  ii 
aucune  epoque  le  Saint-Pere  n’a  rencontre  plus  de  veneration  et 
d’obeissance ; et  ce  n’est  pas  la  que  le  principe  d’autorite  est  com- 
promis.  Il  n’y  a pas  a relever  dans  I’Eglise  ce  qui  n’est  pas  tombe. 

Quant  a la  societe,  je  suis  loin.  Monseigneur,  de  fonder  sur 
votre  definition  de  si  hautes  esperances.  Croire  qu’en  proclamant 
I’infaillibilite  du  Pape  vous  allez  faire  reculer  la  revolution,  c’est 
a mon  sens,  une  de  ces  illusions  comme  s’en  font  quelquefois, 
dans  les  societes  humaines,  a la  veille  des  crises  supremes,  les 
partis  desesperes. 

Ma  conviction  est,  au  contraire,  que  parmi  les  revolutionnaires, 
Monsoigneur,  les  habiles,  les  profonds,  ne  se  troublent  pas  de  ce 
que  vous  voulez  faire.  Vos  solidaires  de  Belgique,  etes-vous  bien 
sxir  que  devant  le  nouveau  dogme  ils  vont  desarmer,  et  que  dejii, 
dans  leurs  logos  secretes,  ils  ne  battent  pas  des  mains':' 

Non , faisons  un  grand  Concile , develojxpons  les  vives  et  fe- 
j condes  puissances  de  I’Eglise,  la  saintete,  la  science  et  ces  richesses 
de  charite  et  de  zele  qu’elle  recele  dans  son  coeur.  Montrons  aux 
hommes  de  ce  siecle  qu’entre  nous  et  ce  qu’ils  ont  droit  d’aimer, 
il  n’y  a point  d’antagonisme , ])oint  d’incompatibilite;  dissi|)ons, 
enfin,  par  des  declarations  nettes,  precises,  formelles,  tous  ces 
affreux  nialcntendus  qui  nous  devorent:  voila  comment  nous  ra- 
menerons  a nous  ce  siecle  qui  nous  fuit,  et  comment  nous  pour- 
rons  sauver  la  societe,  qui  crie  au  secours  par  toutes  les  voix  de 
ses  soulfrances  et  de  ses  perils. 

IV. 

Vains  arguments  pour  prouver  la  necessite  d’une  definition. 

Mais  c’est  pen  pour  vous.  Monseigneur,  de  sup})rimer  la  ques- 
tion d’opportnnite;  do  nior  les  ])erils,  do  nier  les  difficultes  histo- 
ri(pies  et  theolognpies;  vous  allez  plus  loin,  et  jxosez,  sans  la 
moindre  hesitation,  comme  sans  la  moindre  preuvo  serieuso,  la 
these  de  la  necessite:  ces  affirmations  imperturbables  sont  une 

84 


1331 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1332 


des  choses  qui  frappeiit  le  plus  dans  vos  polemiques;  mais  si  cela 
prouve,  clier  seigneur,  votre  grande  bonne  foi,  cela  ne  suffit  pas 
a deinontrer  vos  theses.  Je  ne  connais  rien,  en  verite,  de  moins 
solide  que  tout  ce  que  vous  alleguez  ici. 

Vous  comraencez  par  un  historique  de  la  question,  a votre 
insu  assurement,  bien  incoraplet  et  bien  partial.  En  face  des  diffi- 
cultes  que  vous  etes  force  de  voir,  sinon  de  confesser,  vous  sen- 
tez  aujourd’lmi  de  quel  poids  pese  sur  ceux  qui  Tout  assumee  la 
responsabilite  de  ces  polemiques,  et  vous  essayez  de  renvoyer  cette 
responsabilite  a d’autres;  inais  c’est  impossible  absolument,  les 
faits  et  les  dates  s’y  opposent.  Vous  dites  que  „tout  le  monde 
connait  cette  histoire‘‘.  Non,  cher  et  venere  seigneur,  et  vous 
meme  paraissez  I’ignorer  etrangement.  L’ayant  done  ainsi  me- 
connue  et  faussee,  vous  m’obligez  a la  refaire. 

Qui  a tout  commence  ici?  Tout  le  monde  le  salt,  la  Civilta 
et  rXJnivers,  et  leurs  violents  echos  dans  le  monde.  Ce  sont  ces 
journaux  qui  ont  appris  tout  a coup  au  monde  catholique  que 
le  Concile  oecumenique  s’occuperait  de  questions  dont  le  Pape, 
dans  le  programme  qu’il  tracait  au  Concile,  ne  disait  pas  un  seul 
mot.  Ce  sont  eux  qui  ont  annonce  a I’Eglise  que  cette  definition 
se  ferait,  et  se  ferait  par  acclamation:  these  soutenue  jusqu’a  ces 
derniers  jours  par  VUiiivers. 

Aujourd’hui,  I’acclamation , ce  journal  no  la  reclame-t-il  pas 
encore  quand  il  repousse  la  discussion?  De  plus,  ces  journaux 
disaient  que  le  Concile  definira  un  autre  dogme,  celui  de  I’As- 
somption,  et  que  tout  le  Concile,  se  reduisant  a pen  pres  a ces 
deux  definitions,  serait  tres  court;  que  „la  minorite  eloquente^ 
serait  reduite  au  silence  par  la  majorite.  Cher  et  venere  seigneur, 
vous  dites,  vous,  que  „ces  choses-la  Haient  dans  Vair,  e’est-a-dire 
dans  la  nature  meme  des  choses  et  des  grandes  circonstances  qui 
s’approchaient“.  Mais  on  est  vraiment  surpris  d’entendre  parlor 
de  la  sorte  en  cette  grave  conjoncture. 

Avez-vous  done  oublie  I’etonneinent  qui  saisit  les  esprits,  en 
France  et  dans  toute  I’Europe,  quand  on  entendit  parler  de  ces 
deux  definitions,  (jue  la  bulle  d’indiction  du  Concile  ne  faisait  en 
rien  pressentir  ? Quel  etonnement  a Rome  meme,  parmi  ceux  qui 
n’etaient  pas  dans  le  secret,  e’est-a-dire  parmi  tout  le  monde  a peu 
pres!  Voila  comment,  trahissant  trop  tot  un  plan  habilement  cache 
jusque-la,  la  Civilta  revela  ce  qui  etait  dans  Vair.  Et  voila  ce  qui 
ne  permet  a personne  le  moindre  donte  sur  les  veritables  initia- 
teurs  du  mouvement. 

Pour  vous.  Monseigneur,  vous  n’etes  venu,  je  le  dois  recon- 
naitre,  qu’apres  ces  temerites  etranges,  que  vous  avez  pourtant 
cru  pouvoir  excuser;  mais  vous  etes  venu  le  premier,  avec  Mgr 
Manning,  parmi  les  Evdiiues;  et  apres  une  premiere  brochure,  il 
y a huit  mois,  vous  avez  traite  expressemont,  dans  un  ecrit  special, 
a la  date  du  8 juillot,  la  question  meme  de  Topportunite. 

Et  je  dois  ajouter,  puisque  vous  avez  provoque  ces  explications, 
il  n’est  pas  plus  genereux  qu’equitable , dans  une  question  d’ini- 
tiative,  de  s’autoriser  d’un  livro  qui  n’existait  pas  encore,  et  de 
se  disculper  en  accusant  de  cette  sorte  un  de  nos  collegues,  que 
la  polemique  n’a  guere  menage.  Il  y a ici,  cher  et  venere  seigneur, 
des  dates  qu’il  n’est  au  pouvoir  de  personne  d’effacer.  Il  faut  avoir 
chacun  le  courage  de  ses  actes. 

Quant  a moi,  mes  Observations  sont  du  11  novembre.  Elies 
ne  sont  venues  qu’apres  les  adresses  presentees  a des  Eveques; 
apres  les  provocations  faites  du  haut  de  la  chaire  par  des  vicaires 
generaux  dans  les  cathedrales  memes ; apres  les  articles  de  1’  Uni- 
vers  centre  les  catholiques  du  Correspondant ; apres  la  premiere 
et  la  deuxieme  lettre  de  Mgr  Manning;  apres  les  homelies  et  les 
lettres  de  quelques  Eveques  centre  le  livre  alors  connu  de  Mgr 
Maret;  apres  tant  d’articles  publics  tons  les  jours  par  cer- 
tains journaux  religieux;  enfin,  apres  vos  propres  ecrits,  cher 
seigneur. 

Je  ne  me  suis  decide,  avant  le  Concile,  en  face  des  violences 
croissantes  de  la  polemique  et  des  demonstrations  organisees,  ii 
me  meler  un  moment  aux  luttes  du  dehors,  et  le  dernier,  que 
pour  les  prevenir  au  dedans. 

JMa  determination  n’etait  pas  faite  pour  plaire,  et  les  con- 
sequences en  etaient  faciles  a prevoir.  Ce  que  j’ai  fait  vous  a 
cause  un  profond  etonnement;  vous  ne  vous  I’expliquez  pas.  — 
Il  faut  avouer,  en  eftet,  que  les  ordinaires  calculs  qui  conduisent 
les  hommes  y ont  etc  bien  etrangers. 

Qu’est-ce  done  qui  m’a  determine?  Ce  qui  se  passait  au  de- 
hors, et  ce  que  j’ai  senti  dans  mon  ame;  la  situation  que  je  voyais 
et  le  cri  imperieux  de  ma  conscience. 


a Au  moment  le  plus  inattendu,  et  du  cote  ou  sont  mes  affec- 
tions les  plus  chores,  sur  une  question  tout  a coup  soulevee  au 
sujet  des  prerogatives  pontificales  et  d’une  definition  dogmatique 
a demander  au  Concile,  une  agitation  se  fait,  toute  d’amour  en 
apparence  pour  le  Saint-Pere.  On  veut  d’abord  que  la  chose  arrive 
par  acclamation.  Le  bon  sens  public  s’y  refuse.  Les  journaux  se 
passionnent:  sous  leur  pression  quotidienne  un  violent  courant  est 
produit  dans  ropinion ; ceux  qui  resistent  sont  des  suspects;  un 
torrent  d’injures  et  de  calomnies  tombe  sur  eux,  et  les  foules 
passionnees  dont  on  egare  et  exploite  les  meilleurs  sentiments, 
accueillent  tout  aveuglement. 

Mais,  d’un  autre  cote,  un  grand  nombre  de  fideles  se  trou- 
blent  et  s’alarment.  Sans  parler  de  certaines  manifestations  ou  il 
faut  voir  a tout  le  moins  de  graves  .symptomes,  je  me  suis  trouve 
pour  ma  part  le  confident  d’une  multitude  d’ames  inquietes,  emues, 
et  depuis  que  j’ai  ecrit,  combien  de  catholiques,  et  des  meilleurs, 
pretres  et  laiques,  des  plus  devoues  au  Saint-Siege,  des  plus  emi- 
nents  par  la  position  sociale  et  par  I’intelligence,  des  plus  au  cou- 
rant de  I’etat  des  choses  en  Europe  et  dans  le  monde,  m’ont  ecrit 
b et  remercie  avec  un  sentiment  profond  de  soulagement  et  avec 
des  accents  auxquels  moi-meme  je  ne  m’attendais  pas.  Non,  ce 
n’etait  pas  I’unanimite  sur  la  question  debattue  entre  nous,  cher 
seigneur,  qui  regnait  avant  que  j’eusse  parle;  e’etait  d’un  cote  la 
violence,  et  de  1’ autre  un  etonnement  silencieux  et  attriste;  ou  si 
quelque  voix  s’elevait,  elle  etait  aussitot  couverte  de  clameurs  et 
d’injures.  Cette  situation  pesait  sur  une  foule  de  consciences: 
voila  ce  que  revele  cette  correspondance  spontanee,  venue  a moi 
de  tant  de  pays  a la  fois,  et  qui  se  continue  a Rome  meme,  si 
multipliee,  que  des  I’origine  j’ai  dfi  renoncer  a repondre. 

Si  e’etait  le  moment  de  tout  publier,  vous  verriez,  cher  et 
venere  seigneur,  s’il  y a,  ou  non,  dans  I’Eglise,  sur  cette  grave 
question  d’opportunite,  sur  les  delicatesses  de  cette  grande  affaire, 
I’accord  et  la  certitude  que  vous  pensez. 

Ce  qu’il  y a,  c’est  tout  autre  chose. 

A cote  et  en  avant  de  vues  et  de  convictions  que  je  respecte, 
il  y a.  Monseigneur,  en  France  et  ailleurs,  une  presse  passionnee, 
une  agitation  bruyante  et  factice,  une  offuscation  violente  des 
esprits,  des  entrainements  trop  souvent  irreflechis  et  impetueux; 
c mais  tout  cela  dans  un  cercle  relativement  tres  etroit,  tout  cela 
en  dehors  d’une  immense  multitude  d’hommes,  qui  sont  de  vrais 
et  serieux  chretiens,  (jui  n’ont  pas  le  gofit  d’afficher  leur  nom; 
et  aussi  tout  a fait  en  dehors  de  la  partie  influente  et  dirigeante 
de  la  societe. 

Et,  en  definitive,  le  deplorable  resultat  de  tout  cela,  c’est,  je 
n’ai  sur  ce  point  aucun  doute,  de  creer  une  profonde  illusion  tou- 
chant  I’etat  reel  de  I’opinion  catholique,  et  de  preparer  peut-etre 
des  desastres,  inevitables  suites,  dans  la  politique  ecclesiastique 
comme  dans  la  politique  seculiere,  des  illusions  et  des  erreurs  de 
fait  sur  le  veritable  etat  des  esprits. 

Je  savais,  je  voyais  ces  choses ; et  en  memo  temps,  j’etendais 
plus  loin  mes  regards,  sur  nos  freres  separcs  et  le  monde  entier. 
Me  defendant  a la  fois  de  tout  enthousiasme,  comme  de  toute 
preoccupation  de  parti  pris  ou  de  systeme,  je  cherchais  a me 
rendre  un  compte  exact  de  la  situation  generale  de  la  societe 
contemporaine ; et  c’est  alors  surtout  que,  descendant  en  ma  con- 
science, j’ai  compris  qu’un  grand  devoir  m’etait  impose,  et  plus 
ce  devoir  m’apparaissait  douloureux,  plus  il  le  pouvait  devenir, 
et  moins  je  devais  hesiter. 

Voila,  sur  I’histoire  de  cette  polemique  et  sur  mon  interven- 
tion dans  ce  debat,  la  vei’ite  complete.  11  ne  faut  done  plus  nous 
dire,  comme  vous  le  faites  dans  la  phrase  plus  qu’etrange  de  votre 
narration,  que  la  definition  kait  duns  Vair.  Nous  connaissons  les 
souffles  violents  et  temeraires  qui  I’y  ont  apportee.  Et  plaise  a 
Dieu  qu’on  ne  soit  pas  un  jour  condamne  a se  rappeler  cette 
grave  parole  de  I’Evangile  fOs.  8,  7.]:  Ceux  qui  semefnt  le  vent 
font  moissonner  les  tempetes! 

Et  maintenant,  comment  prouvez-vous  la  pretendue  necessite 
de  cette  definition?  Car  c’est  jusque-la.  Monseigneur,  que  vous 
allez.  Ce  n’est  pas  assez  pour  vous  que  la  definition  soit  oppor- 
tune; il  faut  qu’elle  soit  necessaire.  Et,  pour  le  prouver,  vous  avez 
quatre  arguments : a savoir  que  la  question  n’est  pas  fibre ; puis  la 
declaration  de  1682;  puis  la  situation  presente,  et  enfin  les  conse- 
quences du  silence.  Examinons  ce  que  valent  ces  quatre  arguments. 

La  question  n’est  pas  fibre.  Vous  le  disiez  dans  votre  lettre 
sur  I’opportunite , et  vous  le  prouviez,  en  particulier,  par  I’auto- 
rite  de  Melchior  Cano. 


1333 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  378. 


1334 


II  s’ensuivait  que,  des  le  temps  de  ce  theologien,  la  question, 
selon  vous,  n’etait  pas  libre.  C’est  la,  Monseigneur,  une  etrange 
assertion ! 

La  question  n’est  pas  libre,  dites-vous:  la  theologie  est  una- 
nime.  C’est  avec  une  parfaite  bonne  foi  que  vous  dites  ces  choses. 
Je  me  bornerai  a vous  citer  une  partie  des  theologiens,  car  je 
ne  puis  les  enumerer  tons,  qui,  sur  cette  question,  ont  ete  d’une 
opinion  contraire  a la  votre  *. 


‘ Voici  une  liste  bien  incomplete : je  la  doune  simplement  telle 
qu’elle  m’est  communiquee  par  un  des  plus  savants  th^ologiens  d’uii 
des  ordres  religieux  les  plus  illustres: 

Alphonse  Tostat,  un  des  plus  c616bres  docteurs  espagnols  de  I’uni- 
versit^  de  Salamanque  (quinzifeme  siecle) , et  que  Bellarmiu  appelait 
titupor  miindi. 

Adrien  Florent,  savant  theologien  de  I’universit^  de  Louvain,  qui 
fut  depuis  le  Pape  Adrien  VI  (seizi^me  siecle) : Cerium  est  quod  Papa 
possit  errare , ...  in  re  quae  tangit  fidem  . . . per  suam  Decretalem 
(Adrian.  Comment,  in  4 lib.  sententiarum). 

Jacques  Almain,  professeur  au  coll6ge  de  Navarre  (quinzidme 
siecle) : De  Potestate  ecclesiastica  et  la'icali,  c.  3. 

Jean  Gerson,  le  c^lebre  chancelier  de  I’universite  de  Paris  (quin- 
zi6me  siecle). 

Nicolas  de  Cusa,  Cardinal  et  Eveque  de  Brixen,  Allemand  (quin- 
zieme  siecle). 

Jean  Driedo,  une  des  gloires  de  I’universite  de  Louvain  (seizieme 
si6cle).  Lib.  IV,  De  Dogniatihus  Ecclesiast.,  c.  4,  et  Lib.  II,  De  Chri- 
stiana libertate,  cap.  11. 

Alphonse  de  Castro,  theologien  espagnol , de  I’ordre  de  Saint- 
Franqois  (seizieme  siecle). 

Pierre  d’Ailly,  chancelier  de  I’universitd  de  Paris,  Cardinal,  sur- 
nomm6  le  Marteau  des  her6tiques  (quinzi^me  siecle). 

Jean  Major,  docteur  de  l’universit6  de  Paris  (quinzieme  siecle). 

Nicolas  Tedeschi,  dit  le  Panormitain,  celebre  canoniste,  Arche- 
vcque  de  Palermo  et  Cardinal  (seizieme  siecle).  Son  opinion  est  at- 
testee  par  Martin  Navarre,  qui  s’y  montre  lui-meme  tres  favorable. 

Dominique  Soto,  Espagnol,  thdologien  de  Salamanque,  de  I’ordre 
des  Freres  Precheurs  (seizieme  si6cle). 

Francois  Zabarella,  Cardinal  et  Archeveque  de  Florence,  qui 
fut  maitre  du  Panormitain,  (quinzieme  siecle).  De  Concil.  Basil. 
1 Parte,  no  18. 

Nicolas  Aimeric,  theologien  espagnol  (seizi6me  siecle).  P^alsum 
est  quod  in  his  qtiae  pertinent  ad  fidem  vel  mores  determinatum  semel 
per  Summum  Pontificem , non  possit  per  alium  retractari;  et  il  cite 
plusieurs  faits  a I’appui. 

Pierre  Ortiz  (seizieme  si6cle). 

Judoc  Clictovee,  theologien  de  Paris  (scizidme  sifccle).  Dans  son 
Compend.  verilatum  ad  fidem  pertinentium. 

Jean  Arboreus,  theologien  de  Paris  (seizieme  siecle).  Lib.  IV, 
Theosophiae,  c.  33. 

Franqois  Victoria,  theologien  de  Salamanque,  de  I’ordre  des  Fr^^res 
Precheurs  (seizieme  sifecle).  Lib.  De  potestate  Papac  et  Concil.,  jiro- 
posit.  11. 

Claude  de  Saintes,  thdologien  do  I’universito  de  Paris.  (Apologiae 
Theodori  Besae  responsio.) 

Jean  Cochl6e,  thdologien  allemand  (seizieme  siecle),  dans  son  livre 
intitule : Aequitatis  discussio. 

Pierre- Albin  Tretius,  theologien  italien.  (Tract,  de  Pontificia  Po- 
testate, ad  Clement.  VII.) 

Pierre  de  Monte,  c616bre  canoniste,  Eveque  de  Brescia  (quinzieme 
siecle) : Tract,  de  Potestate  Pontif.  sub  initio. 

Thomas  Campege,  Eveque  de  Foltrc  (seizieme  siecle):  De  Con- 
cilia, c.  11. 

element  Montillian,  Cardinal  do  I’ordre  des  Fr6res  hlineurs.  (Com- 
pend.  Institutionum  theologiae,  c.  19.) 

Jerome  Albani,  Cardinal  (seizieme  siecle):  De  Potestate  Papae, 

1 i)art.  n”  120. 

Nicolas  Clemengis,  rccteur  de  I’Universitd  de  Paris  (quatorzie’imc 
siecle). 

Van  Espen,  le  c^hibre  canoniste  beige  (dix-septi6me  slide). 

Thomas  Charmis  (De  Eccles.) 

Fridcric  Nausea,  Archeveque  de  Vienne,  un  des  Pires  du  Con- 
cile  de  Trento. 

Noiil  Alexandre,  theologien,  historien  ecclesiastique  cilibre  (dix- 
huitiime  slide). 

On  pent  citer  pour  la  mime  opinion  des  facultds  de  theologie  qui 
remplirent  le  monde  de  leurs  disciples,  telles  que  celles  de  Paris, 
d’ Angers,  do  Toulouse,  de  Cologne,  d’Erfurt,  de  Vienne,  de  Cracovie, 
etc. ; en  Italic  mime,  celles  de  Pavie , de  Bologne , et  d’autres , cities 
par  'I'ournely  (De  Ecclesia,  t.  II.  p.  182). 

C’itait,  on  le  salt,  I’enseignement  de  I’ancienne  Sorbonne,  dont  la 
doctrine  fut  suivie  par  la  plupart,  non-seulement  de  nos  thiologiens. 


a Devant  de  telles  autorites,  Monseigneur,  il  y a lieu  vraiment 
de  s’etonner  que  votre  Postulatum  ait  cru  pouvoir  parler  ici  de 
tradition  unanime,  unanimis  traditio:  comme  si  tons  ces  hommes- 
la  n’existaient  pas  ou  n’etaient  rien;  et  il  faut  avoir  une  bien 
grande  assurance  pour  ecrire  qu’une  these  niee  ou  reduite  a I’etat 
de  simple  opinion  par  tons  ces  theologiens  et  tant  d’autres,  „a  la 
splendeur  d’une  verite  confessee  par  les  plus  grands  noms  de  la 
theologie  dans  tons  les  siecles‘‘. 

Un  mot  main  tenant  de  la  Declaration  de  1682.  Vous  pensez 
qu’elle  met  le  Concile  dans  I’obligation  de  faire  la  definition,  „et 
c’est  la,  dites-vous  expressement , ce  que  tous  ceux  qui  sent  au 
courant  de  I’histoire  de  I’Eglise  pressentirent  des  qu’il  fut  question 
du  Concile  general.  “ 

Ce  pressentiment,  Monseigneur,  vous  I’avez  eu  sans  aucun 
doute ; mais  cela,  permettez-moi  de  vous  le  dire,  n’a  vraiment  quo 
la  valeur  d’une  impression  personnelle.  Toutefois,  dans  votre  fa- 
cilite  d’affirmation , cela  vous  suffit  pour  avancer  que  „tous  ceux 
qui  sent  au  courant  de  I’histoire  de  rEglise“  I’ont  eu  comme  vous. 
Je  crois  etre  un  pen  au  courant  de  I’histoire  de  I’Eglise;  je  I’ai 
b du  moins  beaucoup  etudiee,  et  ni  moi  ni  d’autres , qui  I’ont  etu- 
diee  encore  plus  que  moi,  n’ont  eu  en  rien  ce  pressentiment.  Il 
me  semble,  au  contraire,  que  ce  passe  fournit  un  argument  puis- 
sant centre  la  necessite  meme  que  vous  invoquez. 

Car,  enfin,  vous  ne  pouvez  disconvenir  que  I’opinion  contraire 
a la  votre  ne  date  pas  de  1682:  on  la  connaissait,  on  I’avait  assez 
debattue,  et  fort  librement,  et  avec  assez  d’eclat,  des  avant  le 
Concile  de  Trente.  Beaucoup  des  noms  que  je  viens  de  mettre 
sous  VOS  yeux  le  prouvent;  et  vous  n’ignorez  pas  qu’a  Trente 
meme  la  question  que  vous  voulez  definir  fut  agitee  sous  une 
autre  forme,  avec  quelle  vivacite,  on  le  salt.  „Je  pousserai,  s’il 
le  faut,  mes  cris  jusqu’aux  cieux,“  disait  le  cardinal  de  Lorraine. 
Eh  bien ! le  Concile  de  Trente  crut-il  qu’il  y avait  necessite  do 
faire  sur  ce  point  une  definition?  Non:  contre  les  negations  pro- 
testantes,  heretiques,  il  sauvegarda  ce  qui  etait  necessaire,  les 
dogmes  attaques,  mais  il  n’alla  pas  plus  loin ; et  sur  la  question 
memo  qui  nous  occupe,  diversement  posee,  je  le  repete,  mais  bien 
autrement  controversee  alors  qu’aujourd’hui , non-seulement  a la 
porte  du  Concile,  comme  en  ce  moment,  mais  dans  le  Concile 
c meme,  il  se  refusa  a faire  un  decret  de  foi,  et  la  question  fut  retiree. 


mais  aussi  de  nos  canonistes  fran^ais,  comme  I’atteste  Navarre.  (Cap. 
novit.  not.  3.) 

Duval  lui-meme,  qui  le  premier  s’ecarta  du  sentiment  do  ses  con- 
freres , n’en  reconnait  pas  moins  que  I’infaillibilite  du  Pontife  romain 
n’est  pas  de  foi:  Responsioncs  Pontificis  non  esse  de  fide,  donee  uni- 
versalis Ecclesia,  quam  de  fide  est  errare  non  posse,  eas  acceptaverit. 
(Elench.  q.  2,  p.  235,  edit,  rom.,  1614.) 

Parmi  les  theologiens  plus  rdeents,  et  que  tout  le  monde  connail, 
on  peut  citer,  outre  notre  grand  Bossuet,  Veron,  Fleury,  Tournely, 
Lahogue,  Reynier,  les  freres  Wallemburch,  le  Cardinal  de  la  Luzerne, 
le  Cardinal  de  Bausset,  Mgr  Frayssinous,  Mgr  Bouvier,  Jean  Moehler, 
etc.,  etc. 

Nommons  encore: 

Le  controversiste  irlandais  Thomas  Maguire. 

L’Evcque  de  Kildare,  Jacques  Doyles,  et  Murray,  Archeveque  de 
Dublin,  dans  leur  ddclaration  au  Parlement. 

Le  grand  historien  Lingard. 

Arthur  O’Leary,  cel6bre  controversiste. 

Le  r6v5rend  docteur  O’Connor,  bibliothccaire  de  Stewe. 
d Le  revdrend  docteur  Lanignan,  qui  professa  le  droit  canon  h I’Uni- 

versite  de  Pavie. 

Le  docteur  Baines,  eveque  de  Bath. 

Berington  et  Kirke,  eontroversistes  anglais.  (Voir  I’ddition  revue 
et  augmentce  par  le  rdvdrend  J.  Waterworth.  Londres  1 846,  t.  II. )).  3.) 

Le  r4v4rend  J.  Waterworth.  (Preface  to  Veron’s  Rule  of  Faith, 
translated  by  him.) 

Lc  rdvdrend  Manning,  cdldbre  controversiste  du  sidclc  dernier: 
„L’infaillibilitd  ne  reside  pas  dans  le  Pape  seul,  parce  que  lc  mot 
seal  cxclut  tant  les  Conciles  gdndraux  que  lc  corps  de  I’Eglise  dis- 
persec.“  (Rdponse  au  cas  propose  par  M.  Lesleys,  edition  de  Dublin 
1834,  dedide  h tous  les  Eveques  d’lrlande,  avec  I’approbation  du  rd- 
vdrend  Murray,  Archeveque  de  Dublin.) 

Francois  Kenrick,  Archevdque  de  Baltimore:  Agnoscunt  omnes  con- 
troversias,  si  quae  forsan  excitatae  fuerint,  sopiendas  et  [esse?]  supremo 
iudicio  ab  Episcoporum  Collegia,  sive  congregentur  in  unum,  prac- 
sidente  sibi  Episcopo  Romano,  sive  in  suis  sedibus  maneant.  (Theolo- 
giac  cursus,  t.  II,  c.  7,  De  una  Ecclesia.") 

Wetzer  et  Welte,  dans  leur  Lexique  ecclesiastique , traduit  en 
fran^.ais  par  Goschler.  V.  Pape. 

Voyez,  du  reste,  Tournely : De  Ecclesia,  t.  II,  p.  260  sqq. 

84* 


1335 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1336 


Relisez,  chcr  et  venerc  seigneur,  je  vous  y invite,  cette  paj^e  a’ 
instructive  do  I’aHavicini  (lib.  XIX,  cap.  15),  et  cette  admirable 
lettre  de  Pie  IV,  ou  je  ne  puis  m’emj)ecber , pour  ma  part,  de 
sentir  I’influence  de  Saint  Cliarles  Borromee,  et  vous  conviendrez 
de  bonne  foi  que  la  Declaration  de  1G82  ne  pent  pas  creer  pour 
lo  Concile  du  Vatican  une  necessite  que  les  debats  anterieurs  au 
Concile  de  Trente  n’ont  pas  le  moins  du  monde  iniposee  a ce 
Concile. 

Etes-vous  plus  heureux,  Monseigneur,  cn  invoquant  cc  qiii  se 
passe  aujourd’liui  ? 

Vous  ecrivez:  „Le  premier  bien  qm  sortlra  de  ce  qui  se  passe, 
c’est  done  pour  le  Concile  la  necessite  de  parler.^  Mais  tout  homme 
non  engage  aussi  vivement  que  vous  dans  la  question,  cher  sei- 
gneur, tout  appreciateur  calme  et  impartial  de  la  situation  actuelle, 
vous  dira  d’abord  que  ce  qui  se  passe  ne  se  serait  point  passe, 
si  vous  et  VOS  amis  n’aviez  pas  souleve  et  jete  au  travers  du  Con- 
cile, pretendant  qu’elle  etait  dans  fair,  cette  question  de  definition. 

II  ne  faut  pas  invoquer  ici  le  benefice  de  faits  accessoires  et 
passagers  dont  on  est  soi-meme  la  cause.  Vraiment  la  tactique 
serait  trop  facile:  „Nous  aliens  soulever  la  plus  delicate  des  ques-  b 
tions.  Naturellement  il  surgira  une  opposition,  une  resistance,  et 
alors  nous  dirons:  Le  silence  oecumenique  n’est  plus  possible !“ 

— Non,  vous  n’etes  pas  admissible,  cher  seigneur,  a venir  argu- 
menter  de  cette  sorte  dans  une  affaire  si  serieuse. 

Parlous  ici  avec  la  gravite  necessaire.  Non , il  n’est  pas  au 
])ouvoir  d’un  livre,  d’un  ecrit  quelconque,  pour  ou  centre,  publi6 
plus  ou  moins  oj)portunement,  do  rien  cliangor  a I’etat  des  choses, 
a une  situatioji  generale,  de  creer  ropportunitc , d’imposcr  la 
necessite. 

Ce  ne  sont  la  que  des  incidents  de  polemique  qui  passent  avec 
les  causes  qui  les  ont  amenes,  et  que  n’ont  pas  le  droit  d’invoquer 
ceux-la  memos  cpii  les  ont  provoques.  Des  raisons  superieures  do- 
minent  ces  faibles  arguments  de  circonstance ; et  pour  dire  ici  sim- 
plement  la  verite  sans  manquer  d’egards  a personne,  il  n’y  aurait 
la  une  raison  que  pour  ceux  auxquels  il  ne  faut  (]u’un  pretexte. 

Tout  au  contrairo  encore,  cher  seigneur,  „cc  qui  se  passe^, 
non  moins  que  le  lointain  passe  que  vous  invoquiez,  se  retournc 
centre  vous. 

Il  m’est  douloureux  d’en  parler;  mais  enfin  le  monde  le  salt,  c 
les  choses  ne  se  sont  guere  ])assees  secretement. 

On  a done  ete  chercher  des  signatures  pour  introduire  commo 
do  vivo  force  la  question  au  Concile.  Je  no  veux  y)as  dire  qu’il 
y ait  eu  une  pression  morale  exercce  sur  personne;  mais  il  nous 
a bien  ete  pormis,  dans  notre  priero  au  Saint-Pore,  de  nous  ctonner 
qu’il  ait  ete  domande  a des  juges  de  la  foi  de  prononcer  et  de 
signer  leur  jugoment  avant  d’avoir  entendu  les  debats  de  la  cause. 

Je  demeure  d’ailleurs  certain  que  la  libertc  de  nos  veneres  col- 
legues  n’en  sera  pas  moins  complete  au  moment  du  vote,  si  la 
question,  ce  qu’a  Dieu  ne  plaise,  n’est  pas  ecartee. 

Eh  bien!  qu’est-il  arrive?  Devant  cet  acte  extra-conciliaire, 
un  grand  nombre  d’Eveques,  convaincus  des  grands  perils  au- 
devant  desquels  on  courait,  ont  du  sc  lever  a leur  tour,  et  signer, 
cux  aussi  une  petition  pour  conjurer  le  Saint-Pere  d’ecartor  les 
perils  en  ecarbant  la  question. 

Et  voila  une  division  profonde  etalee  aux  yeux  du  monde 
entier!  Est-ce  pour  cela.  Monseigneur,  que  nous  sommes  venus 
ici?  Est-ce  la  I’oeuvre  de  paix  que  nous  avions  a faire? 

Avais-je  tort  quand  j’annonqais,  moi,  que  cette  question  jet- 
tcrait  le  trouble  dans  I’assemblee  oecumenique?  Elle  n’en  a y)as 
encore  franchi  le  seuil,  et  combien  deja  elie  nous  a entraves! 
Tout  le  monde  le  salt,  tout  le  monde  le  dit:  que  sera-ce  done  si 
elle  vient  a y etre  introduito  pour  y subir  cette  discussion  com- 
plete,^ qui  est  de  rigueur,  et  qui  sera,  mil  ii’en  pent  doutcr, 
poussce  jusqu’a  ses  dernieres  limites,  dans  toute  la  liberte  neces- 
saire a un  grand  Concile,  lors  surtout  qu’il  s’agit  d’une  definition 
de  foi? 

Nous  avons,  depuis  bientot  trois  mois  que  nous  sommes  ici, 
agite  bien  des  questions,  dogmatiques  et  disciplinaires : nous  n’en 
avons  encore  decide  aucune.  Eh  bien!  ces  questions,  qui  sont 
I’objet  propre  du  Concile,  allons  nous  les  laisser  toutes  en  arriere 
et  on  susymns,  pour  entrer  brusquement,  illogiquement,  dans  une 
question  etrangere  au  programme?  Non,  sans  doute:  c’est  im- 
possible , et  un  Concile  n’aurait  jamais  ete  mene  de  cette  sorte. 

Ou  bien  sera-ce  apres  avoir  porte  quelques  decrets,  afin  de 
paraitre  avoir  fait  quelque  autre  chose  que  la  definition  de  I’in- 
faillibilite,  que  I’on  voudra  se  jeter  tout  a coup  sur  cette  ques- 


tion, pour  I’emporter  dans  une  discussion  .sommaire?  Ce  serait  la 
stuy)eur  du  monde.  Doit-on  apprendre  un  jour  que  cette  question, 
qui  n’etait  pas  I’objet  du  Concile,  aura  etc  tout  le  Concile? 

M.ais  laissons  tout  cc  qu’il  y aurait  ici  a dire,  et  qui  un  jour 
sera  dit.  Voila  done  140  Evecyues  qui  conjurent,  sur  cette  ques- 
tion, le  Saint-Pere  et  le  Concile  de  s’arreter.  Et  vous,  commo  si 
cela  etait  non  avenu,  vous  cricz  au  Concile:  ^Nous  sommes  sous 
le  coup  de  la  necessite:  marchons,  marchons!“ 

Mais  que  Ton  passe  sur  le  corps  a tant  d’Eveques,  a taut 
de  peuples,  a tant  et  a de  si  grandes  Eglises,  cela  ne  serait  done 
a VOS  yeux  que  bagatelle? 

Non,  vous  ne  pouvez  parler  de  necessite,  lorsqu’un  si  grand 
nombre  de  vos  collegues  parlent  de  perils.  Surtout  vous  ne  pou- 
vez parler  d’unanimite,  ni  invoquer  le  sentiment  general  de  V epi- 
scopal et  des  Jideles,  en  Allemagne  et  en  France,  quand  I’episcopat 
allemand  presque  tout  entier  est  centre  vous;  quand  ses  plus 
graves  Eveques,  apres  avoir,  des  Fulda,  exprime  leurs  craintes, 
viennent  do  les  renouveler  avec  tant  d’eclat;  lorsque  tant  d’Evc- 
ques  francais  et  tant  d’Eveques  americains,  sans  parler  des  autres, 
s’associent  hautement  a leur  acte,  et  marcheront  avec  cux  dans 
la  discussion,  si  vous  faites  tant  que  de  nous  y jeter. 

L’unanimite ! et  nous  voici  deja  en  presence  de  trois  projets 
de  definition,  tres  differents  les  uns  des  autres:  le  votre.  Mon- 
seigneur,  celui  que  j’ai  deja  cite,  un  troisieme  redige  par  des  Eve- 
(yiies  italiens.  Et  il  en  circule  d’autres. 

Ce  n’est  pas  ici  le  lieu  de  discuter  theologiquement  les  graves 
objections  auxquelles  ces  divers  projets  pretent  lo  flanc.  Je  me 
contente  y)our  le  moment  d’en  prendre  acte;  et,  en  face  de  ces 
divergences  qui  commencent,  cn  face  de  la  petition  contraire  qui 
conjure  le  Concile  de  ne  s’engager  ni  dans  une  definition  directe, 
si  perilleuse,  ni  dans  une  definition  indirecte,  non  moins  difficul- 
tueuse  aussi,  a tant  de  titres,  je  le  demande:  avez-vous  le  droit 
de  parler  d’unanimite?  Et  cependant,  I’unanimite,  vous  disent 
avec  nous  les  Eveques  signataircs  du  second  Postulatum,  vous  est 
necessaire:  Praesertim  in  re  tanti  momenti,  quae  sane  nemine,  si 
id  fieri  potest,  disseftitiente,  definiri  deberet  h 

Ils  ne  disent  pas,  vouillez  le  remarquer:  il  serait  desirable, 
preferable;  ils  disent:  Il  faut!  deheret.  Et  encore!  Non  solum 
expedit,  sed  ornnino  expostnlari  videtur.  Ils  n’y  voudraient  pres- 
quo  aucun  dissentiment : Nemine,  si  fieri  potest,  dissentiente. 

Ils  ajoutent:  Dans  le  temps  on  nous  sommes,  une  telle  unani- 
mite  y)arait  au  plus  haut  degre  necessaire:  Hoc  antem  tempore 
ciusmodi  unanimitas  summopere  necessaria  videtur.  Et  qui  ne  com- 
prend  les  graves  motifs  de  cette  necessite? 

Au  reste,  en  parlant  de  la  sorte,  ils  ne  font  que  sc  conformer 
a I’admirable  exemple  donne  par  le  Pape  Pie  IV  et  le  Concile 
de  Trente:  ne  definirentur  nisi  ea  de  quibus  inter  Patres  nnaniiui 
consensu  constaret.  Ils  se  conferment  a la  grande  regie  catholique : 
quod  uhique,  quod  semper,  quod  ab  omnibus.  Ils  proclament,  comme 
Bellarmin,  quo  la  force  des  dogmes  vient  ex  Ecclesiarum  consensu. 

Quand  je  rclis,  Monseignour,  I’adresse  que  nous  avons  signec, 
Eveques  allomands,  frangais,  portugais,  italiens,  americains  et 
autres,  et  que  j’y  vois  le  vrai  et  profond  devouement  pour  le  Saint- 
Siege  qu’elle  respire;  et  quand,  apres  cela,  je  relis  votre  Postu- 
latum, et  que  j’y  rencontre,  deduites  avec  tant  d’aprete,  des  con- 
sequences chimeriques,  celle-ci  en  particulier,  que  si  le  Concile  du 
Vatican,  proroque,  y est-il  dit,  ne  definit  y)as,  ce  sera  le  triomydie 
de  I’esprit  novateur  et  la  mine  de  I’autorite  pontificale:  )teoterici 
autem  gloriuntes  asserent  concilium  ob  allata  ab  ipsis  argumenta  si- 
luisse  et  le  reste,  en  verite,  je  ne  puis  m’empecher  d’etre  stupefait ! 

Et  de  quoi  done,  apres  tout,  s’agit-il  ? Et  qui  a pu  vous  causer. 
Monseigneur,  tant  d’emotion  et  de  mouvements?  S’il  s’agissait 
dans  le  Concile  de  definir  centre  I’infaillibilite  et  pour  la  supc- 
riorite  du  Concile  sur  le  Pape , je  comprendrais  vos  inquietudes. 
Mais  il  ne  s’agit,  vous  le  savez  bien,  de  rien  de  pareil.  Il  n’est 
question  lyue  de  laisser  les  choses  comme  elles  sont  dey)uis  dix- 
huit  siecles,  pendant  lesquels  I’Eglise  s’est  toujours  suffi  a clle- 
meme,  et  a pu,  par  I’organe  du  Pape  et  des  Eveques,  formuler 
toute  la  doctrine  et  condamner  toutes  les  heresies. 

Comment  voir  a cela  un  inconvenient  si  grave  qu’il  ne  faille 
tenir  aucun  comjde  de  ce  quo  ponsent  et  craignent  avec  moi  et 
comme  moi  tant  d’Eveques  venerables,  representant  de  si  nom- 
breuses  et  de  si  grandes  Eglises,  chez  les  premieres  nations  du 
monde,  et  qui , en  contact  avec  tons  les  peuy)les , avec  toutes  les 

‘ * V.  supra  p.  939  c.  ^ * V.  supra  p.  932  a. 


1387 


Doc.  hist.  TV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  ct  inter  Patres  Concilii.  Doc.  378. 


1338 


difficultes,  ont  une  competence  incontestable  pour  apprccier  cette  a 
ffraiule  question  cl’opportunite  et  cclaircr  sur  les  faits  le  Saint- 
Pere  ? 

Car,  enfin,  si  le  Pape  est  infaillible,  comme  I’Episcopat,  memo 
disperse,  Test  aussi,  cn  vertu  des  promesses,  il  ne  se  mettra  jamais 
cn  contradiction  avec  le  Pape,  et  les  decrets  dogmatiques  du 
Saint-Siege  ressortiront  toujours  leur  effot.  Cela,  encore  une  fois, 
a suffi  pendant  dix-huit  sieclcs,  et  ne  pas  traitor  la  question  an 
Concile  n’affaiblit  en  rien  le  Magistcre  infaillible  dont  les  ames 
ont  besoin  dans  I’Egliso  et  qu’elles  y ont  toujours  trouve.  Kien, 
absolument  rien,  n’est  en  peril  avec  le  silence  sur  cette  question. 

On  parle  de  definition  mitigec,  do  formules  qui,  satisfaisant 
tout  le  monde  en  apparence,  sans  contenter  reellement  au  fond 
personne,  rallieraient  tons  les  suflf'ragcs  ct  feraient  la  paix. 

Je  comprends  et  jc  respecto  les  intentions  de  ceux  qui  cher- 
chent,  dans  ce  but  pacifique,  de  telles  formules.  Mais,  s’il  faut 
parler  en  toute  franchise,  je  ne  puis,  je  Tavoue,  me  rallier  a cette 
toctique.  Elle  a,  en  effot,  des  difficultes  et  des  perils  de  plus 
d’une  sorto. 

Au  Concile  de  Trente,  elle  fut  de  memo  imaginee  et  repoussce  b 
par  le  Concile  et  par  le  Pape  Pie  IV. 

Le  Pape,  dit  Pallavicini,  empecha  qu’on  ne  portat,  „par  un 
desir  aveugle  de  la  paix,  — qui,  en  effet,  pouvait  se  faire  et  se 
fit  autrement,  — un  decret  equivoqtie,  qui  aurait  ronfermc  un 
germe  de  discorde  et  de  guerre.  Sa  volonto  etait  quo  Ton  definit 
clairement  et  sans  ambiguitc  ce  sur  quoi  Von  etnit  d'accord,  mais 
qu’on  ne  toncliat  point  mix  articles  sur  lesqnels  il  y avail  dis- 
sidence  d’opinions“. 

Il  s’agissait  de  la  grave  question  de  savoir  si  „la  juridiction 
episcopale  est  tout  entiere  dans  la  personne  du  Vicaire  de  Jesus- 
Clirist,  d^oH  elle  mwne,  comme  de  sa  source,  pour  sc  repandre 
sur  tous  les  Prelats  inferieurs“. 

On  voit  I’analogie,  ou  plutot  I’identite  de  cette  question 
avec  la  question  actuelle,  surtout  posce  dans  les  termes  ou  vous 
la  posez,  cher  seigneur. 

Les  ardents  obtinrent  souvent,  raconte  Pallavicini,  qu’elle  fut 
mise  en  dcliheration ; elle  agita  profondement  le  Concile.  Eh  bien! 
qu’arriva-t-il  ? 

„On  ne  put  jamais  s’accorder  sur  cet  article.“  c 

On  chercha  beaucoup,  longtemps,  mais  en  vain : on  ne  put 
pas  tomber  d’accord. 

C’est  alors  qu’il  y en  eut  qui  prirent  le  role  de  coucilia- 
tcurs : ils  chercherent  des  formules  mitigees,  moyennes ; mais  le 
Pape  Pie  IV  ni  le  Concile  ne  voulurent  pas  de  ces  habiletes, 
pas  d’equivoques,  pas  de  germes  de  discordes  futures;  la  volonte 
du  Pape  fut  „qH'on  ne  touchdt  pas  aux  articles  sur  lesquels  il  y 
avail  dissidences  d’opinions^  b 

Voila  une  vraie  sagesse  et  une  vraie  grandeur;  voila,  comme 
dit  excellemment  Pallavicini,  un  amour  bien  entendu  de  la  paix. 

Je  suis,  quant  a moi,  pleinement  dans  ces  pensees.  Si  je 
vois  a une  definition  formelle  les  inconvenients  que  les  savants 
auteurs  du  Postidatum  plusieurs  fois  cite  par  moi  ont  enumeres 
avec  tant  d’autorite,  je  pense  aussi  que  les  formules  mitigees, 
mitoyennes,  loin  de  rien  terminer,  reveilleraient  avec  plus  d’ar- 
deur  que  jamais  les  vieilles  querelles,  et  j’ajouterai  qu’elles 
n’honoreraient  pas  le  Concile. 

L’Europe  et  le  monde  nous  regardent ; et  nous  no  sommes 
pas  rasserables  ici  sous  leurs  yeux  pour  aboutir  a des  habiletes  d 
theologiques , pour  faire  une  definition  que  I’histoire  pourrait 
ranger  un  jour  parmi  les  equivoques  celebres. 

Je  pense,  quant  a moi,  que  les  delicatesses  de  I’honncur 
pour  I’episcopat  catholique  sont  plus  hautes  que  des  expedients 
habiles  et  des  triomphes  d’ecole  ou  de  parti.  Il  ne  s’agit  pour 
personne,  dans  un  Concile,  de  vaincre  ou  d’etre  vaincu;  il  ne 
s’agit  pas  de  satisfaction  a obtenir,  mais  de  la  grande  oeuvre 
pour  laquelle  nous  sommes  reunis;  or,  ce  n’est  pas  pour  statuer 
plus  ou  moins  perilleusemont  sur  son  infaillibilite  que  le  Pape 

^ Voycz  aussi  Histoire  du  Concile  de  Trente  •par  le  P.  Prat,  1.  V, 
p.  283.  Dans  une  des  discussions  soulevees  sur  cette  affaire,  le  P.  Lay- 
nez , dans  un  discours  restd  cdlfebre.  eut  des  conclusions  semblables : 

„I1  conclut  en  disant  qu’il  fallait  ddfinir  quo  les  Evcques  sont  insti- 
tu6s  de  droit  divin,  quant  ii  I’ordre,  mais  ne  rien  dire  de  la  jiiridic- 
tion,  sur  laquelle  les  docteurs  etaient  si  partages ; que  le  Concile  n’e- 
tait  point  rassembl6  pour  didder  les  questions  ayities  dans  I’icole, 
mais  pour  condamner  les  htir^sies  et  operer  la  riforme  des  moeurs.'"'' 

— Le  P.  Prat,  ibid.,  p.  209. 


nous  a fait  venir  a Rome;  il  nous  a pose  d’autres  et  plus  ur- 
gentes  questions. 

Non,  cher  et  venerc  seigneur,  la  pretendue  necessite  que 
vous  invoquez  n’existe  pas;  pas  plus  apres  les  ecrits  que  vous 
iucriminez  qu’avant  ces  ecrits,  et  lorsque  deja  vous-meme  pro- 
clamiez  quo  cette  necessite  etait  dans  Pair;  et  aujourd’hui  comme 
hior,  comme  a Trente,  comme  toujours,  le  Pape  est  pleinement 
libre,  ct  le  Concile  aussi,  de  ne  pas  poser  une  question  dotit 
le  seul  bruit  souleve  deja  des  tenipetes  quo  vous  entendez  gron- 
der,  et  qui  effrayent  des  ames  non  moins  fortes  que  la  votre, 
et  qui  ne  vous  le  cedent  cn  rien,  cher  seigneur,  pour  le  de- 
vouement  a I’Egliso. 

Et  si  le  Saint-Pere,  prenant  en  consideration  les  motifs  quo 
nous  lui  alleguons  et  ceux  quo  le  desir  de  la  bonne  issue  du 
Concile  pent  aussi  lui  fournir,  ecartait  par  sa  souveraine  initia- 
tive cette  question,  et  fixait  le  Concile  dans  la  voie  qu’il  lui  a 
lui-meme  tracee,  personne  certes  ne  se  meprendrait  sur  cette 
conduite  du  Saint-Pere. 

Je  citais  tout  a I’heure  Pallavicini;  je  le  citerai  encore.  Il 
defend,  centre  Fra  Paolo,  la  liberte  du  Concile  de  Trente;  et 
voulez-vous  savoir  un  de  ses  arguments?  Lisez: 

„La  nature  des  decrets  rediges  dans  le  Concile  est  bien 
capable  de  faire  tomber  toute  espece  de  soup^on:  on  n'a  pas 
fait  une  seule  decision  dogmatique,  pas  un  seul  statid  de  discipline, 
au  profit  des  papes.“ 

Ce  qui  n’empecha  pas,  comme  le  raeme  Pallavicini  I’etablit 
ailleui’S,  que  les  resultats  definitifs  du  Concile  de  Trente  ont  ete 
tres  favorables  la  puissance  pontificale. 

S’il  m’est  permis  en  finissant  de  dire  toute  ma  pensee,  est-ce 
qu’il  n’y  aura  })as  ici,  au  contraire.  Monseigneur,  pour  le  Saint- 
Pere,  une  intervention  pleine  de  magnanimite  et  do  noblesse? 
Il  n’est  pas,  comme  vous  le  dites,  sous  le  coup  de  la  necessite. 

Il  n’a  pas  pose  la  question;  elle  n’est  pas  le  but  du  Con- 
cile; elle  n’est  pas  dans  le  programme;  elle  ne  fait  que  troubler 
les  esprits  et  retarder  les  travaux  utiles.  Elle  ne  pent  d’ail- 
leurs  arriver  au  Concile,  si  ce  n’est  par  la  commission  quo  le 
Saint-Pere  a lui-meme  instituee  et  nommee,  e’est-a-dire , apres 
tout,  par  lui-meme.  Il  est  le  maitre,  pleinement  le  maitre,  seul 
le  maitre  de  I’accueillir  ou  de  I’ccarter.  Et  si , dans  sa  haute 
sagesse,  purement  et  simplement,  il  I’ecarte,  comme  fit  le  Pape 
Pie  IV  au  Concile  de  Trente,  la  verite  est  que  jamais  Pape 
n’aura  donne  un  plus  haut  exemple  de  prudence  consommee, 
de  moderation  dans  la  force,  et  n’aura  plus  efficacement  grand! 
son  autorite  dans  I’admiration  universelle. 

C’est  alors  qu’avec  toute  la  catholicite,  I’Europe,  le  monde 
entier  applaudiraient ; c’est  alors  que  le  Concile  ne  serait  plus 
qu’un  coeur  et  qu’une  ame,  et  que  ces  Eveques  qui  sont  tous, 
tous , si  devoues  au  successeur  de  Pierre , et  qui  souffrent  si 
profondement  de  la  lutte  engagee,  se  sentiraient  soulages,  et 
reprendraient,  en  benissant  la  haute  sagesse  du  Pere  commun, 
les  travaux  du  Concile  avec  un  nouveau  courage  et  une  joie 
immense. 

On  demande  que  le  Concile  du  Vatican  soit  pour  le  ponti- 
ficat  un  couronnement  glorieux.  Oui,  sans  doute,  ct  c’est  hien 
a tous  notre  desir  et  notre  espcrance.  Mais  si,  dans  I’oubli  de 
toutes  les  questions  irritantes  et  avec  I’assistance  de  I’esprit  de 
paix  et  de  lumiere,  nous  faisons,  comme  il  doit  I’etre  enfin,  ce 
grand  Concile  que  le  Saint-Pere  a voulu  et  que  le  monde  attend, 
quelle  couronne  plus  belle  pourrions-nous  deposer  sur  le  front 
venere  du  successeur  de  saint  Pierre ! 

C’est  assez,  cher  et  venere  seigneur,  et  je  m’arrete.  Je  n’a- 
joute  plus  qu’un  seul  mot. 

Il  y a une  eloquente  invitation  que,  melant  mon  nom  a des 
noms  saints  et  illustres,  ceux  de  saint  Augustin  et  de  Fenelon, 
par  deux  fois  vous  m’adressez. 

A cela  je  repondrai  simplement  deux  choses;  je  no  meritc 
pas  un  tel  rapprochement,  et  il  n’y  avait  pas  lieu  d’ailleurs  a 
me  citer  ces  grands  excmples,  qu’il  n’y  a pas  lieu  de  suivre  ici. 
Je  ne  puis  acheter  au  prix  do  mes  convictions  persistantes  et 
do  ma  sincerite  I’incomparahle  honneur  de  les  imiter. 

Monseigneur,  j’oserai  le  dire  simplement  h Votre  Grandeur, 
puisqu’elle  m’a  interpelle  sur  ce  point:  Je  no  peux  regretter  ce 
que  j’ai  fait.  Je  sais  sous  quelle  impulsion  j’ai  agi,  et  avec 
quelie  conscience  du  service  pressant  qu’il  s’agissait  de  rendre. 
Testis  in  coelo  fdelis!  Et  dans  le  peu  que  j’ai  pu  faire  pour 
Dieu  et  pour  I’Eglise  cn  toute  ma  vie,  jo  ne  vois  pas  un  seul 


1339 


Acta  ct  dccreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1340 


actc  ou  moti  intention  ait  ete  plus  droite,  ma  resolution  plus  a 
pure,  ma  conduite  plus  parfaitement  desinteressee,  et  du  cote 
oil,  quelles  que  soient  les  amertumes  qui  s’y  rencontrent,  sera 
toujours,  avec  tout  mon  devouement,  mon  invincible  amour. 

Le  bon  sons  ot  la  bonne  foi  le  faisaient  sentir  ainsi  a un 
venerable  Eveque:  „T1  faut,  me  disait-il,  pour  avoir  fait  ce  que 
vous  avez  fait,  que  vous  soyez  bien  convaincu!“  Get  Eveque 
disait  vrai:  no  le  penserez-vous  pas  comme  lui? 

Non,  ma  conviction,  clier  seigneur,  n’a  pas  ete  ce  que  vous 
dites  dans  votre  lettre;  elle  s’est  trouvee  puisee  a d’autres  lu- 
mieres;  elle  est  venue  d’une  plus  haute  inspiration.  Ma  con- 
viction a ete  celle  des  malheurs  ou  I’on  pouvait  jeter  I’Eglise, 
du  peril  que  I’on  ferait  courir  aux  ames,  et  de  la  supreme  ne- 
cessite,  dans  la  crise  religieuse  de  ce  siecle,  de  prevoir  les  con- 
sequences de  nos  actes,  de  ne  pas  aigrir  les  maux  du  temps, 
de  ne  pas  nous  tromper  sur  la  nature  des  remedes. 

Certes,  je  puis  le  redire.  Monseigneur:  dans  la  contention 
d’amour  pour  le  Saint  Pere,  je  ne  me  suis  jamais  laisse  vaincre 
par  personne:  on  m’a  vu  assez  souvent  sur  la  breche;  et  si 
d’autres  luttes  pour  la  religion  out  occupe  ma  vie,  aucune,  vous  b 
me  forcez  a le  rappeler,  n’y  a tenu  uno  plus  grande  place. 

J’ai  combattu  de  merae  et  toujours,  sans  jamais  regarder 
au  nombre,  I’impiete  et  ses  doctrines  subversives  et  ses  ligues 
funestes. 

C’est  I’honneur  de  ma  vie  militante  d’avoir  ete  insulte,  au- 
tant  que  le  fut  jamais  un  Eveque,  par  les  adversaires  de  la  re- 
ligion et  de  la  societe. 

II  n’y  avait  qu’un  dernier  sacrifice  dont  je  n’avais  pas  en- 
core rencontre  I’honneur;  mais  il  s’est  offert  a moi,  je  ne  I’ai 
pas  fui.  Je  me  suis  done  expose,  pour  ce  que  j’ai  cru  le  salut 
de  I’Eglise,  aux  injures  d’une  partie  de  ceux-la  memes  qui  autre- 
fois m’applaudissaient,  et  aucune  ne  m’a  ete  epargnee. 

J’ai  brisc  cette  popularite,  telle  quelle,  que  je  n’avais  pas 
cherchec,  et  qui,  pour  tant  de  gens,  est  une  idole,  non  sans 
savoir  ce  quo  je  faisais,  mais  sans  hesiter,  je  I’ai  sacrifiee  a ce 
que  je  croyais  et  crois  toujours,  plus  que  jamais,  avoir  ete  un 
grand  devoir.  Ce  devoir,  je  I’accomplirai  jusqu’au  bout. 

Les  injures,  d’ailleurs,  me  touchent  peu;  je  sais  les  souffrir, 
et  je  m’en  console  faeilement,  alors  surtout  que  je  les  vois  c 
adressees,  en  memo  temps  qu’a  moi,  a de  grands  et  venerables 
Prelats,  Evoques,  Archeveques,  Cardinaux  meme,  de  toute  nation, 
plus  dignes  que  moi  de  tout  respect,  et  livres  comme  moi, 
chaque  jour,  aux  fibres  insultes  qui  partent  d’ici  meme,  des 
portes  dll  Concile. 

Quant  a I’adjuration  et  aux  reflexions  quo  vous  m’adressez, 
chacun  de  nous  n’a-t-il  pas  le  devoir  de  se  les  adresser  a soi- 
meme?  Leshommes  exposes  aux  luttes  publiques,  quelles  qu’elles 
soient,  ont  toujours  un  peril  a craindre:  on  pent  se  trouver  a la 
fin  amend,  sans  s’en  etre  apergu,  ii  ce  point  redoutable  ou  I’on 
ne  veut  pas  revenir  ni  ceder,  ou  I’impatience  gagne,  oil  I’on  so 
precipite,  ou  I’on  dit  qu’il  faut  en  finir,  ou  la  raison  n’est  rien, 
oil  les  arguments  no  sent  rien,  oii  les  parti-pris  sont  tout.  La 
vertu  meme  et  la  douceur  du  caractere  ne  preservent  pas  tou- 
jours do  cette  exaltation  de  I’esprit- 

Certes,  en  ecrivant  ces  choses,  je  dois  plus  que  personne, 
comme  dit  admirablement  notro  Pontifical,  mo  souvenir  de  mon 
infirmitd:  Memor  conditionis  meae.  Mais,  enfin,  nul  de  nous  n’est 
do  meilleure  condition  quo  ses  freres,  et  ne  doit  oublier  qu’il  d 
y a des  immolations  de  nous-memes,  de  nos  vues,  de  nos  en- 
gagements, que  nous  pouvons  etre  appeles  a fairc  au  bien  ge- 
neral, moi  comme  vous,  vous  comme  moi,  nous  tous. 

Mais  il  est  temps,  cher  et  venere  seigneur,  do  finir,  et 
j’acheve. 

Sans  doute,  il  est  peniblo  de  se  trouver  en  dissentiment 
public  sur  de  telles  questions  avec  des  hommes,  avec  des  Eve- 
qiies  qu’on  venere  et  qu’on  aime;  mais  il  est  doux  de  savoir 
(jii’il  y a une  region  superieuro  on  I’on  se  rencontre  dans  la 
sinccrito  du  devouement  pour  I’Eglise  et  dans  la  serenite  de 
I’amour  pour  le  Pere  commun. 


379. 

I).  12.  Mart.  1870.  — Revihus  Dechamps  ad  superiorem  epistolara 

respondet *  *. 

Kome  le  12  Mars  1870,  fete  de  St-Gregoire-le-Grand. 

Cher  et  venere  seigneur, 

En  rentrant  chez  moi  de  la  reunion  quotidienne  de  la  deputation 
pro  rebus  fidei,  j’ai  trouve  la  reponse  que  vous  venez  de  m’adresser. 

J’en  ai  fait  deux  fois  la  lecture  attentive,  et  je  viens  vous 
en  parlor  avec  la  franchise  et  I’abandon  de  nos  dernieres  cause- 
ries  de  Malines. 

Et  tout  d’abord,  j’aurais  bien  envie  de  mo  plaiiidre.  Monsei- 
gneur, de  ce  que  vous  dites  de  mes  „attaqHes^^  centre  vos  Obser- 
vations (p.  6)  [Supra  p.  1320  b]. 

Je  voudrais  vous  demander  si  ces  Observations  n’attaquaient 
rien,  si  mes  reponses  sont  autre  chose  qu’une  legitime  defense, 
non  de  ma  personne,  a Dieu  ne  plaise ! ni  de  mes  opinions,  mais 
d’line  verite  qui  doit  nous  etre  plus  chero  que  la  vie,  et  que  vous 
avez  livree,  comme  tres-difficile  a croire,  a la  presse  des  deux 
mondes  et  a I’ignorance  des  gens  d’esprit? 

Je  voudrais  me  plaiiidre  encore  de  quelqiics  autres  expres- 
sions echappees  a votre  plume,  de  celles-ci,  par  exemple:  „Pen- 
siez-vous,  parce  que  vous  auriez  forme  les  yeux,  que  vous  les 
fermeriez  a tout  le  monde?”  (p.  16)  [1324  bj.  Et  puis;  „Quand 
il  s’agit  des  perils  de  la  religion,  je  n’aime  pas  a me  mettre  un 
bandeau  sur  les  yeux  pour  ne  rien  voir“  (p.  26)  [1328  a].  Et 
plus  loin : „Des  raisons  superieures  dominent  ces  faibles  arguments 
do  circonstance,  et  pour  dire  ici  simplement  la  verite,  sans  man- 
quer  d’egard  a personne,  il  n’y  avail  Id  une  raison  que  pour  ceux 
auxquels  il  ne  manque  qu’un  pretexted  ^ 

J’aimerais  mieux  mille  fois  m’entendre  dire,  mon  cher  sei- 
gneur, ce  (pie  je  vous  ai  dit  moi-raeme:  „Vous  vous  ctes  trompe“ 
car  chercher  des  protextes  a defaut  de  raisons,  ce  n’est  pas  se 
tromper,  c’est  quelque  chose  de  pire. 

Je  voudrais  vous  faire  reraarquer  aussi  ces  paroles : „On  peut 
se  trouver  a la  fin  amene , sans  s’en  etre  apergu , a ce  point  re- 
doutable, oil  Ton  ne  veut  pas  revenir,  ni  ceder;  ou  I’impatience 
gagne,  ou  Ton  se  precipite  ou  I’on  dit  qu’il  faut  en  finir,  ou  la 
raison  n’est  rien,  oh  les  arguments  ne  sont  rien,  on  les  partis  pris 
sont  tout“  ^ Ce  sont  la  des  paroles  bien  graves,  et  quoique  celles 
qui  les  suivont  indiquent  assez  que  vous  me  les  appliquez,  il  n’en 
reste  pas  moins  certain  qu’ellos  ont  une  portee  plus  haute,  et 
qu’elles  atteignent  la  tres-grande  majorite  du  Concile.  Il  est  clair 
copendant.  Monseigneur,  que  c’est  a d’autres  qu’elles  conviennent. 
Enfin,  j’aiirais  a relever  encore  plus  d’une  phrase  qui  rappelle 
trop  le  maitre  parlant  a des  ecoliers,  mais  je  veux  laisser  la  les 
plaintes  pour  arriver  ii  la  question. 

I. 

Voici,  Monseigneur,  comment  vous  I’introduisez. 

„Quand  ce  (ju’on  publie  centre  moi  va  a dhiaturer  mes  actes, 
et  a donner  le  change  a I’opinion  sur  le  vrai  caractere  de  ce  que 
j’ai  fait,  si  j’ai  pu  une  premiere  fois  me  taire,  pour  les  hautes 
convenances  que  je  rappelais  tout-a-l’heure,  vous  comprendrez  que, 
devant  votre  retonr  offensif  et  vos  accusations  reiterees,  jo  ne  le 
puis  plus  aujourd’hui.“  ® 

Vous  m’accusez  done,  Monseigneur,  d’avoir  denature  vos  actes, 
parce  que  j’ai  deux  fois  affirme  qu’en  priitendant  ne  traiter  que 
la  question  de  ropportunite  d’une  definition  de  I’infaillibilite  du 
Saint-Siege  en  matiero  de  foi,  vous  avez  neanmoins  „touche  d la 
question  du  fotid“  (Lettre  ii  Mgr  d’Orleans,  p.  8)  [Supra  p.  1288  b; 
cf.  1322  a.  1).],  et  quo  „tout  en  voulant  ne  traiter  que  la  premiere 
de  ces  questions,  vous  vous  etes  vu  dans  I’impossibilite  de  ne  pas 
aborder  la  seconde“  (1  lettre  au  Pere  Gratry,  p.  27).  [Infra  doc.  392.  | 

C’est  CO  quo  je  crois  avoir  etabli,  et  c’est  ce  que  vous  ne 
croyez  pas  devoir  laisser  passer  sans  protestation,  et  sans  retablir 
ce  quo  vous  croyez  la  verite. 


Veuilloz  agreor,  Monseigneur,  le  fidele  hommage  do  tous 
mes  bien  dcvouiis  respects. 


t Felix, 

Eveque  d’Orleans. 


' * Eximia  Praesulis  epistola,  quae  longior  est,  quam  lit  integra 
recipiatur,  edita  est  Mechliniis  apud  II.  Dessain  1870:  Deuxieme  R(i- 
ponse  de  Monseigneur  Dechamps,  Archeveque  de  Malines,  a Monsci- 
gneur  Dupanloup,  Eveque  d’Orleans.  (Pag.  79.) 

^ ■*  Supra  p.  133.1  b.  ® * Supra  p.  1287  a. 

* Mot  empruntd  au  Pere  Gratry.  ^ * Supra  p.  1339  c. 

^ * Supra  p.  1320  b. 


(L’Univers  16  et  17  mars  1870.) 


1341 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Callia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  378. — 379. 


1342 


Au  sujet  de  la  definition  demandee,  dites-vous,  il  y a trois 
questions:  „La  verite  a definir,  la  definibilite , et  la  definition. “ 
„La  verite/  dites-vous  encore,  „j’en  ai  i-eserve  la  discussion  au 
Concile,  pour  le  cas  ou  la  question  y viendrait; 

La  definibilite,  j’en  ai  fait  entrevoir  toutes  Ics  princip.ales 
difficultes ; 

La  definition,  j’ai  dit  quels  en  pouvaient  etre  les  consequences 
et  les  perils. 

Voila  tout  mon  ecrit.“  ‘ 

Vous  etes  done  bien  persuade  qu’i!  y avait  ici  trois  questions; 
que  vous  avez  reserve  la  premiere  au  Concile;  que  vous  n’avez 
traite  que  les  deux  autres ; et  qu’une  preoccupation  vraiment 
etrange  a pu  seule  me  faire  confondre  ce  que  vous  avez  si  soi- 
gneusement  distingue ! 

Eh  bien!  non.  Monseigneur,  il  n’y  a pas  ici  trois  questions, 
il  n’y  en  a que  deux,  et  vous  les  avez  traitees  toutes  les  deux. 
Vous  allez  reconnaitro,  j’en  suis  sdr,  que  ce  qui  me  fait  parler 
ainsi,  ce  n’est  pas  la  preoccupation  d’esprit,  mais  la  vue  tres- 
distincte  des  choses. 

Il  n’y  a que  deux  questions,  et  les  void: 

L’infaillibilite  des  jugements  dogmatiques  du  Saint-Siege  pnil- 
elle  etre  definie? 

C’est  la  premiere  question. 

Faut-il  ou  convient-il  que  cette  infaillibilite  soit  definie? 

C’est  la  secoiide  question. 

La  premiere  est  la  question  de  la  „vmU  a iUfiinr“,  la  ques- 
tion de  „definibilite“,  la  question  doctrinale  ou  dogmatique. 

La  seconde  est  la  question  d’o])portunite,  la  question  de  pru- 
dence ou  de  sagesse. 

C’est  de  la  pj’emiere  que  vous  faitos  deux  questions  distinctes, 
comme  si  la  question  de  „la  verite  a definir'^  n’etait  pas  la  meme 
que  la  question  de  „la  definlMlite'^ . 

Or,  elle  est  la  meme: 

Qu’est-ce,  en  effot,  que  la  question  de  la  verite  d definir,  si- 
non  celle  de  savoir  si  cette  verite  pent  Hre  definie  comme  dogme 
de  foi , si  elle  est  certainement  contenue  dans  le  depot  de  la  re- 
velation, dans  I’Ecriture  et  la  tradition? 

Et  qu’est-ce  que  la  question  de  la  definibilite  d’une  verite? 

C’est  la  question  de  savoir  si  cette  verite  pent  Hre  definie 
comme  dogme  de  foi,  si  elle  est  certainement  contenue  dans  le 
depot  de  la  revelation,  dans  I’Ecriture  et  la  tradition. 

Voulez-vous  line  autre  preuve  encore  de  I’identite  de  ces 
deux  questions? 

La  voici: 

Les  difficultes  dogmatiques  que  vous  avez  exposees  longue- 
ment,  que  sont-elles,  sinon  les  objections  memos  ou  les  difficultes 
opposees  par  I’ecole  gallicane  ii  la  verite  de  I’infaillibilite  du  Saint- 
Siege  dans  ses  jugements  dogmatiques,  ou  de  I’infaillibilite  du 
Pape  definissant  ex  cathedra? 

Ostendit  Revmus  Praesul  deinde  (p.  8 sqq.),  in  rebus  revelatione 
cognitis  idem  esse,  quaerere,  num  verae,  i.  e.  Ecclesiae  vere  revelatae 
Sint,  ac,  num  possint  definiri.  Deinde,  citato  loco  epistolae  adversarii : 
„Pour  moi“  etc.  p.  1322  a b,  pergit: 

Vous  vous  etes  done  demande.  Monseigneur,  s’il  etait  oppor- 
tun  de  definir  line  question  doctrinale  aussi  difijicile,  aussi  herissee 
de  difficultes  dogmatiques? 

Mais  qu’est-ce  que  cela,  sinon  unir  et  meme  confondre  les  4 
deux  seules  questions  qu’il  y ait  ici,  la  question  doctrinale  ou  dog- 
matique, e’est-a-dire  la  question  du  fond,  a la  question  de  pru- 
dence ou  de  sagesse?  la  question  de  definibilite  a la  question 
opportunile? 

Voila  ce  que  vous  avez  fait,  Monscigneur,  et  voila  ce  que 
j’ai  affirme  de  vous.  . . . 

Une  doctrine  n’est  definissable  que  si  elle  est  certainement 
revelee,  certainement  contenue  dans  le  depot  de  la  revelation. 
Aussi  longtemps  done  qu’il  y a doute  sur  ce  point,  il  ne  pent 
etre  question  que  de  definibilite,  et  nullement  d’opportunite. 

Mais  quand  une  doctrine  est  certainement  definissable,  cer- 
tainement contenue  dans  le  depot  de  la  revelation,  c’est  alors  que 
pent  surgir  la  question  de  savoir  s’il  est  o])portun,  utile,  ou  ne- 
cessaire  de  la  definir. 

Ce  sent  ces  deux  questions  quo  j’ai  traitees,  mais  successive- 
ment  et  sans  les  confondre. 


a Ce  sont  les  deux  memos  questions  que  vous  avez  traitees 
aussi.  Monseigneur,  mais  en  ne  les  distinguant  pas  comme  il  con- 
venait,  puisque  vous  vous  etes  demande  s’il  etait  opportun  de  de- 
finir une  doctrine  centre  laquelle  s’elevent  tant  de  difificultes  dog- 
matiques. C’etait  demander  s’il  etait  oiiportun  de  definir  une 
doctrine  qui,  du  moins  a vos  yeux,  n^est  pas  definissable.  C’etait 
remplacer  la  question  d’opportunite  ou  de  prudence,  par  la  ques- 
tion de  definibilite  ou  de  doctrine. 

Il  est  vrai  qu’en  presence  du  premier  Concile  oecumenique 
convoque  depuis  1682,  et  en  presence  de  ce  qui  se  passe  dejniis 
sa  convocation,  e’est-a-dire  en  presence  du  reveil  bruyant  du  galli- 
canisme,  vous  avez  ete  force.  Monseigneur,  pour  soutenir  ici  I’in- 
opportunite  d’une  definition,  de  confondre  les  deux  questions  dis- 
tinctes dont  je  viens  do  parler. 

Et  pourquoi? 

Parce  qu’une  doctrine  certainement  definissable , e’est-a-dire 
certainement  revelee,  doit  etre  definie,  quand  elle  est  niee  avec 
eclat,  et  de  maniere  a troubler  la  foi  des  fideles:  Ecclesia,  quae 
sunt  contra  fidem,  nec  apqirobat,  nec  tacet.  11  est  done  clair  que 
1)  pour  contester  aujourd’hui  I’opportunite , ou  plutot  la  necessite 
d’une  definition,  vous  deviez  vous  placer  au  point  de  vue  tout 
particulier  du  gallicanisme,  et  accumuler  les  difficultes  doctrinales 
de  I’ecole  gallicane  centre  I’infaillibilite  du  chef  de  I’Eglise  dans 
ses  jugements  dogmatiques,  afin  de  prouver  que  cette  infaillibilite 
n’est  pas  definissable.  Et  c’est  ainsi.  Monseigneur,  qu’en  preten- 
dant  ne  traiter  que  la  question  d’opportunite,  vous  vous  etes  vu 
force  d’aborder  la  question  du  fond. 

II.  ’ 

Mais  je  vous  entends  dire  de  nouveau,  qu’apres  tout,  c’est 
moi  qui  ai  souleve  cette  question,  et  que  c’est  bien  malgre  vous 
que  vous  suivez  mon  exemple. 

Je  n’ai  pas  souleve  cette  question.  Monseigneur,  et  entre 
ce  que  j’ai  fait  et  ce  qu’a  fait  Votre  Grandeur,  la  difference 
est  grande. 

Je  n’ai  pas  souleve  cette  question,  et  je  ne  puis  vraiment 
m’expliquer  comment  vous  pouvez,  mon  cher  seigneur,  repro- 
duire  cette  assertion  apres  ce  que  je  vous  ai  dejii  fait  observer 
a ce  sujet.  Lorsque  je  vis  la  presse  de  France,  d’Allemagne, 
d’Angleterre,  de  Belgique,  des  Etats-Unis,  repandre  le  bruit  que 
le  Concile  allait  creer  un  nouveau  dogme,  et  cornmenter  ce  bruit 
de  fagon  a faire  croire  que  I’Eglise  invente  les  dogmes,  je  pris 
la  plume  pour  accomplir  un  devoir,  pour  preserver  la  foi  des 
ames  qui  me  sont  confiees,  et  je  ne  la  pris  pas  auparavant.  Je 
vous  prie  done  de  ne  plus  oublier  que  I’on  ne  parlait  que  du 
nouveau  dogme  dans  les  journaux  des  deux  mondes,  quand  je 
publiai  sur  I’infiaillibilite  et  le  Concile  gmieral  le  travail  dont  j’in- 
diquais  le  but  en  ces  termes:  „Ce  que  je  vais  etablir  sur  I’in- 
faillibilite ne  regarde  qu’indirectement  les  incredules.  C’est  aux 
Chretiens  que  je  m’adresse.  Mais  ce  que  j’ecris  pour  ceux-ci 
fera  du  moins  connaitre  aux  autres  une  chose  qu’ils  ont  besoin 
de  savoir:  que  le  Concile  general,  s’il  definit  I’infaillibilite  du 
Saint-Siege  en  matiere  de  foi,  ne  revelera  pas  une  verite  nou- 
velle,  n’inventera  pas  un  nouveau  dogme,  mais  definira  dogmati- 
quement  une  croyance  aussi  ancienne  et  aussi  catholique  que  VEglise 
elle-meme.^‘ 

Vous  le  voyez,  je  n’ai  rien  souleve;  j’ai  repondu  au  men- 
songe  que  la  presse  elevait  a sa  plus  haute  puissance. 

Du  reste.  Monseigneur,  je  maintiens  que  personne,  dans  ces 
dernieres  annees,  n’a  pose,  ni  pu  poser  la  question  de  I’infailli- 
bilite, par  la  raison  bien  simple  que  cette  question  est  posee 
depuis  la  declaration  de  1682.  Je  maintiens  qu’en  presence  des 
actes  successifs  des  Souverains  Pontifes  centre  cette  declara- 
tion, le  silence  a son  egard  de  la  part  du  premier  Concile  oecu- 
menique rassemble  depuis  le  dix-septieme  siecle,  serait  morale- 
ment  impossible.  Je  maintiens  que  la  Sorbonne  a prevu,  comme 
vous.  Monseigneur,  comme  moi  et  comme  mille  autres,  cette 
impossibilite  morale.  Je  maintiens  que  le  doyen  de  la  Sorbonne, 
Mgr  Maret,  a pris  la  plume  bien  longtemps  avant  que  j’eusso 
la  moindre  pensee  de  la  prendre,  et  que  ses  deux  gros  volumes, 
des  lors  partout  annoncos  et  arrives  a I’heure  voulue,  le  prou- 
vent  avec  evidence. 


* * Supra  j).  1321  c. 


‘ * Cf.  sujira  p.  1330  d.  sqq. 


1343 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1344 


Mais  entre  ce  que  j’ai  fait  et  ce  que  vous  avez  fait , men  a 
cher  seigneur,  la  ditference  est  grande. 

Qu’ai-je  fait? 

J’ai  demontre  que  si  le  Concile  definit  I’infaillibilite  du 
tribunal  souverain  de  I’Eglise  en  matiere  de  foi , il  definira 
une  croyance  aussi  ancienne  et  aussi  catliolique  que  I’Eglise 
elle-nieme. 

Voilii  ce  que  j’ai  fait. 

Si  le  Concile  ne  pensait  pas  devoir  definir  encore  cette 
croyance,  que  resulterait-il  de  facheux  de  ce  que  j’eu  ai  dit 
et  public? 

Rien,  manifestement. 

J’aurais  la  consolation  d’avoir  defendu  une  fois  de  plus  ce 
que  „presque  tous  les  catholiques  croient,  et  ce  que  tous  ad- 
mettent  en  pratique,"  selon  I’expression  de  I’ancien  Pere  Gratry; 
et  de  ce  que  j’ai  ecrit,  aucune  ame  ne  serait  troublee. 

Auriez-vous  la  meme  consolation.  Monseigneur?  Le  reten- 
tissenient  de  votre  voix,  favorise  par  le  silence  du  Concile  oecu- 
menique,  ne  laisserait-il  pas  generalement  ebranlee  cette  foi  de 
la  catholicite  ? Ii 

Et  si  le  Concile  jugeait  par  consequent  quo  I’heure  est 
venue  de  definir  cette  croyance,  que  resulterait-il  de  vos  Ob- 
servations ? 

11  en  resulterait  un  bien  moindre  raal,  sans  doute,  que  du 
silence  oecumenique;  la  pleine  souraission  de  votre  esprit  et  de 
votre  coeur  a la  voix  de  I’Eglise  enseignante  dissiperait  la  tris- 
tesse  des  ames  fideles;  mais  les  ames  faibles,  les  ames  tentees 
et  dont  on  a nourri  la  tentation,  ne  cherclieraient-elles  pas  dans 
VOS  paroles  un  pretexte  ii  leur  resistance,  et  les  ennemis  de  la 
foi  des  armes  pour  la  combattre? 

C’est  la  premiere  diflerence  qui  existe.  Monseigneur,  entre 
ce  que  j’ai  fait  et  ce  que  vous  avez  fait. 

Voici  la  seconde: 

La  doctrine  de  la  soicveraine  autorite  du  Vicaire  de  Jesus- 
Christ  dans  ses  jugements  dogmatiques,  vous  I’avez  livree  au 
monde  comme  tres-difficile  a definir,  et  par  consequent  comme 
tres-difficile  a croire,  et  en  soulevant  ainsi  le  doute  ii  son  egard 
dans  une  foule  d’esprits,  vous  vous  etes  place  au  point  de  vue, 
non  de  I’episcopat  frangais,  Dieu  merci,  mais  d’une  ecole  par-  f 
ticulibre  ii  peine  toleree  ou  soufi'erte  jusqu’ici  par  I’Eglise. 

La  doctrine  de  la  souveraine  autorite  du  Vicaire  de  Jesus- 
Clirist  dans  ses  jugements  dogmatiques,  je  I’ai  defendue  comme 
une  doctrine  certaiue,  qui  touche  ii  la  foi:  proxima  ftdei;  et 
pour  la  defendre  comme  telle,  je  me  suis  place  au  point  de 
vue  de  I’enseignement  commun  ou  general  des  ecoles  catholi- 
ques, et  il  ce  point  de  vue,  qui  est  le  veritable,  je  n’ai  pas 
craint  d’affirmer  qu’une  opinion  contraire  ix  une  doctrine  certaiue 
n’est  ni  vraiment  probable,  ni  par  consequent  vraiment  libre. 

C’est  il  ce  sujet.  Monseigneur,  que  vous  me  dites  ce  qui  suit: 

„La  question  n’est  pas  libre,  dites-vous : la  theologie  est  un- 
anime.  C’est  avec  une  parfaite  bonne  foi  que  vous  dites  ces 
choses.  Je  me  bornerai  ii  vous  citer  ici  une  partie  des  theolo- 
giens,  car  je  ne  puis  les  enumerer  tous,  qui,  sur  cette  question, 
out  etc  d’une  opinion  contraire  a la  votre."  ' 

Et  apres  avoir  cite  ces  theologiens,  d’apres  une  liste  qui 
vous  a ete  communiquee  par  un  des  plus  savants  theologiens 
d’un  des  ordres  religieux  les  plus  illustres,  vous  ajoutez: 

„Devant  de  telles  autorites,  Monseigneur,  il  y a lieu  vrai-  ( 
raent  de  s’etonner  que  votre  Fostu, latum  ait  cm  pouvoir  parler 
ici  de  tradition  unanime,  unanimis  traditio:  comme  si  tous  ces 
hommes-la  n’existaient  pas  ou  n’etaient  rien;  et  il  faut  avoir 
une  grande  assurance  pour  ecrire  qu'une  these  nice,  ou  reduite 
a I’etat  de  simple  opinion  par  tous  ces  theologiens,  et  tant  d’au- 
tres,  a la  splendeur  d'une  verite  confessee  par  les  plus  grands 
noms  de  la  theologie  dans  tous  les  siecles"  (p.  40—41).  (Supra 
p.  13.34  a.  I 

Et  vous  aussi.  Monseigneur,  c’est  avec  une  parfaite  bonne 
foi  que  vous  dites  ces  choses,  mais  cette  incontestable  bonne 
foi  ne  pent  empecher  qu’elles  m.anquent  de  verite.  En  effet: 

1®  Je  n’ai  parle  nulle  part  de  I’unanimite  des  theologiens,  mais 
de  leur  enseignement  commun  ou  ymeral.  2®  Le  postulatmn  quo 
vous  appelez  le  mien  n’en  a pas  moins  le  droit  de  parler  de 


* * Supra  p.  1333  a. 

^ Il  n’est  pas  mon  oeuvre,  mais  j’ai  lieurcux  de  le  signer 
avec  des  centaines  d'Eveipics  des  deux  mondes. 


tradition  unanime '.  3”  L’objet  de  cette  tradition  est  une  verite 
certaine.  4®  L’opinion  qui  lui  est  contraire  n’est  done  ni  vrai- 
ment probable,  ni  vraiment  libre  en  elle-rneme.  C’est  ce  dont  je 
vais  essayer  de  vous  convaincre. 

III. 

Je  n’ai  jamais  dit  que  la  theologie  fut  unanime  sur  cette 
these.  Je  n’ignorais  pas  que  runanimite  a toujours  ete  rare,  si 
jamais  elle  a existe  entre  les  theologiens,  sur  les  doctrines,  memo 
les  plus  certaines,  avant  que  celles-ci  fussent  definies.  Souvenez- 
vous  de  I’immaculee  Conception,  du  nombre  et  de  la  valeur  des 
noms  theologiques  qui  combattirent  cette  verite , avant  sa  defini- 
tion. Ce  n’est  pas  de  I’enseignement  unanime  des  theologiens 
quo  j’ai  parle , mais  de  I’enseignement  commun  ou  general  des 
ecoles  catholiques.  Voici  mes  paroles: 

„L’opinion  qui  nie  I’infaillibilite  du  chef  de  I’Eglise  definis- 
sant  ex  cathedra  peut-elle  etre  consideree  comme  une  opinion  vrai- 
ment libre,  ou,  en  d’autres  termes,  comme  une  opinion  vraiment 
probable?  Non,  car  elle  est  opposee  a la  doctrine  generale  do 
I’Eglise." 

Je  reconnais  qu’en  parlant  ainsi  de  I’enseiguement  general 
de  I’Eglise,  j’ai  entendu  I’enseignement  general  des  theologiens 
catholiques,  I’Eglise  comme  autorite,  nous  le  verrons  bientot, 
n’ayant  pas  deux  enseignements,  I’un  general,  I’autre  particulier. 
J’ai  done  affirme  que  1’ enseignement  commun  des  ecoles  ou  des 
theologiens  etait  contraire  au  gallicanisme. 

Cela  n’est-il  pas  incontestable.  Monseigneur? 

Je  sais,  qu’a  I’exemple  de  Mgr  de  Sura,  plusieurs  opposent 
I’ecole  de  Paris  a ce  qu’ils  appellent  I’ ecole  itaiienne,  comme  si 
ce  nom  d’ecole  itaiienne  exprimait  exactement  la  situation  re- 
spective des  deux  ecoles.  Mais  c’est  a ce  sujet  que  Dom  Gue- 
ranger  dit  tres-bien: 

„Cette  maniere  de  proceder  est  etrange,  surtout  loi’squ’on 
prevoit  qu’un  livre  doit  tomber  entre  les  mains  de  gens  qui  n’ont 
pas  la  premiere  idee  des  matieres  que  Ton  traite,  et  seront  en- 
traines  a voir  dans  ceci  une  question  de  nationalite.  Mgr  do  Sura 
oublie  trop  que  nous  ne  sommes  plus  a Constance  ou  Ton  votait 
par  nations.  Il  y a dans  I’Eglise  Vecole  des  docteurs,  composee 
de  tous  les  docteurs  orthodoxes,  sans  distinction  de  race  et  de  paps.'''' 
Et  plus  loin: 

„Or,  il  est  de  fait  qu’en  reunissant  la  bibliothequo  complete 
des  theologiens  de  tous  les  pays  qui  ont  ecrit  sur  les  matieres 
que  Mgr  de  Sura  traite  dans  son  livre,  les  auteurs  qui  soutien- 
nent  la  these  gallicane  ne  .sent  pas  dans  la  proportion  do  trois  a 
cent.  La  verification  pent  etre  longue  a faire,  mais  elle  n’est 
pas  difficile."  ^ 

Veuillez  relire  en  entier.  Monseigneur,  ce  chapitre  du  der- 
nier ouvrage  de  Dom  Gueranger,  et  vous  verrez  que  ce  n’est  pas 
seulement  en  dehors  de  I’ecole  de  Paris,  mais  dans  I’ecole  de  Paris 
elle-meme,  que  I’cnseignement  de  la  doctrine  romaine,  e’est-a-dire 
de  la  doctrine  vraiment  catliolique,  fut  I’enseignement  primitif, 
et  demeura  I’enseignement  commun.  Vous  y verrez  aussi  que 
Ton  vous  a trompe.  Monseigneur,  lorsqu’on  vous  a persuade  que 
Duval  fut  le  premier  docteur  do  Paris  qui  s’ecarta  du  sentiment 
de  ses  confreres.  Du  XIII®  au  XV®  siecle , I’universite  de  Paris 
n’out  pas  d’autres  doctrines  sur  la  papaute  que  cellos  de  Saint 
Thomas  d’Aquin.  Lors  des  troubles  du  grand  schisme , elle  se 
troubla  elle-meme,  et  ses  docteurs  s’oublierent  au  point  que  I’idee 
de  constituer  „rEglise  a priori,  sans  egard  aux  quatorze  siecles 
de  sa  duree,  leur  sembla  toute  naturelle".  Mais  vers  la  fin  du 
XVI®  siecle  elle  revint  a ses  premieres  doctrines  avec  les  Duval, 
les  Maucler,  les  Isambert,  les  Gamache,  les  Coeffetau,  les  Sponde, 
les  Bail,  sans  parler  du  venerable  recteur  de  Navarre,  Nicolas 
Cornet,  le  maitro  de  Bossuet.  Cette  courageuse  reaction  contre 
les  doctrines  de  Bale  etait  encore  pleine  de  vie  en  1G82,  „quand 
le  bon  plaisir  de  Louis  XIV  et  de  Colbert  fit  de  nouveau  devier 
runiversite,  et  ouvrit  la  barriere  aux  appels  au  futur  Concile". 

Mais  encore  une  fois.  Monseigneur,  veuillez  lire  tout  ce  cha- 
pitro  de  Dom  Gueranger,  et  vous  verrez  avec  quelle  verite  Suarez, 
en  qui  Ton  entend  toute  I’ecole,  selon  le  mot  de  Bossuet,  disait 
sans  hesitor; 

„C’est  une  verite  catliolique  que  le  Souver.ain  Pontife  de- 
finissant  ex  cathedra,  e’est-a-dire  proposant  a toute  I’Eglise  quel- 


^ * Supra  p.  931  c.  ^ De  la  monarchic  pnntificale,  p.  10. 


1345 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  379. 


1346 


que  chose  a croire  de  foi  divine,  est  une  regie  de  foi  qui  ne  pent  a 
tromper:  quae  errare  non  potest.  C’est  ce  qu'enseignent  aiijnurd’hui 
tons  les  docteurs  catlioliques , et  je  tiens  la  chose  comme  certaine 
de  la  certitude  de  la  foi.^  ‘ 

L’ecole  sortie  des  troubles  du  schisme  d’Occident  avait  des 
lors  disparu  comme  ecole,  et  si  Taction  du  pouvoir  civil  la  fit 
quelque  temps  renaitre,  cette  vie  fut  encore  une  fois  ephemere. 
Les  actes  des  Conciles  provinciaux  celebres  en  France  dans  ces 
derniers  temps  le  prouvent  assez,  car  rien  ne  brille  avec  plus 
d’eclat  dans  ces  Conciles  provinciaux,  que  la  confession  de  la 
doctrine  de  I’Eglise  mere  et  maitressc  sur  I’autorite  suju’eme  des 
jugements  dogmatiques  du  souverain  Pontife. 

La  meme  doctrine  est  confessee,  et  avec  le  meme  eclat,  dans 
les  Conciles  provinciaux  celebres  naguere  a Cologne,  a Prague, 
a Colocza,  a Londres,  a Utrecht,  a Baltimore,  e’est-a-dire  dans  les 
assemblees  des  Eveques  d’Alleraagne,  de  Hongrie,  de  Boheme, 
d’Angleterre,  de  Hollande  et  des  Etats-Unis. 

Vous  avez  lu  les  actes  de  la  plupart  de  ces  Conciles  dans  le 
Postulatum  que  vous  desapprouvez.  Monseigneur,  et  vous  avouerez 
qu’une  liste  quelconque  de  theologiens,  surtout  des  theologiens  de  b 
I’epoque  du  grand  schisme,  est  impuissante  a affaiblir  le  temoi- 
gnage  rendu  par  tons  ces  Conciles  a I’enseignement  comniun  des 
ecoles  ecclesiastiques , I’enseignement  de  celles-ci  etant  toujours 
celui  des  Eveques. 

L’enseignenient  theologique,  dans  les  seminaires  de  France, 
est  generalement  conforme  aussi  de  nos  jours  a la  doctrine  des 
Conciles  provinciaux  celebres  depuis  pen  chez  vous.  La  theo- 
logie  dite  de  Toulouse  ayant  ete  mise  en  parfaite  harmonie  avec 
la  doctrine  Romaine,  a ete  adoptee  dans  plus  de  trente  semi- 
naires; et  dans  le  premier  de  tons  les  seminaires,  celui  de  Saint- 
Sulpice,  la  doctrine  de  TEglise  mere  et  maitresse  est  formellement 
exposee  et  vengee.  J’ai  sous  les  yeux  le  cours  autographie  cn 
18G8  pour  les  eleves  de  Saint-Sulpice , et  j’y  lis  ce  qui  suit,  au 
chapitre  2“®  du  Traite  de  TEglise,  art.  2: 

„Art.  2.  De  Pastorum  centro  et  capile: 

„43.  Propositio:  Existit,  jure  divino,  in  Ecclesia  Christi,  Pastor 
quidam  supremus,  qui  essentiale  est  huius  Ecclesiae  centrum  et  caput. “ 

„44.  Propositio  prohatur.  1°  E Scriptura  sacra. “ 

„2®  E traditione  et  totius  christianitatis  consensu. “ c 

„46.  Coroll arium  propontionis  quoad  doctrinam : Infallibilitas 
papalis.“ 

„47.  — Effugium  gallicanorum  praevertitur.“ 

„48.  Infallibilitas  papalis  confirmatur  etiam  directe  e Scrip- 
tura et  Traditione. “ 

,,49.  — Quaiidonam  sumraus  Pontifex  doctrinam  Christi  in- 
fallibiliter  doceat.“ 

„50.  — Observatio  circa  facta  ab  adversariis  allegata.  “ 

Je  pourrais  demontrer  par  d’autres  faits  encore,  qu’en 
France,  comme  ailleurs,  Tenseignement  general,  Tenseignement 
comraun  des  theologiens  est  conforme  a la  doctrine  romaine. 

Mais  ou  le  savant  auquel  vous  vous  etes  confie,  Monsci- 
gneur,  a-t-il  ete  chercher  les  noms  des  theologiens  qui  nient  la 
doctrine  de  Tinfaillibilite  du  Souverain  Pontife  en  matiere  de 
foi,  ou  qui  la  traitent  comme  une  simple  opinion?  1®  dans  Te- 
cole  issue  de  Constance  et  de  BAle,  2°  parmi  les  gaUkans  de  1663 
a 1682,  3®  parmi  quelques  controversistes  anglais  ou  allemands. 

En  supposant  done  que  tons  ces  theologiens  aient  vraiment 
partage  les  opinions  gallicanes,  ou  n’aient  vu  dans  la  vraie  doc-  d 
trine  qu’une  doctrine  douteuse,  une  simple  opinion,  la  chose  ne 
serait  pas  surprenante,  et  si  la  liste  en  etait  meme  trois  fois 
plus  longue,  ello  le  serait  incomparablement  moins  encore  que 
celle  des  theologiens,  qui  ont  cru  devoir  combattre  Timmaculee 
Conception.  Mais  le  savant  fournisseur  de  Votre  Grandeur 
Ta  malheureusement  trompee. 

Et  d’abord,  il  faut  exclure  de  cette  liste: 

Driedo, 

Dominicus  Soto, 

Pierre  de  Monte, 

Thomas  Campege, 

Clement  Monilian  (et  non  Montilian), 

Jerome  Albani, 

Alphonse  de  Castro, 

Jean  Moehler, 

Gossler  et  plusieurs  autres. 

^ De  fide  disp.  X. 

Coll.  Lac.  VII. 


Jean  Driedo,  celebre  docteur  de  Louvain,  restreint  formel- 
lement le  Decret  de  Constance  au  cas  du  schisme  occasionne 
par  un  pape  douteux  (de  libert.  Christ.  1.  I.  c.  5.);  et  ailleurs 
(L.  4.  de  Dogm.  c.  4.),  apres  avoir  cite  le  Canon  de  Constance, 
il  conclut  nettement  par  ces  paroles:  ipsum  Romanae  Ecclesiae 
Episcopum , Christi  Vicarium,  npostoli  Petri  successorem,  caete.ris 
omnibus  episcopis  esse  praelatum,  et  Romanae  Ecclesiae,  ceu  fidei 
magistrae  ac  matris  (cuius  vis  et  pofestas  ecclesiastica  est  in  Pon- 
tifice),  sententiam  praevalere  omnibus  sentodiis  aliarum  Ecclesiarum 
a Romnna  Ecclesia  discrepantium. 

Dominicus  Soto,  plus  celebre  encore,  enseigne  la  doctrine 
commune,  et  rejette  absolument  la  doctrine  particuliere  du  galli- 
canisme.  Voici  ses  paroles:  Verumtamen  quamvis  nonnulli  doc- 
tores  nostri  temporis  contendant  Papam  nullatenus  posse  esse  hae- 
reticum , nihilominus  commwiis  sententia  a parte  contraria  stat. 
Qnamvis  euim  in  quantum  papa  errare  non  possit,  hoc  est  sta- 
tnere  errorem  uequeat  tainqnaui  articnluin  fidei,  quia  Spiritus 
Hanctus  id  non  permittet;  tamen  ut  singularis  persona  errare  in 
fide  potest,  sicut  alia  peccata  committere,  quia  non  est  impeccabilis. 
(In  4.  Sent.  Dist.  22.  q.  2.  a.  2.) 

Le  Cardinal  Pierre  de  Monte,  loin  d’etre  oppose  a I’infailli- 
bilite  du  Pape  definissant  ex  cathedra,  a ete  Tun  de  ses  plus 
solides  defenseurs.  Causae  fidei,  dit-il,  sunt  ad  Papam  et  eins 
sedem  apostolicam,  tamquam  ad  verum  et  supremum  iudicium  de- 
ferendae  ...  De  fide  ad  Petrum  et  successores  eius  recurrendum 
est,  quoniam  ad  eos  pertinet  de  ipsa  cognoscere  et  definire,  et  hinc 
dicitur,  qui  non  credit  quod  Sedes  apostolica  credit,  haereticus  est. 
(De  Primatu  Papae.) 

Thomas  Campege  est,  comme  le  Cardinal  de  Monte,  un  de- 
fenseur  decide  de  Tinfaillibilite.  Il  admet,  comme  un  grand 
nombre  de  theologiens,  que  le  Pape,  comme  personne  privee, 
peut  tomber  dans  I’erreur,  mais  il  enseigne  que  le  Pape,  comme 
Pape,  1“  est  superieur  au  Concile,  2°  qu’il  ne  peut  etre  juge 
par  lui,  3°  qu’on  ne  peut  appeler  de  ses  jugements,  tandis  qu’on 
peut  appeler  au  Pape  de  tout  jugement  ecclesiastique,  4°  que 
la  Providence  preservera  toujours  le  Pape  d’enseigner  Terreur 
a TEglise.  Voyez  le  livre  que  vous  citez.  Monseigneur,  et  dont 
le  titre  veritable  est:  De  auctoritate  et  potestatc  Romani  Pon- 
tificis.  Il  est  insere  dans  la  Bibliotheca  piontificia  rom.  de  Rocca- 
berti.  T.  19. 

Clement  Monilian  enseigne  exactement  la  meme  doctrine 
que  Thomas  Campege:  superiorite  du  Pape  sur  le  Concile;  au- 
torite du  Concile  decoulant  de  la  plenitude  d’autorite  du  Pape 
sur  toute  TEglise;  incompetence  du  Concile  a rien  traiter,  si 
ce  n’est  ce  que  le  Pape  a soumis  a ses  deliberations;  en  temps 
de  vacance  du  Saint-Siege,  le  Concile  ne  peut  agir  que  provi- 
soirement,  parce  que  les  eveques  qui  le  composent  pas  la 
plenitude  du  pouvoir,  mais  sent  seulement  vocati  in  partem  solli- 
citudinis;  le  Pape  n’est  pas  lie  par  les  decrets  des  Conciles, 
parce  que  le  superieur  n’est  pas  lie  par  les  lois  de  Tinferieur, 
ni  celui  de  qui  decoule  Tautorite  par  celui  qui  la  revolt.  Ce- 
pendant  si  le  Concile  a prononce  sur  un  decret  de  foi  et  que 
ses  actes  aient  He  confirmes  par  le  Saint-Siege,  condition  essentiel’e 
de  son  infaillibilite,  comme  Tenseigne  formellement  ce  savant 
theologien,  le  Pape  est  lie  par  ses  decrets,  non  a cause  de  Tau- 
torite du  Concile,  mais  parce  que  e’est  un  point  de  droit  divin. 
Meme  chose  pour  les  decrets  sur  les  moeurs  ou  sur  les  Sacre- 
ments.  Mais  le  Concile  est  egalement  lie  par  la  definition  du 
Pape,  car  en  cas  de  dissentiment  entre  le  Concile  et  le  Pape, 
„in  materia  iam  per  apostolicam  sedem  definita,  cui  Patres  Con- 
cilii refragantur,  tunc  standum  est  sententiae  Papaefi  (cap.  33). 

Mais  s’il  s’agit  de  verites  non  defi’nies  ni  par  le  Pape,  ni 
par  le  Concile,  alors  Monilian  enseigne  qu’il  faut  plutot  s’en 
tenir  a Tautorite  du  plus  grand  nombre : contrarietas  est  vt  ma- 
teria nondum  definita,  sed  noviter  per  Concilium  defmienda.  In 
tali  casu  reguluriter  standum  magis  foret  iudicio  Patrum  totius 
Concilii,  quam  iudicio  Romani  Pontificis;  sicut  videtur  colligi  ex 
(rlossa  in  Cap.  Anast.  19.  dist.,  ubi  sic  habetur,  quod  Papa  tenetur, 
cum  de  fide  agitur,  requirere  consilium  Episcoporim,  et  tunc  sgno- 
dns  est  maior  Papa,  maioritate  discretivi  iudicii;  secundum  quod 
haud  dubium,  quin  regulariter  Concilium  sit  maius  Romano  Pon- 
tifici  (cap.  33).  C’est-a-dire  que,  avant  la  definition,  et  quand 
le  Pap)e  dHibere  comme  les  autres  eveques,  naturellemcnt  Tauto- 
rite est  pour  le  plus  grand  nombre. 

Papa,  sicut  saepe  dictum  est,  est  super  omnia  Concilia^  et  hoc 
modo  tenetur  fantum  Deo  obedire.  Secundo  modo  potest  intclligi 

85 


1347 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1348 


teneri  obedire  statutis  Conciliorum,  non  quia  statuta  sunt  Con-  a 
ciliorum,  sed  quia  sunt  de  tali  materia;  videlicet  fidei,  aut  spec- 
tantia  ad  ius  divinum  (cap.  31).  . . . Et  hoc  quia  talia  sic  de- 
finita  in  ConcilHs,  non  habent  robur  a Conciliis,  sed  a iure  divino 
cui  siibiicitur.  (Ibid.) 

Jerome  Albani,  cite  par  Launoy  contre  I’infaillibilite,  I’en- 
seigne  au  contraire  en  termes  formels:  „ Si  Papa  in  Us,  quae  ad 
fidem  pertinent,  iudicandi  potest  ate  perfruitur,  ut  late  iam  antea 
ostensum  fuit,  consequens  est  ut  errare  non  possit,  alioquin  nihil 
stabile  et  firmum  in  Ecclesia  haberemus , quo  nihil  deterius  con- 
tingere  posset^  (De  potest.  Papae  part.  8.  n.  72.) 

Le  passage  cite  par  Launoy  raontre  seulement  qu’Albani 
pense  avec  les  autres  canonistes  que,  si  un  Pape  tombait  dans 
I’heresie  comme  personne  privee,  il  pourrait  etre  juge  par  le 
Concile. 

Alphonse  de  Castro,  dans  I’ouvrage  de  controverse  que  vous 
citez,  Monseigneur,  declare  ne  vouloir  opposer  aux  lieretiques 
que  les  Conciles  dont  I’autorite  n’est  contestee  par  aucun  theo- 
logien,  et  puis,  sans  distinguer  entre  le  Pape  parlant  ou  ecri- 
vant  comme  docteur  prive  , et  le  Pape  parlant  comme  autorite  b 
supreme  de  I’Eglise,  il  dit  que  le  Pape  peut  errer.  Mais  dans 
son  ouvrage  de  iusta  punitione  haereticorum , L.  1.  c.  6.,  il  en- 
seigne  formellement  I’infaillibilite  du  Pape  definissant  ex  cathe- 
dra. Voici  ses  paroles:  „hoc  est  privilegium  Sedi  apostolicae 
propter  universalem  Ecclesiam  quam  regendam  suscepit  concessum,  ut 
quando  ipsam  Ecclesiam  docet  fidefn,  errare  non  possit.  Nolo  qiil- 
dem  negare  Papam  errare  posse  in  fide,  et  posse  esse  haereticum ; 
nani  de  aliqnibus  fertur  ipsos  in  fide  errasse.  Hoc  tamen  con- 
tigit  illis  quando  loquehantur  aut  scribebant,  aut  fiorte  docebant, 
ut  singulares  personae  et  privatae.  Si  tamen  loqnerentur,  aut  scri- 
berent , aut  docerent  tamquam  personae  publicae,  et  officio  prae- 
lationis  fungentes,  tunc  credo  quod  Deus  illos  errare.  'non  permit- 
teret,  ne  Ecclesiam  sponsam  suani,  quam  sibi  speciosam  acquisivit, 
illi  err  ore  suo  inficerent.^ 

Jean  Moehler,  loin  d’etre  favorable  au  gallicanisme,  lui  est 
manifestement  oppose  dans  la  note  qui  se  trouve  vers  la  fin  du 
§ 33“®  de  la  Symbolique:  „Le  Synode  de  Constance,  dit-il,  et 
celui  de  Bale  contiennent  les  principes  du  .systeme  episcopal 
(citra-montain).  Ils  disent  que  le  Pape  est  tenu  d’obeir  au  Con-  c 
cile  general  legitimement  assemble  et  representant  I’Eglise  mili- 
tante.  Cette  doctrine  etroite  qu’on  peut  regarder  comme  usee  ele- 
puis  longtemps,  inenacerait  PEglise  d’une  mine  prochaine,  si  on 
la  developpait  dans  toutes  ses  consequences.^^ 

Les  jansenistes  en  out  voulu  developper  les  consequences, 
et  c’est  alors  que  I’episcopat  frangais  renia  formellement  le  galli- 
canisme dans  sa  lettre  immortelle  au  Pape  Innocent  X. 

Gossler,  dans  son  Dictionnaire,  dit  que  les  Papes,  avant  et 
apres  le  Concile  de  Trente,  ont  porte  un  grand  nombre  de  de- 
finitions de  foi;  que  le  Pape,  en  dehors  du  Concile,  est  le  prin- 
cipal organe  de  I’infaillibilite;  et  que  sur  son  autoritc  repose 
Vautorite  des  Conciles. 

Il  faut  done.  Monseigneur , retirer  tous  ces  theologiens  de 
la  liste  que  I’on  vous  a communiquee. 

Il  faudrait  encore  en  retirer  d’autres,  Bouvier,  par  exemple, 
Thomas  de  Charmes,  le  Cardinal  de  Cusa,  et  presque  Tournely 
lui-meme. 

Bouvier,  car  il  enseigne  la  doctrine  romaine  dans  sa  der- 
niere  edition.  d 

Thomas  de  Charmes,  car  la  ou  il  ecrit  sur  cette  matiere, 
il  commence  par  declarer  qu’il  ne  traitera  pas  la  question  de 
droit  ad  vitandas  turbas  et  contentiones,  mais  seulement  celle  de 
fait.  Il  expose  ensuite  dans  quel  cas  le  Pape  est  faillible,  c’est 
a-dire  comme  personne  privee:  constat  apud  omnes  S.  Pontificem 
in  errorem  labi  posse  quando  ut  doctor  particularis  et  ex  privata 
sententia  loquitur.  Puis,  il  etablit  la  these  suivante:  Nullus  un- 
quam  Pontifex  Romanus  ex  cathedra  qn  onuntians  erravit  in  fide 
aut  moribus.  Ce  qu’il  prouve  par  des  textes  des  Peres  qui  ne 
concluent  pas  seulement  en  favour  du  fait,  mais  aussi  en  faveur 
du  droit.  Enfin,  dans  la  solution  des  objections,  il  explique  tous 
les  faits  que  I’on  a coutume  d’apporter  pour  convaincre  les 
papes  d’erreur.  Peut-on  compter  un  pared  ouvrage  parmi  ceux 
qui  nient  I’infaillibilite  du  Pontife  Komain,  ou  qui  traitent  cette 
doctrine  de  simple  opinion?  (De  Eccl.  Proleg.  c.  4.  de  Romano 
Pontifice  q.  2.) 

L’illustre  Nicolas  de  Cusa  ecrivit  I’ouvrage  auquel  vous 
faites  allusion,  pendant  le  Concile  de  Bale,  ou  il  eut  le  malheur 


d’assister  encore  jeune,  et  de  prendre  parti  pour  les  schisma- 
tiques.  Son  ouvrage  de  la  Concordance  catholique  contieut  bien 
des  erreurs,  par  exemple:  que  le  Concile  general  n’oblige  pas 
les  eglises  particulieres  avant  leur  acceptation:  que  le  Pape  a 
regu  la  primaute  de  Jesus-Christ,  mais  du  consentement  de 
I’Eglise!  C’est  ce  qu’atteste  Elie  Dupin  dans  son  histoire  des 
controverses  du  XV®  siecle.  Mais  Nicolas  de  Cusa  retracta  ses 
erreurs  dans  sa  lettre  ad  Rodericum  en  y professant  la  vraie 
doctrine,  et  il  fut  toujours  devoue  depuis  au  Saint-Siege. 

Il  en  fut  de  meme  du  Panormitain.  qui  prononga,  au  Con- 
cile de  Bale,  un  discours  contre  Eugene  IV,  et  fut  fait  car- 
dinal par  I’anti-pape  Felix  V,  mais  qui  revint  a lui-meme  en- 
suite, et  fit  un  ouvrage  ou  il  etablit  la  superiorite  du  Pape  sur 
les  Conciles. 

Vous  connaissez.  Monseigneur,  les  paroles  memorables  de 
Tournely  contre  le  gallicanisme:  „En  presence  de  la  nuee  des 
temoins  de  tous  les  siecles  invoques  par  Bellarmin,  Launoy  et 
tant  d’autres,  nous  ne  pouvons  dissimuler  qu’il  est  bien  diffi- 
cile de  ne  pas  reconnaitre  I’infaillible  autorite  du  Saint-Siege 
ou  de  I’Eglise  romaine;  mais  il  est  plus  difficile  encore  de  la 
concilier  avec  la  Declaration  du  clerge  gallican  (de  1682),  de 
laquelle  il  ne  nous  est  pas  permis  de  nous  ecarter.“ 

Du  reste,  ce  n’est  pas  Tournely  seul  qui  ne  devrait  pas 
figurer  sur  la  liste  de  Votre  Grandeur,  ce  sent  encore  d’autres 
theologiens,  et  par  une  raison  toute  ditferente,  car  ils  y font 
trop  mauvaise  figure;  c’est  Nicolas  Clemengis,  dont  les  oeuvres 
ont  ete  jugees  dignes  d’etre  imprimees  par  les  protestants,  et 
qui  ne  nia  pas  seulement  I’infaillible  autorite  du  Pape,  mais 
celle  des  Conciles  generaux,  blamant  tout  dans  I’Eglise,  les 
Papes,  les  eveques,  les  cardinaux,  les  ordres  religieux;  c’est  le 
fameux  Van  Espen,  dont  la  science  n’excuse  pas  les  erreurs; 
ce  sent  encore  d’autres  noms  de  moindre  valeur  et  toujours  de 
I’ecole  de  Bale. 

Il  efit  fallu  dire  aussi  comment  il  s’est  fait  que  le  grand 
nom  de  Tostat  ait  pu  se  trouver  mMe  dans  cette  liste  a tant 
d’autres  noms  indignes  du  sien.  Tostat  qui  siegea  parmi  les 
docteurs  de  BMe  opposes  a Eugene  IV,  se  reconcilia  avec  le 
Souverain  Pontife,  et  soutint  publiquement  a Sienne  des  theses 
en  presence  du  Pape,  theses  ou  il  professe  ouvertement  I’au- 
torite souveraine  du  Successeur  de  Pierre  en  matiere  de  foi. 
Mais  quelques-unes  de  ces  theses  ayant  ete  condamnees  par  le 
Saint-Siege,  Tostat  joignit  a son  Defensorium  des  propositions 
opposees  a I’infaillibilite.  Les  grands  hommes,  depuis  Tertullien 
jusqu’a  Lamennais,  n’ont  pas  toujours  su  se  preserver  de  cette 
faiblesse.  Elle  ne  conduisit  pas  Tostat  dans  I’abime  ou  elle  en 
precipita  d’autres,  mais  elle  ne  laisse  pas  moins  une  tache  a sa 
memoire. 

Quant  aux  universites  citees  par  Votre  Grandeur,  j’ai  deja 
dit  plus  haut  ce  qui  honore  I’universite  de  Paris.  Mais  les  de- 
cisions, citees  par  Launoy,  des  academies  d’Erfurth,  de  Cra- 
covie,  de  Vienne,  datent  toutes  de  Vepoque  de  Bale. 

L’universite  de  Louvain , deux  fois  citee  aussi  dans  votre 
lettre,  et  a propos  de  Driedo,  et  a propos  des  questions  posees 
par  le  celebre  Pitt  a la  fin  du  siecle  dernier,  I’universite  de 
Louvain  ne  s’ecarta  jamais  de  la  doctrine  seule  vraiment  ca- 
tholique sur  I’autorite  souveraine  des  jugements  dograatiques 
des  Souverains  Pontifes. 

Id  ostendit  p.  30  sqq. 

Probat  deinde,  traditionem  de  infiillibilitate  pontificia  recte  dici 
unaiiimem,  licet  tlieologi  in  ea  asserenda  non  fuerint  unaniraes: 

IV. 

C’est  que  les  disputes  des  theologiens.  Monseigneur,  ne 
constituent  pas  la  tradition.  Les  docteurs  catholiques  sont  aussi, 
sans  doute,  des  temoins  de  cette  tradition,  mais  elle  ne  depend 
pas  essentiellement  d’eux.  Elle  s’atteste  par  elle-meme,  iustifi- 
cata  in  semeti'psa  e’est-a-dire  par  V enseignement  vivant  de  I’Eglise, 
enseignement  dont  les  temoignages  irrefragables  dominent  ceux 
des  theologiens,  et  restent  graves  sur  des  monuments  qu’au- 
cune  dispute  ne  renversera. 

Ces  monuments,  ce  sont  les  faits  publics  et  notoires  qui 
constituent  I’histoire  ecclesiastique  dans  ce  qu’elle  a de  fonda- 

* Je  cite  ce  texte  dans  le  sens  accommodatif. 


1340 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  raotus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  379. 


13.50 


mental:  e’est  Paction  constante  do  lapapaute:  e’est  la  conduite  a 
parfaitement  correspondante  de  I’episcopat,  dans  les  Conciles  et 
hors  des  Conciles;  e’est  Pusage  perpetuel  de  la  catholicite , en 
un  mot,  e’est  la  vie  meme  de  PEglise. 

C’est  la  qu’on  trouve  Vunanime  tradition  des  siecles  Chre- 
tiens, et  e’est  en  elle  que  nous  apparait  dans  sa  certitude  la 
verite  que  vous  pretendez  ravaler  a la  condition  de  simple  opinion. 

Vous  repondrez  peut-etre  que  vous  n’avez  pretendu  cela 
nulle  part,  que  vous  vous  etes  borne  a citer  ceux  qui  le  disent. 

Laissons  la,  Monseigneur,  ces  habiletes  de  polemique.  Si 
vous  croyez  a Pinfaillibilite  de  Pierre  et  de  ses  successeurs  dans 
I’exercice  de  leur  autorite  souveraine  en  mature  de  foi,  dites-le 
ouvertement,  car  tout  ce  que  vous  ecrivez  tend  clairement  a 
prouver  le  contraire.  Dans  les  innombrables  lettres  que  je 
regois  des  gens  du  monde  (sans  doute  a cause  du  nom  que 
vous  me  faites),  je  vois  que  tous  vous  comprennent  comme  je 
vous  comprends,  ceux  qui  vous  louent  aussi  bien  que  ceux  qui 
vous  blament,  et  je  vois  que  ceux  qui  vous  louent  rejettent  la 
foi  a cette  verite  certaine,  en  s’appuyant  uniqnement  sur  Yotre 
Grandeur,  car  ils  sent  tous  de  ces  docteurs  improvises  dont  je  b 
parlais  dernieroment  a votre  principal  defenseur,  le  reverend 
Pere  Gratry. 

Pour  nous.  Monseigneur , e’est  en  nous  appuyant  sur  Pen- 
seignement  meme  de  PEglise,  atteste  par  les  monuments  dont 
je  parlais  tout  a Pheure  , que  nous  affirmons  comme  une  verite 
certaine,  e’est-a-dire  comme  une  verite  certainement  rmHee,  que 
Pautorite  du  Saint-Siege  ou  des  successeurs  de  Pierre  est  sou- 
veraine, et  par  consequent  infaillible  dans  ses  jugements  dog- 
matiques,  selon  Pinstitution  et  les  promesses  de  Jesus-Christ. 

Eius  rei  argumenta  p.  42  sqq.  ita  affert,  ut,  quae  ipse  in  libellis 
antea  scriptis  et  Abbas  Gu6ranger  contra  Revihum  Maret  de  bac  re 
attulit,  breviter  comprehendat. 

V. 

Ces  affirmations.  Monseigneur,  vous  paraissent  trop  sures 
d’elles-memes.  Mais  que  voulez-vous?  Elies  sent  appuyees  sur 
le  triple  fondement  de  PEcriture,  de  la  Tradition  et  de  Paction 
de  la  papaute.  A toutes  les  preuves  que  j’en  ai  donnees  ail-  ^ 
leurs,  viennent  se  joindre  ces  paroles  recentes  du  St.  Pere  a 
Dom  Gueranger: 

„S’ils  croyaient  fermement,  avec  les  autres  catholiques,  que 
le  Concile  oecumenique  est  gouverne  par  le  Saint-Esprit , que 
e’est  uniquement  par  le  souffle  de  cet  Esprit  divin  qu’il  definit 
et  propose  ce  qui  doit  etre  cru;  il  ne  leur  serait  jamais  venu 
en  pensee  que  des  choses,  ou  non  revelees,  ou  nuisibles  a PEglise, 
pourraient  y etre  definies,  et  ils  ne  s’imagineraient  pas  que  des 
manoeuvres  humaines  pourront  arreter  la  puissance  du  Saint- 
Esprit  et  empecher  la  definition  de  choses  revelees  et  utiles  a 
PEglise.  Ils  ne  se  persuaderaient  pas  qu’il  ait  cte  defendu  aux 
Peres  de  proposer  en  la  maniere  convenable  et  dans  le  but  de 
faire  ressortir  avec  plus  d’eclat  la  verite  par  la  discussion  des 
difficultes  qu’ils  auraient  a opposer  a telle  ou  telle  definition. “ ‘ 

La  chose  est  deja  faite.  Monseigneur,  je  veux  dire  que  ces 
difficultes  sent  deja  pleinement  exposees  par  Monseigneur  de 
Sura;  et  quoiqu’il  soit  bien  regrettable  qu’elles  Paient  ete  en 
dehors  du  Concile,  et  qu’elles  aient  ainsi  trouble  une  foule 
d’esprits  peu  prepares  a de  pareilles  discussions,  il  n’en  est  pas  4 
moins  vrai  que,  grace  au  Doyen  de  Sorbonne,  les  Peres  du  Con- 
cile ont  sous  les  yeux  tout  ce  que  le  gallicanisme  a jamais  pu 
faire  valoir  de  difficultes  centre  la  doctriiie  de  PEglise  mere  et 
maitresse.  Vos  observations,  Monseigneur,  les  ont  reproduites 
avec  eclat,  et  dans  la  lettre  que  vous  m’adressez , vous  les  re- 
sumez  de  nouveau,  mais  sans  faire  mention  de  mes  reponses. 
Vous  me  donnez  ainsi  le  droit  de  me  resumer,  a mon  tour,  et 
de  renvoyer  nos  lecteurs,  pour  plus  ample  informc,  a la  pre- 
miere lettre  que  j’ai  eu  Phonneur  do  vous  ccrire,  et  qu’ils  trou- 
veront  plus  loin  en  Appendice'^. 

Postquam  iterum  p.  50  sqq.  exposuit,  quam  legitima  sit  distinctio 
inter  personam  privatam  et  publicam  (de  qua  adversarius  egerat  supra 
p.  1327  b.),  breviter  respondet  ad  diffioultates  dogmaticas  et  bistoricas 
a Revmo  Dupanloup  initio  epistolae  iterum  allatas: 


* Brcf  a D.  Gudrangcr. 

^ * V.  has  literas  supra  p.  1286,  Doc.  357. 


Vous  revenez  aussi.  Monseigneur,  sur  vos  autres  difficultes 
et  vous  trouvez  toujours  qu’il  est  difficile  de  savoir: 

1°  Quand  le  Pape  parle  comme  Pape , et  non  comme  per- 
sonne  privee,  ou  comme  docteur  prive; 

2°  Quand  ses  actes  sont  de  vrais  jugements  dogmatiques 
ou  des  definitions  ex  cathedra. 

Mais  il  parle  comme  Pape,  quand  il  le  dit;  et  ses  jugo- 
ments  sont  dogmatiques,  quand  il  definit  ce  qui  doit  etre  cru 
par  toute  PEglise  comme  appartenant  au  depot  de  la  foi,  et 
quand  il  condamne  ce  qui  doit  etre  rejete  par  toute  PEglise 
comme  contraire  a Penseignement  de  la  foi. 

Vous  trouvez  aussi.  Monseigneur,  qu’il  est  bien  difficile  de 
resoudre: 

3°  Les  questions  de  fait  qui  peuvent  se  poser  a propos  de 
tout  jugement  dogmatique,  ou  de  tout  acte  ex  cathedra. 

Mais  je  vous  ai  deja  demontre,  en  repondant  a vos  Obser- 
vations ou  ces  questions  de  fait  sont  mentionnees,  que  les  diffi- 
cultcs  soulevees  par  Votre  Grandeur  a propos  des  dechsions 
dogmatiques  des  Papes,  peuvent  etre  soulevees  cgalcment  a 
propos  des  decisions  dogmatiques  des  Conciles,  et  que,  pour  les 
unes  comme  pour  les  autres,  ces  difficultes  sont  values,  PEglise 
ayant  toujours  su  parfaitement  a quoi  s’en  tenir,  quand  les 
Papes  ou  les  Conciles  ont  porte  de  semblables  decrets. 

Vous  trouvez  encore,  Monseigneur,  qu’il  est  bien  difficile 
de  resoudre: 

4®  Les  difficultes  tirees  du  passe  ou  des  faits  historiques. 

Mais  tous  les  theologiens  connaissent  ces  faits  par  leurs 
noms , et  ce  sont  ces  faits-la  memes  qui  fournissent  Pune  des 
preuves  de  ce  que  Pon  pourrait  appeler  Vinfaillibilitc  historique, 
puisqu’il  est  manifeste  qu’aucun  de  ces  faits  n’a  le  caractere 
d’une  definition  doctrinale.  Ce  n’est  ni  a vous.  Monseigneur, 
ni  aux  Peres  du  Concile,  qu’il  est  encore  necessaire  de  demon- 
trer  cela.  . . . 

C’est  ici.  Monseigneur,  que  revient  le  texte  de  Melchior 
Cano , que  vous  ne  citez  pas  avec  une  parfaite  exactitude 
Cano  ne  dit  pas  seulement  que  ceux-la  ne  soutiennent  pas, 
mais  ebranlent  Pautorite  pontificale,  qui  veulent  defendre  temc- 
rairement  et  sans  discernement  tout  jugemeut  du  Pape : Qui 
Summi  Pontificis  omne  itidicium  temere  et  sine  deleetii  defendunt, 
mais  il  dit  tout  jugement  du  Pape  sur  quelque  chose  que  ce  soil : 
omne  de  re  quacumqne  indicium  Melchior  Cano  blame  done 
ceux  qui  veulent  defendre  comme  infaillibles  les  jugements  des 
Papes  en  dehors  des  choses  qui  touchent  a la  foi.  . . . 

Mais  je  reviens  a Votre  Grandeur. 

Vous  trouvez  qu’il  est  bien  difficile  enfin  do  nier: 

5°  „Les  difficultes  tirees  du  fond  meme  de  la  question, 
puisqu’elle  a ete  si  longtemps  debattue,  et  que,  par  consequent, 
elle  ne  doit  pas  etre  claire.“ 

Mais  je  vous  repondrai,  comme  le  comte  de  Maistre:  „As- 
signez  une  epoque  de  PEglise  ou  les  decisions  dogmatiques  du 
Saint-Siege  n’ont  pas  fait  loi,“  si  vous  voulez  avoir  le  droit  de 
trouver  cette  question  obscure,  ou  si  vous  voulez  donner  une 
veritable  importance  dogmatique  aux  doctrines  troublees  du 
grand  schisme  et  aux  disputes  gallicanes. 

Postquam  p.  58  sq.  D“"ui  de  Maistre,  quern  adversarius  aggre- 
ditur  (supra  p.  1326  d.),  defendit  atque  argumentum  eius,  quod  a Pa- 
tribus  definitionem  petentibus  in  ipso  postulate  indicatum  („suprennim 
ideoque  ab  errore  immuneni“,  v.  supra  p.  932  b.)  adversarius  reiicit 
(p.  1326  d.  sq.),  accuratius  exposuit  (p.  59  sqq.,  cf.  etiam  supra 
p.  1287  a.),  ostendit  p.  68  sqq.,  alterum  postulatum,  e quo  Revmus 
llupanloup  argumenta  petierat  (p.  1238  b.  sqq.)  cum  aliorum  Patrum 
definitionem  petentium  postulate  convenirc,  si  rei  substantia  spectetur. 
Quod  ut  probet,  partem  eius  affert  (earn,  quam  babes  supra  p.  938  d.  sqq.). 

Tandem  agit  de  quaestione  opportunitatis: 

VI. 

Faut-il  done  encore  parler  d’inopportunitc  ? 

Votre  Grandeur  pense  que  j’ai  neglige  ce  cote  de  la  ques- 
tion. Et  cependant,  Monseigneur,  je  I’ai  franchement  aborde, 
et  dans  la  lettre  qui  suit  mon  livre  sur  V Tnfaillibilite , et  dans 
ce  livre  memo,  et  dans  ma  reponse  a vos  Observations.  Tout 
cela  ne  contient,  sur  ce  point,  qu’une  douzaine  do  pages,  je  le 


1 * Supra  p.  1322  d.  ^ * Supra  p.  1290  b. 

^ * Supra  p.  1324  d.  * De  locis  theologicis.  L.  V.  c.  V. 

85* 


1351 


Acta  et  decreta  SS,  Coucilii  Vaticaiii.  Appendix. 


1352 


reconnais  bien  volontiers , mais  quand  on  defend  la  verite,  il  a 
ne  faut  pas  tant  de  paroles  pour  la  constater:  uhi  verha  sunt 
plurima,  ihi  frequenter  egestas. 

Je  ne  comprendrai  jamais,  Monseigneur,  qu’il  soit  digne 
de  I’Eglise  de  cacher  sa  croyance,  quand  sa  croyance  est  nice, 
ou  contestee  avec  eclat. 

Je  ne  comprendrai  jamais  que  I’Eglise  puisse  ainsi  rougir 
do  Jesus-Christ  et  de  I’Evangile. 

Je  ne  comprendrai  jamais  que  la  proclamation  de  sa  foi 
super  tecta,  puisse  devenir  un  obstacle  au  retour  des  schisma- 
tiques,  des  beretiques  et  des  incrcdules  qui  cherchent  la  verite, 
parce  que  je  sais  le  contraire  *.  Je  connais  intimement  des 
Russes,  des  Anglicans  et  des  Calvinistes,  revenus  de  tons  les 
cotes  de  I’erreur  a I’unite  de  I’Eglise,  et  tons  y sent  revejius 
parce  qu’ils  avaient  soif  de  certitude,  de  divine  certitude  ou 
d’infaillibilite,  et  qu’ils  Pont  ti-ouvee  dans  I’Eglise,  avec  la  rea- 
lite  vivante  des  pages  sublimes  de  I’Evangile  sur  I’autorite  de 
Pierre.  Je  connais  aussi  des  sceptiques  revenus  a Dieu  et  a 
sa  grande  oeuvre  par  le  meme  chemin,  le  besoin  de  foi  n’etant 
pour  tous  les  hommes  que  le  besoin  d’infaillibilite.  b 

Je  ne  comprendrai  jamais.  Monseigneur,  qu’il  faille  taire 
la  verite,  parce  que  des  gouvernements  qui  ne  veulent  pas  I’en- 
tendre,  s’en  vont  en  disant  comme  le  representant  de  Cesar  en 
Judee:  Quest-ce  que  la  verite? 

Je  ne  comprendrai  jamais  qu’il  faille  la  taire  non  plus, 
parce  que  des  hommes  d’Etat,  des  senateurs,  des  deputes,  des 
magistrats,  des  industriels,  des  electeurs,  des  etudiants  et  des 
ouvriers,  selon  I’enumeration  que  vous  me  faites.  Monseigneur, 
sent  pleins  de  prejuges  centre  I’infaillibilite,  et  parce  qu’ils  di- 
sent,  comme  Monsieur  Jules  Simon,  quo  Dieu  seul  est  infail- 
lible,  comme  si  celui  qui  seul  est  par  lui-meme,  mais  qui  nous 
a donne  Vetre,  ne  pouvait  pas  nous  donner  aussi  la  certitude 
de  la  raison  et  la  certitude  de  la  foi.  Ce  que  je  comprendrais 
plus  facilement.  Monseigneur,  e’est  que  I’on  consacrat  a dissipor 
ces  prejuges  le  temps  qu’on  perd  a les  entretenir. 

Je  ne  comprendrai  jamais  que  le  Concile  general  craigne 
de  confessor  sa  foi  en  presence  des  nations,  quand  les  Concilcs 
provinciaux  celebres  chez  ces  nations  elles-memes,  n’ont  nulle- 
ment  craint  de  la  confessor.  N’est-ce  pas  chez  les  Frangais,  c 
choz  les  Anglais , chez  les  Allemands , chez  les  Hongrois  , chez 
les  Slaves  de  la  Boheme,  chez  les  Americains,  non-seulement 
du  Sud , mais  du  Nord , que  les  Conciles  provinciaux  ont  con- 
fesse  naguere  I’infaillibilite  de  Pierre  et  do  ses  successeurs  en 
matiere  de  foi?  N’est-ce  pas  chez  tous  ces  peuples  libres  qu’ils 
ont  livre  cette  confession  a tous  les  organes  de  la  publicite? 

Je  ne  dirai  jamais  non  plus,  comme  I’a  dit  Yotre  Gran- 
deur (page  54),  qu’en  ecartant  cette  question,  qu’en  I’enlevant 
aux  deliberations  du  Concile,  le  Pape  eht  donne  un  haut  exemple 
de  prudence  consommee,  de  moderation  dans  la  force,  et  eht 
cfficacement  grandi  son  autorite  dans  I’admiration  universelle 
Je  me  sers  des  termes  eat  donne  et  eat  grandi,  car  au  moment 
oil  vous  faisiez  distribuer  aux  Peres  du  Concile  la  lettre  ou 
vous  exprimiez  cette  pensee,  vous  n’ignoriez  pas,  Monseigneur, 
que  le  Saint-Pere  avait  donne  deja  un  tout  autre  exemple  de 
prudence,  de  sagesse  et  de  confiance  en  Dieu. 

Je  souffre  en  vous  le  disant.  Monseigneur,  mais  je  vous 
dois  cette  parole  de  franche  amitie:  comment,  en  de  pareilles 
circonstances,  n’avez-vous  pas  fait  le  sacrifice  d’une  opinion  si 
opposee  aux  sentiments  de  Pierre  et  de  la  grande  majorite  de 
I’Episcopat  ? 

Dependant,  Monseigneur,  je  n’en  doute  nullement,  vous 
n’avez  fait  que  ce  que  vous  avez  cru  devoir  faire,  et  vous 
souffrez  beaucoup  de  votre  cote.  Je  finis  done  par  une  pensee 
qui  nous  consolera  tous  les  deux.  Les  grandes  grS,ces  sent  or- 
dinairement  precedees  de  grandes  croix.  Nous  portons  ici  le 
poids  du  jour  et  de  la  chaleur,  comme  des  ouvriers  employes 
a la  construction  d’un  edifice.  Mais  de  cet  edifice,  nul  de  nous 
ne  tient  le  plan.  Le  plan  est  dans  les  mains  de  I’invisible  archi- 
tccte.  Nous  I’executons  sans  en  saisir  encore  tout  I’ensemble, 
et  nous  ne  jouirons  pleinemcnt  de  sa  grandeur,  que  lorsque 
tous  nous  pourrons  dire  avec  reconnaissance:  „Dieu  a daigne 
se  servir  de  nos  pensees,  de  nos  desirs,  de  notre  zele , de  nos 
esperances  et  de  nos  craintes,  de  nos  faiblesses  meme  et  de 


1 * Cf.  supra  1294  c.  d.  * * Cf.  su])ra  1295  a.  sqq. 

^ * V.  supra  p.  1338  c. 


nos  fautes,  pour  preparer  la  place  a cet  edifice,  et  pour  en 
creuser  les  fonderaents;  il  a daigne  se  servir  de  nos  mains  pour 
en  ranger  les  pierres,  et  de  nos  discussions  pour  en  former  le 
ciment;  mais  nul  de  nous  nepeutdire:  e’est  mon  oeuvre.  C’est 
tout  autre  chose  que  ce  que  nous  avions  pense,  e’est  tout  autre 
chose  que  ce  que  nous  avions  voulu!“  . , . 

C’est  le  Dimanche  de  la  Passion,  Monseigneur,  que  je  ter- 
mine  cette  lettre  commencee  depuis  plus  de  quinze  jours.  Yous 
savez  quels  sent  les  travaux  qui  m’ont  empeche  de  vous  I’a- 
dresser  plus  tot.  Ils  me  serviront  d’excuse  aussi  pour  tout  ce 
qu’elle  contient  d’inacheve.  Je  n’ai  pas  besoin  d’ajouter  que, 
si  je  ne  m’etais  senti  penetre  d’une  profonde  et  respectueuse 
affection  pour  Yotre  Grandeur,  et  „degage  de  toute  animosite 
polemique,  j’eusse  jetc  la  plume.  Mais  ce  sentiment  n’exclut 
ni  la  profession  solennelle  de  la  verite,  ni  I’accent  clair  et  eleve 
de  la  foi,  ni  le  cri  d’alarme  en  face  de  I’ennemi  connu  ou 
masque." 

En  cela  du  moins,  mon  cher  et  venerc  seigneur,  nous  som- 
mes  tous  les  deux  d’accord  avec  Joseph  de  Maistre. 

J’ai  la  pleine  confiance  que  nous  le  serons  bientot  aussi 
sur  la  grande  question  qui  nous  divise,  et  que  vos  recents  et 
eloquents  ecrits  n’auront  ete  que  les  derniers  jets  de  flammes 
d’une  ecole  qui  s’eteint. 

Yeuillez  agreer.  Monseigneur,  avec  I’expression  de  mes  espe- 
rances, celle  de  mes  plus  devoues  respects. 

t Yictor  Auguste,  Archeveque  de  Malines. 

380. 

1).  14.  M.art.  1870.  — Kevmus  Christoph.  Bonjean,  Ep.  Medensis  i.  p.  i. 
et  Yicarius  Apostolicus  Jaffnae,  ad  Revmum  Dupanloiip  scribens, 
negat  fore,  iit  infideles  et  acatholiei  definitione  infallibilitatis  ah 
Ecclesia  alienentur  ; certe  iis  in  regionibus,  ubi  ipse  per  viginti 
tres  annos  apostolico  miinere  functus  sit,  adeo  timendum  non  esse, 
ne  talis  definitio  infideles  et  acatholieos  avertat  ab  Ecclesia,  ut 
eos  potius  illi  sit  concili.atura. 

Rome,  via  di  Monserrato,  14  mars. 

Monseigneur, 

J’ai  cu  samedi  soir  I’honneur  inattendu  de  votre  brochure 
imprimee  a Naples,  en  roponse  a Mgr  I’Eveque  de  Malines. 

Il  ne  m’appartient  pas,  a moi , humble  Yicaire  apostolique 
dans  rile  lointaiue  de  Ceylan , d’intervenir  dans  le  fond  de  ce 
debat  entre  des  personnages  aussi  considerables. 

Je  ne  solliciterai  done  votre  attention  que  sur  un  point 
d’un  inter^t  tout  special  pour  moi. 

Parmi  les  raisons  alleguees  par  Yotre  Grandeur  centre 
I’opportunite  d’une  definition  de  notre  vieille  croyance  a I’in- 
faillibilite  doctrinale  du  Pasteur  supreme,  je  rencontre  cet  appel 
pathetique  en  faveur  de  tous  les  infortunes  encore  cloignes  du 
bercail  de  Jesus-Christ: 

„Huit  cent  millions  encore  d’infideles,  les  deux  tiers  de 
I’humanite ! qui  apres  dix-huit  siecles  de  christianisme  ne  con- 
naissent  pas  Jesus-Christ!  Y songeons-nous  assez?"  (page  27.) 
[Supra  p.  1328  b.] 

„ . . . Ces  soixante-dix  millions  de  schismatiques  . . . ayons 
pitic  meme  de  leur  ignorance!  . . . Ne  croyons  pas  . . . qu’il 
soit  . . . de  la  mission  d’un  grand  Concile  de  les  eloigner  da- 
vantage  et  de  lour  rendre  le  retour  plus  difficile.  Est-ce  pour 
cola  qu’on  les  a invites?"  (Ibid.) 

„Et  ces  quatre-vingt-dix  millions  de  protestants  qui  n’ad- 
mettent  pas  meme  I’autorite  de  I’Eglise?  Faut-il  entre  eux 
et  nous  . . . elever  encore  des  barrieres  et  creuser  des  abimes? 
. . . Est-ce  ainsi  qu’on  tente  ce  qu’il  y a do  plus  delicat  dans 
la  conversion  des  ames?"  (page  28.)  [p.  1328  c.] 

Monseigneur,  vingt-trois  annees  de  ministere  au  milieu  des 
hindous,  des  boudhistes  et  des  protestants  de  I’Inde  anglaiso 
(pres  de  180  millions  d’ames)  me  permettent  d’apprecier,  en  ce 
qui  les  touche,  cette  question  d’opportunite. 

Or , ces  peuples  d’une  civilisation  si  ancienne  et  si  eton- 
nante;  ces  peuples  au  salut  desquels  vous  prenez  un  si  juste 
et  si  touchant  interet,  et  dont  la  conversion,  dans  une  hypo- 
these  que  vous  laissez  pressentir,  mais  dont  ma  pensee  se  de- 
tourne  avec  effroi,  oflfrirait  a I’Eglise  quelque  soulagement  a 
de  grandes  douleurs;  ces  peuples.  Monseigneur,  ont  a un  haut 
degre  le  sentiment  de  I’autorite  dans  les  choses  religieuses.  Re- 


1353 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2,  Animorum  motus  in  Gallia  ct  inter  Patres  Concilii.  Doc.  379. — 380. 


1354 


ligion  vraie,  autorite  infaillible,  sent  dans  leur  esprit  des  idees  a 
connexes,  inseparables.  „Touto  lampe  n’est  pas  line  lampe,  s’e- 
crie  un  de  lours  pliilosoplies;  mais  seulo  la  lampe  qui  ne  mc7it 
pas  (qui  no  trompe  pas)  est  une  lampe  pour  le  sago.“ 

Disons  a ces  infideles  quo  le  Chef  de  la  vraie  relujion  (e’est 
ainsi  qu’ils  distinguent  notre  sainte  religion  de  toutes  les  au- 
tres),  celui  que  les  Chretiens  appellent  leur  „Venerablo  Pere, 
le  Tres-Saint  Seigneur  Pape“,  est  le  successeur  de  saint  Pierre, 
lui-meme  le  vicaire  infaillible  de  Jesus- Christ,  Porgane  de  Dieu 
sur  la  terre;  a Pinstant  cette  verite  les  penetre:  ^Voilii,  s’e- 
crient-ils,  la  vraie  religion." 

Entreprenons  au  contraire  de  leur  faire  entendre  que  les 
sentences  de  ce  representant  de  Dieu  ont  besoin  d’etre  confir- 
mees par  d’autres;  et  la  religion  catholique  doscendra  dans  les 
osprits  au  niveau  d’une  institution  humaine. 

Quand  done,  de  retour  au  milieu  d’eux,  nous  leur  annon- 
cerons  que  le  Concile  du  Vatican  a solennellement  affirme  la 
foi  de  PEglise  a Pinfaillibilite  de  son  chef,  ils  seront  egalement 
frappes  de  la  grandeur  de  Pacte  et  de  la  sublimite  de  la  doc- 
trine: „Voila  qui  est  bien,  diront-ils;  voila  qui  est  la  verite 
meme.“  Leur  entree  dans  le  bercail  n’en  saurait  done  etre  re- 
tardee  d’un  seul  jour. 

Mais  les  protestants?  . . . Ecartons  d’abord  les  indigenes, 
si  peu  nombreux  du  reste,  dont  toute  la  raison  d’etre  protes- 
tants so  resume  dans  une  question  d’interet  temporel:  ceux- 
la  seront  apres  notre  definition,  ce  qu’ils  sent  aujourd’hui,  les 
serviteurs  de  Mammon,  toujours,  helas,  loin  du  royaume  de  Dieu. 

Parmi  les  protestants  europeens,  creoles,  de  sang  mele,  dis- 
tinguons  — les  heretiques;  — les  chercheurs  de  bonne  foi;  — 
les  indififerents. 

Laissons  encore  ces  derniers  . . .;  le  developpement  de  nos 
dogmes  ne  saurait  les  toucher  ni  dans  un  sens  ni  dans  Pautre. 

Les  fanatiques,  les  bigots  poursuivent  d’une  haiue  impla- 
cable PEglise  et  tout  ce  qui  tient  a PEglise.  Dans  leurs  con- 
versations, dans  leurs  livres,  leurs  journaux,  leurs  tracts,  leurs 
meetings,  leurs  ecoles,  partout,  toujours  Pinjure  et  la  calomnio. 

Ce  qu’ils  ont  fait  jusqu’ici,  ils  le  font  aujourd’hui;  ils  le  feront 
domain,  toujours,  sans  mesure  ni  raison,  sans  souci  do  la  verite 
ni  des  convenances.  N’ont-ils  pas,  le  8 decembre  dernier,  tenu  ^ 
a Colombo  un  meeting  pour  protester  centre  notre  glorieux 
Concile? 

N’attendons  rien  autre  d’eux;  ils  sont  incorrigibles ! Si  le 
Concile  definit  Pinfaillibilite , ils  attaqueront  la  definition  du 
Concile;  si  le  Concile  s’abstenait , ils  lui  jetteraient  Popprobro 
et  la  risee.  Ce  qui  les  chagrine,  ce  qui  les  irrite,  ce  qu’ils  vou- 
draieut  detruire  et  s’efforcent  de  nier,  e’est  notre  grande  unite 
catholique : e’est  le  principe,  vivant  chez  nous,  absent  chez  eux, 
de  cette  unite.  Unite  catholique!  cauchemar  de  Pheresie , lime 
centre  laquelle  elle  use  ses  dents  impuissantes ; mais  tresor  dont 
vous.  Monseigneur,  et  moi-mcme  et  nous  tons,  nous  sommes  les 
gardiens.  Que  le  Concile  vienno  done  proclamer  cette  unite, 
en  resserrer  les  liens,  Passeoir  sur  sa  vraie  base , en  faire  res- 
sortir  les  consequences;  et  les  triomphes  les  plus  glorieux  sur 
ces  „irreconciliables“  attendent  nos  controversistes. 

_ C’est  assez  dire  quo  „pour  le  clerge  catholique  qui  vit  au 
milieu  des  protestants"  de  PIndo  anglaise,  „tout  le  terrain  do 
La  controverse  religieuse  ne  sera  pas  change".  Le  sera-t-il 
aillours? 

Mais,  Monseignour,  si  ces  ennemis  jures  de  PEglise  vicn- 
nent  a apprendre  la  polemique  actuelle,  — et  la  renommee  de 
votre  nom  attirera  leur  attention  sur  ce  fait  regrettable,  ils 
triompheront:  „Cette  unite  catholique,  diront-ils,  n’etait  done 
apres  tout  qu’une  apparence,  une  pretention!  N’avions-nous 
pas  predit  que  le  Concile  mettrait  a nu  les  divisions  intestines 
de  cette  Eglise?  Voyez  plutot  PEvequo  d’Orleans,  naguere  lo 
champion  du  Saint-Siege!  Aux  Evcques  qui  reclamont  une  de- 
finition, il  repond:  ,Y  songez-vous?  . . . Mais  les  difficultes  les 
plus  grandes  s’y  opposent;‘  et  il  ajoute:  ,N’avez-vous  done  pas 
entendu  le  cri  des  Eveques  d’Allemagno,  de  la  Hongrie,  de  la 
Boheme  et  de  tant  d’autres  ?‘  Done,  division  des  Eveques  catho- 
liques  sur  un  point  capital:  cela  etant,  oil  est  Punite?"  Et  ce 
sera.  Monseigneur,  partout  aillours,  j’ose  le  dire,  commo  chez 
nous,  un  scandale  immense. 

Venons  a cette  classe  de  nos  freres  separes , si  dignes  do 
tons  nos  egards,  de  toutes  nos  sympathies;  de  ceux  qui,  au 
milieu  de  mille  contradictions,  de  mille  incertitudes,  d’amer- 


tumes  sans  nombro  ct  sans  mesure,  cherchent  la  verite.  Cos 
heroiques  chercheurs  ne  sont  pas  inconnus  dans  les  Indes: 
memo  a Ceylan,  memo  dans  ma  petite  ville  de  Jaffna,  nous 
avons  parfois  a nous  rejouir  du  rotour  de  quelques-uns  au  ber- 
cail; et  le  jour  oii  le  Saint-Pere  ouvrait  ici  le  Concile  oecume- 
nique,  nos  missionnaires  de  Jaffna  ouvraient  les  portes  de  la 
sainte  Eglise  a Pune  de  ces  ames  d’elite.  Ah!  ceux-la.  Mon- 
seigneur,  ils  ont  soif  de  la  verite,  de  la  verite  tout  entiere;  ils 
ne  sauraient  s’arreter  a Petape  du  gallicanisme  ni  a aucune 
autre;  il  leur  faut  la  source  meme  des  eaux  vives  et  pures  qui 
rejaillissent  jusqu’ii  la  vie  eternelle.  Mais  s’ils  voyaient  PEglise, 
en  face  de  tant  et  de  si  audacieuses  denegations,  hesiter  a af- 
firmer  sa  croyance  sur  un  point  aussi  vital,  leur  propre  cou- 
rage ne  faiblirait-il  pas?  Ne  s’arreteraient-ils  pas  dans  leur 
course,  scandalises,  deconcertes?  Ah!  faut-il  tromper  ainsi  leur 
attente?  decourager  leurs  nobles  efforts?  „Est-ce  ainsi  que  Pon 
traite  ce  qu’il  y a de  plus  delieat  dans  la  conversion  des  ames?" 

Ce  n’est  pas  tout.  Je  dois  examiner  aussi  Pefifet  d’une  abs- 
tention sur  nos  catholiques  de  PInde.  Vous  nous  dites  bien. 
Monseigneur,  qu’en  cette  hypothese  (aujourd’hui  heurcusement 
impossible),  „toute  la  catholicite,  PEuropc,  le  monde  entier  ap- 
plaudirait".  Mais  vous  me  permettrez  bien  de  ne  pas  part.ager 
votre  espoir,  et  de  dire  qu’au  moins,  en  ce  qui  touche  PInde, 
ce  silence  du  Concile  n’y  produirait  aucun  bien,  et  ne  provo- 
querait  aucun  applaudissement.  Le  nombre  de  nos  catholiijues. 
Monseigneur,  depasse  un  million  de  fideles,  representes  au  Con- 
cile par  quinze  vicaires  apostoliques.  Cette  petite  Eglise,  re- 
naissante  apres  tons  ses  malheurs,  — et  son  grand  malheur  fut 
incontestablement  de  rester  trop  longtemps  privee  de  Paction 
directe  du  Saint-Siege,  ce  qui  causa  les  schismes,  amena  Paffai- 
blissement  de  la  foi , le  relachement  de  la  discipline  et  des 
moeurs;  — cette  Eglise  qui  se  releve  au  milieu  des  masses  in  - 
fidMes,  parmi  les  agitations  du  schisme  et  malgrc  la  propagande 
protestante,  n’a-t-elle  pas  qiielque  droit  a notre  interet?  Cette 
meche,  naguere  a peine  fumante,  rallumee  aujourd’hui , faut-il 
Pexposer  au  vent? 

Et  sa  faible  lumiere  ne  vacillerait-elle  pas,  si  nous,  Eveques 
des  Indes,  a notre  retour  de  Rome , nous  portions  a nos  chre- 
tientes,  non  les  definitions  solennelles  de  la  foi  catholique,  mais 
les  doutes  resultant  du  silence  du  Concile  sur  la  nature  du 
pouvoir  concede  par  Jesus-Christ  a son  vicaire?  Si  au  lieu 
d’une  semence  de  regeneration,  nous  leur  portions  ce  germe  de 
deperissement,  de  schisme  et  d’hercsie,  e’est-a-dire,  au  lieu  de 
la  lumiere,  Pobscurite!  au  lieu  de  la  vie,  la  mort! 

Car,  Monseigneur,  ces  onze  cent  mille  chretiens  croient  au 
magistere  infaillible  du  Pape.  Leur  missionnaire  envoye  par 
PEveque;  leur  Evcque  envoye  par  le  Pape;  le  Pape,  Vicaire 
infaillible  de  Jesus-Christ,  voila  les  fondements  de  leur  foi.  Des 
Conciles,  ils  en  avaient  jusqu’ici  peu  entendu  parler;  du  con- 
sentement  de  PEglise  dispersee,  moins  encore.  Si  done  on  de- 
vait  leur  dire  que  ce  Concile,  dont  nous  leur  avons  fait  atten- 
dre  tant  de  grandes  choses,  a refuse  de  se  prononcer  sur  cette 
verite  qu’ils  ont  toujours  crue,  quel  scandale!  Et  s’il  fallait 
ajouter,  coinme  cause  de  ce  refus,  Popposition  d’une  partie  de 
PEurope  catholique,  „la  moitie  peut-etre",  quel  scandale  plus 
grand  encore!  .,Quoi,  diraient  nos  neophytes,  nos  missionnaires 
exaltaient  la  piete  des  catholiques  d’Europe ! et  nous,  nous  at- 
tendions,  de  ces  catholiques,  nos  peres  dans  la  foi,  tout  secours 
ct  tout  bien;  et  ils  ne  croient  plus  au  Pape!"  A ces  plaintes, 
(|ue  pourrions-nous  repondre?  Car  enfin,  une  croyance  attaquec 
appelle  et  exige  une  croyance  dcfinic.  Et  si,  par  suite  do  ce 
scandale,  nos  cliretiens  devenaient  schisraatiejues,  ou  protestants, 
ou  retombaient  dans  Pinfidelite,  qui  aurait  a rendre  corapte  de 
CCS  ames  perdues? 

Si  je  vous  entends  bien.  Monseigneur,  vous  croyez  a Pin- 
faillibilite du  pasteur  supreme:  ii  ceux  qui  vous  reproclicnt 
d’attaquer  Pinfaillibilite  par  la  voie  detournec  de  Pinop])ortu- 
nite,  vous  reprochez  a votre  tour  de  meconnaitre  votre  pensee. 
Mais,  dans  nos  pays,  votre  opposition,  quel  que  soit  son  objet 
reel,  vous  fait  ranger  parmi  les  adversaires  meme  du  dogmc; 
chacun  dit  que  si  ce  dogme  est  conipris  dans  le  depot  de  la 
revelation,  il  est  susceptible  de  definition;  et  que  s’il  ne  pent 
etre  defini,  e’est  qu’il  ne  fait  pas  partie  de  ce  precieux  de|)dt; 
que,  par  conseijuent,  le  dogme  devient  douteux  dans  la  mesure 
meme  des  difficultes  qu’offre  sa  definition;  et  que  mettre  en 
question  sa  definibilite,  e’est  contester  sa  verite  meme.  Et  vos 


1355 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1356 


services  si  considerables  du  passe,  ces  services,  Monseigneur, 
pour  lesquels  nous  vous  avions  voue  tant  d’admiration,  de  re- 
connaissance et  d’ amour,  so  tournent  aujourd’hui  contre  la 
sainte  cause  que  vous  avez  si  noblement  defendue,  contre  nous- 
niemes  et  contre  vous! 

Ah!  ina  voix  est  faible,  et  mon  autorite  peu  de  chose!  au- 
trement  je  vous  montrerais  les  difficultes,  les  perils  de  I’oeuvro 
d’evangelisation  que  nous  poursuivons  au  prix  de  labeurs  si 
bien  apprecies  de  vous,  et  je  vous  demanderais  de  ne  pas  per- 
mettre  qu’on  se  serve  contre  nous  et  notre  oeuvre  du  nora  v6- 
nere  qu’ont  illustre  tant  de  luttes  glorieuses  dans  la  meme 
cause.  Au  nom  de  180  millions  d’inhdMes,  de  150  000  protes- 
tants,  de  1 100  000  catholiques  des  Indes,  au  nom  surtout  des 
GO  000  catholiques  dont  j’ai  la  charge  «a  Jaffna,  je  vous  conju- 
rerais  d abandonner  une  opposition  qui  va  scandaliser  tant  de 
faibles  dans  la  foi,  donner  aux  ennemis  de  I’Eglise  dans  nos 
pays  de  nouvelles  armes , et  qui  tend  a obscurcir  I’eclat  de  ce 
grand  phare  du  Vatican,  dont  les  splendours  brillant  au  milieu 
de  toutes  les  tenebres  de  I’hercsie,  du  pantlieisme,  du  boudhisme 
et  de  I’idolatrie,  indiquent  aux  malhcureux  adeptes  do  ces  do-  b 
solantes  doctrines  le  chemin  de  la  patrie  et  le  port  du  salut. 

Recevez,  Monsoigneur,  les  hommages  de  celui  qui,  autre- 
fois votrc  admirateur  enthousiaste,  vent  demeurer  dans  la  cha- 
rite  de  Jesus-Christ, 

De  Votre  Grandeur,  I’hurnble  et  devoue  frere, 

t Ch.  Bonjean,  0.  M.  I., 

Ev.  de  Medea,  Vicaire  apostolique 
de  Jaffna  (Ceylan). 

P.  S.  N’ayant  d’autro  moyen  de  donner  a ces  lignes  la 
publicite  (jue  la  publication  de  votre  brochure  rend  necessaire, 
je  prie  Votre  Grandeur  de  ne  pas  trouver  inauvais  que  je  les 
communique  a un  journal. 

(L’Univcrs  22  mars  1879.) 

381. 

M.  Aprili  1870.  — Alii  Episcopi  quadraginta  duo,  qui  in  diversis  orbis 
regionibus  inter  paganos  ct  acatbolicos  muiiere  apostolico  fun- 
guntur,  ad  moderatorem  diarii  IJUnivers  communes  dant  literas,  0 
quibus  se  ea,  quae  Rcvmus  Bonjean  ad  Reviiium  Dupanloup  scrip- 
serit,  summo  assensu  legisse  testantur,  deelarantque,  eius  se  sen- 
tentiae  plane  adbaerere. 

Monsieur  le  redacteur, 

Les  Eveques  missionnaires , dont  les  noms  suivent,  vous 
prient  de  vouloir  bien  inserer  dans  votre  journal,  qu’ils  ont  lu 
avec  la  plus  vive  satisfaction  la  lettre  de  Mgr  Bonjean,  Vicaire 
Apostolique  de  Jaffna  (Ceylan),  a Mgr  I’Evoque  d’Orleans,  et 
(ju’ils  sent  heiireux  de  lui  donner  leur  pleino  adhesion. 

t Walter  Steins,  S.  J.,  Archevequo  de  Bostra,  Vicaire  Aposto- 
lique de  Calcutta. 

t E.  L.  Charbonneau,  Evequo  de  Jassen,  Vicaire  Apostolique 
du  Mayssour. 

t A.  Canoz,  S.  J.,  Evequo  do  Tamase,  Vicaire  /Apostolique  du 
Madure. 

t Z.  Guilleinin,  Vicaire  Apostolique  du  Kuang-Toug. 
t P.  Bigandet,  Vicaire  Apostolique  de  la  Birmanie. 
t Scandella,  Vicaire  Apostolique  de  Gibraltar. 
t P.  Dufal,  Vicaire  A])Ostoliquo  du  Bengale  oriental, 
t C.-M.  Depommier,  Evequo,  Vicaire  Apostolique  du  Coi'mbatour. 
t L.  Meurin,  S.  J.,  Ev.,  Vicaire  Apostolique  de  Bombay, 
t S.  Pennelly,  Ev.  de  Thermopyle,  Vicaire  Apostolique  de  Madras, 
t Er.  Laouenan,  Eveque  de  Flaviopolis,  Vicaire  Apostolique  de 
Pondichery. 

t Y.-M.  Croc,  Evequo  de  Laranda,  coadjuteur  du  Tong-king 
(Meridional). 

t A. -A.  Dupond,  Eveque  d’Azoth,  Vicaire  Apostolique  do  Siam, 
t Frang.ois,  Archeveque  de  Quebec, 
t Ignace,  Eveque  de  Montreal. 

t J-  Hyacinthe  Sohier,  Eveque  do  Cadare,  Vicaire  Apostolique 
de  la  Cochinchine  (Septentrionale). 
t Louis  Faurie,  Eveque  d’Apollonie,  Vicaire  Apostolique  du 
Kouy-tcheou  (Chine). 

t Auguste  Marie,  Eveque  de  Natchitoches  (Louisiane). 
t P.-J.  Pichon,  Eveque  d’TTelenopolis , Vicaire  Apostolique  du 
Se-tchouan  meridional  (Chine). 


a f Bernard  Petitjean,  Eveque  de  Myriophyte,  Vicaire  Apostolique 
du  Japon. 

t E.-J.-C.-Joseph  Desfleches,  Eveque  de  Sinite,  Vicaire  Aposto- 
lique du  Sutchuen  oriental  (Chine), 
t J.-Th.  Pinchon,  Eveque  de  Polemonium,  Vicaire  Apostolique 
du  Sutchuen  occidental  (Chine), 
t Jean  Joseph  Lynch,  Archeveque  de  Toronto  (Canada), 
t Michel  Heiss,  Eveque  de  la  Crosse  (Etats-Unis). 
t J.-B.  Miege,  S.  J.,  Eveque  de  Messene,  Vicaire  Apostolique 
du  Kansas. 

t Adrien  Languillat,  S.  J.,  Eveque  de  Sergiopolis,  Vicaire  Apo- 
stolique de  Nankin. 

f Edouard  Dubar , S.  J. , Eveque  de  Canathe , Vicaire  Aposto- 
lique du  Pe-Tche-ly  oriental. 

t Louis  Elloy,  Eveque  de  Tipasa , coadjuteur  du  Vicaire  Apo- 
stolique de  rOceanie  centrale. 
t Charles,  Eveque  de  Saint-Hyacinthe  (Canada), 
t C.-M.  Dubuis,  Ev.  de  Galveston  (Amerique). 
t L.-F.  La  Fleche,  Eveque  d’Anthedon,  ancien  raissionaire  dans 
la  Bale  dTIudson. 

t F. -Marie  Ephrem , Eveque  de  Nemesie,  Vicaire  Apostolique 
de  Quilon  (Indes-Orientales). 

f Rene-Maric-Charles  Poirier,  Eveque  de  Roseau  Dominica  et 
des  lies  Danoises  (Antilles), 
t Joseph-Eugene,  Eveque  d’Ottawa. 

t F.  H.  Blanchet,  Archeveque  d’Oregon-City  (Etats-Unis  d’A- 
merique). 

t Mod.  Demers,  Eveque  de  Vancouver  (Colonie  anglaise). 
t E.  O’Connell,  Eveque  de  Marysville  (Oregon), 
t L.  de  Goesbriand,  Eveque  de  Burlington-Vermout  (Etats-Unis). 
t Nicolas  Conaty,  Eveque  de  Kilmore. 
t P.  Dorrian,  Eveque  de  Down  et  Connor, 
t F.  M.  A.  Jacopi,  Eveque  de  Pentacomi. 
t F.  Paul  Tosi,  Ev.  de  Rhode,  Vicaire  Apostolique  de  Patna. 
(Ibid.  5 avril  1870.) 

382. 

1).  10.  April.  1870.  — Revmus  loannes  Barbero,  Ej).  Dolycbeiisis  i.  p.  i. 
et  Vicarius  Apostolicus  Ilyderabadensis , scribit  ad  moderatorem 
diarii  UUnivers,  plane  se  Revmo  Bonjean  consentire  ac  suffragari. 

Rome,  dimanche  des  Rameaux,  10  avril. 

A Monsieur  le  directenr  de  VUnivers. 

Tres  honore  Monsieur, 

A peine  arrive  des  Indes  et  oblige,  avant  tout,  de  se  pre- 
parer dans  la  retraite  et  la  solitude  a sa  consecration  episco- 
pate, qui  a eu  lieu  dimanche  dernier,  le  soussigne  n’a  pu  lire 
plus  tot  la  lettre  admirable  de  solidite,  adressee  par  le  Reveren- 
dissime  Mgr  Bonjean  au  Reverendissirae  Mgr  Dupanloup,  et  a 
laquelle  ont  adhere  avec  empressement  tons  les  Vicaires  Aposto- 
liques  des  Indes  orientales. 

Cette  lettre  est  digne  d’un  missionnaire  veteran,  qui  a con- 
sume sa  vie  au  milieu  des  paiens  et  des  protestants.  Elle  ex- 
prime avec  une  grande  verite  et  beaucoup  de  clarte  ce  qu’on 
touche  du  doigt  dans  les  missions,  savoir:  que  la  decision  de 
I’infaillibilite  Pontificale  par  le  Concile  oecumenique  ne  rendra 
pas  plus  difficile  la  conversion  des  infideles  et  des  protestants. 
Elle  ne  fera  que  confirmer  ce  que  prechent  continuellement  les 
missionnaires,  mettre  de  plus  cn  plus  en  lumiere  la  solidite  de 
cette  Pierre  contre  laquelle  les  portes  de  I’enfer  ne  prevaudront 
jamais,  et  rendre  plus  evident  ce  lien  qui  resserre  les  membres  a 
leur  chef,  cette  Concorde  que  les  paiens  et  les  protestants  envient 
si  fort  aux  catholiques.  Commela  definition  du  dogme  del’Imma- 
culee  Conception  n’a  change  en  rien  I’enseigncment  de  I’Eglise, 
mais  a plutot  confirme  ce  qui  se  croyait  deja  et  s’enseignait  dans 
son  sein,  ainsi  les  paiens  et  les  protestants  ne  poiirront  voir  autre 
chose  dans  le  dogme  de  I’infaillibilite  pontificale,  que  la  sanction 
supreme  de  ce  que  chaque  jour  leur  prechent  les  missionnaires. 

Voila  ce  que  peut  attester,  apres  une  experience  de  quinze 
ans  passes  dans  les  Indes,  le  dernier  parmi  les  Vicaires  Apo- 
stoliques  de  ces  regions  et  qui  aime  a se  dire 

Votre  tres  humble  et  tres  obeissant  servitcur, 

Signe:  f G.-D.-M.  Barbero,  Eveque  de  Doliche, 
Vicaire  Apostolique  d’llyderabad. 

(Ibid.  18—19  avril  1870.) 


1357 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  380. — 384. 


1358 


383.  a 

D.  11.  Mali  1870.  — Missionarii  Vicariatus  Apostolic!  Revihi  Bonjeaii 
literis  ad  eum  datis  profiteiitur,  eiusdem  se  prorsus  cum  eo  esse 
sententiae. 

Jaffna-Ceylan,  ce  11  inai. 

Monseigneur, 

Le  courrier  d’hier  nous  apportait,  publiee  dans  I’Univers  du 
31  mars,  la  lettre  ou  Votre  Grandeur  dissipe  avec  une  evidence 
palpable  les  vaines  alarmes  que  fait  naitre  dans  I’esprit  de  Mon- 
seigneur d’Orleans  Finfaillibilite  du  Pape  erigee  en  dogme. 

Aux  temoignages  si  nombreux  et  si  honorables  d’adhesion 
que  vous  a valus  cette  remarquable  lettre,  perraettez-nous.  Mon- 
seigneur, d’ajouter,  avec  I’bommage  de  nos  felicitations,  I’assu- 
rance  de  notre  plus  parfaite  conformite  de  sentiments. 

Oui,  Monseigneur,  tout  en  deplorant  la  peine  qu’a  db  eprou- 
ver  votre  coeur  en  se  trouvant,  a la  suite  de  Mgr  Deebamps, 
oblige  d’eutrer  en  lice  avec  un  champion  qu’on  aimerait  mieux 
a voir  defenseur  d’une  meilleure  cause,  nous  avons  applaudi, 
avec  tous  les  vrais  amis  de  la  Papaute,  au  zele  apostolique  qui  b 
vous  a inspire  ces  lignes.  Nous  avons  ete  beureux  et  legitime- 
ment  fiers  de  voir  notre  pasteur  venere  travailler,  lui  aussi,  au 
renversement  de  ce  dernier  rempart  d’opposition  a la  definition 
d’un  dogme  qui  nous  est  cher,  et  apporter  son  contiugent  de 
lumieres  au  faisceau  de  vives  splendeurs  qui,  du  Vatican,  vont 
bientot  rayonner  sur  le  monde. 

A la  suite  de  tous  les  venerables  prelats  qui  ont  adhere  a 
votre  lettre,  nous  adherons  done  a I’evidence  des  raisons  qu’al- 
legue  Votre  Grandeur : pleinement  convaincus  que  le  plus  grand 
malheur  qui  puisse  arriver  a nos  chretiens  et  le  plus  funeste 
obstacle  qui  puisse  etre  apporte  au  retour  des  beretiques  et  a 
la  conversion  des  infidMes  de  ces  contrees,  serait,  de  la  part  du 
saint  Concile,  un  silence  laissant  dans  I’incertitnde  et  le  doute 
une  verite  que  ebaque  missionnaire  des  Indes  professe  et  en- 
seigne  comme  une  verite  catholique. 

Nous  saisissons  avec  bonheur  cette  favorable  occasion,  pour 
prier  Votre  Grandeur  de  vouloir  deposer  aux  pieds  de  notre 
saint  et  bien-aime  Pontife  Pie  IX,  I’expression  de  notre  amour 
le  plus  filial,  et  le  soubait  tres  ardent  de  voir  eriger  en  dogme  c 
la  gloriense  prerogative  de  son  infaillibilite. 

Agreez,  Monseigneur,  I’expression  du  profond  respect  avec 
lequel  nous  sommes, 

de  Votre  Grandeur, 
les  bumbles  serviteurs  et  bis  devoues 

1).  Pulicani,  O.  M.  I.,  vie.  general; 

P.  Garcia,  ord.  cist.  miss,  apost. ; 

F. -P.  Moukel,  0.  M.  1.,  miss,  apost.; 

G.  Salaun,  0.  M.  I.,  sup.,  miss.  a])Ost.; 

L.  Mauroit,  0.  M.  1.,  miss,  apost.; 

A.-M.-J.  Pussacq,  0.  M.  I.,  miss,  apost.; 

L.  Pelissier,  0.  M.  I.,  miss,  apost.; 

C.  Cbounavel,  0.  M.  1.,  miss,  apost.; 

1>.  Gourdon,  0.  M.  1.,  miss,  apost.; 

d.-P.  Perrard,  O.  M.  I.,  miss,  aposb; 

J.  Boisseau,  0.  M.  I.,  miss,  apost. ; 

J.-M.  Boutin,  0.  M.  I.,  miss,  apost.; 

F.  Guillou,  O.  M.  I.,  miss,  apost. ; 

G.  Jourd’beuil,  0.  M.  I.,  miss,  apost.;  ' 

A.  Dinaux,  0.  M.  I.,  miss,  apost.; 

A.  Roux,  O.  M.  I.; 

0.  Vedrenne,  O.  M.  I. 

P.  S.  — Tous  nos  missionnaires  disperses  dans  le  vicariat, 
ont  avec  nous  un  seul  esprit  et  un  meme  coeur.  Seul  leur 
eloignement,  necessite  par  les  besoins  des  bdeles  dans  la  vaste 
etendue  du  vicariat,  ne  leur  permet  pas  d’apposer  leur  signa- 
ture a cette  lettre. 

(Ibid.  25  juin  1870.) 

384. 

I).  22.  Maii  1870.  — Revinus  Kliayatt,  Archiep.  .\inadieii3is  rit.  Chald., 
data  epistola  ad  Rcvmum  I'ailR.s,  antea  Episc.  Liicioiie.iisem, 
ostendit,  quantopere  Clialdaei  unit!  doctrinae  de  iiifallil)ilitatc 
Rom.  Pontificis  adliaereaiit,  quamque  inaiiis  sit  timer,  no.  ac.a- 
tliolici  suae  regionis  defiiiitione  illius  doctrinae  ab  Ecclesia  re- 
traliantur. 


Rome,  maison  du  monastere  du  Champ-de-Mars,  ce  22  mai. 

A Sa  Grandeur  Monseigneur  J.  Bailies,  ancien  eveque  de  Liujon. 

Monseigneur, 

II  sera  sans  doute  agreable  a plusieurs  et  probtable  a 
quelques  autres  de  savoir  quelle  est  la  croyance  jusqu’ici  en 
vigueur  cbez  les  Chaldeens-unis  touchant  Finfaillibilite  du  Sou- 
verain  Pontife  remain,  et  par  quels  sentiments  serait  accueillie 
une  debnition  de  cette  docti-ine,  soit  cbez  les  catholiques,  soil 
cbez  les  beretiques  ou  sebismatiques  de  la  Chaldee. 

C’est  pourquoi , apres  y avoir  inurement  rebeebi,  et  obeis- 
sant  a mes  devoirs  de  devouement  envers  la  mere  commune, 
FEglise  catholique,  et  voue  ii  la  defense  de  ses  sacres  interets 
vis-a-vis  du  saint  concile  oecumenique  du  Vatican,  d’uue  part, 
et  du  public  de  Fautre,  je  m’adresserai  aux  amis  de  la  verite 
pour  leur  afbrmer  qu’a  bon  droit,  et  en  supposant  la  bonne  foi 
subjective  des  esprits,  la  debnition  dogmatique  de  Finfaillibilite 
du  Souverain  Pontife  dans  I’exercice  du  supreme  magistere  en 
matiere  de  croyance,  ne  saurait  exciter,  du  moins  par  elle-meme, 
cbez  les  notres,  aucune  serieuse  difbculte,  surtout  si  les  pas- 
teurs,  bdeles  au  devoir  qui  leur  est  impose,  s’ernpressaient  de 
bien  expliquer  la  chose,  surtout  en  rappelant  aux  plus  iustruits 
parmi  leurs  troupeaux , ce  qu’ils  ont  toujours  entendu  dire,  lu 
et  cru  du  Pape;  d’autant  plus  que  nos  catholiques  sent  gene- 
ralement,  et  presque  sans  exception,  tres  deciles  aux  decisions 
de  FEglise  et  du  Souverain  Pontife.  Ce  qu’on  pent  assurer 
aussi  des  catholiques  des  autres  rites  orientaux  de  nos  contrees. 

II  est  vrai  cependant  que  les  beretiques , les  protestants 
particulierement , les  musulmans  (eux-niemes  s’en  melent  quel- 
quefoisj  pourront  susciter  des  plaintes  et  des  murmures  dans 
une  certaine  classe  d’entre  nos  catholiques,  et  que,  comme  il 
arriverait  presque  partout,  des  idees  bardies,  des  debances  et 
des  scandales  pourront  se  produire  comme  il  arrive  toujours  et 
partout  en  de  semblables  circonstances ; niais  c’est  naturel  et 
presque  inevitable  en  toute  entreprise  de  quelque  poids,  surtout 
en  matiere  de  religion;  parce  qu’il  est  impossible  que  disparais- 
sent  les  scandales  du  milieu  des  homines,  on  Fennemi  infernal 
chercbe,  en  toute  occasion,  a semer  ou  menager  le  mauvais 
grain.  Du  reste,  on  a toutes  raisons  d’esperer  que  cette  emo- 
tion durerait  assez  peu,  et  d’aussi  mesquiues  difbcultes  ne  sau- 
raieut  entrer  en  comparaisou  des  grands  interets,  disons  plus, 
de  la  necessite  d’effectuer  ce  que  jugent  bon  FEsprit-Saint  et 
le  Concile  des  eveques. 

Cela  devient  incontestable,  lorsqu’on  se  rappelle  que  nos 
Cbaldeens  ont  pour  la  plupart  embrasse  Funion  catholique,  ii  la 
lumiere  d’un  livre  qui  fut  et  est  toujours  en  grande  estime  cbez 
eux  et  cbez  nos  ancetres.  C’est  le  celebre  Miroir  clair  (en 
dial.  Mahzilha  Mr  ilia,  Speculum  tersum)  de  Joseph  II,  patriarche 
des  Cbaldeens , mort  a Diarbekir , on  Amad,  sa  residence.  Fan 
1712,  ouvrage  populaire,  redige  par  Feminent  prelat  en  cbal- 
deen  et  en  arabe,  dans  le  but  d’enseigner  la  veritable  foi  catbo- 
lique  sur  les  principaux  points  contestes  par  nos  conationaux 
nestoriens  et  jacobites,  pour  consolider  la  croyance  des  neo- 
phytes, des  convertis,  et  pour  refuter  les  erreurs  des  dites  sectes, 
et  specialement  le  nestorianisme. 

Dans  cet  ouvrage  done,  le  premier  ebapitre  developpe  cette 
these  que  FEglise  romaine  est  la  mere  de  toutes  les  Eglises, 
et  que  par  consequent  le  Pape  est  le  pere  nniversel  de  tons 
les  chretiens,  et  qu’il  est  impossible  que  FEglise  de  Rome  erre 
dans  les  matieres  de  foi.  Et  a Farticle  4 du  meme  ebapitre 
est  posee  et  prouvee  la  proposition  suivante:  „Qu’il  est  impos- 
sible que  le  Pape  se  trompe  en  matiere  de  foi.“ 

Or,  ce  savant  patriarche  (qui  pour  son  epoque  fut  le  plus 
erudit  et  le  meilleur  tbeologicn)  a toujours  joui  jusqu’a  cette 
beure,  dans  toute  notre  nation  et  meme  dans  les  autres  nations 
voisines,  d’une  consideration  et  d’une  renommee  incomparables. 
Il  y est  et  fut  comme  le  saint  Thomas  de  Fecole  des  Chaldeens- 
unis.  Le  dit  ouvrage  a ete  constamment  invoque  avec  un  plein 
succes  dans  la  polemique  des  Cbaldeens  catholiques  depuis  leur 
reconciliation  avec  FEglise  romaine,  conclue  heureusement  par 
le  predecesseur  de  Fauteur,  par  Joseph  Fan  1681,  recon- 
ciliation, qui  fut  la  cinquieme,  durable  et  fcconde,  et  qui  a en- 
gendre  Fautre  reconciliation  integrale  encore  plus  importante, 
celle  dont  le  jiatriarcat  et  Fepiscopat  actuels  sont  le  fruit  re- 
connaissant,  celle  qui  unit  le  patriarcat  de  Btibylone,  residant 


1359 


Acta  et  decreta  SS.  Coiicilii  Vaticani.  Appendix. 


1360 


a Mossoul  et  a Bagdad,  avec  le  reste  des  Chaldeens-unis  et  avec  a 
Rome,  dans  la  personne  du  patriarche  heritier  Mar-Jesuyab  Pan 
1749,  suivi  par  Mar-Jouhanna  Hormez,  mort  a Bagdad  Pan  1838. 

C’est  done  cet  ouvrage  a la  main,  qu’on  a enseigne  pres- 
que  partout,  et  defendu  les  dogmes  catholiques  nies  par  nos 
freres  separes ; c’est  par  lui  qu’ont  ete  faites  la  plupart  des 
conversions  dans  la  Chaldee;  par  lui  qu’ont  ete  soutenus  et 
armes  les  apologistes  et  les  polemistes  du  catholicisme  dans  nos 
contrees;  que  le  clerge  seculier  et  regulier  indigene  y a exerce 
avec  autant  de  succes  le  ministere  et  la  difficile  mission  de 
Papostolat,  a partir  de  Diarbekir,  par  la  Mesopotamie,  le  Kur- 
distan et  PAssyrie,  a Mossoul  et  dans  ses  environs. 

II  est  done  prouve  par  les  faits  et  par  toute  deduction  logi- 
que  que,  pour  nos  catholiques  de  Chaldee,  la  doctrine  de  Pin- 
faillibilite  du  Pape  est  familiere,  qu’ils  Pont  sucee  avec  la  foi 
et  Pattachement  a la  primaute  de  PEglise  de  Rome  des  le  com- 
mencement, lors  de  leur  union  avec  le  grand  corps  de  PEglise 
catholique  et  son  venerable  chef  visible. 

Les  memes  reflexions  demontrent  que,  pour  nos  freres  se- 
pares , il  ne  reste  de  ce  cote  aucune  difficulty  reelle  et  appre-  b 
ciable.  Certainement  ils  ne  pourront  pas  crier  a la  nouveaute 
du  dogme,  car,  Phistoire  a la  main,  je  viens  de  faire  remarquer 
que  dans  toutes  les  discussions  theologiques,  soutenues  contre 
les  nestoriens  par  le  texte  du  dit  ouvrage  ou  par  les  idees  qui  y 
etaient  puisees,  toujours  et  en  tout  cas,  a dfi  figurer  et  se  mon- 
trer  en  plein  jour  devant  leurs  yeux,  cette  doctrine  de  Pinfail- 
libilite  qui  est  conjointe  inseparablement  avec  celle  de  la  pri- 
maute du  Pape  des  le  premier  chapitre  et  la  premiere  page. 

De  plus,  pour  les  nestoriens,  je  dois  faire  observer  qu’ils 
ne  croient  guere  necessaires  les  conciles  oecumeniques , apres 
ceux  que  seuls  ils  regoivent  comme  tres  anciens,  pour  fixer  la  foi 
des  fideles.  Ils  supposent  neanmoins  possible  et  meme  souvent 
ils  admettent  en  fait  que  quelque  nouvelle  erreur  puisse  etre 
semee  dans  le  champ  du  Christ,  et  que  quelque  interpretation 
de  dogme  deja  defini  ou  de  PEcriture  sainte,  doive,  selon  les  ne- 
cessites  des  temps,  etre  fixee  et  donnee  par  Pautorite  de  PEglise. 

Or,  separes  de  toutes  les  autres  Eglises  du  monde,  ils  con- 
siderent  leur  patriarche  comme  chef  unique  et  supreme  de  la 
veritable  Eglise  du  Christ,  qu’ils  croient  etre  la  leur;  ils  lui  c 
attribuent  la  succession  de  saint  Pierre  et  toutes  les  preroga- 
tives du  Vicaire  de  Jesus-Christ ; et  jjositivement  ils  le  consi- 
derent  comme  le  supreme  juge  en  toute  raatiere  et  noramement 
dans  les  decisions  a prendre  touchant  la  croyance  et  la  con- 
damnation  de  Perreur.  Enfin  ils  affirment  et  soutiennent  que 
le  patriarche  ne  doit  etre  juge  par  aucune  autorite  ecclesiasti- 
que,  qui  lui  est  toujours  inferieure,  et  ils  soutiennent  que,  par 
consequent,  son  jugement  doit  etre  reserve  au  seul  Christ. 
C’est  ce  que  contiennent  leurs  histoires,  leurs  syuodes,  leur 
droit  canon  et  leur  pratique. 

J’argumente  done  contre  eux  et  en  faveur  de  Pinfaillibilite, 
par  leurs  propres  principes,  et  je  dis:  Ou  ils  croient  a la  pri- 
maute du  Pape,  ou  ils  n’y  croient  pas ; dans  le  second  cas,  toute 
question  cesse;  mais  ils  ne  pourront  nous  reprendre  de  croire 
que  le  Pape  comme  chef  legitime  de  PEglise,  a les  pinvileges 
qu’ils  out  Pimpudence  d’attribuer  a leur  patriarche,  lequel,  de 
leur  propre  aveu,  par  concession  de  PEglise  seulement,  fut  fait 
le  cinquieme  et  le  dernier  des  patriarches,  tandis  que  le  Pon- 
tife  Remain  est  le  premier,  toujours  de  leur  aveu.  Dans  le  q 
premier  cas,  quelle  difficulty  de  croire,  ou  plutot  de  continuer 
a croire  Pinfaillibility  dans  le  supreme  juge,  docteur,  pere  de 
PEglise,  dans  le  successeur  de  saint  Pierre,  chose  que,  comme 
je  viens  de  remarquer,  les  nestoriens  croient  ddja  dans  leur 
patriarche  considerd  comme  tel  ? II  est  clair  qu’il  s’agirait 
seulement  de  se  corriger  quant  au  sujet  de  Pinfaillibility  ponti- 
ficale,  mais  non  quant  au  principe  lui-meme. 

II  est  done  dvident  que  ni  pour  les  catholiques  ni  meme 
pour  les  nestoriens  chalddens,  la  ddfinition  ne  serait  une  nou- 
veautd  et  qu’elle  ne  pourrait  susciter  aucune  sdrieuse  difficulty, 
aucun  obstacle  a la  pidtd  et  a la  rdconciliation  espdrde,  cette 
rdconciliation  nous  Pespdrons  de  la  grace  de  Dieu  et  de  la 
bonne  foi  de  nos  freres  sdpards,  lorsque  sera  publiee  la  ddfi- 
nition  dogmatique  do  I’infaillibilitd  du  Vicaire  de  N.-S.  Jdsus- 
Christ  d.ans  ses  ddeisions  dmandes  du  supreme  magistere  de 
PEglise  de  Dieu  sur  la  foi  et  les  moeurs. 

C’est  dans  cette  ferine  persuasion  et  avec  le  ddsir  de  vous 
fournir,  Monseignour,  un  motif  du  jugement  le  plus  favorable 


sur  les  dispositions  des  Chalddens,  dont  le  progres  spirituel  vous 
est  si  cher,  a vous  qui  d’ailleurs  pourrez  bien  par  vous  meme 
consulter  et  constater  les  documents  citds  ou  invoquds  ci-dessus 
dans  leur  origine  syro-chaldai'que , c’est  dans  ces  vues,  dis-je, 
que  j’ai  cru.  Monseigneur,  devoir  vous  faire  hommage  de  ces 
renseignements,  en  vous  priant  de  vouloir  agrder  en  meme  temps 
les  sentiments  de  grand  respect  et  de  profonde  vdndration  avec 
lesquels  j’ai  Phonneur  d’etre. 

Monseigneur, 

Votre  tres  humble  et  tres  ddvoud  serviteur  en  Jdsus  Christ, 

t Georges-E.  Kayat, 
archeveque  d’Amadia  (rite  chaldden). 

(Ibid.  3 juillet  1870.) 

385. 

D.  1.  lun.  1870.  — Revmus  Antonins  de  Macedo  Costa,  Ep.  Bele- 
mensis  de  Para  in  Brasilia,  cuidam  Canonico  scribens , demon- 
strat , locos  ex  Melchiore  Cano  et  Honorato  Tournely  a Revino 
Dupanloup  aliisque,  qui  eius  sententiam  sequuntur  , allatos  male 
intellectos  esse,  eorumque  doctrinam  huic  sententiae  prorsus 
adversari. 

Mon  cher  ami. 

Mgr  Dupanloup,  dans  une  de  ses  brochures,  parlant  du 
droit  des  minoritys  dans  les  conciles , cite  ce  mot  de  Melchior 
Cano,  dont  les  jansdnistes  n’ont  ddja  que  trop  abusd:  „Non 
enim  numero  haec  iudicaniur,  seel  pondere^  Ce  n’est  pas  le  nombre 
des  eveques  qu’il  faut  considdrer  prdcisdment;  mais  leur  im- 
portance et  leur  valeur.  Une  brochure  recente  qui  traite  de 
I' unanimiU  necessaire  dans  les  conciles,  revient  sur  ce  theme.  On 
y a encore  le  courage  de  rdpdter  que,  quand  il  s’agit  d’apprd- 
cier  la  valeur  d’une  minority,  on  doit  moins  compter  les  suf- 
frages que  les  peser  (pag.  33).  Comme  Pon  voit,  c’est  une  nou- 
velle traduction  du  non  numero  haec  iudicaniur,  sed  pondere.  Ces 
paroles  sont-elles  bien  de  Melchior  Cano?  Sans  doute;  mais  il 
les  fait  suivre  d’une  explication  qu’on  n’a  eu  garde  de  citer. 

Apres  avoir  dit,  en  effet,  que  dans  les  conciles  ce  n’est 
pas  precisdment  le  nombre  des  dveques , mais  leur  valeur  que 
i’on  doit  examiner,  le  savant  thdologien  montre  d’ou  vient  la 
valeur  et  Pimportance  des  dveques  dans  les  conciles.  Le  void: 

„Pondus  autein  conciliis  dat  sunimi  Fontificis  et  gravitas  ei 
auctoritas:  quae  si  ad  sit,  centum  patres  satis  suntj  si  desit,  milli 
sunt  satis,  sint  quamlibet  plurimi.  Nec  si  mnior  pars  patrum 
vere  sentiat,  surnmus  Ecclesiae  Pontifex  repug nahit ; id  enim  ad 
peculiarcm  Christi  procurationem  pertinet,  semperque  pertinehit,  ne. 
Ecclesia  in  factiones  duas  dividatur.  Nec  Romanus  unquam  Pon- 
tifex contra  patres  vere  sentientes  dixitf  (De  loc.  theol.  lib.  V. 
cap.  V.  quaest.  2.  in  fine.) 

Ain  si,  d’apres  Melchior  Cano,  ce  qui  donne  du  poids  et  de 
la  valeur  aux  dveques  dans  les  conciles,  est  la  gravitd  et  Pauto- 
ritd  du  souverain  Poutife.  Avec  lui,  dit-il,  cent  dveques  suffisent; 
sans  lui,  le  plus  grand  nombre  ne  suffirait  point:  Nulli  sunt  satis! 

Du  reste,  il  est  impossible,  continue-t-il , que  le  Pape  s’d- 
carte  de  la  majority  lorsqu’elle  enseigne  la  vdritd : Notre-Seigneur 
ne  le  permettra  jamais,  afin  que  PEglise  ne  soit  pas  divisde  en 
deux  parties.  Voila  done  la  doctrine  du  savant  dominicain. 
Mais  pourquoi  a-t-on  supprimd  une  explication  si  ddeisive?  Pour- 
quoi  tronquer  ainsi  le  texte  d’un  auteur  pour  lui  faire  dire 
juste  le  contraire  de  ce  qu’il  a pensd?  Comment!  Melchior  Cano 
dit  positivement  que  cent  eveques  avec  le  Pape  suffisent,  et  on 
lui  fait  dire  que  plus  de  six  cents  eveques  avec  le  Pape  ne  suf- 
fisent point!  Melchior  Cano  soutient  que  des  dveques,  quelque 
nombreux  qu’ils  soient,  s’ils  sent  sans  le  Pape,  n’ont  aucune 
valeur,  — nulli  sunt  satis,  — et  on  lui  fait  dire  qu’une  mino- 
rity contraire  au  Pape  pent  avoir  dans  les  conciles  un  plus 
grand  poids  d’autoritd  et  une  valeur  plus  considdrable ! Mel- 
chior Cano  fait  cousister  cette  valeur  des  dveques  dans  leur 
union  avec  le  Vicaire  de  Jdsus-Christ,  et  Pon  fait  dire  au  sa- 
vant dominicain  que  la  valeur  des  dveques  dans  les  conciles 
vient  de  leurs  qualitds  personnelles  ou  de  la  dignitd  de  leurs 
sidges!  Mais,  vraiment,  c’est  a ne  pas  y croire! 

Evidemment  Mgr  Dupanloup  a dtd  trompd  par  quelque 
scribe  peu  consciencieux  ou  trop  distrait. 

Maintenant,  nous  savons  ce  qu’il  faut  penser  de  cet  autre 
texte  de  Cano,  citd  triomphalement  par  Paiitenr  de  la  brochure 


1361 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  .884. — 386. 


1362 


de  rUnanimite  morale.  „Je  nie  qu’en  mati&re  de  foi  il  faille  a 
suivre  la  majorite  (comme  telle)  comme  s’il  s’agissait  d’une 
election.  Nous  savons  que  ce  qui  plait  au  plus  grand  nombre 
n’est  pas  toujours  le  meilleur.“  ' Ce  texte  de  Melchior  Cano  est 
tout  a fait  d’accord  avec  sa  doctrine  et  prouve  tout  le  contraire 
de  ce  que  Ton  veut  lui  faire  prouver.  En  effet,  dans  les  choses 
de  la  foi,  ce  n’est  pas  la  majorite,  en  tant  que  majorite,  qu’il 
faut  suivre.  La  majorite,  si  elle  est  sans  le  Pape,  n’a  pas  de 
valeur  suffisante  pour  decider  une  question  de  foi:  Nulli  sunt 
satis.  Quelle  partie  faut-il  done  suivre?  La  partie  qui  parle  et 
enseigne  d’accord  avec  le  souverain  Pontife;  car  la  est  I’Eglise: 
Ubi  Petrus,  ibi  Ecclesia. 

Une  partie  de  I’episcopat,  quelque  considerable  qu’elle  soit, 
si  on  la  considere  sans  le  souverain  Pontife,  n’a  pas  le  don  de 
I’infaillibilite.  Done,  encore  une  fois,  ce  n’est  pas  cette  partie, 
comme  telle,  quand  meme  elle  serait  la  plus  nombreuse,  qu’il 
faut  suivre,  mais  la  partie  qui  est  unie  au  souverain  Pontife. 
Qu’est-ce  que  cela  prouve  en  faveur  de  la  pretendue  unanimite 
morale?  Au  contraire,  Melchior  Cano  suppose  absolument  pos- 
sible qu’il  y ait  une  majorite  qui  se  trompe.  „Nous  savons  que  b 
ce  qui  plait  au  plus  grand  nombre  n’est  pas  toujours  le  meil- 
leur.“  A plus  forte  raison  suppose-t-il  qu’une  minorite  pent  se 
tromper. 

Mais  dit-il  quelque  part,  que  des  qu’une  minorite  faillible 
se  separe  de  la  majorite,  I’Eglise  est  par  la  meme  dans  I’im- 
possibilite  de  definir  de  quel  cote  est  la  vraie  foi?  Non,  il  n’a 
jamais  reve  cette  absurdite.  Ce  n’est  pas  la  premiere  fois  qu’il 
y a parmi  les  eveques  eux-memes  des  doutes  sur  des  matieres 
de  foi,  mais  la  question,  en  ces  occurrences,  n’a  jamais  ete  de- 
cidee  ni  par  la  majorite  des  eveques,  comme  telle,  ni  par  des 
minorites  soi-disant  savantes  et  importantes.  Ce  n’est  pas  la 
le  moyen  etabli  par  Notre-Seigneur.  Ces  doutes  sent  resolus 
simplement  par  I’autorite  de  celui  a qui  a ete  dit:  Gonfirma 
fratres  tuos.  Les  fideles  n’ont  pas  a rechercher  quelle  est  la 
valeur  personnelle  des  eveques,  ni  I’importance  plus  ou  moins 
grande  des  villes  qu’«7s  representefit ; ils  n’ont  qu’a  regarder  quelle 
est  la  partie  de  I’episcopat  qui  juge  et  definit  d’accord  avec  le 
souverain  Pontife , car  celle-la  est  l(t  meilleure  et  la  plus  saine, 
„melior  ac  sanior^ , et  elle  represente  suffisamment  VEqlise,  comme  c 
dit  Tournely:  Ubi  Petrus,  ibi  Ecclesia.  Voila  la  vraie  theorie, 
voila  I’institution  de  Notre-Seigneur. 

Mais  ecoutons  le  bon  Tournely,  dont  on  a abuse  aussi  d’une 
maniere  etrange:  „Quod  si  contigerit,  dit-il,  in  aliqua  Fidei  con- 
troversia  divisos  esse  episcopos,  atque  plures  ex  tina  parte  cum  Pon- 
tijice  Romano,  plures  ex  altera  parte  sine  Pontifice  stare,  haud 
dubie  ei  parti  adhaerendum  foret  quae  capiti  coniuncta  esset;  ista 
enim  pars  melior  ac  sanior  censeri  deberet,  et  Ecclesiam  sufficienter 
referre.  Ecclesia  siquidem  corpus  est  visibili  capiti  seu  Romano 
Pontifici  adunatum,  et  ipse  Pontifex  Ronianus  unitatis  et  commu- 
nionis  ecclesiasticae  caput  et  centrum.^  {De  Eccl.,  t.  II.  p.  285.) 
Voila  done  ce  gallican  de  Tournely,  — que  I’on  cite  comme 
defenseur  de  la  pretendue  unanimite  morale  necessaire  pour  les 
decisions  de  la  foi  — supposant  le  cas  d’une  division  profonde 
dans  I’episcopat  sur  des  matieres  de  foi.  Dans  son  hypothese, 
il  ne  s’agit  pas  de  majorite  et  de  minorite.  C’est  un  grand 
nombre  d’eveques  d’un  cote  avec  le  Pape,  et  de  I’autre  un 
grand  nombre  sans  le  Pape:  Plures  cum  Pontifice,  plures  sine 
Pontifice.  Dans  ce  cas  il  faut  nous  en  tenir  a la  partie  qui  est  d 
unie  a la  tete,  dit  Tournely;  car  c’est  elle  qui  est  censee  etre 
la  meilleure  et  la  plus  saine;  pars  melior  ac  sanior,  et  elle  re- 
presente suffisamment  I’Eglise.  En  effet , I’Eglise  est  un  corps 
visible  uni  a sa  tete,  qui  est  le  souverain  Pontife,  et  le  Pon- 
tife remain  lui-meme  est  le  centre  de  I’unite  et  de  la  commu- 
nion ecclesiastique. 

Qu’est-ce  que  Tournely  penserait  si  le  Pape  etait  d’un  cote 
avec  plus  de  six  cents  eveques,  et  de  I’autre  une  minorite  dont 
on  exagere  beaucoup  le  nombre,  mais  qui  se  reduira  probable- 
ment  a vingt  ou  trente  eveques,  sans  le  Pape?  Dirait-il  de  ceux- 
ci  qu’ils  sent  la  partie  la  meilleure  et  la  plus  saine,  comme  on 
le  proclame  tons  les  jours  dans  les  journaux  et  dans  les  bro- 
chures? Et  pourtant  on  cite  Tournely  pour  prouver  que  des 
qu’il  y a une  minorite  contraire  au  Pape,  la  definition  de  la 
verite  catholique  devient  par  la  memo  impossible,  et  que  les 
fidfeles  doivent  roster  dans  le  doute,  la  partie  la  meilleure  et  la 


■*  * Cf.  etiam  infra  doc.  389  p.  1374  d. 
Coll.  Lac.  VII. 


plus  saine  pouvant  etre  celle  qui  est  opposee  au  Pape  et  a la 
majorite.  De  tels  ecarts  ne  sont-ils  pas  incroyables? 

Mon  cher  ami,  tenez-vous  done  en  garde  centre  les  textes 
cites  dans  certaines  brochures.  Heureusement  vous  me  dites 
qu’elles  ne  retentissent  guere  la-bas.  Remercions-en  Dieu.  Nous 
resterons  tranquillement  attaches  a notro  vieille  foi  catholique, 
cette  foi  que  nous  avons  herite  de  nos  peres  et  qui  a preside 
au  developpement  .si  rapide  et  si  beau  de  notre  civilisation. 
Nous  la  retrouvons,  cette  foi,  dans  notre  Cartilha  si  populaire, 
dans  ce  resume  si  simple  et  si  substantiel  de  la  doctrine  chre- 
tienne,  compose  au  seizieme  siecle  par  le  bienheureux  Ignace 
d’Azevedo,  un  des  quarante  martyrs  du  Bresil,  et  que  les  peu- 
ples  qui  parlent  la  langue  portugaise  dans  les  deux  hemispheres 
connaissent  sous  le  nom  de  Cartilha.  do  mestre  Ignacio. 

Oui , restons  attaches  a la  doctrine  de  I’infaillibilite  ponti- 
ficate, exprimee  si  clairement  dans  les  editions  primitives  de  ce 
catechisme,  compose  par  un  saint,  doctrine  qui  fut  celle  de  no- 
tre grand  et  savant  archeveque  D.  Romualdo,  d’heureuse  me- 
moire,  doctrine  professee  enfin  unanimement  par  tons  les  pre- 
lats  de  notre  Amerique  du  Sud,  sans  aucune  exception.  Oui, 
restons  catholiques,  catholiques  tout  purs,  unis  a cette  Pierre 
inebranlable , sur  laquelle  est  batie  I’Eglise,  et  centre  laquelle 
ne  prevaudront  pas  les  portes  de  I’enfer. 


Rome,  1®*’  juin 
(L’Univers  15  juin  1870.) 


t Antoine  de  Macedo, 
eveque  de  Para  (Bresil). 


386. 

D.  4.  Aiiril.  1870.  — Revihus  Mart.  loannes  Spalding,  Archiep.  Bal- 
timorensis,  ad  Revmutn  Dupanloup  datis  Uteris,  queritur,  quod 
id  postulatum,  quo  cum  aliis  Patribus  definitionem  infallibilitatis 
SS.  Pontificis  talem  petat,  cui  omnes  Patres  assentiant,  sic  inter- 
pretatus  sit,  quasi  definitionem  opportunam  esse  neget,  putetque 
in  definienda  fidei  doctrina  unanimem  Patrum  consensum  requiri. 
Simul  illud  addit,  Revraum  Franc.  Patritium  Kenrick,  anteces- 
sorera  suum,  a Revmo  Dupanloup  falso  inter  doctrinae  de  infalli- 
bilitate  adversaries  referri,  quum  earn  in  libro  de  Ecclesia  tradat 
et  contra  ea,  quae  obiiciuutur,  defendat. 

Monseigneur, 

Dans  la  lettre  que  Votre  Grandeur  vient  d’ecrire  ^ Mgr 
I’Archeveque  de  Malines,  vous  me  faites  un  honneur  dont  il 
m’est  impossible  de  vous  remercier.  Vous  citez  a plusieurs  re- 
prises un  Postulatum  que,  de  concert  avec  plusieurs  de  mes  ve- 
nerables  collegues,  j’avais  cru  devoir  presenter  au  Concile,  a 
une  epoque  ou  la  question  de  I’infaillibilite  pontificate  etait  loin 
du  degre  de  maturite  ou  elle  est  presentement  arrivee.  Tandis 
que  plusieurs  Eveques , tres  devoues  au  Saint-Siege , doutaient 
encore  de  I’opportunite  d’introduire  cette  question,  nous  deman- 
dions  dans  notre  Postulatum  ‘ qu’elle  filt  definie  de  maniere  a 
mettre  d’accord  tons  les  membres  de  I’auguste  assemblce.  Mais 
VOS  citations  sont  tellement  arrangees,  que  vos  lecteurs  doivent 
nous  supposer  contraires,  sinon  a la  verite,  au  moins  a I’oppor- 
tunite de  cette  definition,  et  nous  ranger  par  consequent  dans 
ce  que  certains  journaux  se  plaisent  a nommer  le  parti  de 
I’opposition  dans  le  Concile. 

Il  est  vrai  que  Votre  Grandeur  ne  trouve  pas  notre  oppo- 
sition assez  decidee,  et  qu’apres  avoir  exploite  notre  projet  dans 
tout  le  cours  de  sa  lettre,  elle  I’ecarte  a la  fin  comme  on  re- 
jette  un  instrument  hors  d’usage.  Cette  maniere  d’agir  est  in- 
contestablement  tres  flatteuse  pour  nous;  mais  elle  n’erapeche 
pas  que  Votre  Grandeur  ne  nous  fasse  jouer  vis-a-vis  d’elle  un 
role  d’auxiliaires , que  nous  nous  voyons  obliges  de  repudier. 

C’est  bien  a tort  qu’on  voudrait  nous  faire  passer  pour 
opposes  a une  constatation  de  la  croyance  gencrale  de  I’Eglise 
relativement  a I’infaillibilito  du  Vicaire  de  Josus-Christ.  Le  pa- 
ragraphe  V de  nos  Rationes  exprime  a ce  sujet  la  foi  des  si- 
gnataires  de  maniere  a ne  laisser  aucun  doute.  „Dans  notre 
projet  de  definition,  y est-il  dit,  nous  unissons  intimement  I’in- 
faillibilito  du  Pontife  remain  avec  I’infaillibilite  de  I’Eglise;  et 
nous  presentons  la  premiere  comme  la  consequence  et  le  corol- 
laire  de  la  primaute,  de  telle  sorte  qu’elle  s’otend  aussi  loin  et 
ne  reconnait  pas  d’autres  limites  que  I’infaillibilite  do  I’Eglise 
et  la  Primaute  elle-meme.  Elle  participe  par  consequent  a la 


* * Cf.  supra  p.  938  b.  sqq. 


80 


1363 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1364 


clarte  et  a la  fixite  dent  ces  principes  ont  ete  doues  dfes  les  a 
engines  de  notre  foi. 

„Nous  croyons  done  que  ce  mode  de  definition  a I’avantage 
de  ne  fournir,  ni  aux  theologiens  ni  aux  fideles,  aucun  pretexte 
pour  revoquer  en  doute  et  affaiblir  par  leurs  objections  les  de- 
crets  du  Souverain  Pontife,  dont  le  jugement  doit  etre  accepte 
de  tons,  agneaux  et  brebis,  avec  un  respect  et  un  amour  tout 
filial,  comme  decidant  en  dernier  ressort  toutes  les  controverses."  ' 

Tel  etait  en  effet,  Monseigneur,  I’unique  dessein  de  ceux 
qui  ont  redige  le  Poslulatvrn  si  inexactement  interprets  par 
Votre  Grandeur,  Ils  ne  pretendaient  pas  mettre  la  lumiere 
sous  le  boisseau  et  dissimuler  la  croyance  de  I’Eglise.  11s  vou- 
laient  au  contraire  trouver  un  mode  de  definition  qui  rendit 
cette  croyance  plus  inattaquable,  et  qui  lui  assurat,  de  la  part 
des  pasteurs  et  des  fideles , de  plus  unanimes  adhesions.  Ils 
avaient  cru  pouvoir  atteindre  ce  but  en  fixant  pratiquement  et 
in  concreto  I’infaillibilite  plutot  qu’en  I’affirmant  par  une  for- 
mule  abstraite. 

Ils'  avaient  done  propose  de  definir;  1"  qu’il  ne  pent  etre 
permis  d’appeler  des  sentences  du  Souverain  Pontife;  2®  que  b 
tout  chretien  doit  a ces  sentences  un  assentiment  interieur , et 
non  pas  seulement  un  silence  respectueux;  3"  que  le  gallica- 
nisme,  en  separant  le  corps  des  Eveques  du  Souverain  Pontife, 
et  en  donnant  aux  premiers  le  droit  de  reformer  les  sentences 
du  second,  renverse  I’ordre  etabli  par  Jesus-Christ , d’apres  le- 
quel  il  appartient  a Pierre  de  confirmer  ses  freres,  et  non  pas 
d’attendre  d’eux  sa  confirmation;  4®  enfin,  que  les  sentences  du 
Pape  ne  sent  pas  moins  souveraines  dans  la  declaration  des 
faits  dogmatiques  que  dans  la  decision  des  questions  purement 
doctrinales. 

Tel  etait  notre  projet,  dont  Votre  Grandeur  ne  dit  mot, 
uniquement  occupee  qu’elle  est  a decouper  dans  les  parties  pu- 
rement accidentelles  de  notre  Menioire  les  phrases  favorables 
a sa  these.  Chacun  des  quatre  points  que  nous  venons  d’indi- 
quer  suppose  evidemment  I’infaillibilite ; et  par  consequent  ce 
serait  se  meprendre  completement  sur  la  pensee  de  ceux  qui 
en  ont  demande  la  solennelle  definition,  que  de  les  faire  passer 
pour  favorables  a I’opinion  des  inopportunistes. 

Du  reste.  Monseigneur,  ce  n’est  pas  ma  doctrine  seulement  c 
que  votre  lettre  presente  sous  le  jour  le  plus  different  de  la 
verite.  Dans  une  note  qui  vous  a ete  fournie,  dites-vous,  par 
un  savant  theologien  d’un  ordre  illustre,  vous  citez  un  certain 
nombre  d’ecrivains  qui  auraient  partage  votre  opinion,  et  parmi 
eux  vous  rangez  mon  venerable  predecesseur  sur  le  siege  de 
Baltimore,  Mgr  Francois  P.  Kenrick.  Je  ne  sais  ce  que  valent 


‘ Voici  le  texte  latin  de  ce  paragraphe,  oii  se  r^vele  toute  notre 
pens6e,  et  auquel  Votre  Grandeur  ne  fait  pourtant  pas  la  moindre 
allusion : 

„V.  In  praposito  autem  definiendi  Schemaie  nulla  fit  nullaque  re- 
quiritur  distmetio  eoepressa;  nam  inerrantiam  Romani  Pontificis  cum 
Ecclesiae  ipsius  infallihilitate  intime  coniungit , eamque  veluti  logicam 
ipsius  Frimatus  seqttelum  et  veluti  corollarium  exhibet , udeo  ut  tarn 
late  pateat  iisdemque  limitibus  contineatur  ac  ipsa  Ecclesiae  infalli- 
bilitas  ipseque  divinitus  constiiutus  Frimatus:  quae  quidem  fidei  prin- 
cipia  iam  ab  Ecclesiae  ipsius  primordiis  satis  Jixa  et  determinata  sunt. 
Huiusmodi  igitur  definiendi  ratione,  ansa  nulla  praebetur  sive  theologis, 
sive  fidelibus , dubitandi  aut  cavillandi  circa  iussa  et  decreta  S.  Fon- 
tificis , cuius  sapie7itissimo  consilio,  dum  pascit  tarn  agtios  quam  oves, 
sicut  decet  filios  erga  patrem,  omnia  reverenter  et  amanter  relmquwitur 
dirimenda.“ 

Dans  notre  Schema,  nous  citions  egalement  un  passage  tr^s  si- 
gnificatif  de  I’Adresse  prdsent^e  au  Souverain  Pontife  par  les  cinq  cents 
Eveques  rdunis  a Rome  pour  le  Centenaire  de  saint  Pierre.  Votre 
Grandeur  ne  saurait  avoir  oubli6  cette  Adresse,  k la  redaction  de  la- 
quelle  elle  a contribu^,  et  je  suis  ii  me  demander  comment  il  se  fait 
qu’elle  trouve  si  inopportune  aujourd’hui  la  definition  d’une  doctrine 
qui  a ete  si  hautement  proclani6e,  au  moins  en  substance , dans  cette 
circonstance  solennelle. 

Enfin,  pour  rendre  toute  meprise  impossible  sur  notre  croyjince 
presente  et  pass^e,  nous  rapportions  un  d^cret  du  second  Concile  pR- 
nier  de  Baltimore,  dans  lequel,  en  s’appropriant  un  passage  de  la  pre- 
miere encyclique  de  Pie  IX,  l’6piscopat  amdricain  declare  „ne  recon- 
naitre  d’autorit6  vivante  et  infaillible  que  dans  cette  Eglise  qui  a 6te 
batie  par  Notre-Seigneur  Jesus-Christ  sur  Pierre,  chef,  prince  et  pas- 
teur  de  I’Eglise  universelle,  auquel  il  a promis  que  sa  foi  ne  d6failli- 
rait  pas.  N’est-il  pas  bien  6trange  qu’on  veuille  faire  passer  ii  Rome 
pour  inopportunistes  les  Eveques  qui,  dans  leur  propre  pays,  ont  pro- 
mulgue  un  seinblable  decret  V 


VOS  autres  citations;  et  si  j’en  crois  les  personnes  qui  ont  eu 
le  loisir  de  les  verifier,  Votre  Grandeur,  en  les  acceptant  aveu- 
glement,  aurait  ete  dupe  de  sa  trop  grande  confiance. 

Ce  que  je  puis  affirmer,  e’est  qu’on  ne  peut  sans  injustice 
attribuer  a Mgr  Kenrick  une  doctrine  differente  de  celle  de 
I’immense  majorite  des  docteurs  catholiques.  Dans  sa  theologie 
dogmatique,  le  Prelat  a un  article  expres  intitule:  De  definitio- 
nihus  pontificiis;  et  la  il  ne  se  contente  pas  d’affirmer  sa  foi 
dans  I’infaillibilite  de  ces  definitions,  mais  encore  il  resout  avec 
une  concision  qui  n’ote  rien  a la  vigueur  triomphante  de  ses 
reponses,  les  objections  que  les  gallicans  anciens  et  modernes 
ont  tirees  des  faits  de  Libere,  d’Honorius,  etc.’  Vous  vous 
etonnerez  sans  doute.  Monseigneur,  qu’un  savant  theologien 
appartenant  a un  ordre  illustre,  ait  pu  se  permettre  un  aussi 
palpable  travestissement  de  la  verite,  relativement  a un  ouvrage 
que  nous  avons  tous  entre  les  mains;  et  peut-etre  la  preuve 
que  je  viens  de  vous  en  fournir  vous  portera-t-elle  a soup- 
Qonner  qu’il  existe  une  ecole  de  falsification  fort  differente  de 
celle  qui  defend  I’infaillibilite  pontificale. 

Encore  une  rectification,  et  je  finis.  Votre  Grandeur  tire 
un  grand  parti  ^ du  passage  de  notre  Memoire  dans  lequel  nous 
exprimons  le  desir  que  la  definition  de  la  souverainete  doctri- 
nale  du  Pape  soit  prononcee  avec  une  parfaite  unanimite : Quae 
sane  nemine,  si  id  fieri  possit,  dissentiente  defiiniri  deberet.  Le 
mot  deberet,  que  vous  ecrivez  en  lettre  majuscules,  vous  le  tra- 
duisez  par  il  faut , et  vous  remarquez  que  e’est  le  sens  strict 
de  ce  mot,  qui  ne  signifie  pas,  dites-vous,  il  serait  desirable, 
preferable,  mais  il  faut.  Les  signataires  du  Memoire  se  trou- 
vent  done  transformes  par  Votre  Grandeur  en  defenseurs  tres 
prononces  de  la  theorie  nouvelle,  qui  exige  I’unanimite  pour  la 
validite  des  definitions  doctrinales. 

Nous  reclamons  energiquement  centre  une  semblable  inter- 
pretation de  notre  pensee;  et,  pour  la  repousser,  il  n’est  nulle- 
ment  necessaire  d’invoquer  la  tradition,  manifestement  contraire 
a la  theorie  que  vous  nous  attribuez;  nous  pouvons  nous  dis- 
penser de  vous  prouver  que  cette  theorie  ne  tendrait  a rien 
moins  qu’a  detruire  I’autorite  de  I’Eglise.  Il  nous  suffit  d’en 
appeler  a la  grammaire.  Bien  que  je  sois  loin  de  pretendre 
me  mesurer  avec  Votre  Grandeur  pour  la  connaissance  de  la 
langue  frangaise,  je  crois  pouvoir  affirmer  que  I’indicatif  absolu 
il  faut  n’a  pas  dans  cette  langue  le  sens  de  I’optatif  latin  de- 
beret, surtout  quand  cet  optatif  est  encore  adouci  par  toutes 
sortes  d’attenuations : si  fieri  possit,  videtur,  etc.  Il  me  parait 
evident  qu’a  choisir  entre  les  deux  traductions  indiquees  par 
Votre  Grandeur,  il  faut  ou  il  serait  desirable,  celle  que  vous 
repoussez  devrait  etre  preferee  comme  beaucoup  plus  exacte. 

Telle  est  en  effet  notre  pensee.  Il  nous  parait  souveraine- 
ment  desirable  et  plus  necessaire  que  jamais  dans  les  circon- 
stances  presentes  que,  dans  tous  les  actes  du  Concile,  et  sur- 
tout dans  le  plus  combattu  de  tous,  I’episcopat  catholique  se 
presente  au  monde,  aux  croyants  comme  aux  incroyants,  en- 
toure  de  cette  splendeur  et  arme  de  cette  force  que  donne  I’u- 
nanimite. Mais  de  la  necessite  de  cet  accord  nous  n’avons  ja- 
mais songe  a deduire  I’obligation  pour  la  majorite  de  subir  la 
loi  de  la  minorite.  Nous  cherchions  plutot  a ecarter  les  obs- 
tacles beaucoup  moins  relatifs  au  fond  qu’a  la  forme , qui  em- 
pechaient  la  minorite  de  s’accorder  avec  la  majorite.  Nous  avons 
lieu  de  croire  que  nos  efforts  n’ont  pas  ete  completement  per- 
dus:  notre  projet,  il  est  vrai,  n’a  pas  ete  admis  par  la  commis- 
sion, laquelle  a ecarte  egalement  tous  ceux  qui  lui  avaient  ete 
presentes,  et  en  a compose  un  nouveau. 

Mais  sans  avoir  ete  pousse  avec  la  meme  activite  que  cer- 
tains autres,  •celui  que  nous  avions  redige  n’a  pas  peu  contribue 
a rapprocher  plusieurs  membres  du  Concile  et  a preparer  I’heu- 
reux  accord  dont  tout  nous  porte  a esperer  la  prochaine  con- 
clusion. Nous  n’avons  pu  obtenir,  il  est  vrai,  ce  que  nous  eus- 
sions  ardemment  desire , a savoir  qu’on  evitat  de  fouiller  dans 
I’histoire  du  passe  pour  y chercher  matiere  a de  scandaleuses 
discussions.  Des  esprits  temeraires  ont  provoque  de  gaite  de 
coeur  ces  scandales,  et  ils  ont  ainsi  rendu  inutiles  les  menage- 
ments  que  nous  avions  conseilles.  Mais  peut-etre  ne  devons- 
nous  pas  trop  nous  en  plaindre. 


* Tractatus  II.  de  Ecclesia , cap.  XVIIl,  de  Tribmiali  doch’hiae, 
p.  240  sqq.  Edit.  Mechliniae  1858. 

* V.  supra  p.  1330  b. 


1365 


Dofi.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  inotus  in  Gallia  et  Inter  Patres  Concilir  Doc.  386. — 388. 


1366 


La  discussion  de  la  verite  a ete  de  la  sorte  beaucoup  plus  a 
approfondie,  et  sa  complete  manifestation  par  le  Concile  offrira 
moins  de  difficultes.  Deja  la  question  d’opportunite  peut  etre 
consideree  corame  close;  et  nous  avons  tout  lieu  de  croire  que 
lorsque  le  Concile  sera  appole  a se  prononcer  sur  la  doctrine 
elle-meme,  sa  sentence  sera  appuyee  sur  cette  unanimite  morale 
que  nous  persistons  a regarder  comme  souverainement  desirable. 

Ce  qui  est  certain , Monseigneur , e’est  que  tous , tant  que 
nous  sommes,  que  nous  ayons  signe  divers  I’ostulata  ou  que 
nous  nous  soyons  abstenus,  nous  n’avons  plus  que  deux  partis 
a prendre:  ou  nous  ranger  corapletement  du  cote  du  Pape,  ou 
nous  mettre  du  cote  oppose  au  sien.  II  y a longteraps  deja 
que  Pepiscopat  catholique  a fait  son  choix;  et  les  Peres  du 
Vatican,  en  erigeant  en  article  de  foi  I’obligation  de  ne  jamais 
se  separer  du  successeur  de  saint  Pierre,  ne  feront  que  marcher 
sur  les  traces  de  leurs  predecesseurs.  Avec  la  grace  de  Dieu, 
je  ne  m’ecarterai  jamais  de  ces  traces  glorieuses , que  notre 
jeune  Eglise  d’Amerique  a suivies  jusqu’a  ce  jour  avec  une 
inebranlable  fidelite  et  e’est  pour  ne  laisser  planer  a ce  sujet 
aucun  doute  sur  ma  resolution  que  je  crois  devoir  repousser  b 
publiquement  les  facheuses  impressions  qui  pourraient  resulter 
de  votre  lettre. 

J’avais  d’abord  pense  que,  pour  faire  cette  protestation,  je 
pouri’ais  attendre  la  discussion  conciliaire.  Mais  en  voyant  se 
multiplier  les  publications  les  plus  propres  a troubler  la  foi  des 
Chretiens,  je  me  suis  dit  que  les  premiers  pasteurs  etaient  obli- 
ges de  preparer  leurs  troupeaux  a recevoir  avec  une  cordiale 
soumission  les  decisions  du  Concile.  Je  regarderais  comme  le 
plus  grand  malheur  de  ma  vie  d’avoir  pu  contribuer  en  quel- 
que  maniere  a eloigner  un  seul  de  mes  freres  de  la  parfaite 
obeissance  a Pautorite  de  PEglise. 

En  m’associant,  bien  malgre  moi,  a sa  lutte  centre  une  de- 
finition desormais  inevitable,  Votre  Grandeur  fait  peser  sur  moi 

‘ Si  un  devoir  particulier  de  reconnaissance  oblige  toutes  les 
Eglises  d’Occident  ii  ne  pas  mettre  de  homes  a leur  ddvouement  en- 
vers  le  Saint-Si6ge,  auquel  elles  sent  redevables  de  tous  leurs  privi- 
leges et  de  leur  existence  elle-mgme,  il  n’en  est  aucune  h laquelle  il 
soit  moins  permis  d’oublier  ce  devoir  que  I’Eglise  des  Etats-Unis 
d’Am6rique,  sortie  bier  k peine  du  sein  maternel  et  tou, jours  fecond  c 
de  I’Eglise  de  Rome.  Aussi,  dans  une  r^cente  visite  du  Saint-P6re 
au  college  am^ricain  du  Nord.  avons-nous  6t6  heureux  de  lui  t6moi- 
gner,  au  nom  de  tous  nos  v6nerables  Fr6res  qui  nous  entouraient,  cette 
reconnaissance  plus  vive  et  ce  devouement  plus  complet  dont  nous 
nous  reconnaissons  redevables  envers  la  Papaut6. 

Les  actes  de  tous  nos  Conciles , lui  disions-nous , et  les  lettres 
adressdes  k Votre  Saintet6  et  b ses  pr6d(icesseurs  par  notre  6piscopat, 
montrent  avec  Evidence  que  nous  avons  toujours  fait  profession  du 
plus  grand  respect  et  de  I’amour  le  plus  ardent  a l’6gard  du  succes- 
seur de  Saint-Pierre;  toujours,  nous  sommes  deraeur6s  attaches  ii  la 
Chaire  de  Saint-Pierre,  et  rien  ne  saurait  nous  en  s6parer.  Et  com- 
ment pourrait-il  en  etre  autrement,  alors  que,  depuis  les  origines  de 
la  religion  dans  notre  pays,  les  Souverains  Pontifes  nous  ont  entour6s 
d’une  sollicitude  constante  et  vraiment  paternelle? 

Du  reste,  notre  respect  et  notre  ob6issance  filiale  ont  6t6  abon- 
damment  b6nis  de  Dieu,  et  nous  voyons  s’accomplir  parmi  nous  la 
promesse  de  I’Esprit-Saint:  „L’homme  ob^issant  racontera  ses  vic- 
toire3.“  Il  y a soixante  ans,  les  Etats-Unis  n’avaient  qu’un  seul  Eve- 
que;  aujourd’hui,  nous  Comptons  soixante  dioceses  ou  vicariats  apos- 
toUques.  C’est  aux  Papes  du  nom  de  Pie  que  notre  Eglise  est  sur- 
tout  redevable  de  ses  progr^s.  Pie  VI  lui  donna  son  premier  Eveque;  (1 
Pie  VII  dtablit  sa  hierarchic  et  constitua  la  premiere  province  eccl6- 
siastique;  Pie  IX,  k cette  premiere  province,  en  ajouta  six  autres. 
Pie  a plantd;  nous  avons  arrose  dans  la  mesure  de  nos  forces;  et  Dieu 
a donn6  I’accroissement. 

Pour  tous  ces  bienfaits,  Tr^s  Saint-Pere,  agrees  nos  vives  actions 
de  graces  , gages  de  notre  6ternelle  reconnaissance.  Nous  demandons 
pour  vous  les  annees  de  Pierre  et  plus  encore,  et  nous  conjurons  le 
Seigneur  qui  s’est  servi  de  vous  pour  commencer  la  grande  oeuvre 
du  Concile  du  Vatican  de  I’accomplir  par  vous  et  de  vous  faire  voir, 
dahs  I’all^gresse  de  votre  coeur,  les  fruits  abondants  qu’il  portera  dans 
toute  r^tendue  de  I’Eglise. 

Les  sentiments  que  nous  exprimions  dans  cette  circonstance 
avaient  6te  exprimes  bien  plus  solennellement  et  avec  plus  d’autorit6 
dang  les  diff6rents  actes  du  second  Concile  pl6nier  de  Baltimore,  et 
en  particulier  dans  la  lettre  k Pie  IX,  souscrite  par  les  sept  Arche- 
veques  des  Etats-Unis  au  nom  de  tous  leurs  suffragants.  Qu’il  suffise 
de  citer  la  dernifere  phrase  de  cette  lettre , par  laquelle  les  P6res  du 
Concile  „80umettent  leurs  d6crets  k I’examen  et  5,  la  correction  du 
Saint-P6re,  r^solus  h reconnaitre  sa  voix  comme  la  voix  de  Pierre, 
leur  parlant  par  la  bouche  de  son  8ucce3seur.“ 


une  partie  de  cette  effrayante  responsabilito , dont  je  ne  veux 
a aucun  prix;  et  par  la  elle  me  met  dans  la  necessite  de  rendre 
publique  I’expression  sincere  de  ma  pensee. 

Mais  en  remplissant  co  devoir  de  conscience,  n’en  deraeure 
pas  moins.  Monseigneur 

De  Votre  Grandeur, 

le  serviteur  respectueux  et  devoue, 

t Martin-Jean  Spalding, 
Archeveque  de  Baltimore. 

Rome,  4 avril  1870,  fete  de  saint  Isidore,  doctcur. 

(L’Univers  13  avril  1870.) 

387. 

D.  9.  Apr.  1870.  — Idem  ad  moderatores  eorum  diariorum,  quae  Re- 

vihi  Diipanloup  epistolam  ediderunt,  breves  dat  literas,  quibus 

signifleat , postulatum  a se  scriptum  non  recte  ab  eodem  exponi. 

Rome,  9 avril  1870. 

Monsieur  le  redacteur, 

Vous  avez  insere  dans  votre  journal  une  lettre  de  Mgr 
I’Eveque  d’Orleans  k Mgr  I’Archeveque  de  Malines,  dans  la- 
quelle le  premier  de  ces  deux  illustres  prelats  interprete  ^ d’une 
maniere  assez  inexacte  un  document  dont  tout  le  monde  sait 
que  je  suis  I’auteur.  Comme  I’exactitude  doctrinale  est  pour 
un  eveque  le  plus  grave  de  tous  les  interets  et  le  plus  delicat 
de  tous  les  points  d’honneur,  je  me  vois  oblige  de  vous  prier 
de  donner  place  dans  vos  colonnes  ^ la  rectification  ci-jointe. 

Je  vous  remercie  d’avance  de  cet  acte  de  justice,  que  sans 
doute  vous  ne  me  refuserez  pas,  et  je  vous  prie  d’agreer  I’as- 
surance  de  ma  consideration  distinguee. 

Martin  Spalding, 

(Ibid.  21  avril  1870.)  Archeveque  de  Baltimore. 

388. 

D.  25.  April.  1870.  — Revmus  Dupanloup  Revmo  Spalding  ad  sin- 
gula respondet. 

Monseigneur, 

J’avais  resolu  de  ne  pas  repondre  a la  lettre  que  vous 
m’avez  fait  I’honneur  de  m’adresser  a I’occasion  de  mon  der- 
nier ecrit.  Ces  controverses  publiques  entre  Eveques  ont  quel- 
que  chose  de  si  profondement  regrettable  particulierement  a 
I’heure  ou  nous  sommes,  qu’on  ne  s’y  resigne  qu’avec  une  peine 
extreme.  Mais  il  est  des  obligations  de  justice  et  d’honneur 
auxquelles  on  ne  peut  se  derober,  et,  bien  qu’il  m’en  colite, 
I’autorite  qui  s’attache  a votre  nom,  I’usage  que  I’on  a fait  de 
votre  lettre,  les  commentaires  de  la  presse,  ne  me  permettent 
pas  de  traiter  ce  que  vous  avez  cru  devoir  m’ecrire  comme  tant 
de  choses  auxquelles  je  ne  reponds  que  par  le  silence. 

J’entre  done  de  suite  en  matiere. 

J’avais,  dans  ma  lettre  a Mgr  I’Archeveque  de  Malines,  cite 
un  Postulatum,  redige  dans  le  but  de  demander  une  definition 
de  I’infaillibilite , accompagne  d’un  long  expose  des  motifs,  et 
imprime  sans  nom  d’auteur;  et  de  plus,  comme  la  lettre  elle- 
meme  que  vous  m’avez  adressee,  sans  nom  d’imprimeur. 

Ce  Postulatum  etait  votre  oeuvre,  je  le  savais,  et  e’est  pour 
cela  que  je  I’avais  pris  trfes  au  serieux.  Mais  I’usage  que  j’en 
ai  fait  ne  vous  a pas  agree , et  vous  avez  cru  devoir  vous  on 
plaindre  publiquement.  Je  vais  essayer  de  faire  droit  a vos 
plaintes,  avec  toute  la  deference  et  le  respect  qui  vous  sont  dus. 

Vous  relevez  trois  choses,  en  ce  qui  vous  concerne,  dans 
ma  lettre  a Mgr  Dechamps:  1°  Un  arrangement  de  vos  paroles, 
qui  est  de  nature,  dites-vous,  a tromper  I’opinion  publique  sur 
vos  doctrines  et  sur  votre  attitude  au  Concile;  2°  une  inter- 
pretation do  votre  texte  que  vous  trouvez  formellement  inexacte, 
sur  la  question  de  I’unanimite  morale  necessaire  dans  les  Con- 
ciles; 3*5  une  citation  de  votre  savant  predccesseur,  laquelle  vous 
jugez  illegitime. 

Je  reprends  cos  trois  griefs. 

Vous  exprimez  ainsi  le  premier; 

' * Supra  p.  1321  sqq. 


86* 


1367 


Acta  et  Dccreta  SS.  Concilii  Vaticaiii.  Appendix. 


1368 


„Vos  citations,  me  dites-vous,  sont  tellemcnt  arrangees  que  a 
VOS  lecteurs  doivent  nous  supposer  contraires,  sinon  a la  verite, 
au  moins  a I’opportunite  de  cette  definition,  et  nous  ranger  par 
consequent  dans  ce  que  certains  journaux  se  plaisent  a nommer 
le  parti  de  I’opposition  dans  le  Concile."  ‘ 

Je  I’avoue,  Monseigneur,  j’ai  ete  surpris  en  lisant  ces  lignes; 
et  ceux  qui  m’ont  lu  avec  quelque  attention  n’en  auront  pas 
ete  moins  surpris  que  moi.  Car,  loin  de  faire  la  moindre  in- 
sinuation dans  le  sens  que  vous  craignez,  j’ai  dit  formellement 
le  contraire.  J’ai  dit,  et,  veuillez  le  remarquer,  j’ai  dfi  dire, 
pour  donner  a I’argument  que  je  tirais  de  vos  paroles  toute  sa 
force,  j’ai  dd  dire  que  vous  etiez  partisan  et  de  la  verite  et 
de  I’opportunite.  Non  seulement  je  I’ai  dit,  mais  je  I’ai  repeto 
plusieurs  fois. 

J’ai  ecrit  en  effet: 

„Et  qui  I’a  redige,  ce  nouveau  Postulatum?  Des  Eveques 
qui  ne  sont  pas  du  nomhre  des  140;“  ^ c’est-a-dire  qui  ne  sont  pas 
„dans  ce  que  certains  journaux,  selon  vous,  se  plaisent  a nom- 
mer le  parti  de  I’opposition  dans  le  Concile.“ 

Comment  avez-vous  pu  vous  persuader.  Monseigneur,  que  L 
ceux  qui  auront  lu  ces  paroles  devaient  vous  ranger  dans  ce 
parti  de  V opposition? 

C’est  exactement  le  contraire  qu’ils  devaient  faire. 

Ce  n’est  pas  tout:  constamment  je  presente  votre  Postulatum 
comme  propose  en  concurrence  avec  celui  qui  demandait  la  de- 
finition directe.  Je  dis  meme  expressement  que  votre  Postulatum 
est  I’oeuvre  d’un  „archeveque  partisan  non  suspect  de  I’infailli- 
bilite“  J’ajoutais:  „Ces  difficultes,  je  les  montre  constatees 
par  des  theologiens  et  des  Eveques  tres-partisans  de  I’infailli- 
bilite.“'^  Et  enfin  j’ai  cite  formellement  votre  Postulatum  comme 
un  des  „trois  projets  de  definition"  ^ en  presence  desquels  nous 
nous  trouvions. 

Que  pouvais-je  faire  de  plus  pourne  pas  vous  compromettre? 

Vous  parlez.  Monseigneur,  avec  trop  de  modestie  de  votre 
connaissance  de  la  langue  franqaise;  car  vous  connaissez  cette 
langue  et  I’ecrivez  parfaitement , a ce  point  que  I’ou  pourrait 
croire  votre  lettre  ecrite  par  une  plume  francaise.  Je  dois 
ajouter  toutefois  que  je  ne  sais  ni  dans  la  langue  francaise,  ni 
dans  aucune  langue,  des  termes  plus  formels  que  ceux  dont  je  ( 
me  suis  servi  pour  dire  que  vous  etes  partisan,  tres-partisan 
non  suspect  de  Vinfaillihilite , et  de  plus  auteur  d’un  projet  de 
definition. 

II  m’est  impossible  de  comprendre  comment  vous  avez  pu 
penser  que  ces  paroles  devaient  faire  croire  que  vous  etes  op- 
pose, sinon  a la  verite,  du  moins  a I’opportunite. 

De  votre  premier  grief,  apres  des  textes  aussi  peremptoires, 
il  ne  reste  done  rien. 

Mais  vous  dites  que  mes  citations  sont  des  paroles  decou- 
pees  et  arrangees  En  France , Monseigneur , ce  reproche  est 
plus  grave  que  vous  ne  semblez  le  penser,  et  il  aurait  besoin 
pour  etre  justifie  de  s’appuyer  sur  des  preuves  certaines.  Que 
sera-ce  si  je  peux  vous  montrer  que  ces  citations  sont  des 
textes  formels,  precis,  des  paragraphes  entiers,  empruntes  a I’Ex- 
pose  des  motifs  de  votre  Postulatum?  Relisons  en  efi'et  ces 
textes;  ils  parleront  d’eux-memes.  — Et  pour  qu’on  puisse  les 
comparer  a votre  expose  des  motifs,  Bationes  oh  quas,  etc.,  je 
le  reimprime  tout  entier  a la  suite  de  cette  lettre  ’. 

Que  disait  en  efi’et  votre  expose  des  motifs? 

Dans  ce  document,  vous  signaliez  les  difficultes  „que  les 
pieux  defenseurs  de  I’infaillibilite  pontificale  agitent  eux-memes : 
omnes  illae  quaestiones  inter  piissimos  Pontificiae  infallibilitatis 
propugnatores  hactenus  agitatae“ 

Vous  dites  encore,  dans  ce  document,  qu’une  definition  ex- 
presse  ne  terminera  rien,  et  laissera  passer  les  „ distinctions  et 
les  difficultes,  ou  plutot  les  suscitera  pai’mi  les  theologiens: 
haec  plures  cavillandi  locos  theologis  suppeditabit“  ^ ; qu’ils  dispu- 
teront  precisement  sur  les  points  que  j’ai  indiques:  „Quand  et 
d’apres  quel  ensemble  de  circonstances  faudra-t-il  croire  que  le 
Pape  a porte  un  jugement  infaillible?  Quando  et  quibus  rerum 
adiunctis  Bomanus  Pontifex  infallihile  indicium  prohdisse  creden- 


1 * V.  supra  p.  1362  c.  * * V.  p.  1323  b. 

* * V.  p.  1321  c.  * V.  p.  1326  c.  ^ * Y.  p.  1336  b. 
6 * V.  p.  1362  c.,  p.  1363  b.  ’ » V.  p.  1323  sq. 

8 Bationes  oh  quas,  etc.  n.  IV.  [Supra  p.  939  d sq.] 

9 Ibid.  n.  IV. 


dus  sit?“  ‘ C’est-a-dire  quand  sera-t-il  infaillible,  ou  ne  le  sera- 
t-il  pas?  Voila  sur  quoi  les  theologiens,  nonobstant  la  definition, 
continueront  a disputer,  et  disputeront  toujours:  Disceptabitur 
perpetuo  inter  eos,  disiez-vous.  Ce  n’est  pas  tout,  et  outre  cette 
question  de  fait,  capitale  cependant,  vous  dnumeriez  vous-meme 
toutes  les  autres  questions  qui  resteront  toujours  indecises:  in- 
decisae  manehunt  omnes  illae  quaestiones ; a savoir:  „Le  Pape  a-t-il 
parle  comme  personne  privee,  oupersonne  publique?  Que  signifie 
vraiment  le  mot  ex  Cathedra?  L’objet  de  la  definition  appartient-il 
vraiment  a la  foi  et  aux  moeurs?" 

„Autant  de  questions  tres  vivement  agitees^  jusqu’ici  , non 
pas  seulement  par  les  theologiens  contraires  a I’infaillibilite, 
mais,  disiez-vous,  par  les  plus  pieux  defenseurs  de  I’infaillibilite 
eux-memes  et  qui  reviendront  toujours:  indecisae  manehunt  omnes 
illae  quaestiones,  de  persona  Pontificis  docentis  publica  et  privata, 
de  vera  locutionis  ex  Cathedra  significatione , de  rehus  quae  ad 
fidem  moresque  vere  spectant.“  ^ 

Vous  alliez  meme  jusqu’a  dire  que  la  definition  ranimerait 
sur  tous  ces  points  les  debats  avec  plus  de  violence  et  de  peril 
I que  jamais;  et  je  traduisais  ainsi  tres  faiblement  vos  paroles: 
„Imo  violentius  forsan  erumpent  Imiusmodi  quaestiones,  et  longe 
maiori  animi  contentione  pertraciabuntur.“  ^ 

Enfin  vous  constatiez  comme  moi  I’efiet  necessairement  re- 
troactif  de  la  definition : „ Vi  sua  ad  omnia  etiam  retroacta  sae- 
cula  protenderetur.“  Vous  disiez  qu’elle  ranimerait  les  disputes 
assoupies,  qu’elle  donnerait  un  nouveau  champ  de  bataille  a la 
science  protestante  et  rationaliste,  „et  ouvrirait  aux  ennemis 
de  I’Eglise  la  discussion  sur  toute  I’histoire  ecclesiastique , et 
tout  le  Bullaire  des  Papes:  Facile  universae  Ecclesiae  historiae 
campum,  totumque  Bullarium  Theologorum  cavillationibus  et  hae- 
reticorum  impiorumque  criminationibus  iam  fere  sopitis  aperiret“ 

Voila  ce  que  je  citais  de  vous,  ce  que  je  vous  faisais  dire. 
L’avez-vous  dit  en  efiet?  Sont-ce  la  des  citations  decoupees, 
arrangees , comme  vous  le  pretendez,  et  alterant  tant  soit  peu 
le  sens  de  votre  Expose  des  motifs?  Je  le  reimprime  tout  entier: 
qu’on  en  juge,  et  jugez-en  vous-meme.  Monseigneur.  Quant  a moi, 
il  demeure  inexplicable,  qu’oubliant  de  telles  paroles,  vous  puisj 
siez  un  moment  mettre  en  doute  la  parfaite  clarte  et  sincerite 
! de  mes  citations. 

Mais , direz-vous , ce  ne  sont  la  que  „les  parties  purement 
accidentelles  de  notre  Memoire"  Le  respect  menie  que  j’ai 
pour  vous,  Monseigneur,  ne  me  permet  pas  de  considerer  comme 
purement  accidentels,  dans  votre  acte,  les  graves  motifs  donnes 
par  vous-meme  d’un  tel  acte. 

Cet  Expose  des  motifs  est  d’ailleurs  quelque  chose  de  com- 
plet  en  soi,  si  hien  que  vous-meme  I’avez  imprime  a la  suite  de 
votre  Postulatum,  a part,  et  avec  un  titre  special  et  solennel: 
Bationes  oh  quas  schema  supra  propositum  magis  expedire  creditur. 

Et  veuillez  remarquer  ceci.  Monseigneur:  Quelle  etait  la 
question  entre  Mgr  Dechamps  et  moi?  Celle-ci;  j’avais  dit: 
„I1  y a de  graves  difficultes  theologiques  et  historiques  a une 
definition  de  I’infaillibilite."  Mgr  Dechamps  m’avait  repondu : 
„Des  difficultes  theologiques  et  historiques , il  n’y  en  a point 
de  serieuses  ici.  Ce  ne  sont  la  que  des  nuages  amasses  par 
vous."  Or,  qu’est-ce  que  je  trouvais  dans  votre  Postulatum? 
Je  trouvais  ces  memes  difficultes  theologiques  et  historiques 
exposees  comme  je  I’avais  fait  moi-meme  et  plus  fortement  en- 
core. Cet  accord  avec  vous.  Monseigneur,  sur  ce  point  de  vue 
si  grave  dans  la  question,  etait  trop  precieux,  pour  que  je 
n’eusse  pas  le  droit  de  m’appuyer  sur  un  document  aussi  con- 
siderable. 

D’ailleurs,  il  est  impossible  de  meconnaitre  que  ces  motifs, 
ces  raisons  theologiques , ont  une  valeur  intrinseque , indepen- 
damment  du  projet  qu’ils  appuient;  et  voila  pourquoi  je  les 
empruntais  a un  Archeveque  partisan  non  suspect  de  Vinfatlh- 
hilite,  a un  Postulatum  qui  etait  un  projet  de  difinition^;^  et  mes 
lecteurs,  a qui  j’ai  dit  d’ailleurs  formellement  que  vous  n’etiez  pas 
du  nombre  des  140,  n’ont  jamais  dfi  croire  que  vous  en  etiez. 

Il  m’est  facile.  Monseigneur,  d’etoufier  les  recriminations 
que  pourraient  inspirer  des  reproches  aussi  mal  fondes  que  les 
votres;  mes  pensees  sont  ailleurs  et  plus  haut,  permettez-raoi 
de  le  dire;  ma  personne,  que  vous  avez  si  peu  menagee,  n’est 
ici  pour  rien;  encore  une  fois,  c’est  de  I’Eglise  et  des  ames 


1 Ibid.  n.  IV.  9 Ibid.  n.  IV.  ^ ibid.  n.  IV. 

+ Ibid.  n.  VI.  5  *  * V.  p.  1363  b. 


1369 


Doc.  lust.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Aniniorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  388. 


1370 


qu'il  s’agit,  et  il  me  suffit  de  conclure  que  I’inopportunite  d’une 
definition  s’impose  avec  une  telle  autorite  que  vous-meme,  pour 
etre  logique  et  consequent,  apres  les  raisons  que  vous  avez 
presentees  centre  I’opportunite  d’une  definition  directe,  vous 
devriez  etre  egalcment  oppose  a tout  projet  de  definition.  C’cst 
evident. 

J’aborde  maintenant  votre  second  grief. 

Ici,  vous  ne  vous  etes  pas  mepris  de  meme,  je  le  dois 
avouer,  sur  ce  que  j’ai  dit  et  pense.  J’ai  pense  en  effet  et  j’ai 
dit  que  vous  etiez  de  ceux  qui  croient  I’unanimite  morale  ne- 
cessaire,  dans  un  Concile,  pour  les  definitions  dogmatiques  nou- 
velles.  Je  I’ai  dit,  et  voici  ceux  de  vos  textes  sur  lesquels  je 
me  suis  appuye  pour  le  dire.  Car,  pour  vous  repondre.  Mon- 
seigneur, il  me  suffit  encore  de  vous  citer  vous-meme  a vous- 
meme. 

Dans  votre  expose  des  motifs,  en  effet,  vous  posiez,  d’une 
maniere  generate,  la  these  de  la  necessite  de  I’unanimite  morale 
dans  les  Conciles,  quand  il  s’agit  de  definir  un  point  de  foi; 
vous  disiez:  „Cette  unanimite , Plena  hicc  Patrum  omnium  (vel 
saltern  fere  omnium)  consensio:  non-seulement  est  utile,  non  solum 
expedit;  mais  encore  elle  parait  absolninent  requise,  sed  omnino 
expostulari  videtur,  lorsqu’il  s’agit  d’une  definition  de  foi,  quando 
agitur  de  capite  doctrinae  definiendof  * L’expression  videtur,  Mon- 
seigneur, est  celle  qu’emploie  un  auteur  qui  n’impose  pas  son 
opinion,  mais  qui  I’exprime. 

Et  apr^s  avoir  ainsi  pose  la  these  generale,  vous  en  faisiez, 
dans  les  termes  les  pins  energiques,  I’application  a la  definition 
speciale  de  I’infaillibilite.  Vous  disiez  que  cette  definition,  si 
elle  se  faisait,  devrait  se  faire  sans  qu’il  y efit,  s’il  etait  pos- 
sible, une  seule  contradiction : quae  sane  nemine  (si  id  fieri  posset) 
dissentiente  definiri  deberet 

Vous  insistiez,  et  votre  opinion  Hail,  ajoutiez-vous,  que  cette 
unanimite  est  an  plus  haul  degre  n4cessaire;  Eiusmodi  unanimitas 
summopere  necessaria  videtur^. 

Vous  ne  vous  en  teniez  pas  la,  et  vous  donniez  les  plus 
graves  raisons  a I’appui  de  cette  necessite;  et  ces  raisons  vous 
les  tiriez  et  de  I’importance  exceptionnelle  de  la  definition,  prae- 
sertim  in  re  tanti  momenti,  et  des  circonstances  du  temps  pre- 
sent: hoc  autem  tempore:  circonstances  d’ou  vous  deduisiez  I’op- 
portunite  d’une  prudence,  qui  ne  pent  manquer  d’etre  obli- 
gatoire  pour  I’Eglise  et  pour  le  Pape,  dans  une  affaire  aussi 
grave.  Car,  disiez-vous:  „Nous  avons  bien  assez  d’ennemis  au 
dehors  sans  venir  encore,“  par  ce  defaut  d’unanimite,  „exciter 
de  nouvelles  luttes  dans  le  camp  meme  de  I’Eglise" : Profecto 
satis  hostium  externorum  habemus,  quin  in  ipisis  Ecclesiae  castris 
nova  dissidia  excitemus*. 

Certes,  Monseigneur,  apres  de  tels  textes,  quand  vous  dites 
que  cette  unanimite,  a ce  qu’il  vous  semble,  dans  votre  opinion, 
est  au  plus  haul  degre  necessaire,  summopere  necessaria  videtur, 
que  non-seulement  elle  est  utile,  mais  ahsolument  requise,  omnino 
expostulari:  et  cela  dans  une  chose  d’une  si  grande  importance, 
in  re  tanti  momenti;  et  dans  un  temps,  hoc  autem  tempore,  ou 
le  defaut  d’unanimite  pent  entrainer  les  deplorables  consequences 
que  vous  signaliez,  il  m’est  impossible  de  ne  pas  voir  dans  de 
telles  paroles  la  these  de  I’unanimite. 

Vous  en  appelez  centre  moi  a la  grammaire;  mais  laissez- 
moi  vous  dire.  Monseigneur,  qu’il  n’y  a pas  de  grammaire  qui 
puisse  vous  permettre  de  renier  aujourd’hui  une  these  que  vous 
avez  soutenue  si  clairement  et  si  puissamment;  il  n’y  a pas  de 
grammaire  au  monde  qui  puisse  justifier  de  pareilles  contradictions. 

Quant  a I’opinion  meme  de  I’unanimite  morale  necessaire 
pour  les  definitions  dogmatiques,  si  j’ai  le  droit  de  m’etonner  que 
vous  I’abandonniez  aujourd’hui,  je  m’etonne  encore  davantage 
que  vous  I’appeliez  nouvelle,  et  contraire  a la  tradition  ^ Car,  — 
sans  vouloir  traiter  ici  a fond  cette  question,  — je  ne  suppose 
pas  que  vous  ignoriez  les  paroles  prononcees  par  Bessarion, 
dans  un  discours  celbbre,  au  Concile  de  Florence: 

„Debere  Ecclesiam  Dei  unum  in  locum  congregatam  de  rebus 
lldei  iudicare,  ac,  secundum  praecepta  divinae  legis,  communi 
omnium  consensu  ferre  sententiam  . . . quae  communia  sunt  com- 
muni  sensu  oportere  terminari“ ; 

' Rationes  ob  quas,  etc.  n.  II.  * Ibid.  n.  II. 

3 Ibid.  n.  III. 

* Rationes  ob  quas,  etc.  n.  III. 

5 * V.  p.  13G4  b. 


a Ni  la  pratique  des  Peres  de  Trento,  qui  ne  prononcerent 
jamais  de  definitions  dogmatiques  qu’a  I’unanimite  morale,  et 
qui,  trois  fois,  dans  trois  des  questions  les  plus  graves,  s’arre- 
terent  parce  qu’ils  n’avaient  pas  cette  unanimite; 

Ni  enfin  les  paroles  du  Pape  Pie  IV: 

„Ne  definirentur,  nisi  ea  de  quihus  inter  Patres  unauimi  con- 
sensu constaret.^ 

Quoi  qu’il  en  soit  de  la  question  elle-meme,  autrefois  I’unani- 
niite  morale  vous  semblait  ahsolument  requise,  au  plus  haul  degre 
necessaire,  surtout  pour  une  definition  telle  que  celle  de  I’in- 
faillibilite; e’etait  alors  votre  opinion.  Vous  declarez  aujour- 
d’hui que  ce  ne  I’est  plus , et  vous  avez  change  d’avis.  Pour- 
quoi?  Il  no  m’appartient  pas  de  le  rechercher.  Serait-ce  parce 
que  la  question  de  I’infaillibilite  pontificale  etait  alors,  comme 
vous  dites,  loin  „du  degre  de  maturite“  que  vous  lui  trouvez 
aujourd’hui?  Je  ne  vois  pas,  quant  a moi,  ce  qui  a pu  preci- 
piter  cette  maturite  et  mhrir,  pour  vous,  a ce  degre,  une  ques- 
tion que  le  Concile  n’a  pas  encore  discutee;  a moins  que  ce  ne 
soient  ces  ardentes  polemiques  de  la  presse,  ces  passions  sou- 
b levees,  qui  troublent  si  profondement  les  ames  et  allument  dans 
I’Eglise  un  feu  qui  peut  devenir  un  efifroyable  incendie. 

Pour  moi,  au  contraire,  tout  ce  que  je  vois,  tout  ce  que 
j’apprends  de  I’etat  des  esprits,  en  France,  en  Allemagne,  en 
Angleterre,  en  Amerique,  partout,  ne  fait  que  changer  en  cer- 
titude mes  craintes  sur  les  consequences  funestes  de  cette  inutile 
definition.  Et  si  vous  etes  sans  alarmes  pour  votre  pays.  Mon- 
seigneur, de  plus  autorises  que  moi  elevent  la  voix  pour  vous 
dire:  Vous  vous  trompez!  Lisez  la  lettre  que  vos  veneres  col- 
logues d’Amerique  m’ont  fait  I’honneur  de  m’ecrire,  et  qu’ils 
m’autorisent  a publier 

J’ajoute  encore  ceci:  e’est  que,  a d’autres  points  de  vue, 
tout  ce  que  je  recueille  de  mes  conversations  avec  les  Eveques 
les  plus  erudits  et  les  plus  theologiens  ne  fait  que  me  demontrer 
davantage  les  difficultes  theologiques  demontrees  par  vous  et 
par  moi:  et  de  telle  sorte  exposees  par  vous,  qu’il  me  semblait 
voir  tout  mon  ecrit  resume  et  condense  dans  I’Expose  des  motifs 
de  votre  Postulatum. 

C’est  pour  cela  peut-etre,  pour  cette  identite  de  votre  lan- 
c gage  et  du  mien,  que  le  journal  choisi  par  vous  ^ pour  publier 
la  lettre  a laquelle  je  reponds  en  ce  moment,  avait  tout  d’abord, 
et  avant  que  vous  ne  I’ayez  honore  de  vos  communications,  si 
fort  maltraite  votre  projet. 

Car  ici,  permettez-nioi  de  vous  le  dire,  vous  avez  ete  par- 
ticulierement  malheureux  dans  le  choix  de  votre  organe. 

Lorsque  votre  Postulatum  a paru,  voici  ce  qu’en  disait  I’Uni- 
vers,  avec  son  respect  habituel  des  Eveques: 

C’etait  a ses  yeux  „une  piece  assez  curieuse,  que  le  facteur 
aurait  tiree  de  sa  boite  mysterieuse  et  remise  gratis  en  leur 
domicile  aux  Peres  du  Concile“;  et  d’ailleurs  tellement  redigee 
que  sa  redaction  „faisait  douter  de  son  authenticite“. 

„Cette  sorte  de  pibce“,  peu  digne  d’attention  en  elle-meme, 
n’en  meritait  qu’a  un  titre,  c’est  qu’elle  etait  le  Poshdatum  du 
tiers-parti:  „Peut-etre  ce  document,  disait  I’Univers,  est-il  sous 
une  forme  particuliere  le  Postulatum  du  tiers-parti,  que  signalait 
bier  I’agence  Havas,  et  quelques  journaux  de  sa  confrerie.  En  ce 
cas,  il  appelle  I’attention.  Ce  serait  le  schema  de  la  conciliation. “ 

Et  voici,  ace  titre  de  conciliateur,  comment  I’Univers  con- 
d tinuait  a vous  traiter.  Il  vous  representait  frappant  dans  le 
Concile  a droite  et  a gauche,  mais  vous  epargnant  vous-meme, 
et  par  cette  partialite  ne  pouvant  arriver  a rien.  „Le  schema 
anonynie  frappe,  a ce  titre  (de  conciliateur),  en  sens  divers. 
Mgr  Maret  regoit  le  premier  coup,  le  second  est  donne  a Mgr 
Manning.  Mais  les  conciliants  s’epargnent  eux-memes,  et  c’est 
par  ou  sera  empechee  la  conciliation,  car  la  partialite  n’a  jamais 
satisfait.^ 

Voila,  Monseigneur,  comment  I’Univers  vous  traitait,  vous 
et  vos  venerables  collegues,  avant  que  j’eusse  fait  le  moindre 
emploi  de  votre  Postulatum,  et  quand  je  vous  ai  eu  cite,  il  a 
parle  de  nouveau  de  ce  „Posfulatum  ticrs-parti“  cavec  le  meme 
mepris. 

C’est  a ce  journal  cependant  que  vous  avez  fait  I’honneur 
dc  confier  la  publication  de  la  lettre  que  vous  avez  cru  devoir 
m’adresser.  Naturellement  ce  journal  reconnait  aujourd’hui  I’hon- 

* * V.  p.  1362  c.  * * V.  doc.  sequens. 

^ * Cf.  tamen  supra  doc.  387. 


1371 


Acta  et  decreta  SS.  Coiicilii  Vatican!.  Appcaidix. 


1372 


neur  que  vous  lui  faites,  et  declare  que  votre  refutation  de  mon 
ecrit,  „ronde,  apre,  eloqueiite,  a vraiment  quelque  chose  de 
terrible  . . . C’est  un  chef-d’oeuvre."  Ce  sent  la  des  compli- 
ments, Monseigneur,  dont  je  vous  laisse  estimer  vous-meme 
le  prix. 

Nonobstant  ces  compliments,  et  quelle  qu’en  soit  la  valeur, 
je  crois  pouvoir  declarer  que  de  votre  second  grief,  il  ne  reste 
encore  rien. 

Maintenant,  dans  la  liste,  trbs  incomplete,  des  thcologiens 
non  infaillibilistes,  cites  par  moi  pour  prouver  que  I’unanimite 
morale  n’a  jamais  existe  sur  cette  question,  ai-je  eu  tort  de 
compter  votre  illustre  predecesseur.  Monseigneur  Kenrick?  Meme 
devant  votre  reclamation,  et  apres  avoir  attentivement  relu  son 
texte,  je  ne  le  pense  pas.  En  elfet.  Monseigneur  Kenrick  sou- 
tient  I’inerrance  de  fait  des  constitutions  pontificates;  puis  il 
ajoute:  „Non  tamen  placet  ea  loquendi  ratio  qua  Pontifex,  se 
solo,  infallihilis  praedicaturf  ‘ 

Peut-on  repousser  plus  clairement  la  these  actuelle  de  I’in- 
faillibilite  personnelle,  absolue,  separee  ou  independante , de 
telle  sorte  que  I’infaillibilite  serait  tout  entiere  dans  le  Pape, 
le  corps  des  Pasteurs  n’ayant  d’ailleurs  aucune  part  necessaire 
dans  la  definition  de  la  foi? 

Ainsi,  le  texte  de  Monseigneur  Kenrick,  cite  dans  ma  note, 
etait  parfaitement  exact,  et  parfaitement  conforme  a I’ensemble 
de  sa  doctrine. 

Du  reste  cet  eminent  theologien  de  votre  jeune  et  noble 
Eglise  d’Amerique  a laisse  un  frere  qui  est,  assurement,  un  des 
plus  veneres  parmi  nous,  Monseigneur  I’Archeveque  de  Saint- 
Louis,  lequel,  sans  croire  manquer  en  rien  a la  memoire  frater- 
nelle,  pense  corame  moi  sur  son  illustre  frere,  et  a signe  avec 
nous  le  Postulatum  qui  demandait  que  toute  definition  fut  ecartee. 

C’est  lui  encore  qui  a signe  le  premier  la  lettre  que  plu- 
sieurs  Archeveques  et  Eveques  americains  ont  bien  voulu  m’e- 
crire  apres  avoir  lu  la  v&tre;  et  de  plus,  il  a cru  devoir  vous 
adresser,  sur  le  fait  special  concernant  son  frere,  une  lettre 
que  je  reproduis.  Apres  I’avoir  lue.  Monseigneur,  vous  aurez 
regrette,  j’en  suis  sfir,  d’avoir  appele  „un  palpable  travestisse- 
ment  de  la  verite"  ^ une  citation  qui,  vous  le  voyez,  se  trouve 
etre,  au  temoignage  de  I’homme  qui  merite  le  plus  d’etre  cru 
sur  I’interpretation  de  la  pensee  vraie  de  Mgr  Kenrick,  la 
simple  verite. 

Je  vous  prierai  cependant.  Monseigneur,  de  relire  un  long 
passage  du  traite  de  I’Eglise  de  Monseigneur  Kenrick,  ou  sa 
pensee  se  manifeste  avec  une  parfaite  clarte*:  c’est  celui  ou  il 
repond  a cette  objection,  sur  laquelle  quelques-uns  aujourd’hui 
s’appuient  pour  reclamer  une  definition  de  I’infaillibilite  ponti- 
ficale,  a savoir  que  nos  controverses  sur  I’infaillibilite  mettent 
en  peril  le  principe  de  I’unite.  Il  repond  qu’il  n’en  est  absolu- 
ment  rien.  Mais  sa  reponse  est  remarquable  et  demontre  que, 
dans  sa  pensee,  I’infaillibilite  de  I’Eglise  ne  doit  jamais  etre 
consideree  independamment  du  Pape,  ni  celle  du  Pape  conQue  et 
definie  independamment  ou  separement  de  I’Eglise. 

La  verite  catholique  pour  lui,  la  void;  c’est  que,  aux  de- 
finitions des  Eveques  reunis  en  Ooncile  oecumenique,  il  faut, 
pour  qu’elles  aient  le  caractere  de  I’infaillibilite,  la  confirmation 
du  Pape,  et  aux  definitions  dogmatiques  pontificates,  il  faut 
aussi  I’acceptation  des  Eveques:  Afjnoscunt  (catholici)  iudicium 
Conciliorum  oecumenicorum  Pontillcis  manitam  conflrniatione,  sm- 
premum  esse , cui  nemo  in  re  fidei  absque  haereseos  not  a reluctari 
valeat.  Voila  la  premiere  partie  de  la  doctrine  catholique  sur 
I’infaillibilite,  I’infaillibilite  des  definitions  portees  par  les  Eve- 
ques reunis  en  Concile  oecumenique , avec  la  necessaire  confir- 
mation dll  Pape.  Et  voici  la  seconde  partie  de  la  doctrine  ca- 
tholique: I’infaillibilite  des  definitions  dogmatiques  pontificates, 
non  pas  sans,  aj)art  from , mais  avec  V acceptation  des  Eveques, 
soit  en  Concile,  soit  sur  leurs  sieges;  Eamdemque  vim  solemni 
Pontificis  definitioni  ab  Episcoporum  collegio,  vel  in  Concilio, 
vel  in  sals  sedibus  exceptae,  omnes  eodem  consensu  fatentur. 

C’est-a-dire,  poursuit-il,  en  developpant  sa  pensee,  dans  tons 
les  cas , et  de  quelque  maniere  qu’une  doctrine  soit  definie, 
qu’elle  le  soit  par  un  Concile  oecumenique,  qu’elle  le  soit  par 
un  Pape,  cette  acceptation,  ce  concours  des  Eveques,  voila  la 

* Theologia  dogmatica,  Tract,  de  Eccl.,  2e  edit.,  t.  I,  p.  241. 

2 * V.  p.  1364  a. 

3 Tract,  de  Eccl.,  cap.  VII,  n.  211 — 213,  p.  153,  154. 


condition  pour  que  cette  definition  soit  regardee  comme  une 
supreme  decision  de  V Eglise  enseignante,  quacumque  scilicet  ra- 
tione  doctrina  solemni  definitione  proponatur,  quae  a collegio 
episcoporum  agnoscatur,  pro  supremo  ccclesiae  docentis  iudicio 
hahetur. 

Ainsi  done,  d’apres  Mgr  Kenrick,  il  n’y  a dans  la  doctrine 
catholique  qu’une  seule  infaillibilite,  celle  de  I’Eglise  enseignante, 
supremum  Ecclesiae  docentis  indicium;  c’est-a-dire,  ainsi  qu’il  I’a 
explique,  non  pas  I’infaillibilite  du  Pape,  se  solo,  I’infaillibilite 
personnelle,  absolue,  independante  ou  separee,  ce  langage-la 
n’est  pas  le  langage  usite  dans  I’Eglise,  mais  I’infaillibilite  des 
definitions  prononcees  par  le  corps  episcopal,  pourvu  que  la  con- 
firmation du  chef  de  I’Eglise  enseignante  les  sanctionne,  et  I’in- 
faillibilite  des  definitions  portees  par  le  chef  de  I’Eglise,  pourvu 
que  I’assentiment  du  corps  de  I’Eglise  enseignante  s’y  ajoute 
aussi:  voila,  dit  Mgr  Kenrick,  le  principe  certain,  incontestable, 
avec  lequel  I’unite  ne  court  aucun  peril,  et  peut  toujours  etre 
sauvegardee:  Hoc  est  certum,  quo  semper  servari  possit  unitas, 
principium. 

b Quant  aux  opinions  dont  on  dispute  dans  I’Ecole , et  dont 
on  dispute,  dit  Mgr  Kenrick,  sans  peril  pour  I’unite , a savoir, 
si  les  definitions  du  Concile  oecumenique,  preside  par  les  legats 
du  Pape,  ont  leur  autorite  immediatement  irreformable  avant 
la  confirmation  du  Pape,  ou  celles  du  Pape  avant  I’assentiraent 
des  Eveques,  ces  opinions,  ces  questions  d’ecole,  sur  lesquelles 
on  reclame  une  definition  comme  necessaire,  sent  a ses  yeux 
secondaires;  car  voici  comment  il  en  parle:  Le  principe  certain 
est  en  dehors  de  ces  questions,  dit-il,  et  I’unite  est  sauvegardee 
par  ce  principe,  quoi  qu’il  en  soit  de  ces  fibres  controverses: 
Hoc  est  certum,  quo  semper  servari  possit  unitas,  principium,  quid- 
quid,  sit  de  auctoritnte  definitionis  Concilii  ante  Pontificis  confir- 
mationem,  vel  Pontifieii  decreti  ante  Episcoporum  consensum.  Fa- 
temur  moveri  his  de  rebus  quaestiones,  quae  tamen  unitatis  periculum 
non  afferunt. 

Et  voyez.  Monseigneur,  avec  quelle  moderation  s’exprime 
ce  vrai  theologien,  et  combien  son  langage  s’eloigne  de  ces  exa- 
gerations  dont  on  nous  etonne.  Ces  controverses  sur  la  ques- 
tion de  savoir  si  les  definitions  pontificates  sont,  ou  ne  sent 
c pas  immediatement  irreformables  sans  I’assentiment  des  Eveques, 
elles  n’ont,  dit-il,  aucun  danger,  et  il  ajoute:  Toute  cette  dis- 
cussion-la est  pour  ainsi  dire  en  dehors  du  jugement,  et  laisse 
absolument  intact  et  debout  le  tribunal  supreme  qui  a toujours 
suffi  a tout  dans  I’Eglise : Tota  igitur  Us  respicit  iudicii  adiuncta 
potius  quam  tribunal. 

D’ou  je  conclus,  Monseigneur,  que  Mgr  Kenrick  serait  loin 
de  poser  avec  vous  la  these  de  la  necessite  d’une  definition  ve- 
nant  trancher  ces  questions  douteuses  et  controversees , et  qui 
sont  selon  lui  sans  peril  pour  I’unite;  et  qu’il  serait  loin  aussi 
d’accepter  la  petition  de  principe  qui  presente  I’infaillibilite  du 
Pontife  comme  une  consequence  necessaire  de  la  primaute,  m- 
errantiam  Pontificis  veluti  logicam  ipsius  primatus  sequelam:  con- 
sequence douteuse.  Monseigneur,  d’apres  les  principes  de  Mgr 
Kenrick,  parce  qu’elle  suppose  comme  majeure  certaine  la  ques- 
tion meme:  oui.  Mgr  Kenrick  proclame  que  le  Pape  est  le  chef 
de  toute  I’Eglise,  et  qu’il  a le  plein  pouvoir  de  paitre  les 
agneaux  et  les  brebis:  mais  si  le  jugement  du  Pape  n’est  d’une 
maniere  certaine,  comme  il  le  dit,  le  „iudicium  supremum , cui 
d nemo  in  re  fidei  absque  haereseos  nota  reluctari  valeat" , que 
quand  sa  definition  est  re^ue  par  les  Eveques,  vel  in  Concilio, 
vel  in  Sedibus  suis  exceptae,  poser  en  principe  certain  ce  dont 
on  dispute,  a savoir  que  le  jugement  doctrinal  du  Pape  est  su- 
premum iudicium,  immediatement  et  avant  cette  acceptation, 
c’est  manifestement  supposer  comme  certaine  et  resolue  la  ques- 
tion elle-meme.  Je  raaintiens  done  que,  aux  yeux  de  Mgr  Ken- 
rick, c’est  la  un  pur  sophisme  qui  ne  ferait  en  rien  avancer  la 
question  de  savoir  si  I’infaillibilite  a ete  promise,  non  au  Pape 
seul,  se  solo,  mais  au  Pape  uni  aux  Eveques,  et  aux  Eveques 
unis  au  Pape,  c’est-a-dire  a I’Eglise  enseignante. 

Je  crois  avoir  satisfait.  Monseigneur,  a vos  trois  plaintes. 
Je  n’ajoute  plus  qu’un  dernier  mot. 

Vous  avez  cru  devoir  terminer  votre  lettre  par  une  parole 
qui  n’est  ni  de  votre  competence,  ni  de  la  mienne. 

Vous  avez  parle  d’effrayante  responsabilite.  Nous  sommes 
tous  venus  au  Concile  avec  nos  droits  et  nos  devoirs,  et  si  nous 
avons  notre  responsabilite,  vous  avez  la  v&tre,  et  vous  m’auto- 
risez  a vous  dire  que  celle-la  arissi  est  grave. 


1373 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animoruni  raotus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  388-389. 


1374 


Oui,  il  faut  etre  bien  sAr  de  soi  pour , dans  une  question  a 
ou  la  juste  appreciation  des  faits  les  plus  complexes  est  si  dif- 
ficile et  partage  a ce  degre  les  esprits,  venir  jeter  de  gaiete  de 
coeur  et  sans  necessite  I’Eglise  dans  ce  que  tant  d’hommes  de- 
voues  autant  que  vous  a cette  mere  des  ames,  regardent  comme 
aventureux,  gros  d’orages,  et  redoutent  comme  un  formi- 
dable peril. 

Les  yeux  done  fixes  sur  cette  commune  responsabilite,  pri- 
ons les  uns  pour  les  autres  et  demandons  a Dieu  de  ne  pas 
permettre  que  nous  nous  trompions  la  ofi  nul  de  nous  ne  doit 
desirer  le  triomphe  de  ses  opinions  personnelles , mais  le  seul 
et  vrai  bien  des  ames  et  de  I’Eglise.  Car  I’erreur  ici  serait  de 
trop  grave  consequence.  Et  n’oublions  pas , je  I’ai  dit  ailleurs 
et  je  le  repete,  qu’il  y a des  immolations  de  nous-memes,  de 
nos  vues , de  nos  engagements,  que  nous  pouvons  etre  appeles 
a faire  au  bien  general,  a la  paix  necessaire,  vous  comme  moi, 
moi  comme  vous,  nous  tous. 

Nul  ne  doit  oublier  qu’il  n’est  pas  ici  de  meilleure  condi- 
tion que  ses  freres,  et  qu’il  porte  dans  son  sufl'rage  la  vie  ou 
la  mort  d’une  grande  multitude  d’ames.  Le  Saint-Pere,  dans  b 
son  allocution , a rappele  ces  mots  du  Sauveur  a ses  disciples : 
La  paix  soil  avec  vous.  Oh!  la  paix!  la  paix!  Ce  ne  sont  pas 
ceux  qui  ont  demande  et  qui  demandent  encore  qu’on  ecarte 
du  Concile  les  questions  irritantes,  ce  ne  sont  pas  eux  qui  I’ont 
troublee,  cette  paix,  au  sein  du  Concile,  et  dans  un  si  grand 
nombre  d’ames  aujourd’hui  pleines  d’angoisses. 

„Le  trouble  le  plus  violent  qui  fut  jamais  nous  viendrait- 
il  de  Eome?“  ecrivait  dernierement  un  saint  et  illustre  pretre 
d’Angleterre.  Puisse-t-il  nous  etre  donne  de  lui  repondre:  La 
paix ! elle  etait  le  but  du  Concile  et  elle  en  sera  le  fruit.  Car 
il  y a au  Vatican  un  prince  de  paix;  princeps  pads,  qui  pent 
d’un  mot  apaiser  tous  ces  orages  imprudemment  souleves.  A 
ce  mot  pacificateur , s’il  est  dit,  les  acclamations  de  I’Eglise  et 
du  monde  repondront. 

Veuillez  agreer , Monseigneur,  rhommage  de  mes  bien  de- 
voues  respects. 

Rome,  25  avril  1870. 

t Felix,  Eveque  d’Orleans.  c 

(L’Univers  4 mai  1870.) 

389. 

M.  April!  1870.  — Duo  Patres  Americani  * ad  Revmum  Dupanloup 

datis  literis,  se  ei  adhaerere  ac  mirari  declarant,  quod  Revihus 

Spalding  superiorem  epistolam  quasi  nomine  antistitum  Americae 

scripserit.  Nonnulla,  quae  epistola  continet,  refutare  student. 

Monseigneur, 

Nous  croyons  remplir  un  devoir  d’honneur  et  meme  de  ju- 
stice en  vous  manifestant  nos  sentiments  au  sujet  de  la  lettre 
que  Mgr  I’Archeveque  de  Baltimore  vous  a adressee,  et  que 
nous  venons  de  lire  dans  les  journaux.  Cette  lettre  qui  semble 
parler  au  nom  des  Prelats  d’Amerique  ne  parle  en  effet  qu’au 
nom  de  son  auteur,  et  tout  au  plus  au  nom  de  ceux  qui  ont 
pu  concourir  avec  lui  a la  redaction  du  projet  de  definition  dont 
il  est  question ; elle  a paru  a notre  insu , et  nous  ne  croyons 
point  commettre  d’exageration  en  disant  qu’elle  est  tombee 
parmi  nous  comme  une  bombe  a I’etonnement  de  tous  et  a I’af- 
fliction  de  plusieurs.  C’est  un  usage  assez  constant  chez  nous, 
tant  au  civil  qu’au  religieux,  que  Ton  determine  en  assemblee, 
en  meetimj , comme  nous  I’appelons,  tout  ce  qui  touche  a I’in- 
teret  general;  il  n’y  a eu  aucune  assemblee  ou  deliberation  au 
sujet  de  la  lettre  qui  vous  a etc  adressee,  et  par  consequent 
elle  n’a  aucune  autorite  officielle  pour  representer  les  vues  et 
convictions  des  Prelats  americains. 

Nous  sommes  loin  de  vouloir  condamner  ou  censurer  les 
motifs  qui  ont  porte  le  digne  et  savant  Archeveque  a publier 
sa  lettre,  mais  nous  croyons  en  meme  temps  qu’il  est  a propos 
de  vous  faire  savoir  que  ])lusieurs  d’entre  nous  n’entrent  point 
du  tout  dans  la  mesure  qu’il  a cru  devoir  prendre,  et  nous 
n’hesitons  point  a consentir  que  nos  sentiments  soient  rendus 
publics,  vu  qu’il  s’agit  ici  d’un  devoir  strict  envers  TEglise  ca- 

* * Revihus  Purcell,  Archiep.  (lineinnatensis,  et  Revihus  Petrus 
Kenrick,  Archiep.  S.  Ludovici.  Cf.  I/Univera  2 mai  1870. 


tholique,  dans  laquelle  nous  sommes  etablis  par  Notre-Seigneur 
lui-meme  juges  de  la  foi,  et  que  nous  sommes  tres  convaincus 
que  c’est  une  atteinte  faite  a la  foi  que  de  s’agiter  pour  faire 
eriger  une  opinion  theologique  en  un  dogme  de  foi  catholique. 

Vous  avez  cru.  Monseigneur,  que  e’etait  I’opinion  bien  pro- 
noncee  de  I’auteur  du  Postulatum  dont  il  est  question  dans  cette 
lettre,  qu’il  n’etait  pas  opportun  de  definir  Tinfaillibilite  pontifi- 
cale.  D’apres  les  declarations  presentes  de  I’auteur  lui-meme, 
il  semblerait  que  vous  vous  etes  trompe;  mais  nous  croyons 
pouvoir  vous  dire  que  vous  n’etes  pas  le  seul  qui  ait  ete  trompe 
a ce  sujet.  Ceux  qui  ont  I’honneur  de  jouir  de  la  compagnie 
de  I’aimable  Archeveque  s’y  sont  mepris  aussi  bien  que  Votre 
Grandeur,  et  ils  ne  se  sont  bien  et  nettement  aper§us  du  chan- 
gement  qui  avait  eu  lieu,  que  depuis  que  le  venerable  Pielat 
s’est  trouve  membre  de  deux  deputations  conciliaires. 

Plusieurs  d’entre  nous  pourraient  au  besoin  declarer  Ta- 
voir  entendu  plus  d’une  fois  exhorter  et  engager  ses  collogues 
dans  I’episcopat  a s’opposer  a une  definition  souverainement  in- 
opportune: nous  croyons  meme  que  la  lecture  seule  du  Postu- 
latum met  suffisamment  en  evidence  les  vrais  desirs  de  V auteur. 
Nous  n’avous  pas  le  moindre  doute  ou  soupgon  quele  changement 
d’opinion  qui  est  survenu  depuis,  ne  se  soit  accompli  sous  I’influence 
de  solides  raisons  intrinseques.  Mais  ces  raisons  nous  sont  in- 
connues  aussi  bien  qu’a  vous,  et  ainsi  il  est  aise  d’expliquer  les 
meprises  regrettables  qui  ont  eu  lieu  a ce  sujet.  Il  nous  semble 
neanmoins  que  le  blame,  s’il  y en  a,  ne  doit  pas  peser  entiere- 
ment  et  exclusivement  sur  Votre  Grandeur. 

Nous  ne  voulons  pas  entrer  dans  la  discussion  des  diffe- 
rents  points  souleves  par  la  lettre.  Nous  devons  neanmoins  vous 
dire  que  ce  n’etait  point  Tintention  des  Peres  de  Baltimore  au 
Concile  plenier  de  1866  de  definir  Tinfaillibilite  pontificale,  comme 
sans  doute  vous-meme  pourriez  assurer  que  ce  n’etait  pas  non 
plus  celle  des  Eveques  assembles  en  1867  de  faire  une  sem- 
blable  definition.  Les  inferieurs  doivent  toujours  un  respect  et 
une  obeissance  sans  bornes  a leur  superieur,  surtout  a leur  su- 
perieur  de  droit  divin,  et  ils  aiment  a renouveler  Tassurance  de 
leurs  sentiments  qui  doivent  toujours  etre  entendus  dans  le 
sens  des  saints  canons.  Mais  tout  le  monde  salt  que  les  dog- 
mes  ne  se  formulent  que  par  des  termes  precis,  expres  et  for- 
mellement  enonces. 

Nous  ne  hasarderons  pas  d’opinion  sur  la  veritable  traduc- 
tion fran^aise  du  mot  deheret  pour  savoir  si  il  faut  est  plus  loin 
du  sens  que  il  serait  desirable,  meme  avec  ce  que  Tauteur  ap- 
pelle  toute  sorte  d’attenuations,  si  fieri  possit. 

Mais  nous  croyons  devoir  remarquer  que  la  theorie  qui 
demande  une  unanimite  morale  pour  la  definition  d’un  dogme, 
n’est  pas  tout  a fait  aussi  nouvelle  que  Tauteur  de  la  lettre 
semble  le  croire,  ainsi  qu’il  paraitra  a ceux  qui  ont  lu  Thistoire 
du  Concile  de  Trente.  De  plus  Melchior  Canus,  grand  cham- 
pion do  Tinfaillibilite  pontificale,  se  demande  si  le  Pape  doit 
decider  d’apres  la  majorite  des  Peres  du  Concile,  et  s’il  ne  lui 
est  pas  loisible  de  suivre  la  minorite,  et  la-dessus  (;i  notre  sur- 
prise, nous  sommes  obliges  d’en  convenir),  il  n’hesite  pas  a faire 
les  assertions  suivantes  que  nous  laissons  dans  le  langage  de 
Tauteur  pour  ne  pas  nous  exposer  a faire  quelque  fausse  tra- 
duction : 

„Nego  cum  de  fide  agitur,  sequi  plurimorum  iudicium  opor- 
tere.  Nec  hie,  ut  in  humanis  vel  electionibus  vel  iudiciis,  ex 
numero  suffragiorum  sententiam  metimur.  Scimus  frequenter 
usu  venire,  ut  major  pars  vincat  meliorem.  Scimus  non  ea 
semper  esse  optima,  quae  placent  pluribus,  scimus  in  rebus,  quae 
ad  doctrinam  pertinent,  sapientum  sensum  esse  praeferendum, 
et  sapientes  paucissimi  sunt."  Il  faut  voir  tout  Tarticle  de 
Auct.  concil.  lib.  V.  cap.  V.  q.  2.  Melchior  Canus  dit  lit  des 
choses  qui  sont  au  moins  etranges.  Mais  il  avait  assiste  au 
Concile  de  Trente  et  il  nous  est  bien  permis  de  supposer  que, 
au  moins  avant  les  definitions  finales,  il  avait  eu  occasion  do 
verifier,  au  moins  en  partie,  ce  qu’il  avance. 

Nous  avouons  volontiers  que  parmi  les  Prelats  de  la  nou- 
nelle  Eglise  des  Etats-Unis  la  grande  majorite  admet  Tinfailli- 
bilite pontificale:  mais  elle  Tadmet  comme  une  opinion.  Cette 
opinion  est  maintenant  plus  probable  extrinsece,  e’est-a-dire  par 
les  autorites  exterieures;  mais  cette  probabilite  extrinseque  est 
sujette  a varier,  parce  que  la  foi  seule  est  invariable.  En  France, 
Topinion  contraire  etait  extrinsece  la  seule  probable  avant  la 
grande  revolution.  Les  choses  ont  change  depuis:  tout  le  monde 


1375 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1376 


sait  pourquoi.  A Eome,  on  fait  ce  qui  se  faisait  autrefois  en  a 
France:  est-il  bien  surprenant  que  ceux  qui  ont  fait  leurs  etu- 
des dans  ces  conjonctures,  [f  ne]  s’en  ressentent  puissamment? 
Nous  sommes  loin  de  condamner  cela.  Mais  nous  reclaraons 
pour  nous-memes  la  liberte  dont  jouissent  les  autres:  In  neces- 
mriis  unitaR,  in  dubiis  Uhertas,  in  omnibus  caritas. 

Nous  croyons  devoir  ajouter  que  le  theologien  d’un  ordre 
illustre  qui  vous  a fourni  les  noms  des  auteurs  opposes  a I’in- 
faillibilite  pontificate  a fait  au  sujet  de  Mgr  Kenrick,  ancien 
Archeveque  de  Baltimore,  une  meprise  qui  est  plus  superficielle 
que  reelle.  Dans  I’ancienne  edition,  I’auteur  parle  de  I’infailli- 
bilite  pontificate  comme  d’une  these  controversee  f/owt  ow  ne  pent 
point  se  servir  comme  fonclement  d’tin  dogme;  on  y trouve  les 
paroles  suivantes,  p.  241 : Non  tamen  placet  ea  loquendi  ratio  qua. 
Po7iUfex,  se  solo,  infallibilis  praedicatur.  Assurement,  I’auteur 
de  cette  theologie  contredit  ouvertement  les  defenseurs  de  la 
these  moderne  de  I’infaillibilite  personnelle  et  separee  du  Sou- 
verain  Pontife. 

Les  Prelats  americains  ont  une  raison  toute  speciale  d’he- 
siter  sur  cette  questioji  de  I’infaillibilite  pontificate.  Car  d’un 
cote  ni  catholiques  ni  protestants,  dans  nos  pays,  n’admettront 
que  les  Papes  aient  le  droit  de  deposer  les  souverains  , de  de- 
lier  les  sujets  de  leur  serment  de  fidelite,  et  de  transferer  a 
leur  gre  un  royaume  d’un  prince  a un  autre.  Nos  Irlandais, 
qui  sont  la  masse  comme  le  soutien  de  I’Eglise  catholique  aux 
Etats-Unis,  auront  de  la  peine  a convenir  que  le  Pape  Adrien  IV, 
qui  etait  un  Anglais,  fut  infaillible  en  donnant  I’lrlande  a Henri  II, 
roi  d’Angleterre.  D’un  autre  cote  les  bulles  des  Papes  sur  ce 
sujet,  sont  si  claires  et  si  positives  que  les  defenseurs  de  I’in- 
faillibilite pontificate,  en  general,  se  croient  forces  d’admettre 
la  souverainete  temporelle  du  Pape  sur  I’univers. 

Adrien  IV  dit  tout  specialemeut : Ad  cuius  (Romanae  Eccle- 
siae)  ius  earn  insulam,  aliasque  omnes  quae  documenta  fidei  cepis- 
sent,  pertinere  nemini  diibium  esset.  II  est  assez  remarquable  que 
les  auteurs  modernes  qui  parlent  si  haut  du  privilege  de  I’in- 
faillibilite  pontificale  gardent  a present  un  silence  si  profond 
sur  I’autre  privilege  que  leurs  devanciers  estimaient  aussi  im- 
portant que  I’autre , et  aussi  bien  prouve.  Jusqu’ici  il  nous  a ^ 
ete  permis  de  dire  que  I’Eglise  catholique  n’a  rien  a faire  avec 
ces  transactions,  et  qu’elle  n’est  pas  responsable  pour  tout  ce 
que  les  Papes  ont  fait  ou  peuvent  faire.  Mais  si  ces  decisions 
pontificates  devenaient  articles  de  foi.  Mgr  de  Baltimore  serait 
dans  de  grands  embarras,  aussi  bien  que  nous  tous , comme  il 
est  arrive  meme  dernierement  au  sujet  de  la  liberte  des  cultes. 
Les  explications  que  Votre  Grandeur  s’est  crue  obligee  de  don- 
ner,  ont  ecarte  et  apaise  une  petite  tempete  qui  menagait  I’Eglise. 

Si  notre  memoire  ne  nous  fait  pas  defaut,  car  nous  n’avons 
point  ici  les  pieces  justificatives,  qui  sont  restees  dans  nos  pays, 
il  nous  semble  que  Mgr  de  Baltimore  s’est  estime  heureux  de 
pouvoir  souscrire  a vos  explications  en  les  adoptant. 

Mgr  de  Baltimore  nous  dit  dans  sa  lettre  qu’il  n’a  jamais  doute 
de  la  croyance  generate  de  I’Eglise  relativement  a I’infaillibilite  du 
Vicaire  de  Jesus-Christ.  Dans  ce  cas,  ne  serait-il  pas  mieux  de  ne 
rien  demander  de  plus,  et  de  laisser  les  choses  ou  elles  sont  et  ou 
elles  ont  toujours  ete  ? Pourquoi  demandent-t-ils  de  nouvelles  de- 
finitions qui  font  violence  a la  conscience  de  plusieurs  de  ses  col- 
legues  dans  I’episcopat?  Car  plusieurs  d’entre  nous  croient  que  d 
I’histoire  ecclesiastique,  I’histoire  des  Papes,  I’histoire  des  conciles 
et  la  tradition  de  I’Eglise  ne  sont  point  en  harmonie  avec  le  nou- 
veau dogme,  et  c’est  pour  cela  que  nous  croyons  qu’il  est  tres 
inopportun  de  vouloir  definir  comme  de  foi  une  opinion  qui  nous 
parait  une  nouveaute  dans  I’Eglise,  qui  nous  semble  denude  de 
fondement  solide  dans  I’ecriture  et  la  tradition,  tandis  qu’elle  nous 
parait  contredite  par  des  monuments  irrefragables. 

Il  serait  tres  deplace  d’entrer  plus  longuement  dans  une  dis- 
cussion qui  est  I’office  propre  du  Concile;  mais,  avant  de  con- 
clure,  nous  ne  pouvons  nous  empecher  d’exprimer  notre  profond 
regret  que  les  amis  si  devoues  en  apparence  au  Saint-Siege  aient 
souleve  par  leur  zele  indiscret  tant  de  questions  penibles  ou  la 
religion  n’a  rien  a gagner.  Du  reste , nous  avons  la  ferme  con- 
fiance  que  le  Saint-Esprit  eclairera  les  esprits  et  dirigera  les 
coeurs ; nous  sommes  convaincus  que  les  promesses  faites  a I’Eglise 
et  a la  Chaire  de  Pierre  ne  failliront  point,  et  qu’ainsi  ni  tel  ou 
tel  parti,  ni  tel  ou  tel  homme  ne  triompheront , mais  la  verite 
seule  obtiendra  la  victoire. 


Tout  en  regrettant  les  circonstances  qui  nous  ont  obliges  de 
vous  adresser  cette  lettre,  nous  n’en  demeurons  pas  moins  les 
sinceres  amis  et  admirateurs  de  votre  antagoniste,  ainsi  que  les 
humbles  serviteurs  de  Votre  Grandeur. 

Au  nom  de  plusieurs  F/oeques  des  Efats-Unis  de  I’Amhique  duNord. 
(L’Univers  2 mai  1870.) 

390. 

M.  Maio  1870.  — Eevmus  Spalding  publici  iuris  facit  partem  epistolae 
a se  octo  mensibus  antea  ad  Summum  Pontificem  scriptae,  ut  pa- 
teat,  se  false  a nonnullis  dici  sententiam  mutasse. 

Minime  dubito  de  huiusmodi  [Summi  Pontificis  ex  cathedra 
loquentisj  infallibilitate , perpaucique  sunt  Episcopi  qui  dubitent. 
Quaestio  sola,  quae  forte  orietur,  circa  utilitatem,  opportunitatem 
et  necessitatem  de  ea  definitionis  explicitae  emittendae  in  Concilio 
versabitur.  Deliberandum  an  huiusmodi  sopitas  iam  ac  fere 
emortuas  hac  super  re  controversias  sit  probabiliter  ad  vitam  re- 
vocatura,  necne ; an  definitio  implicita,  quae  definitionis  Florentinae 
Synodi  amplificatio  quaedam  foret,  quaeque  rem  ipsam  sine  verbo 
definiret,  baud  foret  opportunior  atque  utilior  etc. 

Quod  si  formaliter  Patres  expedire  iudicaverint , accurate 
erunt  eiusmodi  doctrinae  limites  designandi,  simulque  explicetur 
in  doctrinali  expositione  an  et  in  quantum  ad  omnes  Pontificias 
Allocutiones,  Literas  Encyclicas,  Bullas,  caeteraque  huiusmodi  do- 
cumenta iuxta  Patrum  mentem  extendatur. 

(Le  Monde  11  mai  1870.  L’Univers  12  mai  1870.) 

* Nota.  Quum  Revmus  Spalding  Revmo  Dupanloup  respondere 
ipse  nolit,  theologus  quidam  ea,  quae  Episcopus  Aurelian.  affirmarat, 
singillatim  expendit.  (L’Univers  16  mai  1870.) 

Quaestionem,  quid  Revmus  Patritius  Kenrick,  Baltimorensis  olim 
Archiep.,  de  infallibilitate  SS.  Pontificis  senserit , iterum  postea  inter 
se  agitant  Archiep.  Spalding , et  Petrus  Kenrick , Patritii  Kenrick, 
ille  successor,  liic  frater.  (Patritii  Kenrick  sententiam  Revmus  Spal- 
ding exponit  ib.  24  Mai  1870.) 

391. 

M.  Ian.  1870.  — D“i  Gratry,  antea  Oratorii  sacerdotis,  epistola  prima 
ad  Revmum  Dechamps , Archiep.  Mechliniensem , de  eius  cum 
Revmo  Dupanloup  controversia. 

Monseigneur, 

Dans  votre  reponse  aux  Observations  de  I’eveque  d’Orleans, 
vous  vous  plaignez  du  cri  d’alarme  pousse  par  I’illustre  eveque  a 
la  vue  du  present  danger  de  I’Eglise.  Vous  vous  en  attristez, 
et  vous  lui  dites  qu’il  n’y  a ni  danger  ni  incertitude  dans  la  voie 
ou  vous  I’avez  engage  a vous  suivre. 

Je  vois  le  contraire.  Monseigneur,  et  j’essaye  de  vous  le 
montrer  .... 

J’espere  vous  montrer.  Monseigneur,  que  dans  votre  reponse 
a I’Eveque  d’Orleans,  vous  avez  travaille  sur  des  documents  faux. 
Dans  la  rapidite  de  ce  travail  pour  lequel  „le  loisir  vous  man- 
quait  a cette  heure,“  vous  n’avez  pu  verifier  par  vous-meme  tous 
les  textes.  Ils  ont  surpris  votre  bonne  foi.  La  meme  chose 
d’ailleurs  n’est-elle  pas  arrivee  a saint  Thomas  d’Aquin,  a propos 
de  son  opuscule  contra  errores  Graecorum?  Le  dominicain  de 
Rubeis  reconnait  le  fait  dans  I’edition  de  1754. 

Je  parle.  Monseigneur,  de  falsifications  proprement  dites.  Je 
parle  d’interpolations  et  de  mutilations  frauduleuses , introduites 
dans  les  textes  les  plus  certains  et  les  plus  respectables.  Vous 
allez  les  voir  de  vos  yeux  et  il  n’y  aura  rien  a contester. 

Je  dis,  et  vous  le  verrez.  Monseigneur,  je  dis  qu’il  y a une 
ecole  d’Apologetique  ou  se  trouvent  des  saints  et  de  tres  grands 
esprits  et  beaucoup  d’excellents  chretiens,  lesquels  sont  trompes 
tous  ensemble  par  I’aveugle  passion  d’un  certain  nombre  d’ecri- 
vains  et  de  theologiens,  par  la  mediocre  bonne  foi  de  plusieurs, 
enfin  par  des  mensonges  proprement  dits  et  par  des  falsifications 
sciemment  pratiquees. 

Il  faut  tout  cela.  Monseigneur,  pour  expliquer  ce  que  dit  et 
imprime  cette  ecole  sur  I’un  des  plus  grands  faits  de  toute  I’histoire 
ecclesiastique,  sur  le  fait  du  Pape  Ilonorius  et  du  sixieme  Concile. 
Il  faut  tout  cela  pour  expliquer  ce  qu’a  ecrit  sur  ce  sujet  Mgr 
Manning,  aussi  bien  que  pour  expliquer  la  reponse  que  vous  faites, 
et  sur  ce  point  et  sur  les  autres,  a I’Eveque  d’Orleans, 


1377 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  389. — 392. 


1378 


Examinatis  deinde  textibus  et  factis,  ita  concludit : 

Yous  le  voyez  par  ces  faits  et  par  ces  aveux,  depuis  des 
siecles,  I’ecole  de  dissimulation,  de  ruse  et  de  mensong-e  travaille 
a etouffer  I’histoire  revelatrice  du  Pape  Honorius.  On  mutile  le 
breviaire,  I’antique  breviaire  remain  qui,  du  septieme  au  seizieme 
siecle,  portait,  en  propres  tenues  indiscutables,  la  condamnation 
d’Honorius  comme  lieretique  monothelite.  On  supprime  le  Liber 
diurmis  qui  renferme  la  meme  condamnation.  On  pousse  de  toutes 
manieres  les  esprits  en  ce  sens,  a ce  point  qu’aujourd’hui  les 
histoires  populaires  des  Conciles  resument  ainsi  I’histoire  d’Hono- 
rius: flSixieme  Concile  oecumenique,  a propos  duquel  le  nom  du 
saint  Pape  Honorius  fut  momentanement  compromis.‘‘ 

Apres  quoi  Ton  en  vient  a un  veritable  prodige,  que  void : on 
fait  dans  le  breviaire  romain  (voir  les  editions  posterieures  a 1830), 
on  fait  I’histoire  du  VI®  Concile  et  du  Pape  Agathon  sans  pro- 
noncer  le  nom  d’Honorius  et  sans  rien  mentionner  de  ce  qui  s’y 
rapporte. 

Ouvrez  le  breviaire  romain  k I’office  de  saint  Agathon,  et 
vous  lirez  ce  qui  suit: 

„ Agathon  envoya  ses  legats  et  ceux  du  Concile  romain  a 
Constantinople,  avec  deux  lettres  a I’empereur,  dans  lesquelles 
I’heresie  des  monothelites  etait  longuement,  solidement,  savamment 
refutee,  et  ou  les  premiers  auteurs  et  sectateurs  de  cette  heresie, 
savoir  Sergius,  Cyrus,  Paulus,  Pyrrhus  et  les  autres,  etaient  con- 
damnes.  II  declarait  en  meme  temps,  en  termes  expres,  que  ses 
predecesseurs  avaient  toujours  ete  purs  de  toute  souillure  d’er- 
reur.  C’est  done  par  I’autorite  de  saint  Agathon  que  fut  reuni 
le  VI®  Concile  oecumenique,  lequel  condamna  precisement  les 
memes  erreurs  et  les  memes  personnes  qu’Agathon  avait  con- 
damnees." 

Tel  est  done  le  recit  mensonger  et  intolerable  qui  nous  est 
fait,  je  ne  sais  par  qui,  de  I’histoire  du  VI®  Concile.  Jamais  il 
n’y  eut  en  histoire  une  plus  audacieuse  fourberie,  une  plus  inso- 
lente  suppression  des  faits  les  plus  considerables. 

Que  si  les  Peres  du  present  Concile  doivent  etre  appeles  a 
voter  sur  la  question  d’infaillibilite,  plusieurs  peut-etre  I’acelame- 
ront,  parce  que  leur  breviaire  romain,  resumant  une  longue  suite 
de  fraudes  dans  un  dernier  et  solennel  mensonge,  les  a trompes 
sur  le  fait  du  Pape  Honorius,  condamne  par  le  VI®  Concile  comme 
heretique. 

Mais  le  mensonge  profitera-t-il  a Dieu,  a I’Eglise,  ii  la  Pa- 
paute  ? Ni  la  Papaute , ni  I’Eglise , ni  Dieu  n’ont  voulu  le  men- 
songe. Numqiiid  indiget  Deus  mendacio  vestro? 

Je  vous  demande.  Monseigneur,  au  nom  de  Dieu,  de  Notre- 
Seigneur  Jesus-Christ  et  de  son  Eglise,  de  faire  tomber  sur  ces 
infamies  I’indignation  de  votre  noble  coeur.  Je  vous  demande  de 
les  denoncer  a notre  Pere  le  Pape  Pie  IX,  qui,  liii  aussi,  homme 
de  lumiere,  ne  croit  pas  au  mensonge,  mais  qui,  le  voyant  de  ses 
yeux,  saura  le  repousser.  Je  les  denonce,  en  attendant,  a tons 
mes  freres  dans  le  sacerdoce,  a tons  les  hommes  de  foi,  a tons 
les  hommes  d’honneur  dans  le  monde  entier. 

Le  seul  fait  des  falsifications  systematiques  du  breviaire  ro- 
main, toujours  dans  le  sens  de  la  souverainete  absolue  et  de  I’in- 
faillibilite  separee , ce  seul  fait  — et  il  y en  a d’autres  — sufht 
a nous  interdire  devant  Dieu  et  devaut  les  hommes,  aux  yeux 
de  la  foi  et  de  I’honneur,  de  rien  proclamer  dans  ce  sens  trop 
suspect,  puisqu’il  a pour  allie  le  mensonge. 

H faut  du  moins  attendre  et  ne  pas  s’avancer  au  hasard  au 
milieu  de  ces  pieges.  Il  faut  attendre  que  la  pleiue  lumiere  soit 
faite  sur  toutes  ces  choses,  aux  yeux  de  tous. 

Or  voila.  Monseigneur,  voila  pourquoi  I’Eveque  d’Orleans 
a parle. 

Il  recevra  de  Dieu  sa  recompense. 

Et  tous  ceux  qui,  malgre  ces  raisons  et  ces  faits,  oseraient 
passer  outre  et  prononcer  dans  les  tenebros,  coux-la  en  rendront 
compte  au  tribunal  de  Dieu.  Il  faut  ici  I’absolue  certitude;  car 
c’est  ici  que  le  plus  leger  doute  exige,  do  droit  divin,  la  plus 
rigourcuse  abstention. 

Pour  moi,  je  crois  tres  fermement  ecrire  ceci  par  I’ordro  de 
Dieu  et  de  Notre-Seigneur  Jesus-Christ,  et  par  amour  pour  son 
Eglise.  Les  derniers  des  hommes  peuvent  recevoir  et  roQoivent 
des  ordres  de  Dieu.  J’en  ai  regu,  et  pour  obeir,  je  souffrirai  ce 
qu’il  faudra  souffrir. 

(L’Univers  19  .Janvier  1870.) 

Coll.  Lac.  VII. 


a 392. 

D.  25.  Ian.  1870.  — Epistola  prima  (introductoria)  Revmi  Archiep. 

Dechamps  ad  sacerdotem  Gratry. 

Premiere  Lettre  ou  Introduction. 

Mon  cher  et  reverend  Pere, 

Je  vous  donne  toujours  le  nom  que  j’aime.  Il  est  pleiu, 
pour  vous  et  pour  moi,  de  nos  meilleurs  souvenirs.  Il  nous  rap- 
pelle  Liege,  Tournai  et  Saint-Roch;  il  nous  reporte  au  temps  ou 
vous  cherchiez  ce  que  j’etais  heureux  de  posseder,  et  ce  que  Dieu 
vous  a fait  trouver  a I’Oratoire:  une  cellule  et  I’obeissance , la 
solitude  et  la  liberte,  la  priere  et  la  delivrance  des  caprices  de 
notre  amour  propre.  Vous  savez  avec  quel  inter^t  je  vous  ai 
suivi  du  regard  dans  cette  voie  ou  vous  conduisait  la  grace, 
et  malgre  tout  ce  qu’on  me  dit  aujourd’hui,  j’espere  que  vous 
n’en  sortirez  pas. 

Mais  pour  n’en  pas  sortir,  mon  cher  Pere , il  faut  resister  a 
b la  tentation,  et  rester  fidele  a la  grace  et  a I’obeissance.  Est-ce 
ce  que  vous  avez  fait  en  m’ecrivant  ce  que  vous  venez  de  pu- 
blier  pour  la  defense  d’une  ecole  simplement  toleree  ou  soufferte 
jusqu’ici  par  le  Saint-Siege,  et  centre  la  doctrine  certaine  de  toutes 
les  Eglises  de  la  catholicite,  sans  en  excepter  I’Eglise  de  France  ? 

Le  ton  general  de  votre  oeuvre  est  celui  d’une  ame  agitee. 
Je  le  comprendrais  dans  une  lettre  ecrite  ah  irato , au  moment 
meme  de  ma  reponse  a Mgr  d’Orleans.  Mais  apres  six  semaines ! 

Nous  connaissons  tous,  helas,  par  notre  propre  experience, 
ce  qui  s’appelle  le  premier  mouvement,  surtout  dans  les  combats 
de  I’esprit,  et  ce  que  nous  nommerions,  entre  nous,  la  furia  fran- 
cese;  mais  apres  le  premier  choc,  les  vrais  soldats  de  la  verite 
doivent  la  defendre  avec  une  energie  jilus  maitresse  d’elle-meme. 

Ce  n’est  cependant  la  qu’une  chose  secondaire.  Il  en  est 
une  autre,  incomparablement  plus  grave,  et  qui  prouve  qu’en  cette 
occasion  vous  n’avez  pas  conserve , mon  cher  Pere , I’empire  de 
vous-meme. 

„Pour  moi,  dites-vous,  je  crois  ires  fermement  ecrire  ceci  par 
I’ordre  de  Dieu  et  de  Notre  Seigneur  Jesus-Christ,  et  par  amour 
c pour  son  Eglise.  Les  derniers  des  hommes  peuvent  recevoir  et 
reQoivent  des  ordres  de  Dieu.  J’en  ai  re^u,  et  pour  obeir,  je  souf- 
frirai ce  qu’il  faudra  souffrir. 

Savez-vous  bien,  mon  cher  ami,  que  ces  paroles  me  font  peur, 
et  qu’elles  me  font  peur  pour  vous? 

Vous  avez  done  re^u  de  Notre  Seigneur  Jesus-Christ  I’ordre 
d’affirmer  „comme  absolument  incontest ahle“  que  son  Vicaire  en 
terre,  que  le  successeur  de  Pierre,  pent  imposer  a toute  I’Eglise, 
dans  un  jugement  dogmatique,  I’obligation  de  croire  I’h^resie. 

C’est,  en  effet,  ce  ejue  vous  dites;  void  vos  paroles:  „Ce  qui 
demeure  absolument  incontestable,  c’est  qu’a  cette  epoque,  les 
Papes,  les  Conciles  oecumeniques,  toute  I’Eglise,  n’avaient  pas  le 
plus  leger  doute  sur  la  competence  des  Conciles  a condamner 
comme  heretique  un  Pape  dans  ses  plus  solennelles  declarations, 
en  des  lettres  dogmatiques  destinees  a fixer  I’ enseignement  du  dogme 
dans  toute  I’Eglise  orientale,  par  consequence  dans  I’Eglise  entiere.“ 

Vous  avez  done  regu  de  Jesus-Christ  I’ordre  d’enseigner  cela, 
e’est-a-dire  le  contraire  de  la  croyance  generate  de  I’Eglise?  Je 
dis  de  la  croyance  generale,  car  „presque  tous  les  catholiques 
(1  croient,  et  tous  admettent  en  pratique  que  le  souverain  Pontife 
jugeant  solenuellement  lex  catliedra)  en  matiere  de  foi  et  de 
moeurs,  est  infaillible.“ 

Ce  sent  vos  paroles  dans  I’abrege  de  la  doctrine  catholique 
(Connaissance  de  Dieu,  t.  It.).  Vous  reconnaissez,  en  les  ecrivant, 
ce  que  Suarez  constate  en  ces  termes:  Veritas  catholica  est  Pon- 
tifiicem  definientem  ex  Cathedra  esse  regulam  fiidei  quae  errare  non 
potest,  quando  aliquid.  authentice  proponit  universae  Ecclesiae  tani- 
quam  de  fide  divina  credendum.  Ita  docent  hoc  ternqsore  onines 
catholici  doctores , et  censeo  esse  rent  de  fide  certain  (Do  Fide. 
Disp.  X.). 

Les  derniers  Conciles  ])rovinciaux  de  Prague,  de  Cologne, 
d’Utrecht,  do  Colocza,  de  Baltimore,  de  Londres , e’est-a-dire  des 
Eglises  d’Allernagno,  d’Angleterre,  de  Hongrie,  de  Boheme , de 
Hollandc  et  des  Etats-Unis  d’Amerique,  contirment  I’assertion  de 
Suarez  et  la  votre;  et  vous  savez  que  les  plus  celebrcs  assem- 
blees  du  clerge  do  France  attestent  la  memo  chose. 

Et  vous  no  craignez  pas  d’affirmer  aujourd’hui  que  vous  avez 
rcQU  do  Dieu  I’ordro  do  repousser  cette  doctrine? 

87 


1379 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1380 


Eh  bien ! saint  Paul  vous  dit  que  vous  n’avez  pas  regu  cet 
ordre:  „Si  un  ange  du  ciel,  dit  I’Apotre,  vous  annonce  un  autre 
evangile  que  celui  que  je  vous  ai  preche,  qu’il  soit  anatheme."  ^ 

Or,  voici  1’ Evangile: 

„Tu  es  Pierre  et  sur  cette  pierre  je  batirai  mon  Eglise,  et 
les  forces  de  I’enfer  ne  prevaudront  pas  centre  elle.  — C’est  a 
toi  que  je  donnerai  les  clefs  du  royaume  des  cieux.  — Pais  mes 
agneaux,  pais  mes  brebis.  J’ai  prie  pour  toi,  afin  que  ta  foi  soit 
infaillible,  u(  non  deficiat  fides  Ina.  C’est  a toi  d’affermir  celle 
de  tes  freres : Confirma  /notres  tuos.“  ^ 

Le  sens  de  ces  paroles  est  constate  par  la  tradition,  par  les 
Pferes,  par  les  Conciles,  par  Taction  constante  de  la  Papaute,  par 
la  conduite  correspoiidante  et  manifeste  de  TEglise  universelle, 
et  la  grande  verite , appuyee  sur  ces  divines  assises,  vous  pre- 
tendez  Tebranler  par  Tobjection  cent  fois  resolue  d’Honorius ! 

Vous  semblez  croire,  mon  cher  Pere,  que  les  textes  cites  par 
vous,  et  dont  plusieurs  prouvent  precisement  le  contraire  de  ce 
que  vous  pretendez , je  vous  le  feral  voir , vous  semblez  croire 
que  ces  textes  portent  un  coup  inattendu  et  decisif  a la  croyance 
incontestablement  catholique  que  vous  combattez.  Et  cependant, 
tout  ce  que  vous  dites  est  bien  vieux  et  bien  use,  comme  le  rap- 
pelait  naguere  Pie  IX  a propos  d’une  edition  nouvelle  des  opus- 
cules de  saint  Alphonse  de  Liguori  sur  le  Pape  et  le  Concile: 

„Cette  oeuvre  utile  est  en  meme  temps  singulierement  op- 
portune, dit  le  Souverain  Pontile , taut  d cause  des  raisonnements 
artificieux  a I’uide  desquels  on  tuche  de  reproduire  en  ces  derniers 
temps  des  erreurs  si  souvent  confondnes,  qu’a  cause  de  la  recente 
ouverture  du  Concile  oecumenique. 

„En  elfet,  il  est  extremement  a propos  que  dans  cette  assem- 
blee  supreme  de  toute  TEglise  ou  bribe  ])rincipalement  la  primaute 
de  Pierre,  son  rainistere  et  cette  vertu  divine  qui  fait  s’unir  a sa 
personne,  comme  autant  de  rayons  a leur  centre , les  pasteurs  et 
les  troupeaux  de  toutes  les  Eglises,  il  est  extremement  a propos 
qu’il  y ait  un  recueil  bien  ordonne  qui  montre  a la  fois  ce  que 
la  saine  tbeorie  enseigne,  ce  que  les  saintes  lettres  contiennent, 
et  ce  qu’ont  toujours  tenu  et  constamment  enseigne  ce  Siege  apos- 
tolique,  les  Conciles,  les  Docteurs  et  les  Peres  touchant  la  pri- 
maute, le  pouvoir,  les  prerogatives  du  Pontife  remain,  et  en  meme 
temps  les  tres  graves  raisons  par  lesquelles  ont  ete  refutes  dcpuis 
longtemps  les  sophismes  qui,  se  couvrant  du  fard  de  la  nouveaute, 
sont  repandus  uu  milieu  du  peuph  par  des  hrochures  et  des  jour- 
naux,  uvec  une  telle  assurance  qu’on  les  prendrait  pour  des  decou- 
vertes,  ju'-qu’d  present  inconnues,  d’une  sagesse  superieuref 

Je  suis  loin , mon  cher  Pere , de  vous  ap})liquer  toutes  ces 
paroles,  mais  si  je  les  mets  sous  vos  yeux,  c’est  parce  qu’elles  vous 
regardent  en  partie. 

Dein  postquam  summa  capita,  quae  de  quaestione  Honorii  expen- 
surus  est,  proposuit,  sic  pergit : 

Voila,  mon  cher  Pere,  ce  qui  resulte  de  vos  assertions,  et 
voila  oil  Ton  va  quand  on  prend  un  mauvais  chemin. 

Veuillez  y penser,  je  vous  en  prie,  et  vous  arreter  a temps, 
car  sur  la  voie  ou  vous  etes  la  i)ente  est  rapide,  et  vous  pourriez 
glisser  tout  a coup  dans  un  abime  ou  vos  yeux  ne  plongent  au- 
jourd’hui  qu’avec  horreur. 

Vous  ne  me  trouverez  pas  trop  severe,  j’en  ai  la  pleine  con- 
fiance  , car  vous  connaissez  comme  moi  cette  parole  qui  nous  re- 
garde tons:  qui  stat,  videat  ne  cadat.  Nous  nous  la  dirons  done 
Tun  a Tautre  pour  rester  fideles  au  centre  d’unite  de  TEglise , a 
TEglise  mere  et  maltresse  de  la  catholicite , a TEglise  romaine 
dont  la  doctrine  seule  est  universelle. 

Oui , nous  resterons  tous  les  deux  fideles  a cette  mere , et 
nous  n’aurons  jamais  d’autre  foi  que  la  sienne,  parce  que  la  Tres 
Sainte  Vierge  Marie,  dont  nous  avons  tous  les  deux  celebre  les 
gloires,  nous  obtiendra  cette  grace. 

Je  comprends  la  dangereuse  tentation  qui  poursuit  chez  vous 
quelques  nobles  esprits.  Vous  voudriez  que  Teclat  du  nom  de 
Bossuet  ffit  sans  ombre,  et  qu’on  put  dire  de  la  Sorbonne  ce  qui 
n’est  vrai  que  de  la  Chaire  de  Pierre,  a laquelle  les  promesses 
appartiennent.  Mais  pourquoi  s’attrister  de  rencontrer  chez  quel- 
ques grands  homines  de  la  Pille  ainee  de  TEglise  romaine,  ce 
dont  ne  furent  exempts,  dans  aucune  des  Eglises  du  monde,  tant 
de  grands  hommes  du  christianisme  ? On  assure  (je  ne  Tai  pas 
verifie),  mais  on  assure  que,  parmi  les  Peres,  saint  Gregoire  de  Na- 


ziance  est  le  seul,  dont  les  oeuvres  ne  contiennent  aucune  de  ces 
ombres,  dissipees  plus  tard  par  les  declarations  des  Papes  ou  des 
Conciles. 

Vous  me  direz,  peut-etre,  que  cette  tentation  n’est  entree 
pour  rien  dans  les  motifs  qui  ont  fait  agir  notre  illustre  ami. 
Monseigneur  d’Orleans.  Certes,  quand  Monseigneur  d’Orleans 
parle,  il  pense  ce  qu’il  dit,  et  ses  craintes  relatives  a la  definition 
de  Tinfaillibilite  sont  sinceres.  Mais  que  la  tentation  dont  je  parle 
ne  soit  entree  pour  rien  dans  ses  craintes,  comment  se  le  persuader? 

Des  qu’il  fut  question  d’un  Concile  general,  tous  ceux  qui 
sont  au  courant  de  Thistoire  de  TEglise  pressentirent  que  le  pre- 
mier Concile  oecumenique  rassemble  depuis  1682  pourrait  diffici- 
lement  se  taire  sur  une  doctrine  aussi  manifestement  opposee  que 
celle  de  la  Declaration  a la  doctrine  de  TEglise  mere  et  maitresse, 
et  par  consequent  a la  croyance  generale.  Avec  Tattente  du  Con- 
cile commenga  done  chez  vous  le  travail  preparatoire  a la  lutte 
centre  la  definition  redoutee.  Toute  la  presse  annonga  des  lors 
le  sujet  de  I’ouvrage  qu’allait  publier  Monseigneur  de  Sura,  et  la 
Civiltd,  soit  avant,  soit  apres , ne  parla  que  de  ce  qui  etait  dans 
Tail’ , je  veux  dire  dans  la  nature  meme  des  choses  et  des  gran- 
des  circonstances  qui  s’approchaient.  Les  journaux  antichretiens 
ne  manquerent  pas  de  saisir  cette  occasion  de  derouter  les  esprits, 
et  ne  parlerent  plus  que  du  dogme  nouveau.  C’est  alors , et  pas 
auparavant,  que  je  publiai,  a Tusage  des  gens  de  monde,  Topus- 
cule  dont  j’indiquais  ainsi  le  but;  „Ce  que  je  vais  etablir  sur  I’in- 
faillibilite  ne  regarde  qu’indirectement  les  incredules.  C’est  aux 
Chretiens  que  je  m’adresse.  Mais  ce  que  j’ecris  pour  ceux-ci  fera 
du  moins  connaitre  aux  autres  que  le  Concile  general,  s’il  definit 
Tinfaillibilite  du  Saint-Siege  en  matiere  de  foi,  ne  revelera  pas 
une  verite  nouvelle,  n’inventeia  pas  un  nouveau  dogme,  mais  de- 
finira  dogmatiquement  une  croyance  aussi  ancienne  et  catholique 
que  VEglise  elle-meme.^  ’ 

Bientot  apres  commenga  Tagitation  centre  I’opportunite  de 
cette  definition.  Tout  le  monde  en  sait  Thistoire,  mais  ce  que 
tout  le  monde  n’a  pas  immediatement  compris , c’est  qu’en  pre- 
sence du  premier  Concile  general  convoque  depuis  1682,  la  ques- 
tion d’opportunite  ne  pouvait  etre  separee  de  la  question  meme 
de  Tinfaillibilite.  Mgr  Maret  Ta  compris.  Mgr  d’Orleans,  tout 
en  voulant  ne  trader  que  la  premiere  de  ces  questions,  s’est  vu 
dans  Timpossibilite  de  ne  pas  aborder  la  seconde.  Ne  s’est-il  pas 
efibree  de  prouver  que  des  difficultes  inextricables  s’opposaient  a 
la  defnition?  N’etait-ce  pas  s’eftbreer  de  prouver  que  Tinfailli- 
bilite du  Saint-Siege,  de  la  chaire  de  Pierre  ou  du  Souverain  Pon- 
tife definissant  ex  cathedra,  n’est  pus  def nissahle?  Et  qu’est-ce 
que  cela,  si  non  vouloir  demontrer  qu’elle  n’est  pas  contenue  dans 
le  depot  de  la  revMation,  dans  les  Ecritures  et  la  tradition?  Le 
voulant  ou  ne  le  voulant  pas.  Mgr  d’Orleans  a done  pris  indi- 
rectement,  mais  indubitablement,  la  defense  de  Topinion  gallicane ; 
et  vous  ne  faites  qu’achever  son  outrage  en  prenant  ouvertement 
cette  defense,  comme  Ta  fait  Mgr  Maret. 

Apres  avoir  lu  votre  lettre,  mon  cher  ami,  je  suis  alle  m’a- 
genouiller  aux  pieds  du  Saint-Sacrement,  et  la  je  disais  a Jesus- 
Christ:  Comment  permettez-vous.  Seigneur,  que  d’aussi  grands 
noms  soient  aujourd’hui  mMes  a une  pareille  cause  ? Et  pourquoi 
se  separent-ils  ici  de  ces  autres  noms  plus  grands  encore  de  Fe- 
nelon,  de  de  Maistre,  de  Gerbet,  de  Ravignan,  de  Lacordaire?  Je 
ne  vous  cacherai  pas,  mon  cher  Pere,  que  je  priai  longtemps,  et 
que  ce  ne  fut  pas  sans  larmes. 

Mais  je  me  relevai  console,  et  voici  pourquoi:  J’ai  compris 
que  Dieu  permet  le  mal  pour  en  tirer  le  bien,  et  que  deux  grands 
biens  sortiront  de  ce  qui  se  passe.  Dieu  permet  que  le  gallica- 
nisme  s’affirme  avec  eclat  en  presence  du  Concile , et  meme  en 
s’adressant  au  Concile : qu’il  s’affirme  en  developpant,  sur  la  con- 
stitution meme  de  VEglise,  des  doctrines  evideniment  fausses;  qu’il 
s’affirme  ainsi  tout  a la  fois  en  France  et  en  Allemagne,  contraire- 
ment  a la  croyance  generale  de  TEpiscopat  et  des  fideles,  aussi 
bien  chez  ces  deux  nations  que  chez  les  autres;  et  Dieu  le  per- 
met afin  qu’il  ne  reste  aucun  doute  dans  les  esprits  sur  Vimpossi- 
bilite  du  silence  oecumenique.  L’Eglise,  en  eft'et,  ne  definit  ordi- 
nairement  les  verites  revelees  que  lorsqu’on  les  nie  ou  lorsqu’on 
en  doute,  et  elle  ne  condamne  les  erreurs  contraires  a la  foi  que 
lorsqu’elles  sont  obstinement  repandues.  Elle  a souffert  Topinion 
gallicane  parce  que  celle-ci  se  donnait  uniquement  comme  une 
opinion,  et  qu’elle  se  refutait  heureusement  elle-meme  dans  la 


‘ Ep.  ad  Gal. 


* Evang.  Matth.  et  loan. 


‘ L’infaill.  et  le  Cone,  gdn^ral.  Introd. 


1381 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  392. — 394. 


1382 


pratique,  comme  vous  I’avez  reconnu  naguere;  mais  aujourd’hui  a 
que  le  gallicanisme , malgre  la  croyance  generale  de  I’Episcopat 
et  des  &eles,  s’affirme  comme  une  doctrine  certaine,  comment 
voudriez-vous  que  le  Concile  se  tdt? 

Si  le  Concile  se  taisait  que  resulterait-il  de  son  silence?  II 
en  resulterait  logiquement  qu’un  autre  silence , le  silence  respec-  ■ 
teux,  serait  la  seule  souraission  due  aux  jugements  dogmatiques 
du  Saint-Siege,  jusqu’a  ce  qu’il  constat  de  I’adhesion  de  la  grande 
majorite  de  I’episcopat. 

N’en  resulterait-il  pas  aussi,  du  moins  en  pratique,  que  dans 
le  doute  de  cette  adhesion,  ceux  qui  se  sentiraient  attaints  par 
ces  jugements  seraient  toujours  tentes  d’en  appeler  au  futur 
Concile  ? 

N’est-ce  pas  justement  en  presence  de  ces  consequences  qu’on 
pretend  a la  periodicite  conciliaire?  Certes,  les  Conciles  generaux 
constituent  I’un  des  grands  remedes  aux  grands  maux  de  I’Eglise 
et  du  monde , mais  les  vouloir  presque  en  permanence , en  vertu 
meme  de  la  Constitution  de  I’Eglise,  quand  I’histoire  nous  les 
montre  parfois  separees  par  des  siecles,  e’est  manifestement  ou- 
hlier  cette  parole  de  Jesus-Christ:  ye  suis  avec  vous  tons  les  jours  b 
jusqu’a  la  jin  des  temps. 

Le  premier  bien  qui  sortira  de  ce  qui  se  passe,  e’est  done, 
pour  le  Concile,  la  necessite  de  parler. 

Le  second,  mon  cher  ami,  e’est  que  les  grands  noms  meles 
aux  dernieres  luttes  d’une  ecole  qui  finit,  deviendront  plus  chers 
a I’Eglise,  quand  I’aureole  de  Fenelon  ne  manquera  plus  a leur 
gloire. 

Ils  ne  parleront  plus  alors,  comme  ils  le  font  aujourd’hui, 
par  un  grave  abus  de  langage,  ni  de  I’infaillibilite  personnelle  et 
separee,  ni  de  la  Souverainete  absolue  du  Vicaire  de  Jesus-Christ; 
mais  ils  reconnaitront  (comme  je  I’ai  deja  montre  a Monseigneur 
d’Orleans)  que  I’infaillibilite  du  chef  de  I’Eglise  n’est  pas  precise- 
ment  personnelle,  qu’elle  ne  peut  pas  etre  separee;  et  qu’il  est 
vraiment  incroyable  qu’on  parle  de  souverainete  absolue,  lorsque 
I’ohjet  du  supreme  magistere  de  I’Eglise  est  uniquement  de  con- 
server  le  depot  de  la  revelation,  et  de  constater,  au  besoin,  la 
tradition  de  tons  les  siecles  et  de  toutes  les  Eglises. 

Que  feriez-vous  bien,  mon  cher  et  reverend  Pere,  d’user  des 
a present  de  la  reputation  que  vos  travaux  vous  ont  faite,  pour  c 
eclairer  a ce  sujet  les  gens  du  monde  qui  vous  lisent,  pour  dis- 
siper  les  nuages  que  vous  avez  contribue  a repandre,  et  aussi 
pour  consoler  ma  vieille  et  fidele  amitie  ! 

Rome,  le  jour  de  la  Conversion  de  Saint  Paul,  25  janv.  1870. 

t Victor-Auguste,  Archeveque  de  Malines. 

(L’Univers  3 F4vrier  1870.) 

* Nota.  Dum  ferveret  haec  controversia  Dnvm  Gratry  Inter  et 
Archiep.  Dechamps  exorta,  complures  prodierunt  eorum  aliorumque 
sive  epistolae  sive  libelli.  Epistolae  a D.  Gratry  scriptae  sunt  qua- 
tuor  (Paris  1870)  totidemque  ab  ipso  Archiepiscopo  (Paris  et  Malines 
18701  Inter  aliorum  opuscula  eminet  D.  Gu6ranger,  Abbatis  Solis- 
raensis  libellum , cui  titulus : Defense  de  I’Eglise  Romaine  contre  les 
accusations  du  R.  P.  Gratry  (Paris  1870). 

393. 

M.  Martio  1870.  — P.  A.  V.  Durel,  sacerdos  Oratorii  et  superior  col- 

legii  dioecesani  San-Laudensis  (Saint-L6),  ad  moderatorem  diarii  d 

Messager  de  la  Manche  scribit,  falso  in  aliquibus  diariis  dici,  a 

Curia  postulatum  esse,  ut  D.  Gratry  ex  Oratorio  dimitteretur ; 

eum  iam  ab  annis  decern  Oratorii  socium  esse  desiisse. 

Monsieur  le  directeur, 

Vous  avez  reproduit  les  lignes  suivantes  d’un  grand  journal 
dans  votre  numero  du  2 mars  : 

„La  curie  romaine  a demande  que  le  Pere  Gratry  filt  ren- 
voye  de  la  compagnie  de  I’Oratoire. 

L’Oratoire  a resiste. 

Honneur  a lui!  II  a tenu  une  conduite  en  harmonie  avec  ses 
principes,  ses  traditions,  ses  antecedents. 

C’est  un  echec  de  plus  pour  les  ultramontains.“ 

Je  ne  sais,  Monsieur,  ce  que  la  feuille  parisienne  appelle  la 
curie  romaine  et  les  ultramontains.  J’ignore  dgalement  quelles 
sont  ses  idees  sur  les  principes,  les  traditions,  les  antecedents  de 
I’Oratoire.  Ce  que  je  sais  et  puis  attester,  e’est  qu’aunme  auto- 
rite  romaine  n’a  demande  k nos  superieurs  que  le  P.  Gratry  fdt 


renvoye  de  la  congregation.  L’Oratoire  n’a  done  pii  etre  tente 
d’opposer  une  resistance  quelconque  a une  autorite  romaine  quel- 
conque.  II  n’a  par  consequent  aucun  titre  aux  eloges  que  Ton  a 
cru  pouvoir  lui  adresser,  et  qu’en  aucun  cas  il  n’eht  pu  accepter, 
malgre  la  bienveillance  qui  les  a inspires. 

Du  reste,  une  demande  du  genre  de  celle  que  Ton  suppose 
edt  ete  sans  objet,  puisque,  depuis  di.x  ans,  le  P.  Gratry  n’appar- 
tient  plus  a I’Oratoire.  C’est  ce  qu’une  note  envoyee  aux  jour- 
naux  religieux  les  plus  repandus  en  France  a dernierement  fait 
connaitre. 

Des  convenances  que  tous  les  hommes  de  coeur  comprendront 
aisement,  m’obligent  de  me  borner  a ces  explications.  Vous  aurez, 
j’en  suis  certain,  I’impartialite  de  les  faire  connaitre  a vos  lec- 
teurs,  comme  vous  avez  mis  sous  leurs  yeux  la  note  dont  il  s’agit. 
Je  vous  en  remercie  d’avance  et  vous  prie,  Monsieur  le  directeur, 
d’agreer  I’expression  de  mes  sentiments  distingues. 

A.  V.  Durel, 

Pretre  de  I’Oratoire,  superieur  du  College 
diocesain  de  Saint-L6. 

(Ibid.  18  Mars  1870.) 

394. 

Initio  Aprilis  1870.  — R.  P.  Pet^tot,  Superior  Oratorii,  scribit  ad 
moderatorem  diarii  L’Univers,  se  a D.  Gratry,  qui  iam  ab  annis 
decern  ad  Oratorium  non  pertineat,  petiisse,  ne  iam  uteretur  Ora- 
toriani  nomine.  Praeterea  declarat,  se  doctrinam  de  infallibilitate 
semper  professum  esse,  atque,  salva  erga  ipsum  D.  Gratry  bene- 
volentia,  eius  scripta  cum  tarn  multis  Episcopis  condemnare. 

Monsieur  le  redacteur, 

Apres  la  note  publiee  dans  les  journaux  et  ou  I’on  faisait 
connaitre  que  depuis  dix  ans  le  P.  Gratry  n’etait  plus  membre 
de  I’Oratoire,  je  pouvais,  ce  semble,  esperer  que  toute  solidarite, 
toute  responsabilite  avait  desormais  cesse  entre  lui  et  la  Congre- 
gation; c’est  pourquoi  je  me  contentais  de  deplorer  en  silence, 
mais  avec  une  grande  tristesse  de  coeur,  les  lettres  qu’il  a fait 
paraitre  en  ces  derniers  temps. 

J’avoue  toutefois  qu’il  ra’en  coutait  de  ne  pas  parler;  j’ai 
deja  ete  sur  le  point  de  le  faire,  et  je  me  suis  arrete;  j’ai  meme 
dechire  plus  d’une  page  toute  prete  a s’echapper  de  mes  mains. 
Quelques-uns  peut-etre  comprendront  mes  motifs  pt  les  excuseront, 
s’ils  ne  croient  pas  pouvoir  les  approuver. 

Mais  depuis  plusieurs  semaines,  il  me  revient  de  divers  cotes 
que,  au  milieu  des  nombreuses  condamnations  et  protestations 
soulevees  encore  chaque  jour  par  ces  lettres,  mon  silence  etonne 
et  commencerait  meme  a scandaliser.  La  cause  principale  en  est 
sans  doute  a ce  malheureux  titre  d’Oratorien  qu’il  a conserve  en 
les  publiant.  Je  lui  ai  demande  d’y  renoncer,  et  il  y est  tout  dispose. 

Je  croyais  aussi  avoir  fait  suffisamment  connaitre  en  plusieurs 
occasions  mes  sentiments  au  sujet  de  I’infaillibilite  du  Souverain 
Pontife,  pour  n’avoir  pas  a craindre  d’etre  soupQonne  en  cette 
circonstance  de  connivence  ou  d’adhesion ; mais  puisque , a mon 
grand  regret , il  n’en  est  pas  ainsi , et  que  d’ailleurs  un  pared 
soupcon  ne  me  serait  pas  tolerable,  je  crois  le  moment  venu  pour 
moi  de  declarer  que  je  proteste  douloureusement  contre  ces  let- 
tres si  regrettables  et  que  j’adhere  aux  divers  jugements  de 
NN.-SS.  les  Eveques  qui  les  ont  frappees. 

Parmi  ces  condamnations,  plusieurs,  et  ce  ne  sont  pas  les 
moins  explicites  ni  les  moins  energiques,  sont  en  meme  temps 
erapreintes  d’une  bienveillance  affectueuse,  a laquelle  se  joint  une 
sincere  estime  pour  I’auteur  en  souvenir  des  services  rendus  par 
lui  a la  religion;  c’est  a celles-la  que  je  me  rattache  de  prefe- 
rence, parce  qu’elles  sont  en  plus  complete  harmonie  avec  I’en- 
semble  de  mes  sentiments. 

Et  qu’on  ne  suppose  pas  ici  de  ma  part  des  menagements 
cauteleux  et  timides  pour  attenuer  d’un  cote  ce  que  je  declare 
de  I’autre;  cette  maniere  d’agir  est  pen  dans  mes  habitudes.  Et 
moi  aussi  j’ai  la  franchise  et  le  courage  de  mes  convictions;  je 
dis  les  deux  choses  parce  qu’elles  sont  vraies;  j’aime  I’auteur  et 
je  reprouve  ses  doctrines,  qui  n’ont  pas  toujours  ete  les  siennes. 
J’aime  I’auteur,  et  je  le  plains;  je  reprouve  ses  doctrines,  etjeledis. 

Veuillez  agreer.  Monsieur  le  redacteur,  I’expression  de  ma 
consideration  la  plus  distinguee, 

Petetot,  Superieur  de  I’Oratoire. 

(Ibid.  15  Avril  1870.) 


87* 


1383 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1384 


395. 

D.  25.  Ian.  1870.  — Revmus  los.  Strossmayer , Episc.  Bosniensis  et 
Sirmiensis,  sacerdoti  Gratry  per  literas  magnopere  gratulatur, 
quod  Revmum  Dupanloup  (epistola  I.)  contra  duos  alios  Episco- 
pos  defenderit,  eumque  hortatur,  ut  quamprimum  alteram,  quam 
scripturus  sit,  epistolam  edat. 

Reverend  Pere  et  Frere  en  Notre-Seigneur, 

Je  viens  de  lire  avec  une  joie  profonde  la  lettre  par  laquelle 
vous  prenez  la  defense  du  glorieux  Eveque  d’Orleans  centre  les 
injustes  attaques  de  deux  autres  Eveques.  Vous  faites  en  cela 
Toeuvre  la  meilleure,  la  plus  utile  et  la  mieux  adaptee  aux  be- 
soins  du  moment  present.  En  ce  moment,  beaucoup  d’hommes, 
emportes  par  un  zele  indiscret  jusqu’aux  dernieres  extremites, 
font  courir  a I’Eglise  des  dangers  nouveaux  et  jusqu’a  ce  jour 
inouis,  si  I’on  ne  sait  leur  opposer  la  plus  serieuse  et  la  plus 
energique  resistance. 

Aussi  nous  nous  felicitons  grandement  de  rencontrer  en  vous, 
frere  tres  aime,  un  aussi  vaillant  auxiliaire  de  nos  efforts. 

Vous  avez,  me  dit-on,  I’intention  de  publier  une  seconde  lettre. 
Courage ; et  hatez-vous ; il  n’y  a pas  de  temps  a perdre,  car  I’af- 
faire  est  urgente. 

Si  je  vous  ecris  en  latin,  ce  n’est  pas  que  je  ne  comprenne 
le  fran^ais,  et  que  je  ne  le  parle  au  besoin;  mais  je  ne  I’ecris 
pas  assez  bien. 

Que  Dieu  vous  protege  et  vous  assiste  puissamment  dans  vos 
nobles  efforts ! Adieu ! Et  soyez  convaincu  de  mon  estime  et  de 
ma  plus  tendre  affection. 

Strossmayer,  Eveque  de  Bosnie  et  de  Syrmium. 
Rome,  25  janvier  1870. 

(Ibid.  1 Mars  1870.) 

396. 

1)  25.  Ian.  1870.  — Revmus  Augustinus  David,  Episc.  Briocensis,  sa- 
cerdoti Gratry  maximas  gratias  agit  pro  tani  opportune  scripta 
epistola. 

Mon  Reverend  Pere, 

Jamais  parole  plus  puissante,  inspiree  par  la  conscience  et 
le  savoir,  n’est  arrivee  plus  a propos  que  la  votre.  Je  vous  en 
remercie  pour  m*a  part  comme  d’un  grand  service  rendu  a la  re- 
ligion et  a I’Eglise. 

Le  mal  est  tel  et  le  danger  si  eff'rayaiit,  que  le  silence  de- 
viendrait  de  la  complicite.  A toutes  les  voix  qui  s’elevent  dans 
le  Concile  avec  tine  force  et  une  liberte  vraiment  episcopates, 
vous  avez  uni  la  votre,  qui  est  arrivee  pour  nous  fortifier,  en 
provoquant  radmiration  de  tous  les  amis  de  la  verite. 

Agreez,  avec  mon  humble  suffrage,  I’expression  de  mes  meil- 
leurs  devouements. 

Aug.,  Eveque  de  St.-Brieuc. 

P.  S.  Jamais  on  ne  refutera  le  fait  principal  des  trois  Con- 
ciles  oecumeniques  et  des  Papes  a leur  prise  de  possession.  Atten- 
dez-vous  a tous  les  outrages.  C’est  le  sort  de  la  verite  en  face 
de  la  passion. 

(L’Univers  1 Mars  1870.) 

397. 

Initio  Martii  1870.  — Revmus  loannes  B.  Scandella,  Ep.  Antinoensis 
i.  p.  i. , Vicarius  Apost.  Calpensis  (Gibraltar),  a Revnio  Aug. 
David  declarationem  petit  alicuius  sententiae  ex  eius  ad  sacer- 
dotem  Gratry  epistola. 

Monseigneur, 

Une  lettre  adressee  au  R.  P.  Gratry,  sous  la  signature  de 
V.  G.,  contient  les  expressions  suivantes:  „A  toutes  les  voix  qui 
s’elevent  dans  le  Concile  avec  une  force  et  une  liberte  vraiment 
episcopates , vous  avez  uni  la  votre , qui  est  arrivee  pour  nous 
fortifier.  “ 

auquel  vont  ces  eloges  ayant  pour  but  de  nier  I’in- 
faillibilite  du  Saint-Siege,  I’opinion  conclut  des  expressions  citees 
que  les  doctrines  du  R.  P.  Gratry  sont  soutenues  dans  le  Concile. 

Or,  la  verite  (bien  connue  de  Votre  Grandeur)  etant  que  pas 
une  voix  ne  s’est  elevee  au  seiu  du  Concile  dans  le  sens  du 


a R.  P.  Gratry,  je  dois  considerer  comme  tout  a fait  apocryphe  la 
lettre  qu’on  vous  attribue,  et  je  me  propose  d’en  faire  une  pro- 
testation publique,  afin  de  detruire  une  assertion  si  gravement 
injurieuse  envers  la  foi  de  I’episcopat. 

Vous  comprenez,  Monseigneur,  I’autorite  qu’une  declaration 
de  votre  part  devrait  ajouter  a cette  protestation,  suivant  moi 
necessaire. 

C’est  pourquoi,  dans  I’interet  de  la  religion,  pour  I’honneur 
de  I’episcopat  et  pour  le  bien  des  ames,  j’ose  vous  prior.  Mon- 
seigneur, de  vouloir  bien  me  fournir,  a ce  propos,  les  eclaircisse- 
ments  que  vous  jugercz  convenables. 

Agreez,  etc. 

t Jean  B.,  Eveque  d’Antinoe, 
Vicaire  apostolique  de  Gibraltar. 

Scriptor  epistolae  postea  earn  misit  ad  editorem  diarii  L’Univers 
et  addidit:  „Ma  lettre  est  restde  sans  rdponse.  Je  vous  en  envoie 
copie  pour  Stre  publide.“ 

(Ibid.  IG  Mars  1870.) 
b 

398.  - 

Initio  Martii  1870.  — Revmus  Augustinus  David , quum  falso  (cf. 

L’Univers  8 Mars)  putet,  suas  ad  sacerd.  Gratry  literas  in  diario 

L’Univers  primum  vulgatas,  conqueritur  cum  huius  diarii  mode- 

ratore,  quasque  ob  causas  epistolam  Gratrianam  comprobarit,  ex- 

plicat. 

Monsieur, 

L’Univers,  que  je  regois  aujourd’liui,  a cru  devoir  livrer  a la 
publicite  une  lettre  privee,  ecrite  par  moi  a M.  I’abbe  Gratry,  et 
tom  bee  a son  insu  de  ses  mains  loyales. 

J’abandonne  cette  violation  de  la  justice  et  de  la  charite  a 
I’appreciation  des  honnetes  gens.  La  loi  civile  la  fletrit,  et  le 
secret  mobile  qui  I’a  inspiree  ne  la  justifie  pas.  Si  I’auteur  de 
cette  manoeuvre,  que  je  connais  bien  et  a qui  je  pardonne,  m’au- 
torisait  a publier  les  lettres  ecbappees  autrefois  de  sa  plume,  peut- 
etre  cprouverait-il,  avec  plus  de  raison  que  moi,  le  chagrin  qu’il 
a voulu  me  causer. 

L’opinion  de  M.  I’abbe  Gratry  sur  Honorius  n’est-elle  pas 
c celle  de  plusieurs  theologiens  dont  la  foi  et  la  science  n’ont  jamais 
ete  .suspectees?  Pourquoi  ne  pourrait-on  la  partager,  tout  en 
respectant  la  liberte  de  I’opinion  contraire? 

M.  I’abbe  Gratry,  dans  sa  premiere  lettre,  la  seule  a laquelle 
j’aie  repondu,  a parle  d'tDie  ecole  d’erreur  et  de  mensonge.  C’est 
pour  moi  un  etonnement  profond  que  I’idee  d’appliquer  ces  mots 
a I’Eglise  et  a la  Papaute  ait  pu  naitre  dans  I’esprit  d’un  seul 
lionime  sense.  M.  I’abbe  Gratry  repousserait  cette  impiete  avec 
borreur.  A quoi  bon  outragcr  sa  foi  et  sa  raison,  en  le  sup- 
posant?  Une  ecole  d’erreur  qui  commence  aux  evangiles  apo- 
cryplies,  fabrique  ensuite  les  fausses  decretales,  les  chapitres  du 
pseudo-Adrien  P^',  le  Thesaurus  Graecm'um  Pntrum,  etc.,  est  un 
fait  bistorique  que  personne  ne  nie  plus.  Elle  conduisait  ces 
jours-ci  devant  les  tribunaux  de  Franco  un  de  ses  adeptes  desor- 
mais  celebre.  Que  des  siecles  se  soient  ecoules  avant  de  decouvrir 
I’erreur ; qu’elle  ait  trompd  de  grands  esprits,  cela  est  incontestable. 
Mais  que  la  responsabilite  de  I’Eglise  et  de  la  Papaute  soit  en- 
gagee  en  quoi  que  ce  soit  dans  ce  travail  de  falsification,  M.  I’abbe 
Gratry  n’a  pas  donne  le  droit  de  le  soupgonner. 
d 11  a voulu,  au  contraire , degager  I’Eglise  et  la  divine  insti- 
tution de  la  Papaute  de  tout  ce  qui  peut  les  obscurcir  aux  yeux 
de  la  fausse  science  de  notre  temps.  Si  quelques-unes  de  ses  pa- 
roles pretaient  a des  interpretations  que  dementent  ses  intentions 
si  droites  et  si  connues,  il  ne  tarderait  pas,  j’en  suis  sur,  a les 
expliquer. 

Vous  me  donnez  le  droit.  Monsieur,  et  vous  m’imposez  le 
devoir  de  declarer  bien  haut  que  si  j’appartiens,  par  ma  conscience 
et  mes  etudes  personnelles,  aux  traditions  representees  parmi  nous 
avec  eclat  par  de  grands  et  saints  Eveques,  tels  que  les  Cardi- 
naux  de  la  Luzerne,  de  Beausset,  d’Astros,  NN.  SS.  de  Frays- 
sinous,  de  Quelen,  Aff're,  etc.,  etc.,  pour  ne  parler  que  de  notre 
siecle,  j’ai  appris  d’eux  aussi  que  le  devouement  a I’Eglise  et  au 
Vicaire  de  Jesus-Clirist  est  un  sentiment  inviolable  auquel  on  est 
heureux  de  donner  sa  vie. 

Je  souhaite  a ceux  qui  comprennent  si  mal  les  opinions  de 
I’ancien  clerge  de  France  d’aimer  le  Pape  comme  I’ont  aime  nos 
Eveques  de  la  fin  du  dernier  siecle,  jusqu’a  embrasser  avec  joie, 
pour  lui  rester  unis,  I’exil,  la  pauvrete  et  le  martyre. 


1385 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  395.-399. 


1386 


Vous  ne  refuserez  pas,  Monsieur,  d’inserer  dans  votre  pro- 
chain numero  cette  lettre  qui  importe  a nion  honneur  episcopal,  et 
que  reproduiront,  j’en  suis  sur,  les  journaux  qui  ont  publie  la  premiere. 
Agreez,  Monsieur,  mes  sentiments  de  sincere  charite. 

t Augustin,  Eveque  de  Saint-Brieuc. 

(Ibid.  8 Mars  1870.) 

399. 

1).  28.  Febr.  1870.  — Comes  Montalembert,  qui,  quum  Gratrii  epistolas 
approbasset , ea  nunc  reiicere  dicebatur,  quae  prius  tanto  studio 
defenderat,  publicis  literis  ostendere  conatur,  inter  ea,  quae  antea 
et  quae  postea  probasset,  nullam  esse  pugnani. 

Paris,  le  28  fevrier  1870. 

Monsieur, 

Puisque  vous  avez  la  bonte  de  vous  interesser  a mes  dis- 
cours d’autrefois  comme  a mes  opinions  d’aujourd’hui , peut-etro 
n’ignorez-vous  pas  que  je  suis  depuis  plusieurs  annees  en  proie  a 
un  mal  incurable,  qui  m’empeche  d’ecrire  comme  de  marcher,  et 
ne  me  laisse  qu’a  de  rares  intervalles  assez  de  loisir  et  de  liberte 
d’esprit  pour  m’occuper  des  travaux  ou  des  questions  dont  ma  vie 
a ete  remplie.  — C’est  ce  qui  vous  expliquera  le  retard  tres- 
involontaire  de  ma  reponse  a la  lettre  que  vous  m’avez  fait  I’hon- 
neur  de  m’adresser  le  16  de  ce  mois  au  sujet  de  la  contradiction 
que  vous  croyez  reconnaitre  entre  mon  discours  a la  Chambre 
des  Pairs  1847  sur  le  chapitre  de  Saint-Denis,  et  mon  approbation 
des  lettres  recentes  du  pere  Gratry  a M.  Tarchevoque  de  Malines. 

Je  dois  d’abord  vous  remercier.  Monsieur,  de  m’avoir  ainsi 
fourni  une  occasion  de  revenir  sur  un  passe  si  eloigne,  tout  en 
m’expliquant  sur  les  questions  du  jour. 

Cela  dit,  je  vous  prie  de  remarquer  que  le  gallicanisme  dont 
j’etais  I’adversaire  resolu  et  victorieux  il  y a vingt-cinq  ans,  n’a- 
vait  de  commun  que  le  nom  avec  celui  que  vous  reprochez  au 
R.  P.  Gratry.  Ce  gallicanisme,  que  je  traitais  de  nwniie,  n’etait 
autre  que  celui  dont  mon  ancien  collegue  et  ami,  le  comte  Daru, 
se  moquait  I’autre  jour  en  repondant  a M.  Rouland  et  en  lui 
disant:  Vous  vous  trompez  de  siecle!  C’etait  uniquement  I’inter- 
vention  oppressive  ou  tracassiere  du  pouvoir  temporel  dans  les 
interets  spirituels,  intervention  qu’une  portion  de  notre  ancien  et 
illustre  clerge  de  France  avait  quelquefois  trop  facilement  acceptee. 

Mais  vous  ne  trouverez,  j’ose  le  croire,  pas  plus  dans  mes 
discours  de  1847  que  dans  mes  autres  discours  ou  ecrits,  un  mot, 
un  seul  mot,  conforme  aux  doctrines  ou  aux  pretentions  des  ultra- 
montains  d’aujourd’hui;  et  cela  par  une  excellente  raison,  c’est 
que  personne  n’avait  imagine  de  les  soutenir  ou  de  les  soulever 
depuis  mon  entree  dans  la  vie  publique  jusqu’a  I’avenement  du 
second  empire.  — Jamais,  grace  au  ciel,  je  n’ai  pense,  dit  ou  ecrit 
rien  de  favorable  a I’infaillibilite  personnelle  et  separee  du  Pape, 
telle  qu’on  veut  nous  I’imposer;  ni  a la  tbeocratie  ou  a la  dicta- 
ture  de  I’Eglise  que  j’ai  reprouvee  de  mon  mieux  dans  I’histoire 
des  Moines  d’Occident;  ni  enfin  a cet  <djsolutmne  de  Borne,  dont 
le  discours  que  vous  me  citez  contestait  I’existence,  meme  au 
moyen  age,  tandis  qu’il  forme  aujourd’hui  le  symbole  et  le  pro- 
gramme de  la  faction  dominante  parmi  nous. 

Assurement,  si  quelqu’un  voulait  bien  m’iiidiquer  quelque 
chose  a corriger  ou  a retracter  dans  ce  que  j’ai  pu  dire  a la 
tribune  du  Luxembourg  ou  a celle  du  Palais-Bourbon,  et  si  je 
me  sentais  convaincu  de  mon  tort,  il  ne  m’en  cofiterait  nullement 
de  faire  droit  a sa  reclamation,  car  quel  est  I’bomme  public  a qui 
vingt-trois  annees  d’experience  et  de  revolutions  n’auraient  pas 
appris  quelque  chose? 

Mais  en  relisant  avec  vous  mes  paroles  de  1847,  je  ne  trouve 
rien  ou  presque  rien  a y changer.  Je  sens  que  je  combattrais  en- 
core aujourd’hui,  s’il  y avait  lieu,  tout  ce  que  je  combattais 
alors , et  que  je  proclamerais , tout  comme  alors , I’incompetence 
reciproque  de  I’Eglise  et  de  I’Etat  en  dehors  de  leur  domaine 
propre,  sans  admettre  que  leur  indcpendance  mutuelle  doive  aboutir 
a leur  separation  absolue. 

Toutefois,  je  reconnais  volontiers  (pie  si  je  n’ai  rien  a retran- 
cher,  j’aurais  beaucouj)  ii  ajouter.  J’ai  pficbe  par  omission,  ou 
plutot  par  imprevoyance.  Je  disais  a la  Chambre  des  Pairs: 

„Le  gallicanisme  est  mort,  parce  qu’il  s’est  fait  le  serviteur 
do  I’Etat;  il  ne  vous  reste  plus  (ju’a  I’enterrer !“ 

Je  crois  que  je  disais  vrai  alors.  Il  etait  mort  et  bien  mort. 
Comment  done  est-il  rcssuscite  ? Je  n’besite  pas  a repondre : par 
suite  des  encouragements  prodigues,  sous  le  pontificat  de  Pie  IX, 


a a des  doctrines  outrees  et  outrageantes  pour  le  bon  sens  comme 
pour  I’honneur  du  genre  humain;  doctrines  dont  on  n’entrevoyait 
pas  meme  une  ombre  sous  la  royaute  parlementaire. 

Il  manque  done  a ce  discours,  comme  a celui  que  j’ai  pro- 
nonce  a I’Assemblee  nationale  sur  I’expedition  romaine,  des  re- 
serves essentielles  centre  le  despotisme  spirituel , centre  la  mo- 
narebie  absolue  que  j’ai  toujours  detestee  dans  I’Etat,  et  qui  ne 
m’ins])iro  pas  moins  de  repugnance  dans  I’Eglise. 

Mais  qu’est-ce  qui  pouvait  nous  faire  soup(^,onner , en  1847, 
que  le  pontificat  liberal  de  Pie  IX,  acclame  par  tons  les  liberaux 
des  deux  mondes,  deviendrait  le  pontificat  represente  et  personnifie 
par  I’Univers  et  la  Civiltd?  Au  milieu  des  cris  unanimes  que 
poussait  alors  le  clerge  en  faveur  de  la  liberte  comme  en  Belgi- 
que, de  la  liberte  en  tout  et  pour  tous,  qu’est-ce  qui  pouvait  nous 
faire  deviner  I’incroyable  volte-face  de  presque  tout  ce  meme 
clerge  en  1852?  Qui  est-ce  qui  pouvait  prevoir  I’entbousiasme 
de  la  plupart  des  docteurs  ultramontains  ];our  la  renaissance  du 
cesarisme,  les  harangues  de  Mgr  Parisis,  les  mandements  de  Mgr 
de  Salinis,  et  surtout  le  triomphe  permanent  de  ces  theologiens 
b laics  de  I’absolutisme,  qui  ont  commence  par  faire  litiere  de  toutes 
nos  libertes,  de  tous  nos  principes,  de  toutes  nos  idees  d’autrefois, 
devant  Napoleon  III,  pour  venir  ensuite  immoler  la  justice  et  la 
verite,  la  raison  et  I’histoire,  en  holocauste  a I’idole  qu’ils  se  sont 
erigee  au  Vatican? 

Que  si  le  mot  d’idole  vous  semble  trop  fort,  veuillez  vous  en 
prendre  a ce  que  m’ecrivait,  des  le  10  septembre  1853,  Mgr  Sibour, 
arcbeveque  de  Paris: 

„La  nouvelle  ecole  ultramontaine  nous  mene  a une  double 
idolatrie  du  pouvoir  spirituel.  Quand  vous  avez  fait  autrefois 
comme  nous.  Monsieur  le  comte,  profession  eclatante  d’ultramon- 
tanisme,  vous  n’entendiez  pas  les  choses  ainsi.  Nous  defendions 
contre  les  pretentions  et  les  empietements  du  pouvoir  temporel, 
I’independance  du  pouvoir  spirituel ; mais  nous  respections  la  Con- 
stitution de  I’Etat  et  la  Constitution  de  I’Eglise.  Nous  ne  faisions 
pas  disparaitre  tout  pouvoir  intermediaire,  toute  hierarchie,  toute 
discussion  raisonnable,  toute  resistance  legitime,  toute  individualite, 
toute  spontaneite.  Le  Pape  et  I’Empereur  n’etaient  pas  I’un  toute 
I’Eglise  et  I’autre  tout  I’Etat. 

c „Sans  doute  il  y a des  temps  ou  le  Pape  pent  s’elever  au- 
dessus  de  toutes  les  regies  qui  ne  sont  que  pour  les  temps  ordi- 
naires  et  ou  son  pouvoir  est  aussi  etendu  que  les  necessites  de 
I’Eglise  ....  Les  ultramontains  anciens  en  tenaient  compte; 
mais  ils  ne  faisaient  pas  de  1’ exception  la  regie.  lies  nouveaux 
ultramontains  ont  pousse  tout  a I’extreme  et  ont  raisonne  a outrance 
contre  toutes  les  libertes,  celles  de  I’Etat  comme  celles  de  I’Eglise. 

„Si  de  pareils  systemes  n’etaient  pas  de  nature  a compro- 
mettre  les  plus  graves  interets  de  la  I’eligion  dans  le  present  et 
surtout  dans  I’avenir,  on  pourrait  sc  contenter  de  les  mepriser; 
mais  quand  on  a le  pressentiment  des  maux  qu’ils  nous  preparent, 
il  est  difficile  de  se  taire  et  de  se  resigner.  Vous  avez  done  bien 
fait.  Monsieur  le  corate,  de  les  stigmatiser.“ 

Voiliv,  Monsieur,  comment  s’exprimait,  il  y a dix-sept  ans,  le 
pasteur  du  plus  vaste  diocese  de  la  chrdtiente  me  felicitant  d’une 
de  mes  premieres  protestations  contre  I’esprit  que  je  n’ai  cesse  de 
corabattre  depuis  lors.  — Car  ce  n’est  pas  aujourd’hui,  c’est  des 
1852  que  j’ai  commence  a hitter  contre  les  detestables  aberrations 
politiques  et  religieuses  qui  se  resument  dans  rultramontanisme 
d contemporain. 

Voila  done,  tracee  par  la  plume  d’un  arcbeveque  de  Paris, 
I’explication  du  mystere  qui  vous  preoccupe,  et  du  contraste  que 
vous  signalez  entre  mon  ultramontanisme  de  1847  et  mon  galli- 
canisme de  1870. 

C’est  pourquoi,  sans  vouloir,  ni  pouvoir  eutrer  dans  la  dis- 
cussion de  la  (luestion  qui  va  se  decider  au  concile,  je  salue  avec 
la  plus  reconnaissante  admiration , d’abord  le  grand  et  genereux 
eveque  d’Orleans,  puis  le  pretre  eloquent  et  intrepide,  qui  ont  eu 
le  courage  de  se  mettre  en  travers  du  torrent  d’adulation,  d’im- 
posture  et  de  servilite  ou  nous  risquons  d’etre  cngloutis.  — Grace 
a eux , la  France  catbolique  ne  sera  pas  restee  trop  au-dessous 
de  I’Allemagne,  de  la  Hongric  et  de  I’Amerique.  — Je  m’honore 
publiquement  et  })lus  (pie  je  ne  puis  dire  de  les  avoir  pour  amis, 
])our  confreres  a I’Academie.  - Je  n’ai  qu’un  regret,  celui  d’etre 
empeche  par  la  maladie  de  descendre  dans  I’arene  a leur  suite, 
non  certes  sur  le  terrain  de  la  tbeologie,  mais  sur  celui  de  I’his- 
toire  et  des  consequences  sociales  et  politiques  du  systeme  qu’ils 
combattent. 


1387 


Acta  et  decfeta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1388 


Je  meriterais  ainsi  ma  part,  c’est  la  seulc  ambition  qui  me  a 
reste,  dans  ces  litanies  d’ injures,  journellement  decochees  contre 
mes  illustres  amis,  par  une  portion  trop  nombreuse  de  ce  pauvre 
clerge,  qui  se  prepare  de  si  tristes  destinees,  et  que  j’ai  autrefois 
aimd,  defendu  et  honore,  comme  il  ne  I’avait  encore  ete  par  per- 
sonne  dans  la  France  moderne. 

Du  reste,  j’ai  pleine  confiance  en  I’avenir. 

Dans  I’ordre  politique,  nous  sommes  deja  delivres  du  regime 
que  tant  d’esprits  faux  et  serviles  avaient  acclame  comme  I’apo- 
gee  de  I’ordre  et  du  progres;  et  nous  voyons  renaitre  la  vie  pu- 
blique  avec  la  liberte.  Dans  I’ordre  religieux,  je  reste  convaincu, 
malgre  toutes  les  apparences  contraires,  que  la  religion  catholique, 
sans  subir  la  moindre  alteration  dans  la  majestueuse  immutabilite 
de  ses  dogmes  ou  de  sa  morale,  saura  s’adapter  en  Europe,  comme 
elle  I’a  deja  fait  en  Amerique,  aux  conditions  inevitables  de  la 
societe  moderne,  et  qu’elle  demeurera,  comme  toujours,  la  grande 
consolation  et  la  grande  lumiere  du  genre  humain. 

Agreez,  etc. 

Signe : Ch.  de  Montalembert  *. 
(Friedberg,  Sammlung  der  Actenstiicke  etc.  p.  118  sqq.) 

400. 

M.  Februario  1870.  — Revinus  Ludovicus  Pie,  Episc.  Pictaviensis, 
pastoralibus  Uteris  sugillat  libellos,  quibus  aliqui  Ecclesiam  tam 
vehementer  aggrediuntur,  admonetque  dioecesanos,  ut  falsos  de 
Concilio  rumores  contemnant  eiusque  decreta  tamquam  a Spi- 
ritu  S.  dictata  exoipiant. 

Louis-FranQois-Desire-Edouard  Pie,  par  la  grace  de  Dieu  et 
du  Siege  apostolique,  Eveque  de  la  sainte  Eglise,  assistant  au 
Trone  pontifical,  etc. 

I.  Retenu  loin  de  vous  pour  un  temps  dont  nous  ne  pou- 
vons  encore  prevoir  le  terme,  nous  n’omettrons  pas  de  remplir  le 
devoir  que  ramene  pour  nous  chaque  annee  le  retour  de  la  car- 
riere  quadragesimale.  Les  interets  generaux  de  la  religion  et  de 
I’Eglise  ne  sauraient  nous  faire  oublier  les  besoins  particuliers  de 
VOS  ames.  Car  si  notre  charge  nous  appelle  a participer,  sous 
quelques  rapports,  a „la  sollicitude  de  toutes  les  Eglises‘‘ et  si  ^ 
I’Apotre  nous  commando  d’avoir  les  yeux  ouverts  sur  „le  trou- 
peau  tout  entier“,  nous  savons  pourtant  que  nous  avons  seule- 
ment  regu  en  partage  le  gouvernement  ordinaire  d’une  portion 
du  bercail,  celle  „dans  laquelle  I’Esprit-Saint  nous  a pose,  avec 
le  caractere  d’Ev6que,  a I’effet  de  regir  I’Eglise  que  Jesus-Christ 
a acquise  par  son  sang“ 

Or,  dans  les  circonstances  presentes , „ayant  eu  a coeur  de 
vous  entretenir  du  salut  qui  nous  est  commun,  nous  nous  voyons 
dans  la  necessite  de  vous  ecrire,  nos  Freres  tres  chers,  pour  vous 
supplier  de  demeurer  vaillamment  fideles  aux  doctrines  qui  vous 
ont  ete  enseignees  de  pair  avec  la  foi  du  bapteme“ 


* * Comes  Montalembert  raortuus  est  die  13.  Martii  eiusdem  anni. 

De  exequiis  Romae  habitis  scribit  Roma  D.  Ludov.  Veuillot : 

Des  amis  du  ddfunt  avaient  voulu  faire  c616brer  un  service  k 
S.  M.  in  Ara-Coeli.  Avis6e  par  le  Cardinal-Vicaire , Sa  Saintet6,  qui 
aurait  dft  etre  consult6e,  ddfendit  la  celebration  de  ce  service. 

De  la  des  tempetes  dans  le  camp  des  catholiques  liberaux,  et  la  d 
cour  de  Rome,  selon  sa  coutume,  de  laisser  dire. 

Or,  ce  matin,  le  Pape,  escorte  de  deux  gardes- nobles,  s’est  rendu 
k Sainte-Marie-in-Traspontina,  Eglise  proche  du  Vatican,  et  y a fait 
ceiebrer  une  messe  de  Requiem  a laquelle  il  a assists.  C’est  I’Eveque 
d’Ascoli  qui  a offici6  et  qui  a fait  I’absoute. 

Il  s’ensuit  que  Pie  IX  n’a  pas  permis  que  d’autres  que  lui  ren- 
dissent  le  premier  hommage  k un  grand  serviteur  de  I’Eglise,  et  qti’en 
agissant  ainsi  il  a sauvegardd  a la  fois  sa  dignity  propre  et  celle  de 
ce  serviteur. 

Il  ebt  dte  deplorable  que  la  mort  de  M.  de  Montalembert  servit 
de  pr6texte  a des  declamations  retentissantes , et  que  quelqu’un  vint 
contester  au  catholique  mourant  sa  derniere  parole:  Pardon,  qui  a 
efface  I’ecrit  de  la  veille.  (L’Univers  22  Mars  1870.) 

^ II.  Corinth.  11,  28. 

^ Attendite  vobis,  et  universe  gregi,  in  quo  vos  Spiritus  Sanctus 
posuit  episcopos  regere  Ecclesiam  Dei,  quara  acquisivit  sanguine  suo. 
Act.  20,  28. 

'*  Charissimi , omnem  sollicitudinem  faciens  scribendi  vobis  de 
communi  vestra  salute,  necesse  habui  scribere  vobis:  deprecans  super- 
certari  semel  traditae  sanctis  fidei.  lud.  3. 


Certes,  il  ne  nous  avait  point  ete  donne,  comme  a Paul  ‘,  de 
prevoir  qu’apres  notre  depart  il  y aurait  des  ravageurs  qui  feraient 
irruption  dans  le  troupeau.  Nous  n’avions  pas  imagine  qu’il  se 
leverait,  sinon  parmi  vous,  ce  qu’a  Dieu  ne  plaise,  du  moins  parmi 
ceux  dont  les  ecrits  ont  retenti  a vos  oreilles,  des  hommes  ca- 
pables  de  dire  des  choses  si  perverses,  et  qui  travaillent  a entrainer 
des  disciples  apres  eux  Encore  que  nous  vous  eussions  souvent 
signale  les  ecarts  de  doctrine,  les  affaiblissements  de  verite,  les 
compromis  dangereux  et  les  melanges  adulteres  qui  sont  devenus 
trop  familiers  aux  docteurs  d’une  certaine  marque,  rien  ne  nous 
autorisait  a croire  que  le  respect  de  I’Eglise,  de  sa  constitution, 
de  son  gouvernement,  de  ses  traditions,  de  son  histoire,  de  sa 
priere  authentique,  enfin  de  ses  enseignements  et  de  ses  actes, 
piit  etre  meconnu  a ce  point. 

LeQon  terrible,  mais  salutaire,  pour  tous  ceux  qui,  substituant 
leur  esprit  personnel  et  I’esprit  de  leur  temps  a I’esprit  de  I’Eglise, 
se  font  trop  facilement  leurs  propres  maitres  a eux-memes!  Les 
sages  les  avaient  avertis;  mais  la  voix  des  sages  est-elle  ecoutee 
par  des  hommes  si  siirs  de  leur  propre  sagesse,  et  qui,  devenus 
les  oracles  de  ceux  dont  ils  sont  a la  fois  les  disciples,  n’ont  plus 
seulement  pour  apologistes  et  pour  flatteurs  les  chretiens  amoin- 
dris  dont  ils  partagent  et  consacrent  les  fausses  opinions,  mais 
recueillent  desormais  I’eloge  et  le  suffrage  des  plus  violents  de 
leurs  anciens  adversaires? 

Certes,  N.  T.  C.  F.,  si  Ton  avait  pu  douter  qu’il  y efit  ur- 
gence  a convoquer  I’Eglise  a une  assemblee  oecumenique,  I’utilite 
et  la  necessite  de  ce  Concile  ne  saurait  plus  etre  niee  de  per- 
sonne.  Que  le  mal  qui  se  devoile  etit  continue  quelques  annees 
encore  a se  propager  sans  reclamation , et  la  societe  chretienne 
efft  ete  infectee  d’un  poison  d’autant  plus  pernicieux  qu’il  se  serait 
glisse  insensiblement  dans  ses  veines.  Au  jugement  des  hommes 
de  I’art , I’energie  de  certains  traitements  medicaux  se  denote 
d’abord  par  le  reveil  et  la  recrudescence  de  toutes  les  affections 
morbides  dont  la  guerison  est  entreprise.  Ainsi  en  sera-t-il  du 
Concile:  en  amenant  I’eruption  du  mal  au  dehors,  en  mettant  a 
nu  les  pensees  occultes  de  bien  des  coeurs,  il  aura  prepare  et 
commence  la  cure  d’une  foule  d’infirmites  morales  et  intellectuelles. 

II.  Tout  ce  que  nous  pouvons  vous  demander  a I’heure  pre- 
sente, N.  T.  C.  F. , c’est  que  vous  ayez  foi  a I’Eglise,  dont  les 
decisions  et  les  resolutions,  lentement  elaborees  sous  I’oeil  de  Dieu 
et  sous  les  dictees  de  I’Esprit-Saint,  vous  seront  notifiees  ensuite 
et  expliquees  par  I’organe  des  pasteurs  particuliers. 

Le  symbole  des  Apotres,  que  vous  recitez  dans  vos  prieres, 
met  chaque  jour  sur  vos  levres  cette  profession  de  foi : „Je  crois 
au  Saint-Esprit , la  sainte  Eglise  catholique“ : Credo  in  Spiriturn 
sanctum,  sanctum  Ecclesiam  cafholicam..  Ce  n’est  pas  sans  dessein 
que  le  Saint-Esprit  et  I’Eglise  sont  ainsi  rapproches  dans  une 
meme  confession  de  croyance.  Avoir  foi  au  Saint-Esprit,  c’est 
avoir  foi  a I’Eglise,  regie  et  animee  par  I’Esprit-Saint:  Credo  in 
Spiriturn  sanctum  Dominum  et  vivificanfem. 

„C’est  un  peche  contre  le  Saint-Esprit,  a dit  un  venerable 
ecrivain  de  notre  temps  que  de  nier  speculativement  ou  prati- 
quement  son  habitation  personnelle  dans  I’Eglise  . . . Le  Saint- 
Esprit  a pour  office  de  continuer  le  sejour  de  Notre-Seigneur  sur 
la  terre.  Attaquer  I’Eglise,  c’est  attaquer  I’Esprit-Saint  dans  ses 
dons,  dans  ses  operations,  dans  sa  puissance. “ 

Le  meme  auteur  ajoutait  ces  paroles  plus  dignes  que  jamais 
d’etre  meditees:  „C’est  ma  conviction  que  le  salut  et  la  perse- 
verance finale  d’un  grand  nombre  d’ames  pent  dependre  actuelle- 
ment  de  la  fidelite  et  de  I’humilite  de  leurs  intelligences  par  rap- 
port a rEglise.“ 

Et  il  poursuivait: 

„ C’est  manquer  de  foi  et  de  respect  envers  I’Eglise  que  de 
croire  son  existence  en  peril,  que  de  prendre  ses  souffrances,  ses 
epreuves  pour  des  dangers,  et  de  penser  que  nous  puissions  la 
soutenir  par  des  remedes  et  des  precedes  de  notre  invention.  Il 
n’est  pas  de  notre  competence  de  conseiller  I’Eglise,  de  corriger 
I’Eglise;  nous  n’avous  qu’une  maniere  de  la  secourir,  c’est  de 


* Ego  scio  quoniam  intrabunt  post  discessionem  meam  lupi  ra- 
paces  in  vos,  non  parcentes  gregi.  Act.  20,  29. 

^ Et  ex  vobis  ipsis  exsurgent  viri  loquentes  perversa,  ut  abdu- 
cant  discipulos  post  se.  Ibid.  30. 

® Discours  du  R.  P.  Faber  dans  I’Eglise  de  I’Oratoire  de  Lon- 
dres,  le  jour  de  la  Pentecote  1862. 


1389 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  399.— 400. 


1390 


I’ecouter,  e’est  de  lui  obeir,  e’est  de  prier  pour  elle,  pour  son 
chef,  pour  ses  pontifes.“ 

S’ingerer  dans  les  affaires  de  I’Eglise,  dans  ses  decisions,  vou- 
loir  peser  sur  ses  enseignements,  sur  ses  censures,  vouloir  dieter 
ou  empecher  ses  definitions  et  ses  resolutions,  e’est  commettre  le 
ci’ime  d’Oza,  e’est  s’exposer  au  terrible  chatiment  dont  il  fut  la 
victime. 

III.  Entendons  I’historien  sacre:  „Oza  vit  que  quelques-uns 
des  boeufs,  en  regimbant,  avaient  fait  un  peu  pencher  I’arche, 
et  il  etendit  la  main  pour  la  soutenir.  Aussitot  la  colere  et  I’in- 
dignation  du  Seigneur  s’allumerent  centre  lui,  et  il  le  frappa  a 
cause  de  sa  temerite ; et  Oza  tomba  mort  sur  la  place  devant 
I’arche  du  Seigneur.  Et  David  couQut  une  grande  crainte  a partir 
de  ce  moment;  et  il  appela  ce  lieu:  La  Percuf^sion  d’Oza,  comme 
on  le  nomme  encore  aujourd’hui.“  ‘ 

Ce  trait  d’histoire  de  I’ancien  peuple  de  Dieu  est  plein  de 
doctrine  pour  les  fils  du  nouvel  Israel.  Ce  n’est  ni  aux  simples 
fideles  ni  meme  aux  simples  levites  qu’il  appartient  de  mettre  la 
main  a I’arche  du  Seigneur. 

Ce  ministere  est  resei’ve  aux  princes  de  la  tribu  sacerdotale. 
Vainement  vous  parait-il  que  ceux  qui  conduisent  le  char  font 
quelques  faux  pas,  quelques  mouvements  facheux,  et  que  par 
suite  I’arche  est  inclinee  et  menace  de  tomber  a terre.  Soyez 
sans  inquietude.  Si  quelques-uns  des  boeufs  s’ecartent  et  regim- 
bent,  il  y en  a d’autres,  et  plus  nombreux,  pour  raffermir  et 
redresser  la  marche : tous  les  coursiers  du  char  sacre  ne  bronche- 
ront  pas  a la  fois.  D’ailleurs,  il  y a un  conducteur  supreme,  qui 
est  assiste  d’en  haut:  celui-la  n’est  point  sujet  a faillir;  il  aura 
raison  de  ces  soubresauts  et  de  ces  ecarts.  Pour  tout  dire  enfin, 
„1’ esprit  de  vie  est  dans  les  roues^  le  char  ne  peut  verser.  Si 
I’arche  semble  pencher,  e’est  pour  eprouver  votre  foi,  e’est  pour 
exciter  votre  amour  et  votre  priere. 

Que  tous  ceux  done  qui  ont  ici-bas  I’influence  du  pouvoir  ou 
qui  exercent  autour  d’eux  une  preeminence  quelconque , parta- 
gent  la  crainte  salutaire  dont  le  roi  d’Israel  fut  penetre  a cette 
occasion,  et  que,  tirant  avec  lui  les  memes  conclusions,  ils  reglent 
leur  conduite  sur  la  sieune.  Considerant  qu’il  etait  illicite  que 
I’arche  de  Dieu  flit  touchee  par  qui  que  ce  flit,  sinon  par  ceux  que 
le  Seigneur  avait  choisis  pour  toujours  a cet  effet,  il  assembla 
ceux  des  fils  d’ Aaron  a qui  cette  fonction  etait  devolue,  et  il  leur 
dit  ^ : „Vous  qui  etes  les  princes  des  families  levitiques,  sanctifiez- 
vous  et  portez  I’arche  de  Dieu  au  lieu  qui  lui  a ete  prepare,  de 
pear  que,  comme  le  Seigneur  nous  frappa  une  premiere  fois  parce 
que  vous  etiez  absents,  il  nous  arrive  encore  le  meme  malheur 
si  nous  faisions  quelque  chose  d’illicite.‘‘  Vos  qui  estis  yrincipes 
familiarum  leviticarum,  sanctificamini,  et  ufferte  at  cam  Domini  Dei 
Israel  ad  locum,  qui  ei  praeparatus  est;  ne,  ut  a principio,  quia 
non  eratis  praesentes,  percussit  nos  Dominus,  sic  et  nunc  fiat,  illi- 
citum  quid  nobis  aqentihus'*. 

L’arche  sainte,  N.  T.  C.  F.,  n’etait  que  la  figure  de  I’Eglise. 
Dieu  ne  veut  pas  qu’elle  soit  conduite  et  portee  par  un  bras  hu- 
main.  Il  lui  a plu  d’user  d’un  exemple  terrible  et  solennel  pour 
enseigner  aux  hommes  lai'ques  et  meme  aux  pretres  du  second 
ordre,  car  Oza  etait  issu  de  la  tribu  de  Levi  a quelles  rigueurs 
ils  s’exposent  en  usurpant,  fiit-ce  par  de  bonnes  intentions,  un 
office  qui  ne  leur  appartient  pas.  h atiis  est  indignatione  Dominus 
contra  Ozam,  et  percussit  eum  super  temeritate  Avis  a ces  esprits 
entreprenants  et  passionnes  qui  r^vent  d’endoctriner  I’Eglise,  de 
la  redresser,  de  se  faire  ses  inspirateurs,  ses  conseillers,  ses  sau- 
veurs;  gens  qui  veulent  faire  le  mot  a I’episcopat,  qui  admones- 
tent  la  Papaute , qui  adressent  leurs  objurgations  a la  majorite 
des  pasteurs , et  qui  excitent  les  passions  du  dehors  en  vue  de 
reagir  sur  le  cenacle  sacre  ou  est  assemblee  I’Eglise  entiere  unie 
a son  chef.  Temerite  criminelle,  audace  sacrilege,  qui  ne  restera 
pas  impunie,  mais  qui  ne  peut  etre  qu’un  malheur  pour  ceux  qui 

s’en  rendent  coupables  ou  qui  en  sent  les  complices:  Et  vocatum 

est  nomen  loci  illius:  Fercussio  Ozae,  Divisio  Ozae,  usque  in  prae- 
sentem  diem 

„Celui  qui  tombera  sur  cette  pierre,  a dit  le  divin  Jesus,  se 
brisera;  mais  celui  sur  lequel  cette  pierre  tombera,  elle  le  broiera.“  ® 

* II.  Reg.  6,  6 — 8;  — I.  Paralip.  13,  9 — 12. 

* Spiritus  enim  vitae  erat  In  rotls.  Ezech.  1,  20. 

^ I.  Paralip.  15,  2.  3.  * Ibid.  12.  13. 

^ Cornel,  a Lapid.  in  hunc  loc.  II.  Reg.  6,  7. 

’•  II.  Reg.  6,  8;  I.  Paralip.  13,  11.  ® Matth.  21,  44;  Luc.  20,  18. 


a L’Eglise  est  un  roc.  Il  est  grave  de  venir  de  soi-meme  tomber 
sur  cette  pierre:  on  s’y  blesse , on  s’y  brise.  Mais  quand  cette 
pierre,  qui  est  vivante,  ne  se  contente  plus  d’opposer  sa  resistance 
passive ; quand,  attaquee  obstinement,  elle  s’ebranle  et  s’abat  sur 
I’agresseur,  alors  elle  le  broie  et  le  reduit  en  poussiere. 

Seigneur  mon  Dieu,  oui,  e’est  deja  un  grand  mal  et  un  grand 
detriment  a plusieurs  hommes  de  notre  temps  de  venir  se  heurter 
centre  I’Eglise : ils  en  sent  meurtris,  ebranles  et  atteints  dans  tout 
leur  etre:  confringetur,  conquassahitur,  Mais  si  I’Eglise  allait  s’e- 
mouvoir  de  ces  attaques,  si  la  pierre  allait  se  lever  et  tomber  sur 
eux  par  ses  censures,  par  ses  anathemes,  alors  ils  seraient  ecrases 
et  mis  en  miettes:  content  eum,  comminuet  eum. 

L’evangeliste  ajoute  qu’en  entendant  ces  mots  plusieurs  des 
pretres  et  des  principaux  d’entre  eux  comprirent  qu’il  parlait  d’eux: 
Et  cum  audissent  principes  sacerdotum  . . . cognoverunt  quod  de 
ipsis  diceret  ‘.  O nos  freres  en  Jesus-Christ , hommes  du  monde 
ou  du  sanctuaire,  nous  voulons  esperer  que  ce  dernier  malheur 
ne  vous  arrivera  pas.  L’Eglise  est  patiente,  la  pierre  est  endurante : 
nous  en  sommes  temoins  depuis  longtemjjs.  Mais  e’est  deja  beau- 
b coup  trop  qu’en  venant  vous  heurter  a elle,  vous  en  soyez  en- 
dommages  et  diminues  a ce  point.  Puissiez-vous  comprendre  enfin 
que  cette  pierre,  rejetee  ])ar  tant  de  malencontreux  constructeurs, 
e’est  la  pierre  angulaire  ^ qui  peut  seule  rapprocher  et  consolider 
toutes  les  parties  de  I’edifice,  et  hors  de  laquelle  il  n’y  a de  salut 
pour  rien  ni  pour  personne ! ^ 

IV.  Pour  vous,  N.  T.  C.  F.,  qui  etes  resolus  a marcher  tou- 
jours dans  les  voies  qui  vous  ont  ete  et  qui  vous  seront  tracees 
par  I’Eglise,  ne  laissez  point  ebranler  votre  confiance  ni  troubler 
votre  paix  par  les  vaines  paroles  qui  se  disent  a cette  heure,  par 
les  difficultes  nullement  nouvelles,  par  les  objections  cent  fois 
resolues  qu’une  critique  aussi  vaine  que  superbe,  egalement  con- 
tredite  par  la  raison  et  par  I’histoire , dissemine  deloyalement  au 
sein  de  nos  troupeaux  en  I’absence  de  leurs  premiers  pasteurs. 
L’Eglise  est  assemblee,  et  cela  vous  suffit.  Elle  est  reunie  dans 
toutes  les  conditions  du  Concile  le  plus  vrai,  le  plus  general,  le 
plus  libre,  le  plus  eclaire.  Ceux-la  seuls  pourraient  le  contester 
qui  auraient  ete  resolus  d’avance  a ne  reconnaitre  ni  lumieres  ni 
c liberte  au  sein  de  I’Eglise,  tant  qu’elle  ne  se  laissera  pas  absorber 
dans  leur  personnalite  et  dominer  par  leurs  idees  et  leurs  volontes 
particulieres. 

De  tels  espoirs  seront  toujours  trompes.  L’Eglise  est  libre  de 
tout  joug ; elle  ne  releve  que  de  I’Esprit-Saint  et  que  d’elle-meme  : 
Visum  est  Spiritui  Sancto  et  nobis.  Ce  que  nous  vous  avons  ecrit 
autrefois,  N.  T.  C.  F.,  a I’occasion  des  Conciles  successifs  de  notre 
province , nous  vous  le  repetons  aujourd’hui  avec  bien  plus  de 
certitude  et  fondement.  Ces  lignes,  deja  anciennes,  conservent 
d’autant  plus  d’a-propos  qu’elles  ont  ete  tracees  en  face  des  pre- 
miers symptomes  d’un  mal  dont  nous  voyons  les  tristes  developpe- 
ments.  Nous  vous  disions : 

„.  . . L’histoire  ecclesiastique  et  I’experience  nous  ont  appris 
que,  sur  les  questions  les  plus  brfilantes  et  les  plus  difficiles,  les 
assemblees  canoniques,  entourees  de  tant  de  secours,  eclairees  de 
tant  de  lumieres  et  assistees  de  tant  de  graces , qui  ne  se  ren- 
contrent  point  ailleurs,  excellent  a trouver  I’expression  propre, 
et  a formuler  la  verite  avec  une  mesure,  une  precision,  une  deli- 
catesse,  un  melange  de  force  et  de  douceur,  en  un  mot,  avec  une 
^ perfection  surhumaine  et  comme  inspiree  que  n’avait  su  atteindre 
ni  la  sagesse  meme  concertee  des  sages,  ni  la  prudence  combinee 
des  prudents,  combien  moins  la  vivacite  des  caracteres  ardents  et 
I’emportement  des  esprits  passionnes  ou  prevenus!‘‘ 

„.  . . La  toute  pression  irreguliere  est  impossible;  aucun  esprit, 
aucun  sentiment  de  personnalite  ne  peut  definitivement  prevaloir; 
le  parti  pris  et  I’idee  precon^ue  subi.ssent  le  controle  et  I’examen ; 
I’impetuosite  des  caracteres  et  des  volontes  est  comprimee;  I’as- 
cendant  meme  du  talent  ne  peut  degenerer  en  seduction;  les 
calculs  de  I’habilete  trop  humaine  sont  dejoues.  En  un  mot,  toute 
surprise  est  ecartee;  les  hommes  finissent  par  s’eff'acer ; I’assistance 
que  Jesus-Christ  a promise  a ses  Apbtres  devient  comme  sensible; 
la  foi,  la  doctrine,  la  tradition,  le  droit  triomphent  seuls. “ 

Tel  sera,  N.  T.  C.  F.,  le  resultat  de  ce  Concile  oecumenique 
du  Vatican , dont  les  fruits  deviendront  d’autant  plus  abondants, 
d’autant  plus  precieux,  qu’ils  auront  ete  achetes  au  prix  de  plus 
de  patience,  de  travail  et  d’eftbrts.  Les  obstacles  peuvent  nous 


‘ Matth.  21,  45. 


® Matth.  21,  42. 


® Act.  4,  11.  12. 


1391 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1392 


affliger,  il  ne  nous  surprennent  guere  et  ils  ne  nous  etfraient 
point:  nous  y voyons  la  mesure  des  benedictions  que  Dieu  re- 
serve a notre  oeuvre,  ou  plutot  a la  sienne.  Vos  prieres,  vos 
exercices  de  penitence  et  de  piete,  les  graces  spirituelles  attachees 
soit  a la  station  quadragesimale , soit  aux  predications  du  jubile 
qui  se  succedent  sur  les  divers  points  du  diocese,  contribueront 
puissamraent  a I’lieureux  achevement,  a la  prompte  conclusion  d’une 
asseinblee  qui  doit  occuper  une  si  grande  place  dans  les  tastes 
de  I’Eglise  et  de  la  societe. 

(L’Univers  8 Mars  1870.)  ^ 

401. 

D.  19.  Febr.  1870.  — Revmus  Andreas  Raess,  EpLsc.  Argentinensis,  ex 
epistolis  sacerdotis  Gratry  duas  priores  iudiciali  sententia  con- 
demnat,  atque  clero  et  fidelibus  sub  poenis  iure  statutis  interdicit, 
ne  duas  illas  epistolas,  neve  alia  eiusdem  scripta  (nisi  canonice 
approbata)  legant,  cum  aliis  communicent,  apud  se  servent. 

Andre  Raess,  par  la  misericorde  de  Dieu  et  la  grace  du  Saint-Siege 
apostolique,  Eveque  de  Strasbourg,  Prelat  assistant  au  Trone 
pontifical,  etc. 

Au  Clerge  et  aux  FidHes  du  dioche,  snlut  et  henediciion  en 
Notre  Seigneur  Jesus-Christ. 

Tres  chers  freres. 

Nous  avons  pris  connaissance  de  deux  lettres  publiees  par 
M.  I’abbe  Gratry,  sous  ce  titre:  Mgr  f Eveque  d' Orleans  et  Mgr 
V Archeveque  de  Malines.  — Paris,  1870.  Charles  Douniol,  libraire- 
editeur,  rue  de  Tournon,  29,  et  apres  Nous  etre  convaincu  de  leur 
authenticite,  usant  de  Notre  droit  de  juger  en  ce  qui  Nous  regarde 
et  pour  Notre  diocese  les  ecrits  qui  Nous  paraissent  reprelien- 
sibles  au  point  de  vue  de  la  doctrine  et  dangereux  pour  les  fideles 
confies  a Notre  sollicitude  pastorale : 

Considerant  que,  a I’occasion  d’un  debat  theologique  qui  s’est 
eleve  entre  deux  venerables  Prelats,  I’auteur  des  dites  lettres, 
depassant  toute  mesure,  declare  une  le§on  du  breviaire  remain 
„un  recit  mensonger  et  intolerable**;  ajoutant  que  jamais  il  Fy 
eut  en  histoire  une  plus  audacieuse  fourherie,  ni  plus  insolente  sup- 
pression des  fails  les  plus  considerables  . . . que  le  breviaire  romain 
resume  une  longue  suite  de  frnudes  dans  un  dernier  et  solennel 
mensonge  (P®  lettre,  p.  77),  et  ailleurs : J'aurais  pu  vous  montrer 
aussi  sur  celte  question  les  efforts  seculaires  des  Uturgistes  de  la 
cour  romaine  pour  etouffer  la  verite  par  VaUeration  du  breviaire 
(2®  lettre,  p.  74): 

Attendu  que,  par  ces  paroles,  I’auteur  outrage  d’une  fagon 
scandaleuse  I’Eglise  romaine,  qui  a autorise  et  approuve  le  dit 
breviaire,  qui  oblige  tons  ses  pretres  a le  reciter  journellement, 
et  qui,  par  consequent,  dans  I’liypothese  de  I’auteur,  n’aurait  pu 
etre  que  dupe  ou  complice  de  ce  qu’il  lui  plait  d’appeler  la  plus 
audacieuse  fourberie  qn'il  y ail  en  histoire-, 

Considerant  de  plus  que,  voulant  qualifier  les  sentiments  et 
les  precedes  de  Vecole  qui  n’admet  pas  que  les  Papes  puissent 
errer  sur  la  foi  dans  des  constitutions  dogmatiques  destinees  a 
fixer  I’enseignement  dans  I’Eglise  entiere,  I’auteur  s’oublie  jus- 
qu’a  dire:  Il  n’y  a plus  id  ni  science,  ni  raison,  ni  discussion, 
ni  attention,  ni  operation  intellectuelle  quelconque;  c’est  un  vertige, 
dest  une  ivresse  qui  ne  sail  plus  discerner  les  objets  (P®  lettre, 
p.  37).  Et  ailleurs:  Connaissez-vous  dans  Vhistoire  de  V esprit  hu- 
rnain  une  question  theologique,  philosophique,  liistorique  qui  ait  He 
aussi  dhhonorh  par  le  mensonge,  la  mauvaise  foi  et  tout  le  tra- 
vail des  faussaires?  Je  le  repete,  dest  une  question  totalement  gnn- 
gr cnee  par  la  fraude  (2“®  lettre,  p.  77,  78): 

Attendu  que  ces  qualifications  odieuses  atteignent  I’immense 
majorite  des  Eveques  et  des  theologiens  qui  out  ton  jours  professe, 
et  qui  professent  encore,  a tout  le  moins  comnie  une  doctrine 
certaine,  que  les  constitutions  dogmatiques  des  Souverains  Pon- 
tifes  destinees  a fixer  I’enseignernent  dans  I’Eglise  entiere  (les 
seules  dont  il  s’agisse  dans  I’esprit  de  I’auteur  — • P®  lettre,  p.  49), 
ont  droit  a un  veritable  assentiment  interieur  de  tons  les  fideles 
sans  exception,  et  que  par  consequent  elles  ne  sauraient  contenir 
une  heresie  formelle; 

Considerant  en  outre  que  I’auteur  declare,  en  terminant  sa 
premiere  lettre,  qu’il  a regu  a cet  effet  des  ordres  de  Dieu  . . . 
qu’il  croit  trh  fermement  Hrire  ceci  par  I’ordre  de  Dieu  et  de 
Notre-Seigneur  Jesus-Christ  (p.  79  et  80),  s’arrogeant  ainsi  dans 


I’Eglise  une  mission  d’enseigner  differente  de  celle  qui  decoule  de 
I’autorite  hierarchique,  et  confondant  par  un  deplorable  sophisme 
les  lumieres  de  la  grace,  qui  ne  manquent  jamais  aux  ames  droites 
et  humbles,  avec  I’ordre  d’enseigner  qui  ne  pent  se  justifier  que 
par  la  mission  des  pasteurs  legitimes,  ou  par  des  signes  extra- 
ordinaires  de  la  volonte  divine,  reconnus  et  attestes  par  I’Eglise: 

Attendu  que  de  pareilles  pretentions  qui,  dans  I’espece,  ne 
s’appuient  sur  aucun  fait  comm  ou  suffisamment  prouve,  ouvriraient 
la  voie  aux  reveries  les  plus  funestes  de  I’llluminisme,  et  porteraient 
une  grave  atteinte  a I’ordre  comme  aux  droits  de  la  hierarchie  ; 

Sans  nous  arreter  a I’explication  de  ces  etranges  paroles  ha- 
sai'dees  en  tete  de  la  deuxieme  lettre  (p.  Ill),  et  la  trouvant  in- 
suffisante,  attendu  que,  ni  la  raison,  ni  la  conscience,  ni  la  foi 
d’un  ecrivain  ne  sauraient  jamais  I’autoriser  a faire  des  decla- 
rations aussi  expresses  que  celle-ci:  Je  crois  tres  fermement  ecrire 
ceci  par  Vordre  de  Dieu  et  de  Notre-Seigneur  Jesus-Christ;  que, 
des  lors,  cette  declaration  n’etant  pas  retiree,  subsiste  dans  sa 
teneur  primitive  et  se  trouve  meme  corroboree  par  I’appel  que 
fait  I’auteur  a sa  raison  particuliere  pour  justifier  les  pretendus 
ordres  qu’il  aurait  re^us  de  Dieu ; 

Considerant  que,  s’il  etait  loisible  a I’auteur,  comme  a tout 
ecrivain  catholique,  de  se  livrer  a une  discussion  serieuse  sur 
I’origine  de  ce  qu’il  appelle  les  fausses  decretales,  sur  leur  valeur 
doctrinale  ou  disciplinaire , le  respect  de  la  verite  et  la  connais- 
sance la  plus  elementaire  des  monuments  de  la  tradition  lui  in- 
terdisaient  de  soutenir  que  toutes  les  prerogatives  du  Saint-Siege 
autres  que  la  primaute  ne  reposent  que  sur  des  documents  faux 
(2“®  lettre,  p.  56,  71,  72): 

Attendu  que,  s’il  en  etait  ainsi,  les  Souverains  Pontifes  auraient 
exerce  pendant  des  siecles  une  autorite  spirituelle  non  justifiee 
en  droit,  tandis  que  de  son  cote  I’Eglise  entiere  aurait  prete  a 
cette  autorite  usurpee  un  assentiment  aveugle,  cessant  ainsi  d’etre 
indefectible  de  fait;  maximes  intolerables  et  qui  rappellent  les 
declamations  de  Luther  a ses  debuts; 

Considerant  que,  dans  un  langage  dont  la  violence  depasse 
toute  limite,  I’auteur  s’attache  a poursuivre  ce  qu’il  nomme  une 
ecole  d’erreur  qui  aspire  d regner  aujourd’hui  sans  partage  . . . 
une  ecole  qui  est  depuis  des  siecles,  et  surtout  en  ce  siecle,  Vopprobre 
de  notre  cause  et  le  fleau  de  la  religion  . . . une  ecole  d’erreur 
qui  n’est  autre  que  I’ obstacle  prevu  par  le  Christ,  ces  portes  de 
VeMex  qui  essaieront  de  prevaloir  centre  I’Eglise,  mais  qui  ne  pour- 
ront  prevaloir  (2®  lettre,  p.  3,  85). 

Attendu  que  de  telles  assertions  sont  injurieuses  au  plus  haut 
point  pour  les  Souverains  Pontifes  qui,  dans  I'hypothese  de  I’au- 
teur, auraient  manque  a tous  les  devoirs  de  leur  cliarge  en  lais- 
sant  se  developper  depuis  des  siecles,  sans  la  fletrir  ni  la  con- 
daniner,  sans  meme  en  signaler  I’existence  aux  fideles,  une  ecole 
qui  pourtant,  s’il  fallait  en  croire  I’auteur,  serait  I’opprobre  de 
notre  cause,  I’ennemie  de  I’Eglise  et  le  fleau  de  la  religion; 

Considerant  que  I’auteur,  voulant  distinguer  entre  le  tresor 
de  la  foi  catholique  et  le  vase  d’argile  qui  le  contient,  appelle  ce 
vase  d’argile  la  Politique  de  I’Eglise,  et  qu’il  attribue  a cette  poli- 
tique de  I’Eglise  les  mensonges  qui  nous  ont  trompes,  qui  nous  ont 
divises  et  qui,  d’apres  lui,  ont  arrete  les  progres  de  la  foi  jusqu’d 
nos  jours  (2®  lettre,  p.  80,  81,  82,  83,  85);  oubliant  aussi  [ainsi?] 
que  I’Eglise  est  assistee  de  I’Esprit-Saint,  non-seuleraent  dans 
I’enseignement  de  la  foi  et  dans  Tadministration  des  sacrements, 
mais  encore  dans  le  gouvernement  de  la  societe  spirituelle,  et  que, 
par  consequent,  attribuer  a sa  politique  les  divisions  de  la  chre- 
iiente  et  les  retards  qu’a  pu  subir  la  conversion  des  peoples, 
c’est  dire  clairement  qu’elle  a ete  infidele  a une  partie  de  sa 
mission  : 

Attendu  qu’un  tel  langage,  aussi  contraire  aux  donnees  de 
I’histoire  qu’aux  promesses  de  I’Evangile,  ressemble  a celui  des 
heretiques  de  tous  les  temps  et  de  tous  les  lieux; 

Considerant  au  surplus  que  le  nom  de  I’auteur,  son  talent 
et  les  services  qu’il  a I’endus  precedemnient  a I’Eglise,  loin  d’etre 
pour  Nous  un  motif  de  garder  le  silence  sur  son  oeuvre,  ne  font 
qu’ajouter  a la  necessite  de  la  reprouver,  a cause  du  retentisse- 
ment  qu’elle  est  destinee  a recevoir  et  de  I’interet  de  curiosite 
qui  pourrait  s’y  attacher; 

Considerant  enfin  les  efforts  que  fait  I’auteur  lui-meme  pour 
donner  la  plus  grande  publicite  possible  aux  deux  ecrits  en  ques- 
tion, et  attendu  que  des  lors  il  Nous  met  dans  I’obligation  de 
les  signaler  comme  dangereux  au  clerge  et  aux  fideles  parmi^les- 
quels  il  cherche  a les  repandre; 


1393 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  400. — 403. 


1394 


Considerant,  du  reste,  que  I’auteur  ayant  appartenu  autrefois 
a Notre  diocese,  y a exerce  les  fonctions  du  saint  ministere  pen- 
dant quelques  annees;  qu’il  y a laisse  de  justes  et  noinhreuses 
sympathies,  et  que  par  suite  il  Nous  appartient  tout  particuliere- 
ment  de  premunir  Nos  diocesains  contre  le  danger  de  ses  pre- 
sentes  pi’oductions ; 

A ces  causes,  le  saint  nom  de  Dieu  invoque : 

Art.  1.  Avons  condamne  et  condamnons  les  deux  lettres  sus- 
mentionnees,  comme  renfermant  des  propositions  fausses,  scanda- 
leuses,  outrageantes  pour  la  sainte  Eglise  romaine,  ouvrant  la 
voie  a des  erreurs  deja  condamnees  par  les  Souverains  Pontifes, 
temeraires  et  sentant  I’heresie. 

Art.  2.  Faisons  defense  sous  les  peines  de  droit  au  clerge 
et  aux  fideles  de  notre  diocese  de  lire  les  dites  lettres,  de  les  com- 
muniquer,  et  de  les  conserver  chez  eux. 

Art.  3.  Etendons  la  meme  defense  a tons  les  ecrits  que  le 
susdit  auteur  pourrait  publier  dans  la  suite  en  matiere  de  theo- 
logie,  a moins  qu’ils  ne  soient  revetus  de  V imprimatur  canonique. 

Donne  a Eome,  hors  la  Porte  Flamiuienne,  le  19  Fevr.  1870. 

t Andre,  Eveque  de  Strasbourg. 

Par  Mandement  de  Monseigneur: 

Biot,  chanoine,  secretaire. 

La  presente  lettre  devra  etre  lue  en  chaire  dans  notre  Eglise 
cathedrale  et  dans  les  autres  eglises  du  diocese  ou  MM.  les  cures 
jugeront  utile  et  opportun  de  le  faire. 

(L’Univers  28  F4vrier  1870.) 

402. 

D.  20.  Febr.  1870.  — Revfiius  Ludovicus  Caverot,  Episc.  S.  Deodati, 

Revihi  Raess  epistola  suis  dioecesanis  transmissa,  cum  eo  Gratrii 

epistolas  condemnat. 

Monsieur  et  tres  cher  cure, 

Vous  avez  ete  certainement  aussi  afflige  que  j’ai  pu  I’etre  du 
seandale  que  vient  de  donner  a I’Eglise  un  homme  en  qui  elle 
avait  trouve  jusqu’ici  un  ministre  fidele  et  un  defenseur  devoue 
de  la  verite.  Nous  voulons  parler  de  M.  I’abbe  Gratry  et  des 
deux  lettres  qu’il  vient  d’adresser  a Mgr  Dechamps,  Archeveque 
de  Malines. 

En  presence  de  tels  exces  de  polemique  et  de  leur  retentisse- 
ment  lamentable , il  a semble  a plusieurs  de  mes  venerables  col- 
legues  et  a moi  qu’il  ne  nous  etait  pas  permis  de  garder  le  si- 
lence. Aussi  Mgr  I’Eveque  de  Strasbourg,  interpretant  nos  pen- 
sees  et  notre  sentiment  commun , vient  de  porter  condamnation 
de  ces  deux  lettres  par  un  jugement  canonique  dont  je  joins  le 
texte  a la  presente. 

J’adhere  pleinement  a ce  jugement;  je  le  fais  mien  en  ce 
qui  concerne  mon  diocese,  et  je  porte  la  meme  condamnation. 

Puisse  cet  acte  de  severite,  si  douloureux  a des  coeurs  d’Eve- 
que,  inspirer  a celui  qui  en  est  I’objet  de  salutaires  reflexions! 
Puisse  cet  exemple  faire  comprendre  que,  ni  la  dignite,  ni  le  ta- 
lent, ni  la  science,  ni  meme  les  services  eclatants  rendus  a I’Eglise, 
n’autorisent  qui  que  ce  soit  a pretendre  la  regenter  et  la  diriger ! 
et  que  plus  nous  avons  eu  le  bonheur  de  lui  etre  utiles,  plus  nous 
devons  dire:  Servi  inutiles  sumus:  qui  slat,  videat  ne  cadnt. 

Si  vous  jugez  que  la  connaissance  de  cette  circulaire  et  de 
I’acte  judiciaire  qui  s’y  rapporte  puisse  etre  utile  a votre  paroisse, 
je  vous  autorise  a la  communiquer,  ou  a en  donner  lecture 
en  chaire. 

Rome,  hors  la  Porte  Flaminienne,  le  dimanche  de  la  Sexa- 
gesime  de  I’an  de  N.  S.  1870. 

t Louis-Marie,  Eveque  de  Saint-Die. 

(Ibid.  4 Mars  1870.) 

403. 

D.  23.  Febr.  1870.  — Revmus  Theodoras  de  Montpellier,  Episc.  Ijco- 

diensis,  idem  facit. 

Messieurs  et  N.  T.  C.  F., 

En  vous  quittant,  il  y a bientot  trois  mois,  nous  vous  avons 
adresse,  en  gage  de  notre  amour  paternel  et  de  Jiotre  sollicitude 

Coll.  Lac.  VII. 


pastorale,  une  instruction  sur  le  Concile,  sur  I’Eglise  et  sur  les 
prerogatives  du  Pape.  Cette  instruction  avait  pour  but,  non 
seuleraent  de  vous  mettre  sous  les  yeux  les  notions  qu’il  vous 
est  utile  d’avoir  presentes  a I’esprit  dans  les  circonstances  ac- 
tuelles,  et  de  rendre  temoignage  de  la  foi  traditionnelle  de  I’anti- 
que  et  fidele  Eglise  de  Liege  en  I’infaillibilite  du  successeur  de 
saint  Pierre  sur  le  Siege  de  Rome ; mais  encore  de  vous  premunir 
contre  les  tentatives  qui  pourraient  etre  faites  du  dehors,  sinon 
pour  ebranler  votre  croyance,  au  moins  pour  repandre  sur  elle 
quelques  nuages  et  pour  troubler  vos  ames.  Ces  tentatives,  qui 
commen^aient  a se  produire  au  moment  de  notre  depart,  se  sent 
multipliees  depuis  lors , au  moyen  d’ecrits  les  uus  anonymes , les 
autres  signes  de  noms  plus  ou  moins  accredites. 

Quelques-uns  de  ces  ecrits  out  ete  composes  par  des  eccle- 
siastiques  jouissant  d’une  certaine  reputation,  soit  comme  savants, 
soit  comme  litterateurs,  et  ils  ont  reQU  une  publicite  extraordi- 
naire taut  de  la  part  de  leurs  auteurs  que  de  celle  de  la  presse 
incredule  et  maQonnique.  Le  concours  et  les  eloges  qu’ils  ont 
obtenus  des  ennemis  de  la  religion  ont  ete  pour  ces  ecclesiasti- 
ques  le  premier  chatiment  de  leur  seandale,  et  pour  leurs  ecrits 
la  plus  solennelle  fletrissure.  Ce  concours  suspect  et  ces  eloges 
humiliants  ont  du  etre  pour  vous,  N.  T.  C.  F.,  un  avertissement 
des  plus  persuasifs,  une  raison  prejudicielle  suffisante  pour  vous 
determiner  a ne  point  accueillir  ces  docteiirs  qui  venaient  a vous 
escortes  des  protestants,  des  juifs,  des  francs-magons,  des  solidaires, 
de  tous  les  ennemis  de  I’Eglise  catholique.  Sans  entrer  dans  le 
fond  de  la  question  theologique,  vous  vous  serez  demande : Quelle 
est  done  cette  doctrine  que  nous  prechent  des  voix  etrangeres 
qui  n’ont  point  d’autorite  pour  nous  parler,  et  des  voix  infideles  et 
ennemies  qu’il  nous  est  defendu  d’ecouter? 

Quels  sent  done  ces  Apotres  qui  viennent  a nous  avec  ce 
cortege  de  tous  les  ennemis  du  nom  de  Jesus-Christ,  de  tous  les 
pai'ens  modernes?  Est-ce  ainsi,  est-ce  de  concert  avec  les  philo- 
sophes  et  les  litterateurs  paiens  de  leur  temps  que  saint  Pierre 
et  saint  Paul,  que  tout  le  college  apostolique  a preche  I’Evangile 
au  monde?  Est-ce  ainsi,  est-ce  avec  le  patronage  de  quelques 
ecclesiastiques  sans  mission  et  le  concours  de  tous  les  artisans 
du  mensonge,  que  se  presente  a nous  la  croyance  traditionnelle 
que  nous  professons,  et  dont  notre  Eveque  doit  rendre  temoignage 
pour  nous  en  face  de  1’ Eglise  enseignante  assemblee  a Rome? 

Non , la  croyance  de  nos  peres , notre  croyance  a nous , ne 
date  ni  de  I’an  1000,  ni  de  Fan  1400,  ni  de  Fan  1682:  elle  date 
des  promesses  faites  par  Notre-Seigneur  Jesus-Christ  a saint  Pierre  ! 
Notre  croyance,  a nous,  est  celle  des  saints  Peres,  celle  de  toutes 
les  Eglises,  celle  de  tous  les  siecles,  celle  des  princes  de  la  science 
des  choses  divines,  celle  de  toutes  les  plus  illustres  ecoles,  celle 
de  tous  les  ordres  religieux,  et  bientot  les  Eveques,  presqu’a  Fu- 
nanimite,  la  confirmeront  solennellenient  aux  applaudissements  du 
monde  catholique. 

Oui,  je  n’en  doute  pas,  mes  bien-aimes  Freres  en  Jesus-Christ, 
mes  cheres  ouailles,  tel  aura  ete  votre  langage  en  reponse  aux 
provocations  venues  du  dehors,  telle  est  la  fermete  de  vos  sen- 
timents catholiques,  apostoliques  et  remains  a Fencontre  des  sug- 
gestions dont  vous  aurez  pu  etre  Fobjet. 

Mais  quelque  confiance  que  m’inspire  la  fermete  de  votre 
foi , quelque  preuve  que  vous  m’ayez  donnee  de  I’intelligence  et 
du  sens  si  eminemment  catholique  qui  vous  distinguent,  j’eprouve 
le  besoin  de  vous  parler,  de  vous  rassurer,  de  vous  defendre,  de 
resserrer  les  liens  qui  nous  unissent,  ouailles  et  pasteurs.  Il  est 
dit  par  FEsprit-Saint  a chaque  Eveque:  Veillez  sur  vous-nieme  et 
sur  le  hercail  qui  vous  a ete  confte.  L’ Esprit-Saint  vous  a con- 
stitue  Eveque  pour  gouverner  V Eglise  de  Dieu,  que  Jesus-Christ 
s'est  acquise  au  prix  de  son  sang. 

C’est  une  maxime  aussi  ancienne  que  la  hierarchie  eccle- 
siastique,  c’est  une  maxime  vraiment  catholique  que  celle  qui 
nous  dit:  Une  Eglise  est  dans  son  Eveque.  A raison  de  cela,  de 
la  constitution  divine  de  FEglise,  les  fideles  d’uiie  Eglise  parti- 
culiere  n’ont  qu’un  pore,  un  pasteur,  un  docteur:  leur  Eveque  en 
communion  avec  le  Pape,  pere,  pasteur  et  docteur  de  toutes  les 
Eglises  et  de  tous  les  Eveques.  Consequemment,  si  quelqu’un, 
tout  considerable  qu’il  soit , vous  tient  un  langage  qui  contredise 
votre  Eveque,  et  son  enseignement  approuve  par  le  Pape,  par  le 
supreme  et  infaillible  docteur,  votre  Eveque  a lo  droit  et  le  devoir 
de  vous  dire:  N’ecoutez  pas  cet  homme!!!  repoussez  sa  doctrine!!! 

Ce  devoir,  N.  T.  C.  F.,  nous  venous  le  remplir.  Responsable 
du  salut  de  vos  ames , gardien  dans  notre  Eglise  du  depot  de  la 

88 


1395 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1396 


croyance  catholique,  oblige  de  defendre  I’lionneur  de  I’Eglise  en- 
tiere  attaquee  dans  Thonneur  coinme  dans  les  prerogatives  de 
I’Eglise  romaine,  mere  et  maitresse  de  toutes  les  Eglises,  nous 
avons  condamne,  a I’exemple  de  plusieurs  de  nos  venerables  Freres 
dans  I’Episcopat,  les  lettres  du  P.  A.  Gratry,  pretre  de  I’Oratoire, 
et  nous  en  interdisons  la  lecture  a nos  diocesains,  pour  les  mo- 
tifs que  nous  aliens  exposer. 

Sequuntur  rationes,  quas  exposuit  Revmiis  Raess. 

La  presente  lettre,  ainsi  que  le  jugement  canonique  qui  la 
suit,  sera  lue  dans  notre  Eglise  catbedrale,  dans  toutes  eglises 
paroissiales  de  la  ville  de  Liege  et  des  villes  du  diocese ; elle  le 
sera  egalement  dans  les  eglises  des  localites  les  plus  importantes, 
si  MM.  les  cures  le  jugent  utile,  le  dimanclie  qui  suivra  sa  re- 
ception. 

Donne  a Rome,  hors  la  Porte  Flaminienne,  le  23  Fevr.  1870. 

L.  t S.  Theodore,  Eveque  de  Liege. 

Par  Mandement: 

J.  Lupus,  chauoine  faisant  les  fonctious  de  secretaire. 

(L’Univers  5 Mars  1870.) 


404. 

D.  23.  Febr.  1870.  — Pari  modo  Revmus  Ludovicus  Nogret,  Episc. 

S.  Claudii,  literas  Revnii  Raess  ad  Clerum  suae  dioecesis  trans- 

mittit  eiusque  sententiam  comprobat. 

Rome,  hors  la  Porte  Flaminienne  le  23  Fevrier. 

Messieurs  et  chers  Cooperateurs, 

Je  connais  trop  bien  I’excellent  esprit  qui  vous  anime  pour 
ne  pas  etre  persuade  que  vous  partagez  ma  douleur  et  ma  solli- 
citude,  en  face  du  grave  sujet  d’aftliction  donne  a toute  I’Eglise 
par  les  ecrits  d’un  homme  qui,  jusqu’ici  ministre  fidtde,  s’etait  fait 
un  nom  pai’mi  les  apologistes  de  la^verite. 

Je  ne  crois  pas  pouvoir  me  taire,  lorsque  je  vois  outrager 
ce  qu’il  y a de  plus  respectable  au  monde,  fletrir  les  plus  saines 
doctrines  et  attaquer  I’honneur  de  la  sainte  Eglise. 

Un  de  nos  venerables  collegues.  Mgr  I’Eveque  de  Strasboui-g, 
interpretant  les  sentiments  de  ses  freres  et  particulierement  les 
miens,  vient  de  formuler  la  condamnation  de  ces  deplorables  ecrits 
par  un  jugement  canonique  dont  je  joins  le  texte  a cette  circulaire. 

Je  me  fais  un  serieux  devoir  d’adherer  pleinement  a ce  ju- 
gement et  de  le  publier  pour  mon  diocese.  Le  clerge  et  les 
lideles  connaissent  assez  mon  coeur  pour  y lire  ce  qu’il  m’en 
coute  pour  condanmer  un  auteur  dont  le  zele  et  le  talent  rejouis- 
saient  I’Eglise,  et  dont  j’aurais  voulu  toujours  louer  et  benir  les 
travaux. 

Puisse  du  moins  cet  acte  douloureux  de  severite , en  preser- 
vant de  tout  danger  les  fideles  qui  nous  sont  confies  et  dont  la 
docilite  fait  ma  consolation,  contribuer  a eclairer  celui  qui  en 
est  I’objet ! 

Afin  qu’il  en  soit  ainsi,  il  nous  reste.  Messieurs  et  chers  Co- 
opei-ateurs,  a remplir  un  nouveau  devoir  envers  I’ecrivain  cou- 
pable  et  les  araes  qu’il  a pu  troubler.  Helas!  la  Sainte  Eeriture 
contient  de  si  terribles  menaces  centre  celui  qui  a le  malheur 
d’insulter  sa  Mere ! ! 

Prions  Dieu  d’en  epargner  les  suites  a cet  enfant  de  I’Eglise, 
qui  la  meconnait  aujourd’hui  jusqu’a  la  denoncer  au  mepris  des 
hommes  et  a lui  attribuer  des  indignites;  a cet  enfant  de  I’Eglise 
qui,  esperons-le,  la  consolera  bientot  et  s’honorera  grandement  en 
reconnaissant  ses  torts  et  en  lui  rendant,  apres  une  noble  retrac- 
tation, un  defenseur  eleve,  par  I’humilite  du  repentir  et  la  gene- 
rosite  de  I’aveu,  a la  gloire  meme  de  Fenelon.  Pour  lui,  quel 
encourageant  exemple ! 

Comine  vous  le  jugerez  opportun,  vous  pourrez,  Messieurs  et 
chers  Cooperateurs,  faire  a vos  paroissiens  lecture  de  la  presente 
Lettre  et  du  Jugement  qui  I’accompagne , ou  en  donner  commu- 
nication suivant  les  besoins  des  ames. 

Agreez  I’assurance  de  mes  sentiments  toujours  affectueux  et 
devoues  en  Notre-Seigneur. 

t Louis-Anne,  Eveque  de  Saint-Claude. 


a 405. 

D.  24.  Febr.  1870.  — Eidem  sententiae  accedit  Revmus  Ludovicus 

Delalle,  Episc.  Ruthenensis. 

Postquam  exposuit,  quoniodo  Ecclesiam  aggredi  soleant  adver- 

sarii,  quamque  perversa  sit  doctrina  gallicanismi,  sic  pergit: 

Ce  qui  nous  afflige  sans  nous  etonner.  Messieurs,  ce  n’est  pas 
de  voir  I’acharnement  des  ennemis  de  I’ordre  religieux  et  social 
centre  la  Papaute,  boulevard  de  Tun  et  de  I’autre.  Mais  ce  qui 
nous  etonne  et  nous  afflige  tout  a la  fois,  e’est  de  voir  que  cette 
armee  du  mal  a trouve  des  renforts  parmi  ceux  que  nous  ai- 
mions  autrefois  comme  les  plus  nobles  enfants  et  les  defenseurs 
de  la  sainte  Eglise,  et  meme  jusqu’au  sein  du  clerge  frangais. 

Deja  nous  vous  avons  parle  du  livre  du  doyen  de  la  Sorbonne 
et  nous  en  avons  fait  une  appreciation  sommaire  *.  Nous  ne  vou- 
lons  pas  y revenir  aujourd’hui,  car  nous  ne  pourrions  que  re- 
peter ce  qui  en  a ete  dit  par  tant  de  doctes  ecrivains,  et  surtout 
en  dernier  lieu  par  le  R.  P.  Abbe  de  Solesmes,  Dom  Gueranger, 
dans  sa  recente  publication  intitulee:  La  MonarcMe  pontificale, 
savant  ecrit  qu’on  ne  pent  assez  lire.  Depuis  I’apparition  de 
cette  oeuvre  gallicano-parlementaire  qui  attaque  la  constitution 
fondamentale  de  I’Eglise,  un  autre  manifeste,  parti  de  plus  haut, 
a delate  sur  nos  dioceses  en  I’absence  de  leurs  premiers  pasteurs. 
A I’aide  d’une  presse  semi-catholique,  semi-gallicane  et  cesarienne, 
il  a jete  une  grande  perturbation  dans  la  partie  la  plus  saine 
du  monde  laic,  aussi  etranger  a ces  hautes 
ferent  au  gouvernement  de  I’Eglise,  qu’a 
decisions. 

Il  est  evident  que  ces  savantes  manoeuvres  et  tout  le  bruit 
qui  se  fait  autour  de  I’infaillibilite  du  Pape  tendent  a peser  sur 
les  deliberations  du  Concile.  C’est  sous  les  formes  seduisantes  de 
I’orthodoxie,  terreur  de  la  libre-pensee,  que  le  parti  le  plus  avance 
de  la  destruction  a trouve  des  auxiliaires  jusque  dans  le  camp 
d’un  illustre  ecrivain  qui  lui  avait  porte  de  si  rudes  coups.  Helas ! 
faut-il  que,  pour  rester  fidele  a nos  convictions  profondes,  nous 
ayons  a lutter  douloureusement  contre  I’admiration  et  la  tendresse 
que  nous  lui  avious  vouees  dans  les  jours  de  sa  gloire ! Faut-il 
qu’a  la  vue  de  tant  de  zizanie  jetee  dans  le  champ  du  pere  de 
^ famille,  nous  soyons  forces  de  dire : Inimicits  homo  hoc  fecit:  C’est 
I’homme  ennemi  qui  a fait  cela! 

Messieurs  et  chers  Cooperateurs,  partage  entre  nos  vieilles 
affections  et  la  voix  de  notre  conscience,  nous  n’avons  pu  resister 
au  desir  de  verser  dans  vos  coeurs  I’amertume  qui  tourmente  le 
notre,  ainsi  que  le  regret  de  voir  figurer  parmi  les  adversaires 
de  la  souverainete  spirituelle  du  Pape,  celui  qui  fut  I’un  des  plus 
vail]ants  defenseurs  de  sa  souverainete  temporelle. 

On  aurait  beau  dire  que  cette  manifestation  extra-conciliaire 
n’a  pour  objet  que  la  question  accessoire  de  V opporhmite,  et  qu’au 
fond  on  croit  a I’infaillibilite  pontificale,  quoique  I’on  fasse  tout 
au  monde  pour  en  empecher  la  decision.  Il  n’en  va  pas  ainsi. 
Qu’on  le  veuille  ou  qu’on  ne  le  veuille  pas,  I’accessoire  ici  em- 
porte  le  principal,  et  quiconque  se  range  dans  le  parti  de  la  ne- 
gation est  fatalement  entraine  par  ceux  qui  precedent,  ou  de- 
borde  par  ceux  qui  suivent.  Telle  fut  toujours  la  marche  de 
tons  les  partis  et  de  toutes  les  coteries  dans  I’ordre  religieux  et 
social.  Luther  a commence  par  s’attaquer  aux  indulgences;  il  a 
ensuite  nie  I’autorite  du  Pape , puis  celle  de  1’ Eglise  entiere,  en- 
trainant  a sa  suite  les  populations  fascinees  par  I’appat  de  la  nou- 
veaute,  et  celles-ci  a leur  tour  Tout  pousse  au  fond  de  I’abime. 

Deja  Mgr  de  Sura  et  Mgr  d’Orleans  sont  depasses.  Un  nou- 
vel  ecrivain  qui  se  dit  inspire  de  Dieu  Gent  de  publier  deux  pam- 
phlets sous  le  titre  de:  Premiere  et  de  Seconde.  lettre  d Mgr  De- 
champs.  C’est  le  P.  Gratry  ou  M.  I’abbe  Gratry.  Sous  pretexte 
de  contester  I’infaillibilite  du  Pape , appuyee  sur  la  sainte  Ecri- 
ture  et  la  tradition  de  toute  I’antiquite,  il  a jete  la  boue  a plei- 
nes  mains  sur  la  face  de  I’figlise , declarant  que  depuis  des  sio- 
cles  il  y a dans  son  sein  une  ecole  d’erreur,  de  mensonges  et 
d’infamie;  que  le  tresor  do  la  verite  et  de  la  grace  divine  est 
renferme  dans  un  vase  d’argile,  qu’il  faut  briser  ce  vase  et  re- 
placer  le  don  de  Dieu  dans  un  vase  d’or,  apres  I’avoir  recueilli 
dans  I’Eucharistie.  Ce  verbiage  de  sectaire  et  ce  ton  de  pre- 
dicant sont  renouveles  du  protestantisme  et  du  jansenisme,  et  mon- 
trent  une  fois  de  plus  qu’en  s’attaquant  a la  tete  de  I’Eglise,  on 
frappe  le  corps  tout  entier. 


(questions  qui  se  re- 
1 opportunite  de  ses 


(Ibid.  6 Mars  1870.) 


‘ * Cf.  supra  doc.  313  p.  1280 


1397 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  403. — 409. 


1398 


Et  sur  quoi  s’appuie  le  pamphletaire  pour  affirmer,  sur  le  a 
ton  fanatique  d’un  illumine,  ces  clioses  qui  nous  font  horreur? 

II  s’appuie  sur  la  vieille  liistoire  du  Pape  Ilonorius  et  sur  les 
fausses  decretales,  deux  choses  eclaircies  depuis  longtemps  par 
la  science  historique,  mais  qui  paraissent  tout  a fait  nouvelles 
pour  lui.  Verse  dans  I’etude  des  sciences  naturelles  et  de  la  phi- 
losophic, M.  Gratry,  ou  le  P.  Gratry,  a voulu  enseigner  avant 
de  s’instruire,  et  il  n’a  pas  compris  que  ceux  qui  lui  avaient 
fourni  ces  documents  comme  des  decouvertes  recentes,  s’etaient 
moques  de  sa  credulite.  C’est  pourquoi  il  se  moque,  a son  tour, 
de  la  credulite  de  ses  lecteurs. 

Toutefois,  comme  il  a assaisonne  ses  erreurs  de  tous  les  char- 
mes  de  la  forme,  nous  savons  qu’il  a fait  et  qu’il  fait  encore  une 
multitude  de  dupes  parmi  les  classes  nombreuses  qui  joignent  la 
pretention  du  savoir  a I’ignorance  des  choses  de  la  religion.  On 
peut  dire  de  ces  publications  ce  qui  a ete  dit  des  Lettre.s  jyrovin- 
ciales  de  Pascal : Ce  sont  de  belles  menteiises.  C’est  pourquoi, 
laissant  aux  ecrivains  competents  et  consciencieux  le  soin  de  con- 
fondre  ce  pretre  audacieux  qui  preche  le  mepris  et  I’abolition  de 
I’institution  divine  de  I’Eglise  a qui  il  doit  I’honneur  du  sacer-  b 
doce,  ce  soldat  transfuge  qui  insulte  son  drapeau,  nous  nous  bor- 
nons  a declarer  que  nous  adherons  a la  condamnation  de  ses 
lettres  qui  vient  d’etre  publiee  par  notre  venerable  collegue  Mgr 
I’Eveque  de  Strasbourg,  que  nous  interdisons  a nos  diocesains  la 
lecture  de  ces  ecrits  pernicieux,  ainsi  que  des  journaux  qui  les 
repandent  ou  qui  les  proneut,  travaillant  ainsi  a pervertir  les 
ames  innocentes. 

Vous  trouverez  ci-apres  le  document  emane  de  I’Eveche  de 
Strasbourg,  dont  nous  venons  de  parler. 

Veillez  et  priez.  Messieurs  et  chers  Cooperateurs,  car  les  jours 
sont  mauvais  et  nous  sommes  au  fort  de  la  tempete.  Nous  n’a- 
vons  nulle  inquietude  sur  vous,  car  nous  savons  combien  votre 
foi  est  ferrae  et  eclairee,  et  c’est  avec  bonheur  que  nous  en  som- 
mes ici  le  temoin  et  I’organe.  Mais  nous  sommes  plein  de  solli- 
citude  pour  les  ames  qui  vous  ont  ete  confiees,  et  nous  prions 
Dieu  de  conserver  en  son  nom  toutes  ceiles  qu’il  nous  a donnees, 
afin  qu’aucune  ne  se  perde  par  le  scandale  des  mauvaises  doc- 
trines et  des  mauvais  examples. 

Recevez,  Messieurs,  I’expression  de  notre  tendresse  pastorale  c 
et  de  notre  entier  devouement. 

t Louis,  Eveque  de  Rodez. 

(L’Univers  10  Mars  1870.) 


406. 


ils  ne  vont  pas  de  notre  cote.  Ils  seraient  repousses  avec  horreur 
par  nos  catholiques,  qui,  dans  la  simplicite  de  leur  foi  robuste, 
croient  que  toucher  au  Pape,  c’est  toucher  a Dieu. 

S’ils  lisaient  ou  entendaient  la  moitie  de  ce  que  M.  Gratry 
et  compagnie  ecrivent,  ils  les  croiraient  protestants.  Ils  nous  croi- 
raient  protestants , nous-memes  Eveques  et  pretres , si  nous  ecri- 
vions  ou  autorisions  de  tel  les  choses  centre  le  successeur  de  Saint- 
Pierre  et  le  Vicaire  du  Christ. 

Si  j’etais  Eveque  en  France,  je  ne  manquerais  pas  a ce  que 
je  considm’e  comme  un  devoir,  de  me  ranger  du  cote  de  Nos- 
seigneurs  de  Laval  et  de  Strasbourg. 

Quand  le  loup  est  dans  la  bergerie,  quand  le  feu  est  a la 
maison  du  pere  de  famille,  il  faut  crier,  autrement  voila  que  la 
Sainte  Ecriture  nous  jette  le  terrible  reproche  adresse  par  le  pro- 
phete  aux  pasteurs  endormis  ou  infideles:  „Canes  muti  non  va- 
lentes  latrare.“ 

f R.  M.  Charles  Poirier,  Eveque  de  Roseau. 

(Ibid.  10  Mars  1870.) 


408. 


D.  6.  Mart.  1870.  — Revmus  loannes  Petrus  Mabile,  Episc.  Versa- 
liensis,  literis  ad  Revmum  Raess  datis  eius  damnatoriam  senten- 
tiam  approbat. 

Rome,  6 Mars. 


Monseigneur, 


Vous  venez  de  condamner  les  deux  premieres  Lettres  pu- 
bliees  par  M.  I’abbe  Gratry  comme  renfermant  des  propositions 
respectivement  fausses,  scandaleiises , outrageantes  pour  la  sainte 
Eglise,  et  sentanf  I’heresie. 

C’est  de  votre  part  un  acte  vraiment  episcopal,  dont  je  vous 
felicite,  et  auquel  j’adhere  completement  et  de  tout  coeur.  Ces 
Lettres,  mauvaises  en  elles-memes  et  dans  leur  esprit,  prennent 
un  deplorable  caractere  de  gravite  dans  les  circonstances  ou  nous 
sommes.  On  eprouve  une  douleur  indicible  en  voyant  un  pretre 
qui  se  dit  membre  du  clei’ge  regulier,  consacrer  son  talent,  non 
a defendre  la  bonne  cause,  mais  a faire  appel  a I’ignorance  et 
aux  passions  contre  I’autorite  du  successeur  de  saint  Pierre,  du 
Vicaire  de  Jesus-Christ. 

Je  suis,  avec  le  plus  affectueux  respect,  votre  devoue  frere 
en  Notre-Seigneur. 

t Pierre,  Eveque  de  Versailles. 

(Ibid.  11  Mars  1870.) 


D.  3.  Mart.  1870.  — Idem  indicium  confirmat  Revmus  Claudius  Plan- 
tier,  Episc.  Nemausensis.  Vicariorum  generalium  literae  ad  Cle- 
rum  dioecesis. 


Monsieur  le  cure. 


Nimes,  le  3 Mars. 


Monseigneur  I’Eveque  nous  envoie  de  Rome  I’ordre  de  „ faire 
connaitre,  immediatement , a son  diocese  qu’il  adhere  a la  con- 
damnation  portee  par  Monseigneur  I’Eveque  de  Strasbourg  sur 
les  Lettres  de  M.  I’abbe  Gratry  “. 

En  consequence,  nous  vous  adressons  le  texte  de  ce  mande- 
ment  et  de  la  condamnation  qu’il  renferme.  Vous  communiquerez 
ces  actes  a vos  paroissiens,  pour  qu’ils  soient  ainsi  premunis  con- 
tre les  erreurs  et  les  manoeuvres  revoltantes  imputces  par  ce  te- 
meraire  auteur  a I’Eglise  Romaine  et  aux  Papes  successeurs  de 
saint  Pierre.  Vous  leur  ferez  remarquer  les  defenses  portees  par 
Mgr  Raess,  et  que  Mgr  Plantier  promulgue  pour  les  fideles  sou- 
mis  a sa  juridiction. 

Veuillcz  agreer.  Monsieur  le  cure,  I’assurance  de  nos  senti- 
ments respectueux  et  devoues  en  N.-S. 

Boucarut,  vicaire  general. 

(Ibid.  7 Mars  1870.)  Rov.  de  Cabrieres,  vicaire  general. 


407. 

D.  5.  Mart.  1870.  — Revmus  Carolus  Poirier,  Episc.  Rosensis,  ad  dia- 
rium  I’Univers  literas  pastorales  initio  quadragesimae  ad  gregem 
datas  transmittit  atque  addit  sequentem  epistolam , qua  Revihi 
Raess  episcopalem  vigilantiam  commendat. 

Rome,  5 Mars. 

Je  n’y  dis  rien  (dans  le  manderaent)  des  ecrits  a jamais  de- 
plorables  qui  se  publient  contre  le  saint  Concile.  Dieu  merci ! 


409. 


D.  7.  Mart.  1870.  — Item  Revmus  Amandus  Maupoint,  Episc.  S.  Dio- 
nysii  Reunionis. 


Rome,  7 Mars. 


Monseigneur, 


Il  me  serait  impossible  de  vous  dire  combien  j’ai  ete  peni- 
blement  affecte  a la  lecture  des  fameuses  lettres  que  M.  I’abbe 
Gratry,  si  distingue  sous  tant  d’autres  rapports,  a cru  devoir 
adresser  au  savant  et  digne  Primat  de  la  Belgique.  Dans  ces 
pages,  en  effet,  quel  odieux  persiflage,  quel  audacieux  denigre- 
ment,  que  de  sophismes  scandaleux  contre  les  six  cents  Eveques 
, du  Concile  qui,  dans  I’exercice  de  leur  pleine  liberte,  ont  signe 
le  Posiulatum  de  I’infaillibilite,  contre  le  successeur  de  Pierre,  le 
pm’e  et  le  docteur  de  tous  les  chretiens,  notre  bien-aime  Pie  IX, 
et  contre  I’Eglise,  cette  epouse  sainte  et  immaculee  de  Jesus- 
Christ,  notre  mere  commune ! 

Car,  ainsi  que  I’a  fait  remarquer  un  illustre  Archeveque: 
„I1  est  deplorable  qu’on  aille  emprunter  a I’ecole  des  jansenistes 
et  de  Febronius  de  pareilles  armes  pour  ebranler  dans  le  coeur 
des  fideles  I’autorite  doctrinale  de  la  chaire  de  Pierre,  et  qu’on 
ose  presenter  V Eglise  romaine  elle-meme  (il  n’y  a pas  a s’y  trom- 
per,  e’est  elle  qu’on  a voulu  designer)  comme  une  ecole  de  dissi- 
mulation, de  ruse  et  de  mensonge.“  ‘ 

Heureusement,  Monseigneur,  que  votre  mandement  du  19  du 
mois  dernier,  comme  e’etait  votre  droit  et  plus  encore  votre  de- 
voir, est  venu  eclairer  et  rassurer  la  conscience  de  vos  fidMes 
diocesains,  en  condamnant  solennellement  des  doctrines  qui  sa- 
pent  la  foi  catholique  jusque  dans  ses  fondements.  Par  cette 


* Lettre  de  Mgr  I’Arclieveque  de  Bourges,  du  21  Fdvrier  1870. 

88* 


1399 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1400 


ferrae  et  courageuse  initiative,  vous  n’avez  pas  moins  rendu  ser- 
vice a men  cher  diocese,  le  seul  qui  m’occupe  en  ce  moment, 
qu'a  celui  de  Strasbourg. 

Permettez-moi  done.  Monseigneur,  de  vous  ofFrir,  avec  mes 
felicitations  les  plus  empressees,  une  adhesion  franche  et  com- 
plete a cette  trop  juste  et  trop  meritee  condamnation, 

Votre  tres  humble  et  tres  devoue  serviteur, 

t Amand-Rene, 

Eveque  de  Saint-Denis  de  la  Reunion. 
(I/Univers  11  Mars  1870.) 

410. 

. . . . 1870.  — Item  Revmus  loannes  Maria  Doney,  Episc.  Montis  Albani. 


a et  que  m’y  autorise  ma  qualite  de  membre  du  saint  Concile  oecu- 
menique  du  Vatican. 

Je  suis  avec  un  tendre  et  profond  respect.  Monseigneur,  de 
votre  Grandeur,  le  tres  humble  et  tres  obeissant  serviteur, 

t Jean-Marie-Francois, 

(Ibid.  18  Mars  1870.)  Ancien  Eveque  de  Lucon. 

412. 

D.  14.  Mart.  1870.  — Item  Revmus  Georgius  Abdyesus  Khayatt,  Ar- 
chiep.  Amadiensis  et  Vic.  gen.  Patriarchae  Chaldaici  Babyloniae. 

(Translatum  ex  Latino.) 

Rome,  au  Monastere  du  Champ-de-Mars, 
le  14  Mars  1870. 


Rome,  7 Janvier  [Mars?] 

Monseigneur, 

Je  suis  peut-etre  un  des  derniers  a applaudir  a la  campagne 
que  vous  avez  faite  si  vaillamment  centre  I’abbe  Gratry;  mais, 
vous  n’en  doutez  pas,  j’en  suis  sur,  j’ai,  des  le  premier  moment, 
battu  des  deux  mains.  Je  tiens  ses  Lettres  pour  mortes  et  bien 
mortes,  — et  vous  n’y  avez  pas  nui.  C’est  pour  moi  un  bon- 
heur  particulier  de  vous  le  dire,  me  souvenant  de  la  part  que 
vous  avez  jirise,  il  y a vingt-six  ans,  a ma  consecration  episco- 
pate, et  me  persuadant  que  vous  m’avez  communique  alors  une 
portion  de  VEsimt  de  veriU  qui  etait  en  vous  et  que  vous  avez 
si  fidelement  conserve. 

Quand  vous  ferez  des  coups  comme  celui-la,  comptez  bien 
que  je  n’y  contredirai  pas ; mon  suffrage  vous  est  acquis  d’avance, 
comme  d’avance  et  depuis  longtemps  ma  reconnaissance,  mon  res- 
pect et  mon  fraternel  devouemeiit. 

t J.  Mar,,  Eveque  de  Montauban. 

(Ibid.  11  Mars  1870.) 


411. 


D.  12.  Mart.  1870.  — Item  Revmus 
cionensis  Episcopus. 

Monseigneur, 


lacobus  Maria  BailRs,  olim  Lu- 
Rome,  12  Mars. 


c 


Le  scandale  qui  resulte  de  la  publication  des  deux  premises 
lettres  a Mgr  Dechamps,  que  vous  avez  si  justement  condamnees, 
serait  immense,  si  la  Providence,  dans  sa  misericordieuse  bontc, 
n’avait  pas  mis  a cote  du  mal,  deux  preservatifs  energiques. 

Le  premier,  c’est  la  presomption  de  I’auteur , se  jetant  har- 
diment  dans  des  questions  theologiques  et  canoniques  auxquelles 
il  n’etait  pas  le  moins  du  monde  prepare. 

Le  second , c’est  la  violence  inouie  d’un  style  qui  reproduit 
les  declamations  blasphematoires  des  Fra-Paolo  Sarpi , et  des 
apostats  Marc-Antoine  de  Dominis  et  Casimir  Oudin , et  les  atta- 
ques  si  passionnees  des  ennemis  jures  de  notre  sainte  religion, 
dans  le  dernier  siecle. 

Que  penser  d’ailleurs  de  la  bonne  foi  de  I’auteur  quand  on 
le  voit  supprimer  soigneusement  les  preuves  decisives  que  tire 
Melchior  Cano  des  livres  inspires , d’un  bon  nombre  de  Peres  de 
I’Eglise  et  d’auteurs  ecclesiastiques , et  surtout  de  I’economie  de 
la  societe  chretienne  et  de  ses  glorieuses  annales?  d 

Que  penser  encore  de  la  diligence  de  ses  recherches,  quand 
il  n’a  su  trouver  que  deux  decretales  authentiques,  dans  ce  qua- 
trieme  chapitre  du  livre  VI  des  Lieux  theologiques  (2®  lettre, 
p.  8,  9),  ou  plus  de  quatre-vingts  se  trouvent  indiquees? 

Que  penser  enfin  de  cette  erudition  de  fraiche  date,  qui  s’ap- 
plaudit,  avec  taut  d’eclat,  comme  d’une  rare  decouverte,  d’avoir 
trouve  dans  un  livre  d’ecolier,  imprime  il  y a sept  ans  {ih.  p.  10 
et  note),  ce  que  le  savant  Charles-Sebastien  Borardi  publiait  a 
Turin  des  1752,  aux  applaudissements  de  tout  le  monde  litteraire? 

Le  succes  de  ces  lettres  ne  pent  etre  que  tres  ephemere,  la  con- 
damnation  que  vous  en  avez  faite,  par  une  vigilante  initiative, 
contribue  puissamment  a produire  cet  heureux  resultat.  Le  peu 
de  sagesse  de  ces  ecrits  sera  manifeste  d tons  (II.  Tim.  3 , 9)  et 
ceux  qui  leur  auront  donne  une  confiance  passagere,  se  repro- 
cheront  d’avoir  ecoute  la  voix  d’un  enfant  revolte  centre  sa  mere. 

J’adhere  en  consequence.  Monseigneur,  de  grand  coeur,  au 
jugement  si  opportun , si  sage , si  modere , que  vous  avez  porte, 
autant  du  moins  que  me  le  permet  ma  position  d’ancien  Eveque, 


Tres  reverend  Seigneur, 

Mon  trfes  digne  ami.  Mgr  Bailies,  ancien  Eveque  de  Lugon, 
m’ayant  envoye  un  exemplaire  de  votre  mandement  portant  con- 
damnation  des  lettres  de  M.  I’abbe  Gratry,  dirigees  centre  la  doc- 
trine de  I’infaillibilite  du  Pontife  remain,  c’est  avec  le  plus  vif 
plaisir  que  j’ai  pris  connaissance  de  cet  acte  si  remarquable,  et 
ou  respire  un  zele  si  catholique.  Aussi  est-ce  un  devoir  pour 
moi  de  vous  en  adresser  mes  felicitations  et  de  donner  ma  pleine 
approbation  au  jugement  que  vous  avez  porte.  Deja,  dans  le 
courant  de  Mars,  apres  avoir  parcouru  la  seconde  lettre  de  M.  Gra- 
try, comme  on  me  proposa  de  faire  une  declaration  sur  cette 
question  de  I’infaillibilite  et  de  la  deposer  aux  pieds  de  notre 
Saint-Pere  le  Pape,  je  saisis  cette  occasion  pour  ecrire  que  les 
susdites  lettres  etaient  exagerees  et  devaient  etre  hautement  dh- 
approuvees  [cf.  supra  p.  948  dj. 

En  eff'et,  independamment  de  la  violence  du  langage,  de  la 
violence  du  style,  des  outrages  prodigues  a I’Eglise  romaine,  qui 
est  la  mere  de  toutes  les  autres;  independamment  des  injures 
qu’elles  contiennent  centre  les  ecoles  catholiques,  des  reticences, 
des  mensonges,  des  interpretations  fausses  et  temeraires,  et  de  tant 
d’autres  choses  qui  ne  sauraient  trouver  place  sous  la  plume  d’un 
catholique  sincere,  il  est  deux  points  surtout  qui  m’ont  tout  par- 
ticulierement  cheque;  le  premier,  c’est  que  I’auteur  s’est  permis 
un  langage  trop  injurieux  envers  le  venerable  Bellarmin;  le  se- 
cond, c’est  qu’au  mepris  de  toute  logique,  il  n’a  pas  craint  de 
supposer  que  ce  docteur  et  les  autres  theologiens  n’ont  appuye 
que  sur  de  faux  textes  la  doctrine  de  I’inerrance  du  Pontife  re- 
main , quand  il  decide  ex  cathedrd  une  question  de  foi  ou  de 
moeurs,  lorsque,  independamment  des  textes  apocryphes  qu’ils  ci- 
tent  de  bonne  foi,  la  force  des  arguments  et  des  autres  textes  ab- 
solument  certains  subsiste  tout  entiere  dans  nos  traites  de  theologie. 

Comme  cependant  les  fideles  de  nos  dioceses  ne  courent  au- 
cun  risque  de  lire  ces  lettres  ecrites  en  fran^ais,  au  lieu  d’une 
condamnation  speciale,  il  me  suffira  d’adherer  a celle  que  vous 
avez  portee  pour  mettre  les  fideles  en  general  a I’abri  du  danger, 
pour  justifier  nos  venerables  docteurs  catholiques,  et  surtout  pour 
venger  I’Eglise  romaine  et  maintenir  inebranlables  ces  preroga- 
tives centre  lesquelles  les  portes  de  I’enfer  ne  sauraient  preva- 
loir,  parce  qu’elles  sent  les  proprietes  necessaires  du  Primat  lui- 
meme  et  reposent  sur  la  Pierre  que  Jesus-Christ  a etablie. 

Je  suis  etc. 

t Georges  Abdyesus  Khayatt, 
Archeveque  d’Amadia,  vicaire  general  du 
patriarche  de  Babylone  des  Chaldeens. 

(Ibid.  23  Mars  1870.) 


413. 

D.  16.  Mart.  1870.  — Item  Revinus  Ignatius  Senestrey,  Episc.  Ratis- 
bonensis. 

(Translatum  ex  Germanico.) 

Tres  venere  Seigneur  et  Collegue, 

Votre  Grandeur  s’est  vue  placee  dans  la  triste  necessite  de 
condamner  publiquement  les  recents  ecrits  d’un  pretre  et  d’un 
savant  qui,  pour  avoir  appartenu  jadis  a votre  diocese,  pourrait 
exercer  une  influence  toute  particuliere  sur  un  grand  nombre  de 
fideles  confies  a votre  sollicitude. 

Ces  ecrits,  on  respire  malheureusement  un  esprit  bien  diffe- 
rent de  celui  qui  regnait  dans  les  precedentes  publications  du 
meme  auteur,  sent  une  honte  pour  la  vraie  science,  un  grand 


1401 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  409. — 416. 


1402 


scandale  pour  un  grand  nomhre  d’ames,  et  contiennent  de  telles  a 
attaques  centre  I’Eglise,  centre  le  Saint-Siege  et  centre  la  verite 
catholique,  que  raveuglement  de  la  passion  peut  seiil  les  expli- 
quer.  C’est  un  devoir  pour  les  Eveques  de  s’opposer  avec  cou- 
rage et  resolution  aux  i'unestes  exces  de  ces  hommes  qui  n’invo- 
quent  leur  amour  pour  I’Eglise,  que  pour  blesser  plus  cruellement 
leur  mere  et  pour  jeter  leurs  freres  dans  le  sacerdoce,  sous  les 
dehors  d’un  zele  tout  particulierement  eclaire,  dans  les  plus  dan- 
gereuses  illusions. 

Que  Votre  Grandeur  daigne  done  agreer  mes  remerciments 
les  plus  sinceres,  pour  la  mesure  rigoureuse  qu’elle  a prise  centre 
un  mal  si  affligeant,  ainsi  que  ma  complete  adhesion  au  juge- 
ment  si  hien  motive  qu’elle  a porte.  Puisse-t-elle  etre  pour  tous 
un  affermissement  dans  la  foi,  et  offrir  a ceux  qui  se  seraient 
laisse  abuser  un  moyen  de  rentrer  en  eux-memes  et  de  se  re- 
mettre  dans  le  droit  chemin. 

Je  saisis  cette  occasion  pour  renouveler  I’assurance  de  ma 
consideration  la  plus  distinguee  au  veteran  de  I’episcopat  qui  a 
si  bien  merite  de  la  verite  catholique,  et  je  reste 

De  Votre  Grandeur,  etc.  b 

Rome,  le  16  Mars.  f Ignace,  Eveque  de  Ratisbonne. 

(L’Univers  23  Mars  1870.) 

414. 

D.  19.  Mart.  1870.  — Item  Revfiii  Episcopi  utriusque  Siciliae. 

(Translatum  ex  Latino.) 

Excellentissime  et  Reverendissime  Seigneur, 

Puisque  les  detestables  Lettres  a Monseigneur  V Archeveque  de 
Malines,  publiees  par  le  P.  Gratry,  ci-devant  pretre  de  votre  dio- 
cese, nous  ont  ete  envoyees,  non-seulement  sans  demande  de 
notre  part,  mais  meme  centre  notre  attente , vu  que  nous  fai- 
sons  profession  de  croire  les  verites  que  cet  ecrivain  s’efiforce 
d’ebranler  a I’aide  d’arguments  specieux  et  fallacieux,  nous 
croyons  devoir  joindre  notre  reprobation  de  ces  lettres  a la 
condamnation  que  vous  avez  prononcee  centre  elles.  Rous  ad- 
herons  de  tout  coeur  a cet  acte  de  votre  fermete  d’ame  epi- 
scopale,  et  nous  aimons  a vous  feliciter  de  les  avoir  condamnees  ® 
et  d’en  avoir  interdit  la  lecture  a vos  diocesains,  a cause  qu’elles 
renferment  des  propositions  fausses,  scandaleuses,  respectivement 
injurieuses  pour  la  sainte  Eglise  romaine  et  pour  le  Souverain 
Pontife,  et  sentant  I’heresie. 

Ce  n’est  point  sans  motif  que  nous  adherens  a cette  con- 
damnation:  car,  bien  que  la  croyance  aux  prerogatives  de  la 
Sainte  Eglise  romaine  et  du  Souverain  Pontife  ait  pousse  de- 
puis  longtemps  de  profondes  racines  dans  nos  dioceses  respec- 
tifs,  cependant  ces  lettres,  etant  infectees  du  poison  que  nous 
venons  d’indiquer,  sent  de  nature  a nuire  aux  fideles , dans 
les  circonstances  presentes,  et  repandues  dans  notre  pays,  elies 
pourralent  quelque  peu  ebranler  et  affaiblir  insensiblement  dans 
le  coeur  de  plusieurs  de  nos  ouailles  la  foi  et  la  veneration 
qu’elles  professent  hautement  a I’egard  du  Vicaire  infaillible  de 
J6sus-Christ  sur  la  terre. 

A nos  sinceres  felicitations,  a notre  cordiale  adhesion,  que 
nous  nous  plaisons  a reiterer,  nous  joignons  nos  plus  vifs  re- 
merciments pour  cet  acte  de  vigueur  episcopate,  pour  cet  aver- 
tissement  salutaire  que  vous  avez  donne,  non-seulement  aux  ^ 
fidMes  de  votre  diocese,  mais  encore  a toutes  les  ouailles  du 
divin  Pasteur,  de  fuir  le  loup  qui  se  presente  convert  d’une 
peau  de  brebis. 

Nous  vous  baisons  les  mains,  et  nous  nous  disons  tous  vos 
trfes  devoues,  tres  attaches, 

Rome,  19  Mars  1870. 

f Laurent  Pontillo,  Archeveque  de  Cosenza. 
t Antoine  Salomone,  Archeveque  de  Salerno, 
t Pierre  Cilento,  Archeveque  de  Rossano. 
t Henri  de  Rossi,  Eveque  de  Caserta. 
t Joseph-Benoit  Dusmet,  Archeveque  de  Catania, 
t Aloise  Natoli,  Archeveque  de  Messine. 

t Joseph  de  Bianchi-Dottula,  Archeveque  de  Trani-Nazareth 
et  Barletta. 

t Franqois  Pedicini,  Archeveque  de  Bari, 
t Mariano  Ricciardi,  Archeveque  de  Reggio  (Deux-Siciles). 
t Philippe  Cammarota,  Archeveque  de  Gaete. 


t Gregoire  de  Luca,  Archeveque  de  Conza. 
t Francois  Gallo,  Eveque  d’Avellino. 
t Fr.  Aloise  Filippi,  Eveque  d’Aquila. 

t Barthelemy  d’Avanzo,  Eveque  de  Calvi  et  Teano,  administra- 
teur  apostolique  de  Castellaneta. 
t Joseph  Formisano,  Eveque  de  Nola. 
t Fr.  Franqois-Xavier  d’Ambrosio,  Eveque  de  Muro. 
t Jean  Guttadauro  de  Reburdone,  Eveque  de  Caltanisetta. 
f Valere  Laspro,  Eveque  de  Gallipoli, 
t Joseph  Del  Prete,  Eveque  de  Thyatire  in  partibus. 
f Philippe  Mincione,  Eveque  de  Mileto. 
t Aloise  Sodo,  Eveque  de  Telese  ou  Cerreto. 
t Janvier  Acciardi,  Eveque  d’Anglona  et  Tursi. 
t Frangois-Xavier  Petagna,  Eveque  de  Castellamare. 
t Raphael  de  Franco,  Eveque  de  Catanzaro. 
t Yincent  Bisceglia,  Eveque  de  Termoli. 
t Louis  Vetta,  Eveque  de  Nardo. 
t Vincent  Materozzi,  Eveque  de  Ruvo  et  Bitonto. 
t Fr.-Alo'ise  de  Agazio,  Eveque  de  Trivento. 
t Vincent  d’Alfonso,  Eveque  de  Penne  et  Atri. 
t Francois  Gianpaolo,  Eveque  de  Larino. 
f Raphael  Morisciano,  Eveque  de  Squillace. 
t Fr.-Aloi'se  Lembo,  Eveque  de  Cotrone.  ' 

f Fr.-Thomas  Passero,  Eveque  de  Troia. 
t Fr.-Hyacinthe  Barberi,  Eveque  de  Nicastro. 
t Joseph  Fanelli,  Eveque  de  San-Angelo  et  Bisaccia. 
t Fr.  Louis  Ideo,  Eveque  de  Lipari. 
t Pierre-Jeremie-Michel-Ange  Celesia,  Eveque  de  Patti, 
t Dominique  Zelo,  Eveque  d’Aversa. 
t Antoine  La  Scala,  Eveque  de  San-Severo. 
f Joseph  Jannuzzi,  Eveque  de  Lucera. 
t Bonaventure,  ancien  Eveque  de  Lipari. 

(Ibid.  25  Avril  1870.) 

415. 

D.  20.  Mart.  1870.  — Item  Revmus  losephus  Valerga,  Patriareba  Ilie- 

rosolymitanus. 

Rome,  S.  Nicola  ai  Cesarini,  20  Mars. 

Monseigneur, 

Vous  avez  dignement  interprete  les  sentiments  de  I’Epi- 
scopat  catholique  en  elevant  votre  grande  voix  pour  condamner 
les  erreurs  du  P.  Gratry,  et  fletrir  les  odieuses  insinuations  et 
les  caloninies  qu’il  a ose  lancer  centre  notre  mere  et  la  sienne, 
la  sainte  Eglise  romaine. 

Quoique  les  inqualifiables  publications  de  cet  auteur  ne 
soient  pas  de  nature  a faire  beaucoup  de  mal  parmi  les  fideles 
de  ma  pauvre  Eglise  de  Jerusalem,  toutefois  je  me  sens  trop 
uni  a vous,  Monseigneur,  dans  la  communaute  des  principes  et 
dn  devouenient  an  Saint-Siege,  et  en  meme  temps  trop  attache 
a I’Episcopat  frangais  par  les  liens  d’estime  et  de  gratitude, 
pour  qu’il  me  soit  permis  de  rester  silencieux  et  indifi'erent  dc- 
vant  le  scandale  que  ce  malheureux  ecclesiastique  vient  de 
causer  dans  I’Eglise  de  Dieu. 

Avec  mes  sinceres  felicitations,  veuillez  agreer,  Monsei- 
gneur, les  sentiments  de  ma  profonde  veneration  et  ne  pas  m’ou- 
blier  dans  vos  saintes  prieres. 

Votre  humble  et  devoue  serviteur, 

f J.,  Patriarche  de  Jerusalem. 

(Ibid.  27  Mars  1870.) 

416. 

D.  20.  Mart.  1870.  — Item  Revihus  Antonius  Maria  Fania,  Episc. 

Potentinus  et  Marsicensis. 

(Translatum  ex  Italico.) 

Excellence  reverendissime, 

J’ai  eu  connaissance  de  votre  lettre  pastorale  du  19  Fe- 
vrier,  que  vous  avez  adressee  au  clergo  et  aux  fideles  de  votre 
dioc6se,  afin  de  les  premunir  centre  des  ecrits  propres  a trou- 
bler  la  paix  des  consciences  et  a surprendre  la  bonne  foi  des 
ames  simples  et  peu  versees  dans  les  matieres  theologiques.  Je 
veux  parler  des  deplorables  lettres  do  M.  I’abbc  Gratry,  qui  ne 


1403 


Acta  et  Deere ta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1404 


paraissent  avoir  d’autre  but  que  d’afFaiblir  le  respect  et  la  ve- 
neration des  catholiques  envers  le  Saint-Siege.  C’est  pourquoi 
je  ne  puis  que  louer,  Monseigneur,  le  zele  et  I’energie  avec  les- 
quels  vous  avez  accompli  un  devoir  de  votre  charge  pastorale 
en  defendant  centre  ces  attaques  insensees  I’autorite  supreme 
et  infaillible  du  chef  de  I’Eglise. 

En  verite,  il  y a lieu  de  s’etonner  qu’un  ecclesiastique  s’oe- 
cupant  d’etudes  serieuses  pousse  I’aveuglement  jusqu’a  mecon- 
naitre  la  haute  importance  et  la  necessite  d’une  prerogative 
qui  a pour  elfet  de  maintenir  dans  I’Eglise  I’unite  et  I’integrite 
de  la  foi. 

Dieu  veuille  que  I’auteur  de  ces  affligeantes  productions, 
eclaire  par  la  grace  de  I’Esprit-Saint , rentre  en  lui-raeme  et 
reconnaisse  son  erreur  a la  vue  de  toutes  les  Eglises  du  monde 
entier  saluant  dans  le  magistere  infaillible  du  Pontife  remain, 
successeur  de  saint  Pierre,  I’autorite  centrale  qui  fait  d’elles 
un  seul  et  meme  troupeau  sous  la  conduite  d’un  meme  pasteur. 

Rome,  le  20  Mars. 

t Antonio-Maria  Fania  da  Rignano, 
Eveque  de  Potenza  (Deux-Siciles). 

(L’Univers  6 Avril  1870.) 

417. 

D.  25  Mart.  1870.  — Item  Revmus  Joseph  Audu,  Babylonensis  Chaldaeo- 

rum  Patriarcha,  et  complures  Archiepiscopi  et  Episcopi  Orientales. 

Les  Eveques  orientaux  soiissignes  a Sa  Grandeur  Monseigneur  Baess, 
Eveque  de  Strasbourg. 

Le  monde  est  dans  I’attente  de  la  grande  oeuvre  que  doit 
accomplir  le  saint  Concile  oecumeniquo;  des  lors,  comment  ne 
pas  gemir  de  toutes  les  entraves  que  lui  suscitent  I’esprit  de 
i’enfer  et  les  idees  humaines?  Pour  nous,  pauvres  Eveques  des 
Eglises  orientales,  nous  devons  les  deplorer  plus  que  nos  autres 
venerables  Freres.  Mais  aujourd’hui  que  les  attaques  devien- 
nent  plus  nombreuses  et  plus  violentes  centre  le  respect  dh  au 
Concile,  et  surtout  a I’autorite  infaillible  du  successeur  de 
Pierre,  nous  croyons  devoir  meme  de  nouveau  nous  prononcer 
en  nous  unissant  a vous  et  aux  venerables  Eveques  qui  ont 
eleve  la  voix  pour  condamner  la  temerite  des  uns  et  les  faus- 
setes  des  autres.  Si  I’opinion  catholique  en  Occident  a besoin 
d’etre  eebdree,  il  en  est  de  meme  pour  I’Orient  ...  Et  ne  de- 
vons-nous  pas  en  etre  les  flambeaux? 

Ah!  rOrient,  qui  le  connait,  qui  I’aime,  qui  vent  plus  que 
I’episcopat  des  rites  unis  sa  resurrection  par  le  catholicisme, 
par  son  intime  union  avec  le  Saint-Siege?  — A vous,  tres  il- 
lustre  Pere  du  Concile  et  eminent  Eveque  de  France,  nous  vou- 
lons  dire  pourquoi  nous  adherons  de  tout  coeur  a la  condam- 
nation  que  vous  avez  prononcee  centre  les  lettres  de  I’abbe 
Gratry,  ainsi  qu’aux  nombreuses  reprobations  qu’ont  obtenues 
divers  ecrits  qui  attaquent  I’honneur  et  I’autorite  des  vicaires 
de  Jesus-Christ. 

D’abord , quant  a I’infaillibilite  des  Papes , — si  cette  ex- 
pression ne  se  trouve  ni  dans  I’Ecriture  sainte,  ni  dans  nos 
livres  liturgiques,  parce  qu’elle  serait  plus  recente,  ce  qu’elle 
signifle  est  ancien,  et  se  trouve  exprime  en  d’autres  termes  et 
par  ces  mots  primaute,  suprematie.  De  plus , nos  hymnes  cele- 
brent  a I’envi  cette  prerogative  la  plus  irnportante  de  Pierre 
et  de  ses  successeurs.  Ainsi  les  Eglises  orientales  croient  a 
I’infaillibilite  du  Pape.  D’ailleurs,  disputer  sur  cette  verite, 
vouloir  un  Pape  faillible  avec  I’Eglise  infaillible,  c’est  soutenir 
que  la  tete  est  un  accessoire  du  corps,  ou  que  I’homme  peut 
vivre  sans  tete. 

Que  penser  done  des  pretres,  plus  ou  moins  eleves  dans 
la  hierarchie  ecclesiastique,  qui,  pour  couvrir  de  nuages  cette 
doctrine  de  I’infaillibilite  et  I’ebranler  dans  la  conscience  publi- 
que,  reproduisent  de  vieilles  calomnies,  s’appuient  sur  des  faits 
non  authentiques , outrent  les  consequences  de  certaines  pre- 
misses, et  ne  voient  ni  leurs  contradictions,  ni  les  outrages 
qu’ils  se  permettent  coutre  I’Eglise,  mere  et  maitresse  de  toutes 
les  Eglises,  et  centre  le  representant  de  Dieu  sur  la  terre.  Ils 
considerent  I’autorito  par  en  has , celle  de  quelques  Eveques, 
et  non  par  en  haut,  celle  du  Pape.  — Leur  ingratitude  nous 
epouvante;  ils  sont  combles  de  tous  les  biens  que  peut  procurer 
I’Eglise  une,  sainte,  catholique,  apostolique,  romaine,  et  ils  la 


a meconnaissent ! Un  jour,  I’Orient  fit  de  meme;  il  devint  cet 
enfant  prodigue  qui  deserta  le  toit  paternel  pour  aller  vivre  a 
sa  fantaisie.  — Helas ! quatorze  siecles  d’atroces  souffrances 
n’ont  pas  encore  expie  sa  faute!  Qu’ils  tremblent  a leur  tour, 
s’ils  persistent,  malgre  cette  terrible  legon  qui  dure  encore. 

Quant  a I’opportunite  de  faire  entrer  cette  verite  dans  le 
Credo  catholique,  nous  croyons  que  toute  verite  religieuse  ne 
peut  produire  que  de  salutaires  eflfets,  et  que,  sur  ce  point,  on 
doit  s’en  rapporter  a la  sagesse  divine  et  non  a la  sagesse  hu- 
maine.  Or,  n’est-ce  pas  la  sagesse  divine  elle-meme  qui  aura 
prononce  ces  decisions  du  sacre  Concile  que  promulguera  le 
Souverain  Pontife?  Ensuite,  qu’est-ce  que  la  prudence  humaine? 
Cette  prudence  ne  contredit-elle  pas  le  plus  souvent  la  conduite 
divine  dans  les  oeuvres  surnaturelles  ? peser  sur  les  decisions 
du  Concile,  faire  intervenir  les  pouvoirs  temporels  pour  tout 
brouiller,  n’est-ce  pas  nier  en  pratique  ce  que  I’on  soutient  en 
theorie,  Vinfaillibilite  de  I’Eglise  assemhlee  en  Concile  oecumenique? 

Opposera-t-on  que  cette  definition  sera  un  obstacle  de  plus 
au  retour  de  nos  freres  dissidents?  Nous  repondrons  wow.  Leur 
b croyance  comme  la  notre  est  consignee  dans  leurs  prieres.  Nous 
savons  bien  que  I’ignorance  ne  se  rend  compte  de  rien;  mais 
ceux  de  nos  dissidents  qui  sont  un  peu  instruits,  savent  que 
le  schi.sme  oriental  fut  cause  par  la  passion  de  predominance. 
On  ne  se  rejeta  sur  les  pretendues  erreurs  de  I’Eglise  latine, 
on  ne  prit  pour  pretexte  I’integrite  de  la  foi,  on  ne  ranima  de 
vieilles  heresies  que  pour  cacher  la  raison  absurde,  honteuse 
du  schisme,  le  depit  de  voir  le  Pape  a Rome  et  non  a Con- 
stantinople. Mais  la  necessite  d’un  chef  infaillible  pour  rendre 
I’Eglise  infaillible,  e’est-a-dire  pour  confirmer  les  autres  doc- 
teurs  dans  la  verite,  est  tellement  admise  dans  nos  eglises 
schismatiques , que  les  quatre  Patriarches  grecs  ont  rendu  le 
sultan  lui-meme  infaillible,  pour  prononcer  en  dernier  ressort 
sur  leurs  dissentiments , lorsqu’il  leur  est  impossible  de  s’ac- 
corder.  Ce  fait  est  decisif,  pensons-nous , pour  la  question  de 
I’infaillibilite  et  pour  celle  de  son  opportunity,  vis-a-vis  de  nos 
freres  separes.  Avec  combien  plus  de  raison  ne  trouveront-ils 
pas  mieux  placee  cette  infaillibilite  dans  le  successeur  de  Pierre 
que  dans  le  successeur  de  Mahomet?  Le  protestant  lui-meme 
c qui  se  fait  juge  infaillible  de  sa  foi,  comprendra  aussi  ou  que 
chaque  individu,  ou  que  le  seul  chef  de  I’Eglise  a regu  cette 
prerogative.  La  verite  est  necessairement  une,  puisqu’il  n’y  a 
qu’un  seul  Dieu.  Or,  pour  maintenir  la  foi  une,  il  faut  abso- 
lument  un  chef  infaillible  qui  confirme  tous  les  autres  dans  cette 
unite.  Christine  de  Suede  avait  bien  compris  cela.  Ce  qui  ra- 
mene  un  protestant,  un  schismatique , au  catholicisme,  Best  la 
grace  divine  qui  eclaire  V intelligence:  alors  le  protestant,  le  schis- 
matique perQoit  I’infaillibilite  pontificate  aussi  bien  et  peut-etre 
mieux  que  I’infaillibilite  de  I’Eglise.  Que  le  Seigneur  daigne 
done,  par  I’intercession  de  Marie  par  laquelle  nous  est  venu 
Celui  qui  a reconcilie  la  terre  avec  le  ciel,  de  Marie  qui,  pro- 
clamee  Immaculee , doit  nous  temoigner  un  plus  grand  amour, 
si  c’est  possible,  oui,  que  le  Seigneur  daigne  repandre  des  flots 
de  graces  de  conversion  sur  les  Eglises  dissidentes,  sur  tous  nos 
freres  devoyes.  Mais  qu’on  le  sache,  ceux-la  s’opposent,  cer- 
tainement  sans  le  savoir  et  sans  le  vouloir,  a la  conversion  des 
heretiques  et  des  infideles,  qui  amoindrissent  les  droits  divins 
du  Souverain  Pontife,  ou  qui  croient  prudent  de  mettre  la 
d lumiere  celeste  sous  le  boisseau,  au  lieu  de  la  mettre  dessus. 
Et  s’ils  croient  bien  a I’infaillibilite  de  la  sagesse  divine,  a I’in- 
faillibilite  de  I’Eglise  catholique  reunie  au  Concile  oecumenique, 
pourquoi  s’elevent-ils  ainsi  contre  une  decision  qui  ne  passera 
qu’autant  qu’elle  sera  divine,  imposee  par  le  Saint-Esprit  et 
necessaire  par  consequent  au  bonheur  de  I’univers  entier?  Com- 
ment ne  comprennent-ils  pas  qu’une  sainte  unanimite  aurait  ete 
aussi  glorieuse  pour  eux  que  consolante  pour  tous  et  qu’utile 
a ceux  qui  sont  encore  hors  du  bercail  du  Seigneur?  Ainsi 
pour  les  Orientaux  comme  pour  les  Occidentaux,  unis  ou  non 
a Pierre,  il  ne  suffit  plus  de  dire  I’Eglise  est  infaillUde;  il  faut 
decreler  I’infaillihilite  personnelle  du  Pape  parlant  ex  cathedra. 

Mais  la  grande  question  du  retour  des  Eglises  dissidentes 
orientales  reside  en  outre  dans  la  regeneration  des  Eglises 
orientales  unies,  et  dans  les  efforts  incessants  des  missionnaires 
latins  de  faire  cherir  et  respecter  I’Eglise  latine  de  tous  nos 
corapatriotes  unis  ou  non  unis.  Cela  obtenu,  et  ce  sera  facile, 
tout  rOrient  est  catholique.  Malheureusement,  depuis  1829 
qu’un  peu  de  liberte  nous  a ete  rendue,  I’Episcopat  des  rites 


1405 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  416. — 421. 


1406 


unis  a ete  trop  abandonne.  Mais  maintenant  que,  grace  an  Con-  a 
cile,  la  verite  sur  I’Orient  se  fait  jour,  que  ses  besoins  se  di- 
vulguent,  que  les  manquements  sent  apergus , que  les  Eveques 
orientaux  sont  mieux  apprecies,  que  la  France  catholique  et 
surtout  les  Eveques  prouvont  leur  amour  a nos  Eglises,  et  veu- 
lent  que  chacune  d’elles  soit  secourue  directement  par  I’oeuvre 
de  la  Propagation  de  la  Foi,  nous  devons  tout  esperer  dans  un 
prochain  avenir.  Ces  faits  revMent  que  la  grace  divine  va 
operer  de  grandes  choses. 

Rome,  ce  25  Mars  1870.  — Que  cette  grande  fete  de  I’An- 
nonciation  soit,  surtout  pour  I’Orient,  I’annonciation  de  son 
prochain  retour  a I’unite!  (L’Univers  7 Avril  1870.) 

* His  literis  subscripserunt  Revmus  losephus  Audii , Patriareba 
Chaldaeorurn,  aliique  Archiepiscopi  et  Episcopi  Orientales  novem. 

* Nota.  Aliis  literis  epistolas  Sacerdotis  Gratry  damnant  idem 
J’atriarcha  et  octo  alii  Patres  ritus  Chaldaici  (L’Univers  27  Mars  1870). 

Epistolis  ad  Revmum  Raess  datis  eius  sententiam  condemnato- 
riam  praeter  eos,  quorum  literas  attulimus,  approbant  Revmus  Domi- 
Dir.us  Fanelli,  Episc.  Dianensis  (L'Univers  23  Mars  1870),  Revmus  b 
Stephanus  Marilley , Episc.  Lausannensis  et  Genevensis  (ib.  2 Avril), 
Revmus  Conradus  Martin,  Episc.  Paderborr.ensis  (ib.  6 Avril),  Revmus 
losephus  Alberti,  Episc.  Syrensis  (ib.  9 Avril),  Revmus  loannes  Ma- 
rangb,  Episc.  Tenensis  et  Myconensis  (ib.  IG  Avril),  Revmus  loannes 
Guerrin , Episc.  Lingonensis  (ib.  17  Avril),  Revmus  losephus  Caixal 
y Estrade,  Episc.  Urgellensis,  et  Revmus  I'ayd  y Rico,  Episc.  Conchensis 
(ib.  1 Mai),  Revmus  Georgius  Antonins  Stahl,  Episc.  Herbipolensis 
(ib.  9 Mai),  Revmus  Franc.  Leopoldus  Leonrod,  Episc.  Eistettensis  (ib.). 

Epistolas  Sacerdotis  Gratry  praeter  eos,  quorum  literas  supra  at- 
tulimus, epistolis  ad  Clerum  vel  ad  dioecesanos  datis  condemnarunt 
Revmus  Carolus  de  La  Tour  d’ Auvergne-Lauraguais,  Archiep.  Bittiri- 
censis  (L’Univers  4 Mars  1870),  Revmus  loannes  B.  Lequette , Episc. 
Atrebaten^is  (ib.  5 Mars),  Revmus  Benatus  Nic.  Sergent,  Episc.  Cori- 
sopitensis  (ib.),  Revmus  Carolus  Fillion , Episc.  Cenomanensis  (ib. 

G Mars),  Revmus  Ardonius  los  Jordany,  Episc.  Foroiuliensis  et  Tolo- 
nensis  (ib.  15  Mars),  Revmus  lulianus  Florianus  Desprez , Archiep. 
Tolosanus  (ib.  22  Mars),  Revmus  Benatus  Begnier , Archiep.  Camera- 
censis  (ib.),  Revmus  Petrus  Henr.  Gerault  de  Langalerie,  Episc.  Bel- 
licensis  (ib.) , Revmus  loannes  Foulquier , Episc.  Mimatensis  (ib. 

25  Mars),  Revmus  los.  Gignuux,  Episc.  Bellovacensis  (ib.  17  Mai). 

C 

418. 

D.  25.  Nov.  1871.  — Sacerdos  Gratry,  ad  Archiepiscopum  Parisiensem 

missis  literis,  testatur,  se  decretis  Concilii  Vaticani  parere  et 

omnia  retractare,  quae  iis  contraria  antea  scripserit. 

Montreux,  canton  de  Vaud,  Suisse, 
ce  25  Novembre  1871. 

Monseigneur, 

Si  je  n’etais  fort  malade  et  incapable  d’ecrire  une  lettre,  je 
vous  aurais  deja,  depuis  bien  des  jours,  adresse  mon  bommage 
de  bienvenue. 

Je  veux  du  moins  aujourd’bui,  Monseigneur,  vous  dire  sim- 
plement  ce  qui,  ce  me  semble,  n’avait  meme  pas  be.soin  d’etre 
dit,  savoir  que  j’accepte,  comme  tous  mes  freres  dans  le  sacer- 
doce,  les  decrets  du  concile  du  Vatican.  Tout  ce  que,  sur  ce  sujet, 
avant  la  decision,  j’ai  pu  ecrire  de  contraire  aux  decrets,  je  I’efface. 

Veuillez,  Monseigneur,  m’envoyer  votre  benediction. 

A.  Gratry,  pretre  du  diocese  de  Paris.  d 

(L.  Veuillot,  Rome  pendant  le  Concile  T.  II,  p.  G05.) 

419. 

D.  8.  Dec.  1871.  — Resitonsum  Revmi  losephi  Hippolyti  Guibert, 

Archiepiscopi  Parisiensis. 

Arcbeveebe  de  Paris.  Paris,  le  8 Decembre. 

Mon  cher  abbe. 

La  lettre,  breve  mais  significative,  que  vous  m’adressez  de 
votre  lit  de  souffrance,  m’edifie  beaucoup  et  me  console.  Je  vous 
connaissais  assez  pour  n’avoir  jamais  doute  de  votre  entiere  do- 
cilite  envers  les  decisions  de  I’Eglise.  Cette  soumission  est  la 
gloire  et  la  veritable  grandeur  du  pretre  et  de  I’eveque;  e’est 
aussi  la  seule  securite  de  conscience. 

Vous  avez  beaucoup  ecrit  pour  la  defense  debt  verite;  mais 
vous  rendez  a I’Eglise  un  plus  grand  service  en  ejfaQant  les  der- 
nieres  pages  tracees  par  votre  main  que  lorsquc  de  la  meme  main 


vous  ecriviez  ces  livres  si  utiles  et  si  eloquents  qui  out  affenni 
la  foi  dans  un  si  grand  nombre  d’ames. 

Par  ces  nobles  et  genereux  exemples,  nous  mettons  notre 
conduite  d’accord  avec  nos  convictions,  et  nous  prouvons  au  monde 
que  nous  sommes  sinceres  lorsque  nous  soutenons  que  la  lumiere 
de  la  foi  est  superieure  a la  lumiere  de  notre  faible  et  vacil- 
lante  raison. 

Je  fais  des  voeux  bien  ardents  pour  le  retablissement  de 
votre  sante,  afin  que  vous  puissiez  continuer  a defendre  la  cause 
de  la  religion,  avec  le  talent  qui  vous  distingue  et  la  nouvelle 
autorite  que  vous  donne  I’acte  si  honorable  de  soumission  que 
vous  venez  d’accomplir. 

Je  vous  benis  de  tout  mon  coeur,  mon  cber  abbe,  et  vous 
renouvelle  I’assurance  de  mes  sentiments  les  plus  affectueux. 


(Ibid.) 


t J.  Ilipp.,  arcbeveque  de  Paris. 


420. 


D.  2.  Febr.  1870.  — Revmus  Georgius  Darboy,  Archiep.  Parisiensis, 
scribit  ad  Revmum  Surat,  Archidiaconum,  multa  de  Concilio  epbe- 
meridibus  spargi,  quae  falsa  seu  minus  vera  sint. 


Cber  Monseigneur, 


Rome,  2 Fevrier. 


En  vous  ecrivant,  il  y a quelques  semaines,  je  vous  ai  de- 
mande  de  faire  savoir  au  clerge  de  Paris,  si  vous  le  pouviez,  que 
nia  pensee  et  mon  coeur  se  portent  souvent  vers  lui,  et  que  mes 
voeux  pour  son  bonheur  ne  sauraient  etre  ni  plus  ardents  ni  plus 
affectueux.  Voudriez-vous  lui  renouveler  cette  assurance,  a I’oc- 
casion  du  proebain  cas  de  conscience  qui  va  le  reunir  a Saint- 
Roeb?  Je  ne  I’oublie  pas,  je  dis  tres  souvent  la  niesse  pour  mon 
diocese  et  pour  les  pretres  qui  travaillent  si  courageuseraent  au 
bien  des  ames;  Dieu,  j’en  ai  la  confiance,  ne  refusera  pas  de  leur 
tenir  cornpte  a tous  de  nia  priere. 

Dans  I’audience  que  le  Saint-Pere  a bien  voulu  m’accorder, 
des  le  lendeniain  de  mon  arrivee,  je  lui  ai  offert  riiommage  du 
clerge  de  Paris,  et  appelant  sur  tous  ceux  qui  en  font  partie  sa 
meilleure  benediction,  je  lui  ai  parle  de  leurs  travaux  et  de  leur 
vie  si  devouee.  J’ai  d’ailleurs  ajoute  que  mon  rapport  officiel  sur 
I’etat  du  diocese  expliquera  nos  oeuvres  et  la  maniere  dont  elles 
sont  faites.  Le  Saint-Pere  a daigne  me  dire  qu’il  savait  de  plu- 
sieurs  sources  tout  ce  qu’il  y a de  zele  et  d’intelligence  dans  le 
clerge  de  la  metropole  de  la  France,  et  qu’il  etait  beureux  de 
Ten  remercier  et  de  Ten  benir. 

En  vous  priant  de  donner  connaissance  de  cette  lettre  au 
clerge,  je  voudrais  bien  satisfaire  sa  legitime  curiosite  sur  les  ope- 
rations du  Concile.  Mais  le  reglement  ne  in’y  autorise  pas,  et 
je  ne  pourrais  en  consequence  que  repeter  ce  que  j’entends  dire 
hors  de  la  salle  conciliaire  et  ce  que  tout  le  monde  lit  dans  les 
journaux.  Or,  il  y a dans  tout  cela  beaucoup  de  choses  qu’il  me 
faudrait  rectifier,  eclaircir  et  completer;  ce  serait  un  travail  long, 
ingrat  et  polemique,  que  I’eminent  clerge  de  Paris  n’attend  pas 
de  moi  et  qu’il  est  plus  convenable  de  laisser  aux  futurs  histo- 
riens  du  Concile  du  Vatican. 

On  est  toujours  bien  quand  on  est  a son  poste.  Toutefois 
le  temps  ici  me  parait  long,  et  je  serai  beureux  lorsque  mon  de- 
voir, d’accord  avec  mes  affections,  me  raraenera  parmi  les  nom- 
breux  amis  auxquels  cette  lettre  est  destinee.  Ce  sera  sans  doute 
vers  Paques,  que  le  Concile  ait  acheve  son  oeuvre,  ou  qu’il  doive 
la  reprendre  au  mois  de  Decembre  prochain. 

Agreez,  cber  Monseigneur,  et  faites  agreer  a tous  ceux  qui 
pour  moi  ne  sont  pas  seulement  des  collaborateurs,  mais  des  amis 
et  des  freres,  I’assurance  de  mes  meilleurs  sentiments  d’affection. 

t G.,  Arcbeveque  de  Paris. 

(L’Univers  14  Fevrier  1870.) 


421. 

I).  20.  April.  1870.  — Eiusdem  ad  eundem  epistola,  qua  clerum  lau- 
dat,  quod  in  iis,  quae  ad  Concilium  spectant,  tarn  recte  se  gerat, 
additque,  quidquid  a Concilio  definiatur,  bene  definiri. 

Rome,  le  20  Avril. 

Cber  Monseigneur, 

Le  clerge  de  Paris  se  reunit  a Saint-Rocb,  le  mercredi  27  Avril, 
pour  le  cas  do  conscience.  Veuillez  lui  dire,  a cette  occasion,  que 


1407 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1408 


je  ne  I’oublie  point,  et  que  j’ai  suivi,  de  la  pensee  et  du  coeur,  a 
tons  ses  travaux  pendant  le  careme.  J’ai  tacbe  de  me  dedom- 
mao-er,  en  priant  pour  lui,  de  la  privation  que  mon  absence  m’im- 
pose  et  de  I’ennui  que  j’eprouve  a rester  si  lon^temps  eloigne  de 
ceux  qui  me  sont  cliers.  J’avais  d’abord  espere  pouvoir  retourner 
a Paris  vers  la  semaine  de  Paques,  et  je  vous  ai  ecrit  eu  ce  sens, 
il  y a trois  mois.  Je  constate  aujourd’hui  que  j’ai  du  renoncer 
a mon  projet,  et  il  serait  supertlu  d’en  donner  ici  les  raisons. 
Quoique  je  sois  instruit  par  la  presente  experience  a ne  plus  rien 
promettre,  j’ose  neanmoins  prevoir  que  je  ne  suis  pas  a Rome 
pour  toujours,  et  qu’il  me  sera  permis  de  me  retrouver,  dans 
quelques  semaines,  au  milieu  du  venerable  clerge  de  Paris. 

En  attendant  que  j’aie  ainsi  la  satisfaction  de  lui  donner,  de 
vive  voix,  sur  les  choses  du  Concile,  les  details  qui  peuvent  I’in- 
teresser,  je  veux  exprimer  tout  de  suite  dans  cette  lettre  les  sen- 
timents de  profonde  estime  que  m’inspire  son  attitude  si  calme  et 
si  noble  dans  les  circonstances  ou  nous  sommes.  Avec  I’intelli- 
gence  qui  le  distingue,  il  a pris  les  agitations  du  jour  pour  ce 
qu’elles  sont,  et  il  n’y  a vu  qu’un  accident  dont  il  n’a  point  a se 
troubler.  Des  considerations  de  plus  d’une  sorte  I’engagent  d’ail-  b 
leurs  a beaucoup  de  reserve  et  contribuent  a lui  donner  cet  esprit 
de  conduite  par  lequel  il  se  recommande  aux  sympathies  de  la 
population  entiere. 

Il  salt,  du  reste,  j’ose  le  dire,  avec  quelle  loyaute  je  clierche 
a servir  I’Eglise  et  mon  pays,  et  qu’a  Rome  pas  plus  qu’a  Paris, 
aucune  preoccupation  personnelle  n’influencera  ni  mes  opinions  ni 
mes  actes.  Il  continuera  done  de  venir  en  aide  au  Concile,  comme 
il  I’a  fait  jusqu’a  present,  par  la  priere  et  par  une  tranquille 
confiance.  Au  surplus,  I’attente  ne  saurait  etre  longue  desormais, 
et  quoi  que  fasse  ou  decide  le  concile,  la  foi  nous  enseigne  que 
ce  sera  bien  fait  et  bicn  decide. 

En  offrant  au  clerge  de  Paris  la  nouvelle  expression  de  mon 
tendre  attachement  et  du  desir  que  j’ai  de  le  revoir  bientot,  veuillez 
lui  demander  pour  raoi  un  souvenir  dans  ses  bonnes  prieres,  et 
recevez,  clier  Monseigneur,  et  faites  agreer  a vos  collegues,  mes 
chers  collaborateurs,  I’assurance  de  mes  meilleurs  sentiments  d’af- 
fection. 

t Georges,  Arclieveque  de  Paris. 

(L’Univers  3 Mai  1870.)  c 

422. 

M.  Maio  1870.  — Duae  epistolae,  tamquam  a Juobus  Episcopis  scrip- 

tae , sine  scriptorum  nominibus  in  diariis  Times  et  Journal  des 

Debats  vulgantur.  His  omnes  criminationes  adversus  Concilium 

usque  ad  id  tempus  prolatae  comprelienduntur. 

I. 

Je  n’ai  point  parle  une  seule  fois,  je  ne  parlerai  pas  davan- 
tage  dans  la  suite.  Je  n’aime  ni  les  gens  qui  posent,  ni  les  choses 
completement  inutiles.  J’agis  depuis  quatre  mois,  et  je  crois  avoir 
rendu  quelques  services  par  ce  moyen,  qui,  en  depit  de  toutes 
les  entraves,  nous  a donne  trois  representations , une  commission 
internationale,  des  commissions  de  nations,  et  137  signataires  qui 
succomberont  avec  lionneur  et  borions,  si  on  continue  a nous 
traitor  aussi  mal. 

Je  crois  inutiles  tous  efforts  pour  resister  a I’aveuglement  de 
I’orgueil  moyen  age,  toutes  notes  diplomatiques,  toutes  menaces  d 
qui  ne  sauraient  aboutir  et  dont  je  deplorerais  le  premier  I’exe- 
cution,  si  elle  etait  possible.  Le  remede  n’est  pas  la ; on  se  jouera 
de  tout,  et  on  ira  triomphalemont  aux  abimes. 

Quand  on  a affaire  a des  gens  qui  ne  craignent  qu’une  chose, 
il  faut  se  servir  de  cette  chose,  e’est-a-dire  de  I’opinion  publi{|ue. 

Il  faut  par  ce  moyen  etablir  ce  qui  est  vrai,  — point  d au- 
torite, parce  que  point  de  liberte.  Le  defaut  de  liberte,  gros 
comme  des  montagnes,  creve  les  yeux:  il  repose  sur  des  faits 
notoires,  appreciables  pour  tous,  et  sa  constatation  publique  est  la 
seule  planche  de  salut  dans  la  tourmente  inouie  que  subit  I’Eglise. 

A notre  arrivee,  tout  etait  fait  sans  nous.  Toutes  les  mailles 
du  reseau  etaient  serrees,  et  les  Jesuites  qui  ont  monte  le  tra- 
quenard  ne  doutaient  pas  un  instant  que  nous  y serious  pris.  Ils 
voulaient  nous  faire  poser  par  enchantement  la  pierre  angulaire 
de  leur  fronton,  et  se  seraient  charges  ensuite,  sans  nous,  de  batir 
le  portail  de  leur  edifice  en  un  din  d’oeil. 

Nous  avons  done  trouve  un  reglement  tout  fait,  e’est-a-dire 
des  menottes.  Pour  faire  droit  a nos  plaintes,  ou  a serre  de  plus 


belle,  et  nous  jouissons  de  I’ancien  brodequin  que  Louis  XVI  a 
supprime.  Pour  etre  vrai,  il  faut  dire  que  les  tourmenteurs  ont 
fait  la  chose  avec  toute  la  grace  imaginable.  Nous  avons  trouve 
une  majorite  toute  faite , tres  compacte , plus  que  suffisante  en 
nombre,  parfaitement  disciplinee,  et  qui  a re^u  au  besoin  instruc- 
tions, injonctions,  menaces,  prison,  argent.  Le  systeme  des  can- 
didatures officielles  est  distance  de  cent  kilometres. 

Une  commission,  la  plus  utile,  celle  ou  I’on  peut  adresser  ses 
reclamations,  a ete  creee  et  imposee  d’office.  . . . 

Mais  il  faut  dire  a sa  louange  qu’elle  ne  fonctionne  pas, 
parce  qa'cUe  ne  repond  jamais,  ou  qu’e//e  ne  repond  qu’aux  mem- 
bres  de  la  majorite.  Nous  avons  ete  libres  de  nommer  les  autres 
commissions , e’est-a-dire  que  la  majorite  fictive  a pu  les  creer  a 
I’aide  de  listes  dressees  et  lithographiees. 

Restait  la  parole;  mais  a quelles  conditions?  Defense  de  re- 
pliquer  un  mot,  de  dUcuter,  d’ eclair er.  Si  on  voulait  parler,  il 
fallait  se  faire  inscrire,  et  le  lendeniain,  ou  deux  jours  apres, 
quand  tout  etait  refroidi,  on  pouvait  venir  ennuyer  I’assemblee 
par  un  discours.  Defense  alors  de  sortir  du  theme  donne  aux 
ecoliers  (excepte  pour  messieurs  de  la  majorite),  et  quand  on  a 
tente  de  parler  de  liberte,  de  reglement,  de  commission,  d’acous- 
tique,  de  decentralisation,  de  desitalianisation , on  a vu  se  pro- 
duire  les  scenes  tumultueuses  qui  ont  dhnoli  les  cardinaux  Rau- 
scher  et  Schwartzenberg,  les  eveques  de  Colocza,  de  Bosnie, 
d’Halifax,  tandis  qu’on  trouvait  bon  que  Moulins,  Belley  et  d’au- 
tres  introduisissent  de  force  la  grande  question  a propos  de  la 
vie  des  clercs. 

La  pauvre  petite  minorite  est  en  butte  aux  injures,  aux  ca- 
lomnies,  et  traquee  par  la  Civilta,  VTJnivers,  le  Monde,  I’Union, 
V Osservatore  et  la  Correspondance  de  Borne.  Ces  journaux  sont 
autorises  et  encourages.  Ils  soulevent  centre  nous  le  clerge  de 
nos  dioceses  et  ce  clerge  est  applaudi.  Un  de  nous  a ose  ecrire 
centre  son  collegue;  il  n’a  pas  rcQu  un  blame  officiel. 

Mais  void  ce  qui  acheve  d’opprimer  notre  liberte;  elle  est 
ecrasee  de  tout  le  poids  du  respect  que  nous  portons  a notre  chef. 

La  question  est  pendante;  elle  n’est  meme  pas  a I’ordre  du 
jour;  les  juges  de  droit  divin  sont  reunis  et  attendent  pour  la 
traitor.  Or,  en  pleines  assises,  le  chef  se  sert  de  sa  haute  et  di- 
vine autorite  pour  blamer  devant  les  pretres  qui  lui  sont  pre- 
sentes  leurs  Eveques  mineurs.  Il  fait  I’eloge  funebre  de  M.  de 
Montalembert  devant  quatre  cents  personnes ; il  ecrit  a Dom  Gue- 
ranger,  a I’abbe  de  Cabrieres,  de  Nimes,  qui  s’est  dresse  devant 
I’Eveque  d’Orleans,  aux  dioceses  dont  les  pretres  font  des  adresses 
pour  forcer  la  main  a leurs  mandataires,  et  il  fait  tout  cela  en 
termes  tels  que  la  Gazette  du  Midi  et  tutti  quanti  declarent  qu’il 
n’est  plus  permis  ni  aux  Eveques,  ni  a personne  de  soutenir  le 
contraire ; et  on  appelle  cela  de  la  liberte  ! 

On  nous  menace  de  passer  par-dessus  une  minorite  imposante, 
contrairement  a toute  la  tradition , de  fouler  aux  pieds  la  regie 
supremo  de  saint  Vincent  de  Lerins,  quod  uhiqne,  quod  semper, 
quod  ah  omnibus.  On  preche  que  I’unanimite  morale  n’est  pas 
necessaire,  que  le  chef  est  maitre  de  tout,  et  que  nous  devons 
rendre  des  services  et  non  point  des  sentences,  faire  de  I’affec- 
tion  quand  il  s’agit  de  la  foi.  Voila  notre  liberte!  Un  Cardinal 
me  disait  pour  conclusion:  „Mon  cher,  nous  allons  aux  abimes !“ 

Tout  cela  est  capable  d’ebranler  les  faibles,  de  desagreger 
ce  qui  tient  k si  peu. 

Je  crois  vous  avoir  point  la  position  ce  qu’elle  est.  Priez 
pour  nous.  Faites  valoir  la  chose  parce  qu’elle  est  vraie,  parce 
que  je  crois  servir  I’Eglise  en  vous  la  revelant. 

Apres  mes  souffrances  de  cet  hiver,  je  ne  pense  pas  pouvoir 
affronter  les  chaleurs  . . . D’ailleurs,  Dieu  seul  peut  nous  sauver. 

(L’Uiiivers  2 Juin  1870.) 

* Nota.  Diarium  L’Univers  {12  Mai  1870)  censet,  epistolam  ge- 
nuinam  non  esse. 

II. 

Votre  judicieuse  dissertation  est  pleine  de  sens  et  de  la  meil- 
leure  criti(iue;  mais  e’est  bien  de  cela  qu’il  s’agit  aujourd’hui! 
On  veut  se  tromper  et  tromper,  le  reste  importe  peu.  Ce  qui 
importe  le  plus,  ce  qui  nous  sauvera,  je  I’espere,  mieux  que  toutes 
les  discussions  avec  des  gens  de  mauvaise  foi  ou  de  parti  pris, 
e’est  d’etablir  des  ba.ses  incontestables  et  de  faire  que  la  saine 
opinion  publique  soutienne  les  vrais  interets  de  I’Eglise. 


1409 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motiis  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  421. — 423. 


1410 


1°  Le  gallicanisme  n’est  pas  une  doctrine,  pas  nieme  uue  a 
opinion,  e’est  une  simple  negation  de  pretentions  nees  an  onzieme 
siecle,  ct  une  resistance  a ces  pretentions  an  nom  de  la  tradition 
ancienne  et  coustante  des  Eglises.  L’ultramontanisme,  an  con- 
traire,  est  une  doctrine,  une  opinion  qui  est  venue  s’euter  sur  le 
vieux  tronc  et  qui  a pousse  des  jets  de  croyances  positives.  Mii- 
selee  an  Concile  de  Florence,  ecartee  an  Concile  de  Trente,  cette 
opinion  reparait  furieuse  an  Concile  du  Vatican. 

2°  Le  gallicanisme  est  improprement  nomme.  Son  veto  ap- 
partient  a toutes  les  nations  catholiques.  L’Espagne  en  soutenait 
la  force  antique,  saint  Frangois  de  Sales  en  vengeait  les  droits 
an  nom  des  privileges  de  la  maison  de  Savoie,  et  anjourd’hui, 
nous  autres  Frangais,  nous  I’avons  trouve  faible  en  comparaison 
de  sa  vitalite  en  Allemagne,  en  Autriche,  en  llongrie,  en  Por- 
tugal, en  Amerique,  et  jusqu’au  fond  de  I’Orient. 

3°  Notre  faiblesse,  en  ce  moment,  ne  vient  ni  des  Ecritures, 
ni  de  la  tradition  des  Peres , ni  des  monuments  des  Conciles  ge- 
ueraux  et  de  I’histoire.  Elle  vient  de  notre  defaut  de  liberte, 
qui  est  radical.  Une  minorite  imposante  qui  represente  la  foi  de 
plus  de  100  millions  de  catholiques,  e’est-a-dire  de  presque  la  b 
moitie  de  I’Eglise  universelle,  est  ecrasee  par  le  joug  impose  de 
reglements  restrictifs  et  contraires  aux  tivaditions  conciliaires ; par 
des  deputations  que  nous  n’avons  pas  reellement  choisies  et  qui 
osent  introduire  dans  le  texte  discute  des  paragraphes  non  dis- 
cutes; par  une  commission  pour  les  interpellations  imposee  par 
I’autorite;  par  le  defaut  absolu  de  discussion,  replique,  objection, 
interpellation;  par  des  journaux  que  Ton  encourage  pour  la  tra- 
quer,  pour  soulever  contre  elle  le  clerge  des  dioceses;  par  les 
nonciatures  qui  viennent  a la  rescousse,  quand  les  journaux  ne 
suffisent  pas  pour  tout  bouleverser,  e’est-a-dire  pour  eriger  en 
temoins  de  la  foi  les  pretres  contre  les  Eveques,  et  ne  plus  laisser 
a ces  juges  divins  que  le  role  de  deputes  du  clerge  secondaire 
avec  m.andat  imperatif,  et  blame  si  on  ne  repond  pas  au  mandat. 
La  minorite  est  ecrasee  surtout  par  tout  le  poids  de  la  supreme 
autorite  qui  fait  peser  sur  elle  les  eloges  et  encouragements  qu’elle 
adresse,  par  brefs,  aux  pretres,  et  par  toutes  les  manifestations 
a Dom  Gueranger  contre  M.  de  Montalembert  et  autres. 

4°  La  majorite  n’est  pas  libre;  car  elle  se  produit  par  un 
appoint  considerable  de  Prelats  qui  ne  sauraient  etre  temoins  de 
la  foi  d’Eglises  naissantes  ou  mourantes.  Or,  cet  appoint,  qui  se 
compose  du  chiffre  enorme  de  tons  les  vicaires  apostoliques,  du 
chiffre  relativement  trop  fort  des  Eveques  italiens  et  des  Etats 
pontificaux,  cet  appoint  n’est  pas  libre.  C’est  une  arrnee  toute 
faite,  toute  acquise,  endoctrinee,  enregimentee , disciplinee,  que 
Ton  menace,  si  elle  bronche,  de  la  famine  ou  de  la  disponibilite, 
et  Ton  a ete  jusqu’a  donner  de  I’argent  pour  ramener  quelques 
transfuges.  Done , il  est  evident  qu’il  u’y  a pas  de  liberte  suffi- 
sante.  — ■ La  conclusion  ulterieure  est  qu’il  n’y  a pas  oecumhiicite 
nette  et  plausible.  Et  ceci  n’infirme  en  rien  les  vrais  principes; 
I’Eglise  est  et  reste  infaillible  dans  les  Conciles  generaux;  seule- 
ment  il  faut  que  les  Conciles  presenteut  tons  les  caracteres  d’oe- 
cumenicite:  convocation  legitime,  liberte  pleine  pour  les  juge- 
ments,  confirmation  par  le  Pape.  Si  une  seule  de  ces  conditions 
manque,  tout  peut  etre  revoque  en  doute.  On  a eu  le  brigan- 
dage d’Ephese,  ce  qui  n’a  ])as  empcche  d’avoir  eu  ensuite  un 
vrai  Concile  de  ce  nom.  On  pourrait  avoir  ludibrium  Vaticanum, 
ce  qui  n’empecherait  pas  de  tout  reparer  dans  de  nouvelles  et 
serieuses  assises  . . . 

Vous  pourrez  repaudre  ces  reflexions,  je  crois  que  le  grand 
remede  aujourd’hui  nous  doit  venir  du  dehors  . . . 

(L’Univers  1 Juin  1870.) 

* Nota.  Diarium  Le  Journal  des  Dehats  epistolae  scriptorem  si- 
gnificavit  esse  Episcopum  quemdam  Galium;  La  Correspondance  ge- 
nerals aiictorem  designavit  Episcopxim  Montis  Pessulani , Franciscum 
Le  Courtier.  Verum  is  de  epistola  scire  se  quidquam  negavit.  (Cf. 
L’Univers  1 Juin  1870.) 

423. 

D.  15.  Maii  1870.  — Ilevmus  Renatus  Rdgnier,  Archiep.  Cameracensis, 

ad  Clerum  archidioecesis  dat  literas,  in  quibus  Concilio  illatas 

caluranias  dissolvit. 

Vous  connaissez,  messieurs  et  chers  cooperateurs , et  vous 
deplorez  comme  nous  le  denigrement  systomatique  a I’aide  duquel 
I’esprit  de  parti,  pour  ne  pas  dire  I’esprit  de  secte,  travaille  a 
rendre  smspects  les  actes  du  Concile  oecnmenique  du  Vatican,  et, 

CoU.  Lac.  VII. 


s’il  etait  possible,  a miner  d’avance  I’autorite  sacree  de  ses  en- 
seignements  et  de  ses  decrets. 

Tout  ce  qui  concerne  I’auguste  et  sainte  Assemblee  n’a  cesse 
d’etre,  depuis  ses  premieres  reunions,  I’objet  de  jireventions  pleines 
d’aigreur,  de  critiques  malveillantes  et  de  recits  mensongers.  Cette 
acrimonie  et  cette  hostilite  perseverantes  ne  se  trouvent  pas  seu- 
leraent  dans  la  presse  antichretienne ; nous  avons  le  regret  jn’o- 
fond  de  la  rencontrer  dans  des  publications  dont  les  auteurs  font 
profession  de  notre  foi  catholique,  et  dont  plusieurs  meme  comp- 
tent  dans  les  rangs  du  clerge.  Us  pretendent  servir  Dieu  en  si- 
gnalant  son  Eglise  a d’odieuses  defiances,  et  en  coalisant  contre 
elle  toutes  les  oppositions  qu’ils  peuvent  lui  susciter. 

A les  entendre,  I’installation  materielle  du  Concile  rend  im- 
possible toute  discussion  serieuse : — les  deliberations  sont  con- 
duites  avec  une  precipitation  et  une  partialite  qui  ne  permettent 
pas  aux  opinions  moins  agreables  a la  Curie  romaine  ‘ de  se  pro- 
duire  et  de  se  defendre ; — la  majorite  abuse  de  sa  superiorite 
uumerique  pour  opprimer  la  minorite  et  la  reduire  au  silence ; — 
les  Peres  qui  composent  cette  majorite  sont  du  reste,  en  general, 
trop  pen  competents  pour  apprecier  les  besoins  intellectuels  et  les 
necessites  politiques  du  temps  ou  nous  vivons,  les  exigences  de 
I’opinion  publique  et  les  concessions  que  doit  lui  faire  I’Eglise 
dans  son  propre  interet. 

Voilii  ce  qu’on  dit,  messieurs  et  chers  cooperateurs,  et  voici 
ce  qui  est  vrai 

I. 

L’installation  materielle  du  Concile  laissait  a desirer  dans  le 
principe,  personno  ne  le  conteste.  Mais  il  est  certain  que  depuis 
longtemps  on  a fait  disparaitre  les  inconvenients  qu’elle  presen- 
tait  d’abord.  La  salle  conciliaire,  a laquelle  on  avait  donne  une 
trop  grande  etendue,  a ete  reduite  a des  proportions  tres  con- 
venables.  Telle  qu’elle  est  maintenant,  tout  orateur  qui  aura  une 
voix  ordinaire  et  parlera  distinctenient  s’y  fera  entendre,  sans 
effort,  de  tout  son  auditoire. 

Il  y a du  reste  dans  les  graves  differences  que  presente  la 
prononciation  du  latin,  suivant  nos  diverses  nationalites,  une  diffi- 
culte  independante  de  toutes  les  conditions  d’acoustique  et  que 
notre  Assemblee  porterait  partout  avec  soi.  — Tout  le  monde 
sait  qu’il  est  des  orateurs  qui,  a raison  de  la  faiblesse  ou  de 
quelque  autre  defaut  de  lenr  organe,  ne  peuvent  se  bien  faire 
entendre  nulle  part. 

Mais  ces  discussions,  que  Ton  peut  entendre  et  suivre  facile- 
ment,  sont-elles  assez  libres  ? 

Elies  le  sont  parfaitement , nous  vous  I’affirmons,  messieurs 
et  chers  cooperateurs,  et  nous  n’hesitons  point  a dire  que  I’im- 
mense  majorite  de  nos  venerables  collegues  partage  a cet  egard 
notre  conviction.  Nons  avons  assiste  a toutes  les  congregations 
generates,  sans  en  excepter  une  seule,  et  c’est  comme  temoin 
attentif  et  impartial  de  tout  ce  qui  s’y  est  passe  que  nous  le  re- 
petons:  Oui,  la  liberte  dans  le  Concile  a ete  poussee  jusqu’a  ses 
dernieres  limites.  Les  eminents  Cardinaux  qui  president  nos  se- 
ances I’ont  respectee  avec  une  delicatesse  portee  jusqu’au  scru- 
pule,  et  qu’on  a pu  trouver  quelquefois  exageree. 

Quiconque  a demande  la  parole  I’a  obtenue,  et  il  a pu  la 
garder  tout  le  temps  qu’il  a voulu.  — Si  dans  I’espace  des  cinq 
mois  qui  se  sont  ecoules  depuis  I’ouverture  du  Concile,  trois  ou 
quatre  orateurs  out  ete  arretes  dans  le  developpement  qn’ils  vou- 
laient  donner  a leurs  discours,  c’est  qu’ils  s’etaient  tout  a fait  ecartes 
de  la  question  et  qu’il  etait  evidemment  necessaire  de  les  y rappeler. 

Toutefois  I’experience  ayant  fait  voir  que  cette  liberte  illi- 
niitee  de  discourir  donnait  lieu  a d’interminables  et  inutiles  lon- 
gueurs , le  reglement  primitif  a dd , selon  le  voou  et  sur  les  in- 
stantes  demandes  de  la  grande  majorite  des  Eveques,  etre  mo- 
difie  a cet  egard  dans  un  sens  legerement  restrictif. 

La  cloture  des  discussions  pourra  desormais , sur  une  de- 
mande signee  par  dix  Peres  au  moins,  etre  mise  aux  voix  par 
le  president,  et,  s’il  y a lieu,  prononcee  par  TAssemblee  conciliaire. 


' Ce  mot  couvre  tr6s  incomplStement  les  indignes  attaqiies  qui 
sont  dirigees  contre  la  personne  meme  du  Souverain  Pontife. 

^ Nous  allons  entrer  dans  de  Inen  minces  details,  mais  on  les  a 
rendus  ndeessaires.  — Nous  aurons  soin  d’aillenrs  de  ne  point  noiis 
dcarter  de  la  reserve  et  de  la  diserfition  qu’imposent  ii  tous  les  Eve- 
ques, relativement  5.  nos  travaux  conciliaires,  les  prescriptions  du  Sou- 
verain Pontife. 


89 


1411 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1412 


Mais  il  reste  parfaitement  loisible  a cbacun  des  Peres  d’ex- 
poser,  d’abord  par  ecrit,  puis  de  develo])per  de  vive  voix  ses  ob- 
servations sur  I’ensemble  et  sur  chaqiie  partie  des  schemes  ou  pro- 
jets de  decrets,  de  proposer  tels  aniendements  et  telle  nouvelle 
redaction  qu’il  juge  convenables  ou  necessaires.  — Toutes  ces 
observations,  tons  ces  amendements , toutes  ces  propositions  sont 
souniis  a Texamen  et  a I’appreciation  de  I’Asseinblee,  qui  en  vote, 
en  parfaite  connaissance  de  cause,  le  rejet  ou  I’adoption. 

La  minorite  a-t-elle  legitimement  a se  plaindre  des  precedes 
de  la  majorite  a son  egard?  Peut-on  dire  qu’elle  soit  victime  de 
quelque  intolerance?  qu’elle  subisse  quelque  oppression? 

Non,  messieurs  et  chers  cooperateurs,  non! 

La  majorite,  s’il  nous  est  permis  d’emprunter  ces  denon)ina- 
tions  a des  assemblees  deliberantes  d’un  autre  genre,  la  majorite 
a toujours  eu  pour  la  minorite,  pour  Fopijosition  comme  disent 
quelques-uns , les  egards , la  deference , la  patience  respectueuse 
qne  la  religion  commande  et  qu’exige  la  ebarite. 

Et  que  vient-on  d’ailleurs  parler  d’intolerance  et  d’oppression 
dans  nn  Concile  oecumenique,  lorsqu’il  s’agit  do  doctrine? 

Que  les  hommes  qui  n’ont  jamais  professe  notre  foi  ou  qui  I’ont 
abjuree  aient  ces  idees-la  et  tiennent  pareil  langage,  nous  le  conce- 
vons  parfaitement.  Mais  quel  est  le  catbolique  tant  soit  pen  instruit 
de  sa  religion  qui  ne  compi-enne  ce  simple  dilemme : ou  la  minorite 
se  trompe,  et  I’invincible  opposition  que  rencontre  I’erreur  qu’elle 
vent  faire  prevaloir  n’est  point,  de  la  part  de  la  majorite,  une  oppres- 
sion, mais  le  legitime  usage  d’un  droit  incontestable  et  I’accomplisse- 
ment  d’un  indispensable  devoir;  — ou  e’est  la  verite  qu’elle  sou- 
tient,  et  dans  ce  cas-la,  loin  de  I’opprimer,  la  majorite  se  ralliera 
infailliblemeut  a elle.  — Dire  en  efl'et  que  la  verite  sera  meconnue, 
repoussee,  retenue  captive  dans  un  injuste  silence  par  une  assem- 
blee  que  I’Esprit-Saint  assiste  dans  toutes  ses  deliberations  et  dont 
il  eclaire  tons  les  jugements,  ce  n’est  rien  moins  qu’un  blaspheme. 

Que  doit-on  penser  de  la  competence  de  la  ])lupart  des  Eve- 
ques  reunis  en  Concile  an  Vatican,  non  pas  quant  a la  science 
tbeologique,  qu’on  n’ose  pas  trop  leur  contester,  mais  quant  a la 
connaissance  et  a I’appreciation  de  ce  qu’on  est  convenu  d’appeler 
les  idees  modernes? 

Ne  sont-ils  point  trop  etrangers  ou  peut-etre  meme  systema- 
tiquement  opposes  aux  exigences  de  I’opinion,  au  mouvement  in- 
tellectuel  de  notre  epo(}ue,  aux  progres  de  notre  civilisation  ? Ne 
sont-ils  point  trop  isoles  du  monde  ])our  bien  savoir  ce  qui  s’y 
passe?  Connaissent-ils  assez  exactement  ce  que  reclament  les  in- 
terets  catboliques  dans  les  difterentes  contrees  de  la  terre , dans 
les  pays  surtout  ou  dominent  le  schisme,  I’lieresie , I’infidelite , le 
scepticisme  jiliilosophique  ? Savent-ils  bien  a quel  degre  il  con- 
vient  de  temperer  ou  de  voiler  la  lumiere  pour  qu’elle  ne  blesse 
pas,  par  un  trop  A'if  eclat,  tons  ces  yeux  malades?  Quelles  ve- 
rites  il  faut  taire  de  peur  de  creuser  ]dus  jU’ofondement  I’abime 
ou  d’elever  plus  liaut  la  barriere  qui  separe  de  I’Eglise  catbolique 
tant  de  millions  d’incroyants,  d’heterodoxes  et  d’infideles? 

Pour  vous  mettre  a meme  , messieurs  et  cbers  cooperateurs, 
d’apprecier  les  insinuations  ou  les  affirmations  bardies  qui  se  sont 
produites  a cet  egard  et  se  repetent  ebaque  jour,  nous  vous  di- 
rons  un  mot  seulement  des  venerables  Peres  du  Concile  avec  les- 
quels  nous  nous  trouvons  en  rapports  plus  suivis  et  plus  intimes, 
ceux  qui  composent  la  commission  de.  Fide. 

Vous  savez  deja  combien  de  pays  et  de  peuples  divers  ils 
representent ; ce  sont,  dans  I’ordre  de  I’election  qui  les  a reunis, 
I’Espagne,  la  France,  I’lrlande,  la  Hongrie,  la  Hollande,  la  Tur- 
quie,  les  Deux-Siciles,  la  Pologue,  le  duebe  de  Modene,  le  Bresil, 
la  Baviere,  la  Belgique,  les  Etats-Unis  de  I’Amerique  du  Nord, 
la  Suisse,  le  Tyrol  autriebien , le  Cbili , I’Angleterre , la  Venetie, 
Rome,  les  Indes  Orientates,  la  Prusse  et  la  Californie. 

Ces  eminents  Prelats,  dont  nous  admirons  la  science  et  dont 
la  piete  nous  edifie,  appartiennent  a toutes  les  positions  sociales; 
ils  out  ete  ou  sont  encore  mMes  a toutes  les  affaires  politiques, 
a toutes  les  revolutions  de  leurs  pays;  ils  ont  suivi  avec  une  atten- 
tion constante,  e’etait  pour  eux  un  devoir,  ce  mouvement  des  es- 
prits,  belas ! trop  souvent  desordonne,  qui  n’a  cesse  d’agiter  notre 
siecle;  ils  ont  observe  tons  les  progres  utiles  aussi  bien  que  les 
bumiliantes  et  dangereuses  aberrations  de  la  science  moderne. 

Ils  vivent  sous  les  regimes  politiques  les  plus  divers  et  les 
plus  opposes,  au  milieu  de  tout  ce  qu’il  y a dans  le  monde  d’e- 
coles  pbilosopbiques , de  religions  et  de  sectes,  depuis  le  boud- 
disme  et  le  tetiebisme  le  ]ilus  grossier  jusqu’aux  theories  les  plus 
subtiles  et  les  plus  nebuleuses  des  ecoles  allemandes. 


a Ce  que  nous  disons  ici  d’une  fraction  du  Concile  s’applique 
au  Concile  tout  entier.  — On  ne  peut  sans  erreur  ou  sans  men- 
songe  pretendre  que  les  Eveques  qui  le  composent  ne  connais- 
sent,  en  general,  ni  les  hommes , ni  les  choses,  ni  les  besoins  de 
leur  temps. 

Mais  ne  seraient-ils  point  par  basard  domines  par  des  pre- 
ventions irreflechies  et  d’aveugles  repulsions  contre  les  aspirations 
liberales  et  les  institutions  politiques  qui  se  generalisent  aujour- 
d’bui,  contre  les  progres  cpi’a  deja  realises  la  science  et  ceux 
qu’on  peut  attendee  encore  de  ses  actives  investigations? 

A ces  allegations  voici  notre  reponse: 

Dans  quelques  contrees  de  la  terre  qu’ils  aient  a exercer  leur 
ministere  evangelique,  les  Eveques  doivent  rappeler  aux  fideles 
et  s’appliquer  a eux-memes  cet  enseignement  du  grand  Apotre: 
„Que  tout  ce  qui  est  vrai,  tout  ce  qui  est  juste,  tout  ce  qui  est 
s.aint,  tout  ce  qui  merite  estime  et  louange,  tout  ce  qui  peut  con- 
tribuer  a rendre  la  vie  mieux  reglee  et  plus  digne,  soit  I’objet 
de  VOS  pensees.“* 

Comment  avec  de  telles  doctrines,  lorsqu’elles  sont  bien  com- 
b prises  et  miscs  consciencieusement  en  pratique,  pourrait-on  etre 
ennemi  d’aucun  progres  utile,  d’aucun  perfectionnement  reel  dans 
quelque  ordre  que  ce  soit?  Aussi  ne  poiivons-nous  trop  le  re- 
dire,  messieurs  et  chers  collaborateurs , on  calomnie  I’episcopat 
catbolique,  quand  on  le  represente  comme  oppose  en  tout,  et  de 
parti  pris , aux  idees , aux  libertes  et  aux  institutions  modernes ; 
comme  n’ayant  que  des  repulsions  et  des  anathemes  pour  le  pro- 
gres, la  science,  les  arts,  la  civilisation , tout  ce  qui  passionne  la 
societe  actuelle. 

C’est  dans  I’interet  de  cette  societe,  e’est  pour  sauvegarder 
son  avenir,  que  nous  repoussons  une  partie  de  ce  qu’on  appelle 
les  idees  modernes.  Adoptant  de  grand  coeur  ce  qu’elles  renfer- 
ment  de  vrai,  de  juste,  de  noble  et  de  genereux , nous  combat- 
tons,  quel  que  soit  notre  pays  et  notre  nationalite,  avec  toute 
I’energie  de  notre  foi  et  de  notre  patriotisme,  ce  qu’on  y mele 
de  faux,  d’impie,  d’immoral  et  de  subversif. 

Nous  voulons  la  science;  mais  celle  qui  est  vraiment  digne 
de  ce  nom ; celle  qui  eclaire  sans  incendier,  sans  demoralise!’,  sans 
blasphemer. 

c Nous  acceptons  tons  les  perfectionnements  de  la  civilisation, 
pourvu  qu’elle  laisse  aux  caracteres  leur  virilite,  aux  moeurs  pu- 
bliques  et  privees  leur  integrite  sainte,  et  qu’elle  ne  se  borne  pas 
a couvrir  d’un  vernis  brillant  les  abaissements,  les  hontes  et  toutes 
les  corruptions  de  I’ancien  monde  pai’en. 

Nous  encourageons  le  progres,  nous  le  benissons,  nous  lui 
pretons  tout  notre  concours,  mais  a la  condition  que  ce  sera  dans 
les  voies  de  la  verite,  de  la  morale,  de  la  justice  et  de  I’ordre 
qu’il  conduira  I’liumanite.  — Done  nous  rendons  justice  a notre 
epoque : elle  salt  faire  de  grandes  et  belles  choses ! mais  nous  ne 
pouvons  ni  ne  pas  voir  ni  ne  pas  travailler  a conjurer  les  im- 
menses  perils  auxtpiels  elle  s’expose,  et  les  calamites  que  ne  peu- 
vent  manquer  d’attirer  sur  elle  ses  imprudences,  ses  erreurs,  son 
oubli,  pour  ne  pas  dire  son  me])ris,  de  Dieu  et  de  sa  loi. 

Et  les  menagements  qu’on  doit  avoir  pour  I’opinion  public^ue, 
la  majorite  des  Peres  du  Concile  en  comprcndra-t-elle  bien  1 im- 
portance, I’etendue  et  les  soiqiles  delicatesses?  — Sans  aucun 
doute,  messieurs  et  cbers  cooperateurs,  elle  les  comprendra.  Mais, 
attentive  a eviter  tons  les  froissements  qui  ne  seront  pas  neces- 
saires,  elle  ne  devra  pas  oublier  non  plus  que  tout  Eveque  qui 
cbercberait  la  popularite,  en  compromettant  I’independance  ou  la 
dignite  de  son  ministere,  cesserait  d’etre  disciple  de  Jesus-Christ  h 
Elle  ne  devra  pas  oublier  que  si,  comme  on  nous  le  rapjielle, 
„ropinion  est  en  definitive  la  reine  du  monde^,  I’Eglise  n’est  pas 
faite  pour  subir  les  lois  de  cette  reine-la,  ni  pour  suivre  ses  mo- 
biles et  troj)  souvent  injustes  caprices. 

Pour  apprecier,  du  reste,  la  confiance  et  les  egards  que  I’opi- 
nion peut  meriter  de  notre  temps,  et  I’influence  qu’elle  est  en  droit 
d’exercer  sur  I’episcojiat  catbolique,  qu’on  examine  ce  que  valent, 
dans  I’ordre  moral  et  religieux,  les  journaux  qu’elle  prend  de  pre- 
ference pour  conseillers  et  pour  guides,  la  litterature  qui  semble 
avoir  le  privilege  exclusif  de  sa  faveur  et  de  ses  applaudissements. 

En  remontant  a nos  origines  ebretiennes,  qu  on  se  demande 
ou  les  Apotres  auraient  etabli  le  royaume  de  Dieu  sur  la  terre, 
s’ils  avaient  craint  de  froisser , par  la  predication  de  I’Evangile, 
I’opinion  qui  dominait  de  leur  temps,  et  si  partout  ou  ils  excitaient 


‘ Philip.  4,  8. 


2 Galat.  1,  10. 


1413 


Doc.  hist.  rV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motiis  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  423. 


1414 


ses  claraeurs  ils  s’etaient  condamnes  au  silence.  Et  quel  serait  a 
I’avenir  du  Christianisme , que  resterait-il  demain  de  notre  sym- 
bole  et  de  notre  decalogue,  si  les  Eveques  en  retranchaient  tous 
les  points  que  I’opinion  qui  domine  aujourd’hui  dans  le  moiide 
desapprouve  et  voudrait  supprimer? 

A regard  des  personnes,  quelles  que  soient  leurs  dispositions 
religieuses,  les  Peres  du  Concile,  on  n’en  saurait  douter,  pren- 
dront  constamment  pour  regie  de  leur  conduite  et  de  leurs  de- 
cisions les  enseignements  et  les  exemples  du  grand  Apotre.  Ils 
savent  qu’ils  se  doivent  a ceux  qui  sont  sages  et  a ceux  qui  ne 
le  sont  pas  ‘ ; que  la  charite  les  oblige  a se  faire  tout  a tous, 
pour  gagner  un  plus  grand  nombre  d’ames  a Jesus-Christ  ^ ; que 
I’unique  sentiment  qui  leur  soit  permis  envers  ceux  qui  sont  dans 
I’ignorance  et  I’erreur,  e’est  une  affectueuse  commiseration,  parce 
que,  eux  aussi,  ils  sont  entoures  d’infirmites  ^ et  soumis  aux  hu- 
raaines  faiblesses. 

Mais  s’il  nous  est  ordonne  d’aimer  la  paix,  si  nous  ne  devons 
reculer  devant  aucune  condescendance,  devant  aucun  sacrifice  lors- 
qu’il  s’agit  de  la  conserver  ou  de  la  retablir,  nous  ne  devons  ja- 
mais ouidier  que  I’amour  de  la  verite  ne  nous  est  pas  commando  b 
d’une  maniere  moins  etroite,  que  nous  avons  mission  speciale  de 
la  defendre,  et  qu’il  y aurait  trahison  de  notre  part  a transiger 
en  quoi  que  ce  soit  au  detriment  de  ses  droits  et  de  ses  interets. 
Pacem  et  veritatem  diligite.  (Zach.  8,  19.) 

Afin  done  de  sauver  au  moins  quelques-uns  des  infortunes 
qu’entraine  vers  Tabime  le  torrent  des  erreurs  contemporaines, 
nous  nous  approcherons  d’eux  le  plus  possible,  pour  leur  tendre 
la  main;  mais  nous  eviterons  de  nous  incliner  au  point  de  perdre 
pied  et  de  tomber  dans  le  courant  qui  les  emporte. 

II. 

Un  mot  maintenant , messieurs  et  cliers  cooperateurs , de  la 
gi'ande  question  sur  laquelle  semble  se  concentrer,  depuis  quelque 
temps,  I’attention  du  monde  entier,  et  qui  vient  d’etre  soumise  a 
I’examen,  a la  discussion,  a la  decision  supreme  du  Concile  oecu- 
menique : celle  de  I’infaillibilite  du  Pape. 

Puisqu’on  met  tout  en  oeuvre  pour  la  denaturer,  pour  en 
faire  un  sujet  de  trouble,  d’inquietude  et  presque  d’effroi,  appli-  c 
quez-vous  dans  vos  instructions  publiques  et,  quand  I’occasion  s’en 
pr6sentera,  dans  vos  entretiens  particuliers,  piiblice  et  per  domos, 
a la  bien  poser  et  a la  bien  faire  comprendre. 

Dites  que  ce  Pape  isole , absolu , separe  de  I’Eglise  sur  la- 
quelle il  exercerait  un  empire  despotique;  ce  Pape  multipliant  a 
son  gre  les  dogmes  nouveaux,  decidant,  definissant  tout  ce  qu’il 
veut  sur  toutes  choses,  sans  autre  regie  et  sans  autre  mesure  que 
son  bon  plaisir,  est  une  creation  cliimerique  de  I’esprit  de  parti. 

— Le  vrai  Pape,  celui  dont  nous  acceptons  avec  amour  et  sans 
restriction  I’enseignement  irreformable  et  la  supreme  autorite,  ne 
pent  jamais  etre  separe  de  I'Eglise  universelle,  il  ne  pent  jamais 
definir  que  ce  qu’elle  emit,  il  ne  fait  que  maintenir  dans  son  in- 
tegrite,  contre  toute  nouveaute  profane,  la  foi  qu’elle  a professee 
de  tout  temps  et  qu’elle  continue  de  professor  en  tous  lieux. 

Dites  surtout  que  la  croyance  a I’infaillibilite  du  Pape  n’est 
point  une  nouveaute  dans  I’Eglise,  qu’elle  remonte,  a travers  tous 
les  siecles,  jusqu’au  temps  des  Apotres,  et  que  si  elle  est  definie 
comme  dogme  de  foi,  elle  sera  simpleraent  mise  par  la  dans  un 
jour  plus  eclatant  et  placee  au-dessus  de  toutes  discussions  ulte-  d 
rieures.  Pour  bien  faire  comprendre  cette  verite  aux  fideles  que 
vous  etes  charges  d’instruire,  messieurs  et  chers  cooperateurs, 
vous  n’aurez  qu’a  leur  rappeler  et  a leur  expliquer  les  logons 
elementaires  de  notre  catechismo  diocesain. 

A cette  question:  Y a-t-il  plusieurs  Eglises?  nos  petits  en- 
fants  savent  repondre:  „Non,  il  n’y  a qu’une  seule  Eglise,  hors 
de  laquelle  il  n’y  a point  de  salut.  — Cette  Eglise  est  I’Eglise 
romaine.‘‘ 

Ce  n’est  point  la,  — qu’est-il  besoin  de  le  dire  ? — une  doctrine 
qui  nous  soit  particuliere  ou  qui  ait  pris  naissance  de  nos  jours. 
Elle  est  universelle,  elle  a ete  dans  tous  les  temps  professee  par 
tous  les  catholiques. 

Au  deuxieme  siecle  de  I’ere  chretienne , saint  Irenee , expri- 
mant  la  foi  des  temps  apostoliques,  dit  de  I’Eglise  rornaine  qu’elle 
est  la  Mhe  et  la  MaUresse  de  toutes  les  Eglises:  Est  eniin  ilia 
omnium  ecclesiarum  Muter  et  Magistra.  (Lib.  3,  c.  3.) 


3 Hebr.  5,  2. 


Depuis  lors,  les  Peres,  les  Conciles,  les  theologiens  de  toutes 
les  ecoles  out  unanimement  reconnu  que  cette  maternelle  autorite, 
cette  suprematie  doctrinale  de  I’Eglise  rornaine,  s’etend  a tout 
I’univers  et  s’impose  sans  exception  a tous  les  fideles.  Sur  ce  point 
capital,  gallicans  et  ultramontains  ont  le  memo  enseignement : 
Bossuet  pense  et  parle  comme  Fenelon. 

C’est  done  une  verite  incontestable : la  foi  de  I’Eglise  rornaine 
n’a  jamais  cesse  d’etre  la  foi  regulatrice  du  monde  entier,  et  Ton 
a toujours  tenu  pour  heretique  quiconque  rejetait  son  enseigne- 
raent,  pour  schismatique  quiconque  se  separait  de  sa  communion. 

Mais,  s’il  y a obligation,  sous  peine  d’heresie  ou  de  schisme, 
de  rester  toujours  inseparablement  uni  a I’Eglise  rornaine;  si,  dans 
aucun  cas,  il  n’est  permis  de  se  separer  d’elle , s’il  faut  toujonrs 
croire  ce  qu’elle  emit  et  ce  qu’elle  enseigne,  elle  ne  pourra  done 
jamais  s’egarer,  elle  ne  croira  done  et  n’enseignera  jamais  que  la 
verite.  Autrement  I’adhesion  a I’erreur  pourrait  devenir  pour 
nous  une  obligation  de  conscience  et  une  condition  necessaire  du 
salut  eternel. 

Or,  a qui  I’Eglise  rornaine  doit-elle  ce  privilege  d’une  foi 
toujours  incorruptible,  toujours  pure,  a jamais  indefectible?  Evi- 
demment  au  Pasteur  qui  la  dirige,  a I’Eveque  qui  I’instruit  et  la 
gouverne,  au  Pape,  successeur  de  Pierre  et  qui  a regu,  en  la  per- 
sonne  de  ce  bienheureux  Apotre,  I’ordre  de  confirmer  ses  freres 
avec  I’assurance  qu’il  serait  chaque  jour  assiste  d’en  Haut  pour 
I’accomplissement  de  cette  divine  mission. 

Quel  privilege  en  effet  aurait  I’Eglise  rornaine,  entre  les  au- 
tres  Eglises  du  monde,  s’il  etait  entre  dans  les  desseins  de  la  Pro- 
vidence que  saint  Pierre  mourdt  Eveque  d’Antioche,  et  que  le 
Siege  Apostolique  se  trouvat  ainsi  fixe  dans  cette  ville  pour  toute 
la  suite  des  siecles? 

Que  Ton  considere  d’ailleurs  de  qui  se  compose  cette  Eglise 
de  Rome.  Elle  se  compose,  comme  toutes  les  autres,  de  simples 
fideles  qui  regoivent  I’enseignement  et  ne  le  donnent  pas ; de  pre- 
tres  qui  enseignent,  s’ ils  ont  charge  d’ames,  mais  qui  ne  sont  point 
juges  de  la  foi;  elle  a de  plus  le  college  des  Cardinaux;  mais 
quelque  eminente  que  soit  leur  dignite,  les  Cardinaux  ne  peuvent 
jamais  definir,  en  vertu  d’une  autorite  qui  leur  appartienne  en 
propre,  aucune  question  dogmatique.  Ils  ne  sont  pas  tous  Eve- 
ques ; plusieurs  d’entre  eux  ne  sont  meme  pas  pretres,  mais  diacres 
seulement.  Reste  done  le  Pape  dont  I’infaillible  enseignement 
met  seul  la  foi  de  I’Eglise  rornaine  a I’abri  de  tonte  erreur. 

On  a voulu  distinguer,  nous  le  savons,  entre  le  Pape  et  le 
Saint-Siege;  mais  qu’est-ce  que  le  siege  sans  celui  qui  I’occupe? 
et  quel  sera  I’enseigneraent  de  la  Chaire  Apostolique,  quelle  sera 
son  autorite,  si  elle  est  muette  et  separee  de  celui  a qui  seul  est 
reserve  le  droit  de  s’y  faire  entendre. 

Si  done  le  Concile  prononce  son  jugement  sur  la  question  de 
I’infaillibilite  pontificale,  on  ne  pent  douter  du  sens  dans  lequel 
elle  sera  definie.  Ce  sera  la  croyance  qui  a pour  elle  I’ajitiquite 
et  I’universalite  qui  devra  necessairement  prevaloir. 

L’opinion  gallicane  n’a  dans  I’enseigneinent  theologique  qu’une 
extension  tres  restreinte;  elle  est  d’une  origine  relativement  re- 
cente,  et  si  elle  a fait  au  siecle  precedent  quelques  progres  ephe- 
meres,  ils  n’etaient  dus  qu’a  I’intervention  abusive  du  pouvoir 
civil,  qui  I’imposait  a nos  seminaires  et  a nos  universites. 

Pour  qu’elle  fut  legitimeraent  condamnee  par  le  Concile,  I’u- 
nanimite  des  suffrages  serait-elle  necessaire? 

C’est  la,  vous  le  savez,  une  erreur  que , par  un  motif  facile 
a comprendre.  Ton  s’efforce  d’accrediter.  Vous  la  signalerez  aux 
fideles,  messieurs  et  chers  cooperateurs.  Cette  unanimite  des 
suffrages  n’a  jamais  ete  requise  elle  n’a  jamais  en  lieu.  La  divi- 
nite  de  Notre-Seigneur  Jesus-Christ  n’eiit  point  ete  definie  a Nicee, 
si  les  Peres  du  premier  Concile  oecumenique  s’etaient  soumis  it 
cette  condition. 

En  supposant  qu’il  se  manifestat  au  sein  du  Concile,  a I’oc- 
casion  d’une  definition  quelconque,  quelque  dissentiment,  la  foi  des 
fideles  n’en  devrait  pas  etre  troublee.  Des  opinions  opposees  peu- 
vent se  produire,  se  heurter  meme  pendant  la  discussion,  mais  la 
decision  qui  termine  le  debat  doit  reunir  tous  les  esprits  et  tous 
les  coeurs  dans  une  parfaite  unite  de  sentiment  et  de  foi.  Vous 
ne  manquerez  pas,  au  reste,  de  bien  faire  comprendre  que  c’est 
toujours  du  cote  des  Eveques  qui  sont  unis  au  Pape  que  se  trouve 


‘ Les  instructions  de  Pie  IV  h,  ses  16gats,  au  Concile  de  Trente, 
sont  relatives  fi  des  circonstances  spficiales  et  transitoires ; elles  n’^ta- 
blissent  point  une  r6gle  pour  I’avenir. 


‘ Rom.  1,  14. 


2 1.  Cor.  9,  22. 


89* 


1415 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1416 


la  verite , et  que , suivant  la  regie  catliolique  exprimee  par  saint 
Ambroise,  „Ou  est  Pierre,  la  est  I’Eglise^.  Ubi  Petrus,  Hi  Ecclesia. 

Ifous  ne  dirons  rien  de  cette  theorie  conciliaire  de  nouvelle 
invention , suivant  laquelle  les  suffrages  devraient  etre  non  pas 
comptes,  niais  peses,  et  la  voix  de  cliaque  Eveque  evaluee  selon 
I’iniportance  de  son  diocese : c’est  la  une  chose  inoui'e  dans  I’Eglise 
ot  qui  ne  supporte  pas  la  discussion.  — On  ne  nous  accusera  pas 
de  la  repousser  par  un  motif  d’interet  personnel. 

La  definition  de  I’infaillibilite  du  Pape  est-elle  opportune? 
Le  Concile  en  jugera,  messieurs  et  chers  cooperateurs , et  il  est 
certain  qu’il  ne  pourra  pas  plus  se  tromper  sur  cette  question 
d’opportunite  que  sur  la  question  de  doctrine  elle-meme.  En  par- 
lant  de  ceux  qui  ont  exprime  a cet  egard  de  trop  inquietes  pre- 
occupations, le  Saint-Pere  disait  tout  recemment;  „S’ils  croyaient 
bien  fermement,  comme  tous  les  autres  catlioliques,  que  le  Synode 
oecumenique  est  dirige  par  I’Esprit  Saint,  et  que  c’est  uniquement 
sous  son  inspiration  qu’il  propose  et  definit  ce  qu’il  faut  croire, 
jamais  ils  ne  se  seraient  imagine  qu’il  puisse  definir  des  choses 
qui  ne  seraient  pas  revelees  ou  qui  pourraient  etre  prejudiciables 
a I’Eglise.^  ‘ 

Pour  etablir  I’opportunite , nous  dirions  presque  la  necessite, 
d’une  definition  qui  mette  desormais  au-dessus  de  toute  contesta- 
tion et  bors  de  toute  controverse  la  supreme  autorite  du  Pape,  il 
suffira  d’indiquer  les  considerations  suivantes : elles  nous  semblent 
decisives. 

Tout  le  monde  salt  avec  quelle  profonde  astuce  et  quelle  ob- 
stination  le  jansenisme  a decline  I’autorite  des  Bulles  pontificales 
qui  I’ont  condamne;  or,  c’est  en  vertu  et  par  I’application , ex- 
ageree,  nous  en  convenous,  des  doctrines  gallicanes,  qu’il  a sou- 
tenu  si  longtemps  et  que  ses  derniers  restes  soutiennent  encore 
cette  lutte  lieretique. 

La  constitution  civile  du  clerge,  qui  a mis  en  si  grand  peril 
I’Eglise  de  France  a la  fin  du  dernier  siecle,  avait  ces  memes 
doctrines  pour  principe  et  pour  base. 

Ainsi  en  a-t-il  ete  du  scliisme  dit  de  la  petite  Eglise  qui  a suivi 
le  Concordiit  de  1801,  et  qui  n’est  pas  encore  completement  eteint. 

La  prudence  ne  commande-t-elle  pas  de  prevenir,  autaut  que 
possible,  de  pareilles  calamites,  en  supprimant  la  cause  qui  les  a 
produites  ? 

Aujourd’hui  nous  avons  devant  nous , en  France , le  vieux 
gallicanisme  parlementaire,  qui  survit  a toutes  nos  revolutions : il 
conserve  des  adeptes  ardents  dont  I’influeuce  s’est  montree  plus 
d’une  fois  et  pourrait  faeilement  encore  redevenir  dangereuse  pour 
la  liberte  de  nos  consciences  et  de  notre  ministere.  La  declara- 
tion de  1682  est  son  Evangile.  Il  tient  le  Pape  dans  un  etat  de 
suspicion  perpetuelle  et  ne  trouve  jamais  que  son  autorite  sur 
I’Eglise  soit  suffisararaent  reduite. 

Nous  avons,  dans  un  genre  tout  different,  ce  qu’on  est  con- 
venu  d’appeler  le  catholicisme  liberal.  Il  travaille  a faire  sortir 
I’Eglise  de  ses  voies  traditionnelles  et  seculaires,  pour  la  faire 
entrer  dans  celles  on  s’est  engagee  la  societe  moderne,  et  dont 
Dieu  seul  commit  Tissue.  Il  la  presse  de  perfectionner  la  forme 
du  gouvernement  qu’elle  tient  de  Jesus-Christ  lui-meme,  en  y 
adaptant  les  mobiles  et  passageres  institutions  des  gouvernements 
liumains.  Ces  utopies,  bien  qu’elles  partent  d’un  genereux  prin- 
cipe, seraient  eminemment  dangereuses  dans  leur  application.  Il  faut 
contenir  et  regulariser  ces  tendances  d’un  devouement  qui  s’egare. 

Enfin,  notre  sollicitude  doit  s’etendre  aux  temps  qui  nous 
suivront ; or,  qui  pourrait  dire  ce  que  recele  Tavenir  dans  ses  im- 
penetrables  profondeurs  ? Ou  s’arretera  ce  mouvement  vertigineux 
qui  emporte  le  monde?  L’Eglise  n’aura-t-elle  point  a traverser 
encore  des  temps  difficiles  et  a soutenir  de  rudes  combats?  Dans 
la  prevision  de  ces  epreuves  tres  possibles,  trcs  probables  et  peut- 
etre  tres  procliaines,  ne  serait-il  pas  souverainement  imprudent  de 
laisser  I’autorite  du  Pape  dans  une  situation  mal  definie?  Si  au 
jour  de  Tattaque  la  trompette  ne  fait  entendre  qu’un  son  incer- 
tain, comment  saura-t-on  se  preparer  a repousser  Tennemi?  Si 
incertam  voceni  det  tuba,  qitis  parabitur  ad  helium  ? ^ 

III. 

Comme  il  arrive  ordinairement  dans  les  temps  d’agitation  re- 
ligieuse,  nous  sommes  atti’istes  par  des  defections  qui  peuvent  etre 


^ Bref  du  12  Mars  1870  k Dom  Gu6ranger,  abb6  de  Solesmes. 
2 1.  Cor.  14,  8. 


a pour  les  faibles  des  sujets  de  scandale.  Faites  bien  comprendre 
aux  fideles,  messieurs  et  chers  cooperateurs,  que  les  hommes 
memes  qui  avaient  le  plus  utilement  et  le  plus  glorieusement  servi 
la  religion  perdent  toute  autorite,  et  ne  meritent  plus  aucune  con- 
fiance,  des  qu’ils  cessent  d’ecouter  TEglise.  Si  Ecclesiam  non 
audierit,  sit  Ubi  sicut  ithnicus  et  publicanus^.  Depuis  Tertullien 
jusqu’a  nos  jours,  combien  ne  s’est-il  pas  rencontre  de  ces  hommes, 
eminents  sous  bien  des  rapports,  qui  ont  meconnu  sa  voix,  qui 
ont  cru  qu’ils  lui  etaient  necessaires  et  ont  eu  la  pretention  de 
la  conduire,  parce  qu’ils  Tavaient  defendue  avec  un  grand  talent 
et  un  grand  eclat?  Ils  s’etaient  acquis  par  la  des  titres  a une 
reconnaissance  qu’elle  leur  a toujours  largement  accordee,  mais 
ils  n’avaient  pu  acquerir  le  droit  de  lui  imposer  leur  direction 
et  de  la  dominer.  Pierre  ne  pent  remettre  a d’autres  mains,  quel- 
que  habiles  qu’elles  se  croient,  le  gouvernail  que  lui  a confie  Jesus- 
Christ.  L’orgueil , froisse  par  ses  resistances  necessaires , se  cha- 
grine,  s’irrite  et  finit  par  se  revolter.  De  la  les  tristes  chutes  que  nous 
raconte  I’histoire  et  celles  dont  notre  siecle  lui-meme  a ete  temoin. 
Chaque  fois  qu’il  se  rencontre  quelqu’un  de  ces  orateurs,  de 
b ces  ecrivains  qui  se  tournent  centre  TEglise,  apres  lui  avoir  prete 
d’abord  un  utile  concours,  nous  devons  deplorer  sa  perte,  sans 
en  trop  craindre  les  facheuses  consequences.  C’est  un  navigateur 
temeraire  et  indiscipline,  qui  n’a  voulu  prendre  conseil  que  de  sa 
presomption.  Un  coup  de  vent  Ta  emporte  a la  mer.  Tons  les 
moyens  de  sauvetage  seront  mis  a sa  disposition ; s’il  les  repousse, 
il  sera  miserablement  submerge  par  les  flots,  tandis  que  Timpe- 
rissable  vaisseau,  d’ou  il  sera  tombe  par  sa  faute,  poursuivra  sa 
route  et  sera  pousse  au  port  par  les  tempetes  memes  qui  sem- 
blaient  devoir  le  briser  et  Tengloutir. 

Nous  sommes  lieureux,  messieurs  et  dignes  cooperateurs,  et 
nous  vous  felicitous  de  nouveau  de  Tattitude  parfaitement  calme 
et  vraiment  religieuse  que  conserve  notre  cher  diocese,  dans  les 
circonstances  un  peu  troublees  ou  nous  nous  trouvons.  Nos  bons 
fideles  demeurent  inaccessibles  aux  agitations  que  le  Concile  oc- 
casionne,  parait-il,  en  d’autres  contrees:  ils  prient  pour  son  heu- 
reuse  issue  et  attendent  avec  une  entiere  confiance  et  un  profond 
esprit  de  foi  ses  futures  decisions. 

Nulle  part,  vous  n’avez  sous  les  yeux  le  spectacle  de  ces  dis- 
c’  cussions  ardentes,  auxquelles  prennent  part  les  personnes  memes 
qui  devraient  s’y  tenir  le  plus  etrangeres.  — Les  conseils  de  Ee- 
nelon  sont  compris  et  observes  dans  nos  families  les  plus  distin- 
guees  et  les  plus  instruites.  On  ne  trouve  point  parmi  elles  de 
ces  femmes  „qui  se  melent  de  decider  sur  la  religion,  quoiqu’elles 
n’en  soient  pas  capables“ ; — qui  sont  plus  eblouies  qu’eclairees 
par  ce  „ qu’elles  savent  et  qui  se  passionnent  pour  un  parti  contre 
un  autre  dans  des  disputes  qui  les  surpassent“.  — Nos  pieuses 
dames  „sentent  combien  cette  liberte  est  indecente  et  pernicieuse“. 
Elles  ne  „raisonnent  point  sur  la  theologie,  au  grand  peril  de 
leur  foi,  elles  ne  disputent  point  contre  TEglise “ Leur  vie 
serieuse  et  toujours  cliretiennement  occupee  se  partage  entre  les 
devoirs  de  leur  etat  et  les  oeuvres  que  la  charite  leur  demande. 

Mettez  de  plus  en  plus  tous  vos  soins,  messieurs  et  chers  co- 
operateurs, a maintenir  dans  toutes  vos  paroisses  cet  esprit  d’or- 
dre,  de  sagesse  et  de  piete.  Que  le  Ciel  benisse  vos  travaux  et 
que  la  paix  du  Seigneur  soit  toujours  avec  vousl^ 

t R.  F.,  Archeveque  de  Cambrai. 
d Rome,  hors  la  porte  Flaminienne,  le  15  Mai. 

Eota.  — MM.  les  cures  pourront,  s’ils  le  jugent  opportun, 
lire  cette  lettre,  en  entier  ou  en  partie  seulement,  au  prone  de 
leur  messe  paroissiale. 

(L’Univers  30  Mai  1870.) 

424. 

D.  2.  lun.  1870.  — Revmus  loannes  B.  Lequette,  Episc.  Atrebatensis, 
literas  Arcbiepiscopi  Cameracensis  cum  Clero  communicat,  quas 
summis  laudibus  celebrat  et  in  suae  dioecesis  archive  servari  iubet. 

Rome,  hors  la  porte  Flaminienne,  le  2 Juin. 

Messieurs  et  chers  cooperateurs, 

Les  journaux  religieux  vous  out  deja  fait  connaitre  la  re- 
marquable  lettre  que  Mgr  I’Archeveque  de  Cambrai  vient  d’adresser 

‘ Matth.  18,  17.  2 F^nelon,  Education  des  piles,  passim. 

2 Par.  de  la  Liturgie  saerde. 


1417 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motiis  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  423. — 427. 


1418 


a son  clerge.  Nous  adherons  de  tout  notre  coeur  a cette  elo-  a 
quente  et  vigoureuse  refutation  de  tant  de  calomnies  lancees  par 
I’esprit  de  parti , et  centre  lesquelles  nous  avions  deja  proteste 
dans  I’allocution  que  nous  avons  adressee  le  saint  jour  de  Pa- 
ques  aux  fiddles  de  notre  ville  episcopale. 

II  nous  a semble  que  cet  ecrit  devait  avoir  sa  place  dans  nos 
archives  diocesaines,  et  y rester  comme  un  monument  de  I’energie 
avec  laquelle  notre  digne  et  venere  metropolitain  a su  defendre 
les  droits  de  la  verite  et  montrer  sous  son  vrai  jour  la  nature  et 
Taction  du  saint  Concile  du  Vatican.  Sur  la  demande  que  nous 
lui  en  avons  faite,  il  nous  autorise  a vous  envoyer  sa  lettre:  en 
la  recevant,  vous  vous  associerez  a la  reconnaissance  que  nous 
lui  exprimons.  Vous  ferez  aussi  votre  profit  des  recommandations 
qu’il  adresse  a sou  clerge;  et  les  eloges  qu’il  lui  donne  sur  son 
attitude  dans  les  circonstances  actuelles,  nous  sommes  heureux  de 
le  dire,  vous  les  meritez  egalement  de  notre  part. 

Puissent  done  les  deux  Eglises  de  Camhrai  et  d’ Arras , pla- 
cees  pendant  plusieurs  siecles  sous  la  houlette  d’un  seul  et  meme 
pasteur,  rester  toujours  unies,  comme  elles  Tout  ete  jusqu’ici, 
dans  la  meme  foi,  dans  le  meme  attacheinent  a la  cliaire  sacree  b 
du  Vicaire  de  Jesus-Christ;  puissent-elles  surtout  ne  le  ceder  a 
aucune  autre  dans  la  docilite  avec  laquelle  seront  accueillies  les 
decisions  du  saint  Concile  du  Vatican ! 

Agreez,  messieurs  et  bien  chers  cooperateurs,  la  nouvelle  as- 
surance de  notre  bien  affectueux  attachement  en  Notre-Seigneur. 

t Jean-Baptiste-Joseph, 

Eveque  d’ Arras,  Boulogne  et  Saint-Omer. 

(L’Univers  12  Juin  1870.) 


425. 


D.  3.  lun.  1870.  — Revihus  Antonins  Carolus  Cousseau,  Episc.  Engo- 
lismensis,  eamdem  epistolam , quam  plurimum  laudat,  Clero  et 
populo  transmittit , eosque  contra  libellum , quo  ad  dogma  defi- 
niendum  quasi  unanimis  Patrum  sententia  requiri  affirmatur  et 
Concilium  inaudita  audacia  tractatur,  praemunit. 


Messieurs  et  chers  cooperateurs, 

Separe  de  vous  pour  quelque  temps  encore,  je  veux  me  de- 
dommager  de  cette  penible  separation  par  une  communication  qui 
ne  vous  sera  pas  moins  agreable  qu’utile.  Je  vous  envoie  une 
excellente  lettre  que  Mgr  Tarcheveque  de  Camhrai  vient  d’adresser 
a son  clerge,  au  sujet  des  attaques  que  la  mauvaise  presse  ne 
cesse  de  diriger  contre  le  Concile. 

Cette  parole  calme  et  ferme  me  semble  la  meilleure  reponse 
a cette  multitude  de  libelles  de  tous  genres,  dont  Rome  et  la 
France  sont  inondees  plus  que  jamais. 

Le  temoignage  du  venerable  archeveque  prevaudra  siirement, 
aupres  de  tous  les  hommes  de  bon  sens  et  de  bonne  foi,  sur  les 
mensonges,  les  perfides  insinuations  et  les  faux  raisonnements  des 
sectaires  qu’il  n’hesite  pas  a denoncer.  Leur  audace,  dont  il 
s’etonne  et  s’afflige  en  meme  temps,  s’est  encore  signalee,  depuis 
la  date  de  sa  lettre,  par  un  nouvel  exces. 

Nous  venous  de  recevoir  ici,  et  vous  recevrez  sfirement  bien- 
tot  en  France,  un  pretendu  Memoirs,  presents  aux  Peres  du  con- 
cile du  Vatican,  sur  Vunanimite  morale  necessaire  dans  les  conciles 
pour  les  definitions  dogmatiques. 

Cette  mauvaise  dissertation,  deja  connue  et  refutee,  ou  des 
verites  incontestables  et  incontestees  sont  defigurees  de  maniere 
a se  transformer  en  erreurs  fondamentales,  est  terminee,  dans  cette 
nouvelle  edition  de  Naples , par  une  conclusion  de  quatre  pages, 
qui  depasse  en  audace  et  en  temerite  tout  ce  qu’on  avait  ose 
ecrire  jusqu’ici  contre  le  Concile  et  contre  son  autorite.  Le  mal- 
heureux,  quel  qu’il  soit,  qui  les  a ecrites,  s’il  n’est  pas  deja  tombe 
dans  Theresie , en  prend  tout  droit  le  chemin  et  semble  vouloir 
entrainer  ses  lecteurs  jusqu’au  fond  de  cet  abime. 

A ces  clameurs  furieuses,  aux  mensonges  des  nouvellistes  im- 
pies,  aux  faux  raisonnements  et  a la  fausse  eloquence  des  sophistes, 
rien  de  mieux  a opposer  que  le  simple  temoignage,  la  parole 
grave  et  pieuse  du  venerable  archeveque  de  Camhrai.  Son  auto- 
rite, si  grande  dans  toute  la  France,  Test  surtout  dans  le  diocese 
d’Angouleme,  qui  ne  perdra  jamais  son  souvenir.  On  y a toujours 
aime  sa  parole  droite  et  ferme.  Pour  moi,  je  m’honore  de  Tavoir 
eu  pour  predecesseur  et  pour  consecrateur , je  suis  trop  heureux 
de  faire  entendre  sa  parole  a mon  clerge  et  a mes  diocesains 


c 


d 


dans  les  graves  dangers  que  nous  suscitent  en  ce  m-oment  les 
ennemis  de  la  foi. 

Recevez,  messieurs  et  chers  cooperateurs,  la  nouvelle  assu- 
rance de  notre  entier  devouement. 

t Ant.-Ch.,  eveque  d’Angouleme. 
Rome,  hors  la  porte  Flaminienne,  3 Juin. 

(Ibid.  14  Juin  1870.) 


426. 


D.  5.  lun.  1870.  — Revmus  losepbus  Gignoux,  Episc.  Bellovacensis, 

encyclicis  ad  Clerum  literis  dioecesanos  monet,  ne  falsis  de  Con- 

eilio  rumoribus  et  calumniosis  libellis  lidem  adbibeant.  Singulis 
■ sacerdotibus  exemplar  epistolae  Archiepiscopi  Cameracensis  mittit. 

Rome  (hors  la  porte  Flaminienne),  le  saint 
jour  de  la  Pentecote,  5 Juin. 

Messieurs  et  chers  cooperateurs, 

Notre  devoir  est  de  vous  instruire  de  la  veritable  situation 
des  choses  au  Concile , et , par  vous , de  porter  la  lumiere  de  la 
verite  a ceux  de  nos  bieu-aimes  diocesains  qui  auraient  pu  se 
laisser  egarer  ou  troubler  par  le  mensonge  ou  par  les  exagera- 
tions  de  Tesprit  de  parti. 

Deja  nous  avons  accompli  cette  obligation  de  notre  charge 
en  plusieurs  circonstances,  et  nous  avons  quelque  espoir  que  nos 
paroles  auront  contribue  a calmer  parmi  vous  Tagitation  factice 
qu’on  a si  vivement  et  si  imprudemment  excitee  dans  notre  France. 
Nous  avions  besoin  de  la  paix  des  esprits  au  dehors,  pour  que 
Toeuvre  de  Dieu  s’accomplit  au  dedans  du  Concile.  Loin  de  la, 
on  seme  les  vents,  au  risque  de  moissonner  la  iempete.  L’apaise- 
ment  commence  a se  faire.  Toutefois,  les  publications  hostiles  au 
Saint-Pere  et  au  Concile  ne  s’arretent  pas,  et  elles  presentent  les 
choses  sous  le  jour  le  plus  faux.  Dernierement,  un  pamphlet  ano- 
nyme  a paru  sous  le  titre  inoffensif  de:  Ce  qui  se  passe  au  Con- 
cile. Des  journaux  irreligieux  Font  exalte,  et  des  feuilles  meme 
catholiques  Tout  recommande  par  iuadvertance , quand  il  fallait 
reprouver  hautement  tant  de  mensonges  et  de  deplorables  har- 
diesses. 

Un  de  nos  veneres  collegues.  Mgr  Tarcheveque  de  Camhrai, 
vient  d’adresser  a son  clerge  une  circulaire  qui  nous  a paru  fort 
opportune,  en  meme  temps  qu’elle  est  pleine  d’exactitude , de 
clarte,  de  force,  et  qu’elle  reduit  a neant  les  objections  de  la 
mauvaise  foi  ou  de  la  prevention.  Nous  lui  avons  demande  la 
permission  d’en  envoyer  un  exemplaire  a chacun  de  nos  chers 
cooperateurs.  Cette  faculte  nous  a ete  accordee,  ainsi  qu’a  plu- 
sieurs autres  eveques,  de  la  maniere  la  plus  gracieuse.  En  con- 
sequence, vous  recevrez  cette  lettre  avec  la  presente  circulaire. 
Vous  en  ferez  votre  profit  pour  vous-memes,  et  vous  ne  man- 
querez  pas  de  communiquer  cet  ecrit,  court  mais  substantiel,  a 
toutes  les  personnes  qui  auraient  interet  a le  connaitre.  Nous 
vous  permettons  meme  d’en  lire  en  chaire  les  passages  que  vous 
croiriez  utiles  a vos  paroissiens. 

Continuez,  chers  cooperateurs  et  fils  en  Jesus-Christ,  a prier 
avec  ferveur  pour  TEglise,  le  Saint-Pere  et  le  Concile,  et  aussi 
pour  votre  Eveque,  qui  vous  cherit  et  vous  benit  du  fond  de  son 
coeur  en  Notre-Seigneur  Jesus-Christ. 

t loseph-Armand, 

Eveque  de  Beauvais,  Noyon  et  Senlis. 

(Ibid.  17  Juin  1870.) 


427. 

D.  9.  lun.  1870.  — Revmus  Felix  Petrus  Fruchaud , Episc.  Lemovi- 
censis,  ad  suum  Clerum  dat  literas,  quibus  calumniosos  de  Con- 
cilio  libellos  commemorat  atque  epistolam  Arebiep.  Cameracensis, 
quam  magnopere  probat,  cum  dioecesanis  communicari  iubet. 
Sequitur  epistolae  pars. 

....  Cependant  le  plus  grand  mal,  messieurs  et  tres  chers  co- 
operateurs, n’est  pas  dans  ces  conversations  condamnables  dont  les 
syllabes  legeres  sont  emportees  par  le  vent:  il  est  dans  ces  publi- 
cations funestes  qui  jettcjit  au  loin  comme  au  pres  le  trait  qui 
blesse  les  ames,  I’enfoncent  et  le  retournent  dans  la  plaie  jusqu’a 
ce  que  la  mort  s’ensuive:  il  est  dans  ces  ecrits  perfides  que  Tesprit 
do  parti,  pour  ne  pas  dire  Tesprit  de  secte,  enfante  chaque  jour 


1419 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1420 


avec  I’intention  criminelle  d’entraver  Taction  salutaire  du  concile 
du  Vatican  et  d’infirmer  d’avance  Tautorite  sacree  des  definitions 
dog’matiques  qu’on  prevoit  et  qu’on  redoute.  II  est  superflu  de 
declarer  ici,  messieurs  et  tres  chers  cooperateurs,  que  notre  pensee 
n’est  pas  de  comprendre  sous  ces  qualifications  severes,  mais  trop 
meritees,  les  etudes  serieuses  faites  pour  elucider  les  questions 
soumises  a notre  jugement,  ou  meme  certains  memolres  reserves 
aux  seuls  Peres  du  Concile,  bien  que  nous  ne  puissions  les  ap- 
prouver  tous  ni  pour  le  fond,  ui  pour  la  forme.  Au  nombre  de 
ces  oeuvres  que  nous  ne  pouvons  approuver,  nous  plaQons  deux 
dissertations  qui  ont  ete  portees  naguere  au  domicile  de  chaque 
eveque;  Tune  temoigne  du  zele  le  plus  touchant  pour  le  salut  de 
nos  ames,  et  nous  explique  tres  clairement  et  par  le  menu,  com- 
bien  nous  pourrions  commettre  de  peches  mortels  en  votant  pour 
Tinfaillibilite  du  Pape.  N’est-il  pas  a regretter  que  Tauteur  aussi 
modeste  que  charitable  se  soit  soustrait,  en  nous  cacliant  son  noni 
et  meme  le  nom  de  son  imprimeur,  a nos  compliments  et  a notre 
reconnaissance?  L’autre  dissertation,  4galement  anonyme,  est  une 
oeuvre  magistrate,  qui  ne  vise  a rien  moins  qu’a  ravir  au  Sou- 
verain  Pontife  le  droit  de  eonfirmer  une  definition  conciliaire  qui 
n’aurait  pas  reuni  Tunanimite  morale  des  suffrages.  Le  quatrieme 
article  de  la  trop  celebre  Declaration  de  1682  soumettait  les  con- 
stitutions apostoliques  et  les  decrets  pronouces  ex  cathedra  au  con- 
sentement,  et  par  consequent  au  veto  des  eveques:  le  memoire 
dout  nous  parlous  va  plus  loin;  il  soumet  le  Pape,  ayant  avec 
lui  dans  le  Concile  la  majorite  des  eveques,  a la  minorite  oppo- 
sante.  Qu’on  dise  done  maintenant  qu’il  n’y  a pas  necessite  ur- 
gente  de  mettre  la  divine  eonstitution  de  TEglise  a Tabri  d’at- 
teintes  aussi  subversives ! 

Si  ces  dissertations  etaient  faites  pour  porter  la  lumiere  dans 
Tesprit  et  la  conscience  des  juges  de  la  foi,  elles  ont  atteiut  leur 
but,  comme  le  prouvera  bientot  le  vote  solennel  qu’elles  voulaient 
a tout  prix  empeclier.  Mais  est-ce  aussi  pour  les  Peres  du  Con- 
cile qu’on  a public  une  pretendue  liistoire  de : Ce  qui  se  passe  au 
Concile?  Est-ce  par  amour  de  la  verite  , de  la  conciliation  et  de 
la  paix,  que  Tauteur  masque  de  ce  detestable  livre,  ecrit  avec 
de  la  bile  et  du  venin,  s’applique  a tromper  Topinion,  a ameuter 
les  passions  haineuses,  a susciter  les  defiances  politiques,  a faire 
appel  au  bras  s6culier  contre  TEglise  sa  mere?  Nous  le  savons, 
messieurs  et  tres  chers  cooperateurs,  aux  yeux  des  lecteurs  in- 
telligents  ces  anonymes,  bonteux  d’eux-memes,  sont  aisement  re- 
connus,  sous  leurs  dehors  hypocrites,  pour  ce  qu’ils  sont,  pour 
des  ennemis  et  des  sectaires;  et  lorsqu’ils  ne  sont  pas  desavoues 
avec  mepris,  ils  nuisent  bien  plus  a la  cause  qu’ils  soutiennent 
qu’ils  ne  la  servent.  Mais  quand  ces  mensonges  sont  repetes  tous 
les  jours  par  les  mille  voix  de  la  presse  irreligieuse;  quand  ce 
poison  des  intelligences  est  habilement  prepare  par  des  mains  qui 
n’avaient  pas  ete  consacrees  pour  ces  oeuvres  de  tenebres  et  de 
mort;  quand  il  est  apporte  chaque  matin  au  sein  des  families, 
sous  Tetiquette  trompeuse  de  correspondance  romaine  et  sacer- 
dotale,  par  des  feuilles  publiques  qui  se  piquaient  de  moderation 
et  d’honnetete,  ou  que  recommandaieut  d’honorables  attachements 
aux  principes  de  religion  et  d’ordre  social,  on  est  vraiment  eflfraye 
du  trouble  profond,  des  anxietes  douloureuses  et  des  mines  irre- 
mediables  qui  doivent  se  produire  dans  les  consciences  et  dans 
les  ames.  C’est  a nous,  pasteurs  des  peuples , a redoubler  de  vi- 
gilance sur  le  troupeau  qui  nous  est  coiifie  et  a repousser  avec 
vigueur  les  loups  devorants.  C’est  a nous,  messieurs  et  tres  chers 
cooperateurs,  qui  avons  la  charge  de  ces  ames  qu’on  veut  arra- 
cher  a TEglise  qui  les  a regenerees,  h Jesus-Christ  qui  les  a ra- 
chetees  au  prix  de  son  sang,  c’est  a nous  a les  proteger  et  a les 
defendre,  a les  eclairer  et  a les  sauver ; a nous  de  demasquer  les 
mensonges,  de  dissiper  les  tenebres,  de  faire  briller  partout  la 
lumiere  de  la  verite;  a nous  enfin  de  multiplier  toutes  les  indu- 
stries du  zele,  toutes  les  attractions  de  la  charite,  toute  la  puis- 
sance de  notre  divin  ministere  pour  preparer  les  coeurs  a rece- 
voir  avec  amour,  soumission  et  reconnaissance,  les  decrets  du  con- 
cile du  Vatican,  qui  seront  pour  les  individus  comme  pour  les 
societes  la  resurrection  et  la  vie. 

Mgr  Tarcheveque  de  Cambrai  vient  de  faire  justice  des  atta- 
ques  mensongeres  et  deloyales  dont  le  Concile  est  Tobjet,  avec 
toute  Tautorite  que  comraandent  son  talent  et  son  caractere.  Nous 
y adherons  avec  empresseraeiit  et  sans  reserve.  Notre  parfaite 
communaute  d’idees  et  de  sentiments  avec  un  prelat  si  justement 
et  si  universellement  venere  est  un  honneur  pour  notre  vie,  une 
securite  pour  notre  conscience.  Il  a bien  voulu  nous  permettre 


a de  vous  envoyer  cette  remarquable  circulaire,  sur  laquelle  notre 
piete  filiale  nous  donnait  des  droits  que  nous  sommes  heureux 
de  vous  faire  partager.  Vous  en  ferez  beneficier  vos  chers  pa- 
roissiens,  nos  fils  bien-aimes,  soit  dans  vos  conversations  parti- 
culieres,  soit  dans  vos  instructions  pastorales,  soit  en  la  lisant  du 
haut  de  la  chaire  a la  suite  de  eette  lettre,  selon  votre  prudence 
et  les  besoins  de  vos  paroisses.  . . . 

Donne  a Eome,  hors  la  porte  du  Peuple,  le  9 Juin  1870, 
jeudi  de  Toctave  de  la  Pentecote. 

t Felix-Pierre,  Eveque  de  Limoges. 

(L’Univers  26  Juin  1870.) 


428. 


D.  9.  lun.  1870.  — Revmus  Carolus  Fillion,  Episc.  Cenomanensis,  ut 
eatnclem  epistolam  in  suorum  dioecesanorum  notitiam  perferat,  ad 
editorem  periodic!  Semaine  du  Fiddle  hasce  dat  literas : 


b 


Mon  cher  ami. 


Rome,  le  9 Juin. 


La  derni^re  lettre  pastorale  de  Mgr  Tarcheveque  de  Cambrai 
sur  le  Concile  est  si  frapiiante  de  verite,  de  clarte,  de  franchise, 
que  je  la  crois  tres  propre  a dissiper  les  prejuges  que  des  bro- 
chures d’un  tout  autre  genre  ont  fait  naitre  dans  les  esprits.  Je 
viens  done,  apres  avoir  obtenu  Tassentiment  du  venerable  prelat, 
vous  prier  de  la  publier  dans  la  Semaine  du  FidMe. 

En  vous  demandant  ce  service,  je  suis  heureux  de  trouver 
Toccasion  de  vous  renouveler  Tassurance  de  mes  plus  affectueux 
sentiments. 

t Charles,  Eveque  du  Mans. 

(Ibid.  26  Juin  1870.) 


429. 

M.  lun.  1870.  — Emus  Cardinalis  Ferdinandus  Donnet,  Archiep.  Bur- 
digalensis,  scribit  ad  suum  Clerum  de  pontificia  infallibilitate 
buiusque  deflniendae  necessitate,  atque  epistolam  Archiep.  Came- 
racensis  impense  commendat. 

® . . . Je  crois  personnellement , et  du  fond  de  mes  entrailles, 

aux  divines  prerogatives  accordees  par  Jesus-Christ  a son  Vicaire, 
en  particulier  a celle  de  Vinfaillibilite;  je  crois  a la  necessite 
de  definir  solennellement  cette  derniere,  car,  comme  je  Tai  dit 
recemment,  en  consacrant  trois  eveques,  cette  definition  repondra 
a un  besoin  im])erieux  et  remediera  a un  etat  des  choses  sur  lequel 
Tillusion  n’est  pas  possible  et  dont  les  suites  seraient  incalculables. 
Je  crois,  et  il  m’est  infiniment  agreable  d’ajouter  que  les  vene- 
I’ables  cures  de  Bordeaux , mon  clerge , sans  aucune  exception, 
et  mon  diocese  croient  comme  moi. 

Je  vous  remercie,  messieurs,  de  la  consolation  et  de  la  force 
que  votre  adhesion  si  chaleureuse  et  si  filiale  m’a  apportee.  Il  me 
semble  que  desormais  je  servirai  la  verite  avec  une  confiance 
plus  grande,  et  qu’ayant  a exprimer  tout  ensemble  votre  affection 
et  la  mienne  pour  le  Vicaire  de  Jesus-Christ,  je  serai  plus  devoue, 
plus  tendre  que  jamais.  . . 

De  votre  cote,  messieurs,  priez  et  faites  prier  vos  paroissiens. 
A Rome,  la  conspiration  par  la  priere  est  la  seule  que  se  per- 
mettent  le  souverain  Pontife  et  Timmense  majorite  groupee  au- 
tour  de  lui. 

Ne  negligez  pas,  en  meme  temps,  d’affirmer  energiquement 
et  en  toute  confiance,  contre  de  pernicieux  et  perfides  ecrits , la 
dignite,  la  liberte,  Thonneur  du  concile  oecumenique  du  Vatican, 
et  preparez  les  ames  encore  indecises  a se  soumettre  aux  de- 
crets de  la  sainte  assemblee,  quand  ils  auront  reQU  la  sanction 
pontificate. 

Plusieurs  eveques  viennent,  a ce  sujet,  d’ecrire  a leur  clerge 
des  lettres  pastorales.  J’appelle,  d’une  maniere  speciale,  votre 
attention  sur  celle  de  Mgr  I’Archeveque  de  Cambrai,  que  vous 
trouverez  dans  plusieurs  feuilles  publiques.  J’espere  que  nous 
pourrons  bientot  vous  revoir  et  nous  feliciter  ensemble  des  biens 
promis  par  le  concile,  non-seulement  a TEglise,  mais  encore  a la 
societe  civile,  et,  en  particulier,  a la  France,  notre  patrie  bien-aimee. 

Agreez,  messieurs,  avec  mes  remerciements,  Tassurance  de 
mes  sentiments  les  plus  devoues  et  les  plus  affectueux. 

t Ferdinand,  Cardinal  Donnet,  Archeveque  de  Bordeaux. 
(Ibid.  3 Juillet  1870.) 


1421 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  427. — 431. 


1422 


430. 

M.  lun.  1870.  — Eamdem  epistolam  suis  dioecesanis  commendat  ac 
legendam  exhibet  Revmus  Alexius  Wicart,  Episc.  Vallis  Vidonis. 
Sequitur  pars  epistolae , quam  ad  periodic!  Semaine  religieuse 
editorem  scripsit. 

...  II  a paru  recemment  une  Lettre  pastorale,  sortie  de  I’es- 
prit  et  du  coeur  de  Tun  des  plus  dignes  en  meme  temps  que  des 
plus  calmes  et  des  plus  modestes  prelats  de  I’Egliso  de  France, 
Mgr  I’archeveque  de  Cambrai.  File  est  admirable  de  clarte,  de 
nettete,  de  justesse  et  de  precision  dans  tout  ce  qu’elle  dit  du 
Coucile  oecumenique  du  Vatican.  La  Semaine  religieuse  de  Laval 
va  probablement,  dans  deux  jours,  m’en  donner  de  beaux  et  pre- 
cieux  extraits;  mais  si  longs  qu’ils  puissent  etre,  je  les  trouverai 
toujours  trop  courts. 

Faites  done  mieux,  mon  cber  directeur,  en  faisant  davantage. 
Ayez  la  bonte  de  demander  a Paris  (chez  Palme,  editeur),  un 
nombre  d’exemplaires  de  I’oeuvre  si  parfaite  de  Mgr  Regnier, 
egal  a celui  de  vos  abonnes,  auxquels  je  vous  prie  de  les  en- 
voyer  le  plus  tot  possible.  J’en  prends  tons  les  frais  a la  charge 
de  I’evecbe. 

Maintenant,  MM.  les  cures  et  leurs  vicaires  voudront  bien, 
je  n’en  saurais  douter,  les  faire  circular  parmi  leurs  paroissiens, 
que  je  supplie  ii  leur  tour  de  les  recevoir  comme  de  ma  main,  pour 
les  lire  attentivement  et  y voir  comme  dans  un  miroir  ce  qu’ils 
doivent  penser  de  ce  qui  se  passe  dans  Ic  concile,  et  ce  qu’ils 
auront  a croire  de  la  i'oi  la  plus  ferme  des  que  ses  travaux  se- 
ront  termines,  et  ce  qu’ils  devront  des  lors  repousser  avec  la 
plus  invincible  energie,  sous  peine  do  n’etre  plus  catholiques. 

Puissent-ils  tons,  sans  une  seule  exception,  adherer  a la  sou- 
verainete  pontificale  et  a son  infaillibilite  dans  I’enseignement  doc- 
trinal, aussi  fermement  que  leur  eveque,  qui  n’a  pas  eu  I’ombre 
d’un  doute  a ce  sujet  depuis  plus  de  cinquante  ans ! 

(L’Univers  4 Juillet  1870.) 

431. 

D.  5.  lun.  1870.  • — Revmus  lulianu.s  Flor.  Desprez,  Archiep.  Tolo- 
sanus,  ad  Clerum  suum  literas  mittit,  in  quibus  agit  de  infalli- 
bilitate  SS.  Pontificis  et  de  calumniosis  in  Concilium  Vaticanum 
sparsis  libellis , atque  epistolam  Archiep.  Cameracensis  aliaque 
scripta  commendat. 

Postquam  egit  de  nexu,  quo  antecedentibus  saeculis  Ecclesia 
Tolosana  intime  cohaerebat  cum  Romana,  ita  pergit: 

Mais  arrivons  aux  temps  presents  et  voyez  comme  ces  liens 
qui  attacbent  notre  Eglise  a la  foi  de  Rome  so  sent  fortement 
consolides.  Dieu,  dans  sa  misericorde,  a donne  a Toulouse  un 
grand  eveque,  dont  le  nom  est  a jamais  celebre  dans  les  annales 
de  notre  Eglise : avec  nous,  messieurs  et  cbers  cooperateurs,  vous 
avez  nomme  Son  Eminence  le  Cardinal  d’Astros.  C’etait  un  sin- 
cere et  vaillant  champion  de  I’Eglise  romaine.  Revetu,  bien  jeune 
encore , d’une  haute  dignite , il  ne  balanca  pas , sur  un  seul  mot 
du  souverain  Pontife,  a tout  sacrifier!  11  n’ignorait  pas  que 
les  chaines  et  les  tribulations  devaient  etre  le  prix  de  son  obeis- 
sance;  mais  il  estima  les  droits  du  Saint-Siege  et  I’honneur  de 
sa  conscience  plus  que  la  liberte,  plus  que  la  vie.  Plus  tard, 
quand  il  gouvernait  I’Eglise  de  Bayonne  sous  le  regne  d’un  prince 
aime  et  profondement  ebretien , il  ne  montrait  pas  moins  d’inde- 
pendance  dans  les  choses  de  la  religion;  et  lorsqu’un  ministre 
imprudent  osa,  sous  pretexte  de  politique,  faire  de  la  theologie, 
I’evequo  repoussa  d’une  main  respectueuse,  mais  ferme , le  teme- 
raire  qui  cssayait  de  forcer  I’entree  du  sanctuaire ; il  refusa  d’ap- 
poser  sa  signature  au  has  de  quatro  propositions  trop  fameuses 
qu’on  n’avait  pas  le  droit  de  lui  imposer,  et  qui  n’etaient  pas  I’ex- 
pression  de  sa  doctrine. 

Il  etait  de  la  destinee  de  ce  vaillant  bomme , suivant  I’ex- 
pression  de  Gregoire  XVI,  do  combattre  sans  cesse  et  toujours 
pour  le  triompbe  de  la  verite. 

Regardez-le  sur  ce  siege  de  Toulouse , ou  nous  I’avons  tant 
admire.  Sa  lutte  centre  Lamennais  restcra  comme  une  belle  page 
de  sa  vie. 

Et  pour  terrasser  I’erreur  naissante,  quelle  fut  sa  regie  ab- 
solue?  Il  porta  ses  regards  vers  Rome,  il  demanda  au  Pape  de 
prononcer;  et  quand  lo  jugement  infaillible  du  Vicaire  de  Jesus- 
Christ  eut  repond u aux  desirs  de  son  zele,  voyez  en  quels  termes 
il  faisait  connaitre  I’arret  superieur: 


a „Sa  Saintete,  de  toute  la  plenitude  de  sa  puissance  aposto- 
lique,  repousse  et  condainne  le  livre  qui  a pour  titre;  Paroles 
d’un  croijant,  comme  renfermant  des  propositions  fausses,  con- 
damnees  par  I’Eglise,  particulierement  chez  les  Vaudois,  les  Wic- 
lefistes,  les  Hussites  et  les  autres  heretiques  de  cette  espece  . . . 
Le  voila  done  range  desormais  parmi  tons  ces  noms  odieux,  le 
nom  de  celui  qui  soutint  avec  tant  d’eclat  la  cause  de  la  verite; 
a moins  que,  rendu  a lui-meme,  il  n’apporte  a I’Eglise  autant  de 
consolation  par  son  repentir,  qu’il  I’a  contristee  par  ses  ega- 
rements.^^  ‘ 

Et  voyez,  messieurs  et  cbers  cooperateurs,  de  quelle  force 
etait  pour  notre  illustre  predecesseur  ie  jugement  de  I’Eglise ! Il 
lui  suffisait  de  la  sentence  du  Pape  pour  regarder  desormais  cet 
infortune  ecrivain  comme  un  beretique.  Voyez  encore  dans  quels 
termes  il  parle  de  I’Encyclique  de  Gregoire  XVI:  „Quelles  que 
soient  vos  lumiercs,  soumettez-vous  a la  supreme  autorite  de  la 
foi  . . . de  cette  foi  divine  qui  a pour  objet  la  verite  revelee, 
pour  fondement  I’infaillible  veracite  de  Dieu,  pour  organe  la  foi 
de  I’Eglise  catholique.  C’est  pour  vous  ramener  tons  a cette  ve- 
b rite  de  la  foi  que  le  Chef  de  1’ Eglise  fletrit  dans  son  Ency clique 
le  fallacieux  systeme,  etc.“  ^ 

Meditez  entin  les  belles  paroles  qui  furent  comme  son  testa- 
ment, ce  decret  du  dernier  concile  de  Toulouse  qu’il  ne  put  pre- 
side!’ en  personne,  a raison  de  son  age  et  de  ses  infirmites,  mais 
qu’il  conlirma  de  sa  signature;  et  vous  savez  qu’il  n’eut  pas  I’u- 
sage  de  signer  ce  qu’il  ne  croyait  pas.  Le  decret  de  Summo  Fon- 
tijice  est  congu  eu  ces  termes,  qui  renferment  clairenient  la  doc- 
trine de  I’infaillibilite ; 

Ad  hanc  ergo  Ecclesiam  propter  potiorem  principalitidern,  ne- 
cesse  est  omnem  convenire  Ecclesiam  (S.  Iren.  Contra  haereses, 
lib.  III.  cap.  3.  n.  2,  editio  Benedictorum,  p.  175  sq.),  non  solum 
pro  eiusdem  fidei  conformitate^  sed  etium  per  illam  reverentiam, 
suhiectionem,  et  obedieniiam,  quae  eius  supremae  in  Ecclesiam  uni- 
versalem  gubernandam  potestuti  debentur.  Quapropter  declaramus 
et  contestamur,  Apostolicis  constitntionibus  independenter  ab  saecu- 
lari  sanctione  ita  inesse  vim  et  naticum  robiir,  ut  sint  norma  cre- 
dendorum  agendorumve  regula  qua  vere  et  coram  Deo  omnes  ob- 
stringuntur *  *. 

c Mais,  du  reste,  pour  ne  laisser  planer  aucune  ombre  sur  les 
sentiments  du  venerable  Cardinal  d’Astros,  pour  dissiper  tons  les 
doutes,  laissez-nous  vous  raconter  un  simple  fait,  d’ou  va  ressortir 
dans  une  pleine  lumiere  sa  pensee  intime  sur  la  (juestion  qui  pre- 
occupe  en  ce  moment  tons  les  esprits. 

Ce  fait,  nous  le  tenons  d’un  pretre  qui  a vecu  de  longues 
annees  aupres  de  ce  grand  archeveque,  et  qui  fut  honore  de  sa 
confiance. 

Interroge  sur  ce  qu’il  conviendrait  de  faire  dans  le  cas,  ebi- 
merique  sans  doute,  on  tons  les  eveques  du  nionde  seraient  d’un 
cote  et  le  Pape  setd  de  I’autre  cote,  il  repondit : 11  faut  alter  vers 
le  Pape.  Et  parce  que  sa  grave  raison  n’avait  pas  coutume  de 
rien  afbrmer  sans  I’appuyer  sur  de  solides  motifs,  il  ajouta:  On 
ne  court  Jamais  risque  de  s’ egnrer  quand  on  va  vers  le  centre. 

A ce  langage  plein  de  sens  et  de  simplicite,  vous  reconnaissez 
bien  Mgr  d’Astros.  Celui  qui  I’a  entendu  en  rend  temoignage, 
et  son  temoignage  est  vrai,  et  il  en  affirme  la  sincerite,  abn  que 
vous  aussi,  vous  croyiez. 

Et  c’est  ce  grand  prelat,  riionneur  de  notre  Eglise,  qu’on 
d n’a  pas  craint,  dans  un  livre  tristement  celebre de  ranger  au 


‘ jMandement  de  Mgr  d’Astros,  du  2 aotit  1834. 

2 Mandement  de  Mgi’  d’Astros,  du  2 aotit  1834. 

^ Decreta  Cone.  Proifinc.  Tolos.  de  Hierarchia  Eecles.,  c.  1 , de. 
Summo  Pontijice,  § 3,  Cone.  Tolos.  1850  [v.  Coll.  Lac.  VII.  p.  1033  c.J. 
Pour  ne  citer  que  les  conciles  tenus  b,  la  meme  epoque  dans  le  midi  de 
la  France,  nous  nous  bornerons  ii  nommer : Albi,  Audi,  Avignon  et  Bor- 
deaux. Tons  professent  la  doctrine  de  I’infaillibilit^  du  Pontife  remain. 

* Le  Pape  et  les  Eveques,  defense  du  livre  le  Concile  general  et 
la  paix  religieuse , par  Mgr  Maret , eveque  de  Sura,  p.  5.  !^Igr  Maret 
s’est  permis  de  compter  le  vdndrable  Cardinal  parmi  les  ddfenseurs 
des  doctrines  gallicanes,  sans  doute  b cause  de  la  poldmique  que  I’e- 
minent  prdlat  soutint  centre  le  T.  R.  abbe  de  Solesmes,  touebant  la 
liturgie  de  France.  Nous  n’avons  pas  ii  rechercber  ici  les  motifs  pour 
lesquels  notre  saint  prdddeesseur  entra  dans  cette  poldmique;  mais 
apr6s  avoir  parcouru  attentivement  tout  ce  qu’il  6crivit  b ce  sujet, 
nous  pouvons  attester  qu’il  n’y  a pas  dans  toutes  ces  pages  un  seul 
mot  qu’on  puisse  opposer  i\  I’infaillibilitd  du  Pontife  romain;  pas  un 
mot  peu  respectueux  envers  le  Saint-Sidge.  Sa  discussion  avec  Dom 


1423 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1424 


nombre  des  detracteurs  de  I’infaillibilite.  II  nous  semble  qu’a  cette  a 
accusation,  ses  ossements  ensevelis  dans  notre  vieille  inetropole 
out  dii  freniir  d’une  sainte  indignation,  et  qu’il  nous  ordonne  a 
nous  tous  de  venger  sa  memoire,  a moi  qui  occupe  aujourd’hui 
si  mal  la  place  qu’il  i-emplit  si  glorieusement  pendant  vingt  an- 
nees;  a vous  qui  futes  ses  enfants  de  predilection.  Non,  chers 
et  veneres  cooperateurs , quaud  I’Eglise  aura  proclame  le  dogme 
de  I’infaillibilite,  le  peuple  de  Toulouse  n’aura  pas  a se  demander 
avec  etonneraent  comment  I’un  de  ses  plus  grands  eveques,  estime 
par  ses  collegues  comme  la  lumiere  des  Glaules , interroge  par 
eux  sur  toutes  les  questions  difbciles,  avait  pu  se  tromper  sur  un 
point  de  si  grande  importance.  Et  nous  n’hesiterons  pas  a temoi- 
gner,  en  face  du  ciel  et  de  la  terre,  que  la  foi  a I’infaillibilite  a 
ete,  des  les  temps  les  plus  recules , et  qu’elle  est  encore  do  nos 
jours,  la  croyance  de  notre  Eglise.  Quand  viendra  cet  heureux 
jour?  Nous  esperons  qu’il  ne  tardera  pas. 

En  attendant,  messieurs  et  chers  cooperateurs,  vous  avez  un 
grand  devoir  a remplir  dans  les  circonstances  presentes.  Des  efforts 
coupables  ont  ete  tentes  depuis  plusieurs  mois  pour  mettre  les 
Chretiens  en  defiance  contre  les  futures  definitions  du  Concile.  b 
Nous  croyons  devoir  vous  signaler  les  correspondances  de  Rome 
publiees  par  certains  journaux  qui,  se  disant  catholiques,  ne  ci’ai- 
gnent  pourtant  pas  d’insulter  le  Pape  comme  jamais  n’osa  se  le 
pcrmettre  un  journal  protestant.  II  est  une  de  ces  feuilles  qui 
nous  avait  donne  de  meilleures  esperances ; mais,  helas ! I’auguste 
desaveu  qu’elle  a regu  ne  la  corrige  pas.  On  pouvait  esperer 
que  ravertissement  ofjlciel  donne,  il  y a quelques  mois,  dans  le 
Journal  de  Rome,  rendrait  ses  ecrivains  plus  circouspects  dans 
leurs  appreciations  des  actes  du  Concile;  notre  attente  a ete 
trompee.  Les  pretendues  relations  que  des  mains  inconnues  lui 
envoient  sent  empreintes  d’un  caractere  de  malveillance  et  de 
legerete  que  Ton  chercherait  en  vain  dans  les  feuilles  les  plus 
hostiles  a la  religion.  Nous  avons  lu  en  particulier,  dans  I’un  de 
ces  journaux  du  3 juin,  une  correspondance  qui  pousse  I’oubli 
des  convenances  envers  le  Pape  et  I’auguste  assemblee  a un  tel 
point  qu’on  imaginerait  difficilement  des  calomnies  presentees 
sous  une  forme  plus  outrageante.  Laissez-nous  done,  messieurs 
et  chers  cooperateurs,  vous  exprimer  notre  etonnement  et  notre 
tristesse  de  ce  que  des  journaux  qui  se  disent  devoues  aux  in-  c 
terets  de  la  religion  semblent  s’etre  fait  une  specialite  d’accueillir 
avec  faveur  tout  ce  qui  est  de  nature  a la  deconsiderer  dans  la 
personne  de  ses  plus  hauts  representants. 

II  nous  suffira  de  vous  avoir  donne  cet  avis  pour  que  vous 
cessiez  de  les  lire  et  pour  que  vous  premunissiez  vos  paroissiens 
contre  ce  systeme  de  denigrement  aussi  odieux  qu’affligeant  pour 
les  coeurs  catholiques. 

Nous  avons  aussi  a vous  premunir,  nos  tres  chers  coopera- 
teurs, concre  des  ennemis  de  TEglise  plus  dangereux  encore.  De- 
puis quelque  temps,  une  science  mensongere  s’applique  a rajeunir 
de  vieilles  objections,  mille  fois  refutees,  pour  affaiblir  les  preuves 
manifestes  des  croyances  anciennes  ou  pour  alterer  le  sens  des 
promesses  si  clairement  renfermees  dans  le  saint  Evangile.  C’est 
a vous  qu’il  appartient  de  dissiper  les  facheuses  impressions  que 
ces  faux  raisonnements  auraient  laissees  dans  Tame  des  fideles. 
Nous  vous  en  conjurons,  pretres  bien-aimes,  par  les  entrailles  de 
Jesus-Christ  notre  Sauveur,  ne  negligez  pas  un  devoir  de  telle 
importance ; n’oubliez  pas  que  vous  aurez  a rendre  compte  des 
ames  devant  le  tribunal  de  Dieu.  Quelle  responsabilite  peserait  d 
sur  vous  si,  par  votre  faute,  elles  se  laissaient  entrainer  a I’er- 
reur  ou  au  doute?  N’attendez  pas  qu’une  definition  solennelle  ait 
fixe  irrevocablement  la  croyance  sur  les  droits  du  Vicaire  de  Je- 
sus-Christ en  matiere  de  doctrine,  mais  des  raaintenant  faites  pe- 
netrer  cette  grande  verite  de  I’infaillibilite  du  souverain  Pontife 
dans  le  coeur  des  fideles.  Grardez-vous  de  ranger  parmi  les  opi- 
nions que  Ton  pent  librement  enseigner  cette  erreur  que  le  Chef 
de  I’Eglise  pent  nous  tromper  dans  les  jugements  de  la  foi.  In- 
spirez  aux  fideles  une  salutaire  horreur  contre  cette  pernicieuse 
doctrine.  Et  afin  de  repondre  aux  difficultes  si  repandues,  lisez 

Gu^ranger  s’oiivre  et  se  clot  par  une  declaration  de  principes  et  par 
iin  acte  de  foi  au  jugement  du  Saint-Sidge  qui  ne  permet  k aucune 
doctrine  suspecte  de  s’abriter  sous  la  pourpre  du  cardinal  d’Astros: 
„Je  terminerai  tout  ceci  par  la  meme  declaration  que  j’ai  niise  en  tvte 
de  ma  premih'e  brochure,  declaration  que  faime  et  dont  je  ne  me  de- 
joartirai  jamais , savoir  qu’ enfant  docile  de  V Eglise  romaine,  inehran- 
lahlement  attache  ii  sa  foi,  je  condamne,  rejetle  et  retracte  tout  ce  qu’il 
pourruit  y avoir  dans  cet  ecrit  de  contraire  d son  enseignementf 


et  etudiez  les  livres  hautement  recommandes  par  le  Saint-Siege, 
dans  lesquels  la  verite  est  mise  dans  tout  son  jour.  Lisez  aussi 
un  opuscule  intitule:  Catechisme  de  I’infaillibilite  du  Pape,  par 
le  R.  P.  Montrouzier,  que  nous  n’hesitons  pas  a recommander 
aux  fideles  de  notre  diocese ; les  deux  circulaires  de  Mgr  de  Cam- 
brai,  ou  le  savant  prelat  donne  des  eclaircissements  bien  propres 
a retablir  la  verite , si  indignement  travestie  par  les  ennemis  du 
Concile,  et  affirme  la  doctrine  catholique  d’une  maniere  aussi 
precise  qu’irrefutable.  Lisez  surtout  le  (Jours  de  Theologie  publie 
par  notre  ordre,  sous  nos  soins,  et  avec  notre  approbation,  par 
un  professeur  de  notre  grand  seminaire;  vous  y verrez,  exposees 
avec  toute  I’autorite  de  la  science,  les  raisons  victorieuses  sur  les- 
quelles  s’appuie  la  doctrine  de  I’infaillibilite  et  la  reponse  aux 
difficultes  qu’on  lui  oppose. 

Enfin,  n’oubliez  pas  le  grand  devoir  de  la  priere.  Le  temps 
des  grandes  supplications  prescrites  par  nous  sera  expire  quand 
cette  lettre  vous  parviendra ; mais  vous  continuerez  tous  les  jours, 
et  vous  enseiguerez  vos  fideles  a unir  leurs  prieres  aux  votres 
dans  ce  moment  solennel. 

(L’Univers  8 Juillet  1870.) 

432. 

D.  2.  lul.  1870.  — Revmus  LuJovicus  Delalle,  Episc.  Ruthenensis, 
ad  Clerum  scribit  de  infallibilitate  huiusque  adversariis.  Simul 
commendat  Archiep.  Cameracensis  epistolam. 

Rome,  hors  la  Porte  Flaminienne,  le  2 Juillet. 

Messieurs  et  chers  cooperateurs, 

Quelques  jours  avant  notre  depart  pour  la  capitale  du  monde 
Chretien,  vous  nous  avez  exprime  vos  voeux  pour  que  la  haute 
prerogative  de  I’enseignement  infaillible  du  Pontife  remain  ffit 
solennellement  declaree  comme  article  de  foi  par  le  concile  du 
Vatican.  Des  cette  epoque,  cette  grave  question  preoccupait  les 
esprits  serieux;  mais  elle  ne  passionnait  pas  encore  la  masse  des 
populations.  Dans  le  calme  de  la  meditation,  on  se  demandait  s’il 
etait  a propos  que  le  Concile  fut  appele  a trailer  cette  matiere, 
vu  I’etat  des  esprits,  les  declamations  violentes  et  insensees  de  la 
presse  antichretienne  contre  la  grande  assemblee  qui  allait  sieger 
a Rome,  et  les  susceptibilites  de  la  politique,  ou  bien  s’il  ne  valait 
pas  mieux  que  I’Eglise  continuat  de  pratiquer  I’infaillibilite  pa- 
pale  et  d’en  vivre  comme  elle  en  avait  vecu  dans  tous  les  siecles, 
sans  la  definir  comme  elle  a defini  successivement  beaucoup  d’au- 
tres  points  de  doctrine  renfermes  dans  le  depot  de  la  Revelation. 
Mais  sur  ces  entrefaites  parut  le  volumineux  ecrit  du  doyen  de 
la  faculte  theologique  de  Sorbonne,  destine  a galvaniser  le  vieux 
gallicanisme  et  a greffer  sur  lui  les  institutions  parlementaires 
des  temps  modernes,  de  telle  sorte  que  la  Constitution  de  I’Eglise 
devienne  representative  et  que  I’episcopat  entre  en  participation 
de  la  souverainete  pontificale,  au  point  de  pouvoir  meme  deposer 
le  Pape  en  concile,  quand  ce  haut  mandataire  du  corps  aposto- 
lique,  s’obstinant  dans  une  infaillibilite  personnelle,  separee,  ab- 
solue,  refusera  de  se  joindre  a la  majorite. 

Nous  vous  avons  signale,  messieurs,  en  I’appreciant  sommaire- 
ment , par  notre  circulaire  du  4 novembre  dernier  ^ , ce  systeme 
anarchique , abrite  sous  le  caractere  episcopal , et  salue  par  les 
cent  voix  du  pandemonium  revolutionnaire  comme  la  restauration 
de  I’antique  Eglise  du  Christ. 

Vous  savez  quelle  vive  polcinique  s'est  engagee  sur  cette 
oeuvre  audacieuse  qui  avait  pour  elle  tous  les  ennemis  de  I’Eglise 
et  de  la  papaute.  Vous  savez  quel  degre  d’effervescence  il  en 
resulta  dans  I’opinion  publique , a qui  on  faisait  appel  en  lui  je- 
tant  pour  la  premiere  fois  en  langue  vulgaire  les  vieux  sophismes 
qui  ne  sont  pas  de  sa  competence,  assaisonnes  des  histoires  mal- 
saines  forgoes  par  les  sectaires  contre  les  Papes. 

La  papaute  etait  done  discutee  et  niee  dans  son  essence  par 
le  folliculaire  frangais  donnant  la  main  au  folliculaire  allemand, 
cache  sous  le  pseudonyme  de  Janus.  Selon  ces  doctrines  calquees 
sur  la  fameuse  declaration  des  droits  de  I’homme,  ce  n’etait  plus 
le  Pasteur  supreme  qui  devait  regir  le  troupeau,  et  lui  donner 
la  nourriture  spirituelle  de  I’enseignement  chretien,  e’etait  le  trou- 
peau qui  devait  regir  et  paitre  le  Pasteur,  et  si  celui-ci  etait  re- 
connu  docteur  infaillible,  ce  n’etait  que  comme  organe  du  corps 
episcopal  qui  lui  communiquait  son  infaillibilite.  Ainsi  le  Concile 
oecumenique  devait  revendiquer  des  droits  usurpes  depuis  trois 


‘ * Cf.  supra  doc.  313.  p.  1280. 


1425 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animoriim  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  431. — 432. 


1426 


cents  ans  et  clevenir  une  nouvelle  Convention  en  face  d’un  non-  a 
veau  Louis  XVI.  Ainsi  le  voulait  le  progres  social  des  temps 
modernes,  e’est-a-dire  la  souverainete  du  nombre  introduite  dans 
I’Eglise  comme  dans  I’Etat.  Et  Ton  appelait  cela  le  retour  a I’an- 
tique  constitution  de  la  societe  chretienne,  selon  laquelle  Xotre- 
Seigneur  Jesus-Christ  n’aurait  pas  etabli  son  edifice  sur  la  pierre 
fondamentale,  mais  sur  un  tas  de  pierres,  sans  autre  cohesion  que 
le  fait  accidental  d’une  majorite,  avec  un  Pape  constitutionnel  ou 
parlementaire,  et  finalement  detrone  ou  du  moins  oblige  de  rendre 
compte  ebaque  dix  ans  au  Concile. 

Cette  theorie,  dont  I’expose  suffit  pour  montrer  qu’elle  est 
la  negation  meme  de  I’Evangile  et  de  la  tradition  universelle  de 
I’Eglise,  lie  pouvait  manquer  de  seduire  les  esprits  legers,  igno- 
rants,  flottant  au  vent  des  ideas  anarebiques  et  socialistes  qui  agi- 
tent  le  monde.  C’etait  la  formula  de  ce  qu’on  appelle  catholidsme 
liberal,  qui  n’est  qu’une  transition  masquee  au  protestantisme  ou 
aux  eglises  nafionales,  sous  la  suprematie  de  I’Etat. 

Ce  systeme,  par  lequel  la  fourberie  exploite  si  facilement  la 
niaiserie,  etait  loue,  propage,  soutenu,  non  pas  seulement  par  les 
organes  de  la  presse  impie  et  revolutionnaire,  mais  par  une  cer-  b 
taine  presse  mitoyenne,  telle  que  le  Correspondant,  la  Gazette  de 
France,  la  France,  le  Frangais,  le  Moniteur,  etc.,  qui  pretendent 
concilier  I’affirmation  catholique  avec  I’abaissement  et  la  negation 
de  la  Papaute. 

Ainsi  I’incendie  etait  allume  dans  les  ames,  lorsqu’un  autre 
Prelat  jugea  que  le  temps  etait  venu  d’intervenir  ostensiblemeut 
pour  determiner  une  conflagration  universelle  et  exercer  une  pres- 
sion  toute  puissante  sur  le  proebain  Concile,  en  s’adressant  aux 
passions  populaires  et  aux  defiances  inquietes  des  bomraes  d’Etat, 
e’est-a-dire  en  provoquant  la  violence  brutale  des  masses  et  la 
tyrannie  savante  du  bras  seculier  centre  le  Saint-Siege  et  I’au- 
guste  assemblee. 

Xouvel  Erostrate,  I’eveque  d’Orleans,  dont  Taction  occulte 
s’etait  deja  exercee  partout  avec  une  habilete  digne  d’une  meil- 
leure  cause,  n’a  que  trop  bien  reussi  a surexciter  les  classes  let- 
trees  et  les  classes  populaires,  ainsi  qu’a  troubler  les  bautes  re- 
gions de  la  diplomatie,  quand  il  a lance,  au  mois  de  noverabre, 
un  manifesto  ardent  et  babilement  calcule  centre  ce  qu’il  appe- 
lait la  polemique  intempestive  de  certains  journaux,  mais  en  rea-  ^ 
lite  centre  les  convictions  et  les  esperances  du  monde  catholique. 

Sa  these  etait  celle  de  V inopportunite  d’une  definition  con- 
ciliaire  de  Tinfaillibilite  papafe,  dont  vous,  messieurs,  nous  aviez 
exprime  le  voeu  ardent.  D’accord  en  cela  avec  le  clerge  de  beau- 
coup  d’autres  dioceses,  parce  que  vous  etiez  convaincus  qu’il  fallait 
mettre  ainsi  fin  aux  agitations  des  nouveaux  sectaires  qui  revent 
pour  TEglise  ce  qu’ils  appellent  son  89,  e’est-a-dire  la  souverai- 
nete de  TEpiscopat  s’imposant  a la  souverainete  du  Pape,  selon 
le  programme  du  conciliabule  de  Bale. 

En  face  des  flammes  qui  envahissaient  Tedifice  de  nos  saintes 
croyances,  Teveque  d’Orleans  pretendait  que  nous  n’avions  rien  de 
mieux  a faire  que  de  nous  croiser  les  bi’as  pour  ne  pas  effaroucher 
par  un  dogme  nouveau  les  demi-catholiques , les  heretiques,  les 
sebismatiques  et  memo  les  infideles.  II  affirmait,  lui,  eveque  d’Or- 
leans soussigne,  qu’il  s’etait  exactement  I’endu  compte  de  la  situa- 
tion morale  des  peoples  dans  les  cinq  parties  du  globe,  en  sorte 
qu’on  aurait  pu  dire  de  lui  comme  de  Dieu  meme : Stetit  et  mensus 
est  terrani:  II  s’est  leve  et  a niesure  la  terre.  II  concluait  que 
Topinion,  qui  est  la  reine  du  monde,  ne  pei’mettait  pas  aux  sue-  (j 
cesseurs  des  apotres  de  lutter  centre  elle. 

Ainsi,  messieurs  et  cbers  cooperateui’S,  Doellingei’,  surnomme 
Janus,  Maret  et  Dupanloup,  voila  le  triumvirat  agitateur  auquel 
est  venu  .se  joindre  plus  tard  un  insulteur  illuministe  de  I’Eglise 
romaine,  Tabbe  Gratry,  dont  nous  avons  justement  condamne  les 
pamphlets. 

Nous  n’avons  pas  a vous  raconter  les  manoeuvres  extra-con- 
ciliaires  executees  par  la  coterie  semi-clericale  et  semi-laique  des 
antiinfaillibilistes  et  des  inopportunistes  coalises,  jusquos  et  y 
compris  Tinfluence  des  femmes  et  des  demoiselles  devenues  theo- 
logiennes  comme  au  temps  du  jansenismo.  Nous  n’avoiis  pas  a 
vous  dire  combien  de  libelles  anonymes,  honteux,  calomniateurs, 
sont  sortis  des  officines  de  la  publicito  centre  le  Concile,  la  cour 
romaine,  le  Pape,  les  vicaires  apostoliques  qui  sont  les  pierres  les  plus 
brillantes  du  diademe  de  TEglise  et  la  gloire  do  Jcsus-Cbrist  meme : 
Apostoli  ecclesiarum  gloria  Christi  (2®  ep.  aux  Corinth.,  VI If,  23). 

C’est  la  Tliistoire  d’hier  et  d’aujourd’bui  qui  ne  vous  est  pas 
inconnuc. 


Mais  nous  sommes  forces  de  convenir  que,  centre  notre  at- 
tente,  et,  a notre  grand  regret,  la  coterie  est  devenue,  par  Tac- 
cession  d’un  certain  nombre  de  nos  venerables  collegues,  un  parti, 
et,  comme  on  dit  dans  le  langage  parlementaire , une  opposition. 

Dieu  seul  sonde  les  reins  et  les  coeurs.  Aussi  nous  ne  nous 
permettons  que  des  accents  de  douleur  en  presence  d’une  telle 
scission  entre  des  hommes  si  bien  faits  pour  s’estimer  et  s’airaer 
dans  le  Seigneur.  Mais  cette  peine  cruelle  est  adoucie  par  Tespe- 
rance  d’un  avenir  proebain  oii  ils  se  reuniront  et  s’embrasseront 
dans  la  paix  de  I’unite. 

Toutefois  les  signataires  du  contre-Postulatum  ^ et  de  quel- 
ques  autres  protestations  doivent  etre  aussi  bien  affliges  de  se  voir 
encenses  ebaque  jour  par  des  hommes  qui  depuis  longtemps 
etaient  habitues  a outrager  Tepiscopat,  la  religion,  Dieu  lui-meme ; 
de  s’entendre  proclamer  par  eux  les  eveques  les  plus  savants  et  les 
plus  vertueux,  I’elite  de  V episcopal,  et  meme  simplement  V episcopal 
frangais,  comme  si  leurs  collegues  n’etaient  meme  plus  mis  en 
ligne  de  compte.  Assurement,  pour  ce  qui  nous  concerne  per- 
sonnellement , nous  ne  discutons  aucune  de  leurs  belles  qualitcs, 
et  nous  sommes  disposes  a nous  incliner  devant  tons  sans  re- 
clamer  aucune  autre  preeminence  que  celle  de  Tage  sur  quel- 
ques-uns.  Mais  nous  trouvons  intolerable  de  les  voir  ainsi  com- 
promis  par  les  adulations  parties  du  camp  des  Philistins,  et  nous 
protestons,  au  nom  de  la  dignite  episcopale,  centre  ces  brevets 
de  inerite  transcendant  delivres  par  une  admiration  hypocrite. 

Au  surplus,  en  admettant  que  nos  bonorables  collegues  possA 
dent  le  monopole  de  la  science,  du  genie  et  de  la  vertu,  et  qu’ils 
puissent  dire  en  toute  verite; 

Nul  n’aura  de  I’esprit  que  nous  et  nos  amis, 

il  ne  s’en  suivrait  encore  rien  centre  la  cause  de  la  papaute  sou- 
veraine  que  nous  soutenons,  car  s’il  faut  aux  oeuvres  bumaines 
des  moyens  bumains  proportionnes  a leur  grandeur,  il  n’en  est 
pas  ainsi  des  oeuvres  divines.  Quiconque  a etudie  Taction  de  la 
Providence  dans  I’economie  surnaturelle  de  la  religion,  est  con- 
vaincu  qu’elle  produit  les  plus  grandes  choses  par  les  agents  les 
plus  faibles  et  les  plus  obscurs,  se  jouant  ainsi  de  la  sagesse,  do 
la  puissance  et  de  Torgueil  des  hommes.  Cette  loi  du  monde 
moral  est  I’objet  d’une  des  plus  belles  etudes  a faire  quand  on 
vent  comprendre  la  philosophie  de  Tliistoire.  D’apres  une  autre 
loi,  c’est  la  faiblesse  qui  finit  ordinairement  par  triompber  de  la 
force  au  profit  du  droit. 

En  troisieme  lieu,  lorsque  les  potentats  mettent  tout  en  oeuvre 
pour  contrarier  le  regne  de  Dieu  et  de  son  Christ,  ils  aboutissent 
au  but  contraire.  Dieu,  dit  Bossuet,  „se  glorifie  de  faire  la  loi 
aux  rois  et  de  leur  donner,  quand  il  lui  plait,  de  grandes  et  ter- 
ribles  legons“. 

Quand  Jesus-Christ  a fonde  son  Eglise  il  n’a  pas  choisi  ses 
apotres  au  sein  des  Academies,  ni  parmi  les  scribes  et  les  pba- 
risiens,  mais  il  les  a pris  parmi  les  fils  du  peuple,  les  petits , les 
bumbles,  et  leur  a donne  pour  chef  un  batelier-peebeur,  de  Gene- 
zareth.  C’est  avec  ces  hommes  qui  prechaient  la  folie  et  le  scan- 
dale  de  la  Croix,  sans  s’inquieter  de  V inopportunite , qu’il  a de- 
truit,  dit  saint  Paul,  la  sagesse  des  sages  et  la  prudence  des 
prudents,  et  qu’il  a fait  agenouiller  le  monde  devant  le  gibet  du 
Calvaire. 


^ Voici  la  liste  des  prtdats  frangais  qui  out  sigii6  le  contre-postu- 
latum  tendant  ti  faire  ^carter  toute  deliberation  sur  la  question  de  I’in- 
faillibilite  pontificaie.  Ce  document  appartient  a I’liistoire. 

Les  arclieveques  de : 


Reims,  Paris,  Sens,  Albi,  Avignon. 


Grenoble. 

Orleans. 

Dijon. 

Autun. 

Evreux. 

Gabors. 

Perpignan. 

Constantine. 


Les  eveques  de: 

Luqon. 

La  Rochelle. 
Metz. 

Oran. 

Gap. 

Saint-Bricuc. 

Bayeux. 

Valence. 

Nancy.  Verdun. 


Coutances. 

Pamiera. 

Viviers. 

Nice. 

Montpellier'. 

Soissons. 

Chalons. 

Marseille. 


Nota.  — Mgr.  Ginoulliiac,  evSque  de  Grenoble,  est  maintenan 
arebevequn  de  Lyon. 

Mgr  Devoucoux,  dvoque  d’Evreux,  est  deedde. 

90 


Coll.  Lac.  VII. 


1427 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1428 


II  a fallu  bien  du  temps  et  des  souffrances,  mais  eiifin  le  a 
Galileen  a vaincu  sans  aucune  de  ces  transactions  peureuses  et 
soi-disant  savantes  par  lesquelles  on  voudrait  maintenant  trans- 
former la  constitution  de  son  Eglise,  pour  la  mettre  en  harmonie 
avec  les  institutions  modernes  suivant  lesquelles  les  chefs  des 
Etats  ne  sont  que  les  mandataires  responsables  et  re  vocables  des 
peuples. 

Done,  ni  le  genie,  ni  Teloquenco,  ni  la  science  transcendante 
dont  les  membres  de  I’opposition  conciliaire  sont  doues,  ne  sont 
necessaires  a un  eveque  pour  continuer  I’enseignement  des  apotres 
et  pour  etre  competent  en  matiere  de  doctrine.  Le  bon  sens  pra- 
tique des  affaires,  I’etude  consciencieuse  des  questions  proposees, 
I’esprit  de  foi  et  la  lumiere  venue  d’en  Haut,  suffisent  pour  le 
diriger  dans  les  hautes  fonctions  qu’il  exerce  dans  I’enceinte  du 
Concile,  ou  son  caractere  episcopal  le  met  en  parfaite  egalite  de 
droits  avec  les  plus  vantes,  les  plus  adules  et  les  plus  confiants 
de  ses  collogues. 

Avant  d’avoir  ete  transformes  par  I’Esprit-Saint,  les  apotres 
discutaient  un  jour  pour  savoir  quel  etait  le  plus  grand  d’enti’e 
eux.  Alors  Jesus  fit  approcher  un  enfant  et  leur  dit:  „Quiconque  p 
sera  humble  comme  cet  enfant  sera  le  plus  grand  dans  le  royaume 
des  cieux.“  Qu’elles  se  taisent  done  ces  voix  insensees  qui  font 
des  categories  d’hommes  capables  et  incapables  parmi  ceux  que 
Dieu  a honores  d’une  meme  mission,  et  qui  jugent  de  la  valeur 
des  docti’ines  d’apres  ces  fantaisies  de  rimagination,  comme  si  les 
partis  n’avaient  pas  toujours  mis  au  pinacle  leurs  coryphees  et 
leurs  sectateurs ! 

D’apres  ces  faits  que  nous  venons  de  rappeler  et  les  conside- 
rations qu’ils  nous  ont  inspirees,  messieurs  et  chers  cooperateurs, 
il  vous  est  facile  de  comprendre  que  la  question  de  I’infaillibilite 
pontificale  se  trouva  inevitablement  mise  a I’ordre  du  jour  par 
suite  des  efforts  meraes  que  Ton  avait  faits  pour  Ten  ecarter.  Ce 
defi  porte  a I’Eglise  catholique  dans  la  personne  de  son  Chef,  au 
moment  memo  ou  elle  etait  reimie  autour  de  lui,  devait  necessaire- 
ment  etre  releve,  et  il  le  fut  par  la  grande  majorite  du  Concile, 
dont  le  postulatmn  restera  comme  un  des  faits  memorables  de 
son  histoire  et  une  marque  particuliere  de  la  protection  divine 
au  milieu  des  tem])etes  taut  de  fois  soulevees  centre  la  barque 
de  Pierre.  ^ 

C’est  ainsi  qu’un  projet  de  constitution  dogmatique,  sous  le 
nom  de  schema,  vivement  sollicite  du  Saint-Pere,  sur  la  primaute 
papale  et  les  hautes  prerogatives  qui  en  decoulent,  a ete  livre 
aux  deliberations  de  I’auguste  assemblee  au  milieu  des  clameurs 
tumultueuses  et  menagantes  des  multitudes  ameutees  par  les  exces 
monstrueux,  ou,  pour  mieux  dire,  le  baiiditisme  de  la  presse  con- 
temporaine. 

Grace  a Dieu,  en  revelant  le  secret  des  coeurs,  la  crise  re- 
doutable  que  nous  traversons  a fait  connaitre  a I’Eglise  la  pi’ofon- 
deur  du  mal  qui  la  minait,  et  I’a  mise  a meme  d’eu  extirper  les 
racines,  e’est-a-dire  les  erreurs  contraires  au  fondement  de  runite, 
sans  lequel  tout  I’edifice  s’en  irait  en  poussiero.  Ainsi,  guerie 
elle-meme,  fortifiee  par  une  cohesion  plus  complete  a son  chef 
visible,  cette  divine  institution  pourra  travailler  avec  plus  de  suc- 
ces  a guerir  les  plaies  morales  qui  rongent  la  societe  humaine. 
Lorsque  les  Pasteurs  des  peuples  veulent  ramener  le  regne  de  la 
verite  et  de  la  paix  dans  les  ames,  ils  doivent  commencer  par 
s’entendre  entre  eux,  afin  que  la  force  compacte  de  I’unite  et  de 
la  solidarite  commune  a tons  puisse  soulever  la  terre  vers  le  ciel, 
et  qu’on  ne  puisse  pas  leur  dire : Medecins , guerissez-vous  vous- 
memes;  docteurs,  accordez-vous , et  puis  nous  vous  ecouterons; 
chefs  du  troupeau,  soyez  soumis  au  premier  Pasteur,  et  nous 
vous  obeirons,  parce  qu’alors  notre  obeissance  remontera  par 
vous  jusqu’a  Dieu. 

Quand  le  Concile  du  Vatican  n’obtiendrait  d’autre  resultat  que 
do  resserrer  ainsi  les  liens  de  I’unite,  malgre  I’opposition  d’une 
minorite  qui  s’y  ralliera,  nous  en  avons  le  doux  espoir,  quand 
elle  sera  mieux  informee  sur  la  question  qui  nous  occupe,  il  fau- 
drait  encore  saluer  sa  convocation  comme  une  de  ces  aspirations 
celestes  par  lesquelles  Dieu  remue,  dit  Bossuet,  le  ciel  et  la  terre 
'pour  enfanter  les  Hus;  et  jamais  I’on  n’aurait  mieux  vu  I’accom- 
plissement  de  cette  autre  parole  du  doux  Fenelon : L’homme  s’a- 
gite  et  Dieu  le  mene,  puisque  les  adversaires  les  plus  ardents  des 
privileges  de  la  Papauto  en  auront  rendu  necessaire  la  solennelle 
definition.  . . , 

Si  quelquo  chose  pent  diminuer  la  peine  que  nous  eprouvous 
d’tdre  separe  de  vous,  messieurs  et  chers  cooperateurs,  c’est  I’es- 


poir  de  cette  grande  et  memorable  session  ou  vos  voeux  comme 
les  notres  seront  accomplis  par  la  definition  de  I’infaillibilite  pon- 
tificale, ou  la  discorde  fera  place  a I’union  des  coeurs , et  ou  les 
anges  pourront  entonner  une  fois  de  plus  ce  beau  cantique : 
„Gloire  a Dieu  dans  les  hauteurs  du  ciel,  et  paix  sur  la  terre 
aux  hommes  de  bonne  volonte.“ 

La  presente  circulaire  n’est  pas  destinee  a etre  lue  publique- 
ment  aux  fideles,  mais  nous  vous  I’ecommandons  de  la  communi- 
quer  a ceux  de  vos  paroissiens  qui  seront  capables  de  la  com- 
prendre et  d’en  retirer  du  fruit. 

Nous  vous  faisons  la  meme  recommandation  a I’egard  de  la 
circulaire  de  Mgr  I’archeveque  de  Cambrai,  sur  le  concile  du  Va- 
tican, qui  a du  vous  etre  envoyee  par  nos  ordres.  C’est  un  do- 
cument precieux  par  lequel  notre  illustre  collegue  repond  au  tissu 
d’impostures  debitces  contre  I’auguste  assemblee,  a I’imitation  de 
celles  que  Fra  Paolo  Sarpi  accumula  contre  le  concile  de  Trente. 
Rien  de  nouveau  sous  le  soleil  en  fait  de  mechancete  et  de  four- 
berie,  et  le  seul  moyen  d’echapper  a une  folle  credulite  qui  des- 
honore  la  raison  humaine,  c’est  d’ecouter  la  voix  de  la  sainte 
Eglise  catholique  romaine,  non-seulement  en  matiere  de  foi,  mais 
meme  dans  les  choses  les  plus  ordinaires  de  la  vie.  La  se  trouve 
le  vrai  point  d’appui  de  I’intelligence,  de  la  saine  philosophie,  de 
la  vraie  science,  de  toute  morale  serieuse , et  meme  de  la  bonne 
pratique  des  interets  sociaux.  Notre  Seigneur  Jesus-Christ  a dit; 
Cherchez  avant  tout  le  regne  de  Dieu,  tout  le  reste  vous  sera 
donne  par  surcroU;  il  a dit  encore:  Sans  moi  vous  ne  pouvez  rien: 
nihil;  et  enfin:  Je  suis  la  vole,  la  verite  et  la  vie.  Ces  paroles, 
pleines  de  charme  pour  les  coeurs  fideles,  seront  a jamais  le  deses- 
poir  et  I’epitaphe  de  I’heresie,  de  I’impiete  et  de  I’antipapisme. 

Recevez,  messieurs  et  chers  cooperateurs,  I’assurance  de  notre 
tendre  dilection  et  de  notre  sincere  devouement, 

t Louis,  Eveque  de  Rodez. 

(L’Univers  12  Juillet  1870.) 

* Pr.aeter  alios  Episcopos,  literas  Archiepiscopi  Caraeracensis  suis 
commenclant:  Revnius  Lud.  Nogret,  Episc.  S.  Claudii  (L’Univers  13  Juin 
1870),  Revnius  Theod.  Forcade,  Episc.  Nivernensis  (ib.  15  Juin),  Re- 
vmus  Car.  de  la  Tour  d’Auvergne-Lauraguais,  Archiep.  Bituricensis  (ib. 
17  .Juin),  Revnius  Emin.  Ravinet,  Episc.  Trecensis  (ib,  27  Juin),  Re- 
vnius Claud.  Magnin,  Epic.  Anneciensis  (ib.  26  et  29  Juin). 

Revnius  Car.  Fillion,  Episc.  Cenomanensis,  in  literis  quadragesi- 
malibus  de  officiis  agit,  quae  Catliolicis  ratione  Concilii  servanda  sint 
(L’Univers  2 Mai  1870),  Revnius  Ant.  Jordany,  Episc.  Foroiuliensis  et 
Tolonensis , literis  ad  Clerum  datis  de  infallibilitatis  doctrina  et  falso 
Gallicanismo  disserit  (ib.  5 .Juin  1870). 

433. 

D.  12.  lun.  1870.  — Revnius  Ren.  Rdgnier,  Archiep.  Cameracensis, 
ad  Clerum  literas  scribit  de  Gallicanismo.  Sequitur  exordium, 
in  quo  earum  argumentum  exponitur. 

Dans  la  lettre  que  nous  vous  avons  adressee  dernierement 
messieurs  et  chers  cooperateurs,  nous  nous  sommes  borne  a vous 
dire,  en  parlant  de  ropinion  gallicane,  qu’  „elle  n’a  dans  I’en- 
seignement  theologique  qu’une  extension  tres-restreinte , qu’elle 
est  d’une  origine  relativement  recente,  et  que,  si  elle  a fait  au 
siecle  dernier  quelques  progres  ephemeres , ils  n’etaient  dus  qu’a 
I’intervention  abusive  du  pouvoir  civil  qui  I’imposait  a nos  semi- 
naires  et  a nos  universites.^  [V.  supra  p.  1414  c.] 

Il  nous  a senible  qu’il  pourrait  etre  utile  de  revenir  sur  ce 
grave  sujet  et  de  le  traiter  avec  un  peu  de  developpement. 

La  question  est  tres  ardemment  debattue,  mais,  en  general, 
tres  mal  comprise ! il  faut  commencer  par  la  poser  nettement.  En 
quoi  done  consiste  precisement  le  gallieanisme  theologique?  Il  a 
ete  formule  de  main  de  maitre,  en  1682,  dans  la  declaration  dite 
du  clerge  de  France.  Suivant  I’article  IV  de  cette  declaration 
celebi'e,  I’autorite  doctrinale  du  Souverain  Pontife,  dans  les  actes 
memes  ou  elle  est  elevee,  comme  on  dit,  a sa  plus  haute  puis- 
sance, est  indirecteraent  subordonnee  a celle  du  corps  episcopal: 
les  jugements  que  prononce  le  Pape  ne  deviennent  definitifs,  ses 
decrets  n’acquierent  force  de  loi,  ses  constitutions  dogmatiques 
ne  s’imposent  a la  conscience  des  fideles  qu’en  consequence  de 
I’acceptation  qu’en  fait  I’Eglise,  et  par  suite  de  I’asscntiment 
qu’elle  leur  donne. 

Que  doit-on  penser  de  cette  opinion?  Vous  savez,  messieurs 
et  chers  cooperateurs,  qu’elle  est  rejetee  par  I’immense  majorite 
de  nos  venerables  coll^ues  dans  I’episcopat.  Nous  partageons, 


1429 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  432. — 434. 


1430 


avec  une  conviction  profonde,  les  sentiments  qu’ils  professent  a a 
cet  egard.  Nous  jugeons  que  I’opinion  gallicane  est  inadmissible 
parce  qu’elle  ote  au  gouverneraent  de  I’Eglise  une  des  conditions 
qu’exige  sa  nature  speciale;  — parce  qu’elle  est  en  contradiction 
avec  la  pratique  universelle  et  constante  du  monde  catholique; 

— parce  que  son  application,  si  elle  etait  generate,  n’amoindrirait 
pas  seulement  I’autorite  enseignante  du  Pape,  mais  qu’elle  la  de- 
truirait  en  realite. 

(L’Univers  18  Juin  1870.) 

434. 

D.  5.  lun.  1870.  — Kevihus  Petrus  Le  Breton,  Episc.  Anicieiisis,  Cle- 

rutn  suum  datis  Uteris  monet,  ut  caveat  a mendacibus  adversa- 

riorum  Concilii  libellis.  Ex  his  novissimum  praesertim  attingit, 

cui  titulus:  Ce  qui  se  passe  au  Concile. 

Messieurs  et  cliers  cooperateurs. 

La  lettre  intime  que,  des  notre  arrivee  dans  le  diocese,  nous 
nous  sommes  fait  une  regie  de  vous  adresser  chaque  annee;  cet  b 
epanchement  sans  temoins,  qui,  indepeudamment  de  son  utilite 
intrinseque  et  de  ses  avantages  ordinaires,  devient  pour  le  coeur 
de  I’eveque  un  besoin  plus  imperieux  a raesure  que  le  temps  et 
une  mutuelle  connaissance  plus  complete  resserrent  davantage  les 
liens  qui  nous  unissent,  cet  epanchement  attendu  a subi  cette  fois 
un  retard  dont  nous  n’avons  plus  a vous  faire  coimaitre  la  cause. 
Mais  cette  cause  elle-meme  d’un  silence,  qui  ne  sera  pas  sans 
raerite  si  on  I’apprecie  par  ce  qu’il  nous  a coute,  devient  aujour- 
d’hui  I’occasion  et  le  motif  qui  nous  ramenent  vers  vous. 

Le  Concile  du  Vatican  est  depuis  six  mois  la  grande  pre- 
occupation du  monde  chretien.  Et  pourrait-il  en  etre  autrement 
pour  qui  comprend  I’importance  d’une  pareille  assemblee,  formant 
les  Etats  generaux  de  I’Eglise  et  du  globe  ? C’est  pour  cela  qu’a 
I’heure  presente  tous  les  yeux  sent  tournes  vers  la  ville  eternelle ; 
que  tous,  amis  et  ennemis,  faisant  treve  aux  plus  emouvantes 
questions  de  la  politique,  attendent  avec  anxiete  les  supremes 
decisions  que  redoutent  les  uns,  que  les  autres  appellent  de  leurs 
prieres  et  de  leurs  voeux. 

Et  vous,  chers  cooperateurs,  qui  savez  que  votre  eveque  est  c 
la,  au  milieu  des  anciens  d’Israel,  siegeant  a la  fois  comme  juge 
et  comme  temoin  de  vos  croyances,  n’etes-vous  pas  etonnes  et 
contristes  de  n’avoir  regu  de  lui  jusqu’a  ce  jour  aucun  echo  de 
la  grande  voix  synodale?  Contristes  — peut-etre;  etonnes  . . . 
ce  ne  serait  pas  sans  raison,  si  vous  n’aviez  su  d’avance  la  re- 
serve obligee,  le  secret  meme  sagement  pi-escrit  sur  les  delibera- 
tions et  les  discussions  conciliaires  avant  leur  promulgation.  Cette 
discretion,  toujours  si  expressement  recommandee  en  pareil  cas, 
retenait  done,  meme  a votre  endroit,  notre  langue  et  notre  plume. 
Malheureusement  il  n’en  a pas  ete  ainsi  de  certains  hommes,  tou- 
jours empi’esses  de  livrer  en  pature  a la  curiosite  publique  non- 
seulement  les  faits  tombes  dans  le  domaine  commun,  mais  les 
bruits  et  les  conjectures,  mais  les  suppositions  plus  ou  moins  fon- 
dees,  mais  les  exagerations  meme  les  plus  blamables,  comme  les 
interpretations  les  plus  irrespectueuses  et  les  plus  temeraires.  Des 
ecrivains  en  trop  grand  nombre,  que  I’intention  pourrait  a peine 
cxcuser,  n’ont  pas  craint  de  s’arroger  la  mission,  apres  avoir, 
comme  on  dit,  ecoute  aux  portes,  de  prejuger  beaucoup  de  choses, 
de  citer  au  tribunal  de  leur  sens  prive  les  maitres  de  la  doctrine,  d 
de  controler  leurs  actes,  de  prononcer  des  arrets  dans  une  cause 
qui  non-seulement  reste  en  dehors  et  au-dessus  de  leur  compe- 
tence, mais  qui  de  plus  ne  pouvait  leur  etre  connue,  meme  in- 
completement , que  par  suite  de  I’indiscretion  la  plus  coupable. 

II  est  triste  de  penser  que  de  pareils  oublis  n’ont  pas  ete  le  fait 
exclusif  des  ennemis  de  I’Eglise.  Nous  avons  eu  le  regret  pro- 
fond  de  rencontrer  les  memes  irreverences,  — pourquoi  ne  pas 
dire  le  mot  ? — la  memo  acrimonie,  la  meme  hostilite  persistante 
dans  des  publications  dont  les  auteurs  font  profession  de  notre 
foi  catholique,  et  dont  quelques-uns  meme  comptent  dans  les 
rangs  du  clerge.  Quelques-unes  de  ces  productions,  plus  que  re- 
grettables,  ont  pu  non-seulement  penetrer  dans  nos  presbyteres, 
mais  tomber  entre  les  mains  de  laiques  qui  vous  entourent,  et 
pour  lesquels  le  scandale  et  le  danger  seraient  bien  autrement 
a craindre  quo  pour  le  pretre,  armo  par  sa  science  theologique 
centre  le  sophisme  ou  la  mauvaise  foi. 

Parini  les  brochures  de  toute  coulour  et  de  toute  dimension, 
dont  nous  sommes  inondes  depuis  six  mois  — sans  parler  des 


tristes  lettres  de  I’abbe  Gratry,  que  nous  eussions,  comme  plu- 
sieurs  autres  Prelats,  canoniquement  fletries  et  defendues  pour 
notre  diocese,  si  nous  n’avions  espere  qu’elles  y resteraient  in- 
connues  — nous  devons  vous  mettre  en  garde  centre  un  libelle, 
venimeux  entre  tous,  qui  a paru  recemment  sous  ce  titre  meii- 
teur : Ce  qui  se  passe  au  Concile.  Cet  ecrit,  qui  ne  manque  ni  de 
talent , ni  surtout  d’une  certaine  habilete  pleine  de  fiel  et  de 
perfidie,  semble  avoir  eu  pour  but  de  ruiner  d’avance  dans  1’ es- 
prit de  ses  lecteurs  I’autorite  sacree  du  Concile  oecumenique. 
Dans  le  cours  de  plus  de  200  pages  in-8®,  il  condense  et  resume 
toutes  les  plaintes  plus  ou  moins  futiles,  tous  les  reproches  adresses 
a la  sainte  assemblee,  depuis  I’ouverture,  par  les  dilferents  cory- 
phees de  la  presse  hostile.  Et  cela  manifestement  (car  le  voile 
est  diaphane),  pour  se  menager,  ainsi  qu’aux  autres  mecontents, 
la  possibilite  d’attaquer  plus  tard,  comme  entaches  de  nullite  ca- 
nonique,  les  decrets  que  I’esprit  de  secte  voudrait  prevenir  et 
emp^cher  a tout  prix.  La  tactique  a ete  savamment  etudiee  et 
les  plans  habilement  concertes:  c’est  visible. 

Quant  au  fond  des  attaques,  en  void  I’analyse  succincte  et 
parfaitement  exacte,  sinon  complete.  Nous  croyons  devoir  vous 
la  donner,  chers  cooperateurs,  avec  de  courtes  reponses  — re- 
ponses plutot  indiquees  que  developpees  — et  cela  pour  deux 
motifs;  d’abord  pour  retablir  la  verite  indignement  meconnue; 
puis  pour  vous  donner  a vous-memes  le  moyen  de  rassurer,  en 
eclairant  leur  conscience,  les  fiddes  qui,  ayant  lu  ou  entendu  les 
diatribes  et  les  imputations  mensongeres,  auraient  occasion  de 
vous  en  parler. 

A entendre  les  detracteurs,  canonistes  improvises,  le  Concile 
du  Vatican  aurait  ete,  des  le  principe,  organise,  dirige  et  conduit 
de  la  fagon  la  plus  irregulide. 

1°  Le  choix  du  local  serait  vraiment  deplorable. 

— Ridicule  exageration.  La  salle  conciliaire,  il  est  vrai,  lais- 
sait  a desirer,  a cause  de  sa  trop  vaste  etendue.  Mais  aussitot 
que  ce  vice  nuisible  a I’acoustique  et  non  prevu  par  I’architecte 
a ete  constate,  I’enceinte  a ete  iramediatemeiit  reduite  a des  pro- 
portions qui  permettent  a toute  voix  ordinaire  de  s’y  faire  en- 
tendre sans  effort. 

2°  En  faisant  lui-meme,  sans  la  participation  des  Peres,  le 
reglement  du  Concile,  le  Pape  mal  conseille  a outrepasse  ses  droits 
et  meconnu  ceux  des  eveques. 

— Erreur  grosside,  dont  se  fussent  preserves  les  plaignants, 
s’ils  avaient  su,  ou  s’ils  s’etaient  rappele  ce  qui  s’est  toujours 
pratique  dans  les  Conciles  que  le  souverain  Pontife  presidait  en 
personne. 

3“  Le  Concile  du  Vatican  manque  de  liberte. 

— Calomnie  plus  qu’audacieuse  pour  qui , comme  nous,  voit 
chaque  jour  la  preuve  du  contraire.  Tout  membre  du  Concile 
pent,  sur  chaque  question  proposee,  sc  faire  entendre  quand  il 
le  veut,  comme  il  lui  convient,  et  aussi  longtemps  que  cela  lui 
plait,  a la  seule  condition  de  demander  prealablement  par  ecrit 
la  parole  et  de  se  tenir  dans  la  question. 

4°  Une  discussion  veritable  et  serieuse  est  a peine  possible, 
vu  la  methode  adoptee,  ou  plutot  imposee. 

— Et  que  signifient  done,  sans  parler  des  autres  matieres  si 
longuement  traitees,  plus  de  cinquante  discours  librement  pro- 
nonces et  patiemment  ecoutes,  sur  la  simple  question  du  petit 
catechisme?  Que  penser  des  soixante-six  orateurs  qui,  du  14  mai 
au  3 juin,  discutant  — quelques-uns  pendant  une  heure  et  au 
dela  — le  Schema  de  primatu  et  infallibilitate  Sumnii  Pontificis, 
considere  seulement  dans  son  ensemble,  ont  eu  assurement  tout 
loisir  de  mettre  en  lumiere  et  leur  science  incontestable , et  Tat- 
tention  consciencieuse  que  leur  pretait  I’assemblee  ? 

5°  Mais  un  grand  nombre  de  ces  orateurs,  qui  sont-ils? 

— Ici  I’outragc  est  bien  pres  de  couronner  I’injustice.  Si 
Ton  s’en  rapporte  a I’appreciation  des  ardents  proneurs  de  la  mi- 
norite  — nous  sommes  bien  obliges  de  nous  servir  du  mot  em- 
ploye par  cux,  si  impropre  et  si  inconvenant  qu’il  soit  ici  — il 
n’y  aurait  dans  I’auguste  assemblee  a valoir  reellement  quelque 
chose,  comme  science,  comme  caractere  et  comme  talent,  que  ceux 
qui  paraissent  repugner  a la  definition,  objet  principal  en  ce  mo- 
ment des  preoccupations  nniverselles.  Tous  les  autres  . . . sent 
respectables  sans  doute ; on  veut  bien  leur  reconnaitre  des  vertus. 
Mais  les  suffrages  devraient  etre  peses,  plutot  que  comptes.  Les 
eveques  missionnaires , a la  morci  de  la  Propagande,  les  vicaires 
apostoliques  (dont  plusieurs  pourtant  ont  confesse  la  foi  au  prix 
de  leur  sang),  les  nombroux  prelats  italiens  ont-ils  assez  d’inde- 

90* 


1431 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1432 


pendance?  Connaissent-ils  assez  notre  societe  modcrne,  ses  aspi- 
rations, ses  besoins,  ses  exigences?  Leurs  votes  pourraient-ils 
vrainient  avoir  devant  Topinion,  cette  „Beine  dti  monch“,  un  autre 
poids  que  celui  de  la  force  numerique? 

On  ne  repond  pas,  chers  cooperateurs,  a de  pareilles  audaces ; 
c’est  assez  de  les  prendre  en  pitie,  en  haussant  les  epaules;  voiis 
I’aviez  pense  avant  qne  nous  I’enssions  ecrit. 

6“  Dans  la  prevision  du  decret  dogmatique  taut  redoute,  on 
eleve  une  auti'e  pretention , sous  la  menace  assez  mal  deguisee 
de  voir  ulterieurenient  attaquer  la  validite  des  actes,  roecuine- 
nicite  elle-meme  du  Coneile : a savoir  que  la  definition  ne  pouiTait, 
en  tout  cas,  etre  pi-ononcee,  si  elle  n’aA'ait  reuni  runanimite  , an 
moins  morale,  des  suffrages  emis.  Une  immense  majorite  avec  le 
Pape  ne  siiffirait  done  pas! 

La  pratique  contraire  des  conciles  generaux  celebres  jusqu’ici, 
les  consequences  palpables  d’une  pareille  doctrine  si  elle  etait 
suivie ; Pimpossibilite  ou  serait  I’Eglise,  dans  des  circonstauces  dou- 
nees,  de  condamner  efficacement  I’erreur  (comme  a Nicee,  par 
example , ou  siegeaient  plusieurs  eveques  ariens) : rien  de  tout 
cela  n’arrote  ces  intrepides  opposants.  Us  croient  avoir  victorieuse- 
meut  prouve  lour  these,  qui  devra  faire  sourire  nos  parlemen- 
taires,  deputes  et  senateurs,  en  citant  la  sagesse  et  la  prudente 
moderation  des  Peres  de  Trente,  sans  vouloir  se  souvenir  que  les 
instructions  de  Pie  TV  a ses  legats  tenaient  a des  circonstauces 
speciales  et  transitoires , et  n’etablissaient  en  aucuno  sorte  une 
regie  pour  I’avenir. 

7°  Au  moins  le  Vicaire  de  J.-C. , le  doux  et  grand  Pie  IX, 
objet  de  tant  de  veneration  et  d’amour,  sera-t-il  personnellement 
epargne?  Si  vous  avez  lu  les  brochures,  vous  devez  savoir  que 
Pie  IX  est  un  saint;  qu’il  fait  Tadmiration  de  quiconque  a le 
bonheur  de  le  voir  et  de  I’enteudre.  Mats  il  est  vieux,  et  chacun 
salt  que  les  membres  d’une  Compagnio  celebre,  qui  tiennent  en 
ecliec  le  Vatican,  lui  ont  tourne  la  tete.  Sous  leur  astucieuse  et 
irresistible  influence,  il  accumule  hardiesse  sur  hardiesse,  pour  no 
pas  dire  empietements  sur  empietements.  Los  jesuites  et  la  curie 
romaine  ne  revent  de  rien  moins  que  de  ressuscitor,  en  plein  dix- 
nouvieme  siecle,  la  theocratie  du  moyen  age,  si  antipathique  a 
notre  civilisation  mod  erne,  etc. 

On  va  plus  loin:  on  n’a  pas  craint  de  reprocher  avec  amer- 
tumc  au  saint  Pontife  jusqu’a  ses  moindres  allocutions  aux  evc- 
(pies  et  aux  fideles  admis  a ses  audiences  privees  depuis  I’ouver- 
ture  du  synode,  de  memo  que  ses  lettres  d’encouragement  en  ro- 
ponso  aux  adresses  des  dioceses,  a Mgr  de  Segur,  a Dom  Gue- 
rangcr,  au  P.  Ramiere,  etc. 

Le  ridicule  ne  suffisait  pas;  il  fallait  I’odieux. 

8°  Enfin,  pour  porter  le  coup  decisif,  on  s’erige  en  prophete 
de  malheur.  L’on  a ouvert  le  livre  de  I’avenir,  et,  sur  ses  reve- 
lations, on  s’efforce  par-dessus  tout  d’effrayer  et  de  troubler  la 
conscience  des  juges  qui  seraient  encore  irresolus,  eji  deroulant 
avec  une  exageration  calculee  les  consequences  terribles , mais 
inevitables  pour  I’Eglise,  de  la  definition  que  I’on  avoue  pourtant 
etre  probable  et  imminente.  Ileureuse  idee,  comme  chacun  voit, 
et  bon  moyen  de  preparer  les  fideles  a recevoir  domain,  avec  le 
respect  d’une  foi  soumise,  avec  docilite  et  amour,  ce  qui  est  une 
condition  du  salut,  les  irrefragables  enseignements  qu’aura  dictes 
le  Saint-Esprit ! 

Nous  terminons  ici,  bien  chers  cooperateurs,  cette  douloureuse 
esquisse:  le  temps  nous  fait  defaut  pour  lui  donner  do  plus  am- 
ples  developpements.  Ce  que  vous  savez  maintenant  ne  suffit-il 
pas,  du  reste,  pour  vous  faire  coraprondre,  mieux  que  jamais,  la 
gravite  des  circonstauces  et  la  recrudescence  desesperee  des  fu- 
reurs  de  I’enfer,  qui,  grace  a la  promesse  divine,  ne  sauraient 
l)revaloir?  N’est-ce  pas  assez  pour  donner  a votre  zele,  a votre 
amour  de  I’Eglise,  a votre  sollicitude  pastorale  un  nouvel  elan 
et  une  ardour  s’elevant  a la  hauteur  des  craintes,  et,  plus  encore, 
des  esperances  chretiennes,  a un  moment  et  dans  une  crise  si 
solonnelle  pour  notre  sainte  religion?  Ah!  nous  vous  le  deman- 
dons  par  Jesus-Christ,  au  nom  de  son  Epouse,  votre  divine  mere, 
au  nom  et  de  la  part  de  notre  Pere  commun,  que  vous  aimez  tant 
et  qui  le  sait  bien,  car  a ses  pieds,  comme  dans  I’enceinte  con- 
ciliaire,  nous  avons  rendu  a vos  sentiments,  non  moins  qu’a  vos 
convictions,  un  temoignage  solennel;  nous  vous  le  demandons 
avec  une  pleine  confiance,  sachant  h qui  notre  voix  s’adresse: 
redoublez  d’activite  dans  la  priere,  I’ctude  et  I’ensoignement  de 
vos  peoples.  Alfermissez  par  des  instructions  appropriees  aux  be- 
soins actuels  la  foi  de  ceux  qui  pourraient  chanceler,  rassurez 


les  timides,  eclairez  les  ignorants.  Faites  bien  comprendre  a tons 
qu’il  ne  s’agit  pas,  au  Coneile  du  Vatican,  comme  la  calomnie 
voudrait  I’insinuer,  de  creer  des  dogmes  nouveaux,  puisque  la 
veritc  revelee  est  eternelle  et  immuable,  ni  d’imposer  a leur  foi 
un  nouveau  joug,  mais  bien  de  mettre  en  un  jour  plus  eclatant, 
parce  que  les  besoins  presents  I’exigent,  ce  qu’ils  ont  toujours 
cm  des  leur  plus  tendre  enfance,  ce  qu’ont  enseigne  a leurs  peres 
vos  devanciers  dans  le  ministere  sacre , ce  que  croyaient  et  pro- 
fessaient  leurs  catholiques  ancetres,  la  foi  de  Pierre  qui  ne  pent 
defaillir,  la  foi  de  I’Eglise  catholique,  apostolique  et  romaine, 
hors  de  laquelle  il  n’y  a point  de  salut. 

Cette  lettro,  evidemment,  n’est  pas  destinee  a la  publicite  de  la 
chaire.  Peut-etre  jugerez-vous  a propos  cependant  de  la  faire  lire  a 
quelques  lai'ques  instruits,  a ceux  surtout  que  vous  supposeriez  avoir 
eu  connaissance  des  publications  hostiles  a la  sainte  assemblee. 

Recevez,  messieurs  et  chers  cooperateurs,  la  nouvelle  assu- 
rance de  mon  affectueiix  devouement. 

t Pierre,  eveque  du  Puy. 

)j  Rome,  hors  de  la  porte  Flaminienne,  le  saint  jour  de  la  Pen- 
tecote  1870. 

(L’Uiiivers  21  Jain  1870.) 

435. 

D.  (1.  et)  14.  lull.  1870.  — Revnius  Emm.  Raviiiet,  Eiiisc.  Trecensis, 
literis  d.  1.  lunii  ad  Clerum  datis  (cf.  supra  Notam  post  doc.  432. 
p.  1428.)  iiunc  supplementum  addit,  quo  falsos  quosdam  rumorcs 
circa  disceptationes  de  Primatu  reiicit. 

Rome,  le  14  juin. 

P.  S.  — Lorsque  cette  lettre  etait  sous  presse,  monsieur  le 
cure,  un  fait  tres  simple  qui  vient  d’avoir  lieu,  savoir,  la  cloture 
de  la  discussion  generale  du  projet  de  decret  sur  la  primaute  du 
Saint-Siege ',  a fourni  pretexte  a de  nouvelles  calumnies , plus 
odieuses  jieut-ctre  que  les  precedentes. 

Elies  emanent  de  pretendues  correspondances  de  Rome,  ac- 
cueillies  jirobablement  sans  reflexion,  par  des  journaux  qui  ont 
entrepris  la  belle  et  honorable  tache  do  defendre  Vordre  avec  la 
liberte.  11s  ne  s’aperQoivent  pas  qu’en  ouvrant  leurs  colonnes  a 
des  articles  qui  denaturent  si  tristement  les  faits,  ils  battent  en 
breche  leur  propre  principe,  puisqu’ils  deversent  la  deconsidera- 
tion et  I’outrage  sur  Vaidorite  la  plus  haute  et  la  plus  venerable 
qui  soit  au  monde,  celle  de  I’assemblee  universelle  des  eveques 
unis  a leur  chef  le  Vicaire  de  Jesus-Christ. 

Nous  connaissons  ce  que  le  devoir  de  la  discretion  nous  im- 
pose par  rapport  au  secret  des  deliberations  du  Coneile;  mais  ce 
que  nous  pouvous  vous  dire,  monsieur  le  cure,  sans  manquer  a 
ces  obligations,  suffira  pour  retablir  la  verite. 

Et  d’abord,  en  supposant  que,  deux  ou  trois  fois,  dans  le 
cours  de  nos  longues  discussions  depuis  I’ouverture  du  Coneile, 
les  presidents  aient  cm  devoir  rappeler  a la  question  quelqu’un 
des  Peres  qui  s’en  serait  ecarte;  ou  bien  encore  I’avertir  que, 
dans  la  chaleur  de  I’improvisation , il  lui  serait  echappe  une  ex- 
pression inexacte  qui  ne  pouvait  etre  dans  son  coeur ; que  meme 
en  ce  cas,  quelques  membres  de  I’assemblee  aient  temoigne  leur 
improbation:  il  n’y  aurait  certainement  pas  lieu  de  s’en  etonner. 

Mais  quant  au  fait  de  la  cloture  de  la  discussion  generale 
sur  la  primaute  du  Saint-Siege,  elle  a ete  prononcee  reguliere- 
ment , a une  tres  grande  majorite , a la  fin  de  la  seance  durant 
laquelle  I’eveque  mon  venere  collegue , dont  le  nom  a ete  si  in- 
discretement  mis  en  avant,  avait  en  effet  ete  entendu.  Il  a eu 
tout  le  loisir  de  developper  sa  pensee;  et,  que  des  observations 
lui  aient  ete  faites  ou  iion,  il  a prononce  son  discours,  jusqu’au 
dernier  mot,  en  toute  liberte.  Apres  qu’il  eut  acheve,  bien  acheve 
de  parler,  I’heure  habituelle  de  finir  la  seance  etait  arrivee.  Alors 
les  eminentissimes  presidents  ont  averti  I’assemblee  que  cent  cin- 
quante  Peres  avaient,  la  veille  ou  I’avant-veille  (et  ce  n’etait  pas 
un  secret),  depose  entre  leurs  mains  une  demande  de  cloture  de 
la  discussion  generale  signee  par  eux , conformement  aux  pre- 
scriptions du  reglement;  et  ils  ont  mis  aux  voix  la  cloture. 

Il  n’est  pas  dtonnant  que  I’immense  majorite  ait  accueilli 
cette  demande  avec  empressement.  Deja  cinquante-neuf  orateurs 
avaient  ete  entendus,  ])arlant  tons  sur  le  meme  theme,  celui  de 
I’infaillibilite : quarante-neuf  etaient  encoi’e  inscrits.  On  n’a  pas 


1 * Cf.  Acta  Congr.  64®®  supra  p.  748  c. 

2 * V.  hoc.  postulatum  p.  984  sq. 


1433 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  434.-436. 


1434 


besoin  d’etre  dans  le  secret  du  Coucile  pour  deviner  que  Ics  au- 
diteurs  deraient  en  etre  fatigues.  D’ailleurs  cliacun  sentait  par- 
faitenient  qu’il  serait  facile  a tous  ceux  a qui  il  restait  a dire 
quelque  chose  d’utile  et  de  pratique,  de  placer  leurs  discours  da:is 
la  discussion  detaillee  des  chapitres  qui  allait  suivre.  Et  e’est  ce 
que  plusieurs  d’entre  eux  ont  deja  fait.  Le  Concile  n’y  perdra 
rien;  toutes  les  opinions  auront  pu  largcment  se  produire,  et  on 
aura  economise  du  temps. 

Je  ne  parle  pas  des  observations  ecrites  que  chacun  a la 
liberte  de  presenter,  qui  sent  toutes  imprimees  et  distribuees  a 
tous  les  Peres,  et  sur  lesquelles  le  Concile  est  toujours  appele  a 
voter.  En  verite,  j’ose  bien  affirmer,  monsieur  le  cure,  qu’il  n’y 
a pas  une  assemblee  au  monde  ou  la  liberte  de  discussion  soit 
plus  pleine,  plus  entiere,  et  je  dirai  presque  plus  excessive  que 
dans  celle-ci.  II  faudrait  etre  vraiment  bien  exigeant  et  bien  diffi- 
cile pour  ne  pas  s’en  contenter. 

On  a cependant  annonce  dans  plusieurs  journaux  qu’a  la 
suite  du  vote  de  cloture,  les  eveques  frangais  s’etaient  reunis  chez 
S.  Em.  le  Cardinal  de  Bonnechose,  afin  de  deliberer  sur  I’attitude 
qu’il  fallait  prendre  desormais,  et  qu’on  examina  s’il  n’y  avait 
pas  lieu  de  signer  une  protestation  portant  que  I’episcopat  de 
France  ne  prendrait  plus  part  aux  deliberations  du  Concile  si  le 
vote  du  3 juin  etait  maintenu. 

En  lisant  ces  mots,  je  ne  puis  m’empecher  de  penser  que 
Vecole  de  mensonge  dont  on  a parle , il  y a quelque  temps,  n’est 
pas  ou  on  I’avait  imagine. 

Nous  avons  I’honneur  de  faire  partie  de  la  reunion  des  evc- 
ques  qui  se  donnent  rendez-vous  chez  S.  E.  le  Cardinal  de  Bonne- 
chose, pour  s’occuper  des  matieres  qui  doivent  etre  traitees  au 
Concile.  Cette  reunion  compte  au  moins  trente-cinq  Eveques  de 
France,  e’est-a-dire  la  bonne  moitie  de  ceux  qui  sont  actuellement 
a Rome , sans  parler  de  dix  autres  eveques  environ  de  Belgique 
et  de  Suisse:  et  loin  de  protester  centre  la  cloture  de  la  discus- 
sion generale,  nous  nous  en  sommes  tous  applaudis,  pour  les  rai- 
sons qui  ont  ete  dites  plus  haut. 

Ce  qui  a pu  se  passer  dans  d’autres  reunions  d’eveques  fran- 
cais , anglais , allemands  et  autres , nous  I’ignorons  absolument. 
Mais  en  supposant  que  quelques  observations  ou  reclamations ' au- 
raient  ete  faites,  nous  connaissons  trop  I’esprit  de  foi  et  de  haute 
convenance  qui  anime  nos  collegues,  pour  penser  qu’elles  auraient 
eu  le  caractere  qu’on  leur  prete ; et  nous  sommes  d’ailleurs  en  mesure 
de  pouvoir  affirmer  qu’elles  n’ont  certainement  pas  reuni,  si  elles 
existent,  plus  de  dix-huit  ou  vingt  adhesions  des  eveques  de  France. 

Vous  voyez  d’apres  cela,  cher  monsieur  le  cure,  le  cas  qu’il 
faudra  faire  de  tous  les  recits  qui  pourraient  encore  etre  mis  en 
circulation,  et  combien  il  est  necessaire  de  se  mettre  en  garde 
contre  tant  de  manoeuvres  qui  tendent  a discrediter  le  Concile. 

t Emmanuel-Jules,  eveque  de  Troyes. 
(L’Uiiivers  27  Juin  1870.) 

436. 

M.  Febr.  1870.  — Revmus  de  La  Tour  d’Aiivergne-Lauraguais,  Archi- 
episc.  Bituricensis , epistola  pastorali  dioecesanos  de  rebus  Con- 
cilii docet.  Sequuntur  quaedara  ex  eius  epistola,  ut  referuntur 
in  diario  L’Univers  (2  Mars  1870). 

On  salt  que  depvus  I’annonce  du  Concile,  Mgr  de  La  Tour  d’Au- 
vergne  n’a  laiss^  passer  aucune  occasion  d’instruire  ses  fideles  du  ca- 
racterc,  de  I’histoire  et  du  role  de  ces  grandes  assemblies  dans  I’Eglise. 
En  dehors  de  ses  instructions  pastorales , qui  toutes  ont  porte  depuis 
deux  ans  sur  ce  sujet,  nos  lecteurs  se  souviennent  quo  Mgr  I’Archc- 
veque  de  Bourges  a donne,  dans  un  petit  catichisme  du  Concile,  le 
resumi  precis,  lumineux,  et  complet  de  I’enseignement  de  I’Eglise  sur 
ces  grandes  manifestations  de  sa  vie  publique.  L’annie  derniere.  Mgr 
de  La  Tour  d’Auvergne  traitait  de  I’opportunite  du  Concile.  Aujour- 
d’hui,  il  s’occupe  de  son  autoriti.  Pour  cela,  il  examine  d’abord 
quelle  est,  en  gineral,  I’autoriti  des  Conciles  oecuminiqnes. 

Cette  autoriti , dit  Mgr  de  Bourges , e’est  I’autorite  de  I’Eglise 
elle-meme,  mais  ti  condition  que  les  Conciles  giniraux  soient  Ugitimeti 
dans  leur  convocation  et  dans  leur  cilibration,  en  un  mot  „qu’ils  rc- 
stent  unis  au  Pape,  chef  supreme  de  I’Eglise  sur  la  terre“.  A cette 
condition,  ils  justifieront  la  grande  parole  de  saint  Grigoire,  qui  disait 
des  quatre  Conciles  de  Nicde,  de  Constantinople,  d’Ephesc  et  de  Chal- 
cedoine ; „Je  les  vdndre  ii  I’dgal  des  quatre  Evangiles.“  Mgr  do  Bour- 
ges montre  rapidement  par  I’histoire  qu’il  en  a 6td  ainsi  pour  les  pr6- 
cedents  Conciles.  Tous,  par  consequent,  jouissent  d’une  dgale  autorite. 

‘ * V.  supra  p.  986  sq. 


a Ndanmoins,  dit  avec  raison  Mgr  de  La  Tour  d’Auvergne,  il  est  vrai 
de  dire  qu’il  y a certaines  circonstances  exterieures  qui,  sans  rien 
ajouter  ^ I’autorite  intrinseque  et  rdelle  des  Conciles,  la  rendent  jjIus 
manifeste,  plus  evidente  aux  yeux  de  tous. 

Or , nous  trouvons  precisement  dans  le  Concile  du  Vatican  trois 
grandes  circonstances  qui  sont  de  nature  5,  frapper  les  esprits  droits  et 
qui  doivent  necessairement  inspirer  un  sentiment  profond  de  son  autorite. 

Ces  circonstances  sont  le  nombre,  la  composition  et  Porganisation 
de  cette  sainte  Assemblde. 

Or,  quel  Concile  a jamais  reuni,  comme  le  Concile  du  Vatican, 
pres  de  huit  cents  Peres?  Quel  autre  a plus  exactement  rejjrdsente, 
par  sa  composition,  I’Eglise  universelle  ? 

Dans  les  Conciles  de  I’Orient,  les  Latins  etaient  en  tres-petit 
nombre.  Dans  les  Conciles  de  I’Occident , au  contraire , la  pro- 
portion se  renverse:  les  Latins  dominent;  les  Orientaux  pourtant 
ne  disparaissent  pas,  ils  sont  meme  en  nombre  assez  considerable 
a Latran,  a Lyon,  a Florence.  . . . Mais  a cette  epoque,  les 
grandes  regions  des  Indes,  de  la  Chine,  de  I’Amerique,  de  I’Ocea- 
nie,  tous  ces  mondes  nouveaux  qui  sont  venus  completer  le  vieux 
, monde,  n’avaient  pas  encore  pris  place  au  soleil  du  Christianisme  . . . 
Aujourd’hui,  dans  le  Concile  du  Vatican,  la  terre  entiere  est  re- 
presentee. Tous  les  rites,  toutes  les  regions  s’y  rencontrent.  Non- 
seulement  nous  y trouvons  les  rites  venerables  de  I’Orient  qui 
nous  reportent  aux  pi’emiers  ages  de  I’Eglise,  non-seulement  nous 
voyons,  a cote  de  nous,  sur  les  memes  bancs,  partageant  notre 
foi  et  nos  travaux,  des  Eveques  Americains,  Syriaques,  Maronites, 
Chaldeens,  Grecs,  Melchites,  Cophtes,  Bulgares,  Roumains;  mais 
encore,  par  un  rapprochement  plus  saisissant  peut-etre,  toutes  les 
contrees  du  globe  se  trouvent , pour  ainsi  dire , rassemblees  sous 
nos  regards,  les  cinq  parties  du  monde  ont  la  leurs  envoyes.  . • . 
Si  I’Europe  y figure  avec  ses  cinq  cents  Eveques,  les  ties  loin- 
taines,  les  continents  iiouveaux,  les  poles  glaces  sont  representes 
avec  honneur;  et,  par  un  effort  dont  Dieu  seul  pent  calculer  le 
merite,  treize  Eveques  sont  venus  de  I’Oceanie,  quatorze  de  I’A- 
frique,  quatre-vingt-treize  des  Indes,  de  la  Chine,  du  Japon,  cent 
douze  des  deux  Ameriques ! Admirable  reunion  qui  ne  s’etait  pas 
encore  vue  dans  le  cours  des  siecles,  que  le  Concile  du  Vatican 
realise  pour  la  premiere  fois,  et  dont,  certes,  nous  pouvons  bien 

nous  montrer  fiers  et  heureux! 
c 

Que  dire  de  son  organisation?  Elle  est  telle,  ajoute  Mgr  de  Bour- 
ges, qu’elle  donne  a tous  les  Peres  une  entiere  liberte  d’exprimer 
leur  pensde , et  que , de  plus , elle  empeche  matericllement  toute  de- 
cision prdcipitee.  Ici,  Mgr  de  La  Tour  d’Auvergne  refute  directe- 
ment  les  insinuations  que  nous  avons  plus  d’une  fois  relevees  dans 
les  correspondances  romaines  des  catholiques  libdraux.  Nous  citons 
textuellement : 

Il  est  certain,  et  la  marche  suivie  jusqu’ici  I’a  surabondam- 
ment  prouve,  qu’il  y a une  liberte  entiere  de  tout  dire.  Sur  toutes 
les  questions  soumises  aux  deliberations  du  Concile,  chaque  Pere 
a le  droit  de  parler!  Ce  droit  n’est  restraint  ou  limite  en  aucune 
maniere,  de  sorte  que  toutes  les  opinions  peuvent  librement  se 
produire.  Generalement  les  Eveques  de  leur  place  entendent  suffi- 
samment  I’orateur;  ils  peuvent  s’en  rapprocher,  s’ils  le  jugent  a 
propos,  quand  la  voix  ne  parvient  pas  jusqu’a  eux;  il  y a done 
pour  tous  et  possibilite  d’entendre  et  liberte  de  parler. 

Nous  pouvons  meme  ajouter  qu’il  u’y  a pas,  au  monde,  d’as- 
semblee  oii  il  y ait  une  liberte  pareille.  Jamais  d’interruptions, 
^ de  murmures,  de  manifestations  bruyantes  ou  deplacces;  chaque 
orateur  est  entendu  jusqu’au  bout,  avec  une  patience  inalterable ; 
alors  meme  qu’il  parlerait  contre  le  sentiment  manifeste  de  I’as- 
semblee,  il  ne  serait  pas  interrompu ; on  tient  ii  honneur,  et  avec 
raison,  que  tous  puissent  exprimer  leurs  opinions,  sans  entrave, 
sans  contrainte,  en  pleine  et  parfaite  liberte.  — Les  observations 
faites  sont  soigneusement  notees;  puis,  quand  tous  les  orateurs 
inscrits  ont  ete  entendus,  elles  sont  renvoyees  avec  le  ])rojet  en 
discussion  a la  Commission  sj)eciale,  chargee  de  preparer  la  re- 
daction definitive. 

Ainsi  done,  jamais  Concile  n’a  etc  plus  nombreux,  n’a  reprdsentd 
plus  exactement  I’Eglise  xniiverselle,  n’a  trouve  dans  son  organisation 
des  garanties  plus  efficaces  pour  assurer  la  liberte  des  suffrages  et 
pour  prdvenir  le  danger  d’une  surprise. 

Ajoutez  a cette  triple  consideration  que  le  Concile  est  non- 
seulement  en  union  avec  le  Pape,  mais  preside  par  le  Pape; 
qu’il  a a sa  tete,  pour  diriger  ses  deliberations,  pour  approuvor 
ses  decrets,  pour  ])romulguer  ses  decisions,  Celui  meme  pour  qui 


1435 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1436 


Notre-Seigneur  a prie , afin  que  sa  foi  ne  defaille  jamais  et  qui  a 
a recu  la  mission  de  confirmer  ses  freres  dans  la  foi;  Celui  que 
les  Conciles  eux-memes,  resumant  la  tradition  des  siecles,  ont 
proclamd  le  Docleur  universel  des  cJiretiens  et  le  juge  definitif  des 
controverses  de  la  foi  ^ 

Et  maintenant,  voyez  vous-memes  s’il  est  une  autorite  plus 
grande,  plus  sure,  plus  autlientique , plus  digue  de  respect,  de 
soumission  et  de  foi! 

Est-ce  a dire  pour  cela  que  le  Concile  actuel  ne  rencontrera 
dans  le  monde  aucune  difficulte? 

Non,  assurement.  II  est  rare,  ici-bas,  que  les  oeuvres  de  Dieu 
s’accomplissent  pacifiquement,  sans  entraves,  sans  obstacles , sans 
orages  nieme.  L’histoire  est  la  pour  I’attester;  mais  elle  nous 
atteste  aussi  qu’apres  les  emotions  et  les  luttes  du  premier  mo- 
ment, le  calme  se  fait  dans  les  esprits,  les  divergences  s’effacent 
et  I’unite  demeure. 

II  en  sera  de  meme  pour  le  Concile  du  Vatican.  Sur  cer- 
taines  questions  des  dissentiments  pourront  se  produire:  les  dis- 
cussions pourront  etre  vives,  animces,  ardentes : mais  une  fois  la 
verite  proclamee,  les  divergences  s’evanouiront  comme  les  ombres  b 
disparaissent  devant  les  feux  du  soleil : ou  plutot  elles  se  perdront, 
elles  se  fondront  dans  le  grand  courant  de  runite  catholique, 
comme  les  fleuves,  aux  eaux  agitees  et  troubles,  se  fondent  et  se 
perdent  dans  I’immensite  de  I’Ocean. 

Quant  a vous.  Nos  Tres-Chers  Freres,  votre  devoir  est  tout 
trace.  Lorsqu’un  Concile  general  parle,  le  lidMe  n’a  pas  a re- 
chercher  si  la  doctrine  promulguee  lui  convient  ou  non:  il  n’a 
qu’a  recherclier  si  le  Concile  est  legitime,  c’est-a-dire  s’il  est  en 
union  avec  le  Pontife  de  Rome.  Des  que  cette  union  existe,  I’obeis- 
sance  pure  et  simple  devient  un  devoir  absolu : agir  autrement,  ce 
serait  se  separer  volontairement  de  la  grande  famille  catholique. 

Lorsque  done  les  decisions  du  Concile,  approuvees  par  le  Sou- 
verain  Pontife,  seront  portees  a votre  connaissance,  vous  les  rece- 
vrez.  Nos  Tres-Chers  Freres,  avec  foi  et  respect.  Vous  les  rece- 
vrez  avec  cette  docilite  filiale  qui  convient  aux  vrais  enfants  de 
I’Eglise;  vous  les  recevrez  avec  cette  adhesion  de  I’esprit  et  du 
coeur  que  I’on  doit  a la  parole  de  Dieu;  et  vous  inspirant  de 
I’exemple  des  cinq  cents  Eveques  reunis,  il  y a deux  ans,  dans 
la  Ville-Eternelle  a I’occasion  du  Centenaire,  vous  direz  a leur  c 
suite:  „Pere  tres  saint,  croyant  que  Pierre  a parle  par  la  bouche 
de  Pie,  nous  acceptons  tout  ce  que  vous  avez  dit,  confirme,  pro- 
mulgue  pour  la  garde  dii  depot  sacre,  et,  d’une  meme  bouche 
comme  d’un  meme  coeur,  nous  repoussons  tout  ce  que  vous-meme 
vous  avez  repousse  et  condamne  comme  contraire  a la  foi  divine, 
au  salut  des  ames  et  meme  au  bien  de  la  societe  humaine.* *’  ^ 

437. 

M.  Febr.  1870.  — Revmus  Mabile,  Episc.  Versaliensis,  epistola  pa- 

storali  agit  de  Concilio  docetque , quomodo  eius  decreta  recipi 

debeant.  Sequuntur  quaedam  ex  ea  excerpta. 

Autrefois,  les  fideles  de  tons  les  rangs  et  de  tons  les  ages 
etaient  profondement  soumis  a I’autorite.  Ce  que  I’Eglise  leur 
enseignait,  ils  le  recevaient  avec  amour,  avec  confiance,  et  ils  en 
tiraient  des  regies  de  conduite  pour  leur  perfection.  Aujourd’hui 
il  en  est  tout  autrement.  L’esprit  d’insubordination  et  d’orgueil 
a envahi  toutes  les  classes  et  presque  etouffe  le  respect  du  aux 
choses  divines.  Ce  Concile  qui  se  celebre  au  Vatican  attire,  il  4 
est  vrai,  I’attention  de  tons,  au  sein  des  villes,  dans  les  villages 
et  jusque  dans  les  chaumieres.  On  en  parle  beaucoup,  mais  com- 
ment? Ceux-ci  en  parlent  avec  une  ignorance  qui  fait  pitie  et 
avec  une  legerete  deplorable.  Ceux-la,  ennemis  declares  de  I’Eglise, 
pretendent  fierement  qu’il  est  le  dernier  effort  d’une  puissance 
qui  se  meurt.  D’autres , imbus  des  idees  modernes , s’arrogent  le 
droit  de  donner  des  conseils  a I'auguste  assemblee : ils  lui  intiment 
en  quelque  fagon  I’ordre  d’ecarter  les  anathemes,  et  d’avoir  des 
egards  et  des  tendresses  pour  toutes  les  erreurs  et  tous  les  ega- 
rements  de  notre  epoque. 


^ V.  les  d^fiuitioiis  de  Lyon  et  de  Florence. 

* Petrumque  per  os  Pii  locutum  credentes,  quae  ad  custodiendum 
depositum  a te  dicta,  confirmata,  prolata  sunt,  nos  quoque  dicimus, 
confirmamus,  annuntiamus;  unoque  ore  atque  animo  reiicimus  omnia 
quae  divinae  fidei,  saluti  animarum,  ipsi  societatis  humanae  bono  ad- 
versa,  tu  ipse  reprobanda  ac  reiicienda  judicasti.  (Alloc.  Episc.  in 
solemn,  saecul.  martyr.  SS.  Petri  et  Pauli,  die  Ima  lulii  1867.) 


Eh  bien  I N.  T.  C.  F.,  defiez-vous  souverainement  des  hommes 
qui  tiennent  un  pareil  langage.  Il  y a la  un  grand  peril.  Pour 
apprecier  les  decrets  et  les  jugements  de  I’Eglise,  il  faut  s’elever 
au-dessus  des  ombres,  au-dessus  des  idees  etroites,  des  prejuges 
et  des  miserables  interets  de  la  terre : il  faut  placer  son  point  de 
vue  sur  les  hauteurs  de  la  foi.  Quand  I’heure  sera  venue,  e’est 
a nous  qu’il  appartiendra  de  vous  parler  du  Concile,  de  vous 
exposer  les  decisions  qu’il  aura  prises  et  de  vous  expliquer  les 
devoirs  qui  en  resulteront  pour  tous  les  vrais  chretiens. 

(L’Univers  2 Mai  1870.) 


438. 

Initio  lunii  1870.  — Locus  ex  epistola  pastoral!  Revmi  Aug.  David, 

Episc.  Brioceusis,  excerptus,  de  submissione  Concilii  decretis  debita. 

C’est  une  des  gloires  de  I’Eglise  catholique  de  ne  jamais 
prendre  une  verite  pour  en  faire  I’objet  formel  de  la  croyance 
obligee  des  fideles,  sans  un  examen  approfondi  et  complet,  ou 
toutes  les  raisons  se  produisent,  ou  chaque  eveque,  comme  te- 
moin  officiel  et  juge  de  la  foi,  eleve  une  voix  libre  pour  ex- 
primer, devant  Dieu  et  devant  I’Eglise,  tout  ce  qu’il  trouve  au 
fond  de  sa  conscience.  Et  de  cet  examen  rigoureux,  de  cette 
discussion  qui  expose  I’une  apres  I’autre  a la  lumiere  toutes  les 
faces  d’une  doctrine,  resulte  une  certitude  superieure  a toutes  les 
certitudes  humaines.  Ce  n’est  encore  la  pourtant  qu’une  pre- 
paration a I’oeuvre  definitive ; I’element  divin  n’est  pas  encore 
intervenu.  Apres  que  toutes  les  raisons  ont  ete  entendues,  tous 
les  temoignages  recueillis,  apres  que  le  Concile  a delibere  en 
toute  maturite  et  liberte,  alors  I’Eglise,  par  I’organe  de  son  chef, 
prononce  et  definit.  En  ce  moment,  toute  autre  voix  que  la 
sienne  doit  so  taire : I’Eglise  enseigne ; le  monde  s’incline  et  croit  : 
Dieu  a parle ! 

(Ibid.  14  Jilin  1870.) 


439. 


D.  30.  Mail  1870.  — Revmus  Car.  Place,  Episc.  Massiliensis,  ad  Cle- 
riim  datis  literis  conqueritur  de  tribus  suae  dioecesis  sacerdotibus, 
quod  ad  Summum  Pontificem  calumniose  scripserint,  se  ab  ipso  im- 
pediri,  quominus  suam  de  infallibilitate  fidem  publice  proftteautur. 
Simul  epistolam  mittit,  quam  ad  hos  tres  sacerdotes  dederit. 


Messieurs, 


Romo,  30  mai. 


Je  ne  dois  pas  vous  laisser  ignorer  la  lettre  que  j’ai  ecrite 
a MM.  Coulin , Berenger  et  Caseneuve , dans  des  circonstances 
qui  vous  sont  suffisamment  connues.  Je  ferais  facilement  bon 
marche  de  calomnies  et  d’injustices  qui  ne  regarderaient  que  ma 
personne;  mais  je  ne  pouvais  pas  laisser  passer,  sans  elever  la 
voix,  des  atteintes  si  graves  portees  par  trois  pretres  de  mon 
diocese  a la  verite  et  en  meme  temps  a tous  les  principes  qui  in- 
spirent  mon  ministere. 

Moi  aussi,  je  n’oublie  pas  que  j’ai  regu  de  mes  saints  illustres 
predecesseurs,  dont  je  suis  aupres  de  vous,  malgre  mon  indignite, 
le  continuateur  et  le  representant , un  depot  sacre  de  foi,  d’hon- 
neur  episcopal,  de  fidelite  et  d’amour  pour  Notre-Seigneur  Jesus- 
Christ,  pour  I’Eglise  et  pour  son  chef  visible;  Dieu  aidant  et 
soutenu  par  ces  glorieux  exemples,  je  conserverai  intact  le  saint 
heritage  qui  m’a  ete  transmis. 

Voici  le  texte  de  ma  lettre  a MM.  Coulin,  Berenger  et  Ca- 
seneuve : 


„ Messieurs, 


„Rome,  26  mai. 


„Je  lis  dans  la  Gazette  du  Midi  des  16  et  17  mai  la  lettre 
que  Sa  Saintetc  a daigne  vous  repondre  le  7 du  meme  mois,  et 
la  traduction  frangaise  ‘ que  vous  en  avez  donnee.  Mais  vous  n’avez 
pas  public  votre  Adresse,  et  cette  omission  est  plus  que  regret- 
table. Vous  no  deviez  pas  laisser  dans  I’ombre  les  accusations 
que  vous  avez  portees  centre  moi  et  auxquclles  la  lettre  de  Notre 
Tres  Saint-Pere  fait  une  si  douloureuse  allusion. 

Il  faut,  messieurs,  que  vous  m’ayez  calomnie  d’une  maniere 
bien  habile,  soit  dans  votre  lettre,  soit  dans  les  delations  ver- 
bales  ou  ecritos  que  vous  avez  fait  parvenir  au  Saint-Pere  centre 
votre  Eveque,  pour  que  Sa  Saintete,  sans  meme  m’avoir  entendu, 
se  soit  trouvee  suffisamment  informee  et  m’ait  accuse  publique- 


‘ * V.  cam  infra  inter  epistolas  Sumini  Pontificis. 


1437 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  436. — 440. 


1438 


ment  d’avoir  apporte  des  obstacles  a voire  piHe  et  a votre  liherte.  a 
Ce  sont  les  paroles  memes  de  la  traduction. 

II  faut  pourtant  que  ces  obstacles  aient  revetu  dans  de  men- 
songers  recits  un  caractere  d’oppression  hien  marque  pour  que  le 
Saint-Pere  declare  qu’il  en  a ete  vivement  affiige.  Ce  sont  encore 
les  termes  de  votre  traduction. 

Quels  sont  done  les  obstacles?  Quels  sont  les  precedes  vio- 
lents  a I’aide  desquels  j’ai  entrave  la  libre  expansion  de  vos  rap- 
ports avec  le  chef  de  I’Eglise  ? Voila  ce  qu’il  eht  ete  de  la  der- 
niere  importance  de  connaitre,  non-seulement  pour  moi,  mais  pour 
mon  diocese,  devant  lequel  vous  cherchez  a me  deshonorer  et  qui 
a besoin,  lui  aussi,  de  connaitre  la  verite  en  pareille  matiere. 

Dans  I’examen  de  conscience  que  vous  m’obligez  a faire  en 
public,  j’ai  beau  interroger,  je  ne  trouve  pas  une  apparence  de 
fondement  a vos  accusations;  car  vous  n’avez  pas  pu  considerer 
meme  comme  un  pretexte  la  reponse  que  j’adressai , des  le  mois 
de  novembre  dernier,  a M.  I’abbe  Caseneuve,  relativement  a son 
projet  d’adresse  sur  lequel  il  me  consultait  et  que  personne  n’avait 
signe ; reponse  dans  laquelle  je  me  bornais  a le  renvoyer  pure- 
ment  et  simplement  a la  note  du  mandement  que  je  venais  de  b 
publier. 

J’apprendrai  bientot,  sans  doute,  si  vous  aviez  quelque  man- 
dat pour  parler  comme  vous  I’avez  fait  au  nom  de  vos  confreres. 
Mais,  ce  que  j’affirme,  e’est  qu’aucun  pretre  marseillais  ne  vous 
a donne  la  mission  de  denature!’  la  verite  en  parlant  centre  votre 
eveque.  L’age  et  I’inexperience  du  plus  jeune  d’entre  vous  peu- 
vent  expliquer  de  sa  part  beaucoup  de  choses  s’ils  n’en  justifient 
aucune. 

Je  peux  done  me  dispenser  de  parler  de  lui;  mais  rien  n’ex- 
plique  la  conduite  des  deux  vieillards  qui  ont  appose  leur  signa- 
ture a cote  de  la  sienne. 

II  y a ordinairement  dans  un  age  avance,  messieurs,  un  sen- 
timent de  respect  et  de  deference  pour  la  sainte  hierarchie ; il  se 
rencontre  une  dignite  de  langage  comme  de  maniere,  plein  d’une 
noble  simplicite  dont  les  veterans  du  sacerdoce  nous  donnent  ordi- 
nairement le  venerable  exemple ; malheureusement  de  telles  habi- 
tudes ne  sont  pas  a I’usage  de  tons.  Et  comment  auriez-vous  pu 
epargner  votre  eveque,  vous  qui  n’epargnez  personne  et  dont  les 
paroles  pleines  d’amertume  et  de  discredit  sur  cbacun  et  sur  toutes  ^ 
choses,  ont  fait  gemir  trop  souvent  vos  confreres  eux-memes? 

Rappelez  vos  souvenirs,  et  vous  comprendrez  que  vous  de- 
vriez,  moins  que  personne,  lever  la  main  centre  moi.  M.  le  cure 
de  Saint-Ferreol,  en  particulier,  s’expliquera  aujourd’hui  pourquoi 
je  suis  reste  humilie  des  demarches  multipliees  qu’il  ne  craignait 
pas  de  faire  personnellement  aupres  de  moi,  a une  autre  epoque, 
pour  devenir  mon  vicaire  general,  et  pourquoi  je  ne  les  ai  pas 
accueillies. 

Il  ne  me  reste  plus , messieurs , qu’a  demander  a Dieu  de 
vous  eclairer  et  de  toucher  vos  coeurs,  car  le  mal  que  produit 
la  calomnie,  — je  ne  parle  qu’au  point  de  vue  de  ses  efl'ets,  — 
est  toujours  tres  grand ; il  pent  le  devenir  surtout  pour  mon  dio- 
cese, dans  les  circonstances  presentes.  Qui  sait  meme  s’il  pourra 
jamais  etre  repare? 

Malgre  ma  profonde  tristesse,  je  vous  benis  en  Notre-Sei- 
gneur  et  je  le  prie  de  repandre  sur  vous  sa  lumiere. 

Signe:  f Ch.  Ph.,  Eveque  de  Marseille. “ 

Je  n’ajoute  rien  a cette  lettre,  messieurs,  car  il  y a des  cir-  d 
Constances  ou  les  longues  paroles  ne  sont  ni  opportunes  ni  effi- 
caces , et  doivent  etre  renvoyees  a un  autre  temps.  Le  silence 
que  je  me  suis  impose  jusqu’ici  m’a  paru  plus  conforme  a votre 
dignite  comme  a la  mienne,  et  il  avait  surtout,  a mes  yeux,  I’avan- 
tage  de  respecter  jusqu’au  scrupule  la  liberte  de  mon  clerge ; je 
ne  vois  pas  qu’il  soit  utile  de  ma  part  de  renoncer,  dans  les  cir- 
constances que  nous  traversons,  a cette  conduite.  Je  suis  con- 
vaincu  du  contraire. 

En  attendant,  quel  que  soit  I’abandon  des  uns  et  les  attaques 
des  autres,  je  garderai  mon  coeur  ferme  dans  les  loyales  et  epi- 
scopates intentions  qui  I’animent,  mettant  toute  ma  confiance  en 
Dieu  et  comptant  sur  sa  grace,  qui  illumine  les  esprits  et  les 
coeurs. 

Recevez,  messieurs,  I’expression  de  mes  devoues  et  affectueux 
sentiments. 

t Charles  Philij)pc,  Eveque  de  Marseille. 

(L’Univera  23  Juin  1870.) 


440. 

D.  23.  lun.  1870.  — Unus  e tribus  sacerdotibus , de  quibus  supra 

dictum  est,  literas  illas  ad  Summum  Pontifleem  a se  scriptas  mo- 

deratori  diarii  L’Univers  traiismittit,  ut  appareat,  quam  immerito 

caiumniae  accusentur. 

Monsieur  le  Redacteur, 

line  indiscretion,  pour  ne  pas  employer  un  terme  plus  fort, 
a fait  parvenir  ■au  journal  le  Peuple,  de  Marseille,  un  des  quatre 
cents  exemplaires  imprimes  de  la  lettre,  adressee  par  Mgr  Place 
a tons  les  pretres  de  son  diocese,  avec  la  recommandation  de  ne 
pas  en  faire  la  lecture  en  chaire,  et  dans  laquelle  Sa  Grandeur 
s’efforce  de  fletrir  la  conduite  des  trois  signataires  de  I’Adresse 
au  souverain  Pontife.  Ces  ecclesiastiques  avaient  resolu  de  gar- 
der  un  silence  absolu  a I’egard  de  la  lettre  de  leur  eveque,  cette 
publication  leur  paraissant,  au  moins,  inutile.  Aujourd’hui  que 
le  silence  n’est  plus  possible,  je  crois  devoir  communiquer  au 
public  I’Adresse  incriminee  par  Sa  Grandeur.  La  voici  textu- 
ellement: 

„Tres  Saint-Pere, 

„Des  circonstances  imperieuses  semblent  devoir  obliger  les 
pretres  du  diocese  de  Marseille  a garder  un  silence  bien  penible 
pour  leurs  coeurs,  et  qui  leur  devient  tons  les  jours  plus  doulou- 
reux. Nous,  les  fils  devoues  du  plus  aime  de  tous  les  Peres,  il 
nous  faut  refouler  jusqu’au  fond  de  notre  ame  les  sentiments  qui 
la  remplissent  et  tenir  en  quelque  sorte  sous  la  cendre  le  feu  qui 
la  devore.  Mais  non,  la  douleur  qui  nous  oppresse  est  trop  vive 
pour  que  nous  puissions  la  contenir  davantage. 

0 Tres  Saint-Pere,  vous  pour  qui  nous  donnerions  volontiers 
notre  vie,  recevez,  nous  vous  en  supplions,  le  temoignage  que 
nous  pla§ons  entre  les  mains  de  Votre  Paternite.  Oui,  nous  avons 
toujours  cru,  et  nous  croirons  jusqu’a  la  mort,  comme  revelee 
par  Jesus-Christ  lui-meme,  la  verite  de  ce  privilege  divin,  I’in- 
faillibilite  des  Pontifes  remains,  successeurs  de  saint  Pierre ; nous 
confessons  que  leur  enseignement  ne  saurait  jamais  etre  regarde 
comme  errone,  si  ce  n’est  par  les  hommes  qui  ne  croient  pas  a 
I’efficacite  de  la  priere  et  des  promosses  du  Fils  de  Dieu.  Nous 
rejetons  les  doctrines  dites  gallicanes,  et  nous  soupirons  apres 
riieureux  jour  ou  le  Concile  oecumenique  du  Vatican  fera  tomber 
sur  elles  tout  le  poids  de  ses  anatbemes. 

Tres  Saint-Pere,  ce  langage  est  celui  de  nos  freres  dans  le 
sacerdoce,  celui  de  tous  les  pieux  fideles  qui  peuplent  le  diocese 
de  saint  Lazare,  I’ami  de  Jesus.  Nous  I’attestons  devant  Votre 
Saintete,  devant  tout  le  Concile,  aupres  duquel  nous  serions  heu- 
reux  de  devenir,  malgre  notre  bassesse  et  notre  indignite,  les 
temoins  fideles  de  la  croyance  generale  parmi  nous. 

Prosternes  humblement  aux  pieds  de  Votre  Saintete,  nous 
desirous  offrir  a votre  coeur  paternel  le  temoignage  le  plus  sin- 
cere de  notre  amour  sans  bornes,  de  notre  devouement  le  plus 
respectueux  et  le  plus  absolu. 

De  Votre  Saintete, 

Les  plus  humbles  et  les  plus  petits  de  vos  enfants, 

„Coulin,  prltre,  missionnalre  apostolique,  ebanoine  honoraire, 
directeur  du  grand  cat6chisme  de  persdvdraiice ; Bdrenger , ebanoine 
bonoraire,  official  du  dioc6se  de  Marseille,  cure  de  la  paroisse  de  Saint- 
Ferrdol;  Caseneuve,  recteur  de  la  paroisse  Saint-Pierre-Saint-Paul.“ 

Le  coup  imprevu  porte  par  Mgr  Place  centre  mes  deux  con- 
freres et  moi,  est  venu  m’atteindre  a Paris.  Je  me  suis  empresse 
d’ecrire  a Marseille  pour  faire  connaitre  mes  intentions  et  la  ne- 
cessite  de  publier  notre  reponse.  Je  suis  persuade  que  mes  deux 
amis  vont  se  hater  de  vous  envoyer  le  Memoire  qu’ils  ont  adresse 
a Monseigneur,  et  auquel  j’ai  donne  mon  adhesion.  Mais,  en 
attendant  que  notre  defense  soit  connue,  permettez-moi,  pour  pre- 
venir  tout  scandale,  de  protester  hautement  et  energiquement 
centre  ces  graves  paroles  du  venerable  prelat,  que  je  cite  tex- 
tuellement,  d’apres  votre  numero  de  jeudi,  23  juin:  ^Comment 
auriez-vous  pu  e-pargner  votre  eveque,  vous  qui  n^epargnez  personne, 
et  dont  les  paroles  pleines  d’amertume  et  de  discredit  sur  chaettn  et 
sur  toutes  choses,  ont  fait  gemir  trop  souvent  vos  confreres  eux- 
memes  ?“ 

Non,  mille  fois  non,  je  ne  suis  pas  coupable  d’un  pareil  me- 
fait.  Je  ne  juge  et  ne  condamne  personne.  . . . 

Ce  fut  le  10  avril  que  je  me  determinai  a faire  une  Adresse 
au  Tres  Saint-Pere.  Deux  de  mes  amis  voulurent  la  signer  avec 


1439 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1440 


moi.  Tin  bref  de  Sa  Saintete  nous  arriva.  On  a pu  le  lire  dans  a 
les  colonnes  de  votre  estimable  journal.  Huit  jours  apres,  tout  le 
clerge  du  diocese  de  Marseille,  trois  vicaires  generaux  sur  quatre, 
se  mettant  a la  tete,  avee  le  venerable  chapitre,  signait  une  nou- 
velle  Adresse  au  souverain  Pontife.  Huit  mille  laTques  suivirent 
proniptement  I’exemple  du  clerge  *. 

Eh  bien,  monsieur  le  Redacteur,  voila  en  realite,  tout  notre 
crime.  Pour  moi,  je  suis  calme  et  tranquille,  persuade  que  je 
n’ai  manque  en  rien  au  respect,  a la  veneration  et  a I’affection 
filiale  que  je  dois  a mon  premier  Pasteur. 

Agreez,  monsieur  le  Redacteur,  I’assurance  de  nia  parfaitc 
consideration. 

Coulin,  Pretre,  clianoine  honoraire. 

(L’Univers  27  .Iiiin  1870.) 


441. 


D.  17.  lun.  1870.  — Tres  illi  sacerclotes,  data  ad  Revinnm  Episc.  Mas- 
silieusem  epistola,  crimen  sibi  obiectum  diluunt. 


Monseigneur, 


Paris,  23  juin. 


Nous  avons  re^u  avec  une  res])ectiieuse  douleur  la  lettre  que 
Votre  Grandeur  a cru  devoir  nous  adresser  a la  date  du  2G  mai, 
et  qui  ne  nous  a etc  remise  que  le  10  juin.  Cette  lettre  parais- 
sait  quelques  heures  apres  dans  une  circulaire  de  Votre  Gran- 
deur, qui  a ete  imprimee  pour  tout  le  clerge  de  votre  diocese. 
Notre  tristosse  a ete  profonde  en  la  lisant,  et  notre  coeur  a ete 
cruellement  blesse  quand  nous  avons  vu  que  vous,  Monseigneur, 
que  nous  aimions  a appeler  Pere,  vous  nous  traitez  avec  une  si 
grande  rigueur.  Nous  ne  meritons  pas,  Monseigneur,  ces  repro- 
ches  pleins  d’indignatiou  et  d’amertume.  Non , nous  ne  sommes 
pas  des  calomniateurs,  ni  des  delateurs.  Notre  conscience  ne  nous 
dit  pas  que  nous  avons  voulu  desbonorer  notre  eveciue ; elle  nous 
dit,  au  contraire,  que  jamais  nous  n’avons  oublie  le  respect,  la 
soumission,  nous  dirons  memo  plus,  I’aftbction  que  nous  devons  a 
votre  legitime  autorite  et  a votre  caractere  sacre.  Nous  avons 
voulu,  en  des  temps  difficiles,  doniier  au  souverain  Pontife  un 
temoignage  de  notre  devouement  absolu  et  de  notre  foi  en  son 
inl'aillibilite.  En  quoi  cet  acte  a-t-il  pu  contrister  votre  coeur? 
Nous  avons  explique  en  quelques  ])aroles  ardentes  et  convaincues 
la  necessite  qui  nous  etait  imposee  d’accornplir  cet  acte  en  par- 
ticulier  et  tardivement.  En  parlant  de  la  sorte,  nous  avons  ex- 
prime la  verite,  et  nous  ne  pouvons  croire  que  nous  ayons  oublie 
nos  devoirs  envers  notre  premier  Pasteur. 

Votre  lettre,  Monseigneur,  surtout  apres  la  publicite  qui  lui 
a ete  donnee,  exige  de  noti’e  part  une  reponse  qui  doit  avoir  le 
caractere  d’une  defense  respectueuse,  mais  franclie,  forme  et  sans 
restrictions. 

Vous  nous  reprochcz: 

1°  De  n’avoir  ^as  publie  notre  Adresse  au  Saint-Pere,  et 
d’avoir  laisse  dans  1 ombre  les  accusations  que  nous  aurions  por- 
tees  contre  Votre  Grandeur,  et  auxquelles  la  lettre  do  Notre  Tres 
Saint-Pero  fait  une  si  douloureuse  allusion. 

2°  Vous  nous  accusez  de  vous  avoir  calomnie  d’uue  maniere 
habile,  soit  dans  notre  lettre,  soit  dans  des  delations  vei’bales  ou 
ecrites  que  nous  aurions  fait  parvenir  a Sa  Saintete. 

3°  Vous  nous  accusez  d’avoir,  dans  de  mensongers  recits, 
signale  des  obstacles,  des  precedes  violents,  mis  en  oeuvre  pour 
entraver  la  libre  expansion  de  nos  rapports  avec  le  Chef  de  I’Egliso; 

4°  Vous  dcmandez  si  nous  avions  quelque  mandat  pour  pai'ler, 
comme  vous  nous  accusez  de  I’avoir  fait,  au  nom  de  nos  confreres ; 

.5°  Vous  adressez  a chacun  de  nous  en  particulier  de  doulou- 
reux reproches. 

Nous  repondons  avec  simplicite  a Votre  Grandeur: 

1°  Nous  mettons  sous  vos  yeux  I’Adresse  que  nous  avons 
ecrite  a Sa  Saintete  le  10  avril  dernier.  [V.  1438  b.  c.] 

En  vous  envoyant  cette  lettre,  nous  declarons  le  faire  de 
notre  plein  gre,  et  reserver  ce  principe  incontestable  que  per- 
sonne  n’a  le  droit  de  controler  la  correspondance  d’un  enfant  de 
I’Eglise  avec  son  Chef  supremo.  Si  Votre  Grandeur  a cru  etre 
frappee  ^par  la  parole  do  Sa  Saintete,  ce  n’est  pas  a nous  qu’elle 
devait  s’adresser.^  Qui  sommes-nous,  en  effet,  pour  oser  justifier 
cette  j)arole  sacreo  devant  laquelle  tous  doivent  s’incliner? 


b 


c 


(1 


* * V.  infra  inter  literas  ex  Galliae  dioecesibus  ad  Summum  Pon- 
tificem  vel  ad  Episcopos  de  infallibilitate  data.s. 


Pourquoi  n’avons-nous  pas  publie  cette  Adresse  dans  les  jour- 
naux?  Nous  ne  I’avons  pas  publiee,  parce  qu’il  nous  etait  de- 
fendu  de  faire  une  Adi'esse  au  Pape,  et  que,  tout  en  usant  du 
droit  certain  et  imprescriptible  de  correspondre  directement  avec 
le  Pere  commun  des  lideles,  nous  avons  voulu  par  deference  pour 
Votre  Grandeur  ne  pas  rendre  public  I’acte  que  nous  accomplis- 
sions  dans  la  plenitude  de  notre  droit. 

Sa  Saintete  a daigne  nous  repondre  par  le  Bref  du  7 mai. 
Le  texte  de  notre  humble  Adresse  demontre  par  lui-meme  que 
nous  ne  pouvions  attendre  un  resultat  aussi  important  de  notre 
demarche.  II  nous  a paru  evident  que  le  Saint-Pere  etait  in- 
forme par  d’autres  que  nous  de  la  situation  dans  laquelle  nous 
nous  trouvions  a Marseille.  II  nous  etait  impossible  de  tenir  cachee 
la  parole  du  Pape.  Cette  parole  auguste  est  un  bien  qui  appar- 
tient  a tous.  C’est  la  pensee  que  vous-meme  avez  exprimee  dans 
votre  lettre  du  31  mai  au  redacteur  en  chef  de  la  Semaine  litiir- 
giqtie.  D’ailleurs  le  Bref  pontifical  contenait  un  trop  bel  eloge 
de  la  foi  du  clerge  et  des  fideles  du  diocese,  pour  qu’il  nous  fut 
permis  de  le  leur  laisser  ignorer.  Un  sentiment  de  delicatesse 
nous  a portes  a retenir  dans  I’ombre  notre  ecrit  personnel,  qui 
disparaissait  entierement  devant  I’autorite,  la  majeste  et  I’inamis- 
sible  liberte  du  langage  apostolique. 

2°  Vous  nous  accusez,  Monseigneur,  de  vous  avoir  calomnie 
d’une  maniere  habile,  soit  dans  notre  lettre,  soit  dans  des  dela- 
tions verbales  ou  ecrites  que  nous  aurions  fait  parvenir  a Sa 
Saintete. 

Votre  Grandeur  a maintenant  sous  les  yeux  le  texte  de  notre' 
Adresse.  Peut-on  y voir  la  plus  petite  calomnie?  Nous  justifie- 
rons  tout  a I’heure  ces  mots:  Des  circonstances  imperieiises ; et 
notre  explication  vous  paraitra  peremptoire.  Pour  ce  qui  est  des 
delations  verbales  ou  ecrites,  nous  les  nions  avec  toute  I’energie 
dont  nous  sommes  capables.  Nous  n’avons  jamais  ete  et  nous  ne 
serous  jamais  des  delateurs.  Nous  avons  envoye  au  souverain 
Pontife  une  Adresse  que  nous  serous  toujours  prets  a signer, 
raeme  de  notre  sang,  et  c’est  tout.  Cette  accusation  immeritee, 
Monseigneur,  est  bien  grave ; elle  pesera  longtemps  sur  notre  coeur. 

Est-il  etonnant,  Monseigneur,  que  le  souverain  Pontife,  dont 
la  vigilance  est  incessante,  et  dont  la  sollicitude  s’etend  a toutes 
les  Eglises , ait  eu  des  renseignemeTits  sur  I’etat  des  esprits  dans 
le  diocese  de  Marseille  ? Trois  cents  eveques  out  passe  par  notre 
ville,  se  rendant  au  Concile;  ils  out  ete  accompagnes  ou  suivis 
d’un  grand  nombre  de  theologiens  et  d’autres  pretres;  de  noni- 
breux  fideles  sent  alles  a Rome.  Notre  situation  a ete  connue, 
et  personnc  ne  pourra  dire  que  les  venerables  Peres  du  Concile 
et  les  pieux  pelerins  de  la  ville  etcrnelle,  se  soient  rendus  com- 
plices de  delations  en  parlant  a Rome  de  faits  publics. 

3°  Ou  sont  les  mensongers  recits  signalant  des  obstacles  et 
des  precedes  violents,  mis  en  oeuvre  pour  entraver  la  libre  ex- 
pansion de  nos  rapports  avec  le  chef  de  I’Eglise? 

II  faut  toujours,  Monseigneur,  en  revenir  au  texte  de  notre 
Adresse,  qui  est  la  seule  piece  qui  puisse  etre  incriminee  par 
Votre  Grandeur. 

Nous  ne  parlons  nullement  de  precedes  violents:  mais  il  y a 
un  ensemble  de  faits  qui  demontre  surabondamment  que  la  libre 
expansion  de  nos  rapports  avec  le  chef  de  I’Eglise  a ete  entravee. 
Nous  n’avons  pas  eu  la  liberte  pour  la  manifestation  de  notre 
foi.  Une  veritable  pression  moi’ale  a ete  exercee  sur  nous.  Ces 
choses  sont  douloureuses  a dire ; et  nous  nous  tairions,  Monseigneur, 
si  I’interet  de  la  verite  et  notre  honneur  meconnu  ne  nous  obli- 
geaient  a vous  parlor  avec  cette  respectueuse  et  entiere  franchise. 

Quand  nous  avons  ecrit  au  Saint-Pere,  que  „des  circonstances 
imperieiises  semblaient  devoir  obligor  les  pretres  du  diocese  de 
Marseille  a garder  un  silence  bien  penible  pour  leur  coeur,  “ nous 
ne  pensions  pas  que  nous  serious  jamais  amenes  a vous  parler, 
Monseigneur,  comme  nous  le  faisons  aujourd’hui. 

Nous  devons  rappeler  le  souvenir  de  quelques  faits  a Votre 
Gi’andeur. 

Un  mois  avant  votre  depart  pour  Rome,  vous  avez  bien 
voulu  rassembler  dans  votre  palais  episcopal  messieurs  les  cures 
(le  la  ville  de  Marseille.  Nos  souvenirs  sont  exacts  et  ne  peuvent 
pas  etre  dementis  par  nos  confreres.  Vous  nous  avez  declare  que 
vous  vous  reserviez  a vous  soul  le  droit  d’autoriser  le  voyage  de 
VOS  pretres  a Rome  pendant  le  Concile,  et  que  vous  n’accorderiez 
cette  autorisation  que  rarement  et  pour  des  raisons  exceptionnelles. 
Vous  avez  charge  messieurs  les  cui’cs  d’informer  le  clerge  de  cette 
resolution.  Nous  avons  tous  vu  dans  cette  declaration  une  de- 


1441 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  440. — 441. 


1442 


fense  intimee  a vos  pretres  d’aller  a Rome.  Qui  d’entre  nous  a 
pouvait  vous  presenter  d’autres  raisons,  que  le  sentiment  de  la 
piete,  de  la  foi,  et  du  devouement  ii  Pie  IX?  Pour  les  pretres 
marseillais,  devoues  corps  et  ame  au  successeur  de  saint  Pierre, 
ce  n’etaient  point  des  raisons  exceptionnelles.  II  y avait  done 
line  defense  d’aller  a Rome,  et  pendant  les  quatre  premiers  niois 
depuis  rouverture  du  Concile,  deux  ou  trois  pretres  de  Marseille 
seulement  ont  pu  aller  dans  la  ville  eternelle.  Si  nous  avions 
ete  libres,  un  plus  grand  nombre  aurait  vole  aux  pieds  du  sou- 
verain  Pontife,  pour  les  baiser,  recevoir  sa  paternelle  benediction, 
et  prier  avec  amour  sur  le  tombeau  des  Apotres  au  seuil  de  la 
salle  conciliaire.  Les  fideles  n’auraient  pas  souffert  de  leur  eloigne- 
ment  momentane;  le  zele  et  I’ardeur  de  leurs  confreres  auraient 
supplee  a I’absence  des  pieux  pelerins. 

Jusqu’au  milieu  du  mois  de  novembre  dernier,  aucune  mani- 
festation en  favour  de  I’infaillibilite  du  souverain  Pontife  n’avait 
pu  avoir  lieu  a Marseille.  Le  15  de  ce  mois,  I’un  d’entre  nous, 

M.  Caseneuve,  presenta  a la  conference  ecclesiastique  du  canton 
de  Saint-Cannat,  une  adresse  au  Pape,  qu’il  avait  redigee  en  latin. 
Cette  adresse  recueillit  immediatement  I’adhesion  de  tons  les  pre-  h 
tres  presents:  deux  heures  apres  la  conference,  il  y avait  deja 
vingt-trois  signatui’es  apposees  a I’adresse.  Le  lendemain  matin, 

M.  I’arcbipretre  de  Saint-Martin,  vicaire  general,  defendit  a M.  Ca- 
seneuve de  continuer  ses  demarches  et  lui  enjoignit  de  voir  ses  col- 
legues,  MM.  les  vicaires  generaux.  Le  recteur  de  Saint-Pierre  et 
Saint-Paul  obeit,  mais  en  appela  a Votre  Grandeur.  II  vous  ecrivit 
le  18  novembre,  et  nous  remettons  sous  vos  yeiix  la  copie  de  sa 
lettre ; il  vous  demandait  expressement  de  vouloir  bien  I’autoriser  a 
suivre  son  projet,  dont  I’execution  etait  arretee  en  votre  nom ’. 

Votre  reponse,  datee  de  Paris  du  22  du  meme  mois,  etait 
une  defense ; permettez-nous,  Monseigneur,  de  vous  la  representer : 

„ Paris,  22  novembre  1809. 

„Mon  cher  ami, 

„Les  documents  que  j’attendais  sur  les  finances  pontificates 
ont  retarde  la  publication  de  ma  lettre  pastoi’ale;  je  I’ai  regrette, 
car  elle  vous  aurait  evite  la  demarche  que  vous  avez  faite.  L’ad- 
besion^  que  j’ai  pu  donner,  par  suite  de  ce  retard,  aux  obser- 
vations de  Mgr  I’eveque  d’Orleans,  vous  fera  encore  mieux  com-  q 
prendre  I’inopportunite  de  ce  projet,  auquel,  par  consequent,  il 
n’y  a pas  lieu  de  donner  suite. 

Tout  a vous  en  Notre-Seigneur, 

t Ch.  Pb.,  eveque  de  Marseille. “ 


Pendant  que  ces  cboses  se  passaient,  beaucoup  de  pretres 
virent  M.  Caseneuve,  prirent  connaissance  de  I’Adresse,  et  deman- 
derent  a la  signer.  Notre  confrere  dut  se  refuser,  par  respect 
pour  votre  autorite,  a accepter  de  nouvelles  signatures.  MM.  les 
vicaires  generaux  avaient  ete  avertis  que  des  le  premier  jour 
I’Adresse  portait  vingt-trois  noms:  M.  Caseneuve  ne  crut  pas  de- 
voir les  faire  connaitre  a ses  superieurs,  et  accepta  pour  lui  seul  la 
responsabilite  d’un  acte  que  M.  le  vicaire  general  Meistre  lui  signi- 
fiait  etre  desagreable  a Votre  Grandeur  et  contraire  a ses  intentions. 

C’est  a ce  moment  que  fut  publiee  votre  lettre  pastorale  du 
7 novembre,  a la  suite  de  laquelle  vous  avez  adhere  a la  lettre 
de  Mgr  I’eveque  d’Orleans,  sur  la  confroverse  soulevee  relativement 
u la  definition  de  I’infaillibilite  au  'procliain  concile.  „Nous  en  profi- 
tons,  disiez-vous,  pour  recommander  la  lecture  d’un  document  d’une 
si  haute  importance  a notre  clerge ; car  nous  ne  s.aurions  exprimer 
aussi  fortement  des  sentiments  qui  sent  les  n6tres.“  Nous  ffimes 
vivement  emus  a la  lecture  de  cette  note : notre  affliction  fut 
grande:  il  nous  apparaissait  tristement  que  nous  n’etions  pas  en 
communaute  de  sentiments  avec  notre  eveque  sur  une  croyance 
qui  nous  est  chere,  et  qui  est  la  foi  traditionnelle  du  diocese  de 
Saint-Lazare. 

Le  passage  suivant  de  votre  lettre  pastorale  pour  le  careme 
de  cette  annee  nous  a aussi  profondement  im|)ressionnes : „I1  ne 
nous  est  pas  permis  d’ignorer,  N.  T.  C.  F.,  que  plusieurs,  parrni 
vous,  ont  ete  atteints  par  I’inquietude  et  I’emotion  trop  generales. 
Nous  ne  saurions  nous  en  etonner,  surtout  apres  avoir  appris  les 
interpretations  erronees  que  Ton  chercbo  a propager  dans  notre 
diocese,  sur  certains  points  do  la  doctrine  ebretienne,  et  sur  le 
vrai  sens  des  decisions  de  nos  derniers  conciles  provinciaux."  11 


d 


‘ Copie  de  cette  lettre  est  jointe  au  Memoire. 
2 * Cf.  doc.  337.  p.  1284. 

Coll.  Lac  VII. 


est  clair  pour  nous  qu’il  s’agit  ici  de  la  doctrine  sur  I’infaillibilite. 
Nous  ne  connaissons  pas  les  interpretations  erronees  qui  ont  ete 
semees  parmi  nous:  notre  croyance  sur  cette  verite  est  ferme  et 
inebranlable ; mais  voyant  qu’on  pouvait  mettre  en  doute  nos  sen- 
timents a cet  egard,  nous  avons  envoye  au  Saint-Pere  notre  Adresse 
qui  exprime  cette  foi  si  precieuse ; nous  n’avons  pas  I’inqualifiable 
pretention  de  peser  sur  votre  conscience  de  juge  de  la  foi ; votre 
conscience  demeure  fibre;  vos  intentions,  nous  les  tenons  pour 
droites  et  pures:  pourquoi  n’aurions-nous  pu  user  nous-memes  du 
droit  inviolable  de  temoigner  de  notre  foi  devant  le  vicaire  de 
Jesus-Cbrist? 

Nous  devons  dire  un  mot  au  sujet  des  souscriptions  pour  le 
Concile  publiees  par  le  journal  et  auxquelles  nous  nous 

sommes  associes.  Ces  souscriptions  etaient  accompagnees  de  sen- 
tences qui  exprimaient  notre  foi.  On  a voulu  detourner  ce  mou- 
venient  en  ouvraut  une  souscription  a I’eveche;  mais  on  n’a  pas 
voulu  accepter  des  declarations  sur  I’infaillibilite  donnant  a ces 
preuves  de  devouement  au  Saint-Siege  le  caractere  que  nous  leur 
attaebions,  et  ces  manifestations  ont  ete  jugees  et  qualifiees  se- 
verement  par  nos  superieurs.  Nous  avons  entendu  dire  que,  faire 
des  Adresses  au  Pape,  et  souscrire  dans  I’Univers  pour  le  Concile, 
e’etait  manquer  de  respect  a notre  Eveque  et  nous  mettre  en 
revolte  centre  lui. 

Au  commencement  d’avril,  au  moment  meme  ou  nous  fai- 
sions  notre  Adresse  au  Pape,  le  venerable  chapitre  de  la  catbe- 
drale  congut  le  projet  d’en  envoycr  une : ce  projet  n’aboutit  point ; 
et  Ton  sait  que  le  chapitre  a ete  reduit  au  silence  ])ar  I’influence 
des  memes  causes  qui  genaient  notre  liberte.  Si  le  chapitre  avait 
pu  donner  fibre  cours  a ses  sentiments,  notre  signature  se  serait 
confondue  avec  les  signatures  de  nos  confreres,  et  nous  serious 
heureusement  restes  dans  I’obscurite. 

Il  est  impossible,  Monseigneur,  de  ne  pas  parler  egalement 
de  la  Semaine  Uturgique.  Depuis  I’ouverture  du  Concile  jusqu’a 
ces  derniers  jours,  cette  feuille,  que  nous  aimons  parce  qu’elle 
pourrait  produire  un  grand  bien,  a garde  sur  les  questions  actu- 
elles  un  silence  tres  reniarque : elle  n’a  pas  reproduit  des  docu- 
ments significatifs , tels  que  le  bref  du  Saint-Pere  a Dom  Gue- 
ranger , I’allocution  aux  eveques  d’Orient , etc. ; elle  n’a  pas  pu 
faire  connaitre  les  manifestations  de  devouement  qui  se  produi- 
saient  partout  envers  le  souverain  Pontife,  manifestations  aux- 
quelles on  ne  voulait  pas  nous  voir  prendre  part;  elle  a ete  a 
regard  meme  de  la  personne  auguste  de  Pie  IX  d’une  sobriete 
qui  etonnait  tout  le  monde : on  disait  publiquement  que  cette  feuille 
subissait  les  effets  de  la  plus  rigoureuse  censure. 

Nous  devons  encore  rappeler  un  fait;  deux  de  nos  confreres, 
ayant  ecrit  dans  les  journaux  pour  la  defense  de  la  doctrine  ro- 
maine,  et  pour  relever  les  attaques  de  I’erreur,  ont  ete  reprimandes, 
et  ont  du  briser  leur  plume.  L’un  d’eux , qui  avait  ])repare  un 
travail  important,  n’a  pu,  tout  en  acceptant  la  censure  la  plus 
exigeante,  avoir  I’autorisation  de  faire  imprimer  son  ouvrage. 

Monseigneur,  nous  le  disons  avec  douleur  et  respect,  nous 
n’avions  pas  la  liberte.  Cet  ensemble  de  faits,  nous  le  repetons, 
prouve  que  nous  avions  des  entraves  et  qu’une  pression  morale 
etait  excrcee  sur  nous.  MM.  les  vicaires  generaux,  que  nous 
respectons  et  qui  ont  notre  confiance  a cause  de  leur  science  et 
de  leurs  vertus,  nous  pardonneront  d’en  appeler  a leurs  souvenirs. 
Quelle  que  suit  la  forme  qu’ils  aient  mise  dans  les  observations 
qu’ils  nous  ont  souvent  adressees,  ils  ne  pourront  se  refuser  a 
reconnaitre  qu’ils  nous  ont  impose  le  silence  et  entrave  la  fibre 
expansion  de  nos  rapports  avec  le  Chef  de  I’Eglise. 

4°  Vous  demandez  si  nous  avions  quelque  mandat  pour  parler 
au  nora  de  nos  confreres. 

Notre  Adresse  n’exprime  pas  que  nous  nous  soyons  prevalus 
d’avoir  aucun  mandat:  quiconque  atteste  la  foi  de  ses  freres  et 
enonce  un  fait,  n’emet  pas  ])ar  la  mfnne  la  pretention  d’avoir  un 
mandat;  il  dit  ce  que  tout  bomme  qui  sait  a le  droit  de  dire. 
Les  evenements  ont  prouve  que  la  verite  etait  sortie  de  nos 
levres:  Votre  Grandeur  n’ignore  pas  que  le  clerge  du  diocese, 
trois  vicaires  generaux  en  tete,  a signe  avec  bonbeur  1’ Adresse 
du  venerable  chapitre  repondant  au  bref  du  Saint-Pere  par  un 
cri  de  reconnaissance  et  un  acte  de  foi  en  son  infaillibilite : nous 
n’avions  dit  (jue  le  prelude  de  cette  pieuse  manifestation.  Qu’on 
interroge  les  quelques  jiretres  qui  n’ont  pas  signe  cette  Adresse, 
ils  convieiulront  presque  tons  qu’ils  croient  ft  I’infaillibilite  du 
Pontife  remain,  et  (ju’ils  se  sent  abstenus  uniquement  par  la 
crainte  de  vous  dej)laire. 


1)1 


1443 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1444 


5°  Le  respect  qiie  nous  vous  devons,  Monseigneur,  nous  oblige  a 
a vous  parler  des  reproches  que  vous  adressez  personnellement  a 
chacun  de  nous  en  particulier. 

Nous  ne  croyons  pas  avoir  merite  de  perdre  ainsi  I’estime  de 
notre  premier  pasteur. 

Le  plus  jeune  d’entre  nous  croit  pouvoir  vous  repondre  mo- 
destement,  en  vous  rappelant  qu’a  45  ans  il  n’a  pas  agi  en  en- 
fant et  sans  reflexion.  II  se  souvient  avec  reconnaissance  de  la 
confiance  que  vous  lui  avez  montree  I’an  dernier  en  le  chargeant 
d’administrer,  pendant  un  mois,  I’importante  et  populeuse  paroisse 
de  Belle-de-Mai,  apres  la  niort  de  son  cure.  II  pourrait  ajouter 
que,  nomine  par  Mgr  Cruice,  en  1864,  recteur  de  la  paroisse  de 
Saint-Pierre  et  Saint-Paul,  qui  compte  pres  de  10  000  ames,  vous 
I’avez  laisse,  depuis  quatre  ans,  dans  un  poste  qui  n’est  pas  sans 
difficultes. 

Monseigneur,  vous  avez  contriste  la  vieillesse  de  deux  an- 
ciens  pretres  de  votre  diocese.  M.  Coulin  et  M.  Berenger  repous- 
sent,  avec  I’energie  d’une  conscience  profondement  blessee,  I’accu- 
sation  de  n’epai’gner  personne  dans  leurs  discours,  et  d’avoir  des 
paroles  de  discredit  et  d’amertume  sur  chacun  et  sur  toutes  cboses.  i, 
On  vous  a trompe.  Monseigneur!  Ce  qui  les  etonne,  c’est  que, 
les  supposant  capables  de  blesser  tous  leurs  confreres,  leurs  su- 
perieurs  n’aient  jamais  cru  devoir  les  avertir,  et  que  vous  leur 
ayez  toujours  donne  des  preuves  de  sympathie  et  d’estime.  S’ils  out 
calomnie  ou  discredite  un  de  leurs  freres,  qu’il  se  leve  et  qu’il  parle ! 

Pour  ce  qui  est  du  reproche  humiliant  adresse  au  cure  de 
Saint-Ferreol,  d’avoir  fait  des  demarches  personnelles  afin  de  de- 
venir  a une  autre  epoque  votre  vicaire  general,  il  le  repousse 
absolument.  Si  plusieurs  de  ses  amis  ont  cru  pouvoir  vous  parler 
de  lui,  il  proteste  n’avoir  pas  provoque  ces  demarches,  et  nie 
formellement  les  avoir  appuyees : il  se  rappello  un  seul  fait,  c’est 
que,  dans  la  seule  audience  a laquelle  vous  I’avez  vous-meme 
appele  au  commencement  de  votre  episcopal,  Votre  Grandeur,  lui 
parlant  avec  bonte,  lui  exprima  le  regret  de  ne  pouvoir,  pour 
des  raisons  d’un  ordre  particulier,  I’admettre  dans  son  conseil, 
comme  I’avait  fait  Mgr  Cruice,  Il  vous  dit  alors  qu’il  ne  desirait 
pas  etre  vicaire  general;  et  presse,  par  vous,  de  demander  lui- 
meme  quelque  marque  distinguee  de  sympathie  de  votre  part, 
il  repondit  a vos  instances  reiterees  et  paternelles  par  ces  mots:  o 
„Puisque  vous  le  voulez,  Monseigneur,  traitez-moi  comme  M.  Gri- 
raud  Saint-Rome !“  Tout  le  clerge  salt  que  le  titre  de  ce  regret- 
table pretre,  de  sainte  memoire,  etait  purement  honorifique;  et 
vous  avez  alors  uomme  M.  Berenger  official  du  diocese,  et  son 
nom  figure  depuis  quatre  ans,  avec  ce  titre,  dans  VOrdo  diocesain. 

Le  cure  de  Saint-Ferreol  a ete  particulierement  humilie  que 
son  eveque  ait  pu  entretenir  son  clerge  d’un  reproche  immerite 
qui  se  rattache  a une  conversation  intime. 

Monseigneui’,  croyez  qu’il  nous  en  a coflte  de  vous  repondre 
comme  nous  venons  de  le  faire.  Notre  coeur  est  brise,  mais  nous 
remplissoiis  un  devoir,  nous  confiant  en  Dieu  qui  sonde  les  reins 
et  les  coeurs,  et  benira  notre  sincerite. 

C’est  encore  un  devoir  pour  nous  de  deposer  aux  pieds  du 
souverain  Pontife  la  reponse  que  nous  adressons  a Votre  Gran- 
deur. Le  Saint-Pere  nous  a benis:  nous  n’avons  pas  voulu  sur- 
prendre  sa  religion.  Le  doux  et  grand  Pontife,  dont  le  monde 
entier  admire  la  sagesse,  la  prudence  et  la  saintete,  n’a  pu  etre 
expose  a etre  trompe  par  nous,  et  s’il  a daigne  jeter  les  yeux  sur 
notre  petitesse,  il  n’a  pas  vu  devant  lui  d’indignes  calomniateurs. 

Nous  n’avons  pas  encore  livre  ce  Memoire  a la  publicite. 
Votre  Grandeur  ayant  fait  imprimer  dans  sa  circulaire  au  clerge, 
datee  Rome  le  30  mai,  la  lettre  qu’elle  nous  a adressee,  le  soin 
de  notre  honneur  parait  demander  que  nous  fassions  connaitre 
a nos  confreres  notre  reponse.  Nous  avons  dll  vous  ecrire  per- 
sonnellement; nous  esperons  quo  Votre  Grandeur,  mieux  eclairee, 
nous  rendra  justice. 

Nous  avons  riionneur  d’etre,  avec  un  profond  respect.  Mon- 
seigneur , de  V otre  Grandeur  les  tres  humbles  et  tres  obeissants 
serviteurs. 

Fn  notre  nom  et  au  nom  de  M.  Coulin,  chanoine,  mission- 
naire  apostolique,  directeur  du  grand  catechisme,  qui,  absent,  ad- 
here a cette  reponse. 

Berenger,  chanoine,  cure  official  du  diocese. 

G.  Caseneuve,  recteur  de  I’eglise  paroissiale 
de  Saint-Pierre  et  Saint-Paul. 

Marseille  le  17  juin. 

(L’Univers  2 Juillet  1870.) 


442. 

Epistolae  quaedani  clericorum  Galliae,  quibus  suam  Pontificiae  infalli- 

bilitatis  fldem  testabantur , seque  solemnem  luiius  doctrinae  de- 

finitionem  desiderare  significabant 

Dioecesis  Adiacensis.  — Capituli  ecclesiae  catliedralis  et  vicariorum 
foraneorum  dioecesis  ad  SS.  Pontificem  literae : 

Tres  Saint-Pere, 

Les  soussignes,  chanoines  et  vicaires  forains,  humblement 
prosternes  aux  pieds  de  votre  Saintete,  y deposent,  tant  en  leur 
nom  qu’au  nom  du  clerge  de  la  Corse,  I’liommage  de  leur  croyance 
inebranlable  a I’infaillibilite  des  Pontifes  remains. 

La  Corse,  Tres  Saint-Pere,  vierge  de  toute  erreur  de  doctrine, 
s’est  toujours  distinguee  par  sa  religieuse  obeissance  et  son  inebran- 
lable devouement  a la  chaire  de  Pierre.  C’est  la  le  plus  beau 
fleuron  de  sa  couronne.  Aussi  ses  pretres,  fidMes  interpretes  de 
la  foi  du  peuple,  sent  heureux  de  proclamer  hautement  le  Ma- 
gistere  infaillible  confere  par  Notre  Seigneur  Jesus-Christ  a saint 
Pierre  et  a ses  successeurs. 

Oui,  Tres  Saint-Pere,  vous  etes  la  bouche  du  Christ,  I’or- 
gane  du  Saint-Esprit ; vous  etes  le  Pasteur  supreme  de  tous,  le 
confirmateur  de  vos  freres,  le  docteur  infaillible  de  la  verite.  . . . 

Daignez  agreer,  Tres  Saint-Pere,  les  voeux  ardents  que  nous 
formons  pour  la  prompte  definition  d’une  verite  toujours  crue  dans 
I’Eglise;  le  grand  Concile  du  Vatican,  en  decouvrant  aux  yeux 
du  monde  cette  pierre  angulaire,  deja  posee  par  Notre  Seigneur 
Jesus-Christ,  donnera  a la  Societe  son  veritable  fondement,  des 
assises  inebranlables  centre  lesquelles  viendront  se  briser  les  portes 
de  I’enfer.  . . . (L’Univers  1870.  23  Juin.) 

His  literis  unanimi  consensu  suffragati  sunt  canonici,  parochi, 
vicarii  ac  reliqui  sacerdotes  (universi  64)  vicariatus  foranei  Calvi 
(ibid.  3 Juillet). 

Item  4 parochi  archipresbyteratus  Olmi-Capella  (ibid.  0 Juillet). 

Dioec.  Agennensis.  — Multorum  sacerdotum  ad  SS.  Pontificem  literae: 

Tres  Saint-Pere, 

Nous  soussignes,  enfants  d’une  Eglise  veuve  et  sans  pasteur 
nous  nous  jetons  a vos  pieds,  pour  Vous  temoigner  notre  piete 
filiale  et  notre  devouement  sans  homes.  Puisqu’une  voix  autorisee 
ne  s’elevera  pas  dans  le  Concile  du  Vatican,  pour  attester  la  foi 
de  I’Eglise  et  du  diocese  d’Agen,  nous  sommes  heureux,  Saint-Pere, 
de  pouvoir  Vous  dire  et  faire  arriver  jusqu’a  Vous  le  eri  de  notre 
coeur  et  la  foi  de  notre  ame. 

Oui,  nous  adherons  d’avance  a tous  les  decrets  qui  emane- 
ront  de  cette  auguste  Assemblee,  et  si  le  Concile  du  Vatican  pro- 
clame  I’infaillibilUe  doctrinale  du  successeur  de  saint  Fierre,  nous 
pouvons  affirmer  que  ce  sera  la  realisation  de  nos  voeux  et  la 
promulgation  d’une  verite  qui  nous  a ete  toujours  plus  chere  que 
la  vie.  . . . (Ibid,  per  F6vrier.) 

Subscripserant  his  literis  mense  lauuario  1870.  urbium  Doma- 
zan,  Lavardac,  N6rac  et  Agen  canonici,  seminariorum  superiores  mul- 
tique  alii  earum  sacerdotes  (ibid.). 

Archidioec.  Albiensis.  — Professorum  maioris  seminarii  ad  SS.  Pon- 
tificem literae : 

Beatissime  Pater, 

Dignetur  Sanctitas  Tua  vota  nostra  benigne  suscipere,  quibus 
sententiae  totius  Ecclesiae  Romanum  Pontificem  infallibilem  fidei 
doctorem  profitentis  intimo  cordis  affectu  suffragamur.  Ilaec  est 
a pueritia  et,  ut  ita  dicamus,  ab  uberibus  matrum  tides  nostra; 
haec  est  tides  quam  nostris  alumnis  semper  tradidisse  gloriamur; 
haec  est  tides  pro  qua,  Deo  adiuvante  auspicanteque  Immaculata 
Virgiue,  et  ad  carcerem  et  ad  mortem  ire  parati  sumus. 

Die  18.  aprilis  1870.  (Ibid.  29  Juin.) 

Similis  argument!  literas  ad  SS.  Pontificem  dederunt: 

10  saeerdotes  decanatus  ValderiSs  (ibid.  6 Juin), 

10  sacerdotes  decanatus  Cuq-Toulza  (ibid.  19  .luin), 

8 sacerdotes  conferentiae  Lombers  (ibid.  23  Juin), 

14  sacerdotes  decanatus  Puy-Laurens  (ibid.  24  Juin), 
sacerdotes  decanatus  Castres  (ibid.  25  Juin), 

23  sacerdotes  decanatus  Lautrec  (ibid.  3 Juillet). 


' * Ex  magna  petitionum  multitudine,  quas  omnes  colligere  diffi- 
cile esset,  alias  ipsis  scriptorum  verbis  afferimus,  alias  solum  indi- 
camus.  Fere  omnes  contentae  sunt  in  diario  I'Vntvers  iis  locis,  quos  in 
referendis  singulis  notamus.  Ordinem  sequimur  alphabeticum  dioecesium. 

- * Sedes  episcopalis  eo  tempore  vacabat. 


1445 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  raotus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  441.— 442. 


1446 


Dioeo.  Ambianensis.  — Ad  Episcopum  hae  literae  datae  sunt  no-  a 
mine  omnium  dioecesis  parochorum-archipresbyterorum  et  parocho- 
rum-decanorum : 

Grand  seminaire  d’ Amiens,  28  avril. 

Monseigneur, 

Les  cures-archipretres,  les  cures-doyens  de  votre  cher  diocese, 
reunis  au  grand  seminaire  pour  la  distribution  des  saintes  huiles, 
orphelins,  cette  annee,  de  votre  presence  en  un  tel  jour,  mais 
reportant  leurs  pensees  vers  la  Ville  eternelle,  ont  fortement  a 
coeur  de  vous  transmettre  le  temoignage  invariable  de  leur  filial 
et  respectueux  devouement.  . . . 

Heureux  sommes-nous.  Monseigneur,  de  proclamer  bien  haut 
qu’ainsi  unis  aussi  intimement  a uotre  premier  Pasteur,  ce  sera 
pour  nous  pretres,  pour  tous  les  catholiques  sinceres,  un  vrai  bon- 
heur  de  pouvoir  saluer  bientot  avec  allegresse  la  proclamation  so- 
lennelle  de  la  haute  prerogative  accordee  par  le  Sauveur  du  monde 
a Saint  Pierre,  a ses  successeurs,  usque  ad  consummationem  saecuU. 

Au  magnanime  Pie  IX  auquel  nous  voulons  rester  inviolable- 
ment  unis  jusqu’a  notre  dernier  souffle  comme  au  Vicaire  infail- 
lible  de  Jesus-Christ  sur  la  terre.  . . . 

C’est  a moi.  Monseigneur,  cure-doyen  de  Chaulnes,  comme 
au  plus  ancien  doyen  d’institution  en  exercice  dans  votre  diocese, 
que  mes  veneres  confreres  dans  le  Sacerdoce  ont  decerne  I’hon- 
neur  de  deposer  a vos  pieds  I’expression  de  ce  respectueux  et 
filial  hommage. 

J.-N.  de  Villers,  Cure-Doyen. 

(Ibid.  9 Mai.) 

Similis  argumenti  literas  dederunt  ad  Episcopum : 

18  sacerdotes  decanatus  Ault  (ibid.  27  Mai), 

17  sacerdotes  decanatus  Hallencourt  (ibid.  5 Juin), 
parochi  decanatus  Oisemont  (ibid.  17  Juin), 

17  parochi  decanatus  Bray-sur-Somme  (ibid.  24  Juin). 

Ad  SS.  Pontificem : 

19  sacerdotes  decanatus  Cr6cy-cn-Ponthieu  (ibid.  14  Mai), 

16  sacerdotes  decanatus  Sains  (ibid.  5 Juin), 

21  sacerdotes  decanatus  Ham  {ibid.  8 Juin), 
parochi  decanatus  Combles  (ibid.  16  Juin). 

Dioec.  Andegavensis.  — Literas  similes  dederunt  ad  SS.  Pontificem : 

24  sacerdotes  decanatus  Vihiers  (ibid.  22  Mai). 

Ad  Episcopum: 

30  sacerdotes  decanatus  Baugd  (ibid.  9 Mai), 

26  sacerdotes  decanatus  Saumur  (ibid.  21  Mai). 

Praeterea  datae  sunt  ejusmodi  literae  ex  deeanatibus  Beaufort, 
Saint-Florent,  Pouaned,  Montfaucon,  Doue,  a sacerdotibus  instituti 
Combrisensis  et  a presbyteris  aliorum  decanatuum  (ibid.  30  Mai). 

Dioec.  Aniciensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas : 

25  sacerdotes  decanatus  Yssingeaux  (ibid.  30  Juin), 

15  sacerdotes  decanatus  Saint-Ilpire  (ibid.  23  Juillet), 

80  membra  Congregationis  B.  M.  V.  Aniciensis  (ibid.  28  Juin). 

Ad  Episcopum: 

15  sacerdotes  decanatus  Bas-en-Basset  (ibid.  11  Juin), 

19  sacerdotes  decanatus  Montfaucon  (ibid.  20  Juin). 

Dioec.  Anneciensis.  — Capituli  declaratio: 

Ecclesiae  cathedralis  Anneciensis  in  Sabaudia  Canonici  non 
sine  amaro  animo  nequissima  tela  contra  divinas  Eomanae  Sedis 
praerogativas  ab  impiis  scriptoribus  et  publicis  praesertim  ephe- 
meridibus  quotidie  directa  contemplati  sunt.  Universalis  Ecclesiae 
traditionibus  pasti,  et  in  schola  S.  Francisci  Salesii,  quern  dioecesis 
Anneciensis  indy  turn  Patronum  habere  gloriatur,  eruditi,  cum 
eodem  S.  Praesule  confirmatoris  infallibilis  privilegium  in  B.  Petri 
persona  finem  non  habuisse,  sed  iisdem  remanentibus  Ecclesiae 
necessitatibus  et  errandi  periculis,  imo  ab  Apostolorum  aevo  magis 
ac  magis  succrescentibus,  in  omnes  eiusdem  in  Romana  Cathedra 
successores  transmittendum  fuisse  omnino  et  firmiter  tenent.  Circa 
hanc  tanti  momenti  doctrinam  silentium  ideo  hucusque  servarunt, 
quod  illustrissimi  sui  Praesulis  in  Concilio  Vaticano  nunc  sedentis 
mentem  probe  noscentes,  et  de  eius  suffragio  ad  suam  suorum- 
que  clericorum  ac  totius  dioecesis  fidelium  fidem  affirmandam 
nullatenus  dubitantes,  cum  omni  fiducia  et  raodestia  supremum 
iudicium  eorum,  quibu.s  a D.  N.  I.  C.  dictum  est:  „docetc  omnes 
gentes",  exspectandi  suas  partes  esse  opinati  sunt ; ast  vero  in  dies 
ingravescentibus  contra  catholicam  illam  sententiam  inimici  hominis 
conatibus,  simulque  magis  ac  magis  crescentibus  ad  praecavendam 


definitionem,  errori  mortiferam,  eiusdem  insultibus,  ne  ex  suo 
silentio  infensi  aut  etiam  indifferentis  vel  oscitantis  animi  se  in- 
simulandi  ansam  qualemcunque  praebere  videantur:  Ecclesiae  Cathe- 
dralis  Afineciensis  Canonici  praedicti,  quorum  et  tmiversi  dioecesis 
Cleri  una  eademque  est  doctrina,  Romani  Pontificis,  diim  Supremi 
Doctoris  Ecclesiae  miinere  fungitur,  inerrantiam  unanimi  ore  palam 
et  incunctanter  profitentur ; ideoque  ut  huiusmodi  doctrinam  ad 
stabiliendam  divinara  Ecclesiae  auctoritateni  et  ad  Christifidelium 
mentes  in  coelesti  luce  ac  pace  divina  componendas  afflante  Spiritu 
Sancto  Vatican!  Patres  supra  candelabrum  ponant  et  splendescere 
curent,  sibi  antiquum  omnino  esse  et  vehementer  exoptare  pro- 
testantur.  — Annecii  die  natalitio  SS.  Petri  et  Pauli,  29.  lun.  1870. 
(Ibid.  8 Juillet.) 

Ex  eadem  dioecesi  sacerdotes  archipresbyteratus  Boege , oblato 
SS.  Pontifici  dono,  suam  infallibilitatis  pontificiae  fidem  atque  ejusdem 
definitionis  votum  declarant  ac  declaration!  haec  addunt: 

„Sur  quarante-deux  archipretrds  qui  composent  le  diocSse  d’An- 
necy,  Haute-Savoie , auxquels  avait  5te  donn6e,  il  y a quelques  an- 
nees,  pour  sujet  de  conferences,  la  question  de  I’infaillibilite  du  Pape, 

I quarante-deux  ont  rdpondu  affirmativement.  C’est  done  la  croyance 
du  diocese.“  (Ibid.  27  Mai.) 

Praeterea  specialibus  ad  SS.  Pontificem  literis  infallibilitatis  fidem 
profess!  sunt : 

14  sacerdotes  archipresbyteratus  Viuz-en-Sallaz  (ibid.  8 Juin), 
18  sacerdotes  archipresbyteratus  Mdgeve  (ibid.  9 Juin). 

Dioec.  Apamiensis.  — Dederunt  similes  ad  SS.  Pontificem  literas: 
9 sacerdotes  decanatus  Saint-Lizier  (ibid.  28  Avril), 

12  sacerdotes  decanatus  Oust  (ibid.  16  Mai), 

12  sacerdotes  (ibid.), 

22  sacerdotes  decanatus  Tarascon  (ibid.  19  Mai), 

5 parochi  decanatus  Massat  (ibid.  5 Juin), 

8 sacerdotes  decanatus  La  Bastide  de  Serou  (ibid.  12  Juin), 

13  parochi  decanatus  Mas-d’Azil  (ibid.  22  Juin). 

Archidioec.  Aquensis.  — Ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt : 

12  sacerdotes  decanatus  Saint-Rcmy  (ibid.  14  Mai), 

7 presbyteri  (ibid.  12  Juillet). 

Dioec.  Argentinensis.  — Ad  Episcopum  literas  dederunt: 

23  sacerdotes  decanatus  Markolsheim  (ibid.  19  Mars), 
omnes  sacerdotes  decanatus  Schlestadt  (ibid.  20  Mars, 

18  sacerdotes  urbis  Argentorati  (ibid.  27  Avril). 

Praeterea  literae  ad  Episcopum  datae  sunt  ex  deeanatibus  Ha- 
guenau,  Molsheim,  La  Petite-Pierre,  Saint  Amarin  (ibid.  20  Mars). 

Dioec.  Atrebatensis.  — Literas  ad  SS.  Pontificem  datas , quibus 
plus  900  dioecesis  sacerdotes  subscripserunt,  v.  supra  p.  1305  sq. 
Dederunt  ad  Episcopum  literas ; 

14  sacerdotes  decanatus  Oisy  (ibid.  24  Juin), 

12  sacerdotes  conferentiae  Eruges  (ibid.  30  Juin), 
alumni  seminar!!  (ibid.  2 Juillet). 

Dicec.  Aturensis.  — Capituli  ecclesiae  cathedralis  ad  SS.  Ponti- 
ficem literae : 

Aire-sur-l’Adour,  en  la  fete  de  sainte  Quiterie, 
le  22  Mai  1870. 

Tres  Saint-Pere, 

Le  chapitre  de  I’eglise  cathedrale  d’Aire,  en  exprimant  ses 
j voeux  a son  eveque  bien-aime  partant  pour  le  Concile,  deposa  en 
meme  temps  dans  son  coeur,  avec  pricre  de  la  porter  aux  pieds 
de  votre  Saintete,  I’expression  de  sa  foi  inebranlable  aux  droits 
imprescriptibles  du  Vicaire  de  Jesus-Christ,  a sa  primaute  d’hon- 
neur  et  a son  infaillibilite  doctrinale. 

Aujourd’hui  que  ces  grandes  questions  sont  posees  devant  le 
Concile,  le  chapitre  de  I’eglise  d’Aire,  s’inspirant  do  I’esprit  et  des 
exemples  de  saint  Vincent  de  Paul,  la  gloire  do  notre  diocese, 
sent  I’irrcsistible  besoin  do  renouveler  aupres  de  Votre  Saintete, 
par  les  levres  fideles  de  son  eveque,  le  temoignage  de  sa  foi  et 
ses  supplications  ardontes  pour  une  definition  solennello,  qui,  en 
terrassant  I’errcur,  ouvrira  a I’Eglise  une  ere  nouvelle  de  paix, 
do  progres  et  do  prosperitc.  . . . (Ibid.  15  Juin.) 

His  literis  octavo  lunii  suffragabantur , exceptis  quatuor,  omnes 
viginti  duorum  decanatuum  presbyteri,  qui  quidem  presbyterorum  con- 
sensus etiam  in  reliquis  deeanatibus  exspectabatur  (ibid.). 

Eiusdem  argumenti  ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt: 

30  dioecesis  sacerdotes  (ibid.  25  Mai), 
alumni  maioris  seminarii  (ibid.  23  Juin). 

91  * 


1447 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1448 


Dioec.  Augustodunensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  a 
18  sacerdotes  archipresbyteratus  Charollea: 

Tres  Saint-Pere, 

Les  soussignes,  pretres  de  I’archipretre  de  Charolles  (diocese 
d’Autun)  , humblement  prosternes  aux  pieds  de  Votre  Beatitude, 
la  supplient  d’agreer  I’ardent  desir  qu’ils  out  que  le  saint  et  oecu- 
menique  Concile  du  Vatican  dcfinisse  comme  article  de  foi  ce 
glorieux  et  divin  privilege  de  I’infaillibilite  personnelle  inherent  a 
la  qualite  de  vicaire  du  Sauveur. 

Et,  bien  qu’ils  ne  soient  pas  charges  directement  de  se  faire 
aupres  de  Votre  Saintete  les  interpretes  de  leurs  confreres  des 
autres  archipretres,  ils  ne  craignent  pas  d’affirmer  ici  que  le  voeu 
dont  ils  osent  offrir  I’expression  a Votre  Saintete  est  celui  de 
rimmeuse  majorite  des  huit  cents  prHres  du  diocese  d’Autun,  celui 
en  particulier  des  ce>it  quatre-vingts  ecclesiastiques  que  conipte  le 
vaste  provicariat  ou  arrondisseraent  de  Charolles. . . . (Ibid.  17  Avril.) 

Similes  ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt: 

8 sacerdotes  archipresbyteratus  Gueugnon  (ibid  27  ISIars),  , 

20  sacerdotes  urbis  Macon  (ibid.  2 Avril),  ^ 

21  sacerdotes  archipresbyteratus  La  Clayette  (ibid.  15  Avril), 

8 sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Bonnet , qui  confirmant, 

quae  in  superiori  epistola  de  clero  dioeceseos  et  speciatim 
provicariatus  Charolles  affirmantur  (ibid.  25  Avril), 

10  sacerdotes  (ibid.), 

25  sacerdotes  archipresbyteratus  Semur  en  Brionnais  (ibid.  2 Mai), 

7 sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Martin-en-Bresse  (ibid. 

7 Mai), 

7 parochi  (ibid.), 

11  sacerdotes  archipresbyteratus  Matour  (ibid.  9 hlai), 

12  sacerdotes  decanatus  Lucenay-l’Eveque  (ibid.), 

7 sacerdotes  archipresbyteratus  Sully  (ibid.), 

13  sacerdotes  regionis  Louhans,  quorum  complures  nomine  sui 
decanatus  (ibid.  13  Mai), 

14  sacerdotes  archipresbyteratus  Marcigny-sur- Loire  (ibid. 

18  Mai), 

17  sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Pierre  de  ChMons-sur- 
Saone  (ibid.  24  Mai), 

8 parochi  archipresbyteratus  ecclesiae  cathedralis  (ibid.  26  Mai), 

13  parochi  archipresbyteratus  Cluny  (ibid.  16  Juin), 

9 sacerdotes  decanatus  Sennecey-le-Grand  (ibid.  20  Juin),  ^ 

13  sacerdotes  archipresbyteratus  Lugny  (ibid.  21  Juin), 

5 sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Germain-du-Bois  (ibid. 

25  Juin), 

archipresbyter  et  plures  sacerdotes  archipresbyteratus  Verdun- 
sur-Saone  (ibid.  27  Juin), 

13  sacerdotes  congregati  in  urbe  Paray-le-Monial  (ibid.  28  Juin). 

Dioec.  Aurelianensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

3 parochi  (ibid.  25  Avril), 

3 fratres  sacerdotes  (ibid.  29  Juin). 

Secundum  diarium  L’TJnivers  d.  24.  lunii  iam  plus  62  dioecesis 
sacerdotes  Uteris  pro  infallibilitate  pontificia  dandis  subscripserant 
(ibid.  24  Juin). 

Archidioec.  Auxitana.  — Sacerdotum  conferentiae  decanatus  Ca- 
raubon  ad  Archiepiscopum  literae: 

Dlonseigneur, 

Votre  Grandeur  ecrivait,  il  y a quelquc  temps,  a Sa  Saintete 
Pie  IX,  qu’elle  avait  reconnn,  non-seuleineut  I’opportiinite , mais 
la  necessite  de  la  definition  de  I’infaillibilite  personnelle  du  Sou-  ' 
verain  Pontife  h 

En  presence  des  attaques  qui  ne  cessent  d’etre  dirigees  centre 
line  verite  universellemcnt  reconnue  parmi  nous,  les  soussignes  com- 
posant  la  conference  du  doyenne  de  Caraubon  sent  heureux  de 
profiler  de  leur  premiere  reunion , a I’occasion  de  la  distribution 
des  saintes  huiles,  pour  felicitcr  et  remercier  Sa  Grandeur  de  la 
demarche  qu’elle  a faite  aupres  du  Souverain  Pontife  et  du  saint 
Concile.  . . . (Ibid.  5 Juin.) 

Similes  ad  Archiepiscopum  dederunt : 

16  sacerdotes  decanatus  Samatan  (ibid.  11  Juin), 

24  sacerdotes  decanatus  Condom  (ibid.  23  Juillet). 

Ad  SS.  Pontificem: 

Capitulum  metropolitanum;  eius  Uteris  suffragati  sunt  urbis 
clerus,  directores  et  professores  maioris  et  minoris  seminarii. 


' * Revihus  Archiepiscopus  Delamare  infirma  valetudine  impe- 
diebatur,  quominus  Concilio  interesset. 


dioecesis  missionarii , parochi  aliique  sacerdotes  decanatus 
Lombez,  universim  jilus  centum  sacerdotes  (ibid.  2 Juillet), 
18  sacerdotes  decanatus  Vic-Fezensac  (ibid.  5 Juillet), 
decanus  aliique  parochi  et  vicarii  decanatus  Riscle  (ibid.  6 Juillet), 
sacerdotes  parochiae  Gimont  cum  aliis  (ibid.  12  Juillet). 
Pariter  ex  decanatu  Cologne  literae  missae  sunt  (ibid.  4 Juillet). 


Archidioec.  Avenionensis.  — Capituli  metropolitani  ad  SS.  Ponti- 
ficem literae : 

Avignon,  22  Fevrier,  fete  de  la  Chaire 
de  Saint-Pierre. 

Tres  Saint-Pere, 

Ileritiers  de  la  foi,  comme  de  I’antique  et  constante  tradition 
de  leur  Eglise,  les  membres  du  chapitre  metropolitain  d’ Avignon, 
a I’unanimite,  viennent  avec  bonheur  deposer,  aux  pieds  de  Votre 
Saintete , I’expression  des  voeux  ardents  qu’ils  ferment  pour  la 
definition  de  I’infaillibilite  doctrinale  du  Pontife  remain.  . . . 

Puisse  Votre  Saintete , apres  avoir  couronne  I’oeuvre  si  glo- 
rieusement  entreprise  par  son  autorite  et  sous  ses  auspices,  jouir 
longtemps  du  triomphe  que  doit  procurer  a la  sainte  Eglise  I’e- 
rection  en  dogme  catholique  de  la  prerogative  divinement  attri- 
buee  a Pierre  et  a ses  successeurs.  . . . (Ibid.  4 iSIars.) 


Dederunt  similes  ad  SS.  Pontificem  literas  13  sacerdotes  deca- 
natus Gordes  (ibid.  4 Juin). 


Dioec.  Baiocensis.  — Ad  SS.  Pontificem  dederunt  literas : 

decani,  parochi  et  vicarii  decanatuum  Lisieux,  Livarot,  Mezidon 
(ibid.  21  Mai,  cf.  25  Mai), 

parochi  et  vicarii  decanatus  Isigny  (ibid.  19  Juin). 

Dioec.  Baionensis.  — Dederunt  ad  Episcopum  literas  128  sacer- 
dotes archipresbyteratus  Baionensis: 

Monseigneur, 

Votre  clerge  de  I’archipretre  de  Bayonne  est  heureux  de  pou- 
voir  exprimer  a Votre  Grandeur  sa  respectueuse  satisfaction  a la 
nouvelle  des  actes  qui,  une  fois  de  plus,  prouvent  si  hautement 
votre  sagesse  et  votre  fermete.  . . . 

Devoue  toujours  et  de  tout  coeur  au  Saint-Siege,  ferme  dans 
votre  foi  comme  dans  votre  amour,  etranger  a des  luttes  malheu- 
reuses,  mais  frappe  de  I’evidence  de  leurs  resultats,  vous  venez. 
Monseigneur,  de  repondre  avec  I’accent  d’une  noble  indignation  a 
des  accusations  hasardees  ou  injustes,  et  meme  vous  proclamez 
I’absolue  necessite,  dans  les  circonstances  actuelles,  de  la  defini- 
tion de  I’infaillibilite  du  Souverain  Pontife. 

Monseigneur,  admirateurs  dans  le  passe  de  votre  sage  reserve, 
VOS  pretres  aujourd’hui  sont  tons  heureux  et  tiers  de  votre  pa- 
role. Votre  foi  est  leur  foi;  votre  desir,  leur  desir;  votre  doctrine, 
leur  doctrine.  . . . (Ibid.  4 Avril.) 

Similes  ad  euiulem  literas  dederunt: 

Capitulum  ecclesiae  cathedralis  (ibid.  4 Avril), 

17  sacerdotes  decanatus  Saint-Etienne-dc-Ba'igorri  (ibid.  3 Mai). 

Ad  SS.  Pontificem : 

20  sacerdotes  decanatus  Saint-Palais  (ibid.  I'cr  Juin). 

Dioec.  Bellicensis.  — Ad  Episcopum  literas  dederunt  sacerdotes 
decanatus  Biig6-le-Chatel  (ibid.  1869,  8 Novembre). 

Ad  SS.  Pontificem  4 sacerdotes  (ibid.  1870,  4 Juillet). 

Dioec.  Bellovacensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontifieem  literas: 

12  parochi  decanatus  Estrees-Saint-Denis  (ibid.  29  Avril), 

13  parochi  decanatus  Guiscard  (ibid.  14  Juin), 

directores  et  alumni  maioris  seminarii;  suffragati  sunt  superior 
et  x'rofessores  instituti  Saint-Lucien  (ibid.  5 Juillet), 

parochi  decanatus  Ribdeourt  (ibid.), 

sacerdotes  decanatuum  Saint-Pierre,  Saint-Etienue  (ib.  14  Juillet). 

Ad  Episcopum: 

Vicarii  generates  et  capitulum  ecclesiae  cathedralis;  suffragati 
sunt  10  sacerdotes  decanatus  Chambly  (ibid.  16  Juillet). 

Archidioec.  Bisuntina.  — Multorum  sacerdotum  et  laicorum  ad 
SS.  Pontificem  literae : 

Tres  Saint-Pere, 

Nous,  pretres  et  fideles  du  diocese  de  Besamjon,  liumblement 
prosternes  aux  pieds  de  Votre  Saintete,  nous  venous  vous  exprimer, 
combien  nous  avons  ete  heureux  a la  lecture  des  paternelles  paroles 
dont  vous  avez  daigne  encourager  et  benir  quelques-uus  d’entre  nous. 


1449 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  442. 


1450 


Ils  ont  eu  le  bonheur  cle  vous  exprimer  les  premiers  leur  foi  a 
aux  sublimes  prerogatives  du  Saint-Siege,  et  en  particulier  en 
votre  divine  infaillibilite. 

Puisque  nous  participons  du  fond  du  coeur  a cette  foi  tra- 
ditionnelle  en  notre  pays  si  catholique,  nous  ne  voulons  pas  etre 
separes  d’eux  dans  la  manifestation  qu’ils  en  ont  faite ; et  desirant 
comme  eux  votre  precieuse  benediction,  nous  vous  supplions  hum- 
blement  d’agreer  notre  ferme  et  inobranlable  profession  de  foi  en 
I’infaillibilite  du  Vicaire  de  Jesus-Clirist,  notre  Saint-Pere  le  Pape, 
ainsi  que  I’expression  de  notre  ardent  desir  do  la  voir  prompte- 
ment  erigee  en  dogme  par  le  tres  saint  Concilc  du  Vatican.  . . . 
(Ibid.  27  Juin.) 

De  his  literis  refert  canoniciis  Thiebaud  moderatori  diarii  L’Univers : 


Monsieur, 


Besancon,  le  11  juillet. 


Nous  avons  ete  un  peu  en  retard,  il  est  vrai,  pour  faire  au 
Saint-Pere  une  Adresse  collective  de  tout  notre  diocese;  mais  a 
peine  en  avons-nous  eu  expedie  la  formule  a une  centaine  de  b 
paroisses,  que  beaucoup  d’autres  ont  reclame  la  faveur  de  faire 
cause  commune  dans  une  si  honorable  occasion,  et  en  moins  d’une 
semaine  nous  avons  obtenu  vingt-cinq  mille  trois  cents  signatures, 
et  il  nous  en  arrivera  peut-etre  encore  autant  dans  le  courant  de 
cette  semaine;  mais  ne  pouvant  pas  remettre  a plus  tard,  nous 
venons  de  les  envoyer  a Eome,  et  avant  quelques  jours,  elles 
seront  deposees  aux  pieds  du  Saint-Pere.  . . . 

Avant  d’expedier  collectivement  ces  Adresses  particulieres, 
nous  avons  pris  la  precaution  de  compter  non-seulement  les  pa- 
roisses, mais  les  signatures  de  pretres  (360),  celles  des  fideles,  et 
en  particulier  celles  des  conseils  municipaux,  des  conseils  de  fabri- 
que,  des  instituteurs , des  communautes  d’hommes  et  de  femmes 
figurant  a part.  . . . 

L’abbe  Thiebaud,  chanoine  de  Besancon. 

(Ibid.  15  Juillet.) 


Praeterea  ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt: 

40  sacerdotes  regionis  Lure  (ibid.  30  Avril),  quibus  suffragati  c 
sunt  16  sacerdotes  (ibid.  9 Mai), 

17  sacerdotes  (ibid.  17  Mai), 

22  sacerdotes  (ibid.  20  Juin), 

4 sacerdotes  (ibid.  5 Juillet). 


Archidioec.  Bituricensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  Vi- 
carii  generates , canonici  et  sacerdotes  urbis  Bituricarum ; suffragati 
sunt  iis  4 parochi-decani  archidioeceseos  et  8 sacerdotes  decanatus 
Sancerre : 


Tres  Saint-Pere, 

. . . Nous,  vicaires  generaux,  chanoines,  pretres  de  cette  cite 
de  Bourges  qui  avons,  en  tout  temps,  adhere  aux  decrets  du  re- 
presentant  de  Jesus-Christ  sur  la  terre,  n’ayant  avec  notre  Archo- 
veque  bien-aime  qu’une  meme  pensec,  qu'un  meme  coeur,  nous 
ne  voulons  jamais  oublier  que  le  Pontife  remain  est  la  tete  de 
toute  I’Eglise,  le  Pere  et  Ic  Doctcur  de  tons  les  chretiens  (Cone. 
Flor.),  et  qu’il  possede,  comme  un  monarque  dans  son  royaume, 
la  plenitude  du  pouvoir  pontifical  (saint  Thom.),  penetres  de  cette 
verite  que,  depuis  le  herceau  du  christianisme,  le  Seigneur  a choisi 
le  prince  des  Apotres  pour  que  toutes  les  nations  reipissent  de  sa 
houche  la  parole  de  VEvangile  et  lui  donnassent  leur  pleine  croyance 
(Act.  A post.),  nous  nous  prosternons  humblement  devant  vous,  6 
tres  Saint-Pere,  et  nous  vous  supplions  de  nous  permettre  de  vous 
dire  avec  quelle  unanimite  tons  nos  voeux  appellent  le  jour  ou 
les  artifices  d’une  vaine  science  seront  confondus  par  la  procla- 
mation de  nos  antiques  doctrines,  et  annihiles  par  les  decisions  dog- 
matiques  du  Concile  general  et  la  sanction  supreme  de  Pierre.  . . . 
(Ibid.  4 Juin,  14  Juin.) 

Die  18.  Maii  Revrhus  Archiepiscopus  de  la  Tour  d’Auvergne  Vi- 
cariis  generalibus  scribit: 

J’ai  reQU  la  belle  Adresse  du  clergc  de  Bourges,  vicaires 
generaux  et  chapitre  en  tete,  au  sujet  de  I’infaillibilite  pontificate. 
J’en  ai  ete  heureux , touche  et  tier.  Je  la  deposerai  un  de  ces 
jours  aux  pieds  du  Saint-Pere,  comme  un  temoignage  de  la  par- 
faite  unite  de  sentiments  entre  I’Eveque  et  ses  pretres.  (Ibid.) 


Praeterea  ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt: 

10  sacerdotes  (ibid.  23  Mai). 

Ad  Archiepiscopum : 

10  sacerdotes  decanatus  Buzanqais  (ibid.  26  Mai). 

Insuper  eiusdem  argumenti  literae  missae  sunt  a sacerdotibus 
decanatus  Aiguraude  et  a 10  sacerdotibus  archipresbyte- 
ratus  Saint-Amand  (ibid.  14  Juin). 

Dioec.  Blesensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  176  sa- 
cerdotes : 

Tres  Saint-Pere, 

Les  pretres  soussignes,  du  diocese  de  Blois,  penetres  jusqu’au 
fond  de  leur  coeur  de  la  plus  religieuse  veneration  pour  la  per- 
sonne  auguste  de  Votre  Saintctc,  et  diriges  dans  toute  leur  con- 
duite  par  une  obeissance  entiere  a son  autorite,  eprouvent  le  be- 
soin  de  Lui  exprimer  a haute  voix  ces  sentiments,  qu’ils  esperent 
conserver  jusqu’a  leur  dernier  soupir. 

Nous  declarons  en  outre,  Tres  Saint-Pere,  que,  unis  en  cela 
comme  en  tout  le  reste  au  Corps  Episcopal  qui  Vous  entoure,  et 
en  particulier  a notre  pieux  Eveque,  nous  croyons  de  toute  I’e- 
nergie  de  notre  ame  a I’infaillibilite  du  Vicaire  de  Jesus-Christ 
parlant  ex  Cathedra;  et  notre  desir  de  voir  le  saint  Concile  du 
Vatican  definir  cette  doctrine  comme  de  foi  est  d’autant  plus  vif, 
que  I’accord  de  tous  les  ennemis  de  I’Eglise  est  plus  unanime  et 
leur  ardeur  plus  grande  en  sens  contraire.  . . . (Ibid.  1 Mai, 
cf.  5 Mai  et  8 Juillet.) 

Similes  literas  dederunt: 

17  sacerdotes  (ibid.  28  Avril), 

sacerdotes  pagi  Montoire  et  paroebiarum  vicinarum  (ibid. 
8 Juillet). 

Oioec.  Briocensis.  — Multorum  sacerdotum  ad  SS.  Pontificem  li- 
terae (d.  25.  Martii  851  subscripserant) : 

Tres  Saint-Pere, 

Les  pretres  soussignes  du  diocese  de  Saint-Brieuc  et  Treguier, 
humblement  prosternes  aux  pieds  de  Votre  Saintete,  affirment 
leur  attachement  inviolable  a I’Eglise  romaine  et  a ses  doctrines. 
Ils  hatent  de  leurs  voeux  la  proclamation  du  dogme  de  I’infailli- 
bilite,  cette  grande,  cette  admirable  prerogative  accoi’dee  par  J.-C. 
a saint  Pierre  et  en  sa  personne  a ses  successeurs.  (Ibid.  11  Mars.) 

Rev.  D.  Souchet,  decanus  capituli  catliedralis,  de  his  literis  d. 
25.  Martii  1870.  scribit  ad  moderatorem  diarii  I’Unirers: 

. . . Je  viens  vous  autoriser  a faire  connaitre  qu’aujourd’hui 
huit  cent  cinquante  et  un  pretres  ont  deja  adhere  a cette  mani- 
festation. Et  croyez  bien  que  ce  nombre,  malgre  son  importance, 
ne  vous  dit  pas  combien  cette  croyance  est  generale  dans  notre 

pays.  ... 

Souchet,  Doyen  du  chapitre. 

Saint-Brieuc,  fete  de  I’Annonciation  1870. 

(Ibid.  28  Mars.) 

Archidioec.  Burdigalensis.  — Ad  SS.  Pontificem  has  literas  dede- 
runt onines  sacerdotes  archidioeceseos,  paucis  exceptis: 

Tres  Saint-Pere, 

Unis  d’esprit  et  de  coeur  a leur  venerable  cardinal  arche- 
veque,  les  pretres  du  diocese  do  Bordeaux  soussignes  sent  heu- 
reux de  deposer  aux  pieds  de  Votre  Saintete  le  temoignage  de 
leur  foi  a 1 infaillibilite  doctrinale  du  successeur  de  saint  Pierre, 
et  leur  ardent  desir  de  voir  au  plus  tot  cette  vieille  croyance 
catholique  definie  comme  de  foi  par  le  coucilc  du  Vatican.  . . . 
(Ibid.  27  Juin,  cf.  6 Juillet.) 

Praeterea  ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt: 

200  fideles  (ibid.  4 Avril), 

omnes  sacerdotes  pastoralem  curam  gerentes  in  decanatu  Ca- 
stilli  novi  (ibid.  26  Mai). 

Ad  Enium  Cardinalcm-Archiepiscopum : 

13  sacerdotes  (ibid.  24  Fdvrier), 

16  parochi  urbis  Burdigalae  (ibid.  2 Juin), 

26  sacerdotes  decanatus  La  R6olc,  15  decanatus  hlonsdgur, 
14  decanatus  Sauveterre,  20  decanatus  Saint-Macaire,  6 de- 
canatus Pellcgruc,  2 decanatus  Targon  (ibid.  23  Juin). 


1451 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1452 


Dioec.  Cadurcensis.  — Ad  SS.  Poutiftcem  literas  dederuut  13  sa- 
cerdotes  archipresbyteratus  Cadurci : 

Tres  Saint-Pere, 

Nous,  protres  soussigiies  de  I’archipretre  de  Cahors,  humble- 
ment  prosternes  aux  pieds  de  Votre  Beatitude,  sommes  heureux 
d’y  deposer  le  temoignage  de  notre  ferme  croyance  a I’infailli- 
bilite  personnelle  du  Pontife  remain.  . . . 

Nous  forraons  les  voeux  les  plus  ardents  pour  la  definition 
dogmatique  de  cette  verite,  et  nous  pouvons  affirmer  que  ces  de- 
sirs  sont  ceux  de  la  presque  totalite  du  clerge  de  ce  diocese. 

L’Eglisc  de  Gabors  a toujours  repousse  victorieusement  les 
efforts  de  I’beresie : Cadurcensis  Ecclesia  nullo  unquam  addnei 
potuit  modo  tit  haereticoriim  admitteret  errores.  (Prop.  Cadurc. 
off.  S.  ludarii.)  Et  le  gallicanisnie  y compte  si  pen  de  partisans, 
qu’il  y est  regarde  comme  non  avenu.  . . . (Ibid.  29  Juin.) 

Ad  eundem: 

9 parochi  ex  decanatibiis  Veyrac  et  Martel  (ibid.  5 Juillet), 

12  sacerdotes  (ibid.), 

10  sacerdotes  decanatus  Luzech  (ibid.  12  Juillet). 

Ad  Episcopum : 

Capitulum  ecclesiae  cathedralis  et  fere  universus  clerus  urbis 
Cadurci  (ibid.  2 Avril). 

Archidioec.  Camberiensis.  — Universi  cleri , tarn  saecularis  quam 
regularis,  ad  SS.  Pontificem  literae,  ab  Emo  Cardinali  Archiepiscopo 
Billiet  ipsi  transmissae : 

Tres  Saint-Pere, 

Humblement  prosternes  aux  pieds  de  Votre  Saintete,  les  pre- 
tres  du  diocese  de  Cbambery  soussignes  osent  y deposer  I’bom- 
mage  de  leur  profonde  veneration  et  de  leur  obeissance  filiale. 

Ils  declarent  qu’ils  souscrivent  avec  bonbeur  a ces  belles  pa- 
roles de  leur  compatriote  bien-aime  et  de  leur  puissant  protccteur, 
saint  Francois  de  Sales: 

„Saint  Cbrysostome  I’appelle  (St.  Pierre)  Os  Cbristi,  parce 
que  ce  qu’il  dit  pour  toute  I’Eglise  et  a toute  I’Eglise  comme 
Cbef  et  Pasteur,  ce  n’est  pas  tant  parole  bumaine,  que  de  N.  S. 
Amen  dico  vobis,  qtti  acciqnt  si  quern  misero,  me  accipit  (loan. 
13,  20).  Done  ce  qu’il  disoit  et  determinoit,  ne  pouvoit  estre  faux. 

„Et  de  vray  si  le  confii-mateur  fut  tumbe,  tout  le  reste 
fut-il  pas  tumbe?  Si  le  confirmateur  biaize  ou  cbancele,  qui  le 
confirmera?  Si  le  confirmateur  n’est  pas  ferme  et  stable,  quand 
les  autres  s’affoibliront , qui  les  affermira?  Car  il  est  escrit:  Si 
I’aveugle  conduit  I’aveugle,  ilz  tumberont  tous  deux  en  la  fosse. 
Si  I’instable  et  le  foible  vent  soustenir  et  rasseurer  le  foible,  ilz 
donneront  tous  deux  en  terre;  si  que  Nostre  Seigneur  donnant 
I’autborite  et  commandement  a Saint  Pierre  de  confirmer  les  autres, 
il  luy  a quand  et  quand  donne  le  pouvoir  et  les  moyens  de  ce 
faire,  autrement  pour  neant  luy  eut-il  commando  cboses  impos- 
sibles. Or  les  moyens  necessaires  pour  confirmer  les  autres  et 
rasseurer  les  faibles,  e’est  de  n’estre  point  suject  a la  foiblesse  soy- 
mesme,  mais  d’estre  solide  et  ferme  une  vraye  pieiTe  et  un  roeber. 
Tel  estoit  Saint  Pierre  en  tant  que  Pasteur . general  et  Oouverneur 
de  I’Eglise.  . . . 

„A  la  verite  il  faut  que  nous  ayons  a le  suivre  simplement 
(le  Supreme  Pasteur  Ministerial)  non  a le  guider,  autrement  les 
brebis  seroyent  pasteurs.  Et  de  fait  I’Eglise  ne  pent  pas  tous- 
jours  estre  ramassee  en  un  Concile  general,  et  les  troys  premieres 
centaines  d’annees  il  ne  s’en  fit  point.  . . . 

„Or  tout  cecy  n’a  pas  eu  seulement  lieu  en  St.  Pierre,  mais 
en  ses  successeurs.  Car  la  cause  demeurant,  I’effect  demeure 
encore.  L’Eglise  a tous-jours  besoin  d’un  confirmateur  itifail- 
lible  etc.“ 

(Oeuvres  completes  de  saint  Francois  de  Sales.  — Controverses : 
t.  8,  p.  412—413.  Vives,  1862.) 

(Ibid.  6 Mars,  cf.  23  Juin.) 

Archidioec.  Cameracensis.  — • Ad  Archiepiscopum  literas  dedit  Ca- 
pitulum metropolitanum: 

Monseigneur, 

Lors  du  depart  de  Votre  Grandeur  pour  la  Ville-Eternelle  et 
pour  le  concile  du  Vatican,  vous  avez  daigne  nous  permettre  de 
remettre  entre  vos  mains,  avec  priere  de  la  deposer  aux  pieds 
de  Notre  Saint-Pere  le  Pape  Pie  IX,  une  Adresse  ou  nous  pro- 


a testions  de  notre  entier  devouement  au  Saint-Siege  apostolique,  et 
de  notre  ferme  croyance  a I’infaillibilite  du  Vicaire  de  Jesus-Cbrist. 

La  lettre  que  Votre  Grandeur  vient  d’adresser  a son  clerge,  le 
15  mai  dernier  sur  cette  prerogative  si  cbere  a tout  coeur  catbo- 
lique,  nous  fournit  une  occasion  precieuse,  que  nous  saisissons  avec 
joie,  de  renouveler  I’expression  de  nos  sentiments  et  de  nos  voeux. 

Oui,  Monseigneur,  comme  vous  et  avec  vous,  le  ebapitre  de 
votre  eglise  metropolitaine  est  beureux  d’affirmer  sa  foi  sur  I’in- 
faillibilite  doctrinale  du  souverain  Pontife  definissant  ex  cathedra. 

Nous  sommes  beureux  de  le  proclamer,  comme  Votre  Gran- 
deur le  fait  dans  son  instruction  pastorale  du  25  janvier:  „Cette 
doctrine  de  I’infaillibilite  du  souverain  Pontife  a ete  de  tout  temps 
la  tradition  et  la  foi  de  I’eglise  de  Cambrai.“  Transmise  d’age  en 
age,  comme  un  depot  precieux,  dajis  toutes  nos  generations  de 
pretres  et  de  fideles:  attestee,  dans  le  dernier  siecle,  par  notre 
immortcl  Fenelon:  defendue  avec  une  inebranlable  fermete  par 
notre  savante  Universito  de  Douai,  et  conservee  depuis,  a travers 
les  orages  religieux  et  politiques,  dans  I’enseignement  de  nos  se- 
minaires,  cette  verite  est  encore,  a rei)oque  actuelle,  la  ferme 
croyance  du  clerge  et  des  pieuses  populations  de  nos  contrees. 

C’est  avec  bonbeur,  Monseigneur,  que  les  ebanoines  du  eba- 
pitre metropolitain  de  Cambrai  le  constatent  et  I’attestent.  Unis 
de  foi  et  de  coeur  a leur  venere  arcbeveque,  comme  il  est  lui- 
meme  uni  de  foi  et  de  coeur  a la  ebaire  de  Pierre,  ils  appellent 
de  tous  leurs  voeux  et  saluent  d’avance  la  definition  du  saint  con- 
cile du  Vatican,  qui  (c’est  leur  ferme  esperance)  erigera  en  dogme 
la  croyance  a I’infaillibilite  doctrinale  du  successeur  de  saint 
Pierre.  . . . (Ibid.  30  Juin.) 

Ad  eundem  literas  dederunt: 

sacerdotes  decanatus  ecclesiae  metropolitanae  (ibid.  2 Juiii), 

professores  minoris  seminarii  (ibid.  5 Juin), 

sacerdotes  duorum  decanatuum  Tourcoing  (ibid.  10  Juin), 

19  sacerdotes  decanatus  Templeuve  (ibid.  12.  Juin). 

Longum  est  enumerare  omnes  decanatus,  e quibus  ad  Archiepi- 
scopum literae  missae  sunt  (cf.  ibid.  12  et  14  Juin).  Exeunte  lunio 
IJeriodicum  Cameracense  La  Semaine  rcligieuse  affirmavit : 

„D63  maintenant,  nous  pouvons  dire  que  I’Eglise  de  Cambrai, 
avec  ses  soixante  quatre  doyennes,  et  ses  douze  cents  pretres,  est 
unanime  pour  protester  de  sa  fidelite  au  Vicaire  infaillible  de  J6sus- 
Clirist"  (ibid.  28  Juin). 

Dioec.  Carcassonensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  sa- 
cerdotes dioecesis  ad  sancta  Exercitia  peragenda  congregati : 

Tres  Saint-Pere, 

Les  pretres  du  diocese  de  Carcassonne,  reunis  en  retraite 
sous  la  presidence  de  leur  bien  aime  Prelat,  sont  heureux  de 
deposer  a vos  pieds,  en  leur  nom  et  en  celui  de  leurs  freres  ab- 
sents, I’hommage  de  leur  obeissance  la  plus  filiale  et  d’un  de- 
vouement sans  bornes.  . . . 

Quelles  que  soient  les  decisions  de  cette  Assemblee  auguste 
que  Vous  devez  presider,  ils  y adherent  d’avance;  ils  seraient  heu- 
renx  d’accepter  desormais,  comme  un  dogme,  I’infaillibilite  du 
Saint-Siege.  . . . (Ibid.  1869,  16  Novembre.) 

Dioec.  Oarnutensis.  — Dederunt  ad  Episcopum  literas  eirciter 
30  clerici  (ibid.  1870,  27  Juin). 

Dioec.  Catalaunensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

omnes  urbis  Catalauni  parochi  (ibid.  2 Juin), 

20  sacerdotes  decanatus  Sainte-Menehould  (ibid.  18  Juin), 

16  sacerdotes  decanatus  Vienne-le-Chateau  (ibid.  19  Juin), 

10  parochi  conferentiae  ecclesiasticae  Giffaumont  (ibid.  22  Juin), 
sacerdotes  decanatus  Fere-Champenoise  (ibid.  24  Juin), 

6 parochi  decanatus  Saint-Remy-en-Bouzemont  (ibid.  27  Juin). 

Dioec.  Cenomanensis.  — Dederunt  ad  Episcopum  literas: 

sacerdotes  decanatus  La  Ferte-Bernard  (ibid.  6 Juin), 

10  sacerdotes  conferentiae  ecclesiasticae  la  Fleche  (ibid.  13  Juin), 
sacerdotes  decanatus  Beaumont-le-Vicomte  * (ibid.  16  Juin), 

16  sacerdotes  decanatus  La  Chartre  (ibid.  26  Juin). 

‘ * V.  supra  doc.  423,  p.  1409  sqq. 

2 * In  sua  de  his  Uteris  relatione  ad  moderatorem  diarii  L’Uni- 
vers  parochus-deeanus  Delaunay  haec  de  tota  dioecesi  addit: 

„Je  n’ai  aueun  caractere  pour  parler  au  nom  du  diocese  du  Mans, 
mais  je  le  connais  assez  pour  affirmer  ici,  qu’il  n’est  en  France  aucun 
dioc6se  auquel  on  puisse  mieux  appliquer  cette  parole:  Cor  unum  et 
anima  una.  La  t§te  et  les  membres  c’est  tout  un“  (ibid.  16  Juin). 


1453 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  442. 


1454 


Ad  SS.  Pontificem : 

sacerdotes  decanatus  Montmirail  (ibid.  20  Juiii), 

23  sacerdotes  decanatus  Lou6  (ibid.  24  Juin). 

Dioec.  Claromontensig.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  152  sa- 
cerdotes ; quibus  d.  14.  Maii  1870,  36  alii  sunt  suffragati : 

Tres  Saint-Pere, 

Douloureusement  emus  des  attaques  inqualifiahles  dont  vos 
augustes  prerogatives  sont  depuis  quelque  temps  I’objet,  de  la 
part  de  I’ignorance  et  de  la  passion;  blesses  dans  nos  convictions 
les  plus  clim-es,  nous  venous,  tres  Saint-Pere,  joindre  les  prote- 
stations de  notre  foi  aux  magnifiques  acclamations  qui  s’elevent 
de  toutes  parts  vers  le  trone  de  Votre  Beatitude,  pour  confesser 
votre  infaillibilite  doctrinale. 

Oui,  nous  croyons  que,  successeur  de  Pierre,  vous  etes  I’heri- 
tier  de  toutes  les  promesses  qu’il  a personnellement  revues  du 
Christ  pour  gouverner  I’Eglise;  que  vous  etes  infaillible  comme 
lui,  parce  que,  comme  lui,  vous  etes  la  pierre  qui  porte  tout  I’edi- 
fice;  le  pasteur  des  pasteurs;  le  centre  de  runite  catholique; 
I’unique  confirmateur  de  vos  freres;  le  pere  de  nos  ames;  le 
docteur  de  tons  les  chretiens ; le  seul  en  qui  la  virginite  de  la  foi 
ne  pourra  jamais  etre  violee.  . . . 

C’est  dans  ces  sentiments  de  filial  amour  pour  le  Saint-Siege 
et  pour  votre  personne  sacree,  tres  Saint-Pere,  que  nous  depo- 
sons  aux  pieds  de  Votre  Beatitude  I’esperance  d’entendre  bientot 
la  grande  voix  du  Concile  du  Vatican  annoncer  au  monde,  comme 
un  dogme  de  foi  catholique,  I’infaillibilite  personnelle  du  Vicaire 
de  Jesus-Christ,  dans  ses  enseignements  ex  cathedra.  . . . (Ibid. 
1 Mai,  cf.  17  Mai ) 

Dioec.  S.  Claudii.  — Capituli  ecclesiae  cathedralis  ad  Episcopum 
literae  : 

Monseigneur, 

Apres  avoir  pris  connaissance  de  la  circulaire  ^ de  Votre  Gran- 
deur, portant  jugement  et  condamnation  des  lettres  deplorables 
de  M.  Tabbe  Gratry,  le  premier  sentiment  eprouve  par  les  membres 
du  Chapitre  de  votre  Cathedrale  a ete  celui  d’une  vive  gratitude 
envers  Dieu.  Ils  ont  beni  le  Seigneur  Jesus,  qui  leur  a donne 
en  votre  personne  un  Pasteur  vigilant,  un  Pere  tendre  et  eclaire, 
sans  cesse  occupe  a procurer  le  bien  du  troupeau  confie  a sa  solli- 
citude.  . . . 

Grace  a vous.  Monseigneur,  le  peril  qui  menaqait  la  foi  des 
simples  est  conjure.  Les  vrais  chretiens  savent  dans  quelle  voie 
ils  devront  marcher:  votre  parole  les  eclaire,  votre  exemple  les 
soutient,  votre  benediction  les  rend  invincibles.  II  vous  seront 
toujours  etroitement  unis,  afin  de  rester  unis  par  vous  et  en  vous 
au  Pere  commun  des  fideles,  au  docteur  infaillible  de  la  vei’ite.  . . . 
(Ibid.  19  Mars.) 

Praeterea  ad  eundem  literas  dederunt: 

11  parochi  decanatus  Chaussin  (dicunt  universum  dioecesis 
clerum  cum  suo  Praesule  optare  definitionem  infallibilitatis 
pontificiae)  (ibid.  12  Mars), 
sacerdotes  decanatus  Morez  (ibid.  18  Mars), 
plures  sacerdotes  (ibid.  27  Avril). 

Dioec.  Corisopitensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  13  sa- 
cerdotes decanatus  Plouescat  (ibid.  20  Mai). 

Ad  Episcopum  14  sacerdotes  decanatus  Ploar6  (ibid.  22  Mai). 

Dioec.  S.  Deodati.  — Capitulum  ecclesiae  cathedralis,  directores 
seminarii  et  clerus  urbis  S.  Deodati  dederunt  ad  SS.  Pontificem  has 
literas : 

Tres  Saint-Pere, 

Depuis  longtemps  le  chapitre  de  la  cathedrale,  MM.  les  direc- 
teurs  du  seminaire  et  tout  le  clerge  de  la  ville  de  Saint-Die,  ont 
exprime  leurs  sentiments  envers  votre  auguste  personne  et  mani- 
feste  leur  croyance  a I’infaillibilite  personnelle  et  separee  du  Pon- 
tife  remain,  quand  il  proclame  ex  cathedra  des  points  de  foi  ou 
de  morale.  Cette  manifestation  toute  spontanee  a eu  lieu  d.ans 
une  lettre  de  felicitation  adressee  a notre  prelat  bien-aime,  lors- 
que  nous  avons  su  par  la  presse  — ce  qui  d’ailleurs  avait  tou- 
jours ete  notre  intime  conviction  — qu’il  s’etait  range  parmi  les 
partisans  de  I’infaillibilite  du  Saint-Sidge. 

‘ * V.  supra  doc.  404.  p.  1395. 


a Avec  quelle  joie,  Tres  Saint-Pere,  nous  avons  lu  dans  sa  re- 
ponse  ces  belles  paroles  qui  sont  toute  une  profession  de  foi  et 
de  devouement:  „Je  n’aurai  jamais  d’auti’e  banniere  que  celle  qui 
flotte  sur  la  barque  du  Prince  des  Ap6tres.“ 

Nous  avons  gemi,  Tres  Saint-Pere,  en  voyant  les  efforts  de 
I’enfer  centre  le  Concile  du  Vatican,  centre  la  definition  de  I’in- 
faillibilite des  successeurs  de  Pierre,  cette  doctrine  si  solidement 
appuyee  sur  les  solennelles  paroles  de  Jesus-Christ  lui-meme  et 
sur  la  tradition  generate  des  siecles;  nous  avons  profondement 
regrette  de  rencontrer  parmi  les  adversaires  de  cette  doctrine  des 
hommes  dont  nous  ne  saurions  suspecter  la  bonne  foi,  confondus 
avec  les  ennemis  les  plus  declares  de  noti’e  sainte  religion. 

Pour  nous,  tres  Saint-Pere,  en  union  avec  ceux  qui  de  toute 
part,  et  surtout  de  la  France,  apportent  a Votre  Saintete  les  con- 
solants  temoignages  de  leur  foi  et  de  leur  devouement ; en  union 
avec  la  majorite  des  Peres  du  Vatican,  qui  combattent  avec  cou- 
rage pour  ia  saine  doctrine;  en  union  avec  notre  saint  eveque, 
qui  pent  se  glorifier  de  la  foi  comme  de  I’affection  de  son  diocese, 
nous  faisons  des  voeux  ardents  ])our  la  prochaine  definition  de 
b I’infaillibilite  personnelle  du  cbef  supreme  de  I’Eglise;  et,  dans 
tons  les  doutes,  dans  tons  les  combats  de  la  vie,  la  barque  de 
Pierre  sera  notre  centre  et  notre  point  de  ralliement.  . . . (Ibid. 
3 Juillet.) 

Praeterea  ad  SS.  Pontificem  dederunt  literas : 

21  sacerdotes  decanatus  Bulgn6ville  (ibid.  23  Mai), 

10  sacerdotes  decanatus  Scbirmec.k  (ibid.  24  Juin). 

Ad  Episcopum: 

7 canonici  (ibid.  3 Jirillet), 

clerus  decanatus  Epinal  (ibid.  24  F6vrier). 

Dioec.  Diniensis.  — Capituli  ecclesiae  cathedralis  et  cleri  urbis 
Diniae  ad  Episcopum  literae : 

Mon  seigneur, 

Notre  respect,  notre  devouement,  notre  soumission  filiale  en- 
vers le  Saint-Siege  et  le  grand  Pontife  qui  I’occupe  sont  suffi- 
samment  connus  de  Votre  Grandeur, 
g Ainsi  que  nous  vous  en  avions  prie,  vous  en  avez  sans  doute 
offert  le  temoignage  a Sa  Saintete. 

Dans  cette  persuasion  et  pleins  de  confiance  dans  les  lumieres 
et  la  sagesse  du  saint  Concile  oecumenique,  nous  attendions  bum- 
blement  (non  sans  quelque  impatience  toutefois)  sa  decision  su- 
preme, que  nous  ne  voulions  pas  prevenir,  encore  moins  avoir 
I’air  de  dieter. 

Mais  aujourd’hui  qu’un  cri  unanime  s’est  eleve  et  continue 
de  s’elever  de  toutes  les  poitrines  fideles  et  sacerdotales  en  fa- 
vour des  divines  prerogatives  de  Pierre  et  de  ses  successeurs, 
nous  craindrions  que  notre  silence  ne  repandit  des  doutes  sur 
notre  foi. 

C’est  pourquoi  nous  supplions  Votre  Grandeur  de  deposer 
aux  pieds  de  Sa  Saintete  les  voeux  ardents  que  nous  ne  cessons 
de  former  pour  que  les  droits  du  Saint-Siege  soient  si  elairement 
definis  qu’il  ne  reste  plus  de  subterfuges  a I’erreur,  et  que  la 
verite  de  I’infaillibilite  du  souverain  Pontife  bribe  desormais  pure 
et  sans  images.  . . . (Ibid.  20  Juin.) 

Ad  eundem  dederunt  literas: 

clerus  decanatuum  Moustiers-Sainte-Marie  (ibid.  25  Juin)  et 
Senez  (ibid.  28  Juin), 

17  clerici  decanatus  Annot  (ibid.  5 Juillet). 

Ad  SS.  Pontificem  literas  scripserunt  sacerdotes  decanatus  En- 
trevaux : 

Tres  Saint-Pere, 

. . . Au  milieu  des  manifestations  qui  eclatent  de  toutes  parts 
en  favour  de  votre  infaillible  magistere,  notre  piete  filiale  nous 
fait  un  devoir  imperieux  de  proclamer  bien  haut  notre  croyance 
a ce  privilege  donne  par  le  Sauveur  au  prince  des  apotres  et  a 
ses  .successeurs  et  de  tout  temps  reconnu  dans  I’Eglisc. 

En  deposant  a vos  pieds  cet  humble  tribut  de  notre  croyance, 
qui  est  celle  de  tout  le  clerge  du  diocese  de  Digne,  nous  sora- 
mes  fiers  de  marcher  sur  les  traces  de  notre  eminent  prelat,  qui, 
par  sa  noble  et  ferme  attitude  au  sein  du  Concile  du  Vatican, 
aura  pris  une  part  si  glorieuse  a la  proclamation  de  I’infaillibilite 
pontificale.  Nous  saluons  de  tous  nos  voeux  I’aurore  de  ce  beau 
jour  ou  sera  jiroclame  le  dogme  divin,  fondement  inebranlable  de 


1455 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1456 


I’unite  catholique,  persuades  qu’il  fera  disparaitre  toute  division  a 
an  sein  de  I’Eglisc  et  revivre  an  sein  de  la  societe  le  principe 
d’autorite  si  meconnu  de  nos  jours.  (Ibid.  18  Juin.) 

Ad  eundem  praeterea  dederunt  literas: 

11  sacerdotes  decanatus  Volonne  (ibid.  11  Juin), 

10  parochi  decanatus  Colmars  (ibid.  15  Juin), 
sacerdotes  decanatus  Barreme  (ibid.  21  Juin). 

Dioec.  Divionensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

15  sacerdotes  decanatus  Seurre  (ibid.  8 Mai), 

12  sacerdotes  alii  (ibid.  27  Mai). 

Aliae  literae,  quae  hie  sequuntur,  scriptae  et,  quum  79  sacer- 
dotes subscripsissent,  auctoritate  dioecesana  suppressae  sunt  ‘. 

Tres  Saint-Pere, 

Les  pretres  soussignes  du  diocese  de  Dijon  (France)  se  pro- 
sternent  humbleinent  a vos  pieds  pour  y deposer  riiomniage  de 
leur  entiere  soumission  a votre  supreme  autorite  et  de  leur  re- 
spectueux  et  invincible  amour  pour  votre  personne  sacree. 

Avec  vous,  Tres  Saint-Pere,  avec  I’inimense  majorite  de  b 
I’Episcopat,  avec  la  presque  unanimite  du  clerge  de  France,  nous 
voulons  affirmer  notre  croyance  en  I’infaillibdite  accordee  par 
Notre-Seigneur  Jesus-Cbrist  au  cbef  de  son  Eglise. 

Nous  appelons  de  nos  voeux  la  proclamation  de  ce  dogme, 
afin  d’affirmer  la  verite,  de  fortifier  I’autorite  partout  attaquee, 
et  de  faire  sortir  le  clerge  fran^ais  des  entraves  de  ce  funeste 
gallicanisme  qui  lui  a enleve  les  garanties  du  droit  comrnun  de 
la  sainte  Eglise  romaine. 

Nous  sommes  a vous,  Tres  Saint-Pere,  a la  vie,  et,  s’il  le 
fallait,  jusqu’a  la  mort.  Daignez  agreer  ce  complet  devouement 
de  nos  personnes  et  de  nos  biens,  et  nous  en  donner  I’assurance 
en  nous  accordant,  a nous  et  a nos  paroisses,  le  precieux  bienfait 
de  votre  benediction  apostolique.  (Ibid.  2 Mai.) 

Dioec.  Ebroicensis.  — Ad  SS.  Pontificem  dederunt  literas  317  sa- 
cerdotes : 

Tres  Saint-Pere, 

L’Eglise  d’Evreux  est  en  deuil.  Nous  venous  de  perdre  un 
Eveque  * qui  avait  su  par  son  grand  esprit  de  foi , sa  piete  edi-  ^ 
fiante,  la  droiture  bien  connue  de  ses  intentions  et  la  bienveillance 
de  son  caractere,  conquerir  la  veneration  et  I’amour  de  tons  ses 
diocesaiiis,  pretres  et  laTques.  . . . 

Nous  affirmons  notre  attacbement  inviolable  a I’Eglise  romaine 
et  a sa  doctrine.  Nous  bfitons  de  nos  voeux  la  proclamation  du 
dogme  de  I’infaillibilite,  cette  grande,  cette  admirable  prerogative 
accordee  par  Jesus-Cbrist  a saint  Pierre,  et  en  sa  personne  a ses 
successeurs (Ibid.  14  Mai,  cf.  4 Juin.) 

Similes  literas  dederunt  45  sacerdotes  regionis  Pont-Audemer 
(ibid.  9 Mai). 

Dioec.  Elnensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas : 

Vicarii  generates,  aliique  sacerdotes  (cf.  ibid.  14  Juillet). 

Etiam  9564  fideles  dioecesis,  qui  ut  Sanctus  losephus  honoraretur 
titulo  Patroni  sanctae  Ecclesiae  petebant,  simul  votum  deftnitionis  in- 
fallibilitatis  pontificiae  proponunt: 


* * De  literarum  suppressione  baec  continentur  in  periodico  La 
Semaine  religieuse  de  Dijon:  „Si  I’administration  dioc^saine  a refus6  d 
I’autorisation  qui  nous  6tait  n6cessaire  pour  la  reproduction  d’un  do- 
cument important,  tout  le  monde  comprendra  que  nous  n’avons  pas  a 
appr6cier  les  motifs  qui  Pont  dirig6e.  Toutefois,  si  Ton  vent  bien  se 
reporter  aux  circonstances  qui  ont  marqu6  les  ddbuts  d’une  manifesta- 
tion sur  laquelle  nous  n’avons  pas  h,  revenir , peut-etre  n’aura-t-on 
pas  de  peine  ii  s’expliquer  ce  refus.  Qu’il  nous  soit  seulement  permis 
de  t^moiguer  ici  l’61oignement  que  nous  eprouvons  pour  les  voies 
obliques  et  d^tourndes  dans  lesquelles  certains  esprits  semblent  se 
complaire. 

Autant  une  manifestation  sign6e  d’un  nom  connu  nous  parait 
digne  d’6gard,  autant  celle  qui  se  cache  sous  un  nom  d’emprunt  nous 
rdpugne.  Et  s’il  nous  est  permis  de  dire  ici  toute  notre  pensee,  nous 
sommes  intimement  convaincus  que  la  demarche  ii  laquelle  nous  fai- 
sons  allusion  en  ce  moment,  a beaucoup  plus  nui  a la  grande  cause 
qu’elle  voulait  soutenir  qu’elle  ne  I’a  servie.  Nul  doute  qu’elle  n’ait 
arrete  dans  son  principe  une  manifestation  des  sentiments  du  clerge 
dioc6sain  qui,  nous  en  sommes  persuades,  se  serait  associ6  aux  de- 
monstrations des  autres  dioceses  de  France  et  de  toute  la  catholicite, 
si  I’on  efit  suivi  une  marche  franche,  rdguliere  et  normale.“ 

* * Revmus  Devoucoux  Romae  inortuus  erat  ineunte  Maio  1870. 


Tres  Saint-Pere, 

. . . Ce  temps  qui  est  pour  Votre  Saintete  le  temps  des  gran- 
des  luttes  et  des  grandes  douleurs  est  aussi  le  temps  des  semen- 
ces  fecondes.  Dieu  a cboisi  Votre  Saintete  pour  ajouter  ^ la  cou- 
ronne  de  Marie  sa  perle  la  plus  precieuse  et  la  plus  belle  en  de- 
finissant  le  dogme  de  I’lmmaculee  Conception;  Dieu  vous  cboisit 
en  ce  moment  pour  preparer,  par  la  definition  de  I’infaillibilite 
pontificale,  le  triompbe  de  I’Eglise  et  I’union  des  ames  dans  la 
paix  et  la  ebarite ; nous  esperons  que  e’est  encore  Votre  Saintete 
qui  sera  cboisie  de  Dieu  pour  donner,  en  accueillant  tres-bumble- 
ment  notre  requete,  un  nouvel  et  plus  puissant  essor  a la  devo- 
tion de  la  sainte  Eglise  envers  I’epoux  virginal  de  Marie  imma- 
culee,  le  pere  nourricier  de  notre  Sauveur  Jesus.  Cette  devotion, 
nous  n’en  pouvons  douter,  rneritera  a I’Eglise  militante  des  graces 
sans  nombre.  . . . 

Perpignan,  19  mai.  (Ibid.  6 Juin.) 

Dioec.  Engolismensis.  — 200  parochi,  suffragan!, ibus  multis  laicis, 
has  literas  ad  SS.  Pontificem  dederunt: 

Angouleme,  le  .saint  jour  de  Paques  1870. 

Tres  Saint-Pere, 

Les  difficultes  soulevees  depuis  quatre  mois  dans  le  Concile 
du  Vatican  sont  la  desolation  de  tons  les  coeurs  catboliques.  . . . 

Ce  n’est  pas  telle  ou  telle  doctrine  qui  est  en  question,  e’est 
Votre  auctorite  supreme  qui  est  en  cause  et  qu’on  cbercbe  a res- 
treindre;  e’est  la  constitution  divine  de  I’Eglise  qu’on  pretend 
modifier  selon  les  idees  du  temps  present.  Nous  confessons  avec 
saint  Tbomas  que  vous  possedez  seul  sur  terre , Tres  Saint-Pere, 
la  plenitude  du  pouvoir  spirituel ; que  vous  avez  le  privilege  d’en- 
seigner  infailliblement  la  foi,  et  le  pouvoir  de  regir  sans  controle 
I’Eglise  universelle ; nous  repoussons  avec  borreur  toute  tentative 
de  transformation  dans  la  constitution  iramuable  de  I’Eglise,  comme 
un  veritable  sacrilege.  . . . 

Nous  serous  avec  vous  toujours,  contre  vos  ennemis  toujours, 
tiers  et  beureux  de  nous  sentir,  a travers  les  ingratitudes  de  ce 
temps,  en  parfaite  communion  de  voeux,  de  pensees,  d’esperances, 
avec  votre  coeur  de  Pere  et  de  Martyr,  comme  avec  le  coeur  du 
venerable  et  illustre  Eveque  de  cette  Eglise  d’ Angouleme,  de  qui 
nous  tenons  nos  doctrines  romaines  et  nos  immuables  sentiments. 
(Ibid.  28  Avril,  2 Mai.) 

Dioec.  S.  Flori.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

clerus  deeanatuum  Marcenat  (ibid.  5 Avril)  et  Riom-^s-Mon- 
tagne  (ibid.  13  Juin), 

19  sacerdotes  decanatus  St.  Flour  (Nord)  (ibid.  16  Juin), 
directores  et  alumni  maioris  seminarii  (ibid.  17  Juin), 

22  sacerdotes  decanatus  Saignes  (ibid.  5 Juillet), 

12  sacerdotes  (ibid.  6 Juillet). 

Dioec.  Foroiuliensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  Capi- 
tulum  ecclesiae  cathedralis  et  clerus  dioeceseos  fere  universus  (sub- 
scripserant  d.  13.  lun.  1870.  465  sacerdotes  et  40  alumni  maioris  se- 
minarii; circiter  50  sacerdotes  suffragaturi  esse  credebantnr).  (Ibid. 
19  Juin.) 

Ad  Episcopum  Romam  discessurum  literas  dederat  Capitulum 
ecclesiae  cathedralis  (ihid.  1869,  20  D6cembre). 

Dioec.  Gratianopolitana.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

36  sacerdotes  urbis  Gratianopolis  et  paroeciarum  suburbanarum 
(ibid.  11  Mars);  suffragati  snnt  3 sacerdotes  (ibid.  25  Mai), 
fere  omnes  sacerdotes  decanatus  La  Tour-du-Pin  (ibid.  12  Mars), 
18  sacerdotes  archip'resbyteratus  La  Cote-Saint-Andre  (ibid. 

21  Mars), 

16  sacerdotes  archipresbyteratus  La  VerpilliSre  (ibid.  5 Juin), 
12  sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Maurice  de  Vienne  (ibid. 

22  Juin). 

Dioec.  Guadalupensis  (Imae  Telluris).  — Ad  Episcopum  universus 
dioecesis  clerus  dedit  has  literas: 

Monseigneur, 

Bien  que  nous  soyons  un  peu  en  retard,  perdus  ici  comme 
un  grain  de  sable  au  milieu  de  Timmensite  de  I’Cicean,  nous  osons 
supplier  Votre  Grandeur  de  deposer  aux  pieds  du  souverain  Pon- 
tife  I’assurance  de  notre  filial  devouement  i\  la  cause  de  I’Eglise 
et  du  Saint-Siege,  de  notre  inebranlable  croyance  a son  infailli- 
bilite  doctrinale,  et  de  lui  exprimer  nos  ardeuts  desirs  de  voir  bien- 


1457 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  442.  1458 


tot  proclamee  comme  dogme  de  foi  cette  prerogative  si  admirable  a 
et  si  necessaire. 

Daigne  Sa  Saintete  accepter  avec  nos  voeux  I’ofFrande  du 
pauvre  et  accorder  a tons  vos  chers  enfants,  pretres  et  fideles,  la 
grace  de  sa  benediction  apostolique.  . . . (Ibid.  19  Juillet.) 

Dioec.  Lemovioensis.  — Dedenmt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

14  sacerdotes  conferentiae  ecclesiasticae  ecclesiae  catliedralis 
(ibid.  25  Mai), 

6 sacerdotes  conferentiae  Magnac-Laval  (ibid.  13  Jnin), 

12  sacerdotes  decanatus  Aubusson  (ibid.  17  Juin), 

11  sacerdotes  decanatus  Lussac-les-Eglises  (ibid.  19  Juin), 

9  sacerdotes  ininoris  seminarii  Felletinensis  (ibid.  24  Juin), 

8 sacerdotes  decanatus  Saint-Yrieix  (ibid.  30  Juin). 

Ad  Episcopum: 

13  sacerdotes  decanatus  Gu6ret  (ibid.  30  Mai), 

11  sacerdotes  decanatus  Bourganeuf  (ibid.  16  Juin);  suffragati 
sunt  8 sacerdotes  decanatus  Royere  (ibid.), 

11  sacerdotes  decanatus  Saint-L6onard  (ibid.  5 Juillet), 
superior  et  professores  minoris  seminarii  Ajainensis  (ibid.  17  Juin). 

Etiam  ex  decanatibus  Compreignac,  Chambon,  Vaulry,  La  Cour-  b 
tine,  Bessines  aliisque  literae  missae  sunt  (ibid.  11  et  14  Juillet). 

Dioec.  Lingonensis.  — Cleri  dioecesis  (d.  30.  luu.  501  sacerdotes 
subscripserant)  declaratio : 

Monseigneur, 

Nous  sommes  beureux  de  faire  parvenir  la  presente  decla- 
ration a Votre  Grandeur,  en  la  priant  de  deposer  aux  pieds  du 
souverain  Pontife  cette  expression  de  notre  foi  et  de  nos  voeux. 

„Les  pretres  du  diocese  de  Langres,  en  conformite  de  senti- 
ments avec  leur  eveque , professant  avec  lui , il  le  sait , le  plus 
sincere  attacbement  au  souverain  Pontife,  et  reprouvant  avec  lui 
les  attaques  dirigees  centre  les  prerogatives  du  Saint-Siege,  se 
font  un  devoir,  dans  les  circonstances  actuelles,  de  donner  un 
temoignage  nouveau  de  leur  foi  bien  connue  a I’infaillibilite  doc- 
trinale  du  successeur  de  Pierre,  et  ils  font  les  voeux  les  plus 
ardents  pour  que  cette  verite  universellement  crue  et  enseignee 
dans  le  diocese  soit  bientot  definie.“  (Ibid.  5 Juillet.) 

Praeterea  ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt: 

0 

7 parochi  (ibid.  19  Mai), 

12  sacerdotes  (ibid.  27  Mai), 

14  sacerdotes  decanatus  Montier-en-Der  (ibid.  10  Juin), 

17  sacerdotes  decanatus  Nogent  (ibid.  24  Juin). 

Ad  Episcopum : 

21  sacerdotes  decanatus  Bourmont  (ibid.  13  Mai), 

15  sacerdotes  decanatus  Wassy  (ibid.  29  Mai), 
sacerdotes  decanatus  Longeau  (ibid.  31  Mai), 
professores  et  directores  Collegii  Saint-Dizier  (ibid.  1 Juin), 

20  sacerdotes  decanatus  Saint-Dizier  (ibid.  G Juin), 
parochi  decanatuum  Andelot  et  Poissons  (ibid.  8 et  18  .luin), 

17  sacerdotes  decanatus  Juzennecourt  (ibid.  24  .luin), 

10  sacerdotes  decanatus  Audeloncourt  (ibid.), 

11  sacerdotes  decanatus  Auberive  (ibid.  12  .luillet). 

Dioec.  Lucionensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas : 
sacerdotes  decanatus  Fontenay  (cf.  ibid.  16  Mai), 

2 sacerdotes  paroeciae  Soullans  (ibid.  6 Juillet). 

Archidioec.  Lugdunensis.  — Emus  Cardinalis  Lud.  lac.  Maurit.  de 
Bonald,  Archiep.  Lugdunensis,  per  Revmum  Armandum  de  Charbonell,  q 
Episc.  Sozopolitanum , prociiratorem , suam  de  pontificia  infallibilitate 
fidem  profitetur. 

Ad  Emmos  Concilii  Vaticani  praesides. 

Emmus  Cardinalis  L.  I.  M.  de  Bonald,  Arebiep.  Lugdunensis, 
me  suum  procuratorem  ad  istud  Concilium  instituens,  cum  iure, 
si  s.  Pontifici  placuerit,  vice  sua  suffragium  ferendi,  specialem 
mibi  dedit  missionem  declarandi 

Infallibilitatem  Romani  Pontificis  ex  cathedra  docentis 
suam  firmam  esse  fidem. 

t Fr.  Armandus  Ep.  Sozop.  M.  C. 

[Datum  deest.]  proc.  Em.  Card.  Arch.  Lugd. 

(Ex  Archive  Cone.  Vat.) 

Dioec.  Massiliensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

Sacerdotes  Coulin , Caseneuve  et  Bdrenger  (ibid.  27  .luin;  cf. 
supra  p.  1438). 

Canonici  ecclesiae  catliedralis  et  clerus  dioecesis  (subscripse- 
rant d.  12.  lun.  1870.  347  sacerdotes): 

Coll.  Lac.  VII. 


Au  Pape  infaillible  le  chapitre  et  le  clerge  du  dioche  de  Marseille. 

Tres  Saint-Pere, 

Les  ebanoines  de  Teglise  catbedrale  de  Marseille  et  les  pre- 
tres du  diocese  eprouvent  le  plus  ardent  desir  de  venir  deposer 
aux  pieds  de  Votre  Saintete  Texpression  de  leur  profonde  et  re- 
spectueuse  reconnaissance  pour  le  Bref  dont  Elle  a daigne  les 
bonorer  dans  la  personne  de  trois  do  leurs  confreres. 

Quelle  joie  et  quel  bonheur  nous  avons  tous  ressentis,  Tres 
Saint-Pere,  en  lisant  ces  paroles  sacrees  par  lesquelles  Votre  Sain- 
tete  daigne  apprecier  avec  une  affection  toute  paternelle  notre 
devouement  filial  et  interprete  si  fidelement  la  croyance  de  I’Eglise 
entiere  de  Marseille  aux  immortelles  prerogatives  du  Saint-Siege, 
et  en  particulier  sa  foi  traditionnelle  a I’infaillibilite  du  Souverain 
Pontife. 

Mais,  Tres  Saint-Pere,  qu’il  nous  soit  permis  de  le  dire,  notre 
joie  et  notre  bonheur  ne  seront  complets  que  le  jour  ou  cette 
croyance  sera  affermie  dans  I’Eglise  universelle  par  une  decision 
solennelle  et  doctrinale  du  saint  Concile,  dont  Vous  etes  le  seul 
Chef  supreme. 

Prosternes  aux  pieds  de  Votre  Saintete,  nous  osons,  Tres 
Saint-Pere,  vous  supplier  bumblement  de  nous  benir  une  seconde 
fois  et  d’agreer  la  protestation  unanime  de  notre  respect  le  plus 
profond,  de  notre  devouement  le  plus  filial  et  de  notre  inviolable 
obeissance. 

Marseille,  le  26  mai  1870,  en  la  fete  de  1’ Ascension  de  Notre- 
Seigneur  Jesus-Christ. 

(Ibid.  12  .luin,  cf.  13  Juin.) 

Addimus  literas  laicorum  urbis  Massiliae  (subscripserunt  plus 
decern  millia) : 

Tres  Saint-Pere, 

Les  catholiques  de  Marseille  soussignes  regardent  comme  un 
devoir  de  venir  deposer  aux  pieds  de  Votre  Saintete  riiommage 
de  leur  profond  devouement  envers  le  Siege  Apostolique,  et  I’ex- 
pression  de  leur  foi  inebranlable  a toutes  les  prerogatives  que 
lui  a conferees  Notre-Seigneur  Jesus-Christ,  dans  la  personne  de 
saint  Pierre.  . . . 

Nous  reconnaissons  avec  bonheur  et  nous  confessons  haute- 
ment  que  Pierre  vit  en  vous  et  parle  par  votre  bouche;  qu’avec 
lui  vous  etes  le  fondement  sur  lequel  Jesus-Christ  a bati  son  Eglise, 
I’cconome  vigilant  auquel  il  a remis  les  cles  du  Royaume  des 
Cieux,  le  supreme  pasteur  des  agneaux  et  des  brebis.  . . . 

L’esprit  de  mensonge  essaye  d’obscurcir  la  plus  belle  prero- 
gative de  votre  Siege,  I’infaillibilite ; les  images  de  I’erreur  mena- 
cent  d’envelopper  I’antique  croyance  de  nos  peres;  levez-vous,  6 
saint  Pontife,  et  faites  briller  a tous  les  yeux  la  douce  lumiere 
de  la  verite;  puissiez-vous  bientot  (et  e’est  la  le  voeu  le  plus 
ardent  de  nos  coeurs),  puissiez-vous  bientot,  a la  tete  des  vene- 
rables  Peres  du  Vatican,  prononcer  eufin  I’arret  supreme  que 
I’linivers  attend  et  qiii,  condamnant  toutes  doctrines  contraires, 
couronnera  les  solennelles  declarations  de  Lyon  et  de  Florence : le 
successeur  de  Pierre,  en  vertu  des  proinesses  de  Notre-Seigneur 
Jesus-Christ,  ne  pent  errer  d.ans  ses  enseignements  ex  cathedrd; 
sa  parole  est  infaillible,  ses  iugements  sent  sans  appel.  . . . 
(Ibid.  6 Juin.) 

Plus  duo  millia  laicorum  subscripserunt  aliis  similibus  Uteris 
(ibid.  13  Juin). 

Dioec.  Maurianensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

12  sacerdotes  archipresbyteratus  Modane  fibid.  24  Avril), 

14  sacerdotes  archipresbyteratus  Aiguebelle  (ibid.  27  Mai), 

12  sacerdotes  archipresbyteratus  Lans-le-Bourg  (ibid.  19  Juin), 
2 sacerdotes  .archipresbyteratus  Sainte-H616ne-des-Milli6re8 
(ibid.  25  Juin), 

16  sacerdotes  archipresbyteratus  Saint- Jean-de-Maurienne  (ibi- 
dem 26  .Tuin), 

8  sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Etienne-de-Cuines  (ibi- 
dem 5 Juillet), 

11  sacerdotes  archipresbyteratus  La  Chambre  (ibid.  9 Juillet). 

Dioec.  Meldensis.  — Capituli  ecclesiae  cathcdralis  ad  SS.  Ponti- 
ficem literae : 

Tres  Saint-Pere, 

Los  membres  du  chapitre  cathedral  de  I’Eglise  de  Meaux  ont 
riionneur  de  deposer  aux  pieds  de  Votre  Saintete  I’hommago  do 
leur  profond  respect,  et  I’expression  do  leur  amour  filial  pour 
votre  personne  sacreo. 


92 


1459 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1460 


Unis  a leur  venerable  Eveque  dans  Thumble  soumission  a a 
I’Eglise  et  au  Siege  Apostolique  , ils  se  tiennent  prets  a recevoir 
avec  la  plus  entiere  obeissance  les  decrets  rendus  par  le  Coneile 
du  Vatican. 

Ce  qu’ils  attendent  surtout  avec  bonheur,  c’est  la  decision 
qui  consacrera  dogmatiquement  la  foi  des  siecles  et  la  leur  par- 
ticulierement  en  I’infaillibilite  du  Pontife  remain,  du  Docteur  su- 
preme, divinement  charge  de  pattre,  regir  et  gouverner  I’Eglise 
universelle. 

Les  soussignes,  Bienbeureux  Pere,  en  implorant  pour  eux- 
memes  la  grace  de  votre  benediction  apostolique,  demandent  la 
meme  faveur  pour  tout  le  clerge  diocesain,  qui  partage  leurs  sen- 
timents. . . . (Ibid.  26  Avril.) 

Suft'ragati  sunt  bis  literis  superiores  et  directores  maioris  et  mi- 
noris  seminarii  aliique  sacerdotes  (ibid.);  sacerdotes  decanatuum  Cou- 
lommiers,  Montereau,  Moret,  Nangis,  Rozoy-en-Brie,  Donnemarie,  La 
Fert6-Gaucher  aliique  complures  (ibid.  12  Mai  et  22  Juin). 

Praeterea  ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt: 
parochi  decanatus  Le  Cbatelet  aliique  sacerdotes  vicini  (ibid. 

14  Avrilj.  ^ 

Ad  Episcopum  literas  dederunt: 
clerus  urbis  Meldarum  (ibid.  26  Avril), 

10  parochi  decanatus  Claye  (ibid.  12  Mai). 

Dioec.  Metensis.  — Ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt : 

25  sacerdotes  archipresbyteratus  Thionville  (ibid.  27  Mai) ; suf- 
fragati  sunt  professores  minoris  seminarii  in  Montigny-les- 
Metz  (ibid.  1 Juin), 

18  sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Vincent  (ibid.  2 Juin) ; 
suffragati  sunt  alii  12  sacerdotes  (ibid.) , 10  parochi  (ibid. 

12  Juin),  15  sacerdotes  (ibid.  21  Juin),  sacerdotes  archipres- 
byteratus Cattenom  (ibid.  5 Juillet), 

17  parochi  archipresbyteratus  Conflans  (ibid.  12  Juin);  suffra- 
gati sunt  5 alii  parochi  (ibid.), 
director  et  professores  Collegii  Sierckiensis  (ibid.  16  Juin), 

17  sacerdotes  archipresbyteratus  Serrouville  (ibid.  24  Juin), 

20  parochi  archipresbyteratus  Bitche  (ibid.  28  Juin);  suffragati 
sunt  professores  Collegii  Saint-Augustin  (ibid.), 

15  sacerdotes  archipresbyteratus  Rohrbach  (28  Juin), 
sacerdotes  archipresbyteratus  Verny  (ibid.  5 Juillet).  ^ 

L’Unive.rs  (2  Juin)  haec  refert: 

Un  de  nos  lecteurs  du  diocese  de  Metz  nous  envoie  la  note  sui- 
vante:  „J’ai  pris  la  peine  de  relever  dans  vos  colonnes  le  chiffre  des 
souscripteurs  eccl6siastiques  du  diocese  de  Metz  et  celui  des  signa- 
taires  des  Adresses  de.ja  parties  de  ce  diocese  et  publi6es:  j’ai  trouvd 
un  total  de  711.  Voilii  un  indiee  de  nos  sentiments  sur  la  question 
de  I’infaillibilitd  et  de  I’opportunitd.^ 

Dioec.  Mimatensis.  — Literae,  quas  ad  Episeopum  dederunt  cano- 
nici  et  sacerdotes  ecclesiae  eathedralis  et  urbis  episcopalis,  nomine 
omnium  dioecesis  sacerdotum : 

Monseigueur, 

Quoique  notre  sentiment  sur  la  question  qui  tient  le  monde 
en  suspens,  atteste  par  Votre  Grandeur,  soit  bien  connu  de  notre 
Trh  Saint-Fere,  nous  desirous,  avant  le  jour  de  la  decision  qui 
approche,  le  lui  exprimer,  afin  qu’il  soit  encore  plus  assure  de 
notre  soumission. 

Vous-meme , Monseigneur,  vous  trouverez  bon  qu’aux  mani- 
festations de  foi  que  I’Eglise  de  France  eleve  en  ce  moment 
vers  Pierre,  de  tous  ses  dioceses,  votre  diocese  fidMe  ait  voulu  d 
joindre  la  sienne. 

Nous  done,  ebanoines  et  pretres  de  la  catbedrale  et  de  la 
ville  de  Mende,  soussignes,  au  nom  de  tous  les  pretres  du  dio- 
cese, que  nous  sommes  autorises  a representer,  declarons  que  nous 
croyons  fermement  a I’infaillibilite  doctrinale  du  Pontife  remain, 
et  que  nous  en  desirous  vivement  la  definition  dogmatique. 

Loin  de  penser  que  cette  definition  soit  inopportune,  nous 
estimons  qu’elle  est  devenue  necessaire. 

Au  lieu  de  craindre  qu’elle  puisse  avoir  quelque  funeste  re- 
sultat,  nous  esperons  qu’elle  produira  les  effets  les  plus  beureux. 

Cette  gloire  sublime,  dont  I’Eglise  va  couronner  son  cbef, 
sera  I’exaltation  de  I’Eglise  entiere. 

L’accroissement  de  puissance  qu’y  prendra  le  Pasteur,  batera 
la  reunion  du  troupeau.  Unum  ovile  et  unus  pastor:  cela  etant 
lie,  il  n’est  pas  douteux  qu’affirmer  et  dessiner  plus  fortement 
Vunite  de  I’un,  ne  soit  plus  efficacement  preparer  I’unite  de  I’autre. 

Telle  est  notre  foi,  et  telle  est  notre  esperance.  . . . (Ibid. 

29  Avril.) 


Ad  SS.  Pontificem  eiusdem  argumenti  literas  dederunt: 

Sacerdotes  decanatuum  Chateauneuf  (ibid.  8 Mai) , Bleymard 
(ibid.  5 Juin),  Allenc  (ibid.  14  Juin),  Langogne  cum  professoribus 
Collegii  SS™‘  Cordis  (ibid.  22  Juin),  Mende  (ibid.),  Villefort  (ibid.). 

Praeterea  literae  missae  sunt  ex  decanatibus  Marvejols,  Florae, 
Meyrueis,  Villefort,  Le  Malzieu , Saint-Chely,  Saint- Alban , Sainte- 
Enimie,  Saint-Gerraain-de-Calberte,  Fraissinet-de-Loz6re,  etc.  (ibid.). 

Dioec.  Molinensis.  — Ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt: 

8 sacerdotes  decanatus  Saint-Joachim  (ibid.  31  Mai), 

5 parochi  decanatus  Saint-d’Austremoine  (ihid.  18  Juin), 

6 sacerdotes  (ibid.  22  Juin), 

sacerdotes  decanatus  Mayet-de-Montagne  (ibid.  5 Juillet), 

7 parochi  decanatus  Saint-Charles  (ibid.  9 Juillet). 

Ad  Episcopum: 

6 parochi  decanatus  Saint-Remy  (ibid.  12  Juin), 

6 sacerdotes  decanatus  Saint-Vincent-de-Paul  (ibid.  14  Juin), 

15  sacerdotes  urbis  Montluqon  (ibid.  17  Juin). 

Dioec.  Montis  Albani.  — Ad  SS.  Pontificem  has  literas  dedit  Ca- 
pitulum  ecclesiae  eathedralis  et  universus  dioecesis  clerus,  paucissi- 
mis  sacerdotihus  exceptis,  (418  subscripserunt) : 

Tres  Saint-Pere, 

Si  jusqu’a  present  le  ebapitre  de  la  Catbedrale  et  le  clerge 
du  diocese  de  Montauban  n’ont  fait  aucune  manifestation  publique 
pour  affirmer  leur  croyance  a I’infaillibilite  du  successeur  de  saint 
Pierre  et  le  desir  de  voir  bientot  cette  verite  definie,  c’est  qu’ils 
regardaient  comme  superflue  une  manifestation  semblable,  tout  le 
monde  sachant  bien  qu’il  y a sur  ce  point  un  parfait  accord  entre 
le  digne  Eveque  et  les  pretres  de  ce  diocese. 

Mais  puisque  Votre  Saintete  temoigne  si  hautement  la  joie 
qu’elle  eprouve  en  recevant,  soit  de  la  part  des  pretres,  soit  de 
la  part  des  simples  fideles,  I’expression  de  cette  croyance  et  de 
ce  desir,  nous  aimons  bien  tous  a pouvoir  lui  dire  que  nous  som- 
mes entierement  unis  avec  le  Pontife  bien-aime  qui  gouverne  ce 
diocese  de  Montauban,  et  que  nous  adherous  de  tout  notre  coeur 
a tout  ce  qu’il  a fait  et  a tout  ce  qu’il  continue  de  faire  pour 
I’avancement  de  la  definition  que  I’Eglise  attend  avec  tant  d’em- 
pressement  comme  devant  etre  pour  elle  la  source  de  si  grands 
biens.  . . . (Ibid.  2 Juin,  cf.  30  Juin.) 

Dioec.  Montis  Pessulani.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas 
40  sacerdotes  urbis  Montis  Pessulani : 

Tres  Saint-Pere, 

A la  veille  du  jour  ou  I’Egbse  universelle  va  proclamer  dans 
le  saint  Coneile  du  Vatican  la  croyance  a I’infaillibilite  pontificale 
et  I’eriger  en  dogme  de  foi,  les  soussignes  pretres  de  la  ville  de 
Montpellier  tiennent  a honneur  de  figurer  dans  ce  concert  una- 
nime  de  toutes  les  eglises,  qui  va  fixer  le  plus  haut,  le  plus  ne- 
cessaire des  attributs  de  la  souverainete  pontificale. 

Nous  sommes  beureux  de  temoigner  avec  la  presque  unani- 
mite  des  Pasteurs  que  I’infaillibilite  doctrinale  appartient  a Pierre 
et  a ses  successeurs,  que  tous  les  siecles  de  I’Eglise  out  professe 
cette  croyance,  que  la  definition  de  cette  verite  est  devenue  une 
necessite  du  temps  present,  pour  que  Rome  reste  le  boulevard 
de  la  foi,  la  lumiere  de  I’Eglise,  le  centre  de  la  puissance  eccle- 
siastique.  . . . (Ibid.  18  Mars.) 

Dederunt  similes  ad  eundem  literas  19  sacerdotes  urbis  Bdziers  (ibid.). 

Dioec.  Nanceiensis.  — 39  sacerdotum  ad  Episcopum  literae: 

Monseigneur, 

Nous  venons  vous  ouvrir  notre  ame  au  sujet  de  cette  infail- 
libilite  du  Saint-Siege,  dont  la  definition  excite,  d’une  part,  tant 
de  craintes  filiales,  de  I’autre,  tant  de  pieux  desirs. 

A Dieu  ne  plaise.  Monseigneur,  que  nous  voulions,  dans  la 
modeste  expression  de  nos  voeux,  devancer  I’beure  de  Dieu,  presser 
la  longue  et  mfire  sagesse  de  Rome  et  de  I’Eglise,  prevenir  des 
decisions  que  nous  attendons  tous,  quelles  qu’elles  soient,  comme 
les  oracles  de  I’Esprit-Saint  lui-meme.  Nous  savons  trop  que  les 
pretres,  enfants  de  I’Eveque , n’ont  qu’a  ecouter  et  a suivre  leur 
Pere  et  que  c’est  au  Pere  a preceder  et  a conduire. 

Dependant,  Monseigneur,  s’il  est  permis  aux  pretres,  sous 
toutes  ces  reserves,  de  dire  a leur  Eveque  les  desirs  de  leur  propre 
foi,  et  de  temoigner,  chacun  pour  son  petit  troupeau,  dans  une 
question  qui  agite  si  fortement  le  monde  et  I’Eglise  elle-meme, 
nous  osons  esperer  que  vous  accueillerez  nos  voeux  avec  bonte; 


1461 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  442. 


1462 


nous  osons  meme  vous  prior  de  les  deposer  aux  pieds  du  souve- 
rain  Pontife,  comme  la  tranche  expression  de  notre  croyance, 
comme  le  sentiment  exact  de  tous  nos  bons  et  vrais  fideles,  comme 
Fhommage  de  noti’e  piete  filiale  et  traditionnelle  pour  cette  Rome 
oil  tous  nos  coeurs  vous  ont  suivi. 

Car,  Monseigneur,  dans  les  lemons  theologiques  du  Seminaire, 
comme  dans  les  premiers  rudiments  du  catechisme,  les  peres  de 
notre  foi  et  de  notre  sacerdoce  n’ont  jamais  offert  a notre  vene- 
ration, sur  le  siege  de  Rome,  qu’un  Pontife  infaillible  dans  les 
choses  souveraines  de  la  foi  et  des  moeurs ; e’etait  toujours  Pierre, 
le  roc  inexpugnable;  Pierre,  sans  defaillance  ni  defaut  dans  sa 
foi;  Pierre,  charge  de  tout  paitre  et  de  tout  confirmer;  Pierre, 
avec  les  clefs  qui  ouvrent  et  qui  ferment  les  cieux. 

Et  quand,  pretres,  a notre  tour  nous  avons  repandu,  au  nom 
et  sur  I’ordre  de  nos  Eveques,  le  meme  enseignement  divin,  nous 
n’avons  trouve  partout  que  des  ames  ouvertes,  dociles,  bien  pre- 
parees.  . . . 

Tel  est.  Monseigneur,  le  fond  de  nos  ames.  Nous  ne  vou- 
lions  ni  ne  pouvions  vous  le  cacher,  parce  que  nous  le  savions 
parfaitement  conforme  a vos  sentiments  de  veneration  pour  la  b 
personne  auguste  du  souverain  Pontife  et  pour  les  divines  pre- 
rogatives de  son  Siege. 

Puisse  ce  faible  temoignage  rejouir  le  coeur  de  Pie  IX  en 
lui  rappelant  que  le  diocese  de  Nancy  n’a  qu’une  meme  foi  avec 
toute  la  Lorraine,  avec  toute  la  France,  avec  toute  I’Eglise.  . . . 
(Ibid.  15  Juin.) 

Ad  eundem  praeterea  dederunt  literas  plures  sacerdotes  (ibid. 

24  Avril). 

Dioeo.  Nannetensis.  — Datae  ad  SS.  Pontifleem  literae  a Capitulo 
ecclesiae  catbedralis : 

Tres  Saint-Pere, 

L’annee  derniere,  a pared  jour,  en  la  fete  de  saint  Leon  le 
Grand,  le  monde  catholique  s’ebranlait  pour  celebrer  le  cinquan- 
tieme  anniversaire  de  votre  sacerdoce.  L’Eglise  de  Nantes  s’as- 
sociait  avec  un  immense  bonheur  a ce  concert  universel  de  prieres, 
d’actes  de  foi  et  d’amour. 

Cette  annee,  notre  Eglise  est  dans  le  deuil:  elle  pleure  en-  c 
core  le  Pasteur*  que  Votre  Saintete  lui  avait  donne,  en  1849, 
dans  ses  jours  d’epreuve  et  d’exil,  a Gaete.  Mais  elle  conserve 
inviolable  I’obeissance  au  Saint-Siege  dont  notre  Eveque  a de- 
fendu  les  droits  sacres  avec  un  courage  qui  ne  s’est  pas  lasse 
pendant  ces  vingt  annees.  Pres  de  quitter  la  terre,  il  voulut 
rendre  encore  temoignage  de  la  croyance  de  son  Eglise.  II  nous 
convia  tous  (ce  sont  ses  paroles)  au  pied  du  trone  du  Vicaire  de 
Jesus-Christ,  pour  confesser  une  derniere  fois  qu’au  Pontife  ro- 
main,  en  la  personne  de  saint  Pierre,  a He  confiee  la  pleine  puis- 
sance de  paitre,  regir  et  gouverner  I’Eglise  universelle 

Dieu  n’a  pas  accorde  a notre  Eveque  d’aller  confii’mer  ce 
temoignage  dans  le  Concile  oecumenique.  Que  Votre  Saintete 
permette  aux  pretres  qui  composent  le  chapitre  de  I’eglise  cathe- 
drale  de  Nantes,  de  venir  le  renouveler  aujourd’hui  entre  ses 
mains.  Oui,  Tres-Saint-Pere,  nous  benissons  Dieu  avec  une  grande 
joie,  a la  vue  des  merveilles  que  la  Providence  a operees,  pour 
reunir  autour  de  votre  personne  sacree  les  Eveques  du  monde 
entier.  Nous  souvenant  du  rang  de  soumission  qui  nous  est  as- 
signe  dans  la  sainte  hicrarchie,  nous  attendons,  avec  la  confiance  d 
la  plus  entiere,  la  docilite  la  plus  complete,  les  decisions  quo 
Votre  Saintete  et  I’auguste  assemblee  de  nos  peres  dans  la  foi, 
rendront  sous  la  direction  du  divin  Esprit.  Nous  adherons  a I’a- 
vance,  avec  amour,  a tout  ce  que  le  saint  Concile  du  Vatican 
enseignera  et  decretera  pour  affirmer  le  Magistere  supreme  et 
infaillible  que  Notre-Seigneur  Jesus-Christ  a confie  a Pierre  et  a 
ses  successeurs.  L’Eglise  de  Nantes  n’a  jamais  oublie  qu’elle  a 
regu  directement  la  foi  des  Pontifes  remains:  ses  voeux  les  plus 
chers  seront  exaucos  lorsqu’elle  verra  la  verite  catholique  et  la 
primaute  du  Vicaire  de  Jesus-Christ  manifestoes  avec  une  splen- 
dour nouvelle,  au  milieu  de  nos  societes  inquietes,  et  un  plus  ma- 
gnifique  accomplissement  donne  a la  promesse  du  Sauveur;  Tu 

* * Revmus  Antonius  Matthaeus  Alexander  Jaquemet  d.  9.  Dec. 
1869.  vita  functus  est. 

^ Lettre  pastorale  du  18  novembre  1869,  k I’occasion  de  I’ouvcr- 
ture  du  Jubild.  [V.  partem  buius  epistolae  supra  p.  1304  sq.  do- 
cum.  359.,  locos  citatos  p.  1304  d,  1305  a.] 


a es  Petrus,  et  super  hanc  petram  aedificaho  Ecclesiam  meam,  et 
portae  infei’i  non  praevalehunt  adversus  earn.  (Ibid.  8 Mai.) 

Etiam  laici,  circiter  400,  urbis  Nannetum  epistolam  ad  SS.  Pon- 
tificem  dederunt  (ibid.  8 Mai). 

Dioec.  Nemausensis.  — Datas  ad  SS.  Pontifleem  literas  a multis 
presbyteris  dioecesis  v.  supra  p.  1306  d. 

Ad  eundem  literas  dederunt  alumni  Collegii  Assumptionis  (ibid. 
10  Mars). 

Dioec.  Niciensis.  — Ad  SS.  Pontifleem  dederunt  literas: 

sacerdotes  vicariatus  foranei  Puget-Theniers  (ibid.  6 Juillet): 
parochus  et  vicarii  ad  S.  Dominicum  Niciae  (ibid.  8 Juin). 

Dioec.  Nivernensis.  — Ad  SS.  Pontifleem  literas  dederunt: 

21  sacerdotes  (plerique  ex  urbe  Niverno)  (ibid.  8 Mai);  suffra- 
gati  sunt  16  alii  (ibid.  13  Mai), 

12  sacerdotes  decanatus  Lormes  (ibid.  12  Mai), 

13  sacerdotes  decanatus  Clamecy  (ibid.  29  Mai), 

10  parochi  decanatus  Cbatillon  en  Bazois  (ibid.  5 Juin), 
sacerdotes  conferentiae  Saint-Pierre  urbis  Niverni  (ibid.  16  Juin), 
13  sacerdotes  decanatus  Varennes-Rs-Nevers  (ibid.  20  Juin), 
parochi  decanatus  Luzy  (ibid.  23  .luin), 
sacerdotes  decanatus  la  Charit6-sur-Loire  (ibid.  23  Juin). 

Ad  Episcopum: 

parochi  decanatus  Varzy  (ibid.  10  Juillet). 

Dioec.  Petrocoricensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontifleem  literas : 

25  sacerdotes  urbis  regionisque  Pdrigueux  (ibid.  2 Mai);  suffra- 
gati  sunt  15  sacerdotes  decanatus  Vergt  (ibid.  6 Mai), 

8 paroebi  decanatus  Neuvic  (ibid.  7 Mai), 

11  sacerdotes  decanatus  Excideuil  (ibid.  9 Mai), 

11  sacerdotes  decanatus  Mussidan  (ibid.  22  Mai). 

Ad  Episcopum : 

10  sacerdotes  decanatus  Saint- Astier  (ibid.  6 Mai), 

8 sacerdotes  decanatus  Le  Bugue  (ibid.  14  Juin), 

13  sacerdotes  decanatus  Saint-Pierre  de  Chignac  (ibid.  26  Juin), 
8 parochi  decanatus  Eymet  (ibid.  29  Juin). 

Revmus  Dabert,  Episcopus  Petrocoricensis,  literas,  quas  ex  sua 
dioecesi  SS.  Pontiflei  tradendas  acceperat,  eidem  sequent!  epistola  obtulit : 

Tres  Saint-Pere, 

L’eveque  soussigne,  prosterne  aux  pieds  de  Votre  Saintete, 
La  supplie  humblement  de  recevoir  avec  bienveillance  les  temoi- 
gnages  ci-joints,  par  lesquels  le  clerge  du  diocese  de  Perigueux 
et  de  Sarlat  professe  son  tres  grand  devouement  envers  votre 
personne  sacree  et  le  Siege  apostolique,  ainsi  que  sa  croyance  in- 
violable a I’infaillibilite  du  Pontife  remain. 

Bien  que  la  distance  ou  la  difficulte  des  lieux  n’aient  pas 
permis  a tous  les  pretres  du  diocese  de  souscrire  ces  temoignages, 
Votre  Saintete  daignera  recevoir  I’assurance  que  tous,  sans  ex- 
ception, unis  a leur  eveque,  les  portent  et  les  entre tiennent  soi- 
gneusement  au  fond  de  leurs  coeurs. 

De  Votre  Saintete,  bienheureux  Pere , le  fils  tres  humble  et 
tres  obeissant,  f Nicolas-Joseph,  eveque  de  Perigueux 

Rome,  le  31  Mai.  et  de  Sarlat.  (Ibid.  17  Juin.) 

Dioec.  Piotaviensis.  — Ad  SS.  Pontifleem  dederunt  literas: 

sacerdotes  decanatus  Beauvoir-sur-Niort  (ibid.  12  Juin), 
parochus  urbis  Rom,  et  director  et  professores  Instituti  Saint- 
Paulin  (ibid.  29  Juin). 

Ad  Episcopum: 

10  sacerdotes  decanatus  Frontenay-Rohan-Rohan  (ibid.  8 Juin). 

A capitulo  ecclesiae  catbedralis  et  e multis  dioecesis  partibus 
literas  datas  esse  ad  Revmum  Episcopum,  patet  ex  his  Vicarii  gene- 
ralis  ad  clerum  Uteris: 

Poitiers,  le  19  juillet  1870. 

Monsieur  le  Cure, 

D5s  les  premiers  temps  du  concile  oecumdnique , le  vdnerable 
chapitre  de  la  cathddrale  et  le  clergd  de  la  ville  s’dtaient  empresses 
de  tdmoigner  leur  joie  ii  Monseigneur  pour  la  part  si  honorable  que 
la  confiance  des  Pdres  lui  avait  assignee  dans  les  travaux  de  I’auguste 
assemblde;  et  tous  avalent  proflto  de  cette  heureuse  occasion  pour 
ddclarer  leur  foi  aux  divines  prerogatives  du  Saint-Siege  et  leur  piete 
envers  la  personne  du  souverain  Pontife. 

Depuis,  des  manifestations  analogues  sont  parties  de  divers  points 
du  dioedse.  Chaque  fois  quo  notre  dvdque  a regu  ces  consolantes 
missives , il  s’est  hate  de  les  faire  placer  sous  les  yeux  de  Sa  Sain- 
tetd,  laquclle  I’a  toujours  prid  de  transmettre  aux  signataires  des  let- 

92  * 


1463 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1464 


tres  et  sa  benediction  apostolique  et  le  temoignage  de  sa  haute  satis-  a 
faction.  Toutefois , ces  lettres  etant  devenues  plus  nombreuses,  et  le 
temps  de  retour  se  faisant  proche,  Sa  Saintete  n’a  point  voulu  laisser 
notre  pieux  prdlat  quitter  Rome  sans  lui  donner  un  gage  public  et 
de  sa  bienveillance  pour  lui  et  de  son  estime  pour  le  clerge  et  les 
fideies  de  son  diocese  b (Oeuvres  de  Monseigneur  I’eveque  de  Poitiers. 
Tom.  VI.  p.  586.) 

Archidioec.  Rhedonensis.  — Dederunt  literas  ad  SS.  Pontiftcem : 

18  sacerdotes  decanatus  Janzd , qui  addere  non  dubitant , uni- 
versum  archidioecesis  clerum  definitionem  infallibilitatis  pon- 
tificiae  desiderare  (ibid.  14  Juin), 

13  sacerdotes  decanatus  Bain-de-Bretagne  (ibid.  10  Juillet). 

Ad  Archiepiscopum : 

20  sacerdotes  decanatus  Chateaugiron  (ibid.  20  Juin). 

Refertur  in  diario  L’Univers  (ibid.  14  Juillet),  Archipraesulem 
ipsum  iam  antea  omnium  decanatuum  literas  SS.  Pontifici  obtulisse. 

Archidioec.  Rhemensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

7 parochi  decanatus  Attigny  (ibid.  29  Mars), 

16  parochi  decanatus  Ville-en-Tardenois  (ibid.  13  Avril),  b 

7 sacerdotes  decanatus  Fumay  (ibid.  14  Avril), 

6 parochi  decanatus  Givet  (ibid.  16  Avril) ; suffragati  sunt 
7 parochi  (ibid.  23  Mai), 

9 parochi  decanatus  Signy-l’Abbaye  (ibid.  17  Juin), 

6 parochi  conferentiae  Hannogne  (ibid.  12  Juillet), 

600  laid  urbium  Rhemorum  et  Boulzicourt  (ibid.  2 Juillet). 

Ad  Archiepiscopum : 

parochi  decanatus  Buzancy  (ibid.  24  Mars). 

Archidioec.  Rothomagensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas : 

2 parochi  (ibid.  18  Juin), 

12  sacerdotes  decanatus  Clares  (ibid.  19  Juin), 

3 sacerdotes  (ibid.  5 Juillet). 


Dioec.  Sagiensis.  — Sacerdotum,  qui  ad  exercitia  spiritualia  per- 
agenda  mense  Augusto  1869.  convenerant,  ad  SS.  Pontificem  literae : 

Tres  Saint-Pere, 

L’illustrissime  et  rov&endissime  Eveque  de  Seez,  notre  Pere 
en  Jesus-Chi’ist,  va  bientot  repartir,  accompagne  de  nos  priei’es 
et  de  nos  voeux,  pour  se  rendre  aupres  de  Vous  et  assister  au 
prochain  Concile  du  Vatican.  Qu’il  soit  permis  a son  clerge  de 
saisir  cette  heureuse  occasion  pour  faire  arriver  par  lui  a Votre 
Paternite  I’expression  du  sentiment  filial  dont  nos  coeurs  sont 
remplis  et  rassurance  de  I’amour  profond  que  nous  Vous  portons. 
II  voudra  bien  Vous  dire  par  quel  attachement  inviolable  nous 
tenons  de  coeur  a Votre  Saintete,  quel  est  notre  zele  pour  ses 
droits  et  notre  devouement  a sa  personne  sacree,  avec  quel  re- 
spect et  quelle  obeissance  nous  embrassons  toutes  les  doctrines  et 
les  decisions  du  Saint-Siege.  . . . 

Les  prHres  du  diocese  de  Seez. 

Seez,  le  21  Aout  1869.  (Ibid.  1869,  31  Aoilt.) 

Praeterea  8 sacerdotes  (ibid.  1870,  5 Juin). 

Ad  episcopum: 

superior,  directores  et  alumni  maioris  seminarii  (ibid.  17  Mai), 
praeterea  ex  decanatibus  la  Ferte-Mac6 , Athis,  Noc6,  Trun 
(ibid.  19  Juin). 

Porro  datae  sunt  literae,  quibus  votum  deflnitionis  exprimebatur, 
ex  decanatibus  Alenqon,  Briouze,  Juvigni-sous-Andaine , Moulins-la- 
Marche,  Belleme,  Vimoutiers;  a superioribus,  directoribus  et  profes- 
soribus  minorum  seminariorum  Sancti  losephi  et  Sagiensis ; a sacer- 
dotibus  in  Ecouche  conventum  agentibus  (cf.  ibid.  26  Mai). 

Archidioec.  Senonensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  pa- 
rochi decanatuum  Pont-sur-Yonne  et  Sergines  aliique  (universi  23) : 

Tres  Saint-Pere, 


Dioec.  Rupellensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

12  parochi  decanatus  Arthenac  (ibid.  8 Juillet), 
sacerdotes  decanatus  Saint-Savinien  (ibid.  10  Juillet), 

125  laid  urbis  Saintes  (cf.  ibid.  14  Juillet). 

Ad  Episcopum: 

decanatus  Royan  et  la  Tremblade  (ibid.  14  Juillet),  c 

complures  parochi  decanatus  Saujon  (ibid.  14  Juillet,  ubi  prae- 
terea notatur,  longe  maiorem  numerum  sacerdotum  dioecesis 
definitionem  infallibilitatis  pontificiae  optare), 

11  sacerdotes  decanatus  La  Rochelle  (ibid.  16  Juillet). 

Dioec.  Ruthenensis.  — Capituli  ecclesiae  cathedralis  ad  Episco- 
pum literae: 

Monseigneur,  Rodez,  31  Mars. 

Le  24  Fevrier  dernier,  Votre  Grandeur  a daigne  nous  adresser 
la  condamnation  du  P.  Gratry.  Les  coupables  elucubrations  de 
cet  ecclesiastique  nous  avaient  affliges.  Votre  eloquente  lettre 
nous  a consoles  et  affermis. 

Avec  vous,  Monseigneui’,  nous  croyons  que  la  foi  du  Vicairc 
de  Dieu  est  infaillible. 

Le  Pape  est  le  roclier  sur  lequel  fut  batie  I’Eglise : dire  qu’il 
pourrait  enseigner  I’erreur  sans  entrainer  I’Eglise  dans  sa  chute, 
ce  serait  pretendre  que  notre  majestueuse  cathedrale  se  soutien- 
drait  en  Pair  apres  avoir  ete  privee  de  ses  profondes  bases. 

Les  clefs  du  royaume  des  cieux  que  le  Pape  a revues  desi-  ^ 
gnent  I’autorite  du  gouvernement.  Le  Pape  est  le  Souverain  de 
I’Eglise.  Nous  devons  lui  obeir  et  soumettre  notre  esprit  a ce 
qu’il  nous  ordonne  de  croire.  Ce  qu’il  decrete  sur  la  terre  est 
ratifie  dans  le  ciel.  . . . (Ibid.  13  Avril.) 

Suffragantur  his  literia  directores  et  professores  minoris  seminarii 
(ibid.  27  Avril),  21  sacerdotes  tractus  Millau  (ibid.  20  Mai),  15  sacer- 
dotes tractus  Valady  (ibid.  22  Mai),  9 parochi  tractus  Ledergues  (ibid). 

Praeterea  ad  Episcopum  literas  dederunt: 

16  sacerdotes  tractus  Saint-Come  (ibid.  26  Mai), 

38  diaconi  sacerdotio  iamiam  initiaudi  (ibid.  29  Mai), 

15  sacerdotes  tractus  Campagnac  (ibid.  6 Juin), 
clerus  tractus  Rodez  (ibid.  23  Juin), 

superiores  et  professores  minoris  seminarii  Belmontensis  (ibid.), 

12  sacerdotes  tractus  Decazeville  (ibid.  12  Juillet). 

Ad  SS.  Pontificem  missae  sunt  literae  ex  tractibus  Sdgur,  Coupiac, 
Sauveterre,  Saint-Sernin,  Salles-Curan  (cf.  ibid.  10  Juillet). 


1 * Significatur  Breve  a Pio  IX.  d.  11.  lul.  1870.  ad  Revmum 
Pictaviensem  datum. 


L’eglise  de  Sens  qui  a regu  son  premier  apotre  de  celui  a 
qui  le  fils  de  Dieu  a dit:  Ego  rogavi  pro  te,  Petre,  ut  non  defi- 
ciat  fides  tua,  s’est  toujours  glorifiee  de  croire  a I’infaillibilite  des 
successeurs  de  Saint  Pierre.  Cette  verite  a ete  vigoureusement 
defendue  par  deux  de  ses  plus  illustres  prelats  h Elle  est  au- 
jourd’hui  la  croyance  de  la  presqu’unanimite  des  pasteurs  et  des 
fideies  du  diocese. 

Les  pretres  soussignes  de  I’archidiocese  de  Sens,  tiennent  a 
honneur  d’exprimer  a Votre  Saintete  combien  ils  seront  heureux 
quand  le  saint  Concile  du  Vatican  aura  defini  comme  dogme  de  foi 
la  croyance  a I’infaillibilito  du  Souverain  Pontife. . . . (Ibid.  11  Avril.) 

Praeterea  literas  ad  SS.  Pontificem  dederunt: 

43  sacerdotes  decanatuum  Avallon,  Vezelay,  Quarr5-les-Tombes; 
suffragati  sunt  6 parochi  decanatus  Montreal  (ibid.  16  Mai). 


Dioec.  Suessoniensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

37  sacerdotes  decanatuum  Guise,  Hirson,  Sains  (ibid.  11  Avril); 
suffragati  sunt  9 ijarochi  decanatus  Aubenton  (ibid.  12  Avril), 
11  parochi  decanatus  Wassigny  (ibid.  16  Avril), 

13  parochi  decanatus  Vermand  (ibid.  15  Mai), 

14  parochi  decanatus  La  Capelle  (ibid.  10  Juin), 

9 sacerdotes,  1 laicus  decanatus  Oulchy  le  Chateau  (ib.  16  Juin), 
parochi  decanatus  Cr4cy-sur-Serre  (ibid.  11  Juillet). 


Dioec.  Tarantasiensis.  — Ad  SS.  Pontificem  nomine  totius  cleri 
has  literas  dedit  Revmus  Episcopus  Franc.  Gros: 

Rome,  27  Juin. 


Tres  Saint-Pere, 


Humblement  prosterne  a vos  pieds,  I’eveque  de  Tarentaise 
soussigne,  pour  satisfaire  le  voeu  unanime  de  tout  le  clerge  de 
son  diocese,  croit  devoir  exprimer  a Votre  Saintete  que  si  une 
Adresse  approbative  de  I’infaillibilite  pontificale,  revetue  de  la 
signature  de  tous  les  pretres  du  diocese  sans  exception , ne  vous 
a point  ete  envoyee,  c’est  parce  que  j’ai  formellement  declare  que 
tous  pouvaient  compter  sur  leur  eveque  pour  rendre  temoignage 
non-seulement  de  sa  doctrine  personnelle  sur  I’infaillibilite , mais 
encore  de  celle  de  son  clerge  et  des  fideies  confies  a ses  soins. 

Ces  sentiments,  Tres  Saint-Pere,  je  les  ai  exposes  a Votre 
Saintete  dans  la  premiere  audience  que  vous  avez  eu  la  bonte 
de  m’accorder:  et  aujourd’hui,  pour  la  satisfaction  du  clerge  et 
des  fideies,  je  crois  devoir  publier  ce  que  j’ai  fait  afin  qu’on  con- 
naisse  le  motif  du  silence  garde  par  le  clerge  de  Tarentaise. 


^ Le  cardinal  Duperron  et  Mgr  Languet. 


1465 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Animorum  motus  in  Gallia  et  inter  Patres  Concilii.  Doc.  442. 


1466 


Je  me  permets  d’ajouter  que  dans  mon  diocese  on  continue 
a beaucoup  prier  pour  obtenir  la  definition  dogmatique  de  I’in- 
faillibilite  pontificate.  . . . (Ibid.  2 Juillet.) 

Praeterea  literas  maioris  et  minoris  seminarii,  quibxis  alii  suffra- 
gati  sunt,  idem  SS.  Pontifici  obtulit  (ibid.  14  Juillet). 

Dioec.  Tarbiensis.  — Capituli  ecclesiae  cathedralis  ad  SS.  Ponti- 
ficem  literae , quibus  suffragati  sunt  clerus  urbis  Tarbes,  archipres- 
byteratus  ecclesiae  cathedralis  et  decanatus  Ossun : 

Tres  Saint-Pere, 

„La  croyance  a I’infaillibilite  doctrinale  de  saint  Pierre  et 
de  ses  successeurs  a ete  la  foi  de  toute  ma  Tie;“  telles  sent  les 
dernieres  paroles  prononcees  par  notre  tres  venere  et  tres  regrette  ‘ 
pontife,  Mgr  B.-S.  Laurence,  eveque  de  Tarbes.  En  nous  quit- 
tant  avec  son  grand  age  et  ses  infirmites,  il  caressait  I’espoir  de 
mourir  au  Vatican,  dans  le  sein  du  Concile,  sous  les  yeux  et  les 
benedictions  de  Sa  Saintete.  Quel  meilleur  couronnement  d’une 
longue  carriere  episcopate!  . . . 

Sa  foi  a ete  toujours  la  notre,  comme  sa  picte  sera  toujours 
notre  modele. 

Permettez  done,  tres  Saint-Pere,  aux  chanoines  de  I’eglise 
cathedrale  de  Tarbes,  a vos  enfants  les  plus  humbles,  mais  aussi 
les  plus  privilegies,  d’associer  aux  convictions  de  leur  foi  les  sen- 
timents de  leur  reconnaissance,  d’unir  deux  pensees  qui  se  rap- 
prochent  d’elles-memes  et  de  s’ecrier  en  meme  temps:  Le  Pape 
est  infaillible  comme  la  Vierge  est  immaculee. 

Tarbes,  le  10  juin.  (Ibid.  16  Juin  et  10  Juillet.) 

Praeterea  ad  SS.  Pontificem  literas  dederunt: 

directore.s  et  alumni  maioris  seminarii  (ibid.  4 Avril), 

16  sacerdotes  decanatus  Saint-Laurent  (ibid.  13  Mai), 

19  sacerdotes  decanatus  Bagn^res  (ibid.  8 Juin), 

18  sacerdotes  decanatus  Maul^on-Barousse  (ibid.  9 Juin), 

23  sacerdotes  decanatus  Castelnau-Magnoac  (ibid.), 
sacerdotes  decanatus  Maubourguet  (ibid.  17  Juin), 

17  sacerdotes  decanatus  Eabastens  (Ibid.  3 Juillet), 
superior  et  professores  minoris  seminarii  Saint-P6  (ibid. 5 Juillet). 

Archidioec.  Tolosana.  — Canonicorum  et  parochorum  urbis  Tolosae 
ad  SS.  Pontificem  literae : 

Tres  Saint-Pere, 

Les  soussignes,  chanoines  et  cures  des  paroisses  de  la  ville 
de  Toulouse,  sont  beureux  de  venir,  au  jour  anniversaire  de  votre 
couronnement,  offrir  a Votre  Saintete  rhommage  de  leurs  voeux, 
de  leur  foi  et  de  leur  amour.  . . . 

Ils  confessent  que  vous  etes  Pierre,  et  que  sur  vous  repose, 
avec  la  religion,  I’edifice  social  tout  entier;  que  vous  avez  re^u 
mission  divine  de  confirmer  infailliblement  vos  freres,  et  qu’en 
suivant  votre  boulette,  nulle  ame  ne  pent  s’egarer. 

Ils  sont  prets,  avec  tons  les  fideles  confies  a leur  sollicitude, 
a recevoir  les  decrets  de  Votre  Saintete  et  ceux  du  saint  Concile, 
comme  les  oracles  memes  du  Ciel.  . . . 

S’ils  n’ont  pas  cru  necessaire  de  proclamer  leurs  sentiments 
plus  tot,  e’est  parce  qu’ils  se  voyaient  nol)lement  representes  avec 
tout  ce  diocese  par  leur  intrepide  arcbeveque,  dont  I’attitude  au 
sein  du  Concile  les  rejouit  et  les  rend  fiers.  . . . 

Toulouse,  le  21  Juin  1870.  (Ibid.  23  Juin.) 

Ad  Archiepiscopum  literas  dederunt  sacerdotes  conferentiae  LTsle- 
en-Uodon  et  decanatus  St.  Bertrand  de  Comrninges  (ibid.  5 et  23  Juillet). 

Dioec.  Trecensis.  — Multorum  sacerdotum  (d.  8.  lunii  315  sub- 
scripserant)  ad  SS.  Pontificem  literae : 

Tres  Saint-Pere, 

Apres  que  Votre  Saintete,  obeissant  a I’inspiration  d’en  bant, 
out  resolii  do  convoquer  le  Concile  oecumcnique  en  vertu  de  son 
autorite  supreme,  notre  esperance  a tous  fut  que  nous  verrions 
bientot  la  societe  ebretienne  delivree  des  erreurs,  aussi  nombreuses 
que  redoutablcs,  qui  depuis  longtemps  se  repandent  au  sein  des 
nations  catboliques. 

L’attente  universcllo  n’a  pas  ete  trompee;  les  decrets  du 
Concile,  rendus  a I’unanimite  des  Peres  et  confirmes  par  votre 
bouche  infaillible.  Font  deja  satisfaitc  en  partie;  et  si  nous  on 
croyons  la  ferme  assurance  qui  fait  la  joie  de  nos  ames,  elle  le 
sera  bientot  plus  completcment  encore.  . . . 


* * Vita  functus  est  Komae  exeunte  lanuario  1870. 


a Pleins  de  cette  confiance,  nous  eprouvons  pour  le  Concile 
oecumcnique  une  vive  reconnaissance;  mais  notre  gratitude  sera 
sans  egale,  si,  apres  avoir  eondamne  les  heresies,  il  daigne  mettre 
dans  une  plus  vive  lumiere  les  verites  catboliques,  sur  lesquelles 
des  homines  imprudents  ont  amasse  tant  de  nuages;  s’il  daigne 
surtout,  Tres  Saint-Pere,  proclamer  cette  veritc  que  I’univers 
catbolique  a crue  dans  tous  les  sieclos,  quo  la  foi  des  peoples  a 
toujours  pleinement  acceptee,  que  les  plus  illustres  docteurs  de 
toutes  les  ecoles  ont  toujours  defendue,  et  que  Ton  voudrait  au- 
jourd’hui  rejeter  comme  douteuse  ou  memo  erronee.  Nous  savons, 
en  effet,  que  Jesus-Christ  a remis  a Pierre  et  au  Pontife  remain, 
successeur  de  Pierre , la  supreme  autorite  dans  I’Egliso  univer- 
selle,  afin  qu’il  put  conduire  et  gouverner,  sans  jamais  redouter 
I’errcur,  et  le  people  fidele  tout  entier,  et  les  Eveques  eux-memes, 
successeurs  des  Apotres ; afin  aussi  qu’il  put  nous  proteger  et  nous 
defendre  a jamais  centre  tous  les  perils  du  monde  et  de  I’enfer.  . . . 

Nous  desirous  ardemment  que,  par  sa  definition,  le  Concile 
oecumenique  en  fasse  une  verite  de  foi ; car  nous  croyons  neces- 
saire qu’il  se  produise,  pi’incipalement  a cette  epoque,  une  mani- 
b festation  toujours  plus  eclatante  de  I’autorite  apostolique,  on  epa- 
nouissement  toujours  plus  complet  de  votre  souverain  pouvoir.  . . . 

Troyes,  le  24  Mai,  fete  de  Notre-Dame  Auxiliatrice. 

(Ibid.  8 Juin.) 

Archidioec.  Turonensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  has  literas 
multi  sacerdotes;  d.  27.  Maii  subscripserant  plus  170,  et  alumni  se- 
minarii : 

Beatissime  Pater, 

Sacerdotes  infra  scripti  ex  dioecesi  Turonensi  in  Gallia,  vesti- 
giis  inhaerentes  sui  venerabilis  Arcbiepiscopi , Vestrae  Sanctitati 
testimonium  ofterunt  reverentiae  filialis  et  devotionis  perpetuae, 
et  ex  imo  pectore  votum  emittunt,  ut  summi  Pontificis  divina  in- 
fallibilitas  verbis  apertissimis  et  quamcumque  dubitationem  remo- 
ventibus,  definiatur.  Etenim  firmiter  credunt  banc  definitionem 
nullo  modo  nocivam  fore,  ueque  catholicis,  neque  acatbolicis,  sed 
contra  perutilem  ad  bonum  Ecclesiae  regimen,  ad  confutationem 
erroris,  ad  salutem  animarum.  . . . (Ibid.  27  Mai,  cf.  12  Juin.) 

^ Dioec.  Tutelensis.  — Literas  dederunt  ad  SS.  Pontificem: 

Capitulum  ecclesiae  cathedralis ; suffragatus  est  clerus  urbium 
Tulles  (ibid.  22  Juin),  Turenne  (ibid.  16  Juillet),  decanatus 
Ussel  (ibid.  3 Juillet), 

5 sacerdotes  (ibid.  28  Juin), 

11  sacerdotes  decanatus  Seilhac  (ibid.  2 Juillet). 

Ad  Episcopum: 

11  sacerdotes  decanatus  Bort  (ibid.  15  Juin), 
superior  et  professores  minoris  seminarii  urbis  Servieres  (ibid. 
20  Juin), 

24  sacerdotes  decanatus  Beaulieu  (ibid.  22  Juin), 
sacerdotes  urbis  et  decanatus  Uzerche  (ibid.  28  Juin  et  16  Juillet), 
sacerdotes  decanatus  Brives  (ibid.  14  Juillet). 

• 

Dioec.  Valentinensis.  — Literas  ad  SS.  Pontificem  dederunt  6 ca- 
nonici  ecclesiae  cathedralis : 

Tres  Saint-Pere, 

A la  vue  du  redoublement  d’injures  ct  de  calomnies  qui,  de 
d tous  les  rangs  de  la  societe  et  meme  du  sacerdoce,  se  decbainent 
centre  le  Concile  du  Vatican,  centre  le  Saint-Siege  et  la  Papaute, 
nous  soussignes  membres  formant  la  majorite  du  ebapitre  cathe- 
dral de  Valence,  venons  protester  aupres  de  Votre  Auguste  Per- 
sonne  centre  tant  d’iniquites,  ct  unir  I’expression  de  notre  bom- 
mage  et  de  notre  filial  devouement  a celle  des  sentiments  d’obeis- 
sance  et  de  profonde  veneration  qui  lui  parvient  de  tous  les  points 
du  monde  et  de  tous  les  degres  de  cette  bierarebie  sacrce  dont 
Elle  est  le  Chef  divinement  institue. 

Temoins  de  la  tradition  de  notre  Eglise,  dont  nous  sommos 
le  Senat  en  vertu  dcs  saints  Canons,  nous  venons,  Tres  Saint-Pere, 
dans  cette  circonstanco  solennelle  ou  il  u’est  plus  permis  de  se  tairo, 
lorsquc  tant  d’autros  abusent  do  la  faculte  d’ecriro  et  de  parlcr, 
vous  attestor  que  le  diocese  de  Valence  reconnait  les  bautes  i)rc- 
rogatives  conferees  par  notre  divin  Maltre  a saint  Pierre  et  a ses 
successeurs,  et  que,  notamment  en  ce  qui  concerne  votre  infixilli- 
’ bilite  dogmatique  et  morale,  les  cinq  cents  pretres  dont  se  com- 
pose le  clcrge  de  ce  vaste  diocese,  sans  y comprendre  les  regu- 
liers,  professent  ouvertement  cette  infaillibilitc  avec  I’Egliso  uni- 


1467 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1468 


verselle  et  avec  les  Peres,  les  Docteurs  et  les  Theologiens  de  tons  a 
les  temps  et  de  tons  les  lieux.  Bien  plus,  ils  desirent  et  ils  re- 
gardent  comme  une  consequence  necessaire  de  la  definition  de  ce 
dogme  la  condamnation  explicite,  par  le  Concile  oecumenique,  du 
gallicanisme  qui,  plus  d’une  fois,  a failli  entratner  la  nation  fran- 
gaise  dans  le  schisme  et  dans  I’licresie.  . . . (Ibid.  16  Mars.) 

Sulfragati  sunt  sacerdotes  arcbipresbyteratuum  Saint-Vallier  (ibid. 

26  Mars),  Die  et  Saillans  (ibid.  1 Avril),  Grand-Serre  (ibid.  7 Avril), 
Dieu-le-Fit  (ibid.  13  Avril);  13  sacerdotes  arcliipresbyteratus  Luc- 
eii-Diois),  9 sacerdotes  archipresbyteratus  Pierrelatte  (ibid.  22  Mai), 

6 sacerdotes  praeter  alios  ex  aliis  dioecesibus  (ibid.  26  Mars),  10  sa- 
cerdotes (ibid.  23  Mai). 

Ad  SS.  Pontificem  praeterea  literas  dederunt; 
clerus  urbis  luliae  Valentiae  (ibid.  21  Mars), 

19  sacerdotes  archipresbyteratus  Chabeuil  et  aliquarum  paroe- 
ciarum  adiacentium  (ibid.  31  Mars)  ; suffragati  sunt  3 sacer- 
dotes (ibid.  7 Avril), 

19  sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Donat  (ibid.  17  Avril), 

7 sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Paul-trois-Chateaux  (ib. 

10  Juin),  ^ 

10  sacerdotes  archipresbyteratus  Grignan  (ibid.  17  Juin), 

10  parochi  archipresbyteratus  La  Motte-ChalanQon  (ib.  2 Juillet). 

Dioeo.  Vallis  Vidonis.  — Dederunt  ad  Episcopum  literas  omnes 
sacerdotes  (23)  decanatus  Loiron  (ibid.  12  Juillet). 

Revmus  Wicart  in  epistola  d.  26.  Apr.  1870.  ad  suum  clerum 
data  inter  alia  haec  scribit: 

Vingt  fois  j’ai  eu  le  desir  de  vous  ecrire.  J’ai  merae  com- 
mence diverses  lettres,  jamais  je  n’ai  pu  me  decider  a en  finir 
aucune.  Je  retombais  toujours  dans  les  idees  qui  m’ont  tant 
occupe  il  y a quelques  niois.  Mais  a quoi  pouvaienfc  servir  de 
nouvelles  manifestations?  Elies  etaient  superflues.  Ce  n’est  pas, 
assurement,  que  je  retracte  ou  que  je  regrette  une  seule  des 
lignes  que  j’ai  tracees  pour  le  clerge  et  surtout  pour  les  fideles 
de  mon  diocese.  Non,  pas  un  mot,  pas  un  seul!  Aujourd’hui, 
si  c’etait  a refaire,  je  parlerais  probablement  avec  plus  de  calme, 
en  termes  mieux  choisis  peut-etre;  mais  le  fond  serait  le  meme, 
aussi  ferme,  aussi  energique  que  le  premier.  N’en  doutez  pas. 

Un  assez  grand  nombre  d’entre  vous  m’ont  ecrit  a ce  sujet  ^ 
des  lettres  dont  je  pouvais  me  passer,  mais  que  j’ai  cependant 
ete  heureux  de  recevoir  et  dont  j’aurais  voulu  les  remercier.  Mais 
comme  je  n’ai  repondu  a aucune  de  celles  qui  me  sent,  a cette 
meme  occasion,  venues  de  presque  toutes  les  parties  de  la  France, 
et  jusque  du  fond  de  I’Amerique,  je  me  suis  egalement  impose 
le  silence  envers  vous-memes,  quand  c’etaient  de  venerables 
doyens  qui  m’envoyaient,  avec  toutes  les  signatures  de  leur  canton, 
une  lettre  ecrite  au  nom  de  tons  ou  un  texte  imprime.  Je  gar- 
dais  ce  silence.  Messieurs,  pour  ne  pas  avoir  I’air  d’etablir  des 
categories  et  de  faire  des  distinctions  entre  les  pretres  du  diocese. 
Non,  point  de  distinction  entre  vous,  ni  dans  mon  coeur,  ni  dans 
mes  actes,  parce  que  je  sais  et  je  suis  silr  que  vous  etes  tons  bons, 
que  vous  avez  tous  les  memes  sentiments  sur  les  droits  et  les 
prerogatives  qui  appartiennent  au  Souverain  Pontife,  ct  que  vous 
lui  etes  egalement  attaches. 

Aucun  de  vous  ne  doiite  de  I’infaillibilito  du  Vicaire  de  Jesus- 
Christ  dans  I’enseignement  doctrinal  de  la  foi ; et  s’il  restait,  il  y 
a quelques  mois,  deux  ou  trois  partisans  peut-etre  dans  le  clerge 
de  ce  qu’on  nomme  I’inopportunite  d’une  definition  sur  ce  point, 
I’extreme  abus  que  de  mallieureux  journalistes  et  leurs  plus  mal- 
heureux  inspirateurs  ont  fait  de  ce  prHexle-la,  aura  suffi  pour 
les  en  degouter  a jamais.  . . . (Ibid.  15  Mai.) 

Dioec.  Vapinoensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  capi- 
tuluni  et  canonici  honorarii: 

Beatissime  Pater, 

Quum  multa  ex  variis  Galliae  dioecesibus  prodierint  adhae- 
sionis  m.onumenta  doctrinae  infallibilitatis  Summi  Pontificis  quae 
nunc  in  concilio  oecumenico  tractanda  occurrit,  canonici  Ecclesiae 
catbedralis  Vapincensis  eadem  fide  firmati,  ad  pedes  Sanctitatis 
Vestrae,  humiliter  atque  devotissirao  corde  conveniunt,  summae 
suae  venerationis  fidele  praestantes  obsequium. 

Credimus  ergo  et  profitemur,  Beatissime  Pater,  existere  in 
Ecclesia  Magisterium  supremum,  permanens,  universale,  cuius  de- 
finitiones  ab  omni  erroris  et  deficientiae  periculo  sunt  immunes, 
quibus  sese  submittere  tenentur  omnes  fideles  tamquam  summae 
et  infallibili  regulae  fidei  ct  morum. 


Credimus  insuper  et  profitemur  hocce  magisterium  a Christo 
commissum  fuisse  beato  apostolo  Petro  et  successoribus  eius  in 
sede  Romana,  quam  sedem  toto  rairante  terrarum  orbe,  omnium- 
que  fidelium  plausu,  tot  praeclaris  virtutibus  ornat  Sanctitas  Vestra. 
Et  banc  doctrinam , nempe  inerrantiam  personalem  summi  Ponti- 
ficis, utpote  Scripturae  sacrae,  sanctorum  Patrum  tradition!,  atque 
praxi  omnium  saeculorum  consentaneam , firma  fide  summaque 
religione  tenemus. 

Nunc,  Sanctissime  Pater,  haec  vota  nostra  vehementi  cordis 
desiderio  exposcimus,  ardenterque  exoptamus,  ut  splendidissima 
luce  resplendent  doctrina  inerrantiae  vicarii  Christi,  et  ad  dogmatis 
normam  adducatur  a Vaticano  concilio;  supplicationibus  nostris 
efflagitantes,  ut  occuiTamus  omnes  in  unitatem  fidei  et  fiat  unum 
ovile  et  unus  Pastor  infallibiliter  docens.  . . . (Ibid.  19  Juin.) 

Suffragati  sunt  sacerdotes  arcbipresbyteratuum  La  Batie-Neuve 
(ibid.)  et  Savines  (ibid.  12  Juillet). 

Praeterea  ad  SS.  Pontificem : 

22  sacerdotes  urbis  Vapinci  (ibid.  21  Juin) ; suffragati  sunt 
86  alii  sacerdotes  (ibid.  3 et  10  Juillet), 

6 parochi  conferentiae  Remollon  (ibid.  12  Juillet). 

Ad  Episcopum : 

sacerdotes  archipresbyteratus  Saint-Arey  (Serres)  (ib.  28  Juin). 

D.  18.  lulii  180  dioecesis  sacerdotes  telegrammate,  cui  iam  antea 
subscripserant  „audita , quam  perardenter  optabant , definitione  dog- 
matica  de  Romani  Pontificis  infallibilitate,  magno  et  amantissimo  Pio  IX. 
corde  et  animo“  gratulati  sunt  (ibid.  24  Juillet). 

Dioec.  Venetensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

3 sacerdotes  (ibid.  30  Juin) ; suffragati  sunt  22  sacerdotes 
(ibid.  4 Juillet),  24  (ibid.  12  Juillet),  7 (ibid.), 

24  sacerdotes  decanatus  Sancti  Petri  (ecclesiae  cathedralis) 
(ibid.  10  Juillet), 

14  sacerdotes  decanatus  Sarzeau  (ibid.  12  Juillet). 

Dioec.  Versaliensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

18  sacerdotes  decanatus  Magny-en-Vexin  (ibid.  20  Mai), 

33  parochi  decanatuum  Bonnieres  et  Marines  (ibid.  22  Juin). 

Ad  Episcopum: 

16  sacerdotes  decanatus  Pontoise  (ibid.  20  Mai), 

20  sacerdotes  decanatus  Montmorency  (ibid.  21  Mai), 

16  sacerdotes  decanatus  Luzarches  (ibid.  26  Mai), 

11  sacerdotes  decanatus  Milly  (ibid.  8 Juin), 

15  sacerdotes  decanatus  Argenteuil  (ibid.  12  Juin), 

21  sacerdotes  decanatus  Longjumeau  (ibid.  30  Juin). 

Dioec.  Virdunensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas  sacer- 
dotes (26)  decanatus  Fresnes-en-Woevre : 

Tres  Saint-Pere, 

Depuis  un  certain  temps,  a notre  grande  et  joyeuse  satis- 
faction, il  ne  se  passe  point  de  jour  sans  que  le  clerge  fran^ais 
du  second  ordre  depose  a vos  pieds  quelque  touchant  temoignage 
des  sentiments  qu’il  professe  a I’egard  de  votre  personne  venerable 
et  de  VOS  prerogatives  sacrees. 

Jaloux  de  suivre,  sans  plus  de  retard,  I’impulsion  donnee  par 
un  si  noble  exemple,  les  soussignes  pretres  du  Doyenne  des  Fresnes- 
en-Woevre,  diocese  de  Verdun,  s’empressent,  par  I’envoi  de  cette 
lettre,  de  faire  parvenir  a Votre  Saintete  un  gage  authentique  de 
leur  foi  profonde  a tous  les  privileges  dont  I’Evangile  et  la  Tra- 
dition la  plus  constante  et  la  plus  certaine  vous  investissent , en 
qualite  de  Vicaire  de  Jesus-Christ,  et,  par  la  meme  occasion,  une 
attestation  formelle  de  leur  zele  pour  la  defense,  dans  toute  leur 
integrite,  des  droits  incontestables  qui  vous  appartiennent  en  qua- 
lite de  Prince  temporel.  . . . 

Quant  aux  sentiments  du  diocese  concernant  la  definition  de 
I’infaillibilite  du  Souverain  Pontife,  en  tant  que  Docteur  oecu- 
menique, nous  ne  craignons  pas  d’avancer  qu’ils  sent  on  ne  pent 
plus  favorables;  chez  nous,  la  masse  des  vrais  fidMes  et  I’im- 
mense  majorite  des  pretres,  sinon  tous,  sont  infaillibilistes.  . . . 
(Ibid.  4 Avril.) 

Praeterea : 

12  sacerdotes  decanatus  Stenay  (ibid.  14  Mai), 

parochi  decanatus  Vigiieulles  (cf.  ibid.  22  Juin). 

Dioec.  Vivariensis.  — Dederunt  ad  SS.  Pontificem  literas: 

clerus  archipresbyteratus  Saint-Pierreville  (ibid.  12  Juin), 

17  sacerdotes  archipresbyteratus  Joyeuse  (ibid.), 

10  sacerdotes  archipresbyteratus  Valgorge  (ibid.  15  Juin), 

3 canonici,  10  archipresbyteri,  quorum  8 suo  et  suorum  archi- 
presbyteratuum  nomine,  et  2 alii  sacerdotes  declarant: 


1469 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Aniraorum  motus  in  Gallia  et  inter  Pati’es  Concilii.  Doc.  442. — 443. 


1470 


Nous , soussignes , chanoines , arcliipretres , cures , vicaires  et  a 
pretres  du  diocese  de  Viviers,  adherons  de  coeur  et  d’ame  aux 
nobles  paroles  et  aux  energiques  protestations  de  M.  Lavalette, 
archipretre  de  Viviers,  et  membi-e  du  Chapitre,  prononcees  au 
Vatican  au  nom  des  trois  cents  pretres  ft’angais  admis  par  Sa 
Saintete  Pie  IX  a une  audience  solennelle. 

Nous  repetons  done  apres  lui : 

Tres  Saint-Pere,  tons  nous  aimons  etc.  v.  infra  b— c. 

(Ibid.  27  Mai.) 

Praeterea  suffragati  sunt  17  sacerdotes  archipresbyteratus  Chay- 
lard  (ibid.  14  Juin). 

Ad  Episcopum  dederunt  literas: 
sacerdotes  archipresbyteratus  Serri^res  (ibid.  10  Fdvrier). 

R.  D.  Lavalette,  archipresbyter  Vivariensis,  nomine  trecentorum 
sacerdotum  gallorum,  qui  19.  Maii  1870.  ad  audientiam  admissi  erant, 
his  verbis  SS.  Pontificem  allocutus  est : 

Tres  Saint-Pere, 

Accourus  de  tons  les  dioceses  de  France  pour  venerer  le  tom-  b 
beau  des  saints  Apotres  et  contempler  un  moment  le  successeur 
de  Saint-Pierre  et  le  Vicaire  de  Jesus-Christ,  nous  sommes  heu- 
reux  de  pouvoir  temoigner  a Votre  Saintete  tout  I’amour  et  toute 
la  veneration  dont  nos  coeurs  sont  remplis  pour  Votre  auguste 
Personne,  en  meme  temps  que  le  devouement  sans  homes  des 
fidMes  confies  a notre  sollicitude  pastorale. 

Tres  Saint-Pere,  tons  nous  aimons  a nous  attacher  inviolable- 
ment  a Votre  Personne  sacree,  et  toujours  nous  nous  tournerons 
vers  File  comme  vers  une  infaillible  boussole.  Malgre  les  nuages, 
malgre  les  tempetes,  unis  a Votre  Paternite  pour  la  vie  et  pour 
la  mort,  nous  voudrions  hater  de  nos  voeux  unanimes  le  moment 
ou  nous  pourrons  chanter  avec  toute  I’Eglise  catholique : „Nous 
croyons  a I’infaillibilite  du  Vicaire  de  3.-0.“ 

Vive  le  Pape  infaillible  ! ! ! (Ibid.  22  Mai.) 

Nota.  In  superioribus  intelligendae  sunt  voces: 

decanatus  = doyennd  (vel  etiam  = canton),  archipresbyteratus 
==:  archipretrd  (interdum  etiam  = canton),  conferentia  — con- 
ference, tractus  = district,  regio  = arrondissement. 

c 

443. 

Breves  quaedam  pontifieiae  infallibilitatis  professiones,  quas  Galliae 
saeerdotes  ac  laici,  dum  obolos  S.  Petri  ad  succurrendum  Sum- 
mo  Pontifici  in  sustinendis  pro  Concilio  impensis  conferunt , in 
ephemeride  L'Univers  ediderunt '.  Exhibentur  in  184  huius  ephe- 
meridis  diurnis  plagulis  pluriraorum  sacerdotum  laicorumque  no- 
mina  cum  ipsorurn  donis  fideique  testimoniis.  Ex  hisce  testimoniis 
sequuntur  hie  ea  solum,  quae  in  12  plagulis,  idque  latine  scripta, 
oecurrunt.  (V.  Roskovdny,  Rom.  Pontifex.  T.  VII.  p.  137  sqq.) 

1.  Quam  speciosi  pedes  convenientium  ad  beatissimi  Aposto- 
lorum  Principis  Sedem,  c.aiholicae  unitatis  centrum,  atque  Episco- 
patus  apicem,  unde  Episcopatus  ac  tota  eitisdem  nominis  auctoritas 
emersit.  — Amantissimo  Pontifici  et  Regi,  omnium  Pastorum  Pastori, 
ori  totius  Ecclesiae  infallibili,  soli  Apostolorum  successori,  qui  super 
orbem  terrarum  iurisdictionem  ordinariam  accepit.  — {L’Univers 
1869.  n.  904.) 


‘ * Ludovicus  Veuillot,  ephemeridis  editor,  quum  obolos  S.  Petri 
SS.  Pontifici  traderet,  has  addidit  literas : 

Tr^s  Saint-P^re! 

Prosternd  h vos  pieds,  j’apporte  une  nouvelle  offr.ande  fournie 
par  la  souscription  ouverte  dans  les  bureaux  de  I’Univers  afin  de  vous 
aider  h subvenir  aux  frais  du  Concile. 

Cette  souseription  qui  continue  est  alimentde  par  I’obole  du  pau- 
vre , surtout  par  I’obole  du  pr&tre , plus  pauvre  en  France  que  les 
plus  pauvres,  mais  plus  gdnereux  que  les  plus  opulents.  Ces  oboles 
sent  des  actes  de  foi  et  d’amour  envers  le  vicaire  de  .I6sus-Christ. 

Elies  confessent  votre  mission  d’autoritd  et  de  salut.  Elies  re- 
mercient  notre  Sauveur  qui  a donnd  Pierre  au  monde,  et  qui,  en  nos 
jours  inquiets,  vous  a mis  sur  ce  throne  de  lumi6re  et  de  justice  pour 
abattre,  pour  confirmer  et  pour  6difier,  de  telle  sorte  que  par  ce  ma- 
gist^re  infaillible  nos  esprits  reqoivent  la  certitude  et  nos  ames  la  paix. 

Pour  les  souscripteurs , pour  mes  collaborateurs  de  I’Univers  et 
pour  moi,  leur  heureux  lntcrm6diaire,  j’implore  humblement  la  bene- 
diction apostolique. 

Rome,  8 Mai.  Louis  Veuillot. 


2.  Audio  edictum  fuisse  promulgatum,  et  quidem  pererato- 
rium:  Summus  Pontifex,  Episcopus  Episcoporum,  dixit.  (Tertull.) 
— Firmiter  credo,  Sanctam  Apost.  Sedem  et  Romanum  Pontificem 
in  universum  orbem  tenere  Primatum,  et  ipsum  Pontificem  Roma- 
num  successorem  esse  B.  Petri  principis  Apostolorum , et  verum 
Christi  Vicarium,  totiusque  Ecclesiae  Caput,  et  omnium  Christia- 
norum  Patrem  et  Doctorem  infallibilem  existere,  et  ipsi  in  B.  Petro 
pascendi,  regendi  et  gubernandi  universam  Ecclesiam  a D.  N.  I.  C. 
plenum  potestatem  traditam  esse.  — {L’Univei's  1869.  n.  905.) 

3.  Venerabili,  ineffabili,  infallibili  Patri,  Pio  IX.  — (L’Utii- 
vers  1869.  n.  906.) 

4.  Pio,  Doctori  infallibili:  ad  illius  auctoritatem  pertinet  edi- 
tio  symboli,  ad  cuius  auctoritatem  pertinet  f naliter  determinare 
ea  quae  sunt  fidei,  ut  ab  omnibus  inconcussa  fide  teneantur.  Hoc 
autem  pertinet  ad  auctoritatem  Summi  Pontificis.  — Quaelibet 
obiiciant  meditantes  schismata  Galli,  Petre,  tibi  lesus  credidit  ipse 
gregem.  — Ad  quem  ibimus?  Loquere,  Piissime  Pater;  verba  vitae 
aeternae  habes.  ■ — {L’Univers  1869.  n.  907.) 

5.  Estis  enim  Vos,  Pater  Sanctissime,  lesu  Christi  Vicarius, 
totum  corpus  Ecclesiae  repraesentans , qui  claves  regni  coelorum 
babetis,  nec  congregatum  totum  Generate  Concilium  sine  Vobis, 
et  nisi  per  Vos  posset  cognoscere  (Deputati  Galliae  ad  Clemen- 
tem  V.).  — Nec  adversus  Petrum,  nec  adversus  Ecclesiam  portae 
praevalere  poterunt  inferorum  (Grig.).  — Super  hanc  petram  aedifi- 
caho  Ecclesiam  meani.  — Liquido  constat,  veteres  Ecclesiae  Galli- 
canae  Proceres  hanc  in  Summis  Pontificibus  Petri  successoribus  in- 
fallibilitatem  semper  agnovisse  (Duvallius).  — Scitis  synodalium 
legum  esse,  ut  in  rebus,  quae  ad  Ecclesiae  statum  pertinent,  si 
quid  fuerit  dubitationis  exortum,  ad  Romanae  Ecclesiae  Maximum 
Sacerdotem  quasi  ad  Caput  nostrum  membra  sequentia  recurramus 
(Avitus  Vienii.).  — {L’Univers  1869.  n.  908.) 

6.  Non  ad  Concilium  Generate  a Papa  appellari  potest,  quia 
Papa  Omni  Concilio  superior  est : nec  robur  habet,  quidquid  agitur, 
nisi  auctorilate  Romani  Pontificis  roboretur  et  confirmetur  (Anto- 
ninus). — {L’Univers  1869.  n.  909.) 

7.  Pastori  Pastorum,  Episcopo  Episcoporum:  noverimus  certe, 
B.  Pater,  quanta  cura,  quanta  sapientia,  quanta  fortitudine  catho- 
licae  veritatis  oracula,  sanctae  Ecclesiae  libertatem,  ac  divina  et 
regalia  Sedis  Ap.  iura.  Doctor  infallibilis,  invictusque  propugnator 
definieris  atque  vindicaveris.  — Infallibilitas  Papae  est  infalli- 
bilitas  Christi  ipsius,  qui  cum  Papa  et  per  Papam  regit,  gubernat 
et  pascit  Ecclesiam  suam  secundum  divinam  ipsius  promissionem 
et  institutionem.  — {L’Univers  1869.  n.  911.) 

8.  1682  (famosa  Declaratio)  abeat  quo  libueritl  — Vox  Pii, 
vox  Petri,  vox  Christi.  — {L’Univers  1869.  n.  912.) 

9.  Sanctissimo  Pio  IX. , Pontifici  Summo,  Pastorum  Pastori, 
infallibili  Doctori,  iudici  iniudicabili,  Eccle.siae  Dei  Capiti,  Auctori- 
tatis  fonti,  unitatis  centre,  Verbi  Dei  oraculo,  sine  quo  non  valent 
Concilia,  sed  omnia  prorsus  invalida  et  nulla.  — ■ Auferte  gentem 
perfidam  credentium  de  finibus,  ut  unus  omnes  unicum  ovile  nos 
Pastor  regat.  — Qui  sequitur  me,  non  ambulat  in  tenebris,  sed 
babebit  lumen  vitae.  — Romanus  Pontifex  est  ludex  vice  Christi, 
cui  secundum  magisteria  divina  obtemperare  debet  fraternitas  uni- 
versa,  et  Deus  unus  est,  et  Christus  unus,  et  una  Ecclesia,  et 
Cathedra  una  super  Petrum  Domini  voce  fundata  (Cypr.).  — Ernra- 
verunt  a fide  et  inseruerunt  se  doloribus  multis  (Gallicani,  P.  Hya- 
cinthus,  et  Maret);  tu  autem,  o homo  Dei,  baec  fuge,  sectare 
fidem.  — {L’Univers  1869.  n.  921.) 

10.  Summo  Pontifici  ex  cathedra  infallibili.  — Credo  Papam 
infallibilem.  — Omnia  in  ipso  (R.  P.)  constant.  — Domine,  salva 
nos,  perimus,  et  libera  nos  a malo  GalUcano.  — Domine,  tu  ex- 
urgens  misereberis  Romae,  quia  tempus  miserendi  eius,  quia  venit 
tempus.  Quoniam  placuerunt  servis  tuis  lapides  eius,  et  terrae  eius 
miserebuntur.  . . . Quia  aedificavit  Dominus  Romam,  et  videbitur 
in  gloria  sua.  — Beatus  Petrus  princeps  est  fidei  (Ambr.).  — Manet 
Petri  privilegium  (Leo  M.).  — Vana  locuti  sunt  unusquisque.  Dirige 
me  in  veritate  tua  et  doce  me.  — {L’Univers  1869.  n.  927.) 

11.  Lapis  autem  (Petrus,  nunc  Pius  IX.)  qui  percusserat  sta- 
tuara  (omnia  scilicet  Satanae  regna,  necnon  et  universa  errorura 
propugnacula,  novissimeque  Gallicanismum)  factus  est  nions  mag- 
nus,  et  implevit  universam  terrain.  — Dilectissimo  Patri,  Pontifici 
Regi,  Petrae  immotae,  lapidi  angulari,  Pastori  agnoimm  et  ovium, 
confirmanti  fratres  suos,  Doctori  proinde  infallibili.  Exurgat,  et 
dissipentur  ininiici  eius;  loquatur,  et  causa  finita  sit  omnis.  — 
{EUnivers  1869.  n.  933.) 


1471 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1472 


12.  Os  Pii  loquetur  sapientimn,  et  lingua  eius  loquetur  indi- 
cium. Lex  Dei  eius  in  corde  eius,  idee  non  nutahimt  pedes  eius. 
— Illud  assero,  ac  fidenter  quidem  assero,  pestem  eos  Ecclesiae 
ac  perniciem  ajferre,  qui  ant  negant  Romantim  Poniificem  Petro 
in  fidei  doctrinaeqne  auctoritate  snceedere,  ant  certe  adstruunt, 
Pnmmum  Ecclesiae  Pastor em,  quicunque  tandem  ille  sit,  errare  in 
fidei  iudicio  posse  (Melch.  Canus).  — Tu  sanae  doctrinae  nobis 
Magister,  tu  unitatis  centrum,  tu  populi  lumen  indeficiens  a divina 
sapientia  praeparatum.  Tu  petra  es  et  ipsius  Ecclesiae  funda- 
mentum,  contra  quod  inferorum  portae  numquam  praevalebunt. 
Te  loqucnte  Petrnm  audimus,  te  decernente  Christo  obtemperamus 
(Decl.  Episcoporum  a.  1862).  —.Pater  Sanctissime,  tu  Christi  imples 
vicem,  tihi  soli  dicta  sunt  haec  verba : confirma  fratres  tuos.  Os  aperi, 
et  da  cunctis  saluteni  et  pacem.  — Veritas  calholica  est:  Ponti- 
ficem  definientem  ex  cathedra  esse  regnlam  fidei,  qui  errare  non 
potest,  quando  aliquid  anthentice  proponit  universae  Ecclesiae  tam- 
quam  de  fide  divina  credendum  (Suarez).  — (L’fJwwers  1869.  n.939.) 

444. 

D.  15.  Mart.  1870.  — Henrici  Comitis  de  Chambord  ad  SS.  Pontificem 
literae , quibus  profitetur , velle  se  vivere  et  mori  obedientem 
filium  infallibilis  Vicarii  lesu  Cbristi. 

Tres  Saint-Pere, 

Je  ne  puis  resister  au  desir  de  remercier  Votre  Saintete,  en 
mon  nom,  et  au  nom  de  ma  femme,  des  benedictions  toutes  par- 
ticulieres  qu’elle  a bien  voulu  nous  envoyer.  . . . 

En  ce  moment  ou  les  ennemis  de  TEglise  redoublent  de  vio- 
lence dans  leurs  attaques  centre  elle,  c’est  un  besoin  pour  moi  de 
venir  renouveler  a Votre  Saintete  mes  protestations  de  tendresse 
liliale  pour  sa  personne,  et  d’inviolable  attacliement  a la  cbaire 
de  St.  Pierre,  Roc  inebranlable  centre  lequel  tons  les  efforts  de 
I’enfer  viendront  se  briser.  Quelle  affliction  pour  moi  de  n’avoir 
pas  pu,  par  des  motifs  de  discretion  que  Votre  Beatitude  a com- 
pris,  aller  moi-meme  lui  dire  de  vive  voix  que  je  veux  vivre  et 
mourir  en  fils  soumis  du  representant  Infaillible  de  Jesus-Clirist 
sur  la  terre,  et  que  j’aspire  apres  le  jour  ou  je  pourrai  lui  prouver 
d’une  maniere  efficace  mon  entier  devouement. 

Je  la  prie  de  recevoir  le  nouvel  hommage  du  respect  avec 
lequel  je  suis,  tres  Saint-Pere,  de  Votre  Saintete  le  devot  fils 

Frolisdorf,  le  15  Mars  1870.  Henri. 

3.  Documcnta  spectantia  ad  animorimi  motiis  ex  infallihilitatis 
quaestione  ortos  in  Germania. 

445. 

D.  8.  Ian.  1870.  — Comes  Arnim,  septentrionalis  Gerraaniae  foedera- 
torum  Romae  orator , Ignatium  Doellinger , professorem  Mona- 
cbiensem , de  rebus  Romae  gestis,  praesertim  de  petlta  a quin- 
gentis  Patribus  infallibilitatis  defiiiitione  certiorem  facit  monetque, 
summi  moment!  esse,  ut  catholic!  Germaniae  his  conatibus  deft- 
niendae  infallibilitatis  coniunctis  viribus  obsistant. 

Rom,  8.  Januar  1870. 

Ich  benutze  beute  die  Gelegenheit  einer  Curiersendung,  um 
Ihnen  — der  mir  ertlieilten  giitigen  Erlaubniss  gemiiss  — einige 
Worte  zu  schreiben. 

Ueber  das,  was  auf  und  neben  dem  Concil  sicli  zutriigt,  haben 
Sie  so  viele  Quellen  der  Information,  dass  ich  Ihnen  in  dieser  Be- 
ziehung  nichts  Neues  sagen  kann.  Namentlich  wird  Ihnen  be- 
kannt  seiu,  dass  die  Bischofe  von  Paderborn  und  Regensburg  die 
Hauptpromotoren  einer  Kundgebung  sind,  welche  die  Definirung 
der  Infallibilitat  verlangt  und  nach  iibereinstimmenden  Angaben 
500  Unterschriften  gefunden  hat.  Dieser  Kundgebung  stehen  ge- 
geniiber  zwei  Petitionen  der  ungarisch-deutschen  Gruppe.  Die  eine 
derselben  welche  nur  25  Namen  trilgt,  ist  eine  Rechtsverwahrung 
im  allgemeinen;  die  andere^  (mit  40  Unterschriften)  richtet  sich 
gegen  die  alle  Discussion  verhindernde  Acustik  der  Aula  und 
bittet  um  die  bisher  vorenthaltene  Erlaubniss,  die  stenographischeii 
Berichte  einsehen  zu  diirfen  und  die  Abhandlungen  der  Bischofe 
liber  die  vorgelegten  Fragen  behufs  Mittheilung  an  die  Bischofe 
ohne  Censur  drucken  lassen  zu  diirfen.  Sie  sehen,  man  ist  be- 
scheiden  und  die  Organisation  ist  so  mangelhaft  wie  der  Muth. 


a Was  nun  die  Definirung  der  Infallibilitat  und  die  praktische 
Wirkung  der  Martin-Senestrey’schen  Adresse  betrifft,  so  bin  ich 
nicht  vollstiindig  iiberzcugt,  dass  man  im  Vatican  die  Definirung 
wirklich  vornehmen  will.  Es  ist  im  Gegentheile  sehr  wohl  mog- 
lich,  dass  man  sich  dort  durch  die  Demonstration  der  Fiinfhundert 
befriedigt  fiihlen  und  ein  tugendhaftes  Beispiel  grosser  Massigung 
geben  wird.  Hiermit  wiirdo  aber  meines  Erachtens  gar  nichts 
gewonnen  sein.  Denn  wenn  man  auch  die  argsten  Zumuthungen 
an  die  Gewissen  in  dieser  Weise  umgehen  kann,  so  bleibt  doch 
um  so  sicherer  ein  Bodensatz  curialistischer  und  rechtsbestiindig 
gewordener  Usurpationen  zuriick,  mit  dem  neue  papalistische 
Uebergriffe  und  die  im  Vatican  fiir  unzweifelhaft  gehaltene  In- 
fallibilitat frohlichst  gedeihen  konnen. 

Dies  ist  die  Folge  der,  wie  mir  scheint,  unpraktischen  Tactik 
der  Antidefinitionisten.  Es  kam  vor  allem  darauf  an,  die  Rechts- 
hesUindigheit  des  Concils  in  seiner  jetzigen  Zusammensetzung  und 
die  Verbiudlichkeit  der  Organisation  und  Geschliftsordnung  anzu- 
greifen , welche  die  Curie  dem  Concil  octi-oyirt  hat.  Wenn  man 
von  vornherein  das  Ketz  zerreisst,  welches  Vatican  und  Gesu  den 
b Vatern  liber  die  weisen,  aber  schlichternen  Haupter  geworfen  hat, 
fiillt  die  Infallibilitat  von  selbst  durch  die  Maschen.  Jetzt  kann 
die  Curie  wohl  die  Infallibilitat  bis  auf  weiteres  bei  Seite  liegen 
lassen,  das  Netz  bleibt  aber  unversehrt,  sollte  man  es  auch  etwas 
elastischer  machen  an  den  Stellen,  wo  es  zu  empfindlich  drlickt. 
Im  Grunde  — wozu  braucht  die  Curie  die  Infallibilitat,  wenn  sie 
jederzeit  ein  Concil  berufen  kann,  wie  das  erste  vaticanische,  und 
dem  Concil  vorschreiben  darf,  wie  und  was  es  sagen  soli? 

Unter  den  Vatern  sind  wohl  einige,  welche  begriffen  haben, 
dass  sie  in  gewissem  Sinne  Gefangene  des  Papstes  sind,  seitdem 
sie  sich  schwankenden  Fusses  auf  den  Rechtsboden  gestellt  haben, 
auf  welchen  man  sie  verlockt  hat.  Aber  im  allgemeinen  ist  doch 
die  Stimmung  zu  miichtig  geworden,  in  welche  man  sich  bei  ver- 
schiedenen  Anlassen  seit  20  Jahren  hineinphantasirt  hatte.  Diese 
Feststimmung  war  nun  freilich,  als  mit  dem  Concil  Ernst  wurde, 
einigermassen  durch  die  Erwiigung  verbittert  worden,  wie  wohl 
die  katholischen  Bcvulkerungen  sich  zu  den  Dingen  stellen  wlir- 
den,  welche  in  Rom  vorbereitet  und  Schwarz  auf  Weiss  nach  der 
Ileimath  zuriickgebracht  werden  sollten.  Aus  solchen  Erwagungen 
c ging  Fulda  hervor  und  die  Quasiopposition  der  deutschen  Bischofe 
ist  dadurch  hervorgerufeu. 

Indessen,  je  langer  man  von  der  Heimath  entfernt  bleibt  und 
je  langer  man  den  Einwirkungen  des  spirito  Romano  ausgesetzt 
ist,  desto  mehr  schwindet  die  Erinnerung  an  Fulda  aus  den  Ge- 
dachtnissen.  „Ils  sent  tons  excellents^,  sagt  man  hier,  „mais  ils 
ont  perdu  les  grandes  idees  de  I’Eglise:  il  leur  faut  deux  mois 
de  Rome  et  tout  le  monde  sera  d’accord.“ 

Bis  auf  einen  gewissen  Grad  ist  das  vollkommen  wahr.  Einen 
grossen  Theil  der  Schuld  dieser  allmahlichen  Annaherung  an  die 
grandes  conceptions  trilgt  aber  die  katholische  Welt  in  Deutsch- 
land, welche,  soweit  ich  sehe,  kein  Lebenszeichen  gibt  und  durch 
ihre  Ilaltung  den  Vatern  des  Concils  nicht  hinreichende  Stiitze 
gewiihrt  oder,  wenn  man  so  will,  nicht  unbequem  genug  wird. 
Es  scheint  mir  daher  von  der  grossten  Wichtigkeit,  die  offent- 
liche  Meinung  auf  die  Lage  der  Dinge  aufmerksam  zu  machen, 
mn  eine  his  nach  Rom  ivirkende  Manifestation  zu  organisiren,  welche 
namentlich  darauf  sich  stiitzen  miisste,  dass  die  katholische  Welt 
in  Deutschland  unmoglich  dazu  bestimmt  sein  kann,  von  500  Ita- 
d lienern,  unter  denen  300  Kostgiinger  des  Papstes  sind,  Gesetzo 
zu  empfangen. 

Wenn  man  sich  auf  diesen  Standpunkt  stellte,  wiirde  man 
Interesse  an  dem  kirchlichen  Leben  auch  dort  erwecken,  wo  es 
in  Indifferentismus  erstorben  zu  sein  scheint,  uiid  Stiitzpunkte  da 
finden,  wo  man  sic  nicht  sucht. 

Die  Kirche  soil  freilich  liber  den  nationalen  Trennungen 
stehen.  Aber  dieser  allgemeine  Satz  darf  doch  nimmermehr  in 
seiner  praktischen  Anwendung  dahin  fiihren,  dass  unter  dem  Vor- 
wande  der  Katholicitiit  ausschliesslich  romisch-italienische  Formeln 
den  katholischen  Geist  aller  Nationen  einengon. 

Ich  hahe  mir  gestatten  wollen,  in  grosser  Eile  Ihnen  diese 
Erwiigungen  anheimzugeben,  da  niemand  so  wie  Sie  in  der  Lage 
ist,  dasjenige  zu  verwerthen,  was  etwa  brauchbar  darin  sein 
mochtc. 

Mit  aufrichtiger  Verehrung 

Ihr  sehr  ergebener 


• * V.  supra  p.  923  b sqq.  ^ * V.  p.  917  sq.  ^ * V.  p.  918  sq. 


Arnim. 


1473 


Doc,  hist.  IV.  Temp.  Cone.  2.  Doc.  443. — 444.  — Temp.  Cone.  3.  Doc.  445. — 440. 


1474 


446.  a 

D.  19.  Ian.  1870.  — Professor  Ignatius  Doellinger  in  ephemeride  Augs- 
hurger  Allgemeine  Zeitung  quadringentorum  Patrum  petitionem  * 
de  definienda  infallibilitatis  doctrina  veliementissime  aggreditur. 

Einige  Woi  te  ilber  die  Unfelilharkeitsadresse. 

Miinchen,  19.  Januar. 

Sie  liaben  die  merkwiirdige  Adresse  gebracht,  welche  aus 
dem  Scliosse  dcs  Vaticanischen  Concils  heraus  den  Papst  bittet: 
dass  er  die  erforderlichen  Schritte  thun  moge,  urn  seine  eigene 
Unfelilbarkeit  durcli  die  gegenwiirtige  Versammlung  zum  Glau- 
bensartikel  erheben  zu  lassen.  180  Millionen  Menschen  — das 
verlangen  die  Bischofe,  welche  diese  Adresse  unterzeichnet  haben 
— sollen  kiinftig  durch  die  Drohung  der  Ausschliessung  aus  der 
Kirche,  der  Entziehung  der  Sacramento  und  der  ewigen  Verdamm- 
niss  gezwungen  werden,  das  zu  glauben  und  zu  bekennen,  Avas 
die  Kirche  bisher  nicht  geglaubt,  nicht  gelehrt  hat.  Nicht  ge- 
glaubt  hat  — denn  auch  diejenigen,  welche  diese  piipstliche  Un- 
fehlbarkeit  bisher  fiir  wahr  gehalten  haben,  konnten  sie  doch  . 
nicht  glauben,  dieses  Wort  im  christlichen  Sinne  genommen. 
Zwischen  Glauben  (fide  divina)  und  zwischen  der  verstandes- 
massigen  Annahme  einer  fiir  wahrscheinlich  gehaltenen  Meinung 
ist  ein  unermesslicher  Unterschied.  Glauben  kann  und  darf  der 
Katholik  nur  dasjenige,  was  ihni  als  gottlich  geoffenbarte,  zur 
Substanz  der  Heilslehre  gehorige,  fiber  jeden  Zweifel  erhabene 
Wahrheit  von  der  Kirche  selbst  mitgetheilt  und  vorgezeichnet 
wird,  nur  dasjenige,  an  dessen  Bekenntniss  die  Zugehorigkeit 
zur  Kirche  geknfipft  ist,  dasjenige,  dessen  Gegentheil  die  Kirche 
schlechthin  nicht  duldet,  als  offenbare  Irrlehre  verwirft.  In  Wahr- 
heit hat  also  kein  Mensch  von  Anfang  der  Kirche  bis  zum  heu- 
tigen  Tage  die  Unfelilbarkeit  des  Papstes  geglaubt,  d.  h.  so  ge- 
glaubt, wie  er  an  Gott,  an  Christus,  an  die  Dreieinigkeit  des 
Vaters,  Sohnes  und  Geistes  u.  s.  w.  glaubt,  sondern  viele  haben 
es  nur  vermuthet,  haben  es  fiir  wahrscheinlich  oder  hochstens 
fiir  menschlich  gewiss  (fide  humana)  gehalten,  dass  diese  Praro- 
gative  dem  Papst  zukomme.  Demnach  ware  die  Veriinderung  in 
dem  Glauben  und  der  Lehre  der  Kirche,  welche  die  Adress- 
Bischofe  durchgeffihrt  ivissen  wollen,  ein  in  der  Geschichte  der 
Kirche  einzig  dastehendes  Ereigniss:  in  achtzehn  Jahrhunderten 
ist  nichts  Aehnliches  vorgekommen.  Es  ist  eine  kirchliche  Revo- 
lution, welche  sie  begehren,  um  so  durchgreifender , als  es  sich 
hier  um  das  Fundament  handelt,  welches  den  religiosen  Glauben 
jedes  Menschen  kiinftig  tragen  und  halten  soil,  als  an  die  Stelle 
der  ganzen,  in  Zeit  und  Raum  universalen  Kirche  ein  einzelner 
Mensch,  der  Papst,  gesetzt  iverden  soil.  Bisher  sagte  der  Ka- 
tholik: Ich  glaube  diese  oder  jene  Lehre  auf  das  Zeugniss  der 
ganzen  Kirche  aller  Zeiten,  weil  sie  die  Verheissung  hat,  dass 
sie  immerdar  bestehen,  stets  im  Besitz  der  Wahrheit  bleiben  soli. 
Kiinftig  aber  mfisste  der  Katliolik  sagen:  Ich  glaube,  weil  der 
fiir  unfehlbar  erkliirte  Papst  es  zu  lehren  und  zu  glauben  be- 
fiehlt.  Dass  er  aber  unfehlbar  sei,  das  glaube  ich,  weil  er  es  von 
sich  behauptet.  Denn  400  oder  GOO  Bischofe  haben  zwar  im  Jahre 
1870  zu  Rom  beschlossen,  dass  der  Papst  unfehlbar  sei;  allein 
alle  Bischofe  und  jedes  Concil  ohne  den  Papst  sind  der  Moglich- 
keit  des  Irrthums  unterworfon ; Untriiglichkeit  ist  das  ausschliessende 
Vorrecht  und  Besitzthum  des  Papstes;  sein  Zeugniss  konnen  die 
Bischofe,  viele  oder  wenige,  weder  verstarken  noch  abschwiichen ; 
jener  Beschluss  hat  also  nur  so  viel  Kraft  und  Autoritiit,  als  der 
Papst  ihm,  indem  er  sich  denseliien  angeeignet,  verliehen  hat. 
Und  so  lost  sich  denn  alles  zuletzt  in  das  Selb.stzeugniss  des 
Papstes  auf,  was  freilich  sehr  einfach  ist.  Dabei  sei  nur  erin- 
nert,  dass  vor  1840  Jahron  ein  unendlich  Hoherer  einmal  gesagt 
hat:  „Wenn  ich  mir  selber  Zeugniss  gebe,  so  ist  mein  Zeugniss 
nicht  glaubwfirdig“  (Joh.  5,  31). 

Die  Adresse  gibt  insbesondere  zu  folgenden  Bedenken  Aulass : 
Erstens:  sie  beschrankt  die  Unfehlbarkeit  des  Papstes  auf  dio- 
jenigen  Aussprfiche  und  Decrete,  Avelche  derselbe  an  die  Gesammt- 
heit  aller  Glaubigen  richtet,  also  zur  Belehrung  der  ganzen  ka- 
tholischen  Kirche  erlasst. 

Daraus  wfirde  also  folgcn,  dass,  wenn  ein  Papst  nur  an  ein- 
zelne  Personen,  Korperschaften , Particularkirchen  sich  wendete, 
er  stets  dem  Irrthum  preisgegeben  war.  Nun  haben  aber  die 
Piipste  zwfilf  oder  dreizehn  Jahrhunderte  lang  die  Bedingung, 
an  welche  die  Irrthumslosigkeit  Hirer  Entscheidungen  oder  Be- 

’ * Cf.  supra  p.  924  a.  931  sq. 

Coll.  Lac  VII. 


lehrungen  geknfipft  sein  soli,  nie  verwirklicht : alle  Kundgebungen 
der  Papste  fiber  Fragen  der  Lehre  vor  dem  Ende  des  13.  Jalir- 
hunderts  sind  nur  an  bestimmte  Personen  oder  an  die  Bischofe 
eines  Landes  u.  s.  w.  gorichtet.  Der  ganzen  orientalischen  Kirche 
ist  niemals  in  dem  Jahrtausend  der  Vereinigung  ein  allgemein 
lautendes  Decret  eines  Papstes  mitgetheilt  worden,  nur  — und  in 
langen  Zwischenraumen  — an  einzelne  Patriarchen  oder  an  Kaiser 
haben  die  Papste  dograatische  Schreiben  gerichtet. 

Es  ist  also  klar,  dass  die  Papste  selber  von  dieser  Bedingung, 
von  welcher  die  Sicherheit  und  Unfehlbarkeit  ihrer  Entscheidungen 
abhiingen  soil,  mindestens  tausend  Jahre  lang  keine  Ahnung  ge- 
habt  haben,  Avie  denn  diese  Behauptung  auch  erst  sehr  spat  er- 
sonnen  und  der  Kirche  vor  1562  unbekannt  gewesen  ist.  In 
diesem  Jahre  hat  sie  niimlich  der  Lowener  Theologe  Johann  Hes- 
sels  zum  erstenmal  vorgetragen,  von  dem  sie  Bellarmin  entlehnte, 
und  mit  Stellen  aus  den  falschen  Isidorischen  Decretaleii  und  mit 
den  erdichteten  Zeugnissen  des  hi.  Cyriilus  stiitzte.  Mit  einem 
einzigen  vorgesetzten  Worte,  durch  die  blosse  Aufschrift  hiitten 
die  Papste  iliren  dogmatischen  Kundgebungen  nach  dieser  Theorie 
die  hochste  Priirogative  der  Irrthumslosigkeit  verleihen  konnen.  Sie 
haben  es  nicht  gethan,  haben  Personen  und  Gemeinden  in  die  Ge- 
fahr  versetzt,  durch  Annahme  ihrer  ohne  die  Bfirgsehaft  gottlicher 
Gewissheit  gegebenen  Entscheidungen  in  Irrthfimer  zu  ver fallen. 

Zweitens.  Es  ist  unAvahr,  dass  „gemass  der  allgemeinen  und 
constanten  Tradition  der  Kirche  die  dogmatischen  Urtheile  der 
Papste  irreformabel  sind^.  Das  Gegentheil  liegt  vor  aller  Augen. 
Die  Kirche  hat  die  dogmatischen  Schreiben  der  Papste  stets  erst 
geprfift,  und  ihnen  infolge  dieser  Priifung  entweder  zugestimmt, 
Avie  das  Concil  von  Chalcedon  mit  dem  Schreiben  Leo’s  gethan, 
oder  sie  als  irrig  verworfen,  Avie  das  ffinfte  Concil  (553),  mit  dem 
Constitutum  des  Vigilius,  das  sechste  Concil  (681)  mit  dem  Schrei- 
ben des  Honorius  gethan  hat. 

Drittens.  Es  ist  nicht  richtig,  dass  auf  dem  zweiten  Concil 
von  Lyon  (1274)  durch  die  Zustimmung  der  Griechen  sowohl  als 
der  Lateiner  ein  Glaubensbekenntniss  angenommen  worden  sei, 
in  welchem  erkliirt  Avird:  dass  „Streitigkeiten  fiber  den  Glauben 
durch  das  Urtheil  des  Papstes  entschieden  werden  mfissten“. 
Weder  die  Griechen  noch  die  Lateiner,  das  heisst,  die  zu  Lyon 
versaramclten  abendlandischen  Bischofe,  eigneten  sich  dieses  Glau- 
bensbekenntniss an,  sondern  der  verstorbene  Papst  Clemens  IV. 
hatte  es  dem  Kaiser  Michael  Paliiologus  als  Bedingung  seiner 
Zulassung  zur  Kirchengemeinschaft  geschickt.  Michael,  im  un- 
sicheren  Besitz  der  erst  kfirzlich  Avieder  eroberten  Hauptstadt, 
scliAver  bedroht  von  dem  lateinischen  Kaiser  Balduin  und  dem 
Konig  Karl  von  Sicilien,  bedurfte  dringend  des  Papstes,  der  allein 
seinen  Hauptfeind  zur  Ruhe  nothigen  konnte,  und  verstand  .sich 
daher  zu  den  Bedingungen  kirchlicher  Unterwerfung,  Avelche  die 
Papste  ihm  vorschrieben,  Aviewohl  unter  dem  beharriichen  Wider- 
spruche  der  griechischen  Bischofe  und  der  Nation.  Er  rfickte 
also  die  ihm  auferlegte  Formel  in  das  Schreiben  ein,  Avelches  auf 
dem  Concil  vorgelesen  und  von  seinem  Gesandten  dem  Logo- 
theten  bestiitigt  Avurde.  Er  selber  erkliirte  zu  Hause,  in  Kon- 
stantinopel,  die  drei  Zugestilndnisso , die  er  dem  Papst  gemacht 
habe,  fiir  illusorisch.  (Pachymeres  de  Michaele  Palaeol.  5,  22.) 
Die  versammelten  Bischofe  aber  haben  sich  gar  nicht  in  der  Lagc 
befunden,  fiber  diese  Formel  eine  Meinung  abzugeben. 

Viertens.  Das  Decret  der  Florcntinischen  Synode  Avird  hier 
verstfimraelt  angefiihrt ; gcrade  dor  Hauptsatz,  dessen  Formulirung 
infolge  langer  Verhandlungen  zwischen  den  Griechen  und  den 
Italienern  zu  Stande  kam  und  auf  den  das  grosste  Gewicht  ge- 
legt  AVurde,  Aveil  das  Vorausgehende  nur  gemiiss  der  darin  ent- 
haltenen  Beschriinkung  verstanden  Averden  sollte,  ist  Aveggelassen, 
dor  Satz  niimlich : iuxta  eum  modum,  quo  et  in  gestis  et  in  sacris 
canonibus  oecumcnicorum  conciliorum  continetur.  Der  Papst  und 
die  Cardiniile  verlangten  niimlich  beharrlich,  dass  als  niihere  Be- 
stimmung,  Avie  der  Primat  des  Papstes  zu  verstchen  sei,  bcigosotzt 
worde:  iuxta  dicta  Sanctorum.  DasAviesen  die  Griechen  mit  gleicher 
Beharrlichkeit  zurfick.  Sic  Avussten  Avohl,  dass  unter  diesen  „Zeug- 
nisson  der  Ileiligon^  sich  eine  betriichtlicho  Anzahl  sehr  woit- 
gehender  erdichtotcr  oder  gefiilschter  Stellen  befinde.  Ilattc  doch 
der  lateinische  Erzbischof  Andreas,  einer  der  Rcdner,  sich  schon 
in  der  sicbonten  Sitzung  auf  die  borfichtigten  Cyrillu.s-Zeugnisso  be- 
rufon,  die,  soitdem  Thomas  von  Aquin  und  Papst  Urban  IV.  zu- 
erst  dadurch  hintorgangen  worden  Avaren , im  Occident  cine  ge- 
Avaltige  und  nachhaltige  Wirkung  horvorgebracht  hatten,  jetzt 
aber  von  den  Griechen  zurfickgCAviesen  Avurden.  Der  Kaiser  be- 

93 


1475 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1476 


merkte  noch:  wenn  einer  der  Vater  in  einem  Briefe  an  den  Papst  a 
sich  ini  Coinplimentenstil  geiiussert  liabe,  so  diirfe  man  daraus 
niclit  gleicli  Rechte  nnd  Privilegien  ableiten  wollen.  Die  Lateiner 
gaben  endlich  nacb,  die  dicta  Sanctorum  verschwanden  aus  dem 
Entwurf,  nnd  dafiir  warden  als  Massstab  nnd  Scliranke  des  piipst- 
lichon  Primats  die  Verhandlungen  der  bkumenischen  Concilien 
nnd  die  lieiligen  Canones  gesetzt.  Damit  war  jeder  Gedanke  an 
pa])stliche  Unfelilbarkeit  ausgeschlossen,  da  in  den  alten  Concilien 
nnd  in  den , beiden  Kirchen  gemeinscbaftlicben , vor-isidorischen 
Canones  sicli  niclit  nur  nichts  findet,  ivas  auf  ein  derartiges  Vor- 
recht  hinwiese,  sondern  die  ganze  alte  Gesetzgebung  der  Kirclie, 
sowie  das  Verfaliren  nnd  die  Geschiclite  der  sieben  bkumenischen 
Concilien  (diese  waren  gemcint)  ganz  evident  einen  Zustand  vor- 
aussetzt,  in  welcliem  die  hbcliste  Autoritiit  der  Lehre  nur  der  ge- 
sammten  Kirclie,  niclit  aber  einem  einzelnen  der  fiinf  Patriarclien 
(das  war  der  Papst  in  den  Augen  der  Griechen)  zusteht.  Ueber- 
dies  hatte  Erzbiscliof  Bessarion  im  Namen  sammtlicher  Griechen 
erst  kurz  vorher  erkliirt:  dass  dor  Papst  geringer  als  das  Concil 
(also  auch  nicht  unfehlbar)  sei  (Sess.  IX,  Concil.  Labbei  XIII,  150). 

Es  ist  also  eine  Verstiimmelung,  welche  einer  Yerfalschung  gleich  b 
kommt,  wenn  man  aus  dem  Decret  der  Florentiner  Synode  gerade 
den  Hauptsatz,  auf  welchen  die,  fiir  welche  das  Decret  gemacht 
wurde,  den  hbchsten  Werth  legten,  wegstreicht.  Der  Satz  Avar 
in  den  Augen  der  Griechen  so  unentbehrlich,  dass  sie  unverrich- 
teter  Dinge  ahreisen  zu  wollen  orkliirten,  wenn  man  ihn  nicht 
einriicke.  Auch  darauf  hestanden  sie,  und  setzten  es  durch,  dass 
alle  Rechte  und  Privilegien  der  tibrigen  Patriarchen  im  Decret 
vorbehalten  wiirden ; dass  aber  das  Recht,  selbstiindig  an  dor  Fest- 
stellung  der  gemeinschaftlichen  kirchlichen  Lehre  theilzunehmen, 
und  nicht  etwa  bloss  den  Anspriichen  eines  unfehlbaren  Meisters 
sich  unterwerfen  zu  miissen,  den  Patriarchen  zustehe,  hatten  die 
Piipste  friiher  selber  erkliirt. 

Es  liegt  freilich  noch  ein  anderor  Grund  zu  der  von  dem 
Concipienten  der  Adresse  bogangenen  Verstiimmelung  des  Floren- 
tinischen  Decrots  vor;  sollte  er  niimlich  den  lateinischen  Text  in 
seiner  urspriinglichen , dem  Griechischen  entsprechenden  Fassung 
geben,  wie  sic  Flavius  Blondus,  Secretiir  des  Papstes  Eugen  IV., 
und  die  iilteren  Theologen  haben : quemadmodum  et  in  actis  Con- 
ciliorum  et  in  sacris  canonibus  continetur?  Oder  sollte  er  die  c 
(zuerst  von  Abraham  Bartholomiius  angebrachte)  Fiilschung,  wo 
statt  deset  gesetzt  ist:  etiam,  sich  aneignen?  Durch  dieses  etiam 
wird  der  Sinn  des  Decrets  vbllig  geiindert  und  die  Absicht  des 
Zusatzes  vernichtet;  es  ist  aber,  obgleich  es  eine  handgreifliche 
Fiilschung  ist,  in  die  Conciliensammlungen  und  dogmatischen  Lehr- 
biicher  iibergegangen , und  es  wiire  hohe  Zeit,  diesen  Stein  des 
Anstosses  fiir  die  Orientalen  wegzuriinmen  und  den  echten  Text, 
niimlich  den  dem  griechischen  W ortlaut  entsprechenden , herzu- 
stellon.  Dann  aber  wiire  freilich  das  Decret  fiir  die  Zweeke  der 
Infallibilistcn  nicht  mehr  brauchhar,  wie  der  Erzbiscliof  von  Paris, 

D.  yi.  de|  Marca,  schon  vor  200  Jahren  nachgewiesen  hat  (Concord. 
Sacerd.  et  imperii,  3,  8).  Er  bemerkt  richtig:  Verba  Graoca  in 
sincere  sensu  accepta  modum  exercitio  potestatis  pontificiae  im- 
ponunt  ei  similem  quern  ecclesia  Gallicana  tuotur.  At  e contextus 
latini  depravata  lectiono  eruitur  plenam  esse  Papae  potestatem, 
idque  probari  actis  Conciliorum  et  canonibus. 

Die  Adresse  erkliirt  sich  mit  besonderer  Indignation  (acer- 
bissimi  catholicae  doctrinae  impugnatores  — blaterare  non  eru- 
bescunt ')  gegen  die , welche  die  Florentinische  Synode  nicht  fiir  d 
bkumenisch  halten.  Die  Thatsachen  mbgen  sprechen.  Die  Synode 
wurde  bekanntlich  berufen,  um  das  Concil  zu  Basel  zu  Grunde 
zu  richten,  als  dieses  mehrere  der  rbmischen  Curie  liistige  Re- 
formen  zu  beschliessen  begonuen  hatte.  Am  9.  April  1438  wurde 
sie  zu  Ferrara  eroffnet,  und  nun  musste  sechs  Monate  lang  ge- 
wartet  werden,  ohne  dass  irgend  etwas  geschah,  so  goring  war 
die  Zahl  der  herbeigekommenen  Bischofe.  Aus  dem  ganzen  nord- 
lichen,  damals  noch  vollig  katholischen  Europa,  aus  Deutschland, 
don  skandinavischen  Liindern , Polen , Bohmen , dem  damaligen 
Frankreich,  Castilien,  Portugal  u.  s.  w.  kam  niemand;  mau  kann 
sagen:  neun  Zehntheile  der  damaligen  katholischen  Welt  bethei- 
ligton  sich  grundsiitzlich  nicht  an  der  Synode,  Aveil  sie  dieselbo 
der  Baseler  Versammlung  gegeniiber  fiir  illegitim  hielten,  und 
jedermann  wusste,  dass  fiir  die  dringondste  Angelegenhcit , die 
Reform  der  Kirclie,  dort  nichts  geschehen  werde.  So  brachte  end- 
lich Eugen  mit  Miihe  eine  Schaar  italienischer  Bischofe,  gegen  50, 


' * Cf.  t-amen  supra  p.  932  a:  „afjirmarr  non  erul)escunt“. 


zusammen,  wozu  dann  noch  einige  vom  Herzog  von  Burgund 
geschickte  Bischofe , einige  Provenqalen  und  ein  paar  Spanier 
kamen  — in  allem  waren  es  62  Bischofe,  welche  unterzeichneten. 
Die  griechischen  Priilaten  mit  ihrem  Kaiser  waren  in  der  aussersten 
Gefahr  des  Untergangs  durch  die  Verheissung  von  Geld,  Schiffen 
und  Soldaten  dahin  gezogen  worden ; der  Papst  hatte  zudem  ver- 
sprochen,  die  Kosten  ihres  Aufenthalts  in  Ferrara  und  Florenz 
und  ihrer  Riickreise  zu  tragen.  Als  sie  sich  unnachgiebig  zeigten, 
entzog  er  ihnen  die  Subsidien,  so  dass  sie  in  bittere  Noth  ge- 
riethen,  und  endlich,  gezwungen  durch  den  Kaiser  und  durch 
Hunger  gedriingt,  Dinge  unterzeichneten,  die  sie  spater  fast  alle 
widerriefen.  Das  Ui’theil  eines  griechischen  Zeitgenossen , des 
Amyrutius,  welches  der  romische  Gelehrte  Leo  Allatius  (de  perp. 
consens.  3,  1,  4)  anfiihrt,  ist  damals  das  herrschende  Urtheil  unter 
den  Griechen  gewesen:  „Wird  wohl“,  sagte  er,  „jemand  im  Ernst 
diese  Synode  fiir  cine  bkumenische  ausgeben,  welche  Glaubens- 
artikel  fiir  Geld  erkaufte,  welche  simonistisch  ihre  Beschliisse  nur 
durch  Aussicht  auf  finanzielle  und  militarische  Hilfeleistung  durch- 
zusetzen  vermochte?^  In  Frankreich  ist  vor  der  Revolution  die 
Florentinische  Synode  als  unecht  verworfen  worden;  das  hat  der 
Cardinal  Guise,  ohne  irgend  einen  Widerspruch  zu  erfalu’en,  auf 
dem  Tridentinischen  Concil  erkliirt.  Der  portugiesische  Theologe 
Payva  de  Andrada  sagt  dariiber:  Florentinam  (Synodura)  sola 
Gallia  — pro  oecumenica  nunquam  habuit,  quippe  quam  neque 
adire  dum  agitarotur,  neque  admittere  iam  perfectam  atque  ab- 
solutam  voluerit  (Defens.  fid.  Trident,  p.  431,  ed.  Colon.  1580). 

Der  iibrige  Text  der  Adresse  beschiiftigt  sich  mit  der  Aus- 
fiihrung,  dass  die  Aufstellung  des  neuen  Glauhensartikels  gerade 
jetzt  zeitgemiiss,  ja  dringend  nothwendig  sei,  weil  einige  Personen, 
die  sich  fur  Katholiken  ausgeben,  jiingst  diese  Meinung  von  der 
piipstlichen  Untriiglichkeit  bestritten  haben.  Was  die  Adresse  hier 
theils  sagt,  theils  als  (in  Rom)  bekannt  voraussetzt,  ist  wesentlich 
folgendos.  An  und  fiir  sich,  meint  sie,  wiire  es  nicht  gerade 
absolut  nothw'endig  gewesen,  die  Zahl  der  Glaubenslehren  durch 
ein  neues  Dogma  zu  vermehren,  aber  die  Lago  habe  sich  so  ge- 
staltet,  dass  dies  jetzt  unausweichlich  sei.  Seit  mehreren  Jahren 
hat  niimlich  der  Jesuitenorden,  unterstiitzt  von  einem  Anhang 
Gleichgesinnter , eine  Agitation  zu  Gunsten  des  zu  machenden 
Dogma’s  zuglcich  in  Italien,  Frankreich,  Deutschland  und  Eng- 
land begonnen.  Eine  cigeno  religiose  Gesellschaft,  zu  dem  Zweeke 
fiir  die  Erlangung  des  neuen  Dogma’s  zu  beten  und  zu  wirken, 
ist  von  den  Jesuiten  gegriindet  und  bffentlich  angekiindigt  Avorden ; 
ihr  Hauptorgan,  die  in  Rom  erscheinende  Civilta,  hat  es  zum 
voraus  als  die  Hanptaufgabe  des  Concils  bezeichnet,  der  harrenden 
Welt  das  Geschenk  des  fohlenden  Glaubensartikels  entgegenzu- 
bringen;  ihre  „Laacher  Stimmen“  und  Wiener  Publicationen  haben 
dasselbc  Thema  breit  und  in  unermudlicher  Wiederholung  erortert. 

Bei  dieser  Agitation  wiire  es  nun  die  Pflicht  aller  Anders- 
denkenden  gewesen,  in  ehrfurchtsvollem  Schweigen  zu  verharren, 
die  Jesuiten  und  ihren  Anhang  ruhig  geAviihren  zu  lassen,  die  von 
ihnen  in  zahlreichen  Schriften  vorgebrachten  Argumente  keiner 
Priifung  zu  unterziehen.  Leider  ist  dies  nicht  geschehen;  einige 
Monschen  hahen  die  unerhorte  Frechheit  gehabt , das  heilige 
Schweigen  zu  brechen  und  eine  abAveichende  Meinung  kund  zu 
geben.  Dieses  Aergerniss  kann  nur  durch  eine  Vermehrung  des 
Glanbensbekenntnisses,  eine  Verilnderung  der  Katechismen  und 
aller  Religionsbiicher  gesiihnt  Averden.  Dr.  1.  v.  Dollinger. 

(Augsb.  Allgcm.  Zeitung  21.  Ian.  1870.  p.  301  sqq.) 

447. 

D.  27.  Ian.  1870.  — Idem  in  cadem  ephemeride  rationes  affert,  cur 

superiorem  commentarium  publici  iuris  fecerit.  Se  cum  maiore 

Germaniae  Episcoporum  parte  et  cum  suo  Praesule  Monaebiensi 

unius  esse  sententiae. 

Aus  bffentlichen  Bliittern  ersehe  ich,  dass  der  Magistral  von 
Miinchen  durch  Mehrheitsbeschluss  die  Absicht  kundgegehen  hat, 
mir  das  Ehrenbiirgerrecht  der  Stadt  zu  ertheilen.  Unter  anderen 
Umstilnden  Aviirde  eine  solche  Auszeichnung  in  meinen  Augen 
ebenso  chrenvoll  fiir  mich,  als  Avillkommen  gewesen  sein.  Da 
aber  dieser  Beschluss  durch  eine  ganz  specielle  Thatsache,  niim- 
lich eine  Meinungsausserung  von  meiner  Seite,  veranlasst  worden 
ist,  so  erscheint  es  mir  als  gebieterische  Pflicht,  die  mir  zuge- 
dachte  Ehre  abzulehnen.  Ich  habe  den  fraglichen  Artikel  ver- 
bffentlicht,  Aveil  ich  mich  dazu  als  offentlicher  Lehrer,  als  Senior 
der  theologischen  Professoren  Deutschlands  in  einer  gespannten 


1477 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3.  Animorum  motus  in  Germania.  Doc.  446. — 448. 


1478 


Zeit  und  wahrhaft  beangstigendon  Lage  dazu  berufen  glaubte. 
Ich  habe  es  gethan  in  dem  beruhigenden  Bewusstsein,  mit  der 
grossen  Mehrheit  der  deutschen  Bischofe,  zu  wclcber  aucli  mein 
eigener  verehrtcr  Oberhirte  gehort,  im  Wesen  der  Frage  einig 
zu  sein,  und  in  dem  Drangc,  das,  was  ich  einst  als  Lehrer  der 
Kirche  empfangen,  was  ich  47  Jahre  lang  als  solcher  vorgetragen, 
nun  am  Abend  meines  Lebens  in  einem  Moment  drohendcr  Ver- 
dunkelung  oder  Verunstaltung  offen  zu  bekennen.  Endlich  auch  — 
warum  soil  ich  es  nicht  sagen?  — in  der  Hoft'nung,  dass  mein 
Wort,  meine  Hinweisung  auf  die  Irrthiimer  eines  durch  400  Unter- 
schriften  verbiirgten  Documents,  selbst  dort,  wo  gegenwartig  liber 
die  ganze  Zukunft  der  Kirche  entschieden  werden  soli,  noch  be- 
vor  die  Wurfel  gefallen  sind,  vielleicht  doch  einige  Beachtung 
linden  wei’de.  Dabei  handelt  es  sich  aber  um  eine  rein  innere 
Angelegenheit  der  Kirche,  und  ich  darf  durchaus  nicht  die  Hand 
dazu  bieteu,  oder  es  auch  nur,  soweit  es  von  mir  abhiingt,  gc- 
schehen  lassen,  dass  diese  durchweg  religiose  Frage  ihrer  natur- 
geraassen  innerkirchlichen  Stcllung  entriickt  und  in  ein  ihr  fremdes 
Gebiet  hiniibergezogen  werde. 

Miinchen,  27.  Januar  1870.  I.  v.  Dbllinger. 

(Ibid.  29.  Ian.  1870.  p.  431.) 

448. 

Mense  Februario  1870.  — Ex  permultis,  quae  contra  Doellingeri  de- 

clarationem  scripta  sunt , affertur  theologica  refutatio , quam  ex 

periodico  La  Civilta  Caitolica  (19.  Febr.)  brevissime  comprehendit 

periodicum  „Stinimen  aus  Maria-Laach“.  (Das  Oekum.  Concil. 

VII,  S.  154  ff.) 

Die  Erklarung  von  Dr.  Dbllinger,  sagt  die  Civilta,  umfasst 
zwei  Tlieile : der  erste  bekampft  die  Definirbarkeit  der  piipstlichen 
Unfehlbarkeit,  der  zweite  die  Griinde  dafiir.  Gegen  die  Definir- 
barkeit fiihrt  Dbllinger  hauptsachlich  drei  Grunde  auf:  1)  Die 
Kirche  wiirde  damit  die  Katholiken  verpflichten,  das  zu  glaubcn, 
was  sic  bisher  weder  geglaubt  noch  gelehrt  hat.  2)  Dio  Kirche 
wiirde  sich  damit  beziiglich  des  Fundamentos  des  Glaubens  einer 
Revolution  schuldig  machen.  3)  Der  Papst  stollte  sich  mit  dor 
Definition  ein  Selbstzeugniss  aus. 

Zum  1.  Wie  beweist  Dbllinger,  dass  die  Kirche  bisher  die 
piipstliche  Unfehlbarkeit  weder  geglaubt  noch  gelehrt  hat?  Er 
sagt,  auch  jene,  welche  an  ihr  festhalten,  konnten  sie  doch  nicht 
glauben,  weil  der  Katholik  nur  das  glauben  kann,  was  ihm  von 
der  Kirche  als  gbttliche  Wahrheit  zu  glauben  vorgestellt  wird  . . . 
Die  Unfehlbarkeit  aber  wurde  nur  als  eine  menschlicho  Wahrheit 
festgehalten.  „Hier  irrt  Dbllinger  sowohl  im  Grundsatze , als  in 
dessen  Anwendung.  Ersteres,  soferne  er  die  fides  simpliciter  di- 
vina  mit  der  fides  divinocatholica  verwechselt.  Weil  sich  beim 
Glauben  an  die  papstliche  Unfehlbarkeit  die  letztere  im  strengon 
und  vollen  Sinne  des  Wortes  nicht  vorfindet,  soli  auch  die  erstere 
fehlen.  Allein  das  ist  ein  Fehlschluss.  Jeder  Schiller  in  der  Theo- 
logie  weiss,  dass  erst  dann,  wenn  eine  von  Gott  geoftenbarte 
Wahrheit  auch  als  solche  von  der  Kirche  definirt  ist,  so  dass 
diese  das  Gegentheil  als  Haresie  verwirft,  eine  Wahrheit  zur  fides 
divinocatholica  gerechnet  wird,  welche  man  nicht  liiugnen  kann, 
ohne  die  Mitgliedschaft  an  der  Kirche  zu  verlieren.  Aber  nicht 
alle  im  Depositum  der  Offenbarung  enthaltenen  Wahrheiten  sind 
in  solcher  Weise  von  der  Kirche  definirt  . . . und  sind  gleich- 
wohl  von  Gott  geoffenbart.  Wenn  nun  ein  Katholik  durch  seine 
Forschungen  in  dor  Schrift  oder  in  der  Tradition  solche  unzweifcl- 
haft  gewahr  wird,  welcher  Art  ist  seine  Beistimmung?  Ist  sic 
menschlichen  Glaubens?  Gewiss  nicht.  Er  findot  ja  dieselbcn 
nicht  in  dem  Worte  von  Menschen,  sondern  im  Wortc  Gottes. 
Er  glaubt  sie  also  mit  gbttlichem  Glauben  (fide  divina),  d.  h.  auf 
das  Ansehen  des  sich  offenbarenden  Gottes  hin ; gleichwohl  kann 
er  Denjenigcn,  welcher  sie  lilugnct,  nicht  der  Ilaresio  beschul- 
digen,  weil  die  Kirche  ihr  feierliches  Urtheil  noch  nicht  gofiillt 
hat.  Die  genannten  Wahrheiten  gehen  aus  dem  Stando  des  bloss 
gbttlichcn  Glaubens  fiber  in  den  des  gbttlich  katholi.schcn  Glau- 
bens  in  Kraft  des  lobendigen  Lehramtes  der  Kirche,  ein  Fort- 
schritt  im  Dogma,  den  auch  Vincenz  von  Lirin  anerkannt  hat. 
Bci  dicsem  Uebergajig  findet  eine  Abstufung  statt,  weil  es  ein 
doppcltes  kirchliches  Lehramt  gibt,  ein  ordentliches  und  ein  ausscr- 
ordentliches.  Das  letztere  s])richt  bci  einer  sich  erhebenden  dog- 
matischen  Streitigkeit  fcierlich  eine  Definition  oder  ein  Verdam- 
mungsurtheil  aus;  das  erstere  ist  unuuterbrochon  in  den  Lehrcrn 
und  Scolsorgcrn  thiitig.  Auch  durch  das  ordontlichc  Lehramt 


a kann  eine  Wahrheit  als  zum  katholischen  Glauben  gehbrig,  oder 
zwar  als  zur  Fides  divina  gehbrig,  aber  zugleich  als  in  Bewegung 
zur  Fides  catholica  hin  befindlich  und  sie  gleichsam  berfihrend 
vorgestellt  werden.  Im  letzten  Fade  nennt  man  sie  proxima  fidci 
(sc.  fidei  catholicae),  ohne  dass  das  Gegentheil  Haresie  genannt 
werden  kbnnte.  Solches  fand  statt  bei  dem  Dogma  der  unbe- 
tleckten  Empfangniss  Marions;  dasselbe  ist  bei  der  papstlichen 
Unfehlbarkeit  der  Fall.“  Doch  waltet  nach  dcr  Civilta  der  Unter- 
scliied  ob , dass , Avahrend  die  Lehre  von  der  unbefleckten  Em- 
pfangniss Marions  vor  ihrer  Definition  die  Lehrmeinung  einer  sehr 
angesehenen  Schule  gegen  sich  hatte  und  die  Kirche  verbot,  diese 
Lehrmeinung  irgendwie  zu  censuriren,  gegen  die  papstliche  Un- 
fehlbarkeit die  gerade  nicht  sehr  angesehene  Partei  der  Galli- 
caner  steht  und  dass  die  Lehren  der  Letztern  sich  nicht  unge- 
straft  aussprechen  konnten.  Es  genfige  hierffir  an  die  Censuren 
derselben  durch  Innocenz  XI.,  Alexander  VIII.  und  Pius  VI.  und 
den  Abscheu  aller  aufrichtigen  Katholiken  gegen  die  gallicanischen 
Irrthfimer  zu  erinnern.  Audi  trugon  die  angesehensten  Theo- 
logen,  wie  Melchior  Canus,  gestfitzt  auf  die  Zeugnisse  der  hei- 
b ligen  Lehrer  der  Kirche  (Hieronymus,  Cy])rian,  Ambrosius,  Leo, 
Gregor  d.  Gr.,  P.  Nicolaus)  kein  Bcdenken,  die  entgegengesetzto 
Lehre  als  Haresie  zu  bezeichnen,  beziiglich  deren  nur  cine  un- 
fiberwindliche  Unwissenheit  entscliuldigon  kbnne  (De  Eccles.  Rom. 
auctoritate.  VI,  4).  „Wir  geben  unsererseits  gerne  zu,  dass  die 
der  papstlichen  Unfehlbarkeit  widerstreitende  Lehre  nicht  Haresie 
genannt  werden  darf,  sondern  nur  ein  Irrthum  ist,  der  der  Hii- 
resie  nahe  kornmt,  . . . wie  die  papstliche  Unfehlbarkeit  nicht 
bloss  zur  fides  divina  gehbrt,  sondern  bereits  proxima  fidei  divino- 
catholicao  genannt  werden  muss,  sofern  sie  nicht  allein  cine  im 
Depositum  der  Offenbarung  enthalteue  Wahrheit,  sondern  als 
solche  vom  ordentlichen  kirchlichen  Lehramte  ausffihrlich  vor- 
getragen ist.“ 

Zum  2.  Abgesehen  von  der  Beleidigung  gegen  das  gesammte, 
in  Rom  versammelte  Concil,  ist  dcr  hier  angoffihrtc  Grand  theils 
nichtig,  weil  er  jede  dogmati.sche  Definition  verbbtc ; theils  schlecht 
angebracht,  weil  die  Wahrheit,  um  welche  es  sich  hier  handelt, 
mit  geringen  Ausnahmen  bereits  im  Glauben  und  in  der  Praxis 
der  katholischen  Vbiker  sich  vorfindet.  Selbst  die  Gallicaner, 
c wiewohl  sie  dieselbe  theoretisch  liiugnen,  bekennen  sich  zu  ihr 
in  der  Praxis ; denn  keiner  von  ihnen,  vorausgesetzt,  dass  er  auf- 
richtig  katholisch  ist,  wiirde  es  wagen,  der  Lehre  des  Papstes 
sich  zu  widersetzen.  Also  nicht  in  der  Gesammtheit  dcr  Gliiu- 
bigen,  sondern  allein  in  dem  Geiste  der  Gallicaner  Avfirde  die  De- 
finition eine  Revolution  bowirken,  soferne  dieselbcn  angehaltcn 
wiirden,  einem  Irrthume  zu  entsagen.  Bezfiglich  der  Katholiken 
aber  wiirde  keine  Revolution  stattfinden,  sondern  „nur  eine  Be- 
starkung  und  Aufhellung  dessen,  woran  sie  mit  vollkommener 
Beistimmung  bereits  festhalten.  In  der  That,  wenn  die  Katho- 
liken der  Kirche  im  Glaubensact  glauben,  welcher  Kirche  glaubcn 
sie?  Ohne  Zweifel  jeuer,  welche  von  Christus  gegriindet  ist,  d.  h. 
jener,  Avelche  nach  dem  Willen  Christ!  zu  ihrem  Fundamente,  zu 
ihrem  Lehrer  und  Meister  den  Papst  hat.  Damit  setzen  sie  im- 
plicite  den  Glaubcn  an  die  Unfehlbarkeit  dcs  Pa])stes;  denn  da 
die  Kirche  unerschfitterlich  ist,  muss  es  auch  ihr  Fundament  sein, 
da  sie  unfehlbar  ist,  ist  es  auch  ihr  Lehrmeistcr.  Die  Definition 
der  papstlichen  Unfehlbarkeit  bringt  also  keine  Aenderung  im 
Glaubensacte  mit  sich,  sondern  nur  eine  Entwicklung  dessen,  Avas 
d in  ihm  enthalton  ist ; das  aber  ist  nicht  Revolution,  sondern  Fort- 
schvitt  und  Vervollkommnung,  und  zAvar  in  Uebereinstimniung 
mit  dem  christlichen  Glaubcn  “. 

Soil  ich  sagen,  Avann  ehcr  eine  radikale  UniAvalzung  zu  fiirchtcn 
Aviire?  Wenn  die  Definition  nicht  stattfandc.  „Es  lasst  sich  nicht 
bestreiten,  dass  der  Gallicanismus,  der  bereits  besiegt  schien,  aufs 
ncue  eine  ungeAvohnliche  Regsamkeit  entfaltct.  Er  hat  die  Schulcn 
verlassen,  um  auf  offentlichen  Pliitzcn  die  Massen  mittclst  seiner 
Ifigenhaften  und  sophistischen  Tagesblattcr  zu  haranguiren.  Nicht 
zufrieden,  tolerirt  zu  sein,  begehrt  er  Gleichstellung  mit  dcr  Wahr- 
heit. Ja  or  kfindigt  bereits  an,  dass  er  diese  von  ihrem  Sitze 
verdriingen  und  ihro  Stclle  einnehmen  will.  Ebenso  verAvegen  in 
don  Folgerungcn  als  in  den  Aufstellungen,  singt  er  sein  Licdchcn 
von  dor  complexon  Souveriinetat,  und  Avie  die  hochste  GcAvalt 
nicht  im  Papstc,  sondern  in  dcr  Mehrheit  der  Bischofe  ruho,  dcr 
sich  der  Papst  zu  ffigen  habe.  Dasheisst:  er  stellt  die  von  Chri- 
stus dcr  Kirclie  gegebeno  Verfassung  auf  den  Ko|)f  und  pflanzt 
an  die  Stelle  dcr  Monarchic  das  constitutionollc  Regiment.  Solche 
Anschauungen  konnten  Icicht  bei  dcr  houtigen  Abneigung  gegen 

93* 


1479 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1480 


die  Autoritat  weiter  urn  sich  greifen.  Kein  Wunder,  dass  die  a 
Hirten,  denen  das  Depositum  fidei  anvertraut  ist,  beira  Anblick 
der  Gefahr  bewegt  warden  und  sich  zu  ihrer  Petition  entschlossen, 
an  der  Bollinger  ein  solches  Aergerniss  nimmt.^ 

Zum  3.  „Aber  der  Papst  stellt  sich  ein  Selbstzeugniss  aus, 
weiin  die  Petition  Erfolg  gewinnt.“  — Bollinger  beruft  sich  hin- 
gegen  auf  Joh.  5,  31.  Allein  an  dieser  Stelle  spricht  Christus, 
wie  Cornelius  a Lapide  bemerkt,  nicht  seine  eigene  Ansicht  aus, 
sondern  die  der  Juden.  Er  koinmt  ihrer  Einrede  zuvor:  das 
Zeugniss,  das  du  von  dir  selber  gibst,  verdient  keinen  Glauben. 
Bern  gegeniiber  begniigt  er  sich,  auf  das  Zeugniss  eines  andern, 
des  Taufers,  seiner  \Vunder  und  der  heiligen  Schriften  sich  zu 
berufen.  Audi  der  Papst  beruft  sich  angesichts  der  Herzensharte 
seiner  Gegner  haufig  auf  das  Zeugniss  der  Vater  und  des  Wortes 
Gottes.  Gleichwohl  hat  Christus  von  sich  selber  wirklich  Zeug- 
niss gegeben,  vor  Kaiphas,  vor  Pontius  Pilatus  und  vor  den 
Schreibern,  welche  den  Janus  in  jener  Zeit  reprasentirteu.  ,Ich 
bin  das  Licht  der  Welt.‘  Bollinger  sagt:  Bu  gibst  Zeugniss  von 
dir  selber,  dein  Zeugniss  ist  nicht  wahr.  Christus  aber  bleibt 
dabei;  ,Mein  Zeugniss  ist  wahr‘  (Joh.  8,  12 — 14).  Benn  er  ist  b 
nicht  allein,  sondern  der  Vater  spricht  niit  ihm.  So  kann  auch 
der  Papst  sprechen:  Mein  Zeugniss  ist  wahr.  Ich  stehe  nicht 
allein  da.  Christus  ist  mit  mir.  In  Wahrheit  hat  jede  hochstc 
Gewalt  das  Vermogen,  sich  selber  ein  Zeugniss  auszustellen  und 
sich  selbst  zu  affirmiren.  Gott  affirmirt  sich  selber:  Ich  bin,  der 
Ich  bin.  Christus  affirmirt  sich  selber:  Ich  bin  Alpha  und  Omega, 
Anfang  und  Ende.  Niemand  kommt  zum  Vater  als  durch  Mich. 

— Ber  Souveriin  affirmirt  sich  selber  und  verurtheilt  jeden,  der 
sich  seiner  Autoritat  widersetzt.  Bie  Parlamente  affirmiren  sich 
selber,  indem  sie  sich  fiir  die  rechtmiissige  Vertretung  der  Na- 
tion erklaren.  Und  so  hat  auch  der  Papst  das  gute  Eecht,  sich 
selber  zu  affirmiren,  indem  er  die  von  Christus  empfangene  Macht- 
fiille  erkliirt.  Bas  erste  Beispiel  gab  Petrus  auf  dem  Apostel- 
concil,  als  er  aussprach:  Von  alten  Tagen  her  hat  Gott  unter 
uns  die  Wahl  getroffen,  dass  die  Volker  durch  meiiien  Mund  das 
Wort  des  Evangeliums  horen  und  glauben  sollen.  Bamit,  kann 
man  sagen,  hat  Petrus  unter  der  Beistimmung  des  Concils  seine 
Unfehlbarkeit  erkliirt;  denn  der  Mund,  von  welchem  die  Volker 
das  Wort  des  Lebens  empfangen,  dem  sie  mit  innerer  Beistim-  c 
mung  anhangen,  kann  nicht  fehlbar  sein. 

Ware  der  Grund  von  Bollinger  stichhaltig,  so  konute  das 
Concil  nicht  einmal  seine  eigene  Unfehlbarkeit  affirmiren,  und 
wir  verloren  jede  Glaubensregel  und  miissten  die  Privatautoritiit 
der  Protestanten  annehmen.  „Ber  Eiuwurf  Bollingers  ist  also 
grundlos,  erstens,  weil  der  Papst  sehr  wohl  seine  eigene  Unfehl- 
barkeit in  Sachen  des  Glaubens  und  der  Sitten  erklaren  kann. 
Zweitens , weil  es  sich  im  vorliegenden  Falle  nicht  um  eine  Be- 
finition  durch  don  Papst  allein,  sondern  durch  das  Concil  han- 
delt;  und  es  ist  falsch,  dass  das  ganze  Zeugniss  des  Concils  auf 
das  Zeugniss  des  Papstes  hinausliiuft.  Benn  die  Autoritat  und 
Unfehlbarkeit  des  Concils  ist  nicht  einfach  die  papstliche,  soji- 
deni  die  conciliarische , und  beruht  auf  jener  universalen  Auto- 
ritat, welche  Christus  zuerst  dem  Haupte  fiir  sich  und  dann  in 
Eiuheit  mit  ihm  dem  apostolischen  Korper  und  so  auch  dem 
E])iskopate  in  der  katholischen  Einheit  verliehen  hat.  Und  ob- 
wohl  diese  Gabe  der  lehrenden  Kirche  nur  in  der  Einheit,  deren 
Mittelpunkt  und  Princip  Petrus  ist,  zukommt;  obwohl  vermdge 
der  Einheit  alles  vom  Haupte  kommt  und  objectiv  genommen  die  d 
Unfehlbarkeit  des  Papstes  jener  der  Kirche  vorangeht,  so  ist  doch 
subjectiv  genommen  (quoad  nos)  das  Erste,  was  bier  erkannt  und 
geglaubt  wird,  die  Unfehlbarkeit  der  mit  dem  Papste  lehrenden 
Kirche , beziehungsweise  des  Concils.  Von  ihr  als  dem  Bekann- 
tcren  kommt  man  zur  Erkenntniss  dessen,  was  weniger  bekannt 
ist,  der  Unfehlbarkeit  des  Papstes  fiir  sich  genommen.  Also  nicht 
eigentlich  der  Papst  gibt  sich  selber  Zeugniss,  sondern  es  ist  die 
Kirche  mit  dem  Papst,  das  unzweifelhaft  unfehlbare  Concil,  das 
erklart , Triiger  der  Unfehlbarkeit  soi  sowohl  der  Papst  mit  dem 
Episkopate,  als  der  Papst  allein. “ 

Zur  Kritik  des  zweiten  Theiles  der  Erklarung  Bollingers  wird 

1)  das  Missverstiindniss  geriigt,  als  fordern  die  Petenten  zu 
einem  Urtheil  ex  cathedra,  dass  sich  der  Papst  an  die  Gesammt- 
heit  der  Glaubigcn  richte; 

2)  iiber  den  Traditionsbeweis  auf  Mannings  hierauf  beziig- 
liche,  vor  kurzem  in  Neapel  erschienene  Schrift  verwiesen; 

3)  zu  der  Citation  aus  dem  Lyoner  Concil  das  Zugestiindniss, 
das  Bollinger  selber  macht,  hervorgehoben ; 


4)  beziiglich  des  Florentiner  Concils  von  neuem  aus  romischen 
Urkunden  (darunter  ein  Original)  die  Lesart:  quern  ad  modum 
etiam  als  die  urspriingliche  unwiderleglich  nachgewiesen  und 
das  Zeugniss  des  hi.  Antonin  wie  Turrecremata’s,  welche  auf  dem 
Concil  anwesend  waren,  dafiir  angefiihrt,  dass  der  vielbesprochene 
Zusatz  den  Vordersatz  nicht  beschranken,  sondern  nur  aus  der 
Tradition  bestiltigen  wollte.  Schliesslich  wird  die  Erklarung  Bol- 
lingers selbst  als  die  beste  Rechtfertigung  fiir  das  Bittgesuch  der 
Vater  bezeichnet,  das  sich  hauptsachlich  darauf  stiitze , dass  die 
Gegner  bereits  die  Oekumcnicitat  des  Florentiner  Concils  angreifen. 

449. 

Eugenius  Cecconi  id  confutat,  quod  Doellingcr  de  decreto  Florentino 
ab  auctore  formulae  petitionis  corrupto  affirmat.  Sequitur  confu- 
tationis  germanica  versio  desumpta  ex  libellis  Das  okumenische 
Concil  vom  Jahre  1870  (Periodische  Blatter  t.  I.  p.  333)  a Schee- 
ben  editis. 

Ben  Gelehrten  ist  bekannt,  dass  es  fiinf  Originalexemplare 
gab  des  beriihmten  Unionsdecretes  der  griechischen  mit  der  latei- 
nischen  Kirche,  unterschrieben  vom  Papste  Eugen  IV.,  dem  Palao- 
logen  (Kaiser  Johann  VIII.)  und  den  Viitern  der  einen  und  der 
andern  Kirche.  Von  diesen  Exemplaren  ist  nur  noch  eines  vor- 
handen.  Es  wird  mit  aller  Sorgfalt  in  unserer  Laurentianischen 
Bibhothek  aufbewahrt  und  liegt  fortwilhrend  der  Einsichtnahme 
vor.  Geschenkt  wurde  es  der  Republik  von  Florenz  mit  anderen 
kostbaren  Actenstiicken  vom  Cardinal  Julian  Cesarini,  der,  wie 
jedermann  weiss,  auf  dem  Concil  zu  Florenz  eine  der  hervor- 
ragendsten  Rollen  spielte.  „Bie  Schriftstiicke  iiber  den  ganzen 
feierlichen  Vorgang  (die  Vereiiiigung  mit  der  morgenlandischen 
Kirche),  so  schreibt  der  bekannte  gleichzeitigc  Schriftsteller  Ves- 
pasian von  Bisticci,  die  alle  vom  Cardinal  Cesarini  di  S.  Angelo 
geordnet  und  in  Florenz  angefertigt  worden,  sollten  nach  dem 
Willen  des  Cardinals  zum  Andenken  an  eine  so  denkwiirdige 
That  dort  bleiben.  Beswegen  bestimmte  er,  dass  alle  Originale 
jener  Union  im  Palaste  de’  Signori  aufbewahrt  wiirden  ad  per- 
petuam  rei  memoriam.“  Und  an  ciner  andern  Stelle:  „Biese 
Schriftstiicke  gingen  durch  die  Hande  des  Cardinals  di  S.  Angelo, 
und  er  wollte  alle  diese  Originale  Amts  halber  bei  sich  behalten 
und  jedem  Abschriften  verabreichen.  Ferner  Hess  er  ein  Kastchen 
machen,  mit  Sammt  uberzogen  und  reich  mit  Silber  ausgestattet, 
legte  alle  Originale  dahinein  und  gab  sie  der  Signoria,  damit  sie 
dieselben  aufUewahre  ad  perpetuam  memoriam  einer  so  denk- 
wiirdigen  That.  Bie  Oi’iginale,  von  denen  Vespasian  spricht,  sind 
ausser  dem  erwiihnten  Actenstucke  der  Union  der  Unterricht  an 
die  Armenier  und  das  Becret  fiir  die  Jakobiten.  Bas  Kastchen 
aber,  mit  sehr  schoner  Silberarbeit  verziert,  befindet  sich  gegen- 
wartig  in  der  Laurentiana,  und  enthalt  diese  zwei  Bocumente 
nebst  anderen,  deren  Erwahnung  hier  uberfiiissig  ware.  Bas 
Actenstiick  der  Union  wurde  in  den  letzten  Jahren  aus  dem 
Kastchen  genommen,  auseinandergefaltet  und  zur  allgemeinen  An- 
sicht offen  gelegt. 

Bas  Pergament  ist  zweispaltig  beschrieben ; der  Beschauer  hat 
den  lateinischen  Text  zur  Linken,  den  griechischen  zur  Rechten. 
Unter  dem  lateinischen  Text  ist  das  Siegel  des  Papstes  Eugen 
und  seine  eigenhilndige  Unterschrift.  Bann  kommen  in  drei  Spalten 
die  eigenhandigen  Unterschriften  der  lateinischen  Vater.  Unter 
dem  griechischen  Text  befindet  sich  mit  Zinnober  geschrieben  die 
Unterschrift  des  Palaologcn  und  dann  die  der  griechischen  Vater, 
alle  eigenhiindig.  Zur  Linken  ist  die  bleierne  papstliche  Capsel, 
zur  Rechten  die  goldene  des  Kaisers  angehiingt.  Ganz  unten  ist 
gezeichnet  Blondus,  der  niimliche  Blondus,  Secretiir  des  Papstes, 
dessen  Auctoritat  von  Bollinger  angerufen  wird.  Auf  der  Riick- 
seite  des  Pergamentes  best  man : Becretum  originale  unionis  Grae- 
corum  cum  S.  Romana  Ecclesia  promulgatum  in  sacro  universali 
Concilio  Florentino,  sexta  lulii  1439,  d.  h.  Originaldecret  der  Ver- 
einigung  der  Griechen  mit  der  heiligen  romischen  Kirche,  ver- 
kiindet  im  heiligen  allgemeinen  Concil  von  Florenz,  am  6.  Juli 
1439.  Nun  konnen  wir  Herrn  v.  Bollinger  versichern,  dass  man 
in  dem  soeben  beschriebenen  Pergamente,  das  jeder,  so  oft  es 
ihm  beliebt,  einsehen  kann,  best:  Quemadmodum  etiam  in  gestis 
oecumenicorum  Conciborum  et  in  sacris  canonibus  contiiietur.  So 
stellt  es  fest,  dass,  wenn  eine  Verfalschung  stattgefunden , diese 
auf  Seite  derjenigen  zu  suchen  ist,  welche  drucken:  Quemadmo- 
dum et  etc.  Bie  Concibensammlungen  also  und  die  dogmatischen 
Lehrbiicher  haben  die  richtige  Leseart. 


1481 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3.  Animorum  motus  in  Germania.  Doc.  448. — 452. 


1482 


Obgleich  diese  unsere  Beweisfiihrung  keine  Entgegnung  zu-  a 
lasst,  handelt  es  sich  ja  hier  in  der  That  um  etwas  Greifbares, 
so  will  ich  doch  zum  Ueberfluss  noch  Eines  hinzufiigen.  Ausser 
den  erwahnten  fiinf  Originalen  warden  sehr  viele  authentische 
Exemplare  des  Unionsdecretes  angefertigt,  versehen  mit  der  Capsel 
des  Papstes,  des  Palaologen  und  mit  den  Unterschriften  von  mehr 
Oder  weniger  Vatern  des  Concils,  insoweit  man  ihre  Unterschrif't 
beisetzen  konnte.  Einige  authentische  Exemplare  (vielleicht  sind 
diese  es,  denen  Vespasian,  um  sie  von  den  fiinf  Originalen  zu 
unterscheiden,  den  Namen  „Abschriften“  gibt)  existiren  noch  und 
finden  sich  zerstreut  in  den  Bibliotheken  von  Europa.  Eines  be- 
sitzt  die  englische  Bibliothek,  eines  die  von  Paris,  eines  das  Archiv 
von  Venedig,  eines  das  von  Mailand,  eines  das  Archiv  von  Bo- 
logna, zwei  das  vaticanische  Archiv,  eines  das  Archiv  des  Capitels 
des  111.  Petrus  in  Rom , drei  die  Laurentianabibliothek  und  drei 
unser  Centralstaatsarchiv.  Von  diesen  Exemplaren  habe  ich  nun 
die  drei  von  Rom  und  die  sechs  von  Florenz  eingesehen.  Bei  der 
Untersuchung  der  ersteren  kam  es  mir  nicht  in  den  Sinn,  das 
Quemadmodum  etiam  zu  suchen,  weil  ich  da  keine  Nothwendig- 
keit  fiihlte;  deswegen  habe  ich  in  diesen  Tagen  die  sechs  von  p 
Florenz  zu  Rathe  gezogen,  und  alle,  keincs  ausgenommen,  lesen 
quemadmodum  etiam.  Welchen  Werth  aber  solchen  Zeugnissen 
gegeniiber  ein  gedrucktes  Buch  haben  kann,  wird  dem  deutschen 
Gelehrten  sicherlich  nicht  unbekannt  sein.  Deswegen  will  ich 
aber  den  nicht  des  Betruges  anklagen,  der  zuerst  die  Dekaden 
(ein  Geschichtswerk)  des  Blondus  in  den  Druck  gab  (es  geschah 
dies  in  Venedig  i.  J.  1483,  also  44  Jahre  nach  den  authentischen 
Abschriften  des  Einigungsdecrets).  Denn  ich  bin  der  Meinung, 
dass  eine  gerechte  Kritik  nur  dann  zur  gehassigen  und  bequemen 
Anklage  der  Verfalschung  ihre  Zuflucht  nehmen  muss,  wenn  sie 
jede  andere  wissenschaftliche  Annahme  erschopft  hat  und  im  Be- 
sitze  positiver  Beweise  ist.  In  unserm  Falle  widerstreitet  durchaus 
nicht  z.  B.  die  Annahme,  dass  die  Handschrift,  nach  welcher  die 
erste  Ausgabe  des  Blondus  angefertigt  wurde,  anstatt  etinm  durch 
ein  Versehen  des  Abschreibers  ei  las.  Dies  wird  ganz  wahrschein- 
lich,  wenn  man  bedenkt,  dass  die  Handschriften  regelmiissig  das 
Wort  etiam  durch  ein  einfaches  et  mit  einem  kleinen  Zeichen 
ausdriicken.  Die  so  leicht  mogliche  Auslassung  dieses  Zeichens 
reicht  also  hin,  um  etiam  in  et  zu  iindern.  Das  Versehen  der  ^ 
ersten  Ausgabe  wiederholt  sich  in  dem  folgenden,  so  dass  die, 
welche  das  Decret  in  den  Werken  des  Blondus  lasen,  das  et  bei- 
behielten,  jene  aber,  welche  das  Decret  dem  Original  entnahmen, 
die  wahre  Lesart  schrieben.  Bei  dieser  Sachlage  entsteht  nun 
heute  eine  heftige  Polemik  iiber  das  Document.  Die  Leidenschaft 
liisst  die  Wissenschaft  vergessen,  man  schreit  iiber  Verfalschung 
und  setzt  sich  so  der  fatalen  Gefahr  aus,  die  Anklage  gegen  den 
Ankljiger  gekehrt  zu  sehen.  Wir  werden  sichcr  dieses  nicht  thun, 
denn  wir  wiinschen  nur,  dass  alle  ohne  alle  leidenschaftlichc  Er- 
regtheit  (denn  diese  verdunkelt  stets  das  Urtheil)  mit  Ruhe  des 
Geistes  nach  der  Wahrheit  suchen  und  sie  verehren  und  aner- 
kennen,  wo  imnier  sie  sich  vorfinde. 

Verzeihen  Sie,  Herr  Redacteur,  wenn  mein  Brief  etwas  zu 
lang  geworden.  Die  beweinenswerthe  Sucht,  in  den  Tagesbliittern 
die  schwierigsten  Gegenstande  der  Religion  und  Wissenschaft  zu 
besprechen,  zwingt  hie  und  da  jene,  welche  nicht  in  soldier  Weisc 
die  Wissenschaft  entwiirdigen,  und  fast  hiitte  ich  gesagt,  die  Reli- 
gion entweihen  wolleii,  auf  den  Kampfplatz  zu  stoigen,  um  der 
Mcngc  in  ausfiihrlicher  Weise  das  zu  erkliireii,  was  man  in  wussen-  ^ 
schaftlichcr  Sprache  mit  wenigen  Worten  geben  kbnnte.  Ich  hatte 
nicht  die  Absicht,  auf  alle  Behauptungon  Dollingers  zu  antworten. 
Wenn  Gott  mir  die  Kriiftc  verleiht,  so  werden  alle  alten  Anklagen 
iiber  das  Concil  von  Florenz  neuerdings  eine  Antwort  finden  in 
meinen  Studii  storici  sul  Concilio  di  Firenze. 

Eugen  Cecconi.  ‘ 


‘ Diese  fiir  Dellinger  vernichtenden  Bemerkungen  des  Italieiiers 
wurden  vor  Kurzem  vollkommen  liestiitigt  durch  einen  deutschen  pro- 
testantischen  Gelehrten,  Theodor  Frommann  (A.  A.  Ztg.  Nr.  58  ii.  59). 
Letzterer  wollte  dafiir  Dellinger  durch  andere  Erdiehtungen  zu  Ililfe 
kommen,  erhielt  aher  sofort  eine  solcnne  Abfertiguug  durch  Professor 
Scheehen  (Koln.  Volksztg.  vom  3.  Milrz)  und  Prof.  Hergenrother  in 
seiner  neuesten  Broschiire.  [Nota  in  libellis,  ex  quibus  eonfutationem 
desumpsimus,  addita.] 


450. 

D.  23.  Ian.  1870.  — Undecini  Vratislaviensium  ad  Doellingerum  literae, 

quibus  ei  se  omnino  consentirc  significant. 

Ilochw.  Herr  Stiftspropst ! Hochverehrter  Herr  Professor! 

Genehniigen  Sie  den  Ausdruck  unser er  unbedingten  Hoch- 
achtung  und  unseres  Dankes  fiir  Ihre  erleuchtete  und  mannliche 
That,  welche  wir  in  der  Veroffcntlichung  Ihrer  ernsten  und  wisseii- 
schaftlich  unwiderleglichen  Bemerkungen  (Allg.  Ztg.  vom  21.  d.) 
fiber  die  Infallibilitats-Petition  einer  grossen  Zahl  der  in  Rom  gegen- 
wartig  versammelten  Bischiife  freudig  begriissen.  Wir  hoffen  von 
solchen  Thaten  eine  glfickliche  Wendung  zum  Heil  der  katho- 
lischen  Kirche,  deren  Rccht  und  Starke  in  der  historischen  Con- 
tinuitat  erkannt  wird.  Wir  stehen  mit  unserer  Ueberzeugung 
und  Gesinnung  fest  zu  Ilmen,  und  werden  nicht  wankeii.  So 
gewiss  die  Wahrheit  am  Ende  siegen  wird,  so  gewiss  wird  auch 
der  Dank  und  die  Anerkennung  der  christlichen  Nachwelt  Ihnen 
gesichert  sein.  Breslau,  23.  Jan.  1870.  Dr.  Reinkens,  ordent- 
licher  Professor  der  Kirchengeschichte  an  der  Universitat  Breslau. 
Dr.  Baltzer,  Domscholasticus  und  Professor  der  dogmatischen  Thco- 
logie  an  der  Universitat  Breslau.  Dr.  Weber,  Gymnasial-Religions- 
lehrer  und  Privatdocent  der  Philosophie  an  der  Universitat  Bre.s- 
laii.  Dr.  Elvenich,  Professor  der  Philosophie  an  der  Universitat 
Breslau  und  Geheinier  Regierungsrath.  Dr.  Schmolders,  Professor 
der  orientalischen  Sprachen  an  der  Universitat  Breslau.  Dr.  Fried- 
lieb.  Professor  (der  neutestanientlichen  Exegese).  Dr.  Dillenburger, 
Geheimer  Regierungs-  und  Provincialschulrath.  Dr.  Kutzen,  frei- 
resignirter  Professor  ordin.  der  historischen  Wissenschaften  an  der 
hiesigen  Universitat.  Dr.  tlieol.  Joh.  Peter  Baltzer,  Weltpriester 
z.  Z.  in  Breslau.  Dr.  Reifferscheid,  Professor  der  classischen  Philo- 
logie  an  der  Universitat  Breslau.  Dr.  Nehring,  Professor  der  sla- 
vischen  Sprachen  an  der  Universitat  Breslau. 

(Allgem.  Zeitung,  29.  Jau.  1870.  p.  441.) 

451. 

D.  30.  Ian.  1870.  — Viginti  Brauiisbergenses  ad  eundeni  eiusdem  ar- 

gumenti  dant  literas. 

Hochw.  Herr  Stiftspropst ! Hochverehrter  Herr  Professor ! 

Die  Stimme  der  Vernunft  und  der  Geschichte,  welche  Sie 
fiber  die  Frage  der  papstlichen  Unfehlbarkeit  in  einer  wissen- 
schaftlichen  Erorterung  der  Augsb.  Allg.  Ztg.  erhoben  haben,  hat 
ihren  Wiederhall  gefunden  durch  ganz  Deutschland,  und  fiber  die 
Grenzen  unseres  Vaterlandes  hinaus.  Auch  uns,  die  wir  dem 
jiussersten  Nordosten  des  katholischen  Deutschland  aiigehoren, 
hat  jene  Kritik  mit  fiberaus  grosser  Freude  erffillt.  Denn  wir 
erkennen  darin  die  Sprache  eines  Mamies,  dem  es  mit  der  Wahr- 
heit und  dem  Wohl  der  katholischen  Kirche  Ernst  ist,  und  konnen 
uns  wohl  dem  Vertrauen  hingeben : dass  diese  aus  hohem  sitt- 
lichem  Ernst,  aus  wahrer  Liebe  zur  Kirche  und  aus  echt  wissen- 
schaftlichem  Freimuth  hervorgegangene  Kundgebung  nicht  wenig 
dazu  beitragen  werde,  die  Ki’isis,  in  welcher  sich  augenblicklich 
die  Kirche  befindet,  zu  einem  glficklichcn  Ausgang  zu  ffihren. 
Gestatten  Sie  daher,  hochwfirdiger  und  hochverehrter  Herr,  dass 
die  Untcrzeiclmeteii  Ihnen,  dem  bewahrten  Altmeister  der  theo- 
logischen  Wissenschaft,  dem  unerschrockenen  Vorkampfer  fiir 
Wahrheit  und  Recht  in  der  Kirche,  ihren  aufrichtigen  Dank  und 
ihre  voile  Zustimnuing  aussprechen. 

Braunsberg,  30.  Januar  1870. 

(Ibid.  9.  Febr.  p.  595.) 

452. 

Initio  mensis  Februarii  1870.  — Viginti  quinque  doctorum  Bonnen- 

sium  similes  ad  cundem  datac  literae. 

Hochw.  Herr  Stiftspropst!  Hochverehrter  Herr  Professor! 

Die  unterzeichneten  katholischen  Docenten  der  Rheinischen 
Fricdrich-Wilhelms-Universitat  ffihlen  sich  gedrungen,  Ihnen  fiir 
die  mannliche  Oft'enheit  und  Entschiedenheit  ihren  Dank  auszii- 
sprcchcn,  mit  welcher  Sie  gegen  den  von  einer  Anzahl  der  in 
Rom  versammelten  Bischofc  intendirten  Antrag  auf  Dogmatisirung 
der  papstlichen  Unfehlbarkeit  Ihre  Bedenken  kundgegeben  haben. 
Sie  haben  eine  von  anderer  Seite  Ihnen  zugedachte  Anerkennung 


1483 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1484 


fiir  diesen  Schritt  abgelehnt,  um  nicht  den  rein  kirchlichen  Cha- 
rakter  desselben  triiben  zu  lassen;  Sic  werden  aber  einen  Aus- 
drnck  der  Sympathie  von  CoIIej^en  im  akademischen  Lehramt 
freundlich  aufnehmen.  Wir  lioffcn  zuvcrsichtlicb,  dass  die  War- 
nung  des  Seniors  und  eines  der  gclehrtesten  und  verdicnstvollstcn 
der  theologischen  Professoren  Deutsclilands  nicht  unbcachtet  bleiben, 
und  dass  die  entschiedene  Haltung  der  grossen  Mehrheit  der  deiit- 
schen  Bischofe  den  Erfolg  von  Bestrebungen  verhindern  werdo, 
welclie  uns  gleich  Ihnen  mit  den  lebhaftesten  Befiirclitungen  fur 
die  Zukunft  der  Kirche  erfiillen.  Verbleiben  in  ausgezeichneter 
Ilochachtung  Ew.  Ilocliwiirden  crgebenste  Dieringer,  Domkapitular 
und  Prof,  der  Theologie;  Hilgers,  Reuscli,  Langen,  Achterfeldt, 
Professoren  der  Theologie;  Bauerband,  Geh.  Justizrath  und  Prof, 
der  Rechte;  Kampschulto , Prof,  der  Geschichte;  Schaaffhausen, 
Geli.  Med.-Rath  und  Prof,  der  Medicin;  Ritter,  Prof,  der  Philo- 
logie ; Knoodt,  Prof,  der  Philosopliie ; Siinrock,  Prof,  dor  deutscheu 
Sprache  und  Literatur;  Heimsoeth,  Prof,  der  Philologie ; Loersch, 
Privatdocent  der  Rechte  und  Landgericlitsassessor ; v.  Lasaulx, 
Privatdocent  der  Geologic ; Klein , Privatdocent  der  classischen 
Philologie;  Frlir.  v.  La  Valette  St.  George,  Prof,  der  Medicin; 
Frbr.  v.  Hertling,  Privatdocent  der  Philosopliie ; Neuhiiuser,  Prof, 
der  Philosophic ; Hiiffer , Prof,  der  Rechte ; Doutrolepont , Prof, 
der  Chirurgie;  Gehring,  Privatdocent  der  Mathematik;  Ndgge- 
rath,  Berghauptmann  und  Prof,  der  Mincralogie ; Obernier,  Privat- 
docent der  Medicin;  Kettcler,  Privatdocent  der  Physik;  Kortiim, 
Prof,  der  Mathematik. 

(Allgem.  Zeitung,  G.  Febr.  p.  557.) 

453. 

Initio  mensis  Febr.  1870.  — Tredecim  professorum  Pragensium  ad 

eumdem  eiusdem  argumenti  literae. 

Die  unterzeichnetcn  Docenten  der  Karl  Fordinands-Universitat 
sprechon  mit  Freude  Ihnen  den  herzlichen  Dank  aus  fiir  die 
mannliche  Olfenheit  und  Entschiedenheit,  womit  Sie  gegeu  den 
Antrag  auf  Dogmatisirung  der  papstlichen  Infallibilitiit , wolchen 
eine  Anzahl  von  Bischofen  beim  Concilium  Vaticanum  eingebracht 
hat.  Hire  Stimme  erhoben  haben.  Sie  haben  eine  Manifestation 
abgelehnt,  welclie  den  rein  kirchlichen  Charakter  Hires  Schrittes 
schwachen  koniite.  Wir  geben  uns  jedoch  der  freudigen  Hoff- 
nung  hill,  die  Zustimmung  von  Collegen  im  akademischen  Lehr- 
amto  werde  Ihnen  um  so  wenigcr  uiilieb  sein,  als  dieselbe  zu- 
gleich  dem  berechtigten  Wunsch  einen  passenden  Ausdruck  leiht, 
man  moge  am  richtigen  Orte  den  Ruf  eines  Mamies  nicht  un- 
beachtet  lassen,  wolcher,  unter  den  Theologen  der  ersten  ciner, 
seit  nahezu  oinoin  halben  Jahrhundcrt  durch  echt  wissenschaft- 
liche  Forschung  dem  wahrcn  Intcresse  der  Kirche  dient.  Iiidem 
wir  dicseni  Wunsche  durch  das  entschiedene  Auftreten  der  grossen 
j\Iehrzahl  der  dsterreichischen  und  deutschen  Bischofe  die  Er- 
fiillung  gesichert  glauben,  diirfen  wir  mit  dem  Troste  schliessen  : 
dass  Bestrebungen  erfolglos  bleiben  werden,  deren  Realisirung 
mit  Ihnen  jeden  aufrichtigen  Sohn  der  Kirche  mit  tiefstem  Schmerz 
erfiillen  miisste  wegen  der  grossen  Gefahr  fiir  die  Zukunft  der  Kirche. 

(Ibid.  5.  Febr.  1870.  p.  549.) 

454. 

D.  9.  Febr.  1870.  — TredccLoi  doctore.s  Monasterienses  eidem  publicis 

Uteris  assentiunt. 

Ilochw.  Herr  Stiftspropst ! Vorehrter  Herr  Professor! 

Fiir  die  ebenso  unwiderlegliche  wie  froimiithige  Erklarung, 
welclie  Sie  betreffs  der  Infallibilitats-Adresse  eines  Theils  der  zu 
Rom  versammelten  Bischofe  abgegebeu  haben,  fiilileii  die  unter- 
zeichneten  Docenten  der  hiesigen  Akadernie  sich  verpflichtet,  Ihnen 
vollste  Anerkoniiung  und  wiirmsten  Dank  auszusprechen.  Hire 
entschlosscnc  Haltung  fordort  unsere  gauze  Ilochachtung  um  so 
mehr,  je  seltener  die  Ueberzeugung  der  zahlreichen  Katholikeii 
offen  hervortritt,  welche  in  den  jotzt  bei  inanchen  vorherrschenden 
einseitigen  Bestrebungen  keineswegs  das  Heil  der  katholischen 
Kirche  zu  erkennon  vermogen.  Cappenberg,  Prof,  der  Kirchon- 
geschichte  und  des  Kirchenrechts.  Bisping,  Prof,  der  neutesta- 
mentlichen  Exegese.  Rospatt,  Prof,  der  Geschichte.  Langen,  Prof, 
der  classischen  Philologie.  Hosius,  Prof,  der  Mineralogie.  Schluter, 
Prof,  dor  Philosophic.  Hittorf,  Prof,  der  Physik.  ten  Brink,  Prof, 
der  ncueren  Sprachen.  Storck,  Prof,  der  deutschen  Sprache  und 


a Literatur.  Nitschke,  Prof,  der  Botanik.  Landois,  Docent  fiir  Zoologie. 
Nordhoff,  Docent  fiirKunst  und  Culturgeschichte.  Karsch,  Prof,  der 
beschreibenden  Naturwissenschaften.  Niehues,  Prof,  fiir  Geschichte. 
(Ibid.  13.  Febr.  p.  668.) 

455. 

Mense  Februario  1870.  — Circiter  150  Coloniensium  publicae  ad  eum- 
dem literae  eiusdem  argumenti. 

Seit  vielen  Jahren  haben  Sie,  verehrter  Herr,  als  akademischer 
Lehrer  wie  als  Schriftstoller  die  segensreichste  Wirksamkeit  ent- 
faltet.  Nicht  wenigcr  hat  die  Entschiedenheit,  mit  welcher  Sie 
iiberall  und  stets  Ihre  Ueberzeugung  vertreten,  Ihnen  die  Hoch- 
achtung  der  gebildeten  Welt  gesichert:  mit  Stolz  nennen  die  Ka- 
tholiken  Sie  den  Ihrigen.  Deshalb  waren  auch  Sie,  welcher  wie 
wenigo  in  die  Geschichte  der  Kirche  eingeweiht,  zunachst  be- 
rnfen,  Ihre  Stimme  zu  erheben,  als  in  letzter  Zeit  absolutistische 
Bestrebungen  immer  kiihner  zu  Tage  traten,  Bestrebungen,  welche 
den  dogmatischen  Zusammenhang  mit  der  Vergangenheit  ver- 
b laugnen,  eventuell  die  Einheit  der  Kirche  gefahrden  und  die  be- 
klagenswerthe  Kluft,  welche  uns  von  den  anderen  Confessionen 
trennt,  unausfiillbar  erweitern.  Ihrer  Initiative  ist  es  zu  verdanken, 
wenn  eine  alle  Schichten  durchdringende,  fiir  die  Kirche  erspriess- 
liche  Bewegung  die  Geistcr  in  Deutschland  ergriffen.  Ihre  Er- 
wagungen  ‘ fiir  die  Bischofe  des  Concils  uber  die  Frage  der  piipst- 
licheii  Unfehlbarkeit,  vor  allem  auch  ihre  jiingste  Kundgebung 
vom  19.  Januar,  haben  bei  den  besonnenen  Katholiken  lebhaften 
Wiederhall  gefunden ; Ihre  mannlich  offene  wie  liberzeugcnde 
Sprache  hat  weit  iiber  die  Grenzen  des  Vatcrlandes  hinaus  eine 
ziindendo  Wirkung  hervorgerufen.  Zwar  wissen  wir,  dass  Sie 
eine  offentliche  Zustimmung  nicht  erwarten : das  Interesse  an  der 
Sadie,  fiir  welche  Sie  mit  dem  Ansehen  deutscher  Wissenschaft 
kiimpfen , bedarf  einer  Ermunterung  nicht.  Gleichwohl  konnen 
wir  uns  nicht  versagen,  Ihnen,  verehrter  Mann,  den  Ausdruck 
unseror  warmen  Dankbarkeit  nahe  zu  legen.  Wir  fiihlen  uns 
hierzu  um  so  mehr  gedrungen,  als  die  leidenschaftlichen  Angriffe 
und  die  lieblosen  Verdiichtiguiigen,  welche  man  gegen  Sie  ge- 
wagt,  schon  liingst  unsern  Unwillen  erregten.  Wir  hegen  das 
c feste  Vertrauen:  der  von  Liebe  zur  Wahrheit  getragene  Mahnruf, 
welchen  sie  an  entscheidende  Stelle  gesendet,  wird  seine  heilsamen 
Ziele  nicht  verfehleii. 

(Ibid.  12.  Febr.  p.  649.) 

456. 

Meuse  Februario  1870.  — 138  professorum  vel  magistrorum  Baden- 
sium  ad  eundem  literae. 

Den  Katholiken  unseres  Vatcrlandes,  welche  in  Ihnen  den 
tiefsten  Kenner  ihrer  Religionsgeschichte  verehren,  ist  die  Ueber- 
zeugungstreue  wohl  bekannt,  mit  der  Sie  in  kirchlichen  Fragen 
Wahrheit  und  Recht  zu  vertheidigen  unternehmen.  Aller  Augen 
richteten  sich  daher  auf  Sie,  als  innerhalb  der  Kirche  eine  abso- 
lutistische Partei  neue  Bestimmungon  im  Dogma  und  in  der  Dis- 
ciplin  hervorzurufen  begann,  welche  in  der  Tradition  nicht  be- 
griindet  erscheinen,  das  Gewissen  der  Katholiken  beiingstigen, 
die  Pflege  der  Wissenschaft  gefahrden  und  die  Hoffnung,  unsere 
getrennten  Briider  mit  uns  vereinigt  zu  sehen,  in  weite  Feme 
d hinausschieben.  Sie  haben,  verehrter  Herr,  das  auf  Sie  gesetzte 
Vertrauen  durch  die  „Erwagungen“  fiir  die  Bischofe  und  durch 
eine  offene  Darlegung  Hirer  Ueberzeugung  in  hervorragender 
Weise  gerechtfertigt.  Wiihrend  Sie  sich  lieblosen  Anfeindungen 
ausgesetzt  sehen,  suchen  Sie  sich,  im  Bewusstsein  einer  guten 
und  mannhaften  That,  der  offentlichen  Zustimmung  insofern  zu 
entziehen,  als  Sie  eine  kirchliche  und  wissenschaftliche  Angelegen- 
heit  nicht  dem  leidenschaftlichen  Parteigetriebe  wollen  anheim  fallen 
lassen,  wie  es  politischen  und  socialeii  Tagesfragen  zu  theil  wird. 
Wenn  wir  als  Mitglieder  des  hohern  Lehrerstandes  in  Baden 
Ihnen  unsere  voile  Anerkennung  aussprechen , so  geschieht  es 
nicht  im  Interesse  ciner  kirchlichen  oder  jiolitischen  Partei:  wir 
zolleii  dankbar  uiisere  Hochachtung  dem  Gclehrten,  welcher,  un- 
beirrt  durch  die  Zeitstromung,  nur  die  Wahrheit  sucht,  und  dem 
Mamie,  welcher  fiir  seine  wissenschaftliche  Ueberzeugung  so  ent- 
schieden  eingetreteii  ist. 

(Ibid.  2.  Miirz  1870.  p.  928.) 


‘ * Cf.  supra  doc.  222.  p.  1198. 


1485 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3.  Animorum  motus  in  Germania.  Doc.  452. — 458. 


1486 


457. 

D.  8.  Febr.  1870.  — Revihi  Ketteler,  Episc.  Moguntini,  publicae  li- 

terae,  quibus  significat,  se  non  esse  ex  eorum  numero,  qui  in 

praesenti  quaestione  eum  Doellingero  sentiunt. 

Herr  Stiftspropst  v.  Dellinger  hat  in  einer  Erklilrung  vom 
27.  V.  M.  in  cler  Allgem.  Zeitung  unter  anderem  gesagt^:  „Ich 
liahe  den  fraglichen  Artikel  verotfentlicht,  well  ich  mich  dazu  als 
offeutlicher  Lehrer,  als  Senior  der  theologischen  Professoren  Deutsch- 
lands  in  einer  gespannten  Zeit  und  wahrhaft  bcangstigenden  Lage 
dazu  herufen  glaubte.  Ich  babe  es  gethan  in  dem  beruhigenden 
Bewusstsein,  mit  der  grossen  Mehrheit  der  deutschen  Bischofe,  zu 
welchen  auch  mein  eigener  verehrter  Oberhirte  gehort,  im  Wesen 
der  Frage  einig  zu  sein,  und  in  dem  Drange,  das,  was  ich  einst  als 
Lehrer  der  Kirche  empfangen,  was  ich  47  Jahre  lang  als  solcher  vor- 
getrageii,  nun  am  Abende  meines  Lebens  in  einem  Momente  droben- 
der  Verdunkelung  oder  Verunstaltung  often  zu  bekennen.“  Er 
kniipft  daran  die  Hoffnung,  dass  sein  Wort,  „noch  bevor  die  Wiirfel 
gefallen  sind,  vielleicht  doch  einige  Beachtung  finden  werde“. 

Der  Herr  Stiftspropst  erklart  nicht  naher,  was  er  unter  diesem 
„Wesen  der  Frage‘'  versteht,  worin  er  mit  der  grossen  Mehrheit 
der  deutschen  Bischofe  einverstanden  zu  sein  versichert.  Er  gibt 
auch  nicht  niiher  an,  Avelche  Bischofe  er  „der  grossen  Mehrheit 
der  deutschen  Bischbfe“  bcizahlt  und  welche  nicht.  Durch  diese 
Unbestimmtheit  miissen  seine  Worte  beziiglich  der  Uebereinstim- 
mung  seiner  Ansichten  mit  denen  der  deutschen  Bischofe  eine 
sehr  verschiedene  Deutung  finden.  Ich  kann  selbstverstandlich 
nur  in  meinem  Namen  sprechen.  Da  ich  nun  nicht  ausdriicklich 
ausgenommen  bin,  so  fiillt  der  Schein  einer  Uebereinstimmung 
mit  den  Ansichten,  die  der  Herr  Stiftspropst  in  der  letzten  Zeit 
ausgesprochen  hat,  auch  auf  mich.  Um  diesen  Schein  abzulehnen, 
sehe  ich  mich  zu  dieser  Erkliining  gezwungen. 

Es  hat  eine  Zeit  gegeben,  wo  ich  ein  dankbarer  Schuler  des 
Herrn  Stiftspropst  v.  Dollinger  war  und  ihn  aufrichtig  verehrte. 
Mehrere  Jahre  folgte  in  Munchen  ich  alien  seinen  Vorlesungen. 
Damals  war  ich  fast  in  alien  grossen  Fragen  der  Kirchengeschichte 
mit  ihm  in  Uebereinstimmung.  Spater,  im  Jahre  1848,  nahmen 
wir  gemeinschaftlich  als  Abgeordnete  an  dem  deutschen  Parla- 
mente  in  Frankfurt  Antheil.  Auch  in  dieser  Zeit,  wo  alle  grossen 
Zeitfragen  so  vielfach  besprochen  wurden,  glaube  ich  mit  ihm  fiber 
die  Fragen  des  oftentlichen  Lebens  in  Uebereinstimmung  gestan- 
den  zu  haben.  Leider  muss  ich  aber  jetzt  annehmen,  dass  zwischen 
den  Ansichten  des  Herrn  Stiftspropst  v.  Dollinger  und  den  mei- 
nigen  „im  Wesen^  der  Fragen,  welche  uns  jetzt  beschaftigen,  ein 
defer  Gegensatz  besteht.  Herr  Stiftspropst  v.  Dollinger  ist  offent- 
lich  als  Gesinnungsgenosse  der  Verfasser  jener  bekannten , unter 
dem  Namen  Janus  erschienonen  Schmahschrift  gegen  die  Kirche 
bezeichnet  worden , und  er  hat  bisher  sich  noch  nicht  veranlasst 
gesehen,  zu  erklaren,  dass  er  als  treuer  Sohn  der  katholischen 
Kirche  die  Gesinnung,  welche  den  Janus  eingegeben  hat,  nicht 
theilt.  Der  Janus  ist  aber  nicht  nur  gegen  die  Unfehlbarkeit  des 
Papstes,  sondern  gegen  den  Primat  selbst  gerichtet,  gegen  diese 
grosse  gottliche  Institution  in  der  Kirche,  welcher  wir  in  der  Ein- 
heit  so  recht  eigentlich  den  Sieg  der  Kirche  fiber  alle  Gegner 
durch  alle  Jahrhunderte  verdanken.  Er  ist  zuglcich  ein  Gewebe 
zahlloser  Entstellungen  der  Thatsachen  der  Geschichte,  dem  viel- 
leicht  an  innerer  Unwahrhaftigkeit  nur  die  Lettres  jn'ovmciales 
von  Pascal  an  die  Seite  gestellt  werden  konnen.  Herr  Stiftspropst  d 
V.  Dollinger  hat  aber  nicht  allein  den  Zusammenhang  mit  don 
Verfassern  des  Janus  bisher  noch  nicht  abgelehnt,  sondern  er  ist 
auch  bekanntlich  der  anonyme  Verfasser  der  Schrift  „Erwagungen 
ffir  die  Bischofe  des  Conciliums  fiber  die  Frage  der  papstlichen 
Unfehlbarkeit",  welche  freilich  ungleich  massiger  gehalten  ist  als 
der  Janus,  aber  mit  dem  Gcdankengang  des  Janus  im  allgemeinen 
so  fibereinstimmt,  dass  dadurch  um  so  mehr  die  Vermuthung  nahe 
gelegt  ist,  dass  er  den  Verfassern  des  Janus  nahe  stche,  jeden- 
falls  ihre  Richtung  billige. 

Ganz  auf  dieselbe  Richtung  deutet  auch  die  jiingste  Erkla- 
rung  des  Herrn  v.  Dollinger  fiber  die  Bitte  einer  Anzahl  von 
Bischofen,  die  Unfehlbarkeit  des  Papstes  auszusprcchen , unzwei- 
deutig  bin,  namentlich  in  soinem  unborochtigten  Urtheile  fiber 
das  Concil  von  Florenz,  welches  allgcmcin  als  ein  iikumenisches 
in  der  katholischen  Kirche  verehrt  wild,  und  in  dem  ebenso  un- 
herechtigten  Urtheile,  dass  die  Unfehlbarkeit  des  Papstes,  wenn 


a derselbe  feierlich  als  Lehrer  der  gesammten  Kirche  fiber  Glau- 
benswahrheiten  Aussprfiche  thut,  nicht  erklart  werden  konne; 
worUber  doch  wahrlich  keinem  einzelnen  Katholiken  die  Entschei- 
dung  zusteht,  sondern  nur  der  allgemeinen  Kirchenversammlung 
selbst,  welche  die  Verheissung  hat,  dass  der  heilige  Geist  sie  an 
alles  erinnern  werde,  was  der  Sohn  Gottes  gelehrt  hat. 

Auch  die  oben  angeffihrten  Worte  des  Herrn  Stiftspropst 
V.  Dollinger,  worin  er  die  mogliche  Erklilrung  einer  Lehre,  welche 
seinen  Ansichten  widerspricht,  „eine  drohende  Verdunkelung  oder 
Verunstaltung"  der  Lehre  der  Kirche  nennt,  sind  von  diesem 
Geiste  erffillt.  An  „drohende  Verdunkelungen  und  Verunstal- 
tungen  dor  Lehre  dor  Kirche"  durch  Aussprfiche  einer  allgemeinen 
Kirchenversammlung  kann  Der  nicht  glauben,  welcher  die  Ueber- 
zeugung  hat,  dass  der  Geist  der  Wahrheit  in  fibernatfirlicher 
Weise  dieser  Versammlung  beisteht.  Der  Herr  Stiftspropst  kann 
allerdings,  ehe  diese#  Ausspruch  erfolgt,  gegen  eine  Lehre,  die 
noch  nicht  festgestellt  ist,  seine  Bedenken  geltend  machen;  er 
hat  aber  als  Katbolik  nicht  das  Recht,  von  drohender  Verdunke- 
lung und  Verunstaltung  der  wahren  Lehre  durch  die  Aussprfiche 
b der  allgemeinen  Kirchenversammlung  zu  reden. 

Es  hat  eine  Zeit  gegeben,  wo  viele  begeisterte  Junglinge  aus 
alien  Gauen  Deutschlands,  welche  sich  auf  den  Priesterstand  vor- 
bereiteten,  zu  den  Schfilern  Dollingers  gehorten,  und  welche  jetzt 
im  reiferen  Alter  die  treuesten  Sohne  dor  Kirche  sind  und  von 
den  Feinden  der  Kirche  als  Jesuitenschfiler  bezeichnet  werden. 
Jener  Zeit  verdankt  es  der  Herr  Stiftspropst  v.  Dollinger  ohne 
Zweifel,  dass  auch  jetzt  noch  viele  nnr  mit  grossem  Widerstreben 
das  Geffihl  alter  Pietiit  fiberwinden  und  sich  von  ihrem  alten 
Lehrer  lossagen.  Heute  dagegen  nennen  sich  auch  oft'ene  A])o- 
staten,  wie  Pichlcr  und  Consorten,  Schfiler  Dollingers  und  weri'en 
ihrem  alten  Lehrer  Inconsequenz  vor,  dass  er  nicht  wagt,  weiter 
zu  gehen  und  mit  der  Unfehlbarkeit  des  Papstes  auch  die  Un- 
fehlbarkeit der  Kirche  fiber  Bord  zu  werfen.  Woher  mag  das 
wohl  kommen,  dass  Manner  so  verschiedener  Richtung  aus  der 
Schule  Dollingers  hervorgegangen  sind?  Der  Grund  ist  oftenbar. 
Dio  nnselige  Richtung,  welche  Herr  Stiftspropst  v.  Dollinger  jetzt 
befolgt,  ist  nicht  die  Richtung  jenes  Mannes,  auf  den  Hunderte 
von  Schfilern  aus  alter  Zeit  auch  heute  noch  mit  Dankbarkeit, 
aber  auch  mit  tiefem  Schmerze  hinblickeji. 

In  wie  weit  daher  auch  auf  mich  dor  Schein  fallen  konnte, 
als  gehore  ich  zu  jenen,  die  „im  Wesen"  der  Fragen,  welche 
jetzt  im  Vordergrund  stehen,  mit  Herrn  Stiftsproi)st  v.  Dollinger 
einverstanden  seien,  muss  ich  dies  auf  das  entschiedenste  ablehnen. 
Ich  bin  nur  mit  dem  Dollinger  einverstanden,  der  einst  seine 
Schfiler  in  seinen  Vorlesungen  mit  Liebe  und  Begeisterung  gegen 
die  Kirche  und  den  apostolischen  Stuhl  orffillte;  ich  babe  aber 
nichts  mit  dim  Dollinger  zu  thun,  den  jetzt  die  Feinde  der  Kirche 
und  des  apostolischen  Stuhles  mit  Ehren  iiberhaufen. 

Rom,  8.  Febrnar  1870. 

Wilhelm  Emmanuel,  Freiherr  von  Ketteler, 
Bischof  von  Mainz. 

(Der  Katbolik.  Ne.ue  Folge.  23.  Band.  S.  252  ff.) 

458. 

D.  27.  Febr.  1870.  — Revfni  Martin,  Epiac.  Paderbornensis,  ad  Vica- 

rium  gener.  literae,  quibus  varios  errores,  qui  de  infallibilitatc 

definienda  ad  ooncitandos  animos  disseminantur,  perstringit. 

Was  die  jetzt  dort  in  Deutschland  herrschende  Aufregung 
betrifft,  so  weiss  ich  wirklich  nicht,  ob  ich  mich  darfiber  mehr 
betrfiben,  oder  ob  ich  mich  mehr  darfiber  wundern  soil. 

Mochten  doch  alle  diejenigen,  die  durch  das  Wort  „])apst- 
liche  Infallibilitilt"  jetzt  sich  so  in  Aufregung  oder  auch  in  Angst 
und  Verwirrung  bringen  lassen,  mochten  sie  doch  nur,  die  Hand 
aufs  Herz,  sich  selber  fragen,  ob  sie  nicht  mit  gutem  und  ruhigem 
Gewissen  schon  liingst  geglaubt,  dass  den  amtlichen  Entschei- 
dungen  des  Heiligen  Stuhles  in  Glaubens-  und  Sittenlehren  sich  jeder 
Sohn  der  Kirche  aufrichtig  unterwerfen  musse ! Seit  dem  letzten 
allgemeinen  Concil  von  Trient  sind  doch  bekanntlich  mancherlei 
Irrlchren  aufgetaucht.  Wer  hat  diese  aber  als  Irrlehren  gekenn- 
zeichnet  und  verurtheilt,  die  Irrlehren  cities  Bajus  z.  B.  und  eines 
Jansenius,  oder  die  in  neucren  Zeiten  in  unserem  deutschen  Vatcr- 
lande  aufgetauchten  Hermesi.schen  und  Gfintherschen  Lehren? 

Und  wo  .sind  die  Katholiken,  die  sich  ffir  befugt  gehalten, 
gegen  die  Verwerfung.surtheile,  welche  der  Heilige  Stuhl  fiber 


’ * V.  supra  p.  1476  d.  1477  a. 


1487 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1488 


diese  Lehi-en  ^efallt,  als  unbefugt  erlassene  Protest  zu  erheben,  a 
Oder  diese  Urtheile  etwa  nur  fiir  provisorisch  gultige  anzuerkennen, 
fiir  Urtheile,  die  durch  das  erste  beste  allgemeine  Concil  wieder 
umgestossen  oder  reformirt  werden  konnten? 

Im  Gegentheile,  bis  jetzt  hat  in  solchen  Dingen  stets  bei  uns, 
wie  bei  unseren  Vatern  und  Urviitern,  unangefochten  das  be- 
kannte  Wort  des  hi.  Augustinus  gegolten:  Roma  locuta,  causa 
finita  (Rom  hat  in  der  Sache  entschieden,  und  die  Sache  ist  da- 
mit  abgethan).  Aus  der  allerneuesten  Zeit  erinnere  ich  hier  nur 
an  das  im  Jahre  1860  abgehaltene  Kblner  Provincialconcil.  Heisst 
es  dort  nicht  ausdriicklich : die  Glaubensentscheidungen  des  Papstes 
seien  an  sich  irreformabel  ? Und  meines  Wissens  (und  ich  glaube 
alle,  die  an  dem  gedachten  Concil  Theil  genommen,  kann  ich 
hier  kiihn  als  Zeugen  anrufen),  meines  Wissens  hat  kein  einzigor, 
weder  der  dort  anwesenden  Oberhirten  (der  Bischofe  der  Kolner 
Kirchenprovinz  sowie  der  Diocesen  Hildesheim,  Osnabriick  und 
Breslau),  noch  auch  der  anderen  Mitglieder  der  Synode  und  der 
daran  betheiligten  Theologen  diesen  Ausspruch  des  Concils  auch 
nur  einen  Augenblick  beanstandet.  Das  Concil  ist  dann  seiner 
Zeit  Yom  Heiligen  Stuhle  ausdriicklich  bestiitigt  und  in  den  bo-  b 
trefFenden  einzelnen  Diocesen  rechtmiissig  promulgirt  worden.  Ich 
habe  abor  nicht  gehdrt,  weder  dass  in  diesen  Diocesen,  noch  dass 
in  ganz  Deutschland,  wo  die  Decrete  des  Concils  bekannt  gc- 
worden,  gegen  die  genannte  Lehre  des  Concils  auch  nur  eine 
einzige  katholische  Stimme  sich  erlioben. 

Und  doch  wiirdo,  wenn  das  Vaticanische  Concil  die  Frage 
der  „papstlichen  Infallibilitat“  in  welcher  Form  auch  immer,  be- 
jahend  entschiede,  dasselbe  gewiss  um  kein  Haarbreit  mehr  lehren, 
als  was  die  genannte  Kolner  Synode  in  den  gedachten  Worten 
und  was  mit  ihr  so  viele  andere  in  alien  Landen  der  Christen- 
heit  in  neuerer  Zeit  abgehaltene  Provincialsynoden  gelehrt,  und 
was  alle  treuen  Sohne  der  Kirche  von  jeher,  wenn  auch  vielleicht 
nicht  so  klar  bewusst,  ganz  unzweifelhaft  geglaubt  und  fest- 
gehalten  haben.  Denn  sind  die  Glaubensentscheidungen  des 
Papstes  wirklich  an  sich  irreformabel,  und  muss  ich  mich  als 
treuer  Sohn  der  Kirche  ihnen  wirklich  aufrichtig  unterwerfen,  so 
sehe  ich  nicht,  wie  man  dann  an  der  Unfehlbarkeit  dieser  Glaubens- 
entscheidungen noch  vorbeikommt.  Eine  Glaubensentscheidung 
des  Heiligen  Stuhles  nicht  fiir  bloss  provisorisch  giltig,  sondern  fiir  c 
endgiltig  halten  und  derselben  nicht  etwa  mit  dem  bloss  heuch- 
lerischen  Gehorsam  des  Schweigens,  sondern  mit  dem  Gehorsam  der 
inneren  Zustimmung  des  Geistes  und  des  Herzens  sich  unterwerfen 
und  doch  diese  Entscheidungen  noch  fiir  moglichorweise  triigliche 
und  fehlbare  ansehen,  das  ist  nun  einmal  fiir  mich,  und  ich  glaube 
auch  fiir  jeden  anderen  Denkendon,  ein  vollendeter  Widerspruch. 

Und  soil  man  sich  nun  nicht  wundern,  wenn  man  dieselben 
Menschen  zu  einer  und  derselben  Lehre  ein  so  entgegengosetztes 
Verhalten  beobachten  sieht,  wenn  man  sieht,  wie  sie  diese  Lehre 
dort  unbeanstandet  hinnehmen  und  ohne  das  geringste  Bedenken 
ihr  zustimmen  und  wie  sie  sich  durch  dieselbe  hier  so  in  Angst  und 
Verwirrung  bringen  lassen  ? O diese  leidige  Inconsequenz,  oder  viel- 
leicht auch  diese  leidige  Gedankenlosigkeit  und  diese  gedankenlose 
Gotzendionerei  gegen  die  Meinungen  und  Schlagwbrter  des  Tages ! 

Ich  weiss  natiirlich  nicht,  ob  die  Frage  der  „papstlichen  In- 
fallibilitiit“  auf  dem  Vaticanischeu  Concil  zur  Entscheidung  oder 
ob  sie  auf  domselben  auch  nur  zur  Verhandlung  getragen  wird; 
jedenfalls  wei’de  ich,  treu  meinem  katholischen  Glauben,  in  don 
Entscheidungen  des  allgemeinen  Concils  die  Ausspriiche  des  Goi-  d 
stes  der  Wahrheit  erkennen,  der  die  Boschliisse  der  allgemeinen 
Concilien  leitet.  Aber  in  meinem  Verhalten  zur  Sache  selbst 
wUrde,  auch  wenn  das  Vaticanische  Concil  die  viclgenannte  Frage 
nicht  verhandeln  oder  entscheiden  wird,  dennoch  eine  Aenderung 
nicht  eintreten.  Ich  wiirde  mich  nach  wie  vor  verpflichtet  er- 
achten,  den  amtlichen  Glaubensentscheidungen  des  Heiligen  Stuhles 
sowohl  selbst  mich  aufrichtig  zu  unterwerfen,  als  auch  zu  dieser 
Unterwerfung  diejenigon,  die  mir  anvertraut  sind,  anzuhalten. 
Und  zwar  wiirde  ich  nach  wie  vor  diese  Pfiicht  dor  Unterwerfung 
fiir  mich  von  demselben  Augenblicke  an  eintreten  sehen,  wo  mir 
die  Glaubensentscheidungen  des  obersten  Hirten  und  Lehrers  der 
Kirche  auf  welchem  Wege  auch  immer  zuverliissig  bekannt  ge- 
wordcn  sind ; und  ich  wiirde  nicht  nach  der  sogen.  gallicanischen 
Theorie  diese  Ptlicht  der  Unterwerfung  erst  noch  von  einem  hinzu- 
kommenden  stillschweigenden  oder  ausdriicklichen  Consens  der 
iibrigen  Kirchenhirten  abhilngig  miichen.  Denn  wie  soil  ich  mir 
denn  von  dem  stillschweigenden  Consens  der  Bischofe  Gewissheit 
verschaffen,  und  wie  lange  soil  ich  die  Erfullung  der  Ptlicht  der 


Unterwerfung  aufschieben  diirfen,  um  zu  sehen,  ob  und  wie  viele 
Bischofe  etwa  zustimmen  oder  vielmehr  nicht  widersprechen  wer- 
den, und  was  endlich  soli  ich  in  der  Zwischenzeit  thun,  bis  ich 
auf  welche  Weise  auch  immer  des  geforderten  stillschweigenden 
Consenses  mich  versichert  haben  wiirde ! Soil  ich  vielleicht  mein 
Urtheil  ganz  suspendiren,  soli  ich  zwischen  Glauben  und  Nicht- 
glauben  unsicher  hin-  und  herschwanken , oder  soil  ich  gar,  wie 
einige  ungeschickt  genug  in  Vorschlag  gebracht,  etwa  erst  nur 
provisorisch  glauben  ? 

Auf  solche  spitzfindige  Unterscheidungen  kann  doch  wenig- 
stens  unser  gutes  katholisches  Volk  sich  nicht  einlassen,  und 
hiitte  Jesus  Christus  sie  zur  Bedingung  unserer  christlichen  Er- 
kenntniss  gemacht,  so  liiitte  er  gerade  den  Hauptzweck,  zu  dem 
er  in  der  Kirche  den  Primat  eingesetzt,  von  vornherein  illusorisch 
gemacht  oder  wieder  zerstort.  Was  mich  betrifft,  so  kann  ich 
nicht  anders,  als  festhalten  an  demselben  Felsen,  den  Christus 
zugleich  zu  einem  Leuchtthurm  der  Wahrheit  gemacht  und  auf 
den  als  auf  einen  unzerstorlichen  Fels  der  Wahrheit  er  seine 
Kirche  selbst  gegriindet  hat.  Und  eher  wiirde  ich  Blut  und  Leben 
lassen,  ehe  ich  auch  nur  einen  Augenblick  aus  der  Gemeinschaft 
des  Glaubens  und  der  Lehre  der  rbmischen  Kirche  schiede,  jener 
Kirche,  mit  deren  „Glauben“  um  ihres  hbheren  Vorranges  willen 
nach  dem  Ausspruche  eines  der  altesten  Kirchenlehrer  jeder  Christ 
iibereinstimmen  muss.  Ausser  dieser  Gemeinschaft  gibt  es  nun 
einmal  fiir  die  Wahrheit  meines  Glaubens  keine  Gewahr  mehr. 
Und  ich  kann  auch  nicht  fiir  mbglich  halten,  dass  das  Gebet  und 
die  auf  Petrus  und  seine  Nachfolger  lautenden  Verheissungen 
Jesu  Christ!  jcmals  wirkungslos  wurden.  Denn  eher  werden 
Himmel  und  Erde  vcrgehen,  ehe  von  dem,  was  er  geredct,  auch 
nur  ein  Jota  vergeht.  Dies  ist  meine  feste  und  unerschiitterliche 
Ueberzeugung.  Ich  werde  mit  Gottes  Beistande  dieser  Ueber- 
zeugung  treu  bleiben.  Wenn  ich  wegen  der  Treue  gegen  sie  den 
Menschen  missfallo,  und  wenn  man  mich  desshalb  lastert  und 
allerlei  Boses  mir  nachsagt,  so  kann  ich  dies  zwar  nicht  hindern. 
Ich  trdste  mich  aber  mit  dem  Gedanken,  dass  gerade  dieses  das 
Loos  ist,  das  Christus  der  Herr  den  Bekennern  der  Wahrheit 
vorausgesagt  hat.  Auch  erinnere  ich  mich  an  jenes  Wort  des 
Apostels:  „wollte  ich  den  Menschen  gefallen  (und  o wie  leicht 
ist  es  nicht,  den  Menschen  zu  gefallen,  man  braucht  dann  dem 
Stromo  nicht  zu  widerstehen,  sondern  sich  von  demselben  nur  mit 
fortziehen  zu  lassen),  so  ware  ich  nicht  ein  Diener  Christ!. “ 

Wenn  ich  nur  einstens  mit  demselben  Apostel,  der  dieses  ge- 
sagt,  auch  sagen  kann:  „Ich  habe  den  guten  Kampf  gekampft, 
ich  habe  den  Glauben  bewahrt‘‘,  und  wenn  ich  nur  auch  die- 
jenigen , die  mir  anvertraut  sind , die  ich  tief  in  meinem  Herzen 
trage  und  fiir  die  ich  besonders  mit  herzlichster  Inbrunst  taglich 
hier  an  den  heiligen  Stiitten  bete,  — ebenfalls  dahin  fiihre,  dass 
sie  einstens  in  der  entscheidenden  Stunde  von  sich  ein  gleiches 
sagen  konnen ! Daran  allein  ist  schliesslich  alles  gelegen.  In 
diesem  Geiste  muss  ich  auch  meine  gegenwartige  Aufgabe  auf 
dem  allgemeinen  Vaticanischen  Concil  auffassen.  Und  ich  hoffe, 
Gott  werde  mich  stiirken  und  erleuchten,  dass  ich  diese  Aufgabe 
so  vollbringe,  wie  ich  es  einstens  vor  ihm,  dem  allein  ich  dess- 
halb Rechenschaft  schulde,  glaube  verantworten  zu  konnen. 

Euer  Hochwiirdeu  ermiichtige  ich,  von  diesen  meinen  Aeusse- 
rungen  jeden  Ilmen  angemessen  erscheinenden  Gebrauch  zu  machen. 

Rom,  am  27.  Februar  1870. 

t Konrad,  Bischof  von  Paderborn. 

(Stimmen  aus  Maria-Laach.  Das  Oekum.  Concil.  VIII.  S.  9 ff.) 

459. 

D.  24.  Febr.  1870.  — Eiusdem  ad  scriptorem  diarii  Journal  de  Genire 

epistola.  Rome,  le  24  Fevrier. 

Monsieur  le  redacteur, 

Vous  dites  dans  votre  n°  dii  10  Fevrier,  que  j’ai  regu  de 
mon  diocese  une  adresse  qui  desapprouve  mon  adhesion  a la 
doctrine  de  I’infaillibilite  du  Pape.  Vous  avez  ete  induit  en  erreur. 
11  est  vrai  que  I’on  a e.ssaye  de  faire  souscrire  une  telle  adresse, 
mais  elle  n’a  obtenu  que  6 (je  dis  six)  signatures  sur  600  000  ames, 
et  rien  ne  m’a  ete  envoye. 

Veuillez  etc. 

t Dr.  Conrad  Martin,  Eveque  de  Paderborn. 

(L’Univers  10  Mars  1870.) 


1489 


Doc,  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3.  Animorum  motus  in  Germania.  Doc.  458. — 462. 


1490 


460.  a 

D.  19.  Febr.  1870.  — ReviTii  Phil.  Kremeiitz,  Episc.  Varmiensis,  de 

literis  Doellingeri  epistola  ad  Clerum. 

Seit  Monatsfrist  ist  durch  die  offentlichen  Blatter  der  Wort- 
laut  einer  Petition  mitgetheilt  worden,  in  welcher  ein  grosser 
Theil  der  liier  versammelten  Bischofe  die  dogmatische  Definition 
der  papstlichen  Unfehlbarkeit  beantragt,  ohne  dass  jedocli  die 
Aiithenticitat  jenes  Schriftstiickes , welches  jedenfalls  durch  In- 
discretion den  Weg  in  die  Oeffentlichkeit  gefunden,  sicher  fest- 
steht.  Herr  Stiftspropst  Dr.  v.  Dollinger  in  Munchen  hat  in  einem 
Schreiben  vom  19.  Januar  1.  J.  seine  Bedenken  fiber  diesen  Antrag 
kundgegeben  und  kurz  nachher  unter  dem  27.  Januar  erkliirt, 
er  habe  dieses  gethan  „in  dem  beruhigenden  Bewusstsein,  mit 
der  grossen  Mehrheit  der  deutschen  Bischofe  in  dem  Wesen  der 
Frage  einig  zu  seiu“.  Wenige  Tage  darauf  ist  ihm,  glaubhaften 
Nachrichten  zufolge,  wie  von  anderer  Seite  her,  so  auch  aus  einer 
Stadt  der  Diocese  Ermeland  eine  von  Geistlichen  und  Laien  unter- 
zeichnete  Zustimmungs-Adresse  zu  seinem  Verhalten  in  der  In- 
fallibilitatsfrage  zugegangen.  Diese  Umstande  veranlassen  mich, 
dem  hochwfirdigen  Clerus  meiner  Diocese  hiermit  zu  eroffnen, 
dass  ich  meinerseits  mit  der  Erklarung  des  Herrn  Stiftspropstes 
V,  Dollinger  in  wesentlichen  Punkten  nicht  fibereinstimme. 

Gern  bekenne  ich  mich  auch  offentlich  als  einen  Schiller 
jenes  Mannes,  der  im  Vereine  mit  Mohler,  Gori-es  und  Phillips 
Grosses  ffir  die  Restauration  einer  grfindlichen  und  unparteiischen 
kirchlichen  Geschichtsschreibung  geleistet  hat,  imd  ich  werde  ihm 
ein  dankbares  Herz  ffir  dasjenige,  was  er  mir  fast  zwei  Jahre 
hindurch  als  ein  hochverehrter  Lehrer  gewesen,  mit  Gottes  Hilfe 
bis  aiis  Ende  bewahren.  Ebenso  wenig  nehme  ich  Anstand,  hier 
zu  erklaren,  dass  ich  bei  meinen  Anschauungen  in  dieser  Frage, 
wie  ich  sie  durch  Beitritt  zu  den  bekannten  Erklarungen  der 
Mehrzahl  der  deutschen  Bischofe  in  Fulda  und  Rom  often  aus- 
gesprochen  habe,  bis  zu  diesem  Augenblicke  verharre,  aber  ich 
erklare  auch  ebenso  unumwunden,  dass  ich  die  dogmatischeu 
Bedenken  des  Herrn  v.  Dollinger,  wie  er  sie  in  der  „Augsburger 
Allgemeinen  Zeitung‘‘  veroffentlicht  hat  — die  Bedeutung  der 
historischen  lasse  ich  hier  dahingestellt  sein  — , weder  ihrem  In-  q 
halte  nach,  noch  auch  in  der  Form  und  Weise  ihrer  Bekannt- 
machung  billigen  kann.  Durch  die  Begfinstigung  und  Benfitzung 
eines  der  Kirche  seit  langer  Zeit  bitter  feindseligen  und  ihre  In- 
teressen  mit  unredlichen  Waffen  schiidigeuden  Blattes,  durch  die 
Laugnung  der  kirchlichen  Lehr-Autoritat,  welche  zu  alien  Zeiten 
auf  den  allgemeinen  Concilien  unfehlbar  dariiber  entschiedeu  hat, 
ob  eine  theologische  Doctrin  zu  dem  Depositum  fidei  gehore  oder 
nicht,  durch  die  Aussprache  der  Beffirchtung,  es  konne  auf  einer 
bkumenischen  Kirchenversammlung  die  reine  Lehre  verdunkelt 
Oder  verunstaltet  werden,  durch  die  unerwiesene  Verdiichtigung 
eines  um  die  Kirche  hochverdienten  Ordens,  dessen  Glieder  ebenso 
befugt  sind,  eine  berechtigte  theologische  Thesis  zu  vertheidigen, 
als  es  anderen  freisteht,  dieselbe  zu  bekampfen  — wird  der  hei- 
ligen  Sache  der  Kirche  Gottes  zu  keiner  Zeit  gedient,  und  nie 
und  nimmer  werde  ich  als  katholischer  Bischof  zu  solchen  Dingen 
meine  Zustimmung  geben.  Heine  geliebten  Mitbrfider  und  Mit- 
arbeiter  im  Herrn  aber  bitte  und  beschwore  ich,  in  diesen  gefahr- 
vollen  Tagen  einer  steigenden  Verwirrung  und  von  alien  Seiten 
sich  erhebenden  boshaften  Anfeindung  unerschfitterlich  festzustehen  j 
im  Glauben  und  Vertrauen  auf  die  der  Kirche  gewordene  und  seit 
1800  Jahren  erffillte  gottliche  Verheissung,  die  ihrer  Obhut  an- 
vertrauten  und  seit  mehr  denn  einem  halben  Jahrtausend  durch 
ihr  inniges  Festhalten  an  der  Kirche  treu  bewahrten  Glaubigen 
meiner  Diocese,  wo  es  noth  thun  sollte,  durch  Lehre  und  Beispiel 
zu  kriiftigen,  sie  von  alien  unnothigen,  der  guten  Sache  nur 
Schaden  bringenden  und  dem  ruhigen  und  besonnenen  Charakter 
des  Ermelanders  sonst  fern  liegenden  Agitationen  abzuhalten,  vor 
allem  aber  durch  fortgesetztes  Gebet  den  segensreichen  Schluss 
des  grossen  Werkes,  zu  dem  die  Bischofe  sich  hier  versammelt 
haben,  von  der  Allmacht,  Weisheit  und  Liebe  des  ffir  seine  Kirche 
alle  Zeit  ffirsorgenden  Herrn  herabzuflehen. 

Rom,  den  19.  Februar  1870. 

t Philip])us,  Bischof  von  Ermeland. 


461. 

D.  2.  Mart.  1870.  — Revinus  Ign.  Senestrey,  Episc.  Ratisbonensis, 
prohibet,  quominus  theologiae  candidati  suae  dioecesis  lectionibus 
Professoris  Doellinger  intersint. 

An  Herrn  Generalvikar  Reger  in  Regensburg. 

Das  anmassende  und  argernissvolle  Auftreten  des  Professors 
der  Kirchengeschichte  an  der  Mfinchener  Universitat,  Stiftspropsts 
Dr.  J.  von  Dollinger,  gegen  den  Heiligen  Stuhl  und  gegen  die  im 
Concil  versammelten  Bischofe;  die  irrigen  und  fiberaus  verderb- 
lichen  Grundsatze  und  Lehren,  welche  er  in  seinen  jiingsten  Ver- 
ofifentlichungen  kundgeben  zu  dfirfen  glaubte,  versetzen  mich  in 
die  traurige  Nothwendigkeit,  den  Candidaten  der  Theologie  aus 
meiner  Diocese  denBesuch  seiner  Yorlesungen  verbietenzu  mfissen. 

Mein  Gewissen  gestattet  mir  nicht,  diese  Candidaten  einem 
ffir  ihre  katholische  Gesinnung  und  Glaubenstreue  so  gefahrlichen 
Einflusse  preiszugeben.  . , . 

462. 

D.  15.  Febr.  1870.  — Vicarius  generalis  Revmi  Greg.  Seberr,  Archiep. 
Monacliiensis,  declarationem  edit  Arcbiepiscopi , qua  is  de  ani- 
morum motibus  adversus  Concilium  excitatis  conqueritur,  suoque 
et  aliorum  Episcoporum  nomine  profitetur,  si  taceant , id  nequa- 
quam  approbationis  indicium  esse  babendum.  Id  unum  fidelibus 
agendum,  ut  Concilii  decreta,  quae  cum  S.  Spiritus  auxilio  fiant, 
cum  fide  expectent  Patresque  precibus  adiuvent. 

Das  Ordinariat  des  Erzbisthums  Mfinchen-Freising. 
(Erklarung  Sr.  Erzb.  Excellenz,  das  allgemeine  Concil  betr.) 

Durch  Signal  Seiner  Excellenz  unseres  hochwfirdigsten  Herrn 
Erzbischofes,  d.  d.  Rom  den  11.  Februar  1870,  ist  die  oberhirtliche 
Stelle  beauftragt  worden,  die  unten  folgende  Erkliirung  zu  ver- 
offentlichen,  „zu  welcher  sich  Seine  Erzbischofliche  Excellenz  an- 
gesichts  der  gegenwartigen  Kundgebungen  in  Deutschland,  das 
allgemeine  Concil  betr.,  mit  mehreren  deutschen  Bischofen  ver- 
eiuiget  haben  “. 

Diese  Erklarung  lautet  wie  folgt: 

„Bei  den  vielen  und  vielfach  theils  falschen , theils  wahren 
Nachrichten,  welche  oflfentliche  Blatter  sowohl  fiber  das  Wirken 
des  allgemeinen  Concils  als  auch  fiber  die  Gesinnungen  der  ein- 
zelnen  Bischofe  verbreiten,  und  bei  den  zahlreichen  Adressen  und 
Zuschriften,  durch  welche  man  von  mehreren  Seiten  bemfiht  ist, 
auf  die  Entscheidungen  der  Bischofe  einen  drangenden  Einfluss 
zu  fiben,  ffihlen  wir  uns  ein  ffir  alle  Mai  zu  nachstehender  Er- 
klarung veranlasst, 

dass  wir  solche  offentliche  Demonstrationen  und  Kundgebungen 
nur  mit  grossem  Schmerze  betrachteu  konnen,  weil  dadurch  nicht 
nur  die  vom  Anfange  des  Concils  an  kfinstlich  hervorgerufene 
Aufregung  gesteigert  wird,  sondern  auch  zahlreiche  Glaubige  in 
ihrem  Gewissen  beangstigt  werden ; 

dass  wir  ferner  solchen  Demonstrationen  nichts  entgegen- 
setzen  werden  als  Schweigen,  und  dass  wir  keinem  ein  Recht 
einraumen,  aus  diesem  unserem  Schweigen  Schlfisse  auf  unsere 
Aeusserungen  und  Gesinnungen,  sei  es  nach  der  einen  oder  der 
andern  Seite  hin,  zu  ziehen; 

dass  wir  endlich  wiinschen  und  ermahnen,  die  Glaubigen 
wollen  ihre  Theilnahme  an  den  Entscheidungen  des  Concils  vor 
allem  dadurch  beweisen,  dass  sie  denselben  mit  katholischem  Ver- 
trauen auf  den  Beistand  des  Heiligen  Geistes  entgegensehen  und 
nicht  mfide  werden,  mit  uns  zu  beten,  auf  dass  aus  unseren  Be- 
rathungen  uud  Entschliessungen  dauernde  Frfichte  des  Ileiles  und 
des  Friedens  erwachsen.^ 

Mit  dieser  offentlichen  Kundgebung  verbindet  die  oberhirt- 
liche Stelle  den  Wunsch,  dass  derselben  die  weiteste  Verbreitung 
gegeben  werden  wolle. 

Munchen,  den  15.  Februar  1870. 

Dr.  Joseph  von  Prand,  Dompropst  und  Generalvikar. 

Dr.  M.  Kaiser,  Secretar. 

(Pastoralblatt  fur  die  Erzdioc.  Mfinchen-Freising.  1870.  17.  Febr.)- 

94 


Coll.  Lac.  VII. 


1491 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  1492 


463.  a 

D.  9.  Feljr.  1870.  — Revmus  Pa\ihis  Melchers , Archiep.  Colouiensis, 

epistola  ad  dioecesanos  data,  Doellingeri  commentarium,  quaeqtte 

ad  commovendos  adversus  Concilium  animos  aguntur,  improbat. 

Die  Zeitungen  sowolil,  als  auch  briefliche  Mittheilungeu  haben 
die  Nachricbt  hierher  gebracht,  dass  von  verscbiedenen  Seiten, 
unter  anderen  auch  aus  der  Erzdiocese  Koln,  Zustimmungsadressen 
an  den  Yerfasser  der  unliingst  in  der  „Augsburger  Allgemeinen 
Zeitung"  veroffentlichten  Erklarung  binsichtlicb  des  von  einer 
grossen  Anzabl  der  gegenwiirtig  zu  Eom  versammelten  Biscbofe 
erhobenen  Antrages  auf  dogmatiscbe  Definition  der  papstlichen 
Dnfehlbarkeit  gerichtet  und  in  der  ausdriicklicben  Meinung  ver- 
breitet  resp.  unterzeicbnet  worden  seien,  dadurch  im  Einverstiind- 
niss  mit  den  Ansichten  und  Wiinscben  der  deutschen  Biscbofe 
zu  bandeln,  weicbe  sick  an  jenem  Antrag  nicht  betlieiligt  haben. 
Eine  solche  Auffassung  der  Sadie  ist  durchaus  nicht  in  der  Wirk- 
lichkeit  begriindet,  wie  schon  eine  Yergleichung  des  Wortlauts 
des  von  der  Mehrzahl  deutscher  Biscbofe  in  derselben  Angelegen- 
heit  an  den  Heiligen  Vater  gerichteten  und  wider  ihren  Willen 
zur  Oeffentlichkeit  gebrachten  Antrages  mit  jener  Erklarung  zur 
Geniige  ergibt.  Sodann  enthalt  dieselbe  auch  mehrfache  Behaup- 
tungen,  mit  welchen  kein  Bischof  einverstanden  sein  kaun.  Und 
endlich  sind  solche  Agitationen,  wie  sie  durch  jene  Erklarung  und 
die  darauf  erfolgten  und  verolfentlichten  Zustimmungsadressen 
hervorgerufen  worden,  wahrlich  nicht  geeignet,  den  Wiinschen 
und  Absichten  jener  Biscbofe,  welche  aus  mehrfachen  Griinden 
eine  dogmatiscbe  Entscheidung  fiber  die  papstliche  Unfehlbarkeit 
jetzt  weder  ffir  nothwendig  noch  auch  ffir  zutraglich  erachten, 
Yorschub  zu  leisten ; sie  wirken  im  Gegentheil  denselben  ent- 
schieden  zuwider.  Denn  durch  solche  Agitationen  wird  gerade 
der  Anschein  einer  Nothwendigkeit,  dass  fiber  die  fragliche  Lehre 
eine  kirchliche  Entscheidung  erfolge,  herbeigeffihrt,  wahrend  dazu 
nach  der  Ansicht  vieler  ein  wirkliches  Bedfirfniss  seither  nicht 
Torgelegen  hat. 

Mogen  die  GLaubigen,  eingedenk  der  Hirtenworte,  M'elche  die 
am  Grabe  des  hi.  Bonifacius  zu  Fulda  versammelten  Biscbofe  am 
6.  Sept.  V.  J.  an  sie  gerichtet  haben,  sich  feme  halten  von  solchen 
Agitationen  und  sich  nicht  irre  machen  lassen  durch  die  von  ver- 
schiedenen  Seiten  her  laut  werdenden  Ansichten  und  Bestrebungen. 
Mogen  sie  in  glaubigem  Yertrauen  auf  die  Yerheissungen  des  gott- 
lichen  Heilandes,  welcher  seiner  Kirche  den  Beistand  des  Heiligen 
Geistes  ffir  alle  Zeiten  versprocheu  und  ihr  ein  unfehlbares  Lehr- 
amt  gegeben  hat,  den  Beschlfissen  des  Concils  mit  Euhe  und  mit 
dem  im  wahren  Glauben  mit  Nothwendigkeit  begrfindeten  Willen, 
sie  als  Entscheidung  des  Heiligen  Geistes  anzunehmen,  entgegen- 
sehen,  fest  fiberzeugt,  dass  dadurch  nicht  nur  jeder  Irrthum 
ausgeschlossen,  sondern  auch  die  Frage  nach  der  Zwekmiissigkeit 
einer  Entscheidung  mit  gottlicher  Weisheit  wird  gelost  werden. 

Eom,  den  9.  Februar  1870.  Der  Erzbischof  von  Koln 

t Paulus. 

(Kirchlicher  Anzeiger  fur  die  Erzdiocese  Koln.  1870.  Nr.  4.  Beil.) 

464. 

D.  13.  Febr.  1870.  — Romanum  ad  diarium  Augshurger  Allgemeine 

Zeitung  telegramma,  quo  refertur,  quid  Germaniae  Episcopi  de 

Doellingeri  commentatione  sentiant. 

Der  von  zwei  rheinischen  Kirchenffirsten  ausgegangene  An- 
trag einer  gemeinsamen  Erklarung  gegen  Dr.  v.  Dellingers  Auf- 
satz  fiber  die  Unfehlbarkeit  wurde  in  der  Yersammlung  der  deut- 
schen Biscbofe  verworfen.  Hauptsachlich  opponirte  Hefele,  Eber- 
hard,  Haynald,  Strossmayer,  Forster,  welche  erklarten,  dass 
Dollinger,  abgesehen  von  einzelnen  Argumenten,  im  Wesen  der 
Frage  die  Ansicht  der  meisten  deutschen  Biscbofe  vertrete.  Mit 
entschiedener  Lossagung  vom  Standpunkt  blosser  Inopportunitat 
wurde  ferner  constatirt,  dass  die  von  den  Antragstellern  schon 
unterschriebenen  Adressen  ffir  die  InfallibUitat  im  Grand  gegen 
die  Lehre  der  Kirche  selbst  gerichtet  seien.  Die  zwei  Kirchen- 
ffirsten erklarten  dessenungeachtet,  sich  von  ihren  Collegen  (d.  h. 
den  Unterzeichnern  jener  Adresse)  nicht  trennen  zu  wollen. 

Sequent!  eiusdem  diarii  editione  altera  illius  telegrammatis  pars 
ita  corrigitur: 

Mit  entschiedener  Lossagung  vom  Standpunkt  blosser  Inoppor- 
tunitiit  wurde  ferner  constatirt,  dass  die  von  den  Antragstellern 


schon  unterschriebenen  Adressen  gegen  die  Infallibilitat  im  Grunde 
gegen  die  Lehre  (der  Infallibilitat)  selbst  gerichtet  seien. 

(Allgem.  Zeitung,  15.  Febr.  S.  689,  16.  Febr.  S.  717.) 

465. 

Mense  Februario  1870.  — Revmus  Emm.  de  Ketteler,  Episc.  Mogun- 
tinus,  ostendit,  quam  falsa  sint,  quae  illo  telegrammate  conti- 
neantur,  ut  hoc  exemplo  comprobet,  quam  mendax  ille  sit,  qui 
in  diario  Augshurger  Allgemeine  Zeitung  de  rebus  Romanis  scribat. 
Allato  telegrammate,  sic  pergit: 

Dieses  Telegramm,  welches  ganz  den  Charakter  der  „E6mi- 
schen  Briefe  fiber  das  Concil“  in  der  „Allg.  Ztg.‘‘  an  sich  tragt, 
bietet  mir  eine  erwfinschte  Gelegenheit,  an  einem  Falle,  fiber  den 
ich  die  genaueste  Auskunft  geben  kann,  die  systematische  Un- 
redlichkeit  dieser  Correspondenz  den  deutschen  Lesern  vor  Augen 
zu  stellen.  Ich  will  den  Yorgang  selbst  zuerst  erzahlen  und 
dann  die  Unwahrheiten , welche  in  diesen  paar  Zeilen  enthalten 
sind,  hervorheben. 

Nachdem  ich  meine  Erklarung  gegen  Dr.  r.  Dollinger  bereits 
abgeschickt  hatte,  hielt  ich  es  dem  Geiste  freundschaftlicher  Be- 
sprechungen,  welcher  unter  uns  herrscht,  entsprechend,  hiervon 
in  der  Conferenz  ganz  vorfibergehend  eine  Mittheilung  zu  machen. 
Ich  that  dies  mit  wenigen  Worten,  ohne  irgend  einen  Antrag  zu 
stellen,  oder  auch  nur  eine  Yerhandlung  in  diesem  Sinne  anregen 
zu  wollen.  Eine  solche  fand  daher  auch  gar  nicht  statt,  und  es 
wurden  nur  einige  vertrauliche  kurze  Aeusserungen  gemacht.  In 
kurzen  Worten  sprachen  einige,  ohne  Widerspruch  zu  findeu, 
ihre  entschiedene  Missbilligung  der  Erklarung  Dr.  v.  Dollinger s 
aus,  wahrend  von  anderer  Seite  die  Meinung  geltend  gemacht 
wurde,  dass  wohl  nur  einzelne  Biscbofe  besonderer  Yerhaltnisse 
wegen  Yeranlassung  hiitten,  offentlich  dagegen  aufzutreten.  Damit 
war  die  fiberaus  kurze  Besprechung  zu  Ende. 

Unwahr  ist  also,  dass  zwei  rheinische  Kirchenffirsten  den  An- 
trag gestellt  haben,  eine  Erklarung  gegen  Dollinger  zu  erlassen; 
unwahr  daher  auch,  dass  dieser  Antrag  verworfen  worden  sei; 
unwahr  ist  es,  dass,  wie  hier  dargestellt  wird,  eine  Debatte  mit 
ernster  Opposition  stattgefunden  habe.  Giinzlich  unwahr  und 
durchaus  erdichtet  ist  die  Behauptung,  dass  die  in  dem  Tele- 
gramm mit  Namen  aufgeffihrten  Biscbofe  ausgesprochen  hiitten, 
dass  Dollinger  im  Wesen  der  Frage  die  Ansicht  der  meisten 
deutschen  Biscbofe  vertrete.  Der  Satz,  der  dann  im  Telegramm 
folgt:  „Mit  entschiedener  Lossagung  u.  s.  w.‘‘  ist  unverstiindlich. 
Jedenfalls  ist  nichts  in  der  Yersammlung  gesagt  worden,  was  in 
dem  einen  oder  anderen  Sinne  das  Substrat  zu  diesem  Satze 
bilden  konnte.  Endlich  haben  die  zwei  angeblichen  rheinischen 
Kirchenffirsten  am  Scldusse  nicht  erkliirt,  dass  sie  dessenungeachtet 
sich  von  ihren  Collegen  nicht  trennen  wollten,  zu  welcher  Er- 
klarung absolut  keine  Yeranlassung  vorlag. 

Welche  unbeschreibliche  Unredlichkeit,  die  unbefangensten 
Gesprache,  die  hier  unter  uns  vorkommen,  in  ein  solches  System 
voll  Lug  und  Trug  zu  bringen  und  sie  mit  lauter  Erdichtungen 
zu  illustriren!  Aber  ganz  so  sind  auch  die  in  derselben  Zeitung 
veroffentlichten  „Romischen  Briefe  fiber  das  Concil“.  Hier  ist 
kein  einzelner  Irrthum,  sondern  ein  System,  wo  taglich  allerlei 
Nachrichten  ausgehorcht  werden,  um  sie  dann  nach  der  vor- 
geschriebenen  Tendenz  zum  Betrug  am  deutschen  Publikum  zu 
d benutzen.  Und  wie  unwfirdig  ist  die  Art,  wie  sich  dieser  Bericht- 
erstatter  in  den  Besitz  seiner  Nachrichten  setzt.  Dass  ein  Bischof 
ihm  von  solchen  Yorgangen,  wie  sie  jenes  Telegramm  bespricht 
und  bis  zur  Unkenntlichkeit  entstellt,  Mittheilung  macht,  ist  nicht 
zu  denken,  da  voiles  gegenseitiges  Yertrauen  und  die  bruderlichste 
Gesinnung  uns  verbindet.  Es  kann  also  nur  irgend  ein  treuloser 
Aushorcher  sein,  der  vertrauensvolle  Mittheilungeu  ablauert,  um 
sie  dann  zu  verdrehen,  zu  entstellen,  nach  Belieben  hinzuzufiigen 
und  sie  so  zuzubereiten  ffir  den  Effect,  welchen  diese  unwahren 
Darstellungen  in  Deutschland  machen  sollen. 

Die  Artikel  in  der  „Allg.  Ztg.‘‘  miissen  spiiter  einmal  im  Zu- 
sammenhange  in  ihrer  ganzen  verworfenen  Unwahrhaftigkeit  auf- 
gedeckt  werden.  Sie  werden  dann  einen  steten  werthvollen  Bei- 
trag  liefern,  wie  weit  die  Ungerechtigkeit  gegen  die  katholische 
Kirche  von  jenen  Parteimannern  getrieben  wird,  die  so  gern  den 
Schein  hoherer  Bildung  vor  sich  her  tragen. 

(Die  Unwahrheiten  der  romischen  Briefe  vom  Concil  in  der  All- 
gemeinen Zeitung.  Yon  Wilhelm  Emmanuel,  Freiherr  von  Ketteler, 
Bischof  von  Mainz,  S.  6 ff.) 


1493 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3.  Aniraorum  motus  in  Germania.  Doc.  463. — 466. 


1494 


466.  a 

D.  5.  Mart.  1870.  — Quum  scriptor  Epistolarum  Romanarum  ex  illo 
ad  diarium  telegrammate  additis  novis  fictionibus,  aliam  epistolam 
confecisset  (Augsb.  Allgem.  Ztg.  Nr.  53.),  Revmus  Episc.  Ket- 
teler  scripto  libello  ostendit,  totam  lucubrationem  mendaciis  con- 
textam  esse 

Dictum  erat  in  una  ex  iis  epistolis,  inter  Germaniae  Episcopos, 
qui  infallibilitatem  Pontificiam  definiri  nollent , Romanam  quam- 
dam  esse  factionem  [Archiep.  Coloniensem  et  Episc.  Moguntinum], 
quae  id  ageret,  ut  inter  illos  Episcopos  oriretur  dissensio.  Quod 
postquam  ReviTius  Episc.  Moguntinus  exposuit  et  confutavit,  ita 
pergit : 

Als  erster  Act  der  romischen  Partei  wird  aufgefiihrt ; 

„Der  erste  Versuch,  den  Erzbischof  von  Miinchen  zu  einem  Act 
der  Autoritiit  zu  bevvegen,  scbeiterte.“ 

Diese  Behauptung,  dass  der  Erzbischof  von  Miinchen  in  letzterer 
Zeit  „zu  einem  Acte  der  Autoritiit^  hier  veranlasst  worden  sei, 
was  wohl  heissen  soil,  zu  einem  Einschreiten  gegen  DdlUnger,  ist  , 
schlechthin  lurwahr.  Ich  hahe  den  Erzbischof  selbst  gefragt  und  ^ 
von  ihm  die  Antwort  erhalten,  dass  nichts  ahnliches  erfolgt  sei. 
Diese  Uimahrheit  hat  wohl  hauptsiichlich  die  Absicht,  ein  Pra- 
venire  zu  spielen  und  dadurch  einen  Druck  gegen  eiue  solche 
]\I6glichkeit,  die  gewiss  sehr  nahe  liegt,  auszuiiben.  Bisher  ist  es 
aher  eine  reine  Erdichtung,  eine  vollendete  Unwahrheit. 

Der  Verfasser  der  Briefe  geht  zu  den  weiteren  Versuchen 
dieser  „romischen  Partei‘‘  iiber,  womit  die  mir  zugewiesene  Rolle 
heginnt  : 

„Dann  brachte  der  Bischof  von  Mainz  die  Sache  vor  die  Ver- 
sammlung  der  deutseben  Oppositionsbisebofe.  Er  wies  fiir  seine  Person 
init  Entriistung  die  Solidaritat  mit  Dollingers  Ansiclit  zuriick,  indem 
er  seinen  Glauben  an  die  personliche  Unfehlbarkeit  des  Papstes  be- 
theuerte;  nur  die  Schwierigkeit  und  Gefahr  einer  an  sich  unnothigen 
dogmatischen  Erklarung  mache  ihn  zum  Gegner  der  Definition.  Dann 
spracb  er  den  Wunscli  aus,  seine  Collegen  moebten  in  demselben  Sinn 
eine  Collectivprotestation  erlassen.“ 

Das,  worauf  es  ankommt,  ist  hier  wieder  giinzlich  und  in 
jeder  Hinsicht  unwahr,  eine  reine  Erfindung  ohne  irgend  ein  c 
scheinbares  Motiv  zu  derselben,  wie  ich  es  bereits  in  meiner  Er- 
klarung gegen  das  Telegramm  ausgesprochen  habe.  Der  Brief- 
schreiber  ist  hier  insofern  wahrer  als  das  Telegramm,  dass  er 
nicht  mehr  von  „zwei  rheinischen  Kirchenfursten^  spricht,  die 
seinen  angeblichen  Antrag  gestellt  hahen  sollen,  sondern  von  mir 


* * In  eiusdem  libelli  initio  ita  Revmus  Praesul  de  origine  Episto- 
larum  Romanarum  iudicat:  „Wer  die  Bewegung  in  der  Presse  in  diesem 
Augenblicke  riebtig  beurtbeilen  will,  darf  niebt  vergessen,  dass  alle 
Gegner  der  Kircbe  und  alle  der  katholiseben  Kircbe  feindlicben  Re- 
gierungen  in  derselben  tbiitig  sind.  Das  ist  eine  notbwendige  Folge 
der  geistigen  Aufregung,  welcbe  diese  grosse  That  der  Kircbe  ber- 
vorruft.  Selbst  das  russisebe  Sebisma  bat  seine  Sendlinge  bier , die 
der  , Allgem.  Zeitung*  sebr  nabe  steben. 

Dass  es  einer  solcben  Coalition  mbglicb  ist,  ibre  Organe  mitNacb- 
riebten  zu  bedienen,  wie  sie  sonst  niemanden  zu  Gebote  steben,  liegt 
auf  der  Hand.  Daber  kommt  es  aucb , dass  es  diesen  Organen  ein 
Leiebtes  ist,  taglicb  eiue  Menge  kleiner  und  grosser  Details,  die  das 
lesende  Publikum  reizen,  zu  bieten  und  in  eine  Menge  Dinge  einzu- 
dringen , die  man  auf  redlicbem  Wege  nicht  erfahren  kann.  Wenn  d 
man  iiberbaupt  von  einer  gewissen  Art  der  Diplomatic  sagen  kann, 
dass  sie  alle  Scbleichwege  kennt,  dass  sie  vor  keinem  Mittel,  aucb 
nicht  vor  dem  unredlichsten,  zuriickbebt,  um  das  zu  erfahren,  was  sie 
erfahren  will,  und  um  ibre  Zweeke  zu  erreichen,  so  gait  das  nament- 
lich  nur  zu  oft  in  friiherer  Zeit  von  der  Diplomatic  der  legitimen 
Hbfe  in  Rom.  Ich  fiirchte,  dass  sie  ibre  alten  Wege  noch  nicht  ganz 
verlassen  hat.  Die  Augsburger  , Allgem.  Ztg.‘,  die  ,Time3‘  — wir 
bitten,  nicht  zu  vergessen,  dass  aucb  der  beriihmte  Russel  noch  bier 
ist,  der  in  der  intimsten  Beziehung  zu  alien  revolutioniiren  und  anti- 
kircblichen  Minen  steht,  die  seit  so  langer  Zeit  von  England  aus  in 
Italien  gelegt  werden  — und  einige  andere  Blatter  sind  also  in  diesem 
Augenblicke  die  grossen  Organe  des  verbiindeten  rationalistischen  Pro- 
testantismus , Logentbums,  Liberalismus , Diplomatismus  im  Kampfe 
gegen  die  katholische  Kircbe,  wobei  abgefallene  oder  verriitherisebe 
Priester,  wie  immer  bei  solcben  Kiimpfen , ibre  guten  Dienste  leisten 
und  nicht  die  letzte,  sicher  aber  die  gewissenloscste  und  jammervollste 
Rolle  spielen.  Daraus  ergibt  sich  denn  aucb  die  Wichtigkeit  der 
Correspondenzen  der  ,Allgem.  Ztg.‘  in  diesem  Augenblick.  Es  ist  die 
grosse  Action  der  Llige,  um  Deutschland  fiber  das  Concil  irre  zu 
ffihren.“ 


allein.  Audi  ist  es  vollkomraen  wahr,  dass  ich  „mit  Entriistung 
die  Solidaritat  mit  Dollingers  Ansicht“  zuriickgewiesen  habe.  Die 
fernere  Behauptung,  „ich  habe  meiuen  Glauben  an  die  personliche 
Unfehlbarkeit  des  Papstes  betheuert^,  ist  insofern  ungenau,  als 
weder  ich  noch  irgend  ein  Katholik  schlechthin  den  Papst  fiir 
persdnlich  unfehlbar  hiilt.  Sie  ist  aber  insofern  wahr,  als  ich  bei 
dieser  und  jeder  anderen  Gelegenheit,  hier  und  in  Deutschland, 
jetzt  und  friiher  die  Ansiclit  bekannt  habe,  dass  der  Papst,  wenn 
alle  erforderlichen  Bedingungen  vorhanden  sind  und  er  iiber  jene 
Gegenstiinde,  welche  notliwendig  zu  dem  depositum  fidei  gehbren, 
entscheidet,  vor  jedem  Irrthume  bewahrt  werde.  Giinzlich  und 
in  jedem  Betrachte  unwahr  dagegen  ist  die  Behauptung,  dass  ich 
die  Bischbfe  zu  einer  Collectivprotestation  gegen  Dollinger  auf- 
gefordert  habe.  Hierin  liegt  aber  der  ganze  Nachdruck  fiir  diese 
Mittheilung.  Der  Briefschreiber  will  den  Anschein  hervorbringen, 
dass  in  unserer  Versammlung  die  Frage  iiber  die  Unfehlbarkeit 
selbst  zu  einer  principielien  Erbrterung  gekommen  sei,  dass  ich 
als  Werkzeug  einer  „romischen  Partei“  inich  dann  bemiiht  habe, 
die  Versammlung  zu  einer  affirmativen  Erklarung  gegen  Dollinger 
zu  bestimmen  und  dass  ich  endlich  mit  diesem  nieinera  Bemuhen 
jammer voll  unterlegen  sei.  Das  alles  ist  nun  giinzlich  unwahr. 
Eine  solche  principielle  Erbrterung  hat  bisher  uie  stattgefunden, 
ich  habe  auch  nicht  einmal  daran  gedacht,  eine  darauf  beziigliche 
Erkliirung  zu  fordern  und  alles,  was  ich  also  gethan  habe,  besteht 
darin,  dass  ich,  wie  ich  es  bereits  in  der  Erkliirung  gegen  das 
Telegramm  ausgesprochen  habe,  den  Bischbfen  Mittheilung  machte 
von  meiner  bereits  abgeschickten  Erkliirung  gegen  jene  Behaup- 
tung Dollingers,  er  wisse  sich  im  Wesen  des  Frage  in  Ueberein- 
stimmung  mit  der  Mehi’zahl  der  deutschen  Bischbfe. 

In  dieser  systematischen  Entstellung  der  Verhandlungen  unserer 
Conferenz  geht  es  nun  weiter: 

„Wiire  dieser  Antrag  angenommen  worden,  hatte  die  deutsche 
Opposition  dem  Kampfe  gegen  das  Dogma  entsagt  und  sich  auf  den 
Standpunkt  der  Nfitzlichkeit  zurfickgezogen , so  ware  wohl  der  voll- 
standige  Sieg  der  Infallibilitiit  eine  Sache  weniger  Wochen  gewesen. 
Indem  aher  der  deutsche  Episkopat  Kettelers  dringende  Zumuthung 
ahwies  und  sich  entschieden  weigerte , den  Kampf  gegen  das  Dogma 
selbst  aufzugeben,  verschwand  die  Halbheit  und  Unklarheit  in  der 
Stellung  der  Opposition,  und  man  horte  auf,  den  theologischen  Stand- 
punkt der  Opportunitiitsfrage  unterzuordnen  oder  gar  zu  opfern.“ 

In  dieser  Stelle  sind  fast  so  viele  Unwahrheiten  wie  Worte. 
Von  einem  Antrage  meinerseits,  wie  hier  wiederholt  wird,  war, 
wie  ich  bereits  bemerkt  habe,  durchaus  keine  Rede.  Ebenso  ist 
die  Frage,  ob  die  „ deutsche  Opposition  dem  Kampf  gegen  das 
Dogma  entsagen  und  sich  auf  den  Standpunkt  der  Nutzlichkeit“' 
zuriickziehen  sollte,  in  unseren  Versammlungen  auch  nicht  einmal 
angeregt  worden.  Das  sind  reine  Erfindungen,  Unwahrheiten,  zu 
denen  in  der  Versammlung  auch  nicht  die  leiseste  Veranlassuiig 
geboten  wurde,  die  also  dieser  Correspondent  mit  dem  Bewusst- 
sein,  die  Unwahrheit  zu  sagen,  niedergeschriebeu  hat,  um  das 
Publikum  iiber  den  Charakter  der  Versammlung  der  deutschen 
Bischbfe  irre  zu  fuhren.  Diese  Absichtlichkeit  bestiitigen  auch 
die  folgenden  Siitze,  die  gleichfalls  so  durchaus  unwahr  sind,  so 
giinzlich  ohne  jeglichen  thatsiichlichen  Anhalt  beziiglich  dessen, 
was  in  jener  Versammlung  vorgefallen  ist,  dass  ohne  Absichtlich- 
keit diese  Mittheilung  gar  nicht  erkliirt  werden  kann.  Es  ist  niim- 
lich  durchaus  unwahr,  dass  „der  deutsche  Episkopat  Kettelers 
dringende  Zumuthung  abwies“ ; es  ist  durchaus  unwahr,  dass  der- 
selbe  Episkopat  „sich  entschieden  weigerte,  den  Kampf  gegen  das 
Dogma  selbst  aufzugeben^ ; es  ist  endlich  durchaus  unwahr,  dass 
infolge  dieser  Verhandlung  „die  Halbheit  und  Unklarheit  in  der 
Stellung  der  Opposition‘‘  verschwand  und  dass  man  so  aufhbrte, 
„den  theologischen  Standpunkt  der  Opportunitiitsfrage  unterzu- 
ordnen oder  gar  zu  opfern‘‘.  Diese  ganze  Frage  ist  vielmehr, 
um  es  nochmals  zu  wiederholen,  nie  von  der  Versammlung  der 
deutschen  Bischbfe  weder  bei  dieser  noch  hei  einer  friiheren  Ver- 
sammlung zum  Gegenstand  einer  eingehenden  Erbrterung  gemacht 
worden,  und  noch  viel  weniger  ist  jemals  iiber  die  Stellung  des 
deutschen  Episkopates  zu  dieser  Frage  ein  Beschluss  gefasst  wor- 
den. Alles,  was  demnach  so  detaillirt,  so  im  einzelnen,  so  um- 
stiindlich,  so  wiederholt  in  diesem  Artikel  hieriiber  gesagt  wird, 
ist  vom  ersten  his  zum  letzten  Worte  eine  tendenzibse  Erfindung. 

„Es  ist  (label  das  harte  Wort  gefallen:  man  habe  sich  ja  schon 
in  den  unterschriebenen  Adressen  gegen  die  Lehre  selbst  ausgesprochen. 
Den  Bischof  von  Mainz  allerdings  trifft  der  hierin  liegende  Vorwurf 

94* 


1495 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1496 


nicht  vollstandig,  denn  er  hat  seinen  Collegen  immer  gesagt,  dass  er  a 
nur  in  der  Frage  der  Opjiortunitat  anf  ihrer  Seite  stehe.  Der  Bischof 
von  Rottenburg  hat  schon  in  Fnlda,  in  seinem  Vortrag  iiher  die  Op- 
portunitat,  erklart,  dass  man  weiter  gehen  und  die  Lehre  selhst  ver- 
•werfen  musse.  Dasselhe  wiederholte  er  jetzt  gegeniiber  dem  Antrag 
Kettelers.  Die  grosse  Mehrzahl  der  Bischofe  zeigte  sich  dem  Antrag 
Tingunstig.“ 

Auch  hier  sind  wieder  tlieils  Entstellungen , theils  Unwahr- 
heiten.  Ich  wiederhole : eine  eingehencle  Erortenmg  der  Frage 
der  Unfehlbarkeit  des  Papstes  hat  in  der  Versammlung  der  deut- 
schen  Bischofe,  so  oft  ich  an  derselhen  theilgenonimen  habe,  nie 
stattgefunden,  sondern  nur  eine  Erorterung  der  Opportunitat  ihrer 
dogmatischen  Entscheidnng.  Ohne  dass  ich  das  Eecht  habe,  weder  ’ 
die  Ansichten  der  Bischofe  in  dieser  Beziehung  zu  interpretiren, 
so  glaube  ich  doch  annehmen  zu  diirfen,  dass  die  Unterlassung 
jeder  Discussion  iiber  die  Unfehlbarkeit  des  Papstes  ihren  Grund 
in  dem  allgemeinen  Gefiihle  hatte,  dass  diese  Discussion  nur  auf 
dem  Concil  selbst,  welches  vom  Heiligen  Geiste  bei  Entscheidnng  der 
Glaubenscontroversen  unfehlbar  geleitet  wird,  stattfinden  konne. 
Die  Versammlung  der  deutschen  Bischofe  war  also  soweit  ent- 
fernt,  wie  der  Correspondent  es  zu  sagen  wagt,  diese  Frage  zu 
erortern  und  dariiber  Beschliisse  zu  fassen,  dass  sie  vielmehr  jede 
Discussion  gewissermassen  nach  einem  stillschweigenden  Ueberein- 
kommen  hieriiber  giinzlich  vermied.  Es  ist  daher  kaum  ein  oder 
das  andere  Mai  voriibergehend  geschehen,  dass  Ansichten  iiber 
die  Frage  selbst  geaussert  wurden.  Etwas  Aehnliches  fiel  bei  dieser 
ganz  kurzen  Discussion,  die  durch  meine  Mittheilung , dass  ich 
eine  Erklarung  gegen  EolUnger  erlassen  habe,  veranlasst  wurde, 
vor.  Von  einem  „harten  Wort“  war  dabei  wahrlich  keine  Rede. 
Als  einige  Bischofe  infolge  dieser  Mittheilung  ausserten,  obwohl 
sie  die  Erklarung  DoUingers  durchaus  missbilligten,  scheme  doch 
eine  allgemeine  Erklarung  nicht  passend,  und  es  bleibe  daher 
wohl  besser  den  einzelnen  Bischofen,  welche  besondere  Veran- 
lassung  hatten,  iiberlassen,  allein  vorzugehen,  bemerkte  einer,  es 
miisse  bei  einer  solchen  Erklarung  gegen  Bollinger  aber  der  Schein 
vermieden  werden,  als  ob  dieselbe  im  Widerspruch  stehe  mit  jener 
durch  die  Zeituugen  veroffentlichten  Adresse,  worin  der  Heilige 
Vater  gebeten  wird,  diese  Frage  nicht  auf  dem  Concil  zur  Ver- 
handlung  kommen  zu  lassen.  Darauf  wurde  sofort  von  einem 
andern  bemerkt,  dieser  Widerspruch  sei  um  so  weniger  zu  be- 
fiirchten,  da  EolUnger  in  seiner  Erklarung  die  Moglichkeit  der 
Definition  der  Unfehlbarkeit  in  Abrede  stelle,  wiihrend  die  zuletzt 
gedachte  Eingabe  der  Bischofe  sich  hiervon  ganz  fern  halte  und 
nur  die  Bitte  zum  Gegenstand  habe,  die  Frage  auf  dem  Concil 
nicht  zur  Erorterung  zu  bringen.  Hiergegen  ist  keine  weitere 
Bemerkung  gemacht  worden  und  die  Sadie  war  damit  zu  Ende. 
Daraus  erhellt  also,  wie  der  Correspondent  diesen  Vorfall  w'ieder 
ganzlich  entstellt  hat,  wenn  er  den  Schein  verbreitet,  als  ob  die 
Versammlung  der  deutschen  Bischofe  der  Ansicht  gewesen  sei, 
dass  die  von  ihnen  eingerei elite  Adresse  sich  „ gegen  die  Lehre 
selbst‘‘  ausgesprochen  habe.  Ob  und  was  der  Bischof  von  Rotten- 
burg in  Fulda  erklart  hat,  dariiber  habe  ich  kein  Reeht  hier  zu 
sprechen ; bei  dieser  Gelegenheit  aber  hat  er  meines  Wissens  eine 
solche  Aeusserung  nicht  gethan  und  als  Gegensatz  zu  einem  An- 
trag von  meiner  Seite  konnte  er  sie  nicht  thun,  da  ja  dieser  mein 
angeblicher  Antrag  lediglich  eine  Erfindung  des  Herrn  Corre- 
spondenten  ist.  Aus  demselben  Grunde  konnte  auch  die  „grosse 
Mehrzahl  der  Bischofe  “ nicht  in  der  Lage  sein,  sich  dem  Antrag, 
W'elcher  ihnen  erst  durch  die  „Allg.  Zeitung^  zur  Kenntniss  ge- 
kommen  ist,  ungiinstig  zu  beweisen. 

„Wahrend  sie  auf  diese  Weise  ihre  Uebereinstimmung  mit  Del- 
linger bezeugten,  erklarten  sich  einige  von  ihnen,  besonders  Stross- 
mayer,  mit  Entschiedenheit  flir  die  Oekumenicitat  des  Concils  von 
Florenz.  Sie  habeii  gewichtige  Grunde  dafiir.  Je  entschiedener  die 
Minderheit  an  der  Dollingerschen  Auslegung  des  beriihmten  Floren- 
tinischen  Canons  festhiilt,  um  so  weniger  darf  sie  das  Ansehen  jener 
Synode  vermindern  lassen.  Gerade  das  Florentinische  Decret  nilmlich 
soil  nach  ihrer  Meinung  dazu  dienen,  die  Unredlichkeit  der  Gegner 
aufzudecken  und  die  extreme  Lehre  zu  iiberwinden.  Auch  in  der 
Discussion  des  Schema  de  Ecclesia  und  des  neuen  Schema  de  Ro- 
mano Pontifice,  welches  fiir  diese  Tage  angekiindigt  ist.  wird  es  ihnen 
gute  Dieuste  leisten.“ 

Es  ist  dem  Correspondenten  unmoglich,  einen  wahren  Satz 
zu  schreiben.  Unter  seinen  Eingern  wird  alles  verfiilscht.  Die 
Behauptung,  die  Mehrzahl  der  Bischofe  habe  „auf  diese  Weise 


^ * Hoc  loco  aut  aliquid  excidit  aut  vox  „weder“  redundat. 


ihre  Uebereinstimmung  mit  Eollingtr  bezeugt",  ist  so  ganz  und 
gar  unwahr,  dass  alle  Bischofe,  die  bei  dieser  Gelegenheit  ge- 
sprochen  haben,  ihre  entschiedenste  Missbilligung  seiner  Erklarung 
ausgesprochen  und  dass  nicht  ein  einziger,  auch  nicht  mit  einem 
Worte,  sie  gebilligt  hat.  Es  gibt  keine  contradictorischeren  Gegen- 
satze  als  zwischen  dem  wirklichen  Vorgang  und  diesem  Berichte. 
Auch  der  folgende  Satz  ist  so,  wie  er  dasteht,  wieder  unrichtig. 
So  viel  ich  mich  erinnere,  ist  bei  dieser  Gelegenheit  von  der 
Oekumenicitat  des  Concils  von  Florenz  gar  nicht  geredet  worden, 
sondern  bei  einer  andern  Gelegenheit.  Obwohl  ich  im  allgemeinen 
kein  Recht  habe,  Vorfalle  aus  unseren  Versammlungen  zu  er- 
wahneii,  soweit  es  nicht  unmittelbar  nothwendig  ist,  um  Ent- 
stellungen zu  berichtigen,  so  darf  ich  hier  doch  wohl  eine  kleine 
Ausnahme  machen.  Der  hochwilrdigste  Bischof  Hefele  war  es, 
der  das  Wort  ergriff,  um  seine  Ansicht  dahin  auszusprechen,  dass 
er  im  Widerspruch  mit  Dollinger  die  Oekumenicitat  des  Concils 
von  Florenz  fiir  unantastbar  halte,  und  alle  Bischofe  stimmten 
ausdriicklich  oder  stillschweigend  bei.  Ob  der  hochwiirdigste  Bi- 
schof Strossmayer  bei  dieser  Gelegenheit  auch  gesprochen,  weiss 
ich  nicht.  Selbst  das  Wahre  kann  also  der  Correspondent  nicht 
wahr  berichten. 

Unmittelbar  daran  kniipft  er  aber  wieder  eine  hamische  Be- 
merkung, die  wieder  recht  seine  Gesinnung  gegen  die  deutschen 
Bischofe  bekundet.  Die  deutschen  Bischofe  sind  niimlich,  wie 
jener  Briefschreiber  seinen  Lesern  insinuirt,  fiir  die  Oekumenicitat 
des  Concils  von  Florenz,  nicht  weil  sie  es  an  sich  fiir  okumenisch 
halten,  sondern  aus  Niitzlichkeitsgriinden.  Sie  hoffen  niimlich  als 
Bundesgenossen  Bollingers  eben  den  Florentinischen  Canon  zu  be- 
niitzen,  um  die  Dollinger’sche  Ansicht  iiber  die  Unfehlbarkeit  zur 
Geltung  zu  bringen.  Das  Florentinische  Concil  kann  ihnen  also 
„gute  Dienste  leisten“,  und  dessAvegen  verstecken  sie  ihre  Ueber- 
zeugung,  dass  das  Concil  nicht  okumenisch  sei,  und  vertreten 
offentlich  die  Ansicht,  es  sei  okumenisch,  weil  es  ihnen  als  Mittel 
zum  Ziele  dient.  Man  kann  doch  die  deutschen  Bischofe  nicht 
mehr  insultiren,  als  wie  es  hier  geschieht!  Doch  wir  wollen  uns 
hieriiber  nicht  zu  fruh  ereifern;  der  Herr  Correspondent  bringt 
es  vielleicht  fertig,  selbst  diesen  Schimpf  noch  zu  iiberbieten. 
(Ibid.  S.  12  ff.) 

Reliquis  deinde,  quae  in  diario  narrata  erant,  illustratis,  Revmus 
Antistes  libellum  sic  concludit: 

Wer  kann  aber  wohl  dieser  Verfasser  sein,  der  so  planmassig, 
so  systematisch , so  unwahr  iiber  die  vninderbare  Versammlung 
der  Kirche  Bericht  erstattet.  Ich  habe  mich  schon  in  der  Ein- 
leitung  dahin  ausgesprochen,  dass  jene  Briefe  nicht  einen  Urheber 
haben.  Ich  zweifle  nicht,  dass  das  Material  zu  denselben  hier 
von  verschiedenen  Seiten  zusammengetragen  und  dann  verarbeitet 
wird;  ob  hier  oder  gar  in  Miinchen,  weiss  ich  nicht.  Auch  dar- 
iiber wird  vielleicht  noch  Licht  kommen.  Eine  gewisse  planmassige 
Zusammengehorigkeit  dieser  Briefe  mit  jenen  ersten  Artikeln  der 
„Allg.  Zeitung‘‘,  welche  dem  „Janus“  vorhergingen , scheint  mir 
zweifellos.  Ebenso  habe  ich  die  Ueberzeugung , dass  auch  hier 
wieder  sich  der  alte  Grundsatz:  Corruptio  optimi  pessima  kund- 
gibt,  und  dass  Priester  bei  einer  so  ungerechten  und  erbitterten 
Anfeindung  der  Kirche  ihre  Hand  im  Spiele  haben.  Das  alte 
biblische  falsi  fratres,  „falsche  Briider^,  begleitet  die  Kirche  bis 
an  ihr  Ende  als  Schattenseite.  Es  liegt  das  in  der  Katur  des 
Menschen,  dass  der  Verrath  des  Freundes,  der  Undank  gegen  den 
Wohlthiiter  in  dem  Masse  an  Ausdehnung  gewinnt,  als  die  em- 
pfangene  Wohlthat  gross  war.  Darum  wird  auch  keine  Feder  so 
vergiftet,  so  liigenhaft,  so  unwahr  als  die  des  abgefallenen  Priesters 
oder  des  Priesters,  der  noch  nicht  abgefallen  ist,  aher  in  feiger 
Niedertracht  sich  dem  Dienste  der  Feinde  der  Kirche  verkauft. 

Rom,  den  5.  Miirz  1870. 

* Nota.  Ad  haec  respondit  scriptor  Epistolarnm  Eomanarnm  in 
eo  libro,  quern  ex  his  eplstolis  compositum  Quirini  nomine  edidit 
(p.  243  sqq.);  quod  tamen  responsum,  quum  nullius  moment!  sit, 
omittimus. 

467. 

D.  5.  lun.  1870.  — Rerihus  Episc.  Moguntinus  nova  declaratione 
ostendit,  quam  fallaciter  ficta  sint,  quae  Episiolis  Romanis  in 
diario  Atigsburger  Allgem.  Zeitiing  afferuntur. 

Die  „A.llg.  Zeitung“  kann  fast  nicht  meinen  Namen  nennen, 
ohne  zugleich  eine  Unwahrheit  auszusprechen. 


1497 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3.  Aniinorum  motus  in  Germania.  Doc.  466. — 469. 


1498 


So  ist  es  aueh  wieder  in  dem  fiinfzigsten  „r6mischen  Briefe 
vom  ConciD  in  dem  Hauptblatte  vom  4.  Juni  gescliehen. 

Sie  berichtet  dort  iiber  eine  Eede,  welcbe  icb  im  Concil  in 
letzter  Zeit  gebalten  babe,  in  folgender  Weise: 

„Einen  ganz  entgegengesetzten  Eindruck  brachte  Kettelers 
Eede  bervor.  Man  war  gespannt,  was  er  sagen  wiirde : denn  man 
wnsste,  dass  er  einen  innern  Kampf  durcbgestritten  batte.  Vor 
zebn  Monaten  war  er  in  seiner  Schrift  tiber  das  damals  erst  an- 
gekiindigte  Concil  ganz  aus  freiem  Anti’iebe  als  Fiirsprecher  der 
papstlichen  Unfeblbarkeit  aufgetreten;  mit  gliihender  Begeisterung, 
mit  bingebender  Devotion  fiir  den  Papst  war  er,  obgleicb  er  in 
Fulda  das  neue  Dogma  als  unzeitgemass  erklart  batte,  nacb  Eom 
gekommen.  Icb  unterlasse  es,  die  Stufenfolge  anzugeben,  in 
welcber  der  Enttausebungs-  und  Erniicbterungsprocess  bei  ibm 
sicb  vollzog.  Seine  Eede  bat  bewiesen,  dass  er  aus  einem  In- 
opportunisten  ein  entsebiedener  Gegner  des  Dogma’s  selbst  ge- 
worden  ist,  wie  dies  aucb  vielen  anderen  begegnete.“ 

Icb  bin  nun  niebt  in  der  Lage,  mitzutbeilen,  was  icb  gesagt 
babe ; icb  kann  aber,  ohne  das  Geheimnis  zu  verletzen,  abweisen, 
was  icb  niebt  gesagt  babe,  und  erkliire  desbalb  folgendes: 

1.  Icb  babe  nocb  nie  an  der  Unfeblbarkeit  des  Papstes  ge- 
zweifelt;  icb  babe  diese  Lebre  immer  offen  bekannt,  in  Deutsch- 
land wie  bier  in  Eom ; icb  babe  nie  jemand  Gelegenbeit  gegeben, 
diese  meine  Ansicht  zu  bezweifebi ; icb  babe  also  aucb  gewiss  in 
meiner  letzten  Eede  diese  Ueberzeugung  niebt  verlaugnet.  Es  ist 
daher  vollkommen  unwahr,  dass  eine  Wandlung  meiner  Ueber- 
zeugung stattgefunden  babe;  es  ist  vollkommen  unw'abr,  dass  icb 
,aus  einem  Inopportunisten  ein  entsebiedener  Gegner  des  Dogma’s 
selbst  gewordeiU  bin.  Meine  „glubende  Begeisterung“,  meine 
„hingebende  Devotion  fiir  den  Papst“  ist  immer  durchaus  die- 
selbe  geblieben.  Der  Correspondent  ist  daher  aucb  niebt  in  der 
Lage,  „die  Stufenfolge  anzugeben,  in  welcber  der  Enttausebungs- 
und  Erniicbterungsprocess^  sicb  bei  mir  vollzogen  hat.  Alle  diese 
Behauptungen  sind  nackt  und  einfach  Unwahrheiten.  Wenn  icb 
irgend  etwas  fiir  mich  in  Anspruch  nehmen  kann , so  ist  es  das, 
dass  icb  beziiglich  dieser  Lebre  immer  dieselbe  Ansiebt  gebabt 
babe  und  heute  nocb  babe. 

2.  Fiir  mich  bestand  von  da  an,  wo  diese  Frage  angeregt 
ward,  nur  ein  doppeltes  Bedenken:  Erstens,  ob  diese  Lebre,  die 
icb  fiir  die  glaubwiirdigste  halte  und  als  solehe  aucb  meiner  Dio- 
cese vorgestellt  babe,  aus  der  Heiligen  Schrift  und  der  Erblehre 
mit  jenem  Grade  der  Gewissheit  erhelle,  der  zu  einer  dogma- 
tiseben  Definition  nothwendig  ist;  und  zweitens,  ob  in  den  Zeit- 
umstanden  jene  Notbwendigkeit  vorbanden  sei,  welcbe  immer 
vorhanden  sein  muss,  um  eine  Glaubensentscheiduug  zu  treffen. 
Das  letztere  begreift  man  unter  der  Opportunitat  dieser  Frage. 
Wenn  nun  in  dieser  letztern  Hinsicht  eine  Wandlung  bei  mir 
stattgefunden  hat,  so  ist  es  nur  insofern  geschehen,  als  icb  aller- 
dings  der  iiberaus  heftigen  Angriffe  wegen,  welcbe  der  Primat  in 
letzterer  Zeit  gefunden  hat,  wobei  namentlich  die  rdmischen  Briefe 
der  „Allg.  Zeitung^  an  der  Spitze  stehen,  niebt  mebr  mit  der- 
selben  Gewissheit  wie  friiher  die  Meinung  festgebalten  babe,  dass 
eine  Entscheidung  der  Kirche  fiber  diese  Frage  unterbleiben  konne. 

3.  Wenn  icb  aber  aucb  die  Lebre  von  der  Unfeblbarkeit  des 
Papstes  in  der  Schrift  und  Tradition  fiir  so  wohlbegrfindet  balte, 
dass  icb  sie  niebt  nur  selbst  zur  Norm  meines  Lebens  gemacht, 
sondern  aucb  jedem  treuen  Sobne  der  Kirche,  der  mich  fiber  die- 
selbe um  Eatb  fragen  wiirde,  nacb  meinem  Gewissen  nur  ant-  d 
worten  konnte,  dass  icb  die  Laugnung  derselben  zwar  nocb  niebt 
als  einen  Abfall  von  der  Lebre  der  Kirche,  aber  doch  als  iiusserst 
bedenklich  ansehen  mfisste,  so  bleiben  dabei  fiber  den  Gegenstand 
derselben,  fiber  ihren  Umfang  und  fiber  die  Bedingungen  und 
Yoraussetzungen,  unter  welchen  Ausspriiche  des  Papstes  beziiglich 
der  fibernatfirlichen  Ordnung  — und  nur  solehe  Ausspriiche  konnen 
bier  in  Eede  kommen  — durch  eine  besondere  gottliche  Assistenz 
unfehlbar  sind,  mannigfache  Yerschiedenheiten  fortbestehen.  Hier- 
fiber  gibt  es  Ansichten,  die  weiter  und  enger  sind.  Wenn  icb 
daher  fiber  diese  Bedingungen  andere  Ansichten  babe,  wie  andere, 
und  diese  Ansichten,  so  lange  die  Kii’cbe  niebt  entschieden  hat, 
frei  und  offen  vertrete,  so  ist  niemand  befugt,  dem  die  Wahrheit 
lieb  ist,  mir  desbalb  naebzusagen,  dass  icb  ein  Gegner  der  Infalli- 
bilitat  sei.  Aber  aucb  beziiglich  dieser  Bedingungen  ist  meine 
Ansicht  seit  lange  sicb  immer  vollkommen  gleich  geblieben. 

Es  wiirde  mir  leicht  gewesen  sein,  bei  jedem  Briefe  der 
„Allg.  Zeitung“  fiber  das  Concil  grobe  Unwahrheiten  und  Ent- 
stellungen  nachzuweisen.  Wer  die  Yerhiiltnisse  bier  kennt  und 


a diese  Briefe  best,  kann  niebt  zweifelhaft  sein,  dass  dies  keine 
unverschuldeten  Irrthfimer  mebr  sein  konnen,  sondern  dass  bier 
ein  System  der  Irreffihrung  des  Publikums  vorliegt.  Wenn  mir 
aber  aucb  die  Zeit  abgeht,  diese  ununterbrochene  Eeihenfolge  von 
Unwahrheiten  offentlich  zu  besprechen,  so  kann  icb  doch  da  niebt 
schweigen,  wo  wieder  der  Yersuch  gewagt  wird,  meine  Gesinnung 
in  so  unwabrer  Weise  anzugreifen. 

Eom,  den  5.  Juni  1870. 

t Wilhelm  Emmanuel,  Bischof  von  Mainz. 
(Der  Katholik.  Neue  Folge.  XXIII.  Bd.  S.  766  ff.) 

468. 

1870.  — Professor  Frid.  Miclielis  quadriugentorum  Episcoporum  literas, 
' quibus  infallibilitatis  Pontificiae  definitionem  petebant,  proterve 
criminatur. 

. . . Dieselbe  [die  InfallibilitiitsadresseJ  ist  niebt  ein  dogma- 
tisches,  sondern  ein  diplomatiscbes  Actenstfick.  Niebt  allein  ist 
, darin  der  directe  Ausdruck  Infallibilitat  vermieden , sondern  es 
sind  aucb  die  zur  dogmatischen  Definition  unumganglicb  nothigen 
Bestimmungen  umgangen,  welcbe  durch  die  Frage  klar  gelegt 
werden:  ob  die  Bischofe  ein  integrirender  Bestandtheil  des  Lebr- 
amtes  sind?  Sind  sie  es,  wie  kann  dann  die  Unfeblbarkeit  dem 
Papste  allein  unabhangig  von  den  Bischofen  zukommen  ? Sind  sie 
es  niebt,  was  kann  dann  die  Erklarung  der  Bischofe  fiir  eine 
wesentliche  Bedeutung  haben?  Ist  wirklich  der  Papst  fiir  sicb 
unfehlbar,  so  kann  aucb  nur  er  allein  sicb  fiir  unfehlbar  er- 
klaren,  und  Pius  IX.  muss  im  19.  Jahrhundert  sicb  niebt  scheuen, 
auszusprechen,  was  Innocenz  III.  im  13.  Jahrbundert  als  Ketzerei 
betrachtete.  Aus  der  Scheu  vor  dieser  logischen  Erorterung  ist 
die  diplomatische  Form  der  Adresse  bervorgegangen.  2)  Diesen 
diplomatischen  Charakter  tragt  das  Actenstfick  in  der  durchgehen- 
den  innern  Unwabrheit  an  sicb,  indem  es  dem  Begriff  des  Primats 
und  dessen,  was  nacb  katholischer  Anschauung  in  demselben  liegt, 
den  niebt  definirten  Begriff  der  Infallibilitat  unterschiebt.  .3)  Die 
Adresse  ist  leidenscbaftlich  und  verlaugnet  in  einem  entsetzlichen 
Grade  die  Liebe,  indem  sie  gerade  durch  den  aus  dem  katho- 
liscben  Bewusstsein  und  dem  in  der  Kirche  bestebenden  und  fiber- 
lieferten  Glauben  gegen  die  Definition  der  Infallibilitat  erhobenen 
Widerspruch,  ohne  auf  diePrfifung  der  Sache  einzugeben,  dieNoth- 
wendigkeit  dieser  quasi-Definition  motivirt  und  fast  mit  nackten 
Worten  den  Abfall  von  der  Kirche  provocirt.  Dieser  Leidenschaft 
entspricht  die  Eoheit  des  Ausdruckes,  wenn  z.  B.  der  Ausdruck 
blaterare  ‘ von  einer  Einspracbe  gebraiicht  wird,  welcbe  selbst  die 
bochststehenden  der  versammelten  Yater  mit  betrifft.  4)  Durch 
alles  dieses  ist  die  Adresse  aber  ein  offenbares  Parteimanover  der 
Jesuiten,  welcbe  die  beabsichtigte  directe  Definition  niebt  baben 
durchsetzen  konnen,  signalisirt ; ihre  Annahme  wiirde  ein  trauriger 
Sieg  des  jesuitischen  Parteigeistes  fiber  den  wabren  Geist  der  Kirche 
und  ein  Unglfick  fiir  die  Kirche  und  die  Menschheit  sein. 

(Friedberg,  Sammlung  der  Actenstiicke  zum  ersten  vaticanischen 
Concil.  S.  130  f.) 

469. 

D.  3.  Febr.  1870.  — Nonnulli  catbolici  Kreuznachenses  ad  Revmum 
Episc.  Trevirensem  scribunt,  \it,  quantum  possit,  det  operam,  ne 
infallibilitas  SS.  Pontificis  definiatur. 

Hochwfirdigster  Herr  Bischof!  Gnadigster  Herr! 

In  dem  gegenwiirtigen  fiir  unsere  Kirche  verbanguissvollen 
Augenblick  fiiblen  wir,  die  unterzeiebneten  Diocesanen  Ew.  bisebof- 
bchen  Gnaden,  uns  im  Gewissen  gedrungen,  Hochdemselben  als 
unserm  gesetzmassigen  Oberhirten  folgende  Erklarung  gehorsamst 
zukommen  zu  lassen.  Es  ist  bereits  eine  der  ganzen  Welt  be- 
kannte  Thatsacbe,  dass  viele  der  zum  Concil  versammelten  hoch- 
wfirdigsten  Yater  den  dringenden  Wunsch  geaussert  haben:  esmoge 
die  Meiuung  von  der  Unfeblbarkeit  des  Papstes  zum  Glaubenssatz 
erboben  werden.  Die  Kunde  von  diesem  Ereigniss  bat  uns  aufs 
iiusserste  betroffen.  Wir  haben  alle  von  Jugend  auf  nie  etwas 
anderes  als  katholisebe  Lebre  gekannt,  als  dass  dem  gesammten 
Lehrkorper  der  Kirche,  dem  Papst  in  Yereinigung  mit  dem  ganzen 
Episkopat,  der  Beistand  des  Heiligen  Geistes  verbeissen  sei,  der 
sie  in  aller  Wahrheit  erhalten  werde.  Fiir  die  iinfiberwindliche 
Grundlage  unseres  Glaubens  aber  hielten  wir  stets  den  Satz: 


1 * Cf.  supra  doc.  446  p.  1475  d et  notam  ibi  additam. 


1499 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1500 


„Was  iramer,  was  iiberall,  was  von  alien  geglaubt  wurde,  das  a 
allein  ist  wahrbaft  katlioliscli.“  Infolge  dessen  konnen  wir  es 
niclit  fiir  moglich  erachten,  dass  in  Ziikunft  von  der  Kanzel  herab 
und  in  den  Katecliismen  die  Unfelilbarkeit  des  Papstes  ads  katho- 
lisclier  Grlaubenssatz  werde  verkiindet  werden.  Siclier  wiirde  bier- 
aus  unter  uns,  wie  aucli  in  weiteren  Kreisen,  die  grosste  Ver- 
wirrung  der  Gemssen,  Glaubenszweifel  und  fiir  viele  eine  viel- 
leicht  mebr  als  menschliche  Versucliung  erwachsen,  die  Kirclie, 
der  sie  eben  der  Unveriinderlichkeit  ilirer  Lelire  wegen  in  treuester 
Hingebung  zugethan  waren,  niit  blutendem  Herzen  zu  verlassen. 
Hocliwiii’digster  Herr!  Die  Liebe  zu  unserm  nun  fast  neunzebn 
Jahrhunderte  alien  Glauben  und  das  Bewusstsein  um  das  feste, 
durcli  raumliche  Entfernung  nicht  trennbare  Band,  welches  Hirt 
uiid  Heerde  verkniipft,  dies  war  es,  was  uns  ermuthigte,  mit  dieser 
nothgedrungenen  Kundgebung  unseres  katliolisclien  Denkens  und 
Fuhleus  vertrauensvoll  Ew.  bischbfliclien  Gnaden  zu  nahen.  Wir 
bitten  und  beschworen  Hochdieselben  ebenso  dringend  wie  er- 
gebenst,  durch  den  Ihneu  zustelienden  liolien  Einfluss  geneigtest 
daliin  wirken  zu  wollen,  dass  die  unserer  Kirche  drohende  Gefalir 
unter  Gottes  gnadigem  Beistand  gliicklich  beseitigt  werde.  Indem  b 
wir  Ew.  bischbflicheu  Gnaden  versprecben,  durch  unser  instiin- 
diges  Gebet  uns  an  Hirer  miihevollen  Arbeit  nach  Kriiften  zu  be- 
theiligen,  haben  wir  die  Ehre  zu  zeielmen  als  Ew.  bischbflicheu 
Gnaden  treuergebenste  Diener  und  Sbhne. 

(Augsb.  Allgem.  Zeitung,  5.  Febr.,  S.  539.) 

470. 

D.  6.  Febr.  1870.  — Revmi  Episcopi  responsum. 

An  den  praktischen  Arzt  Herrn  Dr.  Karst, 

Wohlsreboren  zu  Kreuzuach. 

O 

Ew.  Wohlgeboren  und  den  sammtlichen  geehrten  Herren, 
welche  die  Adresse  vom  3.  d.  M.  (pras.  7.  d.)  in  Bezug  auf  die 
Angelegenheiten  des  Concils  an  mich  gerichtet  haben,  spreche 
ich  ergebenst  meine  Anerkennung  aus  fiir  die  wohlthuende  warme 
Liebe  und  Anhanglichkeit  an  die  heilige  Kirche,  welche  durch 
die  gauze  Zuschrift  weht,  und  welche  allein  auch  die  darin  aus-  ^ 
gedriickte  Besorgniss  hinsichtlich  einer  dogmatischen  Definition 
der  Lehrraeinung  von  der  Unfelilbarkeit  des  hbchsten  sichtbaren 
Hirten  der  Kirche  Ihnen  eingeflbsst  hat.  In  Bezug  auf  diese  Be- 
sorgniss selbst  bitte  ich  Sie  alle  in  angelegentlichster  Liebe  nieines 
Herzens  festzustehen  in  deni  unerschiitterlichen  Glauben  an  die 
Verheissungen , welche  der  Heiland  seiner  Kirche  gegeben  hat, 
an  die  Kraft  des  Heiligen  Geistes,  der  die  Kirche  nie  verliisst, 
und  so  den  Lehrentscheidungen  des  bkumenischen  Concils  in  Euhe 
und  unbeirrter  Zuversicht  entgegenzusehen.  Ganz  vorziiglich  danke 
ich  Ihnen  ftir  die  Zusicheruiig  ihrer  Gebete,  wie  ich  denn  zu 
meinem  Troste  mich  iiberzeugt  halten  darf,  dass  die  mir  auver- 
traute  Diocese,  den  Agitationen  des  Tages  fernbleibend , mit 
frommera  Gebete  die  wichtigen  Arbeiten  des  Conciliums  unablassig 
begleiten  und  wirksam  unterstiitzen  wird.  Damit  die  erfreuliche 
Gesinnuug  der  Diocese  in  Bezug  auf  das  Concil  nicht  durch  Er- 
reguugen  getriibt  werde,  welche  die  Sadie  nicht  fbrdern,  sondern 
eher  noch  derselbeii  schaden  konneii,  habe  ich  bereits  vor  einiger 
Zeit  Anlass  genommen,  meinem  General-Vikariate  den  Wunsch 
auszusprechen,  dass  von  bffentlichen  Kundgebungeri  der  Ansichten 
und  Stimmungen  in  Bezug  auf  die  Verhaiidlungen  des  Concils  in 
der  Diocese  Abstand  genommen  werden  mbge.  Den  treuen  Sbhiien 
der  Kirche  zu  Kreuznach  widme  ich  in  besonderer  Liebe  meine 
Hochschatzung  und  meine  Segensgebete. 

Rom,  16.  Februar  1870. 

t Matthias,  Bischof  von  Trier. 

(Ibid.  5.  Mdrz  1870.  S.  972.) 

471. 

D.  9.  Mart.  1870.  — Doellingeri  contra  novam  negotiorum  in  Concilio 

tractandorum  rationera  commentatio. 

Die  neue  Geschaftsordnung , welche  dem  Concil  durch  die 
fiinf  Cardinal-Legateu  auferlegt  worden,  ist  vbllig  verschieden 
von  allem,  was  soiist  auf  Concilien  gebrauchlich  war,  und  zugleich 
massgebend  und  entscheidend  fiir  den  ferneren  Verlauf  dieser 
Versammlung,  und  fiir  die  zahlreicheii  Decrete,  ivelche  durch  sie 


zu  Stande  gebracht  werden  sollen.  Sie  verdient  daher  die  sorg- 
fiiltigste  Beachtung.  Zur  geschichtlichen  Orientirung  mag  nur  in 
der  Kiirze  erwiihnt  werden,  dass  fiir  die  allgemeinen  Concilien 
der  alten  Kirche  im  ersteu  Jahrtausend  eine  bestimmte  Geschafts- 
ordnung nicht  existirte.  Nur  fiir  rbmische  uud  spanische  Pro- 
vincialcoucilien  gab  es  ein  liturgisches  Ceremoniell  k Alles  vnirde 
in  voller  Yersammlung  vorgetragen ; jeder  Bischof  konnte  Antrage 
stelleii,  welche  er  wollte,  und  die  Prasidenten,  die  weltlichen  so- 
wohl,  welche  die  Kaiser  sandten,  als  die  geistlichen,  sorgten  fiir 
Ordnung  und  leiteten  die  Verhaiidlungen  in  einfachster  Weise.  Die 
grosseii  Concilien  zu  Konstanz  und  Basel  machten  sich  eine  eigene 
Ordnung,  da  die  Theilung  und  Abstimmung  nach  Nationen  ein- 
gefiihrt  wurde.  In  Trient  wurde  diese  Einrichtung  wieder  ver- 
lassen, aber  die  Legaten,  welche  priisidirten,  vereinbarten  die 
Geschaftsordnung  mit  den  Bischofen,  der  Cardinal  de  Monte  liess 
dariiber  abstimnien,  und  alle  genehmigten  sie  k Von  keiner  Seite 
erfolgte  ein  Widersprueh.  So  ist  denn  die  heutige  rbmische  Synode 
die  erste  in  der  Geschichte  der  Kirche,  in  welcher  den  versam- 
melteii  Vatern  ohne  jede  Theilnahme  von  ihrer  Seite  die  Procedur 
vorgeschrieben  worden  ist.  Das  erste  Regolamento  erwies  sich 
so  hemmend  und  unpraktiseh,  dass  wiederholte  Gesuche  um  Ab- 
anderung  und  Gestattung  freierer  Bewegung  von  verschiedenen 
Fractioueii  des  Episkopats  an  den  Papst  gerichtet  ivurden.  Dies 
war  vergeblich;  aber  nach  dritthalb  Monaten  fanden  die  fiinf 
Legaten  endlich  selber,  dass,  wenn  das  Concil  nicht  ins  Stocken 
gerathen  solle , eine  Aenderung  und  Erganzung  dringend  noth- 
wendig  sei.  Auf  die  Petitionen  der  Bischbfe  ist  indes  iu  der 
neueii  Einrichtung  keine  Rucksicht  dabei  genommen  worden. 

Zwei  Ziige  treteii  darin  vor  allem  hervor.  Einmal  ist  aUe 
Macht  und  aller  Einfluss  auf  den  Gang  des  Concils  in  die  Hande 
der  prasidirenden  Legaten  und  der  Deputationen  gelegt,  so  dass 
das  Concil  selbst  ihnen  gegeniiber  machtlos  und  willenlos  er- 
scheint.  Sodann  sollen  die  gevnchtigsten  Fragen  des  Glaubens 
und  der  Lehre  durch  einfache  Mehrheit  der  Kopfzahl,  durch  Auf- 
stehen  und  Sitzenbleiben,  entschieden  werden. 

Man  hat  bekanntlich  in  den  zwei  Jahren,  welche  der  Erbff- 
nung  des  Concils  vorhergegangen,  eine  Menge  von  Abhandlungen 
mit  dazu  gehbrigen  Decreten  und  Canones  ausarbeiten  lassen, 
diese  sollen  nun  von  dem  Concil  angenommen  und  daun  vom 
Papst,  „approbante  Concilio  “,  als  Gesetze,  als  Lehr-  und  Glaubens- 
normeu  fiir  die  ganze  katholische  Christenheit  verkiindigt  Averden. 
Es  sind  im  ganzen  51  soldier  Schemate,  von  Avelchen  bis  jetzt 
erst  fiinf  discutirt  sind. 

Das  Verfahren,  ivelches  bei  der  Berathung  und  Abstimmung 
stattfinden  soil,  ist  nun  folgendes: 

1.  Das  Schema  wird  mehrere  (zehn)  Tage  vor  der  Berathung 
den  Vatern  des  Concils  ausgetheilt,  Avelche  dann  schriftliche  Er- 
innerungen,  Ausstellungen,  Verbesserungsantrage  machen  konnen. 

2.  In  diesem  Falle  miissen  sie  sogleich  eine  neue  Formel 
Oder  Fassuug  des  betreffendeu  Artikels  statt  des  von  ihnen  bean- 
standeteu  in  Vorschlag  bringen. 

3.  Solche  Antrage  werden  durch  den  Secretar  der  eiusehliigigen 
Deputation  (es  sind  deren  vier)  iibergeben,  welche  dann  nach  ihrem 
Ermessen  davon  Gebrauch  macht,  indem  sie  das  Schema,  wenn 
sie  es  fiir  ziveckmassig  halt,  reformirt,  und  dann  in  einem,  aber 
nur  summarisch  gehaltenen,  Berichte  dem  Concil  von  den  gestellten 
Antriigen  eine  Notiz  gibt. 

4.  Die  Prasidenten  konnen  jedes  Schema  entweder  bloss  im 
ganzen  oder  auch  in  Abschnitte  getheilt  der  Berathung  unterstellen. 

5.  Bei  der  Berathung  konnen  die  Prasidenten  jeden  Redner  unter- 
brechen,  wenn  es  ihnen  scheint,  dass  er  nicht  bei  der  Sache  bleibe. 

6.  Die  Bischbfe  der  Deputation  kbnnen  in  jedem  Moment  das 
Wort  ergreifen,  um  den  Bischofen,  Avelche  den  Wortlaut  des 
Schema  beanstanden,  zu  erwiedern. 

7.  Zehn  Viiter  reichen  hin,  um  den  Schluss  der  Discussion 
zu  beautragen,  Avoriiber  dann  mit  einfacher  Mehrheit  durch  Auf- 
stehen  oder  Sitzenbleiben  entschieden  AAurd. 

8.  Bei  der  Abstimmung  fiber  die  einzelnen  Theile  des  Schema 
AAurd  zuerst  fiber  die  A’^orgeschlagenen  Veriinderungen,  dann  fiber 
den  von  der  Deputation  A'orgelegten  Text  durch  Aufsteheu  oder 
Sitzenbleiben  abgestimmt,  so  dass  die  einfache  Mehrheit  eutscheidet. 


‘ Aufgenommen  Amn  Pseudoisidor  uud  abgedruckt  bei  Mansi, 
Concil.  Coll.  I,  10. 

2 Le  Plat,  Monumenta  III.  418:  Dicunt  Patres,  utrum  hie  modus 
procedendi  eis  placeat.  Worauf  abgestimmt  AA'urde. 


]501 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3.  Animorum  motus  in  Germania.  Doc.  469. — 471. 


1502 


9.  Hieranf  wire!  iiber  das  ganze  Schema  rait  JIamensaufruf 
abgestimmt,  wobei  jeder  der  Vjiter  mit  placet  oder  non  placet 
antwortet.  Ob  auch  hier  die  blosse  Mehrheit  der  Kopfzahl  ent- 
scheiden  solle,  ist  nicht  angegeben.  Es  scheint  aber  nach  der 
Analogic  bejaht  werden  zu  miissen , denn  das  ganze  Schema  ist 
ja  doch  nur  wieder  ein  Stiick  oder  Theil  von  einem  grdssern 
Ganzen,  und  es  liegt  durchaus  kein  Grund  vor,  mit  dem  grdssern 
Stiick  anders  zu  verfahren  als  mit  dem  kleinern.  Wiirde  das 
Princip  der  schlechthinigen  Mehrheit  hier  verlassen,  so  wiirden 
wohl  gerade  die  wichtigern,  tiefer  einschneidenden  Schemate  ver- 
loren  gehen. 

Man  sieht  nun  wohl,  class  einige  parlamentarische  Formen  in 
diese  Geschaftsordnung  heriibergenommen  sind.  Aber,  wenn  in 
politischen  Versammlungen  gewisse  den  hier  gegebenen  ahnliche 
Einrichtungen  bestehen,  so  sollen  sie  gewdhnlich  zum  Schutze 
der  Minderheit  gegen  Majorisirung  dienen,  wiihrend  sie  hier  um- 
gekehrt  zu  dem  Zweeke  gegeben  zu  sein  scheinen,  die  Mehrheit 
noch  machtiger  und  unwiderstehlich  zu  machen,  wie  sich  dies 
hesonders  in  dem  ihr  eingeraumten  Rechte  zeigt,  die  Discussion, 
sobald  es  ihr  gefallt,  abzuschneiden  und  also  der  Minderheit  das 
Wort  zu  entziehen;  dies  wird  uni  so  peinlicher  ivirken,  als  be- 
kanntlich  auch  die  Moglichkeit,  sich  in  gedruckten  Gutaehten 
oder  Aufkliirungen  den  iibrigen  Mitgliedern  des  Concils  mitzu- 
theilen,  weder  fiir  einzelne  noch  fur  ganze  Gruppen  von  Bischofen 
gegeben  ist. 

In  politischen  Versammlungen  konnen  Beschliisse  gefasst, 
selbst  Gesetze  gegeben  werden  durch  einfache  Mehrheit,  da  keine 
der  folgenden  Parlamente  oder  Kammern  durch  die  Beschliisse 
und  Gesetze  der  friihern  gebunden  ist.  Jede  kann  zu  jeder  Zeit 
eine  Satzung  ihrer  Vorgangerinnen  andern  oder  abrogiren.  Aber 
die  dogmatischen  Beschliisse  eines  Concils  sollen,  wenn  es  wirk- 
lich  ein  okumenisches  ist,  fiir  alle  Zeiten  unantastbar  und  un- 
widerruflich  gelten. 

Voraussichtlich  wird  bei  den  nun  folgenden  Abstimmungen 
die  Mehrheit  dieses  Concils  nicht  etwa  eine  fliissige,  auf-  und 
abwogende  sein,  sie  wird  nicht  wechseln  mit  den  zu  fassenden 
Beschliissen , sondern  sie  wird  sich,  mit  geringen  Schwankungen 
der  Zahl,  in  ihrer  Zusammensetzung  wesentlich  gleich  bleiben. 
Denn  es  ist  bekannt,  dass  die  Theilung  der  Bischbfe  in  eine  Mehr- 
heit und  eine  Minderheit  sich  gleich  von  Anfang  an  schon  bei 
der  Wahl  der  Deputationen , und  ehe  noch  eine  einzige  Abstim- 
mung  stattgefunden , scharf  und  entschieden  herausgestellt  hat. 
So  musste  es  kommen,  weil  in  der  Frage  von  der  papstlichen 
Unfehlbarkeit  sich  alsbald  ein  durchgreifender  und  principieller 
Gegensatz  ergab,  und  man  sofort  erkannte,  dass  diese  Frage  die 
Hauptangelegenheit  der  Versammlung  bilde,  und  alle  andereu  von 
ihr  beherrscht  wiirden.  Es  steht  zu  erwarten,  dass  die  Anhiinger 
der  Unfehlbarkeitstheorie  die  Vorlagen,  sowie  sie  aus  den  Hiinden 
der  Deputationen  hervorgehen,  auch  unbedenklich  votireu  werden ; 
denn  fiir  sie  ist  ganz  folgerichtig  alles  massgebend,  was  vom 
romischen  Stuhle  ausgeht,  und  dafiir  ist  ausreichend  gesorgt,  dass 
in  den  Deputationen,  welchen  jetzt  iiber  alle  auf  die  Verbesserung 
der  Schemate  beziiglichen  Antriige  die  umfassendste  und  inappel- 
lable  Gewalt  iibertragen  ist,  nur  eine  Ansicht  sich  geltend  machen 
kann.  Ein  Blick  auf  das  Personal  der  wichtigsten  Deputation, 
de  fide , geniigt.  Vor  allem  findet  sich  da  der  Rcimer  Cardoni, 
der  schon  in  der  Vorbereitungs-Coinmission  das  Dogma  der  piipst- 
lichen  Unfehlbarkeit  in  einer  eigenen  Denkschrift  empfohlen  und 
in  seiner  Commission  hat  annehmen  lassen.  Neben  ihm  der  Jesuit 
Steins,  sodann  die  beredten  Namen  Dechamps  von  Mecheln,  Spal- 
ding von  Baltimore,  Pie  von  Poitiers,  Ledochowski,  Hassun  der 
Armenier,  de  Preux  von  Sitten,  von  Deutschen  Martin,  Senestrey, 
Gasser  von  Brixen , zwei  Spanier , drei  Siidamerikaner , drei 
Italiener,  ein  Irlander,  endlich  Simor,  Regnier  und  Sharpman 
[^.  Schaepman]. 

Seit  1800  Jahren  hat  es  in  der  Kirche  als  Grundsatz  ge- 
golten , dass  Decrete  fiber  den  Glauben  und  die  Lehre  nur  mit 
einer  wenigstens  moralischen  Stimmeneinhelligkeit  votirt  werden 
sollten.  Dieser  Grundsatz  steht  mit  dem  ganzen  System  dor  katho- 
lischen  Kirche  im  engsten  Zusammenhang.  Es  ist  kein  Beispiel 
eines  Dogma  bekannt,  welches  durch  eine  einfache  Stimmenmehr- 
heit  unter  dem  Widerspruchc  einer  Minderheit  beschlossen  und 
darauf  hin  eingeffilirt  worden  ware. 

Um  dies  klar  zu  machen,  muss  ich  mir  Raum  ffir  eine  kurze 
theologische,  aber  hoffentlich  allgemein  verstandliche,  Erorterung 
erbitten. 


a Die  Kirche  hat  ein  ihr  von  Anfang  an  fibergebenes  Depo- 
situm  geoffenbahrter  Lehre  zu  bewahren  und  zu  verwalten  k Sie 
empfangt  keine  neuen  Ofifenbarungen,  und  sie  macht  keine  neuen 
Glaubensartikel.  Und  wie  mit  der  Kirche  selbst,  so  ist  es  auch 
mit  dem  allgemeinen  Concil  Das  Concil  ist  die  Repriisentation, 
die  Zusammenfassung  der  ganzen  Kirche;  die  Bischofe  auf  dem- 
selben  sind  die  Gesandten  und  Geschaftstriiger  aller  Kirchen  der 
katholischen  Welt;  sie  haben  im  Kamen  der  Gesammtheit  zu  er- 
klaren,  was  diese  Gesammtheit  der  Glaubigen  fiber  eine  religiose 
Fi’age  denkt  und  glaubt,  was  sie  als  Ueberlieferung  empfangen 
hat.  Sie  sind  also  als  Procuratoren  anzusehen,  welche  die  ihnen 
g’egebene  Vollmacht  durchaus  nicht  fiberschreiten  dfirfen  Thaten 
sie  es,  so  wfirde  die  Kirche,  deren  Vertreter  sie  sind,  die  von 
ihnen  aufgestellte  Lehre  und  Definition  nicht  bestatigen,  vielmehr 
als  etwas  ihrem  glaubigen  Bewusstsein  Fremdes  zurfickweisen. 

Die  Bischofe  auf  dem  Concil  sind  also  vor  allem  Zeugen,  sie 
sagen  aus  und  constatiren,  was  sie  und  ihre  Gemeinden  ais  Glau- 
benslehre  empfangen  und  bisher  bekannt  haben;  sie  sind  aber 
auch  Bichter,  nur  dass  ihre  richterliche  Gew'alt  fiber  den  Glauben 
b nicht  fiber  den  Bereich  ihres  Zeugenthums  hinausgehen  darf,  viel- 
mehr durch  dieses  fortwahrend  bedingt  und  umschrieben  ist.  Als 
Richter  haben  sie  das  Gesetz  (die  Glaubenslehre)  nicht  erst  zu 
machen,  sondern  nur  zu  interpretiren  und  anzuwenden.  Sie  stehen 
unter  dem  offentlichen  Rechte  der  Kirche,  an  welchem  sie  nichts 
zu  andern  vermogen.  Sie  iiben  ihr  Richteramt,  erfte7is:  indem  sie 
die  von  ihnen  abgelegten  Zeugnisse  unter  einander  prfifen  und 
vergleichen  und  deren  Tragweite  erwagen;  ztceiiens , indem  sie 
nach  gewissenhafter  Prfifung:  ob  an  einer  Lehre  die  drei  unent- 
behrlichen  Bedingungen  der  Universalitat , der  Perpetuitat  und 
des  Consensus  (ubique , semper , ab  omnibus)  zutreffen ; ob  also 
die  Lehre  als  die  allgemeine  Lehre  der  ganzen  Kirche,  als  wirk- 
licher  Bestandtheil  des  gottlichen  Depositums,  alien  gezeigt  und 
ihr  Bekenntniss  jedem  Christen  auferlegt  werden  konne  Ihre 


* Die  Theologie  hat  sich  in  der  Entwicklung  dieser  Fragen  an- 
geschlossen  an  die  allgemein  als  classisch  und  vollig  correct  angenom- 
mene  Schrift  des  Vincentius  von  Lerins,  das  Commonitorium,  das  schon 
um  das  Jahr  434  erschien.  Auf  diese  beziehe  ich  mich  daher  in  dem 
c folgenden. 

2 So  sagt  der  Bischof  Fisher  von  Rochester,  der  fiir  den  Primat 
des  Papstes  sein  Lehen  opferte , in  seiner  Streitschrift  gegen  Luther 
(Opera  ed.  Wircehurg.  1597.  p.  592)  mit  Berufung  auf  den  gleichen 
Ausspruch  des  Duns  Scotus:  In  eorum  (des  Concils  mit  dem  Papste) 
arhitrio  non  est  situm,  ut  quicquam  tale  vel  non  tale  faciant,  sed  spiritu 
potius  veritatis  edocti,  id  quod  revera  pridem  de  substantia  fidei  fuerat, 
iam  declarant,  esse  de  substantia  fldei.  Und  der  Minorit  Davenport, 
Systema  fidei,  p.  140:  secundum  receptam,  tarn  veterum,  quam  mo- 
dernorum  doctorum  sententiam  ecclesia  non  potest  agere  ultra  reve- 
lationes  antiquas,  nihil  potest  hodie  declarari  de  fide,  quod  non  hahet 

talem  identitatem  cum  prius  revelatis. Unde  semper  docet  iScol«<s  ; 

Quod  illae  conclusiones  solum  possunt  infallibiliter  declarari  et  deter- 
minari  per  ecclesiam,  quae  sunt  necessario  inclusae  in  articulis  creditis. 
Si  igitur  per  accidens  coniunguntur , vel  si  solum  probahiliter  se- 
quuntur  ex  articulis,  fidem  non  attingent  per  quascumqiie  determina- 
tiones , quia  Concilia  non  possunt  identificare , quae  sunt  ex  ohiecto 
diversa,  nec  necessario  inferre  ea,  quae  solum  apparenter,  seu  proha- 
biliter  sunt  inclusa  in  articulis  creditis. 

® Concilium  non  est  ipsamet  ecclesia,  sed  ipsam  tantum  reprae- 

sentat ; id  est  episcopi  illi  qui  concilio  adsunt,  legati  mittuntur  ab 

d omnibus  omnium  gentium  catholicarum  ecclesiis,  qui,  ex  nomine  totius 
universitatis,  declarent,  quid  ipsa  universitas  sentiat  et  quid  traditum 
acceperit.  Itaque  eiusmodi  legati  omnium  ecclesiarum  sunt  veluti 
procuratores,  quibus  nefas  esset  procurationem  sibi  creditam  tantillum 
excedere.  Unde  constat,  quod  si  quingenti  episcopi , ut  videre  est  in 
exemplis  Ariminensis,  et  Constantinopolitanae  contra  imagines  coactae 
synodi,  suam  de  fide  enmmuni  declaranda  procurationem  tantillum  ex- 
cederent,  universa  ecclesia,  cuius  sunt  tantummodo  procuratores  et 
simplex  repraesentatio,  definitionem  factam  ab  illis  ratam  non  haberet, 
imo  repudiaret.  Oeuvres  de  Flnelon,  Versailles  1820.  II,  361. 

^ So  der  Jesuit  Bagot  in  seiner  Institutio  Theologica  de  vera  re- 
ligioue.  Paris.  1645,  pag.  395 : Universitas  sine  duabus  aliis,  nimirum 
antiquitate  et  consensione,  stare  non  potest.  Quod  autem  triplici  ilia 
probatione  confirmatur,  est  baud  dubie  ecclesiasticum  et  catholicum. 
Quod  si  universitatis  nota  deficit  et  nova  aliqua  quaestio  exoritur, 
novaque  contagio  ecclesiam  commaculare  incipit,  tunc  hac  universitate 
praesentium  ecclesiarum  deficiente  recurrendum  est  ad  antiquitatem. 
Notat  enim  Vincent.,  posse  aliquam  haereseos  contagionem  occupare 
multas  ecclesias,  sicut  constat  de  Ariana;  adeo  ut  aliquando  plures 
ecclesiae  et  episcopi  diversarum  nationum  Ariani  quam  Catholici  re- 
perirentur.  Et  quantumvis  doctrina  aliqua  latissime  pateat,  si  tamen 


1503 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1504 


Priifung  hat  sich  demnach  sowohl  iiber  die  Vergangenlieit  als  die  a 
Gegemyart  zu  erstrecken.  So  ist  von  dem  Amte  der  Biscliofe  auf 
Concilien  jede  Willkiir,  jedes  bloss  subjective  Gutdiinken  aus- 
geschlossen.  Es  wiirde  da  frevelhaft  und  verderblich  sein;  deim 
da  die  Kirche  keine  iieuen  Offenbarungen  empfangt,  keine  neueu 
Glaubensartikel  macht,  so  kann  und  darf  auch  ein  Concil  die 
Substanz  des  Glaubens  nicht  iindern,  nichts  davon  wegnelimen  und 
nichts  hinzufiigen.  Ein  Concilium  macht  also  dogmatische  Decrete 
nur  iiber  Dinge,  welche  schou  in  der  Kirche,  als  durch  Schrift 
und  Tradition  bezeugt,  allgemein  geglaubt  warden  oder  welche 
als  evidente  und  klare  Folgeruiigen  in  den  bereits  geglaubten  und 
gelehrten  Grundsatzen  enthalten  sind.  Wenn  aber  eine  Meinung 
Jahrhunderte  lang  stets  auf  Widerspruch  gestossen  und  mit  alien 
theologischen  Waffen  bestritten  worden,  also  stets  mindestens  un- 
sicher  gewesen  ist,  so  kann  sie  nie,  auch  durch  ein  Concilium 
nicht,  zur  Gewissheit,  das  heisst  zur  Dignitat  einer  gottlich  ge- 
offenbarten  Lehre  erhoben  werden.  Daher  der  gewohuliche  Ruf 
der  Vater  auf  den  Concilien  nach  der  Annahme  und  Verstiindigung 
eines  dogmatischen  Decrets:  haec  tides  Patrura. 

Soil  also  z.  B.  an  die  Stelle  der  friiher  geglaubten  und  ge-  b 
lehrten  Irrthumsfreiheit  der  ganzen  Kirche  die  Unfehlbarkeit  eines 
Einzigen  gesetzt  werden,  so  ist  das  keine  Entwicklung,  keine  Ex- 
plication des  vorher  implicite  Geglaubten,  keine  mit  logischer  Folge- 
richtigkeit  sich  ergebende  Consequenz,  sondern  einfach  das  gerade 
Gegentheil  der  friiliern  Lehre , die  damit  auf  den  Kopf  gestellt 
wiirde.  Gerade  wie  es  im  politischen  Leben  keine  Fortbildung 
oder  Entwicklung,  sondern  einfach  ein  Umsturz,  eine  Revolution 
ware,  wenn  ein  bisher  freies  Gemeinwesen  plotzlich  unter  das  Joch 
eines  absolut  herrschenden  Monarchen  gebracht  Aviirde. 

Die  Zeit,  in  welcher  ein  okumenisches  Concil  iiber  den  Glau- 
ben  der  Christen  beriith,  ist  also  stets  eine  Zeit  der  lebhaftesten 
Erweckung  des  religiosen  Bewusstseins,  eine  Zeit  der  abzulegenden 
Zeugnisse  und  der  offenen  Erkltirungen  fiir  alle  treuen  Sohne  der 
Kirche,  Geistliche  wie  Laien,  gewesen.  Man  glaubte,  wie  die 
Geschichte  der  Kirche  beweist,  allgemein,  dass  man  gerade  durch 
solche  Kundgebungen  dem  Concil  seine  Aufgabe  erleichtere,  und 
nicht  die  Viiter  dadurch  store  oder  hemme.  Zeugniss  ablegen, 
Wiinsche  aussprechen,  auf  die  Bediirfnisse  der  Kirche  hinweisen, 
kann  und  darf  jeder,  auch  der  Laie  c 

Ganz  besonders,  wenn  es  sich  um  die  Einfiihrung  eines  neuen 
Dogma  handelt,  welches  etwa,  von  einer  Seite  her  gefordert,  dem 
Bewusstsein  der  Glaubigen  fremd  ist  und  ihnen  als  eine  Neuerung 
erscheint,  dann  ist  der  sich  erhebende  Protest  der  Laien  ein  ebenso 
gerechter  als  nothwendiger , und  unvermeidliches  Zeugniss  der 
Anhanglichkeit  an  den  ihnen  iiberlieferten  Glauben,  und  sie  er- 
fiillen  damit  eine  Pflicht  gegen  die  Kirche. 


novain  esse  constat,  hand  dubie  erronea  est,  nec  eniin  est  apostolica, 
nec  per  successionem  et  traditionem  ad  nos  usque  pervenit.  Deinde, 
ut  notat  idem  Vincentius,  antiquitas  nou  potest  iam  seduci.  Verum 
enimvero  quia  et  ipse  error  antiquus  esse  potest:  idcirco  cum  con- 
sulitur  vetustas,  in  ea  quaerenda  est  consensio. 

^ So  Vincentius : Hoc  semper  nec  quidquain  aliud  Conciliorum 
decretis  catholica  perfecit  ecclesia,  nisi  ut  quod  a maioribus  sola  tra- 
ditione  susceperat,  hoc  deinde  posteris  per  scripturae  chirographum 
consignaret.  Commonit.  cap.  32.  Der  tridentinische  Theologe  Vega, 
ap.  Davenport  p.  9 : Concilia  generalia  hoc  tantum  habent,  ut  veritates 
iam  alias , vel  in  seipsis , vel  in  suis  principiis  a Deo , ecclesiae  vel 
SS.  Patribus  revelatas  vel  per  scripturas  vel  traditionem  prophetarum 
et  apostolorum  turn  declarent,  turn  confirment  et  sua  autoritate  claras 
et  apertas  et  absque  ulla  ambiguitate  ab  omnibus  Catholicis  tenendas 
tradant.  Addit:  et  ad  hoc  dico : praesentia  Spiritus  sancti  illustrantur, 
prime  ut  infallibiles  declarent  veritates  ecclesiae  revelatas,  et  secundo, 
ut  ad  terminanda  dubia  in  ecclesia  suborta,  extirpandosque  errores  et 
abusus  infallibiliter  etiam  ex  revelatis  colligant  populo  Christiano 
credenda  et  usurpanda  in  fide  et  moribus. 

^ So  sagt  der  Cardinal  Reginald  Pole,  einer  der  Prasidenten  des 
tridentinischen  Concils,  in  seinem  Buche  de  Concilio,  1562,  fob  11: 
Patet  quidem  locus  omnibus  et  singulis  exponendi,  si  quid  vel  sibi 
vel  ecclesiae  opus  esse  censeant,  sed  decernendi  non  omnibus  patet, 
verum  iis  tantum,  quibus  rectionem  animarum  ipse  unicus  pastor  et 
rector  dedit.  — Papst  Nicolaus  I.  bemerkt , dass  die  Kaiser  an  den 
Concilien  theilgenommen  haben,  wenn  vom  Glauben  gehandelt  worden 
sei.  Ubinam  legistis,  imperatores  antecessores  vestros  synodalibus  con- 
ventibus  interfuisse  ? nisi  forsitan  in  quibus  de  fide  tractatum  est, 
quae  universitatis  est,  quae  omnium  communis  est,  quae  non  solum 
ad  clericos,  verum  etiam  ad  laicos  et  ad  omnes  omnino  pertinet  Chri- 
stianos.  Diese  Stelle  fand  auch  in  Gratians  Decret  Aufnahme. 


Auf  dem  Concil  selbst  aber  beweist  der  Widerspruch,  den 
eine  Anzahl  der  Biscliofe  gegen  eine  als  Dogma  zu  verkiindende 
Meinung  erhebt,  dass  in  den  von  ihnen  reprasentirten  Theilkirchen 
diese  Meinung  nicht  fiir  wahr , nicht  fiir  gottlich  geoffenbart  ge- 
halten  worden  ist,  und  auch  jetzt  nicht  dafiir  gehalten  wird.  Da- 
mit ist  aber  schon  entschieden,  dass  dieser  Lehre  oder  Meinung 
die  drei  wesentlichen  Erfordernisse  der  Universalitat , der  Perpe- 
tuitiit  und  des  Consensus  abgehen,  dass  sie  also  auch  nicht  der 
ganzen  Kirche  als  gottliche  Offenbarung  aufgedrungen  werden  darf. 

Darum  hat  man  es  in  der  Kirche  stets  fiir  nothwendig  er- 
achtet,  dass,  sobald  eine  nur  einigermassen  betriichtliche  Anzahl 
von  Bischofen  einem  von  der  Mehrheit  etwa  vorgeschlagenen  oder 
beabsichtigten  Decret  widersprach,  dieses  Decret  beiseite  gelegt 
ward,  die  Definition  unterblieb.  Die  wahrhafte  Katholicitat  einer 
Lehre  soil  evident  und  unzweifelhaft  sein;  sie  ist  es  aber  nicht, 
sobald  das  Zeugniss  wenn  auch  einer  Minderzahl  den  Beweis  liefert, 
dass  ganze  Abtheilungen  der  Kirche  diese  Lehre  nicht  glauben 
und  nicht  bekennen. 

Darum  war  bei  jedem  Concil  die  Hauptfrage:  „Sind  die 
Glaubensdecrete  von  alien  Mitgliedern  genehmigt  worden  ?“  So 
gleich  auf  dem  ersten  allgemeinen  Concil  zu  Nicaa,  wo  unter 
318  Bischofen  zuletzt  nur  zwei  sich  der  Unterschrift  weigerten. 
Zu  Chalcedon  zogerte  man  so  lange  mit  den  Entscheidungen, 
Hess  sich  immer  wieder  auf  neue  Erorterungen  ein,  bis  endlich 
alle  Bedenken,  welche  besonders  die  illyrischen  und  die  palastinen- 
sischen  Biscliofe  gegen  das  Schreiben  Leo’s  anfanglich  hegten, 
gehoben  waren.  Noch  ehe  Kaiser  Marcian  die  Synode  entliess, 
drang  er  auf  eine  Erkliirung : ob  wirklich  alle  Bischofe  (es  waren 
fiber  600)  der  Glaubensdefinition  zustimmten,  was  denn  auch  alle 
bereitwilligst  bejahten,  und  worauf  Papst  Leo  selbst  Gott  dankte, 
dass  sein  Schreiben  „nach  alien  Zweifeln  und  Bedenken  doch 
endlich  durch  die  unwiderlegliche  Zustimmung  des  gesammten 
Episcopats“  bestatigt  worden  sei.  So  versicherten  auch  auf  dem 
sechsten  allgemeinen  Concil  die  Bischofe  auf  die  Frage  des  Kaisers: 
dass  die  dogmatische  Entscheidung  unter  Zustimmung  aller  auf- 
gestellt  worden  sei.  Dasselbe  geschah  auf  dem  siebenten  im 
Jahre  787.  Und  wiederum  meldete  Karl  der  Grosse  von  dem 
Concil  zu  Frankfurt  794  den  spanischen  Bischofen:  alles  sei  ge- 
schehen,  quatenus  Sancta  omnium  unanimitas  decerneret  etc. 

In  Trient  gab  Papst  Pius  IV.  den  Legaten  die  Weisung: 
nichts  entscheiden  zu  lassen,  was  nicht  alien  Vatern  genehm  sei. 
Einer  der  dort  befindlichen  Theologen,  Payva  de  Andrada,  be- 
richtet:  mehrmals  habe  man  ein  Decret  Wochen,  Monate  lang 
unentschieden  gelassen,  well  einige  wenige  Bischofe  widerstrebten 
oder  Bedenken  ausserten;  erst  dann,  wenn  endlich  nach  langen 
und  sorgfaltigen  Berathungen  Einstiinmigkeit  der  Vater  erzielt 
worden,  habe  man  das  Decret  publicirt.  Payva  ffihrt  mehrere 
Beispiele  davon  an  b Und  Bossuet  bemerkt  fiber  die  Vorschrift 
Pius’  IV.:  dies  sei  eine  treffliche  Regel,  um  das  Wahre  vom 
Zweifelhaften  zu  scheiden. 

Alle  Theologen  niachen  es  zur  Bedingung  der  Oekumenicitat 
eines  Concils,  dass  vollige  Freiheit  auf  demselben  herrsche.  Frei- 
heit  des  Redens,  Freiheit  des  Stimmens.  Kiemand,  sagt  Tournely, 
darf  zurfickgewieseu  werden,  der  gehbrt  werden  will.  Nicht  bloss 
physischer  Zwang  wiirde  die  Beschlfisse  eines  Concils  kraftlos  und 
werthlos  machen.  Die  Freiheit,  diese  Lebensluft  eines  wahreu 
Concils,  wird  auch  durch  die  gar  mannigfaltigen  Formen,  in  denen 
moralischer  Zwang  eintritt  oder  der  Mensch  sich  willig  knechten 
lasst  (z.  B.  durch  die  verschiedenen  Arten  der  Simonie),  zerstort 
und  die  Legitimitiit  des  Concils  dadurch  aufgehoben.  Tournely 
neunt  als  die  auf  Synodeii  wirksamen  und  die  conciliarische  Frei- 
heit aufhebenden  Leidenschaften  Furcht,  Stellengier,  Geldgeiz  und 
Ilabsucht 

Als  der  grosse  Abfall  zu  Seleucia  und  Rimini  gleichzeitig 
stattfand,  als  an  600  Bischofe  das  geineinsame  Bekenntniss  ver- 
laugneten  und  preisgaben,  da  war  es  „Geistesschwache  und  Scheu 


‘ Defensio  fidei  Tridentinae,  f.  17:  Cum  quindecim  fere  aut  vi- 
ginti  dubitare  se  aiebant , ne  vero  quicquam  praeter  Conciliorum  ve- 
tustum  morem  concluderetur , horum  paucorum  dubitatio  plurimorum 
impetum  retardavit,  atque  effecit,  ut  res  in  aliam  sessionem  dilata, 
omnium  fere  calculis  tandem  definiretur.  Man  vergleiche  dort  daa 
Weitere.  Man  sieht,  dass  zu  Trient  die  Ueberzeugung  berrschte,  es 
musse  alles  in  der  Weise  der  alien  Concilien  behandelt  und  entschie- 
den, wenigstens  die  wesentliche  Form  derselben  beibehalten  werden. 

2 De  ecclesia,  I,  384. 


1505 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3.  Animorum  motus  in  Germania.  Doc.  471. — 472. 


1506 


Tor  einer  muhseligen  Eeise‘‘  (partim  imbecillitate  ingenii,  partim  a 
taedio  peregrinationis  evicti,  Sulp.  Sever.  2,  43),  was  sie  uberwand. 

Die  blosse  Thatsache  einer  wenn  auch  noch  so  zahlreichen, 
bischoflichen  Versammlung  ist  also  noch  lange  kein  Beweis  der 
■wirklichen  Oekumenicitiit  eines  Concils ; oder,  wie  die  Theologen, 
z.  B.  Tournely,  sich  ausdriicken,  es  kann  wohl  okumenisch  der 
Berufung  nach  sein,  ob  es  dies  aber  auch  dem  Verlauf  und  Aus- 
gang  nach  sei,  dariiber  kann  das  Concil  selbst  niclit  entscheiden, 
kann  nicht  selber  sich  Zeugniss  geben;  da  muss  erst  die  doch 
auch  noch  iiber  jedem  Concil  stehende  Autoritiit,  oder  das  Zeug- 
niss der  ganzen  Kirche,  als  entscheidend  und  bestiitigend  hinzu- 
treten.  Die  Concilien  als  solche  haben  keine  Verheissung  — 
auch  in  den  gewohnlich  angefiihrten  Worten  des  Herrn  von  den 
„zwei  oder  drei‘‘  kommt  eben  alles  auf  das  „in  seineni  Namen 
Versammeltsein“  an,  und  dies  enthalt,  wie  alle  Theologen  an- 
nehmen , mehrere  Bedingungen , tlie  z.  B.  Tournely  auffuhrt *  *. 
Aber  die  Kirche  hat  die  Verheissungen,  und  sie  muss  erst  sich 
iiberzeugen,  oder  die  Gewissheit  besitzen,  dass  physischer  oder 
moralischer  Zwang,  Furcht,  Leidenschaften,  Verfuhrungskiinste  — 
Dinge,  wie  sie  zu  Rimini  und  noch  gar  oft  gewirkt  haben  — nicht  b 
auf  dem  Concil  iibermachtig  geworden  sind,  dass  also  die  wahre 
Freiheit  dort  geherrscht  habe.  In  diesem  Sinne  sagt  Bossuet  von 
einem  bkumenischen  Concil : der  Bischofe  auf  demselben  miissten 
so  viele  und  aus  so  verschiedenen  Liindern,  und  die  Ziistimmumj 
der  Ubrigen  so  evident  sein,  dass  man  klar  sehe,  es  sei  nichts 
anderes  da  geschehen,  als  dass  die  Ansicht  der  ganzen  Welt  zu- 
sammengetragen  worden^.  Sollte  sich  also  zeigen,  dass  auf  dem 
Concil  keineswegs  „die  Ansicht  der  ganzen  katholischen  Welt  zu- 
sammengetragen^  worden,  dass  vielmehr  Mohrheitsbeschlusse  ge- 
fasst  worden  seien,  welche  mit  dem  Glauben  eines  betrachtlichen 
Theils  der  Kirche  im  Widerspruch  stehen,  dann  wiirden  gewiss 
in  der  katholischen  Welt  die  Fragen  aufgeworfeu  werdeu:  Haben 
unsere  Bischofe  richtig  Zeugniss  gegeben  von  dem  Glauben  ihrer 
Diocesen  ? und  wenn  nicht,  sind  sie  wahrhaft  frei  gewesen  ? Oder 
wie  kommt  es,  dass  ihr  Zeugniss  nicht  beachtet  worden  ist  ? dass 
sie  majorisirt  worden  sind?  Von  den  Antworten,  die  auf  diese 
Fragen  ertheilt  werden,  werden  dann  die  fernereu  Ereignisse  in 
der  Kirche  bedingt  sein.  Und  darum  ist  auch  in  der  ganzen 
Kirche  die  vollste  Publicitat  stets  als  zu  einem  Concil  gehorig  c 
gewahrt  worden;  denn  es  liegt  der  gesammten  christlichen  Welt 
hochlich  daran,  nicht  nur  zu  wissen,  dass  etwas  dort  beschlosseu 
wird,  sondern  auch  zu  wissen,  wie  es  beschlosseu  wird.  An  diesem 
Wie  hangt  zuletzt  alles,  wie  die  denkwurdigen  Jahre  359,  449, 
754  u.  s.  w.  beweisen.  Auf  das  Concil  von  Trient  hiitte  man 
sich  beziiglich  des  zwangsweise  auferlegten  Schweigens  nicht  be- 
rufen  sollen;  denn  erstens  wurde  dort  bloss  eine  Mahnung  ge- 


^ Quaeres:  quibus  conditionibus  promisit  Christus  se  conciliis  ad- 
futurum?  Resp.  Ista  general!:  Si  in  nomine  suo  congregata  fuerint;  hoc 
est  servata  suffragiorum  libertate ; invocato  coelesti  auxilio ; adhibita 
humana  industria  et  diligentia  in  conquirenda  veritate.  — Deus  scilicet, 
qui  omnia  suaviter  disponit  ac  moderatur,  via  supernaturali  aperta  et 
manifesta  non  adest  conciliis,  sed  occulta  Spiritus  subministratione. 
(Deus)  permittit,  episcopos  omnibus  humanae  infirmitatis  periculis 
subiacere  et  aliquando  succumbere:  neque  enim  unquam  promisit,  se 
a conciliis  eiusmodi  pericula  certo  semper  propulsaturum ; sed  hoc 
unum,  se  iis  semper  adfuturum,  qui  in  suo  nomine  congregarentur. 
Congregari  autem  in  suo  nomine  censentur,  quoties  eas  observant  leges 
et  conditiones,  quas  voluit  observari.  Tournehj , praelectiones  theo-  <1 
logicae  de  Deo  et  divinis  attributis,  I,  165.  Tournely  fuhrt  denselben 
Gedanken  in  seinen  praelectiones  theologicae  de  ecclesia  Christi,  I,  384 
noch  weiter  aus : (Deus)  episcopos  permittit  omnibus  humanae  infirmi- 
tatis periculis  obnoxios  esse,  metus  scilicet,  ambitionis,  avaritiae,  cu- 
piditatis  etc. 

* Et  que  les  autres  consentent  si  evidemment  k leur  assemblee,  qu’il 
sera  clair  qu’on  n’y  ait  fait  qu’apporter  le  sentiment  de  toute  la  terre. 
(Histoire  des  variations,  I,  15.  n.  1000.  [gl.  II,  15.  n.  100.])  Und  darum 
fordert  der  Papst  Gelasius  zu  einer  bene  gesta  synodus  nicht  nur,  dass 
sie  nach  Schrift  und  Tradition  und  nach  den  kirchlichen  Regelu  ihre 
Entscheidungen  gefasst  habe,  sondern  auch,  dass  sie  von  der  ganzen 
Kirche  aiigenommen  sei:  quam  cuncta  recepit  ecclesia  (Epist.  13.  bei 
Labb6,  Concil.  IV,  1200  und  1203).  Und  Nicole  bemerkt  gegen  die 
Calvinisten:  Us  ont  une  marque  dvidente  que  le  Concile  qui  se  dit 
Universel  doit  etre  re5U  pour  tel,  dans  I’acceptation  qu’en  fait  I’Eglise. 
(Prdtendus  Reformds  convaincus  de  schisme  2,  7.  p.  289.)  Die  Kirche 
gibt  den  Concilien  Zeugniss  (nicht  erst  Autoritiit) , sowie  sie  durch 
ihren  biblischen  Canon  den  einzelnen  Biichern  der  Bibel  Zeugniss 
gibt,  wahrend  natiirlich  die  innere  Autoritiit  derselben  nicht  von  der 
Kirche  ausfliesst.  Sie  ist  auch  da  testis,  non  auctor  fidei. 

Coll.  Lac.  VII. 


geben,  und  zweitens  betraf  die  Erinnerung  nur  die  Bekannt- 
machung  von  Entwiirfen,  welche,  was  heutzutage  bei  dem  Stand 
der  Presse  nicht  mehr  moglich  ware,  damals  in  der  Feme  mit 
wii’klichen  Decreten  verwechselt  warden. 

Den  9.  Marz  1870. 

I.  V.  Dollinger. 

(Augsb.  Allgem.  Zeitung,  11.  Miirz  1870.) 

472. 

D.  7.  Mart.  1870.  — Liber  Baro  Felix  Loe,  vice-praeses  delectorum 
virorum  curando  conventui  generali  catholicorum  Germaniae  so- 
dalitiorum,  publicis  literis  commemorat,  quid  respectu  Concilii 
oecumenici  statuerit  recens  conventus  Diisseldorpiensis,  graviter- 
que  conqueritur,  quod,  non  solum  infesta  Ecclesiae  diaria,  sed 
ipsi  universitatum  professores  seditionem  adversus  S.  Sedem  mo- 
liantur. 

Aufnif.  Als  die  XX.  Generalversammlung  der  katholischen 
Vereine  Deutschlands  im  Herbste  vorigen  Jahres  zu  Diisseldorf 
tagte,  da  fasste  dieselbe  in  ihrer  letzten  Sitzuug,  welche  der 
hochwiirdigste  Herr  Erzbischof  Paulus  von  Koln  mit  seiner  hohen 
Gegenwart  beehrte,  unter  begeistertem  Zurufe  folgende  Re- 
solution : 

„Die  Versammlung  begriisst  mit  dem  Gefiihle  der  tiefsten 
Ehrfurcht  das  okumenische  Concil,  welches  auf  den  Ruf  Pius’  IX. 
am  8.  December  d.  J.  sich  versarameln  wird.  Wie  zu  alien  Zeiten, 
wann  die  katholische  Kirche  zu  einem  Concil  zusammentrat , so 
sieht  auch  heute  das  katholische  Volk  dieser  grossartigen  Ver- 
sammlung  mit  vollem  Vertrauen  entgegen,  festhaltend  an  dem 
Glauben,  dass  der  Heilige  Geist  die  Berathungen  leitet,  und  dess- 
halb  nur  solche  Beschliisse  gefasst  werden,  die  der  Wahrheit  iiber 
den  Irrthum  den  Sieg  verschaffen  und  den  Volkern  zum  Heile 
gereichen.  Die  Katholiken  Deutschlands  erwarten  von  ihren  Fiir- 
sten  und  Regierungen,  dass  sie  sich  aller  Schritte  enthalten,  welche 
die  Freiheit  der  Berathungen  und  Beschlussfassungen  des  bevor- 
stehenden  Concils  beeintrachtigen  konnten.^ 

Katholiken  Deutschlands!  Die  unverbriichliche  Treue  und 
Anhiinglichkeit  an  Rom  und  unsere  heilige  Kirche,  die  Liebe  zu 
unserm  Heiligen  Vater,  dem  Stellvertreter  Christi,  demjenigen, 
in  dem  Petrus  noch  inimer  fortlebt,  mit  einem  Worte,  der  katho- 
lische Glaube  an  die  Unfehlbarkeit  des  kirchlichen  Lehramtes 
hatte  die  Resolution  eingegeben,  und  wie  im  vertlossenen  Jahre 
dieselben  Beweggriinde  das  katholische  deutsche  Volk  an  dem 
Jubeltage  Pius’  IX.  zu  den  herrlichsten  Kundgebungen  hinrissen, 
so  stimmten  wir  in  alien  Gauen  Deutschlands  auch  dieser  Reso- 
lution von  ganzem  Herzen  und  freudig  zu  und  verurtheilten  damit 
einmiithig  alle  die  gegen  das  Concil  schon  damals  versuchten  Um- 
triebe  einzelner  Gegner  der  Kirche  und  des  Heiligen  Stuhles. 

Und  nun,  trotz  dieser  Verurtheilung,  iniissen  wir  mit  Schmerz 
es  sehen,  wie  nicht  nur  die  kirchenfeindlichen  Zeitungen  es  sind, 
welche  in  liigenhafter  Gehiissigkeit  das  Concil,  die  Bischofe  und 
den  Heiligen  Vater  verdiichtigen  und  verleumden,  nein,  auch  an 
unseren  Hochschulen  linden  sich  Manner,  welche  es  wagen,  unter 
dem  Deckmantel  der  Wissenschaft  das  Banner  des  Aufruhrs  offen 
zu  erheben  gegen  Rom,  die  Mutter  und  Lehrerin  aller  Kirchen 
und  aller  Volker. 

Angesichts  dieser  Agitation  gegen  das  Concil  erscheint  es 
niir,  als  zeitweiligem  Priisidenten  des  Centralcoraite’s  der  General- 
versamralung  der  katholischen  Vereine  Deutschlands,  als  eine 
Pliicht,  auf  die  Resolution  der  Generalversammlung  von  Neuem 
hinzuweisen  und  laut  die  Erkliirung  tiefster  Entriistung  iiber  dieses 
unbefugte  Parteitreiben  auszusprechen. 

Doch  nicht  Worte  allein  geniigen,  handeln  wir  zugleich,  han- 
deln  wir  einig  und  entschlossen,  zeigen  wir  durch  die  That  unsere 
opferwillige  Treue  und  Liebe  zur  Kirche,  unsere  Dankbarkeit 
gegen  Pius  IX.,  der  das  Concil  berief. 

Gross  sind  die  Kosten  des  Concils.  Kann  der  Heilige  Vater 
sie  bestreiten,  dem  man  die  reichsten  Provinzen  des  Patrimoniums 
Petri  entriss?  Nein,  der  Katholiken  ersto  Pliicht,  die  Kindes- 
pllicht  der  Katholiken  ist  es,  die  uns  dringend  mahnt  zu  helfen. 

Betriichtlich  sind  die  Liebesgaben,  welche  schon  aus  anderen 
Liindern,  aus  Holland,  Belgien,  Frankreich,  zu  diesem  Zweeke 
gespendet  wurden.  Bleiben  auch  wir  nicht  zuriick,  zeigen  auch 
wir  ein  warmes  Herz  und  eine  olfene  Hand. 


95 


1507 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1508 


Auf  denn,  Katholiken  Deutschlands,  retten  wir  unsere  Elire, 
retten  wir  sie  durch  Wort  und  That. 

Terporten  bei  Goch  (Kheinland),  den  7.  Marz  1870. 

In  Vertretung  des  Prasidenten: 

Der  Viceprasident  des  Centralcomite’s  der  Generalversammlung 
der  katholischen  Vereine  Deutschlands, 

Felix  Freiherr  von  Loe. 

(Stiinmen  aus  Maria-Laach.  Das  okumen.  Concil.  'VIII.  S.  257  f.) 

kledio  mense  Martio  in  diario  Breslaiter  Zeitung  quinque  profes- 
Bores  Wratislavienses  respondent:] 

Aufforderimg  und  Erkldrmig.  Der  Yiceprasident  des  Central- 
comite’s der  Generalversammlung  der  katholischen  Vereine  Deutsch- 
lands, Felix  Freiherr  v.  Loe,  A^eroffentlicht  mit  AViederholung  der 
bekannten  Eesolution  der  Diisseldorfer  Versammlung  im  September 
1869  eine  vom  7.  Marz  d.  J.  datirte  „Erklarung  tiefster  Entrustung^ 
liber  ein  „unhefugtes  ParteitreiheiP,  welches  er  mit  folgenden  Wor- 
ten  naher  bezeichnet:  „Und  nun,  trotz  dieser  Verurtheilung  (in  jener 
Resolution),  miissen  wir  mit  Schmerz  sehen,  wie  nicht  nur  die  kirchen- 
feindlichen  Zeitungen  es  sind,  welche  in  liigenhafter  Gehiissigkeit  das 
Concil,  die  Bischbfe  und  den  Ileiligen  Vater  verdachtigen  und  ver- 
leumden,  nein,  auch  an  unseren  Hochsehulen  finden  sich  Manner, 
welche  es  wagen,  unter  dem  Deckmantel  der  AVissenschaft  das 
Banner  des  Aufruhrs  ofFen  zu  erheben  gegen  Rom,  die  Alutter  und 
Lehrerin  aller  Kirchen  und  A’^61ker.‘‘  Diese  Erklarung  resp.  An- 
klage  ist  an  die  „Katholiken  Deutschlands “ geiichtet  und  durch  die 
Zeitungen  verbffentlicht  wordcn.  Demgemass  fordern  wir  Unter- 
zeichnete  den  Herrn  A^iceprasidenten  Felix  Freiherrn  von  Loe  bei 
seiner  Ehre  und  bei  seineni  Gewissen  auf,  einfach  uns  zu  erkliiren, 
ob  er  mit  dem  Ausdruck  „AIauner  an  unseren  HochschuleiV  die- 
jenigen  Universitatslehrer  gemeint  habe,  welche  die  Zustimmungs- 
adressen  an  Herrn  v.  Dbllinger  erlassen  haben,  und  in  diesem  Falle 
fordern  wir  zugleich,  dass  er  die  Anklage  der  „lugenhaften  Ge- 
hassigkeit  und  des  offenen  Aufruhrs  gegen  Rom“  zuriicknehme. 
AA"ir  fordern  den  Herrn  Viceprasidenten  ferner  auf,  einmal  den 
Schleiev  von  den  katholischen  Vereinen  Avegzuheben  und  gewissen- 
haft  und  authentisch  die  Zalrl  der  Katholiken,  welche  diesen  A’^er- 
einen  activ  angehoren,  in  ihrer  Gesammtheit  sowohl  als  gesondert 
nach  Stand  und  Berufsthiitigkeit  zu  bezeichnen , damit  wir  das 
Mandat  eines  solchen  Centralcomite’s  richtig  schiitzen  konnen  und 
wissen,  wie  wir  es  eingliedern  in  den  Rechtsorganisnuis  der  Kirche. 
AVir  fordern  ihn  drittens  auf,  die  schweren  Anklagen  zu  widerlegen, 
welche  ein  deutscher  Bischof,  der  Bischof  von  Passau,  Dr.  v.  Hoff- 
statter,  in  seinem  ernsten,  wahrhaft  apostolischen  Schreiben  vom 
November  v.  J.  gegen  die  katholischen  A'ereine  Deutschlands  er- 
hoben  hat  und  die  als  ein  diisterer  Schatten  bis  jetzt  auf  denselben 
liegen.  AVir  erklaren  die  AVorte:  .,Und  nun,  trotz  dieser  Ver- 
urtheilung miissen  wir  mit  Schmerz  es  sehen,  “ — fiir  eine  in  sich 
lacherliche  Anmassung,  insofern  sie  die  Pratension  insinuiren,  als 
hiitten  die  Alillionen  Katholiken  Deutschlands  der  Resolution  einer 
zu  Diisseldorf  versammelten,  von  ihnen  nicht  beauftragten  kleinen 
Schaar  sich  in  ehrfurchtsvollem  Schweigen  unterwerfen  miissen,  — 
einer  Resolution , die  iiberdies  auf  giinzlicher  Lnkenntniss  der 
Kirchengeschichte  beruht.  AA'^ir  haben  hinsichtlich  der  katholischen 
Vereine  Deutschlands  noch  manches  zu  erklaren , aber  — wir 
wollen  die  Antwort  des  Freiherrn  von  Loe  abwarten,  die  er  ja 
als  Ehrenmann  nicht  schuldig  bleiben  wird.  Schliesslich  noch  die 
Bemerkung,  dass  wir  ira  Sinne  vieler  Freunde  Irandeln. 

Breslau,  15.  Miirz  1870. 

Dr.  Reinkens,  Prof,  der  Kirchengeschichte.  Dr.  Baltzer,  Dom- 
scholasticus  und  Prof,  der  Dogmatik.  Dr.  Elvenich,  Prof,  der  Philo- 
sophie  und  Geh.  Regierungsrath.  Dr.  Schmolders,  Prof,  der  orien- 
talischen  Sprachen.  Dr.  AVeber,  Privatdocent  der  Philosophie. 

Respondens  liber  Baro  de  Loci  ad  diarium  Breslauer  Haushliltter 
(24.  Martii  1870)  scribit: 

Fiinf  katholische  Professoreu  der  Breslauer  Hochschule  haben 
zu  meinem  Aufrufe  vom  7.  Aliirz  d.  J.  eine  „Aufforderung  und 
Erklarung’‘  veroffentlicht.  Da  ich  nicht  zu  den  Lesern  der  „ Bres- 
lauer Zeitung'',  des  Organs  des  Schlesischen  Protestantenvereins, 
gehore,  so  verdanke  ich  die  Kenntniss  dieses  Schriftstiickes  Ihrer 
„deutsche5i  Antwort‘‘  ',  die  mir  gestern  zukam.  Sie  haben  Recht, 

^ * Ita  diarium  laudatum  refutationem  inscripserat,  quam , quum 
declarationem  professorum  afferret,  addiderat. 


a es  ist  nicht  Aufgabe  des  Viceprasidenten  des  Centralcomite’s  der 
Generalversammlung  der  katholischen  Vereine  Deutschlands,  jedem 
Fragenden  auf  jede  Frage  zu  antworten.  Ich  will  jedoch  per- 
sonlich  den  Herren  Fragestellern  und  Declaranten  einige  wenige 
AVorte  erwidern.  1)  Zu  der  die  katholischen  Vereine  Deutsch- 
lands betreffenden  Aufforderung  geht  den  Herren  Professoren  und 
zwar  ihnen  ganz  besonders  alle  und  jede  Berechtigung  ab.  Es 
ist  bekannt,  die  fiinf  Breslauer  Gelehrten  konnen  es  wissen  und 
Herr  Professor  Dr.  Baltzer  insbesondere  muss  sich  dessen  erinnern, 
dass  im  vergangenen  Jahre  viele  Professoren  deutscher  Hoch- 
schulen  eingeladen  wurden,  dor  Diisseldorfer  Generalversammlung 
beizuwohnen  und  bei  den  Verhandlungen  thiitig  mitzuwirken. 
AVenn  dieser  Einladung  keine  Folge  geleistet  wurde,  wenn  iiber- 
haupt  die  Vertreter  „der  deutschen  AVissenschaft“  sich  systematisch 
in  den  letzten  Jahren  von  den  katholischen  Generalversammlungen 
fern  gehalten  haben , so  mogen  die  fiinf  katholischen  Gelehrten 
Breslau’s  ihre  in  der  Erkliirung  vom  15.  Aliirz  d.  J.  zur  Schau 
gestellte  Unwissenheit  iiber  die  katholischen  Vereine  Deutschlands 
nicht  einem  Schleier  zuschieben , der  nicht  existirt , denn  das 
b AV^irken  der  katholischen  Vereine  liegt  vor  aller  Augen,  sondern 
in  den  Griinden  suchen,  welche  ihnen  den  Besuch  der  katholischen 
Generalversammlungen  abgerathen  haben.  2)  Es  ist  mir  nicht 
bekannt,  dass  die  fiinf  Fragesteller  die  Alandatare  des  hochwiir- 
digsten  Herrn  Bischofs  von  Passau  seien.  Hire  personlichen 
AViinsche  diirften  aber  kaum  gewichtig  genug  sein,  um  auf  die 
Alassnahmen  des  Centralcomite’s  einen  Eintiuss  auszuiiben.  3)  Es 
handelt  sich  um  die  Lehrautoritiit  des  romischen  Stuhles.  Die 
Unfehlbarkeit  des  Papstes,  wenn  er  als  soldier  in  Sachen  des 
Glaubens  und  der  Sitteii  Lehrcntscheidiiiigen  fiir  die  gauze  Kirche 
erliisst,  wird  von  der  grosseii  Alehrzahl  der  auf  dem  vatikanischen 
Concil  versammelten  Bischofe  in  einem  Postulate  behauptet,  in 
welchem  dieselben  die  Dogmatisirung  dieser  Lehre  beantragen, 
von  keinem  Bischofe  ist  ein  AViderspruch  gegen  die  Substanz 
dieser  Lehre  von  dorther  bekannt  geworden;  ein  „AIiinchener  Ge- 
lehrter“  aber,  der  Stiftspropst  von  Dolliiiger,  erklart  in  seinem 
Alanifeste  vom  27.  Januar  d.  J.  diese  Lehre  fiir  einen  Irrthum, 
dessen  Annahme  eine  radikale  Revolution  in  der  Kirche  bewirken 
wiirde,  und  will  daher  die  Vater  des  vatikanischen  Concils  noch 
c „bevor  die  AViirfel  gefallen  sind^  vor  der  Annahme  dieses  Irr- 
thums  warnen.  Er  bekampft  diese  Lehre  mit  einer  greiizenlosen 
Impietiit,  welche  eine  tiefe  Abneigung  gegen  die  Autoritiit  Roms 
uberhaupt  bekundet,  er  thut  dieses  in  agitatorischer  AVeise,  indem 
er  sich  an  die  Zeitungen  und  die  offentliche  Aleinung  weiidet,  die 
er  so  zuni  Richter  iiber  das  Concil  macht.  Das  ist  Aufruhr,  otfener 
Aufruhr  gegen  Rom.  Dem  Alanifeste  Dollingers  und  seinem  Auf- 
treten  haben,  sobald  seine  Worte  in  Deutschland  bekannt  wurden, 
riele  „AIaiiner  an  unseren  Hochschulen“  beigestimmt,  indem  sie 
sein  Auftreten  „cine  niaiiiiliche  That“  und  seine  Griinde  wissen- 
schaftlich  „unwiderleglich“  nannten,  sie  haben  zugestimmt  unbe- 
dingt  und  ohne  jeden  A’^orbehalt,  sie  haben  ihre  Zustimmung  der 
Oeffentlichkeit  iibergeben.  Das  ist  offene  Theilnahnie  an  dem  Auf- 
treten Dollingers,  das  ist  offene  Theihiahme  an  dem  offenen  Auf- 
ruhre  gegen  Rom,  sei  es  bewusst  oder  unbewusst.  4)  Die  Herren 
Declaranten  fordern  von  mir  Zuriickiiahme  der  Anklage  der  „liigen- 
haften  Gehassigkeit“,  ich  habe  diesen  Ausdruck  auf  die  kirchen- 
feindlichen  Zeitungen  angewandt,  ich  habe  in  iiieinera  Aufrufe  die 
„AIanner  an  unseren  Hochsehulen “ nicht  mit  den  Correspondenten 
d dieser  kirchenfeindlichen  Zeitungen  idcntificirt.  5)  Dem  Ausdrucke 
^lacherliche  Anmassung^  gebiihrt  meinerseits  keine  Antwort.  AVenn 
(lie  Breslauer  Gelehrten  jedoch  sagen,  die  Diisseldorfer  Resolution 
beruhe  auf  giinzlicher  Unkenntniss  der  Kirchengeschichte  und  sich 
damit  auf  das  hohe  Pferd  der  Wissenschaftlichkeit  schwingen,  so 
will  ich  dieselben  nur  darauf  aufnicrksani  inachen , dass  (lie  sich 
selbst  anpreisende  AVissenschaftlichkeit,  ganz  besonders  „die  deut- 
sche^,  in  letzter  Zeit  gar  arg  in  Misscredit  gekommen  ist.  Diese  Ant- 
wort moge  den  Breslauer  Gelehrten  und  ihren  „vielen  Freunden‘‘  ein 
fiir  allemal  geniigen.  Ich  gebc  den  Organen  derselben  anheim,  auch 
von  dieser  meiner  Erwiderung  ihren  Lesern  Alittheilung  zu  machen. 

Terporten  bei  Goch,  den  20.  Alilrz  1870. 

Felix  Freiherr  von  Loe. 

473. 

AI.  Martio  1870.  — Delectorum  item  virorum  AVurttembergensium  pu- 

blicae  literae  eiusdem  argumenti. 

Die  XX.  Generalversammlung  der  katholischen  A'^ereino 
Deutschlands,  welche  im  Herbste  vorigen  Jahres  in  Diisseldorf 


1509 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3,  Animorum  motus  in  Germania.  Doc.  472. — 475. 


1510 


tagte,  fasste  unter  begeistertem  Zurufe  folgende  Resolution:  „Die  a 
Versammlung  begrUsst  u.  s.  w.*'  [v.  supra  1506  b.]. 

Jeder  gute  Katholik  musste  dieser  Resolution  mit  Freude 
zustimmen,  da  sie  nur  entstammte  der  unverbriichlichen  Treue 
und  Anhanglichkeit  an  unsere  heilige  Kirche,  der  Liebe  zu  un- 
serem  heiligen  Vater  und  dem  katholischen  Glauben  an  die  Un- 
fehlbarkeit  des  Idrchlichen  Lehramtes. 

Um  so  mehr  musste  es  aber  zum  Aergernisse  gereichen  und 
das  Gemiith  eines  guten  Katholiken  mit  tiefem  Schmerze  erfiillen, 
wenn  niclit  nur  kirchenfeindliche  Blatter  in  gehiissiger,  entstellen- 
der  Weise  gegen  das  Concil  losstiinnen,  sondern  auch  Manner  der 
Wissenscliaft  in  beklagenswerther  Ueberschatzung  ilirer  Gelehr- 
samkeit  sich  niclit  scheuen,  der  Agitation  sich  anzuschliessen  und 
fiir  die  Beschliisse  des  Concils  lediglich  ihre  Anschauungsweise 
als  Norm  geltend  zu  maclien! 

Solchen  Bestrebungen  gegoniiber  darf  man  niclit  schweigen, 
und  so  halten  auch  wir  uns  verpflichtet,  unsere  voile  Zustimmung 
zu  obiger  Erkliirung  der  Generalversammlung,  sowie  unsern  tiefen 
Schmerz  iiber  die  Verblendung  gerade  solcher  Manner,  die  be- 
rufen  und  befahigt  waren,  der  Kirche  zur  Zierde  und  Stiitze  zu  b 
dienen,  hier  offentlich  auszusprechen. 

Im  Marz  1870. 

Die  wiirttembergischen  Mitglieder  des  Centralcomite’s  der  General- 
versammlung der  katholischen  Vereine  Deutschlands : 

Cajetan  Graf  Bissingen-Nippenburg  in  Schramberg. 

Rechtsanwalt  Schneider  in  Ravensburg. 

Rechtsanwalt  Vogel  in  Mergentheim. 

(Stimmen  aus  Maria-Laach  1.  c.  p.  258.) 

474. 

D.  4.  Mart.  1870.  — Praesides  collegii  curandis  catholLcis  Moguiitinae 
dioecesis  sodalitiis  literas  edunt  eiusdem  argumenti. 

Erkldrung. 

Die  Generalversammlung  der  kathol.  Vereine  Deutschlands  und 
Oesterreichs , welche  im  September  vorigen  Jahres  zu  Diisseldorf 
tagte,  hat  in  ihrer  Resolution  II.  folgende  Erklarung  abgegeben: 

„Die  Versammlung  begriisst  mit  dem  Gefiihle  der  tiefsten 
Ehrfurcht“  etc.  [v.  p.  1506  b.|.  c 

Die  in  dieser  Resolution  ausgesprochenen  Grundsatze  fanden 
im  vorigen  Herbste  in  dem  katholischen  Deutschland  eine  so  voll- 
standige  und  allgemeine  Zustimmung,  dass  man  annehmen  durfte, 
der  gesunde  Sinn  des  katholischen  Volkes  habe  die  argerlichen 
Umtriebe,  welche  von  gewisser  Seite  dem  Concil  gegeniiber  ver- 
sucht  wurdeu,  schon  in  ihren  ersten  Anfiingen  verurtheilt. 

Indessen  haben  sich  in  jiingster  Zeit  die  unbefugten  Kund- 
gebungen  einer  Anzahl  deutscher  Gelehrten  mit  den  gehiissigen  Ent- 
stellungen  kirchenfeindlicher  Zeitungen  zu  einer  Agitation  gegen  das 
Concil  vereinigt,  welche  dem  deutschen  Namen  zur  Schmach  gereicht. 

Diesen  Bestrebungen  gegeniiber  erscheint  es  dem  Comite  fiir 
Griindung  und  Verbindung  der  geselligen  katholischen  Vereine 
in  der  Diocese  Mainz  als  Pflicht,  die  in  Diisseldorf  abgegebene 
Erklarung  zu  erneuern  und  seine  tiefste  Entriistung  iiber  die 
Anmassung  auszusprechen,  mit  welcher  einige  Priester  und  Laien 
in  die  Berathungen  des  um  den  Heiligen  Vater  versammelten 
Episkopates  sich  einmischen. 

Offenbach  und  Umstadt,  den  4.  Miirz  1870. 

Das  Bureau  des  Comite’s:  j 

Fiirst  zu  Isenburg-Birstein,  Prasident. 

Freiherr  Franz  von  Wambolt,  Vicepriisident. 
Freiherr  Friedrich  von  Oer,  Schriftfiihrer. 

(Der  Katholik.  Neue  Folge.  Bd.  XXIII.  S.  380  f.) 

475. 

Meuse  lunio  1870.  — Societas  nobilium  catholicorum  Germaniae  literis 
ad  SS.  Pontifleem  datis  maximopere  se  dolere  signiftcat,  quod 
docti  quidam  viri  Germaniae  sedem  Romanam,  magistram  gentium, 
adoriantur  ac  suspicionis  et  discordiae  semina  inter  Germaniae 
catholicos  spargant. 

Heiligster  Vater! 

Die  Feinde  der  heiligen  Kirche,  Deine  Feinde,  und  somit  auch 
die  unserigen,  welche  in  den  geheimen  Gesellschaften,  zu  dem  zwar 
vergeblichen  Zweeke,  den  Felsen  Petri  zu  stiirzen,  organisirt  sind, 
untergraben  gleichwohl  durch  ihre  weitreichenden  und  miichtigen 
Verbindungen  und  durch  den  Geist  der  Liige,  dem  sie  dienen, 
die  zeitliche  und  ewige  Wohlf'ahrt  der  Familie  und  ganzer  Volker. 


Wir  ehrerbietigst  unterzeichnete  katholische  Edelleute  deut- 
scher Nation  erkennen  es  als  unsere  Pflicht,  den  Bestrebungen 
der  oben  genannten  Feinde  gegeniiber  uns  auf  das  engste  zum 
gemeinschaftlichen  Widerstand  zu  verbinden. 

Unsere  Verbindung,  unter  dem  Namen  „Verein  katholischer 
Edelleute  “,  stellte  sich  unter  den  Schutz  der  unbefleekt  empfangenen 
allerseligsten  Jungfrau  Maria.  Sein  Hauptzweck  ist  die  Forderung 
des  kirchlichen  und  standesmassigen  Lebens  seiner  Mitglieder,  der 
gleichartigen  unabhiingigen  Gesinnung  und  des  christlichen  Fa- 
milienlebens , Vertheidigung  unseres  heiligen  Glaubens  und  Aus- 
iibung  der  Werke  der  Barmherzigkeit.  Jedes  Mitglied  muss  die 
Erklarung  abgeben,  als  treuer  Sohn  der  katholischen  Kirche  nach 
deren  Glauben  und  Geboten  leben  zu  wollen. 

Weit  entfernt,  uns  engherzig  von  den  katholischen  Briidern 
der  anderen  Stande  abzuschliessen,  wiinschen  wir  im  Gegentheil, 
auf  das  briiderlichste  zur  Wohlfahrt  unseres  Vaterlandes,  der  Ge- 
sellschaft  und  zum  Heile  unserer  Seelen  zusammen  zu  wirken. 
Wir  glauben  aber,  dass  zuerst  eine  innere  Vereiniguug  innerhalb 
der  Stande,  welche  Gottes  gniidige  Fiigung  und  Leitung  in  der 
socialen  Weltordnung  zusammenfiigte,  miichtig  und  wirksam  sein 
wird.  Diese  Verbindungen  in  den  verschiedenen  Berufsklassen  oder 
Stiinden,  unter  dem  grossen  Gesetze  der  Niichstenliebe  geeinigt, 
werden  dem  Bosen  mit  Gottes  Gnade  einen,  wenn  auch  auf  dieser 
Welt  nicht  endenden,  so  doch  fiir  das  Gute  siegreichen  Kampf 
bereiten.  Unser  Verein,  obgleich  erst  seit  einigen  Monaten  in  die 
Oeffentlichkeit  getreten,  umfasst  bereits  zahlreiche  Mitglieder  aus 
dem  Norden  und  Suden  Deutschlands,  und  um  so  mehr  halten 
wir  uns  berechtigt  und  verpflichtet,  Dir,  Heiligster  Vater,  unsern 
Schmerz  auszusprechen,  dass  einige  Gelehrte  es  wagen,  unter  dem 
Deckmantel  der  Wissenscliaft  das  Banner  des  Aufruhrs  zu  er- 
heben  gegen  Rom,  die  Lehrerin  aller  Volker,  und  damit  Misstrauen 
und  Zwietracht  unter  den  Katholiken  deutscher  Nation  zu  siien. 

Wir  ehrerbietigst  Unterzeichnete  spi’echen  Dir,  Heiligster 
Vater,  unsern  wiimisten  Dank  aus,  dass  es  Dir  in  Deiner  Weis- 
heit  beliebte,  die  Nachfolger  der  Apostel,  die  Bischofe  unserer 
heiligen  Kirche,  zu  einem  allgemeinen  Concile  zu  versammeln. 
Mit  der  herzlichsten  Freude  begriissen  wir  im  voraus  die  Be- 
schliisse  dieses  allgemeinen  Concils  und  unterwerfen  uns  denselbeu 
mit  kindlichem  Gehorsam  als  den  Ausspriichen  des  Heiligen  Geistes. 

Hingeworfen  zu  Deinen  Fiissen,  Heiligster  Vater,  bitten  wir 
um  Deinen  apostolischen  Segen  fiir  uns  und  fiir  die  Bestrebungen 
unseres  Ver eines. 

Miinster,  im  Juni  1870. 

Der  Verein  katholischer  Edelleute. 

Jos.  Graf  v.  Plettenberg-Lehnhausen.  Ferd.  Graf  v.  Galen. 
Cajus  Graf  zu  Stolberg-Stolberg.  Clemens  Graf  v.  Korff-Schmising. 
August  Graf  v.  Plettenberg-Lehnhausen.  Ferdinand  Graf  v.  Galen- 
Dinklage.  Wilderich  Graf  v.  Galen.  Paul  Graf  v.  Galen.  Ferd. 
Graf  V.  Schmising-Kerssenbrock.  Friedr.  Graf  v.  Schmising-Kerssen- 
brock.  Christian  Graf  v.  Schmising-Kerssenbrock.  Friedr.  Graf 
V.  Schmising-Kerssenbrock.  Alfred  Graf  zu  Stolberg-Stolberg. 
Rudolph  Graf  v.  Schaesberg-Krickenbeck.  Julius  Graf  v.  Schaes- 
berg-Tannheim.  Max  Frhr.  v.  Heereman-Zuydwyk.  Clemens  Frhr. 
V.  Heereman-Zuydwyk.  Wilderich  Graf  v.  Walderdorff.  Clemens 
Frhr.  v.  Twickel.  August  Frhr.  v.  Twickel.  August  Graf  v.  Korff- 
Schmising.  Clemens  v.  Druffel.  August  Frhr.  v.  Korff.  Frhr.  Ost- 
mann  v.  d.  Leye.  Clemens  Frhr.  v.  Droste-Senden.  Wilhelm  Frhr.  v. 
Morsey.  Leopold  Frhr.  v.  Fiirstenberg-Kortlinghausen.  Heinr.  Frhr. 
V.  Droste-IIulshoff.  Max  Frhr.  v.  Korff.  Karl  Frhr.  v.  Wendt.  Friedr. 
Frhr.  v.  Schorlemer.  Burghard  Frhr.  v.  Schorlemer.  Felix  Frhr.  v. 
Loe.  Hermann  Frhr.  v.  Brenken.  Max  Frhr.  v.  Oer.  Clemens  Graf 
V.  Droste-Vischering.  Ferd.  Graf  v.  Korff-Schmising.  Albrecht  Frhr. 
V.  Nagel-Ittlingen.  Friedr.  Frhr.  v.  Ketteler.  Clemens  Frhr.  v, 
Nagel-Doornick.  Guido  Frhr.  v.  Haxthausen-Abbenburg.  Rochus  v. 
Rochow.  Max  Frhr.  v.  Kerckerinck-Borg.  Ludw.  Frhr.  v.  Bongart. 
Franz  Frhr.  v.  Wambolt-Umstadt.  Friedr.  Frhr.  v.  Wrede-Melschede. 
Clemens  Graf  v.  Schmising-Kerssenbrock.  Xaver  Graf  v.  Schmising- 
Kerssenbrock.  Max  Frhr.  v.  d.  Kettenburg.  Heinr.  Frhr.  v.  Andlaw- 
Birscck.  Franz  Frhr.  v.  Neveu-Windschliig.  Heinr.  Frhr.  v.  Rink- 
Baldenstein.  Camill  Graf  Reuttner  v.  Weyl.  Hermann  Frhr.  v. 
Hornstein-Binningen.  Eduard  Frhr.  v.  Hornstein-Griiningen.  Karl 
Frhr.  v.  Boselager.  Phil.  Frhr.  v.  Boselager.  Cajetan  (iraf  v.  Bis- 
singen-Nippenburg. Alexander  Graf  v.  Bissingen-Nippenburg.  Max 
Frhr.  v.  Droste-Hiilshoff.  Wilderich  Frhr.  v.  Ketteler. 

(Rolfus,  Kirchengeschichtl.  in  chronolog.  Reihenfolge,  I.  p.  279  sq.) 

95* 


1511 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix, 


1512 


476.  a 

D.  26.  lun.  1870.  — Sex  millia  virorum  catliolicorum , qui  Oggers- 
hemium  in  Bavarico  ad  Rhenum  Palatinatu  convenerunt,  uno  con- 
sensu declarant,  se  incriminationes  atque  calumnias,  quibus  Ec- 
clesiae  inimici  Concilium  aggrediantur , detestari  ac  brmissima 
fide  Ecclesiae,  Summo  Pontifici,  Concilio  adhaerere. 

1.  Wir  Katholiken  der  Pfalz  erklaren,  dass  tvir  in  dem  Sturme, 
der  sich  gegenwartig  wider  unsere  heilige  Religion  erhoben  hat, 
nnerschiitterlicli  und  treu  zu  unserer  heiligen  Kirche  und  deren 
Oberhaupt  dem  Heiligen  Vater  in  Rom  stehen  wollen  und  dass 
wir  unentwegt  an  der  Verheissung  des  Herrn  festhalten,  dass  die 
Pforten  der  Holle  die  Kirche  nicht  tiberwinden  werden. 

2.  In  dem  gegenwartig  unter  der  Leitung  des  Kirchenober- 
hauptes  versammelten  vatikanischen  Concil  anerkennen  trir  die 
■yon  Christus  eingesetzte  und  von  dem  Heiligen  Geiste  geleitete 
unfehlbare  Lehrgewalt  und  unterwerfen  uns  deshalb  als  glaubige 
Katholiken  alien  Entscheidungen  und  Beschliissen,  welche  dasselbe 
gefasst  hat  und  noch  fassen  wird. 

3.  Wir  weisen  deshalb  mit  tiefstem  Abscheu  alle  die  bos-  b 
haften  Angriffe  und  die  Verb ohnungen  und  Verleumdungen  zuriick, 
mit  welchen  die  kirchenfeindliche  Presse  dieses  Concil  bisher  an- 
gegriffen  hat,  und  erblicken  in  diesen  Angriffen  eine  lieblose  und 
ungerechte  Intoleranz  gegen  unsere  heiligsten  Ueberzeugungen. 

(Der  christliche  Pilger,  3.  Juli  1870.) 

477. 

Initio  lulii  1870.  — Duo  millia  virorum  catholicorum,  qui  in  Gengen- 
bach,  Magni  Ducatus  Badensis  oppido,  conventum  habuerunt, 
quam  firma  fide  Concilii  Vaticani  decretis  adhaesuri  sint,  declarant. 

Wir  halten  unverbruehlich  treu  an  unserem  heiligen  katho- 
lischen  Glauben,  an  unserer  Kirche  und  deren  apostolischer  Ver- 
fassung. . . . Wir  blicken  auf  die  gegenwartig  zu  Rom  versammelte 
allgemeine  katholische  Kirchenversammlung  mit  grosstem  Vertrauen 
und  erkennen  in  deren  Ausspriichen,  gemass  dem  achtzehnhundert- 
jahrigen  Glauben  der  katholischen  Christenheit , den  Ausspruch 
des  Heiligen  Geistes,  die  Erklarung  und  Entfaltung  der  in  der 
Kirche  hinterlegten  gottlichen  Offenbarung. 

(Breslauer  Hausblatter,  12.  Juli  1870.) 

478. 

M.  lunio  1870.  — Collegium  virorum,  quod  catholicarum  Germaniae 
societatum  generalem  conventum  curabat,  Germaniae  catholicos 
adhortatur,  ut  periculosissimis  his  temporibus  immota  fide  Eccle- 
siae adhaereant  atque  SS.  Pontifici,  rebus  necessariis  private,  sti- 
pendii.s  liberaliter  oblatis  succurrafit. 

Katholiken  Deutschlands ! 

„Es  frohlockt  unser  Herz  im  Herrn  und  empfindet  unaus- 
sprechlichen  Trost,  dass  wir  Euch,  Unsere  Briider,  um  Uns  in 
dieser  Burg  der  katholischen  Religion  geschaart  erblicken , um 
mit  Uns  alle  Menschen  den  Weg  Gottes  in  der  Wahrheit  zu  lehren 
und  unter  Leitung  des  Heiligen  Geistes  mit  Uns  iiber  die  wider- 
streitenden  Lehren  einer  falschen  Wissenschaft  zu  richten.“  — Das 
sind  die  Worte,  mit  deuen  Pius  IX.  das  grosse,  welthistorische 
Ereigniss  des  Vaticanischen  Concils  eingeleitet  hat.  Die  Bischofe  d 
der  ganzen  Kirche  haben  sie  vernommen  und  sie  baben,  als  der 
Vater  der  Christenheit  sie  sprach,  das  Wehen  jenes  Geistes  em- 
pfunden,  den  der  Sohn  Gottes  seiner  Kirche  zum  Beistande  ver- 
heissen  hat  bis  an  der  Welt  Ende.  . . . 

Katholiken  Deutschlands ! Vor  unseren  Augen  vollzieht  sich 
das  Schauspiel,  das  fiir  Jahrhunderte  Heilung  und  Trost  bringen 
wird.  Der  tiefste  Dank  muss  unser  Herz  durchgliihen , dass  wir 
gewiirdigt  sind,  das  Wunder  zu  schauen,  welches  der  Herr  wirkt, 
die  gottliche  Sendung  seiner  Kirche  aller  Welt  zu  offenbaren.  Wenn 
die  Sturmeswogen  hoher  sich  thiirmen,  je  glorreicher  die  Herrlich- 
keit  des  Herrn  erstrahlen  soil ; wenn  die  Barke  des  hi.  Petrus 
jeden  Augenblick  zu  zerschellen  droht  in  dem  Anprall  der  Wellen, 
mit  dem  die  Holle  ihren  Weg  zu  hemmen  sucht,  dann  ist  das 
die  Zeit,  in  welcher  der  Herr  unseren  Glauben  erprobt. 

Katholiken  Deutschlands!  Es  soil  kein  Angstschrei  unserer 
Seele  sich  entringen  im  Anblicke  der  tausend  Gefahren,  es  soil 
nicht  der  Herr  zu  uns  sagen:  „Ihr  Kleinglaubigen,  warum  habt 
ihr  gezweifelt?“  Wir  wollen  nicht  wanken  in  dem  Glauben,  der 


unentwegt  und  felsenfest  in  uns  ruht,  in  dem  Glauben,  dass  Jesus 
der  Sohn  Gottes  und  seiner  Kirche  Hort  und  Schirm  ist  und  dass 
die  Pforten  der  Holle  vergebens  ibre  Macht  wider  sie  aufbieten. 
Was  die  Vater  der  Kirche  von  Rom  aus  zu  uns  reden  werden, 
das  ist  nicht  Menschenwort,  das  ist  das  Wort  des  ewigen  Gottes, 
es  ist  die  eine  unvertinderliche  Wahrheit,  welche  Christus  der 
Herr  auf  die  Welt  gebracht  hat.  Das  ist  unser  Glaube,  das 
unsere  Hoffnung,  und  weil  wir  so  glauben  und  hoffen,  darum 
lieben  wir  unsere  Kirche  als  die  eine  und  einzige  Mutter  und 
Lehrerin  der  Volker. 

Katholiken  Deutschlands!  Es  ist  Zeit,  dass  wir  vor  aller  Welt 
offen  und  freudig  diesen  Glauben  bekennen.  Die  Feinde  Gottes 
warten  des  Augenblickes,  wo  die  Kinder  der  Kirche  ihre  Herzen 
ihrer  Mutter  entfremden.  Der  Triumph  soil  ihnen  nicht,  er 
soil  ihnen  nie  zu  Theile  werden.  Deutschlands  Treue  soil  auch 
die  Kirche  an  uns  erfahren  ; nicht  Worte  bios  — Thaten  sollen 
fill’  uns  reden.  Mit-  und  Xachwelt  sollen  es  bezeugen,  dass  wir 
auf  das  Vaticanische  Concil  in  vollem  Vertrauen  geschaut  haben. 
Eine  gottlose  Bewegung  hat  dem  Heiligen  Vater  die  Mittel  ge- 
raubt,  deren  er  heute  bedarf,  um  das  Concil  zu  einem  glorreichen 
Ende  zu  fiihren.  Die  Bischofe  der  Kirche  sind  vielfach  arm, 
wie  diejenigen,  als  deren  Nachfolger  wir  sie  verehren;  sie  haben 
keine  liilfe  als  die,  welche  der  gemeinsame  Vater  ihnen  bietet, 
und  er  ist  fast  noch  jirmer  — des  grossten  Theils  seines  Besitz- 
thums  durch  gottlose,  boshafte  Menschen  beraubt.  So  helfen  denn 
wir,  katholische  Briider  Deutschlands!  Die  anderen  katholischen 
Volker  bringen  seit  Monaten  ihre  Gaben  dem  Oberhaupt  der 
Kirche  dar,  wie  einst  die  ersten  Christen  den  Erlos  ihrer  Habe 
niederlegten  zu  den  Fiissen  der  Apostel.  Wir  wnllen  nicht  langer 
von  ihnen  uns  iiberstrahlen  lassen.  . . . 

Das  Centralcomite  der  Generalversammlung  der  katholischen 
Vereine  Deutschlands. 

Fiirst  Karl  zu  Lowenstein,  auf  Kleinheubach,  Priisident.  Frhr. 
Felix  V.  Loe,  auf  Terporten  bei  Goch,  Vicepriisident.  Hiilskamp, 
Franz  Dr.,  in  Munster,  Secretar.  Graf  Ludwig  v.  Arco-Zinneberg 
in  Miinchen.  Barth,  Karl  Dr.,  Advocat  in  Augsburg.  Baudri  Fr., 
Stadtrath  in  Koln.  Becker  Dr.,  Dompfarrer  in  Speier.  Graf  Cajetan 
V.  Bissingen  auf  Schramberg  in  Wiirttemberg.  Frhr.  v.  Brenken  auf 
Wewer  bei  Paderborn.  Coppenrath,  Buchhandler  in  Regensburg. 
Falk  III,  Metzgermeister  in  Mainz.  Freytag,  Dr.,  Advocat  in  Miin- 
chen.  Hippier,  Dr.,  Regens  in  Braunsberg.  Frhr.  v.  Horneck  jun.,. 
auf  Thurn,  Post  Bayersdorf,  Oberfranken.  Huttler,  Max  Dr.,  in 
Augsburg.  Ibach,  Pfarrer  in  Villmar.  Fiirst  Karl  v.  Isenburg-Birstein. 
Kehler,  v.,  Legationsrath  in  Berlin,  Potsdamerstrasse  Nr.  64.  Kiesel, 
Dr.,  Gymnasialdirector  in  Diisseldorf.  Frhr.  Adolf  v.Korff  auf  Sutt- 
hausen  bei  Osnabriick.  Graf  Ludwig  v.  Lerchenfeld  zu  Kbfering 
bei  Regensburg.  Lindau,  Jakob,  Kaufmann  in  Heidelberg.  Lingens, 
Dr.,  Advocat  in  Aachen.  Marx,  Dr.,  Professor  in  Trier.  Midden- 
dorf,  Kaufmann  in  Osnabriick.  Niedermayer,  A.,  Inspector  in 
Sachsenhausen.  Ponschab,  gen.  am  Bug,  in  Ingolstadt.  Redner, 
Dr.,  Pfarrer  in  Danzig.  Reinerding,  Dr.,  Professor  in  Fulda.  Frhr. 
Heinrich  v.  Rink  in  Freiburg  i.  Br.  Schneider,  Dr.,  Rechtsanwalt 
in  Ravensburg.  Frhr.  Burkard  v.  Schorlemer  auf  Alst  bei  Horstmar 
in  Westfalen.  Schuler,  Kaufmann  in  Zweibriicken.  Schulte,  Dr., 
Professor  in  Paderborn.  Graf  Cajus  zu  Stolberg  in  Brauna  bei 
Kamenz,  Konigreich  Sachsen.  Baron  v.  Stotzingen  zu  Steisslingen, 
O.  Stockach,  Baden.  Vogel,  Dr.,  Rechtsanwalt  in  Mergentheim. 
Graf  Wilderich  v.  Walderdorff  auf  Molsberg  bei  Limburg  a.  d. 
Lahn.  Frhr.  Franz  v.  Wambolt  auf  Gross-Umstadt  bei  Dieburg. 
Wick,  Dr.,  Pfarrer  in  Breslau.  Wolfsteiner,  Generalvicar  in 
Eichstadt. 

(Der  christliche  Pilger,  3.  Juli  1870.) 

479. 

D.  12.  Mart.  1870.  — Gives  Aquisgranenses  turn  clerici  turn  laici,  ad 
S.  Petri  denarium  colligendum  delecti,  literas  dant  ad  SS.  Pon- 
tificem,  quibus  prope  omnium  catholicorum  urbis  et  viciniae  inco- 
larum  nomine  declarant,  dolere  se  quam  maxime,  quod  Ger- 
man! aliqui  S.  Sedis  et  Concilii  oecumenici  auctoritatem  palam 
detrectent;  se  quidem  infallibilitati  mente  animoque  adhaerere, 
Concilii  decreta  baud  secus  ac  Spiritus  S.  effata  et  exspectare 
et  secuturos  esse. 

Sanctissime  Pater! 

Quae  ultimis  mensibus  e patria  hac  Germanica  et  ex  ipsa 
archidioecesi  Coloniensi  paterno  cordi  Tuo  inflicta  sunt  vulnera 


1513 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  3.  Doc.  476. — 479.  — Temp.  Cone.  4.  Doc.  480. — 481. 


1514 


protervis  illis  contra  sacram  Apostolicae  Sedis  et  Concilii  oecu-  a 
menici  auctoritatem  protestationibus , nolit,  quaesumus,  Sanctitas 
Tua  plerisque,  nec  multis  quidem  filiorum  Tuorum  attribuere,  qui- 
bus  potius  improperia  ista  hand  minus  adeoque  prius  quam  Paterni- 
tati  Tuae  dolorosa  fuere.  Certe  infrascripti  catliolicae  huius  et  caro- 
lingicae  urbis  Aquisgranensis  cives  turn  clerici  turn  laici,  ad  sancti 
Peti’i  denarium  colligendum  electi,  omnium  prope  civium  nostrorum 
quin  et  popularium  nostratum  catholicorum  nomine  Beatitudini 
Tuae  affirmamus,  nos  mente  et  animo  Tibi  omnium  Christianorum 
Patri  et  Doctori  adhaercre,  obedire,  omnia  quae  Tu  doces  credere, 
quae  daranas  rejicere,  et  quoscunque  doctores  Tecum  non  consen- 
tientes  abhorrere,  vitare.  Concilii  etiam  generalis  a Te  convocati, 
directi  et  confirmandi  praecepta  sive  doctrinalia  sive  disciplinaria 
tanquam  Spiritus  Sancti  effata  exspectamus  ut  sequamur,  cadem- 
que  velut  maxima  populo  christiano  collata  beneficia  supremo  Tuo 
Magisterio  accepta  referemus.  Ad  quod  sumptuosissimum  opus 
Munificentiae  Tuae  incumbens  aliquantulum  auxilii  allaturi,  pe- 
cuniam  denuo  in  hac  civitate  collectam,  duodecim  millia  fran- 
corum  literis  his  adiecta,  Eomam  transmittimus,  humiliter  suppli- 
cantes  ut  filiale  hoc  munusculum  gratum  habeas,  Benedictionemque  b 
Tuam  Apostolicam  impertiaris 

Sanctitatis  Tuae  obedientissimis  et  fidelissimis  filiis  et  famulis 
Aquisgrani  in  festo  s.  Gregorii  M.  ano  Dni  1870. 

J.  Th.  Laurent,  Bischof  v.  Cherson.  i.  p.  i.  Contzen,  Ober- 
burgermeister.  Dilschneider,  Stadtdechant.  A.  Fey,  Director.  Dr. 
Hahn,  Stadtverordneter,  Kaesmacher,  Pfarrer.  Karl  Graf  v.  Nel- 
lessen,  beig.  Biirgermeister.  H.  Oster,  Kaufmann.  A.  J.  Peters, 
Pfarrer.  Prisac,  Canonicus.  N.  Scheins,  Fabrikant.  Dr.  Leopold 
Graf  V.  Spee,  Canonicus. 

4.  Documenta  spectantia  ad  anhnormn  ex  infallihilitatis  quaestione 
ortos  motits  in  Magna  Britania  et  in  Hibernia. 

480. 

M.  Martio  1870.  — Rev.  I.  Newman,  sacerdos  Oratoril  Birminghamensis, 
scribit  ad  Revmum  Ullathorne,  Episc.  Birminghamensem,  quanto- 
pere  Eeclesiae  timeat,  si  doctrina  de  infallibilitate  definiatur.  — 
Partes  epistolae,  quae  sequuntur,  editae  sunt  in  diario  The  Stan-  ® 
dard  (6.  April  1870). 

....  Such  letters,  if  they  could  be  circulated,  would  do 
much  to  reassure  the  many  minds  which  are  at  present  distressed 
when  they  look  towards  Rome. 

....  Rome  ought  to  be  a name  to  lighten  the  heart  at  all 
times,  and  a council’s  proper  office  is,  when  some  great  heresy  or 
other  evil  impends,  to  inspire  hope  and  confidence  in  the  faithful ; 
but  now  we  have  the  greatest  meeting  which  ever  has  been,  and 
that  of  Rome,  infusing  into  us  by  the  accredited  organs  of  Rome 
and  of  its  partisans  (such  as  the  Civiltd  \i\\&  Armonia^.,  the  TJni- 
vers,  and  the  Tablet)  little  else  than  fear  and  dismay.  When 
we  are  all  at  rest  and  have  no  doubts,  and  — at  least  practi- 
cally, not  to  say  doctrinally  — hold  the  Holy  Father  to  be  in- 
fallible, suddenly  there  is  thunder  in  the  clear  sky,  and  we  are 
told  to  prepare  for  something,  we  know  not  what,  to  try  our 
faith,  we  know  not  how.  No  impending  danger  is  to  be  averted; 
but  a great  difficulty  is  to  be  created.  Is  this  the  proper  work 
of  an  Oecumenical  Council  ? cl 

As  to  myself  personally , please  God , I do  not  expect  any 
trial  at  all ; but  I cannot  help  suffering  with  the  many  souls  who 
are  suffering,  and  I look  with  anxiety  at  the  prospect  of  having 
to  defend  decisions  which  may  not  be  difficult  to  my  own  private 
judgment,  but  may  be  most  difficult  to  maintain  logically  in  the 
face  of  historical  facts. 

What  have  we  done  to  be  treated  as  the  faithful  never  were 
treated  before?  When  has  a definition  „de  fide^  been  a luxury 
of  devotion  and  not  a stern  painful  necessity?  Why  should  an 
aggressive,  insolent  faction  be  allowed  to  „makc  the  heart  of  the 
just  sad,  whom  the  Lord  hath  not  made  sorrowful^?  Why  cannot 
we  be  let  alone  when  we  have  pursued  peace  and  thought  no  evil  ? 

I assure  you,  my  lord,  some  of  the  truest  minds  are  driven 
one  way  and  another,  and  do  not  know  where  to  rest  their  feet  — 
one  day  determining  „to  give  up  all  theology  as  a bad  job“,  and 
recklessly  to  believe  henceforth  almost  that  the  Pope  is  impeccable, 
at  another  tempted  to  ^believe  all  the  worst,  which  a book  like 
Janus  says^,  — others  doubting  about  „the  capacity  possessed  by 


bishops  drawn  from  all  corners  of  the  earth,  to  judge  what  is 
fitting  for  European  society^,  and  then,  again,  angry  with  the 
Holy  See  for  listening  to  „the  flattery  of  a clique  of  Jesuits, 
Redemptorists  and  converts  “. 

Then,  again,  think  of  the  store  of  Pontifical  scandals  in  the 
history  of  eighteen  centuries,  which  have  partly  been  poured  forth 
and  partly  are  still  to  come.  What  Murphy  inflicted  upon  us  in 
one  way , M.  Veuillot  is  indirectly  bringing  on  us  in  another. 
And  then  again  the  blight,  which  is  falling  upon  the  multitude 
of  Anglican  ritualists  &c,  Avho  themselves,  perhaps  — at  least 
their  leaders  — may  never  become  Catholics,  but  who  are  leaving 
the  various  English  denominations  and  parties  (far  beyond  their 
own  range)  wth  principles  and  sentiments  tending  towards  their 
ultimate  absorption  into  the  Catholic  Church. 

With  these  thoughts  ever  before  me,  I am  continually  asking 
myself  wdiether  I ought  not  to  make  my  feelings  public ; but  all 
I do  is  to  pray  those  early  doctors  of  the  Church,  whose  inter- 
cession would  decide  the  matter  (Augustine,  Ambrose  and  Jerome, 
Athanasius,  Chrysostom,  and  Basil)  to  avert  the  great  calamity. 

If  it  is  God’s  will  that  the  Pope’s  infallibility  is  defined,  theii 
it  is  God’s  will  to  throw  back  „the  times  and  moments‘‘  of  that 
triumph  which  He  has  destined  for  His  kingdom,  and  I shall  feel 
I have  but  to  bow  my  head  to  His  adorable,  inscrutable  Providence. 

You  have  not  touched  upon  the  subject  yourself,  but  I think 
you  will  allow  me  to  express  to  you  feelings  which,  for  the  most 
part,  I keep  to  myself.  . . . 

481. 

^1.  Martio  1870.  — Literae  ultro  cilroque  datae  occasione  epistolae 
superioris , ex  qua  eo  tempore  nondum  edita  scriptor  commen- 
tationis  „Progres3  of  the  Oecumenical  Council”  (The  Standard 
March  Ipli)  aliqua  attulerat. 

1.  Sacerdos  Newman  ad  moderatorem  diarii  The  Standard. 

The  Oratory,  March  15. 

Sir,  I am  led  to  send  you  these  few  lines  in  consequence  of 
the  introduction  of  my  name,  in  yesterday’s  „ Standard”  into  your 
report  of  the  „ Progress  of  the  Oecumenical  Council”.  I thank 
you  for  the  courteous  terms  in  which  you  have  on  various  occa- 
sions, as  on  the  present,  spoken  of  me ; but  I am  bound  to  disavow 
what  you  have  yesterday  imputed  to  me,  viz.  — that  I have 
„WTitten  to  my  bishop  at  Rome,  Dr.  Ullathorne,  stigmatising  the 
Promoters  of  Papal  Infallibility  as  an  insolent,  aggressive  faction”.  ‘ 
That  I deeply  deplore  the  policy,  the  spirit,  the  measures  of 
various  persons,  lay  and  ecclesiastical,  wdio  are  urging  the  definition 
of  that  theological  opinion,  I have  neither  intention  nor  wish  to 
deny;  just  the  contrary.  But,  on  the  other  hand,  I have  a firm 
belief,  and  have  had  all  along,  that  a Greater  Power  than  that 
of  any  man  or  set  of  men  Avill  overrule  the  deliberations  of  the 
Council  to  the  determination  of  Catholic  and  Apostolic  truth,  and 
that  what  its  Fathers  eventually  proclaim  with  one  voice  will  be 
the  Word  of  God.  — I am.  Sir,  your  obedient  Servant. 

2.  Scriptor  commentationis  ad  moderatorem  diarii  The  Standard. 

To  the  Editor  of  the  Standard. 

Sir,  — The  name  of  Dr.  Newman  is  so  honoured  among  men 
that  I almost  shrink  from  seeking  to  establish  my  own  accuracy 
lest  I should  seem  to  impugn  his.  Suffice  it  therefore  to  say  that 
the  statement  for  which  I am  responsible  was  made  under  con- 
ditions which , unless  Dr.  Newman  has  kept  a copy  of  the  letter 
referred  to,  render  it  as  probable  that  he  is  mistaken  as  that  I am. 
Be  this  howewer  as  it  may,  the  public  declaration  now  made  by 
him  for  the  first  time,  that  he  deprecates  the  affirmation  of  Papal 
Infallibility,  will  afford  infinite  encouragement  to  those,  who  are 
struggling  to  avert  its  establishment.  — I am  Sir,  your  obedient 
servant.  The  Writer  of  „the  Progress  of  the  Council”. 

March  17. 


1 * Locus  diarii,  de  quo  agitur,  est  hie;  „.  . and  it  will  interest 
many  people  to  know  that  Dr.  Newman  has  written  to  his  bishop  at 
Rome  Dr.  Ullathorne,  stigmatising  the  Promoters  of  Papal  Infallibility 
as  an  insolent,  aggressive  faction,  praying  that  God  may  avert  this 
threatened  peril  from  the  Church,  and  affirming  his  conviction,  that 
if  He  does  not  see  fit  to  do  so,  it  is  because  he  has  chosen  to  delay 
the  Church’s  ultimate  triumph  for  centuries.” 


1515 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1516 


3.  Sacerdos  Newman  ad  moderatorem  diarii  The  Standard. 

March  22. 

Sir,  — In  answer  to  the  letter  of  the  Writer  of  „the  Progress 
of  the  CounciP  I am  obliged  to  say  that  he  is  right  and  I am 
wrong  as  to  my  using  the  words  „insolent  and  aggressive  faction‘‘ 
in  a letter  which  I wrote  to  Bishop  Ullathorne.  I write  to  make 
my  apologies  to  him  for  contradicting  him. 

I kept  the  rough  copy  of  this  private  letter  of  mine  to  the 
Bishop,  and  on  reading  the  writer’s  original  statement,  I referred 
to  it,  and  did  not  find  there  the  words  in  questioji. 

This  morning  a friend  has  written  to  tell  me  that  there  are 
copies  of  the  letter  in  London,  and  that  the  words  certainly  are 
in  it.  On  this  I have  looked  at  my  copy  a second  time,  and  I 
must  confess  that  I have  found  them. 

I can  only  account  for  my  not  seeing  them  the  first  time  by 
my  very  strong  impression  that  I had  not  used  them  in  my  letter, 
confidential  as  it  was,  and  from  the  circumstance,  that  the  rough 
copy  is  badly  written  and  interlined. 

I learn  this  morning  from  Rome,  that  Dr.  Ullathorne  was  no 
party  to  its  circulation. 

I will  only  add,  that  when  I spoke  of  a faction  I neither 
meant  that  great  body  of  Bishops  who  are  said  to  be  in  favour 
of  the  definition  of  the  doctrine,  nor  any  ecclesiastical  or  society 
external  to  the  Council.  As  to  the  Jesuits,  I wish  distinctly  to 
state  that  I liaA^e  all  along  separated  them  in  my  mind,  as  a body, 
from  the  movement  wiiich  I so  much  deplore.  What  I meant  by  a 
faction,  as  the  letter  itself  shows,  Avas  a collection  of  persons  drawn 
together  from  various  ranks  and  conditions  in  the  Church.  — I am. 
Sir,  your  obedient  servant  etc. 

482. 

D.  11.  April.  1870.  — Quum  scriptor  aliquis  in  diario  Sheffield  Daily 
Telegraph  contendisset , sacerdotem  Newman  in  fide  nutare,  ipse 
sacerdoti  cuidam,  qui  ei  illam  diarii  commentationem  miserat,  haec 
respondet : 

April  11,  1870. 

My  dear  Rev.  Sir,  — I quite  feel  the  force  of  your  appeal  to 
me,  and  answer  it  without  delay. 

Men  are  illogical,  when  they  conclude,  as  the  newspaper  which 
you  send  me,  that  because  I disa])prove  of  the  actions  of  certain  Ca- 
tholics, therefore  my  faith  is  unsettled  as  regards  the  Catholic  Church. 

No  one  denies  that  the  Bishop  of  Orleans,  in  spite  of  his 
burning  words  against  these  same  acts,  has  a firm  faith  in  the 
Catholic  Church ; no  one  calls  him  restless.  Why  then  am  I restless 
because  I wrote  a strong,  but  a most  confidential  letter  to  my  own 
Bishop,  and  to  him  alone,  as  a matter  of  sacred  duty? 

In  the  year  1862  I was,  as  often  happened  in  the  course  of 
the  last  25  years  (for  Protestants  have  never  let  me  alone),  most 
groundlessly  reported  to  be  a wavering  Catholic.  I then  used 
words  in  answer,  which  I Avill  noAV  repeat,  and  that  with  as  great 
energy  as  I then  wrote  them. 

I have  not  had  a moment’s  Avavering  of  trust  in  the  Catholic 
Church  ever  since  I was  received  into  her  fold.  I hold,  and  ever 
have  hold,  that  her  Sovereign  Pontiff  is  the  centre  of  unity  and 
the  Vicar  of  Christ.  And  I ever  have  had,  and  have  still,  an 
unclouded  faith  in  her  creed  in  all  its  articles;  a supreme  satis- 
faction in  her  Avorship,  discipline,  and  teaching;  and  an  eager 
longing,  and  a hope  against  hope,  that  the  many  dear  friends 
whom  I have  left  in  Protestantism  may  be  partakers  in  my  hap- 
piness. — I am  dear  Rev.  Sir,  most  truly  yours, 

(The  Tablet,  16.  April  1870.)  John  H.  NcAvman. 

483. 

Cleri  archidioecesis  Westmonasteriensis  ad  SS.  Pontificem  literae,  quibus 
praerogativarum  S.  Sedis  eiusque  iiifallibilitatis  fidem  profitetur. 

B.  P.  — Nos  e secundo  Cleri  ordine  sacerdotes  saeculares, 
qui  sacrae  missioni  in  dioecesi  Westmonasteriensi  in  Anglia  in- 
servimus,  ad  pedes  Beatitudinis  Vestrae  humillime  provoluti  una 
mente  et  corde  uno  profitemur:  nos  Beatitudinem  Vestram  agno- 
scere  lesu  Christi  Vicarium  et  diA’i  Petri  apostolorum  principis 
haeredem:  quatenus  Beatitudinem  Vestram  in  solidum  possidere 
confitemur  principatum  ilium  uniA'ersam  Ecclesiam  docendi  regen- 
dique,  quo  Novi  Testamenti  Pontifex  ipse  Dei  Filius  gaudet,  quern 
idem  Dei  Filius  ad  Patreni  reversurus  B.  Petro  in  manus  plenis- 


a sime  commisit,  visibiliter  exercendum,  quemque  per  eum  succes- 
soribus  in  Pontificatu,  Romanis  videlicet  Episcopis,  ad  linem  usque 
huius  saeculi  cum  eadem  plenitudine  tradendum  curavit;  et  qua- 
tenus iubente  Te  in  singulis  Ecclesiis  docendi  regendique  potestas 
per  partes  exercetur.  Ilanc  nostram  fidei  professionem , B.  P., 
Tibi  ad  pedes  supplices  deponimus,  ad  S.  Concilium  Vaticanum, 
si  ita  Beatitudini  Vestrae  videbitur,  deferendum.  Novimus  sane 
non  esse  nostri  rauneris,  iudicare  de  fide,  A^el  agendi  modum 
Beatitudini  Vestrae  aut  Concilio  Oecumenico  perscribere,  sed  potius 
infallibilia  Vestra  eiusque  dicta  fideliter  observare.  Verum  etiara 
noA’imus  plurimum  fuisse  agitatam  sed  et  agitari  quaestionem  de 
extrinseca,  quam  vocant,  opportunitate,  quidquam  de  Romani  Ponti- 
ficis  in  docendo  iuribus  definiendi.  Quod  quum  ita  sit,  locus  est 
non  solum  Clero  sed  et  ipsi  fideli  populo  aperiendi  hunc  suum 
sensum,  quin  extra  fines  sive  officii  sive  christianae  modestiae 
evagentur.  Sanctam  Synodum  Vaticanam  ut  legitimam  cum  de- 
bita  veneratione  nos  suscipere,  eiusque  decreta  et  decernenda 
summo  mentis  obsequio  nos  amplecti  et  amplexuros  esse  profi- 
temur. Beatitudini  Vestrae  a Deo  O.  M.  longam  diem  ac  per- 
b petuam  felicitatem  summo  studio  precamur.  Benedictionem  Apo- 
stolicam  divinae  benevolentiae  pignus  nobis  et  nostris  suppliciter 
petimus.  — Pro  100  sacerdotihus  saecularibus  Westmonasteriensibus : 
Daniel  Canonicus  Gilbert,  Vic.  Gen. 

(L’ Uniti  Catt.  1870.  p.  598.) 

484. 

D.  10.  lul.  1870.  — Revhius  Chadwick,  Episcopus  Hagulstadensis  et 
Novicastrensis  (Hexham  et  NeAV castle),  A'otum  professorum  ac  alum- 
norum  Collegii  S.  Cuthberti  pro  infallibilitate  R.  P.  Summo  Pon- 
tifici  significat. 

B.  P.  Rector,  professores  et  alumni  Collegii  S.  Cuthberti  in 
Anglia,  provoluti  ad  pedes  S.  V.,  vota  sua  ferventissiina  humillime 
offeriint,  ut  infallibilitas  Summi  Pontificis  in  tota  sua  integritate 
quamcitiiis  dejiniatur.  En  ipsorum  verba  in  literis  nuper  ad  me 
scriptis:  „Rogamus  111.  ac  R.  Episcopum  nostrum,  ut  Sanctitati 
Suae  aperte  declaret,  quam  ardentissime  haec  definitio  infallibili- 
tatis  R.  P.  a nobis  exoptetur,  et  quam  fervidae  sint  gratiae,  quas 
Deo  Omnipotenti  agimus,  quod  iam  appropinquat  dies,  quando  haec 
® saluberrima  veritas,  qua  Supremus  Pontifex  necessitate  postulante 
semper  fideles  illuminaA'it,  vi  dogmaticae  definitionis  clarioro  luce 
effulgebit.  Vere  erit  ilia  nova  ac  pretiosissima  gemma,  quae 
amantissimi  D.  N.  Pii  Papae  IX.  coronae  pulchritudinem  perficiet. 
Faxit  Deus , ut  in  hoc  solemn!  Autae  suae  tempore  tali  splendido 
diademate  coronetur,  atque  ut  gratia,  quae  certo  exinde  oritura 
est,  vitam  illam  suam  omnibus  tarn  caram  tamque  pretiosam  ita 
roboret  ac  confirmet , ut  etiam  annos  Petri  longe  longiusque  ex- 
cedat.‘'  Liceat  mihi  quoque  indigno  serAm  tuo  vota  mea,  quia 
similia  sunt,  cum  illis  simul  coniungere,  quae  ad  pedes  S.  V.  iam 
humillime  offero,  et  uno  tantum  verbo  exprimere,  quam  gratissima 
mihi  erit  dogmatica  definitio  illius  veritatis,  quam  semper  credidi 
et  tenui.  — Romae  die  10.  lul.  1870. 

(Acta  officialia  Concilii  Magni  Vaticani.  Torino  1871.  II.  237.) 
Similes  literae  datae  sunt  ad  Archiep.  Manning  a professoribua 
et  alumnis  Seminarii  Westmonasteriensis  et  Southwarcensis  (L’Uni- 
vers,  25  Mai  1870). 

485. 

D.  11.  lul.  1870.  — Cleri  totius  Angliae  et  Scotiae  ad  SS.  Pontificem 
literae,  quibus  idem  A’otum  declarator. 

B.  P.  Nos  infrascripti  Angliae  et  Scotiae  utriusque  cleri 
sacerdotes  sensus  nostros  quoad  doctrinam,  de  qua  definienda  in 
S.  Concilio  Oecumenico  nunc  agitur,  manifestare  cupientes,  et 
nulla  meliori  verborum  forma  id  fieri  posse  censentes,  quam  ilia, 
quae  a confratribus  nostris  almae  Urbis  parochis  nuper  est  ad- 
hibita,  ad  pedes  Beatitudinis  Tuae  humillime  proA'oluti  declaramus : 
nihil  esse  nobis  antiquius,  nihil  sanctius,  nihil  ojitabilius,  quam  ut 
per  Vaticani  Concilii  decretum  (si  tamen  ita  Spiritui  S.  ac  Patri- 
bus  in  eodem  Spiritu  congregatis,  quod  summopere  confidimus, 
visum  fuerit)  infallibile  S.  Sedis,  h.  e.  Romani  Pontificis,  in  do- 
cendo magisteriurn  tandem  aliqiiando  expresse  stabiliatur,  atque  in 
universo  qua  late  patet  orbe  catholica  fide  omnibus  credendum  edi- 
catur.  Quam  quidem  declarationem  ad  Beatitudinis  Tuae  pedes 
humiliter  deponentes,  super  nos  et  super  omnes  Christifideles  in 
hoc  Regno  benedictionem  apost.  peramanter  et  enixe  precamur, 
— (Subscripti  839  sacerdotes.) 

(L’Unitk  Catt.  1870.  p.  659.) 


1517 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  4.  Doc.  481. — 486.  — Temp.  Cone.  5.  Doc.  487. — 489. 


1518 


486.  a 

D.  18.  lul.  1870.  — Literae,  quas  triginta  e natione  Hibernica  Episcopi 
in  magno  quodam,  post  Sessionem  solemnem  Concilii,  in  Hibernico 
collegio  habito  Hibernorum  con%’entu,  quasi  totius  nationis  nomine 
Emo  Cullen,  Dublinensi  Archiepiscopo  et  Hiberniae  Primati,  pu- 
blice  obtulerunt. 

To  His  Eminence  Paul  Cardinal  Cullen,  Archbishop  of  Dublin, 
Primate  of  Ireland. 

May  it  please  your  Eminence,  on  this  memorable  day  in  the 
history  of  the  Vatican  Council,  we,  the  undersigned  Archbishops 
and  Bishops,  representatives  of  the  Irish  race,  respectfully  ap- 
proach your  Eminence  and  offer  our  heart-felt  congratulations  on 
your  m.ost  able  and  successful  vindication  in  the  Council  Hall  of 
the  rights  of  the  Holy  See,  and  of  the  tradition  of  the  Irish 
Church  concerning  them. 

Your  Eminence  truly  represented  on  the  occasion  the  faith 
and  feelings  of  the  Irish  people,  and  we  are  proud  of  the  manner 
in  which  you  have  testified  to  both.  ^ 

(The  Tablet,  30.  July  1870.) 

5.  Ckri  Nec-Aiirdiafunsis  itemque  Luxemliirgensis  it  Lusitanorum 
Bomae  praeseutivm  episiolae,  quiius  ardmUr  desiderari  significatur 
dcfniiio  infallihilitatis  Bomani  Pontificis. 

487. 

D.  1.  Mali  1870.  — Clems  archidioecesis  Neo-Aurelianensis  SS.  Poiitifici 
suam  infallibilitatis  fidem  eiusdemque  definitionis  votum  exprimit. 

B.  P.  Sacerdotes  AD.  Novae-Aureliae , ad  consecrationem 
Rmi  D.  N.  I.  Pei’che  electi  Coadiutoris  huius  Archidioecesis  coadu- 
nati,  hanc  opportunitatem  laeti  arripiunt,  intimos  et  vividos  sensus 
devotionis,  venerationis  et  filialis  amoris  erga  Sanctitatem  Tuam  ex- 
primendi : Te  universalis  Ecclesiae  Doctorem  agnoscunt,  Te  omnium 
privilegiorum  B.  Petro  a Christo  concessorum  legitimum  haeredem 
proclamant.  Firmiter  credimus,  B.  Pater,  et  alta  voce  profitemur, 

B.  Petruni  a Domino  electum  esse  tamquam  centrum  unitatis  fidei,  c 
et  quidem  necessarium,  permanens,  ac  proinde  infallibile.  Credimus 
B.  Petrum  a Christo  positum  fuisse  tamquam  Petram  Ecclesiae 
fundamentalem , contra  quani  portae  infer!  numquam  praevalere 
poterunt,  ac  proinde  omnino  infallibilcm.  Credimus  B.  Petro  com- 
missam  fuisse  curam  pascendi  Christi  gregem,  agnos  et  oves,  fideles 
et  pastores,  ac  proinde  illi  omnino  concessam  fuisse  infallibili- 
tatem.  Credimus  B.  Petrum  a Christo  lesu  mandatum  accepisse 
confirmandi  fratres  in  fide,  ac  proinde  plena  praeditum  esse  in- 
fallibilitate  in  exponendo  et  definiendo  omnes  veritates  fidei.  Cre- 
dimus B.  Petro  (latas  fuisse  claves  regni  coelorum,  cum  tali  po- 
te.state  ligandi  et  solvendi,  ut  quod  pronunciaverit  in  terra,  ratum 
sit  in  coelo;  ac  proinde  illi  tributam  fuisse  supremam  et  infalli- 
bilem  auctoritatera  in  iudicando.  Credimus  hoc  donum  infallibili- 
tatis B.  Petro  a Christo  concessum  propter  Ecclosiam,  ad  eius  suc- 
cessores  et  haeredes,  nerape  Pontifices  Ronianae  Ecclesiae,  hucusque 
transiisse,  et  usque  ad  consummationem  seculi  esse  transiturum. 

Et  cum  haec  nostra  tides  firmius  in  nobis  do  die  in  diem  sta- 
biliatur  propter  ipsani  nefariam  oppositionem , qua  caeci  homines 
hanc  vei'itatem  audacter  obnubilare  conantur,  agnoscimus  Eccle-  d 
Siam  universalem  semper  professam  fuisse  hanc  veritatein,  et  illam 
constanter  obsei’vavisse  in  praxi;  siquidem  Patres  nostri,  in  toto 
orbe,  semper  ad  Pontificem  Romanae  Ecclesiae  recurrerunt  ad  so- 
lutionem  finalem  omnium  fidei  controversiarum ; et  illud  prae- 
claruni  dictum  ab  omnibus  catholicis  tamquam  axioma  semper 
receptum  est:  Boma  locuia  est,  causa  finita  est.  Et  quidem  tota 
Ecclesia  in  gaudio  exultavit,  cum  Sanctitas  Tua  in  plenitudine  po- 
testatis  suae  et  supremo  iudicio  declaravit  et  definivit,  tamquam 
dogma  catholicae  fidei,  Beatara  Virgineni  Mariam  semper  Inimacu- 
latam  fuisse.  Et  quia  hanc  veritatem  infallibilitatis  Tuae  et  niente 
credimus  et  ore  confitemur,  dolore  intrinsecus  afi'ecti  sumus,  B. 
Pater,  cum  vidimus  ingratos  filios  huic  Paternitatis  Tuae  privilegio 
obstare,  et  hanc  suavem  veritatem,  et  Verbo  Dei  et  constant!  tra- 
ditione  firmatam.  audacter  impugnare;  sed  nunc  toto  corde  exul- 
tamus,  expectantes  hanc  infallibilitatis  Tuae  veritatem  vel  iam  de- 
finitam  fuisse,  vel  mox  esse  definiendam.  ...  — Neo-Aureliae, 
die  1.  Maii  1870.  — (Subscript!  134  sacerdotes.) 

(L’  Univers  2G  Juin  1870.) 


488. 

D.  7.  lun.  1870.  — Similes  ad  SS.  Pontificem  literas  dant  sacerdotes 
magni  ducatus  Luxemburgici , qui  supplicationi  Epternacensi 
(Echternachj  illius  anni  interfuerunt. 

B.  P.  Quum  nos  celeberrima  ilia  saltatoria  processio,  quae 
quotannis  Epternaci  in  Ecclesia  S.  Petri  magno  populi  undique  con- 
currentis  studio  celebratur,  ad  gloriosum  S.  Willibrordi  sepulchrum 
congregates  teneat,  facere  non  possumus,  quin  innumerabilium  me- 
mores  bonorum,  quae  nobis  cum  egregio  illo  a Romano  Pontifice 
hue  deputato  Apostolo  contigerunt,  alte  atque  ex  intimo  corde 
declaremus,  quanti  nos  erga  Te  et  illustrissiinam  S.  Petri  Cathe- 
dram  quum  gratissimi  et  devotbssimi  animi  sensus,  turn  piis.simae 
observantiae  affectus  moveant  atque  semper  raoverint. 

Jsihil  autem  potius  nobis  videtur  ad  gratias  Tibi  et  S.  Apo- 
stolicae  Sedi  debitas  solvendas,  quam  si,  quoties  suppetit  occasio, 
verbo  et  opere  demonstremus , nos  depositum  fidei  a Pontifice 
Maximo  tran.smissum  per  decern  seculorum  varia  discrimina  fide- 
liter  custodivisse;  inter  cuius  fidei  placita  imprimis  iuvat  prae 
nobis  ferre,  quantopere  illo  gloriemur,  quod  inde  ab  initio  rite 
docti  toti  arripuimus,  cui  usque  adhaerere  non  destitimus,  et  in 
quo  his  potissimum  temporibus  indefessa  cura  et  scientia  plena 
opera  clarissimi  et  reverendissimi  Domini  loannis  Theodori  Lau- 
rent roborati,  laeti  et  securi  profitemur : te,  utpote  Christum  ipsura 
per  os  Petri  loquentem,  nec  fallere  nec  falli  posse,  supremum  in 
rebus  fidei  et  morum  ^Magistrum. 

Itaque  baud  parum  gavisi  sumus,  quod  reverendissimus  et 
carissimiis  noster  Antistes  Nicolaus  Adames  imprimis  postulavit, 
ut,  quod  semper  et  ubique  et  ab  omnibus  creditum  est,  fidei  pla- 
citis  solomniter  adiiceretur;  cum  et  ipsi  et  nobis  cum  omnibus 
S.  Ecclesiae  devotis  filiis  persuasum  sit,  hoc  vetus  de  thesauro 
Christi  recentcr  prolatum  dogma  perennem  lucis  et  gloriae  fontem 
fore  innumeris  animabus  in  vUam  aeternam  scaturientem. 

Quod  ut  fiat,  quum  non  cessemus  exoptare  et  precari,  turn 
et  hoc  cum  multis  S.  Concilii  Patribus  ardenter  desideramus,  ut 
placeat  Sanctitati  Tuae  totam  Ecclesiam  SS.  Cordi  lesu  conse- 
crare,  et  amantissimi  illius  Cordis  festuni  ad  altissimum  ritum 
extollere,  ut  ex  inexhausto  illo  misericordiae  abysso  miserrime 
iacenti  et  affiicto  generi  humano  luculentissima  tides  et  uberrima 
caritas  cum  ceteris  ininvestigabilibus  Christi  divitiis  etiam  profiuant. 

Quod  omnium  bonorum  largitor  et  effector  Deus,  intercedente 
Beatissima  et  gloriosissima  Iramaculata  Virgine  Maria,  omnium 
Jiostrum  communi  Matre,  patriae  Luxemburgensis  augustissima 
patrona,  dignetur  quamprimum  cum  omnium  pace  et  ad  .salutem 
totius  mundi  benignissime  praestare  et  inconcusse  stabilire. 

Ad  pedes  Sanctitatis  Tuae  provoluti  enixe  et  piissime  flagi- 
tamus,  ut  velis  apostolicam  Tuam  benedictionem  impertiri 

Epternaci,  in  Vicariatu  apost.  Luxemburgensi , die  7.  mensis 
lunii  1870. 

Humillimis  Tuis  et  devotissimis  filiis 

(io  sacerdotes  suhscripserunt). 

(L’Univers,  15  Juin  1870.) 

489. 

— 1870.  — Lusitanorum  Romae  praesentium  ad  SS.  Pontificem  literae, 
quibus  suum  erga  ilium  obsequium  suamque  infallibilitatis  fidem 
profitentur. 

Euit,  B.  Pater,  ista  quondam  in  Lusitanis  accensa  pietate 
virtus,  ut  orbem  celebritate  nominis,  Ecclesiam  vero  pracclaris 
fidei  trophaeis  implerent.  Ea  est  autem  misera  temporum  nostro- 
rum  conditio,  nihil  ut  nobis  aliud  avitae  gloriae  supersit,  quam 
religionis  et  virtutis  menioria,  quibus  maiores  nostri  in  Christi 
Regno  ubique  propagando  desudabant.  Nunc  si  filios  decet  in 
parentum  factis  gloriari,  nostra  fuerit  gloriatio  tales  habuisse  pa- 
tres; et,  si  reipublicae  nostrae  splendor  caligantc  fide  obscuratus 
est,  sit  hoc  nobis  nec  mediocris  consolatio,  fore  aliquando  ut  illam 
tides  pristinum  in  morem  accensa  novo  lumine  circumfundat.  Ne- 
que  enim  animo  excidit,  quid  aedificator  et  eversor  regnorum 
Deus  primo  Lusitaniae  Regi  Henrico  fuerit  pollicitus,  futurum 
scilicet,  ut  sanctum  sibi  hoc  regnum  esset,  et  in  fide  intemeratum, 
et  divina  miseratione  protectum.  Utinam,  SS.  Pater,  nostra  aetate 
hoc  verbum  adimpleatur,  et  niaiorum  nostrorum  gesta  aemulemur, 
quorum  nobis  memoria  hac  celebritate  Concilii  ut  quam  maxime 
obversatur.  Subit  enim  praeclarissimi  Praesulis  Bracharensis  imago, 
illius  inquani  Bariholomaei  a Martgrihus , qui  pietatis  aeque  ac 


1519 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1520 


doctrinae  specimen  in  Tridentina  Synodo  praebuit;  subit  flagrans 
Lusitauorum  in  Ecclesiam  studium,  quum  in  hoc  gravissimo  sanctis- 
simoque  Consessu  Vaticano  tot  cernimus  Praesules,  qui  plurimas 
Orientis  Ecclesias  a nostratibus  Christo  subiectas  moderantur.  Ean- 
dem  nos  fidem,  idem  erga  Apost.  Sedem  ohsequhim,  quotquot  Lusi- 
tani  versamur  in  hac  alma  Civitate,  profitemur,  et  amoris  divitias, 
quibus  corda  nostra  locupletantur,  ad  Tuos  pedes,  SS.  Pater,  hac 
significatione  obsequii  deponimus.  Quum  in  hoc,  qui  terras  in- 
cessit,  errorum  diluvio  orbis  universiis  in  Vaticana  Sede  haeret 
obtutu,  quam  velut  arcam  Noemiticam  in  fluctiis  dominantem  cernit, 
ex  qua  pads  columham,  Spiritus  S.  oracula  venerabundus  expectat; 
quum  ducenti  Catholicorum  milliones  divinum  Ecdesiae  Caput, 
promissos  Sponsae  triumphos  exposcunt : nos , quibus  ad  banc 
almam  Urbem  venire  contigit,  Apostolorum  Petri  ac  Pauli  se- 
pulchra  veiierari,  fidem  et  constantiam  in  cryptis  et  amphitheati’is 
corroborare,  Tuo,  SS.  Pater,  conspectu  et  apostolica  benedictione 
ditari,  nos  inquam  ad  Petri  Sedem  procumbentes,  columnam  et 
firmamentum  veritatis,  unum  et  intemeratum  Catholicae  fidei  repo- 
sitorium,  veram  morum  magistram,  non  possumus,  quin  solemniori 
quo  licet  modo  fidem  et  amorem  erga  Te,  Pater  SS.,  testemur; 
unde  statuimus,  dedaramus,  et  profitemur,  maxima  nos,  tit  Ecde- 
siae filios  decet,  voluptate  et  ohservantia  qiiidquid  SS.  Vaticanum 
Concilium  statuerit,  et  Sanctitas  Tua  confirmaverit , decreverit  et 
talerit,  excepturos.  Hoc  Tibi  plus  quam  semel  ex  patria  promisimus, 
hoc  denuo  iteramus;  Tm  enim,  B.  Pater,  Christi  in  terra  Vicarius, 
Tu  fidei  et  morum  Magister  indubitabilis , petra  firmissima,  qua 
superstructa  est  Ecclesia,  portas  inferi  in  aeternum  superatura,  Tu 
Petri  successor,  cuius  fides  non  deficiet,  pro  ilia  enim  oral  Christus, 
qui  Tecum  erit  usque  ad  consummationem  seculorum,  ut  confirmes 
fratres  Tuos.  Ad  mentem  ergo  Tuam,  SS.  Pater,  execramur  quid- 
quid  reprobaveris  et  damnaveris,  et  quidquid  vel  qyerversi  homines 
vel  ignari  contra  Te  et  contra  Matrem  nostram , S.  C.  Ap.  Rom. 
Ecclesiam,  scripto,  verbo,  facto  tentaverint;  insidias  detestamur 
contra  Tuam  Supremi  Pastoris  aiictoritatem  et  libertatem  nostris 
his  temporibus  paratas;  et  Deuni  0.  M.  ardenter  exoramus,  ut 
illuminet  qui  in  tenebris  et  in  umbra  mortis  sedent,  ut  renovetur 
facies  terrae,  ut  nbi  est  Petrus,  ibi  sint  omnes , et  in  mundo  uni- 
verso  unum  sit  ovile,  unus  Pastor,  omnium  unus  sit  Dominus,  una 
fides,  unum  baptisma,  et  in  unum  omnes  coalescant  in  Christo 
lesu.  Deiparae  autern  Virgini  sine  labe  conceptae , ac  Petro  et 
Paulo  submisse  supplicamus,  ut  S.  Vaticano  Concilio  a Deo  felicem 
cursum  et  exoptatum  omnibus  exitum,  Tibi  autem,  SS.  Pater,  vitam, 
quae  nobis  est  carissima,  impetrent,  etiam  ultra  Petri  aiinos  pro- 
ducendam.  Tandem,  B.  Pater,  ad  pedes  Tuos  reverenter  accedi- 
mus,  ut  hanc  obsequii  nostri  et  amoris  testificationem  excipias,  et 
patriae  nostrae,  Lusitanis  omnibus,  nobis,  familiis  nostris  et  amicis 
benedicas,  deprecamur.  — {Acta  officialia  Concilii  Magni  Vaticani. 
Taurini  1870.  II.  76.) 

(Roskovany,  Rom.  Pontif.  T.  VII.  p.  232  sq.) 

6.  Cleri  Italiae,  Praepositi  Generalis  Passionistarum,  Deputationis 
de  fide  consultorum  epistolae,  quibus  testantur,  quam  sibi  optata  sit 
definitio  infallibilitaiis  Romani  Pontificis. 

490. 

Aliquae  ex  multis  epLstolis  ad  SS.  Poiitiftcem  datis  aliaque  nonnulla 

documenta,  e quibus  apparet,  quid  Clerus  Italiae  de  infallibili- 

tate  eiusque  definitione  senserit. 

Epistola  Capituli  Anconitani.  — B.  P.  . . . Coram  Te,  B.  Pater, 
hodie  sistimus,  profitentes  firmiter  credere  quaecunque  Tu,  sicut 
Ecdesiae  Magister,  nobis  proposuisti  ad  credendum,  reiicere  et  con- 
demnare  quaecunque  Tu  reiicis  et  condemnas,  anathematizare  quae 
Tu  anathematizas.  O utinam  in  Vaticano  Concilio  infallibilitas 
Romani  Pontificis  definiatur ! Hoc  est  desiderium  nostrum , haec 
fuit  semper  et  est  nostra  fides.  Quidquid  interea  in  hoc  Concilio 
proponetur  credendum,  nos  iani  nunc  plenissima  mentis  subiectione 
suscepturos,  quidquid  faciendum  statuetur,  facturos  promptissimo 
cordis  affectu  profitemur;  scimus  enim  a quo  discimus,  et  errare  non 
formidamus ; scimus  a quo  pascimur,  et  venena  non  timemus.  Tibi, 
B.  P.,  adhaerere  volumus,  et,  sicut  olim  B.  Petrus  trina  sua  amoris 
professione  specialem  a Domino  Primatus  praerogativam  est  asse- 
cutus,  ita  nos  trinani  ipsam  amoris  et  obedientiae  erga  Te  professio- 
nem  renovantes  a Domino  auxilium  speciale  expectamus,  quo  de  omni- 
bus inimicis  nostris  victoriam  referentes,  possimus  in  Ecclesia  Dei  bo- 
num  certamen  certare,  et  nobis  et  aliis  comparare  coronam  gloriae. . . . 

(La  Civilta  Cattolica.  1870.  Ser.  VII.  Vol.  9.  p.  337.) 


a Epistola  Cleri  DIoecesis  Veronensis.  — B.  P.  Canonicorum 
Collegium  et  Curiones  totius  Veronensis  dioecesis  una  cum  Clero 
Sanctissimi  Zenonis  Episcopi  nostri  vestigiis  inhaerentes,  tibi  vero 
lesu  Christi  Vicario,  vero  Petri  Siiccessori,  hisce  turbulentissimis 
temporibus  in  ista  dignitatis  Sede  celsissima  pro  christianae  rei- 
publicae  incolumitate  magna  cogitanti  plaudimus,  gratulamur,  una 
et  mente  et  voce  unimur.  Ad  aures  adhuc  sonant  verba  coelestis 
Patroni  (L.  1.  tract.  4):  „0  quam  misera  est  fides,  quam  verba 
concinnant;  o quam  adultera,  quae  non  agnoscit  quo  auctore  sit 
nata;  o quam  non  vera,  si  factionibus  pollet!“  Nos  hisce  Zenonis 
dictis,  fidei  christianae  strenui  propugnatoris,  suffulti,  ne  factioni- 
bus a recto  tramite  aberremus,  ne  fide  verbis  concinnata  innitamur, 
Oecumenici  Concilii  auctoritati  obsequentes , eius  definitionibus,  de- 
cretis  ac  legibus  tota  mente  et  corde  iam  nunc  assentiri  ac  demisse 
libenlerque  parituros  profitemur.  Dum  enixe  Deum  0.  M.  et  B.  Virgi- 
nem  sine  labe  conceptam  deprecamur,  ut  omnia  ad  Vaticanum  fausta 
ac  prospera  eveniant,  ss.  pedibus  tuis.  Pie  IX  P.  Maxime,  suppliciter 
advoluti,  et  huic  SS.  Sedis  auctoritati  devoti  atque  addicti  etc. 

(L’  Unitk  Cattolica.  Torino  1870.  p.  68.) 

Epistola  Canonicorum  et  beneficiariorum  Pactensium.  ...  In  hoc 
Concilio  Vaticano  quidquid  a te  infallibili  supremo  doctore  et  ma- 
gistro  confirmatum  vel  definitum  ad  credendum  vel  agendum  fuerit, 
alacri  animo  et  plena  corde  excipiemus , confitebimur  et  agemus. 
Exoramus  Dominum  lesum,  si  ei  placuerit,  novum  addere  Ecde- 
siae, quam  acquisivit  sanguine  suo,  decorem,  novamque  firmitatera, 
sicque  praesenti  seculo  praestare  quod  promisit,  ut  fiat  unum  ovile 
et  unus  pastor,  ut  ex  Patrum  ore,  per  quod  Spiritus  S.  loquitur, 
exeat  ah  universo  catholico  orbe  exoptatum  indicium  de  S.  Sedis, 
ideoque  tui  Romani  Pontificis  inerrantia  et  infallibilitate,  quam  S. 
Ecclesia,  Patrum  traditio,  Conciliorum  decreta,  Romanorum  Ponti- 
ficum  indicia,  totius  catholici  orbis  submissio  semper  firmam  ratam- 
que  habuerunt.  — Pactae,  die  19.  Mart.  1870.  (Subscripti  26  Can. 
et  Benef.) 

(Roskovany,  1.  c.  j).  178  sq.) 

Epistola  Raymundi  Bianchi,  Procuratoris  generalis  Ord.  Praed.,  qua 
SS.  Pontifici  obtulit  librum  a se  scriptum:  „De  constitutione  monar- 
chica  Ecdesiae  et  de  Infallibilitate  Romani  Pontificis  iuxta  D.  Thomam 
g Aquinatem  eiusque  scholam  in  Ordine  Praedicatorum.“ 

Beatissime  Pater.  — Cum  opusculum  istud  pro  Pontificiae 
auctoritatis  atque  infallibilitatis  defensione  exaratum,  pene  ad  ver- 
bum  depromptum  sit  ex  S.  Thoma  Aquinate,  et  ex  nostrae  scholae 
doctoribus,  optimum  mihi  visum  est,  si  Beatitudini  Tuae  hune 
qualemcumque  studii  mei  atque  laboris  fructum  humiliter  offe- 
rens,  non  meis,  sed  illis  ipsis  uterer  verbis,  quibus  eximius  doctor 
P.  Dominicus  Gravina  pluries  in  hoc  opuscule  citatus  et  in  officio 
procuratoris  generalis  mens  Praecessor,  nuucupabat  Urbane  PP.VIII. 
librum  III.  Catholicarum  praescriptionum,  p.  11. 

Enixe  igitur  deprecor,  Beatissime  Pater,  ut  ilia  eadem  a me 
tibi  dicta  benigne  excipere  digneris.  [Delude  affert  epistolam  P.  Do- 
minici  Gravina.] 

Epistola  Arcbigymnasii  Romani  (Universitatis).  — B.  P.  Quod 
Scriptura,  Traditio,  Concilia,  ipsique  Patres  aevi  apostolici  aperte 
testantur,  fidem  Petri  nimirum  firmissimam  futuram;  quod  Chri- 
stus rogavit,  ne  fides  Petri  deficeret ; quod  ideo  eidem  concredidit 
munus  pascendi  agnos  et  oves,  fratresque  confirmandi;  quod  in 
Concilio  Oecumenico  VIII,  et  in  epistola  perlecta  in  Lugdunensi  IT, 
d et  praesertim  in  Concilio  Florentine  expressis  ferme  verbis  habe- 
tur;  quod  hactenus  et  Theologi  nobiliores  cum  D.  Thoma,  et 
scholae  melioris  notae  inter  Catholicos  tenuerunt  docueruntque ; 
quod  demum  universa  testatur  ecclesiastica  historia,  et  facta  in- 
numera  confirmant  suadeutque:  hoc  ipsum,  B.  Pater,  inerrantia 
nempe  Summi  Pontificis  ex  cathedra  definientis  in  rebus  fidei  et 
morum,  in  dubium  vertitur  occasione  Concilii  Vaticani,  quasi 
nimirum  eiusdem  ope  ab  institute  maiorum  orbis  catholicus  foret 
extemplo  recessurus,  et  traditioni  universae  nuncium  missurus. 
Quae  doctrina  quamdiu  intra  limites  ephemeridum  mansit,  nos 
Rector,  Collegium  theologicum,  aliique  Arcbigymnasii  Romani 
antecessores  silentio  praetereundam  censuimus,  ne  in  ipsa  Urbe 
principe,  in  qua  sedet  Concilium,  eiusdem  Patrum  indicium  ante- 
vertere  videremur.  Cum  vero  noverimus,  praeter  dubiae  fidei 
theologos  etiam  viros  graviores  et  omnes,  quotquot  sunt  catholici 
nominis  hostes,  inerrantiae  adversariis  adstipulari,  silentium  no- 
strum mittendum  existimavimus , ut  quod  semper  professi  sumus 
et  edocuimus,  Romanum  nempe  Pontificem  inerrantiae  dote  potiri 
in  fidei  morumque  controversiis  ex  cathedra  iudicio  irreformabili 


1521 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  5.  Doc.  489.  — Temp.  Cone.  6.  Doc.  490. 


1522 


definiendis , palam  fieret  solemniori  modo,  Tuaeque  Beatitudinis  a 
pedibus  sententia  votumque  nostrum  sisterentur.  ...  Ne  igitur 
aedificium  admittamus  sine  fundamento;  ne  contra  naturam  fun- 
damentum  ipsum  ab  aedificio  sustentari  credaraus ; ne  inaniter 
dicamus  Christum  et  plura  Petro  spopondisse,  et  pro  eiusdem  fidei 
indefectibilitate  preces  fudisse ; ne  in  ipsius  Christi  verbis  pugnam 
ponamus,  quasi  Ecclesiam  supra  Ecclesiam  aut  fidem  supra  fidem 
aedificare  voluerit;  ne  Ecclesiam  velimus  indefectibilem  sine  con- 
stanti  et  supremo  controversiarum  ludice ; ne  frustra  et  sine  Petro 
hactenus  Ecclesiam  aut  stetisse  aut  cucurrisse  suadeamus;  ne  in- 
iuriam  Christo  irrogemus,  quasi  Ecclesiae  suae  eiusque  unitati  non 
satis  prospexerit ; ne  scandalum  orbi  afFeramus ; ne  omnium  fidem, 
Ecclesiae  unitatem  et  regimen  infirmare  aut  subiicere  videamur; 
ne  unum  efFugientes  periculum  nimis  heu!  celebratum,  in  aliud 
illudque  omnium  teterrimum  in  veritatis  luce  caligantes  impinga- 
mus ; ne  Primatu  concesso  logicas  eius  illationes,  iura  naturamque 
Capitis  et  ordinationis  catholicae  societatis  negligamus;  ne  demum 
parvi  Faciamus  solidiorem  rationem,  ob  quam  ab  aevo  apostolico 
ad  nos  quot  Fuerunt  et  sunt  undique  fideles,  Petri  successoribus 
in  Romana  Cathedra  docentibus  tamquam  fidei  magistris  et  Chri-  b 
sti  Vicariis  morem  gerere  et  obtemperare  in  omnibus  studuerunt : 
Romanorum  Pontificum  inerrantiae  eorumque  supremo  in  rebus 
fidei  morumque  controversiis  definiendis  magisterio  non  solum 
scienter  et  toto  animo  adhaeremus,  verum  etiam  Tuis  pedibus 
humillime  provoluti,  ut  ipsa  inerrantia  in  Concilio  Vaticano  aperte 
definiatur,  Scripturae,  Traditioni,  Patrum,  Conciliorum,  nobiliorum- 
que  Theologorum  vestigiis  inhaerentes  instantissime  adprecamur, 
Tuamque  votis  nostris  benigne  Faventem  apost.  benedictionem  ob- 
sequentissime  obtestamur.  Romae  1870. 

(L’  Unitii  Cattolica.  1871.  p.  538.) 

Parochorum  Urbis  Romae  ad  SS.  Pontifleem  literae.  — B.  P. 
Nihil  proFecto  adeo  gratum  adeoque  iucundum  nobis  huius  almae 
Urbis  Parochis  accidere  poterat,  quam  ut  pro  antiqua  ilia,  qua 
Sanctitatem  Tuam  prae  ceteris  iure  omni  prosequimur,  utpote 
peculiarem  nostrum  Episcopum  decusque  praecipuum,  veneratione 
ac  pietate,  sacrorum  Ordinum  ex  aliis  orbis  regionibus  hac  super 
re  exempla  aemulantes,  ad  Beatitudinis  Tuae  pedes  humillimas 
postulationes  ac  vota  ex  intimo  corde  profecta  deponeremus,  ac  c 
per  haec  unaniraiter  panderemus,  quo  studio,  quo  ardore,  quo 
flagranti  denique  animi  desiderio,  ut  in  sacra  Oecumenica  Sijiiodo 
Vaticana  in/allibile  huius  Petri  Cathedrae,  i.  e.  Romani  Pontificis, 
magisterium  solemniter  definiatur,  inhiemus.  Quodsi  inter  colla- 
tiones,  quae  quavis  hebdomada  a nobis  haberi  solent,  semel  indi- 
catum  id  Fuit,  quin  tamen  executioni  Fuerit  demandatum,  nonnisi 
ex  prudentia  atque  consilio  id  promanasse  certum  est.  Ac  prime 
quidem,  ne  eiusmodi  votum  exprimentes  iis  praeire  voluisse  vide- 
remur,  quos  probe  novimus  a Spiritu  S.  positos  Fuisse  Episcopos 
regere  Ecclesiam  Dei,  quibusque  propterea  cum  suo  Capite  Ro- 
mano Pontifice  in  eodem  Spiritu  S.  collectis  fidei  controversias 
dirimere  datum  est.  Ac  insuper  procul  dubio  supervacaneum  vi- 
deri  poterat,  eiusmodi  declarationem  ac  epiodammodo  propriae  fidei 
professionem  a Romanae  Urbis  sacerdotibus  emitti,  quos  hide  doc- 
trinae  concordi  constantique  ratione  quovis  aevo  adhaesisse  explo- 
ratum  est.  Ea  tamen  in  circumstantia  addidimus,  in  praesentibus 
rerum  adiunctis  nostri  muneris  partem  nonnisi  earn  esse  ac  nulla- 
tenus  nobis  praetermittendam,  h.  e.  turn  Patrem  luminum,  a quo 
omne  datum  optimum  et  omne  donum  perFectum,  impense  ac  sine  d 
intermissione  orare,  ut  Ecclesiae  suae  sanctae  in  ipsius  nomine 
congregatae  septiFormis  sui  Spiritus  gratia  iugiter  assistere  dig- 
netur;  turn  potissimum  Christifidelium  plebes  nostrae  parochiali 
curae  concreditas  erudire  simulque  disponere,  ut  quae  in  SS.  Va- 
ticana Synodo  declaranda , edocenda  ac  definienda  erunt , ea  qua 
par  est  demissione,  obedientia  atque  omnimoda  animi  veneratione 
excipiant.  Qui  enim  fieri  alioquin  potuisset,  ut  vel  unus  ex  nobis 
hac  in  re  hand  perFectus  cum  ceteris  inveniretur  in  eodem  sensu 
atque  in  eadem  sententia;  ex  nobis,  qui  in  medio  huius  doctrinae 
lumine  a patribus  veluti  per  haereditatem  ad  nos  transmissae  sin- 
gulari  Dei  miserentis  beneficio  enati,  eiusdem  doctrinae  lacte  vel 
ab  inFantia  enutriti,  earn  in  diversis  licet  gymnasiis  pari  ratione 
omnes  edocti,  doctrinam  ipsam,  quotquot  sumus,  Dei  opitulante 
gratia  non  modo  uno  corde  retinemus  atque  uno  ore  profitemur, 
verum  etiam  ab  iis,  quorum  spirituali  saluti  prospicere  quantum 
in  nobis  est  tenemur,  qua  inter  privata  colloquia,  qua  inter  pu- 
blicas  conciones  ac  catecheses  aequo  modo  firraiter  constanterque 
retineri  cunctis  animi  viribus  satagimus  ? Huiusmodi  tamen  agendi 
Cou.  Lac.  vn. 


ratio,  quam  in  tanti  momenti  negotio  tenere  censuimus,  ex  con- 
silio atque  prudentia  duntaxat  promanans,  non  absque  magna 
omnium  nostrum  admiratione  ac  proFundo  cordis  moerore  sinistras 
interpretationes  est  passa.  Exinde  enim  per  })ublicas  ephemerides 
in  Italia  non  solum,  sed  et  in  Gallia  atque  Anglia  False  ac  per 
calumniam  evulgari  coepit,  coetum  nostrum  huic  doctrinae,  quasi 
nova  aut  peregrina  ea  nobis  esset,  generatim  advei’sari.  Cum 
porro  per  id  integrum  ordinem  nostrum  turpitudinis  nota  ac  nulli- 
mode  Ferenda  iniuria  aFfici  nemo  non  videat,  atque  insuper  ex 
eiusmodi  evulgatione  baud  levia  inter  Christifldeles  scandala  ex- 
oritura  merito  timenda  sint,  Angelici  doctrinae  inhaerentes,  qui  ‘ 
vera  animi  sensa  tacito  in  sinu  continere  neFas  esse  asserit,  „ubi 
per  hoc  silentium  honor  Deo  debitus  aut  etiam  proximorum  uti- 
litas  subtraheretur,^  minime  cunctandum  arbitramur,  quin  ad  Bea- 
titudinis Tuae  solium  humiliter  provoluti  coram  Deo  et  hominibus 
meliori  qua  per  nos  fieri  potest  ratione  unanimiter  declaremus: 
nihil  esse  nobis  antiquiiis,  nihil  sanctius,  nihil  gratius,  nihil  opta- 
bilius,  quam  ut  per  Vaticani  Concilii  decretum  (si  tamen  ita  Spi- 
ritui  S.  ac  Patribus  in  eadem  Synodo  congregatis,  prout  sum- 
mopere  confidimus,  visum  Fuerit)  infallibile  huius  S.  Sedis,  h.  e.  Ro- 
mani Pontificis,  in  docendo  magisterium  tandem  aliquando  expresse 
stabiliatur,  atque  in  universo  qua  late  patet  orbe  catholica  fide 
omnibus  credendum  edicatur.  Tu  interim , Pater  SS. , humillimos 
hosce  animi  nostri  sensus,  postulationes  ac  vota  ea,  quae  in  Te 
plane  singularis  est,  benignitate  excipias,  ex  intimo  filiorum  tuo- 
rum  pectore  enata , qui  dum  pontificiam  tiaram , quae  sacrum 
caput  tuum  exornat,  novo  hoc  pretioso  lapillo  praeFulgentem  cer- 
nere  gestimus,  super  nos  ac  super  nostrae  curae  commissos  apo- 
stolicam  benedictionem  a Te  enixe  adprecantes,  ss.  pedem  venera- 
bundi  exosculamur.  Romae,  die  9.  lunii  1870 

(Roskovany  1.  c.  p.  196  sqq.  Cf.  L’Univers,  24  Juin  1870.) 

Editorum  libri  Voti  del  Clero  Italiano  ad  SS.  Pontificem  literae, 
quibus  libro  praemissis  sacerdotum  Italiae  subsidia  et  pro  deflnitione 
iafallibilitatis  vota  offerunt. 

Pio  IX.  Pontifici  Maximo  Italici  Sacricolae  et  Sacerdotes.  — 
Admirandum  proFecto  spectaculum  praebes,  B.  Pater,  quoties  Te 
intuemur,  tanta  rerum  gestarum  laude  tot  iam  annis  conspicuum, 
huic  Vaticano  Concilio  praeesse,  ex  universis  gentibus  accito,  ho- 
minum  sapientia  et  moribus  praestantissimorum,  qui  Te  duce  simul 
et  magistro,  Catholicae  Religioni  maximum  emolumentum  sunt 
allaturi.  Sed  ne  quis  Forte  putet  illos  tantummodo,  qui  Te  cir- 
cumstant,  veneratione  sua  Te  prosequi,  Tibi  tuisque  placitis  assen- 
tiri,  nos  Italici  Sacricolae,  Sacerdotes,  piorumque  Ordinum  sodales, 


1 2.  2.  q.  3.  art.  1 et  2. 

2 * Quum  in  periodico  La  Nazione  scriptores  ad  scribendam  banc 
epiatolam  dicerentur  esse  coacti,  unus  ex  iis  respondit  in  Osservatore 
Romano : Illustrissimo  Signore.  Sotto  la  data  dell’  8 Giugno  nel  pe- 
riodico La  Nazione,  si  legge  che  il  giorno  2 trovandosi  i RR.  Par- 
roebi  di  Roma  adunati  presso  quello  di  S.  Maria  del  Popolo , furono 
pressati  da  comando  superiore  a redigere  un  indirizzo  a Sua  Santiti 
sulla  Infallibility,  e cbe  a questo  inaspettato  annunzio  rimasero  atto- 
niti  per  la  violenza  cbe  si  faceva  alle  loro  coscienze,  cbe  molti  vole- 
vano  protestare,  cbe  molti  altri  addussero  forti  e sapienti  ragioni,  fra 
i quali  il  parroco  di  S.  Tommaso  in  Parione , Cipolla;  ma  cbe  tutto 
fu  inutile  . . . Ora  il  detto  parroco  di  S.  Tommaso  e per  la  verita 
e per  il  suo  onore  si  sente  obbligato  a protestare  contro  la  calunnia, 
e per  la  cosa  in  s6  stessa,  e per  riguardo  alia  sua  persona.  Impe- 
rocebS  i RR.  Parroebi  avendo  risaputo  quanto  falsamente  avea  parlato 
la  stessa  Nazione  in  altro  antecedente  articolo  sulla  loro  adesione  alia 
dottrina  della  infallibilita  del  Romano  Ponteftce  spontaneamente  e ad 
una  sola  voce  proclamarono  la  necessity  dell’  indirizzo  in  discorso  a 
professione  della  loro  vera  e sincera  dottrina,  e fra  quest!  lo  scrivente 
fu  uno  dei  primi:  fu  quindi  onorato  di  essere  fra  quelli  eletto  a com- 
pilarlo  e poscia  ftrmato  da  tutti  i RR.  Parroebi  umiliarlo  ai  piedi  di 
Sua  Santity.  fi  pertanto  falsissimo  cbe  alcuni  ed  egli  specialmente 
abbia  addotto  la  minima  cosa  in  contrario.  Tutto  proced6  spontaneo 
in  unison 0 applauso.  E d’altronde  a tutti  nota  la  dottrina  cbe  il  me- 
desimo  nel  suo  pubblico  e privato  insegnamento  professa  e diebiara, 
cbe  e appunto  quella  cbe  tiene  per  fermo  il  romano  Ponteftce  infalli- 
bile allorcb^  ex  cathedra  decide  cib  che  riguarda  fede  e costume,  e 
che  6 dottrina  eminentemente  romana.  Ora  prega  V.  S.  che  si  com- 
piaccia  inserire  nel  suo  ottimo  periodico  questa  sua  coscienziosa  dichia- 
razione  per  I’opportuna  pubblicity.  E con  sensi  di  stima  si  diebiara 
Di  V.  S.  Illma.  Roma  li  12  Giugno  1870.  Dmo  servo  G.  Cipolla, 
Parroco  di  S.  Tommaso,  professore  di  Teologia  morale  nel  pont.  Se- 
minario  romano. 


96 


1523 


Acta  et  deereta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1524 


nostro  atque  aliorum  nomine,  qui  non  sacris  addicti  nobiscuni  a 
tamen  erga  Te  sentiunt,  collatitiam  stipem  Tibi  deferimus,  additis 
amoris  demonstrationibus,  quo  universi  flagranius,  et  quas  pro 
certo  habemus  gratiores  quocunque  munusculo  Tibi  fore. 

Eas  perleges,  si  Tibi  libeat  (obseeramus  autem  ut  libeat),  in 
hisce  epistolis  undeeunque  collatis  religiosorum  hominuni , qui 
auctorem  Antonium  Garhagnum  \ spectatissiinum  sacerdotem , se- 
cuti  nec  sanctum  institutuni,  quod  amplexi  sunt,  neque  suam  in 
Te  devotionem  erubuerunt.  Diu  perversi  quidam  homines  falsae 
imo  iniustae  libertatis  assertores , tota  audiente  Italia , dictita- 
runt,  Italicos  Dei  ministros  adversum  Te  sen  tire,  tuisque  coeptis 
abhorrere;  civili  insuper  imperio,  quod  in  incrementum  catliolicae 
doctrinae  a tot  iam  seculis  obtines,  cunctos  maledicere,  primisque 
in  Te  clamoribus  universes  (piasi  facto  agmine  insurrecturos.  At- 
que eo  vecordiae  processerunt,  ut  extremis,  in  quos  incidimus, 
turbulentissimis  annis  ausi  sint  hue  illuc  libellos  mittere,  voce 
minisque  urgendo,  increpando,  ut  eos  nostra  manu  subsignaremus, 
ne  a mendaciis  quidem  abstinentes,  vel  quum  sacerdotum  nomina 
libito  suo  finxerunt,  vel  quum  defunctos  ipsos  nova  pene  stultitia 
e sepulcris  excitarunt.  b 

Italicorum  Sacerdotum  sensus  animi  veros  en  Tibi  nulla  cir- 
cumlocutione  ex  humilibus  vicis,  e primoribus  urbibus:  qui  hand 
bini  vel  duodeni,  sed  turmatim  divitias  ad  pontificiam  dignitatem 
violandam  ultro  ab  improbis  oblatas  non  tantummodo  respuunt, 
sed  pecuniam  quantulamcunque  suam,  ut  se  Tibi  deditissimos  pro- 
fiteantur,  plerique  ipsi  indigentes,  conferre  student.  Neque  mutam 
pecuniam,  quam  cuique  pauperrimo,  si  quis  misericordia  permo- 
veatur,  libenter  impertit,  sed  pecuniam  literatam,  h.  e.  verbis 
votisque  exornatam  iis  in  epistolis,  in  quibus  sentontiam  suam, 
nullo  metu  adversariorum,  luculenter  aperuerunt. 

Macte  igitur  animo,  SS.  Pater,  et  gravissimis  curis,  quae  his 
praesertim  diebus  Te  impediunt,  parumper  intermissis,  vel  de  Con- 
cilio  ad  faustum  exitum  perducendo,  vel  in  excipiendo  qua  solitus 
es  humanitate  accolas  advenasque,  bona  et  felicia,  quae  Tibi  pro 
tuis  virtutibus  atque  in  catholicae  doctrinae  incrementum  Deus 
attulit.  Tecum  perpende  et  laetare.  Has  epistolas  atque  haec  mu- 
nera  in  manu  tenens,  sacrosanctam  Concionem  adi,  voceni  in  aula 
extolle;  dicesque  Conventui  illi  minorum  Pontificum,  qui  Te  cir- 
cumstant:  „En  vobis,  o meorum  laborum  socii  comitesque,  en  qua  c 
in  me  Christi  Vicarium  ira  incendantur,  quantas  mecum  inimici- 
tias  exerceant  Italici  Saeerdotes;  quae  profecto  et  ad  vestras  re- 
giones  mendacio  publicarum  ephemeridum  fama  pervasit ! Italici 
Saeerdotes,  filii  in  parentem  amajitissimi , ad  egestatem  fere  ipsi 
redacti,  quorum  plerisque  necessaria  ad  victum  desunt,  symbolam 
suam  mihi  seponunt,  atque  eo  ipso  tempore,  quum  boni  pro  su- 
spectis , quum  liberi  pro  perduellibus  habentur,  epistolas  mittunt, 
tanta  in  me  devotione  et  pietate  refertas,  ut  suas  calamitates  pene 
obliti  esse  videantur.“ 

Laetabuntur  sane  venerabiles  viri,  ac  in  dissitas  provincias 
noster  hinc  plausus,  nostra  amoris  signiticatio  perveniet,  nullis  deinde 
neque  temporum  neque  hominum  conatibus  occasura.  Quae  nunc 
enim  Tibi  dicinuis,  quaeve  ominamur  Italici  Saeerdotes  et  Sacri- 
colae,  haec  Tibi  itei'um  dicturos,  haec  Tibi  quocunque  tempore  omi- 
naturos  puta.  Imo  ut  aliquod  documentum  coram  universis  gen- 
tibus  extet  perennis  erga  Te  reverentiae  nostrae,  genibus  hexis, 
totoque  audiente  Vaticano  Concilio,  in  haec  verha  iuramus; 

„Italicorum  Sacerdotum  et  Sacricolarum  cuiuscunque  modi 
Tibi,  Pontifex  Maxime,  perpetuum  obsequium  esto;  d 

Quae  Tu  loqueris,  loquemur;  quae  vetas,  vitabimus;  quae 
iubes,  iussa  habebimus; 

Civile,  quo  polles,  imperium  catholicae  rei  magnum  putahimus 
tutamentum ; 

Quaecunque  in  SS.  Concilio  statues,  probabimus ; quaecunque 
respues,  omittemus ; 

Te  Christicolarum  Parentem,  Te  veritatis  Magistrum,  expertem 
errorum  et  nescium  praedicabimus ; 

Te  Italicae  regionis  decus,  libertatis  assertorem,  qui  politiorem 
humanitatem  auges  amplifi casque.  “ 

Ut  pariter  omnibus  perpetuo  innotescat,  quonam  Te  amorc 
diligimus,  quonam  in  posterum  diligemus,  genibus  flexis,  toto- 
que audiente  Vaticano  Concilio , haec  bona , haec  fausta  Tibi 
ominamur : 


^ * Is  epistola  ad  diarium  L’  Unita  Cattolicu  data  omnes  Italiae 
saeerdotes  invitaverat  ad  subsidia  SS.  Pontifici  offerenda.  V.  Voti  del 
Clero  Italiayio  etc.  I.  p.  2 sq. 


„Vive  diu,  vive  felix,  vive  iteruni  diu  de  nostris  annis. 

Deus  0.  M.,  Deipara  Virgo,  sancti  Coelites  omnes  Te  PIE  pro- 
tegant,  Te  PIE  servent. 

Pio  IX.  vitani,  Pio  IX.  pacem,  Pio  IX.  immortalitatem. 

Bone  Pontifex,  sancte  Pontifex,  nobis  felix  vivas,  felix  imperes. 

Sospite  Pio  IX.  res  catholica  Horens,  sospite  Pio  IX.  res  ca- 
tholica  felix. “ 

* Nota.  Alias  ex  magna  epistolarum  multitudine,  quibus,  quomodo 
infallibilitatis  Pontificiae  definitionem  desiderent,  saeerdotes  Italiae  si- 
gnificant, afferre  supersedemus.  Permultae  ex  omnibus  Italiae  partibus 
a sacerdotibus  et  saecularibus  et  regularibus  sive  singulis  sive  con- 
iunctis  ad  diarium  U Unita  CattoUca  datae  comprehenduntur  tribus  vo- 
luminibus  operis  citati  Voti  del  Clero  Italiano  per  la  definizione  dom- 
matica  dell’  Infallibilitd  Pontifleia  con  offerte  de’  sacerdoti  al  S.  Padre 
Pio  IX.  in  omaggio  ed  aiuto  al  Concilio  Ecumenico  Vaticano.  To- 
rino 1870. 

491. 

D.  28.  lun.  1870.  — Praepositus  Generalis  Congregationis,  cui  a Pas- 
sions nomen  est,  ad  SS.  Pontificem  dat  literas,  quibus  commissam 

sibi  Congregationem  inde  a tempore  conditoris  Pauli  a Cruce 

Pontificiam  infallibilitatem  semper  professam  esse  testatur. 

Eomanus  Pontifex  errare  possit,  nec  ne,  iis  in  definiendis  ex 
cathedra,  (piae  ad  fidem  pertinent  et  ad  mores,  ultimis  hisce  die- 
bus quaestio  adeo  gravis  exarsit,  ut  portae  inferi,  quae  tamen 
adversus  Ecclesiam  nunquam  fore  ut  praevaleant  certo  scimus, 
conatum  omnem  parasse  videantur,  ne  fidei  vindex  a Christo  Do- 
mino constitutus  nascentium  haeresum  monstra  suffocare,  reique 
Christianae  in  tempore  queat  subvenire. 

Hinc  ubique  terrarum  fideles  Spiritu  Sancto  impulsi  vehemen- 
tiori  angi  desiderio  coeperunt,  ut  singularis  haec  et  maximi  mo- 
menti  Apostolicae  Sedis  praerogativa  per  oecumenicum  Concilium 
Vaticanum  tandem  detiniatur;  idque  a Patre  luminum  ut  prospere 
succedat  expostulare  precibus  non  intermittunt.  Quibus  et  ani- 
mum  et  vocem  non  adiungere  nostra  haec  Congregatio  a Christi 
Domini  Cruce  et  Passione  nuncupata  nequit,  omnium  quidem  hu- 
millima,  sed  nulli  Ecclesiae  Catholicae  amorc  et  Cathedrae  Apo- 
stolicae veneratione  secunda. 

Nostram  autem  hanc  voluntatem  erga  Te , Beatissime  Pater, 
et  Sedem  hanc  Apostolicam  nec  novam,  nec  ictu  ahquo  obver- 
santium  opinionum  excitatam  in  nobis  senserit  quicumque  noverit, 
quae  mens,  quae  voluntas,  quod  studium  in  re  hac  ipsa  fuerit 
nostri  huius  Instituti  Auctoris  Pauli  a Cruce,  quern  Tua  aucto- 
ritas.  Pater  Beatissime,  prime  inter  Coelites  Beatos  adnumeravit, 
ac  deinde  novis  fulgentem  signis  inter  solemnia  saeculi  XVIII.  a 
triumpho  Principum  Apostolorum  Sanctorum  fastis  adscripsit.  Hie 
enim,  ut  a Deo  revelatam  doctrinam  profitebatur , qua  docemur 
ab  origine  immaculatam  esse  Virginem  Dei  Genitricem,  ita  et  de 
Eomani  Pontificis  auctoritate  deque  eius  non  erraiidi  praerogativa 
sentiebat.  Sanctorum  vestigiis  profecto  insistens  summa  religione 
Eomanum  Pontificem  Petri  successorem  venerabatur,  ut  eius  nomen 
non  nisi  caput  inflectens  auderet  pronuntiare,  et  quidquid  ab  ipso 
decretum  fuisset  ac  iussum,  tanquam  dictum  et  praeceptum  Christi, 
cuius  vices  gerit  in  terris,  suscipiendum  esse  dictitaret : ac  celebre 
illud  Augustini  effatum;  ,,Eoma  locuta  est,  causa  finita  est“,  in 
istud  traductum  saepius  usurparet:  „Christi  Vicarius  dixit,  ergo 
ita  credendum  est  et  agendum,  quasi  Christus  ipse  dixerit.“ 

His  instituta  documentis  eiusdem  S.  Patris  soboles  semper 
professa  est,  et  nunc  coram  profitetur,  necesse  esse  omnes  qui 
sunt  undique  fideles  ad  Eomanam  Ecclesiam,  scilicet  ad  Linum, 
Cletum  caeterosque  in  Apostolica  Petri  Sede  usque  ad  finem  sae- 
culi succedentes,  convenire  tanquam  ad  Apostolicae  traditionis 
indeficientes  testes,  unde  fidei  accipienda  est  certitude,  eosque  Eo- 
manos  Pontifices  esse  quasi  os  Catholicae  Ecclesiae,  quo  Christus 
nobis  loquitur,  idcirco  in  rebus  fidei  et  morum  oninino  falli  nescios. 

Quos  sensus  ego  humillimus  servus  tuus,  Beatissime  Pater, 
et  meo  et  meorum  sodalium  nomine  ad  thronum  Beatitudinis 
Tuae  proferens,  suppliciter  oro  ut  excipere  digneris  in  testimo- 
nium fidei,  quam  inter  tot  aerumnas  et  tribulationes  tam  strenue 
defendisti,  et  quasi  aliquod  solamen  inter  Apostolicas  sollicitudines 
a devotissimis  filiis  Tibi  exhibitum,  tuaraque  Apostolicam  Bene- 
dictionem  super  me  et  super  ipsos  largiter  effundas. 

Ex  Eecessu  SS.  MM.  loannis  et  Pauli  de  Urbe,  28.  lunii  1870.. 

Dominicus  a SS.  Mariae  Nomine, 

Congr.  Passionis  Praepositus  Generahs. 

(L’Univers,  11  Juillet  1870.) 


1525 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  6.  Doc.  490. — 492.  — Temp.  Cone.  7.  Doc.  493. 


1526 


492. 

— 1870.  — Aliqui  Consultores  commissionis  theologico-dogmaticae 
SS.  Pontificem  datis  literis  certiorem  faciunt,  se  Revihi  collegae 
sui  los.  Cardoni,  Archiep.  Edesseni,  sententiae  de  infallibilitate 
adhaerere,  sibique  in  votis  esse,  ut  haec  doctrina  deflniatur. 

Beatissime  Pater, 

Ea  inter  vota,  quae  pars  maxima  Episcoporum  et  Clerus 
Christique  Fideles  nuncupant  in  praesentiarum , pro  dogmatica 
affirmatione  obtinenda  de  inerrabilis  Magisterii  praerogativa,  qua 
Christus  lesus  in  Beato  Petro  Romanos  Pontifices  successores  eius 
ditavit,  quamque  universa  Eeclesiae  traditio  iisdeni  inesse  perpetuo 
recognovit;  minime  quidem  sententiam  nostram  tacito  quodam- 
modo  sub  pectore  comprimendam  esse  arbitramur. 

Quamobrem  ad  pedes  Sauctitatis  Tuae  provoluti,  devoti  animi 
nostri  significationes  deponimus,  quibus  Tibi  nos  omni  ex  parte, 
suo  tanquam  filios  Patri,  submittimus;  et  praesertim  gratiarum 
Tibi  agendarum  voluntatem  adducimus  vel  ex  eo,  (juod  instantes 
excipere  dignatus  fueris  plurimorum  Episcoporum  postulationes 
ad  Pontificiae  Infallibilitatis  quaestionem  in  Vaticana  Synodo  in- 
stituendam. 

Cumulabuntur  profecto  vota  haec  nostra,  prout  cumulanda 
unanimes  praestolamur,  ubi  oecumenica  ilia  Sy nodus,  Tuae  Sancti- 
tatis  mente,  voce,  potestate  collecta,  solemni  Decreto  catholicae 
Fidei  Capitibus  doctrinam  de  Infallibilitate  Romani  Pontificis  ad- 
numeraverit:  tantamque  in  Eeclesiae  universae  Magistro  auctori- 
tatem  a Deo  positam  asseverans,  omnem  potestatem,  ipsius  adser- 
tionis  virtute,  et  episcopalem  scilicet  et  civilem,  spiritualis  ordinis  ac 
temporalis,  suo  cuique  in  gradu  commissam,  roboret  atque  attollat. 

His,  porro,  sensibus  praediti,  Operi,  nostris  his  votis  adiuncto, 
ab  Illiho  et  Riuo  Domino  Edesseno  Archiepiscopo,  cuius,  uti  Pon- 
tificii  Theologi,  collegas  esse  laetamur,  nuper  ad  eum  finem  con- 
scripto  ‘ universi  adhaeremus : quo  quidem  in  opere  apprime  de- 
monstrat  inerrandi  Privilegium  supremo  et  visibili  Eeclesiae  Capiti 
in  doctrinae  negotio  attributum  veritatem  esse  divinitus  revelatam. 

Haec  excipiens,  Beatissime  Pater,  dum  quidquid  filii  Patri 
amatissimo  exoptare  valeant  Tibi  ex  animo  certatimque  adprecamur, 
Tu  nos  ac  nostros  Apostolicis  Benedictis  prosequi  ne  dedigneris. 

loannes  Perrone  S.  I.,  Consultor  Commissionis  Dogmaticae. 
loannes  Schwetz,  Consultor  Commiss.  Dogmaticae. 

Bonfilius  Mura,  Ordinis  Servorum,  Consultor  Commissionis  Dog- 
maticae. 

Antonius  Maria  Adragna,  Consultor  Commissionis  Dogmaticae. 

Fr.  Thomas  Maria  Martinelli  O.  S.  Aug.,  Cons.  Comm.  Dogmaticae. 
loannes  Baptista  Simon  Jacquenet,  Rhemensis,  Consultor  Comm. 
Dogmaticae. 

Stephanus  Moreno  Labrador,  Hispanus,  Commissionis  Dogm.  Con- 
sultor. 

Can.  Camillus  Santori,  Commissionis  Theologico-Dogmaticae  Con- 
sultor. 

los.  Pecci,  Commissionis  Theologico-Dogmaticae  Consultor. 
Placidus  Can.  Petacci,  Commissionis  Theologico-Dogmaticae  Con- 
sultor. 

Carolus  Gay,  Pictaviensis,  Commissionis  Theolog.-Dogm.  Consultor. 
(L’Univers,  29.  Mai  1870.) 

7.  Nonnullae  PH  IX.,  SS.  Pontificis,  epistolae  ad  eos,  qui  de  in- 
falUbilitate  Pontificia  sive  literas  ad  eum  miserunt,  sive  libros 
scripserunt,  atque  quaedam  orationes,  quas  Concilii  tempore  hahuit. 

493. 

Nonnullae  epistolae  SS.  Pontificis  datae  ad  eos,  qui  literis  suam  erga 
S.  Sedem  devotionem  ei  significarunt  suamque  de  eiusdem  S.  Sedis 
praerogativis  professi  sunt  fidem. 

Mauritio  de  Bonald  e decuria  ludicum  Ruthenensi.  — Filiali  vere 
animo,  veneratione  et  amore  erga  Nos  et  hanc  B.  Petri  Sedem 
dignae  fuerunt  literae,  quas  die  20.  Novembris  anno  proximo  su- 
periori  a te  datas,  atque  ab  aliis  dilectis  filiis  clericis  laicisque  fide- 
iibus  subscriptas  nuper  accepimus.  Ex  iis  enim  luculenter  Nobis 
innotuit,  quae  sit  eximia  tua  et  eorumdem  fidelium  pietas,  amor  et 
observantia  erga  Nos  et  hanc  catholicae  veritatis  et  unitatis  Ca- 


^ * Elucubratio  de  dogmatica  S.  Pontificis  infallibilitate.  Romae  1870. 


a thedram,  in  qua  Christus  lesus  inexpugnabile  fundamentum  con- 
stituit  Eeclesiae  suae;  et  quo  catholicae  mentis  studio  animati 
sitis,  ut  suprema  eius  Magisterii  auctoritas  et  vis,  a divino  sanctis- 
simae  religionis  nostrae  auctore  eidem  collata,  solemni  ratione  hoc 
tempore  ad  medelam  tot  malorum,  quae  humanam  societatem  per- 
turbant,  et  ad  salutem  hominum  elucescat.  Non  potuerunt  Nobis 
non  gratissimi  esse,  dilecte  fili,  egregii  huiusmodi  tui  et  eorumdem 
fidelium  sensus,  quos  eximia  tua  et  illorum  religio,  quae  ubique 
in  datis  literis  spirat,  et  satis  aperte  docet  ex  intimo  profectos 
esse , et  effecit , ut  paterno  eos  libentique  animo  complectamur. 
Nos  itaque,  dilecte  fili,  tuae  atque  illorum  pietati  sumraopere  gratu- 
lamur,  meritasque  vobis  laudes  in  Domino  tribuimus,  neque  omit- 
timus  divinam  clementiam  humiliter  enixeque  obsecrare,  ut  vobis 
semper  in  abundantia  coelestis  suae  gratiae  propitia  adsit,  atque 
ita  religionem  vestram  respiciat,  ut  salutares  et  uberes  fructus 
divina  benignitate  in  hac  vita  et  in  coelis  recipiatis.  Omnium 
autem  supernorum  munerum  auspicem,  et  paternae  Nostrae  bene- 
volentiae  testera  apostolicam  benedictionem  tibi,  dilecte  fili,  et 
commemoratis  fidelibus,  qui  una  tecum  datas  ad  Nos  literas  sub- 
b scripserunt,  toto  cordis  affectu  peramanter  iinpertimus.  — Datum 
Romae  die  3.  lanuar.  1870. 

(La  Civilta  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  X.  p.  227.) 

Episcopo  Pistoriensi  et  Pratensi.  — Coraplura  ex  parte  cleri  et 
populi  utriusque  dioecesis  tibi  creditae  testimonia  obsequii  et  de- 
votionis  accepimus,  quae  aniinum  Nostrum  grato  iucunditatis  sensu 
affecerunt.  Vidimus  enim  et  ipsos  fuisse  aemulatos  zelum  aliorum 
fidelium , qui  Nobis  Generale  Concilium  habentibus  non  modo 
promtos  se  paratosque  exhibuerunt  humiliter  excipere  et  exequi, 
quaecunque  S.  Synodo  approbante  essemus  decreturi,  sed  etiam  ut 
solatio  essent  et  auxilio  in  hac  gravi  negotiorum  mole,  studiis  suis 
certarunt.  Curabit  itaque  fraternitas  tua,  ut  cunctis,  qui  in  utra- 
que  dioecesi,  Pistoriensi  et  Pratensi,  eiusmodi  officia  Nobis  prae- 
stitere,  turn  ex  canonicis  et  rectoribus  ecclesiarum,  turn  ex  docen- 
tibus  et  alumnis  in  ecclesiasticis  ephebeis,  turn  ex  ])iis  consocia- 
tionibus,  aliove  qnolibet  sive  clericorum  sive  laicorum  ordine, 
patefiat  sincerae  Nostrae  caritatis  affectus  et  desiderium,  quo  fla- 
gramus,  ut  Deus  singulis  pro  cuiusque  pietate  et  meritis  praemia 
c rependat  aniplissima.  Illis  interoa  Nostro  nomine  et  verbis  ani- 
mos  adiicito , ut  hanc  animorum  coniunctionem  cum  Eeclesiae 
Pastoi’ibus  et  Supremo  omnium  Capite  sedulo  retineant,  neque 
ullo  impiorum  conatu  hinc  se  divelli  patiantur.  Nam  quemadmo- 
dum  veritatis  hostes  tantam  nocendi  facultatem  nacti  sunt  ob  ne- 
fariam  conspirationem,  qua  inter  se  arete  iunguntur,  ita  salutaris 
Eeclesiae  virtus  maiorem  exeret  \dm  et  efficientiam , si  fideles 
omnes  uno  fidei  et  caritatis  spiritu  coniuncti  quasi  membra  in 
unum  corpus  consentiant  et  coalescant.  Hac  spe  confisi  apostoli- 
cam benedictionem.  . . . Datum  Romae  die  5.  lanuar.  1870. 

(L’ Unitii  Cattolica.  1870.  p.  747.) 

Canonicis  et  Clero  Patavino.  — Religionis,  observantiae  et  pie- 
tatis  filialis  significationes,  quas  erga  Nos  et  hanc  Apost.  Sedem, 
et  Oecumenici  Concilii  a Nobis  indicti  et  inchoati  conventum  vestris 
literis  die  21.  proximi  Decembris  superiore  anno  datis  exhibuistis, 
magnam  Nobis  consolationem  attulerunt.  Nihil  enim  libentius  vi- 
demus,  quam  earn  fidelis  animi  pietatem,  qua  Catholicae  Eeclesiae 
filii  ob  singularia  beneficia  Eeclesiae  Sanctae  concessa  sese  Divinae 
^ Maiestati  gratos  profitentur,  atque  eo  catholicae  mentis  obsequio 
[id  . . obsequium],  quo  sese  Eeclesiae  ipsius  divinae  auctoritati  etma- 
gisterio  adhaerere  ac  obedire  paratos  esse  testantur.  Itaque  egregiis 
vestrae  religionis  et  pietatis  sensibus,  dilecti  filii,  magnopere  in  Do- 
mino delectati  sumus,  eo  vel  magis,  quod  in  iis  certum  pignus  habe- 
mus  illius  zeli  ac  studii,  quo  in  sacro  munere  obeundo  et  anima- 
rum  salute  quaerenda  sacerdotes  Domini  decet  incendi.  Dum  autem 
debitam  pietati  vestrae  laudem  tribuimus,  dilecti  filii,  Deum  O.  M. 
humiliter  enixeque  rogamus,  ut  uberrimis  suae  gratiae  donis  vos 
semper  prosequatur,  atque  omni  vera  felicitate  replere  velit.  Coe- 
lestium  denique  omnium  munerum  auspicem  et  i)aternae  Nostrae 
erga  vos  benevolentiae  testem  apostolicam  benedictionem.  . . . 
Datum  Romae  die  13.  lanuar.  1870. 

(Ibid.  j).  74.) 

Vicario  Capitulari  et  Clero  Caesenatensi.  — Vestras  obsequen- 
tissimas  excepimus  literas  ad  Nos  datas  laetissirno  die,  quo  Sacri 
Oecumenici  Concilii  Vaticani  a Nobis  indicti  Deo  propitio  initium 
celebravimus,  quae  magnam  animo  Nostro  consolationem  attulerunt. 
Ex  iis  enim  agnovimus,  occasione  sacri  lubilaei  a Nobis  concessi 

96* 


1527 


Acta  et  deereta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1528 


eiusdem  Oec.  Concilii  causa  sacras  conciones  indictas  atque  habitas 
in  isto  cathedrali  templo  fuisse  ad  fidelium  pietatem  excitandam, 
atque  ex  iis  fervida  sacerdotalis  ministerii  opera  et  divina  gratia 
auxiliante  salutares  fructus  in  istum  populum  redundasse.  Filialem 
autem  vestrani  pietatem  ac  animorum  vestrorum  religioneni,  nec- 
non  praecipuani  erga  Nos  et  hanc  Ap.  Sedem  observantiam  et 
amorem  Nobis  luculenter  declararunt  turn  vota,  quae  ex  intinio 
corde  depromitis  ad  uberes  a divina  dementia  fructus  Oecumenico 
Concilio  conciliandos;  turn  catliolici  ac  fidelis  animi  obsequium,  quo 
debitam  eiusdem  Concilii  decretis  ac  iussis  reverentiam  atque  obe- 
dientiam  profitemini;  turn  demum  piae  oblationes,  quas  sublevandis 
Nostris  et  huius  Ap.  Sedis  angustiis  filiali  affectu  Nobis  mittendas 
curastis.  Egregiae  pietatis  vestrae  significationes,  dilecti  filii,  Nobis 
gratissimae  extiterunt  ac  paterna  caritate  adducti  pro  tilialibus 
vestris  officiis  gratae  Nostrae  voluntatis  sensus  vobis  testamur, 
meritasque  in  Domino  laudes  tribuimus.  Dum  vero  praecipuas 
divinae  bonitati  gratias  liabemus  ob  salutares  fructus,  quos  sacer- 
dotalibus  vestris  laboribus  largita  est : eandem  enixe  humiliterque 
adprecamur,  ut  vobis  semper  propitia  adsit,  ac  vos  ad  vestram 
et  proximorum  salutem  uberibus  suae  gratiae  donis  ac  omni  vera 
prosperitate  prosequatur.  Coelestium  denique  omnium  munerum 
auspicem  et  paternae  Nostrae  caritatis  testem  apostolicam  bene- 
dictionem.  . . . Datum  Eomae  die  13.  lanuar.  1870. 

(L’  Unitli  Cattolica.  1870.  p.  274.) 

Parochis  Pisarum.  — Magnam  consolationem  suscepimus  ex 
vestris  literis  die  28.  proximi  mensis  Decembris  anno  superiore 
datis,  agnoscentes,  studium  Nostrum  sublevandi  istos  dilectos  cives, 
quos  praeceps  exundatio  istius  amnis  afflixerat,  illam  levaminis 
partem  eorum  damnis  attulisse,  quam  pro  Nostrarum  facultatum 
modo  consequi  vehementer  optabamus.  Haec  autem  consolatio  eo 
maior  etiam  cordi  Nostro  extitit,  quod  eximii  vestrorum  animorum 
sensus  nomine  etiam  istius  Civitatis  vestris  in  literis  expressi  lucu- 
lenter Nobis  declararunt,  quara  grata  vobis  et  istis  civibus  fuerint 
paternae  Nostrae  caritatis  officia,  et  quo  filiali  affectu  vos  omnes 
Nostrae  humilitatis  personam  prosequamini.  Praeclarum  porro  duxi- 
mus  atque  gratissimum  habuimus  illud  pietatis  vestrae  testimonium, 
quo  publica  supplicatione  indicta  fidelem  populum  excitastis  ad 
divinam  clementiam  Nobis  et  Ecclesiae  sanctae  implorandam , ut 
ex  Oecumenico  Concilio  a Nobis  indicto  et  iam  inchoato  ii  salu- 
tares fructus  habeantur,  quos  Nostra  et  omnium  piorum  vota 
maxime  postulant.  Nos  equidem,  dilecti  filii,  vestrum  religiosum 
studium  debitis  in  Domino  laudibus  commendamus,  ac  cum  divinae 
bonitati  gratias  agimus,  quod  istam  urbem  clementer  respexit,  ab 
ipsa  etiam  suppliciter  exposcimus,  ut  vobis  sua  potend  virtute 
semper  adsit , omniaque  in  posterum  mala  propitia  miseratione 
abhinc  avertat,  efficiatque , ut  uberibus  in  dies  iustitiae  fructibus 
fidelis  populus  augeatur.  Coelestium  autem  omnium  munerum 
auspicem  et  paternae  Nostrae  benevolentiae  testem  apostolicam 
benedictionem.  . . . Datum  Romae  die  23.  lanuarii  1870. 

(Ibid.  p.  161.) 

Clero  Lucensi.  — In  nobili  ilia  significatione  obsequii  vestri 
erga  Nos  et  sacrum  Oecumenicum  Concilium,  ac  in  iis  votis  pro  fausto 
eiusdem  exitu,  quae  ab  epistola  vestra  praeferuntur,  dilecti  filii,  non 
modo  sensibus  fidei  et  affectus  delectati  sumus,  sed  etiam  sapientia, 
qua  perniciosissimo  huius  aetatis  ulceri  digitum  admovistis.  Et 
.sane  ea  licentia , quae  a turbulentissimis  invecta  temporibus , ex- 
cusso  prorsus  legitimae  cuiusvis  auctoritatis  iugo,  socialia  vincula 
dissolvit  et  frangit,  sic  illecebris  suis  aliquot  etiam  lionestorum 
mentes  pervasit  et  obumbravit,  ut  qui  extrema  eius  consectaria 
execrantur,  fontem,  unde  sponte  dimanant,  iustae  necessariaeque 
libertatis  nomine  ac  specie  honestatum  dei)ereaiit.  Qui  sane  error 
ad  sacra  traductus  effecit,  ut  novus  veluti  spiritus  sufficeretur 
subdolis  illis  doctrinis,  quae  alias  pietatis  obtentu  exitiosas  Eccle- 
siae struxerant  insidias,  eiusque  hierarchicum  ordinem  subvertere 
nisae  fuerant ; ita , ut  istae , quae  si  non  prorsus  extinctae , ab- 
iectae  saltern  esse  videbantur,  reviviscentes  et  per  famam  pro- 
priorum  pracconum  potioribus  auctae  viribus  plurimorum  animos 
infecerint,  illudque  excitaverint  conspirantium  ingeniorum  incen- 
dium , quod  passim  hodie  e publicis  et  quotidianis  seriptis  erum- 
pens  eiusmodi  j)raefert  audaciae  versutiaeque  impudentiam,  ut 
infensiorum  acatholicorum  artes  et  morem  omnino  sapiat.  At  Deus, 
qui  nationes  fecit  sanabiles,  et  Ecclesiam  suam  peculiari  pro- 
videntia  tuetur,  elationem  istam  animorum  compressurus,  quae 
tot  ubique  turbas  commovit,  nostris  hisce  diebus  divinam  Oecu- 
menicae  Synodi  virtutem  reservavit , per  quam  maligna  ipsa  ma- 


a lorum  omnium  causa  radicitus  evelli  possit.  Ipsum  autem  opus 
suum  perfecturum  esse  non  ambigimus,  potissimum  cum  spiritum 
gratiae  et  precum,  praecipuarum  coelestium  gratiarum  prodromum, 
ab  eo  in  christianum  populum  liberaliter  videamus  effusum.  Nos 
interim  dum  enixe  clementiam  divinam  exoramus,  ut  votis  vestris, 
quae  Nostra  sunt  et  totius  catholieae  familiae,  imo  proborum  omnium, 
obsecundare  velit,  auspicem  divini  favoris  et  paternae  benevolen- 
tiae Nostrae  gratique  animi  pignus  apostolicam  benedictionem.  . . . 
Datum  Romae  die  26.  Febr.  1870. 

(L’Univers,  20  Avril  1870.) 

Cmonicis  Arenionensihus.  — Vestras  obsequentissimas  exce- 
pimus  literas  ‘ die  22.  Februarii  proxime  elapsi  datas,  quae  Nobis 
luculentum  erga  Nos  et  hanc  S.  Sedem  venerationis  et  amoris 
testimonium  praebuerunt.  Ex  iis  enim  intelleximus  filialis  animi 
vota,  quae  pro  Nostra  incolumitate  ac  salutari  Oecumenici  Concilii 
a Nobis  indicti  et  iam  inchoati  exitu  ad  clementissimum  Deum 
effunditis;  necnon  agnovimus,  quantopere  vobis  cordi  sit,  ut  irre- 
formabile  Romani  Pontificis  B.  Petri  successoris  indicium  in  su- 
premo  magisterio  obeundo  in  eodem  Concilio  decernatur.  Gra- 
tissima  Nobis  extiterunt,  dil.  filii,  vestra  officia  atque  eximii  ve- 
strorum animorum  sensus,  quos  paterna  caritate  complectimur,  ac 
libenter  pietati  vestrae  debitas,  in  Domino,  laudes  elargimur.  Dum 
autem  non  dubitamus,  dil.  filii,  eximia  cordis  vestri  religione  con- 
fisi,  quin  assiduis  ad  Omnipotentem  Deum  precibus  Nos  et  sanctum 
eiusdem  Concilii  opus  hoc  tempore  adiuvare  studeatis,  ab  ipso 
clementissimo  Domino  Nos  vicissim  enixe  exposcimus,  ut  vos  uber- 
rimis  divinae  suae  gratiae  donis  ad  vestram  et  proximorum  salutem 
cumulare  velit,  omnique  vera  prosperitate  laetificet.  Coelestium  vero 
omnium  munerum  auspicem  et  paternae  Nostrae  benevolentiae  testem 
apostolicam  benedictionem.  . . . Datum  Romae  die  7.  Martii  1870. 

(La  Civiltii  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  X.  p.  226.) 

Vicario  Apostolico  in  Herzegowina.  — Quod  in  literis  tuis  to 
sperare  scripsisti,  id  revera  contigit,  ut  acceptissima  habereraus 
ea  obsequii  testimonia , quae  nomine  Cleri  et  populi  catliolici  Vi- 
cariatus  tui  Nobis  obtulisti,  cum  ad  oecumenicam  Synodum  cele- 
brandam  Urbem  advenisses.  Rcputavimus  enim  rerum  locorum- 
^ que  difficultates , in  quibus  fideles  illi  versantur,  atque  exinde 
aestimavimus,  quanta  vis  fuerit  fidelis  caritatis,  quae  pias  obla- 
tiones inter  eos  collectas  expressit.  Maius  tamen  aliquid  ab  ipsis 
expectamus,  optantes  scilicet,  eos  vires  suas  conferre,  ut,  qui  a 
catholica  imitate  procul  aberrant,  ad  earn  reducantur;  quod  sane 
praestare  ])oterunt  et  precibus  assiduis  coram  Deo  effusis,  et  vitae 
sanctimonia  bonisque  operibus,  quibus  mira  vis  inest,  ut  qui  a 
religione  nostra  alieni  sunt,  ad  earn  adamandam  et  amplectendam 
alliciantur.  Interim  cura,  ut  sensus  paternae  benevolentiae  Nostrae 
et  haec  desideria,  quae  significavimus , praedictis  dil.  filiis  inno- 
tescant,  et  divini  favoris  auspicem  habeto  apostolicam  benedictio- 
nem. . . . Datum  Romae  die  23.  Martii  1870. 

(L’Unita  Cattolica.  1870.  p.  570.) 

Complurihus  Canonicis  et  aliiti  sacerdotibus  Dioecesis  Montis  Pessu- 
lani.  — Gaudemus,  dil.  filii,  vos  non  modo  piissime  affectos  esse  erga 
S.  hanc  Sedem  divinasque  eius  praerogativas,  sed  etiam  hanc  devo- 
tionem  ea  libertate  ac  firmitate  profiteri , quae  ex  intinio  cordis 
sensu  officia  erga  Nos  vestra  procedere  testentur.  lucundissimo 
propterea  et  pergrato  ea  excipinius  animo;  vosque  hortamur,  ut 
quo  maiore  contentione  egregiam  istam  animi  comparatioiiem,  ce- 
teroquin  fidelibus  communem , a zelo  non  secundum  scientiam 
coerceri  et  repugnari  conspicitis , eo  constantius  mente  repetatis,. 
Petri  fideni  illam  esse  petram,  supra  quam  Doniinus  aedificavit 
Ecclesiam  suam.  Copiosa  vobis  adprecamur  gratiae  coelestis  au- 
xilia,  eorumque  auspicem  et  paternae  Nostrae  benevolentiae  pignus 
apostolicam  benedictionem.  . . . Datum  Romae  die  23.  Martii  1870. 

(L’Univers,  15  Avril  1870.) 

Huperiori  Generali  Lazar istar uni.  — Eo  nitidius  veritatis  con- 
fessio  splendescere  consuevit,  quo  latius  invaluit  contrarius  error, 
et  quo  potentiores  in  earn  concitavit  adversarios.  Quocirca  dum  ca- 
villationes  alias  excogitatae  adversus  divinas  huius  Apostolicae  Sedis 
praerogativas  excitaiitur  rursuni,  novaque  refictae  forma  propa- 
gaiitur  in  vulgus  ad  animos  ab  eius  observantia  avertendos : aperta 
devotionis  tuae,  tiiaeqiie  Congregationis  isti  Petri  Cathedrae  pro- 
fessio,  illudque  obsequium,  quo  familiani  tuam  a suis  exordiis  ad 


1 * Cf.  supra  p.  1448  a. 


1529 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  7.  Nonnuliae  SS.  Pontificis  epistolae.  Doc.  493. 


1530 


haec  tempora  iudicio  eiusdem  ac  placitis  ultro  demisseqiie  adhae- 
sisse  gloriaris,  sicuti  peculiari  quadam  luce  refulgent,  sic  Nobis 
raulto  iucundiora  contingunt,  et  acceptiora.  Quamquani  enini  du- 
bitare  nequirenius,  quin  filii  sanctissimi  Parentis  Eomanisque  Pon- 
tificibus  addictissimi , Christi  Vicariuni  eadem  ac  ipse  veneratione 
prosequerentur,  et  eadem  indignatione  reiicerent  opinionem  quam- 
libet  auctoritati  eius  infensam ; hisce  tamen  in  adiunctis  aperta 
isthaec  propriae  fidei  significatio  mirifice  Nobis  exornare  visa  est 
antiquam  constantemque  animi  comparationem.  Itaque  libenter 
gratoque  animo  ipsam  excepimus , eaque  delectatum  omnino  esse 
censemus  sanctissimum  Institutorem  vestrum,  qui  nequivit  in  hac 
tessera  non  agnoscere  filios  suos,  iisque  propterea  et  eorum  ope- 
ribus  omnia  coelestis  gratiae  munera  non  precari.  Nos  certe  haec 
tibi,  dil.  fili,  totique  Congregationi  tuae  ominamur  copiosissima, 
eorumqiie  auspicem  et  paternae  benevolentiae  pignus.  . . . Datum 
Romae  die  7.  Apr.  1870  b 

(La  CiviltS,  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  X.  p.  750.) 

Civihus  Aqnisgranensibus  — lucundissima  Nobis  obvenerunt 
officia  vestra,  hisce  praesertim  in  adiunctis,  in  quibus  versamur. 
Nam  dum  ephemerides  et  libelli  Sanctae  huius  Sedis  auctoritati 
et  praerogativis  infensissimi  passim  erumpunt,  qui  non  modo  pravas 
opiniones  pusillis  ingerunt,  sed  eas  uti  receptissimas  iactant,  per- 
opportune  catholicorum  voces  extolluntur,  quae  nec  plerosque  nec 
multos  ita  sentire  demonstrant,  imo  populum  contrariam  prorsus 
tenere  sententiam  istosque  aversari  ausus,  et  firma  fide  demisso- 
que  et  alacri  obsequio  adhaerere  documentis  et  mandatis  Christi 
Vicarii,  in  quo  firmam  illam  petram  agnoscit,  cui  Dominus  Eccle- 
siam  inaedificavit.  Acceptissimam  idcirco  habuimus  apertam  istam 
fidei  pietatisque  vestrae  filialis  significationem ; eaque  Nobis  pre- 
tiosiores  etiam  facere  visa  est  suppetias  a vobis  oblatas  ad  suscep- 
tum  sacri  Concilii  opus  provehendum.  Itaque  grati  animi  Nostri 
ac  paternae  benevolentiae  testem,  nec  non  auspicem  coelestium 
donorum , quae  vobis  copiosa  adprecamur,  unicuique  vestrum  ac 
toti  huic  Aquisgranensi  Clero  et  populo  benedictionem  aposto- 
licam  peramanter  impertimus.  Datum  Romae  apud  S.  Petrum,  die 
11.  Aprilis  anno  1870. 

Emmamieli  de  Vivie,  Farocho  Archipreshytero  Neraci,  olim  Vicario 
Generali  Aginnensi^.  — Si  quotquot  infensi  sunt  divinis  Apostolicae 


* * P.  Etienne,  Superior  Generalis  Lazaristarum , SS.  Pontificis 
literas  cum  omnibus  Congregationis  sacerdotibus  communicat,  hac  ad 
eos  data  epistola:  Paris,  17  Avril. 

Messieurs  et  chers  confreres, 

La  grace  de  Notre-Seigneur  soil  avec  nous  pour  jamais. 

Vous  n’ignorez  pas  I’agitation  qui  tourmente  et  divise  les  esprits 
dans  ce  moment  au  sujet  des  prerogatives  du  Saint-Si6ge.  J’ai  dh 
me  preoccuper  de  la  conduite  que  je  devais  tenir  pour  eviter  que 
mon  silence  pfit  etre  I’objet  d’une  interpretation  injurieuse  5,  notre 
congregation.  Je  me  suis  rappeie  ce  que  fit  St.  Vincent  et  ce  que 
firent  mes  predecesseurs,  ii  une  epoque  ou  le  Souverain  Pontife  fut  en 
butte  a des  attaques  de  m§me  nature  que  celles  que  Ton  dirige  au- 
jourd’hui  centre  son  autorite  apostolique.  J’ai  cru  que  mon  honneur 
aussi  bien  que  le  votre  me  faisait  un  devoir  d’eiever  la  voix , et  de 
deposer  aux  pieds  du  Saint  Pere  une  manifestation  autlientique  des 
doctrines  que  i)rofessent  aujourd’hui  tous  les  membres  de  notre  Con- 
gregation h I’egard  des  prerogatives  du  Siege  apostolique , doctrines 
qui  ne  sont  autres  que  celles  que  nous  a transmises  notre  bienlieureux 
pere , et  qui  ont  ete  constamment  et  religieusement  conservees  parmi 
nous,  au  prix  meme  de  grands  sacrifices. 

Je  connais  vos  sentiments  en  cette  matiere , et  je  me  suis  fait 
garant  de  votre  fideiite  k marcher  sur  les  traces  de  vos  devanciers. 
Je  n’ai  pas  hesite  a declarer  que  tous  vous  etiez  disposes  a me  suivre 
au  combat,  si  I’occasion  se  presentait  de  lutter  centre  les  adversaires 
de  ces  doctrines,  et  que  votre  devise  sera  toujours  cette  formule  que 
vous  repetez  avec  amour;  Cathedrae  Petri  usque  ad  mortem  con- 
iunctissime. 

Le  Souverain  Pontife  a daign6  m’adresser  une  reponse  h,  cette 
manifestation  qui  est  aussi  honorable  pour  vous  que  pour  moi.  Elle 
fait  sur  mon  coeur  une  impression  de  bonheur  que  je  desire  vous 
voir  partager,  et  e’est  dans  ce  but  que  je  voug  en  donne  communica- 
tion. Elle  sera  pour  vous,  comme  pour  moi,  un'e  faveur  et  une  con- 
solation descendues  du  Ciel. 

Je  suis  en  I’amour  de  Notre  Seigneur,  Messieurs  et  chers  con- 
freres, Votre  tr^s  humble  et  tr^s  devoud  serviteur 

Etienne, 

J.  P.  D.  L.  C.  D.  L.  M.  Sup.  g^n. 

^ * Cf.  supra  doc.  479.  p.  1512  sq.  ^ * Cf.  supra  p.  1444  b. 


a huius  Sedis  praerogativis,  eas  passim  insectari  et  convellere  per 
publica  scripta  non  verentur,  nulla  plane  ratio  suppetebat,  cur 
tibi  et  iis  e Clero  istius  Aginnensis  dioecesis,  qui  tecum  sentiunt, 
minus  liberum  esse  deberet  devotionem  illi  vestram  testari.  Of- 
ficia idcirco,  quibus  dum  demissum  et  alacre  spopondistis  obse- 
quium  quibusvis  definitionibus  et  mandatis  a sancta  Vaticana  Syn- 
odo  edendis , simul  aperte  professi  estis , vos  de  Petri  successore 
eiusque  praerogativis  eadem  omnino  credere , quae  communis  ca- 
tholicorum sententia,  sacrarum  freta  litterarum  oraculis,  de  iisdem 
tenuit  et  praedicavit,  acceptissima  Nobis  fuerunt. 

Cum  ergo  jure  vestro  usi  sitis,  nequimus  non  comniendare 
observantiae  vestrae  significationem ; vosque  non  hortari , ut  in 
eadem  semper  veneratione  perseveretis  ac  studio  erga  hanc  veri- 
tatis  Cathedram,  cui  qui  firmiter  adhaereat,  a nullo  perversae  doc- 
trinae  vento  circumferri  poterit. 

Copiosa  ad  hoc  tibi,  dilecte  fili,  et  iis,  qui  tecum  filialem 
pietatem  suam  Nobis  testari  voluerunt,  adprecamur  divinae  gratiae 
subsidia;  singulisque  benedictionem  apostolicam  divini  favoris  au- 
spicem et  paternae  Nostrae  benevolentiae  pignus  peramanter  im- 
b pertimus.  Datum  Romae  apud  S.  Petrum,  die  21.  Aprilis  anno  1870. 

(L’Univers,  7 Juillet  1870.) 

Farochis  Hulot,  St.  Maitre  et  Mathieu,  in  D.  Aurelianensi.  — 
In  vestris  observantissimis  literis  ad  Nos  diei  9.  huius  mensis  li- 
benti  animo  agnovimus  fidem,  pietatem  ac  devotionem,  qua  erga 
Nos  et  hanc  Apostolicam  Cathedram,  omnium  Ecclesiarum  matrem 
et  magistram,  vos  esse  animatos  profitemini.  Vehementer  gavisi 
sumus  hisce  vestris  sensibus,  Catholicae  Ecclesiae  filiis  omnino 
dignis,  quos  ex  intimo  corde  profectos  esse  non  dubitamus;  et 
quo  magis  fidelium  interest  hoc  tempore,  ut  supremae  veritatis 
Cathedrae  quam  coniunctissime  adhaereant,  eo  magis  laetamur, 
vos  animo  comparatos  esse,  qui  Nobis  spem  certani  affert  vos  etiam 
non  segnes  futuros,  ut  salutares  eiusmodi  sensus  in  aliorum  quo- 
que  animis  tueri  et  promovere  contendatis.  Ne  omittatis  autem 
fervidis  precibus  summum  misericordiarum  Patrem  obsecrare , ut 
tarn  necessario  tempore  adsit  Nobis,  adsit  Ecclesiae  suae,  ac  pro- 
pitius  tribuat,  ut  fidelium  corda  omui  pertui’batione  remota  in 
Omni  semper  iustitia,  veritate  et  caritate  consentiant.  Dum  autem 
a divina  dementia  humiliter  exposcimus,  ut  super  vos  bonitatis 
^ suae  divitias  dignanter  effundat,  coelestium  munerum  auspicem  et 
paternae  Nostrae  erga  vos  benevolentiae  te.stem  apostolicam  bene- 
dictionem. . . . Datum  Romae  die  23.  Aprilis  1870. 

(L’Univers,  12  Mai  1870.) 

Praesidi  et  sodalihus  societatis  catholicae  Patavinae.  — Gaudemus 
bonarum  semina  institutionum , quas  horum  temporum  conditio 
desiderat,  in  patria  vestra  ita  radices  egisse,  ut  Societas  Catholica, 
quemadmodum  vestris  ex  literis  die  22.  elapsi  Februarii  datis  di- 
dicimus,  isthic  fundata  sit  et  opportunis  legibus  constituta.  Id 
certe  perspicue  ostendit,  vitam  illam,  quae  a religione  dimanat, 
quaeque  tantam  vim  habet,  ut  civitates  et  populos  fiorentes  ac 
felices  facial,  apud  vos  vigere;  ac  non  dubitamus  earn  Deo  ad- 
iuvante  magna  in  dies  incrementa  capere  posse,  ubi  opportunis 
praesidiis  adiumentisque  fulciatur.  Hinc  Nobis  gratissimum  est 
videre,  quod  in  hunc  finem  studia  vestra  curasque  dirigere  coti- 
stituistis.  Nobisque  etiam  spem  facit  salutarium,  quos  exoptamus, 
fructuum  observantia  ilia,  pietas  ac  devotio,  quam  erga  Nos  et 
hanc  Apost.  Cathedram,  catholicae  veritatis  et  unitatis  centrum, 
d uno  animo  ac  filiali  affectu  profitemini;  ac  summum  bonorum 
omnium  auctorem  Deum  humiliter  adprecamur,  ut  incepta  vestra 
sua  gratia  prosequatur,  et  optatis  uberibusque  utilitatibus  in  glo- 
riam  suam  animarumque  salutem  religiosa  studia  vestra  foecundet. 
Coelestium  autem  omnium  munerum  au.spicem,  et  paternae  Nostrae 
erga  vos  benevolentiae  testem  accipite  apostolicam  benedictionem. . . . 
Datum  Romae  die  30.  Aprilis  1870. 

(L’ Uniti  Cattolica.  1870.  p.  570. 

Canonicis  Reginensihus  in  Calabria.  — Qui  exploratam  habe- 
mus  huius  archidioecesis  fidem,  minime  dubitabamus  quin,  vos,  dil. 
filii,  ita  nientc  iungeremini  venerabili  Antistiti  vestro,  ut  eius  huic 
S.  Sedi  devotio  sensus  vestros  graphice  referret.  At  quoniam  au- 
dire  saepius  et  accipere  iuvat,  quae  suavia  sunt  et  optata,  laeti 
excepimus  officia  vestra,  maxime  cum  crebra  iis  adscripta  nomina 
Canonicorum,  curionum,  presbyterorum,  alumnorum  Seminarii  te- 
stentur,  ununi  cor  esse  et  auimam  unam  universe  isti  Clero,  omnes- 
que  pari  filiali  observantia  et  amore  Nos  prosequi,  pari  veneratione 
suspicere  Oecumenieum  Concilium  a Nobis  coactum,  pari  desiderio 


1531 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1532 


et  obsequio  exspectare  eius  oracula,  et  pari  erigi  fiducia  emolu- 
menti  inde  pai’iendi.  Quae  sane  concors  animoriim  comparatio  eo 
in  ordine,  cui  fidelium  cura  et  institutio  cominittitur,  cum  nequeat 
communis  non  esse  populo,  laetam  oranino  spem  tacit,  ten-amque 
praeferre  videtur  plane  bonam,  quae  centuplum  seminis  a S.  Synodo 
faciendi  fructum  promittat.  Quamobrem  observantiae  studiique  signi- 
ficationibus  vestris  grati,  Deum  rogamus,  ut  vos  confirmet  in  proposito 
vestro,  et  ab  omnibus  subductos  insidiis  copiosis  cumulet  muneribus 
suis.  Eorum  vero  auspicem  et  paternaeNostrae  beuevolentiae  pignus 
apostolicam  benedictionem.  . . . Datum  Romae  die  9.  Maii  1870. 

(L’ Unitix  Cattolica.  1870.  ii.  574.) 

Canonicis  et  preshtjteris  dioecesis  Bnoeensis  — Consensu  vestro 
in  retinenda  antiqua  Galliarum  tide  quoad  divinas  Petri  eiusque  suc- 
cessorum  praerogativas , votoque  communi  lucidioris  et  firmioris 
earumdera  declarationis  ita  delectati  sumus,  ut  facere  nequeamus, 
quin  commendemus  religionem  vestram  eamque  prudentiam  vere 
christianam,  qua  illustrati  in  tirmitate  fundamenti  soliditatem  agiios- 
citis  aedificii,  et  in  virtute  ac  decore  Capitis  robur  et  honorem 
Corporis.  Paterno  itaque  atfectu  excepimus  officia  vestra,  quae 
praestantiora  quoque  facta  esse  censuimus  a temporum  adiunctis ; 
vicemque  relaturi  tiliali  caritati  vestrae  copiosa  gratiae  coelestis 
auxilia  et  omnia  i'austa  vobis  adprecati  sumus.  Auspicem  vero  divini 
favoris  paternaeque  Nostrae  Ixenevolentiae  et  grati  animi  pignus 
a])Ostolicam  benedictionem.  . . . Datum  Romae  die  2.  lunii  1870. 

(L’Echo  de  Rome.  1870.  II.  142.) 

Neapolitmns.  — Crebra,  quae  Nobis  exhibuistis,  Neapolitanorum 
nomina  Albo  inscripta,  et  munus  ex  communi  collatione  ei  additum 
cum  luculentam  praeferrent  signiticationem  antiquae  tidei,  quae  per 
difficilia  haec  tempora  viget  apud  vos,  et  constantis  obsequii  abso- 
lutaeque  devotionis  erga  banc  Petri  Sedem,  animum  Nostrum,  quo- 
tidie  eontristatum  a pertinaci  impietatis  ausu,  sensus  hosce  obliterare 
nitentis,  non  mediocriter  recrearunt.  Quamobrem  sicuti  vobis,  qui 
ad  Nos  accessistis,  oblaturi  monumentum  istud  observantiae  cari- 
tatisque  communis,  gratum  animum  Nostrum  enunciavimus ; sic 
omnibus,  qui  dato  nomine  collataque  stipe  filialem  pietatem  suam 
Nobis  testatam  fecerunt,  exploratum  esse  cupimus,  quam  accepta 
Nobis  sint  huiusmodi  officia,  quae  ])opulorum  obsequium  et  stu- 
dium  in  communem  fidelium  ])arentem  referentia,  catholicae  uni- 
tatis  amplitudinem  et  vigorem  mirifice  ostendunt.  Universis  itaque, 
qui  in  Nobis  ei,  cuius  vices  gerimus  in  terris,  honorem  et  obse- 
quium deferre  voluerunt,  copiosam  tidei  caritatisque  suae  merce- 
dem  adprecamur;  et  divini  favoris  auspicem  paternaeque  Nostrae 
benevolentiae  pignus  apostolicam  benedictionem.  . . . Datum  Ro- 
mae die  9.  lunii  1870. 

(L’ Unita  Cattolica.  1870.  p.  574.) 

Tribus  sacerdotibus  Massiliensibus  Coulin,  Berenger  et  Caseneuve. 
— Nous  avons  re^u  avec  la  plus  grande  satisfaction  et  avec  le 
sentiment  d’un  amour  de  pere,  la  lettre  ^ signee  de  vous  que  vous 
Nous  avez  adressee,  le  10  avril  dernier,  et  par  laquelle  vous  pro- 
fessez  votre  foi,  votre  obeissance,  votre  amour  filial  et  sincere  en- 
vers  Nous  et  envers  cette  Chaire  du  bienheureux  Pierre,  mere  et 
maitresse  de  toutes  les  Eglises.  Nous  n’avons  pu,  chers  fils,  que 
Nous  rejouir  grandenient  de  ces  excellents  temoignages  de  votre 
amour  et  de  votre  devouenient,  que  Nous  avons  reconnus  dictes 
par  la  profonde  piete  de  votre  coeur;  Nous  les  regardons  comnie 
dignes  d’etre  hautement  recommandes,  surtout  en  ce  temps  ou 
Nous  sommes  vivement  affliges  de  voir  que  des  obstacles  auxquels 
Nous  ne  devious  nullement  Nous  attendre  n’ont  pas  manque  a 
votre  piete  et  a votre  liberte.  Mais  Nous  avons  eprouve  une  grande 
joie  dans  le  Seigneur,  en  coraprenant  tres  bien  que  vos  senti- 
ments sont  partages  par  vos  freres  et  vos  collegues,  sentiments 
dont  Nous  ne  pouvions  avoir  le  moindre  doute,  apres  en  avoir 
re^u  tant  et  de  si  precieux  temoignages,  soit  du  clerge , soit  des 
fideles  de  votre  ville. 

Ce  beau  devouement  qui  honore  a un  si  haut  degre  la  re- 
ligion de  votre  patrie.  Nous  I’accueillons , chers  fils,  avec  I’em- 
brassement  d’une  affection  paternelle  et  toute  particuliere ; et  Nous 
benissons  Dieu  qui,  par  sa  grace,  ne  permet  pas  que  les  adver- 
sites  I’affaiblissent , mais  qu’au  contraire  votre  foi  et  votre  vertu 
apparaissent  mieux  eprouvees  et  plus  eclatantes.  Ce  grand  hon- 
neur,  fils  bien  aimes,  maintenez-le  constamment;  efforcez-vous  de 
remplir  avec  joie  votre  ministere  sacre,  comme  il  convient  a des 


a ministres  de  Jesus-Christ.  C’est  la  fin  pour  laquelle  Nous  implo- 
rons  la  divine  bonte  par  les  prieres  que  lui  offre  notre  humilite; 
en  suppliant  I’auteur  de  tons  les  dons  celestes.  Nous  vous  accor- 
dons  avec  effusion  a vous,  chers  fils,  a vos  freres,  et  a tous  les 
fideles  dont  le  soin  vous  a ete  confie,  comme  temoignage  de  notre 
paternelle  et  speciale  bienveillance , la  benediction  apostolique, 
dans  toute  I’affection  de  notre  coeur.  Donne  a Rome,  pres  de 
Saint-Pierre,  le  7 Mai  1870. 

(L’Univers,  19  Mai  1870.) 

Vicariis  generalibus,  Canonicis , Clero  et  populo  Massiliensi  i.  — 
Ea  trepidis  in  adiunctis  ditionis  Nostrae  exceperanius  amoris  et  devo- 
tionis pignora  a religiosissima  hac  urbe  et  dioecesi,  ut  minime  dubi- 
taremus,  quin  ipsa,  dum  nonnulli  diversis  distrahuntur  opinionibus, 
sententiam  foveret  divinis  huius  S.  Sedis  praerogativis  obsequen- 
tiorem.  At  certe  nequivimus  alacritatem  non  mirari,  qua  Clems 
omnis,  plerique  e Proceribus,  et  magna  populi  pai’s  turmatim 
nomina  sua  Albo,  Nobis  ])er  dil.  filium  egregium  Baronem  de 
Roux  exhibito,  adscribere  voluerunt,  ut  aperte  testarentur,  qua 
Nos  prosequerentur  filiali  dilectione  et  observantia,  et  quanta  fide 
tenerent  ac  veuerarentur  in  Nobis  omnia  et  singula  privilegia  Petro 
largita  a Christo  Domino  hi  utilitatem  Ecclesiae.  Celeritas  ipsa, 
qua  tanti  moliminis  res  perfecta  fuit,  sicuti  luculenter  ostendit, 
quam  alte  insiderent  animis  proditi  sensus,  sic  praestantiorem  fecit 
Nobisque  iucundiorem  nobilissimam  hanc  signiticationem.  In  qua 
sane  studium  animadvertimus  ea  urbe  dignum,  quae  ab  ipso  chri- 
stianarum  rerum  exordio  perfusa  fuit  Evangelii  lumine,  quaeque 
suis  moenibus  excepisse  fertur  „Amicum“  Christi,  miramque  et 
plane  coelestem  vitam  diu  suspexisse  illius,  quae  „dilexit  multum“, 
et  in  eius  sodalibus  iam  turn  habuisse  specimen  quoddam  coeno- 
biticae  vitae.  Quae  sane  avitae  fidei  et  caritatis  commendatio  eo 
splendidior  fulget  in  vobis,  quod  uec  convelli,  nec  restingui,  nee 
infirmai-i  potuerit  vel  a saevissimis  diuturnisque  praeteriti  seculi 
perturbationibus , vel  a crebris  commotionibus  aevi  huius  nostri, 
vel  a periculosa  convenarum  totius  orbis  consuetudine , invecta  a 
fiorentissimo  commercio,  vel  demum  a perennibus  et  callidis  Eccle- 
siae osorum  machinationibus.  Quamobrem  dum  laeti  excipimus 
luculentum  istud  religiosi  affectus  vestri  testimonium,  gratulamur 
vobis,  quod  gloriam  ita  custodiatis  ac  exornetis  patriae  vestrae, 
quae  primogenita  Ecclesiae  filia  appellari  meruit,  ac  nemini  secun- 
dos  vos  esse  contendatis  in  observantia  et  amore  erga  hanc  Petri 
Cathedram,  quam  nobiliores  ex  Imperatoribus  et  Regibus  vestris 
Omni  prosequi  officio,  omnique  ope  iuvare  honori  sibi  duxerunt. 
Deus  vobis  semper  propitius  adsit,  avertat  a patria  vestra  errorum 
omnium  insidias  et  detrimenta,  confirmet  fidem  vestram,  et  cari- 
tatem  augeat,  vosque  suis  omnibus  muneribus  att'atim  accumulet. 
Nos  grati  animi  sensu  perciti  haec  vobis  adprecamur,  dum  superni 
favoris  auspicem  Nostiaeque  paternae  benevolentiae  testem  aposto- 
licam benedictionem.  . . . Datum  Romae  die  27.  lunii  1870. 

(La  Civilta  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  XI.  p.  229.) 

Episeopo  Pictaviensi.  — Ita  scripta  tua,  Venerabilis  Prater,  ita 
tui  episcopatus  acta,  ita  studium  atque  opera  a te  hie  expediendis 
ac  provehendis  oecumenici  Concilii  rebus  adhibita  exploratum  fecere 
Nobis  quid  sentias,  quomodo  sis  affectus  in  hanc  Sedem,  qua 
doctrina  jiopulum  tuum  euutrire  soleas,  ut  mirum  Nobis  contingere 
non  potuerit  Clerum  a te  institutum,  populumque  ab  eo  educatum, 
crebris  et  amantissimis  literis  ^ significare  Nobis  voluisse,  non  modo 
demissum  obsequium  suum  addictissiniamque  voluntatem , sed  et 
desiderium,  quo  flagrat,  ut  pi-aerogativae  supremo  Ecclesiae  rectori 
divinitus  tributae  explicatius  declarentur  a sancta  Synodo,  fidelibus- 
que  credendae  proponantur  ilia  munitae  auctoritate,  quae  omnem 
amoliatur  et  disceptandi  et  dubitandi  facultatem. 

Non  idcirco  tamen  minus  accepta  fuere  Nobis  huius  absolutis- 
simae  devotionis  testimonia ; imo  eo  pretiosiora  et  gratiora  fuerunt, 
quo  penitiore  e corde  elicita  et  quo  communiore  concordia  tibi  com- 
missa,  ut  per  te  Nobis  exhibita  docerent  non  aliam  esse  singulorum 
mentem,  non  alios  affectus  in  hanc  Petri  Cathedram,  quam  tuos. 

Tibi  itaque  et  iis  gratulamur;  et  utrisque  pergratum  profi- 
temur  animum.  A te  vero  id  nuntiari  cupimus  universis,  ut  per 
quern  eorum  officia  ad  Nos  pervenerunt,  per  euni  quoque  discant, 
qua  iucunditate  et  amore  ilia  exceperimus. 

Coelestium  vero  donorum,  quae  toti  dioecesi  tuae  affatim  ad- 
precamur, auspicem  et  praecipuae  Nostrae  benevolentiae  pignus 


* * Cf.  supra  p.  1458. 

^ * Cf.  supra  literas  Vicarii  generalis  p.  1462  d. 


‘ * Cf.  supra  p.  1450  b. 


■ * Cf.  supra  p.  1438  b. 


1533 


Doc.  hish  IV.  Temp.  Cone.  7.  Nonnullae  SS.  Pontificis  epistolae.  Doc.  493. 


1534 


esse  volumus  apostolicam  benedictionem , quam  tibi,  Venerabilis  a 
Frater,  nniversoque  Clero  et  populo  tuo  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  11.  lulii  1870. 

(Oeuvres  de  Monseigneur  I’Eveque  de  Poitiers.  T.  VI.  p.  587  ss.) 

Episcopo  Tarvisino.  — Obsequentissimae  in  Ros  dilectionis  signi- 
ficationes  ac  fausta  vota,  munusque  et  cannina  Capituli  Catbedralis 
Ecclesiae  tuae,  parochorum,  aliorum  sacerdotum  et  fidelium  adeo 
splendide  referunt  unitatem  mentinm  et  affectuum,  plenissimamque 
omnium  huic  Petri  Cathedrae  devotionem  ac  incensum  desiderium 
honoris  eius  et  apertioris  divinarum  ipsius  praerogativarum  declara- 
tionis,  ut  inter  addictissimas  Nobis  dioeceses  nemini  secundam  cen- 
seri  tuam  debeamus.  Cuius  sane  unanimitatis  pretium  inde  etiam 
augetur,  quod  omnibus  persuasum  esse  videamus,  eosdem  prorsus 
erga  Nos  esse  Pastoris  sui  sensus,  istosque  Nobis  ita  exploratos 
ducere,  ut  filialis  pietatis  testimonia  per  ipsum  exhibita  iucundiora 
quoque  Nobis  fieri  posse  arbitrentur.  Nec  iramerito  sane  in  hac 
Tersantur  sententia : cum  publicae  concioiies  tuae,  firmitas  in  tuen- 
dis  Ecclesiae  legibus,  et  huiusce  S.  Sedis  iuribus  propugnandis, 
polemica  scripta  a te  typis  commissa,  opera  Concilii  rebus  naviter  b 
impensa,  recensque  demum  lucubratio  tua  adversus  assertam  un- 
animis  suffragii  necessitatem  in  synodalibus  definitionibus  per  iugem 
factorum  seriem  quolibet  argumento  eloquentiorem  eos  docuerint, 
aptiorem  apud  Nos  et  acceptiorem  nancisci  se  vix  posse  mentis 
affectuumque  suoruni  sequestrem  et  interpretem.  Significato  itaque 
ipsis,  gratissima  Nobis  fuisse  eorum  officia,  potissimum  per  te  Nobis 
exhibita,  et  e studio  propensissimarum  voluntatum  Nos  esse  metitos 
muneris  oblati  pretium.  Quoniam  vero  copiosam  caritatis  .suae  merce- 
dem  universis  adprecamur,  huius  auspicem  ac  simul  praecipuae  bene- 
volentiae  Nostrae  gratique  animi  testem  nuncia  clero  populoque  tuo 
benedictionem  apostolicam.  . . . Datum  Romae  die  11.  lulii  1870. 

(L’  Unitli  Cattolica.  1870.  p.  807.) 

Parochis  Dioec.  Aretinae.  — Nihil  Nobis  iucundius,  nihil  prae- 
sentibus  adiunctis  opportunius,  nihil  efficacius  ad  felicem  rerum 
exitum  comparandum  pia  ilia  consociatione,  quam  inter  vos  ceterum- 
que  clerum  et  fideles  curae  vestrae  creditos  iniistis,  ad  imploran- 
dam  ab  Omnipotenti  per  crebram  divinae  Hostiae  oblationem,  quo- 
tidianumque  populi  ad  sacram  mensam  accessum,  lucem  atque 
opem  nobis  et  ven.  fratribus  nobiscum  congregatis  necessariam; 
ut,  quae  in  religionis  nostrae  sanctissimae  incromentum,  Ecclesiae 
decorem  ac  utilitatem,  et  in  animarum  salutem  definienda  sint  aut 
decernenda,  perspicere  ac  perficere  valeamus.  Adeo  enim  errorum 
tenebrae  orbem  late  occuparunt,  adeo  monstruosae  doctriuae  per- 
verterunt  mentes,  omniaque  suffoderunt  divini  et  humani  iuris 
fundamenta,  adeo  commoverunt  ubique  familiara  humanam,  ut 
divina  tantum  virtus  huiusmodi  mala  protligare,  veritatis  lucem 
reducere,  sacra  in  pristinum  honorem  revocare,  iustitiae  leges  re- 
stituerc,  ordinem  ubique  turbatum  instaurare  iam  possit.  lamvero 
cum  multum  valeat  deprecatio  iusti  assidua,  et  oratio  humiliantis 
se  nubcs  penetret,  nec  discedat,  donee  Altissimus  aspiciat;  vali- 
dissimo  isto  subsidio  a vobis  oblato  magnopere  delectamur,  et  ab 
ipso  mirifice  exornari  censemus  atque  augeri  pretium  stipis,  quam 
ei  rursus  adiicere  voluistis.  Pergratum  itaque  vobis  profitemur 
animum,  Deumque  roganius,  ut  uberius  in  vos  semper  efi'undat 
spiritum  gratiae  et  precum,  votisquo  vestris  obsecundans  conspec- 
tum  vobis  optatissimi  illius  concedat  eventus,  quem  tarn  impense 
maturare  conamini.  Interim  vero  superni  favoris  auspicem  nostrae- 
que  paternae  benevolentiae  pignus  excipite  benedictionem  apo- 
stolicam. . . . Datum  Romae  die  11.  lulii  1870. 

(Voti  del  Clero  Italiano  per  la  definizione  dommatica  dell’  Infalli- 
bility. Pontificia.  Torino  1870.  Vol.  3.  p.  236.) 

Episcopo  Capiitaquensi  et  Vallensi.  — Tuis  literis  die  30.  clapsi 
lunii  datis  Nobis  obsoquium  exhibes  tuae  dioecesis  Cleri,  qui  to 
interpreto  uti  voluit,  ut  suam  erga  Nos  et  hanc  Ap.  Sedem  ob- 
servantiam  et  amorem  testaretur.  Ex  ipsis  autem  porlibenter 
agnovimus  egregiam  ij)sius  Cleri  voluntatem,  qui  ad  ea  reverenter 
excipienda,  quae  ab  Oec.  Vaticano  Concilio  docreta  ac  definita 
fuerint ,,  se.se  promtum,  paratum  , atque  obsequentem  profitetur; 
quae  eiusdem  pietas  co  gratior  Nobis  accidit,  (piod  ab  ca  fide  et 
religionis  zelo  dimanat,  quae  nullis  impiorum  f'allaciis  et  artibus 
imminuta  viget  in  eiusdem  cleri  ordine  ac  illibata  perseverat.  TIinc 
est,  ven.  frater,  quod  Nos  gaudemus,  singulares  ac  paternos  cari- 


tatis Nostrae  sensus  erga  hanc  praecipuam  tui  gregis  partem  de- 
clarare;  gratoque  insuper  complectimur  animo  piarum  officia  lar- 
gitionum,  quas  idem  Clerus  una  cum  aliis  tuae  dioecesis  fidelibus 
in  obsequium  huius  Ap.  Sedis  suae  fidei  testificationibus  adiecit. 
Tuum  itaque  erit,  ven.  frater,  Nostrae  dilectionis  et  benevolentiae 
partes  apud  eundem  sacrum  tuae  dioecesis  oi’dinem  obire,  eumque 
monere,  nihil  Nobis  magis  cordi  esse,  quam  ut  sacerdotalis  digni- 
tatem muneris  praeclaris  zeli  operibus  curandaque  animarum  salute 
alacriter  tueri  contendat.  In  hunc  finem  ipsi  divinae  gratiae  au- 
xilia  ab  Omnipotenti  Deo  suppliciter  imploramus,  ac  huius  praesidii 
solidaeque  felicitatis  auspicem  apostolicam  benedictionem.  . . . Da- 
tum Romae  die  13.  lulii  1870. 

(L’ Unity  Cattolica.  1870.  p.  922.) 

Canonicis  Metropolitanae  Ecclesiae,  parochis,  professorihiis  et  pres- 
hyteris  lanuensihus.  — Quamvis  obsequentissimis  atque  amantissimis 
verbis  significavissetis  fidem  vestram  quoad  divinas  apostolicae 
huius  Sedis  praerogativas , et  desiderium,  quo  flagrabatis,  ut  cla- 
I’ius  ipsae  et  firmius  assererentur  ab  oecumenici  Concilii  aucto- 
ritate;  non  ino])portunum  tamen  nec  inutile  duximus  rursum  vos 
priora  vota  diserte  confirmasse , dum  contrariae  vulgabantur  opi- 
niones  ab  ephenieride,  liberalium,  ut  aiunt,  doctrinarura  propugna- 
ti’ice,  ne  ullo  modo  participes  earum,  aut  saltern  incuriosi  lectures 
existimari  possetis.  Quae  sane  reclamatio  vestra  acceptior  etiam 
Nobis  inde  fuit,  quod  accesserit  improbationi  egregii  Praesulis 
Vicarii  vestri  capitularis;  quippe  sic  praetulit  eum  sententiarum 
et  affectuum  consensum,  qui  necessarius  semper,  nunc  praesertim 
aperte  est  ostendendus,  cum  dirempta  quaestio  nihil  inter  veri- 
tatem  et  errorem  medium  reliquit,  et  sublato  fuco  studii  concor- 
diae,  eff'ugiiscj[ue  interclusis,  ita  discriminavit  aciem,  ut  unusquis- 
que  cuius  sit  prodere  cogatur.  Iterates  itaque  significationes  vestras 
perlibenter  excepimus;  easque  futures  esse  confidimus  non  modo 
fomitem  arctioris  inter  vos  et  cum  venerabili  Praesule  vestro  nexus, 
sed  etiam  illicem  aliis,  qui  nonduni  plane  praeiudicatas  abiecerint 
opiniones  sues,  si  ejui  sunt,  ut  in  unum  tandem  cor  vobiscum  co- 
eant  et  in  unam  animam.  Id  a Patre  luminum  ex  animo  poscimus, 
dum  favoris  eius  auspicem,  et  paternae  Nostrae  benevolentiae  pignus 
apostolicam  benedictionem.  . . . Datum  Romae  die  28.  lulii  1870. 
(La  Civilty  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  XI.  j)-  608  sq.) 

Clero  Anyliae  et  Scotiae  b — Licet  gratulati  iam  simus  West- 
monasteriensi  Clero  de  unanimi  et  absolutissima  devotione  sua 
huic  Sanctae  Sedi,  deque  desiderio  ac  studio,  quo  declarari  aper- 
tius  ex])etebat  firmiusque  asseri  a Sancta  Synodo  divinas  eius  prae- 
rogativas nequimus  tamen  iisdem  de  camsis  novam  animo  non 
concipere  laetitiam,  dum  non  unius  dioecesis,  quantumvis  amplae, 
sed  universum  Angliae  Scotiaeque  clerum  in  eamdem  sententiam 
eosdemque  affectus  convenire  perspicimus.  Quod  in  votis  vobis 
erat,  dilecti  Filii,  (piod  precibus  implorabatis  a Deo,  quod  a sancta 
Synodo  postulabatis,  id  demum,  afflante  Spiritu  Sancto,  factum  est ; 
et  sicuti  per  id  dirempta  fuerunt  opinionum  dissidia,  reiecta  ad- 
versa  sophismata,  et  sancita  praeteritorum  saeculorum  tides,  sic 
confirmatum  fuit  fundamentum  cuiusvis  moralis  ordinis,  auctoritas, 
quo  concusso  et  everso  tanta  in  humanam  societatem  irrepsit  per- 
turbatio.  Quoniam  itaque  vobis  maxime  res  est  cum  illis  qui, 
sacrae  auctoritatis  principio  reieeto , in  earn  inciderunt  opinionum 
confusionem  et  dissensum,  ut  iam  non  audiat  unusquisque  vocem 
proximi  sui,  futurum  confidimus,  ut  vos  per  istam  definitionem 
d arctius  quoque  coniuncti  cum  visibili  capite  Ecclesiae,  dum  prae- 
fertis  simul  et  veluti  digito  in  hoc  eventu  commonstratis  unitatem 
eius  et  vigorem,  efficacius  et  utilius,  coelcsti  iuvante  gratia,  discu- 
tiendis  eorum  erroribus  animisque  reducendis  ad  voritatem  adlaborare 
possitis.  Hoc  zelo  et  caritati  vestrae,  hoc  terrae  olim  religione  claris- 
simae  toto  corde  ominamur;  et  interim  superni  favoris  auspicem  pa- 
ternaeque  Nostrae  benevolentiae  pignus  apostolicam  benedictionem 
vobis  peramanter  impertimus.  Datum  Romae  die  28.  lulii  1870. 
(La  Civilty  Cattolica  1.  c.  p.  599  sq.) 

Franciscus  Mercurelli,  secrctarius  brevium,  SS.  Pontificis  mandato 
has  literas  dat  ad  Revihum  Flavium  Chigi,  nuntium  Apost.  Parisiensem  : 

A Son  Excellence.  Mgr  Flavio  Chigi,  archevcque  de  Myre, 
nonce  apostolique  d Paris. 

Illustrissime  et  reverendissime  Seigneur, 

Sa  Saintete  re^oit  chaque  Jour,  de  tons  cotes  et  particuliere- 
ment  de  la  France,  des  Adresses  on  s’affirme  la  croyance  a I’in- 


‘ * Della  unanimity  dei  suffragi  nei  decreti  dogmatici  dei  Concilii 
ecumenici  per  Mgr.  Fred.  Maria  Zinelli,  Vescovo  di  Treviso.  Torino  1870. 


‘ * Cf.  supra  doc.  485.  p.  1516. 


^ * Cf.  supra  doc.  483.  p.  1515. 


1535 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1536 


faillibilite  pontificale  dans  les  definitions  ex  cathedra  touchant  la  a 
foi  et  les  moeurs,  et  ou  Ton  demande  instamraent  que  ce  privilege 
accorde  pour  le  bien  de  I’Eglise  a son  supreme  hierarque,  dans 
la  personne  du  prince  des  apotres,  soit  erige  en  dogme  de  foi. 

Le  Saint-Pere  ne  peut  que  se  rejouir  de  voir  cette  pieuse  doctrine, 
que  pendant  tant  de  siecles  personne  ne  mettait  en  doute,  aujour- 
d’hui  si  ouvertement  affirmee  et  repandue  dans  le  clerge  et  le 
peuple  Chretien. 

C’est  pourquoi  it  a daigne  repondre  par  des  paroles  de  re- 
connaissance a un  tres  grand  nombre  de  ces  manifestations;  mais 
elles  se  multiplient  de  telle  sorte  qu’il  devient  tout  a fait  impos- 
sible de  rendre  en  particulier  le  temoignage  qu’il  merite  a chacun 
des  corps,  a chacune  des  reunions  dont  la  piete  ofire  ces  humbles 
suppliques.  Voulant  cependant  donner  satisfaction  en  quelque 
maniere  a son  affection  paternelle  envers  tons  et  leur  faire  con- 
naitre  quel  prix  il  attache  a ces  temoignages  de  foi  et  de  devoue- 
ment,  le  Saint-Pere,  par  I’organe  du  secretaire  soussigne,  charge 
Votre  Seigneurie  illustrissime  et  reverendissime  de  prendre  les 
moyens  convenables  pour  que  le  clerge  de  France  sache  combien 
sont  agreables  a Sa  Saintete  ces  marques  de  devouement  filial  et  b 
en  meme  temps  pour  que  tons  aient  I’assurance  qu’Elle  fait  tenir 
exactement  compte  de  ces  Adresses,  manifestations  eclatantes  du 
sentiment  de  la  famille  catholique,  par  ceux  qui  sont  charges  de 
mettre  en  ordre  et  de  conserver  ce  qui  se  rapporte  aux  matieres 
dont  s’occupe  le  sacre  Concile  oecumcnique. 

Le  soussigne,  en  accomplissant  I’ordre  qu’il  a regu,  est  heu- 
reux  d’avoir  cette  occasion  d’offrir  a Votre  Seigneurie  illustrissime 
et  reverendissime  I’liommage  de  sa  veneration  devouee  et  de  se  dire, 

De  Votre  Seigneurie  illustrissime  et  reverendissime,  le  tres 
humble  et  respectueux  serviteur, 

Francois  Mercurelli, 

Secretaire  des  Brefs  aux  princes. 

(L’Univers,  20  Juin  1870.) 

494. 

Nonnullae  SS.  Pontificis  literae  ad  eos,  qui  scripta  de  rebus  ad  Con- 
cilium spectantibus  ediderunt. 

Ad  P.  luliuin  Jacques,  Congr.  SS.  Red.,  auctorem  libri,  cuius  c 
titulus:  „Du  Pape  et  du  Concile,  ou  doctrine  complete  de  S.  Alphonse 
de  Liguori  sur  ce  double  sujet.  Traites  traduits,  classes  et  annotds 
par  le  P.  Jules  Jacques  de  la  Congregation  du  Tr6s-saint  R6dempteur.“ 

Dilecte  Fili,  salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Cum  ad  sacrae  traditionis  intellectum  et  confirmationem  pluri- 
mum  ea  doctrina  valeat,  quae  eximia  sanctitate  exornata,  omnem 
a se  repellit  praeiudicatae  mentis  suspicionem,  et  pignus  quoddam 
praefert  peculiaris  divini  auxilii;  utilissimum  prorsus  existimamus 
laborem,  quo  tu,  Dilecte  Fili,  uno  complecti  volumine,  ordinare, 
ac  adnotationibus  illustrare  studuisti  quidquid  sanctissimus  iuxta 
et  doctissimus  Praesul  Alphonsus  de  Ligorio  de  Romano  Pontifice 
et  Concilio  variis  temporibus  ac  voluminibus  edidit.  Cui  quidem 
utilitati  praeclara  quoque  opportunitas  accedit,  cum  ex  instauratis 
per  postrema  haec  tempera  errorum  toties  profligatorum  captioni- 
bus,  turn  ex  initae  nuper  oecumenicae  Synodi  adiuncto. 

In  hoc  enim  supremo  totius  Ecclesiae  conventu,  in  quo  po- 
tissimum  fulget  Petri  primatus,  magisterium,  ac  vis  ilia  divina, 
qua  Pastures  et  greges  Ecclesiarum  omnium,  veluti  lineas  centre,  ^ 
sibi  iungit  in  unum;  summopere  expedit  haberi  collecta  siraul  et 
digesta  quae  theologica  ratio  suadet,  quae  sacrae  Literae  docent, 
quae  tenuere  semper  et  constantissime  tradiderunt  haec  Aposto- 
lica  Sedes,  Concilia,  Doctores,  Patres  de  Romani  Pontificis  primatu, 
potestate,  praerogativis,  gravissimasque  praeterea  rationes,  quibus 
iamdiu  refutata  fuere  sophismata,  quae  novitatis  obducta  fuco, 
per  libellos  et  ephemerides  in  vulgus  coniiciuntur  ea  prorsus  con- 
fidentia,  ac  si  inaudita  forent  sapientiae  recentis  inventa. 

Quamobrem  acceptissimum  habuimus  librum  tuum  de  Pontifice 
et  Concilio,  tibique  gratulamur,  quod  istas  Episcopi  sancti  et  huic 
Petri  Cathedrae  addictissimi  lucubratioues  accurate  in  gallicam  lin- 
guam  conversas  pluribusque  illustratas  animadversionibus  edideris ; 
iisque  fructum  ominamur,  qui  sapientissimi  piissimique  Auctoris 
ac  tuo  proposito  et  desiderio  respondeat.  Auspicem  vero  divini 
favoris,  Nostrique  grati  animi  et  paternae  benevolentiae  testem, 
Apostolicam  Benedictionem  tibi  peramanter  impertimus. 

Romae,  die  5.  lanuarii  1870. 

(La  Civilti  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  IX.  p.  339.) 


Ad  sacerdotem  de  Segur,  auctorem  libri  de  Concilio. 

Bien-aime  Fils,  salut  et  benediction  apostolique. 

Vos  travaux  et  vos  ecrits  n’ont  d’autre  but  que  I’utilite  de 
I’Eglise  et  I’accroissement  de  la  religion,  comme  le  temoigne  haute- 
ment  votre  lettre  si  pleine  de  soumission  et  de  respect.  C’est  la 
ce  qui  Nous  a rendu  tout  particulierement  agreable  I’hommage  de 
votre  recent  opuscule  sur  le  Concile.  Rien  de  plus  utile,  en  effet, 
que  de  presenter  a cet  egard  au  peuple  une  juste  notion  des 
choses,  et  de  faire  ressortir  I’absurdite  des  prejuges  monstrueux 
que  Ton  entasse  chaque  jour  dans  son  esprit  avec  tant  d’astuce. 

Quant  a cet  ebranlement  des  esprits  qui  vous  affiige.  Nous 
n’en  sommes  nullemeut  emu.  Est-il  done  surprenant  que  les  puis- 
sances de  I’enfer , terrassees  toutes  les  fois  que  I’Eglise  entiere . 
s’est  reunie  centre  elles,  deploient  aujourd’hui  toutes  leurs  foi’ces 
centre  le  Concile  assemble? 

Voyant  que  les  trames  ourdies  par  les  mechants  ne  repon- 
dent  pas  assez  a leurs  voeux,  elles  dressent  des  pieges  aux  esprits 
honnetes  eux-memes;  elles  les  divisent  de  sentiments,  afin,  du 
moins,  de  tirer  parti  des  maux  qu’enfaute  la  dissension,  de  trainer 
les  choses  en  longueur  et  de  reculer  ainsi,  le  plus  possible,  le 
coup  fatal  auquel  elles  ne  sauraient  echapper. 

Mais  la  vertu  de  I’Esprit-Saint  est  avec  les  Peres  du  saint 
Concile;  ce  divin  Esprit  assiste,  dirige  de  son  souffle  les  Eveques 
reunis  au  nom  de  Jesus-Christ  autour  de  son  Vicaire.  Voila  pour- 
quoi Nous  ne  doutons  pas  un  instant  que  les  artifices  memes  de 
I’ennemi  ne  tournent  tot  ou  tard  a la  gloire  de  Dieu,  au  profit 
de  I’Eglise  et  au  plus  grand  bien  des  ames. 

Rappelons-nous  que  Pierre  fut  reprimande  pour  avoir  doute 
lorsqu’il  commengait  a eufoncer,  et  combattons  avec  d’autant  plus 
d’energie,  prions  avec  d’autant  plus  de  foi  et  de  perseverance  que 
les  circonstances  semblent  devenir  plus  critiques. 

A cet  effet.  Nous  appelons  sur  vous  de  tout  Notre  coeur 
I’abondance  de  la  grace,  et  comme  gage  de  cette  faveur,  comme 
temoignage  de  Notre  bienveillance  toute  particuliere , Nous  vous 
donnons  avec  grand  amour  la  benediction  apostolique. 

Donne  a Rome,  pres  Saint-Pierre,  le  22  Janvier  1870. 

(L’Univers,  13  Fevrier  1870.) 

Epistola,  mandato  SS.  Pontificis  data  ad  Dominum  de  Cabri^res, 
Vicarium  generalem  Nemausensem,  auctorem  operis:  „Reflexion3  sur 
la  lettre  ‘ de  Mgr  I’Eveque  d’Orleans.“ 

Perillustris  et  adm.  Rnde  Due,  Dne  Obsme, 

Animadversiones  tuae  in  epistolam  Illfni  et  Rihi  Aurelianensis 
Episcopi  ad  Clerum  acceptae  plane  fuerunt  Sanctissimo  Domino, 
Pio  IX.  Vidit  enim  in  ipsis  luculentum  fidei  tuae  et  obsequii 
erga  Apostolicam  Sedem  testimonium;  et  nequivit  non  delectari 
urbana  ilia  firmitate,  (jua  dum  communem  constantemque  gentis 
tuae  et  catholicorum  sententiam  per  argumenta  et  auctoritatem 
propugnabas,  adversarum  simul  perstringebas  captionum  inani- 
tatem,  istisque,  non  illi,  tribuendam  ostendebas  incitatam  animorum 
perturbationem , quam  omnes  dolemus.  Lucubrationi  itaque  tuae 
ominatur,  ut  hanc  compescere  valeat  et  sedare;  divinique  favoris 
auspicem  et  paternae  benevolentiae  suae  pignus  Apostolicam  tibi 
Benedictionem  peramanter  impertit. 

Ego  vero  mei  muneris  functione  libentissime  utor,  ut  pecu- 
liaris gratulationis  meae  et  aestimationis  officia  tibi  exhibeam,  cui 
adprecor  a Deo  fausta  omnia  et  salutaria. 

Tui,  Perillustris  et  adm.  Rnde  Dne,  Dne  Obsme,  addictiss. 
obseq.  famulus, 

Franciscus  Mercurelli, 

SS.  D.  N.  ab  epistolis  latinis. 

Romae,  12.  Febr.  1870. 

(La  Civiltli  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  X.  p.  228.) 

Ad  Henr.  Ramifere  S.  I.,  auctorem  libri:  „Les  doctrines  romaines 
sur  le  libdralisme  envisag^es  dans  leurs  rapports  avec  le  dogme  chr6- 
tien  et  avec  les  besoins  des  soci6t4s  modernes“;  et  alterius:  ,jLes  con- 
tradictions de  Mgr  Maret.“ 

Dilecte  Fili,  salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Quam  amarum  sit  reliquisse  Dominum  legisque  eius  suave 
iugum  excussisse  passim  nationes  experiuntur.  Utinam  resipiscerent 


‘ * Observations  a son  Clerg6,  11  Nov.  1869. 


1537 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  7.  Nonnullao  SS.  Pontificis  epistolae.  Doc.  493.  494. 


1538 


et  redireut  ad  cor;  illis  certe  cum  hac  sapientia  omnia  bona 
pariter  obvenirent.  Verum  ipsae  non  intelligentes  humanae  socie- 
tati  neminem  fundamentum  aliud  ponere  posse  praeter  illud,  quod 
positum  est  a divino  eius  Auctore,  stulte  iamdiu  huic  suffodiendo 
adlaborant;  ratae  nec  perfici  earn  posse,  nec  ad  plenam  adduci 
felicitatem,  nisi  commenta  sua  priori  fundamento  subducto  suf- 
fecerint.  Sociali  propterea  aedificio  substruunt  libertates  quasdam, 
quarum  si  originem  expenderent  et  malignam  indolem,  exitiosos- 
que  considerarent  fructus  ubique  gliscentes,  facile  intelligerent  se 
tanto  labore  verum  parare  regressum,  perpetuam  alere  pertur- 
bationum  causam,  abiectam  sibi  quaerere  servitutem,  et  omnium 
malorum  cumulum  in  suum  caput  congerere.  Cum  itaque  e con- 
spectu  lemmatis  aliquot  capitum  operis,  quod  inscripsisti : Les 
doctrines  romaines  sur  le  liberalisme  envisagees  dans  lews  rapports 
avec  le  dogme  chretien  et  avec  les  besoins  des  sociHes  modernes, 
comperimus  hac  de  re  serio  te  egisse ; gratulamur  tibi  quod  veri- 
tates,  permultis  quidem  ingratas,  sed  plane  necessarias  exsolvendis 
ab  errore  animis  gravioribusque  mails  praevertendis , libere  ac 
fidenter  oculis  omnium  obieceris;  tuaeque  lucubration!  ominamur, 
ut  si  minus  caecos  et  duces  caecorum,  quod  sperandum  omnino  b 
non  est,  caecutientes  saltern  illustret,  et  acuat  caeterorum  obtu- 
tum.  Gratum  vero  tibi  profitemur  animum,  cum  ob  volumen 
istud,  turn  etiam  ob  coniunctim  oblatam  refutationera  vulgatissimi 
operis;  in  qua  sagaciter  auctoris  armis  usus,  sic  eum  secum  com- 
misisti,  ut,  citra  alienam  operam,  suis  ipse  manibus  proprium  sub- 
verteret  aedificium.  Paternae  idcirco  benevolentiae  Nostrae  testem, 
ac  simul  divini  favoris  auspicem  Benedictionem  Apostolicam  tibi 
peramanter  impertimus. 

Datum  Romae,  die  22.  lanuarii  1870. 

(La  Civilta  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  IX.  p.  606  sq.) 

Ad  Abbatem  Prosp.  Gueranger,  O.  S.  Ben.,  auctorem  operis : „De 
la  monarchie  pontificale  k propos  du  livre  de  Mgr  I’Eveque  de  Sura.“ 

Dilecte  Fili,  salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Dolendum  profecto  est,  dilecte  Fili,  nonnullos  esse  inter  catbo- 
licos,  qui,  dum  hoc  nomine  gloriantur,  vitiatis  penitus  imbuti  prin- 
cipiis,  adeo  praefracte  istis  adbaerent,  ut  non  modo  plane  subiicere  c 
nesciant  intellectum  adverse  huius  sanctae  Sedis  iudicio,  communi 
etiam  Episcoporum  assensu  et  commendatione  roborato:  sed  imo 
censentes,  societatis  humanae  progressum  et  felicitatem  illis  omnino 
niti,  Ecclesiam  inclinare  conentur  ad  sententiam  suam,  seque  solum 
sapere  arbitrati,  reliquam  omnem  catholicorum  familiam  aliter  sen- 
tientem  ultramontanae  partis  nomine  designare  non  erubescant. 

Quam  quidem  insaniam  eo  compellunt,  ut  divinam  ipsam  Ec- 
clesiae  constitutionem  refingere  aggrediantur  et  exigere  ad  recen- 
tiores  civilis  regiminis  modes;  quo  supremi  Rectoris  et  a Christo 
praepositi  facilius  deprimant  auctoritatem,  cuius  praerogativas  ex- 
pavescunt.  Quamobrem  perniciosas  quasdam  doctrinas  saepius  im- 
pi'obatas  audacter  in  medium  proferunt,  uti  indubias  aut  saltern 
plane  liberas;  corradunt  e veteribus  earum  propugnatoribus  cap- 
tiunculas  historicas,  mutila  scriptorum  testimonia,  calumnias  Ro- 
manis Pontificibus  affictas,  sophismata  quaevis,  eaque  omnia,  se- 
positis  omnino  solidis  argumentis,  quibus  centies  explosa  sunt, 
impudentissime  regerunt;  eo  spectantes,  ut  animos  commoveant, 
suaeque  factionis  homines  et  iraperitorum  vulgus  adversus  com- 
munem  caeterorum  sententiam  incitent.  d 

Quo  sane  incepto,  praeter  damnum  invectae  perturbationis 
fidelium , et  detractarum  ad  trivia  gravissimarum  quaestionum, 
insipientiam  audaciae  parem  deplorare  cogimur.  Nam,  si  firmiter 
cum  caeteris  catholicis  tenerent  oecumenicam  Synodum  a Spiritu 
Sancto  regi,  soloque  eius  afflatu  definire  ac  proponere  quae  cre- 
denda  sunt,  numquam  in  animum  inducerent,  vel  ea  definiri  posse 
uti  de  fide,  quae  revelata  revera  non  sunt,  aut  obsint  Ecclesiae, 
vel  humanas  artes  impedimento  esse  posse  Spiritus  Sancti  virtuti, 
quominus  ea,  quae  revelata  sunt  et  Ecclesiae  utilia,  definiantur. 
Vetitum  certe  non  ducerent,  ea  qua  decet  ratione,  proponi  Patri- 
bus  difficultates,  quas  huic  aut  illi  definition!  obstare  arbitrantur, 
ut  lucidior  e disceptatione  veritas  emergeret;  at  uno  huius  acti 
studio,  prorsus  abstinerent  ab  artibus,  quibus  captari  solent  in  comi- 
tiis  populi  suffragia,  tranquillique  et  reverentes  expectarent  super- 
nae  illustrationis  effectum. 

Utilissimam  igitur  operam  Ecclesiae  te  impendisse  censuimus, 
qui  praecipua  ex  eiusmodi  scriptis  refellenda  suscepisti,  eorumque 
simultatem,  violentiam  et  artes  ea  soliditate  demonstrasti , eo 

Coll.  Lac.  VII. 


nitore,  ea  sacrae  archaeologiae  scientiaeque  copia,  ut  plurima 
paucis  coraplexus,  praestigium  omne  sapientiae  abiudicaveris  iis, 
qui  sententias  involvebant  sermonibus  imperitis ; restitutaque  veri- 
tate  fidei,  iuris  et  historiae,  cultis  indoctisque  fidelibus  consulueris. 
Pergratum  itaque  tibi  ob  oblatum  volumen  profitemur  animum ; 
exitumque  faustum  et  amplissimura  ominamur  lucubration!  tuae. 
Eius  vero  auspicem  et  paternae  nostrae  benevolentiae  pignus  Apo- 
stolicam Benedictionem  tibi  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae,  die  12.  Martii  1870. 

(Ibid.  Vol.  X.  p.  222  sq.) 

Ad  sacerdotem  Dominic.  Gualco,  auctorem  libri:  „L’ infallibiliti 
del  Papa.“ 

Dilecte  Fib,  salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Tuae  erga  Nos  et  banc  Apostolicam  Sedem  pietatis  et  devo- 
tionis  testimonium  Nobis  exhibuerunt  tuae  literae  die  18.  huius 
mensis  ad  Nos  datae,  ac  illis  adiecta  lucubratio  italico  idiomate 
conscripta,  typisque  genuensibus  edita,  qua  illud  tibi  proposuisti, 
ut  irreformabile  apostolicae  Sedis  iudicium  in  fidei  morumque 
causis  definiendis,  propugnares,  et  quae  contra  banc  rem  oppo- 
nuntur,  constanter  refelleres.  Hoc  tuae  lucubrationis  munus  a te 
Nobis  oblatum,  quod  filialis  erga  Nos  et  banc  Petri  Cathedram 
observantiae  tuae  pignus  esse  cupis,  libenter  grateque  accepimus, 
ac  tuum  zelum  mentis  laudibus  comraendamus,  quo  nempe  ad- 
ductus,  in  id  operam  conferendam  putasti,  ut  firmitatem  illius 
Petrae  filiali  studio  defenderes,  in  qua  Christus  inexpugnabile 
posuit  Ecclesiae  suae  fundamentum.  Tuis  autem  votis,  quae  pro 
Nobis  ad  Deum  effundis,  dilecte  fili,  debitam  rependentes  vicem, 
divinam  Eius  maiestatem  adprecamur,  ut  tibi  semper  in  abun- 
dantia  caelestis  suae  gratiae  propitia  adsit,  teque  omni  vera  pro- 
speritate  laetificet ; omnium  demum  divinorum  munerum  auspicem 
et  paternae  Nostrae  benevolentiae  testem,  Apostolicam  Benedictio- 
nem tibi,  dilecte  fili,  toto  cordis  affectu  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae,  die  28.  Martii  anno  1870. 

(L’Univers  9 Mai  1870.) 

Ad  Lud.  Veuillot,  moderatorera  diarii  L’Univers. 

Dilecte  Fili,  salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Significationes  bias  ‘ devotionis  et  amoris , quas  proprio  et 
sociorum  tuorum  nomine  a te  factas  excepimus,  dum  amplam  a 
fidelibus  commissam  ephemeridi  tuae  stipem  nobis  offerebas,  ac- 
ceptissimas  quidem  habuimus;  nec  parum  ipso  munere  delectati 
sumus,  sive  uti  pignore  filialis  pietatis  plurimorum,  sive  etiam  uti 
fructu  certaminis  a te  iamdiu  pro  religione  et  hac  sancta  Sede 
suscepti.  Splendidius  tamen  istud  et  nobilius  fieri  Nobis  est  visum, 
cum  didicimus,  a popello  praesertim  et  ab  inope  Galliarum  Clero 
haec  Nobis  collata  fuisse  subsidia,  siquidem  eo  plures  in  hoc  opus 
convenisse  oportet,  quo  tenuiores  esse  debuerunt  singulorum  sym- 
bolae;  unde  patet,  antiquam  fidei  simplicitatem  vigere  in  pleris- 
que,  et  eiusmodi  esse  Clerum,  qui  arctae  animorum  cum  ista  veri- 
tatis  cathedra  coniunctioni  confirmandae  promovendaeque  naviter 
adlaboret.  Quare  vix  quidquam  suavius  contingere  Nobis  potest 
per  haec  tempera,  qui  moerentes  conspicimus,  quantum  gliscentes 
passim  errores  animabus  periculum  conflent,  et  quo  nisu  Ecclesiae  et 
sanctae  huius  Sedis  osores  filios  Nostros  a Nobis  divellere  conentur. 

Quamobrem  gratulamur  tibi  sociisque  tuis  ob  faustum  labo- 
rum  vestrorum  exitum;  gratulamur  illis,  qui  eos  in  propriae  pie- 
tatis confirmationem  convertunt;  gratulamur  Clero,  qui  eorum 
vestroque  proposito  adstipulatur  exemplo  zeloque  suo ; et  omnibus 
mercedem  religione  sua  et  caritate  dignam  adprecamur.  Divini 
vero  favoris  auspicem  paternaeque  Nostrae  benevolentiae  pignus 
tibi,  dilecte  fili,  sociis  familiaeque  tuae  ac  ceteris,  quos  commen- 
davimus,  Benedictionem  Apostolicam  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae,  die  19.  Maii  1870. 

(L’Univers,  30  Mai  1870.) 

Ad  Raym.  Bianchi,  Ord.  Praed.,  auctorem  libri:  „De  Constitutioue 
mouarchica  Ecclesiae  et  de  infallibilitate  Romani  Pontificis  iuxta  D.  Tho- 
mam  Aquinatem  eiusque  scholam  in  Ord.  Praedicatorum.“  ^ 

Dilecte  Fili,  salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Porlibenter  equidem,  dilecte  Fili,  compressam  viderainus  ab 
altcro  0 tui  Ordinis  Alumnis  audaciam  ephemeridis,  quae  vul- 

* * Cf.  supra  p.  1469  c.  d.  ^ * Cf.  supra  p.  1520  b. 

97 


1539 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1540 


gaverat,  neminem,  ante  clarissimum  Ecclesiae  lumen  Thomam 
Aquinatem,  apud  vos  asseruisse  nescium  erroris  Romanum  Ponti- 
ficem  ex  cathedra  docentem;  ipsum  vero  id  tradidisse  spuriis  fre- 
tum  Graecorum  testimoniis,  totamque  postea  eius  scholam,  pecu- 
dum  more,  Magistri  vestigia  secutam,  eamdem  propugnasse  nutan- 
tem  sententiam  et  fundamento  carentem.  Libentius  tamen  videmus, 
te  e rei  cortice  ad  ipsam  medullam  progressum  ex  eodem  Angelico 
Doctore  iugique  discipulorum  eius  serie  deprompsisse  argumenta 
spectantia  constitutionis  Ecclesiae  indolem  Romanique  Pontificis 
praerogativas , iliaque  scite  studioseque  conquisita  ea  disposuisse 
et  ordinasse  industria , quae  in  hoc  themate  absolutum  veluti 
doctrinae  corpus  et  adeo  compactum  oculis  subiiciat,  ut  dum,  quae 
Vir  sanctissimus  docuit,  clarius  et  fusius  explicata  cernuntur  a 
discipulorum  commentariis , novum  vicissim  robur  istis  additum 
conspiciatur  a tanti  praeceptoris  auctoritate.  Quam  sane  eo  maioris 
facimus,  quod  eximia  et  prorsus  angelica  sanctissimi  huius  viri 
doctrina  ab  ipso  Christo  Domino  commendata  feratur;  et  facta 
testantur,  Ecclesiam  in  Oecumenicis  Conciliis  post  illius  obi  turn 
habitis  tantum  detulisse  scriptis  eiusdem,  ut  sententiis  inde  ductis 
et  saepe  etiam  verbis  usa  fuerit,  sive  ad  elucidanda  Catholica 
dogmata,  sive  ad  erumpentes  errores  conterendos.  Non  uno  autem 
nomine  collectionem  istam  tuarn  opportunam  utilemque  censemus. 
Praeterquam  enim  quod  omnes  subiectae  materiae  partes  attingat 
ac  illustret,  et  quotquot  in  ea  difficultates  excitantur,  diremptas  ex- 
hibeat,  ita  ut,  lucubratione  perlecta,  liceat  animadvertere  cum 
Ecclesiaste,  nihil  stih  sole  novum,  nec  valet  quisquam  dicer e:  ecce 
hoc  recens  est:  iam  enim  praecessit  in  saeculis,  quae  fuerunt  ante  nos : 
expers  praeterea  sit  [/.  est]  omnis  suspicionis  commotae  mentis  et 
abreptae  a quaestionis  aestu,  cum  tota  ferme  constet  ex  scriptorum 
sententiis,  qui  iamdiu  ex  humanis  rebus  excesserunt.  Gratulamur 
itaque  tibi,  quod  ad  tuendam  vetustatem,  soliditatem  et  constan- 
tiam  doctrinae  angelici  Magistri  tui  eiusque  scholae  immanem  hunc 
laborem  susceperis;  siquidem  dum  te  propositum  tuum  assecutum 
esse  videmus,  non  parum  lucis  ab  opere  huiusmodi  conferendum  esse 
arbitramur  ad  discutiendas  obiectionum  nebulas  mentibus  offusas. 

Hunc  idcirco  tibi  faustum  ominamur  exitum;  et  grato  ex- 
cipientes  animo  volumen  oblatum,  divini  favoris  auspicem  et  p.a- 
ternae  Nostrae  benevolentiae  pignus  Apostolicam  Benedictioncm 
tibi  totique  Praedicatorum  Ordini  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae,  die  9.  lunii  anno  1870. 

(La  Civiltk  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  XI.  p.  82.) 

Ad  Georgium  Ward,  editorem  periodic!  Buhlin  Beview  b 
Dilecte  Fili,  salutem  et  Apostolicam  Benedictioncm. 

Gratulamur  tibi,  dilecte  Fili,  quod  in  filiorum  Dei  lucem  vo- 
catus,  idem  lumen  aliorum  mentibus  offundero  certes,  et,  in  gre- 
mium  sauctae  Matris  Ecclesiae  receptus,  sanctitatem  eius  osten- 
dere  et  illustrare  studeas,  supremique  eiusdem  Pastoris  divinam 
asserere  auctoritatem , vindicare  praerogativas , iura  omnia  tueri. 
Nobilitatem  in  hoc  videmus  animi,  qui  ad  veritatem  mature  com- 
pulsus  examine,  eo  incensiore  illius  flagrat  amore,  quo  maiore 
contentione  illam  est  adeptus;  et  eo  impensiore  nisu  beneficium 
acceptum  latius  porrigere  satagit,  quo  miseriorem,  propria  doctus 
experientia,  censet  errantium  conditionem.  Indefessus  autem  labor, 
quo  pluribus  abhinc  annis  dona  omnia  ingenii,  scientiae,  erudi- 
tionis,  eloquentiae  tibi  a Domino  largita,  confers  ad  religionis  nostrae 
sanctissimae  et  huius  Apostolicae  Sedis  causam  propugnandam, 
fidem  perspicue  praefert  inditam  menti  tuae  et  charitatem  in  tuo 
corde  dilfusam,  quibus  urgeris  ad  redimendum  praeteritum  tern- 
pus,  et  certamen  imprudenter  alias  pro  errore  fortasse  commissum 
rependendum  per  alacrem  ac  strenuam  veritatis  defensionem.  Quo- 
niam  vero  merces  fidelis  paratur  seminanti  iustitiam,  et  qui  ad 
earn  erudiunt  multos,  fulgebunt  quasi  stellae  in  perpetuas  aeterni- 
tates,  dum  te  tuum  ita  sertum  texere  gaudemus,  te  simul  hortamur, 
ut  instes  proposito  tuo,  et  impigre  praeliari  pergas  praelia  Domini, 
quo  et  plures  semper  ad  viam  veritatis  adducas  et  splendidius  tibi 
compares  aeternae  gloriae  pondus.  Necessarias  idcirco  ad  hoc  vires 
tibi  ominamur,  copiosaque  adprecamur  gratiae  coelestis  auxilia  et 
fausta  omnia;  eorumque  auspicem  et  paternae  Nosti’ae  benevolen- 
tiae pignus  Apostolicam  Benedictioncm  tibi  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae,  die  4.  lulii  anno  1870. 

(Ibid.  p.  601.) 


^  *  * Similes  literae  datae  sunt  ad  Herbert.  Vaughan , directorem 
periodic!  Tablet  (cf.  La  Civilta  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  XI.  p.  602.) 


a 495. 

Orationes  quaedam  a SS.  Pontifice  tempore  Concilii  habitae  b 

D.  9.  Ian.  1870.  — Pii  IX.  oratiuncula  ad  magnam  (1200 — 1500)  ho- 

minum  multitudinem  ad  audientiam  admissorum. 

J’ai  resolu  aujourd’hui  de  rester  a cette  place  pour  deux 
raisons : d’abord  parce  que  le  Pape  est  fatigue  (il  a tant  de  choses 
a faire,  le  Pape),  ensuite  parce  que  vous  etes  bien  nombreux,  et 
qu’en  parlant  a chaque  famille  pendant  une  ou  deux  minutes  seule- 
ment,  il  me  faudrait  bien  du  temps  pour  faire  le  tour. 

Vous  etes  venus  ici  pour  deux  choses:  voir  le  Pape  et  rece- 
voir  sa  benediction.  Le  Pape,  le  void;  quant  a la  benediction, 
vous  la  recevrez  apres  que  je  vous  aurai  adresse  quelques  mots. 
Ces  quelques  mots,  j’en  prendrai  le  sujet  dans  I’Evangile  du  jour : 
Notre-Seigneur  retrouve  au  temple. 

En  efifet,  la  sainte  Vierge  ]\Iarie  et  saint  Joseph  ayant  quitte 
Jerusalem  pour  retourner  chez  eux,  s’apergoivent,  apres  une  jour- 
L nee  de  marche,  que  Jesus  n’etait  plus  dans  leur  compagnie.  Il  y 
avait  plusieurs  compagnies  de  voyageurs.  L’ayant  cherche  en 
vain  parmi  les  differents  groupes,  ils  resolurent  de  retourner  a 
Jerusalem.  Et  la,  apres  trois  jours  d’angoisses,  ils  le  decouvri- 
rent  dans  le  temple,  prechant  aux  docteurs  qu’il  etonnait  par 
ses  reponses  et  sa  doctrine.  La  sainte  Vierge  Marie  et  son  pere 
putatif  lui  demanderent  alors  pourquoi  il  les  avait  quittes  et 
livres  a de  si  poignantes  inquietudes;  et  Jesus  repondit:  — Pour- 
quoi suis-je  ici,  si  ce  n’est  pour  faire  la  volonte  de  mon  Pere 
celeste  ? 

Or,  cette  parole  de  Notre-Seigneur  est  pour  nous  apprendre 
que  nous  aussi  ne  sommes  sur  la  terre  que  pour  faire  la  volonte 
du  Souverain  Maitre  de  I’univers,  de  notre  Pere  qui  est  aux 
cieux.  C’est  pour  obeir  a cette  volonte  divine  que  j’ai  reuni  le 
Concile  qui  s’assemble  au  Vatican,  et  dont  tout  le  monde  s’occupe 
aujourd’hui. 

Les  uns  disent  que  le  Concile  va  tout  arranger  et  qu’il  fera 
cesser  les  divisions  qui  existent  parmi  les  hommes ; mais  le 
coeur  et  la  tete  des  hommes  ne  peuvent  etre  changes  que  par 
c le  Pere  celeste,  qui  seul  a le  pouvoir  de  renouveler  la  face  de 

la  terre.  — Les  autres  croient  que  cette  assemblee  ne  servira 

de  rien,  et  ils  en  rient.  Je  suis  un  pauvre  homme,  un  pauvre 
miserable,  mais  je  suis  le  Pape,  le  Vicaire  de  Jesus-Christ,  le 
chef  de  I’Eglise  catholique,  et  j’ai  reuni  ce  Concile  qui  fera 
son  oeuvre. 

De  pretendus  sages  voudraient  qu’on  menageat  certaines 
questions  et  qu’on  ne  marchat  pas  centre  les  idees  du  temps. 
Mais  ^ je  dis,  moi,  qu’il  faut  dire  la  verite  pour  etablir  la  liberte, 
qu’il  ne  faut  jamais  craindre  de  proclamer  la  verite  et  de  con- 
damner  I’erreur.  Je  veux  etre  libre  ainsi  que  la  verite. 

Des  affaires  du  monde,  je  ne  m’en  occupe  pas,  je  fais  les 

affaires  de  Dieu,  de  I’Eglise,  du  Saint-Siege  et  de  la  societe  chre- 

tienne  tout  entiere. 

Priez  done,  pleurez,  forcez  le  Saint-Esprit  par  vos  suppli- 
cations, a soutenir  et  a eclairer  les  Peres  du  Concile,  afin  que  la 
verite  triomphe  et  que  I’erreur  soit  condamnee. 

H y a ici  des  catholiques  de  toutes  les  nations.  Anglais, 
^ Fran^ais,  Espagnols,  Allemands,  sont  venus  chercher  force  et  con- 
solation pres  de  la  chaire  de  saint  Pierre.  O mon  Dieu,  envoyez 
votre  Saint-Esprit,  ecoutez  et  accueillez  les  prieres  que  tout  votre 
peuple  vous  offre , benissez  ce  peuple  qui  est  le  votre.  Et  vous 
tous,  qui  etes  rassembles  ici  autour  de  moi,  recevez  cette  bene- 
diction pour  vous,  vos  families,  vos  amis,  qu’elle  se  repande  sur 
la  patrie  de  chacun  de  vous.  Bien  des  families,  .sans  doute,  ne 
sont  pas  exemptes  de  ces  troubles , de  ces  peines , de  ces  divi- 
sions, inseparables  de  la  vie  temporelle ; que  cette  benediction  que 
je  vous  donne  y porte  la  concorde  et  la  paix. 

Benedicat  vos,  etc.  . . . 

(L’Univers,  15  Janv.  1870.) 


^ * Allocutionum  et  orationum,  quas  SS.  Pontifex  habuit,  eo  tem- 
pore nondum  edi  solebat  textus  authenticus;  ephemerides,  dum  eas 
referunt,  in  aliquibus  locis  non  conveniunt. 

* * Al.  Mais  ce  sont  des  capitaines  d’aveugles;  je  dis  etc. 


1541 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  7.  Nonnullae  SS.  Pontificis  epistolae  et  orationes.  Doc.  494.  495. 


1542 


D.  29.  Ian.  1870.  — Finis  orationis,  quam  Summus  Poutifex  in  collegio  a 
Americae  septentr.,  quo  occasione  beatificationis  venerabilis  loannis 
Juvenalis  Ancina,  Episcopi  Salutiarum,  se  contulerat,  praesentibus 
multis  episcopis  habuit. 

II  Vescovo  deve  essere  in  cogitatiom  niundtis,  distaccato  da 
ogni  pensiero  di  se  stesso  e da  ogni  tei’reno  interesse,  levandosi 
colla  mente  al  disopra  delle  agitazioni  mondane,  e custodire  cosi 
la  purita  della  sua  coscienza.  In  silentio  discretns,  prudente,  riser- 
bato  e cauto  nel  tacere,  affine  di  non  gettare  la  sua  parola  a pa- 
scolo  di  fuggevoli  rumori.  Ma  soprattutto  il  Vescovo  deve  essere 
in  verho  utilis.  V’  ha  tempo  in  cui  piu  che  mai  e opportune  di 
parlare,  e di  parlare  schiettamente , coraggiosamente , con  piena 
liberta;  ed  in  tali  congiunture  non  bisogna  aver  riguardi,  ne  ve- 
nire a componimenti,  ma  proclamare  la  verita  con  energia,  perche 
allora  torna  utile  il  parlare.  In  actione  praecipims.  II  Vescovo 
deve  operare,  e non  perdonarla  a fatica;  spenders!  per  Dio,  per 
la  verita,  per  le  anime;  ed  ha  bisogno  percio  di  essere  in  con- 
templatione  siispensus,  fervido  nella  preghiera  e nell’  orazione.  Cio 
che  dice  a voi,  soggiunse  il  Santo  Padre  con  dolce  emozione,  lo 
dico  anzi  tutto  a me  stesso;  predico  a me,  predicando  a voi;  ma  h 
qui,  pigliando  a prestanza  la  parola  di  codesto  gran  santo  ed 
illustre  dottore  san  Gregorio , dico  con  piu  giustizia  che  lui : ho 
dipinto  un  bel  ritratto  di  Vescovo,  ma  il  pittore  e ben  mediocre! 
(La  Civiltk  Cattolica.  Ser.  VII.  T.  IX.  p.  490.) 

D.  17.  Febr.  1870.  — Oratiuncula,  qua  Summus  Poutifex  rerum  ad 
artes  cultumque  religiosum  spectantium  exhibitionem  inaugurabat. 

Lo  scopo  che  mi  sono  proposto  nel  promuovere  questa  Espo- 
sizione , si  fu  di  dimostrare  quanto  puo  la  religione  nell’  ispirare 
le  belle  arti.  Se  un  pennello  dipinge  il  massimo  dottor  della 
Chiesa  nell’  atto  di  ricevere  la  Comunione , se  uno  scalpello  scol- 
pisce  una  statua  in  mode  che  ne  rest!  il  nome  impresso  sul  volto ; 
se  un  compasso  ci  da  il  disegno  del  piu  ampio,  del  piu  magnifico 
tempio  dell’  universe , e sempre  la  religione  che  li  ispira.  — No, 
non  e vero  che  questa  religione  abbia  bisogno  di  essere  riformata, 
ovvero  di  posare  sui  principii  dell’  ottantanove,  come  disse  il  grande 
demagogo  d’  Italia.  . . . Ma  lasciamo  questo  discorso,  che  mi  por- 
terebbe  troppo  in  la.  Un  altro  scopo  prefissomi  in  questa  Espo-  ^ 
sizione,  poiche  voi  vedete  in  essa  molti  oggetti  di  culto  cattolico, 
e di  ottenere  la  maggiore  unita  nel  rito  esteriore.  Intendiamoci ; 
poiche  qui  vedo  dei  Vescovi  oriental!,  non  parlo  del  rito  orientale. 
Checche  ne  dicano  molti,  e tanto  male  se  ne  parli  da  coloro  che 
non  sanno,  io  ho  stima  pel  rito  orientale ; anzi  esso  deve  sussistere, 
rest!  pure  come  e.  Ma  finisco,  perche  devo  far  viaggio  (accen- 
nando  al  giro  che  avea  a fare  nelle  sale  dell’  Esposizione).  Voglio 
solamente  ricordarvi  che  la  religione  di  Gesu  Cristo  non  e un’  idea, 
ma  un  principio ; non  posa  sopra  la  mobile  arena , ma  sopra  la 
pietra  stabile : super  firmam  petram.  Io  condanno  tutti  i principii 
contrarii  alia  religione,  ma  ad  un  tempo  son  pronto  ad  abbracciare 
tutti  i nemici  della  Chiesa  come  miei  figli,  li  benedico,  e prego 
per  loro.  Ora  ringrazio  di  cuore  i membri  della  Commissione  di 
questa  Esposizione  e quelli  che  anche  dai  paesi  esteri  hanno  man- 
date i loro  lavori,  i frutti  delle  loro  fatiche.  Li  benedico  tutti, 
benedico  gli  assent!,  benedico  i present!,  e la  benedizione  di  Dio 
rimanga  con  voi: 

Benedictio  Dei  etc. 

(Ibid.  p.  617.)  d 

D.  24.  Mart.  1870.  — Oratio,  quam  Summus  Poutifex  ad  Vicarios  apo- 
stolicos  et  Episcopos  orientales  liabuit,  quura  inter  eos  sacram 
supellectilem  sibi  pro  pauperibus  ecclesiis  missam  distribueret. 
Gallice  habita,  a diario  Giornale  di  Roma  (26  Marzo)  italice  ita 
exhibetur : 

E per  me  di  grande  consolazione  trovarmi  in  mezzo  a voi 
per  adempiere  al  desiderio  di  quelle  pie  signore  del  Belgio,  che, 
animate  da  vivo  zelo  per  ripetere  „Domine  dilexi  decorem  domus 
tuae“,  hanno  preparata  e spedita  a Roma,  chiudendoli  in  apposite 
valigie,  una  certa  quantita  di  arredi  sacri  di  divers!  riti,  per  es- 
sere distribuiti  ai  Vescovi  delle  missioni  povere.  Debbo  lodare  lo 
zelo  di  queste  pie  dame;  e nel  darvi  i loro  donativi  non  ho  bi- 
.sogno  di  raccomandarle  alle  vostre  orazioni,  poiche  son  certo 
che  per  esse  e per  le  loro  famiglie  implorerete  le  benedizioni  di 
Dio,  e cercherete  di  soddisfare  ai  loro  desiderii.  Entro  le  valigie 
troverete  le  preghiere  special!  che  richieggono:  sono  sicuro  che 
non  le  dimenticherete. 


Godo  oltreniodo  che  queste  dame  siansi  occupate  degli  arredi 
per  i riti  oriental!.  Io  non  so  quanto  siano  riuscite  circa  il  di- 
segno e il  taglio  dei  medesimi:  ognuno  di  voi  cerchera  di  adat- 
tarseli.  Ma  io  godo  di  questo  pensiero,  perche  amo  i riti  oriental! 
e voglio  che  siano  conservati  intatti.  La  varieta  dei  riti  e uno 
dei  grand!  ornament!  e delle  glorie  dell’  unita  della  Chiesa  catto- 
lica. Io  amo  tutti  i miei  figli  senza  distinzione  di  nazione,  di 
lingua  0 di  rito ; e ardentemente  bramo  che  questo  amore  sia  cor- 
risposto  e renda  piu  stretta  che  mai  la  unione  fra  il  capo  e le 
membra.  Le  mie  parole  si  dirigono  specialmente  a voi  oriental!, 
verso  i quali  so,  che  di  quest!  giorni  furono  fatti  degli  sforzi  per 
distaccarvi  da  me  e da  questa  Santa  Sede.  Invece  state  sempre 
strettamente  uniti  con  me  e non  vi  lasciate  vincere  da  consigli  e 
suggerimenti,  che  vi  possono  venire  da  coloro,  che  sono  nemici  della 
Chiesa  e che  non  vogliono  il  vostro  bene.  Rinnovasi  ora  nel  Vi- 
cario  di  Gesu  Cristo  quel  che  avvenne  con  Gesu  Cristo  medesimo, 
allorche  fu  tratto  innanzi  al  tribunale  di  Pilato.  Era  ben  quest! 
persuaso  della  innocenza  del  Salvatore  ed  avrebbe  anche  voluto 
liberarlo.  Ma  al  sentirsi  intimare  quelle  parole:  „si  hunc  dimittis, 
non  es  amicus  Caesaris“,  si  lascio  intimidire,  e vinto  dal  rispetto 
umano  „tradidit  ilium  voluntati  eorum^.  Sono  solenni  i momenti 
che  corrono:  trattasi  dei  principii  di  vita  eterna,  dei  diritti  della 
Chiesa  e della  Santa  Sede,  la  cui  verita,  santita  e giustizia  tutti 
riconoscono , e che  pure  s’  impugnano  da  coloro  i quali  dicendosi 
amici  di  Cesare , lo  sono  della  rivoluzione.  Non  ci  facciamo  se- 
durre  dalle  minacce  o promesse  di  costoro;  e noi  non  imiteremo 
i giudici  del  tribunale  di  Pilato,  ma  difenderemo  la  causa  santa 
di  Dio  senza  che  ci  lusinghino  gli  applausi  del  mondo,  o ci  sgo- 
menti  il  timore  d’  incontrare  i biasimi  di  quella  che  oggi  chiamasi 
r opinione  pubblica , di  cui  tanti  sono  vittime  infelici.  Toimo  a 
ripeterlo : siate  uniti  con  me  e non  colla  rivoluzione ; siate  uniti 
con  me  per  difendere  i diritti  sacrosanti  della  vei'ita  e della  giu- 
stizia , e per  non  lasciarvi  sedurre  dall’  amore  della  popolarita  e 
degli  applausi,  poiche  dovete  tener  rivolte  le  menti  a me  e non 
alia  opinione  pubblica. 

Ma  affine  di  mantenerci  fermi  in  quest!  propositi  invochiamo 
lo  Spirito  Santo  che  scenda  sopra  di  noi,  e ci  dia  quanto  all’  uopo 
e necessario.  Sopra  tutto  siamo  umili  di  cuore  e di  spirito,  e non 
vogliamo  riporre  alcuna  fiducia  nelle  nostre  forze  o ne’  nostri  lumi. 
Fondati  su  questa  virtu,  e guidati  dalla  fede  lotteremo  pel  regno 
di  Dio  senza  sgomentarci  e senza  pericolo  di  errore.  O mio  Dio, 
date  il  vostro  Spii’ito  che  scuota  e riempia  del  suo  lume  i cuori 
di  tutti  noi,  affinche  avanti  tutto,  e a dispetto  dei  nemici,  confes- 
siamo  e promulghiamo  la  verita.  Frattanto  io  vi  do  la  benedizione. 
Vi  benedico  nel  nome  del  Padre,  vi  benedico  nel  nome  del  Figlio, 
vi  benedico  nel  nome  dello  Spirito  Santo;  e questa  benedizione 
vi  accompagni  nelle  missioni  e vi  fortifichi  accio  compiate  1’  opera 
ardua  e santa  affidata  al  vostro  zelo.  Essa  scenda  sul  vostro  clero 
e su  tutti  i fideli  commessi  alle  vostre  cure.  Essa  vi  mantenga 
uniti  in  questo  mondo,  accio  tutti  lo  .siamo  eternamente  nell’  altro. 

(Ibid.  T.  X.  p.  242.) 

Responsum  Revnii  Hassun,  Patriarchae  Ciliciensis  rit.  arm. 

Tres  Saint-Pere, 

Au  nom  des  illustres  Eveques  ici  presents  devant  le  trone  de 
Votre  Saintete,  je  me  permets  de  remercier  les  pieuses  dames  qui 
ont  eu  la  sainte  et  noble  inspiration  de  preparer  ces  presents  de- 
stines a nos  eglises.  Notre  devoir  sera  de  prier  pour  ces  pieuses 
dames,  afin  que  le  Ciel  les  assiste  et  les  comble,  elles  et  leurs 
oeuvres,  de  toutes  sortes  de  prosperite. 

Mais , comme  ces  presents  sont  arrives  ici , surtout  grace  a 
Votre  Saintete,  je  me  permets  encoi’e,  tres  Saint-Pere,  de  remer- 
cier Votre  Beatitude  pour  cette  favour  qu’Elle  vient  de  nous  ac- 
corder  si  gracieusement , < et  dont  nous  lui  aurons  une  reconnais- 
sance eternelle.  Nous  adresserons  au  Ciel  des  prieres  pour  la 
prosperite  de  Votre  Saintete  et  la  conservation  de  Votre  Per- 
sonne  sacree. 

Je  me  fais  pareillcment  un  devoir,  tres  Saint-Pere,  d’etre 
I’interprete  fidele  de  tout  I’episcopat  ici  present  pour  exprimer  a 
Votre  Saintete  nos  sentiments  d’inalterablo  attachement  a la  chaire 
de  Pierre  et  a votre  Personne  sacree.  Oui,  cet  attachement  est 
puissant,  il  est  sincere,  il  le  sera  toujours,  et  il  eclatera  plus  com- 
pletemont  encore  dans  les  circonstancos  ou  se  trouvent  aujourd’hui 
le  monde  et  I’Eglise  catholique,  au  moment  du  Concile  oecu- 
menique. 

97  * 


1543 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1544 


Tres  Saint-Pere,  a 

Nous  avons  pleine  confiance  que  la  grande  question  dont  on 
s’occupe  sera  bientot  et  unanimement  definie  pour  la  plus  grande 
gloire  du  Saint-Siege  et  de  Votre  Personne  sacree.  Nous  avons 
confiance  qu’il  en  resultera  I’union  la  plus  parfaite  et  I’afiPermisse- 
ment  general  de  la  concorde  mutuelle.  De  la  sorte,  le  saint  Con- 
cile  du  Vatican  poursuivra  plus  aisement,  plus  fructueusement  et 
avec  plus  de  joie,  son  oeuvre  salutaire,  et  ainsi  sera  mieux  assure 
le  triomphe  de  I’Eglise  centre  les  erreurs  qui  la  combattent,  et 
le  monde  jouira  du  bien  et  de  la  paix  qui  lui  seront  rendus  par 
la  grace  et  a la  gloire  de  ce  meme  Concile,  du  Saint-Siege  et  de 
Votre  Saintete. 

Je  le  dis  encore  une  fois,  tres  Saint-Pere,  oui,  nous  ne  ces- 
serons  de  prier  le  bon  Dieu  de  tout  notre  coeur,  afin  qu’il  veuille 
prolonger  les  jours  preeieux  de  Votre  Saintete,  si  chers  a tons  et 
si  necessaires  au  bien  et  a la  gloire  de  I’univers  catholique. 

(L’Univers,  1 Avril  1870.) 

D.  16.  Mail  1870.  — Oratio  a SS.  Pontiflce  in  Ecclesia  S.  Marine  Ange- 

lorum  habita,  quum  in  exhibitione  praemia  distribuerentur,  prout 

continetur  in  periodico  La  Civilta  Catt.  Ser.  VII.  Vol.  X.  p.  617  sq.  * 

II  felice  successo  di  questa  grandiosa  esposizione  colma  I’animo 
mio  di  una  ben  soave  compiacenza  che  ridesta  in  me  anche  un 
sentimento  di  giusta  gratitudine  per  tutti  coloro  che  con  tante 
sollecitudini  e tanto  dispendio  concorsero  da  ogni  parte  ad  ab- 
bellire  questo  chiostro  meraviglioso  e a convertire  un  asilo  del 
raccoglimento  e del  silenzio  in  un  museo  di  capolavori.  Ma  questa 
splendida  esposizione  dimostra  pur  anco  che  la  religione  cattolica 
punto  non  awersa  il  progresso  e la  coltura  ne  delle  scienze  ne 
delle  arti,  e che  non  e ne  stazionaria  ne  in  una  inerte  immobilita. 

Si,  vi  e un’  immobilita  a cui  essa  certamente  non  puo  rinunciare, 
ed  e la  immobilita  dei  principii  e delle  dottrine  divinamente  rive- 
late.  Queste  non  possono  giammai  mutare,  perche  Cristo  e d’  ieri 
e di  oggi,  lesus  Christus  heri  et  hodie;  esse  son  quelle  che  furono 
sempre  e saranno  sempre  quelle  che  ora  sono;  ma  del  resto  anche 
la  sola  presente  esposizione  a tutta  evidenza  dimostra  quanto  la 
religione  e la  Chiesa  cattolica  favoriscano  il  progresso  nelle  In- 
dustrie, nelle  belle  arti,  nelle  scienze,  e lo  dimostra  ezandio  tutto  c 
quello  che  anche  nello  State  pontificio  fu  operate  per  procurare 
a’  suoi  concittadini  tutti  i vantaggi  e intellettuali  e morali  che  si 
hanno  altrove.  Anche  in  questo  Stato,  sebbene  ora  cosi  piccolo, 
sono  agevolati  in  ogni  modo  i commerci,  sono  comunicati  colla 
rapidita  del  lampo  i pensieri,  si  ha  quanto  puo  essere  desiderabile 
pel  bene  di  tutti.  Ma  nelle  verita  religiose  non  esservi  un  pro- 
gresso che  quanto  al  loro  sviluppo,  alia  loro  intelligenza,  alia  lor 
pratica,  in  se  rimanendo  essenzialmente  immutabili.  Eppero  non 
si  vogliono  da  noi  fare  nuovi  dogmi,  come  asseriscono  alcuni. 
Tutte  le  verita  divinamente  rivelate  sono  sempre  state  credute; 
hanno  sempre  formato  parte  del  deposito  della  Chiesa;  ma  se- 
condo  le  circostanze  particolari  dei  tempi  alcune  devono  talora 
esser  poste  in  piu  chiara  luce  e fermamente  stabilite. 

Ecco  il  senso  onde  la  Chiesa  trae  e mette  fuori  dal  suo  tesoro 
cio  che  e nuovo : Profert  de  thesauro  suo  nova  et  vetera;  cio  che 
e antico,  vetera,  continuando  sempre  ad  insegnare  le  dottrine  gia 
pienamente  fuori  d’  ogni  contestazione ; cio  che  e nuovo , nova, 
ponendo  del  tutto  in  sodo  con  novelle  dichiarazioni  quelle  dottrine 
che  sebbene  da  lei  sempre  professate,  sono  pero  andate  soggette  d 
a recenti  assalti.  Ma  non  voglio  entrare  in  tal  questione  che  troppo 
mi  trarrebbe  in  lungo  e che  qui  non  sarebbe  a suo  luogo. 

Mi  avete  cercato  la  benedizione  e ben  volontieri  ve  1’  accordo. 
Benedico  di  cuore  in  particolare  tutti  quelli  che  corrispondendo 
al  nostro  invito  hanno  qui  esposto  i loro  ammirati  oggetti,  ed 
auguro  che  il  Signore  li  prosperi  anche  nei  loro  materiali  in- 
teressi;  ma  auguro  loro  ancora  di  piu  le  benedizioni  spirituali, 
quelle  benedizioni  che  li  fortifichino  nella  fede,  onde  sempre  pro- 
fessino  con  fermezza  le  verita  della  cattolica  religione;  che  li 
confermino  nella  speranza  di  conseguire  i beni  celesti ; che  li  fac- 
ciano  sempre  piu  crescere  nella  carita,  la  quale  li  dee  introdurre 
al  possesso  di  quest!  beni  medesimi  per  tutta  1’  eternita : Benedictio 
Dei  omnipotentis,  Patris  et  Filii  et  Spiritus  Sancti  descendat  super 
VOS  et  maneat  semper. 


‘ * Praemittit  baec : „ . . . un  breve  discorso  . . . che  troviamo 
riprodotto  dall’  Osservatore  Cattolica  di  Milano  e da  varii  altri  gior- 
nali  nostrani  e stranieri  presso  a poco  in  questa  sentenza.“ 


D.  26.  lunii  1870.  — Emi  Cardinalis  Patrizi  ad  SS.  Pontificem  ora- 

tiuncula  die  anniversario  electionis  eius  habita,  et  SS.  Pontificis 

responsum. 

Beatissimo  Padre, 

lo  in  nome  del  Sacro  Collegio  vengo  ad  umiliare  gli  augurii 
e i voti  alia  Santita  Vostra  in  questo  giorno  anniversario  della 
sua  esaltazione  alia  Cattedra  di  San  Pietro.  Beatissimo  Padre, 
in  quest’  anno , che  da  principio  al  ventesimoquinto  anno  del  suo 
Pontificato,  e con  maggior  effusione  del  nostro  cuore  che  noi  adem- 
piamo  a quest’  ufficio,  sperando  nella  provvidenza  di  Dio  che  con 
modi  cosi  ammirabili  ha  guidato  la  Chiesa  in  quest!  anni  del  suo 
Pontificato  veramente  pieno  di  tribolazioni , ma  ancora  piu  pieno 
di  gloria;  dissi  speriamo  che  questa  Provvidenza  sempre  piu  ri- 
splenda,  mostrandosi  straordinaria  altresi  nella  durata  del  suo 
regno,  di  modo  che  ancora  per  molti  anni  la  Santita  Vostra  re- 
goli  il  timone  della  mistica  navicella,  e govemi  la  Chiesa  di  Gesu 
Cristo  in  mezzo  alle  tempeste  e alle  tribolazioni.  Di  questa  grazia 
speriamo  che  ci  sia  mediatrice  al  trono  del  Figlio  1’  Immacolata 
Vergine  Maria,  il  cui  diadema  per  oracolo  infallibile  della  Santita 
Vostra  venne  ornato  del  piu  hello  gioiello,  quando  fu  dichiarata 
Immacolata,  e che  in  ricambio  di  questa  gloria,  sebbene  acciden- 
tale,  procuratale  dalla  Santita  Vostra,  voglia  affrettare  la  defini- 
zione  del  sospirato  domma,  che  tanto  onora  e tanta  gloria  reca 
alia  Sede  Apostolica,  al  Romano  Pontefice,  Vicario  di  Gesu  Cristo 
e maestro  infallibile  della  cattolica  Chiesa. 

Responsum  Sancti  Patris. 

Accolga  Iddio  quest!  voti  e li  verifichi  quando  egli  credera 
nella  sua  bonta  e provvidenza,  e intanto  ringrazio  di  questa  nuova 
prova  di  affetto  e di  amore  il  Sacro  Collegio. 

E,  mentr’  ella  dice  che  il  Pontificato  presente  e stato  segnato 
da  tribolazioni  e da  glorie,  diro  francamente  che  il  presente  Pon- 
tificato fu  nel  suo  inizio  in  un  conato  dei  nemici  di  Dio  per 
1’  emancipazione  politica,  per  introdurre  in  seguito  1’  emancipazione 
religiosa.  Fu  inutile  gridare,  in  quei  primi  slanci,  all’  inconsiderato 
popolo  e dirgli:  „Popule  mens,  qui  te  beatum  dicunt,  ipsi  te 
seducunt.^  La  emancipazione  fu  fatta  ed  eseguita,  e i rivoluzionari 
ottennero  il  loro  intento. 

Appresso  la  emancipazione  politica  venne  la  emancipazione 
religiosa,  per  cui  si  fece  cio  che  e noto  al  mondo  tutto;  le  spo- 
gliazioni , le  usurpazioni , le  career! , gli  esigli , e tutto  che  dove 
solfrire  la  Chiesa  ed  i suoi  ministri.  Pero  a quest!  mali  altri  peg- 
giori  vennero  appresso;  e la  nostra  terra,  imitando  le  sconcezze 
di  tante  altre  terre,  mise  in  campo  le  piu  false  dottrine;  e se, 
come  altra  volta , non  fu  acceso  1’  incenso  alia  dea  Ragione , si 
voile , e si  vuole , che  la  ragione  non  deve  sottostare  alia  fede, 
che  la  scienza  non  deve  essere  guidata  per  mano  dalla  Religione; 
e per  conseguenza  si  propagano  mille  altri  error!,  che,  disgrazia- 
tamente,  trovano  sequela  e seguaci.  Li  seguono  tutti  coloro  che 
sono  stoltamente  maravigliati  delle  bellezze  del  secolo;  li  seguono 
tutti  coloro  i quali  per  abbandonarvisi  vivono  tranquilli  sotto  la 
tirannia  di  certi  nomi ; li  seguono  coloro  i quali  operano,  pensano, 
discorrono  a seconda  de’  fogli  che  leggono  e de’  circoli  che  fre- 
quentano;  li  seguono  coloro  i quali  hanno  in  adorazione  e vene- 
rano  cio  che  si  dice  puhblica  opinione,  seguitandone  i principii 
anche  quando  sono  contrari  al  giusto,  al  retto,  al  vero.  E tutto 
questo  perche? 

Prime  motive  di  quest!  error!,  non  unico  motive,  no,  ma  prime 
motive,  e I’ignoranza.  E permettete  ch’io  narri  due  brevi  aned- 
doti  succeduti  a me  negli  anni  teste  decorsi.  Sard  brevissimo, 
perche  non  voglio  la  taccia  di  stancare  gli  uditori,  come  talvolta 
succede  in  qualche  punto  del  mondo  quando  parlano  certi  oratori. 

In  due  divers!  tempi,  per  due  diverse  occasion!,  negli  anni 
scorsi  vennero  a me  due  personnaggi  distinti,  che  occupavano  un 
posto  anche  distintissimo  nello  Stato  al  quale  appartenevano.  Il 
prime,  dope  breve  discorso,  mi  dichiard,  con  mia  consolazione,  che 
era  cattolico;  e che  anzi,  essendo  cattolico,  credeva  anche  all’ in- 
ferno; perd  che  questo  inferno,  al  quale  egli  credeva,  era  un  in- 
ferno non  quale  si  sente  comunemente,  ma  questo  era  un  luogo 
dove  Iddio  condannava  i colpevoli  ad  una  perpetua  malinconia , e 
nulla  piu. 

L’  altro,  che  venne  non  molto  tempo  dopo,  mi  parld  di  certe 
leggi  e di  certi  principii  di  Chiesa  e di  Religione;  non  potendoci 
intendere,  se  ne  user  in  questo  classico  errore : Gia,  lo  so,  la  reli- 
gione di  Roma  e di  una  parte  d’  Italia  e diversa  dalla  religione 


1545 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  7.  Doc.  495.  — Temp.  Cone.  8.  Doc.  496. 


1546 


di  tutto  I’orhe  terracqueo;  giacche  a Koma  vi  e la  religione  di 
San  Pietro,  e altrove  vi  e la  religione  di  San  Paolo;  e quindi 
soggiunse  con  poco  aggiustata  erudizione:  appunto  per  questo, 
diceva  egli,  che  a San  Paolo  fece  vedere  Iddio  quel  lenzuolo  pieno 
di  animali  immondi  da  divorare.  lo  mi  rallegrava  con  lui  di  ve- 
derlo  occupato  nella  lettura  degli  Atti  Apostolici,  ma  soggiungeva 
che  la  visione  non  fu  di  Paolo,  ma  fu  di  Pietro;  che  i due  Apo- 
stoli  erano  in  pieno  accordo,  e amhedue  procuravano  la  conversione 
di  Roma  e del  mondo;  e Paolo  scriveva  ai  Romani,  si  gloriava 
d’  essere  cittadino  romano,  e con  Pietro  fu  martirizzato  in  Roma, 
confermando  col  proprio  sangue  la  stessa  fede  predicata  in  Roma 
e fuori  di  Roma  col  Principe  degli  apostoli. 

Ora  io  dico:  Perche  tutto  questo?  Ripeto,  Fratelli  carissimi, 
per  r ignoranza  principalmente.  E a chi  spetta  dissipate  queste 
tenebre  della  ignoranza,  a chi  tocca  di  eliminare  certi  pregiudizi, 
che,  penetrando,  anche  nelle  alte  classi  della  societa,  producono 
in  essa  mali  senza  fine?  Tocca  a me,  tocca  a voi,  Venerabili  Fra- 
telli, giacche  e voi  ed  io  siamo  stati  costituiti  da  Dio  sentinelle  a 
vegliare  giorno  e notte  alia  sicurezza  di  Sion:  „Super  muros  tuos 
constitui  custodes;  tota  die,  tota  nocte,  in  perpetuum  non  tace- 
bunt.“  Incombe  a noi  d’insegnare  al  popolo  i suoi  doveri,  a noi 
appartiene  dissipate  gli  errori  che  formicolano  su  questa  terra,  e 
dirigere  tanti,  anche  forse  buoni,  ma  che  non  conoscono,  nella 
posizione  in  cui  si  trovano,  la  verita  di  certi  principii  e la  esistenza 
di  certi  fatti. 

Dunque,  invocato  1’  aiuto  di  Dio,  in  primo  luogo  diro  che  tra 
queste  sentinelle  da  Dio  costituite  alia  custodia  della  sua  citta  di 
Sion,  vogliam  dire  della  Chiesa,  ve  ne  ha  qualcuna  che  dimen- 
tica  la  grandezza  della  sua  dignita,  ve  ne  ha  qualcuna  che  ab- 
bandona  perfino  la  divisa  onorata  del  suo  alto  grado,  p5r  mettersi 
in  certi  costumi  e maniere  onde  potere  mescolarsi  meglio  colle 
genti  del  secolo;  vi  sono  delle  sentinelle  le  quali  credono  di  po- 
tere avvicinarsi  al  mondo,  e mostrare  di  amarlo  sotto  speciosi  e 
vani  pretesti;  ma  il  magno  S.  Leone  dice  loro;  „Pacem  cum  mundo 
nisi  amatores  mundi  habere  non  possunt.“  Quelli  i quali  desi- 
derano  di  stender  la  mano  arnica  a questo  mondo  per  concludere 
convenzioni  con  esso,  dimenticano,  e I’apostolo  San  Giovanni  lo 
dice  a noi  chiaramente,  che  il  mondo  non  conosce  Gesu  Cristo: 
„Mundus  eum  non  cognovit.^ 

Che  se  il  mondo  non  conosce,  o finge  di  non  conoscere  Gesu 
Cristo,  com’  e possibile  di  fargli  omaggio  e cercarne  i favori  ? E forse 
il  mondo  che  ha  abhellito  le  anime  nostre  del  carattere  ch’io  spero 
con  voi  che  risplendera  in  cielo  un  ^giorno,  quando  Iddio  ci  chia- 
mera  al  cospetto  della  sua  gloria?  E forse  il^  mondo  che  ha  im- 
preziosito  le  anime  nostre  coi  sacri  carismi  ? E forse  il  mondo  che, 
separandoci  dal  resto  degli  uomini  e sollevandoci  sopra  loro,  ci  ha 
arrichito  coi  doni  della  sapienza,  dell’  intelletto,  del  consiglio,  della 
fortezza,  della  scienza,  della  pieta  e del  santo  timer  di  Dio ; e non 
e forse  Iddio  stesso  che  ha  versato  nelle  anime  nostre  queste 
celesti  ricchezze?  A lui  dunque  i nostri  pensieri,  i nostri  affetti, 
1’  opera  nostra,  la  nostra  gratitudine. 

Ma  pongo  termine  a queste  parole  con  la  celeste  benedizione, 
la  quale  io  do  loro  con  tutta  1’  espansione  del  mio  cuore,  e prima 
benedico  quelli  primi  di  cui  ho  parlato  finora,  e levando  al  cielo 
le  mani , prego  Iddio  a riguardarli  con  occhio  di  misericordia  e 
arricchire  la  benedizione  col  done  della  luce,  affinche,  aggirandosi 
essi  fra  certe  oscurita,  fra  certe  tenebre,  trovino  la  porta  di  uscire 
da  quel  baratro  per  vedere  un’  altra  volta  le  bellezze  e lo  splen- 
dore  della  verita.  Benedico  i secondi,  e sono  quelli  che,  andando 
ondeggianti  in  duas  partes,  non  sanno  decidersi  ancora  a voler 
essere  tutti  intend  a difendere  i diritti  della  Chiesa,  e prego  Iddio 
a unite  alle  benedizioni  il  done  della  fortezza,  a dar  loro  coraggio 
onde  emanciparsi  una  volta  da  certe  dubbiosita  e incertezze.  Bene- 
dico i terzi  che  sono  i piu;  e la  benedizione  che  do  a questi  e 
una  benedizione  alia  quale  domando  a Dio  che  si  degni  unite  il 
dono  della  perseveranza,  che  h il  dono  piu  grande  che  Dio  possa 
fare  alia  Chiesa  e al  popolo  suo. 

Ah ! Se  finora  camminarono  nelle  vie  della  verita  e della 
giustizia;  se  finora  furono  esempio  del  Clero  e del  popolo;  se 
finora  furono  pieni  di  zelo  per  la  gloria  di  Dio  e per  la  santi- 
ficazione  delle  anime,  di  qui  innanzi  gigantes  currant  in  vias 
suas“,  continuino  come  giganti  a correre  di  virtu  in  virtu  nel 
cammino  della  vita  che  Iddio  si  degnera  ancora  loro  concedere ; e 
cosi  consumata  la  carriera  mortale,  possano  all’  ora  estrema  ascoltare 
quell’  invito  celeste ; „Euge,  serve  bone  et  fidclis,  intra  in  gaudivm 
domini  tui.“  E prego  che  tutti  quelli  che  ancora  si  aggirano  nelle 


a pianure  di  Sennaar  vengano  a noi,  e tutti  uniti  nella  grande  Aula 
apostolica  possiamo  pregare  Iddio  „unanimiter  perseverantes  in 
oratione^,  e dimandargli  aiuto  per  noi,  pei  nostri  prossimi  fratelli, 
per  tutta  la  Chiesa  e per  la  dilatazione  della  Chiesa  stessa. 
Benedictio  Dei  omnipotentis  etc. 

(L’Univers,  26  Juin  1870  '.) 

8.  Documenta  ad  earn,  quam  gubernia  in  rebus  conciliaribus 
servarunt,  rationem  spectantia. 

a.  Doenmenta  ad  Qalliam  spectantia. 

496. 

D.  8.  et  11.  Ian.  1870.  — Comitis  Daru,  Galliae  rerum  externarum 
Ministri,  ad  Marchionem  Banneville,  Galliae  apud  S.  Sedem  le- 
gatum , epistola  (8.  Ian.)  eiusdemque  in  Gallico  senatu  oratio 
(11.  Ian.),  qua  senatori  Rouland  quaerenti,  quam  rationem  sibi 
Gubernium  quoad  res  conciliates  servandam  statuerit,  respondet. 

M.  le  President.  — La  parole  est  a M.  le  ministre  des  affaires 
etrangeres.  (Vif  mouvement  d’attention.) 


*  *  * Adnotatur,  hunc  orationis  SS.  Pontificis  textum  esse  autben- 
ticum;  item  ipsum  textum  oratiunculae  Emi  Cardinalis  esse  allatum. 

* * Adiicimus  tres  epistolas  privatas  Comiti  Daru  adscriptas,  in 
quibus  dicitur , quae  sint  Sedi  Apostolicae  timenda,  si  infallibilitas 
definiatur : 

„Paris,  18  Janvier  1870. 

. . . J’ai  vu  avec  regret  quelques-unes  des  choses  qui  se  sont 
passees , et  cependant  je  ne  peux  pas  croire  a de  trop  grandes  im- 
prudences de  la  part  de  la  cour  de  Rome.  On  ne  pent  pas  s’y  aveugler 
assez  pour  supposer  que  le  maintien  de  nos  troupes  serait  possible 
le  lendemain  du  jour  oil  le  dogme  de  I’infailllbilite  serait  prononce. 
Nous  voudrions  les  laisser  ii  Rome  que  nous  ne  le  pourrions  pas.  Il 
y aura  un  mouvement  irresistible  de  I’opinion  en  France,  auquel  il 
ne  sera  pas  possible  de  ne  pas  ceder. 

Certainement,  le  Saint-P^re  le  salt,  le  voit,  le  croit.  Il  se  rendra, 
je  I’esp^re,  aux  conseils  plus  moderes  des  plus  illustres  membres  de 
I’Eglise  de  France. 

Recevez,  etc.  Daru.“ 

g „Paris,  5 Fevrier  1870. 

Je  vous  remercie,  monsieur,  des  renseignements  que  vous  voulez 
bien  me  donner.  Je  crains  que  le  parti  en  majorite  dans  le  concile 
ne  veuille  abuser  de  ses  avantages,  et  qu’il  n’aille  avec  emportement 
vers  le  but.  Les  passions  religieuses  sont  encore  plus  difficiles 
manier  que  les  passions  politiques. 

J’honore  beaucoup  la  resistance  que  leur  oppose  la  ferme  atti- 
tude de  la  minorite  des  eveques,  et  je  la  seconde  de  tous  mes  efforts. 
J’ai  envoye  h,  plusieurs  reprises  les  instructions  du  gouvernement  a 
M.  de  Banneville,  qui  me  tient  au  courant  de  tout,  et  par  sa  bouche 
j’ai  fait  entendre  la  verite  au  cardinal  Antonelli.  Il  est  bien  evident 
que  tout  peut  gtre  remis  en  question  par  la  conduite  des  prdlats  ita- 
liens , espagnols , missionnaires  et  vicaires  apostoliques , qui  semblent 
vivre  dans  un  monde  k part. 

Il  est  bien  Evident  que  I’on  peut  nous  rendre  impossible  le  main- 
tien de  notre  garnison  S,  Rome , aussi  bien  que  I’arrangement  des 
affaires  financiferes  du  Saint-Si6ge,  dont  j’dtais  si  bien  disposd  a m’oe- 
cuper;  que  I’on  peut  infirmer  gravement  les  engagements  concorda- 
taires,  dont  la  Propaganda  ne  parait  pas  tenir  le  moindre  compte , et 
briser  le  paete  qui  nous  unit.  J’en  ai  pr^venu  le  cardinal;  je  ne  ces- 
serai  pas  de  lui  representer  le  danger  de  la  position  dans  laquelle  il 
se  place,  et  il  nous  place;  mais  je  ne  suis  pas  sftr  que  ces  represen- 
tations soient  dcoutees : on  ne  raisonne  pas,  on  se  laisse  entrainer  aux 
ardeurs  du  moment.  Si  la  minorite  peut  gagner  du  temps , elle  fera 
ce  qu’il  y a de  mieux  Ji  faire  dans  ce  moment-ci. 

Le  parti  revolutionnaire  qui  se  remue  depuis  quelque  temps  nous 
donne  ici  un  peu  d’embarras. 

Il  conspire  et  semble  vouloir  agir  prochainement.  Combien  on 
est  aveugle  a Rome,  si  I’on  ne  s’aperQoit  pas  qu’on  lui  donne  des 
armes,  que  lii  est  le  danger;  que  briser  la  force  conservatrice  en  face 
d’un  tel  pdril  est  un  acte  insens6!  que  compromettre  la  religion  par 
des  syllabus,  e’est  jouer  le  jeu  de  ceux  qui  I’attaquent  audacieuse- 
ment  tous  les  jours  k visage  d^couvert,  dans  leurs  paroles  comme 
dans  leurs  ecrits!  Je  crois  que  les  complots  r6volutionnaires  ne  r6us- 
siront  pas,  et  que  ces  tentatives  seront  reprimees,  rnals  ils  sont  un 
symptome  de  I’dtat  des  esprits,  et  Ton  devrait  en  tenir  quelque  compte 
k Rome. 

Recevez,  etc.  Daru.“ 

„Mon  d4vouement  k I’Eglise  et  au  Saint-Si^ge  n’est  pas  suspect, 
mais  il  ne  faut  pas  que  des  actes  imprudents  viennent  rendre  ma 
tache  trop  difficile.  Nous  sommes  un  gouvernement  libre,  oblig6  de 
tenir  un  compte  s^rieux  de  I’opinion  publique;  or,  il  y a certains 


1547 


Acta,  efc  decreta  SS.  Coneilii  Vaticani.  Appendix. 


1548 


S.  Exc.  M.  le  coynte  Day'll,  ministre  des  aflaires  etrangeres.  — a 
Messieurs,  si  j’ai  bien  compris  les  deux  questions  qu’adresse  au 
nouveau  cabinet  I’honorable  interpellateur , elles  se  formulent  de 
la  maniere  suivante: 

1'’  Acceptez-vous  les  instructions  qui  ont  ete  envoyees-par 
M.  le  prince  de  La  Tour-d’ Auvergne,  et  qui  prescrivaient  la  marche 
a suivre  vis-a-vis  du  concile  ? 

2“  Si  les  decisions  conciliaires  etaient  contraires  aux  lois  du 
pays,  vous  sentez-vous  armes  de  pouvoirs  suffisants  pour  repousser 
toutes  mesures  qui  seraient  en  contradiction  avec  le  droit  public 
de  la  France? 

Pour  repondre  a la  premiere  question  de  maniere  a ne  laisser 
aucun  doute  dans  aucun  esprit,  je  ne  puis  mieux  faire  que  de 
lire  a la  tribune  les  instructions  deliberees  en  conseil,  et  envoyees 
a notre  ambassadeur,  M.  le  marquis  de  Banneville,  peu  de  jours 
apres  la  formation  du  cabinet. 

Les  instructions  de  M.  le  prince  de  La  Tour-d’Auvergne  sent 
du  24  Octobre  1869.  Elles  n’ont  pas  ete  publiees,  mais  il  m’est 

permis  de  dire  que  Ton  y reconnaitrait  la  main  ferme  et  exer- 

cee  de  Thomme  eminent  qui  siege  maintenant  dans  cette  enceinte  b 

et  qui  a laisse  apres  lui  de  si  justes  regrets,  regrets  que  je  suis 

le  premier  a partager  (Tres-bien ! tres-bien !),  moi  cjui  ai  eu  I’lion- 
neur  inattendu  et  perilleux  de  lui  succeder.  (Nouvelle  approbation.) 

M.  le  prince  de  La  Tour-d’Auvergne,  avec  ce  langage  eleve 
qui  lui  est  familier,  declarait  qu’il  avait  toute  confiance  dans  les 
decisions  du  Concile.  En  meme  temps , il  exprimait  la  volonte 
formelle  de  maintenir,  en  tout  etat  de  cause,  les  principes  du 
concordat. 

Quand  le  nouveau  cabinet  est  arrive  aux  affaires , il  s’est 
preoccupe  de  la  question  religieuse,  et  apres  une  serieuse  discus- 
sion, le  ministre  des  affaires  etrangeres  a adresse  a M.  de  Banne- 
ville les  instructions  suivantes: 

„Paris,  Janvier  1870. 

Monsieur  le  marquis, 

Un  de  mes  premiers  soins  en  prenant  la  direction  du  mini- 
stere  des  affaires  etrangeres,  a ete  de  me  faire  presenter  les  in- 
structions qui  vous  ont  ete  adressees  par  mon  predecesseur  au 
sujet  du  Concile  en  ce  moment  reuni  a Rome.  J’avais  a examiner 
dans  quelle  mesure  le  cabinet  pouvait  y donner  son  assentiment,  ® 
et  je  m’empresse  de  vous  faire  savoir  qu’apres  en  avoir  delibere 
en  conseil,  les  ministres  de  I’Empei’eur  adherent  a la  ligne  de  con- 
duite  qui  vous  a ete  tracee.  (Tres  bien ! tres  bien !) 

L’oeuvre  entreprise  par  le  Pape  Pie  IX  est  considerable  et 
digne  par  elle-meme,  comme  par  les  interets  eleves  auxquels  elle 
touche,  de  toute  la  sympathie  du  gouvernement  de  Sa  Majeste  et 
de  la  France.  Mais  elle  est  aussi  difficile  que  grande,  dans  I’etat 
des  esprits  au  sein  du  monde  moderne  et  du  clerge  lui-meme,  et, 
pour  etre  conduite  a bonne  fin,  elle  exige  avant  tout  un  sentiment 
eclaire  des  necessites  de  notre  temps. 

Ce  qui  nous  preoccupe,  ce  ne  sont  pas  les  dangers  que  telle 
ou  telle  decision  supposee  pourrait  faire  courir  aux  principes  de 
notre  droit  public.  Ces  danger’s  ne  sauraient  exister.  (Nouvelle 
approbation.)  Nos  maximes  nationales  en  matiere  religieuse,  I’in- 
dependance  du  pouvoir  civil  et  la  liberte  de  conscience  ne  peu- 
vent  etre  menacees.‘‘  (Assentiment.) 


actes  qui,  dans  le  concile,  seraient  de  nature  a indisposer  la  Chambre 
actuelle,  et  plus  encore  peut-etre  une  Chambre  nouvelle  si  des  61ec-  d 
tions  generales  devenaient  ndcessaires : qui  sait  si  un  vote  parlemen- 
taire  ne  nous  forcerait  pas  la  main , et  ne  nous  mettrait  pas  en  de- 
meure  de  rappeler  nos  troupes  de  Civita-Vecchia  ? 

Il  faut  done  etre  prudent  a Rome,  eviter  tout  ce  qui  pourrait 
blesser  I’opinion  publiqUe,  mecontenter  une  partie  considerable  des 
catholiques  et  de  I’episcopat.  Si,  par  exemple,  telles  decisions  venaient 
a etre  prises  qui  seraient  de  nature  a modifier  gravement  les  rapports 
de  nos  eveques  avec  le  Pape,  a les  mettre  dans  une  dependance  trop 
absolue  de  la  cour  de  Rome,  notre  concordat  se  trouverait  vioie  et 
nos  relations  avec  le  Saint-Siege  se  trouveraient  compromises.  Dans 
I’etat  actuel  des  esprits  k Rome,  il  y a trop  de  passion,  trop  d’agita- 
tion  des  deux  c6t6s;  rien  de  bon  ne  pent  sortir  d’une  pareille  situa- 
tion. Si  le  concile  s’ajournait,  les  esprits  auraient  le  temps  de  se 
calmer  et  d’adopter  des  resolutions  plus  conformes  aux  veritables  in- 
terets de  I’Eglise  et  du  Saint-Siege. “ 

Nota.  Duae  priores  Romam  ad  unum  ex  Galliae  praelatis  (Du 
Boys  ? Cf.  Friedrich,  Gesch.  des  Vatican.  Concils,  III.  627  sqq.),  tertia  ad 
Wernerum  de  Merode  (cf.  L’Univers,  17  et  22  Fevr.  1870)  scriptae 
esse  dicuntur. 


M.  le  comte  de  Segur-d’ Aguesseau.  — Tres  bien ! tres  bien ! 

M.  le  mhiistre  des  affaires  etrangeres.  — „Inscrites  dans  notre 
constitution,  garanties  par  toutes  nos  lois,  elles  sont  mieux  defen- 
dues  encore  par  la  raison  publique  et  par  Tattachement  inebran- 
lable  de  tous  les  Frangais.  (Vive  approbation.) 

Mais  ce  que  nous  avons  a coeur,  e’est  le  maintien,  entre 
I’Eglise  et  I’Etat,  de  ces  bons  rapports,  de  cette  confiance  mutuelle, 
necessaires  a la  paix  des  consciences  comme  au  repos  de  la  societe. 
(Marques  d’assentiment.)  Ces  bonnes  relations  subsistent  en  France 
depuis  le  commencement  de  ce  siecle.  Le  concordat  de  1801  a 
heureusement  concilie  parmi  nous  la  liberte  de  I’Eglise  et  les 
droits  de  I’Etat.  Il  a fait  aux  membres  de  I’episcopat  une  situation 
digne  et  respectee,  qui  leur  assure  le  plein  exercice  de  leur  saint 
ministere  et  leur  permet  de  remplir  dans  toute  leur  etendue  les 
doubles  devoirs  de  ministres  de  la  religion  et  de  citoyens  fran^ais. 

Quand  de  pareils  resultats  sont  acquis  et  consacres  par  soi- 
xante  ans  d’experience,  on  ne  court  plus  le  risque  de  voir  s’elever, 
soit  dans  la  societe,  soit  dans  I’Eglise,  des  debats  qui,  mettant  en 
question  les  principes  memes  sur  lesquels,  de  I’aveu  de  tous,  cette 
union  repose,  auraient  pour  consequence  inevitable  d’en  diminuer 
le  bienfait.  (Tres  bien ! tres  bien !)  On  ne  s’engage  pas  dans  cette 
voie  quand  on  sait  qu’elle  doit  conduh’e  tout  au  moins  a des 
discussions  irritantes  ou  pourrait  s’egarer  une  opinion  publique 
fort  impressionnable  en  pareille  matiere  et  dont  I’influence  s’exerce 
souverainement  sur  toutes  les  institutions  politiques  et  sociales. 
Qui  peut  dire  quel  serait  I’echo  et  le  contre-coup  de  pareilles  con- 
troverses  en  un  moment  ou  toutes  les  croyances  religieuses  sont 
en  butte  a tant  d’attaques,  ou  tant  de  prudence  unie  a tant  d’ef- 
forts  est  necessaire  pour  conserver  a I’Eglise,  avec  la  liberte  de 
son  chef,  la  garantie  de  son  independance? 

Nous  avons  I’espoir  que  ces  considerations  n’echapperont  pas 
a la  haute  assemblee  reunie  au  Vatican.  Nous  comptons,  pour  en 
apprecier  la  gravite,  sur  la  raison  elevee  du  Saint-Pere,  sur  son 
attachement  pour  la  France,  sur  les  lumieres  de  I’Eglise  I’eunie, 
enfiu,  sur  le  patriotisme  de  I’episcopat  frangais,  juge  eminent, 
fort  eclaire  des  besoins  et  des  aspirations  des  esprits  au  sein  de 
notre  societe  frangaise , et  qui  ne  voudra  certes  pas  encourir  la 
responsabilite  qui  peserait  sur  lui,  s’il  cooperait  a des  actes  de 
nature  a compromettre  les  avantages  du  concordat. 

e’est  en  ce  sens  que  vous  pouvez  vous  exprimer  hautement 
dans  toutes  les  circonstances  ou  vous  aurez  a faire  connaitre  I’opi- 
pinion  du  gouvernement  de  I’Empereur,  et  tel  est  le  langage  que 
les  ministres  de  Sa  Majeste  se  proposent  eux-memes  de  tenir 
lorsqu’ils  seront  appeles  a exposer  devant  les  grands  corps  de 
I’Etat  la  politique  que  le  cabinet  croit  devoir  suivre  a I’egard  du 
concile.  (Mouvement  general  d’approbation.) 

Recevez,  etc. 

Le  yninistre  des  affaires  etrangeres, 
Comte  Daru.‘‘ 

Ainsi,  sur  la  premiere  question:  quelles  sont  les  instructions 
donnees  par  le  gouvernement  a notre  ambassadeur  a Rome?  ces 
instructions  sont-elles  differmites  ou  sont-elles  conformes  a celles 
que  le  prince  de  La  Tour-d’Auvergne  avait  formulees?  je  crois 
avoir  repondu.  La  lecture  de  la  depeche  que  vous  venez  d’en- 
tendre  est,  si  je  ne  me  trompe,  une  reponse  complete  et  satis- 
faisante.  (Marques  d’adhesion.  Tres-bien!  tres-bien!) 

L’honorable  M.  Rouland  a manifesto,  en  second  lieu,  des  in- 
quietudes generales,  des  craintes  sur  les  decisions  du  Concile.  Il 
nous  demande  ce  que  nous  ferons  si  le  pouvoir  religieux  usurpe 
sur  le  pouvoir  politique.  Notre  reponse  sera  bien  simple;  nous 
executerons  les  lois. 

Les  alarmes  que  I’on  exprime  ne  sont  pas  jusqu’a  present 
fondees.  Vous  avez  entendu,  messieurs,  I’Empereur,  a I’ouverture 
de  cette  session , exprimer  la  confiance  que  le  concile  reuni  au 
Vatican  accomplirait  une  oeuvre  de  conciliation  et  de  sagesse. 
Vous  avez  lu  clans  les  documents  publies  et  distribues  a la  meme 
epoque  la  depeche  par  laquelle  M.  le  prince  de  La  Tour-d’Auvergne 
exprimait  le  meme  sentiment. 

Vous  savez  done  que  le  gouvernement  ne  partageait  pas  les 
inquietudes  qui  paraissent  avoir  inspire  les  interpellations  de  I’ho- 
norable  M.  Rouland,  et  vous  savez  aussi  que  le  gouvernement 
n’a  pas  attendu  jusqu’a  ce  jour  pour  prendre  les  precautions  qui 
lui  etaient  commandees  par  une  politique  a la  fois  discrete  et 
vigilante. 


1549 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  a.  Galliae.  Doc.  496.  497. 


1550 


Je  ne  suis  pas  bien  sur  que  le  moment  present  fut  parfaite- 
ment  choisi  par  I’honorable  M.  Rouland  pour  exprimer  ses  craintes 
et  pour  soulever  de  telles  questions. 

EfFectivement,  les  Eveques  de  la  catholicite  sent  a peine  reunis 
depuis  un  mois  au  Vatican;  nulle  proposition  ne  leur  a ete  jusqu’a 
present  soumise;  nulle  decision  n’a  pu  encore  etre  prise.  Nous 
ne  savons  rien  de  ce  qui  se  passe  dans  le  Concile,  si  ce  n’est 
par  les  rumeurs  confuses  repandues  par  ceux  qui  n’y  assistant 
point.  (C’est  vrai ! Tres-bien !) 

Le  debat  que  Ton  peut  engager  aujourd’hui  ne  repose  done 
que  sur  de  simples  hypotheses  et  sur  de  vaines  conjectures ; c’est 
un  mauvais  terrain:  il  ne  convient  guere  a des  hommes  serieux 
de  s’y  aventurer.  (Nouvelle  approbation.) 

Que  I’honorable  interpellateur  me  permette  de  le  lui  dire:  il 
ne  se  trompe  pas  seulement  d’heure  pour  le  choix  de  ses  inter- 
pellations, il  se  trompe  de  siecle.  (Sourires  d’approbation.)  L’in- 
dependance  reciproque  du  gouvernement  spirituel  et  du  gouverne- 
ment  chdl,  dans  les  limites  tracees  par  les  lois  et  par  les  traites, 
c’est  I’honneur,  c’est  le  progres  definitivement  conquis,  c’est  la 
paix  des  societes  modernes.  Il  ne  s’agit  plus  des  querelles  du 
gallicanisme  et  de  I’ultramontanisme  aujourd’hui. 

La  France  entend  que  I’Eglise  respecte  ses  libertes,  mais  elle 
entend  respecter  les  libertes  de  I’Eglise.  (Adhesion.)  D y a un 
siecle  a peine,  les  choses  allaient  differemment.  En  1754,  Turgot 
pouvait  s’alarmer  a bon  droit  de  I’intolerance  des  uns,  des  ten- 
tatives  d’usurpation  des  autres  et  prononcer  ces  remarquables 
paroles  que  vous  connaissez,  mais  que  j’aime  a rappeler:  „Les 
assemblees  religieuses  ne  deviennent  un  danger  que  quand  on  les 
opprime,  parce  qu’alors  on  n’y  est  plus  occupe  qu’a  une  seule 
chose,  se  defendre  et  venger  la  foi  opprimee." 

Rien  de  pareil  a redouter  de  nos  jours:  plus  d’oppression, 
plus  d’intimidation , point  de  dependance  de  la  societe  civile  en 
face  et  au  regard  de  la  societe  religieuse;  et  Ton  peut  admirer, 
sans  se  sentir  effraye,  le  beau  spectacle  que  donnent  tous  les 
eveques  de  la  catholicite,  venus  de  tous  les  points  du  monde,  de- 
liberant  en  paix  sur  les  plus  hautes  questions,  et  se  concertant 
dans  une  reunion  que  les  progres  des  inventions  modernes  ont 
rendue  si  facile  et  que  le  progres  de  la  raison  publique  rendent 
absolument  libre.  (Tres-bien ! tres-bien !) 

Est-ce  a dire  cependant  que  les  gouvernements  doivent  se 
desinteresser  d’un  evenement  si  considerable  et  demeurer  indiffe- 
rents  a ce  qui  se  passe  a Rome?  Je  suis  loin  dele  penser.  Sans 
accepter  un  role  de  mefiance,  qui  serait  deplace  aujourd’hui,  sans 
partager  des  alarmes  qui  ne  seraient  point  fondees,  on  ne  saurait 
meconnaitre  que  les  interets  les  plus  graves  de  notre  pays  pour- 
raient  etre  touches  par  les  decisions  de  I’autorite  conciliaire ; notre 
devoir  est  d’y  veiller.  (Approbation.) 

Nous  accomplissons  ce  devoir;  et  comme  I’interpellation  de 
I’honorable  M.  Rouland  nous  offrait  un  moyen  de  le  prouver,  nous 
avons  accepte  ses  interpellations.  Sans  doute,  elles  ne  sont  pas 
sans  inconvenients ; sans  doute,  si  nous  n’avions  consulte  que  nos 
convenances,  nous  eussions  pu  decliner  une  reponse  delicate  a faire 
dans  I’etat  actuel  des  choses.  Nous  ne  I’avons  pas  voulu,  d’abord 
par  egard  pour  le  Senat,  par  respect  pour  le  pays,  qui  a le  droit 
de  savoir  sur  toutes  choses  ce  que  nous  pensons,  ce  que  nous 
voulons,  qui  a le  droit  de  nous  interroger,  de  nous  juger  et  au- 
quel  nous  avons  a rendre  compte  de  nos  intentions  comme  de  nos 
actes ; ensuite,  et  surtout,  messieurs,  parce  que  si  ces  explications 
ont  leurs  dangers,  elles  peuvent  avoir  aussi  leur  utilite. 

Voila  pourquoi  nous  sommes  ici;  et  voila  pourquoi  nous  ne 
nous  sommes  derobes  a aucune  question.  J’ai  le  desir  et  le  gout 
de  m’expliquer  clairement  et  nettement  quand  on  m’interroge.  Je 
le  fais,  sans  m’ecarter  toutefois  de  la  prudence  que  les  circon- 
stances  et  ma  situation  m’imposent.  Je  ne  crois  pas  utile  et  bon 
de  rechercher  dans  le  passe  les  questions  qui  ont  pu  mettre  en 
peril  la  paix  religieuse.  Je  ne  crois  pas  politique  de  soulever  in- 
opportunement  des  debats  de  cette  nature,  a I’occasion  d’un  Con- 
cile qui  commence  et  qui  n’a  pas  encore  dit  ce  qu’il  fera.  (Tres- 
bien  ! tres-bien !)  Je  n’entre  pas  dans  cette  discussion. 

Je  me  borne  a repeter  la  declaration  suivante: 

Nous  avons  avec  le  Saint-Siege  des  traites.  Le  plus  impor- 
tant de  ces  ti’aites  est  le  concordat  dfi  a la  sagesse  et  au  genie 
de  Napoleon  I®'’.  Les  principcs  du  concordat,  I’independance  des 
deux  pouvoirs,  la  pleine  liberte  de  conscience  sont  aujourd’hui 
reconnus  par  le  monde  entier;  ces  principes  sont  ecrits  dans  nos 
lois;  ils  sont  ecrits  dans  nos  moeurs. 


a II  y a 69  ans  que  I’Eglise  frangaise  vit  en  paix  a I’ombre  de 
cette  transaction.  Les  plus  illustres  prelats  de  I’empire  siegent 
dans  cette  enceinte,  apres  avoir  prete  serment  a ces  institutions, 
que  garde  avec  la  vigilance  la  plus  jalouse  I’opinion  publique, 
dont  les  representants  de  la  nation,  senateurs,  deputes,  ministres 
du  souverain,  tiennent  leur  puissance.  Comment  croire  que  des 
principes  si  bien  gardes  puissent  courir  quelque  peril?  (Marques 
d’assentiment.) 

Le  Senat  comprend  que  le  gouvernement  doit  borner  la  ses 
explications  a I’heure  presente.  Nous  nous  en  rapportons  a la 
sagesse  de  la  chambre  pour  ne  pas  trop  prolonger  une  discussion 
qui  pourrait  provoquer  des  perils  au  lieu  de  les  prevenir.  (Mar- 
ques d’approbation.) 

Je  suis  loin  de  regretter  cependant  que  I’honorable  M.  Rou- 
land ait  souleve  cette  discussion.  Il  nous  a ainsi  donne  I’occasion, 
que  nous  ne  redoutons  pas,  d’exprimer  une  fois  de  plus  ces  prin- 
cipes de  liberte  pour  tous  qui  sont  le  fond  de  notre  politique. 

Je  le  remercie,  en  outre,  de  m’avoir  procure  a moi-meme 
I’insigne  honneur  de  porter  la  parole  pour  la  premiere  fois,  apres 
b un  long  silence , dans  ce  meme  palais  ou  j’ai  appris,  bien  jeune, 
a I’ecole  de  vos  illustres  predecesseurs,  messieurs,  combien  il  im- 
porte  a un  homme  public  d’etre  modere  dans  ses  opinions,  mais 
fidele  a ses  principes,  de  savoir  les  defendre  en  tous  temps  et 
contre  tous,  de  ne  les  deserter  jamais;  c’est  un  devoir  facile  quand 
on  defend  ces  principes  immortels  qui  sont  I’honneur  et  le  patri- 
moine  de  la  nation  frangaise.  (Mouvement  general  et  prolonge 
d’approbation.  M.  le  ministre  regoit  a son  banc  de  nombreuses 
felicitations.) 

(L’Univers  13  Janvier  1870.) 

497. 

D.  17.  Ian.  1870.  — Comitis  Daru,  post  acceptnm  nuntium  de  postu- 

lata  infallibilitatis  definitione , ad  Marchionera  Banneville  data 

epistola. 

L’adoption  des  theories  ultraniontaines , dans  une  question 
d’une  si  haute  gravite  au  double  point  de  vue  de  la  politique  et 
de  la  religion,  ne  pourrait  avoir  d’autre  resultat  que  d’agiter  ici 
c I’opinion,  de  I’aigrir  et  d’eloigner  du  catholicisnie  les  partis  que 
Ton  devrait  tendre  a y ramener.  — Dans  la  declaration  que  j’ai 
etc  amene  a faire  devant  le  senat,  je  n’ai  voulu  froisser  personne, 
et  cependant,  j’ai  du  proclamer  hautement  les  principes  du  droit 
moderne  et  les  conditions  indispensables  de  I’alliance  entre  I’Eglise 
et  I’Etat.  Je  le  dis  avec  un  profond  regret.  Ton  me  parait  pen 
dispose  a tenir  compte  a Rome  de  tout  ce  qui  a ete  tente  depuis 
un  demi-siecle  par  tant  d’esprits  eleves  et  genereux  pour  cimenter 
cette  union  si  naturelle,  si  facile  et  si  necessaire  de  la  religion 
avec  la  societe  frangaise.  — En  gardant  cette  attitude,  le  Saint- 
Siege  rend  difficile  la  tache  du  ministere  auquel  j’appartiens. 
Nous  allons  inevitablement,  dans  un  delai  peu  eloigne,  etre  ame- 
nds a nous  expliquer  a la  tribune  au  sujet  de  la  presence  de  nos 
troupes  sur  le  territoire  pontifical,  et  comment  pourrons-nous  la 
justifier  si,  au  lieu  d’etre  fondes  a dire  que  le  Saint-Siege  est 
guide  par  ces  principes  de  liberte  devenus  la  condition  d’existence 
de  tous  les  gouvernements  modernes,  nous  sommes  obliges  de  con- 
venir,  devant  I’evidence  des  faits,  qu’il  repousse  ces  grandes  ma- 
ximes  de  droit  public  qui  sont  la  sauvegarde  de  tous?  La  cour 
d de  Rome  me  placerait  personnellement  dans  la  situation  la  plus 
decourageante  pour  un  defenseur  devoue  de  sa  cause,  si  elle  ne 
pretait  pas  a nos  conseils  une  attention  serieuse.  — L’opinion 
publique  a deja  ete  bien  etonnee  en  France  de  voir  le  concile, 
des  le  debut  de  ses  iravaux,  emprisonne  dans  un  programme  qui 
entrave  a ce  point  la  liberte  des  eveques.  Rien,  en  effet,  ne  sau- 
rait etre  plus  oppose  aux  anciennes  regies  de  I’Eglise.  Jamais  le 
Saint-Siege  n’avait  ainsi  limite  et,  pour  ainsi  dire,  supprime  la 
part  legitime  d’influence  que  les  conciles  ont  toujours  eue  dans 
la  formation  de  leurs  congregations,  dans  le  choix  de  leurs  officiers 
et  dans  I’elaboration  de  leurs  reglements.  L’histoire  de  ces  grandes 
assemblees  n’offre  aucun  precedent  a I’appui  des  formes  dont  on 
use  aujourd’hui,  et  nous  n’avons  que  trop  de  raisons  d’apprehender 
que  des  deliberations  ainsi  preparees  et  ainsi  conduites  n’abou- 
tissent  a des  resolutions  bien  peu  satisfaisantes  pour  les  interets 
qui  sont  en  cause.  — Je  recommande  cet  etat  de  choses  a toute 
votre  sollicitude,  monsieur  le  marquis,  et  je  compte  sur  votre  ex- 
perience des  hommes  aupres  desquels  votre  action  pourra  s’exer- 
cer,  aussi  bien  que  sur  1 energie  de  votre  langage  pour  faire  com- 


1551 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1552 


prendre  a la  cour  de  Rome  combien  il  lui  importe  de  menager  a 
les  jnstes  susceptibilites  du  sentiment  public  en  France,  et  de  ne 
point  creer  de  nouvelles  causes  d’embarras  au  gouvernement  de 
I’Empereur  (17  Janvier). 

(Ollivier,  L’eglise  et  I’etat  au  Coucile  du  Vatican.  3®  6d.  t.  II. 
p.  89  sqq.) 

498. 

D.  26.  Ian.  1870.  — Revmi  Darboy,  Archiep.  Parisiensis,  ad  impera- 

torem  Napoleonem  epistola.  Sequitur  ea  pars,  qua  agitur  de 

rebus  Concilii. 

Quant  au  concile,  il  avance  lentement,  et  sans  qu’on  puisse 
voir  encore  la  portee  de  ce  qu’il  fera.  Apres  avoir  nomme  nos 
six  commissions,  ce  qui  nous  a pris  vingt  jours  en  raison  des 
procedes  usites  ici,  nous  avons  discute  deux  projets  de  decrets, 
un  sur  les  questions  de  dogmes  et  sur  les  plus  grosses  erreurs 
du  temps,  I’autre  sur  les  obligations  des  eveques.  Les  deux  pro- 
jets sent  renvoyes  a la  commission,  pour  etre  revus;  aucun  de-  b 
cret  n’est  encore  vote. 

Il  est  difficile  de  soutenir  que  le  concile  ait  toutes  les  appa- 
rences  de  la  liberte.  Il  n’a  pas  fait  son  reglement;  ce  ne  serait 
qu’un  inconvenient  mediocre,  si  les  droits  d’une  assemblee  fibre 
y etaient  assez  garantis.  D’apres  le  reglement  fait  par  lui-meme, 
le  Saint-Pere  a nomme  presidents,  secretaires,  questeurs  ou  scru- 
tateurs  et  ceremoniaires , soit  quarante-huit  officiers  du  concile, 
presque  tons  Italiens  fixes  a Rome.  Il  a nomme  de  meme  la  com- 
mission sur  le  rapport  de  laquelle  il  doit  accueillir  ou  rejeter, 
sans  avoir  a motiver  sa  resolution,  toutes  les  propositions  de  re- 
formes ou  de  mesures  nouvelles.  Les  six  autres  commissions  ont 
ete  nommees  sous  des  influences  auxquelles  il  n’est  pas  etranger, 
soit  qu’elles  lui  obeissent  ou  qu’il  les  tolere  seulement.  Un  car- 
dinal tres-autorise,  le  premier  des  presidents  du  concile,  a dresse 
les  listes  de  candidats  que  des  religieux  et  des  eveques  complai- 
sants  ont  repandues  et  appuyees  parmi  deux  cent  cinquante  vicaires 
apostoliques,  abbes  et  generaux  d’ordres,  relevant  du  Saint-Siege  a 
tons  egards  et  places,  materiellement  meme,  sous  sa  dependance. 

La  majorite  s’est  trouvee  ainsi  faite;  les  listes  officielles  ont  passe 
corame  on  I’a  voulu  et  regie  d’avance : ni  un  homme  de  plus,  ni  c 
un  homme  de  moins ; sept  ou  huit  Italiens  pour  deux  ou  trois  Fran- 
^ais ; les  ultramontains  I’emportant  sur  toute  la  ligne,  a I’exclusion 
absolue  de  ceux  qui  ne  sent  pas  d’un  romanisme  assez  accentue. 

Libre  dans  ses  elections  au  degre  que  je  viens  de  dire , le 
concile  est  fibre  dans  ses  deliberations  au  degre  que  je  vais  ex- 
pliquer.  A cause  des  conditions  acoustiques  de  la  salle,  la  dis- 
cussion est  difficile,  presque  impossible.  Beaucoup  ne  suivent  pas 
ou  ne  suivent  qu’imparfaitement  I’orateur;  ce  qu’ils  n’ont  pas  en- 
tendu.  Us  ne  peuvent  le  lire;  car  il  n’y  a pas  de  proce.s-verbaux 
des  seances  et,  de  plus,  nous  n’avons  pas  le  droit  de  faire  im- 
primer,  meme  pour  les  communiquer  seulement  a nos  collegues, 
ni  nos  discours,  ni  des  memoires  a consulter.  De  tout  cela  il  re- 
sulte  que  les  observations  et  critiques  des  orateurs  seront  appre- 
ciees  seulement  par  les  commissaires  nommes,  comme  il  a ete  dit, 
sous  la  pression  officielle,  et  que  les  votes  seront  emis  par  des 
hommes  qui  n’ont  pas  pu  se  rendre  compte  suffisamment  de  la 
discussion.  Nous  avons  supplie  qu’il  fvit  porte  remede  a de  .si 
graves  inconvenients ; on  n’en  fait  ricn. 

Les  exageres  viennent  de  faire  une  petition  pour  demander  d 
que  le  concile  definisse  I’infaillibilite  du  Pape.  EUe  est  revetue 
de  signatures  dont  le  cliiffre  n’est  pas  connu,  mais  qui  montent  a 
quelques  centaines,  dit-on ; pour  en  attirer  un  plus  grand  nombre, 
on  a repandu  le  bruit,  a tort  ou  a raison,  que  le  Saint-Pere  desire 
la  chose.  Nous  sommes  un  groupe  d’environ  cent  cinquante  eve- 
ques de  tout  pays,  sauf  I’Espagne,  qui  venons  d’envoyer  au  Pape 
une  contre-petition , a I’efifet  d’obtenir  qu’il  veuille  bien  ne  pas 
laisser  poser  une  telle  question,  a cause  des  difficultes  theologi- 
ques,  historiques  et  politiques  dont  elle  est  herissee.  Une  troisieme 
petition  circule  en  ce  moment  ou  les  signataires  demandent  que, 
pour  tout  concilier,  on  ne  fasse  pas  une  definition,  comme  le  vou- 
draient  les  premiers,  mais  seulement  une  explication,  plus  accen- 
tuee  que  ne  le  voudraient  les  seconds,  des  droits  du  Pape  en 
matiere  d’enseignement  doctrinal.  Les  choses  en  sont  la,  sans 
qu’on  puisse  encore  deviner  ce  qui  prevaudra. 

On  vient  de  nous  remettre  un  projet  de  vingt  et  un  decrets 
concernant  I’Eglise  en  general,  le  Pape  en  particulier  et  les  prin- 
cipaux  rapports  entre  les  deux  autorites  civile  et  religieuse.  C’est 


un  travail  assez  long,  et,  avant  d’en  parler,  j’ai  besoin  de  I’etudier 
soigneusement.  A premiere  vue,  la  tendance  en  parait  excessive, 
et  cela  ne  doit  pas  etonner,  apres  la  constitution  ecrite  au  mois 
d’octobre  et  publiee  depuis  que  nous  sommes  ici,  pour  limiter  en 
apparence,  mais  pour  renouveler  en  realite  les  excommunications 
et  censures.  On  pent  croire  que  nous  n’aurons  pas  a edicter  seule- 
ment des  mesures  d’apaisement  et  de  conciliation. 

Tels  sont.  Sire,  les  principaux  faits  qui  permettent  d’appre- 
cier  la  situation  des  eveques  au  concile ; si  je  ne  me  trompe,  leur 
liberte  n’y  parait  pas  entiere,  et  par  consequent  I’autorite  de  leurs 
decisions  en  sera  infirmee;  de  plus,  les  tendances  qui  se  produi- 
sent  dans  leurs  rangs  peuvent  amener  des  resultats  regrettables 
pour  tout  le  monde,  pour  I’Eglise  comme  pour  les  Etats  de  1’ Eu- 
rope. Je  me  demande  si  I’interet  general,  I’interet  de  la  societe  re- 
ligieuse  et  civile  n’exige  pas  qu’on  nous  vienne  en  aide.  Le  gou- 
vernement de  I’Empereur  ne  pourrait-il  pas  faire  connaitre  au 
gouvernement  pontifical  les  apprehensions  que  les  debuts  du  con- 
cile causent  meme  a des  esprits  serieux  et  non  prevenus , et  lui 
laisser  entrevoir  les  consequences  possibles  des  tendances  et  des 
agissements  signales  plus  haut?  Bon  nombre  d’entre  nous,  Ameri- 
cains,  Portugais,  Allemands,  Italiens  du  Nord,  Orientaux  et  Fran- 
Qais,  parlent  en  ce  sens,  mais  sans  effet.  Ce  n’est  pas  moi,  sans 
doute,  qui  conseillerais  de  prendre  a I’egard  du  concile  une  atti- 
tude qui  ne  serait  pas  chevaleresque  et  desinteressee ; cependant, 
je  ne  voudrais  pas  non  plus  qu’un  grand  gouvernement  comme 
celui  de  I’Empereur  exprimat  une  confiance  et  des  esperances  que 
I’avenir  trahira  peut-etre.  Si  la  discussion  qui  vient  d’avoir  lieu 
au  Senat  se  represente  prochainement  au  Corps  legislatif,  ne  fau- 
drait-il  pas  dire  au  public  que  plusieurs  choses,  dans  ce  qu’on 
sait  deja  du  concile,  ne  sont  pas  absolument  satisfaisantes , que 
des  representations  ont  ete  ou  seront  faites  au  gouvernement  ponti- 
fical , et  que , tout  en  laissant  I’assemblee  a sa  fibre  activite , on 
veille,  dans  la  mesure  du  possible  et  du  convenable,  a ce  que 
les  interets  dont  I’Etat  est  le  defenseur-ne  soient  suffisamment  sau- 
vegardes  et  a ce  que  la  bonne  entente,  etablie  entre  les  deux 
autorites  par  le  concordat,  ne  soit  pas  compromise  comme  elle  le 
serait  certainement,  si  les  resolutions  du  concile  etaient  trop  peu 
en  rapport  avec  les  institutions,  les  lois  et  les  habitudes  de  la 
France  ? 

(Ollivier  1.  c.  p.  91  sqq.) 

499. 

M.  Ian.  1870.  — Revmi  Lavigerie,  Archiep.  Algeriensis,  cum  Aemilio 

Ollivier,  ministro  Galliae,  de  infallibilitatis  deftnitione  colloquium. 

On  avait  repandu  que  ce  prelat  etait  venu  de  Rome  avec  la 
mission  confidentielle  de  demander  au  gouvernement  son  assen- 
timent  a la  definition  de  I’infaillibilite  et  de  lui  offrir  en  echange 
I’abandon  ou  du  moins  I’attenuation  pour  la  France  des  articles 
du  Syllabus  opposes  aux  droits  de  I’Etat;  dans  cette  persuasion 
les  eveques  opposants  se  montraient  inquiets  ou  irrites  de  ce  voyage. 
La  pretendue  mission  etait  une  fable:  I’archeveque  d’ Alger  etait 
venu  traiter  avec  le  ministre  de  I’instruction  publique  une  question 
urgente  d’enseignement  relative  a son  diocese.  Etant  a Paris,  il 
avait  visite  le  ministre  des  cultes,  et  dans  sa  visite  avait  cause 
avec  lui  des  affaires  du  coucile.  Comme  c’etait  un  homme  d’elite, 
d’un  esprit  eleve  et  fin,  d’une  conversation  attrayante,  le  ministre 
avait  ete  charme,  et  de  part  et  d’autre  on  s’etait  explique  avec 
un  entier  abandon.  „Ne  vous  bercez  pas  de  values  illusions,  avait 
dit  en  substance  I’archeveque;  une  immense  majorite  est  acquise 
a la  definition;  quoi  qu’on  tente,  elle  aura  lieu;  s’opposer  a un 
fait  invincible  est  inutile ; au  lieu  de  s’user  dans  une  resistance 
sans  issue,  les  esprits  moderes  de  I’episcopat  devraient  employer 
leurs  efforts  a mitiger  les  termes  de  la  definition,  a lui  enlever 
ce  qu’on  pourrait  y mettre  d’outre,  a la  rendre  telle  enfin  que 
Bossuet  pourrait  la  signer.  Quant  au  gouvernement,  il  aurait 
bien  tort  de  s’immiscer  dans  une  affaire  de  I’ordre  purement  spiri- 
tuel  et  tout  a fait  en  dehors  de  sa  competence.  Il  ne  trouverait 
dans  une  intervention  que  des  degouts  et  des  echecs.“  Je  dus 
d’autant  plus  preter  creance  a ces  appreciations  que,  d’autre  part, 
il  me  revenait  que  beaucoup  de  nos  eveques  ne  croyaient  pas 
pouvoir  rentrer  dans  leurs  dioceses  si  dans  un  vote  solennel  ils 
se  pronon(jaient  centre  la  definition.  Toutefois,  sans  m’expliquer 
sur  I’infaillibilite  elle-meme,  ni  sur  sa  verite,  ni  sur  son  oppor- 
tunite,  ni  sur  ses  chances,  je  repondis  a mon  eminent  interlocuteur 
„que  le  gouvernement  considerait  la  controverse  comme  relevant 


1553 


Doc.  hist.  IV.  Tomp.  Cone.  8.  Gul)eriiior.  ad  Cone,  ratio,  a.  Oalliae.  Doe.  497. — 500. 


1554 


de  Torganisation  interieure  de  I’Eglise,  et  en  dehors  de  la  com-  a 
petence  de  I’Etat;  que,  quels  que  fussent  les  doctrines  et  les  sen- 
timents de  chacun  de  ses  membres,  il  n’entendait  pas  peser  sur 
la  solution,  qu’a  Home  on  pouvait  la  debattre  en  paix,  sans 
crainte  d’etre  trouble  par  une  intervention  oppressive  “. 

(Ollivier  1.  c.  p.  96  sq.) 

500. 

D.  20.  Febr.  1870.  — Quum  Comes  Daru,  d.  21.  Febr. , ceteris  Mi- 
nistris  significaret,  se,  approbante  imperatore,  memorialem  libellum 
Romam  ad  legatum  misisse , illi , eo  libello  a Comite  exhibito 
non  contenti,  novum  conficiunt,  qui  priori,  eodem  adscripto  die, 
substituendus  ‘ Romam  mittitur 

Monsieur  le  Marquis,  Rome. 

Dans  les  observations,  que  nous  avons  adressees  au  Gouverne- 
ment  Pontifical  depuis  I’ouverture  du  Concile,  nous  nous  sommes 
inspires  a la  fois  du  respect  le  plus  profond  pour  la  liberte  de  , 
cette  Assemblee  et  des  devoirs  particuliers  que  nous  imposait  la  ^ 
situation  de  la  France  envers  le  Saint-Siege.  Ces  observations 
n’ont  jamais  franchi  les  bornes  d’avis  sinceres,  de  conseils  pleins 
de  deference  meme  quand  elles  ont  eu  pour  objet  le  grand  debat 
de  I’infaillibilite.  Nous  avons  pu  faire  pressentir  les  consequences 
probables  d’une  declaration  annoncee,  les  effets  qu’elle  aurait  sur 
I’opinion  publique  et  en  meme  temps  les  graves  objections  qu’elle 
souleverait  au  point  de  vue  de  nos  lois.  Mais  tant  que  la  ques- 
tion est  demeuree  une  question  de  foi,  nous  ne  sommes  pas  alles 
plus  loin.  Nous  respectons,  je  le  repete,  et  nous  voulons  qu’on 
respecte  I’entim’e  liberte  du  Concile,  I’entiere  liberte  des  conscien- 
ces ; nous  restons  ainsi  fideles  aux  grands  principes  qui  ont  fonde 
la  paix  religieuse  dans  le  monde  moderne,  fideles  a la  politique 
qui  a porte  pour  la  premiere  fois  les  gouvernements  a ne  point 
user  du  droit  d’envoyer  au  Concile  des  representants  accredites  et 
a se  confier  au  patriotisme  autant  qu’aux  lumieres  des  Eveques 
de  chaque  nation. 

Mais  cette  politique  a laquelle  le  Saint  Pere  a bien  voulu 
applaudir,  impliquait  necessairement  comme  consequence,  que  le 
Concile,  a son  tour,  s’occuperait  uniquement  des  interets  sacres  ^ 
de  la  foi  et  s’abstiendrait  de  trancher,  en  I’absence  des  represen- 
tants des  gouvernements,  les  questions  d’ordre  purement  politique. 

Or  nous  avons  appris  que  recemment  le  Concile  avait  ete 
saisi  par  ordre  du  Saint  Pere  de  j)ropositions  ou  schemata  qui 
n’avaient  pas  exclusivement  un  caractere  religieux.  II  s’agirait 
de  decider  si  la  puissance  de  I’Eglise  et  de  son  chef  s’etendait  a 
I’ensemble  des  droits  politiques,  et  si  la  societe  civile  est  sub- 
ordonnee  a la  societe  religieuse. 

Le  texte  de  ces  propositions  a ete  public  par  la  „ Gazette 
d’Augsbourg“;  on  pent  y lire  les  21  canons  nontenant  tout  I’ex- 
poso  de  la  doctrine.  II  convient  assurement  do  n’accueillir  qu’avec 
une  extreme  reserve  les  communications  de  cette  nature.  Mais 
il  est  digne  de  remarque,  que  les  feuilles  catholiques  les  plus 
autorisees  n’en  revoquent  pas  en  doute  I’authenticite  et  que  leurs 
declarations,  a cet  egard,  n’ont  ete  suivies  d’aucun  dementi. 

Le  Gouvernement  de  I’Empereur  a besoin  de  savoir  si  le  texte 
insere  dans  les  journaux  est  exact;  nous  serious  heureux  d’ap- 
prondre  qu’il  ne  le  fut  pas. 

Dans  le  cas  ou  le  „ Schema  de  Ecclesia“  tel  qu’il  a ete  public,  “ 
serait  reellement  soumis  au  Concile,  nous  entendons  laisser,  meme 
sur  ce  point,  toute  liberte  anx  deliberations  de  I’auguste  Assemblee. 
Mais  le  Gouvernement  Pontifical  comprendra  a son  tour  que  nous 
ne  pouvons  pas  nous  desintcresscr  de  telles  questions,  et  il  ne 
s’etonnera  pas  si  nous  lui  demandons  de  nous  donner  le  temps 
d’exercer  le  droit  qui  nous  appartient,  d’apres  le  Concordat,  de 
faire  connaitre  au  Concile  notre  opinion  reflechic  sur  des  reso- 
lutions qui  touchont  si  incontestablement  a I’ordre  politique. 

Les  principes  du  „Schcma“  peuvent,  en  effet,  se  resumer 
comme  suit: 

‘ * Cf.  Ollivier  1.  c.  p.  12.5  sq. 

* * Hae  literae  a Gubernio  Gallico  ad  alia  Gubernia  transmissae 
sunt,  atque  haec  Gubernia  suas  etiam  animadversiones  scripto  manda- 
runt,  quae  Romam  missae  in  tabul.ario  Secretariae  Status  asservantur. 
Haec  autem  Gubernia,  a quibus  literae  venerunt,  fuere  Austriacurn, 
Germanicum  Confoederationis  regionum  aeptentrionalium , Bavaricum, 
Lusitanum. 


1*^  L’infaillibilite  de  I’Eglise  s’etend  non  seulement  a tout  ce 
qui  (?)  renferme  le  depot  de  la  foi,  mais  a tout  ce  qui  est  necessaire 
pour  garder  et  conserver  le  depot. 

C’est  a dire  que  la  prerogative  de  I’infaillibilite  de  I’Eglise 
embrasse,  non  seulement  toute  la  revelation,  mais  tout  ce  qui,  sans 
etre  revele,  serait  jugc  necessaire  a I’expositiou  et  ii  la  defense  de  la 
revelation,  faits  histoinques,  faits  philosophiques,  faits  scientifiques. 

2°  L’Eglise  est  une  societe  divine,  parfaite.  La  puissance 
s’etend  au  fore  exterieur  comme  au  fore  interieur ; elle  est  absolue 
dans  I’ordre  Ucjislatif,  iudiciaire,  phial.  Elle  doit  etre  exercee 
librement,  independamment  de  toute  puissance  scculiere,  et  avec 
tout  pouvoir.  Et  comme  on  vent  faire  eriger  en  dogme  que  I’in- 
faillibilite  du  Pape  sera  I’infaillibilite  meme  de  I’Eglise,  I’infailli- 
bilite  du  Pape  par  une  deduction  rigoureuse  s’etendrait  a tout  ce 
que  I’infaillibilite  de  I’Eglise  embrasse  d’apres  I’article  precedent. 

Les  consequences  qui  decoulent  naturellement  de  ces  deux 
principes  penvent  se  resumer  ainsi: 

Sent  subordonnes  au  macjisterc  supreme  declare  infaillible 
comme  I’Eglise  elle-meme: 

1°  Les  principes  constitutifs  de  la  societe,  les  droits  et  les 
devoirs  politiques  des  citoyens;  leurs  droits  electoraux,  munici- 
paux  etc.  etc. 

2°  Tout  ce  qui  dans  I’ordre  legislatif  ou  judiciaire,  soit  rela- 
tivement  aux  personnes,  soit  relativement  aux  choses,  soit  rela- 
tivement  aux  peines,  contient  ou  peut  contenir  le  licite  ou  I’illicite 
au  point  de  vue  non  seulement  du  droit  naturel  ou  du  droit  divin, 
mais  du  simple  droit  ecclesiastique,  ainsi  le  mariage,  la  constitu- 
tion de  la  famille,  les  droits  et  les  devoirs  meme  civils  des  epoux, 
des  peres,  des  enfants,  les  contrats,  les  moyens  d’acqnerir,  les 
prescriptions  etc.  . . . 

3°  Les  regies  de  Tadministration  et  des  fonctions  publiques, 
les  droits  et  les  devoirs  des  corporations  religieuses,  la  part  de 
I’Etat  dans  I’enseignement,  les  impots  et  tout  ce  qui  s’y  rattache, 
enfin  le  droit  de  paix  et  de  guerre,  le  droit  de  conquete,  le  ser- 
vice militaire  et  en  particulier  le  privilege  des  Ecclesiastiques  en 
ce  qui  concerne  I’exemption  du  service  militaire. 

De  pareilles  dispositions  ne  sent  pas  autre  chose  que  la  con- 
secration de  I’autorite  supreme  de  I’Eglise  sur  la  societe  et  la 
subordination  absolue  de  tous  les  droits  politiques  et  civils  de 
toute  autorite  quelconque,  a la  Papaute  proclamee  infaillible. 

On  ne  parait  pas  avoir  pressenti  suffisamment  a Rome  I’im- 
pression  profonde  que  devait  causer  dans  le  monde  entier  la  seule 
enonciation  de  pareilles  doctrines,  alors  meme  qu’elles  ne  seraient 
pas  sanctionnees  par  le  Concile.  Il  y a,  en  effet,  un  veritable 
danger  a reveiller  de  nos  joui’s  des  questions  de  cette  nature,  mal- 
gre  la  marche  des  idees  et  des  evenements  depuis  un  siecle  et  en 
presence  meme  des  interets  vivants  de  toutes  les  societes  existantes. 

Je  me  demande , quant  a nioi , comment  les  Eveques  de  la 
catholicite  consentiraient  a renoncer  a leur  autorite  episcopate 
pour  se  preter  a la  concentration  absolue  du  pouvoir  spirituel 
entre  les  mains  d’un  seul  et  comment  on  a pu  penser  (jue  leg 
Princes  inclineraient  la  souverainetc  dont  ils  sont  revetus  devant 
une  declaration  de  ])rincipe  etablissant  la  suprematie  de  la  cour 
de  Rome.  Ils  le  voudraient,  qu’ils  ne  le  pourraient  pas,  et  I’esprit 
public  qui  se  revele  tous  les  jours  avec  une  puissance  croissante 
ne  leur  permettrait  pas  une  telle  abdication  de  leurs  droits. 

Les  Gouvernements  sont  tenus,  dans  cette  circonstance , de 
remplir  sans  faiblesse  les  devoirs  de  leur  mission.  Ils  prient  le 
Saint  Pere,  puisqu’il  s’agit  de  questions  qui  les  concernent , puis- 
qu’on  discute  des  interets  politiques  et  non  religieux,  de  les 
entendre,  ou,  tout  au  moins,  de  les  admettre  ii  deposer  comme 
temoins  du  caractere  et  des  dispositions  d’esprit  des  societes  qu’ils 
representent.  La  France  surtout,  qui  etend  sa  protection  sur 
Rome  depuis  vingt  ans,  a des  devoirs  particuliers  ii  remplir  dans 
la  situation  grave  et  delicate  qui  lui  est  faite. 

Le  Souverain  Pontifo  reconnaitra,  nous  n’en  doutons  pas,  que 
nous  ne  pourrions  attendre  le  moment  ou  ces  projets  seraient  de- 
venus  des  decisions.  Alors,  en  effet,  il  serait  trop  tard,  puisque 
tous  les  Eveques,  tous  les  pretres  de  la  catholicite  seraient  tenus 
en  conscience  d’enseigner  cos  doctrines  du  haut  dc  la  chaire. 

Nous  ci’oyons  done  ne  manquer  a aucune  convenance,  mais 
user  d’un  droit  en  demandant  au  Gouvernement  du  Saint  Siege 
la  communication  des  projets  de  decision  qui  touchent  a la  ])oliti- 
quo,  et  on  reclamant  le  temps  convenable  pour  etre  en  etat,  avant 
qu’aucune  resolution  ne  soit  prise,  de  transmetti’e  sur  ces  projets 
au  Concile  les  observations  quo  nous  jugerious  necessaircs. 

98 


Coll.  Lac.  VII. 


1555 


Acta  et  flecreta  SS.  Concilii  Vatieaiii.  Appendix. 


1556 


Noits  ne  parlons  qu’au  nom  de  la  France,  bien  que  cette 
demande  ait  le  ineine  interet  pour  toutes  les  nations;  toutes,  cn 
efiet,  ont  cn  ces  matieres  le  menie  droit  public  que  nous  et  se- 
ront,  le  lenderaain  du  Concile,  ouvertes  aux  memes  enseigneinents 
einanes  de  I’auguste  Assemblee.  Mais  la  France  a toujours  ecarte 
de  ses  demarches  tout  ce  qui  peut  ressembler  a un  concert  inutile 
ou  a une  pression  irrespectueuse.  File  invoque  un  droit,  elle  de- 
sire prevenir  a temps  des  difficultes  qui  deviendraient  irreparables 
et  elle  fait  appel  avec  confiauce  a la  prudence  et  a la  loyaute  du 
Gouvernement  Pontifical. 

Vous  etes  autorise  a donncr  lecture  de  cette  dcpeche  au  Car- 
dinal Secretaire  d’Etat  et  a lui  en  laisser  copie. 

Agreez,  Monsieur  le  Marquis  etc.  . . . etc.  . . . etc. 

Paris,  le  20  Fevrier  1870. 

(Cf.  Ollivier  1.  c.  p.  551  sqq.)  Signe:  Daru. 

501. 

D.  19.  ISIart.  1870.  — Ehii  Cardinalis  Antonelli  responsum. 

Monsig.  Nunzio  Apostolico  Parigi. 

Roma  19  Marzo  1870. 

II  sig.  Marcliese  de  Banneville,  Ambasciatore  di  Sua  Maesta, 
mi  diede  lettura  in  questi  ultimi  giorni  di  un  dispaccio  direttogli 
sotto  la  data  dei  20  Febbraio  p.°  p.°  dal  sig.  Conte  Daru  Ministro 
degli  Atfari  Esteri,  relative  agli  affari  del  Concilio.  In  questa 
comunicazioiie , die  lo  stesso  sig.  Ambasciatore  si  compiacque 
lasciarmi  in  copia,  il  lodato  Ministro,  ricordando  la  risoluzione 
presa  dal  Governo  Francese  di  non  prendere  parte  alle  delibe- 
razioni  del  Concilio  generale,  al  tempo  stesso  che  ne  vuole  gua- 
rentita  la  piena  ed  assoluta  liberta,  dicbiara  che  tale  risoluzione 
partiva  dal  supposto  che  quella  veneranda  Assemblea  si  occupasse 
unicamente  degli  interessi  sacri  della  fede,  e si  astenesse  dal  toc- 
care  question!  di  ordine  puramente  politico.  Ma  la  pubblicazione, 
fatta  dalla  Gazzetta  di  Ausburgo  dei  Canon!  relativi  al  progetto 
di  costituzione  sulla  Chiesa  e sul  romano  Pontefice,  dimostrando 
che  si  tratta  di  decidere,  se  il  potere  della  Chiesa  e del  suo  Capo 
si  estonda  a tutto  1’  assieme  dei  diritti  politic! : il  Governo,  sempre 
fermo  nel  proposito  di  lasciare  anche  su  questo  punto  nn’  intiera 
liberta  alle  deliberazioni  dell’  augusta  Assemblea,  intende  di  eser- 
citare  il  diritto,  che  gli  compete  in  virtu  del  Concordato,  di  far 
conoscere  al  Concilio  la  sua  opinione  sopra  quistioni  di  tal  natura. 
Prcndendo  poi  ad  esame  i detti  Canoni,  ne  riassume  il  contenuto 
nelle  due  seguenti  pi’oposizioni , cioc : 1’  Infallibilita  della  Chiesa 
si  estende  non  solo  al  deposito  della  fede , ma  a tutto  cib  ch’  e 
necessario  per  conservare  siffatto  deposito;  ed,  in  secondo  luogo, 
la  Chiesa  o una  societa  divina,  perfetta,  il  suo  potere  si  esercita 
nel  doppio  foro  interno  ed  esterno,  ed  e assoluto  nell’  ordine  legis- 
lative, giudiziario,  coercitivo,  e viene  da  essa  esercitato  con  piena 
liberta  ed  indipendenza  da  qualsiasi  potere  civile.  Quindi,  come 
corollarii  di  ambedue  queste  proposizioni , ne  deduce  1’ estensione 
della  Infallibilita  a tutto  cio  che  si  creda  necessario  per  la  difesa 
delle  verita  rivelate,  e quindi  ai  fatti  sia  storici,  sia  filosofici,  sia 
scientific!  estranei  alia  rivelazione;  non  che  la  subordinazione  as- 
soluta alia  suprema  autorita  della  Chiesa  dei  principii  costitutivi 
della  civile  societa;  dei  diritti  e doveri  dei  Govern!;  dei  diritti  e 
doveri  politic!  dei  cittadini,  sieno  elettorali  sieno  municipal!;  di 
tutto  cio  che  si  riferisce  all’  ordine  giudiziario  e legislativo,  tanto 
in  rapporto  a persone  come  in  rapporto  a cose,  delle  rcgole  di 
pubblica  amministrazione ; dei  diritti  e doveri  di  corporazioni , e 
di  tutti  in  genere  i diritti  dello  State,  non  csclusi  i diritti  di  con- 
quista,  di  pace  e di  guerra.  Dope  di  die  il  sig.  Ministro  passa  a 
notare  la  profonda  impressione , che  la  semplice  enunciazione  di 
siffatte  dottrine  dovra  produrre  nel  mondo  intiero;  e si  fa  in  pari 
tcmi)o  a domandare:  come  sia  possibile  che  i Vescovi  consentano 
ad  abdicare  la  loro  autorita  episcopate,  concentrandola  nelle  mani 
di  un  solo;  e come  siasi  potuto  immaginare  che  i Principi  pie- 
ghercbbero  la  loro  sovranita  avanti  la  supremazia  della  corte  di 
Roma.  Conchiudendo  infine  da  tutto  1’  esposto , che  nel  Concilio 
si  discutono  interessi  politici  e non  religiosi,  il  sig.  Conte  Daru 
domanda  che  i Governi  sieno  intesi,  o almeno  che  sieno  ammessi  a 
deporre  come  testimonii  del  carattere  e delle  disposizioni  di  spirito 
dei  popoli  che  rappresentano ; ed  in  particolare,  che,  avendo  la 
Francia  per  la  speciale  protezione  che  da  20  anni  esercita  sullo 
Stato  Pontificio,  doveri  tutto  speciali  a compiere,  si  permetta  al 


a Governo  di  quella  nazione  di  esercitare  il  suo  diritto  di  ricevere 
comunicazione  dei  progetti  che  toccano  la  politica,  e di  chiederc 
il  tempo  necessario  per  far  giungere  al  Concilio  le  sue  osservazioni, 
prima  che  alcuna  risoluzione  venga  dal  medesimo  adottata.  Questo 
e il  sunto  del  dispaccio  comunicatomi  dal  sig.  Marchese  di  Banne- 
ville, di  cui  ho  creduto  opportuno  I’endere  consapevole  Y.  S.  Blfha 
e Rma;  anche  alio  scopo  di  comunicarle  alcune  brevi  considera- 
zioni  che  credo  necessarie  a meglio  chiarire  i punti  accennati  dal 
sig.  Ministro,  ed  a rispondere  alle  deduzioni  da  esso  fatte  intorno 
agli  argomenti  sottoposti  alle  deliberazioni  conciliai’i. 

E primieramente  non  posso  dispensarmi  dal  manifestare  a V.  S. 
Illiha  e Riha  la  soddisfazione,  con  la  quale  il  Santo  Padre  accolse 
la  dichiarazione  espressa  al  principio  del  dispaccio  del  sig.  Conte 
Daru,  e ripetuta  anche  in  seguito,  sul  fermo  proposito  del  Governo 
francese  di  rispettare  e voler  in  ogni  caso  rispettata  la  piena  liberta 
del  Concilio,  tanto  nella  discussione  della  Costituzione,  di  cui  si 
tratta,  quanto  di  tutte  le  altre  che  verranno  in  seguito  proposte 
air  esame  della  veneranda  Assemblea.  Questa  dichiarazione,  che 
altamente  onora  il  Governo  di  una  nazione  cattolica,  e dalla  Santa 
b Sede  considerata  come  la  conseguenza  naturale  di  quella  prote- 
zione, che  la  Francia  esercita  da  oltre  venti  anni  a riguardo  di 
essa ; protezione  che  provocb  piu  volte  pubbliche  dimostrazioni  di 
riconoscenza  da  parte  del  Sommo  Pontefice,  il  quale  in  ogni  tempo, 
ma  particolarmente  nei  monienti  attuali,  non  pub  a mono  di  rico- 
noscerne  ed  apprezzarne  tutta  la  importanza. 

Ma  venendo  pin  da  vicino  all’  oggetto  del  dispaccio  del  signor 
Conte  Daru,  debbo  francamente  dire  che  non  mi  e dato  di  com- 
prendere  come  le  dichiarazioni  contenute  nel  progetto  di  Costitu- 
zione sulla  Chiesa,  non  che  dei  rispettivi  Canoni,  pubblicati  per 
una  violazione  del  segreto  pontificio  nella  Gazzetta  di  Ausburgo, 
abbiano  potuto  produrre  una  si  grave  e profonda  impressione  nel- 
1’  animo  del  Gabinetto  francese,  da  indurlo  a cambiare  la  linea  di 
condotta  ch’  erasi  opportunamente  prefisso  di  seguire  a riguardo 
delle  discussion!  del  Concilio  Vaticano.  Gli  argomenti  trattati  in 
quel  progetto  di  Costituzione,  e ne’  suoi  Canoni  relativi,  qualunque 
sia  per  essere  la  modificazione  che  possano  in  seguito  subire  a 
giudizio  e decisione  dell’  Episcopate,  altro  non  presentano  che  1’  es- 
posizione  delle  massime  c dei  principii  fondamentali  della  Chiesa ; 
3 principii  ripetuti  phi  e piu  volte  negli  atti  de’  precedent!  Concilii 
general!,  annunziati  e sviluppati  in  parechio  pontificie  Costituzioni, 
che  in  tutti  gli  Stati  cattolici  furono  pubblicate,  ed  in  mode  par- 
ticolare nelle  celebri  Bolle  dommaticho  che  incominciano : Unigeni- 
tus  ed  Aiictorem  Fidei;  ove  tutte  in  genere  trovansi  confermate 
e sancite  le  suddette  dottrine ; principii  in  fine  che  formarono  co- 
stantemente  la  base  dell’  insegnamento  di  tutte  le  epoche  della 
Chiesa,  e di  tutte  le  scuole  cattoliche,  col  concorso  di  uno  stuolo 
innumerevole  di  ecclesiastic!  sci-ittori,  le  cui  opere  servirono  di  testo 
nei  pubblici  licei,  anche  governativi , senza  contraddizione  alcuna 
per  parte  della  civile  autorita,  che  anzi  il  piu  delle  volte  con  es- 
pressa approvazione  ed  incoraggiamcnto  per  parte  della  medesima. 

Molto  meno  mi  sarebbe  possibile  di  convenire  sul  carattere  e 
r estensione  che  viene  data  dal  signor  Ministro  alle  dottrine  con- 
tenute nei  suddetti  Canoni.  In  virtu  dei  medesimi  non  viene  attri- 
buito,  ne  alia  Chiesa  ne  al  Romano  Pontefice  il  potere  diretto  ed 
assoluto  su  tutto  1’  insienie  dei  diritti  politici,  di  cui  e parola  nel 
dispaccio ; ne  la  subordinazione  del  potere  civile  a quello  religiose 
deve  intendersi  nel  senso  da  esso  esposto;  ma  in  altro  ordine  di 
d cose  ben  ditferente  da  quello. 

Ed  in  vero  la  Chiesa  non  intese  mai  ne  intende  di  esercitare 
alcun  potere  diretto  ed  assoluto  sui  diritti  politici  dello  Stato. 
Avendo  essa  avuto  da  Dio  la  sublime  missione  di  dirigere  gli 
uomini,  sia  individualmente , sia  costituiti  in  societa,  ad  un  fine 
soprannaturale , ebbe  con  cib  stesso  la  autorita  ed  il  dovere  di 
giudicare  della  moralita  e della  giustizia  di  tutti  gli  atti  sieno 
interni,  sieno  esterni,  in  rapporto  alia  loro  conformita  colie  leggi 
naturali  e divine.  E siccome  niuna  azione,  sia  ch’  essa  venga  ordi- 
nata  da  un  potere  supremo,  sia  che  venga  liberamente  emessa  da 
un  individuo,  pub  andare  esente  da  questo  carattere  di  moralita 
e di  giustizia;  cosi  avviene  che  il  giudizio  della  Chiesa,  benchb 
direttamente  si  aggiri  sulla  moralita  degli  atti,  indirettamente  si 
estende  su  tutte  le  cose  cui  quella  va  congiunta.  Ma  cib  non  equi- 
vale  ad  ingerirsi  direttamente  negli  aft'ari  politici , i quali , e per 
r ordine  stabilito  da  Dio,  e per  1’  insegnamento  stesso  della  Chiesa 
appartengono  al  potere  temporale,  senza  dipendenza  veruna  da 
ultra  autorita.  La  subordinazione  poi  del  potere  civile  a quello 
rcligioso  e nel  senso  della  precellenza  del  Sacerdozio  sull’  Impero 


1557 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  a.  Galliae.  Doc.  500.  501. 


1558 


a motive  della  superiorita  del  fine  dell’  uno  sopra  quello  dell’  altro : a 
quindi  1’  autorita  dell’  Impero  da  quella  del  Sacerdozio  dipende, 
come  le  cose  umane  dalle  divine,  le  temporali  dalle  spiritual!.  E 
se  la  felicita  temporale,  che  e il  fine  della  civile  potesta,  e sub- 
ordinata  all’  eterna  beatitudine,  die  e il  fine  spirituale  del  Sacer- 
dozio, ne  segue  die  a raggiungere  lo  scope  cui  Dio  li  voile  diretti, 

1’  un  potere  e subordinate  all’  altro,  essendo  cosi  infra  loro  subordi- 
nate le  facolta,  come  sono  subordinati  i fini  cui  esse  dirigonsi. 

Risulta  da  qnesti  principii,  che,  se  1’  infallibilita  della  Chiesa 
si  estende  (non  gia  peralti’o  nel  sense  indicate  dal  dispaccio  fran- 
cese)  anche  a tutto  do  die  e necessario  a conservare  intatto  il  de- 
posito  della  fede,  niun  pregiudizio  ne  derive  per  questo  ne  alia 
scienza , ne  alia  storia , ne  alia  politica.  La  prerogativa  dell’  In- 
fallibilita non  e im  fatto  sconosciuto  nel  mondo  cattolico;  il  su- 
premo magistero  della  Chiesa  ba  dettato  in  ogni  tempo  regole  di 
fede , senza  die  per  questo  avesse  a risentirsene  1’  ordine  interno 
degli  Stati,  o che  i Principi  avessero  ad  inquietarsene;  die  anzi, 
saggiamente  apprezzando  1’  influenza  che  silfatte  regole  aveano  al 
buon  ordinamento  della  civile  societa,  si  fecero  alle  volte  eglino 
stessi  i vindici  e difensori  delle  dottrine  definite,  e ne  promossero,  b 
merce  il  concorso  della  regale  potesta,  la  plena  ossequiosa  osservanza. 

Ne  segue  eziandio  che,  se  la  Chiesa  fu  istituita  dal  suo  divino 
Fondatore  quale  vera  e perfetta  societa,  distiiita  dal  potere  civile, 
e da  esso  indipendente  con  plena  autorita  nel  triplice  ordine  legis- 
lative, giudiziario  e coercitivo,  niuna  confusione  ne  deriva  per 
questo  neir  andamento  dell’  umana  societa  e nell’  esercizio  dei  diritti 
dei  due  poteri.  Le  competenze  dell’  uno  e dell’  altro  essendo  ebiara- 
mente  distinte  e determinate,  giusta  il  fine  cui  entrambi  sono  diretti, 
la  Chiesa  non  esercita  in  virh'i  della  sua  autorita  una  diretta  asso- 
luta  ingerenza  nei  principii  costitutivi  dei  Govern!,  sulle  forme  dei 
civili  reggimenti,  sui  diritti  politic!  dei  cittadini,  sui  doveri  dello 
State,  e sugli  altri  punti  indicati  nella  nota  del  signor  Ministro. 
Ma  non  potendo  sussistere  veruna  civile  societa  senza  un  principle 
supremo  regolatore  della  moralita  dei  suoi  atti  e delle  sue  leggi, 
la  Chiesa  ebbe  appunto  da  Dio  questa  sublime  missione,  la  quale 
tende  alia  felicita  dei  popoli;  senza  punto  imbarazzare,  nell’ eser- 
cizio di  questo  suo  ministero,  la  libera  e spedita  azione  dei  Go- 
vern!. Essa  infatti,  mentre  inculca  il  principio  di  rendere  a Dio 
cio  che  e di  Dio  ed  a Cesare  cio  che  e di  Cesare,  impone  ad  un  c 
tempo  a’  suoi  figli  1’  obbligo  di  obbedire  per  sentimento  di  coscienza 
air  autorita  dei  Principi.  Ma  questi  debbon  pure  riconoscere  che, 
ove  venisse  fatta  qualche  legge  in  opposizione  ai  principii  dell’  eterna 
giustizia,  il  prestarvi  obbedienza  non  sarebbe  un  rendere  a Cesare 
cio  che  e di  Cesare,  ma  un  togliere  a Dio  cio  die  6 di  Dio. 

Passo  ora  a dirle  qualche  cosa  sull’  impressione  profonda  che 
il  signor  Ministro  prevede  sara  per  fare  nel  mondo  intero  la  sem- 
plice  enunciazione  dei  princijiii  sviluppati  nel  progetto  di  Costitu- 
zione  che  forma  1’  oggetto  del  suo  dispaccio.  In  verita  non  e facile 
il  persuaders!  come  le  dottrine  contenute  in  (juel  progetto,  ed  intese 
nel  sense  qui  sopraindicato,  possano  produrre  la  profonda  impres- 
sione  di  cui  parla  il  signor  Ministro : a mono  che  ne  venga  stra- 
volta  1’  indole  ed  il  carattere , o che  s’  intenda  parlare  di  coloro 
che,  professando  principii  different!  da  quelli  che  professa  la  Chiesa 
cattolica,  non  possono  certamente  approvare  che  tali  principii  ven- 
gano  nuovamente  inculcati  e sanciti.  Dissi  nuovamente : giacche  le 
dottrine  contenute  in  quel  documento,  siccome  ebbi  gia  a notarle, 
lungi  dair  essere  nuove  ed  inaudite,  non  sono  nel  loro  complesso 
che  la  riproduzione  dell’  insegnamento  cattolico  professato  in  ogni  d 
epoca  ed  in  ogni  Chiesa,  siccome  ne  faranno  solenne  fede  i pastori 
tutti  della  Cattolicita,  chiamati  dal  supremo  Gerarca  ad  attestare  in 
modo  autentico,  nel  seno  del  Concilio,  della  fede  e delle  tradizioni 
della  Chiesa  Universale.  Vuolsi  invece  sperare  che  la  dottrina  catto- 
lica, con  solenne  atto  riconfermata  dai  Padri  del  Concilio  Vaticano, 
sia  per  essere  accolta  dal  popolo  fedele  qual  iride  di  pace  e qual 
aurora  di  piu  lieto  avvenire ; mentre  altro  non  e lo  scopo  della  con- 
forma  di  quelle  dottrine,  die  di  ricordare  alia  moderna  societa  lo 
massime  del  giusto  e dell’  onosto,  e di  ridonare  in  tal  guisa  al  mondo 
quella  pace  e prosporita,  che  sola  {)uo  ritrovarsi  nella  perfetta 
osservanza  della  legge  divina.  (Questa  e la  ferma  speranza  di  tutti 
i huoni,  che  salutarono  con  gioia  1’  annunzio  del  Concilio ; questa 
e la  convinzione  dei  Padri  della  Chiesa,  accorsi  alacremente  in 
tanto  numero  alia  voce  del  supremo  Gerar(;a ; questa  c la  preghiera 
che  il  Vicario  di  Gesu  Cristo  innalza  continuamente  a Dio  in  mezzo 
alio  penose  difficolta  che  cii’condano  il  suo  Pontificato. 

Del  resto  non  si  comprondo,  ])orcho  i Voscovi  abhiano  a rinun- 
ziare  alia  loro  autorita  Episcopalo  in  conseguenza  della  definiziono 


della  Pontificia  Infallibilita.  Questa  prerogativa,  non  solamentc  e 
antica  quanto  la  Chiesa  stessa,  ma  fu  sempre  eziandio  in  pratica 
nella  Chiesa  Romana,  senza  che  venisse  per  questo  menomamento 
alterata  la  divina  autorita  ed  i diritti  conferiti  da  Dio  ai  Pastori 
della  Chiesa.  La  sua  definizione  adunque  in  niente  varrebbe  a 
cambiare  i rapporti  fi'a  i Vescovi  ed  il  loro  Capo.  I diritti  degli 
uni  e lo  prerogative  dell’  altro  sono  ben  definite  dalla  divina  Costi- 
tuziono  della  Chiesa,  e la  conferma  della  suprema  autorita  e ma- 
gistero del  Romano  Pontefice,  lungi  dal  pregiudicare  ai  diritti  dei 
Vescovi,  fornira  un  novello  appoggio  alia  loro  autorita  e magistero: 
mentre  tanto  di  forza  e di  vigore  ne  risulta  alle  membra  quanto 
loro  ne  proviene  dal  Capo. 

Per  parita  di  ragione,  rafforzata  dalla  solenne  conferma  della 
Pontificia  Infallibilita  1’ autorita  dei  Pastori  della  Chiesa,  non  lo 
sara  mono  quella  dei  Principi,  particolarmenfe  cattolici.  Dipen- 
dendo  dalla  stretta  ed  intima  unione  dei  due  supremi  poteri  la 
prosperita  della  Chiesa  e la  tranquillita  dello  Stato,  chi  non  vede 
che  r autorita  dei  Principi , non  solo  non  ricevera  offesa  alcuna 
dalla  supremazia  Pontificia,  ma  trovera  invece  in  essa  il  piu  valido 
appoggio  ? Quali  figli  della  Chiesa  essi  devono  obbeebenza,  rispetto 
e protezione  all’  autorita  posta  da  Dio  sulla  terra  per  dirigero 
Principi  e popoli  al  fine  ultimo  dell’ eterna  salvezza;  non  potendo 
essi  disconoscere  che  la  regale  potesta  fu  loro  concessa  anche  a 
difesa  e presidio  della  cristiana  societa.  Ma  per  cio  appunto,  rin- 
vigorito  nella  Chiesa  e nel  suo  Capo  il  principio  di  autorita,  e forza 
che  novello  impulso  ne  riceva  la  sovrana  potesta;  che,  comune 
avendo  da  Dio  1’  origine , comuni  eziandio  no  ha  gl’  interessi : co- 
sicche,  se  la  malvagita  de’  tempi,  separando  1’  una  dall’  altra,  pose 
entrambi  in  difficile  c penosa  condizione  con  tanto  pregiudizio 
dell’  umana  societa,  piu  ristretti  rapporti  le  uniranno  ambidue  con 
vincolo  indissolubile  per  la  difesa  dei  grand!  interessi  religiosi  e 
social!,  e prepareranno  ad  esse  la  via  ad  un  piu  lieto  e prospero 
avvenire. 

Dalle  cose  fin  qui  dette,  risultando  chiaramente  che  il  Con- 
cilio non  venne  chiamato  a discutere  interessi  politic!,  siccome 
sembra  indicare  il  dispaccio  del  signor  Conte  Daru,  vuolsi  rite- 
nere  che  il  Governo  francese,  non  trovando  piii  una  ragione  suffi- 
ciente  per  declinare  dalla  linea  di  condotta  che  si  era  prefisso  di 
seguire  riguardo  al  Concilio,  non  vorra  insistere  sulla  domanda 
della  comunicazione  dei  Decreti  che  verranno  sottoposti  all’  esame 
e discussione  della  veneranda  Assemblea  episcopale.  Su  di  che  mi 
occorre  di  osservare,  che  il  diritto  invocato  in  proposito  dal  signor 
Ministro  sulla  base  del  Concordato  vigente  fra  la  Santa  Sede  e la 
Francia,  non  potrebbe,  a mio  credere,  trovare  appoggio  alcuno  in 
quell’  atto,  sia  perche  niuna  speciale  menzione  trovasi  su  questo  par- 
ticolare  negli  articoli  di  quella  Convenzione,  sia  perche  regolati  con 
essa  i rapporti  della  Chiesa  e dello  Stato  sui  punti  di  mista  coni- 
petenza,  le  decision!,  che  dal  Concilio  vaticano  verranno  prese  su 
tali  materie,  non  altereranno  punto  le  speciali  stipolazioni  fatte 
dalla  Santa  Sede,  tanto  con  la  Francia,  quanto  cogli  altri  Governi, 
tutte  le  volte  che  per  parte  di  questi  non  si  pongano  ostacoli  alia 
plena  osservanza  delle  cose  convenute.  Di  piu  mi  occorre  anche 
di  aggiungere  che,  se  la  Santa  Sede  non  credette  opportuno  d’  in- 
vitare  i Principi  cattolici  al  Concilio,  siccome  fece  altra  volta, 
ciascuno  facilmente  comprendera  che  cio  devesi  principalmente 
attribuire  alle  cambiate  circostanze  dei  tempi,  che  alterando  lo 
stato  delle  relazioni  fra  la  Chiesa  ed  i civili  Governi,  resero  piu 
difficile  la  loro  mutua  azione  nell’  ordinamento  dello  cose  re- 
ligiose. 

Voglio  pertanto  sperare  che  il  Governo  di  S.  M.  1’  Imperatore, 
pienamente  soddisfatto  delle  spiegazioni  da  me  date  in  nome  della 
Santa  Sede  ai  varii  punti  del  dispaccio  del  signor  Conte  Daru,  e 
riconoscendo  ad  un  tempo  lo  difficolta  in  che  sarebbe  per  tro- 
varsi  il  Santo  Padre,  non  insistera  piu  oltre  sulla  domanda  di 
comunicazione  previa  dei  progetti  di  Costituzioni  da  esaminarsi 
dai  Padri  del  Concilio;  sia  perche  si  trattorebbe  di  cosa  tendente 
ad  imbarazzare  la  libera  azione  dello  stesso  Concilio , sia  perche, 
rcstando  la  Chiesa  nei  limiti  assegnatilo  dal  suo  divino  Fondatore, 
niuna  preoccupaziono  deve  I’imanere  al  Governo  di  Sua  Maesta, 
circa  le  deliberazioni  che  verranno  adottate  dall’  Assemblea  Episco- 
palo, sia  infino  i)crche  il  Governo  francese  dara  cosi  col  fatto 
stesso  una  novella  prova  di  quello  benevolo  disposizioni  di  animo 
che  ha  manifestato  a riguardo  della  plena  liberta  delle  Conciliari 
deliberazioni,  e della  fiducia  che  dichiara  di  ri])orre  nella  saggozza 
0 previdenza  della  Sede  A])ostollca. 

98='’ 


1559 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1560 


Voglia  V.  S.  Ilhna  e Rma  leggere  questo  mio  dispaccio  al  signor  a 
Conte  Daru,  e lasciargliene  anclie  copia,  e riceva  frattanto  ecc.  ecc. 

(Firmato)  G.  Card.  Antonelli. 

(La  CiviltS,  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  X.  p.  478  sqq.) 

* Nota.  Comes  Daru  m.  Martio  per  telegraphum  Romae  denun- 
tiandum  curat,  ue  infallibilitatis  disceptatio,  in  d.  17.  Martii  indicta, 
prius  inchoetur,  quam  missus  sit,  qui  Gallici  Gubernii  apud  Concilium 
vices  gerat.  Cf.  infra  epist.  Principis  Metternich  ad  Comitem  Beust 
d.  10.  Mart.  Doc.  526. 

502. 

D.  15.  Mart.  1870.  — Aemilii  Ollivier,  Gallici  ministerii  praesidis,  ad 

unum  ex  minori  globo  Episcopum  literae,  quibus  respondet  ad 

literas  ad  se  ab  uno  complurium  nomine  datas. 

]\Ionseigneur , je  vous  remercie  beauconp  des  lettres  et  me- 
moires  que  vous  ni’adressez , je  les  ai  lus  et  inedites  avec  une 
attention  Lien  sympatliique.  J’admire  le  courage,  la  science  et  la 
ferniete  de  votre  minorite,  niais  je  me  demande  avec  anxiete  si 
une  intervention  diplomatique  ne  I’affaiblirait  pas  au  lieu  de  la  " 
fortifier.  Quelle  a ete  la  cause  du  succes  croissant  de  I’ultramon- 
tanisme  ? N’est-ce  pas  le  desir  de  secouer  le  joug  de  la  protection 
seculiere?  N’est-ce  pas  ce  sentiment  qui  a suscite  les  Montalem- 
bert,  les  Lacordaire  et  surtout  Lamennais,  le  veritable  Pere  de 
I’ultramontanisme  fran^ais?  Notre  intervention  ne  ranimera-t-elie 
pas  la  passion  d’independance  religieuse,  qui  a ete  la  raison  d’etre 
des  doctrines  actuelles  de  notre  clerge  ? Si  nous  reussissions,  tout 
le  parti  ultramontain  ne  se  leverait-il  pas  comme  une  legion,  pour 
vous  reprocher  de  ne  I’avoir  emporte  que  par  I’appui  exterieur, 
et  d’un  accent  enflamme  n’invoquerait-il  pas  les  droits  sacres  de 
la  foi  et  de  la  conscience?  Mais  cette  hypotliese  est  bien  super- 
flue, car  il  est  evident,  comme  vous  le  prevoyez  vous-meme,  que 
nous  echouerions.  Alors  une  autre  difficulte  commence:  Comment 
empecherons-nous  I’esprit  public  que  nos  propres  demarcbes  au- 
ront  anime,  de  solliciter  des  mesures  de  persecution  contre  I’Eglise  ? 
Ne  serait-il  pas  mieux  que  la  lutte  ne  f'ut  soutenue  que  par  vous- 
memes  et  qu’a  des  eveques  on  n’opposat  que  des  eveques?  Je 
repugne  profondement  a une  intervention  a laquelle  nous  sommes 
d’ailleurs  peu  prepares;  je  la  crois  inutile  et  dangereuse,  et  je  ne 
puis  me  separer  de  I’esperance  que  j’avais  congue  de  laisser  au 
combat  qui  se  livre  a Rome  son  caractere  independant  et  spiri- 
tuel.  All!  qu’elle  serait  belle  la  victoire,  si  on  ne  la  devait  qu’a 
la  force  de  I’eloquence,  et  que  la  defaite  sera  amere  si  I’inter- 
vention  du  pouvoir  lai'que  ne  I’empeclie  pas ! Bien  entendu , je 
ne  vous  oxprime  qu’uno  opiniou  personnelle,  entierement  coufiden- 
tielle,  et  je  ne  prcjuge  nullement  les  decisions  du  gouvernement. 

(Ollivier,  L’Eglise  et  I’Etat  an  Concile  du  Vatican.  T.  II.  p.  132  sq.) 
503. 

D.  17.  Mart.  1870.  — Eiusdem  literae  ad  Comitem  Daru. 

J’ai  beaucoup  refiecbi  cette  nuit  a I’affairo  de  Rome.  Je  pcr- 
siste  a croire  qu’il  faut  nous  garder  des  conseils  de  violence  et 
que,  pour  n’etre  pas  amcnes  aux  partis  extremes,  nous  devons 
eviter  tout  ce  qui  n’est  pas  indispensable.  L’envoi  d’un  ambassa- 
deur  extraordinaire  n’est  pa.s  indispensable:  ce  serait  un  grand 
fracas,  une  grande  depense,  une  grande  agitation  en  vue  d’un 
resultat  douteux  ou  peut-etre  nefaste.  Si  la  cour  de  Rome  a pu 
etre  avertie  par  quelque  chose,  elle  I’a  ete  par  votre  derniere 
depeclie;  ce  que  nous  ferons  au  dela  sera  superllu.  II  me  semble 
que  vous  devriez,  si  Banneville  est  suffisant,  le  maintenir ; le  rem- 
placer,  s’il  est  insuffisant,  mais  n’envoyer  aucun  ambassadeur  extra- 
ordinaire. Votre  ambassadeur  ordinaire  serait  charge,  non  pas  do 
sieger  au  concile,  mais  d’y  aller  une  seule  fois  pour  remettre  un 
memorandum  que  vous  auriez  redige.  Ce  memorandum  remis,  il 
se  retirerait  et  ne  reparaitrait  plus.  Une  participation  serait  peu 
digne : devant  le  concile,  nous  ne  representons  pas  des  fideles  im- 
plorant  leur  pasteur  supreme;  nous  sommes  I’Etat,  la  Revolution 
de  89 ; nous  devons  parlor  liaut  et  ferme  et  nous  retirer  si  Ton 
ne  nous  ecoute  pas.  Pouvons-nous  etre  moins  fiers  que  nos  an- 
ciens  rois  de  France?  Lorsque  Amyot  eut  remis  la  protestation 
dont  I’avait  charge  Henri  II,  il  se  retira;  les  ambassadeurs  de 
Charles  IX,  Du  Ferrier  et  Pibrac  en  1563,  apres  avoir  de  nou- 
veau proteste,  se  retirerent  a Venise  d’ou  ils  ne  revinrent  pas, 
quelques  instances  que  fit  le  cardinal  de  Lorraine.  Ce  plan  me 


parait  reunir  tons  les  avantages:  il  ne  vous  met  pas  en  contra- 
diction avec  votre  depeclie ; il  satisfait  les  politiques  (Thiers  I’ap- 
prouve);  il  n’entraine  aucune  consequence  serieuse;  il  vous  fait 
dans  le  debat  au  Corps  legislatif  une  forte  et  belle  situation,  et 
il  soulagera  la  majorite  du  couseil  qui  repugne  a une  intervention, 
plus  qu’elle  ne  vous  I’a  fait  paraitre. 

(Ollivier  1.  c.  p.  133  sq.) 

504. 

M.  Martio  1870.  — Eiusdem  per  ephemerides  vulgata  significatio 
quaedam  de  ratione , quam  Gubernium  erga  Concilium  servan- 
dam  putet. 

Il  importe  de  bien  preciser  des  aujourd’hui  la  mesure  et  le 
caractere  de  faction  diplomatique  dont  le  cabinet,  dans  les  circon- 
stances  actuelles,  a cru  indispensable  de  prendre  I’initiative.  On 
a pretendu  que  la  depeche  adressee  a Rome  par  le  comte  Daru, 
depeclie  qui  doit  etre  presentement  parvenue  a destination,  avait 
un  caractere  comminatoire.  Rien  de  moins  exact : la  depeche  est 
con(ue  dans  les  termes  de  la  plus  courtoise  deference.  Le  gou- 
vernement francais  explique  qu’en  toutes  les  matieres  qui  appar- 
tiennent  exclusiveinent  au  domaine  theologique,  au  domaine  de 
la  foi  et  de  la  croyance,  et  la  question  de  Uinfaillibilite  du  Pape 
Ini  semble  appartenir  a cet  ordre  d’idees,  il  ne  se  departira  pas 
de  I’absolue  reserve  dans  laquelle  il  s’est  jusqu’a  present  renferme. 
Mais  comme  le  concile  parait  dispose  a etendre  son  action  au-dela 
de  ces  questions  purement  theologiques  et  spirituelles , a aborder 
des  questions  mixtes  dans  lesquelles  les  principes  et  les  interets 
de  la  societe  civile  se  trouvent  directement  et  forcemeat  engages, 
la  question  du  mariage  civil  et  de  I’enseignement  par  example, 
le  gouvernement  francais  demande  des  lors  a user  dans  cette  occur- 
rence du  droit  traditionnellement  acquis  aux  puissances  catholi- 
ques  a I’egard  des  conciles,  e’est-a  dire  a accrediter  aupres  de  la 
venerable  assemblee  un  envoye  special  charge  de  lui  soumettre 
directement  les  observations  de  son  gouvernement.  L’envoye 
extraordinaire,  apres  avoir  fait  les  declarations  dont  il  aura  ete 
charge,  n’aurait  nullement  a prendre  part  aux  discussions  pure- 
ment dogmatiques ; il  pourrait  considerer  sa  mission  comme 
terminee. 

(Ollivier  1.  c.  p.  135  sq.) 

505. 

Rationes  ab  Aemilio  Ollivier  Imperatori  xu'opositae,  cur  Gubernium  in 
res  Concilii  se  ingerere  non  debeat. 

...  Si  nous  nous  decidons  a agir,  il  faut  que  notre  inter- 
vention soit  effieace;  elle  ne  pent  etre  efficace,  que  si  elle  est 
resolue ; la  seule  maniere  de  la  reudre  resolue,  est  d’annoncer  que 
nous  quitterons  les  Etats  remains  si  nos  conseils  sent  dedaignes; 
or  nous  avons  decide  de  ne  pas  accepter  un  debat  sur  notre  oc- 
cupation et  par  consequent  de  ne  pas  la  cesser  pendant  la  duree 
du  concile;  nous  sommes  done  condamnes  a une  action  toute  d’a])- 
parat,  sans  aucune  esperance  de  resultat  scrieux  et  pouvant  nous 
engager  dans  la  plus  epineuse  des  afiaires,  une  lutte  religieuse. 
Les  eveejues  opposants,  des  que  le  concile  aura  prononce,  se  sou- 
mettront;  la  facilite  avec  laquelle  leurs  chefs  out  passe  du  culte 
de  I’infaillibilite  a la  negatiou  de  son  opportunite  permet  de  pre- 
voir  avec  quel  entrain,  la  premiere  revolte  d’aniour-propre  apai- 
see,  ils  reviendront  d’un  gallicanisme  d’occasion  a une  doctrine 
dont  le  triomphe  ne  saurait  les  desoler  puisqu’ils  ont  compte  jus- 
qu’au  concile  parmi  ses  zeles  propagateurs.  Ils  ne  se  contentcront 
])as  de  nous  abandonner  au  milieu  des  difficultes  oil  ils  nous  auront 
entraines,  ils  nous  porteront  des  coups  en  meme  temps  que  leurs 
anciens  adversaires  et  sur  notre  dos  ils  demontreront  la  .sinccritc 
de  leur  soumission.  Ils  nous  ccrivent,  nous  font  dire  que  le  con- 
cile n’est  pas  libre:  qu’ils  nous  denoncent  publiquement  la  vio- 
lation de  leur  liberte,  que  publiquement  ils  nous  appellent  a leur 
aide,  alors  nous  aviserons;  jusque-Ki  restons  tranquilles.  Inter- 
venir  sans  avoir  la  volonte  d’aller  aux  mesures  de  rigueur,  sans 
etre  sur  qu’on  ne  sera  ])as  desavoue  par  ceux  au  profit  de  qui 
on  se  compromettra , donner  des  avertissements  quand  on  est  le 
chef  d’un  grand  Etat,  sans  exiger  qu’on  en  tienne  compte,  e’est 
un  enfantillage,  une  duperie,  un  manque  de  dignite. 

(Ollivier  1.  c.  p.  136  sq.) 


1561 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  a.  Galliae.  Doc.  501. — 508. 


1562 


506.  a 

D.  7.  April.  1870.  — Rermns  Forcade,  Episcopus  Nivernensis,  quum, 
rogatu  Comitis  Daru , a Pio  IX.  petisset,  at  memorialis  libellus 
a Comite  mittendus  (infra  doc.  510.)  Concilio  proponeretur,  Aemi- 
lium  Ollivier  certiorem  facit,  a SS.  Pontifice  quid  responsi  tulerit. 

Monsieur  le  Gai’de  des  sceaux,  une  personne  malade  qui  m’ac- 
compagnait  m’a  force  de  voyager  a petites  journees;  jc  ne  suis 
arrive  a Rome  que  lundi  dernier,  4 Avril.  — J’ai  vii  de  suite 
S.  E.  le  cardinal  Antonelli,  et  je  me  suis  eflbrce  de  lui  faire  com- 
prendre  que  le  Saint-Siege  devrait  au  moins  accorder  la  trans- 
mission an  concile  par  I’intermediaire  du  Pape,  des  communications 
du  gouvernement.  Comme  Votre  Excellence  doit  le  savoir  par  le 
telegramme  que  j’ai  eu  I’honneur  d’envoyer  a M.  le  comte  Daru, 
je  n’ai  pu  obtenir  cette  concession.  — Mais  je  dois  dire,  pour 
etre  juste,  que  le  refus  ne  m’a  paru  aucunement  un  elFet  de  mau- 
vaise  volonte.  Le  cardinal  I’a  justifie  devant  moi  par  des  motifs 
dont  je  ne  puis  meconnaitre  la  valeur.  C’est  que  le  Saint-Siege 
n’a  pas  seulement  a compter,  en  ce  moment,  avec  le  gouverne- 
ment fran^ais,  mais  avec  tons  les  gouvernements.  II  n’a  pas  seule-  ^ 
ment  a se  preoccuper  de  la  minorite  du  concile,  mais  aussi  et  sur- 
tout  de  son  immense  majorite.  On  s’en  trouve,  je  vous  I’assure, 
fort  embarrasse.  — Les  difficultes  dont  le  cardinal  secretaire 
d’Etat  m’avait  entretenu,  in’ont  ete  de  nouveau  exposees  ce  matin 
par  le  Saint-Pere  lui-meme.  L’excellent  Pape  a daigne  s’en  ouvrir 
a mon  humble  personne  dans  le  cours  d’une  longue  audience, 
pendant  laquelle  il  n’a  cesse  de  me  prodiguer  les  plus  touebants 
temoignages  de  sa  confiance  et  de  son  affection.  — Je  mo  suis 
alors  hasarde  a insinuer  tout  doucement  que  le  meilleur  moyen 
de  se  tirer  d’affaire  serait  sans  doute  d’ajourner  autant  que  pos- 
sible la  discussion  des  questions  irritantes.  On  atteindrait  ainsi 
les  cbaleurs  qui  ne  peuvent  tarder  beaucoup  et  necessiteront  une 
prorogation.  Cela  nous  renverrait  pour  le  moins  en  novembre  et 
jusque-la  les  esprits  se  calmeraient,  etc.,  etc.  — Cette  ouverturo 
a regu  un  bien  meilleur  accueil  que  je  n’osais  I’esperer,  et  je  suis 
heureux  de  dire  a Votre  Excellence  que  rien  n’a  paru  faire  autant 
d’impression  sur  Sa  Saintetc  que  la  perspective  des  embarras  qui 
pourraient  resulter  pour  le  ministere  et  pour  I’empereur  lui-meme 
de  la  discussion  immediate  ou  proebaine  des  susdites  questions.  — ^ 
J’ai  deja  plus  d’une  fois  remarque  que,  malgre  les  dissentiments 
de  ces  dernieres  annees,  le  Saint-Pere  conserve  toujours  au  plus 
intime  de  son  coeur  un  fonds  veritable  d’affection  pour  I’empereur. 
Puis,  il  voit  aujourd’hui,  pres  de  Sa  Majeste,  un  personnage  dont 
le  caraetbre  lui  inspire  evidemment  une  vive  sympatbie.  Il  fera 
certainement  tout  ce  qui  dependra  de  lui  pour  que  ni  le  Souverain 
ni  son  ministre  ne  so  trouvent  contristes,  ou,  a plus  forte  raison, 
empeches  a son  occasion.  — D me  parait  cependant  fort  a craindre 
que  Sa  Saintete  ne  finisse  par  ceder  a la  pression  des  ardents  qui 
ne  lui  laissent  ni  paix  ni  treve,  si  Elle  ne  se  sent  habituellement 
soutenue  par  une  main  qui  lui  inspire  confiance.  C’est  pourquoi 
il  est  a mes  yeux  de  plus  en  plus  important  qu’on  lui  renvoie 
M.  de  Banneville  dont  Elle  desire  et  reclame  plus  instamment  que 
jamais  le  prompt  retour.  Grace  a la  place  qu’il  occupe  dans  le 
coeur  de  Pie  IX,  ce  diplomate  pourra  beaucoup  dans  les  circon- 
stances  presentes.  Tout  attire  klioucra,  soyez-en  stir.  — Tel  scmble 
done  etre,  a cette  beure,  le  2^oint  capital. 

(Ollivier  1.  c.  p.  214  sqq.) 


D.  13.  April.  1870.  — D">  Lefcbvre  de  Beliaine,  Marehionis  Banne- 
ville Romae  vices  gerentis,  ad  Ministrum  Ollivier  telegramma. 

Lorsque  j’ai  parle  au  cardinal  Antonelli  do  I’audionce  accor- 
dec  par  Sa  Saintete  a I’evequo  do  Rovers,  le  secretaire  d’Etat  a 
evite  de  me  confirmer  les  declarations  encourageantes  que  Mgr 
Eorcade  m’avait  assure  avoir  recucillies. 

(Ibid.  j).  210.) 

508. 

D.  G.  Apr.  1870.  — Comitis  Daru  ad  Marchionem  Banneville  (Parisios 
vocatum)  literae,  quibus,  quid  de  Curdinalis  Antonelli  responso 
(doc.  501)  iudicet,  e.xponit. 

Paris,  ce  6 Avril  1870. 

Monsieur  le  Marquis,  on  vous  invitant  par  ma  depeebe  du 
20  Fevrier  ‘ a rcclamcr  aupres  du  Saint-Siege  le  droit  de  presenter 

‘ * V.  doc.  500.  p.  1553  aqq. 


nos  observations  au  concile,  je  m’appuyais  sur  le  concordat  comme 
sur  le  fondement  memo  du  privilege  dont  nous  revendiquions 
I’usage.  Le  cardinal  Antonelli,  dans  sa  reponse,  parait  mettre  en 
doute  la  valeur  de  ce  raisonnement,  et  il  nous  objectc  qu’aucune 
mention  speciale  ne  se  trouve  consignee  sur  ce  point  particulier 
dans  les  articles  de  I’acte  que  nous  indiquons. 

Cette  interpretation  nous  a cause  une  profonde  surprise.  Si 
I’article  16  du  concordat  que  j’avais  en  vue  ne  porto  pas  en  ter- 
mes  exprbs  que  nous  pouvons  nous  faire  representer  dans  les 
conciles  generaux,  il  stipule  en  faveur  de  la  France  nouvelle  la 
jouissance  des  memes  droits  et  des  memes  prerogatives  dont  la 
France  ancienne  etait  en  possession  aupres  du  Saint-Siege.  Cette 
clause  a toujours  ete  consideree  comme  embrassant  I’ensemble  des 
privileges  exerces  par  nos  rois  dans  les  relations  de  I’Etat  avec 
I’Eglise  et  comme  transferant  au  gouvernement  avec  lequel  con- 
tractait  le  Pape  Pie  VII.  tout  I’heritage  des  gouvernements  an- 
terieurs. 

Or,  au  nombre  des  traditions  les  plus  constantes,  il  faut  cer- 
tainement placer  celle  en  vertu  de  laquelle  la  couronne  de  France 
deputait  des  ambassadeurs  aux  conciles  generaux,  ainsi  que  I’at- 
teste  toute  I’histoire  de  ces  grandes  assises  de  la  catbolicite.  Le 
concordat  lui-meme  eut-il  garde  le  silence  sur  ces  droits  transmis 
et  fermement  maintenus  d’age  en  age,  qu’ils  n’en  seraient  pas 
moins  certains,  ear  ils  derivent  de  la  nature  menie  des  cboses  et 
ne  peuvent  perir  aussi  longtemps  que  des  rapports  existeront  entre 
la  societe  et  I’Eglise  et  que  la  reunion  des  conciles  interessera 
la  securite  des  Etafs.  En  raison  mbme  de  la  grandeur  des  in- 
terets  politiques  qui  peuvent  se  trouver  engages  dans  les  delibe- 
rations de  ces  assemblies,  les  souverains  ne  sauraient  renoncer  a 
la  faculte  d’y  etre  representes;  ils  doivent,  au  contraire,  se  re- 
server  expressement  ce  privilege,  sauf  a examiner  dans  quelle 
circonstance  il  pent  leur  convenir  d’en  faire  usage. 

Le  gouvernement  pontifical,  au  surplus,  ne  contestait  nulle- 
ment  ce  droit  lorsque,  la  veille  meme  de  la  publication  de  la 
bulle  d’indiction,  le  comte  de  Sartiges,  votre  prcdecesseur,  entre- 
tenait  le  cardinal  Antonelli  de  la  necessite  d’ouvrir  I’acces  du 
concile  aux  ambassadeurs  des  princes  catboliques.  Son  Eminence 
declarait  que  le  Saint-Pere  n’avait  point  I’intention  de  les  tenir 
a I’ecart.  En  se  bornant  a faire  appel  a leur  concours  en  termes 
generaux,  la  cour  de  Rome  ne  voulait,  nous  disait-on,  „qu’obvier 
aux  embarras  resultant  pour  elle  de  la  difficultc  de  convoquer  in- 
distinctement  tons  les  souverains  catboliques. 

„Croyez-le-bien,  ajoutait  le  cardinal  Antonelli,  et  veuillez  le 
repeter  a Paris,  nous  n’avons  aucune  arriere-pensee , quand  nous 
remplacons  dans  la  bulle  I’invitation  directe  par  une  invitation 
indirecte.  C’est  simplement  un  expedient." 

Le  cardinal  secretaire  d’Etat  renouvela  les  memes  assurances 
dans  plusieurs  autres  entretiens  avec  M.  de  Sartiges  sur  le  memo 
sujet,  disant  qu’il  suffisait  que  les  gouvernements  fissent  d’avance 
annoncer  par  leurs  envoyes  ordinaires  a Rome  I’intention  d’en- 
voyer des  representants  au  concile  ])our  qu’ils  y fussent  admis. 
L’ambassadeur  de  I’erapereiu'  ayant  en  dernier  lieu  fait  observer 
a Son  Eminence  qu’elle  parlait  comme  d’une  certitude  de  la  pre- 
sence au  concile  des  orateurs  des  puissances  et  ayant  demande 
si  le  gouvernement  pontifical  avait  requ  a cet  egard  des  informa- 
tions precises,  le  cardinal  rei)liqua  „que  I’interet  des  souverains 
etait  de  prendre  part  aux  deliberations  de  cette  assemblee",  et 
il  en  concluait  qu’ils  prefereraient  le  faire  plutot  que  de  s’abstenir. 

Ainsi  le  Saint-Siege  reconnaissait  ploinement  alors  le  droit 
des  gouvernements  catboliques  d’avoir  un  ambassadeur  au  sein 
dll  concile. 

En  ce  qui  nous  concerne,  je  le  repete,  ce  droit,  aussi  ancien 
ipie  la  monarchie  fraii^aise,  est  consacrc  jiar  le  grand  acte  inter- 
national (]ui,  au  commencement  de  ce  sieele,  a regie  les  rapports 
de  I’Eglise  et  de  I’Etat.  J’ai  done  ])u  legitimement  le  rajipeler 
dans  ma  depeebe  du  20  Fevrier  et  les  explications  donnees  par 
le  cai'dinal  Antonelli  a I’ambassadeur  do  I’empereur,  lors  do 
la  publication  de  la  bulle,  viennent  ii  I’appiii  de  notre  reven- 
dication. 

Vous  voudrez  done  bien,  IMonsicur  le  Marquis,  insister  aupres 
du  Saint-Siege  pour  faire  constater  notre  droit  de  jiorter  au  sein 
du  concile  lui-meme  les  reflexions  que  nous  avons  a soumettro 
a la  baiite  sagesse  do  I’aiigiiste  assemblee.  Il  importe,  en  effot, 
que  la  cour  de  Romo  ne  piiisse  se  prevaloir  ulteriourement  do 
notre  silence  pour  nous  opiioser  la  prescrijition.  Nous  ne  sau- 
rions,  qiioi  qu’il  arrive,  renoncer  ii  faire  jiurvcnir  aux  Peres  du 


1563 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1564 


concile,  par  Tentremise  du  gouvernement  pontifical  on  autrement,  a 
la  note  qui  renferme  nos  observations  sur  le  projet  de  constitu- 
tion de  I’Eglise  dofere  a leur  exanien. 

(Ollivier,  L’Eglise  et  I’Etat  au  Concile  du  Vatican.  T.  If.  p.  556  sqq.) 

509. 

D.  6.  Apr.  1870.  — Eiusdem  ad  eundem  literae , quibus  ei  alterum 

memorandum,  Summo  Pontifici  tamquam  Praesidi  Concilii  tra- 

dendum,  mittit. 

Paris,  le  6 Avril  1870. 

Monsieur  le  Marquis,  le  gouvernement  de  I’empereur  ne  pou- 
vant  souscrire  aux  considerations  exposees  dans  la  reponse  du 
cardinal  Antonelli  a ma  depeche  du  20  Fevrier,  je  vous  adresse 
ci-jointe  une  note  ou  j’ai  consigne  les  observations  que  nous  nous 
croyons  dans  la  nocessite  de  faire  parvenir  au  concile.  Quelle 
(pie  soit  la  resolution  que  prendra  le  Saint-Siege  en  ce  qui  touche 
le  droit  de  la  France  d’etre  representee  au  sein  de  la  haute  as- 
somblee,  c’est  au  Pape  en  sa  qualito  de  president  que  ce  docu- 
ment doit  etre  remis.  Vous  voudrez  done  bien,  aussitot  que  vous  ^ 
serez  de  retour  a Rome,  faire  une  demarche  a cet  effet  aupros 
du  cardinal  secretaire  d’Etat.  Je  n’ai  aucune  formalite  particu- 
liere  a vous  prescrire  pour  assurer  la  realisation  de  nos  intentions. 

11  est  necessaire,  toutefois,  qu’il  ne  jiuisse  exister  ni  equivoque 
ni  malentendu  pour  personne  et  qu’il  soit  bien  constate  que  le 
Saint-Pere  accepte  notre  communication  pour  la  soumettre  a I’as- 
semblee  des  eveques  reunis  au  Vatican.  Je  ni’en  rapporte  a votre 
tact  pour  remplir  la  mission  dont  vous  etes  charge,  de  la  maniere 
la  plus  respectueuse  pour  le  Souverain  Pontife  et  la  plus  con- 
forme  aux  droits  dont  nous  revendiquous  I’usage. 

(Ollivier,  1.  c.  p.  558  sq.) 

510. 

D.  5.  April.  1870.  — Memorialis  libellus  Comitis  Dani  a Marebione 

Baimeville  Romam  reverse  SS.  Pontifici  oblatus  '. 

Le  Saiut-Si(5ge  connait  deja  par  la  depeche  en  date  du  20  Fe- 
vrier que  I’Ambassadeur  de  France  a remis  a Son  Eminence  M.  le 
Cardinal-Secr(3taire  d’Etat,  les  graves  motifs  qui  out  determine  le 
Gouvernement  de  Sa  Majeste  I’Empereur  des  Franqais  a se  de- 
parts de  I’attitude  d’abstention  dans  laquelle  il  s’etait  jusque  la 
renferme. 

Le  Souverain-Pontife  salt  que,  pleins  de  respect  pour  la  liberte 
de  I’Eglise  et  reconnaissant  I’incompetence  des  pouvoirs  civils  dans 
les  questions  religieuses,  nous  ne  pretendons  en  aucune  faqon  inter- 
venir  dans  les  deliberations  synodales  sur  les  matieres  d’ordre 
sjiirituel. 

L’Empereur  a donne,  des  le  principe,  un  temoignage  eclataiit 
de  la  politique  reservee  qu’il  entendait  suivre  en  n’usant  pas  du 
droit  de  se  faire  representer  au  Concile,  droit  qui  a appartenu 
de  tout  temps  a la  Couronne  de  France,  et  qui  n’a  jamais  jus- 
qu’ici  etc  conteste  a aucun  Souverain  catholique.  Des  questions 
d’ordre  politique  et  civil  out  etc  recemment  soulevcies  au  sein  de 
I’Assemblee  Conciliaire.  Les  rapports  de  I’Eglise  et  de  I’Etat  out 
(ite  I’objet  d’un  ensemble  de  propositions  qui  seront  prochainement 
discut(tes.  Le  Gouvernement  de  Sa  Majeste  a cru  des  lors  qu’il 
etait  de  son  devoir  et  de  son  droit  de  faire  entendre,  sur  ce  point  ^ 
sjiecial,  des  observations,  et  de  montrer  le  trouble  que  pourrait 
jeter  dans  les  esprits  I’adoption  de  maximes  qui  porteraient  atteinte 
aux  lois  du  pays. 

Dans  I’exercice  de  ce  droit,  pour  I’accomplissement  de  ce  de- 
voir il  n’use  d’aucune  pression  qui  puisse,  a quelque  degre  que 
ce  s(5it,  gener  les  deliberations  de  I’augusto  Assemblee.  Sou  inter- 
vention est  purement  morale , et  il  la  restreint  aux  choses  qui 
sent  de  la  competence  indiscutable  des  pouvoirs  publics.  En  venant 
demander  qu’on  respecte  les  droits  et  les  libertes  de  la  Societc 


* * Marchio  d.  14.  Apr.  Romam  I’edierat.  Sed , propter  caere- 
monias  maioris  hebdomadis  et  dies  paschales,  non  ante  d.  22.  eiusdem 
mensis  SS.  Pontiftcem  adire  potuit.  Inde  accidit,  ut  Gallicum  memo- 
randum ceterarum  civitatum  legati  prius  acciperent,  iino  diarium  Au- 
gustanum  prius  vulgaret,  quam  SS.  Pontifici  tradituin  esset.  IRud 
enim  Comes  Daru  eodem  die,  quo  Romam  transmisit,  cum  ceteris  Gu- 
berniis  communicavit.  — Negavit  SS.  Pontifex,  se  libellum  Concilio 
proponere  posse.  Cf.  Ollivier  1.  c.  p.  220  sq. 

^ * V.  supra  p.  1553.  doc.  500. 


civile,  il  n’a  garde  de  se  montrer  irrespectueux  pour  les  droits 
et  les  libertes  de  la  Societe  religieuse.  Il  intervient  parce  que  la 
limite  des  deux  domaines  lui  semble  franchie.  Il  ne  veut  pas  la 
franchir  a son  tour.  Confiants,  respectueux,  surs  de  nos  sentiments, 
nous  nous  adressons  a I’esprit  genereux  du  Saint-Pere,  nous  lui 
rappelons  ces  rapports  de  mutuelle  bienveillance,  qui,  depuis  soi- 
xante-dix  ans,  out  uni  les  deux  Gouvernements,  et  qui  ont  assure 
la  paix  sociale  et  religieuse.  C’est  pour  conserver  ces  bons  rap- 
ports que  nous  demandons  instamment  a la  sagesse  du  Souverain- 
Pontife  et  des  Peres  du  Concile  d’ecarter  du  Schema  de  Ecclesia 
tout  ce  qui,  dans  le  texte  public  et  non  desavoue,  aurait,  nous 
le  craignons,  les  plus  graves  consequences  sur  I’ordre  legal  et  sur 
I’ordre  social  de  tous  les  Etats  de  I’Europe.  Plus  on  examine, 
en  effet,  la  doctrine  resumee  dans  ce  document,  moins  il  est  pos- 
sible de  meconnaitre  que  cette  doctrine,  au  fond,  equivaut  a la 
subordination  complete  de  la  societe  civile  a la  societe  religieuse. 
Nous  desirous  que  des  explications  plausibles  ou  des  modifications 
heureuses  nous  permettent  de  donner  a ces  projets  de  resolution 
une  interpretation  differente.  Mais  dans  I’etat  present  des  choses, 
a moins  de  refuser  aux  mots  leur  sens  naturcl  et  vrai,  on  ne  pent 
se  soustraire  a cette  conviction  que  le  Schema  de  Ecclesia  aurait 
pour  but  et  pour  objet  de  retablir  dans  le  monde  entier  I’ascen- 
dant  de  doctrines  subordonnant  a I’empire  du  clerge  la  societe  civile. 

En  effet  suivant  les  dispositions  que  ce  Schema  renferme  et 
sous  la  sanction  redoutable  de  I’anatheme,  I’Infaillibilite  et  I’au- 
torite  de  I’Eglise  doivent  s’etendre  non  seulement  aux  verites  trans- 
mises  par  la  Revelation,  mais  a toutes  celles  qui  peuvent  paraitre 
necessaires  pour  defendre  le  depot  de  la  tradition.  En  d’autres 
termes,  cette  Infaillibilite  et  cette  autorite  n’ont  de  limites  que 
celles  que  I’Eglise  leur  assigne,  et  tous  les  principes  de  I’orcire 
civil,  politique,  scientifique,  rentrent  directement  ou  indirectement 
dans  leur  competence.  C’est  dans  ce  champ  a peu  pres  illimitc 
que  s’exercerait  le  droit  pour  I’Eglise  de  rendre  des  decisions  et 
(le  promulguer  des  lois  obligeant  la  conscience  des  fideles  indepen- 
damment  de  toute  confirmation  de  I’autorite  politique,  et  meme  en 
opposition  directe  avec  les  lois  emaimes  de  I’autorite  politique. 

C’est  dans  ce  domaine,  dont  I’Eglise  seule  parait  devoir  fixer 
les  bornes,  que  les  canons  lui  attribuent  un  pouvoir  complet,  a 
la  fois  legislatif,  judiciaire  et  coercitif,  applicable  aussi  bien  au 
for  exterieur  qu’au  for  interieur,  pouvoir  dont  il  serait  meme  per- 
mis  a I’Eglise  d’assurer  I’exercice  par  des  peines  materielles,  et 
auquel  les  Princes  et  les  Gouvernements  chretiens  seraient  tenus 
de  preter  leur  concours  en  chatiant  tous  ceux  qui  essaieraient  do 
s’y  soustraire. 

Il  est  evident  que,  si  de  tels  principes  etaient  appliques,  les 
Gouvernements  ne  conserveraient  de  puissance  et  les  societes  civiles 
de  liberte,  que  la  puissance  et  la  liberte  qu’il  conviendrait  a I’E- 
glise  de  leur  laisser.  Leurs  droits  les  plus  essentiels,  les  fonde- 
ments  de  leur  constitution  politique,  les  bases  de  leur  legislation 
civile  en  matiere  de  propricite,  do  famille,  d’enseignement,  pour- 
raient  etre  mis  tous  les  jours  on  question  par  I’autorite  eccle- 
siastique.  Comme  complement  de  ce  systeme  on  a demande  de 
comprendre  dans  le  meme  decret  I’lnfaillibilite  personnelle  et  se- 
jiaree  du  Pape,  c’est-ii-dire  qu’apres  avoir  concentre  tous  les  pou- 
voirs politiques  et  rcligieux  entre  les  mains  de  I’Eglise,  on  con- 
centre tous  les  pouvoirs  de  I’Eglise  dans  les  mains  de  son  chef. 

Telles  sont  les  maximes  que  le  Concile  oecumenique  serait 
appele  a proclamer  a la  face  du  XIX.  siocle,  et  comme  ces  maxi- 
mes ne  sont  admises  et  reconnues  nulle  part  dans  I’Europe  chre- 
tienne,  un  anatheme  universel  serait  jete,  au  nom  du  Saint-Pere, 
a toutes  les  institutions  et  a toutes  les  societes. 

On  nous  (lit,  il  est  vi’ai,  que  I’Eglise  declare  des  verites  abs- 
traites,  mais  n’exige  pas  qu’on  les  applique.  Si  ces  doctrines  sont 
en  desaccord  avec  les  lois  existantes,  ce  desaccord,  dit-on,  portc 
uniquement  sur  les  principes ; en  fait,  elles  s’accommodent  de  toutes 
les  formes  de  gouvernement,  de  toutes  les  legislations. 

Une  pareille  diiclaration  ne  suffirait  pas  pour  nous  rassurer. 
Peut-on,  en  effet,  admettre  que,  demain,  (Ians  les  40  000  paroisses 
de  France,  on  enseignera  aux  liommes  qu’ils  sont  fibres  de  faire 
ce  qu’ils  ne  sont  pas  fibres  de  croire;  qu’on  doit  penser  d’une 
maniere,  que  Ton  peut  agir  de  I’autre  ? Cette  distinction  infligerait 
aux  consciences  (lelicates  les  plus  douloureuscs  tortures.  Nous 
avons  trop  de  respect  pour  I’Eglise,  nous  avons  une  trop  haute 
idee  de  sa  puissance,  pour  admettre  un  tel  argument.  Nous  som- 
mes  convaincus  qu’elle  fait  et  veut  faire  une  oeuvre  serieuse,  et 
que,  par  consequent,  elle  tendra  toujours  ii  faire  entrer  dans  la 


1565 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Cubornior.  ad  Cone,  ratio,  a.  Galliae,  Doc.  508. — 511. 


1566 


pratique  les  maximes  qu’elle  aura  inscrites  dans  les  croyances  comme 
des  verites  inimuahles.  Nous  no  saurions  admettre  que  le  plus 
venerable  des  Pontifes  ait  reuni  autour  de  son  trone  tons  les 
eveques  de  la  Catbolicite  pour  rediger  et  promulguer  des  lois 
steriles,  pour  prendre  des  resolutions  vaines. 

On  ajoute  que  ces  maximes  ne  sont  pas  nouvelles,  qu’elles 
reproduisent  simplement  les  dogmes  d’un  enseignement  theologi- 
que  ancien,  que  le  monde  ne  doit  pas  en  etre  etonne,  puisqiie 
I’Eglise  a toujours  tenu  le  meme  langage.  Nous  les  reconnais- 
sons;  ce  n’est  pas  d’aujourd’hui  que  ces  doctrines  font  leur  appa- 
rition au  milieu  des  societes ; elles  y ont  ete  presentees  a d’autres 
epoques,  a plusieurs  reprises.  Mais  toute  Tbistoire  atteste  qu’elles 
n’ont  jamais  ete  acceptees  sous  cette  forme  et  dans  leur  ensemble 
par  aucun  Souverain,  ni  par  aucune  nation,  memo  dans  les  tem])s 
ou  la  foi  catholique  regnait  sans  partage.  Toujours  et  partout 
I’independance  absolue  du  domaine  temporel  et  de  I’autorite  sou- 
veraine  a ete  energiquement  revendiquee  par  les  peuples,  par  les 
rois,  souvent  par  un  clerge  national.  Memo  au  moyon-age,  I’essai 
tente  de  faire  prevaloir  ces  principes  a ete  I’occasion  des  plus 
sanglants  confiits.  La  longue  lutte  du  Sacerdoce  et  de  I’Empire 
en  est  la  preuve.  Les  schismes  et  les  heresies  qui  ont  enlevd 
tour  a tour  a la  Societe  Catholique  I’Eglise  d’Orient  tout  entiere 
et  la  moitie  de  I’Eglisc  d’Occident,  n’ont  pas  cu  d’autres  causes. 

Certes,  dans  I’etat  present  des  Societes,  la  declaration  de  ces 
principes  ne  saurait  entrainer  de  si  graves  consequences.  L’inde- 
pendance  de  la  Societe  civile,  que  Ton  pouvait  autrefois  croire 
menacee,  est,  de  nos  jours,  en  fait  aussi  bien  qu’en  droit,  au-dessus 
de  toute  controverse,  comme  au-dessus  de  toute  atteinte.  La 
liberte  de  conscience  et  la  liberte  des  cultes,  universellcment  re- 
connues,  rendent  impossible  meme  la  supposition  de  la  domination 
de  la  Societe  religieuse  sur  la  Societe  politique.  Ne  craignons 
rien  de  pareil.  Ceux  meme  qui  poussent  le  plus  ardemment  le 
Concile  a transformer  cette  doctrine  on  dogmo,  reconnaissent  que 
la  nccessite  des  temps  condamnera  de  tels  decrets  a rester  a I’etat 
de  lettre  raorte. 

Les  principes  modernes  ont  pris  place  definitivement  dans  le 
droit  public  europeen,  et  n’en  sortiront  pas,  parce  qu’ils  sont  in- 
dispensables  a la  dignite  comme  a la  liberte  des  homines  et  des 
gouvernements.  Ce  n’est  pas  un  sentiment  d’inquietude  politique 
qui  nous  pousse  et  nous  dicte  les  representations  que  nous  croyoiis 
devoir  adresser  au  Concile.  C’est  une  crainte  a la  fois  plus  sericuso 
et  plus  desinteressee , c’est  la  crainte  de  voir  se  creer,  si  la  sa- 
gesse  du  Saint-Siege  n’y  met  pas  obstacle,  entre  les  Societes  ci- 
viles  et  I’Eglise , une  sorte  d’antagonisme  egaleraent  redoutable 
pour  toutes  deux. 

Le  gouvernement  de  I’Empcreur  considere,  et  a toujours  con- 
sidere,  ce  bon  accord  au  sein  des  nations  chretiennes  comme  une 
des  bases  essentielles  de  la  paix  sociale.  Comment  le  maintenir, 
si  la  plus  haute  autorite  religieuse  qui  existe  au  monde,  celle  du 
Concile  oecumenique,  condamnait  les  maximes  sur  lesquelles  re- 
pose la  legislation,  et  declare  les  principes  du  droit  public  con- 
traires  aux  principes  enseignes  par  I’Eglise.  Lorsque  I’eclio  de 
telles  declarations,  parti  du  Vatican,  ira  retentir  dans  les  chaires 
du  moindre  village  comme  dans  la  conscience  du  plus  humble  des 
catholiques,  ne  sera-t  il  pas  fort  a craindre  que,  semes  dans  les 
esprits,  les  germes  de  dissidences  ne  se  developpent  et  ne  se  tra- 
duisent  tot  ou  tard  dans  les  faits? 

Le  gouvernement  de  I’Empereur  a cede  au  sentiment  du  plus 
imperieux  des  devoirs  en  appelant  sur  ces  perils  I’attention  se- 
rieuse  des  Peres  du  Concile.  En  ce  qui  le  touche  personnellement, 
rien  ne  lui  aurait  ete  plus  aiso  que  de  laisser  se  consommer  en 
silence  les  resolutions  projetees,  sauf  a user  plus  tard  du  pouvoir 
qui  lui  appartient  de  declarer  nulle  et  de  nul  effet  toute  maxime 
contraire  au  droit  public  comme  au  sentiment  general  de  la  nation 
frangaise.  Les  conseils  de  ce  genre  ne  lui  ont  pas  manque;  il 
n’a  pas  cependant  hesite  un  seul  instant  a repousser  ces  timides 
suggestions.  La  politique  qui  consisto  ii  attendee  c|ue  le  mal  soit 
fait  et  irreparable  pour  aviser,  est  une  politique  imprevoyante,  et 
qui  ne  serait  digne  ni  de  I’Empereur  ni  d’une  grande  nation  comme 
la  notre.  Amis  cprouves  de  I’Egliso,  il  ne  nous  appartient  pas 
de  rappeler  les  temoignages  de  devouement  que  nous  lui  avons 
donnes.  Mais  nous  pouvons  dire  que  nous  restons  fideles  a nos 
traditions,  et  que  jamais  nous  ne  lui  aurons  rendu  un  ])lus  signale 
service  que  le  jour  ou,  parlant  aux  augustes  representants  de  la 
Catbolicite  reunis  a Rome,  nous  les  avertissons  du  danger  auquel 
ils  s’oxposent. 


Nous  ne  voulons  pas  resti’eindre  leur  liberte;  nous  n’elevons 
la  voix  que  pour  lour  signaler  les  consequences  de  lours  actes. 

Nous  sonimes  pres  d’eux  les  interpretes  fideles  de  I’opinion 
publique  qui  partout  se  prononce,  qui,  loin  de  demeurer  silen- 
cieuse,  eclate  et  se  mauifeste  a des  signes  certains.  D est  peril- 
leux  de  la  braver,  utile  de  la  consulter,  necessairo  de  I’ecouter. 
e’en  est  fait  de  la  paix  publique,  de  la  Concorde  entre  les  societes 
politiques  et  les  societes  religieuses,  si  Ton  souleve,  si  I’on  pro- 
voque  un  mouvement  de  reaction  dans  les  esprits,  et  si  Ton  donne 
aux  ennemis  do  I’Eglise  une  arme  dont  ils  sauront  trop  bien  se 
sorvir  centre  elle. 

Monsieur  le  Cardinal  Secretaire  d’Etat,  en  repondant  a la 
communication  que  le  gouvernement  do  I’Empereur  avait  cru  de- 
voir lui  faire  parvenir  aussitot  apres  la  presentation  du  Schema 
(le  Ecclesia,  a lui-meme  compris  la  necessite  d’attenuer  I’inquietude 
que  les  vues  manifestees  dans  ce  document  avaient  partout  causee. 
Son  Eminence,  dans  sa  depeche  du  19  Mars,  a dit,  en  parlant 
des  deux  pouvoirs:  „Que  la  competence  de  chacun  d’eux  etant 
parfaitement  distincte  et  determinee  d’apres  le  but  en  vue  duquel 
ils  sont  etablis,  I’Eglise  n’exerce  pas  en  vertu  de  son  autorite  une 
ingerence  directe  et  absolue  en  ce  qui  regarde  les  principes  con- 
stitutifs  des  gouvernements,  les  formes  des  institutions  civiles,  les 
droits  politiques  des  citoyens,  les  devoirs  de  I’Etat,  et  les  autres 
points  signales  dans  la  note  du  20  Fevrier.“  Traitant  plus  loin 
du  Concordat,  le  Cardinal  Antonelli  a dit  encore  „que  les  points 
de  la  competence  mixte  etant  regies  par  cet  acte,  les  decisions 
qui  seront  prises  en  Concile  sur  de  telles  matieres  n’altereront  en 
rien  les  stipulations  speciales  convenues  par  le  Saint-Siege  tant 
avec  la  France  qu’avec  les  autres  puissances‘‘. 

Le  gouvernement  de  I’Empereur  est  loin  de  meconnaitre  I’im- 
])ortance  de  ces  declarations.  Il  en  prond  acte  et  il  y puise  une 
grande  confiance  dans  les  resolutions  definitives  du  Saint-Pere  et 
du  Concile.  C’est  en  effet  en  s’inspirant  des  regies  de  conduite 
indiquees  par  son  Eminence  le  Cardinal-Secretaire  d’Etat,  que  Ton 
parviendra  a dissiper  les  preoccupations  dont  nous  avons  fait  par- 
venir I’expression  au  Saint-Siege,  et  que  nous  exposons  en  ce 
moment  a I’augnste  Asscmblee  elle-meme.  C’est  par  des  decla- 
rations basees  sur  ces  sages  maximes  que  les  Peres  du  Concile 
pouiTont  se  rapprocher  du  point  de  vue  d’ou  I’opinion,  jusque-la 
calme  et  sympathique,  mais  aujourd’hui  anxieuse  et  alarmee,  en- 
visage la  grande  tache  devolue  a leur  sagesse.  Il  depend  d’eux 
de  modifier  en  ce  sens  les  propositions  qui  leur  ont  ete  soumises, 
et  d’en  faire  disparaitre  ainsi  les  prescriptions  qui  seraient  de  nature 
a trouble!’  et  a compromettre  les  rapports  de  I’Eglise  et  de  I’Etat. 

Gardiens  de  la  paix  sociale,  les  gouvernements  ont  pour  prin- 
cipale  mission  de  prevenir  tout  ce  qui  pent  I’atteindre.  Ils  man- 
queraient  a ce  devoir  si,  dans  les  circonstances  actuelles,  ils  gar- 
daient  le  silence.  L’agitation  provoquee  dans  le  monde  chretien 
par  I’attente  des  resolutions  du  Concile  les  avertit  de  la  necessite 
imperieuse  de  parler,  de  reclamer  centre  des  propositions  qui, 
si  elles  etaient  adoptees,  auraient  pour  consequence  inevitable 
d’amcner  des  troubles  douloureux.  Ces  propositions  n’interessent 
pas  moins  les  Etats  que  la  religion,  I’Eglise,  et  le  Saint-Siege. 
(Ollivier  1.  c.  p.  559  sqq.) 

511. 

D.  12.  Mail  1870.  — Aemilius  Ollivier,  Comitis  Daru  in  rebus  externis 
administrandis  ad  tempus  successor,  scribit  Marebioni  Banneville,  ut 
omnia,  quae  ad  Concilium  spectent,  diligenter  observet,  neque  tamen 
quidquam  agat,  quo  se  rebus  Concilii  interponere  videri  possit. 

Monsieur  le  marquis,  le  gouvernement  de  I’empereur  ne  s’est 
pas  fait  representer  aupres  du  concile,  quoique  ce  droit  lui  ap- 
partint  en  sa  qualite  de  mandataire  des  lai’ques  dans  I’Eglise. 
Four  empccher  que  les  opinions  excessives  ne  devinssent  des 
dogmes , il  a compte  sur  la  sagesse  des  eveques  et  sur  la  pru- 
dence du  Saint-Pere.  Pour  defendre  nos  lois  civiles  et  politiques 
centre  les  empietements  de  la  theocratic,  il  a compte  sur  la  raison 
publique , sur  le  patriotisme  des  catholiques  frangais  et  sur  les 
moyens  ordinaires  de  sanction  dont  il  dispose.  Il  s’est  uniquement 
prcoccupe  de  ce  qu’a  d’auguste  une  reunion  do  prelats  deliberant 
des  grands  intorots  de  I’anie  et  de  la  foi  et  ne  s’est  donne  qu’uno 
mission , assuror  et  proteger  I’entierc  liberte  du  concile.  Avert! 
par  les  bruits  do  I’Europc  des  dangers  quo  certaines  propositions 
impi’udentes  feraient  courir  ii  I’Eglise,  desireux  de  ne  pas  voir 
s’augmentor  les  forces  d’agression  organisees  contre  les  croyances 


1567 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1568 


religieuses,  il  est  sorti  un  moment  de  sa  reserve,  a donne  des  a 
conseils  et  presente  des  observations.  Le  Saint-Pere  n’a  pas  cm 
devoir  ecouter  les  conseils  ni  accueillir  les  observations.  Nous 
n’insistons  pas  et  nous  rentrons  dans  notro  attitude  d’abstention 
et  d’attente.  Vous  ne  provoquerez  et  n’accepterez  desormais  au- 
cune  conversation,  soit  avec  le  Saint-Pere,  soit  avec  le  cardinal 
Antonelli,  sur  les  affaires  du  concile.  Vous  vous  bornerez  a vous 
renseigner,  a nous  tenir  an  courant  des  faits,  des  sentiments  qui 
les  ont  prepares  ou  des  impressions  qui  les  out  suivis.  Veuillez  dire 
a nos  eveques  liberaux  que  notre  abstention  n’est  pas  de  I’indiffe- 
rence,  c’est  du  respect,  c’est  surtout  de  la  confiance.  Leur  defaite 
serait  bien  amere,  si,  par  son  intervention,  le  pouvoir  civil  nc  I’avait 
pas  empechee,  et  leur  victoire  aura  tout  son  prix,  s’ils  ne  la  doivent 
qu’a  lours  propres  efforts  et  a la  force  de  la  verite.  Agreoz,  etc. 

(Ollivier,  L’Eglise  et  I’Etat  au  Concile  du  Vatican.  T.  II.  p.  231  sq.) 

512. 


du  Concile.  J’ai  craint  d’inspirer  peut-etre  a votre  gouvernement 
des  mesnres  qu’il  no  voudrait  pas  pousser  jusqu’au  bout;  car 
le  difficile  ici  n’est  pas  de  prevoir  et  de  ])arler,  mais  bien  de 
sanctionner  efficacement  les  communications  faites  a la  cour 
de  Rome. 

Toutefois  j’aurai  I’lionneur  de  vous  soumettre  procliainement 
un  expose  de  la  situation,  des  que  nous  aurons  la  formule  defini- 
tive, sous  laquelle  on  veut  nous  faire  deliberer : car  ce  qu’on  nous 
a remis  n’est  encore  qu’un  avant-projet. 

La  minorite  reste  compacte,  sauf  les  pertes  que  lui  font  eprou- 
ver  la  maladie  et  I’cloignement  de  plusieurs,  et  la  mort  de  quel- 
ques  autres,  celle  do  I’eveque  d’Evreux  par  exemple.  Elle  fera 
de  son  mieux  dans  la  lutte  et  elle  ne  desespere  pas  encore  de 
la  victoire. 

Je  vous  prie  d’agreer  etc. 

(Robert  Halt,  Papiers  sauvds  des  Tuileries.  Paris  1871.) 


D.  18.  Maii  1870.  — Marchionis  ad  ducem  Gramont,  rerum  exter- 
narum  a d.  15.  Maii  ministrum,  responsum. 


515. 

D.  21.  Maii  1870.  — Idem  ad  eundera. 


Depuis  mon  retour  a Rome  et  apres  m’etre  acquitte  de  la 
remise  du  memorandum  du  5 Avril , j’ai  eu  soin , ainsi  que  ma 
correspondance  en  fait  foi,  de  m’abstenir  de  toute  demarche  qui 
put  engager  les  resolutions  ulterieures  du  gouvernement  de  I’Em- 
poreur  et  ma  propre  responsabilite.  Je  n’ai  point  revu  le  Saint- 
Pere  et  je  n’ai  eu  avec  le  cardinal  secretaire  d’Etat  que  des  con- 
versations academiqnes  sur  la  marclie  du  concile,  sur  ses  travaux 
et  sur  lours  conseqxiences  eventuelles.  Je  suis  done  tres  a I’aiso 
pour  observer  I’attitude  qui  m’est  prescrite  et  pour  me  conformer 
aux  directions  qui  me  sont  adressees.  Je  pense  n’avoir  rien  a 
changer  au  langage  que  j’ai  constamment  tenu  a nos  eveques; 
vis-a-vis  d’eux  nous  n’avons  pas  cesse  de  dire  quelles  sont  les 
idees  qui  ont  nos  sympathies  et  quelles  sont  cellos  que  nous  re- 
poussons.  A ceux  d’entre  eux  qui  representent  dans  le  concile  les 
idees  liberales,  la  prudence,  les  sages  temperaments,  le  sentiment 
du  temps  ou  nous  vivons , nous  devons  le  temoignage  de  notre 
confiance  et  nos  encouragements;  plus  que  jamais,  nous  devons 
placer  les  autres  en  face  de  la  responsabilite  qui  les  attend. 

(Ollivier  1.  c.  p.  234.) 


513. 

D.  26.  Maii  1870.  — Aem.  Ollivier,  loco  duels  Gramont  absentis, 

respondet. 

Monsieur  le  marquis,  j’ai  pris  connaissance  avec  boaucoup 
d’interet  du  rapport  que  vous  avez  adresse  a M.  le  due  de  Gramont 
on  reponse  a ma  depeche  du  12  Mai.  Vous  constatez  quo  depuis 
la  remise  du  memorandum  de  M.  le  comte  Daru,  vous  avez  eu 
soin  d’eviter  toute  demarche  aupres  du  Saint-Siege,  et  vous  ajoutez 
que  vous  vous  trouviez  ainsi  prepare  a la  ])olitique  d’abstention 
(pie  je  vous  ai  recommandee.  Je  ne  puis  que  vous  encourager  a 
vous  maintenir  dans  cette  attitude  de  reserve  et  d’attonte  qui  seule 
convient  a la  situation  qui  nous  est  faite  par  le  refus  du  Saint- 
Pere  (i’accueillir  nos  conseils.  Les  jugements  que  nous  portons 
sur  les  vues  de  la  cour  de  Rome  dans  les  dangereuses  questions 
soulevees  par  elle  sont  aujourd’hui  connus  de  tons  et  ne  sauraient 
etre  I’objet  d’un  seal  doute  pour  le  gouvernement  ])ontifical.  Nous 
n’avons  nul  besoin  d’en  reproduire  la  manifestation,  et  une  nou- 
velle  demarche  serait  sans  dignite  quand  la  premiere  a etc  sans 
lAsultat.  Je  ne  vois  done  d’autre  conduite  a tenir  que  celle  que 
je  vous  ai  tracee  avec  I’approbation  de  I’Ernpereur.  Notre  respon- 
sabilito  est  pleinement  sauvegardee  par  les  avertissements  que 
nous  avons  (lonnes ; nous  devons  laisser  le  Saint-Siege  en  presence 
de  la  sienne,  et  il  ne  nous  reste  qu’a  attendre  Tissue  des  delibe- 
rations conciliaires  dans  le  complet  silence  qui  s’impose  a nous 
apres  I’insucces  de  nos  observations.  Agreez,  etc. 

(Ollivier  1.  c.  p.  234  sq.) 


514. 

D.  2.  Maii  1870.  — Revihus  Darboy  scribit  ad  imperatorem  Napoleonem. 

Rome,  2 Mai  1870. 

Sire, 

. . . J’ai  dit,  de  maniere  a ce  quo  Votre  Majeste  en  fdt  in- 
struite,  les  motifs  qui  m’ont  engage  a ne  pas  Toccuper  beaucoup 


Sire,  je  prie  Votre  Majeste  de  permettre  que  j’appolle  re- 
spectueusement  son  attention  sur  I’etat  present  de  I’affaire  qui 
retient  ici  les  eveques  frangais.  La  marclie  qu’elle  a suivie  jus- 
qiTa  present  a d’abord  ete  signalee  avec  verite  par  le  Moniteur 
du  14  Fevrier  dernier,  article  sur  la  Situation  des  choses  d Borne. 
Elle  vient  d’etre  decrite  plus  completement  dans  une  brochure 
intitulee:  Ce  qui  se  passe  au  concile,  et  qu’on  aura  placee,  sans 
doute,  sous  los  yeux  de  Votre  Majeste.  Les  details  qu’on  pour- 
rait  y ajouter  sont  de  nature  a confirmer  ces  revelations  si  tristes, 
et  a fortifier  I’impression  pcnible  qui  en  resulte.  En  outre,  la 
situation  est  caracterisee  par  les  deux  faits  suivants:  a la  com- 
munication du  gouvernement  fran^ais,  en  date  du  20  Fevrier,  le 
gouvernement  pontifical  a repondu  en  lan^ant  le  schema  ou  projet 
de  definition  sur  I’infaillibilite.  Au  memorandum  recemment  pre- 
sente  par  M.  de  Banne^dlle,  il  a repondu  en  mettant  a I’ordre  du 
jour  la  deliberation  sur  le  schema.  Il  parait  assez  difficile  d’en 
rester  la,  et,  si  Ton  ne  pent  prendre  I’agressive,  il  faut  tacher  de 
g faire  au  moins  une  retraite  a la  Moreau.  — Aussi,  M.  le  ministre 
des  cultes  vient-il  d’inviter  M.  de  Banneville  a ne  plus  parler  du 
concile  ni  au  cardinal  Antonelli,  ni  au  Pape,  et  a ne  point  ac- 
cepter desormais  qu’ils  lui  en  parlent.  L^ambassadeur  m’ayant 
communique  confidentiellement  cette  lettre,  la  pensee  m’est  venue 
que  le  gouvernement  de  Votre  Majeste  pourrait  y ajouter  un  acte 
qui  aurait  une  portee  considerable.  Il  consisterait  a rappeler  M.  de 
Jlanneville,  sans  lui  donner  de  successeur  a present,  le  premier 
secretaire  de  I’ambassade  restant  charge  par  interim  des  affaires 
de  France.  Le  rappel  serait  une  sanction  des  mesures  precedem- 
ment  adoptees,  n’engagerait  pas  le  gouvernement  dans  une  lutte 
et  pourtant  serait  ici  d’un  grand  effet.  — Senlement  une  diffi- 
culte  se  presenter  si  M.  de  Banneville  est  rappele  de  Rome  sans 
recevoir  une  autre  destination,  la  mesure  paraitra  dirigee  a quel- 
que  degre  contre  lui;  je  le  regretterais  vivement,  a cause  de  ses 
qualites  si  estimables,  et  des  services  qu’il  peut  rendre.  Mais  il 
serait  possible,  sans  doute,  de  lui  donner  place  dans  la  com- 
binaison  que  doit  amener  la  retraite  de  M.  de  Gramont  nomme 
ministre  des  affaires  etrangeres.  Et  meme,  son  experience,  sa 
Q mod(3ration,  sa  grande  honorabilite  ne  sembleraient-elles  pas  le  de- 
signer pour  I’ambassade  de  Vienne?  Mon  d(3sir  est  de  ne  pas  etre 
indiscret  et  de  ne  parler  de  ces  choses  que  dans  la  mesure  ou  c’est 
necessaire  pour  servir  Votre  Majeste  avec  I’attachement  plein  de 
respect  que  je  lui  ai  voue.  — Par  ce  que  je  viens  d’indiquer,  Sire, 
le  gouvernement  de  Votre  Majeste  maintiendrait  et  meme  sanction- 
nerait  ce  qu’il  a cru  devoir  faire  au  sujet  du  concile;  il  ne  con- 
tristerait  pas,  il  honorerait  au  contraire  M.  de  Banneville,  qui  a 
tir(3  de  Rome  le  parti  qu’on  en  peut  tirer;  il  donnerait  un  appui 
moral  a la  minorite  engagee  dans  une  lutte  ou  elle  se  comportc 
bravement,  et  il  contribuerait  peut-etre  efficacement  a faire  retirer 
ou  ajourner  la  question  malheureuse,  qui  inquiete  et  divise  tout 
le  monde.  — Depuis  huit  jours,  la  discussion  sur  Tinfaillibilite  est 
ouverte;  pres  de  cent  eveques  sont  inscrits  pour  parler  sur  le 
schema  en  general.  Un  plus  grand  nombre  encore  parleront  sur 
les  diff(3rents  rfjhapitres  dont  il  se  compose.  Nous  ne  finirons  pas 
avant  le  mois  de  juillet.  On  peut  done  encore  arriver  a temps 
pour  empecher  ce  qui  se  prepare  ici  (21  Mai). 

(Ollivier  1.  c.  p.  236  sqq.) 


5109  *'*®*'-  O!onc.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  a.  Galliae.  Doc.  511. — 510.  — b.  Austriae.  Doc.  517. — 518. 


1570 


516. 


ct 


D.  11.  luiiii  1870.  — Minister  Ollivier  Archiepiscopo  Parisiensi  respondet. 


Monseigneur,  I’emperour  rn’a  communique  votre  dernierc  lettre. 
Nous  ne  croyons  pas  devoir  rctirer  notre  ambassadcur,  parce  quo 
selon  nous,  que  nous  lo  voulussions  ou  non,  ce  retrait  impliquc- 
rait  ct  entrainerait  lo  rappel  de  nos  troupes , ce  qui  aurait  I’in- 
convenient  de  meler  une  question  d’ordre  purement  politique  a un 
debat  dogmatique.  D’ailleurs,  regulierement  nous  serious  tres- 
embarrassds  de  motiver  une  action  quelconque.  Si  nos  eveques 
s’etaient  adresses  a nous  publiquement,  directoment,  nous  serious 
autorises  a nous  meler  de  leurs  affaires,  mais  il  n’y  a eu  a notre 
egard  que  des  communications  mysterieuses  et  individuelles : I’c- 
piscopat  ne  nous  a rien  demande;  ofbciellement,  nous  sommes  dans 
i’ignorance  de  ce  qui  se  passe  dans  vos  debats;  le  concile  ne  se 
presentera  a nous  comme  un  fait  officiel  que  lorsquc  ses  decisions 
auront  etc  promulguees  par  le  Pape.  Voila  bien  des  annees  que 
I’anique  effort  de  I’episcopat  francais  a ete  de  se  separer  de  I’Etat, 
de  tout  remettre  entre  les  mains  de  Rome;  il  nous  a desarmes, 
en  eflfet,  et  maintenant  que  Ja  Papaute,  avec  I’aide  de  (]ui  il  nous 
a desarmes,  travaille  a le  subordonner,  que  ])ourrions-nous  ? Lois 
organiques,  anciennes  coutumes,  tout  a etc  brise  dans  notre  main, 
nous  en  sommes  reduits  aux  voeux  et  aux  ])arolos.  Notre  seule 
arme  sei’ait  la  ])ersecution,  ce  dont  Dieii  nous  garde ! 


1) 


(Ollivier  ).  c.  p.  239.) 


b.  Documenta  ad  Austrian!  spectantia. 


517. 


D.  20.  Dec.  1809.  — Comitis  Beast,  imperii  Austrifici  Cancellarii,  .id 
Comitem  Trauttmansdortf , im])erialem  Romae  legatum , literae, 
qaihus  pro  im])ertitis  de  Concilio  nantiis  gratias  agit,  eia.s  cam 
Austriae  Episcopis  commercium  a])probat,  accepta  antea  mandata 
servare  iubet,  quaerit,  quantum  vale.at  minor  pars  Episcoporum 
atque  atrum  ad  ferendum  decretum  omnium  consensio  requiratur. 

Wien,  den  26.  December  1869. 

Hire  Expedition  vom  18.  d.  bietet  mir  willkommenen  Anlass,  ^ 
um  Eure  Excellenz  des  lebbaften  Interesses  zu  versicliern , mit 
welcliera  icli  Hire  Bericlite  in  Angelegenlieiten  des  Concils  gelesen 
babe,  und  um  Ilmen  nieinen  Dank  fiir  die  eingelienden  Dar- 
stellungen  und  werthvollen  Informationen  ausziidriicken,  welclie 
Sic  uns  liieriiber  liaben  zukommen  lassen.  Ich  bitte  Eure  Ex- 
celleiiz,  dem  Fortgange  der  Verliandlungen  und  der  Parteiliilduiig 
im  Scliosse  dor  heiligen  Versammlung  auch  fernerbin  mit  dor- 
selben  regen  Aiifmerksamkeit  wie  bisber  zu  folgen,  eine  Aufgabe, 
fiir  deren  Erfiillung  Hire  personlicbcn  Beziebiingen  zu  bervor- 
ragcndeii  Mitgliedern  unseres  und  des  fremden  Episkopates  Ilinen 
eine  wesentlicbe  Uiiterstiitzung  darbieten. 

AVenn  icb  sebon  von  diesem  Gesiebtspunkte  aus  aiif  die  von 
Eurcr  Excellenz  iinterbaltenen  Verbindungen  Wertb  lege,  so  be- 
griisse  icb  insbosondere  in  der  Gestaltung  Hires  Verkebres  mit 
den  Bisebiifen  iinserer  Monarebie  und  in  dem,  was  Sie  iiber  die 
Ualtung  derselben  Ibiion  und  der  Regierung  gegoniiber  boriebten, 
ein  sebr  erfreulicbes  Symptom.  Ueber  einen  solcbcn  Verkebr 
jedocb  binauszugebon  iiiid  cine  formlicbe  Unterstiitzung  ibros 
Auftretens  beim  Concile  zu  iibernebnien,  kann,  wie  dies  Eure 
Excellenz  selbst  mit  riclitigem  Tacte  bervorbeben,  iiiitor  den  ge- 
genwiirtigen  Verbiiltnissen  niebt  in  den  Absiebton  dor  Regie- 
rung  liogen. 

Icb  bitte  daber  Eure  Excellenz,  wie  boi  der  Ibnen  liieriiber 
gemaebten  Andeutung,  so  aiicli  kiitiftigbin  in  abnlicben  Fallen, 
sicb  deii  Inbalt  der  Ilmen  friiber  gegebonen  Instructionen  gegen- 
wiirtig  balten  zu  wollcn. 

Was  die  Stellung  der  Parteien  im  Concile  selbst  betrifft,  so 
wird  es,  nacb  den  Bericbten  Purer  Excellenz,  bauptsaeblieb  darauf 
ankommen,  welcben  EiiiHuss  sicb  die  Minoritiit,  der  strong  rii- 
miseben  Majoritiit  gegeniibor,  wird  versebaffen  konnen.  Icb  niu.ss 
es  dabingestellt  sein  lassen,  ob  diosor  Eintiuss  sicb  in  der  von 
Purer  Excellenz  aiigedeutetcn  Weise  dabin  geltcnd  macbon  wird, 
dass  die  Majoritiit,  um  blosse  Bescblii.ssc  jier  maiora  zu  verniei- 
<leii,  in  ibrer  llaltiing  eine  solcbe  Massigung  eintreten  lassen 
wird,  Aveicbe  aucb  der  Minoritiit  den  Anschluss  gestattet.  Icb 
verkenne  niebt  das  Gewiedit  der  Prwilgung,  wclclie,  nacb  der  An- 
siebt  Eurer  Pxcellcnz,  die  Majoritiit  im  liiteresse  der  Pinlieit  der 

Coll.  Lac.  VII. 


Kircbe  zu  einem  solclien  Ziigestiindnisse  bewegen  konnte.  Es 
sebeint  mir  jedocb  einerseits  die  Natur  einigor  Fragon,  mit  denen 
sicb  das  Concil  zu  bescbiiftigeu  bat,  wie  boispielsweise  jeiie  der 
Unfeblbarkeit  des  Heiligen  Vaters,  sicb  sebwer  zu  einem  solcbcn 
Compromisse  zu  eignen ; andererseits  gestatten  die  bisberigen  A^or- 
bereituiigen,  wie  die  Ernennimg  der  26  Alitglieder  der  Priifungs- 
commission  und  der  Ausfall  der  Wabl  zur  congregatio  de  fide, 
wold  kaum  den  Scbluss  auf  eine  solcbe  Nacbgieliigkeit  der  com- 
pact zusammenstebenden  Majoritiit  gegeniibor  einer  Minderbeit, 
welclie  in  ibrem  Programme  nocli  keine  Einigung  erzielt  zu  baben 
sebeint. 

Es  wiire  mir  daber  sebr  erwiinsebt,  wenn  Eure  Excellenz 
mir  einige  Andeutungen  dariilier  geben  wollten,  in  welcber  Weise 
sicb,  nacb  Hirer  Ansiebt,  in  den  einzelncn  praktiseben  Fragen 
die  einander  gegeniiberstebenden  Meinungen  zu  gemeinsamen 
Bescblussen  werden  vereinbaren  lassen. 

Icb  wiirde  Eurer  Excellenz  aucb  fiir  die  Beantwortuiig  der 
Frage  dankbar  sein,  ob  nur  per  unanimia  BescblUsse  gefasst  wer- 
den diirfen  und  sollen,  naebdem,  ivie  aus  Ibrem  Bei’icbte  bervor- 
zugeben  sebeint,  Bescbliisse  per  maiora  niebt  geiiiigen  wiirden. 

Unter  alien  Umstiinden  wird  jene  so  anerkennungswiirdige 
Ualtung  der  Minoritiit  nur  daim  einen  AVertb  baben,  wenn  sie 
niebt  etwa  nur  das  Ziel  verfolgt,  den  beimatlicben  Regierungen 
und  Bevolkerungen  gegeniiber  den  guten  AVillen  der  Miissigung 
zu  zeigen,  sondern  mit  dem  Entscblusse  gopaart  ist,  gcfiibrlicbe 
Bescbliisse  des  Concils  zu  vorbindorn  und  im  Fall  des  Unter- 
liegens  in  Gestalt  einer  entsebiedenen  Manifestation  sicb  Aebtung 
zu  versebaffen. 

Oline  dieso  Voraussetzung  wird  jene  Opposition  den  An- 
siebten,  welclie  sie  vertritt,  wenig  niitzen  und  den  Zweek  einer 
beilsamen  Riickwirkimg  auf  das  Urtbeil  der  Regierungen  und 
Bevolkerungen  verfeblen. 

Icb  kann  Eurer  Excellenz  niebt  genug  empfeblen,  diese  letz- 
torc  Betraebtung  in  Iliren  Besjirecbuiigen  zur  Geltung  zu  bringen. 

Empf'angeii  etc. 

(Correspondenzen  des  kais.  kiin.  gemeinsamen  Ministeriums  des 
Aeussern,  Nr.  IV.  p.  94  sq.) 


518. 

D.  10.  Febr.  1870.  — Eiusdem  ad  eundem  literae,  qnibus  significat 
Guberniiim  Austriaco-IIuiig.aricum,  quiim  antea  nnllatenus  se  Con- 
cilii  rebus  immiscere  vellet,  iam  timere  coepisse,  ne  qua  decreta 
Concilium  ferat,  qnibus  civilis  societatis  libertas  minuatur.  Quod 
si  acciderit,  imperiale  Gubernium  non  concessurum,  ut  baec  de- 
creta promulgentur , eosque,  qui  id  fecerint,  in  ius  vocaturum. 
Mandat  legato,  ut  liaec  cum  Cardinali  Antonelli  communicet. 

Ab'enno,  le  10  Fevrier  1870. 

Les  instructions  dont  je  Voiis  ai  muni  le  2.8  Octobre  d*'  \ lors 
de  Votre  retour  a Votre  poste,  Voiis  tracaient  la  ligne  de  con- 
duite  que  Vous  aviez  a suivro  vis-a-vis  du  Concile  qui  allait  se 
reunir  et  iudiquaient  en  memo  temps  I’attitiule  ipie  le  Gouverne- 
ment  Im|)erial  et  Royal  entendait  observer  en  presence  d’un  fait 
d’une  aussi  grande  poi’tee. 

Prenant  pour  ]ioint  de  depart  la  depeebo  quo  j’avais  adresseo 
le  15  Mai  1869  a M.  le  Comte  d’Ingelbeim,  apres  m’etre  con- 
certe  a cet  effet  avec  les  deux  Ministres  Presidents  de  I’Empire 
austro-bongrois , je  constatais  que  les  opinions  du  Gouvernemont 
do  Sa  Alajeste  Imperiale  et  Royale  Apostoliquo  n’avaient  p<as 
varie  depuis  cette  epo(pie. 

Fideles  aux  principes  de  sage  liberte  qui  forment  la  base  de 
notre  Constitution , nous  etions  entierement  disjioses  a laisser 
I’Eglise  catbolique  regler  ses  affaires  interieures  dans  la  plus 
grande  independance.  De  meme  cpio  nous  etions  fermement  re- 
solus  a no  point  laisser  ontraver  I’action  de  I’Etat  dans  lo  do- 
maine  de  la  legislation  civile , de  meme  nous  voulions  eviter  soi- 
gneusemont  toute  apparenco  (rune  iiitorvontion  de  rctat  dans  d(!s 
matiercs  appartenant  au  domaine  ecclesiastiquo. 

Tolies  etaient  les  vues  tpii  guidaient  le  Gouvernemont  Im- 
juirial  et  Royal  a Tepoquo  de  Touverture  du  Concile  ct  notre 
attitude  subsiKpumte  no  les  a pas  (bimentios  un  soul  instant.  Loin 
de  bunoigner  un  esprit  do  (b'diance  in(|ui(>to,  nous  etions  prets  a 
entoiircr  (rune  sympatbie  conliante  I’action  favoralde  (pie  le  Con- 
cile pouvait  cx((rccr  alin  (b;  fortifier  et  do  develo|)por  les  senti- 

' * V.  supra  doc.  21.3.  p.  1214. 

99 


157] 


Acta  et  cleerefca  SS.  Coiicilii  Vaticani.  Appendix. 


1572 


ments  religieux  oliez  les  nations  catlioliques.  Ce  sont  la  les  ex-  a 
pressions  memos  dont  je  me  servais  dans  ma  de])eche  du  23  Oc- 
tobre  dernier.  Tout  en  invitant  Votre  Excellence  a nous  rendre 
exactement  com])te  de  la  marclie  imprimee  aux  travaux  de  cette 
Asspinbleo,  je  r>ni  reconim.andais  de  s’abstenir  de  toiite  ingerence 
tjui  aurait  pn  otre  interpretee  comme  nne  tentative  d’em})ietement 
sur  les  droits  de  I’Eglise.  En  niontrant  nn  res])ect  aussi  scrupu- 
leu.x  pour  la  liberte  d’action  du  Concile,  nous  etions  fondes  a 
esperer  qiie  ses  decrets  eviteraient  de  toucher  a des  questions 
sur  lesquclles  sa  com])etence  pouvait  etre  contestce. 

Les  premiers  rapports  de  Votre  Excellence  ne  nous  ont  ])oint 
fait  devier  de  la  ligne  de  comluite  cpie  nous  nous  etions  ainsi  tracee. 
Bien  qu’ils  fussent  de  nature  a nous  inspirer  quelques  apprehen- 
sions sur  I’espi’it  qui  ])residait  aux  deliberations  du  Concile,  nous 
esperions  que  les  conseils  de  la  prudence  tiniraient  ])ar  prevaloir 
et  qu’on  se  garderait  de  heurter  onvertement  de  front  les  idees 
qui  servent  de  fondemcnt  a la  societe  civile  de  nos  jours. 

IMa  depeche  du  21)  Decembre  d’’  Vous  enjoignait  done  de  per- 
sister  dans  Votre  reserve  et  de  continuer  seuloment  a suivi’e  avec 
attention  la  marche  des  deliberatiojis.  Ij’attitude  ])rise  par  uno  |, 
minorite  imposante  an  sein  du  Concile,  — minorite  formee  par 
des  prelats  appartenant  aux  pays  a la  fois  les  ])lus  eclaires  et 
les  plus  devoues  au  catliolicisme  et  parmi  lesquels  nous  voyons 
avec  nne  vive  satisfaction  figurcr  les  noms  les  plus  illustres  de 
I’Episcopat  austro-liongrois , — nous  permettait  de  croire  a un 
riisultat  filial  plus  conforme  a nos  voeux  quo  les  premieres  mani- 
festations jiarvenues  jusqu’a  nous. 

Cet  esiioir  n’est  assureinent  ])oint  encore  detruit  et  les  plus 
recents  rajiports  de  Votre  Excellence  nous  depeignent  nieine  les 
idees  de  moderation  comme  gagnaiit  graduellement  du  terrain. 
Cependant  des  symptomes  dont  nous  ne  pouvons  meconnaitre  la 
gravite  nous  inspirent  de  serieuses  preoccupations.  Jls  jirouvent 
en  effet,  a n’en  pas  douter,  qn’il  existe  toujours  dans  les  s])beres 
les  plus  elevees  de  TEglise  une  tendance  manjuee  non  seuleinent 
a ne  jioint  accejiter,  mats  meme  a ne  ])oint  tolerer  cette  liberte 
que  nous  revendicpions  ])Our  I’Etat  dans  toutes  les  matieres  qui 
sont  du  ressort  de  la  legislation  civile.  Nous  ne  savons  si  cette 
tendance  reussira  a I’emiiorter  sur  ropjiosition  (|u’elle  a suscitee 
dans  le  soiii  meme  du  Concile,  mats  son  existence,  la  source  dont  ^ 
elle  ])art,  les  auxiliaires  qu’elle  trouve  et  la  ])erseverance  qu’elle 
deploic,  peuvent  a juste  titre  nous  alarmer.  L’opiiiion  publique 
s’eineut,  non  sans  motif,  de  certaines  manifestations  ipii,  bien 
qu’elles  ne  soient  encore  qu’a  I’etat  de  projets,  viendraient,  si  elles 
se  realisaient,  a crenser  un  abinic  infranchissable  entre  les  lois 
de  I’Eglise  et  cedes  qui  regissent  la  plupart  des  societes  nio- 
dernes.  L’ap])roclie  de  ce  peril  siifbt  ])Our  jeter  un  trouble  pro- 
fond  dans  les  esprits  et  le  Gouverncment  Imperial  et  Royal  inan- 
querait  a son  devoir  si,  par  respect  ])our  la  liberte  d’autrui,  il 
n’essayait  ])as  d’elever  la  voix  abn  d’iudiquer  le  mal  et  d’en  ar- 
reter  les  consequences,  aut.ant  ipie  cela  deiJend  de  lui. 

Parmi  les  symptomes  et  les  manifestations  offrant  le  carac- 
tere  qne  je  viens  de  signaler  se  place  en  ])remiere  ligne  la  ])u- 
blication  des  21  canons  * soumis  aux  deliberations  du  Concile, 
qui  re])roduisent  sous  une  forme  positive  les  ])rincii)ales  dispo- 
sitions do  I’Acte  connu  sous  le  nom  de  Syllabus.  Je  sais  que  ce 
l)rojet  doit  encore  ])asser  par  toutes  les  pliases  d’une  deliberation 
mfire  et  approfondie.  II  ])eut  subir  un  rejet,  on  tout  au  moins 
d’importantes  modifications.  J’admets,  d’un  autre  cote,  que  le 
texte  ])ublie  pour  la  premiere  fois,  je  crois,  jjar  la  gazette  uni- 
verselle  d’Augsbourg,  ne  soit  pas  entierement  autbentique , bien 
(pie  les  feuilles  catholiipies  les  raieux  informees  n’en  riivoquent 
})oint  en  doute  rexactitude  et  en  fassent  deja  I’objet  d’une  vive 
jioleniiipie  destinee  a en  presenter  I’apologie. 

Malgrij  toutes  ces  ri^serves,  on  ne  pent  douter  de  I’existence 
de  ce  projet  de  decret  et  de  la  volonte  qui  se  manifesto  en  bant 
lieu  de  le  faire  jiasser  pour  loi  de  I’Eglise.  Or,  ce  fait  seui  suffit 
[)our  justiber  les  apprehensions  de  res])rit  public  et  forcin’  le 
Gouverncment  Imperial  et  Royal  a se  (hqiartir  de  I’attitude  d’abs- 
tention  iju’il  avait  si  strictement  observiie  jusqu’ici.  Le  contenu 
de  (pi('h)ues-uus  de  ces  camnis  ost  d’une  porti'e  qui  tend  tellernent 
a jiaralysei’  Taction  de  la  legislation  civile  et  a detruire  le  re- 
spect (jue  cliaipie  citoyen  doit  aux  lois  de  son  jiays,  ipie  nul  Etat 
ne  saurait  I'tre  inditterent  a la  libre  jirojiagation  de  semblables 
doctrines. 


En  ce  qui  nous  concerne  specialement,  nous  avons  nettement 
trace  dans  la  depeche  qui  a cte  adressee  a Votre  Excellence  le 
2 Jnillet  1809  la  ligne  de  demarcation  qui  doit  existcr  entre  les 
attributions  du  pouvoir  de  I’ Etat  et  de  celui  de  I’Eglise.  Les 
principes  ijue  nous  avons  etablis  alors,  doivent  rester  la  base  in- 
variable de  notre  conduite;  quelque  dispos('^s  que  nous  soyons  a 
accorder  a TEglise  la  plus  large  part  de  liberte  dans  la  sphere 
d’action  qui  lui  est  ])ro])re,  nous  sornmes  toujours  determines  a 
ne  pas  en  laisser  franchir  les  limites  et  a maintenir  intacts  les 
droits  que  nous  avons  revendiquiis  pour  TEtat. 

Personne  ne  deplorerait  plus  sincerement  que  nous  de  voir 
s’elever  un  nouveau  conbit  entre  deux  j)Ouvoirs  (|ui  pourraient  si 
bien  vivre  en  paix  Tun  a cijte  de  Tautre;  personne  ne  regrette- 
rait  plus  vivement  de  voir  se  reveiller  les  passions  hostiles  a 
TEglise  qui  donneraient  a un  semblable  conbit  des  proportions 
d’une  gravite  redoutable.  Nous  ne  pourrions  reculer,  toutefois, 
devant  Taccomplissernent  d’un  devoir  imperieux  tel  que  d’assurer 
aux  lois  de  TEtat  le  resjiect  qui  leur  est  ihi  par  chatjue  citoyen, 
sau.s’  aitcunc  exception  et  dan?:  tonte  cii  Constance.  Le  Gouverne- 
ment  Imperial  et  Royal  devra  done  se  n'server  la  faculte  d’inter- 
dire,  selon  ipie  le  texte  lui  en  imposera  la  necessite,  la  publica- 
tion de  tout  acte  l(3sant  la  inajeste  de  la  loi,  et  toute  personne 
enfreignant  une  pareille  diifense  serait  responsable  de  sa  conduite 
devant  la  justice  du  pays. 

Notre  conscience  nous  ordonne  d’exposer  des  a present  a qui 
de  droit  les  suites  graves,  mais  inevitables,  qu’entrainerait  Tadop- 
tion  par  le  Concile  de  di'icrets  pareils  a ceux  sur  lesquels  j’ap- 
pelle  I’attention  de  Votre  Excellence.  II  ne  taut  pas  qu’on  puisse 
nous  reprocher  un  jour,  soit  dans  le  pays,  soit  a Rome,  d’avoir 
enconragij  par  notre  silence  des  decisions  ca])ables  de  jeter  le 
trouble  le  plus  profond  dans  les  relations  de  TEtat  et  de  TEglise. 
Tout  en  I’thtijrant  done  notre  forme  espoir  de  voir  la  sagesse  des 
])r(jlats  reunis  a Rome  ecarter  spontanement  des  dangers  aussi 
(ividents,  nous  devons  envisager  Teventualite  contraire  et  faire 
acte  de  loyaute  en  ne  dissimulant  j)as  Tattitude  (|ue  nous  pren- 
drions  en  jiareil  cas.  Veuillez,  avec  toute  la  rijserve  et  le  tact 
necessaires  en  des  circonstances  aussi  delicates,  expliquer  con- 
bdentie  I lenient  a JIgr  le  Cardinal  Secretaire  d’Etat  le  point  de 
vue  du  Gouvernement  Imperial  et  Royal , lui  ra-i)peler  les  prin- 
cipes de  Tapplication  d(>squels  Sa  Majestii  Imperiale  et  Royale 
A])Ostoli(iue  ne  saurait  devier,  et  |)rier  enbn  Son  Eminence  de  ne 
point  laisser  ignorer  au  Saint  Here  les  observations  dont  Votre 
Excellence  est  chargee  de  se  rendre  Tinterpride. 

Recevez,  etc. 

(Correspondenzen  des  kais.  kon.  gemeinsamen  Ministeriums  des 
Aeussern,  Nr.  IV.  p.  95  sqq.) 

519. 

D.  17.  Febr.  1870.  — Comes  Beast  saperiores  ILteras  ad  Comitem 
Wimpff'en,  Aiistriaco-Hungaricum  Berolini  legatum , transmittit, 
eique  signifieat,  quibus  de  causis  has  literas  scripserit,  neque 
lirius  rem  eiim  aliis  Guberniis  commanicarit. 

Wien,  den  17.  Februar  1870. 

Ich  babe  in  Angelcgenheiten  des  Concils  am  12.  10.]  d.  M. 

an  unsern  Botschafter  in  Rom  eine  Depesche  gerichtet,  von  welcher 
ich  Euer  Excellenz  zii  Hirer  personlichen  Kenntnissnahme  anlie- 
gend  cine  Alischrift  ubersende.  Veranlassung  nnd  Zweek  dicser 
Instruction  sind  zwar  darin  vollstilndig  ausgedriickt,  ich  glaube 
jedoch  in  der  Voraussicht,  dass  der  dem  Grafen  von  Trautt- 
mansdorb'  aufgctragene  Schritt  nach  Berlin  berichtet  und  dort 
vielleicht  nicht  ohne  den  Eifer  erbrtert  werden  wird , den  dieser 
Gegenstand  so  leicht  erweekt,  Euer  Excellenz  noch  einige  weitere 
Bemerkungen  zur  Beniitzung  fur  Hire  eventnellen  Aeusserungen 
vertraulich  an  die  Hand  zu  geben. 

Es  ist  mbglich,  dass  man  Sie  fragen  wird,  warum  gorade  die 
kaiserlicbe  nmi  kiinigliche  Regierung,  die  sich  so  bestimmt  und 
friiher  als  alle  anderen  fur  eine  einfaeh  abwartende  llaltung  ge- 
geniiber  den  Concils-Berathungen  ausgcsjirochcn  hat  und  hierin 
den  anderen  Miichten  mit  ihrem  Beispiel  vorangegangen  ist,  nun- 
mehr  aus  ihrer  Zuriickhaltung  heraustretend  allein  und  ohne  vor- 
giingiges  Einvernehmen  mit  andei’cn  Cabineten  sich  zu  einem 
diiilomatischen  Schritte  bei  der  Curie  entschlossen  hat.  Werden 
Sie  in  diesem  Sinne  interpellirt,  so  bitte  ich  zu  antworten,  dass 
Hire  Regierung  durch  die  Verhiiltnisse  im  Inncrn  der  Monarchic 
sich  gegeniiber  dem  Concil  in  eine  ungleich  fiihlbarere  Lage  wie 


' * Cf.  supra  p.  570  sqq. 


1573 


Doc.  hist  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernioi-.  .id  Cone,  ratio,  h.  Austri.ie.  Doc.  ,518. — 521. 


1 574 


jede  aiulere  versetzt  selie.  Die  Tliatsache,  dass  unraittelbai-  vor  a 
dem  Concil  die  confessionellen  Fragen  in  Oestevreich-Ungani  einen 
so  grossen  Platz  in  der  offentlielicn  Discussion  eingenommen,  die 
Gemiither  so  machtig  aufgeregt  hahen,  und  niit  dem  Uebergange 
der  Monarchic  zu  parlamentarischen  Itogierungsformen  in  so  engern 
Zusamraenliange  gestanden  sind,  diesc  Tliatsache  iibt  bei  uns  auf 
die  moralische  Situation  der  Regierung  einen  Eintluss,  welcher 
anderwarts  nicht,  oder  doch  bei  Aveitem  nicht  in  gleicliein  Grade 
sich  gel  tend  macht.  Die  Regierung  darf,  wie  die  Dinge  stehen, 
es  nicht  darauf  ankonimen  lassen,  dass  man  an  ihrem  entschie- 
denen  Willen  zweifle,  die  Hoheitsrechte  des  Staates  gegeniiber 
den  Anspriichen  der  katholischen  Hierarchie  wachsam  und  ener- 
giscli  zu  vertreten.  Sie  bedarf  hierin  des  oftentlichen  Vertrauens 
im  vollsten  Masse,  und  zwar  nicht  nur  um  ihrer  eigenen  Stellung 
willen,  sondern  auch  im  Interesse  des  innern  Friedens  und  der 
allmtlhlichen  Versohnung  der  Gemiither,  denn  sie  Avird  nur  dann, 
Avenn  sie  als  verliissliche  Wiichterin  der  Verfassung  und  un<ib- 
hiingigen  Legislative  des  Staates  allgemein  gekannt  und  aner- 
k.mnt  ist,  Kraft  und  Autoritiit  genug  besitzen,  um  die  Uebertrei- 
bungen  zuriickzudriingen  und  die  Leidenschaften  zu  ziigeln,  die 
sich  in  der  entgegengesetzten , den  Interessen  der  Kirche  feind- 
lichen  Richtung  Ilahn  zu  brcchen  suchen.  Die  Linie,  jenseits 
Avclcher  unsere  Regierung  sich  nicht  mehr  auf  blesses  ScliAveigen 
beschriinken  durfte,  Avar  unter  diesen  Umstiinden  fiir  uns  dadurch 
bezeichnet,  dass  allerdings  blosse  Vermuthungen  und  nicht-offi- 
cielle  Programme  fiir  die  kiinftigen  Concils-Reschliisse  von  uns 
ohne  priiventive  Einsprache  hingenommen  Averden  konnten,  unsere 
Enthaltung  aber  ihre  Grenze  linden  musste,  sobald  authentische 
Documentc  uns  die  Gefahr  eines  ernstlichen  Conflictes  zAAischen 
den  Concils-Beschliissen  und  den  Staatsgesetzen  vor  Augen  stellten. 
Dio  von  der  Augsburger  Allgemeinen  Zeitung  jungst  veroffent- 
lichten  Canones  gehoren  zAvar  nur  zu  don  in  Rom  ausgearbeiteten 
Vorlagen,  welche  den  Berathungen  des  Concils  zu  Grunde  gelegt 
Averden  sollen.  Sie  unterliegen  daher  jeder  Aenderung , und  die 
Ilaltung  eines  Thoiles  der  Viiter  des  Concils  liisst  vorhersehen, 
dass  es  an  Opposition  gegen  manche  dieser  Siitze  nicht  fehlen 
A\mrde.  Aber  sie  sind  als  Vorlagen  authentisch  und  gewiihren 
als  solche  bestimmten  Aufschluss  iiber  die  in  Rom  gehegten  oder 
zugclassenen  Intentionen.  Tch  babe  daher  nicht  saumen  diirfen,  c 
unsere  Avarnende  Stimme  ilort  horen  zu  lassen , und  es  hat  mich 
hierzu  nicht  etwa  eine  von  den  Ministerien  der  beiden  Reichshiilften 
ausgegangene  Anregung  veranlasst,  sondern  der  Erlass  an  den 
Grafen  von  Trauttmansdorff  vom  10.  d.  M.  ist  ganz  das  Werk 
meiner  eigenen  Initiative.  Und  da  es  ebon  Riicksichten  auf  un- 
serc  inneren  Zustiinde  und  Entwickeliingen  sind,  die  unsern  Schritt 
spociell  motiAiren,  so  babe  ich  Aveder  aiideren  kliichten  die  Theil- 
nahme  an  demselben  ansinnen  noch  ihn  von  deren  durch  anderc 
Verhiiltnisse  bestimmten  Ansichten  abh.ingig  machen  Avollen  und 
konnen. 

Ein  EinAvand  ferner,  der  einen  goAvissen  Schein  fiir  sich  hat, 
und  den  auch  Graf  von  Trauttmansdorff  in  einem  Bericht,  Avelcher 
sich  mit  der  mchrerwillinten  Depesche  gekreuzt  hat,  anticipirt, 
besteht  darin,  dass  den  Bischofen,  Avelche  in  Rom  eine  achtung- 
gebietende  Minoritiit  bilden,  ihre  oppositionelle  Ilaltung  gegen  die 
Ansichten  und  Projcctc  der  klehrheit  erscliAvcrt  Avorde , Avenn  sie 
durch  eine  diplomatische  Einmischuug  der  Regierung  gOAvisser- 
massen  als  anf  der  Seite  der  weltlichen  Autoritiit  kiimpfend  hin- 
gestellt  Avorden.  Als  durchschlagend  verm.ig  ich  jedoch  diesen  4 
EiiiAvand  keinesAvegs  anzuerkennen,  denn  so  holier  Worth  im  all- 
gemeinen  Interesse  aui'  die  envalmtc  Opposition  zu  logon  ist,  uml 
so  sehr  Avir  uns  zu  der  Eidahrung  Gliick  Aviinschen,  dass  der 
(istorreichisch- ungarische  Episkopat  fast  ungetheilt  die  Roilien 
dersolben  stiirkt,  so  besteht  doch  ZAvischen  dem  staatlichen  Stand- 
punkte  und  jcneni  der  Minoritiit  der  Bischofe  in  Rom  keiii  Ver- 
hilltniss  dor  Identitiit,  die  Wahruiig  des  erstcren  liegt  iiiclit  in 
den  Iliinden  der  letztercn,  und  es  steht  nicht  im  Voraus  test,  dass 
Compromisse  zwischen  der  Majoritiit  mid  Minoritiit  der  IMitglicder 
des  Concils  auch  vom  Staate  als  Comiironiissc  zAvischen  ihm  und 
der  Kirche  annehnibar  gefunden  Averden  miissten.  Gegeniiber  den 
moglichcn  Ergcimissoii  der  riimischen  Berathungen  miissen  Avir 
vielmehr  der  StaatsgcAvalt  ihre  gauze  Freihcit  Avahren.  Fs  ist 
dies  dor  Zwcek  unseres  Behrittes,  und  man  Avird,  wie  ich  glaiibo, 
Eucr  Excellenz  nicht  Avidcriegen  konnen,  Avenn  Sic  etwaigen  Ilin- 
Aveisungen  darauf,  dass  schon  in  der  Mitte  des  Concils  die  go- 
niassigteu  und  dem  Fricdcn  zwischen  Staat  und  Kirche  giinstigen 
Ansichten  hinreichend  vertreten  seicn , und  die  Regicrungen  der 


Minoritiit  der  Bischofe  nicht  Concurrenz  machen  sollton,  den  Ge- 
sichtspunkt  des  eigenen  Rechtes  und  der  eigenen  Pflicht  des 
Staates  entgegenstellen. 

Em]ifangen  etc. 

(Ibid.  p.  98  sq.) 

520. 

D.  20.  Febr.  1870.  — Comes  Winiiiffcn  respoiidet,  se  utrasqiie  supc- 
riores  literas  Comiti  Bismarck  legisse.  Iliinc  cam  viam,  quam 
Comes  Beust  inierit , valde  probare,  neque  tameii  eius  exemplum 
sibi  sequeiidiun  ducere,  ne  protestantici  Gubernii  similis  ageiidi 
ratio  effectu  careat.  Eum  addidisse , a Concilio  nihil  se  Confoe- 
derationi,  sed  Ecclesiae  et  catholicis  timere. 

Auszug.  Berlin,  den  20.  Februar  1870. 

Tn  Folgo  dor  Erniachtiguiig  Eurer  Excellenz  babe  ich  dem 
Grafen  Bismarck  gestern  abends  soAvohl  die  Depesche  an  Graf 
Trauttmansdorff  vom  10.  1.  M.  als  auch  den  beziiglichen  Erlass 
an  mich  vom  17.  1.  M.  durch  Vorlesung  bokannt  gegeben. 

Der  Bundeskanzler  folgto  meinen  Mittheilungen  mit  lebhaftem 
Interesse,  Avelches  er  mir  Aviederholt  mit  der  Bitto  aussprach, 
Eurer  Excellenz  daftir  seinen  AAiirnisteii  Dank  zu  iibermitteln. 
Er  ersuchte  mich  ferner,  Eurer  Excellenz  zu  sagen,  dass  er  Ihre 
darin  entAvickelten  Auffassungen  und  Ansichten  vollkommen  tliede 
und  dass  ihm  d.iher  auch  der  Schritt,  zu  dem  sich  Euer  Ex- 
cellenz der  romischen  Curie  gegeniiber  veranlasst  fanden,  zur 
grossen  Befriedigung  gereiche.  Graf  Bismarck  zeigte  mir  dabei 
eine  geAvisse  personliche  Geneigtheit,  sich  derartigen  Mahnungen 
der  katholischen  Miichte  anzuschliessen , mich  versichernd,  dass, 
wenn  er  es  nicht  time,  ihii  davor  nur  die  Ansieht  und  Bosorgniss 
abh.ilte,  dass  eiii  ahnlicher  Schritt  seitens  einer  jirotestantischen 
Macht,  wie  Preussen,  in  Rom  leicht  die  geAviinschto  Wirkuiig 
verfehlen  und  erfolglos  bleiben  diirfte.  D.igegen  verhehlte  er  mir 
nicht  seinen  lebhaften  W unsch , die  iilirigen  katholischen  Machte 
unserem  Beispiele  folgen  zu  seheii,  und  or  bezog  sich  dabei  haupt- 
sachlich  auf  die  franzosische  Regierung,  Avelche  Avegen  dor  zu 
treffenden  Wahl  in  bedeutende  Verlegenheit  gerathen  konnte, 
Avenn  in  Folge  iiusserster  und  gefilhrlicher  Beschliisse  des  Con- 
cils ZAvischen  der  romischen  und  gallicanischen  Richtung  eine 
offene  Spaltung  entstiinde. 

Der  Bundeskanzler  sieht  zAvar  von  den  Concils-Beschliissen 
keine  Gefahr  fiir  die  Regierungon  des  norddeutschen  Bundes  vor- 
her,  aber  im  Interesse  der  Kirche  und  der  vielen  Katholiken 
theilt  er  alle  unsore  Befiirchtungen.  Auch  seine  lotzten  Kach- 
richten  aus  Rom  lauten  beunruhigend  und  lassen  besorgen  , dass 
die  freio  Discussion  nachstens  cine  Beschrilnkung  erleiden  werde. 
(Ibid.  p.  102.) 

521. 

D.  19.  Febr.  1870.  — Comitis  Beust  ad  Gomitem  Iiigelheim , legatum 
Moiiaolueiisem,  litcrae  its  similes,  quas  ad  Berolinensem  legatum 
dederat. 

Wien,  den  19.  Februar  1870. 

Eurer  Excellenz  iibersende  ich  die  anliegendo  Abschrift  einer 
Depesche  an  den  Grafen  von  Trauttmansdorff,  zu  Avelcher  eine 
in  der  Augsburger  Allgemeinen  Zeitung  unliingst  erfolgte  Publi- 
cation mir  die  niichsto  Veranlassung  gegeben  hat.  Ich  fiigc  auch 
die  Abschrift  eines  Erlasses  bei,  Avomit  ich  die  erAvahnte  I)e])osche 
dem  k.  k.  Gesandten  in  Berlin  mitgetheilt  und  diosem  zugleich  einige 
AAmitero  Bemerkungen  iiber  die  Motive  des  unserem  Botschafter  in 
Rom  aufgctragejien  ernsten  Schrittes  an  die  Hand  gegeben  babe. 

Zur  Mittheilung  an  .indcro  Ilofo  sind  diese  beiden  Actenstiicke 
nicht  bestimmt,  doch  mochte  ich  sie  der  Kenutniss  des  llerrn 
Fiirsten  zu  Ilohcniohe  .im  Avenigsten  entziehen , und  ermilchtige 
daher  Fuer  Excellenz,  Sr.  Durclilaucht  vertraulich  von  denselben 
Finsicht  nohmon  zu  lassen. 

Ich  l.isse  d.ihingestcllt,  ob  nicht  vielleicht  Fiirst  Ilohcniohe 
ein  goAvisses  Bedauern  darubor  empfinden  Averdo,  dass  wir  zu 
einem  ilhnlichcn  Entschlussc  nicht  schon  in  Folge  einer  friiher 
gegebonen  Anregung  gelangt  seicn.  Im  voraus  bin  ich  jedoch 
iiberzeugt,  dass  ein  solchcs  Gefiihl,  falls  es  iiberhaupt  entstehen 
solltc,  nicht  liuigcr  als  einen  Augcnblick  im  Geisto  des  Fiirsten 
Aviirdc  haften  bleiben.  Als  das  Concil  noch  nicht  versammcit,  Ja 
soil!  Zustandekommen  noch  nicht  absolut  sichcr  Avar,  als  die  Yor- 
stollungen,  die  man  sich  von  den  beabsichtigten  Beschliissen 
machte,  .luf  blosscn  Ilypothescn  und  privaten  Vermuthungen  bc- 

99=*= 


1575 


Acta  ct  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1576 


ruliten,  scliien  e.s  uns  niclit  angozeigt,  durch  praventive  Rerathungen  a 
zwischcn  den  Cabineten  auf  so  unsicherer  Grundlage  ein  Miss- 
trauen  an  den  Tag  zu  legen,  fiir  welches  die  officiellen  Anlialts- 
punkte  damals  noch  fehlten.  Auch  liabeii  A\ar  sicher  nichts  da- 
durch  verloren,  dass  wir  das  Concil  in  ruhiger  Ilaltung,  ja  mit 
sympathischem  Vertvaiien  auf  heilsame  Ergebnisse  haben  erbffnen 
nnd  bis  jetzt  seine  Rerathungen  pflegen  lassen.  Wir  haben  da- 
diirch  unsere  Achtung  vor  der  Freiheit  der  katholischen  Kirche 
auf  ihrera  Gebiete  bethatigt  und  offenen  Raum  fiir  die  Oppo- 
sition gelassen,  die  sich  mit  voller  Spontaneitiit  im  Innern  des 
Concils  extremen  Beschlussen  entgegenstellt.  Ileute  aber , da  in 
Rom  die  Zeit  der  Decrete  gekonimen  zu  sein  sclieint  und  authen- 
tische  Programme  fiir  dieselben  vorliegen,  kann  man  uns  keiner 
Inconsequenz  zeilien,  wenn  wir  nunmehr  es  fiir  noting  und  un- 
aufschieblich  halten , zur  Wahrung  der  staatlichen  Hoheitsrechte 
das  Wort  zu  ergreifen.  Wir  fiihren  vielmehr  nur  aus,  was  ich 
gerade  fiir  den  jetzt  gegebcnen  Fall  bereits  in  meinem  Eidasse ' 
an  Flier  Excellenz  vom  15.  Mai  v.  J.  mit  ausdriicklichen  Worten 
in  Aussicht  gestellt  habe.  Wenn  Sie  dieses  Actenstiick  wieder 
zur  Hand  nehmen,  findeii  Sie  darin  den  jiositiven  Vorbehalt,  dass 
sobald  das  versammelte  Concil  sich  ivirklich  anschicken  wiirde, 
in  die  Rechtssphare  der  Staatsgewalt  einzugreifen,  oder  hesthnmte 
Indicien  fiir  eine  derartige  Absicht  in  authentischer  Weise  sich 
herausstellten , smrohl  abicehrende  und  ahmahnende  Schritte  der 
einzelnen  Staaten,  als  gemeinsame  Rerathungen  der  Cabinete  als 
noting  Oder  niitzlich  sich  erwcisen  konnten.  Uns  auf  die  letz- 
teren  zu  beschriinken,  also  jedcn  unsercr  Schritte  gegeniiber  dem 
Concil  von  einem  Einverstiindnisse  mit  .anderen  Milchten  abhilngig 
zu  machcn,  erlauben  die  Nothwendigkeiten  unserer  inneren  Lage 
uns  nicht,  wie  ich  dies  bereits  in  der  unter  den  Reilagen  belind- 
lichen  Depcsche  an  deii  Grafen  von  Wimplfen  auscinandergesetzt 
habe.  Prinzipiell  ein  solches  Einverstilndniss  auszuschliessen , ist 
aber  keineswegs  unser  Gedanke,  und  ich  bitte  daher  Fuer  Excellenz 
zuni  Schlusse,  den  Ilerrn  Fiirsten  zu  Ilohenlohe  nicht  etwa  unter 
dem  Eindrucke  zu  lassen,  als  wollten  wir  nicht  gerne  und  bereit- 
willig  die  Hand  dazu  bieten,  in  einer  Angelegenheit,  die  so  evident 
das  gemeinsame  Interesse  aller  Regiorungen  beriihrt,  womoglich 
die  Grundlagen  iibereinstimmenden  Handelns  zu  gewinnen. 
Em])fa]igen  etc. 

(Corresiiondeiizen  des  kais.  kiiii.  gemeinsamen  Ministeriums  des 
Aeusseni,  Nr.  IV.  p.  99  sq.) 

522. 

D.  21.  Febr.  1870.  — Comitis  Ingelheim  responsuin. 

Auszug.  Miiuchen,  den  21.  Februar  1870. 

Furor  Excellenz  hobo  Hepesche  vom  19.,  sowie  don  ihr  in 
Abschrift  beigegebenen  hohen  Erlass  an  den  kaiserlichen  Rot- 
schafter  in  Rom  vom  10.  dieses,  in  Sachon  des  Concils,  habe  ich 
in  anbefohlener  Weise  zur  Kenntniss  des  Fiirsten  Ilohenlohe  ge- 
Imacht.  Her  Fiirst,  welcher  mit  grossem  Interesse  Einsicht  von 
beiden  Actenstiicken  nahm,  liisst  Eucr  Excellenz  seinen  verlnnd- 
lichsten  Hank  fiir  die  Mittheilungen  aussprechen. 

Fr  silhe  hieriii,  bemerkte  or,  eine  ganz  besondere  Riicksicht 
ITir  ilin,  konne  mich  aber  versichern,  dass  er  schon  gleich  beim 
Empfang  dor  Antwort  Eiirer  Excellenz  auf  seine  orste  Anregung 
boziiglich  des  Concils  die  Richtigkeit  der  darin  enthaltenen  Re- 
denken  vollstiindig  erkannt,  wie  er  dies  selbst  aucli  s|)ator  in 
einer  Untorredung  in  Wien  Eurer  Excellenz  entschieden  ge- 
iiussert  liabe. 

Noch  bemerkte  mir  Fiirst  Ilohenlohe,  dass  auch  seiner  An- 
sicht  nach  von  irgend  einem  gemeinsamen  Schritt  der  Regierungen 
jetzt  in  Rom  koine  Rede  sein  kiinne.  Hiosseits  beschraidio  man 
sich  daher  nur  darauf,  den  Grafen  I’aiitfkirchcn  dahin  zu  in- 
struiren,  die  Ansichten  der  Minoritilt  im  Concil  so  viel  als  thun- 
lich  zu  unterstiitzen  und  zur  Massigung  zu  rathen. 

Genehmigen  etc. 

(Ibid.  p.  102  sq.) 

523. 

D.  19.  Febr.  1870.  — Comes  Trauttmansdorlf  Comiti  Beust  scribit,  sc 
Cardinalem  Antonelli  convenisse,  eiqiic,  quae  Uteris  ad  sc  datis 
coutiiierentur,  sigiiificasse.  Ilium  nihil  certi  promitterc  voluisse, 
sed  dixisse , Concilii  res  a Praclatis , qui  consilia  sua  ad  solam 


* * V.  supra  doc.  241.  p.  1211. 


conscientiac  iiormam  dirigereiit,  diligentissime  tractari.  Ecclesiae 
ius  fasque  esse  doctrinam  suam  affirinare , neque  eius  decreta 
ideo  vi  destitui,  quod  in  aliqua  civitate  protnulgari  nequeant. 
Addit  legatus , quamvis  Cardinalis , ut  certi  aliquid  aperte  pro- 
mitteret,  moveri  non  potuerit , sperandum  tamen  esse,  Guber- 
niorum  significationes  minime  irritas  fore. 

Rome,  le  19  Fevrior  1870. 

Ainsi  quo  j’ai  eu  I’honneur  d’eu  rendro  compto  sommaire- 
ment  le  16,  je  me  suis  acquitte,  il  y a plusieurs  jours,  vis-a-vis 
de  Son  Eminence  le  Cardinal  Secretaire  d’Etat  des  ordres  que 
renferme  la  haute  depeche  dii  10. 

J’ai  fait  valoir  la  reserve  que  le  Cabinet  Imperial  s’etait  im- 
posee  jusqu’ici,  par  respect  pour  la  liberte  du  Concile,  et  la  con- 
fiance  qu’il  avait  tdmoignee  dans  la  sagesse  et  la  moderation  des 
illustros  membres  de  I’augusto  assemblee. 

Apres  avoir  fait  ainsi  les  reserves  exigeos  par  la  nature  do 
la  demarche  qui  m’etait  ordonnec,  j’ai  informe  Son  Eminence  de 
la  resolution  bien  arretee  du  Gouvernement  Imperial  de  prendre 
les  mesures  qui  lui  paraitraiont  nccessaires  dans  le  cas  oii  les 
decisions  conciliaires  auraient  le  caractero  dangeroux  pour  I’Etat 
(pie  celui-ci  devait  attribuer  aux  21  canons  formant  aujourd’hui, 
d’apres  les  publications  des  journaux,  une  proposition  a discuter. 

La  nature  de  la  dcjmarche  ne  permottait  gucre  do  s’attcndrc 
a une  r(3ponse  precise  et  concluanto;  aussi  n’ai-je  pu  m’etonner 
do  voir  le  Cardinal  se  rotrancher  derricro  rargument,  qu’il  s’a- 
gissait  la  de  decisions  conciliaires  qui  soraient  prises  apres  une 
discussion  approfondie,  guid(3e  uniquemont  par  la  conviction  et  la 
conscience  des  PrCdats;  que  I’Eglise  avait  le  droit  et  le  devoir 
d’(itablir  ses  principcs  et  que  la  non-publication  d’un  decret  dans 
un  (3tat  ou  dans  tel  autre,  n’en  invalidait  pas  I’existcnce  au  point 
de  vue  do  I’Eglise.  Le  Cardinal  me  jiromit  do  se  conformcr  a 
ma  deniando  on  informant  le  Rape  de  mes  declarations  et  finale- 
ment  ne  me  cacha  pas  que  I’oxecution  de  la  riisolution  prise  jiar 
le  Gouvernement  Imperial  pour  I’evcntualito  prevuo  lui  montre- 
rait  un  article  de  plus  du  Concordat  dechire,  et  il  roleva  la  diffi- 
culte  qii’il  y avait  pour  lui  de  concilier  I’intcntion  d’interdire  une 
publication  avec  la  ferine  resolution  de  maintonir  avec  consequence 
et  impartialite  des  institutions  prenant  pour  base  la  liberte  de 
tout  publicr. 

C’est  a cela  que  se  borna  la  partie  strictement  nd  rem  de 
notre  entretien. 

L’effet  ((ue  cetto  demarche  produira,  soit  dans  un  sens  soit 
dans  I’autre,  on  n’en  sera  pas  informe  par  une  communication 
verbalc,  on  s’en  apercevra  pen  a ])cu  et  indirectement. 

Res|)ectant  les  liniites  que  trace  le  caractero  tout  particulierc- 
nient  delicat  de  la  matiere,  j’ai  insiste  autant  que  cela  m’etait 
possible  sur  les  dangers  que  ferait  naitre  dans  la  jilus  grande 
partie  des  pays  curopeens  la  publication  de  decrots  conciliaires 
imiconnaissant  entierement  certaines  exigences  des  principos  sur 
lesquels  reposent  les  Gouvernements  civilises  do  nos  jours;  j’ai 
ajoute  que  meme  ceux  des  Gouvernements  qui  aimeraient  a ap- 
puyer  I’Eglise  afin  do  voir  le  sentiment  religioux  exercer  une 
inttuence  salutaire,  verraient  lour  tachc  rendue  bien  plus  difficile, 
si  le  concile  aboutissait  effectivement  a un  resultat  do  cette  nature. 

H’aiircs  le  rccit  fidele  qui  precede,  tout  comnie  je  devais  m’y 
attendre,  aucun  eff'et  ou  resultat  ne  s’est  manifeste  dans  cette  pre- 
miere conversation. 

Mais  comme  j’ai  eu  I’honneur  do  le  dire,  il  faut  avant  de 
prononcer  un  jugement  definitif,  attendre  si  Ton  verra  so  mani- 
foster  un  ettet  indirect  et  non  avoue. 

J’ai  des  raisons,  puisees  a bonne  source , pour  croiro  (jue  la 
voix  des  Gouvernements  parviondra  a se  faire  ecouter.  Je  n’at- 
tends  que  pen  d’une  action  isol(3e;  ainsi  que  j’ai  eu  I’honnour  de 
le  dire  il  y a plusieurs  jours  dans  un  autre  rapport,  rattitudo  de 
notre  episcopat  est  entierement  telle  quo  nous  devons  la  desiror; 
il  n’y  a j)as  lieu  [)our  le  Gouvernement  de  chercher  a la  ren- 
forcer  par  son  action;  de  plus,  mil  ne  saurait  nicr  que  les  pre- 
cedents des  derniores  annees  et  la  r(icente  reprise  des  debats  par- 
lementairos  centre  les  restes  du  Concordat  ont  considorablemcnt 
affaibli  la  force  de  la  voix  ct  do  Taction  du  Gouvernement  Im- 
pcjrial  sur  co  terrain-ci,  et  que  meme  I’invalidation  partielle  du 
concordat  diija  consommee  nous  prive  entierement  de  co  moyen 
d’action  dont  peut-etre  la  France  pourra  encore  sc  servir  avec 
une  efficacite  incontestable. 

Notre  demarche,  diU-clle  roster  isolec,  je  no  saurais  done  lui 
presager  un  veritable  eff'et. 


1577 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  b.  Austriae.  Doc.  521. — 526. 


1578 


Mats  si  d’autres  viennent  s’y  joindre,  surtout  et  en  premiere 
ligne,  si  la  Franco  s’y  associe,  ces  demarches  se  renforcerojit  rc- 
ciproquement  et  je  me  tiens  convainen  qn’alors  dies  forineront 
un  clement  avec  lequel  on  devra  compter. 

Agreez,  etc. 

(Ibid.  p.  100  sq.) 

524. 

D.  27.  Febr.  1870.  — Comitis  Beiist  ad  Coniitem  Trauttmansdorff  li- 
terae,  quibus  significat,  quid  sit  Cardiiiali  respoiulenduni.  Agi 
de  vitando  inter  statum  et  Ecclesiani  discidio,  (jiiod  oriri  necesse 
sit,  si  Ecelesia  legem  ferat,  quam  ipsa  quidem  liabeat  validam, 
status  vero  suis  salvis  legibus  admittere  non  possit.  Guljernium 
Gallicum  quuni  res  in  Goncilio  propositas,  quae  statum  attingant, 
priusquam  decidantur,  examinandi  ius  sibi  vindicet,  iisdem  atque 
Austriaco-Hungaricum  rationibus  dnei,  id  quod  non  possit  non 
magni  esse  ponderis. 

Vienne,  lo  27  Fevrier  1870. 

Par  Votre  expedition  du  19  de  ce  mois  Vous  m’avez  rendu 
compte  de  la  maniere  dont  Vous  Vous  etes  acquitte  aupres  du  Car- 
dinal Secretaire  d’Etat  des  ordros  contenus  dans  ma  d6])eche  du  10. 

Nous  nous  attendions  en  quelque  sorte  a ne  pas  recevoir  de 
reponse  plus  precise  que  celle  qui  Vous  a ete  donnee  par  Son 
Eminence,  mats  nous  regardions  comme  un  devoir  d’avertir  la 
Cour  de  Romo  d’un  peril  qui  nous  semblait  grave  et  nous  aimons 
a croire  quo  notro  demarche,  empreinte  a la  fois  de  fermete  et 
de  moderation,  ne  restera  pas  sans  produiro  reflet  desire. 

Parmi  les  observations  que  le  Cardinal  Antonelli  a faites  a 
Votre  Excellence  au  sujet  de  notre  depeche,  il  en  est  surtout  deux 
qui  me  seinblent  meriter  d’etre  relevees  et  que  Votre  Excellence 
n’aura  certainement  pas  laisse  passer  sans  chercher  a les  refuter. 

La  remarque  que  la  defense  de  publier  un  dccret  du  Con- 
cilc  n’en  invaliderait  i)as  I’existence  au  point  do  vue  do  I’Eglise, 
est  assurement  fort  juste.  Aussi  n’etait-ce  pas  un  resultat  sem- 
blable  qui  nous  paraissait  a redouter  pour  le  Saint-Siege.  C’est 
sur  les  consequences  d’lin  pareil  decret  et  non  pas  sur  son  degre 
de  validite  que  nous  voulions  appeler  I’attention  de  la  Cour  de 
Rome.  Ce  qui  nous  paralt  a craindre,  c’est  ce  conflit  inevitable 
qui  naitrait  entre  I’Eglise  et  I’Etat  precisenient  si  un  decret  par- 
faitoment  validc  pour  la  jtremiere,  etait  declare  inadmissible  par 
I’autre.  Cette  situation  creerait  des  dangers  considerables  qu’il 
ne  pent  etre  dans  I’interet  de  I’Eglise  de  provoquer.  Tel  est  le 
point  do  vue  qui  devrait,-  selon  nous,  preoccuper  le  Saint-Siege 
et  le  faire  hesiter  a s’engager  dans  une  voie  aussi  perilleuse. 

Quant  a la  difflculte  „do  concilier  I’intention  d’interdire  une 
publication,  avec  la  ferine  resolution  de  maintenir  avec  consequence 
et  impartialite  des  institutions  prenant  pour  base  la  liberte  de 
tout  publier“,  cette  objection  nous  parait  vraiment  pen  scrieuse. 
Le  respect  do  la  loi  est  la  base  de  toute  liberte  et  forme  en  meme 
temjis  la  limite  ipi’elle  ne  doit  pas  franchir  sous  peine  de  dogc- 
nerer  en  licence.  Les  institutions  les  plus  libres  doivent  toujours 
assurer  aux  lois  du  pays  le  respect  necessaire  au  maintien  de 
I’ordre  social.  Nous  ne  saurions  done  admettre  qu’on  put  nous 
rcprocher  une  inconsequence  si  nous  etions  places  dans  la  neces- 
site  de  nous  defendre  contro  une  atteinte  portee  a nos  lois. 

Jo  no  desire  pas  d’ailleurs  rouvrir  la  discussion  sur  les  ob- 
servations du  Cai’dinal  Secretaire  d’Etat.  Je  suppose  que  Votre 
Excellence  aura,  de  sa  propro  initiative,  fait  valoir  les  arguments 
que  je  me  borne  a indiquer. 

Ainsi  que  nous  en  sommos  confidentielhment  instruits,  notre 
demarche  a etc  suivie  de  pres  par  une  communication  du  Gou- 
vcrncment  framjais  qui  on  aura  sans  mil  douto  augmente  reffet. 
Dans  cette  jiiece,  le  Gouvernoment  francais  reclame  comme  un 
droit  la  communication  prcalable  des  propositions  ])ortccs  devant 
lo  Concilc  (jui  touclient  a la  politique.  II  demande,  de  plus,  qu’a- 
vant  do  prendre  aucuno  decision  sur  de  telles  jiropositions,  on  liii 
laisse  lo  temps  necessaire  de  les  examiner,  do  jirononcer  son  avis 
et  de  I’oxposor  au  Concile. 

Bien  quo  cette  demarche  ne  soit  pas  identique  a la  notre,  elle 
est  cependant  inspiree  par  les  memos  |)reoccupations  et  elle  devrait 
egalomont  demontrer  au  Saint-Siege  les  dangers  eventuols  do  la  situa- 
tion. L’attitude  du  Gouvornemont  frarn^-ais  nous  est  en  cette  occasion 
un  auxiliairo  precieux  et  Votre  Excellence  pourra  en  profitor  pour 
donner  encore  plus  d’autoritc  a son  langagc  et  a ses  avertissements. 
Recevez,  etc. 

(Ibid.  p.  103  sq.) 


a 525. 

D.  2.  Mart.  1870.  — Comes  Beust,  ad  Princijicm  IMettcriiich,  Parisiis 
legatum,  datis  literls,  enm  gratias  agere  inbet  Comiti  Darn,  ([nod 
socum  literas  d.  20.  Febr.  ad  Marebionem  Bannevillc  scriptas 
communicavit.  Spcratforc,  iitGubernii  utrinsque  coiisensio  Komae 
band  parum  valeat. 

Vienne,  le  2 Mars  1870. 

J’ai  pris  connaissance  avec  beaucoup  d’interet  du  texte  de 
la  depeche  ’ adressee  le  20  Fevrier  dernier  par  M.  le  Comte  Darn 
au  Marquis  de  Banneville.  Veuillez  exprimer  a M.  le  Ministre 
des  affaires  etrangeros  mes  vifs  remerciements  de  ce  qu’il  Vous  a 
mis  a memo  de  me  donner  confidentielleniont  connaissance  de 
cette  piece  importanto. 

Nous  ne  jiouvons  fpie  nous  fcliciter  do  voir  le  Gouvernement 
franqais  entreiirondre  de  son  cote  une  demarche  de  nature  a 
cclairer  la  Cour  de  Romo  sur  les  graves  consequences  qu’entrai- 
neraient  certaines  decisions  du  Concile. 

En  nous  rendant  comjite  de  I’accueil  qu’a  rencontre  aupres 
][)  du  C.ardinal  Antonelli  la  communication  de  notre  depeche  du 
10  Fevrier,  le  Comte  de  Ti-auttmansdorff  observait  lui-memo, 
((u’il  serait  utile  que  notre  demarche  no  restat  point  isolee,  afin 
de  produire  I’efl’ot  desire.  Le  Cardinal  secretaire  d’Etat  ne  s’etait 
pas  montro  dispose  a repondre  d’une  maniere  precise;  il  avait 
surtout  fait  ressortir  que  les  considerations  ])olitiques  etaient  etran- 
gbres  aux  deliberations  des  Prelats  reunis  a Rome,  qui  n’ecou- 
taient  que  la  voix  de  leur  conscience  et  celle  de  leurs  convictions 
religieuses  ]>our  former  leurs  decisions. 

Malgre  ce  langage  du  Cardinal  Antonelli,  notre  ambassadeur 
croyait  que  notre  attitude  ne  manquerait  pas  d’exercer  une  in- 
fluence indirecto  sur  la  marche  des  evenements.  11  s’attendait 
surtout  a.  un  effet  satisfaisant,  si  le  Gouvernement  francais  Mevait 
a son  tour  la  voix  dans  un  sens  analogue , car  le  Saint-Siege  at- 
tache naturelloment  un  grand  prix  a ne  voir  se  troubler  en  rien 
la  bonne  harmonic  qui  existe  en  France  dans  les  relations  de 
I’Eglise  avec  I’Etat. 

Nous  dovons  done  considercr  la  depeche  de  M.  le  Comte  Darn 
comme  arrivant  d’une  maniere  tres-opportune  pour  soutenir  nos 
^ propres  efforts  et  nous  sommes  heureux  de  voir  notre  entente 
avec  le  Gouvernement  franqais  se  rnanifester  de  nouveau  sur  un 
point  aussi  important. 

Recevez,  etc. 

(Ibid.  p.  104.) 

526. 

1).  10.  Mart.  1870.  — Princeps  Metteruicb  Comiti  Beust  iiiintiat,  Co- 
mitem  Daiai  non  sine  terrore  audivisse,  sebematis  de  infallibilitate 
tractationem  in  d.  17.  Martii  esse  indictam.  Roniae  ab  eo  postu- 
latnm,  ne  quid  ante  adventum  legati  Galli  decerneretur ; SS.  Pon- 
tificem  Cardinales  Concilio  praesidentes  convocasse,  ut  eorum  bac 
de  re  sententiain  cognosceret.  Ministrum  Galium  cupere,  ut  Gu- 
bernium  Austriacum  initum  a se  consilium  adiuvet;  cui  si  cetera 
in  primisque  catbolica  regna  se  adiungant,  magni  id  profecto  mo- 
menti  futurum. 

Extrait.  Paris,  le  10  Mars  1870. 

Les  evenements  semblent  vouloir  se  precipiter  a Rome. 

Le  Comte  Daru  a etc  tres  eftVayc  de  I’annonce  de  la  dis- 
cussion  du  Schema  de  I’infaillibilite  pour  le  17. 

Le  Ministre  a immediatement  telegrapliie  a Rome  ])our  de- 
mander  qu’aucune  decision  no  soit  prise  dans  lo  concile  avant 
I’arrivee  du  Representant  do  France.  II  n’attend  ((uc  la  reponse 
a sa  depeche  pour  le  faire  partir.  Lo  Cardinal  Antonelli  a sou- 
mis  la  depeche  en  question  au  Saint-Pore  et  Sa  Saintete  a reuni 
les  Legats  du  Concile  (les  Presidents)  alin  d’avoir  leur  avis  motive. 

Le  Comte  Daiai  a demande  (pxe  les  decisions  soient  imme- 
diatement ]U’ises  et  la  reponse  cnvoycc. 

11  m’a  demande  si  Votre  Excellence  ne  fci'ait  |)as  re])r6senter 
r Autriche-Iiongrie  au  Concilc,  on  si  tout  au  moins  Elle  n’aiipuye- 
rait  pas  sa  demarche  a Rome. 

Je  lui  ai  repondu  (jue  ])Our  ce  qui  concernc  lo  premier  point, 
Vous  no  m’aviez  pas  fait  connaltre  Votre  resolution,  mats  que 
sur  lo  second  jxoint  on  no  ])ouvait  avoir  do  doutes  a Rome,  — 
les  deux  demarches,  ((uoicpie  differentes  sur  les  conclusions,  ctant 
])rcsqu’identif(ucs  sur  Ic  fond  de  la  (piestion. 


‘ * V.  supra  cloc.  500.  p.  1553. 


1579 


Acta  et  rlecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1580 


Le  Ministre  avoiie  que  les  arguments  employes  de  part  et  a 
d’autre  se  ressenildaient  beauconp,  — (|iie  nous  avions  nieme  la 
priorite  des  protestations,  mais  (|ue  cependant  unc  adhesion  des 
puissances  catholiquos  a sa  demarche  en  ])rcmierc  et  des  puis- 
sances ])rotcstantes  on  scconde  lignc  produirait  un  eii'et  nouveau 
et  pcut-etrc  des  ])lus  salutairos. 

Je  Vous  soumets  ces  considerations  selon  le  desir  que  le 
Comte  Darn  ni’cn  a exprime. 

(Correspondenzen  des  kais.  kou.  geinoinsamcu  Ministeriums  des 
Aeusserii,  Nr.  IV.  p.  104  sq.) 

527. 

D.  13.  Mart.  1870.  — Coniitis  Beast  ad  Comitem  Trauttmaiisdorfl'  telc- 
grainma. 

Vienne,  le  13  Mars  1870. 

Le  Comte  Darn  nous  ayant  demande  (rapi)uyor  sa  dei)eclie 
du  20  Fcvrier,  je  Vous  charge  do  Vous  onqtloyer  pour  ainener 
la  Cour  de  Rome  a prendre  en  consideration  la  demande  lTan(;aise 
et  a s’ahstenir  de  toute  decision  precipitee,  surtout  tant  qu’on  n’a  B 
pas  laisse  au  Couveruement  francais  le  temps  de  faire  entendre 
ses  ohjections. 

(Ibid.  p.  105.) 

528. 

n.  12.  INIart.  1870.  — Comes  Beast  Baroni  Kiibeck,  Aastriaco-JIun- 
garieo  Florentiae  legato,  nantiat,  Eqaitem  Cartopassi,  negotioram 
Italiac  procuratorem , liauc  seciim  qaaestionem  agitasse , oppor- 
tunannie  vidcretar,  ut  commuiii  consilio  speciales  legati  Romani 
mitterentar,  qui  sui  quisque  Gubernii  nomine  ac  vice  Concilio 
adessent.  Se  qnidem  id  non  approbasse;  cnius  rei  indicat  rationes. 

M.  le  Charge  d’affaires  d’ltalie  s’est  acquitte  dernierement 
aupres  de  moi  d’une  communication  de  son  Gouvernement  rela- 
tive a I’attitude  qu’il  conviendrait  de  prendre  vis-a-vis  du  Concile. 
D’aprcs  ce  que  m’a  dit  M.  le  Chevalier  Curtopassi,  le  Cahinet  de 
Florence  se  preoccupo  vivement  des  mesures  ii  employer  pour 
sauvegarder  efficacement  les  droits  de  I’Etat  centre  toute  atteinte 
qui  pourrait  leur  etre  portee  par  les  decrets  du  Coucile.  M.  Vis- 
conti-Veiiosta  pense  qu’uue  demarche  collective,  ayant  la  forme 
d’niie  iirotestation  eventuelle,  serait  peut-etrc  opportune : il  desirorait  ^ 
savoir  quelles  sont  nos  vues  a cet  egard  et  si  nous  serions  disposes 
a nous  entendre  pour  cet  ohjet  avcc  le  Gouvernement  italien. 

J’ai  repondu  a M.  Curtopassi  que  nous  etious  avant  tout  fort 
sensihlcs  au  desir  exprime  par  le  Cahinet  de  Floi'ence  de  se  metti-e 
d’accord  avec  nous  sur  cette  importante  (|uestion.  Do  mon  cote, 
j’attachais  assurement  un  grand  prix  a ctahlir  ce  concert  pour 
le  cas  ou  une  action  commune  paraitrait  necossairo;  mais,  dans 
les  circonstances  actuelles,  la  suggestion  de  M.  Visconti-Veuosta 
no  laissait  ))as  que  de  soulever  dans  mon  esprit  quehjues  ohjections. 

TiC  Gouvernement  Imperial  et  Royal  ctait  determine,  tout 
comme  le  Gouvernement  italien,  ii  ne  souffrir  aucun  erapietemcnt 
de  TEglise  sur  les  droits  reserves  a I’Etat.  Cependant,  s’il  tenait 
a repousser  avec  fermeto  chaque  tentative  do  ce  genre,  il  voulait 
egalement  s’ahstenir  do  tout  acte  pouvant  presenter  le  caractere 
d’une  ingerence  dans  des  matiercs  appurtenant  au  doniaine  eccle- 
siastique.  Or,  il  etait  difficile  qu’une  demarche,  ayant  la  forme 
d’une  protestation,  put  etre  regardee  comme  une  simple  mesure 
defensive , surtout  lorsqu’elle  n’etait  dirigee  (lue  contro  des  de- 
cisions eventuellcs  et  non  pas  contre  des  faits  accomplis.  Cola  ^1 
devenait  plutot  en  (|uelquo  sorto  une  immixtion  des  Cahinots  dans 
les  delihm’ations  auxquellos  lour  droit  de  participer  ])ouvait  aisc- 
ment  etre  conteste  et  e’etait  lii  une  attitude  tout-ii-fait  contraire 
aux  maximes  liherales  que  nous  tonions  ii  j)rofesscr. 

Le  Coucile  cst  une  Assemhlee  legalcmcnt  convo(iuec  et  ipii, 
comme  re])resentation  legitime  de  I’Egliso  catholique,  a le  droit 
incontestahle  de  jircndre  des  decisions  et  de  formulor  des  decrets 
en  tout  ce  <pii  concerno  les  affaires  ecclesiastiques.  Ih’otester 
d’avanco  contre  la  tendance  de  ces  decrets,  ou  contre  unc  partie 
de  leur  contenu,  pourrait  etre  considcre,  non  sans  raison,  comme 
une  tentative  de  I’Etat  d’invalider,  ou  tout  au  moins  de  restreindre, 
le  droit  de  I’Eglise  de  rcgler  ses  })ropres  affaires.  C’est  la  un 
terrain  sur  lequel  nous  ne  voudrions  ])as  nous  laisser  entrainer, 
car  plus  nous  montrons  un  respect  scrupuleux  ])Our  le  droit  d’au- 
frui,  et  plus  nous  (ionservons  d’autorite  a notre  jiarole  (piand  nous 
prenons  la  defense  de  nos  di-oits  menaces. 

En  ecrivant  au  Comte  do  Trauttmansdorff  ma  de|)eche  du 
10  Fevrier,  j’ai  eu  soin  do  no  pas  franchir  la  limite  de  ce  que 


I’Etat  j)eut  revcndi(|uer  comme  sa  stricte  pro)'ogative.  L’inter- 
diction  de  toute  puhlication  excitant  au  mepris  des  lois  et  la 
poursuite  devant  les  tribunaux  de  toute  personne  contrevenant  a 
la  loi  sont  deux  actes  de  defense  <iue  la  legislation  impose  a tout 
Gouvernement  regulicr.  Eii  avertissant  la  Cour  de  Rome  que 
nous  no  saurions  a cet  egard  faire  aucune  exception  en  favour 
do  certains  decrets  eventuels  du  Concile,  on  ne  pent  nous  re- 
procher  d’avoir  transgresse  nos  droits,  ou  d’avoir  cherchc  a in- 
firraer  ceux  de  I’Eglise.  Il  n’en  serait  peut-etre  pas  de  memo  si 
nous  entrions  dans  la  voie  suggeree  par  M.  Visconti-Venosta,  et 
cette  consideration,  dont  le  Gouvernement  italien  ne  meconnaitra 
sans  doute  pas  la  portee,  suffit  ))our  nous  inspirer  de  serieux 
scrupules. 

Outre  cette  objection  que  souleverait,  selon  moi,  la  forme 
d’une  protestation,  j’ai  encore  cru  devoir  exposer  a M.  le  Cheva- 
lier Curtopassi  quolques  observations  au  sujet  de  I’opportunite 
d’une  demarche  qui  serait  concertee  entre  le  Royaume  d’ltalie  et 
I’Empire  austro-hongrois. 

Dans  I’entretien  dont  rend  compte  le  rapport  de  Votre  Ex- 
cellence du  f®^  de  ce  mois  Nr.  19  A,  M.  Visconti-Venosta  a ex- 
plique  lui-meme  par  des  motifs  fort  concluants  la  reserve  qu’im- 
pose  au  Gouvernement  italien  vis-a-vis  du  Saint-Siege  I’cffat  actuel 
des  relations  entre  I’ltalie  et  la  Cour  de  Rome.  Nos  propres 
differends  avec  le  Saint-Siege,  ii  I’occasion  des  modifications  ap- 
])ortees  par  nos  nouvelles  institutions  au  Concordat  de  1855,  out 
|»lut()t  diminue  I’influence  que  la  voix  de  I’Autriche  pouvait  exercer 
il  Rome.  Dans  cette  situation,  nous  devons  nous  demander  si 
une  demarche  concertee  seulement  entre  I’ltalie  et  la  Monarchic 
austro-hongroise  aurait  tout  le  poids  necessaire  pour  ohtenir  le 
rcsultat  desire.  Si  une  action  collective,  qu’elle  revete  ou  non 
la  forme  d’une  protestation,  etait  jugee  utile  afin  de  mieux  sauve- 
garder les  droits  de  I’Etat  en  face  do  ])retentions  excessives  de 
I’Eglise,  il  me  semhlerait  indispensable  de  s’assurer  du  concours 
de  tons  les  Etats  au  moins  ou  la  majorite  des  habitants  professe 
la  religion  catholique.  C’est  surtout  la  participation  de  la  France 
dont  on  ne  saurait  se  passer  en  pareil  cas  et  meme,  eu  egard  ii 
la  position  exceptionnelle  ou  se  trouve  ce  pays  vis-a-vis  du  Saint- 
Siege,  tant  a cause  de  la  protection  rnaterielle  qu’il  exerce  a Rome 
que  des  hons  rapports  qui  depuis  de  longues  annees  y existent 
sans  interruption  entre  I’Eglise  et  I’Etat,  nous  croyons  qu’il  fau- 
drait  ahandonner  au  Gouvernement  frangais  le  soin  de  I’initiative. 
De  toutes  les  Puissances  dites  catholiques,  c’est  sans  contredit  la 
France  qui  est  aujourd’hui  le  plus  en  mesure  de  faire  entendre 
avec  avantage  sa  voix  ii  Rome.  Il  serait  done  evidemment  de 
I’interet  general  de  la  laisser  se  placer  au  premier  rang,  des  qu’il 
s’a.girait  d’organiser  une  demarche  commune  a plusieurs  Gouver- 
nements  et  non  plus  dictee  par  la  situation  speciale  d’un  seal, 
comme  I’a  etc  cellc  (pie  nous  avons  entreprise  isoleraent. 

Une  autre  (|uestion  sur  laquelle  a porte  mon  entretien  avec 
le  Charge  d’affaires  d’ltalie  a ete  celle  de  I’opportunite  d’accre- 
diter  au])res  du  Concile  des  Ambassadeurs  ou  des  Representants 
speciaux  charges  d’exposer  les  vues  de  leurs  Gouvernements  et 
d’en  defendre  les  intcrets. 

J’ai  franchement  avouc  ii  M.  Curtopassi  <juo  j’avais  evite 
expres  jusqu’ici  de  me  prononcer  a ce  sujet  et  (jue  je  ]ircferais 
ne  pas  voir  cette  (juestion  se  poser  devant  moi.  Si  la  France  ou 
quelqu’autre  Puissance  venait  a reclamcr  et  a exercer  ce  droit, 
il  serait  assurement  difficile  pour  la  Monarchie  austro-hongroise 
de  ne  pas  le  revendi(iuer  a son  tour.  Cependant  j’avais  ties  doutes 
graves  sur  I’litilitc  d’une  parcille  representation  speciale.  Elle  me 
paraissait  meme  |)lut()t  de  nature  ii  susciter  des  embarras  qu  a 
procurer  des  avantages.  Cette  jiarticipation  de  I’Etat  aux  deli- 
berations du  Concile  me  semblait  d’abord  contraire  a rinde])en- 
dance  (|ue  nous  desirions  voir  s’etablir  dans  les  relations  de  I’Etat 
avec  I’Eglise.  Ensuite  la  liberte  d’action  que  nous  tenions  ii  con- 
server  intacte  vis-a-vis  des  decisions  eventuellcs  du  Concile  pour- 
rait etre  moins  complete,  si  nous  etious  intervenus  dans  les  deli- 
berations d’oii  ces  decisions  scraient  sorties.  Enfin  la  |)resence 
de  ces  Envoyes,  la  position  qui  leur  serait  faite,  les  attributions 
qui  auraient  a leur  etre  reconnues,  donneraient  lieu  ii  des  diffi- 
cultcs  continuelles  et  sans  doute  ii  des  contestations  qui  ne  fe- 
raient  quo  detourner  I’attention  des  Gouvernements  sur  ties  jioints 
secondaires,  on  affaiblissant  I’efficacitc  de  lour  intervention  dans 
les  moments  les  plus  importants.  S’usant  ainsi  dans  des  questions 
de  detail  et  dans  des  debats  journalicrs,  I’inlhience  des  Puissances 
irait  s’amoindrissant  et  no  produirait  plus  I’cffet  ([ui  pourrait  etre 


1581 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  b.  Austriao.  Doe.  520. — 530. 


1582 


attendu  aujourd’hui  do  leurs  representations,  si  les  principales 
Cours  catlioliques  etaient  forcees  a sortir  do  lour  reserve.  La 
position  d’lin  delegue  pareil  serait  entin  noji  seulement  difficile, 
niais  menie  a la  longue  insoutenable , ear  nous  le  verrions  place 
continuellement  dans  ralternativo  ou  d’irriter  la  majorite  du  Con- 
cile  et  le  Siege  Apostoli(iue  i)ar  une  attitude  ])ronoueee  ou  de 
s’attirer  a lui-meme  aussi  bien  qu’au  Gouvernenient  (]u’il  repre- 
sente des  re])roches  incessants  de  faiblesse  et  de  defaillance. 

Telle  est  a pen  pres  la  substance  des  observations  que  j’ai 
presentees  a M.  Curtopassi  en  re|tonse  aux  conun  unications  qu’il 
etait  charge  de  me  faire.  Je  crois  devoir  en  iTiformer  Votre  Ex- 
cellence afin  qu’Elle  puisse,  le  cas  echeant,  s’enoncer  dans  le  meme 
sens  vis-a-vis  de  M.  Visconti-Venosta. 

Recevez,  etc. 

(Ibid.  p.  107  sq.) 

520. 

D.  13.  Mart.  1870.  — Idem  eidem  mintiat,  se  a Principe  Metternicli 
literas  (d.  10.  Martii)  accepissc  de  novis  ])ostulatis  (lubernii 
Cxallici.  His  quidem  velle  se  accessione  (lubernii  Austriaci  mo- 
mentum addere,  sed  eamdem  ae  Miuistrum  (lalliae  viam  scciui 
nolle.  Rationes  affert,  cur  (Inbernio  Gallico  aliter  atque  Au- 
striaco  agere  licere  existimet.  Explicat  deinde,  quibus  rebus 
differat,  respectu  Concilii,  sua  et.  minoris  partis  Episeoporum 
conditio, 

Un  rapport  du  Prince  de  Metternieh  m’a  informe  (pie  le  Comte 
Darn  desirait  voir  appuyer  par  nous  aupres  de  la  Cour  de  Rome 
la  demarche  dont  I’Ambassadeur  de  France  avait  etc  charg(5  et 
(pii  tendait  a faire  remettre  toute  decision  du  Coucile  sur  les 
matieres  touchant  ii  la  politique  jusqu’a  ce  que  le  Gouverneraent 
fraiujais  ])fit  preisenter  les  observations  qu’il  avait  a faire  valoir. 

Je  n’ai  pas  hesite  ii  repondre  au  voeu  du  Couvernement  fran- 
cais  et  uotre  Ambassadeur  a Rome  a re^u  des  instructions  dans 
ce  sens. 

Nous  avons  voulu  ainsi  contribuer,  de  notre  C(')tt!,  a pesor  sur 
la  Cour  de  Rome  afin  d’obtenir  le  rcisultat  que  le  Gouvernement 
franijais,  ainsi  que  la  minorite  des  Eveques,  cherche  en  premiere 
ligne  a atteindre,  e’est-a-dire , la  remise  de  toute  diicision  defini- 
tive a une  epoque  ('doignee.  Nous  pi’eferons  a une  action  plus 
directe  la  maniere  d’agir  (pie  nous  avons  choisie,  parce  que,  tout 
en  reconnaissant  (pi’il  pouvait  etre  ojiportun  pour  nous  d’tdever 
encore  en  ce  moment  notre  voi.x  a Rome,  nous  ne  croyons  devoir 
nous  placer  ni  entierement  sur  le  nu'ine  terrain  quo  le  Gouverne- 
ment fraiu-ais,  ni  sur  celui  ou  se  trouve  la  minorite  des  Peres 
du  Concile. 

Le  fiouvernement  fraiujais  reclame  un  droit  qu’il  dit  lui  ap- 
partenir  en  vertu  de  son  Concordat  avec  le  Saint-Siege.  Nous 
ne  pouvons  nous  fonder  sur  un  argument  semblable  jiour  reven- 
diquer  le  memo  privilege  en  I'aveur  de  I’Einpire  austro-hongrois 
et  demander  que  toute  decision  demeure  sus])endue  jusqu’a  ce 
que  nous  ayons  })u  presenter  nos  objections. 

Je  ne  diisire  pas  non  plus  faire  absolumont  cause  commune 
avec  la  minoriti'i  des  Pr(jlats. 

D’abord  ils  fondent  leur  opposition  sur  une  argumentation 
dogmatiqne  dans  laquelle  il  no  pent  nons  convenir  d’entrer.  Ap- 
peles  uni((uement  a defendre  les  interets  de  I’Etat,  nous  n’avons 
aucun  droit  de  jirendre  la  parole  au  nom  des  int(5r('!ts  de  I’Eglise. 
Plus  nous  voulons  rester  les  souls  juges  de  ce  qn’il  convient  do 
faire  pour  proteger  les  interets  (|ui  nous  sent  confies,  ainsi  rpie 
pour  repousser  toute  ingeronee  de  I’Eglise  dans  notre  sjdiere 
d’action , et  plus  nous  devons  (iviter  l’ap]iai-ence  d’une  immixtion 
dans  le  domaine  des  matieres  ecclesiastiques.  II  no  nous  ajipar- 
tient  done  ])as,  scion  moi,  d’enoncer  un  avis  sur  ro])i)ortunit(''  que 
la  ju’oclamation  de  tel  ou  tel  dogrne  ]iout  avoir  au  point  de  vuc 
du  catholicismo.  Nous  voulons  seulement  avertir  la  Cour  de  Rome 
lorsque  nous  voyons  un  confiit  (lev(‘nir  imminent  et  la  prevenir 
quo  nous  n’entondons  pas  coder  dovant  ses  (h'icisions,  (juand  celles- 
ci  s’etendent  a des  questions  qui  sont  de  la  competence  de  la  higis- 
lation  civile. 

Notre  po.sition  en  cola  est  done  fort  ditlercnte  de  cello  des 
Prelats  qui  parlent  au  nom  des  inti'rets  de  I’Eglise.  Do  ])lus, 
bien  (pie  nos  voeux  puissent  souvent  se  rencontrer  avec  ceux  de 
la  minorit(i  au  sein  du  Concile,  nous  ne  devons  pas  nous  rendre 
solidaires,  memo  indirectement,  de  la  conduite  future  des  mem- 
bres  de  cette  minorite.  En  nous  plaiiant  aujourd’bui  tout-a-fait 


a sur  leur  terrain  et  en  leur  donnant  un  appni  formcl  et  direct, 
nous  nous  engageons  en  qnelque  sorte  ii  acce[)ter  a I’avenir,  comnie 
eux,  les  decisions  auxquelles  ils  acquiesceront.  Gr,  si  nous  sommes 
inaintenaut  d’accord  avec  ])lusieurs  Eveques  pour  (Rdourner  le 
Saint-Siege  de  ])rendre  cci’taines  resolutions,  nous  ne  sommes  point 
assuriis  que  cet  accord  subsistera  toujours  et  ()ue  nous  pourrons 
approuver  plus  tard  tout  ce  (pie  ces  mmnes  Eveques  adopteront. 

Les  consi(l(3rations  que  je  vieus  d’indi(pier  fouriiissaut  ([uel- 
(pies  explications  utiles  sur  nos  vues  et  notre  attitude  a I’egard 
du  Concile,  j’ai  cm  devoir  en  faire  jiart  a Votre  Excellence  qui 
])Ourra  S’en  servir  jioui'  regler  Son  langage  dans  Ses  entretiens 
sur  cette  inatiei’e  avec  M.  Visconti-Venosta. 

Recevez,  etc. 

(Ibid.  p.  109.) 

530. 

D.  15.  Mart.  1870.  — Idem  ad  Prineipem  Metternieh  binas  superiores 

literas  traiismittit,  ut  eas  cum  Comite  Darn  cnmmunicet.  Simul 

suae  erga  Concilium  agendi  ratioiiis  causas  exponit. 

b 

Vienne,  le  15  Mars  1870. 

Mon  telegrainme  du  12  Vous  a fait  connaitre  les  instructions 
que  je  me  suis  eniprcss(5  de  transmettre  par  le  fil  (dectrique  au 
Comte  de  Trauttmansdorff , des  la  reception  de  Vos  rapports  du 
10,  afin  d’a])])uyer  ii  Rome  les  demarches  fraiu^aises,  selon  le  desir 
exprime  i)ar  M.  le  Comte  Dam. 

J’avais  adresse  le  meme  jour  au  Baron  de  Kiibeck,  a la  suite 
d’un  entretien  avec  le  Charge  d’affaires  d’ Italic,  une  d(ipeche  dont 
je  joins  ici  la  copie  en  autorisant  Votre  Aliesse  a en  donner  con- 
lidentiellement  connaissance  a ]\I.  leMinistre  des  affaires  etrangeres. 

Cette  piece  (pii  (itait  deja  expt'diee  lors(pie  Vos  I'apports  du 
10  me  sont  ])arvenus,  repond  on  (juehpie  sorte  d’avance  a la 
question  qui  Vous  a eti;  posee  par  M.  le  Comte  Dam  conceruant  nos 
intentions  sur  I’envoi  d’un  Ambassadeur  special  au])res  du  Concile. 

Ainsi  que  Vob-e  Altesse  le  verra,  tout  en  nous  reservant  le 
droit  de  suivre  a cet  (‘gard  I’exemjile  de  la  France , ou  de  toute 
autre  Puissance , nous  avouous  franchement  (pie  ce  ne  serait  pas 
sans  une  certaine  r(3pugnance  que  nous  prondrions  ce  ])arti.  II 
me  paratt  suporfiu  de  impetor  ici  les  objections  (pie  j’e.xpose  dans 
nia  (hipiiche  au  Baron  de  Kiibeck.  I’lus  j’y  rtifidclus  et  ])lus  je 
les  crois  bien  fondeos.  Qnebjues-unes  s’a])pli(pient,  il  est  vrai, 
a la  situation  particuliere  dans  laquelle  nous  nous  trouvons  places  et 
peuvont  exercer  moius  de  poids  sur  I’esprit  d’un  niinistre  fraiuiais. 
Neanmoins,  j’engage  M.  le  Comte  Daru  a leur  vouer  une  attention 
serieuse  et  je  me  fiatte  qu’il  n’en  meconnaitra  pas  rim]Jortance. 

Ij’interet  bien  naturel  (pie  le  Gouvernement  italien  attache 
a CO  (pii  se  passe  actuellement  a Rome  et  le  desir  do  niaintenir 
un  accord  intiine  avec  le  Cabinet  de  Florence,  m’ont  engage  a 
informer  de  suite  le  Baron  de  Kiibeck  de  la  demarche  dont  le 
Comte  de  Trauttmansdorff  ('tait  charge  pour  ajipuyer  auiu'i's  du 
Saint-Sldge  les  demandes  du  Gouvernement  frainjais. 

C’est  ce  (pie  j’ai  fait  par  nia  cK'pecho  du  13  qui  se  trouve 
egalement  en  copio  dans  I’annexe  et  quo  Votre  Altesse  pourra 
aussi  communiquer  a M.  le  Comte  Daru. 

Cette  piece,  ainsi  que  celle  datiie  du  12  oxpli(|ue  avec  assez 
de  devcloppement  les  vues  (pii  out  dicte  notre  conduite  vis-a-vis 
de  la  Cour  de  Rome  depuis  ma  (Kqieche  du  10  F('vrier  jusqu’a 
d ce  jour.  Je  crois  devoir,  a ce  titre,  ajipeler  I’attention  sp(!ciale  de 
Votre  Altesse  sur  cos  deux  ])ieces  qui  se  completent  mutuellement. 

Dans  la  premiere  j’exposo  siirtout  les  motifs  qui  m’eloignent 
de  toute  demarche  ayaut  le  caractiire  d’une  protentadoii  centre 
les  (hicisions  eventuelles  du  Concile. 

Je  fais  observer,  on  outre,  (pie  si  une  diunarehe  collective 
des  Puissances  devena, it  nticessaire , ce  que  j’admets  parfaitement 
conime  possible,  il  mo  paraitrait  de  I’inti'ri'it  giuuiral  de  laisser  ii 
la  France  le  soin  de  I’initiative  et  de  rorganisation , car  ce  jiays 
se  trouve  vis-a-vis  du  Saint-Siiige  dans  une  situation  ipii  lui  doniie 
a itome  une  autorite  particulii'ire. 

Dans  la  secondo  des  annexes  de  la  priisente  depeche  j’ex- 
plique  pouripioi  j’ai  cm  devoir  me  bonier  a appuyer  les  ih'inar- 
clies  fran(;aises  a Rome,  sans  rien  demander  directenient  au  nom 
du  Gouvernement  Imperial  et  Royal. 

Par  deux  rapports  consiicutifs  , le  Comte  do  'TrautI  inansdorff 
m’avait  exjirinu'.  le  di'sir  d’l'dro  autorisi'i  a s’unir  aux  efforts  de  la 
minoriti'  du  Concile,  afin  d’obtenir  (pie  certaiues  dticisions  impor- 
ta.ntes  fussent  remises  a une  I'lpoipie  plus  idoigiuie. 


1583 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1584 


Les  instructions  que  j’ai  transmises  a notre  Ambassadeur  et 
qui  se  trouvent  reproduites  presqu’integralenient  dans  ma  depeche 
dll  13  au  Baron  de  Kiibeck  font  ressortir  les  inconvenients  qu’il 
y aiirait,  selon  nous,  a s’associer  etroitement  a Tattitude  actuelle 
de  la  niinorite  des  Prelats  reunis  a Eome.  II  me  senible  essen- 
ticl  que  Taction  des  Puissances  resto  tout-ii-fait  independante  et 
distincte  de  celle  des  Eveques  qui  desapprouvent  les  tendances 
que  nous  clierchons  a combattre.  Si  les  Puissances  et  ces  Prelats 
s’etforcent  aujourd’hui  d’atteindre  a peu  pres  le  meme  but,  les 
motifs  qui  les  font  agir,  ainsi  que  les  arguments  qu’ils  emploient, 
sont  et  doivent  rester  differents. 

Au  moment  oii  nous  representons  a la  Cour  de  Rome  qu’elle 
ne  doit  pas  pretendre  trancher,  de  sa  seule  autorite,  des  questions 
qui  ne  sont  pas  de  la  competence  exclusive  du  pouvoir  religieux, 
il  ne  faut  pas  s’exposer  a encourir  le  reproclie  de  nous  meler  a 
des  debats  qui  ne  concernent  point  le  pouvoir  civil. 

C’est  ce  motif  qui  me  fait  surtout  hesiter  a reconnaitre  Top- 
portunite  d’une  participation,  meme  indirecte,  aux  deliberations  du 
Concile  par  Tentremise  d’un  Ambassadeur  special. 

C’est  ce  memo  motif  qui  me  ferait  desirer  qiTon  pesat  avec 
line  extreme  prudence  les  termes  et  la  ])ortee  de  toute  demarche 
collective  des  Puissances  qiTil  serait  trouve  nccessaire  de  faire  a 
Rome,  soit  pour  prevenir  des  decisions  regrettables,  soit  pour  en 
arreter  les  consequences. 

Veuillez  Vous  enoncer  dans  ce  sens  aupres  de  M.  le  Comte 
Darn,  cn  le  priant  de  vouloir  bien  continuer  a nous  tenir  au  cou- 
raiit  des  determinations  du  Gouvernement  fran^ais. 

Recevez,  etc. 

(Correspoiidenzen  des  kais.  kiin.  geraeinsamen  Ministeriums  des 
Aeusseni,  Nr.  IV.  p.  105  sq.) 

531. 

1).  in.  Mart.  1870.  ■ — • Baro  Kiibeck  scribit  ad  Comitem  Beust,  quae 
iXisius  ad  se  literis  contineantur , ministris  Visconti-Vennsta  et 
Lanza  probari.  Sed  Dnuni  Visconti-Venosta  quacdam  in  illis  li- 
teris notaase  , quasi  sua  sensa  Cancellario  non  oinninn  recte  I'ue- 
rint  relata. 

Florence,  le  19  Mars  1870. 

La  depeche  que  Votre  Excellence  m’a  fait  Thonneur  de  m’a- 
dresser  en  date  du  12  courant,  m’est  arrivec  par  voie  de  poste 
le  15.  M.  Visconti-Venosta  m’ayant  entretenu  peu  de  jours  au- 
paravant  des  comnuinicalions  dont  il  avait  charge  le  Chevalier 
Curtopa-ssi,  j’ai  cm  devoir  donner  lecture  au  Jlinistre  italien  des 
affaires  etrangeres  de  la  diqieche  qui  resume  si  nettement  la  pen- 
see  du  Cabinet  Imperial  et  Royal  au  sujet  de  Tattitude  qiTil  en- 
tend  garder  vis-ii  vis  du  Concile  oecumeni(|ue. 

IjC  Ministre  suivit  avec  un  interet  marque  cet  expose  de  la 
situation  et  se  pint  a reconnaitre  la  valeur  de  ses  arguments.  11 
a seulement  tenu  ii  ecarter  toute  e(|uivo(|ue  on  malentendii  de  la 
demarche  dont  le  charge  d’affaires  d’ltalie  a Vienne  avait  ete 
rinterniediaire.  11  craint  sous  ce  rap])urt  que  le  sens  et  la  jiortee 
de  ses  communications  telegrajihiipies  n’aient  pas  ete  bien  saisis. 

Le  Ministre  fit  la  remarque  qu’il  ne  s’agissait  de  sa  part 
aiicunement  d’line  proposition  formelle  et  que  son  telegramme 
n’avait  ])our  objet  qiTun  echangi!  prealable  d’idees. 

M.  Visconti,  prenant  la  depeche  de  A'^oti’o  Excellence  au  Comte 
de  Trauttmansdorfl’  pour  ])oint  de  depart,  avait  simplement  de- 
sire assurer  a Tltalie  sa  coopei’ation  k une  demarche  collective  des 
Puissances  catholiques  ayant  pour  but  de  sauvegarder  les  droits 
de  I’Etat  centre  toute  atteinte  qui  leur  serait  portee  par  les  de- 
crets  eventuels  et  prevus  du  Concile.  II  n’a  pas  songe  a en  re- 
vendi(juer  Tinitiative,  ni  a sujiposer  TAutriche  prete  a la  jirendre, 
mais  il  a cm  quo  Votre  Excellenee  etait  ])lus  apte  que  tout  autre 
homme  d’Etat  a se  })rononcer  sur  I’opportunite  d’une  pared  le  de- 
marche et  a Tacheminer  en  temps  utile. 

Le  Ministre  jiartage  entierement  les  eonvictions  de  Votre  Ex- 
cellence que  le  concert  a etablir  aurait  a s’etendre  a tons  les  Etats 
interesses  ou  au  moins  a la  plupart  d’entre  eux,  et  il  reconnait 
aussi  le  role  ipie  les  circonstanccs  out  cree  indubitablement  a la 
France.  Ainsi  quo  j’en  ai  touche  (juelques  mots  dans  mon  rap- 
port du  12  courant.  Nr.  21  A,  M.  Visconti-Venosta  ne  se  dissi- 
mule  pas  les  difficultes  ipie  rencontrerait  le  projet  d’accrediter  un 
envoye  italien  aupres  du  Concile.  J’ai  eii  Toccasion  de  causer 
avec  M.  Lanza  sur  le  meme  sujet  et  je  Tai  trouve  egalement 
convaincu  du  peu  d’opportunite  d’une  pareille  demarche.  Le  Pre- 


a sident  du  Conscil  sentient  avec  raison  que  Tattitude  des  eveques 
formant  la  minorite  de  I’Assemblee  n’est  due  qu’a  Tabstention  des 
Puissances  de  s’y  faire  representer  ou  d’exercer  une  induence 
quelconque  sur  ses  deliberations. 

Toil  jours  est-il  que  la  depeche  de  Votre  Excellence  a etc  tres 
apprecice  par  M.  Visconti-Venosta,  car  elle  s’accordo  avec  les  prin- 
cipes  politiques  qu’on  est  decide  d’apporter  dans  une  question 
aussi  gi’cave  qu’epineuse,  surtout  pour  Tltalie. 

Veuillez  agreer,  etc. 

(Ibid.  p.  110.) 

532. 

D.  27.  Mart.  1870.  — Bespoiisum  Comitis  Beust.  Se  revera  excellen- 

tissimi  viri  sensa  non  recte  interpretatum  esse,  nec  parum  gau- 

ilere,  quod  Gubernia  sic  inter  se  consentiant. 

Vienne,  le  27  Mars  1870. 

En  Vous  transmettant  le  20  de  ce  mois  copie  de  la  depeche 
de  M.  Visconti-Venosta  relative  au  Concile  que  M.  le  Chevalier 
b de  Curtopassi  avait  ete  cliarge  de  me  communiquer , j’avais  deja 
fait  remarciuer  a Votre  Excellence  que  les  vues  du  Cabinet  de 
Florence,  telles  qu’elles  se  trouvent  indiquees  dans  cette  jiiece, 
se  rapjirochaient  des  notres  encore  beaucoup  plus  que  je  no  Tavais 
suppose  lorsque  je  Vous  adressais  ma  depeche  du  12. 

En  effet,  Tentretien  que  j’avais  eu  avec  le  Charge  d’affaires 
d’ltalie  et  auquel  je  mo  referais  dans  cette  piece,  m’avait  laissc 
sous  Timpression  erronee  que  la  demarche  collective  dont  M.  Vis- 
conti-Venosta suggerait  ro])portunite  devait  revetir  la  forme  d’line 
protestation  eventuelle  contre  certaines  decisions  du  Concile.  Or, 
il  resulte  des  explications  ulterieures  de  M.  le  Chevalier  Curto- 
passi et  do  la  deiibche  dont  il  m’a  remis  ])lus  tard  la  copie,  que 
le  Gouvernement  italien  avait  en  vue  non  point  une  protestation, 
mais  „uno  declaration  collective  des  Puissances  signalant  les  con- 
sequences inevitables  des  atteintes  portees  par  les  propositions  pon- 
tificales  contre  Tordre  de  choses  etabli  dans  les  autres  Etats‘‘. 

Si  jo  reviens  ici  sur  ce  malentendii,  c’est  sur  le  desir  expres 
du  Cabinet  de  Florence  qui  tient  a ce  que  sa  ponsee  soit  bien 
comprise.  J’hesito  d’autant  moins  a satisfaire  a ce  vocu  que  I’ac- 
c cord  entre  les  deux  Cabinets  se  trouve  ainsi  mieux  etabli , des 
qu’ils  reconnaissent  Tun  et  Tautre  que  la  forme  d’une  ])rotestation 
eventuelle  no  serait  point  la  meilleure  a donner  a une  demarche 
collective  des  Puissances. 

Le  Gouvernement  italien  est  egalement,  comme  nous,  d’avis 
que  Tenvoi  do  Representants  speciaux  aiqires  du  Concile  entrai- 
nerait  jiour  les  Puissances  plus  d’inconvenients  que  d’avantages. 
Enfin  il  croit  aussi  (juo  si  une  demarche  collective  venait  a etre 
concertee,  elle  devrait  s’etondre  au  plus  grand  nombre  possible 
de  Puissances  et,  tout  en  nous  assurant  qii’il  nous  verrait  avec 
confiance  prendre  Tinitiative,  M.  Visconti-Venosta  ne  chercho  jias 
a etablir  sur  ce  jioint  une  entente  isolee  avec  le  Gouvernement 
Imperial  et  Royal. 

A Tegard  de  toutes  ces  questions,  il  cxisto  done  une  parfaite 
analogie  entre  la  jiensee  de  M.  le  Ministre  des  afl'aires  etrangeres 
d’ltalie  et  la  niienne. 

Je  suis  heuroux  de  le  constater  et  jo  reconnais  sans  diffi- 
culte  (jiie  si  ma  depeche  du  12  de  ce  mois  conserve  toute  sa  va- 
leur comme  exposant  les  vues  du  Gouvernement  Imperial  et  Royal, 
elle  no  doit  pas  etre  consideree  comme  une  refutation  des  idees 
dll  Cabinet  de  Floi'ence.  Avec  cette  rectification,  nous  devons 
maintenir  tons  les  arguments  ipie  nous  developjnms  dans  cette 
piece  a Tappni  de  notre  maniere  de  voii’,  et  surtout  en  ce  qui 
concerne  Tinitiative  ii  laisser  a la  Franco  pour  le  cas  on  une  de- 
marche collective  serait  jugee  opportune.  Ce  dernier  point  etait, 
d’ailleurs,  un  de  ceux  que  nous  tenions  le  plus  a relever  dans 
notre  reponse  aux  ouverturcs  confidentielles  (pii  nous  etaient  faites, 
jmisque  le  Gouvernement  italien  semblait  vouloir  nous  resorver 
cette  initiative. 

Sous  ce  rajiport,  nous  n’avoiis  rien  a ehanger  aux  obser- 
vations contenues  dans  ma  dejieche  du  12  de  ce  mois.  Quant  au 
malentendu  ipii  a pu  exister  un  moment  sur  d’autres  points,  il  se 
trouve  aujourd’hui,  a ce  quo  je  crois,  completemont  eclairci. 

J’aime  a siqiposer  que  IM.  Visconti-Venosta  sera  du  meme  avis 
lorsqu’il  aura  |)ris  connaissance  de  la  presente  depeche,  dont  j’en- 
gage  Votre  Excellence  a lui  donner  lecture. 

Recevez,  etc. 

(Ibid.  p.  110  sq.) 


1585 


Doc.  hist.  TV.  Temp.  Cone.  8.  Guhernior.  ad  Cone,  ratio,  b.  Austriae.  Doc.  530 — 530. 


1580 


533. 

D.  2.  Apr.  1870.  — Baronis  Kiibeck  responsum. 

Florence,  le  2 Avril  1870. 

Je  n’ai  pas  manque  de  saisir  la  premiere  occasion  pour  por- 
ter a la  connaissance  de  M.  Visconti-Venosta  le  contenn  des  deux 
depeches  du  20  et  du  27  Mars  ayant  trait  au  Concile. 

M.  le  Ministre  des  atFaires  ctrangeres  a aceueilli  avec  autant 
d’interet  que  de  satisfaction  ces  franches  explications  qui  consta- 
tent,  ainsi  qu’il  I’a  releve  en  me  priant  d’en  remercier  Yotre  Ex- 
cellence, la  parfaite  identite  des  vues  entre  les  deux  Cabinets  sur 
les  maticres  importantes  dont  il  s’agit. 

Comme  j’ai  eu  I’honneur  de  le  mander  a Votre  Excellence 
par  mon  rapport  du  29  Mars  Nr.  24,  M.  Visconti-Venosta  a expose 
tres-nettement  au  Parlement  les  principes  qui  guident  le  Gouverne- 
ment  italien  dans  les  questions  touchant  au  Concile  oecumeni(iue. 
Veuillez  agreer,  etc. 

(Ibid.  p.  Ill  sq.) 

534. 

D.  10.  Apr.  1870.  — Comes  Beust  legato  Trauttmansdorff  mittit  me- 
morialem  libellum  Comitis  Daru  (v.  supra  doc.  510.  p.  1563.), 
quern  se  plane  probare  significat.  Exponit,  qua  ratione  erga  Con- 
cilium sibi  utendum  putet.  Nolle  se  eius  libertatem  impedire, 
sed  civitatis  iura  efficaciter  defensurum.  Has  literas  cum  Car- 
dinal! Antonelli  communicari  iubet. 

Vienne,  le  10  Avril  1870. 

Apres  avoir  regu  la  reponse  du  Saint-Siege  ‘ a la  depcclie  du 
20  Fevrier,  remise  par  M.  le  Marquis  de  Banneville  a Mgr  le 
Cardinal  Secretaire  d’Etat,  le  Gouvernement  frangais  s’est  cru 
oblige  d’appeler  encore  une  fois  la  plus  scrieuse  attention  de  la 
Cour  de  Rome  sur  les  graves  conseiiuences  qu’entrainerait  I’a- 
doption  par  le  Concile  de  certaines  propositions  soumises  a ses 
deliberations  et  touchant  a des  questions  d’ordre  politique  et  civil. 

M.  le  Comte  Daru  a bien  voulu  nous  communiquer  confiden- 
tiellement  le  texte  du  Memorandum  qu’il  compte  adresser  a ce 
sujet  au  Represen  taut  de  la  France  a liome.  Je  transmets  a Votre 
Excellence  dans  I’annexe  copie  de  cette  communication,  qui  ne 
peut  tarder  a se  trouver  entre  les  mains  de  son  Eminence  le  Car- 
dinal Antonelli. 

Ce  n’est  pas  sans  une  vive  satisfaction  que  je  constate  ici  le 
parfait  accord  qui,  dans  cette  importante  occasion,  comme  dans 
tant  d’autres,  existe  entre  les  vues  du  Gouvernement  frangais  et 
celles  que  je  suis  appele  a representer. 

Par  la  depeche  que  je  Vous  adressai  le  10  Fevrier  dernier*, 
je  Vous  ai  parle  deja  des  preoccupations  qui  m’etaient  inspirees, 
au  point  de  vue  des  interets  speciaux  de  I’Empire  austro-hongrois, 
par  la  voie  dans  laquelle  la  majorite  du  Concile  semblait  disposee 
a entrer.  J’avais  charge  alors  Votre  Excellence  d’exposer  con- 
fidentiellement  au  Gouvernement  Pontifical  les  suites  fachenses 
qui  pourraient  resulter  de  decisions  conciliaires  se  trouvant  on 
contradiction  formelle  avec  I’esprit  ou  les  principes  de  la  legis- 
lation civile  en  vigueur. 

Se  ])lagant  aujourd’hui  a un  ]ioint  de  vue  plus  general , le 
Gouvernement  frangais  aborde  les  niemes  questions  et  arrive  a des 
conclusions  auxquelles  le  Gouvernement  Imperial  et  Royal  ne  peut, 
pour  sa  part,  qu’adherer  entierement. 

II  serait  superflu  de  reproduire  ici  rargumentation  du  Me- 
morandum frangais  dans  tons  ses  developpements.  Nous  ne  sau- 
rions  demontrer  avec  plus  de  force  et  d’eloquence  les  dangers  de 
la  situation  qui  serait  creee  par  I’etablissement  d’un  antagonisme 
ouvert  entre  les  doctrines  de  I’Eglise  catholique  et  les  maximes  les 
plus  generalement  professees  par  tous  les  Gouvernements,  comme 
par  toutos  les  societes. 

De  meme  que  le  Gouvernement  frangais , nous  voulons  on- 
tourer  d’un  respect  scrupulcux  les  droits  et  les  libertes  de  I’Eglise. 
Nous  ne  pretendons  exercer  aucune  contrainte  sur  les  deliberations 
du  Concile,  ni  nous  immiscer  en  (juoi  quo  ce  soit  dans  des  debats 
d’uue  nature  dogmatiquo.  Nous  voulons  seulement  clever  aussi 
notre  voix  pour  degager  notre  responsabillte  et  signaler  les  con- 

* * V.  supra  doc.  501.  p.  1555. 

* * V.  supra  doc.  518.  p.  1570. 

Coll.  Lac.  VII. 


a sequences  presqu’inevitables  d’actes  qui  devraient  etre  regardes 
comme  une  atteinte  portee  aux  lois  qui  nous  regissent. 

Comme  le  Gouvernement  frangais,  e’est  a un  devoir  de  con- 
science que  nous  pensons  obeir,  en  avertissant  la  Cour  de  Rome 
des  perils  de  la  voie  dans  laquelle  des  influences  preponderantes 
semblent  vouloir  pousser  le  Concile.  Ce  qui  nous  emeut,  ce  n’est 
pas  le  danger  dont  nos  institutions  sont  menacees,  mais  bien  celui 
que  courent  la  paix  des  esprits  et  le  maintien  de  la  bonne  har- 
nionie  dans  les  relations  de  I’Etat  avec  I’Eglise. 

Le  sentiment  qui  nous  fait  agir  doit  paraitre  d’autant  moins 
suspect  au  Saint-Siege  qu’il  correspond  a I’attitude  d’une  fraction 
importante  des  Peres  du  Concile  dont  le  devouement  aux  interets 
du  Catholicisme  ne  saurait  etre  I’objet  d’un  doute. 

Places  sur  un  tout  autre  terrain  que  cette  fraction,  puisque 
nous  n’obeissons  qu’a  des  considerations  politiques,  nous  nous  ren- 
controns  toutefois  aujourd’hui  dans  le  desir  comniun  d’ecarter  cer- 
taines eventualites.  Cette  coincidence  de  nos  efforts  nous  permet 
de  croire  qu’en  prenant  la  parole  au  nom  des  seuls  interets  de 
I’Etat,  nous  ne  meconnaissons  pas  ceux  de  I’Eglise.  Si  la  de- 
1,  marche  du  Gouvernement  frangais  que  nous  desirous  seconder  de 
tout  notre  pouvoir  vient  en  ce  moment  donner  un  appui  a la 
minorite  du  Concile  et  I’aider  a faire  prevaloir  des  idees  de  mo- 
deration ou  de  prudence,  nous  ne  pourrons  que  nous  feliciter  d’un 
tel  resiiltat,  bien  que,  je  le  repete,  notre  action  soit  parfaitement 
independante  et  doive  rester  en  tous  cas  independante  de  celle 
des  membres  du  Concile. 

Les  observations  et  les  demandes  que  le  Gouvernement  fran- 
cais  presente  au  Saint-Siege,  repondent  trop  a nos  propres  senti- 
ments, ainsi  qii’aux  exigences  de  la  situation,  pour  quo  nous  n’y 
accedions  pas  avec  empressement.  Nous  devons  les  rocommander 
instamment  a la  consideration  de  la  Cour  de  Rome  et  j’invite 
Votre  Excellence  a S’exprimer  dans  ce  sens  aiipres  du  Cardinal 
Secretaire  d’Etat  en  L’autorisant  meme  a laisser  a Son  Eminence 
une  copie  de  la  presente  depeche. 

Votre  Excellence  ne  devra,  bien  entendu,  s’acquitter  de  cette 
demarche  que  lorsque  la  communication  fraiigaise  sera  deja  remise 
au  Gouvernement  Pontifical. 

Recevez,  etc. 

C (Ibid.  p.  112  sq.) 

535. 

D.  10.  Apr.  1870.  — Comitis  Beust  ad  Equitem  Zwierzina,  negotia 
Monaebii  gerentem , literae,  quibus  eas  literas  adiungit  ministro 
rerum  exteriiarum  tradendas,  quas  eodem  die  Romam  niisit.  Sperat 
fore,  ut  Bavarus  minister  similes  literas  Romam  mittat. 

Wien,  den  10.  April  1870. 

Nach  sorgftiltiger  Erwiigung  der  iins  vor  ihrer  Absendung 
nach  Rom  vertraulich  mitgetlieilten  neuesten  Depesche  des  Grafen 
Daru  in  Angelegenheiten  des  Concils  haben  wir  uns  genie  ent- 
schlossen,  den  darin  enthaltenen  Erklaruugen,  da  sie  nach  unserer 
Auffassiing  die  Stellung  und  Aufgabe  der  ■vveltlichen  Regieriingeu 
gegeniiber  der  Kirchengewalt  vollkommen  richtig  kennzeichnen, 
unsere  voile  Unterstiitzung  zii  leihen,  und  zu  diesem  Zweeke  den 
k.  und  k.  Botschafter  in  Rom  mit  einer  zur  Mittheilung  an  den 
Cardinal-Staatssecretilr  bestimmten  Instruction  zu  verseheu. 

Von  letzterem  Actenstucke,  welches  ich  heute  an  den  Grafen 
Trauttmansdorff  absende,  beehre  ich  mich,  Eurer  Excellcnz  gleich- 
d zeitig  eine  Abschrift  mit  dom  Ersuchen  zu  ilbersenden,  selbe  so- 
fort  clem  k.  bayrischen  llerrn  Minister  des  Aeussern  zur  Veriuguug 
zu  stellen.  Ich  zweifle  nicht,  dass  Herr  Graf  v.  Bray  os  dem 
gemeinsanien  Intcresse  ontsprechend  linden  werde,  an  don  keinig- 
lichen  Gesandten  am  papstlichen  Ilofe  analoge  Auftrage  zu  erlassen. 

Von  der  erwiihnten  Do])esche  des  G rafen  Daru,  die  letzterer  be- 
reits  nach  Miinchon  mitgetheilt  haben  diirfte,  schliesso  ich  zu  Eurer 
Excellenz  persiinlicher  Keniitnissnahme  gleichfalls  eine  Abschrift  bei. 
Empfangen  etc. 

(Ibid.  p.  113.) 

530. 

1).  12.  Apr.  1870.  — Ecpies  Zwierzina  respondet,  Comitem  Bray  si- 
miles literas  Romam  missurum,  spe  fretum  fore,  ut  (iuberiiiorum 
coniunctio  Romae  vim  suam  babeat.  Quod  si  non  omnia  ad  unum 
consentiant,  timendum,  ne  Curia  flecti  non  possit. 

IMiinchen,  den  12.  April  1870. 

Die  durch  hohon  Frlass  vom  10.  d.  bcfohlcno  Mittheilung  bc- 
ziiglich  der  an  Ilorm  Grafen  'rrauttmansdorff  abgegangenon  Wei- 

100 


1587 


Acta  et  (lecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1588 


sung  iiber  die  Stellung  des  liolien  kaiserlichen  Cabinetes  zur  Concils- 
frage  babe  icli  ungesiiumt  dem  Herrn  Grafen  Bray  gemacht. 
Derselbe  liisst  Eurer  Excellenz  seinen  verbindlichsten  Dank  aus- 
sprechen  und  er  wird  eine  niit  der  kaiserlichen  Depesclie  voll- 
koniraen  iibereinstimraende  an  den  Grafen  Tauffkirclien  ricbten, 
wahrend  er  schon  in  einer  frilbern  voin  7.  d. , welche  Seine  Plx- 
cellenz  luir  vorznlesen  die  Giite  hatte,  den  bayeriscben  Herrn  Ge- 
sandten  in  Rom  aufforderte,  sicb  den  Scliritten  des  Grafen  Trautt- 
mansdorff  anzuschliessen.  Der  Herr  Minister  sprach  seine  Hoft- 
nung  aus,  dass  durch  soldi  cine  sicli  fast  gleichmiissig  begegnende 
Haltung  der  grossen  Mticbte  die  Entsclieidung  der  papstlichen 
Curie  und  des  Concils  noch  zuletzt  in  beruliigender  Weise  beein- 
Husst  werde,  wilhrend  er  ernstlicli  besorgt,  wenn  diese  Eintraclit 
der  Cabiuete  niclit  vorlianden  wiire,  man  sicher  in  Rom  einen  un- 
beugsamen  Willen  treffen  werde. 

Graf  Bray  ersuchte  micli  wiederbolt,  Euer  Excellenz  um  fer- 
nere  Mittheilungen  zu  bitten;  er  werde  mit  walircr  Freude  das  Vor- 
geben  Oesterreiclis  und  Erankreichs  nach  alien  Kriiften  uuterstiitzen. 
Genelimigen  etc. 

(Correspondenzen  des  kais.  kon.  gemeiiisamen  Ministeriums  des 
Aeussern,  Nr.  IV.  p.  114.) 

537. 

D.  27.  Apr.  1870.  — Conies  Beust  scribit  ad  Principem  Metternicli, 
se  ex  literis  Comitis  Trauttniaiisdorff  cognovisse , memorialein 
libellum  Gallicum,  quamvis  ei  complura  Gubernia  suffragarentur, 
tamen  exspectationi  non  satis  respondisse.  Ceterum  Comitem 
Trauttniaiisdorff  putare,  Guberniorum  opem  et  conseiisioneni  ini- 
nori  Episcoporum  parti  aninium  ao  vires  addituram. 

Extrait.  Vienne,  le  27  Avril  1870. 

Je  viens  de  recevoir  des  rapports  de  M.  le  Comte  de  Trautt- 
mansdorff  qui  me  rendent  compte  de  la  remise  du  IMemorandum 
franqais  au  Saint  Rere  et  de  ma  depeclie  du  10  au  Cardinal- 
Secretaire  d’Etat. 

D’apres  ccs  nouvelles,  Sa  Saintete  n’aurait  pas  voulu  s’en- 
gager  a faire  parvenir  au  Concile  la  communication  franeaise  et 
le  langage  que  le  Cardinal  Antonelli  a tenu  a notre  Ambassadeur 
no  permet  guero  de  croire  a un  resultat  favorable  de  la  demarche 
franqaise  appuyee  par  plusieurs  autres  Puissances. 

Pendant  I’intervalle  qui  s’est  ecoule  entre  Tarrivee  a Rome 
du  Marquis  de  Banneville  et  son  audience  chez  le  Pape,  il  a ete 
decide,  a ce  qu’il  ^larait,  (jne  I’ordre  regulier  des  deliberations  du 
Concile  serait  interverti  et  qu’on  procederait  do  suite  a la  discus- 
sion du  „ Schema  de  Ecclcsia“  en  commencant  par  son  corollaire 
„de  summo  Pontitice“. 

Bien  que  Taction  des  Cabinets  ne  soit  done  pas  destinee  a 
exereer  une  influence  positive  sur  la  marche  des  deliberations  du 
Concile,  elle  aura,  cependant,  selon  le  Comte  de  Trauttmansdorff, 
Teffet  de  fortifier  la  Minorite  et  d’encourager  la  resistance  qu’elle 
pent  encore  opposer  aux  entrainements  du  parti  contraire.  A ce  point 
de  vue,  notre  Ambassadeur  trouve  (jue  I’attitude  actuelle  des  Puis- 
sances qui  eleveut  leur  voix  a Rome  ne  inamiue  jias  d’opportunite. 

Telies  sont  en  resume  les  appreciations  du  Comte  de  Trautt- 
mansdorff et  je  m’empresse  d’en  faire  part  a Votre  Altesse. 

(Ibid.  p.  114.) 

538. 

D.  1,  Mai  1870.  — Priiiceps  Metternicli  Comiti  Beust  signifleat,  Aemi- 
lium  Ollivier,  iam  rerum  e.xternarum  ministruin,  Comitis  Darn, 
antecessoris  aui,  memorialem  libellum,  uti  ab  aliis  Guberniis  com- 
probatum , non  revocasse,  aed  tamen  a rebus  Concilii  sese  abs- 
tinere  velle. 

Extrait.  Paris,  Ic  1 Mai  1870. 

M.  Ollivier  no  m’a  guere  parle  d’autre  chose  que  du  complot 
qui  vient  d’etre  decouvert. 

C’est  a peine  si  j’ai  jm  obtenir  certaines  reponses  sur  les 
affaires  jiolitiqucs  du  jour. 

Le  Ministre  des  affaires  etrangeres  par  interim  est  decide  a 
no  plus  intervenir  dans  les  affaires  du  Concile. 

11  n’a  pas  retire  la  Note  du  Comte  Daru,  parce  que  les  Gou- 
vernements  etrangers  Tavaient  approuvee,  mais,  comme  il  dit  Ta- 
voir  ])revu , cette  demarche  n’ayant  abouti  qu’a  precipitcr  les 
clioses,  M.  Ollivier  compte  s’abstenir  et  so  placer  sur  le  terrain 
pratique  des  lois  en  vigueur. 

(Ibid.  p.  115.) 


a 539. 

D.  20.  Apr.  1870.  — Cardinalis  Antonelli  ad  Nuntium  Apostol.  Vien- 
nensem  literae , quibus  ad  ea  respondet,  quae  Comes  Beust  d. 
10.  Pebr.  Romam  ad  legatum  scripserat.  Nibil  esse  ait,  cur  Can- 
cellarius  futura  Concilii  decreta  timeat,  quum  de  iis  doctrinis 
exponendis  agatur,  quae  a Deo  per  Christum  revelatae  sint  et 
fidei  deposito  Ecclesiae  credito  contineantur. 

Illustrissiino  e Reverendissimo  Signore! 

11  Sig.  Conte  Trauttmansdorff  Ambasciatore  di  S.  M.  I.  R.  A. 
mi  lia  teste  comunicato  confidenzialmente  un  dispaccio  ‘ direttogli 
fin  dal  giorno  10  dello  scorso  Febbrajo  dal  Sig.  Conte  Beust, 
Cancelliere  delT  Impero , intorno  al  Concilio.  In  questo  dispaccio 
do])o  avere  il  Sig.  Conte  ricordato  le  disj)osizioni , in  cui  era  T I. 
0 R.  Governo,  di  lasciare  alia  Chiesa  cattolica  la  piu  grande  indi- 
])endenza  per  rcgolare  i suoi  aff'ari  interni,  nella  speranza  che  la 
medesima  eviterebbe  ne’  suoi  decreti  di  toccare  questioni  su  cui 
la  sua  competenza  potrebbe  essere  contestata,  si  mostra  molto 
preoccupato  per  I’andamento  delle  cose  del  Concilio  attribuendone 
b la  causa,  con  termini  poco  delicati,  a certe  tendenze  che  qui  do- 
minano  anclie  in  alte  regioni,  ed  a certe  manifestazioni,  le  quali, 
sebbene  siano  tuttora  in  istato  di  progetto,  mettono  in  appren- 
sione  T I.  e R.  Governo  e commuovono  la  pubblica  opinione,  e se 
si  realizzassero , servirebbero  al  cavare  un  abisso  insormontabile 
fra  le  leggi  della  Chiesa  o quelle  die  regolano  la  maggior  parte 
delle  societa  moderne. 

Fra  queste  manifestazioni  il  Sig.  Cancelliere  pone  in  primo 
luogo  la  pubblicazione  data  dalla  Gazzetta  di  Ausburgo  ai  21 
Canoni  sottomessi  alle  delilierazioni  del  Concilio,  e considera  tal 
fatto  come  bastevole  a giustificare  le  apprensioni  dello  spirito  pub- 
blico , ed  a forzare  1’  I.  e R.  Governo  a dipartirsi  dalT  attitudine 
di  astensione,  die  aveva  rigorosamente  osservato  finora,  ravvisan- 
dosi  nel  conteniito  di  taluno  degli  stossi  Canoni  una  portata  che 
tende  a paralizzare  T azione  della  legislazione  civile  e a distrug- 
gere  il  rispetto  die  ciascun  cittadino  deve  alle  leggi  del  suo  paese, 
in  guisa  die  nessuno  state  potrebbe  essere  indiff'erente  alia  libera 
propagazione  di  simili  dottrine. 

II  Sig.  Conte  Beust  accenna  poi  di  aver  tracciato  nel  Luglio 
c del  1869  la  liiiea  di  demaveazione  che  deve  esistcre  fra  le  attri- 
buzioni  del  potere  dello  Stato  e di  quello  della  Chiesa,  e quindi 
nel  conferniare  die  i prindpj  allora  stabiliti  devono  serviro  di  base 
invariabile  alia  condotta  delT  I.  e R.  Governo,  dichiara  di  com- 
piere  un  imperioso  doverc  colT  assicurare  alle  leggi  dello  Stato  il 
rispetto  ad  esse  dovuto  da  ciascun  cittadino  stnza  alcuna  eccezione 
ed  in  ogni  circostanza , merce  la  riserva  d’  interdire,  secondo  die 
il  testo  degli  anzidetti  Canoni  glieiie  imporra  il  bisogno,  la  pub- 
blicazione  di  qualunque  atto  lesivo  della  maesta  della  legge,  e 
(jualsiasi  persona  ne  infrangesse  il  divieto,  sarebbe  di  cio  respon- 
sabile  innanzi  la  giustizia  del  paese. 

Ecco  il  siinto  della  datanii  coniunicazione,  sulla  quale  trovo 
opportiino  di  fare  alciine  brevi  osserv.azioni.  Innanzi  tutto  nel 
premiere  atto,  e non  senza  soddisfazione,  delle  disposizioni  espresse 
dal  Sig.  Cancelliere  delT  Impero  di  lasciare  alia  Chiesa  una  com- 
pleta  libertii  nella  sfera  della  sua  azione,  non  posso  dissimulare 
alia  Signoria  Vostra  111“*^  e Rev™"^  che  non  so  spiegarmi  come  le 
dichiarazioni  contenute  nel  progetto  di  Costituzione  sulla  Chiesa  e 
dei  rispettivi  canoni,  ])ubbhcati  con  violazione  del  secrete  ponti- 
d ficio  nella  Gazzetta  di  Ausburgo,  abbiano  potuto  far  concepire 
all’  I.  e R.  Governo  a]q)rensioni  e timori  in  modo  da  indurlo  a cara- 
biare  la  linea  di  condotta  cb’  erasi  opportunamente  prefisso  di  se- 
guire  rispetto  alle  discussioni  del  Concilio  Vaticano.  Gli  argomenti 
trattati  in  quel  progetto  di  costituzione  e nei  suoi  canoni  relativi 
altro  non  presentano  che  T esposizione  di  massime  e principii  pieua- 
mento  conformi  aha  dottrina  da  Dio  rivelata  aha  Chiesa,  la  quale 
come  depositaria  di  questa  dottrina  non  e libera  di  cambiarla  d’  un 
a])ice;  puo  peraltro  anzi  deve  spiegarla  e dichiararla,  specialmeute 
ove  gli  errori  contrarj  ne  impongono  ad  essa  la  necessita.  Inoltre 
giova  pur  notaro  che  le  massime  ed  i principii  esposti  nei  predetti 
canoni  non  vengono  ora  j)er  la  prima  volta  annunziati,  essendo 
stati  essi  ripetuti  pin  volte  negli  atti  dei  precedent!  Concilii  generali, 
richiamati  o svilupjjati  in  diverse  costituzioni  pontificie,  illustrati  da 
innumerevoli  scidttori  ecclesiastici  e insegnati  nellc  scuole  cattoliche. 

La  Chiesa  conosce  ])oi  perfettamente  fin  dove  si  estende  la 
sua  potostii  e non  ignora  del  pari  i liniiti  della  civile  autorita,  e 


' V.  supra  doc.  518.  p.  1570. 


1589 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  b,  Austriae.  Doc.  536.— 541. 


1590 


come  custodisce  gelosaraente  le  sue  prerogative,  cosi  rispetta  gli  a 
attributi  di  quella.  II  solo  sospetto  adunque,  die  la  Chiesa  tenda 
ad  oltrepassare  i suoi  limit!  e un  argomento  di  spiacevole  sorpresa, 
facendo  quasi  supporre  cli’  essa  voglia  estendersi  oltre  i confini 
della  sua  divina  autoritA  Pero  mentre  la  Chiesa  si  contiene  scru- 
polosamonte  entro  i proprj  limit!,  non  puo  in  verim  modo  per- 
mettere , die  sia  menomamente  inceppato  1’  esercizio  del  suo  mi- 
nistero.  Quest!  limit!  Essa  li  trova  chiaramente  marcati  nella 
missione  ch’  ebbe  dal  suo  divino  Fondatore ; e siccome  questa  sua 
missione  consiste  nell’  indirizzare  e condurre  gli  uomini  alia  feli- 
cita  eterna,  cosi  la  Chiesa  ha  il  diritto  ed  il  dovere  d’ istruire  i 
popoli,  illuminarne  le  menti  e dirigerne  le  volonta  in  tutto  cio  die 
ha  un’  attinenza  qualunque  colie  obbligazioni  moral!  e colle  norme 
del  giusto  e dell’  onesto,  la  cui  osservanza  e indispensabile  al  con- 
seguiraento  dello  stesso  fine.  A sifFatto  diritto  e dovere  la  Chiesa 
non  potrebbe  giammai  rinunziare  e mancare  per  qualsivoglia  mo- 
tive 0 condizione  di  tempi,  di  luoghi  o di  persone. 

Deriva  quindi  da  cio  die  la  Chiesa  ha  dettato  in  ogni  tempo 
regole  di  fede  e di  morale,  senza  die  per  questo  avesse  a risen- 
tirne  1’  ordine  degli  Stati  ed  i Principi  avessero  ad  inquietarsene ; b 
die  anzi  saggiamente  apprezzando  1’  influenza,  die  1’  azione  della 
Chiesa  esercitava  siill’  andamento  della  civile  societa,  si  fecero  non 
poche  volte  essi  stessi , com’  e ben  note , vindici  e difeiisori  delle 
dottrine  definite,  e ne  proniossero  merce  il  concorso  della  reale 
potesta  la  plena  osservanza. 

Di  pill  non  e fuor  di  proposito  1’ aggiiingere , die  la  Chiesa 
neir  esercizio  di  questo  suo  supremo  magistero,  lungi  dall’  imba- 
razzare  o paralizzare  in  alcun  modo  la  libera  e spedita  azione  dei 
Govern! , ne  ha  invece  agevolato  la  via  ricordando  costanteniente 
ai  fedeli  il  divin  precetto  di  reiidere  a Cesare  do  ch’  e di  Cesare, 
e rammentando  ad  un  tempo  a Cesare  di  lasciar  liberi  i cittadini 
di  rendere  a Dio  do  ch’  e di  Dio. 

La  storia  porge  del  resto  innnmerevoli  prove  die  la  Chiesa 
ha  sempre  inculcate  la  sommessione  dovuta  alle  legittime  podesta, 
ed  ha  in  ogni  occasione  riprovato  e condannato  le  dottrine  per- 
turbatrici  dell’  ordine  e della  pubblica  tranquillita.  Il  passato 
offre  su  questo  punto  la  piu  valida  e sicura  garanzia,  die  1’ au- 
gusta  assemblea  del  A^aticano  non  sara  niai  per  adottare  risolu- 
zione  alcuna  nel  sense  delle  previsioni  temute  dall’  I.  e R.  Governo.  c 

Riguardo  poi  alia  emozione  dello  spirito  pubblico,  alia  quale 
accenna  il  Sig.  Conte  Beust  nel  citato  suo  dispaccio,  non  e facile 
il  comprendere,  come  ad  essa  possano  dar  motive  le  dottrine  con- 
tenute  nel  suespresso  progetto  di  costituzione , mentre  (jiieste  nel 
loro  complesso  non  sono  altro  che  la  ri{)roduzione  dell’  insegna- 
mento  cattolico  professato  in  ogni  epoca  come  si  e superioi-niente 
indicate,  e come  ne  faranno  testimonianza  i Vescovi  in  mode  au- 
tentico  e con  pienissima  liberta  nel  seno  del  Concilio  Vaticano. 
Giova  pertanto  sjierare  che  la  dottrina  cattolica  riconfermata  con 
atto  solenne  dai  Padri  del  Concilio  sia  per  essere  accolta  dal  po- 
polo  fedele  quale  iride  di  pace  e quale  aurora  di  pin  lieto  av- 
venire,  dappoiche  altro  non  e lo  scope  di  tale  conferma,  che  di 
ricordare  alle  moderne  societa  le  massime  del  giusto  e dell’  onesto 
e di  ridonare  in  tal  guisa  al  mondo  quella  pace  e tranquillita, 
che  solo  puo  ritrovarsi  nell’  osservanza  della  legge  divina. 

Non  sara  finalmente  inopportuno  di  osservare,  che  col  piu 
volte  mentovato  progetto  di  costituzione  non  si  mira  affatto  ad 
introdurre  cambiamenti  o modificazioni  nei  Concordat!  conchiusi 
dalla  Santa  Sede  coi  Govern!  per  regolare  i rapporti  della  Chiesa  ,1 
collo  State  sui  punti  di  inista  competenza,  poiche  le  decisioni  che 
dal  Concilio  Vaticano  verranno  prese  intorno  alle  materie  esposte 
nel  progetto  medesimo,  non  altereranno  in  verun  modo  le  Con- 
venzioni  anzidette,  quantevolte  i Governi  in  cio,  che  li  riguarda, 
sieno  fedeli  nel  mantenere  gli  assunti  impegni. 

Omettendo  altre  osservazioni  che  jiotrebbero  farsi  sul  dispaccio 
del  Sig.  Conte  Beust,  credo  die  le  sovraesposte  siano  piu  che 
sufficient!  a convincere  1’  I.  e R.  Governo  che  i timori  da  esso 
concepiti  per  le  delibenizioni  del  Concilio  Vaticano  non  hanno 
alcun  fondamento,  e che  non  vorra  (juindi  declinare  dalla  linea 
di  condotta  che  si  era  ])roposto  di  eseguire  riguardo  al  medesimo. 

La  Signoria  Vostra  Ill“‘''  e Rev™'"'  potra  confidenzialmento 
far  present!  al  Sig.  Cancelliere  dell’  Impero  le  osservazioni  sues- 
presse,  ed  intanto  gradisca  la  conferma  dei  sensi  della  mia  piu 
distinta  stima. 

Di  Vossignoria  111™“  e Rev™“  servitore 

G.  C.  Antonelli. 

(Ibid.  p.  116  sq.) 


540. 

I).  8.  Maii  1870.  — Comes  Beust,  quum  superiorum  litcrarum  exem- 
plar a Nuntio  accepisset,  easdem  eum  Austriaco  Romae  legato 
communicat.  Quod  autem  in  iis  legatur , fuisse  in  suis  ad  le- 
gatum  literis  aliquid  minus  moderate  dictum,  id  longe  a vero 
abesse  affirmat. 

Conforniement  a I’autorisation  qui  lui  a ete  transmise  de  Rome, 
Mgr  le  Nonce  Apostolique  m’a  laisse  confidentiellement  entre  les 
mains  une  copie  de  la  depecho  que  Son  Eminence  le  Cardinal 
Secretaire  d’Etat  lui  a adressee  sous  la  date  du  20  Avril  dernier 
en  reponse  a la  communication  de  nia  depeche  du  10  Fevrier. 

Comme  je  vois  par  Votre  rapport  Nr.  48  B du  30  Avril,  (jue 
le  Cardinal  ne  Vous  a pas  donne  connaissance  du  texte  de  cette 
jiiece,  je  Vous  en  transmets  une  copie  dans  I’annexe  L 

La  reponse  du  Cardinal  est  d’ailleurs,  ainsi  que  Son  Eminence 
Vous  I’a  dit , entierenient  analogue  a la  depeche  adressee  le 

10  IMars  dernier  a Mgr  Chigi  en  reponse  a la  premiere  commu- 
nication du  Comte  Darn  concernant  les  affaires  du  Concile. 

II  me  parait  superflu  de  revenir  ici  sur  le  contenu  de  la  re- 
ponse qui  nous  a etc  faite,  puisqu’il  ne  s’y  trouve  rien  do  nou- 
veau et  qu’elle  se  rapporto  a des  circonstances  deja  anciennes. 

Le  Memorandum  remis  depuis  entre  les  mains  de  Sa  Sain- 
tete  par  le  Marquis  do  Bannoville  expose  d’ailleurs  siiffisamnient 
le  point  de  vue  des  Gouvernemonts  et  les  justes  preoccupations 
que  leur  inspirent  les  propositions  soumises  aiix  deliberations  du 
Concile.  Le  Goiivernement  Imperial  et  Royal  qui  a exprime  son 
entiere  adhesion  au  Memorandum  fran^ais,  no  pent  que  s’y  re- 
ferer  pour  justifier  et  maintenir  les  observations  qii’il  a cru  do 
son  devoir  de  presenter  a la  Cour  de  Rome. 

Je  ne  puis  cependant  passer  entierenient  sons  silence  un  pas- 
sage de  la  depeche  du  20  Avril  qui  m’a  cause  quelque  surprise. 
C’est  celui  oil,  en  faisant  I’analyse  de  ma  depeche  du  10  Fevrier, 

11  est  dit  que  cette  ]iiece  attribue  „e«  termes  pm  (lelicats“  les 
preoccupations  du  Goiivernement  Imperial  et  Royal  a certaines 
tendances  qui  dominent  dans  les  regions  elevocs  do  I’Eglise. 

La  depeche  du  10  Fevrier  me  senible  redigeo  d’lin  bout  a 
I’autre  dans  des  termes  aussi  moderes  que  courtois,  et  je  ne  sau- 
rais  admettre  la  justesse  du  reprocho  qui  m’est  adresse. 

J’on  ai  fait  I’observation  au  Nonce  lorsqiie  Son  Excellence 
ni’a  donne  lecture  de  la  depeche  de  son  Gouvernement , et  Mgr 
Falcinelli  a eu  de  la  peine  a me  signaler  un  passage  de  ma  de- 
peche capable  d’eveiller  des  susceptibilites  legitimes. 

Votre  Excellence  voudra  bien,  a la  premiere  occasion  favo- 
rable, presenter  la  memo  observation  au  Cardinal  Secretaire  d’Etat, 
tout  en  remerciant  Son  Eminence  en  nion  nom,  d’avoir  bien  voulii 
deferer  au  voeu  que  j’avais  exprime  de  posseder  le  texte  de  sa 
depeche,  que  je  me  suis  empresse  de  mettro  sous  les  yeux  de 
I’Empereur. 

Recevez,  etc. 

(Ibid.  p.  115  sqq.) 

541. 

D.  5.  lunii  1870.  — Comes  Beust  legato  Trauttmansdorff  gratias  agit, 
quod  se  de  rebus  Concilii  certiorem  faciendum  curet.  Quae  Ro- 
mae gerantur,  se  studiose  persequi,  nolle  tamen  Concilii  negotiis 
intervenire. 

Extrait.  Vienne,  le  5 Juin  1870. 

J’ai  roQU  les  rapports  que  Votre  Excellence  ni’a  successive- 
ment  adresses  jusqu’a  la  date  du  3 1 Mai  dernier  pour  me  rendre 
comptc  de  la  situation  a Rome  et  des  phases  par  lesquelles  pas- 
sent  les  deliberations  du  Concile. 

Ces  informations  out  ete  accueillies  avec  I’interct  qu’elles 
moritent,  et  nous  continuous  a vouer  une  attention  serieuse  a ces 
importantes  (|uestions.  Nous  n’avons  toutefois  point  a sortir  du 
role  de  simple  observateur  (jiie  nous  avons  repris  depuis  la  der- 
niere  demarche  frauQaise,  a laquelle  nous  nous  ctions  associes. 
Nous  ne  poiivons  done,  iiour  le  moment,  (pi’engager  Votre  Ex- 
cellence a nous  tenir  exactement  au  courant  des  evenements  et 
a se  maintenir  dans  I’attitude  reservee  qu’exigent  les  circonstances 
actuellcs. 

(Ibid.  p.  118.) 


* V.  doc.  praecedens. 


100* 


1591 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1592 


c.  Documenta  spectantia  ad  Bavariam,  Hispaniam,  Italiam.  a 

542. 

D.  17.  Ian.  1870.  — Revnii  Ignatii  Senestrey,  Episcopi  Ratisbonensls, 

au  Comitem  Tauffkirchen , Bavaricnni  Romae  legatum , de  peti- 

tione  deftnitionis  infallibilitatis  literae. 

Hochgeborener  Herr  Graf!  Ilochverehrtester  Herr  Minister! 

Ew.  Excellenz  haben  den  Wunscli  geaussert,  zu  erfahren, 
was  von  Seite  eines  Theiles  der  zum  Concilium  versammelten  Bi- 
schofe  gesclielien  sei,  um  einen  Aussprucli  desselben  iiber  die 
amtliche  Unfelilbarkeit  des  Papstes  zu  veranlassen.  Ich  beeliro 
micli,  das  auch  von  inir  nach  meiner  glaubigen  und  wissenscliaft- 
lichen  Ueberzeugung  unterfertigte  Einladungsschreiben  und  die 
Motive  des  Antrages  Ew.  Excellenz  zuzusenden. 

Zugleicli  haben  Hochdieselben  gestern  an  mich  die  Frage  ge- 
stellt,  ob  die  ntihere  theologisclie  Bestimmung  des  Antrages : quiini 
in  rebus  fidei  et  morum  etc.  sich  aucli  auf  den  Syllabus  erstrecke. 
Die  Umstande  erlaubten  leider  nicht  eine  eingehende  Kliirung  der 
Frage.  Um  so  melir  fiihle  ich  mich  verpflichtet,  urn  moglichen 
Missverstandnissen  vorzubeugen,  Ew.  Excellenz  auf  die  nothwen- 
digo  Unterscheiduug  ergebenst  aufmerksam  zu  machen,  dass  der 
Syllabus  zwar  Gegenstiinde  betrofi'e,  welche  zu  den  rebus  fidei  et 
morum  gehoren,  und  dass  der  Papst  die  im  Syllabus  aufgeziihlten 
irrigen  Siitze  sammtlich  verurtheilt  habe,  dass  aber  die  Art  und 
Tragweite  der  Verurtheilung  eine  sehr  verschiedene  ist,  und  dass, 
um  namentlich  die  letzteren  zu  wiirdigen,  ein  sachliches  Ver- 
stiindniss  der  einzelnen  piipstlichen  Acte,  auf  wclclie  im  Syllabus 
vei’Aviesen  wird,  unbedingt  erforderlich  erscheint.  Durch  diesen 
Mangel  an  Verstiindniss  ist  viel  irrige  Auffassung  und  Beunruhi- 
gung  in  die  Welt  gekommen.  Da  nun  der  Einfluss  Ew.  Excellenz 
zweifelsohne  sehr  viel  dazu  beitragen  kann,  solche  Beunruhigungeii 
zu  beschwichtigen , und  da  mir  wie  alien  bayerischen  Bischofen 
iiberaus  viel  daran  gelegen  ist,  den  Frieden  zwischen  Staat  und 
Kirche  zu  erhalten,  und  in  richtiger  Anerkennung  der  beider- 
seitigen  Rochts-  und  Pflichtsspharen  zu  fordern,  so  bitte  ich  Ew. 
Excellenz,  sich  die  Miihe  nicht  gereuen  zu  lassen,  die  Encyklika 
vom  8.  Dec.  1864,  die  zweifelsohne  ex  cathedra  erflossen  ist,  und 
den  Syllabus  oinem  ganz  objectiven  Studium  zu  unterziehen. 
Erlauben  Ew.  Excellenz,  dass  ich  in  diesem  Betreffe  das  Gut- 
achten  der  Wiirzburger  thoologischen  Facultat,  dem  ich  durch- 
aus  boipflichte,  und  die  Bemerkungen  beilege,  mit  welchen  auf 
meine  Veranlassung  die  Encyklika  und  der  Syllabus  erlilutort 
worden  sind. 

Ich  schmeichlo  mir  mit  der  Hoffnung,  dass  Ew.  Excellenz 
mit  mir  zu  der  Ueberzeugung  gelangen  werden,  dass  beide  nichts 
enthalten,  was  in  Bayern  den  Frieden  zwischen  Staat  und  Kirche 
auf  Grund  des  Coucordates  und  der  spatcren  Verstandigungen, 
oder  den  Frieden  zwischen  den  Confessionen  auf  Grund  der  poli- 
tischen  und  biirgerlichen  Gleichberechtigung  gefiihrden  konnte. 

Mit  Vergniigeu  beniitze  ich  diese  Gelegenheit,  Ew.  Excellenz 
die  Versicherungen  der  ausgezoichneten  Verehrung  zu  erneuern, 
mit  der  ich  die  Ehre  habe  zu  sein 

Rom,  den  17.  Januar  1870 

Ew.  Excellenz  ganz  ergebenster 

Ignatius  v.  Senestrey. 

543. 

D.  19.  Ian.  1870.  — Comitis  Taiiffkirchen  responsio. 

Rom,  19.  Januar  1870. 

Ilochwiirdigster  Herr  Bischof! 

Ich  habe  Ihr  verehrtes  Schroiben  vom  17.  d.  nebst  Beilagon 
richtig  erhalten  und  wiirde  meinen  Dank  dafiir  schon  friiher  aus- 
gesprochen  haben,  wenn  ich  nicht  gestern  von  Rom  abwesend  ge- 
wesen  ware.  Ich  wiirde  die  hervorgehobene  Aeussorung  sicherlich 
nicht  gemacht  haben,  ja  ich  wiirde  glauben,  die  Pflichten  meiner 
hiesigen  Stellung  nicht  richtig  aufzufassen,  wenn  ich  nicht  — schon 
vor  Antritt  meines  Postens  — die  beregten  Urkunden  objectivcm 
Studium  unterstellt  haben  wiirde.  — Es  wiirde  mich  hoch  erfreuen, 
wenn  Priifung  der  mir  von  Euer  Gnaden  gutigst  mitgetheiltcn 


Bemerkungen  die  durch  dieses  Studium  gewordene  Ueberzeugung, 
welche  mit  denen,  ich  glaube,  sammtlicher  katholischen  weltlichen 
Regierungen  iibereinstimmt , dass  niimlich  einige  Satze  des  Sylla- 
bus mit  einigen  Gesetzen  katholischer  Staaten , und  insbesondere 
auch  Bayerns,  im  Widerspruch  stehen,  zu  modificiren  im  Stande 
sein  wiirde. 

Ich  beniitze  diesen  Anlass,  um  Euer  bischoflichen  Gnaden 
zu  bitten,  den  Ausdruck  meiner  vorziiglichsten  Hochachtung  zu 
genehmigen. 

Graf  Tauft'kirchen. 

544. 

1).  20.  Apr.  1870.  — Comes  Bray,  rerum  externarum  Bavariae  mi- 
nister, Comiti  Tauffkirchen  nuntiat,  regium  Gubernium  memoriali 

Comitis  Darn  plane  adhaerere,  mandatque,  ut  id  Cardinal!  secre- 

tario  status  significet. 

Depcche  adressee  a M.  le  Comte  de  Tauffkirchen,  ministre  de 
Baviere  a Rome. 

Monsieur  le  Comte ! Ainsi  que  vous  en  avez  ete  informe  pat- 
ina depcche  no.  35  du  7 courant,  le  gouvernement  francais  avait 
bien  voulu  nous  communiquer  le  texte  d’un  memoire  ‘ qu’il  se  propo- 
sait  de  faire  remettre  a Son  Eminence  le  Cardinal  Antonelli  au 
sujet  des  deliberations  actuelles  du  Concile  oecumenique. 

J’ai  lieu  de  croire  que  depuis  lors  cette  communication,  pour 
laquelle  M.  le  Comte  Darn  avait  reclame  notre  appui,  a eu  lieu, 
et  que,  par  consequent,  le  gouvernement  de  Sa  Saintete  a ete 
mis  a meme  de  prendre  en  consideration  le  contenu  de  cette  piece 
importante. 

Nous  le  croyons  digne,  en  effet,  do  la  plus  serieuse  attention 
du  Saint-Siege  et  du  Concile,  et  de  tous  ceux  pour  lesquels  la 
paix  et  I’independance  de  TEglise,  le  respect  de  la  religion  et  le 
repos  des  consciences  sont  des  objets  de  haute  sollicitude. 

Representants  d’une  nombreuse  population  catholique , dont 
les  vives  et  loyales  convictions  ne  font  I’objet  d’aucun  doute,  et 
animes  nous-memes  du  plus  sincere  attachement  a nos  institutions 
religieuses  et  d’un  profond  respect  pour  rautorite  legitime  du 
Saint-Siege , nous  sommes  obliges , d’autre  part , de  nous  opposer 
energiquement  a toute  atteinte  aux  rapports  entre  I’Eglise  et 
I’Etat,  dont  chez  nous  le  Concordat  conclu  avec  le  Saint-Siege  et 
la  Constitution  du  royaume  forment  les  bases  solides  et  inatta- 
quables. 

C’est  a ce  double  titre,  monsieur  le  Comte,  que  le  gouver- 
nement du  roi  se  joint  aux  representations  que  le  gouvernement 
de  I’Empereur  Napoleon  vient  d’adresser  avec  tant  de  menage- 
ment  et  pourtant  avec  tant  de  verite  au  Saint-Siege,  dans  le  but 
do  lui  signaler  les  ci’aintes  legitimes  que  fait  naitre  dans  toute 
I’Europe  catholique  la  voie  ou  la  majorite  du  Concile  parait  vou- 
loir  s’engager. 

Nous  joignons  nos  instances  aux  remontrances  du  gouverne- 
ment franqais,  et  nous  nous  croyons  appeles  a le  faire  d’autant 
plus  que,  dans  le  sein  du  Concile  lui-meme,  une  grande  partie 
des  representants  de  TEglise  de  I’Allemagne,  dont  le  devouement 
religieux  est  bien  connu,  atteste,  par  son  attitude,  que  nos  craintes 
sont  loin  d’etre  vaines. 

Je  vous  invite.  Monsieur  le  Comte , a presenter  ces  observa- 
tions a M.  le  cardinal  secretaire  d’Etat  et  a les  recommander  a 
sa  serieuse  et  bienveillante  attention. 

D’accord  avec  les  gouvernements  interesses  dans  cette  grave 
question,  nous  croyons  remplir  un  devoir  sacre  en  elevant  notre 
voix  dans  rinterot  commun  de  I’Eglise  et  de  I’Etat,  et  en  garan- 
tissant  autant  qu’il  est  en  nous  le  maintien  des  droits  de  I’une 
et  de  I’auti-e,  ainsi  que  la  paix  religieuse,  qui  jusqu’ici  a etc 
I’heurcux  partage  de  notre  ])atrie. 

Agreez,  Monsieur  le  Comte,  rex])ression  rciterec  de  ma  haute 
consideration. 

Munich,  ce  20  Avril  1870. 

Signer  Comte  de  Bray. 

(Fricdberg,  Saramlung  etc.  p.  139  sq.) 


* * V.  supra  doc.  500.  p.  1553. 


1593 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  c.  Eavar.,  Hispan.,  Ital.  Doc.  542. — 54G. 


1594 


545. 


a 


D.  11.  Mart.  1870.  — Minister  Hispaniae  Sagasta  iis , qui  apud  ex- 
teras  aulas  regni  Hisiianici  negotia  gerunt,  clatis  Uteris  significat, 
Guberniura  regiiim  nullo  mode  se  Concilii  rebus  interponere  velle, 
sed  minime  concessurum,  ut,  si  quid  ab  eodeni  regni  legibus  con- 
trarium  decernatur,  id  in  Hispania  vim  obtineat. 


Ministere  des  affaires  etrangeres.  — Circulaires. 


Les  notes  adressees  le  19  Novemhre  dernier  a nos  represen- 
tants  a Rome  ’ et  a Munich  ont  trace  avec  clarte  la  route  que  le 
gouvernement  espagnol  s’est  propose  de  suivre  dans  tout  ce  qui 
a trait  an  Concile  oecumenique. 

FidMe  a ses  principes,  jaloux  de  son  autorite  et  sur  de  sa 
force,  il  ne  veut  pas  intervenir  dans  des  affaires  qui  ne  sont  pas 
de  sa  competence,  et  il  ne  pourrait  pas  tolerer  des  invasions  de 
I’autorite  etrangere  dans  le  cercle  menie  de  son  action.  La  liherte 
des  cultes  etant  etahlie  en  Espagne,  I’Etat  n’a  rien  a faire  ni 
pour  ni  contre  les  dogmes  acceptes  par  les  differentes  communions 
religieuses,  tant  que  Ton  ne  pretendra  pas  obliger  les  pouvoirs 
legaux  a les  sanctionner  on  a les  reconnaitre. 

A cette  consideration  de  droit  rigoureux  vient  se  joindre  une 
autre  consideration  de  haute  prudence  politique.  Des  I’instant  ou 
un  gouvernement  seculier  pretend  intervenir  directeraent  dans  les 
actes  d’une  association  religieuse,  il  semble  reconnaitre  iniplicito- 
ment  la  competence  du  pouvoir  dont  il  veut  modifier  les  resolu- 
tions. L’Espagno,  qui  a une  tres  douloureuse  ex])erience  des  re- 
sultats  que  peut  entrainer  cette  conduite,  professe,  d’autre  part, 
trop  d’attachement  a ses  institutions  libcrales  pour  se  montrer, 
meme  apparemment,  disposee  a reconnaitre  ou  a tolerer  quelque 
influence  religieuse  ou  autre  dans  la  sphere  de  ses  pouvoirs  pu- 
blics. Les  lois  du  royaume  sont  runi((ue  droit  commnn  a tons 
les  Espagnols;  alors  qu’il  ne  leur  parait  pas  contraire,  il  est  licite, 
et  illicite  alors  qu’il  les  contrarie,  quelle  que  soit  son  origine. 

Toute  declaration  qui  n’emane  pas  du  pouvoir  legislatif  est 
nulle ; il  n’y  a pas  a la  craindre,  il  n’est  pas  besoin  de  la  combattre. 

Par  ce  motif,  decide  a n’accepter  les  dispositions  du  Concile 
qu’autant  qu’elles  seront  conformes  aux  lois  de  I’Etat,  dispose  a 
proceder,  de  concert  avec  les  autres  gouvernements , pour  re- 
pousser  toute  ingerence  de  I’Eglise  dans  la  sphere  propre  au  pou- 
voir civil,  et  respectant  la  resolution  attribuee  a d’autres  nations 
d’exercer  de  I’influence  sur  les  decisions  du  synode  oecumenique, 
le  gouvernement  se  propose  neanmoins  de  demeurer  pour  sa  part 
etranger  a cette  influence,  et  fidele  aux  principes  consignes  dans 
les  Notes  diplomatiques  du  19  Novembre  et  dans  les  declarations 
parlementaires  du  7 Decembre  dernier®. 

Je  vous  mande  ceci  afin  que  ces  explications  vous  servant 
de  regie  de  conduite  , et  je  vous  prie  de  tachcr  de  connaitre  les 
dispositions  du  gouvernement  aupres  duquel  vous  vous  trouvez  au 
sujet  d’une  question  si  importante. 

Vous  pouvez  donner  lecture  de  cette  depeche  au  ministre  des 
affaires  etrangeres. 

Dieu  vous  garde  pendant  longues  annees ! 

Madrid,  le  11  Mars  1870. 

(L’Univers,  28  Mars  1870.)  Signe;  Sagasta. 


b 


c 


546. 

D.  28.  Mart.  1870.  — Visconti-Venosla , rerum  cxlernarum  in  Italia 
minister,  domino  de  Boni  in  sessione  deputatorum  interroganti, 
(juae  gubernii  sit  ad  Concilium  ratio,  respondet,  gnberninm  se 
Concilii  rebus  immiscere  nolle,  sed  curaturum,  ne  quid  detri- 
menti  reipublicae  ex  eius  decretis  eveniat. 

Tornata  del  28  Marzo  1870. 

Il  ministro  deijU  esteri.  — lo  avrei  desiderate  che  la  questione 
sollevata  dall’  onorevole  De  Boni  fosse  stata  portata  pin  tardi 
avanti  la  Camera,  quando  cioe,  e la  questione  medesima,  e 1’  atti- 
tudine,  e 1’  azionc  politica  dei  Governi  si  I'ossero  meglio  designate. 
Ad  ogni  modo , o signori , io  non  ho  alcun  motive  legittimo  per 
ricusarmi  di  rispondere  alia  domanda  rivoltami  dall’  onorevole  Do 
Boni,  cui  preme  di  conoscere,  quale  fu  la  condotta  del  Governo 
italiano,  o r|uali  sono  lo  sue  idee  in  questa  grave  quistione. 


‘ * V.  supra  doc.  262.  p.  1247.  2 * V.  doc.  261.  p.  1245. 

® * V.  supra  doc.  259.  p.  1241. 


Quando  il  Concilio  stava  per  riunirsi,  il  Governo  italiano  di- 
chiaro  che  esso  intendeva  di  lasciare  piena  liberta  ai  vescovi  che 
si  recavano  a Roma,  che  al  jmri  degli  altri  governi  non  riputava 
per  allora  opportuno  di  reclamare  per  1’  elemento  laico  e per  lo 
Stato  una  speciale  rapprosentanza  in  seno  dell’  assemblea ; che 
infine  si  asteneva  da  ogni  misura  preventiva. 

L’amministrazione  attuale  si  e associata  a queste  dichiarazioni. 
to  credo,  o signori,  che  non  ho  bisogno  di  giustificaro  sotto  questo 
rapporto  la  condotta  del  Governo  italiano;  che  non  ho  bisogno  di 
dimostrare  com’  essa  fosse  la  sola  conforme  alio  spirito  dei  nostri 
tempi,  alia  natura  dei  rapporti  attuali  tra  la  Chiesa  e lo  Stato, 
i quali  si  sono  andati  modiricando,  e si  modificano,  per  cosi  dire, 
ogni  giorno  in  seno  della  societa  medesima,  per  1’  opera  stessa  do! 
principio  della  liberta  di  coscienza. 

11  Governo  italiano  non  aveva  che  ad  affermare  nuovamente 
in  questa  occasione  uno  dei  principii  fondamontali  del  suo  diritto 
pubblico,  che  e (piello  della  liberta  della  Chiesa  cattolica,  come  di 
tutti  gli  altri  culti,  sotto  le  norme  delle  Icggi  dello  Stato  e del 
diritto  comune. 

So  quando  tutti  gli  altri  governi,  anche  quelli  che  pin  con- 
servano  una  certa  unione  del  ])otere  civile  e del  potere  ecclesia- 
stico  sotto  il  regime  dei  Concordati , si  astenevano  da  ogni  prov- 
vedimento  preventivo,  noi  ci  fossinio  appigliati  ad  un  diverso  par- 
tito,  la  nostra  condotta  sarebbe  stata  severaniente  giudicata  dal- 
r Europa  liberale.  Ne  sarebbe  valso  il  dire  che  1’  Italia  versa  in 
condizioni  affatto  speciali  ed  eccezionali  per  la  natura  spezialo  ed 
cccezionale  dei  suoi  rai)porti  con  Roma,  della  sua  situazione  poli- 
tica col  Governo  pontificio. 

Nei  nostri  tempi  le  sole  cause  moralmente  forti  sono  quelle 
che  mostrano  di  saper  praticare  la  tolleranza,  di  saper  rispettare 
ed  amare  la  liberta. 

L’  Italia  avrebbe  commosso  lo  stesso  orrore,  da  cui  ora  tante 
voci  inquiete  e sollecite  cercano  di  distogliere  il  ponteflee,  1’  errore 
di  porsi  in  contraddizione  collo  spirito  dei  nostri  tempi. 

Ma  ill  quel  modo,  signori,  che  il  governo  italiano  intendeva 
di  affermare  ancora  una  volta  i principii  da  esso  costantemente 
applicati  ai  rapj)orti  della  societa  civile  e della  societa  religiosa, 
e rispettare  nella  liberta  del  Concilio  la  liberta  della  Chiesa  e 
quella  della  coscienza,  esso  aveva  pero  ragione  di  dichiarare,  sin 
dal  principio,  come  noi  dichiariamo  in  questo  momento,  che  alia 
sua  volta  non  avrebbe  tollerato  alcun  atto  illegalo  dell’  autorita 
ecclesiastica , e che  intendeva  usare  delle  leggi  esistenti  per  pro- 
teggere  i principii  del  nostro  diritto  pubblico,  gli  interessi  politici 
dello  Stato  e le  nostro  istituzioni  nazionali. 

Questa  condotta,  signori,  ho  detto  che  mi  pareva  la  pii'i  con- 
forme  alio  spirito  dei  nostri  tempi;  aggiungero  che  essa  mi  pare 
la  pin  conforme  alle  condizioni  morali  e politiche  della  societa 
italiana. 

La  lunga  lotta  che  1’  Italia  ha  sostenuto  con  Roma  per  ac- 
quistare  la  sua  liherta  e il  suo  posto  tra  le  nazioni  indipendenti 
ha  abituato  questo  paese,  non  solo  nelle  sue  class!  piu  colte,  ma 
anche  nella  coscienza  jiopolare,  a separare  le  due  podesta,  a di- 
stinguere  le  diverse  competenze  delle  due  autorita,  a discernere 
il  dominio  degli  interessi  civil!  e della  ])olitica  dal  dominio  della 
coscienza  e della  fede. 

Gli  stessi  cattolici  italiani  impararono  piu  che  altrove  a fare 
cotesta  distinzione,  ed  io  sono  convinto  che,  ove  si  volesso  porre 
non  so  quale  irreconciliabile  antagonismo  fra  le  dottrine  cattolichc 
ed  i principii  della  nostra  liberta  e della  nostra  esistonza  nazio- 
nale,  le  coscienze  cattolichc  in  Italia  allontanerebbero  da  se  questo 
impossibile  dilemma.  Gli  atti  dunqne  del  potere  ecclesiastico , se 
si  riferiscono  alle  leggi  o alle  istituzioni  civili  o alle  question!  le- 
gate cogli  interessi  della  nostra  vita  nazionale,  se  escono  dal  campo 
puramente  religiose,  se  sono  ispirati  da  fini  politici,  non  hanno  in 
Italia  r efficacia  morale  necessaria  per  turbare  la  pace  dello  Stato. 

Noi  ne  abbiamo  una  prova  nella  calma  colla  quale  lo  spirito 
pubblico  in  Italia  assiste  alia  riunione  del  Concilio,  e la  condotta 
del  Governo  italiano  fu  ad  esso  naturalmente  tracciata  da  questa 
calma  ])rovidcnto. 

Infatti,  o signori,  perche  il  paese  dovrebbe  tiu’barsi  e quali 
le  cause  di  una  profonda  inquietudine? 

liC  coscienze  cattolichc  sanno  in  Italia  che  esse  sono  fattc 
pienamento  siciirc  nell’  esercizio  dei  loro  diritti,  dal  principio  di 
liberta  religiosa  che  in  Italia  e posto  fuori  di  ogni  contestazione. 
Coloro  i quali  piu  si  preoccupano  dei  diritti  della  societa  civile  c 
dei  poteri  politici  sanno  che  esistono  leggi  da  noi  per  tutclare  i 


1595 


Acta  et  decrcta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1596 


principii  del  nostro  diritto  pnbblico,  per  tutelare  le  nostre  istitu-  a 
zioni,  e che  il  Govcrno  e deciso,  qnando  fosse  necessario,  ad  usarc 
di  queste  leggi  coll’  appoggio  unannnc  del  Parlaniento  e del  paese. 

Ma  se  noi  abbiamo  seguita  questa  linca  di  condotta,  percbe 
ci  parea  la  pin  confornie  al  modo  comuno  di  vedere  in  Italia  nelle 
cose  di  Roma , e nei  rapporti  coll’  antorita  ecclesiastica , cio  non 
significava  die  1’  Italia  dovesse , come  mi  parve  teste  consigliasse 
1’  onorevole  deputato  Do  Boni,  assolutamcnte  disintercssarsi  in  cosi 
grave  qnestione,  die  noi  non  dovessinio  seguire  (come  abbiamo 
scguito)  con  grande  attcnzioiie  tutte  le  fasi  attraverso  le  qnali 
passarono  i lavori  iireparatorii  e le  deliberazioni  del  Concilio. 

Naturalmente  1’  azionc  die  potova  csercitare  il  Governo  italiano 
era  per  la  forza  dclle  cose  assai  limitata.  L’  onorevole  De  Boni 
che  dubita  dei  nostri  interventi  diploraatici  in  Roma  pin  o meno 
mascberati  puo  dalla  necessita  stessa  delle  cose  essere  pienamente 
rassicurato. 

lo  non  istarb,  signori,  ad  indagare  (jnalo  intliienza,  quale 
azione  conciliatrice  fra  Roma  e 1’  Europa  lilierale  sarelibe  forse 
spettata  all’  Italia,  se,  per  una  conseguenza  della  politica  degl’  in- 
terventi e delle  occupazioiii  militari,  non  fossero  stati  impoditi  qiioi  b 
rajiporti  natui-ali  die,  per  la  forza  del  tem|io  e delle  cose,  si  sareb- 
bero  stabiliti  fra  il  papato  ed  il  paese  ove  il  papato  lia  la  sua  sedo. 

Ma  e bonsi  lecito  tarsi  una  domanda.  Tutti  i cattolici  illu- 
minati  die  ora  si  trovano  in  Roma,  o che  guardano  a Roma  con 
profonda  inquietudine,  c deplorano  di  vedervi  prevalere  quelle 
tendenze , di  cui  temono  i tristi  eft'etli  per  1’  avvenire , di  vedere 
r antorita  spiritiiale  della  Chiesa  farsi  sempre  pin  solidale  di  un 
partito  politico,  da  cui  si  ritira  ad  ogni  ora  la  vita  e lo  spirito 
della  raoderna  civilta,  ipiesti  cattolici  illiiminati  ])ossono  ormai 
chiedere  a se  medesimi,  se  non  si  troverebbero  ora  in  presenza 
d’  nn’  altra  e piii  felice  disposizione  di  spirito,  quando  la  Corte  ro- 
mana  non  fosse  stata,  nel  passato , artificialmento  sottratta  alia 
necessita  di  transigere  sia  coll’  Italia,  sia  coi  Romani,  in  favore  di 
quei  principii,  che  ora  dovunque  presiedono  all’ ordinarnento  delle 
civili  societa.  (Beiiissimo.) 

Noi  abbiamo,  signori , applaudito  con  simpatia  e con  rispetto 
alia  condotta  di  quei  vescovi  italiani , che  posti,  e duopo  il  dirlo, 
in  condizioni  piu  difficili  dei  vescovi  di  ogni  altra  nazione  con- 
gregati  in  Roma,  si  sono  ])osti  nelle  file  della  parte  pin  conciliante  ^ 
e libcrale  dell’  episcopate,  ed  lianno  fatto  intendere  una  voce  ispi- 
rata  da  un  sentimento  di  concordia  e di  carita  evangelica  verso 
la  societa  in  mezzo  alia  quale  essi  vivono,  verso  il  paese  del  quale 
sono  cittadini.  La  nostra,  stessa  astensioiie,  1’ astensione  del  Go- 
verno italiano  a,vra  giovato  a lasciare  intiera  1’  autorita  morale  della 
loro  attitudine,  ispirata  unicamente  dal  sentimento  dei  loro  doveri 
e dei  veri  intoressi  della  religione  in  Italia. 

Percbe  noi  non  potevamo  considerare  con  inditferenza  un  fatto 
cosi  iraportante  come  era  la  missione  del  Concilio,  era  debito  del 
Governo  di  mantenersi  cogli  altri  Governi  in  un  utile  scambio 
d’  idee,  d’  informazioni  e di  prevision!.  Noi  non  abbiamo  mancato 
a questo  nostro  dovere.  Quando  il  Concilio  stava  per  riunirsi, 
tutti  i Governi  fecero  delle  dicbiarazioni , ognuno  per  conto  pro- 
prio,  ma  che  in  sostanza  erano  conformi  e davano  la  prova  di  un 
comune  modo  di  giudicare  intorno  alia  condotta  che  essi  crede- 
vano  adottare  c per  quanto  riguardava  la  convocazione  del  Concilio, 
e ])er  quanto  riguardava  lo  sue  cventuali  deliberazioni.  Questa  con- 
formita  di  vedute,  di  dicbiarazioni,  di  riserve  fatte  per  1’ avvenire 
era  utile  die  si  mantenesse.  Era  utile  die  si  maiitenesse  fra  i ‘I 
Governi  uno  scambio  di  rajiporti  suggerito  da  un  sentimento  di 
Concorde  previdenza,  di  Concorde  sollecitudine  per  gli  iiiteressi  c 
pei  diritti  di  cui  essi  sono  i legittimi  custodi.  IjO  nostre  comunicazioni 
in  proposito  cogli  altri  Governi  furono  frequenti  e non  intcrrotte. 

Eino  a questo  punto  mi  sembra  die  non  vi  possa  essere  qiie- 
stione.  11  Governo  italiano  fece  quello  die  era  il  debito  suo  man- 
tenendosi  sul  terreno  dei  nostri  principii,  preoccupandosi  della  qiie- 
stione  nei  suoi  rajiporti  cogli  altri  Governi,  esercitando  la  jirojiria 
azione  in  quella  niisura  soltanto  che  le  circostaiize  nostre  speciali 
jiotevano  comportaro.  Ma,  in  (juesti  ultimi  temjii  la  situazione  in 
Roma  si  fece  jioi  grave , e jiarve  che  si  volcssero  precipitare  le 
deliberazioni  del  Concilio.  In  questo  stato  di  cose  il  Governo  fran- 
cese  mise  innanzi  1’  idea  eventuale  di  fare  udire  la  sua  voce  per 
mezzo  di  un  suo  ambasciadorc. 

lo  ignoro  die  scguito  avrii  questa  idea;  ma  il  Governo  fran- 
cese  annunzib  die  in  certe  circostaiize  egli  avrebbe  potiito  adot- 
tare questa  determinazionc.  Gli  altri  Governi  furono  chiamati  ad 
esaminare  quali  decisioni  loro  convenisse  prendere. 


Noi  non  abbiamo,  o signori,  a farci  giudici  delle  gravi  ragioni 
che  possano  suggerire  al  Governo  fi’ancese  speciali  determinazioni. 
Queste  ragioni  sono  ispirate  dagli  interessi,  dalla  situazione  parti- 
colare  della  Francia  e dai  principii  del  suo  diritto  pnbblico.  Ma, 
per  quanto  riguardava  1’  Italia  e dal  punto  di  vista  della  sua  si- 
tuazione e dei  suoi  interessi,  noi  non  abbiamo  csitato  a convin- 
cerci  che  il  Governo  italiano  non  aveva  che  a persistere  nelle  sue 
precedent!  dicbiarazioni  e nclla  condotta  finora  seguita,  e non  ab- 
biamo indugiato  a far  conoscere  agli  altri  Governi,  nelle  reciproche 
comunicazioni  die  si  scambiavano  con  essi,  il  partito  nel  quale  il 
Governo  italiano,  almeno  per  quanto  lo  riguardava,  intendeva  di 
porseverare. 

Abbiamo  bensi,  presentandosi  1’  occasione,  esposto  1’  idea  che, 
ove  s’  intendesse  fare  qualche  manifestazione,  i Governi  avrebbero 
potuto,  senza  useire  dalla  sfera  delle  loro  attribuzioni,  adottare  la 
forma  di  dicbiarazioni  concord!  sulle  conseguenze  civili  che  pote- 
vano  avero  alcune  deliberazioni  del  Concilio,  qualora  si  fossero 
volute  tradurre  in  atti  contrari  alle  leggi  dello  State. 

Quest’  attitudine  era  la  sola,  die  a mio  avviso  convenisse  al 
Governo  italiano. 

Non  jiarlero,  o signori,  delle  gravi  difficolta  di  forma  che  si 
sarebbero  incontrate  nel  voler  stabilire , in  condizioni  di  dignita, 
dei  rapporti  diretti,  sia  col  jiontefice,  sia  col  Concilio.  Non  insisto 
su  (juesto  j)unto,  e rimango  convinto  che,  in  ogni  case,  meglio 
convonga  all’  Italia  I’astonersi,  poiche  noi  siamo  in  condizioni  e 
circostaiize  affatto  sjieeiali. 

Noi  non  abbiamo  un  coiicordato  da  difendere,  in  quanto  possa 
venire  offeso  dalle  deliberazioni  del  Concilio. 

Noi  apjilidiiamo  ai  rapporti  della  societa  civile  colla  religiosa 
delle  norme  e dei  jirincipii  che  non  abbiamo  a discutere  contra- 
dittoriamente  colla  Sede  pontificia  e col  Concilio,  jierche  essi  ap- 
partengono  esdusivamente  al  dominio  delle  nostre  leggi  interne. 

In  fine,  o signori,  noi  non  jiossiamo,  noi  non  vogliamo  dimen- 
ticare  i nostri  principii.  Quando  caddero  gli  antiebi  stati  e si  formo 
il  regno  d’ Italia,  caddero  con  essi  i concordat!.  Rimase  e vero 
r edificio  delle  leggi  di  difesa  contro  gli  abusi  della  potesta  eccle- 
siastica, percbe  il  Governo  e il  Parbamento  esitarono  a spogliarne 

10  Stato  finclie  durava  questo  periodo  di  lotta,  questa  fase  di  osti- 
lita  della  Corte  romana  contro  1’  Italia.  Queste  leggi  dunque  ri- 
masero  percbe  lo  Stato  se  ne  potesse  service  in  date  circostaiize. 
Ma,  nel  tempo  stesso,  il  principio  il  quale  si  svolse  dallo  sviluppo 
stesso  della  nostra  liberta  politica  e della  nostra  vita  costituzionale, 

11  principio  die  fu  man  inaiio  applicate  nella  nostra  legislazione 
fu  quello  della  liberta  della  Chiesa  cattolica,  come  di  tutti  gli  altri 
nel  diritto  comune  della  separazione  della  Chiesa  dallo  Stato,  nella 
definizione  delle  loro  distinte  competenze.  (Benissimo.) 

Questo  sistema,  a mio  avviso,  o signori,  non  e altro  die  il 
corollario,  die  1’ applicazione  logica  dello  stesso  principio  della 
liberta  di  coscienza,  la  quale  (lasciate  die  io  espriina  una  mia  con- 
vinzione  personale)  non  sara  assoluta,  non  sara  completa  finclie 
le  Chiese,  rientrando  in  quel  dominio  die  loro  e proprio,  il  sacro 
ed  intangibile  dominio  delle  coscienze,  avranno  cessato  di  far  parte 
di  un  diritto  pnbblico  speciale  in  seno  alio  Stato.  (Bravo!  Bene! 
a sinistra.) 

Noi  possiamo,  o signori,  deplorare  qiialunque  sieno  le  nostre 
convinzioni  personali,  die  il  potere  ecclesiastico  si  ponga  siilla  via 
dei  conflitti ; possiamo  deplorare  che  esso  non  ascolti  le  tante  voci 
aniiche  die  lo  consigliano  di  esaminare  sotto  un’  altra  ispirazione 
i rapporti  della  Chiesa  colla  liberta  moderna,  la  missione  che  essa 
jnib  csercitare  armoiiizzando  con  savi  temperainenti  le  sue  dottriue 
e le  sue  leggi  colla  societa  in  mezzo  alia  quale  essa  vive.  Ma  per 
questo,  o signori,  il  Governo,  rispettando  la  Chiesa  cattolica,  assi- 
curandole  conic  agli  altri  ciilti  la  protezione  del  diritto  comune, 
non  ha  ad  intervenire  come  Stato  nella  definizione  del  dogma,  e 
neppure  nella  enunciazione  di  quelle  dottrine  che  possono  toccare 
ad  argonienti  civili,  ma  die  non  escono  dall’  esame  teorico  di  pro- 
blenii  posti  dal  jiunto  di  vista  teorico  e dottrinale. 

Noi  dobbiamo,  o signori,  se  mi  e lecita  1’ espressione , atten- 
(lere  le  deliberazioni  del  Concilio  in  casa  nostra,  e se  taluna  di 
esse  si  tradiicesse  in  atti  contrari  alle  nostre  leggi,  rejirimere 
(juesti  atti.  Allora  lo  Stato  senza  sjiirito  d’ira,  senza  spirito  di 
rappresaglia,  ma  con  fermezza,  trovera  la  sua  naturale  e legittima 
difesa  nolle  sue  leggi  medesime. 

E questa,  o signori,  la  via  che  noi  seguiremo.  Ed  io  credo 
die,  per  tal  modo,  meglio  assicuriamo  la  liberta  stessa  della  Chiesa 
la  quale,  per  essere  completa,  suppone  che  1’  autorita  ecclesiastica 


1597  Temp.  Cone.  8.  GuLernior.  ad  Cone.  rat.  c.  Bavar.,  Ilispan.,  Ital.  Doc.  54G.  — d.  Boruss.  Doc.  547. 


1598 


sia  ridotta  nei  confini  delle  sue  naturali  competenze.  Reprimendo 
r ingerenza  dell’  autorita  ecclesiastica,  quando  essa  diventa  illegale, 
ma  rispettando,  sotto  la  grande  tutela  della  liberta  moderna,  il 
campo  che  le  appartiene,  che  e quello  delle  coscienze,  delle  cre- 
denze  e delle  spontanee  adesioni  moral!,  noi  facciamo  alia  Chiesa 
delle  condizioni  molto  piu  conform!  ai  suoi  veri  interessi  cd  alia 
dignita  sua,  che  obbligandola  a discutere  le  sue  dottrine  coi  Go- 
vern! e cogli  uomini  di  State. 

Ed  ora,  o signori,  comprendo  i pericoli,  le  minaccie  die  vi 
possono  essei’e  in  talune  proclamazioni,  li  comiirendo  se  considero 
i rapporti  della  Chiesa  colla  ragion  jiubblica,  colla  societa,  coi  Go- 
vern! e coi  popoli. 

Ma  io  non  temo  j)er  questo  che  le  moderne  societa  abbiano 
a retrocedere,  ne  che  1’  Italia  possa  esserne  turbata  nello  sviluppo 
della  sua  vita  nazionale. 

Le  societa  moderne  hanno  per  se  le  forze  della  civilta,  della 
liberta  e della  dignita  della  coscienza:  le  grand!  forze  moral!  del 
secolo  in  cui  viviamo. 

Come ! o signori , se  v’ha  una  tendenza  che  si  svolge  nelle 
societa  moderne  e quella  appunto  che  cerca  di  porro  un  limite 
all’  autorita,  di  definirne  la  competenza,  di  porre  il  suo  fonda- 
mento  nell’adesione  spontanea  delle  volontii  e delle  convinzioni,  e 
il  violento  antagonismo  che  si  vorrebbe  stabilire  contro  (pieste  ten- 
denze  vital!,  questo  antagonismo,  io  non  ne  dubito  sara  trasfoi- 
mato,  risoluto  nella  coscienza  stessa  del  genere  umano. 

Le  societa  moderne  ti’overanno  in  se  la  loro  necessaria  difesa 
di  mano  in  mano  che  si  volessero  svolgere  le  conseguenze  di  (jueste 
dottrine  di  assolutismo  e d’  intolleranza. 

E r Italia,  o signori Essa  non  ha  che  a pei'severare  nella 
sua  calma  e nella  sua  motlerazione , perche  cpianto  oggi  avviene, 
non  e per  essa  inatteso.  L’  Italia,  piu  forse  che  ogni  altro  popolo, 
e chiamata  a costatare  dove  e 1’  origine  di  quei  pericoli  di  cui  ora 
si  preoccupano  le  societa  cattoliche.  Essa  vede  1’  origine  di  quest! 
pericoli  nel  sistema , che  rende  solidale  1’  autorita  spirituale  del 
cattolicismo  con  un  complesso  di  tradizioni  e d’  interessi  politic!,  ne- 
cessariamente  ostili  ad  ogni  trasformazione  della  moderna  societa. 

Io  non  voglio  entrare  in  (|uest’  ordine  di  considerazioni , io 
non  voglio,  o signori,  abusare  della  vostra  attenzione,  non  voglio 
protrarre  questa  discussione. 

L’  opinione  europea  potrii,  in  un  giorno  piu  o meno  lontano, 
convincersi  che  la  questionc  sollevata  dall’  Italia  dinanzi  al  mondo 
cattolico  non  fu  posta  dall’  ambizione  di  nn  Governo,  ne  da  un’  efti- 
mera  passione  popolare.  E non  sara  senza  qualche  gloria  pel 
nostro  paese,  se  esso  saprii  dare  I’esempio  di  una  politica  die, 
avendo  dinanzi  a se  la  soluzione  di  un  problema  morale,  sapra 
procedere,  senza  passion! , senza  calcoli  esclusivi,  senza  aperte  o 
subdole  violenze,  con  una  sincera  e liberale  fiducia  in  ijuelle  forze 
deir  opinione  che  vengono  in  suo  vantaggio,  e che  essa  intende 
di  far  convergere  verso  uno  scopo  fecondo  di  benehzi  per  la  causa 
comune  di  tutte  le  nazioni,  la  causa  della  liberta  civile  e della 
liberta  religiosa.  (Betiissimo ! a destra.) 

(Rendiconti  del  Parlamento  Italiano  [Sessione  1860/70]  2a  edizione 
ufficiale  riveduta.  Discussioni  della  camera  del  deputati.  Vol.  I", 
p.  649— 652-1 

d.  Documenta  spectantia  ad  Borussiam. 

547. 

D.  5.  Ian.  1870.  — Comitis  Bismarck  ad  Comitem  .\rnim,  Romae  le- 

gatum,  literae;  quibus  ei  mandat,  ne  omnino  res  ijisins  Concilii 

attingat;  ceterum  iis  Episcopis,  qui  Romanae  Curiae  studiis  re- 
sistant, addat  animos  et  auxilium  promittat  *. 

Berlin,  5.  Jan.  1870. 

Dio  Berichte  Ew.  Hochwohlgeboren  vom  22.  bis  20.  December 
sind  mil’  minmehr  zugegangen.  Wonn  icb  dieselben  zusammen- 
fasse  und  niir  ein  Bild  von  der  bisherigen  Entwicklung  der  Dingo 
zu  gewinnen  suche,  soweit  dies  iiberliaupt  bei  der  augonblicklichen 
Sachlago  moglich  ist,  so  ersebeint  mir  diese  bis  jetzt  noch  als 
eine  so  chaotischc,  dass  es  unmoglich  ist,  iilior  die  Wahrschein- 
lichkeiten  des  weiteren  Verlaufos  ein  Urthoil  zu  getvinnen.  Was 
fur  greifbare  und  wirkliche  Gestaltungon  sich  aus  diesen  kreisen- 
den  Nebeln  herausbilden  miigon,  liisst  sich  noch  nicht  vorausschen. 

* * Hoc  et  quod  sequitur  documentum  primo  publici  iuris  factum 
est  in  diario  „Norddeutsclie  Allgem.  Eeitung“  mense  April!  1874. 


a Ich  wiirde  es  nicht  fiir  weise  halten,  wenn  wir  in  dieses  nebel- 
hafte  Chaos  hineingreifen  wollten,  in  welchem  wir  die  richtige 
Operationsbasis  zu  wahlen  nocb  ausser  Stande  sind.  Wir  kiinnton 
durch  ein  voreiliges  Eingreifen  moglicherweise  der  Entwicklung 
eine  uns  unerwartete  Richtung  geben  und  Elemento , aiif  welche 
wir  gern  zalilen,  nach  der  andern  Seite  hiniiberdrilngen. 

Was  sich  von  wirklich  lebonskraftiger  Thiltigkeit  der  freieren 
geistigen  Elemento  entwickeln  soil,  muss  sich  aus  sich  selbst  her- 
aus  entwickeln ; und  an  uns  kann  die  Aufforderung  zum  Ilandeln 
erst  herantreten,  wenn  eine  solche  Thiltigkeit  eine  bestimmte  Ge- 
stalt und  einen  festeren  Boden  gewonnen  hat. 

Die  abwartonde  Stellung  wird  uns  um  so  leichter,  weil  ge- 
rade  wir,  was  auch  schliesslich  das  Ergobniss  sein  miige,  keine 
Ursache  zu  Besorgniss  vor  wirklichen  Gefahren  haben , die  un- 
serm  Staatsleben  drohen  mbchten.  Ich  habe  Ew.  Exc.  schon 
friiher  bemerklich  geniacht  — und  ich  bitte  Sie  vor  alleni,  sich 
dies  immer  gegenwiirtig  zu  halten  — dass  wir  vom  Standpunkte 
der  Regierung  aus  keinerlei  Befiirchtiingen  Raurn  geben,  weil  wir 
die  Gewissheit  haben , auf  dem  F elde  dor  Gesetzgebung , nnter- 
b stiitzt  von  der  Macht  der  bffentlichen  Meinung  und  dem  aus- 
gebildeten  staatlichen  Bewusstsein  der  Nation,  die  Mittel  zu  linden, 
um  jede  Krisis  zu  uberwinden  und  die  gegnerischen  Anspriiche 
auf  das  JMass  zuruekzufiihren,  welches  sich  mit  unserem  Staatsleben 
vertrilgt.  Wir  sind  in  Norddeutschland  des  nationalen  und  des  poli- 
tischen  Bewusstseins,  auch  der  katholischen  Bevolkerung  in  ihrer 
Mehrheit  sicher,  und  haben  in  der  iiberwiegenden  Mehrheit  der 
evangelischeii  Kirche  einen  Stutzpunkt,  welcher  den  Regierungen 
rein  oder  wesentlich  katholischer  Lander  felilt.  Es  bedarf  liir 
uns  der  Versicherung  des  Papstes,  dass  durch  die  Ergebnisse  des 
Concils  die  hergebracliten  oder  festgestellten  Beziehungen  der 
Curie  zu  den  Regierungen  nicht  geiindert  werden  sollten,  in  keiner 
Weise.  Jeder  Versuch,  dieselben  umzugestalten,  wiirde  schliess- 
lich nicht  zu  unserem  Nachtheil  ausfallen. 

Ungeaehtet  dieser  Zuversicht  sind  wir  natiirlich  weit  davon 
entfernt  zu  wiinschen,  dass  die  Sachen  auf  die  Siiitze  getrieben 
werden.  Im  Interesse  der  katholischen  Unterthanen  Sr.  Maj.  des 
Kiinigs  und  einer  friedlichen  Weiterentwickliing  des  nationalen 
Lebens  konnen  wir  nur  wiinschen , dass  der  Organismus  der  ka- 
3 tholischen  Kirche,  auf  dessen  Gruiide  sich  bisher  gedeihlichc  Be- 
ziehungen zwischen  Staat  und  Kirche  gebildet  haben , nicht  ge- 
stbrt  oder  unterbrochen  werde.  Wir  haben  ein  lebhaftes  Interesse 
daran,  dass  die  Elemente  des  religioseii  Lebens,  verbumlen  mit 
geistiger  Preiheit  und  wissenscliaftlicliem  Streben , welche  der 
katholischen  Kirche  in  Deutschland  eigcnthiimlich  sind,  auch  in 
Rom  auf  dem  Concil  im  Gegensatz  gegen  die  fremden  Elemente 
zur  Geltung  komnien,  und  nicht  durch  die  iiiimerische  jMehrheit 
unterdriickt  und  vergewaltigt  werden.  Aber  wie  dieser  Wunsch 
nicht  aus  dem  staatliclien  Interesse  der  Regierung,  sondern  aus 
der  Sympathie  fiir  das  religiose  Lebon  unserer  katholischen  Be- 
volkerung hervorgeht,  so  kajin  er  auch  nicht  in  einer  von  der 
Regierung  ausgehenden  Action  seinen  Ausdruck  linden , sondern 
wir  miissen  erwarten,  dass  die  Action  von  dem  deutschen  Ele- 
ment auf  dem  Concil  selbst  ausgehe,  und  wir  unsererseits  miissen 
nns  darauf  beschriinken,  dem  deutschen  Episkopat  die  Gewissheit 
unserer  Sympathie  und,  wenn  der  Fall  des  Bediirfnisses  eintreten 
und  von  dem  Episkopat  erkannt  werden  sollte,  unsere  Unterstiitzung 
zu  geben. 

I Unsererseits  im  Namen  der  Regierung  Eordei'ungen  fiir  den 
deutschen  Episko})at  an  die  Curie  oder  das  Concil  zu  stellon,  be- 
trachte  ich  nicht  als  unsere  Aufgabe.  Abgesehen  davon,  dass  es 
schwer  sein  wiirde,  einen  praktischen  Boden  dafiii’  zu  linden  — 
wie  denn  schon  die  Eordei’ung  eines  Abstinnnungsmodus  nach 
Nationen  eine  sehr  schwer  detinirbare  sein  wiirde  — wiirdon  wir 
uns  in  eine  falsche  Stellung  zu  dem  Concil  und  zu  der  Curie 
bringen  und  eine  Art  Anerkennung  der  dort  beanspruebten  Au- 
toritiit  aussprechen  , deren  Folgen  sich  schwer  berechnen  liessen. 
Was  sollen  wir  thun,  wenn  die  Forderung,  wie  es  wabrscheinlich 
ist,  abgowiesen  wird , weil  es  sich  dabci  um  ein  reines  Internum 
des  Concils  handle ‘f  Und  wenn  gar  rbmischerseits  darauf  einge- 
gangen  wiirde  — was  freilieh  nicht  wahrscheinlicli  ist  — wiirden 
uns  nicht  gerade  dadurch  die  lliinde  gebunden  werden  fiir  die 
Zukunft?  Wiirden  wir  damit  nicht  den  fiir  uns  einzig  mbglichcn 
Standpunkt  aufgeben,  dass  wir  als  Regierung  dem  Concil  vbllig 
fremd  und  frei  gegen iiberstehen  und  seine  Beschliisso  vor  das 
Forum  unseres  Staatslebens  zu  ziehen  berechtigt  si7i(l  ? Hchon 
aus  diesern  Grunde  konnen  wir  eine  stilndigo  Conferenz  der 


1599 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1600 


Vertreter  der  Eegierungen  in  Kom , welche  Ew.  etc.  mit  dem 
Namen  eines  Anticoncils  bezeiclinen  und  selbst  zwar  nicht  em- 
pfehlen  wollen , aber  doch  als  cine  ins  Auge  zu  fassende  Even- 
tnalitiit  anfuhren,  niclit  fiir  angemessen  erachten,  selbst  weini  sie 
moglich  ware.  Sie  diirfte  aber  aucli  praktisch  aich  nicht  als  mbg- 
licb  erweisen,  schon  weil  sich  nur  sehr  wenige  Vertreter  von  Re- 
gierungen  darin  zusanimenfinden  wtirden,  wie  denn  Ew.  etc.  selbst 
niit  Reclit  ein  Zusammenwirken  mit  dem  osterreicliischen  Bot- 
schafter  als  schwierig  bezeichnet  liaben.  Frankreich,  welches  das 
Concil  ganz  in  seiner  Hand  hat  und  durch  ein  Zuriickziehen  seiner 
Truppen  dasselbe  gefiihrden  kann,  Aviirde  sich  sicherlich  abseits 
iialten;  von  England,  von  Russland,  von  Italien  sind  keine  Yer- 
treter  vorhanden,  und  welches  Gewicht  wiirde  in  Rom  eine  Con- 
ferenz  haben,  die  sich  aus  den  Vertretern  des  Norddeutschen 
Bnndes,  Bayerns  (welches  die  anderen  siiddeutschen  Staaten  nicht 
mit  repriisentiren  wiirde,  da  Wiirttemberg  wenigstens  sich  nicht 
geneigt  zeigt,  Bayern  mit  zu  bcauftragen)  und  Portugals  zusammen- 
setzte  ? Alle  diese  Betrachtungen  konnen  nur  dazu  dienen , die 
Ueberzeugung  zu  verstiirken,  dass  jede  Action  auf  das  Concil  nur 
von  den  Bischofen,  d.  h.  womoglich  don  deutschen,  in  Verbindung 
mit  den  osterreicliischen  und  den  ungarischen,  eventuell  auch  den 
franzosischen  und  den  einzelnen  Elementen  in  anderen  Nationali- 
tiiten,  ausgehen  muss. 

Es  wird  fiir  jetzt  mehr  nicht  thunlich  sein , als  dass  wir  die 
deutschen  und  die  ihnen  zustimmenden  Bischofe  ermuthigen  und 
moralisch  unterstiitzon,  und  ihnen  die  Zuversicht  geben,  dass  Avir 
aucb  im  schlimmsten  Fall  ihre  Rechte  im  eigenon  Lande  Avahren 
Aviirden.  Ich  ersehe  aus  Ihren  Berichten  mit  Vergniigen,  dass 
Ilmen  die  Fiihlung  mit  den  Bischofen  nicht  felilt;  und  ich  Aviinsche 
dringond , dass  Sie  dieselbe  dazu  benutzen  mogen , um  auf  die 
Bischofe  in  diesem  Sinne  vertraulich  einzuAvirken.  Imvieweit 
Eav.  etc.  bei  den  einzelnen  Priilaton  Gelegenheit  und  Boden  dafiir 
finden,  kann  nur  von  Ihnen  selbst  bourtheilt  werden.  Hieriiber 
bitte  ich  Ew.  etc.  auch  mit  dem  Grafen  Tauffkirchen , dessen 
Uebereinstimmung  Ihnen  sicherlich  nicht  fehlen  Avird,  und  mit 
dem  portugiesischen  Gesandten  sich  zu  verstiindigen.  Den  Bi- 
schofen gegeniiber  Averden  Sie  aber  auch  hervorheben  konnen, 
was  ich  oben  schon  andeutete,  dass  tief  eingreifende  Aenderungen 
in  dem  Organismus  der  katholischen  Kirche,  Avie  sie  durch  die 
absolutistischen  Tendonzen  der  Curialpartei  angestrebt  Averden, 
allerdings  auch  nicht  ohne  Einfluss  auf  die  Beziehungen  der  Kirche 
zum  Staat  und  damit  auf  ihre  eigene  Stellung  der  Regierung 
gegeniiber  bleiben  Avtirden.  Diese  Beziehungen  und  das  bisher 
von  der  Staatsregierung  gezeigte  AvohlAvollende  Entgegenkommen 
fiir  die  Bediirfnisse  und  Wiinsche  der  Kirche  beruhen  auf  dem 
bestehenden  Organismus  der  Kirche  und  auf  der  anerkannten 
Stellung  der  Bischofe  in  demselben.  Werden  diese  altorirt,  so 
werden  auch  die  Pflichten  der  Regierung  andere,  nicht  nur  in 
moralischer,  sondern  auch  in  juristischer  Hinsicht;  und  letztere 
muss  sich  fragen,  ob  die  veriinderte  Stellung  der  Bischofe,  Avelche 
ihr  gegeniiber  die  niichsten  Vertreter  und  Organe  der  Kirche 
sind,  nicht  eine  veriinderte  Behandlung  in  legislatorischer  und 
administrative!’  Hinsicht  erforderlich  mache.  In  dieser  Beziehung 
erscheint  mir  auch  die  Argumentation  des  franzosischen  Botschaf- 
ters,  Avelche  Eav.  etc.,  ich  weiss  nicht  recht  Avarum,  als  eine  subtile 
bezeiclinen,  durchaus  gerechtfertigt;  und  ich  glaube,  dass  Sie  iihn- 
liche  ErAviigungen  gegeniiber  den  Bischofen  geltend  machen  konnen. 

Indem  ich  noch  bemerke,  dass  diese  Instruction  Sr.  Maj.  dem 
Kbnig  vorgelegen  hat  und  von  Allerhochstdemselben  genehmigt 
worden  ist,  fasse  ich  dieselbe  noch  einmal  darin  zusammen,  dass 
ich  Ew.  etc.  bitte,  dem  Concil  und  der  Curie  gegeniiber  eine 
vollkommen  ruhige  und  aliAvartende  Stellung  zu  bewahren  und 
vertraulich , in  Uebereinstimmung  mit  Ihren  gleichgesinnten  Col- 
legen,  eine  rabglichst  ermuthigende  und  starkende  Einwirkung 
auf  die  Bischofe  geltend  zu  machen. 

(Gez.)  V.  Bismarck. 

518. 

D.  1.^.  Mart.  1870.  — Eiusdem  ad  eundem  similis  argumenti  literae. 

(iermaiiiae  et  Austriae  Episcojiorum  contra  ordiuem  rerum  trac- 

taiidarum  animadversiones,  quas  Comes  sibi  transmiserit,  maxime 

comprobandas  esse  ct  regi  valde  placuisse. 

Berlin,  13.  Miirz  1870. 

Ew.  HocliAA’ohlgeborcn  durch  den  Feldjiiger  iiberbrachte  Be- 
richte  halien  Sr.  Maj.  dem  Kbnige  vorgelegen.  Allerhochstdcr- 


a selbe  hat  mit  lebhafter  Sympathie  von  dem  Actenstiick  Kenntniss 
genommen,  in  welchem  die  deutsch-bsterreichischen  Bischofe  ihre 
Bemerkungen  zu  der  neuen  Geschaftsordnung  niedergelegt  haben 
und  Abiinderungen  derselben  verlangen,  Avelche  sie  fiir  nothwendig 
erklfiren,  um  den  bkumenischen  Charakter  des  Concils  fur  die 
katholische  Kirche  zu  wahren.  Die  Sprache  dieses  Actenstiickes 
ist  eine  ebenso  wiirdige  als  feste;  und  namentlich  scheinen  auch 
mir  die  Bischofe  in  dem  Protest  gegen  die  Anwendung  des  Mehr- 
heitsprincips  auf  dogmatische  Entscheidungen  den  Punkt  getrolfen 
zu  haben,  auf  welchen  sich  der  Kampf  innerhalb  der  katholischen 
Kirche  hauptsachlich  richten  muss. 

Fiir  die  Geheimhaltung  dieses  Actenstiickes  habe  ich  Sorge 
getragen  und  dasselbe  nach  keiner  Seite  hin  mitgetheilt.  Doch 
sehe  ich,  dass  eine  unbestiramte  Nachricht  dariiber  schon  von 
Rom  aus  telegraphisch  in  die  Zeitungen  gedrungen  ist. 

Es  kommt  nun  allerdings  darauf  an,  wie  lange  und  wie  Aveit 
die  Bischofe  den  Muth  haben , fiir  diese  ihre  Ueberzeugungen 
einzustehen  und  fiir  ihr  Handeln  die  naturlichen  Folgerungen 
daraus  zu  ziehen. 

Fiir  uns  ist  diese  Frage  der  Cardinalpunkt  in  alien  nnseren 
Entschliessungen  in  Bezug  auf  das  Concil.  Wir,  d.  h.  die  Re- 
gierungen  des  Norddeutsclien  Eundes,  sind  nicht  berufen , einen 
Kampf  gegen  das  Concil  und  die  Curie  zu  beginuen,  solange  die 
Fragen  formal  innerhalb  des  kirchlichen  Gebietes  discutirt  Aver- 
den. In  den  Augen  der  Curie  sind  und  bleiben  Avir  die  vorwie- 
gend  protestantische  Macht.  Die  Bischofe  sind  es  vielmehr,  welche 
ihre  eigene  Stellung  und  die  kirchlichen  Interessen  ihrer  Dib- 
cesen , die  Gervissen  der  ihrer  Seelsorge  anvertrauten  Dibcesanen 
zu  Avahren  haben.  Die  Regierungen  konnen  die  Fiirsorge  dafur 
nicht  iibernehmen.  Sie  kbnnen  dem  Episkopat  nur  die  Versiche- 
rung  geben , dass , wenn  er  selbst  seine  eigenen  Rechte  und  die 
Rechte  seiner  Dibcesen  wahren  will,  die  Regierungen  hinter  ihm 
stehen  und  keine  Vergewaltigung  dulden  werden.  Wie  weit  die 
Bischbfe  in  dieser  Wahrung  ihrer  Rechte  gehen  wollen  oder 
kbnnen,  das  haben  sie  mit  ihrem  Gewissen  abzumachen;  die  Re- 
gierungen kbnnen  nur  gerade  so  weit  darin  gehen,  wie  die  Bi- 
schbfe selbst. 

c Wollten  Avir  weiter  gehen,  eine  Fuhrung  der  Bischbfe  iiber- 
nehmen  oder  sie  auch  nur  zu  bestimmten  Schritten  auffordern, 
wtirden  Avir  uns  auf  ein  Gebiet  begeben,  auf  welchem  die  Curie 
im  Vortheil  gegen  uns  wiire.  Fiir  uns  ist  die  katholische  Kirche 
Deutschlands  in  ihrem  Episkopat  vertreten , und  Avir  sind  bereit, 
den  letzteren  kriiftig  zu  schiitzen,  sobald  und  so  weit  er  diesen 
Schutz  verlangt.  Aber  die  eigentliche  Action  auf  dem  kirchlichen 
Gebiete  miissen  Avir  ihm  selbst  iiberlassen;  unsere  Action  kann 
erst  cintroten , Avenn  Folgen  auf  dem  ausserlichen  Gebiet  in 
Aussicht  stehen.  Durch  ein  vorzeitigos  Einmischen  Aviirden  Avir 
die  Gewissen  verAvirron  und  die  Stellung  der  Bischbfe  selbst  er- 
schweren. 

Ew.  etc.  Averden  hiernach  Ihr  Verhalten  gegeniiber  den  deut- 
schen Bischofen  abmessen  kbnnen.  AVir  wiinschen,  dass  ihnen 
jede  Ermuthigung  zugetheilt  Averde,  Avoraus  sie  die  Ueberzeugung 
schbpfen  kbnnen,  dass  die  Regierungen  sie  keinesfalls  im  Stick 
lassen,  sondern  ihnen  jeden  Schutz  geAvtihren  werden,  den  die 
Umstiinde  fordern , solang  und  soAveit  sie  selbst  in  der  Wahrung 
ihrer  Rechte  und  ihrer  Stellung  gegeniiber  dem  kirchlichen  Ab- 

d solutisraus  gehen  wollen. 

Was  die  in  Ihrem  Berichte  vom  4.  d.  M.  enthaltene  Dar- 
stellung  der  Sachlage  nnd  Vorschliige  zur  Abhiilfe  betrifft,  so 
theile  Hire  Befiirchtungen  iibei’  die  iiblen  NachAvirkungen  des 
Concils  allerdings  nicht  in  dem  Masse,  in  welchem  Sie  dieselben 
aussprechen , und  glaube , dass  dabei  doch  noch  eine  Anzahl  an- 
derer  Factoren  in  Rechnung  zu  briugen  ist.  Die  Gefahren  sind 
indess  immer  gross  genug,  um  eine  ernste  Erwiigung  der  Frage : 
ob  ihnen  noch  vorgebeugt  Averdon  kbnne,  zu  fordern. 

Aber  selbstiindig  vorzugehen,  sehe  ich  nicht  als  unseren  Be- 
ruf  an , und  wenn  die  katholischen  Regierungen  nicht  vorgehen 
Avollen,  so  bleibt  fiir  uns  nichts  anderes  ubrig,  als  dem  den  deut- 
schen Episkopat  beseclenden  Geistc  zu  vertrauen  und  denselbo!! 
in  der  oben  angegebenen  Weise  durch  die  Versichei’ung  zu  star- 
ken,  dass,  solange  und  soAA'-eit  er  selbst  AA’olle,  er  auf  uns  rechnen 
kbnne.  (Gez.)  v.  Bismarck. 

Sr.  Hochwohlgeboren  dem  Herrn  v.  Ariiim. 

Rom. 


1601 


Doc.  hist.  IV.  Terap.  Cone.  8.  Giihernior.  ad  Cone,  ratio,  d.  Borussiae.  Doc.  .547. — 550. 


1 602 


549.  a 

D.  15.  Mart..  — 6.  Mali  1870.  — Breves  quaedam  rerum  opinionum- 

que  communicationes  inter  Comitem  Arnim  et  Borussiae  Guber- 

nium,  praesertim  de  tuendo  Gallici  ministerii  libello *  *. 

Rom,  15.  Miirz  1870. 

Graf  Daru  hat  gelicim  Lord  Lyons  gesagt,  wenn  Frankroichs 
Bemiihungen  in  Rom  fruehtlos  bleiben , mtisse  man  an  einen  ge- 
raeinsamen  Scliritt  alter  Milchte  in  Rom  denken.  Dies  sci  aber 
sehr  schwierig,  weil  Preussen  sich  daran  nicht  betheiligen  werde. 

Stehen  in  dieser  Beziehung  imsere  Entschliisso  ganz  fest? 

Der  osterreichische  Botschafter  hat,  wie  ich  bestimmt  weiss, 
ein  Telegramm  erhalten,  welches  ihn  anwoist,  die  letzten  I’ran- 
zosischen  Demarchen  zii  unterstutzen ; Frankreich  scheint  aber 
selbst  die  Sache  fallen  zu  lassen.  Alles,  was  higher  von  Paris 
und  Wien  geschah,  ist  kopf-  und  planlos.  gez.  v.  Arnim. 

An  den  Bundeskanzler. 

Nr.  8.  Berlin,  15.  Milrz  1870. 

Ich  bin  bisher  gar  nicht  veranlasst  worden,  Entschliessungen 
Sr.  Maj.  iiber  gemeinsame  Schritte  zu  extrahiren,  weil  uns  von 
keinem  der  in  erster  Linie  hetheiligten  katholischen  Ilofe  auch 
nur  die  leiseste  Andeutung  iiber  eine  Geneigtheit  fiir  Schritte  zu 
zweien  oder  mehreren  zugekommen  ist.  Die  Initiative  werden 
wir  dazu  nicht  nehmen.  gez.  v.  Bismarck. 

An  den  k.  Gesandten  Ilerrn  v.  Arnim, 

Hocliwohlgeboren,  Rom. 

Nr.  23.  Berlin,  22.  Ai)ril  1870. 

Antwort  auf  Telegramm  17.  — Unterstiitzen  worden  wir  den 
franzosischen  Schritt  auch  in  seiner  abgeschwachten  Form  miissen, 
aber,  wie  bereits  beraerkt,  nach  dem  Masse  seiner  Ausfiihrung. 
An  das  Concil  wiirdon  ivir  jedoch  nicht  uns  gewandt  haben.  Ob 
wir  uns,  nach  Massgabe  des  Erlasses  Nr.  102  vom  14.  und  des 
Telegramms  Nr.  21  vom  18.  d.  M. , schriftlich  aussprochen,  wird 
hauptsachlich  danach  zu  beurtheilen  sein,  welchen  Eindruck  Sie 
von  der  Mittheilung  des  Schriftstiickes  an  unsere  Bischofe  auf 
letztere  erwarten  zu  diirfen  glauben,  woriiber  Sie  sich  vorher  ver-  q 
traulich  zu  vergewissern  suchen  wollen. 

Hr.  V.  Werther  meldet  eben  noch  telegraphisch:  „Der  Mi- 
nister Ollivier  habe  ihm  gestern  gesagt:  Banneville  hiitte  gleich 
nach  Ankunft  dem  Cardinal  officios  das  Memorandum  ^ mitgetheilt, 
und  werde  am  23.  es  dem  Papst  officiell  zustellen;  er  wiirde  das 
Verlangen  stellen,  es  dem  Concil  mitzutheilen , doch  nicht  insi- 
stiren,  wenn  der  Papst  dagegen  zu  grosse  Abneigung  zeige.  Mar- 
quis de  Banneville  habe  seine  Collegen  vom  Inhalt  des  Memo- 
randums unterrichtet  gefunden  und  bereit,  seine  Schritte  zu  unter- 
stiitzen.“ gez.  V.  Thile. 

Sr.  Hocliwohlgeboren,  dem  k.  Gesandten 
Herrn  v.  Arnim,  Rom. 

Nr.  19.  Rom,  27.  April  1870. 

Ich  habe  zur  Unterstiitzung  Frankreichs  ein  Schreiben  an 
Antonelli  |doc.  550.]  gerichtet,  welches  ich  morgen  mit  Feldjager 
einschicken  werde. 

Von  Dupanloup  werde  ich  dringend  geboten,  hei  dem  Papst 
eine  Audienz  zu  verlangen , um  ihn  zur  Prorogation  des  Concils  d 
zu  bewegen.  Ich  glaubo,  dass  das  Ansinuen  der  Bischofe  meinen 
Eintluss  auf  den  Papst  iiberschiitzt.  — Anderseits  mochte  ich  je- 
doch nicht  einen  Dienst  versagen , welchen  man  verlangt , und 
wurde  eventuell  zum  Pajist  gehen,  wenn  Se.  Maj.  der  Konig  mich 
autorisiren  Avollen,  in  Allerhochstseinem  Auftrag  eine  Audienz  zu 
verlangen,  nm  den  Papst  von  der  Lage  dor  Dingo  in  Deutschland 
zu  unterhalten.  gpz.  v.  Arnim. 

An  den  Bundeskanzler. 

Nr.  25.  Berlin,  4.  Mai  1870. 

Feldjager  mit  Berichten  vom  28.  April  gestern  cingetroffen. 
Se.  Maj.  der  Kiinig  hiilt  os  nicht  fiir  angemessen , dass  Sie  nach 
Ibrem  schon  sehr  starken  Schreiben  an  den  Cardinal  noch  wei- 


' * llaoc  et  quae  numero  55.3.  p.  1007  sq([.  continentur  docu- 
menta,  edita  sunt  primo  in  diario  „Norddeutsclie  Allgcm.  Zeitung“ 
a.  1887.  mensibus  Aprili  et  Maio. 

* * V.  supra  doc.  510. 

Coll.  Lac.  VII. 


tore  Schritte  hei  dem  Papst  thun,  sondern  will  die  Wirkung  jenes 
Schreibens  ruhig  abwarten.  Se.  Maj.  der  Kiinig  hatte  erwartet, 
dass  Sie,  nach  dem  ausdriicklichen  Auftrage  in  Telegramm  Nr.  23 
vom  22.  V.  M.,  sich  vorher  fiber  den  Eindruck  vergewissern,  den 
das  Schreiben  auf  unsere.  Bischiife  machen  wfii’de;  ist  das  ge- 
schehen  ? Und  sind  Sie  sicher,  dass  die  Bischofe  nicht  protestiren 
gegen  das,  was  Sie  von  ihnen  sagen? 

Ich  selbst  personlich  miichte  Sie  gegen  die  franzosischen  Bi- 
schofe warnen.  Der  Staatssecretiir  gez.  v.  Thile. 

An  den  k.  Gesandten  Ilerrn  v.  Arnim, 

Hocliwohlgeboren,  Rom. 

Nr.  20.  Rom,  5.  Mai  1870. 

Antwort  auf  Nr.  25.  Ich  habe  genau  nach  meinen  Instruc- 
tionen  gehandelt.  Mein  Schreiben  ist  heute  in  der  Versammlung 
der  Deutschen  verlesen  und  mit  allgemeinem  Applaus  fiir  das 
beste  diplomatische  Document  erkliirt  worden,  was  in  dieser  An- 
gelegenheit  vorhandon  ist.  Dasselbe  Urtheil  hat  man  in  diplo- 
matischen  Kreisen.  Foerstor  hiilt  die  Publication  fiir  sehr  wun- 
schenswerth. 

Die  franzosischen  Bischofe  sind  ihrerseits  vor  mir  gewarnt 
worden.  Ich  glaubo  nicht,  dass  sie  hier  ein  Interesse  haben,  mich 
zu  hintergehen.  gez.  v.  Arnim. 

All  den  Bundeskanzler. 

Nr.  26.  Berlin,  6.  Mai  1870. 

Wenn  imgere  Bischiife  zufrieden  sind,  ist  ein  wesentliches 
Bedenken  erledigt.  Hire  Instruction  war,  sich  des  Eindrucks  auf 
dieselben  vorher  zu  versichern.  Wir  diirfen  nicht  vergessen,  dass 
wir  nur  in  zweilcr  Linie  stehen,  uns  dem  franzosischen  Schritt 
nur  anschliessen  und  kein  eiejenes  Interesse  haben.  Wir  haben 
daher  auch  nicht  die  Absicht,  Ihrem  Schritt  eine  grosscre  Oeffent- 
lichkeit  zu  gehen.  Fiir  jetzt  ist  ruhig  abzuwarten.  Die  fran- 
zosischen Bischofe  haben  das  natiirliche  Interesse,  uns  die  Kasta- 
nien  aus  dem  Feuer  holen  zu  lassen.  gez.  v.  Thile. 

An  den  k.  Gesandten  Herrn  v.  Arnim, 

Hocliwohlgeboren,  Rom. 

550. 

1).  23.  Apr.  1870.  — Comitis  Arnim  ad  Cardinalem  Antonelli  literae, 
quibus  Gubernii  Gallici  memorialem  libelhim  commendat,  qiias- 
que  ob  causas  Gernianiae  et  ipsi  Ecclesiae  a Concilio  timendum 
putet,  exponit. 

Rome,  le  23  Avril  1870. 

Monseigneur!  Le  Gouvernement  Imperial  de  France  nous  a 
donne  connaissance  du  memorandum  relatif  au  Concile  quo  Sa 
Saintote  a daigno  recevoir  des  mains  de  rAmbassadeur  de  France. 

Le  Cabinet  des  Tuileries,  ayant  demande  au  Gouvernement 
de  la  Confederation  de  I’Allemagne  du  Nord  d’appuyer  les  ob- 
servations qu’il  vient  de  soumettre  au  Saint-Pere,  commo  presi- 
dent du  Concile,  nous  n’avons  ])u  hesiter  a nous  associer  ii  une 
demarche,  consideree  comme  opjiortune,  comme  urgento  meme, 
par  beaucoup  de  catholiques,  desireux  do  voir  aboutir  les  delibe- 
rations du  Concile  a une  oeuvre  do  paix  religieuse  et  sociale. 

En  effet,  le  Gouvernement  de  la  Confederation,  temoin  do 
Tagitation  profonde  qui  regne  au  sein  de  I’Eglise  on  Alleniagne, 
manquerait  a ses  devoirs,  s’il  ne  voulait  pas  constator  I’identite 
des  appreciations,  developpees  dans  la  piece  fran^aise,  avec  les 
graves  preoccupations  qui,  en  Ademagne,  se  sent  emparees  des 
esprits,  effrayes  I'l  I’idee  quo  des  resolutions  conciliaires,  prises  en 
depit  de  I’avis  presqu’unanimo  de  I’Episcopat  Allemand,  ne  jiuis- 
sent  crecr  des  situations  ponibles,  en  imposant  aux  consciences 
des  luttes  sans  issue. 

Ce  n’est  ])as  tout.  11  est  de  notoriete  publiquo  quo  les  Eve- 
ques  Allemands  qui,  a nos  yeux  comme  aux  yeux  du  Haint-Sidgo, 
sent  les  reprosentants  legitimes  des  catholiques  Allemands  — })as 
plus  que  I’Episcopat  de  1’ Empire  Austro-llongrois  — n’ont  jm 
s’approiirier  les  vuos  qui  jiaraissent  dominer  au  Concile.  Par  des 
documents  publics  dans  les  journaux  et  dont  I’authenticite  n’a 
jamais  etc  contesteo,  nos  Eveques  out  rempli  le  devoir  de  signaler 
d’avance  les  ddplorablos  rosultats  qui  seraient  a craindre,  si  I’au- 
torite  supreme  do  rCgliso  et  la  majorite  du  Concile  voulaient, 
sans  tenir  comptc  des  votes  contraires  d’uno  minorite  imjiortante, 
lu’oceder  a la  declaration  do  certains  decrets  qui,  on  introduisant 

101 


1603 


Acta  et  (lecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  App  endix. 


1604 


sous  forme  de  definitions  dogmatiques  dos  modifications  profondes  a 
dans  la  delimitation  de  I’autorite  attribuee  a chaque  degre  de  la 
hierarchie,  ne  ])Ourraient  manquer  d’alterer  on  mtmie  temps  la 
position  reciproqne  des  pouvoirs  civil  et  ecclesiasticiue.  De  tels 
decrets,  loin  d’etre  senlement  une  menace  vague  pour  I’avenir, 
semblent  plutot  calcules  de  maniere  a faire  renaitre  et  a entourer 
d’une  nouvelle  sanction  dogmatique  d’anciennes  constitutions  pon- 
tificales  suffisamment  connucs  et  constamm.ent  combattues  par  la 
societe  civile  de  toute  epoque  et  de  toute  nation.  Youloir  pro- 
clamer  ces  principes  anjourd’bui  du  haut  de  la  Cbaire  Pontificale, 
les  vouloir  soutcnir  par  tons  les  moyens  de  persuasion  dont  I’Eglise 
dispose , ce  serait , nous  le  craignons , Jeter  le  trouble  dans  I’en- 
semble  des  rapports  de  I’Eglise  avec  I’Etat,  et  amener  des  crises 
dont  le  Gouvernement  Pontifical,  malgre  sa  sagesse  traditionnelle, 
ne  se  rend  pent-etre  ])as  compte,  ])arce  (pi’il  est  moins  que  nous 
en  mesuro  de  juger  de  la  disposition  des  es])rits  dans  nos  pays. 

II  y a un  point  sur  lequel  il  importe  de  diriger  tout  parti- 
culierement  Tattention  du  Saint-Siege. 

En  Allemagne  les  cliretiens  catholiques  et  non  catlioliques 
doivent  vivre  paisiblement  les  uns  a cote  des  autres.  Sous  Tin-  b 
fiuence  des  relations  quotidiennes  et  d’un  contact  continuel  un  con- 
rant  s’est  forme  qui,  sans  effacer  les  divergences,  a fini  par  rap- 
procher  les  differentes  confessions , de  maniere  a pouvoir  esperer 
qu’un  jour  on  parviendrait  a reunir  toutes  les  forces  vives  du 
Christianisme , pour  corabattre  en  commun  les  errcurs  dont  le 
monde  subit  dejii  I’influeuce,  au  grand  detriment  des  sentiments 
religieux. 

Or,  il  est  a craindre  que  ce  mouvement  de  raj)procbement 
ne  suit  violemment  arrete,  si  I’evenement  venait  a prouver  que 
les  tendances  que  nos  Eveques  combattent,  et  centre  lesquelles 
I’ojjinion  publique  fait  valoir  tous  les  arguments  qu’elle  puise  dans 
le  besoin  de  defcudre  centre  toute  atteinte  la  base  de  notre  exi- 
stence nationale,  devaient  I’emportor  aux  deliberations  du  Concile, 
jusipi’au  point  d’etre  imposees  au  monde  comme  regie  de  foi  rc- 
ligieuse  et  par  consequent  comme  regie  de  conduite  politique. 
Nos  populations  — il  est  impossible  do  s’y  meprendre  — y ver- 
raient  la  reprise  d’ancionnes  Inttes,  parce  qu’elles  ne  pourraient 
etre  rassui’ees  p.ar  une  argumentation  qui  tendrait  a representer 
la  conduite  politicjue  comme  entiereraent  independanto  de  ce  qui  c 
leur  serait  cnseigne  comme  devoir  religieux. 

Il  n’cst  pas  impossible  que  le  Gouvernement  de  la  Confedera- 
tion , auquel  les  reproclies  de  ne  jias  s’etre  oppose  a temps  a ce 
que,  a tort  ou  a raison,  on  a ajjpole  les  projets  de  Rome,  n’ont 
pas  manque,  n’aurait  plus,  en  matiere  religieuse , la  liberte  d’ac- 
tion  dont,  jusqu’a  present,  il  s’est  servi  dans  I’interet  de  I’Eglise 
Catbolique. 

En  souraettant  ces  observations  au  Saint-Siege,  nous  ne  nous 
sommes  nullemojit  inspires  des  idees  de  ceux  que  la  Cour  de 
Rome  considere,  peut-etre,  comme  ses  adversaires.  Nous  n’avons 
aucun  interet  a affaiblir  I’autorite  du  Souverain  Rontife.  C’est 
comme  Puissance  amie,  et  pour  rondi’e  un  nouveau  service  au 
Saint-Siege,  que  nous  voudrions,  par  la  franchise  avec  laquellc 
nous  nous  exprimons  sur  les  difficultes  de  notre  situation,  et  sur 
les  dangers  d’une  crise  religieuse,  contribuer  a ecarter  des  deli- 
berations du  Concile  tout  ce  qui  pourrait  compromettre  la  posi- 
tion generalement  satisfaisante  de  I’Eglise  catbolique  en  Allemagne. 

Si  nous  pouvions  nous  fiatter  d’avoir  coopere  a un  tel  re- 
sultat,  nous  n’en  serious  pas  seulement  redevables  a la  sagesse  fi 
du  Saint-Siege , mais  nous  y trouverions  un  motif  de  ])lus  pour 
perseverer  dans  la  ligne  de  conduite  (pie  nous  avons  toujours 
suivie  dans  nos  relations  avec  la  Cour  de  Rome. 

Veuillez  agrecr.  Monseigneur,  I’assurance  reiteree  de  ma  plus 
haute  consideration.  Arnim. 

(Friedberg,  Sammlung  etc.  p.  507  sqq.) 

551. 

M.  Mart.  1870.  — Guhernii  Borusslci  ad  suos  legates  literae  b 

Le  gouvernement  du  roi  n’a  pas  ete  favorable , avant  I’ou- 
verture  du  concile,  a I’idee  d’nne  demarche  commune  des  puis- 


^ * Scrijitac  sunt,  postquam  Comes  Darn  ab  Euro])ae  guberniis 
poposcit,  ut  sibi  suffragarentur  et  speciales  legates  ad  Concilium  mit- 
terent.  Cf.  supra  doc.  520.  et  Ollivier  1.  c.  p.  137. 


sances  aupres  du  Pape.  Aujourd’hui  encore  il  croit  qu’il  est  du 
veritable  interet  de  la  Prusse  de  ne  presenter  aucune  observa- 
tion a Rome.  Cependant  il  ne  pent  se  dissimuler  que  la  marche 
du  concile  donne  lieu  de  craindre  des  decisions  qui  troubleront 
les  bons  rapports  de  I’Eglise  et  de  I’Etat  et  des  deux  confessions 
religieuses  entre  elles.  Dans  Ic  cas  ou  cette  eventualite  se  pro- 
duirait,  il  est  resolu,  en  s’appuyant  sur  le  texte  des  lois,  a sou- 
tenir  le  clerge  catbolique  du  ro)’^aume  centre  les  inimities,  les 
pretentions  et  les  exigences  de  Rome,  et  a ne  pas  permettre  que 
le  repos  des  sujets  du  roi  soit  trouble  en  quoi  que  ce  soit  par 
des  dogmes  religieux  en  opposition  avec  la  constitntion  prussienne. 

(Ollivier,  L’Eglise  et  I’Etat  au  Concile  du  Vatican.  II.  p.  139.) 

552. 

I).  18.  lun.  1870.  — Comes  Arnim  ad  Episcopum  quendam  memorialem 
libellum  mittit,  quo  Episcopis,  qui  doctrinam  infallibilitatis  definiri 
nolebant,  persuadcre  vult,  ut  maiori  Episcoporum  parti  magis  ob- 
nitantur  atque  ut,  statim  ac  discussio  de  illius  doctrinae  definitione 
coneludatur  seu  ad  illam  proclamandam  indicta  fuerit  solemnis 
Sessio,  incauto  proposito  maioris  partis  Episcoporum  intercedant 
et  urbem  relinquant  b 

Rom,  18.  Juni  1870. 

Ilocliwurdigster  Herr ! 

Anliegend  beelire  ich  mich,  Ilmen  ein  Promemoria  zu  iiber- 
senden,  welches  meine  Ansichten  fiber  die  Situation  und  meine 
Beffirchtungen  ffir  die  Zukunft  resumirt.  Wollen  Sie  die  Gfite 
haben,  mir  zu  sagen , was  Sie  geilndert  wfinschen ! Ohne  Ihnen 
einen  Uebertritt  zur  evangelischen  Kirche  zumuthen  zu  wollen, 
erinnere  ich  Sie  doch  an  die  Antwort,  welche  die  evangelischen 
Stiinde  in  Augsburg  gaben,  als  man  ihnen  ansann,  die  Corpus 
Domini-Procession  aus  Iloflichkeit  gegen  Karl  V.  mitzumachen : 
„Wir  sind  nicht  gekommen,  um  anzubeten,  sondern  um  Miss- 
brauche  abzustellen.^ 

Genehmigen  Sie,  hochwiirdigster  Herr  etc. 

Arnim. 

Pro  m e m o r i a. 

Rom,  den  17.  Mai  1870. 

Von  dem  Tage  an,  wo  die  Infallibilitilt  unter  Zustiramung 
oder  stilischweigendcr  Unterwerfung  des  Episkopats  proclamirt 
wird,  treten  die  Regierungen  als  die  Vertreter  der  modernen 
staatlichen  und  nationalen  Interessen  in  ein  leidenschaftliches  Ver- 
biiltniss  zur  riimischen  Kirche.  Nicht  deswegen,  weil  die  Dogma- 
tisirung  der  Infallibilitiit  unmittelbar  Zustande  herbeiffihren  wiirde, 
die  unvertraglicher  wiiren  als  die  romische  Praxis  der  letzten 
.30  Jahre,  sondern  weil  die  Geschichte  des  vaticanischen  Concils 
den  Beweis  geliefert  haben  wird,  dass  in  Rom  eine  Macht  exi- 
stirt,  welche  in  entschiedenem  und  bewusstem  Gbgensatz  gegen 
die  Errungcnschaften  der  Menschheit  Krieg  gegen  die  heutige 
Welt  — in  Bezug  auf  ilire  politische  Organisation  — zu  ffihren 
cntschlossen  ist,  tmd  weil  die  keineni  Auge  zu  verbergende  Ent- 
wicklung  der  Concilsverhandlungen  Zweifel  darfiber  nicht  fibrig 
lilsst,  dass  nnser  Episkopat  von  dem  unheimlichen  Machtcentrum 
in  Rom  in  solchem  Maass  abhiingt,  dass  er  im  letzten  Augen- 
blick  gegen  seine  Ueberzeugung  und  gegen  besseres  Wissen  ein 
System  als  offenbarte  Wahrheit  hinnimmt,  mit  dem  die  Aveltlichen 
Gewalten  sich  nun  und  nimmermehr  versohnen  kfinnen. 

Man  tiiusche  sich  nicht! 

Der  Zustand,  welcher  eintreten  wird,  wenn  die  Bischofe  und 
Itesonders  der  deutsche  Episkopat  sich  selbst  aufgeben  sollten,  ist 
nicht  die  Trennung  von  Kirche  und  Staat,  sondern  der  Krieg 
zwischen  Kirche  und  Staat.  Und  dieser  Krieg,  es  ist  dies  keine 
blosse  Ilypothese,  wird  gerade  dort  mit  der  grossten  Energie  ge- 
ffihrt  werden , wo  bisher  das  wohlgemeinteste  Bestreben  mass- 
gebend  gewesen , im  Interesse  der  christlichen  Civilisation  den 
Erieden  zu  bewahren.  IMan  wird  dort  in  der  ferneren  Behand- 
lung  kirehlicher  Eragen  von  der  Ansicht  ausgehon  mfissen , dass 
der  hierarchische  Organismus,  welchen  das  vaticanischc  Concil  ffir 
alle  Zeiten  dograatisch  constituiren  soil  und  durch  Annahme  der 
Infallibilitiit  constituirt  haben  wird,  nicht  mehr  identisch  mit  jener 
katholischen  Kirche  ist,  mit  welcher  man  Vertriige  ahgeschlossen 


' * Epistola  hae.c  primo  publici  iuris  facta  est  Viennae  in  diario 
„Presse“,  2.  Apr.  1874. 


1605 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  d.  Bornssiae.  Doc.  550. — 552. 


1606 


und  fiir  welehe  man  schiitzonde  Paragraplien  in  die  Verfassung  i 
anfgenonimen  iiat;  namentlich  abor  nicht  diejenige,  fiir  die  es 
erlaubt  und  Pfliclit  war,  mit  Woblwollen  zu  sorgen. 

Ueber  die  Lcgitimitiit  dieser  Rechtsanscliauung  wird  man 
streiten  konnen.  Man  wird  eine  Menge  giiter  Griinde  anfiihren, 
um  zu  beweisen,  dass  es  dem  eigenen  Interesse  dor  staatlichen 
Gesellscliaft  zuwider  ist,  sich  auf  diesen  Standpunkt  zu  stellen. 
Aber  die  Thatsachen  worden  stilrker  sein  als  Griinde.  In  den 
Augen  der  Gesotzgeber  wird  das  romisclie  Concil  sicli  stets  nur 
darstellen  als  behaftet  mit  einem  so  schweren  Makcl  der  Unge- 
setzlichkoit  und  der  Verblendung,  dass  sie  in  demselben  nichts 
anderes  sehen  konnen  als  ein  Kriegseroigniss , welches  alle  ge- 
ordneten  und  gesetzlichen  Zustiinde  aufhebt.  Der  Kam])f,  zu 
welchem  Rom  auffordert,  wird  aufgenommen  worden,  und  die  Ro- 
gierungen,  namentlich  die  miichtigste  Regierung  Deutschlands,  ist 
fiir  diesen  Kampf  der  treibenden  Zustimmung  der  Nation  sicherei’, 
als  sie  es  vielleicht  selbst  wiinscht.  Die  Situation  ist  nach  dieser 
Richtung  fiir  die  katholischo  Kirche  um  so  bedenklicher  . . . 

Das  Feld,  auf  welchem  der  Kricg  gofiihrt  werden  wird,  ist  . 
nicht  schwer  zu  bezeichnen:  Endlose  Streitigkeiten  bei  den  Wahlen") 
der  Bischofe  und  daraus  folgende  lange  Sedisvacanzon , Austrei- 
bung  der  Jesuiten,  Boschriinkung  der  individuellen  Freiheit  in 
Bezug  auf  Monchsorden;  Verbot,  Geistliche  in  Rom  studiren  zu 
lassen,  und  vor  allem  Beseitigung  alles  kirchlichen  Einflusses  auf 
die  Schule.  Man  wiirdo  sich  indessen  Illusioneu  hingeben,  wenn 
man  glauben  wollte,  dass  eine  solcho  Wondung  der  Dingo  nur 
in  solclien  Landern  cintreten  wird,  deren  Souveriiue  protestantisch 
sind.  Die  Reaction  der  politischen  Gesellschaft  gegen  Rom  wird 
im  Gegentheil  so  stark  sein,  dass  auch  sogenannte  katholische 
Regierungen  gezwungen  sein  werden,  denselben  Weg  zu  gehon. 
In  welehe  Lage  kommen  nun  die  Bischofe,  wenn  sie,  in  die  Ilei- 
mat  zuriickgekehrt,  dieselben  Regierungen , welehe  ihre  Freunde 
und  Beschiitzer  waren,  als  Gegner  wiederfinden? 

Es  soil  nicht  bestritten  werden,  dass  sie,  wenn  sie  den  wahr- 
schoinlich  zum  Theil  ungercchten  Massregeln,  welehe  man  cr- 
greifen  wird,  entgegentreton  wollen,  cine  weitgreifendo  und  niclit 
unbedenkliche  Agitation  gegen  ihre  Regierungen  wachrufen  konnen. 
Aber  werden  sie  denn  nicht  gezwungen  sein,  sich  dem  papstlichcn 
Despotismus,  den  sie  soeben  noch,  wenn  auch  scliwach,  bokiimpft  , 
haben,  auf  Gnade  und  Ungnado  zu  ergeben?  Und  wird  schliess- 
lich  nicht  dennoch  der  allgemeine  Rcligionsstand  hei  dicsem  an 
unabsehbaren  Eventualitaten  reichen  Kriege  zu  kurz  kommen? 
Ist  es  ganz  undenkbar,  dass  man  in  letzter  Instanz,  selbst  in 
Deutschland,  bei  Zustiinden  anlangt,  welehe  mit  denjenigen  in 
Russisch-Polen  eine  grosse  FamilieniUnilichkeit  haben  ? Und  das 
alles  nur,  well  die  Bischofe  der  Miuoritiit  nicht  vermogen , grau- 
sam  genug  zu  sein , um  Pio  None  einer  personlichen  Satisfaction 
zu  berauben  und  die  Illumination  des  von  einer  kirchenfeindlichen 
Menge  bewohnten  Roms  zu  verhindorn. 

Wenn  ein  unparteiischer  und  von  Norden  erst  kiirzlich  ein- 
getroffencr  Katholik  die  Lage  der  Dinge  in  Rom  sieht,  kann  er 
sich  der  Befiirchtung  nicht  verschliessen,  dass  die  Viiter  des  Cou- 
cils,  die  Minoritilt  mit  eingeschlossen , von  dem  Geschick  ereilt 
worden  sind,  Avelchem  alle  parlamentarischen  Versammlungen  nach 
einer  gewissen  Zeit  verfallen ; sie  verlicren  den  Blick  fiir  die  Fac- 
toren,  welehe  ausserhalb  des  Sitzungssaales  auf  den  Gang  der 
Wcltgeschichte  entscheidend  einwirken.  Auf  andere  Weise  ware 
es  nicht  zu  verstehen,  wie  so  viele  erleuchtetc  Manner  sich  in  i 
eine  Lage  drilngen  lassen,  in  welcher  sie  dem  Vogel  gloichen,  der  ” 
den  Kroidestrich  fur  eine  Fessel  hiilt,  den  man  um  ilin  ge- 
zogen  hat. 

Es  ist  hier  dor  Ort,  sich  die  Gegner  dor  Minoritilt,  d.  h.  also 
diejenigen  anzusehen,  wclclie  den  Kreidostrich  gemacht  haben. 
Untcr  denselben  sind  freilich  viele,  namentlich  die  Englander  und 
die  wenigen  infallibilistischen  Deutschen,  donen  es  mit  der  Sache 
ernst  ist.  Aber  schon  bei  den  Franzosen  steht  es  anders.  Die 
Mchrzahl  dersolbcn  hat  Icgitimistischc  und  andere  Nol)ongedankcn, 
wiihrend  die  Spanier  sich  hintor  den  Papst  stellen  zu  miissen 
mcinen,  wcil  sic  in  der  Ilcimat  keinen  Btiitzpunkt  linden.  Aber 
was  die  Italioner  betrifft,  so  tiluscht  man  sich,  wenn  man  glaiibt, 
dass  bei  ihnen  die  Vertiefung  in  Glaubenssiitzo  constatirt  werden 
kann,  welehe  zu  einer  inneren  sittlichon  Ueborzougung  nach  dout- 
schen  Begriffcn  fiihrt.  Nacli  dem  richtigen  und  praktisclien  In- 
stinct der  Italiener  ist  dor  gauze  Kampf  ein  Kam|)f  pro  domo, 
gcfiihrt  zu  dem  Zweeke,  die  nur  zum  Nutzon  der  italienischen 
Prillatur  erfundcnc  licutige  romisclie  Kirche  noch  fernerhin  zu 


X eigenem  Vortheil  zu  verworthen.  Die  Italiener  jeden  Standcs, 
jeden  Glaubens  und  Jeden  Geschlechts  haben  vor  allem  den  Er- 
folg  vor  Augen.  Was  man  Jesuitismus  zu  nennen  pHegt,  ist 
nichts  anderes  als  eine  Systematisirung  der  altcn  italienischen  Na- 
tionalpraxis.  Darum  sind  die  Bischofe,  und  namentlich  die  deut- 
schen, welehe  die  italienischen  Pliine  mit  Griinden  der  Geschichto 
und  der  Theologie  alien  Ernstes  bekiimpft  haben,  von  vornherein 
in  eine  sehiefe  Stellung  gerathen.  Sie  verhandelten  noch,  als  die 
Gegner  schon  Krieg  Mhrten.  Die  gauze  Politik  der  Curie  und 
Hirer  Priitorianer  ist  von  Anfang  an  nur  auf  Einschiichterung  be- 
rechnet  gewesen.  Hilttc  die  Opposition  ihrerseits  sich  dieser  Waffe 
bedient  und  auf  thatsachliche  Uebergriffe  mit  Thatsachen  gcant- 
wortet,  so  wiirde  der  italienische  Generalstab  vielleicht  zum  Ver- 
druss  der  franzosischen  und  englischen  Fanatiker  sofort  das  Signal 
zum  Einlenken  gegeben  haben. 

Der  Vatican  ist  — eine  lange  Erfahrung  bestiitigt  dies  — 
imnicr  zum  Nachgeben  bereit,  wenn  er  eine  grosse  Gofahr  in  iin- 
niittelbarer  Niihe  sieht.  Es  hat  freilich  mitunter  den  Anschein, 
als  ob  die  romisclie  Curio  jederzeit  alles  fiir  das  Princip  cinsetzen 
j wolle;  aber  in  Wahrheit  liegt  dann  nur  eiii  Rechenfehler  in  Be- 
zug auf  den  Ernst  dcr  Niilie  und  den  Umfang  der  Gefahr  vor. 
Auch  wiihrend  der  jetzigen  Krisis  ist  man  im  Vatican  mchrfach 
wankend  gewesen.  Abor  diese  Anwandliingen  von  Schwiiche  sind 
jederzeit  bekiimpft  worden  nicht  durch  den  Ilinweis  auf  die 
besseren  Argumente  dor  Majoritiit,  sondern  auf  ihre  numorische 
Stiirke  und  die  Desorganisation  und  Muthlosigkeit  der  Minoritilt. 

Auf  diese  Weise  ist  freilich  viel  Terrain  verloren  worden. 
Abor  die  Minoritilt,  ja  sogar  eine  Minoritilt,  welehe  lediglich  aus 
dem  veroinigten  osterreicliisch-deutschen  Episkopato  bestilnde,  hat 
es  heute  noch  in  der  Hand,  der  Sache  eine  ganz  andere  Wen- 
dung  zu  geben.  Die  Gelegenheit  dazu  wird  sich  entweder  dann 
bieten,  wenn  bei  der  Discussion  des  vierten  Kapitels  der  Mino- 
ritilt aufs  neiie  die  Redefreiheit  boschriliikt  ivird,  oder  wenn  nach 
der  Generalcongrogation , in  welcher  die  Minoritilt  mit  „non  jila- 
cet“  stimmen  muss,  der  Papst  eine  offentliche  Sitziing  zum  Zweeke 
dor  Proclamation  des  Dogmas  ansagt.  Dann  ist  der  Moment  ge- 
kommen,  gegen  jeden  weiteren  Missbrauch  des  nuinerischen  Ueber- 
gewichts  zu  protostiren,  das  non  placet  noch  einmal  in  einem 
3 schriftlichen  Protest  zu  wiederholen  und  Rom  zu  verlassen,  ohne 
irgend  weiteren  Transactionen  Raum  zu  geben. 

Einem  solclien  Schritt  wird  aus  den  Reihen  der  Minoritilt 
selbst  das  Schreckwort  „Schisma“  entgegengohalten.  Diejenigen 
aber,  welehe  von  dieseni  Worte  sich  schrecken  lassen,  crleichtcrn 
ihron  Gegnern  das  System  der  Einschiichterung,  sie  sitzon  liinter 
deni  Kroidestrich.  Es  handelt  sich  nicht  um  Schisma,  sondern 
um  Nicderlage  dor  Camarilla.  Der  Vatican  wird  die  deutschen 
Bischofe  nicht  in  eine  Stellung  drilngen,  welehe  einem  Schisma 
ilhnlich  sein  konnte.  Man  wird  die  Franzosen  fiir  alles  Unheil 
verantwortlich  machen  und  einen  Ausweg  finden.  Es  ist  die  Sache 
der  Curie,  ihn  zu  suchon,  sollte  selbst  Pio  IX.  auf  dieseni  Wege 
aus  dem  Vatican  in  das  Privatlcben  zuriicktreten. 

Die  Deutschen  und  Oosterreicher  allein  geniigon,  um  diese 
Wondung  herbeizufiihron.  Wenn  sie  daran  zweifeln,  vorkennen 
sie  die  elektrische  Wirkung,  welehe  der  Muth  auf  die  Menschen 
iibt.  Von  den  italienischen  Viltern  des  Concils  aber  wird  eine 
iiborraschendo  Anzahl  sich  gegen  don  Papst  wondon , wenn  sie 
plotzlich  aus  dem  Traume  erwachen,  dass  ihnen  auf  dem  bis- 
[ iiorigen  Wege  die  Weltherrschaft  gcsichort  blciben  wordo.  Man 
beweisc  ilnien  das  Gegentheil,  um  zu  erfahren,  dass  der  Italioner 
vorsichtig  ist. 

Wenn  dcr  deutsclic  Episkopat  bei  dieser  Gelegenheit  das 
historische  Opfer  citier  ganz  eicnden  Cons])iration  werden  sollte, 
so  unterliegt  er  seiner  eigenen  Gewissenhaftigkeit,  abor  aucb  sei- 
ner eigenen  Schuchternhoit  und  Unbekainitschaft  mit  dem  Wosen 
seiner  Foinde. 

Es  bleibt  nur  nocli  eine  Bemorkung  bcizufiigen.  Man  konnte 
der  Meinuiig  sein,  dass  dcr  lotzte  entscheidende  Schritt  in  dor  (itf'ent- 
lichcii  Sitzung  unmittelliar  nach  der  Abstimmung  gcschehcn  miisse. 
llierbci  lilsst  man  aber  die  viclfachcn  localcn  Schwierigkoiten  aus 
den  Augen,  welehe  der  praktisclien  Aiisfiihrung  cntgegonstchcn. 
Namentlicli  wiirde  man  aber  dann  don  Papst  durch  einen  niclir 
odor  weniger  scandalosen  Aiiftritt  in  die  Lage  bringen,  eine  por- 
sonliche  offentliche  Demiithigung  zu  erdulden  oder  sich  fiber  alle 
Bcdenken  hinwegzusetzen.  . . . 

Dcr  Wendepunkt,  an  welchem  das  Concil  angckomtnen  ist, 
scheint  von  der  grosston  Bedcutung,  und  den  IHschofcn  wird  die 

101* 


1607 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1608 


Aufgabe  gestellt,  von  zwei  Uebeln  das  kleinste  zu  wahlen.  Auf  a 
der  einen  Seite  liegt  ein  mit  inathematischer  Gewissheit  voraus- 
zusehender  Leidenszustand  der  Kirche,  dem  man  nur  dann  ruhig 
entgegensehen  konnte,  wenn  man  sicker  ware,  nach  gewissen- 
liafter  Ueberzeugung  gehandelt  zu  Ijaben  — auf  der  andern 
scblimmstenfalls  ein  momentanes  Zerwiirfniss,  niclit  mit  dem  Papst, 
sondern  mit  der  Person  Pius’  IX.,  ein  Zerwiirfniss,  welches  reich- 
lich  compensirt  wird  durch  den  Zuwaclis  an  Vertrauen , mit 
welchem  die  Katboliken  Deutschlands  zu  ihren  Bischofen  stehen 
werden. 

553. 

D.  11.  lun.  — 20.  lul.  1870.  — Mutuae  inter  legatum  Aruim  et  Gukcr- 
nium  Borussicum  regemque  literae,  praesertim  de  modo,  quo  se  ge- 
rere  debeant  legati,  si  proclametur  dogma  infallibilitatis  Pontificiae. 

Nr.  103.  Eom,  11.  Juni  1870. 

Es  ist  zwar  nock  nicht  mit  Bestimmtheit  vorauszusehen,  weicke 
Wendung  schliesslick  die  Verkandlungen  kinsichtlick  der  Infalli- 
bilitiit  im  Concil  nehiuen  werden.  b 

Am  niichsten  liegt  fur  den  Augenblick  die  Supposition,  dass 
eine  Minoritiit  von  80 — 120  gegen  das  Schema  stimmen  und  dass 
der  Papst  dennoch  das  Dogma  proclamiren  wird. 

Es  entsteht  nun  die  Frage,  wie  sick  die  Diplomatie  iiusser- 
lich  und  ceremoniell  bei  dieser  Gelegenheit  verkalten  soli. 

Der  Graf  Trauttmansdorff  theilto  mir  heute  mit,  dass  er  uber 
diesen  Punkt  Instructionen  von  seiner  Regierung  einkolen  wolle, 
dass  der  Marquis  de  Banneville  dasselbe  zu  thun  im  Begriff  und 
mit  ikm  in  alien  Punkten  einverstanden  sei. 

Die  Aiiffassungen , weicke  Graf  Trauttmansdorff  seiner  Re- 
gierung unterbreitet  hat,  sind  folgende: 

„Die  europaische  Diplomatie  kann  der  feierlichen  Sitzung,  in 
welcher  das  Dogma  proclamirt  wird,  nicht  beiwoknen.  Denn  wenn 
die  versckiedenen  Demarcken  der  Cabinete  auck  nicht  naker  auf 
die  specielle  Frage  eingegangen  sind,  bleibt  dock  die  Tkatsache 
unzweifelhaft,  dass  der  Papst  durch  die  eventuelle  Proclamation 
dcs  Dogma’s  den  sammtlicken  europaischen  Cabineten  einen  grossen 
Grad  von  Missachtung  nicht  bloss  zeigt,  sondern  auck  zeigen  will. 

Das  Fernbleiben  von  der  Ceremonie  wiirde  aber  nock  kein  c 
geniigender  Ausdruck  der  Verstimmung  sein. 

Es  werden  ohne  Zweifel  an  dem  Tage  der  Verkiindigung, 
oder  schon  vorher,  und  vielleickt  auck  nackher,  pomphafte  offent- 
liche  Feierlichkeiten , Illuminationen  etc.  in  der  Stadt  Rom  statt- 
finden. 

Sick  diesem  Sckauspiel  durch  Entfernung  aus  Rom  zu  ent- 
zichen,  scheint  der  Sacklage  entspreckend.  Es  wiirde  sick  sogar 
empfeklen,  und  die  Stellung  der  Regierung  ricktig  kennzeichnen, 
wenn  die  Botschafter  und  Gesandten  Rom  in  deinonstrativer  Weise 
mit  liingerin  Urlaub  verlassen,  okne  jedock  ikrer  Abreise  den  Cka- 
rakter  eines  diplomatischen  Bruchcs  zu  geben. 

llierbei  wiirde  nur  im  Auge  zu  behalten  sein,  dass  gerade  in 
den  Tagen,  wo  die  fraglicke  Eventualitat  eintreten  konnte,  die 
Bisckofe  moglicher,  wenn  auck  nicht  wahrsckeinlicher  Weise, 
unseres  Schutzes  am  meisten  bediirfen  werden.  Den  Botschaftern 
und  Gesandten  wurde  daher  eine  gewisse  Latitude  in  Bezug  auf 
die  Beurtheilung  der  Frage  gelassen  werden  miissen,  ob  ihre  ver- 
liingerte  Anwesenheit  in  Rom  nock  im  Interesse  der  Bisckofe 
noting  ist,  und  in  welcher  Weise  sie  der  Verstimmung  ikrer  Re-  d 
gierungen  einen  ricktigen  Ausdruck  geben  konnen,  wenn  die  so- 
for6ge  Abreise  im  letzten  Augenblick  nicht  rathsam  erscheint.“ 
Ick  bin  im  allgemeinen  mit  den  Anschauungen  des  Grafen 
Trauttmansdorff  einverstanden,  glaube  jcdock,  dass  die  Ertkeilung 
von  Instructionen  fiir  die  fraglicke  Eventualitat  nock  nicht  mog- 
lick  ist,  da  man  gar  nicht  wissen  kann,  weicke  Form  die  Nieder- 
lage  der  Bisckofe  und  die  den  Regierungen  zugefiigte  Krtinkung 
annekmen  wird. 

Ick  mockte  aber  bitten,  mich  im  allgemeinen  durch  ein  Tele- 
gramm  davon  zu  unterrickten , ob  Euere  Excellenz  meiner  Mei- 
nung  im  Princip  beitreten,  dass  wir  unter  alien  Umstilnden  durch 
eine  accentuirte  Attitude  an  den  Tag  legen  miissen,  dass  wir  nicht 
gleickgiltig  bleibcn  konnen,  wenn  hier  Dinge  gesckehen,  von  denen 
wir,  nebst  den  anderen  Regierungen,  gesagt  kabcn,  dass  sie  auf 
unsere  Beziehungen  zum  Romisclicn  Ilofe  zuriickwirken  werden. 

(gez.)  V.  Arnim. 

An  Seine  Excellenz  den  Kanzler  des  Norddeutscben  Bundes, 

Herrn  Grafen  v.  Bismarck  zu  Berlin. 


Nr.  28.  Ems,  23.  Juni  1870. 

Graf  Bismarck  von  Sr.  Maj.  befragt,  ist  nicht  der  Ansicht, 
dass  wir  eine  accentuirte  Haltung  gegeniiber  der  Proclamation 
der  Infallibilitiit  einnehmen.  Demonstrative  Abreise  wiirde  Seklag 
ins  Wasser  sein  und  spiitere  Haltung  nur  schwierig  machen.  Die 
kathoUschen  Botschafter  seien  bei  kircklicher  Feier  in  unange- 
nehmem  Dilemma,  welches  fiir  den  evaugeliscken  Gesandten  weg- 
falle;  dieser  konne  Dogma  und  kirchliche  Feier  ganz  ignoriren-, 
unserc  Action  beginne,  wenn  das  Dogma  auf  dem  Felde  des  Staats- 
rechtes  praktisck  wiirde.  Se.  Maj.  der  Konig  hat  diese  Auffassung 
des  Ministers  gehilligt  und  mir  befohlen,  Euer  Hochwohlgeboren 
dies  zu  eroffuen.  (gez.)  Abeken. 

An  den  koniglicben  Gesandten  Herrn  v.  Arnim, 

Hochwohlgeboren,  Rom. 

Nr.  107.  Rom,  24.  Juni  1870. 

Die  grosso  Wichtigkeit  der  Frage  wird  mich  entsckuldigen, 
wenn  ick  in  einigen  Worten  auseinandersetze , warum  ick,  wenn 
mir  die  Entscheidung  obliige , anders  verfakren  wiirde , als  der 
Graf  Bismarck  empfiehlt,  und  Se.  Maj.  befohlen  haben. 

Es  ist  namentlick  die  oft  ausgesprochene  Ansicht,  dass  das 
Dogma  der  Infallibilitiit  und  seine  Proclamation  den  evangelischen 
Staat  vorlaufig  nicht  interessire,  und  daher  unsere  Action  und 
Reaction  erst  beginne,  wenn  das  Dogma  auf  staatsrechtlickem 
Felde  praktisck  werden  solle,  es  ist  diese  Ansicht,  weicke  mich  — 
ick  finde  keinen  andern  Ausdruck  — erschreckt. 

Und  dies  um  so  mehr,  als  ick  sie  selbst  friiher  getheilt  kabe. 
Aber  die  hiesigen  Erfakrungen  haben  mich  iiberzeugt,  dass  zwar 
nicht  gerade  das  Dogma  an  und  fiir  sick,  aber  die  Art,  wie  es 
gemacht  worden  ist  oder  gemacht  worden  sein  wird,  einen  Mass- 
stab  geben  fiir  die  immense  Mackt  des  Papstes  nnd  einen  An- 
kaltspunkt  fiir  den  Gebrauch,  welchen  der  Papst  von  dem  Dogma 
machen  wird.  Moge  der  Papst  nun  Pio  IX.  oder  Pio  X.  sein! 

Die  Spitze  der  ganzen  Tendenz,  aus  welcher  das  Dogma  als 
letzte  Frucht  hervorgeht,  ist  direct  gegen  uns  gerichtet.  — ■ Daraus 
folgt  aber  nock  nicht,  dass  Rom  versuchen  wird,  es  auf  staats- 
rechtlichem  Felde  sofort  in  der  Weise  wirksam  zu  machen,  weicke 
uns  ermoglichen  konnte,  die  bestekenden  Gesetze  gegen  die  katho- 
lische  Kirche  anzurufen. 

Die  niichste  Thiitigkeit  Roms  wird  vielmehr  eine  vorbercitende 
sein;  aber  wenn  wir  uns  in  diesem  Stadium  jeder  Action  enthalten 
wollten,  wiirden  wir  dem  Feinde  erlauben,  ungeheueres  Kriegs- 
raaterial  in  unserm  eigenen  Lande  aufzuhiiufen,  unser  Haus  mit 
Reisern  und  Schwefel  zu  umgeben,  ohne  das  natiirlicke  Noth- 
reckt  zu  iiben,  nach  welchem  wir  Kriegs-  und  Brennmaterial  zer- 
storen  miissen,  eke  der  Feind  es  benutzen  kann. 

Wenn  der  Papst  in  dem  augenblicklichen  Kampfe  Recht  be- 
kiilt,  ist  unsere  traditionelle  Politik  fernerhin  unhaltbar,  und  je 
eher  wir  den  Krieg  mit  Krieg  beantworten,  desto  besser  und  desto 
rascher  werden  wir  zu  Ende  komraen. 

Mit  dieser  Sacklage  stekt  die  Frage  nach  der  Haltung,  weicke 
wir  einzunehmen  haben,  wenn  der  Papst  seinen  Willen  durck- 
setzt,  im  Zusammenkange. 

Wenn  es  mir  empfehlenswerth  erscheint,  dass  die  Diplomatie 
durch  irgend  einen  Act  in  unzweideutiger  Weise  zu  erkennen 
gibt,  dass  die  europaischen  Regierungen  sick  von  Pius  IX.  ab- 
wenden,  so  werde  ick  nicht  von  der  Hoffnung  geleitet,  dass  da- 
durck  auf  don  Papst  eine  grosse  Wirkung  hervorgebracht  werden 
konne,  sondern  von  dem  Wunsche,  unsern  Bischofen  und  Katho- 
liken  zu  zeigen,  woher  der  Wind  wekt. 

Dazu  ist  der  Moment  giinstig,  weil  uns  jetzt  nicht  mehr,  wie 
nock  vor  Avenigen  Monaten,  mit  dem  Hinweis  auf  die  formidable 
Einigkeit  der  Kirche  geantwortet  werden  kann.  Wir  haben  ge- 
sehen,  wie  weit  die  Meinungen  auseinandergeken.  Dazu  ist  dor 
Moment  giinstig,  weil  die  Bisckofe,  sie  mogen  sick  hier  in  letzter 
Stunde  unterwerfen  oder  nicht,  dock  so  gereizt  gegen  Rom  sind, 
dass  von  iknen  ein  Widerstand  nicht  zu  erwarten  ist. 

Sie  sind  ilbrigens  in  der  grossten  Mehrzakl  auf  Repressalien 
gefasst  und  Aviirden  verwundert  sein,  wenn  sie  nicht  eintreten. 

Dios  sind  die  Erwiigungen , Avelcke  ick  Euerer  Excellenz  zu 
unterbreiten  nicht  versiiumen  wollte. 

Neue  Instructionen  erbitte  ick  nicht.  Dazu  wird  imjner  nock 
Zeit  sein , wenn  neue  Ereignissc  die  Situation  veriindern  sollten. 

(gez.)  V.  Aruim. 

Sr.  Excellenz  dem  Wirklichen  Geheinien  Rath, 

Staatssecretar  etc.  Herrn  v.  Thile  zu  Berlin. 


1609 


1610 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  8.  Gubernior.  ad  Cone,  ratio,  d.  Borussiae.  Doc.  552. — 553. 


Rom,  1.  Juli  1870. 

Allerdiirchlauchtigstcr  Grossmaclitif^ster  Kbnig, 
Allergniidigster  Konig  und  Herr! 

Mit  dem  Fiirstbiseliof  von  Breslau  liabe  ich  vor  einigen  Tagen 
eine  langere  Unterredung  gehabt  iiber  die  Folgen,  wclehe  die 
Vorkiindigung  des  Infallibilitats-Dogma’s,  oder  mit  andern  Worten, 
der  vollstandige  Sieg  des  Romanismus  in  Bezug  auf  die  Zustandc 
in  Dcutscldand  haben  wird.  Der  Furstbischof  iiusserte  zuniichst 
die  Meinung,  dass  die  konigliche  Regierung  die  Publication  des 
betreffenden  papstlichen  Decretes  wolil  untersagen  wiirde.  Ich 
erwidertc  ihm,  dass  einersoits  die  Regierung  nach  don  bestehenden 
Gesetzen  wohl  nicht  berechtigt  sein  wiirde,  die  Publication  zu 
verhindern , anderseits  aber  auch  die  Katholiken , namentlich  die 
Geistlichkeit,  durch  eine  Regierungsverordnung  gewiss  nicht  ab- 
gehalten  werden  wiirden,  papstliche  Constitutiojien  fiir  verbindlich 
zu  erachten,  wenn  sie  keine  Gewissens-  und  raateriellen  Bedenken 
gegen  dieselben  batten.  Der  Furstbischof  gab  beides  zu,  blieb 
aber  doch  dabei,  dass  die  Intervention  der  Regierung  immerhin 
eine  Schwierigkeit  mehr  fiir  die  Acclimatisirung  des  Dogma’s  sein 
wiirde.  Weiterhin  bemerkte  er,  dass  vor  der  Hand  wohl  alles  beim 
Alton  bleiben  Aviirde.  Aber  man  diirfo  und  konne  sich  nicht  ver- 
hehlen,  dass  die  Regierungen  ini  allgemeinen,  und  namentlich 
auch  die  preussische,  vollstiindig  berechtigt  seien,  sich  gegen  die 
romischen  Tendenzen  zu  wehren,  welche  nach  dem  Concil  mit 
noch  grosserer  Energie  sich  geltend  machen  wiirden  als  lusher. 

Er  personlich  konne  der  Regierung  nicht  verdenken,  ivenn  sie 
iinter  dem  Eindruck  der  Concilsresultate  ihre  Stellung  zu  Rom 
und  der  von  Rom  abhiingigen  Kirche  ilndere.  Auf  diesem  Wege 
wiirde  sie  ohne  Zweifel  Proteste  der  Bischofe  und  leidenschaft- 
liche  Erregung  unter  den  Katholiken  hervorrufen  — aber  mit 
den  Principien,  welche  von  hier  aus  verkiindigt  und  gelehrt,  und 
von  der  nach  riimischer  Schablone  erzogenen  Geistlichkeit  ver- 
breitet  wiirden,  konne  keine  Regierung  sich  vertragen. 

Schon  bei  einer  friihern  Gelegenheit  hatte  ich  dem  P’iirst- 
bischof  die  Vermuthung  geiiussert,  dass  wahrscheitdich  die  niicliste 
Riickwirkung  des  Concils  ein  Sturm  gegen  die  Jesuiten  — welche 
von  Laach  aus  die  Lehren  der  Civilta  Cattolica  verbreiten  — und 
gegen  die  Ausbildung  der  Geistlichen  in  Rom  sein  wiirde.  Der 
Furstbischof  gab  damals,  wie  in  unscrer  letzten  Unterredung,  zu, 
dass  es  so  kommen  musse,  meinte  aber,  dass  namentlich  die  Aus- 
schliessung  aller  Geistlichen,  welche  in  Rom  studiren  wollten,  eine 
ganz  niitzliche  Massregel  sein  wiirde.  Dies  beunruhige  ihn  nicht. 
Viel  tiefgreifendere  Veriinderungen  wiirden  ohne  Zweifel  im  Land- 
tage  zur  Sprache  kommen,  wie  sie  auf  dem  Protestantentage  schon 
besprochen  worden  seien,  und  er  mache  sich  keine  Illusionen 
dariiber,  dass  die  konigl.  Regierung  auf  die  Dauer  diesen  Ten- 
denzen nicht  werde  widerstehen  kiinnen  oder  wollen. 

Schliesslich  'will  ich  nicht  unterlassen,  zu  erwilhnen,  dass  mir 
gleichfalls  bei  einer  friihern  Gelegenheit  der  Fiirstbiseliof  aus- 
sprach , dass  das  nothwendige  und  logische  Rcsultat  der  papst- 
licheii  Anmassungeii  die  Kiindigung  und  Unvcrbindlichkeit  aller 
Concordate  und  Vertriige  mit  Rom  sein  werde. 

Ich  babe  nicht  unterlassen  wollen,  Euere  konigliche  Majestiit 
von  den  Aeusserungen  des  Fiirstbischofs  ganz  unterthiinigst  zu 
unterrichten,  damit  Allerhiichstdieselben  die  Meinung  dieses  Kirchen- 
fiirsten  kennen,  wie  sie  sich  unter  dem  frischen  Eindrucke  der  hic- 
sigon  Vorgfinge  gestaltet  hatte.  Denn,  wenn  der  Fiirstbiseliof  d 
auch,  wie  er  mir  sagte,  mit  Eucrer  kbniglichen  IMajostat  ganz 
often  zu  sprechen  beabsichtigt , so  ist  doch  miiglich,  dass  seine 
Aeusserungen  in  einiger  Zeit  schon  wieder  etwas  mehr  von  dem 
natiirlichen  Wunsche  beeintlusst  sein  werden , nicht  als  Wider- 
sacher  seiner  eigenen  Kirche  zu  erscheinen  ‘. 

In  tiefster  Ehrfurcht  ersterbe  ich  Euerer  kbniglichen  Majestiit 
allerunterthiinigster  und  treugehorsamster  Unterthan  und  Diener. 

(gez.)  V.  Arnini. 

Nr.  113.  Rom,  Hi.  Juli  1870. 

Infolge  eines  Beschlusses  der  internationalcn  Conferenz  der 
Oppositionshischbfe  hat  sich  gestern  cine  Deputation  derselben, 
bestchend  aus  den  Erzbischiifen  von  Paris,  Reims,  Gran  und  dem 
Biscliof  von  Mainz  und  einigen  andcren,  ziim  Papst  begeben,  urn 

‘ * Revmus  Princeps  Episcopus  Vratislaviensis  co  tempore,  quo 
epistola  publici  iuris  facta  est,  iam  decesserat. 


a ihn  Namens  der  Minderheit  um  eine  Abiinderung  dcs  Schema  de 
primatu  zu  bitten. 

Dieser  Schritt  hat  gar  keinen  Erfolg  gehabt. 

In  der  heute  stattfindeiiden  Generalcongregation  hat  man  ohne 
Riicksicht  auf  die  gcmachten  Einwendungen  der  mit  iuxta  modiim 
Stimmenden,  das  Schema  in  ganz  iinvcranderter  Form  wieder 
vorgelegt. 

In  dor  fiir  Montag  anberaumten  btfentlichen  Sitzung  wiirde 
die  Opposition  nunmehr  mit  non  placet  stimmen,  und  man  rechnet 
auf  eine  Minderheit  von  120  Stimmen.  Eine  Minderheit,  die  hin- 
reicht,  um  die  Giltigkeit  des  Beschlusses  mit  Erfolg  anzugreifen. 

(gez.)  V.  Ariiini. 

Seiner  Excellenz  dem  koniglichen  Staatssecretiir  etc. 

Ilerin  v.  Thile  zu  Berlin. 

Ni’.  29.  Rom,  15.  Juli  1870. 

Die  btfentliche  Sitzung  fiir  Proclamation  der  Iiifallibilitat  wird 
Dienstag  stattfindon.  An  demselben  Tage  I'eisen  die  meisten  Bi- 
schbfe  ab,  ebenso  der  Graf  v.  Trauttmansdorlf.  Der  Marquis  do 
Bannevillc  zwei  Tage  darauf.  Da  ich  schon  seit  drei  Wocheii 
krank  bin,  bitte  ich  um  tclegraphischc  Erlaubniss,  Rom  gleich- 
falls in  Urlaub  zu  verlasscn.  (gez-)  v.  Arnim. 

An  den  Bundeskanzler. 

Nr.  35.  Berlin,  16.  Juli  1870. 

Fiir  den  Augenblick  muss  ich  Sie  ei'suchen,  Ihren  Posten 
nicht  zu  verlasscn.  Enthalten  Sie  sich  jeder  demonstrativen  Acte 
und  jedes  Anscheines  derselben.  Zugleich  bitte  ich,  beobachten  Sie 
genau  franzbsische  d’ruppcnbewegungen  und  melden  sofort  jedes 
Symptom  von  Raumung.  (gez.)  Graf  v.  Bismarck. 

An  den  koniglichen  Gesandten  Herrn  v.  Arnim, 

Hochwolilgeboren,  Bom. 

Nr.  38.  Berlin,  20.  Juli  1870. 

Enthalten  Sie  sich  jeder  ostensibeln  Demonstration:  Die  In- 
fallibilitiit  ist  uns  augenblicklich  ohne  Interesse  k 

(gez.)  Graf  v.  Bismarck. 

An  den  koniglichen  Gesandten  llerrn  v.  Arnim, 

Hoehwohlgeboren,  Bom. 

1 * Fridericus,  Borussiae  princeps,  qui  postea  patri  in  regno 
successit,  notat  in  diario  a se  seripto  ad  diem  24.  Octobris  1870:  „Bis- 
marck  erziihlt  meinem  Sch wager  [Friedrich  Wilhelm  Ludwig,  Gross- 
herzog  von  Baden],  dass  er  nach  Beendigving  des  Krieges  gegen  die 
Unfehlbarkeit  vorgehen  wolle.  (Aus  Kaiser  Friedrichs  Tagebuch, 
1870 — 1871.  Deutsche  Bundschau.  Bd.  LVII.  S.  16.) 

De  quo  tameii  diarii  loco  princeps  Bismarck  in  eo  lihello,  quo 
(a.  1888)  Wilhelmo  II.,  quid  de  diario  Friderico  III.,  patri,  adscripto 
sentiat,  exponit,  haec  animadvertit : „.  . . Die  Infallibilitiit  war  mir  stets 
gleichgiltig,  Sr.  koniglichen  lloheit  weniger;  ich  hielt  sie  fiir  einen 
fehlerhaften  Schachzug  des  damaligen  Papstes  und  bat  Se.  konigliche 
lloheit,  diese  Frage  wiihrend  des  Krieges  wenigstens  ruhen  zu  lassen; 
aber  den  Eindruck,  dass  ich  sie  nach  dem  Kriege  betreihen  wolle, 
kann  Se.  konigliche  lloheit  niemals  gehabt  und  in  ein  tilglich  gefiihrtes 
„Tagebuch“  cingetragen  haben  . . .“  (Beiehs-  und  Staatsanzeiger, 
27.  Sept.  1888.) 

Ipse  autem  in  epistola,  qua  d.  14.  Maii  1872.  ad  gubernia  niissa 
de  clectione  papali  agit,  sic  de  infallibilitatis  detinitione  iudicat: 
„Vor  allcm  . . . hat  das  vatieanische  Concil  und  seine  beiden  wich- 
tigsten  Bestimmungen,  fiber  die  Unfehlbarkeit  und  iiber  die  Jurisdic- 
tion des  Papstes,  die  Stellung  des  letzteren  auch  den  Regierungen 
gegeniiber  giinzlich  veriindert  und  das  Interesse  der  letzteren  an  der 
Papstwahl  aufs  hiichste  gesteigert,  damit  aber  ihrem  Keehte,  sich 
daruin  zu  kiimmern , auch  eine  um  so  festere  Basis  gegebcu.  Denn 
durch  diese  Beschliisse  ist  der  Papst  in  die  Lage  gekommen,  in  jeder 
cinzclnen  Diocese  die  bischoflichen  Bechte  in  die  Hand  zu  nehmen 
und  die  papstltche  Gewalt  der  landesbischoflichen  zu  substituiren ; 
die  hischoflichc  Jurisdiction  ist  in  der  papstlichen  aufgegangen;  der 
Papst  iibt  nicht  mehr  Avie  bisher  einzelne  bestimmte  Beservatrechte 
aus  , sondern  die  ganze  Fiille  der  bischoflichen  Bechte  ruht  in  seiner 
Hand;  er  ist  im  Princip  an  die  Stelle  jedes  einzelnen  Bischofs  ge- 
treten,  und  es  liftiigt  nur  von  ihm  ab,  sich  auch  in  der  Praxis  in  jedem 
einzelnen  Augenblick  an  die  Stelle  dessclhen  gegeniiber  den  Bcgic- 
rungen  zu  setzen;  die  Bischiife  sind  nur  noch  seine  Werkzeuge,  seine 
Bcainten  ohne  cigene  Verantwortlichkcit;  sic  sind  den  Regierungen 
gegeniiber  Beamtc  eines  fremden  Souverilns  gcAvorden  und  zAvar  eines 


1611 


Acta  et  dccreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1612 


.9.  Documenta  spectantia  ad  ipsos  Patrum  et  theologorum  lahores, 
quibtis  utramque  Coiistitiitionem  doqimticam  perficiebunt. 

554. 

I)e  prinio  schemate  * Constitutionis  dogniaticae  disqiiisitio  coram  24  Pa- 
tribus  dei)utatis  ^ habita  a loanne  B.  Franzelin  S.  I. , coiisultorc 
Commissionis  tbeologicae. 

Cum  Emi  Praesidis  voluntate  et  Illiiiorum  ac  Rmorum  Patrum 
consensu  mild  imperatum  est,  ut  nomine  Commissionis  theolo- 
gorum  de  praesenti  schemate  Constitutionis  dogmaticae  nonnulla 
declararem , cur  hoc  potius  quam  alio  modo  posita  fuerint:  non 
illud  sane  vestrum,  Erne  Praeses,  Illmi  PP.,  fuit  consilium,  ut 
causa  sapientissime  iam  iudicata  retractaretur , sed  ut  .ad  rem, 
quatenus  adhuc  integra  est,  plenius  iudicandam  insignis  vestra 
])rudentia  ac  sapientia  hoc  etiam  ndnime  quidem  necessario  ute- 
retur  suhsidio.  ludicatum  est  unaiiimi  sententia,  ut  substantia 
(juidem,  doctrina  nimirum  et  errorum  condemnatio  in  schemate 
comprehensa,  saltern  ad  rei  summ.am  quod  spectat,  conservaretur ; 
])ro  quo  vestro  iudicio  est  sane,  cur  theologi  Deo  primum  et 
delude  Vobis  gratias  referant  maximas:  sed  non  minus  sinceras 
h.abemus  gratias  et  habebimus  pro  sententia  .altera,  qua  decre- 
vistis,  formam  expositionis  esse  mutandam ; quo  enim  h.aec  aptior 
erit  et  perfectior,  eo  illustrior  splendebit  ipsa  veritas  doctrinae. 

Verum  de  amplitudine  et  de  modo  huius  mutationis,  ac.  de 
principiis,  ex  quibus  ea  instituenda  sit,  nihil  adhuc  communi  con- 
sensu decretum  esse  videtur.  Cum  ergo  in  hoc  uno  res  adhuc 
maneat  integra,  profecto  ad  declarationem  schematis,  quae  una 
provincia  mild  demandata  est,  non  aliud  a me  postulatis,  nisi  ut 
exponam  rationes,  ob  quas  haec  potius  quam  alia  forma  fuerit 
adoptata ; hide  enim  vestra  s.apientia  facile  intelliget,  quid  et  quas 
ob  causas  in  ipsa  forma  peccatum  fuerit , et  quid  in  ea  fortasse 
sit  minus  improb.andum. 

Quae  hie  dicitur  forma,  ea,  quemadmodum  ex  re  ipsa  mani- 
festum  est,  et  ox  doctissimis  sententiis  Ilhnorum  Patrum  in  ante- 
cedente  Congregatione  prolatis  intelligi  poterat,  potissimum  con- 
sistit  in  rerum  dispositione  ac  ordine  et  in  modo,  quo  singula  doc- 
trinae capita  per  se  spectata  enuntiantur.  Haec  duo  quo  aptiora 
sunt  et  congruentiora  fini,  qui  schemati  Constitutionis  praefigitur, 
eo  melior  erit  forma;  et  vicissirn  eo  magis  improb.anda,  quo  ordo 
et  modus  enuntiandi  fini  minus  respondeant.  Dicam  ergo  de  his 
tribus:  de  fine  sen  scopo  Constitutioni  pr.aefixo,  non  quidem  gene- 
ratim  et  de  fine  remoto,  sed  de  fine  proximo  et  quatenus  ab  eo 
indoles  ac  forma  expositionis  doctrinae  determinatur;  inde  declara- 
bitur  rerum  ordo  ac  donique  modus  enuntiandi  turn  doctrinas 
catholicae  veritatis  turn  errorcs  eis  ojipositos. 

I.  Finis  SS.  Conciliorum  numquam  is  fuit,  ut  doctrina  catho- 
lica  per  se  sjiectata,  quamdiu  erat  in  tram|uilla  possessione,  ex- 
jioneretur;  hoc  enim  modo  doctrina  continetur  in  ordinaria  et  cou- 
tinua  professione  et  praedicatione  ecclesiastica , quin  oecumeni- 

Soiiveriins,  der  vermogc  seiner  Unfeblbarkcit  ciii  vollkonnneii  abso- 
luter  ist  — mebr  als  irgend  ein  absoliiter  Monarch  in  der  Welt." 

Iam  antea,  d.  30.  lunii  1871,  miiiisterium  Borussiacum,  cui  prae- 
erat  princeps  Bismarck,  inter  rationes,  cur  Catholici  viri,  qui  in  rebus 
ad  Ecclesiam  Catholicam  spectantibus  miuistro  cultus  auxilio  erant, 
dimittendi  essent,  etiam  haec  attulerat:  „Durch  die  Bescbliisse  des 
vorjiibrigen  Goncils  in  Rom  sind  einerseits  die  Beziehungen  zvvischen 
der  katbolischen  Kirclie  und  der  Sta.atsgewalt  so  wesentlicli  beriihrt, 
andererseits  so  lebhafte  ^.erwiirfnisso  innerh.alb  der  katholisclicn  Be- 
vcilkerung  selbst  hervorgerufen,  dass  die  Staatsgewalt  sich  dringender 
.als  zuvor  veranlasst  finden  muss,  dafiir  zu  sorgen,  dass  in  Bezug  auf 
die  Wahrnebmung  Hirer  Stellung  zu  den  k.atholischen  Angelegen- 
beiten  ausschliesslicb  und  unbedingt  staatsrecbtliche  Gesiebtspunkte 
zur  Geltung  gelangen.  Dass  das  riimisebe  Concil  solche  Folgen  haben 
wurde,  war  innerhalb  wie  ausserbalb  der  katbolischen  Kircbe  klar 
vorbergesagt  worden.  Wahrend  die  zuni  Glaubenssatz  erhobene  Lebrc 
von  der  papstlicbeu  Unfeblb.arkeit  an  und  fiir  sich  die  Gefabr  nahe 
legt,  dass  damit  aucb  die  Forderung  der  Unterwerfung  der  Staaten 
unter  die  aucb  auf  das  Weltlicbe  und  Politische  sich  erstreckende 
llcrrscbaft  des  roraiseben  Stuhles  sich  zu  gelegener  Zeit  erneuern 
werde , sind  ferner  in  dem  auf  dem  Concil  cndgiltig  festgestellten 
„Syllabus“  iiber  die  Irrthumer  unserer  Zeit  in  religiiiser,  politischer 
und  socialer  Beziehung  Auffassungen  und  Lebren  cntbalten,  deren 
ernste  Durcbfiihrung  seitens  der  katbolischen  Kircbe.  zu  einer  Er- 
schiitterung  aller  weltlichen  Staatsgewalt  unbedingt  fiihren  muss.“ 

1 * V.  supra  p.  507  sqq. 

2 * In  2.  Sess.  Deputationis.  V.  infra  doc.  560. 


a corum  Conciliorum  definitiones  requirantur.  Sed  finis  decretorum 
fidei  in  geneivalibus  Synodis  conditorum  semper  erat  ingruentium 
errorum  manifestatio  et  exclusio  per  declarationem  doctrinae  catho- 
licae in  directa  oppositione  contra  eosdem  errores.  Hinc  fere 
semper  in  decretis  fidei  duae  sunt  partes : enuntiatio  erroris  in 
propria  peculi.ari  sua  indole  eiusdemque  condemnatio,  et  decla- 
ratio  doctrinae  catholicae  sub  ea  formal!  ratione,  qua  errori  oppo- 
nitur.  Quae  duae  partes  adeo  una  alteram  invicem  requirunt,  ut 
quandoque  etiam  .ambae  coniuugantur  in  ipsis  canonibus,  qui  per 
se  destinati  tantummodo  sunt  ad  enuntiationem  erroris ; quem- 
.admodum  factum  esse  videmus  non  solum  in  canonibus  Arausicanis, 
sed  etiam  in  illis  Concilii  Tridentini  sessione  V. 

Ex  hoc  scopo  Conciliis,  in  suis  fidei  definitionibus,  praestituto 
cl.arum  est,  non  tantnm  delectum  capitum  docti’inae,  de  quo  mihi 
non  est  dicendum,  sed  ipsam  etiam  formam  essentialem  expositionis 
necessario  pendere  a forma  errorum,  qui  sint  manifestandi  et  ex- 
cludendi.  Nimirum  sub  ea  ratione  et  sub  eo  formali  conceptu 
doctrina  catholica  proponenda  est  et  decl.aranda,  quo  errori  in  pro- 
pria sua  indole  spectato  adversetur;  secus  enim  error  per  propo- 
b sitionem  veritatis  nec  s.atis  manifestus  redderetur  nec  efficaciter 
excluderetur.  Hanc  regulam  in  ss.  Conciliis  constanter  obscr- 
vatam  esse  videmus.  Patres  Nicaeni,  ut  Athanasius  narrat  (in 
1.  de  decret.  Nicaen.),  nonnisi  ex  indole  ac  pervicacia  haereseos 
oppositae  velnt  inviti  adacti  sunt  ad  seligendas  illas  formulas 
(juod.ammodo  philosophicas  et  per  sese  magis  scholae  quam  populo 
accommodatas:  Filius  ex  substantia  Patris,  consubstantinlis  Patri, 
non  ex  alia  essetitia  sivc  substantia.  Epistola  Cyrilli  cum  12  ana- 
thematismis,  qui  deinceps  a PP.  et  a Concilio  Lateranensi  sub  Mar- 
tino I.  dicti  sunt  sgmboluin  Ephesinum,  epistola  Leonis  ad  Flavia- 
num,  duae  Agathonis  ad  Concilium  VI.,  quae  a Conciliis  IV.  et  VI. 
h.abitae  et  adoptatae  sunt  tamquam  declar.atio  doctrinae  catholicae 
et  tamquam  norma,  secundum  qu.am  haeresis  Nestoriana,  Euty- 
chiana,  monotheletarum  damnanda  erat,  nonne  in  toto  modo  ex- 
plicationis  ac  probationis  amplissimae  et  in  omnibus  suis  formulis 
dogmaticis  ipsam  propriam  rationem  et  formam  erroris  manifestandi 
et  excludendi  respiciunt,  eique  dii’ecte  opponuntur?  Quando  du- 
bium  oritur  de  genuino  sensu  locutionum  in  Conciliis  generatim 
et  nominatim  in  decretis  Tridentinis,  nonne  velut  canon  inter- 
c pretationis  ab  omnibus  theologis  assumitur  forma  et  sensus  erroris 
oppositi?  Quia  nimirum  omnibus  certum  est,  sub  eo  formali  con- 
ceptu doctrin.am  esse  jiropositam,  quo  directe  excluderet  errorem 
condemnandum.  Hoc  autem  ipso  modo  explicationis  ac  definitionis 
promovetur  plenior  et  distinctior  intellectus  doctrinae  catholicae, 
quod  est  unum  ex  magnis  beneficiis  a ss.  Conciliis  in  Ecclesiam 
derivatis:  „ex  haereticis  asserta  est  catholica  “. 

Non  ergo  dubium  esse  videtur,  quin  in  praesenti  etiam  sche- 
mate ipsa  forma  expositionis  doctrinae  magnam  partem  deter- 
min.anda  sit  ex  propria  indole  errorum,  ad  quorum  exclusionem 
et  condemu.ationem  ea  dirigitur. 

Iam  vero  consideretur  ])aulisper  indoles  errorum  nostrae  aetatis, 
quatenus  in  philosophica  aut  theologica  speculatione  versantur,  et 
qu.atcnus  periculum  creare  possunt  fidelibus:  ista  enim  in  boc 
veluti  fr.agmento  definitionum  respiciuntur , non  vero  omnia  hoc 
uno  loco  comprehendenda  erant;  sed  multa  magis  practica  aliis 
decretis  s.  Concilio  proponendis  reservata  sunt.  Plerique  omnes 
errorcs  antelapsis  temjioribus  a ss.  Synodis  d.amnati  in  sectas  coa- 
luer.ant  ab  Ecclesia  seiunctas,  eoque  ipso  formam  induer.ant  sym- 
d bolic.am  etiam  rudibus  accommodatam.  Intra  fines  Ecclesiae  in 
scholis  errores  contra  catholicam  doctrinam  consistere  non  potuis- 
sent.  Erat  enim  schola  re  ipsa,  (piod  ex  n.atura  sua  esse  debet, 
institutum  ecclcsiasticum  sub  perpetua  vigilantia  et  dircctione  ipsius 
Ecclesiae.  Hinc  tractatio  scientiae  philosophicae  et  tbeologicae 
tota,  si  schola  universim  spectetur,  imbuta  spiritu  catholico  ad  de- 
fensionem  et  explicationem  doctrinae  fidei  magnum  erat  subsidium, 
atque  hinc  ea,  quam  Melchior  C.anus  tarn  magnifice  ])raedicat  (1.  Vlll. 
c.  4),  ingens  sed  jneritis  parta  consentientium  scholarum  auctoritas. 

At  a centum  fere  annis  magna  harum  etiam  rerum  facta  est 
conversio.  Schola  philosophica  fere  ex  intogro,  theologica  ipsa 
multis  in  regionibus  ex  parte  et  longe  ultra  ius  et  fas  subducta 
auctoritati  ac  directioni  Ecclesiae  mancipata  est  potestati  politicae, 
a cuius  imperio  turn  Doctorcs  scientiarum  turn  res  docendae  ac 
libri  i)raelegcndi  turn  ordo  ac  methodus  docendi  fere  unice  pen- 
debant.  Simul  vero  sub  nova  hac  directione  principia  Protestan- 
tiurn  de  autonomia  scientiae  et  de  eius  .ab  auctoritate  Ecclesiae  in- 
dependentia  scholas  ])ervadere  coeperunt.  Hinc  i)rimum  quidem 
totam  traditionem  scientific.am  praecipiti  festinatione  subvertentes 


1613 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  554. 


1614 


non  inodo  pliilosophiam  omnino  novam  minimeque  bonam  con-  a 
struxei'unt,  verum  ipsam  theolog’iam  sprota  et  conculcata  veterum 
theologorum  auctoritate  multo  plus,  quam  decuisset  ct  licuisset, 
transmutarunt  non  solum  in  mctliodo  et  forma  docendi , sed  non- 
nulli  in  non  paucis  etiam  doctrinis  ac  sententiis.  Inde  ab  liomi- 
nibus  eruditis,  qui  ingenio  et  doctrina  novarum  scliolanim  velut 
principes  constituti  sunt,  turn  in  pliilosophia  quatenus  cum  theo- 
logia  cohaeret,  turn,  quod  consequens  erat,  per  omnes  fere  partes 
tlieologiae  inspersi  sunt  errores  et  pluribus  annis  inter  sectatores 
ac  discipulos  diffusi.  Quamvis  vero  pastorali  sollicitudine  S.  Sedis 
per  plures  apostolicas  literas  et  librorum  proscriptiones  huiusmodi 
errorum  propagationi  aggeres  fuerint  oppositi,  et  ])raeterea  etiam 
viri  insignes  jndncipiis  catholicis  innixi  docendo  et  scribendo  efte- 
cerint,  ut  ab  aliquot  annis  institutio  tlieologica  certe  in  meliori 
conditione  versetur,  quam  fuerat  ante  proscriptionem  scliolae  Giin- 
tlierianae  et  maxime  illis  quinquaginta  annis,  qui  praccesserant 
condemnationem  Hermesianae  doctrinae;  attamen  ab  ipso  S.  Con- 
cilio  norma  aliqua  proponenda  esse  videtur,  qua  catholici  homines 
eruditi  in  docendo  et  scribendo  intra  limites  sanae  doctrinae  con- 
tineantur  ac  dirigantur,  atque  in  posternm  huiusmodi  errorum  b 
pericula,  quantum  fieri  potest,  praecaveantur. 

Hue  igitur  ])ropositum  schema  Constitutionis  sjiectat.  Non 
haereses  sectarum  in  forma  symboli,  sed  errores  et  haereses  ma- 
teriales  ab  eruditis  in  forma  scientiae  recentioribus  temporibus 
propugnatae  S.  Cone.  Vaticano  obversantur,  contra  quas  doctrina 
catholica  explicanda  est.  Neque  ei’go  finis  schematis  est  univei’sim 
et  sine  respectu  ad  errores  contraries  ti-adere  doctrinam  de  Deo, 
de  Trinitate,  Incarnatione,  de  Fide  ceterisque  capitibus;  sed  finis 
est  declarare  doctrinam  catholicam  sub  ea  sola  ratione  et  sub  iis 
conceptibus,  quibus  directe  opponitur  erroribus,  qui  in  forma  scien- 
tiae postremis  his  temj)oribus  producti  sunt,  eosdemque  errores 
ex  doctrina  declarata  condemnare.  Hoc  autem  fine  ac  scope  sup- 
posito  fieri  non  potest,  ut  forma  cxplicationis  sit  pojnilo  accom- 
modata;  sed  necessario  rebus  ipsis  ac  formae  errorum,  quibus 
directe  opponitur,  res])ondeat  oportet.  Tali  etiam  forma  corum- 
dem  errorum  prosci'iptionem  et  catholicae  doctrinae  declai’ationem 
turn  in  Sanctissimi  Domini  Nostri  ])luribus  Allocutionibus  turn  in 
literis  Apostolicis  atque  ex  his  documentis  in  Syllabo  praesertim  § 2 
propositam  esse  videmus,  quae  quidem  documenta  theologis  depu-  c 
tatis  in  ipso  schemate  elaborando  instar  normae  fuerunt. 

Sane  quantum  sit  discriminis  in  modo  ipso  expositionis  et 
declarationis  doctrinae,  quae  erroribus  scholae  opponenda  est,  ab 
altera,  qua  haereses  in  symbolis  sectarum  condemnantur , ipsis 
velut  oculis  usurpare  licet,  si  conferantur  duo  capita  Firmiter  et 
Danmamits  in  Concilio  Lateranensi.  In  priori  contra  sectam  Albi- 
gensium  simplicissima  est  expositio  symboli  nominatim  circa  doctri- 
nam de  Trinitate;  in  altero,  ubi  error  sub  forma  et  rationibus 
scholae  inductus  excludendus  erat,  eadem  quidem  doctrina  de  Trini- 
tate, sod  modo  et  rationibus  omnino  diversis  declaratur,  quae  ni- 
mirum  rationes  ipsi  errori  in  propria  sua  indole  responderent. 
Praemittitur  ibi  in  primis  prolixa  expositio  erroi’is  condemnandi 
allatis  argumentis  et  textibus,  quibus  eius  auctor  Abbas  loachim 
innitebatur.  Turn  sequitur  declaratio  mysterii,  quae  licet  ad  sim- 
plices  fideles  instruendos  minime  accommodata,  ad  suum  tamen 
scopum  peculiarom  sane  est  aptissima,  et  quae  pro  theologis  ad- 
huc  nunc  est  sem])cr()ue  erit  fundamentum  totius  doctrinae  spe- 
culativae  de  Trinitate.  Demum  gressus  fit  ad  oxplicationem  loco- 
rum  Scripturac,  quibus  auctor  ])racposterae  spcculationis  abusus  d 
erat,  et  concluditur  condemnatione  erroris,  ut  initio  capitis  fuerat 
expositus  b 


' „l)amnamus  ergo  et  reprobamus  libellum  seu  tractatum  , quern 
Abbas  loacbim  edidit  contra  Magistrum  Petrum  Lombardum,  de  uni- 
tate  seu  essentia  Trinitatis , appellans  ipsum  liaereticum  et  insanum, 
pro  CO  quod  in  suis  dixit  sententiis,  quoniam  quaedam  summa  res  est 
Pater  et  Filius  et  Spiritus  Sanctus  et  ilia  res  non  est  generans,  ne- 
que genita,  neque  procedens:  unde  asserit,  quod  ille  non  tarn  Trini- 
tatem,  quam  quaternitatem  adstruebat  in  Deo , videlicet  tres  personas 
et  illam  communem  essentiam  quasi  quartam : manifeste  protestans, 
quod  nulla  res  est,  quae  sit  Pater  et  Filius  et  Spiritus  Sanctus;  nec 
est  essentia  nec  substantia  nec  natura:  quamvis  concedat,  quod  Pater  et 
Filius  et  Spiritus  Sanctus  sunt  una  essentia,  una  substantia  unaque  na- 
tura : verum  unitatem  huiusmodi  non  veram  ct  propriam,  sed  quasi  col- 
lectivam  et  similitudinariam  (specificam)  esse  fatetur.‘‘  Sequuntur  sex 
testimonia  Scripturac,  quibus  loacbim  utebatur  ad  illam  specificam  uni- 
tatem declarandam.  Turn  prosequitur  Pontifex  : „Nos  autem  sacro  ajipro- 
bante  Concilio  credimus  et  confitemur  cum  Petro  Lombardo,  quod  una 


Turn  igitur  ex  re  ipsa  clarum  est  turn  ex  allato  exemplo 
magni  Concilii  Latcraiieiisis  confirmatur,  modum  expositionis  et 
declarationis  dogmatum  jrro  diversitate  ipsius  formae,  qua  errores 
oppositi  vestiuntiir,  necessario  diversum  esse,  ac  jrroinde  indicium 
de  forma  in  schemate  adoptata  et  consilium  de  modo  et  exten- 
sione  mutationis  inducendae  pendero  jrotissimum  ex  fine  proximo 
decreti  Conciliaris,  ex  modo  nempe  et  forma  errorum,  quibus  de- 
cretum  directe  opponendum  est. 

II.  Ad  formam , ut  initio  dixi,  maxime  pertinet  ordo  rermn 
dicendanim. 

Ordinem  vero  quisque  videt  distinguendum  esse  duplicem, 
essenlialcm  nimirum  et  accidentalnn,  quemadmodum  forma  ij)sa  alia 
essentia  I is  est,  alia  accidentalis. 

1.  Ordinem  essentialem  dico  ilium,  a quo  pendent  res  ipsae 
dicendae,  formalis  conceptus  sub  (pm  exhibendae  sunt,  modus 
denique  totus  sive  argumentorum  sive  doclarationum,  et  quo  pro- 
inde  mutato  ipsa  formalis  ratio  Constitutionis  seu  clccreti  muta- 
retur.  Pendet  autem  essentialis  haec  rerum  dispo.sitio  (Sidxa^t?) 
a jnincApio  or  dims,  ])ro  cuius  diversitate  diversa  erit,  sicut  ipsum 
principium  ordinis  ado])tandum  pendet  a proximo  fine  ac  scope 
Constitutionis,  de  quo  paulo  ante  dictum  est.  Si  scopus  esset  ex- 
l)ositio  vel  totius  vel  aliquot  capitinn  doctrinae  catholicae  ])er  se 
.spectatae,  et  non  solum  quatenus  errores  oborti  excludendi  sunt: 
sine  dubio  principium  ordinis  constituendum  foret  in  intrinseco 
nexu  obiectivo  dogmatum  fidei.  Si  vero  scopus  ille  sit,  de  quo 
satis  multa  iam  dixi,  ut  ei’rores  ingruentes  in  propria  sua  indole 
manifestentur  et  excludantur,  principium  ordinis  in  expositione 
doctrinae  multo  consultius  desumetur  ab  ipso  logico  nexu  errorum, 
contra,  quos  doctrinam  catholicam  definire  ])ropositum  est.  Hoc 
cnim  fine  supposito  ab  ipsis  erroribus  eorumque  projuna  ratione 
determinabitur,  quid  ct  quomodo  dicendum,  sub  quo  formali  con- 
ce])tu  dogma  exhibendum,  quibus  argumentis  declarandum  sit; 
hacque  ratione  turn  facile  apparebit,  cur  haec  et  non  alia  de 
eodem  dogmate  dicta  sint,  turn  o])positio  contra  errorem  eiusque 
exclnsio  manifesta  erit.  Contra  vero  si  ipsius  doctrinae  catholicae 
intrinsecus  nexus  absolute  spectatus  assumatur  velut  norma  ad 
dispositionem  rerum  dicendarum:  vel  doctrina  in  tota  sua  ampli- 
tudine  exponenda  et  nimis  multa  dicenda  erunt,  vel  expositio 
videbitur  in  multis  deficiens,  nec  oppositio  adversns  i)ro])riam 
rationem  erroris  tarn  manifesta  a]q)arebit.  Propter  has  igitur 
causas  in  schemate  I’atrum  examini  subiecto  non  alia  rerum  di- 
cendarum dispositio  sequenda  videbatur,  nisi  quam  geneticus  et 
connaturalis  ordo  errorum , qui  ex  rationalismo  derivati  scholis 
catholicis  recentiori  hac  aetate  j)ericnlum  crearunt,  sponte  sup- 
jjcditabat. 

Unde  de  rationalismo  absoluto  et  de  veritatibus  eidem  con- 
trariis,  quae  cognitioni  christianae  ])raesupponuntur  et  ])ortinent 
ad  praeamhula  fidei,  paucis  initio  dicere  et  banc  jdenam  incre- 
dulitatem  per  modum  detestationis  exhorrere  satis  esse  videbatur, 
(pioniam  amplior  sive  huiusmodi  errorum  sive  op])ositae  veritatis 
(leclaratio  nec  infidelibus  nec  fidelibus  necessaria  ant  utilis  existi- 
mata  est;  non  quidem  infidelibus,  qui  vel  Deum  ipsum  vel  certe 


quaedam  summa  res  est  incomprebensibilis  quidem  et  inefl’abilis,  quae 
vcracitcr  est  Pater  et  Filius  et  Spiritus  Sanctus,  tres  simul  personae  et 
quaelibet  earumdem : et  ideo  in  Deo  solummodo  Trinitas  est,  non  qua- 
ternitas,  quia  quaelibet  trium  personarum  est  ilia  res,  videlicet  sub- 
stantia, essentia,  seu  natura  divina,  quae  sola  est  universorum  princi- 
pium, praeter  quod  aliud  inveniri  non  })Otest : et  ilia  res  non  est  ge- 
nerans neque  genita  nec  procedens,  sed  est  Pater  qui  generat,  et  Filius 
(jui  gignitur,  et  Spiritus  Sanctus  qui  procedit:  ut  distinctiones  sint  in 
personis  et  unitas  in  natura.  Licet  igitur  alius  sit  Pater,  alius  Filius, 
alius  Spiritus  Sanctus,  non  tamen  aliud:  sed  id  (juod  est  Pater,  est 
Filius  et  Spiritus  Sanctus  , idem  omnino.  Pater  enim  ab  aeterno  Fi- 
lium  generando,  suam  substantiam  ei  dedit,  iuxta  quod  ipse  testatur: 
Pater  quod  dedit  mihi,  mains  omnibus  est.  Ac  dici  non  potest,  quod 
partem  substantiae  suae  illi  dederit  et  partem  ipse  sibi  retinuerit, 
cum  substantia  Patris  indivisibilis  sit,  utpote  simplex  omnino.  Sed 
nec  dici  potest , quod  Pater  in  Filium  transtulerit  suam  substantiam 
generando,  quasi  sic  dederit  earn  Filin,  quod  non  retinuerit  ijisam  sibi, 
alio(juin  desiisset  esse  substantia.  Patet  ergo,  quod  sine  ulla  diminu- 
tione  Filius  naseendo  substantiam  Patris  accepit : et  ita  Pater  et  Fi- 
lius liabent  eandem  substantiam:  et  sic  eadem  res  est  Pater  ct  Filius, 
necnon  et  Spiritus  Sanctus  ab  utroque  procedens. “ Sequitur  ex]di- 
catio  textuum,  quibus  loacbim  abusus  erat,  ac  tandem  concluditur 
condemnatione  erroris;  „Si  quis  igitur  sententiam  vel  doctrinam  jirae- 
fati  loacbim  in  bac  ))arte  defendcrc  vel  approbarc  praesum])serit, 
tamquam  haereticus  ab  omnibus  evitctur.“ 


1G15 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1616 


omnera  i-evelationem  negantes  auctoritate  Concilii  nihil  moventur ; a 
non  i])sis  fidelibus,  quorum  nemo,  quamdiu  Cliristianus  esse  velit, 
de  huiusmodi  monstris,  utrum  vitaiida  sint,  ullum  dubium  con- 
cipere  ])otest.  Huius  igitur  plenae  incredulitatis  damnatio  non  est 
proprius  scopus  pro])ositi  schematis;  sed  sumptionis  aut  lemmatis 
iustar  se  babet  velut  praeambulurn  ad  ipsam  doctrinam,  cuius  de- 
claratio  et  debnitio  maxirae  spectatur.  In  ij)so  deinde  corpore 
Constitutionis  errores  semirationalismi , quorum  exclusio  proprius 
scopus  est,  considerantur  primum  quidem  secundum  principia  for- 
malia,  quibus  nimirum  ipsa  essentia  et  propria  ratio  totius  syste- 
matis  constituitur , et  quae  versantur  circa  fidem  ac  cognitionem 
cbristianam.  Hie  autem  primum  occurrunt  errores  quoad  obiectivam 
revelationem  Dei:  nem])e  quoad  fontes  revelationis  (Cap.  III.), 
quoad  revelationis  supernaturalem  ordinem  et  distinctionem  a mani- 
festatione  naturali  (Cap.  IV.),  quoad  superrationale  obiectum  eius- 
dem  revelationis  (Cap.  V.).  Sequitur  ipsius  fidei  chriatianae,  quae 
revelationi  respondet,  considei  atio  secundum  seriem  errorum:  do 
fide  generatim  spectata,  quatenus  motive  formali  distiuguitur  a 
scientia  (Cap.  VI.) ; de  praecedente  conditione  ad  fidem,  quae  con- 
tinetur  motivis  credibilitatis  (Cap.  VII.);  de  ipsa  intrinseca  ratione  b 
supernaturali  fidei  divinae,  et  de  libertate  voluntatis  in  assentiendo 
(Cap.  VIII.);  do  necessitate  et  supernaturali  firmitate  fidei  (Cap.  IX.). 
Postremo  in  considei'ationem  veniunt  errores  circa  relationein  inter 
fidem  et  scientiam : turn  scilicet  in  scientia  pbilosopbica  (Cap.  X.) ; 
turn  in  scientia  tbeologica  (Cap.  XL).  Ex  principiis  tbrmalibus  de 
coguitione  Christiana  et  errore  velut  metbodico  semirationalismi 
consequuntur  errores  circa  specialia  obiecta  fidei  christianae : • de 
Deo  et  de  creatione,  de  Incarnatione  Verbi,  de  natura  homini;:, 
eius  elevatione  ad  ordinem  supernaturalem,  de  humani  generis 
lapsu  et  de  peccato  orkjinali  atque  de  aeterna  peccatorum  poena, 
postremo  de  statu  qratiae  reparato.  Contra  bos  errores  in  directa 
oppositione  et  quantum  ad  eorum  exclusionem  opus  est,  proponitur 
in  schemate  catbolica  doctrina  (theologia,  cbristologia,  anthropo- 
logia  naturalis  et  supernaturalis)  continua  serie,  qua  dogmata  ipsa 
(Cap.  XII. — XVII I.)  sese  excipiunt.  Ordo  igitur  rerum,  cjuem 
essentialem  dixi,  satis  videtur  esse  lucidus;  nec  diffitoor,  post(]uam 
decretum  est,  ut  omnes  tres  ])artes  de  absolute  rationalismo , de 
princq)iis  semirationalismi  quoad  cognitionem  cbristianam , et  de 
erroneis  eius  doctrinis  circa  singula  dogmata  in  unicam  Constitu-  q 
tionem  coniungerentur , aliam  rerum  distributionem  fini  ac  sco])o 
aptiorem  ab  auctoribus  schematis  reperiri  non  potuisse. 

Certe  mibi  videtur  rerum  dispositio  immerito  dicta  esse  firtitia, 
ex  quo  vitio  deinde  ortae  sint  „inutiles  repetitiones“,  cuiusmodi 
non  plures  quam  tres  numerabantur,  „([uod  Ti'aditionalismus  dam- 
netur  cap.  11.  et  VII. ; de  ordine  supernaturali  agatiir  cap.  If.  IV. 
XVI.  XVIII.;  <ac  denique  de  libei'tate  Dei  in  creando  sermo  sit 
cap.  I.  et  XIII.^  Verum  etiamsi  idem  dogma  catbolicum  ad  di- 
versos  errores  excludendos  exjioneretur  pluribus  locis  sub  diversa 
ratione  et  sub  diverse  formali  conceptu;  vel  quoil  perinde  est, 
etiamsi  diversi  errores  mode  diverse  oppositi  uni  dogmati  catbo- 
lico  distinctis  locis  damnarentur : profecto  istae  uoti  iure  diceren- 
tur  rej)etitiones  inutiles,  nec  imle  argui  posset  rerum  ordo  prae- 
posterus.  Qui  enim  ita  sentiret,  is  neque  mirabilem  ilium  ordinem, 
qui  est  e.  g.  in  12  anatbematismis  Cyrilli  in  Cone.  III.  vel  in  cano- 
nibus  Lateranensibus  sub  Martino  I.  contra  monotbeletas,  agnosccre 
posset,  et  in  Cone.  Tridentino  reperiret  multas  repetitiones.  Quae 
illic  dicuutur  e.  g.  sess.  VI.  cap.  14.  de  poenitentia  lapsorum,  vide- 
buntur  repetita  sess.  XIV.  pluribus  capitibus;  de  contritione  doctri-  q 
nam  inveniet  sess.  VI.  cap.  G.  atque  iterum  sess.  XIV.  cap.  4.;  de 
reali  Cbristi  ])raesentia  sub  speciebus  Eucbaristicis  sess.  XIII.  sess. 
XXI.  cap.  3.  et  sess.  XXII. 

lam  vero  quod  ad  schema  praesens  attinet,  in  locis  illis,  (juae 
arguuntur  repetitionis,  est  fortasse  idem  genus,  sed  profecto  alia 
omnino  species  ac  formalis  ratio  doctrinae.  Capite  II.  exponitur 
doctrina  Apostoli  de  potentia  bumauae  ratiouis  ad  Deum  cogno- 
scendum  per  ea  quae  facta  sunt,  h.  e.  per  ojtera  Dei  creatoris: 
cap.  VII.  vero  agitur  de  factis  supernaturalibus,  quibus  Deus  reve- 
lator  suam  revelationem  supernaturalem  veint  sigillis  insignitam 
cognoscibilem  reddidit:  ])riori  loco  ])raecavetur  falsa  interpretatio 
eorum,  quae  contra  rationaiismum  dicuntur  de  dependentia  bu- 
manae  ratiouis  et  de  revelatione  Dei  supernaturali ; altero  loco 
potissimum  spectatur  fanatica  doctrina  pietistarum  (ut  vocantur), 
qui  a Traditionalismo  sunt  alicnissimi. 

Porro  cap.  I.  agitur  de  monstro  erroris,  quo  creatione  negata 
asseritur  aeterna  et  necessaria  vel  entis  absoluti  explicatio  et  evo- 
lutio  in  pbaenomena  buius  universi  vel  ex  enfe  absoluto  rerum 


omnium  emanatio:  at  error,  de  quo  sermo  est  cap.  XIII,  cum 
illis  omnibus  nihil  babet  commune.  Isti  enim  errantes,  eruditi 
etiam  catbolici,  docent  veram  creationem  rerum  ex  nibilo;  sed 
earn  dicunt  necessariam,  non  quidem  ex  parte  rerum  ipsarum,  sed 
ex  parte  Dei , quia  Deus  obiecto  suae  cogitationis  a se  diverse 
b.  e.  mundo  existentiam  tribuit  eadem  necessitate,  qua  amat  se 
ipsum  suaraque  cogitationem  ac  suam  ideam  mundi.  Postremo 
de  ordine  supernaturali  tractatur  utique  pluribus  capitibus  (immo 
aliquo  sensu  omnibus  capitibus  totius  schematis),  sed  sub  alia  et 
alia  ratione.  In  capitibus,  quae  traducuntur  velut  inutiles  re- 
petitiones, cap.  II.  opponitur  possibilitas  et  factum  ordinis  super- 
naturalis absoluto  naturalismo  brevissima  scutentia,  quia  illic  (ut 
paulo  ante  dixi)  distincta  expositio  buius  doctrinae  gravissimae 
nec  pro  fidelibus  nec  pro  infidelibus  proprium  suum  locum  habere 
posse  videtur;  cap.  TV . coniva  formate  principium  semirationalismi 
circa  cognitionem  humanam  declarator  distiuctio  inter  manifesta- 
tionera  Dei  creatoris  naturalem  et  revelationem  Dei  Salvatoris 
supernaturalem;  cap.  XVI.  et  XVIII.  denique  id,  quod  nostris 
temporibus  pro  scopo  huius  schematis,  pro  conservanda  nempe 
vel  restituenda  sana  doctrina  in  sebolis  catbolicis  maxime  oppor- 
tunum  vel  necessarium  videtur,  distincte  et  data  opera  tractatur. 
Nimirum  non  sane  pro  incredulis  immo  immediate  neque  pro  sim- 
plicil)us  fidelibus,  sed  pro  iis,  qui  ex  suo  munere  magistri  sunt  in 
Israel,  sacrum  Concilium  (prout  schema  nunc  est)  traderet  veram 
catbolicam  notionem  et  distinctam  doctrinam  de  elevatione  et  de 
donis  vere  supernaturalibus ; primum  quidem  spectando  statum  na- 
turae integrae  cap.  XVI. , deinde  enucleatius  declarando  statum 
reparatum,  in  quo  genus  bumanum  per  infinitam  Dei  Iledemptoris 
et  Sanctificatoris  misericordiam  nunc  est  constitutum. 

Quae  cum  ita  sint,  neque  hoc  argumentum  a posteriori  pe- 
titum  ex  occurrentibus  repetitionibus  videtur  infringere  ea , quae 
a priori,  ex  adoptato  videlicet  principio  ordinis,  demonstravi  do 
essentiali  rerum  dispositione  non  omnino  inepta,  et  fortasse  pro 
Constitutionis  dogmaticae  scopo  etiam  plerisque  aliis  dispositionum 
modis  merito  praefereuda. 

II.  Reliquum  est,  ut  pauca  dicam  de  ordine  accidentali,  qui 
salva  ac  integra  propria  indole  Constitutionis  totiusque  rei  summa 
i'acillimam  permutationem  admittit,  et  de  quo,  cum  non  regatur 
unico  incommutabili  principio,  nuiltae  possunt  esse  ac  variae  sen- 
tentiae.  Mibi  certe  propositum  non  est  ordinem,  qui  nunc  exstat 
in  schemate,  tueri  ac  defendere;  sed  tantummodo  ratio  aliqua  a 
me  reddeuda  postulatur,  cur  in  nonnullis,  quae  improbari  videntur, 
liaec  potius  rei'um  distributio  fuerit  adoptata.  C^uae  displiceant  in 
ipso  ordine  accidentali,  de  quo  nunc  sermo  est,  non  comperi  ])lura 
esse  (juam  tria.  Primum  quidem  censuerunt  plures  ex  Illustris- 
simis  et  Reverendissimis  Patribus,  non  recte  factum  esse,  quod 
in  Capitibus  praecedat  expositio  erroris,  eique  subnectatur  oppo- 
sita  declai’atio  doctrinae  catholicae,  cum  potius  in  ss.  Conciliis 
duae  istae  partes,  expositio  nempe  dogmatis  et  oppositi  erroris 
coudemnatio,  ubique  ordine  inverse  sese  excipiant,  ut  primum 
Veritas  declaretur,  et  deinde  ex  ipsa  veritate  proscribatur  error. 

Verumtamen  in  ss.  Conciliis  pro  diversa  ratione  errorum  et 
pro  diverse  scopo  in  singulis  decretis  ordo  inter  declarationem 
doctrinae  et  exiiositionem  erroris  videtur  esse  varius  et  fere  tri- 
pliciter  se  habere.  Quando  de  erroribus  agebatur  sectarum  in 
sua  propria  ratione  notissimis,  ut  in  Conciliis  antelapsae  aetatis 
plerumque  accidit,  simulque  propositum  erat  contra  eos  veritatem 
catbolicam  amplius  ac  distinctius  declarare,  ex  ipsa  logica  rerum 
cousecutioue  ordo  era.t  adoptaudus,  (pii  dictus  est.  Haec  autem 
ipsa  dispositio  observata  est  etiam  in  plerisque  capitibus  prae- 
sentis  schematis,  in  iis  scilicet  omnibus,  ubi  necesse  non  erat  per 
praemissam  expositionem  erroris  rationem  exhibere,  cur  baec  po- 
tissimum pars  doctrinae  catholicae  et  sub  bis  conceptibus  potius 
quam  sub  aliis  declararetur.  Alium  vero  ordinem  videtur  res 
ipsa  postulare  et  ab  antecedentibus  quoque  Synodis  adoptatum 
esse  conspicimus,  quando  damnatio  erroris  ita  praecipue  inten- 
ditur,  ut  lion  iam  ampliorem  declarationem  dogmatis  ei  opponere, 
sed  brevissiniam  solum  rationem  damiiationis  ex  doctrina  catho- 
lica  reddere  propositum  sit:  turn  enim  quod  est  in  decreto  prae- 
cipuum,  damnatio  nimirum  erroris,  primo  loco  sese  offert,  cui  deinde 
subiungitur  ratio  reddita  ex  dogmate  catbolico,  ut  iuxta  exemplum 
Concilii  Milcvibani  II.  et  Arausicani  in  Tridentino  sess.  V.  obser- 
vari  potest,  (iuae  quidem  ratio  ordinis  est  in  capp.  I.  et  XII. 
schematis.  Tertius  (lenique  modus  occurrit , quando  non  de  bae- 
resibus  jier  propria  sua  symbola  iam  determinatis,  sed  de  erro- 
ribus involutioribus  agitur;  turn  enim  in  priinis  necesse  est  per 


1617 


Doc.  hist.  IV.  Tonip.  Cone.  9.  De  utraquo  Constitut.  perficioiula.  Doc.  554. 


1018 


ipsam  expositionem  erroris  exhibere  proximum  scopum  capitis  a 
(loctrinae,  quod  deinde  subiunf^itur.  Huius  coordinatioiiis  exera- 
])lum  est  in  Cone.  Lateranonsi  V.,  iibi  philosophoruni  (piorumdam 
haeresis  damnatur  (Constit.  Apostolici  regiminis)^  et  multo  adhuc 
illustrius  in  Lateranensi  IV.  cap.  Damnamiis,  in  quo  post  distinc- 
tissimam  deraum  sententiae  daranandao  declarationem  subnectitur, 
ut  paulo  ante  ostendi,  catholicae  doetrinae  non  solum  definitio,  sed 
etiam  demonstratio.  In  simillima  vero  indole  erroruin  scholae, 
qni  in  praesenti  scliemate  exhibentur,  hoc  exemplum  magni  Con- 
cilii  Lateranensis  imitandum  sponte  sese  offerebat,  atque  hinc 
ortae  sunt  iliac  adversantium  doctrinaruni  expositiones,  quae  ex- 
stant  in  quatuor  capitibus,  VIII.  usque  ad  XL  Ceterum  mutatio 
hac  in  re  quam  non  magni  referre  tarn  facili  opera  et  velut  trans- 
vei-so  calami  ductu  perfici  posse  videtur. 

Hoc  ipsum  multo  adhuc  magis  dicendum  est  de  altera  trans- 
positione,  quae  desideratur,  ut  nimirum  errorum  proscriptio  non 
divisim  post  singula  capita  doetrinae  subiiciatur ; sed  integra  veri- 
tatis  declaratio  praecedat,  canones  vero  condemnationum  una  con- 
tin  ua  serie  sequantur.  Fuerat  qnidem  in  scliemate  primum  adop- 
tatus  hie  ipse  modus  capitibus  doetrinae  subiiciendi  distinctos  b 
canones,  qui  est  in  plerisque  sessionibus  Tridentinis;  ])ostquam 
vero  decretum  erat,  nt  pars  tertia  comprehendens  doctrinam  circa 
specialia  dogmata  connectcretur  in  una  Constitutione  cum  doctrina 
de  principiis  cognitionis  christianae,  satius  censuerunt  auctores 
schematis  ilium  modum  condemnandi  errores  sequi,  quern  Cone. 
Tridentinum  tenuit  in  sess.  IV.  decreto  de  canonicis  Scripturis  et 
in  XXV.  dccreto  de  invocatione  Sanctornm  atque  in  altoro  de 
indnlgentiis.  Ratio  vero  erat,  quod  in  plerisque  illis  specialibus 
dogmatibus  contra  novam  formam  veterum  errorum  distincta  qui- 
dem  expositio  doetrinae  sub  eis  conceptibus,  quibus  directe  oppo- 
nitur  erroribus  resuscitatis , necessaria  esset,  forma  autem  caiio- 
num  videretur  minus  opportuna;  turn  praeterea,  quod  series  ca- 
nonum  propter  multiplicitatem  rerum  evaderet  non  satis  homogenea. 

Eandem  cogor  adferre  excusationem  pro  eo,  quod  ad  ordinem 
accidentalem  pertinens  ultimo  loco  improbatnr.  Dicuntur  transi- 
tiones  esse  in  scliemate  ab  una  parte  ad  aliam,  quae  ])otius  opus 
scieutificum  redoleant,  minime  vero  deceant  Constitutionem  dog- 
maticam,  enm  in  iis  non  docti’inae  declaratio,  sed  mera  ostensio 
nexus  logici  inter  varias  partes  contineatnr.  Verum  Rmi  PP.,  qui  c 
hac  difficultate  moventur,  dignentur  in  primis  considerare,  neces- 
sarium  omnino  esse  non  minus  in  Constitutione  Concilii  quam  in 
opere  private,  ut  diversarum  pai’tium  turn  distinctio  turn  connexio 
oculis  exhibeatur;  id  enim  ad  intelligendum  verum  sensum  doc- 
trinae  maxime  conducit,  atque  adeo  non  iam  ad  accidentalem,  sed 
ad  ipsum  essentialem  ordinem  pertinet,  de  quo  paulo  ante  dictum 
est.  Porro  haec  distinctio  et  connexio  inter  partes  non  parum 
diversas,  quas  unica  Constitutione  comprehendendas  esse  decretum 
est,  dare  indicari  sine  aliqua  transitionis  formula  non  potest.  Ita 
etiam  in  decretis  Concilii  Tridentini  prooeraia  pleraque  non  aliud 
sunt  quam  Hansitiones,  quibus  mode  simili,  ut  in  praesenti  sche- 
mate,  partium  nexus  et  distinctio  doclaratur.  In  sess.  VII. , ubi 
incipit  doctrina  do  Sacramentis,  indicator  nexus  cum  definitionibus 
de  iustificatione : „Ad  consumniationem  salutaris  de  iustificatione 
doetrinae , quae  in  praecedenti  proxima  sessione  . . . jiromulgata 
fuit,  consentaneum  visum  est  de  SS.  Ecclesiao  Sacramentis  agere, 
per  quae  omnis  vera  iustitia  vel  incipit  vcl  coepta  augetur  vel 
amissa  reparatur:  propterea  sacrosancta  Synodus  etc.“  Pari  modo 
in  sess.  XIII.  connectit  doctrinam  de  SS.  Eucharistia  cnni  ilia  do  d 
Sacramentis  tradita  in  .sess.  VII.  Turn  sess.  XIV.  declarat  con- 
nexionem  et  distinctionem  doetrinae  de  Sacramento  poenitentiao 
in  comparatione  cum  dogmatibus  definitis  in  sessione  VI.  In  al- 
tera parte  eiusdem  sossionis  XIV.  dat  rationem,  cur  doctrinam  de 
Sacramento  extremae  unctionis  coniungcre  placuerit  cum  ca  de 
Sacramento  poenitentiae.  Similia  observari  possunt  in  prooemio 
sess.  XXII.,  in  I.  cap.  sess.  XXIII.,  et  in  decreto  de  purgatorio 
sess.  XXV.  Non  igitur  huiusmodi  transitionum  usus  alionus  con- 
seri  potest  a definitionibus  Conciliorum,  (piando  in  iis  partes  plures 
in  unum  totum  coniungendao  sunt;  (luamvis  certe  enrandum  sit, 
ut  huiusmodi  formulae  coniungontes  sint  quam  fieri  potest  bre- 
vissimac. 

Iluic  de  transitionum  formulis  animadversioni  licoat  hie  ad- 
dero  excusationem  alteram  do  inscriptionc  totius  Constitutionis  et 
de  titulis  I.  ac  II.  Capitis.  Animadversum  (mini  est,  inscriptioncm 
„contra  multiplices  errores  ex  rationalismo  derivatos“  patcre  la- 
tius  quam  res  tractatae  in  Constitutione;  (luoniam  in  ea  non 
omnes  errores  derivati  ex  rationalismo  comprehenduntur : ex  altera 
Coll.  Lac.  VII. 


vero  parte  titulura  eundem  esse  angustiorem,  quia  occurrit  etiam 
aliqiiid  de  erroribus,  qui  non  rationalismo,  sed  iiiimo  pseudo- 
niysticis  principiis  originom  debent.  Inscriptiones  vero  diiorum 
primoriim  capitum  dicuntur  contra  iisiiin  Conciliorum  desumptao 
ex  errore  daninando,  cum  potius  designare  deberent  catholicam 
doctrinam  tradendam  contra  errores. 

Ilaec  quamvis  sapienter  dicta  non  tamen  videntur  viaiii  prac- 
cludero  doinonstrationi,  qua  isti  tituli  ostendantur  non  inepti.  In 
primis  propositiones  huiusmodi  af/irmanies  hisque  similes  inscrip- 
tiones contra  errores,  contra  haereses  etc.  non  sunt  propositiones 
universales , quam  extensionem  jiropositionibus  negantihus  conipc- 
tere  a logicis  docetur;  unde  inscriptiones  libroruni  Ireiiaei  „ad- 
versus  iiaereses“  vel  Theodoreti  „de  haereticis  fabnlis“  non  minus 
verao  maneiit,  etiamsi  non  omnes  haereses  nec  onmes  fabulae  hao- 
reticae  ibi  comprehendantur.  Immo  ad  suspicionem  iiniversali- 
tatis  absolutae  clarius  amoveiidam  non  simpliciter  dictum  est  in 
scliemate  contra  errores,  sed  contra  errores  multiplices,  quod  epi- 
theton  sicut  affirniat  pluralitatem,  ita  negat  universalitatem.  Quod 
vero  dicuntur  aliqua  tractari,  quae  non  ex  rationalismo,  sed  ex 
pseudo-mysticis  jirincipiis  derivata  sunt,  banc  aniniadversionem 
non  ad  aliud  quam  acl  cap.  VII.  de  necessitate  motivorum  credi- 
biUtatis  spectare  ]iosse  censeo.  Verum,  ut  ipso  initio  istius  capitis 
indicatur,  ilia  doctrina  ibi  addita  est  ad  praecavendam  praepo- 
steram  iiitelligentiam  capitis  antecedentis , in  quo  damnata  est 
confusio  fidei  cum  scientia.  Ad  veritatem  autem  tituli  generalis 
siifficit,  ut  ei  respondeat  summa  tractationis ; non  vero  reqniritur, 
ut  nihil  occurrat  cum  ipso  argumento  princijie  solum  indirecte 
cohaoreiis.  Si  ad  istum  rigorem  inscriptiones  exigerentur,  non 
solum  omnes  fore  omnium  libroruni  tituli  mutaiidi  seu  potius  reii- 
ciendi  essent,  quia  nullus  idoneus  reperiri  posset,  sed  etiam  c.  g. 
inscriptio  „Decretum  de  iustificatione “ in  sess.  VI.  Cone.  Triden- 
tini non  recte  haberet;  quae  enim  ibi  capp.  XII.  et  XIII.  do- 
centur  de  praedestinatione  et  de  perseverantiae  munere  non  nisi 
ex  oblicpio  pertinent  ad  doctrinam  de  iustificatione.  Ceterum  cum 
extrema  se  contiiigant,  facile  ostendi  jiosset,  ilia  iirincipia  pseudo- 
mystica  revocari  ad  aliam  formam  rationalismi , vel  certe  ex  ra- 
tionalisnio  ortiiin  habere.  Doctrina  e.  g.  lacobii  eoqiie  magis 
Schleiermacheri  non  est  nisi  absurdior  quidam  rationalismus , si 
comparetur  cum  fide  Christiana  et  cum  ordine  supernaturali. 

Quod  spectat  ad  inscriptionem  duorum  primorum  Capitum 
„Condeninatio  materialismi  . . . rationalismi “,  visum  est  titulos 
oportere  conformari  scope  priiicipi  ipsorum  Capitum;  is  autem 
non  est  expositio  doetrinae  catholicae,  sed  detestatio  et  exsecratio 
errorum,  qui  per  se  Christiaiiis  omnibus  manifesti  sunt.  Neqiie 
vero  hie  modus  inscriptioniim  ex  usu  Conciliorum  refutari,  sed 
potius  confirmari  potest,  qiiateiius  in  hac  re  ad  usum  appellare 
licet.  Puto  non  alias  quam  Concilii  Tridentini  inscriptiones  iiienti 
obvorsari:  quamvis  porro  ibi  fere  in  omnibus  capitibus  scopus 
princeps  sit  jiositiva  declaratio  doetrinae,  adeoque  inde  tituli  do- 
siimantur,  occurriint  nihiloniinus  inscriptiones  polemicae,  si  ita 
dicere  fas  est,  huic  nostrae  omnino  similes:  „contra  inanem  hae- 
reticorum  fiduciam^  sess.  VI.  cap.  IX.;  „))raedostinationis  teme- 
rariam  praesiimptionem  cavendam  esso“  ib.  cap.  XII.;  „parvulos 
non  obligari  ad  communionem  sacrainentaleni“  sess.  XIII.  cap.  IV. 
cf.  cap.  I.  Universim  huiusmodi  uniformitatem  velut  materialem 
et  extrinsecam  non  adeo  magni  habitam  fuisse,  etiam  inde  a]i- 
paret,  (piod  in  sess.  XXII.  et  XXIII.  Capitum  inscriptiones  plane 
omissao  sunt.  Veniam  dabunt  Illmi  ac  Rmi  Patres  huic  incidenti 
(juodammodo  digressioni , qua  concludo,  quae  habui  dicenda  do 
rerum  dispositione  ac  ordine;  noc  aliud  restat,  (piam  ut  do  modo 
emintiationis  in  singulis  doetrinae  cajiitibus  nonnulla  adhuc  dis- 
seram,  quoniam  hanc  memiiiistis  fuisse  postromam  ex  tribus  par- 
tibus  meae  disputationi  propositis. 

III.  In  modo  enuntiandi  singulas  sentontias  considerari  itoruni 
in  primis  illud  dobet,  quod  essentiale  est,  et  ad  ipsam  doetrinae 
substantiam  quam  maxime  pei'tinot;  turn  vero  etiam  alterum,  (|uod 
salva  ipsa  re  et  doctrina  multipliciter  ac  varic  inllecti  potest,  at- 
quo  idco  minus  grave  et  velut  accidentale  habetur. 

1.  Ad  essentialem  formam  enuutiationis  universim  pertinet 
tlicologica  d/pijlsia , ut  veritas  dogmatica  in  propria  sua  rationo 
accurate  exi)rimatur;  spcciatim  vero,  ut  dare  exhibeantur  tam- 
quam  dogmata  fidei,  quae  de  fide  definienda  sunt,  atque  al)  liis 
(listinguaiitur  alia,  quae  licet  cum  doctrina  catholica  immediate 
connoxa,  non  tamen  velut  articulos  fidei  definire  ])ro[)Ositum  est; 
ut  proiude  in  singulis  gradus  censurarum  pcrfecte  rospondoaut 
gradiluis  errorum  vel  certe  hos  non  oxcedant;  ut  textus  Scriptu- 

102 


1G19 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1620 


niones  vere  liberae  intei’  Doctores  catholicos  disputationis  in  al- 
terntram  partem  probare  vel  improbare  merito  videatur.  In  his 
sane  maior,  quae  potuit,  diligentia  collocata  est;  verum  res  liaec 
omnium  gravissima , ad  quam  proprie  infallibilitas  ss.  Concilii 
sub  assistentia  Spiritus  veritatis  refertur,  sed  non  ideo  operam 
bumanam  reddit  supervacaneam , etiam  in  refingendo  schemate 
certe  omnem  Rinorum  Patrum  sapieutiam,  doctrinam  et  industriam 
iure  suo  postulabit. 

Ex  omnibus , quae  liac  in  parte  essentiali  adversus  formam 
propositam  notata  fuerint,  ego  liactenus  non  nisi  paucissima  com- 
perta  habeo,  quae  tamen  baud  difficilem  admittunt  explicationem. 

Si  genuine  sensu  ]>ropositam  difficultatem  intellexi,  cap.  I.  p.  2. 
[supra  p.  507  b]  improbatur  ab  aliquo  Rmo  Patre,  quod  damnetur 
Pantbeismus  sub  ea  ratione,  qua  docet,  „unicam  esse  essentiam  turn 
Dei  turn  rerum  omnium,  quae  sunt^ ; cum  potius  error  enuntiandus 
esset  bac  forma:  „unicam  esse  suhstantiam^  etc.  At  in  primis 
crassa  ilia  forma,  qua  Spinoza  unicam  substantiam  asserebat,  pan- 
tbeismo  speculative  recentiori  non  est  propria;  sed  recentiores  eo 
mode,  quo  olim  Almaricus  a Benna,  Esse  commune  seu  ens  uni- 
versale dicuut  E-ise  ahsolutiwi  seu  Esse  purum,  cui  nempe  nulla 
alia  nota  conveniat  quam  abstracta  notio  entis.  Hoc  autem  ens 
seu  (abstracta  forma  loquendi)  baec  essentia  non  est  substantia, 
sed  est  transcendentale-,  atque  adeo  dicitur  ab  els  substantia  et 
accidens,  cogitans,  cogitatio  et  cogitatum,  ideale  et  reale.  Esse  et 
non  Esse,  affirmatio  et  negatio,  nnurn  omnia  et  omnia  unum.  Sin- 
gularia  atque  ideo  etiam  singulae  substantiae,  quatenus  singulares 
sunt  et  per  se  spectantur,  bisce  pantbeistis  non  sunt  una  substantia ; 
sed  sunt  pbaenomena  unius  absoluti  (abstract!)  Esse,  atque  ita 
omnium  Esse  seu  omnium  essentia  est  unum  Esse  seu  una  essentia; 
liancque  dicunt  essentiam  divinam , praeter  quam  non  est  Deus : 
propterea  non  solum  pantbeismus  ille  idealis  (ut  a non  nemine 
iiidicatum  est),  qui  aliquamdiu  a Ficbteanis  assertus  iam  puto  vix 
babet  patronum,  sed  etiam  pantbeismus  realis  seu  materialis  non 
aliud  est  quam  speculativus  atbeismus.  Impietas  baec  iam  olim, 
ut  dixi,  ab  Almarieo  exculta  et  defensa  in  Cone.  Lateranensi  IV. 
(Cap.  Damnamus)  proscripta  est , quae  „non  tarn  baeretica  quam 
insana  censenda  sit“.  Earn  eodem  boc  sensu  non  unitatis  sub- 
stantiae, sed  entis  universalis  S.  Tbomas  praeclare  explicuit  et  con- 
futavit  turn  evidentibus  rationibus  turn  ex  revelatione,  „quae  con- 
fitetur  Deum  excelsum  et  elevatum,  et  eum  super  omnia  esse“ 
(contr.  Gent.  I.  26).  Sensum  eundem  expressit  et  eo  sensu  uni- 
tatis essenVae  doctrinam  lucidissime  refutavit  B.  Albertus  M. : „ens, 
quod  est  aliquid  omnium  corum,  de  quibus  praedicatur,  et  per- 
mixtum  omnibus,  et  ens  quod  nihil  est  omnium  essentialiter  et 
impermixtum  omnibus  (ens  divinum),  necesse  est  esse  diversa.  Et 
si  quaeritur,  quo  diflferant  sicut  distinguente,  dicendum  quod  essentia 
divina  seipsa  differt  ab  omnibus,  et  sua  simplicitas  et  perfectio 
non  permittunt  ipsam  alicui  esse  permixtam , ita  quod  sit  esse 
ipsius.“  Sum.  P.  I.  Tract.  VI.  q.  29.  m.  1.  a.  2.  ad  1.  Sensu 
eodem  SS.  PP.  pracdicant  essentiam  divinam  esse  sttper  omnes 
essentias  (uTrspoucJtov,  uiisp  ouatav,  itaar]?  ouata?  eTrs'/ctva)  b At  praeter 
ipsam  propriam  indolem  doctrinae  pantbeisticae,  bac  nostra  aetate 
ratio  alia  est  eaque  potior,  cur  non  solum  unitas  substantiae,  sed 
maxime  unitas  essentiae  excludenda  sit:  quoniam  videlicet  scbolae 
ipsae  catholicae  pr,aemuniendae  sunt  contra  falsam  notionem  entis 
divini,  quod  unum  singulare,  ])erfectione  infinitum,  tota  ipsius  Esse 
ratione  diversum  et  exaltatum  est  sicut  super  omnia,  quae  praeter 
ip.sum  concipi  ])ossunt,  ita  supra  rationem  entis  universalis. 

Op{)osita  est  difficultas  boc  fere  modo:  in  Deo  quidem  idem 
esse  essentiam  et  substantiam;  „sed  in  creaturis  essentia  est  idealis 
et  universalis,  substantia  est  realis  et  determinata,  sicut  S.  Thomas 
docet,  in  creaturis  essentiam  et  existentiam  realiter  differre.  Exem- 
]ilaria  creaturarum,  quae  ipsarum  exprimunt  essentiam,  in  Deo 
sunt,  et  sub  boc  res])ectu  non  est  falsum,  aftirmare,  res  omnes 
esse  mauifestationes  Dei  et  explicationes  idearum,  quae  in  Deo 
sunt“.  ^ Porro  additur:  „pantbeistas  non  ideo  esse  improbandos, 
quia  Esse  universale  admittunt,  quod  omnes  continet  ideas  et  ad 
quod  omnes  idcao  reduci  ]>ossunt;  quoniam  etiam  Scbolastici  id- 
ipsiim  affirmant,  sicut  apparet  ex  S.  Tboma,  qui  docet:  illud,  quod 
pnmo  inteltectus  concipit , quasi  notissimum  et  in  quod  conceptus 

' Cf.  Greg.  Naz.  (or.  C.  .al.  12.  n.  12;  or.  .60.  al.  3G.  n.  17.  18); 
Dionysius  (de  div.  nom.  c.  1.  n.  1;  c.  2.  n.  5;  Maximus  (praefat.  ad 
theol.  mystag.)  ; Damascenus  (Fid.  orth.  1.  12.  14). 


omnes  resolvit,  est  ens“.  Sed  ego  non  video,  quid  baec  omnia 
valeant  contra  formam,  qua  damnatio  pantheism!  in  schemate  pro- 
ponitur;  nisi  forte  contendatur,  ens  univer.sale  et  essentias  rerum 
creabilium  e.  gr.  humanitatem  esse  formaliter  ipsum  exemplar,  ut 
in  Deo  est,  ac  proinde  esse  ipsam  essentiam  divinam,  haneque 
essentiam  sese  evolvendo  fieri  omnia;  atque  ideo  etiam  ens  illud, 
quod  S.  Tbomas  dicit  primo  conceptum  a nostro  intellectu,  existi- 
metur  ens  divinum.  Ut  rem  paucis  expediam:  primo  quidem  non 
quaeritur,  utrum  essentia  universalis  et  substantia  singularis  in 
creaturis  distinguantur  realiter  ^ ; sed  unica  quaestio  est , utrum 
essentia  ilia  universalis  sit  ipsamet  essentia  divina.  Hoc  qui  asse- 
runt,  vel  iam  haerent  in  pantheismo  vel  ponunt  principium,  in  quo 
pantbeismus  totus  implicite  continetur,  et  ex  quo  necessitate  logica 
consequitur.  Secundo  catholici  omnes,  SS.  PP.  non  minus  quam 
Doctores  Scbolae  inde  a S.  Anselmo,  utique  docent,  infinitam  divi- 
nam essentiam,  quatenus  per  Esse  creatum  est  imitabilis  ad  extra 
suisque  in  perfectionibus  per  entia  creata  adumbrari  potest,  esse 
exemplar  omnium  possibilium,  eaudemque  essentiam  divinam,  qua- 
tenus est  omnipotentia , esse  rerum  omnium  causam  efficientem. 
b Hoc  sensu  res  omnes  dicuntur  esse  in  Deo  non  formaliter,  ut  sunt 
in  se  aliquid  possibile  vel  creatum,  sed  eminenter,  ut  in  causa  exem- 
plar! et  efficiente:  „Deus  est  Esse  entium  ut  borum  principium 
et  causa“  (6  fiso?  ouaia  iuri  twv  dvTwv,  w?  <)p'/T)  v.ai  atria  rourtov) 
Dionys.  (Panopl.  Eutbymii  P.  I.  tit.  3 ; cf.  coelest.  hierarch,  c.  4)  ^ ; 
„Deus  omnium  Esse,  ex  quo  omnia  creabiliter,  non  seminaliter“ 
S.  Bernard,  de  Consider.  V.  e.  6.  Omnia  itaque  creata  esse  secun- 
dum divinum  exemplar,  et  omne  ens  creatum  esse  aliquam  adum- 
brationem  divini  exemplaris,  quod  est  ipsa  infinita  essentia  divina, 
atque  adeo  Deum  suas  perfectiones  aliquatenus  manifestare  per  ea, 
quae  facta  sunt,  est  utique  certissimum:  sed  profecto  baec  non 
solum  non  reprehenduntur  in  schemate  velut  pantheistica,  verum 
sunt  directe  opposita  pantheismo  ibi  descripto  et  condemnato.  Longe 
diversa  sunt  baec  duo:  essentia  divina  una  singularis  manifestat 
suas  perfectiones  per  entia  creata,  „iii  quibus  divini  Esse  aliqua 
similitude  reperitur“  (S.  Th.  cent.  gent.  I.  26);  quae  catholica 
doctrina  in  schemate  non  damnatur,  sed  stabilitur : turn  vero  aliud 
est  dicere:  „unicam  esse  essentiam  turn  Dei  turn  rerum  omnium, 
baucque  essentiam  necessaria  continuaque  sui  manifestatione  . . . 
c fieri  omnia“,  quod  in  schemate  damnatur.  Prior  ilia  est  essentia 
divina  se  manifestans  ad  extra  per  creaturas;  baec  posterior  est 
essentia  atheistica  in  continua  manifestatione  immanente  per  sui 
ipsius  explicationem  ad  hoc  universum,  cuius  Esse  formale  dicitur 
ipsamet  ilia  essentia.  Porro  quod  altero  loco  obiicitur  allatis  ver- 
bis S.  Tbomae,  non  solum  doctrinae  schematis  non  adversatur, 
sod  verba  Angelici  si  iutegra  legantur,  totam  eandem  doctrinam 
de  essentiali  diversitate  entis  in  eommuni  et  e7itis  divini  diserte 
enuntiant.  Cum  S.  Doctor  demonstrat,  Deum  non  immediate  in 
suo  Esse,  sed  tantum  per  similitudinem  creaturarum  a nobis  cognosci, 
more  suo  proponit  solvendam  banc  difficultatem:  „ens,  quod  est 
primum  iu  communitate,  est  prima  conceptio  intellectus  nostri  in 
statu  viae;  ergo  et  ens  quod  est  primum  in  causalitate  (Deus), 
statim  per  essentiam  suam  iii  statu  viae  cognoscere  possumus‘‘. 
Iam  audiatur  Angelici  responsio.  „Dicendum,  quod  ens,  quod  est 
primum  per  communitatem  (universale),  cum  sit  idem  per  essentiam 
rei  cuilibet,  nullius  proportionem  excedit,  et  ideo  in  cognitione 
cuiuslibet  rei  ipsum  cognoscitur : sed  ens,  quod  est  primum  causali- 
tate, excedit  improportionabiliter  omnes  alias  res,  unde  per  nullius 
d altcrius  cognitionem  sufficienter  cognosci  potest;  et  ideo  in  statu 
viae,  in  quo  per  species  a rebus  abstractas  intelligimus,  cognosci- 
mus  ens  commune  sufficienter,  non  autem  ens  increatum“  S.  Th. 
de  Verit.  q.  10.  a.  11.  ad  10.  Iam  vero  pantbeismus  ipsum  illud 
ens  commune,  quod  est  idem  per  essentiam  rei  cuilibet,  agnoscit 
tamquam  unicam  essentiam,  praeter  quam  nullum  datur  ens; 


* S.  Tliomas  distinguit  quidem  essentiam,  quae  definitione  expri- 
mitur,  h.  e.  essentiam  abstractam  et  universalem  ab  existentia  seu  ab 
essentia  ut  realiter  et  concrete  cum  notis  individuantibus  existit  in 
rebus ; sed  nec  S.  'Phomas  nec,  ullus  scliolasticorum  hoc  modo , ut  ex 
nova  philosophia  dicitur,  distinguit  essentiam  et  substantiam.  Penes 
scliolasticos  iuxta  doctrinam  Aristotelis  essentia,  licet  dici  possit  etiam 
de  accidentibus , primo  tamen  et  per  se  sumitur  pro  substantia;  sed 
snbstant/a  dicitur  dupliciter:  substantia  intentionis  (trpioTTj  ouaia) 

h.  e.  substantia  seu  essentia  singularis  e.  g. , ut  est  baec  liumanitas 
Petri,  et  substantia  secundae  intentionis  (oeuTEpa  ouaia)  h.  e.  substantia 
seu  essentia  universalis  e.  g.  liumanitas. 

^ Ilunc  Dionysii  locum  in  suum  sensum  detorsit  Almaricus,  contra 
quern  S.  Thomas  verum  sensum  egregie  explicat  contr.  Gent.  I.  26. 


1621 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  perficienda.  Doc.  554. 


1622 


adeoque  negat  ens,  quod  excedit  improportiomhiliter  omnes  alias  a 
res.  Haec  itaque  assertio  unicae  essentiae,  quae  vere  divina  non 
est,  quatenus  includit  negationem  essentiae  vere  divinae,  constituit 
propriam  rationem  pantheismi,  qui  in  scliemate  damnatur.  Nulla 
vero  ibi  mentio  est  de  quaestione  psychologica,  utrum  ens  in  cvm- 
muni  sit  vel  non  sit  illud,  quod  priino  concipimus;  dummodo  ni- 
mirum  istud  ens  commune  non  substituatur  enti  divino  singulari 
et  infinite  perfecto.  Haec  habui,  quae  ad  quaestioiies  inotas  circa 
I.  Caput  responderem. 

Altera  difficultas  erat,  quod  cap.  III.  p.  8.  [supra  p.  508  dj 
videatur  inspiratio  extendi  ad  singulas  particulas  ac  ipsa  verba 
ss.  librorum,  quando  damnatur,  si  quis  vel  integrum  vel  ex  parte 
librum  divinitus  inspiratum  esse  negaverit.  At  priraum  iiotio  inspi- 
rationis  declaratiir  iuxta  formulam  ecclesiasticam  ita,  ut  Deus  sit 
auctor  Scripturarum  seu  librorum  sacrorum,  cuius  formulae  veritas 
satis  demonstrata  est  in  Adnotationibus  schemati  subiectis.  Ad  hoc 
autem,  ut  Deus  auctor  sit,  requii'itur  quidem  supernaturalis  divina 
actio  in  humani  scriptoris  intellectum  ac  voluntatem.  Quaenam  vero 
haec  actio  sit,  hie  strictius  non  definitur,  sed  relinquitur  Doctorum 
explicationi.  Certum  est,  in  tradita  notione  inspirationis  nec  revela-  b 
tionem  rerum  scriptori  factam  (si  revelatio  proprio  sensu  intclligatur) 
multoque  minus  dictatiouem  singulorum  verborum  comprehendi  velut 
essentialem  et  necessariam  ad  inspirationis  conceptum.  Quod  vero 
ad  extensionem  inspirationis  spectat,  diserta  appellatione  ad  Cone. 
Tridentinum  significatur,  eas  partes  credendas  esse  inspiratas,  quas 
Tridentinum  definivit  esse  sacras  et  canonicas.  Quaestioiies  vero 
hactenus  inter  catholicos  controversae  de  sensu,  (|uo  partes  libru- 
rurn  in  Tridentiiio  decreto  intelligendae  sint,  nec  definiuntur  nec 
attinguntur.  Quoad  extensionem  ergo  inspirationis  nihil  ornnino 
definitioni  Tridentinae  superadditur. 

Non  possum  tamen  hie  tacitus  praeterire,  quae  ab  uno  ex 
Rihis  Patribus  contra  hanc  partem  schematis  disputata  sunt.  „ Iuxta 
schematis  auctores,  aiebat,  pars  alicuius  libri,  etsi  divinam  reve- 
lationem  sine  errore  contineat,  fueritque  ab  Ecclesia  in  canonem 
relata,  non  ideo  est  sacra  et  canonica,  sed  eo  solum  quod  S|)iritu 
Sancto  inspirante  scripta  fuerit.  Et  sic  absurdum  invehitur  discri- 
mcn  inter  Ecclesiam,  cui  Spiritus  Sanctus  iugitcr  inhaeret,  et  ijisum 
Spiritum  Sanctum.  Praetorea  obscuratur  hoc  modo  verbum  Dei 
traditum , quod  pari  reverentia  cum  verbo  Dei  scripto  suscipien-  c 
dum  est.  Obscuratur  etiam  ilia  SS.  Patrum  loquendi  formula, 
qua  dicitur  Spiritus  Sanctus  esse  in  medio  Conciliorum  generalium, 
eorum  canones  esse  a Spiritu  Sancto  dictates. “ Quatuor  hie,  ut 
quisque  videt,  opponuntur  difficultates  sane  novae.  In  1.  quidem 
ipsum  suppositum  verum  non  est ; neque  enim  eo  modo,  ut  citan- 
tur,  verba  exstant  in  schemate.  Duplex  ibi  commemoratur  sensus, 
qui  certissime  non  sufficit  ad  genuinam  rationem  Scripturae  sacrae, 
quam  omnem  divinitus  inspiratam  Paulus  docet  (iraffa  ypa'fY)  iIeo- 
i:v£U3Toj):  primum  non  sufficit,  si  quis  dicat  libros  origine  sua  sen 
spectate  modo  scriptionis  esse  libros  humana  tantum  ope  scriptos, 
ct  huiusmodi  libros  origine  humanos  fuisse  ab  Ecclesia  positos  in 
canone  tamquam  Scripturas  sacras.  Ad  Scripturum  sacrum,  prout 
haec  appellatio  per  modum  excellentiae  usurpatur  in  iisdem  ipsis 
Scripturis  et  ab  universa  Ecclesia,  nullus  liber  pertinere  potest, 
nisi  qui  scriptus  sit  sub  charismate  inspirationis  divinae;  secus 
verum  non  esset,  quod  Apostolus  docet,  omni  scripturae  convenire 
hoc  praedicatum  inspirationis  divinae,  seu  earn  omnem  esse  divinitus 
inspiratam.  Ecclesia  non  efficit  nec  potest  efficere , ut  liber  hu- 
mana tantum  ope  scriptus  evadat  liber  scriptus  sub  divina  inspi-  d 
ratione:  sed  Ecclesia  infallibiliter  manifestat  et  docet  ex  divino- 
apostolica  traditione,  quinam  sint  libri  inspirati,  idque  docet  ac 
definit  per  hoc  ipsum,  quod  librum  accenset  sacris  Scripturis  seu 
ponit  in  canone  Scripturarum.  Res  haec  potest  illustrari  com- 
paratione.  Qui  affirmaret,  veritatem  fidei  divinae  esse  vel  posse 
esse  earn,  quae  humano  solum  ingenio  primum  proposita  et  num- 
quam  a Deo  revelata  attamen  ab  Ecclesia  definitur  ut  veritas  fidei : 
is  duplicem  errorem  doceret,  primum  quod  possit  esse  veritas  fidei 
divinae,  quae  a Deo  revelata  non  est,  alterum  quod  Ecclesia  possit 
veritatem  hurnanam  proponere  credendam  tamquam  veritatem  di- 
vinam. At  simillimus  error  duplex  continetur  in  eo,  quod  in 
schemate  reiicitur:  dicitur  nempe,  in  Scriptura,  quam  omnem  di- 
vinitus inspiratam  esse  Paulus  docet,  posse  esse  libros  non  divini- 
tus inspiratos,  et  insuper  Ecclesiam  posse  ponere  in  canone  h.  e. 
declarare  divinitus  inspiratum  librum,  qui  divinitus  inspiratus  non 
est.  Sicut  Ecclesia,  quia  infallibilis  est,  nihil  potest  definire  tam- 
quam veritatem  revelatam,  quod  a Deo  revelatum  non  est:  ita 
prorsus  ex  eodem  charismate  infallibilitatis  nullum  librum  potest 


])onere  in  censu  Scripturarum , qui  divinitus  inspiratus  non  est. 
Ex  his  iam  etiam  patet  alter  error,  qui  in  schemate  excluditur. 
Non  sufficit  uimirum  ad  exsortera  dignitatem  et  propriam  rationem 
Scripturae  sacrae  h.  e.  divinitus  inspiratae , (juod  liber  contineat 
sine  errore  veritates  fidei.  Non  enim  Scriptura  solumino<lo  ratione 
maferiae  sed  ratione  originis  divina  censeri  debet,  ut  in  Adno- 
tationibus n.  9.  et  ex  his  ipsis,  (piae  nunc  dicta  sunt,  satis  demon- 
stratum esse  j)uto.  Res  est  per  se  clara,  nisi  quis  velit  omnia 
documenta,  quibus  infalllbiles  definitioncs  consignatae  sunt,  e.  g. 
canones  et  symbola  fidei  Sacris  Scripturis  accensere. 

Iam  etiam  ad  tres  rcliquas  difficultates  obiectas  respondisse 
mihi  videor.  2.  „ Absurdum  discrimen  inter  Ecclesiam,  cui  Spiritus 
Sanctus  iugiter  inhaeret,  et  ipsum  Spiritum  Sanctum^  nescio  quo- 
modo  inductum  dicatur.  Distinctio  utique  ponenda  est  inter  Spi- 
ritus Sancti  inspirationem  ad  libros  scribendos,  quod  charisma  extra- 
ordinarium  post  completam  oecononiiam  revelationis  iam  nullum 
datur,  et  inter  iugem  assistentiam  eiusdem  Spiritus  Sancti,  sub  qua 
Ecclesia  infallibiliter  depositum  revelationis  custodit  et  explicat, 
ac  nominatiin  infallibiliter  libros  Scripturae  inspiratae  a libris  non 
inspiratis  discernit,  eosqiie  nobis  in  canone  tamquam  inspiratos 
proposuit.  3.  „Verbum  Dei  traditum  hoc  modo  obscurari“  non 
recte  dicitur.  Immo  ex  traditione  Ecclesia  cognoscit  et  fidelibus 
proponit  ipsam  Scripturam.  Verbum  Dei  traditum  et  scriptum  sane 
utrumque  est  verbum  Dei,  seu  potius  verbum  Dei  duplioi  modo 
per  traditionem  et  per  Scripturam  conservatur  in  Ecclesia ; sed  non 
ideo  unicus  est  modus,  quo  documenta  scripta  sunt,  quibus  verbum 
Dei  continetur.  Principaliter  quidem  verbum  Dei  custoditur  per 
vivum  iuge  magisterium  Ecclesiae,  cui  scripta  documenta  sunt  con- 
naturale  et  in  praesenti  providentia  necessarium  subsidium  ac  me- 
dium ad  munus  custodiendi  depositum;  inter  haec  autem  documenta 
aliter  script!  sunt  libri  Scripturae  sub  inspiratione  Spiritus  Sancti, 
aliter  editae  definitiones  Conciliorum  sub  assistmtia  Spiritus  Sancti, 
aliter  orta  scripta  SS.  Patrum  et  Ecclesiae  Doctorum  per  sjiccialem 
providentiam  Dei  ac  Domini  Ecclesiae  etc.  Hinc  4.  „loquendi  for- 
mulae, quibus  Spiritus  Sanctus  dicitur  esse  in  medio  Conciliorum, 
et  canones  dicuntur  dictati  a S]nritu  Sancto^  non  sane  obscurantur, 
sod  potius  illustrantur.  Nemo  enim  est  inter  Doctores  catholicos, 
qui  non  sentiat  retinendam  esse  distinctionem  inter  charisma  in- 
spirationis proprie  dictae  et  inter  promissam  assistentiam  Sjiiritus 
veritatis ; Conciliis  sicut  universim  Ecclesiae  non  inspiratio  proprie 
dicta,  sed  assistentia  Spiritus  Sancti  promissa  est,  qua  fit  ut  in  dc- 
finitionibus  suis  errare  numquara  sinantur. 

Progredior  ad  ca,  quae  in  cap.  VII.  p.  15.  16.  fp.  510|  improbata 
sunt.  Visum  est  alicui  ex  Rrnis  Patribus,  hie  imjioni  „novum  prae- 
ceptum  omnibus  hominibus  inquirendi  motiva  credibilitatis,  quod  nec 
in  Scriptura  nec  in  traditione  reperitur,  praxi  et  auctoritati  Ecclesiae 
et  ipsi  rationi  repugnat“.  At  sane  schemati  sive  potius  literis 
Apostolicis  S.  Patris,  ex  quibus  verba  ipsa  exscripta  sunt,  immerito 
tribuitur  tanta  absurditas,  ut  omnes  homines  obligati  esse  dicantur 
ad  philosophicam  inquisitionem  motivorum  credibilitatis,  cui  maxima 
pars  fidelium  et  infidelium  imjiar  ornnino  est.  Attendatur  ipiaeso 
ad  errorem,  qui  damnatur:  „non  posse  fieri,  ut  veritas  revelata 
signis  externis  reddatur  credibilis;  atque  ideo  sola  interna  animi 
experientia  homines  ad  fidem  moveri  debere“.  In  |)rima  parte 
erroris  dicitur , nulla  dari  nec  posse  dari  motiva  credibilitatis  ex- 
terna ; adeoque  miracula  Christi  et  Apostolorum , prophetias  ad- 
impletas  etc.  non  ad  hoc  valere,  ut  roddant  christianam  religionem 
credibilem.  Altera  pars  est  illatio  ex  priori:  ideo,  quia  nulla 
dantur  nec  dari  possunt  motiva  credibilitatis  ac  proinde  veritas 
revelata  non  potest  cuiquam  reddi  objective  credibilis,  propter 
hanc  causam,  inquam,  oeconomia  fidei  ordinaria  haec  est , ut  ho- 
mines debeant  moveri  ad  fidem  sola  interna  experientia.  Iam  huic 
errori  secundum  utramipie  partem  directe  opponitur  declaratio 
doctrinae  catholicae.  In  prima  parte  ex  Scripturis  ipsis  docetur, 
„notas  aliquas  ad  dignoscendam  divinam  revelationem  a Deo  esse 
dispositas**  etc.  In  secunda  parte  verbis  desumptis  ex  literis  En- 
cyclicis  Summi  Pontificis  (9.  Nov.  1846)  infertur,  humanae  rationis 
esse,  dum  ad  veram  fidem  nondum  jiervonit,  factum  revelationis 
diligenter  inquirer  e,  ut  certo  sibi  const  et,  Deum  esse  loquutum. 
Itaque  1.  hie  agitur  do  externa  propositione  revelationis  divinae, 
quam  Deus  ut  revelationem  divinam  reddiilit  certis  sigiiis  cogno- 
scibilem;  non  vero  hie  locus  est  dcclarandi  gratiam  intornam,  ut 
aliquis  alius  ox  Rrnis  PP.  optasset;  sed  ea  interna  gratia  necos- 
saria  ad  fidem  explicatur  cai)|).  VIII.  et  IX.  Unde  2.  humanao 
rationi  non  in  his  vel  illis  adiunctis  spectatae , in  <piibus  jiossunt 
esse  infidoles  mere  negativi  pro[)ter  invincibilem  ignorantiam,  sod 

102* 


1623 


Acta  et  decreta  SS.  Coiicilii  Vaticani.  Appendix. 


1624 


ration!  per  se  spectatao  factum  revelationis  est  cognoscibilc  b 
nine  3.  non  est  verum,  homines  mera  experientia  interna  secun- 
dum praesentem  providentiam  debere  moveri  ad  fidem;  sed  hu- 
mana  ratio  ante  fidem  factum  revelationis  diligenter  inquirat  opor- 
tet,  ut  certo  sibi  constet  Dcum  esse  loquutum.  4.  Haec  inquisitio 
et  diligentia  qualis  esse  debeat,  non  dicitur  nee  potest  generatim 
definiri ; est  enim  ea  diversissima  pro  diversa  boniinum  conditione 
et  dispositione.  Indubitatum  tamen  est,  neminem  etiam  rudem 
posse  actu  fidei  credere,  quin  simul  certum  ei  sit  (quodcumque 
demum  sit  motivuni  eius  captui  accommodaturn),  Deum  hoc  reve- 
lasse,  quod  ipse  credit  propter  auctoritatem  Dei  rovelantis  Ne- 
que  tamen  ideo  necesse  est,  ut  vel  reflexe  cogitet  de  hac  aucto- 
ritate  Dei  revelantis,  vel  multo  minus  ut  ipse  valeat  motivum 
suae  fidei  aualytice  explicaro.  Tenendum  etiam  est,  gratiam  Dei 
internam  supplere  id , quod  pro  huiusmodi  hominibus  deficit  in 
propositione  hdei  externa:  sed  non  propterea  propositio  fidei  ])cr 
motiva  captui  accommodata  et  diligentia  necessaria  negari  ac  totum 
ad  internam  experientiam  et  ad  internum  instinctum  revocari 
potest.  Quae  cum  ita  sint,  non  videtur  doctrina  scheniatis  ita 
obscura  esse,  ut  a suo  obvio  sensu  defiecti  possit  ad  ilium  sensum 
absurdum,  qui  ab  Illnio  Patro  iustissime  explosus  est. 

Contra  Caput  XV.  p.  37.  [p.  515]  mirum  est,  quomodo  haec  duo 
obiici  potuerint,  quod  ibi  error  negans  communem  originem  humani 
generis  respiciatur  solnmmodo  sub  certa  forma,  qua  vigeat  penes 
unos  Germanos;  et  quod  is  proscribatur  nulla  inducta  ratione 
damnationis.  Atqui  turn  veritas  revelata  turn  error  oppositus  in 
schemate  enuntiatur  omnino  generice  absque  ulla  determinatione 
cuiuscuraque  formae  peculiaris:  „Docemus  totum  humanum  genus 
a)j  uno  prime  parente  Adam  ortum  habere“;  „Damnamus  errorem, 
quo  haec  unitas  et  communis  origo  totius  humani  generis  negatur“. 
Rationes  vero  inducuntur  amplissimae  non  (piidem  ex  philosophia 
multoquo  minus  ex  philosophico  aliquo  systemate  peculiari , ut 
Rums  faciendum  esse  iudicavit,  sed  unice  ex  diserto  Dei  verbo, 
et  per  deductionem  evidentem  ex  dogmate  christiano  de  univer- 
salitate  lapsus  et  univorsalitate  redemptionis  secundum  modum, 
quo  dogma  in  revelatione  propositum  est. 

Porro  non  nemini  videbatur  cap.  XVI.  p.  33.  in  prima  pc- 
riodo  laodi  vel  damnari  libera  opinio  illorum  Theologornm,  (]ui 
statum  purne  natnrae  impossibilem  esse  docent.  Sed  1.  afiud  est 
doctrinam  catholicam  proponi,  ex  qua  per  deductionem  ])ossit  for- 
mari  argumentum  ad  probandam  falsitatem  illius  opinionis,  aliud 
est  opinionem  ab  ipso  Concilio  damnari.  Argumentum  deductum 
contra  illam  opinionem  plurimi  Theologi  censent  necessario  con- 
sequi  ex  ipsa  notione  ordinis  vere  snpernuturalla ; nemo  tamen 
affirmabit,  propterea  ipsam  notionem  genuinani  ordinis  supe.r- 
naluraiis,  cuius  declarationem  errores  recentioris  aetatis  adliuc 
magis  necessarian!  reddiderunt,  sup])rimcndam  esse.  Theologis 
illis  negantibus  possibilitatem  status  pnrae  naturae  panels  omnino, 
si  conq)arentur  cum  numero  ingeiiti  aliter  sentientium  ac  doccu- 
tium,  aliud  numquam  reli(]uuni  orat,  quara  ut  negarent  legitiinam 
esse  illam  deductionem,  ipsius(|ue  damnatae  propositionis  Bail  LV.  ^ 
oxplicationem  cum  sua  sententia  componerent.  Haec  autem  via 
ne<]ue  per  ea,  quae  in  scliemate  dicuntiir,  videtur  difficilior  fieri 
(piam  iam  hactenus  fuerat.  Nam  2.  fundamentum  illius  opinionis 
tandem  illud  est,  (jiiod  putant,  naturali  desiderio  beatitudinis  per- 
fectae  satisfieri  non  posse  nisi  per  visionem  Dei  intuitivam,  ad 
(jiunn  homo  omnibus  catholicis  fatentibus  in  statu  purae  naturae 
l)ertingere  non  posset.  Unde  concludunt,  Deum  spectata  sola 
oinni])ote]itia  potuisse  quidem  creare  hominem  in  statu  mere  na- 
turali; sed  ex  sua  sajuentia,  sanctitate  ac  provida  bonitate  sou 
(ut  etiam  aiunt)  e.x  decentia  non  potuisse  relinquere  horninem 
sine  sui)eradditis  donis  supernaturalilms  et  in  statu  purae  na'urae. 
lam  vero  in  prima  periodo  cap.  XVI.  scheniatis  dicitur  quidem: 
„iiomo  . . . ipsa  natura  sua  ordinatus  fuisset  ad  creatorem  suum 
cognoscendum,  colendum  et  amandum  mode  viribus  naturalibus 
congruente,  atqiie  ita  ad  perfcctionem  ct  beatitatem  naturaleni 
conscipiendam'b  Sed  imprimis,  qui  liaec  de  ijisa  natura  rationali 
negaret,  is  hoc  i]jso  affirmaret,  naturam  sine  donis  superadditis 
non  fore  coinpletam  in  suo  ordine  naturae  rationalis,  adeoque  ea 
dona  esse  necessarium  complementurn  naturae  quatenus  rationalis 


‘ „Ratio  cum  certitmluic  autlientiam  revelationis  . . . probare 
potest.“  Vide  Adnotnt.  in  scliemate  ji.  76  [supra  p.  529  a]. 

^ Vide  propositionein  damnatam  ab  Iiinoc.  XI.  in  Adnotat.  1.  c. 

* I’ropositio  damnata  haec  est:  „I)eus  ab  initio  non  potuisset 
talcm  create  hominem,  qualis  nunc  nascitur.“ 


a est,  ac  proinde  ea  essent  dona  naturalia,  quae  solum  nomine  tenus 
dicerentur  supernaturalia.  Turn  vero  in  schemate  non  definitur, 
quatenus  ilia  naturalis  heatitas  satisfaceret  naturali  desiderio  per- 
fectae  beatitudinis;  possunt  ergo  illi  theologi  in  suo  systemate 
concedere  hanc  ordinationem  ad  naturaleni  beatitatem  simulque 
persistere  in  affirmando  naturali  desiderio  beatitudinis  sublimioris, 
ad  quam  homo  dirigendus  sit  per  dona  gratiae.  Non  igitur  ilia 
prima  periodus  cap.  XVI.  ad  hoc  systema  damnandum  pertinet, 
sed  ad  declarationem  ordinis  naturalis,  sine  qua  vera  notio  or- 
dinis supernaturalis  tradi  non  potest,  sicut  formalis  notio  superioris 
nulla  est  sine  notione  inferioris. 

Quod  vero  spectat  ad  dona  gratuita  intec/ritatis  et  immortali- 
tatis,  de  quibus  sermo  est  in  fine  priniao  paragraphi  hoc  ipso  Ca- 
pite,  advertendum  est  ad  modum  enuntiationis.  Non  de  integri- 
tate  et  immortalitate  secundum  quid,  uti  aiunt,  sed  unice  de  ilia 
integritate  et  immortalitate  agitur,  quibus  primus  homo  ornatus 
fait.  Non  ergo  apparet,  cur  contra  hanc  doctrinam  ita  enuntiatam 
opponatur  opinio,  qua  dicitur  quaedam  integritas  convenire  statui 
purae  naturae;  nec  apparet,  quomodo  asseratur  de  immortalitate 
b lu’imi  hominis  tamquam  dono  indebito  naturae  nihil  dicendum 
esse,  „ne  ])hirium  theologorum  sententia  laedatur“,  cum  sententia 
negans  immortalitatis  beneficium  gratuitum  in  propositione  Baii 
LXXVIII.  et  Pistoriensium  (Bulla  Auctorem  fidei  n.  17.)  iam  dam- 
nata sit.  iSi  dicatur,  non  esse  damnatam  nota  haereseos,  haec 
censura  neque  in  schemate  proponi tur.  Omnium  vero  minime  ap- 
paret, qua  ratione  ad  impugnandam  doctrinam  in  schemate  enun- 
tiatam appelletur  ad  S.  Thomam , qui  ubicumque  agit  de  hisce 
donis,  ut  orant  in  primo  homine,  ea  disertis  verbis  docet  fuisse 
supernaturalia  1.  ip  95.  a.  1;  q.  97.  a.  1;  2.  dist.  19.  a.  4.  ad  5; 
de  m'alo  q.  5.  a.  5.  corji.  et  nd  9.  cf.  1.  2.  q.  85.  a.  6. 

Una  adhuc  anirnadversio  latissime  patens  et  gravior  ceteris, 
quae  mild  innotuerunt,  ab  uno  vel  altero  ex  RiTiis  PP.  proposita 
vestram,  Illmi  Praesules,  audientiam  postulat : visum  nimirum  qui- 
busdam  est,  de  iis  omnibus  dogmatibus,  quae  iam  in  aids  Cou- 
cilis  definita  sunt,  vel  nihil  omnino  dicendum  esse;  neque  enim 
„de  erroribus  mortuis  quaestiones  suscifaro“  decet  Concilium:  vel 
si  de  iis  montionem  facere  placuerit,  censuerunt  sirnpliciter  ipsa 
verba  veterum  canonum  repetenda  esse.  Hue  autem  referebant 
c omnia,  quae  in  111.  Parte  schematis  habentur  de  SS.  Trinitate  et 
Incarnatione  Verbi,  de  homine,  de  peccato  originali  et  de  or- 
dine gratiae. 

Verum  „de  erroribus  mortuis**  nullus  in  toto  schemate  sermo 
est;  omnes  enim,  (pd  adducuntur,  licet  sub  alia  forma,  sub  aliis 
conceptibus,  ex  aliis  rationibus  iam  olim  propugnati  et  ab  Ecclesia 
damnati  fuerint,  hac  tamen  recenti  aetato  ex  aliis  principiis,  ex 
alia  doctrinarum  connexione  et  sub  nova  forma  suscitati  sunt  ab 
iis  etiam  hominibus,  qui  veteres  definitiones  nec  ignorarunt  nec 
contempserunf,  sed  a sensu  genuino  detiexas  ad  suam  sententiam 
accommodari  ])osse  censuerunt.  Huiusmodi  autem  erroribus  sane 
doctrina  catholica  opponenda  esse  videtur  sub  ea  formali  ratione, 
sub  qua  errorum  nova  acies  ei  repugnat;  nec  certe  simplex  ve- 
tcrum  dehnitionum  repetitio  sufficere  aut  proficere  posset.  Quod 
errores  generice  ac  summatim  spectati  iam  antecedenti  tempore 
proscripti  fuerint,  ea  numquam  existimata  est  ratio  idonea,  cur 
de  iis  in  nova  sua  fo)'ma,  quam  induerant,  Conciliis  subsequen- 
tibus  tractandum  et  iudicandum  non  esset.  In  Concilio  Ei)hesino 
cum  damnatione  divisionis  Nestorianae  connexa  iam  erat  prae- 
d damnatio  confusionis  Eutychianae  et  monotheleticae ; imino  in 
Conciliis  HI.  IV.  VI.  ‘ Patres  proclamarunt,  symbolum  Nicaenum 
iam  continere  novarum  haereseon  damnationem,  quod  idem  de 
i()so  symbolo  apostolico  edixit  S.  Leo  M.  in  ep.  dogmatica  ad 
Flavianum.  Neque  tamen  ideo  minus  necessarium  existimatum 
est,  novis  definitionibus  contra  propriam  indolem  ingruentium  er- 
rorum fidei  depositum  custodire  et  oxplicare.  Concilium  ipsuni 
Tridentinurn  sess.  V.  se  „permotum  dicit  ad  exponendam  doctrinam 
de  ])eccato  originali,  eo  quod  humani  generis  hostis  non  solum 
nova  sed  etiam  vetern  dissidia  excitaverit**,  et  sess.  VII.  aggre- 
ditur  doctrinam  de  Sacramentis  per  canones  statuendam  „ad  er- 
rores eliminandos  et  extirpandas  haereses,  quae  circa  ss.  ipsa  Sa- 
cramenta  liac  nostra  tempestate  turn  de  damnatis  olim  a FF.  no- 
stris  haeresibus  suscitatae  turn  etiam  de  novo  adinventae  stinF. 
Res  igitur  ipsa  per  se  spectata  sicut  etiam  exempla  veterum  Con- 
ciliorum  dubitare  non  sinunt,  (]uin  recte  fiat,  si  erroribus  licet 
([uoail  substcintiam  vetustis  sed  nova  forma  resuscitatis  a ss,  Con- 


1 Mansi  T.  VII.  p.  111.  115;  T.  IX.  p.  557;  T.  XL  p.  635. 


1625 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  perficienda.  Doc.  554. 


1626 


cilio  Vaticano  nova  catholicae  doctrinae  declaratio  corumdemqne 
errornm  proscriptio  opponatur. 

Reliqua  qnae  velut  ad  theolo<?icnm  rigorem  minus  exacta 
minnsque  castigata  nonnnllis  Rmis  Patribus  licnd  probari  dicnntiir, 
liacc  fere  sunt.  Capite  IV.  p.  9. 10.  |p.  509]  non  placet,  dici  manifestn- 
iionem  Dei  et  manifeatationem  naturalem,  cum  potius  dicenda  esset, 
ilimtratio  et  vatvralis  cognitio,  quoniam  appellatio  inanifestationis 
favere  posset  iis,  qui  nosti’a  aetatc  docent,  „bomines  naturaliter 
realem  Dei  essentiam  videro,  sen  Dcum  seipsum  illis  manifestare^ . 

At  manifestatio  dicitur  generice  omnis  notificatio  rei  seu  veritatis 
nondum  cognitae.  Dei  autem  mamfesiaiio  ad  rationales  creaturas 
et  nominatim  ad  homines  triplex  est:  natnralis  per  ea  quae  facta 
sunt,  et  per  lumen  rationis,  cui  respondet  rationalis  cognitio ; ma- 
nifestatio mjiernaturalis  ivchoata  per  verbum  Dei,  cui  respondet 
tides;  supirnaturalis  consunnnafa  immediate  ])er  essentiam  Dei  et 
per  lumen  gloriae,  cui  respondet  visio  intuitiva.  Prima  retinet 
nomen  genericum  manifestationis  (ex  Rom.  I.);  nam  ut  logic!  do- 
cent. species  imperfectiores  solent  retinere  nomen  generis;  altera 
specifice  dicitur  revelatio  ex  usu  biblico  et  ecclesiastico,  tertia  est 
ap])aritio  et  inluminatio  Dei  facie  ad  facinn  (1.  Cor.  13,  12;  1.  lo.  b 
3,  2).  In  schemate  nbique  expressis  verbis  manifestatio  per  ea 
quae  facta  sunt,  et  revelatio  per  verhum  Dei  declaratur  ita,  ut 
nullo  modo  possit  intelligi  manifestatio  cssentiae  Dei  immediata. 

Ulterius  improbatum  est,  quod  cap.  IX.  p.  21.  [p.  511  c|  de  ex- 
terna et  maxime  de  interna  gratia  verbis  Ajiostoli  Pauli  dicitur: 
„Deus  adiuval  infirmitatem  nostram“;  quoniam  „etiain  Pelagiani 
fatebantur  infirmitatem  bumanam  gratiae  beneficio  adiururi'^ . At 
vero  Pelagiani  fatebantur  tantummodo  gratiam  improprie  dictam 
creatae  honae  naturae,  et  ad  facilius  operandum  gratiam  extern, am 
legis  et  doctrinae  et  exempli,  non  autem  necessarian!  gratiam  super- 
naturalem  internam.  Si  verba  buiusmodi  Dens  adiutor  mens.  Dens 
adiutorium  meum,  adintorium  gratiae,  adiuvans  gratia;  non  est 
grave,  quod  ille  imperat,  qui  adiucat , ut  fiat  ([uod  imperat  (Aug. 
serin.  96.  n.  1);  Deus  iuhendo  moned  et  face.re  quod  possis,  et  pe- 
tere,  quod  non  possis,  et  adiuvai  nt  possis  (Trid.  sess.  VI-  c.  11)  etc., 
si  haec  inquam  Pebigio  favent,  non  solum  omnium  tbeologorum, 
sed  et  P,atrum  imprimisque  Augustin!  et  Conciliorum  et  Scripturao 
totus  modus  loquendi  immutandus  erit. 

Turn  observatum  est,  cap.  XII.  p.  30.  |p.  514  b|  personas  divinas 
relationibus  oppositionis  potius  quam  releitionihus  originis  inter  se 
distinctas  dici  oportere.  Est  sane  verum  axioma  S.  Anselmi  et 
omnium  tbeologorum , quod  enuntiatum  est  in  ipso  etiam  Cone. 
Florentine  (decret.  pro  lacobitis):  in  divinis  „omnia  unum,  ubi 
non  oby\a.t  rclafionis  o])posi1io“ ; sed  diversum  est  dicere:  relationis 
oppositio  et  relatio  oppositionis.  Magnus  ille  vir  loannos  Tbeo- 
logus  in  Cone.  Florentine  disputans  cum  M.arco  Fpbesino  sess.  XVII  I. 
de  ipsa  re  et  de  usu  loquendi  tbeologico,  nemine  sive  ex  Latinis 
sive  ex  Graecis  ne  Marco  quidem  ipso  conti’adicente,  testatus  est: 
quod  personas  distinguat,  „doctores  aiunt  nihil  esse  nisi  relationem 
originis  (vj  ty)c  «?/■!)?  . • . Fst  vero  secundum  doctores 

turn  graeros  quam  latinos  sola  relatio,  quae  multi])lic,at  personas 
in  divinis  productionibus,  quae  vocatur  originis'^  (Hard.  Concil. 

T.  IX.  p.  202.  203).  Htique  ex  relationibus  originis  (p<aternitatis, 
filiationis,  processionis)  est  ea  oppositio  relativa,  ut  sit  alius  et 
alius:  sed  communis  usus  loquendi  postulat,  ut  potius  relationes 
originis  quam  relationes  oppositionis  dicantur^;  nam  „relationes 
accipiuntur  per  opposiium  secundum  processionem  alicuius  ah  alio^‘ 

(S.  Th.  1.  q.  28.  a.  3.  ad  3). 

Postremo  velut  minus  accurate  dicta  in  schem.ate  not.ata  sunt 
aliqua,  quae  verbis  iisdem  iara  declarata  exstant  in  aliis  Conciliis. 
Huiusmodi  sunt  p.  3:  „Deus  . . . simul  ab  initio  temporis  utram- 
quo  de  niliilo  condidit  creaturam,  spiritualem  et  corporalem“  ^ ex 


* Quaerunt  tlieologi,  utrum  praeter  relationes  originis  in  Trini- 
tate  non  sint  adhuc  abac,  nempe  relatio  oppositionis,  ae(iualitatis, 
shnilitudinis?  Responaio  est,  has  relationes  vel  esse  rationis  tantuin 
vel  esse  identicas  cum  relationibus  originis  (Suarez,  Trin.  1.  V.  c.  2.  n.  1). 

Reeentioribus  quibusdam,  ut  Giintherianis , familiaris  est  modus 
loquendi  de  relationibus  oppositionis  sensu  minus  recto. 

^ Kmus  Episcopus  interrogabat : „quo  iure  asseritur,  Angelos  et 
homines  simul  esse  creates  Sed  id  verbis  Concilii,  quae  tran.scripta 
sunt  in  schemate,  non  solum  non  asseritur,  sed  dare  indicatur  con- 
trarium , dum  dicitur : „simul  ab  initio  temporis  conditam  esse  crcii- 
turam  spiritualem  et  corporalem , angclicam  videlicet  et  mundanam 
(Angelos  et  materlam,  seu  quod  dicitur  terra  inanis  ct  vacua  Gen.  I.  2; 
materia  invisa  dp.opcpo;  uXq  Sap.  XI.  18),  ac  deinde  liumanam.'"'' 

Ceterum  1.  non  est  apud  omnes  adeo  certum,  in  Lateranensi  par- 


a  Lateranensi  IV.  (capite  F’^VjmVer) ; P-7:  „sine  scripto  tr.aditionibus, 
quae  ex  ipsius  Christi  ore  ab  Apostolis  acceptae  aut  ab  ii)sis  Apo- 
stolis  Spiritu  Sancto  dictante,  qiuasi  per  manus  trad  it  ae  ad  nos 
usque  pervenerunt“  ex  Tridentino  (sess.  IV.);  p.  18:  „gratia  in- 
terna illuminationis  et  inspirationis  Spiritus  Sancti,  qui  dat  omni- 
bus suavitatem  in  consentiendo“  ex  Arausicano  II.  (can.  7.  coll. 
Trident,  sess.  VI.  cap.  5);  p.  38:  „quod  anima  rationalis  vore  ac 
M.  per  se  seu  immediate  et  essentialiter  est  forma  corporis  bumani“ 
ex  Viennensi;  j).  42:  „proseribimus  eorum  doctrinam  baereticam, 
qui  dicere  ansi  fuerint,  peccatum  originale  non  esse  verum  et  ptro- 
priiim  peccatum'''  iuxta  Tridentinum  (sess.  V.  nominatim  § ultima, 
ubi  peccatum  origin.ale  declaratur:  id  quod  verani  et  jmopriam 
peccati  rationem  hahet). 

Difficultates  abac  saltern  graviores  contra  ipsam  essentialem 
formam  doctrinae  in  singulis  capitibus  sebematis  mibi  bactenus 
non  innotuerunt;  quare  iaventibus  Rmis  Patribus  accedo  ad  par- 
tem postrem.am  buius  meae  expositionis , quae  versabitur  circa 
formam  accidentalem  enuntiationis. 

2.  Modus  enuntiationis  in  schemate  praedominans  dicitur  alie- 
nus  a consuetudine  Conciliorum  et  buiusmodi  esse,  qui  magis  de- 
monstrationi  scholasticae  quam  definitioni  Conciliari  conveniat.  At 
quamvis  certe  optamlum  sit,  ut  forma  etiam  baec  accidentalis 
effingatur,  quantum  fieri  potest,  aptissinia,  duo  tamen  universim 
animadvert!  possuut:  priimim  ([uidern  ad  consuetudinem  Conci- 
liorum bac  in  re  vix  appellari  |(osse , cum  non  solum  in  diversis 
Conciliis,  sed  etiam  in  diversis  partibus  Concilii  unius  eiusdemque 
accidentalis  iste  modus  enuntiationis  reperiatui’  diversissiinus.  Si 
Constitutiones , quas  i,am  superius  nominavi,  adversus  doctrinam 
Abbatis  loacliiin,  Petri  Olivi,  Pornponatii,  vel  etiam  a Martino  V. 
editae  in  Concilio  Constantiensi  adversus  errorcs  Wicleffi  et  loannis 
Hus  (Inter  cunctas;  In  eminenti)  coniparentur  cum  capitibus  Triden- 
tinis;  immo  si  diversae  sessiones  Tridentiiiae  inter  se  conferantur 
e.  g.  sexta  de  iustificatione  cum  VII.  XXI.  XXIV.,  ubi  de  Sacr.a- 
mentis  agitur,  magnum  hoc  disciamen  neminem  latere  potest.  Idem- 
que  discrimen  manifestum  est  inter  modum  expositionis  in  diversis 
Conciliis  vetustioribiis , si  com])aretur  e.  g.  synodus  Nicaena  II. 
cum  Conciliis  antecedentibus.  Nimirum  modus  ipse  dicendi,  quod 
est  alteram  generatiin  aniinadvertendum , non  minimam  partem 
pendet  a diversitate  rerum  dicendarum;  nec  videtur  ])osso  in  bac 
re  constitui  generale  aliquod  pi'incipium , quo  forma  b.aec  acci- 
dentalis in  ouiniljus  dccretis  conciliaribus  etiam  diversissimi  argu- 
ment! regi  ac  determinari  debeat. 

Verum  ut  ad  s]!ecialem  considerationem  jiraesontis  sebematis 
accedam,  vitium  enuntiationis,  cur  ea  magis  sebolae  (piam  Consti- 
tution! conciliari  <apta  sit,  rejieilendum  esse  videtur  in  his  vel  in 
aliquo  ex  bis  quatuor  capitibus:  in  probatione  doctrinae  catholicae 
per  argumentorum  inductionem,  unde  potius  j)olemica  demonstratio 
quam  ecclesiastica  definitio  oriatur ; in  modo  prob.ationis  scbolastico 
ex  ipsa  argumentorum  indole;  in  terminologia  ex  sebolis  desumpta; 
in  iis  generatim,  (piae  proprie  stylum  constituunt,  et  ipiao  pertinent 
ad  formam  rhetoricam  dictionis. 

De  hoc  ultimo  meum  non  est  dicere;  certe  nemo  diffitel)itur 
curandum  esse,  ut  stylus  limetur,  qu.antum  res  et  axpi^Jia  dogm.a- 
matica  feret,  is(|ue  sit  non  quidem  classicus,  sed  ecclesiastica  digni- 
tatc  gravis.  Duae  nihilominus  excusationes  mibi  permittantur, 
quarum  prior  baec  est,  (piod  pleraque  in  schemate  dicta  sunt 
verbis  desumptis  ex  S.  Scri])tura,  ex  Conciliis,  ex  ss.  Patribus  ct 
d ex  literis  RR.  Pontificum,  in  ((uibus  eadem  materia  tractata  re- 
perietur.  Excusatio  altera  est  de  verbis,  quae  dicebantur  adbibita 
contra  spiritum  evangelii  et  contra  ebaritatem,  dum  ,a])])ellantur 
monstra  errornm^  cancer  serpens  aborninationi  exponendus,  impia 
insipientia  etc.  Verum  in  primis  baec  nuspiam  in  sebemato  occur- 
runt  nisi  in  capitibus  duobus,  ubi  atbeismus  et  absolutus  ratio- 
nalismus  per  modum  detestationis  condemmandus  crat;  unde  ea 
dicuntur  de  erroribus  tarn  abomimandis,  ut  vix  alio  nomine  quam 
monslrorurn  a Cbristianis  eo(iuc  magis  a Pastoribus  animarum  no- 
strarum  designari  possint:  quis  autem  ignorat,  buiusmodi  errorum 
gravissimorum  detestationes  frequentissimas  reperiri  in  ss.  Scrip- 


ticulam  simul  exprimere  simultaiieum  temporis;  potest  cnim  signili- 
carc  paritatem  creationis.  ut  Ecclcsi.  XVIII.  1.  dicitur:  „I)cus  creavit 
omnia  simul  7.oivr|“  (S.  Thom,  in  I.  Decrctalem ; Vasquez  1.  P.  dis]).  221. 
c.  4j.  Praetcrca  2.  ctiamsi  accipiatur  pro  particula  temporis,  certum 
tamen  est,  in  tali  particula  incidente  non  contiucri  definitionem  quae- 
stionis  de  tempore,  (juo  fuerint  Angeli  creati  (S.  Th.  1.  (j.  61.  a.  3; 
do  potent,  q.  3.  a.  18;  Valentia  1.  P.  disp.  IV.  q.  12.  punct.  2). 


1627 


Acta  et  Decreta  SS.  Coiicilii  Vaticani.  Appendix. 


1628 


turi.s,  apuJ  SS.  PP.  et  fere  in  omnibus  Conciliis , inter  quae  suf- 
ficiat  commeniorare  Tridentimim  sess.  XIII.  in  prooemio  et  cap.  I. 
et  sess.  XXI.  ])rooera.,  ubi  zizania  exsecrabilium  errorum,  indignissi- 
niuDi  flagitiwn,  commeiita  satanica,  errorum  monstra  noniinantur. 

His  obiter  aniinadversis  pauca  dicam  de  tribus  reliquis,  quae 
scholae  formam  prae  se  ferre  videri  possent.  Quamvis  simplex  dog- 
matis  enuntiatio  et  oppositi  erroris  damnatio  propter  ipsam  de- 
finientis  Concilii  infallibilem  auctoritatem  per  se  satis  esse  possit 
ad  custodiam  depositi,  videmus  tamen  Concilia  ipsa  censuisse  et 
suo  exemplo  docuisse  id  plerumque  satis  non  esse  ad  docendum, 
ad  argiiendum,  ad  corripiendum,  ad  erudiendum  in  iustitia.  Dum 
enim  Concilia  doctrinam  catholicam  opponunt  erroribus,  plerum- 
([ue  non  solum  simplicem  emintiationom  obiecti  fidei  ad  custodien- 
dum  dejiositum , sed  etiam  distiiictam  declarationem  doctrinae  ac 
fundamentorum,  quibus  innititur,  ad  docendum  et  ad  explicandum 
depositum  ])ro  scope  babent;  idque  eo  mode,  quo  propria  indoles 
erroris  oppositi  postulare  videtur.  llocque  sensii  verissime  dici 
potest  conciliarium  decretorum  forma  poleraica.  Possem  id  dc- 
monstrare  e.x  vetustis  Conciliis,  ad  ipiae  iam  superius  non  scmcl 
aiipellavi;  sed  consideremus  quaeso  ipsius  ultimi  oecumenici  Cou- 
cilii,  Trideutini  inquani,  capita  doctrinae.  Doctrina  de  iustifioatione 
mirabiliter  exposita  sexdecim  capitibus  sessionis  VI.  fere  tota  con- 
texta  est  testimoiiiis  Scri])turarum , quae  non  solum  ad  illustra- 
tionera,  sed  maxima  ex  j)arte  ad  demonstrationem  adducuntur  et 
qua.ndo({ue  accumulantur.  Sic  cap.  VI.  de  necessaria  dispositione 
ad  iustificationem  una  serie  non  interrupta  ex  diversis  libris  sacris 
coacervantur  sex  testimonia;  caput  XI.  de  observatione  manda- 
torum  contexitur  catena  duodecim  saltern  testimoniorum,  non  pau- 
cioribus  caput  XVT.  de  merito  o])ei'um,  in  quo  uno  capite  non 
minus  quam  septies  per  modum  probationis  disorte  appellatur  ad 
testimonia:  shut  scriptum  e^sf , dicit  Christas,  ait  Apostolus,  verha 
sunt  ApostoU  etc.  In  sess.  XXL  capite  I.  de  communiono  sub 
ntraquo  specie,  instilnitur  i)olemica  refutatio  omnium  textuum, 
qui  adferebantur  ab  adversariis  ad  probandam  necessitatem  utrius- 
que  spcciei,  iisquo  opponuntur  alii  textus  probantes  nullum  esse 
huiusmodi  pracceptum  divinum.  Xec  PP.  Tridentini  putabant  banc 
disputationem  ad  refellendum  errorem  ideo  omittendam  esse,  ne 
forma  potius  scliolastica  quam  conciliaris  esse  videretur;  est  enim 
Ecclosia  sollicita  mater  ac  magistra.  Quod  deinde  spectat  ad  mo- 
dum ])robationis  ex  rationibus  intrinsecis,  ea  argumentatio  in  sclie- 
raato  parcissima  est,  ncc  umqiiam  occurrit,  nisi  ubi  declaratio 
doctrinae  earn  reddidit  omnino  neeessariam.  Ceterum  huiusmodi 
intrinsecae  rationes  supposita  revelatione  desumptae  ex  re  ipsa 
niillatenus  alienae  sunt  a scope  et  gravitate  ss.  Conciliorum.  Ut 
non  repetam,  (juae  dici  ])Ossent  de  Cap.  Damnamus  in  Coi'.c.  La- 
teranensi,  in  Tridentino  hie  modus  expositionis  non  paucis  in  ca])i- 
tibus  conspicuus  est.  Ita  ex  intrinseca  indole  ac  natura  dogma- 
turn  sess.  VI.  cap.  16.  declaratur  valor  satisfactionis  et  meriti, 
sess.  XIII.  cap.  3.  praesentia  totius  Christi  sub  utravis  specie 
eucharistiea,  sess.  XIV.  cap.  2.  8.  ratio  multiplex  distinctionis  inter 
Sacramenta  Baptismi  et  Poenitentiae,  sess.  XXL  cap.  4.  ratio,  cur 
])arvuiis  communio  Eucharistiae  necessaria  non  sit.  Sed  haec  satis 
sint;  concludcnda  enim  tandem  disputatio  est,  ])Ostquam  illud  po- 
stremum  adhuc  attigero,  (juod  de  terminologia  ex  scholis  derivata 
dicitur.  Primum  huiusmodi  terminorum  copia  in  schemate  maior 
non  reperitur,  nisi  quantam  ipsa  necessitas  rei  dicendae  peperit. 
Nonne  enim  (|uae  solis  terminis  scholae  notissima  sunt,  suis  pro- 
priis  nominibus  appellare  oportet?  Nonne  idem  in  Viennensi  et 
Latcranensi  V.  Concilio  servatum  est?  Immo  in  Cone.  Tridentino 
declarationes  ceteris  distinctiores  et  luculentiores  i)ropositae  sunt 
terminis  et  formis  scholasticis , quod  in  doctrina  de  causis  iustifi- 
cationis,  de  triplici  modo  sumj)tionis  Eucharistiae,  de  partibus  Sacra- 
nienti,  de  Sacramento  et  re  Sacramenti  facile  observari  potest 
(sess.  VI.  c.  7;  sess.  XIII.  c.  8;  sess.  XIV.  c.  3). 

Haec  autem  omnia  a mo  dicta  sint,  non  ad  rem  ipsam  sive 
ad  formam  rei  commendandam , quae  in  proposito  schemate  ex- 
hibetur,  sed  ut,  (|uantum  equidem  imperio  Emi  Praesidis  ac  Rmorum 
Patrnm  ohseeutus  effieere  i)otui,  manifostae  reddantur  rationes,  ob 
(juas  theologi  ilium  modum  expositionis,  qui  sapientissimo  vostro 
indicio  subiicitur,  adoptandum  esse  consuerint.  Quoniam  vero 
maximi  sane  interest  totius  Ecclesiae,  ut  in  primis  quidem  doctrina 
ipsa  catholica  exponatur  accuratissime  secundum  oas  nimirum  par- 
tes et  lormas,  quae  ad  custodiam  et  explicationem  depositi  pro 
praosonti  I’crum  conditione  sint  opportunissimae,  ac  deinde  ut  mo- 
dus etiam  accidentalis  enuntiationis  sit  quam  fieri  |)ofest  limatissi- 
mns:  non  solum  desiderandum,  sod  a Spiritu  Paracleto  omnibus 


a votis  postulandum  ac  supplicandum  est,  ut  ab  ipso  directi  et  illu- 
minati  Ritii  PP.  pro  sua  sapientia,  doctrina,  rerum  peritia,  salutis- 
que  animarum  ardenti  studio  hanc  tanti  momenti  operam  omnibus 
numeris  absolutam  perpoliant  atque  perficiant. 

555. 

Schema  Constitutiouis  dogmaticae  de  fide  catholica  Patruin  examini 
^ proposituni  L 

Fins  Episcopus  servus  servorum  Dei  sacro  approbanfe  Concilio 
ad  perpetuam  rei  memoriam. 

Dei  Patris  aeternus  Eilius  Dominus  noster  lesus  Christus,  quum 
Ecclesiae  suae  dilectae  omnibus  diebus  usque  ad  consummationem 
saeculi  adfuturum  se  promiserit;  quemadmodum  ei  praelianti  au- 
xiliari,  periclitanti  subvenire,  ita  laboranti  adsistere  laboresque 
fortunare  nullo  unquam  tempore  destitit.  Quare  eius  etiam  benigni- 
tatc  ac  providentia  factum  est,  ut  ex  omnibus  quidem  oecumenicis 
Conciliis,  at  nominatim  e sacra  Tridentina  Synodo  saluberrirai  sine 
b interrnissione  fructus  universae  Ecclesiae  ad  haec  usque  tempora 
provonerint.  Hinc  enim  sanctissima  Religionis  dogmata  uberius 
exposita  pressiusque  definita;  haereticorum  erroros  damnati  atque 
repre.ssi;  ecclesiastica  disciplina  restituta  sanctiusque  firmata,  mili- 
tiae  elcricalis  institutio  accuratior,  aucta  sacramentorum  frequentia 
et  reformati  ])opuli  mores;  hinc  membrorum  cum  capite  arctius 
adstricta  societas  et  unio;  hinc  universe  corpori  Christi  mystico 
additus  vigor,  aucta  sanctitas,  ampliata  fecunditas:  hinc  denique 
multiplicatae  religiosorum  familiae,  quae  in  omne  opus  salutare 
incumbunt,  aliaque  christianae  pietatis  instituta,  ac  praecipue  assi- 
duus  ille  et  usque  ad  sanguinis  effusionem  constans  ardor  in  Christi 
Regno  late  ])er  orbem  propagando. 

Verumtamen  haec  aliaque  permulta  bona,  quae  per  ultimam 
oecumenicam  Synodum  divina  Bonitas  dignata  est  operari,  grato, 
(juo  par  est,  animo  recolentes,  acerbura  nihilominus  dolorem  co- 
hibere  non  possumus,  dum  mala  gravissima  contemplamur  inde 
orta,  quod  nimis  multi  eiusdem  sacrosanctae  Synodi  vel  auctori- 
tatem prorsus  contempserunt  vel  sapientissima  decreta  neglexerunt. 
Manifestum  enim  est  omnibus,  haereticas  sectas,  quas  Tridentini 
c Patres  damnaverunt,  in  sectulas  innumeras  paulatim  dissolutas 
esse;  quibus  inter  se  dissentientibus  et  concertantibus,  in  pluri- 
morum  animis  omnis  tandem  in  Christum  fides  concussa  et  eversa 
est.  Turn  natus  ille  (jiiem  dicunt  rationalismus , indifferentismus, 
mythismus,  qui  eadem  sacra  Biblia,  ad  quae  olim  tanquam  ad 
unicum  christianae  doctrinae  fontem  et  iudicem  supremum  appella- 
batur,  iam  pro  inanium  symbolorum,  imo  fabularurn  congerie  tra- 
ducere  non  veretur.  Atque  sic  denique  prodiit  impia,  sed  lieu 
vulgatissima  naturalismi  doctrina,  quae  errorum  istorum  summani 
complectens,  christianae  religioni  tanquam  divinae  et  supernaturah 
institutioni  directoetper  omnia  opponitur:  ut  scilicet  rebus  humanis 
Conditoris  ac  Servatoris  dominio  subtractis,  quoddam  velut  Antichrist! 
regnum  statuatur.  Relicta  autem  proiectaque  Christiana  religione, 
negate  vero  Deo  et  Christo  eius , prolapsa  tandem  est  multorum 
mens  in  pantheismi,  materialism!,  atheismi  barathrum,  ut  iam  ipsam 
rationalem  hominis  naturam  omnem(]ue  iusti  rectique  normam  ne- 
gantes,  ima  societatis  humanae  fundamenta  subvertere  nitantur. 

Ilac  porro  impietate  impune  circumquaque  grassante,  fieri  non 
potuit,  ([uin  multi  etiam  Ecclesiae  catholicae  filii  male  afflarentur 
(j  spiritu,  et  a via  verae  pietatis  aberrarent.  Variis  enim  ac  pere- 
grinis  doctrinis  abducti,  naturam  et  gratiam,  scientiam  humanam 
et  fidem  divinam  perperam  commiscentes,  verum  sensum  dogma- 
turn,  quern  tenet  ac  docet  S.  M.  Ecclesia.,  depravare,  et  integritatem 
sinceritatemque  fidei  in  jiericulum  adducere  noscuntur. 

Quibus  omnibus  conspectis,  quomodo  non  intima  moveantur 
Ecclesiae  viscera?  Sicut  enim  Deus  vult  omnes  homines  salvos 
fieri,  et  ad  agnitionem  veritatis  pervenire ; sicut  Christus  venit  in 
mundum,  ut  filios  Dei,  qui  erant  disper.si,  congregaret  in  unum; 
ita  Ecclesia  a Deo  omnium  populorum  mater  constituta,  omnibus 
debitricem  se  novit,  ac  lapses  erigere,  labantes  sustinei’e,  rever- 
tentes  amplecti  semper  parata  et  intonta  est.  Quare  nullo  unquam 
tempore  a Dei  veritate,  quae  sola  sanat  omnia,  testanda  et  prae- 
dicanda  quiescere  potest,  sibi  dictum  esse  sciens:  „Spiritus  mens, 
qui  est  in  te,  et  verba  mea,  quae  posui  in  ore  tuo,  non  recedent 
de  ore  tuo  amodo  et  usque  in  sempiternum 


' * Proposituin  est  Patribus  Deputatioiiis  de  fide  in  3.  Sess.  Dc- 
putationis.  V.  infra  doc.  500.  ^ Is.  59,  21. 


1629 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitiit.  perficienda.  Doc.  554.  555. 


1630 


Nos  itaque  pro  supremo  Nostro  apostolico  munere  quum  Yeri-  a 
tatem  catholicam  docere  ac  tueri  perversasque  doctrinas  reprohare 
nunquam  destiterimus,  nunc  universi  orbis  Episcopis,  Nostra  auc- 
toritate  in  Spiritu  Sancto  congregatis,  Nobiscum  sedentibus  et 
iudicantibus , insistentes  Dei  yerbo  scripto  et  tradito,  prout  ab 
Ecclesia  catholica  immutabiliter  custoditum  et  expositum  est,  ex 
hac  Petri  Cathedra  in  conspectu  omnium  salutarem  lesu  Cbristi 
doctrinam  profiteri  et  declarare  constituimus ; adversis  erroribus, 
potestate  Nobis  ab  omnipotente  Deo  tradita,  proscriptis  et  damnatis. 

CAPUT  I.  De  Deo  et  tnundi  creatione. 

Sancta  Romana  catholica  Ecclesia  credit  ac  profitetur,  unnm 
esse  Deum  yerum  et  yiyum,  creatorem  coeli  et  terrae,  aeternum, 
immensum,  omnipotentem ; qui,  cum  sit  una  singularis,  simplex 
omnino  et  incommutabilis  substantia,  intellectu  ac  Yoluntate  omni- 
que  perfectione  infinita,  profitendus  est  ab  hoc  mundo  re  et  essentia 
distinctus,  in  se  et  ex  se  beatissimus,  et  super  omnia,  quae  praeter 
ipsum  sunt,  et  concipi  possunt,  ineffabiliter  eleyatus. 

Hie  solus  yerus  Deus  bonitate  sua  et  omnipotenti  yirtute,  non  i, 
ad  acquirendam  yel  augendam,  sed  ad  manifestandam  perfeetionem 
suam,  liberrimo  consilio,  simul  ab  initio  temporis  ntramque  de 
nihilo  condidit  creaturam , spiritualem  et  corporalem , angelicam 
yidelicet  et  mundanam,  ac  deinde  humanam  quasi  communem  ex 
spiritu  et  corpore  constitutam. 

CAPUT  II.  De  revelatione. 

Eadem  S.  Mater  Ecclesia  Deum,  rerum  omnium  principium 
et  finem , docet  naturali  bumanae  rationis  lumine  e rebus  creatis 
certo  cognosci  posse,  neque  ad  hoc  traditam  de  Deo  doctrinam 
omnino  necessariam  esse ; eo  quod  inyisibilia  ipsius  a creatura  mundi 
per  ea,  quae  facta  sunt,  intellecta  conspiciuntur  (Rom.  I,  20); 
placuisse  autem  eius  sapientiae  et  bonitati , alia  eaque  su]ier- 
naturali  yia  se  ipsum  et  Yoluntatis  suae  aeterna  decreta  bnmano 
generi  reyelare,  loquendo  olim  patribus  in  Propbetis,  noyissime 
yero  nobis  in  Filio  (Hebr.  1,  1). 

lam  yero  homo,  cum  a Deo  tanquam  supremo  suo  auctore 
totus  pendeat,  et  ratio  creata  increatae  yeritati  penitus  subiecta  c 
sit,  reyelante  se  Deo,  ad  plenum  intellectus  et  yoluntatis  obse- 
quium  tenetur. 

Supernae  buic  disciplinae  tribuendum  quidem  est,  quod  ea, 
quae  in  rebus  diyinis  bumanae  rationi  per  se  imperyia  non  sunt, 
in  praesenti  quoque  generis  humani  conditione  ab  omnibus  ex- 
pedite, firma  certitudine  et  nullo  admixto  errore  cognosci  possunt. 
Attamen  reyelatio  non  hac  de  causa,  sed  ideo  simpliciter  seu  ab- 
solute necessaria  dicenda  est,  quod  clementissimus  Deus  bominem 
ad  finem  prorsus  supernaturalem , ad  participanda  scilicet  bona 
diyina  ordinayit,  quae  rationis  comprebensionem  excedunt;  sicut 
scriptum  est:  Oculus  non  yidit,  nec  auris  audiyit,  nec  in  cor 
liominis  ascendit,  quae  praeparayit  Deus  iis,  qui  diligunt  eum 
(1.  Cor.  2). 

Haec  porro  supernaturalis  reyelatio,  secundum  uniyersalis  Ec- 
elesiae  fidem  a S.  Synodo  Tridentina  declaratam,  integra  continetur 
in  libris  scriptis  tarn  yeteris  quam  noyi  Testamenti,  et  sine  scripto 
traditionibus.  Qui  quidem  libri,  prout  in  eiusdern  Concilii  decreto 
recensentur,  cum  omnibus  suis  partibus  pro  sacris  et  canonicis  ab 
Omni  fideli  suscipiendi  sunt.  Neque  yero  cos  Ecclesia  pro  sacris  d 
et  canonicis  habet,  propterea  quod  sola  licet  bumana  industria 
compositi,  auctoritate  tamen  sua  approbati  sint,  nec  propterea 
solum,  quod  reyclationcm  sine  errore  contineant,  sed  ideo,  quod 
Spiritu  S.  inspirante  conscript!,  Deum  babent  auctorem  eiusque 
sunt  yere  et  proprie  Ycrbum  scriptum,  atque  ut  tale  Ecclesiae  ab 
Apostolis  traditi. 

Quia  yero,  quae  S.  Tridentina  Synodus  de  interpretatione  di- 
yinae  Scripturae,  ad  coercenda  petulantia  ingenia,  salubriter  de- 
creyit,  a quibusdam  bominibus  praye  exponuntur,  idem  decretum 
hoc  approbante  Concilio  renoyantes,  banc  eius  menteni  esse  defini- 
mus,  ut  in  rebus  fidei  et  morum,  is  pro  yero  Scri|)turae  sensu 
babendus  sit , quern  tenuit  et  tenet  S.  Mater  Ecclesia , aut  quern 
SS.  Patrum  consensus  unanimis  attestatur. 

CAI’UT  III.  De  fide. 

Fidem  autem,  quae  bumanae  salutis  initium  est,  Ecclesia  ca- 
tholica profitetur  yirtutem  esse  infusam  seu  supernaturalem,  qua 


Dei  aspirante  gratia  yera  esse  credimus,  quae  diyinitus  rerelata 
sunt,  non  propter  rerum  yeritatem  ex  se  ipsa  persj)ectam,  sed 
propter  Dei  reyelantis  auctoritatem.  Est  enim  tides,  testante  Apo- 
stolo,  argumentum  non  apparentium  (llebr.  11,  1). 

Ut  nibilominus  rationabile  esset  obsequium  nostrum,  yoluit 
Deus  una  cum  interna  Spiritus  S.  motione  externa  ])raesto  esse 
reyelationis  suae  argumenta,  facta  imprimis  diyina,  nominatimque 
miracula  et  yaticinia,  quae  cum  Dei  potentiam  et  sapientiam  mani- 
feste  revelent,  diyinae  locutionis  signa  sunt  certissima,  et  omnium 
intelligentiae  accommodata.  Quare  scriptum  legimus : Illi  autem 
profecti  praedicayerunt  ubique,  Domino  cooperante  et  sermonem 
confirmante,  sequentibus  signis. 

Licet  igitur  non  croderemus,  nisi  yideremus  esse  credendum, 
atque  adco  fidei  assensus  nequaquam  sit  motus  <animi  caecus  et 
ab  operatione  intellectus  disiunctus ; nemo  tamen  eyangelicae  prae- 
dicationi  consentire  potest,  sicut  expedit  ad  salutem  consequen- 
dam,  absque  illuminatione  et  inspiratione  Spiritus  S.,  qui  dat  omni- 
bus suayitatem  in  assentiendo  et  credendo.  Est  ergo  tides  ipsa 
in  se,  etiamsi  nondum  per  ebaritatem  operatur,  donum  Spiritus  S. 
et  opus  ad  salutem  pertinens,  quo  homo  liberam  praestat  Deo 
obedientiam,  gratiae  eius,  cui  resistere  ]>osset,  assentiendo  et 
cooperando. 

Haec  ilia  est  tides,  sine  qua  impossibilc  est  placere  Deo,  et 
ad  filiorum  eius  consortium  pei’yenire.  Quare  sicut  nulli  unquam 
sine  ilia  contigit  iustificatio,  ita  nullus,  nisi  in  ea  perseyerayerit 
usque  ad  finem , yitani  assequetur  aeternam.  Hanc  autem  fidei 
firmitatem  et  constantiam  Dens  „instans  praecepto  et  praecurrens 
auxilio“,  in  nostra  posuit  potestate.  In  yera  scilicet  Ecclesia  Cbri- 
sti fideles,  docti  et  indocti,  fundamentis  ad  credendum  innituntur 
firmissimis,  cum  ad  solam  Ecclesiam  catholicam,  nec  ad  ullam  aliam 
religionis  communionem,  ea  pertineant  omnia,  quae  ad  fidei  ebri- 
stianae  eyidentem  credibilitatem  tarn  multa  et  tarn  mira  diyinitus 
sunt  disposita.  Quare  Ecclesia  per  se  ipsa  magnum  quoddam  et 
perpetuum  est  motiyum  credibilitatis,  et  yelut  signum  leyatum  in 
nationibus,  diyinae  suae  legationis  testis  irrefragabilis.  Piissimus 
autem  Dominus,  qui  non  deserit,  nisi  deseratur,  eos,  quos  de  tene- 
bris  transtulit  in  admirabile  lumen  suum,  in  hoc  eodem  lumine  ut 
])erseYerent,  sua  gratia  confirmat.  Itaque  yere  fideles,  per  caeleste 
hoc  donum  primae  yeritati  adbaerentes , magno  interyallo  discer- 
nuntur  ab  iis,  qui  falsam  religionem,  opinione  bumana  ducti,  sec- 
tantur:  neque  fieri  potest,  ut  fideles  catbolici  ullam  unquam 
iustam  babeant  rationem  fidem  mutandi  aut  in  dubinm  Yocandi. 
Quapropter  gratias  agentes  Deo  Patri,  qui  dignos  nos  fecit  in 
jtartem  sortis  sanctorum  in  lumine,  tantam  ne  neglexerimus  salu- 
tem, sed  aspicientes  in  auctorem  fidei  et  consummatorem  lesum, 
teneamus  spei  nostrae  indeclinabilem  confes.sioneni. 

CAPUT  IV.  De  fide  et  ratione. 

Hoc  quoque  perpetuus  Ecclesiae  catbolicae  consensus  tenuit 
et  tenet,  duplicem  esse  ordinem  cognitionis,  non  solum  priacii)io, 
sed  obieeto  etiani  distinctum:  principio  quidem,  quia  in  a 1 tore  per 
rationem  insitam,  in  altero  per  fidem  infusam  cognoscitur : obieeto 
autem,  quia  praeter  ea,  ad  quae  naturalis  ratio  pertingere  potest, 
credenda  nobis  pro]ionuntur  mysteria  in  Deo  abscondita,  quae  nisi 
reyelata  diyinitus  nec  bomini  nec  Angelo  innotescere  j)Ossunt.' 
Deum  enim  nemo  yidit  unquam;  Unigenitus  Filius,  qui  est  in  sinu 
Ibatris,  ipse  enarrayit  (loan.  1,  18).  Quocirca  A])ostolus,  qui  a 
gentibus  Deum  per  ea,  quae  facta  sunt,  cognitum  esse  testatur, 
disserens  tamen  de  gratia  et  yeritate,  quae  per  lesum  Christum 
facta  est  (loan.  1,  17):  Loquimur,  inquit,  Dei  sa])ientiam  in  my- 
sterio,  quae  abscondita  est,  quam  nemo  principum  buius  saeculi 
cognoyit:  nobis  autem  reyelayit  Deus  ])er  Spiritum  suum.  Spiritus 
enim  omnia  scrutatur,  etiarn  profunda  Dei  (I.  Cor.  1,  7).  Et  ipse 
Unigenitus  confitetur  Patri,  quia  haec  abscondit  a sapientibus  et 
])rudentibus,  et  reyelayit  ea  paryulis  (Mattb.  11,  25). 

Ac  ratio  quidem  fide  illustrata,  cum  sedulo  ])ie  et  sobric  ((uae- 
rit,  ex  eorum,  (juae  naturaliter  cognoscit,  analogia  ad  aliquam 
mysteriorum  intelligentiam  eamque  fructuosissimam,  Deo  donante, 
])roficit;  nunquam  tamen  idonea  redditur  ad  ea  suis  prineipiis  de- 
monstranda  aut  omnia  adinstar  reruni  illarum,  (piae  proprium 
ipsius  obiectum  constituunt,  perspicienda.  Quaodam  enim  diyina 
dogmata  ipsa  sna  natura  intellectum  creatum  sic  transcendunt,  ut 
etiarn  reyelatione  tradita  et  fide  suscejrta,  ipsius  taineir  fidei  yelo 
contecta  et  quadain  quasi  caligine  obyoluta  maneant,  quamdiu  in 
bac  mortali  yita  peregrinamur  a Domino. 


1631 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1632 


Etsi  vero  tides  sit  supra  rationem,  nulla  tamen  unquam  inter  a 
fidem  et  rationem  vera  dissensio  esse  potest.  Idem  enim  Deus, 
qui  mysteria  revelat  et  fidem  infundit , animo  humane  rationis 
lumen  insevit.  Deus  autem  negare  seipsum  non  potest,  nec  verum 
vero  unquam  contradicere.  Hinc  est,  ut  falsa  huius  repugnantiae 
species  inde  oriatur,  quod  vel  fidei  dogmata  ad  mentem  Ecclesiae 
intellecta  et  exposita  non  sunt,  vel  commenticiae  opiniones  rationis 
effata  reputantur.  Omnem  tamen  assertionem  illuminatae  fidei 
vere  contrariam  omnino  falsam  esse  definimus.  Porro  Ecclesia, 
quae  una  cum  apostolico  munere  docendi,  mandatum  accepit,  fidei 
depositum  custodiendi,  et  ius  et  officium  divinitus  habet,  falsi 
nominis  scientiae  oppositiones  (1.  Tim.  6,  20)  declarandi  et  pro- 
scribendi.  Quapropter  omnes  cliristiani  fideles  ac  nominatim  hu- 
manarum  artium  et  disciplinarum  cultores  huiusmodi  opiniones, 
quae  fidei  doctrinae  contrariae  esse  cognoscuntur , maxime  si  ab 
Ecclesia,  quacunque  nota,  proscriptae  fuerint,  nedum  tanquam 
legitimas  scientiae  conclusiones  defendant,  pro  erroribus,  qui  falla- 
cem  veritatis  speciem  prae  se  ferant,  habere  tenentur. 

Saci’orum  quoque  dogmatum  is  sensus  perpetuo  est  retinen- 
dus,  quern  semel  declaravit  S.  Mater  Ecclesia,  sive  communi  suo  b 
magisterio  sive  solemni  definitione,  nec  unquam  ab  eo  sensu,  altioris 
intelligentiae  specie  et  nomine,  recedendum.  Neque  enim  fidei  doc- 
trina  proposita  est  humanis  ingeniis  perficienda,  sed  Christi  Sponsao 
tradita  custodienda  et  declaranda.  Quare  ad  earn  secundum  hanc 
declarationem  plenius  semper  intelligendam  pie  et  laudabiliter  in- 
cumbitur;  omnis  autem  commutatio  eorum,  quae  infallibili  Eccle- 
siae magisterio  stabilita  sunt,  non  profectus  intelligentiae,  sed  cor- 
ruptela  erroris  reputanda  est. 

CANONES  I. 

De  Deo  et  niundi  creatione. 

1.  Si  quis  unura  verum  Deum  visibilium  et  invisibilium  crea- 
torem  negaverit;  anathema  sit. 

2.  Si  quis,  in  rationem  aequo  ac  fidem  contumax,  praetcr 
materiam  nihil  esse  affirmare  non  erubuerit;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  Dei  et  mundi  unam  eandemque  substantiam  esse 
dixerit;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  divinam  essentiam  sui  manifestatione  vel  c 
ovolutione  fieri  omnia;  anathema  sit. 

5.  Si  quis  Deum  dixerit  esse  ens  universale  sen  indefinitum, 
quod,  determinando  se,  constituat  rerum  universitatem  in  genera, 
species  et  singularia  distinctam;  anathema  sit. 

0.  Si  quis  res  finitas  omnes  aut  certe  spirituales  ex  divina 
substantia  emanasse  dixerit;  anathema  sit. 

7.  Si  quis  sanctissimis  nominibus  Trinitatis,  Incarnationis, 
Rodemptionis,  Resurrectionis  aliisve  abutens,  veneranda  christianae 
religionis  mysteria  ad  perversissimos  pantheismi  sensus  detorserit; 
anathema  sit. 

8.  Si  quis  non  confiteatur,  mundum  resque  omnes,  quas  con- 
tinet,  secundum  totam  suam  substantiam  a Deo  ex  nihilo  esse 
productas;  anathema  sit. 

9.  Si  quis  dixerit,  Deum  non  voluntate  a necessitate  libera,  sed 
tarn  necessario  creasse,  quam  necessario  amat  seipsum ; anathema  sit. 

10.  Si  quis  dixerit,  per  creationem  Deo  aliquid  perfectionis 
et  beatitudinis  accessisse,  quo  alias  careret;  anathema  sit. 

11.  Si  quis  negaverit,  mundum  ad  Dei  gloriam  conditum  esse; 
anathema  sit. 

ir. 

De  revelatione. 

1.  Si  quis  negaverit,  Deum  unum  et  verum,  creatorem  et 
Dominum  nostrum,  per  ea,  quae  facta  sunt,  naturali  ratione  al) 
liomine  lapse  certo  cognosci  et  demonstrari  posse;  anatliema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  fieri  non  posse,  aut  non  expedire,  ut  per 
revelationem  divinam  homo  de  Deo  cultuque  ei  adhibendo  edo- 
ceatur;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  rationem  humanam  prorsus  independentem 
esse,  nec  fidem  ei  a Deo  imperari  posse ; anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  honiinem  ad  cognitionom , quae  naturalem 
superat,  divinitus  evehi  non  posse,  sed  ex  se  ipso  ad  omnis  taii- 
dem  vcri  et  boni  possessionem  iugi  profectu  pertingere  posse  et 
debere;  anathema  sit. 

5.  Si  qnis  fibres,  quos  Tridentina  Synodus  recensuit,  ])ro  sa- 
cris  et  canonicis  non  susceperit,  eosque  aut  <afi(juem  corum  divi- 
nitus inspiratum  esse  negaverit;  anathema  sit. 


III. 

De  fide. 

1.  Si  quis  dixerit,  fidem  divinam  non  distingui  a scientia  na- 
turali,  quae  veritatem  religiosam  aut  moralem  pro  obiecto  habeat, 
ac  propterea  ad  actum  fidei,  qua  fideles  nominamur  et  sumus, 
non  requiri,  ut  revelata  veritas  propter  auctoritatem  Dei  revela- 
toris  credatur;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  fieri  non  posse,  ut  revelatio  divina  ex- 
tornis  signis  reddatur  credibilis,  ideoque  sola  interna  cuiusque  ex- 
perientia  homines  ad  fidem  movendos  esse;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  miracula  nulla  fieri  posse , aut  ad  demon- 
strandum non  valere,  aut  certo  cognosci  nunquam  posse;  et  non 
confiteatur,  vera  esse  miracula,  quae  in  Scriptura  narrantur,  iis- 
demquo  religionis  christianae  divinam  originem  rite  comprobari; 
anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  fidem,  qua  Cliristiani  Evangelicae  prae- 
dicationi  conscntiunt,  esse  persuasionem  necessariis  scientiae  hu- 
manae  argumentis  inductam;  anathema  sit. 

5.  Si  quis  dixerit,  non  ad  fidem  ipsam,  sed  ad  fidem  vivam,  quae 
per  charitatem  operatur,  gratiam  Dei  necessariam  esse ; anathema  sit. 

G.  Si  quis  dixerit,  fidelibus  catholicis  hand  secus  atque  iis, 
qui  ad  veram  fidem  nondum  pervenerunt,  licitum  esse  fidem,  quam 
sub  magisterio  Ecclesiae  susceperunt,  ut  dubiam  habere,  assensu 
animi  suspenso,  donee  scientificam  credibilitatis  inquisitionem  ab- 
solverint,  anathema  sit. 

IV. 

De  fide  et  scientia. 

1.  Si  quis  negaverit,  Christiana  revelatione  vera  et  proprie 
dicta  mysteria  contineri;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  a ratione  rite  exculta  universa  fidei  dogmata 
e naturalibus  principiis  intelligi  et  demonstrari  posse ; anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  omnia,  quae  revelatio  continet  divina,  ad 
proprium  obiectum  jihilosophiae  pertinere,  aut  huius  esse,  ex  na- 
turali Dei  per  res  creatas  manifestatione,  necessitatem  singulorum, 
quae  fides  credit,  demonstrare;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  disciplinas  humanas,  etiam  cum  periculo 
errandi  contra  fidem,  tractari  posse  nulla  revelationis  supernatu- 
ralis  habita  ratione;  anathema  sit. 

5.  Si  quis  dixerit,  harum  disciplinarum  conclusiones,  etiamsi 
doctrinae  catholicae  repugnent,  non  subesse  iudicio  et  authenticae 
proscriptioni  Ecclesiae;  anathema  sit. 

6.  Si  quis  dixerit,  licitum  esse  tradere  vel  tenere  opiniones 
ab  Ecclesia  damnatas,  dummodo  ne  sint  damnatae  tanquam  haere- 
ticae;  anathema  sit. 

7.  Si  quis  dixerit,  secundum  progressum  scientiae  propositis 
ab  Ecclesia  fidei  articulis  aliquando  sensum  alium  ab  eo,  quern 
intellexit  et  intelligit  Ecclesia,  substituendum  esse;  anathema  sit. 

55G. 

Eiusdem  scliematis  pars  altera  exaniini  Patrura  Deputationis  de  fide 
proposita 

CAPUT  V.  De  SS.  Trinitate. 

Mysteriorurn , quae  fide  illuminati  profitemur,  omnium  supre- 
d mum  ipse  Deus  est,  unus  in  essentia,  trinus  in  personis:  Pater, 
Filius  et  Spiritus  Sanctus.  Haec  beata  Trinitas  secundum  sin- 
ceram  catliolicae  fidei  veritatem  unus  est  Deus,  propterea  quod 
essentia  sen  substantia  tribus  personis  communis  re  et  numero 
una  est.  Pater  enim  ab  aeterno  Filium  generat,  non  aliam  suae 
aequalem  essentiam  emanatione  producendo,  sed  ipsam  suam  sim- 
plicissimam  essentiam  communicando;  pariterque  Spiritus  Sanctus 
non  multi})licationc  essentiae,  sed  eiusdem  essentiae  singularis 
communicatione  a Patre  et  Filio  tamquam  ab  nno  principio  una 
spiratione  aeterna  procedit.  Haec  igitur  una  numero  essentia  sen 
natura  vcraciter  est  Pater,  Filius  et  Spiritus  Sanctus,  tres  simul 
personae  et  singillatim  quaelibet  earumdem : ita  ut  personae  inter 
se  ri^aliter  distinctae,  cum  essentia  tamen  re  unum  idemque  sint 
Et  quoniam  in  Deo  omnia  unum  sunt,  ubi  non  obviat  rela- 
tionis  opposition,  nna  est  voluntas  et  operatio,  cpia  Trinitas  sacro- 


' * Incepit  disciissio  eius  in  10.  Sess.  Deput.  V.  infra  doc.  .fiCO. 
^ Cf.  Cone.  Lat.  IV.  Cap.  Damnamiis. 
n Cone.  Florent.  Deer,  pro  lacob. 


1633 


Doc.  hist.  IV.  Temj).  Cone.  9.  Do  utraque  Constitut.  clogm.  perficienda.  Doc.  550. 


1634 


sancta  cuncta  extra  se  condidit,  disponit  et  gubernat.  Neque  enim  a 
])ersonae  divinae  extra  se  secundum  originis  relationes,  quibus 
distinguuntur , sed  secundum  quod  sunt  unum  et  singulare  priii- 
cipiuni,  operantur. 

CAPUT  VI.  De  hominis  creatione  et  natiira. 

De  hominis  vero  natura  et  origine  divinis  literis  edocta  haec 
tenet  et  praedicat  S.  R.  Ecclesia.  Perfectis  iam  coelis  et  terra 
omnique  ornatu  eorum,  creavit  Deus  hominem  ad  imaginem 
et  similitudinem  suam,  ut  praeesset  universae  terrae.  Corpori 
igitur  de  limo  terrae  formato  infudit  animam  de  niliilo  productam, 
immaterialem,  incorruptibilem,  imraortalem,  intelligentia  et  libera 
voluntate  praeditam.  Haec  anima  rationalis  essentia  quidem  sua 
a corpore  diversa,  eius  tamen  vere  et  per  se  seu  immediata  forma 
est  b Neque  enim  per  aliam  animam  seu  quoddam  aliud  vitae 
principium,  sed  per  se  ipsa  corpus  ad  esse  homini  proprium  deter- 
minat,  atque  ita  cum  eo  constituit  naturam  vere  et  realiter  unam. 

Primo  autem  liomini  Adamo  et  Evae  uxori,  e costa  eius 
divinitus  formatae,  benedicens  Deus  mandavit:  Multiplicamini  et 
replete  terram,  atque  ita  ex  uno  fecit  omne  genus  hominum  in- 
habitare  super  universam  terram  (Act.  17,  26).  Quare  etiam  homo, 
(pii  primus  formatus  est  a Deo,  pater  orbis  terrarum  appellatur 
(Sap.  10,  1),  utpote  a quo  cuncti,  qui  incolunt  terram,  naturali 
generatione  descendant,  came  de  came  nascente,  cui  anima  a 
Deo,  in  singulis  do  novo  creata,  iufunditur. 

CAPUT  VII.  De  hominis  elevatione  et  lapsu. 

Verum  in  ipso  generis  huniani  primordio  magnum  insuper 
quoddam  divinae  pietatis  arcanum  tides  Christiana  agnoscit.  Homo 
ad  imaginem  Dei  factus  ipsa  quidem  natura  sua  ordinatur  ad 
Deum  cognosceudum,  colendum,  amaTidum,  oo  videlicet  modo,  qui 
insitae  facultati  congruit.  Yerumtamen  summus  rernm  Conditor 
et  Dominus,  cuius  potentia  creatae  naturae  propriotatibus  et  lo- 
gibus  non  circumscribitur,  inexhausta  bonitato  hominum  genus  in 
primo  parente  super  naturae  conditionem  ad  statum_  quendam 
sublimem  elevare  voluit,  in  quo  divinae  ipsius  censors  efficeretur 
naturae  (2.  Petr.  1,  4).  Itaque  praeter  dona,  quibus  in  propria 
natura  perficeretur,  Spiritum  Sanctum  ei  infudit,  ut,  natura  qui-  c 
dem  servus,  sanctitatis  autem  gratia  tilius,  iam  non  solius  naturae 
vigore,  sed  charitate  desuper  infiisa  divina  mandata  et  virtutis 
opera  exsequendo,  aeternam  haereditatera  promereretur.  Ad  haec 
carnem  spiritui  gratia  sua  subiectam  fecit,  et  mortis  ipsius  timerem 
a mortali  reniovit.  Mortalis  quippe  erat  homo  conditione  corporis 
animalis,  immortalis  autem  beneficio  Conditoris 

Hunc  Deus  in  paradisi  felicitate  tanquara  in  umbra  vitae  collo- 
cavit,  sic  munerans  libero  arbitrio,  ut  tamen  regeret  imperio,  ter- 
reret  exilio  [1.  Pxitio]  Posuit  ante  eum  vitam  et  mortem,  ut,  siqui- 
dom  vitam  eligeret,  de  virtute  in  virtutem  conscendens,  ad  regnum 
coelesto  transferretur,  Deum  Deorum  visurus,  non  ut  facultate 
naturali  videri  potest,  sod  facie  ad  faciem  sicuti  est,  et  hac  vi- 
sione  in  ipsum  transformatus  divinae  voluptatis  torrente  potaretur, 

Haec  ilia  est  hominis  elevatio,  quam  SS.  Patrum  vestigiis 
insistentes  Doctores  catholici  recto  supernaturalem  vocavorunt,  ut 
quae  naturae  creatae  turn  vires  turn  exigentiam  transceedat,  ideo- 
que  nec  meritis  nec  naturali  conditioni  hominis  debita,  sed  gra- 
tuitum  sit  divinae  largitatis  beneficium. 

At  vero  homo  Conditori  suo  ingratus  mandatnm  eius  libore  d 
transgrodiendo  e statu,  ad  quern  super  naturae  conditionem  evectus 
erat,  una  cum  propaginc  sua  excidit,  iram  Dei  et  indignationem 
incurrens,  sanctitatem  et  iustitiam  tarn  sibi  ejuam  nobis  amisit,  et 
j)eccato  inquinatus  non  mortem  et  poenas  corporis  tantum,  sod 
etiam  peccatum,  quod  mors  est  animae,  in  omne  genus  humanum 
transfudit.  Quod  (piidem  Adae  peccatum  propagatione,  non  imitatione 
in  omnes  eius  filios  transfusum  unumquemquo  in  statu  peccatoris  con- 
stituit: quemadmodnm  Ecclesia  constanter  docuit,  et  S.  Tridentina 
Synodus  definivit,  cuius  docreta  hoc  approbante  Concilio  renovamus. 

Ab  omnibus  tamen  fidelil)us  finniter  crodendum  constanterquo 
profitendum  est,  Dei  Matrom  B.  V.  Mariam  in  primo  instanti  suae 
conco))tionis  fuisso  singulari  omnipotentis  Dei  gratia  et  privilogio, 
intuitu  meritorum  Christi  Salvatoris  humani  generis,  ab  omni  ori- 
ginalis  culpao  labe  praoservatam  immunem,  prout  i)or  Apost.  No- 
strum Oonstitutionem,  (piao  incipit  Ineffabilis  Deus,  a Nobis  decla- 
ratuin  et  definitum  est. 


* Cf.  Cone.  Vienii.  Clement.  ^ S.  Aug.  Euchir.  c.  25.  * Ibid. 

Coll.  Lac.  VII. 


CAPUT  VIII.  De  mysterio  VerM  inearnati. 

At  Deus  ab  aeterno  generis  nostri  ruinam  praovidens,  secun- 
dum sacramentum  voluntatis  suae,  lapsum  hominem  erigore  et 
devicto  daemono,  cuius  versutia  perieivat,  de  morte  ad  vitam  re- 
vocare  misericorditer  decrevit.  Quapropter  ubi  venit  plenitude 
tomporis , misit  Filium  suum  unigenitum , factum  ex  mulieve , ut 
omnes,  qui  crederent  in  eum,  de  tenebrarum  potestate  erejitos  in 
regnum  huius  Filii  dilectionis  suae  transferret. 

Haec  autem  recta  et  sincera  est  Verbi  inearnati  fidcs,  ut 
credamus  et  confiteamur,  D.  N.  lesum  Christum  verum  Deum  et 
verum  hominem  esse,  Deum  ex  substantia  Patris  ante  saecula 
genitum , et  hominem  ex  substantia  matris  in  saeculo  natum. 
Summus  enim  et  sempiternus  Dei  Filius,  qui  se  ad  humani  ge- 
neris salutem  inclinavit,  nos  quidem  in  suam  gloriam  transtulit, 
sed,  quod  erat,  esse  non  dostitit  b Qunm  enim  in  forma  i.  o. 
natura  Dei  esset  Patri  aequalis,  nascendo  ex  Matre  Virgine  for- 
mam  sorvi  i.  e.  naturam  humanam  ita  sibi  propriam  fecit,  ut  per 
banc  homo  fieret  nobis  consubstantialis.  At<pie  ita  in  integra 
veri  hominis  perfectaque  natura  verus  natus  est  Deus,  totus  in 
suis , totus  in  nostris  Haec  igitur  est  humanae  naturae  cum 
divina  persona  unio  secundum  hypostasin,  a sacris  Conciliis  de- 
finita  et  ab  uni  versa  semper  Ecclesia  credita  et  praedicata,  ut  non 
alius  sit  Deus  Verbum  et  alius  homo  lesus,  sod  una  hypostasis 
seu  persona  et  Deus  per  divinam  et  homo  sit  i)er  humanam  na- 
turam assumtain. 

Quare  sicut  in  SS.  Trinitate  tros  personae  distinctae  in  una 
subsistunt  natura,  ita  in  Christo  contra  una  divina  persona  in 
duabus  subsistit  naturis  distinctis  et  diversis.  Ex  quo  quidem 
secundum  SS.  Patrum  admonitionem  intelligant  omnes  oportet, 
essentiae,  substantiae  seu  naturae  notionem  cum  notione  hypo- 
stasis, subsistentiae  seu  personae  minimo  esse  confundendam ; ne 
cum  manifesta  sacratissimorum  dogmatuin  subversione,  tot  scm|)cr 
dicantur  cssc  personae , quot  sint  intellectuales  sive  ut  loquuntur 
sui  consciae  naturae. 

Quamvis  vero  Incarnationem  Filii  Dei  tota  Trinitas  operata 
sit,  quia  inseparabilia  sunt  opera  Trinitatis,  solus  tamen  Filius 
formam  servi  accepit  in  singularitate  jiersonae,  non  in  unitate 
divinae  naturae,  seu  in  eo,  quod  est  proprium  Filii,  non  quod 
commune  Trinitatis 

Ex  quo  igitur  Filius  Dei,  a paterna  gloria  non  rccedens, 
nova  nativitate  generatus,  haec  mundi  infima  ingressus  est,  hu- 
mana  do  Deo,  qui  verus  est  homo,  et  de  horaiue,  qui  verus  est 
Deus,  divina  voraciter  praedicantur.  Invisibilis  enim  in  suis  visi- 
bilis  factus  est  in  nostris,  ante  tem]iora  manens  esse  coejiit  ex 
tempore,  impassibilis  Deus  non  dedignatus  est  homo  esse  passi- 
bilis,  et  immortalis  mortis  legibus  subiacere  Quae  quidem  pro- 
prletatum  utriusque  naturae  in  una  eademque  Filii  Dei  iiersona 
coramunio,  sicut  in  apostolicis  et  evangelicis  scriptis  manifestata, 
ita  perpetuo  Patrum  consensu  tradita  et  sancita  est. 

Servat  proindc  utraque  natura  etiam  post  unionem  sine  de- 
fectu  proprietatem  suam : quoniam  nec  Deus  mutatur  miseratione, 
nec  homo  consumitur  dignitate  Quare  sicut  duac  in  Christo 
naturae,  ita  duae  voluntates  et  oporationes  confitendao  sunt;  unus 
tamen  et  idem  operator  nostrao  salutis,  Unigenitus  Dei,  (pii  ])or 
divinam  divina,  huinana  per  humanam  naturam  indivise  et  incon- 
fase  operatur,  per  formam  Dei  corusc.ans  miraculis,  et  in  forma 
sorvi  succumbens  iniuriis  At  vero  carni  et  sanguini  participans 
cum  infirihitato  naturae  culpae  maculam  noquaquam  suscepit,  et 
licet  vero  libero  arbitrio  jiraeditus,  non  solum  non  peccavit,  sed 
nec  peccaro  jiotuit.  Qui  neque  passionibus  animae  ant  carnis 
concupiscentiis  molostatus  a malis  paulatim  sese  separavit  verum 
in  purissimae  Virginis  utero  a S[)iritu  Sancto  sanctus  conceptus 
et  natus  est. 

Sic  nihilominus  Deus  dilexit  niundurn,  ut  hunc  Filium  suum 
unigenitum  victimam  daret,  eumque,  qui  non  noverat  i)eccatum, 
pro  nobis  peccatum  facoret.  Tabs  enim  decebat,  ut  nobis  esset 
Pontifex,  sanctus,  innocens,  impollntus,  segregatus  a peccatoribus 
et  excelsior  caclis  factus.  ()ui  per  Spiritum  Sanctum  scmeti])sum 
offerons  immaculatum  Deo,  per  proprium  sanguinein  soniel  in- 


* Cl’.  S.  Leo  M.  serin.  7.  <le  Naliv.  ^ S.  Leo  M.  Ep.  ad  Flav. 

* Cone.  'I’olet.  XL  Conf.  lidei. 

* S.  Loo  M.  Ep.  ad  Flav.  ® Ibid. 

® Ep.  S.  Agath.  ad  Cone.  Cstpl.  HI.  Cone.  Lat.  I.  sub  Martino.  Ep. 
S.  Leonis  ad  Flav. 

■'  Cone.  Occum.  V.  can.  12. 


103 


1635 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  A])pondix. 


1636 


troivit  in  Saiicta , aeterna  redemtione  inventa  (Hebr.  7,  9).  Vere  a 
igitur  Christus  lesus,  Mediator  Dei  et  hominum,  unus  moriens 
pro  omnibus,  divinae  iustitiae  pro  nobis  satisfecit,  et  delete  cliiro- 
grapho,  quod  erat  contrarium  nobis,  exspolians  principatus  et  po- 
testates,  de  vetusta  nos  servitute  in  filiorum  libertatem  vindicavit. 

Si  enim  unius  delicto  mors  regnavit  per  unum,  multo  magis  abun- 
dantiam  gratiae  et  donationis  et  iustitiae  accipientes  in  vita  regna- 
bunt  per  unum  lesum  Christum  (Rom.  5,  17). 

Ilaec  vero  vis  satisfaciendi  pro  peccatis  omnium  et  merendi 
nobis  iustificationis  gratiam  et  haereditatem , passioni  Redemtoris 
inerat,  propterea  quod  humanis  eius  actibus  dignitas  personae 
divinae,  per  assumtam  naturam  operantis,  pretium  contulit  infi- 
nitum. Redemti  igitur  non  corruptibilibus  auro  et  argento,  sed 
pretioso  sanguine  quasi  agni  immaculati,  animas  nostras  castifi- 
cemus  in  obedientia  caritatis,  et  in  fide  viventis  Filii  Dei,  qui 
dilexit  nos  et  tradidit  semetipsum  pro  nobis,  exspectemus  beatam 
spem  et  adventum  gloriae  magni  Dei  et  Salvatoris  nostri  lesu  Christi. 

Quo  magis  autem  liac  nostra  aetate  impii  homines  et  ma- 
gistri  mendaces,  quos  ventures  esse  Apostoli  praenuntiarunt 
(2.  Petr.  2.  lud.  4),  Eius,  qui  emit  eos,  gloriae  obtrectant,  hoc  b 
studiosius  nos  celsitudinem  illius  efferre  et  revereri  maiestatem 
decet.  Hie  enim  Dei  ingeniti  unigenitus  Filius  splendor  est  glo- 
riae et  figura  substantiae  eius,  Alpha  et  Omega,  principium  et 
finis,  per  quern  et  propter  quern  condita  sunt  universa.  Qui 
propter  niniiam  charitatem,  qua  dilexit  nos,  in  assumta  servi  forma 
traditus  est  propter  delicta  nostra  et  resurrexit  propter  iustifica- 
tionem  nostram,  atque  inferorum  et  mortis  victor  super  onines 
coelos  ascendens  consedit  ad  dexteram  maiestatis  in  excelsis, 
Rex  regum  et  Dominus  dominantium.  Eum  enim  super  omnem 
principatum  et  potestatem  Pater  constituit  haeredem  universorum, 
ut  in  omnibus  primatum  gerens,  credentibus  et  obtemperantibus 
sibi  causa  sit  salutis  aeternae.  Quum  autem  die,  quern  nemo  scit, 
iterum  veniet  cum  virtute  magna  et  maiestate,  coeli  quideni  magno 
impetu  transibunt,  elementa  calore  solventur,  terra  et  quae  in 
ipsa  sunt  opera  exurentur;  omnes  autem,  qui  in  monumentis  sunt, 
audient  vocem  Filii  Dei,  et  precedent,  qui  bona  fecerunt,  in  re- 
surrectionem  vitae,  qui  vero  mala  egerunt , in  resurrectionem  iu- 
dicii.  Turn  revelabitur  maiestas  eius,  divinitas  et  sempiterna  virtus, 
et  in  nomine  lesu  omne  genu  flectetur  coelestium,  terrestrium  et  c 
infernorum,  et  omnis  lingua  confitebitur,  quia  Dominus  lesus  Chri- 
stus in  gloria  est  Dei  Patris  (Phil.  2). 

CAPUT  IX.  De  gratia  Redemtoris. 

Gratiam,  quae  propter  Christi  Redemtoris  merita  donatur, 
Ecclesia  catholica  eiusmodi  esse  profitetur,  per  quam  non  solum 
a peccati  servitute  et  potestate  diaboli  liberemur,  verum  etiam 
spiritu  mentis  nostrac  renovati  iustitiam  et  sanctitatem , quam 
Adam  peccando  sibi  et  nobis  perdidit,  recuperemus,  Neque  igitur 
haec  gratia  naturae  tantum  vires  redintegrat,  ut  per  earn  adiuti 
ad  honestatis  normam  mores  et  actus  nostros  componere  possimua, 
sed  ultra  naturae  terminos  ad  caelestis  hominis  i.  e.  Christi  ima- 
ginem  nos  transformat  in  novamque  vitam  regenerat.  In  Christo 
enim  lesu  elegit  nos  Deus  ante  mundi  constitutionem , et  prae- 
destinavit  conformes  fieri  imagini  Filii  sui,  ut  sit  ipse  primogenitus 
in  multis  fratribus.  Unde  hanc  nobis  charitatem  dedit  Pater,  ut 
ex  Deo  nati  filii  Dei  nominemur  et  simus.  Qua  quidem  filiorum 
adoptione  redditum  nobis  est  illud  divinae  naturae  consortium,  d 
quod  nunc  inchoatum  per  gratiam,  alicjuando  consummabitur  in 
gloria.  Spiritu  vero  Filii,  quern  Deus  misit  in  corda  nostra,  uncti 
et  sacrati,  templum  quoddam  divinae  maiestatis  efficimur,  in  quo 
Trinitas  sacrosancta  habitare,  seque  ipsam  animae  fideli  fruendam 
praebere  dignatur,  dicente  Christo  Domino:  Si  quis  diligit  me, 
sermonem  meum  servabit,  et  Pater  mens  diliget  eum,  et  ad  eum 
veniemus,  et  mansionem  apud  eum  faciemus  (loan.  14,  23). 

Quare  hoc  quoque  tenendum  et  ab  omnibus  Christi  fidelibus 
profitendum  est,  sanctificantem  gratiam,  qua  Deo  coniungimur, 
non  in  mero  favore  Dei  consistere,  neque  in  actibus  tantum  prac- 
tereuntibus  reperiri,  sed  permanens  esse  donum  supernaturale, 
(|uod  divinitus  infusum  animae  inhaeret,  tarn  in  adultis  iustificatis, 
quam  in  infantibus  baptismo  regeneratis. 

Haec  hominis  per  incarnatum  Verbum  renovatio  illud  est 
mystcrium  a saeculis  absconditum,  quo  Deus,  quae  in  primo  Adam 
mirabiliter  condiderat,  mirabilius  in  secundo  reformavit.  Qua- 
propter  deploranda  eorum  est  caecitas,  qui  Christi  religione,  quod 
supernaturalis  sit,  naturae  humanac  dignitati  derogari,  eamquo 


libertati  ac  felicitati  obesse  arbitrantur.  Tantum  enim  abest,  ut 
haec  divina  institutio  hominem  deprimat,  ut  eum  mirum  in  mo- 
dum  honestet.  A peccati  enim  servitute  liberatum  ad  coelestem 
gloriam  ifa  disponit,  ut  naturae  quoque  dotes  ornet,  augeat  per- 
ficiatque.  Neque  minus  profecto  abhorrendus  error,  quo  quidam 
supernaturali  Dei  ordinationi  resistentes,  intra  naturae  fines  sistere 
neque  ultra  buius  bona  quidquam  appetere  apud  se  statuunt. 
Postquam  enim  divina  dementia  ad  coelestia  regna  hominem 
transferri  decrevit,  viam  autem  ad  ea  lesum  Christum  constituit, 
iam  nulla  alia  salus  speranda  est;  sed  qui  in  Christum  non  cre- 
diderit,  aut  eius  mandata  non  servaverit,  cum  peccatoribus  eii- 
cietur  in  tenebras,  ubi  erit  fletus  et  stridor  dentium. 

Hinc  etiam  fit,  ut  ilia,  quam  dicunt,  vitae  probitas,  qua  man- 
data  Dei,  quod  ad  operum  substantiam  pertinet,  utcumque  ser- 
vantur,  a iustitia  et  sanctitate,  quae  operantem  ad  coeleste  re- 
gnum  perducit,  longe  distet.  Licet  enim  vis  ilia  naturae  insit, 
qua  legitimum  aliquid  anima  rationalis  et  sentit  et  facit,  quod 
non  solum  non  vituperetur  \ verum  etiam  merito  recteque  lau- 
detur:  nihil  tamen  horum,  quandoquidem  sine  fide  et  sine  gratia 
hunt,  ad  illam  pietatem  pertinet,  quae  in  vitam  transfert  aeternam. 
Quemadmodum  enim  haec  ipsa  beata  vita,  ita  omnis  dispositio 
ad  earn,  utpote  super  naturam  posita,  ex  gratuito  miserentis  Dei 
beneficio  est.  Ad  nullum  igitur  actum  salutarem  sive  in  iustis, 
ut  iustificentur  adhuc,  sive  in  peccatoribus,  ut  disponantur  ad 
iustificationem , naturae  vires  sufficiunt,  attestante  Domino:  sine 
me  nihil  potestis  facere  (loan.  15,  5);  et  Apostolo  eius:  Non  quod 
sufficientes  simus  cogitare  aliquid  a nobis  tanquam  a nobis,  sod 
sufficientia  nostra  ex  Deo  est  (2.  Cor.  3,  5).  Quare  et  illud  ve- 
rissime  dicitur,  per  gratiam  non  solum  dari  nobis,  ut,  quod  per 
naturae  vigorem  difficulter  possumus,  facilius  possimus,  sed  etiam 
ut  illud,  quod  per  naturam  nullatenus  possumus,  et  velimus  et 
perficiamus,  Deo  in  .nobis  operante.  et  velle  et  perficere  pro  bona 
voluntate  (Phil.  2,  13). 

Sed  haec  ipsa  opera  bona,  quae  gratia  antecedente,  comitante 
et  subsequente  hunt,  vitae  aeternae  meritum  non  habent,  nisi  ex 
illo  sanctitatis  dono,  quo  iusti  cum  Christo  tanquam  membra  cum 
capite  coniuncti , et  tanquam  filii  Dei  per  gratiam  cum  Filio  Dei 
naturali  consociati  sunt ; quare  scriptum  est : Si  enim  filii,  et  hae- 
redes,  haeredes  quidem  Dei,  cohaeredes  autem  Christi  (Rom.  8,  17.) 

Ut  enimvero,  qui  in  hac  gratia  decedunt,  vitam  aeternam, 
quae  est  iustitiae  corona,  certo  consequentur , ita  qui  ea  privati 
moriuntur,  ad  illam  nullo  unquam  tempore  pervenient.  Post 
mortem  enim,  quae  est  viae  nostrae  terminus,  illico  omnes  mani- 
festari  nos  oportet  ante  tribunal  Christi,  ut  referat  unusquisque 
propria  corporis,  prout  gessit,  sive  bonum  sive  malum  (2.  Cor.  5, 10) ; 
neque  ullus  post  hanc  mortalem  vitam  relinquitur  locus  poeni- 
tentiae  ad  iustificationem.  Itaque  et  qui  in  originali  peccato  mo- 
riuntur, visione  Dei  intuitiva  in  perpetuum  carebunt,  et  qui  in 
actuali  peccato  mortali  ex  hac  vita  decedunt,  cruciatus  gehennae, 
in  qua  nulla  est  redemtio , aeternum  sustinebunt  Quare  mo- 
nemur,  ut,  dum  tempus  habemus,  operemur  bonum  (Gal.  6,  10); 
quia  venit  nox,  quando  nemo  potest  operari  (loan.  9,  4). 

Atque  haec  sunt  catholicae  doctrinae  capita,  quae  prae  ceteris 
proponenda  et  declaranda  Nobis  in  Spiritu  Sancto  visa  sunt;  ut 
vero  cuncti  veritatis  lucem  in  tot  errorum  tenebris  facilius  agno- 
scere  et  sequi  possint,  sequentes  canoncs,  hoc  sacro  approbante 
Concilio,  subiici  constituimus. 

CANONES. 

V. 

De  SS.  Trinitate. 

1.  Si  quis  dixerit,  sicut  tres  personas,  ita  et  tres  essentias 
seu  substantias  in  Deo  esse;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  divinam  substantiam  non  numero,  sed  specie 
seu  qualitate  unam  eandemque  esse;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  Trinitatem  unum  Deum  esse  non  propter 
unius  substantiae  singularitatem,  sed  propter  trium  substautiarum 
aequalitatem  et  personarum  ad  se  invicem  relationem ; anathema  sit. 

4.  Si  quis  creationem  aut  quamvis  aliam  operationem  ad  extra 
uni  personae  divinae  ita  propriam  esse  dixerit,  ut  non  sit  omnibus 
communis,  una  et  indivisa;  anathema  sit. 

‘ S.  Aug.  de  aplr.  et  lit.  c.  28.  (n.  48.). 

^ Innocent.  III.  Decret.  Maioi’cs.  De  Bapt. 


1637 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  550.  557. 


1638 


VI. 

De  liominis  natiira  et  origine. 

1.  Si  quis  negaverit,  animam  hominis  a corpore  natura  di- 
versara,  spiritualera  et  immortalem  esse;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  praeter  animam  rationalem  aliam  ah  hac  realiter 
distinctam  in  homine  esse  affirmaverit ; anathema  sit* * **. 

3.  Si  quis  negaverit,  naturam  humanam  e cor])ore  et  spiritu 
compositam  vere  et  realiter  unam  esse;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  universum  genus  humanum  ah  uuo  protoparente 
ortum  esse  negaverit;  anathema  sit. 

vn. 

De  liominis  elevations  et  lapsu. 

1.  Si  quis  non  confiteatur,  humanum  genus  in  primo  parente 
ad  statum  supernaturalem  elevatum  esse;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  eatenus  tantum  ordinom  supernaturalem 
admittendum  esse,  quatenus  supernaturale  dici  possit,  quidquid 
ad  essentialem  hominis  perfectionem  non  pertinet;  et  non  con- 
fiteatur, esse  dona  et  instituta  divina,  quae  turn  vires  turn  exi- 
gentiam  naturae  creatae  superent,  eamquc  ultra  suum  ordinem 
perficiant;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  dixerit,  sanctitatem  et  iustitiam,  in  qua  homo  ante 
lapsura  constitutus  erat,  non  fuisse  supernaturalem,  sed  eiusmodi, 
ad  quam  recte  vivendo  per  insitas  naturae  facultates  pertingero 
potuisset;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  negaverit,  peccatum  originate  in  Adae  posteris  vere 
et  proprie  peccatum  esse,  nisi  ah  ipsis  actual!  consensu  peccando 
comprobetur;  anathema  sit. 

5.  Si  quis  dixerit,  peccatum  originale  formaliter  esse  ipsam 
concupiscentiam  aut  physicuin  sen  substantialem  naturae  humanae 
morbum,  et  non  confiteatur , ])rivationem  gratiae  sanctificantis  de 
eius  ratione  esse;  anathema  sit. 

VIII. 

De  mysterio  Verhi  incarnati. 

1.  Si  quis  non  confiteatur,  unum  eundemque  Dominum  No- 
strum lesum  Christum  sicut  verum  hominem,  ita  et  verum  Deum 
esse ; anathema  sit 

2.  Si  quis  negaverit,  humanam  Christ!  naturam  ita  Dei  Verbo 
esse  unitam,  ut  per  huius  hypostasin  subsistat,  eique  facta  sit 
propria ; anathema  sit 

3.  Si  quis  unam  subsistentiam  seu  personam  lesu  Christ!  tan- 
quam  plures  complectentem  intelligat,  duasque  in  mysterio  Christi 
personas  introducat,  divinam  et  humanam,  quae  nexu  indissolubili 
inde  a conceptione  coniunctae,  unam  personam  compositam  effi- 
ciant ; anathema  sit  ■*. 

4.  Si  quis  dixerit : tot  necessario  esse  personas,  quot  sunt  in- 
tellectus  et  voluntates;  aut  reiecta  duplici  in  Christo  persona,  ne- 
gandam  esse  humanae  naturae  perfectionem,  conscientiam  sui  et 
libertatem;  anathema  sit; 

5.  Si  quis  dixerit,  alium  esse  Pilium  Dei,  qui  miracula  fecit, 
et  alium  Pilium  hominis,  qui  passus  est ; anathema  sit 

G.  Si  <]uis  affirmaro  praesumserit , satisfactionem  vicariam, 
unius  scilicet  Mediatoris  pro  cunctis  hominibus , iustitiae  divinae 
repugnare;  anathema  sit. 

7.  Si  quis  non  confiteatur,  ipsum  Dei  Verbum,  in  assumta 
came  patiendo  et  moriendo , pro  peccatis  nostris  Deo  satisfecisse, 
nobisque  gi’atiam  et  gloriam  merulsse ; anathema  sit 

8.  Si  quis  dixerit,  lesum  Christum  peccare  potuisse  aut  carnis 
adversus  spiritum  concupiscentia  tentatum  esse ; anathema  sit  ’. 

9.  Si  quis  alia  impia  dogmata  Apollinaris,  Nestorii,  Eutychetis 
vel  Sergii  a SS.  Conciliis  Ephesino,  Clialcedonensi  et  Constan- 
tinopolitano  damnata  defendat,  et  non  confiteatur  doctrinam  de 
mysterio  Christi,  quae  ab  iisdem  Synodis  et  Praedecessore  Nostro 

S.  Leone  declarata,  atque  in  Plorentino  Concilio  oecujnenico  denuo 
proposita  et  confirmata  est;  anathema  sit. 


* Cf.  Syn.  Viri.  can.  11.  ^ gyn_  uj  pan.  1.  2.  5. 

* Cf.  Syn.  III.  can.  3.  Syn.  IV.  can.  4. 

^ Cf.  Syn.  V.  can.  5. 

Cf.  Syn.  V.  can.  3.  Syn.  III.  I.  can.  4. 

® Syn.  III.  can.  10.  et  12.  — Cone.  Florcnt.  Deer,  pro  lacobitia. 
’ Syn.  V.  can.  12. 


a IX. 

De  gratia  Redemtoris. 

1.  Si  quis  negaverit,  per  Christum  Redemtorom  instauratum 
esse  ordinem  supcrnaturalis  gratiae;  anathema  sit. 

2.  Si  quis  dixerit,  iustificationem  non  esse , nisi  remissionem 
peccatorum;  aut  gratiam  sanctificantem  non  esse  nisi  favorem, 
quo  Deus  hominem  tanquam  gratum  acceptet,  paratusque  sit  ad 
gratiae  actualis  auxilia  concedenda;  anathema  sit. 

3.  Si  quis  negaverit,  gratiam  sanctificantem  donum  esse  super- 
naturale permanens  et  in  anima  inhaorens;  anathema  sit. 

4.  Si  quis  dixerit,  hominem  sine  fide  et  gratia  sola  manda- 
torum  observantia  iustificari  coram  Deo;  anathema  sit. 

5.  Si  quis  dixerit,  naturae  rationalis  facultatem  sine  divina 
per  lesum  Christum  gratia  sufficere  ad  aliquod  opus  bonuni,  quod 
ad  iustitiam  christianam  et  vitam  aeternam  dis])onat;  anathema  sit. 

G.  Si  quis  dixerit,  ctiam  post  mortem  liominem  iustificari 
posse;  aut  poenas  damnatorum  in  gehenna  perpetuas  futuras  esse 
negaverit;  anathema  sit. 

h Itaque  supreini  pastoralis  Nostri  officii  debitum  exsequentes 
omnes  Christi  fidelos  et  maxime,  qui  praesunt  vel  docendi  mu- 
nere  fuuguntur,  per  viscera  lesu  Christi  obtestamur,  necnon  eius- 
dem  Dei  et  Salvatoris  nostri  auctoritate  iubemus,  ut  ad  bos  er- 
rores  e sancta  Eccle.sia  climinandos  et  purissiraae  fidei  lucem 
pandendam  studium  et  operam  conferant. 

Quoniam  vero  satis  non  est,  haereticam  pravitatem  devitare, 
nisi  ii  quoque  errores  diligenter  fugiantur,  qui  ad  illam  plus  mi- 
nusve  accedunt;  omnes  officii  monemus,  servandi  Constitutiones  et 
Decreta , qulbus  pravae  eiusmodi  opiniones  ab  hac  S.  Sede  pro- 
scriptae  et  prohibitae  sunt. 

557. 

Capitis  VI.  ciusdem  schematis  textus  reformatus  *. 

Quoniam  caput  de  hominis  creatione  et  natura  aliquam  diffi- 
cultatem  offert,  denuo  reformatum  Rmorum  Patrum  considerationi 
cum  adnotatione  proponitur. 

^ De  hominis  vero  natura  et  origine,  divinis  literis  edoeta  haec 
credit  et  praedicat  S.  R.  Ecclesia.  Perfectis  iam  coelis  et  terra 
omnique  ornatu  eorum,  creavit  Deus  hominem  ad  imaginem  et 
similitudinem  suam,  ut  praeesset  uuiversae  tei-rae.  Corpori  enim 
de  llmo  terrae  formato  infudit  animam  de  nihilo  productam,  im- 
rnaterialem , incorruptibilem , immortalem , intelligentia  et  libera 
voluntate  praeditam.  Haec  anima  rationalis,  quae  .singulis  a Deo 
creatore  infunditur,  corporis  humani,  etsi  ab  eo  essentia  differens, 
vere  tamen,  per  se  et  essentialiter  forma  est  ^ Neque  enim  per 
aliam  animam,  sed  per  se  ipsa  corpus  ad  esse  homini  proprium  de- 
terminat,  atque  ita  cum  eo  constituit  naturam  vero  et  realiter  unam. 

Primo  autem  homini  Adae  et  Ev.ae  uxori,  e costa  eius  divi- 
nitus  formatae,  benedicens  Deus  ait:  „Multiplicamini  et  replete 
terram‘‘*;  atque  ita  „ex  uno  fecit  omne  genus  hominum  inhabi- 
tare  super  uuiversam  faciem  terrae“  Quare  ctiam  „vocavit  Adam 
nomen  uxoris  suae  Ileva,  eo  quod  mater  esset  cunctonim  viven- 
tium^*;  Adam  vero  ipse  primus  dicitur  formatus  a Deo  pater 
orbis  terrarum  quippe  a quo  cuncti , qui  incolunt  terram,  natu- 
, rali  gencratione  descendant.  Qua  fidei  sententia  negata,  dogma 
‘ quoque  de  pcccato  ab  uno  primo  genitore  in  omnes  transfiiso,  et 
do  rodemtione  omnium  per  unum  Mediatorom  lesum  violatur, 
contra  Apostoli  doctrinam:  „Sicut  per  unius  delictum  in  omnes 
homines  in  condemnationem , sic  et  per  unius  iustitiam  in  omnes 
homines  in  iustificationem  vitae“  ’. 

A d u 0 1 a t i 0. 

Postquam  hominis  creatio,  verbis  e Scriptura  depromtis  I)rc- 
viter  descri])ta  est,  in  hoc  capito  tria  traduntur  dogmata  ot  unum 
punctum  doctrinae  catholic.ae. 

1.  Primum  dogma  est:  infudit  animam  de  nihilo  producUim 
immaterialem,  ineorrnptihilem  etc.  Desideraverant  aliqui  Rmi  Pa- 


1 # Proponebatur  in  10.  Sess.  Deputationis.  V.  infra  doc.  .500. 

* Cf.  Cone.  Vienn.  Clementina.  Cone.  Lat.  V.  Apost.  Regiminis. 
Lit.  ajiost.  Pii  IX.  d.  d.  15.  lun.  1857. 

5 Gen.  1,  28.  Act.  17,  20.  ^ Qcn.  3,  20. 

**  Sap.  10,  1.  ■*  Rom.  5,  18. 


1639 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1640 


tres,  lit  hoc  loco  Scripturae  testimonium  insereretur.  Porro  S.  Tho-  r 
mas  do  hoc  dogmate  agens , hacc  habet:  „Nam  anima  brutorum 
producitur  ex  virtute  aliqua  corporea,  anima  vero  humana  a Deo ; 
et  ad  lioc  significandum  dicitur  (Gen.  1)  quantum  ad  animalia: 

, Producat  terra  animam  viventem‘;  quantum  vero  ad  hominem 
dicitur,  quod  ,inspiravit  in  faciem  eius  spiraculum  vitae‘.  Et  ideo 
concluditur  Eccl.  ult.  7 : ,Revcrtatur  pulvis  in  terram  suam  undo 
erat;  et  spiritus  redeat  ad  Deum,  qui  dedit  illum.“‘  ’ Haec  duo 
tostimonia  etiam  ab  aliis  theologis  pro  hoc  dogmate  prae  reliquis 
afferri  solent.  Sed  prius  a SS.  Dasilio,  Cyrillo  aliisque  Graecis  de 
infusione  Spiritus  S.  exponitur;  et  quamquam  S.  Augustinus  opti- 
mis  rationibus  ostendit,  illud  de  creatione  et  infusione  animae  esse 
intelligendum,  tamen  visum  non  est,  eo  hie  uti,  ne  Concilium  con- 
troversiam  de  sensu  huius  loci  Scripturae  definire  videretur.  Ita- 
que  appositum  erat  alterum,  quod  ideo  etiam  opportunum  crede- 
batur,  quod  ex  eo  praecipue  creatio  animae  in  singulis  hominibus, 
do  qua  in  periodo  proximo  sequenti  sermo  est,  probari  solet.  Sed 
quia  RiTiis  Patribus  non  placuit,  sublatum  est. 

2.  Alterum  dogma  est:  animam  rationalem  esse  for  mam  cor- 
poris humani.  Etsi  per  vocabulum  immediata  nihil  novi  adiici,  1 
sed  praecedens  per  se  tantum  explicari  videatur,  tamen  ad  omnem 
difficultatem  removendam,  eo  praetormisso,  formula,  qua  Concilia 
Vienn.  et  Lat.  V.  utuntur,  restituta  est. 

Non  unus  alterve  sed  plurimi,  qui  de  priori  schornate  vel  in 
aula  locuti  sunt  vel  scripto  sententiam  suam  exposuerunt,  con- 
(pierebantur  de  nuda  huius  dofpnntis  enuntiaiione.  Etsi  vero  aii- 
qui  optarunt,  ut  formula  Concilii  Vienn.  prorsus  omitteretur,  pleri- 
que  earn  retinendam,  sed  explicandam  iudicarunt.  Ilac  de  causa 
adiecta  erat  et  nunc  etiam  retenta  est  periodus:  Neque  eniin. 

Notandum  imprimis  est,  ab  Ecclesia  non  solos  rudes,  sed  eru' 
ditos  quoque  et  maximo  philosophos  docendos  esse,  quoniam  ho- 
rum  opiniones  paulatim  in  omnes  disciplinas  penetrare  solent. 
Tlinc  iam  in  antiquis  Conciliis,  v.  g.  in  quinto  oecura.  necnon  in 
posterioribus , ut  in  Rhemensi,  ubi  praesentibus  Eugenio  P.  III. 
et  S.  Bernardo  de  simplicitate  Dei  actum  est,  in  Lat.  IV.  cap. 
Damnamtis,  inveniuntur  non  pauca,  quae  a doctis  tantum  homini- 
bus intolligi  possunt.  lain  vero  qui  doctriiiam  philosophicam  de 
natura  hominis  norunt,  explicationem,  quae  in  capito  dogmati  sub- 
iecta  est,  sine  diflicultate  intelligent.  < 

Explicatur  scilicet  1.  forma  corporis  humani,  per  vocabula : 
determinat  corpus  ad  esse  homini  proprium.  Nam  in  omni  sub- 
stantia sen  natura  coniposita,  qualis  est  humana,  duplex  distin- 
guitur  principiiim ; quorum  unura  est  suhiectum  sen  materia,  alte- 
runi  forma.  Forma  autem  per  suam  unionem  cum  siibiecto  effi- 
cit,  ut  hocco  sit  res  certao  spociei,  puta  planta,  brutum,  homo, 
llaoc  porro  actio  formae  sen  haec  formatio  vocari  solet  determi- 
natio;  estqne  hoc  vocabulum  communiter  receptiim,  ita  ut  apud 
]dnlosophos  nnllani  possit  habere  ambiguitatem. 

Explicatur  2.  per  se  inciso:  non  per  aliam  animam,  sed  per 
se  ipsa.  Ilis  vero  verbis  non  definitur  contra  quosdara  catliolicos 
scri])tores,  nullam  aliam  animam  seu  nullum  aliud  vitae  princi- 
piuni  in  homine  posse  admitti;  sed  hoc  tantum  definitur,  per 
nullam  aliam  animam , nisi  per  rationalem  corpus  determinari  ad 
esse  hiimanum.  Qiiare  si  quis  diceret,  praetor  animam  rationalem, 
(piac  essentiam  determinet,  esse  in  homine  aliam  ouandam  animam, 
tanquam  formam  subordinatam , quae  corpus  ad  recipiendam  pri- 
niariam  formam,  animam  scilicet  rationalem,  disponat:  is  per  ipsum 
dogma  et  explicationem  adiunctam  non  posset  refutari,  nisi  ad-  ( 
scitis  rationibus  philosophicis,  (piibus  eiusmodi  subordinatio  forma- 
rum  tanquam  absona  denionstraretur.  Quae  demonstratio  etiamsi 
evidens  esset,  tamen  earn  opinionem  non  haereticam,  sed  erroneam 
tantum  dicere  possemus. 

Explicatur  3.  vocabulum  essentialitcr  per  ea,  quae  sequuntur. 
Pro])terea  enim , quod  anima  per  ipsani  su.am  essentiam  corpori 
coniungitur  tamjuani  forma  seu  tanquam  principium  determinans, 
cum  eo  nnam  naturam  compositam  constituit. 

3.  Tertium  dogma,  quod  statuitur,  est  unitas  generis  humani, 
de  quo  nulla  est  difficultas. 

4.  Quod  iam  ad  punctum  doctrinac  catholicae  attinet,  auimas 
scilicet  humanas  a Deo  creari,  hoc  dogmati  sic  insertum  est,  ut  non 
dofiniatur,  siquidem  incidentcr  dictum.  Selccta  autem  est  formula 
simillima  ei,  ([ua  usus  iam  est  S.  Leo  M.  in  ej)istola  dogmatica  ad 
Torribium.  Videatur  do  hac  sebema  prius  pag.  122  [supra]).  545  sq.j. 
Inter  ea  vero,  (piac  il)idein  de  hac  docii’ina  referuntur,  illud  rna- 

’ Summa.  P.  I.  q.  75.  a.  0. 


i xime  notandum  est,  non  obstante  dubitatione  S.  Augustini  aliorum- 
que  post  cum,  sententiam  de  creatione  animarum  a saeculo  XI.  in 
Ecclesia  tarn  communem  fuisse,  ut  usque  ad  haec  nostra  tempora 
nemo  earn  am])lius  in  dubium  vocaret.  Testatur  hoc  Bellarminus 
his  verbis:  „IIanc  sententiam  (animam  filii  esse  ex  anima  patris, 
ut  corpus  filii  ex  corpore  patris)  ut  exploratum  errorem  reiiciunt 
ac  refellunt  omnes  theologi  scholastici  cum  Magistro  sententiarum.“  * 
Melchior  Canus  commemorata  dubitatione  5.  \l.  S.j  Augustini : „Nunc 
autem,  ait,  cum  post  ea  tempora  thcologorum  fideliumque  omnium 
consensu  firmatum  est,  animum  non  per  generationem , sed  per 
creationem  existere,  sine  dubio  ad  fidem  ilia  quaestio  pertinet.‘‘  ^ 
Item  Alexander  Natalis:  „Hoc  tamen  antiquorum  dubium  non 
impedit,  quin  modo  ab  omnibus  catholicis  asserendum  sit,  animas 
a Deo  creari,  et  creando  corporibus  infundi.^  ^ Similia  apud  alios 
passim  leguntur;  neque  jiraeterrnittendum  est,  a S.  Thoma,  qui 
earn  sententiam  ab  Ecclesia  approbatam  et  contrariam  etiam 
haereticam  ^ dicit,  mentioncm  fieri  dubitationis  S.  Augustini,  item 
a S.  Bonaventura  Itaque  omnes  hi  summi  viri  iudicarunt,  non 
obstante  ilia  dubitatione  quorundam  veterum  I’atrum,  nunc  earn  seu- 
1 tentiam  per  consensura  Ecclesiac  certain  factam  esse.  Adde,  quod 
Benedictus  XII.  oppositam  sententiam  errorem  contra  fidem  esse  de- 
finivit,  et  Synodo  nationali  [Armenorum]  praescripsit,  ut  earn  tan- 
quam talem  solemniter  reiiccret  ’.  Extat  etiam  responsum  S.  R.  In- 
quisitionis,  quo  declarator,  earn  sententiam  erroneam  esse,  et  qui 
earn  docuerat,  ad  retractationem  cogendum.  Quibus  omnibus  certum 
est , posse  incisum , de  quo  sermo  est , dogmati  inseri ; hoc  vero 
etiam  expedire  videtur,  propterea  quod  contrarius  error  nostro 
tempore  in  ])luribus  regnis,  in  Germania,  Gallia,  Belgio,  et  Italia 
revixit. 

558. 

Constitute)  dogmatica  prima  de  Ecclesia  Cliristi  Rihorum  Patrum  De- 
piitationis  pro  rebus  fidei  examini  proposita  *. 

Fius  Episcoxius  servtts  servorum  Dei  sacra  approhanie  Concilio 
ad  perpetiiam  rei  memoriam. 

Pastor  aeternus  et  episcopus  animarum  nostrarum,  qui  prius- 
quam  clarificaretur  rogavit  Patrem,  ut  credentes  in  ipsum  omnes 
‘ uiium  essent,  sicut  ipse  Filius  et  Pater  unum  sunt  ad  catholicae 
fidei  et  communionis  unitatem  in  sua  Ecclesia  iugiter  conservan- 
dam,  in  beato  Petro  Apostolo  instituit  perpetuum  utriusque  uni- 
tatis  principium  ac  visibile  fundamentum.  Contra  quod  funda- 
mentum  divinitus  positum,  quoniam  portae  inferi  maiori  in  dies 
odio  undique  insurgunt,  ad  catholici  Nobis  commissi  gregis  custo- 
diam,  incolumitatem,  augmentum,  sacro  approbante  Concilio  iudi- 
camus  nccessarium  esse,  praecipuam  hanc  doctrinam  de  institutione, 
perpetuitate , natura  ac  praerogativa  sacri  Apostolici  primatus,  a 
quo  totius  Ecclesiae  vis  et  salus  dependet,  secundum  antiquam 
atque  constantem  universalis  Ecclesiae  fidem  cunctis  fidelibus  cre- 
dendam  et  tenendam  proponere,  atque  perniciosos  dominico  gregi 
errorcs  debito  condemnationis  iudicio  proscribere. 

CAPUT  I.  De  Apostolici  primatus  in  beato  Petro  institutione. 

Docemus  itaque  et  declaramus,  a Christo  Domino  iuxta  evan- 
gelii  tostimonia  primatum  iurisdictionis  in  universam  Dei  Eccle- 
siam  immediate  et  directe  beato  Petro  Apostolo  promissiim  atque 
1 collatum  fuisse.  Ad  nnum  namqiie  Petrum  Christus  Filius  Dei 
vivi  dixit:  „Tu  es  Petrus  et  super  hanc  petram  aedificabo  Eccle- 
siam  meam,  et  portae  inferi  non  praevalebunt  adversus  earn:  et 
tibi  dabo  claves  regni  coelorum : et  quodciimque  ligaveris  super 
terram,  erit  ligatum  et  in  coelis:  et  quodcumque  solveris  super 
terram,  erit  solutum  et  in  coelis. “ Atque  uni  Simoni  Petro  con- 
tulit  lesus  post  suam  resurrectionem  summi  pastoris  et  rectoris 
iurisdictionem  in  totum  ipsius  ovile  dicens:  „Pasce  agnos  meos. 
Pasce  oves  meas.‘‘  “ Unde  apparet,  reiiciendas  omnino  esse  hide 
tarn  manifestae  sacrarum  Scripturarum  doctrinae,  ut  ab  Ecclesia 
catholica  semper  iutellecta  est,  contrarias  eorum  sententias,  qui 


* De  .amiss,  grat.  1.  4.  c.  11.  * De  loc.  theol.  1.  12.  c.  ult. 

^ Hist.  eccl.  saec.  V.  cap.  4.  a.  3.  § 10. 

^ De  i)ot.  q.  3.  a.  9.  ^ Summa.  P.  I.  q.  118.  a.  2. 

In  c.  II.  dist.  18.  q.  2.  ’ V.  Schema  p.  125.  [supra  p.  547  a.] 

® * Proposita  in  37.  Sess.  Deputationis.  V.  infra  doc.  5(i0. 

® Cf.  loan.  17,  1.  21  sq. 

Matth.  10,  18.  19.  " Ioann.  21,  15—17. 


1641 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  Do  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  557.  558. 


1642 


constitutam  a Christo  Domino  in  sua  Ecclesia  regiminis  formam 
pervertentes  negant,  solum  Petrum  prao  omnibus  Apostolis  sive 
seorsum  singulis  sive  omnibus  simul  vero  proprioque  iurisdictionis 
primatu  fuisse  a Christo  instructum ; aut  qui  affirmant , eurndem 
primatum  non  immediate,  directeque  ipsi  beato  Petro,  sed  Eccle- 
siae,  et  per  hanc  illi  ut  suo  ministro  delatum  fuisse. 

CAPUT  II.  De  perpetuitate  primatus  Petri  in  Romanis  Fontijivihus. 

Quod  autem  in  beato  Apostolo  Petro  princeps  pastorum  et 
pastor  magnus  ovium  Dominus  Christus  lesus  ‘ in  perpetuam  sa- 
luteni  ac  perenne  boninn  Ecclesiae  instituit,  id  eodem  auctoro  in 
Ecclesia,  quae  fundata  super  petram  ad  finem  saeculorum  usque 
firmiter  stabit,  iugiter  durare  necesse  est.  Manet  ergo  dispositio 
veritatis,  et  beatus  Petrus  suscepta  Ecclesiae  gubernacula  non 
reliquit^  Semper  enim  in  suis  successoribus , episcopis  sanctae 
Ptomanae  Sedis,  ab  ipso  fundatae,  eiusque  consecratae  sanguine, 
vivit  et  praesidet  et  indicium  exercet,  ita  ut,  quicumquo  in  hae 
cathedra  Petro  succedit,  is  iuxta  Christi  ipsius  institutionem  pri- 
juatum  Petri  in  universam  Ecclesiam  obtineat. 

CAPUT  III.  Lie  vi  et  ratione  primatus  Ronianorum  Vontijicum. 

Hinc  inuovantes  turn  praedecessorum  Nostrorum  Ronianorum 
Pontificum  decreta,  turn  praecedentium  Conciliorura  generalium 
disertas,  perspicuasque  definitiones , docemus  et  declaramus,  cre- 
dendum  ab  omnibus  Christi  fidelibus  esse,  hanc  sanctam  Aposto- 
licam  Sedem,  et  Romanum  Pontificem,  in  universum  orbem  tenere 
primatum,  et  ipsum  Pontificem  Romanum  successorem  esse  bcati 
Petri  ju'incipis  Apostolorum,  et  verum  Christi  Vicarium,  totiusquo 
Ecclesiae  caput , et  omnium  christianorum  patrem , doctorem  et 
iudicem  supi’emum  existere;  et  ipsi  in  beato  Petro  pascendi,  re- 
gendi  ac  gubernandi  universalem  Ecclesiam  a Domino  nostro  lesu 
Christo  ])lenam  potestatem  traditam  esse;  et  hanc,  quae  propria 
est  episcopalis  iurisdictionis  potestas,  ordinariam  esse  et  imme- 
diatam,  erga  quam  particularium  ecclesiarum  pastores  atque  fideles 
tarn  seorsum  singuli  quam  simul  omnes  officio  hierarchicae  sub- 
ordinationis , veraeque  obedientiae  obstringuntur  non  solum  in 
rebus  quae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam  quae  ad  disciplinam  et 
regimen  Ecclesiae  pertinent ; ita  ut  custodita  cum  Romano  Ponti- 
fice  tam  communionis  quam  eiusdem  fidei  professionis  unitate, 
Ecclesia  Christi  sit  unus  grex  sub  uno  summo  pasture. 

llaec  est  catholicae  veritatis  doctriua,  a <iua  deviare  salva 
fide  atque  salute  nemo  potest.  Quare  a recta  fide  discedunt  qui 
attendentes  sjiiritibus  erroris'''  affirmant,  Romanorum  Pontificum 
iurisdictionem  ordinariam  et  immediatam  non  esse  tam  in  omnes 
simul  quam  in  singulas  seorsum  particularium  pastorum  ecclesias; 
aut  contendunt  licere  ab  iudiciis  Romanorum  Pontificum  ad  oecu- 
menicum  Concilium  tanquam  ad  auctoritatem  Romano  Pontifice 
superiorem  appellare. 

Ex  hac  autem  suprema,  ordinaria  et  imniediata  turn  in  Eccle- 
siam universalem , turn  in  omnes  et  .singulos  particularium  eccle- 
siarum jiastores  et  fideles,  potestatc  iurisdictionis  consequitur,  Ro- 
mano Pontifici  necessarium  ius  esse,  in  huius  sui  muneris  cxcrcitio 
libere  conimunicandi  cum  jiastoribus  et  gregibus  totius  Ecclesiae, 
ut  iidem  ab  ipso  in  via  salutis  doceri  ac  regi  possint.  Quare 
damnamus  ac  reprobamus  illorum  sontentias , qui  hanc  supremi 
capitis  cum  pastoribus  et  gregibus  communicationern  licite  imjie- 
diri  ])ossc  dicunt,  aut  eamdem  reddunt  saeculari  potestati  ob- 
noxiam , ita  ut  contendant,  quae  ab  Apostolica  Sede  vel  eius 
auctoritate  ad  regimen  Ecclesiae  constituuntur , vim  ac  valorem 
non  habere,  nisi  ])otestatis  saecularis  placito  confirmentur. 

CAPUT  IV.  lie  Romanorum  Pontificum  infallibilitate. 

Ut  autem  tanto  imposito  munori  responderct  et  donum,  Do- 
minus Jesus  voluit,  ut  cum  Ajxistolico  primatu  singularis  prae- 
rogativa  Apostolica  semper  manerct.  Sc(|uentes  itafiue  et  docla- 
rantes  constantem  fidem  ac  doctrinam  turn  huius  Sanctae  Aposto- 
licae  Sedis  turn  ipsorum  Oecumenicorum  Conciliorum,  in  quibus 

* Ep.  1.  Pet.  5,  4.  coll.  ep.  ad  Ilebr.  13,  20. 

2 S.  Leo  M.  ser.  3.  (al.  2.)  n.  3. 

^ Expressa  ad  formulas  fidei  Cone.  Ijugdunens.  II. , Cone.  Flo- 
rentin.,  et  Pii  VI.  Brev.  „Super  solidit.ate“  d.  28.  Nov.  1780. 

♦ Cf.  1.  Tim.  4,  1. 


a Oriens  cum  Occidente  in  fidei  caritatisque  unionem  conveniebat, 
cum  Elorentino  Concilio  repetimus:  „Pontificem  Romanum,  verum 
Christi  Vicarium,  totiusque  Ecclesiae  caput  et  omnium  Christia- 
norum patrem  ac  doctorem  existere;  et  ipsi  in  beato  Petro  pas- 
cendi , regendi  ac  gubernandi  universalem  Ecclesiam  a Domino 
nostro  lesu  Christo  plenum  potestatem  traditam  esse“  ‘ ; et  cum 
Lugdunensi  Concilio  secundo  credinius,  „ Sanctam  Romanam  Eccle- 
siam summum  et  plenum  primatum  et  principatum  super  univer- 
sani  Ecclesiam  catholicam  obtinere,  quern  se  ab  i[)so  Domino  in 
beato  Petro  Apostolorum  principe  et  vertice,  cuius  Romanus  Pon- 
tifex  est  succe.ssor,  cum  potestatis  plenitudine  recepisse  veraciter 
et  humiliter  recognoscit;  et  sicut  prae  caeteris  tenetur  fidei  veri- 
tateni  defendere,  sic  et  si  quae  de  fide  subortae  fuerint  quae- 
stiones,  suo  debent  iudicio  definiri‘‘^;  atque  cum  Concilio  quarto 
Constantinopolitano  profitemur:  „Prima  salus  est,  regulam  rectae 
fidei  custodire,  et  a constitutis  Patrum  nullatenus  deviare.  Et  quia 
non  potest  Domini  nostri  lesu  Christi  praetermitti  sententia  dicentis : 
Tu  es  Petrus  et  super  hanc  petram  aedificabo  Ecclesiam  meam 
haec  quae  dicta  sunt,  rcrum  probantur  effectibus,  quia  in  Sede 
b Apostolica  immaculata  est  semper  catholica  servata  religio,  et 
sancta  celebrata  doctrina“,  quam  sequi  in  omnibus  Christi  fideles 
tenentur,  ut  esse  mereantur  „in  una  communione  cum  Sede  Apo- 
stolica, in  qua  est  Integra  et  verax  Christianae  religionis  solidi- 
tas“  nine,  sacro  approbante  Concilio,  docemus  et  tamquam  fidei 
dogma  definimus,  per  divinam  assistentiam  fieri,  ut  Romanus  Pon- 
tifex,  cui  in  persona  beati  Petri  dictum  est  ab  eodem  Domino  nostro 
lesu  Christo:  „Ego  rogavi  pro  to,  ut  non  deficiat  fides  tua,  et  tu 
aliquando  conversus  confirma  fratres  tuos“  cum  supremi  omnium 
Christianorum  doctoris  munere  fungens  pro  auctoritate  definit,  quid 
in  rebus  fidei  et  morum  ab  universa  Ecclesia  tenendum  vel  roiicieii- 
dum  sit,  errare  non  possit;  et  hanc  Romani  Pontificis  infallibili- 
tatis  jiraerogativam  ad  idem  obiectum  porrigi,  ad  quod  iufalli- 
bilitiis  Ecclesiae  extenditur.  Si  quis  autem  huic  Nostrae  defiuitioni 
contradicere  (((uod  Deus  avertat)  j)raesumpserit,  sciat  se  a veritate 
fidei  catholicae  et  ab  unitate  Ecclesiae  defecisse. 

Canon  I. 

c Si  quis  dixerit,  bcatum  Petrum  Apostolum  a Christo  Domino 
constitutum  non  esse  Apostolorum  omnium  princi|)em  et  totius 
Ecclesiae  militantis  visibile  cai)ut;  vel  eunidem  honoris  tantum, 
non  autem  verae  propriaeque  iurisdictionis  primatum  directe  et 
immediate  accepisse ; anathema  sit. 

Canon  II. 

Si  quis  dixerit,  non  esse  ex  ipsius  Christi  Domini  institutione, 
ut  beatus  Petrus  in  primatu  super  universam  Ecclesiam  habeat 
perpetuos  successores;  aut  Romanum  Pontificem  non  esse  iure  di- 
vino  Petri  in  eodem  primatu  successorem ; anathema  sit. 

Canon  III. 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  habere  tantummodo  offi- 
cium  ins])ectiouis  vel  directiouis,  non  autem  i)lenam  et  supremam 
potestatem  iurisdictionis  in  universam  Ecclesi.am,  non  solum  in 
rebus  (juae  ad  fidem  et  mores,  sed  etiam  quae  ad  disciplinani  et 
d regimen  Ecclesiae  pertinent;  aut  hanc  eius  potestatem  non  esse 
ordinariam  et  immediatam  in  omnes  ac  singulas  ecclesias;  ana- 
thema sit. 

Noia.  Ut  ])lurimorum  Rmorum  Patrum  postulationibus  fieret 
satis,  vel  nova  paragra])hus  vel  Canon  adiicieudiis  foret. 

Nova  paragraplius. 

Post  incisum:  „ad  cpiod  infallibilitas  Ecclesiae  extenditur" 
addi  poterit: 

' Of.  loan.  21,  15-17. 

^ Ex  professione  fidei  edita  a Graecis  in  Concilio  Occumen.  Lug- 
dunensi II. 

3 Matth.  10,  18. 

Ex  formula  S.  Ilormisdac  Papae,  prout  ab  lladriano  II.  P.atribus 
Concilii  Oecunienici  VIII.,  Oonstantinopolitani  IV.,  ])ropo9ita  et  ab 
iisdem  subscri])ta  est. 

5 Luc.  22,  .32. 


1643 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1644 


Quemadmodum  autem  una  atque  eadem  est  infallibilitatis  a 
praerogativa,  sive  in  Ecclesiae  capite,  sive  in  universe  magisterio 
spectetur;  ita  suprema  eiusmodi  Romani  Pontificis  de  rebus  fidei 
et  raorum  decreta  seu  iudicia  ab  omnibus  Christi  fidelibus,  cum 
primum  eis  innotuerint,  non  ore  solum,  sed  et  corde  id  est,  per- 
fecto  mentis  assensu,  plenoque  fidei  obsequio  recipienda  et  tenenda 
esse  docemus.  Si  quis  autem  etc. 

Canon. 

Si  quis  dixerit,  decretis  vel  iudiciis,  quibus  Romanus  Pontifex 
Apostolica  auctoritate  definit,  quid  in  rebus  fidei  ac  morum  ab 
universa  Ecclesia  credendum  vel  reiiciendum  sit,  non  deberi  ple- 
nam  atque  perfectam  tarn  mentis  quam  professionis  obedientiam 
ab  omnibus  et  singulis,  quamprim\im  ipsis  ilia  innotuerint ; aut  si 
quis  affirmaverit,  eiusmodi  Apostolicae  Sedis  et  Romanorum  Ponti- 
ficum  decreta  sive  iudicia  errori  vel  reformation!  obnoxia  esse, 
ideoque  posse  fideles  subiectionem  suam  differre,  donee  de  catholi- 
corum  episcoporum  assensu  sibi  certe  constiterit;  aut  si  quis  lici- 
tum  esse  dixerit,  a Romani  Pontificis  sententia  ad  Concilium  ge- 
nerale  appellare;  anathema  sit. 

Si  vero  Canon  placuerit.  Capitis  IV.  penultimum  incisiim,  ut 
plurimorum  Rmorum  Patriim  votis  obsecundetur,  ita  concipi  posset: 

Et  banc  Romani  Pontificis  infallibilitatis  praerogativam,  quae 
una  eademque  est  cum  mfallibilitate  Ecclesiae,  ad  idem  omnino 
obiectum  porrigi,  ad  quod  ilia  semet  exteiulit. 

559. 

Formulae  tres  pro  eme.ndatione  capitis  quarti  Constitutionis  primae 
de  Ecclesia  Christi  seu  pro  definienda  infallibilitate.  Romani  Poii- 
tiftcis,  propositae  in  Deputatione  Patrum  pro  rebus  fidei  ^ 

Formula  prima, 

proposita  in  45.  Sessione  Deputationis  d.  8.  lunii. 

CAPUT  IV.  De  Romanorum  Pontifimm  inf anihilitate. 

Quoniam  autem  cum  ipso  summo  primatu  liaec  Sancta  Sedes  q 
Apostolica  et  Romanus  Pontifex  potestatem  pascendi  universum 
Christi  gregem  a supremo  et  aqterno  Pastore  suscepit  omnium 
Christianorum  Pater  et  Doctor  constitutus:  propterea  prae  ceteris 
tenetur  fidei  veritatem  defendere,  et  si  quae  de  fide  subortae 
fuerint  quaestiones,  suo  debent  iudicio  definiri  Ita  enim  et  liaec 
Sancta  Sedes  divina  edocta  traditione  veraciter  et  huniiliter  semper 
tenuit,  et  oecumenica  Concilia,  ea  imprimis,  in  quibus  Oriens  cum 
Occidente  in  fidei  et  charitatis  unionem  conveniebat,  professa  sunt. 

Iluic  vero  pastoral!  muneri  ut  satisfacerent , Praodecessores 
Nostri  indefessam  semper  operam  dederunt,  ut  salutaris  Christi 
doctrina  apud  omnes  terrae  populos  propagaretur , parique  cura 
vigilarunt,  ut,  ubi  recepta  esset,  sincera  et  pura  conservaretur. 
Quocirca  ctiam  Antistites  „longam  Ecclesiarum  consuetudinem“  ^ 
et  „antiquae  regulao  formam  sequentes“  ea  praesertim  pericula, 
quae  in  negotiis  fidei  emergebant,  ad  hanc  Sodem  Apostolicam 
I’etulerunt,  ut  ibi  potissimum  resarcirentur  damna  fidei,  ubi  non 
potest  fides  sontire  defectum  ’.  Romani  autem  Pontifices , prout 
temporum  et  rerum  conditio  suadebat,  nunc  congregatis  oecu- 
menicis  Conciliis  nunc  per  Synodos  provinciales  nunc  per  se  ipsi  j 
adhibitis,  quae  Spiritus  Sanctus  suggerebat,  auxiliis  ea  tenenda 
definiverunt , quae  sanctis  Scripturis  et  apostolicis  Traditionibus 
consentanea  Deo  adiutore  cognoverant.  Quorum  quidem  auctori- 
tatem,  utpote  Apostolorum  principis,  omnis  semper  catholica  Christi 
Ecclesia  fideliter  secuta  est  ®,  plenissime  sciens , in  hac  S.  Petri 
Sede,  secundum  Domini  Nostri  lesu  Christi  sententiam,  immacu- 
latam  semper  catholicam  servari  religionem  et  sanctam  celebrari 
doctrinam 


' Ex  Constitut.  dementis  XI.  „Vineam  Domini“  d.  d.  IG.  Iiil.  1705. 
2  *  * In  Sessionibus  45.  50.  51.  (48.).  V.  infra  doc.  5G0. 

* Vide  decretum  Cone.  Florent. 

'*  E.x  professione  fidei  edita  a Graecis  in  Cone,  oecum.  Lugdun.  II. 
^ S.  Cyr.  Alex,  ad  S.  Caelcst. 

® S.  Innoc.  I.  ad  Cone.  Carth.  et  Milev. 

’ Cf.  S.  Bern.  Ep.  190. 

® S.  Agatho  Ep.  ad  Imp.  a Concilio  oecum.  VI.  approbata. 

® Cf.  Formula  S.  Hormisdae  Papae  prout  ab  Hadriano  II.  Pa- 
tribus  Cone,  oecum.  VIII.  proposita  et  ab  his  subscripta  est. 


At  vero  cura  hac  ipsa  aetate,  qua  salutifera  apostolic!  muneris 
efficacia  vel  maxime  requiritur,  non  pauci  insurrexerint,  qui  illius 
auctoritati  obtrectant;  necessarium  omnino  esse  censemus,  veritatis 
et  fidei  non  deficientis  charisma,  quod  unigenitus  Dei  Filius  una 
cum  pastoral!  officio  B.  Petro  eiusque  in  hac  cathedra  successoribus 
contulit,  adversus  prava  hominum  studia  asserere. 

Itaque  ad  Dei  Salvatoris  nostri  gloriam,  ad  fidei  catholicae 
exaltationem  et  omnium  populorum  salutem , sacro  approbante 
Concilio,  docemus  et  divinitus  revelatum  dogma  esse  declaramus : 
Romanum  Pontificem,  cui  in  persona  B.  Petri  a Christo  Domino 
dictum  est : Tu  es  Petrus,  et  super  hanc  petrara  aedificabo  Eccle- 
siam  meam  ‘ ; et  iterum ; Ego  rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  fides 
tua*;  cum  supremi  Doctoris  munere  fungens  quaestiones  de  fide 
et  moribus  suo  iudicio  definit,  per  Spiritus  Sancti  assistentiam  ab 
errore  immunem  servari,  et  has  eius  definitiones  sive  decreta,  per 
se  irreforraabilia , a quovis  Christiano,  ut  primum  ei  innotuerint, 
pleno  mentis  assensu  et  fidei  obsequio  excipienda  et  tenenda  esse. 
Definimus  insuper,  hanc  Romani  Pontificis  infallibilitatem  ad  idem 
obiectum  porrigi,  ad  quod  infallibilitas  Ecclesiae  extenditur.  Si 
quis  autem  huic  Nostro  decreto  contradicere , quod  Deus  avertat, 
praesuraserit,  sciat  se  a veritato  fidei  catholicae  et  ab  unitate  Eccle- 
siae defecisse. 

A d n 0 1 a t i o. 

1.  Utile  visum  est,  inserere  capiti  nonnulla  ad  rectam  intelli- 
gentiam  dogmatis  accomniodata,  nempo:  Summum  Pontificem  doc- 
toris munere  non  sine  commercio  et  unione  cum  Ecclesia  fungi ; 
nunc  per  Concilia  nunc  per  se  decreta  edere;  antequam  definiat, 
Scripturam  et  Traditionem  consulere;  denique  donum  infallibili- 
tatis  non  hoc  sensu  personale  esse,  ut  ei  abstractione  facta  a suo 
munere  conveniat. 

2.  Haec  eo  magis  videbantur  inserenda,  quod  ipsius  dogmatis 
aliquam  demonstrationem  ex  usu  et  consuetudine  Ecclesiae  con- 
tineant,  et  occasionem  praebeant,  gravissima  traditionis  testimonia 
in  memoi’iam  vocare. 

3.  Ne  tamen  caput  nimis  prolixum  fieret,  decreta  Conciliorum 
brevius  contracta  sunt;  id  quod  eo  facilius  fieri  potuit,  quia  Flo- 
rentini  Concilii  decretum  in  capite  III.  totum  recitatum  est,  e Con- 
ciliis autem  Lugdunensi  II.  et  Constantinopolitano  IV.  ea,  in  qui- 
bus vis  praecipua  inest,  non  omittuntur. 

4.  Quod  ad  ipsam  detinitionem  pertinet,  sensus  formulae,  quae 
nunc  proponitur,  eatenus  indeterminatus  est,  quatenus  quaeri  pot- 
est, quaenam  sit  definitio  quaestionis  fidei,  num  ea  tantum,  qua 
aliquid  fide  divina  credendum  proponitur,  an  eae  quoque,  quibus 
de  facto  dogmatico  decernitur,  aut  censura  minor  infra  haeresim 
infligitur  etc.  Sed  huic  dubitationi  per  ea,  quae  de  obiecto  in- 
fallibilitatis addita  sunt,  quantum  hie  satis  est,  respondetur.  Si 
enim  in  alia  Constitutione  obiectum  infallibilitatis  Ecclesiae  deter- 
minabitur,  eo  ipso  etiam  obiectum  infallibilitatis  Romani  Pontificis 
declarabitur.  Sin  vero  nulla  tails  definitio  fiet,  de  obiecto  vi  huius 
decreti  iudicandum  erit  secujidum  ea,  quae  nunc  iam  de  Ecclesiae 
infallibilitate  communiter  tenentur:  nempe  dogma  fidei  esse,  Ro- 
manum Pontificem  non  posse  errare,  quum  divina  fide  credenda 
proponit,  et  theologice  certum  esse,  cum  etiam  in  aliis  rebus  de- 
clarandis  ab  errore  immunem  esse.  Unde  patet,  per  hanc  formulam 
nec  plus  nec  minus  definiri  quam  in  prius  proposita  definiretur; 
sed  per  hanc  formulam  genericam  vitari  videntur  incoramoda  quae- 
dam  in  priori  a nonnullis  inventa’. 

Formula  secunda, 

proposita  in  50.  Sessione  Deputationis  pro  rebus  fidei  d.  24.  lunii. 

Hinc  sacro  approbante  Concilio  docemus  et  fidei  dogma  esse 
declaramus,  Romanum  Pontificem,  quando  ex  cathedra  loquitur, 
id  est,  quando  supremi  Pastoris  et  Doctoris  munere  fungens  res 
fidei  et  morum  ad  aedificationem  doctrinae  Christianae  pertinentium 
definit,  per  assistentiam  divinam  Petro  prornissam  aeque  esse  in- 
fallibilem,  ac  si  easdem  una  cum  Episcopis  in  generali  Concilio 
congregatis  definiret,  atque  huiusmodi  iudicia  Romani  Pontificis 
esse  ex  sese  irreformabilia. 


‘ Matth.  16,  18.  2 Luc  22,  32. 

* * Formulam  priorem  v.  supra  p.  273  b.  De  eius  incommodis 
cf.  doc.  561  sq. 


1645 


Doc.  lust.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  clogm.  perficieiida.  Doc.  558.  5G0. 


1646 


Canon. 

Si  quis  dixerit,  Ronianum  Pontificem  ex  cathedra  loquentem 
non  esse  infallibilem,  aut  eius  indicia  in  rebus  fidei  et  morum  ad 
aedificationem  doctrinae  christianae  pertinentium  non  esse  irre- 
forraabilia,  antequam  consensus  Ecclesiae  accesserit,  anatliema  sit. 

Formula  tertia, 

quae  d.  19.  lunii  in  48.  Sessione  Deputationis  pro  rebus  fidei  propo- 
sita , autographice  multiplicata  in  51.  Sessione  d.  26.  lunii  examini 

subiicitur. 

CAPUT  IV.  De  Romanonim  Pontifimm  infallihilitate. 

Ipso  autem  apostolico  primatu,  quem  Romanus  Pontifex  super 
universam  Ecclesiam  obtinet,  supremam  quoque  magisterii  pote- 
statem  comprehend!,  et  haec  S.  Sedes  traditione  edocta  divina 
veraciter  et  humiliter  semper  tenuit,  et  oecumenica  Concilia,  ea 
imprimis,  in  quibus  Oriens  cum  Occidente  in  fidei  et  charitatis 
unionem  conveniebat,  deelaraverunt.  Lugdunensi  enim  Concilio 
approbante,  de  Romano  Pontifice  Graeci  professi  sunt:  Sicut  prae 
ceteris  tenetur  fidei  veritatem  defendere,  sic  et  si  quae  de  fide 
subortae  fuerint  quaestiones,  suo  debent  iudicio  definiri;  eundem- 
que  Petri  in  Romana  Sede  successorem  omnium  Christianorum 
Patrem  et  Doctorem  existere,  Florentina  Synodus  solemn!  decreto 
definivit.  Huic  igitur  pastoral!  muneri  ut  satisfacerent , Praede- 
cessores  Nostri  indefessam  semper  operam  dederunt,  ut  salutaris 
Christ!  doctrina  apud  omnes  terrae  populos  propagaretur,  parique 
cura  vigilarunt,  ut,  ubi  recepta  esset,  sincera  et  pura  conservaretur. 
Quocirca  totius  orbis  Antistites  nunc  singuli,  nunc  in  Synodis  con- 
gregati  „longam  Ecclesiarum  consuetudinem“  ‘ et  „antiquae  regulae 
formam  sequentes“  ea  praesertim  pericula,  quae  in  negotiis  fidei 
emergebant,  ad  banc  Sedem  Apostolicam  retulerunt,  ut  ibi  potissi- 
mum  resarcirentur  damna  fidei,  ubi  non  potest  tides  sentire  de- 
fectum Romani  autem  Pontifices,  prout  temporum  et  rerum  con- 
ditio suadebat,  nunc  convocatis  oecumenicis  Conciliis  aut  rogata 
Ecclesiae  per  orbem  dispersae  sententia,  nunc  per  Synodos  parti- 
culares , nunc  per  se  ipsi , adhibitis  quae  Spiritus  Sanctus  sugge- 
rebat  auxiliis,  ea  tenenda  definiverunt,  quae  Sanctis  Scripturis  et 
apostolicis  traditionibus  consentanea  Deo  adiutore  cognoverant. 
Quorum  quidem  apostolicam  doctrinam  omnes  venerabiles  Patres 
amplexi,  et  Sancti  Doctores  orthodoxi  venerati  atque  secuti  sunt 
plenissime  scientes,  in  bac  S.  Petri  Sede,  secundum  Domini  Nostri 
lesu  Christ!  sententiam,  immaculatam  semper  catholicam  servari 
religionem  et  sanctam  celebrari  doctrinam,  nec  in  communione 
Ecclesiae  catholicae  permanere  posse,  nisi  qui  huic  Sedi  Apostolicae 
consentiant 

At  vero^jum  bac  ipsa  aetate,  qua  salutifera  apostolic!  muneris 
efficacia  vel  maxime  requiritur,  non  pauci  insurrexerint,  qui  illius 
auctoritati  obtrectant,  necessarium  omnino  esse  censemus,  veritatis 
et  fidei  non  deficientis  charisma,  quod  Unigenitus  Dei  Filius  una 
cum  pastoral!  officio  B.  Petro  eiusque  in  bac  cathedra  successoribus 
contulit,  adversus  prava  hominum  studia  asserere. 

Itaque  nos  tradition!  a fidei  christianae  exordio  perceptae  ^ 
fideliter  inhaerendo,  ad  Dei  Salvatoris  nostri  gloriam,  fidei  catho- 
licae exaltationem  et  christiaiiorum  popnlorum  salutem,  sacro  appro- 
bante Concilio,  docemus  et  divinitus  revelatum  dogma  esse  defini- 
mus : Romanum  Pontificem,  cui  in  persona  B.  Petri  a Christo  Do-  d 
mino  dictum  est:  Tu  es  Petrus  et  super  banc  petram  aedificabo 
Ecclesiam  meam’;  et  iterum:  Ego  rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat 
fides  tua  ® ; — cum  doctrinam  de  fide  vel  moribus  pro  sua  in  uni- 
versam Ecclesiam  auctoritate  definit , per  assistentiam  Spiritus 
Sancti  ea  infallibilitate  pollere,  qua  divinus  Redemptor  Ecclesiam 
suam  instructam  esse  voluit;  ideoque  haec  Romani  Pontificis  de- 
creta  ox  sese  irreformabilia  esse.  Si  (|uis  autem  huic  Nostro  de- 
creto contradicere , quod  Deus  avertat,  praesumserit , sciat  se  a 
veritate  fidei  catholicae  et  ab  unitate  Ecclesiae  defccisse. 


‘ S.  Cyr.  Alex,  ad  S.  Coclcst.  P. 

* S.  Innoc.  I.  ad  Cone.  Carth.  ct  Milev. 

® Cf.  S.  Bern,  epist.  190. 

S.  Agatho,  Ep.  ad  Imp.  a Cone,  oecum.  VI.  approbata. 

^ Cf.  Formula  Ilormisdae  P.  ab  lladriano  Patribus  Cone,  oecum. 
VIII.  proposita  et  ab  his  subscripta. 

® S.  Agatho,  Epist.  supra  citata. 

’ Matth.  16,  18.  8 i,ue.  22,  32. 


a Vel  omissis  iis,  quae  post  vocabulum  vohiit  sequuntur,  ponatur: 

Canon. 

Si  quis  dixerit,  Romani  Pontificis  indicium  in  fidei  quae- 
stionibus  non  esse  irreformabile , nisi  Ecclesiae  sensus  accesserit; 
anathema  sit. 

560. 

Quomodo  electa  sit  Deputatio  pro  rebus  ad  fidem  pertinentibus,  quaeque 
in  eius  Sessionibus  acta  sint:  narratio  ex  ipsarum  Sessionum  actis 
et  ex  unius  Patrum  deputatorum  diurnis  commentariis  desumpta  b 

Prima  Sessione  solemni  Concilii  celebrata,  inter  se  deliberare 
coeperunt  Patres,  quos  eligerent  in  Deputationem  pro  rebus  ad 
fidem  pertinentibus  cooptandos.  Patebat  enim,  Episcopos,  qui  ex 
toto  orbe  alii  aliis  ignoti  convenissent , nisi  temere  agere  vellent, 
ante  electionem  consilia  inter  se  conferre  debere,  ut  (juos  idoneos 
haberent,  eligerent  deputatos.  Ab  ipso  autem  Concilii  initio  la- 
tere' non  poterat,  multum  inter  se  dissentire  Patres  in  una  ilia 
{j  quaestione,  de  qua  tantopere  iam  ante  Concilium  disputatum  erat  : 
alios  infallibilitatem  SS.  Pontificis  definiri  nolle,  alios,  numero  longe 
plures,  definition!  favere.  Tantum  autem  ab  huius  quaestionis 
solntione  utrique  pendere  existimabant , ut  tales,  qui  secum  sen- 
tirent,  in  Deputationem  deligendos  esse  censerent. 

Itaque  ex  Patribus,  qui  definitioni  illi  adversabantur , Emus 
Cardinalis  Sefi-warzenberg  Episcopos  Austriae,  Hungariae,  Ger- 
maniae  apud  Revihum  D.  Nardi  coegit;  Aurelianensis  cum  Pari- 
siensi  Gallos  alio  convocavit;  similiter  Americae  septentrionalis 
Antistites  inter  se  convenerunt.  His  in  coetibus  definitionis  ad- 
versarii  numero  plures  erant. 

Ex  illis  autem  Patribus,  qui  infallibilitatem  definiri  volebant, 
aliqui  prime  cum  Enio  Cardinali  de  Angelis,  qui  eo  tempore  non 
iam  inter  Praesides  Concilii  erat,  de  nominibus  eligendorum  deli- 
berabant;  deinde  Adm.  Rev.  Patrem  Generalem  Congregationis 
SS.  Redemptoris  rogarunt,  ut  sibi  Episcopos,  qui  definitioni  fave- 
bant,  in  aliquam  eius  Congregationis  domum  convocare  permitterct. 
Qua  venia  impetrata,  Episcopi  variarum  nationum  plus  quadra- 
ginta  in  principem  Congregationis  SS.  Redemptoris  domum  (Villa 
Caserta)  convenerunt , ut  de  electione  facienda  consultarent.  Ab 
his  igitur  coramuni  consilio  statu  turn  est,  nullum  esse  eligendum, 
quem  a definitione  infallibilitatis  alienum  esse  constaret ; Episcopos 
autem  ex  diversis  nationibus  deligendos;  eorum  nomina  Archi- 
episcopo  'W^'estmonasteriensi  tradenda.  Sic  iam  paucis  post  diebus 
eligendorum  numerus,  qui  etiam  Efho  Cardinali  de  Angelis  ])la- 
cuit,  erat  confectus,  eorum  index  lithographice  descriptus  et  inter 
amicos  Episcopos  distributus,  qui  eum  cum  aliis  communicarent. 
Quo  facto  die  14.  Dec.  1869.  in  Congregatione  gonerali  maximo 
suffragiorum  numero  omnes  et  soli  elect!  sunt,  quorum  nomina  in 
illo  indice  proposita  erant,  qui  infallibilitatis  definitioni  aut  fave- 
bant  aut  saltern  non  aperte  obnitebantur  8.  Adversarii  quoque 
definitionis  indicem  eligendorum  typis  describendum  curaverunt, 
sed  ex  iis,  quos  definitionem  vel  a])erte  vel  occulte  oppugnare 
cognoscebant.  Quare  quid  niaior  Patrum  pars  de  pontificia  in- 
fallibilitate sentiret,  iam  ex  Deputationis  pro  rebus  fidei  electione 
manifeste  ajjparuit.  Praeses  autem  huius  Deputationis  a SS.  Do- 
mino Einus  Cardinalis  Aloysius  Bilio,  secretarius  Riuus  D.  Schwetz, 
jn-aelatus  domesticus,  theologus  SS.  Pontificis  et  in  Universitate 
Vindobonensi  professor  thoologiac,  nominatus  est. 

Postquam  in  Congi’egatione  general!  diebus  28.  et  30.  Dec. 
1869.  et  3.  et  4.  Ian.  1870.  multum  iam  disceptatum  est  de  sche- 
mate  Constitutionis  de  doctrina  catholica  ^ De])utationis 

^  *  * Etsi  non  iam  licet  nec  convenire  vidchatur,  ipsa  integra  acta 
atque  diarium  cum  omiiibus,  quae  contic  nt,  nominihus  edere,  libe- 
ralissime  tamen  nobis  permissum  est , ut  res , quae  maioris  momeiiti 
essent,  reciperemus.  Itaque  recepimus  ex  actis  omnes  in  iis  contentas 
emeiidatihnes  schematum  utriusque  Constitutionis  a Vaticano  Concilio 
sancitae  omnesque  de  iis  discussiones,  praeter  quas  vix  est  in  actis, 
quod  alicuius  momenti  sit.  Duo  exstant  in  archivo  Concilii  Vatican! 
actorum  exemplaria , quorum  alterum , quod  litera  A designamus , in 
il)8is  Sessionibus  a secretario  Deputationis  notatum,  alterum  (B)  post 
Sessiones  alia  manu  perscriptum  est;  (juorum  in  utroque  singulae  Ses- 
siones  secretarii  nomine  munitae  sunt.  Quae  exemplaria  ubicunque 
inter  se  discrepare  vidimus  ita,  ut  dubium  esset,  utrius  lectio  esset 
recta,  iitramque  lectionem  attulimus. 

8 * Eorum  nomina  v.  supra  j).  712  d.  sqq. 

8 * Schema  illud,  ut  primo  propositum  est  Patribus,  habetur  supra 
p.  507  sqq. 


1647 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1648 


Sessio  I.  habita  est  7.  lanuarii  1870.  — In  aliqua  palatii  a 
Vaticani  aula  Patres  congregantur  ac  secundum  ordinem  dignitatis 
et  i)romotionis  sedent. 

Kminentissimus  Praeses  quaestiones  proponit; 

1®  Utrum  schema  de  doctrina  catliolica  omnino  reiiciendum, 
an  quoad  substantiam  retinendum  sit. 

2®  Utrum  schematis  forma  mutanda  sit  'necne  et  quomodo 
mut  anda. 

Patres  uno  consensu  respondent,  schematis  substantiam  rcti- 
nendam  esse,  quum  in  eo  doctrina  catliolica  vere  ac  genuine  sit 
exposita,  et  errores,  qui  in  eo  damnentur,  non  solum  j)er  Ger- 
maniam,  sed  etiam  per  alias  regiones  grassentur.  Quae  contra 
illud  allata  sint,  non  ita  magni  esse  momenti ; melius  sine  magno 
temporis  dispendio  vix  confici  posse,  contra  quod  novae  querelae 
non  excitentur. 

Etiam  in  eo  consentiunt  omnes,  quaedam  adiicienda,  alia  omit- 
tonda  esse.  Deliberabant  inter  se,  num  in  scliemate  aliquid  de 
approbatione  editionis  Vulgatae,  de  indifferentismo,  spiritismo,  dar- 
winismo,  de  iis,  qui  cum  peccato  originali  decederent,  de  resur- 
rectione  mortuorum,  de  duabus  Christi  naturis  esset  addendum. 

Ea  putabant  omitti  debere,  quibus  liberae  scholarum  opiniones 
laederentur.  Unus  vel  duo  censebant,  etiam  ea  esse  omittenda, 
quae  a prioribus  Conciliis  iam  delinita  et  reiecta  essent,  contra 
(juos  animadvcrtebatur,  errores  iterum  excitatos,  iterum  damnandos 
esse  ita , ut  prioris  condemnationis  fieret  mentio.  Animadversum 
etiam  est  ab  uno,  a condemnandis  erroribus  abstinendum  et  solum 
doctrinam  cbristianam  exponendam  esse,  quum  hoc  pro  Christiaiiis 
sufticiat,  aiiathemata  autem  ab  iis,  qui  Cliristiani  iam  esse  nolint, 
non  curontur.  Id  commendari  Ecclesiae  antiquae  exemplo , quae 
errores  exterorum  non  curaverit.  Verum  id  non  placuit.  Esse, 
quibus  multum  prosint  anathemata.  Inter  lios  esse  praesertim 
fidelium  magistros,  pro  quibus  maxime  decreta  fidei  condantur, 
ut  ab  erroribus  praemuniantur  et  doctrinam  fidei  accuratius  co- 
gnoscant,  neve  fidelibus  loco  veritatis  venenum  falsae  doctrinae 
propinent.  Errores  latius  esse  diffuses,  quam  ut  ab  eorum 
damnatione  abstineri  possit;  porro  eo  minus  ab  ea  abstinendum 
esse,  quod  iam  ab  Apostolis  et  per  saecula  deinco])s  consecuta 
a Patribus  etiam  errores  Gentilium,  ludaeorum,  Mohamedanorurn 
impugnati  et,  imprimis,  quando  commiscebantur  cum  doctrina  ^ 
Christiana,  in  Conciliis  saltern  particularibus  condemnati  sint. 

Ad  alteram  quaestionem  etiam  unanimi  consensu  respondent 
Patres,  formam  schematis  mutandam  esse.  Volunt  omnes , expo- 
sitionem  doctrinae  Catliolicae  ubique  damnationi  errorum  esse 
praemittendam.  Perspicuitati  et  brevitati  esse  consulendum,  quan- 
tum fieri  possit.  Curandum  esse,  ut  diccndi  ratio  tranquilla  sit, 
ut,  quod  scbolam  sapiat,  eliminetur,  ut  verba  aspera  vitentur  at- 
que  argumenta  brevius  proponantur.  Praeter  alia  etiam  in  deli- 
berationem  venit,  utrum  Constitutio  in  plures  dividenda  sit  necne. 
Aliis  aliud  placebat ; complures,  (]uae  proponebant  systemata,  scripto 
se  allaturos  promiserunt.  Nihil  certi  statutum  est.  Voluerunt, 
theologum,  (]ui  ultimam  manum  schemati  admovit,  de  eo  proxima 
Sessione  disserere,  atque  tres  Deputationis  Patres  ab  Eiho  Prae- 
sido  eligi,  quibus  opus  reformandi  schematis  mandetur. 

Praeterea  in  hac  Sessione  quaerebatur,  num  orationes  in  Con- 
gregationibus  generalibus  habitae  typis  imprimendae  et  inter  Pa- 
tres Deputationis  distribuendao  essent.  Alii  aliud  sentiebant.  De- 
nique  visum  est,  orationes  non  esse  imprimondas  integras,  sed  suf- 
ficere  (luamdam  carum  syiiopsin.  Quum  eiiim  tarn  multa,  (juac 
sub  secretum  Poutificium  caderent,  iam  in  ephemeridibus  vulga- 
rentur , timendum  erat , ne  integrae  ederentur  orationes , si  tyjiis 
impressae  essent. 

Sessio  II.  habita  est  d.  11.  lanuarii.  — Qui  schema  denuo 
elaborent,  desiguati  sunt  ab  Emo  Praeside  Mcchliniensis , Picta- 
viensis,  Paderbornensis.  Paderbornensi  Episcopo  ab  aliis  duobus 
opus  perficiendum  committitur. 

lubentur  ])rauterea  in  hac  Sessione  theologi  synopsin  analy- 
ticam  oratiouum,  (juae  de  scliemate  illo  habitae  eraiit,  conficere. 
Tandem  audiebatur  theologus  Pontificius,  P.  Eranzelin  S.  I.,  de 
scliemate,  eius  ordine,  fine,  stylo  disserens  *. 

Sessio  III.  habetur  1.  Mart.  — llcvmus  Paderbornensis  ab 
aliquo  theologo  adiutus  schema  ita  rel'ormaverat,  ut  novum  schema 
novem  capitibus  cum  suis  canonibus  totam  materiam  jirioris  sche- 


matis complecteretur.  Eius  prior  pars  (quatuor  capita  cum  pro- 
oemio)  in  hac  Sessione  proponitur  et  Revmus  Episcopus  Pader- 
bornensis explicat,  quae  principia  deputatio  specialis  in  scliemate 
reformando  sit  secuta. 

Dixit,  se  in  omnibus  id  spectasse,  ut  votis  Revmorum  Patrum 
in  Congregationibus  generalibus  propositis  satisfieret.  Substan- 
tiam schematis  servatam  et,  quantum  fieri  potuerit,  ipsa  verba 
retenta  esse ; hinc  inde,  quod  in  priori  scliemate  in  notis  additum, 
seu  implicite  dictum  sit,  in  textum  translatum  et  explicite  enun- 
tiatum  esse. 

Quoad  formam,  inscriptiones,  quae  offendebant,  esse  mutatas, 
capita  doctrinae  ad  pauciora  redacta,  in  omnibus  initium  factum 
esse  ab  expositione  doctrinae,  condemnationem  errorum  in  canones 
in  fine  adiectos  translatam,  brevitati,  quantum  fieri  potuerit,  con- 
sultum,  stylum  simpliciorem,  clariorem,  puriorem  adhibitum  esse. 

Quae  quum  exposita  essent,  schema  examinari  coeptum  est. 
Do  solo  prooemio  disseritur,  quod  omnibus  Patribus  probabatur. 
Unus  tamen  petebat,  ut  contraheretur,  alter,  ut  ampliaretur.  Prae- 
terca  scripto  proposita  sunt  haec: 

Dcleantur  loci  „IIinc  . . . propagando“,  a p.  3.  lin.  12.  [p.  1628  h. 
1.  1.]  usque  ad  p.  4.  lin.  2.  [ibid.  1.  11.]  et  „Manifestum  . . . ni- 
tantur“  p.  4.  a liii.  11.  [ibid.  1.  18.  | usipie  ad  lin.  34.  [ibid.  c.  1.  10.]. 

Pag.  3.  lin.  2.  et  3.  [ibid.  a.  1. 11.  12.]  loco  „Ecclesiae  suae  dilectae 
. . . adfuturum“  ponatur  „cum  Ecclesia  sua  dilecta  . . . futuruni“. 

Lin.  2.  ibid.  [ibid.  1.  11.]  ad  „Ecclesiae  suae  dilectae^  addatur 
„docenti,  regenti,  atque  sacra  administranti“  vel  „docenti“. 

Ibid.  lin.  4. — 7.  [ibid.  1.  12  sqq.]  loco  „quemadmodum  . . .“ 
ponatur  „idcirco  ei  docenti  assistere,  praelianti  auxiliari,  pericli- 
tanti  subvenire  nullo  unquam  tempore  destitit“. 

Alius  vult,  ibid,  ante  „quemadmodum“  poni  „eapropter“,  alius, 
ibid,  dici  „ei  semper  assistere“. 

Ibid.  lin.  G.  [ibid.  1.  14.]  loco  „fortunare“  ponatur  „bencdicere‘‘ 
et  ibid.  [ibid.  1.  13.]  ad  „laboresque“  addatur  ,,eius“. 

Ibid.  lin.  7.  [ibid  1.  14.|  omittatur  „etiam‘‘. 

Ibid.  lin.  10.  [ibid.  1.  10.]  loco  „sine  intermissione“  ponatur 
„indesinenter‘‘.  Alius  vult,  dolcri  illud  „sine  iutermissione“. 

Ibid.  lin.  8.  [ibid  1.  15. | post  „factum  est“  legatur  „ut  ex 
Sanctac  huius  Sedis  Apostolicac  sollicitudine  et  ex  oecumenicis 
omnibus  Conciliis,  nominatim  . . 

Ibid.  lin.  12.  [ibid.  h.  1.  1.]  loco  „provenerunt  [f.  provenerint]“ 
ponatur  „cousecuti  sunt  [/.  sint]“. 

Ibid.  lin.  13.  |ibid.]  loco  „uberius  . . .“  ])onatur  „prcssius 
definita  et  uberius  ox])osita“. 

Ibid.  lin.  15.  [ibid.  1.  3.]  post  „firmata“  ponatur  „ex  quo“. 
Alius  vult,  poni  tantum  „sanctius  firmata“. 

Ibid,  loco  „restituta“  ponatur  „instaurata“. 

Ibid.  lin.  17.  [ibid.  1. 4.|  loco  „frequentia“  ponatur  „frequentatio“. 

Ibid.  lin.  18.  jibid.  1.  5.)  loco  „capite“  ponatur  „capite  Ecclc- 
siae“ ; lin.  19.  [ibid.  1.  6.J  loco  „societas  et  unio“  ponatur  „com- 
munio“ ; alius  vult  poni  „unio“. 

Ibid.  lin.  20.  iibid.  1.  7.]  loco  „ampliata“  i)onatur  „uberior‘‘ 
et  ibid.  ])ost  „aucta“  addatur  „illius‘‘. 

Ibid.  lin.  22.  [ibid.  1.  8.]  proponitur,  ut  „multiplicatao  religio- 
soi’um  fainiliae“  tamquam  consectarium  ampliatae  foecunditatis 
describatur. 

Ibid.  lin.  23.  [ibid.  1.  9.]  loco  „instituta“  ponatur  „splcndida 
indicia“. 

Ibid.  lin.  10.  [ibid.  1.  3.]  ponatur  „Clcricorum  in  scientia  et 
])ietate  ])0])uli(iue  in  doctrina  Christiana  institufio  magis  exculta“. 

Ibid.  lin.  17.  |ibid.  1.  4.]  post  ^frequentia^  addatur  „quies 
et  sanctitas  familiarum  a labe  matrimoniorum  clandestinorum  vin- 
dicata‘‘. 

Pag.  4.  — Lin.  3.  [1.  12.]  „Verumtamen“  delendum.  Alius 
proponit:  „ Verum  dum  haec  permulta  bona  recolimus:  acerbum  . . .“ 

L.  3.  [1.  12. 1 loco  „per  . . . oecumenicam  Synodum“  ])onatur 
„per  Romanos  Uontifices  et  oecumenicam  . . .“  Alius  vult,  illud 
„])cr  . . . Synodum“  ])rorsus  deleri. 

L.  0.  11.  14. 1 „nihilominus“  delcatur. 

L.  8. — 10.  |1.  10. — 17. 1 „quod  . . . negloxerunt“  delendum. 
Alius  notat,  illud  „nogloxerunt“  non  quadrare  in  Protestantes. 

Alius:  loco  „contempserunt“  et  „neglexerunt“  ])onatur  „con- 
tcnipserint“  et  „neglexerint“. 

Alius:  post  „multi‘‘  ])onatur  „Supremae  S.  Petri  Cathedrae 
et  sacrosanctae  . . .“ 


‘ * Eius  de  scliemate  disquisitioncm  v.  supra  doc.  554.  p.  1611  sqq. 


‘ * V.  cam  supra  p.  1628  a.  sqq. 


1649 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  5G0. 


1650 


L.  11.  [p.  1628  b.  1. 18.]  „omnibus“  delendum.  Alius  Tult  scribi : 
„ninc  evenit,  quod  omnibus  quidem  notum  est,  ut  liaereticae  . . 

L.  12.  [ibid.]  post  „quas“  ponatur:  „Sancta  Sedes  Apostolica 
et  Tridentinum  Concilium.  “ 

L.  13.  [1.  19.]  „sectulas“  oraittatur. 

L.  14.  [c.  1.  1.]  „concei’tantibus“  deleatur. 

L.  16.  [1.  3. 1 loco  „Tum‘‘  ponatur  „Exinde“. 

L.  17. — 19.  [1.  4. — 6.]  loco  „ad  quae,  tamquam  ad  . . . ap- 
pellabatur"  ponatur  „quae  tamquam  . . . appellabant**. 

Alius  Tult  addi  „ab  ipsis  Ecclesiae  hostibus“. 

Alius  poni  vult  [1.  8. — 11.  supra  b.  1.  15  sqq.] : „contemplainur, 
quae  a Concilii  Tridentini  tempore  ad  nostram  usque  aetatem  orta 
sunt  atque  invaluerunt ; quaeque  inde  orta  sunt,  quod  nimis  multi 
contempta  illius  Synodi  auctoritate  liberum  examen  qua  regulam  in 
rebus  religionis  statuerunt  ac  secuti  sunt.  Cui  ignotura  est,  liae- 
reticas  sectas  huic  principio  insistentes  . . .“ 

Alius:  „haereticas  sectas,  quas  Tridentini  Patres  damnave- 
runt,  cum  illis  commune  principium  esset,  spiritum  privatum  unius- 
cuiusque  iudicem  supremum  esse  in  rebus  religionis,  nullo  modo 
impedire  potuisse,  quominus  earum  asseclae  eodem  iure,  quo  hae- 
resiarchae  veritates  ab  Ecclesia  Catliolica  propositas  respuerunt, 
et  ipsi  placita  sectae,  cui  erant  addicti,  respuerent,  ex  quo  de 
negatione  in  negationem  plurimi  progressi  [f  sunt],  usque  ad  sub- 
vertenda  prima  religionis  non  solum  Christianae,  sed  etiam  natu- 
ralis  decreta  pervenerint." 

L.  22  [Z.  23].  [r.  1. 8.]  loco  „vulgatissima“  ponatur  „nimis  vulgata“. 

L.  26  \l.  27].  [1.  11.]  loco  „Servatoris“  ponatur  „Salvatoris“. 

L.  27.  [ibid.]  loco  „dominio  subtractis"  ponatur  „legi  omnino 
subtracts  “. 

L.  31.  [1.  14.]  loco  „barathrum“  ponatur  „abyssum“. 

L.  35  [1.  36].  [1.  17.]  „impune“  deleatur.  Loco  „circumquaque“ 
ponatur  „late“;  alius  vult  poni  „omni  impietate“. 

L.  36  {1.  37].  [ibid.]  „Fieri  non  potuit‘‘  deleatur.  Alius  vult 
poni  „contigit,  ut“,  alius  addi  „imprimis“,  alius  „Hac  porro  impietate 
late  grassante,  baud  pauci  etiam  Ecclesiae  Catholicae  filii  labe 
erroris  infecti,  a via  veritatis  aberrarunt,  quippe  qui  naturam  et 
gratiam  Christi  commiscentes  depravant  verum  sensum  . . . et 
integritatem  ...  in  periculum  adducunt“. 

L.  ultima  [1.  19.]  loco  „enim“  ponatur  „etenim“. 

L.  34  {1.  35].  [1.  15.]  addatur:  „Ita  proh  dolor!  factum  est,  ut 
iam  ipsa  societas  humana  in  rebus  privatis  aeque  ac  publicis  va- 
cillet,  quia  aedificantes  reprobaverunt  lapidem  angularem , funda- 
mentum,  praeter  quod  poni  non  potest  aliud,  Deura  ac  Dominum 
nostrum  lesum  Christum,  Salvatorem  mundi.‘‘ 

Lin.  ult.  [lin.  19.]  loco  „Variis  etc.“  ponatur  „Nam  per  varias 
et  peregrinas  doctrinas  vera  ac  genuina  idea  religionis  supernaturalis 
penes  ipsos  obnubilari  coepit,  ipsique  . . .“ 

L.  37.  [1.  18.]  post  ^tilii^'  addatur:  „sollicitam  Apostolicae 
Sedis  vocem  misere  negligentes.“ 

Pag.  5.  1.  7.  [d.  1.  5.J  loco  „Quibus  . . .“  ponatur  „Ad  quo- 
rum omnium  aspectum  . . .“ 

L.  10.  [1.  7.]  loco  „pervenire“  ponatur  „venire“. 

L.  15.  [1.  11.]  addatur  „bonos  confirmare  illisque  in  viam 
pcrfectionis  animos  addere‘‘. 

L.  23.  [p.  1629  a.  1.  l.j  post  „quum“  inseratur  „inhaerentes 
vestigiis  Praedecessorum  Nostrorum^. 

L.  29.  [1.  6.]  pro  „immutabiliter  custoditum  et  expositum“ 
ponatur  „intcgre  custoditum  et  genuine  expositum“. 

Alius  vult  poni  „immutabiliter  custoditum  et  pro  orta  occa- 
sione  fideliter  expositum“.  Alius  „immutabilitor  custoditum  et 
iugiter  expositum“  poni  vel  „expositum“  deleri  vult. 

L.  29  [/.  27].  [1.  5.]  post  „insistentes“  addatur  „regulae  in  Ec- 
closia  semper  observatae  et  a Synodo  Tridentina  (Sess.  4.)  disertc 
exhibitao,  videlicet  Dei  verbo  scripto  et  tradito“. 

L.  22  sqq.  [1.  1.  sqq.j  loco  ,,Nos  . . .“  ponatur  „Nos  itaque 
. . . munere  nunquam  equidem  veritatem  Catholicam  . . . desti- 
timus,  ast  id  sollemnius  efficaciusque  praestituri,  losu  Christi  doc- 
trinam  supra  memoratis  erroribus  adversam  aut  in  periculum  ad- 
ductam  profiteri,  dcclarare,  ipsorumque  errorum  expressa  pro- 
scriptione  ac  damnatione  corroborare  constituimus“. 

Sessio  IV.  habetur  2.  Mart.  ^ — Postquam  Spiritus  sanctus 
invocatus  et  praecedentis  Sessionis  protocollum  praelectum  est  — 
id,  quod  initio  Sessionum  solebat  fieri  — , Revihus  Paderbornensis 
de  emendationibus , quae  in  prooemium  erant  propositao,  retulit. 

‘ * Ita  in  actis.  In  diario  notatur  3.  Mart. 

Coll.  Lac.  VII. 


a Omnibus  persuasit,  emendationes  supra  tribus  primis  locis  pro- 
positas non  esse  admittendas. 

Emendationem  quarto  (1.  4. — 7.)  loco  propositam  commendavit, 
eamque  omnes  admiserunt,  cum  hac  taraen  conditione,  ut  etiam 
illud  „laboranti  (subsidio  esse  vel  alia  voce  convenienti  adhibita) 
laboribusque  eius  benedicere‘‘  post  primam  sententiam  inseratur. 

Item  unanimiter  admissum  est,  ut  1.  7.  illud  „etiam“  et  1.  10. 
„sine  intermissione^  deleatur. 

Etiam  in  eo  omnes  cum  Revmo  Relatore  consentiebant , non 
esse,  quemadmodum  erat  propositum,  1.  8.  {p.  1628  a.  1.  15.]  in- 
serendum  „ut  ex  S.  huius  Sedis  Apostolicae  sollicitudine  et  ex 
oecumenicis  . . .“,  neque  1.  12.  \b.  1.  1.]  esse  loco  „provenerint‘‘ 
ponendum  „consecuti  sint“,  invertenda  autem  esse  1.  13.  [ibid.] 
verba,  ut  iam  ponatur  „pressius  definita  et  uberius  exposita“. 
Omnibus  etiam  probatum  est,  1.  15.  [1.  3.]  post  „firmata“  non  poni 
„ex  quo“. 

Proposuit  Revmus  Relator,  ut  1.  19.  [1.  6.]  vel  verba  „so- 
cietas  et  unio“  serventur,  vel  priori  voce  sublata  maneat  altera 
,,11010“,  quod  ultimum  longe  pluribus  probatum  est.  Omnes  pro- 
b baverunt,  ut  1.  17.  [1.  4.]  loco  „frequentia“  ponatur  „frequentatio“ 
et  „instaurati“  loco  „reformati“,  longe  plures,  ut,  quae  leguntur 
1.  20  sqq.  [1.  7 sqq.]  maneant,  neve  1.  18.  [1.  5.]  pro  „capite“  po- 
natur „capite  Ecclesiae“,  neve  „aucta  illius“  pro  „aucta“  (1.  20. 
[1.  7.]),  neve  „splendida  indicia"  pro  „instituta“  (1.  23.  [1.  9.]), 
neve  „multiplicatae  familiae  . . .“  tamquam  consectariuin  ampliatae 
foecunditatis  describatur. 

Proposuit,  ut  1.  16.  [1.  3.]  loco  „militiae  etc.“  ponatur  „Cle- 
ricorum  in  scientia  et  pietate,  populique  in  doctrina  Christiana 
institutio  magis  exculta  etc.“,  neve  post  „frequentia“  addatur 
„quies  et  sanctitas  familiarum  etc."  Utrumque  a Deputatis  ac- 
ceptatum  cum  hac  conditione,  ut  1.  17.  [1.  5.]  vox  „populi“  de- 
leatur vel  alia  substituatur. 

Probaverunt  omnes,  quod  Revihus  Relator  proposuit,  ut  p.  4. 
1.  3.  |1.  12.]  pro  „Verumtamen  etc."  ponatur  „Verum  dum  . . . 
acerbum  tamen";  ut  in  1.  3.  8.  12.  [I.  12.  16.  18.]  additamenta 
proposita  „Romanorum  Pontificum"  et  similia  non  admittantur;  ut 
loco  eorum,  quae  alia  ab  aliis  proposita  sint,  1.  11.  [1.  18.]  po- 
natur: „Manifestum  enim  est  omnibus,  haereticas  sectas,  contempto 
c vivo  Ecclesiae  magisterio,  admissoque  privati,  ut  aiunt,  examinis 
iure,  in  alias  plurimas  sectas  paulatim  dissolutas  esse,  quibus  inter 
se  dissentientibus  et  disceptantibus  . . .“ ; ut  1.  16.  [c.  1.  2.]  loco 
„Tum"  non  „Exinde",  sed  „Inde"  ponatur  et,  quae  1.  17. — 19. 
[1.  4. — 7.]  leguntur,  maneant,  nisi  forte  „appellabatur"  in  „ap- 
jiellabant"  mutetur,  non  admisso  additamento  „ab  ipsis  Ecclesiae 
hostibus"  ; ut  1.  23.  [1.  8.]  loco  „vulgatissima"  ponatur  „nimis  vul- 
gata"  et  1.  27.  [1.  11.]  loco  „Servatoris"  dicatur  „Salvatoris". 

De  verbo  „Christi  dorainio"  1.  28.  [1.  11.]  non  propter  veri- 
tatem, sed  opportunitatem  tollendo  sive  retinendo  controvensia 
orta  est.  Contra  eos,  qui  textura  remanere  volueruut,  alii  aliud 
substituendum  esse  putabant.  Ab  his  tres  sententiae  propositae 
sunt:  P substituendum  esse  „ut  Conditore  ac  Salvatore  lesu 
Christo  a rebus  humanis  excluso  . . .“ ; 2^  „ut  rebus  humanis 
Conditoris  et  Salvatoris  Christi  legi  omnino  subtractis"  ; 3*^  „ut  rebus 
humanis  Conditori  et  Salvatori  Domino  subtractis."  Prima  et  altera 
sententia  longe  maiori  suffragiorum  uumero  reiecta;  tertia  duo- 
decim  suffragiis  contra  decern  admissa,  inter  quae  tameu  erant 
plura  solum  conditionate  data,  in  quantum  aptior  non  inveniatur. 
^ Sententiam  „Ita  proh  dolor  etc.",  quam  unus  1.  35.  [1.  15.| 
addendam  putavit,  Revmus  Relator  pulcherriniam  illam  quidem 
esse  censuit,  propter  contextura  tamen  orationis  recipi  non  posse. 
Deputatio  iudicavit,  loco  accommodato  earn  inserendam  esse. 

Quoad  ea,  quae  pro  initio  § 3.  [1.  17. — 19.|  proposita  erant, 
commendat  Relator,  ut  deleto  „inipune"  et  substituto  „late"  loco 
„circumquaque"  et  adiecta  ante  „tieri"  vocula  „vix"  atque  pro 
„a  via  verae  pietatis"  substituta  phrasi  „a  veritatis  tramite"  reliqua 
intacta  maneant. 

Proponit  Revmus  Relator,  ut  initiura  § 4.  „Quibus  etc."  non 
mutetur  in  id,  quod  ])ropositum  est:  „Ad  quorum  aspectum  etc." 
Probatum  est  omnibus.  Proponit,  ut  1.  4.  [1.  3.|  eiusd.  para- 
graphi  loco  „perveniro"  ponatur  „ venire"  et  loco  eius,  quod  propo- 
situm erat,  1.  9.  [1.  7.  paragraph! j addatur  „fideles  confirmare  et 
ad  meliora  incitare",  quae  omnibus  probantur. 

Proponit,  ut  in  paragraphi  ultimae  1.  2.  jl.  1.]  post  „quum“ 
inseratur  „insistentes  vestigiis  Praedecessorum  Nostrorum",  et  1.  8. 
jl.  6. 1 loco  „immutabiliter  . . ."  ponatur  „integrc  custoditum  et 
genuine  expositum",  quae  omnibus  probantur. 

104 


1651 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1652 


Tandem  proponit,  ut  1.  4.  [I.  3.]  post  „Episcopis‘‘  inseratur;  a 
„in  hac  s.  oecumenica  Synodo  . . reliqua  auteni  integra  maneant, 
nihilque  addatur  aut  immutetur,  neque  etiam  verba  ilia  „seden- 
tibus  et  iudicantibus“  tan  turn  conditionate  proponantur. 

His  absolutis  convenerunt  Kevmi  PP.  in  eo,  ut  in  futuris  Con- 
gregationibus  [Sessionibus  Deputationis]  ii  soli  loquantur,  qui  ali- 
quid  proponere  voluerint,  atque  ut  proposita  verbis  succinctis  con- 
cipiantur  ac  simul  scripto  exhibeantur.  Etiam  in  eo  conveniebant, 
ut  schema  reformatum  Congregationi  generali  viva  voce  propo- 
natur  ac  commendetur. 

Sessio  V.  4.  Mart.  — Discutitur  sclicmatis  reformati  caput  I. 
rum  canonibus  (De  Deo  et  mundi  creatione)  et  caput  II.  (De  Re- 
velatione)  {p.  1629  a.  sqq.^. 

Quod  a Reviho  Calvensi  proponitur,  ut  in  altera  primi  capitis 
paragraplio,  qua  de  creatione  agitur,  addatur  „per  Filium  uui- 
genitum‘‘,  non  admittitur.  Reliqua  scripto  proponebantur : 

Ab  uno  commendatur  inscriptio:  „De  Deo  et  creatione“,  atque 
proponitur,  ut  inter  Dei  attributa  explicite  commemoretur  spiri- 
tualitas.  b 

Ab  alio  proponitur,  ut  1.  3.  [capitis  1.  2.  3.]  deleatur  „aeter- 
num,  immensum“  et  1.  5.  [1.  4.]  post  „substantia“  inseratur  „Spiritus 
purissimus,  immutabilis,  aeternus,  immensus,  . . . perfectione  in- 
finitus“,  et  loco  „elevatus“  ponatur  „exaltatus“.  Porro,  ut  § 2. 
loco  „ad  manifestandam  perfectionem  suam“  ponatur  „ad  imper- 
tiendam  suis  creaturis  bonitatem“. 

Ab  alio,  ut  pro  „infinita“  tb  5.]  scribatur  „infinitus‘‘  vel  „prae- 
ditus“.  Notat,  forsan  pro  „re  et  essentia  distinctus"  melius  dici 
„re  et  essentia  diversus“. 

In  fine  capitis  citari  debere  Concilium  Lateranense  IV.  cap. 
Firmiter. 

Alius:  1.  1.  [1.  1.]  loco  „profitetur‘‘  ponatur  „confitetur“ ; ci- 
tctur  Cone.  Later.  IV. 

L.  7.  [1.  5.]  loco  „essentiae“  melius  dicatur  „substantia“  vel 
„essentia  sive  substantia“. 

L.  10.  [1.  7.]  pro  „elevatus“  ponatur  „exaltatus“. 

L.  13.  [1.  9.]  pro  „manifestandam“  ponatur  „communi- 
candam“. 

Alius:  1.  6.  [1.  5.]  pro  „profitendus“  ponatur  „praedi-  c 
candus“. 

L.  13.  [1.  9.]  ante  „perfectionem“  inseratur  „essentialem“. 

Alius : inscriptionem  pro  hoc  argumento  esse  debere  „De  Deo 
uno  in  natura  et  creatione  in  genere“.  Praeterea  causam  pro- 
fessionis  hoc  capite  contentae  non  inopportune  indicari.  — Verba 
„visibilium  et  invisibilium‘‘  non  debuisse  omitti. 

Alius:  attributa,  Deum  esse  necessario  existentem,  sapien- 
tissimum  et  providentissimum,  diserte  debere  declarari. 

Alius:  1.  5.  [1.  4.]  post  verbum  ^simplex  omnino“  addendum 
„spiritualis“. 

Item  post  -intellectu  et  voluntate“  addendum  „praedita“  et 
loco  „distinctus^  potius  dicendum  „discretus“  aut  „diversus‘‘. 

Secundam  paragraphum  esse  ita  scribendam : „Hic  solus  verus 
Deus  bonitate  sua  et  omnipotenti  virtute,  non  necessitate  aliqua, 
sed  liberrimo  consilio,  quo  ipse  perfectionem  suam  communicare 
et  manifestare  voluit,  simul  ab  initio  temporis  . . .“ 

Alius  § 2.  ita  scribi  vult:  „IIic  solus  verus  Deus  non  ad 
acquirendam  vel  augendam  suam  perfectionem,  sed  ad  bonitatem 
suam  creaturis  communicandam , suaque  attributa  manifestanda,  d 
liberrimo  consilio  sua  omnipotenti  virtute  simul  ab  initio  temporis 
per  Filium  unigenitum  suum  utramque  de  nihilo  condidit  crea- 
turam,  spiritualem  et  corporalem,  Angelicam  videlicet  et  munda- 
nam,  ac  deinde  humanam  quasi  communem  ex  spiritu  et  corpore 
constitutam ; ipsumque  Filium  suum  j constituit  haeredem  uni- 
versornm.“  ‘ 

Ab  alio  propositum  est,  ut  cap.  1.  hunc  in  modum  ordiatur: 
„Coeli  enarrant  gloriam  Dei  et  opera  manuum  eius  annuntiat  fir- 
mamentum^;  nam  a magnitudine  speciei  et  creaturae  cognosci- 
biliter  poterit  creator  mundi  videri  Sed  non  est,  quod  a longin- 
quo  rationes,  quae  Deum  esse  probant,  afferamus,  cum  non  longe 
sit  ab  unoquoque  nostrum.  In  ipso  enim  vivimus,  movemur  et 
sumus“  (Act.  17,  28). 

„Nam  liberi  arbitrii  et  legis  in  cordibus  nostris  scriptae  probe 
conscii  facile  nobis  persuademus,  nos  ultimo  non  a rerum  natura, 
in  qua  necessitate  omnia  eveniunt,  sed  a Deo  omnipotenti,  sapien- 


tissimo  ac  sanctissimo  pendere.  Quod  animus  cuiusque  inveniens 
seipsum  testatur,  hoc  ex  generis  humani  conditione  evidentissime 
evincitur.  Societas  enim  humana  sine  religione  salva  consistere 
nequit,  teste  Apostolo  Paulo,  qui  de  iis,  qui  Deum  non  requirunt, 
dicit : ,Contritio  et  infelicitas  in  viis  eorum , et  viam  pacis  non 
cognoverunt : non  est  timer  Dei  ante  oculos  eorum‘  *.  Hinc  sancta 
Romana  Ecclesia  Catholica  . . .“ 

Canones  [p.  1631  b.  sq.J  unus  vult  ad  hos  tres  reduci: 

1.  „Si  quis  in  rationem  aeque  ac  fidem  contumax  unum  verum 
Deum  visibilium  et  invisibilium  Creatorem  negaverit,  vel  affirmare 
non  erubuerit,  praeter  materiam  nihil  esse  (existere),  vel  Deum 
omnia  et  omnia  Deum  esse  contenderit,  a.  s.“ 

2.  „Si  quis  non  confiteatur,  mundum  resque  omnes  . . .“  (ut 
habet  8.),  „vel  dixerit,  Deum  non  voluntate  ab  omni  necessitate 
libera  etc.“  (ut  9.  habet). 

3.  „Si  quis  dixerit,  per  creationem  etc.  . . .“  (ut  n.  10),  „vel 
negaverit  etc.  . . .“  (ut  n.  11),  ^anathema  sit‘‘. 

Et  addendum : „Improbat  vehementer  s.  Concilium  impietatem 
eorum,  qui,  ut  suis  perversis  doctrinis  aliquid  Christianum  sub- 
esse,  incautis  persuadeant,  illas  sanctissimorum  mysteriorum  Trini- 
tatis,  Incarnationis , Redemptionis,  Resurrectionis  nominibus  ob- 
tegere  atque  ipsa  haec  veneranda  Christianae  Religionis  mysteria 
ad  perversissimos  sensus  detorquere  ac  depravare  non  verentur.“ 

Alius  vult  can.  1.  et  8.,  similiter  3.  4.  6.  et  10.  11.  contrahi. 

Alius,  imminui  canonum  numerum. 

In  can.  2.  potius  „in  fidem  aeque  ac  rationem“  legendum,  et 
post  „esse“  ponendum  „seu  existere  “. 

In  can.  5.:  „Si  q.  d.,  Deum  esse  . . .“ 

In  can.  6.  ante  „emanasse“  inseratur  „proprie“. 

In  can.  11.  ante  „gloriam“  inseratur  „externam‘‘. 

Ab  alio  animadversum  est,  can.  6.  ita  concipiendum : „S.  q.  d., 
aliquas  aut  omnes  res  finitas,  sive  corporales  sive  spirituales,  ex 
divina  substantia  emanasse,  a.  s.“ 

Ab  alio:  1®  voces  can.  2.  „in  rationem  aeque  ac  fidem  con- 
tumax “ adhiberi  potuisse  in  omnibus  canonibus;  non  patere,  cur 
discrimen  servetur. 

2®  In  can.  2.  phrasin  „affirmare  non  erubuerit^  in  simpli- 
ciorem  commutandam. 

3®  In  can.  3.  post  „substantiam“  inserendum  „aut  essentiam“. 

4®  Can.  7.  eliminandum. 

5®  In  can.  10.  potius  dicendum  „augmentum  perfectionis  et 
beatitudinis  accessisse“. 

Ab  alio,  can.  1.  omittendum. 

In  can.  2.  pro  „nihil  esse“  ponendum  „nihil  reale  existere“. 

In  can.  3.  dicendum  „unam  eandemque  essentiam  vel  sub- 
stantiam“. 

Can.  10.  omittendum. 

Can.  11.  omittendum,  doctrinam  vero  in  capite  enuntiandam. 

Transitur  ad  examen  cap.  II.  (De  Revelatione)  [p.  1629  b.  sqq.]. 

Quoad  caput  secundum  unus  Revmorum  PP.  proposuit,  ut  ini- 
tium  recipiatur  hoc:  „Eadem  s.  Mater  Ecclesia  docet,  Deum  etc.  . . . 
et  ad  hoc  revelatam  de  Deo“  vel  „ad  hoc  positivam  et  super- 
naturaleni  de  Deo  doctrinam  non  absolute  esse  necessariam“. 

Alius:  „Eadem  . . . rationis,  uti  7iunc  est,  naturali  lumine, 
non  tamen  directa  visione  e rebus  creatis  certo  cognosci  posse, 
neque  ad  hoc  fide  traditam  . . . necessariam  esse;  invisibilia  enim 
ipsius  a creatura  mundi  per  ea,  quae  facta  sunt,  intellecta  con- 
spiciuntur  (Rom.  1,  20) ; placuisse  autem  eius  sapientiae  et  boni- 
tati,  alia  eaque  directa  via  se  ipsum  et  voluntatis  suae  decreta  olim 
protoparentibus,  deinde  patribus  in  Prophetis,  novissime  vero  . . .“ 

Alius,  ut  verba  „principium  et  finem‘‘  mutentur  in  „Condi- 
torem  et  Dominum". 

Alius:  „neque  ad  hoc  omnino  necessarium  esse  proprie  dictam 
revelationem  fieri“. 

Alius:  „neque  ad  hoc  absolute  necessariam  esse  doctrinam  de 
Deo  peculiari  revelatione  traditam  “. 

Alius,  ut  addatur  Sap.  13,  5. 

Alius , ut  1.  4.  [1.  3.]  (hui.  cap.)  dicatur  „traditam  de  Deo 
revelationem  “. 

Alius:  „Eadem  . . . tenet  et  docet,  Deum  etc.  . . . posse^ 
(deletis:  „nec  ad  hoc  traditam  de  Deo  . . . necessariam  esse“) 
„.  . . conspiciuntur.  Quia  tamen  investigatio  naturalis  rationis  non 
sufficit  humano  generi  ad  cognitionem  etiam  illorum,  quae  ratione 
ostendi  possent;  cogitationes  enim  mortalium  timidae  et  incertae 


‘ Ilebr.  1,  1. 


2 Ps.  18,  2. 


’ Sap.  13,  5. 


‘ Rom.  3,  16—18. 


1653 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  5G0. 


1654 


providentiae  nostrae,  corpus  enim,  quod  corrumpitur,  aggravat 
animara  et  terrena  iuhabitatio  deprimit  sensum  multa  cogitantem; 
et  difficile  aestimaraus , quae  in  terra  sunt , et  quae  in  prospectu 
sunt,  invenimus  cum  labore,  quae  autem  in  coelis  sunt,  quis  in- 
vestigabit  ? ‘ : placuit  amantissimae  providentiae  divinae  alia  faci- 
liori  tutiorique  via  seipsum  ...  in  Filio. 

Quia  tamen  positivae  revelationi  non  illud  tantum  maximum 
beneficium  tribuendum  est,  quod  in  praesenti  (1.  20. — 22.  [1. 16. — 17.]) 
. . . cognosci  possunt  veritates  plurimae,  quae  tamen  liumanae  ra- 
tionis  captum  omnino  non  superant:  nec  hac  de  causa  positivam 
revelationem  simpliciter  et  absolute  necessariam  singulis  liominibus 
credimus  et  profitemur,  sed  ex  eo,  quod  clementissimus  Deus  ho- 
minem  ad  finem  prorsus  . . .“ 

Alius  vult,  paragraphum  tertiam  prorsus  refundi. 

Alius,  in  paragraplio  prima  1.  3.  [1.  2.]  post  „lumine“  inseri 
„non  quidem  immediata  cognitione“,  vel  „immediato  intuitu“. 

Pag.  7.  1.  16.  [p.  1629  c.  1.  10.]  loco  „comprehensionem“  poni 
.,cognitionem“  vel  „quae  a ratione  sola  attingi  non  possunt“. 

Alius  1.  13.  [1.  8.]  substitui  „Deus  hominem  ad  se  viden- 
dum  facie  ad  faciem,  ad  quod  viribus  suis  pervenire  non  potuisset, 
sola  sua  bonitate  ordinavit,  ad  finem  nempe,  qui  cognitionem 
rationis  excedit , ac  proinde , ut  in  eum  homo  tenderet , ne- 
cesse  erat,  non  solum  finem,  sed  et  media,  quibus  eum  consequi 
poterat  . . .“ 

L.  11.  [1.  7.]  pro:  „Attamen  . . .“  substituatur  „Attamen  re- 
velatio  simpliciter  et  absolute  necessaria  dicenda  est,  non  hac  de 
causa,  sed  eo,  quod  clementissimus  Deus  . . .“ 

Alius:  1.  3.  [i.  1.  17.]  loco  „veritati“  ponatur  „rationi“  et 
ante  .,tenetur“  inseratur  „praestandum“. 

Alius:  1.  6.  [c.  1.  3.]  „Supernae  disciplinae“  mutetur  in  „su- 
pernae  huic  revelationi“ ; 1.  14.  [1.  9.]  loco  „finem“  ponatur  „or- 
dinem^  ; 1.  13.  [1.  8.]  loco  „clementissimus“  ponatur  „infinite  bonus“  ; 
1.  8.  [1.  5.]  deleatur  „quoque“  et  1.  5 [^.  7].  [1.  3.]  ponatur  „quod 
ea  etiam“.  , 

Alius:  1.  29.  [d.  1.  1.]  pro  „sola  licet“  ponatur  „licet  sola“ ; 
1.  35.  [1.  6.]  voci  „traditi“  subiungatur  „fuerunt“ ; 1.  33.  [1.  4.] 
verba  „eiusque  sunt  vere  et  proprie  . . . traditi“  deleantur;  1.  26. 
[c.  1.  18.]  „canonicis“  deleatur;  1.  29.  [d.  1.  1.]  „licet“  et  1.  30.  [1.  2.| 
„ tamen  “ deleatur. 

Alius:  1.  34.  [1.  5.]  omittatur  „proprie“. 

Alius:  1.  3.  [c.  1.  1.]  pro  „revelante“  ponatur  „revelanti“; 
atque  „se“  deleatur,  vel  addatur  „aut  opera  sua“. 

Alius  vult  paragraphum  secundam  hoc  loco  tolli  et  para- 
grapho  4.  1.  33.  [d.  1.  4.]  dici  „Deum  habet  auctorem  princi- 
palem“,  ne  humana  industria  prorsus  excludi  videatur  in  ss.  literis 
conficiendis. 

Alius  vult,  Pag.  8.  1.  3.  [1.  11.]  pro  „ut  in  rebus“  poni  „quod 
in  rebus  “. 

Alius,  1.  6.  [1.  13.]  pro  „attestatur“  poni  „adoptavit“. 

Alius,  1.  2.  [1.  10.]  poni,  „hanc  eius  mentem  esse  definimus, 
ut  in  rebus  fidei  et  morum  pro  vero  sit  habendus  sensus,  quem 
tenuit  ac  tenet  s.  Mater  Ecclesia  . . .“ 

Alius,  1.  5.  [1.  12.]  „aut  quem  . . .“  omitti,  vel  addi  „quis- 
nam  vero  sit  unanimis  SS.  Patrum  consensus,  non  est  tandem  pri- 
vati  cuiusque  iudicio , sed  Ecclesiae  auctoritate  determinandum^. 

Alius:  1.  6.  [1.  13.]  omittatur  „unanimis“. 

Alius:  ultima  verba  „aut  quem  SS.  Patrum  . . .“  omittantur. 

Sessio  VI.  5.  Mart.  — • Revmus  Paderbornensis  praelegit  caput  I. 
cum  canonibtis  emmdatum.  Prior  capitis  pars  omnium,  altera  pars 
omnium,  duobus  exceptis,  suft'ragiis  probata  est.  Canones  ab  omni- 
bus approbati  sunt,  hac  adiecta  conditione,  ut  can.  4.  5.  6.  non 
proponantur,  nisi  id  a Congregatione  generali  desideretur. 

Doinde  prima  vice  examinantur  canones  capitis  secundi  sche- 
matis  reformati  [p.  1681  d.]. 

Quoad  can.  1.  proponitur,  ut  dicatur:  „Si  quis  negaverit 
existentiam  Dei  etc.  . . . certo  demonstrari  et  ab  homine  . . . 
[t  minime]  cognosci  posse,  a.  s.“ 

Ab  alio,  ut  omittatur  vel  hoc  modo  redigatur:  „Si  quis  dixerit, 
Deum  unum  et  verum,  Creatorem  et  Dominum  nostrum  per  ea, 
(juae  facta  sunt,  naturali  ratione  nullimodo  cognosci  posse,  a.  s.“ 

Ab  alio  proponitur  idem,  sed  ponatur:  „Deum  . . . eiusque 
existentiam“  „ demonstrari “. 

Ab  alio,  ut  tantum  dicatur  ^demonstrari  posse‘‘. 


a Ab  alio,  ut  „ demonstrari “ ponatur  primo  et  sequatur  „vel 
certo  cognosci  posse  “. 

Ab  alio  proponitur  canon  hac  forma:  „ Si  quis  negaverit,  Dei 
existentiam  naturali  ratione  ab  homine  lapse  probari  posse,  vel 
dixerit,  Deum  unum  et  verum,  Dominum  nostrum  per  ea,  quae 
facta  sunt,  minime  cognosci  posse,  a.  s.“ 

Ab  alio:  „S.  q.  n.,  existentiam  unius  veri  Dei  Creatoris  et 
Domini  nostri  per  ea,  quae  facta  sunt,  naturali  ratione  ab  homine 
lapse  certo  probari  ideoque  cognosci  posse,  a.  s.‘‘ 

Ab  alio:  „S.  q.  n.  \l.  d.],  Deum  . . . non  aliter,  quam  per  fidem 
divinam  supernaturalem  ab  homine  lapse  certo  cognosci  posse,  a.  s.“ 
Quoad  can.  2.  observatum  ab  uno,  eum  debere  ita  proponi: 
„S.  q.  d.,  fieri  non  posse  aut  non  convenire,  ut  . . . de  Deo  cultu- 
que  ei  exhibendo  edoceatur,  vel  dixerit,  fidem  homini  a Deo  im- 
perari  non  posse,  a.  8.“ 

Ab  alio:  dicendum:  „et  obsequio  ei  praestando‘‘. 

In  can.  4.  pro  „ cognitionem  “ ponendum  esse  „ad  statum  super- 
naturalem divinitus  evehi  . . .“ 

Alius  vult , secundum  et  tertium  canonem  contrahi : „ . . . ex- 
b hibendo  ...  ita  independentem  a Deo  esse  . . . fides  divina  . . . 
possit  et  debeat  . . * 

Can.  4.  ita  proponitur:  „S.  q.  d.,  hominem  non  posse  divinitus 
perfici  et  supra  naturalem  conditionem  evehi,  sed  ex  propriis  suis 
viribus  et  iugi  profectu  omnem  veri  et  boni  possessionem  ex- 
spectare  debere,  a.  8.“ 

Alius  vult,  ad  „veri  et  boni“  addi  „etiam  revelati“. 

Quoad  can.  5.  propositum  est,  ut  dicatur  secundum  verba 
Tridentini:  „Si  quis  . . . libros  integros  cum  omnibus  suis  parti- 
bus  a Tridentina  Synodo  recensitos  pro  sacris  et  canonicis  non 
receperit,  a.  s.“ 

Ab  alio:  „Si  . . . eosque,  vel  aliquera  eorum  Deum  non  habere 
auctorem,  a.  8.“ 

Ab  alio:  „.  . . eosque  aut  aliquem  eorum  vel  aliquam  eorum 
partem  divinitus  inspiratam  0880.“ 

Ab  alio,  ponendum  „vere  inspiratos“. 

Ab  alio,  ut  addatur:  „aut  Ecclesiam  errare  circa  eorundem 
sensum,  aut  licere  cuilibet,  illos  interpretari  contra  unanimem 
Patrum  sententiam.“ 

c Eadem  Sess.  examinatum  est  cap.  III.  (De  Fide)  [p.  1629  d.  sq.]. 
Ab  uno  propositum  est,  ut  1.  2.  [1.  2.]  paragraphi  primae 
deleatur  „infusam“  et  1.  4.  [1.  5.]  post  „revelata“  addatur  „et  ut 
talia  ab  Ecclesia  credenda  sunt  proposita“  et  1.  6.  „ . . . auctori- 
tatem,  qui  nec  fallere,  nec  falli  potest“,  tandem,  ut  1.  23.  [1.  17.] 
ult.  § illud  „magno  intervallo“  mutetur. 

Ab  alio,  ut  pro  „auctoritatem“  substituatur  „veracitatem“. 

Ab  alio,  ut  1.  5.  [1.  4.]  „ex  se  ipsa“  mutetur  in  aliam  phrasin, 
quae  exprimat  omnia  media  naturalia. 

Ab  alio,  ut  in  fine  § 2.  addatur:  „quique  sola  mentis  illu- 
stratione  saepe  efficit,  ut  homines  videant,  esse  credendum.“ 

Ab  alio,  ut  § 2.  initio  pro  verbis  „Ut  nihilominus  rationabile  etc.“ 
alia  adhibeantur. 

Ab  alio,  ut  pro  his  verbis  ponatur:  „Cum  tamen  non  debea- 
mus  Omni  spiritui  credere,  sed  prius  probare,  ut,  quod  bonum  est, 
teneamus“  et  simul  adiiciatur:  „ad  confirmandam  alicuius  doctri- 
nae  divinitatem  vel  ad  divinam  missionem  comprobandam  illorum, 
in  quorum  gratiam  eduntur  . . .“ 

§ 2.  1.  8.  [1.  6.  paragraphi]  post  „legimus“  sequatur:  „Annun- 
d tiate,  quae  ventura  sunt  in  futurum,  et  scietis,  quia  dii  estis  vos. 
Et  rursum:  Illi  etc.“ 

§ 3.  1.  7.  ]1.  5.]  loco  „qui  dat  ...  in  assentiendo  . . .“  po- 
natur „qui  ad  assentiendum  allicit  et  credendum“. 

Ab  alio:  § 2.  1.  2.  [1.  2.]  ante  „motione“  inseratur  „illumi- 
natione“. 

Ab  alio:  pro  „motione“  ponatur  „gratia“. 

Ab  alio:  p.  9.  1.  2.  \p.  1630  b.  1.2.]  omittatur  „cui  resistere 
posset“  et  1.  1.  fl.  antec.]  pro  „quo  homo  etc.“  ponatur  „quo  homo 
liberum  praestet  Deo  intellectus  obsoquium". 

Ab  alio:  § ult.  1.  1.  [1.  1.  paragraphi]  post  „sine  qua“  ponatur 
„adultis“;  notatur  ab  eodem  1.  8.  ]1.  6.]  „in  nostra  ])otestate“  non 
esse  sat  clarum  quid  significet. 

Ab  alio  proi)onitur,  ut  § ult.  1.  12.  ]!.  9.]  pro  „roliglonis  com- 
munionom“  ponatur  „ad  alias  societatos“  et  deleatur  „omnia“; 
1.  21  \l.  19].  [1.  14.]  verba:  „non  deserit,  nisi  deseratur“  ]?];  1.  24. 
]l.  18.]  ponatur  „falsas  roligiones“. 


1 * Ita  in  ntroqnc  actorum  cxemplari. 


‘ Sap.  9. 


104* 


1655 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  1656 


A duobus  Revinis  Patribus  observatura  est,  i;lt.  § debere  a 
reformari,  ut  facilius  eius  argumentum  patent.  Quorum  unus  liaiic 
proposuit  formulam:  „Imo  Ecclesia  ipsa  magnum  quoddam  et 
perpctuum  est  motivum  credibilitatis  et  veluti  signum  levatum  in 
nationibus,  divinae  suae  legationis  testis  irrefragabilis.  Ipsa  est 
sponsa  Christi,  quam  unice  dilectam  sibi  subarrhavit  annulo  tidei, 
ipsa  est,  quae  Christum  resuscitatum  a mortuis,  ascendentem  ad 
coelum,  Spiritiim  S.  descendentem  in  coenaculo,  adimplementum 
eorum,  quae  de  Christo  scripta  sunt,  miracula  Christi  et  Aposto- 
lorum  vidit  et  testimonium  perhibuit  et  ipsa  potest  dicere,  ut 
S.  Joannes : et  testimonium  meum  est  verum,  quia  est  testimonium 
vivum  et  testis  ocularis.  Quis  ea,  quae  narrantur  a fide  digno, 
qui  asserit,  se  propriis  oculis  vidisse,  auribus  audisse,  in  dubium 
Tocare  audeat?  Quis  existentiam  illius  nonnisi  absurde  inficia- 
retur,  cum  quo  loqueretur?  Ast  Ecclesia  non  est  evidenter  ille 
testis  fide  dignus,  qui  in  toto  saeculorum  decursu  semper  loquitur, 
ipsa  divina,  immutabilis,  dum  videt  circum  se  humana  continue 
fluxu  transire?“* 

Ab  alio  propositum  est,  ut  addatur  in  fine;  „Qua  fide  com- 
plecti  et  credere  debemus  omnia  sive  explicite  sive  implicite,  quae  b 
et  quemadmodum  in  utroque  sacrae  revelationis  fonte  contenta  ab 
indeficienti  Ecclesiae  magisterio  proponuntur.“  Porro  voluit,  canone 
adiecto  dici:  „S.  q.  d.,  fideles  catholicos  eas  tantum  veritates  fide 
divina  credere  posse  vel  debere,  quae  ab  Ecclesia  ita  propositae 
vel  definitae  fuerint,  ut  sententias  oppositas  tamquam  haereticas 
damnaverit,  a,  8.“ 

Sessio  VII.  6.  Mart.  — Revmus  Episc.  Paderbornensis  prae- 
legit  cap.  II.  cum  canonihus  iam  emendatum. 

Prima  paragraphus  omnibus  placuit,  duobus  exceptis,  quorum 
alter  verba  „ rerum  omnium  principium“  omittenda  esse  censuit, 
quum  Deus  ut  rerum  omnium  principium  et  finis  naturali  lumine 
rationis  cognosci  nequeat,  alter  revelationem  primis  parentibus 
factam  commemorari  voluit. 

Alteram  paragraphum  omnes  unanimi  consensu  in  caput  ter- 
tium  transferendam  esse  censuerunt. 

Ceterae  paragrapbi  omnium  sufFragia  tulerunt;  adiiciebatur 
tamen  quoad  ultimam  liaec  conditio,  ut  delerentur  ultima  verba: 
„aut  quern  Patrum  consensus  unanimis  attestatur.“  c 

Canones  ad  secundum  caput  spectantes  eum  in  modum  con- 
cept!, quo  supra  fp.  76  b.  c.]  referuntur,  omnibus  probabantur  ^ ; 
solus  canon  secundus  non  probabatur  duobus. 

Deinde  transitur  ad  examinandos  cap.  III.  canones  [p.  1632  a.  h.]. 

Unus  proposuit,  ut  can.  1.  et  3.  maneant,  2.  et  4.  omittantur, 

5.  reiiciatur  ad  doctrinam  de  gratia,  6.  reformetur  secundum  schema 
prius  p.  24.  fp.  512.]  ad  calcem  cap.  9.,  ita  tamen,  ut  (ib.  § 
lilt.  1.  10.  [I.  5.])  pro  „reale“  ponatur  „serio  in  dubium“  atque 
ut  praem'ttatur  „asseusu  suspenso“. 

Alius,  ut  can.  1.  pro  „ad  actum  fidei  etc.“  ponatur  „fidem, 
qua  . . . non  inniti  infallibili  auctoritati  Dei  revelantis,  a.  8.“  aut 
saltern  ut  „actum“  omittatur. 

Alius,  ut  in  can.  1.  mutetur  „revelatoris“  in  „revelantis“  et 
in  can.  3.  „et  non  confiteatur“  in  „ant  non  confiteatur“. 

Alius,  ut  can.  1.  pro  „Dei  revelatoris“  ponatur  „Dei  revelantis“ 
et  can.  2.  pro  „ideoque  etc.“  ponatur  „sed  sola  interna  cuiusque 
experientia  homines  se  ipsos  ad  fidem  movere“. 

In  can.  3.  pro  „miracula  nulla  fieri  posse“  ponatur  ^miracula 
esse  impossibilia“  et  can.  4.  loco  „esse  persuasionem“  ponatur  d 
„ nihil  esse  aliud,  quam  persuasionem‘‘. 

In  can.  5.  pro  „ad  fidem  vivam“  ponatur  ^tantum  ad  fidem 
vivam“.  Insuper  can.  2.  3.  4.  contrahi  posse  hunc  in  modum: 

„S.  q.  d. , miracula  aliaque  externa  facta,  quae  motiva  credibili- 
tatis dici  solent,  nihil  conferre,  ut  revelatio  divina  credibilis  red- 
datur,  vel  miracula  impossibilia  esse  aut  saltern  de  eorum  certi- 
tudine  nobis  constare  non  posse,  ac  proiudc  ex  his,  quae  in  Scrip- 
tura  narrantur,  divinitatein  christianae  religionis  minime  com- 
probari,  a.  s.“ 

„S.  q.  d.,  fidem  . . . nihil  aliud  esse,  quam  persuasionem  ex 
scicntia  . . . inductam,  vel  esse  effectum  internae  cuiusque  ex- 
jicrientiae  aut  instiuctus,  a.  s.^ 


^ * Signum  interrogationis , quod  in  A deest,  in  B ita  adiectum 
est,  ut  scriptorem  haesitasse  pateat. 

2 * In  protocollo  referuntur  tamquam  eanones  probati  soli  tres 
primi  ex  quatuor  [p.  76  b.  c.] , qui  Congregationi  generali  propo- 
nebantur. 


Alius:  in  2°  canone  pro  „externis  signis“  ponatur  „certis 
argumentis“. 

Alius  vult,  can.  5“  reformari  secundum  prius  schema,  ita 
tamen,  ut  supprimatur  „reale“,  ot  ut  pro  ultimis  verbis  ponatur 
„donec  demonstrationem  scientificam  credibilitatis  et  veritatis  (fidei) 
absolverint,  a.  s.“ 

Alius  formulam  prioris  schematis  praeferendam  esse  censet. 

Alius  proponit,  ut  can.  1.  post  „revelantis“  addatur,  „et  Eccle- 
siae deelarantis  et  proponentis“. 

Alius  can.  4.  [Z.  3.]  ita  proponit:  „S.  q.  d.,  miracula  et  vati- 
cinia  fieri  non  posse  ac  proiude  omnes  eiusmodi  narrationes  etiam 
in  S.  Scriptura  contentas,  inter  fabulas  et  mythos  ablegandas  esse, 
vel  si  quis  dixerit,  miracula  et  vaticinia  certo  cognosci  nunquam 
posse  iisque  jiroinde  divinam  religionis  Christianae  originem  non 
probari,  a.  s.“ 

Sessio  VIII.  8.  Mart.  — Revmus  Martin  praelegit  caput  III. 
cum  canonihus,  secundum  ea,  quae  Sess.  VI.  et  VII.  notata  erant, 
emendatum. 

Prima  paragraphus  ab  omnibus,  altera  ab  omnibus,  quatuor 
exceptis,  tertia  ab  omnibus,  quarta  in  aliquibus  minoris  momenti 
rebus  mutata  recipiebatur,  addita  couditionc,  ut  loci,  qui  allegati 
sint,  accurate  indicentur.  „Quoad  paragraphum  ultimam  autem 
decisum  est,  ut,  antequam  approbation!  proponatur,  ratio  habeatur 
quorundam,  quae  observata  sunt,  imprimis  locorum  in  prime  sche- 
mate  ad  rem  praesentem  facientium.“  * 

Canon  1.  omnibus  placuit.  Item  can.  2.  et  3.,  ita  tamen,  ut 
ill  2.  mutetur  „movendos  esse‘‘  in  „movcre‘‘  [Z.  moveri]  et  in  3. 
omittatur  „et  vaticinia"^.  Placuit  etiiim  canon  4.,  quo  priores 
4.  et  5.  in  unum  contracti  continebantur , et  can.  5.,  iuxta  prius 
schema  ^ iam  ita  concinnatus,  ut  omitteretur  „serio“  ante  „in  du- 
bium vocari“. 

Deinde  transitur  ad  examen  capitis  IV.  (De  Fide  et  ratione) 

Unus  notabat,  in  titulo  fortasse  melius  poni  „scientia“  quam 
„ratione“.  Porro  1.  5.  [1.  4.  capitis]  pro  „rationem  insitam“  ponen- 
dum  „rationem  nobis  insitam“,  pro  „per  fidem“  „per  revelationem*^. 
In  fine  notum  ex  Vincentio  Lii’in.  locum  adiici  posse : „Nove  dici- 
mus  etc.“ 

Alius:  1.  9.  [1.  7.]  deleatur  „nec  Angelo**;  1.  30.  [1.  4.  § 2*^®] 
pro  „suis  principiis**  ponatur  „ex  interna  sua  indole**  vel  „ex 
eorum  interna  necessitate  perspecta**. 

P.  11.  1.  2.  [1.  10.]  textus  S.  Pauli;  „videmus  nunc  per  spe- 
culum etc.**  addatur;  1.  11.  [p.  1631  a.  1.  7.]  loco  „commenticiac 
opiniones**  ponatur  „opinionum  commenta** ; 1.  14.  [1.  9.]  pro 
„definimus**  „declaratur** ; 1.  19.  |1.  12.]  „declarandi**  deleatur  et 
sequentia  contrahantur  ita,  ut  textus  iam  sit:  „cum  eo  effectu 
proscribendi,  ut  omnes  Christiani  fideles  huiusmodi  opiniones  pro- 
scriptas  tamquam  doctrinae  Christianae  oppositas  hoc  ipso  cavere 
teneantur.** 

In  fine  § 3.  addatur : „Dum  autem  Ecclesia  haec  docet  ac  de- 
finit,  non  ius  cuiusvis  personale  indagandae  cognoscendaeque  veri- 
tatis ullo  mode  laedere  censenda  est.  Imo,  dum  devia  monstrat, 
quae  a veritate  abducunt,  negotia  huius  cognoscendae  adiuvat. 
Non  enim  rationis  humanae  in  illustrandis  provehendisque  notioni- 
bus  religiosis , nedum  in  scientiis  naturalibus  industriam,  sed  eius 
solum  in  rebus  etiam  divinis  omiiem  auctoritatem  superbe  fasti- 
dientis  intemperantiam  pro  incumbente  sibi  munere  vult  coerci- 
tam.**  Cf.  p.  26.  [p.  513  a.]  prioris  schematis. 

Alius:  pay.  10.  1.  30.  [p.  1630  d.  1.  13.]  pro  „suis  principiis 
demonstranda**  ponatur  tantum  „cognoscenda**. 

Pag.  11.  1.  12.  [p.  1631  a.  1.  7.]  in  verbis  „commenticiae  opi- 
niones rationis  effata  reputantur**  pro  ultimo  voeabulo  aptius  esse 
eligenduni;  1.  13.  [I.  9.]  ^vere**  delendum;  1.  28.  [h.  1.  1.]  pro 
„semel  declaravit**  ponatur  „qui  semel  declaratur  in  Ecclesia  Ca- 
tholica** ; 1.  33.  (1.  4.]  ponatur  „intogre  custodienda  et  fideliter  de- 
claranda**. 

Alius : pay.  10.  1.  4.  [1.  3.  capitis]  verba  „pi’incipio  quidem  . . . 
obiecto  autem**  delenda;  1.  30.  |1.  3.  § 2^^®]  deleatur  „aut  omnia** 
et  pro  „rerum**  ponatur  „veritatum**. 

Pay.  11.  1.  13.  [1.  8.  § 3^®]  pro  „illuminatae  fidei**  ponatur 
„ divinae  fidei**. 

Alius:  pay.  10.  1.  12.  [1.  9.  § U®]  post  „enarravit**  ex  priori 
schemato  restituendum  pag.  28.  1.  9 — 18  [Z.  8 — 19].  {supra  p.  513. 


^ * Ita  ad  verbum  In  protocollo.  ^ * In  B „ratiocinia“. 
^ * Supra  p.  512  c.  ♦ * Sujira  p.  1630  c.  sqq. 


1657 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utr.aque  Constitut.  dogm.  pcrficienda.  Doc.  560. 


1658 


c.  11.  1.  14 — 19]:  „Firmum  igitur  . . . concredita  est“,  et  can.  3.  a 
1.  2.  esse  inserendum  „non  esse  depositum  Ecclesiae  divinitus  con- 
creditum,  sed  rationi  hiimanae  insertnm“. 

Alius:  pag.  10.  1.  1.  [1.  1.  copUis]  pro  „perpetuus  Ecclesiae 
Catliolicae  consensiis“  ponatur:  „Ecclesia  Catholica  semper  docuit.“ 

L.  27.  [1.  3.  § 2*^®]  pro  „aliquam  mysteriorum‘‘  ponatur  „aliquam 
mystei’iorum  quorimdam“ . 

Pag.  11. 1.  12.  \p.  1631  a.  1.  8.]  ante  „Omnem“  inseratur : „Igitur, 
quamvis  Ecclesia  Catholica  sanum  progressum,  veras  scientias  atque 
artes  liherales  pro  nacta  occasione  nullo  non  tempore  confovit  et 
pro  viribus  promovit,  omnem  tamen  assertionem,  quae  illuminatae 
fidei  vere  est  contraria,  omnino  falsam  esse  semper  declaravit, 
prout  et  nunc  definit.“ 

Alius:  pag.  10.  1.  2.  [1.  2.  capitis]  post  ,,0880“  inseratur  „in 
homine“ ; 1.  5.  [1.  4.]  loco  „per  rationeni  insitam“  ponatur  „per 
naturale  rationis  humanae  lumen“ ; ib.  pro  ^infusam“  substituatur 
.,divinam“. 

Pag.  11.  1.  1.  |I.  9.  § 2'^®]  post  „quadam“  inseratur  „saltem“ ; 

1.  12.  Yp.  1631  a.  1.  7.]  pro  „rationis  effata“  ponatur  „pro  rationis  , 
effatis  habentur“  ; 1.  iilt.  [capitis]  „erroris“  videri  obscuritatem  creare. 

Alius  notat,  in  fine  aut  alibi  declarandum  esse,  Ecclesiam  non 
solum  non  se  opposuisse,  sed  indesinenter  promovisse  artium  et 
scientiarum  progressum. 

Alius:  pag.  10.  1.  5.  [1.  4.  capitis]  ponatur  „per  lumen  rationis 
insitae“  et  „per  lumen  fidei  desuper  nobis  inditae‘‘ ; 1.  25.  fl.  1.  §2*^®] 
addendum:  ^Negari  non  potest,  quod  ratio  fide  illnstrata,  cum  sc- 
dulo,  pie  et  sobrie  quaerit,  ex  contextu,  quo  veritates  revelatae 
inter  se , et  ex  mirabili  congruentia , qua  cum  fine  nostro  ultimo 
connectuntur , et  ex  analogia  eorum,  quae  naturaliter  cognoscit, 
ad  aliquam  mysteriorum  intelligentiam  eamque  fructuosissimam, 
Deo  donante,  possit  proficerc.  Ast  nunquam  idonea  redditur  etc.“ 

Pag.  11.  1.  23.  [p.  1631  a.  1.  16. | „quacunque  nota“  deleatur. 

Alius:  Addenda  esse  verba,  post  § 3.,  quae  proposita  sint: 
„Dum  autem  Ecclesiae  etc.“,  eaque  addenda  in  special!  paragrapho. 

Alius:  1)  tituluin  capitis  et  canonum  debere  esse  eundem. 

2)  § 1.  1.  10.  [1.  7.  § P®]  addatur:  „quae  licet  non  sint  contra 
rationem,  sunt  tamen  super  rationem^ ; post  „facta‘‘  (lo.  1,  17) 
inseratur  „inquit“  vel  simile.  ^ 

Pag.  11.  1.  2.  [p.  1630  d.  1.  19.]  (in  fine  § 2.)  adiiciantur  verba 
Apostoli : „Videmus  nunc  etc.“  et  „Est  fides  sperandarum  etc.“ 

Alius:  pag.  10.  1.  4.  [1.  3.  capitis]  potius  ponatur:  „principio 
quidem,  quia  alter  ordo  derivat  aut  procedit  a ratione  insita,  alter 
afideinfusa;  obiecto  autem,  quia  prioris  ordinis  obiectum  sunt  ea 
dnmtaxat,  ad  quae  ratio  pertingere  potest,  postcrioris  vero  praeter 
ista  etiam  mysteria  in  Deo  abscondita,  quae  nisi  revelentur  divini- 
tus, nec  homini  nec  Angelo  innotescere  possunt.“  Connect!  autem 
debere  ea  cum  sequentibus  ita:  „Mysteriorum  autem  existentia  lu- 
culenter  apparet  ex  multiplicibus  S.  Scripturae  locis;  Deum  enim  etc.“, 
quin  dicatur:  „Quocirca  etc.“  sed:  „Apostolus,  quamvis  a genti- 
bus  etc.“ 

In  initio  § 2.  ponatur  potius:  „Quanivis  ratio  etc.“;  1.  32. 

|§  2.  1.  6.]  pro  „quaedam  divina  dogmata**  ponatur  „Mysteria  enim 
proprie  dicta**. 

Pag.  11.  1.  22.  et  23.  [p.  1631  a.  1.  15.]  pro  „maxime,  si  ab 
Ecclesia,  quacunque  nota**  ponatur  „maxime,  si  ab  Ecclesia  tam- 
quam  falsa  etc.  quacunque  ratione  hoc  fiat**;  1.  13.  fl.  8.]  „illu- 
minatae**  deleatur;  1.  35.  \h.  1.  5.]  „semper*‘  deleatur.  d 

Alius:  pag.  10  1.  9.  10.  [1.  9.  capitis]  ponatur:  „nisi  revelatae 
cssent  . . . innotescere  possent**;  1.  22.  jl.  16.]  legendum:  „quia 
abscondit  7mec** ; 1.  32.  |§  2.  1.  6.]  pro:  „Quaedam  divina  dogmata** 
ponatur  „Divina  enim  mysteria“. 

Pag.  11.  1.  6.  7.  \p.  1631  a.  1.  4.J  pro  „inscvit**  ponatur  „dedit** 
vel  simile;  1.  7.  [ibid.]  pro  „Deus  se  negare  etc.**  ponatur  „Deus 
autem  per  revelationem  ceu  verum  docere  non  potest,  quod  per 
lumen  rationis  exhiberet  ut  falsum**;  1.  9.  [1.  5.]  „huius**  de- 
leatur et  ponatur:  „Quamobrem,  si  (juando  falsa  repugnantiae 
species  inter  fidem  et  rationem  exstare  videtur,  id  inde  con- 
tingit,  quod  vel  etc.**;  1.  17.  (1.  11. j „et  ius  et  officium**  mutetur 
in  „non  solum  ius  divinitus  habet,  sed  etiam  officium**;  1.  18. 
fl.  12.]  „declarandi**  deleatur;  1.  34.  |6.  1.  4.J  pro  „seeundum 
hanc  declarationem**  ponatur  „secundum  declaratum  ab  Ecclesia 
sensum**. 

Monet  in  fine  Sessionis  Cardinalis  Bilio,  locos  s.  Scripturae 
accuratissime  citandos  esse,  ne  ab  adversariis  obiiciatur,  locos  a 
Concilio  corruptos  esse  vel  non  genuino  et  vero  sensu  citatos. 


Sessio  IX.  9.  Mart.  — Propositum  est,  ut  capiti  tertio  so- 
quens  sententia  post  tertiam  paragraphum  addatur:  „Porro  fide 
divina  et  catholica  ea  omnia  credenda  sunt,  quae  ab  Ecclesia 
sive  iudiciis  dogmaticis,  sive  ordinaria  et  universali  doctrina  et 
praedicatione  tamquam  in  Verbo  Dei  scripto  vel  tradito  contenta 
proponuntur.** 

Similiter  addatur  correspondens  canon:  „Si  quis  dixerit,  quid- 
quid  Ecclesiae  iudicio  tamquam  fidei  articulus  sive  dogma  decla- 
ratum non  sit,  a fideli  Catholico  humana  tantum  fide  vel  opinione 
teneri  posse  aut  debere,  a.  s.** 

Videbatur  autem  Deputatis  discussio  pro  rei  gravitate  diffe- 
renda  esse  ad  illud  tempus,  quo  de  Ecclesiae  infallibilitate  agatur. 

Deinde  examinati  sunt  canones  capitis  IV.  [p.  1632  b.  c.] 

Unus  censuit,  can.  1.  et  2.  contrahendos , 3.  omittendum , 4. 
et  5.  in  unum  conflandos  ita,  ut  sit  hie:  „Si  quis  dixerit,  hu- 
manarum  disciplinarum  conclusiones , etiamsi  doctrinae  catliolicae 
repugnent,  non  subesse  proscriptioni  Ecclesiae,  cui  omnes  obedire 
tenentur.**  Can.  6.  censuit  omittendum,  7.  mutandum  esse,  ut  sit 
hie:  „S.  q.  d.,  fieri  posse,  ut  . . . substitui  debeat,  a.  s.** 

Alius  proponit,  ut  can.  1.  et  2.  contrahantur  ita:  „S.  q.  d., 
nulla  vera  et  proprie  dicta  mysteria  in  Christiana  religione  con- 
tineri,  sed  universa  fidei  dogmata  posse  a ratione  rite  exculta 
e naturalibus  principiis  intelligi  et  demonstrari,  a.  s.**  Porro  vult, 
can.  3.  omitti,  can.  4.  manere,  ex  can.  5.  et  6.  unum  confici  hunc: 
„S.  q.  d.,  theses  et  deductiones  humanarum  disciplinarum,  etiamsi 
doctrinae  Catliolicae  repugnent , ab  Ecclesia  proscribi  non  posse ; 
aut  licitum  esse  eas  tradere  et  docere,  quamvis  ab  Ecclesia  pro- 
scriptas,  saltern,  si  non  sint  damnatae  tamquam  haereticae,  a.  s.** 
Proponit  can.  7.  (qui  fiat  5.)  hunc:  „S.  q.  d. , articulis  fidei  ab 
Ecclesia  propositis  tribuendum  esse  aliquando , secundum  pro- 
gressum scientiae  sensum  alium  ab  eo,  quern  Ecclesia  intellexit 
et  intelligit,  a.  s.** 

Alius  voeem  „philosophicuni*‘  [/.  philosophiae]  in  can.  3.  per- 
horrescit.  Si  can.  3.  retineatur,  eum  debere  reformari,  ut  lieri 
[cf.  supra  p.  1657  a.]  proposuerit.  Si  non  retineatur,  verba  ibi 
proposita  in  fine  capitis  praecedentis  addenda  esse. 

Alius:  dubitari  posse,  utrum  expediat,  in  dogma  erigi  pro- 
positionem  canonis  6:  „Illicituni  est  etc.**  In  can.  7.  ponatur 
„substitui  posse  vel  debere**. 

Alius  vult,  in  can.  5.  poni  „cui  omnes  obedire  tenentur**.  In 
reliquis  consentit  cum  eo,  cuius  sententia  secundo  loco  propo- 
sita est. 

Alius  can.  4.  et  5.  contrahendos  censet  in  hunc  unum:  „Si 
quis  dixerit,  humanarum  disciplinarum  cultoribus  licere,  dum  pro- 
priis  cuivis  scientiae  principiis  veritatem  indagant  et  demonstrant, 
stellani  directricem  fidei  contemnere,  vel  conclusiones  fidei  con- 
trarias  pro  genuinis  et  veris  habere:  vel  denique  eiusmodi  con- 
clusiones non  subesse  iudicio  et  authenticae  praescriptioni  Eccle- 
siae, a.  s.** 

Alius  can.  4.  vel  omittendum  vel  post  „periculo**  1.  2.  ad- 
dendum „certo**. 

Alius  proponit,  ut  can.  4.  omittatur.  Ceterum  sc  consentire 
eum  paenultimo. 

Alius,  ut  can.  1.  pro  „christiana**  ponatur  „divina  reveha- 
tione**.  Can.  2.  et  3.,  necnon  can.  4.  et  5.  contrahantur.  Si  can.  4. 
retineatur,  post  „periculo**  addendum  esse  ,,06140**. 

Tres  alii,  ut  nianeat  can.  4.  et  [?]  videtur  severior. 

Alius,  can.  1.  et  2.  contrahendos;  3.  omittendum. 

Sessio  X.  11.  Mart.  — Revinus  Paderbornensis  praelegit 
cap.  IV.  cum  canonibus  post  Sess.  VIII.  et  IX.  emendatum.  Paucis 
minoris  momenti  rebus  mutatis  fere  omnia  probabantur  omnibus. 
Cetera  probabantur  omnibus,  duobus  vel  tribus  exceptis. 

Decernunt  Patres,  ex  ])rooemio  et  quatuor  capitibus  propriam 
faciendam  Constitutionem,  quae  typis  descripta  Patribus  Concilii 
tradatur  b 

In  Sessione  decima  iam  incipit  discussio  alterius  Constitutionis 
de  Fide,  quae  est  altera  schematis  emendati  pars  Ea  pars  quin- 
que  capitibus  (V — IX)  continetur  universamque  reliquam  prioris 
schematis  materiam  comjilectitur. 

Examinari  coeptum  est  caput  V.  (De  SS.  Trinitate). 

Unus  proponit,  ut  ultima  sententia  § 1.  in  aliam  priori  sche- 
mati  et  definitionibus  Ecclesiae  iam  exstantibus  conformem  mu- 
tetur: „ut  personae  inter  se  realitcr  distinguantur,  natura  autem 


* * V.  earn  supra  p.  69  sq(j. 


^ * Cf.  supra  doc.  550.  p.  1632  d.  sqq. 


1659 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1660 


sen  essentia  trium  sit  [in]distincta.“  Paragraphum  alteram  hac  forma 
proposuit:  „Et  . . . oppositio:  propterea  [sicut]  secundum  essen- 
tiam  seu  naturam  Pater  et  Filius  et  Spiritus  Sanctus  unum  sunt, 
ita  etiam  omnis  divina  operatio  ad  extra  una  communis  est  tribus 
personis;  operantur  enim  ad  extra,  quatenus  essentia,  intellectu, 
voluntate,  omnipotentia  sunt  unus  Deus.“ 

Sessio  XI.  liabetur  12.  Mart.  — Antequam  in  examine  quinti 
capitis  pergitur,  unus  e Deputatis  proponit,  ut  a declaratione  doc- 
trinae,  de  qua  iam  agatur , et  de  coudemnanda  doctriua  Griinthe- 
riana  abstineatur,  quum  Gunther  iam  mortuus  sit  atque  doctrina 
eius  relicta.  Responsum  tamen  est  a tribus,  doctrinam  Giinthe- 
rianam  vigere  et  latissime  esse  propagatam.  Itaque  examen  ca- 
pitis  quinti  resumitur. 

Unus  proposuit,  ut  pag.  1.  1.  4.  [p.  1632  d.  1.  2.]  „sinceram“ 
deleatur  et  1.  6.  [1.  4.J  dicatur  „propterea  quod  tribus  personis 
nuraero  una  eademque  est  essentia  seu  substantia". 

Alius  item,  ut  1.  4.  [1.  2.]  deleatur  „sinceram“  et  1.  9.  [1.  6.] 
„emanatione“. 

Alius,  ut  1.  4.  [1.  2.]  „sinceram“  removeatur,  et  pro  „ema- 
natione"  ponatur  suo  loco  .,quolibet  modo“. 

Alius,  ut  1.  6.  [1.  4.]  deleta  voce  „communis‘‘  dicatur  „trium 
personarum  re  et  numero  una  est";  ut  1.  10.  0-  7.]  post  „esson- 
tiani"  addatur  „absque  ulla  mutatione". 

Alius,  ut  verba  „una  numero"  non  expungantur,  et  delete  „re" 
dicatur  „non  specie,  sed  numero",  uec  „indistincta“  esse  sufficiens. 
Optimum  fore  notat,  si  ipsissimae  propositiones  simplices  fere 
eodem  ordine  exprimantur.  Praeterea,  semper  dicendum  con- 
iunctim  „substantia,  essentia,  natura". 

Alius,  ut  1.  7.  [1.  5.]  ad  „una  est"  addatur  „atque  individua" 
Cone.  Later.  IV.  — L.  14.  [1.  10.)  ponatur:  „Haec  igitur  una 
nuraero  essentia  seu  natura  incompreliensibilis  et  ineffabilis  non 
est  generans  neque  genita  neque  procedens , sed  veraciter  est 
Pater,  qui  generat,  Filius,  qui  gignitur,  Spiritus  Sanctus,  qui  pro- 
cedit,  tres  simul  personae  et  singillatim  quaelibet  earumdera : ita, 
ut  personae  realiter  distinctae  cum  essentia  tamen  non  ob  unionem 
quandam  conscientiae  sui,  sed  re  et  numero  unum  idcmque  sint. 
Concil.  Later.  IV." 

Alius,  ut  1.  14.  [1.  10.)  post  „spiratione  aeterna"  addatur 
„utrique  communi". 

Alius,  ut  quoad  spirationem  accurate  serventur  verba  Concilii 
Florentini. 

Interea  nuntiatum  est,  ultimam  sententiam  § 1.  et  2.  a De- 
putatione  speciali  esse  mutatam.  Priorem  esse : „ . . . ita,  ut  per- 
sonae inter  se,  non  autem  ab  essentia  realiter  distinctae  sint." 
Posteriorem:  „Neque  enim  personae  ad  extra  operantur  secundum 
originis  relationes,  quibus  distinguuntur,  sed  secundum  quod  sunt 
essentia,  intellectu  et  voluntate,  omnipotentia  unum  (universorum) 
principium." 

Quoad  alteram  paragraphum  observatum  est  ab  uno,  non  tan- 
tum  quaedam,  sed  omnia  attributa  noniinanda  esse,  quando  agitur 
de  operationibus  ad  extra. 

Alius:  „Licet  in  oeconomia  divina  Patri  et  Filio  et  Spiritui 
Sancto  per  appropriationem  attribuantur  (assumantur)  operationes 
distinctae : personae  tamen  divinae  ad  extra  operantur  non  secun- 
dum originis  relationes,  quibus  distinguuntur,  sed  secundum  quod 
essentia,  intellectu,  voluntate,  omnipotentia  unum  sunt  principium." 

Alius;  pro  „disponit"  (§  2.  1.  4.  [p.  1633  a.  1.  1.])  ponatur 
„conservat“. 

Alius:  „Etsi  secundum  uniuscuiusque  personae  characterem 
singulis  appropriantur." 

Complures  desiderant,  ut  appropriationis  fiat  mentio. 

Quoad  canones  [p.  1636  d.]  duo  notabant,  si  oraitti  prorsus  non 
possint,  ad  paucos  eos  redigendos,  ita  ut  varii  errores  in  sua  radice 
sive  principio  damnentur.  Quorum  alter  proponit,  ut  can.  1.  et  2. 
ita  contrahantur : „Si  quis  dixerit  . . . esse,  aequales  quidem,  sed 
numero  distinctas,  anathema  sit."  In  can.  3.  ante  „singularitatem" 
inseratur  „trium  personarum".  In  can.  4.  post  „aliam"  inseratur 
„Dei"  sc.  operationem.  — Alter  autem  censebat,  forsan  tantum 
can.  3.  et  4.  retineri  posse. 

Alius  proponit,  ut  in  can.  2.  1.  2.  post  „qualitate"  ponatur 
„tantum". 

Alius,  ut  can.  1.  et  2.  contrahantur  sic : „Si  quis  dixerit,  divinam 
essentiam  esse  specie  et  non  numero  unam,  numero  vero  ternam,  a.  s.“ 

Alius,  ut  can.  1.  dicatur  „essentias  seu  naturas  seu  substan- 
tias",  et  forsan  addendum  ^distinctas".  In  can.  2.  post  „eandem- 


a que"  addatur  „in  tribus  personis",  aut  vox  „eandemque“  omittatur. 
Can.  3.  post  „aequalitatem"  forsan  addi  posse;  „seu  specificam 
unitatem"  atque  pro  „substantiarura  aequalitatem"  ponatur  „sub- 
stantiarum  perfectam"  vel  „in  perfectione  aequalitatem". 

Alius:  can.  3.  dicatur  „ad  se  invicem  in  unione  conscientiae 
suae  relationem". 

Alius:  tres  priores  canones  contrahantur  et  in  2.  pro  „specie 
seu  qualitate"  dicatur  tantum  „specie“.  In  can.  4.  post  „opera- 
tionem"  addendum  „divinam“. 

In  eadem  Sessione  incipit  discussio  de  capile  VI.  (De  hominis 
creatione  et  natura)  [p.  1633  a.  &.] 

Unus  proponit,  ut  reformetur  hoc  modo:  „De  ipsa  vero  na- 
tura hominis,  quoin  formavit  Dominus  Deus  de  limo  terrae  et 
inspiravit  in  faciem  eius  spiraculum  vitae  et  factus  est  in  aniinam 
viventem,  docemus  et  declaramus,  naturam  hominis  ex  rationali 
anima  atque  corpora  compositam  constitui  unam.  Animam  autem 
corpora  formate , de  nihilo  productam , iramaterialem  , incorrupti- 
bilem,  iramortalem,  intelligentia  et  libera  voluntate  praeditam, 
^ atque  per  eandem  animam  rationalem  corpus  animarJ,  et  ex  eius 
consortio  habere,  ut  vivat.  Est  enim  anima  rationalis,  quae  im- 
mediate creatur,  dum  corpori  infunditur,  vere  et  per  se  seu  im- 
mediate et  essentialiter  forma  corporis  humani,  quemadmodum  a 
Praedecessore  Nostro  Clemente  V.  declaratum  et  a Nobis  etiam 
iam  enuntiatum  est. 

Porro  de  hominis  origine  tam  Veteris  (juam  Novi  Testaraenti 
doctrinae  innixa  tenet  ac  docet  Catholica  Ecclesia,  universum  genus 
huraanum  ab  uno  primo  parente , Adam,  originem  suam  repetere 
(ortum  habere).  Homini  enim,  quem  creavit  ad  imaginem  suam, 
masculum  et  feminam  creavit  eos,  benedixit  Deus  et  ait : Crescite 
et  multiplicamini  et  replete  terrain  *.  Hinc  et  Adam  nomen  uxoris 
suae  vocavit  Ileva,  eo  quod  mater  asset  viventium ; atque  Adam 
dicitur  primus  formatus  a Deo  pater  orbis  terrarum.  Et  Apo- 
stolus gentium  praedicat  diserte,  fecisse  Deurn  ex  uno  omne  genus 
hominum  inhabitaro  super  universam  faciem  terrae  Et  iterum 
scribit : Sicut  per  unius  delictum  in  omnes  homines  in  condemna- 
tionem,  sic  per  unius  iustitiam  in  omnes  homines  in  iustifica- 
tionem  vitae." 

p Alius  proponit,  ut  1.  11. — 12.  [a.  1.  14.]  verba  „Neque  enim 
per  aliain  animam  seu  quoddam  aliud  vitae  principium,  sed"  omit- 
tantur,  et  legatin’ : „.  . . forma  est,  quia  ipsa  per  se  . . ." 

Alius,  ut  1.  9.  [1.  12.]  post  „rationalis"  addatur  „seu  intellec- 
tiva"  et  videatur,  an  potius  verba  Concilii  Viennensis  tantum  reti- 
neantur,  oniisso  „immediate“. 

Alius,  ut  verba  postrema  maneant. 

Alius,  ut  1.  6.  [1.  10.]  loco  „igitur"  ponatur  „enim“,  et  § 2. 
1.  2.  loco  „raandaret"  aliud  vocabulum  substituatur. 

Alius,  ut  § 2.  1.  2.  mutetur  textus  in  hunc  modum:  „Bene- 
dixit  Deus  dicens." 

Alius:  videatur  accurate,  ne  illud  „eius  tamen  vere  et  per 
se  immediata  forma"  tamquam  dogma  definiatur. 

Alius,  aut  „incorruptibilein"  delendura,  aut  loco  „divinis  li- 
teris"  (1.  1.)  [1.  6.]  ponendum  „divina  revelatione".  L.  6.  [1.  10.] 
§ 1.  delendum  „igitur".  L.  14  sq.  [1.  16.]  pro  „atque  ita  etc." 
ponendum  „ atque  ita  cum  eo  naturam  humanam  vere  et  realiter 
absolvit". 

Alius,  attendendum  ne  contra  mentem  Congregationis  gene- 
^ ralis  creatianismus  directe  doceatur,  et  ne  per  verba  „ad  esse 
hominis  proprium  determinat",  concursus  materiae  excludatur. 

Alius  proponit,  ut  „intellectiva"  addatur,  „immediata"  deleatur, 
creatianismus  indirecte  definiatur,  „forma"  explicetur. 

Alius,  ut  „immediata"  maneat. 

Quoad  canones  [p.  1637  a.]  unus  proponit,  ut  can.  1.  et  2. 
coniungantur  sic:  „Si  quis  dixerit  [?]...  esse,  aut  dixerit  corpus 
per  animam  rationalem  non  animari  et  vivificari,  a.  s.“ 

Can.  3.  censet  omittendum,  4.  relinquendum  esse. 

Alius  proponit,  ut  can.  3.  ita  reformetur:  „S.  q.  d.  [?],  na- 
turam humanam  corpora  et  anima  absolvi,  a.  s." 

Alius,  ut  can.  3.  dicatur  „naturam  completam". 

Alius,  ut  canones  quatuor  maneant. 

Alius,  ut  in  can.  2.  utrumque  esse  aliud  animam  et  aliud 
vitae  principium  damnetur 


‘ Gen.  1,  27  sq.  2 Act.  17,  26. 

2 * Ita  in  B.  In  A habetur:  „ut  in  2.  can.  utrumque  [,]  esse 
al.  an.  et  aliud  vitae  priuc.  [,]  damnetur." 


1661 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  500. 


1662 


Alius,  ut  in  can.  2.  „intellectiva“  addatur  et  canon  3.  re- 
tineatur. 

Alius,  in  can.  2.  plus  damnari,  quam  communis  doctrina  postulat. 

Additamentum  ad  cap.  V.  Unus  e Revinis  PP.  proponit,  ut 
in  cap.  Y.  1.  11.  [p.  1632  d.  1.  7.]  et  16.  [1.  11.]  loco  literae  unius 
„S“  scribatur  plene  „Sanctus“,  1.  17.  [1.  12.]  dicatur;  „ita,  ut 
personae  inter  se,  non  autem  ab  essentia  realiter  distinctae  sint, 
adeoque  alius  sit  Pater,  alius  Filius,  alius  Spiritus  Sanctus,  non 
autem  aliud,  sed  unus  natura  Deus,  trinus  vero  in  personis  di- 
stiuctis.“ 

Si  § 2^®  lextus  immutetur,  1.  ult.  pro  „singulare“  ponatur 
„indivisum“. 

Canones  (ad  idem  caput  spectantes)  posse  omitti  data  aliqua 
ampliore  expositione  in  capite.  Sed  si  retinentur,  suadendum  esse, 
ut  contrabantur  in  duos  vel  tres,  quarto  immutato.  Simul  autem 
addatur  canon;  „S.  q.  d.,  in  Deo  non  tres  distinctas  realiter  per- 
sonas, sed  unam  tantum  esse,  quae  iuxta  diversitatem  operum  ad 
extra  vocetur  nunc  Pater,  nunc  Filius,  nunc  Spiritus  S.,  a.  s.“ 

Ad  cap.  VI.:  1.  12.  [p.  1633  a.  1.  14.]  omittatur  „seu  quoddam 
aliud  vitae  principium“  et  ponatur  „Neque  enim  per  aliam  animam 
rationalem  sive  intellectivam,  sed  per  seipsam  corpus  etc.“  Senten- 
tiam,  quod  anima  a Deo  in  singulis  denuo  creetur  et  infundatur, 
intra  parenthesim  esse  ponendam. 

Canones  contrabantur  et  can.  2.  sit:  „S.  q.  praeter  animam 
rationalem  aliam  etiam  intellectivam  ab  hac  realiter  distinctam  in 
homine  esse  affirmaverit , aut  per  transmigrationem  animarum 
fieri,  ut  aliquando  anima  sit  in  pluribus  corporibus,  a.  s.^ 

Sessio  XII.  habetur  13.  Mart.  — Examinatur  caput  VII.  (De 
bominis  elevatione  et  lapsu)  [p.  1633  &.]. 

Unus  e Revmis  PP.  suadet,  ut  in  § U®  principio  dicatur 
„Fides  Catholica  docet“ ; pag.  3.  1.  17.  [p.  1633  c.  1.  4.]  dicatur 
„insuper“  vel  „praeterea“  pro  „ad  haec“ ; 1.  19.  [1.  5.]  pro  „mortis 
ipsius  timorem  a mortal!  removit“  ponatur  „immumtatem  a ne- 
cessitate moriendi“,  vel  „donum  immortalitatis  corporis  impertitus 
est“,  vel  „ concessit  “. 

In  § 2.  ante  „posuit  ante  eum  vitam  et  mortera“  prius  me- 
moretur  expresse  mandatum  de  non  edendo  fructu  arboris  vetitae; 
1.  5.  [1.  11.]  loco  „de  virtute  in  virtutem  conscendens“  dicatur 
potius  „de  virtute  in  virtutem  progrediendo“ ; in  1.  6.  [1.  12.]  de- 
leatur  „Deorum“  et  1.  8.  et  9.  [1.  14.]  „transformatus“  exprimatur 
omnino  aliter,  ne  pantheismum  redolere  videatur. 

L.  8 [Z.  7].  [1.  13.]  § 4 [1.  2].  addatur  „per  speculum  in 
aenigmate“,  et  in  fine  § 4.  omittatur  „s.  approbante  Concilio“. 

Alius  proponit,  ut  § 1.  pag.  3.  1.  4.  [Z).  1.  12.]  loco  „insitae 
facultati“  ponatur  „insitae  sihi  facultati;  ut  1.  18.  [c.  1.  5.]  pro 
„mortis  ipsius  timorem“  ponatur  „et  immortalitatis  dono  insignivit“ 
vel  „cumulavit“. 

Duo  alii , ut  citata  verba  S.  Petri  (2.  Petr.  1 , 4)  omittantur 
et  sententia  voce  „voluit“  1.  10  [h.  1.  16.]  claudatur;  1.  13.  [c.  1.  1.] 
omittantur  verba  „natura  quidem  servus,  sanctitatis  autem  gra- 
tia filius  “. 

§ 2.  1.  8.  [1.  14.]  post  „visione“  ponatur  „in  similitudinem 
ipsius“. 

§ 4.  1.  13.  [d.  1.  10.]  omittatur  „cuius  decreta  . . . renovamus“. 

Alius,  ut  p.  3.  1.  4.  [b.  1.  10.]  pro  „insitae  facultati“  po- 
natur „naturali  eius  facultati “ ; 1.  14.  [c.  1.  3.J  attendatur,  ne 
dicant,  omnia  opera  meritoria  debere  ex  ebaritatis  motive  fieri, 
quod  nimium  esse  videtur.  Sed  explicatione  data  acquievit.  L.  20. 
[1.  6.]  vox  „conditione“  ponatur  post  ^corporis  anima]is“. 

Alius  dubium  movet,  num  revera  ut  dogma  definiri  possit, 
in  sanctitate  et  iustitia  adoptionem  filiorum  esse  comprehensam. 
Porro  desideravit,  ut  donum  integritatis  et  immortalitatis  tamquam 
consectarium  sanctitatis  et  iustitiae  originalis  describeretur. 

§ 4.  1.  11.  \d.  1.  8.]  post  „transfusum“  addantur  verba  Con- 
cilii  Trid.  „unicuique  est  proprium^  et  deinde  sequatur  „et  pro- 
inde  unumquemque  etc.‘‘ 

Alius  suadet,  ut  omittatur  citatum  ex  Petri  epist.  II.,  ut  [p.  3.] 
1.  12.  [6.  1.  17.]  „quibus  in  propria  natura  perficeretur“  mutetur 
in  „quibus  naturaliter  perficeretur**. 

§ 2.  1.  6 sq.  (c.  1.  12.]  pro  „visurus,  non  ut  facultate  natu- 
rali  . . .“  dicatur  „ut  in  hac  vita  praesenti‘‘  vel  „in  hoc  saeculo“ 
vel  similiter. 

Alius,  ut  pag.  3.  1.  11.  \b.  1.  16.]  exprimatur,  qui  sit  finis 
elevationis,  addendo:  „divinae  consortes  efficeremur  naturae,  unde 
filii  Dei  nominemur  et  simus,  atque  regni  coelestis  hacredes,  ut 


tandem  i-evelata  facie  gloriam  Dei  speculantes  in  eandem  ima- 
ginem  transformemur , voluptatis  divinae  torrente  potati.  Ita- 
que  etc.“ 

§ 2.  1.  3.  [c.  1.  10.]  . . terreret  exitio^;  posuit  idcirco  ante 

hominem  vitam  et  mortem  et,  quod  placuerit,  dabitur  illi.  Quare 
ex  ipsius  divini  et  omnipotentis  Conditoris  nostri  voluntate  exurgit 
necessaria  ilia  inter  ordinem  naturalem  et  supernaturalem  cohae- 
rentia,  cui  nemo  pro  arbitrio  suo  renuntiare  aut  negligere  potest, 
nisi  velit  ignibus  inferni  detractus  cum  diabolo  tradi  cruciandus.“ 

§ 3.  „ Atque  haec  ilia  est  hominum  elevatio  etc.“ 

Alius  censet,  bonum  esse,  conceptum  naturae  purae  at  non 
integrae,  integrae,  elevatae  ad  ordinem  supernaturalem,  porro 
potentiae  seu  virium  naturalium,  exigentiae,  congruentiae  etc.,  turn 
finis  naturalis,  turn  supernaturalis  praecise  enucleare.  Quod  cum 
neglectum  sit,  caput  YII.  obscuritate  aliqua  laborare;  v.  gr.  inter 
dona  supernaturalia  recensetur,  carnem  spiritui  subiectam  esse,  quod 
tamen  ad  dona  pertinet,  quibus  homo  in  natura  perficitur.  Dein 
supernaturalem  finem  dici  quendam  suhlhnem  statum,  et  in  seq.  § 
demum  sermonem  fieri  de  visione  intuitiva,  quae  stricte  tamen 
connectantur. 

Porro  illud  prioris  schematis  „modo  viribus  naturalibus  con- 
gruente“  melius  sonare,  quam  praesentem  textum,  in  quo  legitur 
1.  4.  [h.  1.  11.]:  „modo,  qui  insitae  facultati  congruit.“  Atque 
verbis  illis  „statum  quendam  sublimem  ...  in  quo  divinae  ipsius  cen- 
sors efficeretur  naturae“  enervari  potius  ideam,  quam  ut  sublimis 
inducatur. 

Insuper  § 2.  verba  „in  umbra  vitae  . . . terreret  exitio“  for- 
san  in  aptiora  potuisse  mutari. 

Alius  proponit,  ut  pro  „qui  insitae  facultati  congruit“  ponatur 
„qui  viribus  naturalibus  congruit“,  vel  „qui  insitae  facultati  natu- 
ral! competit“. 

§ 3.  1.  3.  [c.  1.  16.]  pro  „ut  quae  . . .“  ponatur  „utpote, 
quae  . . . transcendit  . . . gratuitum  est“. 

§ 4.  1.  5.  {d.  1.  4.]  pro  „tam  sibi,  quam  nobis“  ponatur  „tam 
sibi  quam  posteris  suis“. 

Quoad  canones  [p.  1637  a.  h.]  a tribus  postulatum  est,  ut  1.  et  2. 
contrabantur;  item  4.  et  5.;  alius  vult,  eos  separates  manere. 

Unus  proponit,  ut  can.  2.  pro  „instituta“  ponatur  „beneficia“, 
cui  tamen  ab  alio  contradictum  est. 

Alius,  ut  can.  3.  pro  „insitas  naturae  facultates“  ponatur  „per 
solas  naturae  vires“  vel  „per  vires  naturales“. 

Duo  Revmi  Patres  postularunt,  ut  can.  2.  clarius  concipiatur. 

Aliqui  proponunt,  ut  in  can.  4.  pro  „vere  et  proprie  peccatum 
esse“  ponantur  verba  Concilii  Tridentini  „veram  et  propriam  ratio- 
nem  peccati  habere“ ; alii  autem,  ut  verba  schematis  retineantur, 
quia  Giintber  verbis  „vere  et  proprie  peccatum“  utitur,  et  quia, 
quod  veram  et  propriam  rationem  sive  essentiam  peccati  habet, 
vere  et  proprie  peccatum  est. 

Alius  notat  in  can.  3.  1.  3.  [i.  1.  6.]  forsan  pro  „sed  eiusmodi, 
ad  quam“  ponendum  „sed  ad  eam“,  ut  restringatur  dare  ad  or- 
dinem supernaturalem. 

Alius:  tamquam  altera  pars  ad  can.  1.  addatur:  „aut  con- 
tendat,  huic  ipsi  supernaturali  elevationi  posse  pro  suo  arbitrio  ab 
homine  renuntiari,  vel  erga  ipsam  indifferenter  se  habere,  a.  8.“ 

Sessio  XIII.  habetur  14.  ^ Mart.  — Examinatur  caput  VIII. 
(De  mysterio  Verbi  incarnati)  [p.  1634  a.  sqq.]. 

Ex  Revmis  Patribus  unus  commendat,  ut  § U®  exordium 
mutetur;  ut,  omisso  „at“,  „ab  aeterno“  coniungatur  cum  „decrevit“ 
et  pro  „ut  omnes  crederent“  dicatur  „ut  quaereret  et  salvaret, 
quod  perierat“  vel  aliquid  aliud,  quo  exprimatur,  totum  genus 
humanum  esse  redemptum. 

§ 2.  loco  „Haec  etc.“  dicatur  „Haec  est  Ecclesiae  Oath,  de 
Verbo  incarnato  fides  vel  doctrina  a ss.  Conciliis  definita  et  ab 
universa  semper  Ecclesia  credita  et  praedicata,  ut  etc.“  L.  19. 
\b.  1.  3.]  post  „ut‘‘  inseratur  „quamvis  sit  aliud  natura  humana 
et  aliud  natura  divina,  tamen  non  alius  sit  otc.“ 

§ 3.  ad  calcem  pro  „quot  sint  intellectuales  sive,  ut  loquuntur, 
sui  consciae  naturae  etc.“  dicatur  „quot  sint  naturae  intellectu  et 
voluntate  praeditae“ ; quum  falsum  quidem  sit,  quod  a Gunther 
traditur,  tot  esse  personas,  quot  sunt  naturae  intellectu  et  volun- 
tato  praeditae , non  autem  tot  esse  personas , quot  sunt  naturae 
sui  consciae,  quod  potius  verissimum  est.  Dici  utique  posse  de 
Christo:  Deus  sui  conscius  ot  homo  sui  conscius  et  tamen  unus 


* * 1.  c.  1,  10.  non  bene  „exilio“.  ^ * Ita  in  actis.  In  diario:  d.  15. 


1663 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vattcani.  Appendix.  1664 


sui  conscius,  qiium  in  hoe  casu  sicut  natura  divina,  ita  et  natura  a 
humana  cum  persona  concreta,  ut  revera  est,  cogitatin’.  Minime 
autem  dici  posse ; Natura  divina  sui  conscia  et  natura  humana  sui 
coiiscia ; quia  in  isto  casu  natura  humana  non,  ut  divina,  cum  per- 
sona divina,  sc.  filio  Dei,  concreta,  sed  potius  secreta  et  absti’acta 
adeoque  per  se  existens  seu  persona  necessario  cogitari  deberet. 

§ 5 [?.  6].  Verba  „Qui  neque  passionibus  etc.“  deleantur.  Quae 
autem  in  fine  § occurrunt,  statim  post  v.  „nequaquam  suscepit“ 
ponantur  et  corrigantur,  ut  non  dicatur  „a  Spiritu  S.“,  sed  „per 
Spiritum  S.“  Proponit  porro,  ut  congruo  loco  inseratur  para- 
graphus  de  B.  M.  V.  genitrice  eiusque  ante  partum  virginitate. 

§ 6 [/.  7].  loco  „sic  nihilominus“  alia  fiat  congruentior  transitio. 

§ 7 [1.  8].  restituatur  prius  schema,  ubi  p.  54  {1.  34].  [supra 
p.  515  a.]  dicitur:  Satisfactionem  pro  peccatis  totius  mundi  et  me- 
ritum  ad  redemptionem  humani  generis  lapsi  Filius  Dei  consum- 
mavit  secundum  naturam  s.  humanam,  [f  consummavit]  passione 
ac  morte  in  ara  crucis  etc.  etc. 

Quae  in  § 8 \l.  9].  occurrunt,  alibi,  v.  g.  in  cap.  1.  schematis 
de  Ecclesia  dici  posse.  Si  autem  retinerentur , debere  reforinari, 
ac  nominatim  illam  cacophoniam , quae  occurrit  1.  1.  et  2.  p.  8.  b 
[p.  1635  b.  1.  2.  3.j  „eius  . . . eos“,  „studiosius“  debere  tolli.  Verba 
s.  Pauli  omitti  aut  alio  transferri  debere. 

Alius  proponit,  ut  § 1.  1.  2.  [^.  1634  a.  1.  2.]  pro  „sacra- 
mentum‘‘  alia  vox  usurpetur. 

Ut  § 2.  1.  9 — 10.  [1.  14.  15.]  aut  „forma“  aut  „natui’a“  ex- 
pungatur. 

Ut  § 3. 1.  2.  [5.  1.  8.]  „contra“  deleatur,  pag.  8.  1.  2.  [p.  1635  h. 

1.  2.]  pro  „hoc“  substituatur  „eo“  et  1.  19.  [1.  15.  Ifi.]  vv.  „magno 
impetu^  „calore  solventur“  „exurentur“  tollantur  et  dicendi  modus 
mutetur. 

Ut  inseratur  doctrina  de  B.  M.,  Dei  genitrice,  et  eius  virgini- 
tate ante  partum,  in  partu  et  post  partum. 

Alius,  ut  §2.  1.  16 — 17.  [/i.  1634  b.  1.  1.]  pro  verbis  „Haec  etc.“ 
substituatur:  „Haec  igitur  est  unio  humanae  naturae  in  persona 
divina  etc.“ 

Ut  § 3.  1.  4.  [1.  9.]  pro  „distinctis  et  diversis“  dicatur  „di- 
stinctis  et  inconfusis^. 

Pag.  5.  1.  ult.  [1. 17.]  pro  „inseparabilia“  substituatur  „indivisa“. 

Pag.  6.  1.  3.  |1.  19.]  pro  „seu  in  eo“  legendum  „in  id  quod“,  c 
nisi  obscura  phrasis  omnino  tollatur. 

§ 5.  1.  4.  5.  [c.  1.  4.  5.]  „divina“  ponatur  ante  „de  homine“ ; 

[§  6.]  1.  10.  [1.  19.]  pro  „At  vero  etc.^  et  „Qui  passionibus  etc.^ 
substituantur  verba  Leonis  M.  *:  „Nec  vero,  quia  communionem 
subiit  infirmitatum,  ideo  nostrorum  fuit  particeps  delictorum.  As- 
sumpsit formam  servi  sine  sorde  peccati,  humana  augens,  divina 
non  minuens,  quia  exinanitio  ilia,  qua  se  invisibilis  visibilem  prae- 
buit,  et  Creator  ac  Dominus  omnium  rerum  unus  voluit  esse  mor- 
talium,  inclinatio  fuit  miserationis,  non  defectio  potestatis.“ 

Pag.  7.  1.  6.  [d.  1.  9.]  verba  „pro  nobis  peccatum  facorot‘‘ 
corapleantur  addendo  „ut  nos  efficeremur  iustitia  Dei  in  ipso“. 

Pag.  8.  1.  17.  \p.  1635  b.  1.  14.]  notat,  pronomen  „sibi“  aequi- 
vocationi  locum  dare  eo  mode,  quo  interponitur. 

Alius:  pag.  5.  1.  21.  [p.  1634  b.  1.  5.]  pro  „divinam“  leg.atur 
„naturam  divinam  et  homo  sit  per  naturam  humanam“. 

Pag.  6.  1.  paenult.  [d.  1.  3.]  legatur:  „Qui  passionibus  et 
carnis  concupiscentiis  non  molestatus^,  et  addantur  verba  Cone. 
Oecum.  V.  can.  12.  proximo  sequentia  „et  ita  ex  promotione  operum 
melioratum  et  ex  vitae  conversatione  incontaminatum  constitutum“.  d 

Alius,  ut  pag.  5.  1.  9.  [a.  1.  14.]  legatur  „Quum  enim  in 
forma  Dei  esset  ipsi  Deo  Patri  consubstantialis,  nascendo  ex  Matre 
Virgine  formam  servi  ita  sibi  propriam  fecit,  ut  in  hac  homo  factus 
esset  nobis  consubstantialis“. 

L.  23.  [Z).  1.  7.]  „Quare  sicut  in  SS.  Trinitate  una  natura  in 
tribus  subsistit  personis,  ita  in  Christo  contra  duae  naturae  distinctae 
et  inconfusae  in  una  subsistunt  persona.‘‘ 

Pag.  7.  § paenult.  1.  8.  [p.  1635  a.  1.  14.]  post  „immaculati“ 
addatur  „incontaminati  et  divinae  ipsius  consortes  eflfecti  naturae. “ 

Alius  proponit,  ut  pag.  5.  1.  7.  \p.  1634  a.  1.  13.]  post  „nos‘‘ 
adiiciatur  „i.  e.  naturam  nostram“;  1.  15.  \b.  1.  1.]  post  „nostris“ 
addatur  „quae  sua  fecit“ ; notat,  1.  17.  [1.  1.  2.]  „humanae  naturae 
cum  Divina  persona  unio  secundum  hypostasin“  baud  bene  sonare. 

Pag.  7.  1.  1.  [d.  1.  4.]  textum  videri  obscurum,  esse  forsan 
V.  „non“  praemittendum  atque  pro  particula  „vorum“  ponendam 
„quippo  qui**  vel  „quia“. 


§ 8.  1.  8.  [p.  1635  a.  1.  14.]  pro  „castificemus“  aliud  voca- 
bulum  substituendum,  v.  gr.  „purificemus“. 

Pag.  8.  1.  20.  [&.  1.  16.]  „calore  solventur“  posse  falsae  inter- 
pretationi  locum  dare. 

Alius  proponit,  ut  pag.  5.  1.  7.  [p.  1634  a:  1.  13.]  pro  ,,incli- 
navit‘‘  substituatur  „de  coelis  descendit“.  Ut  1.  13.  [1.  17.]  pro 
„consubstantialis‘‘  substituatur  alia  vox. 

Alius,  ut  in  addenda  paragrapho  de  B.  Dei  Genitrice  semper 
Virgine  dulce  nomen  „Maria“  expresse  commemoretur ; ut  § 3. 
ultima  verba  „sui  consciae  naturae“  supprimantur  pt  ultima  capi- 
tis sententia  immutetur,  ita,  ut  non  videatur  excludi  glorificatio 
naturae  futura. 

Alius  desideravit,  ut  § 1.  1.  2.  [1.  2.]  pro  „sacramentum“  po- 
neretur  „propositum“ ; ut  pag.  5.  1.  1.  [1.  8.]  loco  „Verbi  incar- 
nati“  dicatur  „de  Verbo  incarnato“ ; ut  1.  16.  sq.  [6.  1.  1 sq.] 
dicatur:  „Haec  igitur  est  ilia  hypostatica  unio  naturae  divinae 
et  naturae  humanae  in  una  persona  Salvatoris  lesu  Christi  (Cone. 
Chalced.  act.  5.)“;  ut  1.  33.  [1.  14.]  supprimatur  illud  „sive  ut 
loquuntur  sui  consciae‘‘ ; ut  pag.  6.  1.  3.  [1.  19.]  dentur  ipsissima 
verba  Concilii  Toletani;  ut  pag.  8.  1.  11.  [p.  1635  b.  1.  10.]  loco 
„consedit“  dicatur  „sedet“. 

Alius  aiebat,  quaedam  in  priori  schemate  melius  esse  dicta. 
Proponit,  ut  pag.  6.  1.  3.  [p.  1634  b.  1.  19.]  verba  Toletani  XI. 
genuine  citentur,  ut  § 5.  1.  2 [c.  1.  3.]  pro  „generatus“  ponatur 
^genitus^  vel  „natus“.  Verba  penultimae  et  ultimae  lineae  eiusd. 
pag.  6 \d.  1.  3.]  esse  debere:  „neque  passionibus  animae,  neque 
carnis  concupiscentiis “,  et  canonem  Syn.  V.  esse  integre  citandum, 
quantum  ad  rem  praesentem  pertinet.  Proponit,  ut  § 7.  1.  5. 
[d.  1.  10.}  ante  „sanctus“  inseratur  „omnino“.  Addi  vult  para- 
graphum  de  B.  M.  Dei  Genitrice  semperque  Virgine. 

Alius  postulat,  ut  in  § 1.  usurpentur  ipsissima  verba  Symboli 
Athanasiani:  „Est  ergo  fides  recta,  ut  credamus  etc.  . . .“ 

In  § 2.  tertiam  periodum  esse  invertendam,  alioquin  nullam 
esse  vim  consequentiae.  Dicatur:  „Quum  enim  nascendo  ex  Vir- 
gine formam  servi  sibi  propriam  fecit,  in  forma  Dei  Patri  aequalis 
remansit.  Atque  ita  etc." 

In  § 5.  1.  2.  [c.  1.  3.]  vocem  „generatus“,  quam  habet  S.  Leo, 
retinendam  esse. 

Proponit,  utpag.  7.  [d.  sq.]  textus  II.  Cor.  5,  21;  I.  Tim.  2,  5; 
Col.  2,  14  sq.  accuratius  ac  religiosius  citentur ; in  prime  illo  loco 
legatur:  „et  eum,  qui  non  habebat  etc.“ ; in  loco  altero  et  tertio: 
„mediator  Dei  et  hominum  Christus  lesus"  (I.  Tim.  2,  5),  unus  mo- 
riens  pro  omnibus  divinae  iustitiae  pro  nobis  satisfecit,  et  delens, 
quod  adversum  nos  erat  chirographum  decreti,  quod  erat  con- 
trarium  nobis  — et  exspolians  principatus  et  potestates  (Col.  2, 
14 — 15)  de  vetustate"  . . . et  quidem  ita,  ut  accurate  loci  citati 
indicentur,  ne  verba  etiam  alia  videantur  ss.  scriptoribus  tribui. 

Alius,  ut  § 1.  prorsus  omittatur,  ne  opinioni  Scotistarum 
praeiudicetur.  Transitus  vero  ab  uno  ad  aliud  caput  sumi  posset 
ab  ultima  § capitis,  in  qua  de  privilegio  B.  M.  V.  sermo  fit, 
hoc  vel  simili  mode:  „IIaec  siquidem  B.  M.  V.  est  admiranda 
ilia  mulier,  iam  inde  ab  initio  in  protoevangelio  praenuntiata , a 
qua,  cum  venit  plenitude  temporis,  Spiritu  S.  cooperante  Uni- 
genitus  Dei  Filius  Verbum  caro  factum  est  et  habitavit  in  nobis. 
Cuius  inelfabilis  mysterii,  quod  absconditum  fuit  a saeculis  et  postea 
sanctis  eius  manifestatum , haec  summa  est,  ut  credamus  et  con- 
fiteamur  etc.“ 

§ 2.  1.  13.  [a.  1.  17.]  forsitan  loco  „consubstantialis“  securius 
diceretur:  „nobis  similis",  ut  est  in  anathemate  10.  S.  Cyrilli. 
Generatim  haec  § 2.  et  sequentes  videntur  nimis  diffusae  atque 
obscurae.  Suadendum,  ut  contrahantur  et  rerum  ordini  magis  con- 
sulatur;  exemplo  esse  posse  caput  ,,Firmiter“,  quo  Lateranensc 
de  eadem  re  agat.  Omnino  autem  ultima  periodus  § 6.  omittenda; 
obscura  esse  verba  „a  malis  paulatim  se  separavit"  et  verbis  „cou- 
ceptus  et  natus“  narrationem  praeposteram  reddi. 

In  ultima  § clarius  est  scopus  impiorum  nostrae  aetatis  ex- 
primendus,  sc.  extrudendi  Christum  de  regno  huius  mundi.  Post 
ultima  praecedentis  paragraph!  verba  ultima  paragraphus  incipere 
posset  ita:  „Qui  utique  lapis  ille  est  angularis  in  fundamento 
fundatus,  quern  ex  regno  huius  mundi  filii  huius  saeculi  omnino 
convellere  contendunt,  nescientes,  quod  qui  ceciderit  super  lapi- 
dem  hunc,  conteretur,  super  quern  vero  ceciderit,  conteret  eum. 
Plic  enim  Dei  ingeniti  ..." 

Eadem  § 1.  6 [/.  8].  [p.  1635  h.  1.  5.]  illud  „alpha  et  omega"  ad 
lineam  15.  [1.  12.)  transferendum,  ita  [ut]  post  „haeredem  univer- 
sorum"  inseratur  „auctorem  fidei  et  consummatorem  (Ilebr.  12,  2), 


* Ep.  35.  ad  Flav.  c.  3. 


1665 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  Do  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  5G0. 


1666 


caput  omnium  comprehendentium  (S.  Thom.  I.  q.  8.  a.  4),  ut  alpha  a 
et  omega,  principium  et  finis  (Apoc.  11,  15  [22,  13|)  in  omnibus 
primatum  gerens  etc.“ 

Pag.  8. 1.  25.  [p.  1635  c.  1. 1.]  post  „resurrectioneni  iudicii“  adda- 
tur:  „et  ibunt  hi  in  supplicium  ignis  aeterni,  qui  paratus  est  dia- 
bolo  et  angelis  eius;  iusti  vero  in  vitam  aeternam,  ut  possideant 
paratum  sibi  regnum  ab  origine  mundi.“  Pro  „Tura  etc.“  con- 
cludatur  potius  verbis  Apocalypsis:  „Tunc  revelabitur  majestas 
eius,  divinitas  et  virtus,  et  ab  omnibus  conclamabitur : Factum  est 
regnum  huius  mundi  Domini  nostri  Christi  lesu  et  regnabit  in 
saecula  saeculorum“.  Apoc.  11,  15. 

Animadvertitur,  cum  sermo  hoc  loco  sit  de  resurrectione  carnis, 
suadendum,  ut  videant  Patres,  num  satisfaciendum  sit  postulationi 
de  doctrina  catholica  circa  assumptionem  B.  M.  V.  definienda,  sive 
directe  sive  indirecte,  eo  sc.  mode,  quern  servavit  Synodus  Tri- 
dentina  respectu  immaculatae  ipsius  B.  V.  concej)tionis. 

Alius  suadet,  ut  § 1.  1.  3 sq.  [p.  1034  a.  1.  4.]  dicatur:  „cuius 
versutia  periturus  erat“  aut  potius  idea  versutiae  diaboli  coniun- 
gatur  cum  idea  nostrae  ruinae.  Maxime  autem  cavendum  esse  ne 
laedatur  sententia,  secundum  quam  Deus  incarnatus  esset,  etiamsi  b 
homo  non  peccasset. 

§ 2.  1.  16.  sq.  {h.  1.  1.]  dicatur:  „humanae  naturae  cum 
Verbo  divino  unio  secundum  liypostasin  seu  personam. “ 

§ 3.  1.  4.  [1.  9.]  loco  „ex  quo  quidem  etc.“  dicendum:  „No 
autem  in  re  tanti  momenti  ainbiguitas  ulla  oriatur,  ex  qua  sa- 
crata  dogmata  subvertantur , nomina  essentiae,  substantiae  seu 
naturae  cum  nominibus  hypostasis,  subsistentiae  sive  personae  con- 
fundenda  non  sunt;  nam  ex  institute  Patrum,  quod  inviolabiliter 
servari  debet,  ea  nomina  diversis  notionibus  respondent.  Factum 
est  enim  abusu  vocabulorum,  ut  neoterici  dixerint,  tot  semper  esse 
personas,  quot  sunt  intellectuales  naturae"  — deletis  verbis  „sivo, 
ut  loquuntur,  sui  consciae." 

In  § 5.  [1.  6.]  (p.  6.)  ad  calcem  [c.  1.  16.]  illud  Concilii  oec.  VI. 
citatum  non  placet. 

Alius  proponit,  ut  § 1.  1.  ult.  „huius“  deleatur;  ut  pag.  5. 

1.  1.  [a.  1.  8.]  loco  „IIaec  etc."  dicatur:  „IIaec  autem  de  Verbo 
incarnato  recta  et  sincera  fides  est  . . .";  ut  1.  5 [/.  6].  [1.  12.] 
„Summus  enim  et"  deleatur;  ut  item  1.  ik  [1.  17.]  deleatur  tota 
sententia:  „Atque  ...  in  nostris",  vel  ut,  si  sententia  retineatur,  c 
in  fine  addatur  „proprietatibus“ ; ut  1.  11.  [1.  15.]  scribatur  „ex 
matre  semper  Virgine",  et  1.  21.  [h.  1.  5.]  „sed  una  hypostasis  seu 
persona  et  Deus  sit  per  divinam  et  [homo  sit  per]  hunianam  na- 
tur.am  assumptam". 

Sessio  XIV.  17.  Mart.  — Prime  examinabantur  canones  ad 
cap.  VIII.  spectantes  [p.  1637  c.  cl..\. 

Unus  proposuit,  ut  can.  1.  omittatur;  alii  novem,  ut  retineatur, 
ita,  ut  inseratur  „in  duabus  naturis  distinctis  et  inconfusis  sub- 
sistentem"  vel,  ut  unus  proposuit,  „ideoque  duas  esse  in  Chi-isto 
naturas".  Quinque  putarunt,  can.  1.  et  5.  contrahendos  in  hunc 
unum:  „Si  quis  non  confiteatur,  unum  eundemque  Dominum  no- 
strum lesuni  Christum  veruni  Deuin  et  verum  hominem  esse,  sed 
alium  esse  Filium  Dei,  qui  miracula  fecit,  et  ahum  Filium  ho- 
minis,  qui  passus  est,  a.  s.“;  vel:  „S.  q.  non  confiteatur  imam  in 
Christo  personam  divinam,  in  duabus  naturis  distinctis  et  incon- 
fusis subsistentem ; vel  dixerit  etc."  ; vel:  „S.  q.  n.,  duas  in  Christo 
esse  naturas,  distinctas  et  inconfusas,  divinam  sc.  et  hunianam, 
aut  negaverit,  humanam  Christi  naturam  ita  in  Deo  Verbo  divinae  d 
esse  unitam,  ut  per  Verbi  liypostasin  subsistat  eique  facta  sit  pro- 
pria, ut  Christus  sit  verus  Deus  et  verus  homo,  a.  s." 

Canonem  2.  unus  putavit  jiosse  cum  omnibus  sequentibus  us- 
que ad  9.  canonem  omitti.  Alius  postulavit,  ut  positive  conci- 
piatur.  Alius  hunc  proponebat:  „S.  q.  n.,  humanam  Christi  na- 
turam ita  Dei  Verbo  esse  unitam,  ut  Verbum  in  ea,  taniquani 
sibi  propria,  subsistat,  a.  s." 

Canonem  3.  duo  omittendum,  alii  septem  retinendum,  ita 
tamen  concipiendum  esse  censuerunt,  ut  dare  pateat,  nullam  cum 
Syn.  V.  pugnam  existere.  Ex  his  tres  desideraverunt,  ut  pro  „in 
mysterio  Christi"  ponatur  simpliciter  „in  Christo",  vel  „in  mystcrio 
Verbi  incarnati". 

Unus  insuper  putavit,  primum  comma  „unam  subsistentiam  . . . 
complectentem"  posse  omitti.  Alius,  fortasse  inter  verba  „com- 
positam  efficiant"  inseri  posse  „huniano-divinam".  Alius  hunc 
can.  proponit:  „Si  quis  unani  Christi  ])ersonam  ita  intclligat,  ut 
haec  persona  sit  composita  ex  duabus  personis,  divina  et  humana, 
quae  indissolubili  nexu  a conce])tionc  coniunctae  sunt,  a.  s." 

Coll.  Lac.  VII 


Canonem  4.  duo  omitti,  alii  decern  ita  reformari  voluerunt, 
ut  post  „necessario“  inseratur  „in  Christo",  pro  „reiecta“  ponatur 
„negata",  pro  „negandam  esse"  ponatur  „negari",  omissis  verbis 
„conscientiam  sui  et  libertatem"  si  in  capite  omittantur.  Unus  jm- 
tavit,  haec  utrobique  retinenda  esse. 

Alii  duo  canonem  4.  cum  3.  in  hunc  contrahi  voluerunt: 
„S.  q.  d.,  tot  necessario  in  Christo  esse  personas,  quot  sunt  in- 
tellectus  et  voluntates,  aut  negata  dujilici  in  Christo  persona  ne- 
gari  hunianae  naturae  perfectionem,  vel  imam  subsistentiam  (hypo- 
stasin)  seu  personam  lesu  Christi  tamquam  pluros  complectentem 
intelligat,  duasque  in  Christo  personas  introducat,  a.  s."  Alius 
hos  canones  non  contrahendos  esse  putavit. 

Canonem  5.  quinque  vel  sex  putabant  esse  superfiuum. 

Quoad  canonem  6.  sex  Patres  postularunt,  ut  respondeiis  doc- 
trina in  cap.  VIII.  exponatur. 

Quoad  can.  7.  sex  postularunt,  ut  ante  „satisfecisse“  inse- 
rantur  verba  „vere  ac  proprie",  quatuor,  ut  cum  can.  6.  contra- 
hatur  in  hunc  canonem:  „S.  q.  non  confiteatur,  ipsum  Dei  Verbum 
in  assumpta  came  patiendo  et  moriendo  ]iro  peccatis  nostris  Deo 
vere  ac  proprie  satisfecisse,  nobisque  gratiam  et  gloriam  meruisse, 
vel  affirmare  praesumpserit,  satisfactionem  vicariam,  unius  sc.  Me- 
diatoris  pro  cunctis  hoininibus,  iustitiae  repugnare,  a.  s."  ; vel:  „S. 
q.  non  confiteatur,  ipsum  Dei  Verbum  in  assumpta  came  patiendo 
et  moriendo  pro  peccatis  nostris  Deo  potuisse  satisfacere,  aut  vere 
et  proprie  satisfecisse  nobisque  gratiam  et  gloriam  meruisse,  a.  s." 

In  canone  8.  unus  voluit,  loco  „tentatum"  poni  „molestatuni". 

In  canone  9.  voluerunt  octo,  etiam  Dioscori  et  lacobi  Zanza- 
lensis  mentionem  fieri,  vel  saltern  addi  „aliorumque“  vel  „Dioscori 
aliorumque".  Duo  praeterea  notarunt,  etiam  Agathonis  Papae 
faciendam  esse  mentionem,  alii  duo , indicanda  esse  concilia  Con- 
stantinopolitana  II.  et  III.;  alii  quatuor  vel  quinque  censuerunt, 
delendum  esse  verbum  „proposita". 

Quaesitum  deinde  est  ab  Eiho  Praeside,  mini  placeat  sta- 
tuere,  ut  in  emeiulatione  § cap.  VHP  et  can.  3*  ratio  habeatur 
eorum,  quae  dicta  sunt  in  prime  schemate  cap.  XIV°:  „Qua- 
propter"  p.  34.  Ip.  515  a.]  et  § „Filius  enim"  p.  33.  [p.  514  d.], 
quod  omnibus  probatum  est. 

Deinde  incipit  discussio  capitis  IX.  (De  gratia  Redemptoris)  h 

Observatum  est  a quatuor  Revmis  Patribus,  ex  vote  Congre- 
gationis  generalis  doctrinam  de  voluntate  Dei,  omnes  liomines  sal- 
vandi,  de  Christo  mortuo  pro  omnibus  hominibus,  de  damnatorum 
reprobatione  positiva  absoluta  et  impossibilitate  excidendi  e statu 
iustitiae,  proponi  debere  cum  adiectis  duobus  canonibus  respon- 
dentibus. 

Sex  proposuerunt,  ut  in  hoc  capite  mentio  fiat  purgatorii. 

Animadversum  est  ab  alio,  ordinem  rerum  mutandum  esse 
ita,  ut  prime  agatur  de  viribus  humanae  voluntatis  sibi  relictae, 
deinde  de  necessitate  gratiae  ad  opus  undequaque  perfectum,  turn 
de  necessitate  gratiae  ad  opera  salutaria.  Propterea  § 3.  trans- 
ferendara  esse.  — Similiter  in  § ultima  a iudicio  particular!  in- 
cipiendum  esse , deinde  mentionem  faciendam  poenae  damn!  et 
sensus  aeternae  pro  adultis,  qui  in  gravi  peccato , temporalis  pro 
iis,  qui  non  iani  satis  purgati  decedunt ; deinde  de  iis  loquendum, 
qui  cum  solo  peccato  original!  decedunt.  Paragraphum  ultimam 
autem  absolute  inchoari  debere  sic:  „Sicut  hi,  qui  in  gratia  . . ." 
ne  praeiudicetur  opinionibus  scholae. 

Pariter  animadversum  est,  renovationem  per  Christum  ita  de- 
scribendam  esse,  ut  appareat,  non  esse  una  restitutam  naturae 
integritatein , sed  mansisse  corruptionem  in  came  et  obscuritatem 
in  intellectu,  et  speciatim  est  propositum,  ut  § 1. 1.  4.  et  7.  [p.  1635  c. 
1.  8.  et  10.]  pro  „liberemur"  „recuperemus"  ponatur  „liberamur" 
„recuperamus". 

Alius  notavit,  eadem  linca  [1.  10.  | „igitur"  non  bene  ad- 
iectum  esse  et  p.  9.  1.  6.  |1.  12.]  ante  „componere“  inserendum 
esse  „plane“. 

Alius,  png.  9.  1.  9.  [1.  16.]  „in  Cliristo  enim  etc."  caven- 
dum,  ne  textus  eo  sensu  accipiatur,  quo  praeiudicetur  scholae 
sententiae. 

Alii  duo,  I.  22  \l.  21 1.  [(7.  1.  6.]  pro  „fruendam"  aptiorcni 
vocem  esse  substituendam. 

Alius  ultimam.  paragraphum  [1.  16.  „IIaec  hominis  . . ."] 
inchoandam  esse  „Deploranda  autem  ..."  loco  „Quaproptcr  do- 
ploranda  . . ."  et  dividendam  in  tres  jiartes,  quariim  jirima  ex- 
ponatur  doctrina  opposita  error!  eorum,  qui  docent,  per  assertiim 


‘ * Supra  p.  1G35  c.  sqq. 


105 


1667 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1668 


statum  supernaturalem  damnum  inferri  felicitati  hominum  et  per- 
fectioni  naturali : in  altera  contra  eos , qui  existimant , relicta  in- 
tacta  quaestione,  num  reapse  adsit  aliquis  status  supernaturalis, 
unumquemque  licite  posse  suam  vitam  componere  ad  normam 
tantum  probitatis  naturalis:  in  tertia  tandem  adversus  eos,  qui 
existimant,  probitate  naturali  et  sine  gratia  hominem  pervenire 
posse  ad  vitam  aeternam,  aut  saltern  aliqua  sine  gratia  fieri  posse, 
quae  ad  vitam  aeternam  ordinentur. 

Alius,  puff.  10.  1.  4.  [p.  1636  a.  1.  4.]  pro  „bonestet“  ponendum 
„nobilitet“,  et  alius,  addendum  „atque  exaltet“. 

Alii  duo  1.  7.  [1.  G.|  quoad  verba  „Neque  minus  . . no- 
tant,  hie  indicari  errorem  et  tamen  agendi  rationem  describi. 
Aut  dicendum  „abhorrendam  agendi  rationem**  loco  „abliorrendus 
error**,  aut  sequentia  verba  mutaiida  hoc  vel  simili  modo:  „error, 
quo  quidam,  supernaturali  Dei  ordinationi  contradicentes , intra 
naturae  vires  [fines?]  consistere  [al.  sisterej,  neque  ultra  liuius 
bona  quidquam  appetere  licitum  esse  affirmant**  vel  „neque  minus 
pi’ofecto  exhorrendus  est  eiTor  eorum,  qui  contra  Dei  supernatu- 
ralem ordinationem , intra  fines  naturae  sistere,  nec  ultra  liuius 
bona  quidquam  appetere  ‘ sibi  licitum  esse  contendunt.  Postquam 
enim  divina  dementia  hominem  ad  coelestem  beatitudinem  qua 
finem  ipsius  destinare  ac  lesum  Christum  uiiain  viam  ad  illam 
esse  voluit,  iam  non  alia,  nec  aliter  salus  speranda  est**. 

L.  14.  [1.  11.]  quoad  verba  „qui  in  Christum  non  crediderit** 
a duobus  Eevfnis  PP.  notatum  est,  videri  sibi  hie  definiri  ne- 
cessitatem  fidei  explicitae  in  Christum,  quod  tamen  quidam  theo- 
logi  libere  negent.  Hinc  ultimam  periodum  ita  reformandam : 
„Postquam  . . . constituit,  iam  non  est  in  alio  aliquo  salus  (Act.  4, 
12.),  sed  qui  in  Christum  credere  eiusque  mandata  servare  de- 
trectaverit  (recusaverit),  cum  peccatoribus  eiicietur  etc.** 

L.  16.  jl.  13.]  alius  notat  ad  ^tenebras**  addendum  „exteriores*‘. 

P.  10.  [1.  14.]  § 2.  alius  vult,  ante  „niandata**  poni  ^aliqua**, 
et  alius  1.  2.  [1.  15.J  loco  „quod“  poni  „quantum‘‘,  1.  5.  [1.  17.] 
pro  „longe  distet**  poni  „longe  sit  remota*". 

Alius;  1.  7.  [1. 18.]  post  „sentit  et  facit**  addatur  „Deo  movente**. 

Alius:  1.  12  1^.  11].  [Z».  1.  2.]  ponatur  ^transfer!**  pro  nConducit**. 

Alii  duo,  1.  13  [1.  12].  [1.  3.]  voce  „omnis*‘  nimium  asseri;  et 
addendum  „positiva‘‘;  1.  15  sqq.  [1.  5 sqq.]  verba  „sive  in  iustis, 
ut  iustificentur  adhuc,  sive  in  peccatoribus,  iit  disponantur  ad  iu- 
stificationem**  posse  supprimi,  vel  loco  priorum  dici  „sive  in  iustis, 
ut  perseverent**.  Cf.  Syn.  Trid.  Sess.  VI.  can.  3.  et  22. 

P.  11.  § „Sed  haec  etc.**  1.  1.  unus  notat,  cavendum  esse, 
ne  negetur  meritum  operum  bonorum  extra  statum  gratiae  per- 
actorum;  aut  de  hac  re  aliquid  adiiciendum,  aut  saltern  loco  „vitae 
aeternae  meritum  non  habent**  dicatur:  „ vitae  aeternae  praemium 
non  promerentur** ; vel  textus  integer  sit  hie:  „Sed  his  ipsis  ope- 
ribus  bonis,  quae  gratia  antecedente,  concomitante  et  subsequente 
fiunt  merces  vitae  aeternae  non  debetur  nisi  ex  gratiae  sanctifi- 
cantis  done,  quo  iusti  cum  Christo  . . .“ 

Alius:  1.  3.  [1.  17.]  pro  „nisi  . . .“  dicatur:  „nisi  in  statu 
gratiae  sanctificantis  peragantur** ; 1.  7.  [c.  1.  1.]  ante  „Si  enim 
filii  . . .**  laudari  posse  verba  Domini  lo.  15,  5:  „Manete  in  me 
. . . nisi  in  me  manseritis.  ** 

In  § „Ut  enimvero  . . .“  1.  4.  [1.  5.],  pro  „nullo  unquam  tem- 
pore“  ponendum  ^nunquam**. 

Alius:  1.  11.  [1.  10.]  post  „originali  peccato**  inserendum 
„solo“ ; 1.  14.  [1.  12.]  ante  „cruciatus*‘  addendum  „praeterea**  vel 
„etiam**. 

Alius  animadvertit , augmenti  huius  § aut  mentionem  facien- 
dum esse  in  capitis  inscriptione  aut  caput  distinctum  conficiendum. 

Alius , puff.  12.  1.  ult.  [1.  ult.  capitis]  pro  ^subiici**  dicendum 
„subiicere**. 

Sessio  XV.  20.  Mart.  — Antequam  agebatur  de  canonibus 
cap.  IX.,  duo  Reviui  PP.  quaedam  de  capite  ipso  proponere 
volebant. 

Alter,  ut  p.  9.  1.  16.  [/>.  1635  d.  1.  3.]  pro  „nunc“  ponatur  „in 
hac  vita**;  1.  22.  |1.  7.]  pro  ndiliget**  „diligit“.  Notat  porro  § 3. 
bis  mentionem  fieri  errorum  damnandorum,  quod  non  sit  conforme 
reliquis  eapitibus,  ubi  ex  expresso  veto  Congregationis  generalis 
errores  nunquam  commemorantur,  id  fieri  solum  in  canonibus. 

§ 4.  1.  8.  \p.  1636  a.  1.  19.]  aut  toxtum  ex  asse  citandum,  aut 
infra  lineam  (p.  10.  \p.  16361)  ponendum  esse  „Cf.  Aug.  etc.**,  prae- 
terea  signum  citationis  non  esse  suo  loco  positum.  Dein,  textus 


* * „Appetere“  est  in  B omissum. 


a S.  loannis  paff.  10.  1.  ult.  [p.  1636  h.  1.  8.] , 2.  Cor.  3 , 5.  p.  11. 
1.  2.  [1.  10.]  et  Phil.  2,  13.  1.  8.  [1.  14.]  necnon  Rom.  8,  17.  in 
§ 5,  et  2.  Cor.  5,  10  accurate  esse  citandos,  atque  praeter  In- 
nocent. III.  etiam  Pii  VI.  bullam  „Auctorem  fidei**,  prop.  26. 
allegandam. 

Alter  animadvertit,  paff.  9.  1.  9 sq.  [p.  1635  c.  1.  13.]  textum 
Rom.  8,  29,  quum  varias  interpretation es  admittat,  esse  satius  omit- 
tendum:  Eadem  paff.  1.  14.  [fh  1.  1.]  „filiorum  adoptione  redditum 
nobis  est“  mutandum  esse  hoc  vel  simili  modo : „redditum  nobis 
est  et  quidem  mensura  pleniore,  modo  longe  nobiliore.**  Paff.  11. 
{p.  1636  c.  1.  8.]  textum  2.  Cor.  5,  10.  ad  literam  esse  citandum. 

Deinde  discussio  incipit  de  canonibus  cap.  IX.  [p.  1638  a.  5.]. 

Primum  canonem  quatuor  Patres  omitti  volebant,  duo  ita 
reformari:  „S.  q.  n.,  per  Christum  Redemptorem  ad  ordinem  super- 
naturalis gratiae  restitutum  esse  hominem,  nec  non  ad  sublimiorem 
cum  Deo  unionem  elevatum,  a.  s.** 

Unus  addi  voluit:  „ordiuem  supernaturalis  gratiae,  ad  quern 
homo  primitus  elevatus  fuit**  vel  „ad  quern  genus  humaniim  in 
suo  protoparente  elevatum  fuerat**  vel  „e  quo  per  Adae  pcccatum 
b exciderat**. 

Alius  proposuit,  ut  prime  loco  vel  alio  recipiatur  canon: 
„S.  q.  d.,  Deum  sincere  non  velle  omnes  homines  salvos  fieri,  vel 
Christum  Dominum  pro  omnium  salute  non  esse  mortuum;  vel 
dixerit,  Deum  quosdam  homines  ad  mortem  aeternam  ita  prae- 
destinasse,  ut  eis  gratiam  deneget  sufficientem,  qua  salutem  aeter- 
nani  consequi  possint,  a.  s.** 

Secundum  et  tertium  canonem  quatuor  Patres  in  unum  hunc 
contrahendos  censebant:  ^Si  quis  dixerit,  iustificationem  consistere 
in  sola  remissione  peccatorum,  exclusa  gratia  sanctificante ; aut 
banc  gratiam  non  esse  donum  supernaturale  permanens  et  animae 
inhaerens,  sed  tantum  favorem,  quo  Deus  hominem  tamquam 
gratum  acceptet,  paratusque  sit  ad  gratiae  actualis  auxilia  con- 
cedenda,  a.  s.**  vel:  „S.  q.  d. , gratiam  sanctificantem  non  esse 
donnm  Dei  supernaturale  permanens  et  in  anima  inhaerens,  vel 
dixerit,  iustificationem  non  esse  nisi  remissionem  peccatorum,  aut 
gratiam  sanctificantem  non  esse  nisi  favorem,  quo  Deus  hominem 
tamquam  gratum  acceptet,  paratusque  sit  ad  gratiae  actualis 
auxilia  concedenda,  a.  s.** 

c Ex  his  praeterea  unus  proposuit,  ut  similiter  explicite  dam- 
netur  error,  quo  remissio  peccatorum  dicitur  non  esse,  nisi  ex- 
trinseca  condonatio  culpae  sine  ulla  reali  mutatione  in  anima. 

Alius  proposuit  can.  3.  hac  forma:  „S.  q.  n.,  gratiam  sanctifi- 
cantem donum  esse  supernaturale  permanens  et  animae  inhaerens, 
tarn  in  adultis  iustificatis , quam  in  infantibus  baptismo  regene- 
ratis,  a.  s.** 

Alius  suasit,  ut  in  can.  4.  verba  „mandatorum  observantia** 
post  „iustificari  coram  Deo**  ponantur. 

Alius  hunc  canonem  proposuit:  „S.  q.  d.,  hominem  sine  gratia 
et  fide  sola  mandatorum  divinorum  observantia  coram  Deo  iustifi- 
cari,  a.  s.** 

Alius:  „S.  q.  d.,  hominem  sola  mandatorum  Dei  observantia 
sine  fide  et  gratia  iustificari  coram  Deo,  a.  s.**  Si  autem  verba 
non  transponantur,  suasit,  ut  addantur  ante  „sola*‘  praepositio  „ex**. 

Alius,  ut  diceretur:  „S.  q.  d. , hominem  sine  fide  et  gratia 
sola  legis  naturalis  mandatorum  observantia  . . .** 

Canonem  5.  unus  omitti  voluit. 

Tres  notarunt,  canonem  hunc  non  exacte  conceptum  esse, 
d quum,  ut  eorum  primus  notavit,  bona  opera  ad  vitam  aeternam 
non  tantum  disponant,  sed  earn  promereantur,  et  quum,  ut  duo 
alii  addebant,  etiam  opera  naturaliter  bona  ad  salutem  saltern 
negative  disponant. 

Alius  voluit,  pro  „naturae  rationalis  facultatem**  substitui 
„naturae  vires**. 

Quoad  canonem  6.  unus  notavit,  loco  „aut  poenas  etc.**  di- 
cendum esse  „aut  negaverit,  poenas  damnatorum  in  gehenna  per- 
petuus fore**. 

Alii  tres,  loco  „perpetuas**  potius  ponendum  „aeternas**. 

Duo  proponebant,  ut  adderetur  „aut  vitam  aeternam  negaverit**. 

Alius,  ut  secundum  doctrinam  in  capite  expositam  adiiceretur 
hie  canon;  „S.  q.  d. , post  elevationem  naturae  humanae  ad  or- 
dinem supernaturalem,  aut  rcstaurationem  ordinis  supernaturalis 
per  Christum,  esse  licitum  homini,  respicere  hoc  institutum  divmae 
bonitatis,  aut  licitum  esse,  intra  naturae  limites  se  sistere  et  nullum 
ahum  finem  appetere,  quam  naturalem;  aut  eum,  qui  in  Christum 
non  crediderit  aut  eius  mandata  non  servaverit,  cum  peccatoribus 
aeternam  damnationem  non  incursurum,  a.  s.** 


1669 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  560. 


1670 


Alius,  ut  canoni  6.  addatur:  „vel  etiam  poenam  earentiae  a 
visionis  intuitivae  Dei  ob  peccatum  originale  incursam  sen  incur- 
rendam  perpetuam  esse  negaverit,  a.  s.“  Porro,  ut  congruo  loco 
hie  inseratur  canon:  „S.  q.  d. , ad  opus  quodcunque  meritorium 
vitae  aeternae  non  requiri  (sen  necessariam  esse)  gratiara  sanctifi- 
cantem,  a.  s.“ 

Quoad  conclusionem  monuerunt  duo  Patres,  earn  retinendam, 
sed  cum  maiore  gravitate  et  maiestate  proponendam. 

Alius  hanc  § putavit  aliquantum  moderandam  esse,  quum 
praeceptum  in  ea  omnibus  fidelibus  impositum  nimis  durum  esse 
videatur. 

Alius  censuit,  verba  servanda  esse  et  ante  „officii“  inseren- 
dum  „gravissimi“. 

Itaque  postquam  tota  altera  pars  schematis  examinata  est, 
praelegitur  primum  eius  caput  ^ de  Sanctiesima  Trinitate,  emen- 
datum : 

„Mysteriorum , quae  fide  Illuminati  profitemur,  omnium  su- 
premum  ipse  Deus  est,  unus  in  essentia,  trinus  in  personis : Pater, 
Filius  et  Spiritus  Sanctus.  Haec  beata  et  individua  Trinitas  se- 
cundum catholicae  fidei  veritatem  unus  est  Deus,  propterea,  quod  b 
essentia,  substantia  seu  natura  trium  personarurn  non  specie,  sed 
numero  una  est.  Pater  enim  ab  aeterno  Filium  generat,  non  aliam 
suae  aequalem  essentiam  emanatiom  producendo,  sed  ipsam  suam 
simplicissimam  essentiam  communicando ; itemque  Spiritus  Sanctus 
non  multiplicatione  essentiae , sed  eiusdem  siiigularis  essentiao 
comniunicatione  aeternaliter  ex  Patre  et  Filio  tamquam  ex  uno 
principio  et  unica  spiratione  procedit  b 

Haec  igitur  una  numero  essentia,  incomprehensibilis  et  in- 
effabilis,  non  est  generans,  neque  genita,  nec  procedens,  sed  eadem 
veraciter  est  Pater,  qui  generat,  et  Filius,  qui  gignitur,  et  Spi- 
ritus Sanctus,  qui  procedit,  tres  simul  personae  ac  singillatim  quae- 
libet  earundem  ® ; ita  ut  personae  inter  se,  non  autem  ab  essentia 
realiter  distinguantur.  Quare  alius  est  Pater,  alius  Filius,  alius 
Spiritus  Sanctus,  non  tamen  aliud  sed  unus  natura  [essentia  et 
substantia]  Deus  in  tribus  personis  distinctis  [non  in  tribus  per- 
sonis distinctus] 

Sicut  vero  trium  personarurn  una  deitas,  natura  et  substantia, 
ita  una  et  indivisa  est  operatio,  qua  Trinitas  sacrosancta  cuncta 
extra  se  condidit,  disponit  et  gubernat.  Neque  enim  divinae  per-  c 
sonae  operantur  ad  extra  [singillatim]  prout  relationibus  di- 
stinctae,  sed  prout  essentia,  voluntate  et  potentia  unus  sunt  Deus, 
unum  universorum  principium 

Quodsi  Pater  et  Filius  et  Spiritus  Sanctus  aliguid  singillatim 
operari  dicuntur,  non  ideo  opera  Trinitatis  divisa  credenda  sunt, 
sed  ei  personae  attribuwdur , cuius  inprimis  proprietatem  mani- 
feslant : quemadmodum  etiam  praecipua  quadam  ratione  Patri  po- 
tentiam,  Filio  sapientiam,  et  Spiritui  Sancto  bonitateni  tribuimus; 
quamvis  haec  et  alia  huiusmodi  nomina  communiter  de  tribus  per- 
sonis ex  catholicae  fidei  regida  dicantur.“  ® 

Quoniam  verba  „non  specie,  sed“  et  verbum  „emanatione“ 
et  in  altera  [ultima]  paragraj)ho  expressio  „proprietatem  mani- 
festant“,  apud  aliquos  Patres  dubia  excitavit,  ex  priori  textu  pro 
„trium  personarurn  non  specie,  sed^  receptum  est  „.  . . natura 
tribus  personis  communis  re  et  numero  una  est“,  et  pro  „emana- 
tione**  positum  „ex  86“.  Pars  autem  ])osterior  alterius  paragraph! 

[§  ultima]  prorsus  suppressa  est.  Hac  rautatione  facta  totum  caput 
Rcvfhis  Patribus  plane  probatum  est. 

Praclecti  igitur  sunt  canones  emendati.  d 

In  locum  primi  substitutus  est  hie:  „S.  q.  d. , non  esse  tres 
divinas  realiter  distinctas  personas,  sed  unam  tantum,  quae  nunc 
Pater,  nunc  Filius,  nunc  Spiritus  Sanctus  nominetur,  a.  s.“ 

Reliqui  canones,  sc.  2.  3.  4.,  manserunt;  solum  in  can.  4.  inter 
„ aliam  “ et  „operationem“  vox  „Dei“  inserta  est. 

Itaque  sic  concept!  hi  canones  unanimi  Patrum  consensu  pro- 
bati  sunt. 

Deinde  praelectum  est  cap.  II.  (VI.)  emendatum.  Sod  examcn 
propter  aliquas  de  eo  ortas  difficultatcs  ad  sequentem  Sessionem 
dilatum  est. 

lam  die  18.  Marti!  in  Congregatione  general!  Primas  Ilungariao 
proposuit  et  illustravit  schematis  emendati  j)riorem  partem  (pro- 

* Cone.  Lugdun.  II.  et  Cone.  Florent.  Deeret.  unionis. 

* Cf.  Cone.  Later.  IV.  e.  2.  Damnamus. 

3 Ibid. 

* * Ilaee  in  A in  margine  addita  in  textum  exemplaris  B rc- 
cepta  sunt.  Propositac  sunt  hae  additioncs  in  Sess.  XVI.  Cf.  infra. 

® Cone.  Later.  IV.  e.  1.  Firniiter.  ® Cateeh.  Horn.  I.  e.  2.  q.  14. 


oemium  et  quatuor  capita)  ‘ ; turn  discussio  generalis  incepta  est *  *. 
Ea  absolvitur  die  22.  Martii.  Facta  deinde  in  Congregatione  ge- 
neral! discussione  special!  de  prooemio  et  capite  prime  diebus  [22.] 
23.  et  24.  Martii  * et  emendationibus  prelo  subiectis  habita  est 
Deputationis 

Sessio  XVI.  25.  Mart.  mane.  — Examinantur  emendationes 
prooemii  a Patribus  in  Congregationibus  generalibus  propositae  et 
typis  descriptae. 

Emus  Praeses  animadvertit,  quum  plurimae  emendationes 
ad  stylura  referantur,  aliae  autem  minoris  moment!  ac  praeterea 
iam  revocatae  et  probabiliter  revocandae  sint,  ita,  ut  solum  duae 
vel  tres  gravioris  raomenti  maneant,  se  proponere,  ut  de  his  duabus 
vel  tribus  solis  in  Congregatione  general!  suffragia  exigantur,  re- 
liquarum  autem  in  emendando  prooemio  ratio  habeatur;  prooemium 
emendatum,  quam  primum  fieri  possit,  Patribus  exhibitum  iri. 
Quod  omnibus  placuit. 

Deinde  discussio  redit  ad  cap.  V.  de  Trinitate.  Animadverte- 
batur  enim,  loco  „Pater,  Filius  et  Spiritus  Sanctus“  ponendum  esse 
potius,  prout  omnia  omnino  symbola  habeant : „Pater  et  Filius  et 
Spiritus  Sanctus“;  porro  ad  verba  „in  tribus  personis  distinctis“ 
ex  bulla  „Auctorem  fidei“  deprompta  addendum  esse  alterum  quo- 
(luo  membrum  eiusdem  sententiae  „non  in  tribus  personis  distinctus“ 
atque  post  „])rout  relationibus  distiuctae“,  quae  verba  convert! 
debeant  in  verba  „prout  relationibus  distinguuntur“,  ponendum 
esse  „singillatim“. 

Deinde  transitur  ad  exameu  capitis  VI.  emendati 

Unus  generatim  notavit: 

1°  Non  esse,  cur  in  capite  definienda  proponerentur , quae 
expressa  essent  in  S.  Scriptura  neque  ab  ullo  negarentur.  Deinde 
„ut  praeesset“  non  legi  in  Scriptura,  sed,  „ut  praesit“.  In  com- 
mute 3.  § 1.  „singulis“  non  habere  suam  correlationem. 

2°  Verba  Concilii  Viennensis,  quibus  anima  rationalis  cor- 
poris human!  vere,  per  se  et  essentialiter  forma  esse  dicitur,  quum 
hodie  a plerisque  non  intelligantur,  cum  aliis  clarioribus  commu- 
tanda  esse.  Id  non  ita  difficile  esse,  quum  non  alius  scopus  fuerit 
Concilii  Viennensis,  nisi  ut  ex  Scripturae  textu:  „Inspiravit  in 
faciem  eius  spiraculum  vitae  et  factus  est  in  animam  viventem“, 
concluderet,  animam  rationalem  esse  principium  vitae  in  corpore, 
ex  ea,  non  ab  alia  anima  id  habere  corpus  humanum  vivum, 
idque  non  per  aceidens,  ut  esset,  si  coniungeretur  anima  rationalis 
corpori,  ut  rector  navis  navigio,  sed  per  se,  ita  ut  ex  iiatura  sua 
anima  ordinetur  ad  se  coniungendum  corpori,  corpusque  animae 
ita,  ut  una  ex  duobus,  animae  et  corpore,  inter  se  diversis,  natura 
humana  una  resultet.  Tempore  Concilii  Viennensis  vocabulum 
„forma“  omnibus  notum  fuisse,  quod  nostris  diebus  non  sit,  et 
hinc  alio  explicandum,  idque  eo  magis,  quum  quando  aliquid  de- 
finiendum  est,  non  solum  Concilio  liceat,  quae  ambigua  aut  ob- 
scura  sunt  in  definitionibus  prioribus,  novis  verbis  clarius  expli- 
care,  sed  id  etiam  omnino  conveniat. 

Ab  alio  prorsus  nova  capitis  huius  proposita  est  forma:  „De 
hominis  vero  natura  ct  origine,  testantibus  ss.  Literis,  Deum 
creasse  hominem  ad  imaginem  et  similitudinem  suam,  ut  cunctis 
animantibus  et  universae  terrae  praeesset,  formasse  vero  ilium  de 
limo  terrae  et  inspirasse  in  faciem  eius  spiraculum  vitae,  factum- 
que  esse  hominem  in  animam  viventem,  his  aliisque  testimoniis 
edocta  sancta  Romana  Ecclesia  tenet  et  praedicat,  prime  homini 
de  limo  terrae  secundum  corpus  formate,  Deum  infudisse  animam 
spiritualem  atque  adeo  incorruptibilem,  et,  ut  praeesse  possit,  in- 
telligentia  et  libera  voluntate  praeditam.  Quae  quidem  anima, 
quamvis  origine  et  conditione  omnino  a corpore  diversa,  corpori 
tamen  ita  unitur,  ut  vere,  per  se  et  essentialiter  sit  eius  forma. 
Neque  enim  per  aliam  animam,  sed  per  seipsam  corpus  ad  esse 
hominis  proprium  determinat,  atque  ita  cum  eo  constituit  naturam 
vere  et  realiter  unam. 

Prime  . . . descendant  (§  2.  1.  1 — 9.  \p.  1688  c.  1.  12  sqq.]). 
Quod  etiam  confirmat  Apostolus,  cum  de  peccato  ab  uno  primo 
genitoro  in  omnos  transfuse  ct  de  redemptione  omnium  per  unum 
Mediatorem  lesum  loquens  ait:  Sicut  etc. 

Fide  igitur  tenendum  est,  omnes  homines  ab  uno  protoparente 
Adam  originem  duccre,  quamvis  anima  singulis  a Deo  Creatore 
infundatur.“ 

‘ * V.  supra  p.  80  d.  sqq.  ^ * V.  p.  730  d.  sqq. 

^ * V.  p.  731  d.  sqq.  * V.  p.  88  sqq.,  98  sqq. 

^ * Id  typis  im])rossum  inter  Patres  distributum  erat.  Habes  illud 
supra  p.  1G38  c.  d. 


105* 


1671 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1672 


Ab  alio  notatum,  pro  „benedicens“  § 2. 1.  3.  [p.  1638  c.  1.  13.] 
potius  ponendum:  „Benedixitque  illis  et  ait  . . .“ 

Ab  alio:  si  illud,  „sed  ipsa  per  se  corpus  ad  esse  homini  pro- 
prium  determinat"  alio  modo  non  explicetur,  saltern  addendum 
esse  „illudque  animat  et  vivificat". 

§ 2.  post  verba  „naturali  generatione  descendant"  ponatur  in 
textu:  ^Atque  Apostolus  liuic  sententiae  universalitatem  peccati 
originalis  et  redemptionis  nostrae  per  Christum  Dominum  super- 
struens,  ait:  Sicut  etc." 

Ab  alio:  loco  „S.  Romana  Ecclesia"  dicatur:  „S.  Ecclesia 
Catholica  Romana" ; 1.  14.  [1.  7.]  post  „rationalis"  addatur  „iu- 
tellectiva". 

Ab  alio:  1.  7.  [1.  4.]  § 1.  ante  „ut"  ponatur  „et  constituit  eum 
super  opera  manuum  suarum".  Hebr.  2,  7. 

Pag.  2.  1.  17  [1.  19].  [1.  19.]  pro  „qua  fidei  sententia"  dicatur 
„qua  fidei  doctrina";  1.  6.  ab  infra  [c7.  1.  3.]  pro  „contra  Apostoli 
doctrinam"  ponatur  „contra  verba  Apostoli  docentis". 

Ab  alio:  pag.  1.  1.  4.  [c.  1.  9.]  ab  infra  dicatur:  „!N'eque  eiiim 
per  aliam  animam,  sed  per  se  corpus  ad  esse  hominum  proprium 
ipsa  determinat" ; pag.  2.  1.  3.  [1.  12.]  dicatur:  „Primo  autem  lio- 
mini  Adae  eiusque  uxori  Evae." 

Ab  alio:  ib.  „primis  liominibus,  Adae  et  eius  uxori". 

Ab  alio:  textum  priorem  esse  praeferendum : „Neque  cnim 
per  aliam  animam  seu  quoddam  aliud  vitae  principium  ..." 

Ab  alio:  verbis  S.  Leonis  Papae  creatio  animae  definiatur: 
„ Catholica  tides  constanter  praedicat,  atque  veraciter,  quod  animae 
hominum , priusquam  suis  inspirentur  corporibus , non  fuere , nec 
ab  alio  incorporantur , nisi  ab  opifice  Deo,  qui  et  ipsarum  est 
creator  et  corporum."  Ep.  15.  ad  Turib.  c.  10. 

Tandem , quum  non  possent  Revihi  Patres  inter  se  invicem 
convenire,  conclusum  est,  ut  verba  ita  sonent : „ . . . essentialiter 
forma  est,  ita,  ut  cum  eo  constituat  naturam  vere  et  realiter 
unam"  omissis  verbis  inter mediis. 

Sessio  XVH.  27.  Mart.  — Lectum  est  prooemium  denuo  re- 
formatum,  quod  per  singulas  partes  accuratissime  examinatum  ac 
discussum,  ubi  videbatur,  correctum , atque  tandem  approbatuin, 
statimque  typographo  imprimendum  traditum  est. 

Deinde  de  emendationihits  capitis  I.  in  Congregatione  generali 
a Patribus  propositis  ‘ agebatur , et  Revnius  Brixinensis , qui  de 
iis  in  Congregatione  generali  nomine  Deputationis  relaturus  erat, 
aliquas  quaestiones  proponit  ^ : 

1°  Num  prima  capitis  verba  „Sancta  Romana  Catholica  Ec- 
clesia", ut  a duobus  Revniis  Patribus  desideratum  est,  nuitentur 
in  verba  „Sancta  Catholica  Ecclesia". 

Responsum  est  unanimiter,  verba  retinenda  esse. 

2°  Num , prout  ab  uno  Patre  propositum  est , suppresso  vo- 
cabulo  „providissimum",  paragraphus  tertia  addenda  sit,  in  qua 
doctrina  de  providentia  et  praescientia  actionum  futurarum  natu- 
rarum  rationalium  exi)onatur. 

Omnes  affirmative  responderunt,  practer  unum,  qui  se  de  re 
non  dare  exposita  sententiam  ferre  non  posse  declaravit. 

3°  Num  verbiim  „singularis"  do  duorum  Patrum  sententia 
expungatur. 

Omnes  negative  responderunt,  cxcepto  uno,  qui  a suffragio 
abstinuit. 

4°  Utrum  anathematismi  retinendi,  an  solum  errores  omnes 
enumcrandi,  praemissa  generali  formula:  „Reiicimus  et  damnamus 
eorum  errores,  qui  docent  ..." 

Responsum  est  ab  octodecim  Patribus , anathematismos  reti- 
nendos  esse  duobus  contradicentibus. 

5°  Utrum  can.  4.  retinendus,  an  expungendus;  num  ad  verba 
„ad  Dei  gloriam  tamquam  finem"  addendum  sit  „ultimum  et 
primarium". 

Responsum  est,  canoncm  retinendum  talcm,  qualis  sit,  unus 
tameii  eum  supprimendum , alter,  voccra  „ultimum"  addendam 
censuit. 


‘ * V.  supra  p.  98  a.  sqq. 

* * Brevtssime  saepe  in  actis  notatur,  quae  de  emendatioiiibus  in 
Congregatione  generali  propositis  in  Sessionibus  Deputationis  acta  sint; 
ea  multo  uberius  et  aliquando  rectius  in  relationibus  narrantur , quae 
nomine  Deputationis  ab  uno  ex  Revinis  Deputatis  in  Congregatio- 
nibus  habebantur , quare  actorum  narratio  cum  illis  relationibus  con- 
ferri  dcbet. 


a 6°  An  tres  pantheism!  species  ea  ratione,  quae  in  annotatione 
sub  textu  deprehenditur  et  quidem  immutata  formula,  distinctc 
damnandae  sint. 

Responsum  unanimiter  duobus  tamen  formam  anathematum 
improbantibus  exceptis  h 

Sessio  XVni.  30.  Mart,  vespere  habetur.  — Praelecto  et  ap- 
probato  capite  I.  emendato,  examinantur  propositae  emendationes 
capitis  II.  ^ (§  1.  et  2.),  de  quibus  unus  ex  theologis  disserit. 

Conclusum  est,  ut  § 1.  1.  6.  [p.  72  a.  1.  8.]  loco  „eo  quod" 
ponatur  „enim"  et  1.  4.  [1.  7.]  post  „rationis"  ponatur  „uti  nunc 
est"  ex  priori  schemate  ^ et  quoad  caetera  textus  maneat  ^ Solum- 
modo  unus  Revuiorum  Patrum  desideravit,  ut  doctrina  ontologismo 
opposita  saltern  indirecte  commemoretur. 

Etiam  quoad  § 2.  consentiebant  omnes  Revfui  Patres,  ut  textus 
retineretur  solum  uno  excepto,  qui  postulabat,  ut  in  prima  pe- 
riodo  res  ita  describerentur,  ut  non  videretur  negari  sententia,  ad 
veritates  naturalis  ordinis  simul  sumptas,  revelationem  divinam  ab- 
solute esse  necessarian!;  et  alio,  qui  desideravit,  ut  diserte  doce- 
b retur,  revelationem  quoad  veritates  naturalis  ordinis  esse  moral!  ter 
necessariam. 

Sessio  XIX,  habetur  31.  Mart,  vespere.  — Continuatur  exa- 
meu  emend ationum  capitis  II.  (§  3.  et  4.  et  canonum). 

Quoad  emendationum  nn.  27. — 35.  statuerunt  Patres,  suppri- 
mere  vocem  „integra",  quum  desit  in  textu  Concilii  Trident. , ut 
proponitur  n.  27.,  et  verba  n.  30.  proposita  „Eos  vero  Ecclesia  . . ." 
verbis  respondentibus  schematis  substituere. 

Quoad  nn.  36. — 42.  decretum  est,  ut  ultimae  paragraphi  verba 
ita  concipiantur : „Idem  decretum  reuovantes  declaramus,  in  rebus 
fidei  et  morura  ad  aedificationem  doctrinae  christianae  pertinen- 
tium,  eum  sacrae  Scri])turae  esse  sensum  pro  vero  tenendum, 
quern  tenuit  et  tenet  sancta  Mater  Ecclesia,  cuius  est,  iudicare  de 
vero  sensu  et  interpretatione  Scripturarum  sanctarum,  nec  ulli 
licero,  contra  unanimem  sensum  Patrum  ipsam  sacram  Scripturam 
interpretari." 

Quae  dicuntur  nn.  42. — 46.,  Patribus  non  videbantur  admit- 
tenda,  ita  tamen,  ut,  quae  de  lectione  S.  Scripturae  animadver- 
c tantur,  alio  convenient!  loco  recipiantur. 

Canones  propositi  reprobantur,  excepto  eo,  qui  n.  49.  propo- 
nitur, cuius  num  ratio  iiabenda  sit,  Revihi  Relatoris  iudicio  com- 
mittitur. 

Sessio  XX.  3.  April,  ante  meridiem  habetur.  — Unus  e De- 
putatis persuadet  Patribus,  ut,  quoniam  foi’mula  posterioris  partis 
ultimae  paragraphi  capitis  II.  heri  adoptata  cum  Concilio  Triden- 
tino  non  videatur  concordare,  recipiatur  haec:  „declaranius  hanc 
eius  mentem  esse,  ut  in  rebus  fidei  et  morum,  ad  aedificationem 
doctrinae  Christianae  pertinentium,  is  pro  vero  sensu  S.  Scripturae 
habendus  sit,  quern  tenuit  et  tenet  Sancta  Mater  Ecclesia,  cuius 
est,  iudicare  de  vero  sensu  et  interpretatione  Scripturarum  sanc- 
tarum, atque  adeo  neniini  licere  contra  hunc  sensum  aut  etiam 
contra  unanimem  consensum  Patrum,  ipsam  Scripturam  sacram 
interpretari." 

Alio  movente  decretum  est,  ut  in  ultima  paragrapho  linea 
ultima  omisso  „per  Apostolos"  dicatur  simpliciter:  „atque  ut  tales 
Ecclesiae  traditi  sunt",  cum  sensus  maneat  idem. 

Deinde  actum  est  de  emendationibus  ad  caput  III.  propositis 
Relator  pro  congregatione  generali  designatus  est  Paderbornensis. 

Omnes  Patres  emendationes  sub  n.  1. — 5.  reiiciendas  esse  pu- 
tarunt,  nisi  quod  vocum  quarundam  in  n.  1.  non  ita  male  usur- 
patarum  ratio  habeatur. 

6.  Admissum,  ut  pro  „suprerao  Auctore"  ponatur  „Creatorc 
et  supremo  Domino". 

7.  Acceptum  est  propositum,  ut  loco  „incrcatae  ration!,  quae 
est  ipsa  veritas"  ponatur  „increatac  veritati",  contradicentibus 
tamen  tribus. 


*  *  * Quod  n.  6°  continetur,  ad  verbum  est  in  A.  In  B.  habetur 
„ . . . duobus  tantum  exeeptis,  qui  formam  anathematum  improbarunt." 

^ * V.  supra  p.  120  a sqq. 

* * Videtnr  seriptor  aetorum  errare.  Cf.  relationem  de  emenda- 
tionibus supra  p.  131  c.  d. 

^ * Neque  id  satis  accuratum , cf.  supra  p.  132  c,  133  b,  134  b. 
^ * Sed  cf.  supra  p.  138  a. 

® * V.  supra  p.  155  b.  sqq. 


1673 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitiit.  dogm.  perficienda.  Doc.  560. 


1674 


8.  Admittitur  a parte  longe  maiori.  a 

9.  10.  Unanimiter  repudiatae. 

11.  a.  b.  c.  Repudiantur,  tribus  vel  quatuor  Patribus  dissen- 
tieutibus. 

12.  — 14.  Reiectae. 

15.,  16  a.  et  b.  Expressio  ibi  proposita  admissa  est,  sed  ita 
mutata : ^plenum  revelanti  Deo  intelloctus  et  voluntatis  obsequium 
fide  praestare  tenemur.^ 

17.  Exclusa. 

18  a.  Acceptata  omisso  „quidem“. 

18  b.  et  20.  Decretuin  est,  ut  dicatur  in  2.  periodo  §‘  1“®: 
„Dei  aspii’ante  et  adiuvante  gratia  ab  eo  revelata  vera  esse  cre- 
dimus  non  propter  intrinsecam  rerum  veritateni  naturali  rationis 
lumine  perspectam,  sed  propter  auctoritatem  . . .“ 

19.  Altera  pars  admissa. 

21.  Exclusa. 

22.  lam  provisum  in  18  a. 

23.  Pari  ter  in  n.  19. 

24.  25.  Excluduntur. 

b 

Sessio  XXI.  3.  April,  vespero  habetur.  — Pergitur  in  dis- 
cussione  emendationum  cap.  III.  referente  Revmo  Paderbornensi. 

26.  Eraendationis  propositae  ratio  non  sufficere  censetur. 

27.  Emendationis  altera  pars  admittitur  a verbis  „Quaro  etc.“ 
substitute  tamen  alio  textu  sc.  2.  Petr.  1,  19.  loco  ultimi  textus. 

28.  — 31.  Reiectae. 

32.  Admissa. 

33.  Non  quidem  admissa,  sed  decretum  est,  ut  loco  „sapientia‘‘ 
ponatur  „infinita  .seientia“. 

34.  Admissa. 

34  b.  36.  Admittuntur  eatenus.  ut  loco  „divinac  locutionis“ 
ponatur  „divinae  revelationis". 

37.  Acceptata. 

38.  lam  provisum. 

39.  Probatur. 

40.  41.  Exclusae. 

42.  Admissa. 

43.  — 46.  lam  provisum. 

47.-53.  Decretum  est,  ut  ante  „credenda  proponuntur‘‘  in-  c 
seratur  „tamquam  divinitus  revelata“. 

54.  Admissa. 

55.  56.  Reiectae. 

57.  Admissa  in  54. 

58.  — 62.  Reiectae. 

63.  Admissa,  suppressa  tamen  in  ultima  sententia  voce  „facile“. 

64.  Admissa,  substituenda  tamen  pro  voce  nqua‘‘  vox 
„tamquam“. 

65.  Non  admittitur;  quoad  „ab  omnibus“  et  „facile‘‘  iam 
provisum. 

66.  Admissa,  ita  ut  dicatur  „Ad  solam  enim  Cathol.  Ec- 
clesiam  . . .“ 

67.  68.  Iam  provisum. 

69.  70.  Reiectae. 

71.  Admissa. 

72.  — 75.  Reiectae. 

76. — 79.  Decretum,  ut  pro  „ef'ficacius“  ponatur  „efficax“. 

80.  Admissa  eatenus,  ut  pro  „Siquidem  piissimus“  ponatur 

„Etenim  benignissimus“.  fi 

81.  82.  Adraissae. 

83. — 86.  Reiectae. 

87.  Admissa. 

88.  — 92.  Reiectae. 

Sessio  XXIT.  4.  April,  vespere.  — Discussio  de  emendatio- 
nibus  capitis  III.  pergitur. 

93. — 100.  Reiiciuntur. 

101.  Admissa. 

102.  Reiecta. 

103.  Admissa,  quatenus  post  „experientia“  in  textu  adiiciatur 
„vcl  privata  inspiratione“. 

104.  Reiicitur. 

105.  Admittitur,  mutato  tamen  „ad  fidem“  in  „ad  crcdendum“, 
ut  canon  sit:  „S.  q.  d.,  revclationem  divinam  externis  signis  cre- 
dibilem  fieri  non  posse,  sed  sola  interna  cuiusque  experientia  vet 
privata  inspirationo  homines  ad  credendum  moveri  debere,  a.  8.“ 

107.  108.  Reiectae. 


Canonis  5.  nova  formula  a theologis  proposita  acceptatur: 
„S.  q.  d.,  assensum  fidei  christianae  non  esse  liberum,  sed  neces- 
sariis  (necessitantibus)  humanae  rationis  argumentis  produci;  aut 
ad  solam  fidem  vivam,  quae  per  cliaritatem  operator,  lumen  Dei 
supernaturale  necessarium  (gratiam  Dei  necessariam)  esse,  a.  s.“ 
Ilac  formula  satisfieri  emendationibus  propositis  nn.  109. — 115. 

116.  Reiicitur. 

Quoad  can.  6.  ex  n.  106.  acceptatur  „iusta  causa “. 

120. — 122.  Non  admissae. 

In  fine  Sessionis  XXII.  ab  Emo  Praeside  prooemium  secun- 
dum emendationes  propositas  quoad  stylum  reformatum  legitur, 
quod  a RR.  PP.  approbatur,  sed  hac  conditione,  ut  cum  Congre- 
gatione  generali  ante  solemnom  in  publica  Sessione  promulgationem 
communicetur. 

Hactenus  Sessiones  Doputationis  pro  rebus  fidei  in  aliqua  aula 
palatii  Vaticani  habebantur;  abhinc  in  aula  Uni versitatis  Romanae 
(Sapienza)  haberi  coeptae. 

Sessio  XXIII.  5.  April,  vespere.  — Primo  praelegitur  ab 
Emo  Praeside  caput  II.  cum  canonibus  correspondentibus  secundum 
emendationes  a Congregatione  generali  receptas  denuo  revisum  b 

Deinde  duae  mutationes  capitis  HI.,  quae  a theologo  propo- 
nebantur,  approbatae  sunt,  sc.,  ut  iuxta  emendationem  n.  50.  pro- 
positam  cap.  III.  § 4.  „ordinario  et  universal!  magisterio"  dicatur, 
atque  ut,  quemadmodum  umis  ex  Patribus  Deputationis  deside- 
ravit,  § 3.  1.  14.  [p.  73  b.  1.  13.]  loco  „nonduni“  ponatur  „non‘b 
et  <][uidem  immediate  ante  „operetur‘b 

Tandem  acceditur  ad  discussionem  emendationum  in  cap.  IV. 
propositarum  b 

1 . Reiicitur. 

2.  Admittitur;  corrigendus  est  error  typographicus  „cogno- 
seitur“  in  „cognoscimus“. 

3.  Reiicitur,  quia  de  re  ibi  proposita  iam  agitur  cap.  II. 

4.  Admittitur. 

5.  Reiicitur;  monetur  Rcvmus  Relator,  ut  in  Congr.  generali 
diserte  notet,  textum  intuitismo  minime  favere. 

6.  — 8.  Excluduntur. 

9.  Reiicitur,  quum  alia  ex  propositis  iam  dicta,  alia  iam  di- 
cenda  sint. 

10.  11.  Erroris  typographic!  correctione  votis  proponentium 
satisfieri  potest. 

12. — 15.  Excluduntur. 

16.  Exclusa  iam  per  ea,  quae  prius  observata  et  decreta  sunt. 

17.  Prima  pars  usque  ad  verba  „Ecclesia  enim“  remittitur 
ad  discussionem  emendationum  26.  et  27.  Alterius  partis  ratio 
habeiida  est,  ita  ut  verba  citata  (Col.  2,  8)  inserantur  et  omisso 
„oppositiones“  dicatur  „.  . . ius  et  officium  divinitus  habet  falsi 
nominis  scientiam  proscribendi,  ne  quis  decipiatur  per  philosopliiam 
et  inanem  fallaciam“  (Col.  2,  8). 

19.  21.  Declaratur  ad  stylum  pertinere. 

18.  20.  22. — 25.  Reiiciuntur. 

26.  27.  et  primae  partis  rationem  habendam,  nova  pro- 
posita formula,  qua  etiam  SS“’  Patris  ad  Archiepiscopum  Mona- 
chiensem  epistola  respiciatur. 

28.  29.  Ad  stylum  spectant. 

Quoad  30.  et  31.  decretum  est,  ut  sententia  conformetur  sen- 
ten  tiae  in  cap.  III. 

Sessio  XXIV.  6.  April,  vespere.  — Etiius  Praeses  notat,  in 
cap.  II.  § 3.  1.  6.  [p.  154.  1.  21.]  schematis  emendati  prae[)Ositioiiem 
„ex“  omitti  debere , quum  nec  in  editione  prima  nec  in  posterio- 
ribus  melioris  notae  occurrat;  legi  quidem  in  actis  originalibus 
„ab‘‘,  sed  hoc  statira  ab  initio  ob  cacophoniam  videri  esse  omis- 
sum.  — Deinde  decretum  est,  ut  in  eiusdem  capitis  can.  3.  reiecta 
immutatione  a latinista  facta,  prior  forma  restituatur. 

Quod  Episcopi  Neapolitan!  proposuerunt,  ut  in  eiusdem  ca- 
pitis fine  verba  „in  rebus  fidei  et  morum  etc.“,  praesertim  quoad 
verborum  collocationem  magis  decreto  Sess.  IV.  Concilii  Trident, 
conformentur , quum  alium  ab  eo  sensum  habere  videantur,  ad- 
missum  non  est,  quum  textus  a decreto  Tridentino  plane  sensu 
non  differat. 

Deinde  pergitur  in  discussione  animadversionum  ad  caput  IV. 

Iuxta  emendationum  sub  nn.  17.  et  26.  propositarum  mentem 
p.  18.  [p.  75  c.]  loco  „Quaproptor  tantum  . . . , quatuor  contra- 


‘ * V.  supra  p.  153  sqq. 


2 * V.  supra  p.  193  .sqq. 


1675 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1676 


dicentibus,  acceptata  est  haec  formula:  „Quapropter  tantum  ab-  a 
est  . . ut  banc  multis  modis  iuvet  atque  promoveat.  Non  enim 
utilitates  ab  iis  ad  hominum  vitam  dimanantes  ignorat,  et  sicut 
a Deo  profectae  sunt,  ita,  rite  tractatas  ad  Deum,  gratia  eius  iu- 
vante  [ducere?  cf.  p.  200  a.]  confitetur.  Nec  sane  ipsa  vetat,  ne 
huiusmodi  disciplinae,  in  siio  quaeque  arabitu,  propriis  utantur 
principiis  et  propria  methodo;  sed  iustain  banc  libertatem  agno- 
scens,  illud  sedulo  cavet,  ne  etc.‘‘ 

32. — 34.  Non  admittuntur. 

35.  Prior  pars  reiiciturq  dilata  altera. 

36. ^ — 42.  Unus  ex  Deputatis  proponit  banc  ab  omnibus  appro- 
batam  canonis  2.  formam:  „S.  q.  d.,  disciplinas  bumanas  ea  cum 
libertate  tractandas  esse,  ut  earum  assertiones,  etsi  doctrinae  reve- 
latae  adversentur,  pro  vero  baberi,  neque  proscribi  ab  Ecclesia 
possint,  a.  s.“ 

43. — 46.  Decretum  est,  ut  can.  3.  ad  Constitutionem  dogma- 
ticam  de  Ecclesia  remittatur. 

47.  Non  admittitur. 

48.  — 50.  Decretum  est,  ut  conclusio  ad  fiuem  totius  Constitu- 

tionis  transmittatur.  b 

Sessio  XXV.  8.  April.  ‘ vespere.  — Agitur  de  5.  canone  ca- 
])itis  in.  ita  concinnando,  ut  omnium  votis  perspicuitate  satis- 
faciat  turn  de  nova  capitis  III.  forma,  denique  de  quibusdam  styli 
emendationibus  a viro  quodam  latini  sermonis  perito  in  caput  I.  pro- 
positis.  Quum  Ratisbonensis  iam  in  primis  Sessionibus  semper  in- 
stitisset,  ut  proscriberetur  error  eorum,  qui  dicunt,  ca  tantummodo 
fide  divina  esse  credenda,  quae  ab  Ecclesia  definita  sint,  tandem 
in  capite  tertio  baec  addere  placuit;  „Porro  fide  divina  et  catbo- 
lica  ea  omnia  credenda  sunt,  quae  in  verbo  Dei  scripto  vel  tra- 
dito  continentur  et  ab  Ecclesia  sive  solemni  iudicio  sive  ordinario 
magisterio  credenda  proponuntur.“  ^ Canonem  addere,  quo  oppo- 
sita  doctrina  condemnaretur,  Patribus  non  placuit *  *,  quum  res  po- 
tius  in  scbemate  de  Ecclesia  tractanda  esse  videretur. 

Sessio  XXVI.  babetur  9.  April,  vespere.  — Redierunt  Patres 
ad  conclusionem  ^ capitis  IV.  Quum  coinplures  Patres  Etrio  Prae- 
sidi  significassent,  non  bene  discussionem  de  ea  oraitti  posse,  prae- 
sertim  quum  post  divulgationem  scbematis  per  folia  publica,  fraude  ^ 
quidem  factam,  omissio  conclusionis  facile  tamquam  reiectio  accipi 
possit,  decretum  est  unanimiter,  ut  conclusio  in  Congregatione  ge- 
nerali  proxima  proponatur,  Revmisque  Patribus  occasio  praebeatur, 
earn  iam  nunc  approbandi  atque  decernendi , quo  loco  collocetur. 
Praeterea  decretum  est,  ut  textus  pi’aevie  proponatur  in  Congre- 
gatione generali,  prout  exstat  in  scbemate  reformato  p.  25  sq. 

[p.  77  d.] 

In  fine  Sessionis  praelegitur  caput  IV.  emendatum.  Ab  uno 
proposita  et  ab  omnibus  unanimiter  acceptata  est  mutatio  quae- 
dam  in  § 4.,  sc.  ut  loco  „Non  enim  utilitates  dicatur  „Non 

enim  commoda  ab  iis  ad  bominum  vitam  dimanantia  aut  ignorat, 
aut  despicit:  fatetur  imo , eas,  quemadmodum  a Deo,  scientiarum 
Domino,  profectae  sunt,  ita,  si  rite  pertractentur,  ad  Deum,  iuvante 
eius  gratia,  perducere. 

Sessio  XXVII.  erat  16.  April,  ante  meridiem.  — Examen  vo- 
torum,  quae  Patres  in  Congregatione  generali  d.  12.  April,  suo  Placet 
adiecta  scripto  exbibuorunt  ’.  Quae  uibil  novi  contineant  et  de  quibus 
iam  antea  suffragia  lata  fuerint,  atque  vota  solum  stylum  spectantia  j 
omittonda  censentur,  sed  alia  examinanda  atque  de  iis  suffragia  Pa- 
trum  in  Congregatione  generali  exquirenda  esse  videbantur.  Quod 
enim  unus  proponebat,  ut  iam  ab  omni  emeudatione  abstineretur, 
resque  Summo  Pontifici  committeretur,  non  placebat.  Etenim  non 
convenire  videbatur,  sive  ut  eniendationum,  quae  a Concilio  factae 
et  admissae  erant,  nulla  baberetur  ratio,  sive  ut  emendationes  a 
Summo  Pontifice  factae  iudicio  Concilii  subiicerentur,  sive  ut  textus 
a Concilio  definitive  approbatus  a Summo  Pontifice  dcmum  emen- 
daretur,  ex  quibus  unum,  si  propositum  acceptabatur , cvonire 
debebat. 

Rcvmus  Brixinensis  relator  destinatus  est. 


' ■*  In  diario  notatur  7.  April. 

- * V.  novam  formam  p.  214  d.  ^ * Cf.  supra  p.  73. 

* * Canon  propositus  erat  hie:  „S.  q.  d. , fideles  eatholicos  eas 
tantum  veritates  fide  divina  credere  posse  vel  debere,  quae  ab  Ecclesia 
ita  propositae  vel  definitae  fuerint,  ut  sententias  oppositas  tamquam 
haereticas  damnaverit,  a.  s. 

^ * V.  p.  77  sq.  •>  * V.  p.  200  a.  ’ * V.  p.  219  b sqq. 


Ex  emendationibus  in  Constitutionem  propositis: 

1.  Reiicitur,  quia  nihil  proponit. 

2.  Item,  quia  falsum  dicit. 

3.  et  4.  Ad  stylum  pertinent. 

5.  Prima  pars  nihil  proponit,  ultima  ad  stylum  spectat;  cae- 
tera  loco  opportuno  expendentur. 

6.  Excluditur,  quum  non  sit  necessaria. 

7.  Item  ex  eadem  ratione. 

8 a.  Ultimi  conelusi  [de  additione  ad  prooem.]  ratio  habenda 
in  Constitutionis  altera  parte;  reliqua  excluduntur. 

8 b.  Emendatio  non  est  necessaria. 

9. — 45.  [44.]  [cap.  /.]  Decernitur,  ut  desideriis  Patrum  satis- 
fiat,  dicendo:  „Sancta  Catholica  Apostolica  Romana  Ecclesia.‘‘ 

45.  Excluditur. 

46.  — 48.  Iam  iudicatum  de  iis. 

48\'2-  lies  per  se  intelligitur. 

49. — 50.  Excluduntur. 

51.  [cap.  II.]  Excluditur,  quum,  quod  proponitur,  verum  non 
sit  et  „certo“  omnino  debeat  retineri,  ne  cognitio  intelligatur  opinio 
solum  probabilis. 

52.  — 53.  Item  ex  eadem  ratione. 

54. — 55.  Excluduntur;  de  re  enim  iam  iudicatum  est. 

55 V2 — 56.  Excluduntur;  prior  enim  observatio  non  est  vera, 
et  id,  a quo  in  altera  abhorretur,  in  textu  non  expriraitur. 

56V2-  Reiicitur,  quum,  quod  proponitur,  sit  superfluum. 

57.  Reiicitur;  quia  non  vera,  quum  loquendi  ratio  hie  impro- 
bata  iam  a Concilio  Florentino  adbibeatur. 

58.  Refertur  ad  rem,  de  qua  iam  iudicatum. 

59.  Emendatio  non  necessaria. 

60.  Item,  quia  restrictio,  quae  timetur,  est  tantum  putativa  et 
sensus  textus  a Concilio  Tridentino  minime  differt. 

61.  [rap.  III.]  Non  admittitur;  sed  decisum  est,  ut  scribatur 
Veritas,  non  veritas. 

62.  Admittitur. 

63.  — 64.  De  re  iam  iudicatum. 

64V2.  Spectat  ad  stylum. 

65.  De  re  iam  iudicatum. 

66.  [cap.  IV.]  Res  styli. 

67.  Reiicitur.  Non  est  ratione  fundatum,  quod  animadvertitur. 

68.  et  69.  Res  styli. 

6972-  Reiicitur,  ut  falsum. 

70.  Potest  poni  „Z)eo  iuvante“  pro  „gratia  iuvante". 

71.  — 73.  Ad  stylum  spectant. 

74. — 89.  [Gauones.]  Reiiciuntur,  quum  de  re  iam  iudicatum  sit. 

90. — 91.  Reiiciuntur,  quum  addendo  „esse‘‘  possit  creari  nova 
difficultas. 

92.  99.  Ad  stylum  spectant. 

93.  95. — 98 V2.  104.  De  his  iam  iudicatum  est. 

94.  Non  necessarium. 

9972-  Admittitur,  addendo  „et  perfectionem". 

100.  Huic  satisfactum,  admissa  emeudatione  numeri  prae- 
cedentis. 

101.  — 103.  105. — 110.  Reiiciuntur. 

111. — 147.  Reiiciuntur,  quoniam  ad  rem  iam  iudicatam  re- 
feruntur. 

148.  Admittitur  ita,  ut  propositae  eraeudationis  ratio  habeatur. 

Sessio  XXVIII.  babetur  20.  April.  — Agitur  de  ultimis  emen- 
dationibus ill  scbemate  totius  Constitutionis,  die  antecedente  in 
Congregatione  generali  46.  approbatae,  perficiendis.  Simul  inter 
Patres  Deputationis  Analysis  animadversionum  in  schema  de  Ro- 
mani Pontificis  infallibilitate  distribuitur. 

Itaque  respectu  Constitutionis  D®  de  fide  decretum  est,  ut  in 
prooemio  p.  4.  1.  11.  [p.  215  c.  1.  3.]  vox  „capite“  maiuscula  in- 
cipiat,  1.  20.  [1.  9.|  pro  „permulta“  dicatur  „insignia“,  1.  25.  [1.  12.) 
post  „recolimus‘‘  jionatur  1.  33.  [d.  1.  3.j  pro  „siquidera“  po- 
natur  „enim";  p.  5.  1.  4.  [1.  9.]  pro  „multos“  ponatur  „non  pau- 
cos“,  1.  14.  [p.  216  a.  1.  1.]  „utpote“  pro  „taniquam“ ; p.  6.  1.  15. 
\b.  1.  11.]  loco  „pervenire“  ponatur  „venire“. 

Ad  caput  I.:  ut  initio  legatin'  „Sancta  Catholica  Apostolica 
Romana  Ecclesia"  et  1.  3.  [d.  1.  9.]  „Creatorem  ac  Dominura  coeli 
cfc  terrae  omnipotentem  ..." 

Ad  caput  II.:  ut  [§  3.|  1.  12.  [p.  217  d.  1.  8.]  legatur  „V.  et 
N.  Testamenti  libri  integri  cum  omnibus  suis  partibus,  prout  . . ."  ; 
1.  19.  1 71.  218  a.  1.  2.  3.]  pro  „babet  non  ideo,  quod"  ponatur 
„habetj  non  ideo  quod". 


1677 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitnt.  dof^m.  pei’ficienda.  Doc.  590. 


1678 


Can.  3:  ut  post  „cognitionem“  addatur:  „et  perfectionem“. 

Ad  caput  III.:  § 1.  1.  3.  \p.  193  c.  1.  2.]  pro  „Teritati“  scribatur 
„Veritati“,  1.  11.  [1.  7.]  pro  „Dei“  ponatur  „divina“,  1.  13.  [ibid.J 
pro  „eo“  ponatur  „Deo“,  1.  17.  [1.  10.]  pro  „revelantis“  ponatur 
„ipsius  Dei  revelantis**. 

§ 2.  p.  4.  1.  9.  [d.  1.  7.]  „scriptum“  deleatur;  1.  14.  [1.  10.] 
pro  „rursum“  legatur  „rursum  scriptum“. 

§ 3. 1. 8.  \p.  194  a.  1. 5.]  pro  „assentiendo“  ponatur  „consentiendo“. 

§ 4 [5].  1.  6.  [ft.  1.  4.]  loco  „ad“  ponatur  „in“ ; 1.  22.  [1.  13.] 
logatur;  „Quin  etiam  Ecclesia  per  se  ipsa,  ob  suam  nempe  ad- 
mirabilem  propagationem , eximiam  sanctitatem , et  inexhaustain 
in  omnibus  bonis  foecunditatem,  ob  catholicam  unitatem  invictam- 
que  stabilitatem.“ 

§ ult.  pag.  7.  1.  paenult.  [tZ.  1.  12.]  legatin’  „confessioneni  in- 
declinabilem“'. 

Can.  4.  1.  3.  [p.  195  h.  1.  1.]  pro  „eiusmodi“  ponatur  „de  iis“. 

Ad  capid  IV.  § 2.  pag.  4.  1.  14.  [p.  214  a.  1.  8.]  pro  „ipsa 
sua“  ponendum  „suapte‘‘. 

Can.  3.  1.  3.  [b.  1.  12.]  dicatur  „propositis  aliquando  secun- 
dum progressum  scientiae,  sensus  etc.‘' 

Conclus.  § 1.  1.  3.  [p.  77  d.  1.  5.]  legatur  „Christi  fideles  per 
viscera  lesu  Cbristi  obtestamiir,  eis  vero  . . . funguntur,  eiusdem 
Dei  et  Salvatoris  nostri  auctoritate  ...  a Sancta  Ecclesia  areendos 
et  eliminandos  etc.‘‘  ‘ 

Hoc  loco  in  diurnis  commentariis  additur : 

Haec  Deputationis  Sessio  ex  iis,  quae  Constitutioni  dogmaticae 
primae  de  fide  catholica  dedicabantur,  ultima  fuit.  Quare  modum, 
quo  tota  res  peracta  est,  breviter  ab  initio  recensemus: 

1.  Super  proposito  schemate  „Constitutionis  dogmaticae  de 
doctrina  catholica  contra  multiplices  errores  ex  rationalismo  deri- 
vatos“  in  Congregationibus  generalibus  orationes  a d.  28.  Dec. 
1869.  usque  ad  d.  10.  Ian.  1870.  habitae  sunt. 

2.  In  Deputatione  pro  rebus  ad  fidem  pertinentibus  a d.  7.  Ian. 
usque  ad  d.  11.  Mart.  1870.,  habita  ratione  eorum,  quae  Patres  in 
Congregationibus  generalibus  adnotaverant,  schema  est  reformatum ; 
cujus  prima  pars  Constitutione  dogmatica  de  fide  catholica  continetur. 

3.  Habita  est  de  hac  schematis  parte  in  Congregationibus  ge- 
neralibus discussio  generalis  d.  18.  et  22.  Mart.,  discussio  vero 
specialis  de  prooemio  et  singulis  capitibus  d.  23.,  24.,  26.,  28., 
30.,  31.  Mart,  et  1.  April. 

4.  Discussione  speciali  de  singulis  partibus  facta,  emendationes 
propositae  a theologis  colliguntur  et  typis  describuntur,  et  quidem 
separatim  quoad  singulas  schematis  partes  (prooemium  et  quatuor 
capita) ; quae  emendationes  continue  in  Deputatione  examinantur. 

5.  Examinatis  emendationibus , aliquis  ex  Patribus  Deputa- 
tionis designator,  qui,  de  iisdem  quid  Deputatio  censeat , in  Con- 
gregatione  genei-ali  referat. 

6.  Suffragiis  a Patribus  in  Congregatione  generali  latis,  continue 
in  Deputatione  schema  corrigitur  secundum  emendationes  probatas 
et  acceptas,  turn  rursus  Patrum  suffragiis  in  Congregatione  ge- 
nerali subiicitur. 

7.  Singulis  schematis  partibus  sic  in  Congregatione  generali 
approbatis,  integra  Constitutio  typis  descripta  et  inter  Patres  distri- 
buta  est,  qui  deinde  singillatim,  dicto  Placet  vel  Non  placet  vel 
Placet  iuxta  modum,  suff'ragia  tulerunt. 

8.  Postea  Deputatio  suffragia  ivxta  modern  examinat  et  de 
iis  sententiam  suam  Patribus  Concilii  in  Congregatione  generali  d 
per  rclatorem  proponit.  De  quibus  propositionibus  suffragia  non 
nominatim,  sed  surgendo  vel  sedendo  feruntur. 

9.  Relatores  Deputationis  fuerunt 

a)  de  prooemio  Primas  Ilungariae 

b)  de  I.  capite  Brixinensis, 

c)  de  II.  capite  idem, 

d)  de  III.  capite  Paderbornensis, 

e)  de  IV.  capite  Pictaviensis, 

f)  de  suffragiis  iuxta  modum  Brixinensis. 

10.  In  Congregationibus  generalibus  a Patribus  Concilii  sen- 
tentia  Deputationis  semper  et  in  omnibus  ® est  probata. 

11.  D.  29.  Mart,  lata  sunt  suffragia  de  prooemio  universim, 
quod  omnibus  placuit;  turn  de  animadversionibus  in  caput  I;  die 


*  *  * Sed  cf.  sequentem  Sessioncm. 

* * Is  etiam  de  toto  schemate  reformate  relationem  habuit  ante 
discuasionem  generalem.  Cf.  p.  730  d. 

* * Cf.  tameii  p.  191  a.  b. 


a 1.  Aprilis  de  capite  I.  universim,  item  d.  8.  Aprilis  de  capite  II; 
d.  12.  A]irilis  probatum  est  monitum  canonibus  capitis  IV.  in 
fine  apposituin  („Itaque  supremi  . . .“),  deinde  cajmt  III.  et  IV. 
universim.  Postea  Patres,  suo  quisque  nomine  vocati,  singillatim 
de  universa  Constitutione  suffragia  dederunt.  Affuerunt  598, 
dixerunt  Placet  515,  Placet  iiixla  modum  83,  nullus  vero  Non 
placet  h Propositi  modi  plane  diversi  fuerunt,  sed  definitionis  in- 
fallibilitatis  pontificiae  adversarii  veluti  ex  condicto  contra  moni- 
tum illud  exceperunt. 

12.  In  Sessione  publica  et  solemni,  quae  d.  24.  Aprilis,  Do- 
minica in  Albis,  celebrata  est,  lecto  a Concilii  subsecretario  cuius- 
que  Patris  nomine,  unusquisque  elata  voce  votum  definitivum  tulit. 
Affuerunt  667 ; omnibus  Constitutio  placuit.  Circiter  60  Patres 
abfuerunt.  Lato  suffragio,  Sunimus  Pontifex  auctoritate  ApostoUca 
decreta  et  canones  confirmavit. 

Pergitur  in  relatione  Sessionum  Deputationis  pro  rebiTs  fidei. 

Sessio  XXIX.  habita  est  d.  21.  Aprilis.  — Perfecta  Consti- 
tutione dogmatica  prima  de  fide  catholica,  schema  Constitidionis 
b dogmaticae  secundae  de  fide  catholica  Deputation!  pro  rebus  ad 
fidem  pertinentibus  sine  mora  propositum  est.  Incipit  vero  hoc 
schema  a capite  V.  integri  schematis  reformat!  quod  caput  quin- 
tum  proinde  primum  novi  schematis  evadit.  In  ea  Sessione  exami- 
natur  caput  II.,  quod  est  caput  VI.  pristini  schematis. 

Praeterea  in  hac  Sessione  decretum  est,  ut  conclusio  primae 
Constitutionis  de  fide  non  mutetur,  nisi  quod  solum  recipiatur  ad- 
ditamentum  „ad  areendos  et“ ; porro,  ut  in  can.  6.  cap.  HI.  loco 
„fideles  catholici“  dicatur  „catholici‘‘. 

Tandem  monet  Emus  Praeses,  ut  Reviui  Patres  cogitent  de 
duabus  Deputationibus  specialibus  e quaternis  Patribus  constituendis 
et  eligendis  pro  examine  observationum  ad  capita  de  SS.  Pontifice 
eiusque  infallibilitate  spectantium.  — In 

Sessione  XXX.  22.  Aprilis  agitur  de  capite  III.  (cap.  VII.),  in 

Sessione  XXXI.  23.  Aprilis  et  XXXII.  25.  Aprilis,  de  ca- 
pite IV.  (cap.  VIII.),  in 

Sessione  XXXIII.  26.  Aprilis,  de  capite  V.  (cap.  IX.)  in 

Sessione  XXXIV.  27.  Aprilis  Constitutio  de  Romano  Pontifice 
in  deliberationem  venit'^. 

Unus  e theologis  de  animadversionibus  refert,  quae  a Patribus 
in  caput  XI.  ^ schematis  de  Ecclesia  (de  summo  Pontifice)  et  in  ca- 
nones correspondentes  ® sci’ipto  ’ erant  factae,  atque,  quum  relatio 
non  iam  typis  impressa  in  Deputatorum  manibus  versetur®,  eos 
rogat,  ut  suffragia  ferant  de  his  duabus  quaestionibus : 

1®  Xum  propria  de  Romano  Pontifice  Constitutio  sit  conficienda. 

2®  Xum,  si  id  placeat,  ea  Constitutio  in  haec  quatuor  capita 
distribuenda  sit: 

1)  De  institutione  Primatus. 

2)  De  perpetuitate  Primatus. 

3)  De  natura  seu  potestate  Primatus. 

4)  De  infallibilitate  R.  Pontificis. 

Ad  priorem  quaestionem  ab  Efho  Praeside  responsum  est,  de 
ea  suffragia  ferri  iam  non  jmsse,  quum  ab  Ends  Praesidibus  Con- 
cilii iam  decisum  sit,  ut  propria  proponatur  Constitutio. 


1 * Ita  etiam  in  authenticis  conciliaribus  documentia.  Error  ir- 
repsit  supra  p.  739  a. 

^ * Cf.  supra  p.  1658  d. 

5 * Post  hanc  Sessionem  Deputatio  ad  secundam  Constitutionem 
de  fide  non  iam  rediit,  Quum  ea  nec  saucita  nec  perfecta  sit,  ultimas 
de  ea  discussiones  non  afferimus.  Aliquas  emendationes  receptas  vide 
in  schemate  supra  p.  553  sqq.  allato.  Etiam  post  Sessionem  XXXIII. 
Deputationis  theologi  secundum  discussiones  habitas  schema  emenda- 
runt,  quod  multis  in  locis  mutatum  simul  cum  relatione,  quae  supra 
1.  c.  addita  est,  Eiho  Praesidi  Deputationis  tradiderunt. 

* Cum  iis,  quae  sequuntur  cf.  alteram  narrationem  [infra  doc.  56 1] 
de  definitione  infallibilitatis  Romani  Pontificis. 

5 * V.  supra  p.  571  sqq.  ® * V.  p.  577  d.  ’ * Cf.  p.  729  c. 

® * Haec  relatio  de  animadversionibus  super  caput  XI.  typis  im- 
pressa traditur  Deputatis  in  36.  Sessione.  Relatio  de  animadversio- 
nibus super  caput  addendum  traditur,  ut  infra  notatur,  in  hac  34.  Ses- 
sione. Hae  duae  relationes  postea  in  unam  conflatae  traduntur  in 
43.  Sessione  atque  haec  ipsa,  quae  ex  duabus  componitur,  paucis  in 
locis  mutata  cum  ipso  schemate  novae  Constitutionis  primae  de  Ec- 
clcsia  traditur  Patribus  Concilii  d.  9.  Maii  (v.  p.  742  b.).  Hanc  solam 
relationem  recepimus  (v.  p.  274  sqq.).  Quodsi  in  narrations  agitur  de 
locis  priorum  rclationum,  cos  infra  textum  addimus. 


1679 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix.  1680 


Ad  alteram  pars  longe  maior  respondit  affirmative,  omnesque  a 
uni  e Patribus  assentiebantur , quiim  proponeret,  ut  haec  Consti- 
tntio  inscriberetur  „prima  de  Ecclesia“. 

Deinde  alius  e theologis  retulit  de  ohservafioniJms , quae  a 
Patribus  in  caput  addendum  de  Romani  Pontificis  infallibilitate  ‘ 
scripto  traditae  erant,  quae  relatio  typis  impressa  inter  Patres 
distribuebatur ; deinde  aliquas  proponebat  quaestiones,  ad  quas 
statim  respondebatur : 

1®  Num  schema  quoad  substantiam  retinendum  sit. 

Unanimi  consensu  respondetur  affirmative. 

2"  Num  emendandum  sit,  speciatim: 

a)  num  mentio  facienda  sit  Concilii  Florentini. 

b)  num  textus  Luc.  22,  31.  32.  integer  citandus  sit, 

c)  num  textus  loan.  21,  19.  sit  addendus. 

Responsum  affirmative. 

3®  Num,  ut  complures  postularint,  dicendum  sit,  sine  Episco- 
porum  consensu  sive  praecedente  sive  accedente  R.  Pontificis  de- 
finitiones  infallibiles  esse. 

Convenerunt  Patres,  in  capite  ipso  nihil  adiiciendum  esse,  alio 
autem  opportuno  loco,  ubi  de  illicita  a S.  Pontifice  ad  Concilium  b 
appellatione  agatur,  expresse  dicendum  esse,  id  etiam  sub  prae- 
textu  deficieutis  consensus  Ecclesiae  exquisiti  vel  accedentis  aut, 
ac  si  Pontifex  media  necessaria  non  adbibuerit,  nunquam  licere. 

Etiam  in  eo  convenerunt,  abstinendum  esse  a verbis  ab  Episco- 
pis  Galliae  in  epistola  ad  Innocentium  XI.  usurpatis,  quoniam  res 
per  se  intelligatur  et  facile  ansa  dari  possit  erroneae  sententiae, 
aliis  decretis  Apostolicae  sedis,  quae  non  sunt  dogmatica,  veram 
obedientiam  praestandam  non  esse. 

Duae  aliae  quaestiones,  quae  proponebantur,  non  decidebantur, 
sed  res  ad  schematis  ipsius  discussionem  differebantur,  sc. 

4®  Num  canon  adiiciendus  sit,  quo  oppositus  error  damnetur. 

5®  Num  formula  definitionis  mutanda  sit  iuxta  eum  modum, 
qui  in  relatione  p.  7.  lit.  d.  (in  relatione  de  observatiouibus  in 
schema  de  Romani  Pontificis  Primatu,  quae  omnibus  Revmis  Patri- 
bus Concilii  distributa  est,  p.  15.  lit.  e.  [supra  p.  279  a.  b.])  indicatur. 

Sessio  XXXV.  28.  April.  — Pergitur  in  eadem  relatione,  quae 
in  omnibus  placuit  Revmis  Patribus  excepta  una  sententia,  qua 
Agathonis  Papae  ad  Constantinum  Imperatorem  epistola  tota  a ^ 
Synodo  VI.  approbata  esse  dicitur. 

Sessio  XXXVI.  1.  Mali.  — Pergitur  in  relatione  de  animad- 
versionibus  in  caput  addendum,  eaque  finita,  Revmi  Patres  con- 
venerunt in  hoc,  ut 

1®  quatuor  capita  relationis,  quae  opponuntur  obiectionibus 
contra  SS.  Pontificis  infallibilitatem  factis,  recipiantur  in  earn  rela- 
tionem,  quae  nomine  Deputationis  in  Congregatione  generali  ha- 
benda  est,  ita  tamen,  ut  corrigatur,  quod  p.  40.  (lit.  C.  I.  2.) 
dicitur,  sc.  contrariam  doctrinam  non  semel  a Magisterio  ecclesiastico 
fuisse  proscriptam  quum  id,  ex  parte  saltern,  non  plane  verum  sit. 

2®  Ut  principia  ilia  adiiciantur,  quibus  singulae  obiectiones, 
quae  factae  sint,  solvi  possint,  ita  ut  non  iam  in  hac  relatione  ad 
singulas  difficultates  descendatur. 

3®  Ut  his  specialibus  difficultatibus  in  Congregatione  generali, 
si  motae  fuerint,  respondeatur,  et  Revuii  Patres  Deputationis  prae 
caeteris  hanc  provinciam  suscipiant  et  laborem  inter  se  distribuant. 

4®  Ut  de  aliis,  quae  servanda  sint,  inter  se  deliberent. 

Praeterea  omnes  consenserunt,  in  omnibus  rebus  cum  caritate 
et  suavitate  procedendum  esse.  Unus  adiecit,  necessarium  esse, 
ut  difficultati  ex  bulla  Bonifacii  VIII.  „Unam  Sanctam®  petitae 
in  ipso  decreto  diserte  occurratur. 

Deinde  idem  theologus,  qui  relationera  praecedentem  habuit, 
praelegit  relationem  de  observationibus  in  caput  de  Primatu  Romani 
Pontificis. 

Quoad  animadversiones  generates  et  animadversiones  speciales 
circa  prooemium  nihil  observatum  est. 

Quoad  caput  I.  autem  decretum,  ut  verba  „Ego  autem  dico 
tibi“,  prout  postulatur  adiiciantur,  et,  quae  notantur  2^.  6.  (2.  c.)^ 
corrigantur,  cum  non  sint  universim  vera,  sed  solum  quoad  ali- 
quos  textus. 


‘ * V.  supra  p.  641  a. 

^ * L.  c.  habetur:  „contraria  illi  [doctrinae  de  infallibilitate  R. 
Pontificis]  sententia  non  semel  a magisterio  Ecclesiae  fuit  pro3cripta.“ 
® * Relatio  p.  5;  cf.  supra  p.  275  b. 

* Dicuntur  haec:  ,,quaecunquc  omnibus  Apostolis  una  cum 
Petro  dicta  fuerunt,  ea  Petro  etiam  soli  dicta  sunt.“  Cf.  supra  p.  275  c. 


Quoad  caput  III. : ut  verba  „iudicem  supremum“  ex  citatione 
Concilii  Florentini  tollantur  atque  alibi  res  exponatur  h 

Quoad  animadversiones  generales,  in  specie  lit.  A.  HI.  Con- 
gregationi  generali  promittere  constituerunt , doctrinae  de  iuribus 
Episcoporum  suo  loco  rationem  habitum  iri 

Sessio  XXXVII.  2.  Mail.  — Finitur  relatio  de  animadversioni- 
bus  Patrum  in  caput  de  Romani  Pontificis  Primatu  quae  omnibus 
placuit,  Tiisi  quod  omnes  contra  I’elatoris  votum  consenserunt,  ut 
clausula  ex  Florentine  decreto  adiiciatur  in  citatione  sc.:  „Quem- 
admodum  etiam  etc.“  Praeterea  unus  ox  Revihis  Patribus  repre- 
hendit  illud  „potestatem  Rom.  Pontificis  esse  episcopalem“  non 
ac  si  rem  non  admittat,  sed  quia  Pontificis  potestas  illis  verbis 
potius  deprimatur. 

Deinde  incipitur  discussio  novae  constitutionis  conditae  de  Ro- 
mano Pontifice  et  titulus  ei  praefigitur:  „Constitutio  prima  de 
Ecclcsia  CJiristi“  ®. 

Volueimnt  omnes,  uno  paululum  dissentiente , prooemium  re- 
formari  ita,  ut  inciperet  ab  institutione  Ecclesiae,  simul  autem 
ratio  appareret,  quare  inter  Constitutiones  de  Ecclesia  Christi  recte 
prima  poneretur  de  Romani  Pontificis  Primatu. 

Unus,  aliis  contradicentibus , noluit,  orationem  Christi  ante 
mortem  cum  Primatu  coniungi. 

Tres  desiderarunt,  ut  1.  7.  \p.  1640  c.  1.  2.]  vox  „catholicac“ 
deleatur,  et  unus,  ut  loco  „communionis  . . .“  ponatur  „regiminis 
unitatem‘‘,  vel  „eatholicae  fidei  et  communionis  unitatem“  prorsus 
deleatur. 

Complures  postularunt,  ut  1.  11.  sq.  [1.  4.]  loco  „principium 
et  visibile  fundamentum“  dicatur  „visibile  principium  et  funda- 
mentum“. 

Duo  censuerunt,  1.  13.  [1.  4.]  „fundamentum  divinitus  positum“ 
esse  delendum,  ne  eadem  vox  iam  repetatur,  alii  duo  claritatis 
causa  hanc  repetitionem  retinendam  esse. 

P.  4.  1.  1.  [1.  7.]  vox  „augmentum“  compluribus  non  placuit. 
Unus  proponit  „robur“. 

P.  3.  1.  13.  [1.  4.]  unus  pro  „Contra  quod  fundamentum  . . .“ 
substitui  voluit:  „Quod  quidem  fundamentum  divinitus  positum, 
adversus  quod  portae  inferi  non  praevalebunt , ut  plenius  in  dies 
undique  dignoscatur,  ad  catholici  Nobis  ..." 

Alius;  1.  16.  [1.  6.]  dicatur  „ad  divinitus  Nobis  commissi 
gregis  . . .“ 

P.  4.  1.  4.  |1.  8.]  duo  voluerunt,  ,.praecipuam“  delcri. 

Fere  omnes  desiderant,  ut  1.  6.  [l.  9.]  pro  „praerogativa“ 
aptior  vox  eligatur,  et  1.  13.  [1.  12.]  voci  „perniciosos‘‘  alia  vox, 
ut  V.  g.  „adversos“  vel  „oppositos“  substituatur , sen  alia  vox 
addatur. 

Quoad  caput  primum  (de  Apostolici  Primatus  in  beato  Petro 
institutione)  unus  voluit,  1.  5.  [1.  17.]  „immodiate  et  directe“ 
deleri. 

Alius,  p.  5.  1.  8.  [d.  1.  9.]  illud  „Unde  apparet  . . mutari, 
quum  nimis  scholastice  sit  dictum. 

Alius:  1.  10.  [1.  10. 1 „tam  manifeste“  deleatur. 

Alius  voluit,  loan.  1,  42.,  alius,  Luc.  22,  31.  32.  addi.  Maiori 
tamen  Patrum  parti  videbantur  hi  textus  omittendi. 

Sessio  XXXVIII.  3.  Maii.  — Examinatur  schematis  caput 
secundum  (de  perpetuitate  Primatus  Petri  in  Romanis  Pontificibus). 

Unus  e Patribus  postulavit,  ut  in  inscriptione  diceretur  „in 
Romano  Pontifice“,  loco  „Romanis  Pontificibus". 

Alius;  Pag.  6.  1.  4.  [p.  1641  a.  1.  10.]  illud  „eodem  auctoro" 
jnelius  exprimatur. 

Alius  notavit,  1.  9.  [1.  12.]  „dispositio  veritatis"  obscurum  esse. 

Alius:  verba  Concilii  Ephesini  „vivit  et  praesidet  et  indicium 
exercet"  tamquam  verba  Conciliaria  diserte  addantur,  ut  vim 


‘  *  * In  primo  scheinate  de  Ecclesia  habetur : „Declaramu3  . . ., 
credendum  . . . esse  . . .,  Pontificem  Romanum  successorem  esse  beati 
Petri,  principis  Apostolorum  . . . et  omnium  christianorum  patrem, 
doctorem  et  iudicem  supremum  existere  etc.“  (cf.  supra  p.  571  c). 
Verba,  quae  subduximus,  erant  in  Patrum  animadversionibus  repre- 
hensa,  quasi  iis  adiectis  decretum  Concilii  Florentini  mutatum  esset. 
Relator  verba  retinere  vult  atque  refutat,  quod  animadversum  est. 
Patres  tamen  censent , verba  hoc  loco  esse  omittenda.  Cf.  supra 
p.  276  b. 

2 * Cf.  supra  p.  274  c. 

3 * Novum  schema  v.  supra  p.  1640  sqq. 


1681 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  Do  utraque  Constitut.  clogm.  perficienda.  Doc.  560. 


1682 


testimonii  habeant,  et  ad  „uniTersam  Ecclesiam“  addatur:  „Orientis  a 
et  Occidentis^,  vel  dicatur  „per  universum  orbem  diffusam“. 

Alius:  verbis  „iugiter  durare  necesse  est"  addatur  „et  in  per- 
petuum  durabit“. 

Alius:  post  ^indicium  exercet“  addatur  „in  omnes  fidelcs“. 

Complures  desiderant,  ut  testimonium  aliquod  addatur,  quo 
probetur,  Primatum  in  Romano  Pontifice  perpetuo  durare. 

Unus  [ex  iis]  locum  Gelasii  proposuit : „Quumque  omnes 
(Apostoli)  aequali  spirituali  luce  fulgerent ; unum  tamen  principem 
esse  ex  illis  voluit  Christus,  eumque  dispensatione  mirabili  in  do- 
minam  gentium  Romam  direxit,  ut  in  praecipua  urbe  vel  prima 
primum  et  praeci|)uum  dii'igeret  Petrum..  Ibique  sicut  doctrinae 
virtute  sublimis  emicuit,  ita  sanguinis  gloriosa  effusione  decoratus 
aeterno  hospitio  conquiescit,  praestans  sedi,  quam  ipse  benedixit, 
ut  a portis  inferi  nunquam  ex  Domini  promissione  vincatur  omnium- 
que  sit  fluctuantium  tutissimus  portus.“  ‘ 

Alius  proposuit  verba  Chrysologi  epistolae  ad  Eutych. : „Qno- 
niam  b.  Petrus,  qui  in  propria  sede  vivit  et  praesidet,  praestat 
quaerentibus  fidei  veritatem.“ 

Alius  proponit  locum  s.  Ambrosii^:  „Ipse  est  Petrus,  cui  b 
dixit:  Tu  es  Petrus  et  super  banc  petram  aedificabo  Ecclesiam 
meam.  Ubi  ergo  Petrus,  ibi  Ecclesia;  ubi  Ecclesia,  nulla  mors, 
sed  vita  aeterna." 

Idem  proponit  e Cone.  Ephesino:  „S.  Petrus,  Apostolorum 
princeps  et  caput,  fideique  columna  et  Ecclesiae  catholicae  funda- 
mentum,  a Domino  nostro  lesu  Christo  claves  regni  accepit,  — qui 
ad  hoc  usque  tempus  et  seinper  in  suis  successoribus  vivit  et  indi- 
cium exercet“ ; vel  e Cone.  Nicaen.  II. : „B.  Petrus  ubique  prin- 
cipatum  obtinuit  et  obtinet.‘‘ 

Quoad  ca^mt  tertium  (de  vi  et  ratione  Primatus  Romanorum 
Pontificum)  tredecim  Patres  postulaverunt,  ut  pa().  7. 1.  18.  \p.  1641  b. 

1.  14.]  vox  „episcopalis“  omitteretur  et  diceretur  „quae  vera  et  pro- 
pria est  . . .“,  sex  tamen  vocem  retinendam  censuerunt.  Audito 
theologo  nova  suffragia  fereuda  erant,  quod  tamen  dilatum  est, 
donee  novus  textus  a theologis  proponeretur. 

Uno  proponente  consenserunt  in  id,  ut  in  fine  § 1.  apponeretur 
additamentum : „Qua  suprema  Romani  Pontificis  potestate  non 
negatur  aut  laeditur,  imo  roboratur  ordinaria  ac  immediata  Episco- 
porum  potestas  in  Ecclesias  particulares  sibi  commissas,  dicente  c 
s.  Gregorio  (ep.  30.  ad  Eulog.  Alex.) : ,Meus  -honor  est  honor 
universabs  Ecclesiae.  Mens  honor  est  fratrum  meorum  solidus 
vigor.  Tunc  ego  vere  honoratus  sum,  quum  singulis  quibusque 
honor  debitus  non  negatur vel,  ut  alius  monuit:  „dicente  s.  Ber- 
nardo (de  Consider.  II.  c.  8):  ,Habent  illi  assignatos  sibi  greges, 
singuli  singulos.  Tibi  universi  traditi  sunt,  uni  unus.  Nec  mode 
ovium,  sed  et  Pastorum,  tu  es  unus  omnium  Pastor. 

Praeterea  unus  desideravit,  ut  pro  nhmovamus^  poneretur  „in 
memoriam  revocamus“,  quod  aliis  non  placuit. 

Alius:  pag.  7.  1.  28.  [c.  1.  1.]  post  „regimen  Ecclesiae“  in- 
seratur  „per  universum  orbem  diffusae‘‘ ; alius  praetulit  „totius 
or  bis  Ecclesiae 

lam  erat  propositum,  ut  1.  17.  [Z<.  1.  12. | post  citatum  Flo- 
rentinum  Concilium  nova  pericope  inciperet:  „Porro  docemus,  banc 
quae  propria  est  . . .“  lam  unus  proposuit:  „Proindo  docemus  . . .“ 
ne  malignae  interpretationi  daretur  aditus,  ac  si  hie  aliud  defini- 
retur,  atque  in  locis  citatis  definitum  esset. 

Omnes  consenserunt,  paragraphum  secundam  usque  ad  verba 
„aut  contendunt“  omittendam  erroresque  hac  paragraphi  parte  d 
reiectos  omnes  in  canone  enumerandos  et  damnandos  esse,  in  altera 
autem  paragraj)hi  parte  positivam  doctrinam,  directe  error!  oppo- 
sitam,  esse  exponendam:  „Cum  Romanus  Pontitex  sit  summus 
index  . . .“ 

Unus  voluit,  pag.  7.  1.  ultima  [c.  1.  3.|  dici  „ Ecclesia 
nniversa'^. 

Alius,  caput  inscribi  „de  natura  Primatus“, 

Alius,  pag.  8.  1.  2.  [ibid.].,  verbo  „pastore“  praeponi  „vi- 
sibili“. 

Tandem  omnes  unanimi  consensu  decreverunt,  ut  incisum, 
quod  in  relatione  pag.  14.  lit.  Tf.  proponitur,  textui  pag.  i).  1.  3. 

\d.  1.  4.J  post  „constituuntur“  non  insereretur *. 

Quoad  caput  IV.  (de  Roman.  Pont,  infallibilitate)  unus  notavit, 
\pag.  11. \ 1.  16.  \p.  1642  b.  1.  9.J  „pro  auctoritate“  obscurum  esse. 

‘ Tract.  2.  n.  10.  ^ jn  pg  40.  n.  30. 

* * Incisum  illud  erat:  „aut  quomodolibet  pro  spirituali  Cliristi 
fidelium  bono  decernuntur.“  Cf.  Relatio  etc.  supra  p.  277  d. 

CoU.  Lac.  VII. 


Alius  addendum  censet,  „palam  so  definire  declarat  atque 
libere  definit“,  et  post  „extenditur“  [yi.  1642  b.  1. 13.J  addendum  „ad 
quam  Ecclesiae  infallibilitatem  sartam  toctamque  in  perpetuum 
tuendam  banc  Petro  successoribusque  eius  praerogativam  Christus 
Dominus  impertivit“. 

Alius,  31-  U-  2.]  textum  esse  mutandum,  ut 

tollatur  ambiguitas;  ponendum  sc.  esse  punctum  post  „doctrina“, 
et  textum  prosequendum  esse  verbis  „Hanc  autem  sedem  . . .“ 
Porro  voluit,  pag.  10.  1.  7.  [a.  1.  lO.J  pro  „et  vertice“  poni  „sive 
vertice^,  pag.  11.  1.  6.  [6.  1.  5.]  post  „definimus“  addi  „iuxta 
Christ!  institutionem  et  promissionem“.  Tandem , loco  opportuno 
addi : „ Perpetuus  Ecclesiae  sensus  et  usus  ostendunt , Sanctorum 
Patrum  consensus  tenet,  Summorum  Pontificum  et  Conciliorum 
gesta  et  statuta  declarant,  ad  summum  iurisdictionis  Primatum, 
quern  super  universam  Ecclesiam  obtinet  Romanus  Poutifex,  per- 
tinere  munus,  depositum  fidei  prae  ceteris  fratribus  custodiendi  et 
subortas  de  fide  quaestiones  definiendi.“  Atque  alibi:  „Dum  vero 
assertiones  huic  nostrae  definition!  contrarias  damnamus,  impro- 
bamus  etiam  et  reiicimus  quaestiones  inanes,  quas  nonnulli  de 
summo  Pontifice  et  coetu  Episcoporum  instituunt,  fingentes,  quod 
salva  promissi  divini  veritate  contingcre  non  potest,  membra  sc. 
a Capite  distrahi , Ecclesia[m  j , quae  supra  Petrum  aedificata  est, 
a suo  fundamento  dimoveri,  fratrum  coetum,  quos  Petrus  in  suc- 
cessoribus suis  confirmare  iubetur,  ab  illo  desciscere,  cuius  fides 
ex  Christ!  promissione  nunquam  deficiet.  Romanus  igitur  Pon- 
tifex  nuuquam  solus  est  nec  esse  potest,  et  ei  docenti  semper  ad- 
haesisse  Episcoporum  Collegium,  omnia  Ecclesiae  saecula  de- 
monstrant.^ 

Sessio  XXXIX.  5.  Maii  mane.  — Pergitur  in  examine  ca- 
pitis  IV. 

Unus  notat,  1.  5.  [1.  3.  capitis],  vocem  „semper“  sibi  minime 
placere  et  1.  14.  {p.  1642  a.  1.  2.]  loco  „repctimus“  melius  dici  „cum 
laudato  Concilio  Florentino  credimus  et  profitemur“  ; insuper  men- 
tionem  faciendum  esse  recursus  semper,  etiam  ab  haereticis,  fact! 
ad  S.  Sedem,  tamquam  insignis  testimonii  pro  Primatu  Romani 
Pontificis. 

Alius:  textus  ita  concipiatur,  ut  non  videatur  duplex  infalli- 
bilitatis  subiectum  statui. 

Alius  idem  postulat  atque  propterea  vult,  addi  novam  para- 
graphum, quae  habetur  p.  13.  \p.  1643  a.  Sf^.],  atque  clausulam, 
lieri  ab  eo,  qui  ultimus  loquebatur,  propositam  [(ut  videtur)  „Dum 
vero  assertiones  etc.]. 

Alius  vult,  incisum  ita  mutari:  „Ut  autem  tanto  imposito 
muneri  plene  satisfieret , Dominus  lesus  Apostolicum  Primatum 
singulai’i  praerogativa  coronavit“  vel:  „Ut  autem  tantum  impositum 
munus  quam  optime  adimpleretur  . . .“ 

Alius : p.  13.  [p.  1643  a.  1.  4.]  in  nova  paragrapho  post  verbum 
„iudicia“  addatur  „utpote  irreformabilia“. 

Alius  cum  antecedent!  vult,  addi  „irreformabilia“  et  duobus, 
qui  ante  hunc  locuti  sunt,  assentitur.  Debere  talem  esse  defini- 
tionem,  ut  pateat,  subiectum  infallibilitatis  non  esse  duplex,  sed 
unura  tantum;  quae  de  obiecto  dicantur  esse  insufficientia. 

Alius:  pag.  11.  1.  3.  \p.  1642  b.  1.  4.]  dicatur  „Hinc  sacro  pri- 
mum expostulante  et  dein  approbante  Concilio^,  vel:  „sacro  turn 
postulante  turn  approbante  . . .“  atque  ad  mentem  S.  Leonis  M. 
dicatur  1.  22.  [1.  13.J  „ad  quod  infallibilitas  Ecclesiae  extenditur, 
quae,  sicut  in  ipsa  nonnisi  ob  coniunctionem  cum  suo  capite  Ro- 
mano Pontifice  existit,  ita  in  ipsam  a Romani  Pontificis  magisterio 
infunditur,  atque  unicum  eiusdem  constituit  infallibilitatis  donum“. 

Alius:  addatur  initio  capitis  1.  3.  [1.  2.  cap.]  „ut  ad  munus 
et  opus  explendum  cum  Apostolico  Primatu  . . . semper  connexa 
maneret“. 

Pag.  11.  1.  9.  [p.  1642  b.  1.  6.(  addatur  „inter  alia  dictum 
est  . . .“;  porro,  ut  appareat,  unam  tantum  in  Ecclesia  infallibili- 
tatem esse,  dicatur  1.  23.  [1.  13.|  ^infallibilitas  Romani  Pontificis 
una  cum  corpore  Episcoporum  docentis  extenditur “ ; novam  vult 
paragraphum  textui  inseri. 

Alius:  initium  caj)itis  IV.  sit:  „Ut  autem  tanto  imposito  mu- 
ncri  omnia  responderent,  voluit  saj)icntissimus  Dominus  noster,  ut 
Petrus  eiusque  successores  Rom.  Pontifices,  in  omnibus  Primatum 
gerentes,  etiam  per  magisterium  infallibile  primatu  in  docendo 
pollerent.  Sequentes  itaque  . . 

Pag.  11.  1.6.  11.  5.|:  „defininuis,  secundum  Christi  ipsius  Do- 
mini Salvatoris  divinam  pollicitationem,  quam  suorum  Apostolorum 
Principi  in  sanctis  Evangeliis  fecit  [A:  factus  est,  al. : fatus  estj: 

106 


1683 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1684 


Petre,  ecce  Satanas  expetivit,  ut  cribraret  vos,  sicut,  qui  cribrat 
triticum:  ego  antem  pro  te  rogavi,  ut  non  deficiat  fides  tua,  et 
tu  aIi(iuando  confirma  fratres  tuos  ^ ; fieri , ut  Romanus  Pontifex, 
cum  supremi  omnium  Cliristianorum  doctoris  munere  fungens  pro 
auctoritate  defiuit,  quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab  universa  Ec- 
clesia  credendum  vel  reiiciendum  sit,  errare  non  possit.“ 

Nova  §.  „Unum  vero  atque  idem  est  infallibilitatis  obiectum, 
et  ad  idem  se  extendit,  sive  in  Ecclesiae  capite,  sive  in  universe 
magisterio  spectetur.  Quare  sicnt  in  caeteris  suprema  Romani 
Pontificis  decreta  seu  indicia  ab  omnibus  Christi  fidelibus,  cum 
primum  eis  innotuerint,  non  ore  solum,  sed  et  corde,  id  est,  per- 
i'ecto  mentis  assensu,  ita  in  rebus  fidei  et  morum  pleno  etiani  fidei 
obsequio,  utpote  per  se  irreformabilia  recipienda  et  tenenda  esse 
docemus.  Si  quis  . . 

Alius : hoc  loco  dicatur  „ . . . et  huiusmodi  definitiones , ut- 
pote ex  se  irreformabiles , non  ore  solum , sed  et  corde  et  animo 
esse  recipiendas  et  tenendas  ab  omnibus  Christifidelibus,  cum  pri- 
mum eis  innotuerint , et  quin  exspectetur  Ecclesiae  consensus 
{sive  antequam  accedat  Ecclesiae  consensus).  Insnper  similiter 
docemus , quod , sicuti  liaec  capitis  Ecclesiae  infallibilitas  non  sit 
diversa  ab  ipsius  Ecclesiae  infallibilitate , sed  una  et  eadem,  ita 
etiam  ad  eadem  obiecta  extendatur.“ 

Alius:  epistola  Agathonis  addatur  et  etiam  alii  loci  s.  Scrip- 
turae.  Paragraplium  iiovam  pag.  13.  [p.  1643  «.]  non  vult  addi, 
quum,  quae  ea  dicantur,  recurrant  in  canone,  sed  vult  addi  pa- 
ragraphum  pag.  14.  [6.]  cum  hoc  additamento  „et  eundem  fiuem 
respicere‘‘. 

Alius  animadvertit,  hoc  loco  non  esse  novi  quidquam  de  ob- 
iecto  infallibilitatis  speciatim  definiendum ; addendum  esse,  decreta 
per  se  irreformabilia  esse. 

Alius  hanc  formulam  proponit:  „Et  tamquam  fidei  dogma 
declaramus,  per  divinam  assistentiam,  Petro  et  successoribus  eius 
a Cliristo  Domino,  dicente  ,Ego  . . .‘  promissam,  fieri,  ut  Rom. 
Pontifex,  cuius  est,  totam  Ecclesiam  Christi  in  unitate  fidei  con- 
servare,  ei’rare  non  possit,  cum  supremi  omnium  Cliristianorum 
Doctoris  munere  fungens  de  quaestionibus  fidei  et  morum  iudi- 
cans  definit,  quid  ab  universa  Ecclesia  credendum  tenendumve 
sit.  Haec  specialis  Romani  Pontificis  infallibilitas  Ecclesiae  ap- 
prime  convenit,  quum  per  illam  quaevis  de  fide  controversia,  quae 
per  commune  Ecclesiae  magisterium  per  orbem  dispersum  decidi 
non  potest,  quovis  tempore  finiatur.  Quemadmodum  ergo  una 
eademque  est  infallibilitatis  praerogativa,  sive  in  Ecclesiae  capite, 
sive  in  universe  magisterio  spectetur:  ita  suprema  eiusmodi  Rom. 
Pontificis  decreta  seu  iudicia , utpote  per  se  irreformabilia , non 
ore  solum,  sed  et  corde,  id  est,  perfecto  mentis  assensu  plenoque 
fidei  obsequio  recipienda  et  tenenda  esse  censemus.  Si  quis  . . .“ 

Alius  (Paderbornensis)  vult  capitis  initium  ita  concipi : „In 
suprema  autem  iurisdictionis  potestate,  quam  Rom.  Pontifex  tam- 
quam Petri,  principis  Apostolorum,  successor  in  universam  Eccle- 
siam obtinet,  etiam  supremi  magisterii  potestatem  contineri,  haec 
s.  Sedos  Apostolica  semper  tenuit,  ipsaque  Concilia  oecumenica 
[al.  aperte]  tradiderunt.  Nam  ....  (seq.  Cone.  Constantinopoli- 
tanum  IV.,  Lugdun.  II.,  Florcntinum).  Hanc  praedecessorum  no- 
strorum  oecumenicorumque  Conciliorum  fidem  et  doctrinam  in 
omnibus  sequentes,  docemus  . . .“ 

Idem : pag.  11.  1.  6.  \p.  1642  h.  1.  5.]  pro  „definimus  etc.“  dicatur 
„declaramus,  Romauum  Poutificem,  cui  in  persona  Petri  dictum 
est  . . . ab  universa  Ecclesia  fide  catholica^  credendum  sit,  vi 
assistentiae  divinae  ipsi  proraissae,  errare  non  posse,  taliaque  eius 
fidei  decreta  seu  iudicia  per  se  irreformabilia  a quovis  Christiano, 
ut  primum  ei  innotuerint,  pleno  fidei  obsequio  excipienda  et  te- 
nenda esse.  Et  hoc  quidem  Romani  Pontificis  infallibile  magiste- 
rium ad  eadem  pertinere  docemus,  ad  quae  infallibile  universae 
Ecclesiae  magisterium,  cuius  ipse  Rom.  Pontifex  caput  et  os  est, 
sese  extendcre  dignoscitur.  Si  quis  . . .“ 

Alius:  pag.  10.  1.  29.  \a.  1.  19.]  loco  „servata“  cum  Ilarduino 
et  Labbe  dicendum  „reservata“,  vel  saltern  immutotur  citatio  in 
fine  § soquentis , quum  formula  Hormisdae  ap.  Ilarduin  et  alios 
habeat  ^[rojservata**. 

Pag.  11.  1.  9.  \h.  1.  6.]  post  „Petri“  addatur  „intcr  alia“ ; 1.  15. 
|1.  9. 1 post  „fungcns‘‘  addatur  „de  quaestionibus  fidei  et  morum 
iudicans,  de  iis  definit,  quid  ab  universali  Ecclesia  sub  haeresis 


* Ex  cpist.  syn.  S.  Agathonis  in  Cone,  oecum.  VI.  lecta  et  ap- 
prohata. 

* * „Fide  catholica“  deest  in  B certisaime  per  errorem. 


a censura  credendum  vel  reiiciendum  sit,  errare  non  possit[‘‘]  (omissis 
aliis)  deinde,  ut  est  in  textu;  1.  23.  \p.  1642  b.  1.  13.]  post  „ex- 
tenditur“  addendum  „nempe  ad  depositum  fidei , hoc  est , Dei 
verbum  scriptum  vel  traditum“. 

Pag.  11.  1.  15.  [1.  9.]  tollatur  „i)ro  auctoritate". 

Proponitur  tandem  ab  EiTio  Praeside  quaestio,  quae  de  for- 
mulis  propositis  eligenda  sit,  et  decretum  est,  ut  formula  a Pader- 
bornensi  pro}>osita  ‘ recipiatur,  et  in  laudandis  Conciliis  ordo  chro- 
nologicus  servetur.  Porro  ut  addatur  „inter  alia"  vel  ^praeter 
alia"  et  „iuxta  promissionem  et  institutionem  Christi" ; ut  pro 
„definimus“  dicatur  „declaramus"  et  pro  „auctoritate"  „auctori- 
tate  Apostolica".  De  addenda  loco  ex  epistola  Agathonis  et  de  for- 
mula ultimi  additamenti  Revffli  Patres  voluerunt  deliberare  theo- 
logos.  Noluerunt  dici  „solemni  iudicio". 

Sessio  XL.  5.  Mali  vespere.  — Lectum  est  a theologo  ca- 
put IV.  emendatum: 

„De  Romani  Pontificis  infallibilitate.  In  suprema  autem  Apo- 
stolicae  iurisdictionis  potestate,  quam  Romanus  Pontifex  tamejuam 
1)  Petri,  Principis  Apostolorum,  successor  in  universam  Ecclesiam 
obtinet,  supremi  quoque  magisterii  potestatem  contineri  (emendat. 
„comprehendi"),  haec  sancta  Sedes  semper  tenuit,  ipsaque  oecu- 
menica Concilia  tradiderunt.  Sequentes  itaque  ^ generalium  Con- 
ciliorum, in  quibus  Oriens  cum  Occidente  in  fidei  charitatisque 
unionem  conveniebat,  solemnes  fidei  professiones  cum  Concilio  IV. 
Constantinopolitano  crediiuus : . . . Et  cum  Concilio  Lugdunensi  II. 
profitemur  . . . ac  cum  Concilio  Florentino  repetimus  . . . Hinc 
sacro  approbante  Concilio  docemus  et  tamquam  fidei  dogma  de- 
claramus, Romanum  Pontificem,  cui  in  persona  B.  Petri  ab  eodem 
Domino  nostro  lesu  Christo  praeter  alia  dictum  est : Ego  rogavi . . . 
vi  divinae  promissionis  habere  Spiritus  S.  assistentiam,  qua  fit,  ut 
(vi  divinae  promissionis  et  assistentiae  Spiritus  S.  errare  non  posse) 
cum  supremi  omnium  Cliristianorum  doctoris  munere  fungens  pro 
Apostolica  sna  auctoritate  definit,  quid  in  rebus  fidei  et  morum 
ab  universa  Ecclesia  fide  divina  credendum  tenendumve  vel  ro- 
iiciendum  sit,  errare  non  possit;  et  hanc  Romani  Pontificis  in- 
fallibilitatis praerogativam  ad  idem  obiectum  porrigi,  ad  quod  in- 
fallibilitas Ecclesiae  extenditur." 

c „Quemadmodum  (nova  § jmg.  13.  \p.  1643  «.]  „ . . iudicia  per 
se  irreformabilia  ...  Si  quis  autem  ..." 

Paderbornensis  proponit:  „Quemadmodum  (§  nova)  . . . spec- 
tetur: ita  haec  Romani  Pontificis  infallibilitatis  praerogativa  ad 
idem  obiectum  porrigitur,  ad  quod  infallibilitas  Ecclesiae  ex- 
tenditur." 

Alius:  „et  hanc  infallibilitatis  jiraerogativam  (hoc  privilegium 
infallibilitatis),  quae  una  eademqne  est,  sive  in  Ecclesiae  capite 
sive  in  universe  magisterio  spectetur,  ad  unum  idemque  obiectum 
porrigi,  ad  quod  ..." 

Quoniam  vero  de  hac  formula  inter  Revnios  Patres  convenire 
non  poterat,  placuit,  ut  sequenti  die  de  hac  re  piaus  audirentur 
theologi. 

Sessio  XLI.  habetur  6.  Maii  mane.  — Peractis  precibus  prae- 
legit  unus  e theologis  formulam  definitionis  infallibilitatis  Rom. 
Pontificis  : 

„Hinc  s.  approbante  Concilio  docemus  et  tamquam  fidei  dogma 
declaramus,  Romanum  Pontificem,  cui  in  persona  B.  Petri  ab  eodem 
j Domino  nostro  lesu  Christo  praeter  alia  dictum  est:  ,Ego  rogavi 
pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua  et  tu  aliquando  conversus  con- 
firma fratres  tuos,‘  vi  divinae  promissionis  et  assistentiae  Spiritus 
S.  (emend.:  vi  assistentiae  divinae  ipsi  promissae)  errare  non  posse, 
quum  supremi  omnium  Cliristianorum  doctoris  munere  fungens 
pro  Apostolica  sna  auctoritate  definit,  quid  in  rebus  fidei  et  morum 
ab  universa  Ecclesia  fide  divina  (emend. : de  fide)  tenendum *  * vel 
tamquam  (eidem)  fidei  contrarium  reiiciendum  sit.  Et  eiusmodi 
(fidei)  decreta  sive  iudicia  per  se  irreformabilia  a quovis  Chri- 
stiano, ut  primum  ei  innotuerint,  pleno  fidei  obsequio  excipienda 
et  tenenda  esse.  Porro  cum  una  eademque  sit  Ecclesiae  infalli- 
bilitas, sive  spectetur  in  Capite  Ecclesiae,  sive  in  universa  Ec- 
clesia docente  cum  Capite  unita  (emend.:  sive  spectetur  in  Rom. 
Pontifice  tamquam  Cajiite  Ecclesiae,  sive  in  universa  Ecclesia  do- 
cente cum  Capite  unita);  hanc  infallibilitatem  etiam  ad  unum 


‘ * P.  1683  c.  d. 

* * In  A,  ubi  formula  in  S.  XLI.  refertur,  additur  „inprlmi3“. 

^ * A:  „credendum“,  sed  deletum. 


1685 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  560. 


1686 


idemque  obiectum  sese  extendere  docemus , nempe  ad  fidei  depo-  a 
situm  custodiendum  intemerateque  exponeiidum.  Si  quis  autem  . . .“ 

Examinatui’  haec  formula.  Quatuordecim  Patres  desiderant, 
ut  periodi,  quae  incipit:  „Poito,  quum  . . .“,  ultimum  membrmn 
„nempe  ad  fidei  depositum  . . .“  omittatur,  dum  septem  id  reti- 
nere  volueruiit.  Duo  Revmi  Patres  proposuerunt,  ut  post  canones 
monitum  adderetur,  non  tantum  in  dogmaticis,  sed  in  aliis  etiam 
decisionibus  Romano  Pontifici  veram  et  sinceram  obedientiam  esse 
praestaudam , iuxta  epistolam  Pii  IX.  ad  Archiepiscopum  Mo- 
nacliiensem. 

Denique  canones  praelegebantur , qui  omnes  approbantur  ca 
forma,  qua  insunt  schemati  Patribus  Concilii  proposito  b 

Sessio  XLII.  7.  Maii.  — Totuni  schema  Constitutionis  primac 
de  Ecclesia  emendatum  legitur,  quod  parvis  factis  emendationibus 
fere  unanimi  consensu  approbatur 

Acrior  tamen  exorta  est  controversia  de  paenultima  periodo 
capitis  IV.,  quum  duo  Revmi  Patres  censerent,  in  ilia  non  tantum 
Romani  Pontificis,  sed  ipsius  etiam  Ecclesiae  infallibilitatem  co- 
arctari  ad  ea,  quae  sunt  revelata.  Ut  his  satisfieret,  haec  pro-  b 
ponebatur  a theologo  formula:  „Qnoniam  vero  infallibilitas  eadem 
est  . . . insuper  defininius,  banc  infallibilitatem  . . . sese  exten- 
dere. “ Deinde  a tribus  proposita  est  formula  moniti  adiiciendi; 
sed  de  eo  turn  demum  agendum  esse  videbatur,  quum  tale  mo- 
nitum a Congregatione  postularetur. 

Sessio  XLUI.  habetur  d.  8.  Maii.  — Continuatur  disceptatio 
de  eodem  schemate 

Praelegitur  relatio  de  observationibus  Revniorum  Patrum  Con- 
cilii in  schema  de  Romani  Pontificis  Primatu,  quae  approbatur, 
paucis  mutationibus  factis,  sc.  ut  p.  10.  \l.  p.  4.  1.  10;  cf.  supra 
p.  274  c.\  in  fine  III.  dicatur  „et  partim  alibi  fusiori  mode  ha- 
bebitur“'^;  deinde,  ut  2?.  35.  |1.  26.J  pro  „est  discrimen  subiecti“ 
ponatur  „est  discx’imen  in  modo  considerandi  subiectum‘‘  [cf.  supra 
p.  287  a.],  atque  ut  dicatur,  quare  non  sit  adiectus  canon  capiti  IV. 
respondens  b 

Sessio  XLIV.  habetur  d.  22.  Maii.  — Emus  Praeses  Bilio 
refert,  plurimos  Patres  offendi  nova  formula;  rationes  querendi  c 

* * V.  supra  j).  273  c.  sqq.  — Est  tamen  additum  in  primo  can. 
post  „primatum“ : „«&  eodem  Domino  nostro  lesu  Christo“,  in  tertio 
can.  x’ost  „iinmediatam“ ; ,^swe  in  omnes  ac  singulas  ecclesias,  sive  in 
omnes  et  singulos  pastores  et  Jideles.'"'' 

^ * Schema  emendatum  post  hanc  Sessionem  prelo  suhiicitur,  ut 
sequenti  die  iterum  a Patribus  Deputationis  examinetur.  Examinatum 
et  in  aliquibus  locis  correctum  iterum  typis  imprimitur  Patribus  Con- 
cilii tradendum.  Id  habes  supra  p.  269  sqq.  Quum  schema  Depu- 
tationi  traditum  non  multum  differat  a schemate  Concilio  tradito,  illud 
non  recepimus.  Ne  quid  tamen  desit , adnotamus  hoc  loco  , quid  Pa- 
tres Deputati  in  schemate  sibi  tradito  mutaverint:  In  fine  cajaitis  II. 
habebatur:  „et  Beatus  Petrus  suscepta  Ecclesiae  gubernacula  non  re- 
liquit.“  Complebatur  locus  et  post  „Petrus“  addebatur  „in  accepta 
fortitudine  petrae  perseverans“.  supra  p.  271  a.  — Capitis  tertii 
alterius  paragraphi  initium  in  schemate  Deputationi  proposito  hoc  erat: 
„Haec  autem  plena  potestas  vera  est  ac  propria  potestas  iurisdictionis 
episcopalis,  qua  Romanus  Pontifex,  uti  catholicae  Ecclesiae  episcopus, 
in  totum  ovile,  hoc  est,  in  omnes  tarn  oves , quam  agnos , iure  divino 
pollet.  Proinde  docemus  et  declaramus  eandem  illam  iurisdictionis  d 
potestatem  ordinariam  esse  . . .“  Prior  senteutia  omittebatur  ac  para- 
graphus  iam  incipiebatur  ita : „Docemus  proinde  et  declaramus  hanc, 
quae  proprie  est  episcopalis  iurisdictionis  potestas,  ordinariam  esse  . . .“ 

Cf.  supra  !>.  271  b.  — In  eiusdem  capitis  ultima  paragrapho  trans- 
ponehantur  verba  „supremum  iudicem“,  ut  iam  habeatur : „iudicem 
suprcmum“.  Cf.  p.  272  a.  — In  Capitis  quart!  inscriptione  loco  „Ro- 
manorum  Pontificum“  ponitur  „Romani  Pontificis“.  Cf.  p.  272  b.  — 

In  initio  eiusdem  capitis  addiintur  verba  „perpetuus  Ecclesiae  usus 
comprobat“.  Cf.  p.  272  c.  — Ibidem  loco  „regulam  rectae  fidei“  po- 
nitur „rectae  fidei  regulam“.  Cf.  ibid.  — Ibidem  loco  „servata“  po- 
nitur „rc8ervata“,  et  loco  novae  sententiae  „Ab  hac  ergo  fide  ct  doc- 
trina  separari  minime  debent  Christ!  fideles,  ut  esse  mereantur  in  una 
communione  cum  Sede  Apostolica“,  ponitur  sententia  relativa  „quam 
Apostolicam  Sedem  sequi  in  omnibus  Christ!  fideles  tenentur,  ut  esse 
mereantur  in  una  communione  cum  eadem  Sede“. 

^ * Id  in  actis  non  dicitur;  ex  diario  et  notis  theologorum  patet. 

* Loco  „et  partim  alibi  habebitur“. 

® * Haec  relatio  typis  impressa  (p.  274  sqq.)  una  cum  schemate 
Constitutionis  primae  de  Ecclesia  (p.  269  sqq.)  traditur  Patribus  Con- 
cilii d.  9.  Maii.  Cf.  p.  742  c. 


non  abesse  fatetur.  Rationem  melioris  formulae  proponit,  quae 
quoad  substantiam  in  pristinam  formulam\  cui  Deputatio  in  Ses- 
sionibus  XLI.  et  XLII.  substituerat  aliam  redit.  Fere  omnes  Pa- 
tres Deputationis  tamen  consent,  non  iam  aliam  formulam  ad- 
optandam  esse,  sed  e novis  forraulis,  quae  a Patribus  Concilii 
proponantur,  earn  esse  eligendam,  quae  videatur  optima. 

Quoad  alteram  ab  Emo  Praeside  propositam  quaes6onem,  num 
provincia  ad  singulas  difficultates  in  Congregatione  respondendi, 
habita  ratione  earumdem  affinitatis,  inter  plures  Patres  Deputa- 
tionis dividenda  sit,  decretum  est,  ut  singulis  libertas  ad  sin- 
gulas quae  moverentur  difficultates  respondendi  relinqueretur , et 
turn  demum,  quando  schema  emendatum  proponeretur,  ad  eas 
difficultates,  quae  fortasse  restarent,  responsum  daretur. 

Sessio  XLV.  habetur  d.  8.  lunii.  — Distribuuntur  animad- 
versiones,  quas  Patres  in  priora  decern  capita  schematis  (pristini) 
Constitutionis  dogmaticae  de  Ecclesia  Christi  scripto  exhibuerunt. 

Deinde  Emus  Praeses  aliam  formam  capitis  quarti  integre 
reformati  proponit  atque  commendat  Unus  e theologis  exponit, 
emendatum  caput  cum  priori  quoad  rem  convenire,  quoad  for- 
mam tamen  simplicius  et  generalioribus  verbis  conceptum  esse, 
ita  ut  multae  difficultates  evitentur,  quae  contra  prius  illud  mo- 
ver! possint.  Alius  theologus  exponit,  cur  omissa  sint  verba: 
„Quoniam  vero  infallibilitas  eadem  est,  sive  spectetur  in  Rom. 
Pontifice  tamquam  capite  Ecclesiae,  sive  in  universa  Ecclesia  do- 
cente  cum  capita  unita“'^;  etenim  Ecclesiae  infallibilitatem  non 
videri  revera  sub  omni  respectu  eandem  esse,  quum  alia  sit  ac- 
tiva , alia  passiva , alia , quae  exercetur  modo  solemni  sive  ab  Ec- 
clesia in  Concilio  oecumenico  congregata,  sive  a Pontifice  e cathedra 
loquente,  alia,  quae  exercetur  a magisterio  Ecclesiae  ordinario. 

Itaque  singulorum  audiebatur  sententia. 

Unus,  dicit,  sibi  non  displieere  schema  novum. 

Alius,  sibi  placere  magis,  quam  prius. 

Alius , sibi  probari , dummodo  ea , quae  in  nota  prima  ^ di- 
cantur,  ipsi  inserantur  textui,  aut  ei  adiiciantur. 

Alius,  quamvis  non  sit  necessarium,  suadendum  tamen  esse, 
ut  ad  „supremi  (Doctoris)“  addatur  „ universalis “,  ut  magis  pateat, 
definitiones,  quae  infallibiles  sunt,  pertinere  debere  ad  universam 
Ecclesiam. 

Alius,  priorem  formulam  esse  praeferendam , quum  nova  sit 
vaga,  ambigua,  indeterminata ; timendum  esse,  ne  compluribus 
Patribus  in  Congregatione  generali  displiceat. 

Ad  haec  notat  Eihus  Praeses,  formulam  minime  esse  vagam 
et  ambiguam,  sed  solum  magis  generalem  et  propterea  sinistrae 
interpretationi  minus  subiectam,  quam  primam ; eamque  propterea 
huic  substituendam  videri,  quod  sententia  a theologis  libere  pro- 
pugnata  et  Sedi  Apostolicae  magis  favens  priori  formula  reiici 
videri  possit. 

Alius,  sibi  novum  schema  placere. 

Alius,  etiam  sibi  probari  novum  schema,  sed  optandum  esse, 
ut  simpliciori  modo  enuntietur,  hoc  fortasse  modo:  „cum  ...  in 
rebus  fidei  et  morum  circa  obiectum  idem,  ad  quod  Ecclesiae  in- 
fallibilitas extendi tur,  definit  etc.“ 

Alius,  quamvis  imprimis  post  declarationes  a theologis  et  Euio 
Praeside  factas  formula  nova  sibi  probetur,  tamen  quaedam  ani- 
madvertenda  sibi  videri,  et  quidem: 

1°  Luculenta  Conciliorum  Florentini,  Lugdunensis,  Constan- 
tinopolitani  testimonia  ita  abbi’eviari,  ut  fere  omnem  vim  et  robur 
amittant. 

2°  Potestatem  pascendi  universum  gregem  datam  verbis  apud 
loannem  „Pasce  etc.“  in  formula,  non  recte,  distingui  a Primatu 
regiminis,  quum  ipse  Primatus  regimiuis  optime  probetur  ex  hoc 
textu;  seu,  quod  fere  in  idem  recidit,  textum  restringi  ad  doc- 
trinam,  quum  significet  potestatem  et  regendi  et  docendi. 

3°  Infallibilitatis  potestatem  S.  Pontificis  exhiberi  in  formula 
tamquam  distinctam  a Primatu.  Dici  hanc  potestatem  datam  esse 
cum  Primatu.  Earn  autem  videri  partem  esse  Primatus  et  tani- 
quam  talem  exhiberi  debere;  saltern  melius  esse,  earn  non  ex- 
hiberi tamquam  distinctam. 

4°  Turn  S.  Sedem,  turn  R.  Pontificem  dici  omnium  Christia- 
norum  Patrem  et  Doctorem  constitutum,  quod  in  priorem  non 
quadret,  quae  potius  dicatur  Mater  et  Magistra  omnium  Chri- 
sti anorum. 


1 * Cf.  p.  1642  b.  2 * V.  p.  273  h.,  cf.  p.  1684  cl.  sqq. 

3 * V.  supra  p.  1643  h.  sqq.  * * Sui)ra  p.  273  i). 

^ * V.  supra  p.  1644  h. 


106* 


1687 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1688 


5”  Duas  periodos  § 1.  inter  se  debere  commutari.  Etenini  in  a 
priori  infallibilitatem  probari  ex  Coneiliis  Florentino  et  Lugdunensi, 
et  in  altei'a  banc  particulareni  probationem  i)robari  generali  asser- 
tione,  quod  ita  tenuerit  S.  Sedes  et  oecumenica  Concilia.  Procedi 
debere  modo  inverse. 

G°  Pag-  5.  § 1.  [^.  1644  «.]  verba  „una  cum  pastorali  officio^ 
omittenda  esse:  a)  quia  munus  docendi  sit  pars  pastoralis  officii, 
non  aliquid  simul  cum  eo;  b)  quia  pastorale  officium  hie  restrin- 
gatur  ad  potestatem  regiminis,  dum  in  § 1.  restringatur  ad  doc- 
trinam.  Esse  ergo  diversam  rei  acceptionem. 

7°  Pag-  3.  § 2.  [ihid.\  vel  textus  Scripturae  integros  afferendos, 
vcl  saltern  addendum  „etc.“,  quum  pars,  quae  afferatur,  non  coii- 
tineat  plenam  doctrinam. 

8°  Videri  necessarium  addere,  „ut  res  definita  toti  Ecclesiae 
credenda  proponatur  [“]. 

Hunc  esse  ordinem,  quern  proponat:  „Quod  autem  Primatum 
honoris  et  regiminis,  quern  Dominus  lesus  Petro  et  successoribus 
coutulit,  etiam  suprema  et  infallibili  auctoritate  in  docendo  co- 
rouaverit , haec  S.  Sedes , divina  edocta  traditione , constantique 
praxi  fnlta  veraciter  etc.^  usque  ad  finem  § 1.  b 

Alteram  paragraphnm  incipi  posse  sic:  „Iusistentes  igitur  huic 
fidei  et  praxi,  Praedecessores  Nostri  indefessam  . . . fideliter  secuta 
est‘‘  additis  verbis  „et  Concilia  professa  sunt.  Unde  cum  Concilio 
Florentino  etc.“.  Turn  proponantur  verba  Florentini  vel  ipsa  omnia, 
vel  abbreviata,  et  verba  Concilii  Lugdunensis  et  Constantinopo- 
litani;  deinde  sequatur  pag.  3.  § 1.  „At  vero  etc.“ 

Alius:  in  formula  ipsa  pro  „quaestiones  fidei  et  morum“  po- 
nendum  esse  generaliter  „in  rebus  fidei  et  morum“.  In  verbis 
„pleno  mentis  assensu  et  fidei  obsequio“  illud  „et“  copulative 
sumptum  coarctare  formulam  ad  priorem  i.  e.  „fide  tenendum“. 

Alius:  1°  Formulam  banc  intentioni  deelarandi,  Papam  esse  in- 
fallibilem  in  iisdem  obiectis  atque  Ecclesiam,  non  satisfacere  videri. 

2°  Rationes  allatas  pro  formula  mutanda  non  videri  satis  fun- 
datas.  Neque  enim  idem  bis  eodem  modo  dici,  sed  ])rius  aliquid 
speciale,  deinde  aliqnid  magis  generale.  Etiam  in  nova  forma 
idem  bis  dici.  Neque  veruni  esse,  primam  assertionem  in  priori 
schemate  exclusivam  esse. 

3°  Formulam  novam  esse  generalem.  Earn  sane  complecti 
plura,  quam  theses  probatoruni  tbeologorum,  et  hoc  etiam  in  opi-  c 
nione  eorum,  qui  earn  lecturi  et  audituri  sint,  ut  pro])terea  maior 
oppositio  timenda  sit.  Neque  id  corrigi  sequenti  sententia.  Utram- 
que  sententiam  debere  retinere  totam  suam  veritatem,  nude  sta- 
bilita  universim  infallibilitate  in  quaestiouibus  fidei  et  morum,  ean- 
dem  non  posse  restringi. 

Alius  dicit,  sibi  probari  novam  formulam,  desiderare  tamen 
etiam  se,  ut  simplicitati  consulatur. 

Alius  vult,  formulam  abbreviari.  Porro  desiderat  1°,  ut  pro 
„su])remi“  dicatur  „supremi  in  Ecclesia  et  universalis  Doctoris“. 

2”,  ut  pro  „quaestiones  de  fide  etc.“  ponatur  „in  definiendis 
rebus  fidei  etc.“ 

3°  Ad  illud  „ad  quod  infallibilitas  Ecclesiae“  addatur  „docentis“. 

4°  Loco  „ad  idem  obiectum“  dicatur  „ad  idem  prorsus  ob- 
iectuiu“. 

Alius:  initium  ita  immutetur:  „ ...  (1.  3.  [p-  1643  c-  1.  2.])  su- 
])rcma  qiioque  magisterii  potestas  comprehenditur,  qua  a supremo 
et  aeterno  Pastore  omnium  Christianorum  Pater  et  Doctor  consti- 
tutus,  prae  ceteris  tenetur  fidei  veritatem  docere  et  defendere, 
et  si  quae  de  fide  obortae  fuerint  quaestiones,  suo  debent  iudicio  ‘I 
definiri.  Ita  haec  S.  Sedes,  divina  edocta  traditione  veraciter  et 
humiliter  semper  tenuit,  perpetuus  usus  comprobat  et  oecume- 
nica . . . sunt^. 

Pag.  2.  1.  16.  fr?.  1.  1.]  „adhibitis  ex  assistentia  Spiritus  sancti 
aliis  auxiliis“;  1.  20.  [1.  3.]  „cognoscant;  nude  S.  Augustinus  non 
dubitavit  affirmare , quo  [sic]  Rom.  Pontifex  respondet , quae  an- 
tiquitus  Apostolica  Sedes  et  Romana  cum  caeteris  tenet  perseve- 
ranter  Ecclesia.  “ ‘ 

Pag.  4.  1.  1.  [p.  1644  a.  1.  14.]  „in  rebus  fidei  et  morum  Roma- 
num  Pontificem  eadem  indefectibilitate  pollere,  qua  Ecclesia  do- 
cens,  eamquc  ad  idem  obiectum  porrigi,  ita  ut  definitiones  et  de- 
creta sint  aeque  irreformabilia , ita  ut  etc.“;  ib.  1.  ult.  (i.  e.  in 
nota)  addatur:  „Cf.  verba  S.  Agathonis  supra  citata.“ 

Alius:  sententiam  png.  2.  \p.  1643  c.\,  quae  incipit  „Romani 
autem  Pontifices  . . .“  esse  obscuram.  — Formulam  Hormisdae  in- 

* Contra  lulian.  1.  I.  c.  4.  n.  13. 


tegram  citari  debere.  — Formulam  definitionis  esse  prorsus  gene- 
ralem et  indeterminatam ; praecipue  videri  id  offendere,  quod  etiam 
iis  decretis  et  definitionibus,  quarum  obiectum  non  est  revelatum, 
obsequium  fidei  vindicetur.  — Formulam  videri  duplicem  infallibili- 
tatem statuere,  quare  ex  priori  formula  verba:  „sive  spectetur  in 
Rom.  Pontifice  etc.^  rctiuenda  esse.  Caeterum  probari  debere, 
quae  animadversa  sint,  Primatum  a Magisterio  non  distingui ; porro 
Sedem  Romanam  non  debere  appellari  „Patrem  et  Magistrum 
Christifidelium“. 

Alius:  ad  verba  „nunc  congregatis  Conciliis“  addatur  „nunc 
rogata  Episcoporum  per  Ecclesiam  dispersorum  iudiciali  sententia^, 
vel  utraque  sententia  ita  concipiatur:  „nnnc  rogata  Episcoporum 
in  oecumenicis  Coneiliis  congregatorum  vel  per  Ecclesiam  disper- 
sornni  iudiciali  sententia.  “ 

Alius  dicit,  sibi  formulam  prorsus  non  placere  et  sic  mutan- 
dam  esse  videri : „ . . . fide  et  moribus  ad  salutem  necessariis 
suo  iudicio  definiens,  quid  ab  universa  Ecclesia  sub  haeresis  nota 
fide  divina  credendum  vel  reiiciendum  praecipit,  per  Spir.  S. 

. . . esse.“ 

„Definimus  insuper,  hanc  . . . extenditur,  hoc  est,  ad  fidei  de- 
positum  sc.  verbum  Dei  scriptum  vel  traditum  fideliter  custodien- 
dum  et  exponendum.^ 

Alius,  sibi  recens  hoc  schema  placere,  attamen  illud  „fidei 
obsequio‘‘,  omnibus  definitionibus  vindicatum,  aliquem  sibi  scru- 
pulum  creare ; etiam  sibi  videri  de  simpliciori  formula  cogitan- 
dum  esse. 

Alius,  exspectandum  esse,  donee  emendationes  in  caput  IV., 
Patribus  iam  exhibitum,  factae  fuerint. 

Alius,  sibi  schema  non  ])lacere,  quum  sensus  eiusdem  sit  am- 
biguus  et,  quod  definiri  non  intendatur,  tamen  definiatur,  sc.  in- 
fallibilitatem et  Romani  Pontificis  et  Ecclesiae  ad  ea  etiam  ex- 
tendi, quae  damnantnr  nota,  quae  haeresis  nota  sit  inferior.  Quare 
declarandum  esse  videri,  esse  dogma  fidei,  Pontificem  in  decretis 
fidei  et  morum  eadem  infallibilitate  gaudere,  qua  gaudeat  Ecclesia, 
et  eodem  modo,  quo  Ecclesiae,  etiam  Pontificis  decreta,  quae  ad 
idem  obiectum  extendantur,  esse  irreformabilia. 

Alius  sibi  priorem  formulam  praeferendam  videri,  si  tamen 
non  placuerit,  simpliciorem  proponendam  esse. 

Alius : 1°  Romanus  Pontifex,  ait,  non  tantum  de  quaestiouibus 
fidei  et  morum  iudicare,  sed  etiam  dogmata  proponere,  nullis  etiam 
praecedentibus,  aut  iam  sopitis  controversiis , et  fidei  confessiones 
aut  symbola  conficere  potest,  atque  ita  iniungere  consuevit,  ut 
nonnisi,  qui  illis  consenserint,  in  Catholicae  Ecclesiae  communione 
esse  possint.  Itaque  etiam  haec  in  capite  innuenda  essent. 

2°  Non  deerunt,  qui  aliud  mediorum  genus  desiderent,  sc. 
„interrogatis  Episcopis  licet  non  aliqua  synodo  adunatis“. 

3“  Quae  § 4.  dicta  sunt,  fortasse  uimis  emphatice  expressa 
videbuntur,  ac  si  asseratur  quaedam  inspiratio  positiva. 

4°  § ult.  1.  3.  [1.  2.  §‘]  ad  „populorum‘‘  addatur  „catholicorum“. 

5°  Addendos  textus:  „Et  portae  inferi  non  prae valebunt  etc. “ 
et  „Tu  aliquando  conversus  . . .“ 

6°  Post  „supremi“  inseratur  „omniuni  Christianorum  Doctoris**. 

7°  Pro  „quaestiones  . . . suo  iudicio“  ponatur  „pro  aucto- 
ritate‘‘  vel  „pro  apostolica  sua  auctoritate". 

8®  Quae  de  obiecto  dicuntur,  immediate  cum  prime  membro 
coniungantur. 

Sessio  XLVI.  9.  lunii  vespere  — Agitur  de  omendationibus 
prooemii  ‘ a Patribus  Concilii  propositis. 

Emendatio  1.  et  2.  longior  esse  videbatur.  Ut  tamen  pro- 
ponentium  votis  satisfieret,  additamentum,  pag.  3.  1.  14.  [p.  269. 
1.  8.]  post  „unum  essent  {1.  suntj"  inserendum,  ab  uno  ex  theo- 
logis  praelectum,  ab  omnibus  Patribus,  duobus  exceptis,  admissum 
est:  „Quemadmodum  igitur  Apostolos,  quos  sibi  elegerat,  commu- 
nicate Spiritu  sancto  misit,  sicut  ipse  missus  erat  a Patre , ita  in 
Ecclesia  sua  pastores  et  doctores  perpetuo  esse  voluit.  Ut  vero 
Episcopatus  ipse  unus  et  indivisus  esset,  atque  universa  creden- 
tium  multitudo  ])er  cohaerentes  sibi  invicem  Sacerdotes  in  fidei  et 
communionis  unitate  conservaretur,  Beatissimum  Petrum  omnibus 
Apostolis  praeponens,  in  ipso  instituit  perenne  utriusque  unitatis 
principium  ac  visibile  fundamentum  . . ."  ^ pag.  4.  1.  4.  |1.  12.] 


’ * V.  schema  supra  p.  2G9  sqq.  Emendationes  in  prooemium 
j)ropositas  v.  p.  301  b.  sqq. 

2 * Vide  formulam  emendationis , quae  in  nonnullis  mutata  typis 
impressa  et  Patril ns  tradita  est,  p.  304  a. 


1689 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  560. 


1690 


3.  Non  videbatur  proponenda.  a 

4.  Non  admittitur. 

5.  Prior  pars  admittitur. 

6.  lam  satisfactum  addito  superiori  loco. 

7.  — 9.  Textus  retinendus. 

10.  Non  admittitur. 

11.  Admittitur. 

12.  13.  Non  admittuntur. 

14  a.  b.  Non  admittitur  vcl  iam  provisum. 

15.  Non  admittitur. 

16.  Admittitur.  Transponantur  sententiae,  et  inde  a 1.  22. 

[p.  269.  1.  22.]  dicatur:  „dependet  (resp.  consistit),  cunctis  fidelibus 
credendam  et  teneiidam  proponere  secundum  . . . fidem,  atque 
contraries  . . .“ 

17.  Iam  provisum  admissa  emendatione  11“. 

Sessio  XLVII.  12.  lunii.  — Do  additamento  ad  prooemium 
agitur,  cuius  servata  est  ea  forma,  qua  antecedenti  Sessione  erat 
propositum,  admissis  solum  mutationibus  styli. 

Deinde  agitur  de  emendationibus  in  Congregatione  generali  i) 
in  caput  I.  et  II.  propositis  b 

Ad  caput  I: 

1.  Non  admittitur. 

2.  Eatenus  tantum  admittitur,  ut  loco  „omnibus“  ponatur 
„caeteris“,  quia  priori  parti  iam  additamento  prooemio  adiiciendo 
satisfactum  est. 

3.  Admittitur.  Dicatur:  „Ad  unum  namque  Simonem,  filium 
lonae,  cui  dixerat:  Tu  vocaberis  Cephas,  post  confessionem : Tu 
es  Christus  . . . locutus  est  Dominus:  Beatus  es  . . .“ 

4.  Admittitur  eatenus,  ut  loco  „damnandae“  dicatur  „pravae“. 

Ad  caput  II.: 

1.  2.  Non  admittuntur. 

3ae  et  5^®  ad  stylum  pertinentium  rationem  habendam  esse. 

4.  Admittitur,  ita  tamen,  ut  stylus  textus  conformetur.  A 
theologo  sequenti  die  haec  formula  proponebatur : „Hac  de  causa 
ad  Romanam  Ecclesiam  propter  potentiorem  principal! tatem  ne- 
cesse  erat  omnem  convenire  Ecclesiam  et  [ut]  in  ea  Sede,  quae 
[1.  a qua]  venerandae  communionis  iura  in  reliquas  dimanant  [B. 
dimanat],  tamquam  membra  in  capite  consociatae  in  unam  cor-  c 
poris  compagem  coalescerent.“ 

Sessio  XL VIII.  habetur  19.  lunii.  — Exaniinantur  prooemium, 
caput  I.  et  II.  constitutionis  primae  de  Ecclesia  Christi  secundum 
Congregationum  generalium  sufiragia  reformata.  Deinde  Eihus 
Praeses  novum  praelegit  schema  de  Bomani  Pontificis  infallibili- 
tate'* *,  quod  generatim  omnibus  placuit.  Disceptatio  de  eniendatio- 
nibus^  capitis  III.  incepta  est. 

1.  Non  admittitur,  quum  plura  contineat  ad  hoc  caput  non 
spectantia,  atque  inferius  occurrant,  quae  melius  sunt  dicta. 

2.  Non  admittitur. 

3.  Admissa  iuxta  niodum,  ita  ut  caput  sic  ordiatur:  „Hinc 
innisi  S.  Scripturae  apertis  testimoniis.“ 

4.  — 7.  Non  admittuntur. 

8.  Admittitur  cum  hac  emendatione,  ut  dicatur:  „Neque  igitur 
Primatus  i.  e.  Principatus."  ® 

Sessio  XLIX.  habetur  21.  lunii.  — Continuatur  disceptatio 
de  emendationibus  capitis  III.  d 

Octava  emeudatio  retractatur  ab  eo  Revuio  Patre,  qui  earn 
proposuit. 


' * V.  supra  p.  312  sqq.  ^ Cf.  Iren.  1.  III.  c.  3. 

5 * V.  supra  p.  330  d.  sqq.  ^ * V.  supra  p.  1G45. 

5 * V.  supra  p.  332  d.  sqq. 

® * Emendatio  octavo  loco  posita  est  haec:  ^Bag.  8.  [p.  271  h.] 
post  verba  ,in  sacris  canonibus  continetur‘,  sic  pergatur:  Neque  igitur 
principatus  seu  suprema  in  Ecclesiam  potestas  inter  plurcs  partita, 
sed  tota  plenitude  eius  in  B.  Petro,  cui  soli  Dei  Filius  regni  sui  claves 
et  gregem  universum  tradidit,  Romano  Pontiflei  collata  est;  caeteri 
autem  pastores,  quos  Spiritus  Sanctus  posuit  Episcopos  regere  Eccle- 
siam Dei,  in  partem  sollicitudinis  vocantur,  ut  sub  uno  summo  totius 
ovilis  Pastore  suum  quisque  munus  gerant."  Quae  emendatio  in  se- 
quenti Sessione  retractata,  eiusque  loco  substitufa  est  alia,  quae  in 
line  fasciculi  emendationum  adiicitur,  ct  in  secunda  fasciculi  editione 
simpliciter  loco  huius  octavac  recipitur.  Ad  hanc  novam  cmendationem 
refertur , quod  habetur  infra  in  fine  51.  Sessionls.  Ilaec  nova  ea  est, 
quae  est  octava  inter  emendationes  supra  receptas  p.  334  b.  c. 


9. — 13.  Reiiciuntur. 

14. — 23.  Decretum,  ut  vox  „episcopalis“  retineatur  et,  quem- 
admodum  n.  20.  proponitur,  addatur  „suprema“,  et  dicatur:  „hanc, 
quae  suprema  est  iurisdictionis  proprie  episcopalis  potestas.^  ‘ Quoad 
alia  in  18“^  proposita  conclusum  est,  opportune  loco  provisum  iri. 

24.  Admittitur,  retento  tamen  „cuiuscunque  ritus  etc^ 

Sessio  L.  24.  lunii.  — Agitur  porro  de  emendationibus  ca- 
pitis III. 

26.  Unus  ex  Revinis  Patribus  proponit,  ut  emendatio  accep- 
tetur  hoc  mode,  ut  dicatur:  „Docemus  et  declaramus,  Romani 
Pontificis  Primatum  non  esse  tantum  potiores  supremae  in  Eccle- 
sia potestatis  partes,  sed  totam  eiusdem  potestatis  plenitudinem, 
Petro  et  successoribus  eius  a Domino  nostro  collatam.  Insuper 
docemus,  hanc,  quae  . . .“  Responsum  tamen  est,  iam  provisum 
esse  acceptata  emendatione  20“'  [2P  cf.  p.  355  b.],  et  errorem 
emendatione  configendum  paucis  verbis  ad  canonem  tertium  ad- 
iectis  reiici  posse,  ita  sc.,  ut  addatur  „aut  eum  habere  tantum  po- 
tiores partes,  non  vero  totam  plenitudinem  huius  supremae  po- 
testatis . . .“ 

27.  Declaratum  est,  huic  iam  provisum  canone  primo,  in  quo 
etiam  de  Primatu  honoris  sermo  sit. 

28.  29.  Reiiciuntur. 

30.  Differtur  ad  alteram  Constitutionem  de  Ecclesia  Christi, 
quum  res  discuti  debeat. 

31.  Reiicitur,  ut  non  necessaria,  quum,  quod  postulatin',  iam 
in  capite  enuntiatum  sit. 

32.  — 34.  Reiectae;  notatum  est  ad  34.,  „deviare“  plus  esse, 
quam  „peccare“. 

35.  36.  De  Episcopis  actum  iri  in  altera  Constitutione ; errorem 
tamen  his  numeris  contentum  a Revmo  Relatore  refutandum  esse. 

37.  Reiicitur.  Daudam  tamen  esse  explicationem  textus  a 
Revmo  Relatore. 

38.  39.  De  his  agitur  in  altera  Constitutione. 

40.  Reiicitur. 

41.  42.  Ratio  earum  habenda  ita,  ut  p.  9.  1.  11.  \p.  271.  1.  42.] 
dicatur  „potestati,  qua  Episcopi  ut  Apostolorum  successores  et  a 
Spiritu  Sancto  positi,  tamquam  veri  Pastores  . . .“ 

Deinde  agitur  de  ultima  prooemii,  capitis  I.  et  II.  recensionc ; 
denique  praelegit  Efnus  Praeses  aliam  novam  definimidae  wfulli- 
bilitatis  fornmlam  quam  Patribus  considerandam  tradidit. 

Sessio  LI.  habetur  26.  lunii.  — Continuatur  examen  cmen- 
dationum  in  caput  III  [et  tres  cationes]  propositarum. 

44.  Reiicitur,  quum  spectet  ad  caput  de  Episcopis. 

45.  Non  admittitur,  quia  non  necessaria. 

46.  Non  admittitur,  quia  verba  non  insunt  eidem  epistolae 

S.  Gregorii. 

47.  Eius  quoad  stylum  rationem  habendam  esse ; sed  reiicitur, 
quoad  rem  quae  proponitur. 

48.  Videndum,  num  eius  alio  opportuno  loco  ratio  haberi  possit. 

49.  Non  spectare  ad  Deputationem  fidei  quoad  positivam 
eius  partem. 

50.  — 59.  Non  admittuntur. 

60.  Non  pertinere  ad  decretum  dogmaticum. 

61.  — 63,  Reiiciendae. 

64.  Admittitur,  ita  ut  can.  2.  sit:  „S.  q.  d.,  non  esse  ex  ipsius 
Christi  Domini  institutione,  seu  ex  iure  divino  . . . ; aut  Romanum 
Pontificem  non  esse  Petri  in  eodem  Primatu  succcssorem,  a.  s.“ 

65.  66.  Reiiciuntur. 

67.  Res  proposita  intelligitur  per  se;  emendatio  igitur  non 
admittitur. 

68.  Reiicitur. 

69.  Non  necessaria. 

70.  Res  ad  stylum  pertinet. 

71.  Reiicitur. 

72.  Admittitur  iuxta  modum,  ita  ut  canon  [3.  p.  274.]  iam 
sit:  „S.  q.  d.  ...  in  universam  Ecclesiam,  turn  in  rebus  quae  ad 
fidem  et  mores,  turn,  quae  ad  disciiilinam  et  regimen  Ecclesiao 
per  totum  orbem  diffusae  pertinent,  aut  eum  habere  tantum  po- 


* * Hoc  loco  in  niargine  A additur:  „In  Congreg.  [Sess.  Deput.] 
52.  substituta  est  emendatio  21.  mutata  voce  „ordinarium“  in  „ordi- 
nariac“.  Cf.  supra  p.  354  c.  d. 

^ * De  emendatione  25=^  nihil  in  actis  est  notatum. 

* * V.  earn  supra  p.  1644  d.  sq. 


1691 


Acta  et  (Iccreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1692 


tiores  partes , non  vero  totam  pleuitudineni  liuius  snpremae  po-  a 
testatis,  aut  lianc  eius  . . 

Dein  eniendatio,  quae  8™  locum  obtinet  in  fasciculo  Patribus 
Concilii  proponendo  (quuni  qui  ])riorem  dederat,  earn  retraxei’it), 
reiicienda  esse  videbatur  *. 

In  fine  Sessionis  exquisita  Patrum  sententia  de  formula  defi- 
nitionis  infallibilitatis  ab  uno  ex  Revmis  Patribus  Deputationis 
exbibita  Quum  Patres  in  complures  abirent  sententias , decer- 
nitur,  ne  ulla  proponatur  a Deputatione  formula  sive  directe  sive 
iudirecte,  sod  exspoctetur  finis  discussionis  CongTeg<atiouum  geno- 
ralium , ut , (piae  ex  ])ropositis  optima  vidoatur , eligatur , neve  a 
formula  De[)utationis  i)rima  [A;  inB:  a formula  scliematis|  facile 
recedatur 

Sessio  Lll.  habetur  3.  lulii.  — Facilitate  accepta,  nnus  ex 
Revmis  Patribus  proponit,  ut  ab  iis,  quae  de  § 2.  capitis  tertii  de- 
creta  sunt,  recedatur  et  loco  emendationis  20'^''  potius  14^^  [?]  ad- 
inittatur,  id  quod  apjirobatum  est.  Deinde  do  formulis  definitionis 
infallibilitatis  disceptatur. 

Unus  formulam  in  scliemate  „Ipso  autem  Apostolico  Primatu“  . 
Revmis  Patribus  in  Congregatione  exhibito  comniendavit , ita 


‘ * Ultima  seuteutia  deest  in  A.  Emendatio,  quara  respicit,  est 
ilia,  quae  habetur  supra  p.  334  b.  c.  De  priori  emendatione  octava, 
cf.  supra  p.  1689.  notam  6 *. 

'■*  * Cf.  supra  X).  1645. 

^ * Continetur  inter  acta  (A)  i)08t  Sess.  51: 

Votiini  Eeverendissimi  Tarvisini. 

I.  Iiifallibilitas  Ecclesiae  est  dogma  fidei,  imo  est  primum  in  or- 
dine  inter  dogmata,  nam  nos  omnia  alia  dogmata  credimus,  quia  Ee- 
clesia  noliis  ca  luoponit  crcdenda. 

II.  Si  iiifallibilitas  Ecclesiae  est  dogma  fidei,  habet  sensum  de- 
terininatum,  alias  nos,  cum  dicimus  credere  Ecclesiam , xn’oferremus 
verba,  quae  significatum  non  baberent  nisi  vagum,  ae  proinde  in  praxi 
lilane  inutilcm. 

III.  Nihil  obstat  tamen,  quod,  etiamsi  admittatur  ab  omnibus  Ca- 
tbolicis,  Ecclesiae  Infallibilitatem  sese  porrigere  ad  ea,  quae  Ecclesia 
proponit  de  fide  divina  credenda,  non  conveniat  tamen  inter  ixisos,  ad 
quae  ulteriiis  baec  iiraerogativa  Ecclesiae  se  extendat. 

IV.  Quoad  subiectum  Infallibilitatis,  quod  est  Ecclesia,  rursus 

a)  apud  Catholicos  constat,  quod  sine  baeresi  negari  non  potest , esse  c 
Pontificem  Sumraum  cum  exnscopis  sive  congregatis  sive  disxiersis ; 

b)  num  autem  Pontifex  Romanus  Ecclesiae  infallibilitate  gaudeat,  cum 
decreta  sua  emittit,  etiam  sine  Exiiscoxiis  sive  disxiersis  sive  congre- 
gatis, controvertitur  inter  catholicos  et  hoc  est,  quod  hodie  proponitur 
Concilio  Vaticano  determinandum. 

V.  Convenit  inter  omnes  bodie,  minime  dirimendas  esse  quae- 
stioiies  de  obiecto  Infallibilitatis , ad  quod  nemxie  se  extendat  x>raeter 
ea,  quae  fide  divina  credenda  proponuntur.  Certum  est  autem,  a ca- 
tbolicis  plenum  mentis  et  cordis  assensum  praebendum  esse  Ecclesiae 
decretis  ad  fidem  vel  mores  spectantibus,  etiamsi  non  proponatur  ali- 
quid  credendum  fide  divina,  quod  et  in  Syllabo  legitur  et  ab  omnibus 
siuceris  catbolicis  admittitur. 

VI.  Illi,  qui  tantopere  cupiunt,  defiiiiri  Infallibilitatem,  nihil  aliud 
certe  volunt , quam  [ut]  eadein  Iiifallibilitas  nec  plus  nec  minus  tri- 
buatur  Pontifici,  qua  gaudet  Ecclesia,  cuius  Infallibilitas  dogma  est 
fidei  et  babet  sensum,  ut  diximus,  plane  determinatum. 

VII.  Nulla  necessitas  bic  et  nunc  defiiiiendi  ut  dogma  fidei,  In- 
lallibilitatem  Ecclesiae  x'rovenire  ab  Infallibilitate  Pontificis;  nam  quam- 
vis  hoc  esset  certum,  ut  asseritur  ab  aliquibus,  quum  ab  aliis  negetur, 
imxilicaret  nos  ulteriori  quaestioni  et  ex  alia  definita  semel  ut  dogma 
fidei  Infallibilitate  Pontificis  adversarii  multum  amxilius  motivum  ha-  d 
bent,  id  negandi  [sic]. 

VIII.  Cum  habcamus  duas  veritates,  quorum  una  est  ita  nota  Ca- 

tbolicis, ut  [earn]  velutl  dogma  veiicrentur,  aliam  non  adhuc  ut  dogma 
solemniter  definitam , a noto  xirocedendum  est  ad  aliqualiter  ignotum, 
ac  proinde,  si  nos  definimus,  Pontificem  Infallibilitate  in  rebus  fidei 
et  morum  gaudere  eadem,  qua  gaudet  Ecclesia,  scoxium  ad  quern  tende- 
bamus  attiugemus,  nec  ullo  modo  exxirobrare  nobis  x^oterunt,  aut  vagam 
aut  obscuram  definitionem  fuisse  aut  plus  vel  minus  attribuisse  Pon- 
tifici quam  Ecclesiae,  aut  ullo  modo  laesisse  sententiam , qua  Infalli- 
bilitatem Ecclesiae  derivari  asserunt  a Summo  Pontifice;  non  enim 
exprobrare  xioterunt,  nos  derivare  Pontificis  Infallibilitatem  ab  Infalli- 
bilitate Ecclesiae;  nam  bic  non  agitur  de  ordine  reali,  sed  de  ordine 
cognitionis.  Cum  vero  Infallibilitas  Pontificia  nondum  fuerit  definita 
et  contra  dogma  fidei  sit  Infallibilitas  Ecclesiae,  xiraescindcntcs  ab  or- 
dine reali  sequi  debebamus  ordinem  cognitionis,  scilicet  aequixiararc 
Pontificiam  Infallibilitatem  Infallibilitati  Ecclesiae,  veluti  dogma  fidei 
a nobis  admissae.  ]•  Fridericus,  Episc.  Tarvisinus. 

^ * In  Congr.  generali  d.  18.  lunii.  Est  eadem  formula,  de  qua 
sermo  est  in  Sessione  Deputationis  praecedente,  68^^  inter  emendationes 
a Patribus  in  caput  IV.  exbibitas.  V.  supra  p.  382  d. 


tamen,  ut  loco  verborum  „ca  infallibilitate  pollere,  qua  divinus 
Redemjitor  Ecclesiam  instructam  es.se  voluit“  proponeret  „eiTare 
non  posse,  sicut  Concilia  geuoralia  errare  non  possunt“,  ut  evi- 
tetur  incommodum  hide  enascens,  quod  illo  loco  Romanus  Pon- 
tifex solemniter  munus  docendi  exercens  comparatur  cum  Ecclesia 
illud  non  solemniter  exercente. 

Alii  tamen  comparationem  non  institui  volebant , sed  simpli- 
citcr  dici , Romanum  Pontificem  esse  infallibilem.  Quare  ab  alio 
alia  xiroponebatur  formula:  „Romanum  Pontificem,  quando  ex  Ca- 
thedra loquitur,  id  est,  quando  ex  plena  sua  docendi  potestate  su- 
premi  omnium  Christianorum  Pastoris  et  Doctoris  miinere  fungens 
docti-inam  de  fide  vel  moribus  ab  universa  Ecclesia  tenendam 
dofinit,  vi  assistentiae  divinae  ipsi  in  B.  Petro  xiromissae,  infalli- 
bilem esse,  eiusque  indicia  ex  sese  esse  irreformabilia.‘‘  Responsum 
autem  est,  banc  formulam  illud,  quod  imprimis  definiri  debeat, 
sc.  in  quibus  decretis  Romanus  Pontifex  infallibilis  sit,  relinquere 
indefinitum.  Quare  ab  uno  propositum  est,  ut  dicatur,  decreta 
Pontificis  ea  certitudine , qua  teneri  debent  decreta  Conciliorum 
generalium,  ab  omnibus  fidelibus  esse  tenenda. 

Re  iterum  infecta  Sessio  finita  est. 

Sessio  LIIl.  habetur  7.  Tulii.  — Examinantur  emendationes 
capitis  IV.  a RR.  Patribus  in  Congregatione  generali  propositae  *. 

Ex  prioribus  octo  eraendationibus  (de  inscriptione  capitis) 
adoptata  est  S'*  ita  [tamen],  ut  pro  pliirali  singularis  numerus  po- 
nerctur:  „De  Romani  Pontificis  infallibili  magistcrio.“ 

Ex  emendationibus  sequentibus  (9.— 21.)  admissa  quoad  sub- 
stantiam  est  10%  quum  multorum  Patrum  desideriis  satisfacere  et, 
ea  acceptata,  etiam  aliis  emendationibus  satisfieri  videretur : Textus 
tamen  schematis  et  praesertim  Conciliorum  loci  citati  retinendi 
videbantur.  Emendatio  relicta  est  Reviho  Brixinensi  atque  tlieologis. 

9.  Reiicitur,  partim,  quia  vera  non  sit,  partim,  quia  nogare 
videatur  id,  de  quo  proprie  agatur. 

10.  Admittitur,  ut  dictum  est,  ita,  ut  illud  „pcr  se“  omittatur, 
quum  Rom.  Pontifex,  quomodocunque  definiat,  semper  per  se 
definiat. 

11.  Reiecta  est,  quum  ei  acceptata  10“*  iani  provisum  sit,  et 
non  verum  sit,  quod  habet,  Pontificem  tantum  in  controversiis 
infallibilem  esse. 

12.  Reiicitur,  quum  minus  rci  ipsi  et  desideriis  Revmorum 
Patrum  respondeat. 

13.  Item.  De  fine  magisterii  tamen  alibi  sermonem  esse  posse. 

14.  Reiicitur,  quoniam  non  iuvat,  omnes  enumerare  huius 
doctrinae  locos. 

15.  Reiicitur,  quia  verba  Augustini  rem  non  demonstrent. 

IG.  Item,  quoniam  nihil  proponit,  quod  textui  non  iam  insit. 

17.  Ad  styliim  refertur. 

18.  Reiicitur. 

19.  Item,  cum  vox  „oeciimenicum“  de  Concilio  Florentino 
dicta  iam  in  cap.  3.  et  ipso  cap.  4.  occurrat. 

20.  Item. 

21.  Item,  quum  rem,  de  qua  agitur,  resecet. 

22.  Iam  provisum  in  10a. 

Examine  emendationum  interrupto  Emus  Praeses  monuit,  ne- 
cessarium  esse,  ut  Patres,  antequam  ipsam  definitionis  formulam 
discuterent,  de  diiobus  convenirent,  prime  de  re  definienda,  se- 
cundo  de  formula  definitionis. 

Quoad  primam  quaestionem  omnes  consentiebant,  id  Romano 
Pontifici  solemniter  definienti  tribuendum  esse,  quod  oi  una  cum 
Ejiiscopis  uuito  sen  Concilio  oecumenico  competit,  nec  plus,  nec  minus. 

Quoad  formulam,  omnes,  uno  excepto,  in  hae  convenerunt : 

^Romanum  Pontificem,  quum  ex  Cathedra  loquitur  i.  e.,  quum 
supremi  omnium  Christianorum  Pastoris  et  Doctoris  munere  fun- 
gens  doctrinam  de  fide  et  moribus  ab  universa  Ecclesia  tenendam 
definit , per  assistentiam  divinam  ipsi  in  B.  Petro  promissam  , in- 
fallibilem esse  ad  eum  modum , quo  per  eandem  Spiritus  S.  assi- 
stentiam in  doctrina  de  fide  et  moribus  definienda  infallibilia  sunt 
sanctae  Ecclesiae  oecumenica  Concilia.  Adeoque  eiusmodi  Romani 
Pontificis  definitiones  sive  decreta  . . .“ 

23.  Reiicitur,  quia  fedderet  definitionem  nimis  longam. 

24.  Item,  cum  dccreto  dogmatico  non  conveniat. 

25.  Item,  cum  omnino  vera  non  sit  et  interpretatione  S.  Luc. 
22,  32.  prorsus  inaudita  nitatur  I?]. 


1 * Suxira  p.  372  c.  sqq. 


1693 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  clo^m.  perficienda.  Doc.  560. 


1694 


26.  Item,  cum  loci  illi  in  decreto  revera  citentur,  ctsi  non  in 
definitione. 

27.  Item,  quum  sine  necessitate  novas  excitaret  difficultates. 

28.  Item,  quum  ei  provisum  sit,  quantum  fieri  possit. 

29.  Item,  quum  non  sit  necessaria. 

30.  31.  lam  provisum. 

32.  lieiicitur,  quum  additamentum  sapiat  conditionem  decreti 
vim  eludeutem. 

33.  34.  Item. 

35.  lieiicitur,  tamquam  adversans  substantiae  decreti. 

36.  Item,  quia  infallibilitatem  Pontificis  infra  limites  iustos 
restringit  atque  simul  conditionibus  iniunctis  constringit. 

37.  — 43.  Item  propter  eandem  rationem. 

44.  Priori  parti  iam  in  cap.  3.  provisum:  altera  constringit 
Pontificem  definientem. 

45.  Eeiieitur  ob  eandem  rationem. 

46.  Decernitur,  ut,  quae  emendatio  postulet,  recipiantur  iam  in 
praeambulo;  in  ipsa  definitione  non  videbatur  aptus  esse  locus. 

47.  — 49.  Reiiciuntur,  quia  constringunt  infallibilitatem  Pontificis. 

50.  Reiicitur. 

51.  Reiicitur,  videndum  tamen  , num  possint  verba  S.  Augu- 
stini  alibi  opportune  insert. 

Sessio  LIV.  8.  lulii.  — Agitur  porro  dc  emendationihus  m- 
pitis  IV. 

52.  Reiecta  est,  quia  iusto  arctior. 

53.  Non  proponenda,  quia  nibil  proponit. 

54.  Non  admittitur,  quia  est  largior. 

55.  Item,  quoniam  plus  continet,  quam  definiendum  est. 

56.  Item,  qmfni.am  largior  est. 

57.  Satisfactum. 

58.  59.  Iain  provisum. 

60.  Non  admittitur,  quum  promulgatio  definitionum  dogma- 
ticarum,  qualis  desideratui’,  non  sit  necessaria. 

61.  Reiicitur,  quia  largior. 

62.  Reiicitur,  quum  non  sit  necessaria. 

63.  Item,  quia  nimium  restringit  infallibilitatem. 

64.  Iam  satisfactum  per  formulam  receptam. 

65.  Non  admittitur,  quia  est  contra  substantiam  defiiiitionis  [?]. 

66.  Non  admittitur,  quia  ex  parte  iam  provisum  et  quoad 
ipsam  definitionem  nimis  larga  est. 

67.  Reiicitur  ex  eadem  ratione. 

68.  Contenta  est  quoad  substantiam  in  nova  formula,  quae 
est  baec;  „Itaquc  Nos  . . .:  Rom.  Pontificem,  quum  ex  Cathedra 
loquitur  i.  c.  cum  supremi  omnium  Cbristianorum  Pastoris  et  Doc- 
toris  munere  fungens  doctrinam  de  fide  vel  moribus  ab  universa 
Ecclesia  tenendam  definit,  per  assistentiam  divinam  ea  infalliliili- 
tate  pollere,  qua  divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam  in  definienda 
doctrina  de  fide  vel  moribus  instructam  esse  voluit;  ideoque  eius- 
niodi  Romani  Pontificis  definitiones  ex  seso  esse  irreformabiles.“ 

69.  Iam  provisum. 

70.  Item;  nec  expedit,  explicite  de  bis  loqui. 

71.  72.  Reiiciuntur. 

73.  Iam  ])rovisum,  quantum  fieri  poterat. 

74.  - 78.  I?!  Decretum  est,  ut  nullum  monitum  adiiciatur,  sed 
ut  ea,  quae  in  bis  emendationibus  proponuntur  et  in  prae.ambulo 
nondum  continentur,  buic  apto  loco  inserantur. 

79. — 96.  Agitur  de  canone  buic  capiti  addendo. 

Alii  postulant,  ut  canon  doctrinae  capitis  prorsus  consentiat, 
alii,  ut  canon  tantum  damnationem  sententiae  contineat , qua  ne- 
gatur  S.  Pontificem  infallibilem  esse  in  iis,  quae  de  fide  tenenda 
sint.  Tandem  decernunt,  ut  canon  omittatur  et  clausula  sebematis 
retineatur. 

Decernitur  etiam,  ut  incisum  canonis  capitis  III.  a Deputa- 
tione  adiectum  * omittatur. 

Sessio  liV.  9.  lulii.  — Legitur  et  examinatur  caput  IV.  se- 
cundum probatas  emcndationcs  concinnatum. 

Unus  e thoologis  proponit  has  emendationes  ^ : 

1.  Faej.  11.  1.  11.  \capitis  IV.  Supra  p.  272.  1.  7.|  ponatur: 
flCa  imprimis,  in  quibus  Oriens  cum  Occidente  in  fidoi  ebaritatis- 
que  unioncm  conveniebat,  declaraverunt.  Patres  enim  Concilii 
Constantinopolitani  ipiarti,  maiorum  vestigiis  inhaorendo,  solcmnem 
fidci  ])rofessioncm  ediderunt  . . .“ 


a 2.  Ibid.  1.  18.  [1.  11.]  ponatur  „regulam  rectae  fidei  custodire“. 

3.  Ibid.  1.  ult.  [1.  18.1  ponatur:  „ab  buius  ergo  fide  et  doc- 
trina separari  minimo  cu])ientes,  speramus,  ut  in  una  communione, 
quam  Sedes  Apostolica  praedicat,  esse  mereamur,  in  qua  . . .“ 

4.  Fag.  12.  1.  6.  \p.  272.  1.  22.  capitis  IV. \ ponatur:  „Appro- 
baute  voro  Lugdunensi  Concilio  II.  Graeci  professi  sunt:^ 

5.  Fag.  12.  1.  23.  {p.  273.  1.  5.]  ponatur:  „Florentinum  de- 
nique  Concilium  dcfinivit:“ 

6.  Fag.  13.  post  1.  5.  [p.  273.  post  1.  11.]  inseratur  sequens 
paragrapbus:  „Huic  pastorali  muneri  ut  satisfacerent , Praede- 
cessorcs  Nostri  indefessam  semper  operam  dederunt,  ut  salutaris 
Christi  doctrina  apud  omnes  terrae  populos  propagaretur,  parique 
cura  vigilarunt,  ut,  ubi  recepta  esset,  sincera  et  pura  conserva- 
retur.  Quocirca  totius  orbis  Antistites  nunc  singuli  nunc  in  synodis 
Congregati  ,longam  Ecclesiarum  consuetuebnem''  ‘ et  ,antiquam  re- 
gulae  formam  soquentes‘  ea  praesertim  pericula,  quae  in  negotiis 
fidei  emergebant,  ad  banc  Sedem  Apostolicam  retulerunt,  ut  ,ibi 
potissimum  resarcirentur  damna  fidei,  ubi  tides  non  potest  sentire 
defectnm‘  Romani  autem  Pontifices , prout  temporum  et  rerum 

b conditio  suadebat,  nunc  convocatis  Conciliis  oecumenicis  aut  rogata 
Ecclesiae  per  orbem  dispersae  sententia,  nunc  per  Synodos  par- 
ticulares,  nunc  aliis,  quae  divina  suppeditabat  Providentia,  adhibitis 
auxiliis,  ea  tenenda  definiverunt,  quae  sacris  Scripturis  et  aposto- 
licis  Traditionibus  consentanea  Deo  adiutoi’e  cognoverunt.  Neque 
enim  Petri  successoribus  Spiritus  S.  promissus  est,  ut  eo  reve- 
lante  novam  doctrinam  patefacerent,  sed  ut  eo  assistente  traditam 
per  Apostolos  revelationem  seu  fidei  depositum  sancte  custodirent, 
et  fideliter  exponerent:  ,Quorum  quidem  Apostolicam  doctrinam 
omnes  venerabiles  Patres  amplexi  et  sancti  Doctores  ortbodoxi 
venerati  atque  secuti  sunt‘  plenissime  scientes , banc  B.  Petri 
Sedem  ab  omni  semper  errore  illibatam  permanere,  secundum  Do- 
mini Salvatoris  nostri  divinam  pollicitationem  discipulorum  suorum 
Principi  factam:  ,Ego  rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua,  et 
tu  aliquando  conversus  confirma  fratres  tuos‘  neque  ignorantes, 
ad  Romanam  Ecclesiam  necesse  esse  omnem  convenire  Ecclesiam, 
i.  e.  omnes , qui  sunt  undique  fideles  et  Rom.  Pontifices  quae- 
rentibus  fidei  veritatem  non  posse  respondere,  nisi  quod  antiquitus 
Apostolica  Sedes  et  Romana  perseveranter  cum  ceteris  tenet  Ec- 
c clesia  ’.  Hoc  igitur  veritatis  et  fidei  non  deficientis  charisma  Petro 
eiusque  in  hac  Cathedra  successoribus  divinitus  collatum  est,  ut 
excelso  suo  munere  in  omnium  salutem  fuugerentur,  ut  univoi’sus 
Christi  grex  per  eos  ab  erroris  venenosa  esca  aversus,  coelestis 
doctrinae  pabulo  nutriretur  et  sublata  sebisraatis  occasione  Ecclesia 
tota  una  conservaretur  atque  suo  fundamento  innixa  firma  ad- 
versus  infori  portas  consisteret.  At  vero  cum  bac  ipsa  aetate,  qua 
salutifera  Apostolici  muneris  efficacia  vel  maxime  requiritur,  non 
p<auci  inveniantur,  qui  illius  auctoritati  obtrectant,  necessariura  om- 
nino  esse  censemus,  praerogativam,  quam  unigenitus  Dei  Eilius  cum 
summo  pastorali  officio  coniungere  dignatus  est,  solemniter  asserere. 

Itaque  Nos  traditioni  a religionis  Christianac  exordio  per- 
ceptae  fideliter  inhaerendo  ad  Dei  Salvatoris  nostri  gloriam , fidei 
catholicae  exaltationem  et  Cbristianorum  populorum  salutem , sa- 
cros.  approbante  Concilio  doceraus  et  divinitus  revelatum  dogma 
esse  definimus:  Romanum  Pontificem,  cum  ox  Cathedra  loquitur, 
i.  e.  quum  omnium  Cbristianorum  Pastoris  et  Doctoris  munere 
fungens,  pro  suprema  sua  Apostolica  anctoritatc  doctrinam  dc  fide 
et  moribus  ab  universa  Ecclesia  tenendam  definit,  per  assistentiam 
d divinam,  ipsi  in  B.  Petro  promiss.am,  ea  infallibilitate  pollere,  qua 
divinus  redemptor  Ecclesiam  suam  in  definienda  doctrina  de  fide 
vel  moribus  instructam  esse  voluit,  ideoque  eiusmodi  R.  Pontificis 
definitiones  esse  ex  sese  irreformabiles.“ 

Quae  emendationes  omnibus  probabantur. 

In  fine  Sessionis  denuo  do  canone  ca])itis  IV.  agitur.  Tandem 
convonerunt,  tribus  primis  capitibus  singulis  canoTios  esse  imme- 
diate adiiciendos  et  caput  (piartum  loco  „sciat  . . .“  anatbemato 
concludendum. 

Postca  Euius  Praeses  monuit,  timendum  esse,  no,  si,  nt  hori 
decretum  est,  additamentum  ad  can.  3.  retrabatur,  magna  ani- 


* S.  Cyr.  Alex,  ad  S.  Coelest. 

^ S.  Innoc.  I.  ad  Cone.  Cart.li.  et  Milev. 

3 Cf.  S.  Bern.  Ep.  190. 

Cf.  S.  Agatli.  Ep.  ad  Imper.  a Cone,  oeenmen.  VIII.  approb. 

^ Cf.  Form.  Horm.  P.  ab  Hadriano  II.  Patrilms  in  Cone,  oeciim.  VIII. 
propositam  et  ab  his  subscripbam. 

® S.  Iren.  adv.  liaer.  1.  3.  c.  3. 

’ S.  August.  Contra  lulian.  1.  1.  n.  13. 


‘ * Cf.  p.  340  b. 


^ * V.  eas  supra  p.  387. 


1695 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1696 


morum  perturbatio  in  Congregatione  generali  oriatuv,  atque  ideo 
se  proponere,  iit  illud  additamentuni  sustineatur , quura  error  ille 
revera  nostris  diebus  propugnetur;  neque  veriim  esse,  quaestionem 
banc  non  fuisse  in  Congregationibus  conciliariter  pertractatam, 
quum  damnatio  erroris  ex  una  parte  fuerit  diserte , explicite  et 
implicite,  postulata,  ex  altera  autem  parte  error  definiendus  in 
nuin.  35.  et  30.  proponatur. 

Quod  omnibus  probatur,  et  ReviTius  Relator,  Episc.  Tarvisinus, 
rogatur,  ut  provinciam  banc  in  se  recipiat. 

Sessio  LVI.  habetur  11.  lulii  vespere.  — Legitur  et  corrigitur 
caput  in.  etlV.'^  secundum  emendationes  in  Congregationibus  gene- 
ralibus  a Patribus  Concilii  approbatas.  Deinde  in  paucis  locis  stylistice 
paululum  emendatur  prooemium  et  caput  primum  et  secundum  In 

Scssioiie  LVII.  14.  lulii  h.  8.  mat.  agitur  de  exceptionibus 
iuxta  moduni  Quoniam  tamen  nondum  impressae  erant , potius 
de  principiis  earum  agendum  videbatur. 

Prius  autem  quaedam  emendationes  quoad  stylum  propositae 
et  admissae  sunt: 

1°  In  prooemio  pag.  3. 1. 2.  \ p.  42(>  b.  1. 2.  pcooeniii]  deleatur  „suae“. 
2°  Pag.  4.  1.  2.  [ibid.  d.  1.  6.]  deleatur  „itaque“. 

3°  Ij.  3.  [1.  7. 1 „sacro  approbaute  Coucilio“  transferatur  post 
„nocessarium  esse  iudicanius^. 

4°  Ultima  prooemii  verba  sint  „errores  condcmnare  et  pro- 
scribere“. 

Deinde  decretum,  ut 

pag.  6.  1.  8.  |/;.  428  a.  1.  12.]  pro  „erat“  ponatur  ,,111^“; 
2“  in  nota  3.  addatur  „inter  epistolas  S.  Ambrosii  XI.^ ; 

3°  pag.  8.  lin.  (23.]  [supra  p.  42!)  d.  1.  2.]  post  „etiam“  ad- 
datur „in  iis“ ; 

4°  tollatur  virgula  ante  et  post  „per  totum  orbem  diffusa^  [?]. 
Turn : 

1“  ut  pag.  9.  1.  10.  11.  [p.  430  a.  1.  10.]  loco  „inli<aerendo“  di- 
catur  „inhaerentes‘‘ ; 

2®  pag.  11.  \p.  431  5.]  expungantur  textus  S.  Irenaei  et 
S.  Augustini,  uno  tamen  obloquente,  quod  verum  verbis  S.  Augu- 
stini  astruatur,  quod  revera  ipse  generale  principium  statuat,  ex 
quo  argumentatur , quod  revera  R.  Pontifex  semper  id  definiat, 
quod  cum  ipso  reliquae  tenent  Ecclesiae,  et  quod  ita  doctrina 
splendidius  exponatur; 

3°  pag.  11.  1.  8.  [p.  431  b.  1.  12.]  post  ^Catbedra^  addatur 
„singulis“,  quod  tamen  post  longiorcm  in  sequenti  Sessione  dis- 
cussionem  reiectum  est. 

Sessio  LYIII.  babetur  14.  lulii  h.  GV2  vespere.  Examen  ex- 
ceptionum  continuatur  et  perficitur. 

Quoad  prooemium  nulla  acceptata  fuit,  nisi  ut  deleatur  „ita- 
que^ ; cf.  Sess.  praec. 

In  capite  I.  admissa  est  solum  transpositio  verbi  „non  esse“ 
in  canone,  ita  ut  legatur  „Petrum  Ap.  non  esse  a Domino  . . .“ 
In  capite  11.  nihil  immutatum  est,  nisi,  ut  in  eius  iuscriptione 
dicatur  „Reati  Petri“  et  1.  6.  pro  „enim‘‘  ponatur  „sane“. 

In  capite  IV.  p.  10.  1.  16.  {p.  431  a.  1.  1.]  loco  „rogata“  re- 
cipitur  „explorata“  et  in  fine  scribitur  „definitiones  ...  ex  sese, 
non  autem  ex  consensu  Ecclesiae  irreformabiles  esse“. 

Agitur  tandem  iterum  de  voce  „ singulis  “ post  „successoribus“ 
addenda  pag.  11.  1.  8.  [p.  431  b.  1.  12.],  quod  tamen,  quum  ante- 
cedente  Sessione  secundum  exceptionem  150.  esset  receptum,  iterum 
deletum  est,  et  rogatur  Revrnus  Relator,  ut  explicet,  cur  non  sit 
necessarium. 

D.  16.  lulii  b.  12.  post  Congregationem  generalem  ab  Emo 
Praeside  Patres  Deputationis  in  Secretariam  Concilii  convocati 
sunt,  ut  de  paucis  styli  mutationibus  sententiam  dicerent.  Con- 
stituunt,  ut  theologi  ad  rem  perficiendam  in  Emi  Praesidis  domum 
conveniant,  id  quod  li.  4V2  vespere  diei  16.  lulii  1870.  factum  est. 

561. 

Ex  diurnis  commentariis  unius  ex  Patribus  pro  rebus  fidei  deputatis 
narratur , quomodo  Caput  quartuin  Constitutionis  primae  de  Ec- 
clesia  Christi,  quo  deflnitur  Romani  Pontificis  infallibilitas , ex- 
titerit  et  a Concilio  sancitum  sit. 

lam  ab  initio  Patres  Concilii  de  Romani  Pontificis  infallibili- 
tate  definieuda  in  varias  seiitentias  abierunt.  Nam  alii,  quum  in 

* * Vide  ea  p.  422  b.  sqq.  * * Emendata  babes  p.  42G  b.  sqq. 
^ * V.  exeeptiones  p.  432. 


a privatis  conventibus  et  familiaribus  colloquiis,  turn  in  orationibus 
coram  Concilio  habitis,  talem  se  definitionem  omnino  impedire 
velle  significabant , et  quum,  si  proponeretur , earn  plurimis  pro- 
batum  iri  scirent,  ipsam  causae  propositionem  arcere  nitebantur. 
Aliis  contra,  liuius  definitionis  studiosissimis , omnia,  quae  obiice- 
rentur,  impedimenta  pro  viribus  removere  fixum  deliberatumque 
erat,  quod  earn  definitionem,  propter  infinitas  auctoritatis  supremi 
doctoris  aggressiones,  iam  plane  necessariam  evasisse  persuasissimum 
haberent.  Multi  autem  prime  veluti  in  medio  dubii  haerebant. 
Quamvis  enim  doctrinam  ipsam  decerni  vebementer  cuperent,  prae 
timore  tamen  vix  earn  quaestionem  attingere  audebant.  Alii  mala, 
quae  definitionem,  ut  adversarii  aiebant,  secutura  essent,  alii  gu- 
bernia sua  catholicae  religioni  infensa  metuebant ; alii  aliis  de  causis 
a rei  tractatione  abstinendum  putabant. 

Quum  vero  definitionis  adversarii  in  dies  magis  populum,  op- 
timates,  clericos,  Episcopos  in  suas  partes  trahere  viderentur,  illi, 
qui  definitionem  necessariam  iudicabant,  ne  res  cum  magno  Eccle- 
siae damno  impediretur,  eo  magis  sibi  strenue  agendum  esse  duxe- 
runt.  Itaque  Revini  Patres  Paderbornensis,  Brixinensis,  Triden- 
b tinus,  Secoviensis,  Crossensis  cum  aliis  convenerunt,  ut  de  via  et 
ratione  consilium  caperent.  Qui  omnes  firmiter  illi  se  doctrinae 
adliaererc  professi  sunt.  Eorum  unus  ab  aliquo  theologo  libellum, 
quo  definitio  infallibilitatis  a Concilio  peteretur  atque  ipsius  defi- 
nitionis formulam  conficiendam  curavit,  cui  schemati  alius  theologus 
alterum  infallibilitatis  definiendae  modum  adiecit.  Utraque  for- 
mula typis  impi’essa  nonnullorum  Patrum  iudicio  subiecta  est. 
Placuit,  ut  ex  iis  novum,  quibusdam  additis,  schema  conficeretur. 
Denique  alterum  libelli  schema  a tertio  theologo  est  concinnatum. 
Quibus  paratis,  d.  23.  Dec.  1869.  fer.  VI.  post  meridiem  in  Villa 
Caserta  (Congregationis  SS.  Redemptoris  domo  principe)  Revini 
Patres  Manning , Dechamps , Stahl , Senestrey,  Lconrod,  Martin, 
Heiss,  Adames,  de  Preux,  Marilley,  Meurin  ad  schemata  exami- 
nanda  convenerunt.  Brixinensis , quum  gravi  timore  angeretur 
malorum,  quae  fortasse  definitionem  sequerentur,  ad  conventum 
in  Villa  Caserta  vocatus,  venire  noluit,  itemque  Secoviensis  et 
Tridentinus;  quare  non  iam  sunt  invitati.  Placuit,  utrique  sche- 
mati quorundam  Conciliorum  provincialium  adiici  decreta;  priori 
brevem  quoque  addi  eorum,  quae  a probis  viris  contra  definitionis 
c opportunitatem  obiiciebantur , refutationem ; denique  ambo  typis 
describi.  Quo  facto,  exemplaria  cum  illis  Episcopis,  ut  accuratius 
expenderentur,  communicata. 

D.  28.  Dec.  fer.  IV.  post  meridiem,  iideni  Patres  apud  colle- 
gam  conveniunt,  praeter  Archiepiscopum  Mechliniensem  valetudine 
impeditum,  qui  tamen  scripto  significarat,  prius  schema  sibi  magis 
probari.  Inter  congregates  Patres  turn  de  schemate  turn  de  mode, 
quo  Concilii  Patres  ad  subscribendum  invitarentur,  diu  disceptatum 
est.  Denique  ipsi  quoque  prius  schema  anteponunt,  idque,  ad- 
iectis  Uteris,  cum  aliis  Patribus,  ut  subscribant  et  subscribentes 
colligant,  communicandum  esse  censent;  easque  literas  a nemine, 
qui  ad  peculiarem  Congregationem  pro  expendendis  propositio- 
nibus  pertineret,  subscribendas , quum  postulatio  eidem  Congre- 
gation! esset  exhibenda.  Literae  illae  typis  impressae  sunt,  ad- 
positis  nominibus  eorum  Patrum,  qui  credebantur  nomina  daturi. 
Itaque  nomina  prime  adposita  erant ; Herbipolensis,  Argentinensis, 
Sedunensis,  Lausanensis  et  Genevensis,  Nicopolitanus,  Brixinensis, 
Cenomanensis,  Ratisbonensis , Leodiensis,  Halicarnassensis,  Seco- 
viensis, Eystettensis,  Warmiensis,  Crossensis,  Methonensis.  Deleta 
,]  autem  sunt  nomina  Secoviensis  et  Warmiensis:  ille,  quamvis  alio- 
qui  fuerit  acer  propugnator  infallibilitatis,  noluit  tamen  alios  in- 
vitare,  ut  peterent  eius  definitionem;  hie  ab  ea  definienda  absti- 
nendum esse  iudicabat.  Deletis  duobus  nominibus  addita  sunt 
alia  tria:  Hassun,  Patriarchae  Ciliciensis;  Francisci  de  la  Bouil- 
lerie,  Ep.  Carcassonensis ; losephi  Caixal  et  Estrade,  Ep.  Urgel- 
lensis  b Brixinensis  institerat,  ut  libellus  postulationis  cum  omnibus 
Concilii  Patribus  communicaretur.  Sed  invitantium  Episcoporum 
videbatur  esse,  ad  subscribendum  hortari,  quoscunque  vellent.  Et 
fuere  quidem  complures,  qui  invitati  subscribere  recusarent. 

Crescente  in  dies  subscribentium  numero  literae  denuo  sunt 
editae.  Sed  quum  in  priore  editione  ab  iis,  qui  literas  aecipie- 
bant,  peteretur,  ut  de  re  silentium  servarent,  id  in  novis  editio- 
nibus  * omissum  est , quum  silentium  neque  necessarium  neque 
utile  videretur. 


* * V.  doc.  562. 

2 * Prima  editio  est  diei  30.  Dec.  1869,  altera  et  tertia  3.  Ian. 
1870,  quarta  13.  Ian. 


1697 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  500.  501. 


1098 


Libelli  quoque,  quum  Pragensis  Concilii  acta  iam  in  manihus 
essent,  nova  auctior  editio  facta  est  h 

Comes  Tanffkirchen,  Bavariae  legatus,  Episcopis  Bavavis,  qui 
suhscripserant , signiheavit , aliquas  Syllabi  propositiones  legibus 
statuum  catholicorum  repugnare,  ideoque  infallibilitatis  definitionem 
irapediendam  sibi  videri : lianc  omnium  guberniorum  catholicorum 
esse  persuasionem 

Eodem  tempore  Concilii  Patres  „Varias  propositiones“  ex  libro 
Episcopi  Maret  Du  Concile  general  excerptas  acceperunt  Cuius 
anonymi  opusculi  auctor  putabatur  esse  Mechliniensis. 

Hispani  Episcopi,  omissa  propria  et  ampliore  definiendae  in- 
fallibilitatis propositione , communi  nomina  dederunt;  Neapolitani 
vero  propriam,  etsi  sententia  a communi  non  discrepantem , ex- 
hibaerunt 

Aliud  quoque  schema  pro  infallibilitate  negativo  modo  de- 
finienda  Concilii  Patribus  est  transmissum  cuius  anonymi  libelli 
auctor  fait  Baltimorensis qui  postea,  literis  ad  Aurelianensem 
datis,  sententiam  suam  explicavit  ’.  Quinque  tantum  Patres  huic 
libello  suhscripserant,  quum  Congregationi  expendendis  postulatio- 
nibus  traditus  est. 

Interea  Patres  a definitione  alieni,  numero  omnino  130,  per 
Euium  Cardinalem  Schwarzenberg  quinque  petitiones  Sancto  Patri 
exhibuerunt  ®,  quibus  hie  obsecrabatur,  ne  infallibilitatis  definitio, 
utpote  importuna,  periculorura  et  difficultatum  plena,  Concilio  pro- 
poneretur.  Definitionis  vero  postulatio , a Patribus  410  (si  Nea- 
politani  quoque  computantur)  subscripta,  d.  28.  Ian.  a Revrais  DD. 
Patriarcha  Armeno  et  Archiepiscopo  Gnesnensi  Etno  Cardinali 
Constantino  Patrizi,  Praesidi  Congregationis  postulationibus  expen- 
dendis , tradita  est  Ceterum  etiam  postea  subscribentium  nu- 
merus  augebatur. 

Praesides  Concilii,  etsi  forsitan  omnes  definitioni  favebant, 
non  omnes  tamen  pari  fortitudine  difficultatibus  in  re  prosequenda 
resistebant.  Ipse  Cardinalis  de  Angelis  censebat,  interim  esse  ex- 
spectandum,  donee  Votnm,  quod  Archiepiscopus  Cardoni  (unus  e 
Patribus  Deputationis  fidei)  conscripserat , typis  impressum  foret. 
Cui  qui  definitionem  infallibilitatis  fieri  postulaverant,  minime  con- 
senserunt.  Nec  immerito ; parvus  enim  fructus  ex  illo  Voto  exstitit. 
Spem  vero  eorum,  qui,  Dei  auxilio  freti,  sine  mora  postulationem 
Patribus  Concilii  et  deinde  Congregationi  proponi  voluerant,  eventus 
non  fefellit.  Die  9.  Febr.  Congregatio  expendendis  propositionibus 
petitionera  contra  infallibilitatis  definitionem  exaratam  respuendam 
esse,  contra  postulationem  definitionis  magnopere  Summo  Pontifici 
commendandam  censuit.  Unus  dissensit  Cardinalis  Rauscher , qui 
negavifc,  se  difficultates  contra  infallibilitatera  eiusque  definitionem 
prolatas  explicare  posse;  cetei’i  omnes  definitionem  vel  maxime 
necessarian!  esse  dixerunt. 

Concilii  tempore  fere  quotidie  in  ephemeridibus  Augustanis 
contra  infallibilitatis  definitionem,  S.  Sedem,  Episcopos  definitioni 
faventes  scribitur  Harum  scriptionum  praecipuus  auctor  est 
Ignatius  de  Dollinger,  Professor  et  Praepositus  Monacensis,  cui  ab 
aliis,  quaecumque  Romae  eveniunt,  referuntur. 

Tandem  die  G,  Martii  schema  de  Romani  Pontificis  infalli- 
bilitate (flCaput  addendum"  “)  inter  Concilii  Patres  distribuitur. 
Qui  simul  monentur,  ut  animadversiones  in  hoc  schema  intra  decent 
dies  (a  d.  8.  usque  ad  diem  17.  Martii)  Concilii  secretario  tra- 
dant  Sed  definitionis  adversariis  instantibus  a Cardinali  Bilio 
impetratur,  ut  tempus  usque  ad  d.  25.  Martii  prorogetur.  Quod 
non  sine  magno  multorum  Patrum  dolore  factum  est;  suspica- 
bantur  enira,  procrastinationes  ideo  postulari,  ut  infallibilitatis  de- 
finitio omnino  impediretur.  Quare  eo  etiam  maiore  studio  incita- 
bantur,  jdurimique  subscripserunt  petition!,  ut  caput  de  Romani 
Pontificis  infallibilitate  ante  alia  tractaretur  Cui  desiderio  non 
continuo  acquieverunt  Cardiiiales  Praesides,  promiserunt  tamen  in 
colloquiis  privatis,  de  infallibilitate  agendum  esse  post  primam  Con- 
stitutionem  de  Fide  catholica. 

Interea  Episcopi,  qui  ex  adverse  stabant , nullum  non  move- 
hant  lapidem,  ut  impodirent  praeposteram,  ut  aiebant,  tractationem, 


* * Libelluni  liabes  supra  p.  924  a.,  931  c.  sqq. 

^ * Cf.  supra  doc.  542.  543.  p.  1591  sq. 

^ * Ilabes  illas  supra  p.  952  sqq. 

* V.  supra  p.  934.  ^ * V.  supra  p.  938  c.  sqq. 

® * V.  supra  doc.  387.  p.  1306  b. 

’ * V.  supra  doc.  386.  p.  1362  b.  sqq. 

® * V.  supra  p.  944  a.  sqq.  ® * V.  supra  p.  923  b.  c. 

* Cf.  supra  p.  1473  sqq.  * V.  p.  641  a.  b. 

* V.  p.  729  c.  13  * V.  p.  968  .sqq. 

Coll.  Lac.  VII. 


a instabantque , ut  totum  schema  de  Ecclesia  Christi  secundum  or- 
dinem  propositum  tractaretur,  incipiendo  a capite  prime  „Eccle- 
siam  esse  corpus  Christi  mysticum"  h Quod  si  factum  esset,  peri- 
culum  erat,  ne  caput  XI.  „de  Romano  Pontifice"  omnino  examinan- 
dum  non  proponeretur.  Nam  Cardinalem  Bilio  adversarii  definitionis 
fere  quotidie  adihant,  ut  quod  volebant  obtinerent.  Hunc  denique 
unus  ex  iis,  qui  definitionem  cupiebant,  convenit  petiitque,  ut, 
infallibilitatis  quaestione  in  Concilium  introducta , tandem  bono 
Ecclesiae  et  saluti  animarum  vellet  cousulere  Patresque  tam  gravi 
sollicitudiue  liberare.  Illius  quaestionis  tractationem  sine  magno 
periculo  diutius  ditferri  non  posse,  sed  saltern  post  primam  partem 
Constitutionis  de  Fide  catholica,  cuius  disquisitio  in  Congregatione 
generali  ante  Pascha  terminanda  esset,  proponi  debere.  Rospondit 
Eihus,  a Cardinalibus  Praesidibus  decretum  esse,  ut  statim  pro- 
poneretur schema  „Capitis  addendi",  neque  prius  de  Primatu 
(cap.  XL)  discussio  haberetur.  Itaque  ab  ipso  provisum  esse,  ut 
observationes  sive  harum  summaria,  turn  „de  Primatu"  turn  „de 
infallibilitate  Romani  Pontificis",  separathn  in  duobus  fasciculis  im- 
primerentur.  lussit  etiam  relationes  de  observationibus  tempestive 
b scribi  ita,  ut  in  prima  Sessione  Congregationis  particularis  [Depu- 
tationis fidei]  omnia  parata  essent,  et  discussio  brevi  absolvi  posset 

Per  hebdomadam  sanctam  (d.  10. — 16.  Aprilis)  complures  pri- 
vati  congressus  a Patribus  Deputationis  de  fide  habebantur  in 
dome  Westmonasteriensis,  ut  de  schemate  componendo  delibera- 
rent.  Convenerunt  sub  vesperum,  praeter  Westmonasteriensem, 
Ratisbonensis,  Gnesnensis , Calvensis , Paderbornensis  , Tarvisinus, 
Sedunensis,  Bostrensis,  Casseliensis.  Placuit,  quod  a duobus  theo- 
logis  proponebatur,  ut  tota  Constitutio  de  Romano  Pontifice  (i.  e. 
cap.  XI.  primi  schematis  cum  capite  addendo)  in  quatuor  capita 
divideretur,  et,  quoad  formulam  definitionis  infallibilitatis,  ut  in 
Sessione  Deputationis  textus  schematis  [capitis  additi,  quod  erit 
quartum  caput  Constitutionis  de  Rom.  Pontifice]  ab  omnibus  reti- 
neretur  et  approbaretur,  prout  in  „ Capite  addendo"  reperitur. , 

Putabant  Patres,  qui  infallibilitatis  quaestionem  mox  in  Con- 
cilium introduci  volebant,  discussionem  schematis  in  Congregatione 
particular!  incipi  posse  feria  II.  vel  III.  Paschatis.  Sed  qui  op- 
positam  sententiam  sequebantur,  discussionem  schematis  impedirc 
Omni  ope  studebaiit.  Praeter  alia,  se  quoque  proposition!  quae- 
c stionis  infallibilitatis  consensuros  esse  dixerant,  si  schema  de  Ec- 
clesia iuxta  ordinem  capitum  proponeretur.  Quod  aliquos  ex  Pa- 
ti’ibus,  qui  definitioni  favebant,  adduxit,  ut  quaestionem  differri 
vellent.  Cardinalis  Morichini *  * petitionem  subscripsit  aliisque  sub- 
scribendam  transmisit,  qua  postulabatur  capitum,  uti  disposita  erant, 
tractatio.  Accessere  alia,  quibus  Cardinalis  Bilio  timore  afficie- 
batur,  ita  ut  rem  proponere  dubitaret.  Maximum  igitur  periculum 
erat,  ne  de  aliis  capitibus  ageretur  et,  protracta  nimis  eorum  dis- 
cussioue,  crescentibus  aestivo  tempore  caloribus,  denique,  antequam 
ad  caput  de  infallibilitate  ventum  esset,  Concilium  prorogaretur. 
Neque  solum  urgebant  adversarii  definitionis,  ut,  antequam  ad 
doctrinara  de  SS.  Pontifice  veniretur,  discuterentur  decern  priora 
capita  schematis  de  Ecclesia,  sed  volebant  etiam,  absoluta  prima 
Constitutione  de  fide,  ad  alteram  item  de  fide  Constitutionem  gra- 
dum  fieri,  ac  postea  demum  incipi  tractationem  schematis  de  Ec- 
clesia Christi,  eamqiie  secundum  ordinem  in  ipso  schemate  pro- 
positum. Cardinalis  Bilio,  Praeses  Deputationis  de  rebus  fidei,  iis 
obsequi  velle  videbatur,  nec  iam  in  Sessione  Deputationis  schema 
de  Romano  Pontifice,  sed  secundam  Constitutionem  de  fide  catho- 
d lica  proponere  statuit. 

Patres  igitur  definiendae  infallibilitatis  studios!,  quum  non 
sine  gravi  sanctissimae  causae  periculo  rem  diutius  dift'erri  posse 
cernerent,  habita  deliberatione,  nonnullos  ad  Cardinalem  de  Angelis 
mittendos  decreverunt,  qui  ei  damnum,  quod  immineret  Ecclesiae, 
exponerent.  Qui  ex  colloquio  cum  illo  habito  (18.  Aprilis)  cogno- 
verunt,  Praesides  iis  magis  favere,  qui  discussionem  infallibilitatis 
differri  vellent.  Quare  nihil  iam  reliquum  erat,  nisi  ut  se  ad 
Summum  Pontificem  converterent  atque,  facta  sincera  relatione  de 
statu  rerum,  enixe  fiagitarent,  ne  Cardinalcs  Praesides  in  hac  re 
gravissima  diutius  conniverent.  Sequente  igitur  die  (19.  Aprilis) 
mane  ante  Congregationom  generalem  eorum  aliqui  S.  Patrem 
adierunt,  qui  iis  benigne  oxceptis  promisit,  id  so  facturum,  quod 
congruum  videretur.  Sod,  licet  eo  ipso  die  Cardinalibus  man- 
datum  dedisse  videatur,  tamen  in  Congregatione  particular!  etiam 
sequontibus  diebus  nulla  facta  est  mentio  schematis  de  Romano 


' * V.  Schema  illud  pristinuin  p.  567  sqq. 

* * De  his  relatiouibus  cf.  p.  1678  not.  8.  3 * y.  supra  p.  974  c. 

107 


1699 


Acta  et  clecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1700 


Pontifice.  Quare  aliqui  ex  Patribus,  d.  22.  Aprilis  vespere,  con-  a 
ventu  privato  in  domo  Episcopi  Carcassonensis  habito,  S.  Patri 
petitionem  exhibere  statuei’unt,  ut  discussionein  illius  schematis 
incipi  iuberet.  Quam  petitionem,  cui  150  Patres  statim  subscripse- 
rant,  die  23.  Aprilis  per  tres  Episcopos  SS.  Pontifici  obtulerunt 
Eorura  votis  respondit  eventus ; nam  die  27.  Aprilis  ter.  IV.  post 
Doniin.  in  Albis  in  Sessione  Deputationis  de  rebus  fidei  propone- 
batur  Constitutio  de  Eomano  Pontifice,  quae  Sessio  liuius  Depu- 
tationis erat  34^  Unus  ex  theologis  retulit  de  Constitutione  ex 
capite  XI.  schematis  de  Ecclesia  Christi  conficienda  et  in  suas 
partes  distribuenda;  alius  tlieologus  de  animadversionibus  in  schema 
de  infallibihtate  Papae  retulit 

Die  28.  Aprilis  in  Deputatioue  continuatur  relatio  heri  in- 
choata.  Die  1.  Maii,  eadem  absoluta,  incepta  est  relatio  de  Pri- 
matu  generatim.  Die  2.  Maii,  finita  relatione  de  Primatu,  tractari 
coepta  est  nova  Constitutio  nuper  condita  de  Romano  Pontifice; 
cui  visus  est  inscribeudus  titulus  „ Constitutio  prima  de  Ecclesia 
Christi^  quo  indicaretur , agi  de  Ecclesia  Christi  et  quidem  de 
eiusdem  fundamento. 

D.  3.  et  5.  Maii  examinata  sunt  a Deputatioue  singula  capita  b 
Constitutionis.  Quoad  cap.  III.  disputatum  de  inciso  „quae  pro- 
prie  est  episcopalis  iurisdictionis  potestas“  h Mecliliniensis  censebat, 
hoc  incisum  esse  superfluum,  quum  potestas  Summi  Pontificis  de- 
claretur  esse  immediata  et  ordinaria;  cui  etiam  Pictaviensis  ac- 
cessit,  quia  multi  ex  minori  parte  Episcopi  isto  inciso  summopere 
offenderentur.  Responsum  est,  futures  esse,  qui  concedant  illi 
quidem,  potestatem  SS.  Pontificis  immediatam  et  ordinariam  esse, 
sed  negent,  earn  esse  ordinis  episcopalis,  nisi  id  expresse  a Con- 
cilio  declaretur  (quod  reapse  a pluribus  Patribus  in  Congregatione 
factum  est).  Statutum  igitur  est,  ut  illud  incisum  retineretur. 

Maior  exstitit  quaestio,  quum  ventum  est  ad  caput  quartum. 
lam  in  conventu  privato  apud  W estmonasteriensem,  de  quo  supra  ® 
actum  est,  non  ita  facile  adducti  sunt  omnes,  ut  formam  schematis, 
qualis  erat  in  „Cap.  addenda  retinerent.  Paderbornensis  novam 
proposuerat  formam.  Quum  autem  instantissime  rogatus  esset, 
ut  ab  hoc  proiX)sito  in  Sessione  Deputationis  abstineret,  acquievit. 
Rationes,  cur  pristina  forma  retinenda  esset,  hae  aft’erebantur : 

„In  Congregatione  generali  sine  dubio  plurimas  propositum  iri 
emendationes , quae  a Deputatione  de  rebus  fidei  perpendendae  c 
essent,  facileque  evenire  posse,  ut  totus  textus  mutari  deberet. 
Absoluta  demum  discussione  in  Congregatione  generali,  oppor- 
tunuin  tempus  fore  cogitandi  et  perpendendi,  utrum  et  quoraodo 
Constitutio  melius  conformari  posset.  Quod  si  nunc  nova  propo- 
neretur  forma,  in  Sessione  Deputationis  certo  non  paucas  nec  breves 
de  singulis  emendationibus  propositis  orituras  disputationes,  ita  ut 
totam  rei  tractationem  in  longum  protrahi  necesse  foret.  Prae- 
terea,  si  in  Congregatione  particulari  mutationes  fierent,  futurum 
profecto,  ut  magnum  id  afferret  incommodum  et  ansam  praeberet 
adversariis  ad  totum  schema  reiiciendum.“  His  et  similibus  ra- 
tionibus  permoti  Pati’es  Deputationis,  qui  privatim  apud  West- 
monasteriensem  convenerant,  de  schematis  formula  retinenda  con- 
senserunt.  In  Sessione  autem  orta  est  magna  disseusio. 

Schema  capitis  IV.  sive  capitis  addendi  ab  Efno  Bilio  com- 
positum  et  a S.  Patre  Pio  IX.  probatum  erat.  Quapropter  in- 
opinatum  omnibus  accidit,  quod  idem  Cardinalis  in  Sessione  De- 
putationis d.  5.  Maii  fer.  V.  [mane],  quum  nemo  Patrum  adversus 
schema  loqueretui-,  ipse  contra  illud  argumentari  coepit : non  plus 
posse  definiri  de  infallibihtate  Papae,  quam  definitum  sit  de  in-  d 
fallibilitate  Ecclesiac ; de  Ecclesia  autem  hoc  tantum  definitum 
esse,  earn  esse  infahibilem  in  definitionibus  dogmaticis  stricte  dictis ; 
ergo  quaeritur,  inquit,  num  proposito  schemate  infallibilitas  Papae 
non  nimis  extendatur.  Non  negavit  Cardinalis,  imo  tamquam  cer- 
tissimum  asseruit,  Papam  infahibilem  quoque  esse  in  factis  dog- 
maticis, in  canonizatione  Sanctorum  aliisque  paris  momenti  rebus, 
sicuti  Ecclesia  in  his  infahibilis  est.  Addidit,  se  vehementissime 
cupere,  ut  in  hoc  Concilio  Vaticano  definiretur,  Ecclesiam  infahi- 
bilem esse,  non  solum  in  definitionibus  dogmaticis  stricte  sumptis, 
sed  etiam  in  factis  dogmaticis,  in  canonizatione  Sanctorum,  in  ap- 
probatione  Ordinum.  Sed  quum  nunc  de  infahibilitate  Papae  de- 
finienda  ageretur,  antequam  actum  esset  de  infahibilitate  Ecclesiae, 
illud  incommodi  habere  schema,  quod  plus  diceretur,  quam  opor- 
teret.  Ad  haec  respondebatur , neque  infahibilitatem  Ecclesiae 


‘ * V.  p.  977  b.  sqq.  ^ * Cf.  supra  p.  1678  c.,  1679  a. 

* * V.  schemaConst.supra  doc.  558.  p.  1640  sqq.  Cf.  p.  1680.  Sess.  37. 

* V.  p.  1641  b.  lin.  13  sq.  ^ * P.  1698  b. 


hucusque  uho  modo  definitam  esse,  constare  autem  apertissime 
infahibilitatem  Ecclesiae  dogma  esse  et  dogma  fundamentale, 
quum  quilibet  Catholicus  actum  fidei  enuntiando  hoc  profiteatur: 
„ Credo  quod  Deus  revelavit  et  Ecclesia  catholica  credendum  pro- 
ponit.“  Quum  igitur  fide  constet,  Ecclesiam  esse  infahibilem,  idem 
de  Papa  definiatur. 

Sed  Cardinalis  Praeses  noluit  suffragia  Patrum  petere  indixit- 
que  Sessionem  nocturnam  eadem  die  5.  Maii  habendam.  In  qua 
Sessione  (erat  haec  ordine  40^)  Cardinalis  pergebat  contra  schema 
eadem  urgere , quae  mane  obiecerat.  Dixit  praecipuos  theologos 
turn  ante  ortum  lansenismum,  turn  eo  durante,  turn  recentiore 
tempore,  infahibilitatem  Papae  duntaxat  in  definiendis  dogmatibus 
defendisse.  Qua  argumentatione  plures  Patres  Deputationis  de- 
cepti  sunt,  quum  non  animadverterent , ihos  theologos  infahibili- 
tatem Papae  in  definiendis  dogmatibus  tamquam  veritatem  de  fide 
certam  vel  fidei  proximam  defendisse,  et  praeterea  tamquam  theo- 
logice  certum  probavisse,  Papam  etiam  in  factis  dogmaticis  et  in 
censuris  haeresi  minoribus  esse  infahibilem,  idque  eodem  modo, 
quo  Ecclesiam  infahibilem  esse  constat.  Archiepiscopi  Decham])s, 
Spalding,  Steins  et  Episcopus  Martin,  adversaries  conciliandi  studio 
ducti,  argumentationi  Cardinalis  Bilio  favebant,  alii  fortiter  resiste- 
bant.  Sic  hinc  atque  bine  disputatum  est  ad  horam  usque  nonam. 

Postero  die  (6.  Maii)  mane,  Eiiius  Praeses  ad  Sessionem  voca- 
verat  duos  theologos.  Post  brevem  utriusque  orationem  de  quae- 
stione,  utrum  et  quid  definiri  posset,  mox  inopinato  a Cardinali 
prolata  est  nova  formula,  quam  ante  Sessionem  ei  Paderbornensis 
tradiderat  h Hanc,  ab  uno  e theologis  praelectam,  alius  tlieologus 
commendavit  uti  solvendis  difficultatibus  aptam.  Rogatis  sententiis, 
alii  sibi  formulam  placere,  alii  „iuxta  modum“  placere  dicebant; 
unus  nec  contradicere  nec  „placet“  dicere  voluit;  duo  formulam 
plane  reiecerunt.  Conclusit  paulum  festinanter  Cardinalis  Bilio: 
„ergo  formula  proposita,  inquit,  omnibus  Patribus  placet , duobus 
tantum  contradicentibus“.  Earn  sine  mora  typis  mandari  iussit. 

In  Sessione  d.  6.  Maii  etiam  exordii  forma  mutata  est. 

In  Sessione  42^^  d.  7.  Maii  redierunt  Patres  ad  novam  for- 
mulam capitis  quarti,  ac  duo  illi,  qui  earn  reiecerant,  rationes  ex- 
posuerunt,  cur  reiiciendam  putarent.  Praecipua  ratio  haec  fuit, 
quod  in  capite,  iam  mutato,  tantummodo  doceatur,  Romanum  Pon- 
tificem  errare  non  posse,  quum  definiat,  quid  expresse  fide  divina 
credendum  sit.  Inde  enim  timendum  esse,  ne  fideles,  quum  plenum 
expositionem  doctriuae  de  Romani  Pontificis  infahibilitate  iho  ca- 
pite contineri  putent,  hanc  ad  ihas  solas  definitiones  referant, 
quibus  tides  divina  praescribitur , adversarii  autem  infahibilitatis 
huiusmodi  exclusivam  interpretationem  jiervulgent.  Postquam  illi 
duo  dicendi  finem  fecerunt , unus  e theologis , quid  de  nova  for- 
mula sentiret,  exposuit ; concessit  ihe  quidem,  difficultates  non  ab- 
esse  et  rationes  propositas  vi  non  carere ; putabat  tamen,  iis  facile 
occurri  posse , si  pauca  mutarentur.  Quod  quum  maiori  Patrum 
numero  placeret , continuo  id  operis  susceptum *  * et  schema , non- 
nuhis  mutatis,  Patribus  Concilii  propositum  est 

In  Deputationis  Sessione  43®'  d.  8.  Maii  agebatur  de  animad- 
versionibus in  Primatum  Romani  Pontificis  atque  ab  aliquibus  in 
nova  Constitutione  prima  de  Ecclesia  Christi  quaedam  mutationes 
postulabantur. 

Permulti  Patres  Concilii,  quum  audirent,  quid  in  Congregatione 
particulari  [6.  Maii]  accidisset,  schema  de  infahibilitate,  non  re- 
formatum,  sed  deformatum  esse  rati,  deliberare  coeperunt,  quo- 
modo  huic  malo  medela  afferri  posset.  Itaque  complures  habiti 
sunt  conventus  jirivati  apud  Archiepiscopum  Bituricensem  et  Epi- 
scopum  Carcassonensem,  quibus  adesse  solebant  Westmonasteriensis, 
Corisopitensis,  Hebronensis,  Ascalonensis , Cenomanensis,  Ratisbo- 
nensis,  et  Vicarii  generates  d’Alzon  et  Chesnel,  ut  delibei-arent 
de  emendatione  formulae.  Placuit  omnibus,  ut,  quoad  fieri  posset, 
nova  reiecta  formula,  antiquum  schema  restitueretur  et  ut  de  ob- 
iecto  infahibilitatis  Romani  Pontificis  non  plus  definiretur,  quam 
idem  esse  cum  obiecto  infahibilitatis  Ecclesiae.  Complures  emen- 
dationes propositae 

Dum  haec  aguntur  in  conventibus  privatis,  in  Congregatione 
generali  die  13.  Maii  novi  schematis,  quod  supra  diximus  distri- 
butum  esse,  discussio  generalis  incepit  quae  continuata  est  usque 
ad  diem  3.  lunii,  quum,  postulantibus  150  Patribus  et  ceteris  ple- 


^ * V.  earn  supra  p.  1684  c.  d.  Cf.  p.  1683  c.  d. 

^ * Cf.  p.  1685.  Sess.  42.  ^ * y.  id  schema  p.  269  sqq. 

* * Cf.  fasciculum  emendationum  infra  doc.  563.  p.  1704  sqq. 
5 * V.  p.  743  b. 


1701 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  561. 


1702 


risque  assentientibus,  tandem  conclusa  est  h Privati  autem  illi  con- 
ventus  alii  apud  alios  Patres  fere  toto  hoc  tempore  habebantur,  quo 
schema  in  Congregationibus  generalibus  tractabatur.  JSTec  frustra. 

In  Sessione  44“  Deputationis  d.  22.  Maii,  ipse  Emus  Bilio 
refert,  plurimos  Patres  offendi  nova  formula  capitis  quarti , et  id 
quidem  ob  rationes  non  loves.  Turn  paene  eadem  iam  ipse  repetit, 
quae  a duobus  Patribus  d.  7.  Maii  in  Sessione  42“  contra  novam 
formam  allata  erant.  Praeter  Paderbornensem , Mechliniensem, 
Baltiniorensem  et  Bostrensem,  prope  omnes  iam  consent,  emendan- 
dam  esse  formulam.  Cardinalis  in  primis  proposuit,  ut  historicus 
quidam  prologus  illi  capiti  praefigeretur , quo  ostenderetur , qua 
ratione  Summi  Pontifices  fidei  magisterium  in  Ecclesia  exercore 
semper  consueverint,  simulquo  falsae  suspicioni  praecluderetur  aditus, 
quasi  Komani  Pontifices  absque  consilio,  deliberatione  et  scientiae 
subsidiis  in  rebus  fidei  iudicandis  procedere  possint.  Die  igitur 
8.  lunii  Cardinalis  novam  formulam  Deputation!  (Sess.  45.)  prae- 
legit.  Post  diuturnam  deliberationem  formula  satisfacere  visa  non 
est,  licet  plura  in  ea  placuerint 

In  Sessione  46“  d.  9.  lunii  vospere,  examinantur  emendationes 
Prooemii  a Concilii  Patribus  propositae,  in  proxima  Sessione  d. 
12.  lunii  mane,  emendationes  item  Prooemii  et  cap.  I.  et  II.  Con- 
stitutionis  de  Ecclesia  Christi. 

Cardinalis  Cullen,  in  Congreg.  genorali  73“  d.  18.  lun.  pro- 
posuit emendationem,  quam  ipsi  Cardinalis  Bilio  suggesserat  quam- 
que  idem  Euius  Bilio  in  Sess.  Deput.  48“  d.  19.  lunii  praelegit 
In  hac  Sessione  insuper  novus  textus  Prooemii  et  cap.  I.  et  II. 
Constitutionis  praelectus  est,  deinde  expensae  emendationes  cap.  III. 
usque  ad  numerum  8.;  pergitur  in  Sessione  49“  d.  21.  lunii  usque 
ad  num.  26.  et  in  Sess.  50“  die  24.  lunii  usque  ad  num.  43.  In 
hac  Sessione  facta  est  ultima  recensio  Prooemii,  cap.  I.  et  II.,  et 
deinde  Cardinalis  Bilio  aliam  praelegit  novam  formulam  defini- 
tionis  infallibilitatis,  cuius  auctores  fuerunt  Westmonasteriensis  et 
Thessalonicensis  Patres  de  ea  privatim  deliberare  statuerunt. 

In  Sessione  51“  Deputationis  d.  26.  lunii:  discussio  emenda- 
tionum  in  cap.  III.  Const,  usque  ad  finem.  Praeterea  Cardinalis 
Bilio  formulam  definitionis  infallibilitatis  denuo  examinandam  pro- 
posuit, quae  iam  in  Sessione  48“  d.  19.  lunii  proposita  erat. 
Quaesitum  est  praecipue,  utruin  haec  vel  alia  similis  formula  nunc 
a Deputatione  Congregation!  general!  proponenda  esset,  quo  citius 
inter  se  conciliarentur  animi.  Conclusum  est  a Deputatione,  nullam 
Congregation!  general!  proponendam  esse  formulam,  sed  exspec- 
tandas  emendationes  a Patribus  Concilii  scripto  exhibitas. 

In  Congregatione  general!  79“  d.  30.  lunii  habita,  Episcopus 
Paderbornensis  proposuit  emendationem  ^ eius  ipsius  formulae,  quam 
hucusque  tarn  acriter  defenderat 

In  Sessione  52“  Deputationis  d.  3.  lulii  Episcopus  Brixinensis  ’ 
et  Archiepiscopus  Westmonasteriensis®  proposueruut  emendationes 
formulae.  Nihil  conclusum  est. 

Post  diem  26.  lunii  multae  emendationes  formulae  propositae 
sunt,  turn  in  privatis  plurium  Patrum  congressibus,  turn  in  Depu- 
tatione pro  rebus  fidei  mode  privato,  ut  sententiarum  unitas  prae- 
pararetur®,  sicque  finem  suum  assecuti  sunt  Patres,  qui  hos  con- 
gressus  frequentaverant.  Episcopi  autem,  qui  infallibilitatem  Papae 
definiri  nolebant  eorumque  asseclae,  ut  definitionem  vel  impedirent 
vel  inanem  redderent,  formulas  nimis  vagas,  quae  in  utramque 
partem  train  possent,  afferebant  ac  laudabant,  quae  si  reciperentur, 
se  quoque  suffragia  pro  definitione  daturos  esse  pollicebantur. 
Sessio  53“  Deputationis  habita  est  d.  7.  lulii  hora  nona  matutina. 
Displicuerat  Archiepiscopo  Parisiensi  et  eius  amicis,  quod  Episcopus 
Tarvisinus  in  Congregatione  general!  83“  die  5.  lulii,  quum  de 
emendationibus  in  cap.  III.  relationem  habei’et,  novum  incisum 
proposuerat  in  canone  III.,  quod  inseri  voluerat  Deputatio  in 
Sess.  51“  Re  igitur  in  Sess.  53“  novo  Deputationis  examini 
subiecta,  id  consilii  initurn,  ut  totus  canon  III.  cum  novo  inciso 


^ * V.  p.  748  c. 

® * V.  formulam  supra  p.  1643  b.  sqq.;  de  discussione  cf.  supra 
p.  1686  b.  sqq. 

® * V.  formulam  supra  p.  1645;  cf.  supra  p.  382  d.  Emend.  68. 

■'  * V.  formulam  supra  p.  1644  d.  sq. 

® * V.  earn  infra  p.  1713  b.  ® * Of.  supra  p.  1683  c.  d. 

’ * Kevnius  Brixinensis  voluit  retineri  formulam  „Ipso  autem 
Apostolico  primatu  etc.“  d.  26.  lunii  examinatam,  ita  tamen,  ut  in 
fine  diceretur:  „.  . . per  assistentiam  Spiritus  Sancti  errare  non  posse, 
sicuti  Concilia  generalia  non  poasunt.“  Cf.  supra  p.  1691  b.,  1692  a. 

® * V.  supra  p.  1692.  lin.  9. — 14.  Cf.  infra  p.  1710  c.  cum  nota. 

® * Cf.  infra  doc.  565.  p.  1713  sqq.  * V.  illud  incisum  p.  34(i. 


a typis  mandaretur  et  sequent!  die  expenderetur.  Deinde  exami- 
natae  emendationes  capitis  IV.  Proximis  Sessionibus  Deputationis, 
d.  8.  et  9.  lulii,  de  iisdem  rebus  agebatur.  Priori  die  placuit,  ut 
novum  incisum  in  canone  III.  omitteretur;  die  vero  9.,  instante 
Cardinal!  Bilio,  decretum  est,  oportere  incisum  retineri  et  in  Con- 
gregatione general!  proponi  h Ratio  haec  erat , quod  eo  impeto- 
retur  error,  in  quo  totius  subtilioris  Gallicanismi  cardo  vertebatur. 

Deputatio  tribus  diebus  continuis  (7.  8.  9.  lulii)  diuturnas  et 
laboris  plenas  Sessiones  habuit,  ut  omnes  emendationes  capitis  IV. 
in  trutinam  revocaret.  Deci’evit,  ut  probatae  emendationes  typis 
descriptae  Patribus  Concilii  distribuereutur,  quo  facilius  de  iisdem 
sententiam  ferre  possent. 

In  84“  Congregatione  general!,  die  11.  lulii,  Ep.  Tarvisinus 
de  novo  inciso  canonis  III.  retulit  ® ; canon  integer,  secundum  De- 
putationis sententiam,  a longe  maiore  Patrum  numero  approbatus 
est.  Deinde  Brixinensis  retulit  de  emendationibus  capitis  IV.  ® 
Maximus  Patrum  numerus  approbavit  illas  septem  a Deputatione 
receptas  emendationes,  quae  typis  impressae  et  inter  Patres  distri- 
butae  eisque  commendatae  erant,  reiectis  omnibus  aliis.  Itaque 
b in  Sessione  56“  Deputationis  d.  11.  lulii  textus  cap.  III.  et  IV. 
iuxta  emendationes  d.  5.  et  11.  lulii  in  Congregatione  general! 
approbatas  reformatus  est.  Placuit  quoque  post  longam  discus- 
sionem  Deputationi,  ut  etiam  capiti  IV.  adderetur  canon,  id  quod 
plures  emendationes  postulaverant,  et  a longe  maiore  Patrum  nu- 
mero exoptari  non  ignorabatur.  Quum  vero  graves  difficultates 
obstarent,  quorainus  pro  cap.  IV.,  sicut  pro  reliquis,  proprius  canon 
conderetur,  decretum  tandem  est,  ut  tota  eius  capitis  definitio  sub 
anathemate  ita  comprehenderetur,  ut,  qui  ei  contradicerent,  ana- 
themate  ferirentur.  Quum  autem  id  quoad  caput  IV.  decretum 
esset,  visum  est  item  decernere,  ut  unicuique  trium  priorum  ca- 
pitum  suns  canon,  antea  seiunctus,  subnecteretur. 

In  Congregatione  general!  85“  d.  13.  lulii  suffragia  ferebantur 
prime  de  cap.  III.  emendato,  deinde  de  cap.  IV.  item  emendate, 
more  solito,  i.  e.  surgendo  vel  sedendo.  Turn  vocatis  singulis  no- 
minibus  suffragia  ferebantur  de  integra  Constitutione , prout  re- 
formata  et  typis  impressa  inter  Patres  distributa  erat  ^ Aderant 
Patres  601.  Dicebant  „Placet‘‘  451 , ^Placet  iuxta  modum“  62, 
„Non  placet  “ 88. 

c D.  14.  lulii  Deputatio  duas  habuit  Sessiones,  57““  mane  et 
58““  vespere.  Examinatae  conditiones,  sub  quibus  62  Patres  suffra- 
gium  dederant  „ Placet  iuxta  modum‘‘.  Ex  conditionibus  duas 
solum  recepit  Deputatio.  Factis  paucis  correctionibus  styli  ad- 
missa  est 

a)  exceptio,  qua  plures  postulabant,  omittendum  esse  textum 
S.  Augustini.  Eo  deleto,  etiam  S.  Irenaei  omissus  textus,  qui  sine 
illo  iam  minus  placebat. 

b)  Altera  admissa  est  exceptio,  sc.  ut  ad  omnia  effugia  ex- 
cludenda  in  line  definitionis  adderetur  „non  autem  ex  consensu 
Ecclesiae“.  Conclusum  porro  est  denuo,  ut  singuli  canones  ipsis 
capitibus  subnecterentur. 

Relatio  sic  divisa  inter  Calvensem,  Tarvisinum  et  Brixinensem, 
ut  Calvensis  referret  de  exceptionibus  in  Prooemium  et  cap.  I. 
et  IL,  Tarvisinus  de  capite  III.,  Brixinensis  de  cap.  IV.  ® 

Die  16.  lulii  habita  est  ultima  Congregatio  generalis,  quae 
erat  86“.  Omnes  propositae  emendationes  approbatae  sunt  et  in- 
dicta est  Sessio  solemnis  in  diem  18.  lulii. 

Post  Congregationera  generalem,  consentientibus  Patribus  pro 
rebus  fidei  deputatis,  theologi  apud  Cardinalem  Bilio  Praesidem 
convenerunt,  ut  Constitutioni  etiam  quoad  stylum  extremam  ma- 
nuni  imponerent.  Quod  quum  factum  esset,  duo  ex  theologis,  typo- 
graphiam  secretam  in  aedibus  Vatican!  adeuntes,  totam  Constitu- 
tionem  recte  ac  sincere  imprimendam  curarunt.  Hoc  schema  au- 
thenticum  inter  Patres  distributum  est. 

Eorum  Patrum,  (jui  infallibilitatem  nolebant  definiri,  deputatio 
d.  15.  lulii  vespere  SS.  Pontificem  adierat.  Promiserunt  ei,  se 
suffragium  „Placet“  daturos,  dummodo  novum  incisum  o canone 
capitis  III.  deleri  et  in  definitione  infallibilitatis  addi  iuberet  in- 
cisum „innixus  testimonio  Ecclcsiarum‘‘  Quod  S.  Pater,  postridio 
})cr  subsecretarium  Concilii  rospondons,  abnuit,  committens  omnia 
Congregation!  general!,  iudicio  definitive  sibi  servato.  Patres  illi 


^ * Cf.  supra  p.  1694  d.  sq.  ^ * Hanc  relationem  v.  p.  368  d.  sqq. 
^ * V.  p.  388  sqq.  * * llanc  Constitut.  reformatam  v.  p.  426  sqq. 
5 * Ilanc  triplicem  relationem  v.  p.  460  sqq. 

® * Cf.  epistolam  llevmi  Archiep.  Parisiensis  ad  SS.  Pontificem 
supra  p.  992  b.  c. 


107* 


1703 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1704 


in  conventibus  d.  16.  ct  17.  Inlii  liabitis  numero  pluribus  suffragiis  a 
— 36  contra  28  — constituerunt  abstinere  a Sessione  publica, 
atque  multi  eorum  iam  17.  lulii  Romam  reliquerunt.  Ante  dis- 
cessum  Episcopi  numero  55  subscripserunt  protestationi  SS.  Pon- 
tifici  exhibendae*;  quae  eadem  die  17.  lulii  S.  Patri  Pio  IX. 
tradita  est. 

Sessio  solemnis  habita  est  d.  18.  lulii.  Schema  illud  authen- 
ticuin,  quod  inter  Patres  distributum  esse  diximus,  ab  Episcopo 
Fabrianensi  praelectum  est.  Suffragiis  nominatim  exquisitis,  dixe- 
runt  Patres  533  „Placet‘‘,  duo  autem  „Non  placet“,  Episcopus 
Caiacensis  et  Episcopus  Petriculanus  sen  civitatis  Little  Rock. 
Deinde  SS.  Pontifex  Constitutionein  comprobavit. 

562. 

Literae,  qviibus  invitabantur  Patres,  ut  petition!  deiinitionis  infalli- 

bilitatis  pontificiae  subscriberent 

Reverendissime  et  Excellcntissime  Domine! 

Quemadmodum  petitio  his  Uteris  adposita  ostendit,  infrascripti  k 
Episcopi  cum  aliis  quoque  convenerunt,  ut  ab  Oecumcnico  Concilio 
sanctionem  catholicae  doctrinae  flagitarent,  qua  supremam  ideoque 
ab  errore  immunem  auctoritatem  Romani  Pontificis,  in  rebus  fidei 
et  morum  Apostolica  potestate  uuiversis  fidelibus  praecipientis, 
profitemur. 

Interest  vero  maxime,  ut  quam  plurimi  Patres  eiusmodi  sanc- 
tionem vel  eadem  vel  simili  ratione  postulent. 

Rogamus  ergo,  Reverendissime  et  Excellentissime  Domine,  ut 
tarn  ipse  huic  propositioni  seu  petition!  subscribas,  quam  alios 
etiam  Rmos  Patres,  quos  noveris  animi  consensione  coniunctos,  ad 
subscribendum  invites.  Deinde  petitionem,  Tuo  nomine,  et  si  fieri 
possit  aliorum  etiam  Patrum  subscriptis  nominibus  auctam,  ad 
unum  Episcoporum  has  literas  dantium,  quo  citius  licebit,  remit- 
tere  velis. 

Satis  vero  erit,  si,  retentis  foliis  rationes,  ob  quas  petitio  haec 
opportuna  et  necessaria  censetur,  continentibus , primum  tantum 
folium  ipsam  propositionem  continens  remittas. 

Subscriptiones  ita  collectas  peculiari  Congregation!,  a Sanc- 
tissimo  Domino  Nostro  Pio  IX.  pro  propositionibus  expendendis  c 
nominatae,  exhibebimus. 

Quod  si  ahum  forsitan  eiusdem  rei  postulandae  modum  ap- 
tiorem  melioremque  censueris , rogamus , ut  propriam  petitionem 
eidem  Congregationi  proponere  non  omittas. 

[Denique  Excellentiam  Tuam  Reverendissimam  causae  certae 
non  latent,  cur  flagitemus,  ut  de  liac  re  silentium  inter  Patres 
servetur.J 

Sincerissimi  obsequii  signis  permanemus  Tibi,  Excellentissime 
ct  Rme  Domine, 

Romae,  die  30.  Decembris  1869. 

t Georgius  Antonius  de  Stahl  Episcopus  Herbipolensis. 
t Andreas  Raess  Episcopus  Argentinensis. 
t Petrus  de  Preux  Episcopus  Sedunensis. 
t Stephanus  Marilley  Ep.  Lausannensis  et  Genevensis. 
t loseph  Pluym  Episcopus  Nicopolitanus. 
t Vincentius  Gasser  Episcopus  Brixinensis. 
t Carolus  Fillion  Episcopus  Cenomanensis.  , 

t Ignatius  de  Senestrey  Episcopus  Ratisbonensis. 
t Theodorus  de  Montpellier  Episcopus  Ijeodieusis. 
t Nicolaus  Adames  Episcopus  Halicarnassensis  i.  p.  i. 

* t loannes  Bapt.  Zwerger  Episcopus  Secoviensis. 

t Franciscus  Leop.  de  Leonrod  Episcopus  Eystettensis. 

* t Philippus  Krementz  Episcopus  Warmiensis. 
t Michael  Heiss  Episcopus  Crossensis. 

t Aloysius  Kobes  Episcopus  Methonensis  i.  p.  i. 

Postea  his  literis  subscripserunt  Antonius  Ilassun  Patriarcha 
Ciliciae,  Franciscus  Roullet  de  la  Bouillerie  Episcopus  Carcasso- 
nensis , loseph  Caixal  y Estrade  Episcopus  Urgellensis , Eugenius 
Lachat  Episcopus  Basileensis  (qui  tamen  postea  recusavit). 


' * V.  earn  supra  p.  994  b.  sqq. 

^ * Afferuntur,  quales  prime  scriptae  et  typis  impressae  sunt.  Cf. 
supra  p.  1696  c.  Sententia  uncis  inclusa  postea  omissa  est  (cf.  supra 
ibid.  d.).  Duo  Patres,  quorum  nomina  * notata  sunt,  sua  nomina  deleri 
voluerunt  (v.  supra  ibid.). 


563. 

Fasciculus  emendationum  Capitis  IV.  Constitutionis  dogmaticae  primae 

de  Ecclesia  Christ!,  quae  in  privatis  plurium  Patrum  congressibus 

projjositae  sunt  ante  diem  26.  lunii. 

1. 

Emendatio  pro  capite  IV. 

a. 

In  capite  IV.  novi  schematis  de  Ecclesia  verba  ilia:  „quum 
(R.  P.)  detinit,  quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab  universa  Ecclesia 
tamqiiam  de  fide  tenendum  vel  tamquam  fidei  contrariuni  reiicien- 
dum  sit“  — aliquam  difficultatem  exhibent.  Etenim  formula, 
quatenus  obiectum  infallibilis  magisterii  tan  git,  debet  esse  huius- 
modi,  ut  nullum  prorsus  dubium  sit,  Rom.  Pont,  infallibilitatem 
se  eousque  extendere,  quousque  se  extendit  ipsius  Eccl.  infalli- 
bilitas.  Id  autem  non  obtinetur  nova  ilia  formula , sive  ea  in  se 
spectetur,  sive  relate  ad  circumstantias  praesentes , sive  relate  ad 
id,  quod  idtimo  additur  de  infallibilitatis  obiecto. 

I.  Verba  in  nova  formula  usurpata,  si  in  se  ipsis  spectantur, 
continent  restrictionem.  Nam , dum  thcologi , si  totum  infallibili- 
tatis obiectum  paucis  exprimere  volunt,  dicere  solent  Ecclesiam 
vel  R.  P.  infallibilem  esse  in  rebus  seu  quaestionibus  fidei  et 
morum,  sive  ad  fidem  et  mores  spectantibus , nova  haec  formula 
dicit,  infallibilem  esse  Pontificem,  dum  definit,  quid  in  rebus  fidei 
et  morum  ab  universa  Ecclesia  tamquam  de  fide  tenendum,  vel 
tamquam  fidei  contrariuni  reiiciendum  sit.  His  autem  verbis  theo- 
logi  significare  solent  id,  quod  est  formaliter  revelatum,  adeoque 
fide  divina  credendum,  et  id,  quod  ei  oppositum  est,  videlicet  hae- 
resim.  Distinguunt  enim  id,  quod  est  revelatum,  ab  illo,  quod  cum 
veritate  revelata  quomodocumque  connexum  est.  Dum  porro  do- 
cent omnes,  illud,  quod  est  revelatum,  assensu  fidei  divinae  cre- 
dendum esse,  et  quidem  fidei  divinae  catholicae,  si  ab  Ecclesia 
proponitur,  non  omnes  docent,  illud,  quod  tamquam  cum  veritate 
revelata  quomodocumque  connexum  ab  Ecclesia  proponitur,  esse 
obiectum  fidei  divinae,  seu  fidei  stricte  sumptae,  sed  alium  assen- 
sum  admittunt.  Ilinc  patet,  illis  novae  formulae  verbis,  si  sensu 
obvio  et  communius  accepto  sumuntur,  non  contineri  ilia,  ad 
quae  caeteroquin  infallibile  magisterium  Ecclesiae  se  extendit. 

Responder!  non  potest,  in  formula  dici  tantum  „de  fide  te- 
nendum“,  „fidei  contrarium“,  non  vero  de  fide  divina,  fidei  divinae 
contrarium,  hinc  posse  eti.am  intelligi  fidem,  quam  nonnulli  dicunt 
ecclesiaslicani.  Nam,  sensu  obvio,  quoties  sermo  est  Aq  fide,  in- 
telligitur  divina,  quum  fides  ilia  ecclesiastica  minus  nota  sit.  Unde 
fit,  ut  theologi,  quum  fidem  ecclesiasticam  intelligi  volunt,  banc 
ultimam  vocem  addant.  Quum  igitur  verba  in  nova  formula  usur- 
pata sensu  obvio  de  fide  divina  seu  rebus  formaliter  revelatis  in- 
telligenda  sint,  patet,  iisdem  contineri  restrictionem.  Communissime 
enim  docetur,  infallibile  Ecclesiae  magisterium  ad  alia  etiam  ex- 
tendi, quam  ad  obiecta  fidei  divinae  eisque  immediate  opposita, 
imprimis  ad  facta  dogmatica,  canonizationem  Sanctorum , ad  cen- 
suras  infligendas  haeresi  minores.  Unde  etiam  Bellarminus  (de 
Rom.  Pont.  1.  IV.),  postquam  (c.  III.)  statuerat  conclusionem  ; 
„Summus  Pont,  quum  totam  Ecclesiam  docet,  in  his  quae  ad  fidem 
pertinent,  nullo  casu  errare  potest, “ mox  (c.  V.)  hanc  praeterca 
addit:  „Non  solum  in  decretis  fidei  errare  non  potest  Summus 
Pontifex,  sed  neque  in  praeceptis  morum,  quae  toti  Ecclesiae  prae- 
scribuntur,  et  quae  in  rebus  necessariis  ad  salutem,  vel  in  Us,  quae 
per  se  bona  vel  mala  sunt,  versantur.‘‘  — Quam  Bellanninus  affert 
rationem,  eandem  evolvit,  et  ad  censuras  haeresi  minores  applicat 
Card,  de  Lugo  (De  fide,  disp.  XX.  sect.  III.  n.  108.),  dum  inter 
caetera  haec  dicit:  „Communiter  doctores  fatentur,  certum  esse 
Ecclesiae  indicium  in  his  censuris  statuendis  . . . Infallibilis  Spi- 
ritus  Sancti  assistentia  non  videtur  limitanda  ad  ea  solum  dog- 
mata, quae  tamquam  de  fide'^  (Ecce  genuinus,  ut  supra  dictum 
est,  huius  vocis  sensus)  „proponuntur  vel  creduntur  ab  Ecclesia, 
sed  debet  extendi  ad  ea  omnia,  quae  fideles  ex  praecepto  Eccle- 
siae credere  tenentur.  Hinc  enim  colligunt  theologi , Summum 
Pontificem  non  posse  errare  in  decretis  morum,  quae  pro  uni- 
versali  Ecclesia  proponit  ...  Si  Summus  Pontifex  prohibet  fide- 
libus assertionem  aliquam  ut  erroneam,  temerariam  etc.,  debent 
fideles  obedire;  debent  ergo  iudicare,  turpe  esse  amplecti  illam 
doctrinam  . . .“  — Gregorius  vero  a Valentia  (tom.  HI.  disp.  1. 
q.  1.  punct.  VH.  §§  39.  40),  postquam  dixerat,  „quotiescumque 
R.  P.  in  fidei  quaestionibus  definiendis  ilia,  qua  est  praeditus, 
auctoritate  utitur,  ab  omnibus  fidelibus  tamquam  doctrina  fidei 


1705 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraquo  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  561. — 563. 


1706 


recipi  divino  praecepto  dehet  ea  sententia,  quam  ille  decernit  esse 
sententiam  fidei“,  postea,  quum  de  obiecto  accuratius  determinando 
agitur,  dicit:  ^Absque  ulla  restrictione  dicendum  est,  quidquid 
Pontifex  in  rebus  controversis  ad  'pietatem  spectantibus  detenninat, 
infallibiliter  ilium  determinare,  quando,  ut  expositum  est,  univci’- 
sam  Ecclesiam  obligat.“ 

Ceterum,  maiorem  extensionem  quam  ad  sola  revelata  decla- 
randa , et  quae  eis  proximo  adversantur , reiicienda , xerbo , ma- 
iorem quam  ad  dogmata  et  haereses  extensionem  magisterio  Ec- 
clesiae  tribuunt  theologi  omnes,  ut  notum  est.  Si  illorum  sententia 
non  est  hie  adoptanda  (de  eo  enim  non  agitur),  certe  non  est  ei 
praciudicium  infereudum , sed  verba  eligenda  videntur , quae  ob- 
iectum  non  determinent  restringendo , ut,  quae  in  nova  formula 
usurpantur,  restringunt. 

Verba  ilia  restringentia  tanto  minus  usurpanda  videntur,  quum 
Romani  Pontifices  Ecclesiae  et  Sedi  Apostolicae  ampliorem  vindi- 
cent  docendi  potestatem.  Sufficit  in  mentem  revocare  sive  quae 
Dom.  Noster  Pius  IX.  Papa  in  Encyclica  Quanta  cur  a et  in  literis 
ad  Arch.  Monacensem  datis  monuit,  sive  quae  Pius  Papa  VI.  in 
Constitutione  Auctorem  Fidei  mandat,  sive  tandem  quae  in  ipso 
Concilio  Constantiensi  Martinus  V.  quaestionum  capita  illis,  qui  de 
haeresi  siispecti  essent,  proponenda  praescripsit. 

Patet  igitur,  Ecclesiam  censere,  magisterium  suum  amplius 
extendi,  quam  ad  sola  dogmata  declaranda  et  haereses  reiiciendas ; 
et  pariter  patet,  in  nova  formula,  quia  tantum  de  tenendis, 

ct  de  illis,  quae  iisdem  adversantur,  sermo  est,  Pontificis  infalli- 
bilitatem,  quia  eius  obiectum  determinate  exprimitur,  ad  pauciora 
restringi,  quam  fieret  in  formula,  quae  infallibilis  magisterii  ob- 
jectum  nonnisi  indeterminate  exhiberet. 

II.  Reponi  fortasse  potest,  propositionem  formulae  esse  affir- 
mativam,  non  exclusivam,  bine  nullam  adesse  restrictionem ; quum 
assei’atur , Romanum  Pontificem  infallibilem  esse  in  rebus  de  fide 
tenendis,  non  asseri,  in  aliis  non  esse  infallibilem.  Sine  dubio 
haec  fuit  mens  Deputationis.  Sed  valde  timendum  est,  ne,  quod 
optima  intentione  scriptum  est,  propter  circumstantias  praesentes 
alia  mente  explicetur,  et  vera  restrictio  supponatur;  unde  gra- 
vissima  sequerentur  mala.  Etenim,  quum  formula  recedat  ab  illo 
loquendi  modo,  quo  uti  solent  theologi,  dum  infallibilis  magisterii 
obiectum  unica  sententia  exprimere  volunt,  dictitabunt  non  pauci. 
Concilium  ab  illo  rccessisse  consnlto,  hinc  obiectum  restringere  voluisse. 

Patres  deputatos  restrictionem  inducere  voluisse,  tanto  pro- 
niiis  coniicient  multi,  quum  constet,  saeculo  praeterito  et  hoc  etiam 
saeculo  extitisse  quosdam,  qui  infallibile  Ecclesiae  magisterium  ad 
ilia  sola  restringerent  declaranda,  quae  formaliter  revelata  essent, 
et  ilia  sola  reiicienda,  quae  illis  adversarentur.  Nota  est  ilia  Re- 
fjula  fidei  a Chrismann  conscripta,  quod  opus,  quum  primum  exigui 
fieret , postea  a quibusdam  viris  doctis  commendatum  , denuo  ex- 
cusum  et  sparsum,  ipsi  Cnrsui  theologico  a D.  Migne  edito  insertum 
est.  Congregatio  autem  Indicis  ante  aliquot  annos  illud  proscri- 
bendum  duxit.  Theoriam  in  hoc  opere  expositam  adoptantes  asse- 
runt  alii , Ecclesiam  non  esse  infallibilem  in  notis  haeresi  infe- 
rioribus  infligendis;  alii,  non  esse  infallibilem  in  systemate  aliquo 
philosophico  condemnando;  alii,  non  esse  infallibilem  in  doctrinis, 
quae  vitam  socialem  spectant,  diiudicandis. 

Notum  s.atis  est,  i)lurimos  illorum,  qui  Romani  Pontificis  in- 
fallibilitati  definiendae  obsisterent,  partim  inter  illos  reperiri,  qui 
thooriis  quibusdam  vitam  socialem  spectantibus,  a R.  P.  repro- 
batis,  addicti  sunt;  ])artim  inter  illos,  qui  in  scientiarum  studiis 
nimiac  indulgent  libertati,  et  satisfecisse  sibi  videntur,  dummodo 
abstineant  a sententiis  aperte  haereticis.  Hi  omnes,  quum  id  ob- 
tinere  non  potuerint,  ut  de  Romani  Pontificis  infallibilitate  omnino 
non  ageretur,  timendum  est,  ne  formulae  verbis,  pro  sensu  affir- 
mativo,  tribuant  restrictivum,  et  in  postcrum  contra  Romani  Pon- 
tificis decreta  se  tutos  existiment,  tutiores  forsan  quam  antea. 
Ita  vero  posteriora  fierent  peiora  prioribus.  Quamdiu  formula 
non  indeterminate  significat  obiectum , sed  unum  alterunive  deter- 
minat,  si  non  expresse  cfPert,  Romani  Pontificis  infallibilitatcm 
extendi  ad  illas  sententias  et  theoT'ias,  de  quibus  dictum  est,  ti- 
mendum est,  ne  concludant,  ad  illas  non  extendi. 

Imo  non  deerunt,  (pii  calumnientur  Concilium,  asscrentes, 
illorum  artibus  effcctum  esse , ut  Concilium  haec  formulae  verba 
eligcrct,  quibus  plena  istiusmodi  opinionibus  et  thooriis  indulgendi 
libertas  relinqucrotur. 

Omnibus  autem  istis  periculis  occasio  ])raescinderetur , si  pro 
verbis,  quae  unam  obiecti  partem  determinate  exhibent,  alia  cli- 
gerentur,  ((uae  illud  indeterminate  tantum  exhiberent. 


a III.  Denique  restrictio,  quae  formulae  verbis  inost,  non  satis 
tollitur  illo  addito:  „Insuper  definimus,  hanc  sive  in  Romano  Pon- 
tifice , sive  in  universa  Ecclesia  docente  spectatam  infallibilitatem 
etiam  ad  unum  idemque  obiectum  sese  extendere.“  Etenim,  tunc 
solum  tolleretur,  si  diceretur,  Ecclesiae  infallibilitatem  sese  <ad 
plura  extendere,  quam  ad  sola  dogmata  declaranda  et  haereses 
condemnandas.  Id  autem  non  dicitur,  sed  obiectum  infallibilitatis 
Ecclesiae  prorsus  indeterminate  exprimitur.  Propterca  autem  oritur 
ex  hisce  novae  formulae  verbis  grave  incommodum,  quod  non  ad- 
esset,  si  obiectum  magisterii  infallibilis  competentis  Romano  Pon- 
tifici  pariter  indeterminate  tantum  exhiberetur.  Nova  formula, 
postquam  obiectum  infallibilitatis  Romani  Pontificis  determinavit, 
obiectum  infallibilitatis  Ecclesiae  exhibet  indeterminate,  et  dicit, 
pro  Romano  Pontifice  et  pro  Ecclesia  obiectum  esse  idem.  Hinc 
praebetur  ansa,  obiectum  infallibilitatis  Ecclesiae  determinandi  per 
obiectum  [infallibilitatis]  Romani  Pontificis  et  concludendi , Eccle- 
siam non  esse  infallibilem  nisi  quoad  dogmata  et  haereses,  sicut 
Romanus  Pontifex  non  est  infallibilis  declaratus  nisi  quoad  dog- 
mata et  haereses.  — Et  vero,  si  duo,  quorum  alterum  est  deter- 
b minatum,  alterum  indeterminatum,  inter  se  convenire  dicuntur,  id, 
quod  est  indeterminatum , exponi  solet  per  id , quod  est  magis 
determinatum , quum  minus  notum  explicayi  debeat  per  id,  quod 
est  magis  notum. 

Neque  enim  existimamus , quemquam  dicturum,  verbis,  quae 
Romani  Pontificis  infallibilitatem  ad  certum  obiectum  determinant, 
non  significari  proprie  obiectum  ipsum,  sed  signum  tantum  indi- 
cari,  quo  cognosci  possit,  Pontificem  loqui  ex  cathedra.  Certe 
nemo  affirmaverit , Pontificem  tunc  non  loqui  ex  cathedra,  quum 
diserte  exprimit , se  pro  suprema  sua  auctoritate  docere , errores 
quosdam  ciuomodocumque  adversantes  veritati  revelatae  esse  reii- 
ciendos.  Aut  quis  dixerit,  Pium  VI.,  quum  in  Constitutione  Atic- 
torem  fidei  nonnullas  pro])ositiones  declararet  haereticas , locutum 
esse  ex  cathedra,  et  quum  in  eadem  Constitutione  alias  propo- 
sitiones  declararet  erroneas  tantum,  aut  temerarias  et  falsas,  non 
esse  locutum  ex  cathedra? 

Dici  fortasse  potest,  ambiguitatem,  quae  ex  obiecto  Ecclesiae 
et  Romani  Pontificis  aequiparando  oritur , sublatum  iri , quum 
postea  infallibilitatis  Ecclesiae  obiectum  accuratius  ex])rimendum 
c sit.  Supponendo  id  locum  esse  habiturum,  et  obiectum  infallibili- 
tatis Ecclesiae  ad  plura  esse  extendendum,  nihilominus  praestarc 
videtur,  ilia  formulae  verba  eligere,  quae  etiam  hie  ambiguitati 
non  praebeant  ansam. 

Praeterea  quum  hie  obiectum  infallibilitatis  Romani  Pontificis 
sit  restrictum,  si  postea  extendetur,  nonne  dicent.  Concilium  non 
sincere  egisse,  prirao  obiectum  restringendo,  postea  extendendo? 
Huius  calumniae  praescinderetur  occasio,  si  obiectum  relinquerctur 
indeterminatum.  — Sed  abstrahendo  etiam  a calumniandi  occa- 
sioue,  dissereudi  legibus  minus  videtur  congruere,  ut  obiectum 
primo  cum  determinata  restrictione  efi'ei’atur,  postea  indetermi- 
nate exponatur.  Plerunujue  enim  via  contraria  procedi  solet , ut 
videlicet,  quod  primo  indeterminate  sive  conceptum  sive  expressum 
est,  postea  determiuctur. 

Patet  igitur,  nova  hac  formula  non  videri  illud  obtiiieri,  quod 
maxime  curandum  est,  ut  videlicet  omnibus  apertissime  constet, 
obiectum  infallibilitatis  Pontificiae  eo  usque  extendi,  quousque  ex- 
tenditur  ipsius  Ecclesiae  infallibilitas ; sed  ansam  praeberi  existi- 
mandi,  Romani  Pontificis  infallibilitatem  restringi,  aut  iusto  nimis 
j restringi  ipsius  Ecclesiae  infallibilitatem. 

b. 

Antequam  formulam  ])roponamus,  praomittimus,  nostra  sen- 
tentia cavendum  quideni  esse,  ne  formula  definitionis  illi  errori 
favero  videatur,  qui  nimis  iam  sparsus  est,  indicia  videlicet  S.  Sedis 
et  ipsius  Ecclesiae  non  esse  infallibilia,  nisi  versentur  in  iis,  quae 
sunt  proprio  et  restricto  sensu  fide  divina  credenda;  non  tamen 
a nobis  peti,  ut  hie  error  hoc  loco  tamquam  haeresis  damnetur, 
dogma  de  infallibilitate  sic  pro])onendo,  ut  per  se  ipsum  ad  facta 
dogmatica  et  alia  obiecta  magisterii  ecclesiastici  extendatur.  Satis 
esse  credimus,  si  definiatur,  Romanum  Pontificem  esse  infallibilem, 
ut  est  infallibilis  Ecclesia.  Itaquc  formulam,  quae  habetur  in 
schemate,  sic  j)roi)onimus  reformandam : 

Hinc  sacro  apj)roba.nte  Concilio,  docemus  et  dogma  fidei  esse 
declarainus:  Romanum  Pontificem,  cui  in  persona  R.  Petri  praetor 
alia  a Cbristo  Domino  Nostro  dictum  est:  „Ego  pro  te  rogiavi,  ut 
non  deficiat  fides  tua,  ct  tu  aliquando  conversus  confirma  fratres 


1707 


Acta  et  Decreta  SS.  Concilii  Vatican!.  Appendix. 


1708 


tuos“,  — quura  pro  plena  potestate  docendi  universam  Ecclesiam  a 
quaostiones  de  fide  et  moribus  suo  iudicio  definit,  per  Spiritus 
Sancti  assistentiam  ab  errore  immunem  servari;  et  has  eius  do- 
finitiones  sive  decreta , per  se  irreformabilia,  a quo  vis  Christiano, 
ut  primum  ei  innotuerint,  pleno  mentis  assensu  et  obsequio  ex- 
cipienda  et  tenenda  esse.  Defiuimus  insuper,  lianc  Romani  Pon- 
tificis  iufallibilitatem  ad  idem  obiectiim  porrigi,  ad  quod  infalli- 
bilitas  Ecclesiae  extenditur.  Si  quis  autem  liuic  Nostro  decreto 
contradicere,  quod  Deus  avertat,  praesumserit,  sciat  se  a veritate 
fidei  catholicae  et  ab  unitato  Ecclesiae  defecisse. 

Adnotntiones. 

1.  Sensus  formulae,  quam  proponimus,  in  priori  parte  inde- 
terminatus  est,  quatenus  quaeri  potest,  quaenam  sit  definitio  quae- 
stionis  fidei , num  ca  tantum , qua  aliquid  fide  divina  credendum 
proponitur,  an  etiam  eae,  quibus  vel  de  facto  dogmatico  decer- 
nitur,  vel  censura  minor  baereseos  infligitur  etc.  Sed  posteriore 
parte  formulae  eiusmodi  quaestioni,  quantum  hie  satis  est,  respon- 
detur.  Declarator  enim,  obiectum  infallibilitatis  Romani  Pontificis  ^ 
tarn  late  patere  quam  obiectum  infallibilitatis  Ecclesiae.  Si  igitur, 
quod  quidem  valde  desiderandum  est,  in  alia  Constitutione  hoc 
obiectum  sic  determinatur,  ut  Ecclesia  infallibilis  declaretur  etiam 
in  factis  dogmaticis  aliisque,  eo  ipso  etiam  obiectum  infallibilitatis 
Rom.  Pontificis  declarabitur.  Si  autem  nulla  tails  definitio  fiet, 
de  obiecto,  vi  huius  decreti,  iudicandum  erit  secundum  ea , quae 
nunc  iam  de  Ecclesiae  infallibilitate  communiter  tenentur : nempe, 
dogma  fidei  esse,  Rom.  Pontificem  non  posse  errare,  quum  fide 
divina  credenda  proponit ; et  theologice  certum  esse , eum  etiam 
in  aliis  illis  rebus  ab  errore  immunem  esse.  Unde  patet,  per  banc 
formulam  nec  plus  nec  minus  definiri,  quam  ex  mente  Patrum, 
qui  schema  proposuerunt,  definiendum  est;  neque  ullus  dissensus 
est  in  ro  ipsa,  sed  putamus,  per  formulam  a nobis  propositam 
evitari  incommoda , quae  in  schematis  formula  multis  inesse 
videntur. 

2.  Prior  et  principalis  pars  definitionis  composita  est  e tribus 
decretis  Conciliaribus,  quae  in  Capite  citata  sunt ; scilicet,  primum 
membrum  „fro  plena  poteMate^‘  e Decreto  Concilii  Florentini ; se- 
cundum „qiiaestiones  de  fide  definit^  e Confessione  fidei  a Concilio  c 
Lugdunensi  probata;  tertiura  „ah  errore  immunem  se7'vari‘\  etsi 
non  quoad  literam,  tamen  quoad  sensum,  e formula  Hormisdae. 
Quare  definitio  sic  concepta  arctius  cum  fundanientis,  quae  prae- 
cedunt,  connectitur,  et  facilius  auctoritate  Conciliorum  defenditur. 

3.  Secundum  membrum,  in  quo  praecipue  a fornnxla  sche- 
matis receditur,  non  solum  auctoritate  Concilii  Lugdunensis,  sed 
alio  quoque  insigni  documento  ecclesiastico  commendatur.  Nam 
Clemens  VI.  a.  1351.,  matura  deliheratione  cum  S.  Collegio,  Pa- 
triarchis,  Episcopis  et  Thcologis  habita,  postulavit , ut  Patriarcha 
Armenorum  cum  sua  Ecclesia  in  fidei  confessione  de  magisterio 
Rom.  Pontificis  sic  profiteretur : „solura  Romanum  Pontificem,  du- 
biis  emergentibus  circa  fidem  catholicam,  posse  per  deterinina- 
tionem  authenticam,  cui  sit  inviolabiliter  adhaerendum,  finem  im- 
ponere.“  — Etiam  hoc  est  alicuius  ponderis,  quod  error,  contra 
quern  hoc  dogma  definitur,  a praecipuis  suis  fautoribus,  h.  e.  a 
Cloro  Gallicano  eodem  modo  enuntiatus  est:  „In  quaestionibus 
fidei  indicium  Summi  Pontificis  non  esse  irreformabile“  (Prop.  IV. 
Declar.  Cleri  Gallic.).  — Tandem  usu  iam  receptum  est,  ut  sive 
de  Ecclesiae  sive  de  Rom.  Pontificis  infallibilitate  in  imiversum  d 
sermo  sit,  hac  vel  simili  formula  loquamur. 

4.  Etiam  Concilia  provincialia  nonnulla  hanc  fere  formulam 
usurparunt;  v.  g.  Coloniense:  „Romanus  Pontifex  est  omnium 
Christianorum  pater  et  doctor,  cuius  in  fidei  quaestionibus  per  se 
irreformabile  est  indicium ;“  — et  Ultraiectense : „Romani  Pon- 
tificis indicium  in  iis,  qune  ad  fidem  moresque  spectant,  infalli- 
bile  esse  indubitanter  retinemus.“ 

5.  Opponitur,  a theologis  thesin,  qua  Rom.  Pontificis  infalli- 
bilitatem  asserunt,  ad  ea,  quae  fide  divina  credenda  sunt,  re- 
stringi;  et  similiter  locutionem  ex  cathedra  Jion  agnosci  nisi  earn, 
qua  fidei  dogma  proponatur. 

Resp.  U lidem  theologi  illi  thesi  alias  subiungere  solent,  quibus 
iufallibilitatem  SS.  Pontificis  in  canonizatione  SS.,  in  approbatione 
ordinum  relrgiosorum,  et  in  factis  dogmaticis  adstruunt.  Hoc  vero 
modo  periculum,  quod  nobis  in  schemate  latere  videtur,  tollitur. 

2°  Non  desuut  inter  sunimos  theologos,  qui  thesin  de  infalli- 
bilitate SS.  Pontificis  ea  fere  formula  loquciuli  statuunt,  quam  nos 
proponimus.  Ipso  S.  Thomas  in  ,,Summa“  quaerens,  ad  quern 


spectet,  fidei  sijmholum  ordinare,  loquitur  utique  de  soils  asticulis 
fidei;  at  in  Quodl.  9.  a.  16.,  agens  de  infallibilitate  Ecclesiae  et 
Papae,  largiore  locutione  utitur: 

„ Indicium  Ecclesiae  universalis  errare  in  his  quae  ad  fidem 
pertinent  f impossibile  est.  Unde  magis  est  standum  sententiae 
Papae,  ad  (juem  pertmet  determinare  de  fide,  quam  in  iudicio 
profert,  quam  quorumlibet  sapientum  hominum  in  Scripturis  opi- 
nioni.“  Hoc  prorsus  idem  est  ac  dicere:  in  quaestionibus  fidei 
definieudis  errare  non  potest. 

Hervaeus  (de  potestate  Papae  fob  2.  col.  4.)  sic  loquitur: 
„Ad  evidentiam  autem,  quod  ad  Papam  pertinet  auctoritas  decla- 
randi  dubia  in  talibus,  h.  e.  in  pertmentihus  ad  ius  7iaturale  vel 
divinum,  sciendum,  quod  declarare  dubia  in  aliquibus  potest  du- 
pliciter  contingere,  uno  modo  inquisitive  . . . et  isto  modo  decla- 
rare potest  pertinere  ad  quemcumque  doctum  . . . Alio  modo 
potest  accipi  declarare  cum  auctoritate  aliqua,  scilicet,  quod  de- 
claratio  sua  debeat  haberi  ut  vera,  ita  quod  non  liceat  oppositum 
tenere  vel  opinari.  Et  isto  modo  potestas  et  auctoritas  declarandi 
praedicta  dubia  est  solum  apud  Summum  Pontificem.“ 

Haec  fere  ad  verbum  repetens  S.  siepergit:  „Oportet 

enim  in  Ecclesia  ponere  unum  caput,  ad  quod  pertinet  declarare 
ilia,  quae  su?it  dubia  circa  quaecumque  ad  fidem  pertinentia,  sive 
sint  speculativa  sive  agibilia“  (Summa  theol.  p.  3.  tit.  22.  c.  3.). 

Melchior  Camis,  quid  sibi  probandum  sumat,  his  verbis  enun- 
tiat:  „Romanus  Pontifex  Petro  et  in  fidei  firmitate  et  in  compo- 
nendis  religionis  controversiis  divino  iure  succedit“  (De  loc.  theol. 
1.  6.  c.  4.).  Et  rursus:  „Romanus  Pontifex  in  fidei  controversiis 
finiendis  errare  non  potest“  (ibid.  c.  7.). 

Gregorii  de  Valentia  verba  iam  supra  dedimus. 

Bahez  quaestionem  sic  ponit:  „An  possit  in  rebus  fidei  de- 
finiendis  errare“  (in  S.  2.  2.  q.  1.  a.  10.). 

S.  Alphonsus  de  Liguori  hanc  thesin  statuit:  „Quum  Papa 
loquitur  tamquam  Doctor  universalis  ex  cathedra,  nempe  ex  po- 
testate suprema  tradita  Petro  docendi  Ecclesiam  in  controversiis 
fidei  et  morum  decernendis,  est  omnino  infallibilis.  “ 

Simili  modo  Abellg  (Medulla  c.  4.  s.  1.  § 4.),  Mich,  de  Me- 
dina (de  recta  in  Deum  fide,  1.  7.  c.  26.),  Petitdidier  etc.  Refert 
etiam  Thyrsus  Gonzalez  (De  infall.  Rom.  Pontificis,  disp.  10.  sect.  4. 
p.  585.)  thesim,  quam  Academia  Coloniensis  post  editam  declara- 
tionem  Cleri  Galllcani  authentico  documento  promulgavit:  „Sum- 
mus  Pontifex  in  iis,  quae  ad  fidem  et  mores  spectant,  ex  cathedra 
definiendis  est  infallibilis. “ 

3°  Quod  iam  ad  locutionem  ex  cathedra  pertinet,  apud  non 
paucos  quidem  recentiores  theologos  legitur,  turn  R.  Pontificem 
ex  cathedra  loqui,  quum  aliquid  fide  divina  credendum  toti  Eccle- 
siae proponat.  Verum  existimandi  sunt  illud  enuntiare,  quod 
solum  sibi  demonstrandum  sumant,  aut  non  urgere  verba  fide 
divina  credendum,  sed  tantum  requirere , ut  Pontifex  cum  aucto- 
ritate statuat,  quid  secundum  fidem  de  re  controversa  teneudum 
sit.  Nam  si  dicere  intendunt  (quod  disertis  saltern  verbis  nou 
dicunt),  non  esse  locutionem  ex  cathedra,  nisi  dogma  statuatur, 
aut  haeresis  damnetur,  audiendi  non  sunt;  prhno,  quia  sequeretur 
absurdum,  Bullam  „.'buctorem  fidei“  partim  esse,  partim  non  esse 
locutionem  ex  cathedra,  Bullas  vero  contra  Baium  et  Quesnellium 
promulgatas,  quia  pro])ositiones  heterodoxas  variis  censuris,  ut 
aiunt,  in  globo  damnant,  non  esse  locutiones  ex  cathedra,  quum 
tamen  iidem  theologi  ex  his  continue  tamquam  ex  regulis  fidei 
argumententur.  Secundo , quia  eiusmodi  expositio  in  verbis  ipsis 
ex  cathedra  loqui  fundamentum  nullum  habet.  Certe  enim  „ca- 
thedra“  ponitur  hie  pro  auctoritate  vel  potestate  docendi  Petri 
Sedi  propria.  Haec  potestas  ad  fidei  quidem  doctrinam  restrin- 
gitur;  serl  earn  restringere  ad  proponenda  dogmata  fidei  et  dam- 
nandas  haereses  (sensu  arcto,  quo  hodie  haec  vocabula  sumuntur), 
prorsus  arbitrarium  esset.  Tertio,  non  ita  veteres,  neque  omues 
recentiores.  Hervaei  et  S.  Antonini  distinctionem  iam  protulimus. 
Caietanus  dicit:  „Licet  Pa])a  ut  singularis  persona  posset  [possit?] 
errare  in  fide,  ut  Papa  tamen  iudicando  et  definiendo  quid  tenendum 
sit  ab  Ecclesia,  de  fide  errare  non  potest“  (in  S.  2.  2.  q.  1.  a.  10.). 
Gregorius  de  Valentia:  „Primo  modo  (Rom.  Pontifex)  asserere 
aliquid  potest,  ut  privata  persona  quaedam,  vel  Doctor  quispiam  . . . 
Secundo  modo  asserere  aliquid  potest  obligando  universam  Eccle- 
siam, ut  illud  recipiat,  nec  quisquam  audeat  sibi  persuadere  con- 
trarium.  Quaecumque  Pontifex  in  aliqua  re  de  religione  contro- 
vei'sa  sic  asserit,  certa  fide  credendum  est,  ilium  infallibiliter  ut- 
pote  ex  auctoritate  Poutificia,  i.  e.  ex  divina  assistentia  assererc‘‘ 
(1.  c.).  Thyrsus  Gonzalez,  postquam  multorum  theologoruin  sen- 


1709 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  503. 


1710 


tentias  attulit,  sic  concludit:  „Ex  dictis  satis  constat,  quid  velint 
Doctores  catholici  communiter,  dura  . . . docent,  Papam  non  posse 
errare,  dura  e cathedra  tamquara  summus  Pastor  totam  Ecclesiam 
instruit  in  rebus  fidei  et  raorum,  proponens  omnibus  fidelibus, 
quid  deheant  tenere  in  re,  quae  inter  ipsos  Catholicos  erat  aliquo 
modo  dubia.“  — Inter  theologos,  quorum  dicta  Thyrsus  (disp.  15. 
sect.  1.)  recitat,  est  etiam  M.  Bail  (Summa  Concil.  t.  I.  p.  85), 
qui  latius  de  locutione  ex  cathedra  disserit.  Etsi  vero  aliqui  theo- 
logi  pro  tenendum  scrihant  credendum , hoc  voeabulum  non  est 
premendum,  ut  patet  apud  eumdem  Thyrsum,  qui  in  exordio  sui 
operis,  sane  praestantissimi,  sic  loquitur:  „Tunc  igitur  solum  eum 
non  posse  errare  contendimus,  quum  ex  cathedra  loquitur,  scilicet 
quum  in  controversiis  ad  fidem  et  mores  spectantibus  (ut  quando 
dubitatur,  revelatumne  aliquid  sit,  aut  utrum  ex  revelatis  sequatur 
necne)  ipse  ceu  supremus  Magister  Ecclesiae  Pastorque  univer- 
salis, re  diligenter  discussa,  alterutram  partem  determinat  et  toti 
Ecclesiae  proponit,  omnibus  pro  apostolica  potestate  et  imperio 
ad  earn  credendam  obstrictis.“  Sed  mox  pergit:  ^Manifesto  si- 
quidem  patet,  quoties,  exorta  inter  Catholicos  dubitatione,  Ronianus 
Pontifex  alteram  partem,  ut  haeretkam,  vel  erroneam  aut  teme- 
rariam  condemnat,  alteram  vero  ceu  catholicam  atque  sanam  pro- 
ponit, singulos  quosque  fideles  arctissimo  iure  constringi,  ut  suum 
supremi  Magistri  et  Pastoris  iudicio  iudicium  submittant.^  Unde 
patet,  voeabulum  credendum  in  praecedente  periodo  nequaquam 
esse  urgendum.  — Eodem  plane  modo  Gauthier  (Zachariae  Thes. 
theol.  t.  I.  p.  84.)  „ . . . ex  cathedra,  i.  e.  quum  post  maturam 
deliberationem  et  debitum  examen  tamquam  Doctor  universalis 
decretum  edit  pro  tota  Ecclesia,  quo  proponit  aliquid  in  fidei 
morumque  materia  velut  ab  omnibus  fidelibus  indubitanter  cre- 
dendum, tenendum  vel  observandum.‘‘  — Conferatur  Roncacjlia  in 
eodem  Thes.  theol.  tom.  7.  P.  2.  p.  961.,  et  S.  Alphonsus  in  disser- 
tatione  iam  citata,  qui  voeabulum  ex  cathedra  interpretantur : ex 
potestate  docendi  universam  Ecclesiam  in  rebus  fidei  et  morum. 

— Solet  quidem  imprimis  opponi  Suarez,  quippe  qui  (Tr.  de  fide, 
disp.  5.  sect.  8.)  statuit  propositionem : ^Veritas  catholica  est,  Pon- 
tificem  definientem  ex  cathedra  esse  regulam  fidei,  quae  errare 
non  potest,  quando  aliquid  authentice  proponit  toti  Ecclesiae  tam- 
quam fide  divina  credendum.  “ At  idem  in  opere  De  religione 
(tom.  4.  tract.  9.  1.  3.  c.  4.  n.  5.  pag.  360.)  tractans  sententiam, 
quam  declaravit  Gregorius  XIII.  in  Bulla  „Ascendente  Domino“, 
seholasticos  Societatis  lesu  per  vota  simplicia  constitui  veros  re- 
ligiosos,  sic  loquitur:  „Infertur  ex  dictis,  quam  sit  certa  haec  ve- 
ritas  a Pontifice  declarata.  Existimo  enim,  esse  omnino  infalli- 
bilera,  ita  ut  sine  errore  in  fide  negari  non  possit.  Ratio  est,  quia 
sententia  Pontificis  in  his,  quae  ad  doctrinam  pertinent,  infallibilem 
continet  certitudinem  ex  Christi  institutione  et  promissione:  „Ego 
rogavi  etc.“  Et  allatis  breviter  aliis  argumentis  pro  infallibilitate 
R.  Pontificis,  sic  concludit:  „Valde  autem  dirainuta  fuisset  Christi 
Dni  providentia  circa  suam  Ecclesiam,  si  in  decidendis  talibus 
quaestionibus  ex  cathedra  Vicarium  suum  labi  permitteret  etc.“ 

— Nequaquam  igitur  ea  est  sententia  Suaresii,  Summuni  Ponti- 
ficem  turn  solum  loqui  ex  cathedra , quum  fidei  dogma  proponat. 
Sod  in  tractatu  de  fide  id  prime  loco  statuit,  quod  erat  maximi 
momenti,  et  ex  quo  reliqua,  quae  ibidem  sequuntur,  deducere  posset. 

De  cetero  haec  dicta  sunt,  ut  ostendamus,  non  esse  necessarium, 
definitionem,  de  qua  agitur,  ad  ea,  quae  sunt  fide  divina  credenda, 
limitari;  non  vero,  ut  persuadeamus , definitionem  iam  esse  hie 
ad  alia  diserte  extendendam. 

2. 

Emendatio  pro  capitis  IV.  paragraphs  II. 

Dominus  enim  lesus  Christus,  qui  in  coelum  ascensurus  di- 
lectam  suam  sponsam,  ad  custodiendum  depositum  fidei,  infallibili- 
tatis  praerogativa  ornatam  esse  voluit,  Petrum  quidem  una  cum 
reliquis  simul  Apostolis  hisce  aft'atus  est  verbis:  „Euntes  docete 
omnes  gentes  . . . et  ecce  ego  vobiscum  sum  omnibus  diebus  us- 
que ad  consummationem  saeculi“  (Matth.  28,  19.  20.);  sed  et 
Petro  soli  praeter  alia  dixit:  „Ego  rogavi  pro  te,  ut  non  defi- 
ciat  fides  tua;  et  tu  aliquando  conversus  confirma  fratres  tuos“ 
(Luc.  22,  32.). 

Hinc  sacro  approbante  Concilio  docemus  et  dogma  fidei  esse 
declaramus,  Romanum  Pontificem,  quando  in  rebus  fidei  et  morum 
definiendis  supremi  Pastoris  et  Doctoris  munere  fungitur,  per  Spi- 
ritus  Sancti  assistentiam  eadem  gaudere  infallibilitate,  qua  tota 
Ecclesia  docens  sive  intra,  sive  extra  Concilium  praedita  est. 


a Canon. 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  in  rebus  fidei  et  morum 
supremo  magisterio  pro  auctoritate  fungentem  errare  posse;  aut 
iudicia  eius  in  rebus  iisdem  non  esse  ex  se  irreformabilia ; aut 
eadem  non  esse  pleno  mentis  assensu  et  obsequio  excipienda  et 
tenenda,  anathema  sit. 

3. 

Alia  eiusdem  paragraph!  emendatio. 

Dominus  enim  lesus  Christus,  qui  Petrum  una  cum  reliquis 
Apostolis  hisce  affatus  est  verbis:  „Euntes  docete  . . (Matth.  28, 
19 — 20),  idem  Petro  soli  praeter  alia  dixerat:  „Tu  es  Petrus... “ 
(Matth.  16,  18),  et  iterum:  „Ego  rogavi  . . .“  (Luc.  22,  32).  Hinc, 
divini  Magistri  verbis  et  iugi  Patrum  traditioni  innixi,  docemus  et 
fidei  dogma  esse  declaramus,  infallibile  magisterium  in  rebus  fidei 
et  morum  per  Spiritus  sancti  assistentiam  non  tantum  a Romano 
Pontifice  et  Episcopis  simul  iudicantibus , sed  etiam  ab  ipso  Ro- 
mano Pontifice  solo  ex  cathedra  loquente,  hoc  est,  pro  plena  sua 
potestate  docendi  universam  Ecclesiam  definiente  exerceri. 

Canon. 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  ex  cathedra  loquentem 
non  esse  infallibilem,  aut  eius  iudicia  in  rebus  fidei  et  morum  non 
esse  irreformabilia  ex  se  ipsis,  sed  ex  consensu  Ecclesiae,  ana- 
thema sit. 

Adnotatur. 

Hinc  idem  obiectum  — eadem  infallibilitas  — eadem  causa 
efficiens. 

Non  dicitur,  unde  infallibilitas  in  Concilio  oriatur,  utrum  a 
Papa  solo  an  ab  Ecclesia  docente.  Nee  determinatur  obiectum 
et  eius  ambitus,  sed  relinquitur  in  statu  quo.  Nec  tangitur  quaestio 
de  ordinario  magisterio  Pontificis. 

Asseritur  Episcoporum  ius  iudicandi  in  Concilio.  Consecratur 
® formula  „ex  cathedra“  et  verbum  „ infallibile “. 

Rcstringitur  infallibilitas  Pontificis  ad  definitiones  solemnes. 
Tolluntur  omnes  ambiguitates. 

4. 

Formula  Archiepisoopi  Manning  aliornmque. 

Romanum  Pontificem,  quando  ex  cathedra  loquitur,  i.  e.  quando 
pro  plena  sua  universam  Ecclesiam  docendi  potestate  supremi  Pa- 
storis et  Doctoris  munere  fungens  res  fidei  et  morum  ad  aedifi- 
cationem  doctrinae  christianae  pertinentium  definit,  vi  assistentiae 
divinae  Petro  promissae  infallibilem  esse  eiusque  iudicia  ex  sese 
esse  irreformabilia  b 

Canon. 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  in  rebus  fidei  et  morum 
definiendis  non  esse,  vi  assistentiae  divinae,  infallibilem  aut  eius 
d iudicia  non  esse  ex  sese  irreformabilia,  anathema  sit. 

5. 

Formula  Canonic!  Maier  aliquando  proposita. 

Hinc  docemus  . . . Romanum  Pontificem  supi-emi  omnium 
Chi’istianorum  patris  et  doctoris  munere  fungentem  per  divinam 
assistentiam  ab  errore  immunem  servari,  quando  ipse  sive  una 
cum  Episcopis  in  Concilio  adunatis  sive  sola  sua  auctoritate  apo- 
stolica in  rebus  fidei  et  morum  definit.  Quapropter  omnia  ilia 
utriusque  modi  iudicia  aut  dccrcta,  utpote  ab  eodem  supremo  et 
infallibili  Ecclesiae  magisterio  profecta  ideoque  ex  sese  irrefornia- 
bilia,  ab  omnibus  Christi  fidelibus,  quam  primum  ea  coguoverint, 
non  ore  solum,  sed  et  corde  recipi  debere  docemus. 


‘ * Hanc  formulam  emendalam  Revnius  Manning  proposuit  in 
52.  Sess.  Deputationis  de  fide.  V.  supra  p.  1092.  lin.  9. — 14;  cf.  p.  1701  c. 


1711 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1712 


6. 

Animadversiones  in  schema  de  Romano  Pontifice. 

Schema,  quod  propositum  est  de  Romano  Pontifice,  huiusniodi 
verbis  definitionem  de  Pontificia  infallibilitate  concludit:  „Docemus 
et  tamquam  dogma  fidei  declaramus,  Eomanum  Pontificem  . . . 
vi  assistentiae  divinae  ipsi  promissae,  errare  non  posse,  cum,  su- 
premi  omnium  Christianorum  Doctoris  munere  fungens,  pro  Apo- 
stolica  sua  auctoritate  definit  quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab 
universa  Ecclesia  tamquam  de  fide  tenendum  vel  tamquam  fidei 
contrarium  reiiciendum  sit:  et  eiusmodi  decreta  sive  iudicia,  per 
se  irreformabilia , a quovis  Christiano,  ut  primum  ei  innotuerint, 
pleno  fidei  obsequio  excipienda  et  teneuda  esse.“ 

Ilia  profecto  verba : tamquam  de  fide , et  tamquam  fidei  con- 
trarium adiecta,  nescimus  quo  postulante,  et  ilia  etiam  pleno  fidei 
obsequio  ita  contrabunt  Pontificiam  infallibilitatem , ut  ea  quasi 
nullius  usus  in  praxi  futura  sit:  exinde  enim  eruitur,  turn  Pon- 
tificem infallibilem  esse , cum  aliquid  definit  vel  ut  dogma  fidei 
credendum,  vel  ut  fidei  contrarium  et  proinde  ut  liaereticum  re- 
spuendum.  Definitiones  autem  liuiusmodi  quis  nescit  rarissime  om- 
nino  edi  consuevisse  a Romanis  Pontificibus?  Contra  vero,  quid 
sit  tenendum  in  ceteris  casibus,  qui  frequentissimi  esse  solent, 
omnino  tacetur : videlicet  cum  Romanus  Pontifex  publicum  et  so- 
lemnem  cultum  iis  decernit,  de  quorum  sanctitate  iudicavit:  cum 
religiosa  Instituta  approbat:  cum  aliquam  doctrinam  vel  esse  ca- 
tbolicam  vel  simpliciter  certam  declarat:  aut  contra  cum  alias 
propositiones  velut  erroneas,  aut  impias,  aut  scandalosas  reprobat : 
cum  facta  dogmatica  iudicat:  uno  verbo  in  iis  omnibus  Pontificiis 
actibus,  quibus  assensus  fidei  divinae  proprie  dictus  non  praecipitur. 

Nec  responderi  potest  buiusmodi  incommode  opportune  pro- 
visum  esse  insequenti  periodo,  quae  sic  habet:  „Quoniam  vero  in- 
fallibilitas  eadem  est,  sive  spectetur  in  Romano  Pontifice  tamquam 
capite  Eeclesiae,  sive  in  universa  Ecclesia  docente  cum  capite  unita, 
insuper  definimus,  banc  infallibilitatem  etiam  ad  unum  idemque 
obiectum  sese  extendere.“  Ex  hac  enim  sententia,  quin  auferatur, 
increscit  magis  difficultas.  Cum  enim  in  prima  sententia  infalli- 
bllitas  Pontificia  circumscripta  sit  in  iis  tantum  decernendis,  quae 
ut  fidei  dogmata  sint  credenda,  vel  ut  contraria  reiicienda,  eadem- 
que  pleno  fidei  obsequio;  in  secunda  autem  sententia  eadem  dicatur 
esse  infallibilitas  Eeclesiae:  inde  deduci  posset  infallibilem  aucto- 
ritatem  Eeclesiae  in  iisdem  tantum  rebus  decernendis  valere  posse 
et  debere. 

Ut  minus,  praefata  definitionis  formula  aequivoca  dicenda  est, 
et  quae,  nonnisi  benigna  interpretatione , ad  plenum  veritatis  ex- 
pressionem  adduci  possit:  proinde  nullo  pacto  satisfacit  desiderio 
plusquam  quingentoriim  Episcoporum,  qui  diserte  postulabant,  ut 
Pontificia e infallibilitatis  dogma  constitueretur  apertis,  omnemque 
dubitandi  locum  exdudentibus  verbis. 

Facile  autem  videtur  posse  omnis  difficultas  removeri,  si  verba 
ilia  tamquam  de  fide,  et  tamquam  fidei  contrarium  omittantur;  et 
pro  illis  aids  pleno  fidei  obsequio  ponantur  pleno  obsequio  et  mentis 
assensu.  Tota  itaque  paragraphus  deberet  hoc  mode  enuntiari: 

Mine  sacro  approbante  Coucilio  docemus,  et  tamquam  fidei 
dogma  declaramus : Romanum  Pontificem , cui  in  persona  Beati 
Petri  ab  eodeni  Domino  nostro  lesu  Christo  praeter  alia  dictum 
est:  Ego  rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua,  et  tu  aliquando 
conversus  confirma  fratres  tuos,  vi  assistentiae  divinae  ipsi  pro- 
missae errare  non  posse,  cum,  supremi  omnium  Christianorum 
Doctoris  munere  fungens , pro  apostolica  sua  auctoritate  definit 
quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab  universa  Ecclesia  tenendum  vel 
reiiciendum  sit;  et  banc  Romani  Pontificis  infallibilitatis  praero- 
gativam  ad  idem  obiectum  porrigi,  ad  quod  infallibilitas  Eeclesiae 
extenditur.  Quare  eiusmodi  Romani  Pontificis  decreta  vel  iudicia, 
utpote  per  se  irreformabilia,  a quovis  Christiano,  ut  primum  ei 
innotuerint,  pleno  obsequio  et  mentis  assensu  excipienda  et  tu- 
enda  sunt.‘‘ 

Quod  si  quacumque  de  causa  videatur  schema,  hoc  modo 
emendatum,  non  esse  recipiendum,  praefatis  incommodis  alia  qua- 
dam  ratione  occurri  posset.  Haec  porro  est,  aliam  apocopen  illi 
sententiae  adiungere,  in  qua  decernitur  de  infallibilitatis  obiecto. 
Sic  autem  tota  sententia  redigi  deberet:  „Quoniam  vero  infallibilitas 
eadem  est,  sive  spectetur  in  Romano  Pontifice  tamquam  capite 
Eeclesiae,  sive  in  universa  Ecclesia  docente  cum  capite  unita,  in- 
su])er  definimus  hanc  infallibilitatem  etiam  ad  unum  idemque  ob- 
iectum sese  extendere:  ita  videlicet,  ut  quidquid  Romanus  Pon- 
tifex, intra  limites  eiusdem  obiecti,  ut  verum  docuerit , vel  contra 


a sub  quavis  nota  theologica  aut  etiam  simpliciter  damnaverit,  id  re- 
spective ut  verum  vel  ut  damnatum  irreformabiliter  habendum  sit.“ 

Conchisio  postea  sic  mutata  est,  ut  receptis  ex  Encyclica  „Quanta 
cura“  verbis  esset  haec: 

. . . ita  videlicet,  ut  nemo  contendere  possit,  illis  Apostolicae 
Sedis  iudiciis  et  decretis,  quorum  obiectum  ad  bonum  generate  Ec- 
clesiae  eiusdemque  iura  ac  disciplinam  spectare  declaratur , dum- 
modo  fidei  morumque  dogmata  non  attingat,  posse  assensum  et 
obedientiam  detrectari  absque  peccato  et  absque  idla  catliolicae  pro- 
fessionis  iactura.“ 

Annotatio. 

Alterutra  ex  hisce  duabus  emendationibus  hac  etiam  de  causa 
admittenda  est,  quod  eadem  doctrina  toti  Eeclesiae  proposita  est 
a regnante  Pontifice  in  Encyclica  Quanta  cura,  edita  die  8.  Dec. 
anni  1864.  In  ea  enim  haec  habentur:  „Atque  silentio  ])raeterire 
non  possumus  eorum  audaciam , qui  sanam  non  sustinentes  doc- 
ti’inam  contendunt,  illis  Apostolicae  Sedis  iudiciis  et  decretis,  quo- 
1)  rum  obiectum  ad  bonum  generate  Eeclesiae,  eiusdemque  iura  ac 
disciplinam.  spectare  declaratur,  dummodo  fidei  morumque  dogmata 
non  attingat,  posse  assensum  et  obedientiam  detrectari  absque  pec- 
cato, et  absque  ulla  catholicae  professionis  iactura.  Quod  quidem 
quantopere  adversetur  catholieo  dogmati  plenae  potestatis,  Romano 
Pontifici  ab  ipso  Christo  Domino  divinitus  collatae,  universalem 
pascendi,  regendi  et  gubernandi  Ecclesiam.  nemo  est  qui  non  dare 
aperteque  videat  et  intelligat.‘‘ 

Ilic  autem  tarn  letalis  error,  quern  Summus  Pontifex  allatis 
verbis  perstringit,  non  est  paucorum  inter  ipsos  catholicos,  sed 
quam  latissime  patet,  sin  minus  semper  expressis  sententiis,  saltern 
affinibus.  Quos  ne  impune  in  tarn  exitiosa  doctrina  versari,  eam- 
que  in  ceteros  propagare  Concilium  patiatur,  omnium  sanae  mentis 
catholicorum  ardentissimum  votum  censeri  debet. 

7. 

Formula  ab  Bpiscopo  Ratisbonensi  in  congressibus  privatis  proposita. 

Ut  inter  Patres  animorum  unio  circa  Caput  IV.  de  R.  P.  in- 
c fallibilitate  conservetur  vel  revocetur,  fundamentum  ac  basis  unionis 
conservetur  vel  restituatur  necesse  est.  Unionis  porro  fundamentum 
ac  basis  inter  plorosque  omnes  situm  erat  in  schemate  a R.  P. 
Deputatione  Congregationi  generali  proposito.  Illud  ergo , quan- 
tum fieri  possit,  necesse  est  retineatur,  atque  adeo  1)  excludatur 
substantialis  mutatio  in  iis  partibus,  circa  quas  nulla  inter  Patres 
erat  dissensio;  ne  substitutis  aliis,  iisque  novis,  oboriantur  discor- 
diae  et  novae  exigantur  novarum  rerum  discussiones,  quibus  opera 
ac  tempus  perderetur.  Porro  2)  in  iis,  circa  quae  versatur  dis- 
sensio, eae  fiant  emendationes,  quae  turn  a clara  fidei  expositione 
turn  ab  eius  contra  vigentes  errores  custodia  postulantur.  Atqui 
3)  nulla  erat  circa  priorem  schematis  partem  discordia ; haec  ergo, 
quoad  substantiam  saltern,  teneatur  et  asseratur.  4)  Omnis  quae 
nata  est  dissensio , refertur  ad  propositam  a R.  P.  Deputatione 
definitionis  formulam;  haec  ergo,  conservatis  conservandis , emen- 
detur:  scilicet,  retineatur  quod  plurimis  placet;  reiiciatur  vero 
quod  plerisque  displicet.  lamvero  5)  in  proposita  definitionis  for- 
mula fere  omnibus  praecipue  displicet,  quod  R.  P.  infallibilitas 
angustioribus  circumscribitur  limitibus,  quam  Eeclesiae  docentis 
d infallibilitas  porrigitur;  placuit  autem  plurimum  declaratio,  unam 
et  eamdem  in  se  esse  Pontificis  et  docentis  Eeclesiae  infallibili- 
tatem, ut  sic  statueretur,  unius  eiusdemque  infallibilitatis  unam 
eamdemque  pariter  vim  et  ambitmn  esse. 

Quae  cum  ita  sint,  baud  difficile  videtur,  earn  propositae  for- 
mulae adhibere  emendationem,  quae  turn  positis  supra  conditionibus 
turn  Rmorum  Patrum  placitis  respondeat:  scilicet,  satisfaciat  veri- 
tati  et  necessitati,  atque  Patimm  respondeat  placitis,  dum  quoad 
substantiam  dicantur,  quae  ut  nunc  innuimus,  declarata  fere  omnes 
volant;  et  quoad  formam  iis  dicantur  verbis,  quae  sive  ab  ipsis 
Concilii  Vaticani  Patribus  iam  fuerunt  adhibita,  sive  communi 
Eeclesiae  usu  frequentantur,  et  nulli  theologorum  sententiae  prao- 
iudicium  creant.  Hanc  itaque  visum  est  proponere  emendationem 
pro  schematis  capite  IV. 

Relictis,  uti  habent,  ceteris  omnibus  1°  dicatur,  quemadmodum 
erat  in  primi  schematis  formula,  loco  „ docemus  et . . . declaramus"  : 
docemus  et  tamquam  fidei  dogma  definimus;  eo  quod  verbum  de- 
finire  magis  proprium  aptumque  est,  ad  vim  sequeutis  definitionis 
dogmaticae  efferendam. 


1713 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  De  utraque  Constitut.  dogm.  perficienda.  Doc.  563. — 565. 


1714 


2°  In  ipsa  formula  definitionis,  quae  incipit  a verbis  ^Ro-  a 
manum  Pontificem“  retineantur  omnia  usque  ad  incisum  „vi  assi- 
stentiae  divinae  ipsi  promissae“  inclusive;  turn  continuetur  ita: 
c.um  supremi  omnium  Christianorum  pastoris  ‘ ac  docioris  munere 
f ungens , quid  in  rebus  fidei  et.  morum  ad  Ecclesiam  unhersaletn 
spectantihus  ^ tenendum  aid  reiiciendum  sit  pro  Apostolica  sua 
aucioritate  proponit,  ab  errore  servari‘^  immunem,  et  banc  Romani 
Pontificis  praerogativam  infaUibilitatis,  quacum  ^ una  eademque  est 
totius  magisterii  Ecclesiae^  infallibilitas,  quoad  ambitum  et  vim'^ 
tantum  patere,  quantum  ista  porrigitur. 

Canon. 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  cum  supremi  pastoris 
et  doctoris  munere  fungens,  pro  Apostolica  sua  auctoritate,  te- 
nenda  vel  reiicienda  proponit,  quae  ad  fidem  et  mores  Ecclesiae 
universalis  spectant,  errare  posse;  aut  eius  decreta  in  rebus  fidei 
et  morum  non  esse  ex  se  irreformabilia,  sed  ad  irreformabilem 
eorura  vim  exigi  sive  episcoporum  sive  fidelium  consensum;  aut 
iisdem  Romani  Pontificis  decretis  non  deberi,  cum  primum  inno- 
tuerint , ab  omnibus  internum  mentis  assensum  — anathema  sit.  " 

564. 

Emendatio  capitis  IV.  ab  Episcopo  Paderbornensi  in  Congregatione 
general!  79.  die  30.  lun.  proposita. 

Itaque  Nos , traditioni  a fidei  christianae  exordio  perceptae  ® 
fideliter  inhaerendo,  ad  Dei  Salvatoris  nostri  gloriam,  sanctae  re- 
ligionis  catholicae  exaltationem  et  christianorum  populorum  sa- 
lutem,  sacro  approbante  Concilio,  docemus  et  tamquam  dogma  fidei 
declaramus:  Romanum  Pontificem,  cui  in  persona  Beati  Petri  a 
Christo  Domino  dictum  est;  „Tu  es  Petrus  et  super  hanc  peti-am 
aedificabo  Ecclesiam  nieam“,  et  iterum:  „Ego  rogavi  pro  te,  ut 
non  deficiat  fides  tua‘‘,  quum  pro  suprema  sua  Apostolica  aucto- 
ritate univei’sam  Ecclesiam  docet,  in  dejiniendis  rebus  fidei  et  morum, 
ad  aedificationem  doctrinae  christianae  pertinentium,  vi  assistentiae 
divinae  errare  non  posse,  ideoque  huiusmodi  Romani  Pontificis 
decreta  ex  sese  irreformabilia  esse.  Si  quis  etc. 

Huic  emendationi  formulae  adiecit  longum  monitum  quod  ca- 
piti  IV.  subiungendum  proponebat.  Cf.  Emendationes  n.  78.  p.  37.  c 
[supra  p.  384.]. 

565. 

Aliquae  ex  emendationibus  capitis  IV.  Constitutionis  dogmaticae  primae 
de  Ecclesia  Christi,  quae  post  d.  26.  lunii  in  privatis  Patrum 
congressibus , vcl  modo  private  in  Deputatione  pro  rebus  fidei 
propositae  sunt,  ut  sententiarum  unio  praepararetur 

‘ Additur  „pasforis“ , ut  ratio  liabeatur  textus  fundamentalis  apud 
loan.  21.,  cui  praerogativa  primatus  innititur. 

^ Additur  „ad  universalem  Ecclesiam  spectaniibus“ , ut  excludatur 
difflcultas,  ac  si  infallibilitas  Romani  Pontificis  ad  res  morum  etiam 
particularium  [1.  particulares]  extenderetur. 

^ Dicitur  „quid  tenendum  sit . . . proponit^ ; haec  enim  phrasis  ex- 
pressa  est  ad  verba  primae  Constitutionis  de  fide  catholica,  in  qua  legitur 
cap.  III.  (p.  9.  [supra  p.  252  c.])  de  Ecclesia  docente:  „quae  ab  Ecclesia 
sive  solemni  iudicio  sive  ordinario  . . . magisterio  . . . credenda  propo- 
nuntur.“  Ibi  agitur  de  fidei  articulis;  quum  igitur  sermo  sit  de  ob- 
iecto  non  divina  fide  credendo,  sed  infallibiliter  tenendo,  dici  similiter 
potest,  quod  . . . tenendum  proponitiir.  Accedit,  quod  etiam  in  eli- 
ciendo  actu  fidei  catholicae  fideles  dici  [/.  dicere]  solent,  id  se  tenere  (1 
vel  credere,  quod  ab  Ecclesia  credendum  vel  tenendum  proponitur. 

^ Loco  „errare  non  posse“  dicitur  „vi  assistentiae  promissae  . . . 
ab  errore  servari  immunem‘‘ , ut  melius  significetur  oeconomia  divinae 
assistentiae,  sive  actio  vel  efficientia  divina,  per  quam  Rom.  Pontifex 
ab  errore  iminunis  praeservatur. 

^ Hac  incidenti  propositione  ita  declarator  unitas  et  identitas  in- 
fallibilitatis,  quae  de  Romano  Pontifice  deque  Ecclesia  praedicatur,  ut 
principalitas  concedatur  Romano  Pontifici,  dum  eius  praerogativa  ex- 
hibetur  uti  mensura  ac  terminus,  quocum  confertur  inerrantia  Ecclesiae. 

® Dicitur  „magisterium  Ecclesiae“  loco  „Ecclcsiae  docentis“,  quia 
ilia  phrasi  usum  est  Vaticanum  Concilium  loco  supra  citato. 

’ Ambitus  infaUibilitatis  refertur  ad  obiectum,  quod  proinde  sic 
innuitur,  ut  non  nominetur,  ad  vitand.a  dissidia.  Vis  infaUibilitatis 
refertur  ad  valorem  et  effectus  actuum,  qui  ab  ca  proficiscuntur , qui 
sunt  irreformabiles  et  exigunt  internum  mentis  assensum.  — Ilacc 
indicasse  satis  videtur  in  doctrinae  capite  , errores  vero  oppositi  me- 
rentur  specialem  enndemnationem  in  canone. 

® S.  Agatho. 

• ^ Quae  formulae  in  Deputatione  proponebantur  ante  discussionem 

emendationum  in  Congregationibus  generalibus  scripto  traditarum. 

Coll.  Lac.  VII. 


1. 

Formula  Definitionis  ab  Episcopo  Calvensi,  Reverendissimo  d’Avanzo, 
modo  privato  proposita. 

Romanum  Pontificem,  cui  in  per.sona  B.  Petri  dictum  est 
„Ego  rogavi“  etc.,  quum  supremi  omnium  Christianorum  Doctoris 
munere  fungens  pro  Apostolica  sua  Auctoritate  res,  quae  ad  fidem 
vel  mores  pertinent,  quaoque  in  ordinario  Ecclesiae  Magisterio 
continentur,  aut  explicat,  aut  definit,  aut  vindicat,  sive  in  Concilio 
sive  extra,  ex  Spiritus  Sancti  promissa  adsistentia  ea  infallibilitate 
pollere,  qua  lesus  Christus  Dominus  Noster  Ecclesiam  suam  docentem 
instruxit:  adeoque  eiusmodi  decreta  seu  indicia  per  se  irreforma- 
bilia a quovis  Christiano  ut  primum  ei  iunotuerint  pleno  fidei  ob- 
sequio  excipienda  esse  atque  teneuda. 

Status  quaestionis. 

Ecclesia  est  infallibilis  in  Magisterio  ordinario,  quod  exercetur 
quotidie  per  Papam  principaliter,  et  per  Episcopos  ipsi  adhaerentes, 
qui  idcirco  infallibiles  simul  sunt  infallibilitate  Ecclesiae,  cui  assistit 
Spiritus  Sanctus  omnibus  diebus. 

In  Magisterio  Ecclesiae  continentur  veritates , quae  ad  fidem 
et  mores  referuntur,  sive  iam  definitae , sive  explicitae , sed  non- 
dum  definitae,  sive  implicitae  tantum. 

Cum  exurgit  aliqua  quaestio  in  Ecclesia,  vel  potest  respicere 
veritatem  implicite  creditam,  quae  debet  declarari,  vel  veritatem 
explicitam,  sed  quae  debeat  definiri,  vel  veritatem  iam  definitam, 
quae  tamen  debeat  vindicari  contra  haereticas  depravationes. 

Qu.  Ad  quern  ergo  pertinet  singulis  diebus 

1.  declarare  implicitas? 

2.  definire  explicitas? 

3.  vindicare  impugnatas? 

R.  Ad  Papam  sive  in  Concilio,  sive  extra  Concilium.  Papa 
entm  est  Pastor  Pastorum  et  Doctor  Doctorum. 

2. 

Emendationes  ab  Episcopo  Corisopitensi  propositae. 

Retento  schemate  quoad  substantiam  sequentes  emendationes 
proponuntur : 

1°  Loco  „ docemus  et  declaramus  “,  docemus  et  definimus. 

2°  Loco  „quid  in  rebus  fidei  et  morum  ab  universa  Ecclesia 
tamquam  de  fide  tenendum  etc.“,  simpliciter;  quid  in  rebus  fidei 
et  morum  Ecclesiae  universalis  tenendum  vel  reiiciendum  proponit. 

3°  Loco  ^errare  non  posse“,  ab  errore  servari  immunem. 

4°  Loco  totius  sequentis  periodi  simpliciter:  et  hanc  Romani 
Pontificis  praerogativam  infaUibilitatis,  quacum  una  et  eadem  est 
totius  magisterii  Ecclesiae  infallibilitas,  quoad  ambitum  et  vim  tantum 
patere,  quantum  ista.  porrigitur. 

Canon. 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  cum  supremi  Pastoris 
ac  Doctoris  munere  fungens,  quid  in  rebus  fidei  et  morum  Ec- 
clesiae universalis  tenendum  sit  vel  reiiciendum,  proponit,  per 
assistentiam  divinam  ab  errore  non  servari  immunem;  aut  huius- 
modi ipsius  decreta  vel  indicia  ex  sese  non  esse  irreformabilia ; 
aut  iisdem  verum  mentis  assensum  et  obsequium  posse  detrectari, 
donee  de  assensu  Episcoporum  vel  etiam  fidelium  constiterit,  ana- 
thema sit. 

3. 

Formula  ab  Episcopo  Rattsbonensi  proposita. 

Schema  p.  13.  1.  6.  [supra  p.  273.  1.  12.]  sequent!  vel  simili  modo 

reformetur. 

nine  sacro  approbante  Concilio  docemus  et  dogma  fidei  esse 
declaramus,  Romanum  Pontificem,  cui  in  persona  Beati  Petri  ab 
eodem  Domino  Nostro  lesu  Christo  praeter  alia  dictum  est:  Ego 
rogavi  pro  te,  ut  non  deficiat  fides  tua,  et  tu  aliquando  conversus 
confirma  fratres  tuos,  vi  assistenti.ae  divinae  ipsi  promissae,  quum 
su])remi  omnium  Christianorum  Pastoris  et  Doctoris  munere  fun- 
gitur,  in  rebus  fidei  et  morum  (ad  aedificationem  doctrinae  chri- 
stianae pertinentium)  definiendis  infallibilem,  et  eiusmodi  decreta 
sive  indicia  ex  sese  irreformabilia  esse. 


108 


1715 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1716 


Canon. 

Si  quis  dixerit,  Romanum  Pontificem  ex  cathedra  loquentem 
non  esse  infallibilem  aut  eius  indicia  in  rebus  fidei  et  morum  vim 
obligatoriam  non  ex  sese  habere,  anathema  sit. 

4. 

Alia  formula  quae  Episcopo  Ratisbonensi  placuit. 

cum  ex  cathedra  loquitur,  i.  e.  cum  supremi  omnium  Christianorum 
Doctoris  munere  fungens  doctrinam  de  fide  vel  moribus  ah  uni- 
versa  Ecclesia  tenendam  definit,  vi  assistentiae  divinae  infallibilem 
esse  ad  eum  modum,  quo  per  eandem  divinam  assistentiam  in 
doctrina  de  fide  vel  moribus  definienda  infallibilia  sunt  sacrosancta 
catholicae  Ecclesiae  oecumenica  Concilia , ac  proinde  huiusmodi 
Romani  Pontificis  indicia  vel  decreta  ex  sese  irreformabilia  esse. 

5. 

Formula,  quae  Archiepiscopo  Westmonasteriensi  placuit. 

In  schemate  de  ecclesia  p.  21.  \l.  12.  — supra  p.  273  a.]  post 
verba  Florentini  inserendae  voces: 

ideoque  Romani  Pontificis  de  fide  et  moribus  decreta  ab  omni 
Christi  fideli,  quam  primum  ei  innotuerint,  interno  mentis  assensu 
plenoque  fidei  obsequio  esse  suscipienda. 

Canon. 

Si  quis  dixerit,  Deum  unquam  permittere,  ut  Romanus  Pon- 
tifex,  Christi  vicarius,  in  rebus  fidei  aut  morum  Ecclesiae  errorem 
credendum  praescribat,  anathema  sit. 

6. 

Formula,  agente  Episcopo  Brixinensi,  a P.  Eleutgen  proposita  die  5.  lulii. 

cum  ex  cathedra  loquitur,  hoc  est,  cum  supremi  omnium  Christia- 
norum Doctoris  munere  fungens  doctrinam  de  fide  vel  moribus  ab 
universa  Ecclesia  tenendam  definit,  per  divinam  assistentiam  ipsi 
in  B.  Petro  promissam  ab  errore  immunem  servari,  quemadmodum 
per  eandem  divinam  assistentiam  in  doctrina  de  fide  vel  moribus 
definienda  ab  errore  immunia  servantur  sacrosancta  catholicae 
Ecclesiae  oecumenica  Concilia. 

NB.  ex  sese  irreformabilia  ponetur  in  canone. 

10.  Documenta  ad  Constitutionnm  conciliarium  promulgationem  et 
receplionem  atque  ad  Concilii  suspensionem  spectantia. 

566. 

D.  11.  Aug.  1870.  — Cardinalis  Antonelli  adNuntios  Apostolicos  literae, 
quibus  notat , praeter  confirmatiouem  et  promulgationem  in  Ses- 
sione  solemni  d.  18.  lulii  factam,  nulla  alia  promulgatione  Con- 
stitutionis  primae  de  Ecclesia  opus  esse. 

Illmo  e Rmo  Signore  — Si  e dato  a conoscere  alia  S.  Sede 
che  qualcuno  tra  i fedeli,  e forse  anche  tra  i Vescovi,  ritiene  non 
essere  obbligatoria  la  Costituzione  apostolica  emanata  nella  Ses- 
sione  del  Concilio  ecumenico  Vaticano  il  18  del  precorso  mese 
di  Luglio,  finche  con  ulteriore  atto  della  S.  Sede  non  venga  so- 
lennemente  pubblicata.  Quanto  sia  strana  siffatta  supposizione, 
puo  da  ognuno  facilmente  ra.vvisarsi.  La  Costituzione,  di  cui  e 
parola,  ebbe  la  piu  solenne  possibile  pubblicazione  nel  giorno  stesso 
in  cui  nella  Basilica  vaticana  venne  solennemente  confermata  e 
promulgata  dal  somnio  Pontefice  in  presenza  di  oltre  cinquecento 
Vescovi:  essendo  stata  quindi  affissa  con  le  ordinarie  formalita 
ne’  consueti  luoghi  di  Roma , sebbene  cio  non  fosse  necessario  al 
caso.  In  conseguenza  di  che,  secondo  la  nota  regola,  si  rese  ob- 
bligatoria per  r intiero  mondo  cattolico , senza  bisogno  di  altra 
qualsiasi  pubblicazione.  Ho  creduto  dover  comunicare  a V.  S.  I. 
questa  breve  osservazione,  affinche  possa  esserle  di  norma  nel  caso 
di  dubbii  che  le  si  muovano  da  qualche  parte. 

Roma,  11  Agosto.  G.  Card.  Antonelli. 

(La  Civilth,  Cattolica.  Ser.  VII.  Vol.  XI.  p.  610.) 


a 567. 

D.  25.  lul.  1870.  — Relationis,  quam  Carolus  Stremayr,  cultus  et  in- 
stitutionis  in  Austria  minister,  de  Concordato  abrogando  ad  im- 
peratorem  habuit,  epitome. 

Durch  die  Convention  vom  18.  August  1855,  welche  Euer 
Majestat  mit  Sr.  Heiligkeit  dem  jetzt  regierenden  Papste  Pius  IX. 
zu  vereinbaren  und  in  dem  Patente  vom  5.  November  desselben 
Jahres,  B.  G.  B.  Nr.  195,  kundzumachen  und  zu  der  Geltung 
eines  Staatsgesetzes  zu  erheben  geruhten,  haben  Eure  Majestat 
in  landesvaterlicher  Fiirsorge  und  Weisheit  die  Beziehungen 
zwischen  der  katholischen  Kirche  und  der  osterreichischen  Staats- 
gewalt  auf  eine  feststeheude  rechtliche  Grundlage  zuriickgefuhrt. 

Eure  Majestat  haben  mit  diesem  Staatsacte  ein  neues  und 
umfassendes  bfifentliches  Recht  geschaffen,  innerhalb  dessen  eine 
Reihe  von  Verhiiltnissen,  deren  Eigenthiimlichkeit  bereits  vielfach 
zur  Beunruhigung  und  Verwirrung  der  politischen  Zustande  bei- 
getragen  hatte,  ihre  genaue  und  wohlerwogene  Ordnung  fand. 
Eure  Majestat  haben  zugleich  diesem  neuen  Rechte  alle  Garantien 
® eines  thunlichst  dauerhaften  Bestandes  verliehen,  indem  Allerhochst- 
dieselben  fiir  diese  Festsetzungen  eine  Form  wahlten,  in  welcher 
ihnen  einerseits  die  vertragsmiissige  Anerkennung  und  Aufrechthal- 
tung  seitens  des  Oberhauptes  der  katholischen  Kirche  zugesichert, 
andererseits  die  Kraft  und  Geltung  eines  Staatsgesetzes  verliehen  war. 

Die  gesetzlichen  Bestimmungen,  welche  auf  diese  Vereinbarung 
zuriickfiihren,  bestehen  gegenwiirtig  nicht  mehr  sammtlich  in  Kraft. 
Zwingende  Riicksichten  des  oft’entlichen  Wohles  haben  Eure  Ma- 
jestat bestimmt,  das  Recht  der  Ehe,  das  Unterrichtswesen  und 
die  Beziehungen  zwischen  den  im  Staate  zusammenlebenden  Con- 
fessionen  auf  neuen  und  anderen  Grundlagen  zu  constituiren,  als 
welche  hiefiir  in  dem  Patente  vom  5.  November  1855  angenommen 
waren.  Auf  diese  Art  ist  eine  Reihe  von  Artikeln  des  citirten 
Patentes  vollstiindig  ausser  Kraft  gesetzt  worden.  Einige  andere 
Bestimmungen  des  Patentes  sind  — wenn  auch  in  mehr  mittel- 
barer  und  weniger  vollstandiger  Weise  — infolge  verschiedener 
Bestimmungen  der  Staatsgrundgesetze  ausser  Geltung  gekommen, 
so  namentlich  einige  Bestimmungen,  betreffend  die  staatliche  Ju- 
dicatur  fiber  Kleriker  und  die  Ausfibung  der  kirchlichen  Straf- 
c rechte.  An  der  rechtlichen  Statthaftigkeit  all  dieser  legislativen 
Reformen  konnte  kein  Zweifel  bestehen.  Als  Staatsgesetz  musste 
das  Concordat  alien  den  Rficksichten  unterliegen,  welche  fiberhaupt 
ffir  die  Modificirung  und  Beseitigung  gesetzlicher  Bestimmungen 
massgebend  erscheinen , und  selbst  von  jenem  Gesichtspunkte, 
von  welchem  aus  es  als  ein  Vertrag  erschien,  konnte  nicht  fiber- 
sehen  werden,  dass  ein  Vertrag  zwischen  souveriinen  Gewalten, 
wie  es  die  des  Staates  und  der  Kirche  sind,  nach  eben  jenem 
Rechte,  welches  ffir  internationale  Vertriige  ausnahmslos  und  un- 
bestritten  gilt,  nicht  ffir  alle  kommenden  Zeiten  und  alle  wie  immer 
gearteten  Umstande,  sondern  nur  unter  der  bekannten,  zu  alien 
volkerrechtlichen  Transactionen  stillschweigend  hinzugesetzten  Be- 
dingung  der  sich  gleichbleibenden  Verhaltnisse  abgeschlossen  sein 
konnte,  und  dass  die  grossen  staatsrechtlichen  und  politischen  Re- 
formen , welche  sich  in  Oesterreich  seit  einem  Decennium  voll- 
ziehen,  eben  als  eine  solche  Aenderung  der  Umstande  erscheinen 
mussten,  welche  den  abgeschlossenen  Vertrag  in  den  abgeiinderten 
Punkten  rescissibel  machten. 

In  dem  gegenwartigen  Augenblicke  gelangt  das  auf  das  Con- 
ti cordat  zuriickgehende  offentliche  Recht  in  eine  andere  Phase.  Es 
sind  neuerdings  Verhaltnisse  eingetreten,  welche  auf  die  betreffen- 
den  gesetzlichen  Bestimmungen  noch  viel  stiirker  zurfickwirken 
miissen,  als  jene  Umwiilzungen  innerhalb  unseres  Staatswesens, 
deren  ich  oben  gedacht  babe.  Konnte  sich  infolge  der  letzteren 
mit  der  Beseitigung  einzelner  Siitze  des  bestelienden  Rechts  be- 
gnfigt  werden,  so  bestimmen  mich  die  diesmal  massgebenden  Um- 
stande, Eurer  Majestat  die  allerunterthanigste  Bitte  um  die  ganz- 
liche  Beseitigung  der  gesetzlichen  Kraft  jener  noch  bestelienden 
Festsetzungen  des  Concordats,  beziehungsweise  um  die  allergnii- 
digste  Verffigung  zu  unterbreiten,  die  Abolirung  des  Patents  vom 
5.  Nov.  1855  fiberhaupt  Allerhochst  aussprechen  zu  wollen. 

Befanden  sich  die  Umstande  und  Umwiilzungen,  welche  bisher 
ffir  die  Beseitigung  jener  einzelnen  Bestimmungen  des  Concordats 
— insbesondere  der  eherechtlichen , unterrichtlichen  und  inter- 
confessionellen  — bestimmend  waren,  sammtlich  auf  der  Seite 
und  innerhalb  der  Bereiche  des  Staates,  so  ist  es  diesmal  die 
Kirche,  von  deren  Seite  und  aus  deren  Kreisen  der  Anstoss»zu 
der  neuen  Entwicklung  hervorgeht. 


1717 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  9.  Doc.  565.  — Temp.  Cone.  10.  Doc.  566.  567. 


1718 


Es  ist  allbekannt,  dass  innerhalb  der  katholischen  Kirche  seit  a 
mehr  als  di’ei  Jahrzelmten  eine  Bewegung  begonnen  hat,  welche, 
so  loblich  auch  ihre  Ausgangspunkte  und  so  ehrenwerth  auch  die 
Personen  und  nachsten  Tendenzen  ihrer  Leiter  waren,  schliesslich 
doch  nur  dahin  gefiihrt  hat,  extreraen  Parteien  eine  fast  unbe- 
strittene  Oberhand  zu  verschaffen.  Gestiizt  auf  die  nicht  ganz 
ungerechtfertigte  Annahme,  dass  dem  steigenden  Indifferentismus 
unserer  Tage  nur  eine  kraftigere  Entfaltung  des  religiosen  Lebens 
und  eine  auch  nach  aussen  hin  Murksamere  Bethatigung  des  geist- 
lichen  Einflusses  abzuhelfen  verniochte,  hat  diese  Eichtung  un- 
ablassig  nach  einer  grosseren  Central  isirung  des  kirchlichen  Re- 
giments und  zu  diesem  Ende  wieder  nach  moglichster  Stiirkung 
der  papstlichen  Machtvollkommenheit  gestrebt.  Bekanntlich  stan- 
den  sich,  was  die  kirchlichen  Gewalt-  und  insbesondere  Jurisdic- 
tionsfragen  anlangt,  von  jeher  zwei  Parteien  innerhalb  der  Kirche 
gegeniiber,  die  Anhfinger  des  sogenannten  Episcopal-  und  die  des 
Papal-  Oder  Curialsystems.  Wiihrend  jene  Partei  die  voile  kirch- 
liche  Souveranitat  nur  der  Gesammtheit  der  Bischofe  attribuirt 
und  so  die  Summe  der  Kirchengewalt  auf  die  breite  Grundlage 
aller  der  in  dem  clericalen  Theile  der  Kii’che  vereinigten  Weis-  b 
heit  und  Frommigkeit  zuriickfuhrt,  lehrt  die  zweitgenannte  Schule, 
dass  dem  sichtbaren  Oberhaupte  der  katholischen  Kirche  die  gleiche 
Machtvollkommenheit  zukomme,  wie  der  Gesammtheit  der  Bi- 
schofe, dass  also  der  Papst  selbst  und  allein  die  ganze  christliche 
Offenbarungslehre  „in  scrinio  pectoris  sui“  einschliesse  und  ebenso 
selbst  und  allein  iiber  die  ganze  Disciplin  der  Kirche  zu  ver- 
fugen  die  Macht  habe. 

Bisher  fehlte  eine  dogmatische  Entscheidung  zwischen  den 
beiden  Ansichten.  Die  Praxis  der  Kirche  folgte  wie  immer , wo 
zwischen  einem  unzweifelhaften  und  einem  erst  noch  durchzufiih- 
renden  Anspruche  die  Wahl  steht,  der  ersteren  Auffassung.  Erst 
infolge  jener  Bewegung,  deren  ich  oben  gedacht  habe,  ist  es  den 
Anhangern  der  unbedingten,  schrankenlosen  Primatialgewalt  ge- 
lungen,  ihrer  Ansicht  auch  die  dogmatische  Anerkennung  zu  ver- 
schafifen.  Es  war  der  Gipfel  und  die  Summe  aller  dieser  Bestre- 
bungen,  dass  von  dem  jetzt  tagenden  okumenischen  Concil  und 
zwar  in  der  solennen  Sitzung  vom  18.  Juli  des  heurigen  Jahres 
der  Satz  von  der  Unfehlbarkeit  des  Papstes  in  alien  Sachen  des 
Glaubens  und  der  Moral  als  Dogma  der  katholischen  Kirche,  unter  c 
der  ausdriicklichen  Sanction  des  grossen  Bannes,  formulirt  und 
feierlichst  proklamirt  wurde. 

Mit  diesem  neuen  — nur  nach  dem  beharrlichsten  Wider- 
stande  selbst  der  treiiesten  Sohne  der  Kirche  angenommenen  — 
Lehrsatze  hat  sich  die  katholische  Kirche  auf  ihr  bisher  fremde 
Gebiete  begeben.  Es  ist  damit  innerhalb  dieser  Kirche  eine  so 
tiefgehende  Umwalzung  zu  Stande  gekommen , dass  insbesondere 
die  Riickwirkung  derselben  auf  alle  bisher  bestandenen  Beziehungen 
zwischen  der  Staatsgewalt  und  der  Kirche  nicht  ausbleiben  kann. 

So  ist  es  denn  auch  der  Anlass  dieses  neuen  Dogmas,  welches 
mich  zu  dem  gegenwartigen  allerunterthanigsten  Antrage  bestimmt. 
Zur  Unterstiitzung  desselben  erlaube  ich  mir  hier  ehrfurchtsvollst 
Nachstehendes  anzufiihren. 

Von  vornherein  muss  jede  Beziehung  zu  einer  Gewalt,  welche 
sich  selbst  als  unbeschrankt  und  unbeschrankbar  constituirt,  Miss- 
trauen  und  Besorgniss  erregen.  Allerdings  soil  die  piipstliche  Un- 
fehlbarkeit nur  in  Sachen  des  Glaubens  und  der  Moral  gelten, 
allein  einerseits  ist  offenbar,  dass  demjenigen,  der  iiberhaupt  nicht 
irren  kann,  auch  nur  allein  die  Beurtheilung  zukommen  kann,  d 
was  Sache  des  Glaubens  und  der  Moral  sei,  was  also  in  seine 
Competenz  hineinfalle;  andererseits  ist  bekannt,  dass  die  katho- 
lische Kirche  und  speciell  die  Papste  von  jeher  die  Grenzen  der 
kirchlichen  Zustandigkeit  sehr  weit  gesteckt  und  thatsachlich  in 
dieselben  das  ganze  praktische  Verhalten  der  Menschen  zu  einan- 
der  hineingezogen  haben. 

Insbesondere  hat  die  Kirche  von  jeher  grosse  und  wichtigo 
Theile  des  staatlichen  Lebens  fiir  ihre  ausschliessliche  Competenz 
vindicirt. 

Ich  erlaube  mir  in  dieser  Hinsicht  nur  an  die  hierokratischen 
Staatslehren  der  meisten  Canonisten,  dann  an  den  der  papstlichen 
Encyklika  vom  8.  September  \l.  December]  1864  angehangten  sogen. 
Syllabus  und  an  die  bereits  von  dem  gegenwartigen  Concil  zum 
Beschlusse  erhobenen  Schemata  zu  erinnern.  In  dem  Syllabus  wird 
— um  nur  einiges  zu  erwahnen  — als  ein  error  do  ecclesia  eius- 
que  iuribus  verdammt,  dass  die  Kirche  nicht  die  Macht  habe,  Oe- 
waltmittel  anzuwenden,  oder  dass  sie  sonst  keine  weltliche  oder 
indirecte  Gewalt  besitze  (Nr.  24.);  als  ein  Irrthum  iiber  das  Sitten- 


gesetz,  dass  die  biirgerlichen  Gesetze  von  der  kirchlichen  Auto- 
ritat  abweichen  konnten  (Nr.  57.) ; als  ein  error  de  societate  civili ; 
dass  die  Staatsgewalt  sich  in  Sachen  der  Sittenzucht  einmengen 
diirfe  (Nr.  54.  se  immiscere  rebus,  quae  ad  mores  pertinent).  Ja 
es  wird  sogar  das  volkerrechtliche  Princip  der  Nichtintervention 
als  ein  der  kirchlichen  Lehre  widerstreitender  verdammenswerther 
Irrthum  „de  ethica  naturali“  bezeichnet  (Nr.  62.)!  Es  bedarf 
wohl  keiner  niihern  Ausfiihrung,  dass  derlei  kirchliche  Ueber- 
griffe  durch  die  neue  Lehre  von  der  Unfehlbarkeit  eine  besondere 
Gefahrlichkeit  erhalten  und  dass  es  insbesondere  der  Staat  ist, 
welcher  durch  Satze  von  der  Art  der  vorangegangenen  und  durcli 
die  zu  Gunsten  derselben  in  Aussicht  stehende  Anwendung  der 
neuen  papstlichen  Machtvollkommenheit  bedroht  wird. 

Es  ergibt  sich  daher,  dass  gegeniiber  einer  Gewalt,  welche 
sich  derartige  Competenzen  vindicirt  und  sich  zugleich  als  un- 
fehlbar  bezeichnet,  das  bisherige  Verhalten  der  Staatsgewalt  nicht 
liinger  ausreicht.  Es  tritt  vielmehr  an  diese  letzte  die  Aufgabo 
heran,  nach  Mitteln  zu  suchen,  mit  denen  sich  den  gefahrlichen 
Folgen,  welche  aus  dem  neuen  Dogma  fiir  den  Staat  selbst,  sowie 
fiir  das  biirgerliche  Leben  entstehen,  begegnen  lasst. 

Der  Regierung  Eurer  Majestat  bot  sich  in  dieser  Hinsicht  zu- 
niichst  der  Weg  der  Pravention.  Es  hiitte  Eurer  Majestat  der  An- 
trag  auf  eine  Einrichtung  unterbreitet  werden  konnen , vermoge 
welcher  der  Verkehr  zwischen  der  romischen  Curie,  den  inliin- 
dischen  Kirchenvorstehern  und  den  Gliiubigen  einer  gleichen  oder 
ahnlichen  Beschrankung  und  Beaufsichtigung  unterzogen  worden 
wiire,  wie  dies  bis  zu  dem  allerhochsten  Patente  vom  18.  April 
1850  thatsachlich  der  Fall  war  (Placetum  regium).  Eine  solche 
Massregel  wiirde  sohin  nicht  nur  diesem  Allerhochsten  Patente, 
sondern  auch  den  bisher  in  Kraft  verbliebenen  Artikeln  2 und  3 
des  Patentes  vom  5.  November  1855  derogirt  haben. 

Allein  nach  reiflicher  Erwilgung  aller  Umstande  kann  sich 
Eurer  Majestat  Regierung  nicht  bestimmt  finden,  Euer  Majestat 
einen  dahin  gehenden  Antrag  allerunterthiinigst  vorzulegen.  Die 
Regierung  Eurer  Majestat  will  auch  bei  der  dermalen  geschaffenen 
Sachlage  und  auch  der  katholischen  Kirche  gegeniiber  nicht  von 
jenen  Grundsatzen  abweichen,  welche  Euer  Majestat  allergniidigst 
als  die  Fundamente  unseres  Staatslebens  zu  sanctioniren  geruht 
haben,  insbesondere  von  dem  Grundsatze,  dass  jedem  Staatsbiirger 
und  jedem  Vereine  von  Staatsbiirgern , also  auch  den  Religions- 
gesellschaften , alle  mit  der  gemeinen  Sicherheit  und  mit  dem 
offentlichen  Wohle  vereinbarliche  Freiheit  zukommt.  Mit  diesem 
Grundsatze  wiirde  sich  eine  Massregel,  wie  die  eben  erwiihnte,  in 
keiner  Weise  vertragen.  Das  Placet  ist  nicht  nur  ein  Act  staat- 
licher  Pravention,  sondern  iiberhaupt  eine  so  specifische  Massregel 
der  Bevormundung,  wie  sie  wohl  in  dem  Polizeistaate  der  letzten 
zwei  Jahrhunderte , nicht  aber  auch  in  dem  Rechtsstaate  unserer 
Zeiten  statthaft  erscheint. 

Es  widerspricht  aber  nicht  nur  das  Placet  dem  Grundsatze, 
dass  der  individuellen  Freiheit,  insolange  sie  nicht  in  gemein- 
gefahrlicher  Weise  ausschreitet , voller  Spielraum  gelassen  und 
dass  ihr  auch  unter  dieser  letztern  Voraussetzung  regelmiissig  nur 
in  repressiver,  nicht  in  priiventiver  Weise  begegnet  werden  soli 
— sondern  es  liisst  sich  diese  Massregel  und  die  mit  ihr  in  noth- 
wendigem  Zusammenhang  stehende  der  Ueberwachung  des  Ver- 
kehrs  zwischen  der  Landeskirche  und  der  romischen  Curie  mit 
speciellen  Grundrechten  der  osterreichischen  Staatsbiirger,  so  z.  B. 
mit  der  Pressfreiheit , der  Garantie  des  Briefgeheimnisses  u.  dgl. 
nicht  vereinigen;  ja  diese  Massregel  wiirde  den  beabsichtigten 
Zweek  iiberhaupt  ganz  und  gar  nicht  erreichen,  weil  die  das  Ge- 
wissen  der  Glaubigen  bindende  Kraft  eines  Dogmas  von  keiner 
bestimmten  Art  der  Publication  abhiingig  ist  („ut  primum  in- 
notuerint“). 

Vor  allem  aber  war  hier  die  Erwiigung  massgebend,  dass 
eine  derartige  Massregel  der  Wiirde  und  der  Heiligkeit  der  Re- 
ligion den  empfindlichsten  Abbruch  thut.  Der  durch  diese  Mass- 
regel betroffene  Cultus  wird  von  jener  Ilohe  der  freien  Selbst- 
bestimmung,  auf  welcher  er  allein  seine  erhabene  Aufgabe  zu 
erfiillen  vermag,  herabgezogen  und  — zum  Nachtheile  des  Staatos 
selbst  — zu  einer  Staatsanstalt  erniedrigt. 

Ein  solches  Vorgehen  wiirde  der  Regierung  Eurer  Majestat 
iiberhaupt  und  gegeniiber  jedem  Cultusverbande  unstatthaft  er- 
scheinen:  es  muss  ihr  aber  ganz  besonders  unangenohm  erscheinen, 
gerade  der  katholischen  Kirche,  zu  welcher  sich  die  grosse  Mehr- 
zahl  aller  Unterthanen  Eurer  Majestat  bekennt,  in  einer  derar- 
tigen  — ein  privilegium  odiosum  einschliessenden  Weise  zu  be- 

108* 


1719 


Acta  et  (lecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1720 


f^egnen,  wahrend  alle  tibrigen  Confessionen  das  Recht  der  freien 
Bewegung  behalten  wiirden. 

Dagegeii  halt  die  Regierung  Eurer  Majestat  dafiir,  dass  den 
init  dem  neuen  Dogma  verbundenen  Gefahren  fiir  das  gemeine 
Wesen  durch  die  oben  erwabnte  Massregel  der  vollstiindigen  Abo- 
lirung  des  Patents  vom  5.  November  1855  in  hinlanglicli  wirk- 
samer  Weise  begegnet  werden  kann. 

Zunaclist  ist  diese  Massregel  niclit  sowohl  von  dem  politischen 
als  vielmelir  von  dem  rechflichen  Gesiclitspunkte  in  das  Auge  zu 
fassen.  Es  sind  vor  allem  Erwiigungen  rein  juristischer  Art,  welche 
mich  zu  dem  vorhin  gestellten  Antrag  bestimmen. 

Es  erscheint  niimlich  zweifellos,  dass  die  Riickwirkung  des 
neuen  Dogmas  in  der  ganzen  Linie  der  Beziehungen  zwisclien 
Staat  und  Kirche  auf  keinem  Punkte  starker  hervortreten  wird, 
als  in  den  zwischen  diesen  beiden  Gewalten  iiber  ihre  gegensei- 
tigen  Grenzen  bisher  abgeschlossenen  Vereinbarungen,  den  soge- 
nannten  Concordaten. 

Wie  immer  man  auch  die  rechtliche  Natur  der  Concordate 
construiren  mag,  — ob  man  dieselben  nun  als  wirkliche  Vertrage 
Oder  als  Staats-  und  Kirchengesetze  von  zusammentreffendem  In- 
lialte  Oder  als  eine  Art  internationaler  Abmachungen  oder  wie 
sonst  immer  auffasst,  stets  werden  dieselben  als  Acte  angesehen 
werden  miissen , durch  w'elche  — sei  es  nun  in  vertragsmassiger 
Oder  nur  in  vertragsahnlicher  Weise  — Recht  gemacht,  das  gegen- 
seitige  Verhiiltniss  der  Compaciscenten  auf  eine  objective  Basis 
gestellt,  dem  freien  Belieben  auf  der  einen  und  andern  Seite  eine 
rechtliche  Schrankc  gezogen  wird.  Diese  Wesenheit  des  Concor- 
dates,  als  eines  Actes  gegenseitiger  Beschrankung  und  Verpflich- 
tung,  ist  aber  durch  die  ueu  proclamirte  Eigenschaft  des  Papstes 
im  Tnnersten  beriihrt. 

Die  Kirchengewalt  hat  hinfort  in  diesem  Gebiete,  dessen  Um- 
fang  durch  den  allein  massgebenden  Ausspruch  des  Papstes  be- 
stimmt  wird,  die  ganze  Machtvollkommenheit,  den  Vertrag  nach 
eigenem  Ermessen  zu  halteu,  zu  interpretiren  und  zu  brechen, 
es  steht  nicht  mehr  — was  bei  jedem  Vertrage  der  Fall  sein 
muss  — Recht  neben  Recht,  sondern  neben  einera  schranken- 
losen  und  uncontrolirbaren  Arbitrium.  Es  ist  nichts  anderes,  als 
wenn  im  gemeinen  Rechtsverkehr  ein  Contrahent  sich  die  aus- 
schliessliche  Befugniss  vindicirte,  den  Vertrag  zu  interpretiren. 
Die  Rechtswissensehaft  lehrt,  dass  ein  soldier  Vertrag  nichtig  ist 
(1.  108.  § 1.  Dig.  d.  V.  0.). 

Es  ist  klar,  dass  der  Papst  durch  Vertrage  rein  privatrerJit- 
licher  Natur  auch  fernerhin  verpflichtet  bleiht,  und  dass  die  Ab- 
schliessung  von  Vereinbarungen  auf  dem  Gebiete  der  Concordate 
auf  neuen  Grundlagen  nicht  ausgeschlossen  ist.  Aber  unbestreit- 
bar  bleibt  es,  dass  das  bereits  abgeschlossene  Concordat,  wie  eben 
dargethan , durch  das  neu  proclamirte  Dogma  und  dessen  Con- 
sequenzen  seine  rechtliche  Grundlage  und  Wirksamkeit  eingebiisst 
hat.  Dasselbe  Resultat  ergibt  sich,  wenn  das  Concordat  vom 
Standpunkte  eines  internationalen  Vertrages  aufgefasst  wird. 

Bei  alien  solchen  Vertragen  besteht,  wie  bereits  oben  erwiilint, 
nach  anerkannten  Rechtsprincipien  die  stillschweigende  Bedingung 
der  sich  gleichbleibenden  Verhaltnisse : rebus  sic  stantibus.  Das 
Verhiiltniss  zwischen  Staat  und  Kirche  ist  aber  durch  das  neu 
proclamirte  Dogma  wesentlich  geiindert  worden.  Denn  welche 
Veriinderung  der  Verhaltnisse  kiinnte  eingreifender  sein,  welche 
also  mehr  zu  dem  Rucktritte  berechtigen,  als  die  infolge  des  neuen 
Dogmas  hervorgerufene  ? 

Der  Compaciscent  ist  ein  anderer  getvorden;  an  Stelle  der 
alten,  historischen , limitirten  Kirchengewalt  ist  eine  neue,  un- 
beschrankte  und  unbeschrankbare  getreten.  Die  Gewalt,  mit  der 
pactirt  wurde  und  die  sich  der  Staat  zu  binden  glaubte,  indem  er 
sich  ihr  selbst  band,  hat  sich  eben  in  jenen  Dingen,  in  Riicksicht 
auf  welche  ihr  gegeniiber  Rechte  erworben  werden  sollten,  als 
alleinige  unfehlbare  Richterin  proclamirt.  Wahrlich  eine  causa 
gravis,  iusta  et  rationabilis,  welche  schon  nach  der  Ansicht  der 
Canonisten  und  Scholastiker  des  Mittelalters  zum  Riicktritte  von 
Concordaten  berechtigte ! 

Sehe  ich  endlich  auf  einzelne  Bestimmungen  des  Concordats, 
so  haben  auch  diese  infolge  des  neuen  Dogmas  einen  neuen  In- 
halt,  eine  andere  Bedeutung  erlangt.  Die  iura  et  praerogativa 
der  katholischen  Kirche,  die  Art.  1.  zu  schiitzen  vorspricht,  ge- 
winnen  dem  infalliblen  Papste  gegeniiber  einen  ganz  andern  Um- 
fang;  die  doctrina  ecelesiae  eiusque  vigens  disciplina,  deren  Art.  34. 
erwiilint,  ist  in  ne^e  Bahnen  getreten  und  hat  der  osterreichische 
Bischof  nach  Art.  20.  dem  Kaiser  Treue  zu  schworen:  sicut  decet 


a episcopum  — wie  es  einem  Bischofe  geziemt  — so  hiitte  ein  solcher 
Schwur  nach  dem  neuen  Dogma  eigentlich  die  Bedeutung,  dass 
er  nur  noch  so  weit  gelte,  als  es  der  Papst  gestatten  will. 

Gestiitzt  auf  alle  diese  Griinde,  kann  ich  nicht  umhin,  Eurer 
Majestat  ehrfurchtsvoll  meine  rechtliche  Ueberzeugung  auszu- 
sprechen : 

Dass  die  Vereinbarung  vom  18.  Aug.  1855,  insoweit  sie  noch 
in  Kraft  besteht,  dermaleu  nicht  nur  mit  vollem  Fug  und  selbst 
nach  allem  Vertragsrechte  vom  Staate  aufgehoben  und  als  un- 
verbindlich  erkldrt  werden  kann, 

sondern  dass  sie  bereits  thatsachlich  und  zwar  vom  Heiligen 
Stuhle  selbst  durch  Proclamirung  des  neuen  Dogmas  aufgehoben 
ist,  und  dass  der  Staatsgewalt  nichts  weiter  mehr  eriibrigt,  als 
diese  ohnehin  bereits  eingetretene  Folge  auszusprechen,  beziehungs- 
weise  jene  Vereinbarung  vom  18.  Aug.  1855  als  aufgehoben  zu 
erkliiren. 

Es  handelt  sich  hier  nicht  um  einen  Act  aus  der  Initiative 
des  Staates,  sondern  nur  um  die  Anerkennung  einer  von  Idrch- 
licher  Seite  her  geschaffenen  Nothwendigkeit. 
b Sonach  konnen  die  bei  dieser  Massregel  eintretenden  poli- 
tischen Riicksiehten  auch  nur  erst  in  zweiter  Linie  in  Betracht 
kommen.  Diesfalls  erlaube  ich  mir  die  allerunterthanigste  Be- 
merkuiig,  dass  die  in  Aussicht  genommene  Massregel  auch  aus 
dem  Gesiclitspunkte  einer  infolge  des  neuen  Dogmas  nothwendig 
gewordenen  Fursorge  zum  Schutze  der  staatlichen  Competenzen 
gegen  Uebergriffe  der  Kirchengewalt  zweckmiissig  und  ausreichend 
zu  sein  scheint.  Denn  einmal  erhiilt  die  Staatsgewalt  durch  diesen 
Schritt  freie  Hand,  um  alien  gefiihrlichen  Consequenzen  des  neuen 
Dogmas,  die  sich  thatsachlich  zeigen  sollten,  zu  begegnen;  an- 
dererseits  wird  dadurch  Gelegenheit  gegeben,  die  zur  Durchfiih- 
rung  der  Art.  14.  und  15.  des  Staatsgrundgesetzes  iiber  die  all- 
gemeinen  Rechte  der  Staatsbiirger  nothwendigen  Specialvorschriften 
in  einer  den  historisch  gewordenen  Verhaltnissen  der  katholischen 
Kirche  und  deren  speciellen  Beziehungen  zu  der  Staatsgewalt 
viillig  entsprechenden  Weise  zu  erlassen. 

Ich  darf  auch  nicht  verfehlen,  Eurer  Majestat  ehrerbietigst 
zu  bemerken,  dass  die  von  mir  in  Aussicht  genommene  Massregel 
gewuss  viel  dazu  beitragen  wird,  die  durch  die  Proclamirung  des 
c [nfallibilitiitsdogmas  hoch  erregte  oftentliche  Meinung  zu  beruhigon. 
Worauf  ich  aber  noch  ein  besonderes  Gewicht  legen  muss,  ist  der 
Umstand,  dass  die  Losung  des  Concordates  in  dem  gegenwartigen 
Momente  sich  als  eine  Massregel  darstellt  von  holier  Wichtigkeit 
und  Bedeutung  im  Interesse  der  katholischen  Kirche  selbst.  Das 
katholische  Bewusstsein  bedarf  in  den  weiten  Kreisen,  welche  dem 
factiosen  Treiben  der  ultramontanen  Partei  feme  stehen , dabei 
aber  nicht  bar  sind  edit  religiosen  Gefiihles,  einer  nachhaltigen 
Kraftigung;  denn  es  erleidet  durch  das  Dogma  der  Unfehlbarkeit 
einen  schweren  Schlag.  Ich  erkenne  es  aber  als  die  Aufgabe 
Eurer  Majestat,  als  des  getreuesten  Sohnes  der  Kirche,  auch  fur 
das  Interesse  der  katholischen  Religion  in  dieser  schweren  Stunde 
der  Gefahr  einzustehen,  indem  Euer  Majestat  einen  Act  vollziehen, 
wclcher  es  jedem  guten  Oesterreicher  und  eifrigen  Katholiken 
crnioglicht,  seinen  Patriotisnius  mit  der  Glaubenstreue  zu  vereinen. 

Ich  darf  bei  meinen  allerunterthanigsten  Antriigen  auf  die 
Unterstiitzung  der  Kirchenfursten  nicht  ziihlen;  denn  die  Schwie- 
rigkeit  ihrer  Stellung,  welche  nicht  minder  gross  ist  dem  abge- 
sehlossenen  Concordate  als  dem  neu  proclamirten  Dogma  gegen- 
d iiber,  kann  densolben  in  dem  schweren  Contlicte  ihrer  Gewissens- 
phichten  kauni  die  Unbefangenheit  des  Blickes,  aber  auch  dann 
nicht  die  Freiheit  einer  riickhaltslosen  Meinungsausscrung  zu 
Gunsten  der  bedrohten  Staatsgewalt  gestatten.  Je  erhabener  ihre 
Tugenden,  je  grosser  ihre  Loyalitiit,  desto  sicherer  erfiillt  sie  die 
Ueberzeugung,  dass  sie  durch  individuelles  Wirken  der  drohenden 
Gefahr  fiir  den  Staat  zu  begegnen  verniiichten.  Aber  die  Pflicht 
des  treugehorsamsten  Ministers  Eurer  IMajestiit  ist  es,  Massnahmen 
allerunterthanigst  in  Vorschlag  zu  bringen,  welche  die  Regelung 
der  Muchtigsten  Verhaltnisse  des  Staatslebcns,  so  weit  menscliliche 
Voraussicht  rcicht,  unabhiingig  von  wechselnden  Personen  im  In- 
teresse des  Staates  sich  zur  Aufgabe  stellen. 

Endlich  darf  ich  auch  die  wichtige  Frage  nicht  iibergehen, 
ob  durch  die  beantragte  Aufhebung  des  Concordates  nicht  die 
Rechte  Eurer  Majestat  in  irgend  welcher  Weise  geschiidigt  oder 
beeintraehtigt  oder  wenigstens  neue  hochst  unangenehme  Contlicte 
heraufbeschworen  werden  konnten. 

Nach  meiner  vollsten  juristischen  Ueberzeugung  ist  dies  so 
wenig  der  Fall,  als  dies  nach  dem  proclamirten  Dogma  der  Un- 


1721 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  10.  Doc.  ad  Constitutionum  promulgat.  et  recept.  spectantia.  Doc.  506.  567. 


1722 


fehlbarkeit  zu  beliaupteii  iiberbaupt  moglicb  ist.  Art.  19.  des  Con-  a 
cordats,  welcber  aucb  fernerbin  als  massgebende  Norm  unverandert 
aufreebt  erbalten  bleibt,  constatirt  namlicb  niebt  erst  das  Eecbt 
Eurer  Majestat  zur  Ernennung  der  Bisebofe,  sondern  bezeiebnet 
dasselbe  als  ein  kraft  eines  Apostolischen  Privilegs , von  Ilocbst- 
ihren  Allerdurchlaucbtigsten  Vorfabren  uberkommenes  Vorreebt. 

Es  ist  damit  nur  das  bestebende  Eecbt  als  solcbes  anerkannt, 
und  da  diese  Anerkennung  sicb  auf  die  Ueberkommxing  des  Eeebtes 
von  den  Allerdurchlaucbtigsten  Vorfabren , also  auf  einen  spe- 
ciellen  Eechtstitel  griindet,  so  ist  dieselbe  nacb  unbestreitbaren 
Eechtsgrundsatzen  niebt  ein  rechtsconstituirender  Act,  sondern  nur 
der  Ausdruck  einer  juristischen  Ueberzeugung  des  piipstlicben 
Stubles  selbst  iiber  das  unabhiingig  davon  bestebende  Eecbt.  Diese 
Eechtsanschauung  und  beziebungsweise  das  unbezweifelbar  hin- 
gestellte  Eecbt  bleibt  durch  die  Aufhebung  des  llebereinkommens 
selbst  ganz  uiiberiilirt  und  ein  Abgehen  davon  auf  Seite  des  piipst- 
lichen  Stubles  wiirde  sicb  als  offenbare  Eechtsverletzung,  d.  i.  als 
Negirung  eines  Eeebtes  darstellen,  fiir  dessen  'wirklichen,  selb- 
stiindigen  Bestand  sicb  die  Kircbengewalt  nun  einmal  in  bestimmter 
Form  ausgesproeben  hat,  obne  Unterschied , ob  das  beziigliche  b 
Uebereinkommen  fortbesteht  oder  niebt . . . Wien,  den  25.  Juli  1870. 

(Vering,  Archiv  fiir  kath.  Kirclienrecht,  Bd.  XXIV.  S.  274  ff.) 

568. 

D.  30.  lul.  1870.  — Comitis  Beust  ad  Equitem  Paloniba,  legationis 

Romae  secretarium,  de  abrogatione  Concordati  literae. 

Vienne,  le  30  Juillet  1870. 

Les  dei’iiiers  decrets  du  Concile,  proclamant  le  dogme  de 
iTnfaillibilite  pontificale,  n’ont  pu  etre  envisages  par  le  Gouverne- 
ment  Imperial  et  Eoyal  qu’avec  un  sentiment  de  profonde  et 
legitime  preoccupation.  Ils  resument,  en  effet,  en  leur  donnant 
une  consecration  solennelle , des  principes  dont  I’application  doit 
necessairement  alterer  les  bases  sur  lesquelles  ont  repose  jusqu’ici 
les  rapports  de  I’Eglise  avec  I’Etat.  Arme  d’une  autorite  nouvelle 
qui  le  revet  d’une  sortc  d’omnipotence , le  Souverain  Pontife  est 
institue  juge  supreme  en  matiere  de  foi  et  de  morale,  lorsque  ces 
matieres  resolvent,  en  meme  temps,  des  definitions  qui  les  etendent  c 
fort  au  dela  du  domaine  reserve  sans  contestation  a la  compe- 
tence de  I’Eglise.  Un  accroissement  aussi  considerable  de  la  puis- 
sance dont  le  Chef  de  I’Eglise  est  depositaire,  oblige  les  Gouverne- 
ments  a deployer  plus  de  vigilance  et  d’energie  pour  maintenir 
intacts  leurs  propres  droits  en  face  de  ceux  qui  sont  revendiques 
sous  I’egide  de  ce  pouvoir  nouveau. 

Dans  la  depeche  que  j’ai  adressee  le  2 Juillet  1869  a M.  le 
Comte  de  Trauttmansdorff,  je  me  suis  efforce  de  preciser  aussi 
nettement  que  possible  les  limites  qui  devaient  etre  tracees  a 
Taction  de  TEtat,  ainsi  qu’a  celle  de  TEglise.  Je  faisais  remar- 
quer  alors  que  le  Gouvernement  Imperial  et  Eoyal  ne  pourrait 
se  departir  en  aucun  cas  des  principes  qu’il  exposait  dans  ce  do- 
cument et  qui,  passes  dans  les  institutions  publiques  du  pays, 
etaient  devenus  le  fondement  meme  de  sa  constitution.  La  de- 
fense de  ces  principes  et  des  droits  qui  on  decoulent  pour  TEtat 
prenait  aux  yeux  du  Gouvernement  toute  Timportance  d’un  devoir 
de  premier  ordre.  Dans  son  accomplissement , nous  n’avions  pas 
recule  devant  la  necessite  d’introduire  dans  la  legislation  des  dis- 
positions en  desaccord  avec  certaines  stipulations  du  Concordat  de  d 
1855.  Afin  d’eviter  un  penible  conflit  avec  le  Saint-Siege,  nous 
lui  avions  demande  avec  instance  de  consentir  a Tabrogation  com- 
plete d’un  Acte  dont  des  parties  essentielles  so  trouvaient  desor- 
mais  si  peu  en  harmonie  avec  les  exigences  de  la  situation  crcee 
dans  la  Monarchie  austro-hongroise.  Sur  le  refus  du  Saint-Pere 
d’acceder  a nos  voeux , nous  nous  etions  bornes  a etablir  de  fait 
les  modifications  que  reclamait  Tavenemont  d’un  ordre  de  cboses 
nouveau  en  Autriche.  Nous  avions  maintenu,  d’ailleurs,  la  vali- 
dite  du  Concordat,  malgre  les  atta(pics  assez  fondees  dont  il  etait 
Tobjet  et  malgre  la  consideration  quo  cet  acte,  depourvu  de  la 
sanction  legale  exigee  i)ar  la  constitution  de  la  Ilongrie,  ne  ])ou- 
vait  plus  etre  regarde  comme  ayant  force  de  loi  dans  ce  Eoyaume. 
Nous  conjurions  toutefois  le  Saint-Pere  d’avoir  egard  aux  con- 
ditions inseparables  de  Texistenco  des  societes  modernes,  aux  de- 
voirs imposes  au  monarquo  vis-a-vis  de  ses  sujots  et  nous  indi- 
quions  combien  il  etait  urgent  de  no  pas  provoquer  des  conflits 
regrettables,  en  persistant  a vouloir  placer  sous  le  controle  de 
TEglise  I’exercice  de  droits  inberents  a TEtat. 


Telle  etait  Tattitude  que  nous  prenions  il  y a un  an.  Nous 
faisions  appel  a la  sagesse  de  la  Cour  de  Eome,  non  sans  res- 
sentir  quelques  craintes  en  voyant  approcher  un  moment  decisif 
pour  la  manifestation  des  tendances  de  TEglise  a Tegard  de  la 
societe  et  des  Etats  modernes. 

La  reunion  du  Concile  oecumenique  et  le  resultat  des  deli- 
berations de  cette  auguste  Assemblee  devaient,  en  effet,  donner 
au  monde  attentif  un  temoignage  eclatant  de  Tesprit  qui  animait 
TEglise.  Une  grande  oeuvre  de  conciliation  et  d’apaisement  pou- 
vait  se  produire.  Il  pouvait  aussi  se  creuser  un  abime  infran- 
cbissable  entre  les  doctrines  promulguees  par  TEglise  et  celles 
que  professe  de  nos  jours  Timmense  majorite  des  societes  civiles. 
Les  Gouvernements,  pleins  de  respect  pour  la  liberte  du  Concile, 
furent  unanimes  a s’abstenir  de  toute  pression  et  meme  de  toute 
intervention,  bien  que  les  matieres  soumises  a Texamen  des  Pre- 
lats  dussent  toucher  sur  plus  d’un  point  a des  interets  n’etant 
pas  d’un  caractere  exclusivement  religieux.  Le  Gouvernement 
Imperial  et  Eoyal  s’est  ])rononce  hautement  en  faveur  de  cette 
attitude  d’abstention.  Il  desirait  sincerement  ne  pas  sortir  du  role 
de  simple  spectateur. 

Bientot,  toutefois,  on  no  put  meconnaitre  que  les  influences 
preponderantes  au  sein  du  Concile  Tengageaient  dans  une  voie 
contraire  aux  esperances  de  tous  ceux  qui  souhaitaient  une  pacifi- 
cation des  esprits.  Malgre  les  efforts  d’une  minorite  imposanto, 
la  majorite  des  Peres  du  Concile  encouragee  par  Tattitude  pro- 
noncee  du  Saint-Siege,  penchait  de  plus  en  plus  vers  les  decisions 
extremes.  Prevoyant  les  consequences  inevitables  des  tendances 
qui  allaient  Temporter,  le  Gouvernement  Imperial  et  Eoyal  est 
sorti  de  sa  reserve.  Ma  depeche  du  10  Fevrier  dernier  ‘ ebargeait 
I’Ambassadeur  de  Sa  Majeste  Imperiale  et  Eoyale  Apostolique 
d’appeler  Tattention  de  la  Cour  de  Eome  sur  les  suites  facbeuses 
qu’entrainerait  Tapplication  des  doctrines  que  le  Concile  se  pre- 
parait  a enregistrer  comme  lois  de  TEglise.  Nous  disions  encore 
a cette  occasion  „que  noirs  ne  pourrions  reculer  devant  Taccom- 
plissement  d’un  devoir  imperieux  tel  que  celui  d’assurer  aux  lois 
de  TEtat  le  respect  qui  leur  est  du  par  chaque  citoyen  sans  au- 
cune  exception  et  en  toute  circonstance^ 

Plus  d’un  Gouvernement  s’est  emu  comme  nous  des  dispo- 
sitions qui  se  manifestaient  a Eome.  Les  representations  se  sont 
accumulees  et  la  voix  de  TAutricbe  s’est  encore  fait  entendre  a 
Tappui  des  observations  consignees  dans  le  Memorandum  francais 
remis  a Sa  Saintete  par  le  Marquis  de  Banneville. 

Tous  ces  avertissements  ont  ete  aussi  vains  que  Topposition 
persistante  de  la  minorite.  Ni  la  Cour  de  Eome,  ni  la  majorite 
du  Concile  n’ont  pu  etre  arretees  dans  la  voie  ou  elles  se  trou- 
vaient engagees,  et  la  derniere  seance  publique  du  Concile  a 
donne  une  sanction  solennelle  au  dogme  qui  est  pour  ainsi  dire 
Tessence  des  doctrines  dont  le  Saint-Siege  vent  assurer  le  triomphe. 

Le  Gouvernement  Imj)erial  et  Eoyal  s’est  trouve  place  ainsi 
devant  un  fait  d’une  immense  portee  qu’il  a du  examiner  unique- 
ment  au  point  de  vue  de  ses  consequences  pour  les  interets  de 
TEtat,  sur  lesquels  il  est  tenu  de  veiller. 

En  effet,  il  n’a  pas  pu  entrer  dans  notre  pensee  de  formuler 
un  jugement  sur  un  dogme  religieux,  a Tegard  duquel  il  ne  nous 
appartient  pas  de  prononcer  une  opinion.  Nous  avons  eu  soin 
dans  cette  occasion,  aussi  bien  que  dans  les  precedentes,  de  nous 
tenir  a Tecart  de  toute  ingerence  indue  dans  des  questions  pure- 
ment  dogmatiejues.  Je  dois  encore  insister  ici  sur  ce  point  et  de- 
clarer une  fois  de  plus  que  nous  n’avons  pu  nous  preoccuper  des 
decisions  du  Concile  qu’en  taut  que  leur  application  aux  relations 
de  TEglise  avec  TEtat  interesse  ce  dernier. 

Le  resultat  d’un  semblable  examen  ne  ])ouvait  etre  douteux. 

Ainsi  que  je  Tai  dit  au  commencement  de  la  presente  de- 
peebe , les  doctrines  promulguees  par  le  Concile  placent  les  rela- 
tions de  TEtat  avec  TEglise  sur  une  base  toute  nouvelle,  puisque 
celle-ci  etend  le  cercle  de  sa  competence  et  concentre  en  meme  temps 
dans  la  personne  du  Pa])e  tous  les  pouvoirs  qu’elle  pretend  exercer. 

Un  changement  aussi  radical  bouleverse  toutes  les  conditions 
qui  ont  preside  jusqu’ici  au  reglement  des  rapports  entre  TEtat 
et  TEglise.  C’cst  cette  derniere  qui  prend  Tinitiative  d’un  acte 
d’une  aussi  grande  portee  et,  en  agissant  ainsi,  elle  se  place  sur 
un  terrain  ou  il  ne  nous  reste  qu’a  la  suivre  en  declarant  quo 
les  conventions  conchies  sous  I’emjiire  de  circonstances  toutes  diffe- 
rentes  ne  peinmnt  jdus  etre  considerees  comme  valablos.  Le  Con- 

1 * V.  supra  iloc.  518.  p.  1570  sqip  * * p.  1572  a. 


1723 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1724 


cordat  de  1855  est,  par  consequent,  frappe  de  caducite  et  le  Gou-  a 
vernement  Imperial  et  Royal  le  regarde  comme  abroge. 

line  resolution  dans  ce  sens  a deja  ete  prise  par  le  Conseil 
des  Ministres  et  je  Vous  charge,  M.  le  CheYalier,  d’en  donner 
officiellement  connaissanee  au  Gouvernement  pontifical. 

Je  crois  que  cette  determination  se  trouve  suffisamment  jus- 
tifiee  par  les  circonstances  actuelles. 

On  ne  pent  sans  inquietude  entretenir  des  rapports  avec  un 
pouvoir  qui  se  constitue  lui-meme  comme  un  pouvoir  sans  limite 
et  sans  controle.  II  est  vrai  que  I’infaillibilite  pontificale  ne  doit 
s’etendre  qu’aux  matieres  de  foi  et  de  morale,  mais  il  est  evident 
que  celui  qui  ne  pent  faillir  revendique  pour  lui  seul  le  droit  de 
juger  ce  qui  releve  de  la  foi  et  de  la  morale  et  qu’il  decide  par 
consequent  seul  des  limites  de  sa  competence. 

L’Encyclique  pontificale  du  8 Septembre  [/.  Decembre]  1864  et 
le  Syllabus  qui  en  forme  I’annexe  demontrent  assez  jusqu’ou  cette 
competence  pouvait  etendre  son  domaine,  selon  le  Saint-Siege,  meme 
avant  la  proclamation  de  I’infaillibilite.  En  presence  d’un  pou- 
voir de  cette  nature,  celui  de  I’Etat,  afin  de  ne  pas  recourir  a 
des  moyens  nouveaux,  doit  au  moins  recouvrer  toute  sa  liberte  b 
d’action  pour  repousser  des  empietements  devenus  presque  certains. 

Le  Gouvernement  bongrois  se  fondant  sur  un  antique  privi- 
lege des  Rois  Apostoliques  se  dispose  a appliquer  le  Placetum 
regium.  Ainsi  que  je  I’ai  deja  fait  observer,  la  valeur  legale  du 
Concordat  etant  plus  que  contestee  en  Ilongrie,  son  abolition  for- 
melle  n’a  pas  besoin  d’etre  prononcee  dans  un  pays  ou  il  n’est 
pas  admis  comme  loi  de  I’Etat.  Il  n’en  est  pas  de  meme  dans 
les  pays  cisleithans,  on  il  est  necessaire  de  retirer  la  patente  Im- 
pCTiale  du  5 Novembre  1855  qui  a donne  force  de  loi  au  Con- 
cordat. Cette  mesure  a laquelle  il  va  etre  precede  sans  delai,  a 
paru  suffisante  sans  avoir  recours  au  Placetum  regium,  qui  serait 
d’ailleurs  en  contradiction  avec  I’esprit  liberal  des  lois  fondamen- 
tales  de  I’Autriche  et  qui  apporterait  des  entraves  a la  liberte 
que  ces  lois  assurent  en  particulier  a I’exercice  du  culte  catholique. 

Le  Gouvernement  Imperial  et  Royal  se  borne  done  a rentrer 
dans  sa  pleine  liberte  d’action,  afin  d’etre  arme  centre  I’ingerence 
eventuelle  du  pouvoir  de  I’Eglise  tel  qu’il  est  constitue  par  les  de- 
crets  du  dernier  Concile.  Le  changement  qui  s’est  effectue  dans 
la  personne  d’une  des  parties  contractantes , ainsi  que  dans  les  c 
conditions  qui  existaient  de  part  et  d’autre  lors  de  la  conclusion 
du  Concordat,  donne  au  Gouvernement  le  droit  dont  il  use,  de 
regarder  cet  Acte  comme  annulle.  Ses  stipulations  sont,  en  effet, 
devenues  pour  la  plupart  inexecutables,  tant  leur  caractere  se 
trouve  modifie.  Par  exemple  les  droits  et  les  prerogatives  de 
I’Eglise  catholique  que  I’article  1 promet  de  proteger,  acquierent 
un  sens  nouveau  et  une  portee  toute  differente  du  moment  ou 
I’infaillibilite  pontificale  est  prononcee.  Les  doctrines  et  la  dis- 
cipline de  I’Eglise  dont  il  est  question  dans  I’article  34  entrent  a 
present  dans  des  voies  toutes  nouvelles.  Le  serment  de  I’Eveque 
autrichien  qui,  selon  la  foi’mule  admise  dans  I’article  20,  jure 
fidelite  a I’Empereur,  perd  sa  signification  reelle  s’il  ne  doit  plus 
avoir  d’autre  valeur  que  celle  qui  lui  est  reconnue  par  le  Pape. 

Je  pourrais  multiplier  ces  exemples  a I’appui  de  mon  asser- 
tion que  la  Convention  du  18  Aout  1855  se  trouve  annullee  de 
fait  et  de  droit  par  les  decrets  du  dernier  Concile.  Qu’on  se 
rende  bien  compte  a Rome  de  la  situation  telle  qn’elle  se  pre- 
sente reellement.  Nous  ne  faisons  que  constater  un  etat  de  choses 
amene  independamment  de  notre  volonte.  Ce  n’est  pas  le  Gou-  d 
vernement  Imperial  et  Royal  qui  a pris  arbitrairement  I’initiative 
d’une  resiliation,  il  obeit  simplement  a une  necessite  ou  I’ont  place 
les  decisions  de  I’Eglise. 

Tel  est  le  point  de  vue  auquel  le  Gouvernement  Imperial  et 
Royal  a du  envisager  la  situation  et  arreter  ses  resolutions. 
Veuillez  en  informer  le  Gouvernement  pontifical  et  lui  transmettre 
les  explications  qui  peuvent  contribuer  a I’eclairer  sur  le  vrai 
sens  de  nos  determinations. 

Assurez-le , en  meme  temps , que  rien  n’est  plus  loin  de  nos 
dosirs  que  de  donner  le  signal  de  nouveaux  conflits  entre  le  pou- 
voir ecclesiastique  et  le  pouvoir  civil.  Si  celui-ci  reprend  sa  li- 
berte, il  n’en  fera  pas  assurement  un  usage  hostile  aux  interets 
de  la  religion.  En  defendant  ses  droits,  il  continuera  a respecter 
les  droits  et  la  liberte  d’autrui ; il  ne  demande  enfin  qu’a  vivre  en 
paix  avec  I’Eglise  qu’il  respecte  et  dont  il  reconnait  la  haute  mission. 

Recevez,  etc. 

(Correspondenzen  des  kais.  kon.  gemeinsamen  Ministeriums  des 
Aeussern,  Nr.  IV.  S.  118  ff.) 


569. 

D.  19.  Nov.  1870.  — Primatis  Hungariae  ad  Regiam  Maiestatem  literae 
contra  Placetum  regium , occasione  deflnitae  in  S.  Concilio  Va- 
ticano  infallibilitatis  Rom.  Pontificis  renovatum. 

Sequitur  literarum  initium,  quo  refertur,  quid  a gubernio  re- 
spectu  Placeti  regii  actum  sit. 

Minister  R.  H.  Cultus  et  publicae  institutionis  L.  Baro  lo- 
sephus  Eotvos,  dimissis  ad  me  d.  1.  Augusti  a.  c.  literis,  mihi 
significavit : „reg.  Ministerium  Hung,  ex  incidenti  decretorum  Con- 
cilii Vaticani  (infallibilitatem  pontificiam  concernentium)  scopo 
praemuniendorum  Status  iurium,  et  pacificae  compositionis  obver- 
santium  difficilium  adiunctorum  necessarium  existimare:  ut  in  re- 
spectu  Regni  Hungariae  Maiestati  Vestrae  resuscitationem  exercitii 
,iuris  Placeti  regii‘  suadeat;“  simulque  mecum  communicavit  mo- 
tiva,  quibus  aequitatem  et  necessitatem  propositae  novae  altissimae 
Resolutionis  se  demonstrare  posse  sperat. 

Priusquam  tamen  super  hac  inexpectata  communicatione  cum 
sociis  meis  Episcopis  consilia  fovere  et  mentem  meam  adaperire 
potuissem,  ad  me,  et  ad  omnes  Archiepiscopos  et  Episcopos  Dioe- 
cesanos  Regni  Hungariae  perlatum  est  officiosum  rescriptum  Prae- 
sidis  Ministerii  R.  Hung.  C.  lulii  Andrassy  d.  10.  Augnsti  a.  c. 
Nr.  1411.  praes.  significans:  quod  „in  sequelam  nonnullorum  de- 
cretorum 8.  Decembris  a.  el.  convocati  Concilii  Romani,  per  quae 
Maiestatis  Vestrae,  qua  Regni  Hungariae  apostolici  Regis,  iura 
(ut  asseritur)  coarctarentur,  sacratissima  Caesar,  et  Reg.  apostolica 
Maiestas  Vestra  ope  altissimae  Resolutionis  d.  9.  Augusti  exer- 
citium  ,iuris  Placeti  regii‘  clementer  disponere  dignata  sit ; et  quod 
in  nexu  altissimae  huius  resolutionis  deinceps  in  patria  nostra 
nulla  decreta  aut  constitutiones  Concilii  Romani,  aut  Suae  Sanc- 
titatis  Summi  Pontificis  promulgari,  aut  per  regnum  dimitti  pos- 
sint,  nisi  prius  gubernio  exhibeantur,  et  promulgatio,  aut  dimissio 
eorum  per  Maiestatem  Vestram  via  eiusdem  Gubernii  decretaliter 
permittatur.** 

Multum  honoratus  D.  Praeses  Ministerii  in  hoc  rescripto , ad 
singula  membra  Episcopatus  Hungariae  dimisso,  simul  earn  con- 
victionem  suam  exprimit:  Episcopatum  adinstar  patrioticae  suae 
obligationis  reputaturum  esse,  huic  altissimae  resolutioni  Maiestatis 
Vestrae  in  Dioecesibus  suo  gubernio  concreditis  effectum  procurare. 

Hanc  honorificam  provocationem  ad  fidele  implementum  pa- 
trioticae suae  obligationis  totus  chorus  Episcoporum  cum  gratitu- 
dine,  sed  etiam  cum  conscientia  iusti  ad  eandem  tituli  suscepit; 
nam  quemadmodum  hactenus  fideliter  adlaboravit,  suas  obligationes 
tarn  erga  Regem  et  patriam,  quam  erga  Ecclesiam  adimplere,  sic 
et  in  posterum  nihil  unquam  praetermittet,  ut  penes  inconcussam 
fidelitatem , et  promptissimam  submissionem  erga  Maiestatem  Ve- 
stram et  erga  patriam,  pacificae  correlationes  inter  Statum  et  Ec- 
clesiam, prosperitatem  populorum  provehentes,  foveantur;  aliis 
quoque  exemplo  praoeundo  in  illibata  observantia  civilium  legum, 
et  regiorum  mandatorum,  usque  ad  ilium  terminum , quern  cuivis 
Episcopo  iureiurando  firmata  officia  erga  Ecclesiae  et  exercitii 
cultus  fidelium  catholicorum  lihertatem  praesignant. 

Ad  bunc  propemodum  terminum  redactum  se  sentit  chorus 
Episcoporum  Hungariae  per  rescriptum  illud  Praesidis  Ministerii, 
quo  eidem  altissima  Resolutio  Maiestatis  Vestrae  quoad  exercitium 
iuris  Placeti  regii  intimatur,  et  in  respectu  cuius  unanimi  suffragio 
Confratrum  meorum  Episcoporum  mihi  oblata  est  difficilis  pro- 
vhicia : vi  obligationis  primo  quidem  erga  cnthoUcam  Ecclesiam, 

turn  vero  etiam  erga  luculentum  spiritum  consfitutionis  patriae  no- 
strae,  in  merito  Placeti  regii  iustam  anxietatem  catholicae  Ecclesiae 
exponam,  et  liumillimas  ohservationes  nostras  ad  pedes  Caes.  et  Reg. 
apostolicae  Maiestatis  Vestrae  cum  homagiali  submissione,  et  legali 
sinceritate  substernam  . . . 

(Roskov&ny,  Monumenta  Catholica  pro  independentia  Potestatis 
Ecclesiasticae  ab  imperio  civili.  Nitriae  1870.  Tom.  XII.  p.  237  sqq.) 

570. 

D.  29.  Sept.  1870.  — Liber  Baro  Eotvos  ad  Primatem  de  Placeti  limi- 
tibus  literae. 

Sua  Maiestas,  quum  sit  rex  Catholicus,  ius  potestatemque 
habet,  et  curandi,  ut  permaneat  Ecclesia,  et  defendendi  ac  ser- 
vandi  iura  legesque  civitatis,  si  forte  earn  Ecclesia  in  ipsius  iure 
interpellat.  Quamobrem,  quum  Suae  Maiestati  placeret,  propter 
earn,  quam  Concilium  Romae  congregatum  servat  rationera,  de- 
creto  d.  9.  Augusti  currentis  anni  Placetum  regium  praescribere 


1725 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  10.  Doc.  ad  Constitutionum  promulgat.  et  recept.  spectantia.  Doc.  567. — 572. 


1726 


atque  gubernio,  ut  id  exsequatur,  mandare  — ■ de  qua  re  Vestra  a 
Celsitudo  d.  10.  eiusdem  certior  facta  est  — Sua  Maiestas  id  solum 
cavere  voluit,  ne  talia  Conciliorum  vel  Papae  decreta  civibus  tra- 
derentur,  quae  continerent,  quod  regis  iuribus  sen  legibus  et  paci 
reipublicae  contrarium  esset. 

Itaque  ne  regium  decretum  false  explicetur  neve  ei  tribuatur, 
quod  plane  non  contineat,  ad  omne  dubium  omnemque  errorem 
removendum  necessarium  esse  puto,  ut  declarem,  regie  illo  decreto 
non  tangi  Romanae  Poenitentiariae  absolutiones  atque  dispensa- 
tiones,  quae  ad  solam  conscientiam  — in  foro  interno  — spectant, 
nec  illos  casus,  qui  differri  nequeant  vel  bonam  famam  alicuius 
in  periculum  vocare  possint. 

Celsitudinis  Vestrae  etc.  B.  Eotvos. 

571. 

D.  26.  Aug.  1870.  — Bani  Croatiae  de  Placeto  regie  ad  Episcopos  literae. 

Euere  Excellenz! 

Infolge  einiger  Beschliisse,  welche  das  am  8.  Dec.  v.  J.  ein-  b 
berufene  romische  Concil  gefasst  hat,  und  durch  welche  die  Rechte 
Sr.  Maj.  als  apostolischen  Konigs  von  Ungarn  und  der  Vereinigten 
Konigreiche  verkiirzt  werden,  geruhte  Se.  k.  k.  apostol.  Majestat 
mit  allerh.  Entscheidung  vom  9.  Aug.  1.  J.  allergnadigst  anzu- 
ordnen,  dass  das  Recht  der  koniglichen  Sanction  (ius  placeti  regii) 
ins  Leben  zu  treten  und  die  Regierung  zu  diesem  Zweeke  die 
nothigen  Anordnungen  zu  treffen  babe. 

Ich  beehre  mich,  Eure  Excellenz  davon  in  Kenntniss  zu  setzen 
mit  dem  Beifiigen , dass  keine  Beschliisse  oder  Anordnungen  des 
romischen  Concils  und  Sr.  Heiligkeit  des  Papstes  weder  procla- 
mirt  noch  versendet  werden  diirfen,  wenn  sie  nicht  friiher  der 
Regierung  vorgelegt  wurden  und  von  Sr.  Majestat  die  Promul- 
gierung  und  Versendung  derselben  im  geeigneten  Wege  geneh- 
migt  worden  ist. 

Ich  bin  iiberzeugt,  dass  es  Ew.  Excellenz  fiir  ihre  patriotische 
Pflicht  halten  wird,  diesem  Allerhochsten  Befehle  Sr.  Majestat 
in  ihrem  (Erz)bisthum  bei  jeder  gebotenen  Gelegenheit  Giltigkeit 
zu  verschatfen,  und  ausdriicklich  dafiir  sorgen  wird,  dass  solche 
Beschliisse  und  Anordnungen  des  romischen  Concils  und  Sr.  Hei-  c 
ligkeit  des  Papstes,  die  mit  der  Allerhochsten  Sanction  (placetum) 
nicht  versehen  sind,  nicht  veroffentlicht  werden. 

Empfangen  Ew.  Excellenz  den  Ausdruck  meiner  besondern 
llochachtung. 

Agram,  am  26.  August  1870.  Rauch  m.  p. 

(Vering,  Archiv  fiir  kath.  Kirchenrecht,  Bd.  XXIV.  S.  CXLII.) 

572. 

D.  9.  Aug.  1870.  — Gubernii  Bavarici  ad  Episcopos  epistola,  qua 

prohibetur  decretorum  Concilii  sine  Placeto  regio  promulgatio. 

Nr.  6850.  Konigreich  Bayern. 

Staatsministerium  des  Innern  fiir  Kirchen-  und  Schulangelegen- 
heiten.  Mit  der  vierten  otfentlichen  Sitzung  des  Vaticanischen 
Concils  am  18.  Juli  1.  J.  und  der  darauf  folgenden  Beurlaubung 
eines  Theiles  der  versammelten  Viiter  sind  die  Vcrhandlungen, 
welche  fiirs  erste  mit  der  Constitutio  dogmatica  prima  de  ecclesia 
Christi  abschliessen , bis  auf  weiteres  unterbrochen  worden.  Die  d 
hierauf  erfolgte  Riickkehr  der  bei  dem  Concil  anwesenden  Hoch- 
wiirdigsten  Herren  Erzbischofe  und  Bischofe  des  Landes  bietet 
dem  unterfertigten  koniglichen  Staatsministerium  die  Gelegenheit 
dar,  sich  an  dieselben  mit  nachstehender  Entschliessung  zu  wenden : 

Die  bisher  auf  dem  vaticanischen  Concil  gefassten  Beschliisse 
sind  theils  aus  offentlichen  Bliittern  bekannt  geworden,  theils  haben 
einzelne  Pastoral-  und  oberhirtliche  Verordnungsbliitter  mit  dem 
Abdruck  der  neuen  dogmatischen  Constitutionen  begonnen.  Diesem 
letzteren  Vorgang  gegeniiber  muss  zuniichst  an  die  unterm  7.  Nov. 

V.  J.  an  den  Ilochw.  Ilerrn  Bischof  von  Regensburg  erlassenc 
Ministerialentschliessung  (Nr.  9967),  mitgetheilt  den  sammtlichen 
zum  Concil  abgegangenen  IlII.  Erzbischofen  und  Bischofen ‘,  zu- 
riickerinnert  werden,  in  welcher  bereits  die  nach  Titel  IV.  § 9. 
der  Verfassungsurkunde  erforderliche  Genehmigung  Sr.  Majestat 
des  Konigs  zur  Verkiindigung  und  Vollziehung  jener  Beschliisse 
vorbehalten  wurde.  Audi  jetzt  noch  und  neuerdings  muss  das 

* * V.  supra  doc.  233.  p.  1201  sq. 


unterfertigte  konigl.  Staatsministerium  betonen,  dass  die  Beschliisse 
des  vaticanischen  Concils  allgemein  der  eben  allegirten  Verfassungs- 
stelle  und  den  correlativen  §§  57.  und  58.  der  zweiten  Verfassungs- 
beilage  unterstellt  werden  miissen  und  somit  dem  Placetum  regium 
unterliegen.  Die  Unterlassung  des  dort  vorgeschriebenen  Ver- 
fahrens  und  somit  die  einseitige  Verkiindigung  und  Vollziehung 
der  mehrerwahnten  Beschlusse  des  vaticanischen  Concils  wiirde 
daher  einen  Verstoss  gegen  verfassungsmtissige  Grundbestimmungen 
enthalten,  welchen  das  unterfertigte  konigl.  Staatsministerium,  ein- 
gedenk  seiner  Pdicht  zur  Beobachtung  der  Staatsverfassung,  feme 
zu  halten  verbunden  ist.  Hiernach  muss  den  Hochwiirdigsten 
Herren  Erzbischofen  neuerdings  in  Erinnerung  gebracht  werden, 
dass  die  Verkiindigung  und  Vollziehung  der  bisher  ergangenen 
Concilsbeschliisse  und  auch  der  einfache  Abdruck  derselben  in 
den  oberhirtlichen  Verordnungsbliittern,  als  den  officiellen  Organen 
der  geistlichen  Obrigkeit,  ohne  vorgiingige  Erfiillung  der  von  der 
Staatsverfassung  diesfalls  geforderten  Voraussetzungen  nicht  statt- 
finden  diirfe. 

Miinchen,  den  9.  August  1870. 

Auf  Sr.  konigl.  Majestat  allerhochsten  Befehl. 

V.  Lutz. 


573. 


D.  6.  Oct.  1870.  — Re'vihi  Ignatii  Senestrdy,  Episc.  Ratisbonensis,  de 

Placeto  regio  ad  Regem  epistola. 

Allerdurchlauchtigster  Grossniiichtigster  Konig ! 

Allergnildigster  Konig  und  Herr! 

Ew.  Konigl.  Majestat  Staatsministerium  des  Innern  fiir  Kirchen- 
und  Schulangelegenheiten  hat  an  den  allerunterthanigst  treugehor- 
samst  Unterzeichneten  unterm  9./11.  v.  M.  einen  Erlass  im  bez. 
Betreffe  gerichtet,  beziiglich  dessen  ich  die  nachfolgende  ehrfurchts- 
vollste  Erkliirung  abzugeben  mich  verpflichtet  erachte. 

Bereits  in  der  Denkschrift  vom  14.  November  1848  hat  der 
zu  Wiirzburg  versammelte  deutsche  Episkopat,  den  kirchlichen 
Principien  gemass,  einmiithig  ausgesprochen : dass  die  Bischofe 
„jede  Art  eines  die  selbstiindige  und  freie  Verkiindigung  geist- 
licher  Erlasse  hemmenden  Placets  als  wesentliche  Verletzung  des 
unverausserlichen  Rechtes  der  Kirche,  jede  misstrauische  Ueber- 
wachung  des  V erkehrs  zwischen  Hirt  und  Heerde,  als  dem  deutschen 
Charakter,  dessen  Treue  sprichwortlich  ist,  widerstrebend,  und  mit 
dem  Vollgenusse  wahrer  Freiheit  unvereinbar  erkenneu  und  er- 
klaren.“ 

Denselben  Principien  gemass  und  mit  Bezug  auf  Art.  XII.  e. 
und  Art.  XIV.  des  bayerischen  Concordats  haben  die  Erzbischofe 
und  Bischofe  Bayerns  in  ihrer  Denkschrift  d.  d.  Freysing,  20.  Oct. 
1850,  Abschnitt  I.,  klar  und  unzweideutig  zu  erkennen  gegeben, 
wie  die  Publication,  die  Anerkennung  und  der  Vollzug  kirchen- 
gesetzlicher  Vorschriften  und  Anordnungen  iiber  Gegenstiinde  der 
kirchlichen  Amtssphare  nicht  von  einem  landesherrlichen  Placet 
abhiingig  gemacht  werden  konnen,  vielmehr  ein  solches  mit  der 
Freiheit  und  Unabliiingigkeit  der  kirchlichen  Gewalt  und  mit  der 
ausdriicklichen  Bestimmung  des  Concordats  im  Widerspruch  stehe. 

Der  allerehrfurchtsvollst  Unterzeichnete  muss  unverriickt  auf 
diesem  Standpunkte  des  bayerischen  und  deutschen  Episkopats 
verharren,  wie  er  sich  auch  jene  Bemerkung  vollstiindig  aneignen 
muss,  welche  die  sammtlichen  Oberhirten  llayerns  zu  dem  § 3. 
der  hochsten  Entschliessung  vom  30.  Miirz  resp.  8.  April  1852, 
den  Vollzug  des  Concordats  betreffend,  in  ihrer  ehrerbietigsten 
Vorstellung  vom  15.  Mai  1853  sich  erlaubten,  und  welche  lautet; 
„Die  Oberhirten  Bayerns  konnen  sich  weder  moralisch  noch  recht- 
lich  fiir  verpflichtet  halten,  die  ihnen  durch  Art.  XI 1.  des  Concor- 
dates  gesicherte  freie  Ausiibung  ihres  heiligen  Amtes  auf  irgend 
eine  Weise  beschriinken  zu  lassen.  Sie  fiihlen  sich  vielmehr  um 
so  unabweislicher  gedrungen , sich  gegen  das  in  diesem  § 3.  der 
hochsten  Entschliessung  principiell  festgehaltene  Placet  neuer- 
dings ehrerbietigst  zu  verwahren,  als  die  Fassung  dieses  Para- 
graphs zu  ihrem  tiefsten  Bedauern  entnehmen  liisst,  dass  die  kii- 
nigliche  Staatsregierung  die  Beseitigung  des  fraglichen  Wider- 
s])riichs  (zwischen  Concordat  und  Religionsedict)  dermalcn  nicht 
beabsichtigt.  llierbei  kann  nicht  unerwiilmt  bleiben,  dass  das 
Placet  vor  der  EinfTihrung  der  Pressfreiheit  als  eine  Art  priiven- 
tive  Censur,  wie  sie  fiir  alle  Veroffentlichungen  bestand,  betrachtet 
werden  konnte;  nachdem  es  aber  jetzt  jedermann  freisteht,  sich 
auch  ohne  alien  Beruf  hierzu  durch  die  Presse  an  das  Volk  zu 


1727 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1728 


wenden,  so  erscheint  es  als  eine  von  krankendem  Misstrauen  zeu-  a 
gende  Ausnalimsstellung,  in  welche  die  Biscliofe  der  katliolischen 
Kirche  gegeniiber  alien  anderen  Bewolinern  Bayerns  gesetzt  wer- 
den,  wenn  es  ihnen,  welchen  eine  gottliclie  Mission  an  ihre  Heer- 
den  gegeben  ist,  verwehrt  sein  konnte,  bfFentlicli  zu  den  Grlau- 
bigen  zu  spreclien,  und  ihnen  die  Lebren  und  Gesetze  der  Kirche 
zu  verkvinden.  Nach  Aufhoren  der  Staatscensur  kann  das  Placet 
nur  den  Cliarakter  der  Qenehmigung  kirclilicher  Yerorduungen 
haben;  eine  solche  verriickt  aber  die  von  Gott  selbst  gesetzten 
Grenzen  geistliclier  und  weltlicher  Gewalt.“ 

Y''ollte  man  aber  dem  die  Bemerkung  entgegenbalten , dass 
das  Gesetz,  welches  die  Presse  freigab,  ein  allgemeines  sei,  sonach 
das  specielle  Gesetz  bezuglicli  des  Placet  nicht  alterire,  so  ware, 
abgesehen  davon,  dass  hierdurch  die  oben  beklagte  Ausnahms- 
stellung  erst  reclit  betont  wiirde,  dem  speciellen  Gesetze  im  ge- 
gebenen  Falle  lioclistens  eine  rein  formale  Bereclitigung  vindicirt, 
welcher  ich  jedoch  unter  den  bestelienden  Rechts-  und  Sacli- 
verhaltnissen  eine  sachliclie  Anwendbarkeit  nimmermehr  zuge- 
stelien  konnte. 

Demgemass  muss  icli  bekennen,  dass  ich  nach  dem  hbchsten  b 
Erlasse  vom  9.  Oct.  1854,  den  Yollzug  des  Concordats  betreffend, 
ad  III.  Ziff.  2,  die  erneuerte  Forderung  des  Placet,  zumal  fiir 
rein  dogmatischc  Decrete,  wie  solche  die  Constitutio  dogmatica  de 
fide  catholica  und  die  Constitutio  dogmatica  prima  de  Eeclesia 
Christi,  trotz  aller  entgegenstehenden,  der  Unwissenheit  oder  der 
Feindseligkeit  entsprungenen  Behauptungen , sind  und  bleiben, 
nicht  mehr  erwartet  oder  befiirchtet  hatte. 

Getreu  meiner  Amtspflicht  als  katholischer  Bischof  und  im 
Ilinblicke  auf  die  Nothwendigkeit,  vor  allem  meiuen  Clerus,  zu- 
mal gegeniiber  den  Entstellungen  in  einer  gewissen  Tagespresse, 
fiber  das,  was  auf  dem  vaticanischen  Concil  bisher  beschlossen 
wordon  ist,  zu  unterrichten,  habe  ich  die  genannteu  Constitutionen 
in  meinem  Verordnungsblatt  einfach  mittheilen  lassen.  Den  Cha- 
rakter  einer  eigentlichen  Publication  im  juristischen  Sinne  hat 
diese  Mittheilung  um  so  weniger,  als  es  bekannt  sein  muss,  dass 
die  feierliche  Publication  in  der  offentlichen  Sitzung  des  Concils 
selbst  bei  dogmatischen  Decreten  die  bezfigliche  Rechtswirkung 
vollkommen  in  sich  schliesst  und  daher  eine  weitere  Publication 
zu  diesem  Zwecke  in  den  einzelnen  Diocesen  weder  nothwendig  c 
noch  angezeigt  ist. 

Eine  unbefangene  Wfirdigung  wird  daher  diese  meine  Hand- 
lungsweise  nicht  bloss  als  vollkommen  berechtigt,  sondern  auch 
als  ganz  angemessen  zu  erachten  nicht  umhin  konnen,  zumal  wenn 
dieselbe  mit  gewissen  anderen  Erscheinungen  zusammengehalten 
wird,  namentlich  mit  Massnahmen  der  Staatsgewalt,  welche  theo- 
logische  und  juristische  Facultiiten  als  Richter  fiber  Kirche,  Papst 
und  Concil  aufrufen  oder  mit  den  beharrlich  fortgesetzten , ge- 
hiissigen  Ausfallen  der  offentlichen  Presse , oder  mit  der  Organi- 
sirung  einer  Protestbewegung  gegen  das  Concil  u.  s.  w. 

Uiiter  diesen  Umstanden  dfirfte  auch  die  Bitte  an  die  konig- 
liche  Staatsregierung  gestattet  sein,  sie  moge  ein  Urtheil  fiber 
das  landesherrliche  Placet  Hirer  Wfirdigung  unterziehen,  welches 
der  k.  k.  osterreichische  Cultusminister  v.  Stremayer  in  dem  am 
25.  Juli  d.  J.  seinem  allerhochsten  Herrn  erstatteten  Vortrage, 
die  Aufhebung  des  Concordats  betreffend,  abgegeben  hat  (Augsb. 
Allg.  Ztg.  Nr.  232,  Beilage  vom  20.  Aug.  1870,  S.  3691 , letzter 
Abschnitt  der  ersten  Spalte)  *.  Je  weniger  dieser  Vortrag  Ver- 
standniss  kirclilicher  Angelegenheiten  und  Liebe  fiir  die  Kirche  d 
bekundet,  desto  unverfanglicher  dfirfte  immerhin  das  darin  be- 
zfiglich  des  Placet  ausgesprochene  Urtheil  erscheinen. 

Mir  entgeht  allerdings  der  Unterschied  nicht,  den  man  viel- 
leicht  zwischen  Oesterreich  und  Bayern  finden  niochte,  indeni  es 
sich  dort  um  Wiedereinfiihrung  eines  friiher  bereits  beseitigten, 
hier  um  den  Yollzug  eines  bestehenden  Gesetzes  handle.  Allein 
dies  gibt  mir  keinen  Grund,  meine  bisher  entwickelte  Rechts- 
anschauung  zu  iindern,  sondern  nur  Yeranlassung,  auf  die  Tegern- 
seer  Konigliche  Erklarung  vom  15.  Sept.  1821  zurfickzugreifen  (be- 
kannt gemacht  im  Regierungs-  und  Intelligenzblatte  vom  19.  Sept. 
1821),  welche  im  Einverstandnisse  mit  dem  audern  Contrahenten 
des  Concordats  gegeben  und  die  Bedingung  geworden  ist,  unter 
welcher  der  Yollzug  desselben  endlich  eintreten  konnte. 

In  dieser  Kouiglichen  Erklarung  heisst  es  u.  a.:  „Es  ist  Unser 
Wille,  dass  das  Concordat  in  alien  seinen  Theilen  in  voile  Aus- 
fibung  gebracht  . . . werden  soll.“  Ferner:  „Auch  erkliiren  Wir 


* * Cf.  supra  p.  1718  b.  c.  d. 


neuerdings,  dass  das  Concordat,  welches  als  Staatsgesetz  gilt,  als 
solches  angesehen  und  vollzogen  werden  soli,  und  dass  alien  Be- 
horden  obliegt,  sich  genau  nach  seinen  Bestimmungen  zu  richten.“ 
Hieraus  ergibt  sich  doch  zur  Evidenz,  wie  der  Wille  des  Con- 
trahenten, so  die  Pflicht  aller  seiner  Behorden,  das  Concordat 
genau  zu  vollziehen,  wenigstens  in  allem,  wo  kein  unfiberwind- 
liches  staatsreehtliches  Hinderniss  den  Yollzug  unmoglich  macht. 
Ein  solches  Hinderniss  besteht  aber  in  Sachen  des  Placet  nicht; 
und  aussersten  Falles  kann  dasselbe  beziiglich  der  Concilsbeschlfisse, 
welche  Hirer  Natur  nach  mit  den  staatlichen  Yerhiiltnissen,  soweit 
sie  verfassungsmassig  von  der  Staatsregierung  zu  wahren  sind, 
nichts  zu  thun  haben,  ebenso  etwa  im  voraus  gegeben  werden, 
wie  es  bezfiglich  anderer  Dinge  bereits  ertheilt  worden  ist.  Kann 
aber  in  dieser  Beziehung  die  Bestimniung  des  Concordats  ge- 
halten  werden,  so  erscheint  es  dem  Obigen  gemass  als  Pflicht, 
sie  zu  halten. 

Auf  Grund  dieser  Erwiigungen  hiitte  man  erwarten  diirfen, 
dass  heutzutage  unter  ganz  geanderten  Yerhiiltnissen,  insbeson- 
dere  bezfiglich  rein  innerer  kirclilicher  Angelegenheiten,  voii  einer 
erneuten  Geltendmachung  des  Placet  abgesehen  wiirde ; man  hiitte 
dies  um  so  mehr  erwarten  diirfen,  wo  es  sich  um  Glaubenslehren 
oder  Dogmen  handelte,  welche  man  in  gewohnlicher  Sprachweise 
doch  schwerlich  unter  „den  Gesetzen,  Yerordnungen  oder  son- 
stigen  Anordnungen  der  Kirchengewalt“  begreift.  Nie  aber  hat 
man  erwarten  zu  diirfen  geglaubt , dass  dasselbe  sogar  fiber  den 
jedenfalls  strict  zu  verstehenden  Wortlaut  des  Religionsedictes 
liinaus  in  Anwendung  gebracht  und  sogar  der  einfache  Abdruck 
der  in  Rede  stehenden  Constitutionen  in  den  Pastoralblattern  als 
unstatthaft  bezeichnet  werden  mochte. 

Nachdem  dies  aber  geschehen,  erwiichst  dem  allerunterthiinigst 
Unterzeichneten  die  unangenehme  Erffillung  seiner  Pflicht,  sowohl 
die  Freiheit  und  das  Recht  der  katliolischen  Gewissen,  die  von 
dem  okumenischen  Concile  publicirten  dogmatischen  Decrete  nach 
ihrem  authentischen  Wortlaute  keiinen  zu  lernen,  als  auch  die 
von  Gott  dem  Heiland  gewollte  freie  Ausfibung  des  kirchlichen 
Lehr-  und  Hirtenamtes  im  Sinne  des  Concordates  mit  schuldigster 
Ehrerbietung,  aber  entschieden  zu  wahren. 

In  allertiefster  Ehrfurcht  und  Unterwfirfigkeit  verharrt 
Ew.  Kouiglichen  Majestat 

Regensburg,  den  6.  October  1870. 

allerunterthiinigst  treugehorsaraster 
Ignatius  v.  Senestrey, 

Bischof  von  Regensburg. 

Zum  Staatsministerium  des  Innern  fiir 
Kirchen-  und  Schulangelegenheiten. 

(Yering,  Archiv  f.  kath.  Kirchenrecht,  Bd.  XXIY.  S.  CXXXVIIIff.) 

574. 

D.  9.  Aug.  1870.  — Quaestiones,  quas  Gubernium  Bavariciun  de  in- 

fallibilitate  proponit  professoribus  theologiae  et  iurisprudentiae 

Universitatum  Monachiensis  et  Wirceburgensis 

1.  Welches  sind  die  unerliisslichen  Yoraussetzungen  der  Gil- 
tigkeit  der  Beschlfisse  eines  jeden  Concils  in  Beziehung  auf  Willens- 
freiheit  der  Mitglieder  desselben?  und  welchen  Einfluss  hat  in 
dieser  Richtung  ein  auf  die  Letzteren  gefibter  moralischer  Druck 
behufs  Erzielung  bestimmter  Beschliisse? 

2.  Was  ist  im  Ilinblick  auf  die  Beantwortung  der  Frage 
unter  Ziff'er  1 von  den  Beschliissen  der  seit  December  1869  ira 
Yatican  abgehaltenen  Yersammlung  von  Bischofen  und  romischen 
Priilaten  zu  halten? 

3.  Konnen  Beschlfisse  fiber  Glaubens-  und  Sittenlehren  von 
den  Concilien  nur  mit  Stimraeneinhelligkeit  aller  Yotanten  oder 
auch  mit  Stimmenmehrheit  gefasst  werden  ? mit  welcher  Art  von 
Stimmenniehrheit?  Nach  welchen  Rechtsnormen  ist  diese  Frage 
zu  beantworten? 

4.  Sind  hiernach  Decrete  fiber  Glaubenslehren , welche  nur 
mit  Stimmenraehrheit  und  unter  dem  Widerspruche  eines  sehr 
betrachtlichen  Theiles  des  Episkopates  votirt  worden  sind,  als  iichte 
und  unwiderrufliche  Lehrsiitze  der  ganzen  Kirche  zu  halten? 


^ * Post  editas  literas  pastorales  Fuldenses  quaestiones  retractatae 
sunt.  — Respondit  tamen  unus  ex  theologis  Wirceburgensibus  (Jo- 
seph Hergenrbtber)  in  periodico  Der  Katholik  1871.  I.  S.  129  ff. 


1729 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  10.  Doc.  ad  Constitutionum  conciliar,  receptionem  spectantia.  Doc.  572. — 578. 


1730 


5.  1st  das  seit  Dec.  1809  im  Vatican  abgehaltene  Concil  in  a 
der  Weise  zusammengesetzt  gewesen,  sowohl  was  die  Ziilassung, 
als  was  die  Ausschliessung  von  Personen  betrifft,  dass  es  den  Vor- 
bedingungen  einer  okumeniseben,  die  ganze  Kirche  und  die  Haupt- 
nationen  in  reebter  Weise  reprasentirenden  Kircbenversammlung 
entspricht  ? 

0.  Sind  nunmebr  nacb  Anerkennung  des  Dogmas  der  Infalli- 
bilitiit  des  Papstes,  und  die  Oekuraenicitat  des  Concils  voraus- 
gesetzt,  aucb  jene  pilptlichen  Bullen,  naraeiitlicb  die  von  Boni- 
faz  Vin.,  Paul  IV.,  Pius  V.,  Sixtus  V.,  welche  den  Papst  zum 
sclirankenlosen  Gebieter  und  obersten  Richter  iiber  alle  Konig- 
reiche  und  Fursten  in  weltlichen  wie  in  geistlicben  Diiigen  er- 
klaren,  als  untriigliche  Decrete  und  ihre  Lebren  als  Bestandtheile 
des  katholischen  Glaubens  zu  betrachten? 

7.  Sind  im  Falle  der  Bejabung  dieser  I rage  aucb  die  Artikel 
des  papstlichen  Syllabus  vora  Dec.  1864  als  untriigliche , zur  In- 
tegritat  des  katholischen  Glaubens  geborige  Lebrsiitze  anzuseben  ? 
iusbesondere  die  Artikel,  welche  die  staatliche  Gleichberechtigung 
der  Confessionen,  die  Freiheit  des  Gottesdienstes,  die  Gleichstellung  p 
aller  Stande  vor  dem  Gesetze  verwerfen? 

8.  Sind  die  Decretalsammlungen  Gregors  IX.,  Bonifaz’  VIII., 
Clemens’  V.,  welche  die  Papste  selber  fiir  allgemeine  Lehr-  und 
Gesetzbiicber  erklart  haben,  nicht  aucb  der  durch  das  Concil  alien 
papstlichen  Lebrverkiindigungen  zugeeigneten  Unfehlbarkeit  theil- 
haftig,  soweit  sie  Bestimraungen  fiber  Glauben  und  Moral  ent- 
halten?  und  welche  Folgerungen  fiir  das  Verhaltniss  von  Staat 
und  Kirche  ergeben  sich  hieraus? 

9.  Steht  die  authentische  Auslegung  der  neuen,  den  Papst 
betreffenden  Glaubensdecrete , sowie  der  durch  dieselben  zu  ver- 
bindlicben  Glaubenssatzen  erbobenen  Ausspriicbe  der  Papste  le- 
diglich  dem  Papste  als  dem  allein  unfehlbaren  zu?  Wenn  Ja, 
welcher  Werth  kommt  alsdanu  der  etwa  von  einem  oder  von 
mehreren  Bisebofen  aufgestellten  Auslegung,  Begrenzung  oder 
Mil  derung  soldier  Satze  zu? 

10.  Im  Falle  die  Bisebofe  sich  durch  die  neuen  Decrete  ge- 
bunden  erachten  sollten,  welche  Stellung  wiirde  sich  dadurch  fiir 
den  am  olfentlichen  Lebramte  theilnehmenden  Clerus  ergeben?  ^ 
Wiirden  die  Priester,  sowohl  die  im  hohern  Lebramte  stehenden, 
als  die  dem  Volks-  und  Schulunterrichte  obliegenden,  frei  sein, 
jene  Grundsatze  der  bayeriseben  Vei’fassung,  welche  mit  papst- 
lichen  Doctrinen  im  Widerspruche  steben,  zu  bekennen  und  zu 
lebren  ? 

11.  Hat  die  Annabme  der  neuen  Kirchendoctrin  von  seiten 
der  Kirchenvorsteher  eine  Aenderung  der  Religions-  und  Geschiebts- 
lehrbficher  zur  nothwendigen  Folge? 


576. 

M.  Augusto  1870.  — Dioecesis  Basileensis  catholica  Conferentia  dioe- 

cesana,  quae  dicitur,  in  conventu  Soloduri  habito  de  Constitutio- 

nibus  dogmaticis  Concilii  quaedam  decreta  edidit. 

Die  sogen.  katholische  Diiicesanconferenz  des  Bisthums  Basel 
hat  sich  auf  einer  Versammlung  in  Solotburn,  in  welcher  sechs 
Kantone  vertreten  waren,  zu  folgendem  Beschlusse  geeinigt: 

1)  Der  Stand  Solotburn,  als  Vorort  der  Diocese,  hat  namens 
derselben  den  Bundesrath  auf  die  Beschlfisse  des  gegenwartigen 
Concils  aufmerksam  zu  macben  und  ihn  einzuladen,  die  geeigneten 
Schritte  zur  Wabrung  der  Rechte  des  Staates  und  des  einzelnen 
Bfirgers  zu  thun.  2)  Es  sollen  die  fibrigen  katholischen  und  pa- 
ritiitischen  Kantone  unter  Kenntnissgabe  des  Schreibens  an  den 
Bundesrath  eingeladen  werden,  aucb  ihrerseits  denselben  zu  ge- 
eigneten Massnahmen  zu  veranlassen.  3)  An  den  Bischof  ist  gegen 
die  Publication  der  Concilsbeschlfisse , namentlicb  aber  des  Un- 
fehlbarkeitsdogmas , Protest  zu  erheben  und  auf  die  allfillligen 
Folgen  einer  solcben  Publication  aufmerksam  zu  macben. 

(Vering,  Archiv  fiir  katb.  Kirchenrecht,  Bd.  XXIV.  S.  LXXIII.) 

577. 

D.  24.  Aug.  1870.  — Confoederationia  Helveticae  senatusconsultum. 

Sebon  bei  Formulirung  seiner  Antrage  zur  Bundesrevision 
bat  der  Bundesrath  auf  die  hierarchischen  Tendenzen,  welche  sich 
auf  dem  Concil  kundgegeben,  Rficksicht  und  demgemass  eine 
grundsatzliche  Regulirung  des  Verhaltnisses  von  Staat  und  Kirche 
auf  dem  Boden  einer  beiderseitigen  freieren  Bewegung  in  Aus- 
siebt  genommen.  In  nicht  ferner  Zeit  wird  sich  im  Schosse  der 
eidgenossischen  Rathe  die  Gelegenheit  bieten,  diese  Fragen  zu 
discutiren,  und  sodann  die  Entscheidung  des  Schweizervolkes  selbst 
fiber  die  diesfiilligen  Schlussnahmen  einzuholen  sein.  Sollten  die 
Diocesanstiinde , wie  nicht  ganz  klar  aus  dem  Schreiben  der  Re- 
gierung  von  Solotburn  hervorgeht,  noch  vorgangig  jenen  Schluss- 
nahmen ein  weiteres  Einschreiten  des  Bundesrathes  gegen  ein- 
zelne  Concilsbeschlfisse  verlangen,  so  ist  der  Bundesrath  ganz  ge- 
neigt,  solche  Fragen  einer  niiheren  Prfifung  zu  unterstellen,  sobald 
ihm  die  Beschlfisse,  gegen  welche  sein  Einschreiten  verlangt  wird, 
genau  bezeichnet,  die  constitutionelle  Begrfindung  fiir  das  Ein- 
schreiten angebracht  und  die  verlangte  Gegenmassregel  naher  an- 
gedeutet  wird. 

(Friedberg,  Sammlung  der  Aktenstiicke  zum  ersten  vaticanischen 
Concil  S.  208.) 


578. 


(Der  Katholik.  Neue  Folge.  Bd  XXIV.  S.  379  ff.) 

574. 

Aliqua  Gubernii  Badensis  de  Concilii  decretis  declaratio  refertur  (in 
periodico  Archiv  f.  katb.  Kirchenr.,  tom.  XXIV.  p.  LXXV)  ita: 

Der  badische  Minister  Jolly  erklilrte  (Ges.-  und  Verord.-Bl. 
Xr.  63);  Nach  § 15.  des  Gesetzes  vom  9.  Oct.  1860  konnten  jene 
Constitutionen  „lceine  rerhtUche  GeUung  in  Anspruch  nehmen  oder  j 
in  Vollzug  gesetzt  werden,  soweit  sie  unmittelbar  oder  mittelbar 
in  bfirgerliche  oder  staatsbfirgerliche  Verhaltnisse  eingreifen“. 

575. 

D.  20.  April.  1871.  --  Gubernii  Wiirttembergensis  (mini.stri  Gessler) 
declaratio. 

Nach  einer  nach  Vernehmung  des  geh.  Rathes  getroffeneu 
kiinigl.  Entschliessung  vom  18.  d.  wird  hiermit  bekannt  gemacht, 
dass  die  Regierung  den  Beschlfissen  des  vaticanischen  Concils  in 
Rom,  wie  solche  in  den  beiden  dogmatischen  Constitutionen  vom 
24.  April  und  18.  Juli  1870  zusammengefasst  sind,  iusbesondere 
dem  in  der  letztgenanntcn  Constitution  enthaltenen  Dogma  von 
der  persiinlichen  Unfehlbarkeit  des  Papstes  keinerlei  Rechtswir- 
kung  auf  staatliche  oder  bfirgerliche  Verhilltnisse  zugesteht. 

(Wurttemb.  Staatsanzeiger.  Cf.  Vering,  Archiv  fiir  katb.  Kirchen- 
reebt,  Bd.  XXVI.  S.  LIV.) 

Coll.  Lac.  VII. 


D.  15.  Aug.  1870  — D.  Raeli,  regni  Italici  cultus  et  iustitiae  minister, 
provinciarum  magistratibus  literis  encyclicis  signifleat,  quomodo, 
si  decretum  infallibilitatis  publicetur,  se  gerere  debeant. 

Firenze,  l5  Agosto  1870. 

In  confronto  delle  dichiarazioni  manifestate  dal  Governo  nella 
circolare  29  Settembre  1869,  num.  13956,  allorche  stava  per  ra- 
dunarsi  in  Roma  il  Concilio  ecumenico,  avendo  ora  notizia  della 
risoluzione  del  medesimo  intorno  alia  infallibilita  del  Romano  Pon- 
tefice  nelle  materie  di  Fede,  il  sottoscritto , mentre  si  riserva  di 
comunicare  le  ulterior!  determinazioni  del  Governo  per  cio  die 
concerne  la  pubblicazione,  che  dai  Vescovi  e Parroci  volesse  farsi 
del  decreto  sulla  Costituzione  dommatica  della  detta  infallibilita 
personale  del  Papa,  invita  le  LL.  SS.  ad  esercitare  la  massima 
vigilanza,  riferire,  e,  secondo  i casi,  procedere  a termini  degli 
art.  268,  269,  471  del  codice  penale,  qualora  in  occasione  della 
pubblicazione  medesima  o per  comment!  od  esecuzione  del  decreto 
auzidetto  si  commettesse  alcuno  degli  atti  delittuosi  preveduti  dai 
menzionati  articoli.  Raeli. 

Articuli  citati  sunt  hi : 

Art.  268.  I ministri  della  religione  dello  Stato  e dei  culti 
tollerati , che  nell’  esercizio  del  loro  ministero  pronuncino  a pub- 
blica  adunanza  un  discorso  contenente  censura  delle  istituzioni  o 
delle  leggi  dello  Stato,  o commettano  fatti  che  siano  di  natura 
da  eccitare  il  disprezzo  ed  il  malcontento  contro  le  raedesime,  o 
coll’  indebito  rifiuto  dei  proprii  uffizii  turbine  la  coscienza  pubblica 
o la  pace  dello  famiglie,  sono  puniti  colla  pena  del  carcere  da 
tro  mesi  a duo  anni.  La  pena  sara  del  carcere  da  soi  mesi  a tre 

109 


1731 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1732 


anni  se  la  censura  sia  fatta  per  mezzo  di  scritti,  d’ istruzioni  o 
d’  altri  documenti  di  qualsivoglia  forma,  letti  in  piibblica  adunanza, 
od  altrimenti  pubblicati.  In  tutti  i casi  dal  presente  articolo  con- 
templati  alia  pena  del  carcere  sara  aggiunta  una  multa,  die  potra 
estendersi  a lire  duemila. 

Art.  209.  Se  il  discorso,  lo  scritto,  o gli  atti  mentovati  nell’  ar- 
ticolo precedente  contengono  provocazione  alia  disobbedienza  alle 
leggi  dello  stato,  o ad  altri  provvedimenti  della  pubblica  autorita, 
la  pena  sara  del  carcere  non  minore  di  tre  anni,  e una  multa 
non  minore  di  lire  duemila.  Ove  la  provocazione  sia  susseguita 
da  seduzione  o rivolta , 1’  autore  della  provocazione  sara  conside- 
rate come  complice. 

Art.  471.  Ogni  altro  jiubblico  discorso,  come  pure  ogni  altro 
scritto  o fatto,  non  compresi  iiegli  articoli  precedenti,  die  siano 
di  iiatura  da  eccitare  lo  sprezzo  ed  il  malconteiito  contro  la  sacra 
persona  del  Re,  e le  persone  della  reale  famiglia  o contro  le  isti- 
tuzioni  costituzionali,  saranno  puniti  col  carcere  o col  coiitino  esten- 
sibile  a due  anni  e con  multa  estensibile  a lire  tremila,  avuto 
rigiiardo  alle  circostanze  di  tempo  e di  luogo  e alia  gravezza 
del  reato. 

(La  Civiltk  Catt.  Ser.  VII.  Vol.  XI.  p.  735  sq.) 

579. 

D.  14.  Aug.  1870.  — Aliquorum  virorum  ex  Rlienania  in  urbe  Koiiigs- 
winter  congregatonim  contra  Constitutionein  primam  de  Ecclesia 
declaratio  ‘. 

Erkllinmg.  — In  Erwiigung,  dass  die  im  V'atican  gelialtene 
Versammlung  iiiclit  mit  voller  Ereilieit  beratlien  uiid  wiclitige  Be- 
sdiliisse  niclit  mit  der  erforderlidien  IJebereiiistinimung  gefasst  bat, 
erkliiren  die  unterzeiclineten  Katliolikeii,  dass  sie  die  Decrete  iiber 
die  absolute  Gewalt  des  Papstes  und  dessen  persoiiliclie  Unfebl- 
barkeit  als  Entscbeidung  eines  okumenisdien  Concils  niclit  aner- 
kennen,  vielmelir  dieselben  als  eine  mit  deni  iiberlieferten  Glauben 
der  Kirclie  im  Widersprudie  steliende  Neueruiig  verwerfcn. 

(Kolnische  Volkszeitung  1870.  Nr.  250.  I.) 

580. 

D.  26.  Aug.  1870.  — Professorum  Gerrnaniae,  qui  Constitutioni  primae 
de  Ecclesia  se  subiicere  nolebant,  in  conventu  Niirembergensi 
declaratio. 

Wir  sind  der  Ueberzeugung,  dass  eiii  liliigeres  Scliweigen 
gegeniiber  den  iiifolge  der  Melirlieitsbescbliisse  der  vaticanisclien 
Bischofsversammluiig  vom  18.  Juli  1870  (lurch  die  Bulle  „Pastor 
aeternus“  kuiidgemacliten  pilpstlichen  Decreten  weder  uiis  ziemt 
nocli  zum  Nutzen  der  Kirclie  gereiclieii  kann.  In  dem  dritten 
Kapitel  dieser  „Constitutio  dogmatica  priraa  de  ecclesia  Cliristi“ 
wird  als  Glaubenssatz  aufgestellt:  der  romisclie  Biscliof  babe  niclit 
bloss  das  Amt  de»  Oberaufsiclit  und  der  hoclisten  Lcitung  iiber 
die  Kirclie,  sonderii  sei  Inliaber  der  ganzen  Maclitfiille , und  be- 
sitze  iiber  alle  Kirclion  und  jede  einzeliie , iiber  alle  Kirclienvor- 
stelier  und  jeden  eiiizehien , und  iiber  jeden  Christen  die  ordent- 
liche  und  unmittelbare  Gewalt.  Im  vierten  Kapitel  wird  gelehrt: 
es  sei  von  Gott  geoffenbarter  Glaubenssatz,  dass  der  romisclie  Bi- 
schof  als  Lehrer  fiir  die  ganze  Kirclie  („ex  Cathedra“)  in  Gegeii- 
stiiiiden  des  Glaubens  und  der  Sitteii  die  der  Kirclie  von  Christus 
verheisseiie  Uiifehlbarkeit  bositze,  und  dass  deshalb  derartige  Eiit- 
scheiduiigen  irreformabel  seioii  aus  sich  selbst,  niclit  aber  auf 
Gruiid  der  Zustimmung  der  Kirclie.  Diese  Siitze  verniogeii  wir 
niclit  als  Ausspriiche  eines  wahrhaft  bkumenischen  Concils  anzu- 
erkeniien;  wir  verwerfen  sie  als  neue,  von  der  Kirclie  niemals 
anerkaniite  Lehren.  Von  den  Griindeii,  deren  streng  wissenschaft- 
liche  Ausfiihrung  vorbehalten  wird,  niachen  wir  folgende  namhaft: 
I.  Eine  Constituirung  der  Lehre  dor  Kirclie  iiber  diese  Punkte 
ist  auf  der  Synode  zufolge  der  Verheimlichuiig  vor  ihrer  Erofl- 
nung,  sowie  durch  Verhinderung  vollstiiiidiger  Zeugnissabgabe 
und  freier  Meinuiigsausserung  mittelst  vorzeitigen  Schlusses  der 
Debatte  iiicht  erfolgt.  Daniit  ist  die  wesentliche  Aufgabe  eines 
bkumenischen  Concils  beiseite  gesetzt  worden.  2.  Jene  Ereilieit 

‘ * Ei  in  epheraeriJe  Kolnische  Zeitung  publicatae  per  menses 
Septembreni,  Octobrem,  Decembrem  subscripserunt  viri  1359  ex  variis 
Borussiae  provinciis. 


a von  jeder  Art  moralischeii  Zwangs  und  jeder  Beeiiiflussung  durch 
hbhere  Gewalt,  welche  zum  Wcsen  eines  bkumenischen  Concils 
gehbrt,  ist  auf  dieser  Versammlung  niclit  vorhanden  gewesen, 
uiiter  anderm:  a)  well  der  Versammlung  von  dem  Papst  im  Wider- 
spruch  mit  der  Praxis  der  friiheren  Concilien  eine  die  Ereilieit 
hemniende  Geschaftsordnung  auferlegt,  trotz  Protestes  einer  grossen 
Aiizahl  von  Rischbfen  belassen,  und  nachher  wiederum  oliiie  Zu- 
stimmung der  Versammlung  modificirt  und  gegen  den  abermaligeii 
Protest  aufreeht  erhalten  wurde;  b)  well  in  einer  erst  zu  ent- 
scheideiideii  und  den  Papst  persbnlich  betreffenden  Lehre  dui’ch 
die  mannigfaltigsten,  dem  Papste  zu  Gebote  stehenden  Mittel  ein 
moralischer  Druck  auf  die  Mitglieder  ausgeiibt  worden  ist.  3.  Wenn 
bisher  stets  in  der  Kirclie  als  Regel  gegolten.  dass  nur  das  immer, 
iiberall  und  von  alien  Bekannte  Glaubenssatz  der  Kirclie  seiii 
kbiine,  so  ist  man  auf  der  vaticanisclien  Versammlung  von  diesem 
Gruiidsatz  abgewichen.  Der  blosse  Bruchtheil  einer  Bischofs- 
versaninilung  hat,  gegen  den  beharrlichen  und  noch  zuletzt  schrift- 
lich  erneuerten  Widerspruch  einer  durch  ihre  Zahl  sowohl  als 
durch  die  Dignitiit  und  den  Umfang  ihrer  Kirchen  iiberaus  ge- 
b wichtigen  Mindcrheit,  eine  Lehre  zum  Dogma  erhoben , von  der 
es  notoriscli  und  evident  ist,  dass  ihr  von  den  drei  Bedingungen 
keine,  weder  das  Immer,  i och  das  Ueberall,  noch  das  von  Allen, 
zukomme.  In  diesem  Vorgange  liegt  die  thatsachliclie  Anwen- 
duiig  des  vbllig  neuen  Satzes : dass  als  gbttlich  geoffeiibarte  Lehre 
eine  Meinuiig  erkliirt  werden  kbnne , deren  Gegentheil  bis  dahin 
frei  gelehrt  und  in  vielen  Dibcesen  geglaubt  wurde.  4.  Indem 
das  dritte  Kapitel  gerade  die  ordentlicdie  Regierungsgewalt  in  den 
einzelnen  Kirc'iensprengeln , welche  nach  katholischer  Lehre  den 
Bischbfen  ziikomnit,  auf  den  Papst  libertriigt,  wird  die  Natur  und 
Wesenheit  des  Episkopats  als  giittlicher , in  dem  Apostolat  gege- 
bener  Institution  und  als  integrirenden  Bestandtheiles  der  Kirclie 
alterirt,  beziehuiigsweise  vbllig  zerstbrt.  5.  Durch  die  Erklarung, 
dass  alle  an  die  gauze  Kirclie  gcrichteten  doctrinellen  Ausspriiche 
der  Papste  unfehlbar  seien  , werden  auch  jene  kirchenpolitischen 
Siitze  und  Aussjiriiche  iilterer  und  neuerer  pilpstlicher  Erlasse  fiir 
unfehlbare  Glaubensnornien  erkliirt,  welche  die  Unterwerfung  der 
Staaten,  Vblker  und  Fiirsten  unter  die  Gewalt  der  Papste  auch 
in  weltlichen  Dingen  lehren,  welche  iiber  Duldung  Andersglau- 
c biger  und  Standcsrechte  des  Clerus  Grundsiitze  aufstellen,  die  der 
heutigen  Ordnung  der  Gesellschaft  widersprechen.  Hiermit  wird 
das  friedliche  Einvernehmen  zwischen  Kirclie  und  Staat,  zwischen 
Clerus  und  Laien,  zwischen  Katholiken  und  Andersgliiubigen  fiir 
die  Zukunft  ausgeschlossen.  Angesichts  der  Vorwirrung , welche 
durch  diese  neuen  Lehren  in  der  Kirclie  jetzt  schoii  eingetreten 
ist  und  sich  in  der  Zukunft  voraussichtlich  noch  steigern  wird, 
setzen  wir  in  jene  Bischbfe,  welche  diesen  Lehren  entgegengetreten 
sind  und  (lurch  ihre  Ilaltung  auf  der  Versammlung  den  Dank  der 
katholischen  Welt  verdient  haben,  das  Vertrauen,  und  richten 
zugleich  an  sie  die  Bitte:  dass  sie  in  gerechter  Wiirdigung  der 
Noth  der  Kirclie  und  der  Bedriingniss  der  Gewissen  auf  das  bal- 
dige  Zustandekomnien  eines  wahren,  freien  und  daher  niclit  in 
Itaiien , sondern  diesseits  der  Alpen  abzuhaltenden  bkumenischen 
Concils  mit  den  ihnen  zu  Gebote  stehenden  Mitteln  hinwirken 
mbgen. 

581. 

D.  30.  Aug.  1870.  — Acta  conventus,  quern  Fuldae  habuerunt  Epi- 
tl  scopi  Germaiiiae. 

Der  von  seiten  des  Erzbischofs  von  Kblii  ergangenen  Ein- 
ladung  zufolge  batten  sich  ausser  demselbeu*  der  Erzbischof  von 
Miuichen  und  die  Bischbfe  von  Fulda,  Mainz,  Regensburg,  Eich- 
stiitt  und  Ermlaiid , der  Erzbisthurnsverweser  von  Freiburg  und 
der  Weilibischof  von  Mihister  als  Vertreter  des  dortigen  Kapitular- 
vikars  in  Fulda  zu  einer  gemeinschaftlichen  Berathung  hinsicht- 
lich  der  erforderlichen  geeigneten  Schritte  gegen  die  vielfach  in 
Deutschland  sich  kundgebende  Opposition  gegen  die  Beschliisse 
des  vaticanisclien  Concils  versammelt.  Die  Berathung  wurde  ein- 
geleitet  durch  eine  Mittheilung  des  Inhalts  derjciiigen  Schreiben, 
welche  von  seiten  der  niclit  crschienenen  Bischbfe  eingolaufcii 
waren , und  welche  bekundeten , dass  in  verschiedenen  Dibcesen 
die  Opposition  und  die  dadurch  hervorgerufene  Aiifregiing  der 
Geistcr  eine  zahlreiche,  mit  schismatischen  und  kirchcnfeimllichen 
Tendenzen  verbundene  ist.  In  eineni  dieser  Schreiben  fand  sich 
auch  die  bereits  durch  mehrere  Zeituiigen  verbreitete  Benierkung 
vor,  dass  die  Bischbfe  der  Minderheit  zu  Rom  sich  dahin  ver- 


1733 


Doc.  hist.  IV.  Temp.  Cone.  10.  Doc.  ad  Constitutionum  conciliar,  receptionem  spectantia.  Doc.  578. — 582. 


1734 


bunden  batten,  mit  der  Veroffentlichung  der  Concilsbeschliisse  in 
ihren  Diocesen  nicht  eher  vorzugehen,  als  bis  dariiber  eine  vor- 
gangige  Berathung  imd  Yerstandigung  imter  ihnen  stattgefunden 
haben  wiirde.  Keiner  der  unterzeichneten  Biscliofe  wusste  sich 
zu  erinnern,  dass  eine  derartige  Vereinbarung  zu  Stande  gekommen 
sei.  Sodann  wurde  nach  vorgiingiger  eingehender  Bespreclmng 
und  Erorterung  des  Hauptgegenstandes  der  Berathung  besclilossen : 
dass  eine  gemeinschaftliche  Ansprache  der  Biscliofe  an  die  Gliiu- 
bigen  entworfen  und  alien  Bischofen  von  Deuts.chland , welche 
seither  sich  an  den  Conferenzen  zu  Fulda  betheiligt  haben,  zur 
Unterschrift  vorgelegt  werden  solle.  Ein  von  einem  der  Mitglie- 
der  der  gegenwartigen  Conferenz  bereits  mitgebrachter  Eiitwurf 
einer  solclien  Ansprache  wurde  einer  nahern  Erorterung  und  ver- 
schiedenen  Modificationen  unterworfen,  sodann  nach  erfolgtem 
Einverstiindniss  aller  gegenwartigen  vollzogen  und  besclilossen, 
dass  derselbe  gedruckt  und  alien  Bischofen  zugestellt  werden  solle. 
Es  wurde  ferner  besclilossen,  dass  nach  erfolgter  Veroffentlichung 
dieser  Ansprache  gegen  diejenigen  Glilubigen,  und  namentlicli 
gegen  diejenigen  Priester  und  Lelirer , welche  sodann  etwa  noch 
in  ihrer  Opposition  gegen  die  Concilsbeschliisse  verharren  wiirden, 
nach  den  Vorschriften  der  Moral  und  des  canonischen  Rechts, 
wenngleich  mit  aller  zuliissigen  Langmuth  und  Milde  und  nach 
vorgangiger  besonderer  Belehrung  und  Ermahnung,  verfahren 
werden , und  dass  in  den  einzelnen  Diocesen  eine  Belehrung  der 
Gliiubigen  iiber  die  verbreiteten  Missverstandnisse  und  Vorurtheile 
gegen  die  Concilsbeschliisse  auf  den  Kanzeln  durch  Hirtenbriefe 
je  nach  deni  Bediirfnisse  der  Diocese  erfolgen  solle. 

( Aiigsb.  Allgem.  2Seitiuig,  23.  Oct.  1870  S.  4688.  Cf.  S 4704.) 
582. 

ISIeiise  Septembi-i  1'170.  — Episcoporum  Germaiiiae  post  conventuni 

Fiildensem  literae  pastorales. 

Die  unterzeichneten  Biscliofe  entbieten  dem  hochw.  Clerus 
und  den  Glaubigen  Gruss  und  Frieden  im  Herrn. 

Vom  heiligen,  allgemeinen  vaticanischen  Concil  in  nnsere  Bis- 
thiimer  zuriickgekehrt,  halten  wir  es,  in  Vereinigung  mit  anderen 
deutschen  Bischofen,  welche  der  Kirchenversammliing  beizuwohnen 
verhindert  waren,  fur  unsere  oberliirtliche  Pflicht,  an  euch,  Ge- 
liebte  im  Herrn,  einige  Wortc  der  Belehrung  und  Mahnung  zu 
richten.  Dass  wir  dies  gemeinsam  und  feierlich  tliiin,  dazu  liegt 
Veranlassung  und  Gruinl  in  den  vielfach  irrigen  Auffassungen, 
welche  seit  Monaten  iiber  das  Concil  verbreitet  worden  sind,  und 
die  auch  jetzt  noch  in  unbefugter  Weise  an  manchen  Orten  sich 
geltend  zu  machen  suchen. 

Um  die  gottlichen  Walirlieiten,  welche  Christus  der  Herr  die 
Menschen  gelehrt  hat,  in  ihrer  ganzen  Reinheit  und  Unverfalscht- 
heit  zu  bewahren  und  sie  gegen  jede  Veranderung  und  Ent- 
stellung  zu  sichern,  hat  er  in  seiner  heiligen  Kirche  ein  unfM- 
bures  L'-Ju  amf  eingesetzt  und  demselben  seinen  Schutz  und  den 
Beistand  des  heiligen  Geistes  fiir  alle  Zeiten  verheissen  und  ge- 
geben.  Auf  diesem  unfehlbaren  Lehranite  der  Kirche  beruht  die 
ganze  Sicherheit  und  Freudigkeit  nnseres  Glaubens. 

So  oft  im  Laufe  der  Jahrhunderte  Missverstandnisse  oder  An- 
feindungen  einzelner  Lehrsiitze  auftauchten,  hat  dieses  unfehlbare 
Lehramt  auf  verschiedene  Weise,  bald  in  grosseren  Versamm- 
lungen,  bald  ohne  dieselben  die  Irrthiimer  aufgedeckt  und  zuriick- 
gewiesen,  sowie  die  Wahrheit  erkliirt  und  festgestellt.  In  der 
feierlichsten  Form  geschah  dies  durch  die  allgemeinen  Concilien, 
d.  h.  durch  jene  grossartigen  Versammlungen , auf  denen  das 
Haupt  und  die  Glieder  des  Einen  kirchlichen  I;ehrkorpers  zur 
Entscheidung  der  obwaltenden  Zweifel  und  Streitfragen  in  Glau- 
benssachen  zusarnmenwirkten. 

Diese  Entscheidungen  haben  nach  der  einrauthigen  und  un- 
zwoifelhaften  Ueberlieferung  in  der  Kirche  stets  als  solche  ge- 
golten , die  ein  ubcrnatiirlicher  gottlicher  Beistand  vor  Irrthum 
bewahrt.  Deshalb  haben  sich  die  Glaubigen  zu  alien  Zeiten  dicsen 
Entscheidungen  als  unfehlbaren  Ausspriichen  des  heiligen  Geistes 
unterworfen  und  sie  mit  zweifelloser  Glaubensgewissheit  fiir  wahr 
gehalten.  Sie  haben  dies  gethan,  nicht  etwa  weil  die  Biscliofe 
Manner  von  reifer  und  vielfacher  Erfahrung,  nicht  weil  manche 
unter  ihnen  in  alien  Wissenschaften  bewandert  waren,  nicht  weil 
sie  aus  alien  Landern  der  Welt  zusammenkamen  und  so  gewisser- 
massen  die  menschliche  Erkenntniss  alter  Wcittheilc  veroiuigten, 
nicht  weil  sie  das  AVort  Gottos  in  einem  langeii  Loben  erforsclit 


a und  verkiindet  batten  und  deshalb  glaubhafte  Zengen  seines  In- 
haltes  waren.  Alles  dieses  gibt  gewiss  ihren  Ausspriichen  einen 
hohen,  vielleicht  den  hochstmoglichen  Grad  menschlicher  Glaub- 
wiirdigkeit.  Das  alles  geniigt  aber  nicht,  um  einen  iibernatiir- 
licheii  Act  des  Glaubens  zu  begriindeii.  Dieser  ruht  in  seinem 
letzten  Grunde  niemals  auf  dem  Zeugnisse  von  Menschen , wenn 
sie  gleich  die  allergtaubwiirdigsten  wiiren,  und  wenn  auch  das 
ganze  Menschengeschlecht  in  seinen  besten  und  edelsten  Vertre- 
tern  dieses  Zeugniss  ablegte;  dieser  ruht  immer  ganz  und  allein 
auf  der  Wahi  haftigkeit  Gottes  selhst.  Wenn  daher  die  Kinder  der 
Kirche  die  Ausspriiche  der  allgemeinen  Concilien  gldubig  an- 
nehmen,  so  thun  sie  es  in  der  Ueberzeugung,  dass  Gott,  die  ewige 
und  allein  aus  sich  unfehlbare  AVahrheit,  bei  denselben  in  iiber- 
natiirlicher  Weise  mitwirkt  und  sie  vor  Irrthum  bewahrt. 

Ein  solches  allgemeines  Concil  ist  das  gegenwartige,  welches 
unser  Heiliger  Vater,  Papst  Pius  IX.,  wie  ilir  wisset,  nach  Rom 
berufen  hat,  und  zu  welchem  die  Nachfolger  der  Apostel  zahl- 
reicher  als  je  zuvor  von  alien  Theilen  der  Erde  herbeigeeilt  sind, 
lira  mit  dem  Nachfolger  Petri  und  unter  seiner  Leitung  die  grossen 
b [iiteressen  der  Kirche  in  der  Gegenwart  wahrzunehmen.  Nach 
vielen  und  ernsten  Berathungon  hat  der  Heilige  Vater  kraft  seiner 
apostolisclien  Lehrgewalt  am  24.  April  und  am  18.  Juli  d.  J.  mit 
Zustimniung  des  heiligen  Concils  verschiedene  Entscheidungen  iiber 
die  Lehre  vom  Glauben  und  von  der  Kirche  und  ihrem  Oberhaupt 
feierlich  verkundigt.  Hierdurch  hat  also  das  unfehlbare  Lehramt 
der  Kirche  entscliieden , der  Heilige  Geist  hat  durch  den  Stell- 
vertreter  Christi  und  den  mit  ihm  vereinigten  Episkopat  gesprochen, 
und  daher  miissen  alle,  die  Biscliofe,  Priester  und  Glaubigen, 
diese  Entscheidungen  als  g5ttlich  geoffenbarte  AVahrheiten  mit 
festem  Glauben  annehmen  und  sie  mit  freudigem  Herzen  erfassen 
und  bekennen,  wenn  sie  wirklich  Glieder  der  Einen,  heiligen,  ka- 
tholischen  und  apostolisclien  Kirche  sein  und  bleiben  wollen. 

Wenn  ihr,  Geliebte  im  Herrn,  dessungeachtet  Einsprache 
dagegen  erheben  und  die  Behauptung  aussprechen  hort,  dass  die 
vaticanische  Kirchenversamralung  kein  wahres  allgemeines  Concil 
und  dessen  Bcschliisse  nicht  giltig  seien , so  lasset  euch  dadurch 
in  eurer  Hingabe  an  die  Kirche  und  in  der  glaubigen  Annahine 
ihrer  Entscheidungen  nicht  beirren.  Solche  Einreden  sind  durch- 
c aus  unbegriindet. 

Mit  dem  Papste  in  Einheit  des  Glaubens  und  der  Liebe  vor- 
bunden,  haben  die  versanimelten  Biscliofe  gleichviel,  ob  sie  in 
christlichen  Landern  festbegriindete  Diocesen  verwalten  oder  unter 
den  Heiden  in  apostolischer  Arrnuth  das  Reich  Gottes  auszubreiten 
berufen  sind,  ob  sie  grossere  oder  kleinere  Heerden  zu  hiiten 
haben  — als  rechtniassige  Nachfolger  der  Apostel  alle  mit  gleicher 
Berechtigung  an  dem  Concil  Antheil  genommen  und  haben  alles 
in  reifliche  Erwiigung  gezogen. 

Solange  die  Berathungen  dauerten , haben  die  Biscliofe , wie 
es  ihre  Ueberzeugung  forderte  und  es  ihrer  Amtsphicht  entsprach, 
ihre  Ansicliten  mit  unumwundener  Offenheit  und  mit  der  noth- 
wendigen  Freilieit  ausgesjirochen , und  es  sind  hierbei,  wie  dies 
bei  einer  Versamnilung  von  nahezu  800  Viitern  kaum  anders  zu 
erwarten  war,  auch  manche  Meinungsverschiedenheiten  liervor- 
getreten.  AVegen  dieser  Aleinungsverschiedenheiten  kann  aber  die 
Giltigkeit  der  Conciisbeschliisse  in  keiner  AVeise  bestritten  werden, 
selbst  abgesehen  von  dem  Umstande,  dass  fast  sammtliche  Biscliofe, 
welche  zur  Zeit  dor  offentlichen  Sitzung  noch  abweichender  An- 
d sicht  waren , sich  der  Abstimmung  in  derselben  enthalten  haben. 

Dessungeachtet  boliaupten,  dass  die  eine  oder  die  andere,  vom 
allgemeinen  Concil  entschiedene  Lehre  in  der  heiligen  Schrift  und 
in  der  kirchlichen  Ueberlieferung,  den  beiden  Quellen  des  ka- 
tholischen  Glaubens,  nicht  enthalten  sei  oder  mit  denselben  sogar 
in  Widerspruch  stehe,  ist  ein  mit  den  Grundsiitzen  der  katho- 
lischen  Religion  unvereinbares  Beginnen,  Avelches  zur  Trennung 
von  der  Genieinschaft  der  Kirche  fii'irt. 

Diesemnach  erklilren  wir  hierdurch  , dass  das  gegenwartige 
vaticanische  Concil  ein  rechtmassiges  allgemeines  Concil  ist;  dass 
ferner  dieses  Concil  ebensowenig  wie  irgend  eine  andere  allge- 
meine  Kirchenversammliing  eine  neue,  von  dor  alten  abweichende 
Lehre  aufgestellt  oder  geschaffen,  sondern  lediglich  die  alte,  in 
der  Hinterlage  des  Glaubens  enthaltcno  und  treu  gehiiteto  AVahr- 
heit  ontwickelt,  erkliirt  und  den  Irrthiimern  der  Zeit  gegeniibor 
ausdriicklich  zu  glauben  vorgestellt  hat;  dass  ondlich  dessen  Bo- 
schliisso  ihre  fiir  alle  Gliiubigen  vorbindonde  Kraft  durcli  die  in 
der  offentlichen  Sitzung  vom  Oborhaupte  der  Kirche  in  der  feier- 
lichstcn  Weise  vollzogenc  Publication  erhalten  haben. 

109* 


1735 


Acta  et  (lecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Appendix. 


1736 


Indem  wir  mit  vollem  und  riickhaltlosem  Glauben  den  Be-  a 
schliissen  des  Concils  beistiminen , ermahnen  wir,  als  euere  von 
Gott  gesetzten  Ilirten  und  Lelirer , und  bitten  euch  in  der 
Liebe  zu  euren  Seelen,  dass  ibr  alien  widerstrebenden  Behaup- 
tungen,  von  welclier  Seite  sie  aucli  kommen  mogen , kein  Gelior 
sclienket.  Haltet  vielmehr  unerscliiitterlich  fest  in  Vereinigung 
mit  euren  Bischbfen  an  der  Lehre  und  dem  Glauben  der  katlio- 
lischen  Kirche;  lasset  euch  durcli  nichts  ti'ennen  von  dem  Felsen, 
auf  velchen  Jesus  Cliristus,  der  Sohn  Gottes,  seine  Kirche  ge- 
griiiulet  hat,  mit  der  Verheissung,  dass  die  Pforten  der  Hblle  sie 
nicht  uberwaltigen  werden. 

Ira  Hinblick  auf  die  grosse  Aufregung,  welche  infolge  un- 
kirchlicher  Aeusserungen  und  Bestrebungen  gegen  die  Concils- 
beschliisse  an  verschiedenen  Orten  eingetreten  ist  und  manchen 
Seelen  ohne  Zweifel  nicht  geringe  Prufungen  und  Gefahren  be- 
reitet,  sowie  mit  Eiicksicht  auf  die  gewaltigen  Ereignisse  des 
furchtbaren,  unserem  deutschen  Yaterland  aufgedrungenen  Krieges, 
welcher  unsere  gespannteste  Aufmerksamkeit  und  Theilnahme 
gleichzeitig  in  Anspruch  nimmt  und  bereits  unzahlige  Familien 
in  Schmerz  und  Trauer  versetzt  hat,  konnen  wir  nicht  umhin,  b 
alle  Gliiiibigen  zum  andjichtigen  Gebete  fiir  die  gegemviii’tigen 
grossen  Anliegen  in  Staat  und  Kirche  dringend  einzuladen.  Er- 
hebet  cure  Herzen  mit  Glauben  und  Vertrauen  zu  dem  Vater  im 
Himmel,  dessen  weise  und  liebreiche  Vorsehuug  alles  leitet  und 
regieret,  und  dessen  gottlicher  Sohn  uns  sichere  Erhorung  ver- 
lieissen  hat,  wenn  vur  beten  in  seinem  Namen. 

Betet  also  mit  Glauben  und  Vertrauen,  dass  der  blutige  Krieg 
bald  durch  einen  volligen  Sieg  der  gerechten  Sache  und  durch 
einen  wahren,  dauerhaften  Frieden  zum  Ende  gelange.  Betet  fiir 
die  Anliegen  unserer  heiligen  Kirche,  insbesondere  fiir  alle,  die 
da  irren  oder  ■wanken  im  Glauben,  um  die  Gnade  eines  festen, 
entschiedenen  und  lebendigen  Glaubens ; betet  fiir  das  Oberhaupt 
unserer  heiligen  Kirche,  den  Heiligen  Vater,  welcher  eben  jetzt 
vielleicht  mehr  als  je  zuvor  sich  in  Bedriingniss  und  Noth  befiudet. 
Betet  im  Vertrauen  auf  die  Verdieuste  und  die  unendliche  Liebe 
des  gottlichen  Herzens  Jesu  Christi  unter  Anrufung  der  machtigcn 
Fiirbitte  der  allerreinsten  Jungfrau  und  Gottesmutter  Maria. 

Der  Segen  des  allrniichtigen  Gottes  komme  iiber  euch  und 
bleibe  mit  euch  alien  im  Namen  des  Vaters  und  des  Sohnes  und  c 
des  Heiligen  Geistes.  Amen! 

Ende  August  1870. 

t Gregor,  Erzbischof  von  Miinchen-Freising.  f Paulus,  Erz- 
bischof  von  Koln.  f Peter  Joseph.  Bischof  von  Limburg  *.  f Chri- 
stoph Florentius,  Bischof  von  Fulda,  f Wilhelm  Emanuel,  Bisehof 
von  Mainz,  f Eduard  Jakob,  Bischof  von  Hildesheim  *.  f Con- 
rad, Bischof  von  Paderborn*.  f Johannes,  Bischof  von  Culm*, 
t Ignatius,  Bischof  von  Regensburg,  f Pancratius , Bischof  von 
Augsburg*,  t Franz  Leopold,  Bischof  von  Eichstiitt.  f Matthias, 
Bischof  von  Trier  *.  f Philippus,  Bischof  von  Ermland.  f Lothar, 
Bischof  von  Leuka  i.  p.  i. , Erzbisthumsverweser  von  Freiburg, 
t Adolph,  Bischof  von  Agathopolis  i.  p.  i.,  Feldbischof  der  Armee  *. 
t Bernhard  Brinkmann,  Cap.  vie.  und  praecon.  Bischof  von  Munster, 
t Conrad  Reither,  praecon.  Bischof  von  Speier*. 

* designat  eos,  qui  Fuldae  non  fuerunt. 

(Kirchl.  Anzeiger  fiir  die  Erzd.  Koln.  1870.  Nr.  18.) 


M.  Sept.  1870.  — Revmi  Archiepiscopi  Coloniensis  epistola,  qua  eos 
Episcopos  Germaniae,  qui  Fuldam  non  venerant,  invitat,  ut  epi- 
stolae  pastorali  subscribant. 

Infolge  der  geschehenen  Einladung  batten  sich  am  30.  August 
die  unter  der  Anlage  imterzeichneten  hochw.  Herren  Biscliofe  zu 
Fulda  versammelt.  Die  nicht  erschienenen  batten  fast  silmratlich 
angezeigt,  dass  sie  durch  den  Drang  der  Zeitverhaltnisse  oder 
durch  Unwohlsein  verhindert,  aber  sehr  goneigt  seien,  den  zu 
fassenden  Beschliissen  beizutreten,  weshalb  sie  um  Mittheilung 
derselben  ersuchen.  Die  versammelten  Biscliofe  haben  sich  iiber 
die  in  der  Beilage  entworfene  Ansprache,  welche  an  die  Gliiubigen 
ihrer  Diocesen  gerichtet  werden  soli,  mit  volliger  Einstimmigkeit 
verstiindigt,  und  zugleich  beschlossen,  dass  dieselbe  vor  der  Ver- 
offentlichung  auch  den  nicht  erschienenen  Mitgliedern  der  Ful- 
daer  Conferenz  zur  gefiilligen  Kenntnissnahme  und  zur  Mitvoll- 
ziehung  confidentiell  mitgetheilt  werden  solle.  Demzufolge  boehre 


ich  mich,  namens  derselben  zugleich  mit  dem  Protokoll  der  Con- 
ferenz jene  Ansprache  beiliegend  confidentiell  mit  dem  ergebensten 
Ersuchen  zu  iibersenden,  sie,  falls  Hochdieselben  damit  einver- 
standen  sind,  gefalligst  mitvollziehen  und  jedenfalls  recht  bald 
mir  remittiren  zu  wollen,  damit  sie  sodann  mit  den  Unterschriften 
aller  Biscliofe,  welche  derselben  sich  angeschlossen  haben,  neuer- 
dings  gedruckt  und  alien  betreffenden  Herren  Amtsbriidern  ohne 
Verzug  zugestellt  werde. 

Mit  ausgezeichneter  Hochachtung  und  mit  amtsbriiderlicher 
Liebe  Ew  . . . ganz  ergebener  . , . 

Koln,  1.  Sept.  1870.  t Paulus. 

(Augsb.  Allgem.  Zeitung,  24.  Oct.  1870.  S.  4704.) 

584. 

D.  20.  Oct.  1870.  — Pii  IX.  SS.  Pontificis  ad  Revmos  Arcbiepiscopos 
et  Episcopos,  qui  Uteris  pastoralibus  subscripserunt,  responsum, 
quo,  quanto  iis  solatio  affectus  sit,  significat. 

Pius  PP.  IX. 

Venerabilis  Frater,  salutem  et  Apostolicam  henedictionew. 

Inter  gravissimas  afllictiones , quibus  iraprobi  homines  jiost 
multa  detestanda  faciiiora,  conculcatis  non  solum  religionis,  sed 
etiam  naturalis  iustitiae  et  honestatis  iuribus,  tandem  calicem  ama- 
ritudinis  Nostrae  usque  ad  summum  compleverunt,  magnum  Nobis 
et  desideratissimum  solatium  attulit  zeliis  pro  domo  Dei  ac  solli- 
citudo  pro  integritate  fidei  catholicae,  quam  Tu,  Venerabilis  Frater, 
cum  plerisque  in  Germania  Episcopis  calamitoso  hoc  tempore  de- 
monstrasti,  ut  luculenter  perspeximus  ex  Uteris  pastoralibus  ad 
greges  vestros  directis,  quas  a Venerabili  Fratre,  Petro  Francisco 
Archiepiscopo  Damasceno,  Nostro  apud  Bavariae  Regeni  Nuntio, 
ad  Nos  transmissas  accepimus.  Communi  consilio  in  civitate  Ful- 
densi  congregati  pro  pastoralis  muneris  debito  docuistis  fideles 
vestrae  curae  comniissos,  quanta  sit  omnibus,  qui  unius,  sanctae, 
catholicae  et  Apostolicae  Ecclesiae  membra  esse  ac  manere  velint, 
obligatio  et  necessitas  veritates  a Nobis  approbante  sacro  et  oecu- 
menico  Vaticano  Concilio  in  utraque  Sessione  die  24.  Aprilis  et 
18.  lulii  definitas,  firma  fide  ut  a Deo  revelatas  credendi  ac  pro- 
fitendi ; et  qiiantopere  ipsis  principiis  catholicae  religionis  repugnet 
eorum  hominum  assertio,  qui  dicere  non  verentur,  doctrinam  in 
hoc  sacro  Vaticano  Concilio  definitam  non  contineri  in  divina  Scrip- 
tura  et  Traditione,  immo  eidem  esse  contrariam. 

Quanto  auteni  acerbiorem  schismaticae  istae  et  haereticae  sen- 
tentiae  aninio  Nostro  tot  iam  angustiis  oppresso  addiderunt  do- 
lorem : tanto  magis  laudamus  et  commendamus  Tuara,  Venerabilis 
Frater,  et  aliorura  Episcoporum  Germaniae  vigilantiam  pastoralem 
ad  occurrendum  iiigrueiitibus  his  periculis  adeo  necessariam.  Ple- 
nior  tamen  futura  fuisset  consolatio  Nostra,  si,  quo  instructio  vestra 
pastoralis  esset  efficacior,  omnium  Venerabilium  Fratrum,  Episco- 
poruni  Germaniae  nomina  iisdem  vestris  Uteris  subscripta  vidissc- 
mus.  Nec  vero  vel  minimum  dubitamus,  quin  Antistites  illi,  quo- 
rum nomina  desiderantur,  omnes  aeque  intelligant,  quam  manifestum 
sacris  Pastoribus  incumbat  officium,  greges  sues  docendi  de  veri- 
tatibus  fidei  in  sacro  oecumenico  Concilio  definitis,  quo  oves  sibi 
creditas  arceant  a venenatis  et  nutriant  salutaribus  pascuis  catho- 
licae  doctrinae;  quando  in  istis  praesertini  regionibus  filii  quidam 
superbiae,  qui  se  catholicos  nominant,  non  solum  occultis  fraudibus, 
sed  aperta  fronte  ijisum  fidei  catholicae  dogma  oppiignant.  Eo 
enim  devenerunt,  ut  per  libellos  in  vulgus  editos  et  per  publicas 
ephemerides  contra  auctoritatem  et  decreta  ipsius  oecumenici  Con- 
cilii  atque  in  primis  contra  doctrinam  fidei  in  eodem  Concilio  irre- 
formabili  sanctione  definitam  de  Romani  Pontificis  ex  cathedra 
loquentis  infallibilitate  rebelles  audeant  insurgere,  et  alios  in  ean- 
dem  rebellionem  ac  perditionem  trahere  conentur. 

Mendaciter  iactant  pro  more  omnium,  qui  schismata  et  hao- 
reses  umquam  disseminarunt,  se  antiquam  fidem  catholicam  reti- 
nere,  dum  ipsum  fundamentale  principium  catholicae  fidei  ac  doc- 
trinae subvertunt.  Licet  namque  profiteantur  Scripturam  et  Tra- 
ditionem  fontes  esse  divinae  revelationis,  magisterium  tamen  semper 
vivens  Ecclesiae  ex  Scriptura  et  Traditione  manifestum  atque  divi- 
nitus  institutum,  sicut  ad  perpetuam  custodiam  ita  ad  infallibilem 
explicationem  et  declarationera  dogmatum,  quae  in  Scriptura  vel 
Traditione  nobis  transmissa  sunt,  iidem  audire  detrectant;  atque 
ita  se  ipsos  singuli  per  suara  fallibilem  et  fallacem  scientiam  in- 
dependenter  ab  auctoritate,  immo  etiam  conti’a  auctoritatem  huius 
divinitus  ordinati  magisterii  constituunt  iudices  dogmatum,  quae 


1737  1^°^-  Temp.  Cone.  10.  Doc.  ad  Constitutionum  recept.  et  Concilii  suspens.  spectantia.  Doc.  582. — 585.  1738 


in  fontibus  revelationis  contineantur.  Quid  enim  aliud  agunt,  dum  a 
dogma  fidei  a Nobis  approbante  sacro  Concilio  definitum  audent 
dicere  non  esse  veritatem  a Deo  revelatam  et  catholica  fide  cre- 
dendam,  quia  ipsi  secundum  suam  intelligentiam  illud  in  Scriptura 
et  Traditione  se  non  reperire  affirmant?  Quasi  vero  non  is  sit 
ordo  fidei  a Redemptore  nostro  in  sua  Ecclesia  institutes  semper- 
que  retentus,  ut  ipsa  dogmatis  definitio  haberi  debeat  per  se  sola 
sufficiens,  certissima,  et  omnibus  fidelibus  accommodata  demon- 
stratio,  doctrinam  definitam  contineri  in  deposito  revelationis  scriptae 
vel  traditae.  Unde  tales  dogmatum  definitiones  necessario  sunt  et 
quovis  tempore  fuerunt  incommutabilis  norma  sicut  pro  fide  ita 
etiam  pro  scientia  catholica,  ad  cuius  menus  nobilissimurn  pertinet 
ostendere,  quomodo  doctrina  eo  ipso  sensu,  quo  definita  est,  in 
fontibus  revelationis  contineatur.  b 

Neque  minus  iidem  homines,  quantum  in  ipsis  est,  ad  Eccle- 
siae  et  fidei  catholicae  subversionem  tendunt,  dum  per  calumnias 
ac  praetextus  prorsus  inanes,  quemadmodum  in  literis  pastoralibus 
a Te  et  ab  aliis  Venerabilibus  Fratribus  Episcopis  Germaniae  ad 
greges  vestros  directis  significare  non  omisistis,  illis  suis  pernicio- 
sissimis  scriptis  affirmare  praesumunt,  sive  in  ipsa  definitione  sive 
in  promulgatione  decretoruin  conciliarium  ac  speciatim  dogmatis 
de  Romani  Pontificis  infallibilitate  aliquid  defuisse  ad  plenum  va- 
lorem et  ad  plenum  auctoritatem  Concilii  oecumenici  constituendam. 
Sane  in  hoc  sacrosancto  oecumenico  Concilio  assistentiam  Spiritus 
Sancti  ad  infallibilitatem  definitionum  negare  non  possunt  nisi  ex 
principiis,  quibus  universiin  supernaturali  infallibilitati  atque  adeo, 
proprietati  essential!  Ecclesiae  catholicae  bellum  indicitur.  Nemo  ^ 
certe  ignorat,  similibus  praetextibus  aliorum  etiam  Conciliorum 
definitiones  ab  iis,  quorum  errores  condemnati  erant,  impugnari 
consuevisse,  quemadmodum  notissimae  calumniae  demonstraut,  qui- 
bus turn  alia  oecumenica  Concilia  ab  aliis,  turn  speciatim  Floren- 
tinum  ac  Tridentinum  a schismaticis  et  haereticis  receutioribus  ad 
suam  perniciem  et  ad  spiritualem  ruinam  plurimorum  impugnata  sunt. 

Tantam  degenerum  filiorum  perversionem  ac  tanta  pericula, 
in  quae  improvidos  et  imperitos,  maxime  vero  incautam  iuven- 
tutem  coniiciunt,  quomodo  possemus  sine  intirao  cordis  Nostri  do- 
lore  et  sine  amaris  lacrymis  intueri  ? Sinum  Matris  Ecclesiae , a 
quo  foti  et  nutriti  sunt , impie  lacerant,  cibum  salutiferum  ab  ea 
paratum  venenis  commutant , atque  in  superbiam  elati  scientiam,  (j 
qua  alios  erudire  deberent  ad  salutem , in  suam  et  aliorum  per- 
ditionem  convertunt.  In  hoc  igitur  fidei  et  salutis  animarum  san- 
guine Christi  redemptarum  discrimine,  pro  sollicitudine  omnium 
Ecclesiarum,  quae  Nobis  incumbit,  hortamur  et  obsecramus,  Vene- 
nerabilis  Frater,  Tuum  zelum  Tuumque  amorem  erga  sponsain 
lesu  Christi  catholicam  Ecclesiam , ut  Tu  cum  reliquis  Episcopis 
in  Germania,  unitis  animis  ac  consiliis  et  omni  opera  turn  per 
vestram  pastoralem  auctoritatem,  providentiam,  doctrinam,  turn  per 
alios  adiutores  vestros,  quorum  fidei  iutegritas  ac  doctrina  vobis 
perspecta  est,  a mentibus  cunctorum  fidelium  vestrae  curae  com- 
missorum  atque  in  prirnis  catholicorum  iuvenum,  qui  in  scholis 
erudiuntur,  arceatis  pericula  labefactandae  fidei  catholicae;  ac 


quantum  per  divinam  gratiam  valetis,  omnes  imbuere  ac  confir- 
mare  studeatis  in  obedientia  et  amore  erga  Sanctam  Matrem  Ec- 
clesiam et  erga  beatissimura  Petrum,  super  quem  Christus  Re- 
demptor  ipsam  suam  aedificavit  Ecclesiam. 

Quoniam  vero  neque  qui  plantat  est  aliquid,  neque  qui  rigat, 
sed  qui  incrementum  dat,  Deus:  die  ac  nocte  extollamus  manus 
nostras  ad  Deum,  unde  veniet  auxilium  nobis;  imploremus  inter- 
cessionem  immaculatae  Virginis  Matris  Dei,  Principis  Apostolorum 
Petri  et  Coapostoli  eius  Pauli,  aliorumque  Sanctorum  Ecclesiae 
triumphantis,  ut  Dominus  respiciat  Ecclesiam  suam  in  terris  inter 
tantos  labores  et  tanta  pericula  militantem,  earn  tueatur,  donis 
suis  coelestibus  amplificet  et  exaltet ; ut  qui  fide  stant,  confirmentur 
et  augmentum  faciant  in  charitate,  qui  autem  fracti  sunt  rami, 
iterum  inserantur,  sicque  omnes  in  Una,  Sancta,  Catholica , Apo- 
stolica  Romana  Ecclesia  ad  Deum  perveniant,  et  in  Deo  pacem 
habeant  et  salutem  aeternam.  Ut  hunc  laborum  ac  vigilantiae 
pastoralis  fructum  Deus  pro  grege  Tibi  commisso  concedat  uber- 
rimum , divinae  gratiae  auspicem  et  praecipuae  Nostrae  erga  Te 
benevolentiae  pignus,  Apostolicam  benedictionem  Tibi  ipsi,  Venera- 
bilis  Frater,  omnibusque  fidelibus  Tuae  curae  concreditis  toto  cordis 
afiectu  impertimur. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  28.  Oct.  anno  MDCCCLXX. 
Pontificatus  Nostri  anno  vicesimoquinto.  Pius  PP.  IX. 

(Cf.  Kirchl.  Anzeiger  fiir  die  Erzdioc.  Koln.  1870.  Nr.  22.) 

585. 

D.  22.  Oct.  1870.  — Gubernium  Italicum  literis  encyclicis  declarat, 
Urbis  per  Italos  occupatioiiem,  quum  libertati  Coucilii  non  obsit, 
nullam  esse  rationem,  cur  Concilium  suspendatur. 

Firenze  22  ottobre  1870. 

La  Signoria  Yostra  ha  saputo  per  telegrafo,  die  le  session! 
del  Concilio  sono  state  indefinitamente  sospese.  La  holla  aposto- 
lica  \ per  la  quale  si  e data  contezza  alia  cristianita  di  tale  deter- 
minazione  di  Sua  Santita,  allega,  come  ragione  della  sospensione, 
la  mancanza  di  liberta  die  avrebbe  patito  il  Concilio,  a causa  del 
iiuovo  ordine  di  cose  stabilito  in  Roma.  Rispettando  la  decisione 
del  Santo  Padre,  e mio  dovere  dichiarare  die  nulla  giustifica  i 
timori  espressi  nella  Bella  pontificia.  E pubblico  ed  evidente  che 
il  Santo  Padre  ha  perfetta  liberta  di  riunire  il  Concilio  si  in 
San  Pietro  che  in  qualunque  altra  Basilica  o chiesa  di  Roma 
e d’ Italia,  che  a Sua  Santita  piacesse  scegliere.  Abbiamo  poi 
troppo  rispetto  verso  i dignitarii  della  Chiesa  per  credere,  che 
considerazioni  politidie  possano  esercitare  alcuna  influenza  sulle 
loro  determinazioni.  Ne  ammettiamo  la  possibilita  di  esercitare 
influenza  su  cosi  augusta  assemblea,  poiclie  crediamo  che  sarebbe 
ingiustamente  giudicare  il  valore  o la  dignita  dei  suoi  componenti 
il  supporre  che  una  potesta  politica  possa  menomarne  la  liberta. 
Ricevete,  ecc.  Viscoiiti-Venosta. 


^ * V.  earn  supra  p.  497. 


SUPPI.EMENTUM 


Emendationes  a nonnullis  Patribus  propositae  in  Congregatione 
generali  super  scbemate  ^ de  Sede  Episcopali  vacante. 

1.  Apponatur  prooemium,  et  inscriptioues  singulis  Capitibus 
respondentes. 

2.  Inseratur  sequens  periodus:  „Vacante  Ecclesia  propter  trans- 
lationem  aut  renuntiationem  Antistitis,  spatium  octo  dierum  ad 
constitutionera  Vicarii  compiitabitur  a momento  habitae  notitiae, 
quam  ex  officio  et  per  literas  Capitulo  praebere  debet  Antistes 
statim  ac  canonice  sciat  suam  translationem , vel  renuntiationem, 
esse  a Sancta  Sede  factam  vel  adraissam.“ 

3.  In  Cap.  I.  lin.  7.  [supra  1.  7.]  verbis  Unus  sit  Capitidi 
Vicarius:  iibi  vero  etc.  liaec  alia  snbstituantur : Constitutio  autem 
haec  vel  confirmatio  fieri  debet  absoluta  praesentium  suffragiorum 
pluralitate,  et  nuns  sit  Capituli  Vicarius.  Ubi  vero  etc. 

4.  Pag.  4.  lin.  13.  [supra  p.  655.  1.  ab  infima  15.]  post  ver- 
biim  devejiiat  haec  adiiciantur:  „Districte  praeterea  vetainus,  ne 
quisquam  sibimet  suffragium  conferat;  quod  si  quis  electus  prae- 
siimpserit,  deelaramus  eo  ipso  electionem  fore  irritam,  eumque,  si 
Dioecesis  regimen  assumere  nihilominus  non  metuerit,  iis  omnibus 
consuris  et  poenis  subiectum  esse,  quae  in  illos  latae  fuere,  qui 
absque  iurisdictione  huius  munia  exercere  attentaverint.^ 

5.  Sequens  inseratur  periodus:  „Capitulo  Ecclesiae  vacantis 
praecipitur  quod , facta  Vicarii  canonica  constitutione , de  ea  cer- 
tiores  faciat  banc  Sanctam  Sedem,  et  proprinm  Metropolitanum, 
si  Ecclesia  sit  suffraganea,  vel  antiquiorem  ex  Provinciae  Epi- 
scopis,  si  fuerit  metropolitana,  per  literas  sigillo  munitas.^ 

Si  vero  huiusmodi  clausula  non  inseratur  obligationem  im- 
portans,  inserenda  erit  ut  monitoria  vel  commendatoria,  mutando 
verbu7n  praecipitur,  eique  substituendo  verbum  moiietur  aut  com- 
menclatur. 

6.  Pag.  4.  lin.  5.  [p.  655.  1.  ab  inf.  23.  | post  verbum  licen- 
tiatus  inserantur  haec:  „et  de  gremio  Capituli et  consequenter 
lin.  6.  pro  qualitatis  ponatur:  „qualitatinn.“ 

7.  In  fine  pag.  3.  [cap.  I.  1.  1 1 sqq.]  periodus  Ad  Vicarii 
niuntis  etc.  sic  redigatur:  „Ad  Vicarii  munus  is  tantuin  assumi 
])ossit  qui  sacro  Ordine  sit  insignitus,  ac  in  sacra  Theologia  vel 
lure  canonico  doctor  aut  prolyta  renunciatus;  et  in  quo  morum 
integritas,  pietas,  et  a qualibet  nota,  praesertim  ecclesiasticae  cen- 
surae,  immunitas,  cum  sana  doctrina  ac  prudentiae  et  boni  ordinis 
laude  una  conspirent.“  Omittatur  itaque  integra  periodus  Et 
quamquarn  etc.  quae  legitur  pag.  4.  lin.  3.  [cap.  I.  1.  14  sqq.] 

8 a.  Pag.  3.  in  fine  [cap.  I.  1.  12.]  pro  verbis  et  in  quo  haec 
adhibeantur:  „et  apprime  decet  ut  in  eo.“ 

8 h.  Pag.  3.  in  fine,  et  pag.  4.  verbis  in  quo  morum  etc.  us- 
que ad  conspirent  inclus.  haec  alia  substituantur : „sanam  profi- 
teatur  doctrinam,  scientia  ac  prudentia  sufficienti  polleat,  nec  ulla 
sive  ecclesiasticae  censurae,  sive  immoralitatis  nota  sit  inustus.‘‘ 

9.  Pag.  4.  lin.  9.  [cap.  1. 1.  20.]  et  sq.  post  praesentatus  addatur: 
„et  irritum  facimus  et  deelaramus  Caput  Nihil  44.  de  Electione, 
ubi  de  electionibus  extra  Italiam  in  remotis  regionibus.“ 

10.  Quaedam  in  Cap.  I.  forent  adiungenda  ad  compescendos 
sacerdotes,  qui  vix  defuncto  Episcopo  civilem  adeunt  magistratum, 
et  magno  studio  ab  eo  Episcopalis  mensae  administrationem  non 
parvo  cum  emolumento  sibi  demandari  effiagitant. 

11.  Pag.  4.  § Quodsi  lin.  5.  [1.  4.]  post  verba  Provinciae 
Episcopum  haec  addantur:  „vel  si  omnes  Provinciae  Sedes  va- 
cantes  fuerint,  ad  Episcopum  Dioecesi  viciniorem.“ 


' * V.  supra  p.  655  sqq.  — Emendationes  distributae  sunt  post  88. 
Congreg.  gener.  habitam  d.  23.  Augusti.  Cf.  p.  764  b. 


a 12.  In  fine  pag.  4.  [p.  656.  1.  3.]  pro  verbis  quae  quidem  etc. 
ponantur  haec  alia:  „in  singulis  autem  Provinciis  Metropolitanus 
cum  suis  Suffraganeis  vigilabit,  ut  in  congrua  ipsa  determinanda 
legitima  consuetudo  servetur,  et  sive  excessus  sive  quaelibet  malae 
cupiditatis  species  omnino  vitetur.“ 

13  a.  Pag.  4.  in  fine  [p.  656.  1.  5.],  omissis  aliis,  dicatur: 
„Insnper  perdurante  officio  suo  a chori  servitio  sit  exemptus,  et 
distributionibus  gaudeat,“  etc. 

13  h.  Pag.  4.  in  fine,  periodus  Insuper  etc.,  omissis  verbis 
dielms  et  horis,  quibus  ratione  sui  muueris  imped! tur,  sic  se  habeat : 
^Insuper,  si  canonicatu  gaudeat,  a chori  servitio  sit  exemptus,  et 
iis  distributionibus  cum'  iure  accrescendi,  ac  emolumentis  gaudeat, 
quibus  legitime  absentes  non  privantur.  Volumus  tamen,  ut  si 
quae  sunt  alia  sui  beneficii  munia  sive  animarum  curam , sive 
Scripturarum  sacrarum  lectiones  spectantia,  sive  per  se  sive  per 
alium  ea  omnino  adimpleat.“ 

^ 14.  Caput  11.  hoc  sit:  .,Quoniam  Vicarius  Capitularis  onini 

ordinaria  Episcopi  merae  iurisdictionis  auctoritate  pollet  non  in 
direptionem,  sed  in  conservationem  et  aedilicationem , ac  proinde 
ex  veteri  sacrorum  Canonum  sententia  Sede  vacante  nihil  sit  oni- 
nino  innovandum:  ne  ex  praepropera  eiusdem  Vicarii  administra- 
tione  ullum  contingat  dignitati  Episcopali  et  bono  Dioecesis  in- 
ferri  detrimentum ; ideo,  sacro  approbante  Concilio,  districte  ])ro- 
hibemus,  iie  idem  Vicarius  jnilitiae  ecclesiasticae  eos  adscribat,  (]ui 
vel  postulantes  non  admissi,  vel  admissi  iam  amoti  a proprio  Epi- 
scopo fueriiit;  ne  dimissorias  ad  Ordines  etiam  post  annum  vaca- 
tionis  umquam  concedat  iis,  qui  ab  eodem  Episcopo  fuerint  reiecti; 
neve  alienum  clericum  Dioecesi  adscribat , vel  proprium  ex  ea 
dimittat,  nisi  ab  hac  Sede  Apostolica  facultatem  obtinuerit.  In- 
vectam  etiam  quibusdam  in  locis  consuetudinem,  ut  liberae  colla- 
tionis  beneficia  animarum  curam  adnexam  non  habentia  a Vicario 
0 conferantur,  minime  tolerantes,  statuimus  ut  ea,  sicut  et  beneficia 
parochialia  in  titulum  perpetuum  conferenda,  future  Episcopo  iuxta 
iuris  regulas  providenda  omnino  reserventur.  Statim  ac  itaque 
horum  parochialiuni  beneficiorum  vacatio  habebitur,  Vicarius  oeco- 
nomum  seu  administratorem  constituat,  qui  etiam  parochi  officiis 
interim  fungatur,  cum  ea  congrua  parte  emolumentorum  quae  ad 
idem  beneficium  spectant,  quae  per  Provinciates  Synodos,  aut  aliter 
a Provinciae  Episcopis  statuta  fuerit.  Si  quae  hac  in  re  oriatur 
urgens  necessitas,  Vicarius  Sanctam  hanc  Sedem  Apostolicam  con- 
sulere  diligenter  curabit.  In  bonum  autem  Dioecesis  et  animarum 
salutem  concedimus,  ut  idem  Vicarius  ad  annum  facultatibus  gaudeat, 
quae  specialiter  defuncto  Episcopo  ab  hac  Sancta  Sede  concessae 
fuerunt,  iis  exceptis,  quae  Nostrae  huic  Constitutioni  adversantur.“ 

15.  Initium  Capitis  II.  sic  reformetur:  „Cum  ex  veteri  sacro- 
rum Canonum  sententia  Sede  vacante  nihil  sit  innovandum,  Vica- 

(j  rius  Capitularis  studiose  servare  debet  ea,  quae  ad  normam  legum 
ecclesiastiearum  pro  recta  cleri  institutione , atque  pro  bono  turn 
spirituali  turn  temporali  seminarii,  paroeciarum  aliorumve  piorum 
institutorum  ab  Episcopo  antecessore  instituta  fuerunt.  Item  ne 
ex  praepropera,  “ etc. 

16.  Pag.  5.  lin.  7.  [p.  656.  1.  6 sq.]  Capitis  II.,  verbis  neve  alie- 
num etc.  haec  substituantur:  „Et  quamvis  possit  ac  debeat  expun- 
gere  ex  clericorum  albo  iuvenes,  qui  graviter  deliquerint,  aut  eccle- 
siastica  vocatione  se  destitutes  ostenderint ; attamen  neve  alienum,  “ etc. 

17.  Pag.  5.  lin.  10.  [1.  8.]  Capitis  II.,  post  obtinuerit,  addantur 
haec : „et  si  talem  in  beneficio  cum  vel  sine  cura  animarum  in- 
stituerit,  nulla  erit  iustitutio.“ 

18.  In  fine  pag.  5.  [cap.  II.  1.  15.]  pro  concursum  indicat  ad- 
hibeantur verba:  „concursum  indicere  possit,“  ideoque  paulo  post 
pro  conferat  dicatur:  „conferre.“ 


1741 


Emenclationes  in  schema  de  Sede  Episc.  vac.  propositae.  — Idem  schema  denuo  reformatum. 


1742 


19.  In  fine  pag.  5.  [in  fine  cap.  II.]  loco  verhoi’um  quern 
digniorem  inter  approhaios  etc.  haec  ponantur:  „ quern  digniorem 
inter  ah  iisdem  Examinatorihus  adprobatos,  in  Domino  iudicaverit.‘‘ 

20.  Post  ultima  verba  Capitis  II.  addatur:  „Siquando  vero 
adaequent  vota,  pro  ea  parte  stat  electio , cui  votum  Vicarii  Ca- 
pitularis  favere  compertum  fuerit.“ 

21.  Pag.  6.  lin.  24.  [p.  656.  1.  ab  inf.  15.]  post  verbum  de- 
heat addatur:  „Si  vero  quacumque  de  causa  supradicti  Episcopi 
vel  Vicarii  Apostolici , aut  alii  his  succedentes , suam  electionem 
praeceptam  non  fecerint,  res  deferatur  ad  Episcopum  vel  Vicarium 
Apostolicum  viciniorem  ab  iis,  qui  antiquiores  sunt,  ut  ipse  pro  eo 
casu  provident.  “ 

22.  Caput  III.  ita  reformetur,  ut  circa  Dioeceses,  quae,  quamquam 
Capitulo  Cathedrali  careant  vel  in  posterum  caruerint,  cum  aliis 
Dioecesibus  Provinciam  ecclesiasticam  constituunt,  nihil  innovetur. 

Si  autem  hoc  non  placuerit,  saltern  post  verba  succedere  deheat 
(pag.  6.  lin.  24.  [1.  c.])  addantur  haec : „Quod  si  praescriptae  con- 
ditiones  posthabitae  fuerint,  Metropolita  aut,  Sede  vacante , Capi- 
tulum  Cathedrale  Metropolitanum,  aut,  etiam  hoc  deficiente,  Pro- 
vinciae  antiquior  Episcopus  pro  ea  vice  Vicarium  deputabit.“ 


Schema  Constitutionis  de  Sede  Episcopali  vacante  iuxta 
emendationes  a Congregatione  general!  admissas  ‘ 
reformatum. 

Pius  Episcopus  servus  servorum  Dei  sacro  approbante  Concilio 
ad  perpetuam  rei  memoriam. 

DE  SEDE  EPISCOPALI  VACANTE. 

CAPUT  I. 

Ecclesiarum  vacantium  regimini  pro  Apostolica  Nostra  sollici- 
tudine  omni  meliori  modo  prospicere  cupientes,  sacro  approbante 
Concilio,  decernimus,  ut  quibus  in  Dioecesibus  Cathedrale  Capi- 
tulum  canonice  erectum  existit,  idem  Capitulum  Officialem  seu 
Vicarium  infra  octo  dies  post  habitam  vacationis  notitiam  consti- 
tuere,  vel  existentem  confirmare  omnino  teneatur  iuxta  legem  a 
Synodo  Tridentina  sancitam  Unus  sit  Capituli  Vicarius:  ubi 
vero  usus  plures  eligendi  hactenus  ita  invaluit,  ut  statim  aboleri 
difficile  possit,  primus  inter  electos  in  ordinariam  Episcopi  iuris- 
dictionem  solus  succedat,  cui  reliqui  subesse  in  omnibus  debeant. 
Ad  Vicarii  munus  is  tantum  assumatur,  qui  sacro  Ordine  sit  in- 
signitus,  et  in  quo  morum  integritas,  pietas,  sana  doctrina,  et  a 
qualibet  nota,  praesertim  ecclesiasticae  censurae,  immunitas  cum 
scientia  ac  prudentiae  laude  conspirent.  Et  quamquam  apprime 
decent  ac  valde  optandum  sit,  ut  qui  assumitur  sit  etiam  in  sacra 
Theologia  vel  lure  canonico  doctor  aut  licentiatus,  huiusmodi  tamen 
qualitatis  defectum  electionis  validitati  officere  nolumus.  Quodsi 
praescriptae  conditiones  posthabitae  fuerint,  minori  Capitularium 
numero,  vel  alter!  cuius  interest,  ad  Metropolitanum;  si  vero  Ec- 
clesia  Metropolitana  vacans  fuerit , vel  de  ipso  Capitulo  Metropoli- 
tano  agatur,  ad  antiquiorem  Provinciae  Episcopum  in  devolutivo 
provocare  liceat;  ad  propinquiorem  vero  Episcopum,  si  nullus  in 
Provincia  supersit  Episcopus  vel  Ecclesia  exempta  fuerit.  Et  is, 
ad  quern  provocatum  erit,  agnita  recursus  iustitia,  Vicarium  pro 
ea  vice  deputabit. 

Canonicis  autem  sanctionibus  inhaerentes,  prohibemus,  no  in 
Vicarium  deputetur,  qui  vacantis  Sedis  fuerit  Patriarcha,  Archi- 
episcopus,  vel  Episcopus  electus,  nominatus , seu  praesentatus ; et 
si  ipse  Vicarius  cerium  habuerit  nuncium  de  sua  electione,  nomi- 
natione,  seu  praesentatione  ad  praedictam  vacantem  Ecclesiam,  eo 
ipso  ab  officio  cesset,  et  Capitulum  ad  novi  Vicarii  deputationem 
deveniat:  nullius  roboris  et  inane  decernentes,  si  quid  in  contra- 
rium  in  quavis  etsi  dissita  regione,  ac  posita  etiam  plena  electionis 
Concordia,  fuerit  attentatum. 

Vicario  legitime  constitute,  nullam  prorsus  iurisdictionis  partem 
penes  Capitulum  remanere,  et  quamcumque  ab  hoc  factam  reser- 
vationem  irritam  esse  declaramus ; ipsum  vero  Vicarium  ncque  ad 
tempus  eligi  posse,  nec  semel  electum  praeterquam  a Sede  Apo- 
stolica removeri:  statutis  et  consuetudinibus  quibuscumque,  etiam 
iuramento  firmatis,  non  obstantibus.  Legitime  electus  sive  e re- 
ditibus  mcnsae  vacantis , sive  ex  aliis  cmolumentis  ad  Episcopum 


a spectantibus , ubi  aliter  provisum  non  fuerit,  partem  congruam 
percipiat;  quae  quidem  pro  singulis  Provinciae  Dioecesibus  a Mc- 
tropolitano  cum  suis  Sufiraganeis,  sive  in  Concilio  provincial!,  sive 
extra,  stabili  ratione  praestituenda  erit.  Insuper,  si  canonicatum 
habeat,  diebus  et  horis,  quibus  ratione  sui  muneris  impeditur,  a 
chori  servitio  sit  exemptus,  et  distributionibus  gaudeat,  iis  tantum 
ainissis  quae  inter  pi’aesentes  dicuntur. 

Sede  vero  per  Episcopi  captivitatem  vel  relegationem  aut 
exilium  ita  impedita,  ut  is  cum  suo  grege  communicare  nullatenus 
possit,  Dioecesis  regimen  penes  Vicarium  generalem,  vel  quem- 
libet  alium  virum  ecclesiasticum  ab  Episcopo  delegatum , rema- 
neat,  donee  aliter  ab  hac  Sede  Apostolica  provideatur.  Iis  autem 
deficientibus  vel  simili  modo  impeditis,  Capitulares  Vicarium  con- 
stituent , totiusque  rei  eventum  quamprimum  ad  eiusdem  Sanctae 
Sedis  notitiam  deferent,  recepturi  humiliter,  et  efficaciter  impleturi 
quod  per  ipsam  contigerit  ordinari. 

CAPUT  II. 

b Cum  ex  veteri  sacrorum  Canonum  sententia  Sede  vacante  nihil 
sit  innovandum:  ne  ex  praepropera  Vicarii  Capitularis  administra- 
tione  ullum  contingat  dignitati  Episcopali  detrimentum  inferri, 
sacro  approbante  Concilio,  districte  prohibemus,  ne  idem  Vicarius 
dimissorias  ad  Ordines  etiam  post  annum  vacationis  umquam  con- 
cedat  iis,  qui  a proprio  Episcopo  reiecti  fuerint ; neve  alienum  cle- 
ricum  Dioecesi  adscribat  vel  proprium  ex  ea  dimittat,  nisi  ab  hac 
Sede  Aj)ostolica  facultatem  obtinuerit.  Invectajn  etiam  quibusdam 
in  locis  consuetudinem , ut  liberae  collationis  beneficia  animarum 
curam  adnexam  non  habentia  a Vicario  conferantur,  tolerandam 
baud  esse  declaramus.  Quod  si  de  beneficiis  parochialibus  agatur 
in  perpetuum  titulum  conferendis,  auctoritatem  Vicario  tribuimus, 
ut,  deputato  statim  oeconomo  seu  administratore,  postqu,am  annus 
a vacatione  Sedis  Episcopalis  fuerit  elapsus,  vacantem  parochiam 
ad  praescriptum  sacrorum  Canonum  conferre  valeat. 

CAPUT  III. 

Nostrum  modo  sollicitudinem  convertentes  ad  Ecclesias,  quae 

c Cathedrali  Capitulo  canonice  erecto  carent,  ut  illarum,  dum  va- 
cant, regimini  ea  ratione  consulamus,  quae  et  communis  pro  om- 
nibus sit,  et  controversiis , quoad  fieri  possit,  aditum  praecludat, 
methodum  a fel.  rec.  Praedecessore  Nostro  Benedicto  XIV.  hac 
de  re  constitutam  ^ aliquantum  vai’iantes  et  moderantes,  sacro  ap- 
probante Concilio,  haec  in  posterum  servanda  praecipimus. 

Omnibus  itaque  istiusmodi  Ecclesiarum  liodiernis  Archiepi- 
scopis,  Episcopis,  atque  etiam  Vicariis  Apostolicis,  qui  neque  Co- 
adiutorem  habent  cum  futura  successione,  neque  Vicarium  gene- 
ralem, mandamus,  ut  statim  ab  hac  edita  Constitutione  deputare 
teneantur  Vicarium  habilem  atque  idoneum;  eorum  vero  succes- 
sores  statim  post  adeptam  Dioecesis  vel  Vicariatus  possessionem 
idipsum  omnino  efficiant.  Hie  autem  Vicarius  post  illorum  obi  turn 
Dioecesis  vel  Vicariatus  regimen  illico  assumet  tamquam  huius 
Sanctae  Sedis  Delegatus,  et  in  eiusmodi  munere  permanebit,  donee 
novus  Episcopus  vel  Apostolicus  Vicarius  Dioecesis  seu  Vicariatus 
possessionem  adierit,  vel  aliter  ab  eadem  Sancta  Sede  fuerit  or- 
dinatum.  Pari  modo  alterum  statim  ipse  deputabit  ecclesiasticum 
virum,  qui  sibi  in  munere,  si  forte  interim  obierit,  succedere  dc- 
beat.  Quod  si  forte  contingat,  ut,  aliqua  ex  supradictis  Ecclesiis 
vacante,  nemo  praesto  sit,  qui  illius  regimen  iuxta  praemissas  re- 
gular valeat  assumere,  administratorem  eo  in  casu  deputabit  Me- 
tropolitanus  pro  Dioecesi  Suffraganea,  antiquior  Provinciae  Epi- 
scopus pro  ipsa  Ecclesia  Metropolitana,  atque  huius  vacatione  per- 
durante,  etiam  pro  aliis  eiusdem  Provinciae  Dioecesibus,  propinquior 
vero  Episcopus  vel  Vicarius  Apostolicus,  si  do  Dioecesi  exempta 
vel  de  Vicariatu  Apostolico  agatur.  Volumus  autem  eos,  ad  quos 
sic,  ut  praefertur,  vacantis  Dioecesis  vel  Vicariatus  cura  devenerit, 
quamprimum  certiorem  reddere  debero  Sedem  Apostolicam ; eos- 
deinque  omnibus  et  singulis  uti  posse  facultatibus,  quae  Ecclesiae 
Cathedralis  Vicario  Capitular!  competere  dignoscuntur , ac  prae- 
terea  in  Vicainatibus  Apostolicis  iisdem  frui  facultatibus , quibus 
defutictus  Vicarius  Apostolicus  pollebat,  iis  dumtaxat  exclusis 
quae  requirunt  characterem  Episcopalem,  vcl  non  sine  sacrorum 
oleorum  usu  exercentur;  eisdem  tamen  potestatem  facimus,  ut. 


' Brevi  Ex  suhlimi  26.  lanuarii  1753,  et  Quani  ex  suhlimi  8.  Au- 
gust! 1755. 


‘ * V.  supra  p.  764  c. 


2 Sess.  XXIV.  cap.  16.  de  Reform. 


2^43  Acta  et  Decreta  SS.  Concilii 

quandocumque  in  eiusmodi  Vicariatu  Apostolico  necessitas  urgeat,  a 
possint  consecrare  calices,  patenas,  et  altaria  portatilia,  cum  sacris 
oleis  ab  Episcopo  benedictis. 

In  Ecclesiis  ritus  Orientalis,  iis  exceptis,  quae  habent  Capi- 
tulum  legitime  institutum,  quod  iure  polleat  eligendi  Vicarium  Ca- 
pitularem , defuncti  Episcopi  Vicarius  regimen  vacantis  Dioecesis 
eo  ipso  assumat,  donee  certiore  quamprimum  facto  Metropolitano 
vel  Patriareba,  eiusdem  vacantis  Ecclesiae  gubernio  rite  consu- 
latur  usque  ad  novi  Episcopi  electionem. 

Decernimus  tandem,  ut  omnes  praedicti  Vicarii,  quibus  modo 
memoratarum  Ecclesiarum  regimen,  dum  vacant,  committimus,  ra- 
tionem  suae  administrationis  novo  Episcopo  vel  Vicario  Apostolico 
reddere  teneantur  eodem  prorsus  modo,  quo  Tridentina  Synodus 
Yicarios  Capitulares,  Oeconomos,  et  alios  quoscumque  Officiales 
et  administratores  Sedium  vacantium  ad  id  teneri  voluit *  *. 


Emendation es  a nonnnllis  Patribus  propositae  in  Congrega-  b 
tionibus  generalibus  super  schemate  ^ de  parvo  Catechismo. 

1.  Parvus  Catechismus  pro  universa  Ecclesia  conficiendus  Epi- 
scopis  commendetur,  non  autem  praecepto  imponatur. 

2 a.  Suffragium  circa  schema  de  parvo  Catechismo  emitten- 
dum,  non  sit  dehnitivum,  nisi  postquam  ipse  Catechismus  Concilio 
praesentatus  fuerit. 

2 h.  Pag.  5.  lin.  9.  [supra  p.  665.  1.  17.]  et  sqq.  Yerbis  no- 
vum auctoritate  Nostra  etc.  haec  alia  substituantur : „novum  latina 
lingua  elueubrandum,  postea  Episcopis  orbis  catholici  proponendum, 
ac  demum,  auditis  eorum  sententiis,  auctoritate  Nostra  edendum 
curabimus“  etc. 

2 c.  Ibid.  lin.  3.  [1.  14.]  dicatur;  „idcirco  Nos,  sacro  appro- 
bante  Concilio,  novum  per  deputatos  Patres  . . . latina  lingua 
elueubrandum  decernimus;  qui  postquam  a saerosancta  Synodo 
approbatus  fuerit,  in  universe  orbe  catholico  addiscendus  tradatur, 
sublata  in  posterum‘‘  etc. 

2 d.  Ibid.  lin.  10.  [1.  18.]  post  vei'ba  latina  lingua  haec  ad-  c 
dantur:  ,,a  duodecim  Episcopis,  quos  Concilium  nominabit.“ 

Si  vero  haec  non  arrideant,  tunc  deleantur  in  lineis  9.  et  10. 
verba  auctoritate  Nosh  a,  et  in  lin.  11.  post  verbum  quo  scribantur 
haec  sequentia;  .,a  duodecim  Episcopis,  quos  Concilium  elegerit, 
exarainato  et  approbate,  et  auctoritate  Nostra  confirmato.^ 

2 e.  Ibid.  lin.  11.  post  verbum  elucuhrandmn  addatur:  „se- 
dente  Concilio. “ 

3.  Pag.  3.  lin.  11.  [schematis  lin.  6.]  Ex  verbis  Concilii  Tri- 
dentini  ibi  citatis  haec  eliminentur:  Dominicis  saltern  et  aliis  fe- 
stivis  diebus. 

4 a.  Pag.  5.  lin.  4.  [p.  665.  1.  15.]  deleantur  verba  ad  exemplar 
et  etiam  oh  oculos  Jiabitis. 

4 h.  Ibid.  lin.  4.  Post  sacro  approbante  Concilio  ita  dicatur: 
„ob  oculos  habitis  imprimis  praedicto  Yen.  Card.  Bellarmini  Ca- 
techismo, turn  etiam  aliis  in  christiano  populo  magis  pervulgatis 
Catechismis,  adhibito  etiam  opere  nonnullorum  Episcoporum  ex 
variis  orbis  partibus  selectorum,  novum  parvum  Catechismum,“  etc, 

5.  Pag.  5.  § Integrwn  autem,  deletis  verbis  eiusdem  pavvi  Ca- 
techismi  usu  pro  prima  fidelium  imtitutione  absque  ullis  addita- 
meniis  iugiter  retento  sic  reformetur:  ^Integrum  autem  erit  Epi- 
scopis, ad  fideles  uberius,“  etc. 

6.  In  fine  Constitutionis  haec  nova  paragraphus  addatur:  „Sed 
cum  prima  puerorum  in  doctrina  Christiana  institutio  a patribus 
et  matribus  familias  magnopere  pendeat,  Episcoporum  est  instanter 
admonere,  et  admonendos  curare  parentes , vix  enormius  ab  ipsis 
admitti  posse  peccatura,  quam  si  in  educandis  iuxta  catholicam 
normam  pueris  negligenter  se  gesserint.  Invigilent  etiam  Pastores 
animarum  scholis  omnibus,  ut  certiores  fiant,  an  et  quomodo  chri- 
stianam  doctrinam  inibi  addiscant  qui  eas  frequentant  alumni. “ 


* Sess.  XXIV.  cap.  16.  de  Reform. 

* * V.  supra  p.  664  sqq.  — Emendationes  distributae  post  48. 

Congr.  gen.  cf.  supra  p.  741  d. 


Yaticani.  Supplementum.  1744 

Conditiones  a nonnnllis  Rmis  Patribus  adiectae  in  ferendo 
suffragio  super  schemate^  de  parvo  Catechismo. 

1.  Aliqui  Rmi  Patres  volunt  ut  commendetur  Catechismus, 
non  autem  praecepto  imponatur. 

2.  Commendetur,  et  deinde,  si  consensu  fere  unanimi  syno- 
dorum  vel  provincialium  vel  nationalium  proxime  habendarum 
approbatus  fuerit,  praecepto  imponatur. 

3 a.  Commendetur,  non  autem  praecepto  imponatur ; et  Con- 
cilio praesentetur. 

3 b.  Aut  examini  Patrura  Concilii  submittatur,  aut  non  im- 
ponatur praecepto. 

3 c.  Ant  commendetur  tantum,  aut  antequam  normae  instar 
tradatur  orbi  catholico , communicetur  primo  cum  universis  Epi- 
scopis; et  Sedes  Apostolica,  nonnisi  auditis  eorum  sententiis,  edi- 
tionem  procurare  dignetur. 

3 d.  Modus  sit  iste  vel  aequipollens : Parvus  Catechismus  ab 
iis,  qui  a Summo  Pontifice  designabuntur , componatur;  sed  non 
obliget  nisi  triennio  vel  circiter  elapso  a die  primae  publicationis ; 
nimirum  post  observationes,  quae  a Synodis  provincialibus  vel  dioe- 
cesanis,  ab  Episcopis  aliisve  propositae  fuerint,  elap.so  praefato 
tempore  Pontifex  statuat  quod  statuendum  esse  iudicaverit , ac 
deinde  universam  Ecclesiam  obliget. 

3 e.  In  § Cum  autem  post  verbum  elueubrandum  dicatur: 
„eumque  Episcopis  transmittendum  curabimus.  Ideoque  Antisti- 
tibus  omnibus  enixe  commendamus,  ut  in  Synodis  suis  provincia- 
libus (nisi  gravibus  ex  causis  sibi  notis  aliter  ipsis  videatur)  de- 
cretum  mandent,  quo,  sublata  in  posterum  parvorum  Catechis- 
morum  varietate,  novus  Catechismus  parvus  in  omnibus  Parochiis 
obligatorius  habeatur.** 

3 f.  Statuatur  hoc  opus  conficiendum  esse  ab  Episcopis,  quos 
Concilium  elegerit,  vel  saltern  ab  Episcopis,  quos  Concilium  ele- 
gerit, examiuandum  et  approbandum,  antequam  Summi  Pontificis 
auctoritate  sancitum  omnibus  Episcopis  imponatur. 

3 g.  Proponatur  Episcopis,  vel  saltern  Deputation!  aliquorum, 
pro  compositione. 

3 h.  Componatur  Catechismus  a Deputatione  special!  e Pa- 
tribus Concilii  eligenda,  cum  dependentia  a Summo  Pontifice. 

3 i.  Conficiatur  parvus  Catechismus,  non  excluso  Concilio 
oecumeTitco. 

3 y.  Non  imponatur  Episcopis,  antequam  sit  perfectus  et  ab 
ipsis  examinatus. 

3 k.  Non  placet  nisi  ipsummet  Catechismum  videam. 

3 1.  In  § Cum  autem  haec  vei’ba  adhibeantur: 

„Idcirco  Nos  duodecim  Concilii  Yaticani  Patribus  a Nobis  ex 
diversis  regionibus  electis  et  designatis  mandatum  damus,  ut  prae 
oculis  habentes  Catechismum  Yen.  Card.  Bellarmini,  item  alias 
similes  catechisticas  institutiones , novum  et  quasi  elementarem 
edant  Catechismum;  quod  opus  ab  hisce  Patribus  Episcopis,  se- 
orsim  primo,  deinde  in  communi  convenientibus  solerter  confectum, 
Nostroque  examini  subiectum.  Nostra  Apostolica  auctoritate  lingua 
latina  elueubrandum  curabimus,  quo  omnes  utantur,  sublata  in 
posterum  parvorum  Catechismorum  varietate.  “ 

3 m.  In  § Cum  autem  post  verba  latina  lingua  haec  addantur : 
„a  duodecim  Episcopis,  quos  Concilium  nominabit.‘‘  Si  vero  haec 
non  arrideant,  tunc  deleantur  verba  auctoritate  Nostra  et  post 
verba  curabimus  quo  .scribantur  haec : „a  duodecim  Episcopis,  quos 
Concilium  elegerit,  examinato  et  approbate,  et  auctoritate  Nostra 
confirmato.“ 

3 n.  In  § Cum  autem  post  verba  pervulgatis  Catechismis  di- 
catur: „adhibito  etiam  opere  nonnullorum  Episcoporum  ex  variis 
orbis  partibus  selectorum,  novum  parvum  Catechismum, “ etc. 

3 0.  Catechismi  acceptatio  non  sit  obligatoria,  antequam  cer- 
tiores reddamur  eum  apte  convenire  gregibus  nostris  in  America 
Septentrional!.  Expungatur  etiam  mentio  Catechismi  Yen.  Card. 
Bellarmini. 

3 p.  Aut  non  imponatuf  praecepto,  aut,  antequam  promul- 
getur,  Episcopis  orbis  catholici  ad  referendum  proponatur;  aut 
saltern  declaretur,  Apostolicam  Sedem,  urgentibus  causis  ab  Epi- 
scopis totius  provinciae  vel  regni  expositis,  super  usu  eiusdem  Ca- 
techismi dispensaturam  esse.  Insuper  in  § Cum  autem  deleatur 
mentio  Catechismi  Yen.  Card.  Bellarmini. 


* * V.  supra  p.  666  sq.  — Conditiones  distributae  ante  50.  Congr. 
gen.  cf.  supra  p.  743  a. 


1745 


Emendationes  in  schema  Const,  de  parvo  Catech.  propositae.  — Conditiones  in  ferendo  suffragio  adiectae. 


1746 


3 q.  Unus  Rmus  Pater  duplicem  proponit  § Cum  autem  va- 
riationem.  Prima,  quam  praefert,  haec  est:  „Ciun  autem  liac 
nostra  aetate  ex  ingenti  in  diversis  Dioecesibus  parvorum  Cate- 
chismorum  numero  non  levia  oriri  incommoda,  compertum  sit,  id- 
circo  Nos,  sacro  approbante  Concilio,  ob  oculos  habitis  optimis  in 
christiano  populo  magis  pervulgatis  Catechismis,  novum  auctori- 
tate  Nostra  latina  lingua  elucubrandum  curabimus,  ad  instar  cuius 
tanquam  paradigniatis  per  provincialia  Concilia  eiusdem,  quantum 
fieri  poterit,  regionis  et  idiomatis  parvus  pro  puerorum  iustitutione 
Catechismus  in  lingua  vulgari  adparetur,  quo  uno  ibidem,  sublata 
in  posterum  parvorum  Catechismorum  varietate,  omnes  Dioeceses 
illuc  pertinentes  deinceps  utaiitur.  Ceterum  eiusdem  communis 
Catechismi  usu  pro  prima  fidelium  iustitutione  iugiter  retento,  ad 
cos  uberius  excolendos,  et  contra  errores  qui  in  suis  forsan  regio- 
nibus  grassentur  praemuniendos , ampliores  catecheticas  conficere 
iiistitutiones  singulis  Episcopis  integrum  manebit.‘‘  Alter  variandi 
modus  is  est:  „Cum  autem  hac  nostra  aetate,  etc.;  idcirco  Nos, 
sacro  approbante  Concilio,  ob  oculos  habitis  optimis  in  christiano 
populo  magis  pervulgatis  Catechismis , adhibitis  quec^ue  nonnullis 
Episcopis  huius  rei  maxime  peritis,  novum  auctoritate  Nostra  la- 
tiua  lingua  elucubrandum  curabimus,  quo  omnes  utantur,  sublata 
in  posterum  parvorum  Catechismorum  varietate,  nisi  propter  pe- 
culiaria  rerum  adiuncta  in  quibusdam  regionibus  haec  S.  Sedes 
aliud  indulgendum  censuerit.“ 

4 a.  Etiam  Graeco-catholicis  conveniens  sit  Catechismus,  qui 
in  pluribus  a Latinis  differunt,  ex.  gr.  in  ipsa  formatione  crucis, 
in  Symbolo  pro  Graecis  tantum  Nicaeno-Constantinopolitano  prae- 
scripto  etc.  Unde,  ante  Catechismi  a SSiho  Patre  approbationem, 
prius  per  deputatos  etiam  duodecim  a Concilio  ex  utroque  ritu, 
latino  et  graeco,  eligendos  idem  Catechismus  revideatur. 

4 b.  In  conficiendo  Catechismo  respectus  habeatur  diversorum 
rituum,  ac  proinde  eorum,  quae  sunt  ritus  graeco-rumeni. 

5 a.  Aut  Catechismus  in  Concilio  approbatus,  aut  etiam  iuxta 
modum  in  schemate  propositum  conficiendus,  Episcopis  commen- 
detur,  sed  non  imponatur  praecepto ; aut  saltern  integrum  sit  Epi- 
scopis, perpensis  omnibus  circurnstantiis,  in  Domino  iudicare , de- 
clarare  et  praescribere,  quomodo  et  quando,  sublata  in  posterum 
parvorum  Catechismorum  varietate,  omnes  in  sua  Dioecesi  novo 
Catechismo  utantur. 

5 h.  ludicio  et  arbitrio  singulorum  Episcoporum  prorsus  com- 
mittatur,  habita  ratione  peculiarium  adiunctorura  opportunum  de- 
terminare  tempus,  quo  parvum  ilium  Catechismum  in  Dioecesibus 
suis  parochis  et  parvulis  ad  usum  officiose  praescribere  velint. 

6 a.  Catechismus  non  imponatur  statim  omnibus  praecepto, 
sed  relinquatur  zelo  et  prudentiae  Episcoporum  ilium  paulatim 
introducendi  cura,  saltern  in  regionibus,  in  quibus  est  parvus  Cate- 
chismus auctoritate  Ecclesiae  approbatus,  omnibusque  Dioecesibus 
communis  ac  earum  conditionibus  adaequatus.  Existit  eiusmodi 
Catechismus  brevissimus,  ex  praecepto  Concilii  Limani  sub  S.  Tur- 
ribio  habiti,  fere  pro  omnibus  Americae  Meridionalis  ineolis.  Valde 
timendum  est,  ne,  si  novus  imponatur,  ruricolae  antiquum  amit- 
tant,  novumque  non  assumant. 

6 h.  Per  ultima  verba  paragraphi  Cum  autem  non  censeatur 
sublatus  Brevissimus  Catechismus  pro  rudioribus , qui  in  America 
Meridionali  iuxta  decretum  Concilii  Limani  praeter  parvum  Cate- 
chismum existit,  estque  maxime  utilis,  et  iam  per  300  annos  in 
usu,  maxime  inter  Indianos.  — Praeterea  paragraphi  Pia  Mater 
verba  Dominicis  saltern  et  aliis  festivis  diebus  inserantur  ubi  agetur 
de  obligationibus  parochorum. 

7 a.  Aut  novus  Catechismus  commendetur  tantum,  sed  non 
imponatur  praecepto,  aut  initium  § Integrum  autem,  deletis  verbis 
eiusdem  parvi  Catechismi  usu  pro  prima  fidelium  iustitutione  abs- 
que ullis  additamentis  iugiter  retento,  sic  reformetur:  „ Integrum 
autem  erit  Episcopis,  ad  fideles  uberius,  “ etc. 

7  b.  Initium  § Integrum  autem,  deletis  verbis  eiusdem  parvi 
Catechismi  usu  pro  prima  fidelium  institutione  absque  ullis  addita- 
mentis iugiter  retento,  sic  reformetur:  „ Integrum  autem  erit  Epi- 
scopis, ad  fideles  uberius, “ etc. 

7 c.  Initio  § Integrum  autem  omittantur  verba  absque  ullis 
additamentis.  Vehementer  etiam  optandum,  ut  ante  finem  Con- 
cilii Catechismus  perficiatur. 

7 d.  Ubi  de  versione  facienda,  ita  dicatur:  „Et  ut  parvus 
isto  Catechismus  omnibus  numeris,  quoad  fieri  potest,  pro  omnibus 
locis  absolutus  ovadat,  operam  dabunt  in  singulis  Provinciis  Pa- 
triarchae  vel  Archiepiscopi,  collatis  [)rius  consiliis  cum  suis  Suffraga- 
neis,  (leinde  vero  cum  aliis  Archiepiscopis  eiusdem  regionis  et 

Coll.  Lac.  VII. 


a idiomatis,  ut,  additis  textui  latino,  quae  propter  peculiares  locorum 
circumstantias,  praecipue  circa  sanctae  Matris  Ecclesiae  praecepta, 
a Sancta  hac  Apostolica  Sede  concessae  sunt,  dispositionibus,  illius 
textus  deinde  in  vulgarem  linguam  fideliter  vertatur.“  — Prae- 
terea § Integrum  autem  hoc  aut  simili  modo  componatur:  „Inte- 
grum  autem  erit  Episcopis,  eiusdem  parvi  Catechismi  usu  pro 
fidelium  institutione  absque  ullis  additamentis  iugiter  retento , ad 
eos  primis  fidei  rudimentis  et  morum  praeceptis  imbuendos , vel 
uberius  excolendos,  et  contra  errores,  qui  in  suis  forsan  regio- 
nibus grassantur,  praemuniendos,  breviores  aut  am])liores  cateche- 
ticas conficere  institutiones ; quas  tanien  semper,  quoad  fieri  possit, 
textui  Catechismi  conformes,  et  si  una  cum  praedicto  Catechismo, 
et  non  seorsim,  edere  voluerint,  id  ita  fieri  debere  mandamus, “ etc. 

8.  In  § Pia  Mater  dicatur:  „IIinc  Tridentina  Synodus  Epi- 
scopis mandavit,  ut  pueros  fidei  rudimenta  et  obedientiam  erga 
Deum  et  parentes  diligenter  doceri  curarent.  Praeterea  eadem 
S.  Synodus  sibi  faciendum  censuit,  ut  certam,“  etc. 

9.  Initium  § Pia  Mater  hoc  sit:  „Pia  Mater  Ecclesia  prae 
oculis  habens,  quae  Spiritus  Sanctus  rnAndavit  patribus  nostris 

b (Ps.  77,  5),  filios  instanter  erudire  (Prov.  13,  24),  et  curvare  illos 
a pueritia  (Eccli.  7,  25):  adolescens  enim  iuxta  viam  suam  ethani 
cum  senuerit  non  recedet  ab  ea  (Prov.  22,  6);  propius  autem 
Sponsi  sui  ac  Salvatoris,^  etc.  — Ubi  vero  de  ver.sione  facienda, 
hoc  vel  simili  modo  dicatur:  „Ut  autem  parvus  iste  Catechismus 
sit  quasi  tessera  fidei,  et,  inter  alios  exoptatos  fructus,  saltern 
eiusdem  linguae  gentes  in  Catholicae  Religionis  rudimentis  labii 
unius  efficiat  et  eorumdem  sermonum  (Gen.  2,  1),  operam  da- 
bunt, “ etc. 

10.  In  § Pia  Mater  loco  verborum  Ilinc  sacrosancta  etc.  di- 
catur: „Hinc  per  universum  orbem  sacrorum  Antistites  iugiter  in 
id  paterno  affectu  adlaborarunt,  et  sacrosancta  Tridentina  Synodus 
neduni  mandavit,  ut  pueri  ubique  de  fidei  rudimentis  et  obedientia 
erga  Deum  et  parentes  diligenter  edocerentur,  sed  illud  praeterea 
sibi  faciendum  censuit,  ut  certam  aliquam  formulam  et  rationem 
traderet  christiani  populi  fidei  rudimentis  instituendi,“  etc.  In  eius- 
dem autem  paragraphi  vs.  Id  vero  pro  perfrui  [1.  perfici]  ponatur 
absolvi.  Praeterea  initium  § Cum  autem  sic  reformetur : „Cum  autem 
hac  nostra  aetate  ex  veto  plurium  Antistitum  unum  eumdemque 

c parvum  Catechismum  pro  aliquibus  Provinciis  parari  consultum 
seu  deliboratum  fuerit;  idcirco  Nos,  sacro  approbante  Concilio, 
novum  per  deputatos  Patres  latina  lingua  elucubrandum  decer- 
nimus,  ob  oculos  habitis  etiam  quibusdam  in  christiano  populo 
magis  jiervulgatis  Catechismis;  qui  postquam  a sacrosancta  Synodo 
approbatus  fuerit,  in  universo  orbe  addiscendus  tradatur,  ut  pro 
regionum  et  Dioecesum  diversa  conditione  parvorum  Catechismorum 
varietas  tolli  possit. “ Insuper  initium  § Integrum  autem  sic  re- 
formetur: „ Integrum  autem  erit  Episcopis  pro  cuiusque  pastorali 
sollicitudine,  ad  fideles  uberius,  “ etc.  Et  in  fine  eiusdem  §,  omissis 
verbis  a Nobis  praescriptus,  dicatur:  „ut  textus  ipse  ab  huiusmodi 
institutionibus  distinctus  patenter  apparent. “ Tandem  finis  § De- 
nique  iste  sit:  „usum  memorati  Catechismi  ad  Parodies,  cui  a 
deputatis  Patribus  opportuna  additamenta  fient.  Nos,  uti  saepe 
alias  Praedecessores  Nostri,  deniio  summopere  commendamus.** 

11.  Futurum  opus  continere  debet  Catechismum  parvum  et 
magnum ; si  solam  quasi  tesseram  fidei  abbreviatam  continet,  com- 
mendandus  tantum  parvus  Catechismus  est,  non  imponendus.  Initio 
autem  § Pia  Mater  loco  praecipuam  ponatur  „maximam“  vel  „pe- 

j culiarcm“.  Et  paulo  ante  medium  eiusdem  paragraphi  dicatur: 
„sed  illud  praeterea  sibi  faciendum  censuit,  ut  certam  christianae 
infantiae  instituendae  traderet  formulam  ab  omnibus  usurpandam 
et  sequendam,  quibus  legitimi  pastoris  et  doctoris  munus  esset 
obeundum.“  Demum  in  fine  § Cum  autem  pro  curabimus  po- 
natur: „statuimus“. 

12.  Non  solus  textus  latinus  unus  sit,  sed  versio  dein  facienda 
una  quoque  sit  pro  cunctis  Dioecesibus  uniuscuiusque  linguae. 
Praeterea  parvus  Catechismus  maxima  brevitate  elaborandus  est 
(quaenam  continere  debeat,  Rcvmus  Pater  indicat).  Insuper  in 
singulis  Dioecesibus  Episcopi  alterum  conficiant  proponantquc  Ca- 
techismum, fjuo  materiae  omnes  in  parvo  tantum  memoratae  la- 
tius  explicentur.  Secundus  iste  Catechismus  a Concilio  Episcopis 
fervide  commendetur  non  solum,  sod  idem  Concilium  hortetur 
etiam  Episcopos , ut  eiusdem  Catechismi  explicatio  diebus  Domi- 
nicis gregi  suo  a parochis  proponatur. 


no 


1747 


Acta  ot  (lecreta  SS.  Concilii  Vaticani.  Supplementum. 


1748 


Postulatiim  de  usura 
Eminentissimi  Domini  et  Eevmi  Patres. 


a Postulata  de  Depiitatione  pro  rebus  ritus  orientalis  et 
apostolicis  missionibus  in  duas  dividenda. 


Subscripti  Episcopi  necessitatem  Universalis  Ecclesiae  prae 
oculis  habentes  officii  sui  esse  ducunt,  iuxta  Apostolicas  literas 
SS.  D.  N.  incip.  Multiplices  inter  § 2.,  Eminentias  et  PP.  Vestras 
euixe  rogare,  ut  in  Concilio  Vaticano  proponatur  Schema  de  mutuo 
et  usuris  ad  conficiendam  definitionem,  quam  opportunam,  imo  et 
necessariam  existimant  sive  ad  plenam  conscientiarum  fidelium 
tranquillitatem  sive  ad  illustrandas  et  confirmandas  quamplures 
ab  Apostolica  Sede  datas  responsiones,  definitivam  sententiam 
liaud  quidem  continentes,  sed  in  fiiturum  reservantes. 

Cum  vero  nonnullis  Concilii  Patribus  exliibita  fuerint  quae- 
dam  exemplaria  consultissimi  voti,  in  quo  duplex  acrior  quaestio, 
turn  de  lucre  in  mutuo  iuxta  bodiernas  societatis  conditiones,  turn 
de  lucre  vi  legis  civilis  taxato,  perspicue  enucleatur  ac  solide  re- 
solvitur,  ab  Eminentiis  ac  PP.  Vestris  suppliciter  petunt,  ut  praevia 
illius  Voti  distributione^  superallatae  quaestiones  ab  Oecumenico 
Concilio  in  fidelium  bonum  dirimantur. 

Romao  liac  die  25.  Martii  1870. 


t Benvenutus  Archiep.  Granatonsis. 
t Marianus  Iose|)bus  Archiep.  Bojiaerensis. 
t Petrus  Archiep.  de  Guadalaxara. 
t losephus  Ignatius  Archiep.  Quitcnsis. 
t losephus  Ignatius  Episc.  Riobambensis. 
t Anastasias  Archiep.  Burgensis. 
t Antonins  Archiep.  Traianopolitanus. 
t Silvester  Archiep.  de  Venezuela, 
t Petrus  Archiep.  Plateaus, 
t loannes  Ba])tista  Episc.  Tulancingensis. 
t Franciscus  Episc.  Sancti  Severini  in  Piceno. 
t Nicolaus  Pace  Episc.  Amerinus. 
t Bernardus  Archiep.  de  Guatemala, 
t Calixtus  Episc.  Pacensis. 
t loannes  Ambrosius  Episc.  Punionsis. 
t Pelagias  Archiep.  Mexicanus. 
t Carolus  Maria  Episc.  Angelopolitanus. 
t Germanus  Episc.  de  Chiapa. 
t Ignatius  M.  Episc.  de  Zacatecas, 
f Ambrosius  Episc.  de  Chilapa. 


Orientalium  de  arabica  Vulgatae  versione  Postulatimi. 

Eminentissimi  ac  Reverendissimi  Patres. 

Orientales  Sacrorum  Antistites  Romam  ad  magnum  hoc  Va- 
ticanum  Concilium  celebrandum  collecti , religioTii  sibi  ducunt, 
Patres  Eminentissimi  ac  Reverendissimi,  certiores  Vos  de  necessi- 
tatibus  reddere,  in  quibus  vastissimae  illorum  Dioeceses  versantur 
oh  defectum  librorum,  quos  vocant,  rubricalium,  Sacrorum  prae- 
sertim  Bibliorum,  dum  e contra  Protestantes  sumptui  nequaquam 
parcentes.  heterodoxam  Sacrarum  Scripturarum  expositionem  gratis 
libenterque  diffundunt.  Ad  tarn  gravi  igitur  incommodo  aliqua 
saltern  ex  parte  prospiciendura  auctores  ipsi  Episcopi  sunt,  ut 
Vulgatae  interpretatio  lingua  arabica  conscripta,  quippe  quaeOrien- 
talibus  est  communior,  in  praesentiarum  typis  mandetur,  ([uem- 
admodum  superiori  saeculo  ab  Officina  Libraria  Christiano  nomini 
propagando  factum  videmus;  utque  R.  D.  Martini  notis  locuple- 
tetur,  quod  quidem  consilium  iam  ab  anno  millesimo  octingen- 
tesimo  quadragesimo  quarto  iniverat  laudatum  Typograpbeum. 
Quod  si  nova  baec  editio  omnibus  ac  singulis  ritibus  erit:  universo 
tamen  Clero  Sacrarum  Literarum  studia  commodiora  reddet  ac 
faciliora,  cunctisqiie  gregibus  legenda  poterit  Scriptura  proponi, 
quin  Protestantium  fraudibus  atque  erroribus  ipsorum  animi  sint 
obnoxii. 

Romae,  30.  Aprilis  1870. 


‘ * Cf.  p.  8GG. 


A. 

Eminentissimi  et  Reverendissimi  Cardinales  Concilii  Oecumenici 
Praesides  liumillime  rogantur,  ut  pro  una  rituum  orientalium  et 
missionum  Congregatione  institucre  dignentur  duas,  quarum  al- 
tera ritus  orientales  tantum,  altera  missiones  tantum  demandatas 
sibi  liabeat. 

Rationes,  quae  banc  unius  Congregationis  in  binas  divisionem 
suadere  videntur,  hae  ferine  sunt: 

1.  Rituum  et  missionum  causae  minime  sunt  bomogeneae,  sed 
adeo  diversae,  ut  sperare  non  liceat,  eos,  qui  in  rituum  causa 
versati  sunt,  missionum  quoque  causam  tenere  posse,  et  x'ice  versa; 
unde,  si  duodecim  Patres  pro  ritibus,  et  totidem  pro  missionibus 
in  unam  Congregationem  cooptarentur , altera  pars  de  re  parum 
sibi  cognita  iudicare  cogeretur.  Si  vero,  ut  hoc  incomraodum 
evitaretur,  una  Congregationis  pars  dimidia  de  ritibus  tantum, 

” altera  de  missionibus  tantum  ferret  iudicium,  Patres  orientales, 
qui,  ut  ritus  omnes  repraesententur,  saltern  undecim  numero  esse 
deberent,  in  causa  sua  propria  iudicare  tenerentur. 

2.  Si  vero  plures  quam  duodecim  Patres  rituum,  et  plures 
quam  duodecim  missionum  causam  exfiminandam  suscipiunt,  iu- 
dicium proferetur  rebus  magis  accommodatum.  Etenim  ipsa  mis- 
sionum causa  pro  variis  regionibus  et  mundi  partibus  valde  va- 
riat,  ita  ut  aequum  sit,  e missionibus  quam  plurimis  membra  in 
Deputationem  cooptare;  item  rituum  numerus  sat  magnus  est; 
unde,  si  non  ex  plerisque  membra  in  Deputationem  eligerentur, 
nonnulli  nimis  ueglecti  videri  possent. 

3.  Dividendo  Congregationem  rituum  et  missionum  in  Con- 
gregationes  binas,  quarum  utraque  viginti  quatuor  fere  membris 
constaret,  ratio  etiam  posset  haberi  eorum,  qui  suas  nationes  ne- 
glectas  esse  conqueruntur  (v.  g.  Canada,  Australia  etc.),  quum  aut 
nulli,  aut  nimis  pauci  ex  illis  in  Deputationes  hucusque  efformatas 
sint  electi;  atque,  si  una  tantum  componitur  Congregatio,  alii  ex 
illis  vix,  et  ne  vix  quidem,  eligi  possint. 

^ Romae,  bac  die  1.  lanuarii  1870. 

Leo  Meurin, 

Ep.  Ascalonen.  Vic.  Ap.  Bombayen. 

B. 

Eminentissimis  S.  R.  E.  Cardinalilus  et  Beverendissimis  Episcopis, 
in  Racrosancto  oecumenico  Concilio  Vaticano,  Postulalonmi  examini 

praepositis. 

Eminentissimi  Principcs, 

Reverendissimi  Patres. 

Literis  Apostolicis,  quibus  ordo  gencralis  in  celebratione  Con- 
cilii Vaticani  servandus  constituitur,  provisum  est,  ut  quatuor  spe- 
ciales  ac  distinctae  Patrum  instituerentur  Congregationes,  quarum 
quarta  de  rebus  ritus  orientalis  cognoscere  et  tractare  debebit. 

()uum  autem,  ut  audivimus,  ab  eadem  quarta  Congregatione 
cognoscendae  etiam  sint  res  ad  missiones  ritus  latini  spectantes, 
d reverenter  exponimus,  omnino  diversa  nobis  videri  missionum  apud 
populos  infideles  negotia  ab  iis,  quae  ritui  propria  sunt  orientali, 
nec  facile  consequenter  ab  una  eademque  Congregatione  simul 
tractari  posse. 

Rogamus  igitur  Eminentias  et  Dominationes  Vestras,  ut  vi- 
dere  dignentur  an  non  conveuiontius  distinctae  dime  instituerentur 
Congregationes,  quarum  prior  de  rebus  ritus  orientalis,  posterior 
de  Latinorum  cognosceret  missionibus,  utraque  autem  numero 
Patrum  quatuor  et  viginti,  sicut  ceterae,  constaret. 

Quod  si  vero  satis  opportuna  ab  Eminentiis  et  Dominationibus 
Vestris  habeatur  baec  bumilis  jiropositio  nostra,  Vos  iterum  ex- 
oramus, Eminentissimi  Principes  ct  Reverendissimi  Patres , ut  de 
eadem  ad  iSanctissimum  Nostrum  rclationem  facere  velitis,  dupli- 
cisque  buiusmodi  Congregationis  institutionem  a paterna  Beatitu- 
dinis  Suae  imploretis  benignitate.  Dane  autem  gratiam  eo  fiden- 
tius  Nobis  sperare  licet,  quo  melius  res  missionum  ritus  latini  a 
rebus  ritus  orientalis,  Sanctissimo  Nostro  auctore,  in  ipsamet  Con- 
gregatione de  Propaganda  Fide  distinctae  iam  fuerunt  atque  dis- 
iunctae,  ita  ut,  contra  morem  aliarum  Congregationum,  quasi  duae 


1749 


Varia  postulata.  — Contra  calumniosos  libellos  protestatio. 


1750 


in  una  institutae  sint  Congregationos,  quarum  una  et  altera,  sub  a 
unico  Praefecto,  proprium  tamen  habet  secretarium. 

Datum  Romae,  die  27.  Decembris  18G9. 

Eminentiarum  et  Dominationum  Vestrarum, 
Eminentissimi  Principes,  Reverendissimi  Patres, 

Huniillimi  ac  devotissimi  Sorvi  et  Eratres  in  Christo. 

Postulatuni  de  aula  Concilii  et  Congregationibus 
praeparatoriis. 

Ad  Eminentissimos  Cardinales  Sacrosancti  Concilii  Vaticani 
Praesides. 

Eminentissimi  Praesides. 

Optime  scitis  aulam  Concilii  Vaticani  eiusmodi  esse,  ut  in  illius 
ambitu  vox  Oratorum  a magna  sacrosancti  coetus  parte  non  in- 
telligibiliter  audiatur : hoc  et  omnibus  notum  est,  et  ab  ipsis  Car-  jj 
dinalibus  libere  in  medio  Concilii  declaratum. 

Inde  vero  maximum  hoc  incommodum  sequitur  (quo  maius, 
in  ordine  ad  opus  conciliare,  excogitari  nullum  potest),  ut  nempe 
et  mutua  consiliorum  communicatio,  et  vera  schematum  discussio, 
et  communis  inter  Patres  deliberatio  prorsus  evadant  impossibiles : 
quod  non  solummodo  absonum  est,  et  a sinceritate  Concilii  alienum, 
sed  et  omnino  periculosum , si  ad  exitum  respiciatur  Concilii : 
hostes  enim  Ecclesiae  nostram  hanc  insimulare  Synodum  non  omit- 
tent,  quasi  libertate  et  discussionis  facultate  caruerit. 

Res  hucusque  tolerabilis  forsan  erat,  quamdiu  non  agebatur 
nisi  de  prime  quodam  et  general!,  ut  ita  dixerimus,  quaestionum 
prospectu:  at,  quando  iam  de  ipsis  agetur  definitionibus  edeiidis 
condendisque  decretis,  circa  tot  et  tani  graves  quaestiones  fidei  et 
morum  et  cum  anathematibus,  id  est,  cum  aeterna  animarum  dam- 
natione,  quomodo  possemus  et  muneri  nostro  iudiciali  satisfacere, 
et  conscientias  nostras  coram  Deo  et  honiinibus  liberare,  si  de 
tantis  rebus  conciliariter  iudicare  et  pronuntiare  attentaremus,  ne 
auditis  quidem  causis,  nee  vera  seriaque  discussione  et  delibera- 
tione  in  Concilio  praehabita?  ^ 

Quamobrem,  Eminentissimi  Praesides,  enixe  postulamus  et 
requirimus,  turn  nostro,  turn  permultorum  ex  diversis  nostris  na- 
tionibus  Archiepiscoporum  et  Episcoporum  nomine,  ut  de  alia 
nobis  aula  conciliari  provideatur,  ubi  Patres  ab  omnibus  intelligi- 
biliter  audiri  possint,  sicuti  omnino  necesse  est,  ut  actio  vere  con- 
ciliaris  possibilis  fiat. 

Hoc  autem  quainprirnum,  obsecramus,  curare  velitis ; at  saltern 
et  necessario,  quando  prima  schemata  de  fide,  a Commissione  re- 
fecta  vel  emendata,  ad  generalem  remittentur  Congregationem 
Patrum,  ut  ibi  definitive  discutiantur , et  de  iis,  an  et  quatenus 
singuli  admittendi  sint  articuli,  deliberetur. 

Neve,  iterum,  in  incertum  vagetur  discussio  et  in  immeusum 
protrahatur,  sicut  ex  iam  facta  experientia  certo  timendum  est, 
nonne  opportunum  esset,  Eminentissimi  Praesides,  imo  et  necessa- 
rium,  Congregationibus  generalibus  praehaberi  Congregationes  par- 
ticulares,  in  quibus,  divisis  per  sectiones  Patribus,  res  expendendae 
praevio  et  praeparatorio  modo  discuterentur  oratoresque  eligerentur, 
quibus  praecipue  (saloo  tamen  aliorum  iure)  officium  committe- 
retur  animadversiones  Patrum  turn  in  generalibus  Congregatio- 
nibus  proponendi,  turn  subinde  coram  Commissionibus  revisioni 
praepositis  explicandi  et  defendendi? 

Nosmet  profitemur,  cum  summa  reverentia, 

Eminentissimi  Praesides, 

Eminentiarum  Vestrarum  obsequentissimos  ct  addictissimos  famulos. 

Subscripserunt  Patres  quinqimyinta  et  imus. 

Manu  llcvhii  Secretarii  additur ; 

Quoad  [.  providebitur,  quantum  fieri  potest. 

Quoad  II.  In  decisis. 

Supplementum  ad  Episcoporum  Ord.  Minorum  petitionem  (supra  p.  940  b). 

Prima  petitionis  paragraphus  et  initiuin  sequentis  in  altero  exem- 
plari  est  hoc: 

A sacra  oeeumcnica  Bynodo  Vaticana  infrascripti  Episcopi 
Ordinis  Minorum  S.ancti  Erancisci  humilitor  expostulant,  ut  rite 


discussis  et  declaratis,  quae  ad  constitutionem  realem  et  perso- 
nalem  Ecclesiae  pertinent,  adsertisque  ceteris  praerogativis  Romani 
Pontificis,  quae  ex  Primatu  turn  honoris  turn  iurisdictionis  in  uni- 
versam  Ecclesiam  prono  velut  alveo  fluunt,  expresse  et  formaliter 
definiat  eius  infallibilitatem  in  docendo  seu  dum  ex  Cathedra  de 
rebus  fidei  et  morum  loquitur. 

Hanc  quidem  Romani  Pontificis  praerogativam  liquide  dedu- 
cendam  divinae  Scripturae  praeclaris  effatis  exhibeiit  . . . 

Praeterea  praeter  nomiua  supra  (p.  940  d.)  allata  subscripta  sunt 
etiam  haec : 

t Er.  Eidelis  Abbati  Episc.  Sanctorinensis. 

t Er.  loannes  Zepeda  Episc.  de  Comayagua. 

t Er.  Paschalis  Vuicic  Episc.  Antiphellensis. 

t Er.  Wenceslaus  Achaval  Episc.  S.  loannis  de  Cuyo. 

t Er.  Bonaventura  Rizo  Episc.  Saltensis. 

t Er.  Antonins  M.  Eania  Episc.  Marsicensis  et  Potentinus. 

t Er.  Laurentius  Bonaventura  Shiel  Episc.  Adelaidensis. 


Patrum  contra  calumniosos  libellos  protestatio  b 

Eminentissimi  Praesides. 

Ex  quo  sacrosancta  Synodus  Vaticana,  contra  plurimorum 
spem,  tandem  in  Urbe  congregata  fuit,  acerrimum  adversus  earn 
exarsit  bellum;  nihilque  non  tentatum  relinquentes , Ecclesiae  et 
veritatis  adversarii,  libellis  innumeris  et  cuiusque  linguae  ephe- 
meridibus,  nostros  pro  salute  fidelium  labores  impedire  quaesierunt 
vel  labefactare. 

Maiori  autem  affecti  fuimus  dolore  et  tristitia,  cum  inter  ipsos 
Ecclesiae  filios  non  paucos  agnovimus,  qui  perversis  abstract!  et 
illecti  principiis  altioraque  de  propriis  praesumentes  opinionibus, 
sacrosancto  Concilio  detrahere,  vel  eius  gesta  vituperare  non  du- 
bitaverint. 

Nos  igitur,  malo  in  dies  ingravescente  per  suppositas  Episco- 
porum literas,  quibus  publica  grassantur  folia,  praesertim  per  li- 
bellos, gallico  exaratos  idiomate,  sub  titulis  „Ce  qui  se  passe  au 
Concile.'^  et  „La  derniere  heure“ : in  quorum  scilicet  paginis  turn 
augustissima  Sanctissimi  Domini  Papae  Persona  nec  non  iura 
Sanctae  Sedis,  turn  Concilii  et  Ecclesiae  dignitas  libertasque  in- 
fandis  oppugnantur  calumniis, 

Ne  silentium  nostrum  improborum  interpretationi  ansam  prae- 
beat,  et  pro  infirmis  occasio  sit  scandal!,  adversus  tot  et  tantas 
calumnias  vocem  nostram  extollentes  opponentesque  malorum  ho- 
minum  proterviae  integritatem  veritatis,  nempe  qualiter  res  se  ha- 
buerint  ab  initio  nostris  sub  oculis,  vel  nostras  omnium  aures 
pulsaverint, 

Pronuntiamus  et  declaramus 

Plenam  omnibus  et  singulis  Patribus  facultatem  dari  proprias 
she  pandendi  sive  tuendi  opiniones; 

Absolutam  suffragiorum  libertatem  tarn  concessam  fuisse  quam 
etiam  nunc  concedi; 

Fabidarum  ct  mere  malitiosae  adinvcntionis  habendum  loco 
quidquid,  quocumque  nomine  vel  praetextu,  de  istius  plenissiinae 
libertatis  vel  minima  diminutione  effutiatur. 

Iam  enim  plures  ex  nobis,  pastoralis  officii  memores,  com- 
missos  curae  nostrae  fideles  graviter  admonuimus,  ne  praefatis 
detractionibus  vel  iniuriis  vel  quibuscunque  eiusmodi  contra  Con- 
cilium et  Sanctam  Ecclesiam  necnon  apostolicam  Sedem  aures 
unquam  praebeant;  et,  ut  summa  diligentia  peccatuin  vitantes 
eorum,  qui  Sanctum  contristant  Spiritum,  divinam  instanter  depro- 
centur  gratiam,  in  simplicitate  et  docilitate  mentis  suae,  quatenus 
Concilii  Vaticani  labores  ad  felicissimum  perducautur  exitum. 

Quamobrem,  nostra  impulsi  conscientia  et  veritatis  testes  con- 
stituti,  volumus  hanc  pi'otestationem  nostram  in  manus  Eminen- 
tissimorum  Concilii  Vaticani  Praesidum  consignari. 

t Ilcnricus  Eduardus  Archiep.  Westmonastcriensis. 

t C.  A.  Archiep.  Bituricensis. 

t Eranciscus  Episc.  Carcassonensis. 

t Carolus  Episc.  Cenomanensis. 

t Renatus  Episc.  Corisopitanus  et  Leonensis. 

t Nic.  Adames  Episc.  Ilalicarnassensis,  Vic.  Apost.  Luxemburgensis. 


1 * Cf.  cum  liis  literis  protestationem  su})ra  p.  TOO  d. 

no* 


1751 


Acta  et  decreta  SS.  Concilii  Vatieani.  Supplementum. 


1752 


t Leo  Meurin  S.  I.  Episc.  Ascalonensis,  Vic.  Apost.  Bombayensis.  a 
t Claudius  Maria  Episc.  Galvestonensis.  Texas, 
t lulianus  Episc.  Diniensis. 

f Victor  Aug.  Archiep.  Mechliniensis,  Primas  Belgii. 
t Theodoras  losephus  Episc.  Namurcensis. 
t Joannes  Joseph  Episc.  Brugensis. 
t Caspar  Jos.  Episc.  Tornacensis. 
t Henricus  Episc.  Gandavensis. 
t Franc.  Xav.  Archiep.  Surrentinus. 
t Vincentius  Archiep.  Smyrnensis. 
t Josephus  Archiep.  Tranensis  et  Nazarenus. 
t Januarius  Maria  Episc.  Anglonensis  et  Tursiensis. 
t Caietanus  Archiep.  ‘ Episc.  Melphitensis , Juvenacensis  et  Ter- 
litiensis. 

t Aloysius  Episc.  Oritanus. 
t Petrus  Paulus  Episc.  Foroliviensis. 
t Joannes  Bapt.  Josephus  Episc.  Atrebatensis. 
t Jnnocentius  Episc.  Eugubinus. 
t Ludovicus-Maria  Episc.  Aturensis  et  Aquens. 
t Felix  Episc.  Lemovicensis. 
t A.  A.  Episc.  Azotensis,  V.  ap.  Siamensis. 
t Jvo  Maria  Croc  Episc.  Larandensis. 
t Franciscus  Laouenan  Episc.  Flaviopolitanus. 
t Steph.  Charbonneau  Episc.  Jassensis,  V.  ap.  Maysurii. 
t Christophorus  Bonjean  Episc.  Medeusis,  V.  ap.  Jaffnensis. 
t Joannes  Marcellus  Episc.  Olenensis,  V.  ap.  Abyssiniae. 
t Aloysius  Episc.  Veronensis. 


t Amandus  Renatus  Episc.  S.  Dionysii. 
t Ludovicus  Maria  Episc.  S.  Deodati. 
t Aemilius  Episc.  Andegavensis. 
t Josephus  Episc.  Guadalupensis. 
t Petrus  Episc.  Oriolensis  [?]. 
t Jjudovicus  Episc.  S.  Claudii. 
t Petrus  olim  Episc.  Jmae  Telluris. 
t Joannes  olim  Episc.  Venetensis. 
t Augustinus  Episc.  Nivernensis. 
t Antonius  Episc.  Belemensis. 

Supplementum  indicis  adhaesionum  (p.  995  d.  sqq.). 

Revmus  Ignatius  Mrak,  Episc.  Marianopolitanus  et  Marquettensis, 
in  Congreg.  generali  13.  lulii  votum  Non  placet  dedit  et  quartae  Ses- 
sioni  solemni  non  interfuit.  Literis  ad  SS.  Pontificem  datis  se  decreto 
adliaerere  mox  significavit , ut  patet  ex  his  literis  ab  Emo  Cardinali 
Barnabo  ad  eum  datis : 

Jllustrissime  et  Reverendissime  Domine. 

Perlatae  nuper  fuere  ad  D.  N.  literae  tuae , quibus 

significabatur , te  plene  adhaerere  decretis  Concilii  Vatieani,  ac 
praesertim  illis,  quae  in  Sessione  quarta  edita  fuerunt.  Porro 
cum  noverim,  Sanctitatem  Suam  literas  huiusmodi  libenti  animo 
excepisse,  id  me  tibi  commeraorare  non  immoror.  Quod  praestans 
Deum  precor,  ut  te  sospitem  et  incolumem  servet. 

Romae  ex  Aed.  S.  Congregationis  de  P.  F.  4.  Februarii  1871. 

Tuus  Frater  addictissimus 

Al.  Card.  Barnabo. 


‘ * Antea  erat  Archiep.  Acheruntinus  et  Matheranensis. 


I N ])  I C E 8. 


Index  personarum. 

Ex  vcrborum  compendiis  in  hoc  indice  occurrentibus  haec  notasse  snfficiat:  Dedegat.,  Vicar,  ap.  = Delegatus,  Vicarius  apostolicus, 

Ep.  = Episcopus,  AEp.  =:  Archiepiscopus. 


Ahhati  Fidel.,  Ep.  Sanctorinensis  (Santorin, 
insula  maris  Aegaei),  interest  Sess.  1“  41  b, 
2“  62  a,  3“®  264  c,  4““  493  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  b,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  925  b.  1750  a. 

Ahdou  Ambr.  Basil.,  Ep.  Mariamnensis  rit. 
graeco-melch.  (Zahleh  et  Farzul,  Syria), 
interest  Sess.  1“  40  c,  2‘“  61  c,  3“°  264  a, 
4“®  493  c.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  ritus  orient,  et  missionibus  719  d. 
Subscriptor  postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  948  b.  Ejus  suffragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  1000  d. 

Abellinensis  Ep.  v.  Gallo  Franc. 

Abulensis  Ep.  v.  Blanco. 

Acciardi  Januar.,  Ep.  Anglonensis  et  Tur- 
siensis  (Anglona,  Tursi,  Regn.  utriusque 
Sicil.) , interest  Sess.  1“®  38  a , 2“  59  a, 
3“  261  c,  4“®  491  c.  Inter  oratores  super 
schemate  de  vita  clericorum  724  a.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c,  — postulati 
pro  infallibilitate  definionda  934  d,  eaque 
statim  proponenda  972  a,  — epistolae  ad 
Rmum  Raess  1402  a,  — protestationis 
contra  calumniosos  libellos  1751a. 

Accoramboni  Aug. , magister  caeremoniar. 
Cone.  16  c.  21  c. 

Achaval  Wenc.,  Ep.  S.  Joannis  de  Cuyo 
(San  Juan,  Respubl.  Argentin.),  interest 
Sess.  1“®  43  a,  2“®  64  a,  3“  266  b,  4“ 
495  b.  Subscriptor  postulati  pro  defini- 
tione infallibilitatis  927  c.  1750  a. 

Acrensis  Ep.  rit.  chald.  v.  Melius. 

Adames  Nic.,  Ep.  Halicarnassensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  (a  d.  27.  Jul.  1870.  Ep.)  Luxem- 
burgensis , subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  b. 
Interest  conventui  Fuldensi  a.  1869. 
1188  b;  subscribit  literis  ejusdem  pasto- 
ralibus  1195  d.  Interest  Sess.  1“  41a, 
2"®  62  a,  264  c,  4“®  493  d.  Ejus  postula- 
tum  ad  varias  doctrinas  pertinens  853b.sqq. 
Oporam  confer!,  ut  infallibilitas  definiatur 
1696  b;  alios  invitat,  ut  id  petant  1703  d. 
cf.  1696  c.  Subscriptor  postulati  pro  in- 
fallibilitate definienda  927  b,  eaque  statim 
proponenda  970  a,  — pro  fine  discussioni 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
986  a,  — protestationis  contra  calumniosos 
libellos  17.50  d. 

Adami  Adam.,  Ord.  S.  B.,  Abb.  Generalis 
Congr.  Silvestrinae,  interest  Sess.  1“  44  a, 


2“®  65  a,  O’*®  267  c,  4“®  496  b.  Subscriptor 
postulati  pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  c. 

Ailjacensis  Ep.  v.  de  Cuttoli. 

Adragna  Ant.,  Ord.  Minor.  Convent.,  con- 
suitor  Commissionis  dogmaticae  1051  c; 
subscriptor  epistolae  de  infallibilitate  ad 
SS.  Pontif.  datae  1525  c. 

Agathonicensis  Ep.  v.  Pagnucci. 

Agathopolitanus  Ep.  v.  Namszanowski. 

Agazio,  Aloys,  de,  Ep.  Triventinus  (Trivento, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  2“® 
59  d,  3’*®  262  c,  4“®  492  b.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda 
926  b.  934  d.  940  d , eaque  statim  pro- 
ponenda 972  b , — epistolae  ad  Riiium 
Raess  1402  a. 

Aggarbati  Jos.,  Ep.  Senogalliensis  (Sinigaglia, 
Stat.  pontific.) , interest  Sess.  P*®  42  c, 
2"®  63  c,  3“®  265  c,  4'*®  494  d.  Electus  ad 
Deputationem  pro  rebus  disciplinae  714  b. 
Inter  oratores  de  cap.  IV.  schematis  de 
Eccl.  756  b.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1042  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  928  c. 

Akkaui  Ignat.,  AEp.  Ilauranensis  rit.  graeco- 
melch.  (Hauran,  Syria),  interest  Sess.  1“® 
36  a,  2“®  57  a.  Subscriptor  libelli  occa- 
sione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1037  b , — postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  948  b.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  726  c. 

Albanensis  (in  Anier.)  Ep.  v.  Conroy. 

Albani  Ilieron.,  Card.,  quid  de  infallibili- 
tate pontific.  sentiat  1333  d.  1347  a. 

Alberani  Elias  Ant.,  Ep.  Asculanus  in  Piceno 
(Ascoli,  Stat.  pontific.),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  d.  Interest  Sess.  2'*®  60  b , 3“® 
263  a,  4**®  492  c. 

Alberti  Jos.  (alicubi  Joan.)  Mar.,  Ep.  Syrensis 
(Syra,  insula  maris  Aegaei),  Delegat.  ap. 
Graeciae,  interest  Sess.  1“®  37  b,  2“®  58  b, 
3“°  201a,  4“®  491a.  Subscriptor  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  928  d. 
Assentitur  Judiciali  Ritli  Raess  de  Gratrii 
scriptis  sententiae  1405  b.  Ejus  suffragia 
de  Const.  Pastor  aeternus  999  a. 

Albiensis  AEp.  v.  Lyonnet. 

Albinganensis  Ep.  v.  Biale  Raph. 

Alcazar  Hilar.,  Ep.  Paphensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Tunchini  orient.  (Tongking,  Annam), 
interest  Sess.  1““  37  d,  2'*®  58  d,  3“®  261  c. 


4“®  491  b.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  ritus  orient,  et  missionibus  719  d. 
Subscriptor  postulati  pro  infallibilitate 
definienda  927  a,  eaque  statim  proponenda 
969  b. 

Alemany  Jos.  Sadoc , AEp.  S.  Francisci 
(San  Francisco,  California),  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  a.  Interest  Sess.  1“®  35  c, 
2“®  56  c,  3'*®  259  b,  4“®  489  d.  Electus  ad 
Deputationem  fidei  713  b.  Inter  oratores 
super  schemate  de  Eccl.  generatim  spec- 
tato  743  d,  — super  cap.  IV.  ejusd.  753  d. 

Alfonso,  Vine,  d’,  Ep.  Pennensis  et  Atriensis 
(Penne , Atri , Regn.  utriusque  Sicil.), 
interest  Sess.  1“®  37  d,  2“®  58  c,  3**®  261b, 
4“  491  b.  Subscriptor  postulati  pro  in- 
fallibilitate definienda  935  a,  eaque  statim 
proponenda  972  a,  — epistolae  ad  RiTium 
Raess  1402  b. 

Allard  Franc.,  Ep.  Samariensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  de  Natal,  interest  Sess.  1“®  38b,  2“® 
59  b,  3'*®  262  a,  4"®  491  d.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
924  c,  — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  b. 

Allemand  Lavigerie  v.  Lavigerie. 

Allen  Sam.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Allou  Aug.,  Ep.  Meldensis  (Meaux,  Gallia), 
interest  Sess.  1“®  37  a,  2“®  58  a,  3“®  260  d, 
4“®  490  d.  Subscriptor  postulati  pro  fine 
discussioni  generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  c. 

Almirensis  Ep.  v.  Carli. 

Aloisi  Caiet.,  consultor  Commissionis  politico- 
eccles.  1057  c. 

Altieri  End.,  Card.,  Ep.  Albanensis  (Albano, 
Stat.  pontific.),  f 11.  Aug.  1867.,  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  a. 

Alves  Martins  Ant.,  Ep.  Visenus  (Viseu, 
Lusitania) , subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  b. 

Alvez  Feijo  Jos.,  Ep.  S.  Jacobi  Capitis  vi- 
ridis  (San  Jago  do  Cabo  verde,  insula), 
interest  Sess.  1“”  42  a,  2'*®  63  a,  3'*®  265  b, 
4“®  494  c.  Subscriptor  postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  947  a,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  962  d. 

Alzog  Joan. , consultor  Commissionis  dog- 
maticae 1052  b. 

Alzon,  d\  cum  aliis  de  formula  infallibili- 
tatis definiondae  deliberat  1700  d. 

Amasenus  (antea)  AEp.  r.  arm,  v.  Kalybgian. 


1755 


Index  personarum. 


1756 


Aniat  Aloys.,  Card.,  Ep.  Praenestinus  (Pale- 
strina, Stat.  pontific.),  interest  Sess.  I"" 
33  d,  2“  54  d,  3“  257  d,  4'’*  488  c.  Sub- 
scriptor  libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  a. 

Amat  Tltadd. , Ep.  Montereyensis  et  Ange- 
lorum  (Monterey  et  los  Angelos,  Cali- 
fornia), interest  Sess.  1*®  38  d,  3“*'  262  b, 
4““  492  a.  Inter  oratores  de  cap.  II. 
scheniatis  de  fide  734  b,  — de  cap.  III. 
ejusdem  736  b,  — de  prooemio  schematis 
de  Eccl.  749  b,  — de  cap.  II.  ejusdem 
749  d,  — de  cap.  III.  750  b,  — de  cap. 
IV.  755  a.  Inter  subscriptores  libelli  oc- 
casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1039  b,  — postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  947  c.  Ejus  suffragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  1000  a. 

Amhianensis  Ep.  v.  Boudinet. 

Amhrosio , Franc.  Xav.  d’ , Ep.  Muranus 
(Muro , Eegn.  utriusque  Sicil.) , interest 
Sess.  1'”’  40  b,  2"'  61b,  3"'=  263  d,  4““  493  b. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  c,  — postu- 
latorum  Neapolitanorum  769  d,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  926  c. 
935  c,  — epistolae  ad  Rtnum  Eaess  1402  a. 

Amhrosio,  Baph.  d’ , AEp.  Dyrrachiensis 
(Durazzo,  Albania),  interest  Sess.  1“  35  b, 
2“  56  b,  3'“’  259  a,  I"**  489  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1036  c,  — postulati  pro  infallibili- 
tate  definienda  925  b.  940  d,  eaque  statim 
proponenda  971  a. 

Amerinus  Ep.  v.  Pace. 

Amidensis  AEp.  rit.  chald.  v.  Attar. 

Andegavensis  Ep.  v.  Freppel. 

Andrea,  Dahnat.  di,  Ep.  Bovensis  (Bova, 
Eegn.  utriusque  Sicil.),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  a.  Non  interest  Concilio  rite 
excusatus  723  b. 

Andreoli  Franc.,  Ep.  Galliensis  et  Pergu- 
lanus  (Cagli , Pergola , Stat.  pontific.), 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  c.  Interest 
Sess.  r'  41b,  2“'  62  c,  3‘“=264  d,  4"'^ 
494  a. 

Anfossi  Mich.,  Ep.  Mennithensis  i.  p.  i.,  Vicar, 
ap.  Canarensis  sive  Mangalorensis  (Canara, 
Mangalore,  India  orient.),  non  interest 
Concilio  rite  excusatus  723  b. 

Angehault  Guill.,  Ep.  Andegavensis  (Angers, 
Gallia),  f 2.  Oct.  1869.,  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  a. 

Angeli  (S.)  Lombardoriim  Ep.  v.  Fanelli  Jos. 

Angelini  Jos.,  AEp.  Corinthiensis  i.  p.  i., 
consultor  Commissionis  centralis  1050  d, 
Commissionis  pro  disciplina  eccles.  1053  c. 
Interest  Sess.  1'“^  36  d,  2“'=  57  d,  3“  260  c, 
4““  490  c.  Unus  e Judicibus  querelarum 
712  a.  Subscriptor  postulati  pro  schemate 
de  infallibilitate  statim  proponendo  970  c. 

Angelis,  Phil,  de.  Card.,  AEp.  Firmanus 
(Fermo,  Stat.  pontific.),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1036  a.  Interest  Sess.  1“'  33  d,  2“' 
54  d , 3“'  257  d , 4"'  488  c.  Cum  eo  fit 
deliberatio  de  eligendis  in  Deputationem 
de  fide  1646  b.  c.  cf.  1551b.  Unus  e 
Congregatione  examinandis  Patrum  pro- 
positionibus  710  c.  Primus  inter  Praesides 
Congregationum  generalium:  nominatur 
48;  proclamatur  715  d;  munere  fungitur 
716  d — 764  c (passim). 


AngeUs,  Phil,  de,  canonicus,  consultor  Com- 
missionis pro  disciplina  eccles.  1053  a. 

Angeloni  Alexand.,  AEp.  Urbinatensis  (Ur- 
bino,  Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1“' 
35  a,  2"“56b,  3“  259  a,  4““  489  c.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  ordinum  716  b. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  c,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  926  c, 
eaque  sine  ulla  mora  proponenda  978  b, 
— pro  fine  discussioni  generali  Consti- 
tutionis  de  Eccl.  imponendo  986  b. 

Angelopolitanns  Ep.  v.  Colina. 

Anglonensis  Ep.  v.  Acciardi. 

Aniciensis  Ep.  v.  Le  Breton. 

Anneciensis  Ep.  v.  Magnin. 

Anthedonensis  Ep.  v.  La  Fleclie. 

Antici-Mattei  Roger.  Aloys.,  Patriarcha  Con- 
stantinopolitanus  rit.  lat. , interest  Sess. 
1“®  34  d,  2“  55  d,  3“  258  c,  4“'  489  b. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  b,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  925  a. 

Antiochenus  Patriarcha  graeco-schismat.,  re- 
spectu  pontificiae  ad  Cone,  invitationis 
1121  b. 

Antonelli  Jac.,  Card.,  Secretarius  status. 
Ejus  responsum  ad  literas  Nuntii  Mona- 
chiensis  de  quaesitis  occasione  centenarii 
S.  Petri  Episcopis  traditis  1029  b.  c. 
AEpiscopi  Pragensis  ad  eum  epistola  de 
viris  ad  Cone,  parandum  Romam  invi- 
tandis  1046  c.  d.  sq. ; ipsius  responsum 
1048  b.  c.  Interest  conventui  Commis- 
sionis centralis  de  Principum  ad  Cone, 
invitatione  deliberantis ; quid  ipsi  injun- 
gatur  1061  c.  Legatis  S.  Sedis  mittit 
elenclium  ss.  vestium  ab  Episcopis  rit. 
lat.  ad  Cone,  afferendarum  1107  d. 

Ejus  ad  eosdem  literae  circa  commen- 
taries sibi  mittendos  de  motibus  Concilii 
exspectatione  excitatis  1146  c.  sq.;  duo 
commentarii  a Nuntio  Parisiensi  ei  missi 
1148  sqq. ; ejus  et  Nuntii  mutuae  literae 
et  communicationes  spectantes  ad  horum 
in  Civilitate  cath.  promulgationem  et  duos 
alios  commentaries  1162  d.  sq.  1163  c. 
1164  sqq.  1169  b.  1174  d.  sq.  1175  b. 

Ejus  responsio  ad  epistolam  cancellarii 
GortsebakofF  de  pontificiis  literis  Episcopis 
transmittendis  horumque  ad  Cone,  pro- 
fectione  1251  sqq. 

Interest  Sess.  P'  34  c,  2“®  55  c,  3“® 
258  c,  4“'  489  a.  Non  interest  Congrega- 
tioni  generali  13.  Jul.  996  a;  de  Const. 
Pastor  aeternus  fert  sufFragium  Placet  ibid. 
Unus  e Congregatione  examinandisPatrum 
propositionibus  710  d. 

Ejus  ad  Nuntium  Parisiensem  epistola 
(19.  Mart.  1870.),  qua  respondet  ad  libellum 
memorialem  ministri  Daru  1555  b.  sqq. ; 
ministri  responsum  6.  Apr.  1561  d.  sqq. 
cf.  Gubernia  II,  11.  Ejus  ad  Nuntium 
Viennensem  epistola  (20.  Apr.  1870.), 
qua  respondet  ad  literas  (10.  Febr.)  Co- 
mitis  Beust  ad  legatum  Trauttmansdorff 
1588  sq.;  Comitis  Beust  responsum  1590. 
cf.  Gubernia  II,  17.  21. 

Ejus  ad  Nuntios  literae  de  promulga- 
tione  Constitutionis  de  Eccl.  1715  d. 

Antoninus  (S.)  De  formula  ex  ejus  scriptis 
desumta  de  infallibilitate  SS.  Pontificis 
378  b.  sqq.  412  a.  452  d. 

Antotmcci  Anton.  Bened.,  Card.,  Ep.  Aneo- 
nitanus  et  Humanensis  (Ancona  et  Umana, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  I"*'  34  a,  2"' 


55  a,  3“  258  a,  4“  488  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1036  b. 

Apamiensis  Ep.  v.  Bclaval. 

Apelian  Petr.,  AEp.  Ep.  Marascensis  rit. 
arm.  (Marasch,  Turc.  As.),  interest  Sess. 
2“'  56  a,  3“®  259  a.  Subscriptor  libelli  oc- 
casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1036  c,  — postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 930  a,  — postulati  de  decreto 
20.  Febr.  1870.  962  d.  Veniam  a Con- 
cilio discedendi  obtinet  742  d. 

Aprutinus  Ep.  v.  Milella. 

Apuzzo  Franc.  Xav.,  AEp.  Surrentinus  (Sor- 
rento , Eegn.  utriusque  Sicil.) , interest 
Sess.  1“  35  c,  2“®  56  c,  3“®  259  c,  4“  489  d. 
Unus  e Congregatione  examinandisPatrum 
propositionibus  711a.  Inter  oratores  de 
schemate  Const,  de  doctrina  cath.  714  d, 

— de  cap.  IV.  schematis  de  Eccl.  754  b. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  d, 

— postulatorum  Neapolitanorum  769  d, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
935  b,  eaque  statim  proponenda  972  a, 

— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  985  c,  — pro- 
testationis  contra  calumniosos  libellos 
1751a. 

Aquaependensis  Ep.  v.  Pellei. 

Aquensis  AEp.  v.  Chalendon. 

Arachial  Jos.,  Ep.  Ancyranus  rit.  arm.  (An- 
gora, Anatolia),  interest  Sess.  1“  38  a, 
2“®  59  a.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a,  — 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
930  a. 

Arhelaez  Vine.,  Ep.  Maximopolitanus  i.  p.  i., 
Auxiliar.  S.  Fidei  Neogranatens.  (Santa 
Fe  de  Bogota,  Respubl.  Neogranatens.), 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  c. 

Arcigaign.,  AEp.  Mecoacanensis(Mechoacan, 
Respubl.  Mexic.),  interest  Sess.  4““  490  c, 

Arenzana  Fab.,  Ep.  Calaguritanus  et  Cal- 
ceatensis  (Calahorra,  Calzada,  Hispania), 
interest  Sess.  P®  42  a,  2“°  63  a,  3“  265  b, 
4“®  494  c.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  930  c. 

Argentinensis  Ep.  v.  Eaess. 

Argiielles  y Miranda  Ferd.,  Ep.  Asturicensis 
(Astorga,  Hispania),  interest  Sess.  1“®  40  b, 
2®®  61b,  3“®  263  d.  Subscriptor  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  930  c.  Veniam 
a Concilio  discedendi  obtinet  741c. 

Aristoteles  Deum  cognovit  omnium  rerum 
principium  et  finem  236  d.  237.  cf.  224  d. 

Arnim,  Borussiae  apud  S.  Sedem  legatus, 
ejus  ad  Doellingerum  literae  (8.  Jan.  1870.) 
1471  c.  sq.  Alia  v.  sub  tit.  Gubernia 
I,  2;  II,  25  sqq. 

Aronne  Eleon.,  Ep.  Montis  Alti  (Montalto, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1*®  37  b,  2“® 
58  b,  3“®  260  d,  4"®  491  a.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  a,  — postulati  pro  infallibili- 
tate definienda  928  c,  eaque  statim  propo- 
nenda 970  c,  — pro  fine  discussioni  gener. 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  984  d. 

Arriete  Fel.  Mar.,  Ep.  Gaditanus  et  Sep- 
tensis  (Cadiz,  Ceuta,  dit.  Hispan.),  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1041c,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  931  b. 

Arrigoni  Jul.,  AEp.  Lucanus  (Lucca,  Italia), 
interest  Sess.  1"®  35  b,  2“®  5Gb,  3'*®  259  b. 


1557 


Amat  — Barbero. 


1558 


4"®  489  d.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  disciplinae  714  a.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1036  c,  — postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis  925  b.  940  d. 

Arroyo  Jos.,  Ep.  de  Guyana  (Respubl. 
Venezuel.),  non  interest  Concilio  legitime 
excusatus  727  d.  Subscriptor  libelli  oc- 
casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  d. 

Ascalonensis  Ep.  v.  Meurin. 

Asensio  Petr.,  Ep.  Jacensis  (Jaca,  Hispania), 
non  interest  Concilio  rite  excusatus  723  b. 

Asinari  de  Sanmarzano  Alexand.,  AEp.  Ephe- 
sinus  i.  p.  i.,  subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  c. 
Interest  Sess.  1“®  35  a,  2“®  56  b,  3“  259  a, 
4"®  489  c.  Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor 
aeternus  996  c. 

Asmar  Andr.  Emman.,  Ep.  Zachuensis  rit. 
chald.  (Zaliu,  Mesopotamia),  interest  Sess. 
2“®  61b,  3“®  263  d,  4“®  493b.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  931a, 
eaque  statim  proponenda  971  b,  sine  ulla 
mora  977  c,  — pro  fine  diseussioni  gener. 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  a. 

Asquini  Fab.  Mar.,  Card.,  interest  Sess.  1“® 
34  a,  2“  55  a,  4“®  488  c. 

Assemani  Jos. , interpres  pro  Episcopis 
oriental.  1069  c. 

Astros,  Paul.  Dav.  d’.  Card.,  AEp.  Tolosanus, 
ejus  Tirtutes  et  infallibilitatis  tides 
1421  c.  sqq. 

Ata  Gregor.,  AEp.  Emesenus  et  Apamensis 
rit.  graeco-melch.  (Hems  siveHoms,  Hama, 
Syria),  interest  Sess.  1"®  35  b,  2“®  56  b. 
Subscriptor  postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  948  b.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  726  c. 

Atanasio  Bonav.,  Ep.  antea  Liparensis  (Li- 
pari  insula),  interest  Sess.  1“®  37c,  2“® 
58  c,  3“®  261  a,  4“®  491  a.  Subscriptor 
postulatorum  Xeapolitanorum  769  d,  — 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
935  a,  — epistolae  ad  RiTiura  Raess  1402  b. 
Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus 
999  b. 

Atrebatensis  Ep.  v.  Lequette. 

Attar  Petr.  Timoth.,  AEp.  Amidensis  rit. 
chald.  (Diarbekir,  Mesopotamia),  interest 
Sess.  3“®  260  c,  4“®  490  c.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  931  a, 
eaque  statim  proponenda  971  b. 

Aturensis  Ep.  v.  Epivent. 

Audu  Jos. , Patriarclia  Babylonensis  rit. 
chald.,  interest  Sess.  1“'  34  d , 2“®  55  d, 
3"®  258  d.  Inter  oratores  in  disceptatione 
schematura  de  Episcopis  etc.  et  de  Sede 
episcopali  vacante,  cf.  721  d.  Inter  sub- 
scriptores  postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  948  b (cf.  1404),  — postu- 
lati pro  schemate  de  infallibilitate  statim 
proponendo  971  a.  Ejus  aliorumque  Prac- 
sulum  orientalium  epistola  ad  Rfiium  Raess 
1403  sqq.  cf.  1405  a.  In  Congregatione 
13.  Jul.  fert  suffragium  Non  placet  990  b; 
Constitutioni  Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Augustae  Vindel.  Ep.  v.  Dinkel. 

Augustini  (8.)  Ep.  v.  Verot. 

Auguslodunensis  Ep.  v.  de  Marguerye. 

Aim  Tob. , AEp.  Berytensis  rit.  maron. 
(Beirut,  Syria),  interest  Sess.  2“°  56  a,  3”® 
259  a,  4“°  489  c.  Ejus  postulata  906  sqq. 

Aiirelianensis  Ep.  t.  Dupanloup. 

Avak-  Wartan-Angiaralcian  Arsen.,  AEp.  Tar- 
sensis  i.  p.  i.  rit.  arm.,  interest  Sess.  1"' 


36  a,  2“  57  a.  Subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 

1037  a,  — postulati  de  decreto  20.  Febr. 
1870.  962  d. 

Avanzo,  Barth,  d’,  Ep.  Calvensis  et  Thea- 
nensis  (Calvi,  Teano,  Regn.  utriusque 
Sicil.),  interest  Sess.  P®  38  c,  2“®  59  c,  3“ 
262  b,  4“®  492  a. 

Electus  ad  Deputationem  pro  rebus 
fidei  713  a;  cum  aliis  de  Const,  de  Rom. 
Pontifice  componenda  deliberat  1698  b; 
ejus  relatio  de  emendationibus  in  cap.  I. 
et  II.  Const,  de  Eccl.  propositis  315  c— 
329  a.  cf.  752  b,  — de  exceptionibus  in 
prooemium , in  cap.  I.  et  II.  ejusdem 
Const.  460—467.  cf.  760c;  respondet  ad 
observationes  de  cap.  IV.  schematis  de 
Eccl.  753  d;  formula  infallibilitatis  de- 
finiendae  ab  ipso  proposita  1714  a. 

Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a,  — postu- 
latorum Neapolitanorum  769  d,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  926  c. 
935  c,  eaque  statim  proponenda  972  a, 

— epistolae  ad  Rrnum  Raess  1402  a. 

Avenionensis  AEp.  y.  Dubreil. 

Azarian  Steph.,  intei’pres  pro  Episcopis 
orient.  1069  c. 

Azotensis  Ep.  v.  Dupont  Ferd. 

Babylonensis  AEp.  rit.  lat.  v.  Trioche. 

Baccinetti  Balt.,  magister  caeremoniar.  Cone. 
16  c.  21  c. 

BacJietoni  Raph. , Ep.  Xursinus  (Norcia, 
Stat.  pontific.),  subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 

1038  d.  Interest  Sess.  1“®  38  a,  2“  59  a, 
3“®  261  d,  4“®  491  c. 

Bacon  Dav.  Guill.,  Ep.  Portlandensis  (Port- 
land, Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest 
Sess.  1“®  38  d,  2®®  60  a.  Subscriptor  postu- 
lati contra  definitionem  infallibilitatis 
947  d.  Veniam  discedendi  a Concilio  ob- 
tinet 723  d. 

Bagald  Blasini  Joan.,  Ep.  Cydoniensis  i.  p.  i., 
interest  Sess.  1*®  43  b,  2“®  64  b,  3"®  266  c, 
4“®  495  c.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
linitione  infallibilitatis  929  b,  — pro  fine 
discussion!  generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  c. 

Bagnoud  Steph.,  Ep.  Bethlemensis  i.  p.  i., 
interest  Sess.  1“®  37  a,  2®®  58  a,  3“®  260  d, 
4“®  490  d.  Subscriptor  postulati  pro  in- 
fallibilitate definienda  925  a,  eaque  statim 
proponenda  970  d,  sine  ulla  mora  978  d, 

— pro  fine  diseussioni  generali  Constitu- 
tionis do  Eccl.  imponendo  985  a. 

Bahtiarian  Jac. , AEp.  Ep.  Amidensis  rit. 
arm.  (Diarbekir,  Mesopotamia),  interest 
Sess.  1“®  35  b,  2®®  56  b.  Subscriptor  postu- 
lati de  decreto  20.  Febr.  1870.  962  d. 

Balms  Clem..,  Patriarcha  antea  Antiochenus 
rit.  graeco-melch.,  interest  Sess.  1“®  34  d, 
2®®  55  d,  3““  258  d,  4®“  489  b.  Subscriptor 
postulati  contra  definitionem  infallibili- 
tatis 948  b. 

Baillargeon  Franc.,  AEp.  Quebecensis  (Que- 
bec, Canada),  interest  Sess.  1“®  36  d,  2“® 
57  c.  Electus  ad  Deputationem  pro  rebus 
disciplinae  714  a.  Inter  subscriptores 
postulatorum  Praesulum  provinciarum 
Quebec,  et  Halifax.  879  c.  sqq.,  — postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  924  b.  Assen- 
titur  Riho  Bonjean  contra  Rmum  Dupan- 
loup 1355  d.  Veniam  a Concilio  discedendi 
obtinet  730  c. 


Bailies  Jac.  Mar.,  Ep.  antea  Lucibnensis 
(Lugon,  Gallia) , subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1038  b.  Interest  Sess.  1“®  37  c,  2“®  58  c, 
3®®  261  b,  4®®  491  a.  Electus  ad  Depu- 
tationem pro  rebus  disciplinae  763  c.  Inter 
oratores  super  schemate  de  doctrina  cath. 
716  d,  — super  schemate  reformato  de 
Catechismo  741  a.  Rmi  Raess  judicial! 
de  Gratrii  scriptis  sententiae  assentitur 
1399  c. 

Baiocensis  Ep.  y.  Hugonin. 

Bains,  ejus  de  supernaturalibus  donis  pro- 
positiones  damuatae  548  c.  d. 

Balestra  Cam.,  consultor  Comraissionis  caere- 
moniar. 1058  a.  Magister  caeremoniar. 
Cone.  16  c.  21  c. 

Balgy  Alexand. , interpres  pro  Episcopis 
oriental.  1069  c. 

Ball  Borgia,  Ordinis  militaris  Hierosolymi- 
tani  Vicarii,  ad  SS.  Pontif.  de  Concilii 
custodia  literae  1067  d.  sq. 

Balitian  Greg.,  AEp.  Ep.  Aleppensis  rit.  arm. 
(Aleppo  siYe  Haleb,  Syria),  interest  Sess. 
1“®  36  a,  2®®  57  a,  3®®  259  d,  4“®  490  a. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  b,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  930  a. 

Ballerini  Paul.,  Patriarcha  Alexandrinus 
rit.  lat.,  interest  Sess.  1"®  34  d,  2“®  55  d, 
3“®  258  c , 4®®  489  b.  Electus  ad  Depu- 
tationem pro  rebus  disciplinae  714  a. 
Inter  oratores  in  disceptatione  schematum 
de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopali 
Yacante  719  a,  — schematis  de  Catechismo 
727  a,  — capitis  I.  schematis  de  fide  733  a, 

— capitis  II.  ejusd.  733  d,  — capitis  III. 
736  a,  — capitis  IV.  schematis  de  Eccl. 
753  d.  Inter  subscriptores  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1036  b,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 926  a,  eaque  statim  proponenda 
972  b,  sine  ulla  mora  977  d,  — pro  fine 
diseussioni  generali  Constitutionis  deEccl. 
imponendo  984  d. 

Balma  Joan.  Ant.,  Ep.  Ptolemaidensis  i.  p.  i., 
interest  Sess.  1®®  37  d,  2“®  58  d,  3®®  261  c, 
4®®  491  c.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c, 

— postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
926  d. 

Baltes  Jos.  Petr.,  Ep.  Altonensis  (Alton, 
Stat.  foed.  Amer.  sept.),  non  interest  Con- 
cilio legitime  excusatus  747  b. 

Bambergensis  AEp.  y.  de  Deinlein. 

Bani  Croatiae  ad  Episcopos  de  Placeto 
literae  1725  b. 

Banneville,  Galliae  apud  S.  Sedem  legatus, 
Y.  Gubernia  I,  4;  II,  8 sqq. 

Barabesi  llann.,  Ep.  S.  Miniati  (San  Miniato, 
Italia),  interest  Sess.  1®®  42  c,  2"®  63  c, 
3“®  265  d,  4“®  494  d.  Subscriptor  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  929  a. 

Barber i IJyac.,  Ep.  Neocastrensis  (Nicastro, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  2®° 
59  d,  3®®  262  c,  4®“  492  b.  Assentitur 
judiciali  Rrni  Raess  de  Gratrii  scriptis 
sententiae  1402  b.  Ejus  suffragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  1000  b. 

Barbero  Joan.  Dom.  Mar.,  Ep.  Dolychensis 
i.  p.  i..  Vicar,  ap.  Hyderabad  (India 
orient.),  interest  Sess.  3“®  267  a,  4“®  495  d. 
Subscriptor  postulati  pro  schemate  de  in- 
fallibilitate sine  ulla  mora  proponendo 
978  b,  — pro  fine  discussion!  generali 
Constitutionis  do  Eccl.  imponendo  985  a. 


1759 


Index  personarum. 


1760 


Assentitur  Krao  Bonjean  contra  Rumm 
Dupanloup  1356  c. 

Barcinonen&is  Ep.  v.  Monserrat  y Navarro. 

liarili  Laur.,  Card.,  interest  Sess.  1“'  34  c, 
2“  55  c , 3"“  258  b , 4“'  489  a.  Unus  e 
Congregatione  examinandis  Patrum  pro- 
positionibus  710  d. 

Barnaho  Alexand.,  Card.,  Praefectus  Congr. 
de  propag.  Fide,  unus  e Commissione 
centrali  1015  c;  consulitur  de  nonnullo- 
runi  abbatum  admissione  1060  b.  Praeses 
Couimissionis  pro  ecclesiis  oriental,  et 
missionibus  1055  a;  ab  Episcopis  oriental, 
et  austriacis  rit.  graeci  quaerit,  quae  in 
Cone,  tractanda  censeant  1025  c.  d.  sq.; 
agit  cum  pluribus  Archiepiscopis  de  theo- 
logis  praeparandi  Concilii  causa  Romam 
mittendis  1049  b.  c.  d;  digit  interpretes 
pro  Episcopis  oriental.  1069  c;  ejus  et 
Delegatorum  apostol.  Orientis  literae  de 
Praelatorum  schismaticorum  erga  Cone, 
animo,  et  de  pontificiae  invitationis  tra- 
ditione  et  acceptione  1110  b — 1123  c. 

Interest  Sess.  1“  34  a,  2“'=  55  a,  3'“^  258  a, 
4“''  488  d.  Praeses  Deputationis  pro  rebus 
ritus  orientalis  et  missionibus  722  b.  Ejus 
responsum  ad  literas  Rmi  Mrak  Concilii 
decretis  adliaerentis  1752  b. 

Baroche,  Galliae  minister,  ejus  in  nomi- 
nandis  Episcopis  agendi  ratio  1222  c;  ejus 
oratio  in  deputatorum  Sessione  10.  Jul. 
1868.  1224  sqq.;  ad  Aemilii  Ollivier  quae- 
stiones  respondet  in  Sessione  9.  Apr.  1869. 
1230  b.  sq. 

Barrio  y Fernandez  Marian.,  AEp.  Valen- 
tinus (Valencia,  Hispania),  interest  Sess. 
1“  36  a,  2“*=  57  a,  3“  259  d,  4“"  490  b. 
Unus  e Congregatione  examinandis  Patrum 
propositionibus  710  d.  Subscriptor  po- 
stulati  de  fine  discussioni  general!  Con- 
stitutionis  de  Eccl.  imponendo  984  d. 

Barrutia  y Croquer  Emman.,  Ep.  Carystensis 
i.  p.  i.,  Auxiliar.  AEpiscopi  de  Guatemala, 
non  interest  Concilio  rite  excusatus  723  b. 

Barslimo  Any.  Georg. , AEp.  Salmasiensis 
rit.  chald.  (Salmas,  Persia),  interest  Sess. 
1“'  35  b , 2“  56  b , 3““  259  a , I”*  489  c. 
Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  ritus 
orient,  et  missionibus  720  a.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda 
931  a,  eaque  statim  proponenda  971  b, 
sine  ulla  mora  977  d. 

Bartatar  Fetr.  Mich.,  AEp.  Serthensis  rit. 
cliald.  (Seertli,  Kurdistan),  interest  Sess. 
2“°  57  a,  3““  259  d.  Subscriptor  postulati 
contra  definitionem  infallibilitatis  948  b, 

— postulati  pro  schemate  de  infallibili- 
tate statim  proponendo  971  b.  In  Con- 
gregatione gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Non  placet  997  b ; Constitution!  Pastor 
aeternus  adbaeret  ibid. 

Barlolini  Dom.,  consultor  Commissionis  poli- 
tico-eccles.  1056  d,  caeremoniarum  1057  d. 
Notarius  Cone.  16  b.  21  a. 

Bastide  Paul.,  assignator  locor.  16  c.  21  c. 

Bautain  Lud.  Eug.,  traditionalista  520  d.  sq. 

Bayonensis  Ep.  v.  Lacroix. 

Becel  Joan.  Mar.,  Ep.  Venetensis  (Vannes, 
Gallia),  interest  Sess.  P'  42  b,  2“®  63  b, 
3“  265  c.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  a, 

— postulati  2.  Jan.  1870.  de  rerum  tractan- 
darum  mode  920  d. 

Beckmann  Joan.  Henr.,  Ep.  Osnabrugensis 
(Osnabriick,  Borussia),  interest  conventui 
Fuldensi  a.  1869.  1188  b;  subscribit  literis 


ejusdem  pastoralibus  1195  d,  epistolae 
ad  SS.  Pontificem  datae  1197  b.  Interest 
Sess.  42  b,  2“  63  b , 3“”  265  d.  Sub- 
scriptor postulati  de  Const.  Multiplices 
inter  918  b,  — de  rerum  tractandarum 
mode  (2.  Jan.  1870.)  920  c,  — contra  de- 
finitionem infallibilitatis  945  d,  — de  dis- 
ponenda  discussione  de  Eccl.  951  d,  — 
de  decreto  20.  Febr.  1870.  966  d,  — pro- 
testationis  contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem  de  Eccl.  983  d,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  d,  — querelae  de  addita- 
mento  ad  schema  ejusdem  Const.  991  d. 
In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  sufl'ragium 
iert  Non  placet  lOOl  c;  Constitutioni  Pastor 
aeternus  adbaeret  ibid. 

Beckx  Petr.,  Praepos.  gener.  Soc.  Jesu,  inter- 
est Sess.  1“  44  b,  2“"  65  b,  3"'  268  b, 
J""  496  c.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione  infallibilitatis  927  a. 

Behnam  Benni  CyrilL,  AEp.  Mausiliensis  rit. 
syr.  (Mossul,  Mesopotamia),  interest  Sess. 
pe  3g  2“  57  a,  3“  260  a,  4“^^  490  b. 
Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  ritus 
orient,  et  missionibus  719  c.  Inter  ora- 
tores  super  schemate  de  vita  clericorum 
724  b,  — super  cap.  III.  schematis  de  Eccl. 
750  b.  Inter  subscriptores  postulati  pro 
infallibilitate  definienda  935  d,  eaque  sine 
ulla  mora  proponenda  979  a. 

Belaval  Joan.  Ant.  Aug.,  Ep.  Apamiensis 
(Pamiers,  Gallia),  interest  Sess.  P'  40  a, 
2'“'  61  a,  3“  263  c.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  c,  — postulati  2.  Jan.  1870.  de 
rerum  tractandarum  modo  921  a,  — contra 
definitionem  infallibilitatis  946  d. 

Belemensis  Ep.  v.  Macedo  Costa. 

Belgii  Praesules  Lovaniensium  professorunt 
de  infallibilitate  literas  Concilii  Prae- 
sidibus  offerunt  942  a.  b.  Postulata  ab 
iis  (excepto  Riho  Leodiensi)  exhibita 
875  d.  sqq. 

Bellarniinus,  ejus  de  infallibilitate  SS.  Pon- 
tificis  sententia  405  c.  sqq.  Haereticorum 
de  temporal!  ejusdem  dominio  doctrinam 
notat  619  d.  Ejus  catechismus  exemplar 
illius,  qui  pro  tota  Eccl.  proponitur  con- 
ficiendus  663  b.  665  a.  666  a.  d.  cf.  1744  d. 

Bellicensis  Ep.  v.  Gerault  de  Langalerie. 

Bellomini  Joan.,  Prior  gener.  Ord.  Eremitar. 
S.  Aug.,  interest  Sess.  1“  44  c,  2““  66  a, 
3“  268  b , I®'  496  d.  Subscriptor  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  929  a. 

Bellovacensis  Ep.  v.  Gignoux. 

Benavente,  Petrus  de,  Ep.  Thespiensis  i.  p.  i., 
Auxiliar.  AEp.  Limani  (Lima,  Respubl. 
Peruana) , non  interest  Concilio  rite  ex- 
cusatus 723  b. 

Bmavides  Franc.,  Ep.  Seguntinus  (Sigiienza, 
Hispania),  interest  Sess.  P“  39  d,  2“  60  d, 
3“”  263  b.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  930  c. 

Benedictus  a Virgine,  Minister  gener.  FF. 
discalc.  Ord.  SS.  Trin.  redempt.  captivor., 
interest  Sess.  1“®  44  c,  2"'  66  b,  3“°  268  c, 
4“®  497  a. 

Benini  Joan.,  Ep.  Pisciensis  (Pescia,  Italia), 
interest  Sess.  1“®  39  a,  2“®  60  a,  3“®  262  d, 
4“'  492  b.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c, 
— postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
929  a. 

Berardi  Jos.,  AEp.  Nicenus  i.p.  i.,  (a  13.  Mart. 
1868.)  Card.,  subscriptor  libelli  occasione  ' 


centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  b. 
Consultor  Commissionis  politico -eccles. 
(usque  ad  13.  Mart.  1868.)  1056  b.  Inter- 
est Sess.  U-  34  c,  2“  55  c,  3“  258  b, 
4“®  489  a.  Non  interest  Congregationi 
gener.  13.  Jul.  1870.  996  a;  de  Const. 
Pastor  aeternus  suffragium  fert  Placet  ibid. 

Berenger,  sacerdotis,  ad  Pium  IX.  epistola 
1438  b.  c (hujus  responsum  1531  c.  d) ; ejus 
cum  Riho  Place  negotium  1436  c — 1443. 

Bergeretti  iMir.,  AEp.  Naxensis  (Naxia, 
Insula  maris  Aegaei),  interest  Sess.  1“® 
36  b,  2“  57  b,  3®"  260  a,  4“'  490  b. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  925  b. 
940  d. 

Beriscia  Paul. , Ep.  Pulatensis  (Pulati,  Al- 
bania), subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  c. 

Bermudez  Car.,  Ep.  Popayanensis  (Popayan, 
Respubl.  Neogranatens.),  interest  Sess.  1“® 
43  b,  2“  64  b,  3“®  266  c,  4“®  495  b.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 925  a. 

Bernadou  Viet.  Eel.,  AEp.  Senonensis,  Ep. 
Antissiodorensis  (Sens,  Auxerre,  Gallia), 
interest  Sess.  P'®  36  d,  2““  57  c,  3®®  260  b, 
4®®  490  c.  Inter  oratores  super  schemate 
Const,  de  doctrina  cath.  716  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  a,  — postu- 
latorum  Galliae  Episcoporum  832  d,  — 
postulati  (2.  Jan.  1870.)  de  rerum  trac- 
tandarum modo  920  c,  — contra  defini- 
tionem infallibilitatis  962  c,  — de  decreto 
20.  Febr.  1870.  925  b.  Ejus  de  Const. 
Pastor  aeternus  suffragia  998  b. 

Bernardi  Jac.,  Ep.  Massanus  (Massa  di  Car- 
rara, Italia),  interest  Sess.  1®®  39  b,  2®® 
00  b,  3“®  263  a,  4®®  492  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  926  c. 

Bernardinus  a Portiigruario , Minist.  gener. 
Ord.  Minor.,  interest  Sess.  1“®  44  c,  2“' 
06  a,  3®®  268  b.  Subscriptor  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  929  d. 

Berteaud  Joan.  B.  Leonard.,  Ep.  Tutelensis 
! (Tulle,  Gallia),  interest  Sess.  1®®  37  b, 
2“®  58  b,  3®®  260  d,  4®®  491  a.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  928  a. 

Berytensis  AEp.  rit.  maron.  v.  Aun. 

Besi  Ludov.,  Ep.  Canopensis  i.  p.  i.,  inter- 
est Sess.  1®®  37  a,  2“®  58  a,  3®°  260  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  a.  In  Con- 
greg. gener.  13.  Jul.  suffragium  Placet 
juxta  modum  999  a;  Constitution!  Pastor 
aeternus  adbaeret  ibid. 

Bessieux  Joan.,  Ep.  Callipolensis  i.  p.  i., 
Vicar,  ap.  Guineae,  non  interest  Concilio 
rite  excusatus  723  c.  Subscriptor  (per 
procuratorem)  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 931  b. 

Beast,  rerum  externarum  in  Austria  mi- 
nister, V.  Gubernia  I,  3;  II,  16.  25  sqq.; 
Ill,  31. 

Biale  Laur.,  Ep.  Ventimiliensis  (Ventimiglia, 
Pedemontium) , interest  Sess.  1“®  37  a, 
2“'  57  d,  3®®  260  c,  4“®  490  d.  Ejus  de 
Const.  Pastor  aeternus  suffragia  998  b. 

Biale  Raph.,  Ep.  Albinganensis  (Albenga, 

I Italia),  interest  Sess.  1“®  37  a,  2“®  58  a. 


1761 


Barcinonensis  Ep.  — Bostani. 


1762 


Ejus  propositio  de  erigendis  domibus,  in 
quibus  sacerdotes  comniuniter  yivant 
887  b.  sqq.  Subscriptor  postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  950  c.  Vita 
functus  739  b. 

BiancJii  Baym.,  O.  Praed.,  consultor  Com- 
missionis  pro  regularibus  1054  c.  Ejus 
epistola,  qua  Pio  IX.  librum  de  infalli- 
bilitate  otfert  1526  c;  hujus  responsum 
1538  d.  sq. 

Bianchi  Botfida,  Jos.  de,  AEp.  Tranensis, 
Nazarenus  et  Barulensis  (Trani,  Nazaret 
e Barletta,  Regn.  utriusque  Sicil.),  inter- 
est Sess.  1“  35  b,  2"*=  56  b,  3“'  259  b, 
4“"  489  d.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  c, 

— postulatorum  Xeapolitanorum  769  d, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
934  d,  eaque  statini  proponenda  971  d,  — 
pro  fine  discussion!  general!  Constitutionis 
de  Eccl.  imponendo  985  d,  — epistolae 
ad  Rrnum  Raess  1401  d,  — protestationis 
contra  caluniniosos  libellos  1751  a. 

Bigandet  Petr.,  Ep.  Ramathensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Birmaniae  merid. , interest 
Sess.  1”®  37  c , 2“®  58  c.  Subscriptor 
postulati  de  quaestione  infallibilitatis  sta- 
tim  proponenda  969  a.  Assentitur  Riiio 
Bonjean  contra  Rnium  Dupanloup  1355  c. 
Veniam  a Cone,  discedendi  obtinet  739  c. 

Bilio  Aloys. , Card. , unus  e Commissione 
central!  1015  c.  Praeses  Commissionis 
dogniaticae  1051  a.  Interest  Sess.  I"'"  34  c, 
2''’"  55  c,  3“"  258  b,  4““  489  a.  Unus  e 
Praesidibus  Congregationum  generalium 
16  a.  22  a.  Praeses  Deputationis  pro  rebus 
fidei  715  d;  hujus  Sessionibus  praesidet 
1647—1695.  cf.  1696— 1703  a;  eo  pro- 
ponente  incisum  in  canone  capitis  III. 
Const,  de  Eccl.  additum  (p.  346  b)  re- 
tinetur  1694  d.  cf.  368  c.  sqq.;  quomodo 
se  habuerit  respectu  Constitutionis  de 
Rom.  Pontif.  proponendae  1697  c.  d. 
1698  a.  c.  1699  a;  operam  dat,  ut  formula 
infallibilitatis  definiendae  apte  compona- 
tur  1699  c.  d.  sq.  1701  a (cf.  1685  c). 
1701  b (cf.  1689  c.  1690  c). 

Billiet  Alexius,  Card.,  AEp.  Camberiensis 
(Chambery,  Sabaudia),  Pio  IX.  cleri  sui 
literas  de  infallibilitate  transmittit  1451  b. 

Bindi  Henr.,  Ep.  Pistoriensis  et  Pratensis 
(Pistoja,  Prato,  Italia),  interest  Sess.  1“® 
42  d,  2“  63  d,  3“®  266  b,  4“®  495  a.  Inter 
oratores  super  schemate  de  vita  clericor. 
722  c.  Inter  subscriptores  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  b, 

— postulatorum  Episcoporum  Italiae  cen- 
tralis 882  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  929  b.  Pii  IX.  ad  oum 
epistola  1526  b.  c. 

Biondi  Alex.,  consultor  Commissionis  poli- 
tico-cccles.  1057  b. 

Birminffhamiensis  Ep.  v.  Ullathorne. 

Biro  de  Kezdi-PoMny  Ladisl.,  Ep.  Szath- 
mariensis  (Szathmar,  Hungaria),  inter- 
est Sess.  1“®  42  c,  2“®  63  c.  Subscriptor 
postulati  (2.  Jan.  1870.)  de  rerum  trac- 
tandarum  mode  920  b,  — contra  defini- 
tionem infallibilitatis  945  c,  — de  dis- 
pononda  discussione  schematis  de  Eccl. 
952  a,  — protestationis  contra  mutatum 
tractandi  ordinem  de  Eccl.  983  d,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis de  Eccl.  987  b,  — querelae 
de  additamento  ad  schema  ejusdom  Const. 
991  d,  — epistolae  pridie  Sess.  4"®  ad 

Coll.  Lac.  VII. 


SS.  Pontif.  datae  995  b.  In  Congreg. 
gener.  13.  Jul.  sufifragium  fert  Non  placet 
1002  a;  Constitutioni  Pastor  aeternus  ad- 
haeret  ibid. 

Bisceglia  Vine.,  Ep.  Thermularum  (Termoli, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“ 
38  b , 2“®  59  b , 3“®  262  a , 4®®  491  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  926  b. 
935  a,  eaque  statim  proponenda  971b, 
— epistolae  ad  Rnium  Raess  1402  a. 

Bisletti  Camill.,  Ep.  Cornetanus  et  Centum- 
cellarum  (Corneto,  Civitavecchia,  Stat. 
pontific.) , subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c. 

Bismarck,  Borussiae  rerum  externarum  mi- 
nister, V.  Gubernia  I,  2;  II,  16.  25  sqq. 

Bisuntinus  AEp.  v.  Mathieu. 

Bituricensis  AEp.  v.  La  Tour  d’Auvergne- 
Lauraguais. 

Bizzarri  Jos.  Andr.,  Card.,  unus  e Com- 
missione central!  1013  c.  cf.  1015  c;  con- 
sulitur  de  nonnullorum  abbatum  ad  Cone, 
admissione  1060  b.  Praeses  Commissionis 
pro  regularibus  1054  b.  Interest  Sess.  1®® 
34  b,  2®®  55  b,  3®®  258  b,  4“®  488  d.  Unus 
e Praesidibus  Congregationum  gener.  16  a. 
21  d.  Praeses  Deputationis  pro  rebus  or- 
dinum  717  b. 

Blanchet  Franc.  Norh.,  AEp.  Oregonopoli- 
tanus  (Oregon  City,  Stat.  foeder.  Amer. 
sept.),  interest  Sess.  1“®  35  a,  2“®  56  b, 
3*®  259  a,  4“®  489  c.  Electus  ad  Depu- 
tationem  pro  rebus  disciplinae  763  c.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 924  c.  Assentitur  Rtno  Bonjean 
contra  Rnium  Dupanloup  1356  b.  Ejus 
suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus  997  a. 

Blanco  Ferd.,  Ep.  Abulensis  (Avila,  His- 
pania),  interest  Sess.  1“®  39  d,  2“®  60  d, 
3“®  263  c,  4®®  493  a.  Electus  ad  Depu- 
tationem  pro  rebus  ordinum  716  a.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  b,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  927  a,  eaque  sine 
ulla'  mora  proponenda  978  a.  Ejus  suf- 
fragia de  Const.  Pastor  aeternus  1000  c. 

Blesensis  Ep.  v.  Pallu  du  Parc. 

Blum  Petr.  Jos.,  Ep.  Limburgensis  (Limburg, 
Xassovia),  subscriptor  epistolae  pastoralis 
Fuldensis  a.  1870.  1735  c. 

Boehmer  Just.  Henning.,  de  Ecclesia  581  a.  b. 
582  b.  sqq.  599  b.  sqq.  601  c.  d.  605  d.  sq. 
609  d. 

BolUg  Joan.,  S.  J.,  consultor  Commissionis 
pro  ecclesiis  orient,  et  missionibus  1055  b. 

Bonaerensis  AEp.  v.  Escalada. 

Bonald,  Ludov.  Jac.  Maurit.  de.  Card.,  Primas 
Galliae,  AEp.  Lugdunensis  (Lyon),  non 
interest  Concilio  legitime  excusatus  723  b. 
Per  procuratorem  suam  infallibilitatis 
fidem  profitetur  1457  d.  cf.  925  c.  931  b. 

Bonald,  Maurit.  de,  judex,  Pii  IX.  ad  eum 
epistola  1525  d. 

Bonaparte  Luc.,  Card.,  interest  Sess.  1“®  34  c, 
2"®  55  c,  3®®  258  b,  4“®  489  a. 

Bonet  Const. , Ep.  Gerundensis  (Gerona, 
Hispania),  interest  Sess.  1®®  41a,  2“®  62  a, 
3®®  264  c,  4®®  493  d.  Inter  oratores  in 
discussione  schematum  de  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  episcopal!  vacante  720  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  a,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  930  c, 
eaque  sine  ulla  mora  proponenda  978  a,  — 


pro  fine  discussion!  general!  Constitutionis 
de  Eccl.  imponendo  984  d. 

Bonjean  Christ.,  Ep.  Medensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Jafifnensis  (Jaffna  insula),  interest 
Sess.  1®®  43  c,  2“®  64  c,  3®®  266  d,  4®®  495  c. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 924  c,  — pro  fine  discussion! 
general!  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
985  b,  — protestationis  contra  calumniosos 
libellos  1751  b.  Ejus  ad  Rfiium  Dupan- 
loup literae  (d.  14. Mart.  1870.)  1352  c.  sqq. ; 
multi  iis  adhaerent  1355  c.  sqq. 

Bonnaz  Alexand.,  Ep.  Csanadensis  et  Temes- 
variensis  (Csanad  sive  Chanad  etTemesvar, 
Hungaria),  interest  Sess.  1“®  40  c,  2®®  61  c. 
Inter  oratores  .super  schemate  de  Eccl. 
746  d.  Inter  subscriptores  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  d, 

— postulati  de  Const.  Multiplices  inter 
918  b,  — de  rerum  tractandarum  modo 
(2.  Jan.  1870.)  920  b,  — contra  definitionem 
infallibilitatis  945  c,  — de  disponenda 
discussione  schematis  de  Eccl.  951  d,  — 
de  decreto  20.  Pebr.  1870.  966  d,  — pro- 
testationis contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem de  Eccl.  983  c,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  c,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  992  b,  — epi- 
stolae pridie  Sess.  4“®  ad  SS.  Pontif.  datae 
995  a.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  sufifra- 
gium fert  Non  placet  1000  d;  Constitutioni 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Bonnechose,  Henr.  Mar.  de.  Card.,  AEp. 
Rothomagensis  (Rouen,  Gallia),  subscrip- 
tor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  b.  Interest  Sess.  1"® 
34  b,  2"®  55  b,  3®®  258  b,  4®®  489  a.  Unus 
e Congregatione  examinandis  Patrum  pro- 
positionibus  710  d.  Inter  oratores  de 
cap.  IV.  schematis  de  Eccl.  753  c. 

Borromeo  Ed.,  Card.,  interest  Sess.  1®®  34  c, 
2®®  55  d,  3“®  258  c,  4“®  489  b. 

Bosagi  Jac.,  AEp.  Caesariensis  in  Palaestina 
i.  p.  i.  rit.  arm.,  Abbas  gen.  Mechitarista- 
rum  Vindobonae,  interest  Sess.  1“®  35  d, 
2®®  56  d.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  a, 

— postulati  contra  definitionem  infalli- 
bilitatis 945  b. 

Boscarini  Ant.,  Ep.  S.  Angeli  in  Vado  et  Ur- 
baniensis  (Sant’  Angelo  in  Vado,  Urbania, 
Stat.  pontific.) , interest  Sess.  1®®  37  d, 
2®®  58  d,  3®®  261c,  4“®  491  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  c,  — postulati  pro  infallibili- 
tate definienda  929  b,  eaque  statim  pro- 
ponenda 970  c,  — pro  fine  discussion! 
general!  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
984  d. 

Boset  Joan.  Hilar.,  Ep.  Emeritensis  (Merida, 
Respubl.  Venezuel.),  interest  Sess.  1“®  37  b, 
2®®  58  b , 3®®  260  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  924  a.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  742  d. 

Bosnensis  Ep.  v.  Strossmayer. 

Bossuet  cathedram  Romanam  ut  principium 
unitatis  Ecclesiae  declarat  292  a;  pleni- 
tudinem  potestatis  eidem  esse  collatam 
demonstrat  369  d.  V.  etiam  Gallicanis- 
mus;  Reaume. 

Bostani  Petr.,  AEp.  Tyrensis  et  Sydoniensis 
rit.  maron.  (Sur  sive  Zor  sive  Tor,  Sai’da, 
Syria),  subscriptor  libelli  occasione  cente- 
111 


1763 


Index  personarurn. 


1764 


narii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  a.  Inter- 
est Sess.  P'  35  d,  2"'  56  d,  3'“'  259  c.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  ritus  orient, 
et  missionibus  719  c.  Inter  oratores  super 
schemate  de  vita  clericorum  724  c.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  sutfragium  fert 
Placet  juxta  modum  997  a ; Constitutioni 
Pastor  aeterniis  adhaeret  ibid. 

Boucho  Joan.  Bapt.,  Ep.  Alaliensis  i.  p.  i., 
Vicar,  ap.  Siam  occid.,  non  interest  Con- 
cilio  rite  excusatus  723  b. 

Boudinet  Claud.  Jac. , Ep.  Ambianensis 
(Amiens,  Gallia),  interest  Sess.  1’“’  39  b, 
2'“’  60  b,  3"®  263  a,  4"'  492  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  d. 

Bougouin  Henr.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Bourget  Ign.,  Ep.  Marianopolitanus  (Mont- 
real, Canada),  interest  Sess.  1*°  37  a,  2“ 
57  d,  3“  260  c,  4“®  490  d.  Subscriptor 
postulatorum  Praesulum  provinciarum 
Quebec,  et  Halifax.  879  d.  sqq.,  — postu- 
lati  pro  definitione  infallibilitatis  924  b,  — 
pro  fine  discussionigenerali  Constitutionis 
de  Eccl.  imponendo  986  c.  Assentitur 
Rmo  Bonjean  contra  Ruium  Dupanloup 
1355  d. 

Botitonmt  Ant.,  Ep..  Guadalupensis  (sive 
Imae  Telluris,  Basseterre,  Guadeloupe), 
t a.  1868.,  subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  a. 

Bouvier,  quid  de  infallibilitate  pontific.  sen- 
tiat  1334  c.  1347  c. 

Bovieri  Jos.  M.,  Ep.  Faliscodunensis  (Monte- 
fiascone,  Stat.  pontific.),  interest  Sess. 
la.  42  2""  63  c,  3“'=  265  d,  4“'>  494  d. 

Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  a,  — postu- 
lati  pro  definitione  infallibilitatis  927  c, 

— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  985  d.  Ejus 
suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus  1001  c. 

Bracq  llenr.,  Ep.  Gandavensis  (Gand,  Gent, 
Belgium),  interest  Sess.  P"'  41  d,  2“''  62  d, 
3"'^  265  b , 4"“  494  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  d,  — postulati  pro  schemate 
de  infallibilitate  statim  proponendo  970  a, 

— protestationis  contra  calumniosos  libel- 
los  1751  a.  V.  etiam  Belgii  Praesules. 

Bradg  Joan.,  Ep.  Perthensis  (Perth,  Au- 
stralia), interest  Sess.  1“®  37  c , 2“  58  c, 
3“'  261  a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  b, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
928  b,  eaque  statim  proponenda  972  c. 
Veniam  a Cone,  discedendi  obtinet  741  c. 

Bravard  Joan.,  Ep.  Constantiensis  (Cou- 
tances,  Gallia),  interest  Sess.  1“  41  a, 
2“''  62  a.  Inter  oratores  super  schemate  de 
vita  clericorum  725  a,  — de  fide  731  d, 

— super  schemate  de  Eccl.  generatim  spec- 
tato  746  d,  — super  cap.  III.  ejusd.  751  d. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a.  — 
postulati  2.  Jan.  1870.  de  rerum  tractan- 
darum  mode  920  d,  — contra  definitionem 
infallibilitatis  946  d,  — de  decreto  20.  Febr. 
1870.  962  c,  — querelarum  de  ordino  Con- 
cilii  violate  980  c,  — protestationis  contra 
mutatura  tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  a, 
et  contra  indictum  finem  discussionis  gene- 
ralis  Constitutionis  de  Eccl.  987  b,  — 
querelae  de  additamento  ad  schema  ejus- 
dem  Const.  992  a , — epistolae  pridie 
Sess.  4'"'  ad  SS.  Pontif.  datae  995  b.  In 


Congreg.  gener.  13.  Jul.  fert  sutfragium 
Non  placet  1001  a;  Constitutioni  T^astor 
aeternus  adhaeret  ibid. 

Brag,  Bavariae  minister,  v.  Gubernia  II, 

20.  22. 

Brezmes  Arredondo  Marian.,  Ep.  Guadicensis 
(Guadix,  Ilispania),  interest  Sess.  2“  63  b, 
3“"  295  d , 4“  494  d.  Subscriptor  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  930  c. 

Brinciotti  Caiet.,  Ep.  Balneoregiensis  (Bagno- 
rea,  Stat.  pontific.),  f a.  1867.,  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  a. 

Briidemann  Bern.,  Vicarius  cajiit.  et  Ep. 
praeconizatus  Mouasteriensis  (Miinstcr, 
Westfalia),  subscriptor  epistolae  pastoralis 
Fuldensis  a.  1870.  1735  c. 

Briocensis  Ep.  v.  David. 

Brixinensis  Ep.  v.  Gasser. 

Brown  Jac.,  Ep.  Salopiensis  (Shrewsbury, 
Anglia),  interest  Sess.  3“  262  a.  Sub- 
scriptor protestationis  contra  mutatum 
tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  b.  Veniam 
a Concilio  discedendi  obtinet  741  c. 

Brugensis  Ep.  v.  Faict. 

Brundusinus  AEp.  v.  Ferrigno. 

Brunoni  Paul.,  AEp.  Taronensis  i.  p.  i.,  a 
d.  25.  Jun.  1869.  Patriarcha  Antiochenus 
rit.  lat.,  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  d. 
Consultor  Commissionis  centralis  1051a, 
Commissionis  pro  ecclesiis  orient,  et  niis- 
sionibus  1056  a.  Interest  Sess.  1'"'  34  d, 
2"'  55  d,  3""  258  d. 

Bsciai  AbraJi. , Ep.  Cariopolitanus  i.  p.  i., 
Vicar,  ap.  Aegypti  pro  Coptis,  interest 
Sess.  1“  42  a,  2“  63  a,  3“''  266  c,  4“''  494  c. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  d,  — postu- 
lati pro  fine  discussioni  generali  Consti- 
tutionis de  Eccl.  imponendo  985  a.  Ejus 
suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus  1001  c. 

Bucciarelli  Ear.,  AEp.  Scopiensis  (Skopia, 
Uskiip,  Serbia),  interest  Sess.  1“  30  b, 
2"'  57  b.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c, 
— postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
940  d.  Veniam  a Concilio  discedendi  ob- 
tinet 726  c. 

Budvicensis  Pip.  v.  Jirsik. 

Buffalensis  Ep.  v.  Ryan. 

Buffetti  Petr.,  Ep.  Brictinoriensis  (Bertinoro, 
Stat.  pontific.) , interest  Sess.  1"''  39  c, 
2"'*  60  c,  3“  263  b,  4“  492  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1040  a. 

Bugellensis  Ep.  v.  Losanna. 

Burchall  Pick.  Plac.,  O.  S.  B.,  Abb.,  Praeses 
Congr.  Angliae,  interest  Sess.  3"'  267  c. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 930  b.  cf.  1004  a. 

Burdigalensis  AEp.  v.  Donnet. 

Burgensis  AEp.  v.  Yusto. 

Butler  Georg.,  Ep.  Limericensis  (Limerick, 
Hibernia),  interest  Sess.  1“''  40  d,  2'''  61  d, 
3"'  264  b , 4“"  493  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  a,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  924  c,  eaque  statim  proponenda 
972  c,  — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  c. 

Cahrieres,  de,  Pii  IX.  ad  eum  epistola  1536  c. 

Cadore,  Gallus  Monachii  legatus , ejus  re- 
sponsum  ad  literas  ministri  de  La  Tour 
d’Auvergne  8.  Sept.  1869.  datas  1201b. 


Cadurcensis  Eg),  v.  Grimardias. 

Caixaly  EstradeJos.,  Ep.  Urgellensis  (Urgel, 
Ilispania),  interest  Sess.  1“''  38  d,  2"“  59  c, 
3"'  262  b,  4“  492  a.  Inter  oratores  super 
schemate  de  doctrina  cath.  715a,  — in 
discussione  schematum  de  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  episcopali  vacante  719  b,  — 
schematis  de  vita  clericorum  724  a,  — 
prooemii  schematis  de  fide  732  d,  — 
capitis  I.  ejusd.  733  a,  — capitis  II. 
734  b,  — capitis  III.  736  a,  — capitis  IV. 
736  c,  — schematis  de  Eccl.  generatim 
spectati  746  b,  — capitis  III.  ejusd. 
751  c,  — capitis  IV.  754  d.  Alios  invitat 
ad  definitionem  infallibilitatis  petendam 
1703  d.  cf.  1696  d.  Inter  subscriptores 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  b,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  b.  Ejus  sufi'ragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  1000  a.  Assentitur 
judicial!  Rmi  Raess  de  Gratrii  scriptis 
sententiae  1405  b. 

Caiacensis  Ep.  v.  Riccio. 

Calatanisiadensis  Ep.  v.  Guttadauro  di  Rc- 
burdone. 

Callot  Joan.  B.  Iren.,  Ep.  Oranensis  (Oran, 
Algeria),  interest  Sess.  I"'  43  a,  3"'  2()6  b. 
Inter  oratores  de  cap.  III.  schematis  do 
Eccl.  751a,  — de  cap.  IV.  ejusd.  757  b. 
Inter  subscriptores  postulati  de  Const. 
Multiplices  inter  917  a,  — de  rerum  trac- 
tandarum  mode  (2.  Jan.  1870.)  921  a,  — 
contra  definitionem  infallibilitatis  946  d, 

— de  decreto  20.  Febr.  1870.  962  c,  — 
querelarum  de  ordine  Concilii  violate  980  c, 

— protestationis  contra  mutatura  trac- 
tandi ordinem  de  Eccl.  984  b,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis de  Eccl.  988  a,  — querelae  do 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
992  a,  — epistolae  pridie  Sess.  4"'“  ad  SS. 
Pontif.  datae  995  b.  In  Congreg.  gener. 
13.  Jul.  suffragium  fert  Non  p)lacet  1003  a; 
Const.  Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Calogerd  Marc.,  Ep.  Spalatensis  (Spalato, 
Dalmatia),  interest  Sess.  1“'  39  b,  2’"'  00  b, 
3“®  203  a,  4"®  492  c.  Subscriptor  postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  927  c, 
eaque  statim  proponenda  970  c. 

Cameracensis  AEp.  v.  Regnier. 

Cameron  Joan.,  Ep.  Titopolitanus  i.  p.  i., 
Coadj.  Episcopi  Arichatensis  (Arichat, 
Nova  Scotia),  interest  Sess.  4”'  495  d. 

Cammaroia  Phil.,  AEp.  Caietanus  (Gaeta, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1"® 
35  c,  2®®  56  c,  3"®  259  b,  4"®  489  d.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  d,  — postulatorum 
Neapolitanorum  769  d,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  934  d,  — epi- 
stolae ad  Rnium  Raess  1401  d. 

Campege  Thom.,  quid  de  infallibilitate  pontific. 
sentiat  1333  d.  1346  b. 

Campelo  Joan. , consultor  Commissionis 
politico-eccles.  1057  c. 

Cani  Ant.,  stenographus  Cone.  25  a. 

Cano  Melch.,  quid  de  infallibilitate  pontific. 
sentiat  1360  b.  cf.  1374  c.  d. 

Canopensis  Ej).  v.  Besi. 

Canossa,  Alogs.  di,  Ep.  Veronensis  (Verona, 
Italia),  interest  Sess.  1"®  40  d,  2"®  Old, 
3"®  264  c,  4“®  493  d.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Catcchismo  728  a.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  a,  — postu- 
lati pro  Nigris  Africao  centr.  905  d , — 


1765 


Boucho  — Charbonnel. 


1766 


pro  infallibilitate  definienda  925  a,  eaque 
statim  proponenda  970  a,  sine  ulla  mora 
978  c,  — pro  fine  discussion!  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  c, 

— protestationis  contra  calumniosos  li- 
bellos  1751b.  Operam  dat,  ut  Patres 
obtentae  loquendi  veniae  renuntient  756  d. 

Canoz  Alexius,  Ep.  Tamassensis  i.  p.  i.,  Vicar, 
ap.  Madurensis  (Madura,  India  orient), 
interest  Sess.  !“'>  37  c,  2““  58  c,  3““  261b, 
491  b.  Inter  subscriptores  libelli  oc- 
casione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1038  b , — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  927  a,  eaque  statim  proponenda 
969  b,  sine  ulla  mora  978  b,  — pro  fine 
discussioni  general!  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  985  d.  Assentitur  Emo  Bon- 
jean  contra  Eiiium  Dupanloup  1355  c. 

Cuntimorri  Fel. , Ep.  Parmensis  (Parma, 
Italia),  t 28.  Jul.  1870.,  interest  Sess.  1“ 
37  c,  2""  58  c,  3““261b,  4““491b.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  ordinura  716  a. 
Inter  oratores  de  cap.  II.  scheraatis  de 
fide  733  d,  — de  cap.  III.  ejusd.  736  a, 

— de  schemate  reformate  de  Catechismo 
740  a,  — de  cap.  IV.  scbematis  de  Eccl. 
754  c.  Inter  subscriptores  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  b, 

— postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
925  b. 

Canzi  Ant.,  Ep.  Cyreuensis  i.  p.  i.,  interest 
Sess.  1““  43  a,  2“®  64  a.  Unus  e Judicibus 
querelarum712b.  Subscriptor  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  928  a.  cf.  1003  a. 

Capaccio  Gabr.,  Ep.  Mellipotamensis  i.  p.  i., 
Auxiliar.  AEpiscopi  Antibarensis  (Anti- 
vari,  Albania),  interest  Sess.  1““  42  d,  2“ 
64  a,  3“°  266  b,  4““  495  b.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  925  b. 
940  d,  eaque  statim  proponenda  971  a. 

Capalti  Hannih.,  Card,  (a  d.  13.  Mart.  1868.), 
consultor  Commissionis  pro  ecclesiis  orient, 
et  missionibus  (usque  ad  d.  13.  Mart.  1868.) 
1055  a.  Unus  e Commissione  central! 
1015  c;  consulitur  do  nonnullorum  abba- 
tum  ad  Cone,  admissione  1060  b.  Sebema 
decreti  de  jure  in  Cone,  proponendi  ab 
eo  confectum  1101  d.  Interest  Sess.  1“ 
34  d,  2“  55  d,  3“”  258  c,  4"'  489  b.  Unus 
e Praesidibus  Congregationum  gener.  16  a. 
22  a.  Praeses  Deputationis  pro  rebus 
disciplinae  715  d. 

Capelli  Car.,  Barnabita,  consultor  Commis- 
sionis pro  regularibus  1054  c. 

Capponi  Petr.,  stenograpbus  Cone.  25  a. 

Caputaquensis  Ep.  v.  Siciliani. 

Carafa  di  Traetto  Dom.,  Card.,  AEp.  Bene- 
ventanus  (Benevento , Stat.  pontific.), 
interest  Sess.  1“°  34  a,  2“  55  a,  3““  258  a, 
4"“  488  c.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  a. 

Carcassonensis  Ep.  v.  Koullet  de  la  Bouillerie. 

Cardelli  Aloijs.  Mur.,  AEp.  Acridensis  i.  p.  i., 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  c. 

Cardoni  Jos.,  AEp.  Edessenus  i.  p.  i.,  con- 
sultor Commissionis  dogmaticao  1051  a. 
Interest  Sess.  1“  36  e,  2“®  57  c,  3"“  260  b, 
4"“  490  c.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  fidei  713  b.  Subscriptor  libelli  oc- 
casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1037  d,  — postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 927  b. 

Cardozo  Ayres  Franc.,  Ep.  Olindensis  (Olinda, 
Brasilia),  interest  Sess.  1"°  43  a,  2"°  64  a, 
3“°  266  b.  Vita  functus  744  c. 


Carfagnini  Ilenr.,  Ep.  Portus  Gratiae  (Har- 
bour-Grace, Xew-Foundland) , promot. 
27.  Maji  1870.,  interest  Sess.  4“  496  a. 

Cariopolitanus  Ep.  rit.  copt.  v.  Bsciai. 

Carletti  Caiet.,  Ep.  Reatinus  (Rieti,  Stat. 
pontific.),  t a.  1867.,  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  b. 

Carli  Caiet.,  Ep.  Almirensis  i.  p.  i.,  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  a.  Interest  Sess.  2"® 
58  b.  Constitution!  Pastor  aeternus  ad- 
baeret  999  a. 

Carnielitarum  Superioris  literae  ad  P.  Lovson 
1262  d.’ 

Carmitensis  Ep.  v.  Regnault. 

Carrion  Paul.  Benign. , Ep.  de  Portorico, 
interest  Sess.  1“°  39  d,  2“"  60  d,  3“°  263  c, 
4““  493  a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  b, 
— postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
930  c. 

Carroll  Joan.,  AEp.  Baltimorensis,  praeclare 
de  Conciliorum  celebratione  meruit  1005  b. 

Casanelli  Papli.,  Ep.  Adjacensis  (Ajaccio, 
Corsica),  f 2.  Oct.  1869.,  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  d. 

Casangian  Plac.,  AEp.  Ep.  Antiochenus  rit. 
arm.  (Antakieh,  Syria),  interest  Sess.  1“'" 
36  b,  2“®  57  b.  Inter  oratores  in  discep- 
tatione  sebematum  de  Episcopis  etc.  et 
de  Sede  episcopali  vacante  720  d.  Inter 
subscriptores  postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  947 a,  — de  decreto  20.  Pebr. 
1870.  962  d. 

Casanovas,  Jos.  a Calas.,  Praepos.  genor. 
Congr.  scholar,  piar. , interest  Sess.  1"® 
44  b,  2“®  65  b,  3"“  268  b,  4“®  496  c. 

Casasola  Andr. , AEp.  Utinensis  (Udine, 
Italia) , interest  Sess.  1"®  36  b , 2"®  57  b, 
3“"  260  a,  4"®  490  b.  Subscriptor  postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  924  a, 
eaque  statim  proponenda  970  a. 

Case)ieuve,  sacerdotis,  ad  Pium  IX.  epistola 
1438  b.  c (responsum  1531  c.  d);  ejus  cum 
Rino  Place  negotium  1436  c — 1443. 

Cassoviensis  Ep.  v.  Perger. 

Castclls  Nic.,  AEp.  Martianopolitanus  i.  p.  i., 
Delegat.  ap.  Persiae,  Mesopotamiae  etc., 
Praelatis  scbismaticis  pontificiam  ad  Cone, 
invitationem  exbibuit  1123  b. 

Castrillo  y Ornedo  Callist.,  Ep.  Legionensis 
(Leon,  Hispania),  f 9.  Sept.  1869.,  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1041a. 

Castro,  Alph.  de,  quid  de  infallibilitate  pontific. 
sentiat  1333  b.  1347  a. 

Catacensis  Ep.  v.  de  Franco. 

Catalaunensis  Ep.  v.  Meignan. 

Cataldi  Ant.,  consultor  Commissionis  caere- 
moniar.  1058  a.  Magister  caeremoniar. 
Cone.  16  c.  21  c. 

Caterini  Prosp.,  Card.,  Praefectus  Congre- 
gationis  Concilii,  unus  e Commissione 
central!  1013  c.  cf.  1015  c.  Praeses  Com- 
missionis pro  disciplina  cedes.  1052  d. 
Sciscitatur  ab  Episcopis  latinis,  quae  in 
Coiicilio  tractanda  censcant  1017  c.  d; 
borum  responsa  1018  sqq.  Agit  cum 
Nuntiis  et  Episcopis  de  tbeologis,  qui  ad 
parandum  Concilium  Romam  mitti  possint 
1024  b.  sqq.  1044  d— 1048  a.  d.  1049  a.  d. 
1050  a.  b.  Invitat  Episcopos  Romam  ad 
contenarium  S.  Petri  celebrandum  1027  a; 
cum  iis  nonnulla  circa  diseiplinam  ce- 


des. quaesita  communicat  1027  sqq.  Ejus 
ad  Ruium  Grant  literae  de  Episcoporum 
titularium  ad  Cone,  ratione  1058  d.  Inter- 
est Sess.  P®  34  c,  2*"®  55  c,  3“®  258  c, 
4“®  489  b.  Praeses  Deputationis  pro  rebus 
disciplinae  715  d.  cf.  notam. 

Cavensis  Ep.  v.  Fertitta. 

Caverot  Lud.,  Ep.  S.  Deodati  (St.  Die,  Gallia), 
interest  Sess.  1"°  38  a,  2“  59  a,  3““  261c, 
4“®  491  c.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  927  d,  — pro  fine 
discussioni  general!  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  c,  — protestationis  contra 
calumniosos  libellos  1752  a.  Cum  Rnio 
Raess  Gratrii  epistolas  condemnat  1393  b. 

Cecconi  Eiig.,  contra  Doellingerum  1480  sqq. 

Celesia  Petr.  Jerem.  Micliaelang. , Ep.  Pac- 
tensis  (Patti,  Sicilia  insula),  interest  Sess. 
P®  40  c,  3*®  264  a,  4"®  493  c.  Unus  e 
Congregatione  examinandis  Patrum  pro- 
positionibus  711  a.  Inter  oratores  super 
cap.  IV.  scbematis  de  fide  736  d,  — super 
schemate  de  Eccl.  743  d.  Inter  subscrip- 
tores postulati  pro  definitione  infallibili- 
tatis 927  a.  935  c,  — epistolae  ad  Rmum 
Raess  1402  b. 

Cenomanensis  Ep.  v.  Pillion. 

Cerruti  Joan.  B.,  Ep.  Savonensis  et  Naulensis 
(Savona,  Noli,  Italia),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1042  a.  Interest  Sess.  P®  42  c,  2“® 
63  c,  3“®  265  d,  4“®  494  d.  Ejus  pro  de- 
finitione infallibilitatis  postulatum  936  b. 
Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus 
1002  a. 

Cesare,  Guill.  de,  0.  S.  Ben.,  Abb.  generalis 
Congr.  Virginianae  Montis  Virginis,  inter- 
est Sess.  1“®  43  d,  2“  64  d,  3“®  267  b ; non 
interest  4“°  propter  morbum  1004  a.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1042  b,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  935  c.  Consti- 
tution! Pastor  aeternus  adhaeret  1004  a. 

Cesari  Theob.,  Abb.  generalis  Ord.  Cisterc., 
interest  Sess.  1“®  44  a,  2“®  65  a,  3“®  267  c, 
4“®  496  b.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  931  a. 

CliadwicJc  Jac.,  Ep.  Ilagulstadensis  et  Novo- 
castrensis  (Hexham,  Newcastle,  Anglia), 
interest  Sess.  1"®  42  b,  2"®  63  b,  3“®  265  d, 
4“®  494  d.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  a, 
— postulati  pro  fine  discussioni  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  984  d. 

Chalandon  Georg.  Claud.,  AEp.  Aquensis 
(Aix,  G<allia),  subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  a. 

Ghambord,  Ilenrici  Comitis  de,  ad  Pium  IX. 
literae  1471b. 

Charbonneati  Stepli.  End.,  Ep.  Jassensis  i.  p.  i.. 
Vicar.  ap.Maysurii  (Mysore,  India  orient.), 
interest  Sess.  P®  37  a,  2“®  58  a,  3“®  260  d, 
4“  490  d.  Electus  ad  Deputationem  ])ro 
rebus  ritus  orient,  et  missionibus  719  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  a,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  925  c, 
eaque  statim  proponenda  969  a,  sine  ulla 
mora  978  c,  — pro  fine  discussioni  gene- 
ral! Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
985  b,  — protestationis  contra  calumniosos 
libellos  1751b.  Assentitur  Rmo  Bonjean 
contra  Rnium  Dupanloup  1355  c. 

Cltarbonnel,  Armand.  de,  Ep.  Sozopolitanus 
i.  p.  i.,  interest  Sess.  P®  38  a,  2®®  59  a, 
3““  261  d.  Procurator  Card,  de  Bonald, 
111* 


1767 


Index  personarum. 


1768 


Archiepiscopi  Lugdun. , cf.  925  c.  Inter 
oratores  in  discussione  schematum  de 
Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopali  va- 
cante  720  b.  Inter  subscriptores  postu- 
lati  pro  infallibilitate  definienda  925  c, 
eaque  statim  proponenda  970  b. 

Charmes,  Thom,  de,  quid  de  infallibilitate 
pontific.  sentiat  1333  d.  1347  d. 

Chatamensis  Ep.  v.  Rogers. 

Checa  Jos.,  AEp.  Quitensis  (Quito,  Respubl. 
Aequator.),  interest  Sess.  1“®  36  d,  2“ 
57  d,  3""  260  b,  4"'  490  c.  Electus  ad 
Deputationem  pro  rebus  ordinum  716  b. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis  924  a,  — de  usura  1747  b. 

Chcsnel  Franc.,  consultor  Commissionis 
politico-eccles.  1057  a.  Deliberationibus 
de  formula  definiendae  infallibilitatis 
interest  1700  d. 

Chiapa,  Ep.  de,  v.  Villalvaso. 

Chigi  Flavius,  AEp.  Myrensis  i.  p.  i.,  Nuntius 
Parisiensis , certior  fit  de  theologis  ad 
parandum  Cone.  Romam  inittendis  1048  d. 
1049  a.  d.  1050  b.  Ejus  responsum  ad 
Emi  Antonelli  literas  circa  commentaries 
huic  mittendos  de  motibus  Concilii  ex- 
spectatione  excitatis  1147  b.  sqq. ; duo 
commentarii  ab  eo  missi  1148  sqq.;  ejus 
et  Cardinalis  mutuae  literae  et  communi- 
cationes  spectantes  ad  horum  in  Civilitate 
cath.  promulgationem  et  duos  alios  com- 
mentarios  1162  d.  sq.  1163  c.  1164  sqq. 
1169b.  1174  d.  sq.  1175  b.  Pii  IX.  gratia- 
rum  actio  pro  Uteris  de  infallibilitate  ex 
Gallia  missis  ab  eo  vulganda  1534  d.  sq. 

CJtilupa,  Ep.  de,  v.  Serrano. 

Christopliori  (S.)  de  Havana  Ep.  v.  Martinez. 

Ciarchi  Athanas.,  AEp.  Babylonensis  rit. 
syr.  (sedes  ejus  Bagdad , Imper.  Tur- 
cic.),  interest  Sess.  1“  36  b,  2“°  57  b,  3"'' 
260  a,  4“'^  490  b.  Subscriptor  libelli  occa- 
sione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1037  b. 

Ciasca  Aug.,  Ord.  S.  Aug.,  interpres  pro 
Episcopis  oriental.  1069  c. 

Cilento  Fetr.,  AEp.  Rossanensis  (Rossano, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1"'" 
35  a,  2“  56  a,  3“  259  a,  489  c.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  c , — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  926  c.  934  d,  — 
epistolae  ad  Rmum  Raess  1401  d. 

Cima  Vine. , Ep.  Adramitensis  i.  p.  i.,  Au- 
xiliar.  in  Makarska  (Dalmatia),  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  d. 

Cipressa,  Joach.  da,  Ord.  Minor,  observant., 
consultor  Commissionis  pro  regularibus 
1054  c. 

Cirino  Franc.,  Vicar,  gener.  Congr.  clericor. 
regular.,  interest  Sess.  1“'"  44  b,  2'*®  66  a, 
3“  268  b,  4“'  496  d. 

Cirino  Joan.,  Ep.  Derbensis  i.  p.  i.,  inter- 
est Sess.  1"°  43  d,  2“  64  d.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
926  c.  Veniam  a Cone,  discedendi  obtinet 
723  d. 

Cinreia  Aloys.,  AEp.  Irenopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Aegypti  pro  Latinis  et  Delegat. 
ap.  pro  Orientalibus  Aegypti  et  Arabiae, 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  d.  Refert 
Emo  Barnabo  de  pontificia  ad  Cone,  in- 
vitatione  Episcopis  schismaticis  a se  missa 
1123  a.  b.  Interest  Sess.  1“  36  c,  2"'' 
57  c,  3“'  260  b.  Electus  ad  Deputationem 


pro  rebus  ritus  orient,  et  missionibus  719  d. 
Subscriptor  postulati  pro  Nigris  Africae 
centr.  905  d,  — pro  infallibilitate  de- 
finienda 940  d,  eaque  statim  proponenda 
969  b. 

Claret  y Clara  Ant.,  AEp.  Trajanopolitanus 
i.  p.  i.,  interest  Sess.  1““  35  b,  2“  56  b, 
3“  259  b,  4"  489  d.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Eccl.  747  c.  Inter  subscrip- 
tores postulati  pro  definitione  infallibili- 
tatis 930  b,  — de  usura  1747  b. 

Claudii  (S.)  Ep.  v.  Nogret. 

Clavigo  Callist. , Ep.  Pacensis  (La  Paz, 
Respubl.  Boliv.) , interest  Sess.  1®“  43  c, 
2“  64  c,  3“®  267  a,  4"®  495  c.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
924  b,  — de  usura  1747  b. 

Clemengis  Hie.,  ejusque  contra  infallibili- 
tatem  pontific.  doctrina  1333  d.  1348  b. 

Clementi  Aloys.,  AEp.  Ep.  Ariminensis  (Ri- 
mini, Stat.  pontific.),  f 30.  Jan.  1869., 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  c. 

Clifford  Guill.  Jos.,  Ep.  Cliftoniensis  (Clifton, 
Anglia) , interest  Sess.  1“  39  c , 2®“^  60  c, 
3“  263  a.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  ordinum  716  b.  Inter  oratores  super 
schemate  de  vita  clericorum  724  b,  — 
de  Catechismo  727  c,  — super  capite  I. 
schematis  de  fide  733  c,  — super  schemate 
reformate  de  Catechismo  741  b,  — super 
schemate  de  Eccl.  746  c.  Inter  subscrip- 
tores libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  a,  — postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  947  c,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  962  d,  — pro- 
testationis  contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem  de  Eccl.  983  d,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  c,  — querelae  de  addita- 
mento  ad  schema  ejusdem  Const.  991  c, 

— epistolae  ])ridie  Sess.  4®“  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  b.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
suffragium  fert  Non  placet  1000  b ; Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Cliftoniensis  Ep.  v.  Clifford. 

Chit  Isid.,  Ep.  Aeryndelensis  i.  p.  i. , Au- 
xiliar.  Vicarii  ap.  Athabaska  Mackenzie, 
interest  Sess.  1®“  41  c. 

Colet  Car.  Theod.,  Ep.  Lucionensis  (Lugon, 
Gallia),  interest  Sess.  1®“  40  d,  2®“  61  d, 
3®*'  264  b.  Inter  oratores  super  cap.  III. 
schematis  de  Eccl.  751  c,  — super  cap.  IV. 
ejusd.  755  d.  Ejus  postulatum  de  „parva 
ecclesia“  855  b.  sqq.  Inter  subscriptores 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041a,  — postulatorum  Galliae 
Episcoporum  832  d , — postulati  2.  Jan. 
1870.  de  rerura  tractandarum  modo  920  d, 

— contra  definitionem  infallibilitatis  946  d, 

— de  deer.  20.  Febr.  1870.  962  c,  — quere- 
larum  de  ordine  Concilii  violate  980  b, 

— protestationis  contra  mutatum  trac- 
tandi ordinem  de  Eccl.  984  a,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis 
Constitutionis  de  Eccl.  987  c,  — epistolae 
pridie  Sess.  4®®  ad  SS.  Pontif.  datae  995  b. 
In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  sufi’ragium 
fert  Non  placet  1001  a ; Constitutioni 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Colina  Car.,  Ep.  Tlascalensis  (sive  Angelo- 
politanus , Tlascala , la  Puebla  de  los 
Angeles,  Respubl.  Mexic.),  interest  Sess. 
1“®  38  d,  2“®  59  d,  3®®  262  c,  4“®  492  a. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 925  d,  — de  usura  1747  c. 


Colli  Ant.,  Ep.  Alexandrinus  Statellior.  (Ales- 
sandria della  Paglia,  Pedemontium),  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1042  b.  Interest  Sess.  1®® 
42  d,  2"®  63  d,  3“®  266  b,  4“®  495  a. 

Colocensis  AEp.  v.  Haynald. 

Colombo  Aloys.,  notarius  Cone.  10  b.  21a. 

Coloniensis  AEp.  v.  Melchers. 

Colurnhicensis  Ep.  v.  Verrolles. 

Columna  Joan.,  custos  Cone.  16  a.  20  d. 

Comaclensis  Ep.  v.  Spoglia. 

Compieta  Franc.  Xav.,  consultor  Commis- 
sionis politico-eccles.  1057  d. 

Conaty  Nic. , Ep.  Kilmorensis  (Kilmore, 
Hibernia),  interest  Sess.  l®®41a,  2“®62a, 
3®®  264  c.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  b, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
924  d,  eaque  statim  proponenda  972  c. 
Assentitur  Riho  Bonjean  contra  Rmum 
Dupanloup  1356  b. 

Conchensis  (Hispan.)  Ep.  v.  Paya  y Rico. 

Concordiensis  Ep.  v.  Frangipane. 

Conde  y Corral  Bern.,  Ep.  Zamorensis  (Za- 
mora, Hispania),  interest  Sess.  1®“  39  d, 
3®®  263  b,  4“®  493  a.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Eccl.  743  d.  Inter  subscrip- 
tores postulati  pro  definitione  infallibili- 
tatis 930  c.  Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor 
aeternus  1000  c. 

Connolly  Thom.  End.,  AEp.  Halifaxiensis 
(Halifax,  Nova  Scotia),  interest  Sess.  1“® 
36  a,  2®®  57  a,  3®®  259  d.  Inter  oratores 
super  schemate  de  doctr.  cath.  714  d,  — 
super  schemate  de  Eccl.  generatim  spectato 
747  c,  — super  cap.  IV.  ejusd.  754  b.  Inter 
subscriptores  postulatorum  Praesulum 
provincial*.  Quebec,  et  Halifax.  879  d.  sqq., 

— postulati  2.  Jan.  1870.  de  rerum  trac- 
tandarum modo  921  a,  — contra  defini- 
tionem infallibilitatis  947  b,  — protesta- 
tionis contra  mutatum  tractandi  ordinem 
de  Eccl.  983  d,  et  contra  indictum  finem 
discussionis  generalis  Constitutionis  de 
Eccl.  988  a,  — epistolae  pridie  Sess.  4“® 
ad  SS.  Pontif.  datae  995  c.  In  Congreg. 
gener.  13.  Jul.  suffragium  iert  Non  placet 
997  b ; Constitutioni  Pastor  aeternus  ad- 
haeret ibid. 

Conroy  Joan.  Jos.,  Ep.  Albanensis  (Albany, 
Stat.  feed.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  1“® 
42  a,  2"®  63  a,  3®®  265  b,  4“®  494  b.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1041  d,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  938  c. 

Consolini  Dorn,.,  Card.,  interest  Sess.  1®“  34  c, 
2“®  55  c,  3®®  258  c,  4"®  489  b. 

Constantiensis  Ep.  v.  Bravard. 

Constantinianus  Ep.  v.  de  Las  Casas. 

Constantinopolitanus  Patriarcha  Arrnenio- 
schismat.,  respectu  pontificiae  ad  Cone,  in- 
vitationis  1113b.  1114  c.  1117  d.  1118  d; 
— Graeco-schismat.,  1111  d.  sq.  cf.  1114  b. 
1115  c.  1123  c. 

Contratto  Modest. , Ep.  Aquensis  (Acqui, 
Pedemontium),  f a.  1868.,  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  d. 

Corazza  Joan.,  consultor  Commissionis  caere- 
moniar.  1058  a. 

Corcoran  Jac.,  consultor  Commissionis  dog- 
maticae  1052  c.  cf.  1049  d. 

Corisopitensis  Ep.  v.  Sergent. 

Cornthwaite  Boh.,  Ep.  Beverlacensis  (Bever- 
ley, Anglia),  interest  Sess.  1“®  40  d,  2“® 
61  d,  3“®  264  b,  4“®  493  d.  Subscriptor 


1769 


Charmes  — David  Jos. 


1770 


libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  a,  — postulati  pro  infallibili- 
tate  definienda  925  a,  eaque  statim  pro- 
poneuda  971  a,  — pro  fine  discussioni 
general!  Constitutionis  de  Eccl.  impo- 
nendo  985  c. 

Corracli  BapJi.,  Ep.  Balneoregiensis  (Ba- 
gnorea,  Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1“ 
43  a,  2“  64  a,  3“  266  b,  4“  495  b.  Sub- 
scriptor  postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis  925  b. 

Corsi  Cosm.,  Card.,  AEp.  Pisanus  (Pisa, 
Italia),  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  a. 
Interest  Sess.  1“"  34  a,  2“'*  55  a,  3“  258  a, 
4“'  488  c.  Unus  e Congregatione  exaini- 
nandis  Patrum  propositionibus  710  c. 

CorliJoan.,  Ep.  Mantuanus  (Mantova,  Italia), 
t a.  1868.,  subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c. 

Corvaja  Henr.,  O.  S.  Ben.,  Abb.,  Praeses 
Congreg.  Italiae,  interest  Sess.  3“  267  c, 
4“®  496  b.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  928  b. 

Gosandey  Chnstopli.,  consultor  Commissionis 
pro  disciplina  eccles.  1054  b.  cf.  1050  c. 

Cusi  Elig.,  Ep.  Prienensis  i.  p.  i.,  Coadj. 
Vicarii  ap.  Kantung  (Imper.  Sin.),  interest 
Sess.  1“®  41  d,  3“°  265  a.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
940  d.  cf.  1001b. 

Conquer,  Martialis  Quill,  du,  AEp.  Portus 
Principis  (Portau  Prince,  Haiti),  f a.  1869., 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c. 

Cossa  Phil.,  consultor  Commissionis  dograa- 
ticae  1052  a. 

Costa  Firm.,  S.  J.,  consultor  Commissionis 
pro  regularibus  1054  d. 

Coulin,  sacerdotis,  ad  Pium  IX.  epistola 
1438  b.  c (responsum  1531  c.  d);  ejus  cum 
Rnio  Place  negotium  1436  c — 1443. 

Cousseau  Ant.,  Ep.  Engolismensis  (Angou- 
leme,  Gallia),  interest  Sess.  I""  38b, 

59  b,  3"“  262  a,  4“"  491  d.  Electus  ad  De- 
putationem  pro  rebus  ritus  orient,  et  mis- 
sionibus  720  a.  Inter  oratores  super  sche- 
mate  de  Eccl.  745  d.  Inter  subscriptores 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
928  a.  Clero  commendatRmiRegnier  literas 
de  calumniis  Concilio  illatis  1417  c.  d. 

Crespo  y Bautista  Franc.,  Ep.  Arcensis  i.  p.  i., 
Auxiliar.  AEpiscopi  Toletani  (Toledo, 
Ilispania),  interest  Sess.  1““  41a,  2“°  61  d, 
3““  264  b,  4“®  493  d.  Inter  oratores  de 
schemate  reformate  de  Sede  episcopali 
vacante  764  a.  Inter  subscriptores  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  930  c, 
— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  984  d. 

Cretoni  Nic.,  0.  S.  Aug.,  consultor  Com- 
missionis pro  regularibus  1054  d. 

Cretoni  Seraph.,  consultor  Commissionis  pro 
ecclesiis  orient,  et  missionibus  1055  c. 

Crisiensis  Ep.  v.  Smiciklas. 

Crispigni  Nic.,  Ep.  Eulginatensis  (Foligno, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  P"  37  b,  2’“' 
58  a , 3“  260  d , 4“  490  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  929  a. 

CristoforiCar.,  scrutator  suffragior.  16  b.  21a. 

Croc  Ivo  M.,  Ep.  Larandensis  i.  p.  i.,  Coadj. 
Vicarii  ap.  Tunchini  merid.  (Tongking, 
Annam),  interest  Sess.  2“  64  b,  3'‘'’266d, 
4'“”  495  c.  Subscriptor  postulati  pro  in- 


fallibilitate  definienda  925  d,  eaque  statim 
proponenda  969  b,  sine  ulla  mora  978  c, 

— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  985  c,  — pro- 
testationis  contra  calumniosos  libellos 
1751  b.  Assentitur  Rmo  Bonjean  contra 
Rmum  Dupanloup  1355  d. 

Croke  Thom.,  Ep.  Auckopolitanus  (Auck- 
land, Nova  Zelandia),  promot.  23.  Junii 
1870.,  interest  Sess.  4““  496  a. 

Crossensis  Ep.  v.  Heiss. 

Croy,  Galliae  negotiorum  Romae  procurator, 
ejus  responsum  ad  literas  ministri  de  La 
Tour  d’Auvei’gne  8.  Sept.  1869.  datas  1233  a. 

Csanadiensis  Ep.  v.  Bonnaz. 

Cuhero  y Lopez  de  Padilla  Petr.,  Ep.  Orio- 
lensis  (Orihuela,  Ilispania),  interest  Sess. 
lae  2“  61  a,  3““  263  c,  4“  493  a.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  b,  — protestationis 
contra  calumniosos  libellos  (?)  1752  a. 

Ciighii  Franc.  Aem.,  AEp.  Mutinensis,  (Mo- 
dena, Italia),  interest  Sess.  1“  35c,  2““ 
56  d , 3“  259  c , 4“  490  a.  Electus  ad 
Deputationem  fidei  713  a.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  928  d. 

Cullen  Paid.,  Card.,  AEp.  Dublinensis  (Du- 
blin , Hibernia) , subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1036  b.  Interest  Sess.  1“®  34  b,  2“®  55  b, 
4“®  489  a.  Unus  e Congregatione  exami- 
nandis  Patrum  propositionibus  7 10  d.  Inter 
oratores  super  schemate  de  Eccl.  gene- 
ratim  spectate  745  a,  — super  cap.  IV. 
ejusd.  753  c;  emendatio  illius  capitis  ab 
eo  proposita  1645  a.  sqq.  cf.  1701b.  Mul- 
torum  e natione  Hibernica  Episcoporum 
ad  eura  literae  (18.  Jul.  1870.)  1517  a. 

Cumming,  ejus  ad  Pium  IX.  epistola  ponti- 
ficias  ad  Protest.  Literas  spectans  1144  b; 
Pii  IX.  responsum  1144  d.  sq. 

Cuttoli,  Petr.  Paul,  de,  (a  d.  21.  Mart.  1870.) 
Ep.  Adjacensis  (Ajaccio,  Corsica),  interest 
Sess.  3“  367  a.  Subscriptor  querelarum 
de  ordine  Concilii  violate  980  c,  — pro- 
testationis contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem  de  Eccl.  984  b,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  988  a,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  992  a,  — epi- 
stolae  pridie  Sess.  4“  ad  SS.  Pontif.  datae 
995  c.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffra- 
gium  fert  Non  placet  1004  a;  Constitution! 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Gyrenensis  Ep.  v.  Canzi. 

Czacki  Wladim. , consultor  Commissionis 
politico-eccles.  1057  c. 

Dahert  Jos.  Nic.,  Ep.  Petrocoricensis  (Peri- 
gueux,  Gallia),  interest  Sess.  1“®  41  b,  2“® 
62  b,  3"°  264  d,  4“  494  a.  Inter  oratores 
in  discussione  schematum  de  Episcopis 
etc.  et  de  Sede  episcopali  vacante  720  d, 

— capitis  III.  scliematis  de  fide  736  b. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  b, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
930  a,  eaque  statim  proponenda  970  a, 
sine  ulla  mora  978  b,  — pro  fine  dis- 
cussioni generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  c. 

Danko,  Romam  invitatus,  ut  ad  parandum 
Cone,  opem  ferat  1045  a,  obsequi  non 
potest  ibid.  b. 


Darhoy  Georg.,  AEp.Parisiensis  (Paris,  Gallia), 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  b.  De  ejus 
literis  pastoralibus  28.  Oct.  1869.  cf.  1281  a. 

Interest  Sess.  1“  36  b,  2“®  57  b,  3®®  260  a. 

Episcopos  Gallos  definition!  infallibili- 
tatis adversantes  convocat  1646  b. 

Inter  oratores  in  disceptatione  sche- 
matum de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  epi- 
scopali vacante  720  b , — schematis  de 
Eccl.  745  b.  Incisum  in  canone  cap.  III. 
Const,  de  Eccl.  additum  (p.  346  b)  im- 
pugnat  1701  d.  cf.  368  c.  sqq. 

Inter  subscriptores  postulatorum  Galliae 
Episcoporum  832  d,  — postulati  de  elec- 
tione  Deputationum  915  a,  — de  rer.  trac- 
tandar.  mode  (2.  Jan.  1870.)  920  c (SS.  Pon- 
tificis  responsum , ipsi  communicatum 
921a.  sqq.),  — contra  definitionem  infalli- 
bilitatis 946  c,  — de  decreto  20.  Febr.  1870. 
962  b,  — querelarum  de  ordine  Concilii  vio- 
late 980  b, — protestationis  contra  mutatum 
tractandi  ordinem  deEccl.  984  a,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis de  Eccl.  987  a,  — querelae 
de  additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
992  b,  — epistolae  pridie  Sess.  4®®  ad 
SS.  Pontificem  datae  995  a. 

De  Const.  Pastor  aeternus  suffragium 
fert  Non  placet  (13.  Jul.  1870.)  997  b; 
ejus  ad  Pium  IX.  de  eadem  mutanda 
literae  (16.  Jul.)  992  c;  eidem  adhaeret 
data  ad  eundem  epistola  2.  Mart.  1871. 
997  b.  sqq.;  Pii  IX.  responsum  998  c.  d. 

Ejus  literae  ad  Napoleonem:  26.  Jan. 
1870.  1551  sq.,  2.  et  21.  Maji  1567  d.  sqq. ; 
ministri  Ollivier  responsum  11.  Jun. 
1569  a.  b.  cf.  Gubernia  II,  9.  15. 

Ejus  literae  (2.  Febr.  et  20.  Aj)r.  1870.) 
ad  archidiac.  Surat.  1406  sq. 

Dartein,  Gust,  de,  stenographus  Cone.  26  a. 

Daru,  Galliae  minister,  v.  Gubernia  II,  8 sqq. 

David  Aug.,  Ep.  Briocensis  (St.  Brieuc, 
Gallia),  interest  Sess.  U®  41  a,  2“®  62  a, 
3“®  264  b. 

Inter  oratores  super  schemate  de  doctr. 
cath.  716  d,  — de  Catechismo  727  a,  — 
super  schemate  de  Eccl.  generatim  spec- 
tate 744  c,  — super  cap.  III.  ejusd.  750  d, 

— super  cap.  IV.  755  d. 

Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  a,  — 
postulati  de  Const.  Multiplices  inter  916  d, 

— de  rer.  tractandar.  mode  (2.  Jan.  1870.) 
920  d,  — contra  definitionem  infallibilitatis 
946  d,  — de  deer.  20.  Febr.  1870.  962  c, 

— querelarum  de  ordine  Concilii  violate 
980  c,  — protestationis  contra  mutatum 
tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  a,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis de  Eccl.  987  d,  — querelae 
de  additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
992  a,  — epistolae  pridie  Sess.  4"®  ad 
SS.  Pontif.  datae  995  b. 

Ejus  literae  ad  Gratrium  1383  c.  cf.  ibid,  d 
et  1384  b.  sqq.  Ex  ejus  epistola  pasto- 
ral! (Jun.  1870.)  de  obedientia  Concilio 
praestanda  1436  a.  b, 

In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium 
fert  Non  placet  1001  a;  Constitutioni  Pastor 
aeternus  adhaeret  ibid. 

David  Jos.,  Chorep.  Mausiliensis  rit.  syr. 
(Mossul , Mesopotamia) , consultor  Com- 
missionis pro  ecclesiis  orient,  et  missio- 
nibus 1055  d.  Interpres  pro  Episcopis 
oriental.  1069  c. 


1771 


Index  personarum. 


1772 


Dechamps  Vicf.  Amj.,  AEp.  Mecliliniensis 
(Malines) , subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  d. 
De  ejus  libello  (29.  Maji  1869.)  et  epistola 
(8.  Jul.  1869.)  de  infalUbilitate  et  Cone, 
general!  cf.  1261  c.  1262  a;  Pii  IX.  ad 
eum  epistola  gratulatoria  1261  d. 

Interest  Sess.  P"  35  a,  2"“  56  a,  3“  258  d, 
4“''  489  c,  sede  inter  Primates  obtenta  34  d, 
726  b.  Unus  e Congregatione  exaininandis 
Patrum  propositionibus  711  a. 

Electus  ad  Deputationem  fidei  713  a; 
hujus  nomine  respondet  ad  animadver- 
siones  in  schema  de  fide  734  b,  — in 
schema  de  Eccl.  generatim  spectatum 
744  c,  — in  cap.  I.  ejusd.  749  d;  de- 
signatur  cum  Rmis  Pie  et  Martin  ad  re- 
formandum  schema  de  doctrina  cath. 
1647  d;  incisum,  quo  potestas  pontificia 
dicitur  esse  episcopalis  (cap.  III.  Const, 
de  Eccl.  1641  b.  lin.  13.),  oraitti  vult 
1699  b ; formulae  infallibilitatis  definiendae 
raitigatae  favet  1700  b.  1701  a. 

Inter  oratores  (in  Congr.  gener.)  super 
schemate  de  doctrina  cath.  717  c,  — super 
cap.  III.  schematis  de  Eccl.  750  b. 

Ejus  super  postulate  de  electione  Depu- 
tationum  literae  ad  Eihum  Schwarzenberg 
aliosque  Praesules  915  a.  Ejus  postu- 
latum  de  secta  Stevenistarum  854  d.  sqq., 

— de  suprema  in  Eccl.  potestate  921  d.  sqq. ; 
inter  subscriptorespostulatipro  definitione 
infallibilitatis  927  b , — protestationis 
contra  calumniosos  libellos  1751  a. 

Operam  confer!,  ut  infallibilitas  de- 
finiatur  1696  b.  cf.  ibid.  c. 

Ejus  epistolae  ad  EiTiutn  Dupanloup; 
30.  Nov.  1869.  1286  d.  sqq.,  mens.  Pebr. 
1870.  1319,  12.  Mart.  1870.  1340  sqq. 
Prima  ejus  epistolarum  ad  Gratrium 
1378  sqq.  cf.  1381  c.  V.  etiam  Belgii 
Praesules. 

Delmi  Leo,  stenographus  Cone.  26  a. 

Deinlein,  Mich,  de,  AEp.  Bambergensis  (Bam- 
berg, Bavaria),  interest  Sess.  1“  36  a,  2“ 
57  a,  3‘'“  259  d.  Veniam  a Concilio  dis- 
cedendi  obtinet  748  b.  Inter  subscriptores 
postulaci  de  electione  Deputationum  914  d, 

— de  Const.  Midliplices  itder  918  a,  — de 
rer.  tractandar.  mode  (2.  Jan.  1870.)  920  a, 

— contra  definitionem  infallibilitatis  945  b, 

— de  disponenda  discussione  schematis 
de  Eccl.  951  d,  — de  deer.  20.  Pebr. 
1870.  966  d,  — protestationis  contra  muta- 
tum  tractandi  ordinem  de  Eccl.  983  c,  et 
contra  indictum  finem  discussionis  gene- 
ralis  Constitutionis  de  Eccl.  987  a,  — 
querelae  de  additamento  ad  schema  ejus- 
dem  Const.  991  c.  In  Congreg.  gener. 
13.  Jul.  suffragium  fert  Non  placet  997  b; 
Const.  Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Delalle  Lud.  Aiig.,  Ep.  Euthenensis  (Eodez, 
Gallia),  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c. 
Impugnat  (Nov.  1869.)  EiTium  Maret 
1280  a;  hujus  I’csponsum  ibid.  b.  Interest 
Sess.  1“"  39  a,  2'*”  60  b,  3“  262  d,  4“ 
492  b.  Inter  subscriptores  postulati  pro  in- 
fallibilitate  definienda  925  d,  eaque  statim 
proponenda  970  b,  sine  ulla  mora  977  d, 

— pro  fine  diseussioni  general!  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  986  b.  Cum 
Emo  Eaess  Gratrii  epistolas  condemnat 
1396  sq.  Ejus  ad  clerum  literae  2.  Jul. 
1870.  de  infallibilitate  hujusque  adver- 
sariis  1424  b.  sqq. 


Delama  Diomjs.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Delamare  Franc.  Aug.,  AEp.  Auxitanus 
(Audi,  Gallia),  de  necessitate  definiendae 
infallibilitatis,  cf.  1447  d. 

Delang  Guill.,  Ep.  Corcagiensis  (Cork,  Ir- 
landia),  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c. 

Delcusy  Lud. , Ep.  Vivariensis  (Viviers, 
Gallia),  interest  Sess.  I'""  39  c,  2“  60  c, 
3“'  263  b,  4"“  492  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  a,  — postulati  de  rerum  trac- 
tandarum  mode  (2.  Jan.  1870.)  920  d,  — 
contra  definitionem  infallibilitatis  946  c,  — 
de  decreto  20.  Pebr.  1870.  962  b. 

del  Prete  Ihlmonte  Jos.,  Ep.  Thyatirensis 
i.  p.  i. , interest  Sess.  1“  39  a,  2“°  60  b, 
3‘'°  262  d,  4®®  492  c.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  935  a,  — epistolae  ad  Eihum 
Eaess  1402  a. 

del  Valle  Emman. , Ep.  Huanucensis  (Ilua- 
nuco,  Eespubl.  Peruana),  interest  Sess.  1“ 
41  d,  2“  62  d,  3“  265  b,  4“®  494  b.  Inter 
oratores  super  schemate  de  doctr.  cath. 
717  d,  — de  vita  clericorum  724  c. 

Demartis  Sale.  Ang. , Ep.  Galtellinensis- 
Norensis  (Galtelli-Nuoro,  Sardinia  insula), 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  a.  Interest 
Sess.  P®  42  c,  2®®  63  c,  3“®  266  a,  4®“  494  d. 
Inter  oratores  in  discussione  schematum 
de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopal! 
vacante  719  b,  — schematis  de  vita 
clei’icorum  724  b,  — capitis  II.  schematis 
de  fide  734  d,  — cajutis  III.  schematis 
de  Eccl.  751  d. 

Demers  Mod.,  Ep.  Vancouveriensis  (Van- 
couver insula),  interest  Sess.  3"“  201b, 
4“®491b;  non  interest  prioribus  legitime 
excusatus  723  c.  Subscriptor  postulati 
pro  fine  discussion!  general!  Constitutionis 
de  Eccl.  imponendo  986  a.  Assentitur 
Eiho  Bonjean  contra  EiTium  Dupanloup 
1355  d.  Ejus  sufiVagia  de  Const.  Pastor 
aeternus  999  b. 

Deodati  (S.)  Ep.  v.  Caverot. 

Depommier  Claud.  M.,  Ep.  Chrysopolitanus 
i.  p.  i. , Vicar,  ap.  Coimbaturii  (India 
orient.),  interest  Sess.  1“®  41  d,  2®°  62  d, 
3“®  265  a,  4®®  494  b.  Subscriptor  postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  925  c, 
eaque  statim  proponenda  969  a,  — pro 
fine  diseussioni  general!  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  985  b.  Assentitur  Emo 
Bonjean  contra  Eihum  Dupanloup  1355  d. 

Derrg  Joan. , Ep.  Clonfertensis  (Clonfert, 
Hibernia),  interest  Sess.  1®®  37  d,  2®®  58  d, 
3®'  261  c.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  ordinum  716  a.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  739  c.  Vita  functus 
755  c. 

Desbrosses  v.  Dupanloup. 

Desfleches  Eug.,  Ep.  Sinitensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Sutchuensis  orient.  (Imper.  Sinense), 
interest  Sess.  1®®  37  a,  2“®  58  a,  3“®  260  d, 
4®®  490  d.  Subscriptor  postulati  pro  in- 
fallibilitate definienda  928  d,  eaque  statim 
proponenda  969  b,  sine  ulla  mora  978  c. 
Assentitur  Emo  Bonjean  contra  Eihum 
Dupanloup  1350  a. 

Desprez  Jul.  Flor.  Eel-,  AEp.  Tolosanus 
(Toulouse,  Gallia),  interest  Sess.  1"®  36  a, 
2“®  57  a,  3®®  259  d,  4®®  490  a.  Inter  ora- 
torcs  super  schemate  de  Catechismo  728  h. 


— super  cap.  III.  schematis  de  Eccl.  750  b. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  b,  — 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  927  c, 
eaque  statim  proponenda  970  d,  sine  ulla 
mora  978  d,  — pro  fine  diseussioni  gene- 
ral! Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
985  a.  Condemnat  epistolas  Gratrii  1405  b. 
Ejus  ad  clerum  literae  (5.  Jun.  1870.) 
de  ecclesiae  Tolosanae  cum  Eomana  unione 
et  de  libellis  Concilio  infensis  1421  c.  sqq. 

DeDou(:ouxJoan.Seh.,E\>.EhTo\(iensis  (Evreux, 
Gallia),  interest  Sess.  1®'  39  d,  2®®  60  d. 
Inter  oratores  in  discussione  schematum 
de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopal! 
vacante  719  b.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  b,  — postulatorum  Galliae  Epi- 
scoporum  832  d,  — postulati  de  Const. 
Multqdices  inter  9 1 6 d,  — de  rer.  tractandar. 
mode  (2.  Jan.  1870.)  920  d,  — contra  de- 
finitionem infallibilitatis  946  b,  — de  deer. 
20.  Pebr.  1870.  962  b.  Vita  functus  742  b. 

Dialti  Leonard.,  scrutator  suffragior.  16  b. 
21  a. 

Dias  Jjarangeira  Seh.,  Ep.  Petri  Pluminis 
Grandensis  (San  Pedro  nel  Eio  grande  do 
Sul,  Brasilia),  interest  Sess.  1““  40  d,  2“® 
61  c,  4®®  493  c.  Electus  ad  Deputationem 
fidei  713  a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  d, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
928  d,  eaque  statim  proponenda  970  c. 

Dieringcr  Eranc.  Xav.  consultoris  munus 
suscipere  valetudine  impeditur  1050  a. 

Dimitrio  Benjam.  Eusehides,  AEp.  Neapoleo- 
sensis  rit.  graec.  (Naplus,  Syifia),  interest 
Sess.  1“®  35  b,  2"®  56  c,  3“®  259  b.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  d,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  927  b.  In  Con- 
greg. gener.  13.  Jul.  suffragium  fert  Placet 
997  a;  Sess.  4®®  non  interest  propter  vale- 
tudinem  ibid. 

Diniensis  Ep.  v.  Meirieu. 

Dinlcel,  IMncr.  de,  Ep.  Augustac  Vindelic. 
(Augsburg,  Bavaria) , interest  conventui 
Fuldensia.  1869.  1188  b;  subscribit  liteius 
ejusdem  pastoralibus  1195  d,  epistolae  ad 
SS.  Pontif.  1197  b.  Interest  Sess.  1®®  40  a, 
2®®  61  a,  3““  263  c.  Inter  oratores  super 
schemate  de  vita  clericorum  724  a,  — de 
Catechismo  728  c,  — de  Eccl.  748  h.  Inter 
subscriptores  postulati  de  Const.  Multi- 
plices  inter  918  a,  — de  rer.  tractandar. 
mode  (2.  Jan.  1870.)  920  a,  — contra 
definitionem  infallibilitatis  945  b , — de 
disponenda  discussione  schematis  de  Eccl. 
951  d,  de  deer.  20.  Pebr.  1870.  967  d, 

— protestationis  contra  mutatum  trac- 
tandi ordinem  de  Eccl.  983  c,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis 
Constitutionis  de  Eccl.  987  c,  — querelae 
de  additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
991  d,  — epistolae  pridie  Sess.  4®“  ad 
SS.  Pontif.  datae  995  a , — Puldensis 
epistolae  pastoralis  a.  1870.  1735  c.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Non  placet  1000  c;  Const.  Pastor  aeternus 
adhaeret  ibid. 

Dionrjsiensis  Ep.  v.  Gentili. 

Dionysii  (S.)  Ep.  v.  Maupoint. 

Divionensis  Ep.  v.  Eivet. 

Dohrila  Georg.,  Ep.  Parentinus  et  Polensis 
(Parenzo,  Pola,  Istria),  interest  Sess.  2"® 
60  d.  Subscriptor  postulati  de  Const.  Multi- 


1773 

plices  inter  918  b,  — dc  rcr.  tractandar. 
inodo  (2.  Jan.  1870.)  920  b,  — contra  de- 
finitionein  infallibilitatis  945  c,  — de  dis- 
poncnda  discussione  schematis  de  Eccl. 
951  d,  — de  deer.  20.  Febr.  1870.  9GG  d, 

— protestationis  contra  mutatum  trac- 
tandi  ordinem  de  Eccl.  983  c,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis  de  Eccl.  987  d , — querelae 
de  additamento  ad  schema  ejusd.  Const. 
992  a,  — epistolae  pridie  Sess.  4'“"  ad 
SS.  Pontif.  datae  995  c.  In  Congr.  gen. 
13.  Jul.  suffr.agium  fert  Non  placet  1000  c ; 
Const,  rastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Dorlmassei  Paul.,  Ep.  Aloxiensis  (Alessio, 
Albania) , subseriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c. 

Dollhnjer  Joan.  Jus.  Ign.,  a Card.  Schwarzen- 
berg  Cardinalibus  Caterini  et  Antonolli 
commendatur,  ut  delectis  ad  parandum 
Cone,  viris  aggregetur  104G  c.  d.  sq.;  Etni 
Antonelli  responsum  1048  d.  cf.  ibid.  a. 

Comitis  Arnim  sententia  de  eo  ejusque 
relatione  ad  Principis  Ilohenlohe  literas 
9.  Apr.  1869.  1203  c.  Ejus  relatio  ad  Con- 
fluentinum  laicorum  libellum  1183  a,  ■ — 
ad  libruni  inscriptum  „Janus“  1424  d. 
1425  d.  cf.  1485  c,  — ad  libellum  ^Er- 
wiigungen  f.  d.  Bisebofe  etc.“  (cf.  1198. 
Doc.  222.)  1485  d,  — ad  „Epistolas  Ro- 
manas“  1G97  c. 

Comitis  Arnim  ad  eum  literae  8.  Jan. 
1870.  1471  c. 

Ejus  commentatio  (19.  Jan.  1870.)  con- 
tra postulatum  definiendae  infallibilitatis 
1473  sqq.;  cur  earn  vulgarit  1476  d;  contra 
illam:  La  Civilta  Catt.  1477  b.  sqq.;  Ccc- 
coni  1480b.  sqq.,  Rmi  de  Ketteler  1485  sq., 
Martin  1486  d.  sqq.,  Krementz  1489,  de 
Senestrey  1400  a,  de  Scherr  1490  b.  sqq., 
Melchers  1491 ; pro  ilia:  professores  aliqni 
Vratislavienses  1482 a.b,  Braunsbergenses 
ib.  c , Bonnenses  ib.  d.  sq. , Pragenses 

1483  b.  c,  Monasterienses  ib.  d,  Badenses 

1484  c.  d,  cives  Colonienses  1484  a.  b. 
Acta  de  eadem  Doellingeri  commentatione 
inter  Oermanos  Patres  Cone.  1491  d — 1496. 

Ejus  commentatio  (9.  Mart.  1870.)  contra 
novam  rerum  in  Cone,  tractandarum 
rationem  1499  d.  sqq. 

Domenec  Mich.,  Ep.  Pittsburgensis  (Pitts- 
burg, Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest 
Sess.  1“®  40  d,  2®'*  61  d,  3®‘'  264  b.  Veniam 
a Concilio  discedendi  obtinet  759  a.  Inter 
oratores  de  schemate  de  Eccl.  748  b. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  d,  — 
postulati  contra  definitionem  infallibili- 
tatis 947  c,  — protestationis  contra  mu- 
tatum tractandi  ordinem  de  Eccl.  983  d, 
et  contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Constitutionis  de  Eccl.  987  d, 

— querelae  de  additamento  ad  schema 
ejusdem  Const.  991  c,  — epistolae  pridie 
Sess.  V ad  SS.  Pontif.  datae  995  c.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Non  placet  1000  d;  Const.  Pastor  aeternus 
adhaeret  ibid. 

PominicKS  a 8.  Josepho,  Praepos.  gener.  Ord. 
Carmelitar.  discalc.,  interest  Sess.  1"'"  44  c, 
2"*'  66  a,  268  b.  Subseriptor  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  926  d.  Vita 
functus  760  a. 

Doney  Joan.,  Ep.  Montis  Albani  (Montauban, 
Gallia),  subseriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  I’etri  Pio  IX.  oblati  1038  b. 


Dechamps  — Dupanloup. 

Improbat  Rrnum  Maret  (Oct.  1869.)  1275  a. 
Interest  Sess.  1““  37  b,  2'“'  58  b,  3“'  261  a. 
Inter  oratores  de  schemate  de  doctrina 
cath.  716  d.  Inter  subscriptores  postu- 
lati pro  schemate  de  infallibilitate  statim 
proponendo  968  d.  Rmi  Raess  judicialem 
de  Gratrii  scriptis  sententiam  approbat 
1399  b.  Veniam  a Concilio  discedendi 
obtinet  746  b. 

Donnelly  Jac.,  Ep.  Clogheriensis  (Clogher, 
Hibernia),  interest  Sess.  I"*’  41  d,  2"'  62  d, 
' 3“'"  265  a,  4““  494  b.  Subseriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  d,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  924  d,  eaque  statim  proponenda 
972  c. 

Donnet  Franc.  Aug.,  Card.,  AEp.  Burdiga- 
lensis  (Bordeaux,  Gallia),  subscrijitor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1036  a.  Interest  Sess.  3“'  258  a, 
4“®  488  d.  Inter  oratores  de  schemate 
reformato  de  Catechismo  740  c,  — de 
schemate  de  Eccl.  744  d ; ardens  votum 
exprimit,  ut  schema  de  infallibilitate  citis- 
sime  proponatur  740  c.  Ex  ejus  ad  clerum 
opistola  (Jun.  1870.)  de  infallibilitate 
calumniosisque  in  Concilium  libellis  1420  c. 

Dordillon  Ildepli.  Ren.,  Ep.  Cambysopolitanus 
i.  p.  i. , Vicar,  ap.  insular.  Marquesas, 
interest  Sess.  1““  39  b,  2®'  60  b,  3®'  262  d, 
4“®  492  c.  Subseriptor  postulati  pro  sche- 
mate de  infallibilitate  statim  proponendo 
970  b. 

Dorrian  Patrit.,  Ep.  Dunensis  et  Connorensi.s 
(Down,  Connor,  Hibernia),  interest  Sess. 
I"®  40  c,  2"®  61  c,  3®“  264  a,  4“®  493  c. 
Subseriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  d,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  924  c, 
eaque  statim  proponenda  972  c.  Assen- 
titur  Riho  Bonjean  contra  Rrnum  Dupan- 
loup 1356  b. 

dos  Santos  Aloys.  Ant.,  Ep.  Fortalexiensis 
(Fortaleza , Brasilia) , interest  Sess.  P"' 
40  d,  2“®  61  d,  3“®  264  a,  4“®  493  c.  Sub- 
scriptor  libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  d,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  928  c,  eaque  sine 
ulla  mora  proponenda  978  b,  — pro  fine 
discussioni  generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  b. 

dos  Santos  Joayi.,  Ep.  Adamantinus  (Dia- 
mantino,  Brasilia),  non  interest  Concilio 
legitime  excusatus  730  a. 

Dours  Joan.  Jul.  Petr.,  Ep.  Suessionensis 
(Soissons,  Gallia),  interest  Sess.  1“'  41  c, 
2“®  62  c,  3“'  264  d.  Subseriptor  libelli  oc- 
casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1041  c,  — postulati  2.  Jan.  1870.  de  rer. 
tractandar.  modo  920  d,  — contra  defini- 
tionem  infallibilitatis  946  d,  — de  decreto 
20.  Febr.  1870.  962  c,  — querelarum  de 
ordine  Concilii  violate  980  c,  — protesta- 
tionis contra  mutatum  tractandi  ordiiiem 
de  Eccl.  984  a,  et  contra  indictum  finem 
discussionis  generalis  Constitutionis  de 
Eccl.  988  a,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  992  a.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Nun  placet  1001  a;  Constitutioni  Pastor 
aeternus  adhaeret  ibid. 

Dreux-lireze,  Petr.  Sim.  de,  Ep.  Molinonsis 
(Moulins,  Gallia),  interest  Sess.  1'"'  38  a, 
2"®  59  a,  3"®  261  d,  4®"  491  d.  Inter  ora- 
torcs  in  discussione  schematum  de  Ej)i- 
scopis  etc.  et  de  Sede  episcopali  vacanto 


1774 

721  a,  — prooemii  schematis  de  fide 
732  a,  — schematis  de  Eccl.  generatim 
spectati  747  d,  — capitis  HI.  ejusd. 
751  c.  Inter  subscriptores  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d, 
— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
935  d,  eaque  statim  proponenda  968  c.  Ejus 
suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus  999  b. 

Drieclo  Joan.,  quid  sentiat  de  infallibilitate 
pontific.  1333  b.  1346  a. 

DuharEd.,  Ep.  Canathensis  i.  p.  i..  Vicar,  aj). 
Tchely  oriental.  (Imper.  Sinense),  interest 
Sess.  P'®  41  c,  2"®  62  c,  3“®  265  a,  4®®  494  b. 
Inter  oratores  de  cap.  I.  schematis  de 
fide  733  a.  Inter  subscriptores  postulati 
pro  infallibilitate  definienda  927  a,  eaque 
statim  proponenda  969  a,  sine  ulla  mora 
978  b,  — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  d. 
Assentitur  Ruio  Bonjean  contra  Rnium 
Dupanloup  1355  d. 

Dnhocou'ich  Georg.,  Ep.  Pharensis  (Lesina 
sive  Hoar,  Dalmatia),  interest  Sess.  2"® 
63  b,  3“®  265  d,  4®'  494  d.  Subseriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1042  a. 

Duhreil  Ludov.,  AEp.  Avenionensis  (Avignon, 
Gallia),  interest  Sess.  1“®  36  b,  2“®  57  b, 
3®®  260  a,  4®®  490  b.  Inter  oratores  de 
cap.  I.  schematis  de  fide  733  c,  — de 
cap.  IV.  ejusd.  736  c,  — de  schemate 
reformato  de  Catechismo  741  a.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c,  — postu- 
lati de  Const.  Midtiplices  inter  917  a,  — 
de  rer.  tractandar.  modo  (2.  Jan.  1870.) 
920  c , — contra  definitionem  infallibili- 
tatis 946  c,  — de  deer.  20.  Febr.  1870. 
962  b.  Ejus  de  Const.  Pastor  aeternus 
suffragia  998  a. 

Duhuis  Claud.  Mar.,  Ep.  Galvestoniensis 
(Galveston,  Stat.  foed.  Amer.  sept.),  inter- 
est Sess.  1“®  41  a,  2“'  62  a,  3”®  264  c,  4®® 
493  d.  Subseriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a,  — 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  928  c, 
eaque  statim  proponenda  968  d,  sine  ulla 
mora  978  d,  — pro  fine  discussioni  gene- 
rali Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
986  b,  — protestationis  contra  calumniosos 
libellos  1751  a.  Assentitur  Rnio  Bonjean 
contra  Rrnum  Dupanloup  1355  d. 

Dufal  Petr.,  Ep.  Delconensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Bengalae  orient.  (India  orient.),  interest 
Sess.  1®®  40  c,  2“®  61  c,  3®“  263  a,  4“®  493  c. 
Subseriptor  postulati  pro  infallibilitate 
definienda  926  a,  eaque  statim  proponenda 
969  b,  — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  a. 
Assentitur  Riho  Bonjean  contra  Rmum 
Dupanloup  1355  d. 

Dugas  Jos.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Dumani  Agap.,  Ep.  Ptolemaidensis  Melchit. 
(S.  Jean  d’Acre,  Syria),  interest  Sess.  1®® 
41  d,  2®®  62  d.  Subseriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblali 
1041  c,  — postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  948  b.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  737  c. 

Dupanloup  Ant.  Eel.  Philih.,  Ep.  Aurelia- 
nensis  (Orleans,  Gallia),  subseriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  TX.  ob- 
lati 1038  d.  Scribit  (25.  Sept.  1869.)  ad 
P.  Loyson  1262  d.  Ei  Romam  discessuro 
clems  valedicit  (oratio  decani  Desbrosses, 
responsum  Episcopi)  1281  b.  sqq.  cf.  Do- 


1775 


Index  personariim. 


1776 


cum.  338.  1284  c.  Ejus  literae  pastorales 
10.  Nov.  1869.  1282  c. 

Ejus  ad  clerum  literae  11.  Nov.  (Ob- 
servations) ibid,  d;  pro  illis:  Rmus  Place 

1284  c,  Le  Correspondant  1285  d.  sq. ; 
contra  illas:  L’Univers  1282  d.  1284  a, 
L’Unita  catt.  ibid,  b , La  Civilta  catt. 

1285  b,  Manning  1284  d (responsum  Ep. 
Aurelianensis  ibid.),  Nardi  1285  c,  De- 
cbamps  1286  d.  sqq.  Ejus  literae  17.  Jan. 
1870.  ad  Rttium  Dechamps  de  negata  venia 
responsi  typis  mandandi  1318  c.  d;  hujus 
responsum  1319. 

Monitum  (avertissement)  ab  eo  in  Lud. 
Veuillot  editum  1285  c;  respondent  Veuil- 
lot  ibid,  d,  Gaume  1286  b,  Le  Monde 
ibid.  a.  cf.  1316  a.  b. 

Interest  Sess.  1“  38  a,  2'“'  59  a,  3“  261  d. 

Inter  oratores  in  discussione  scbematum 
de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopali 
vacante  720  d,  — schematis  de  Catechismo 
726  a,  — capitis  III.  schematis  de  fide 
736  b,  — capitis  III.  de  Eccl.  750  d. 

Inter  subscriptores  postulatorum  Galliae 
Episcoporum  832  d,  — postulati  de  Const. 
Multiplices  inter  916  d,  — de  rer.  tractan- 
dar.  mode  (2.  Jan.  1870.)  920  c,  — contra 
definitionem  infallibilitatis  947  a,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  962  b,  — quere- 
larum  de  ordine  Concilii  violate  980  b,  — 
protestationis  contra  mutatura  tractandi 
ordinem  de  Eccl.  984  a,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  988  a,  — epistolae  pridie  Sess. 
4“''  ad  SS.  Pontif.  datae  995  b. 

Ejus  epistola  (18.  Dec.  1869.)  ad  edito- 
rem  diarii  Le  Franrais  1316  a (diarii 
L’  Univers  responsum  ibid,  b),  — ad  clerum 
urbis  Aureliae  (Jan.  1870.)  ibid.  c.  sqq. 

Episcopos  Gallos  definition!  infallibili- 
tatis adversantes  convocat  1646  b.  Ejus  ad 
RiTmm  Decbamps  literae  1.  Mart.  1870.,  cur 
infallibilitas  non  sit  definienda  1320  sqq.; 
eas  impugnant  Rmi  Dechamps  1340  sqq., 
Ronjean  1352  c.  sqq.  (cui  consentient  42 
Episcopi  1355  c.  sqq.,  Barbero  1356  c.  d, 
17  missionarii  1357),  Khayatt  1358  sqq., 
Macedo  Costa  1360  b.  sqq. , Spalding 
1362  c.  sqq.;  huic  respondent  Rmi  Dupan- 
loup  1366  c.  sqq.,  Kenrick  et  Purcell 
1373  c.  sqq.  cf.  1376  a.  b.  V.  etiam  Gratry. 

Ejus  agendi  rationem  acriter  vituperat 
Riuus  Wicart  1317  c.  d,  qui  postea  vitu- 
perationem  justam,  sed  vehementiorem 
aestimat  1467  b;  contra  hunc  scribitRuius 
Le  Courtier  1318  a.  b. 

In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium 
fert  Non  placet  999  b;  ejus  ad  Pium  IX. 
literae  17.  Jul.  de  Const.  Pastor  aeterniis 
non  promulganda  992  d.  sqq. ; huic  ad- 
haeret  data  ad  eundem  epistola  999  c.  d. 

Du  Pin  Lud.  Ellies,  de  potestatis  ecclesia- 
sticae  subjecto  608  b.  c. 

Dupont  Ferd.  Ant.  Aug.,  Ep.  Azotensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Siamensis  (India  orient.),  inter- 
est Sess.  1“'  41  c,  3““  265  a,  4'^''  494  b. 
Subscriptor  postulati  pro  infallibilitate 
definienda  925  c,  eaque  statim  proponenda 
969  a,  sine  ulla  mora  978  c,  — pro  fine 
discussion!  general!  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  985  b,  — protestationis  contra 
calumniosos  libellos  1751  b.  Assentitur 
Rmo  Bonjean  contra  Ruium  Dupanloup 
1355  d. 

Dupont  des  Loges  Paul.,  Ep.  Metensis  (Metz, 
Lotharingia) , interest  Sess.  1"'  37  b,  2"'“ 


58  b,  3”'  261  a.  Subscriptor  libelli  ocoa- 
sione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1038  b,  — postulatorum  Galliae  Episcopo- 
rum 832  d,  — postulati  2.  Jan.  1870.  de 
rer.  tractandar.  niodo  921a,  — contra 
definitionem  infallibilitatis  946  c,  — de 
deer.  20.  Febr.  1870.  962  c,  — protesta- 
tionis contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Constitutionis  de  Eccl.  988  a, 

— epistolae  pridie  Sess.  4“°  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  a.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
suffragium  fert  Non  placet  999  a;  Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Durel,  Oratorii  sacerd.,  de  Gratrio  1381  d.  sq. 

Dusmet  Jos.  Pened.,  AEp.  Catanensis  (Ca- 
tania, Sicilia  insula) , subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1037  d.  Interest  Sess.  1"  36  c,  2“ 
57  c , 260  b , 4""  490  c.  Electus  ad 

Deputationem  pro  rebus  ordinum  716  a. 
Inter  oratores  de  sebemate  de  Eccl.  743  d. 
Postulata  pro  definitione  Assumptionis 
corporeae  B.  M.  V.  Congregation!  ex- 
aminandis  Patrum  propositionibus  ex- 
hibet  868  a.  Inter  subscriptores  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  928  b,  — 
epistolae  ad  Rnium  Raess  1401  d. 

Eherhard  Matth.,  Ep.  Trevirensis  (Trier,! 
Borussia) , interest  conventui  Fuldensi 
a.  1869.  1188  b;  subscribit  literis  ejusdem 
pastoralibus  1195d,  epistolae  ad  SS.  Ponti- 
ficem  datae  1197  b.  Interest  Sess.  1""  41a, 
2“  62  a,  3“®  264  c.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Catechismo  728  c,  — super 
ciip.  I.  schematis  de  fide  733  c,  — super 
schemate  reformato  de  Catechismo  741  b. 
Inter  subscriptores  postulati  de  Const. 
MuUiplices  inter  918  b,  — de  rer.  trac- 
tandar. modo  (2.  Jan.  1870.)  920  b,  — 
contra  definitionem  infallibilitatis  945  c, 

— de  disponenda  discussione  schematis 
de  Eccl.  952  a,  — de  decreto  20.  Febr. 
1870.  967  d,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  Constitutionis  de  Eccl.  991  d, 
— - epistolae  pridie  Sess.  4“®  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  b,  — Fuldensis  epistolae  pasto- 
ralis  a.  1870.  1735  c.  Ejus  responsum 
(6.  Febr.  1870.)  ad  aliquorum  Kreuz- 
nachiensium  literas  1499  b.  In  Congreg. 
gener.  13.  Jul.  suffragium  fert  jotecct 
1001a;  Const.  Pastor  aete?7;M.s adhaeret  ibid. 

Ebroicensis  Ep.  v.  Devoucoux. 

Ecclesicnsis  Ep.  v.  Montixi. 

Elder  Guill.  llenr.,  Ep.  Natch ezen sis  (Nat- 
chez, Stat.  feed.  Amer.  sept.),  interest 
Sess.  1“  39  c,  2“  60  c,  3“  263  a,  I*' 
492  d.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  b,  — 
postulati  pro  definit.  infallibilitatis  938  c. 

Eliani  Jac.,  AEp.  Damascenus  rit.  syr.  (Da- 
mas,  Es-Sham,  Syria),  non  interest  Con- 
cilio  legitime  excusatus  737  d. 

Elias  Elis.,  0.  S.  Ant.,  Abb.  gener.  Congr. 
S.  Hormisdae  rit.  chald.,  interest  Sess.  1“' 
44  a,  2“®  65  b,  3"'  268  a.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
931a,  contra  eandem  948  b,  — pro  sche- 
inate  de  infallibilitate  statim  proponendo 
971  a.  De  Const.  Pastor  aeternus  in 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Placet  1004  b. 

Elliot  Bet-efme  Joan. , Ep.  syncellus  Patri- 
archae  Syrorum , rit.  svr. , interest  Sess. 
1«.  2“  62  c,  3'-'^  264  c.  Veniam  a 

Concilio  discedendi  obtinet  748  a. 


Elloy  Ludov.,  Ep.  Tipasitanus  i.  p.  i.,  Coadj. 
Vicarii  ap.  Oceaniae  central.,  interest 
Sess.  2“  62  b,  3“  264  d,  4“  494  a.  Inter 
oratores  super  schemate  de  Catech.  728a. 
Inter  subscriptores  postulati  pro  infalli- 
Inlitate  definienda  924  b,  pro  eadem  statim 
proponenda  968  d,  sine  ulla  raora  978  b, 

— pro  fine  discussion!  general!  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  986  b.  Assen- 
titur Rmo  Bonjean  contra  Rmum  Dupan- 
loup 1356  a. 

Elnensis  Ep.  v.  Ramadie. 

Engolismensis  Ep.  v.  Cousseau. 

Edtvos,  ejus  ad  Rmum  Simor  de  Placet! 
limitibus  literae  1724  d.  sq. 

Ephesinus  AEp.  v.  Asinari  di  Sanmarzano. 

Epivent  Lud.  Mar. , Ep.  Aturensis  (Aire, 
Gallia),  interest  Sess.  1“  40b,  2""^  61c, 
3“  263  d , 4'“'  493  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  c,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  925  a,  eaque  statim  proponenda 
970  d,  — pro  fine  discussion!  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  b, 

— protestationis  contra  calumniosos  li- 
bellos 1751b. 

Eporediensis  Ep.  v.  Moreno. 

Errington  Georg.,  AEp.  Trapezuntinus  i.  p.  i., 
interest  Sess.  1“  35  c,  2'“'  56  c,  S"*"  259  c. 
Inter  oratores  de  cap.  III.  schematis  de 
fide  736  b,  — de  cap.  IV.  schematis  de 
Eccl.  754  b.  Inter  subscriptores  postulati 
contra  definitionem  infallibilitatis  947  b, 

— postulati  de  decreto  20.  Febr.  1870. 
963  a,  — protestationis  contra  mutatum 
tractandi  ordinem  de  Eccl.  983  c,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis 
Constitutionis  de  Eccl.  987  d,  — querelae 
de  additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
991  c.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  sufifra- 
gium  fert  Non  placet  997  a;  Const.  Pastor 
aeternus  adhaeret  ibid. 

Erzeruniiensis Ep.rit.  arm..Y.  Melchisedechian. 

Escalada  Marian.,  AEp.  de  Buenos  Ayres 
(Respubl.  Argentin.),  f 28.  Jul.  1870., 
interest  Sess.  1“  36  c,  2“'  57  b,  3"'“  260  a, 
4“®  490  b.  Inter  subscriptores  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  924  a,  — de 
usura  1747  b. 

Estevez  de  ToralJos.,  Ep.  Conchensis  (Cuenca, 
Respubl.  Aequator.),  interest  Sess.  1“' 
40  d,  2“  Old.  Subscriptor  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  924  a. 

Etheridge  Jac.,  Ep.  Toronensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Guianae  anglicae,  interest  Sess.  1“ 
40a,  2“  Ola.  Subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1040  b,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 927  a,  eaque  statim  proponenda 
969  b.  Veniam  a Concilio  discedendi 
obtinet  730  b. 

Etschmiadzinensis  Pafriarcha  v.  Kevork  IV. 

Eugubinus  Ep.  v.  Sannibale. 

Euriensis  Ep.  v.  Grioglio. 

Egbel,  de  primatu  614  c.  cf.  635  a.  b. 

Egre  Car.,  AEp.  Anazarbensis  i.  p.  i.,  Deleg. 
ap.  Scotiae,  interest  Sess.  2"''  57d,  4“''  490  c. 

Faict  Joan.  Jos.,  Ep.  Brugensis  (Bruges, 
Belgium),  interest  Sess.  1“°  41  c,  2"''  62  c, 
3“®  265  a,  4"''  494  b.  Electus  ad  Depu- 
tationem pro  rebus  ordinum  716  b.  Inter 
oratores  in  discussione  schomatum  de 
Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopali 
vacante  721c,  — schematis  de  Cate- 
chismo 728  a , — capitis  II.  schematis 


1777 


Du  Pin  — Fleix  y Solans. 


1778 


de  fide  734  d.  Inter  subscriptores  postu- 
lati  pro  schemate  de  infallibilitate  statim 
proponendo  970  a,  — pro  fine  discussion! 
general!  Constitutionis  de  Eccl.  iraponendo 
985  c,  — protestationis  contra  calumniosos 
libellos  1751  a.  V.  etiam  Belgii  Praesules. 

FalcineUi-Antoniacci  Marian.,  AEp.  Athena- 
rum  i.  p.  i.,  Nuntius  Vindobonensis,  agit 
cum  Card.  Caterini  de  theologis  ad  Cone, 
parandum  Romam  mittendis  1044  d. 
1045  a.  b.  1046  a.  b.  Mittit  Cardinali  An- 
tonelli  literas  (8.  Apr.  1869.)  cancellarii 
Gortsebakofif  ad  legationis  Russiacae 
Viennae  procuratorem  1248  d.  sq.  Ejusdem 
Cardiiialis  ad  eum  literae  20.  Apr.  1870. 
1588  sq. 

Faliscodunensis  Ep.  Bovieri. 

Falloux  (hi  Coudray , Frid.  de,  scrutator 
suffragior.  16  b.  21b. 

Fanelli  Dow..,  Ep.  Dianensis  (Diano,  Regn. 
utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  P®  40  a, 
2"''  61  a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  c, 

— postulatorum  ‘N'eapolitanorum  769  d, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
926  b,  eaque  statim  proponenda  970  c. 
Assentitur  judicial!  Rfni  Raess  de  Gratrii 
epistolis  sententiae  1405  b. 

Fanelli  Jos.,  Ep.  S.  Angeli  Lombardor.  et 
Bisaciensis  (Sant’  Angelo  de’  Lombardi, 
Bisaccia,  Regn.  utriusque  Sicil.),  interest 
Sess.  1"'  38  d,  2“  59  d,  3“'’  262  c.  Sub- 
scriptor postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 926  b.  935  c,  eaque  statim  pro- 
ponenda 972  a,  — epistolae  ad  Rnium 
Raess  1402  b.  Const.  Pastor  aeternus  ad- 
haeret  1000  b. 

Fania  Ant.,  Ep.  Potentinus  et  Marsicensis 
(Potenza,  Marsico  nuovo,  Regn.  utriusque 
Sicil.),  interest  Sess.  1“®  42  d,  2“  63  d, 
3“  266  a , 4“°  495  a.  Inter  oratores  in 
discussione  sebematum  de  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  episcopali  vacante  720  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  b,  — postu- 
latorum Xeapolitanorum  769  d,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  935  b. 
1750  a.  Assentitur  judiciali  Rmi  Raess 
de  Gratrii  epistolis  sententiae  1402  d. 

Fares  Clem.,  Ep.  Pisaurensis  (Pesaro,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1“'  39  b,  2’'“  60  c, 
3“®  263  a , 4'“’  492  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  a,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  926  a,  eaque  statim  proponenda 
970  c,  — pro  fine  discussion!  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  984  d. 

Farina.  Joan. , Ep.  Vicentinus  (Vicenza, 
Italia),  interest  Sess.  1“  38b,  2"®  59b, 
3““ 26 Id.  Ejuspostulata885b.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda925b, 
eaque  statim  proponenda  970  a. 

Farrell  Joan.,  Ep.  Ilamiltonensis  (Hamilton, 
Canada),  interest  Sess.  1”°  39  b,  2“”  60  b, 
3“"  262  d,  4“  492  c.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  d,  — postulatorum  Praesulum 
provinciarum  Quebec,  et  Halifax.  879  d.  sqq. 

Farso  Gabr. , Ep.  Mardensis  rit.  chald. 
(Mardin,  Mesopotamia),  interest  Sess.  3'“’ 
267  a,  4"“  495  d.  Subscriptor  postulati 
pro  infallibilitate  definienda  931  a,  eaque 
statim  proponenda  971b.  Ejus  suffragia 
de  Const.  Pastor  aeternus  1003  b. 

Faidi  Ans. , Ep.  Grossetanus  (Grosseto, 
Italia),  interest  Sess.  1'“'  42  c,  2'"’  63  c. 

Coll.  Lac.  vn. 


3'“'  266  a , 4'“'  494  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1042  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  925  a. 

Faurie  Lud.,  Ep.  Apolloniensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Kouei-Tcheou  (Imper.  Sinense),  inter- 
est Sess.  P"  40  c,  2“'’  61  c,  3“'  263  a,  4"' 
493  c.  Subscriptor  postulati  pro  infalli- 
bilitate definienda  925  c,  eaque  statim 
proponenda  969  a,  sine  ulla  mora  978  c, 

— pro  fine  discussion!  general!  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  985  b.  Assen- 
titur RiTio  Bonjean  contra  Rnium  Dupan- 
loup  1355  d. 

Fehrojiius  v.  Febroniani. 

Feelian  Pair.  Aug.,  Ep.  Nashvillensis  (Xash- 
ville , Stat.  foed.  Amer.  sept.) , interest 
Sess.  1“'  42  a,  2“'  63  a.  Subscriptor  postulati 
contra  definitionem  infallibilitatis  947  c. 
Veniam  a Concilio  discedendi  obtinet  726  c. 

Feije  Fdenr.,  consultor  Commissionis  centralis 
1050  d.  cf.  1049  a,  Commissionis  pro  disci- 
plina  eccles.  1053  d.  Lovaniensium  pro- 
fessorum  de  infallibilitate  epistolae  sub- 
scriptor 943  d. 

Felinski  Sigism.,  AEp.  Varsaviensis  (War- 
schau,  Polonia,  Imper.  Russiac.),  datis  ad 
fratrem  literis  (a  P.  Kajsienki  Pio  IX. 
oblatis)  suum  et  Praesulum  clerique  Po- 
loniae  et  Russiae  ardens  infallibilitatis 
definiendae  desiderium  testatur  988  d.  sqq. 

Fennellg  Steph.,  Ep.  Thermopylensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Madraspatanus  (Madras,  India 
orient.),  interest  Sess.  1'“'  43a,  2’*'’  64a, 
3“  266  c , 4'“’  495  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  928  a.  Assentitur  Rmo 
Bonjean  contra  Rnium  Dupanloup  1355  d. 

Ferrari  Aloys.,  praefectus  caeremoniar.ponti- 
ficiar. , consultor  Commissionis  politico- 
eccles.  1056  b,  Commissionis  caeremoniar. 
1058  a;  alios  Commissionis  caeremoniar. 
consultores  de  eorum  nominatione  primo- 
que  consessu  habendo  certioi’es  reddit 
1106  d.  sq.;  index  sacrar.  vestium  ab  Epi- 
scopis rit.  lat.  ad  Cone,  afferendarum  ab  eo 
exhibitus  1107  b.  sqq.  Intimationes  13a.b. 
27  sq.  49.  247.  481.  Monita  50  a.  b.  709  c. 
762d.  sq.  Ordo  caeremoniar.  694  c.  sqq. 

Ferrari,  Hyacinth.  Mar.  Jos.  de,  (a  d. 
27.  Jun.  1870.)  AEp.  Xaupactensis  i.  p.  i., 
consultor  Commissionis  dogmaticae  1051  c. 
Interest  Sess.  I""  490  c.  Ejus  suffragia 
de  Const.  Pastor  aeternus  998  b. 

Ferre  Petr.  Mar.,  Ep.  Casalensis  (Casale, 
Pedemontium),  interest  Sess.  P”  39  c,  2'“' 
60  c,  3"'  263  b,  4“  492  d.  Inter  oratores 
super  schemate  de  doctrina  cath.  716  d, 

— super  prooemio  schematis  de  fide  732  d, 

— super  cap.  I.  ejusd.  733  a,  — super 
cap.  III.  736  a,  — super  cap.  IV.  736  d, 

— super  cap.  I.  schematis  de  Eccl.  749  d, 

— super  cap.  IV.  ejusd.  755  c,  — super 
cap.  I.  schematis  reformat!  de  Sede  epi- 
scopali vacante  764  b.  Inter  subscriptores 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1040  a,  — postulati  pro  infallibili- 
tate definienda  929  b,  eaque  statim  pro- 
ponenda 970  c , — pro  fine  discussion! 
general!  Const,  de  Eccl.  imponendo  986  a. 

Ferreira  Vicoso  Ant.,  Ep.  Marianensis  (Ma- 
rianna, Brasilia),  non  interest  Concilio 
rite  excusatus  727  d. 

Fer fieri  Innoc.,  Card.,  interest  Sess.  34  c, 
2“''  55  c,  .3"  2581),  4'“'  489  a. 


Ferrigno  Papb.,  AEp.  Brundusinus  (Brindisi, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“ 
35  d,  2”"  56  d,  4”'  490  a.  Ejus  postulatum 
de  ss.  Nomine  Jesu  893  b.  sqq.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  935  b,  — pro  fine  discussion! 
general!  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
984  d. 

Fertitta  Salvat.,  Ep.  Cavensis  et  Sarnensis 
(Cava,  Sarno , Regn.  utriusque  Sicil.), 
interest  Sess.  I"’  37  b,  2'*'  58  b,  3"’’ 261  a. 
Subscriptor  postulati  pro  infallibilitate 
definienda  935  a,  eaque  statim  proponenda 
969  c.  Constitution!  Pastor  aeternus  ad- 
haeret  999  a. 

Fessler  Jos.,  Ep.  S.  Hippolyti  (S.  Polten, 
Austria),  Concilii  Secretarius,  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  a.  Ab  Eiiio  Patrizi  certior 
fit,  se  Concilii  Secretarium  designatum 
esse  1006  b.  c;  ipsius  responsio  ad  has 
literas  1066  d.  sq.,  et  ad  alias  ejusdem 
Card.,  tempus  romani  itineris  significantes 
1067  c.  Secretarius  nominatur  20  d.  cf.  16  b. 
Interest  Sess.  1“  41  a,  2“®  62  a,  3“  264  c, 
4“  493  d. 

Filippi  Aloys.,  Ep.  Aquilanus  (Aquila,  Regn. 
utriusque  Sicil.) , interest  Sess.  1'“’  38  c, 
2“  59  c,  3'"'’  262  b,  4'“’  492  a.  Inter  oratores 
super  prooemio  schematis  defide  732  d, — 
super  cap.  II.  ejusd.  734  b,  — super  cap.  II. 
schematis  de  Eccl.  749  d.  Operam  dat, 
ut  Patres  obtentae  loquendi  facultati  re- 
nuntient  756  d.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  b,  — postulatorum  Neapolita- 
norum  769  d,  — postulati  pro  infallibili- 
tate definienda  935  a.  940  d,  eaque  statim 
proponenda  972  a,  — epistolae  ad  Rmum 
Raess  1402  a. 

Fillion  Car.  Joan.,  Ep.  Cenomanensis  (Le 
Mans,  Gallia),  interest  Sess.  1“  39  d,  2'“’ 
60  d,  3“°  263  c,  4“®  493  a.  Electus  ad 
Deputationem  pro  rebus  disciplinae  714  a. 
Alios  ad  petendam  infallibilitatis  defini- 
tionem invitat  1703  c.  cf.  1696  c.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  b , — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  927  b , eaque 
statim  proponenda  970  b,  — protestationis 
contra  calumniosos  libellos  1750  d.  De- 
liberationibus  de  apta  infallibilitatis  de- 
finiendae formula  mterest  1700  d.  Gratrii 
epistolas  condemnat  1405  b.  Rmi  Regnier 
literas  de  calumniis  Concilio  illatis  laudat 
1420  b. 

Findi  Meletius,  Ep.  Heliopolitanus  rit.  graeco- 
melch.  (Baalbek,  Syria),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1037  d. 

Fitzgerald  Ed. , Ep.  Petriculanus  (Little- 
Rock,  Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest 
Sess.  1'“'’  42  b,  2'“'  63  b,  3“  265  c,  4“"  494  c. 
Subscriptor  postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  947  c , — protestationis 
contraindictumfinemdiscussionisgeneralis 
Constitutionis  do  Eccl.  987  b.  In  Congreg. 
gener.  13.  Jul.  et  in  Sess.  4“  suffragium 
fert  Non  placet  1001c;  in  eadem  Sess. 
Constitution!  Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Fleix  y Solans  Franc.,  Primas  Hispaniae, 
AEp.  Tarraconen.sis  (Tarragona),  interest 
Sess.  1'“'  35  a,  2“  56  a,  3''’'258d.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  ordinum  716  a. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
112 


1779 


Index  personarnm. 


1780 


tenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c,  — 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  930  b, 
eaque  sine  ulla  mora  proponenda  978  a. 

Florentini  Me.  Franc.,  Ep.  Curiensis  (Chur, 
Helvetia),  non  interest  Concilio  legitime 
excusatus  737  c. 

Flugi  liomar.,  O.  S.  Ben.,  Abb.  SS.  Nicolai 
et  Benedicti  Monoeci,  interest  Sess.  1'“' 
43  d,  65  d,  3'"=  267  b,  4“  496  a.  Sub- 
scriptor  postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 927  c,  eaque  statim  proponenda 
969  c , — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  d. 

Focaccetti  Gonceptm,  Ep.  Lystrensis  i.  p.  i., 
Administr.  ap.  Aquaependiensis  (Acqua- 
pendente , Stat.  pontific.) , interest  Sess. 
l^e  42  d,  2'''=  63  d,  3“  266  a,  4"°  495  a. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  a,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  927  d, 
eaque  statim  proponenda  969  c. 

FogarasyMich.,  Ep.Transsylvaniensis  (Sieben- 
biirgen  sive  Erdely-Orszag),  interest  Sess. 
1“  41  d,  2"“  62  d.  Inter  oratores  de  cap.  I. 
sebematis  de  fide  733  a.  Inter  subscrip- 
tores  postulati  de  Const.  Multiplices  inter 
918  b,  — de  rer.  tractandar.  mode  (2.  Jan. 
1870.)  920  b,  — contra  definitionera 
infallibilitatis  945  c,  — de  disponenda 
discussione  sebematis  de  Eccl.  952  a,  — 
de  deer.  20.  Febr.  1870.  966  d,  — pro- 
testationis  contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem  de  Eccl.  984  b,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  988  a,  — querelae  de  addita- 
mento  ad  schema  ejusdem  Const.  991  c, 
— epistolae  pridie  Sess.  4“®  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  b.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
suffragium  ^evi  Non  placet  1001b;  Const. 
Pastor  aeternus  adbaeret  ibid. 

Folclii  Henr.,  praefect.  assignatorum  locor. 
16  c.  21  c. 

Forcade  TJieod.  Aug.,  Ep.  Nivernensis  (Ne- 
vers,  Gallia),  interest  Sess.  P""  37c,  3"° 
261  b,  d"""  491  b.  Inter  oratores  super 
sebemate  de  Cateebismo  726  a.  Inter  sub- 
scriptores  protestationis  contra  libellos 
calumniosos  1752  a.  Ejus  ad  ministrum 
Ollivier  relatio  de  audientia  (7.  Mart.  1870.) 
apud  Pium  IX.  1561.  cf.  ib.  d.  Com- 
mendat  Rmi  Regnier  literas  de  calumniis 
Concilio  illatis  1428  b. 

Forster  Henr.,  Ep.  Vratislaviensis  (Breslau, 
Borussia) , interest  conventui  Fuldensi 
a.  1869.  1188  b;  subscribit  literis  ejusdem 
pastoralibus  1195c,  epistolae  ad  SS.  Ponti- 
ficem  datae  1197  a.  Interest  Sess.  1“'’  38  d, 
2"'’  59  d,  3““  262  c.  Subscriptor  postulati 
de  Const.  Multipikes  inter  918  a,  — de 
rer.  tractandar.  mode  (2.  Jan.  1870.) 
920  a,  — contra  definitionem  infallibili- 
tatis 945  b , — de  disponenda  discus- 
sione sebematis  de  Eccl.  951  d,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  967  d,  — pro- 
testationis contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem  de  Eccl.  983  c,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  d,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  991  d.  De  col- 
loquiis  cum  eo  habitis  refert  Arnim  ad 
regem  Borussiae  1609.  In  Congreg.  gener. 
13.  Jul.  suffragium  fert  Non  placet  1000  a; 
Const.  Pastor  aeternus  adbaeret  ibid. 

Formica  Andr.,  Ep.  Cuneensis  (Cuneo,  Italia), 
interest  Sess.  1“®  42  d,  2"®  63  d,  S'*®  266  a, 
4“®  495  a.  Subscriptor  libelli  occasione 


centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  b,  — 
postulati  pro  definit.  infallibilitatis  941  a. 

Formisano  Jos.,  Ep.  Nolanus  (Nola,  Regn. 
utriusque  Sicil.) , interest  Sess.  1"®  39  a, 
3“®  262  d,  4"®  492  b.  Subscriptor  libelli  oc- 
casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1039  c,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 935  c,  eaque  statim  proponenda 
972  a,  — epistolae  ad  Riiium  Raess  1402  a. 
Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus 
1000  b. 

Forojuliensis  Pip.  v.  Jordany. 

F'oroliviensis  PJp.  v.  Trucchi. 

P'onrcrk  Imd.,  Ep.  Leontopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Saxoniae,  interest  conventui 
Fuldensi  a.  1869.  1188b;  subscribit  literis 
ejusdem  pastoralibus  1195  d,  epistolae  ad 
SS.  Pontificem  datae  1197  b.  Interest 
Sess.  2®®  60  a,  O'*®  262  c.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  b,  — postulati  de  Const. 
plices  inter  918  b,  — de  rer.  tractandar. 
raodo  (2.  Jan.  1870.)  920  b,  — contra  de- 
finitionem infallibilitatis  945  c,  — de  dispo- 
nenda discussione  sebematis  de  Eccl.  95 1 d, 

— de  deer.  20.  Febr.  1870.  966  d,  — pro- 
testationis contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem  de  Eccl.  983  d,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  c,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  991  d,  — epi- 
stolae pridie  Sess.  4"®  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  c.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
suffragium  ievt  Non  placet  1000  b;  Const. 
Pastor  aeternus  adbaeret  ibid. 

Foschini  Aemygd.,  Ep.  Civitatis  plebis  (Citta 
della  Pieve,  Stat.  pontific.),  interest  Sess. 
1“®  38  d,  2“®  59  d,  3“®  262  b,  4"®  492  a. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  b,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  928  d. 

Foulon  Jos.  Alfr.,  Ep.  Nanceyensis  et  Tul- 
lensis  (Nancy,  Toul,  Gallia),  interest  Sess. 
P®  42  d,  2"®  63  d,  3"®  266  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1042  b,  — postulatorum  Galliae 
Episcoporum  832  d,  — postulati  de  Const. 
Multiplices  inter  9 1 6 d,  — de  rer.  tractand.ar. 
mode  (2.  Jan.  1870.)  920  d,  — contra  de- 
finitionem infallibilitatis  946  d,  — de  deer. 
20.  Febr.  1870.  962  c,  — querelarum  de 
ordine  Concilii  violate  980  c,  — protesta- 
tionis contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Constitutionis  de  Eccl.  987  c, 

— querelae  de  additamento  ad  schema 
ejusdem  Const.  992  b,  — epistolae  pridie 
Sess.  4"®  ad  SS.  Pontif.  datae  995  a.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Non  placet  1002  a;  Const.  Ikistor  aeternus 
adbaeret  ibid. 

Foul quier  Joan.  Mar.,  Ep.  Mimatensis  (Mende, 
Gallia) , interest  Sess.  1“®  37  d , 2**®  58  d, 
3“®  261c,  4"®  491c.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  925  a.  Condemnat  epistolas 
Gratrii  1405  b. 

Franga  Castro  e Moura,  Joan,  de,  Ep.  Por- 
tugalliensis  (Porto,  Lusitania),  f a.  1868., 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  b. 

P'ranceschini  Caief. , Ep.  Maceratensis  et  I 
Tolentinus  (Maccrata , Tolentino , Stat.  I 
pontific.),  interest  Sess.  1“®  42  d,  2“®  63  d,, 
3"®  266  a,  d"*®  495  a.  Subscriptor  libelli  j 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob-  * 


lati  1042  b,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  929  a. 

FranchiAlexand.,  AEp.Thessalonicensis  i.  p.  i., 
consultor  Commissionis  politico -eccles. 
1056  a.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  a. 
Interest  Sess.  1“®  35  d,  2“®  56  d,  3'*®  259  c, 
4“®  490  a.  Unus  e Congregatione  exami- 
nandis  Patrum  propositionibus  711a,  — 
e Deputatione  pro  rebus  disciplinae  763  c. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 927  a.  Formula  definitionis 
ab  eo  proposita  1644  d.  cf.  1701b. 

P'ranciscus  Sales.  (S.)  ut  Doctor  Eccl.  de- 
claretur,  petitio  897  b.  sqq. 

P'ranco,  Paph.  Mar.  de,  Ep.  Catacensis  (Ca- 
tanzaro , Regn.  utriusque  Sicil.),  interest 
Sess.  P”  38  c,  2“®  59  c,  3'*®  262  b.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 935  b , — epistolae  ad  Ruium 
Raess  1402  a.  Const.  Pastor  aeternus  ad- 
haeret  1000  a. 

Frangipane  Nic.,  Ep.  Concordiensis  (Con- 
cordia, Italia),  interest  Sess.  1“®  42  a,  2"® 
63  a,  3“®  265  c,  4"®  494  c.  Ejus  postulata 
882  c.  sqq.  Inter  subscriptores  libelli  occa- 
sioue  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1041  d,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 925  b,  eaque  statim  proponenda 
970  a. 

FranzelinJoan.  Bapt.,  S.  J.,  consultor  Commis- 
sionis dogmaticae  1052  a;  ejus  disquisitio 
super  sebemate  de  doctrina  cath.  1611  sqq. 
cf.  1647  d. 

Frapollii  ad  massonicas  Italiae  officinas 
literae  1257  b.  sqq. 

Prascolla  Bernardinus,  Ep.  Fodianus  (Foggia, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“® 
39  b.  Vita  functus  715  c. 

P'ratellini  Phil.,  Ep.  Forosemproniensis  (Fos- 
sombrone,  Stat.  pontific.),  interest  Sess. 
P®  38  b,  2'*®  59  b,  3“®  262  a,  4"®  491  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d,  — postu- 
lati pro  sebemate  de  infallibilitate  statim 
proponendo  970  c. 

P'reppel  Car.  Aem.  F'ranc.,  (a  d.  21.  Mart. 
1870.)  Ep.  Andegavensis  (Angers,  Gallia), 
consultor  Commissionis  pro  regularibus 
1054  d,  politico-eccles.  1057  d.  cf.  1050  b. 
Interest  Sess.  3"®  267  a,  4"®  495  d.  Inter 
oratores  super  cap.  III.  sebematis  de  Eccl. 
752  a,  — super  cap.  IV.  ejusd.  756  b.  Inter 
subscriptores  postulati  pro  sebemate  de 
infallibilitate  sine  ulla  mora  proponendo 
978  d,  — protestationis  contra  calumniosos 
libellos  1752  a. 

Fridericus,  Borussiae  princeps,  postea  Ger- 
maniae  imperator,  de  comitis  Bismarck 
proposito  circa  infallibilitatem  1010  c. 

P'rohschammeri  doctrina  de  scientiae  a fide 
independentia  536  b.  d. 

P'ruchauil  P'el.  Petr.,  Ep.  Lemovicensis  (Li- 
moges, Gallia),  interest  Sess.  1“®  40  b,  2"® 
61  c,  3“®  263  d,  4®®  493  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1040  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  929  c,  — pro  fine  discus- 
sioni generali  Constitutionis  de  Eccl.  im- 
ponendo 986  b.  Ejus  ad  clerum  literae 
de  calumniosis  in  Concilium  libellis 
1418  d.  sqq.;  subscriptor  protestationis 
contra  eosdem  1751  b. 

Furlong  Thom. , Ep.  Fernensis  (Ferns , Hi- 
bernia), interest  Sess.  P®  39  c,  3“®  263  a. 
Veniam  a Concilio  discedendi  obtinet  742  d. 


1781 


Florentini  — Ghilardi. 


1782 


Fiirstenherg , B'rid.  de,  AEp.  Olomucensis 
(Olniiitz,  Austria),  interest  Sess.  1“  35  c, 
2““  56  c.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  ordinum  716  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati  1036  d,  — postulati  de  eleetione  De- 
putationum  914  d,  — de  Const.  Multiplices 
inter  918  a,  — de  rer.  tractandar.  inodo 
(2.  Jan.  1870.)  920  a,  — contra  detinitio- 
neni  infallibilitatis  945  b,  — de  disponenda 
discussione  schematis  de  Eccl.  951  c,  — 
de  deer.  20.  Febr.  1870.  966  d,  — pro- 
testationis  contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem  de  Eccl.  983  c,  et  contra  indictum 
tinem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  b , — querelae  de  addita- 
niento  ad  schema  ejusdem  Const.  991  c, 
— epistolae  pridie  Sess.  4“  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  a.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
suffragiuni  fert  Non  placet  997  a;  Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Gai  Germ.,  Abb.  gener.  Congreg.  Vallis 
Umbrosae , interest  Sess.  1“°  44  a , 2“ 
65  a,  3“  267  c,  4“'’  496  b.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
931  b. 

Gainza  Franc. , Ep.  de  Caceres  (Nueva 
Caceres,  Manila  insula),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati  1041b. 

Galabert,  interpres  pro  Episcopis  oriental. 
1069  c. 

Galecki  Ant. , Ep.  Amathuntinus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Cracoviensis  (Krakau,  Galicia, 
Austria),  interest  Sess.  1““  41a,  2“  62  a, 
3““  264  c. 

Galcotti  Melch.,  consultor  Commissionis  cen- 
tralis 1050  d. 

Galletti  Fug.,  Ep.  Alba-Pompejensis  (Alba 
Ponipea,  Italia),  interest  Sess.  1“  42  d, 
2“  63  d,  3““  266  b,  4“  495  a.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1042  b,  — postulati  pro  infallibili- 
tate  definienda  930  a , eaque  statiin  pro- 
pononda  971  b. 

Gallo  Franc.,  Ep.  Abellinensis  (Avellino, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“ 
39  a,  2“  60  a,  3““  262  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  c,  — postulatorum  Neapolitano- 
rum  769  d,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  935  a,  eaque  statim  proponenda 
972  a,  — epistolae  ad  RiTium  Raess  1402  a. 
lu  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Placet  juxta  modum  IQOO  h •,  Constitutioni 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Gallo  Phil.,  AEp.  Patracensis  i.  p.  i.,  inter- 
est Sess.  1““  30  a,  2“”  56  d,  3“  259  d,  4“ 
490  a.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  a,  — 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  935  c, 
eaque  statim  proponenda  972  a. 

Gallot  Gust.,  assignator  locor.  16  c.  21  c. 

Gallucci  Thom.,  Ep.  Recinetensis  et  Laurc- 
tanus  (Recanati,  Loreto,  Stat.  pontific.), 
interest  Sess.  1“°  42  c,  2""  63  c,  3“  265  d, 
4'“°  494  d.  Inter  oratores  super  schemato  do 
vita  clericorum  724  a,  Inter  subscriptores 
libelli  occasione  centenai’ii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1042  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  926  b. 

Galvestoniensis  Fp.  v.  Dubuis. 

Gandavensis  Fp.  v.  Rracq. 

Gandolfi  Franc.,  Ep.  Cornetanus  et  Centum- 
collarum  (Corneto , Civitavecchia , Stat.  ’ 


pontific.),  interest  Sess.  1“®  37  d,  2““  58  d, 
3“°  261c,  4“°  491b.  Inter  subscriptores 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  c.  Inter  oratores  super  sche- 
mate  de  doctrina  cath.  716  d,  — in  discus- 
sione schematum  de  Episcopis  etc.  et  de 
Sede  episcopali  vacante  720  b,  — schematis 
de  vita  clericorum  724  c,  — prooemii 
schematis  de  fide  732  a,  — capitum  I. 
11.  III.  IV.  ejusd.  733  a.  d.  736  b.  c,  — 
capitis  IV.  schematis  de  Eccl.  757  a,  — 
schematis  reformati  de  Sede  episcopali 
vacante  764  a. 

Garcia  Cezon  Barn.,  Ep.  Byblensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Tunchini  central.  (Tongking, 
Annain),  non  interest  Concilio  legitime 
excusatus  723  c. 

Garcia  Cuesta  Mich.,  Card.,  AEp.  Compo- 
stellanus  (Santiago  de  Compostella,  His- 
pania) , subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  b,  — 
postulati  pro  defiuit.  infallibilitatis  931b. 

Garcia  Gil  Fmniun.,  AEp.  Caesaraugustanus 
(Zaragoza,  Saragossa,  Hispania),  interest 
Sess.  1““  36  a,  2““  57  a,  3‘“  259  d,  4““  490  a. 
Electus  ad  Deputat.  fidei  712  d;  cujus  no- 
mine loquitur  super  schemate  de  fide  733  d ; 
respondet  ad  animadversiones  circa  schema 
de  Eccl.  744  d.  Inter  oratores  super  sche- 
mate de  Catechismo  728  b.  Inter  sub- 
scriptores libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  a,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  927  a. 

Garcia  Tejada  Joan.  Fmman.,  Ep.  Pasto- 
politanus  (Paste , Respubl.  Xeogranat.), 
non  interest  Cone,  rite  excusatus  723  b. 

Garcia  y Anton  Ttaym.,  Ep.  Tudensis  (Tuy, 
Hispania),  interest  Sess.  1“  41  d,  2“°  02  d, 
3“  265  b , 4““  494  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  c. 

Garrelon  Fphr.  Mar.,  Ep.  Nemesinus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Quilonensis  (Quilon , Ilin- 
dostan),  interest  Sess.  1“°  43  c,  2“  64  c, 
3“°  266  d , 4““  495  c.  Electus  ad  Depu- 
tationem pro  rebus  ordinum  716  b.  Inter 
oratores  super  schemate  de  Eccl.  747  a. 
Inter  subscriptores  postulati  pro  infalli- 
bilitate definienda  926  d , eaque  statim 
proponenda  969  b,  — pro  fine  discussioni 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
986  c.  Assentitur  Riiio  Bonjean  contra 
RiTiurn  Dupanloup  1356  b. 

Gasparian  Basil.,  AEp.  Cyprensis  i.  p.  i.  rit. 
arm.,  non  interest  Concilio  rite  excusatus 
723  c.  Inter  subscriptores  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c. 

Gasser  Vine.,  Ep.  Brixinensis  (Brixen, 
Austria),  interest  Sess,  1“"  39  b,  2“  60  c, 
3““  263  a,  4“  492  d. 

Electus  ad  Deputationem  pro  rebus 
fidei  713a;  relatio  ab  eo  in  Congi-.  gener. 
habita  de  emendationibus  propositis  in 
cap.  I.  Const,  de  fide  101  — 118.  cf.  735  c.  d. 
1671  c,  --  in  cap.  II.  127—153.  cf.  737  a.  b, 
— de  exceptionibus  in  eandern  Const. 
232 — 245.  cf.  739  d,  — de  emendationibus 
propositis  in  cap.  IV.  Const,  de  Eccl. 
388 — 420.  cf.  758b.  c,  — de  exceptio- 
nibus in  idem  cap.  473 — 476.  cf.  760  c. 

Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  a,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  924  d. 
Oporam  confert,  ut  infallibilitas  definiatur 
1696  b;  alios  invitat,  ut  id  potant  1703  c. 


cf.  1696  c;  emendationem  formulae  defi- 
nitionis  proponit  1701c.  cf.  1715c. 

GastoWi  La«r.,  Ep.  Salutiarura  (Saluzzo,  Pede- 
montium),  interest  Sess.  P®  42  d,  2"'  63  d, 
3“"  266  a,  4“  495  a.  Inter  oratores  super 
schemate  Const,  de  doctrina  cath.  716  c, 
— in  discussione  schematum  de  Epi- 
scopis etc.  et  de  Sede  episcopali  vacante 
720  d,  — schematis  de  vita  clericorum 
725  b,  — de  Catechismo  728  a,  — capitis  I. 
schematis  de  fide  733  c,  — capitis  II. 
734  d,  — capitis  IV.  736  d,  — sche- 
matis reformati  de  Catechismo  741  a,  — 
schematis  de  Eccl.  generatim  spectati 
747  a,  — capitis  III.  ejusd.  751  a,  — 
capitis  IV.  756  b.  Ejus  pro  definitione  in- 
fallibilitatis ad  Card.  Patrizi  epistolae 
936  c.  sqq.  941  b.  sqq.  Inter  subscrip- 
tores libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1042  b,  — postulati  pro 
schemate  de  infallibilitate  statim  propo- 
uendo  971  b. 

Gattoni  Ant.,  magister  caeremoniar.  Cone. 
16  c.  21  c. 

Gauthier  Bionys.,  Ep.  Emausenus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Tunchini  merid.  (Tongking,  An- 
nam),  subscriptor  libelli  occasione  cente- 
narii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  a. 

Gay  Car. , consultor  Commissionis  dogma- 
ticae  1052  b,  subscriptor  epistolae  de  iu- 
fallibilitate  ad  SS.  Pontif.  datae  1525  c. 

Gazailhan  Joan.  B.,  Ep.  antea  Venetensis 
(Vannes,  Gallia),  interest  Sess.  1“  41b, 
2“"  62  b,  264  c,  4“®  493  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  b,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  a, — protestationis  contra 
libellos  calumniosos  1752  a. 

Gelabert  Jos.  M.,  Ep.  Paranensis  (Parana, 
Respubl.  Argentin.),  interest  Sess.  l“‘’41d, 
2“°  62  d,  3“  265  b.  Subscriptor  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  924  b.  Ve- 
niam  a Concilio  discedendi  obtinet  741  c. 

Gentile  Jac.,  Ep.  Novariensis  (Novara,  Pede- 
montium) , non  interest  Cone,  rite  excu- 
satus 723  b. 

Gentili  Thom. , Ep.  Dionysiensis  i.  p.  i., 
Coadj.  Vicarii  ap.  Fo-kien  (Imper.  Sinense), 
interest  Sess.  1'“'  43  b,  2“  64  b,  3“  266  d, 
4““  495  c.  Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor 
aeternus  1003  b. 

Gerault  de  Langalerie  Petr.,  Ep.  Bellicensis 
(Belley,  Gallia),  subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1040  a.  Interest  Sess.  1“®  39  c,  2“°  60  c, 
3'*''  263  b,  4““  492  d.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Catechismo  727  a.  Con- 
demnat  epistolas  Gratrii  1405  b. 

Gerin  Car.,  Pii  IX.  ad  eum  literae  1263  b. 
Ad  animadversiones  Rini  Maret  in  suum 
librum  respondet  ibid.  a. 

Germani  (S.)  Fp.  v.  Langevin. 

Gerson,  do  jurisdictione  Rom.  Pontificis  in 
onines  dioeceses  277  a. 

Geyer  Petr.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Ghilardi  Joan.  Thom.,  Ep.  Montis  Rcgalis 
(Mondovi,  Pedemontium) , interest  Sess. 
pc  37  2“'^  58  b,  3“  261a,  4“”  491a. 

Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  ordi- 
num 716  b.  Inter  oratores  super  schemate 
de  vita  clericorum  725  b,  — de  Catechismo 
727  b.  Inter  subscriptores  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1038  b,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 926  c,  eaque  statim  proponenda 
971b. 


112* 


1783 


Index  personarum. 


1784 


Ghiure(jhian  Joan.,  Ep.  Trapezuntinus  rit. 
arm.  (Tarabison,  Trebisonde,  Trapezunt, 
Asia  min.),  interest  Sess.  41  d,  2“®  62  d, 
3“  265  b.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  d, 
— postulati  pro  definit.  infallibilitatis 
930  a.  Veniam  a Cone,  discedendi  obtinet 
743  a. 

Giagia  Jos.,  AEp.  Cyprensis  i.  p.  i.  rit. 
maron.,  interest  Sess.  1“®  35  a,  2“  56  a,  3"“ 
259  a,  4®®  489  c. 

Giatnpaolo  Franc.,  Ep.  Larinensis  (Larino, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“® 
39  a,  2“®  60  a,  3“®  262  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  c,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  926  a,  eaque  statim  proponenda 
972  a,  — epistolae  ad  Rmum  Raess  1402  b. 
Const.  Pastor  aeternus  adhaeret  1000  b. 

GianneUi  Petr.,  AEp.  Sardianus  i.  p.  i.,  Pro- 
secretarius  Congregationis  Concilii,  Secre- 
tarius  Commissionis  centralis  nominatus 
1013  c.  cf.  1015  c;  ad  cujus  primum  con- 
ventum  invitat  1014  b;  ejus  literae  de 
Vicariorum  capitularium  ad  Cone,  ad- 
missione  1060  c,  — de  supplendis  in  Cone, 
vicibus  Episcoporum  legitime  absentium 
1062  d.  Consultor  Commissionis  pro  dis- 
ciplina  eccles.  1053  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1037  a.  Interest  Sess.  1®®  36  a,  2“® 
56  d , 3“®  259  d , 4"®  490  a.  Unus  e Con- 
gregatione  exarninandis  Patrum  proposi- 
tionibus  711a. 

Gibbons  Jac.,  Ep.  Adramyttensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Carolinae  septentr.  (Stat.  foed. 
Amer.  sept.),  interest  Sess.  1®®  43b,  2"® 
64  b,  3®®  266  c,  4®®  495  b. 

Gibert  Ambr.,  consultor  Commissionis  politico- 
eccles.  1057  b. 

Giennensis  Ep.  v.  Monescillo. 

Gierich  Paul.,  stenograpbus  Cone.  26  a. 

Giese  Jos.,  consultor  Commissionis  pro  dis- 
ciplina  eccles.  1053  d.  cf.  1050  a. 

Gigli  Car.,  Ep.  Tiburtinus  (Tivoli,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1"®  37  a,  2"'  68  a, 
3“®  260  d,  4“®  490  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  927  d. 

Gignoux  Jos.,  Ep.  Bellovacensis  (Beauvais, 
Gallia),  interest  Sess.  1®®  37b,  2®®  58a, 
3“®  260  d,  4“®  490  d.  Inter  oratores  super 
cap.  III.  scliematis  de  fide  736  a.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX,  oblati  1038  a,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  925  d, 
eaque  sine  ulla  mora  proponenda  977  d, 
— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis  de  Eccl.  imponendo  986  b.  Con- 
demnat  epistolas  Gratrii  1405  b.  Com- 
mendat  Rmi  Regnier  literas  de  calumniis 
Concilio  illatis  1418  b.  c. 

Gilloolg  Laur. , Ep.  Elphinensis  (Elpbin, 
Hibernia),  interest  Sess.  1®®  39  b,  2“®  60  b, 
3“®  262  d,  4®®  492  c.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Eccl.  748  b.  Inter  subscrip- 
tores libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1039  d,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  924  c,  eaque  statim 
proponenda  972  c. 

Gil  y Bueno  Basil.,  Ep.  Oscensis  et  Bar- 
bastrensis  (Huesca,  Barbastro,  Hispania), 
interest  Sess.  1®®  41  a,  2"®  61  d.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 930  d.  Vita  functus  727  a. 


Ginoulhiac  Jac.  Mar.  Ac.hill.,  Ep.  Gratiano- 
politanus  (Grenoble,  Gallia),  a d.  27.  Jun. 
1870.  AEp.  Lugdunensis  (Lyon)  et  Primas 
Galliae  754  d,  interest  Sess.  1®®  38  d,  2“® 
59  c,  3®®  262  b.  Inter  oratores  super  sche- 
mate de  doctrina  cath.  715  a,  — super 
schemate  de  fide  731  d,  — super  cap.  IV. 
ejusd.  736  c,  — super  schemate  de  Eccl. 
745  d,  — super  cap.  IV.  ejusd.  754  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  b,  — postulati 
de  Const.  Mnltiplices  inter  917  a,  — de  rer. 
tractandar.  modo  (2.  Jan.  1870.)  920  c,  — 
contra  definitionem  infallibilitatis  946  c,  — 
de  deer.  20.  Febr.  1870.  962  b,  — querela- 
rum  de  ordine  Concilii  violate  980  b,  — 
protestationis  contra  mutatum  tractandi 
ordinem  de  Eccl.  984  a,  et  contra  iudictum 
finem  discussionis  gener.  de  Eccl.  987  d,  — 
querelae  de  additamento  ad  schema  ejus- 
dem  Const.  992  a,  — epistolae  pridie  Sess. 
4“®  ad  SS.  Pontificem  datae  995  a.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Non  placet  996  b ; Const.  Pastor  aeternus 
adhaeret  ibid. 

Gioannichius , Ep.  Palmirensis  graeco-cath., 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  b. 

Giusti  Jos.,  Ep.  Aretinus  (Arezzo,  Italia), 
interest  Sess.  1®®  42  c,  2®®  63  c,  3®®  265  d, 
4®®  494  d.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  a,  — 
postulati  pro  definit.  infallibilitatis  929  c. 

Giustiniani  Ignat.,  Ep.  Chiensis  (Skio,  Chios, 
insula  maris  Aegaei),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1037  d. 

Gizzi  Laur.,  consultor  Commissionis  politico- 
eccles.  1056  c. 

Godelle  Jos.  Steph. , Ep.  Thermopylensis 
i.  p.  i..  Vicar,  ap.  Pondichery  (India  orient.), 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  a. 

Goesbriaml , Lucl.  de,  Ep.  Burlingtonensis 
(Burlington,  Stat.  foed.  Amer.  sept.),  inter- 
est Sess.  1"®  38  d,  2“®  59  d,  3®®  262  b,  4®® 
492  a.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  ritus  orient,  et  missionibus  720  a. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  b,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  924  c, 
eaque  sine  ulla  mora  proponenda  978  d, 
— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis  de  Eccl.  imponendo  986  c.  Assen- 
titur  Rmo  Bonjean  contra  Rihum  Dupan- 
loup  1356  b. 

Golia  Nic.,  Ep.  Cariatensis  (Cariati,  Regn. 
utriusque  Sicil.),  interest  Sess,  1®“  37  a, 
2®®  58  a.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  926  c.  935  c. 

Gollmayr  Andr.,  AEp.  Goritiensis  et  Gradis- 
canus  (Gorz,  Gradisca,  Austria),  interest 
Sess.  1®®  35  c,  2®®  56  c.  Subscriptor  postu- 
lati (2.  Jan.  1870.)  de  rerum  tractandarum 
modo  920  a , — contra  definitionem  in- 
fallibilitatis 945  b,  — de  disponenda  dis- 
cussione  schematis  de  Eccl.  951  c,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  966  d. 

Gonella  Eustarh.,  Card.,  Ep.  Viterbiensis  et 
Tuscaniensis  (Viterbo,  Toscanella,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1"®  34  c,  2"®  55  c. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  c.  Vita 
functus  739  b. 

Gonin  Lud.,  AEp.  Portus  Hispaniae  (Puerto 
de  Espana,  Port  of  Spain,  Trinidad),  sub- 


scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1037  c. 

Goold  Jac.  Alyp.,  Ep.  Melbourniensis  (Mel- 
bourne, Australia),  interest  Sess.  3“®  261  c, 
4®®  491  b.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c. 

Go)iscliakoff , cancellarius  Russiacus,  ejus 
epistolae  8.  Apr.  et  22.  Maji  1869.,  literas 
pontificias  Episcopis  transmittendas  ho- 
rumque  ad  Cone,  profectionem  spcctantes 
1249  c.  sqq,  1254;  Card.  Antonelli  respon- 
sum  1251  c.  sqq. 

Goschler , quid  de  infallibilitate  pontific. 
sentiat  1334  d.  1347  c. 

Goyeneche  y Barreda  Jos.,  AEp.  Limanus 
(Lima,  Respubl.  Peruana),  non  interest 
Concilio  legitime  excusatus  723  b. 

Grace  Thom.,  Ep.  S.  Pauli  de  Minnesota 
(Saint-Paul,  Stat.  foed.  Amer.  sept.),  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  c. 

Gramont,  Gallicus  Vindobonae  legatus,  a 
15.  Maji  1870.  Galliae  minister,  v.  Gu- 
bernia I,  3;  II,  14. 

Granatensis  AEp.  v.  Monzon  y Martins. 

Grande  Vine.  Andr. , AEp.  Hydruntiuus 
(Otranto , Regn.  utriusque  Sicil.) , ejus 
postulatum  de  usura  866  c.  sqq. 

Grandin  Vital.,  Ep.  Satalensis  i.  p.  i.,  Coadj. 
Episcopi  S.  Bonifacii  (St.  Boniface,  Ca- 
nada), non  interest  Cone,  rite  excusatus 
723  c.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  b. 

Grant  Thom.,  Ep.  Southwarciensis  (South- 
wark, Anglia),  interest  Sess.  1®®  38  b,  2®“ 
59  b,  3"®  262  a.  Electus  ad  Deputationem 
pro  rebus  ritus  orient,  et  missionibus  719  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  930  d, 
eaque  statim  proponenda  971  a.  Vita 
functus  748  a. 

Grassellini  Gasp.,  Card.,  interest  Sess.  1®“ 
34  c,  2®®  55  c,  3®®  258  c,  4®®  489  b.  Non 
interest  Congregationi  gener.  13.  Jul.  187('. 
996  a;  de  Const.  Pastor  aeternus  18.  Jul. 
suffragium  fert  Placet  ibid. 

Graiianopolitanus  Ep.  v.  Ginoulhiac. 

Grairy  Aug.  Jos.  Alph.,  quondam  Oratorii 
sacerdos  (v.  literas  Patrum  Durel  et 
Petetot  1381  d.  sqq.),  ejus  prima  ad  Rmum 
Dechamps  epistola  de  hujus  cum  Riho  Du- 
panloup  controversia  1376  c,  sqq.  cf.  1381  c; 
pro  ilia:  Rrui  Strossmayer  1383  a.  b,  David 
1383  c.  cf.  1384  b (contra  quern  Scaudella 
1383  d.  sq.) , Montalembert  1385  sqq.; 
contra  illam:  Rmi  Dechamps  1378  sqq..  Pie 
1387  b.  sqq.,  Raess  1391  b.  sqq.  (cui  consen- 
tiunt  Caverot,  de  Montpellier,  Nogret,  De- 
lalle,  Plantier,  Poirier,  Mabile,  Maupoint, 
Doney,  Bailies,  Khayyath,  Senestrey,  41 
Episcopi  utriusque  Siciliae,  Valerga,  Fauia, 
Audu  cum  9 aliis,  10  alii  1393  b — 1405  a), 
18  alii  Praesules  1405  a.  b.  Ejus  ad  AEp. 
Parisiensem  Guibert  retractationis  epistola 
1405  c;  hujus  responsio  ibid.  d.  sq. 

Gravez  Theod.  Jos.,  Ep.  Namurcensis  (Namur, 
Belgium),  interest  Sess.  1"®  43  a,  2"®  04  a, 
4®®  495  b.  Inter  oratores  super  schemate  de 
vita  clericorum  725  b.  Inter  subscriptores 
postulati  pro  schemate  de  infallibilitate 
statim  proponendo  970  a,  — protestationis 
contra  calumniosos  libellos  1751  a.  V. 
etiam  Belgi  Praesules. 

Gray  Joan. , Ep.  Ilypsopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Scotiae  occidentalis,  subscriptor 


1785 


Ghiureghian  — Hagian. 


1786 


libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  b. 

Grech  Delicata  Cassia  Testaf errata  Anl.,  Ep. 
Gaudisiensis  (Gozzo  insula,  Melitae  ad- 
jacens) , interest  Sess.  1“  42  d,  2“  64  a, 
3“  266  b,  4““  495  b.  Ejus  de  infallibilitatis 
definitione  postulatum  937  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1042  b. 

Greith  Car.  Joan.  B.,  Ep.  S.  Galli  (St.  Gallen, 
Helvetia),  interest  Sess.  1“®  41  b,  2“'  62  a, 
3“  264  c.  Inter  oratores  super  sebemate  de 
doctrina  cath.  716  d,  — super  sebemate  de 
Eccl.  generatim  spectato  744  c,  — super 
cap.  IV.  ejusd.  755  d.  Ejus  postulatum  de 
sebolis  mixtis  857  c.  sqq.,  — de  matrimo- 
niis  mixtis  889  d.  sqq.  Inter  subscriptores 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  b,  — postulati  contra  defini- 
tionem  infallibilitatis  945  d,  — super  dis- 
ponenda  discussione  sebematis  de  Eccl. 
952  a,  — de  decreto  20.  Eebr.  1870.  967  d, 

— protestationis  contra  mutatum  tractandi 
ordinem  deEccl.  983  c,  et  contra  indictiim 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  d. 

Grifoni  Basil.,  0.  S.  Ben.,  Abb.,  Vicar,  gener. 
Congreg.  Camaldulensis,  interest  Sess.  1“° 
44  a,  2“  65  b,  3“®  268  a;  non  interest 
4“'  propter  morbum  1004  b.  De  Const. 
Pastor  aeternus  in  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
sufFragium  fert  Placet  ibid. 

Grimardias  Petr.,  Ep.  Cadiircensis  (Cabors, 
Gallia) , interest  Sess.  1“'  42  b , 2“  63  b, 
3“®  265  c.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  a, 

— postulatorum  Galliae  Episcopoi’um 
832  d,  — postulati  de  Const.  Multiplices 
inter  916  d,  — de  rer.  tractandar.  modo 
(2.  Jan.  1870.)  920  d,  — contra  definitionem 
infallibilitatis  946  d,  — de  deer.  20.  Eebr. 
1870.  962  c,  — querelarum  de  ordine 
Concilii  violate  980  c,  — protestationis 
contra  mutatum  tractandi  ordinem  de 
Eccl.  984  a,  et  contra  indictum  finem  dis- 
cussionis generalis  Constitutionis  de  Eccl. 
988  a,  — querelae  de  additamento  ad 
schema  ejusdem  Const.  992  a.  De  Const. 
Pastor  aeternus  13.  Jul.  suffragium  fert 
Pi  on  placet  1001  c;  eidem  adhaeret  ibid. 

Grimley  Thom. , Ep.  Antigonensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  promontorii  bonae  spei,  inter- 
est Sess.  1’“’  40  d,  2“'^  61  d,  3'“=  264  b,  4“ 
493  c.  Subscriptor  postulati  pro  infalli- 
bilitate  definienda  928  d,  eaque  statim 
proponenda  972  b,  sine  ulla  mora  977  d. 

Grioylio  Gahr.,  Ep.  Euriensis  i.  p.  i.,  inter- 
est Sess.  1““  37  b,  2“  58  b,  3“  261  a. 
Const.  Pastor  aeternus  adhaeret  999  a. 

Griver  Mart.,  Ep.  Tloanus  i.  p.  i.,  Administr. 
ap.  Eccl.  Perthensis  (Perth,  Australia), 
interest  Sess.  4“  495  d. 

Gros  Franc.,  Ep.  Tarantasiensis  (Moutiers 
en  Tarentaise,  Sabaudia),  interest  Sess.  1"° 
42  c,  2"'^  63  c,  3“  266  a,  4““  495  a.  Inter 
oratores  .super  sebemate  de  Catechismo 
728  b.  Inter  subscriptores  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1012  b, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
928  a,  eaque  sine  ulla  mora  proponenda 
978  c,  — pro  fine  discussion!  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  c. 

Grotius  Iltigo , de  Ecclesia  583  a.  606  b. 
609  c.  633  b.  636  d. 

Gruyer  Tim.,  Abb.,  Vicar,  gener.  Ord.  Cisterc. 
rec.  reform,  in  Gallia,  interest  Sess.  2“ 


65  b,  3“  268  a,  4“  496  b.  Subscriptor 
postulati  pro  sebemate  de  infallibilitate 
statim  proponendo  970  b. 

Guadalaxara,  AEp.  de,  v.  Loza. 

Guadalupensis  Ep.  v.  Eeyne. 

Gualco  Born.,  Pii  IX.  ad  eum  epistola  1538  a. 

Guardi  Cam.,  Vicar,  gener.  Congreg.  Clericor. 
regular,  infirm,  ministr. , consultor  Com- 
missionis  politico-eccles.  1056  d.  Interest 
Sess.  1-“  44  b,  2“  66  a,  3“  268  b,  4“  496  d. 
Ejus  sufifragia  de  Const.  Pastor  aeternus 
1004  b. 

Guatemala,  AEp.  de,  v.  Pinol  y Aycinena. 

Gueranger  Prosp.,  0.  S.  Ben.,  Pii  IX.  ad  eum 
epistola  1537  b.  cf.  1396  a.  Ejus  scrip- 
turn  contra  Gratrium  1381  c. 

Guerra  Ign.,  Ep.  de  Zacatbecas  (Zacatecas, 
Eespubl.  Mexic.),  interest  Sess.  1“  41  a, 
2“'  62  a,  3“  264  c,  4“®  493  d.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
925  d,  — de  usura  1747  c. 

Guerrin  Joan.  Jac.,  Ep.  Lingonensis  (Langres, 
Gallia),  interest  Sess.  1“°  38  c,  2“  59  c, 
3“'“  262  b,  4“®  491  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  a,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  928  a,  eaque  statim  proponenda 
968  c.  Assentitur  judicial!  Emi  Eaess  de 
Gratrii  epistolis  sententiae  1405  b. 

Gucullette  Franc.  Nic.,  Ep.  Valentinensis 
(Valence,  Gallia),  interest  Sess.  V 41  d, 
2“  62  d,  3“  265  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenai’ii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  c,  — postulati  de  Const.  Multi- 
plices inter  917  a,  — de  rer.  tractandar. 
modo  (2.  Jan.  1870.)  920  d,  — contra  de- 
finitionem infallibilitatis  946  d,  — de  deer. 
20.  Eebr.  1870.  962  c,  — querelarum  de 
ordine  Concilii  violate  980  c,  — protesta- 
tionis contra  mutatum  tractandi  ordinem 
de  Eccl.  984  a.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
suffragium  Non  placet  1001b;  Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Guevara  Silv.,  AEp.  S.  Jacobi  de  Venezuela 
(Caracas,  Eespubl.  Venezuelens.),  interest 
Sess.  1°®  35  c,  2“  56  c,  3“  259  b.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 924  a,  — de  usura  1747b.  Veniam 
a Concilio  discedendi  obtinet  743  a. 

Guihert  Jos.  Hippol.,  AEp.  Turoneusis,  a.  d. 
27.  Oct.  1871.  Parisiensis  (Tours,  Paris, 
Gallia),  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  a. 
Interest  Sess.  1“®  35  d,  2“  56  d,  3“®  259  c. 
Unus  e Congregatione  examinandis  Patrum 
propositionibus  710  d.  Inter  oratores  super 
sebemate  de  Catechismo  726  a.  Ejus  re- 
sponsum  ad  Gratrii  retractationis  episto- 
1am  1405  d.  sq. 

Guidi  Aug.,  consultor  Commissionis  dogma- 
ticae  1052  d. 

Guidi Dom.,  consultor  Commissionis  politico- 
eccles.  1057  c. 

Guidi  Phil.  Mar.,  Card.,  AEp.  Bononiensis 
(Bologna,  Stat.  pontific.),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1036  b.  Interest  Sess.  1®®  34  b,  2“® 
55  b,  3"®  258  b,  4“®  489  a.  Inter  oratores 
de  cap.  IV.  sebem.  de  Eccl.  753  c.  Ejus 
suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus  996  a. 

Guierry  Edm.  Franc.,  Ep.  Danabensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Tcbe-Kiang  (Imper.  Sinense), 
interest  Sess.  2“®  62  c,  3“®  265  a,  4“®  494  b. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  c,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  935  d. 


— pro  fine  discussion!  general!  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  985  d. 

Guigues  Jos.  Eug.,  Ep.  Ottaviensis  (Ottawa, 
Canada),  interest  Sess.  1“®  37  d,  2“°  58  d, 
3“  261  c,  4“  491  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  c,  — postulatorum  Praesulum 
provinciarum  Queb.  et  Halifax.  879  c.  sqq., 

— postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
924  c.  Assentitur  Emo  Bonjean  contra 
Emum  Dupanloup  1356  b. 

Guilhert  Amat.  Viet.  Franc.,  Ep.  Vapincensis 
(Gap,  Gallia),  interest  Sess.  1“®  43  a,  2“  64  a, 
3“®  266  b.  Inter  oratores  super  cap.  III. 
sebematis  de  Eccl.  751  a.  Inter  subscrip- 
tores postulati  de  Const.  Multiplices  inUr 
917  a,  — de  rer.  tractandar.  modo  (2.  Jan. 
1870.)  921  a,  — contra  definitionem  infalli- 
bilitatis 946  d,  — de  deer.  20.  Eebr.  1870. 
962  c,  — querelarum  de  ordine  Concilii 
violate  980  c , — protestationis  contra 
mutatum  tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  b, 
et  contra  indictum  finem  discussionis  gene- 
ralis Constitutionis  de  Eccl.  987  c,  — 
querelae  de  additamento  ad  schema  ejus- 
dem Const.  992  a , — epistolae  pridie 
Sess.  4“  ad  SS.  Pontif.  datae  cf.  995  d. 
In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium 
fert  Non  placet  1003  a;  Const.  Pastor 
aeternus  adhaeret  ibid. 

Guillemin  Zephyr.,  Ep.  Cybistrensis  i.  p.  i., 
Praefect.  ap.  Hai-non  in  Sinis,  interest 
Sess.  3“®  263  a,  4®®  492  d.  Subscriptor 
postulati  pro  fine  discussion!  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  c. 
Assentitur  Emo  Bonjean  contra  Emum 
Dupanloup  1355  c. 

Guiron  Jac.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Guisasola  Victo^'ian.,  consultor  Commissionis 
pro  regularibus  1054  d. 

Gunther  v.  Giintherianismus. 

Gurcensis  Ep.  v.  Wiery. 

Guttadauro  de  Behurdone  Joan.,  Ep.  Cala- 
tanisiadensis  (Caltanisetta,  Sicilia  insula), 
interest  Sess.  1®°  40  a,  2"®  61b,  3®®  263  d. 
Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  disci- 
plinae  714  b.  Subscriptor  postulati  pro 
infallibilitate  definienda  935  b,  eaque  sta- 
tim proponenda  972  a,  — epistolae  ad 
Emum  Eaess  1402  a.  De  Const.  Pastor 
aeternus  13.  Jul.  suffragium  {evt  Non  placet 
1000  c;  eidem  adhaeret  ibid. 

IJacquard  Aug.,  Ep.  Virodunensis  (Verdun, 
Gallia),  interest  Sess.  1“®  42  d,  2®®  63  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  b,  — postu- 
lati de  rer.  tractandar.  modo  (2.  Jan.  1870.) 
920  d,  — contra  definitionem  infallibilitatis 
946  d,  — pro  fine  discussion!  general!  Con- 
stitutionis de  Eccl.  imponendo  985  d. 

Iladrianopolitanus  Ep.  v.  de  la  Place. 

llaffner  Paul  Leop.,  ejus  in  catbolicorum 
conventu  de  sincera  Concilio  parendi 
voluntate  declaratio  1198  d. 

Ilagg  Joan.,  AEp.  Heliopolitanus  rit.  maron. 
(Baalbek,  Syria),  subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1037  b. 

Hagian  Joan.,  Caosareensis  in  Cappadocia 
AEp.  Ep.  rit.  arm.,  interest  Sess.  1“®  35  b, 
2“®  56  c,  3"®  259  b,  4"®  489  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1036  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  a,  — de  decreto  20.  Eebr. 
1870.  962  d. 


1787 


Index  personarum. 


1788 


Ilalagi  Ant.,  Ep.  Arturiensis  rit.  arm.  (Ar- 
twin,  Turcia  asiat.),  interest  Sess.  1“®  40  b, 
2““  61b,  263  d,  4‘‘M93  b.  Subscriptor 

libelli  occasione  centenaril  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1040  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  a. 

Halicarnassensis  Ep.  v.  Adames. 

Halifaxiensis  AEp.  v.  Connolly. 

IJamiltonensis  Ep.  v.  Farrell. 

Ilancberg,  Dan.  Bonif.  de,  O.  S.  Ben.,  con- 
suitor  Commissionis  pro  ecclesiis  orient, 
et  missionibus  1055  d.  cf.  1050  a. 

llankinson  Mich.  Adr.,  Ep.  Portus  Ludovici 
(Port-Louis , Mauritia  insula)  , interest 
Sess.  1"°  41  b,  2“  62  b.  Subscriptor  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  930  a. 

Ilanl  Car.,  Ep.  Eegino-Gradicensis  (Konig- 
griitz , Bohemia) , non  interest  Concilio 
legitime  excusatus  727  d. 

JIarcus  Ign.,  Patriarcha  Antiochenus  rit. 
syr. , veniam  a Cone,  disoedendi  obtiiiet 
748  a. 

Hasfie , praepositus  cathedr.  Culmiensis,  v. 
de  Marwitz. 

Hassun  Ant.  (Petrus  IX.) , Patriarcha  Cili- 
ciensis  rit.  arm.,  interest  Sess.  1“"  34  d, 
2“  55  d,  3“"  258  d,  4“  489  b.  Electus  ad 
Deputationem  pro  rebus  fidei  713  a;  re- 
spondet  ad  animadversiones  in  schema  de 
Eccl.  745  d.  Inter  oratores  super  schemate 
de  doctrina  catb.  716  c.  Alios  invitat 
ad  definitionem  infallibilitatis  petendam 
1703  d.  cf.  1696  d;  earn  petitionem  Emo 
Patrizi  exhibet  923;  inter  subscriptores 
ejusdem  929  d,  — alterius  et  tertiae 
petitionis  pro  schemate  de  infallibilitate 
statim,  sine  ulla  mora  proponendo  971  a. 
977  c , — libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  b.  Ejus  testi- 
monium de  Veto  Synodi  patriarchalis 
Armenorum  866  b.  Pio  TX.  nomine  Vica- 
rior.  ap.  et  Episcopor.  orient,  respondet 
1542  d.  sq. 

llafcm  Paul.,  AEp.  Aleppensis  rit.  graeco- 
melch.  (Haleb,  Syria),  interest  Sess.  1"' 
36  b,  2“'"  57  b.  Subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1037  c,  — postulati  conti’a  definitionem 
infallibilitatis  948  b.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  737  d. 

Ilagnald Lud.,  AEp.  Colocensis  etBacsiensis 
(Kalocsa,  Bacs,  Hungaria),  interest  Sess. 
1“  36  c,  2“  57  b,  3“'  260  a.  Inter  ora- 
tores super  schemate  de  doctrina  cath. 
717  d,  — de  vita  clericorum  724  d,  — de 
Catechismo  728  c , — super  prooemio 
schematis  de  fide  732  d,  — super  cap.  III. 
schematis  de  Eccl.  751  d.  Operam  dat, 
ut  Patres  obtentae  loquendi  facultati  re- 
nuntient  756  d.  Inter  subscriptores  li- 
belli occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  c,  — postulati  de  eiectione 
Deputationum  914  d,  — de  Const.  Multi- 
plicc',  inter  918  a,  — de  rerum  tractan- 
darum  mode  (2.  Jan.  1870.)  920  a,  — 
contra  definitionem  infallibilitatis  945  b, 

— de  disponenda  discussione  schematis 
de  Eccl.  951  d,  — de  decreto  20.  Febr. 
1870.  966  d,  — protestationis  contra  mu- 
tatum  tractandi  ordinem  de  Eccl.  983  c, 
et  contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Constitutionis  de  Eccl.  987  b, 

— querelae  de  additamento  ad  schema 
ejusdem  Const.  991  c,  — epistolae  pridie 
Sess.  4“  ad  SS.  Pontif.  datae  995  a.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  sufifragium  fert 


Non  placet  998  a;  Const.  Pastor  aeternus 
adhaeret  ibid. 

Hehronensis  Ep.  v.  Mermillod. 

Ilefele,  Car.  Jos.  de,  Ep,  Kottenburgensis 
(Rottenburg,  Wiirttembergia) , consultor 
Commissionis  centralis  1051a.  cf.  1050  a, 
commendatus  ab  Eiho  Schwarzenberg 
1047  b;  ejus  votum  de  methodo  in  Con- 
gregationibus  gener.  sequenda  1087  c.  sqq. 
Interest  conventuiFuldensi  a.  1869. 1188b; 
subscribit  literis  ejusdem  pastoralibus 
1 196  a,  epistolae  ad  SS. Pontif.  datae  1197b. 
Interest  Sess.  3“'=  267  a.  Inter  oratores 
super  cap.  I.  schematis  de  fide  733  c,  — 
super  cap.  III.  ejusd.  736  b,  — super  sche- 
mate de  Eccl.  744  c.  Inter  subscriptores 
postulati  contra  definitionem  infallibilitatis 
945  d,  — de  disponenda  discussione  sche- 
matis de  Eccl.  952  a,  — de  deer.  20.  Febr. 
1870.  967  d,  — protestationis  contra  mu- 
tatum  tractandi  ordinem  de  Eccl.  883  d, 
et  contra  indictum  finem  discussionis  gene- 
ralis Constitutionis  de  Eccl.  987  d , — 
querelae  do  additamento  ad  schema  ejus- 
dem Const.  992  a,  — epistolae  pridie 
Sess.  4"“  ad  SS.  Pontif.  datae  995  c.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Non  placet  1004  a ; Const.  Pastor  aeternus 
adhaeret  ibid. 

Ileiss  Mich.,  Ep.  Crossensis  (La  Crosse,  Stat. 
foed.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  1“'  43  a, 
2“  64  b,  3“  266  c,  4“  495  b.  Electus  ad 
Deputationem  pro  rebus  disciplinae  714  b. 
Operam  confer! , ut  infallibilitas  definia- 
tur  1696  b;  alios  invitat,  ut  id  petant 
1703  d.  cf.  1696  c.  Subscriptor  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  928  d.  Assen- 
titur  Rmo  Bonjean  contra  Rmum  Dupan- 
loup  1356  a. 

IlengescJi  Dom.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Ilennessg  Joan.,  Ep.  Dubuquensis  (Dubuque, 
Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  1“"' 
42  b , 2“  63  b , 3“  265  c.  Subscriptor 
postulati  contra  definitionem  infallibili- 
tatis 947  c.  Veniam  a Concilio  discedendi 
obtinet  747  c. 

llenni  Joan.  Mart.,  Ep.  Milwauchiensis  (Mil- 
waukee, Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest 
Sess.  1““  37  b,  2“  58  b,  3““  261  a,  4“  491  a. 
Subscriptor  postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  947  d. 

llcnrg,  Praesidis  Societatis  pastorum  eccle- 
siae  Genevensis,  ad  christianos  evange- 
licos  literae  1129  sqq. 

Herbomez,  Alogs.  d’,  Ep.  Miletopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Columbiae  brit.,  interest  Sess. 
1“®  41  c,  2’*®  62  c.  S''"  264  d,  4""  494  a. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 924  c,  — pro  fine  discussioni 
general!  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
985  b. 

Hergenrbther  Jos.,  consultor  Commissionis 
pro  disciplina  eccles.  1053  d.  cf.  1045  c. 

Hermes  v.  Hermesiani. 

Hernandez  y Ilerrero  Joach. , Ep.  Segobri- 
censis  (Segorbe,  Ilispania),  f a.  1868., 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  c. 

Iferrmannii,  professoris  Heidelbergensis,  de- 
claratio  de  pontificiis  ad  Protest,  literis 
1133  d. 

Herzegovinae  Vicar,  ap.  v.  Kraljevic. 

Hettinger  Eranc. , consultor  Commissionis 
dogmaticae  1052  b.  cf.  1045  c. 

Heuser  Gasp.  Ant.,  consultor  Commissionis 
pro  disciplina  cedes.  1054  a.  cf.  1050  a.  b. 


Hierosolymitano  Patriarchae  Arnie^iio  - schis- 
matico  invitatio  ad  Cone,  exhibita  1118  d; 
— Graeco-schismatico  item  ibid.  sqq. 

Hindi  Paul.,  Ep.  Jazirensis  rit.  chald.  (Dje- 
zireh-Ibn-Omar , Turcia  asiat.),  interest 
Sess.  1""  38  c,  2“'  59  c,  3''“  262  a.  Inter 
oratores  super  schemate  de  vita  clericorum 
724  d.  Inter  subscriptores  postulati  pro 
infallibilitate  definionda931  a,  eaque  statim 
proponenda  971  b.  In  Congreg.  gener. 
13.  Jul.  suffragium  fert  Placet  juxta  modum 
1000  a;  Const.  Pastor  aeternus  adhaeret 
ibid. 

Hof  stutter,  Henr.  de,  Ep.  Passaviensis  (Passau, 
Bavaria) , non  interest  Concilio  rite  ex- 
cusatus 723  b.  Ejus  delegatus  in  con- 
ventu  Fiildensi  a.  1869.  canonic.  Jos. 
Siegler  1188  c. 

Hogan  Joan.,  Ep.  S.  Joseph!  in  Amer. 
(St.  Joseph,  Michigan,  Stat.  foed.  Amer. 
sept.),  interest  Sess.  1““  43  a,  2“"  64  b. 
Subscriptor  postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  947  c.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  726  c. 

Hohenlohe , Chlod.  Car.  Viet,  de,  Bavariae 
minister,  v.  Gubernia  I,  1 sqq. 

Hohenlohe,  Gustav,  de.  Card.,  interest  Sess.  1“" 
34  c,  2“"  55  c,  3'“’  258  b.  Adhaeret  Const. 
Pastor  aeternus  996  a. 

Horan  Ed.  Joan.,  Ep.  Regiopolitanus  (King- 
ston, Canada),  interest  Sess.  R"  39  d,  2“" 
60  d,  3'“'  263  c,  4'‘"  493  a.  Subscriptor  postu- 
latorum  Praesulum  provinciarum  Quebec, 
et  Halifax.  879  d.  sqq.,  — postulati  pro  in- 
fallibilitate definienda  924  c,  eaque  statim 
proponenda  970  b,  sine  ulla  mora  977  d, 

— pro  fine  discussioni  general!  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  986  b. 

Hoirard  Ed.  Henr.,  consultor  Commissionis 
pro  ecclesiis  orient,  et  missionibus  1056  a. 

Huber  Joan.  Bapt.,  stenographus  Cone. 
26  a. 

Huerta  Joan.  Mar.  Ambr.,  Ep.  Puniensis 
(Puno,  Respubl.  Peruana),  interest  Sess. 
1“"  41  d,  2“°  62  d,  3“"  265  b.  Electus  ad 
Deputationem  pro  rebus  disciplinae  714  a. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 924  a,  — de  usura  1747  b.  Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  1001b.  Veniam 
a Concilio  discedendi  obtinet  742  d. 

Hugonin  Flav.,  Ep.  Bajocensis  (Bayeux, 
Gallia),  interest  Sess.  1“"  42  c,  2“"  63  c,  3“" 
266  a.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c,  — 
postulati  de  rer.  tractandar.  mode  (2.  Jan. 
1870.)  920  d,  — contra  definitionem  infalli- 
bilitatis 946  d,  — de  deer.  20.  Febr.  1870. 
962  c,  — protestationis  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  c,  — querelae  de  addita- 
mento ad  schema  ejusdem  Const.  992  b, 

— epistolae  pridie  Sess.  4“"  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  b.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
fert  suffragium  Non  placet  1002  a;  Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Hurmuz  Ed.,  AEp.  Siracensis  i.  p.  i.  rit.  arm., 
interest  Sess.  1""  35  b,  2“"  56  b,  3“'  259  a. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  c,  — postulati 
contra  definitionem  infallibilitatis  947  a,  — 
de  decreto  20.  Febr.  1870.  963  a,  — pro- 
testationis contra  indictum  finem  discus- 
sionis generalis  Constitutionis  de  Eccl. 
987  b.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suf- 
fragium fert  Non  placet  997  a ; Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 


1789 


Halagi  — Kenrick  Petr.  Rich. 


1790 


Hurmuz  Georg. , AEp.  Siuniensis  i.  p.  i. 
rit.  arm.,  Abbas  Mechitaristar.  Vene- 
tiar.,  interest  Sess.  1“'  35  a.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pie  IX. 
oblati  103G  c,  — postulati  contra  definitio- 
nem  infallibilitatis  947  a,  — de  decreto 
20.  Febr.  1870.  963  a. 

Hiiss  Joannis  articuli  damnati  585  a.  c.  sqq. 
cf.  620  c.  sqq.  634  d.  636  a.  b. 

Ihincinthi  (S.)  Ep.  v.  La  Rocque. 

Hgdriintinuft  AEp.  v.  Grrande. 

Hyggins  Mich.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Iconiensis  AEp.  v.  Puecher  Passavalli. 

Jdco  Lud.  M.,  Ep.  Liparensis  (Lipari  insula), 
interest  Sess.  1“  40  a,  2"°  Ola,  O"'  263  c. 
Petitiones  pro  definitione  Assumptionis 
corporeae  B.  M.  V.  Congregationi  postu- 
latorum  exhibet  868  a.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  b , — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  935  b,  — epistolae  ad  RiTium 
Raess  1402  b.  Const.  Pastor  aeternus  ad- 
haeret  1000  c. 

Iglesias  y Barcones  Thom.,  Patriarcha  Indiar. 
occidentalium,  interest  Sess.  1""  34  d,  2“ 
55  d,  3“®  258  d,  4“  489  b.  Inter  subscrip- 
tores  libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  1),  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  930  b , — pro 
fine  discussioni  generali  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  984  d. 

Imae  Telluris  (antea)  Ep.  v.  Lacarriere. 

Imolensis  Ep.  v.  Moretti. 

Ingelheim,  Austriacus  Monachii  legatus,  v. 
Gubernia  II,  16. 

Imiocentii  XII.  decreta  de  oneribus  missarum 
667  b.  668  b. 

Innocentius  a S.  Alberto,  Vicar,  gen.  Ord. 
PF.  discalc.  S.  Aug.,  interest  Sess.  1“ 
44  d,  2“  66  b,  3““  268  c,  4"”  498  a.  Sub- 
scriptor postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda  929  c,  eaque  statim  proponenda 
970  a. 

Interamnensis  Ep.  v.  Severa. 

Irenopolitanns  AEp.  v.  Ciurcia. 

Israeiian  Steph.,  Ep.  Karputliensis  (Kharput, 
Turcia  asiat.) , interest  Sess.  1“  42  b, 
2'“’  63  b,  3“  265  c,  4“’’  494  c.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  930  a, 
eaque  sine  ulla  mora  proponenda  977  c. 

Jacohini  Angel.,  consultor  Coramissionis  pro 
disciplina  eccles.  1053  d.  Adjutor  Secre- 
tarii  Cone.  16  b.  21  a. 

Jacohini  Lud.,  consultor  ©t  secretarius  Com- 
missionis  pro  disciplina  eccles.  1053  c, 
consultor  Coramissionis  pro  ecclesiis  orient, 
et  missionibus  1055  d , politico  - eccles. 
1056  c.  Subsecretarius  Concilii  16  b. 
21  a. 

Jacopi  Michaelang.,  Ep.  Pentacomiensisi.  p.  i., 
Vicar,  ap.  Agrensis  (Agra,  India  orient.), 
interest  Sess.  3“"  266  c,  4"°  495  b.  Sub- 
scriptor postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 929  a,  eaque  statim  proponenda 
969  b , — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  c. 
Assentitur  Rmo  Bonjean  contra  Rihum 
Dupanloup  1356  b. 

.Tacovacci  Joan. , Ep.  Aerythrensis  i.  p.  i., 
Suffrag.  Episcopi  Praenestini  (Palestrina, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1"''  41  b, 
2“"  62  b,  4“  494  a.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041b. 


Jacquenet  Jac.,  consultor  Commissionis  dog- 
maticae  1052  b.  cf.  1048  d;  subscriptor 
epistolae  de  infallibilitate  ad  SS.  Pontif. 
datae  1525  c. 

Jacques  Jul.,  C.  SS.  Red.,  Pii  IX.  ad  eum 
epistola  1535  c.  d. 

Jandel  Vine.,  Magister  gener.  Ord.  Praed., 
interest  Sess.  1®"  44  c,  2“  66  a,  3®“  268  b, 
4“®  496  d.  Inter  oratores  super  cap.  III. 
schematis  de  fide  736  a.  Ejus  suffragia 
de  Const.  Pastor  aeternus  1004  b. 

Jannuzzi  Jos.,  Ep.  Lucerinus  (Lucera,  Regn. 
utriusque  Sicil.) , interest  Sess.  1®“  37  b, 
2®*  58  b,  3®®  261a,  4®®  491  a.  Subscriptor 
postulatorum  Neapolitanorum  769  d,  — 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  926  b. 
935  a,  eaque  statim  proponenda  971  a,  — 
pro  fine  discussioni  generali  Constitutionis 
de  Eccl.  imponendo  986  a,  — epistolae 
ad  Rihum  Raess  1402  b. 

Jans  Jac.,  Ep.  Augustanus  (Aosta,  Italia), 
interest  Sess.  1“®  42  c,  2“®  63  c,  3®®  266  c, 
4“®  495  a.  Inter  oratores  super  schemate 
de  Catecliismo  728  a.  Inter  subscriptores 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  928  a, 
eaque  statim  proponenda  970  a. 

Janus  (nomen  usurpatum  a scriptoribus  libri: 
„Der  Papst  und  das  Concil“)  1424  d.  1425  d. 
1485  c. 

Jaquemet  Ant.  Mattli.  Alexand.,  Ep.  Nanne- 
tensis  (Xantes,  Gallia),  f 9.  Dec.  1869., 
morituri  ad  dioecesanos  literae  1304  sq. 
cf.  1461  c. 

Jaume  y Garau  Mattli.,  Ep.  Minorcensis 
(Minorca,  una  ex  insulis  Balearibus),  inter- 
est Sess.  1®®  39  d,  2®®  60  d,  3“®  263  c,  4“® 
493  a.  Subscriptor  postulati  pro  defini- 
tione infallibilitatis  930  c. 

Jaurinensis  Ep.  v.  Zalka. 

Jazirensis  Ep.  rit.  cliald.,  v.  Hindi. 

Jeancard  Jac.,  Ep.  Ceramensis  i.  p.  i.,  Au- 
xiliar.Massiliensis  (Marseille,  Gallia),  inter- 
est Sess.  1®“  39  d,  2“®01a,  3“®  263  c.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  b.  Veniam  a Con- 
cilio  discedendi  obtinet  748  b. 

Jelcelfolusy  Vine. , Ep.  Albae  Regalensis 
(Stuhlweissenburg  sive  Szekes-Fehervar, 
Ilungaria),  interest  Sess.  1“®  42  c,  2®®  63  c, 
3®®  266  a,  4“®  495  a.  Electus  ad  Depu- 
tationem  pro  rebus  disciplinae  763  c.  Inter 
oratores  super  schemate  de  vita  clericorum 
724  d.  Inter  subscriptores  postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  945  d. 

Jirsik  Joan.  Valer.,  Ep.  Budvicensis  (Bud- 
weis,  Bohemia),  interest  Sess.  1®®  38  c, 
3“®  262  a.  Subscriptor  postulator.  2.  Jan. 
1870.  de  Const.  Multiplices  inter  et  de  rer. 
tractandar.  mode  918  b.  920  b,  — contra 
definitionem  infallibilitatis  945  b,  — ^ de 
disponenda  discussione  schematis  de  Eccl. 
951  d,  — de  decreto  20.  Febr.  1870.  967  d, 
— protestationis  contra  mutatum  tractandi 
ordinem  de  Eccl.  983  c,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  c,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  991  d.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Non  placet  1000  a;  Const.  Pastor  aeternus 
adhaeret  ibid. 

Joannis  (S.)  de  Cuyo  Ep.  v.  Achaval. 

Jordany  Ant.  Jos.  Ilenr.,  Ep.  Forojuliensis 
et  Tolonensis  (Frejus,  Toulon,  Gallia), 
interest  Sess.  1““  39  b,  2“"  60  b,  3®°  262  d, 
4“®  492  c.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  d. 


— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
924  d,  eaque  statim  proponenda  970  b, 
sine  ulla  mora  978  a,  — pro  fine  discus- 
sioni generali  Constitutionis  de  Eccl.  im- 
ponendo 986  b.  Condemnat  epistolas 
Gratrii  1405  b. 

Jorda  y Soler  Ant.,  Ep.  Vicensis  et  Celso- 
nensis  (Vich,  Solsona,  Hispania),  interest 
Sess.  1®®  42  a,  2“®  63  a,  3“®  265  c,  4®®  494  c. 
Inter  oratores  super  schemate  de  vita  cleri- 
corum 724  a.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  c. 

Jdrg  Edm.  AEp.  Monachiensi  complurium 
catholicorum  e collegio  curandis  portoriis 
praeposito  libellum,  ad  Episcopos  Ger- 
maniae  scriptum,  mittit  1187  b. 

Josephus  II.,  Chaldaeorum  Patriarcha,  ejus- 
que  de  infallibilitate  doctrina  1358  c.  d. 

Junker  Ilenr.,  Ep.  Altonensis  (Alton,  Stat. 
food.  Amer.  sept.),  subscriptor  libelli  oc- 
casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  a. 

Jurieu,  de  Ecclesia  587  d.  sq.  588  c.  589  c. 
607  c. 

Jussef  Greg.,  Patriarcha  Antiochenus  rit. 
graeco-melchit. , interest  Sess.  1"®  34  d, 
2®®  55  d,  3®®  258  d.  Unus  e Congr.  ex- 
aminandis  Patrum  propositionibus  710  d. 
Inter  oratores  super  schemate  de  Eccl. 
generatim  spectato  745  a,  • — super  cap.  III. 
ejusd.  751  d.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1036  b,  — postulati  contra  definitio- 
nem infallibilitatis  948  b.  In  Congr.  gen. 
13.  Jul.  suffragium  fert  Non  placet  996  b; 
Const.  Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Kajsienki  Ilieron.  v.  Felinski. 

Kalyhgian  Ignat.,  antea  Amasenus  AEp.  Ep. 
rit.  arm.  (Hems  sive  Homs,  Syria),  inter- 
est Sess.  1®®  35  a,  2®®  56  a,  3®®  259  a,  4®® 
489  c.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  c,  — 
postulati  de  decreto  20.  Febr.  1870.  962  d. 

Kashat  Hieron.  Sim.,  AEp.  Sehanauensis  rit. 
chald.  (Senna,  Persia),  subscriptor  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  931  a. 

Kauam  Athan.,  AEp.  Tyrenensis  rit.  graeco- 
melch.  (Sur,  Zor,  Tor,  Syria),  interest  Sess. 
1“®  36  c , 2“®  57  c , 3“®  260  b , 4®®  490  c. 
Subscriptor  postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  948  b.  Ejus  suffragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  998  a. 

Keane  Guil.,  Ep.  Cloynensis  (Cloyne,  Hi- 
bernia), interest  Sess.  1”®  38  a,  2“®  59  a, 
3®"  261  c,  4®®  491  c.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Catechismo  727  c,  — super 
cap.  IV.  schematis  de  Eccl.  754  c.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  924  c, 
eaque  statim  proponenda  972  c. 

Kelly  Franc.,  Ep.  Derriensis  (Derry,  Hi- 
bernia), interest  Sess.  1®®  38  a,  2®®  59  a, 
3®°  261  c,  4®®  491  c.  Subscriptor  postulati 
pro  fine  discussioni  generali  Constitutionis 
de  Eccl.  imponendo  985  d. 

Kenrick  Patritii,  AEp.  Baltimoronsis , de 
infallibilitate  doctrina  1363  a.  1371  sq. 
1375  a.  1376  b. 

Kenrick  Petr.  Rich.,  AEp.  S.Ludovici  (St.Louis, 
Stat.  food.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  1“° 
35  b,  2®“  56  b,  3"®  259  a.  Inter  oratores 
super  schemate  de  doctr.  cath.  714  d,  — 


1791 


Index  personarum. 


1792 


de  fide  731  d.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati  1036  c,  — postulati  de  Const.  Multi- 
pikes  inter'  910  d,  — alter  ins  de  eadetn 
918  b,  — postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  947  b , — protestationis 
contra  mutatum  tractandi  ordinem  de 
Eccl.  983  d,  et  contra  indictum  finem 
discussionis  generalis  Constitutionis  de 
Eccl.  987  a,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  991  c,  — epi- 
stolae  pridie  Sess.  4"'  ad  SS.  Pontif.  datae 
995  a.  - ■ (Cum  KtTio  Purcell)  impugnat 
IliTium  Spalding  1373  c.  sqq.  In  Congreg. 
gener.  13.  Jul.  suffragium  fert  Non  placet 
997  a ; Const.  Pastor-  aeternus  adhaeret  ibid. 

Kerriensis  Ep.  r.  Moriarty. 

Kerr'il  Amherst  Franc.,  Ep.  Nortbantoniensis 
(Northampton,  Anglia),  interest  Sess.  1““ 
40  a,  2"'  61a,  3“  263  c.  Veniam  a Con- 
cilio  discedendi  obtinet  748  b. 

Ketfeler,  Guill.  Ernrnan.  de,  Ep.  Moguntinus 
(Mainz,  Germania),  subscriptor  libelli  oc- 
casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1039  d.  Interest  conventui  Fuldensi 
a.  1869.  1188  b;  subscribit  literis  ejusdem 
pastoralibus  1195d,  epistolae  ad  SS.  Pontif. 
datae  1197  a. 

Interest  Sess.  1'“®  38  a,  2"'*  59  a,  3"'' 
261  d. 

Inter  oratores  in  discussione  scbema- 
tum  de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  episco- 
pali  vacante  720  d,  — schematis  refor- 
mati  de  Catechismo  741  b,  — schematis 
de  Eccl.  generatim  spectati  745  d , — 
capitis  IV.  ejusd.  754  c. 

Ejus  postulatum  de  electione  Episco- 
porum  883  sq.  Inter  subscriptores  postu- 
lator.  2.  Jan.  1870.  de  Const.  Midtiplices 
inter'  et  de  rer.  tractandar.  mode  918  b. 
920  c,  — contra  definitionem  infallibili- 
tatis 945  b,  — de  disponenda  discussione 
schematis  de  Eccl.  951  d,  — de  decreto 
20.  Febr.  1870.  967  d,  — protestationis 
contra  mutatum  tractandi  ordinem  de 
Eccl.  983  c,  et  contra  indictum  finem  dis- 
cussionis generalis  Constitutionis  de  Eccl. 
988  a,  — querelae  de  additamento  ad 
schema  ejusdem  Const.  992  a. 

Ejus  declaratio  (8.  Febr.  1870.)  contra 
Dollingerum  1485,  contra  diarium  Augu- 
stanum  (telegramma  13.  Febr.  et  „Episto- 
lasEomanas“)  1492.  1493  sqq.  1496  d.  sqq. 
Quid  senserit  de  infallibilitate  1497  b.  sqq. 
In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium 
fert  Non  placet  999  b;  ejus  ad  Pium  IX. 
epistola  17.  Jul.  994  a.  Interest  conventui 
Fuldensi  a.  1870. 1732  d;  literis  ejus  pasto- 
ralibus subscribit  1735  c.  cf.  999  b. 

Kevork  IV.,  Patr.  Etschmiadzinensis , quo- 
modo  acceperit  invitationem  ad  Cone. 
1117c.  1118b.  c.  cf.  1114c.  1117d. 

hharjyatli  Greg.  Ebecljesus,  AEp.  Amadiensis 
rit.  chald.  (Amadia,  Kurdistan),  interest 
Sess.  2"”  57  a,  S"- 259  d,  d"-- 490  a.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  ordinum  716  b. 
Inter  oratores  super  schemate  de  doctr. 
cath.  717  d,  — - de  fide  734  d.  Inter  sub- 
scriptores postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  948  b;  — ejus  ad  Pium  IX. 
de  eadem  literae  948  c.  d.sq.;  — inter 
subscriptores  postulati  pro  schemate  de 
infallibilitate  statim  proponendo  971  b. 
Ejus  literae  de  infallibilitatis  fide  inter 
Chaldaeos  1358  sqq.  RiTii  Raess  judiciali  de 
Gratrii  epistolis  sententiae  assentitur  1400. 


Kingstoriiensis  Ep.  v.  Horan. 

Kleutgen  Jos.,  S.  J.,  formula  infallibilitatis 
definiendae  ab  eo  proposita  1715  c. 

Kohes  Alogs.,  Ep.  Methoniensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Senegambiae,  interest  Sess.  P''  37  d. 
Alios  invitat  ad  definitionem  infallibili- 
tatis petendam  1703  d.  cf.  1696  c.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  c,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda925d,  eaque  statim 
proponenda  968  d.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  730  c. 

Kojumgi  Theodos.,  Ep.  Sidoniensis  rit.  graeco- 
melch.  (Saida,  Syria),  interest  Sess.  1"‘‘ 
36  d,  2*'  57  d,  3“'  260  c,  4“  490  d.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1037  d,  — postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  948  b. 

Korckonmi  Leo,  Melitenensis  AEp.  Ep.  rit. 
arm.  (Malatia,  Turcia  asiat.),  interest  Sess. 
2“  57  a,  3'“^259d,  4'‘M90b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  b,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  a. 

Kdtt  Christophor.  Florent.,  Ep.  Fuldensis 
(Fulda , Germania) , interest  conventui 
Fuldensi  a.  1869.  1188  b,  a.  1870.  1732  d; 
subscribit  epistolis  ejusdem  pastoralibus 
1195c.  1735c,  literis  ad  SS.  Pontif.  datis 
1197  a. 

Kovacs  Jos.,  consultor  Commissionis  politico- 
eccles.  1056  d.  cf.  1045  a. 

Kovacs  Sigism. , Ep.  Quinqueecclesiensis 
(Fiinfkirchen , Pecs , Hungaria) , interest 
Sess.  I""  43  c,  2""  64  d,  3"”  267  a.  Sub- 
scriptor postulator.  2.  Jan.  1870.  de  Const. 
Midtiplices  inter  et  de  rer.  tractandar.  mode 
918  b.  920  b,  — contra  definitionem  in- 
fallibilitatis 945  c,  — de  disponenda  dis- 
cussione schematis  de  Eccl.  952  a,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  966  d,  — pro- 
testationis contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem de  Eccl.  983  d,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  b,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  992  b,  — ■ epi- 
stolae pridie  Sess.  d"'  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  b.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
suffragium  fert  A^ow  placet  1004a;  Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Kraljevic  Ang.,  Ep.  Metellopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Herzegovinae , interest  Sess. 
lae  62  d,  3“  265  a.  Subscriptor 

libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  940  d.  Pii  IX.  ad  eum  epi- 
stola 1528  b. 

Krernentz  Phil.,  Ep.  Varmiensis  (Ermeland, 
Borussia),  interest  conventui  Fuldensi 
a.  1869.  1190  a;  subscribit  literis  ejusdem 
pastoralibus  1 195  d,  epistolae  ad  SS.  Pontif. 
datae  1197  b.  Interest  Sess.  1“'  43  a,  2“ 
64b,  3“  206  b.  Inter  oratores  super  cap.  III. 
schematis  de  Eccl.  751  d.  Ejus  postulatum 
de  confessionibus  sacerdotum  885c.  sqq.; 
inter  subscriptores  postulati  2.  Jan.  1870. 
de  rerum  tractandarum  modo  920  b,  — 
contra  definitionem  infallibilitatis  945  d, 

— de  disponenda  discussione  schematis 
de  Eccl.  952  a,  — de  decreto  20.  Febr. 
1870.  966  d,  — protestationis  contra  rau- 
tatum  tractandi  ordinem  de  Eccl.  983  d, 
ct  contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Constitutionis  de  Eccl.  987  c, 

— querelae  de  additamento  ad  schema 
ejusdem  Const.  992  a,  — epistolae  pridie 


Sess.  d"'  ad  SS.  Pontif.  datae  995  c,  — Ful- 
densis epistolae  pastoralis  a.  1870.  1735  c. 
Ejus  ad  clerum  literae  (19.  Febr.  1870.) 
contra  Dollingerum  1489.  In  Congreg. 
gener.  13.  Jul.  suffragium  iert  Non  placet 
1003  a;  Const.  Pastor-  aeter-nus  adhaeret 
ibid. 

Kruesz  Joan.  Chrijs.,  0.  S.  Ben.,  Abb.  S.  Mar- 
tini in  monte  Pannoniae,  interest  Sess. 
2“  64  d , 3“''  267  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1042  b,  — postulati  2.  Jan.  1870.  de 
rerum  tractandarum  mode  920  b \ — do 
decreto  20.  Febr.  1870.  967  a,  quam  sub- 
scriptionem  retractavit  ibid. 

Kuheck,  Austriacus  Florentine  legatus , v. 
Gubernia  II,  19. 

Krlbel  Loth.,  Ep.  Leucensis  i.  p.  i.,  Administr. 
archidioecesis  Friburgensis  (Freiburg, 
Baden),  interest  conventui  Fuldensi  a.  1869. 
1188  b,  a.  1870.  1732d;  subscribit  episto- 
lis ejusdem  pastoralibus  1195  d.  1735  c, 
literis  ad  SS.  Pontif.  datis  1197  b. 

Kuhn,  prof.  Tubingensis,  v.  Schwarzenberg. 

Labis  Gasp. , Ep.  Tornacensis  (Tournay, 
Belgium),  interest  Sess.  1"'^  36  d,  2“  57  d, 
3“  260  c,  4"'^  490  d.  Subscriptor  postu- 
lati pi'o  schemate  de  infallibilitate  statim 
proponendo  970  a,  — protestationis  contra 
calumniosos  libellos  1751  a.  V.  etiam 
Belgii  Praesules. 

Lacarriere  Petr.,  Ep.  antea  Guadalupensis 
sive  Imae  Telluris  (Guadeloupe  insula), 
interest  Sess.  1“  38  b,  2“'  59  b,  3“  262  a, 
491  d.  Inter  oratores  super  cap.  IV. 
schematis  de  Eccl.  754  d.  Inter  subscrip- 
tores libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  d , — protestationis 
contra  libellos  calumniosos  1752  a. 

Lacerda,  Petr,  de,  Ep.  S.  Sebastian!  fluminis 
Januarii  (Rio  de  Janeiro,  Brasilia),  inter- 
est Sess.  I”"  43  e,  2""  64  c,  3""  266  d,  4'‘'' 
495  c.  Inter  oratores  super  cap.  I.  sche- 
matis reformat!  de  Sede  episcopal!  vacante 
764  b.  Inter  subscriptores  postulati  pro 
infallibilitate  definienda924b,  eaque  statim 
proponenda  970  c,  sine  ulla  mora  978  b, 

— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  986  b. 

Lachat  Eug.,  Ep.  Basileensis  (Basel,  Bale, 
Helvetia),  interest  Sess.  1”'  41b,  2'*'’ 
62  b,  3“°  264  d,  4“®  494  a.  Inter  oratores 
in  discussione  schematum  de  Episcopis 
etc.  et  de  Sede  episcopal!  vacante  721  d, 

— schematis  de  Eccl.  747  a.  Inter  sub- 
scriptores libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  b,  — postu- 
lati pro  schemate  de  infallibilitate  statim 
proponendo  970  d,  — pro  fine  discussioni 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
985  a. 

Lacroix  Franc.,  Ep.  Bajonensis  (Bayonne, 
Gallia),  interest  Sess.  I"*"  37  a,  2'“'  57  d, 
3“  260  c,  4“  490  d.  Subscriptor  postu- 
lati pro  definit.  infallibilitatis  929  b. 

la  Cuesta  rj  Maroto,  Jos.  de,  Ep.  Auriensis 
(Orense,  Hispania),  interest  Sess.  1“'  42  b, 
2'*''  63  b,  3“'"  265  d,  4”'  494  d.  Inter  ora- 


’ Errore  supra  p.  920  b notatum  esse  vielctur. 
eum  lianc  subscriptionem  retractasse.  Retr.ac.tavit 
alteram  ad  postulatum  de  decreto  20.  Febr.  spec- 
tantem,  ut  patet  ex  ejus  ad  Rnium  Secrctarium 
Concilii  literis,  quibus  explicat,  quo  modo  nomen 
suum  inter  subscriptorum  nomina  irrepserit. 


1793 


Kerriensis  Ep. 


Leahy  Patrit. 


1794 


tores  super  cap.  II.  schematis  de  fide  734  d. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii  S.  Petri  Pie  IX.  oblati  1042  a,  — 
postulati  pro  definit.  iiifallibilitatis  930  c. 

La  Flhlie  Lud.,  Ep.  Anthedonensis  i.  p.  i., 
Coadj.  Trifluvianensis  (Trois  Eivieres, 
Canada),  interest  Sess.  42  b,  2“  63  b, 
3“"  265  d , 4“®  494  d.  Subscriptor  postu- 
latorum  Praesulum  provinciarum  Quebec, 
et  Halifax.  879  d.  sqq.,  — postulati  pro  de- 
finit. iiifallibilitatis  927  c.  Assentitur  Rnio 
Bonjean  contra  Rniuui  Dupanloup  1356  a. 

Lagiiera  y Menezo  Petr.,  Ep.  Oxomensis 
(Osma,  Hispania) , non  interest  Concilio 
legitime  excusatus  727  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  a,  — • postulati  pro  definit.  in- 
fallibilitatis  931  b. 

La  Gueronnicre,  Callus  Bruxellis  legatus: 
ejus  responsio  ad  literas  ministri  de  La 
Tour  d’Auvergne  8.  Sept.  1869.  1239  b. 

la  Ladra  y Cueda,  Liid.  de,  Card.,  AEp. 
Hispalensis  (Sevilla,  Hispania),  interest 
Sess.  1““^  34  b,  2“''  55  b,  3“  258  b,  4“'  488  d. 
Inter  oratores  super  schemate  de  vita  cle- 
ricorum  722  a.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1036  b , — postulati  pro  definit.  in- 
fallibilitatis  930  b. 

Lamacensis  Ep.  v.  de  Vasconcellos  Pereira. 

LamennaU,  de,  traditionalista  521a;  ejus 
doctrina  de  Eccl.  ad  statum  ratione  637  b. 

Lamy  Joan.  B.,  Ep.  S.  Fidei  (Santa  Fe, 
Novum  Mexicum,  Stat.  foed.  Amer.  sept.), 
interest  Sess.  1“'  38  b,  2"'  59  b.  Veniam 
a Concilio  discedendi  obtinet  726  c. 

Landeira  y Sevilla  Franc.,  Ep.  Carthagi- 
nensis  (Cartagena , Hispania) , interest 
Sess.  1“  38  c,  2““  59  c,  3“'  262  b,  4-*'  492  a. 
Subscriptor  postulati  pro  infallibilitate 
definienda  930  b,  eaque  sine  ulla  mora 
proponenda  979  a. 

Landi  Vittori  Aloys.,  Ep.  Assisiensis  (Assisi, 
Stat.  pontific.) , subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1039  b. 

Landriot  Joan.,  AEp.  Rhemensis  (Rheims, 
Gallia),  interest  Sess.  1*'  36c,  2®®  57c, 
3“'  260  b,  4“  490  c.  Unus  e Judicibus 
excusationum  712  a.  Inter  oratores  super 
schemate  Const,  de  doctr.  cath.  717  c,  — 
super  cap.  Ill  schematis  de  Eccl.  750b, 
— super  cap.  IV.  ejusd.  754  c.  Inter  sub- 
scriptores libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  d,  — postu- 
lati 2.  Jan.  1870.  de  rerum  tractandiirum 
mode  920  c,  — contra  definitionein  in- 
fallibilitatis  946  c,  — de  decreto  20.  Febr. 
1870.  962  b,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  Constitutionis  de  Eccl.  991  c. 
Ejus  de  Const.  Pastor  aeternus  sufi'ragia 
998  a. 

Lang  Utto,  0.  S.  Ben.,  Abb.,  Praeses  Congr. 
Bavariae,  interest  Sess.  2'“'  65  a,  S'""  267  c, 
4"'  496  b.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione  infallibilitatis  928  b. 

Langevin  .Joan.,  Ep.  S.  Germani  (St.  Germain 
of  Rimouski,  Canada),  interest  Sess.  1'“’ 
42  b , 2'“'  63  c , 3“"  265  d.  Subscriptor 
postulatorum  Praesulum  provinciarum 
Quebec,  et  Halifax.  879  d.  sqq.,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  924  c 
Veniam  a Concilio  discedendi  obtinet 
741  c. 

Jjanguillat  lladr.,  Ep.  Sergiopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Nankinensis  (Imper.  Sinensc), 

Coll.  Lac.  VII. 


interest  Sess,  P"  39  b,  2“"  60  b,  O'*”  263  a, 
4““  492  c.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  d, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
927  a,  eaque  statim  proponenda  969  a, 
sine  ulla  mora  978  b,  — pro  fine  discus- 
sion! general!  Constitutionis  de  Eccl.  im- 
ponendo  985  d.  Assentitur  Riho  Bonjean 
contra  RiTium  Dupanloup  1350  a. 

Lanigan  Guill  , Ep.  Gulburnensis  (Goulburn, 
Australia),  interest  Sess.  1“"  42  b,  2“'  63  c, 
3“'  265  d.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  928  b.  Veniam  a 
Concilio  discedendi  obtinet  742  d. 

Laouhtan  Franc.  Joan.,  Ep.  Flaviopolitanus 
i.  p.  i..  Vicar,  ap.  Pundicherii  (Pondi- 
chory) , interest  Sess.  1““  43  b , 2“'  64  c, 
3“'  266  d,  4““  495  c.  Eiectus  ad  Deputa- 
tioneni  pro  rebus  ritus  orient,  et  missio- 
nibus  720  a.  Subscriptor  postulati  pro 
infallibilitate  definienda  925  d , eaque 
statim  proponenda  969  b,  sine  ulla  mora 
978  c,  — pro  fine  discussion!  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  iniponendo  985  c, 

— protestationis  contra  calumniosos 
libellos  1751  b.  Assentitur  Riho  Bonjean 
contra  RiTium  Dupanloup  1355  d. 

la  Place,  Aloys,  de , Ep.  Hadrianopolitanus 
i.p.i..  Vicar,  ap.  Tche-ly  septentr.  (Imper. 
Sinense),  interest  Sess.  1““  38  c,  2"'"  59  c, 
3“"  262  a,  4“'  491  d.  Eiectus  ad  Depu- 
tationem  pro  rebus  ritus  orient,  et  mis- 
sionibus  719  d.  Subscriptor  postulati  pro 
fine  discussion!  general!  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  985  a.  Ejus  sulfragia 
de  Const.  Pastor  aeternus  1000  a. 

Laquedoniensis  Epj.  v.  Majorsini. 

Larinensis  Ep.  v.  Giampaolo. 

La  Rocque  Car.,  Ep.  S.  Hyacinthi  (St.  Hya- 
cinth, Canada),  interest  Sess.  1“®  42a, 
2“  63  a,  3“  265  c.  Subscriptor  postula- 
torum Praesulum  provinciarum  Quebec, 
et  Halifax.  879  d,  sqq.,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  924  c.  Assentitur 
Rnio  Bonjean  contra  Rmum  Dupanloup 
1356  a.  Veniam  a Concilio  discedendi 
obtinet  746  a. 

la  Scala  Ant.,  Ep.  S.  Sever!  (San-Severo, 
Regn.  utriusque  Sicil ),  interest  Sess.  1“® 
38  c,  2“*  59  c,  3“'  262  b,  4““=  492  a.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1039  a,  — postulatorum 
Neapolitanorum  769  d,  — postulati  pro  in- 
fallibilitate definienda  926  b,  eaque  statim 
proponenda  971  a,  — epistolae  ad  Rnium 
Raess  1402  b. 

Las  Cases,  Fel.  de , Ep.  Constantinianus 
(Constantine,  Algeria),  interest  Sess.  1“' 
42  d,  3“‘‘  266  b.  Inter  oratores  super  sche- 
mate de  Eccl.  747  a.  Inter  subscriptores 
postulati  de  Const.  Multiplices  7n<cr916d 
(SS.  Pontificis  responsum  ipsi  communi- 
catum  917  a),  — postulati  2.  Jan.  1870.  de 
rer.  tractandar.  mode  920  d,  — contra  de- 
finitionem  infallibilitatis  946  d,  — querela- 
rum  de  ordine  Concilii  violate  980  c,  — 
protestationis  contra  mutatum  tractandi 
ordinem  de  Eccl.  984  b,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  d,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  992  a,  — epi- 
stolae priilie  Sess.  4"'  ad  SS.  Pontif.  datae 
995  c.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suf- 
fragium  fert  Eon  placet  1002  b;  ejus  ad 
Const.  J’astor  aeternus  adhaesio  ac  testa- 
mentum  ibid. 


Ijuspro  Valer.,  Ep.  Gallipolitanus  (Gallipoli, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  I*" 
40  c,  2"“  01c,  3'“=  264  a,  4“  493  b.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  d , — postulatorum 
Neapolitanorum  769  d,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  935  a,  eaque 
statim  proponenda  972  a,  — epistolae  ad 
Riuum  Raess  1402  a. 

La  Tour  d’Auvergne,  de,  Galliae  minister,  v. 
Gubernia  I,  4. 

la  Tour  d’ Auvergne- Jjauraguais , Car.  de, 
AEp.  Bituriceusis  (Bourges,  Gallia),  inter- 
est Sess.  1“  36  b,  2““  57  a,  O’*'  259  d,  4“' 
490  b.  Inter  oratores  super  cap.  IV.  schem. 
de  Eccl.  754b.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1037  b,  — postulati  pro  schemate  de 
infallibilitate  statim  proponendo  972  b, 
sine  ulla  mora  978  d,  — pro  fine  discus- 
sion! general!  Constitutionis  de  Eccl.  im- 
ponendo 985  b , — protestationis  contra 
calumniosos  libellos  1750  d.  Cum  aids  de 
formula  infallibilitatis  definiendaedeliberat 
1700  d.  Ejus  epistola  pastoralis  (Febr. 
1870.)  de  rebus  Concilii  1433  d.  sqq.  Con- 
demnat  epistolas  Gratrii  1405  b.  Com- 
mendat  Rihi  Regnier  literas  contra  calum- 
nias  Concilio  illatas  1428  b. 

Lauiioius,  de  potestatis  ecclesiasticae  sub- 
jecto  607  d.  sq. 

Lavalelte , archipresbyteri , in  audientia 
19.  Maji  1870.  ad  Pium  IX.  oratiuncula 
1469  b. 

Lavantinus  Ep.  v.  Stepischnegg. 

Lavastida  y Davalos,  Pelag.  Ant.  de,  AEp. 
Mexicanus  (Mexico , Respiibl.  Mexic.), 
interest  Sess.  P*"  36  b,  2““’  57  b,  3“'  260  a, 
4®'  490  b.  Eiectus  ad  Deputationem  pro 
rebus  disciplinae  714  a.  Inter  subscrip- 
tores libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1037  b , — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  925  d , — de 
usura  1747  b. 

Lavigerie,  Car.  Allemand,  AEp.  Algerianus 
(Alger,  Africa  septentr.),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1037  d.  Interest  Sess.  1“®  36  c,  2“® 
57  c.  Eiectus  ad  Deputationem  pro  rebus 
ritus  orient,  et  missionibus  719  c.  Ejus 
cum  ministro  Ollivier  de  infallibilitatis 
definitione  colloquium  1552  c. 

la  Villestreux,  de,  Galliae  negotiorum  Floren- 
tiae  procurator : ejus  responsum  ad  literas 
ministri  de  La  Tour  d’Auvergne  8.  Sept. 
1869.  datas  1238  d.  sq. 

L tzar istar uni  Superior  gener.  literas  Pii  IX. 
ad  sc  datas  1528  d cum  subditis  com- 
miinicat  1529  c. 

Leahy  Joan.  Pius,  Ep.  Dromorensis  (Dro- 
more,  Hibernia),  interest  Sess.  2“®  60a, 
3®'  262  c.  Subscriptor  postulati  contra 
definitionein  infallibilitatis  947  c. 

Ijeahy  I’atrit.,  AEp.  Casseliensis  (Cashel, 
Iliiiernia),  interest  Sess.  P'  35  d,  2“®  56  d, 
3'"’  259  c,  4"“  490  a.  Eiectus  ad  Deputa- 
tionem fidei  713a;  cum  aliis  circa  Const, 
de  Rom.  Pontifice  componendam  deliberat 
1689  b;  ejus  relatio  de  emendationibus  in 
|)rooemium  schematis  de  Eccl.  propositis 
304 — 311.  cf.  751  b;  respondet  ad  aliqiias 
animadversiones  in  idem  schema  745  c. 
Suliscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  I’etri  Pio  IX.  oblati  1037  a,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  924  c, 
eaijue  statim  proponenda  972  c. 

113 


1795 


Index  personarum. 


1796 


Le  Breton  Petr.  Marc. , Ep.  Aniciensis  (Le 
Puy,  Gallia),  interest  Sess.  41b,  2"'’ 
62  b,  3“''  264  d,  4““^  494  a.  Inter  oratores 
super  schemate  de  Eccl.  747  a.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pie  IX.  oblati  1041  b,  — postu- 
lati  pro  infallibilitate  definienda  929  b, 
eaque  sine  ulla  inora  proponenda  977  d, 
— pro  fine  discussioni  general!  Constitu- 
tionis  de  Eccl.  imponendo  986  b.  Ejus 
ad  clerum  literae  de  caluniniosis  in  Con- 
cilium libellis  1429  sqq. 

Le  Courtier  Franc.  Jos.,  Ep.  Montis  Pessu- 
lani  (Montpellier,  Gallia),  interest  Sess. 
l„e  2““  61  d,  3“"  264  b.  Subscriptor 
postulati  2.  Jan.  1870.  de  rer.  tractandar. 
inodo  921  a,  — contra  definitioneni  infalli- 
bilitatis  946  c,  — de  deer.  20.  Febr.  1870. 
962  c,  — querelariim  de  ordine  Concilii 
violate  980  c,  - protestationis  contra 
mutatum  tractandi  ordinein  de  Eccl.  984  a. 
Defendit  Pnium  Dupanloup  contra  RiTium 
Wicart  1318  d.sq.  False  ei  adscribitur 
quaedam  aspera  in  Pium  IX.  et  Cone, 
epistola  1409  d. 

Le/locJioirsJii  Mice.,  Primas  Poloniae,  AEp. 
Gnesnensis  etPosnaniensis  (Gnesen-Posen, 
Borussia) , subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  b. 
Interest  Sess.  1“  35  a,  2“  56  a,  3"'  258d, 
I""  489  c.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  fidei  713  a;  cum  aliis  de  Const,  de 
Kom.  Pontifice  deliberat  1698  b.  Postu- 
latum  pro  infallibilitatis  definitione  EiTio 
Patrizi  exhibet  et  commendat  923 ; — inter 
subscriptores  ejusd.  925a,  — postulati 
pro  schemate  de  infallibilitate  sine  ulla 
tnora  proponendo  979  a. 

Lefeore  Petr.  Paid,  Ep.  Zelanus  i.  p.  i., 
Administr.  Betroitensis  (Detroit,  Stat. 
foed.  Amer.  sept.),  f 3.  Mart.  1870,  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  a. 

Legat  Barthol. , Ep.  Tergestinus  (Triest, 
Austria),  interest  Sess.  1“®  37  c,  2“'  58  c. 
Inter  oratores  super  cap.  IV.  schematis  de 
Eccl.  754  c.  Inter  subscriptores  postulator. 
2.  Jan.  1870.  de  Const.  Midtiplices  inter  et 
do  rer.  tractandar.  mode  918  b.  920  a,  — 
postulati  contra  definitionem  infallibilitatis 
945  c,  — de  disponenda  discussione  sche- 
matis de  Eccl.  951  d,  — de  deer.  20.  Febr. 
1870.  966  d,  — protestationis  contra  in- 
dictum finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis  de  Eccl.  988  a,  — querelae  de 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
991  d.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suf- 
fragium  fert  Fon  placet  999  b ; Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Lemho  Alogs.,  Ep.  Cotronensis  (Cotrone, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“'’ 
40  c,  3"’'  264  a,  4'*®  493  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1040  d,  — • postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  940  d,  — epistolae  ad  Rmum 
Raess  1402  b. 

Lemee  Vine.,  0.  Praed.,  interpres  pro  Epi- 
scopis  oriental.  1069  c. 

Lemos,  Jos.  Emnian.  de,  Episc.  Conimbricens. 
(Coimbra,  Lusitania),  non  interest  Con- 
cilio  legitime  excusatus  727  d. 

Lemovicensis  Ep.  v.  Fruchaud. 

Lenti  Jul.,  Ep  Nepesinus  et  Sutrinus  (Nepi, 
Sutri,  Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1'“' 
42  c,  2““  63  c,  3“  265  d,  4“"  494  d.  Inter 
oratores  super  schemate  de  Catechismo 


728  a,  — de  Eccl.  747  a.  Inter  sub- 
scriptores libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  a,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  927  d, 

— pro  fine  discussioni  general!  Constitu- 
tionis  de  Eccl.  imponendo  986  a. 

Leonardus  a S.  Josep/io,  0.  Carmel,  discalc., 
consultor  Commissionis  pro  ecclesiis 
orient,  et  missionibus  1055  c. 

Leonrod,  Franc.  Leop-  de,  Ep.  Eistettensis 
(Eichstatt,  Bavaria),  interest  conventui 
Fuldensi  a.  1869.  1188b;  subscribit  literis 
ejusdem  pastoralibus  1 195  d.  Interest 
Sess.  1“  42  c,  2“-  63  c,  3“'  266  a,  4"' 
495  a.  Electus  ad  Deputationem  pro  rebus 
ordinum  716b.  Operam  confert,  ut  in- 
fallibilitas  definiatur  1696  b;  alios  invitat, 
ut  id  petant  1703  d.  cf.  1096  c;  subscriptor 
postulati  pro  definit.  infallibilitatis  924  d. 
Approbat  judicialem  Rihi  Raess  de  Gra- 
trii  scriptis  sententiam  1405  b.  Interest 
conventui  Fuldensi  a.  1870.  1732  d;  sub- 
scribit literis  ejusdem  pastoralibus  1735  c. 

Leontopolitanus  Ep.  v.  Forwerk. 

Leopoliensis  AEj).  rit.  lat.  v.  Wierzchleyski. 

Lequette  Joan.  B.  Jos. , Ep.  Atrebatensis 
(Arras,  Gallia),  interest  Sess.  1“’’  42b, 
2"“  03  b,  3“'  265  c,  4"-  494  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1042  a,  — ■ postulati  pro  infallihili- 
tate  definienda  929  c,  eaque  statim  pro- 
ponenda 971  d,  — pro  fine  discussioni 
general!  Constitutionis  de  Eccl.  impo- 
nendo 985  d , — protestationis  contra 
calumniosos  libellos  1751b.  Condemnat 
epistolas  Gratrii  1405  b.  Commendat  RiTii 
Regnier  literas  de  calumniis  Concilio 
illatis  1416  d.  sq. 

Lessii  de  inspiratione  s.  Scripturae  doctrina 
140  a.  sqq. 

Lesti  Bin.,  O.  S.  Ben.,  Major  Eremitar.  Ca- 
mald.  Congr.  Montis  Coronae,  interest 
Sess.  4‘'®496d;  non  interest  aliis  Sessionib. 
legitime  excusatus  723  c. 

Lettieri  Franc.  Paid.,  Ep.  S.  Agathae  Gotho- 
rum  (Sant’  Agata  de’  Goti,  Regn.  utriusque 
Sicil.) , subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c. 

Leva  Paul.,  stenographus  Cone.  25  a. 

TJmberti  Joach.,  AEp.  Florentinus  (Firenze, 
Italia),  interest  Sess.  1"°  36  a,  2“^  56  d, 
3'“’  259  d , d"”  490  a.  Unus  e Judicibus 
excusationum  712  a.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1037  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  929  b,  pro  eadem,  sed  non 
statim  proponenda  974  d.  cf.  1698  c. 

Lingonensis  Ep.  v.  Guerrin. 

Liparensis  Ep.  v.  Ideo ; — antea  Ep.  v.  Ata- 
nasio. 

Lipovniezki  de  Lipovnoc  Steph.,  Ep.  Magno- 
Varadinensis  rit.  lat.  (Grosswardein  sive 
Nagy-Varad,  Hungaria),  interest  Sess. 
1'“''  43  c,  2“''  64  d,  3'“’  267  a.  Subscriptor 
postulator.  2.  Jan.  1870.  de  Const.  Multi- 
plices  inter  et  de  rer.  tractandar.  mode  918  b. 
920  b,  — contra  definitionem  infallibilitatis 
945  c,  — de  disponenda  discussione  sche- 
matis de  Eccl.  952  a,  — de  deer.  20.  Febr. 
1870.  966  d,  — protestationis  contra  mu- 
tatum tractandi  ordinem  de  Eccl.  983  d, 
et  contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Constitutionis  de  Eccl.  987  c, 

— querelae  de  additamento  ad  schema 
de  Eccl.  992  b,  — epistolae  pridie  Sess.  I 
4"''  ad  SS.  Pontif.  datae  995  a.  Li  Congreg. ! 


gener.  13.  Jul.  suffragium  Non  placet 
1004  a;  Const.  Pastor  aeternus  adhaeret 
ibid. 

Lizarzahuru  Jos.  Mar.,  Ep.  Guayaquilensis 
(Guayaquil,  Respubl.  Aequator.),  interest 
Sess.  4“®  495  d. 

lAorente  Ans.,  Ep.  S.  Josephi  de  Costarica 
(San  Jose),  interest  Sess.  1“®  38  b,  2"® 
59  b,  3“’®  262  a.  Subscriptor  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  927  d.  Veniam 
a Cone,  discedendi  obtinet  741  c. 

LlucJi  Joach.,  Ep.  Salmanticensis  (Salamanca, 
Hispania),  interest  Sess.  l'‘®40a,  2“®61a, 
3“®  263  c,  4“®  493  a.  Inter  oratores  in 
discussione  schematum  de  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  episcopal!  vacante  719  b,  — 
schematis  de  vita  clericorum  725  a.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  c,  - — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  930  c, 

— pro  fine  discussioni  general!  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  984  d. 

Lo'c,  Fel.  de:  ejus  literae  publicae  7.  Mart. 
1870.  1506;  has  impugnant  quinque  pro- 
fessores  Vratislavienses  1507 ; ejus  re- 
sponsum  ib.  d.  sqq. 

Longohardi  Joan.  Jos. , Ep.  Andriensis 
(Andria,  Regn.  utriusque  Sicil.),  interest 
Sess.  1”®  38  c,  2“®  59  c,  3“  262  b,  4”® 
491  d.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a,  — 
postulatorum  Neapolitanorum  769  d,  — 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
926  b.  935  c. 

Jjootens  Lud.,  Ep.  Costabalensis  i.  p.  i., 
Vicar,  ap.  de  Idaho  (Stat.  foed.  Amer. 
sept.) , interest  Sess.  1“®  43  b , 2“®  64  b, 
3""  260  c,  4“®  495  b.  Subscriptor  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  927  c, 

— pro  fine  discussioni  general!  Consti- 
tutionis de  Eccl.  imponendo  986  a. 

Lopez  Gregor.,  Ep.  Placentin.  Compostellens. 
(Plasencia , Hispania) , subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  c. 

Lopez,  Primus  Cairo,  AEp.  S.  Jacobi  de 
Cuba  (Santiago),  f a.  1869.,  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  b. 

Lopez  Crespo  Jos. , Ep.  Santanderiensis 
(Santander,  Hispania),  interest  Sess.  1“® 
40  b,  2“®  61c,  3“®  263  d,  4"®  493  b,  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  c,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  930  c , — pro 
fine  discussioni  general!  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  985  a. 

lo  Piccolo  Melch.,  Ep.  Nicosiensis  (Nicosia, 
Sicilia  insula),  interest  Sess.  1"®  40  a,  2"® 
61b,  3"®  263  d,  4“'  493  a.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
935  c , — pro  fine  discussioni  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  c. 

Losanna  Joan.  Petr.,  Ep.  Bugellensis  (Biella, 
Pedemontium),  interest  Sess.  1"®  36  d,  2"® 
57  d,  3“®  260  c.  Inter  oratores  in  discu.s- 
sione  schematum  de  Episcopis  etc.  et 
de  Sede  episcopal!  vacante  719  b,  — 
capitis  IV.  schematis  de  Eccl.  754  c.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  d,  — postu- 
lati de  Const.  Midtiplices  inter  916  d,  — de 
rer.  tractandar.  modo  (2.  Jan.  1870.)  921  a, 

— contra  definitionem  infallibilitatis  950  c, 

— de  decreto  20.  Febr.  1870.  962  d,  — 
protestationis  contra  mutatum  tractandi 


1797 


Le  Breton  — Mac  Quaid. 


1798 


ordinein  de  Eccl.  1)84  b,  et  contra  in- 
dictum finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis  de  Eccl.  987  c,  — querelae  de 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
991  c.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suf- 
fragium  fert  Non  placet  998  b.  Const. 
Pastor  aeterrms  adliaeret  ibid. 

los  Castillejos,  Hispaniae  minister,  (23.  Oct. 
1869.)  de  gubernii  ad  Cone,  ratione  1241  a. 

los  Itios,  Jos.  de,  Ep.  Lucensis  (Lugo,  Hi- 
spania),  interest  Sess.  1“®  39  c,  2“'  60  d, 
3“°  263  b,  4“  493  a.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati  1040  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  b. 

Joan.;  Ep.Brooklyniensis  (Brooklyn, 
Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest  Sess. 
lae  38  2“  59  d,  '6^”  262  b,  4“  492  a. 

Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  b. 

Lor/son  Hjjac.,  0.  Carm. : literae  ab  ipso  et 
ad  ipsum  datae  1262  c.  d.  1263  a.  1276  a. 
1 286  c.  Eihi  Pie  pro  eo  deprecatio  1269  c.  d. 
Censurae,  quas  incurrit  1276  a. 

Loza  Petr.,  AEp.  de  Guadalaxara  (Respubl. 
Mexic.),  interest  Sess.  1“°  36  d,  2“  57  d, 
3“'*  260  b,  4“®  490  c.  Subscriptor  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  925  d,  — de 
usura  1747  b. 

Lozano  Joan.,  Ep.  Palentinus  (Palencia,  Ili- 
spania),  interest  Sess.  1“®  42  a,  2"®  63  a, 
3“®  265  c,  4“®  494  c.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  c. 

Luca,  Antonin,  de,  Card.,  unus  e Commis- 
sione  centrali  1015  c.  Interest  Sess.  1“® 

34  b,  2*®  55  b,  3“®  258  b,  4“®  488  d.  Unus 
e Praesidibus  Congreg.  gener.  16  a.  21  d; 
primi  Praesidis  munere  fungitur  710 — 
715. 

fjuca,  Gregor,  de,  AEp.  Compsanus  (Conza. 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  P® 

35  b,  2“®  56  b,  3"®  259  b,  4®“  489  d.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  d,  — postulatorum 
Neapolitanorum  769  d,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  926  c.  935a,  eaque 
statim  proponenda  972  a,  — epistolae  ad 
RiTium  Raess  1402  a. 

Ltica,  Petr,  de,  consultor  Commissionis  pro 
disciplina  eccles.  1054  a. 

Lucidi  Angel.,  consultor  Commissionis  pro 
disciplina  eccles.  1053  d,  — pro  regula- 
ribus  1054  c. 

Lucionensis  Ep.  v.  Colet. 

Ludovici  (S.)  AEp.  v.  Kenrick  Petr.  Rich. 

Ludovici  II.,  Bavariae  regis,  ad  AEpiscopum 
Monachiensem  epistola  (21.  Oct.  1869.) 
1201  c. 

LudovicopoUtanus  Ep.  v.  Mac  Closkey  Guill. 

Lagdunemis  AEp.  v.  de  Bonald  Lud.,  vel 
Giuoulhiac. 

Lnzi  Hgac.,  Ep.  Narniensis  (Narni,  Stat. 
pontific.),  interest.  Sess.  P®  4()a,  2"®  61b, 
O'"’  263(1,  4“®  493  a.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  928  d. 

Lynch  Jac. , Ep.  Arcadiopolitanus  i.  p.  i., 
Coadj.  Vicarii  ap.  Scotiae  Occident.,  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1042  a. 

Lynch  .Joan,  ,/os.,  Ep.,  a d.  18.  Mart.  1870. 
AEp.  Torontinus  (Toronto , Canada), 
interest  Sess.  P®  40  b,  2®®  61  b,  3“®  260  c, 


4“®  490  c.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  ritns  orient,  et  missionibus  720  a.: 
Inter  oratores  super  cap.  IV.  schematis  | 
de  Eccl.  754  c.  Inter  subscriptores  postu- 
latorum Praesulum  provinciarum  Quebec.  ] 
et  Halifax.  879  d.  sqq.  Ejus  ad  Praesides  ! 
Concilii  de  infallibilitatis  definitione  literae 
937  b.  Assentitur  Ruio  Bonjean  contra 
Rmum  Dupanloup  1356  a. 

J^inch  Patrit.,  Ep.  Carolopolitanus  (Char- i 
lesion,  Stat.  foed.  Amer.  sept.) , interest 
Sess.  1®®  39  c,  2®“  60  d,  3®®  263  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1040  b,  — postulati  contra  defini-  i 
tionem  infallibilitatis  947  c.  Veniam  a j 
Concilio  discedendi  obtinet  730  b. 

Lyonnet  Joan.  Paul.  Franc.  Mar.,  AEp.  Al- 
biensis  (Alby,  Gallia),  interest  Sess.  P®  [ 
36  c,  2®®  57  b,  3®®  260  a.  Inter  oratores 
super  schemate  de  vita  clericorum  725  a. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c,  — 
postulatorum  Galliae  Episcoporum  832  d, 

— postulati  2.  Jan.  1870.  de  rerum 
tractandarum  mode  920  c,  — contra  de- 
finitionem  infallibilitatis  946  c , — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  962  b,  — quere- 
larum  de  ordine  Concilii  violate  980  b, 

— protestationis  contra  mutatum  trac- 
tandi  ordinem  de  Eccl.  984  a,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis  de  Eccl.  987  b. 

Mahile  Joan.  Petr.,  Bp.  Versaliensis  (Ver- 
sailles, Gallia),  interest  Sess.  P®  38  c, 
2“®  59  b,  3®“  262  a,  4“®  491  d.  Inter  ora- 
tores super  schemate  de  Catechismo  727  c. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a,  — 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  926  d, 
eaque  statim  proponenda  968  d.  Judiciali 
Rnii  Raess  de  Gratrii  epistolis  sententiae 
assentitur  1398  b.  Ex  ejus  epistola  pasto- 
ral! (Febr.  1870.)  de  Cone.  1435  c.  d. 
V.  etiam  Reaume. 

Macarius  Vinnicensis,  de  subjecto  potestatis 
in  Ecclesia  611  d.  sq. 

Mac  Cahe  Corn.,  Ep.  Ardagadensis  (Ardagh, 
Hibernia),  f 31.  Jul.  1870.,  interest  Sess. 
P®  43  a,  2®®  64  a,  3®®  266  b,  4®®  495  b. 
Subscriptor  postulati  pro  infallibilitate 
definienda  924  c,  eaque  statim  proponenchi 
972  c. 

Macchi  Car.,  Ep.  Regiensis  (Reggio , Italia), 
interest  Sess.  P®  40  b,  2"®  61  b,  3“®  263(1, 
4“®  493  b.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  b, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
926  c,  eaque  statim  proponenda  970(1, 

— pro  fine  discussioni  general!  Consti- 
tutionis  de  Eccl.  imponendo  985  c. 

Mac  Closkey  GuilL,  Ep.  Ludovicopolitanus 
(Louisville,  Stat.  foe(l.  Amer.  sept.),  inter- 
est Sess.  3"®  266  c,  4“®  495  b.  Subscriptor 
protestationis  contra  indictum  finem  dis- 
cussionis generalis  Constitutionis  de  Eccl. 
987  d.  Ejus  suffragia  de  Const.  l*astor 
aetermis  1003  a. 

Mac  Closkey  Joan.,  AEp.  Neo-Eboracensis 
(New-York,  Stat.  foed.  Amer.  sept.),  int(n’- 
est  Sess.  P®  36  b,  2“®  57  b,  3"®  260  a, 
4“®  490  b.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  disciplinae  714  a.  Subscriptor  postu- 
lati contra  definitionem  infallibilitatis 
947  b.  Ejus  de  Const.  Pastor  aeternns 
suffragia  998  a. 


Mac  Donald  Joan.,  Ep.  Nicopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  districtus  septentr.  Scotiae, 
interest  Sess.  P®  43  c,  2®®  64  c,  3"®  267  a, 
4®“  495  d.  Subscriptor  postulati  pro  sche- 
mate de  infallibilitate  sine  ulla  mora  pro- 
ponendo  978  d. 

Mucedo  Costa,  Ant.  de,  Ep.  Belemensis  de 
Para  (Belem,  Brasilia),  interest  Sess.  P® 
40  d,  3"°  264  b,  4®®  493  c.  Inter  oratores 
super  schemate  de  vita  clericorum  724  d. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  d,  — - 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  928  c, 
eaque  sine  ulla  mora  proponenda  978  a, 

— pro  fine  discussioni  general!  Consti- 
tutionis de  Bed.  imponendo  985  b,  — 
protestationis  contra  libellos  calumniosos 
1752  a.  Ejus  epistola  de  Melchioris  Cani 
et  Tournelii  (loctrina  de  infallibilitate 
1360  b.  sqq. 

Alac  Evilly  Joan.,  Ep.  Galviensis  (Galway, 
Hibernia),  interest  Sess.  P®  39  c,  2“®  60  c, 
3“®  263  a,  4®“  492  d.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Eccl.  746  c.  Inter  subscrip- 
tores libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  a,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  924  c,  eaque  statim 
proponenda  972  c. 

Alac  Farland  Franc. , Ep.  Hartfordensis 
(Hartford,  Stat.  foed.  Amer.  sept.),  inter- 
est Sess.  1"®  39  d,  2“®  60  d,  3“®  263  c. 
Subscriptor  postulati  contra  definitionem 
infallibilitatis  947  c.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  739  c. 

Mac  L\irlane  Aen.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Alac  Gettigan  Dan.,  Ep.  Rapotensis  (Raphoe, 
Hibernia),  a d.  11.  Mart.  1870.  AEp. 
Armacanus  (Armagh)  etPrimasHiberniae, 
interest  Sess.  2®®  60  b,  4“®  489  c.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  ritus  orient, 
et  missionibus  719  d. 

Mae  Gill  Joan.,  Ep.  Richmondensis  (Rich- 
mond, Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest 
Sess.  P®  38  b,  2“®  59  b,  3“®  261  d.  Su))- 
scriptor  libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  d.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  730  c. 

Mac  Hale  .Joan.,  AEp.  Tuamensis  (Tuam, 
Hibernia),  interest  Sess.  1“®  35  a,  2"®  56  a, 
3®®  259  a.  Electus  ad  Dei)utationem  pro 
rebus  disciplinae  714  a.  Inter  oratores 
super  schemate  de  Eccl.  generatim  spectato 
745  b,  — super  cap.  IV.  ejusd.  753  d.  In 
Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium  fert 
Non  placet  996  c;  Const.  Pastor  aeternns 
adhaeret  ibid. 

Alac  Intyre  Petr. , Ep.  Carolinoi)olitanus 
(Charlottetown,  Nova  Scotia),  interest 
Sess.  P®  40  c , 3"®  264  a.  Subscriptor 
postulatorum  Praesulum  provinciarum 
Quebec,  et  Halifax.  879  d.  sq(i.,  — postulati 
])ro  schemate  de  infallibilitate  sine  ulla 
mora  proponendo  978  d.  Veniam  a Con- 
cilio discedendi  obtinet  741  c. 

Mac  Kinnon  ('ol.,  Ep.  Arichatensis  (Arichat, 
Nova  Scotia),  interest  Sess.  1"®  38  c,  2"" 
59  c,  3“®262a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a, 

— postulatorum  Praesulum  ))rovincia.rum 
Quebec,  et  Halifax.  879  d.  S()q.;  — postulati 
pro  infallibilitate  definienda  928  a,  ea(iue 
sine  ulla  mora  i)roponen(la  978  d.  Veniam 
a Concilio  (lisc(Mlendi  obtinet  71 1 c. 

Mac  Qua  id  Bern.,  Ep.  Roft'onsis  (Rochester, 
Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest  Sess. 
2“'  64  I),  3“®  266  c.  Subscrii)tor  postulati 
113* 


1799 


Index  personarum. 


1800 


12.  Dec.  18(>9.  de  Const.  MidHpUces  inter 
917  a,  — contra  definitionem  infallibili- 
tatis  947  c , — protestationis  contra  in- 
dictuin  fineni  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis  de  Eccl.  988  a.  In  Congreg. 
goner.  13.  Jul.  suffragium  {art  Non  placet 
1003  a;  Const.  Pastor  aeternus  adhacret 
ibid. 

Maddalena  SpiruL,  AEp.  Corcyrensis  (Corfu 
insula),  interest  Sess.  1"®  3G  a,  2”®  57  a, 
3“''  259  d,  4"“'  490  a.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Eccl.  745  b.  Inter  subscrip- 
torcs  libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1037  b,  — postulati  pro 
schemate  de  infallibilitate  sine  ulla  mora 
proponendo  977  d. 

Ma<jister  gen.  Ord.  Praed.  v.  Jandel. 

Magnasro  Salv.,  Ep.  Bolinensis  i.  p.  i.,  inter- 
est Sess.  P"  43  b , 2"'  64  b , 3“  266  c, 
4'“^  495  c.  Inter  oratores  super  schemate 
de  Catechismo  728  b,  — super  prooemio, 
cap.  I.  III.  IV.  schematis  de  fide  732  d. 
733  c.  736  a.  d,  — super  prooemio,  cap. 
I.  III.  schematis  de  Eccl.  749  c.  d.  751  a. 
Inter  subscriptores  postulati  pro  infallibili- 
tate definienda  929  b,  eaque  statim  pro- 
ponenda  970  a. 

Magnin  Cland.  Mar.  Theod.,  Ep.  Aneciensis 
(Annecy,  Sabaudia),  interest  Sess.  1“'  40  d, 
3''''2G4b,  4'“'  493  c.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040(1,  — postulati  pro  schemate 
de  infallibilitate  sine  ulla  mora  proponendo 
978  a.  Commendat  Rmi  Regnier  literas 
contra  calumnias  Concilio  illatas  1428  c. 

Magno-Varadinensis  Ep.  rit.  lat.  v.  Lipov- 
niczky. 

Maicr  Willibald.,  canonic.  Ratisbonensis, 
Romara  invitatur  ad  consultoris  munore 
fungendum  1045  b.  c;  sed  Ep.  Ratisbo- 
nensis ejus  auxilio  carere  non  potest  ibid.  d. 
Ejus  formula  infallibilitatis  definiendae 
1710  d. 

Maigret  Alogs.,  Ep.  Arathiensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  insnlarum  Sandwich,  interest  Sess.  2“° 
58  c,  3“''  261  b,  4“  491  b.  Subscriptor 
postulati  pro  schemate  de  infallibilitate 
statim  proponendo  970  b. 

Mgjorsini  Franc.  Aid.,  Ep.  Laquedoniensis 
(Lacedonia,  Regn.  utriusque  Sicil.),  inter- 
est Sess.  2'"’  60  a,  4"°  492  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  b,  — postulatornm  Ncapoli- 
tanorum  769  d,  — postulati  pro  defini- 
tione  infallibilitatis  935  a.  Ejus  de  Const. 
Pastor  aeternvs  suffragia  1000  b. 

Manasfyrski  Ant.,  Ep.  Presmiliensis  rit.  lat. 
(Przemysl,  Galicia,  Austria),  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  b.  Vita  functus  715  c. 

Manesrhi  .Toan.  B.,  Ep.  Verulonus  (Veroli, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1""  43  c,  3“® 
267  a,  4"°  495  d.  Subscriptor  postulati 
pro  infallibilitate  definienda  926  a,  eaque 
statim  proponenda  972  b,  — pro  fine  dis- 
cussioni  generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  984  d. 

Manetti  Phil.,  Ep.  Tripolitanus  i.  p.  i.,  inter- 
est Sess.  1”  42  c,  2“'  63  d,  3"'  266  a,  4"" 
495  a.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  a,  — 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  926  a, 
eaque  statim  proponenda  972  b. 

Manfredhii  Frid.,  Ep.  Patavinus  (Padova, 
Italia),  subscriptor  libelli  occasione  cente- 
narii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  a. 


Manila,  de,  AKp.  v.  Martinoz. 

Manning  Henr.  Ed.,  AEp.  Westmonasteri- 
ensis  (Westminster,  Anglia),  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  c.  Agit  cum  Emo  Barnabo 
do  thcologo  consultoris  munere  Roniae 
functuro  1049  b.  c.  Pii  IX.  ad  eum  opi- 
stolae  (4.  Sept,  et  30.  Oct.  1869.)  apo- 
stolicas  ad  Protest,  literas  spectantes 
1144  d.  sqq.  Ejus  literae  pastorales  de 
Concilio  ot  infallibilitate  pontificia  d. 
3.  Oct.  1869.  1275  d.  cf.  1281b.  1284  a. 
De  ejus  controversia  cum  RiTio  Dupanloup 
cf.  1284  d,  — cum  Rmo  Maret  cf.  1275  d. 

Interest  Sess.  I""  36  c , 2"°  57  b , 3““ 
260  a,  4"“=  490  b. 

Unus  e Congregatione  examinandis 
Patrura  propositionibus  711  a. 

Electus  ad  Deputationem  fidei  713  a; 
respondet  ad  animadversioncs  in  sche- 
mata de  fide  734  d et  de  Eccl.  746  c; 
cum  aliis  deliberat  de  componendo  sche- 
mate Const,  de  Rom.  Pontifice  1698  b,  1 

— de  formula  infallibilitatis  definiendae 
1700(1;  proponit  novam  formulam  1701  b. 
1644  d.  sq.  cf.  1715b,  — emcndationein 
1701  c. 

Operam  confert,  ut  infallibilitas  de- 
finiatur  1696  b.  c,  — ut  Patres  obtentae 
loquendi  facultati  renuntient  756  d.  Ejus 
postulatum  ad  canones  de  primatu  Rom. 
Pontificis  spectans  (contra  varias  theses 
Rmi  Maret)  952  c.  sqq.  Subscriptor  postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  924  d, 
eaque  sine  ulla  mora  proponenda  978  d, 

— protestationis  contra  calumniosos  li- 
bellos  1750  d. 

Marangb  Joan.,  Ep.  Tenensis  et  Miconensis 
(Tino , Mykone , insulae  maris  Aegaei), 
interest  Sess.  P®  42  a,  2''®  63  a,  3“®  265  c, 
4“®  494  c.  Electus  a(l  Deputationem  pro 
rebus  ritus  orient,  et  missionibus  720  a. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  d,  — • postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  935  d, 
eaque  statim  proponenda  972  b,  sine  ulla 
mora  977  c,  — pro  fine  discussioni  gene- 
rali Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
986  c.  Assentitur  judicial!  Rmi  Raess  de 
Gratrii  epistolis  sententiae  1405  b. 

Marangoni  Lud.,  Minist.  gener.  Ord.  Minor, 
conventual.,  interest  Sess.  1“®  44  c,  2®®  66  a, 
3“®  268  b,  4"®  496  d.  Subscriptor  postu- 
lati pro  (lefinitione  infallibilitatis  929  d. 

Marchese  Virgin.,  magister  stenographorum 
Cone.  25  a;  de  nominatione  certior  fit 
Romamque  invitatur  1066  a. 

Marchvh  Georg.,  Ep.  Cattarensis  (Cattaro 
sive  Kotor,  Dalmatia),  interest  Sess.  P*® 
43  b , 2“®  64  b , 4®®  495  c.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  926  d, 
eaque  statim  proponenda  970  b. 

Mardensis  Ep.  rit.  chald.  v.  Parse. 

Maret  Henr.  Lud.  Car.,  Ep.  Surensis  i.  p.  i. 
Literae , quibus  librura  de  Cone.  gen. 
SS.  Pontifiei  et  Episcopis  offert,  912  c.  sqq. 
1262  b.  cf.  1261  b;  variae  propositiones  ex 
illo  opere  952  c.  sqq.  cf.  1287  b.  c ; contra 
illud:  Rmi  Pie  1263  d.  sqq.  1276  sqq., 
Wicart  1274  d,  Doney  1275  a,  Plantier 
ibid..  Manning  1275d,  Delalle  1280  a.  b. 
La  Civilta  Cattolica  1279  a — auctoris  ro- 
sponsa  1271  d.  sqq.  1275b.  1280c.  1280a.  b ; 
pro  illo:  Rihus  Meignan  1283  b;  ipse 
altcro  libro  priorom  defendit  1280  c. 
Utrumqiie  scriptum  retractat  1001  a. 


Interest  Sess.  P®  40  d,  2“®  61  d,  3"“264b. 
Inter  oratores  super  cap.  11.  schematis  de 
fide  734  d,  — super  schemate  de  Eccl. 
generatim  spectato  748  b,  — super  cap.  IV. 
ejusd.  755  d.  Inter  subscriptores  postulati 
2.  Jan.  1870.  de  rer.  tractandar.  modo 
920(1,  ^ contra  definit.  infallibilitatis  946  d, 

— de  deer.  20.  Febr.  1870.  962  c,  — quere- 
larum  de  ordine  Concilii  violate  980  c,  — 
protestationis  contra  mutatum  tractandi 
ordinem  de  Eccl.  984  a,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  c,  — querelae  de  addita- 
mento  ad  schema  ejusdem  Const.  992  b, 

— epistolae  pridie  Sess.  4“®  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  a.  In  Congrog.  gener.  13.  Jul. 
suffragium  fert  Non  placet  1001  a;  ejus 
Constitution!  Pastor  aeternus  adbaerentis 
literae  ibid.  c.  d. 

Margarita  Alogs.,  Ep.  Oritanus  (Oria,  Regn. 
utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  2"®  59  b, 
3“'  262  a,  i“®  491  d.  Subscriptor  libelli 
I occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  d,  — postulatornm  Neapolita- 
norum  769  d,  — postulati  pro  infallibili- 
tate definienda  935  b,  eaque  statim  pro- 
ponenda 971  (1,  — protestationis  contra 
calumniosos  libellos  1751  b. 

Marguenje , Frid.  de,  Ep.  Augustodunensis 
(Autun,  Gallia),  interest  Sess.  P®  37  a,  2“" 
57  d,  3“  260  c.  Inter  oratores  super 
cap.  IV.  schematis  de  fide  736  c,  — super 
schemate  reformate  de  Catechismo  741  b. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  d,  — 
postulati  2.  Jan.  1870.  de  rer.  tractandar. 
modo  920  c , — contra  definitionem  in- 
fallibilitatis 946  c,  — de  deer.  20.  Febr. 
1870.  962  b,  — querelarum  de  ordine 
Concilii  violate  980  b,  — protestationis 
contra  mutatum  tractandi  or(iinem  deEccl. 
984  a,  et  contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Const,  de  Eccl.  988  a,  — epi- 
stolae pridie  Sess.  4®°  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  a.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
suffragium  fert  Non  placet  998  b ; Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Marinmnensis  Ep.  rit.  graecc-melch.  v.  Abdou. 

Mariassg  Gabriel,  Ep.  Palaeopolitanus  i.  p.  i., 
Auxiliar.  AEpiscopi  Agriensis  (Erlau  sive 
Eger,  Hungaria),  subscriptor  protestationis 
contra  indictum  finem  discussionis  gene- 
ralis  Constitutionis  de  Eccl.  987  b , — 
querelae  de  additamento  ad  schema  ejus- 
dem Const.  992  a,  — epistolae  pridie 
Sess.  4“®  ad  SS.  Pontif.  datae  995  c.  Do 
Const.  Pador  aeternus  in  Congreg.  gener. 
13.  Jul.  suffragium  fert  Non  placet  1001  b; 
eidem  adhaeret  ibid. 

Marilley  Btcpli.,  Ep.  Lausanensis  et  Gone- 
vensis  (Lausanne,  Geneve,  Genf,  Helvetia), 
interest  Sess.  P®  37  c,  2“®  58  c,  3"'  261  b, 
4®®  491  a.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  disciplinae  714  a;  refert  de  con- 
ditionibus  in  ferendis  suffragiis  super 
schemate  reformato  de  Catechismo  adjeefis 
473  a.  Operam  confert,  ut  infallibilitas  de- 
finiatur  1696  1);  alios  invitat,  ut  id  petant 
1703  c.  cf.  1696  c.  Subscriptor  lib(>lli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  b,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  925  a,  eaque  statim  proponenda 
970  d,  — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  d. 
Assentitur  judicial!  Rmi  Raess  de  Gratrii 
epistolis  sententiae  1 105  b. 


1801 


Macldaleiia 


Maynard. 


1 802 


Marinelli  Franc.,  Ep.  Pcn-phyriensis  i.  p.  i., 
interest  Sess.  1'“'  39  a,  2"®  60  c,  3*®  263  a, 
4"®  492  d.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  H.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  a, 

— postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
928  c. 

Marini  Marin.,  AEp.  antea  Palmyrensis 
i.  p.  i. , dein  Ep.  Urbevetanus  (Orvieto, 
Stat.  pontific.),  prosubstitutus  Secretarii 
status.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  a. 
Consultor  Commissionis  pro  regularibus 
1054  b,  politico-eccles.  1057  a.  Ejus  et 
Secretarii  Commissionis  centralis  mutuae 
literae  circa  Episcopos  legitime  abscntes 
1062  d.  Interest  Sess.  P®  36  a,  2“®  56  d, 
3"®  259  d,  4"®  490  a.  Electus  ad  Deputa- 
tionem  pro  rebus  disciplinae  714  b. 

Marinis,  Aloys,  de,  AEp.  Tbeatinus  (Chieti, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  P® 
35  d,  2“®  56  d,  3®®  259  c,  4®®  490  a.  Sub- 
scriptor postulatorum  Neapolitanorum 
769  d,  — ■ postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 935  a. 

Mariotti  Aloys.,  Ep.  Feretranus  (Montefeltre, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  P®  40c, 
3"®  264  a,  4“®  493  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  929  a. 

Marquez  Vine.,  Ep.  de  Antequera  (Ante- 
quera  sive  Oaxaca,  Respubl.  Mexic.), 
interest  Sess.  P®  43  b,  2®®  64  c,  3®®  266  d, 
4®®  495  c.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  926  a. 

Marrodan  y Rubio  Cosm.,  Ep.  Tirasonensis 
(Tarazona,  Hispania),  interest  Sess.  P® 
39  d,  2®®  60  d,  3®®  263  b,  4"®  493  a.  Sub- 
scriptor postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda  930  b,  eaque  sine  ulla  mora  pro- 
ponenda  978  a,  — pro  fine  discussioni 
generali  Const,  de  Eccl.  imponendo  984  d. 

Marsitius  Patavinus , de  potestate  ecclesia- 
stica  633  a.  636  a. 

Martin  Aug.  Mar.,  Ep.  Natchitocliensis 
(Natchitoches,  Stat.  foed.  Amer.  sept.), 
interest  Sess.  P®  38  d,  2“®  59  d,  3”®  262  b. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 927  c.  Assentitur  Rmo  Bon- 
jean  contra  Rnium  Dupanloup  1355  d. 

Martin  Conr. , Ep.  Paderbornensis  (Pader- 
born,  Borussia),  subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1039  d.  Interest  Fuldensi  a.  1869.  con- 
ventui  1188  b;  subscribit  literis  ejusdem 
pastoralibus  1195  d. 

Interest  Sess.  P®  39  b,  2®®  60  c,  3®® 
263  a,  4'®  492  c.  Unus  e Congregatione 
examinandisPatrum  propositionibus  711a. 

Electus  ad  Deputationem  fidei  713  b; 
reformat  schema  Const,  de  doctrina  cath. 
(507  sqq.)  1647  c.  d;  schema  reforrnatum 
V.  1628 — 1638;  proponit  illud  Deputationi 
fidei  in  Sess.  .3®-33®™  1647  d-  1678  b; 
ejus  in  Congreg.  gener.  relatio  de  cmen- 
dationibus  in  cap.  Ilf.  Const,  de  fide  pro- 
positis  165  c — 193  a.  cf.  738  b.  c;  cum  aliis 
super  schemnte  Const,  de  Rom.  Pontifice 
componendo  deliberat  1698  b;  formula  de- 
finiendae  infallibilitatis,  eo  proponente,  in 
schema  recepta  1683  d.  1684  a.  b.  of. 
1700  b.  1701  a;  huic  aliam  ip.se  substitui 
vult  1701  c.  1713  1). 

Inter  nratores  super  schemate  de  doctr. 
cath.  716  d,  — de  vita  clericorum  722  c, 

— super  cap.  IV.  schematis  de  Eccl.  755  c. 


Operam  confert,  ut  infallibilitas  definia- 
tur  1696  b.  c;  subscriptor  postulati  pro 
eadem  definienda  925  c , eaque  statim 
proponenda  970  d,  — pro  fine  discussioni 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
985  b,  — Fuldensis  epistolae  pastoralis 
a.  1870.  1735  c.  Ejus  literae  ad  Vicar, 
gen.  1486  d.  sq.,  — ad  scriptorem  diarii 
Genevensis  1188  d,  — ad  Rmum  Raess 
1405  b. 

MortincUi  Thom.,  0.  S.  Aug.,  consultor  Com- 
missionis dogmaticae  1051  d;  subscriptor 
epistolae  de  infallibilitate  ad  SS.  Pontif. 
datae  1525  c. 

Martinez  Hyuc. , E|).  S.  Christophori  dellavana 
(San  Cristobal  de  laHabana,  Cuba  insula), 
interest  Sess.  3“®  265  b,  4"®  494  b.  Inter 
oratores  super  schemate  de  Catochismo 
728  1),  — super  cap.  II.  et  III.  schematis 
de  fide  734  c.  736  a,  — super  prooemio  et 
caj).  IV.  scliem.  de  Eccl.  749  c.  756  b.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  d,  — postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  930  d.  Ejus 
de  Const. /'astoe  orfrrnws  sufl'ragia  1001b. 

Martini  Ludov.,  AEp.  Cyrensis  i.  p.  i.,  sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 931  b. 

Martinov  .Toan.,  S.  J. , consultor  Commis- 
sionis pro  ecclesiis  orient,  et  missionibus 
1055  d. 

MartUioz  Greg.  Melithon,  AEp.  de  Manila 
(Manila,  Luzon  Insula),  interest  Sess.  1®® 
36  1),  2"®  57  a,  3®®  260  a , 4®®  490  b.  Sub- 
scriptor postulati  ])ro  definit,  infallibilitatis 
930  b.  Ejus  de  Const.  Pastor  aeterniis 
suffragia  997  b. 

Martinucci  Pius,  consultor  Commissionis 
caeremoniar.  1058  a;  magistcr caeremoniar. 
Cone.  16  b.  21  c. 

Martin  y Bienes  Ant.,  Vicar,  gener.  Primi 
Ord.  SS.  Trinit.,  interest  Sess.  1®®  44  d, 
2®®  66  b,  3“®  268  c,  4®®  498  a. 

Marios,  Hispaniae  ministri,  in  deputatorum 
sessione  7.  Dec.  1869.  oratio  1241  c.  d.  sqq., 
— ad  hispanos  Viennae  et  Monachii  legates 
literae  19.  Nov.  1869.  1245  d.  sqq.,  — ad 
negotiorum  Romae  procuratorem  epistola 
ejusdem  diei  1247  a.  sq. 

Maru'itz,  .Toan.  Nep.  de,  Ep.  Culmensis 
IKuIm,  Borussia),  praepositum  cathedr. 
Hasse  ad  Fuldensem  a.  1869.  conventum 
delegat  1188  b;  subscribit  ipse  communi 
epistolae  pastorali  1195  d (ejus  delegatus 
literis  ad  Pium  IX.  datis  1197  b),  et 
pastorali  conventus  anni  1870.  epistolae 
1735  c. 

Ma scar ou  - Laurence  Berlr.,  Ep.  Tarbiensis 
(Tarbes,  Gallia),  interest  Sess.  1“®  37  c, 
2®®  58  c.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  921b.  Vita  functus 
724  a. 

Masliad  Paid.  Petr.,  Patriarcha  Antiochenus 
Maronitar. , subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  b. 

Massaja  Guill.,  Ep.  Cassiensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Africae  in  regione  Galla,  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  b. 

Massi  Roch.,  magister  caeremoniar.  Cone. 
16  c.  21  c. 

i\fast  Jos.,  consultor  Commissionis  politico- 
eccles.  1057  b. 

Matah  Petr.  Flav.,  Ep.  Jazyiensis  Syror. 
(Gezira,  Mesopotam.),  subscrii)tor  libelli 
occasione  cemtenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 


lati l(t37  c.  Interest  Sess.  1“®  11  b,  2“® 
62  c,  3®®  264  d.  Veniam  a Concilio  dis- 
cedendi  obtinet  742  d. 

Matar  ,Jos.,  AEp.  Aleppensis  rit.  maron. 
(Aleppo,  Haleb,  Syria),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1036  d.  Interest  Sess.  1““  35  c,  2®® 
56  c,  3"®  259  b.  Veniam  a Concilio  dis- 
cedendi  obtinet  748  b. 

Matera  Aloys.,  secretarius  Commissionis 
politico-eccles.  1056  c. 

Materozzi  Vine.,  Ep.  Rubensis  et  Bitiintinus 
(Ruvo , Bitonto,  Regn.  utriusque  Sicil  ), 
interest  Sess.  1®®  38  d,  2"®  59  d,  3®®  262  c, 
4“®  492  a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  b, 

— postulatorum  Neapolitanorum  769  <1, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
926  a.  934  d,  eaque  statim  pro])Otienda 
970  b,  — epistolae  ad  Rmum  Raess  1402  a. 

Mathieu  Jac.  Mar.  Cues.,  Card.,  AEp.  Bi- 
suntinus  (Besangon,  Gallia),  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1036  a.  Formula  voti  circa  in- 
fallibilitatem  i)ontificiam  ab  eo  a.  1867. 
edita  1305  b.  Interest  Sess.  1“®  34  a,  2“® 
55  a.  Inter  oratores  in  discussione  schema- 
turn  de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopali 
vacante  719  a,  — super  schemate  de  Cate- 
chismo  726a,  — super  cap.  IV.  schematis  de 
Eccl.  753  a.  Inter  subscriptores  querelarum 
de  ordine  Concilii  violate  980  b,  — pro- 
testationis  contra  mutatum  tractandi  ordi- 
nem  de  Eccl.  983  c , et  contra  indictum 
finera  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  a,  — querelae  de  addita- 
mento  ad  schema  ejusdem  Const.  991  b, 

— epistolae  pridie  Sess.  4®®  ad  SS.  Pontif. 
datae  994  d.  In  Congreg.  gener.  13.  Jul. 
suffragium  fert  Non  placet  996  a;  Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Mattel  Marius,  Card.,  S.  Collegii  Decanus, 
Ep.  Ostiensis  et  Veliternus  (Ostia,  Vel- 
letri,  Stat.  pontific.),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1036  a.  Literis  ad  SS.  Pontif.  2.  Aug. 
1870.  datis  suam  infallibilitatis  pontificiae 
fidem  et  erga  Concilii  decreta  submissio- 
nem  profitetur  995  d. 

Maupas  Petr.  Alex.  Doinnis,  AEp.  Jadrensis 
(Zara  sive  Zadar , Dalmatia) , interest 
Sess.  1“'  36  b,  3“®  260  a,  4®®  490  b.  Inter 
oratores  super  cap.  III.  schematis  de  fide 
736  b,  — super  cap.  IV.  schematis  de  Eccl. 
754  b.  Inter  subscriptores  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1037  b,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 926  c,  eaque  statim  proponenda 
970  b. 

Maupoint  A?n.  Ren.,  Ep.  S.  Dionysii  Reunionis 
(St.  Denis,  La  Reunion  insula),  interest 
Sess.  1®®  39  c,  2“®  60  c,  3“®  263  b,  4®®  492  d. 
Inter  oratores  super  cap.  IV.  Const,  do 
Eccl.  755  c.  Inter  subscriptores  pro  schem. 
de  infallibilitate  statim  proponendo  970  b, 

— protestationis  contra  calumniosos  li- 
bellos  1 752a.  Rnii  Raess  judicial!  de  Gratrii 
epistolis  sententiao  assentitur  1398  c.  sqq. 

Maurianensis  Ep.  v.  Vibert. 

Maurizi  Fortuuat.,  Ep.  Verulanus  (Veroli, 
Stat.  [)ontific.),  subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  b. 

Maynard,  reruin  Gallicarum  Ulyssipono 
procuratoris,  responsum  ad  lltcras  ministri 
de  La  I’onr  d’Anvergne  8.  Sept.  1869. 
datas  1248  b. 


1803 


Index  personai’um. 


1804 


MazzuoU  Franc.,  Ep.  S.  Severini  (San  Sevo- 
rino,  Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1'“'  37  c, 
2“  58  c,  3“*'  261  b,  4““  491  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  b,  — postulati  pro  definit. 
infallibilitatis  927  b,  — de  usura  1747  b.  j 

^lechliniensis  AEp.  v.  Dechamps.  j 

Mediolamnsis  AEp.  v.  Nazari  di  Calabiana. 

Mecflia  Petr.  Franc.,  AEp.  Damascenus  i.  p.  i., 
Nuntius  Monachiensis : Eitii  Antonelli  ad 
eum  responsum  de  quaesitis  occasione 
centenarii  Episcopis  traditis  1029  b.  c. 
Agit  cum  Card.  Caterini  de  theologis  ad 
Cone.  parandumKomam  mittendis  1045  c.d. 
1050  a.  b.  Ejus  ad  Card.  Antonelli  relatio 
(10.  Sept.  1869.)  de  animorum  in  Ger- 
mania commotione  1197  c. 

Meignan  Gnill.  lien.,  Ep.  Catalaunensis  (Cha- 
lons-sur-Marne,  Gallia),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  d.  Ejus  ad  diarium  L'Univers 
epistola  circa  suam  de  infallibilitate  sen- 
tentiam  1283  b.  c ; hujus  responsum  ibid.  d. 
Interest  Sess.  1“  41  d,  2“  62  d,  3“° 
265  b.  Inter  oratores  super  schemate  de 
doctrina  catli.  717  c,  — super  prooemio 
scliematis  de  fide  732  d,  — super  cap.  IV. 
schematis  de  Eccl.  756  a.  Inter  subscrip- 
tores  postulati  de  Const.  Multiplices  inter 
917  a,  — de  rer.  tractandar.  mode  (2.  Jan. 
1870.)  920  d,  — contra  definitionem  infalli- 
bilitatis 946  d,  — de  deer.  20.  Eebr.  1870. 
962  c,  — querelarum  de  ordine  Concilii 
violate  980  c , — protestationis  contra 
mutatum  tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  a, 
ct  contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Constitutionis  de  Eccl.  988  a,  — 
epistolae  pridie  Sess.  4“  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  b.  De  Const.  Pastor  aeternus 
13.  Jul.  fert  sulfragium  Non  placet  1001b; 
eidem  adhaeret  ibid. 

Meirieu  Julian.,  Ep.  Diniensis  (Digne,  Gallia), 
interest  Sess.  1'“’  37  d,  2"“  58d,  3“  261  c, 
4“  491  c.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  d, 
— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
924  d,  eaque  statim  proponenda  970  b, 
sine  ulla  mora  978  a,  — pro  fine  dis- 
cussioni  generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  b,  — protestationis  contra 
calumniosos  libellos  1751  a. 

Melcher  .Jos.,  Ep.  Sinus  viridis  (Green  Bay, 
Stat.  feed.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  P*  j 
43  a,  2“'  64  a.  Subscriptor  postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  947  d.  Veniam 
a Concilio  discedendi  obtinet  726  c. 

Mrlcliers  Paul. , AEp.  Coloniensis  (Koln, 
Borussia) , subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c. 
Ejus  ad  Coniluentini  libelli  subscriptores 
responsio  1180  d.  sq.  Praesidet  con- 
ventui  Fuldensi  a.  1869.  1188  c;  subscribit 
Uteris  ejusdem  pastoralibus  1195  c,  — 
epistolae  ad  SS.  Pontif.  datae  1197  a. 
De  ejus  relatione  super  animorum  in  Ger- 
mania (ante  Concilium)  commotione  cf. 
1197  c. 

Interest  Sess.  I*"  36  c,  2"'’  57  b,  3"“^ 
260  b.  Unus  o Judicibus  excusationum 
712  a.  Inter  oratores  in  disceptatione 
scliematum  do  Episcopis  etc.  et  de  Sede 
episcopali  vacante  720  b,  — schematis 
de  vita  clericorum  723  a,  — capitis  I. 
schematis  de  fide  733  c,  — capitis  III. 
ejnsd.  736  a.  Inter  subscriptores  postu- 
lati de  electione  Deputationum  914  d. 


— de  rer.  tractandar.  modo  (2.  Jan.  1870.) 
920  a,  — contra  definitionem  infallibilitatis 
945  b,  — de  disponenda  discussione  sche- 
matis de  Eccl.  951  d,  — de  deer.  20.  Febr. 
1870.  967  d,  — protestationis  contra  mu- 
j tatum  tractandi  ordinem  de  Eccl.  983  c, 
j — querelae  de  additamento  ad  schema 
Constitutionis  de  Eccl.  991  c.  In  Congreg. 
gener.  13.  Jul.  fert  sulfragium  Placet 
juxta  modum  998  a;  ejus  ad  Praesides 
Concilii  epistola  17.  Jul.  1870.  993  d ; de 
ejus  ad  Const.  Pastor  aeternus  adhaesione 
V.  etiam  998  a. 

Ejus  ad  dioecesanos  literae  9.  Febr. 
1870.  contra  Dollingerum  1491.  a.  sqq.  Epi- 
scopos  Germaniae  ad  conventum  Ful- 
densem  a.  1870,  invitat  1732  d;  com- 
muni  epistolae  pastoral!  subscribit  1735c; 
Praesules,  qui  Fuldam  non  venerant,  ad 
subscribendum  invitat  ibid.  d. 
Melchisedechian  Stepli. , Ep.  Erzerumiensis 
rit.  arm.  (Erzerum , Armenia),  interest 
Sess.  1“  42  b,  2‘”‘  63  b,  3“'“  265  c,  4“  494  c. 
Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  ritus 
orient,  et  missionibus  720  a.  Inter  oratores 
in  discussione  schematum  de  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  episcopali  vacante  721  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  d,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  930  a, 
eaque  sine  ulla  mora  proponenda  977  c. 
Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus 
1001  c. 

Meldensis  Ep.  v.  Allou. 

Meletius,  AEp.  Dramatensis  i.  p.  i.  rit.  gr., 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  c. 
Melitenensis  AEp.  v.  de  Merode  Franc.  Xav. 
Mellano  Leonard.,  Ep.  Olympiensis  i.  p.  i., 
a d.  14.  Jun.  1870.  AEp.  Xicomediensis 
i.  p.  i. , Vicar,  ap.  Verapolitanus  (Vera- 
poli,  India  orient.),  interest  Sess.  1““  43  c, 
2"'  04  c,  3“  266  d;  4““  non  interest  propter 
valetudinem  998  b.  Subscriptor  postulati 
pro  infallibilitate  definienda  926  d,  eaque 
statim  proponenda  969  b.  De  Const. 
Pastor  aeternus  13.  Jul.  fert  suffragium 
Placet  998  b ; eidem  praeterea  adhaeret  ibid. 
Melius  Elias,  Ep.  Akrensis  rit.  chald.  (Akra, 
Turcia  asiat.),  interest  Sess.  1“®  41  c, 
2““  62  c,  3“  264  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
i lati  1036  d,  — jiostulati  contra  definitio- 
nem infallibilitatis  948  b,  — postulati  pro 
schemate  de  infallibilitate  statim  propo- 
nendo  971b.  De  Const.  Pastor  aeternus 
13.  Jul.  fert  suffragium  A^on  placet  1001  b; 
eidem  adhaeret  ibid. 

Melphitensis  Ep.  v.  Bossini. 

Memarbasci  Jos.,  interpres  pro  Episcopis 
oriental.  1069  c. 

Mengacci  Matth.  Aug.,  Ep.  Civitatis  Castel- 
lanae , Ilortanus  et  Gallesinus  (Civita 
Castellana,  Orte,  Gallese,  Stat.  pontific.), 
interest  Sess.  1'“’  38  b , 2“®  59  b.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1039  a,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  927  d. 

Menghini  Viet.,  Generalis  Ord.  FF.  Poeui- 
tentiae,  interest  Sess.  1“®  44  d,  2“'®  66  b, 
3"®  268  c,  4“  497  a. 

Mercier  de  Lostende,  Gallus  Matriti  legatus: 
ejus  responsum  ad  literas  ministri  de  La 
Tour  d’Auvergne  8.  Sept.  1869.  1245  b. 
Mermillod  Gasp.,  Ep.  Hebronensis  i.  p.  i., 
Auxiliaris  Genevensis  (Geneve,  Genf,  Hel- 


vetia), interest  Sess.  1“®  lie,  2“®  62  d,  3*® 
265  a,  4“®  494  b.  Unus  e Judicibus  quere- 
larum 712  b.  Inter  oratores  super  cap.  IV. 
schematis  de  fide  736  d,  — super  cap.  IV. 
schematis  de  Eccl.  756  a.  Cum  aliis  de 
formula  infallibilitatis  definiendae  deliberat 
1700  d.  Inter  subscriptores  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1041c,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 928  a,  eaque  statim  proponenda 
971b,  sine  ulla  mora  978  d,  — pro  fine 
discussioni  generali  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  985  d. 

Merode,  Franc.  Xav.  de,  AEp.  Melitenensis 
i.  p.  i.,  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c. 
Interest  Sess.  1"®  36  c,  2“®  57  c,  3®®  260  b. 
In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  fert  suffra- 
gium Placet  juxta  modum  998  a ; Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Merode,  Wern.  de,  comitis  Daru  ad  eum 
epistola  1546  d.  cf.  Notam  1547  d. 

Mcrtel  Theodulph. , Card.,  interest  Sess.  1“® 
34  c,  2“  55  c,  3“®  258  c,  4"®  489  a. 

Messanensis  AEp.  v.  Natoli. 

Metcalf  Theod.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Metensis  Ep.  v.  Dupont  des  Loges. 

Metternich , Austriacus  Parisiis  legatus,  v. 
Gubernia  II,  18.  19.  21. 

Meurin  Leo,  Ep.  Ascalonensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Bombayensis  (Bombay,  India  orient.), 
interest  Sess.  1“®  42  d,  2“®  63  d,  3“®  266b, 
4“  495  b.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  disciplinae  714  b.  Inter  oratores 
super  cap.  I.  schematis  de  fide  733  c,  — super 
cap.  III.  ejusd.  736  b.  Ejus  postulatum 
de  Deputatione  pro  rebus  ritus  orient, 
et  missionibus  1748.  Subscriptor  postulati 
pro  Nigris  Africae  centr.  905  d,  — pro 
infallibilitate  definienda  927  a,  eaque  statim 
proponenda  971a,  sine  ulla  mora  978  b, 
— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis de  Eccl.  imponendo  985  d,  — pro- 
testationis contra  calumniosos  libellos 
1751  a.  Operam  confert,  ut  infallibilitas 
definiatur  1696  b;  cum  aliis  de  definitionis 
formula  deliberat  1700  d.  Assentitur 
Rmo  Bonjean  contra  Rmum  Dupanloup 
1355  d.  Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor 
aeternus  1003  a. 

Mcxicanus  AEp.  v.  Lavastida  y Davalos. 

Micalcff  Paul.,  Ep.  Tifernensis  (Citta  di 
Castello , Stat.  pontific.) , interest  Sess. 
pc  4;^  2*®  62  c,  3“®  264  d,  4“"  494  a. 

Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  or- 
dinum  716  b.  Subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1041c,  — postnlati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 928  c. 

Michelis  Frkl.,  contra  postulatum  infallibili- 
tatis definiendae  1498  a.  sqq. 

Micge  Joan.  B.,  Ep.  Messeniensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Kansas  ad  orientem  montium 
saxosor.,  interest  Sess.  1"®  38  b,  2“'  59  b, 
3®°  261  d,  4“®  491  d.  Subscriptor  postu- 
lati pro  Nigris  Africae  centr.  905  d,  — 
pro  infallibilitate  definienda  927  a,  eaque 
statim  proponenda  970  d,  sine  ulla  mora 
978  b,  — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  d. 
Assentitur  Rmo  Bonjean  contra  Rmum 
Dupanloup  1356  a. 

Milella  Mich.,  Ep.  Aprutinus  s.  Teramensis 
(Teramo,  Regn.  utriusque  Sicil.),  interest 
Sess.  P®  40  b,  2®®  61  b,  3“®  263  d,  4“®  493  b. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 


1805 


Mazzuoli  — Morisciano. 


1806 


S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  c.  Ejus  suf- 
fragia  de  Const.  Pastor  aeternus  1000  d. 

Mileii-Pironi-Ferretti  Jos.,  Card.,  Ep.  Sabi- 
nensis  (Sabina,  Stat.  pontific.),  interest 
Sess.  1““  34  a,  2'*'  55b,  257  d,  4“''  488  c. 

Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  b. 

Mileteiisis  Ep.  v.  Mincione. 

Mimate^isis  Ep.  v.  Foulquier. 

Mincione  Phil.,  Ep.  Mileteiisis  (Mileto,  Regn. 
utriusque  Sicil),  interest  Sess.  I"'  37  c, 
2““  58  c,  3“  261b,  I-'MOlb.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  c,  — postulatorum  Xeapoli- 
tanorum  769  d,  — postulati  pro  infalli- 
bilitate  definienda  935  a,  eaque  statim 
proponenda  972  a,  — epistolao  ad  Rumin 
Raess  1402  a.  Ejus  suffragia  de  Const. 
Pastor  aeternus  999  b. 

Mohili  Venant.,  consultor  Cominissionis  pro 
disciplina  eccles.  1053  c. 

Moccagatta  Alogs.,  Ep.  Zenopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Cliantong  (Iniper.  Sinense), 
interest  Sess.  P'  37  b,  2“®  58  b,  3®'  261a, 
4“®  491  a.  Subscriptor  postulati  pro  in- 
fallibilitate  definienda  940  d,  eaque  statim 
proponenda  969  b.  Ejus  suffragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  999  b. 

Moguntinus  Ep.  v.  de  Ketteler. 

Mahler  .loan.,  quid  sentiat  de  infallibilitate 
pontific.  1334  c.  1347  b. 

Molinensis  Ep.  v.  de  Dreux-Broze. 

Molitor  GuilL,  consultor  Comniissionis  poli- 
tico-eccles.  1057  a.  cf.  1046  a.  Y.  etiam 
Weiss. 

Monachiensis  AEp.  v.  de  Scherr. 

Monachiensis  Nuntius  v.  Meglia. 

Monaco  La  Valletta  Raph.,  Card,  (a  d. 
13.  Mart.  1868.),  consultor  Comniissionis 
dogmaticae  usque  ad  ilium  diem  1051b. 
Interest  Sess.  1“®  34  c,  2“®  55  c,  3®®  258  c, 
4®'  489  a.  Unus  e Congregatione  exami- 
nandis  Patrum  propositionibus  710  d. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis  935  b. 

Mondani  Joan.  Ang. , Prior  gener.  Ord. 
Servor.  B.  M.  V.,  interest  Sess.  1®®  44  c, 
2®®  66  a,  3®®  268  b,  4“®  496  d. 

Monescillo  Ant.,  Ep.  Giennensis  (Jaen,  Ili- 
spania),  interest  Sess.  1®°  40  d,  2®®  Old, 
3®®  204  b.  Electus  ad  Deputationem  fidei 
713  a.  Inter  oratores  super  schemate  de 
Catechismo  728  b.  Ejus  postulatum  pro 
definitione  Assumptionis  corporeae  B.M.V. 
872  d.  Subscriptor  postulati  pro  infalli- 
bilitate definienda  927  a,  eaque  sine  ulla 
mora  proponenda  978  a.  Yeniam  a Con- 
cilio  discedendi  obtinet  737  d. 

Monetti  Joan.,  Ep.  Cerviensis  (Cervia,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1®®  40  c,  2“®  61c, 
3“®  264  a,  4“®  493  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  924  d. 

Monilian  Clem.,  quid  de  infallibilitate  pontific. 
sentiat  1333  d.  1346  c. 

Monserrat  y Navarro  Pant.,  Ep.  Barcino- 
nensis  (Barcelona,  Hispania),  f 21.  .Tub 
1870.,  interest  Sess.  1"®  41a,  2®"  62a,  3®® 
264  c,  4®®  493  d.  Electus  ad  Deputationem 
pro  rebus  disciplinae  714  a.  Inter  oratores 
super  cap.  III.  schematis  de  Eccl.  750  d. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  a,  — 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
930  c. 


Montagut  Jos.  Lud.,  Ep.  Segobricensis  (Se-  i 
gorbe,  Hispania),  subscriptor  libelli  occa- 
sioue  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1041  c,  — postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 931  b. 

Montalemhert , Conies  de:  ejus  literae  ad 
auctores  libelli  Confluentini  1181b.  sqq., 

— ad  P.  Loyson  1263  a.  1276  a.  1286  c. 
Epistola  28.  Febr.  1870.  infallibilitatem 
pontific.  acriter  impugnat  1385  a.  sqq. 
Vita  13.  Mart,  functi  exequiae  Romae 
jussu  Pii  IX.  habitae  1387  d.  cf.  ibid.  c. 

Montani  Alexand.,  scrutator  suffragior.  16  b. 
21  b. 

Monte,  Petr,  de.  Card.,  quid  sentiat  de  in- 
fallibilitate pontific.  1333  c.  1346  b. 

Monteregensis  Ep.  v.  Amat  Thadd. 

Montis  Alhani  Ep.  v.  Doney. 

Montis  Pessulani  Ep.  v.  Le  Courtier. 

Montis  regalis  (Montreal)  Ep.  v.  Bourget. 

Montixi  Joan.  B.,  Ep.  Ecclesiensis  (Iglesias,  i 
Sardinia  insula),  interest  Sess.  1“®  37b, 
2"®  58  b,  3“®  261a.  Subscriptor  postulati 
contra  definitionem  infallibilitatis  950  c, 

— de  decreto  20.  Febr.  1870.  962  d,  ■ — j 

protestationis  contra  mutatum  tractandi  : 
ordinem  de  Eccl.  984  b,  et  contra  in-; 
dictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis  do  Eccl.  988  a,  — epistolae 
pridie  Sess.  4®®  ad  SS.  Pontif.  datae  cf  i 
995  c.  De  Const.  Pastor  aeternus  13.  Jul.  j 
fert  suffragium  Non  placet  999  a;  eidem  | 
adhaeret  ibid.  ; 

Montpellier,  Theod.  de,  Ep.  Leodiensis  (Liege, 
Belgium),  interest  Sess.  1®®  38  c,  2“®  59  c, 
3“®  262  b,  4®®  492  a.  Electus  ad  Depu- 
tationem pro  rebus  disciplinae  714  a. 
Alios  ad  definitionem  infallibilitatis  peten- 
dam  invitat  1703  d.  cf.  1690  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  a,  — postulati  pro  schemate 
de  infallibilitate  statim  proponendo  970  d, 

— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis  de  Eccl.  imponendo  985  a.  Ejus 
ad  suum  clerum  literae  23.  Febr.  1870. 
1393  d.  sqq.  V.  etiam  Belgii  Praesules. 

Monzon  y Martins  Benven.,  AEp.  Granatensis 
(Granada,  Hispania),  interest  Sess.  1®® 
36  b,  2®®  57  b,  3“®  260  a,  4®®  490  b.  Unus 
e Judicibus  excusationum  712  a,  e Depu- 
tatione  pro  rebus  disciplinae  763  c.  Inter 
oratores  in  discussione  schematum  de 
Episcopis  etc.  et  de  Sedo  episcopali  va- 
cante  719  a,  — schematis  de  vita  cleri- 
corum  723  a,  — capitis  III.  schematis  de 
fide  736  b,  — capitis  II.  schematis  de 
Eccl.  749  d,  — capitis  IV.  ejusd.  754  b. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  b, 

— postulati  de  electione  Deputationum 
914  d,  — pro  infallibilitate  definienda 
930  b,  eaque  sine  ulla  mora  proponenda 
978  a,  — pro  fine  discussioni  generali 
Oonstitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  a, 

— de  usura  1747  b.  Ejus  de  Const.  Fas^o/' 
aeternus  suffragia  997  b. 

Moraes  Cardoso  Ign.,  Ep.  Pharanensis  (Faro, 
Lusitania),  interest  Sess.  ]“®  41  b,  2“®  62  b, 
3“®  264  d , 4"°  494  a.  Electus  ad  Depu- 
tationem pro  rebus  ordinum  716  b.  Sub- 
scriptor postulati  contra  definitionem  in- 
fallibilitatis 947  a.  cf.  ad  calcem  voluminis 
„Corrigenda“,  — de  decreto  20.  Febr. 
1870.  962  d. 

Moran  Patrit.,  E|).  Dunedinensis  (Dunedin, 
Nova  Zelandia),  interest  Sess.  4"®  492  c. 


Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  d. 

Moreno  Aloys. , Ep.  Eporediensis  (Ivrea, 
Pedemontium),  interest  Sess.  1“®  37  a,  2“® 
58  a,  3®®  260  c.  Inter  oratores  super 
schemate  de  vita  clericorum  725  b,  — 
de  Catechismo  726  a,  — de  fide  731  a. 
732  a,  — super  cap.  I.  schematis  de  Eccl. 
749  d.  Inter  subscriptores  postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  950  c,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  962  d,  — pro- 
testationis contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem de  Eccl.  984  b,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Const,  de 
Eccl.  987  d,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  991c,  — epi- 
stolae pridie  Sess.  4“®  ad  SS.  Pontif.  datae 
995  a.  De  Const.  Pastor  aeternus  13.  Jul. 
fert  suffragium  Non  placet  999  a;  eidem 
adhaeret  ibid. 

Moreno  Joan.  Ign.,  Card.,  AEp.  Vallisole- 
tanus  (Valladolid,  His|).ania),  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  c.  Interest  Sess.  1®®  34  c,  2"* 
55  c,  3“®  258  c,  4“®  489  a.  Unus  e Con- 
gregatioue  examinandis  Patrum  propo- 
sitionibus 710  d.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Eccl.  745  a. 

Moreno  Labrador  Steph.,  consultor  Commis- 
sionis  dogmaticae  1052  c.  cf.  1049  a;  sub- 
scriptor epistolae  de  infallibilitate  ad 
SS.  Pontif.  datae  1525  c. 

Moretti  Vine.,  Ep.  Imolensis  (Imola,  Stat. 
pontific.) , subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  d. 
Interest  Sess.  1®®  39  b,  2®®  60  b,  3“®  262  d, 
4"®  492  c.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  disciplinae  763  c.  Inter  oratores  super 
schemate  de  vita  clericorum  725  b.  Ejus 
suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus  1000  b. 

Moreyra  Jos.,  Ep.  Ayacuquensis  (Ayacucho, 
Respubl.  Peruana),  interest  Sess.  1®“  41  d, 
2®o  g2  d,  3“®  265  b,  4“®  494  b.  Inter  ora- 
tores in  discussione  schematum  de  Epi- 
scopis etc.  et  de  Sede  episcopali  vacante 
721a,  — capitis  III.  schematis  de  fide 
736  b,  — capitis  IV.  schematis  de  Eccl. 
756  b.  Inter  subscriptores  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  924  b. 

Moriarty  Dav.,  Ep.  Kerriensis  (Kerry,  Hi- 
bernia), interest  Sess.  1®®  38  d,  2®®  59  d, 
3“®  262  c.  Inter  oratores  super  cap.  IV. 
schematis  de  Eccl.  755  a.  Inter  subscrip- 
tores postulati  2.  Jan.  1870.  de  rer.  trac- 
tandar.  mode  921a,  — contra  definitionem 
infallibilitatis  947  c,  — de  deer.  20.  Febr. 
1870.  963  a,  — protestationis  contra  mu- 
tatum tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  b, 
et  contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Oonstitutionis  de  Eccl.  988  a. 
De  eadem  13.  Jul.  fert  suffragium  Non 
placet  1000  b;  ei  adhaeret  ibid. 

Morichini  Car.  Aloys.,  Card.,  Ep.  Aesinus 
(Jesi,  Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1"® 
34  a,  2®“  55  a,  3®®  258  a,  4®®  488  d.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  b,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  quidem,  at  non 
])roponenda  statim  974  c.  cf.  1698  c. 

Morisciano  Raph.,  Ep.  Squillacensis  (Squil- 
lace,  Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess. 
1“®  39  a,  2“®  60  a,  3“®  262  d,  4®®  492  b. 
Subscriptor  postulati  pro  infallibilitate 
definienda  92i!b.  935  a,  eaque  statim  pro- 
ponenda 972  a,  — e])istolae  ad  RiTium 
llacss  14021). 


1807 


Index  personarum. 


1808 


Moufang  Christoph.,  consultor  Commissionis 
politico-eccles.  1057  b. 

Mount , Patrit.  Xav.  cle,  Ep.  Funchal ensis 
(Funchal,  Madeira  insula) , interest  Sess. 
1“®  37  d,  2“^  58  d.  Subscriptor  postulati 
contra  definitionein  infallibilitatis  947  a. 

MraJc  Ign.,  Ep.  Marianopolitanus  (Sault  de 
Sainte  Marie,  Stat.  foed.  Amer.  sept.), 
interest  Sess.  1“'  43  c,  2“''  64  c,  3““'  267  a. 
Subscriptor  postulati  de  disponenda  dis- 
cussione  schematis  de  Eccl.  952  a,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  966  d,  — pro- 
testationis  contra  niutatum  tractandi  or- 
dinem  de  Eccl.  984  b,  et  contra  indictum 

, finem  discussionis  generalis  Const,  de  Eccl. 
988  a.  De  eadem  13.  Jul.  fert  suffra- 
g\\xm  Non  placet  1752  b;  ei  adhaeret  ibid. 

Mahler,  cle,  Borussiae  ininistri,  ad  Episcopos 
Romam  profecturos  literae  (mens.  Oct. 

1869. )  1208  d.  sq. 

Mullen  Tab.,  Ep.  Eriensis  (Erie,  Stat.  foed. 
Amer.  sept.),  interest  Sess.  1'‘^  43a,  2“'^ 
64  b , 3“  266  c.  Subscriptor  postulati 
contra  definitionem  infallibilitatis  947  c. 
Veniam  a Concilio  discedendi  obtinet  737  d. 

Mullok  Thom.,  Ep.  S.  Joannis  Terrae  novae 
(St.  John,  Newfoundland),  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  c. 

Munguia  Clem.,  AEp.  Mecoacanus  (Mechoa- 
can,  Respubl.  Mexic.),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1037  c. 

Munkacsiensis  Ep.  rit.  ruth.  v.  Pankovics. 

Mura  Bonif.,  0.  Servor.  B.  M.  V.,  consultor 
Commissionis  dogmaticae  1051  d;  sub- 
scriptor epistolae  de  infallibilitate  ad 
SS.  Pontif.  datae  1525  c. 

Murphy  Dan.,  Ep.  Ilobartoniensis  (Hobart- 
town , Tasmania  insula) , interest  Sess. 
1“^  37  c,  2“  58  c,  3“'=  261  b,  4“"  491  a.  Sub- 
scriptor postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda  928  b,  eaque  sine  ulla  mora  pro- 
ponenda  977  c. 

Muzquiz,  deputatus  hispanus,  contra  decla- 
rationes  a ministro  quoad  Concilium  datas 
1243  d.  sqq. 

Muzzarelli , de  infallibilitate  SS.  Pontificis 
1293  a.  sqq. 

Namurcensis  Ep.  v.  Gravez. 

Namszanowski  Franc.  Arlulph.,  Ep.  Agatho- 
politanus  i.  p.  i. , interest  Sess.  1“'  43  b, 
2^'  64  c,  3“'  266  d.  Subscriptor  postulati 
2.  Jan.  1870.  de  rer.  tractandar.  mode 
920  b,  — contra  definitionem  infallibilitatis 
945  c,  — de  disponenda  discussione  sche- 
matis de  Eccl.  952  a,  — de  deer.  20.  Febr. 

1870.  967  d,  — protestationis  contra  mu- 
tatum  tractandi  ordinem  de  Eccl.  983  d, 
et  contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Constitutionis  de  Eccl.  987  d, 
— querelao  de  additamento  ad  schema 
ejusdem  Const.  992  a,  — epistolae  pridie 
Sess.  4“'"  ad  SS.  Pontif.  datae  995  c,  — 
Fuldensis  epistolae  pastoralis  a.  1870.  et 
a.  1871.  1735  c.  In  Congreg.  gener. 
13.  Jul.  fert  suffragium  Non  placet  ibid. 

Nanceknsis  Ep.  v.  Foulon. 

Nannetensis  Ep.  v.  Jaquemet. 

Nardi  Franc.,  adnotationes  de  literis  Rmi 
Dupanloup  edidit  1285  b.  Scrutator  suf- 
fragior.  16  b.  21a. 

Nasarian  Melch.,  AEp.  Mardonsis  rit.  arm. 
(Mardin,  Mesopotam.),  interest  Sess.  1'“' 
36  b,  2“-  571),  3“  260  a,  I"-  490  b.  Electus 


ad  Deputationem  pro  rebus  ritns  orient, 
et  missionibus  719  d.  Inter  oratores  super 
scheniate  de  vita  clericorum  723  a.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c,  — postu- 
lati pro  definit.  infallibilitatis  930  a.  935  d. 

NaselU  Aloys.,  assignator  locor.  16  c.  21c. 

Nasser  Bas.,  Ep.  Heliopolitanus  rit.  graeco- 
nielch.  (Baalbek,  Syria),  interest  Sess.  1'“’ 
43  d,  2"'  64  d.  Subscriptor  postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  948  b.  Veniam 
a Concilio  discedendi  obtinet  755  b. 

Natc.hitochensis  Ep.  v.  Martin  Aug. 

Natoli  Aloys.,  AEp.  Messanensis  (Messina, 
Sicilia  insula),  interest  Sess.  1”"  36  c,  2'“' 
57  c,  3“  260  b,  4“  490  c.  Inter  oratores 
super  scheniate  de  Eccl.  743  d.  Ejus  postu- 
latum  de  praelatura  archimandritatus 
alicui  nionasterio  adnexa  884  c.  sqq.;  sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 935  d,  — epistolae  ad  Rihuni 
Raess  1401  d. 

Naupactensis  AEp.  v.  de  Ferrari. 

Nazari  di  Calabiina  Aloys.,  AEp.  Medio- 
lanensis  (Milano,  Italia),  interest  Sess.  1" 
36  c,  2“  57  c,  3“”  260  b.  Electus  ad  De- 
putationeni  pro  rebus  ordinum  716  b. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  d,  — postu- 
lati contra  definitionem  infallibilitatis 
950  c,  — de  decreto  20.  Febr.  1870.  962  d, 
— protestationis  contra  rautatum  trac- 
tandi ordinem  de  Eccl.  984  b,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis de  Eccl.  987  c,  — querelae  de 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
991  c,  — epistolae  pridie  Sess.  4“'  ad 
SS.  Pontif.  datae  995  a.  De  Const.  Pastor 
aeternus  13.  Jul.  fert  suffragium  No  i placet 
998  a;  eidem  adhaeret  ibid. 

Neapoleosensis  AEp.  rit.  gr.  v.  Dimitrio. 

Negri  Joan.,  Ep  Derthonensis  (Tortona, 
Pedemontium) , interest  Sess.  1“'  36  d, 
2"'^  57  d. 

Nemausensis  Ep.  v.  Plantier. 

Nemesinus  Ep.  v.  Garrelon. 

Neocastrensis  Ep.  v.  Barberi. 

Neo-Eboracensis  AEp.  v.  Mac  Closkey  Joan. 

Neu'man  Joan.  Henr.,  sacerdos  Oratorii, 
Romam  invitatur,  ut  ad  parandum  Cone, 
opem  ferat  1050  b.  Ejus  ad  Rrnum  Ulla- 
thorne  aliosque  literae  (Mart,  et  Apr. 
1870.)  1513  c.  sqq.  Y.  etiam  Infallibilitas 
V,  36. 

Nicien.Hs  Ep.  v.  Sola. 

Nicolaus  a S.  Joanne,  Minist.  gener.  Ord. 
Capucin.,  interest  Sess.  1*'  44  c,  2““  66  a, 
4“®  496  d.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  929  b. 

Nicol  ius  de  Cusa,  Card.,  quid  de  infallibili- 
tate pontific.  sentiat  1333  b.  1347  d. 

Nicomediensis  AEp.  v.  Mellano. 

Nilo,  Patriarchae  graeci  Alexandrini  Coadj., 
delata  sibi  pontificia  ad  Cone,  invitatione 
quomodo  usus  sit  1123  a.  b. 

Nina  Laiir.,  consultor  Commissionis  pro 
disciplina  eccles.  1053  c.  Scrutator  suf- 
fragior.  16  b.  21b. 

Nisibenus  AEp.  v.  Tizzani. 

Nitriensis  Ep.  v.  Roskovany. 

Nivernensis  Ep.  v.  Forcade. 

Nobili  Vitelleschi  Suloat.,  AEp.  antea  Se- 
leuciensis  i.  p.  i.,  Ep.  Auximanus  et  Cin- 
gulanus  (Osimo,  Cingoli,  Stat.  pontific.), 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  10.37  a.  Interest 


Sess.  P'  35  d,  2“  56  d,  3"'  259  c,  4“  490  a. 
Inter  oratores  super  schemate  de  Cate- 
chismo  727  b,  — super  cap.  IV.  schematis 
de  Eccl.  754  b. 

NogretLudov.  Anna,  Ep.  S.  Claudii  (St.  Claude, 
Gallia),  interest  Sess.  P'  41a,  2"'  62a, 
3“®  204  c,  4“'  493  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  a,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  926  d ; ejus  postulatum  de 
eadem  statim  proponenda  968  a.  b.  Sub- 
scriptor postulati  pro  fine  discussioni 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  impo- 
nendo  985  c,  ■ — protestationis  contra 
libellos  calumniosos  1752  a.  Condemnat 
scripta  Gratrii  1395  b.  sqq.  Commendat 
Rmi  Regnier  literas  contra  calumnias  Con- 
cilio illatas  1428  b. 

Nolanus  Ep.  v.  Eormisano. 

Novaro  .Jos.  Mar.,  Vicar,  gener.  Congr. 
Clericor.  regular,  minor.,  interest  Sess. 
1“=  44  b,  2“'  66  a,  3“'  268  b,  4“  496  d. 

Novella  Jos.,  Ep.  Patarensis  i.  p.  i.,  interest 
Sess.  P"  37  d,  2“  58  d,  3“  261b,  491_b. 

Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 925  b.  940  d. 

Nuceriniis  Ep.  v.  Petti iiari. 

Nulty  Thom.,  Ep.  Midensis  (Meath,  Hibernia), 
interest  Sess.  2"“^  02  c,  3““*  265  a,  4*^94^. 
Inter  oratores  super  cap.  IV.  schematis 
de  Eccl.  756  a.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  924  d. 

Nunez  Petr.,  Ep.  Cauriensis  (Coria,  Ilispania), 
interest  Sess.  1“  43  c,  2“'  64  c,  O"*"  260  d. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 930  d. 

Nussi  Vine.,  consultor  Commissionis  politico- 
eccles.  1056  d. 

Ochoa  Julian.,  Ep.  Cuschensis  (Cuzco,  Res- 
publ. Peruana),  non  interest  Concilio  rite 
excusatus  723  b. 

O'Connel  Euy.,  Ep.  Vallispratensis  (Grass 
Valley,  California),  interest  Sess.  P‘'40c, 
2“  61  c,  3“'  264  a,  4“'*  493  c.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
929  a.  Assentitur  Ruio  Bonjean  contra 
Rmuni  Dupanloup  1356  b. 

Odin  Joan.  M.,  AEp.  Novae- Aureliae  (New- 
Orleans,  Stat.  foed.  Amer.  sept.),  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1037  b,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  929  d.  Vita 
functus  747  d. 

O' Gorman  Jac.,  Ep  Raphanensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Nebraskae,  interest  Sess.  1“'' 
40  b,  2“°  61b.  Subscriptor  postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  947  c.  Sub- 
scriptionem  retractat  ibid.  d.  Veniam  a 
Concilio  discedendi  obtinet  726  c. 

O'Hara  GuilL,  Ep.  Scrantonensis  (Scranton, 
Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  1“' 
43  a,  2“  64  a,  3'"=  266  c,  4“'  495  b. 

O' Idea  Mich.,  Ep.Rossensis  (Ross,  Hibernia), 
interest  Sess.  1'“'  39  c,  2“-=  60  d,  3“-  263b, 
4"®  493  a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040a, 
— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
924  c,  — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  iraponendo  986  b. 

Olenensis  Ep.  v.  Touvier. 

Ollivier  Aemil.:  ejus  in  deputatorum  Sess. 
d.  10.  Jul.  1868.  oratio  1216  c.  sqq.;  quae- 
stiones  ab  eo  gubernio  j)ropositae  in  Sess. 


1809 


Moiifaiig  — Paya  y Rico. 


1810 


d.  9.  Apr.  1869.  12.30  a.  sq.  V.  etiam 
Gubernia  I,  4;  II,  12.  sqq. 

Olomucensis  AEp.  v.  de  Furstenberg. 

G’Maliony  Tim.,  Ep.  Armidalensis  (Arniidale, 
Australia),  interest  Sess.  1“°  43  d,  2“°  64  d, 
3“®  267  a , 4*®  495  d.  Subscriptor  postu- 
lati  pro  infallibilitate  definienda  928  b, 
eaqxie  sine  ulla  mora  proponenda  977  c, 

— pro  fine  discussioni  generali  Constitu- 
tionis  de  Eccl.  imponendo  985  b. 

Oranmsis  Ep.  t.  Callot. 

Ordonez  Ign.,  Ep.  Bolivarensis  (Riobamba, 
Respubl.  Aequator.) , interest  Sess.  1“® 
42  b,  2“  63  b,  3®®  265  d,  4"®  494  c.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis  924  a,  — de  usura  1747  b. 

Oregonensis  AEp.  v.  Blanchet. 

Orfei  Henr. , Card. , AEp.  Ravennatensis 
(Ravenna,  Stat.  pontific.),  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati  1036  b.  Interest  Sess.  1“®  34  a,  2“ 
55  a,  3®®  258  a.  4®®  non  interfuit  propter 
valetudinem,  recte  semper  sensit  de  in- 
fallibilitate 996  a. 

Oriolensis  Ep.  v.  Cubero  y Lopez. 

Oritanus  Ep.  v.  Margarita. 

Orlandi  Michaelang.,  Ep.  Apuanus  (Pontre- 
moli,  Italia),  non  interest  Concilio  rite 
excusatus  723  b.  Subscriptor  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  931  b. 

Ormaechea  Joan.  B. , Ep.  de  Tulancingo 
(Respubl.  Mexic.),  interest  Sess.  1“®  41  b, 
2“®  62  b,  3®®  264  c,  4®®  493  d.  Inter  ora- 
tores  in  discussione  schematum  de  Epi- 
scopis  etc.  et  de  Sede  episcopali  vacante 
721  a.  Inter  subscriptores  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  925  d,  — de 
usura  1747  b. 

Orrego  Jos,  Emman.,  Ep.  de  Serena  (Respubl. 
Chil.),  interest  Sess.  1"®  43  c,  2®®  64  c,  3®® 
267  a,  4“®  495  d.  Subscriptor  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  928  c.  Ejus 
suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus  1003  b. 

Orsini  Alexand.,  stenographus  Cone.  25  a. 

Orsini  Bom.,  custos  Cone.  16  a.  20  d. 

Ortiz  Orritela  Ant.,  consultor  Commissionis 
politico-eccles.  1057  c. 

Ortiz  TJrruela  Marian.,  Ep.  Theiensis  i.  p.  i., 
Coadj.  Episcopi  S.  Salvatoris  in  America 
centr.  (S.  Salvador),  interest  Sess.  4®®  494  d; 
abfuit  a prioribus  Sess.  rite  excusatus  727  d. 

Orueta  Franc.,  Ep.  de  Truxillo  (Truxillo, 
Respubl.  Peruana),  non  interest  Concilio 
rite  excusatus  723  b. 

Osnahrugensis  Ep.  v.  Beckmann. 

Ottawiensis  Ep.  v.  Guigues. 

Pace  Nic.,  Ep.  Amerinus  (Amelia,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1®®  39  a,  2®®  60  a, 
3®®  262  d , 4®®  492  b.  Inter  oratores  in 
discussione  schematum  do  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  episcopali  vacante  721  a.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  927  b, 

— de  usura  1747  b.  Ejus  suffragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  1000  b. 

Pace-Forno  Cajet.,  AEp.  Rhodiensis  i.  p.  i , 
Ep.  Melitensis  (Malta  insula) , interest 
Sess.  1®®  36  a,  2®®  56  d,  3®®  259  d.  Inter 
oratores  super  schemate  de  doctrina  cath. 
714  d.  Inter  subscriptores  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  928  c. 

Pacensis  Ep.  v.  Clavigo. 

Pacifici  Luc.,  notarius  Cone.  16  b.  21  a. 

Padet'bornensis  Ep.  v.  Martin  Conr. 

Coll.  Lac.  VII. 


Pagliari  Clem. , Ep.  Anagninus  (Anagni, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1®®  39  d,  2®® 
60  d.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  b,  — 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
927  d. 

Pagnucci  Amat.,  Ep.  Agathonicensis  i.  p.  i., 
Coadj.  Viearii  ap.  Hen-si  (Imper.  Sinense), 
interest  Sess.  1“®  42  d,  2®®  63  d,  3®®  266  a, 
4“®  495  a.  Subscriptor  postulati  pro  in- 
fallibilitate definienda  940  d,  eaque  statim 
proponenda  969  b.  Ejus  suffragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  1002  a. 

Palaeopolitanus  Ep.  v.  Mariassy. 

Pallotti  Aloys.,  assignator  locor.  16  c.  21c. 

Pallottini  Salv.,  adjutor  notarior.  Cone.  16  b. 
21  a. 

Pullu  du  Parc  Lud.,  Ep.  Blesensis  (Blois, 
Gallia),  interest  Sess.  1“®  38b,  3®®  262a, 
4®®  491  d.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d, 
— postulati  pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  896  c. 

Panehianco  Ant.  Mar.,  Card.,  unus  e Com- 
missione  centrali  1013  c.  cf.  1015  c.  Inter- 
est Sess.  1®®  34  b,  2®®  55  b,  3®®  258  b,  4“® 
488  d. 

Panl'ovics  Steph.,  Ep.  Munkacsiensis  (Mun- 
kaez , Hungaria) , subscriptor  protesta- 
tionis  contra  mutatum  tractandi  ordinem 
de  Eccl.  983  d,  et  contra  indictum  finem 
discussionis  generalis  Constitutionis  de 
Eccl.  987  c,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  991  d,  — epi- 
stolae  pridie  Sess.  4®®  ad  SS.  Pontif.  datae 
995  b.  De  Const.  Pastor  aeternus  13.  Jul. 
fert  suffragium  Non  placet  1002  a;  eidem 
adhaeret  ibid. 

Paoletti  Aloys.  Mar.,  Ep.  Montis  Politiani 
(Montepulciano,  Italia),  interest  Sess.  1"® 
39  c,  2®®  60  c,  3“®  263  b,  4®®  492  d.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  a,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  929  b. 

Papardo  del  Parco  Ign.  Car.  Viet.,  Ep.  Myn- 
densis  i.  p.  i.,  interest  Sess.  2®®  61  a.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  c,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  926  c. 

Papardo  del  Parco  Jos.  Mar.,  Ep.  Sinopensis 
i.  p.  i. , consultor  Commissionis  politico- 
eccles.  1056  b.  Interest  Sess.  1“®  39  d, 
3“®  263  b , 4®®  493  a.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  b,  — ■ postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  926  c. 

Paphensis  Ep.  v.  Alcazar. 

Papp-Szildgyi  de  Plesfalva  Jos.,  Ep.  Magno- 
Varadinensis  rit.  graeco-rum.  (Gross- 
wardein,  Nagy-Varad,  Hungaria),  sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1041  b.  Interest  Sess.  1®® 
41  a,  2®®  62  a,  3®®  264  c.  Electus  ad  De- 
putationem  pro  rebus  ritus  orient,  et  mis- 
sionibus  719  d.  Inter  oratores  super 
schemate  de  doctrina  cath.  717  d,  — de 
vita  clericorum  722  c,  — super  schemate 
de  Eccl.  generatim  spoctato  746  d,  — super  I 
cap.  III.  ejusd.  751a.  Ejus  de  infalli- j 
bilitatis  definitione  postulatum  937  c.  sqq.  I 

Paracciani  Clarelli  Nic.,  Card.,  a secretis  1 
Brevium,  Ep.  Tusculanus  (Frascati,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1®®  33  d,  2®®  54d, 
3®®  257  d,  4"®  488  c.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX,  ob- 
lati 1036  a. 


Paredis  Joan.,  Ep.  Ruraemundensis  (Roor- 
mond,  Neerlandia),  non  interest  Concilio 
rite  excusatus  727  d. 

Parentinus  Ep.  v.  Dobrila. 

Parisiensis  AEp.  v.  Darboy. 

Parisiensis  Nuntius  v.  Chigi. 

Parladore  Liv.,  Ep.  S.  Marci  et  Bisinianensis 
(S.  Marco,  Bisignano,  Regn.  utriusque 
Sicil.) , interest  Sess.  1®®  38  a , 2®®  59  a, 
3®®  261  d,  4®®  491  c.  Inter  oratores  in 
discussione  schematum  de  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  episcopali  vacante  720  b. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d,  — 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
935  c. 

Passeri  Alb. , Abb. , Vicar,  gener.  Congr. 
Canonicor.  regular.  Lateran. , interest 
Sess.  1®®  44  a,  3®®  267  b,  4®®  496  b.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 931  a,  — pro  fine  discussioni 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  impo- 
nendo 985  b. 

Passero  Thom.,  Ep.  Trojanus  (Troia,  Regn. 
utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1®®  39b, 
2®®  60  b,  3®®  263  a,  4“®  492  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  935  b,  — epistolae  adRthum 
Raess  1402  b. 

Passionistariim  Praepositi  generalis  epistola 
ad  Pium  IX.  1524  b. 

Patergnani  Carm.,  Generalis  Ord.  Hieron. 
Congr.  B.  Petri  a Pisis,  interest  Sess.  1®® 
44  d,  2®®  66  b,  3®®  268  c,  4®®  497  a.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 931  b. 

Patrizi  Const.,  Card,,  Subdecanus  S.  Collegii, 
Vicarius  generalis  Suae  Sanctitatis,  Ep. 
Portuensis  et  S.  Rufinae  (Porto,  S.  Rufina, 
Stat.  pontific.),  Praeses  Commissionis  cen- 
tralis 1013  c.  cf.  1015  b.  1066  a,  Commis- 
sionis caeremoniar.  1057  d;  nominationes 
ab  eo  officialibus  Concilii  significatae;  raa- 
gistro  stenographorum  1066  a,  secretario 
1066  b.  c,  aliis  1069  a.  b;  RtTii  Fessler 
responsa  1066  d.sq.;  cum  Commissione 
centrali  quaedam  ad  custodes  Concilii 
spectantia  communicat  1069  b. 

Ordo  Urbis  clero  in  supplicatione  ante 
Cone,  instituenda  ab  eo  praescriptus 
1108b. sqq.  Publicas  supplicationesindicit : 
ante  initium  Concilii  1311  c.  sqq.,  — ante 
festa Purificationis  et  Pentecostes  1314sq. 

Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  a.  Interest 
Sess.  1®®  33  d,  2“®  54  d,  3®®  257  d,  4®®  488  d. 
Praeses  Congregationis  examinandis 
Patrum  propositionibus  710  c.  Inter  ora- 
tores super  schem.  de  Eccl.  743  d.  Oratio 
gratiilatoria  ad  Pium  IX.  anniversario 
electionis  die  habita  1544;  hujus  respon- 
sum  ibid. 

Payd  y Rico  Mich.,  Ep.  Conchensis  (Cuenca, 
Hispania),  interest  Sess.  1®®  40  a,  2®®  61  a, 
3®®  263  c,  4®®  493  a.  Electus  ad  Deputa- 
tionem  pro  rebus  disciplinao  763  c;  refert 
super  schemate  reformate  de  Sede  episco- 
pali vacante  764a.  Inter  oratores  super 
schemate  do  Catechismo  727  c,  — super 
cap.  lY.  schematis  de  Eccl.  755  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  b,  — postulati 
pro  infallibilitate  definienda  930  c,  eaque 
sine  ulla  mora  proponenda  978  a.  Ejus 
suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus  1000  c, 
114 


1811 


Index  personarum. 


Peed  Joach.,  Card.,  Ep.  Perusiuus  (Perugia, 
Stat.  pontific.)  — ad.  20.  Febr.  1878. 
Leo  PP.  XIII.  — , subscriptor  libelli  oc- 
casione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1036  b.  Interest  Sess.  1““  34  a,  2“°  55  a, 
3““  258  a,  4“°  488  d.  Ejus  (et  Emi  Riario 
Sforza)  postulatum  contra  ontologismum 
849  b.  sqq. 

Peed  Jos.,  philosophiae  professor,  consultor 
Commissionis  dogmaticae  1051  d;  inter 
subscriptores  epistolae  de  infallibilitate 
ad  SS.  Pontif.  datae  1525  c. 

Pedieini  Franc.,  AEp.  Barensis  (Bari,  Regn. 
utriusque  Sicil.) , interest  Sess.  P®  36  a, 
2“  57  a,  3"“  259  d,  4“'  490  a.  Unus  e 
Judicibus  excusationum  712  a.  Inter 
oratores  super  schemate  de  vita  cleri- 
coruni  724  c.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1037  a,  — postulatorum  Neapolita- 
norum  769  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  935  c,  — epistolae  ad  Riiiura 
Raess  1401  d. 

Peitler  Ant.  Jos.,  Ep.  Vaciensis  (Vaez  sive 
Waitzen , Hungaria) , interest  Sess.  1““^ 
40  b,  2““  61b.  Subscriptor  postulati  de 
rerum  tractandarum  modo  (2.  Jan.  1870.) 
920  a,  — contra  definitionem  infallibilitatis 
945  c,  — de  disponenda  discussione  sche- 
matis  de  Eccl.  951  d,  — protestationis 
contra  mutatum  tractandi  ordinem  de 
Eccl.  983  c,  et  contra  indictum  finem  dis- 
cussionis  generalis  Constitutionis  de  Eccl. 
987  b,  — querelae  de  additamento  ad 
schema  ejusdem  Const.  991  d,  — epistolae 
pridie  Sess.  4“°  ad  SS.  Pontif.  datae  995  a. 
De  Const.  Pastor  aeternus  13.  Jul.  fert 
suffragium  Non  placet  1000  d;  eidem  ad- 
liaeret  ibid. 

Pellegrini  Aloi/s.,  scrutator  suffragior.  16  b. 
21  a. 

Pellei  Joan.,  Ep.  Aquaependensis  (Acqua- 
pendente , Stat.  pontiBc.),  subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1038  b.  Interest  Sess.  1“  37  c,  2'‘‘' 
58  c,  3“'  261b,  4“'  491a.  Ejus  sufi'ragia 
de  Const.  Pastor  aeternus  999  b. 

Pentini  Fianc.,  Card.,  vita  functus  715  c. 

Perez  Fernandez  Sleph.,  Ep.  Malacitanus 
(Malaga,  Hispania).  interest  Sess.  1“'  42a, 
2“'^  63  a,  3'“'  265  c,  4“«  494  c.  Inter  ora- 
tores super  schemate  de  Catechismo  728  c. 
Inter  subscriptores  postulati  pro  defini- 
tione infallibilitatis  930  c. 

Perger  Joan. , Ep.  Cassoviensis  (Kassa  sive 
Kaschau,  Hungaria),  interest  Sess.  P^IOb, 
2“®  64  b,  3“  266  c.  Subscriptor  postulati  de 
rerum  tractandarum  modo  (2.  Jan.  1870.) 
920  b,  — contra  definitionem  infallibili- 
tatis 945  c,  — de  disponenda  discussione 
scliematis  de  Eccl.  952  a,  — protesta- 
tionis contra  mutatum  tractandi  ordinem 
de  Eccl.  983  d,  et  contra  indictum  finem 
discussionis  generalis  Constitutionis  de 
Eccl.  987  b,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  991  d,  --  epi- 
stolae pridie  Sess.  4“®  ad  SS.  Pontif.  datae 
995  c.  De  Const.  Pastor  aeternus  13.  Jul. 
fert  suffragium  Non  placet  1003  b;  eidem 
adhaeret  ibid. 

Pericoli  Alogs.,  notarius  Cone.  10  b.  21a. 

Perilli  Scip.,  assignator  locor.  16  c.  21c. 

Perrone  Joan.,  S.  J.,  consultor  Commissionis 
dogmaticae  1051c;  subscriptor  epistolae 
de  infallibilitate  ad  SS.  Pontif.  datae 
1525  c. 


Persico  Ign.,  Ep.  Gratianopolitanus  i.  p.  i., 
ad.  11.  Mart.  1870.  Ep.  Savannensis  (Sa- 
vannah, Stat.  feed.  Amer.  sept.),  interest 
Sess.  1““  38  d,  2“'  59  d,  3“*  202  c,  4“"  492  a. 

Petacci  Placid.,  consultor  Commissionis 
dogmaticae  1051  d;  subscriptor  epistolae 
de  infallibilitate  ad  SS.  Pontif.  datae 
1525  c. 

Petagna  Franc.  Xav. , Ep.  Castri  maris 
(Castellamare , Regn.  utriusque  Sicil  ), 
interest  Sess.  1“®  38  a,  2“  59  a,  3“  261  d, 
4“*  491  c.  Inter  oratores  super  schemate 
de  Eccl.  745  c.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  d,  — postulatorum  Neapolita- 
norum  769  d,  — postulati  pro  infallibili- 
tate definienda  935  c,  eaque  statim  pro- 
ponenda  972  a,  — epistolae  ad  Rihum 
Raess  1402  a. 

Petetot,  Oratorii  Superior,  de  Gratrio  ejusque 
epistolis  1382  b.  sqq. 

Petitjean  Bern.,  Ep.  Myriophytensis  i.  p.  i., 
Vicar,  ap.  Japoniae , interest  Sess.  1“' 
42  b,  2“»  63  b,  3“^  265  c,  4“->  494  c.  Sub- 
scriptor postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 925  c,  eaque  sine  ulla  mora  pro- 
ponenda  978  c,  — pro  fine  discussion! 
general!  Constitutionis  de  Eccl.  impo- 
nendo  985  b.  Assentitur  Rmo  Bonjean 
contra  Rmum  Dupanloup  1356  a. 

Petriculanus  Ep.  v.  Fitzgerald. 

Petrocoricensis  Ep.  v.  Dabert. 

Pettinari  Ant.  Mar.,  Ep.  Nucerinus  (Nocera, 
Stat.  pontific.),  subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1041c.  Interest  Sess.  1“'  41  c,  2“'  62  c, 
3“  264  d,  4“  494  a.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Catechismo  728  a,  — super 
cap.  II.  schematis  de  fide  734  b.  Ejus  de 
Const.  Pastor  aeternus  suffragia  1001  a. 

Phillips  Georg.,  professor,  de  infallibilitate 
1285  a. 

Piazza  Jos.,  consultor  Commissionis  pro 
ecclesiis  orient,  et  missionibus  1055  b. 

Pichon  Petr.,  Ep.  Helenopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Sutchuen  merid.  (Imperium 
Sinense),  interest  Sess.  1“'"  40  b,  2“'  61c, 
3"®  264  a,  4®'  493  b.  Subscriptor  postulati 
pro  infallibilitate  definienda  925  c,  eaque 
statim  proponenda  969  a,  sine  ulla  mora 
978  c,  — pro  fine  discussion!  Constitutionis  i 
de  Eccl.  imponendo  985  b.  Assentitur 
Rmo  Bonjean  contra  Rmum  Dupanloup 
1355  d. 

Pie  Lud.  Fi  anc.  Ed.,  Ep.  Pictaviensis  (Poi- 
tiers, Gallia),  subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d.  j 
Sermones  ab  eo  habiti;  m.  Julio  1867. 
(de  Concilio  indicto)  1259  sqq  , 28.  Sept. 
1869.  (in  quo  de  Riho  Maret  et  P.  Loyson) 
1263  d.  sqq.  (prioris  responsum  1 27 1 d.  sqq.), 
24.  Oct.  1869.  (in  quo  contra  Maret) 
1276  b.  sqq. 

Interest  Sess.  1“®  38  a,  2®®  59  a,  3®°  26 1 d, 
4®®  491  c. 

Electus  ad  Deputationem  fidei  712  d; 
designator  cum  duobus  aliis  ad  reforman- 
dum  schema  de  doctrina  cath.  1647  c.  d;  j 
ejus  relatio  (in  Congreg.  gener.)  de  emen- 
dationibus  in  cap.  IV.  schematis  de  fide  j 
propositis  200  c— 208.  cf.  738  d,  — de  toto  j 
ejusdem  schematis  complexu  et  de  emen-  I 
dationibus  in  illius  conclusionem  209  d — i 
212  a.  cf.  739  a,  — super  schemate  de  Eccl. 
290  d — 301  a.  cf.  743  b;  incisum,  quo  po- j 
testas  pontificia  esse  episcopalis  dicitur ' 


1812 

(cap.  III.  Const,  de  Eccl.  1641  b.  lin.  13.), 
omitti  vult  1699  b. 

Ejus  literae  pastorales  m.  Febr.  1870. 
1387  b.  sqq.  Pii  IX.  ad  eum  epist.  1532  c.  d. 

Pietro,  Ang.  di,  Ep.  Nyssenus  i.  p.  i.,  Suf- 
frag.  Ostiensis  et  Veliternensis  (Ostia, 
Velletri,  Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1“® 
42  b,  2®®  63  b,  3®®  265  d,  4“®  494  d.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1042  a,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  929  a. 

Pietro,  Cam.  di.  Card.,  Ep.  Albanensis  (Albano, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1®®  33  d,  2“® 
54  d,  3®®  257  d,  4®®  488  c.  Unus  e Con- 
gregatione  pro  examinandis  Patrum  pro- 
positionibus  710  c.  Inter  oratores  in  dis- 
ceptandis  schematis  de  Episcopis  etc.  et 
de  Sede  episcopal!  vacante  721  d. 

Pinchon  Joan.,  Ep.  Polemoniensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Sutchuen  occiduo  - septentr. 
(Imper.  Sinense),  interest  Sess.  1®®  39  d, 
2®®  61a,  3“®  263  c.  Subscriptor  postulati 
pro  infallibilitate  definienda  928  d,  eaque 
statim  proponenda  969  a.  Assentitur  Rfno 
Bonjean  contra  Rt7ium  Dupanloup  1356  a. 
Veniam  a Concilio  discedendi  obtinet  746  a. 

Pineroliensis  Ep.  v.  Renaldi. 

Pitlol  y Aydnena  Bern.,  Ep.  de  Nicaragua, 
a d.  20.  Sept.  1867.  AEp.  de  Guatimala, 
interest  Sess.  1“®  36  d,  2®®  57  c,  3"®  260  b, 
4®®  490  c.  Inter  subscriptores  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1039  a,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 924  a,  eaque  sine  ulla  mora  pro- 
ponenda 979  a,  — de  usura  1747  b. 

Pinsoneault  Adulph.,  Ep.  Byrthanus  i.  p.  i., 
subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 929  c. 

Pironti,  regni  Italiae  minister:  ejus  ad  pro- 
cura tores  generales  in  judiciis  appellatio- 
num  literae  (30.  Sept.  1869.)  1238  b. 

Pistoriensis  Ep.  v.  Bindi. 

Pitra  Joan.  Bapt.,  Card.,  interest  Sess.  1“® 
34  b,  2“®  55  b,  3®®  258  b,  4“®  489  a.  Inter 
oratores  super  cap.  III.  schematis  deEccl. 
751  c,  — • super  cap.  IV.  ejusd.  753  c. 

Pittsburgensis  Ep.  v.  Domenec. 

Pius  IX.  Bulla  indictionis  1 sqq.  Literae 
apost.  ad  Orientales  7 c.  sqq.,  — ad 
Protestantes  8 d.  sqq.;  Brevia  4.  Sept, 
et  30.  Oct.  1869.  ad  Rmum  Manning 
1144  d.  sqq.  Literae  apost.  de  indulgentia 
plen.  10  c.  sqq.,  — de  ordine  Concilii  gene- 
ral! 17  sqq.;  decretum  20.  Febr.  1870. 
67  sqq.  Literae  apost.,  quibus  Card,  de 
Angelis  inter  Praesides  cooptatur  48  b.  sqq., 

— Concilium  suspenditur  497  c.  sqq.,  — 
rosarium  recitantibus  indulgentia  con- 
ceditur  1076  c.  sqq. 

Allocutiones  et  sermones  ab  eo  habiti: 
occasione  centenarii  S.  Petri  (26.  Jun. 
1867.)  1029  c.  sqq.,  (1.  Jul.)  1042  c.  sqq., 

— in  Congreg.  prosyn.  13  c.  sqq.,  — in 
Sess.  1®  29  d.  sqq.,  — in  Sess.  3®  267  d, 

— in  Sess.  4"  497  d.  sqq.,  — in  audientia 
9.  Jan.  1870.  1540,  — in  eollegio  American 
septentr.  (29.  Jan.)  1541,  — occasione 
exhibitionis  inaugurandae  (17.  Febr.) 
ibid.  b.  c,  — ad  Vicarios  ap.  et  Episcopos 
orient.  (24.  Mart.)  ibid.  d.  sqq.,  — occa- 
sione distributionis  praemiorum  in  exhibi- 
tiono  (16.  Maji)  1543  b.  sqq.,  — die  elec- 
tionis  anniversaria  (26.  Jun.)  1544  b.  sqq. 

Responsa  ad  postulata  (12.  Dec.  1869. 
et  2.  Jan.  1870.)  de  Const.  Multiplices 
inter  917  a.  918  c,  — ad  postulatum 


1813 


Pecci  Joiicli.  — Quinn. 


1814 


(2.  .Ttan.)  do  rerum  tractandarum  modo 
921,  — ad  petitionein  Deputationis  15.  Jul. 
1702  d.  sq. 

Responsa  ad  eos,  qui  de  infallibilitatc 
litcras  ad  ilium  dederunt;  ad  Vicar,  gen. 
et  cler.  Atrebatensem  1306  b.  c,  ad  Maurit. 
do  Bonald  1525  d.  sq.,  ad  Ep.  Pistorien- 
sem , clerum  Patavinum,  Caesenatenseni 
1526  b.  sqq.,  ad  parochos  Pisarum,  clerum 
Lucensem  1527  b.  sqq.,  ad  canonicos  Ave- 
nionenses , Vicar,  ap.  in  Herzegowina, 
canonicos  et  sacerdotes  dioec.  Montis 
Pessulani,  Superiorem  Lazaristarum  1528, 
ad  cives  Aquisgranenses , parochum  de 
Vivie  1529,  ad  parochos  dioec.  Aurelia- 
nensis,  societatem  cath.  Patavinam,  cano- 
nicos Reginenses  1530  b.  sqq.,  ad  clerum 
dioec.  Briocensis,  Neapolitanos,  tres  sacer- 
dotes Massilieiises  1531 , ad  clerum  et 
populum  Massiliensem,  Ep.  Pictaviensem 
1532,  ad  Ep.  Tarvisinum,  Caputaquensem, 
parochos  dioec.  Aretinae  1533,  ad  clerum 
Januensem,  Angliae  et  Scotiae,  Nuntium 
Parisiensem  1534,  ad  RiTium  Saint-Marc 
990  c,  Darboy  998  c.  d. 

Literae  ad  scriptores:  ad  Rfhum  De- 
champs  1261  d.  sq.,  ad  Car.  Gerin  1263  b.  c, 
Jul.  Jacques  1535  c.  d,  de  Segur,  de  Ca- 
brieres,  Henr.  Ramiere  1536  sq.,  Prosp. 
Gueranger  1537  b.  sqq.,  Dom.  Gualco,  Lud. 
Veuillot,  Raym.  Bianchi  1538sq.,  Georg. 
Ward  (Herb.  Vaughan)  1539  c.  d. 

Epistola  (30.  Sept.  1867.)  ad  AEp.  Salis- 
burgensem  de  convcntu  Euldae  habendo 
1043  d.  sqq.,  — (20.  Oct.  1870.)  ad  Epi- 
scopos  Germanos  epistolae  Fuldensis  a. 
1870.  subscriptores  1 736  b.  sqq.  De  ceteris 
V.  Vaticanum  Concilium  I.  Ill,  15.  VI. 
IX.  X.  Gubernia  I,  4;  II,  13.  18. 

Place  Car.  Phil.,  Ep.  Massiliensis  (Marseille, 
Gallia),  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  d. 
De  infallibilitate  eadcm  sentit  ac  Rmus 
Dupanloup  1284  c. 

Interest  Sess.  1““  42  b,  2"'  63  b,  3"'' 
265  c.  Inter  oratores  super  cap.  III. 
schematis  de  Eccl.  751  a.  Inter  subscrip- 
tores postulati  de  Const.  MaUq^Uces  inter 
916  d,  — de  rer.  tractandar.  modo  (2.  Jan. 
1870.)  920  d,  — contra  definitionem  infalli- 
bilitatis  946  d,  — de  deer.  20.  Febr.  1870. 
962  c,  — querclarum  de  ordine  Concilii 
violate  980  c , — protestationis  contra 
mutatum  tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  a, 
et  contra  indictum  finem  discussionis 
geucralis  Constitutionis  de  Eccl.  987  d, 
— querelae  de  additamento  ad  schema 
ejusdem  Const.  992  b,  — epistolae  pridie 
Sess.  4“”  ad  SS.  Pontif.  datae  995  b. 

Ejuscum  sacerdotibus  Coulin,  Berenger 
et  Caseneuve  negotium  1436  c — 1443  et 
1531  c.  sq.  De  Const.  Pador  neternufi 
fort  suffragium  iVow  placet  1001  c;  eidem 
adbaeret  ibid. 

Plantier  Claud.  Henr. , Ep.  Nemausensis 
(Nimes,  Gallia),  impugnat  (Oct.  1869.) 
Rnium  Maret  1275  a,  qui  respondet  ibid.b. 
Interest  Sess.  1“"  39  a,  2"'  60  b.  Elcctus 
ad  Deputationem  pro  rebus  disciplinae 
714  a.  Subscriptor  libelli  occasione  cen 
tenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c,  — 
postulati  pro  definitioncinfallibilitatis  925(1. 
Judiciali  Rmi  Raess  de  Gratrii  epistolis 
sententiae  adbaeret  1397  c. 

Platmus  AEp.  v.  Puch  y Solona. 

Plato,  num  cognoverit  cerlo  Deum , prin- 


cipium  et  finem  omnium  rerum  224  d.  sq. 
236  c.  Finem  hominis  in  imitatione  Dei 
posuit  238  d.  cf.  224  d. 

Pluym  Ant.  Jos.,  Ep.  Nicopolitanus  (Nicopoli, 
Bulgaria),  Administr.  ap.  vicariatus  Vala- 
chiensis,  a d.  23.  Febr.  1870.  AEp.  Thya- 
nensis  i.  p.  i..  Vicar.  etDelegat.  ap.Constan- 
tinopolitanus,  interest  Sess.  1“'  41  b,  2““ 
62  b.  Electus  ad  Deputationem  pro  rebus 
ritus  orient,  et  missionibus  719  d.  Alios 
ad  petendam  infallibilitatis  definitionem 
invitat  1703  c.  cf.  1696  c.  Inter  sub- 
scriptores libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  c,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  927  b. 
Ipsius  de  eadem  ad  SS.  Pontif.  literae 
935  d.  s(q. 

Pli/mutensis  Ep.  v.  Vaughan. 

Poirier  Ren.  Mar.  Car.,  Ep.  Rosensis  (Roseau, 
Dominique  insula),  interest  Sess.  F'  40  a, 
2"'^  61b,  3“'  263(1,  4-“*  493  a.  Electus  ad 
Deputationem  pro  rebus  ritus  orient,  et 
missionibus  720  a.  Subscriptor  postulati 
pro  infallibilitate  definienda  926  a,  eaque 
statim  proponenda  972  b,  sine  ulla  raora 
977  (1,  — pro  fine  discussioni  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  984  d. 
Assentitur  Rino  Bonjean  contra  Rmum  j 
Dupanloup  1356  b , Ruio  Raess  contra  i 
Gratrium  1397  d.  sq.  | 

Pontillo  Laur.,  AEp.  Cusentinus  (Cosenza, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“'' : 
35  a,  2“"  56  a,  3“  259  a,  4''-  489  c.  Sub- 1 
scriptor  postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 935  b , — epistolae  ad  Rmum 
Raess  1401  d. 

Pooten  Car.,  AEp.  Antibarensis  et  Scodrensis 
(Antivari , Scutari,  Albania),  interest 
Sess.  F”  34  d,  2“"  55  d,  4“'  489  b;  sede 
inter  Primates  obtenta  34(1.  sq.  726  b. 
Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  ordi- 
num  716  b.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1036  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  926  b , — pro  fine  discus- 
sioni generali  Constitutionis  de  Eccl.  im- 
ponendo 986  a. 

Popojf  Raph.,  Ep.  Administr.  ap.  Bulgarorum, 
interest  Sess.  1’“’  42  a,  2’''"  63  a,  3"®  265  b, 
4'“'  494  b.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  d, 

— postulati  pro  definitione  infallibilitatis  , 

927  1).  935  d.  j 

Portalis , de  Ecclesiae  jurisdictione  coer- j 
citiva  et  externa  633  c.  sq.;  de  ejusdem 
ad  statum  relatione  639  a.  sqq. 

Pou'cr  Nic.,  Ep.  Sareptanus  i.  p.  i.,  Coadj. 
Episcopi  Laonensis  (Killaloe , Hibernia), 
interest  Sess.  1"®  41  d,  2“®  63  a,  3“®  265  b, 
4““  494  b.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  d, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda, ' 
924  d,  eaque  statim  proponenda  972  c. 

Poirer  Thom.,  Ep.  S.  Joannis  Terrae  novae 
(St.  John,  Newfoundland),  promot.  17.Maji 
1870.,  interest  Sess.  4“®  496  a. 

Prefix,  Petr.  Jos.  de,  Ep.  Sedunensis  (Sitten, 
Sion,  Helvetia),  interest  Sess.  F“  37  b, 
2“”  58b,  3'*®  261a,  4*”  491a.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  fidei  713  a; 
respondet  ad  animadversiones  super  sche- 
rnate  do  Eccl.  746  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  b,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  925  a,  eaque  statim  proponenda 
970  c,  — pro  fine  discussioni  generali 


Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  a. 
Operam  confert,  ut  infallibilitas  definia- 
tur  1696  b;  alios  invitat,  ut  id  petant 
1703  c.  cf.  1096  c;  deliberationibus  circa 
schema  de  Rom.  Pontifice  interest  1698  b. 

Prienensis  Ep.  v.  Cosi. 

Puch  y Solona  Petr.,  AEp.  de  Plata  (La  Plata 
sive  Charcas,  Respubl.  Boliv.),  interest 
Sess.  F®  36  b,  2“®  57  a,  3“®  260  a,  4“®  490  b. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 924  b,  — de  usura  1747  b. 

Puecher  Passavalli  Aloys.,  AEp.  Iconiensis 
i.  p.  i.,  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  d. 
Interest  Sess.  F®  36  c,  2“®  57  c,  3“®  260b. 
Oratio  ab  ipso  habita  in  F Sess.  764  sqq. 
cf.  29  c.  Sess.  4"®  non  interest  propter 
valetudinem  998  a;  Qowsi.  Pastor  aeternus 
adbaeret  ibid. 

Pufendorff,  de  Ecclesia  580  a.  b.  d.  sq.  605  a. 
637  a. 

Puiyllat  y Amigo  Marian. , Ep.  Illerdeusis 
(Lerida , Hispania) , subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  d.  Vita  functus  724  c. 

Pukalski  Jo'^.  Aloys.,  Ep.  Tarnoviensis  (Tar- 
now,  Galicia,  Austria),  interest  Sess.  F® 
38  c,  2“®  59  c,  3*®  262  a.  Subscriptor 
postulati  2.  Jan.  1870.  de  rerum  tractan- 
darum modo  920  c , — contra  definitio- 
nem infallibilitatis  945  c,  — de  disponenda 
discussione  schematis  de  Eccl.  951  d,  — 
de  decreto  20.  Febr.  1870.  967  a,  — pro- 
testationis contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem de  Eccl.  983  c,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  b,  — querelae  de  addita- 
mento ad  schema  ejusdem  Const.  991  d. 
De  Const.  Pastor  aeternus  13.  Jul.  fert 
suffragium  Placet  juxta  modum  1000  a; 
eidem  adbaeret  ibid. 

Paniensis  Ep.  v.  Huerta. 

Purcell  Joan.  Rapt.,  AEp.  Cincinnatensis 
(Cincinnati,  Stat.  feed.  Amer.  sept.),  inter- 
est Sess.  F®  35  b , 2"®  56  c , 3"®  259  b. 
Inter  oratores  super  scbematedeEccl.  747  c. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  d,  — 
postulati  de  electione  Deputationum  715  a, 

— contra  definitionem  infallibilitatis  947  b, 

— protestationis  contra  mutatum  tractandi 
ordinem  do  Eccl.  984  b,  et  contra  indic- 
tum finem  discussionis  generalis  Consti- 
tutionis de  Eccl.  987  b.  (Cum  Riiio  Ken- 
rick)  impugnat  Rmum  Spalding  1373  sqq. 
Veniam  a Concilio  discedendi  obtinet 
755  b. 

Pusey:  ejus  doctrina  de  variarum  ecclesia- 
rum  in  unam  conjunctiono  587  a.  b. 

Quaqlia  Anq.,  Card.,  interest  Sess.  F®  34  b, 
2"®  55  b,'3“®  258  b,  4®®  488  d. 

Quehecensis  AEp.  v.  Baillargeon. 

Quinlan  Joan.,  Ep.  Mobilensis  (Mobile,  Stat. 
food.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  1"®  40  b, 
2''®  61  b.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  c, 

— postulati  pro  infallibilitatis  definitione 
938  c.  Veniam  a Concilio  discedendi  ob- 
tinet 730  b. 

Quinn  Jac.,  Ep.  Brisbanensis  (Brisbane, 
Australia),  interest  Sess.  F®  40  b,  2“®  61  b, 
3“®  263  (1 , 4"“  493  b.  Electus  ad  Depu- 
tationem pro  rebus  ritus  orient,  et  missio- 
nibus 720  a , — pro  rebus  disciplinae 
114* 


1815 


Index  personarum. 


1816 


763  c.  Subscriptor  postulati  pro  infalli- 
bilitate  definienda  928  b,  eaque  sine  ulla 
mora  proponenda  977  c. 

Quinqueecclesiensis  Ep.  v.  Kovacs  Sigism. 

Quirid  Quir.,  Rector  gener.  Congr.  Matris 
Dei,  interest  Sess.  D®  44  b,  2“  65  b,  3^® 
268  b,  4“®  496  c. 

Quitensis  ^iEp.  v.  Checa. 

Eaeli,  regni  Italici  minister:  ejus  ad  magi- 
stratus  literae  (15.  Aug.  1870.)  1730  c. 

Eaess  Andr.,  Ep.  Argentinensis  (Strassburg, 
Alsatia),  interest  Sess.  1®°  37  a,  2®®  58  a, 
3“®  260  d.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  ordinnm  716  a.  Inter  oratores  super 
schemate  de  doctrina  cath.  717  c,  — super 
scliemate  de  Eccl.  745  c.  Inter  subscrip- 
tores  libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  a,  — postulati  pro 
schemate  de  infallibilitate  statim  pro- 
ponendo  970  d,  sine  ulla  mora  978  d,  — 
pro  fine  discussion!  generali  Constitutionis 
de  Eccl.  imponendo  985  a.  Alios  ad 
petendam  infallibilitatis  definitionem  in- 
vitat  1703  c.  cf.  1696  c.  Ejus  judicialis 
de  Gratrii  scriptis  sententia  1391  sqq.; 
multorum  Praesuluniadhaesiones  1393  sqq. 

RalU  Phil.,  promoter  Cone.  16  b.  21  b. 

Raniadie Steph.  Aem.,  Ep.Elnensis  (Perpignan, 
Gallia),  interest  Sess.  1“®  41  d,  2“®  62  d, 
3®®  265  b.  Inter  oratores  super  schemate 
de  doctrina  cath.  717  c,  — super  cap.  I. 
schematis  de  fide  733  c,  — super  cap.  IV. 
schematis  de  Eccl.  756  b.  Inter  sub- 
scriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  d,  — postu- 
latorum  Galliae  Episcoporum  832  d,  — 
postulatorum  de  Const.  Midtiplices  inter 
et  de  rer.  tractandar.  mode  917  a.  920  d, 

— contra  definitionem  infallibilitatis  946  d, 

— de  decreto  20.  Febr.  1870.  962  c,  — 
querelarum  de  oidine  Concilii  violato 
980  c,  — protestationis  contra  mutatum 
tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  a,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis de  Eccl.  987  d,  — querelae  de 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
992  a,  — epistolae  pridie  Sess.  4“®  ad 
SS.  Pontif.  datae  995  b.  De  Const.  Pastor 
aeternus  13.  Jul.  fert  suft'ragium  Non  jdacet 
1001b;  eidem  adhaeret  ibid. 

Rarniere  Henr.,  S.  J. ; Pii  IX.  ad  eum  epi- 
stola  1536  d. 

Ramirez  y Vasquez  P\rd. , Ep.  Pacensis 
(Badajoz,  Ilispania),  interest  Sess.  1“®  42  a, 
2“®  63  a,  3“®  265  b,  4“®  494  c.  Inter  ora- 
tores in  discussione  schematum  de  Epi- 
scopis  etc.  et  de  Sede  episcopal!  vacante 
719  b,  — capitis  III.  schematis  de  Eccl. 
751  c.  Inter  subscriptores  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1041  d,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 930  d,  eaque  sine  ulla  mora  pro- 
ponenda 978  a. 

Ranolder  Joan.,  Ep.  A'^esprimiensis  (AVesz- 
prim,  Veszprem,  Hungaria),  inter  oratores 
super  schemate  de  Eccl.  743  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d,  — postu- 
lati de  decreto  20.  Febr.  1870.  966  d,  — 
protestationis  contra  mutatum  tractandi 
ordinem  de  Eccl.  983  c,  et  contra  indic- 
tum finem  discussionis  generalis  Consti- 
tutiouis  de  Eccl.  987  c,  — querelae  de 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
991  d,  — epistolae  pridie  Sess.  4"®  ad 


SS.  Pontif.  datae  995  a.  De  Const.  Pastor 
aeternus  13.  Jul.  fert  suffragium  Non 
placet  999  b;  eidem  adhaeret  ibid. 

Ranza  Ant. , Ep.  Placentiuus  (Piacenza, 
Italia),  interest  Sess.  1“®  37  d,  2"®  58  d, 
3®®  261  c,  4®®  491  c.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  a,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  925  b,  eaque  statim  proponenda 
971  d. 

Rappe  Amed.,  Ep.  Clevelandensis  (Cleveland, 
Stat.  feed.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  1®® 
37  d,  2®®  58  d,  3“®  261  b,  4“®  491  b.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  c,  — postulati  pro 
schemate  de  infallibilitate  sine  ulla  mora 
proponendo  978  d,  — pro  fine  discussion! 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
986  c. 

Ratishonensis  Ep.  v.  Senestrey. 

Rauscher  Jos.  Othm. , Card. , AEp.  Vindo- 
bonensis  (AVien,  Austria),  interest  Sess. 
1®®  34  a,  2®®  55  a,  3“®  258  a. 

Unus  e Congregatione  examinandis 
Patrum  propositionibus  710  d ; petition!  in- 
fallibilitatis definiendae  adversatur  1697  c. 

Inter  oratores  super  schemate  de  doctr. 
cath.  714  d,  — super  schemate  de  Cate- 
chismo  726  a,  — super  eodem  schemate 
reformato  740  c,  — super  schemate  de 
Eccl.  generatim  spectato  744  d,  — super 
cap.  III.  ejusd.  750  b,  — super  cap.  IV. 
753  a.  Inter  subscriptores  postulati  2.  Jan. 
1870.  de  rerum  tractandarum  mode  919  d 
(SS.  Pontificis  responsum  ipsi  communi- 
catum  921),  — postulati  contra  definitio- 
nem infallibilitatis  945  a,  — protestationis 
contra  indictum  finem  discussionis  gene- 
ralis Constitutionis  de  Eccl.  987  a,  — 
querelae  de  additamento  ad  schema  ejus- 
dem Const.  991  c.  In  Congreg.  gener. 
13.  Jul.  fert  suffragium  Non  placet  996  a; 
Const.  Pastor  aeternus  adhaeret  ibid. 

Ravine/  Eniman.  Jul.,  Ep.  Trecensis  (Troyes, 
Gallia),  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  d. 
Interest  Sess.  1“®  -10  d,  2®®  61  d,  3“®  264  b, 
4“®  493  c.  Commendat  Rmi  Regnier  lite- 
ras  contra  calumnias  Concilio  illatas  1428b ; 
falsos  de  Concilio  rumores  impugnat 
1432  sq. 

Reaume,  scriptor  vitae  Bossuetii  1279  a;  Rmi 
Mabile  ad  eum  literae  ibid,  b ; responsum 
ibid.  d. 

Reynani  P'rane.,  assignator  locor.  16  c.  21c. 

Reynault  Lud.  Eug.,  Ep.  Carnutensis  (Char- 
tres , Gallia) , interest  Sess.  1“®  38  c,  2®® 
59  c,  3“®  262  b,  4®®  492  a.  Inter  oratores 
super  schemate  de  Eccl.  747  d.  751  c. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a,  — 
postulati  2.  Jan.  1870.  de  rerum  tractan- 
daruiu  modo  921  a.  Ejus  suffragia  de 
Const.  Pastoi'  aeternus  1000  a. 

Regnier  Ren.  Eranc.,  AEp.  Cameracensis 
(Cambray,  Gallia),  interest  Sess.  1®®  35  b, 
2“®  56  c,  3“®  259  b,  4®®  489  d.  Electus 
ad  Deputationem  fidei  713  a.  Inter  sub- 
scriptores libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  d,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  929  c. 
Condemnat  cpistolas  Gratrii  1405  b.  Ejus 
ad  clerum  literae:  de  calumniis  Concilio 
illatis  1409  d.  sqq.  (multorum  Praesulum 
ad  has  literas  adhaesiones  1416  d — 1428  c), 
de  gallicanismo  (exordium)  1428  c.  sqq. 


Reisach,  Car.  Aug.  de.  Card.,  Ep.  Sabinensis 
(Sabina,  Stat.  pontific.),  unus  e Commis- 
sione  centrali  1013  c.  cf.  1015  c.  Praeses 
Commissionis  politico-eccles.  1056  a;  de 
hujus  scopo  et  materia  disserit  1105  b.  sqq. 
Primus  inter  Praesides  Congregationum 
gener.  16  a.  21  d.  Vita  functus  (29.  Dec. 

1869. )  715  c. 

Reither  Conr.,  Ep.  praecon.  Spirensis  (Speier, 
Bavaria),  subscriptor  Fuldensis  epistolae 
pastoralis  a.  1870.  1735  c. 

Renaldi  Laur.  Guill.,  Ep.  Pineroliensis  (Pine- 
rolo,  Pedemontium) , interest  Sess.  1“® 
37  d,  2®®  58  d,  3®®  261  c.  Inter  oratores 
super  cap.  IV.  schematis  de  fide  736  c. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c,  — 
postulati  de  Const.  Midtiplices  inter  916  d, 

— de  rerum  tractandarum  modo  (2.  Jan. 

1870. )  921  a,  — contra  definitionem  in- 
fallibilitatis 950  c,  — de  decreto  20.  Febr. 
1870.  962  d. 

Renier  Joan.,  Ep.  Feltrensis  et  Bellunensis 
(Feltre,  Belluno,  Italia),  interest  Sess.  1®® 
39  b,  2"“  60  b,  3®®  262  d,  4®®  492  c.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1039  d,  --  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  929  b. 

Restrepo  Eniman.,  (a  d.  21.  Mart.  1870.) 
Ep.  Pastopolitanus  (Pasto,  Respubl.  Neo- 
granat.),  interest  Sess.  3“®  267  a,  4“®  495  d. 

Reynaudi  Franc.  Dom.,  Ep.  Aegensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Sophiae  (Bulgaria),  interest  Sess. 
2®®  64  a,  3“®  266  b.  Subscriptor  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  925  b.  Veniam 
a Concilio  discedendi  obtinet  751  a. 

Reyne  Jos.,  (a  d.  21.  Mart.  1870.)  Ep.  Gua- 
dalupensis  sive  Imae  Telluris  (Guadeloupe 
insula),  interest  Sess.  3“®  267  a,  4®®  495  d. 
Subscriptor  postulati  pro  schemate  de  in- 
fallibilitate sine  ulla  mora  proponendo 
978  b , — pro  fine  discussion!  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  984  d, 

— protestationis  contra  libellos  calum- 
niosos  1752  a. 

Rhedonensis  AEp.  v.  Saint-Marc. 

Rhemensis  AEp.  v.  Landriot. 

Rhodiopolitanus  Ep.  v.  Tosi. 

Riario  Sforza  Sixf. , Card. , AEp.  Neapoli- 
tanus  (Napoli,  Regn.  utriusque  Sicih), 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  a.  Interest 
Sess.  1®®  34  a,  2“®  55  a,  4“®  488  d.  Unus 
e Congregatione  examinandis  Patrum  pro- 
positionibus 710  d.  Ejus  ad  Secretarium 
Concilii  de  postulatis  Neapolitanis  epistola 
768  d.  sqq.  Ejus  (et  Emi  Joach.  Pecci) 
postulatura  contra  ontologismum  849  b.  sqq. 

Ricca  Raph.,  Corrector  gener.  Ord.  Mininior., 
interest  Sess.  1“®  44  c,  2®®  66  a,  3®®  268  c, 
4®®  497  a.  Inter  oratores  super  schemate 
de  Catechismo  728  c,  — super  cap.  IV. 
schematis  de  fide  736 d.  Ejus  postulatum 
de  conformitate  circa  Horas  canonicas  et 
Missam  892  c.  sqq. 

Ricrahona,  Bened.  di,  Ep.  Tridentinus  (Trento, 
Trient,  Tirolis),  subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1039  b.  Operam  confer!,  ut  infallii)ilitas 
definiatur  1696  b.  lin.  1.  cf.  lin.  17. 

Riccardi  di  Netro  Alex.,  AEp.  Taurinensis 
(Torino,  Pedemontium),  interest  Sess.  1“° 
36  c,  2"®  57  c.  Unus  e Congregatione 

' examinandis  Patrum  propositionibus  710d. 

1 Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 

I S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  d,  — postu- 


1817 


Quinqueecclesiensis  Ep.  ■ — Rudigier. 


1818 


lati  contra  definitionem  infallibilitatis 
950  c. 

Ricci  Aloys. , Ep.  Signinus  (Segni , Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  I"®  37  d,  2“*' 58  d, 
4“  491  b.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  c, 

— postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
926  b. 

Ricci  Remig.,  consultor  Commissionis  caerc- 
moniar.  1058  a.  Magister  caerenioniar. 
Cone.  16  c.  21  c 

Ricciardi  Jos.  de  anticoncilio  celebrando 
agit  1254d.  sqq.  1256  c.  sqq.  1258  b. 

Ricciardi  Marian.,  AEp.  Regin ensis  (Reggio, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“' 
35  d,  2“56d,  3*'  259  c,  4““=  490  a.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  disciplinae 
714  b.  Inter  oratores  super  schemate  de 
Catechismo  727  b,  — super  cap.  II.  sche- 
matis  de  fide  733  d.  Inter  subscriptores 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1036  d,  — postulatorum  Neapoli- 
tanorura  769  d,  — postulati  pro  infalli- 
bilitate  definienda  935  a,  eaque  statira 
proponenda  972  a,  — pro  fine  discussion! 
generali  Constitutionis  deEccl.  imponendo 
985  a,  — epistolae  ad  Rnmni  Raess  1401  d. 

Riccio  Aloys.,  Ep  Cajacensis  (Cajazzo,  Regn. 
utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“'^  40b, 
2“  61b,  3“*  263  d,  4“=493b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  941  a.  De  Const.  Pastor 
aeternus  in  Congr.  gen.  13.  Jul.  fert  suffra- 
gium  Placet  juxta  modnm  1000  d,  in  Sess.  4" 
Mon  placet  ibid. ; eidem  adiiaeret  ibid. 

Richerius,  de  potestatis  Ecclesiae  subjecto 
607  c.  612  b.  d.  sq. 

Ridel  Pel.,  Ep.  Philippopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Coreae,  interest  Sess.  4“  495  d. 
Subscriptor  postulati  pro  fine  discussion! 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  impo- 
nendo  985  c. 

Riggi  Franc.,  magister  caeremoniar.  Cone. 
16  c.  21c. 

Rinaldi-Bucci  Petr.  Jos. , magister  caere- 
moniar. Cone.  16  c.  21c. 

Riohambensis  Ep.  v.  Ordonez. 

Riofrio  Jos. , AEp.  antea  Quitonsis , Ad- 
ministr.  ap.  Eccl.  Lojanae  (Loja,  Respubl. 
Aequator.),  non  interest  Concilio  rite  ex- 
cusatus  723  b. 

Rivet  Franc.  Viet.,  Ep.  Divionensis  (Dijon, 
Gallia),  interest  Sess.  1“°  37a,  2“  58a, 
3“'  260  c.  Inter  oratores  super  cap.  III. 
sebematis  de  fide  736  a,  • — super  sche- 
mate de  Eccl.  743  d.  Inter  subscriptores 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  d,  — postulatorum  Galliae 
Episcoporum  832  d,  — postulati  de  rerum 
tractandarum  modo  (2.  Jan.  1870.)  920  c,  — 
contra  definitionem  infallibilitatis  946  c, — 
de  decreto  20.  Febr.  1870.  9621),  — quoro- 
larum  de  ordine  Concilil  violate  980  b, 

— protestationis  contra  mutatum  trac- 

tandi  ordinem  de  Eccl.  984  a,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  gencralis  Con- 
stitutionis de  Eccl.  987  b,  — querelae  do 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
992  a,  — epistolae  pridie  Sess.  4"'  ad 
SS.  Pontif.  datae  995  b.  De  Const.  Pastor  j 
aeternus  13.  Jul.  fert  suft'ragium  Non  i 
placet  999  a;  eidem  adhaoret  ibid.  ' 

Rizo  Bonav.,  Ep.  Saltonsis  (Salta,  Respubl. ; 
Argentina),  interest  Sess.  1“  40  c,  2" 
61c,  3'“’  263  a,  4“'  493  c.  Subscriptor' 


postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
927  c.  1750  a. 

Rodilossi  Cajet.,  Ep.  Alatrinus  (Alatri,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1“®  39  a,  2“®  60  a, 
3“"  262  c,  4“-=  492  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  927  c. 

Rodriguez  Jos.  Mar. , Vicar,  gen.  Ord.  B. 
Mar.  de  Merc.  red.  capt. , interest  Sess. 
P"  44  d,  2-“=  66  b,  3'"’  268  c,  4“"  498  a. 
Subscriptor  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis  931  a. 

Roff ensis  Ep.  v.  Mac  Quaid. 

Rogers  Jac.,  Ep.  Chatamensis  (Chatam,  New 
Brunswick),  interest  Sess.  1"'  40  c,  O"*" 
264  a.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  d,  — 
postulati  2.  Jan.  1870.  de  rerum  tractan- 
davum  modo  921a,  — contra  definitio- 
nera  infallibilitatis  947  c,  — protestationis 
contra  mutatum  tractandi  ordinem  de 
Eccl.  983  d,  et  contra  indictum  finem  dis- 
cussionis generalis  Constitutionis  de  Eccl. 
988  a.  De  Const.  Pastor  aeternus  13.  Jul. 
fert  sufifragium  Non  placet  1000  d;  eidem 
adhaeret  ibid. 

Romagnoli  Jos. , consultor  Commissionis 
caeremoniar.  1058  a.  Magister  caere- 
moniar. Cone.  16  c.  21c. 

Roma)io  Fel.,  Ep.  Isclanus  (Ischia,  Regn. 
utriusque  Sicil.) , interest  Sess.  1“'  38  d, 
2'“’  59  d,  3*®  262  c,  4“®  492  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  b,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  935  b. 

Romero  Jos.,  Ep.  Dibonensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  dioec.  S.  Marthae  (Santa  Marta, 
Respubl.  Neogranat.) , subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  d. 

Roncelti  Caes.,  consultor  Commissionis  pro 
ecclesiis  orient,  et  missionibus  1055  b. 

Roosevelt  Baijley  Jac.,  Ep.  Newarcensis  (Ne- 
wark, Stat.  feed.  Amer.  sept.),  interest 
Sess.  P®  38  d,  2“  59  d,  4“®  492  a.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1039  b,  — postulati  contra 
definitionem  infallibilitatis  947  c. 

Rosales  y Munoz  Andr. , Ep.  Almeriensis 
(Almeria,  Hispauia),  interest  Sess.  P®40a, 
2''®  61  a,  3“®  263  c.  Veuiam  a Concilio 
discedendi  obtinet  739  c. 

Rosati  Joan. , Ep.  Tudertinus  (Todi , Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  P®  39  a,  2®®  60  a, 
3"®  262  c,  4“®  492  b.  Unus  e Jiulicibus 
querelarum  712  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  928  c.  Ejus  sutfragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  1000  b. 

Rosati  Jos.,  Ep.  Lunensis-Sarzanensis  et 
Brugnatensis  (Luni-Sarzana , Brugnato, 
Italia) , interest  Sess.  1“®  42  e , 2"“  63  c, 
3“®  265  d,  4®®  494  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1042  a. 

Rosecrans  Silvest.  Horton,  Ep.  Pompejopoli- 
tanus  i.  p.  i. , Auxil.  AEpisco|)i  Cincin- 
natensis  (Cincinnati,  Stat.  foed.  Amor, 
sept.),  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  a. 

Rosi  Franc.,  consultor  Commissionis  pro 
ecclesiis  orient,  et  missionibus  1055  c. 

Roskell  Rich.,  Ep.  Nottinghamonsis  (Notting- 
ham, Anglia),  interest  Sess.  1"®  38  d,  2®' 


58  d.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  b. 

Roskovemy  Aug. , Ep.  Nitriensis  (Neutra, 
Nyitra , Hungaria) , quaenam  in  Cone, 
pertractanda  censeat  1021b.  sqq. 

Rossi,  Ilenr.  de,  Ep.  Casertanus  (Caserta, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  P® 
39  b,  2"'  60  b,  3®®  263  a,  4®®  492  c.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  b,  — postulatorum 
Neapolitanorum  769  d,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  935  c,  eaque  statim 
proponenda  970  c,  — epistolae  ad  Ruium 
Raess  1401  d. 

Rossini  Cajet.,  AEp.  antea  Acheruntinus  et 
Matheranensis,  Ep.  Melphitensis,  Juve- 
nacensis  et  Terlitiensis  (Molfetta,  Gio- 
venazzo,  Terlizzi,  Regn.  utriusque  Sicil.), 
interest  Sess.  1“®  35  c,  3®®  259  c,  4®“  489  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  d,  — postu- 
latorum Neapolitanorum  769  d,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  935  b, 
eaque  statim  proponenda  971  d,  — pro- 
testationis contra  calumniosos  libellos 
1751  a. 

Rossi  Vaccari  Ant.,  AEp.  Colossensis  i.  p.  i., 
interest  Sess.  P®  36  c,  2®®  57  c,  4®®  490  b. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  927  a, 

— pro  fine  discussion!  generali  Consti- 
tutionis de  Eccl.  imponendo  986  a. 

Rota  Petr.,  Ep.  Guastallensis  (Guastalla, 
Italia),  interest  Sess.  P°  39  a,  2“®  60  a, 
3“®  262  d,  4®®  492  b.  Inter  oratores  super 
cap.  II.  schematis  de  fide  734  b,  — super 
schemate  reformate  de  Catechismo  740  d, 

— super  schemate  de  Eccl.  746  b.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  926  e, 
eaque  statim  proponenda  971  b,  — pro 
fine  discussion!  generali  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  986  a. 

Rothomagensis  A Bp.  v.  de  Bonnechose. 

Rottenhurgensis  Ep.  v.  de  Hefele. 

Rotunda  .fos.,  AEp.  Tarentinus  (Taranto, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1®® 
35  b,  2"®  56  b,  3“®  259  b,  4®®  489  d.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  c,  — postulatorum 
Neapolitanorum  769  d,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  935  b,  eaque  statim 
proponenda  972  a. 

Roullet  de  la  Bouillcrie  Franc.,  Ep.  Carcos- 
sonensis  (Carcassonne,  Gallia),  interest 
Sess.  1®®  39  a,  2“®  60  a,  3®®  262  d,  4®®  492  b. 
Inter  oratores  super  schemate  do  Cate- 
chismo 727  c.  Inter  subscriptores  libelli  oc- 
casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1039  c,  — postulati  pro  schemate  de  infalli- 
bilitate statim  proponendo  968  c,  sine  ulla 
mora  978  d,  — pro  fine  discussion!  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  a, 

— protestationis  contra  calumniosos  li- 
bellos 1750  d.  Alios  invitat  ad  definitio- 
nem infallibilitatis  petendani  1703  d.  cf. 
1696  d;  oporain  confer!  ad  emendandam 
delinitionis  formulam  1700  d. 

Rousselet  Cur.,  Ep.  Sagiensis  (Seoz,  Gallia), 
interest  Sess.  1®®  37  b,  2®®  58  b,  3®®  261a, 
4“®  491  a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  b. 

Rudigier  Franc.  ,Tos.,  Ep.  Linciensis  (Linz, 
Austria) , interest  Sess.  4"®  492  a.  Sub- 


1819 


Index  personarum. 


1820 


scriptor  libelli  oocasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1039  b. 

Buggero,  Juh  de,  0.  S.  Ben.,  Abbas  SS.  Trini- 
tatis  Cavensis,  interest  Sess.  I*'  43d,  2“'’ 
G4  d , 3“"  267  b , 4*'  496  a.  Subseriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
935  d. 

JinpeUensis  Ep.  v.  Thomas. 

IliitJienenais  Ep.  v.  Delalle. 

Bgan  StepJi.  Vine.,  Ep.  Buffalensis  (Buffalo, 
Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  1'"' 
43  b,  2“  64  b,  3“'  266  c;  non  interest  4"' 
propter  niorbum  1003  a,  Electus  ad  De- 
putationem  pro  rebus  ordinum  716  b. 
Const.  Pastor  aeternus  adbaerct  1003  a. 

Sabnriensis  Ep.  v.  SzabeS. 

Sncconi  Car.,  Card.,  interest  Sess.  1"'  34  b, 
2'''-  55  b,  S"-  258  a,  4“-  488  d. 

Safvet  Bassa , minister  Turcic. : ejus  ad 
Patriarebam  Kevork  responsnm  (12.  Nov. 
1868.)  1117  c. 

Sagasta , Hispaniac  minister,  v.  Gubernia 
II,  23. 

Sagiensis  Ep.  v.  Rousselet. 

Saint  - Marc  Godefr. , AEp.  Rhedonensis 
(Rennes,  Gallia),  interest  Sess.  1'"’  35a, 
2^'"  56  a,  3"'“  259  a.  Electus  ad  Deputa- 
tionem  pro  rebus  ordinum  716  a.  Sub- 
scriptor  postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 929  c.  Literis  ad  Pium  IX.  datis 
suam  Rhedonensisque  ecclesiae  fidem  in- 
fallibilitatis testatur  990  a.  b ; Pii  IX.  re- 
sponsum  ibid.  c. 

Saint-Palais,  Manrit.  de,  Ep.  Vincennopoli- 
tanus  (Vincennes,  Stat.  foed.  Amer.  sept.), 
interest  Sess.  1"'  37  d,  2"*'  58  d,  3“'  261c, 
I"”  491  c. 

Saisson  Car.  Mar.,  Prior  goner.  Ord.  Car- 
thus.,  interest  Sess.  1""  44  c,  2"®  66  a,  4"® 
496  d. 

Salandari  Jos.,  Ep.  Marcopolitanus  i.  p.  i., 
Visitator  ap.  Moldaviae,  interest  Sess.  1“® 
41c,  2"®  62  c,  3"®  264  d,  4"®  494  a.  Sub- 
scriptor  libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1041c,  — postulati  pro 
fine  discussioni  general!  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  985  a. 

Salas  ,Jos.,  Ep.  SS.  Conceptionis  do  Chile 
(Concepcion),  interest  Sess.  2“  59  d,  4®® 
492  b.  Inter  oratores  super  schemate  de 
Eccl.  746  b.  750  d.  Inter  subscriptores 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
925  a,  — pro  fine  discussioni  general! 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  e. 

Salenii  Franc.,  Vicar,  gener.  tertii  Ord.  re- 
gularis  S.  Franc.,  interest  Sess.  R®  44  d, 
2“®  66  b,  3“®  268  c,  4"®  497  a.  Subseriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
931  a. 

Salernitanus  AEp.  v.  Salomonc. 

Salinas  Baph.,  Ep.  Coebabambensis  (Cocha- 
bamba , Respubl.  Boliv.) , non  interest 
Concilio  rite  excusatus  723  b. 

Salishurgensis  AEp.  v.  de  Tarnoezy. 

Sahnasius  negat  Episcoporum  potestatem 
jurisdictionis  632  d. 

Salomonc  Ant.,  AEp.  Salernitanus  (Salerno, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“® 
35  a,  2“®  56  a,  3“°  258  d,  sede  inter  Pri- 
mates obtenta  34  d.  726  b.  Subseriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  a,  — postulatorum  Neapoli- 
tanoriim  769  d,  — postulati  pro  infalli- 
bilitato  definienda  934  d,  eaque  statim 
proponenda  970  c,  — pro  fine  discussioni 


generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 

984  d,  — epistolae  ad  Rmum  Raess  1401  d. 
Const.  Pastor  aeternus  plene  se  adbaerere 
declarat  990  d.  cf.  996  b. 

Salntiarum  Ep.  v Gastaldi. 

Salvd  Mich.,  Ep.  Majoricensis  (Mallorca  in- 
sula), non  interest  Concilio  rite  excusatus 
727  d. 

Salvado  Budes.,  Ep.  Portus  Victoriae  (Port- 
Victoria,  Australia),  interest  Sess.  1"® 
38  a,  2”"  59  a,  3“®  261  d,  4“'  491c.  Sub- 
scriptor  libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  c,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  928  b,  — pro 
fine  discussioni  generali  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  985  d. 

Salvini Felic.,  AEp.  Camerinensis  (Camerino, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1*®  35  a,  2"® 
56  b,  4“®  489  c.  Subseriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1036  c,  — postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 929  a. 

Salzano  Thom.  Mich.,  Ep.  Thanensis  i.  p.  i., 
interest  Sess.  4“®  492  a.  Electus  ad  De- 
putationem  pro  rebus  ordinum  716  b. 
Inter  oratores  super  schemate  de  doctrina 
cath.  717  c,  — de  vita  clericorum  722  c, 
— de  fide  731  d,  — de  Eccl.  747  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  b,  — postu- 
latorum Neapolitanorum  769  d,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  935  a, 
eaque  statim  proponenda  971  d. 

Sanclaudiensis  Ep.  v.  Nogret. 

Sandrini  Bern. , Praepos.  gener.  Congr. 
Somaschae,  interest  Sess.  R®  44  b,  2“® 
65  b,  3“®  268  a,  4“®  496  c. 

Sangallensis  Ep.  v.  Greitb. 

Sanguincti  Sebast.,  S.  J.,  consultor  Commis- 
sionis  centralis  10.50  d;  ejus  votum  de 
jure  proponendi  in  Conciliis  oecum. 
1077  c.  sqq. 

Sannibale  Innoc. , Ep.  Eugubinus  (Gubbio, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  R®  39  a,  2"® 
60  a,  3®°  262  c,  4“®  492  b.  Unus  e .ludi- 
cibus  querelarum  712  b.  Subseriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  c,  — postulati  pro  infallibili- 
tate definienda  928  c.  935  b,  eaque  statim 
proponenda  971  d,  — pro  fine  discussioni 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 

985  d,  — protestationis  contra  calum- 
niosos  libellos  1751b. 

Santi  Franc.,  adjutor  notarior.  Cone.  16  b. 
21  a. 

Santini  Bened.,  O.  S.  Ben.,  Abb.,  Vicar, 
gen.  Congr.  Olivetanae , interest  Sess. 
R®  44  a,  3“®  268  a,  4"®  496  c.  Subseriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
931  a. 

Santori  Cam.,  consultor  et  seci’etarius  Com- 
missionis  dogmaticae  1051  d;  subseriptor 
epistolae  de  infallibilitate  ad  SS.  Pontif. 
datae  1525  c.  Adjutor  secretarii  Cone. 
16  b.  21  a. 

Sanz  g Fores  Bened.,  Ep.  Ovetensis  (Oviedo, 
Hispania),  interest  Sess.  R®  43  b,  2*®  64  b, 
3“®  266  d,  4*®  495  c.  Subseriptor  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  930  d. 

Sanve  Henr.,  consultor  Commissionis  pro 
disciplina  ecclcs.  1053  d.  cf.  1049  d. 

Snvannensis  Ep.  v.  Persico  aut  Verot. 

Savini  Aug.,  Vicar,  gener.  Ord.  Carmel, 
vet.  obs.,  interest  Sess.  R®  44  d,  2”' 66  b, 
3"®  268  c,  4“®  498  a.  Subseriptor  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  930  b. 


Savio  Car.,  Ep.  Astensis  (Asti,  Pedemon- 
tium),  interest  Sess.  R®  42  d,  2“®  63  d, 
3“®  266  a,  4“®  495  a.  Subseriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1042  b,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  941  a,  — pro  fine  discus- 
sioni generali  Constitutionis  de  Eccl.  im- 
ponendo 985  a. 

Savonensis  Ep.  v.  Cerruti. 

Sbarbaro,  anticoncilii  fautor  1258  a. 

Scandella  Joan.  B.,  Ep.  Autinoensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Calpensis  (Gibraltar,  Hispania, 
dit.  angi),  interest  Sess.  R®  39  c,  2“®  60  c, 
3"®  263  b,  4“®  492  d.  Subseriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  a,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  929  c,  eaque  sine  ulla  mora 
proponenda  977  d,  — pro  fine  discussioni 
gener.ali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
986  b.  Assentitur  Rmo  Bonjean  contra 
Rmum  Dupanloup  1355  d.  Ejus  ad  Rmum 
David  literae  de  hujus  epistola  ad  Gra- 
trium  1383  d. 

Scelhot  Dion.  Georg.,  AEp.  Aleppensis  rit. 
syr.  (Aleppo,  Haleb,  Syria),  interest  Sess. 
R®  36  b,  2“®  57  b,  3"®  260  a.  Veniam  a 
Concilio  discedendi  obtinet  746  a. 

Schaepman  Andr.  Ign.,  AEp.  Ultrajectensis 
(Utrecht,  Neerlandia),  interest  Sess.  R® 
36  d,  2“®  57  c,  3®®  260  b,  4“®  490  c.  Electus 
ad  Deputationem  fidei  713  a;  respondet 
ad  aliquas  difficultates  super  schemate 
de  Eccl.  747  c.  Subseriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1040  d,  — postulati  pro  schemate  de  in- 
fallibilitate statim  proponendo  970  d. 

Scherr,  Greg,  de,  AEp.  Monacensis  et  Fri- 
singensis  (Miinchen- Freising,  Bavaria), 
interest  conventui  Fuldensi  a.  1869.  1 188  a; 
subscribit  literis  ejusdem  pastoralibus 
1195  d,  epistolae  ad  SS.  Pontif.  datae 
1197  a. 

Interest  Sess.  R°  35  c,  2®®  56  d,  3®®  259  c. 

Inter  oratores  super  schemate  de  Cate- 
chismo  728  c.  Inter  subscriptores  postu- 
lati de  electione  Deputationum  914  d,  — 
de  Coust.  Multiplices  inter  918  a,  — de 
rerum  tractandarum  modo  (2.  Jan.  1870.) 
920  a,  — contra  definitionem  infallibili- 
tatis 945  b,  — de  disponenda  discussione 
schematis  de  Eccl.  951  c,  — de  decreto 
20.  Febr.  1870.  967  d , — protestationis 
contra  mutatum  tractandi  ordinem  de 
Eccl.  983  c , et  contra  indictum  finem 
discussionis  generalis  Constitutionis  de 
Eccl.  987  a,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  991  c,  — epi- 
stolae pridie  Sess.  4®®  ad  SS.  Pontif.  datae 
995  a,  — Fuldensis  epistolae  pastoralis 
a.  1870.  1735  c. 

Ejus  declaratio  15.  Febr.  1870.  1490  b. 
In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  suffragium 
fert  Non  placet  997  a ; Const.  Pastor 
aeternus  adhaeret  ibid. 

Schmid  Jlenr .,  O.  S.  Ben.,  Abb.,  Praeses  Con- 
greg. Helvetiae) , interest  Sess.  R®  44  a, 
2“®  65  a,  3“®  267  c,  4®®  496  b.  Ejus  postu- 
latum  circa  decretum  do  receptione  novi- 
tiorum  ac  professione  votorum  simplic. 
909  d.  sqq.  Subseriptor  postulati  pro  fine 
discussioni  generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  a. 

Schrader  Clem.,  S.  J.,  consultor  Commissionis 
dogmaticae  1052  a. 

Schnarzenberg  Frid.,  Card.,  AEp.  Pragensis 
(Prag,  Bohemia),  scribit  ad  Ethos  Caterini 


1821 


Ruggero,  Jul.  do  — Siniciklas. 


1822 


et  Autonelli  deprofessoribusHefele,  Kuhn, 
Bollinger  ad  parandum  Concilium  Romam 
invitandis  1046  c.  sqq.;  Cardinalium  re- 
sponsa  1048. 

Interest  Sess.  1“'  34  a,  2"“  55  a,  3“' 
258  a. 

Praesules  Austrian,  Hungarian,  Ger- 
maniae  definitioni  infallibilitatis  adver- 
santes  convocat  1046  b. 

Inter  oratores  in  disceptatione  schema- 
turn  de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopali 
vacante  719  a,  — schematis  de  fide  731  d, 

— schematis  de  Eccl.  744  d.  749  d. 

Inter  subscriptores  postulati  de  electione 

Deputationum  914  d,  — de  Const.  Mulii- 
plices  inter  918  a (SS.  Pontificis  responsum 
ipsi  communicatum  918  c),  — de  rerum 
tractandarum  mode  919  d (SS.  Pontificis 
responsum  ipsi  communicatum  921);  po- 
stulata  contra  definitionem  infallibilitatis 
Congregationi  propositionibus  Patrum  ex- 
aminandis  transmittit  944  a;  inter  sub- 
scriptores unius  eorum  945  a,  — postulati 
de  disponenda  discussione  schematis  de 
Eccl.  951  c,  — de  decreto  20.  Febr.  1870. 
966  d,  — de  tempore  animadversionum 
in  schema  de  Eccl.  prorogando  973  c 
(ibid.  Praesidum  Congregationum  gene- 
ralium  responsum  ipsi  communicatum), 

— protestationis  contra  mutatum  trac- 
tandi  ordinem  de  Eccl.  983  c,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis  de  Eccl.  987  a (Praesidum  re- 
sponsum 988  b) , — querelae  de  addita- 
mento  ad  schema  ejusdem  Const.  991  b, 

— epistolae  17.  Jul.  1870.  ad  SS.  Pontif. 
datae  994  d. 

In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  fert  suffra- 
gium  Non  placet  996  a;  adhaeret  Const. 
Pastor  aeternus  ibid. 

Schweiz  Joan.,  consultor  Cominissionis  dog- 
maticae  1052  b.  cf.  1044  d.  sq.;  subscriptor 
epistolae  de  infallibilitate  ad  SS.  Pontif. 
datae  1525  c.  Secretarius  Deputationis 
fidei  1646  c. 

Secoviensis  Ep.  v.  Zwerger. 

Segur,  de:  Pii  IX.  ad  eum  epistola  1536. 

Selliti  Ign. , Ep.  Melphiensis  et  Rapollensis 
(Melfi , Rapolla,  Regn.  utriusque  Sicil.), 
interest  Sess.  1“  38  a,  2“°  59  a,  3“'  261  d, 
4““  491  c.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d, 

— postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
935  c. 

Sembratotvicz  Jos.,  AEp.  Nazianzenus  rit.  gr. 
i.  p.  i.,  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  c. 

Semeria  Steph.,  Ep.  Olympensis  i.  p.  i.,  item 
1039  d. 

Senestrhj,  Ign.  de,  Ep.  Ratisbonensis  (Regens- 
burg, Bavaria),  interest  Sess.  1"'  39  d, 
2'“'  60  d,  3"“  263  c,  4“'  493  a. 

Electus  ad  Deputationem  pro  rebus 
fidei  713a;  eo  instante,  in  cap.  III.  sche- 
matis de  fide  additur  § Porro  fide  (73  c) 
1675  b ; cum  aliis  deliberat  super  schemate 
de  Rom.  Pontifice  componendo  1698  b, 

— super  apta  infallibilitatis  definiendae  for- 
mula 1700  d;  formulae  ab  eo  propositae 
1712  c.  1714  d.  cf.  1715  a;  respondet  in 
Congreg.  gener.  ad  animadversiones  super 
schemate  de  Eccl.  746  d. 

Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  b,  — postu- 
lati pro  Nigris  Africae  centr.  905  d,  — 
pro  infallibilitate  definienda  928  a,  ea(iue 


statim  proponenda  971  a,  sine  ulla  mora 
978  d,  — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  985  b. 

Operam  confert , ut  infallibilitas  de- 
finiatur  1696  b;  alios  invitat,  ut  id  petant 
1703  d.  cf.  1696  c.  Ejus  ad  comitem 
Tauffkirchen  literae  (17.  Jan.  1870.)  de 
postulate  definiendae  infallibilitatis  1591; 
hujus  responsum  ibid.  d.  Rihi  Raess  judi- 
ciali  de  Gratrii  scriptis  sententiae  assen- 
titur  1400  d.  Theologiae  candidates  lec- 
tionibus  Dolliugeri  interesse  vetat  1490  a. 

Interest  conventui  Episcopor.  Fuldensi 
a.  1870.  1732  c;  epistolae  ejus  pastoral! 
subscribit  1735  c.  Ejus  ad  regem  Bavariae 
dePlaceto  literae  6.  Oct.  1870.  1726  b.  sqq. 

Senonensis  AEp.  v.  Bernadou. 

Serafini  Aloys,,  Ep.  Viterbiensis  et  Tusca- 
niensis  (Viterbo,  Toscanella,  Stat.  pontific.), 
promot.  27.  Jun.  1870.,  interest  Sess.  V 
496  a.  Scrutator  sulfragior.  16  b.  21  a. 

Serena,  de,  Ep.  v.  Orrego. 

Sergent  Nic.  Men.,  Ep.  Corisopitensis  (Quim- 
per,  Gallia),  interest  Sess.  2“  60  a,  O*" 
262  c,  4"*"  492  b.  Electus  ad  Deputationem 
pro  rebus  disciplinae  714  b.  Inter  ora- 
tores super  cap.  IV.  schematis  de  Eccl. 
755  c.  Inter  subscriptores  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
925  d,  eaque  statim  proponenda  970  b, 
sine  ulla  mora  977  d,  — pro  fine  dis- 
cussioni generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  b,  — protestationis  contra 
calumniosos  libellos  1750  d.  Cum  aliis 
de  formula  infallibilitatis  definiendae  de- 
liberat 1700  d;  emendationes  ab  eo  pro- 
positae 1714  c.  Condeninat  epistolas 
Gratrii  1405  b. 

Serra  Jos.  Mar.  Bened.,  Ep.  Daulius  i.  p.  i., 
interest  Sess.  1“°  37  d,  2“  58  d,  3“®  261  c, 
4“°  491  b.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  930  b. 

Serrano  Ambr.,  Ep.  de  Chilapa  (Respubl. 
Mexic.),  interest  Sess.  2“'  62  b,  3“®  264  c, 
4“  493  d.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  925  d,  — de  usura 
1747  c. 

Serlhensis  AEp.  rit.  c/iald.  v.  Bartatar. 

Severa  Jos.,  Ep.  Interamnensis  (Terni,  Stat. 
pontific.),  t 4.  Aug.  1870.,  interest  Sess. 
2"®  57  d,  3“®  260  c,  4“®  490  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1037  d,  — postulati  pro  infallibili- 
tate definienda  928  c,  eaque  statim  pro- 
ponenda 970  c,  sine  ulla  mora  978  b. 

Severini  (S.)  Ep.  v.  Mazzuoii. 

Severini  Petr.,  Ep.  Sappensis  (Sappa,  Al- 
bania), interest  Sess.  1“'  37  b,  2“  58  b, 
3“®  261  a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  b, 

— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
928  b.  940  d , eaque  statim  proponenda 
971a.  Veniam  a Concilio  discedendi  ob- 
tinet  741  c. 

Shanahan  Jerem.,  Ep.IIarrisburgensis  (Harris- 
burg, Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest 
Sess.  1“®  43  a,  2“  64  a,  3““  206  c,  4“® 
495  b. 

Shiel  Latir.  Bonavent.,  Ep.  Adelaidopolitanus 
(Port-Adelaide,  Australia),  interest  Sess. 
1“®  42  a,  2“®  63  a,  3“®  265  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  928  b.  1750  a.  Veniam  a 
Concilio  discedendi  obtinet  746  b. 


Skiliuni  Joan.  Bupt.,  Ep.  Caputaquensis  et 
ValIensis(Capaccio-Vallo,  Regn.  utriusque 
Sicil.),  interest  Sess.  4“®  493  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1040  c,  — postulatorum  Neapoli- 
tanoruni  769  d. 

Siegler  Jos.  v.  Hofstatter. 

Signinus  Ep.  v.  Ricci  Aloys. 

Sillani  Hilar  ion,  Ep.  Caliinicensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  in  insula  Ceylon,  interest  Sess. 
4“®  494  a.  Subscriptor  postulati  pro  fine 
discussioni  generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  c. 

Sillani  Aretini  Guill.,  Ep.  antea  Terracinensis 
(Terracina,  Stat.  pontific.),  interest  Sess. 
1“®  36  d,  2“®  57  d,  3“®  260  c,  4“®  490  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  d,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  926  b. 

Silveira,  Emman.  da,  Primas  Brasiliae,  AEp. 
S.  Salvatoris  in  Brasilia  (Bahia),  interest 
Sess.  3“®  258  d,  4®®  489  b.  cf.  723  b. 

Silvestri,  Petr,  de.  Card.,  interest  Sess.  1®® 
34  b,  2®®  55  b,  3®®  258  a,  4®®  488  d.  Ejus 
suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus  996  a. 

Silvestri  Phil.,  assignator  locor.  16  c.  21  c. 

Simeoni  Joan.,  consultor  Commissionis  pro 
disciplina  eccles.  1052  b , pro  ecclesiis 
orient,  et  missionibus  1055  a.  Notarius 
Cone.  16  b.  21  a. 

Simojie,  Phil,  de,  Ep.  Nicoterensis  et  Tro- 
piensis  (Nicotera,  Tropea,  Regn.  utriusque 
Sicil.),  interest  Sess.  1®“  39  a.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
929  a. 

Simor  Joan.,  Primas  Hungarian,  AEp.  Stri- 
goniensis  (Gran),  subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1036  c.  Ejus  ad  clerum  literae  (10.  Nov. 

1869. )  de  infallibilitate  et  Cone.  1296  sqq. 

Interest  Sess.  1®®  35  a,  2®®  56  a,  3“® 

258  d. 

Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  fidei 
713a;  relatio  ab  eo  habita  in  Congreg. 
gen.  super  schemate  Const,  de  fide  80  d — 
88  a.  cf.  730  d,  — super  emendationibus  in 
ejusdem  prooemium  propositis  91  c — 95  d. 
cf.  734  a;  respondet  ad  animadversiones 
in  idem  schema  factas  732  a. 

Inter  oratores  in  disceptatione  sche- 
matum  de  Episcopis  etc.  et  de  Sede  epi- 
scopali vacante  719a,  — schematis  de 
vita  clericorum  722  c,  — de  Catechismo 
726  a,  — de  Eccl.  745  b.  Inter  subscrip- 
tores postulati  de  electione  Deputationum 
915  a,  — de  rerum  tractandarum  modo 
(2.  Jan.  1870.)  920  a,  — contra  definitio- 
nem infallibilitatis  945  a,  — de  disponenda 
discussione  schematis  de  Eccl.  951  c,  — 
epistolae  pridie  Sess.  4 ad  SS.  Pontif. 
datae  994  d. 

In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  fert  suffra- 
gium  Non  placet  996  b ; Const.  Pastor 
aeternus  adhaeret  ibid.  Ejus  ad  Impera- 
torem  Austriae  de  Placeto  literae  (19.  Nov. 

1870. )  1724. 

Sinistri  Aloys.,  magister  caeremoniar.  Cone. 
16  c.  21  c. 

Siracensis  AEp.  rit.  arm.  v.  Ilurmuz  Ed. 

Smicildas  Greg. , Ep.  Crisiensis  rit.  ruth. 
(Kreutz  sive  Koros  sive  Krizevac,  Imper. 
Austr.-Hung.),  interest  Sess.  1®®  39  d,  2“® 
60  d.  Subscriptor  postulator.  2.  Jan.  1870. 
de  Const.  Multiplices  inter  et  de  rerum 
tractandarum  modo  9 18  b.  920  a,  — con- 
tra definitionem  infallibilitatis  945  d,  — 


1823 


Index  personarum. 


1824 


de  disponenda  discussione  scliematis  de 
Eccl.  952  a,  — de  decreto  20.  Febr.  1870. 
967  a,  — protestationis  contra  mutatura 
tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  b,  et  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis  de  Eccl.  987  d,  — querelae  de 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
991  c,  — epistolae  pridie  Sess.  4“'  ad 
SS.  Pontif.  datae  995  c.  Do  Const.  Pastor 
aeternus  13.  Jul.  fert  suffragium  Non 
placet  1000  c;  de  ejus  ad  eaudem  adhae- 
sione  v.  ibid. 

Smyrnensis  AEp.  v.  Spaccapietra. 

Sodo  Aloys.,  Ep.  Thelesinus  (Telese,  Regn. 
utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“'  38  c, 
2'"^  59  c,  3“'  262  b,  4"'  491  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  a,  — postulatorum  Neapoli- 
tanorum  769  d,  — postulati  pro  infalli- 
bilitate  definienda  926  b.  935  a , eaque 
statim  proponenda  970  b,  — epistolae  ad 
Rnium  Raess  1402  a. 

Soliter  Jos.  Hyac.,  Ep.  Gadarensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Cochinchinae  septentr. , inter- 
est Sess.  3**'  261  d,  4”°  491  d.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  931  a, 
eaque  statim  proponenda  969  a,  sine  ulla 
mora  978  c,  — pro  fine  discussioni  gene- 
rali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
985  c.  Assentitur  Rmo  Bonjean  contra 
Rmum  Dupanloup  1355  d. 

Sola  .Toon.  Petr.,  Ep.  Niciensis  (Nizza,  Nice, 
Italia,  dit.  gall.),  interest  Sess.  1“°  39  d, 
2"''  60  d,  3"'’  263  b.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Catechismo  727  a,  — super 
cap.  III.  schematis  de  Eccl.  750  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  b,  — postulati 
de  Const.  Mnlliplices  inter  717  a,  — de  rer. 
tractandar.  modo  (2.  Jan.  1870.)  920  d, 

— contra  definitionem  infallibilitatis  946  d, 

— de  decreto  20.  Febr.  1870.  962  b,  — 
querelarum  de  ordine  Concilii  violate 
980  b,  — protestationis  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
do  Eccl.  988  a,  — querelae  de  addita- 
mento ad  schema  ejusdem  Const.  992  a, 

— epistolae  pridie  Sess.  4“"  ad  SS.  Pontif. 
datae  995  b.  De  Const.  Pastor  aeternus 
13.  Jul.  fert  suffragium  Non  placet  1000  c; 
eidem  adhaeret  ibid. 

Solar  Joan.,  Ep.  S.  Caroli  Ancudiae  de 
Chiloe  (S.  Carlos  in  ins.  Chiloe,  Respubl. 
Chilens.),  non  interest  Concilio  rite  ex- 
cusatus  727  d. 

Sosnoicski  Casini.,  Decanus  Lublinensis,  Ad- 
rainistr.  ap.  dioec.  Podlachiensis  (Russia), 
interest  Sess.  3“®  267  b (ex  spec,  privil. 
ibid.  c).  Subscriptor  postulati  de  rerum 
tractandarum  modo  (2.  Jan.  1870.)  920  c. 

Soto  Pom. , quid  sentiat  de  infallibilitate 
pontific.  1333  b.  1346  a. 

Spaccapietra  Vine.,  AEp.  Smyrnensis  (Smyrna, 
Asia  min.),  Vicar,  ap.  Asiae  min.,  ad 
EiTium  Barnabo  refert  de  pontificia  ad 
Cone,  invitatione  Episcopis  schismaticis 
a se  missa  vel  mittenda  1118  b.  Interest 
Sess.  P'  35  c,  2^'*  56  c,  3"'  259  c,  4“'  489  d. 
Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  ritus 
orient,  et  missionibus  719  c.  Inter  ora- 
tores super  schemate  de  doctrina  cath. 
714  d,  — in  discussione  schematum  de 
Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopali  va- 
cante  720  b,  — schematis  de  fide  731  a, 

— capitis  IV.  schematis  de  Eccl.  754  b. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 


tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  d, 
— postulati  pro  infallibilitate  definienda 
935  a,  eaque  statim  proponenda  971  d,  — 
pro  fine  discussioni  general!  Constitutionis 
de  Eccl.  imponendo  985  c,  — protestationis 
contra  calumniosos  libellos  1751  a. 

Spada  Marianus,  0.  Praed.,  summarie  Car- 
dinalium  vota  de  Cone,  celebrando  ex- 
hibet  1014  a.  Consultor  Commissionis 
dogmaticae  1051  b. 

Spalding  Mart.  Joan.,  AEp.  Baltimorensis 
(Baltimore,  Stat.  feed.  Amer.  sept.),  inter- 
est Sess.  P"  36  b,  2"“  57  b,  3*'  260  a, 

490  b.  Unus  e Congregatione  examinandis 
Patrum  propositionibus  711  a.  Electus 
ad  Deputationem  fidei  713  a;  formulae 
definitionis  infallibilitatis  mitigatae  favet 
1700  b.  1701  a;  respondet  ad  aliquas  diffi- 
cultates  super  schemate  de  Eccl.  747  a. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  b,  — postu- 
lati de  fine  discussioni  general!  Consti- 
tutionis de  Eccl.  imponendo  986  c.  Ejus  ad 
Rmum  Dupanloup  de  postulate  definiendae 
infallibilitatis  epistola  1362  c.  sqq.;  quam 
impugnant  Rmi  Dupanloup  1366  c.  sqq., 
Purcell  et  Kenrick  1373  c.  sqq.  cf.  1376  b. 
Ejus  ad  Pium  IX.  de  infallibilitate  epistola 
a.  1869.  1376  a.  b. 

Speranza  Petr.  Aloys.,  Ep.  Bergomensis  (Ber- 
gamo, Italia),  interest  Sess.  P'  38  d,  2“'" 
59  d,  3"'  262  c.  Subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1039  b,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  924  b,  eaque  statim  proponenda 
970  a. 

Spilotros  Sim.,  Ep.  Tricariceusis  (Tricarico, 
Regn.  utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  P’’ 
40  b,  2““  61  c,  3'*'’  263  d,  4“  493  b.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  ordinum  716b. 
Inter  oratores  super  schemate  de  doctrina 
cath.  717  c.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  c,  — postulatorum  Neapolita- 
norum  769  d. 

Spoglia  Alex.  Paul.,  Ep.  Comaclensis  (Co- 
macchio,  Stat.  pontific.),  interest  Sess.  P'’ 
40  c,  3""  264  a,  4“^  493  b.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1040  d. 

Stahl,  Georg.  Anton,  de,  Ep.  llerbipolensis 
(Wurzburg,  Bavaria),  interest  conventui 
Fuldensi  a.  1869.  1188  b;  subscribit  Uteris 
ejusdem  pastoralibus  1195  c.  Interest 
Sess.  P'=37a,  2“  58  a,  3“  260  d.  Electus 
ad  Deputationem  pro  rebus  disciplinae 
714  a.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  a,  — 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
924  d.  Operam  confert,  ut  infallibilitas 
definiatur  1696  b.  c.;  alios  invitat,  ut  id 
petant  1703  c.  cf.  1696  b.  Assentitur  Rmo 
Raess  contra  Gratrii  scripta  1405  b.  Vita 
functus  760  a. 

Stefano,  Ant.  de,  Ep.  Bendensis  i.  p.  i.,  non 
interest  Concilio  rite  excusatus  723  c. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d. 

Stefanopoli  Steph.,  AEp.  Philippensis  i.  p.  i. 
rit.  gr.,  interest  Sess.  1“®  36  d,  2“'“  57  d, 
3“  260  c,  4“'  490  c.  Inter  oratores  super 
schemate  de  vita  clericorum  724  d.  Inter 
subscriptores  postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 925  a. 

Steins  Gualt.,  AEp.  Bostrensis  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  Calcuttae  (India  oriental.),  interest 


Sess.  1“  36  c,  2“'=  57  c,  3“  260  b,  4““  490  b. 
Electus  ad  Deputationem  fidei  713  b;  cum 
aliis  super  Const,  de  Rom.  Pontifice  com- 
ponenda  deliberat  1698  b;  formulae  in- 
fallibilitatis definiendae  mitigatae  favet 
1700  b.  1701  a.  Subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1037  b , — postulati  pro  definitione  in- 
fallibilitatis 927  a.  Assentitur  Rmo  Bon- 
jean contra  Rmum  Dupanloup  1355  c. 

Stepischnegg  Jac.  Maxim.,  Ep.  Lavantinus 
(Lavant,  Austria),  interest  Sess.  1®®  41  a, 
2“®  62  a.  Subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  b, 

— postulator.  2.  Jan.  1870.  de  Const. 
Multiplices  inter  et  de  rerum  tractandarum 
modo  918  b.  920  b,  — contra  definitio- 
nem infallibilitatis  945  c,  — de  disponenda 
discussione  schematis  de  Eccl.  952  a,  — 
de  decreto  20.  Febr.  1870.  967  d,  — pro- 
testationis contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem de  Eccl.  983  d,  et  contra  indic- 
tum finem  discussionis  generalis  Const,  de 
Eccl.  987  c.  De  Const.  Pastor  aeternus 
13.  Jul.  fert  suffragium  Non  placet  1001  a; 
eidem  adhaeret  ibid. 

Sterclx  Engelh.,  Card.,  AEp.  Mechliniensis, 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  a. 

Stonor  Edm.,  assignator  locor.  16  c.  21  c. 

Stoppani  Franc. , consultor  Commissionis 
pro  regularibus  1054  d. 

Strain  Joan.,  Ep.  Abilensis  i.  p.  i. , Vicar, 
ap.  Scotiae  orient.,  interest  Sess.  1®'  41  c, 
2®®  62  c,  3®®  265  a,  4®®  494  a.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  c,  — postulati  pro  infallibili- 
tato  definienda  928  a,  eaque  sine  ulla 
mora  proponenda  979  a. 

Stremayr,  minister  Austriacus:  ejus  ad  Im- 
peratorem  relatio  de  Concordato  ab- 
rogando  1716. 

Strigoniensis  AEp.  v.  Simor. 

Striscia  Cajet.,  Ep.  Nuscanus  (Nusco,  Regn. 
utriusque  Sicil.),  f a,  1870.,  subscriptor 
postulatorum  Neapolitanorum  769  d. 

Strossmayer  Jos.  Georg.,  Ep.  Bosniensis  et 
Sirmiensis  (Slavonia,  residet  in  Diakovar), 
interest  Sess.  1®'  38  a,  2®®  59  a.  Inter 
oratores  super  scheinate  de  doctrina  cath. 
715  a,  — in  discussione  schematum  de 
Episcopis  etc.  et  de  Sede  episcopali  va- 
cante  721  c,  — schematis  de  vita  cleri- 
corum 725  a,  — prooemii  schematis  de 
fide  732  a,  — schematis  de  Eccl.  747  d. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d,  — 
postulati  de  Const.  Multiplices  inter  916  d, 

— alterius  de  eadem  918  b,  — de  rerum 
tractandarum  modo  (2.  Jan.  1870.)  920  a, 

— contra  definitionem  infallibilitatis  945  c, 

— de  disponenda  discussione  schematis 
de  Eccl.  951  d,  — de  decreto  20.  Febr. 
1870.  966  d,  — protestationis  contra  mu- 
tatum tractandi  ordinem  de  Eccl.  984  a, 
et  contra  indictum  finem  discussionis  gene- 
ralis Constitutionis  de  Eccl.  988  a,  — 
querelae  de  additamento  ad  schema  ejus- 
dem Const.  991  d,  — epistolae  pridie 
Sess.  4"*  ad  SS.  Pontif.  datae  995  a.  Ejus 
epistola  ad  Gratrium  1383.  Do  Const. 
Pastor  aeternus  13.  Jul.  fert  suffragium 
Non  placet  999  c;  eidem  adhaeret  ibid. 

Stumpf  Theodori  de  libello  Confluentino  ad 
Ep.  Warmiensem  literae  1182  sqq. 

Suarez  Peredo  Franc.,  Ep.  Verae  Crucis 


1825 


Smyrnensis  AEp.  — Trapeznntinus  AEp. 


1826 


(Veracruz,  Eespubl.  Mexic.),  interest  Sess. 
l«o  41  2;“  62 Jb.  Subscriptor  postulati 

pro  defiiiitione  infallibilitatis  925  d.  Vita 
functus  723  c. 

Saessionensis  Ep.  v.  Dours. 

Surensis  Ep.  v.  Maret. 

Surrentinus  AEp.  v.  Apuzzo. 

Sutet'  Fid.,  Ep.  Eosaliensis  i.  p.  i.,  Vicar, 
ap.  Tunetanus  (Tunis),  interest  Sess.  I"*' 
37  c,  2“  58  b,  S""  261  a,  4"'  491  a.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 925  b. 

Svecjliati  Stanisl. , consultor  Commissionis 
pro  disciplina  ecclesiastica  1053  b,  — pro 
regularibus  1054  b. 

Stoeemj  Joan.,  Ep.  S.  Joannis  (St.John,  New- 
Brunswick),  interest  Sess.  1"'  40  b,  2"' 
61c,  3“  263  d.  Subscriptor  postulatorum 
Praesulura  provinciarum  Quebec,  et  Hali- 
fax. 879  d.  sqq.,  — postulati  de  rerum  trac- 
tandarum  mode  (2.  Jan.  1870.)  921  a,  — 
contra  definitionem  infallibilitatis  947  c. 
Veniam  a Concilio  discedendi  obtinet  739  c. 

Syrensis  Ep.  \.  Alberti. 

Szabo  Emericus,  Ep.  Sabariensis  (Steinam- 
anger  sive  Szombathely,  Hungaria),  sub- 
scriptor protestationis  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  c,  — epistolae  pridie  Sess.  4“'' 
ad  SS.  Pontif.  datae  995  c.  De  Const. 
Pastor  aeternus  13.  Jul.  fert  suffragium 
Non  placet  1004  a;  eidem  adhaeret  ibid. 

i^zatJimariensis  Ep.  v.  Biro  de  Kezdi-Polany. 

Szymonotvicz  Greg.  Mich.,  AEp.  Leopoliensis 
rit.  arm.  (Lemberg,  Gallicia,  Austria), 
interest  Sess.  1“'  36  a,  2“  56  d,  3“  259  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  a,  — postulati 
de  electione  Deputationum  914  d,  — de 
Const.  Multiplices  inter  918  a,  — de  rerum 
tractandarum  modo  (2.  Jan.  1870.)  920  a, 

— contra  definitionem  infallibilitatis  945  b, 

— de  disponenda  discussione  schematis 
de  Eccl.  951  d,  — de  decreto  20.  Febr. 
1870.  967  a. 

Tache  Alex.,  Ep.  S.  Bonifacii  (St.  Boniface, 
Canada),  interest  Sess.  1"'  38  b,  2“  59  a. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  d,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  925  c. 

Taglialatela  Vim.,  AEp.  Sipontinus  (Man- 
fredonia,  Eegn.  utriusque  Sicil.),  interest 
Sess.  1“  35  c,  2“  56  c,  3"-=  259  b,  4“  489  d. 
Subscriptor  postulatorum  Neapolitanorum 
769  d,  — postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda  935  c,  eaque  statim  proponenda 
971  a. 

Talbot  de  Malahide  Georg.,  consultor  Com- 
missionis centralis  1050  d. 

Tamburinins,  de  primatu  614  b.  c.  616  a.  sqq. 

Tamraz  Joan.,  AEp.  Kerkukensis  rit.  chald. 
(Kerkuk,  Turcia  asiat.),  interest  Sess.  1“*“ 
35  c,  2“  56  c , 3“®  2.59  c,  4“  489  d.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infallibili- 
tatis 931a,  — contra  eandem  948b,  — 
pro  schemate  de  infallibilitate  statim  pro- 
ponendo  971b,  — pro  fine  discussion! 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
985  a. 

Tarantasiensis  Ep.  v.  Gros. 

Tarbiensis  Ep.  v.  Mascarou-Laurence. 

TardoyaPetr.Jos.,  Ep.  Tiberiopolitanus  i.  p.i., 
non  interest  Concilio  rite  excusatus  723  c. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  d. 


Targioni  Jos.,  Ep.  Volaterranus  (Volterra, 
Italia),  interest  Sess.  1"'  39  c,  2“°  60  c, 
O"®  263  b,  I"*"  492  d.  Electus  ad  Depu- 
tationem  pro  rebus  disciplinae  763  c.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1040  a,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  929  b , — pro 
fine  discussioni  generali  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  985  d. 

Tarnoezy,  Maximil.  de,  Primas  Germaniae, 
AEp.  Salisburgensis  (Salzburg,  Austria), 
subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  d.  Pii  IX. 
ad  eum  de  conventu  Fuldae  habendo  lite- 
rae  30.  Sept.  1867.  1043  d.  sqq.  Interest 
Sess.  1“  34  d,  2'“-  55  d,  3“"  258  d,  4“  489  b. 
Subscriptor  postulati  de  electione  Depu- 
tationum 915  a,  — de  rerum  tractandarum 
modo  (2.  Jan.  1870.)  920  a,  — contra 
definitionem  infallibilitatis  945  b,  — de 
disponenda  discussione  schematis  de  Eccl. 
951  c,  — de  decreto  20.  Febr.  1870.  967  d. 
Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor  aeternus 
996  b. 

Tarnoviensis  Ep.  v.  Pukalski. 

TarqinniCam.,S.3.,  consultor  Commissionis 
dogmaticae,  postea  Commissionis  pro  disci- 
plina eccles.  1052  d.  1053  a. 

Tarvisinus  Ep.  v.  Zinelli. 

Tauffkirchen,  Bavaricus  apud  S.  Sedem  lega- 
tus : mutuae  ejus  et  Emi  Senestrey  de 
postulate  infallibilitatis  literae  1591  sq. 
V.  etiam  Gubernia  II,  22. 

Teppa  Alex.,  Praepos.  gener.  Congr.  S.  Pauli, 
interest  Sess.  1"^  44  b,  2'“'  65  b,  3“  268  a, 
4“  496  c. 

Tergestinus  Ep.  v.  Legat. 

Testa  Car. , Delegati  apost.  Constantino- 
politani  Vicarius  gener.,  refert  ad  Card. 
Barnabo  de  pontificia  ad  Cone,  invitatione 
Praelatis  schismaticis  exhibita  vel  ex- 
hibenda  eiusque  acceptione  1111  d.  sqq. 
1114  d— 1118  c. 

Teta  Jos.,  Ep.  Oppidensis  (Oppido,  Eegn. 
utriusque  Sicil.) , interest  Sess.  1*®  40  b, 
2'“'  61b,  4"'  493  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1040  c,  — postulatorum  Neapolitanorum 
769  d,  — postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 926  b.  934  d. 

Theiner  Aug.,  sacerdos  Oratorii,  consultor 
Commissionis  pro  ecclesiis  orient,  et  mis- 
sionibus  1055  b. 

Thessalonicensis  AEp.  v.  Fran  chi. 

Thomas  Bened.  Leo,  Ep.  Eupellensis  (La 
Eochelle,  Gallia),  interest  Sess.  1'“'  42  d, 
2“  63  d,  3“  266  b.  Inter  oratores  super 
schemate  de  Eccl.  749  c.  Inter  subscrip- 
tores  libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1042  b,  — postulati  2.  Jan. 
1870.  de  rerum  tractandarum  modo 
920  d , — contra  definitionem  infallibili- 
tatis 946  d,  — de  decreto  20.  Febr.  1870. 
962  c,  — querelarum  de  ordine  Concilii 
violate  980  c , — protestationis  contra 
indictum  finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis de  Eccl.  987  d,  — querelae  de 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
992  a,  — ■ epistolae  pridie  Sess.  4''°  ad 
SS.  Pontif.  datae  995  b.  De  Const.  Pastor 
aeternus  13.  Jul.  fert  suffragium  Non 
placet  1002  a;  eidem  adhaeret  ibid. 

Tiberiadensis  Ep.  v.  Valsecchi. 

TiUdan  Petr.,  Ep.  Brusensis  rit.  arm.  (Brussa, 
Asia  min.),  interest  Sess.  P'"  40  a,  2““' 
61  a,  3"“  263  d.  Subscriptor  libelli  oc- 


casione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  c,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  930  a.  Veniam  a Concilio 
discedendi  obtinet  746  a. 

Tissot  Joan.,  Ep.  Milevitanus  i.  p.  i..  Vicar, 
ap.  in  Vizagapntam  (India  orient.),  inter- 
est Sess.  1“"  41  b,  2“  62  b,  264  d,  4"*^ 
493  d.  Subscriptor  postulati  pro  infalli- 
bilitate definienda  928  a,  eaque  statim 
proponenda  969  b. 

Tizzani  Vine.,  AEp.  Nisibenus  i.  p.  i.,  con- 
sultor Commissionis  centralis  1050  c.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1036  d.  Interest  Sess.  1'“' 
35  c,  2“  56  c,  3“'  259  c.  Inter  oratores 
super  schemate  de  doctr.  cath.  714d,  — 
super  schemate  de  fide  731  a.  In  Con- 
greg.  gener.  13.  Jul.  fert  suffragium  Placet 
juxta  modwn  997  a ; Sess.  4"“  non  interest 
propter  morbum  ibid.;  Const.  Pastor 
aeternus  adhaeret  ibid. 

Todisco  Grande  Leonard.,  Ep.  Asculanus  et 
Ceriniolensis  (Ascoli,  Cerignola,  Eegn. 
utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“'  36  d, 
3“  260  c , 4“  490  d.  Subscriptor  postu- 
latorum Neapolitanorum  769  d,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  934  d, 
eaque  statim  proponenda  969  c,  sine  ulla 
mora  978  b,  — pro  fine  discussioni  gene- 
rali Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 

985  a. 

Togni  Caes.,  magister  caeremoniar.  Cone. 
16  c.  21  c 

Tola,  Aloys,  de,  Ep.  Berissensis  i.  p.  i.,  Au- 
xiliar.  Episcopi  Guayaquilensis  (Eespubl. 
Aequator.),  interest  Sess.  1“  41  b,  2"“ 
62  b.  Subscriptor  postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  924  a. 

Tolosanus  AEp.  v.  Desprez. 

Tonti  Jul.,  stenographus  Cone.  25  a. 

Tornacensis  Ep.  v.  Labis. 

Torres  Padilla,  Jos.  de,  consultor  Commis- 
sionis pro  disciplina  eccles.  1054  a. 

Tortoli  Alexand.,  magister  caeremoniar.  16  c. 
21  c. 

Tosa  Thom.,  O.  Praed.,  consultor  Commis- 
sionis dogmaticae  1052  c. 

Toscano  Bonif. , Ep.  Neo  - Pampilonensis 
(Nueva  Pamplona,  Eespubl.  Neogranat.), 
interest  Sess.  1“  42  a,  2’“’  63  a.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 925  a.  Veniam  a Concilio  dis- 
cedendi obtinet  732  b. 

Tosi  Paul.,  Ep.  Ehodiopolitanus  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Patnensis  (Patna,  India  orient.), 
interest  Sess.  P'  43  a,  2’'*'  64  a,  3“  266  c, 
4'“’  495  b.  Subscriptor  postulati  pro  in- 
fallibilitate definienda  925  b,  eaque  statim 
proponenda  969  b,  — pro  fine  discussioni 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 

986  c.  Assentitur  Emo  Bonjean  contra 
Ethum  Dupanloup  1356  b. 

Tostat  Alph.  et  ejus  contra  infallibilitatem 
pontific.  doctrina  1333  a.  1348  b. 

Tournely,  quid  de  infallibilitate  pontific. 
sentiat  1334  d.  1348  a.  1361c. 

Touvicr  Joan.  Marcell.,  Ep.  Olenensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Abyssiniae,  interest  Sess.  3"“ 
267  a,  4“  495  d.  Subscriptor  postulati 
pro  fine  discussioni  generali  Constitutionis 
de  Eccl.  imponendo  985  d , — protesta- 
tionis contra  calumniosos  libellos  1751  b. 

TrajanopoUtanus  AEp.  v.  Claret  y Clara. 

Tranensis  AEp.  v.  Bianchi  Dottula. 

Transsylvaniensis  Ep.  v.  Fogarasy. 

I'rapezuntinus  AEp.  v.  Errington. 

115 


Coll.  Lac.  VII. 


1827 


Index  personarum. 


1828 


Trauttmansdorf,  Austriacus  apud  S.  Sedem 
legatus,  T.  Gubernia  I,  3 ; II,  17.  20.  21.  29. 

Traversi  Jos. , Ep.  Massensis  in  Etrur. 
(Massa  Marittima , Italia) , subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
931  b. 

Trevirensis  Ep.  v.  Eberhard. 

Trevisanafo  Jos.  Aloijs. , Card. , Patriarcha 
Venetiarum  (Venezia,  Italia),  interest 
Sess.  1"“  34  b,  2'">  55  b,  3"'  258  b,  4"^ 
488  d.  Inter  oratores  super  scbemate  de 
doctrina  cath.  716  c.  Inter  subscriptores 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1036  b,  — postulati  pro  infallibili- 
tate  definienda  927  b , eaque  statim  pro- 
ponenda  970  a.  Ejus  suffragia  de  Const. 
Pastor  aeternus  996  a. 

Tridentinus  Ep.  v.  di  Riccabona. 

TrincJiieri  Angel.,  consultor  et  (a  niense 
Mart.  1868.)  secretarius  Commissionis  poli- 
tico-eccles.  1056  c. 

Trioclie  Laur.,  AEp.  Babylonensis  rit.  lat. 
(resid.  in  Ispahan  in  Persia) , interest 
Sess.  2“°  56  a.  Subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1036  c,  — postulati  2.  Jan.  1870.  de 
rerura  tractandarum  modo  920  c,  — contra 
definitionem  infallibilitatis  946  c,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  962  b.  Const. 
Pastor  aeternus  adhaeret  996  c. 

Trinnfetti  Bernardin. , Ep.  Terracinensis, 
Privernensis  et  Setinensis  (Terracina, 
Piperno,  Sezze,  Stat.  pontific.) , interest 
Sess.  1“'  41  a,  2“'=  62  a,  3“'  264  c,  4“  493  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  b,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  940  d. 

Trnmbetta  Aloys. , consultor  Commissionis 
pro  regularibus  1054  c. 

Trucchi  Petr.  Paid.,  Ep.  Foroliviensis  (Forli, 
Stat.  pontific.),  interest  Sess.  1“'  37  c,  2“ 
58  c,  3“'  261  b,  4"®  491  b.  Electus  ad 
Deputationem  pro  rebus  disciplinae  763  c; 
rcfert  de  emendationibus  in  schema  re- 
formatum  de  Sede  episc.  vac.  propositis 
764  c.  Inter  oratores  super  schemate  de 
Eccl.  745  c.  Inter  subscriptores  libelli 
occasione  centemarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  b,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  935  b,  eaque  statim  proponenda 
971  d,  — pro  fine  discussion!  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  nnponendo  985  c, 
— protestationis  contra  calumniosos  li- 
bellos  1751  b. 

Tuamensis  AEp,  v.  Mac  Hale. 

Tudensis  Ep.  v.  Garcia  y Anton. 

Tudertinus  Ep.  v.  Rosati  Joan. 

Tulancingensis  Ep.  v.  Ormaechea. 

Turner  Guill.,  Ep.  Salfordiensis  (Salford, 
Anglia),  interest  Sess.  1”''  38  b,  2“'  59  b, 
3“  262  a. 

Turonensis  AEp.  v.  Guibert. 

Tutelensis  Ep.  v.  Berteaud. 

Tynan  Patrit.,  stenographus  Cone.  26  a. 

Tyrensis  AEp.  rit.  graeco-melch.  v.  Kauam. 

Tyrensis  AEp.  rit.  niaron.  v.  Bostani. 

UllatJiorne  Guill.,  Ep.  Birminghamiensis  (Bir- 
mingham, Anglia),  subscriptor  libelli  occa- 
sione centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati 
1038  b.  Interest  Sess.  1"'  37  c,  2“  58  c, 
3“^®  201b,  4“  491a.  Electus  ad  Deputa- 
tionem pro  rebus  disciplinae  714  a.  Inter 
oratores  super  cap.  I.  schematis  de  fide 
733  c.  Ejus  suffragia  de  Const.  Pastor 
aeternus  999  b. 


Ulloa  Emman.,  Ep.  de  Nicaragua  (Respubl. 
ejusd.  nom.,  Amer.  centr.),  interest  Sess. 
1“  42  a,  2“  63  a,  3“®  265  c,  4“®  494  c.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 927  d. 

JJrhani  YlII.  decreta  de  oneribus  missarum 
607  b.  668  b. 

Urgellensis  Ep.  v.  Caixal  y Estrade. 

Uriz  y Lahayru  Petr.,  Ep.  Pampilonensis 
et  Tudelensis  (Pamplona,  Tudela,  His- 
pania),  interest  Sess.  1"®  38  a,  2"®  59  a, 
3“®  261  d,  4"®  491  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  d,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  930  b , eaque  sine  ulla  mora 
proponenda  978  a,  — pro  fine  discussion! 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  impouendo 

984  d. 

Urquhart  I)av.  petit  conciliare  de  jure  gen- 
tium decretum  1309  d.  sq. 

Urquinaona , Jos.  de,  Ep.  Canariensis  (Ca- 
nariae  insulae) , interest  Sess.  1®®  43  b, 
2“®  64  c,  3“®  266  d,  4"'  495  c.  Inter  ora- 
tores super  schemate  do  vita  clericorum 
722  d,  — de  Catechismo  728  b.  Inter  sub- 
scriptores postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 930  d,  eaque  sine  ulla  mora  pro- 
ponenda 978  a,  — pro  fine  discussion! 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 

985  b. 

Vaciensis  Ep.  v.  Peitler. 

Valdivieso  Raph.  Valent.,  AEp.  S.  Jacobi 
de  Chile  (Santiago),  interest  Sess.  1"®  35  b, 
2"®  56  b,  3“°  259  a,  4“®  489  c.  Unus  e 
Congregatione  examinandis  Patrum  pro- 
positionibus  711a,  e Deputatione  fidei 
713  a.  Subscriptor  postulati  pro  defini- 
tione infallibilitatis  925  a. 

Valentinensis  Ep.  v.  Gueullette. 

Valenziani  Ant.  Mar.,  Ep.  Fabrianensis  et 
Mathelicensis  (Fabriano,  Matelica,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1"®  40  a,  2"®  61b, 
3“®  263  d , 4“®  493  a.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1040  c,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  729  d,  eaque  statim  proponenda 
971  b,  sine  ulla  mora  978  d,  — pro  fine 
discussion!  generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  986  c. 

Valerga  Jos. , Patriarcha  Hierosoljrmitanus 
rit.  lat.,  ap.  Provicarius  Aleppensis  et 
Prodelegatus  in  Syria,  subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1036  b.  Consultor  Commissionis  pro 
ecclesiis  orient,  et  missionibus  1055  c. 
Ejus  ad  Eihum  Barnabb  literae  de  Prae- 
latorum  schismaticorum  erga  futurum 
Cone,  animo  1116  c;  relationes  eidem 
Card,  ab  eo  transmissae  de  modo , quo 
ab  illis  pontificia  ad  Cone,  invitatio  ac- 
cepta  sit  1118  d — 1122.  cf.  1123  c. 

Interest  Sess.  1“®  34  d,  2“®  55  d,  3“® 
258  d , 4“®  489  b.  Unus  e Congregatione 
examinandis  Patrum  propositionibus  710d, 
e Deputatione  pro  rebus  ritus  orient,  et 
missionibus  720  a.  Inter  oratores  super 
schemate  de  doctrina  cath.  717  c,  — super 
schemate  de  Eccl.  747  c.  753  d.  Assen- 
titur  judicial!  Rmi  Raess  de  Gratrii  epi- 
stolis  sententiae  1402  c. 

Vallispratensis  Ep.  v.  O’Connel. 

Vallis  Vidonis  Ep.  v.  AVicart. 

VaUeccdii  Alex. , Ep.  Tiberiadensis  i.  p.  i., 
Coadj.  Bergamensis  (Bergamo , Italia), 
interest  Sess.  1"®  43  c,  2"®  64  d,  3"®  267  a, 


4"®  495  d.  Subscriptor  postulati  pro  in- 
fallibilitate definienda  924  b,  eaque  statim 
proponenda  970  a.  Ejus  suffragia  de 
Const.  Pastor  aeternus  1004  a. 

Vancouveriensis  Ep.  v.  Demers. 

Vanesa  Joan.,  AEp.  Fogarasiensis  et  Albae 
Juliae  rit.  rum.  (Fogaras,  Stuhlweissen- 
burg,  Transsylvania) , interest  Sess.  1“® 
36  d,  2“®  57  d,  3“®  260  c.  Inter  oratores 
super  schemate  de  doctrina  cath.  715  a, 

— super  cap.  III.  schematis  de  fide  736  a, 

— super  schemate  de  Eccl.  generatim 
spectato  747  d,  — super  cap.  III.  ejusd. 
752  a.  Inter  subscriptores  postulati  con- 
tra definitionem  infallibilitatis  945  b,  — 
protestationis  contra  indictum  finem  dis- 
cussionis  generalis  Constitutionis  de  Eccl. 
987  b. 

van  den  Wijmelenherg  Ilenr.,  Abb.,  Magist. 
gener.  Ord.  Canonicor.  regular.  Ord. 
S.  Crucis,  interest  Sess.  3"'  267  b,  4"® 
496  a.  Subscriptor  postulati  pro  defini- 
tione infallibilitatis  929  c. 

van  der  Meulen  Ephr.,  Abb. , Vicar,  gener. 
Ord.  Cist.  ant.  reform,  in  Gallia,  interest 
Sess.  fi®®  268  a,  4“®  496  c.  Subscriptor 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis 
927  d,  — pro  fine  discussion!  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  d. 

van  Eu'ijk  Petr. , Ep.  Camacensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  de  Curasao  (insula,  India  occid.), 
interest  Sess.  1“®  43  c,  2"®  64  d.  Sub- 
scriptor postulati  pro  definitione  infalli- 
bilitatis 927  a.  Veniam  a Concilio  dis- 
cedendi  obtinet  723  d. 

Vannicelli-Casoni  Aloys.,  Card.,  AE[).  Ferra- 
riensis  (Ferrara,  Stat.  pontific.),  interest 
Sess.  U®  33  d,  2“®  55  a,  3®®  258  a,  4“®  488  c. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1036  a. 

Vapincensis  Ep.  v.  Guilbert. 

Varmiensis  Ep.  v.  Krementz. 

Vasconcellos  Pereira  de  Mello,  Ant.  de,  Ep. 
Lamacensis  (Lamego,  Lusitania),  interest 
Sess.  P®  40  d,  2®®  61  d,  3"®  264  a,  4“®  493  c. 
Inter  oratores  super  schemate  reformato 
de  Sede  episcopal!  vacante  764  b.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  d,  — postu- 
lati contra  definitionem  infallibilitatis 
947  a,  — de  decreto  20.  Febr.  1870.  962  d. 

Vasquez  Odoardus,  Ep.  Panamensis  (Panama, 
Respubl.  Neogranat.),  vita  functus  717  a. 

Vaughan  Guill.,  Ep.  Plymutensis  (Plymouth, 
Anglia),  interest  Sess.  1"®  39  a,  2“®  60  a, 
3“®  262  d,  4“®  492  b.  Inter  oratores  super 
schemate  reformato  de  Catechismo  741  b. 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cente- 
narii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c,  — 
protestationis  contra  mutatum  tractandi 
ordinem  de  Eccl.  984  b.  De  Const.  Pastor 
aeternus  in  Congreg.  gener.  13.  Jul.  fert 
suffragium  Non  placet,  in  Sess.  4“  Placet 
1000  b. 

Vaughan  Herbert. : de  Pii  IX.  ad  eum  epi- 
stola  cf.  1539  d. 

Venetensis  Ep.  v.  Becel. 

Venetensis  (antea)  Ep.  v.  Gazailhan. 

Venezuela,  AEp.  de,  v.  Guevara. 

Ventimiliensis  Ep.  v.  Biale  Laur. 

Vera,  Car.  de,  O.  S.  Ben.,  Abbas  Montis 
Cassini,  interest  Sess.  1“®  43  d,  2“'  64  d, 
4“®  496  a. 

Vera  Ilyac.,  Ep.  Megarensis  i,  p.  i. , inter- 
est Sess.  r®  41  c,  2“®  62  d,  3“®  265  a,  4“® 

I 494  b.  Subscriptor  libelli  occasione  cente- 


1829 


Trauttmansdorff  — Wierzchleyski. 


1830 


narii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1041  c,  — 
postulati  pro  definit.  infallibilitatis  924  b. 

Vercellotie  Car.,  Barnabita,  consultor  Com- 
missionis  pro  ecclesiis  orient,  et  missio- 
nibus  1055  b. 

Veronensis  Ep.  v.  di  Canossa. 

Verot  Aug. , Ep.  Savannensis  (Savannah, 
Stat.  feed.  Amer.  sept.),  ad.  11.  Mart. 
1870.  Ep.  S.  Augustini  (St.  Augustine, 
ibid.),  interest  Sess.  1““  39  d,  2“°  60  d, 
3““  263  c.  Inter  oratores  super  sclie- 
niate  de  doctrina  cath.  716  c,  — de 
vita  clericorum  722  c,  — de  Catecbismo 
727  a.  740  d,  — super  schemate  de  Eccl. 
generatim  spectato  746  d,  — super  pro- 
oemio  ejusd.  749  b,  — super  cap.  III. 
750  d,  — super  cap.  IV.  755  c.  Inter 
subscriptores  postulati  contra  definitioneni 
infallibilitatis  947  c , — protestationis 
contra  mutatum  tractandi  ordinem  de 
Eccl.  984  b,  et  contra  indictum  finein 
discussionis  generalis  Constitutionis  de 
Eccl.  987  b,  — querelae  de  additamento 
ad  schema  ejusdem  Const.  991  c,  — epi- 
stolae  pridie  Sess.  4“®  ad  SS.  Pontif.  datae 
995  b.  De  Const.  Pastor  aetcrniis  13.  Jul. 
fert  sulfragium  Non  placet  1000  c;  eidem 
adhaeret  ibid. 

Verrolles  Emman.,  Ep.  Columbicensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Leao-tung  (Imper.  Sinense), 
interest  Sess.  2"®  58  a,  3“®  260  d;  non 
interest  4“®  propter  valetudinem  999  a. 
De  Const.  Pastor  aeternus  13.  Jul.  fert 
suffragium  Placet  juxta  modurn  ibid. ; ei- 
dem adhaeret  ibid. 

Versaliensis  Ep.  v.  Mabile. 

Verzeri  Hieron. , Ep.  Brixiensis  (Brescia, 
Italia),  interest  Sess.  1“®  38  b,  2“®  59  b, 
3“®  261  d,  4“®  491  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1038  d,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  926  a,  eaque  statira  proponenda 

970  a. 

Vespasiani  Phil.,  Ep.  Fanensis  (Fano,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1“®  39  b,  2“®  60  c, 
3“®  263  a,  4“°  492  d.  Inter  oratores  super 
cap.  II.  schematis  de  fide  734  d.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1040  a,  — postu- 
lati pro  infallibilitate  definienda  928  c, 
eaque  statim  proponenda  970  c. 

Vesprimiensis  Ep.  v.  Ranolder. 

Velta  Aloys.,  Ep.  Neritonensis  (Nardo,  Regn. 
utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“®  38  a, 
2“®  58  d,  3“®  201c,  4®®  491c.  Subscriptor 
postulati  pro  infallibilitate  definienda 
926  b.  935  a,  eaque  statim  proponenda 

971  b,  — epistolae  ad  Rtiium  Raess  1402  a. 

Veuillot  Ludovici,  moderatoris  diarii  L’Uni- 

vers,  ad  Pium  IX.  literae  8.  Maji  1870. 
1469  d;  hujus  responsum  1538  c.  d.  Moni- 
tum  Rthi  Dupanloup  in  cum  editum  ejusque 
responsum  1285  c.  d.  Cf.  etiam  L’Univers. 

Viard  Phil.  Jos.,  Ep.  Vellingtoniensis  (Wel- 
lington, Nova  Zelandia),  interest  Sess.  1“® 
37  c,  2“®  58  c,  3“®  301  a,  4"®  491  a.  Sub- 
scriptor postulati  pro  infallibilitate  de- 
finienda 924  b,  eaque  sine  ulla  mora  pro- 
ponenda 978  b. 

Vihert  P'ranc.  M.,  Ep.  Maurianensis  (S.  Jean 
de  Maurienne,  Sabaudia),  interest  Sess.  1“® 
37  a,  2“®  58  a,  3"®  260  d,  4“®  490  d.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  a,  — postulati  pro 
infallibilitate  definienda  928  a.  935  c,  ea- 
que sine  ulla  mora  proponenda  978  c. 


Vicentinus  Ep.  v.  Farina. 

VilamitjanU'  Beued.,  Ep.  Derthusinus  (Tor- 
tosa,  Ilispania),  interest  Sess.  2“®  01  d, 
3“®  264  b , 4“®  493  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041  a,  — postulati  pro  infallibilitate 
definienda  930  c,  eaque  sine  ulla  mora 
proponenda  978  a. 

Villalvaso  Germ.,  Ep.  de  Chiapa  (Respubl. 
Mexic.),  interest  Sess.  1“®  43  d,  2®®  64  d, 
3“®  267  a,  4®“  495  d.  Subscriptor  postu- 
lati pro  definitiono  infallibilitatis  926  a, 

— de  usura  1747  c. 

Villanona  Custellucci,  Petr,  de,  AEp.  Petrensis 
i.  p.  i. , interest  Sess.  1“®  35  c,  2“°  56  c, 
3®®  259  c,  4"“  489  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1036  d,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  927  c. 

Vincentius  Lirinensis:  ejus  „quod  semper, 
quod  ubique,  quod  ab  omnibus“,  affertur 
ad  probandam  necessitatem  unanimis  ad 
dogma  definiendum  consensus  975  b.  cf. 
961  d.  966  a.  Ejus  doctrinae  explica tio 
288  d.  sqq.  cf.  404  c.  Qualis  secundum 
eum  dogrnatis  profectus  admittendus  537  c. 

Vindohonensis  AEp.  v.  Rauscher. 

Vindohonensis  Nuntius  v.  Falcinelli  - Anto- 
niacci. 

Virodunensis  Ep.  v.  Hacquard. 

Visconti-Venosta , regni  Italiao  minister,  v. 
Gubernia  II,  19.  24. 

Vitali  Jes.,  Ep.  Ferentinus  (Ferentino,  Stat. 
pontific.),  interest  Sess.  1“®  38  c,  2“®  59  c, 
3“®  262  b , 4“®  492  a.  Inter  oi-atores  in 
discussione  schematum  de  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  episcopali  vacante  721  c,  — 
capitis  IV.  de  Eccl.  754  d.  Inter  sub- 
scriptores libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  a,  — postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  927  c, 

— pro  fine  discussioni  generali  Oonstitu- 
tionis  de  Eccl.  imponendo  986  a. 

Viterbiensis  Ep.  v.  Serafini. 

Vitezich  Joan.  Jos.,  Ep.  Veglensis  (Veglia, 
Dalmatia),  interest  Sess.  1®®  39  a,  2®®  60  a, 
3®®  262  d , 4®®  492  b.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1039  c. 

Vivariensis  Ep.  v.  Delcusy. 

Volpini  Alexand.,  stenographus  Cone.  25  a. 

Vorsah  Nic.,  assignator  locor.  16  c.  21  c. 

Vrancken  Petr.,  Ep.  Colophoniensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Bataviae  (Java),  interest  Sess. 
1“®  37  d,  2®®  58  d,  3“®  261  b,  4®®  491  b. 
Subscriptor  postulati  pro  infallibilitate 
definienda  926  b,  eaque  statim  proponenda 
970  d,  — pro  fine  discussioni  generali 
Constitutionis  de  Eccl.  imponendo  986  a. 

Vratislaviensis  Ep.  v.  Forster. 

Viiicic  Paschal.,  Ep.  Antiphellensis  i.  p.  i.. 
Vicar,  ap.  Bosniae  (Imper.  Turcic.),  inter- 
est Sess.  1®®  40a,  2®®  Ola.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1040  b,  — petitionis  infallibilitatis 
definiendae  1750  a. 

Wahala  Aug.  Paul. , Ep.  Litomericensis 
(Leitmeritz,  Bohemia),  interest  Sess.  1®® 
42  a,  2®®  63  a,  3®“  265  c.  Subscriptor 
postulati  2.  Jan.  1870.  de  rerum  tractan- 
darum  mode  920  c,  — contra  definitio- 
nem  infallibilitatis  945  d. 

Ward  Georg. : Pii  IX.  ad  cum  epistola  1539  c. 

Weathers  Guill. , consultor  Commissionis 
dogmaticao  1052  c.  cf.  1049  c. 


Wedekin  Ed.  Jac. , Ep.  Hildeshemiensis 
(Hildesheim,  Germania),  interest  conventui 
Fuldensi  a.  1869.  1188  b;  subscribit  literis 
ejusdem  pastoralibus  1195  d,  epistolae 
ad  SS.  Pontif.  datae  1197  b.  Interest 
Sess.  1“®  38  b , 2“®  59  b,  3®“  262  a.  Sub- 
scriptor postulati  de  Const.  Midtipliccs 
inter  918  b,  — de  rerum  tractandarum 
mode  (2.  Jan.  1870.)  920  a,  — contra 
definitionem  infallibilitatis  945  d , — de 
discussione  schematis  de  Eccl.  951  d,  — 
de  decreto  20.  Febr.  1870.  967  d,  — Ful- 
densis  epistolae  pastoralis  a.  1870.  1735  c. 
Veniam  a Concilio  discedendi  obtinet 
739  c. 

Weiss  Nicol.,  Ep.  Spirensis  (Speier,  Bavaria), 
t 13.  Dec.  1869.,  delegat  ad  Fuldensem 
a.  1869.  conveutum  canonicum  Molitor 
1188  b;  qui  ejus  nomine  subscribit  literis 
pastoralibus  1195  d. 

Westmonasteriensis  APJp.  v.  Manning. 

Whelafi  Rich.  Vine. , Ep.  Wheelingcnsis 
(AVheeling,  Stat.  foed.  Amer.  sept.),  inter- 
est Sess.  1®“  37  a,  2“®  58  a,  3®®  260  d. 
Revocat  emendationes  in  prooem.  Const, 
de  fide  a se  propositas  95  d.  Inter  ora- 
tores super  schemate  de  fide  732  d,  — 
super  schemate  de  Eccl.  749  c.  754  c. 
Inter  subscriptores  postulati  contra  defini- 
tionem infallibilitatis  947  c,  — protesta- 
tionis contra  indictum  finem  discussionis 
generalis  Constitutionis  de  Eccl.  987  b. 
Veniam  a Cone,  discedendi  obtinet  756  c. 

Wheland  Joan.  Franc.,  Ep.  Aureliopolitanus 
i.  p.  i.,  subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1038  a. 

Wicart  Alexius  Jos. , Ep.  Vallis  Vidonis 
(Laval,  Gallia),  subscriptor  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c. 
Commendat  Rihi  Pie  homiliam  28.  Sept. 

1869.  habitam  1274  d.  Interest  Sess.  1“® 
37  c,  2®®  58  c,  3®®  261  a,  4®®  491  a.  Acriter 
vituperat  agendi  rationem  Rmi  Dupanloup 
1317  c,  quam  vituperationem  justam,  sed 
vehementiorem  aestimat  1467  b ; eum  im- 
pugnat  Rmus  Le  Courtier  1317  d.  Com- 
mendat Rmi  Regnier  literas  de  calumniis 
Concilio  illatis  1421  a.  b.  Ex  ejus  ad 
clerum  literis  26.  Apr.  1870.  1467  b.  c. 

Widmer  Barthol.,  Ep.  Labacensis  (Laibach, 
Austria) , subscriptor  postulati  2.  Jan. 

1870.  de  rer.  tractandar.  mode  920  b,  — 
contra  definitionem  infallibilitatis  945  c. 

Wiery  Valent.,  Ep.  Gurcensis  (Gurk,  Austria), 
interest  Sess.  1®°  40  a,  2®®  61  a.  Inter 
oratores  super  prooemio  schematis  de 
Eccl.  749  c.  Inter  subscriptores  postu- 
lati de  Const.  MultipUces  inter  918  a,  — • 
de  rerum  tractandarum  modo  (2.  Jan. 
1870.)  920  b,  — contra  definitionem  in- 
fallibilitatis 945  c,  — de  disponenda  dis- 
cussione schematis  de  Eccl.  951  d,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  967  d,  — pro- 
testationis contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem de  Eccl.  983  c,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
de  Eccl.  987  c.  De  Const.  Pastor  aeternus 
13.  Jul.  fert  suffragium  Non  placet  1000  c; 
eidem  adhaeret  ibid. 

Wierzchleyski  Franc.  Xav.,  AEp.Leopoliensis 
rit.  lat.  (Lemberg , Gallicia , Austria), 
interest  Sess.  1®®  36  a,  2®®  57  a,  3"®  259  d. 
Electus  ad  Deputationcm  pro  rebus  dis- 
ciplinae  714  a;  relator  su])er  schemate 
reformate  de  Catechismo  740  c.  Inter 
subscriptores  libelli  occasione  centenarii 
115* 


1831 


Index  personarura:  Wikleff  — Zwijseu. 


1832 


S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1037  b,  — postu- 
lati  de  electione  Deputationum  914  d,  — 
de  rerum  tractandarum  mode  (2.  Jan. 
1870.)  920  a,  — contra  definitionem  in- 
fallibilitatis  945  b,  — de  disponenda  dis- 
cussione  schematis  de  Eccl.  952  a,  — de 
decreto  20.  Febr.  1870.  966  d,  — pro- 
testationis  contra  mutatum  tractandi  or- 
dinem  de  Eccl.  983  c,  et  contra  indictum 
finem  discussionis  generalis  Constitutionis 
do  Eccl.  987  b , — querelae  de  addita- 
mento  ad  schema  ejusdem  Const.  991  c. 
In  Congreg.  gener.  13.  Jul.  fert  suffra- 
gium  Non  placet  997  b ; Const.  Pastor 
aeternus  adhaeret  ibid. 

Wikleff,  de  Ecclesia  584  d.  sq.  635  a.  De 
bonis  temporalibus  sacerdotum  620  b. 
629  c.  630  b.  636  a.  b. 

Willi  Gasp.,  Ep.  Antipatrensis  i.  p.  i.,  Au- 
xiliar.  Curiensis  (Chur,  Helvetia),  interest 
Sess.  1"^  43  c,  2"'  64  c,  3“'  267  a,  4""  495  d.  j 
Electus  ad  Deputationem  pro  rebus  ordi- 1 
num  716  b.  Subscriptor  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  928  b,  — pro 
fine  discussion!  generali  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  986  a. 

Williams  Joan.  Jos.,  Ep.  Bostonensis  (Boston, 
Stat.  foed.  Amer.  sept.),  interest  Sess.  1“® 
42  a,  2“"  63  a,  3”"  265  c,  4“'  494  c.  Sub- 
scriptor libelli  occasione  centenarii  S.  Petri 
Pio  IX.  oblati  1038  b,  — postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  938  c. 

Wilmer  Ger.  Petr.,  Ep.  Harlemensis  (Haar- 
lem, Neerlandia),  interest  Sess.  1"“  40  d, 
2“'  Old,  3“®  264  b,  4“®  493  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  a,  — postulati  pro  infallibili- 
tate  definienda  926  a,  eaque  statim  pro- 
ponenda  970  d,  — pro  fine  discussioni 
generali  Constitutionis  de  Eccl.  imponendo 
986  a. 

Wimmer  Bonif.,  O.  S.  Ben. , Abb.,  Praeses 
Congr.  Americanae  in  Stat.  food.  Amcr. ! 
sept.,  interest  Sess.  2“®  65a,  3“®  267  c, 
4“  496  b.  Subscriptor  postulati  pro  de- 
finitione infallibilitatis  928  b. 

Wimpffen,  Austriacus  Berolini  legatus,  v.  j 
Gubernia  II,  16. 

Ximenez  Valer.,  Ep.  Medellensis  ct  Antio- 
quiensis  (Medellin,  Antioquia,  Eespubl.  i 
Neogranat.) , non  interest  Concilio  rite  i 
excusatus  723  b. 

Yturralde  Ant.,  Ep.  Ibarrensis  (Ibarra,  Res- 
publ.  Aequator.),  non  interest  Concilio  rite 
excusatus  723  c. 

Yusto  Anast.  Roder.,  AEp.  Burgensis  (Burgos, 
Hispania),  interest  Sess.  1“®  36  d,  2“®  57  c, 
3“  260  b , 4“  490  c.  Electus  ad  Depu- 
tationcm  pro  rebus  disciplinae  714  a. 
Inter  oratores  super  cap.  IV.  schematis 
do  Eccl.  754  c.  Inter  subscriptores  postu- 
lati pro  definitione  infallibilitatis  930  b. 


— de  usura  1747  b.  Ejus  de  Const. 
Pastor  aeternus  suffragia  998  b. 

Zacathecas,  Ep.  de,  v.  Guerra. 

Zaffron  Joan.,  Ep.  Sebenicensis  (Sebenico 
sive  Sibenik,  Dalmatia),  interest  Sess.  1"® 
41b,  2“®  62  b,  3“®  264  d.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1041  b,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  926  d. 

Zalka.  Joan.,  Ep.  Jaurinensis  (Raab  sive 
Gyor,  Hungaria),  interest  Sess.  2"®  63  d. 
Subscriptor  libelli  occasione  centenarii 
S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  b,  — postu- 
lati de  rerum  tractandarum  modo  (2.  Jan. 
1870.)  920  b,  — contra  definitionem  in- 
fallibilitatis 945  c,  — de  disponenda  dis- 
cussione  schematis  de  Eccl.  952  a,  — 
protestationis  contra  mutatum  tractandi 
ordinem  de  Eccl.  983  d,  et  contra  indic- 
tum finem  discussionis  generalis  Con- 
stitutionis de  Eccl.  987  b,  — querelae  de 
additamento  ad  schema  ejusdem  Const. 
991  d,  — epistolae  pridie  Sess.  4"®  ad  SS. 
Poutif.  datae  995  a.  De  Const.  Pastor 
aeternus  13.  Jul.  fert  suffragium  Non  placet 
1002  a;  eidem  adhaeret  ibid. 

Zamorensis  Ep.  v.  Conde  y Corral. 

Zanoli  East.  Vit.  Mod.,  Ep.  Eleutheropoli- 
tanus  i.  p.  i. , Vicar,  ap.  Hupe  (Imper. 
Sinense),  interest  Sess.  1“®  39  c,  2"®  60  c, 
3“®  263  b , 4"®  492  d.  Subscriptor  libelli 
occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  ob- 
lati 1041a,  — postulati  pro  definitione 
infallibilitatis  925  b.  940  d , — pro  fine 
discussioni  generali  Constitutionis  de  Eccl. 
imponendo  985  d. 

Zei  Car.,  stenographus  Cone.  25  a. 

Zeidler  Hieron.  Jos.,  O.  Praemonstr.,  Abb., 
Praeses  gener.  Congr.  Austro-Hungaricae, 
interest  Sess.  1“®  43  d,  2“®  65  a.  Sub- 
scriptor postulati  de  Const.  Multiplices 
inter  918  b,  — de  rerum  tractandarum 
modo  (2.  Jan.  1870.)  920  c,  — contra 
definitionem  infallibilitatis  945  d , — de 
disponenda  discussione  schematis  deEccl. 
952  a.  Vita  functus  731b. 

Zelli  Jacohuzi  Franc.  Leop.,  0.  S.  Ben., 
Abbas  S.  Pauli  de  Urbe,  interest  Sess.  1“®  i 
43  d,  2“®  64  d,  3“®  267  b,  4“®  496  a.  Inter  | 
oratores  super  cap.  III.  schematis  de  Eccl. 
751  a.  Inter  subscriptores  postulati  pro 
definitione  infallibilitatis  928  b , — pro  ' 
fine  discussioni  generali  Constitutionis  de 
Eccl.  imponendo  986  a. 

Zelo  Dorn.,  Ep.  Aversanus  (Aversa,  Regn. 
utriusque  Sicil.),  interest  Sess.  1“®  39  a, 
2"®  60a,  3"®  262c,  4“®  492b.  Inter  ora-; 
tores  super  schemate  de  Eccl.  755  c.  i 
Inter  subscriptores  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1039  c,  — 
postulatorum  Neapolitanorum  769  d,  — 
postulati  pro  infallibilitatc  definienda 
926  c.  934  d , eaque  statim  proponenda 


972  a,  — epistolae  ad  Rmum  Raess 
1402  b. 

Ztnopolitanus  Ep.  v.  Moccagatta. 

Zepeda  Joan.  Eel.,  Ep.  de  Comayagua  (Res- 
publ.  Honduras) , interest  Sess.  1“®  40  b, 
2“®  61  b,  4"®  493  a.  Subscriptor  postulati 
pro  definitione  infallibilitatis  924b.  1750a. 

Zinelli  Frid.,  Ep.  Tarvisinus  (Treviso,  Italia), 
interest  Sess.  1“®  40  d,  2“®  61  d,  3“®  264  b, 
4“®  493  d.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  fidei  713  b;  cum  aliis  deliberat  super 
schemate  Const,  de  Rom.  Pontifice  com- 
ponendo  1698  b;  ejus  votum  de  formula 
infallibilitatis  definiendae  1691b;  relatio 
ab  eo  habita  in  Congr.  gener.  de  emen- 
dationibus  in  cap.  III.  Const,  de  Eccl.  pro- 
positis  346  c — 372  a.  cf.  757  d.  758  b,  — do 
exceptionibus  in  idem  caput  468  a— 473  a, 
cf.  760  c.  Subscriptor  libelli  occasione  cen- 
tenarii S.  Petri  Pio  IX.  ol?lati  1041  a,  — 
postulati  pro  definitione  infallibilitatis  (ad- 
dito  de  modo  definitionis  voto)  933  d.  sq. 
Pii  IX.  ad  eum  epistola  1533  a.  b. 

Zomjhi  Joan.,  stenographus  Cone.  25  a. 

Zulrunich  Vine.,  Ep.  Ragusinus  (Ragusa 
sive  Dubrovnik,  Dalmatia),  interest  Sess. 
r®  38  d,  2“®  59  d,  3“®  262  c.  Subscriptor 
libelli  occasione  centenarii  S.  Petri  Pio  IX. 
oblati  1039  b,  — postulati  2.  Jan.  1870. 
de  rerum  tractandarum  modo  920  b. 

Zunnui  Casula  Franc.,  Ep.  Uxellensis  et 
Terralbensis  (Ales,  Terralba,  Sardinia 
insula) , interest  Sess.  1®®  42  c , 2“®  63  c, 
3“®  266  a,  4“®  495  a.  Inter  oratores  in 
discussione  schematum  de  Episcopis  etc. 
et  de  Sede  episcopali  vacante  721  c,  — 
schematis  de  Catechismo  728  c,  — sche- 
matis reformati  de  Sede  episcopali  vacante 
764  b.  Inter  subscriptores  libelli  occasione 
centenarii  S.  Petri  Pio  IX.  oblati  1042  b,  — 
postulati  pro  infallibilitate  definienda  925  b, 
eaque  statim  proponenda  970  a. 

Zwereje}-  Joan.  Bapt.,  Ep.  Secoviensis  (Seckau, 
Austria),  interest  Sess.  1“®  43  a,  2“®  64  a, 
3“®  266  b.  Electus  ad  Deputationem  pro 
rebus  disciplinae  714b;  respondet  ad  ani- 
madversiones  in  schema  reform,  de  Ca- 
techismo 741  b;  refert  de  emendationibus 
in  idem  schema  propositis  741  d.  Inter 
oratores  in  discussione  schematum  de  Epi- 
scopis etc.  et  de  Sede  episcopali  vacante 
721  d.  Operam  confert,  ut  infallibilitas  de- 
finiatur  1696  b.  lin.  1.  (cf.  lin.  16.  et  1696  d). 

Zwierzina,  Austriae  negotia  Monachii  gerens, 
V.  Gubernia  II,  20. 

Zti'ijsen  Joan.,  AEp.  antea  Ultrajectensis 
(Utrecht),  Ep.  Buscoducensis  (’s  Hertogen- 
bosch,  Neerlandia),  interest  Sess.  1“®  35  c, 
2®®  56  c,  3”®  259  b.  Subscriptor  postulati 
pro  infallibilitate  definienda  927  b,  eaque 
statim  proponenda  970  d,  — pro  fine  dis- 
cussioni generali  Constitutionis  dc  Eccl. 
imponendo  986  a.  Veniam  a Concilio  dis- 
cendi  obtinet  748  b. 


1833 


Index  rerum:  Abbates  — Bonifacius  VIII. 


1834 


Index  rerum. 

Quutn  documenta,  quae  libro  eoutiueiUur,  pondere  atquc  auctoritate  maximopere  inter  se  differant,  in  rebus,  quae  iis  insunt,  referendis  boe  dis- 
crimen  servavimus,  ut  alias  plene  in  indicem  rccipercmus,  alias  uno  alterove  verbo  tantuni  indicaremus.  Porro  literis  inajusculis  locos 
allatos  distinxinius,  quibus  significatur,  ad  quam  documcntorum  classem  singuli  spectcnt.  Itaque  indicantur  litera  C = ijisac  Const-itutiones 
a Concilio  sancitae ; D = diplomatica  seu  documenta  ad  respublicas  earumque  rectores  spectantia;  II  = relationes  mere  historicae;  M = docu- 
menta praesertim  animorum  motus  illustrantia,  literae,  sermones,  disj)utationes  privatorum,  etiam  Episcoporura  scripta  etc.,  quatenus  non 
spectant  ad  documenta  proprie  conciliaria;  O = documenta,  quibus  ordini  Concilii  consulitur  seu  res  ad  id  paranfur  a variis  Congregatio- 
nibus,  Concilii  Praesidibus  vel  officialibus  S.  Sedis  etc.;  eademque  litera  notantur  Patrum  conciliares  disceptationcs  et  sufl’ragia; 
P = Patrum  proposita,  postulata,  desideria,  querelae,  adbaesiones , gratiarum  actiones;  R = Romani  Pontificis  literae,  decreta,  ser- 
niones  etc.,  et  quae  ad  hacc  spectant,  veluti  responsa;  S = schemata  Constitutiouum , aclnotationes  et  explicationes  iis  adjectae.  — Ad 
numcros,  quibus  deest  litera,  ea  referri  debet,  quae  proxime  antcccdit. 


ABBATES. 

1.  Qui  ad  Concilium  vocandi,  v.  Vaticanum 
Concilium  III,  10. 

2.  Abbates  Nidliiis  teneantur  ut  Episcopi 
ad  visitationem  sui  territorii  S 643  b. 
648  b,  — ad  visitat.  SS.  Liminum  648  b. 
643  d.  sq.  648  d.  Petitur,  ut  a SS.  Pontif. 
nominentur  eorumque  munus  sit  perenno 
P 818  c. 

ABSTINENTIAE  LEX  P 831  a.  845  a. 
Petitur  ejus  modificatio  845  a,  sabbatinac 
abrogatio  882  c. 

ACADEMIAE , Sacerdotum  congressus  P 
810  c.  d.  Academic!  gradus  v.  Gradus  acad. 

ACTA  CONGREGATIONUM  GENERA- 
LIUM  0 709  b.  sqq. 

ACTA  SEDIS  APOSTOLICAE  per  Epi- 
scopos  evulganda  P 789  a. 

ACTA  SESSIONUM  DEPUTATIONIS  DE 
FIDE  0 1646  a.  sqq. 

ADAM  totius  generis  hum.  parens  S 
515  c.  sqq.  544  c.  sqq.  Ejus  peccati  in 
omnes  transfusio  516  d. 

AETAS  NOSTRA.  Ejus  vitia  et  errores 
praecipui  C 249  b.  c.  S 507  a.  518  c. 
P 770  a.  sqq.  860  d.  862  a.  0 1017  c. 
1018  b.  1024  c.  1025  a.  c.  1026  b.  R 1031  c. 
M 1299  a.  1300  c.  0 1612  d.  sq. 

AETERNITAS  POENARUM  S 517  a.  b. 
564  b.  567  a.  1636  c.  1638  a. 

AFRICA  CENTRALIS.  Petitur,  ut  nigris 
missionarii  mittantur  P 805  b.  sqq. 

ALBIGENSES  rosario  B.  V.  impugnati 
R 1076  c. 

ALLGEMEINE  ZEITUNG,  ephemeris  Au- 
gustana.  Ejus  Romanae  cpistolac,  earum 
scriptor  H 1697  c.  Alia  v.  Infallibilitas 
SS.  Pontif.  IV,  30.  34.  Vaticanum  Con- 
cilium V,  25.  Ketteler. 

ALLOCUTIONES  v.  Pius  IX. 

ALT  ARIA  PRIVILEGIATA,  ut  sibi  con- 
cedere  liceat,  petitur  ab  Episcopis  Belgii 
P 877  b. 

AMERICA  SEPTEMTRIONALIS,  cur  emi- 
neat  Conciliorum  celebrationo  H 1005  d. 
cf.  1007  a.  Ejus  Cone,  plenaria  1007  a.  b. 

ANABAPTISTAE  novum  regnum  Christi 
praestolantur  S 594  c. 

ANATIIEMATA,  sintne  a Concilio  usur- 
panda  O 1647  b.  1671  d.  112  d.  sqq. 
227  b.  sqq.  Sitne  saltern  vox  vitanda 
113  c.  d. 

ANGLIA.  Motus  in  Anglia  excitati  M 
1309  b.  sqq.  1513  c.  sqq.  V.  Infallibilitas 
V,  37.  38. 

ANGLICANI.  Eos  ad  unitatem  Ecclesiae 
reducendi  spes  P 848  a.  Nonnullorum 
Angliae  protestantium  ad  SS.  Pontif. 
literae  M 1310  b.  sqq. 

ANIMA  HUMANA  corporis  humani  forma 
S 516  a.  545  a.  c.  sqq.  554  b.  1633  a.  1638  c. 


1639  b.  stpp,  — non  generatur,  sed  a Deo 
creata  infunditur  545  b.  sqq.  555  a.  b.  sqq. 
1633  b.  1638  c.  sqq.  1639  d.  sqq.,  — est 
immaterialis , incorruptibilis,  immortalis, 
intelligentia  et  libera  voluntate  praedita 
554  a.  565  c.  1633  a.  1637  a,  — est  una 
sola  566  a.  1637  a.  V.  etiam  Homo. 
Schema  de  doctrina  cath.  5. 

ANTICONCILIUM.  Invitatio  ad  anticon- 
cilium a libere  sentientibus  omnium  na- 
tionum  Neapoli  eo  die  habendum,  quo  Con- 
cilium Vaticanum  inchoatur  M 1254  d.  sqq. 
Variae  de  eo  inter  massones  Galliae  ct 
Italiae  opiniones  1256  b.  sqq.  Anticoncilii 
habiti  et  mox  dissoluti  publicae  declara- 
tiones  1258  c.  sqq. 

APOSTOLI.  Munus  eorum  eo  continebatur, 
quod  erant  authentici  oculares  et  auri- 
culares  testes  verbi  Dei,  missi  a Christo 
in  omnes  gentes  0 389  d.  sq.  Eorum 
singuli  erant  infallibiles  ibid.  Iis  suc- 
cesserunt  Episcopi,  non  ratione  aposto- 
latus  universalis,  sed  ratione  episcopatus, 
nec  praerogativa  infallibilitatis  apostolatui 
annexa  ad  hos  transiit  390  a.  Non  sunt 
codem  modo  Apostolorum  successores, 
quo  SS.  Pontif.  successores  S.  Petri  285  c. 
Ad  hos  debuit  S.  Petri  infallibilitas  trans- 
ire 389  b.  Id  ostenditur  390  b.  sqq. 

APPELLATIO  ad  S.  Sedem  P 838  b.  Ab  hac 
non  licet  ad  Concilium  appellare  C 485  b. 

APPLAUDERE  in  Congreg.  gener.  non 
licere  monet  Cardinalis  Praeses  O 721  b. 
cf.  743  c.  754  b. 

AQUISGRANENSIUM  ad  SS.  Pontif.  de  de- 
finienda  infallibilitate  literae  M 1512  d.sq. 
Responsum  R 1529  b. 

ARCHIMANDRITATUS  monasterii  SS.  Sal- 
vatoris  Messanae  P 884  c.  d. 

ARMENI  NON  UNITI  v.  Orientales  non 
uniti. 

ASSIGNATORES  LOCORUM  qui?  0 16c. 
R 21  c;  eorum  munus  0 1069  d.  sqq. 

ASSUMPTIO  CORPOREA  B.  V.  Ejus  de- 
finitionis  potitio  P 868  a.  869  c.  870  d. 
871  a.  sqq.  cf.  0 1665  a.  Rei  veritas  et 
definitionis  possibilitas  P 868  b.  c.  d.  869  d. 
870  a.  b.  c.  872  d.  Definitionis  opportunitas 
869  a.  b.  c.  870  d. 

ATHEISMUS,  nostra  aetate  vulgatus  C 249  c. 
Alia  v.  Deus  I,  1. 

ATREBATENSIUM  sacerdotum  epistola 
ad  SS.  Pontif. , infallibilem  doctorom 
M 1305  d.  sq.  Responsum  SS.  Pontif. 
R 1306  b.  c. 

AULA  CONCILIARIS.  In  ea  oratores  non 
bene  intelligi  P 918  d.  sq.  D 1551  c. 
P 1749  a.  Postulatum  do  ca  1749  b.  sqq. 
Mcliori  ordino  et  ratione  componitur  inter 
29.  et  30.  Congreg.  0 729  a.  Ita  mutatam 
earn  plane  aptam  esse  M 1410  b.  1 130  b. 


AUSTRIA.  Austriaci  Gubernii  ad  Conci- 
lium ratio  V.  Gubernia  I,  3;  II,  16  sqq.; 
Ill,  31.  Concilium  plenar.  H 1000  b. 
Concilia  provinc.  1006  c.  V.  praet.  Con- 
cordaturn  Austriacum. 

BADENSIS  GUBERNII  de  dccretis  Concilii 
declaratio  D 1729  c. 

BALTIMORENSE  CONCILIUM  PLENA- 
RIUM  If?  Rerum  in  eo  tractandarum 
in  congregationibus  particularibus  prac- 
paratio  0 1094  a.  Ejus  professio  infalli- 
bilitatis pontif.  P 933  b.  939  a. 

BALTIMORENSIS  Ecclesia  inter  primas 
hcc  saec.  Concilia  celebravit  H 1005  c. 
Baltimorae  plenaria  Cone.  Foederatae 
Americae  celebrantur  1007  a.  b. 

BAPTISMUS  est  Ecclesiae  janua  S 567  d. 
578  d.  Ejus  elfectus  567  d.  578  d.  Ne 
conferatur  in  domibus  privatis  P 1020  a. 
Baptizatos  omnes  Ecclesiae  subesse  S 601  b. 

BASILEENSE  CONCILIUM.  Rerum  trac- 
tandarum in  eo  praeparatio  O 1092  b. 

BASILEENSIS  „CATHOLICAE  CONFE- 
RENTIAE  DIOECESANAE‘‘  decreta  ad- 
versus  Constitutiones  Concilii  Vatican! 
D 1730  a. 

BAVARIA.  Bavarici  Gubernii  ad  Concilium 
ratio  V.  Gubernia  I,  1;  II,  16.  20.  22; 
III,  32. 

BELGIUM.  Belgici  Gubernii  ad  Concilium 
ratio  V.  Gubernia  I,  5.  Res  quaedam  dis- 
ciplinares  Ecclesiae  in  Belgio  P 875  d.  sqq. 
Postulata  Episcoporum  Belgii  ibid. 

BELLUM.  De  belli  jure  postulatum  P 861  d. 
863  b.  865  a.  sqq.  Ejus  solemnitates 
863  b,  — sine  legitima  causa  gesti  im- 
pietas  864  a.  b.  Militum  legem  Christi 
in  eo  servandi  obligatio  864  b.  c.  De 
bello  suscipiendo  penes  quern  sit  judicium 
et  auctoritas  864  c.  Principiorum  de  bello 
petitur  declaratio  a nonnullis  Angliae 
catholicis  M 1307  a.  sqq. , — a Davide 
Urquhart,  protestante  1309  c.  sqq. 

BENEDICTINI.  Helveto-bcnedictinae  Con- 
gregationis  contra  votorum  simplicium 
introductionem  postulatum  P 909  d.  sqq. 
Quae  hac  de  re  proponat  911  c. 

BENEFICII  CURATI  ad  Patrimonii  titulum 
collatio  vel  hujus  tituli  substitutio  P 802  d, 
— propter  crimina  privatio  875  b. 

BONAECCLESIASTICA.  Indepeudens  Ec- 
clesiae jus  proprietatis  S 576  b.  sqq. 
629  b.  sqq.  P 829  c.  Modus  bona  eccles. 
contra  nostri  aevi  praedones  servandi 
ibid. 

BONIFACIUS  VIII.  num  in  bulla  „Unam 
Sanctam“  ex  cathedra  loquens  erraverit 
P 976  a.  sqq.  Quaestionem  discutiendam 
esse  in  Concilio,  antequam  ad  caput  do 
Ecclesia  accedatur  ibid.  d.  sq.  Difficul- 


1835 


Index  rerum. 


1836 


tati  in  ipso  schemate  occurrendum  esse 
O 1679  d. 

BOEUSSIAE  Gubernii  ad  Concilium  ratio 
V.  Gubernia  I,  2;  II,  16.  25 — 30. 

BREVIARII  reformatio  P 844  a.  875  a. 

881  a.  882  b.  Matutini  recita^io  bora 
secunda875a.  Recitandi  obligatio,  modus 
S 660  a.  661  d.  Cf.  Clerus  5.  Petitur,  ut 
iisdem  diebus  dicatur  idem  officium  tota 
Eccl.  saltern  latina  P 892  c.  sqq. 

CAEREMONIAE. 

1.  Caeremoniarum  Coramissio  ad  ordinan- 

dum  caeremoniale  futuri  Concilii  consti- 
tuitur  0 1106  d.  sq.  Ejus  membra 

1058  d.  sqq. 

2.  Caeremoniarum  pontific.  praefecti  pai’s 
in  promulgatione  bullae  indictionis  Con- 
cilii Vat.  0 1064  d.  Quid  praefecto  caerem. 
Cone,  agendum  sit  durante  Cone,  genera- 
tim  1069d,  — pro  Sessione  publica  1071b. 
1072  a;  ejus  intimationes  pro  Sessione  pu- 
blica prima  27  sqq.,  — secunda  49  b.  sqq. 
50  c,  --  tertia  247  b,  — quarta  481b. 

3.  Caeremoniarum  praefecto  operani  navant 
caeremoniarum  magistri  et  assignatores 
locorum  0 1069  d.  Magistri  caeremonia- 
rum qui?  16  b.  R 21  b. 

CALUMNIAS  Concilio  illatas  dissolvit 
Archiep.  Regnier  M 1409  d.  sqq.  Ei  multi 
aliiseadiungunt  1416  d.  sqq.  cf.  1492  a.  sqq. 
1387  1).  sqq.  V.  praeterea  Libelli. 

CANCELLARII  DIOECESANI  quales  esse 
oporteat  P 800  c. 

CANON  S.  SCRIPTURAE  v.  Scriptura 
sacra  1. 

CANONES  CONCILIARES  num  Constitu- 
tionibus  addendi  sint  0 112  d.  sqq. 

227  b.  sqq.  1647  b.  1671  d.  cf.  113  c.  d. 
Eos  condere,  quam  difficile  84  d. 

CANONICI  Ecclesiarum  Cathedralium 
P 803  sqq.  Postulata  circa  Canonicos 
803  b.  sqq. , — ■ eorum  munus  et  officia 

803  c.  d , — officii  ab  iis  in  choro  reci- 
tandi  tempus  803  c , — redituum  inter 
eos  distributiones  803  d.  cf.  807  a.  810  c. 

882  a,  — cantum  Gregorianum  ab  iis 
cognoscendum  804  b,  — eorum  ob  vitam 
turpem  et  scandalosam  remotionem  804  c, 
— poenas  ob  varia  crimina  infligendas 

804  c,  — qualitates  iis  necessarias 

805  a.  sq.,  — eorum  promotionem  ra- 
tione  antiquitatis  vel  residentiae  in  urbe 
episcopali  805  c.  De  clero  receptivo 
capitulis  cathedralibus  adnexo  805  d, 
pastorum  per  Canonicos  sine  Episcopi 
consensu  electiono  806  a , beneficiorum 
per  Canonicos  collatione  806  b.  V.  prae- 
terea Capitulum.  Collegiales  Ecclesiae. 

CANONICORUM  HONORARIORUM  suf- 
fragia  ferendi  jus  P 804  d. 

CANONIZATIO  MARTYRUM  JAPONEN- 
SIUM  0 1027  a.  R 1030  a.  sqq.  Cf.  Cen- 
tenarium  martyrii  etc. 

CANTUM  GREGORIANUM  Canonici  co- 
gnoscere  debent  P 804  b. 

CAPITULUM  inter  et  Episcopum  semper 
exstet  Concordia  P 837  c,  quare  Vicarius 
generalis  sit  ejus  decanus  837  c.  Alia  v. 
Canonici. 

CARDINALES.  Ad  eorum  collegium  assu- 
mantur  viri  non  solum  docti,  sed  etiam 
experientia  insignes  iique  ex  omnibus 
nationibus  P 838  d.  sq.  Eorum  partes  in 
rebus  ad  Concilium  parandis  v.  Vatica- 
num  Concilium  I,  2 sqq.;  II,  7. 


CARITAS  maxime  commendatur  Patribus 
Concilii  R 18  c.  Ejus  ut  semper  sint 
memores  monentur  oratores  0 736  a. 
De  caritatis  operibus  postulata  P 849  a. 
854  c.  Pia  instituta  in  Belgio  876  d. 

CASUUM  CONSCIENTIAE  solutio  in  con- 
ventibus  sacerdotum  saecularium  et  con- 
fessariorum  regularium  P 808  d.  Poenae 
iis  infiigendae,  qui  hos  conventus  uegli- 
gunt  809  a.  Casuum  reservatio  v.  Reser- 
vatio. 

CATECHISMUS. 

1.  Unus  sit  omnium  Ecclesiarum  S 663  b. 
d.  sqq.  665  c.  d.  666  d.  Parvus  latine 
exarandus  in  singularum  Ecclesiae  par- 
tium  linguas  vertatur  663  c.  664  d.  sqq. 
667  a.  cf.  666  a,  cui  non  mutato  Episcopi 
alias  suisgregibus  necessarias  instructiones 
addant  663  c.  665  b.  666  a.  b.  667  a. 
Hi  eum  a fidelibus  non  solum  memoriae 
mandari  sed  intelligi  curent  065  b.  667  a. 
Sacerdotibus  commendatur  catechismus 
Romanus  063  d.  664  c.  665  c.  667  a. 

2.  Proponitur,  ut  usus  Catechismi  communis 
commendetur,  non  praescribatur  0 1743  b.  | 
1744  a,  quod  non  probatur  665  d.  S 666  d, 
— ut  prius  Catechismus  conficiatur,  quam 
suffragia  emittantur  0 1743  b.  1744  c.  Alia 
proposita  1743  b.  sqq.  1744  b.  sqq. 

V.  Schema  de  parvo  Catechismo. 

CATECHISMUS  PERSEVERANTIAE  O 
1019  d.  P 836  b. 

CATHEDRALIS  ECCLESIA  v.  Canonici. 

CATHOLICI  non  immunes  se  servarunt  a 
rationalismo  et  naturalismo  C 249  c.  cf. 
S 518  c.  519  a. 

CENSURARUM  petitur  reductio  840  c. 
874  c.  Constitutio  de  censurarum  limi- 
tationc  Patribus  traditur  0 712  b.  cf.  I) 
1552  a. 

CENTENARIUM  MARTYRII  SS.  PETRI 
ET  PAULI  ET  CANONIZATIO  MAR- 
TYRUM JAPONENSIUM.  Episcopi  in- 
vitantur  ad  festum  0 1027  a.  Quantum 
id  valeat  ad  unitatem  Ecclesiae  demon- 
strandam  ej usque  sanctitatis  aestimatio- 
nem  R 1030  a.  sqq.  Episcopis  Romae 
praesentibus  quaestiones  proponuntur  de 
gravissimis  eccles.  disciplinae  capitibus 
O 1027  b.  sqq.  Pii  IX.  ad  eos  allocutio 
R 1029  d.  sqq.  Annuntiat  Concilium 
habendum  1032  b.  Episcoporum  respon- 
sum  et  libellus  gratulatorius  1033  a.  sqq. 
Qua  laetitia  nuntium  de  habendo  Concilio 
receperint  1035  b.  Infallibilitatis  pomti- 
ficiae  professio  1033  d.  sqq.  cf.  H 1012  a. 
Pii  IX.  responsum  R 1042  c.  sqq. 

CHALCEDONENSE  CONCILIUM.  In  eo 
res  esse  propositas  a SS.  Pontif.  0 1083  c. 
Specialem  Commissionem  res  tractandas 
parasse  1091  c.  Quale  fuerit  judicium 
Episcoporum  de  Leonis  Papae  epistola 
M 1266  c.  1273  b.  Eos  hanc  auctoritative 
examinasse  contenditur  1474  b. 

CHALDAEI.  Eorum  tides  de  infallibilitate 
SS.  Pontif.  M 1358  c.  sqq. 

CIVILIS  POTESTAS  EJUSQUE  AD  EC- 
CLESIAM  RELATIO  v.  Potestas. 

CIVILTA  CATTOLICA,  LA,  commeutaria 
a Parisiensi  Nuntio  ad  Secretariam  Status 
transmissa  recipit  M 1157  d.  sqq.  Scrip- 
tores  eorum  hac  publicatione  offenduntur 
1163  a,  de  qua  offensione  agit  Card.  Anto- 
nelli  1163  c.  sq.  Commentaria  discutiuntur 
in  ephemei’ide  Lr  1163  b,  — Le 

Public  1163  d.  sqq.,  — AUgemeine  Zeitmig 


1167  c.  sqq.,  — iterum  ac  tertio  in  Le 
Fraunais  1169  a.  Responsio  periodic!  La 
Civilta  Catf.  1169  b.  sqq.  Quod  respon- 
sum quomodo  explicetur  a diario  Le 
Frangais,  cujus  interpretationem  refutat 
periodicum  La  Civilta  1174  c.  d.  Quo- 
ruiidam  catholicorum  e dioecesi  Trevi- 
rensi  de  commentariis  illis  declaratio 
1176  a.  sqq.  Rihus  Dupanloup  diarium 
vehementer  aggreditur,  quod  quaestionem 
de  infallibilitatis  definitione  excitarit 
1282  d.  cf.  1331  a.  La  Civilta  ob  Episcopi 
reverentiam  tacere  constituit  1285  b. 
Princeps  Hohenlohe  de  hoc  periodico 
D 1199  d.  V.  praeterea  Dupanloup.  In- 
fallibilitas  IV,  31.  Vaticanum  Concilium 
V,  24.  25. 

CLASSICORUM  ETHNICORUM  in  semi- 
nariis  clericorum  studium  P 815  c.  d. 

CLAUSURA  V.  Regulares. 

CLERUS.  SACERDOTES. 

1.  Schema  de  vita  et  honestate  clericorum 
S 659  b.  sqq.  Tridentini  decreta  renovat 

660  d.  sq.  Bonum  clericorum  exemplum 
bonaque  vita  quam  necessaria  659  c.  Re- 
formationo  opus  est  0 1019  a.  Enume- 
rantur,  de  quibus  agendum  sit  1023  c.  d. 

2.  A desideriis  et  deliciis  mundanis , ab 
inanibus  spectaculis,  ab  intemperantiae, 
superbiae,  cupiditatis,  avaritiae  vitio  abs- 
tineant  clerici  S 659  c.  d.  P814a.  873  b. 
Laborent  diligenter  in  agro  Domini 
S 659  c. 

3.  Habitum  secundum  Episcopi  ordinationem 
vel  loci  usum  deferant,  qui  neque  luxu 
neque  squalore  oculos  intuentium  offendat 
S 659  c.  661  a.  Vestis  talaris  praescriptio 
petitur  P 812  d. 

4.  Bona  ecclesiastica  cum  propriis  ne  con- 
fundant  eorumque  fructus  ad  consangui- 
neos  vel  haeredes  ne  transmittant  S 659  d. 

661  b.  P 873  b.  Saeculares  curas,  prae- 
sertim  negotiationem  secundum  leges  jam 
latas  plane  vitent  S 659  d.  661  c.  Poenae 
proponuntur  eorum , qui  negotiationem 
proprio  vel  improprie  dictam  exercent 
vel  rauneribus  laicorum  propriis  funguntur 
P 811  d.  sqq. 

5.  Divinum  officium  sacris  initiati  ordinibus, 
etiamsi  non  habeant  beneficium,  sub  gravi 
peccato  recitare  tenentur  S 660  a.  661  d. 
Id  faciant  reverenter,  distincte,  devote 
660  a. 

6.  In  scholis  ab  Apostolica  Sede  immediate 
non  dependentibus  nullam  unquam  tra- 
dant  Religionis  doctriuam  sine  mandate 
vel  consensu  expresso  Episcopi  S 660  a. 
Clericorum  in  profanis  doctrinis  tradendis 
ab  Episcopo  dependentia  P 811  c. 

7.  Sacerdotum  sacramentalis  confessio  P 
885  c.  sqq.  Exercitia  spiritualia  singulis 
saltern  bienniis  vel  trienniis  vel  quadrien- 
niis  instituant  S 660  b.  662  a.  O 1019  b. 
Episcopi  curent,  ne  expensae  impedimento 
sint  nec  cultui  divino  vel  saluti  fidelium 
ex  plurium  absentia  detrimentum  inferatur 
S 662  a.  Exercitia  quovis  anno  P 1810  b. 
834  c.  vel  saltern  biennio  haberi  volunt 
multi  Episcopi  873  b. 

8.  Ilospitiorum  per  singulas  dioeceses  vel 
provincias  erectione,  vel  alia  ratione  iis 
consulendum  est , qui  sacri  ministerii 
laboribus  sustinendis  impares  evaserunt 
S 660  b.  662  b. 

9.  Contra  clericos  impudicitiae  sordibus  sese 
raaculantes  Episcopis  secundum  Tridentini 


1837 


Borussia  — Concilia  oecumenica. 


1838 


leges  procedenduin  est,  etiam  sine  strepitu 
et  figura  judicii  et  sola  facti  veritate  in- 
specta,  ita  tamen,  ut  extrajudiciales  pro- 
bationes  scripto  consignentur  documento 
in  Curia  episcopali  diligenter  et  caute 
asservando  S 660  c.  d.  662  b.  sqq.  Matri- 
monium  attentatum  quoniodo  puniendum 
P 813  b.  sqq.  Desideratur,  ut  ob  alia 
crimina  beneficiati  absque  formali  processu 
beneficiis  privari  possint  P 882  d.  Domus 
correctionis  826  c.  d.  Privatione  beneficii 
puniatur  simplex  fornieatio  notoria,  con- 
cubinatus  raanifestus , ebrietas  et  prodi- 
galitas  incorrigibilis  et  scandalosa  875  b. 

10.  Interdicatur  clericis  commentationum 
sine  Episcopi  auctoritate  evulgatio  P 
883  a.  Eorum  ad  laicas  auctoritates  in 
rebus  ecclesiasticis  recursus  813  d. 

11.  Rogulae  de  mulierum  in  sacerdotum 
domo  famulatu  P 835  a.  873  b.  Clericorum 
saecularium  congregationes  commendan- 
tur  et  vita  communis  796  b.  834  d.  873  b. 
Convictus  Parochi  cum  adjutoribus  794  c. 

12.  Sacerdotum  conforentiae  P 834  b.  873  b. 
Conventus  Vicariorum  foraneorum  cum 
Episcopo  794  b,  — adjutorum  Parochi 
cum  Parocho  796  a.  Juniorura  examina 
834  b.  Concursus  sacerdotum  annui  789  b, 

— ad  Parochorum  electionem  835  a. 

13.  Clericorum  a foro  civili  immunitas  P 
853  d , — a servitio  militari  exemptio 
853  d. 

14.  Absentia  a dioecesi  P 827  a.  Literae 
commendatitiae  et  testimoniales  827  a. 

15.  Praerequisita  ad  ordines,  praeparatio 
P 814  b.  Titulus  beneficii  vel  patrimonii 
814  c.  sqq.  887  b.  Sacerdotes  munere 
carentes  quantum  noccant  887  b.  Remedia 
887  c.  sqq. 

16.  Episcoporum  Neapolitanorum  de  cleri 
educatione  proposita  P 784  b.  Catholi- 
corum  quorundam  Confluentinorum  de 
eadem  re  vota  M 1178  b.  c. 

V.  praeterea  Confessarii.  Episcopi. 

Parochi.  Regulares.  Seminaria. 

COENA  DOMINI.  Hoc  die  conceditur 
Patribus , in  oratorio  privato  Missam 
celebrare  et  SS.  Eucharistiam  iis,  qui  eo- 
rum servitio  addicti  sunt,  administrare 
0 738  a. 

COGNITIO  CREATA  DEI  v.  Deus  III,  4. 
Fides  IV,  10.  Mysteria.  Ontologismus. 
Revelatio.  Visio  Dei  intuitiva. 

COGNITIO  DEI  omnia  complectitur,  etiam 
actiones  liberas  futuras  C 250  c.  V.  Deus 
II,  3. 

COLLATIONES  sacerdotum  P 834  b.  v. 
Clerus  12. 

COLLEGIA  juventutis  laicae  P 796  d.  sq. 

— clericorum  v.  Seminaria. 

COLLEGIALIUM  ECCLESIARUM  paroe- 

ciae,  earum  libera  per  Episcopos  collatio, 
per  Parochum  adjuvante  clero  collegiali 
administratio  P 806  c,  — Canonicorum 
insignia  806  d.  Horum  electio  et  juven- 
tutis instituendae  munus  807  a. 

COLOCENSIS  CONCILII  pontificiae  infalli- 
bilitatis  professio  P 933  b. 

COLONIENSIS  CONCILII  pontificiae  in- 
fallibilitatis  professio  P 932  d,  — in  qua 
una  omnium  Episcoporum  fuit  consensio 
M 1487  a.  b. 

COMMISSIONES  ad  res  futuri  ‘ Concilii 
parandas. 

’ Cf.  infra  ji.  1839.  iiota. 


7.  Commissio  centralis  s.  Congregatio  directrix. 

1.  lustituitur  a SS.  Pontifice  R 1013  b. 
1015  b.  c.  cf.  1101b.  Qui  ejus  sint  membra 
1013  c.  1015  c.  1050  c.  V.  Vaticanum 
Cone.  I,  4.  5. 

II.  Commissiones  aiixiliares. 

2.  Commissiones  auxiliares  instituantur  ad 
varias  res,  quae  Concilio  proponantur, 
parandas  0 1015  a.  1101  b.  1090  d.  sqq. 
Eas  constaro  debere  viris,  qui  non  solum 
docti  sint,  sed  etiam  prudentes  et  in  appli- 
candis  S.  Sedis  regulis  ac  principiis  usu 
exercitati  1016  b.  Ad  negotia  earum 
tractanda  aptissimas  esse  Congregationes 
Romanas  1016  b.  Commissionis  pro  rebus 
doctrinalibus  centrum  posse  esse  Congre- 
gationem  s.  Officii,  — pro  rebus  politico- 
eccles.  Congregationem  negotiorum  ec- 
clesiasticorum,  — pro  missionibus  et  Eccl. 
Orientali  Congregationem  de  Propaganda 
et  rituum  Orientalium,  — pro  disciplina 
Congregationem  Episcoporum  et  regula- 
rium,  — pro  regularibus  Congregationem 
super  statu  regularium , quibus  singulis 
addantur  alii  consultores  1016  c.  sqq.  Ad 
eas  adscisci  posse  tlieologos  et  canonistas 
externos,  qui  ipsi  generatim  scientia  emi- 
nentes  in  res  practicas  ab  aliis  membris 
Commissionis  inducantur  1016  c. 

3.  Praefectus  Congreg.  Concilii  a variarum 
nationum  Nuntiis  et  Episcopis  petit,  ut 
sibi  aliquot  viros  ecclesiasticos  morum  pro- 
bitate  insignes  et  doctrina  eminentes  nomi- 
nent,  quibus  una  cum  Romanis  tbeologis  et 
canonistis  committi  possit  rerum  Concilio 
proponendarum  examinatio  0 1024  b.  sqq. 
Invitantur  consultores  ex  variis  nationi- 
bus,  ex  Austria  et  Germania  1044  d.  sqq. 
1050  a.  b.,  ex  Gallia  et  Belgio  1048  d.sq. 
1049  d.  1050  b,  ex  Ilispania  1049  a.  1050  a, 
ex  Anglia  1049  b.  c.  1050  b,  ex  America 
septent.  1049  c.  d.,  ex  Helvetia  1050  c. 

4.  Literae  Card.  Sebwarzenberg  inter  et 
Nuntium  Viennensera , Card.  Caterini 
et  Antonelli  de  invitandis  e Germaniae 
Universitatibus  iis,  qui,  etsi  in  diversa, 
ac  viri  (prime)  invitati , veluti  schola 
instituti , scientia  tamen  inter  oranes 
emineant  O 1046  a.  sqq.  Commemorat 
Emus  Sebwarzenberg  DD.  Hefele,  Kuhn, 
Dellinger  1047  b.  Card.  Antonelli  re- 
spondet,  non  fugisse  SS.  Pontificem,  oppor- 
tunum  esse,  praeter  eos,  qui  invitati  sint, 
invitare  alios  ex  Germaniae  Universi- 
tatibus viros.  SS.  Pontifici  propositum 
fuisse,  Dollingerum  invitare,  nisi  audi- 
vissot  eum  assensurum  non  esse  1048  c. 
Aliqui  Galliae  Episcopi  conqueruntur, 
quod,  quum  e Germania  et  Anglia  doctis- 
simi  viri  vocati  sint,  e Gallia  non  sint 
invitati  nisi  sacerdotes  quidam,  qui  summo 
bonore  illi  quidem  digni  sint,  sed  ad  totius 
cleri  sensa  opinionumque  varietatem  signi- 
ficandam  non  sint  apti  1150  a. 

5.  Ex  quibus  tandem  componatur  Commissio 
dogmatica  O 1051  a.  sqq.,  — pro  discipl. 
ecclos.  1052  d.  sqq.,  — pro  regularibus 
1054  b.  sqq.,  — pro  Eccl.  Orient,  et  mis- 
sion. 105.5  a.  sqq.,  — pro  rebus  politico- 
eccles.  1056  a.  sqq.,  — pro  caeremoniis 
1075  d.  sqq.  cf.  1106d.  S(j.  Omnium  tbeo- 
logorum  Coinmissionum  sub  variis  re- 
spectibus  classificatio  1058  b.  c. 


6.  Methodus  in  rebus  tractandis  et  schematis 
decretorum  parandis  servanda  aCommiss. 
theolog. - dogm.  0 1102  c.  sqq.,  — disci- 
plinae  eccles.  1103b.sq.,  — politico-eccles. 
1103  d.  sqq.  Quid  Commiss.  politico- 
eccles.  propositum  sit,  exponitur  ab  ejus 
Praeside  in  prima  Sess.  1105  b.  sqq. 
Index  sebematum  a Commissionibus  para- 
torum  S 505  a.  sqq.  V.  Constitutio  dogm. 
de  fide  II,  3.  4.  Const,  dogm.  prima  de 
Ecclesia  II,  1.  Schemata. 

7.  Comniissionum  tbeologos , si  tempore 
Concilii  Romae  sint,  pares  babendos  esse 
tbeologis  pontificiis  O 1077  c.  Commiss. 
theolog.-dogm.  consultorum  ad  SS.  Pontif. 
literae  de  definienda  infallibilitate  pontif. 
M 1525  a.  sqq. 

COMMUNICATIO  IDIOMATUM  S 515  a. 
560  a.  d.  1634  c.  Cf.  Jesus  Cbristus. 

COMMUNIO  PRIMA.  Ad  earn  praeparatio 
P 836  a. 

CONCILIA  OECUMENICA. 

1.  Remedia  sunt  in  maximis  rei  christianae 
periculis  R 1035  b.  Quanta  eorum  utilitas 
O 102 1 b,  etiam  post  definitam  SS.  Pontificis 
infallibilitatem  286  b.  397  a.  Post  earn 
definitam  manent  Episcopi  liberi  judices 
397  c.  sqq.  Licet  SS.  Pontifex  habeat 
plenam  et  supremam  Eccl.  potestatem, 
etiam  Concilia  earn  liabent  357  c.  sqq. 
Et  Concilium  et  Papa  babent  infallibili- 
tatis  privilegium  1691  d;  a Papa  ad  Cone, 
oecum.  appellare  non  licet  C 485  b. 
Gallicana  de  Concilii  supra  Papam  superio- 
ritate  doctrina  P 953  b.  sqq. 

2.  SS.  Pontifices  ea  convocaverunt  in  gra- 
vissimis  temporum  perturbationibus  ac 
religionis  civilisque  societatis  calamitati- 
bus,  ut  cum  totius  catholici  orbis  Episcopis 
collatis  consiliis  conjunctisque  viribus  ea 
constituerent,  quae  ad  fidei  dogmata  de- 
finienda, ad  gr  assantes  errores  profligandos, 
ad  catholicam  propugnandam , illustran- 
dam  et  evolvendam  doctrinam,  ad  eccle- 
siasticam  tuendam  ac  reparandam  disci- 
plinam , ad  corruptos  populorum  mores 
corrigendos  possent  conducere  R 2 c. 
Quid  sit  — ad  quid  convocetur  Concilium 
M 1297  c.  sqq.  Quae  ejus  vis  atque  auc- 
toritas  1302  c.  sqq.  1436  a.  b.  Doctrinam 
earn  solet  definire , quae  in  periculura 
vocatur  P 921  d.  O 84  d.  1612  a.  Num 
recte  condemnet  errores  antea  jam  con- 
demnatos  1624  c.  d.  1647  b.  Definiri  non 
posse  contenditur,  nisi  quae  semper 
universaliter  credita  sint  M 1502  b.  sq. 
1505  b.  cf.  0 289  a.  sqq.  404  c. 

3.  Consensus  Patrum  in  Concilio  num  ne- 
cessarius  v.  Unanimitas.  Num  valeant 
plus  Episcopi  literati  et  ii,  qui  majoribus 
dioecesibus  praesunt  M 1360b. sqq.  1415a. 
1426  b.  sqq.  1430  d.sq.  Num  SS.  Pontifex 
debeat  sequi  majorem  partem  P 954  b. 
Quid  de  ea  re  C<ano  et  Tournely  M 
1360  a.  sqq.  Episcopos  esse  in  Concilio 
suarum  Ecclesiarum  procuratores  docet 
Dellinger  1502  a.  et  Concilio  snperiorem 
esse  Ecclesiam  ibid. 

4.  Ordo  in  prioribus  Cone,  servjitus  secund. 
Dollingcr  M 1500  a.  Quod  agatur  in 
Concilio,  ait,  debere  publici  juris  esse 
1505  c.  Respectu  ordinis  inter  declara- 
tionem  doctrinae  catb.  et  expositionem 
ac  condemnationcm  errorum  raagna,  quae 
in  Conciliis  oxtiterit  et  cur  extiterit 
varietas  0 82  d.  scfcp  Forma  decretorum  re- 


1830 


Index  rerum. 


1840 


spondere  debet.  errorum  indoli  1612  a.  sqq. 
Concilia  saepius  ac  certis  temporum  inter- 
vallis  celebranda  esse  P 839  a.  b.  M 1274  a. 
Suspenduntur , si  SS.  Pontif.  moriatur 
R 46  d. 

CONCILIA  PARTICULARIA.  ^ 

1.  Ea  celebranda  curat  Pius  IX.  ex  Caie- 
tano  exilio  S 649  b.  H 1006  a.  b;  frequens 
eorum  per  orbem  hoc  saeculo  celebratio 
1005  sqq.;  quomodo  parent  viam  ad  Cone, 
oecum.  ibid.  S 649  b.  Magnus  eorum  in 
Gallia  numerus  H 1006  c.  Aliarum  Ec- 
clesiarum  Concilia  1006  c.  sqq. 

2.  Concilia  plenaria  sunt  saepius  celebranda 
P 839  b,  — in  foederata  America,  Hi- 
bernia, Austria  habentur  H 1006  b.  1007  a, 

— non  item  in  Gallia  1006  b. 

3.  Schema  de  Conciliis  provincialibus  S 
644  b.  sqq.  649  b.  sqq.  Postulata  P 
792  d.  sqq.  839  c.  Singulis  quinquen- 
niis  ea  celebranda  esse  S 644  c.  649  c. 
P 793  a.  839  c.  Qui  convenire  debeant 
S 644  c.  Testes  synodales  ibid.  c.  d. 
649  c.  Decretorum  per  Sedem  Apost. 
revisio  645  a.  649  d.  P 839  c.  Cone, 
provincialium  infallibilitatis  pontific.  pro- 
fessiones  H 1008  b , quantum  habeant 
pondus  ibid.  Studium  eorum  Commissio- 
nibus  ad  parandas  res  Vaticano  Cone, 
proponendas  commendatur  0 1017  a. 

4.  Schema  et  postulata  de  Conciliis  dioe- 
cesanis  S 645  a.  b.  649  d.  sqq.  P 791  d. 
840  a.  876  d.  Ea  esse  celebranda  sin- 
gulis trienniis  S 645  b.  650  b.  P 792  b, 

— vel  quinquenniis  840  a.  Do  quibus 
rebus  in  iis  agendum  840  a.  Forma  ali- 
qua  privata  celebrentur,  quando  solemni 
fieri  nequit  792  c.  Synodus  dioec.  in 
Belgio  876  d.  V.  etiam  Schema  de  Epi- 
scopis,  de  Synodis  etc. 

CONCILIUM  P.ALTIMORENSE,  — BASI- 
LEENSE,  — CHALCEDONENSE  etc. 
V.  Baltimorenso  — , Basileense  — , Chal- 
cedonense  etc.  Concilium. 

CONCIO.  CONCrONATOR.  Concionis 
materia  et  rerum  ordo  P 835  c.  d.  Con- 
cionatorum  institutio  809  b.  Juniorum 
sacerdotum  exercitationes  809  d. 

CONCORDATUM  AUSTRIACUM.  Quid 
in  eo,  quo  jure  mutatum  sit  I)  1716  b.c. 
Ejus  propter  definitionem  infallibilitatis 
abrogatio  1719  a.  1723  b.  c. 

CONCORDATUM  BAVARICUM.  Ejus  per 
regem  confirmatio  D 1727  d.  sq. 

CONCORDATUM  GALLIAE.  Num  jus 
concedat  Gubernio  Gallico  animadver- 
siones  proponendi  de  rebus  Concilii  de- 
liberationi  subjectis  D 1553  d.  1558  c. 
1562  a.  V.  Gubernia  II,  11.  13. 

CONCURSUS  ad  Parochorum  electionem 
P 835  a,  — sacerdotum  annui  789  b. 

CONFESSARIORUM  Theologiae  moralis 
studium  P 807  d,  — practica  exercitatio 
ibid.,  — repetita  examina  ibid.  Confes- 
sarii  clericorum  808  c.  Cf.  Casus  con- 

SCiGTltl<l6 

CONFESSio  SACERDOTUM.  Postulatum 
de  lege  circa  earn  ferenda  P 885  c.  sqq. 

CONG  REG  ATIO  DIRECTRIX  v.  Commis- 
siones  I,  1. 

CONGREGATIONES  GENERATES. 

1.  Praevia  de  its  voia. 

1.  Votum  consultoris  Ilefele  de  aptiore 
methodo  in  iis  sequenda  0 1087  c.  sqq. 


Officiales  ante  Concilium  designandos  esse 
1098  d.  Quantum,  si  munere  bene  fun- 
gantur,  conferre  possint  ad  celeriorem 
et  bene  ordinatam  negotiorum  expeditio- 
nem  ibid.  Eo  tempore  habendae  sunt 
Congregationes , ut  etiam  Deputationum 
(Commissionum)  ’ Patres  suos  consessus 
habere  possint  1098  d.  sq.  Congregatio- 
num  caeremoniae  et  preces  1099  a. 

2.  Decreta,  a Deputatione  s.  Commissione 
jam  formata,  typis  impressa  saltern  tribus 
vel  duobus  diebus  ante  Congregationem 
tradantur  Patribus  0 1098  a.  sqq.  1099  a.  c. 
1102  a.  Quae  Patres  animadvertenda 
censeant,  uno  saltern  die  ante  Congrega- 
tionem scripto  tradant  Deputation!  1099  b. 

3.  In  Congregatione  praelectum  schema 
Relator  Deputationis  explicat,  defendit, 
commendat  0 1099  c.  Deinde,  qui  scripto 

• animadversiones  tradidit , eas  exponit  et 
tuetur  ibid.  Turn  reliqui  juxta  ordinem 
sedendi  a Praeside  ad  sententiara  dicen- 
dara  provocantur  1099  c.  Praeses  curare 
debet,  ne  oratores  a proposito  aberrant 
vel  in  alios  contumeliose  invehantur; 
sermones , si  necesse  sit , interrumpat, 
oratoresque  moneat  ibid.  Si  res  ei  vi- 
detur  exhausta,  disputation!  finem  imponat 
et  suffragationem  incipi  jubeat  1099  d. 

4.  Si  Deputationis  schema  placuit,  fit  Con- 
gregationis  ipsius  decretum ; si  quid 
minoris  moment!  mutandum  videtur,  id 
fit  a Relatore  Deputationis  sub  auspiciis 
Praesidis  Congregationis ; si  propositio 
Deputationis  rejicitur,  is,  cujus  propositio 
approbata  est , simul  cum  Deputationis 
Relatore  sub  auspiciis  Praesidis  formam 
decreti  concipit;  si  nec  schema,  nec  alia 
propositio  placuit,  elucubratio  novi  sche- 
matis  Deputation!  demandatur  0 1099  d.  sq. 
Suadetur , ut  singulis  in  eadem  causa 
semcl  tantum  concedatur  facultas  ser- 
monem  faciendi,  excepto  Relatore  et  iis 
Patribus,  qui  propositiones  jam  enuntiatas 
defendere  volunt  1100  a. 

5.  Quae  placuerunt  Congregation!,  in  decreti 
formam  redacta  a Praeside  subscribantur 
et  a Promotore  negotiorum  SS.  Pontifici 
proponantur,  cujus  si  approbationem  ac- 
ceperit,  in  Sessione  solemn!  publicatur 
O 1100  b. 

6.  Commissioni  centrali  proponuntur  quac- 
stiones  circa  votum  Consultoris  Ilefele 
0 1 100  b.  sqq. 

II.  Normae  statutae.  Pesideria,  querelae  Patrum. 

7.  Congregationibus  generalibus  quinque 
Praosides  a SS.  Pontifice  praeficiuntur 
0 10  a.  R 21  d.  V.  Praesides.  Initium 
dtscussionis  debet  fieri  a rebus  fidoi  22  a. 
Secundum  literas  Apostol.  MultipUces  inter 
aliquot  diebus  ante  discussionem  sche- 
mata decretorum  et  canonum  tradenda 
sunt  Patribus  22  c.  Is,  qui  de  schematis 
loqui  voluerit,  id  pridie  indicare  debet 
ibid.  Oratorum  ordo  eorum  dignitatis 
gradu  determinatur  ibid.  Si  res  nullas 
vel  leves  difficultates  offert,  suffragia 
feruntur,  sin  dirimi  nequit,  transfertur 

I 

j ' Secundum  usxim  post  Concilii  initium  fere 

I communem  eas  Congregationes,  quae  ad  res  Con- 
cilii parandas  ante  Concilium  extiterunt,  voca- 

I mus  Commissioner,  eas,  quae  tempore  Concilii, 

' Dejjutat tones. 


ad  unam  e Deputationibus  22  d.  V.  De- 
putationes.  Relatio  de  harum  deliberatio- 
nibus  typis  impressa  traditur  Patribus 
23  b ; deinde  discussio  perficitur  in  proxima 
Congregatione  general!  23  b.  Suffragia 
oretenus,  vel  si  praeplacet,  scripto  feruntur 
23  b. 

8.  Vota  et  desideria  Patrum  de  Congre- 
gationibus gener.  SS.  Pontifici  proposita 
P 915  b.  sqq.  917  b.  sqq.  918  c.  sqq. 
Petitur , ut  minores  Patrum  coiiventus 
ante  Congreg.  gener.  habeantur  918  d, 

— ut  orationes  imprimautur  et  scriptis 
res  graviores  exponere  liceat  919  a.  b, 

— ut  jam  omnia  de  fide  et  disciplina 
schemata  tradantur  919  b,  — ut  sex  for- 
mentur  secundum  nationes  Patrum  coetus 
de  rebus  tarn  propositis,  quam  proponendis 
deliberaturi,  qui  per  delegates  saltern  duos 
sententiam  suam  Deputation!  explicent  et 
confirment  919  b.  c.  cf.  1749  c.  d. 

9.  Responsa  SS.  Pontificis  0 917  a.  918  c. 
921  a.  sqq.  Quae  constituta  et  promul- 
gata  sint,  retinenda  esse  917  a.  918  c. 
Si  novus  modus,  quo  discussio  facilior  et 
expeditior  reddatur,  se  olferat,  ejus  ra- 
tionem  haberi  posse  917  a.  Statutis  a 
SS.  Pontif.  normis  nequaquam  juribus 
Episcoporum  praejudicari  918  c.  Non 
esse  moris  in  Conciliis,  omnia,  quae  pro 
discussionibus  parata  sint,  simul  tradere, 
neque  id  expedire  921  k Non  posse 
auctoritate  publica  constitui  congressus 
Patrum  secundum  nationes,  quorum  de- 
legati  in  Deputationibus  res  ab  ipsis  con- 
stitutas  defendant;  nihil  tamen  impedire, 
quominus  Patres  private  mode  congressus 
habeant,  et  quae  communi  consilio  sta- 
tuant,  in  Congregationibus  generalibus 
exponant  921  b.  c.  Non  posse  permitti, 
ut  orationes  typis  mandatae  cum  omnibus 
communicentur ; sed  traditum  iri  typis 
impressam  accuratam  omnium  difficulta- 
tiim  et  emendationum  propositarum  rela- 
tionem  921  c. 

10.  Querelae  Patrum  de  nimia  discussionum 
protractione  P 957  b.  c.  sqq.  958  c.  R 67  b. 
Remedia  suggeruntur  P 957  b.  958  b. 

11.  Novo  decreto  20.  Febr.  1870.  peculiares 
normae  statuuntur  R 67  a.  sqq.,  id  tra- 
ditur Patribus  in  29.  Congr.  0 728  d; 
schematis  distributis  Praesides  tempus 
praefigant,  intra  quod  Patres,  quae  animad- 
vertenda consent,  ordine  scribant  et  tra- 
dant  Secretario  Concilii  R 67c.sq.,  ita,  ut 
locis  emendandis  substituant  novam  ver- 
borum  vel  paragraphorum  formulam  68  a. 
Schema  secundum  has  emendationes  a 
respectiva  Deputatione  reformatum  cum 
summaria  animadversionum  relatione  tra- 
datur  Patribus  et  dies  discussionis  assig- 
netur  68  a.  b.  De  schemata  a Deputa- 
tione viva  voce  introducendo  cf.  0 1651  a. 
Qui  de  toto  schemate  vel  parte  ejus  loqui 
volunt,  prius  id  Praesidibus  significare 
et  post  sermonem  quam  proponunt 
emendationem  scripto  tradere  debeut  R 
68  b.  Deputationis  respectivae  Episcopis 
licet  respondere  sive  statim  sive  postea 
68  c.  -A  proposito  themate  aberrantem 
revocent  Praesides  68  c.  Praesides  postu- 
lantibus  decern  minimum  Patribus  Con- 
gregationem percontari  poterunt,  num 
velit  pergi,  et  si  major  pars  neget,  finem 
discussion!  imponent  69  a.  Unius  partis 
discussione  absoluta  suffragia  feruntur 


1841 


Concilia  particularia  — Constitutio  dogmatica  de  fide  catholica  „Dei  Filius“. 


1842 


primo  de  singulis  emendationibus,  deinde 
de  toto  partis  examinatae  textu  69  a. 
Suffragia  ita  fiunt , ut  ad  surgendum 
primo  invitentur,  qui  textui  assentiuntur, 
deinde,  qui  contradicunt  69  b.  Exemplum 
talis  suffragationis  0 108  a.  sqq.  Suffragiis 
ita  de  singulis  partibus  latis  suffragia  de 
toto  schemate  oretenus  edentur  per  verba 
placet  vel  non  placet,  ita  ut,  si  conditionem 
adjiciant,  earn  scripto  tradant  R 69  b.  cf. 
O 460  b.  c. 

12.  Querelae  Patrum  de  his  normis  ad  Prae- 
sides  Concilii  delatae  P 958  d.  sqq. 
963  c.  sqq.  967  b.  sqq.  cf.  D 1600  a.  lis 
libertatem  Patrum  minui,  imo  tolli  videri 
P 959  a.  963  c.  Displicet,  quantum  temporis 
ad  animadversiones  in  schemata  scribendas 
concedatur,  a solo  Praesidum  judicio  pen- 
dere,  si  de  difficilibus  rebus  agatur  959  b. 
963  d.  Poscendum  ajuut  non  esse,  ut, 
qui  locos  emendandos  putent,  ipsi  emen- 
datos  iis  substituant  959  c.  964  a.  Non 
sufficere , summariam  animadversionum 
relationera  Patribus  tradi.  Ipsas  animad- 
versiones omnes  cum  motivis , quibus 
fulciantur,  tradendas  esse,  earumque  auc- 
toribus  facultatem  concedendam  adeundi 
Deputationes , ut  animadversiones  expli- 
cent  et  defendant  959  d.  sq.  964  b.  Du- 
bium  movetur,  num  singulis  Patribus  id 
tantum  concedatur,  ut  de  una  sola  sche- 
matis  parte  agant;  quod  si  locum  habeat, 
libertatem  tolli  960  b.  964  c.  Oratori, 
cui  responderit  Deputationis  Relator,  con- 
cedendum  esse,  ut  etiam  ipse  eodem  vel 
altero  die  respondeat,  id  quod  saltern 
non  exprimatur  in  decreto  960  b.  964  d. 
Majoris  partis  voluntate  discussionem 
finiri  posse  aequum  non  esse  960  c.  964  d. 
Proponitur  praesertim,  ut,  si  finis  postu- 
letur,  unus  saltern  possit  rationes  adver- 
santes  opponere,  et  finis  discussioni,  ma- 
xime  si  agatur  de  rebus  gravioribus,  in 
primis  de  rebus  fidei,  imponi  nequeat, 
si  quinquaginta  saltern  Patres  pergi  velint 
961  c.  sqq.  964  d.  sqq.  cf.  967  b.  Post- 
quam  de  singulis  emendationibus  suffragia 
lata  sint,  non  statim  de  integro  partis 
textu  suffragia  ferenda  esse,  sed  post- 
quam  textus  emendatus  sit  961  a.  965  c. 
Queruntur,  quod  actu  surgendi  vel  sedendi 
vota  dentur;  quod  prius  quaeratur,  qui 
assentiantur  decreto,  deinde,  qui  dissen- 
tiant ; quod  plurium  nurnero  res  fidei 
decidantur  961  b.  sqq.  965  d.  sqq.  cf. 

967  b.  c.  975  b. 

13.  Respondent  Praesides  0 963  a.  sq.  967  a. 

968  a.  Negant,  decreto  SS.  Pontificis  prae- 
judicari  juribus  et  libertati  Episcoporum 
963  a.  Se  ajunt  decretum  illud  mutare 
non  posse;  suum  esse,  curare  ejus  ac- 
curatam  observationem ; unicuique  ex 
Patribus  vi  decreti  licitum  esse,  et  de 
toto  aliquo  schemate  et  de  singulis  parti- 
bus disserere ; quando  emendationes 
majori  parti  Patrum  placuerint,  suspend! 
suffragationem  de  textu,  donee  respectiva 
Deputatio  rei  studuerit  963  a.  sq. 

14.  Quum  doctrina  infallibilitatis  proposita 
esset,  aliqui  Patres  hujus  doctrinae  defini- 
tion! adversantes  petunt,  ut  Deputatio 
fidei  aliquos  ex  suo  nurnero  eligat,  qui 
cum  aliquibus  ex  sua  parte  electis  con- 
silia  conferant , cum  disputationes  in 
Congreg.  gener.  non  sufficiant  P 973  a.  b. 
Praesides  respondent,  non  deesse  alios 

Coll.  I.ao.  VII. 


eximios  praelatos  et  theologos,  cum  quibus 
consilia  conferri  possint;  Deputatos  jam 
uimiuni  laboribus  oneratos  tempore  ne- 
cessario  ad  tales  congressus  carere  0 
973  c. 

111.  Historia. 

15.  Congregationes  generales  ex  ordine  re- 
censentur,  additis  Patrum,  qui  ex  sin- 
gulis ordinibus  aderant,  nurnero,  caere- 
moniis,  quae  servatae,  preeibus,  quae 
recitatae  sunt,  oratorum  nominibus,  pri- 
mariis  actibus  O 709  b.  sqq. 

16.  Num  satis  temporis  discussionibus  con- 
cessum  et  respondendi  in  iis  facultas 
facta  sit  M 1408  a.  b.  1410  c.  sqq.  1430  c. 
1432  d.  sq.  De  interruptionibus  oratorum 
1410  d.  1432  c. 

17.  Monita  praesidum,  ne  evulgentur  sche- 
mata proposita  0 718  b.  749  a.  b.  754  a, 

— ut  oratores  brevitati  studeant  718  d, 

— ne  in  partium  discussione  redeant  ad 
discussionem  generalem  seu  partium  prio- 
rum  753  d.  sq.  730  d,  — ut  emendatio- 
nibus addatur  formula  732  c,  — ne  signa 
approbationis  vel  improbationis  edantur 
743  c.  754  b.  721b.  Praeses  admonet,  si 
quis,  quum  ad  orationeni  suo  loco  haben- 
dam  vocetur,  praesens  non  sit,  hunc  eo 
ipso  censeri  veniae  loquendi  renuntiasse 
752  a.  Protestatio  contra  duos  libellos 
760  d.  sqq. 

V.  praeterea  Constitutio  dogm.  de  fide 
II.  Constitutio  dogm.  prima  de  Ecclesia 
II.  Ordo  sedendi.  Propositio  reruni. 
Schema  — Schemata  varia.  Suffragium. 

CONGREGATIONES  PECULIARES. 

1.  Congregationis  peculiaris  pro  recipiendis 
et  expendendis  Patrum  propositionibus ; 
institutio  commendatur  a D.  Hefele  0 
1090a.  sqq.  Ejus  membra  e Patribus  aj 
SS.  Pontif.  eligenda  esse  ibid.,  nisi,  quod 
fortasse  praestiterit , Praeses  et  pars  tan- 
tum membrorum  a SS.  Pontif. , altera 
pars  a Patribus  eligatur  1090  c.  Insti- 
tuitur  Congregatio  1101  c.  d.  Qui  a 
SS.  Pontif.  ad  illam  sint  delecti  710  c.  S([q. 
Regulae  de  Patrum  propositionibus  tra- 
dendis  et  examinandis  R 18  d.  sq. 

2.  Congregationes  peculiares  quatuor  v.  De- 
putationes. Congregationes  praepara- 
toriae  ante  Concilium  v.  Commissiones 
II.  Congregatio  directrix  v.  Commissio- 
nes I. 

3.  Congregationes  particulares  theologorum 
et  canonistarum , quales  fuerint  in  Tri- 
dentino  Concilio,  in  Vaticano  non  esse 
habendas  0 1077  b.  1096  b.  1102  a. 

CONGREGATIONES  ROMANAE.  Virorum 
experientia  insignium  ex  omnibus  gen- 
tibus  in  eas  cooptatio  P 839  a.  Feriarum 
iis  concessarum  imminutio  843  b.  Eas 
aptissimas  esse  ad  praeparandas  res  in 
Cone,  tractandas  0 1016  b.  sqq.  Congre- 
gationis Propagandae  Fidei  in  duas  partes 
(pro  Oriente  et  pro  regionibus  infidelibus) 
divisio  P 847  b.  Annua  libelli  per  earn  de 
statu  missionum  editio  847  c.  Regiones 
hierarchice  ordinatae  ad  juris  communis 
regimen  revocandae  847  c. 

CONSENSUS  PATRUM  UN  AN  IMIS  v. 
Unanimitas. 

CONSTANTIENSE  CONCILIUM.  Reruni 
tractandarum  in  eo  jiraevia  ])raeparatio 
0 1092  b. 


CONSTANTINOPOLITANUM  CONCI- 
LIUM I.  subsequente  demum  Pontif.  con- 
firmatione  fuisse  oecum.  0 1083  b.  d. 

CONSTANTINOPOLITANUM  CONCI- 
LIUM 11.  saltern  in  communiori  sententia 
accedente  confirmatione  oecumenicum 
evasisse  0 1083  d.  sq.  Ei  praefuisse  le- 
gates pontificios  ibid.  Episcopos  consti- 
tutum  Vigilii  in  eo  auctoritative  exami- 
nasse  et  tamquam  falsum  rejecisse  affir- 
mat  Dollinger  M 1474b.  Item: 
CONSTANTINOPOLITANUM  CONCI- 
LIUM III.  Honorii  epistolam  M 1474  b. 
Quomodo  Patres  assensum  praestiterint 
epistolae  Agathonis  Papae  O 397  d.  sqq. 
Cur  ea  non  fuerit  discussa  395  b.  sqq. 
CONSTANTINOPOLITANUM  CONCI- 
LIUM IV.  de  SS.  Pontif.  magisterio  C 
485  d.  V.  Infallibilitas  SS.  Pontificis  XI,  69. 

CONSTITUTIO  DOGMATICA  DE  FIDE 
CATHOLICA  „DEI  FILIUS“. 

I.  Doctrina,  quae  ea  contmetur , et  forma,  qua 
proponitur. 

1.  Dei  natura  et  attributa  C 250  b.  255  a.  b. 
V.  Deus  I,  1.  — Deus  principium,  finis, 
gubernator  omnium  250  c.  255  b.  v.  Deus 

II,  2.  3.  — Deus  naturaliter  cognoscibilis 
250  d.  255  c.  v.  Deus  III,  4.  — Revelatio- 
nem  possibilein  esse  255  c.  d.  v.  Revelatio  1 . 
— Earn  exstare  250  d.  v.  Revelatio  2. 
— Quid  praestet  in  rebus  naturaliter 
cognoscibilibus  251  a.  v.  Revelatio  3.  — 
Quid  in  ordine  supernatur.  251  a.  v.  Re- 
velatio 4.  — Veritates  revelatas  contineri 
Scriptura  et  traditione  251  b.  v.  Reve- 
latio 5.  — S.  Scripturae  canon  251  b. 
255  d.  V.  Scriptura  sacra  1.  — Quid  sit 
inspiratio  251  b.  v.  Scriptura  sacra  2.  — 
Regula  interpretationis  251  c.  v.  Scriptura 
sacra  3.  — Fides  quid  sit  251  d.  255  d.  sq. 
V.  Fides  I,  L — Hominum  obligatio  Deo 
credendi  251  d.  255  d.  v.  Fides  I,  2.  — 
Motiva  externa  credibilitatis  252  a.  256  a. 
V.  Fides  II,  3.  — Fidei  libertas  et  indoles 
supernaturalis.  Gratiae  ad  earn  necessitas 
252b.  256  c.  v.  Fides  III,  7.  — Objectuin 
fidei  252  b.  253  b.  v.  Fides  IV,  8.  9.  — 
Ejus  necessitas  252  c.  v.  Fides  II,  4.  — 
Ecclesia  revelatae  veritatis  magistra  evi- 
dentibus  notis  cognoscibilis  252  c.  v.  Ec- 
clesia III,  6.  — Gratia  Dei,  qua  homo  ad 
earn  ducitur  et,  ut  perseveret,  adjuvatur 

252  d.  sq.  v.  Ecclesia  III,  7.  — Quid  de 
apostasia  et  catholicorum  dubitatione  de 
veritate  Ecclesiae  253  a.  256  b.  v.  Ecclesia 

III,  8.  — Cognitionis  ordo  duplex  est 
principio  etobjecto.  Mysteriorum  revelatio 

253  b.  V.  Fides  IV,  9;  Mysteria  1.  — 
Quid  ratio  respectu  mysteriorum  assequi 
possit  253  c.  V.  Mysteria  2.  — Quid  non 
possit  253  d.  256  c.  v.  Mysteria  3.  — Nulla 
inter  fidem  et  rationem  vera  pugna  253  d.  sq. 
V.  Fides  IV,  10.  — Quod  fidei  contrarium 
est,  rejiciendum  est  254  a.  sq.  250  c.  v. 
Fides  IV , 10.  — Ordo  inter  fidem  ab 
Eccl.  praedicatam  et  rationem  hujusque 
ab  ilia  dependentia  254  b.  sqq.  250  c.  v. 
Fides  IV,  9.  10.  11. 

2.  Ordo  servatur  is,  ut  prius  doctrina  catho- 
lica exhibeatur,  deinde  errores  ei  adver- 
santes notentur  0 78  c.  80  c.  cf.  1616  c.  sqcj. 
— Qualis  stylus  85  b.  cf.  79  a.  — Quae 
inscriptio  78  c.  — Cur  incipiat  verbis  „Pius 
Episcopus  . . sacro  approbantc  Concilio“ 

116 


1843 


Index  reruin. 


1844 


S 518  d.  — De  prooemio  0 79  a.  82  b.  v.  TI, 

6.  9.  — De  canonibus  adjectis  84  d.  sq. 
112d.  sqq.  1G47  b.  1671  d.  227  b.  sqq.  cf. 
1 13  c.  d.  — Cur  errores,  qui  in  aliquibus 
scholis  doceantur,  damnentur  83  d.  sqq. 
cf.  100  d.  114  b.  — Cur  breviter  damnandi 
sint  ipsi  errores  contra  Dei  existentiani 
1614  d. 

11.  Historia. 

3.  Scliema  de  doctrina  catholica  a Com- 
niissione  dogin.  paratum  S 507  a.  sqq.  et 
adnotationes  adjectae  518  c.  sqq.  distri- 
buuntur  in  1.  Congregatione  generali 
0 711a.  Qualis  ejus  in  reruin  propo- 
sitione  sit  ordo  83a.  1614c.  sqq.  1616c. sqq. 
Qualis  enuntiatio  1618  d.  sqq.  cf.  1617  c. 
Discussio  incipit  in  4.  Congr.  714  b.  sqq. ; 
pergitur  in  5.  6.  7.  8.  9.  Congr.  715  a.  sqq. 
1646  d.  Schema  cum  objectis  difficulta- 
tibus  Deputation!  pro  rebus  fidei  exami- 
nandum  traditur  717  d. 

4.  Doputatio  in  1.  Sessione  (7.  Jan.  1870.) 
schema  quoad  substantiam  retinere,  quoad 
formam  mutare  statuit  et,  quae  mutanda 
sint,  deliberat  O 1647  a.  sqq.  cf.  78  b.  sq. 
82  a.  c.  1611  a.  Tres  Doputati  ad  schema 
reformandiim  designantur,  e quibus  unus 
(Rmus  Paderbornensis)  reformationis  ne- 
gotium  in  se  recipit  1647  d.  cf.  78  b. 
P.  Franzelin  S.  J.,  theologi  pontiticii,  de 
schemate  in  2.  Sessione  Deputationis  oratio 
1611a.  sqq.  cf.  1647  d. 

5.  Prior  schematis  reformati  pars  in  3.  Sess. 
Deputationis  (3.  Martii)  proponitur  et 
Rihus  Paderbornensis  exponit,  quae  prin- 
cipia  Deputatio  specialis  in  schemate  re- 
formando  secuta  sit  O 1648  a.  Ipsura 
schema , quod  proponitur  Deputation! 
S 1628  a.  sqq. 

6.  Prooemium  disceptatur  in  3.  et  4.  Sess. 
O 1648  b.  sqq.  Caput  I.  cum  canon,  dis- 
ceptatur in  5.  Sess.  1651  a.  sqq.  et  emen- 
datnm  iterum  examinatur  in  6.  Sess. 
1653  d.  Caput  II.  discutitur  in  5.  Sess. 

1652  c.  sqq.,  ejus  canones  in  6.  Sess. 

1653  d.  sq.;  caput  cum  canon,  emendatum 
iterum  examinatur  in  7.  Sess.  1655  b. 
Caput  III.  tractatur  in  6.  Sess.  1654  c.  sqq. 
ejus  canones  in  7.  Sess.  1655  c.  sqq.  Ca- 
put cum  canon,  emendatum  examinatur  in 
8.  Sess.  1655  a.  b.  Ad  caput  additamen- 
tum  et  canon  proponitur  in  9.  Sess.  1658  a. 
Caput  IV.  discutitur  in  8.  Sess.  1656  b.  sqq., 
ejus  canones  in  9.  Sess.  1658  a.  sqq. 
Caput  cum  canon,  emendatum  examinatur 
in  10.  Sess.  1658  d. 

7.  Prooemium  et  quatuor  capita  cum  canon, 
taraquam  propria  Constitute  recipiuntur, 
quae  typis  imprimitur  O 1658  d.  78  d. 
209d.  sq.  Haec,  seu  schema  Constitu- 
tionis  dogmaticae  de  fide  catholica,  una 
cum  relatione  de  mode,  quo  prlus  schema 
emendatum  sit,  inter  Patres  Concilii  dis- 
tribuitur  14.  Martii  1870.  729  d.  Ipsum 
schema  propositum  S 69  a.  sqq.  Ratio 
in  priori  schemate  emendando  scrvata 
O 78  a.  sqq. 

8.  Rnii  Simor  do  sclieniate  relatio  in  30. 
Congr.  (18.  Martii)  habita  0 80  d.  sqq. 
730  d.  Ordo  discussionis  indicatur  ibid, 
et  discussio  generalis  eodem  die  incipit 

730  d.  Pergitur  et  finitur  in  31.  Congr. 

731  d. 

9.  Discussio  specialis  prooemii  incipit  in 
31.  Congr.  O 731  d;  pergitur  in  32.  Congr. 


732  d.  Summa  emendationum  prooemii  a 
Patribus  propositarum  88  b.  sqq.  Distri- 
buitur  typis  impressa  in  33.  Congr.  733  b. 
De  prooemii  emendationibus  agitur  in 
Deputatione  fidei  in  16.  Sess.  1670  a. 
RiTii  Simor  de  emendationibus  prooemii 
relatio  in  34.  Congr.  91b.  sqq.  734  a. 
Emendationes  retractantur  ab  eo,  a quo 
erant  propositae  95  d.  734  a.  Prooe- 
mium a Patribus  Deputationis  denuo 
reformatur  et  approbatur  in  17.  Sess. 
1671  b.  Textus  schematis  reformati  S 
96  a.  sqq.  Distribuitur  in  35.  Congr.  0 

734  d.  Omnium  Patrum  suffragio  admit- 
titur  in  36.  Congr.  735  b.  Prooemium 
quoad  stylum  emendatum  praelegitur  in 
22.  Sess.  Deputationis  1674  a.  Ita  emen- 
datum S 215  a.  sqq.  proponitur  cum  capi- 
tibus  in  45.  Congr.  gen.  (12.  Aprilis)  0 
739  a. 

10.  Disquisitio  specialis  de  primo  capite  et 
canonibus  eo  spectantibus  (de  Deo  rentm 
omnium  Creatore)  incipit  in  32.  Congr. 
(23.  Martii)  0 733  a;  pergitur  in  33.  Congr. 

733  b.  Emendationes  primi  capitis  et  ejus 
canonum  a Patribus  propositae  98  a.  sqq. 
Distribuuntur  typis  descriptae  in  34.  Congr. 
(26.  Martii)  734  c.  Rmi  Gasser  de  iis  in  17. 
Sess.  Deputationis  quaestiones  1671  c.  sqq. 
Ejusdem  de  iis  per  partes  relatio  et 
Patrum  de  singulis  sufi'ragia  in  36.  Congr. 
(29.  Martii)  101  d.  sqq.  735  c.  Ejusdem 
specialis  de  primis  verbis  capitis  „Romana 
catholica  Ecclesia“  relatio  et  Patrum  de 
iis  suffragia  in  37.  Congr.  117  d.  sqq 

735  d.  cf.  108  d.  sq.  (Porro  de  eadem  re 
cf.  221  b.  sqq.  234  d.  sqq.)  Caput  primum 
cum  canonibus  denuo  revisum  S 119  a.  sqq. 
cf.  0 1672  a.  Distribuitur  in  38.  Congr. 

736  b.  Approbatur  a Patribus  in  39.  Congr. 
(1.  Aprilis)  736  c.  Quoad  stylum  refor- 
matur in  25.  Sess.  Deputationis  1675  b. 
et  reformatum  S 216  d.  sqq.  proponitur 
cum  ceteris  Constitutionis  partibus  in 
45.  Congr.  gener.  0 739  a. 

11.  Discussio  specialis  secundi  capitis  et  ad- 
junctorum  canonum  (de  revelatione)  in- 
cipit in  33.  Congr.  gener.  (24.  Martii)  0 

733  c et  pergitur  in  34.  35.  Congreg. 

734  a.  sqq.  Emendationes  secundi  capitis 
ejusque  canonum  a Patribus  propositae 
120  b.  sqq.  Distribuuntur  in  38.  Congr. 
(31.  Martii)  736  b.  De  iis  agitnr  in  18. 
19.  20.  Sess.  Deputationis  1672  a.  sqq. 
Rthi  Gasser  de  iis  per  partes  relatio  et 
Patrum  de  singulis  suffragia  in  40.  41. 
Congr.  127  a.  sqq.  737  a.  b.  Caput  cum 
canonibus  secundum  Patrum  suffragia 
denuo  revisum  praelegitur  in  23.  Sess.  De- 
putationis 1674  b.  Ejus  textus  S 153  d.  sqq. 
Ilistribuitur  in  42,  Congr.  0 738  b.  Ap- 
probatur in  44.  Congr.  (8.  Aprilis)  738  c. 
Quoad  stylum  in  25.  Sess.  Deputationis 
1674  d reformatum  S 217  b.  sqq.  proponi- 
tur cum  ceteris  Constitutionis  partibus  in 
45.  Congr.  gen.  O 739  a. 

12.  Discussio  specmlhcapitistertHet  canonum 
(defide)  incipit  in  37.  Congr.  (30.  Martii) 
0 735  d et  finitur  in  38.  Congr.  736  b. 
Emendationes  tertii  capitis  et  canonum 
ad  id  spectantium  a Patribus  propositae 
155  b.  sqq.  Patribus  mittuntur  736  d. 
De  iis  agitur  in  20.  21.  22.  23.  25.  Sess. 
Deputationis  1672  d.  sqq.  R mi  Martin  de 
iis  per  partes  relatio  in  42.  43.  44.  Congr., 
Patrumque  de  singulis  .suffragia  165  c.  sqq. 


738  b.  sqq.  Caput  tertium  denuo  revisum 
S 193  b.  sqq.  distribuitur  8.  Aprilis  0 738  d. 
(V.  ejus  5 can.  S 214  d.)  A Patribus 
approbatur  in  45.  Congr.  0 739  a. 

13.  Discussio  specialis  qiiarti  capitis  ejusque 
canonum  (de  fide  et  ratione)  habetur  in 
39.  Congr.  (1.  Aprilis)  0 736  c.  Enien- 
dationes  quart!  capitis  et  canonum  a Patri- 
bus propositae  195  c.  sqq.  De  iis  agitur 
in  23.  24.  Sess.  Deputationis  1674  b.  sqq. 
RiTii  Pie  de  iis  per  partes  relatio  et  Patrum 
de  singulis  suffragia  in  44.  45.  Congr. 
(8. 12.  Aprilis)  200  c.  sqq.  738  d.  sqq.  Caput 
quartum  in  26.  Sess.  Deputationis  inter 
utramque  Congr.  1675  c denuo  revisum 
S 212  c.  sqq.  Patribus  mittitur  0 738  d 
et  ab  iis  in  45.  Congr.  approbatur  739  a. 

14.  Conclusio  Constitutionis,  antea  finis  alte- 
rius  partis  S 1638  b,  in  schemate  Patribus 
proposito  translata  est  ad  finom  prioris 
partis  s.  novae  Constitutionis  77  d.  cf.  O 
131b.  Propositae  mutationes  199  d.  Con- 
stituit  Deputatio,  earn  ad  finem  alterius 
partis  s.  Constitutionis  transferre  1675  a, 
de  quo  Rmus  Pie  in  44.  Congr.  gen.  agit 
208  c.  Sed  quum,  propter  schema  jam 
cum  conclusione  evulgatum , Deputatio 
consilium  mutasset  1675  b.  c,  Rmus  Pie  in 
45.  Congr.  iterum  ad  conclusionem  redit 
eamque  Patribus  commendat  209  d.  sqq., 
qui  earn  recipiunt  212  b.  Ratio,  cur  addita 
sit  131  b.  210  a.  sqq. 

15.  Tota  Constitutio  dogmatica  de  fide  catho- 
lica (prior  pars  originarii  schematis)  S 
215  a.  sqq.  in  45.  Congr.  (12.  Aprilis)  suf- 
fragiis  subjicitur.  Patres  singuli  nomi- 
natirn  suffragia  ferunt;  adfuerunt  598, 
quorum  515  absolute  Placet,  83  Placet 
juxta  modum  dixerunt;  Non  placet  dixit 
nemo  0 739  a.  1678  a.  cf.  notam  1*. 

16.  Conditiones  propositae  ab  iis,  qui  Placet 
juxta  modum  responderunt  0 219  b.  sqq. 
De  iis  .agitur  in  27.  Sess.  Deputationis 
1675  c.  sqq.  Rmi  Brixinensis  de  iis  re- 
latio et  Patrum  suffragia  in  46.  Congr. 
232  c,  sqq.  739  d.  Tota  Constitutio,  in 
28.  Sess.  Deputationis  1676  d.  sqq.  (cf. 
1678b)  ultimo  emendata,  typis  impressa  est 
Patribus  ante  Sessionem  solemnem  mit- 
tenda  246  a.  C 248  b.  sqq. 

17.  In  Sessione  solemn!  tertia  24.  Aprilis 
legitur,  unanimi  Patrum  suffragio  appro- 
batur --  adfuerunt  667,  abfuerunt  cir- 
citer  60  — ; a SS.  Pontifice  eonfirmatur 
0 257  a.  sqq.  1678  a.  Duo  Constitutionis 
exemplaria  singulis  Patribus  tradita  in 
47.  Congr.  7-10  b. 

18.  Historiae  Constitutionis  de  fide  catho- 
lica breve  compendium  0 1677  b.  sqq. 

CONSTITUTIO  DOGMATICA  PRIMA  DE 
ECCLESIA  CIIRISTI  „PASTOR  AETER- 
NUS“. 

T.  Doctrina,  quae  Constitutione  continetur, 
et  forma,  qua  proponitur. 

1 . Primatus  in  b.  Petro  institutio  C 482  d.  sqq. 
V.  Pontifex  SS.  I,  1.  2.  — Finis  institu- 
tionis  est  Ecclesiae  unitas  482  b.  c. 
V.  Pontif.  SS.  I,  3.  — Primatus  perpetui- 
tas  483  c.  484  a.  v.  Pontif.  SS.  II,  4.  — 
In  Sede  Romana  483  c.  d.  484  a.  b.  v. 
Pontif,  SS.  II,  5.  6.  — Qualis  haec  prima- 
tialis  potestas  sit  484  c.  485  b.  c.  v.  Pontif. 
SS.  Ill,  7.  8.  13.  — Ejus  effectus  est 
unitas  totins  gregis;  ea  non  tollit,  sed 


1845 


Constitutio  dogmatica  dc  fide  cath.  „Dei  Filius“  — prima  de  Ecclesia  Christi  ,,1’astor  aeternus“. 


1846 


confirmat  Episcoporum  potestatem  484  d. 
V.  Pontif.  SS.  Iir,  9.  10.  — Libertas  Ponti- 
ficis  communicandi  cum  toto  grege  485  a. 
V.  Pontif.  SS.  Ill,  11,  — Ejus  tribunal 
supremum  est  et  recursus  ab  eo  ad  aliud 
tribunal  illicitus  485  b.  v.  Pontif.  SS.  Ill, 

12.  — Infallibilitas  SS.  Pontif.  485  c.  sqq. 
V.  Infallibilitas  SS.  Pontif.  XI. 

2.  Cur  Concilium  in  doctrina  de  Ecclesia 
proponenda  incipiat  a SS.  Pontif.  0 
316  b.  sqq.  — Quid  Deputatio  respectu 
formae  Constitutionis  ob  oculos  liabuerit 
274  c. 

II.  Historia. 

3.  Schema  de  primatu  prime  erat  schema 
propriae  Constitutionis  S 611  c;  postea 
tamquam  caput  XI.  conjunctum  est  sche- 
mati  de  Ecclesia  571  a.  sqq.  Canones  577  d. 
Adnotationes  611  c.  sqq.  634  a.  sqq.  Caput 
de  infallibilitate  addendum  641  a.  b.  Cf. 
Schema  de  Ecclesia  1.  2.  3.  Infallibilitas 
SS.  Pontif.  X,  59. 

4.  Monentur  Patres,  ut,  quae  de  utroque 
capite  aniraadvertenda  censeant , intra 
decern  dies  (ad  17.  Martii)  tradant  0 729  c. 
II  1697  c.  Querela,  quod  tempus  non 
sufficiat  P 972  d.  sqq.  Prorogatur  tempus 
ad  25.  Martii  H 1697  d.  Animadversiones 
distribuuntur  inter  Patres  in  47.  et  48. 
Congr.  gen.  (29.  30.  Aprilis)  0 740  d.  sq. 

5.  Deputationis  fidei  discussio  animadver- 
sionum  in  cap.  XI.  in  34.  36.  37.  Sess. 
0 1678  c.  1679  d.  sq.  H 1699  a,  animad- 
versionum  in  caput  addendum  in  34.  35. 

36.  Sess.  0 1679  a.  sqq.  Relationes  de 
iis  habitae  274  b.  sqq.  cf.  1678  nota  8*. 
Decernitur,  ut  ex  utroque  capite  nova  fiat 
Constitutio,  quae  quatuor  constet  capitibus 
1678  c.  cf.  H 1698  b.  Ejus  titulus  0 1680  a. 
H 1699  a.  Ipsum  schema  S 1640  b.  sqq. 

6.  Schema  Constitutionis  proponitur  in 

37.  Sess.  Deputationis  (2.  Maji)  0 1680  a. 
Prooemium  discutitur  in  eadem  et  41.  Sess. 
0 1680  a.  sqq.  11  1700  b.  Caput  I.  in 
37.  Sess.  0 1680  c.  Cap.  II.  in  38.  Sess. 
ibid.  d.  sqq.  Cap.  III.  in  eadem  1681  b.  sqq. 
cf.  H 1699  b.  Cap.  IV.  in  38. — 42.  Sess. 
O 1681  d.  sqq.  H 1699  b.  sqq.  Disputatio 
de  objecto  infallibilitatis  ibid.  Tres  ca- 
nones in  41.  Sess.  0 1685  a.  Totum 
schema  praelegitur  et  discutitur  in  42. 
et  43.  Sess.  1635  a.  b.  Relatio  de  ob- 
servationibus  in  43.  Sess.  ibid.  b.  H 1700  c. 
Schema  emendatum  S 269  a.  sqq.  (cf.  0 1685 
nota  2*)  et  relatio  de  animadversioni- 
bus  Patrum  274  b.  sqq.  traditur  Patribus 
9.  Maji  742  b.  740  c.  d.  II  1700  c.  Cf. 
Infallibilitas  SS.  Pontif.  X.  63  sqq. 

7.  In  50.  Congr.  gener.  (13.  Maji)  Ruins 
Pie  nomine  Deputationis  relationern  de 
schemate  habet  0 743  b.  Ipsa  relatio 
290  d.  sqq.  Discussio  generalis  habetur  in 
51. — 64.  Congr.  gen.  743  c.  sqq.  Postulatur 
apermultis  Patribus,  utfiniaturP  984  c. sqq 
cf.  M ]432  d.  sqq.  Finitur  (3.  Junii)  0 
748  c.  Protestatio  contra  conclusionem 
discussionis  P 98(i  d.  sqq.  Rcsponsum 
Praesidum  O 988  b.  cf.  11  1700  d.  sq. 
M 1432  d.  sq. 

8.  Discussio  specialis /^rooeuru  in  65.  Congr. 
gen.  (6.  Junii)  O 749  b.  Emendationes  in 
prooemium  aPatribus  propositae  301  b.  sqq. 
Distribuuntur  7.  Junii  750  c.  Do  iis  agitur 
in  46.  et  47.  Sess.  Deputationis  (9.  et 
21.  Junii)  1688  d.  sq.  H 1701  b.  Emen- 


datio  a Deput.  proposita  O 304  a.  Rela- 
tionem  nomine  Deputationis  de  emendatio- 
nibus  habet  in  70.  Congr.  gen.  (13.  Junii) 
Rnius  Leaby  751b.  Ipsa  relatio  304  b.  sqq. 
Suffragia  de  singulis  311  c.  sq.  751  c. 
Prooemium  secundum  emendationes  re- 
formatum  S 330  d.  sqq.  legitur  in  48.  Sess. 
Deput.  0 1689c.  cf.  1690c;  distribuitur 
in  78.  Congr.  gon.  755  a.  Suffragia  in 

81.  Congr.  gen.  (2.  Julii)  756  a.  Stylus 
paulum  emendatur  in  56.  Sess.  Deput. 
1695  a.  Ipsum  prooemium  S 426  b.  sqq. 

9.  Discussio  specialis  -primi  et  seciindi 
capitis  (de  primotus  institution e , perenni- 
tafe)  in  66.  Congr.  gen.  (7.  Junii)  0 
749  d.  Emendationes  propositae  312  b.  sqq. 
314  b.  sqq.,  distribuuntur  in  68.  Congr. 
gen.  (10.  Junii)  750  d,  discutiuntur  in 
47.  Sess.  Deput.  (12.  Junii)  1089  b.  Re- 
lationem  de  emendationibus  I.  et  II. 
capitis  nomine  Deputationis  habet  Rmus 
d’Avanzo  in  72.  Congr.  gen.  752  b.  Ipsa 
relatio  315  c.  sqq.  328  b.  sqq.  Suffragia 
330  b.  sq.  752  b.  Capita  reformata  prae- 
leguntur  in  48.  Sess.  Deput.  1689  d.  cf. 
1690  c.  Ipsa  capita  S 331  sqq.  distribuiin- 
tur  in  78.  Congr.  gen.  (28.  Junii)  0 755  a. 
Suffragia  in  81.  Congr.  gen.  (2.  Julii)  756  a. 
Stylistice  emendantur  in  56.  Sess.  Deput. 
1695  a.  Ipsa  emend,  capita  S 427  a.  sqq. 

10.  Discussio  specialis  capitis  ter/ii  (de  vi 
et  rafione  primaius)  in  67. — 71.  Congr. 
gen.  (9. — 14.  Junii)  O 750  a.  sqq.  Emen- 
dationes propositae  332  d.  sqq.  distribuun- 
tur in  79.  Congr.  gen.  755  c.  Examinantur 
in  48. — 52.  Sess.  Deput.  (19.  Junii  — 
3.  Julii)  1089  c.  sqq.  Relationern  nomine 
Deputationis  habet  in  83.  Congr.  gen. 
(5.  Julii)  Rmus  Zinelli  757  d.  Relatio 
ipsa  346  c.  sqq.  Suffragia  367  d.  sqq.  757  d. 
Caput  III.  cum  canoue  reformatum  legitur 
in  56.  Sess.  Deput.  0 1695  a.  II  1702  b. 
Ipsum  caput  S 422  c.  sqq.  distribuitur 
12.  Julii  0 758  c.  Suffragia  in  85.  Congr. 
gen.  (13.  Julii)  759  c. 

11.  Postquam  schema  Patribus  traditum  est 
(v. n.  6), multum  agebatur  de  eo  modo,  quoin 
capite  IV.  objectum  infallibilitatis  exhiberi 
deberet,  in  privatis  conventibus  H 1700d. 
Schemata  in  iis  proposita  S 1704  a.  sqq. 
Agitur  in  Deputationc  de  eadem  re  O 
1685  b.  1686  a.  sqq.  H 1701  a.  O 1689  c. 
H 1701  b.  0 1690  c.  II  1701  b.  0 1691  a. 
1692  a.  H 1701  b.  Schemata  a praeside 
S 1643  b.  sqq.,  alia  privatim  proposita 
1713  c.  sqq.  cf.  IT  1701  c. 

12.  Discussio  specialis  capitis  quarti  (de 
SS.  Pontif.  infallibilitate)  in  72. — 82. 
Congr.  gen.  (15.  Jun. — 4.  Jul.)  0 752  b.  sqq. 
Schematis  praestantia  278  a.  b.  Conclusio 
discus.sionis  757  b,  postquam  Patres  com- 
])lures  renuntiarunt  facultati  loquendi  in 

82.  Congr.  gen.  756  d.  sqq.  Emendationes 
propositae  372  c.  sqq.  distribuuntur  7.  J ulii 
758  b,  examinantur  in  53. — 55.  Sess.  Deput. 
(7. — 9.  Julii)  1692  b.  sqq.  11  1702  a.  Emen- 
dationes a Deput.  ])ropositae  0 387  b.  sqq. 
distribuuntur  9.  Julii  758  b.  Relationern 
de  emendationibus  nomine  Deput.  habet 
in  84.  Congr.  gen.  (II.  Julii)  Rmus  Gasser 
758  b.  Ipsa  relatio  388  b.  sqcp  Suffragia 
421  a.  sqq.  758  c.  Caput  reformatum  legi- 
tur in  56.  Sess.  Deput.  (11.  dulii)  1695a. 
II  1702  b.  Ipsum  caput  cum  canone  ad- 
jecto  S 424a.  sqq.,  distribuitur  12.  Julii 
O 758  c,  approbatur  in  85.  Congr.  gen. 


(13.  Julii)  759  d.  — De  inscriptione  cai)itis 
cf.  S 272  b.  0 372  c.  sqq.  406  b.  c. 

13.  C'unoucs  tres  Patribus  propositi  S 273  c.  sqq. 
Emendationes  Patrum  0 345  a.  sq.  Ex- 
aminantur in  51.  Sess.  Deput.  1690  d. 
Rnii  Zinelli  relatio  in  83.  Congr.  gen. 
364  b.  sqq.  Suffragia  308  b.  sq.  Querela 
de  additamento  canonis  tertii  308  c. 
P 991  a.  sqq.  Ipse  canon  cum  additamento 
S 346  b.  De  eo  agitur  in  54.  et  55.  Sess, 
Deput.  (8.  9.  Julii)  0 1693  d.  1694  d.sq. 
Relationern  de  eo  habet  Rmus  Zinelli  in 
84.  Congr.  gen.  (11.  Julii)  758  b.  II  1702  a. 
Relatio  O 368  d.  sqq.  Num  res  additamento 
contenta  non  fuerit  discussa  370  b.  sqq. 
Suffragia  372  b.  758  b.  Canon  3.  una  cum 
capite  reformato  legitur  in  56.  Sess.  De- 
put. 0 1095  a.  II  1702  b.  Ipse  canon 
cum  capite  conjunctus  S 423  d,  dis- 
tribuitur 12.  Julii  0 758  c.  Canones  duo 
priores  S 422  b.  c.  Num  capiti  quarto 
canon  addendus  1642  d.  sq.  0 1679  b. 
275  b.  Desideria  Patrum  385  b.  sqq.  Depu- 
tatio canonem  omittendum  censet  1693  d, 
quatenus  addi  velit  1694  d.  H 1702  b.  Cur 
nullus  ex  propositis  canonibus  receptus 
sit  419  c.  sqq.  Canon  receptus  S 426  a. 
Distribuitur  12.  Julii  0 758  c.  Patrum  opi- 
nionum  diversitas  458  sqq.  Suffragia  de 
omnibus  canonibus  in  85.  Congr.  gen, 
(13.  Julii)  759  b.  sqq. 

14.  Tota  Constitidio  reformata  canone  sin- 
gulis capitibus  adjecto  (cf.  II  1702  b) 
S 426  b.  sqq.  suffragiis  subjicitur  in  85. 
Congr.  gen.  (13.  Julii)  0 759  d.  sq.  Suf- 
fragia ferunt  601  Patres:  451  Placet,  62 
Placet  jaxta  modum,  88  Vow  placet  760  a. 

15.  Exceptiones  eorum  , qui  Placet  juxta 
modum  responderunt  0 432a.  sqq.,  tra- 
duntur  Patribus  14.  Julii  760  b,  exami- 
nantur in  57.  et  58.  Sess.  Deput.  (14.  Julii) 
1695  a.  sqq.  Nomine  Deputationis  in 
80.  Congr.  gen.  (16.  Julii)  relationern 
habet  de  prooemio , cap.  I.  et  II.  Rmus 
d’Avanzo,  de  cap.  III.  Rihus  Zinelli,  dc 
cap.  IV.  Rmus  Gasser  700  c.  Ipsae  rcla- 
lationes  460  a.  sqq.  408  a.  sqq.  473  b.  sqq. 
Suffragia  476  d.  sqq.  760  c.  Correctiones 
styli  1695  d.  II  1702  d. 

16.  Proposita  a Patribus,  qui  infallibilitatis 
definitioni  sese  opposuerant,  SS.  Pontiffei 
15.  Julii  oblata  II  1702  d.  cf.  D 1609  d.  sq. 
Epistola  Rmi  Darboy  ad  SS.  Pont.  P 992  b.  c. 
Rnii  Dupanloup  consilium  et  epistola  ad 
SS.  Pontif.  (17.  Julii)  932  d.  sqq.  Epi- 
stola Rmi  Melchers  ad  praesidem  Concilii 

993  d.  — Rmi  Kettoler  ad  SS.  Pontif. 

994  a,  - quinquaginta  quinque  Patrum 
ad  eundem  994  b.  sqq.  cf.  995  nota  1*. 
cf.  H 1703  a. 

17.  Tota  Constitutio  legitur  in  4.  Sess.  so- 
lemni  0 482  a.  sqq.  Suffragia  feruntur 
533  Placet,  2 Non  placet  487  c.  sq.  H 1703  a. 
Constitutionem  SS.  Pontif.  apostolica 
auctoritate  confirmat  0 487  d.  sq.  Card. 
Autonelli  ad  Nuntios  Apostol.  literae, 
(juibus  notat,  praeter  confirmationem  ct 
promulgationem  in  4.  Sess.  factam  nulla 
promulgatione  opus  esse  1715  d.  .\d- 
liaesiones  omnium  I’atrum,  qui  sive  85. 
Congr.  gen.  sive  4.  Sess.  non  interfuerunt, 
vcl  in  priori  votnm  Non  placet  vel  Placet 
juxta  modum  dederunt  11  995  d.  sqq.  1 752  b. 

V.  etiam  Gubernia  11,  11  sq(j.  18.  111. 
Infallibilitas  SS.  Pontif.  (praesertim  X.). 
Vaticanurn  Concilium  VII,  It);  X,  42. 

110* 


1847 


Index  reruin. 


1848 


CONVENTUS  CATTIOLICORUM  LAICO- 
RUM  P 789  d.  sq.  Eorum  necessitas  790  a.  b, 
— ad  magisterium  Eccl.  ratio  790  c. 

CONVENTUS  RELIGIOSI  v.  Regulares. 

COPTI  Praelati  invitantur  ad  Concilium 

0 n23a. 

CORRESPONDANT,  LE,  periodicum.  Ca- 
tholici  liberales  in  eo  libellum  edunt 

10.  Oct.  1869.  M 1199  a;  hunc  improbant: 
RiTius  Pie  1277  d.  sq.,  La  scmaine  reli- 
(jieuse  de  Camhray  1280  c,  L’Univers 
ibid,  d;  periodicum  se  defendit  1280  d 
(cf.  1281a)  1285  d.sq.  1286  c.  V.  etiam 
Dupanloup. 

OREATIO  omnium  rerum  per  Deum  v.  Deus 

11,  2,  — hominis  per  Deum  v.  Homo  1, 
animae  humanae  v.  Anima  huniana. 

CRITERIA  REVELATIONIS  v.  Fides  II, 

3.  5.  Ecclesia  III,  6. 

CROATIAE  banus  de  „Placeto  regio“  post 
definitam  infallibilitatem  pontif.  intro- 
ducendo  D 1725  b. 

CULTUS  LIBERTAS  P 854  b. 

CUSTODES  CONCILII.  Custodiam  hono- 
rariam  petunt  equites  Ordinis  llierosoly- 
mitani  0 1067  d.  sqq.  Cui  committatur 
0 16  a.  R 20  d.  Codicilli  nominationis 
0 1069  a.  A custodibus  jusjurandum  non 
esse  dandum  1069  b. 

DECIMARUM  legem  temperandam  esse 
P 831  b. 

DECRETA  doctrinalia  S.  Sedis  servari  de- 
bere  C 256  d.  Decretorum  errores  con- 
demnantium  formam  mutandam  esse  P 
848  1).  c. 

DEFINITIO  dogmatis,  quando  fiat  0 84  d. 
P 921  d.  M 1342b.  0 1612a.  Novae  de- 
finitiones  fidei,  nisi  omnino  necessaria,  ne 
in  Cone.  Vatic,  fiant  P 848  d. 

DENUNTIATIO  haereticorum,  blasphema- 
torum  etc. , quatenus  adhuc  praescripta 
sit,  declaretur  P 895  b. 

DEPUTATIONES.  CONGREGATIONES 
PARTICULARES  QUATUOR. 

1.  Congregationes  particulares  instituendas 
esse,  quae  res  in  Congreg.  gen.  tractandas 
parent,  exponit  D.  Ilefele  0 1090  d.  sqq. 
cf.  1101  b.  Earum  munus  1090  d.  Com- 
mendantur  exemplo  Concilioriim  Nicaeni 
1091  a.  b,  — Chalcedonensis  1091  c,  — 
Lugdunensis  primi  1091  d,  — secundi 
1091  d.sq.,  — Viennensis  1092  a,  — Con- 
stantiensis  ibid,  b,  — Basileensis  ibid.,  — 
Florentini  ibid,  c , — Lateranensis  V. 
ibid.  c.  sq.,  — Tridentini  1092  d.  sqq.,-  — 
nostrae  aetatis,  praes.  plenarii  Baltimo- 
rensis  II.  1094  a.  b. 

2.  Congregationes  particulares  debere  esse 
plures  pro  diversitate  rerum  tractandarum 
0 1094  c.  Numerus  membrorum  a SS. 
Pontif.  statuendus  1094  d.  Primo  sufficit 
duodenarius,  postea  augendus,  si  neces- 
sarium  sit  1094  c.  Membra  eligenda  ab 
ipso  Concilio  1094  d,  — ex  iis,  qui  vo- 
tum  decisivum  liabeant,  ita  quidem,  ut 
singulae  majores  nationcs  in  singulis  Con- 
gregationibus  repraesententur  1095  a. 
Praesidem  primarium  omnium  esse 
SS.  Pontif.,  qui  tamen  singulis  praesidem 
praeficere  debeat  1095  b. 

3.  Metliodus  proponitur,  qua  res  tractandae 
sint  in  Congregationibus  particularibus 
O 1096  c.  sqq.  1098  d.  sqq.  Plane  suaden- 
dum,  ut  hae  Commissioncs  etiam  ipsa 
decreta  jam  ferment,  licet  id  thcologis 


minoribus  in  Concilio  Tridentino  conces- 
sum  non  sit  1098  a.  sqq. 

4.  Ab  initio  Concilii  quatuor  Patrum  De- 
putationes  instituantur,  de  rebus  ad  fidem 
pertinentibus,  de  rebus  disciplinae  eccles., 
de  rebus  Ordinum  regul.,  de  rebus  ritus 
orientalis  R 22  d.  Singulae  constent  24 
Patribus,  a Concilii  Patribus  eligendis  23  a. 
Unicuique  SS.  Pontif.  Cardinalem  Prae- 
sideni  praeficit  23  a,  qui  ex  conciliaribus 
theologis  vel  jurisperitis  unum  aut  plures 
adjutores  eligat,  ex  quibus  unus  sit  De- 
putationis  secretaries  23  a.  Si  res  in 
Congreg.  gener.  proposita  dirimi  nequit, 
curent  Congreg.  Praesides,  ut  cum  diffi- 
cultatibus  objectis  ad  Deputationem  de- 
foratur  23  b.  cf.  0 725  c.  Eorum,  quae 
in  hac  deliberantur , relatio  typis  im- 
])ressa  Patribus  traditur  et  in  sequenti 
Congreg.  gener.  iterum  res  proponitur 
R 23  b. 

5.  Praescribitur  in  decreto  d.  20.  Februarii, 
ut  ante  discussionem  schematum  animad- 
versiones  Patrum  scripto  respectivae  De- 
putationi  tradantur  R 68  a.  Deinde  sche- 
mata cum  Deputationis  relatione  Patribus 
proponuntur  68  b.  Singulis  Episcoporum 
Deputationis  liberum  est , in  Congreg. 
gener.  cum  venia  Praesidum  iis,  quae  ab 
oratoribus  objiciuntur,  respondere  sive 
statim  sive  postea  68  c.  V.  Congregationes 
generates  II,  11. 

6.  Patrum  complurium  de  electione  Depu- 
tationum  desiderium  P 914  c.  sqq.,  — 
alia  de  membris , officio  modoque  res  in 
Deputationibus  tractandi  desideria  916  a.  b. 

7.  Deputationis  pro  rebus  ad  fidem  spec- 
tantibus  electio  indicitur  0 711  c.  cf. 
Postulatum  P 914  c.  sqq.  Deputati  eli- 
guntur  0 712  b.  Quomodo?  H 1646  b.  c. 
Quales?  1646  b.  c.  Qui  electi  sint  0 
712  d.  sqq.  Quid  de  iis  judicet  Dellinger 
M 1501  c.  Quid  de  electione  Rihus  Dar- 
boy  D 1551  b.  Praeses  a SS.  Pontif. 
designator  Card.  Bilio  0 715  d,  qui  secre- 
tarium  eligit  D.  Sch-wetz  1646  c.  Sessiones 
habentur  in  aliqua  aula  Vatican!,  a 23. 
Sessione  in  aula  Universitatis  Romanae 
1674  a.  Acta  Sessionum  Deputatationis 
1646  a.  sqq. 

8.  Deputationis  pro  rebus  disciplinae  eccle- 
siasticae  indicitur  electio  0 713  b.  De- 
putati eliguntur  713  b.  Qui  electi  sint 
714  a.  b.  Praeses  a SS.  Pontif.  designator 
Card.  Caterini,  et,  quum  is  aegrotaret. 
Card.  Hannibal  Capalti  715  d.  In  87.  Con- 
greg. gener.  eliguntur  decern,  qui  absen- 
tium  deputatorum  vices  gerant  763  c. 

9.  Deputationis  pro  rebus  Ordinum  regu- 
larium  indicitur  electio  0 713  b.  Deputati 
eliguntur  714  b.  Electorum  nomina 
716  a.  b.  Praeses  a SS.  Pontif.  nominator 
Card.  Bizzarri  717  b. 

10.  Deputationis  pro  rebus  ritus  Orientalis 
et  Apostolicarum  Missionum  indicitur 
electio  0 717  d.  Ad  cam  etiam  spectare 
Apostolicas  totius  orbis  Missiones  specia- 
tim  notatur  715  b.  717  d.  718  a.  Deputati 
eliguntur  718  a.  Qui  sint  electi  719  c.  sqq. 
Praeses  designator  Card.  Barnabo  722  b. 
Petitur,  ut  deputatio  dividatur  in  duas 
P 1 748  a.  sqq. 

V.  Congregationes  generates  I,  1 — 4; 
II,  7.  11 — 14.  Constitutio  dogmatica 
de  fide  II.  Constitutio  dogmatica  prima 
de  Ecclesia  II.  Schemata. 


DEUS. 

I.  Deus  natura  unus. 

1.  Unus  est  Deus  verus  et  vivus,  creator 
et  dominus  coeli  et  terrae,  omnipotens, 
aeternus,  immensus,  incomprehensibilis, 
intellectu  etvoluntate  omnique  perfectione 
infinitus,  una  singularis,  simplex  omnino, 
incommutabilis  substantia  spiritualis,  re 
et  essentia  a mundo  distinctus,  in  se  et 
ex  se  beatissimus,  super  omnia  ineffabi- 
liter  excelsus  C 250  b.  Condemnatur 
atheismus,  materialismus,  triplicis  formae 
pantheismus  255  a.  b.  Locus  correspondens 
schematis  de  doctrina  cathol.  S 507  b.  c. 
Explic.  519  c.  d.  Schema  reform.  1629  a. 
1631b.  De  quo  Deputatio  fidei  0 1651a.sqq. 
Schema  Patribus  propos.  S 71  d.  76  a. 
Explic.  0 79  b.  85  d.  sqq.  Vota  et  postu- 
lata  circa  doctrinam  de  natura  et  at- 
tributis  Dei  1018  c.  1021  d.  P 771  sqq. 
Cf.  praeterea  Constitutio  dogm.  de  fide 
II,  10.  15.  16. 

II.  Deus  omnium  rerum  creator  et  finis. 

2.  Hie  bonitate  sua  et  omnipotent!  virtute, 
non  ad  augendam  suam  beatitudinem, 
nec  ad  acquirendam,  sed  ad  manifestan- 
dam  perfectionem  suam  liberrimo  consilio 
simul  ab  initio  temporis  utramque  de 
nihilo  condidit  creaturam , angelicam  et 
mundanam,  ac  deinde  humanam  ex  spiritu 
et  corpore  constitutam  C 250  c.  Pro- 
scribitur  doctrina,  qua  negatur,  Deum 
omnia  ex  nihilo  condidisse,  seu  libere 
mundum  creasse,  seu  mundum  ad  Dei 
gloriam  creatum  esse  255  b.  Cf.  schema 
de  doctr.  cath.  S 507  c.  Explic.  520  b. 
Schema  reform.  1629  b.  1631  c.  Deputatio 
0 1651  c.  sqq.  Schema  in  Congr.  propos. 
S 71  d.sq.  76a.  Explic.  0 86a.  Vota  et 
postulata  circa  doctr.  de  Deo  creatore  et 
fine  creationis  P 772  c.  sqq.  0 1018  c. 

3.  Universa,  quae  condidit,  Deus  providentia 
sua  tuetur  atque  gubernat.  Omnia,  etiam 
ea,  quae  libera  creaturarum  actione  futura 
sunt,  cognovit  C 250  c.  cf.  O 105  a.  sqq. 
Vota  circa  provid.  1018  c. 

Praeterea  cf.  Constitutio  dogm.  de  fide 
II,  10.  15.  16. 

III.  Deus  naturali  rationis  lumine  cognoscihilis. 

4.  Deus,  rerum  omnium  principium  et  finis, 
naturali  humanae  rationis  lumine  e rebus 
creatis  certo  cognosci  potest  C 250  d. 
Canon  255  c.  Cf.  schema  de  doctr.  cath. 
S 507  d.  Explic.  520  c.  sqq.  1629  b.  1631  d. 
72a.  76b.  Deput.  O 1652c. sqq.  1653 d.sq. 
Schema  in  Congreg.  gener.  S 72  a.  76  b. 
Explic.  0 79  c.  86  c.  Quatenus  condem- 
netur  traditionalismus  0 79  c.  128  d.  sqq. 
cf.  136  a.  Ontologismus  non  proscribitur 
in  Constitutione  153  a.  De  certitudine, 
qua  Deus  cogn.  cf.  224  d.  228  d.  236b.  sqq. 
Num  conceptu  proprie  dicto  creatoris 
cf.  79  d.  229  a.  243  a.  b.  Postulata  de  hac 
doctrina  P 771  d.  V.  etiam  Revelatio 
3.  4.  Ontologismus.  Visio  Dei.  Praeterea 
cf.  Constitutio  dogm.  de  fide  II,  11.  15.  16. 

IV.  Deus  trinus  in  personis. 

5.  Dei  essentia,  substantia  s.  natura,  una 
ct  simplex  omnino,  tribus  inter  se,  non 


1849 


Conventus  catholicoruni  laicorum  — Ecclesia. 


1850 


autem  ab  essentia  realiter  distinctis  per- 
sonis  communis,  a Patre  generatione  cum 
Filio,  ab  utroque  communi  spiratione  cum 
Spiritu  s.  communicata  S 514  a.  539a.  sqq. 
540  c.  sqq.  553  b.  sqq.  565  b.  0 1632  d. 
1636  d.  cf.  1658  d.  sqq.  1661a.  1669  a.  sqq. 
1670  b.  1659  c.  sqq.  1669  c.  P 772  c. 

6.  Divina  operatic  ad  extra  tribus  personis 
communis  est  S 514  b.  540  a.  554  a.  b. 
565  b.  0 1632  d.  1636  d.  cf.  1659  c.  sqq. 
1669  c,  — etiam  Incarnationis  operatic 
S 514  d.  559  b.  Appropriatio  0 1669  c. 
cf.  1659  d.  SS.  Trinitatem  habitare  in 
justis  S 562  a.  b. 

DEVOTIONES  NOVAE,  antequam  intro- 
ducantur,  Episcopi  examiui  subjiciantur 
P 845  b. 

DIACONATUS.  Quae  aetas  ad  eum  re- 
cipiendum requiratur  P 814  b. 

DIARIA  V.  Ephcmerides. 

DIERUM  DOMINICORUM  ET  FESTORUM 
sanctificatio  ejusque  neglectus  P 830  a. 

DIOECESIUM  nova  circumscriptio  petitur 
ab  Episcopis  Neapol.  P 791  c,  — Ger- 
maniae  873  c. 

DIPLOMATICUM  CORPUS.  Legatis  licet 
Ses.sionibus  solemnibus  integris  interesse 
R 1062  a.  Alia  v.  Gubernia. 

DISCEDERE  A CONCILIO  Patribus  non 
licet , nisi  causa  cognita  et  approbate 
et  venia  a SS.  Pontif.  accepta  R 24  b. 
Generalis  facultas  usque  ad  d.  11.  No- 
vembris  discedendi  annuntiatur  in  86.  Con- 
greg.  gener.  0 479  b.  c.  761  d. 

DISCUSSIO  RERUM  v.  Congr.  gen.  II.  III. 

DOGMATUM  intelligentiae  profectus  verus 
et  falsus  S 513  b.  sqq.  537  c.  sqq.  V.  etiam 
Definitio. 

DOMINIUM  TEMPORALE  SEDIS  APO- 
STOLICAE  cum  jure  divino  non  pugnat 
S 572  c.  619  d,  nec  cum  bono  Italiae 
0 1019  d.  sq.  Illud  singular!  Dei  provi- 
dentia  ortum  S 572b.  619  b.  sq.  et  neces- 
sarium  esse  P 853  b.  0 1022  b.  Qui  aliter 
doceant  S 619  d.  Ecclesiam  de  hac 
quaestione  cum  auctoritate  judicare  572  c. 
621  a.  sqq.  Qui  id  negent  621  a.  sqq. 

DUELLI  censures  renovandas  esse  P 784  d. 

ECCLESIA. 

I.  Ecclesiae  institutio,  natura,  proprietates. 

1.  Ecclesiae  per  Christum  institutio  P 
776  c.  sqq.  Quo  sensu  ante  Christum 
fuerit  0 317  d.  sqq. 

2.  Ecclesia  est  corpus  Christi  mysticum 
S 567  c.  sq.  578  b.  sqq.,  cui  Christus  nun- 
quam  defuit  567  c.  579  c.  Ei  adjungimur 
baptismo  567  d.  578  d.  Ecclesia  societas 
hominum  a Christo  fundata  568  a.  579  d, 
in  ea  sola  ejus  religio  excoli  potest  568  a. 
576  d.  579  d.  Errores  oppositi  referuntur 
579  d.  sqq.  630  c.  Catholicorum  de  Ec- 
clesia fides  M 1303  a.  sqq.  Ecclesiam  esse 
societatem  veram,  perfectam,  spiritualem, 
supernaturalem,  certa  et  immutabili  forma 
constitutionis  a Christo  fundatam  S 568  b. 
571  a.  577  a.  c.  580  c.  P 853  c.  cf.  777  a. 
Oppositi  errores  S 580  d.  sqq.  630  c.  sq. 
Quanti  sint  bodic  liostium  in  Eccl.  in- 
cursus  0 308  d.  sqq. 

3.  Ecclesiam  esse  visibilem  S 568  c.  d.  577  a. 
Oppositi  errores  584  d.  sqq.  Eccl.  esse 
in  se  unam  569  a.  577  a.  Oppositi  errores 
586  c.  sqq.  631  a.  Unitatis  principium 


esse  SS.  Pontif.  C 482  b.  484  c.  V.  Pontif. 
SS.  I,  3.  Eccl.  esse  unam  i.  e.  uni- 
cam , sc.  Romano-catholicam  S 577  c. 
633  d.  Eccl.  esse  necessariam  ad  salutem 
569  b.  sqq.  577  a.  589  d.  sqq.  631  b.  cf. 
P 778  b.  Explic.  S 591  b.  sqq.  Errores 
oppositi  589  c.  sqq.  631  b.  Eccl.  esse 
perennem  et  immutabilem  569  d.  sq. 

577  b.  597  b.  c.  Errores  oppositi  594  sqq. 
631  c.  sqq.  Eccl.  esse  societatem  inae- 
qualem  570  c.  577  c.  P 776  d.  sqq.  Errores 
oppositi  S 599  b.  sqq.  632  c.  sqq. 

11.  Ecclesiae  potestas. 

4.  Ecclesiae  potestas  a quo  ? ad  quid  ? 
S 570  d.  sq.  577  c.  cf.  P 777  a.  sqq.,  — 
null!  alter!  subjecta  nisi  Christo  S 601  a.  b. 

578  a.  639  d.  P 853  c.  d,  — in  omnes 
baptizatos  S 601  b,  — alia  ordinis,  alia 
jurisdictionis  570  d.  604  d.  sq.,  haec  fori 
intern!  et  extern!  570  d.  605  a,  — continet 
jus  infligendi  poenas  temporales  P 853  d. 
Officium  fidelium  ei  obtemperandi  782  a, 
id  ad  singularia  applicatur  ibid.  c.  sqq. 
Errores  circa  hanc  doctrinam  S 601  c.  sqq., 
— circa  jurisdictionem  utriusque  fori 
605  c.  d , ■ — circa  jurisdictionem  ex- 
teriorem  605  d.  sqq.,  — circa  potesta- 
tis  subjectum  606  d.  sqq. , — propriam 
vim  609  c.  sqq.,  — object!  extensionem 
610  d.  sqq. 

5.  Errores  de  Eccl.  potestatis  subjecto  con- 
tent! in  libro  Du  Concile  general  etc.  P 
952  c.  sqq.  Aliquot  Confluentinorum  catbo- 
licorum  de  Ecclesiae  regimine  vota  M 
1177  c.  sqq.  Groninganorum  tlieologorum 
de  regimine  et  generatim  de  Ecclesia  opi- 
niones  et  querelae  1125  a.  sqq.,  similes 
SocietatisPastorumGenevensis  1129  a.  sqq. 
Ea  est  Eccl.  regiminis  forma,  ut  unustotius 
sit  Primas  C 483  b.  S 612  d.  Num  Eccl. 
constitutio  sit  monarchica;  quo  sensu 
mixta  0 345  a.  364  b.  438  b.  c.  468  a. 
Cf.  Pontifex  Summus. 

III.  Ecclesia  tamquam  veritatis  magistra. 

6.  Ecclesia  divinae  institutionis  manifestis 
notis  a Deo  instructa  est,  ut  tamquam 
custos  et  magistra  verbi  revelati  ab  om- 
nibus agnosci  possit.  Ad  Ecclesiam 
catholicam  solam  omnia  ilia  pertinent, 
quae  ad  evidentem  fidei  christianae  credi- 
bilitatem  tarn  multa  et  tarn  mira  divinitus 
sunt  disposita.  Quin  etiam  ipsa  per  se, 
ob  suam  nempe  admirabilem  propagjxtio- 
nem,  eximiam  sanctitatem  et  inexbaustam 
in  omnibus  bonis  foecunditatem,  ob  catho- 
licam unitatem  invictamque  stabilitatem 
magnum  quoddam  et  perpetuum  est  mo- 
tivum  credibilitatis  et  divinae  suae  lega- 
tionis  testimonium  irrefragabile  C 252  c.  d. 
Correspondens  locus  in  original!  sche- 
mate  de  doctr.  catb.  S 511  d.  sq.  Explic. 
532c.  sqq.  Schema  reform.  1630b.  Deput. 
0 1654  d.  sq.  S 73  d. 

7.  Cui  quidem  testimonio  officax  subsidium 
gratiae  accedit,  qua  Deus  orrantes  ex- 
citat  et  adjuvat,  ut  veritatem  agnoscant, 
eosque,  qui  earn  agnoverunt,  confirmat, 
ut  perseverent  C 252  d.  sq.  — Schema 
de  doctr.  catb.  S 511  c.  512  b.  Schema 
reform.  1630  b.  74  a. 

8.  Minime  igitur  par  est  conditio  corum, 
qui  per  coelcstc  fidei  donum  catholicac 


veritati  adhaeserunt  atque  eorum , qui 
ducti  opinionibus  humanis  falsam  religio- 
nem  sectantur;  illi  enim,  qui  fidem  sub 
Ecclesiae  magisterio  susceperunt,  nullam 
unquam  habere  possunt  justam  causam 
mutandi  aut  in  dubium  fidem  eandem 
revocandi  C 253  a,  donee  demonstrationem 
scientificam  credibilitatis  et  veritatis  fidei 
suae  absolverint  256  b.  — Locus  corresp. 
in  schemate  de  doctr.  cath.  S 511b.  512  c. 
Explicatio  et  oppositae  doctrinae  refutatio 
530  b.  sqq.  532  a.  sqq.  534  b.  sqq.  Schema 
reform.  1630  c.  1632  b.  Deput.  0 1655  c. 
S 76  b.  Quaestiones:  num  a rudibus 
inculpabiliter  aliquid  haberi  possit  non 
revelatum,  quod  revelatum  est,  seu  contra 
534  c;  num  iis  proponi  possit  per  acci- 
dens,  quod  revelatum  non  est,  sub  iis- 
dem  motivis  credibilitatis  ipsorum  captui 
accommodatis,  sub  quibus  eis  proponuntur 
veritates  fidei  534  d;  num  quis  per  ac- 
cidens  et  in  certis  quibusdam  adjunctis 
possit  ita  induci  in  errorem  invincibilem, 
ut  sectam  aliquam  heterodoxam  amplec- 
tatur  sine  peccato  forniali  contra  fidem 

534  d.  sq. 

9.  Ecclesiae  fidei  doctrina  tamquam  divinurn 
depositum  tradita  est  fideliter  custodienda 
et  infallibiliter  declaranda  C 254  c.  De 
Eccl.  infallib.  S 570  a.  sqq.  577  b.  Explic. 
597 d.sqq.  Cf. Infallib. SS.Pont.  VII,  41  sqq. 

10.  Ipsa  jus  et  officium  divinitus  habet  falsi 
nominis  scientiam  proscribendi , atque 
omnes  Christian!  fideles  opiniones,  quas 
tamquam  fidei  contrarias  Ecclesia  repro- 
bavit,  pro  erroribus  habere  tenentur  C 
254  a.  b.  Canon  256  c.  — Pristinum  schema 
de  doctr.  cath.  S 512  c.  sqq.  Explic. 

535  a.  sqq.  537  b.  Schema  reform.  1631a. 
1632  c.  Deput.  0 1656  c.  S 75  b.  77  c. 
Num  agatur  de  erroribus  haeresi  inferio- 
ribus  0 208  a.  b.  Canon  propouitur,  quo 
proscribitur  sententia,  licere  opiniones 
ab  Ecclesia  damnatas  tradere  vel  tenere, 
dummodo  ne  sint  damnatae  tamquam 
haereticae  S 1632  c.  0 1658  b.  77  c.  cf. 
S 513  a.  P 779  d.  Num  quaedam  disci- 
plinae  sint  independentes  a fide  et  Ec- 
clesia 0 197  c.  204  d.  sqq. 

11.  Est  autem  perpetuo  is  sacrorum  dog- 
matum  sensus  retinendus,  quern  semel 
declaravit  s.  mater  Ecclesia,  nec  unquam 
ab  eo  sensu  altioris  intelligentiae  specie 
et  nomine  recedendum  C 254  d.  Canon 
256  c.  — Schema  de  doctr.  cath.  S 513  b.  sqq. 
Quis  sit  verus,  quis  falsus  profectus  in 
intelligentia  veritatis  revelatae  537  c.  sqq. 
Schema  reform.  1631  b.  1632  c.  Deput. 
0 1657  b.  1658  c.  S 75  b.  77  d.  Fides 
est  immutabilis,  sicut  Deus  0 81  a. 

12.  Ecclesia  tantum  abest,  ut  humanarum 
artium  et  disciplinarum , quas  plurimi 
facit,  culturae  obsistat,  ut  earn  multis 
modis  juvet  atque  promoveat;  nec  vetat, 
ne  illae  in  suo  quaeque  ambitu  propriis 
utantur  principiis  et  propria  methodo, 
sed  justam  hanc  libertatem  agnoscens  id 
sedulo  cavet,  ne  divinae  doctrinae  repug- 
nando  errores  in  se  suscipiant,  aut  fines 
proprios  transgressae  ea,  quae  sunt  fidei, 
occupent  et  perturbent  C 254  b.  c.  ibid.  d. 
— Schema  de  doctr.  cath.  S 513  a.  Ex- 
plicatio nonnullorum  535  d.  sqq.  Deput. 
0 1656  b.  c.  S 75  c.  d.  _ 

Praeterea  v.  Constitutio  dogm.  do  fide 

II,  12  sqq. 


J85] 


Index  reruni. 


1852 


IV.  Ecclesia  et  status. 

13.  Concordia  inter  utramque  socictatem 
possibilis  et  necessaria  S 572  d.  577  d. 
622  d.  sqq.  cf.  P 780  a.  Qui  id  negent  S 
G3G  d.  sqq.  Separationem  vult  Ollivier 
D 1222  a.  b,  contra  Baroche  1229  c.  Ec- 
clesiam  Statum  firma  ac  retueri  S 572  d.  sqq. 
G23  c.  Statum  Ecclesiae  bonuni  tueri 
ac  projnovere  del)ere  573  c.  G24  d.  sq. 
P 854  a.  Dissidia  non  ex  natura  eccles. 
potestatis  oriri  S 573  c , — necessario 
oriri  ex  iuriuni  Ecclesiae  oppressione 
573  c.  6241).  c. 

14.  Ecclesiam  Statui  fine  praecellere  S573d. 
P 97Gb,  ad  Ecclesiam  spectare  judicia 
de  morali  liceitate  vel  illiceitate  actionum 
socialium  S 574  d.  578  a.  Qui  id  negent 
G39  b.  c.  Quemadmodum  alios  christianos, 
ita  etiam  reges  in  rebus  ad  conscientiam 
spectantibus  capiti  Eccl.  esse  subditos  P 
853  c.  976  b. 

15.  Summi  pastoris  jus  libere  cum  toto  grege 
comniunicandi  C 485  a.  V.  Pontif.  SS. 
Ill,  11.  Ecclesiae  jus  instituendi  juven- 
tutem , praesertim  sacerdotii  candidates 
S 575  a.  b.  627  a.  sqq.  v.  Schola.  Eccle- 
siae jus  a potestate  civili  independens 
possidendi  bona  temporalia  576  b.  sqq. 
629  b.  sqq. 

16.  Declaranda  esse  a Concilio  principia  de 
utriusque  potestatis  inter  se  relatione 
O 1020  c.  sqq.  De  ea  agit  Daru,  Galliae 
minister  D 1554  a.  sqq.  1564  sqq.,  — Car- 
dinalis  Antonelli  1556  b.  sqq. 

V.  Gul)ernia  II,  11.  13.  Infallibilitas 
SS.  Pontificis  IX.  Pontifex  SS.  Schema 
de  Eccl.  Schola. 

ECCLESIA.  TEMPLUM. 

1.  Ecclesiae  reverentia  P 830  c.  In  cedes, 
deceiitia  in  vestitu  a mulieribus  servanda 
ibid.  Eccl.  profanis  usibus  laesa  ibid. 

2.  Ecclesia  receptitia  P 807  b,  — cathedralis 
V.  Canonici,  — collegialis  v.  Collegialis 
l^cclosicir 

ELECTIO  SS.  PONTIFICIS. 

1.  Apostolicae  literae  de  electione  SS.  Ponti- 
ficis, si  contingat,  Sedem  Apostolicam 
vacare  durante  Cone,  oecum.  R 45  a.  sqq., 
distribuuntur  O 711  e. 

2.  Card.  Patrizi  oratio  habita  anniversario 
die  electionis  Pii  IX.  R 1544  a.  SS.  Ponti- 
ficis responsum  ibid.  b.  sqq. 

ELECTIONES  DEPUTATIONUM  — JUDI- 
CUM  EXCUSATIONUM  — QUERELA- 
RUM  ET  CONTROVERSIARUM  v.  De- 
putationes.  Judices  excusationum  — que- 
relarum  et  controversiarum. 

ENCA'CLICA  Quanta  cura  v.  Syllabus. 

EPHEMERIDES,  FOLIA  PUBLIC  A.  Epbe- 
meridum  etiam  catholicarum  mala  et  pori- 
cula  P 845  b.  c.  Eorum  remedia  845  c, 
praesertim  tempore  ConciliiA'’aticani  845  d. 
cf.  848  1). 

EPIIESINUAI  CONCILIUM.  In  eo  jus 
proponendi  fuisse  penes  SS.  Pontificem 
0 1083  b.  Legates  ex  instructione  SS. 
Pontificis  non  debuisse  disputare,  sed  de 
disputantium  sententiis  juclicare  ibid. 
EPISCOPUS. 

1.  Episcoporum  dignitas  et  officii  gravitas 
S 1641  c.  Quales  esse  debeant  R 1541  a. 
Quid  de  iis  iii  Concilio  statuendum  sit 
0 1022  c. 

2.  Eos  non  plane  eodem  mode  snccessorcs 
Apostolorum  esse  quo  SS.  Pontifex  suc- 


I cessor  Petri  0 285  c.  Quaestio , utrum 

i eorum  jurisdictio  ab  ipso  Christo  an  a 
SS.  Pontifice  accipiatur  M 1264  sqq.  1272  a, 
a Concilio  Vaticano  non  tangitur  0 357  d. 
359  b.  c.  472  c.  d.  Ejus  tractatio  in  Con- 
cilio Tridentino  M 1337  b.  sqq. 

3.  Sunt  judices  fidei  P 936  d.  sq.,  — sub 
Papa  judice  M 1265  c.  sqq.  1288  a. 
1292  e.  sqq.  Num  maneant  liberi  judices, 
si  definiatur  infallibilitas  SS.  Pontificis 
0 397  c.  sqq.  Eorum  potestatis  ad  po- 
testatem  SS.  Pontificis  ratio  C 484  d. 

' Aliqui  de  hac  re  errores  P 952  d.  sqq. 

I Papae  solius  potestas,  quomodo  se  habeat 
ad  potestatem  omnium  Episcoporum  cum 

I Papa  conjunctorum  0 357  c.  sqq.  Etipsum 
et  omnium  Episcoporum  corpus  habere 
infallibilitatis  privilegium  1691  d.  Alia 
V.  Pontifex  SS.  Ill,  8 — 13. 

■ 4.  Episcoporum  facultatum  ampliatio  quoad 
tempos  P 824  d.  838  a.  874  c.  877  c,  — 

! in  rebus  variis  825.  0 1020  b,  — in  dispen- 
sationibus  praesertim  ab  impedimentis 
matrimonii  P 837  d.  842  d.  873  d.  874  a. 
880  a.  882  d.  885  b.  892  b,  — respectu 
sanctimonialium  882  a.  Episcoporum 
facultas  absolvendi  a peccato  attentatae 
absolutionis  complicis  885  b. 

I 5.  Episcoporum  residentiae  lex  S 642  c.  sqq. 
cf.  646  b.  sqq.  Quid,  si  Concilio  operam 
impendunt  R 24  c.  Aliqua  Episcoporum 
officia  S 641  d.  sqq.  cf.  645  d.  Tenentur 
ad  visitat.  dioecesis  643  a.  b,  quae  valde 
necessaria  ibid.  647  d.  sq.;  quoties  facienda 
sit  ibid.;  quidpostea?  643  c.  648  c.  Tenen- 
tur ad  visitationem  Liminum  Apostolo- 
rum 643  d.  sq.  648  c.  sq.  P 787  c.  788  b. 
791  a,  ad  rationem  de  ilioecesi  redden- 
dam  S 643  d.  648  b.  Quomodo  ? 644  a. 
Quae  poena  neglecti  officii  644  a.  648  d. 
cf.  P 787  c.  sqq. 

6.  Episcopi  catholicorum  laicorum  conven- 
tuum  moderatores  P 789  d.  790  a.  Eorum 
cum  Vicariis  Foraneis  et  cum  Parochis 
conventus  794  b,  — juventutis  laicae  in- 
stituendae  796  d.  797  a.  et  clericos  alios 
in  aliis  muneribus  exercendi  officium 
799  d,  — potestas  in  praeceptores  811  b.c, 
— in  laicorum  sodalitates  832  a,  — re- 
spectu imaginum  piarum  , evulgationis 
miraculorum,  novarum  devotionum  845  a. 
Spectare  ad  eos  curam  de  interpretatio- 
nibus  s.  Scripturae  O 124  c.  146  d. 

7.  Episcoporum  creatio  P 883  b.  sqq.,  — 
consecratio  787  a,  — per  Principes  nomi- 
natio  797  c.  d.  IMonentur  Principes  sae- 
culares  et  magistratus , ut  iis  assistant 
S 642  b.  646  a. 

8.  Acta  S.  Sedis  Episcopi  cum  gregibus 
communicent  P 789  d.  Decreta  Con- 
ciliorum  oecum.  in  primo , quod  post 
eorum  finem  habetur  Concilio  provinc. 
promulgent  S 644  d.  sq.  Duos  Episcopo- 
rum causarum  actores  Romae  consti- 
tuendos  esse  P 802  b.  Episcoporum  sub 
Pio  IX.  Roman  conventus  Concilio  oecu- 
menico  praevii  II  1007  d.  sq.  Eorum 
pontificiae  infallibilitatis  professiones 
1011  b.  sqq.  Episcoporum  in  Gallia  per 
Pium  VII.  depositio  novorum(jue  institutio 
P 856  c.  sqq. 

9.  Sede  vacante  Concilii  Tridentini  decreta 
serventur  S 651  b.  653  a.  Linus  sit  Ca- 
pituli  A^icarius,  (jualis?  651  b.  653  a.  b. 
655  c.  657  b.  sqq.  1741c.  d.  Constituendus 
intra  octo  dies  post  mortem  Episcoj)! 


655  c.  1741  c.  Quomodo?  P 798  c.  Quid, 
si  non  recte  deputatus  sit?  S 651  b.  c. 

653  b.  sqq.  655  d.  Eum  semel  electum 
a sola  Sede  Apost.  removeri  posse  655  d. 
658  a.  1741  d. 

10.  Eo  eonstituto  Capitulum  jam  nullam 
jurisdictionis  partem  habet  S 651  c.  654  a. 
655  d.  1741  d.  Ejus  reditus  unde?  651  c. 

654  a.  656  a.  658  a.  1741  d.  sq.  Ejus 
faeultates  legibus  sunt  restrictae  nec  Epi- 
scopi aequales  651  d.  sq.  654  c.  sqq.  656  b. 
658  1).  c.  1742  b.  Quatenus  obligatus  sit 
ad  servitium  chori  651  c.  656  a.  1742  a. 
Ab  eo  novo  Episcopo  ratio  reddenda  657  a. 
1743  a. 

11.  Quid,  si  sedes  non  vacat,  sed  Episcopus 
captivitate  vel  relegatione  vel  exilio  im- 
peditus  est?  S 651  c.  654  b.  656  a.  658  a.  b. 
1742  a.  Quid  Antistite  vel  Vicario  apost. 
e vivis  sublato  in  remotissimis  ab  Europa 
regionibus  servandum  sit,  si  ibi  Capitulum 
sit  652  a.  sqq.  cf.  658  d,  — si  non  sit  Ca- 
pitulum 652  b.  c.  656  c.  sqq.  658  d.  sq. 

1742  c.  sqq.  Quid  in  Ecclesiis  ritus  orien- 
talis,  si  Capitulum  desit  652  d.  656  d.  sq. 

1743  a. 

12.  Episcoporum  auxiliarium  neccssitas  P 
798  b.  Episcoporum  titularium  visitatio 
SS.  Liminum  788  c.  Eorum  ad  Concilium 
oecum.  vocatio  O 1058  d.  sq.  Episcopi 
orientales  non  uniti  v.  Orientalis  Ecclesia 
non  unita. 

13.  NovadeEpisco()is  propositaO  1739a.  sqq. 
Episcoporum  in  missionibus  ratio  ad  mis- 
sionarios  v.  Missiones,  — ad  regulares 
V.  Regulares. 

V.  praeterea  Concilia  oecumenica,  — 
particularia.  Fuldensis  Conventus.  Li- 
minum SS.  visitatio.  Orientalis  Ecclesia. 
Procuratores.  Schema  de  Episcopis. 
Vaticanum  Concilium. 

EPISTOL.VE  FORMATAE  P 786  b. 
EPISTOLAE  PII  IX.  V.  Pius  IX. 
ERRORES  AETATIS  NOSTRAE  v.  Actas 
nostra. 

ESSENTIA  confertur  cum  substantia  0 
1619  b.  sqq.  V.  etiam  Hypostasis. 
EVANGELIC  A PERFECTIO  v.  Vota  reli- 
giosa. 

EXAMINA  ad  gradus  theologicos  obtinen- 
dos  P 834  a,  — iuniorum  sacerdotum 
834  b. 

EXEMPTIONES,  quanta  mala  afferant  P 
884  b. 

EXERCITIA  SPIRITUALIA  sacerdotum 
S 660.  662  a.  P 810  b.  834  c.  873  b,  — 
missionariorum  S 686  a.  Exercitiorum 
in  singulis  provinciis  domus  P 810  b. 
EXrilBITIO  Romae  tempore  Concilii  habita. 
Pii  IX.  oratio,  quum  inauguraretur  R 
1541b,  — quum  in  ea  distribuerentur 
praemia  1543  b.  cf.  0 743  d. 
EXSEQUIAE  pro  Episcopis,  qui  tempore 
Concilii  obierunt  O 762  d.  sq. 

FAMILIAE  jura  definienda  esse  P 783  b.  c. 
FEBRONIANI  negant  Summi  Pontificis 
veram  jurisdictionem  S 614  b.  c.  cf.  635  c. 
et  jus  libere  cum  toto  grege  communi- 
candi  618  a.  sqq. 

FESTORUM  translatio  P 885  b.  Eorum  in 
tota  Ecclesia  singulis  diebus  conformitas 
892  c.  sqq. 

FESTUM  NATIAHTATIS  CIIRISTI  1869. 
Patrum  deputatio  ad  SS.  Pontificem  mit- 
titur  ci  gratulatura  0 713  c. 


1853 


Ecclesia  — Franciscus  Salesius. 


1854 


FIDES. 

I.  Ejus  natura.  Hornimmi  ad  fidei  ansoisum 
ohligatio. 

1.  Fides,  quae  humanae  salutis  initium  est, 
virtus  est  supernaturalis,  qua  Dei  gratia 
adjuti  ab  eo  revelata  vera  esse  credimus, 
noil  propter  intrinsecani  rerum  veritateiii 
iiaturali  rationis  luniiiie  perspectam,  sed 
propter  auctoritatein  Dei  revelaiitis,  qui 
nee  falli  nee  fallere  potest  C 251  d.  Re- 
jicitur  doctrina,  qua  tides  divina  a natu- 
rali  de  Deo  et  rebus  moralibus  scientia 
non  distingui  dicitur,  ac  propterea  ad 
fidem  diviiiam  non  requiri,  ut  revelata 
veritas  propter  auctoritatera  Dei  revelantis 
credatur  C 255d.  sq.  Respondens  locus  in 
origin,  scliemate  de  doctr.  catb.  S 510a. b. 
Explic.  52G  d.  sqq.  Rationalistae , semi- 
rationalistae,  Hermesiaiii  quid  iiitelligant 
fidem  ibid.  Of.  schema  reform.  162yd.  sq. 
1632  a.  Deput.  0 1654  c.  1655  c.  S 73  a. 
76d.  sq.  Disciplinaria  objecta  pro  tempo- 
rum,  rerum  et  personarum  circumstaiitiis 
mutari  possunt,  tides  vero  immutabilis 
est,  sicut  Deus,  a quo  procedit  0 81a. 

2.  Quum  homo  a Deo  tamquam  creatore 
ac  domino  suo  totus  dependeat,  et  ratio 
creata  increatae  Veritati  penitus  subjecta 
sit,  plenum  revelanti  Deo  intellectus  et 
voluntatis  obsequium  tide  praestare  tene- 
nuir  C 251  d.  cf.  255  d.  Doctrina  sche-»« 
inatis  de  doctr.  cath.  S 507  d.  sq.  Schema 
reform.  1629  b.c.  Deput.  S 1655  b.  0 72d. 
Peccatum  contra  fidem  non  in  eo  solo 
est,  quod  admisso  facto  revelationis  Deo 
non  credatur,  sed  intidelitas  etiam  ilia 
est , quod , dum  veritas  aliqua  revelata 
sufticienter  proposita  est , ilia  revelata 
esse  negetur  nec  fides  praestetur  S 531  a. 

Cf.  praeterea  Constitutio  dogni.  de  tide 
II,  12  sqq. 

II.  Fidei  possibilifrts  et  tiecesaitas.  Motiva  credi- 
bilitatis.  Ecclesia  Jidei  niagistra. 

3.  Ut  fidei  obsequium  rationi  consentaneum 
esset,  voluit  Deus  cum  internis  Spiritus 
S.  auxiliis  externa  jungi  revelationis  argu- 
menta,  facta  sc.  divina,  imprimis  miracula 
et  prophetias,  quae  cum  Dei  omnipoten- 
tiam  et  intiiiitam  scientiam  luculenter 
conimonstrent,  divinae  revelationis  signa 
sunt  certissima  et  omnium  intelligentiae 
accommodata;  ea  multa  et  manifestissima 
edita  sunt  a Moyse  et  Prophetis,  a Christo 
et  Apostolis  C 252  a.  Proscribitur  doc- 
trina, qua  negatur  miraculorum  possi- 
bilitas,  omnium  de  iis  narrationurn  etiam 
in  s.  Scriptura  contentarum  veritas , eo- 
rum  cognoscibilitas  et  ad  probandam 
religionis  ebristianae  divinitatem  vis  vel 
omnino  signorum  externorum  ad  proban- 
dam revelationem  vis,  quaque  aftirniatur, 
sola  interna  experientia  et  privata  inspi- 
ratione  homines  ad  fidem  moveri  deberc 
C 256  a.  Locus  correspondens  in  sche- 
niato  de  doctr.  cath.  S 510  b.  sqq.  Erro- 
rura  descriptio  et  doctrinae  explicatio 
528  b.  sqq.  530  b.  sqq.  Afiostolica  Sedes  de 
eadem  528  d.  sq.  Errorum  pericula  529  a.  b. 
Cf.  schema  reform.  1()30  a.  1632  a.  O 
1622  c.  sqq.  Deput.  1654  c.  d.  1655  a. 
1656  a.  S 73  a.  77  a.  O 87  a.  b. 

4.  Sine  fide  impossibile  est  ad  flliorum  Dei 


consortium  pervenire , neque  quisquam 
unquam  sine  ilia  justificatus  est,  neevitam 
assequitur,  qui  in  ea  non  perseveraverit 
usque  in  finem  C 252  c.  Schema  de 
doctr.  cath.  S 5 1 1 c.  532  b.  Schema  reform. 
1630  b.  Deput.  0 1654  d.  S 73  c. 

5.  Ut  officio  veram  fidem  amplectendi  in 
eaque  perseverandi  satisfacere  possemus, 
Deus  per  Filiura  suum  Ecclesiam  instituit 
suaeque  institutionis  manifestis  notis  in- 
struxit,  ut  ea  tamquam  custos  et  niagistra 
verbi  revelati  ab  omnibus  possit  agnosci 
C 252  c.  d.  V.  Ecclesia  III,  6. 

6.  Ilis  notis  accedit  efficax  gratiae  subsi- 
dium,  quo  Dominus  errantes  excitat  atque 
adjuvat,  ut  ad  agnitionem  veritatis  venire 
possint,  eosque , qui  earn  agnoverunt, 
conhrmat,  ut  perseverent,  non  deserens 
nisi  deseratur  C 252  d.  sq.  V.  Ecclesia 
III,  7. 

Cf.  Constitutio  dogm.  de  fide  II,  12  sqq. 

III.  Fidei  supernufuraliias,  libertas,  Jirmitas. 

7.  Licet  fidei  assensus  nequaquam  sit  motus 
animi  caecus,  nemo  tamen  evangelicae 
praedicationi  consentire  potest , sicut 
oportet,  absque  illuminatione  et  inspira- 
tione  Spiritus  sancti.  Quare  fides  ipsa 
in  se , etiamsi  per  ebaritatem  non  ope- 
retur,  donum  Dei  est  et  actus  salutaris, 
quo  homo  liberam  praestat  ipsi  Deo  ob- 
edientiam , gratiae  ejus , cui  resistere 
posset , consentiendo  et  cooperando  C 
252  b.  Proscribitur  doctrina , qua  fides 
non  libera  esse,  sed  argumentis  rationis 
necessario  produci , nec  gratia  nisi  ad 
fidem  vivam  necessaria  esse  dicitur  C 
256  b.  Doctrina  schematis  de  doctr. 
cath.  S 510  d.  sqq.  Ilermesiana  doctrina 
529  b.  sqq.  Schema  reform.  1630  a.  1632  a. 
Deput.  0 1654  d.  1655  d.  S 73  b.  77  b. 
0 87  b.  Fidei  assensus  super  omnia  firmis- 
simus  S 533  d.  sqq. 

Cf.  praeterea  Constitutio  dogm.  de  fide 

II,  12  sqq. 

IV.  Fidei  objectuni.  Mgsteria.  Fides  et  ratio. 

Ecclesia  fidei  norma. 

8.  Fide  divina  et  catholica  credenda  sunt 
omnia,  quae  in  verbo  Dei  scripto  vel 
tradito  continentur  et  ab  Ecclesia  sive 
solemni  judicio  sive  ordinario  et  univer- 
sali  magisterio  tamquam  divinitus  reve- 
lata credenda  proponuntur  C 252  b.  Haec 
schemati  adduntur  a Deput.  0 1655  b. 
1658  a.  S 73  c.  Reliqua  v.  Constitutio 
dogm.  de  fide  II,  12  sqq.  Proponitur 
canon,  quo  reprobatur  doctrina,  qua,  quae 
tamquam  fidei  articuli  declarata  non 
sunt,  non  fide  divina,  sed  tantum  fide  hu- 
mana  admitti  posse  contenditur  C 1656  b. 
1658  a.  168  a.  cf.  190  d.  De  ipsa  doctrina 
cf.  M 1473  a.  b.  1477  c.  sqq. 

9.  Duplex  est  ordo  cognitionis,  non  solum 
principio,  sed  etiam  objecto  distinctus: 
principio,  quia  in  altero  naturali  ratione, 
in  altero  fide  divina  cognoscimus ; objecto, 
quia  praeter  ea,  quae  naturali  ratione 
assequi  possumus,  credenda  proponuntur 
mystcria  in  Deo  abscondita  C 253  b.  cf. 
256  c.  — Schema  de  doctr.  oath.  S 510  a.  b. 
509  c.  d.  Schema  reform.  1630  c.  1632  b. 
Deput.  O 1656  b.  sqq.  S 74  b.  77.  Explic. 
f)  80  c.  V.  Mysteria  1. 


10.  Etsi  tides  sit  supra  rationem,  nulla  tamen 
unquam  inter  hdom  et  rationem  vera 
dissensio  esse  potest,  quum  utriusque  una 
origo  sit  Deus,  nec  verum  vero  contra- 
dicere  possit.  Contradictionis  species  inde 
potissimum  oritur,  quod  vel  fidei  dogmata 
ad  mentem  Ecclesiae  intellecta  non  fuerint, 
vel  opinionum  common  ta  pro  rationis 
effatis  babeantur.  Omnis  assertio  fidei 
contraria  declarator  falsa  atque  a fideli- 
bus  rejicienda,  maxime  si  ab  Ecclesia 
reprobata  fuerit  C 253  d.  sqq.  Proscri- 
bitur doctrina,  qua  disciplinae  humanae 
ea  cum  libertate  tractandae  esse  dicuntur, 
ut  earum  assertiones,  etsi  doctrinae  reve- 
latae  adversentur,  tamquam  verae  retineri 
neque  ab  Ecclesia  proscribi  possint  256  c. 
— Schema  de  doctr.  cath.  S 512  d.  Explic. 
535  a.  b.  sqq.  536  c.  sqq.  Schema  reform. 
1631a.  1632  c.  Deput.  0 1656  d.  1658  c. 
S 75  a.  b.  77  c.  cf.  P 779  c.  sqq. 

11.  Neque  solum  tides  et  ratio  inter  se 
dissidere  nequeunt,  sed  opem  quoque 
sibi  mutuam  ferunt,  quum  recta  ratio  fidei 
fundamenta  demonstret  ejusque  lumine 
illustrata  rerum  divinarum  scientiam  ex- 
colat;  fides  vero  rationem  ab  erroribus 
liberet  ac  tueatur  eaniquo  raultiplici  cogni- 
tione  instruat  C 254  b. 

V.  Ecclesia  III.  Mysteria.  Revelatio. 

Cf.  praeterea  Constitutio  dogm.  de  fide 

II,  13  sqq. 

FINIS  nOMINIS  est  supernaturalis  bono- 
rum  divinorum  participatio  C 251  a.  cf. 
S 508  a.  b. 

FLORENTINUM  CONCILIUM. 

1.  Negat  Dbllinger,  Cone,  fuisse  oecumeni- 
cum  M 1475(1.  sqq.  Quaedam  ex  ejus  hi- 
storia  ibid.  Episcopus  llefele  et  alii  Cer- 
maniae  Episcopi  de  ejus  oecumenicitate 
1496  a.  cf.  P 922  b.  944  c.  946  a.  948  a. 
950  a.  Praolatorum  Graecorum  et  Lati- 
norum  disputationes  in  illo  Cone.  Com- 
missionum  similitudineni  referunt  0 1092  (;. 

2.  Florentinum  decretum  in  quadringentorum 
Patrum  postulato  definiendae  infallibili- 
tatis  mutilatum  atque  adeo  corrupturn 
esse  contendit  Dollinger  M 1474  d.  sq., 
neque  legendurn  „quemadmodura  etiam", 
sed  „quemadmodum  et“  1475b.  c.  Legen- 
dum  tamen  „quomadmodum  etiam"  1480  a. 
Id  accurate  ostendit  Cecconi  1480  b.  sqq. 
cf.  S 613  d.  sq.  Decreti  quae  extiterint 
et  extent  originalia  exemplaria  M 1480  b.  c. 
Illius  exemplaris , quod  solum  superest, 
descriptio  1480c. d.  Habet  „queniadmodum 
etiam"  ibid.  Idem  habent  authentica 
exerapla  1481  a.  sqq. 

3.  Florentini  Concilii  de  SS.  Pontifico  doc- 
trina C 484  b.  (v.  Pontifex  SS.  Ill,  7). 
486  b.  P 778  d.  sqq.  Explic.  O 278  c. 
Num  de  infallibilitate  agat  M 1475  a. 
0 396  a.  sqq. 

FOENUS.  Petitur,  ut  explicetur,  quale  sit 
licitum  I*  830  b.  Cf.  Usura. 

FRANCAIS,  LE,  diarium,  impugnat  perio- 
dici  La  Civiltd  call,  commentariuni  de 
animorum  in  Gallia  respectu  futuri  Con- 
cilii sensis  M 1163  b.  1169  a.  Responsum 
ibid  1).  sqq.  cf.  1174  d.  Diarii  scriptores 
declarant,  se  futuri  Concilii  decretis  ob- 
femperaturos  1281  a. 

FRANCISCO  SALESIO  ut  bonor  docto- 
ris  Ecclesiae  tribuatur,  petitur  P 897  b. 
Ejus  merita  et  sanctitas  897  b,  — libri 
897  c.  sqq. 


1855 


Index  reruin. 


1856 


FULDENSIS  CONVENTUS  Episcoporum 
Germaniae. 

1.  Conventus  habitus  initio  Septembris  1869. 

M 1188  a.  sqq.  Libellus  ei  oblatus,  quo 
argumenta  contra  infallibilitatis  ponti- 
ficiae  definiendae  opportunitatera  affe- 
runtur  1187  d.  Aliqua  ex  ejus  actis  j 
1188  a.  sqq.  Qui  fuerint  praesentes  ibid.  ! 
1190  a.  Quae  fuerit  de  quaestione  infalli- 
bilitatis inter  eos  disceptatio  1188  d.  sqq. 
1190  b.  sqq.  v.  Infallibilitas  SS.  Pontif.  ; 
11,  8.  Commendant  Dr'®  Stock!  compen- 
dium pbilosopbiae  1189  c.  Memorandum 
de  rebus  Concilio  proponendis  SS.  Pon- 
tifici  tradendum  statuunt  1189d.  Comniu- j 
nem  epistolam  pastoralem  edunt  1191b.  c. ! 
De  eaLudovicus  II.,  rex  Bavariae  D 1201  c. 
Quatuordecim  Praelatorum  ad  SS.  Pontif. 
epistola  P 1296  a.  sqq.  | 

2.  Conventus  post  promulgatas  Concilii 
Constitutiones  (30.  Aug.)  babiti  acta  M j 
1732  d.  s((q.  Communis  Episcoporum  epi- 
stola pastoralis  1733b. sqq.  Archiepiscopi ; 
Coloniensis  literae,  quibus  eos  Episcopos, 
qui  Fuldae  non  fuerunt,  invitat,  ut  epi- 
stolae  pastorali  subscribant  1735  d.  sq. : 
Pii  IX.  ad  eos,  qui  epistolae  subscripse- 
runt,  literae  R 1736  b.  sqq. 

GALLIA.  Magnus  Conciliorum  provincia- 
lium  in  Gallia  numerus  H 1006  c.  Ple- 
narium  baberi  non  opportunum  censot ; 
Pius  IX.  ibid.  b.  Galliae  Episcoporum 
postulata  P 832  b.  sqq.  Yeteres  Galliae 
doctores  de  infallibilitate  SS.  Pontificis 
M 1267  a.  sqq.  1344  c.  d.  Doctrina  scbo- 
lae  Parisiensis  1344  d,  — seminariorum 
1345  b.  c.  V.  praeterea  Concordatum 
Galliae.  Gubernia  I,  4;  II,  8 sqq.  21. 
Infallibilitas  II,  5.  6.  11  sqq.;  Ill,  18  sqq. 
Vaticanum  Concilium  V,  21  sqq. 

GALLICANISMUS.  Quid  sit  M 1428  d.  cf. 
1409  a.  1414  c.  1415  c.  Gallicana  doctrina, 
ut  contenta  in  libro  Du  Concile  gmh-al  etc. 
P 952  c.  sqq.  Contenditur,  earn  ante  Con- 
cilium Vatic,  jam  esse  relictam  H 1010  a. 
D 1218  d.  sqq.,  sed  novos  invenire  asseclas 
M 1478  d.  Ejus  solemnis  proponitur  con- 
deninatio  P 921  d.  sqq.  O 1022  b.  De 
Bossuetii  doctrina  cf.  M 1279  a.  sqq. 
C 296  d.  sq.  369  d. 

GENERALES  ORDINUM  ad  Concilium  ad- 
niittuntur  O 1059  c.  Petitio  de  eoruni 
electione  P 818  c. 

GENERATIANISMUS  v.  Aniraa  bumana. 

GENERIS  HLTMANI  communis  origo  ab 
uno  V.  Homo  1. 

GERMANIA  v.  Infallibilitas  II,  7 sqq.;  IV, 
29  sqq.  Vaticanum  Concilium  V,  25  sqq. 
De  Guberniorum  ad  Cone,  ratione  v.  Ba- 
dense  Gubernium.  Bavaria.  Borussia. 
Wiirttembergense  Gubernium. 

GRADUS  ACiVDEMlCI  clericoruni  P 833  d. 
Examina  ad  eos  obtinendos  834  a.  Gra- 
duum  tbeologicoruin  in  aliquibus  Semi- 
nariis  collatio  834  a.  Licentiae  docendi 
gratuita  collatio  834  a. 

GRAECAE  LINGUAE  in  Seniinariis  magnis 
studium  P 883  b. 

GRAECI  SCIIISMATICI  v.  Orientalis  Ec- 
clesia  non  unita. 

GRATIA  REDEiMPTORlS.  GRATIA  SAN- 
CTIFICANS  — JUSTIFICATIONIS  — 
ADOPTIONIS.  GRATIA  ACTUALIS. 

1.  Gratia  sanctificans,  quid  sit  S 517  d.  sq. 
518  b.  c.  551  c.  d.  562  b.  sqq.  566  d,  — 


etiam  infantibus  in  baptismo  infunditur 
518  a.  551c,  — • quid  nobis  conferat 
562a.  sqq.  Ejus  ad  opera  meritoria  ne- 
cessitas  564  a.  b.  1636  b.  Quid,  si  quis  | 
ea  ornatus  decedit,  quid,  si  ea  privatus 
564  b.  d.  sq.  1636  c. 

2.  Gratiae  ad  opera  salutaria  necessitas  ab- 1 
soluta  S 518  a.  552  a.  sqq.  563  d.  sqq. 
567  a.  1636  b.  1638  a.  Num  in  justificatis  j 
requiratur  gratia  actualis  552  c.  Gratiae 
ad  fidem  necessitas  v.  Fides  III,  7.  cf. 
II,  6. 

GUBERNIA.  GUBERNIORUM  AD  CON- 
CILIUM RATIO.  i 

I.  Ante  Concilium. 

1.  Principis  Hobenlobe,  ministri  Bavarici, 
ad  regios  legates  literae,  quibus  suspi- 
ciones  adversus  futurum  Concilium  in 
aulis  principum  propaganturD  1199  a.  sqq. 
Eum  ad  epistolam  scribendam  ab  Ignatio 
Dellinger,  Curiae  Roraanae  irato,  conimo- 
tum  esse  putat  Arnim  1203  c.  Quaestiones 
ab  eodem  tbeologicis  et  juridicis  faculta- 
tibus  Universitatum  Bavariae  propositae 
de  definitione  infallibilitatis  1200  c.  d. 
Responsa  ei  data  1200  d.  sq.  Idem  statuit 
exemplo  Galliae  quiescere  et  regi  sua- 
dere,  ut  quiescat  1201  b.  Regis  Bavariae 
ad  Archiep.  Monacbiensem  de  epistola 
pastorali  Fuldensi  literae  1201  c.  d.  Literae 
ejusdem  mandate  ad  Episcopos  Bavariae 
ad  Concilium  profecturos  datae  1202  a.  sqq. 

2.  Comitis  Bismarck  ad  General.  Roeder,  Bo- 
russiaeinHelvetiaoratorem,  literae,  quibus 
scribit,  Gubernium  Episcopis  plenum  liber- 
tatem  relicturum,  quamlibet  autem  eorum 
incursionera  in  dominium  civitatis  repul- 
surum  esse  D 1202  d.  sq.  Comitis  Arnim 
ad  Comitem  Bismarck  epistola  1203  b.  sqq. 
Infallibilitatis  quaestionem  pro  civitatibus 
tanti  momenti  non  esse  censet  1203  d.  sq. 
Quateuus  eccles.-politica  Concilii  decreta 
civitatibus  timenda  sint  1204  a.  sqq.  Gu- 
bernia Germaniae  inter  se  convenire 
debere  , ut  , quando  id  necessariuin 
esse  videatur,  unius  vel  plurium  legato- 
rum  ad  Concilium  adinissionem  poscant 
1205  b.  sqq.  Conies  Bismarck  se  id  non 
probare  respondet  rationesque  ejus  rei 
exponit  1206  b.  sqq.  Earn  Borussici  Gu- 
bernii  servari  debere  rationem,  ut  plenum 
Ecclesiae  relinquat  libertatem,  quamlibet 
vero  incursionem  in  dominium  civitatis 
plane  repellat  1207  c.  d.  Sibi  a rege 
potestatem  factam  esse,  ut  cum  Bavarico 
ceterisque  Germaniae  Guberniis  consilia 
conferat,  ut  Curiae  Romanae,  se  parum 
moderatis  consiliis  restitura  esse,  signi- 
ficent  1207  d.  Comes  Bismarck  signifieat 
Principi  Hobenlobe,  quae  inter  Germaniae 
aulas  acta  sint , Romae  non  caruisse 
effectu  1208  a.  sqq.  Ministri  rerum  eccle- 
siasticarum  Borussiae  ad  Arcbiep.  Colo- 
niensem  aliosque  Episcopos  Romam  pro- 
fecturos literae  de  servanda  a Gubernio 
ad  Concilium  ratione  1208  d.  sqq.  Ministri 
rerum  externarum  ad  Comitem  Arnim 
literae;  ei  exponit,  quomodo  tempore  Con- 
cilii se  gerere  debeat;  velle  se  theologum 
catholicum  consultorem  ei  Romam  mit- 
tere  1209  d.  sqq. 

3.  Comes  Beust,  rerum  externarum  in  Austria 
minister,  Comiti  Ingelbeim,  Monachiensi 
legato,  nuntiat,  quid  Gubernium  de 


Principis  Hobenlobe  literis  sentiat;  Ec- 
clesiae , quamdiu  rei  publicae  non  ad- 
versetur , libertatem  concedondam  esse 
D 1211  b.  sqq.  Ducis  Gramont,  Gallici 
Viennae  legati , ad  ministrum  rerum  ex- 
ternarum Galliae  de  eadem  re  literae 
1213  b.  sqq.  Comes  Beust  ad  Comitem 
Trauttmansdorff,  Romae  legatum,  quae- 
dam  mandata  mittit,  quae  tempore  Con- 
cilii servare  debeat  1214  a.  sqq.  — Com- 
munis Consilii  Helvetici  de  ratione  a 
Foederatis  erga  Concilium  tenenda  relatio 
1215  b.  sqq. 

4.  Gallici  Consilii  condendis  legibus  a.  1868. 
disceptationes  circa  Cone.  D 1216  b.  sqq. 
Aemilii  Ollivier  a.  1869.  de  Cone,  quae- 
stiones et  ministri  responsa  1229  d.  sqq. 
Principis  La  Tour  d’Auvergne,  ministri 
rerum  externarum  Galliae,  ad  imperii 
legates  epistola,  qua,  quam  rationem  Gu- 
bernium servare  velit,  exponit:  Guber- 
nium Concilio  libertatem  relicturum,  nec 
legatum  ad  illud  missurum,  per  legates 
autem  ordinaries  omnibus  studium  mode- 
rationis  commendaturum  esse  1231  c.  sqq. 
Vicecomes  Croy,  Galliae  negotiorum  Ro- 
mae procurator,  respondet  1233  a.  b.  Ei 
mittuntur  quaedam  mandata , quomodo 
se  gerere  debeat  1233  b.  sqq.  cf.  1547  b. 
Marebionis  Banneville,  Gallici  Romae  le- 
gati, de  colloquio,  quod  cum  S.  Patre  de 
Concilio  habuerit,  epistola  1236  d.  sqq. 
Quam  rationem  Galliae  Gubernium  sibi 
sequendam  ducat  1237  b.  sqq. 

5.  In  curia  Italica  aliquot  Deputati  frustra 
disceptationem  de  Concilio  provocare 
student  D 1238  a.  Diffunditur,  favente 
Gubernio,  libellus,  quo  de  Gubernii  juribus 
in  rebus  Concilii  agitur  ibid.  Riui  Nardi 
ad  hunc  libellum  responsio  ibid.  Epistola 
ministerii  Italici,  qua  conceditur  Episcopis 
libertas  adeundi  Concilium , indicatur 
tamen  Gubernii  voluntas  intercedendi  in 
rebus  omnibus , quibus  regni  leges  et 
jura  status  a Concilio  violentur  1238  b. 
Mittitur  secreto  a Gubernio  aliquibus 
sacerdotibus  libellus,  qui  inscribitur  Janus 
ibid.  c.  Summarium  epistolae,  qua  Galliae 
negotiorum  Florentiae  procurator  ministro 
rerum  externarum  Galliae  scribit,  Itali- 
eum  Gubernium  cum  Gallico  respectu  Con- 
cilii consentire  1238  d.  — Similis  Gal- 
lici Bruxellis  legati  ad  eundem  epistola 
de  Belgici  Gubernii  ad  Concilium  ratione 
1239  b. 

6.  Disceptationes  in  Curia  Hispanica  de  Con- 
cilio habitae  D 1239  c.  sqq.  Gallici  in 
Hispania  legati  ad  ministrum  rerum  ex- 
ternarum Galliae  epistola,  qua  nuntiat, 
Hispanicum  Gubernium  eandem  ad  Con- 
cilium rationem  servaturum , quam  Gal- 
licum  1245  b.  Rerum  externarum  Ilis- 
paniae  minister  Hispanicis  Viennae  et 
Monachii  legatis  exponit,  quid  Gubernium 
servare  decreverit  circa  quaestiones  a 
Principe  Hobenlobe  propositas  1245  d.  sqq. 
Ejusdem  ad  Hispaniae  negotiorum  Romae 
procuratorem  epistola,  qua  exponit,  quam 
Gubernium  rationem  secuturum  sit  ad- 
versus Concilium  1247  a.  sqq.  — Summa- 
rium epistolae,  qua  rerum  Galliae  in  Lu- 
sitania procurator  ad  ministrum  rerum 
externarum  Galliae  scribit,  Gubernium 

I Lusitaniae  ab  onini  plane  interventu 
apud  Curiam  Romanam  abstinere  velle 
1248  b. 


1857 


Fuldensis  conventus  — Gubernia. 


1858 


7.  Nuntius  aposfcolicus  Viennae  jussu  Secre- 
tarii  status  privatim  legationis  Russiacao 
Viennae  procuratorem  rogat,  num  is  binas 
cncyclicas  literas  de  Concilio  Episcopis 
Russiao  transmittendas  curare  possit  D 
1248  d.  Is  se  de  ea  re  ad  suum  Guber- 
nium  scripturuin  respondet  ibid.  Prin- 
cipis  Gortchacow,  Russiaci  cancellarii,  re- 
sponsum,  Nuntio  apostolico  tradendum  at- 
queSecrotario  status  mittendura  1249c. sqq. 
Concedit,  ut  legatus  accipiat  literas  cir- 
culares  et  Episcopis  mittendas  curct,  sed 
negat,  ea  re  permitti  Episcopis,  ut  ad 
Concilium  se  conferant  1250  a.  Exponit, 
qua  libertate  Ecclesia  catholica  fruatur 
in  imperio  Russiaco , et  quam  parum 
Ecclesia  catholica  aequitati  Russiacae  re- 
spondeat ibid.  a.  sqq.  Responsura  Secretarii 
status  ad  Viennensem  Nuntium  trans- 
missum,  quo  singula  examinat  et  refutat 
1251  c.  sqq.  Cancellarii  Russiaci  ad  lega- 
tum  Viennensem  epistola , qua  literas 
encyclicas  Nuntio  apostolico  reddendas 
remittit  et  addit,  facultatem  adeundi  Con- 
cilium non  datum  iri  Episcopis  1254  a.  sqq. 

11.  Tempore  Concilii. 

8.  Tribus  epistolis,  comiti  Daru,  Galliac 
rerum  externarum  ministro,  adscriptis, 
minae  continentur,  fore  ut  Roma,  si  in- 
fallibilitas  pontif.  definiatur,  copiis  Gal- 
licis  privetur  M 1546  b.  sqq.  Ejusdem  ad 
Marchionem  Banneville,  Galliae  Romae 
Icgatum,  literae,  quibus  id  sibi  cordi  esse 
dicit,  ne  Concilii  decretis  pax  inter  Ec- 
clesiam  et  statum  turbetur  neve  Concor- 
datum  in  periculum  vocetur  D 1547  b.  sqq. 
cf.  1549  d.  Ejusdem  in  Galliae  senatu 
de  ratione  a Gubernio  quoad  res  con- 
ciliai'es  servanda  oratio  1546  a.  sqq.  Ejus- 
dem ad  Marchionem  Banneville  post  pe- 
titam  infallibilitatis  definitionem  epistola 

1550  b.  sqq. 

9.  Archiepiscopi  Parisiensis  ad  Imperatorem 
epistola  D 1551a.  sqq.  Concilium  non 
videri  esse  sufficienter  liberum  1551b. 

1552  a.  cf.  1560  d.  Ordinem  constitutum 
et  plerosque  officiales  nominates  esse  a 
solo  SS.  Pontif.  1551  b.  Quoraodo  De- 
putationes  sint  electae  1551  b.  Aulam 
idoneam  non  esse  1551  c.  Agitur  porro 
de  postulatis  circa  definitionem  infalli- 
bilitatis 1551  d,  de  schemate  de  Ecclesia 

1551  d.  sq.,  de  censuris  nova  Constitu- 
tione  contentis  1552  a.  Fortasse  suaden- 
dum,  ut  Gubernium  imperiale  Episcopis, 
quibus  Concilii  res  displiceant,  aliqua 
ratione  auxilio  veniat  1552  a.  b. 

10.  Cur  Rihus  Lavigerie  tempore  Concilii 
Parisios  venerit  I)  1552  c.  Ejus  collo- 
quium cum  ministro  rerum  eccles.;  in- 
fallibilitatem  ait  certo  definitum  iri;  Gu- 
bernio non  suadendum , ut  rei  sese  im- 
rhisceat  1552  d.  Minister  a Gubernio 
pacem  deliberationum  conciliarium  tur- 
batum  iri  negat  1553  a. 

11.  Comitis  T)aru  memorialis  libellus  (20. 
Febr.)  Romam  missus  D 1553  a.  sqq.  Do- 
liberationum  pacem  non  turbatum  iri 

1553  b.  d.  Sed  novo  schemate  do  Ecclesia 
agi  de  rebus  ad  statum  portinentibus 
ibid.  c.  lias  subjici  docisioni  infallibilis 
magisterii  etiam  solius  Papao  1554  a.  sq. 
Quomodo  nuntius  de  harum  rerum  pro- 
positiono  recipiatur  1554  c.  Poscitur  sc- 

Coll.  Lac.  VII. 


cundum  jus  in  Concordato  stabilitum,  ut 
schema  Gubernio  transmittatur,  neve  de- 
cisiones  conciliares  fiant,  antequam  Gu- 
bernii  de  schemate  animadversiones  Con- 
cilio propositae  sint  1554  d.  Card.  Anto- 
nelli  responsum  1555  b.  sqq.  Comitis  Daru 
libelli  rebus  summatim  relatis  ibid,  ad 
singula  respondet  1556a.  sqq.;  addit,  se 
sperare,  Comitem  Daru  non  jam  postu- 
laturum,  ut  schema  de  Ecclesia  Gubernio 
transmittatur  1558  c,  neque  quidquam 
de  jure  id  postulandi  in  Concordato  con- 
tineri  ibid.  Comitis  Daru  ad  March.  Banne- 
vilie  literae,  quibus  Gubernio  jus  attri- 
buit  animadversiones  Concilio  proponendi 
1561  d.  sqq.  Antea  jam  postulaverat,  ne 
prius  discussio  infallibilitatis  pontificiae 
inchoaretur,  quam  ad  Concilium  a Gu- 
bernio Gallico  missus  esset  legatus  II 
1559  a. 

12.  Ollivier,  praeses  ministerii,  datis  ad  unum 
exPatribus  literis  explicat,  cur  Gubernium 
rebus  Concilii  sese  immiscere  non  debcat 
D 1559  b,  — scribit  ad  Comitem  Daru, 
se  non  probare  consilium,  extraordinarium 
legatum  Romam  raittendi  1559  d,  — per 
ephemerides  vulgat  quandam  memorandi 
Romam  missi  explicationem  atque  notat, 
si  in  Concilio  agatur  de  rebus  mere  ad 
fidem  spectantibus , Gubernium  se  inter- 
ponere  nolle,  sin  agatur  de  rebus  mixtis, 
Gubernium  legatum  extraordinarium  mis- 
surum  esse,  ut  ejus  animadversiones 
proponat  1560b,  — Imperatori  explicat 
rationes,  cur  Gubernium  rebus  ad  defini- 
tionem infallibilitatis  spectantibus  sese 
immiscere  non  debeat,  nisi  forte  pnhlice 
Episcopi  ejus  auxilium  petant  1560  d. 

13.  Alter  Comitis  Daru  libellus  (5.  Aprilis) 
a Marchione  Banneville  SS.  Pontifici  ob- 
latus  D 1563  c.  sqq.  Eum  vult  Concilio 
proponi  1561a.  1563  a.  b.  1587  b.  Quod 
SS.  Pontifex  non  concedit  1561a.  1563  d, 
ob  rationes  graves  1561  a.  b.  Instat 
Daru,  Gubernio  jus  esse,  si  agatur  in  Con- 
cilio de  rebus  mixtis,  proponendi  animad- 
versiones 1563  c.  Redit  ad  id,  quod  jam 
in  priori  libello  notavit  de  schemate  de 
Ecclesia  1564a.  sqq.,  eaquerefutare studet, 
quae  responderat  Antonelli  1565  a.  sqq. 
Cur  libellus  sero , postquam  Guberniis 
transmissus  et  in  ephemeride  Augustana 
vulgatus  erat,  SS.  Pontifici  traditus  sit  H 
1563  d.  cf.  1601  c.  d.  Episcopi  Forcade  de 
suo  cum  SS.  Pontif.  colloquio  ad  Aem. 
Ollivier  epistola  D 1561  a.  sqq. 

14.  Aemilius  Ollivier,  Comitis  Daru  ad 
tempus  successor,  scribit  Marchioni  Banne- 
ville, ut  ab  omnibus  jam  abstineat,  quibus 
se  rebus  Concilii  interponere  videatur 
D 1566  d.sq.  cf.  1568  c.  1587  d.  Is  Duci 
Gramont,  qui  Comiti  Daru  successerat, 
respondet,  sese  a rebus  Concilii  plane 
abstinere  1567  b,  id  quod  approbat  Olli- 
vier 1567  c.  d. 

15.  Rmus  Darboy  scribit  Imperatori  D 

1567  d.sq.,  mox  so  missurum  expositio- 
nem  conditionis , in  qua  Concilium  ver- 
setur  1568  a.  Alia  ad  eundem  epistola 

1568  b.  sqq.  commendat  libellum:  „Cc  qui 
so  passe  au  concile“  1568  b.  Suadet,  ut 
avocetur  Banneville  neve  quisquam  in- 
terim ci  succedat  1568  c.  Disceptationem 
de  infallibilitate  inchoatam  esse,  noc  fini- 
tum  iri  ante  mensem  Julium,  ut  jam 
tempus  adsit  impediendi,  quae  Romae 


parentur  1568  d.  Minister  Ollivier  respon- 
det, Marchionem  Banneville  avocari  non 
posse,  neque  quidquam  a Gubernio  pro 
Episcopis  agi,  quum  ab  iis  non  publice, 
sed  a singulis  obscure  res  propositae  sint 
1569  a. 

16.  Comes  Beust,  imperii  Austriaci  can- 
cellarius,  datis  ad  Comitem  Trauttmans- 
dorlf,  Romae  legatum,  literis  approbat  ejus 
cum  Austrian  Episcopis  commercium,  nec 
tamen  eum  vult  eorum  in  rebus  Concilii 
studia  promovere  D 1569  c.  sqq.  Quaerit 
inter  alia,  num  ad  ferendum  decretum 
omnium  consensus  requiratur  1570a.  Ejus- 
dem ad  eundem  aliae  literae  1570  c.  sqq. 
Vulgato  schemate  de  Ecclesia  incipit 
timere,  ne  Praelati  quidam  status  liber- 
tatem  decretis  Concilii  miimere  velint 

1571  b.  sqq.  Ejusmodi  decreta  si  ferantur, 
eorum  promulgationem  prohibitum  iri 

1572  b.  Haec  cum  Cardinal!  Antonelli 
communicanda  esse  1572  c.  Has  literas 
transmittit  ad  Comitem  Wimpffen,  Bero- 
lini  legatum  ; cur  eas  scripserit  1572  c.  sqq. 
Is  binas  literas  cum  Comite  Bismarck 
communicat,  qui  viam,  quam  Comes  Beust 
inierit,  valde  probat,  et  optat,  ut  ceterao 
civitates  catholicae  ejus  exemplum  sequan- 
tur.  Se  a simili  actione  abstinere  prop- 
terea  solum,  quod  timeat,  no  protestan- 
tici  Gubernii  actio  effectu  careat  1574  a.  sqq. 
Comitis  Beust  ad  Comitem  Ingelheim, 
legatum  Monachiensem,  literae  iis  similes, 
quas  ad  Berolinensem  legatum  dederat 
1574  c.  sqq.  Is  respondet,  Principem 
Hohenlohe  valde  approbare  agendi  ratio- 
nem  Gubernii,  ac  censere,  a communi 
actione  jam  abstinendum  esse,  eum  operam 
dare,  ut  per  Comitem  Tauffkirchen  Con- 
cilium ad  moderate  agendum  adducat  et 
minoris  globi  Episcopos  confirmet  1575  c.  d. 

17.  Comes  Trauttmansdorff  Comiti  Beust 
scribit,  se  Cardinal!  Antonelli  significasse, 
quae  ejus  literis  continerentur  D 1576a.  sqq. 
Cardinalem  SS.  Pontifici  relaturum , sed 
certi  nihil  promittere  voluisse;  res  Con- 
cilii ab  Episcopis  secundum  conscientiae 
normam  tractari;  Ecclesiae  jus  et  offi- 
cium  esse,  suam  doctrinam  affirmare  ne- 
que ejus  decreta  propterea  vi  destitui, 
quod  alicubi  promulgari  nequeant.  Si 
Gubernium  Austriacum  eorum  promulga- 
tionem prohibeat , rescissis  Concordat! 
articulis  alium  addi,  et  difficile  fore  tueri 
constanter  et  sine  partium  studio  leges 
et  instituta,  quorum  fundamentum  sit 
libertas  omnia  vulgandi  1576  b.  Sperat 
tamen  legatus,  fore  ut  Guberniorum  signi- 
ficationes  effectu  non  careant  1576  d. 
Scribit  ei  Comes  Beust,  Cardinal!  respon- 
dendum esse,  si  promulgatio  prohibeatur, 
raanere  quidem  decreta  valida  secundum 
Ecclesiae  judicium,  iis  autem  litem  oriri 
inter  Ecclesiam  et  statum,  quam  Ecclesia 
provocare  non  debeat  1577  b,  neque  illud 
Valero,  quod  Cardinalls  dixerit  de  prin- 
ciple libertatis  omnia  vulgandi,  quum, 
si  talium  decretorum  promulgatio  impe- 
diatur,  id  fiat,  ut  leges  defendantur  1577  c. 
Gallici  Gubernii  literas  (20.  Febr.),  quae 
Austriaci  literas  secutao  sint,  ex  iisdem 
rationibus  proficisci  et  his  vim  addituras 
esse  1577  d. 

18.  Beust  de  oadem  re  ad  Principem  Mctter- 
nich,  legatum  Parisiensem  D 1578  a.  sqq. 
Is  scribit,  Comitem  Daru,  quum  audiisset, 

117 


1859 


Index  rerum. 


1860 


schematis  de  infallibilitate  tractationem 
in  d.  17.  Martii  esse  indictam,  postulasse, 
ne  quid  ante  adventum  legati  Gallici 
decerneretur;  legatummissumiri,  simulat- 
que  Koma  responsum  advenerit;  SS.  Pon- 
tif.  praesides  Concilii  ad  rem  deliberaudam 
Gonvocasse.  Coniitem  Darn  interrogare, 
num  etiam  Comes  Beust  legatum  ad  Con- 
cilium missurus  sit,  vel  saltern  initum  a 
se  consilium  adjuturus.  Quanti  momenti 
sit,  ut  Gubernia  praesertim  catholica  id 
faciant  1578  d.  sq.  Comitis  Beust  tele- 
gramraa  Romam  missum , quo  leg.atum 
jubet  id  agere,  ut  Gallici  Gubernii  postu- 
lati  ratio  habeatur  1579  a. 

19.  Comes  Beust  literis  ad  Baronem  Kiibeck, 
Florentiae  legatum,  datis  respondet  ad 
duas  quaestiones  a Gubernio  Italico  pro- 
positus: num  credat,  opportunum  esse, 
communi  Guberniorum  consilio  Romae 
intercedere , ne  quid  in  Concilio  contra 
statuum  jura  dccernatur;  num  sit  oppor- 
tnnum,  communi  consilio  speciales  legatos 
Romam  mittere,  qui  sui  quisque  Gubernii 
nomine  ac  vice  Concilio  intersint.  Neutrum 
sibi  probari  scribit  D 1579  b.  sqq.  Idem 
eundem  de  nuntiis,  quos  a Principe  Metter- 
nich  acceperit,  certiorem  facit  atque  ex- 
ponit,  quibus  rebus  Austriaci  Gubernii 
conditio  differat  et  a Gallici  Gubernii  et 
a minoris  partis  Episcoporum  conditione 
1581  b.  sqq.  Binas  has  literas  Principi 
Metternich  mittit;  easdem  explicat  et  cum 
ComiteDarueoramunicari  jubet  1582  b.  sqq. 
Kiibeck  Comiti  Beust  scribit,  ministros 
Visconti-Venosta  et  Lanza  cum  eo  con- 
sentire;  sed  priorem  animadvertisse,  sua 
scnsa  non  recte  explicata  esse  1583  c.  sqq. 
Responsum  Comitis  Beust,  quo  fatetur, 
sc  revera  ministri  rerum  externarum  sensa 
non  recto  explicasse  1584  a.  sq.  Responsum 
Baronis  Kiibeck  1585  a. 

20.  Beust  legato  Ti’auttmansdorff  mittit  me- 
morandum Comitis  Daru  (5.  Aprilis),  cui 
se  plane  adbaerere  scribit.  Epistolam 
cum  Secretario  status  communicari  vult 
D 1585  b.  sqq.  Eandem  Gubernio  Bava- 
rico  transmittit,  a quo  sperat  similem 
epistolam  Romam  missum  iri  1586  c.  sqq. 
Equcs  Zwierzina,  uegotia  Monachii  gerens, 
respondet,  Comitem  Bray,  qui  Romanum 
legatum  jam  antea  jusserit  in  rebus  Con- 
cilii se  Austriaco  legato  adjungere,  similes 
literas  Romam  missurum.  Eum  addidisse, 
turn  solum  Gubernia  Romae  aliquid  vali- 
tura  esse , si  communi  consilio  agant 
1586  d.  sq. 

21.  Beust  ad  Principem  Metternich  scribit 
se  ex  Comitis  Trauttmansdorff  literis 
cognovisse,  memor.indum  Gallici  Gubernii 
exspectationi  non  respondisse.  Sperare 
se  tamen,  illud  minori  parti  Episcoporum 
aniraum  et  vires  additurum  D 1587  b.  c. 
Prineeps  Metternich  eum  certiorem  facit, 
Ollivier  a Concilii  rebus  abstinere  velle, 
Comitis  Daru  memorandum  tamen  ab  eo 
non  revocari  1587  d.  Cardinalis  Antonelli 
ad  Kuntium  apostol.  Viennensem  literae, 
quibus  oa  illustrat,  quae  vulgato  schemate 
de  Ecclesia  Comes  Beust  se  timere  scrip- 
serat  1588  a.  sqq.  cf.  supra  n.  16.  17. 
Comitis  Beust  de  his  literis  ad  Romanum 
legatum  epistola  1590  a.  sqq.  Ejusdcm 
ad  eundem  1590  d. 

22.  Rihi  Senestrey,  Episcopi  Ratisbonensis, 
ad  Comitem  Taufi'kirchen , Bavaricum 


Romae  legatum,  literae  de  petitione  de- 
tinitionis  infallibilitatis  et  de  formulae  pro- 
positae  ad  Syllabum  relatione D 1591  a.  sqq. 
Legati  responsum  1591  d.  sq.  cf.  H 1697  a. 
Ei  Comes  Bray,  rerum  externarum  Ba- 
variaeminister,  nuntiat,  regium  Gubernium 
memorando  Comitis  Daru  plane  adhaerere, 
ac  mandat , ut  id  Cardinali  Antonelli 
significet  D 1592  a.  sqq. 

23.  Sagasta,  ministri  Hispaniae,  literae  ad 
eos,  qui  regni  Ilispanici  apud  exteras 
aulas  negotia  gerunt,  quibus  significat, 
Gubernium  regium  nullo  modo  se  Con- 
cilii rebus  interponere  velle,  sed  nullam 
legiferam  auctoritatem  in  rebus  publicis 
agnoscere , nisi  civilem , cujus  legibus 
quae  sint  contraria,  undecunque  originem 
ducant,  rejectum  ii'i  D 1593  a.  sqq. 

24.  Visconti-Venosta,  rerum  externarum 
in  Italia  ministri,  de  ratione  Gubernii  ad 
Concilium  oratio  in  Sessione  Deputatorum 
D 1593  d.  sqq.  Gubernium  se  Concilii 
rebus  ingerere  nolle  1594  a.  b,  curatu- 
rum  autem,  ne  reipublicae  detrimentum 
ex  ejus  decretis  eveniat  ibid.  c.  sqq.  Dolet, 
quod  Ecclesia  cum  liberalismo  pacem  in- 
ire  non  vult  1595  a.  b.  1596  d,  et  laudat 
Episcopos , qui  liberaliora  sensa  mani- 
festent  1595  c.  Cum  aliis  Guberniis  se  con- 
silia  communicasse  de  via  ineunda  quoad 
res  Concilii  ibid.  Se  non  velle  relinquere 
viam  jam  indicatam,  quam  omnia  Guber- 
nia sequi  voluerint;  quam  si  Gallia  jam 
relinquat,  id  fieri  eoc  specialibus  rationibus, 
quibus  Gubernium  Italicum  non  tangatur 
1595  d.  sqq.  Occasione  data  fortasse  com- 
muni cum  aliis  Guberniis  consilio  Romae 
proponi  posse,  quae  mala  secutura  sint,  si 
decretaquaedara  ferantur  1596  a.  Affirmat, 
solius  status  esse  decernere,  quae  sit  ejus 
ad  Ecclesiam  ratio  1596  b.  sqq. 

25.  Comitis  Bismarck  ad  Comitem  Arnim,  Ho- 
mae  legatum,  literae  (5.  Jan.)  D 1597  d.  sqq. 
Non  eo  jam  res  Concilii  processisse,  ut 
se  immiscere  possit  1598  a,  neque  id  ne- 
cessarium  esse,  quum  ea  sit  reipublicae 
conditio , ut  injustis  Curiae  postulatis 
facile  resistat  ibid.  sq.  Neque  tamen 
posse  Gubernium  non  vigilare,  ne  catho- 
licao  Germaniae  Ecclesiae  conditio  vi 
mutetur  ibid.  b.  c.  1600  d.  Ejus  autem 
rei  curain  ad  Episcopos  spectare,  quo.s,  ne 
officio  desint,  Gubernium  hortari  et  ad- 
juvare  debcat  1598  c.  1599  b.  1600  b. 
Cum  Curia  ipsa  agendum  non  esse,  multo 
minus  uiittendos  legatos  quoddam  quasi 
anticoncilium  habituros  1598d.sq.  1600b. c. 
Episcopis  etiam  significandum  esse,  Ec- 
clesiae ad  statum  rationem  mutari,  si  eo 
modo,  quo  Curiales  quidam  velint,  mu- 
tetur 1599  c.  Comitis  Bismarck  alia  si- 
milis  ad  eundem  epistola  1599  d.  sqq. 
Germaniae  et  Austriae  Episcoporum  con- 
tra ordinem  rerum  tractandarum  airimad- 
vcrsiones,  ab  Arnim  missas,  maxime  com- 
probandas  esse  et  Regi  valde  placuisse 
1599  d.  sqq.  Gubernii  Borussici  ad  sues 
legatos  literae,  quibus  significat,  se  non 
mutasse  consilium;  si  tamen,  quod  timen- 
dum  jam  sit,  novis  decretis  pax  inter 
Ecclesiam  et  statum  et  inter  duas  con- 
fessiones  turbetur,  Gubernium  catholicos 
regni  contra  Romanas  inimicitias  defen- 
surum  1604  d.  sq. 

26.  Breves  rerum  communicationes  (15.  Martii 
— 6.  Mali)  inter  Comitem  Arnim  et  Bo- 


russiae  Gubernium  D 1601  a.  sqq.  Arnim 
magis  ad  agendum  paratus  1601  a.  d.  Gu- 
beruium  moderatius  est  1601b.  1002  a.  b. 
Agitur  de  Episcopis  1601b.  d.  1602  a.  b, 
— de  aliis  Guberniis  1601  a.  c.  Memo- 
riali  Comitis  Daru  libello  (5.  Aprilis)  vis 
addenda  dicitur  1601b.  Comitis  Arnim 
ad  Card.  Antonelli  literae  1602  c.  sqq. 
cf.  1601  b.  sqq.  Illud  praesertim  animad- 
vertitur,  in  foederatis  Germaniae  civita- 
tibus,  in  quibus  protestantes  simul  cum 
catholicis  verseiitur , Gubernio  fortasse 
ereptum  iri  catholicis  consulendi  liber- 
tatem,  si  ferantur  a Concilio  certa  quaedam 
decreta  1603  b.  c. 

27.  Memorialis  libellus  Comitis  Arnim  ad 
Episcopum  quondam  missus  D 1604  b.  sqq., 
quo  invitat  minorem  partem  Episcopo- 
rum, ut  definitioni  infallibilitatis  schismate 
vel  schismatis  comminatione  resistant 
1605  d.  sqq.  Quid  sentiat  de  Episcopis 
1604  c.  1605  c.  d,  — • de  Curia  1600  a.  sq. 
Infallibilitatis  definitionem  initium  fore 
belli  a Curia  contra  omnes  civitatcs  ge- 
rendi  1004  c.  Omnes  civitates  contra  Ec- 
clesiam esse  pugnaturas  1604  d.  sqq.,  prae- 
sertim Borussiam  1605  a.  Enuraerantur, 
quae  ventura  sint  mala  1605  b.  cf.  1609  b.  c. 

28.  Mutuae  inter  legatum  et  Gubernium 
regemque  literae  (11.  Junii — 20.  Julii), 
praesertim  de  modo,  quo  se  gerere  debeant 
legati,  si  proclametur  dogma  infallibili- 
tatis pontificiae  D 1607  a.  sqq.  Arnim 
scribit,  quid  Austriae  legatus  suo  Gubernio 
proposuerit  ibid.  b.  sqq.,  se  ei  consentire 
1607  d.  Bismarck  etRex  nolunt,  legatum, 
si  proclametur  dogma,  manifestareanimum 
a Curia  alienum ; non  prius  agendum 
esse,  quam  dogma  juribus  reipublicae  ad- 
versari  appareat  1608  a.  Legatus  sibi, 
cur  aliter  sentiendum  sit,  explicandum 
putat  1608  b.  Hosti  non  concedendum 
esse,  ut  paret  bellura  1608  c.  Catholicis 
ostendendum , quae  sit  mens  G ubernii 
ibid.  Episcopos,  quum  se  offenses  sen- 
tiant,  nunc  non  repugnaturos  1608  d. 

29.  Regi  scribit,  Episcopum  Vratislaviensem, 
cum  quo  colloquium  habuerit,  censere, 
Gubernium  j ure  inter  venire  posse  D 1 609  b ; 
eum  jam  antea  plane  concessisse,  fieri 
non  posse,  quin  dogmate  proclamato  a 
Guberniis  magna  incommoda  Ecclesiae 
parentur  ibid.  c.  Nuntiat,  die,  quo  pro- 
clametur dogma,  plurimos  Episcopos  Roma 
discessuros  1610  a,  itemque  Comitem 
Trauttmansdorff ; Galliae  legatum  mox 
secuturum;  ipse,  cum  non  bene  se  ha- 
beat,  petit,  ut  etiam  sibi  Roma  discedere 
liceat  ibid.  b.  Comes  Bismarck  binis  literis 
eum  Romae  remanere  omniaque  vitare 
jubet,  quibus  animum  a dogmatis  procla- 
matione  alienum  raanifestet  1610  b.  Gu- 
bernium interim  de  dogmate  sollieitum 
non  esse  ibid. 

30.  Fridericus,  Borussiae  Prineeps,  narrat, 
Comitem  Bismarck  dixisse,  se  bello  Gal- 
lico  finite  dogmati  infallibilitatis  bellum 
indicturum  D 1610  c.  Is  se  id  dixisse  et 
de  dogmate  unquam  sollieitum  fuisse  negat 
ibid.  Idem  tamen  alibi  illud  dogma  rei- 
publicae valde  nocivum  esse  judicat  ibid.  d. 

III.  ConstiUitioHum  a Gnherniis  receptio. 

31.  Stremayr,  Austriae  ministri,  ad  Impera- 
torem  relatio  de  Concordato  propter  de- 


1861 


Gubernia  — Infallibilitas  SS.  Pontificis. 


1862 


finitam  infallibilitatem  pontif.  abrogando 
D 1716  a.  sqq.  Comitis  Beust  ad  legationis 
KomanaesecretariumliteraedeConcordato 
abrogate  1721  b.  sqq.  „Placcti  regii“  in 
TIungaria  redintegratio  1723  b.  1724  a.  Pri- 
inas  Hungariae  data  ad  regiani  Majestatem 
epistola  significat,  quousque  sibi  potestati 
civili  obtemperandum  censeant  Episcopi 
1724  a.  sqq.  Liberi  Baronis  Eotvos  ad 
eum  epistola  de  quibusdam  „Placeti“ 
liniilibus  1724  d.  sq.  „Placetum  regium“ 
in  Croatia  introducitur  1725  b. 

32.  In  Bavaria  probiboturConstitutionum  sine 
„Placeto  regio“  promulgatio  D 1725  c.  sqq. 
Rnii  Senestrey  de  „Placeto“  ad  Regeni 
epistola  1726  b.  sqq.  Quaestiones  de  in- 
fallibilitate , quas  Gubernium  Bavaricum 
Universitatibus  Monachiensi  et  Wircebur- 
gensi  proposuit  1728  c.  sqq.  Quid  statuerit 
Gubernium  Badense  1729  c,  — Wiirttem- 
bergense  ibid,  d,  — Helveticum  1730a.sqq., 
— Italicum  1730  c.  sqq.  Hujus  declaratio, 
propter  Urbis  per  Italos  occupationem 
non  esse , cur  Concilium  suspendatur 
1738  c.  d. 

V.  etiam  Principes  saeculares. 

Gt)NTHERIA.NISMUM,  licet  Gunther  mor- 1 
tuus  sit,  damnandum  esse,  cum  doctrina 
adbuc  late  diffusa  sit  O 1659  a.  Quibus 
proscribatur  canonibus  86  b.  88  a. 

HAERETICORUM  conversio  P 845  d.  847  d, 

— ad  Concilium  qualis  suadenda  admissio 
847  d.  Offerendam  iis  cum  viris  doctis 
et  piis  conversandi  facultatem  ibid.  No- 
vorum  mediorum  ad  eos  reducendos  sng- 
gestio  848  a.  b.  Hum  definita  pontific. 
infallibilitate  magis  ab  Eccl.  abalienentur 
V.  Infallibilitas  SS.  Pontificis  IX,  53.  56. 
Praet.  cf.  Vaticanum  Cone.  Ill,  12.  17. 

IIEBRAICAE  LINGUAE  in  Serainariis 
magnis  studium  P 833  b. 

HELVETIA.  Helvetici  Gubernii  ad  Con- 
cilium ratio  V.  Gubernia  I,  2.  3;  III,  32. 
Helvetiae  Alemannicae  scholae  mixtae 
P 857  c.  sqq. , — raatrimonia  mixta 
889  d.  sqq. 

IIELVETO  - BENEDICTINAE  CONGRE- 
GATIONIS  contra  votorum  simplicium 
introductionem  postulatum  P 909  d.  sqq., 

— de  ea  re  propositiones  911  c. 

HERMESIANI.  HERMES.  Quid  doceat  de 

fidei  natura  S 527  d,  — libertate  et  super- 
naturalitate529b.sqq.0 141  b.c.  188b. sqq.,  I 

— de  realis  dubii  liceitate  S 530  c.  sqq.  ] 

534  c.  0 184  d.  Doctrinae  reprobatio  v.  j 
Ecclesia  III,  8.  Fides  I,  1;  III,  7,  In- j 
dicantur  quidam  canones,  quibus  errores  I 
Hermesii  proscribuntur  86  b.  1 

HIBERNIA.  Triginta  e natione  Hibernica  | 
Episcoporum  professio  doctrinae  infalli- 
bilitatis  M 1517  a. 

HIERARCH lAE  duplicis  ecclesiasticae  per 
Christum  institutio  v.  Ecclesia  II,  4. 

HISPANICI  Gubernii  ad  Concilium  ratio 
V.  Giibernia  I,  6;  II,  23. 

HOMO. 

1.  Hominis  dignitas  P 774  c.  sqq.,  — domi- 
nium 775  b.  c.  Hominis  per  Deum  creatio 
S 554  a.  555  a,  — anima  v.  Anima  hu- 
mana,  — natura  una  516  a.  555  a.  566  a. 
1633  a,  — finis  qualis  esset  naturalis, 
quae  media  correspondentia  516  b.  547  b.  c. 
555  b.  1633  b.  Omnium  hominum  s.  totius 
generis  humani  ab  uno  origo  515  a.  544  c. 
555  a.  566  a.  1633  a.  1637  a. 


2.  Hominis  status  supernaturalis  S 516  b.  c. 
P 775  c.  d.  S 547  d.  sqq.  555  b.  sqq.  566  a. 

1633  b.  c.  1637  a.  b,  — status  originarius 
516  a.  557  a.  1633  c.  cf.  P 775  d.  sq.,  — 
lapsus  S 516  d.  558  a.  566  b.  1633  d. 
1637  b.  V.  Peccata2.  Hominis  redemptio 
v.  Jesus  Christus. 

3.  Homo  lege  et  natural!  et  revelata  regitur 
P 781  a.  sqq.  Ejus  naturales  vires  ad 
actus  laudabiles  et  moraliter  bonos  S 518  b. 
563  b,  — ad  Deum  e rebus  creatis  certo 
cognoscendum  v.  Deus  III,  4.  Num  status 
naturae  purae  possibilis  O 1313  c. 

V.  etiam  Schema  de  doctrina  catholica  5. 

HONORII  PAPAE  QUAESTIO  M 1376  d. 
1290  a.  1379  c.  0 288  d.  Scriptor  nesto- 
rianus  saec.  XIV.  de  ea  P 948  d.  949  b.  sqq. 

HORMISDAE  PAPAE  FORMULA  C 
485  d.  sq.  v.  Infallibilitas  SS.  Pontificis 
XI,  69. 

HUNGARIAE  Gubernium  „Placetum  re- 
gium“  post  definitam  infallibilitatem  re- 
novat  D 1723  b.  1724  a.  Primatis  et 
ministri  de  eo  epistolae  1724  a.  sqq. 
1724  d.  sq. 

HYPOSTASIS  et  personae  notio  a naturae, 
cssentiae,  substantiae  notione  distinguenda 
S 514  c.  540  c.  sqq.  559  b.  c.  1634  b. 

HYPOSTATIC  A UNIO  S 514  d.  541  d. 
559  a.  566  b.  1634  a.  V.  Jesus  Christus  1. 

IMAGINES  obscoenae,  quam  nocivae,  nun- 
quam  tolerandae  P 830  c , — • piae , ne 
vulgentur  minus  aptae , Episcoporum 
examini  subjiciendae  845  a.  b. 

IMPEDIMENTA  MATRIMONII  v.  Matri- 
monium. 

INCARNATIONIS  mysterium  S 514  d. 
558  b.  559  a.  sqq. , — opus  est  totius 
Trinitatis , sed  sola  secunda  persona 
est  incarnata  514  d.  542  a.  sq.  559  b. 

1634  b.  Cf.  Schema  de  doctrina  catho- 
lica 6. 

INDEX  LIBRORUM  PROHIBITORUM. 
Ejus  regularum  petitur  reformatio  P 843  d. 
874  c.  O 1020  a.  et  in  catholicorum  libris 
proscribendis  moderatio  P 844  a.  Libros 
non  ante  auditam  auctoris  Ordinarii  opi- 
nionem  proscribendos  874  c.  Distinctus 
sit  eorum  librorum  index,  qui  sub  cen- 
sura  special!  modo  SS.  Pontinci  reservata 
prohibentur  882  b.  Indicem  abrogandum 
judicant  quidam  catholic!  dioecesis  Tre- 
virensis  M 1179  sqq. 

INDIFFERENTISMUS  relig.  S 531  b.  sq. 
569  c.  d,  aliorum  alius  592  a.  sqq.;  pro- 
posita  contra  eum  remedia  P 783  d.  sqq. 

INDULGENTIAE. 

1.  Earum  multitudo  P 844  b,  — cum  ope- 
ribus  praescriptis  proportio  844  b , — 
forma  844  b,  — elenchi  approbati  editio 
844  c,  — nullitatis  causarum  reductio 
844  c. 

2.  Indulgentia  plenaria  in  forma  jubilaei 
a SS.  Pontifice  concessa  occasione  Con- 
cilii  R 10  c.  sqq.  Quacsita  et  responsa 
do  facultatibus  confessariorum  bonisquo 
operibus  praescriptis  0 1072  c.  1073  d.  sqq. 
Alia  indulgentia  plenaria  occasione  Con- 
cilii  Rosarium  recitantibus  concessa  R 
1076  c.  sqq.  Aliae  indulgentiae  Romae 
lucrandae  ante  Concilium  inchoatum  O 
1312  d.  1313  b.  c.  1315  c. 

INFALLIBILITAS  ECCLESIAE  v.  Ecclesia 
III,  9.  11.  Infallibilitas  SS.  Pontificis 
VII,  41  sq.;  XI,  77. 


INFALLIBILITAS  SS.  PONTIFICIS. 

I.  Vota  et  sensa  ante  Concilium  Vaticanum  ah 
ecclcsiastico  magisterio  signifeata. 

1.  Infallibilitatem  SS.  Pontificis  frequentis- 
sime  profitentur  bac  aetate  ante  Vatic. 
Cone.  Episcopi  et  Synodi  H 1008  b.  sqq. 
M 1422  b.  sqq.  Aliquae  Synodorum  pro- 
fessiones  P 932  d.  sqq.  Quantum  hujus 
professionis  sit  pondus  H 1008  b.  Epi- 
scopi in  conventibus  Romanis  earn  pro- 
fitentur P 933  d.  939  a.  b.  H 101  lb.  sqq. 
His  paratur  hujus  doctrinae  definitio 
1008  b,  sponte  tamen  1012  c.  d.  cf.  1) 
1219  c.  1227  d.  M 1259  d.  sq. 

2.  Inter  unius  et  viginti  Cardinalium  vota, 
quae  prima  SS.  Pontificis  hortatu  de  rebus 
in  Concilio  tractandis  data  sunt  (v.  Vatic. 
Cone.  I,  3),  duo  sola  extant,  in  quibus 
agitur  de  infallibilitate  0 1014  c.  Aliqui 
ex  Episcopis  de  rebus  in  Concilio  tra«- 
tandis  consult!  (v.  Vatic.  Cone.  II,  7) 
infallibilitatem  proponi  volebant  1018  c, 
lit  Episcopus  Nitriensis  1022  b. 

3.  Commissio  dogmatica  unanimiter  decla- 
rat,  infallibilitatem  talem  doctrinam  esse, 
quae  definiri  possit  O 1106  b.  Omnes 
tamen,  uno  excepto,  conveniunt,  doctri- 
nam non  in  schema  de  Ecclesia  recipien- 
dam,  nec  omnino  a Sede  Apostolica  pro- 
ponendam  esse,  nisi  id  postulent  Episcopi 
1106  b.  c.  Hie,  qui  dissentit,  definitionem 
plane  inopportunam  esse  censet  1106  c. 
Paratur  schema  pro  casu,  quo  definitio 
postuletur  ibid. 

4.  Concilium  provinc.  Quitense  II.  petit, 
lit  definiatur  infallibilitas  P 914  b.  Item 
Episcopi  Neapolitani  779  b.  782  b.  814  c. 
Nonnulli  Galliae  Episcopi  petunt,  ne  novae 
fidei  definitiones  edantur  848  d.  914  b. 
RmiMaretad  SS.  Pontif.  epistola  912  d.  sqq. 
Ejus  de  infallibilitate  doctrina  953  a.  sqq. 
954  c.  sqq.  956  c.  Card.  Schwarzenberg 
optat,  ne  infallibilitas  SS.  Pontif.  definiatur 
914  a.  Major  pars  Episcoporum  Ger- 
maniae  Fuldae  congregatorum  SS.  Pon- 
tifici  scribit , quantum  ad  Germaniam 
spectet,  tempus  ad  earn  definiendam  minus 
opportunum  a se  haberi  914  b.  1196  b.  c. 

II.  Animorum  ante  Concilium  motm. 

5.  In  foliis  publicis  qiiaestio  jam  a.  1868. 
agitabatur,  quum  Riiii  Maret  liber  de  Con- 
cilio futuro  annuntiaretur  H 912  b.  cf. 
P 953  b.  sqq.  954  c.  sqq.  956  c.  sqq.  M 
1261  b.  c.  1386  a.  d.  1261  a.  cf.  infra  n.  12. 
Eodem  anno  iibique  sermo  erat  de  futura 
definitione,  quam  vel  timebant  vel  ex- 
optabant  1129c.  cf.  0 1144a.  1153c. sqq. 
1156  a.  1157  c.  Animos  sacerdotum  et 
fidelium  ad  doctrinam  illam  profitondam 
valde  esse  dispositos  M 1259  d.  Societas 
inita  defendendae  infallibilitati  usque 
ad  effusionem  sanguinis  D 1219  d.  For- 
mula voti  pro  dogmate  defendendo  M 
1305  b.  c. 

6.  Cardinal!  Antonelli  in  commentario  o 
Gallia  misso  nuntiatur,  optari  definitionem 
infallibilitatis  ac  sperari,  earn  per  accla- 
mationem  definitum  iri  O 1157  c.  Id  in 
periodico  La  Civilta  (Febr.  1869.)  piiblica- 
tum  M 1157  d.  sqq.  multos  motus  excitat 
1163  b.  sqq.  1331  b.  V.  Vatic.  Cone.  V, 
22 — 25.  Accusatur  La  Civilta,  cpiod  con- 

117  ='= 


1863 


Index  rorum. 


1864 


ti'oversiam  primuin  excitarit  1331  a.  sqq. 
cf.  1342  b.  sqq.  1282  d.  cf.  1284  a.  b. 
1286  c. 

7.  Libellus  in  Badcnia  vulgatus  M 1175  c, 
— Confluentinonim  1175d.  sqq. , — ca- 
tliolicorum  e collegio  curandis  portoriis 
praeposito  1185  c.  sqq.  v.  Vatic.  Cone. 
V,  26.  27.  Quae  extet  in  Germania  de 
infallibilitatis  quaestione  animorum  com- 
motio complures  Episcopi  SS.  Pontificem 
monendum  putant  P 1196  b.  c;  Nuntius 
Monaebiensis  Cardinali  AntonelH  similia 
scribit  O 1197  c. 

8.  Episcopis  Germaniae  Fuldae  congregatis 
traditur  libellus,  quo  argumenta  afferun- 
tur  contra  definitionis  opportunitatem 
M 1187  d.  Deliberant,  num  pro  infallibili- 
tatis doctrinaargumentum  traditionis  idque 
accuratissime  proponant  atque  communi 
cpistola  pastorali  catliolicos  contra  peri- 
cula  imminentia  praemuniant  1188  d.  sq. 
Decernunt,  lit  unus  referat  de  definitionis 
opportunitate  1189  b.  Discutitur  haec 
quaestio  1190b.  sqq.;  earn  exmemorando, 
quod  de  rebus  in  Concilio  tractandis  pro- 
posituri  sint,  exclusam  speciali  quodam 
memorando  tractare  constituunt  1191  b. 
Memorandum  hoc  proponitur  atque  pro- 
batur  a quatuordecim  ex  Praelatis  1191  c. 
Edunt  omnes  communem  epistolam  pasto- 
ralem  1191b.  c.  Ipsa  epistola  1191c.  sqq., 
de  qua  Bavariae  rex  1201  c.  d.  Epistola 
altera,  qua  quatuordecim  SS.  Pontifici 
exponunt , cur  praesens  tempus  minus 
opportunum  existiment  ad  definiendam 
pontificiam  infallibilitatem  P 1196  a.  sqq. 

9.  Conventus  catliolicarum  Germaniae  socie- 
tatum  Diisseldorfii  celebrati  declaratio 
M 1198  d.  sqq.  D""  Haffner  in  eodem 
sinceram  catholicorum  erga  Concilium 
obedientiam  declarat  1198  d.  Libellus 
contra  infallibilitatem  pontificiam  tribus 
linguis  sine  nomine  scriptoris  editus  inter 
Episcopos  distribuitur  1198  d.  Ejus 
scriptor  est  Bollinger  1485  d.  Huic  ascri- 
bitur  etiam  libellus  contra  infallibilitatem 
et  primatum  editus,  cujus  scriptor  ficto 
nomine  se  Janum  appellat  1485  c.  Qualis 
liber  sit  ibid.  cf.  1424  d.  1425  d.  Mittitur 
a Gubernio  Italiae  aliquibus  delectis  sacer- 
dotibus  D 1238  c. 

10.  Quantopere  civitatibus  ab  ejusmodi 
doctrinae  definitione  timendum  sit,  signi- 
ficat  Princeps  Ilolienlohe,  Bavariae  mi- 
nister, in  epistola  ad  regios  legates  D 

1199  c.  Ejus  quaestiones  Universitatibus 
propositae  1200  c.  d.  Ei  respondetur 

1200  d.  sq.  Alia  ad  Gubernia  spectantia 
V.  Gubernia  I. 

11.  Rnii  Decliamps  de  infallibilitate  et  Con- 
cilio libellus  M 1261  c.  Ei  gratulatur 
SS.  Pontifex  R 1261  d.  sq.  Prioris  literae 
de  opportunitate  definitionis  M 1262  b. 
Cur  has  scripserit  1342  c.  Rilii  Manning 
de  infallibilitate  pastorales  literae  1275  d. 

12.  Rihus  Maret  librum  a se  de  Concilio 
scriptum  mittit  ad  SS.  Pontif.  P 1262  b, 
— ad  singulos  Episcopos  ibid.  Ejus 
epistolae  912  c.  sqq.  Libri'quaedam  doc- 
trinae capita  952  c.  sqq.  Ejus  de  galli- 
canis  principiis  doctrinam  refutat  Car. 
Gerin  1263  a.  SS.  Pontificis  ad  hunc 
literae  R 1263  b.  c.  Rnii  Pie  homilia, 
in  qua  agit  de  Maretii  libro  M 1263  d.  sqq. 
Cur  earn  vulgarit  1270  d.  sqq.  Maretii 
responsum  1271  c.  d.  sqq.  Resiionsum 


Rnii  Pie  1276  b.  sqq.  Ruium  Maret  im- 
pugnant  Episcopi  Wicart  1274  d,  — Doney 
1275  a,  — Plantier  ibid.  Huic  respondet 
Rnius  Maret  1275  b.  Maretii  cum  diario 
UUidvers  controversia  1275  b.  c.  De  ejus 
libro  Rmi  Dechamps  1287  a.  sq.,  — 
Manning  1275  d.  cf.  1281  b.  1284  a,  — 
Delalle  1280  a.  b,  — periodicum  La  Civilta 

1279  a.  Eum  laudat  Rihus  Meiguan  1283  c. 
Inter  hunc  et  diarium  UUnivers  epistolae 
1283  b.  sqq.  Maretii  responsa  ad  Rmos 
Delalle  1280  b,  — Manning  1280  c.  Idem 
in  diario  L’Univers  annuntiat,  se  omnibus 
adversariis  speciali  libro  responsurum 

1280  c. 

13.  Rihum  Mabile  inter  et  Canonicum 

Reaume,  scriptorem  Vitae  Bossueti,  cpi- 
stolae  de  Bossueto  M 1279  b.  sqq.  Com- 
mentarium  periodic!  Le  Correspondant 
(1199  a)  vituperat  Rihus  Pie  1277  d.  sqq., 
— • periodicum  Camerac.  La  Semaine  reli- 
gietise  1280  c.  d,  — diarium  L'Vnivers  ibid. 
Respondet  1280  d,  — huic 

L’Univers  1281  a.  cf.  1285  d.  sq.  1286  c. 

14.  Rihus  Darboy  pastorales  literas  de  Con- 
ciliorum  natura  scribit,  quibus  animorum 
motus  sedare  studet  M 1281a.  Scriptures 
diarii  Le  Francois  jam  in  antecessum  se 
Concilii  decretis  subjiciunt  1281  a.  Item 
scriptures  A\a.vn  Le  Correspondant  1286  a. 
Item  Rihus  Maret  1275  c.  Item  clerus 
Aurelianensis  1281  d,  et  Rihus  Dupanloup 
1282  c.  Hunc  ad  Concilium  profecturum 
clerus  salutat  1281  b.  sqq.  cf.  1284  c. 
Clero  et  populo  literis  pastoralibus  vale- 
dicit  1282  c. 

15-  Rihus  Dupanloup  literis  ad  clerum  datis 
{Observations  etc.)  omnia,  quae  contra 
opportunitatem  definiendae  infallibilitatis 
dicta  sunt,  in  unum  colligit  M 1282  d. 
De  hoc  libello  agit  diarium  L’Univers 
1282  d,  — Episcopus  Vallis  Vidonis  1283  a, 
L’Unitd  cattolica  1284  b.sq.,  — La  Civilta 
Cattolica  1285  b,  — Rihus  Nardi  1285  b, 
— Rihus  Dechamps  1286  d.  sqq.  Eum  ap- 
probat  Episcopus  Massiliensis  1284  c,  — 
pevioiWcum  Le  Correspondant  1285  d.  Epi- 
stolae datae  inter  Rihos  Manning  et 
Dupanloup  de  doctrina,  quae  ab  hoc  illi 
videatur  ascripta  1284  d.  Professoris 
Phillips  doctrina  de  ambitu  infallibilitatis 
pontificiae  a Rmo  Dupanloup  non  recte 
explicata  1285  a. 

16.  Rihi  Dupanloup  libellus  contra  editorem 
diarii  L’Univers  M 1285  c.  d.  Responsum 
editoris  1285  d.  1286  b,  — diarii  Le  Monde 
1286  a,  — Rmi  Gaume  1286  b.  Rnius 
Dupanloup  exponit  rationes,  quibus  per- 
motus  librum  {Observations  etc.)  scripserit 

1331  d,  quam  multi  ei  gratulati  sint 

1332  a.  b.  Rihus  Dechamps  declarat,  quam 
recte  doctrinam  infallibilitatis  defenderit, 
quam  male  egerint,  qui  earn  impugnaverint 
1343  a.  sqq.  1349  c.  d.  cf.  1353  d. 

17.  Rmi  Mabile  ad  clerum  de  quaestione 
infallibilitatis  epistola  1286  b.  Rihi  Ja- 
quemet  epistola  paucis  ante  mortem 
diebus  data  ad  clerum  et  populum , qua 
suum  erga  supremum  Eccl.  magistrum 
obsequium  profitetur  1304  a.  sqq.  Atre- 
batensium  sacerdotum  ad  Pium  IX.  epi- 
stola idem  profitentium  1305  d.  sq.  SS. 
Pontif.  responsum  1306  b.  sq.  Epistola 
sacerdotum  dioec.  Nemausensis,  qua  pe- 
tunt  definitionem  infallibilitatis  1306  d. 

V.  practerca  Gubernia  I,  1.  2. 


JIT.  Animorum  mohts  tempore  Concilii  in  Gallia. 

Controversiae  inter  Fatres. 

18.  Episcopi  Dupanloup  contra  diarium 
L’Univers  epistola  ad  editorem  diarii  Le 
Francois  M 1316  a.  Illius  diarii  responsum 
ibid.  b.  Rihus  Dupanloup  do  calumniis 
contra  se  sparsis  ct  suis  in  Concilio  labo- 
ribus  ad  clerum  Aurelianensem  1316  d.  sqq. 
Episcopus  AVicart  ad  finiendas  quaestiones 
in  sua  dioecesi  ortas  Rmi  Dupanloup 
molitiones  se  condemnare  gravissimis 
verbis  scribit  1317  c.  d.  cf.  1467  b.  AVi- 
cartii  epistolam  tarn  quam  injustam  et 
Concilii  libertatem  in  periculum  vocantem 
graviter  reprehendit  Rihus  Le  Courtier 
1317  d.  sqq. 

19.  Rihus  Dupanloup  Riho  Dechamps  ratio- 
nem  exponit,  cur  ejus  epistolae  (supra 
II,  15)  non  responderit  M 1318  c.  d.  cf. 
1320  b,  quam  rationem  is  confutat 
13 19 a. sqq.  Hie igitur respondet  1320a. sqq. 
Quid  expositurus  sit  1320  d;  adversarium 
plane  mutasse  statum  quaestionis,  quum 
se,  qui  contra  definitionis  opportunitatem 
egerit,  contra  doctrinam  scripsisse  falso 
supposuerit  1321  a.  sqq.  Obstare  vere  theo- 
logicas  et  historicas  definitioni  difficultates 
1322  c.  sqq.;  eas  enumerat  1322  d.  sq. 
Pericula  definitionis  imminere  1327  d.  sqq., 

— ratione  infidclium  1328  b,  — schismati- 
corum  ibid.,  — protestantium  1328  c.  sqq., 

— catholicorum  in  fide  infirmorum  1329  a, 
— Guberniorum  ibid.  c.  sq.  Definitionem 
non  esse  necessariam  1330  d.  sqq.,  neque 
esse  unanimem  doctrinae  traditionem 
1333  a.  sqq.;  afiferuntur  thcologi,  qui 
oppositam  sententiam  doceant  1333  a.  sqq. 

20.  Rmi  Dechamps  responsum  M 1340  sqq. 
Conqueritur  de  quibusdam  adversarii 
vocibus  ibid.  a.  sqq.  Eum  dicit  revera  non 
de  sola  opportunitate  definitionis  egisse, 
sed  ipsam  rei  veritatem  esse  aggressum 
1340  d.  sqq.  cf.  1349  a.  So  non  excitasse 
controversiam ; cur  de  infallibilitate  scrip- 
serit 1342  c.  d.  Quam  recte  hanc  veri- 
tatem defendant,  quam  male  oppugnent 
catholici  1343  a.  sqq.  Quae  sit  exposi- 
turus 1343  d.  sq.  Doctrinam  infallibilitatis 
esse  communem  theologorum  et  unanimi 
traditione  probatam  1344  a.  sqq.,  nec  recte 
theologos,  a Rmo  Dupanloup  citatos,  inter 
adversaries  ejus  referri  1345  c.  sqq.;  earn 
esse  certo  revelatam  1349  b.  Refutat, 
quae  Rihus  Dupanloup  objecerit  contra 
doctrinam  1350  a.  sqq.,  — contra  oppor- 
tunitatem definitionis  1350  d.  sqq. 

21.  Rihus  Bonjean,  Vicar,  ap.  Jaffnae,  epistola 
ad  Rihum  Dupanloup  data,  quod  apo- 
stolico  viginti  trium  annorum  ministerio 
in  India  expertus  sit,  opponit  iis,  quae 
is  de  periculis  ex  infallibilitatis  definitione 
pro  infidelium  et  acatholicorum  conver- 
sione  orituris  notaverat  M 1352  b.  sqq. 
Ei  permulti  Episcopi  et  Vicarii  apost. 
variarum  regionum  publicis  literis  se  ad- 
haerere  significant  1355  c.  sqq.  1356  c.  d. 
1357  a.  sqq.  RiTius  Khayatt  testatur,  re- 
spectu  Nestorianorum  nihil  timendum 
esse  1359  c.  sqq.  Rihus  de  Macedo  Costa 
contra  Rihum  Dupanloup  et  libellum  de 
unanimitate  morali  doctrinam  Melchioris 
Cano  et  Honorati  Tournely  explicat 
1360  b.  sqq. 

22.  Archiep.  Spalding  Riho  Dupanloup  scribit, 
cum  postulatura  a sc  scriptum  falso  ex- 


1865 


Infallibilitas  SS.  Pontificis. 


1866 


plicasse  et  Rmo  Kenrick,  antecessori, 
doctrinam  de  infallibilitate  pontificia  ab 
ejus  libro  alienam  attribuisseM  1362b.  sqq. 
Emus  Dupanloup  ad  singula  respondet 
1366  c.  sqq.  Ei  se  assentiri  duo  Patres 
Americani  scribunt  1373  c.  sqq.  Hi  circa 
doctrinam  de  necessitate  consensus  moralis 
Patruin  citant  Melcbiorem  Canuin  1374c. d. 
cf.  1360  b.  sqq.  Difficultates  quasdam 
contra  ipsam  infallibilitatis  doctrinam 
congerunt  atque  addunt,  complurcs  ipsam 
infallibilitatis  doctrinam  in  dubium  vocare 
1375  c.  d.  Edita  parte  epistolae  ante  Con- 
cilium ad  SS.  Pontificem  datae  Etuus 
Spalding  ostendit,  se  false  dici-sententiam 
mutasse  1376  a.  b.  Theologus  quidam 
respondet  Eiuo  Dupanloup  1376  b.  Iterum 
do  Erni  Kenrick,  Arcliiep.  Baltimorensis, 
do  infallibilitate  sententia  agitur  1376  b. 

23.  Controversia  D.  Gratry  inter  et  Euium 
Dechamps  M 1376  c.  sqq.  1378  a.  sqq. 
1381  c.  Oratorii  superioris  et  unius  ex 
Oratorii  sacerdotibus  epistolae  ad  hanc 
controversiam  spectantos.  D.  Gratry  ab 
annis  decern  non  jam  ad  Oratorium  per- 
tinuisse  1381  d.  sq.  1382  b.  sqq.  Emus 
Strossmayer  sacerdoti  Gratry  gratula- 
torias  literas  mittit  1383  a.  b.  Item 
EiTius  David  1383  c.  Emi  Scandella  ad 
hunc  epistola  1383  d.  EiTii  David  epistola 
ad  diarium  L'llnivers  1384  b.  sqq.  Gratrii 
epistolam  approbat  eumque  et  Emum 
Dupanloup  laudibus  celebrat  Comes  Mon- 
talembert  1385b.  1386 d.  Hujus vehemens 
epistola  contra  novum  ultramontanismum 
1385  a.  sqq.  Ejus  mors  et  exequiae  Eomae 
habitae  1387  c.  d. 

24.  Emus  Pie  literis  pastoralibus  sugillat 
libellos , quibus  aliqui  Ecclesiam  aggre- 
diantur,  et  fideles  instruit,  quomodo  tem- 
pore Concilii  se  gerant  M 1387  b.  sqq. 
Emus  Eaess  duas  priores  Gratrii  epistolas 
judiciali  sententia  condemnat,  atque  sub 
poenis  jure  statutis  dioecesanis  interdicit, 
ne  cas  neve  alia  Gratrii  scripta  (nisi  caiio- 
nice  approbata)  legant,  cum  aliis  com- 
municcnt,  apud  se  servent  1391  a.  sqq. 
Ejus  exem])lum  soquitur  Emus  Caverot, 
Episcopus  S.  Deodati  1393  b.  sqq. , — 
Episcopus  Leodiensis  1393  d.  sqq.,  — Epi- 
scopus S.  Claudii  1395  b.  sqq.,  — Eutlie- 
nensis  1396  a.  sqq.,  — Kemausensis 
1397  c.  d.  Emi  Eaess  sententiam  ap- 
probant  Episcopus  Eosensis  1397  d.  sq., 
— Versaliensis  1398  b,  — S.  Dionysii 
Eeunionis  1398  c.  sqq.,  — Montis  Albani 
1399  b,  — Eihi  Bailies,  olim  Luciononsis 
1399  c.  sqq.,  — Khayatt  1400  a.  sqq.,  — 
Senestrcy  1400  d,  ■ — Episcopi  utriusque 
Siciliae  1401  b.  sqq.,  — Emi  Valerga 
1402  c,  — Fania  1402  d.sq.,  — Audu 
aliique  Archiepiscopi  et  Episcopi  novem 
1405  b.  sqq.  Multorum  aliorum  Episco- 
porum  indicantur  epistolae,  qui  Emi  Eaess 
sententiam  approbant  vel  ipsi  Gratrianas 
epistolas  condemnant  1405  b.  cf.  1430  a. 
Sacordotis  Gratry  ad  Archiep.  Earisiensem 
post  Vaticanum  Concilium  epistola,  qua 
so  ejus  decretis  subjicit  suaque  contraria 
scripta  delct  1405  c.  Archiepiscopi  re- 
sponsum  1405  d.  sq. 

25.  Binae  Archiepiscopi  Parisiensis  ad  Archi- 
diaconum  dioec.  literae , quibus  multa 
falsa  de  Concilio  spargi  dicit  et  clerum 
laudat,  quod  in  rebus  ad  Concilium  spcc- 
tantibus  tam  bene  se  gerat  M 1406  b.  sqq. 


Duabus  epistolis  anonymis,  tamquam  ab 
Episcopis  scriptis,  comprehenduntur  omnes 
criminationes  adversus  Concilium  prolatae 
1407  c.  sqq.  Emi  Archiep.  Cameracensis 
ad  clerum  literae,  in  quibus  calumnias 
Concilio  illatas  dissolvit  eumque  instruit, 
quomodo  respectu  infallibilitatis  doctrinae 
se  gerat  1409  d.  sqq.  Has  literas  com- 
mendant,  seu  dioecesanis  mittunt,  additis 
aliis  de  excitatis  animorum  motibus,  Epi- 
scopi Atrebatensis  1416  d.  sqq.,  — En- 
golismensis  1417  c.  sqq.,  — Bellovacensis 
1418  b.  c,  — Lemovicensis  1418  d.  sqq., 
— Cenomanensis  1420  b,  — Archiep. 
Burdigalensis  1420  c.  sqq.,  — Episcopus 
Vallis  Yidonis  1421  a.  b , — Archiep. 
Tolosanus  1421  c.  sqq.,  — Episcopus  Eu- 
thenensis  1424  b.  sqq.,  — alii  Praesules 

1428  b.  De  infallibilitate  et  iis,  quae 
catholicis  ratione  Concilii  servanda  sint, 
agunt  alii  1428  c. 

26.  Archiep.  Cameracensis  alias  ad  clerum 
dat  literas  de  Gallicanismo  M 1428  c.  sqq. 
Episcopus  Aniciensis  literis  clerum  monet, 
ut  caveat  a mendacibus  contra  Concilium 
libellis  et  aliqua  in  iis  contenta  refutat 

1429  a.  sqq.  Episcopus  Trecensis  agit  de 
oratorum  interruptionibus  et  de  conclu- 
sione  discussionis  generalis  schematis  de 
Ecclesia  1432  b.  sqq.,  Archiep.  Bituricensis 
de  speciali  Concilii  Vaticani  auctoritatis 
splendore  1433  d.  sqq.,  Episcopus  Versa- 
liensis de  mode,  quo  Concilii  decrcta 
recipienda  sint  1435  d.  sq.  Episco])US 
Briocensis  de  conditionibus  discussionis 
conciliaris  et  officio  decreta  recipiendi 
1436  a.  b. 

27.  Episcopus  Massiliensis  conqueritur  de 
tribus  sacerdotibus  suae  dioecesis,  quod 
ad  SS.  Pontif.  calumniose  scripserint,  se 
ab  ipso  impediri,  quominus  suam  de  in- 
fallibilitate fidem  publice  profiteantur 
M 1436  c.  sqq.  Hi  epistola  ad  diarium 
L’Univers  data  negant,  se  id  fecisse  et 
illam  ad  SS.  Pontif.  epistolam  publicant 
1438  a.  sqq.  Altera  ad  Episcopum  epistola 
crimen  sibi  objectum  diluunt  1439  b.  sqq. 
Epistola,  quam  ad  SS.  Pontif.  dederant 
1438  b.  c.  SS.  Pontificis  responsum  E 
1531  c.  sqq. 

28.  Epistolae  clericorum  Galliae  ad  SS. 
Pontif.  vel  Episcopos,  quibus  suam  ponti- 
ficiae  infallibilitatis  fidem  testantur  se- 
que  solemnem  hujus  doctrinae  definitio- 
ncm  desidorare  significant  M 1444  a.  sqq. 
Breves  ejusdem  doctrinae  sacerdotum  et 
laicorum  iii  ephemeride  L’Univers  pro- 
fessiones  1469  c.  sqq.  Ludovici  Veuillot, 
editoris  ephemeridis,  ad  SS.  Pontif.  epi- 
stola 1469  d.  Henrici  Comitis  de  Cham- 
bord  ad  SS.  Pontif.  literae,  quibus  pro- 
fitetur,  vclle  se  vivere  et  mori  obedien- 
tem  filiiim  infallibilis  Vicarii  Christi  1471  b. 

V.  Gubernia  11,  8 sqq. 

71''.  Aniinoruni  niotus  in  Gernuoiia  tempore 
Coneilii. 

29.  Comes  Arnim  Ignatium  Dbllinger  cer- 
tiorcm  facit  de  rebus  Eomae  gestis,  prae- 
scrtim  de  petita  infallibilitatis  definitione 
M 1471  d.  Non  sufficere,  hanc  impedire, 
sod  requiri,  ut  Concilium  legitimum  esse 
ncgetur  1472  a.  b.  Patres  in  dies  magis 
irretiri  laqueis  Curiae  1472  c.  Catholicos 
Germaniae  ejus  rei  ex  parte  causam  esse, 


quum  nihil  agant ; corum  esse,  Episcopos 
cogere,  ut  suam  a Praelatorum  Italorum 
conventu  libertatem  servent  1472  c.  d. 

30.  Ignatius  Diillinger  petitioncm  de  de- 
finienda  infallibilitate  pontificia  in  ephe- 
meride Augustana  Alh/ememe  Zeitnng  vc- 
hementer  aggreditur  M 1473  a.  sqq.  Peti, 
ut  sub  gravissimis  poenis  et  aeterna  dam- 
natione  minitata  omnes  jam  jubeantur 
credere,  quod  nemo  unquam  crediderit, 
ut  Papa  locum  Ecclesiae  occupet,  utque 
ipse  suam  ipsius  infallibilitatem  testetur 
1473  a.  sqq.  Papam  infallibilem  dici  in 
decretis,  quae  ad  totam  Ecclesiam  spec- 
tent:  eum  autem  ad  totam  Ecclesiam 
nunquam  decreta  direxisse;  pontificiam 
infallibilitatem  saeculo  XYI.  esse  in- 
ventam  et  falsis  testimoniis  probatam 
1473  d.  sqq.  Ecclesiam  consuevisse  de 
pontificiis  decretis  judicium  ferre  1474  b. 
Postulationis  argumentum  e Concilio 
Lugd.  II.  petitum  nihil  valere  1474  b.  c. 
Locum  ex  Concilio  Florentino  allatum 
mutilari  atque  adeo  corrumpi  1474  d.  sqq. 
Praeterea  legi  non  posse  „quemadmodum 
etiam“,  sod  „quemadmodum  et“  1475  b.  c. 
Florentinum  Concilium  oecumenicum  non 
esse  1475  d.  sqq.  Quid  sentiendum  de 
ratione  in  postulate  allata,  cur  definitio 
infallibilitatis  necessaria  sit  1470  b.  c. 
Novo  commentariolo  civitatem  a Moua- 
chiensi  magistratu  sibi  oblatam  negat  se 
accepturum  1476  d;  cur  priorem  commen- 
tarium  public!  juris  fccerit  ibid.  d.  sq.; 
negat  se  concedere  posse,  ut  quaestionem 
mere  ccclesiasticam  alien!  ad  se  trahant 

1477  a. 

31.  Dollingerum  refutat  La  Civilta  Cattolica 
M 1477  b.  sqq.  Falsum  esse,  neminem 
credere  potuisse  fide  divina  pontificiam 
infallibilitatem ; a Dollingero  confundi 
fidem  divinam  et  fidem  divino-catholicam  ; 
errorem  doctrinae  infallibilitatis  oppositum 
non  quidem  haeresim  esse,  sed  haeresi 
proximum  ibid.  Nequaquam  infallibilitatis 
definitione  subvert!  fundamentum  Eccle- 
siae 1478  b.  c;  ejus  subversionem  timen- 
dam  esse,  si  abstineatur  a definitione, 
quuin  ea  re  Gallicanismo  vires  addantur 

1478  d.  sq.  Num  SS.  Pontifex  de  se 
testimonium  perhibeat  1479  a.  sqq.  cf. 
0 293  d.  sq.  Breviter  ad  caetera,  quae  asse- 
ruerat  Dollinger,  respondetur  M 1479  d.  sq. 
Eugenius  Cecconi  refutat,  quod  Dollinger 
de  lectione  „quemadmodum  etiam“  in  de- 
creto  Florentino  dixerat  1480  a.  sqq.; 
historico  agit  de  originalibus  decreti  ex- 
emplaribus  1480  b.  c,  describit  illud, 
quod  in  bibliotheca  Laurentiana  servatum 
unum  superest  1480  c.  d.  In  eo  legi  „quem- 
admodum  etiam“  ibid.  d.  Idem  legi  in 
aliis  autheuticis  decreti  excmplaribus 
1481  a.  Quomodo  fieri  potueifit,  ut  postea 
loco  „etiam“  irrepscrit  „et“  1481b.  Dolen- 
duni  esse  addit,  quod  in  ephemeridibus 
res  scientificae  difficillimae  tractentur 
1481  c.  d. 

32.  Dollingero  se  consentire  literis  publicis 
ad  cum  datis  significant  undecim  Vratis- 
lavicnses  ]M  1482  a.  b,  — viginti  Brauns- 
bergenses  ibid,  c,  — viginti  quinque  doc- 
tores  Bonnenses  1482  d.  sqq.,  — tredecim 
professorcs  Pragenses  1483  b.  c,  — tre- 
dccim  doctores  Monasterienses  ibid,  d,  — 
circiter  150  cives  Colon.  1484  a.  b,  — 138 
professorcs  vel  magistri  Badenses  ibid.  c.  d. 


1867 


Index  rerum. 


1868 


33.  Episcoporum  Germaniae  de  Dollingeri 
declaratione  et  motibus  aniraorum  epi- 
stolae  M 1485  a.  sqq.,  — RiTii  Ep.  Ket- 
teler  1485  a.  sqq.,  — Enii  Ep.  Martin 
1486  d.  sqq. , — EiTii  Ep.  Krementz 
1489  a.  sqq.,  — EiTii  Ep.  Senestrey,  pro- 
hibentis,  quominus  theologiae  candidati 
lectionibus  Dollingeri  intersint  1490  a, — 
Etui  Archiep.  Scherr  1490  b.  sqq.,  — Emi 
Arcbiep.  Melchers  1491  a.  sqq. 

34.  Ephemeridis  „Allgemeine  Zeitung“  tele- 
grainma  de  Gcnnaniae  Episcoporum  opi- 
nioiie  circaDollingeri  declarationem  et  doc- 
trinam  infallibilitatis  M 1491  d.  Ejus  per 
EtTium  Ep.  Ketteler  repudiatio  1492  a.  sqq. 
Hujus  contra  Eomanas  ephemeridis  epi- 
stolas  libellus  1493a.  sqq.;  qui  sint  epi- 
stolarum  fontes  1493  c.  d.  1496  c.  d.  Nova 
ejusdem  Episcopi  contra  epistolas  decla- 
ratio  1496  d.  sqq. 

35.  Michelis  contra  infallibilitatis  definiendae 
postulatum  M 1498  b.  c.  Nonnullorum 
Kreuznachensium  de  eadem  re  sollicito- 
rum  ad  Episcopum  Trevirensem  epistola 
1498  d.  sq.  Hujus  responsum  , quo  eos 
monct , ut  Concilii  infallibilis  decreta ' 
hurnili  fide  exspectent  et  a motibus  ex- 
citatis  caveant  1499  b.c.  Dollingeri  contra 
novam  negotiorum  in  Concilio  tractando- 
rum  rationem  comnientatio  1499  d.  sqq. 

36.  Catholicorum  de  excitatis  contra  Con- 
cilium motibus  querelae  suaeque  obedien- 
tiae  declarationes  M 1506  d.  sqq.  Literae 
liberi  Baronis  de  Lob,  vice-praesidis  col- 
legii  curando  conventui  general!  catlioli- 
corum  sodalitiorum  1506  b.  sqq.  Quinque 
professorum  Vratislaviensium  responsum 
1507  a.  sqq.  lis  respondet  Baro  de  Loe 
1507  d.  sqq.  Similes  superioribus  literae 
virorum  Wiirttembergensium  1508  d.  sqq. 
— collegii  curandis  catholicis  Moguntinae 
dioecesis  sodalitiis  1509  b.  c.  Nobilium 
catholicorum  Germaniae  ad  SS.  Pontif. 
literae  1509  d.  sqq.  Declaratio  sex  mil- 
lium  virorum , qui  Oggershemium  con- 
venerunt  1511a.  b.  — duorum  millium 
virorum , qui  in  Gengenbach  conventum 
habuerunt  1511  b.  Collegii  virorum,  quod 
catbolicarum  Germaniae  societatum  gene- 
ralem  conventum  curabat,  ad  catholicos 
literae  1511  c.  sqq.  Civiuni  Aquisgranen- 
sium  ad  SS.  Pontif.  literae  1512  d.  sq. 

V.  Animoruni  motus  in-  aliis  regionihus  tempore 
Concilii  excitati. 

37.  Animorum  motus  in  Magna  Britannia  et 
Hibernia  M 1513  c.  sqq.  Joannes  Newman, 
Oratorii  sacerdos,  ad  Ejtiscopum  Birming- 
bamensem  scribit,  quantopere  timeat  Ec- 
clesiae,  si  doctrina  infallibilitatis  ponti- 
ficiae,  quam  omnes  saltern  re  et  facto 
profiteantur,  sine  necessitate  definiatur 
1513  c.  sqq.  Aliquot  ejus  epistolae  in  dia- 
rio  The  Standard  explicationes  1514b.  sqq. 
Sacerdos  Newman,  quern  quidam  publico 
scripserat  in  fide  nutare,  id  gravissimis 
verbis  negat  1515  c. 

38.  Cleri  arcbidioecesis  Westmonasteriensis 
ad  SS.  Pontif.  literae,  quibus  suam  ejus 
praerogativarum  fidem  suumque  erga  Con- 
cilium obsequium  profitetur  M 1515  d.sq. 
Similes  literae  et  pro  definienda  infalli- 
bilitate  pontificia  voturn  collegii  S.  Cutb- 
berti , seminarii  Westmonasteriensis  et 
Soutbwarcensis,  cleri  totius  Angliae  et 


Scotiae  1516  b.  sqq.  Triginta  e natione 
Hibernica  Episcopi,  quasi  nomine  totius 
nationis , Dublinensi  Arcbiepiscopo  et 
Primati  Hiberniae  gratias  agunt  de  Eo- 
manao  Sedis  praerogativa  et  Hiberniae 
fide  tarn  feliciter  propugnata  1517  a. 

39.  Literas  et  votum  pro  definienda  infalli- 
bilitate  SS.  Pontifici  offerunt  clerus  arebi- 
dioec.  Neo-Aurelianensis  M 1517  b.  sqq., 
— sacerdotes  magni  ducatus  Luxembur- 
gensis  1518  a.  sqq.,  — Lusitani  Eomae 
praesentes  1518  d.  sqq.  Similes  literae 
cleri  Italiae  1519  d.  sqq.,  — Praepositi 
generalis  Passionistarum  1524  b.  sqq.,  — 
undecim  consultorum  Commissionis  tbeo- 
logico-dogmaticae  1525  a.  sqq. 

VI.  Pii  IX.  epistolae  et  orationes. 

40.  Quaedam  Pii  IX.  epistolae  scriptae  ad 
eos,  qui  literis  suam  erga  S.  Sedein  devo- 
tionem  suamquo  de  S.  Sedis  praerogativis 
profess!  sunt  fidem  E 1525  d.  sqq.,  — ad 
eos , qui  scripta  de  rebus  ad  Concilium 
spoctantibus  ediderunt  1535  c.  sqq.,  — ora- 

: tiones  tempore  Concilii  babitae  1540  a.  sqq. 
Cf.  Pius  IX. 

VII.  Quaedam  docirinae  de  inf allihil date  ponti- 
ficia explicationes. 

41.  Infallibilitas  Ecclesiae  nec  cum  inspira- 
tionis  ebarismate  confundi  debet , neque 
eo  spectat,  ut  Eccl.  novis  revelationibus 
ditescat  C 486  c.  S 570  b.  598  b.  Infalli- 
bilitas SS.  Pontificis  non  confundenda 
cum  impeccabilitate  0 384  c.  M 1289  d.  cf. 
0 406  c,  neque  cum  imniunitate  ab  errore 
in  gubernatione  Eccl.  M 1289  d. 

42.  Quam  late  pateat  objectum  infallibilitatis 
S 570  b.  c.  577  b.  598  b.  c.  632  b.  Infalli- 
bilitas circa  res  cum  revelatione  connexas 
0 381  d.  sq.  415  b.  c.  D 1556  d.  Infalli- 
bilitas SS.  Pontificis  idem  objectum  babet, 
atque  Eccl.  infallibilitas  C 487  b.  0 415  a. 
Disputationes  de  formula  definitionis  ob- 
jectum exhibentis  v.  Constitutio  dogm. 
prima  de  Eccl.  II,  6.  11.  12.  15.  Infalli- 
bilitas collata  est  ad  hoc,  ut  verbum  Dei  in 
universali  Ecclesia  integrum  et  a quavis 
novitatis  immutationisque  corruptela  im- 
mune asseratur  et  custodiatur  0 400  a. 
S 570  b.  598  b.  M 1413  c,  ut  schismata 
tollantur,  Ecclesia  tota  una  conservetur 
et  suo  fundamento  innixa  firma  ad- 
versus  inferi  portas  consistat  C 487  a. 
Definitionis  pontificiae  tunc  maxime  locus 
est,  cum  alicubi  in  Ecclesia  scandala  circa 
fidem,  dissensiones  et  haereses  oriantur, 
quibus  reprimendis  Antistites  singillatim 
vel  in  Concilio  provinc.  congregati  im- 
pares,  vel  si  ipsi  Antistites  erroris  labe 
infecti  sunt  0 400  a. 

43.  Infallibilitas  SS.  Pontif.  non  ut  privatae 
personae  inhaeret , sed  ei  tamquam  uni- 
versalis Eccl.  doctor!  et  munere  doctoris 
fungenti  competit  0 384  d.  399  a.  b,  sen 
quando  ox  cathedra  loquitur  C 487  b. 
Quid  hoc  sit  ibid.  cf.  P 936  d.  M 1290  c. 
Quo  sensu  falsum,  quo  verum,  infallibili- 
tatem  esse  personaleni  et  separatam 
1288  d.  sqq.  cf.  0 285  a.  1644  b.  1381b. 
Personalis  est,  quatenus  excludi  debet 
distinctio  inter  Eom.  Pontificem  et  Eom. 
Ecclesiam , et  inter  sedem  et  sedentem, 
quatenus  directe  et  immediate  personae 


Petri  et  successorum  Cbristus  earn  pro- 
misit  283  a.  285  a.  398  d.  sqq.  Separata 
est,  quia  fundata  est  in  special!  promis- 
sione  Christ! , et  special!  assistentia  Spi- 
ritus  s.  399  c.  d,  quia  Pontifex  ad  veri- 
tatem  traditam  inveniendam  non  semper 
debet  Concilium  convocare  sen  Episcopos 
consulere,  quia  consensus  Eccl.  non  est 
definitionis  conditio  300  a.  385  a.  400  c. 
M 1289  a,  non  quasi  ipse  possideat  solus 
vcrani  fidem,  doctrinae  Eccl.  oppositam 
1288  d,  sen  quasi  ipse,  qui  fundamenturn 
est  Ecclesiae,  ab  Ecclesia  sejunctus  earn 
sustentet  0 399  d.sq.,  sen  quasi  Eccle- 
siae consensus  sive  antecedens  sive  con- 
sequens  ei  deesse  possit  300  b.  sqq.  400  c. 
Consensum  antecedentem  non  requiri 
402  a.  sqq.  Infallibilitatem  SS.  Pontificis 
falso  dici  absolutam , quum  sit  restricta 
ratione  object!,  subject!,  actus  ipsius 
400  d.  sq.  Quaestio,  num  Papa  tamquam 
doctor  privatus  baereticus  fieri  possit 
405  d.  sq. 

44.  SS.  Pontifici  ante  definitionem  pro  rei 
gravitate  media  etiam  naturalia  usurpanda 
esse  ad  veritatem  inveniendam  et  recto 
enuntiandam  0384d.  400  b.  cf.  401b.  sqq. 
Qualia  400  b.  404  a.  Num  sit  duplex  in- 
fallibilitatis subjectum  287  a.  1682  c. 

Cf.  infra  XI,  77. 

VIII.  Bationes  pro  doctrina  de  p>ontificia  infalli- 
hilitate  allatae.  Ohjectiones. 

45.  De  argumento  script.  Matth.  16,  16 
0 281  c.  d.  389  b.  sqq.  cf.  441  d.  — Luc.  22, 
32.  explicatur  202  a.  sqq.  cf.  278  d.  Cum 
primatu,  tamquam  fidei  primatu  connecti 
infallibilitatem  282  d.  sq.  SS.  Pontificis 
auctoritatem  tamquam  supremam  etiam 
ab  errore  esse  immunem  P 924  a.  Eo 
judicialiter  et  definitive  determinante,  ali- 
quid  esse  haereticum , omnes  teneri  id 
acceptare  (cf.  gallicanam  declar.  923  d. 
nota  1).  Ergo,  si  errare  possit,  totam 
Ecclesiam  baeresi  infici  O 391  a.  M 1287  a. 
Argumentum  inipetitur  1326  d.  sq.  Ee- 
spondetur  1350  d.  Efficitur  infallibilitas 
SS.  Pontif.  ex  indefectibilitate  Eccl.  O 
441  d.  sq. 

46.  Traditionis  argumentum  in  ipsa  Con- 
stitutione  C 485  c.  sqq.  0 393  b.  c.  v.  infra 
XI,  68  sqq.  Cone.  Constant.  IV.  et  for- 
mula Hormisdae  v.  ibid.  69.  Cone.  Lugd.  11. 
V.  ibid.  70.  Cone.  Florent.  v.  ibid.  71. 
V.  etiam  Florent.  Concil.  Alia  O 391  c. 
Testimonium  Irenaei  392  c,  — Augustin! 
ibid,  d,  — Hieronymi  393  a,  — Ambrosii 
ibid.  b.  Ecclesiae  ad  Sedem  Apost.  re- 
cursus  393  b.  c.  Quid,  si  afferantur  testi- 
monia  spuria  et  intcrpolata  393  d.  Num 
Patres  loquantur  de  ipsius  Pontificis  in- 
fallibilitate  393  d.  sq. 

47.  Nostrae  aetatis  fides  et  infallibilitatis 
professiones  in  Cone,  provinc.  earumque 
pondus  H 1008  b,  — in  Cone.  Coloniensi 
P 932  d,  — Ultrajectensi  ibid.,  — Pra- 
gensi  ibid.,  — Colocensi  933  b,  — Balti- 
morensi  933  b.  c,  — Westmonasteriensi 
933  c,  — Cone,  provincialibus  Galliae  M 
1345  a.  Professio  Episcoporum  in  cen- 
tenario  SS.  Petri  et  Pauli  Eomae  congreg. 
E 933  d.  Consensus  communis  secundum 
Emum  Pie  M 1259  d,  — secundum  Gratry 
1378  d.  Fides  catholicorum  iu  Polonia  et 

I Eussia  P 988  c.  sqq.,  — in  Eccl.  Armena 


1869 


Tnfallibilitas  SS.  Pontificis. 


1870 


929  d,  — Chaldaeorum  M 1358  a.  sqq.,  — 
Brasiliae  1362  a.  sq.  Traditio  in  Gallia 
1267  a.  sqq.  1344  c.  d,  scholae  Parisiensis 

1344  d , doctrina  seminariorum  Galliae 

1345  b.  Theses  seminarii  S.  Sulpitii  ibid, 
b.  c.  Perpetua  doctrina  Universitatis  Lo- 
vaniensis  942  c.  sqq.  Cf.  praeterea  supra 

III,  24  sqq.;  V,  37  sqq. 

48.  Comtnunem  esse  doctrinam  theologorum 
M 1344  a.  sqq.  1378  d,  quod  negatur  a Kuio 
Dupanloup  1333  a.  sqq.;  theologos  ab  eo 
citatos  non  esse  contraries  1345  c.  sqq., 
post  scliisnia  occid.  doctrinam  esse  ob- 
scuratam  1344  d.  cf.  1348  a.  sq.  Quo 
sensu  universalis  adsit  et  constans  Ec- 
clesiae  traditio  1348  d.sq.  cf.  P 931c. 

49.  Quis  gradus  certitudinis  doctrinae  fuerit 
ante  Cone.  Vatic. ; fueritne  opinio  scholae 
M 1473  b.  1176  a.  cf.  0 405  b.  liraus 
Dupanloup  tunc  contendit,  earn  esse  libe- 
ram  M 1333  a;  Emus  Dechamps,  earn  non 
esse  simpliciter  liberam,  sed  proximam 
fidei  1343  c.  La  (Jivilta , earn  esse  pro- 
ximam fidei  1478  b.  Suaresius , earn 
esse  de  fide  certam  1378  d.  Melchior 
Canus,  contrariam  esse  haeresim  1478  d. 
Num  infallibilitas  pontif.  fide  divina  credi 
potuerit  1473  b.  1477  c.  sqq.  Quomodo 
credebatur?  0 284  c.  cf.  M 1513  c. 

50.  Objicitur,  doctrinam  de  infallibilitate  esse 
novam  M 1473  a.  sq.;  refutatio  1477  c;  — 
ejus  defiuitione  fidem  mutari  1473  a.  sqq.; 
refutatio  1478  c.  1503  b.  cf.  0 284  c;  — 
caput  sepafari  a corpore  0 286  a.  sqq., 
— Concilia  reddi  inutilia  M 1293  d.  sq. 
0 286b.  397  a.  sqq.,  — Episcopos  non  jam 
fore  judices  286  c.  d.  397  c.  M 1292  c.  sqq., 

— se  abdicare  munere  1293  d.  sq.  Vin- 
centii  Lirinensis  illud  „quod  ubique,  quod 
semper,  quod  ab  omnibus"  0 288  d.  sqq. 
Non  posse  sciri,  quando  Papa  tamquam 
persona  privata,  quando  tamquam  per- 
sona publica  seu  ex  cathedra  doceat 
1290  b.  sqq.  1323  c.  1350  a.  O 285  b,  neque 
num  fuerit  liber  M 1291  c,  seu  num  ex 
timore  vel  alia  passione  agat  1292  a.  b. 
Doctrinam  a solis  theologis,  non  autem 
a populo  intelligi  1294  b. 

51.  Ilistoricae  difficultates  P 944  d.  M 1290  a. 
1324  a.  sq.  1350  b.  Generalia  ad  eas  sol- 
vendas  principia  0 287  c.  sqq.  Quaestio 
Honorii  M 1376  d.  1290  a.  1379  c.  O 288  d, 
— ■ Libcrii  1290  a,  — Vigilii  1290  a.  0 
288  c.  d,  — Bonifacii  VIII.  P 976  a.  sqq. 
0 288  d,  — Pontificum  circa  ministruni 
sacramenti  Ordinis  288  d,  — Iladriani  IV., 
Iliberniam  Henrico  II.  tradentis  M 1375  b, 

— dementis  XIV.,  supprimentis,  Pii  VII. 
restituentis  Societatem  Jesu  1289  d.  Ipsos 
Sutnmos  Pontifices  non  cognovisse  con- 
ditiones,  quibus  decreta  fiant  infallibilia 
1473  d.  sq.  cf.  1479  d;  doctrinam,  decreta 
certaformaedita  esse  infallibilia,  saec.  XVI. 
inventam  et  spuriis  testimoniis  probatani 
esse  1376  b.  1474  a.  cf.  supra  n.  46.  Pon- 
tificis decreta  esse  ab  Episcopis,  ut  in 

IV.  V.  VI.  Cone,  oecum.,  examinata  1474  b. 
Si  doctrina  definiatur,  Papam  sibi  ipsi 
testimonium  exhibere  1473  d.  Sed  cf. 
1479  a.  sqq. 

IX.  Sitne  opporiunum,  infHllihilitutcmpoHtificiam 
di'finiri  ? 

52.  Non  adesse  earn  necessitatem,  quae  pro 
fidei  definitionibus  exigatur,  quum  noc 


fidei  integritati  nec  paci  Eccl.  periculum 
imminent  P 1190  b.  Jura  S.  Sedis  non 
in  dubium  vocari  944  b.  d.  946  a.  950  a. 
Pugnam  tempore  Concilii  excitatam  non 
esse  rationem , cur  dogma  definiatur  M 
1131a.  sqq.  Tridentinum  et  Florentinum 
satis  definivisse , quae  de  auctoritate 
SS.  Pontif.  tenenda  sint  P 944  c.  946  a 
948  a.  950  a.  Tantam  esse  inimicorum 
contra  catholicam  Ecclesiam  pugnam,  ut 
non  expediat,  catholicis  plus  oneris  im- 
pouere , quam  Tridentinum  imposuerit 
944  c.  940  b.  950  a. 

53.  Futurum  esse,  ut  discussio  quaestio- 
nis  diseordiam  inter  Patres  P 947  a,  — 
inter  catholicos  lites  iufinitas  excitet 
et  Concilii  fructus  in  periculum  vocet 
947  b,  — ut  definitio  infallibilitatis  inimicis 
religionis  nova  arma  ad  impugnandam 
Ecclesiam  suppeditet  944  d.  sq.  946  b. 
950  b,  — Guberniis  praebeat  occasionem 
invadendi  in  jura  Ecclesiae  945  a.  946  b. 
950  b.  M 1329  c.  sq.,  — alia  gravia  mala 
afforat:  animorum  perturbationes  et  scan- 
dala  P 914  a.  b.  M 1431  c.  0 441  c,  — 
catholicos  exponat  periculo  schismatis  et 
socordiae  in  rebus  religiosis  P 950  b.  cf, 
1190  d.  1196  c.  M 1329  a,  — ab  Ecclesia 
longius  removeat  infideles  M 1328  b,  — 
schismaticos  1328  b.  P 1190  c,  — pro- 
testantes  M 1328  c.  sqq.  P 1190  c.  1196  c. 
947  b. 

54.  Doctrinam  definiri  debere,  quum  negetur 
C 487  a , — propter  reviviscentem  galli- 
canismum  M 1487  d,  — quia  sequantur 
gravissima  mala,  si  non  definiatur  P 
921  d.  sq.  923  a.  931  d.  sqq.  934  c.  936  a. 
940  c.  941b.  M 1287  c,  — quia  cohaereat 
intime  cum  doctrina  de  primatu;  accedere, 
quod  vehementissima  lis  exorta  sit  de  in- 
fallib.  pontif.  0 298  c.  sq. 

55.  Statim  doctrinam  definiendam  esse  prop- 
ter turbatam  in  Ecclesia  pacem  et  orta 
scandala  O 291  b.  c.  P 941  d.  968  c.  969  c.  d. 
971c.  972  b,  — ut  majore  concordia  et 
expeditius  post  earn  definitam  ConciliuTu 
procedere  possit  968  c.  969  c.  972  b,  — 
ne  ante  decisam  hanc  gravissimam  quao- 
stionem  multi  Patres  a Concilio  discedere 
debeant  969  a.  d.  cf.  977  b.  c. 

56.  Missionarii  significant,  non  esse  a de- 
finitione  abstinendum  propter  metum,  nc 
infideles  et  acatholici  magis  ab  Ecclesia 
separentur,  contra  definitionem  eis  futu- 
ram  esse  saluti  M 1352  b.  sqq.  De  Nesto- 
rianis  id  testatur  EiTius  Khayatt  1 359  b.  sqq., 
dealiisOrientalibusRuius  Audu  1404  b.  sqq. 
cf.  P 932  b.  c.  M 1294  c.  d.  Gubernia 
Concilio  timenda  non  esse,  praesertim  in 
doctrina  definienda,  quae  non  niutet  Eccl. 
ad  Statum  rationem,  quamque  tot  Ejjiscopi 
1867.  Eomae  et  Concilia  provincialia  in 
multis  nationibus  profossa  sint  1295  a.  sqq. 
1351  a.  sqq.  Catholicum  populum  jus 
habere,  ut  doceatur,  quid  in  re  tarn  gravi, 
tain  vehementer  impugnata  credere  de- 
beat; eum  Concilio  obedientem  se  prae- 
biturum;  si  qui  deficiant,  hos  numero 
paucos  fore,  eosquo  jam  diu  in  fide  nau- 
fragos,  qui  populum  catholicum  continue 
turbaverint;  Synodum  ab  eorum  insidiis 
fidoles  tueri  debere  P 932  c.  cf.  1190  d. 
Arebiep.  Manning  exponit  rationes  pro 
opportunitate  et  contra  opportunitatem 
definitionis  M 1275  d.  cf.  supra  III, 
19  sqq. 


X.  Negotimn  definifiovis  in  Concilio.  Diversu 
sfHilia  Pafnnn. 

57.  Diversitas  opinionum  inter  Patres  II 
1695  d.  sq.  cf.  M 1471  d.  Petitur  definitio 
infallibilitatis  ab  Archiep.  Mechliniensi 
P 923  a.  cf.  922  a,  — a quadringentis 
Patribus  923  b.  sqq.  Quomodo  petitio  orta 
II  1696  a.  sqq.  et  subscriptiones  collectae 
sint  1696  c.  1697  b.  Literae , quibus  in- 
vitabantur  Patres , ut  subscriberent  M 
1703  a.  sqq.  Quid  de  re  Archiep.  Darboy 
D 1551  d,  — alii  Episcopi,  qui  a defini- 
tione  abstineri  volebant  P 944  b.  946  a. 
949  a;  A quibus  petitio  tradita  sit  II  1697  b. 
Petitur  rei  definitio  vel  propositio  ab  aliis 
Episcopis,  praesertim  utriusque  Siciliae 
P 934  b.  sqq.  cf.  H 1697  a.  P 935  d.  sqq. 
936  c.  d.  937  b.  sqq. , — ab  aliquibus 
Americae  Septentr.  Episcopis , ut  infalli- 
bilitas ex  principiis  jam  ab  Ecclesia  re- 
ceptis  definiatur  938  b.  H 1697  a.  Schema 
additur  P 938  b.  sqq.  Rationes,  cur  talis 
definitio  praeferenda  sit  939  c.  sqq.  cf.  D 
1551  d.  Postulati  scriptor  erat  Archiep. 
Baltimorensis  II  1697  a.  M 1366  b.  De 
ejus  sensu  controversia  oritur  1323  b.  sqq. 
1330  b.  1362  c.  sqq.  1366  d.  sqq.  1374  a.  sqq. 
Petitur  definitio  ab  Episcopis  Ordinis  Mi- 
norum  S.  Franc.  940  b.  sqq.  1749  d,  — - 
ab  aliis  941  a.  941  b.  sqq.,  — a doctoribus 
Lovanieusibus  M 942  c.  sqq.,  quorum  epi- 
stolam  Praesidibus  Concilii  offerunt  Epi- 
scopi Belgii  P 942  a. 

58.  Qumque  libelli  supplices,  quibus  a SS. 
Pontif.  petitur,  ne  infallibilitatis  doctrina 
proponatur  P 944  b.  sqq.  945  d.  sqq. 
947  a.  sqq.  ibid.  d.  sqq.  949  a.  sqq.,  a 
Card.  Schwarzenberg  Praesidibus  Con- 
cilii offeruntur  944a.  H 1697 b.  cf.  D 1551  d. 
Episcopi  Galliae,  qui  iis  subscripserunt, 
enumerantur  etiam  M 1426  d. 

59.  Congregatio  expendendis  propositioni- 
bus  uno  excepto  censet,  petitionem  pro 
definienda  infallibilitate  SS.  Pontifici 
commendandam  esse  II  1097  c.  Initio 
Martii  schema  definitionis  (S  641  a.  b) 
distribuitur  II  1697  c.  Utriusque  Patrum 
globi  studia  et  Cardinalis  Bilio  dul)itatio 
1698  a.  sqq. 

60.  Initio  Martii  a multis  petitur,  ut  schema 
de  SS.  Pontif.  ejusque  infallibilitate  sta- 
tim omnium  priinum  discutiatur  P 968  a. 
ibid.  b.  ibid.  d.  sqq.  969  c.  ibid.  d.  sqq. 
971c.  sqq.  972  b.  c.  propter  turl)atam  in 
Eccl.  pacem  et  scandala  ex  contentionibus 
de  infallibilitate  orta  et  timenda  968  c. 
969  c.  969  d.  971  c.  972  b.  cf.  941  d,  ut 
majore  concordia  atque  expeditius  Con- 
cilium procedere  possit  908  c.  909  c.  972  b, 
ne  ante  gravissimam  hanc  quaestionem 
decisam  multi  Episcopi  a Concilio  recedere 
debeant  909  a.  ibid.  d. 

61.  Alii  nolunt,  statim  transiri  ad  quaestio- 
nem infallibilitatis  II  1097  d.  sq.  1698  c. 
Erant , qui  credcrent , protrabi  de  in- 
dustria  discussionem,  ne  quaestio  infalli- 
bilitatis definiretur  P 958  a.  Sex  Patres 
petunt,  ne  gravissima  ea  res  prius  trac- 
tetur,  quam  „post  praomissum  accuratis- 
simum  et  operosum  oxaracn  Patres,  sicut 
omnes  ita  singuli,  debite  praeparati"  sint 
973  d.  sqq.  Causae  id  petendi  afferun- 
tur  indubitatum  Episcoporum  jus  con- 
ciliare,  necessaria  Concilii  libertas  ser- 
vanda , ingens  quaostionis  momentum. 


1871 


Index  rerum. 


1872 


praecavendae  tristes  scissiones  et  damnosa 
scandala  071  a. 

62.  Cardinalis  Moricliini  et  duodeciin  Epi- 
scopi  credunt  quidem,  SS.  Pontif.  esse 
infallibilem,  atque  optant,  ut  haec  veritas 
solemniter  definiatur,  sed  timentes  diffi- 
cultates,  quae  ob  praesentis  teinporis  ad- 
juneta  obvenire  possint,  petunt,  ut  prius 
tota  altera  pars  Constitutionis  de  fide, 
delude  Constitutio  de  Ecclesia,  in  eaque 
opportune  loco  doctrina  de  SS.  Pontif. 
inerrantia  discutiatur  P 974  c.  H 1698  c. 
Similiter  nonnulli  alii  Episcopi  P 974  d. 
Quatuordecim  ex  Patribus  diversarum 
nationum  petunt,  ut,  antequam  discussio 
de  infallibilitate  incipiat , difficultas  ex 
bulla  „Unain  sanctam"  allata  discutiatur 
975  c.  sqq. 

63.  Permulti  Patres  a SS.  Pontif.  petunt, 
ut  scbemate  infallibilitatis  sine  ulla  mora 
proposito  ingentibus  mails,  quae  litibus 
de  ilia  quaestione  ortis  in  Ecclesia  ex- 
stant,  remedium  afferatur  P 977  b.  sqq. 
H 1698  d.  sq.  cf.  0 740  c.  d.  Proponitur 
schema  de  Romano  Pontif.  (I.  de  Ecclesia) 
in  34.  Sessione  Deputationis  de  fide  0 
1678  c.  H 1699  a.  V.  Schema  de  Ecclesia 
3.  4.  Constitutio  dogmatica  prima  de 
Ecclesia  Christ!  II,  3 — 7.  11.  sqq.  Literae 
gratiarum  actionis  pro  schematis  de  in- 
fallibilitate propositione  P 979  a.  b. 
ibid.  b.  c. 

64.  Multorum  Patrum  protestatio  contra 
ordinem  rerum  propositum,  quo  prius  dis- 
cutiatur doctrina  de  primatu,  delude  alia 
capita  de  Ecclesia  P 980  d.  sqq. ; id  esse 
contra  rei  naturam  981a.  sqq.,  contra 
bonum  Ecclesiae  981  d.  sqq.,  contra  hono- 
rem  Sedis  Apost.  982  b.  sqq.,  ipsam  fidem 
et  animarum  salutem  in  periculum  vocari 
ibid.  d. 

65.  Rums  Sigism.  Felinski,  Archiep.  Varsa- 
viensis,  Ecclesiae  Poloniae  de  infallibili- 
tate fidem  testatur  et,  quantopere  ejus 
definitionem  optet,  scribit  M 988  d.  sqq. 
Rmus  Archiep.  Rhedonensis  aegrotans 
scripto  suum  votum  pro  definienda  in- 
fallibilitate mittlt  inter  acta  Concilii  ser- 
vandum  P 990  b.  Ei  Pius  IX.  respondet 
R 990c.  Archiepiscopi  Salernitan!  aegro- 
tantis  pro  Constitutione  proposita  votum 
P 990  d. 

66.  Duae  Constitutionis  mutationes  propo- 
sitae  ab  Archiep.  Parisiensi  et  aliis  Patri- 
bus P 992  c.  Die  ante  solemnem  Sessio- 
nem  Rmus  Aurelianensis  SS.  Pontif.  per- 
suadere  studet,  ut  propter  bonum  Eccle- 
siae a dogmatis  confirmatione  abstinent 
992  d.  sqq. 

67.  Archiepiscopi  Coloniensis  ad  Praesides 
literae,  quibus  scribit,  se,  quum  votum 
Placet  dare  nequeat,  publicae  Session! 
interesse  non  velle,  et  ob  bellura  ex- 
ortum  venia  concessa  (0  761  d)  domum 
profecturum , sed  Concilii  decretis  se 
humillime  subjecturum  P 993  d.  Si- 
miles RiTii  Moguntini  ad  SS.  Pontificem 
literae  994  a.  Quinquaginta  quinque  Pa- 
trum ad  SS.  Pontificem  literae,  quibus 
votum  Non  placet  in  Congreg.  gener. 
datum  confirmant,  se  domum  profecturos 
scribunt,  intemeratam  fidem  et  obedien- 
tiam  SS.  Pontificis  profitentur  994  b.  sqq. 
Eaedem  literae , uno  dempto  et  uno 
addlto  nomine , traduntur  Praesidibus 
995  d. 


XL  Ipsa  veritas  defvita.  Formula  defnilionis. 

Qaariam  caput  Constitutionis  priniae  de  Fcclesia. 

68.  Summi  Pontificis  primatu  supreniam 
quoque  magisterii  potestatem  corapre- 
hendi  Sedes  Apostolica  semper  tenuit, 
perpetuus  Ecclesiae  usus  comprobat, 
ipsaque  oecumenica  Concilia,  ea  imprimis, 
in  quibus  Oriens  cum  Occidente  in  fidei 
charitatisque  unionem  conveuiebat,  de- 
claraverunt  C 485  c.  Num  haec  Concilia 
de  solo  primatu , non  autem  de  infalli- 
bilitate Icquantur  O 282  d.  sqq.,  num  do 
Ecclesia  Romana,  non  de  ejus  Pontifice 
283  a.  b.  Argumentura  traditionis  391  c.sqq. 
Concilioruni  declarationes  in  decretum 
receptae  373  b.  sqq.  407  b.  Earum  ex- 
plicationes  279  d.  sqq.  394  b.  sqq.  Num 
omnino  alferendae  sint  375  b.  c.  Titulo 
capitis  indicatur,  non  esse  sermonem  de 
impeccabilitate  406  c. 

69.  Concilii  Constantinopolitani  IV.  pro- 
fessio ; formula  Ilormisdae  Papae  C 
485  d.  sq.  Quaestiones  historicae  0 
279  d.  sqq.  Quatenus  formula  in  decre- 
tuni  recepta  sit  280  d.  sq.  Sensus  281  c. 
394  c.  sqq.  Correctior  Episcopi  Rotten- 
burgensis  textus  recipitur  407  c. 

70.  Graecorum  in  Lugdunensi  Concilio  II. 
professio  C 486  a.  Quatenus  in  decre- 
tum recepta  sit  0 480  d.  Quaestio 
historica  M 1474  b.  0 281  a.  b.  Expli- 
catio  illius  „prae  ceteris“  283  b.  c.  Alius 
modus  hoc  testimonium  Concilii  Lugd. 
proponendi  373  c.  Formulam  in  Concilio 
Lugd.  discussam  non  esse,  quia  rem  con- 
tineret  jam  diu  cognitam  395  b.  sqq. 

71.  Florentini  Concilii  definitio  C 486  b. 
Decernitur  in  Deputationis  Sessione,  ut 
juxta  animadversiones  Patrum  addatur 
O 1679  a.  Ratio  Patrum  et  loci  expli- 
catio  278  c.  Eo  loco  de  infallibilitate 
sermonem  esse  ipsius  Concilii  testimonio 
comprobatur  396  a.  sqq.  V.  etiam  Flo- 
rentinum  Concilium. 

72.  Totius  orbis  Episcopi  in  negotiis  fidei 
ad  Sedem  Apostolicam  recurrerunt,  ut 
ibi  potissimum  resarcirentur  damna  fidei, 
ubi  fides  non  potest  sentire  defectum. 
Romani  autem  Pontifices,  prout  temporum 
et  rerum  conditio  suadebat,  nunc  con- 
vocatis  oecumenicis  Conciliis  aut  explorata 
Ecclesiae  per  orbem  dispersae  sentenlia, 
nunc  per  Synodos  particulares,  nunc  aliis 
adhibitis  auxiliis  ea  tenenda  definiverunt, 
quae  s.  Scripturis  et  apostolicis  traditio- 
nibus  consentanea,  Deo  adjutore,  cogno- 
verant  C 486  b.  c.  Hujus  paragraphi 
prima  propositio  O 387  c.  cf.  1694  a.  sqq. 

73.  Petri  successoribus  Spiritus  s.  promissus 
non  cst,  ut  eo  revelante  novam  doctri- 
nam  patefacerent,  sed  ut  eo  assistentc 
traditam  per  Apostolos  revelationem  seu 
fidei  depositum  sancte  custodirent  et  fide- 
liter  exponerent  C 486  c.  Paragraphi  hujus 
prima  propositio  0 387  c.  1694  a.  sqq. 

74.  Eorum  apostolicam  doctrinam  omnes 
venerabiles  Patres  et  Doctores  orthodoxi 
secuti  sunt,  scientes,  S.  Petri  Sedem  ab 
Omni  semper  errore  illibatam  permanere 
secundum  illud  Christi  „Ego  rogavi  pro 
te  etc.“  (Luc.  22,  32)  C 486  d.  De  hoc 
Scripturae  textu  0 278  d.  282  a.  sqq. 
Nolunt  cum  Patres  authentice  explicare 
376  a.  410  c.  Paragraphi  hujus  prima 
propositio  387  d.  1694  a.  sqq. 


75.  Infallibilitatis  charisma  divinitus  SS. 
Pontificibus  collatum  est,  ut  universus 
Christi  grex  per  eos  ab  errore  aversus 
coelestis  doctrinae  pabulo  nutriretur,  ut 
sublata  schismatis  occasione  Ecclesia  tota 
una  conservaretur,  atque  suo  fundamento 
innixa,  firma  adversus  inferi  portas  con- 
sisteret  C 487  a.  Paragraphi  hujus  prima 
propositio  0 388  a.  1694  a.  sqq.  Quando 
SS.  Pontifici  charisma  maxime  necessa- 
rium  sit  400  a.  b. 

76.  Quia  hac  aetate,  qua  salutifera  apo- 
stolici  muneris  efficacia  vel  maxime  re- 
quiritur,  non  pauci  illius  auctoritati  ob- 
trectant,  necessarium  videtur,  praerogati- 
vam  infallibilitatis  solemniter  asserere 
C 487  a.  Hujus  paragraphi  prima  pro- 
positio O 388  a.  1694  a.  sqq. 

77.  Definitur  tamquam  divinitus  revelatum 
dogma:  Romanum  Pontificem,  cum  ex 
Cathedra  loquitur,  id  est  cum  omnium 
Christianorum  pastoris  et  doctoris  munere 
fungens , pro  suprema  sua  apostolica 
auctoritate  doctrinam  de  fide  vel  moribus 
ab  universa  Ecclesia  tenendam  definit, 
per  assistentiam  divinam,  ipsi  in  b.  Petro 
promissam,  ea  infallibilitate  pollere,  qua 
divinus  Redemptor  Ecclesiam  suam  in 
definienda  doctrina  de  fide  vel  moribus 
instructam  essevoluit;  ideoque  ejusmodi 
Romani  Pontificis  definitiones  ex  sese, 
non  autem  ex  consensu  Ecclesiae  irrefor- 
mabiles  esse  C 487  b.  Schema  pristinum 
sive  caput  addendum  S 641a.  b.  Quomodo 
doctrina  infallibilitatis  contenta  sit  in 
Conciliorum  decretis  citatis  O 283  d.  sqq.; 
num  jam  antea  fide  recepta  fuerit,  sin 
minus,  quomodo  fide  divina  jam  credi 
potuerit  284  b.  c.  cf.  M 1473  a.  b. 
1477  b.  sqq.  Quid  sit  illud  „pro  auctori- 
tate“  0 285  c.  Quomodo  definitio  cathe- 
dralis  cognosci  possit  285  b.  d.  sq.  Num 
duplex  indicetur  subjectum  infallibilitatis 
287  a.  Sensus  vocis  infallibilitatis  287  b. 
Addendum  esse,  SS.  Pontif.  ita  infallibilem 
esse,  ut  aliorum  Episcoporum  assensus 
non  requiratur  279  a.  380  c.  458  c.  De 
capitis  addendi  mutationibus,  praesertim 
respectu  verborum  objectum  infallibili- 
tatis enuntiantium  0 1681  d.  sqq.  H 
1699  b.  sqq.  Caput  quartum  schematis 
Patribus  propositi  S 272  b.  sqq.  Ex- 
plicatur  0 299  b.  sqq.  398  c.  sqq.  Dis- 
putationes  de  verbis  objectum  infallibili- 
tatis enuntiantibus  extra  Congreg.  gener. 
cf.  Constitutio  dogmatica  prima  de  Ecclesia 
II,  11.  Discussiones  in  Congreg.  gener. 
V.  ibid.  12.  15.  Addendum  esse  „ex 
Cathedra“  376  b.  sqq.,  — cum  explicatione 
382  c.  Recipitur  emendatio  411  a.  Ad- 
dendum „juxta  divinae  traditionis  depo- 
situm“  376  d.  Dicendum  „reprobamus 
sententiam  eorum,  qui  erroneam  conten- 
dunt  esse  doctrinam"  377  c.  De  concursu 
Episcoporum  seu  universalis  Ecclesiae  ali- 
quid  sive  capiti  inserendum,  sive  eihposto- 
lica  Constitutione  addendum  esse  377  c.  sqq. 
378  c.  d.  444  b.  452  d.  sq.  Quibus  ratio- 
nibus  concursus  illius  necessitas  probetur 
402  c.  sqq.  Refutatio  402  a.  sqq.  412  b. 
De  formula  S.  Antonini  378  b.  sqq.  412  b. 
452  d.  Addatur  „Ubi  gravis  urgeret  neces- 
sitas integritati  et  puritati  fidei"  etc.  378  d. 
Id  non  admittitur  412  c.  Addatur  „post 
inquisitionem  jure  rcquisitam  etc."  379  b. 
Id  rejicitur  401  b.  sqq.  412  c.  Addatur 


1873 


Infallibilitas  SS.  Pontificis  — Lugrlunense  Cone.  IT. 


1874 


„tamquam  caput  Ecclesiae^  Tel  simile 
aliquid  379  d.  sq.  452  a.  Non  admittitur 
413  a.  Desideria  quoad  verba  objectum 
exhibentia  380  d.  sqq.  Deputationis  dis- 
cussio  1692  sqq.  Discussiones  privatae 
H 1700  d.  sqq.  Formula  a Deputatione 
proposita  O 388  b,  recepta  ex  emendatio- 
nibus  Patrum  414  a.  (cf.  382  d.)  1693  c. 
Ejus  explicatio  414  b.  sqq.  Objectum  in- 
fallibilitatis  SS.  Pontif.  esse  idem  cum 
objecto  infallibilitatis  Eccl.  415  a;  hujus 
inf'allibilitatis  objectum  esse  veritates 
revelatas  et  alias  cum  his  connexas  415  b.  c; 
non  eodem  certitudinis  gradu  de  utrisque 
id  constare,  nec  theologos  plane  in  hac 
re  consentire  415  c.  Nolle  Concilium 
Vaticanum  earn  quaestionem  decidere,  sed 
solum  definire,  de  infallibilitate  SS.  Pontif. 
idem  sentiendum  esse,  quod  de  infallibilitate 
Eccl.  415  d.  sq.  Inde  explicatur  formula 
416  a.  sqq.  Schema reformatum  S 430a.  sqq. 
Locum  S.  Augustini  contra  Julian.  I.  n. 
13.  (431  b.)  delendum  esse  0 442  d.  sq. 
447  b.  d.  sqq.  457  c.  Eo  vere  doctrinam, 
de  qua  agatur , contineri  ostenditur 
473  b.  sqq.  Sed  cum  loco  Irenaei  (S  431  b. 
cf.  O 447  a.  b.)  deletur  1695  b.  H 1702  c. 
O 474  c.  477  a.  De  objecto  infallibilitatis 
desideria  denuo  proponuntur  453  d.  sqq. 
454  c.  Relatio  475  a.  sqq.  De  consensu 
Eccl.  ad  definitionem  non  requisito  458  c. 
Deputatio  1695  c.  H 1702  c.  Praeterea 
cf.  S 1643  a.  1644  a.  1645  a.  1646  a.  Re- 
latio et  suffragia  O 476  a.  b.  478  a.  cf. 
P 992  c.  H 1702  d. 

XII.  Decreti  recepfio. 

78.  Adhaesiones  omnium  Patrum,  qui  sive 
Congreg.  gener.  d.  13.  Julii  sive  4.  Sess. 
non  interfuerunt,  eorumque,  qui  in  priori 
votum  Non  placet  vel  Placet  juxta  modum 
dederunt  H 995  d.  sqq.  1752  b.  Epi- 
stola  Cardinalis  Mattei  P 995  d.  sqq., 
— Archiep.  Parisiensis  997  c.  sqq.  Re- 
sponsum  SS.  Pontif.  998  d.  Epistola  Epi- 
scopi  Aurelianensis  999  c.  d,  — Rmi  Maret 
1001  d.  Testamentum  Episcopi  Constan- 
tiniani  1002  b.  sqq.  Declarat,  se  non  solum 
opportunitatem  definitionis,  sed  doctrinam 
negasse  1002  c;  explicat,  quo  animo  earn 
impugnaverit  atque  ipse  cum  aliis  statim 
se  definitioni  subjecerit  ibid.  Alia  v. 
Gubernia  III,  31  sq.  Konigswinter.  Niiren- 
bergium. 

V.  Gubernia  I,  2;  II,  10  sqq.  Consti- 
tutio  dogmatica  prima  de  Ecclesia  II, 
3 — 7.  12.  14  sqq.  Vaticanum  Concilium. 

INFERNI  poenarum  aeternitas  S 517  a.  b. 
550  b.  sqq.  564  b. 

INFIDELES.  Eorum  ad  fidem  conversio 
P 845  d.  846  b.  Concilii  Vatican!  in  iis 
convertendis  studium  846  a.  Nova  hujus 
aetatis  propag.  fidei  adjumenta  846  b. 
Nova  ad  convertendos  infideles  instituta 
atque  consilia  846  c. 

INFIDELITAS  in  quo  consistat  S 531  a. 
Cf.  Fides  I,  2. 

INIMICORUM  RELIGIONIS  studiaP  785  a. 

INSCRIPTIO  CONSTITUTIONUM  CON- 
CILIARIUM  cur  sit  „Pius  Episcopus  . . . 
sacro  approbante  Concilio“  S 518  d. 

INSPIRATIO.  INSPIRATI  LIRRI  v.  Scrip- 
tura  s.  1.  2. 

INSTITUTIO  JUVENTUTIS  v.  Juvontutis 
institutio. 


INTERPRETES  ORIENTALIUM  0 1069  c. 
IRWINGIANI  de  nova  effusione  Spiritus  s. 
S 595  a.  b. 

ITALIA.  Animorum  motus  occasione  Con- 
cilii V.  Anticoncilium.  Infallibilitas  V,  39. 
Gubernii  ad  Concilium  ratio  v.  Gubernia 
I,  5;  II,  19.  24;  III,  32. 

JANSENISTAS,  nulla  facta  special!  eorum 
in  invitatione  ad  Concilium  mentione, 
universim  cum  omnibus  ad  resipiscentiam 
exhortandos  esse  O 1060  d.  sq.  Varia 
eorum  scripta  ad  Concilium  spectantia 
referuntur  M 1124  c. 

JANUS  D 1238  c.  M 1424  d.  1425  d.  1485  c. 

Cf.  Infallibilitas  SS.  Pontif.  I,  5;  II,  9. 
JEJUNII  LEX.  Ejus  modificatio  P 831  a. 
845  a. 

JESUITAE  V.  Societas  Jesu. 

JESUS  CHRISTUS. 

1.  Ejus  una  persona  et  duae  naturae  S 
514  c.  sqq.  540  c.  sqq.  559  a.  sqq.  566  b.  c, 

— duae  voluntates  et  operationes  560  a.  d, 

— divinitas  ac  duae  generationes  514  d. 
• 566  b,  — unius  personae  attributa  et 

opera  divina  et  humana  515  a.  542  b. 
560  a.  Communicatio  idiomatum  515  a. 

560  a.  d.  1634  c. 

2.  Ejus  impeccabilitas  et  operum  infinitus 
valor  S 515  a.  542  c.  560  b.  d.  561  b,  — 
a passionibus  et  concupiscentiis  libertas 

561  a.  1634  d,  — redemptio,  vicaria  satis- 
factio  crucisque  sacrificium  515  a.  sqq. 
543  b.  sqq.  561  a.  566  c.  1634  d,  — glori- 
ficatio  561  c.  1635  b,  — secundus  ad- 
ventus  561  c.  1635  b.  Oppositorum  erro- 
rum  expositio  et  damnatio  515  b.  540  d.  sqq. 
543  a.  544  a.  b.  1637  c.  d.  Ecclesiae  per 
eum  institutio  et  gubernatio  v.  Ecclesia 
I,  1.  2. 

3.  Creationis  ad  Christum  ordinatio  P 
773  c.  d.  Redemptionis  per  Christum  bona 
S 517  c.  sqq.  562  a.  566  d.  1635  c.  1638  a. 
cf.  P 776  c. 

4.  Jesu  SS.  nominis  academia  P 893  c.  sqq.,  — 
praefatio  proponitur  et  petitur  894  b.  sqq. 

V.  etiam  Gratia  Redemptoris.  Schema 
de  doctr.  cath.  6. 

JOSEPHI  S.  cultus  superior  et  patroni  Ec- 
clesiae honor  petitur  P 896  a.  b.  897  a. 
JUDAEI  ad  fidem  christianam  amplecten- 
dam  invitandi  P 909  b.  c.  Omnium  pre- 
cibus  commendantur  S 687  d.  sq. 
JUDICES  EXCUSATIONUM  quinque  oli- 
gendi  R 20  b,  — a quibus,  quando,  quo- 
modo?  20  b.  O 709  d,  — eliguntur  711  a, 

— qui?  712  a.  Eorum  munus  R 20  b. 
JUDICES  QUERELARUM  ET  CONTRO- 

VERSIARUM  eligendi  R20c,  — a quibus, 
quando,  quomodo?  20  c.  0 709  d,  — eli- 
guntur 711c,  — qui?  712b.  Eorum 
munus  R 20  c. 

JURAMENTUM  OFFICIALIUM,  qui  non 
sunt  Episcopi  0 16  c.  d,  — a custodibus 
non  dandum  1069  d. 

JUS  CANONICUM.  Ejus  reformatio  ac 
codificatio  P 825  d.  826  b.  840  a.  b.  874  d. 
879  b.  c.  882  b.  889  a.  sqq.  0 1020  b. 
JUS  GENTIUM.  Ejus  principiorum  petitur 
declaratio  M 1307  a.  sqq.  1309  c.  sqq.  Juris 
gentium  erga  nationes  incultas  cura 
1310  b.  sqq. 

JUSTIFICATIONIS  GRATIA  v.  Gratia 
Redemptoris. 

JUVENES.  JUVENTUS.  Juventutis  cura 
et  institutio  P 835  d.  854  a.  Juvenum 


laicorum  episcopalia  Gymnasia  et  Uni- 
versitates  796  d.  Eorum  ab  iis,  qui  ad 
sacerdotium  aspirant , separatio  796  d. 
797  a.  Juvenum  frequens  confessio  836  a, 
— post  primam  communionem  institutio 
836  b.  Eorum  societates  sunt  commen- 
dandae  ibid. 

KONIGSWINTER.  Conventus  et  decla- 
ratio contra  Constitutionem  primam  de 
Ecclesia  Christi  M 1731  b. 

LATERANENSE  CONCILIUM  IV.  Forma 
decretorum  qualis  fuerit  0 1613  c.  d. 
1614  d. 

LATERANENSE  CONCILIUM  V.  Quo- 
modo res  tractandae  praepararentur  O 
1092  c.  d.  Episcopi  invitabantur,  ut  pro- 
ponerent,  quae  sibi  tractanda  viderentur 
1089  c. 

LEX.  Lege  et  natural!  et  revelata  regitur 
homo  P 781  a.  sqq.  Leges  civiles , ut 
valeant,  cum  naturali,  divina,  ecclesiastica 
conformes  esse  debent  853  d. 

LIBELLI  CONTRA  CONCILIUM  SCRIPTI. 
De  iis  agitur  M 1410  a.  1418  b.  d.  sqq. 
1429  c.  sqq.  cf.  1387  b.  sqq.  Quid  de  li- 
bello  Ce  qui  se  passe  au  Concile  sentien- 
dum sit  1418  b.c.  1430  a,  — quid  secun- 
dum Archiep.  Darboy  D 1568  b.  cf.  ibid.  a. 
Quid  contineat  M 1430  b.  sqq.  Contra 
eum  et  alterum  La  derniere  heure  du 
Concile  protestatio  et  declaratio  multorum 
Patrum  P 1750  b.  sqq.,  — totius  Concilii 
0 760  d.  sqq.  480  a.  sqq. 

LIBELLI  CONTRA  RELIGIONEM  ET 
MORES,  quam  perniciosi;  non  tolerandi 
P 784  d.  830  c. 

LIBELLUS  DE  CASU  CONSCIENTIAE 
M 1417  a. 

LIBELLUS  DE  NECESSITATE  UNANI- 
MITATIS  MORALIS,  quid  de  eo  sentien- 
dum M 1417  d.  1419  b.  sqq. 

LIBERALISMUS  in  Ecclesia  quid  sibi  velit 
M 1415  c. 

LIBERTAS. 

1.  Libertas  conscientiae  et  cultus  P 854  b. 
Libertatem  singulorum  non  earn  esse,  ut 
legibus  civilibus  circumscribi  nequeat  S 
574  a.  c.  578  a.  625  b.  626  b. 

2.  Libertatis  conciliaris  necessitas  P 915  d. 
959  a.  963  c.  Earn  in  periculum  vocari 
contenditur  959  a.  960  b.  963  c.  D 1550  d, 
imo  deesse  M 1407  d.  sqq.  1409  b.  sqq. 
D 1551  b.  1552  a.  Earn  plenam  adesse 
M 1410  c.  sqq.  1430  c.  1433  a.  1434  c. 
O 761  a. 

LIMINUM  SS.  VISITATIO  S 643  d.  648  b. 
P 787  a.  788  b.  791  a.  Ejus  necessitas 
787  c.  d.  788  a.  Num  spectet  etiam  ad 
Episcopos  titulares  788  c,  — ad  Praelatos 
Nullius  S 648  b. 

LOVANIENSIUM  DOCTORUM  constans 
doctrina  de  primatu  et  infallibilitate 
pontific.  et,  ut  haec  definiatur,  petitio 
M 942  c.  sqq. 

LUGDUNENSE  CONC.  I.  In  eo  res  trac- 
tandas  particularibus  deliberationibus 
prius  esse  paratas  O 1091  d. 

LUGDUNENSE  CONC.  II.  Rerum  trac- 
tandarum  ante  Concilium  praeparatio  0 
1091  d.  sq.,  Graecorura  fidei  professio  C 
485  b.  486  a.  Contenditur  subjectionem 
Graecorum  nihil  valuisse  ob  defectum 
libertatis  M 1474  b.  c.  Num  formula  pro- 
fessionis  fidei  Graccorum  in  Constitutionc 
118 


Coll.  Lac.  VII. 


1875 


Index  rernni. 


1876 


Pastor  aeternus  citata  auctoi’itate  Concilii 
fulciatur  O 344  b.  362  a.  sqq.  281  a.  b. 
V.  Infallibilitas  SS.  Pontif.  XI,  70. 

LUSITANIA..  Lusitani  Gubernii  ad  Con- 
cilium ratio  D 1248  b.  1553  d.  Lusitano- 
rum  Romae  praesentium  literae  pro  de- 
finienda infallibilitate pontif.  M 1518d.sqq. 

LUXEMBURGENSIUM  SACERDOTUM  ad 
SS.  Pontif.  literae  pro  definienda  infalli- 
bilitate M 1518  a.  sqq. 

MAGISTRI  CAEREMONIARUM  v.  Caere- 
moniarum  inagistri. 

MAJOR  EPISCOPORUM  GLOBUS.  (MA- 
JORITAS.)  Ejus  origo  0 1646  b.  H 

1695  d.  sq. , — ■ studia  et  petitiones  circa 
definitionem  infallibilitatis  pontificiae 

1696  b.  sqq.  Alia  v.  Infallibilitas  SS. 
Pontif.  X,  57.  60.  63.  Quomodo  Epi- 
scopi  ex  majori  numero  se  habeant  ad 
nostrae  aetatis  sensa  atque  instituta  et 
ad  opinionem  publicam  M 1411  b.  sqq. 

MARIA  S. , Mater  Dei,  liaeresum  victrix 
R 1043  b.  1076  d.  Ejus  immaculata  Con- 
ceptio  S 516  d.  550  a.  b.  558  b.  1633  d. 
V.  Assuraptio.  Rosarium.  Salutatio  an- 

AIASSONUM  ANTICONCILIUM  v.  Anti- 
concilium. 

MATERIALISMUS  describitur  S 519  c.  sqq., 
— post  desertam  Christian,  relig.  vulgatus 
C 249  c,  — condemnatur  255  a.  V.  etiam 
Dens  I,  1. 

MATRIMONIUM. 

1.  Quid  de  eo  statuendum  O 1023  b.  Sche- 
matis  de  eo  praeparati  index  S 506  a. 

2.  Matrimonialium  legum  petitur  reformatio 
P 842  a.  Impedimentorum  dirimentium 
reductio  atque  quoruudam  abrogatio 

842  b.  873  c.  877  d.  880  a.  sqq.  881  a.  d. 
882  a.  cf.  784  c.  Impedimenti  clande- 
stinitatis  modificatio  842  b.  cf.  784  c. 

3.  Episcoporum  in  impedimentis  dispensandi 
facultas  P 842  d.  873  d.  874  a.  880  a. 
885  b.  Promptior  Romanae  Curiae  dis- 
pensationum  expeditio  etiam  tempore 
feriarum  843  a.  b.  874  b.  878  d.  881  d. 
Styli  et  regularum  in  rescriptis  reformatio 

843  b.  881  d.  Copulae  incestuosae  aperien- 
dae  ut  tollatur  praescriptio  873  d.  878  a.  b. 
880  b , ac  modificetur  obligatio  alteram 
partem  de  nullitate  certiorem  faciendi 
874  a.  Dispensationum  taxae  et  paupe- 
rum  cum  divitibus  aequiparatio  P 874  b. 
878  d.  Alia  quaedam  petita  878  c.  879  a. 

4.  Matrimoniorum  mixtorum,  praesertim  in 
dioecesi  Sangallensi,  causae,  elfectus,  re- 
media adhibita  P 889  d.  890  a.  sqq.,  — 
genera  891  a.  sqq.,  — remedia  proposita 
892  a.  sq. 

5.  Matrimonii  contractus  non  est  mere  ci- 
vilis,  sed  naturalis,  ante  societatera  civilem 
institutus  P 780  d,  isque  inter  cliristianos 
a Sacramento  non  distinctus  ibid.  b. 

MEDIATORE,  IL,  diarium , negat,  SS. 
Pontifici  jus  esse  libere  cum  toto  grege 
communicandi  S 618  b.  sqq.  Quid  sentiat 
de  Episcoporum  et  SS.  Pontif.  judicio  in 
causa  temporalis  Pontificis  dominii  62 1 b.  sq. 
Quatuor  ejus  de  hac  re  theses  621  d.  sqq. 

MERETRICES  P 830  b.  c. 

MILITUM  nimia  multitude  et  exercituum 
perpetuitas  P 861  c.  862  a.  V.  etiam 
Bellum. 

MINOR  EPISCOPORUM  GLOBUS.  (MINO- 
RITAS.)  Ejus  origo  0 1646  a.  b.  II 


1695  d.  sq. , — postulata  et  querelae  re- 
spectu  definitionis  pontific.  infallibilitatis 
V.  Infallibilitas  SS.  Pontif.  X,  58.  61. 
64.  cf.  P 993  c.  sqq.,  — de  ordine  rerum 
tractandarum  P 915  b.  sqq.  958  d.  sqq. 
986  d.  sqq.  991  a.  sqq.  Cf.  Congregationes 
generates  II,  8 sqq. 

2.  Quid  de  minoritate  judicent  Ollivier  D 
1559  a,  — Beust  1573  d,  — Visconti- 
Venosta  1595  d,  — Bismarck  1598  c. 
1600  a,  — Arnim  1605  d.  sqq.  M 1472  b.  c, 
— homines  Ecclesiae  infensi  1462  a.  Earn 
opprimi  1408  b.sq.  1409  b,  — nequaquam 
opprimi  1411  a.  sq.  Num  Gubernia  ei 
auxilio  venire  debeantD  1552  a.  1559  a.  sqq. 
1569  a.  c.  1573  c.  1574  b.  1575  d.  1581  c.  d. 
1587  c.  1598  d.  sqq.  1600  b.c.  1601  b.d.  sqq. 

MIRACULA.  Eorum  possibilitas  et  ad  pro- 
bandam  verit.  revelationis  et  christ.  reli- 
gionis  vis  v.  Fides  II , 3.  Ne  leviter 
evulgentur  P 845  a. 

MISERICORDIAE  OPERA  promovenda 
esse  P 849  a. 

MISSA. 

1.  Schema  do  oneribusMissarumS  007  b.  sqq. 
Decreta  de  iis  extantia  inculcantur  667 b.c. 

668  b.  c.  Descriptionem  rerum  ad  ea 
spectantium  conficiendam  curent  Episcopi, 
in  Curiae  tabulario  servandara  667  c. 
608  c.  sqq.  Quid,  si  numerus  Missarum 
major  et  si  eleemosyna  non  sufficiens 
667  c.  669  a.  Quid  de  eleemosynis  ma- 
nualibus  et  quotidianis  pro  Missis  667  d. 
009  a.  b , easque  colligendi  usu  068  a. 

669  b.  c.  Petitur  Missarum  fundatarum 
reductio  P 882  b. 

2.  Praescribitur  a SS.  Pontif.  Missa  de 
Spiritu  s.  et  oratio  de  Spiritu  s.  pro  tem- 
pore Concilii  R 12  c.  d.  Dubia  de  his  et 
resolutiones  0 1072  d.  sqq.  Petitur,  ut 
iisdem  diebus  eadem  celebretur  Missa 
tota  Ecclesia,  saltern  latina  P 892  d.  sq. 

MISSIONES.  MISSIONARII APOSTOLICI. 

1.  Schema  de  missionibus  apostol.  S 683  d.  sqq. 
Missionum  opus  ipsum  ibid.  Ejus  prae- 
stantia  085  b. 

2.  Quales  esse  debeant  S 685  b.  c.  Linguas 
populorum,  ad  quos  mittuntur,  discant 
685  c.  094  b.  Collegia  missionariorum 
commendantur  685  c.  Eorum  in  missio- 
nibus vita  qualis  esse  debeat  685  d.  sq. ; 
iis  exercitia  spiritualia  saltern  quovis 
biennio  per  decern  dies  instituenda  686  a. 
Sint  pacifici  inter  se , obedientes  suis 
Praelatis,  regulares  et  Episcopo  et  su- 
periori  regulari,  ita  ut  illius  mandatum 
praeferant  686  b.  sqq. ; quomodo  erga 
populum,  quem  Christo  lucrifacere  volunt, 
se  habere  debeant  686  d.  sq.  094  b,  quo- 
modo ad  auctoritatem  civilem  687  b. 

3.  Media  ad  promovendas  missiones:  con- 
gruus  missionariorum  numerus,  necessaria 
subsidia,  assiduae  preces  S 687  b.  Omnium 
precibus  commendantur  Judaei  687  d.  sq. 
Postulatum  de  pio  opere  propagationis 
fidei  P 902  a.  sqq. 

4.  Vicariatuum  apostolicorum  origo  atque 
necessitas  S 083b.  688d.  sq.  Vicariorum 
facultates  683  d.  sq.  689  a.  d.  sqq. , — 
onus  et  officium  083  c.  sq.;  zeli  apostolici 

i in  iis  necessitas  683  c.  Indigenarum  ad 
clerum  et  episcopalcs  scdes  promotio 
682  d.  sq.  689  a.  sqq. 

5.  Regulares  missionarii  eorumque  ad  Epi- 
scopos  et  Vicarios  apostolicos  ratio  S 084  b. 
689  c.  sqq.  684  c.  691  c.  sqq.  Lex  clau- 


surae  pro  missionariis  regularibus  684  b. 
690  d.  sqq.  686  a.  Episcoporum  et  Vica- 
riorum apost.  jus  et  officium,  si  oriatur 
lis  inter  missionaries  684  b , — ratio  ad 
christianos  rit.  orient.  684  d.  sq.  693  d.  sq. 

6.  Praefecturae  apostolicae  quomodo  ortae 
S 093  b;  auferuntur  eo  ipso,  quod  in 
earum  territorio  constituitur  Episcopus 
rit.  lat.  684  d.  693  c.  d. 

7.  Petitur,  ut  in  singulis  dioecesibus  pro 
missionibus  et  exercitiis  condatur  missio- 
nariorum domus  P 810  a. 

MODUS  VIVENDI  PATRUM  R 17  d.  sqq. 

MONACHIENSEM  SCHOLAM  THEOLO- 
GICAM  de  praerogativis  S.  Sedis  detrahere 
studere  0 1018  d. 

MONASTERIA  v.  Regulares! 

MONDE,  LE,  diarium,  contra  Gallicanismum 
in  causa  Rnii  Dupanloup  M 1286  a. 

MONIALES  V.  Regulares. 

MONITUM  in  fine  Constitutionis  de  fide 
V.  Constitutio  dogm.  de  fide  II,  14.  16. 

MORMONES  de  Ecclesia  ultimae  mundi 
period!  S 595  b. 

MORS  status  viatoris  terminus  S 563  b.  sqq. 
567  a. 

MOTIVA  CREDIBILITATIS  v.  Ecclesia 
III,  6.  Fides  II,  3. 

„MULTIPLICES  INTER“,  Constitutio,  qua 
ordo  generalis  in  Concilio  servandus  sta- 
tuitur  R 17  a.  sqq.  Decretum  20.  Febr., 
quo  peculiares  pro  Congreg.  gener.  normao 
statuuntur,  generalisque  ille  ordo  evol- 
vitur  67  a.  sqq.  Patrum  de  ordine  sei’- 
vando  postulata  v.  Congregationes  gene- 
rales  II,  8 sqq. 

MYSTERIA. 

1.  In  revelatione  credenda  proponuntur 
raysteria  in  Deo  abscondita,  quae  nisi 
divinitus  revelata  innotescere  non  possunt 
C 253  b.  256  c.  Cf.  S 1630  c.  1632  b. 
O 1656  c.  sqq.  S 74  b.  c.  77  b.  212  c. 
214  b.  509  c.  Reprobatur  doctrina,  qua 
in  revelatione  divina  nulla  vera  et  proprie 
dicta  mysteria  contineri  dicuntur , sed 
contenditur,  universa  fidei  dogmata  per 
rationem  rite  excultam  e naturalibus 
principiis  intelligi  et  demonstrari  C 253  b. 
256  c.  — Respondens  locus  in  pristino 
schemate  de  doctr.  cath.  S 509  c.  sqq. 
Explic.  525  b.  sqq.  Schema  reform.  1630  c. 
1632  b.  Deput.  0 1656  c.  sqq.  S 74  b.  c. 
77  b.  0 87  d. 

2.  Ratio  humana,  fide  illustrata,  cum  sedulo, 
pie  et  sobrie  quaerit,  aliquam,  Deo  dante, 
mysteriorum  intelligentiam  eamque  fruc- 
tuosissimam  assequitur,  turn  ex  eorum, 
quae  naturaliter  cognoscit,  analogia,  turn 
c mysteriorum  ipsorum  nexu  inter  se  et 
cum  fine  hominis  ultimo  C 253  c.  Re- 
spondens locus  in  schemate  de  doctr. 
cath.  S 509  c.  Explic.  526  b.  c.  Schema 
reform.  1630  d.  Deput.  O 1657  a.  b.  S 74  d. 

3.  Nunquam  tamen  ratio  raysteria  perspicere 
potest  instar  veritatum , quae  proprium 
ipsius  objectum  constituunt.  Divina  enim 
mysteria  suapte  natura  intellectum  crea- 
tum  sic  excedunt,  ut  etiam  revelatione 
tradita  et  fide  suscepta  quadam  quasi 
caligine  obvoluta  maneant,  quamdiu  in 
hac  vita  mortali  versamur  C 253  d.  256  c. 
— Schema  de  doctr.  cath.  S 509  c.  sqq. 
Semirationalismi  error  525  b.  S.  Sedis 
in  hac  re  judicium  525  c.  sqq.  Schema 
reform.  1630  d.  1632  b.  Deput.  O 
1656  d.  sqq.  S 74  d.  77  c.  Verum  etsi 


1877 


Lusitania  — Paroecia. 


1878 


fides  sit  supra  rationem , nulla  tamen 
unquam  inter  fidem  et  rationem  vera 
dissensio  esse  potest  C 253d.sqq.  v.  Fides 
IV,  10  sq. 

4.  Mysteriorum  nomina  ad  pantheismi  erro- 
res  obtegendos  usurpata  S 507  c.  510  d.  sq. 
1631  c.  76  b. 

Cf.  praeterea  Constitutio  dogra.  do  fide 
II,  13  sqq. 

NATIONES  iiiConcilio  quatenus  repraesen- 
tandae  0 1095  a.  cf.  P 919  b.  c.  921  b. 

NATURA  ab  liypostasi  distinguenda  v. 
Hypostasis.  Natura  divina  v.  Dcus  I. 
Naturae  duae  in  Christo  v.  Jesus  Chri- 
stus  1.  Natura  humana,  status  naturae 
purae  v.  Homo  1.  3. 

NATURALISMUS  post  rejcctam  s.  Scrip- 
turam  vulgatus  C 249  b,  — inter  catho- 
licos  249  c.  cf.  S 518  c. 

NEAPOLITANORUM  EPISCOPORUM 
postulata  P 768  d.  sqq. 

NEGOTIATIO  improprie  dicta  clericorum 
P 811  d.  Sine  venia  Episcoporum  ne 
exerceatur  812  b. 

NEMAUSENSIUM  SACERHOTUM  petitio, 
ut  definiatur  infallibilitas  pontific.  M 
1306  d. 

NEO-AURELIANENSIUM,  ut  definiatur 
infallibilitas  pontific.,  vota  M 1517  b.  sqq. 

NESTORIANI  qualem  docendi  auctoritatem 
suo  tribuant  Patriarchao  M 1359  c. 

NICAENUM  CONCILIUM.  In  eo  jus  pro- 
ponendi  fuisse  penes  legatum  SS.  Pontif. 
O 1082  b.  sqq.  Quomodo  res  tractandae 
antea  pai’atae  sint  1091  a.  b. 

NIGRITARUM  in  Africa  centrali  aposto- 
"P  Vi  f* 

NOMEN  JESU  V.’ Jesus  Christus  4. 

NOTARII  CONCILII  VATIC ANI,  qui? 
0 16  b.  R 21  a.  Quid  iis  agendum  O 
1069  d.  sq.  1071c.  sqq.  Congregationibus 
generalibus , nisi  specialiter  vocati , non 
intersunt  1070  a. 

NOTARII  DIOECESANI  quales  P 800  c. 

NURENBERGIUM.  Conventus  et  decla- 
ratio  contra  Constit.  primam  do  Eccl.  M 
1731  c.  sqq. 

OBEDIENTIA  v.  Regulares  3. 

OFFICIALES  CONCILII  ante  initium  Con- 
cilii  designentur  et  bene  sui  muneris 
officia  cognoscant  0 1098  d,  — renun- 
ciantur  16  a.  sqq.  R 20  d.  sqq.;  eorum 
officia  0 1069  d.  sqq.,  — silentii  obligatio 
16  d.  Eorum,  qui  Episcopi  non  sunt,  jura- 
mentum  16  d.  V.  proprios  singulorum 
titulos. 

ONERA  MISSARUM.  Schema  de  oneribus 
Missarum  S 667  b.  sqq.  V.  Missa. 

ONTOLOGISMUS.  Ejus  falsitas  P 849  d. 
850  a.  b.  c,  — effugia  850  d.  851  a.  b.  c, 
— relatio  ad  rationalismum  851  d,  — ad 
pantheismum  852  b.  c.  d,  — ad  eclecti- 
cismum  852  d , — ad  theosophiam  et 
liberalismum  853  a.  V.  etiam  Dcus  III,  4. 

OPPORTUNITATEM  DEFINITIONIS  dc- 
cidi  a Concilio  assistente  Spiritu  S.  M 
1415  a. 

ORATIONES  in  Congreg.  goner,  habitae 
rerumque  explicationes,  sintne  typis  man- 
dandae  et  inter  Patres  distribuendae  P 
919  a.  921  c.  O 1647  c.  Monita  Prae- 
sidum  circa  orationes  v.  Congregationes 
o'onprnloQ  TTT  17 

OIUTORl'is  SACRI  V.  Concionatoros. 


ORDINATIO.  ORDINANDI.  Schema  de 
titulis  ordinationum  S 669  d.  sqq.  Nostrae 
aetatis  quoad  eos  angustiae  669  d.  670  b.  sq. 
cf.  P 883  a.  Quomodo  succurrendum  ? 
ibid.  Titulus’ patrimonii  S 670  a.  Ejus 
pericula  eorumquo  remedia  P 887  b.  sqq. 
Ordinandorum  in  seminariis  praeparatio 
814  b,  — aetas  ibid. 

ORDINES  RELIGIOSI  v.  Regulares. 

ORDO  EQUITUM  MELITENSIUM  P 824b. 

ORDO  IN  REBUS  CONCILII  TRAC- 
TANDIS  V.  Congregationes  generales 
II,  7 sqq. 

ORDO  MILITARIS  HIEROSOLYMIT  ANUS 
petit,  ut  sibi  custodia  honoraria  Concilii 
Vatic,  committatur  O 1067  d.  sqq. 

ORDO  SEDENDI  in  Concilio  jam  ante  Con- 
cilium auctoritative  a SS.  Pontif.  deter- 
minatus  sit  oportet  O 1088  b.  Tridentini 
ordo  etiam  in  Vaticano  servandus  ibid. 
Ordo  determinatur  literis  apostol.  R 19  d. 
Unicuique  ex  Patribus  mittitur  schedula 
cum  suo  nomine  et  numero  suae  sedis, 
quam  ut  in  Sessiones  et  Congregationes 
secum  ferat  nionetur  0 1109  d.sq. 

ORIENTALIS  ECCLESIA  NON  UNITA. 
GRAECI  SCHISMATICI. 

1.  Petitur,  ut  Cone.  Vatic.  Graecos  schis- 
maticos  ad  Eccl.  reducere  studeat  P 846  d. 
Rationes  ibid.  Quid  servandum  sit  846  d.  sq. 

2.  Episcopos  orientales  non  unitos  invitandos 
esse , ut  ad  unitatem  reversi  Concilio 
intersint  0 1060  d.  Mandatum  accipit 
Riuus  Valerga,  Patriarcha  Hierosolymi- 
tanus,  ut  exploret,  quomodo  erga  futurum 
Concilium  sint  affecti  et  num  invitati  ad 
id  sint  venturi  1110  b.  Respondet  Patri- 
archa, earn  indagationem  difficillimam  esse 
neque  quidquam  certistatui  posse  1 110  c.  d. 
Suadet  tamen , ut  SS.  Pontif.  Episcopos 
orientales  invitet  1110  d.  sq.  Praefectus 
s.  Congreg.  de  Propaganda  mittit  De- 
legatis  apostolicis  literas  invitationis 
distribuendas  1111  b.  c.  Ipsae  literae 
apostolicae  R 7 c.  sqq.  Ephemeridis 
Atheniensis  de  occidentalium  consiliis 
commentarius  refutatur  M 1111  c. 

3.  Patriarcha  graecus  Constantinopolitanus 
accipere  recusat  literas  invitationis  sibi 
a Carolo  Testa,  Delegati  apostolici  ab- 
sentis  Vicario  gener.,  oblatas  O 1111  d. sqq. 
cf.  1114  d.  Hujus  cum  Patriarcha  collo- 
quium nil  d.  sqq.  Colloquii  relationem 
in  ephemeridibus  graecis  non  esse  ac- 
curatam  1115  c.  cf.  M 1114  b.  Rinus 
Valerga  refutat  rationes  a Patriarcha 
graeco-schism.  Constantinop.  allatas,  cur 
negaret,  Concilio  interesse  oportere  1 123  c. 

4.  Patriarcha  armenius  schismaticus  resi- 
dens  Constantinopoli  literas  recipit,  sed, 
antequam  respondeat,  se  cum  Episcopis, 
collegis,  consilia  conferre  velle  dicit.  Ejus 
cum  Rfiio  Carolo  Testa  colloquium  O 

1113  b.  sqq.  cf.  1114  d.  Ephemeris  ar- 
menia  Massis  significat , Patriarcham 
honestatis  tantum  causa  literas  pontif. 
recepisse;  a judicio  Catholici  Etschmiad- 
zinensis  pendere,  quid  rosponsurus  sit  M 

1114  c.  Aliae  ephemerides  Constantinop. 
afferunt  literas  Patriarchao  armcnii,  quibus 
agitur  de  eadem  re  1117  d.  Is  mittit 
literas  apostol.  armenice  versus  ad  Ca- 
tholicum  Etschmiadzinensem  rogatque, 
quae  sibi  ratio  tenenda  sit  1117  d.  Qui 
respondet,  invitationcm  ad  Concilium  non 
esse  accipicndani,  ac  mandat,  ut  Patriarcha 


id  communicet  cum  Praesulibus  armeniis 
imperii  Turcici  1118  b.  Ruius  Carolus 
Testa  ex  special!  S.  Sedis  mandate  literas 
invitationis  mittit  ad  Patriarcham  Et- 
schmiadzinensem 0 1118  c. 

5.  Rmus  Carolus  Testa  alia  literarum  ox- 
emplaria  ad  alios  Episcopos  schismat. 
mittit,  et,  quae  responsa  acceperit,  Prae- 
fecto  s.  Congreg.  de  Propaganda  scribit 
0 1114  d.  sqq.  1117  b.  sqq.  1118  a.  sqq. 
Elenchus  sodium  archiepiscopaliumgraeco- 
schismaticaruni  1115  d.  sqq. 

6.  Rmus  Vine.  Spaccapietra,  Vicar,  ap.  Asiae 
min.,  Episcopis  schismaticis  sui  Vicariatus 
literas  apostolicas  tradendas  curat  et  de 
responsis  acceptis  Romam  nuntiat  0 
1118  b.  Rmus  Valerga  item  in  Delega- 
tione  Syriae  1118  d.  Colloquium  inter 
Patriarcham  graeco-schismaticum  Hiero- 
solymitanum  et  duos  latinos  Canonicos 
literas  invitationis  ei  offerentes  1 118  d.  sqq. 
Quid  responderit  graeco  - schismaticus 
Archiepiscopus  Nazarenus  1120  d,  — An- 
tiochenus  1121  c.  sqq.,  — Episcopus 
Laodicensis  1122  b,  — Tarsensis  1122  c. 

7.  Notantur  aliqua  ex  Cecconii  documentis 
de  invitatione  Praelatorum  schismatico- 
rum  copticorum  et  graecorum  in  Dele- 
gatione  Rmi  Ciurcia,  Delegati  apostolici 
Aegypti  et  Arabiae , et  Rnii  Castells, 
Delegati  apostolici  Persiae , Mesopota- 
miae,  Kurdistan!,  Armeniae  minoris  O 
1123  a.  b. 

ORIENTALIS  ECCLESIA  UNITA.  Ejus 
sacrorum  librorum  penuria  P 1747  c.  De 
ejus  ritibus  paratum  schema  S 506  d. 
Pericula  ibi  extantia  0 1025  c.  1026  b. 
Quae  leges  ibi  servandae  sede  episcopal! 
vacante  S 652  d.  656  d.  sq.  1743  a.  Pii  IX. 
ad  orientales  Episcopos  oratio  R 1542  a.  b. 
Responsum  ibid.  d.  sq.  Episcopi  lat.  rit., 
in  quorum  dioecesibus  vel  vicariatibus 
sint  Ecclesiae  rit.  orient,  rite  constitutae, 
in  has  nullam  habent  potestatem  S 
684  d.  sq.  693  d.  sq.;  eorum  ad  fideles  rit. 
orient,  pastore  carentes  relatio  685  a. 

PANTHEISMUS  describitur  S 519  c.  sqq. 
O 115  a,  — alius  Spinozae,  alius  nostrae 
aetatis  1619  b,  — relicta  religiono  Chri- 
stiana vulgatus  C 249  c,  — cur  condem- 
nandus  0 115  c,  — condemnatur  v.  Deus 
I,  1.  Ad  ejus  errores  designandos  de- 
torquontur  mysteriorum  christianorum 
nomina  S 507  c.  519  d.  sq.  1031c.  76  b. 

PAROCHI. 

1.  Eorum  cum  coadjutoribus  convictus  P 
794  c.  834  d,  — cum  iis  conventus  796  a, 

— apud  Episcopum  conventus  794  b,  — 
nimium  in  affines  et  consanguineos  stu- 
dium  794  c,  — concursus  ad  electionem 
835  a.  b.  875  a.  Quid  in  Belgio  ejus  locum 
teneat  876  b.  c.  Parochorum  circa  scholas 
et  pauperes  obligatio  873  b. 

2.  Parochorum  nogligeutiae,  defectuum,  cri- 
minum  poenaeP 801  a.  b.  c.  d.  875  b.  Modus 
contra  eos  procedendi  in  forma  sumniaria 
802  a.  882  d.  Nulla  eorum  valeat  appol- 
latio  nisi  ad  SS.  Pontif.  802  a.  883  a. 
Parochorum  imperitorum  sou  non  ido- 
neorum  a beneficio  remotio  802  c.  875  b, 

— ob  crimina  depositio  882  d. 

V.  etiam  Clerus. 

PAROECIA.  In  paroeciarum  vacantium 
provisionibus  terminus  sex  mensium  a 
Tridontino  dcfiiiitus  |)rorogotur  P802  d.  sq. 

118* 


1879 


Index  rerum. 


1880 


PASSIONISTARUM  Congregationis  literae 
ad  SS.  Pontif.  ot  fidei  infallibilitatis  de- 
claratio  M 1524  b.  sqq. 

PATRES  ECCLESIAE.  Eorum  consensus 
est  regula  interpretationis  s.  Scripturae 
V.  Scriptura  s.  3. 

PATRIMON’IUM , ordinationis  titulus  in 
ditione  Neapolitana  P 814  d.  Alia  y.  Or- 
dinatio. 

PATRONATUS  incominoda  ejusque  abusus 
P 827  c.  d,  — in  nominatione  ad  bene- 
ficia  828  a.  b.  c,  — in  ecclesiis  curandis 
828  d,  — in  exercitio  jurisdictionis  epi- 
scopalis  828  d.  929  a.  Patronatus  con- 
cedendi  causa  829  a.  Patronatus  jurium 
liraitatio  828  b.  c.  829  a.  b.  875  b,  — 
abolitio  827  c,  — amissio  828  d. 

PECCATA. 

1.  Peccatorum  quamvis  gravium  venia  in 
hac  vita  conceditur  S 517  b,  — in  altera 
nulla  517  a.  b.  564  b.  565  c.  d.  567  a.  1636  c. 
1638  a. 

2.  Peccatum  originale  S 516  d.  sq.  549  a.  sqq. 
558  a,  566  b.  1633  d.  1637  b.  Ejus  natura 
517  a.  549  b.  sqq.  566  b.  Errores  549  d.  sq. 
B.  Virginis  ab  eo  imnmnitas  516  d.  sq. 
550  a.  b.  558  a.  1633  d.  Peccati  originalis 
aeterna  poena  517  a.  b.  565  a.  1636  c. 

PERFECTIO  EVANGELICA  v.  Regulares. 

PERSONA  non  est  natura  intellectualis  sui 
conscia  S 540  d.  sq.,  — una  in  Christo  v. 
Jesus  Christus  1 ; personae  tres  in  Deo  v. 
Deus  IV,  5.  V.  etiam  Hypostasis. 

PHILOSOPHIA.  Ejus  et  disciplinarum  hu- 
manarum  generatim  a fide  et  eccles.  ma- 
gisterio  dependentia  v.  Ecclesia  III,  10. 11. 
Fides  lY,  10.  Ejus  ad  fidem  ratio  v. 
Ecclesia  III,  12.  Fides  I,  2;  III,  11. 
Mysteria  1—3. 

PLACETUM  REGIUM  rejicitur  a Stremayr, 
Austriae  ministro  D 1718  c.  d.  cf.  1727  c. 
Quid  de  eo  Episcopi  Germaniae  in  con- 
ventu  Wirceburg. , — Episcopi  Bavariae 
— Ep.  Ratisbonensis  1726  b.  c.  Placeti 
post  infallibilitatem  pontific.  definitam  in 
variis  civitatibus  introductio  v.  Guber- 
nia III,  31.  32.  De  jure  SS.  Pontif.  libere 
cum  toto  grege  communicandi  v.  Pontif.  SS. 
Ill,  11. 

POLONIAE  de  infallibilitate  SS.  Pontif.  et 
de  ejus  praerogativis  sensa  M 988  c.  sqq. 

PONTIFEX  SUMMUS.  PRIMATES.  RO- 
MANES PONTIFEX.  SEDES  APOSTO- 
LICA. 

/.  Primal  us  in  h.  Petro  institutio.  Ejus  finis. 

1.  Juxta  Evangelii  testimonia  a Christo  Do- 
mino primatus  non  honoris  tantum,  sed 
jurisdictionis  in  universam  Ecclesiam 
b.  Petro  immediate  et  directe  promissus 
atque  collatus  est  C 482  d.  483  b.  Re- 
spondens  locus  in  schemate  pristine  de 
Eccl.  S 571  a.  577  d.  Divinam  primatus 
institutionem  negant  protestantes  611  d, 
ad  summum  admittunt  primatum  honoris 
634  a.  Immediate  et  directe  eum  Petro 
collatum  esse  negant  Richeriaui , qui 
eum  Ecclesiae  et  ab  hac  Petro  collatum 
dicunt  612  b.  sq.  d.  sq.  cf.  607  c.  sqq. 
Schema  Patribus  Deputationis  propositum 
1640  c.  d.  Deputationis  disceptatio  O 
1680  c.  Schema  Patribus  Concilii  prop. 
S 270  c.  Relatio  de  adnot.  Patrum  0 275  b. 
Emendationes  prop.  312  b.  sqq.  Relatio 
in  Congr.  gen.  292  b.  Cur  primatus 


dicatur  collatus  in  universam  Ecclesiam 
292  c.  sqq.  De  Evangelii  pro  primatu  testi- 
moniis  275  b.  sqq.  320  b.  sqq.  Exceptiones 
Patrum  434  d.  cf.  462  d.  S 612  c.  0 
357  c.  sqq. 

2.  Petro  primatus  soli  prae  ceteris  Apostolis 
sive  seorsum  singulis  sive  omnibus  simul 
collatus  est  C 483  b.  482  b,  id  quod  ne- 
gant schismatici,  ut  Macarius  vinnicensis 
S 611  d.  sq.  Alii  adversarii  634  a.  b. 
Quae  objiciunt,  diluuntur  0 275  b.  c. 
320  b.  sqq.  Itaque  Petrus  constitutus 
omnium  Apostolorum  princeps , totius 
Ecclesiae  militantis  visibile  caput  C 483  b. 
Apostolorum  caput,  fidei  columna  et  Ec- 
clesiae catholicae  fundamentum  483  c. 
0 314  d.  sq.  328  d.  sq. 

3.  Finis  hujus  institutionis  est,  ut  episco- 
patus  unus  sit  et  per  cohaerentes  sibi 
invicem  sacerdotes  credentium  multitude 
universa  in  fidei  et  communionis  imitate 
conservetur  R 1 c.  C 482  b.  c.  Schema 
orig.  S 571  d.  Explic.  614  d.  sqq.  Quare 
recte  dicitur  utriusque  unitatis  principium 
0 274d.  Patrum  doctrina  ibid.  d.  sq.  Prin- 
cipium, non  solum  fundamentum  291  d.  sq. 
Emendationes  303  a.  sqq.  Relatio  de  iis 
305  c.  sqq.  Petri  tamquam  unitatis  prin- 
cipii  relatio  ad  Christum  unitatis  prin- 
cipium 306  d.  sqq.  Cur  primatus  dicatur 
principium,  non  centrum  unitatis  307  d.  sq. 
cf.  413  b.  c.  462  a. 

Cf.  Constitutio  dogm.  prima  de  Eccl.  II. 

II.  Primatus  in  Romanis  Pontifwibus  pcrpctiiitas. 

Nuni  jure  divino  ? 

4.  Quod  in  b.  Petro  Dominus  Christus  Jesus 
in  perpetuam  salutem  ac  perenne  bonum 
Ecclesiae  instituit,  id  eodem  auctore  in 
Ecclesia,  quae  fundata  super  petram  ad 
finem  saeculorum  usque  firma  stabit, 
jugiter  durare  necesse  est  C 483  c.  Textus 
schematis  primi  S 571b.  cf.  P 782  a.  b. 
Errores  oppositi  Hussii  S 634  d.  cf.  615  c. 
Schema  Deputationi  propositum  1641  a. 
Discussio  Deputationis  O 1680  d.  sqq. 

5.  B.  Petrus,  qui  a Christo  Domino  claves 
regni  accepit,  ad  hoc  usque  tempos  et 
semper  in  suis  successoribus , Episcopis 
s.  Romanae  Sedis  ab  ipso  fundatae  ejusque 
consecratae  sanguine,  vivit  et  praesidet 
et  judicium  exercet.  Ende  quicunque 
in  hac  cathedra  Petro  succedit,  is  secun- 
dum Christi  ipsius  institutionem  primatum 
Petri  in  universam  Ecclesiam  obtinet 
C 483  c.  d.  Schema  primum  S 571  c,  Ex- 
plicatur:  licet  Petrus  sui  primatus  suc- 
cessor es  habeat  jure  divino  pendente  a 
voluntate  Christi,  qui  perpetuae  succes- 
sionis  legem  tulit;  attamen  ipsos  succes- 
sores  esse  Romanos  nominatim  Episcopos, 
pendet  a primatus  cum  Romano  episco- 
patu  conjunctione  facta  per  Petrum  613  c. 
0 276  a.  273  b.  c.  Quaestio  explicatur, 
quo  jure,  utrum  divino  an  humano,  pri- 
matus connexus  sit  cum  Romana  Sede 
435  d.  sqq.  464  d.  sqq.  Rem  a Concilio 
Vatic,  non  tangi  364  d.  sq.  466  b.  Verba 
.manet  ergo  dispositio  veritatis“  (C  483  d) 
quid  significent  S 613  c.  Errores  Wikleffii 
635  a.  Pii  VI,  Breve  „Super  soliditate“, 
in  quo  liber  Eybelii:  „Quid  est  Papa?‘‘ 
damnatur  635  a.  b.  cf.  614  c. 

6.  Proscribitur  doctrina,  non  esse  ex  ipsius 
Christi  Domini  institutione  seu  jure  di- 


vino, ut  b.  Petrus  in  primatu  super  uni- 
versam Ecclesiam  habeat  perpetuos  suc- 
cessores;  aut  Romanum  Pontificem  non 
esse  b.  Petri  in  eodem  primatu  succes- 
sorem  C 484  a.  In  schemate  primo  (can. 
15)  proscribitur  doctrina  ita  enunciata: 
non  esse  ex  ipsius  Christi  Domini  insti- 
tutione, ut  b.  Petrus  in  primatu  super 
universam  Ecclesiam  habeat  perpetuos 
successores , aut  Romanum  Pontificem 
non  esse  jure  divino  Petri  in  eodem  pri- 
matu successorem  577  d.  Idem  in  sche- 
mate Patribus  proposito  273  d.  0 466  c. 
Mutatur  344  d.  sq.  364  d.  sq. 

Cf.  Constitutio  dogm.  prima  de  Eccle- 
sia II. 

III.  Primatus  vis  et  ratio.  Effectus. 

7.  Quapropter  Florentini  Concilii  doctrina 
tenenda  est,  Pontificem  Romanum  in  uni- 
versum  orbem  tenere  primatum  et  suc- 
cessorem esse  b.  Petri,  principis  Aposto- 
lorum, et  verum  Christi  Vicarium,  totius- 
que  Ecclesiae  caput,  et  omnium  christia- 
norum  patrem  et  doctorem  existere  et 
ipsi  in  b.  Petro  pascendi , regendi  ac 
gubernandi  universalem  Ecclesiam  a Do- 
mino nostro  plenam  potestatem  traditam 
esse,  quemadmodum  etiam  in  gestis  oecu- 
menicorum  Conciliorum  et  in  sacris  cano- 
nibus  continetur  C 484  a.  b.  Locus  re- 
spondens  in  schemate  orig.  S 571  c.  Ex- 
plicatur 613  d.  sqq.  De  verbis  Florentine 
prius  additis  „judicera  supremum“  ibid.  cf. 
O 1680  a.  cf.  276  b.  De  verborum  „quem- 
admodum  etiam“  omissione  S 613  d.  sqq., 
— additione  0 276  b.  294  d.  sqq.,  — 
genuinitate  et  sensu  ibid.  cf.  M 1474  d.  sqq. 
1480  a.  b.  sqq.  0 334  a.  348  c.  d.  334  c. 
350  b.  336  a.  sqq.  Num  de  primatu  ho- 
noris loquendum  340  b.  sqq.  355  b.  sqq. 

8.  Ecclesia  Romana,  disponente  Domino, 
super  omnes  alias  ordinariae  potestatis 
obtinet  principatum.  Haec  Romani  Pon- 
tificis  jurisdictionis  potestas,  quae  vere 
episcopalis  est,  immediata  est,  erga  quam 
cujuscunque  ritus  et  dignitatis  pastures 
atque  fideles,  tarn  seorsum  singuli,  quam 
simul  omnes,  officio  verae  obedientiae  ob- 
stringuntur  non  solum  in  rebus,  quae 
ad  fidem  et  mores,  sed  etiam  in  iis,  quae 
ad  disciplinam  et  regimen  Ecclesiae  per 
totum  orbem  diffusae  pertinent  C 484  c. 
Schema  orig.  S 571  c.  Explic.  614  b.  c. 
615  d.  sqq.  635  b.  sqq.  cf.  0 276  b.  sqq. 
296  c.  sqq.  334  a.  b.  349  a.  b.  De  verbis 
„quae  vere  episcopalis  est“  S 615  b.  0 
277  d.  S 1641  b.  0 1681  b.  H 1699  b.  O 276  b. 
295  b.  c.  337  c.  sqq.  1690  a.  351  d.  sqq. 
(rei  explic.)  438  c.  sq. 

9.  Omnes  fideles  in  ea  Sede,  e qua  vene- 
randae  communionis  jura  in  omnes  dima- 
nant,  tamquam  membra  in  capite  con- 
sociata,  in  unam  corporis  compagem  co- 
alescere  debent  C 483  d.  sq.  Contra  earn 
portae  inferi  majori  in  dies  odio  insurgunt 
482  c.  Num  id  historice  verum  sit  O 
303  d.  (Emend.  12)  308  d.  sqq.  Custo- 
dita  cum  Romano  Pontifice  tarn  commu- 
nionis, quam  ejusdem  fidei  professiouis 
unitate  Ecclesia  Christi  est  unus  grex 
sub  uno  summo  pasture.  A qua  doctrina 
deviare  salva  fide  et  salute  nemo  potest 
C 484  c.  Schema  orig.  S 571  d.  Explic. 
615  d.  sqq. 


1881 


Passionistae  — Propositio  rerum  tractandarum. 


1882 


10.  SS.  Pontificis  potestas  non  solum  non 
officii  ordinariae  ac  immediatae  potestati 
Episcoporum,  qui  a Spiritu  s.  positi  tam- 
quam  veri  pastores  assignatos  sibi  greges 
singuli  singulos  pascunt  cfc  regunt,  sed 
cam  etiam  asscrit  et  vindicat  C 484  d. 
Prima  hujus  additao  sentontiae  propositio 
0 1681  b.  Explic.  277  a.  sqq.  295  d.  sqq. 
353  a. 

11.  Ex  suprema  Komani  Pontificis  potestatc 
jus  eidem  esse  consequitur  libere  com- 
municandi  cum  pastoribus  et  gregibus 
totius  Ecclosiae.  Quare  damnatur  sen- 
tentia,  qua  haec  libera  communicatio  im- 
pediri  posse  dicitur  aut  saeculari  potestati 
obnoxia  redditur,  ita  ut  apostolicao  Sedis 
constitutiones  vi  carere  dicantur,  nisi  a 
potestate  saeculari  confirmentur  C 485  a. 
Schema  orig.  S 572a.  Explic.  618  a.  sqq. 
0 298  b. 

12.  Eomanus  Pontifex  judex  supremus  est 
fidelium,  atque  in  omnibus  causis  ad  ex- 
amen  ecclesiasticum  spectantibus  ad  ipsius 
judicium  recurri  potest;  ipsius  judicium 
nemini  retractare , nequo  cuiquam  do 
ojus  judicio  judicarc  licet;  neque  ad 
oecumenicum  Concilium  tamquam  ad  auc- 
toritatem  superiorem  appellare  licet  C 
485  b.  Schema  orig.  S 572  a.  Explic. 
616  b.  sqq.  ISTum  prohibeatur  solum  ap- 
pellatio  ad  Concilium  futurum  O 314  a. 
361  b.  c.  362  a.  Num  jus  appellandi  ad 
SS.  Pontif.  auctoritate  Concilii  Lugd.  II. 
probetur  344  b.  sq.  302  a.  sqq. 

13.  Proscribitur  sententia,  qua  dicunt,  Ro- 
manum  Pontificem  habere  tantum  officium 
inspectionis  vel  directionis,  non  autem 
plenum  et  supremam  potestatem  juris- 
dictionis  in  universam  Ecclesiam;  aut  eum 
habere  tantum  potiores  partes,  non  vero 
totam  plonitudinem  hujus  supremae  po- 
testatis;  aut  hanc  ejus  potestatem  non 
esse  ordinariam  et  immediatam  sive  in 
omnes  ac  singulas  Ecclesias  sive  in  omnes 
et  singulos  pastores  et  fideles  C 485  b.  c. 
Schema  orig.  S 571  d.  577  d.  Explic. 
614  b.  c.  615  d.  sqq.  635  b.  sqq.  O 353  b.  sqq. 
Quid  sit  plenitude  jiotestatis  369  b.  sqq. 
cf.  supra  n.  7.  De  incise  reinovendo  P 
992  c.  H 1702  d. 

Cf.  Constitutio  dogmatica  prima  de 

Ecclesia  Christi  II. 

JV.  Varia. 

14.  Bulla  convocationis  de  primatu  R 1 c. 
Episcoporum  primatus  profcssiones  P 
944  b.  c.  946  a.  948  a.  M 1011  d.  sq. 
1022  a.  sqq.  1033  d.  sqq.  cf.  R 1031  a. 
Primatui  sunt  addictissimi  etiam  ii  Epi- 
scopi,  qui  infallibilitatem  pontific.  definiri 
nolunt  P 982  b.  d.  Vota  et  postulata  de 
quibusdam  praerogativis  SS.  Pontif.  in 
Concilio  tractandis  P 1018  c.  1022  a.  sqq. 
922  b.  sqq.  952  b.  sqq.  M 989  c.  d.  Aliqua 
capita  explicantur,  in  quibus  christiani  SS. 
Pontifici  obedientiam  praestare  tenentur 
P 782  b.  sqq.  Populo  sacpe  proponcndam 
esse  doctrinam  de  primatu  786  c. 

15.  SS.  Pontificis  praerogativas  aliqui,  ut  qui- 
dam  scholaeMonachicnsis  theologi,  minuere 
student  0 1018  d.  Libri  „du  Concilo  ge- 
neral de  primatu  errores  P 952  b.  sqq.  cf. 
922  b.  sqq.  Portarum  infer!  contra  fun- 
damentum  Ecclesiae  hoc  tempore  incursus 
0 308  d.  sqq.  ■ 


16.  Num  SS.  Pontif.  jurisdictionem  conferat 
Episcopis  V.  Episcopi  2.  Quaestio  de  ho- 
rum  per  Papam  amovibilitate  P 856  c.  sqq. 
SS.  Pontif.  comparatus  cum  toto  collegio 
Episcoporum  s.  Concilio  oecumenico  0 
357  c.  sqq.  V.  Concilia  oecum.  1.  Ejus 
immunitas  et  sujjer  reges  christianos  in 
rebus  ad  conscientiam  spectantibus  aucto- 
ritas  P 853  b.  c.  Quo  jure  medio  aevo 
imperatores  deposuerit  975  d.  sqq. 

17.  SS.  Pontificis  morte  suspendatur  Cone. 
Vatic.  R 46  c,  quae  lex  pro  omnibus 
futuris  Conciliis  sancitur  ibid.  d.  sqq. 
Electio  ad  solos  Cardinales  spcctat  45  c.  sqq. 

V.  praeterea  Concilia  oecumenica.  Do- 
minium temporale  S.  Sedis.  Episcopi. 
Florentinum  Concilium.  Infallibilitas 
SS.  Pontif.  Placetum  regium.  Schema 
cIg  fjcclGsid/ 

POSTULATA  varia  Patrum  P 768  d.  sqq. 
1747  c.  sqq.,  — de  infallibilitate  pontific. 
V.  Infallibilitas  pontific.  X,  57  sqq.,  — 
de  mode,  res  in  Concilio  gerendi  v.  Con- 
gregationes  gencr.  II,  8 sqq. 

POTESTAS  CIVILIS  — SAECULARIS. 

1.  Ejus  origo  divina  S 572  d.  578  a.  623  a. 
626  b.  P 853  d.  Ejus  finis  S 623  a.  624  c, 
— ■ ordinis  curandi  et  justitiae  cxercendae 
obligatio  P 854  a,  — jus  morte  condem- 
nandi  854  a.  Civium  ei  obediendi  ob- 
ligatio S 574  a.  578  a.  638  a.  Earn  pro 
lubitu  aboleri  non  posse  574  a.  625  b. 
638  a. 

2.  Earn  non  esse  fontem  omnis  juris  S 
574  b.  578  a.  625  c.  626  c.  d,  — sequi 
debere  legem  div.  ab  Eccl.  explicatam 
574  d.  578  a.  cf.  P 853  d.  Petitur  dis- 
cussio  quaestionis,  quae  ejus  ad  potesta- 
tem cedes,  sit  relatio  975  c.  sqq. 

V.  praeterea  Ecclesia  IV.  Schola. 

POTESTAS  ECCLESIASTICA  v.  Eccle- 
sia II. 

PRAEDICATIO  VERBI  DIVINI  v.  Condo. 

PRAEFECTURAE  APOSTOLIC AE  v.  Mis- 
siones  6. 

PRAELATI  jurisdictionem  quasi  episcopa- 
lem  cum  separate  territorio  obtineutes, 
ut  Episcopi,  tenentur  ad  visitationem  sui 
territorii  S 643  b.  648  b,  — et  ad  visit. 
SS.  Liminum  Apost.  648  b.  643  d.  sq.  648  d. 

PRAESIDES  CONGREGATIONUM  GENE- 
RALIUM  qui?  0 16a.  R 21  d.  48b.  sqq. 
0 715  d.  Eorum  munus  R 22  a.  23  b.  Cf. 
etiam  Congregationes  gener.  Ill,  17. 

PRAGENSIS  CONCILII  infallibilitatis  pro- 
fessio  P 932  d. 

PRECES  PRO  CONCILII  successu  fiddibus, 
sacerdotibus,  Patribus  fundendae  v.  Vati- 
canum  Concilium  VI. 

PRIMATES.  Sedem  inter  Primates  in  Cone. 
Vatic,  petierunt  et  obtinuerunt  Archiep. 
Antibarensis,  Mechliniensis,  Salernitanus 
O 726  b.  cf.  727  nota  1. 

PRIMATUS  ROMANI  PONTIFICIS  v.  Pon- 
tif. SS. 

PRINCIPES  SAECULARES.  Eos  ante  Con- 
cilii indictionem  do  eo  habendo  non  esse 
monendos,  sed  decore,  S.  Sedem,  quiini 
bulla  indictionis  ])ul)licetur,  cum  iis  agere 
0 1014  c.  1015  a.  Iis  in  bulla  utenduni 
verbis,  quibus  patcat,  corum  interventum, 
si  id  poscant,  admissum  iri  1061  b.  c.  Ipsa 
bullae  verba,  quibus  de  iis  sermo  est  ibid. 
R 5 b.  Licet  iis  et  corpori  diplomatico 
interesso  Scssionibus  solemnibus , etiam 
suff'ragationi  R 1062  a.  Principum  saccu- 


larium  dim  ad  Concilia  relatio  D 1220  d. 
1231  d.  sq.  Monentur,  ut  tucantur  Epi- 
scopos  S 642  b. 

PROCESSUS  CANONICI  modificatio  petitur 
P 874  d. 

PROCURATORES  ABSENTIUM. 

1.  Procuratores  ab  Episcopis  a Concilio 
legitime  absentibus  mittendos  O 1069  a. 
1061  d,  posse  esse  etiam  alios  Episcopos 
sedem  habentes  in  Concilio  1062  d.  sq. 
Eos  ad  Concilium  admittendos  esse,  ut 
rationes,  cur  Episcopi  Concilio  non  inter- 
sint,  exponant  1061  d,  — non  interesse, 
nisi  ex  speciali  gratia  SS.  Pontif. , Con- 
gregationibus  generalibus  1061  d.  sqq. 
1033  a.  Licere  eis  interesse  Scssionibus 
publicis  integris,  sed  sine  vote  R 1062  a.  b. 
Si  Episcopi,  qui  a SS.  Pontif.  jam  sint 
excusati,  non  mittant  procuratores,  conni- 
vendum  esse  O 1062  b.  Procuratores 
subscribere  actis  Concilii  finiti  1062  c. 

2.  Procuratores  absentium  in  Cone.  Trid. 
O 1088  b.  c , — in  antecedentibus  Con- 
ciliis 1088  c.  Pro  Cone.  Vatic,  quaestio- 
nem  do  procuratorum  juribus  ante  Cone, 
decidendam  esse  1088  d.  Votum  con- 
sultativum  eis  tribuendum  censet  Ilefele 
1088  d. 

PROFECTUS  IN  INTELLIGENTIA  DOG- 
MATUM  verus  et  falsus  S 513  b.  sqq. 
537  c.  sqq. 

PROFESSIO  VOTORUM  v.  Rogulares. 

PROMOTORES CONCILII  VATICANI  qui? 
O 16  b.  R 21b.  Quid  iis  agendum  sit  O 
1069  d.  sqq.  1072a.  1100a.  b.  Congrega- 
tionibus  generalibus,  nisi  specialiter  vo- 
cati,  non  intersunt  1070  b. 

PROPAGATIONIS  FIDEI  opera  pia  P 
902  a.  sqq. 

PROPHETIA  tamquam  motivum  credil)ili- 
tatis  V.  Fides  II,  3. 

PROPOSITIO  RERUM  TRACTANDARUM. 

1.  Proponendi  jus  et  modus  exponitur  voto 
P.  Sanguincti  S.  J.  O 1077  c.  sqq.  In 
genere  jus  proponendi  esse  vel  affirma- 
tivum,  vi  cujus  liceat  aliquid  discussioni 
proponcre,  vel  exclusivum,  vi  cujus  liceat 
aliquid  ex  discussiono  excludere,  vel  cu- 
mulativum , quo  affirmativuni  cum  ex- 
clusive conjungatur  1077  d.  sqq.  Jus 
cumulativum  contineri  jure  praesidendi 
1078  b. 

2.  In  oecumenico  Concilio  non  habere  sin- 
gulos Patres  jus  affirmativuni  ita,  ut  iis 
liceat,  quidquid  velint,  non  praevie  ex- 
aminatum  proponere  O 1078  d.  sqq.  Ne- 
que habere  Patres  jus  exclusivum  ita, 
ut  id  pluralitate  suffragiorum  exerceatur 
1078  d.  1079  d.  sq. 

3.  Delectum  propositionum  faciendum  esse 
a SS.  Pontif.  iisque,  qui  eum  repraesen- 
tent  O 1080  a.  sqq.  Simplicitor  jus  cu- 
mulativum ita  ad  SS.  Pontif.  spoctare, 
ut  ejus  solius  sit  et  affirmativuin  et  ex- 
clusivum jus  1080  c.  sqq. 

4.  Ilaoc  omnia  locis  citatis  ex  principiis 
theologicis  probata  probantur  historice 
generali  argumento  O 1081  b.  sqq.,  — 
specialiter  ex  Cone.  Nicaeno  1082  b.  sqq., 
— Ephosino  1083  b,  — Chalcedoncnsi 
1083  c,  — aliis  ante  Trid.  Cone.  1083  d.  sejq., 
— Tridentino  1084  b.  sqq. 

5.  Omnibus  Patribus  esse  indirectum  pro- 
ponendi jus,  scil.  proponendi,  quidquid 
propositis  decretis  opportunius  vel  in  iis 
omissum  esse  videatur  O 1080  c. 


1883 


Index  rerum. 


1884 


G.  Modus,  quo  decreta  et  canones  forraandi 
videantur  0 1085  c.  sqq.  Ordo,  quo  res 
proponendae  1086  a.  sq. 

7.  Jus  proponendi  ad  SS.  Pontif.  spectare 
ex  vote  D.  Hefele  O 1089  b.  Esse  tamen 
etiam  Episcopis  aliquod  jus  proponendi 
concedendum , ut  fuerifc  in  Lateran.  V. 
et  Trident.  1089  b.  sqq.,  limitatum  illud 
quidem  ita,  ut,  num  eorum  proposita  ad- 
mittantur,  prius  a Comniissione,  e membris 
Concilii  a SS.  Pontif.  electa,  exarainctur 

1089  d.  sqq.  Hujus  Commissionis  utilitas 

1090  b.  c.  Praestare  fortasse,  ut  Com- 
niissionis  praeses  et  niembrorum  pars  a 
SS.  Pontif.,  altera  pars  a Concilio  eligatur 
1090  c.  Of.  Congregationes  pecul.  1. 

8.  Conceditur  jus  proponendi  limitatum  Epi- 
scopis li  1101  d.  Congregatio  peculiaris 
ad  eorum  propositiones  oxaniinandas  con- 
stituitur  a SS.  Pontif.,  cui  propositiones 
cxaminatae  exbibendae  sunt  0 1101  b.  sq. 

9.  Literis  apostolicis  statuitur,  ut  Episcopi 
liabeant  facultatem  res  aptas  proponendi 
K 18  d.  sq. : eas  tradere  debent  scripto 
speciali  Deputation!  rationibus  additis 
18  d.  sq. , quae  cle  propositarum  rerum 
admissione  vel  exclusione  ad  SS.  Pontif. 
refert,  isqiie  decidit,  utrum  res  Concilio 
proponantur  necne  19  a.  Conditiones  in 
propositionibus  requisitae  18d.  sq.  1101  d. 

10.  Patres  petunt,  ut  proponentibus  ra- 
tionos,  cur  proposita  non  admittantur, 
exliibeantur  P 916  a,  ut  hi  in  ipsa  Con- 
gregatione  speciali  audiantur  ibid.  918  a. 
Patribus  non  ex  privilegio  licere,  res  Con- 
cilio proponere,  sed  eos  jus  habere  propo- 
nendi 917  c.  d. 

PROTESTANTES. 

1.  Eorum  divisiones  C 249  b.  Sacrae  Scrip- 
turae  apud  eos  conditio  249  b.  Ea  spreta 
vulgatus  est  rationalismus,  naturalisraus, 
deiude  pantheismus,  materialismus,  atheis- 
mus  249  b.  c , a quibus  erroribus  non 
se  immunes  servarunt  catholici  249  c. 

2.  Protestantes  oceasione  Concilii  invitandos 
esse,  ut  ad  gremium  Ecclesiae  redeant 
O 1060  d.  Datae  ad  eos  literae  aposto- 
licae  R 8 d.  sqq.,  de  quibus  extant  literae 
et  declarationes  Consilii  superioris  Eccle- 
siastic! Berolinensis  M 1123  c.  sqq.,  — theo- 
logorum  Groningauorum  1124  c.  sqq.,  — 
societatis  pastorum  Genevensis  11 29  a.  sqq. 
— Germanorum  Protestantium  W ormatiae 
congregatorum  1132d.  sqq.,  — societatis 
Gustavi  Adolphi  1133  d,  — D"®  Herrmann 
ibid.  Quid  statuerit  synodus  Ansbachii 
considens  ibid.,  — couventus  Pestini  in 
riungaria  congreg.  1134  a.  Foederis  evan- 
gelic! in  Gallia  epistola  1134  a.  sqq.  Pres- 
byterianorum  ex  America  septentrional! 
ad  Pium  IX.  epistola  1135  a.  sqq. 

3.  Nonnullorum  protestantium  e provincia 
Saxoniae  pastorum  petitio,  Ep.  Paderbor- 
nensi  oblata,  ut  duo  unionis  impedimenta 
tollantur:  coelibatus  clericorum  et  calicis 
usus  laicis  interdictus  M 1137  d.  sqq. 
Conditiones  ab  iis  propositae,  sub  quibus 
clericis  matrimoniinn , laicis  calix  con- 
cedatur  1138  a.  sqq.  1141  b.  sqq.  Aliae 
eorum  ad  RiTium  Martin  literae  1142  b.  sqq. 

4.  D"®  Camming,  presbyteriani  Scoti,  ad 
SS.  Pontif.  literae,  quibus  eum  rogat,  num 
protestantibus  in  Concilio  concedatur 
libertas  exponendi,  cur  a Romana  Ecclesia 
sint  separati  M 1144  b.  c.  SS.  Pontificis 
biuae  do  hac  ro  ad  Archiep.  Manning 


literae  R 1144  d.  sqq.  Rmus  Dupanloup 
agit  de  sperato  dissidentium  reditu  ad 
Eccl.  M 1146  b. 

5.  Davidis  Urquhart,  protestantis , petitio 
SS.  Pontifici  oblata  M 1309  c.  sqq.  Xon- 
nullorum  Angliae  protestantium  petitio 
1310  b.  sqq. 

PROTOXOTARIIS  APOSTOLICIS  com- 
mittitur  bullae  indictionis  promulgatio 
0 1064  a. 

PUBLIC,  LE,  ephemeris.  Ejus  de  perio- 
dic! La  Civilta  Catt.  e Gallia  literis  cora- 
mentarius  Un  Manifeste  M 1164  c.  sqq. 
Cf.  Vaticanum  Cone.  V,  22  sqq. 

PUERI.  Puerorum  frequens  confessio  P 
836  a,  — ad  primani  communionem  prae- 
paratio  ibid. 

PURGATORIUM  S 565  a. 

QUAKERI  de  Ecclesiae  reformatione  S 594  d. 

RATIO  HUMANA  — CREATA.  Ejus 
Deum  cognoscendi  vis  v.  Dens  111,  4,  — 
obligatio  revelation!  div.  so  subjiciendi 
V.  Fides  I,  2.  Revelatio  1 , — ad  fidem 
rclatio  v.  Eccles.  Ill,  6 sqq.  Fides  II, 
3;  III,  7;  IV,  10  sq.  Mysteria,  — relatio 
ad  magisterium  Eccl.  v.  Ecclesia  HI, 
10  sqq. 

RATIONALISMUS. 

1.  Spreta  sacra  Scriptura  est  vulgatus  C 
249  b , — num  e protestantismo  natus 
0 220  c.  d.  233  c.  d.  Ejus  supreinum  prin- 
cipium  S 521  b,  — doctrina  de  fide  527  a. 

2.  Rationalismus  temperatior  s.  Semiratio- 
nalismus  S 519  a.  b.  Ejus  logicum  prin- 
cipium  525  b,  — doctrina  de  fide  527  a.  d, 

— de  scientiae  a fide  et  magisterio  indepen- 
dentia  (Frohschammer)  536  b.  d.  Ab  eo 
non  liberos  so  servarunt  catholici  C 249  c. 
cf.  S 518  c. 

REDEMPTIO  per  Christum  v.  Jesus  Christus 

2.  3. 

REGALISTAE  negant,  SS.  Pontifici  jus  esse 
cum  toto  grege  communicandi  S 618  a.  sqq. 
REGULARES.  CLERUS  REGULARIS. 
RELIGIOSI.  ORDINES  RELIGIOSI. 

1.  Divina  religiosi  status  institutio  S 
575  c.  sqq.  628  c.  Eum  non  solum  hone- 
stum,  sed  plane  eximium  esse  575  d.  628  c. 
Leges  de  eo  ferendas  ad  solam  Eccl. 
spectare  575  d.  628  c.  sqq.  Qui  ad  con- 
silia  evang.  servanda  et  ad  vitam  sive  acti- 
vam  sive  contemplativam  vote  se  astrin- 
xerint,  votum  servare  debere  576  a.  629  a. 

2.  Schema  de'  regularibus  S 671  a.  sqq. 
Eorum  laus  671a.  672  b,  — insectationes 
575  c.  sqq.  671  a.  Aberrare  nonnullos 

671  c.  Commendantur  omnibus  fidelibus 

672  b , — Praelatis  ibid.  Regularibus 
commendatur  reverentia  et  obsequium  erga 
Episcopos  ac  disciplina  religiosa  672  c. 

3.  Schema  de  vote  obedientiae  S 674  b.  sqq. 
Obedientiae  praesertim  regularis  neces- 
sitas  et  praestantia  672  d.  sqq.  674  b.  sqq., 

— cum  aliis  virtutibus  connexio  673  c. 
Obedientia  judicii  673  b.  c;  obed.  in  iis 
ipsis,  quae  non  spectant  ad  regularem 
observantiam  673d.sq.  Regularibus  com- 
mendatur perfecta  obedientia  674  d.  sq. 
Regularium  recursus  ad  superiorem  auc- 
toritatem  674  a.  d.  sq.,  — ad  laicam  vel 
aliam,  quae  competens  non  est,  auctori- 
tatem  675  a. 

4.  Schema  de  vita  communi  S 675  a.  sqq. 
Vita  communis  aliquibus  in  locis  collapsa 


675  b.  676  a.  Num  conventus  paupertas 
ei  obstet  675  c.  Mediorura  praescriptio 
ad  earn  restaurandam  675d.  sqq.  677  a.  sqq., 
in  sanctimonialium  monasteriis  676  b. 
677  d.  sqq. 

5.  Schema  de  clausura  S 678  d.  sqq.  Cur 
clausura  ibid.  Ecclesiae  leges  de  mu- 
lierum  ingressu  in  monasteria  virorum 
679a;  quid  statuendum  sit  de  eo  ibid.  b.  sqq. 
681  b,  — de  regularium  e monasterio 
egressu  679b.  681c.  Clausura  in institutis 
virorum,  in  quibus  vota  tantum  simplicia 
emittuntur  679  d.  681  d.  Leges  de  clau- 
sura monialium  680  a.  sqq.  682  a.  b. 

6.  Electio  Generalium  P 818  c.  Abbatum 
Nullius  per  SS.  Pontif.  institutio  ibid., 
corum  muneris  perennitas  ibid. 

7.  Severitas  in  recipiendis  candidatis  P 836  c, 

— praesertim,  si  sunt  clorici,  qui  minus 
probabantur  836  d.  Novitiatus  836  c, 
ejus  tempus  819  a.  b.  836  c.  Vota  sim- 
plicia 819  a.  Aetas  ad  ea  necessaria 

819  b.  Eorum  pro  omnibus  Ordinibus 
per  Pium  IX.  praescriptio  909  d.  Ejus 
rei  in  Helvetia  difficultates  910  c.  sqq. 
Vota  solemnia  819  a.  Aetas  ad  ea  ne- 
cessaria 819  b.  Leges  hae  respectu  sancti- 
monialium 819  c. 

8.  Regulae  origin,  observatio  P 818  c.  sq. 
Regularium  reformatio  0 1019  b.  1024  a.  b. 
Conventuum  institutio  P 819  d.  820  a.  sq., 

— depravatorum  et  inutilium  suppressio 

836  d.  837  a.  Religiosorum  in  iis  numerus 

820  a.  b.  c,  — - studium  literarum  (simile 
cleri  saecularis)  821  a.  b,  — transitus  ad 
clerum  saecularem  822  d.  823  a.  b.  c,  — 
])oenae  et  expulsio  823  b.  c.  836  d. 

9.  Regulares  et  Episcopi  P 818  b.  837  a. 
Minores  Conventus  ne  sint  exempt!  820  a, 
neve  regulares  ii , qui  non  habent  vota 
solemnia  823  d.  sq.  Regularium  studia  sint 
sub  Episcopi  vigilantia  821  a.  c.  Eorum 
ab  Episcopis  dependentia  quoad  ordina- 
tiones  822  b,  — quoad  munus  concionandi 
ibid.,  — quoad  proprias  eccles.  ibid.  c.  d. 

10.  Regularium  privilegia  respectu  ordina- 
tionum  P 821  d.  sqq.  Privilegiorum  com- 
municatio  822  b.  Exemptio  monialium 

837  b.  Novarum  Congregationum  mulie- 
rum  multitudo  837  a.  Novae  earum  in- 
stitutiones  837  a. 

11.  Qui  sint  ex  regularium  Superioribus  ad 
Concilium  vocandi  O 1059  b.  sqq.  v.  Vatic. 
Cone.  Ill,  10.  Index  capituin  schematis 
circa  Ordines  regulares  506  c.  Regulares 
mis.sionarii  v.  Missiones  2.  5. 

REPROBATIO  ANTECEDENS  POSITIVA 
S 564  d. 

RESERVATIONUM  PAPALIUM  ad  mino- 
rem  numerum  roductio  P 841  a.  874  c. 
Earum  catalog!  initio  cujusvis  pontificatus 
publicatio  841  b.  c.  Episcoporum  quoad 
eas  facultas  874  c. 

RESIDENTIA.  Episcopor.  resid.  S 642  c.  sqq. 
cf.  646  b.  sqq.  Ab  ejus  lege  dispensantur 
et  Patres  et  alii,  qui  Concilio  operara 
impendunt,  ita  ut  beneficiorum  fructus, 
reditus,  proventus  ac  distributiones  quo- 
tidianas  percipere  possint,  iis  distributio- 
nibus  tantum  exceptis,  quae  inter  prae- 
sentes  fieri  dicuntur  R 24  c. 

RESPUBLICA  V.  Ecclesia  IV.  Potestas 
civilis.  Schola. 

REVELATIO. 

1.  Revelatio  possibilis  est.  Proscribitur 
doctrina,  qua  fieri  posse  aut  expedire 


1885 

negatur,  ut  homo  per  revelationem  di- 
vinam  de  Deo  cultuque  ei  exhibendo 
edoceatur;  seu  qua  affirmatur,  hominem 
ad  supernaturalem  cognitionem  divinitus 
evebi  non  posse,  sed  ex  se  ipso  ad  omnis 
tandem  veri  et  boni  possessionem  jugi 
profectu  pertingere  posse  et  debere;  seu, 
rationem  humanam  ita  independentem 
esse,  ut  fides  ei  a Deo  imperari  nequeat 
C 255  c.  d.  Doctrina  in  origin,  scbemate 
de  doctr.  cath.  S 508  a.  b.  Explic.  521  b.c. 
Schema  reform.  1631  d.  Depnt.  0 1654  a.  b. 
S 76  c.  d.  Vota  de  hac  doctrina  0 1018  c. 
De  adversariis  185  b.  c. 

2.  Placuit  Deo,  se  ipsum  atque  aeterna 
voluntatis  suae  decreta  humane  generi 
snpernaturali  via  revelare  C 250  d.  Of. 
schema  de  doctr.  cath.  S 508  a.  509  a. 
Schema  reform.  1629  b.  Deput.  0 
1652  b.  sqq.  Schema  prop.  S 72  a.  P 
772  d.  sq.  0 1022  a.  Praet.  cf.  Constit. 
dogmatica  de  fide  II,  11.  15.  16. 

3.  Huic  revelation!  tribuendum  est,  ut  ea, 
quae  in  rebus  divinis  humanae  ration! 
per  se  impervia  non  sunt,  in  pracsenti 
quoque  generis  human!  conditione  ab 
omnibus  expedite , firma  certitudine  et 
nullo  admixto  errore  cognosci  possint 
C 251  a.  Cf.  schema  de  doctr.  cath. 
S 509  b.  Explic.  524  d.  sq.  Schema  re- 
form. 1629  c.  Deput.  0 1652  c.  sqq.  Num 
revelatio  sit  absolute  necessaria  ad  ilia 
cognoscenda  225  b.  238  c.  sqq. 

4.  Non  hac  tamen  de  causa  absolute  ne- 
cessaria est,  sed,  quia  Deus  hominem  ad 
finem  supernaturalem  ordinavit,  ad  parti- 
cipanda  scil.  bona  divina,  quae  humanae 
mentis  intelligentiam  omnino  superant 
C 251  a.  Cf.  schema  de  doctr.  cath.  S 509  b. 
Explic.  523  d.  sqq.  Schema  reform. 
1629  c.  Deput.  0 1653  a.  b.  S 72  b. 
Cf.  Constitutio  dogmatica  de  fide  II,  11. 
15.  16. 

5.  Revelatio  continetur  in  libris  scriptis  et 
sine  scripto  traditionibus , quae  ipsius 
Christ!  ore  ab  Apostolis  acceptae,  aut 
ab  ipsis  Apostolis  Spiritu  sancto  dictante 
quasi  per  manus  traditae  ad  nos  usque 
pervenerunt  C 251  b.  Cf.  schema  de 
doctr.  cath.  S 508  c.  V.  Scriptura  sacra  2. 
De  mysteriis  in  revelatione  contentis  v. 
Mysteria.  De  motivis  credibilitatis , de 
mode,  quo  scientia  et  ratio  ad  revelatio- 
nem se  habeat  v.  Fides  II,  3;  IV,  10.  11. 
Eccl.  Ill,  10.  11.  12.  Cf.  praeterea  Con- 
stitutio dogm.  de  fide  II,  11.  15.  16. 

REX.  Regum  divinum  regendi  jus  P 853  d. 

RITUS.  Schema  de  ritibus  paratum  erat 
S 506  d. 

ROMA.  Urbis  ut  centri  orbis  catholici 
dignitas  et  perpetuitas  0 1311c.  sqq.  Ejus 

gloria  tempore  Concilii  ibid.  Preces  pro 
oncilio  ibi  praescriptae  v.  Vaticanum 
Concilium  VI , 33.  cf.  Indulgentia  2. 
Romani  archigymnasii  ad  Pium  IX.  epi- 
stola  M 1520  c.  sqq.  Parochorum  Urbis 
ad  eundem  epistola  1521  b.  sqq. 
ROMANI  PONTIFICES.  Eorum  zelus  et 
merita  R 2 b.  Alia  v.  Pontifex  SS. 
ROSARIUM.  Ejus  recitatio  commendatur 
atque  indulgentia  plenaria  pro  tempore 
Concilii  conceditur  Rosarium  quotidie  per 
hebdomadam  recitantibus  R 1076  c.  sqq. 
RUSSIA.  Russiaci  Oubernii  ad  Concilium 
ratio  V.  Gubernia  I,  7.  Russiaci  imperii 
ad  Ecclesiam  catholicam  ratio D 1250a.  sqq. 


Protestantos  — Schema  de  Episcopis  etc. 

1251  d.  sqq.  Catholici  in  Russia,  quid 
sentiant  de  infallib.  pontif.  M 989  a.  sqq. 

SACELLA  DOMESTICA.  Eorum  nimia 
multitudo  P 830  d,  — incoranioda  831  a. 
Sacramentorum  in  iis  administratio  830  d. 
Ea  concedendi  facultatem  petunt  Episcopi 
Belgii  877  b. 

SACERDOTES  v.  Clerus. 

SALUTATIONI  ANGELICAE  ut  addantur 
verba  „ Virgo  Immaculata“,  petitur  P 873  a. 

SARDICENSE  CONCILIUM,  Nicaeni  con- 
tinuatio  O 1083  a.  In  eo  jus  proponendi 
fuisse  penes  legatum  SS.  Pontif.  ibid. 

SATISFACTIO  VICARIA  v.  Jesus  Chri- 
stus  2. 

SCHEMA.  SCHEMATA  RERUM  TRAC- 
TANDARUM. 

1.  Suadetur,  ut  decreta  et  canones  jam  for- 
mati  Patribus  proponantur  0 1098  a.  sqq. 
1099  c,  — ut  Patres  emendationes  ante 
Congregationem  generalem  scripto  tra- 
dant  1099  b.  Petunt  aliqui,  ut  omnia 
simul  schemata  mox  exhibeantur  P 919  b, 
quod  recusatur  O 921  b.  cf.  1099  a. 

2.  Schemata  decretorum  et  canonum  praevie 
exarata,  nulla  approbatione  munita,  Pa- 
trum  examini  subjicienda  sunt  R 22  b.  cf. 
O 1098  a.  sqq.  1099  c.  Propositae  a Patribus 
emendationes,  tempore  a Praesidibus  sta- 
tute, scripto  et  addito  nomine  exhibendae 
Secretario  Concilii,  a quo  tradantur  respec- 
tivae  Deputation!  R 68  a.  cf.  O 1099  b. 
Schemata  reform ata  cum  summaria  rela- 
tione animadversionum  Patrum  exhibean- 
tur Patribus,  ut  jam  discussio  earum  fiat 
in  Congreg.  gener.  R 68  b.  v.  Congregatio 
generalis  II,  11. 

3.  Index  schematum , quae  erant  parata 
S 505  a.  sqq.,  — circa  fidem  505  a.  b,  — 
de  Eccl.  ibid.  c.  d , — de  matrimonio 
506  a,  — circa  discipl.  eccles.  ibid.  a.  b, 
— circa  Ordines  regul.  ibid,  c,  — circa 
ritus  orientales  et  apostolicas  missiones 
ibid.  c. 

SCHEMA  DE  DOCTRINA  CATHOLICA. 

1.  Ipsum  schema  S 507  a.  sqq.  Ejus  explic. 
518  c.  sqq.,  — inscriptio  ibid,  d,  — divisio 
ibid.  d.  sqq.  521  d.  sq.,  — in  doctrinae 
propositione  et  errorum  reprobatione  ordo 
0 83  a.  1014  c.  sqq.  1016  c.  sqq.,  — enun- 
tiatio  1018  d.  sqq.  cf.  1617  c.  P.  Fran- 
zelin  de  eo  disquisitio  1611a.  sqq.  cf. 

1647  d. 

2.  Patribus  proponitur  in  I.  Congreg.  gener. 
O 711  a,  discutitur  in  4.  et  quinque  se- 
quentibus  Congregationibus  715  a.  sqq 
1646  d.  Traditur  Deputationi  fidei  717  d, 
quae  schema  quoad  substantiam  retinere, 
quoad  formam  mutare  statuit  1647  a.  sqq. 
cf.  78  b.  sq.  82  a.  c.  Tres  Consultores 
ad  schema  reformandum  designantur,  e 
quibus  unus  (Episc.  Paderbornensis)  re- 
formationis  negotium  in  se  recipit  1647  d. 
cf.  78  b. 

3.  Reformatum  Deputationi  proponitur  O 

1648  a.  Schema  ipsum  propositum  S 
1628  a.  sqq.  Prior  pars  discutitur,  quae 
sola  per  se  recipitur  tamquam  propria 
Constitutio  v.  Constitutio  dogmatica  de 
fide  II,  5 sqq. 

4.  Altera  pars  quinque  capitibus  et  corresp. 
canonibus  continetur  S 1632  d.  sqq.  Ejus 
discussio  incipit  in  10.  Sess.  Deput.  0 1058  d. 
Disceptatio  de  V.  (I.)  capite  et  canonibus 
(de  SS.  Trinitate)  finitur  11.  Sess.  1600  a.  I 


1880 

[ Reditur  ad  hoc  caput  1061  a.  Legitur  re- 
formatum 1669  a.  sqq.  cf.  1670  b. 

5.  Caput  VI.  (de  hominis  creatione  et  natura) 
discutitur  0 1060  a.  sqq.  1061  b.  Refor- 
matum legitur  1669  d.  Caput  ipsum  S 
1038c.d.  Examinatur  0 1670b.  sqq.  1078b. 
Cap.  VII.  (de  hominis  elevatione  et  lapsu) 
discutitur  1001  b.  sqq.  1678  b. 

6.  Disceptatio  de  VIII.  capite  (de  mysterio 
Verhi  incarnati)  O 1602  d.  1678  b.  Dis- 
ceptatio de  IX.  capite  (de  gratia  lied- 
emptoris)  1066  c.  sqq.  1071  b,  — de  con- 
clusione  1009  a.  Schema  reformatum 
praecipuis  mysteriis  fulei),  non  tamen  per- 
fectum,  cum  notis  theologicis  S 553  a.  sqq. 

SCHEMA  DE  ECCLESIA. 

1.  Schema  primum  cum  adnotationibus  S 
507  b.  sqq.  cf.  505  c.  sqq.,  distribuitur  in 
13.  Congreg.  gener.  O 720  c.  Evulgatur 
in  ephemeride  Augustana  D 1553  c. 
1556  b.  1571  d.  Num  continent  res  jus 
statuum  violantes  1553  c.  sqq.  1556  b.  sqq. 
1564  a.  sqq.  1571  c. 

2.  Postulatum , ut  schema  in  tres  partes 
divisum  certo,  qui  describitur,  ordine 
discutiatur  P 950  d.  sqq.  Additiones  ad 
schema  propositae  ab  Archiep.  Manning 
952  b.  Monentnr  Patres  in  29.  Congreg. 
(22.  Febr.),  ut,  quae  de  primis  decern 
capitibus  et  tredecim  canonibus  animad- 
vertenda  censeant,  intra  decern  dies  Se- 
cretario scripta  tradant  0 729  a.  b. 

3.  Capiti  XI.  additur  (6.  Martii)  caput  de 
infallibilitate  SS.  Pontificis  O 729  b.  c. 
H 1097  c.  cf.  Infallibilitas  SS.  Pontif.  X, 
59.  Ipsum  caput  S 641  a.  b.  Monentur 
Patres,  ut,  quae  de  capite  XI.  et  capite 
addendo  et  14.  15.  16.  canonibus  animad- 
vertenda  censeant,  intra  decern  dies  (ad 
17.  Martii)  tradant  0 729  c.  H 1697  c. 
Queruntur  multi,  quod  tempus  non  suf- 
ficiat  P 972  d.  sqq.  Prorogatur  tempus 
ad  25.  Martii  H 1697  d.  Animadversiones 
traditae  inter  Patres  distribuuntur  in  47. 
et  48.  Congreg.  gener.  (29.  30.  Aprilis) 
0 740  d.  sq. 

4.  Deputatio  fidei  disceptationem  de  animad- 
versionibus  in  cap.  XI.  incepit  in  34.  Sess. 
(27.  Apr.)  O 1078  c,  pergit  in  36.  37.  Sess. 
1679  d.  sq.  Discussio  animadversionum 
in  caput  addendum  habetur  in  34.  35. 
36.  Sess.  1079  a.  sqq.  Relationes  de  iis 
habitae  274  b.  sqq.  cf.  1678  nota  8*. 
Decernitur,  ut  ex  utroque  capite  nova 
Constitutio  conficiatur,  quae  constet  qua- 
tuor  capitibus  1678  c.  Ipsum  ejus  schema 
S 1040  b.  sqq.  Animadversiones  Patrum 
in  decern  priora  capita  schematis  distri- 
buuntur in  45.  Sess.  Depnt.  d.  8.  Junii 
1086  a. 

Alia  V.  Constitutio  dogmatica  prima  de 
Ecclesia  Christ!  II,  5 sqq. 

SCHEMA  DE  EPISCOPIS,  DE  SYNODIS 
ET  DE  VICARIIS  GENERALIBUS. 
SCHEMA  DE  SEDE  EPISCOPALI  VA- 
CANTE. 

1.  Schemata  ipsa  S 641  c.  sqq.  651  a.  sqq.; 
distribuuntur  in  8.  Congreg.  0 717  b. 
Discussio  indicitur  in  9.  Congreg.  717  d, 
incipit  in  10.  Congreg.  718  d,  pergitur 
in  sex  sqq.  Congreg.  719  b.  sqq.  Sche- 
mata cum  Patrum  observationibus  tra- 
duntur  Deputationi  pro  rebus  disciplin. 
721  d. 

2.  Schema  do  sedo  vacante  a Deputatione 
reformatum  cum  relatione  Deputationis 


1887 


Index  rerum. 


1888 


S 055  b.  sqq.,  traditur  Patribus  19.  Aug. 
0 703  d.  Eelatio  liabetur  ab  Episcopo 
Coiichensi  et  discutitur  schema  in  83. 
Congreg.  goner.  704  a.  Emendationes 
propositae  J 739  a.  sqq.  cf.  704  b.  Nomine 
Deputationis  de  emendationibus  in  89. 
Congreg.  gener.  refert  Riuus  Trucchi, 
Episcopus  Foroliviensis  704  c.  Suffragia 
de  iis  feruntur  in  eadem  Congreg.  ibid. 
Schema  emendatum  S 1741  b.  sqq. 

Cf.  Concilia  particularia.  Episcopi.  Vi- 
carii  generales. 

SCHEMA  DE  FIDE  CATHOLICA  v.  Con- 
stitutio  dogmatica  de  fide  catholica  II, 
5 sqq. 

SCHEMA  DE  PARVO  CATECHISMO. 

1.  Ipsum  schema  S 003  b.  sqq.,  disfcribuitnr 
in  10.  Congreg.  O 719  a.  Discussio  in- 
cipit  in  24.  Congreg.  725  d , pergitur  in 
25.^ — 29.  Congreg.  727  a.  sqq. 

2.  Schema  reformatum  S 004  d.  sqq.  Post 
3.  publ.  Sessionem  Patribus  mittitur  0 
740  a.  In  47.  Congreg.  gener.  nomine 
Deputationis  relationera  habet  Rums 
Wierzchleyski,  Archiep.  Leopolitanus  rit. 
lat.,  et  schema  discutitur  740  b.  Discussio 
finitur  in  48.  Congreg.  741  b. 

3.  Emendationes  a nonnullis  Patribus  propo- 
sitae 0 1743  b.  Relationem  de  iis  nomine 
Deputationis  habet  RiTius  Zwerger,  Ep. 
Secoviensis,  et  suffragia  de  emendationibus 
feruntur  in  49.  Congreg.  741  d.  In  ea- 
dem  primus  Praeses  de  toto  schemate 
suffragia  exquirit  741  d.  sq.  Praesentes 
erant  591  Patres,  e quibus  responderunt 
491  Placet,  50  Non  'placet,  44  Placet  jiixta 
modum  742  b.  Expostulatio  complurium 
Patrum,  quod  eodem  die  suffragia  ex- 
quisita  sint  P 980  a.  Responsum  ibid.  d. 

4.  Couditiones  a nonnullis  Patribus  suffragio 
adjectae  O 1744  a.  sqq.  Schema  denuo 
reformatum  S 000  b.  sqq.  cf.  0 743  a. 
Nomine  Deputationis  de  conditionibus 
relationem  habet  Rums  Marilley,  Epi- 
scopus Lausanensis  et  Glenevensis  743  a. 

V.  etiam  Catechismus. 

SCHEMATA  VARIA. 

1.  Schema  de  vita  et  honestate  clericorum 
S 059  b.  sqq.,  distribuitur  in  10.  Congreg. 
O 719  a.  Discussio  incipit  in  10.  Con- 
grog.  722  a,  pergitur  in  17. — 23.  Congreg. 
722  b.  sqq.  Schema  traditur  cum  obser- 
vationibus  Patrum  Deputationi  pro  rebus 
discipl.  725  b.  Cf.  Clerus. 

2.  Schema  de  oneribus  Missarum  S 607  b.  sqq. 
Cf.  Missa , — de  titulis  ordinationum 
009  d.  sqq.  Cf.  Ordinatio.  Distribuuntur 
in  29.  Congreg.  0 728  d. 

3.  Schema  de  regularibus  S 071  a.  sqq.,  — 
de  vote  obedientiae  072  d.  sqq. , — de 
perfecta  vita  communi  675  b.  sqq.,  — de 
clausura  078  d.  sqq.  Distribuuntur  in 
29.  Congreg.  O 728  d.  Cf.  Regulares. 

4.  Schema  de  missionibus  apostolicis  S 
082  d.  sqq.,  distribuitur  post  4.  Sess.  solem- 
nem  0 702  d.  Cf.  Missiones. 

SCHISMATICI  V.  Oriontalis  Ecclesia  non 
unita. 

SCHOLA. 

1.  Scholarum  et  Universitatum  quondam  ab 
Ecclesia  dependentia  et  consentientium 
auctoritas  O 84  a.  b.  1012  d.  Earum 
suprema  directione  et  libertato  in  ipsius 
cleri  institutione  hodio  Ecclesia  est  privata 
S 575  a.  h.  Quo  jure  juventutis  institu- 
tionem  Ecclesia  sibi  vindicet,  quatenus 


scholae  ad  civilem  potestatem  spectent; 
qui  errores  in  hac  re  027  a.  sqq.  cf.  P 
790  d.  sq.  854  a.  857  d.  Praeceptorum, 
praesertim  eorum,  qui  scientiara  eccles. 
tradunt,  Episcopo  obediendi  obligatio 
811  b.  c. 

2.  Scholae  mixtae  P 857  c,  — in  Helvetia 
858  a.  sqq. , — parochiales  s.  primariae 
858  a.  b,  — mediae  858  c.  d,  — supe- 
riores  s.  gymnasia  858  d.  Scholae  mixtae 
in  dioecesi  Sangallensi  859  a.  sqq. ; re- 
media  contra  scholas  raixtas  800  a. 

3.  Scholae  orientales  P 903  a.  sq.  Quid  sint 
ibid.  b.  d.  Quae  earum  utilitas  903  b. 
904  a. 

SCIENTIA.  V.  Ecclesia  III,  10—12.  Fides 
I,  2;  IV,  10 — 11.  Mysteria. 

SCOTIA.  Cleri  ad  SS.  Pontif.  literae, 
quibus  votum  pro  definienda  infallibili- 
tate  exhibent  M 1516  d.  Responsum 
Pii  IX.  R 1534  c. 

SCRIPTURA  SACRA. 

1.  Libri  veteris  et  novi  Testamenti  integri 
cum  omnibus  suis  partibus,  ut  a Concilio 
Tridentino  recensentnr  et  in  veteri  vul- 
gata  latina  editione  habentur,  pro  sacris 
et  canonicis  suscipiendi  sunt  C 251  h. 
Qui  eos  tamquam  tales  non  suscipit  vel 
eos  divinitus  inspiratos  esse  nogat,  ana- 
thematizatur  255  d.  Respondens  locus 
in  orig.  schemate  de  doctr.  cath.  S 
508  c.  d.  Schema  reform.  1029  c.  1631  d. 
Deput.  0 1054  b.  S 72  c.  76  c.  Num  vul- 
gata  versio  intelligatur  dementis  VIII. 
O 141  d.  sq. 

2.  Eos  pro  sacris  et  canonicis  habet  Ec- 
clesia, non  ideo  quod  sola  humana  in- 
dustria  concinnati  sua  deinde  auctoritate 
sint  approbati;  nec  ideo  dumtaxat,  quod 
revelationem  sine  errore  contineant,  sed 
propterea,  quod  Spiritu  s.  inspirante  con- 
scripti  Deum  habent  auctorem,  atque  ut 
talcs  ipsi  Ecclesiae  traditi  sunt  C 251  b. 
Schema  de  doctr.  cath.  S 508  d.  Explic. 
522  b.  sqq.  O 1021a.  b.  Schema  reform. 
S 1629  d.  72  c.  Explic.  0 79  d.  sq.  80  d. 
Quae  sit  Lessii  et  Lovaniensium  de  in- 
spiratione  doctrina;  num  a Concilio  con- 
demnetur  140  a.  sqq. 

3.  Scripturam  interpretantibus , in  rebus 
fidei  et  morum  ad  aedificationem  doctrinae 
christianae  pertinentium,  is  pro  vero  ejus 
sensu  habendus  est,  quern  tenuit  et  tenet 
s.  Mater  Ecclesia,  cujus  est  judicare  de 
vero  sensn  et  interpretatione  Scriptura- 
rum;  nemini  licet  contra  hunc  sensum 
aut  etiam  contra  unanimem  consensum 
Patrum  s.  Scripturam  interpretari  C 251  c. 
In  schemate  de  doctr.  cath.  S 508  d.  sq. 
Explic.  523  b.  c.  Schema  reform.  1629  d. 
Deput.  O 1053  c.  1655  b.  S 72  d.  Quo- 
modo  Vatican!  decretum  ad  Tridentini 
se  habeat  O 80  a.  b.  De  verbis  „in  rebus 
fidei  et  morum  etc.‘‘  delendis  O 226  a.  b. 
240  a.  sqq. 

4.  Scripturae  interpretationis  ut  curam  su- 
scipiant,  Episcopis  inculcetur  O 124  c. 
140  d;  ejus  detorsioncs  et  profanationes 
124  d.  146  d.  sq.,  — haereticae  editiones 
et  interpretationes  ubique  vulgatae  125  a. 
147  a.  b,  — editiones  et  versiones  publica 
Ecclesiae  auctoritate  curandae  ibid.  cf. 
P 784  d;  ut  arabica  vulgatae  versio  fiat, 
petitur  1747  c.  d. 

V.  praeterea  Constitutio  dogm.  de  fide 
II,  11.  15.  16. 


SCRUTATORES  SUFFRAGIORUM  qui? 
O 10  b.  R 21  a.  Quid  iis  agendum  0 
1069  d.  sq.  1071  c.  d;  quomodo  suffragia 
excipienda  R 21  b.  Congregationibus 
generalibus  non  intersunt  0 1070  a. 

SECRETAE  SOCIETATES.  Decreta  contra 
eas  renoventur  P 875  c. 

SECRETARIES  CONCILII  VATICANI. 
SUBSECRETARIUS.  ADJUTORES  qui? 
0 10  b.  R 20  d.  O 1006  b.  sqq.  Quid  eis 
agendum  sit  1009  d.  sqq.,  — pro  Congr. 
gener.  1070  c.  sqq.,  — pro  Sessione  pub- 
lica 1071  b.  sqq.,  — pro  actis  Concilii 
1072  a.  b. 

SECRETUM  servandum  Patribus,  officia- 
libus  Concilii,  theologis  et  canonistis, 
omuibusque,  qui  his  praestant  operam 
O 16  d.  R 19  b.  c.  0 25  a.  Petitur  hujus 
legis  moderatio,  ut  sit  accommodata  no- 
strae  aetati  P 910  b.  c.  Secretum  renovate 
Tridentini  monito  severissime  praescri- 
bitur  in  10.  Congreg.  0 718  b.  c.  cf. 

SEMINARIA  CLERICORUM. 

1.  Eis  magnam  curam  ab  Episcopis  deberi 
0 1019  b.  Quae  in  Concilio  statuenda 
sint,  enumerantur  1023  c.  Alia  postulan- 
tur:  Seminarium  magnum  in  singulis 
dioecesibus  P 833  a;  omnium  ordinan- 
dorum  per  quatuor  vel  tres  annos  in  eo 
versandi  obligatio  833  a.  Quid  in  dioe- 
cesibus minoribus  817  c.  In  singulis  rc- 
gionibus  centrale  sit  seminarium  817d.sq. 
Praeterea  Romae  sit  singularum  regio- 
num  collegium  817  d.  sq.  Ejus  reditus 
unde  818  a. 

2.  Seminarii  rector  P 817  a,  — confessarius 
816  d.  O 1019  b,  — deputati  P 817  b,  — 
professores  eorumque  ad  inunus  prae- 
paratio  833  b. 

3.  Normae  vivendi  in  seminario  P 816  d.  sqq. 
Linguarum  studium  833  b.  c.  Alumnorum 
feriae  817  a. 

4.  Seminaria  clericorum  in  Belgio  P 876  b. 

SEMIRATIONALISMUS  v.  Rationalismus  2. 

SENATES  ROMANES.  Licet  ei  Sessioni- 

bus  solemnibus  integris  interesse  0 1062  a. 

SEPULCHRA  catholicorum  P 831  c.  d. 

SESSIONES  PUBLICAE  S.  SOLEMNES. 
Caeremoniae  servandae  0 23  c.  Totius 
methodi  servandae  accurata  descriptio 
705  d.  sqq.  Preces  dicendae  694  c.  De- 
crota  primum  de  dogmatibus , deinde 
de  disciplina  pronuntiantur  formula:  Pius 
Episcopus  Servus  Servorum  Dei  sacro  ap- 
probante  Concilio  ad  perpetuam  rei  'memo- 
riam  R 23  d.  cf.  S 518  d.  Suffragia  pro- 
nuntiantur verbis  Placet  et  Non  placet 
R 23  d.  O 246  d.  699  a,  — excipiuntur 
a scrutatoribus  R 23  d.  0 699  a.  Ab- 
sentium  suffragia  non  recipiuntur  R 23  d. 
Numeratis  suffragiis  decreta  confirmantnr 
a SS.  Pontifice  verbis:  Decreta  modo  lecta 
placuerunt  omnibus  Patribus  nemine  dis- 
sentiente  (vel  si  qui  forte  dissenserint: 
tot  numero  cxceptis) ; Nosque  sacro  appro- 
bante  Concilio  ilia  ita  decernimus  statuimus 
atque  sancimus  ut  lecta  sunt  R 24  a.  cf. 
O 699  a.  Rogant  promotores  Concilii 
protonotarios,  ut  de  peractis  instrumenta 
faciant  R 24  a.  Tandem  indicitur  proxima 
Sossio  24  a.  cf.  0 699  b.  Preces,  bene- 
dictio  papalis,  finis  099  b.  sq. 

SOCIALISMUS.  Quam  periculosus  P 860b. 
Quomodo  Concilium  ei  occurrere  debeat 
ibid.  b.  c. 


1889 


Schema  de  fide  catholica  — Vaticanum  Concilium. 


1890 


SOCIETAS  JESU. 

1.  Ab  ea  regi  Papam  atque  Ecclesiam 
dicunt  theologi  Groningaui  M 1127  d,  — 
Pi’otestantes  Germaniae  Wormatiae  con- 
gregati  1133  b.c,  — scriptores  libellorum 
contra  Concilium  editorum  1431  b.  Earn 
novum  dogma  infallibilitatis  pontific.  toti 
Ecclesiae  velle  obtrudere  D 1 199  c.1476  b.  c. 

2.  Archiepiscopi  Beritensis  de  ejus  sodalibus 
querelae  P 907  a.  sqq.;  idem  eos  laudat 
909  a. 

sodal’itates. 

1.  Laicorum  generatim  P 831  d.  Earum 
ruina  832  a;  sint  sub  Episcoporum  vigi- 
lantia  832  a. 

2.  Sodalitates  juvenum  P 836  b.  Sodalitas 
opificum,  der  Qesellenverein  900  a.  sqq.,  — 
S.  Petri  786  d,  — conferentiae  S.  Vincentii 
900  d.  sqq.,  — S.  Infantiae  904  b.  sqq. 
Hujus  opera  ac  fructus  ibid. 

SPIRITISMO  occurrendum  P 784  d. 

SPIRITUS  S.  V.  Deus  IV. 

SPOKSALIA  non  solemnia  invalida  et  so- 
lemnia  post  annum  invalida  P 882  d;  num 
lex  de  iis  ferenda  784  d. 

STATUS  V.  Eccl.IV.  Potestas  civilis.  Schola. 

STATUS  ECCLESIASTICUS  v.  Dominium 
temporale  S.  Sedis. 

STENOGRAPHI  qui?  0 25  sq.  Eorum  ob- 
ligatio  secret!  servandi  25  a.  Steno- 
graphos  ex  variis  nationibus  esse  eligendos 
1065  d.  Eos  instituendos  1065  d.  sq. 

STEVENISTARUM  SECTA  P 854  c.  sqq. 

STUDIA  ECCLESIASTICA  superiora  in 
Universitatibus  P 833  d. 

SUBDIACONORUM  aetas  P 814  b. 

SUBSTANTIA  v.  Hypostasis. 

SUFFRAGIUM.  SUFFRAGATIO.  VO- 
TUM.  De  suffragii  jure  omnia  ante  Con- 
cilium determinata  sint  oportet  O 1088  b. 
Votum  eonsultativum  concessum  esse 
in  Tridentino  etiam  Procuratoribus  ab- 
sentium.  Quomodo  1088  b.  c.  Num  ab- 
sentibus  concedenda  facultas  votum  scrip- 
turn  mittendi  1088  d.sq.  Non  conceditur 
R 23  d.  Modus  suffragationis  in  Congreg. 
gener.  v.  Congreg.  gener.  II,  7 sqq.,  — 
in  Sess.  solemn,  v.  Sess.  solemn. 

SUPERNATURALITATIS  notio  S 566  a. 
Supernaturalis  hominis  elevatio  516  b.  e. 
547  c.  sqq.  562  a.  sqq.  566  a.  V.  etiam 
Gratia  Redemptoris  1.  Homo  2. 

SURDO-MUTORUM  cura  religiosa  P 831  c. 

SUSPENSIO  CONCILII  VATICANI  R 
494  c.  sqq. 

SWEDENBORGIANI  de  nova  Ecclesia  S 
594  d.  sq. 

SYLLABUS.  ENCYCLICA  Quanta  cura. 
Syllabus  ab  aliquibus  consideratur  sum- 
marium  rerum  in  Concilio  tractandarum 
O 1019  a.  Dicitur  a ministro  Galliao  con- 
trarius  principiis,  quibus  innitatur  impe- 
rium  Gallicura  1153  c.  1154a.  M 1166b; 
is  timet,  ne  definiatur  0 1153  d.  cf. 
1156a,  M 1166b;  catliolicos  eum  de- 
finiri  velle  0 1 157  c.  Eum  condemnant 
Protestantes  Wormatiae  congregati  M 
1133  b,  — pastores  Genevenses  1130  c,  — 
Princeps  Hohenlohe,  minister  Bavariae 
D 1199  d,  — Comes  Tauffkirchen,  Bava- 
ricus  Romae  legatus  1592  d.  (cf.  Epi- 
scopi  Ratisbonensis  ad  eum  epistolam 
1591  a.  sqq.),  — Princeps  Bismarck  1611  d, 
— Stremayr,  Austriae  minister  1717  d.sq. 

SYRIACAE  ECCLESIAE  res  P 906  a.  sqq., 
— scholae  superiores  906  b. 

Ooll.  Lac.  VH. 


SYRO-JACOBITA  EPISCOPUS  invitatur 
ad  Cone.  0 1121  a. 

THEATRALIS  LICENTIA  P 830  b. 

THEOLOGI. 

1.  Theologorum  ad  res  Concilii  Vatic,  paran- 
das  Commissiones  v.  Commissiones  11. 

2.  Singulis  Episcopis  licere,  uti  opera  theo- 
logorum SS.  Pontif.  seu  habere  secum 
theologum,  si  mode  is  sit  probatae  vitae 
et  Sana  doctrina  praeditus  0 1077  b. 
Theologos  Episcoporum  agnoscendos  esse 
theologos  conciliares  1077  b et  habere  jus 
assistendi  solemnibus  Sessionibus  1077  b. 

3.  Theologorum  minorum  coetus  in  Triden- 
tino quales?  0 1095  c.  Non  sunt  habendi 
in  Vaticano  1077  b.  1096  b.  1102  a. 

TITULI  ECCLESIASTICI.  Eorum  sacer- 
dotibus  Romae  non  degentibus  collatio 
P 838  c,  — ab  Episcopo  extra  ejus  dioe- 
cesim  collatio  838  c. 

TITULI  ORDINATIONIS  v.  Ordinatio. 

TITULUS  CONCILII.  Qualis  futurus  sit, 
ante  Cone,  determinandum  0 1089  a. 

TRADITIO.  Traditiones  ipsius  Christi  ore 
ab  Apostolis  acceptae  aut  ab  ipsis  Apo- 
stolis  Spiritu  s.  dictante  quasi  per  manus 
traditae  ad  nos  usque  pervenerunt  C 
251  b,  — continent  cum  s.  Scriptura  re- 
velationem  ibid. 

TRADITION ALISMUS  v.  Deus  III,  4. 
Bautainii  et  Lamennaei  doctrina  S 
520  d.  sq.  cf.  O 225  c. 

TRADUCIANISMUS  rejiciendus  S 545  b. 
V.  Anima  humana. 

TRIBUNALIA  ECCLESIASTICA  in  causis 
clericorum  in  Belgio  P 876  a. 

TRIBUNALIA  ROMANA  ex  viris  non  solum 
doctis,  sed  etiam  usu  peritis  componenda 
P 838  d,  qui  ex  omnibus  gentibus  deli- 
gantur  839  a.  Feriarum  tribunalium  im- 
minutio  843  b. 

TRIDENTINUM  CONCILIUM. 

1.  Diutius,  quam  par  est,  disputatum  est 
de  titulo  Concilii  O 1089  a.  Methodus  in 
Trid.  servata  secundum  narrationem  An- 
geli  Massarellii,  secretarii  Concilii  1102  b. 
Quomodo  res  discutiendae  antea  sint  pa- 
ratae  1092  d.  sqq.  Congregationes  theo- 
logorum et  canonistarum,  quales  fuerint 
in  Tridentino  1095  c.  Eas  in  Vaticano 
habendas  non  esse  1077  b.  1096  b.  1102  a. 
Theologos  illos  decreta  non  ipsos  formasse, 
nisi  consultis  antea  Patribus  1098  a. 

2.  Jus  proponendi  erat  penes  SS.  Pontif. 
s.  legatos  0 1084  b.  sqq.  1089  c.  d.  1090  b. 
Disputatio  de  formula  „proponentibus 
legatis  ac  praesidentibus“  1084  c.  sqq. 
Patrum  proponendi  jus  1089  c.  d.  Vitu- 
peratur,  quod  iis  concessum  sit,  ut  ipsi 
res  proponerent,  si  legati  eas  „injuste 
et  absque  ulla  causa^  noluerint  proponere 
1090  b.  c. 

3.  Quid  in  Trident,  concessum  procurato- 
ribus absentium  O 1088  b.  c.  Patribus, 
qui  ad  Concilii  locum  venerant,  sed  im- 
pediti  Sessionibus  vel  Congregationibus 
gener.  interesse  non  poterant,  licuit  scrip- 
turn  votum  mittero  1089  a.  Pius  IV.  de- 
finiri  noluit  nisi  ea,  in  quibus  consen- 
tirent  Patres  M 1337  b.  1504  c.  Inde 
effici  nequit,  consensum  Patrum  ad  res 
conciliariter  definiendas  requiri  1431  b. 
Ordo  in  Trid.  servatus  inter  propositionem 
doctrinae  et  errorum  reprobationem  O 
82  d.  83  c.  d.  Concilii  fructus  C 248  c.  ^ 


4.  Cur  Trident,  de  inspiratione  s.  Scripturae 
nihil  novi  docuerit  O 139  b.  c.  Ejus  de- 
creta de  canone,  inspiratione,  interpreta- 
tione  s.  Scripturae  a Vaticano  renovata 
V.  Scriptura  s.  Alia  decreta  inculcata 
et  renovata:  de  Episcoporum  residentia 
S 643  a.  646  b.  sqq. ; de  Concilii  decreto- 
rum  per  Episcopos  in  prima  Synodo  pro- 
vine.  promulgatione  644  d.  sq.;  de  sede 
episcop.  vacante  et  Vicario  capitulari 
651b.  653  a.  655  c.  657  a;  de  vita  et  ho- 
nestate  clericorum  659  c.  660  c.  662  b.  sqq. ; 
de  oneribus  Missarum  667  d.  669  a;  de 
celebratione  Missae  668  a.  669  b. 

TRINITATIS  MYSTERIUM  v.  Deus  IV. 

ULTRAJECTENSIS  CONCILII  infallibi- 
litatis pontif.  professio  P 932  d. 

UNANIMITAS.  CONSENSUS  PATRUM 
UNANIMIS.  Statuitur  decreto  pontific., 
ut  recensitis  suffragiis  id  decernatur,  quod 
major!  Patrum  numero  placuerit  R 69  b. 
Petitur,  ut  decreta  fidei  unanimitate  mo- 
rali  definiantur  P 961  d.  966  a.  cf.  962  a. 
966  b ; earn  requiri  967  c.  M 1501  d.  1504  a ; 
earn  non  requiri  1414  d.  1431  a.  Quid 
de  hftc  re  doceant  Cano  et  Tournely 
1361  a.  sqq.  Quid  sentiendum  de  libello, 
quo  unanimitatem  moralem  requiri  do- 
cetur  1417  d.  De  Cone.  Trident,  v.  Tri- 
dent. Cone.  3.  Quid  Archiep.  Baltimo- 
rensis  de  unanimitate  moral!  P 939  c; 
quomodo  id  explicetur  a RiTio  Dupan- 
loup  M 1336b.  1339a.  sqq.,  — ab  ipso 
Archiep.  Baltimorensi  1364  b.  c,  — ab 
aliis  Episcopis  Americanis  1374  c. 

UNIO  PASTORUM  ECCLESIAE,  quam 
necessaria  P 785  b,  • — a Concilio  Vaticano 
curanda  786  b.  Ejus  efficiendae  adju- 
menta  786  b.  sqq.  Manifestatur  cen- 
tenario  S.  Petri  R 1030  a.  1033  d.  Ejus 
imago  populus  Israel  in  itinere  ad  terram 
promissionis  1031  d.  sq.  Ejus  centrum 
SS.  Pontif.  P 785  c.  d.  788  a.  V.  Pontif. 
SS.  I,  3. 

UNIVERS,  L’,  diarium,  in  controversia  Ma- 
retii  M 1261  b.  c.  1271b.  1274  d.  1275  a. 
b.  c.  1280  b,  — Rmi  Dupanloup  1282  d. 
1284  c.  1285  a.  c.  sq.  1286  b.  1316  a.  b. 
1331  a.  Rmi  Meignan  contra  diarium 
expostulatio  1283  a.  sqq.  UUnivers  im- 
pugnat  diariumLe  Correspondant  1280  d.  sq. 
Infallibilitatis  pontific.  in  diario  UUnivers 
professiones  1469  c.  sqq. 

UNIVERSITATES  pro  studiis  eccles.  supe- 
rioribus  P 833  d. 

USURA.  Ejus  natura  P 866  d,  — illiceitas 
866  d , — propter  titulum  extrinsecum 
liceitas  867  a,  — propter  legem  principis 
liceitas  867  a.  Poenitentiariae  de  ea  re- 
sponsum  867  b.  Conciliaris  de  ea  decreti 
postulationes  830  b.  867  c.  d.  1747  a. 
Votum  de  usura  ibid. 

VACANTE  SEDE  EPISCOPALI  quae  ex- 
tent pericula  P 798  c.  Alia  v.  Episcopus 
9 sqq. 

VATICANUM  CONCILIUM. 

1.  Eemota  praeparatio.  Prima  annimtiafio. 

Cur  Concilium  convocctur. 

1.  Concilia  particularia  saec.  XIX.  revivis- 
centia  viam  parant  Concilio  oecumenico 
H 1005  a.  sqq.  Item  complures  Episco- 
porum conventus  Romae  habiti  a Pio  IX. 
119 


1891 


Index  rerum. 


1892 


1007  d.  sq.  Pius  IX.  auctor,  ut  Concilia 
haberentur  1006  a.  b. 

2.  Eatio,  cur  Cone.  Vatic,  convocetur,  est, 
ut  praeclarissimo  boc  malorum  remedio 
tantis  nostra  aetate  grassantibus  erroribus 
tantaeque  morum  corruption!  efficacius 
occurratur  E 3 a.  17  c.  30  c.  d.  1013  b. 
C 249  d.  cf.  S 518c.  O 92  b.  sqq.  1017  c. 
1018  b.  1024  c.  1025  a.  1026  a.  sqq.  M 
1298  d.  sqq.  0 1613  a.  Adversarii  dicunt, 
SS.  Pontif.  ad  suam  tantum  augendam  po- 
testatem  Concilium  convocasse  P 982  c. 
Coneilii  convocationem  esse  necessariam, 
affirmatur  fere  omnium  Cardinalium  in 
Curia  praesentium  votis  0 1013  d,  — a 
special!  quinque  Cardinalium  Commissione 
1015  a. 

3.  SS.  Pontif.  Concilium  primo  Cardinalibus 
s.  Congregationis  Eituum  secreto  annun- 
tiat  E 1013  b.  Ab  bis  aliisque  in  Curia 
praesentibus  Cardinalibus  de  re  proposita 
Yotum  expetit  1013  b.  Quid  bi  de  ne- 
cessitate Coneilii  rebusque  in  eo  trac- 
tandis  judicaverint  O 1013  d.  1014  c.  d. 

4.  Commissio  quinque  Cardinalium  cum 
secretario  a SS.  Pontif.  eligitur  de  re 
Coneilii  deliberatura  E 1013  b.  lis  sum- 
marium  eorum  votorum,  quae  a Cardi- 
nalibus jam  oblata  erant,  traditur  1013  c. 
Eorum  primus  congressus  O 1014  a.  b. 
Quaestiones  in  eo  tractatae  1014  c.  sq. 

5.  Ex  bis  ipsis  Cardinalibus,  quibus  SS. 
Pontif.  tres  alios  addit,  formatur  Con- 
gregatio  directrix  s.  Commissio  centralis, 
quae  negotia  ad  Concilium  spectantia 
dirigat  E 1015  c.  cf.  0 1014  c.  1015  a. 
V.  Commissiones  ad  res  Coneilii  parandas  I. 
In  altero  ejus  congressu  agitur  de  studiis 
Concilio  praemittendis  et  de  Congregatio- 
nibus  auxiliaribus,  a quibus  parentur  res 
Concilio  proponendae  1015c.  sqq.  cf.  1015a. 
V.  Commissiones  II,  2. 

6.  Annuntiat  SS.  Pontifex  Concilium  Epi- 
scopis  in  centenario  SS.  Petri  et  Pauli 
Eomae  praesentibus  E 1032  b.  Emi  Pie 
postreditum  ad  clerum  oratioM  1259  a.  sqq. 
Dies,  quo  inchoetur,  eligitur  festum  Im- 
maculatae  Conceptionis  E 1043  b.  M 
1259  b. 

11.  Bes  hi  Concilio  tractandae. 

7.  Quae  res  tractandae  secundum  vota  Car- 
dinalium Eomae  praesentium  0 1013  d. 
1014  c.  d,  — secundum  Congreg.  direc- 
tricem  1015  d.  sq.,  — secundum  complures 
Episcopos  latinos,  ex  Commissionis  centr. 
et  SS.  Pontif.  decreto  (1015  a.  b.  E 1017  b. 
0 1017  c.  sq.),  de  bac  re  secreto  consultos 
1017  c.  sqq. , — secundum  Episcopum 
Nitriensem  1021  d.  sqq.  Consuluntur  de 
rebus  tractandis  etiam  nonnulli  Episcopi 
orientales  1025  c.  sqq.  et  ritus  graeci  in 
Austria  1026  b.  sqq.  Episcopi  ad  cele- 
brandum  centenarium  martyrii  SS.  Petri 
et  Pauli  Eomae  praesentes  consuluntur 
de  gravioribus  disciplinae  eccles.  capitibus 
1027  b.  sqq.  Communicantur  quaestiones 
iis  propositae  etiam  cum  aliis  Episcopis 
1029  b.  c.  SS.  Pontif.  consulit  Episcopos 
Germaniae,  qui  conventusFuldae  babendi 
consilium  inierant  E 1044  b.  Patrum  de 
rebus  tractandis  postulationes  P 768  d.  sqq. 

8.  Eerum  proponitur  divisio  in  doctrinales, 
politico-eccles.,  res  ad  missiones  et  Eccle- 
siam  orientalem  spcctantes,  disciplinares. 


quibus  quatuor  capitibus  accedere  possit 
quintum  de  rebus  regularium  01016b.  sqq. 
Ad  haec  varia  capita  paranda  totidem 
instituuntur  Commissiones  ibid.  V.  Com- 
missiones II , 2 sqq.  Index  sebematum 
ab  iis  paratorum  505  a.  sqq.  Schemata 
parata  v.  Schema  3. 

HI.  Qui  coHvocaudi  sint.  Quid  de  procuratorihus 
Patrum  ubsentium.  Coneilii  indictio. 

9.  Episcopos  titulares  omissa  juris  quae- 
stione  esse  vocandos  0 1058  d.  Eos,  ut 
veniant,  vi  convocationis  bullae  obligari 
1059  a.  Vicarios  capitulares  vocandos 
non  esse  1060  b.  c. 

10.  Vocandos  esse  omnes  Abbates  Nullins, 
Abbates  generales  alicujus Congregationis, 
Generates  et  Vicarios  generales  Ordinum, 
exceptis  iis,  quorum  Ordines  ex  aposto- 
licae  auctoritatis  prohibitione  rccipiendi 
novitios , jam  censentur  veluti  extinct!  0 
1059  b.  sqq.  Praeter  bos  neminem  ex 
regularium  Superioribus  vocandum  esse 

1059  b.  sqq.  Singulorum  Abbatum,  quo- 
rum jus  in  quaestionem  venire  poterat, 
a special!  Commissione  examinantur  tituli 

1060  a.  b.  Decernitur  iterum,  ut  Abbates, 
qui  independentes  sunt  monasteriorum 
moderatores,  non  tamen  Nidlius  neque 
Abbates  generales,  excludantur  1059  d.  sq. 

11.  Procuratores  Episcoporum  legitime  ab- 
sentium,  nisi  ex  special!  SS.  Pontif.  privi- 
legio,  ad  Congregationes  generales  ad- 
mittendos  non  esse  O 1061  d.  Eos  ad- 
mittendos  ad  Sessiones  publicas  1061  d.  sq., 
etiam  tempore  suffragationis , sine  vote 
tamen  E 1062  b.  O 1063  a.  V.  Procura- 
tores. 

12.  Episcopos  Ecclesiae  orient,  non  unitos 
invitandos  esse,  ut  ad  unitatem  reversi. 
Cone.  Vatic,  intersint  0 1060  d.  Prote- 
stantes  invitandos,  ut  in  gremium  Eccl. 
redeant  1060  d.  Jansemsta,s  tmiversim  cum 
omnibus  errantibus  ad  resipiscentiam  ex- 
hortandos  esse,  nulla  facta  eorum  special! 
mentione  1060  d.  sq. 

13.  Principes  saeculares  primo  statuiturnon 
esse  monendos;  decere  tamen,  S.  Sedem, 
cum  bulla  convocationis  promulgetur,  cum 
iis  agere  O 1014  c.  1015  a.  Postea  sta- 
tuitur,  eos  invit.andos  esse  1061  b.  Ee 
tertio  deliberata  media  via  electa  est: 
eos  explicite  quidem  invitandos  non  esse, 
iis  tamen  in  bulla  convocationis  utendum 
verbis,  quibus  innuatur,  eorum  interven- 
tum,  si  id  poscant,  admissum  iri  1061  b.  c. 
Cf.  Principes  saec. 

14.  Obligari  Episcopos,  etiam  titulares,  ut 
veniant  ad  Concilium  0 1059  a;  si  sint 
excusati,  eos  debere  procuratores  mittere 
1059  a,  si  id  nonfaciant,  connivendum  esse 

1062  b.  c.  Procuratorem  absentis  posse 
esse  etiam  alium  Episcopum , qui  ipse 
sedem  habeat  in  Concilio  1062  d.  sq.  V. 
Procuratores. 

15.  SS.  Pontif.  in  Consistorio  secreto  Car- 
dinalibus annuntiat,  se  festum  SS.  Petri 
et  Pauli  a.  1868.  elegisse  diem  publica- 
tionis  bullae  indictionis,  festum  Immacu- 
latae  Conceptionis  a.  1869.  diem  inchoa- 
tionis  Coneilii;  Cardinalium  sententiam 
exquirit  E 1063  b.  Eespondent  Placet; 
eorum  precibus  negotium  commendatur 

1063  c.  Qui  fuerint  praesentes  0 1063  d. 

16.  Secretarius  status  certiores  facit  pro- 


tonotarios  apostolicos , eis  munus  pro- 
mulgationis  bullae  indictionis  commissum 
esse,  docetque,  qua  ratione  earn  promul- 
gent  O 1064  a.  Ejusdem  de  publicatione 
bullae  literae  ad  Majorem  domus  ponti- 
ficiae  1064  b.  c , — ad  caeremoniarum 
praefectum  1064  c,  — ad  basilicarum 
Lateranensis  et  Liberianae  capitula  1065  a, 

— ad  Urbis  Senatorera  1065  b. 

17.  Bulla  indictionis  E 1 a.  sqq.  Literae 
apostolicae  ad  orientales  Episcopos  non 
unitos  7 c.  sqq.,  — ad  omnes  protestantes 
aliosque  acatholicos  8 d.  sqq. 

IV.  Ofjiciuliuni  Coneilii  aliorunupte  ei  servien- 

iium  nominatio.  Eorum  jusjurandum  et  munera. 

18-  Secretarius  eligitur  Emus  Jos.  Fessler, 
Ep.  S.  Hippolyti  0 1066  b.  Is  munus  in 
se  recipit  ibid.  d.  sq.  et  se  mense  Julio 
(a.  1869.)  Eomam  venturum  promittit 
1067  c.  Proclamatur  secretarius  16  a. 
E 20  d , — subsecretarius  Einus  Ludov. 
Jacobin!  O 16  a.  E20d;  qui  sint  adjutores 
eorum  — notarii  — scrutatores  suffra- 
giorum  — promotores  Coneilii  — magistri 
caeremoniarum  — assignatores  locorum 
O 16  b.  sq.  E 21a.  sqq.  Interpretes  Epi- 
scoporum orientalium  qui?  O 1069  c. 
V.  Praesides.  Stenograph!.  Judices  ex- 
cusationum  — querelarum  et  controver- 
siarum. 

19.  Ordo  militaris  Hierosolymitanus  petit, 
ut  custodia  honoraria  SS.  Patris  et  Con- 
cilii  sibi  committatur  0 1067  d.  sqq.  No- 
minantur  custodes  Principes  Colonna  et 
Orsini  16  a.  E 20  d.  Codicilli  nominatioiiis 
0 1069  a.  Codicilli  nominationis  majorum 
officialium  1068  d.  sqq. 

20.  Jusjurandum  officialium,  qui  non  sunt 
Episcopi  0 16  d.  1069  b.  Custodes  juramen- 
tum  non  praestant  ibid.  Quae  sint  agenda 
officialibus  Coneilii  in  genere  1069  d.  sqq., 

— pro  Congregatione  general!  1070  c.  sqq., 

— pro  Sessione  publica  1071  b.  sqq.,  — 
pro  actis  Coneilii  1072  a.  b. 

V.  Animorum  motus  Coneilii  exspiectatione  excitati. 

21.  Lites  de  infallibilitate  pontif.  et  doctrina 
gallicana  jam  a.  1868.,  imo,  vulgato  de  Con- 
cilio habendo  nuntio,  a.  1867.  incipiunt  M 
1261  a.  sqq.  H 912  b.  V.  Infallibilitas 
II,  5. 

22.  Quaestiones  a Cardinal!  Antonelli  Nun- 
tiis  propositae,  quid  variae  nationes  circa 
Concilium  sentiant  0 1146  c.  sqq.  Nuntii 
Parisiensis  ad  Cardinalem  literae  respon- 
sorumque  transmissio  1147  c.  sqq.  Ejus- 
dem ad  eundem  epistolae,  quibus  duo- 
rum  aliorum  responsa  mittit  1162  d.  sq. 
1174  d.  sq. 

23.  Animorum  in  Gallia  sensa,  ut  priori- 
bus  responsis  exhibentur  0 1148  c.  sqq. 
1153  b.  sqq.  cf.  M 1157  d.  sqq.  Quid  sen- 
tiant et  agant  rei  publicae  moderatores 
0 1148c.  sqq.  1153b.  sqq.,  — Episcopi 
1 149  d.  sq.  1154  d.  sqq.,  — catholici  1150b. 
1 155d.  sqq.,  — acatholici  1 150  c.  1156  c.  sqq., 

— scriptores  foliorura  public.  1 150  d.  sqq., 

— librorum  1151  b.  Quid  desiderent  Galli 
1151c.  sqq.  1157  c.  d. 

24.  Eesponsorum  in  periodico  La  Civiltd 
publicatio  M 1 157  d.  sqq.  Xuntii  Parisiensis 
ad  Cardinalem  literae,  quibus  responso- 
rum  scriptores  eorum  publicatione  offensos 


1893 


Vaticanum  Concilium  — Vestes  Patrum. 


1894 


esse  scribit  O 1162  d.  sqq.  Cardinalis  re- 
sponsum  1163  c.  d. 

25.  De  periodic!  La  Civiltu  CattoUca  cora- 
mentario  agit  ephemeris  Le'Franrais  M 
1 163  b,  — Le  Public  1 164  a.  sqq.,  — iterum 
ac  ter  Wo  Le  Franc  ais  1169  a.  Responsum 
periodic!  1169  b.  sqq.  De  response  agit 
Le  Fran^ais  1174  c,  cui  respondet  La 
Civilta  ibid.  d.  De  hoc  periodico  disputat 
ephemeris  Augustana  Allgemeine  Zeittmg 
1167  c.  sqq.  V.  Civilta  CattoUca,  La. 

26.  Libellus  in  magno  ducatu  Badensi  contra 
Ecclesiam  et  Concilium  prodit  M 1175  c. 
Aliquot  Confluentinorum  catholicorum  ad 
Episcop.  Trevirensem  libellus  1175d.sqq., 
contra  eorum  voluntatem  in  ephemeride 
Augustana  editus  1185  b.  Similis  libellus 
a Bonnensibus  mittitur  ad  Archiep. 
Coloniensem  1180  d.  Ejus  responsum 
1 180  d.  sqq.  Comitis  Montalembert  ad  Con- 
fluentinos  epistola  gratulatoria  1181  b.  sqq. 
Hi  ei  gratias  agunt  1181  d.  Theodori 
Stumpf,  libelli  Confluentini  scriptoris,  ad 
Episcopum  Varmiensem  de  libelli  origine 
literae  1182  a.  sqq. 

27.  Catholicorum  e collegio  curandis  por- 
toriis  praeposito  ad  Episcopos  Germaniae 
literae  M 1185  c.  sqq.  D"®  Jorg  ad  Archiep. 
Monach.  literae  1187  b.  c.  Generalis  catho- 
licorum Germaniae  conventus  Diisseldorfii 
habiti  declaratio  1197  d.  sqq.  Praeclara 
Canonici  Haffner  in  eo  conventu  decla- 
ratio de  sincere  Concilio  parendi  studio 
1198  d. 

28.  Libellus  contra  infallibilitatem  SS.  Pontif. 
in  Germania  scriptus  tribus  linguis  editur 
et  Episcopis  singulis  transmittitur  M 1 198  d. 
Alius  contra  opportunitatem  definitionis 
conscriptus  mittitur  Episcopis  Germaniae 
Euldae  congregatis  1187  d. 

29.  Locus  excerptus  ex  actis  conventus  Ful- 
densis  M 1188  a.  sqq.  Episcoporum  com- 
munis epistola  pastoralis  ad  sedandos 
animorum  motus  1191c.  sqq.  Regis  Ba- 
variae  de  ea  ad  Archiep.  Monachiensem 
literae  1201  c.  d.  Quatuordecim  Episco- 
porum ad  SS.  Pontif.  literae  P 1190  a.  sqq. 
Nuntii  Monachiensis  de  animorum  in 
Germania  commotione  ad  Cardinalem 
Antonelli  epistola  O 1197  b.  c.  Rihi  Simor 
de  infallibilitate  SS.  Pontif. , de  Concilio 
Vaticano  ejusque  adversariis  ad  clerum 
epistola  M 1296  a.  sqq.  Hostilium  incur- 
suum  generalis  descriptio  1297  b.  sqq. 
cf.  1435  c. 

30.  P.  Hyacinthus  Loyson,  Carmelitarum 
excalceatorum  Parisiis  Superior,  ab  Or- 
dine  et  Ecclesia  defecturus,  contra  Roma- 
nas  doctrinas  appellat  Concilium  congre- 
gandum,  cui  tamen  libertatem  defuturam 
suspicatur  M 1262  c.  Duae  Superioris 
generalis  ad  eum  epistolae  1202  d.  Ad 
cum  scribit  Episcopus  Aurelianensis 
ibid. , — Comes  Montalembert  1203  a. 
1276  a.  1286  c.  Priori  respondet  1263  a. 
De  P.Hyacintho  agit  Rmus  Pie  1209b.  sqq., 
— Rmus  Maret  1274  c.  P.  Hyacinthus 
privatur  omnibus  in  Ordine  muneribus 
censurisque  ecclesiasticis  contra  apostatas 
sancitis  pronuntiatur  teneri  1276  a. 

Alia  V.  Anticoncilium.  Gubernia  I.  In- 
fallibilitas  SS.  Pontif.  11.  Jansenistae. 
Orientalis  Ecclesia  non  unita.  Prote- 
stantes. 

Kota.  De  motibus  tempore  Concilii  excit. 

V.  Infallibilitas  III.  IV.  V.  Gubernia  II. 


VI.  Preces  honaque  opera  pro  Concilii  succcssu 
expetita  et  praescripta. 

31.  Ut  ornnes  Christifideles  secum  Spiritus  S. 
auxilium  petant,  SS.  Pontif.  indulgentiam 
plenariam  ad  instar  jubilaei  toti  catho- 
lico  orbi  concedit  R 10  c.  sqq.  Quae 
preces  bonaque  opera  ad  earn  lucrandam 
praescripta  11  a.  sqq.  cf.  Indulgentiae  2. 
Altera  indulgentia  plenaria  conceditur 
durante  Concilio  iis,  qui  singulis  cujus- 
que  hebdomadae  diebus  saltern  quinque 
decades  Rosarii  devote  recitent  1076  c.  sqq. 

32.  Omnibus  totius  orbis  sacerdotibus  prae- 
scribitur  a 1.  Junii  et  pro  tempore  Con- 
cilii in  Missa  oratio  de  Spiritu  S.  Prae- 
terea  quavis  feria  V.,  qua  non  est  festum 
duplex  primae  vel  secundae  classis,  Missa 
de  Spiritu  S.  celebranda  est  in  omnibus 
Urbis  patriarchalibus  aliisque  basilicis  et 
collegialibus  ecclesiis , et  in  omnibus 
totius  orbis  cathedralibus  et  collegiatis 
ecclesiis  ab  earum  Canonicis  et  in  om- 
nibus ecclesiis  regularium,  qui  coiiven- 
tualem  Missam  celebrare  tenentur  R 
12  c.  d.  Dubia  de  Missa  et  oratione 
et  S.  Rit.  Congregationis  responsa  0 
1072  d.  sqq. 

33.  In  Urbe  praeterea  singulis  diebus  do- 
minicis  litaniae  aliaeque  preces  recitandae 
R 18  a.  Ipsae  preces  1075  b.  sqq.  No- 
vendialis  devotio  praescribitur  ante  diem 
inchoationis  Concilii  pro  omnibus  ecclesiis 
Urbis,  pro  qua  indulgentiae  conceduntur 
0 1312  d.  sq.  In  viginti  duabus  ecclesiis 
per  octo  dies  exercitia  spiritualia  insti- 
tuuntur  ante  Concilii  inchoationem  1313  a. 
Reliquiarum  et  ss.  Imaginum  eo  tempore 
expositio  1313  b.  Jejunium  et  litania- 
rum  recitatio  in  vigilia  festi  Immaculatae 
Cone.  1313  b.  c.  Porro  praescribitur  no- 
vendialis  supplicatio  ante  festum  Puri- 
ficationis  1314  a.  sqq.  et  Pentecostes 
1314  c.  sqq.  cf.  748  d.  Devotiones  pro 
hac  Kovena  et  Octava  Pentecostes  prae- 
scriptae  1315  b.  c.  Indulgentiae  hoc  tem- 
pore lucrandae  ibid. 

34.  Preces  pro  Sess.  solemn,  praescriptae 
O 694  d.  sqq.  Patres  raonentur,  ut  fer- 
venter  oration!  insistant  bonisque  operi- 
bus  studeant  R 18  b.  c. 

VII.  Ordo  generalis.  Sessiones.  Siispensio 
Concilii. 

35.  Ordo  generalis  in  Concilio  servandus  se- 
cundum apost.  literas  „Multiplices  inter“ 
R 17  a.  sqq.  Decretum  20.  Febr.  67  a.  sqq. 
Dollingeri  commentatio  M 1499  d.  sqq. 
Methodus  servanda  in  Sessionibus  O 
705  d.  sqq.  Alia  v.  Congregationes  gene- 
rales  II.  Discedere  a Concilio.  Ordo  se- 
dendi.  Propositio  reruin  tractandarum 
8.  9. 

36.  Congregatio  praesynodalis  2.  Dec.  1869. 
in  sacello  Sixtino  0 13  a.  sqq.  Allocutio 
SS.  Pontif.  R 13  c.  sqq.  Publicatio  no- 
minumPraesidum  et  officialium  0 10  a.  sqq. 
Horum  jusjurandum  16  c.  d. 

37.  Sessio  1.  d.  8.  Dec.  O 27  sqq.  Methodus 
in  ea  servanda  699  d.  sqq.  Caeremoniao 
et  preces  699  c.  sqq.  Pridie  jejunium  et 
omnium  Urbis  campanarum  pulsus  1313  c. 
Ordinis  praevia  intimatio  27  a.  sqq.  So- 
lemnis  processio,  sacrum,  preces  28  c.  sqq. 
Allocutio  SS.  Pontif.  R29  d.  sqq.  Decretum 


de  aperiendo  Cone.  0 32  d.  Initium  33  a. 
Indictio  proximae  Sessionis  33  b.  Instru- 
mentum  a notariis  conficiendum  esse  33  c. 
Conclusio  33  c.  Patrum,  qui  interfuerunt, 
nomina  33  d.  sqq.  Sermo  Rihi  Aloysii 
Puecher  Passavalli  in  1.  Sessionc  habitus 
764  d.  sqq. 

38.  Sessio  2.  d.  6.  Jan.  1870.  0 49  a.  sqq. 
Praevia  ordinis  intimatio  ibid.  Monitum 
de  professione  fidei  facienda  50  a.  b.  In- 
gressus  Patrum , sacrum , preces  50  c. 
Solemnisfidei  professio  SS.  Pontif.  5 1 a.  sqq., 
— Patrum  52  d.  sqq.  Instrumentum  a 
protonotariis  conficiendum  esse  54  c. 
Conclusio  54  c.  Patrum,  qui  interfuerunt, 
nomina  54  d.  sqq. 

39.  Sessio  3.  habetur  24.  Apr.  O 247  a.  sqq. 
Praevia  ordinis  intimatio  ibid.  Ingressus 
Patrum,  sacrum  solerane,  preces  247  d.sq. 
Januae  aulae  ex  mandate  Pontificis  inter 
suffragationem  populo  patuerunt  248  a. 
Aliquorum  Patrum  de  hac  re  expostu- 
latio  P 979  d.  sqq.  Rei  explic.  980  d. 
Constitutionis  de  fide  lectio  O 248  b.  sqq. 
Suffragatio  257  a.  Unanimi  Patrum  con- 
sensu approbatur  ibid.  b.  A SS.  Pontif. 
confirmatur  R 257  b.  Rogantur  proto- 
notarii,  ut  instrumenta  conficiant  O 257  c. 
Conclusio  257  c.  Patrum , qui  inter- 
fuerunt, nomina  257  d.  sqq.  Oratiuncula 
a SS.  Pontif.  habita  R 267  d. 

40.  Sessio  4.  habetur  18.  Julii  0 479  a.  sqq. 
Indicitur  in  86.  Congreg.  gener.  ibid. 
Praevia  ordinis  intimatio  481  a.  sqq.  In- 
gressus Patrum,  sacrum  sine  cantu,  preces 
481  d.  Constitutio  dogm.  prima  de  Ec- 
clesia recitatur  482  a.  sqq.  Pit  sulfra- 
gatio  487  c.  Ab  omnibus  Patribus,  duobus 
dumtaxat  exceptis , approbatur  487  d. 
A SS.  Pontif.  confirmatur  R 487  d-  sq. 
Rogantur  protonotarii , ut  instrumenta 
conficiant  0 488  a.  Conclusio  488  b. 
Patres,  qui  interfuerunt  488  c.  sqq.  SS. 
Pontificis  oratiuncula  497  a. 

41.  Generalis  discedendi  venia  conceditur 
in  86.  Congreg.  gener.  O 479  a.  sq.  761  d. 
Literae  apostolicae , quibus  Concilium 
suspenditur  R 497  d.  sqq.  Gubernii  Italic! 
de  iis  declaratio  D 1738  c.  d. 

VIII.  Decretorum  Concilii  receptio. 

42.  Adhaesiones  omnium  Patrum , qui  sive 
85.  Congreg.  gener.  sive  4.  Session!  so- 
lemn! non  interfuerunt,  vel  in  priori  votum 
Fon  placet  vel  Placet  juxta  modum  dede- 
runt  H 995  d.  1752  b.  Duorum  conventuum 
in  Germania  (Konigswinter  et  Niirenbergii) 
habitorum  contra  Constitutione7n  primam 
de  Ecclesia  declaratio  M 1731  b.  c.  sqq. 
Fuldensis  Episcoporum  Germaniae  con- 
ventus acta  1732  d.  Communis  corum 
epistola  pastoralis  1733  b.  sqq.  1735  d.sq. 
Pii  IX.  ad  eos  epistola  R 1736  b.  sq. 
Quid  Gubernia  promulgatis  Constitutio- 
nibus  egerint  v.  Gubernia  III. 

VESTES  PATRUM. 

1.  Index  sacrarum  vestium,  (juas  Episcopi 
ritus  latini  secum  Romam  ad  Concilium 
afferre  debent  O 1107  b.  sqq.  Is  per 
legates  S.  Sedis  cum  Episcopis  communi- 
catur  1107  d.  sq. 

2.  Vestes  Patrum  in  Congreg.  sive  gener. 
sive  partic.  0 709  c,  — in  Sossione 
publica  prima  27  b.  c,  — secunda  49  a, 
— tertia  247  a,  — quarta  481  a. 


1895 


Index  rerum.  Vicarii  apost.  — Wiirttembergense  Gubernium.  1896 


VICARII APOSTOLICI.  Quis  Vicarii  locum 
suppleat,  si  is  decesserit  S 652  c.  d.  Alia 
T.  Missiones  4.  5. 

VICARII  GAPITULARES  ad  Cone.  Vatic, 
vocandi  non  sunt  0 1060  b.  c.  Alia  v. 
Episcopus  9 sqq. 

VICARII  GENERALES.  Schema  de  iis 
S 045  b.  c.  Quales  esse  debeant  645  b.c. 
650  c.  sqq.  P 799  a.  sqq.;  quot  constituere 
liceat  S 645  d.  650  d.  Eorum  ex  aliis 
dioecesibus  assumptio  650  d.  P 800  a.  b. 
Vicarii  gener.  honorarii  abolendi  S 645  c. 
051  a.  V.  etiam  Schema  de  Episcopis  etc. 
VICARII  GENERALES  ORDINUM  ad 
Cone.  Vatic,  vocandi  O 1059  c. 

VICARII  PAROCHI.  Eorum  pro  certis 
locis  ordinatio  P 795  b , — necessitas 


ibid.,  — pars  lucri  adventitii  795  c,  — 
cum  Parocho  convictus  794  c.  834  d,  — 
apud  eum  conventus  790  a. 

VIENNENSE  CONCILIUM.  Reruni  trac- 
tandarum  in  eo  praevia  praeparatio  0 
1092  a.  Ejus  de  anima  hiimana  tamquam 
corporis  forma  delinitio  S 545  a.  554  c. 
O 1670  b.  c. 

VINCENTII  S.  SODALITAS  s.  conferentiae 
P 900  d.  sqq. 

VISIO  DEI  intuitiva  P 849  c.  Ejus  super- 
naturalitas  850  a.  sqq. 

VISITATIO  DIOECESIUM  per  Archiepi- 
scopum  P 838  b,  — archidioecesium  per 
unum  ex  Archiepiscopis  ut  legatum  apo- 
stolicum  838  b.  V.  Abbates  2.  Epi- 
scopus 5.  Praelati. 


VISITATIO  SS.  LIMINUM  v.  Liminum 
SS.  visitatio. 

VOTA  RELIGIOSA  v.  Regulares. 

VOTUM.  SUFFRAGIUM  v.  Suffragium. 

VOTUM.  SENTENTIA  D.  Josephi  Hefele 
de  mode,  quo  bene  et  celeriter  res  trac- 
tentur  in  Congreg.  gener.  0 1087  c.  sqq. 
— P.  Sebastiani  Sanguiueti  de  jure  et 
mode  res  Concilio  proponendi  0 1077  c.  sqq. 

VOTUM  PRO  DEFENDENDA  INFALLI- 
BILITATE  PONTIFICIA  M 130  b.  c. 

VULGATA  V.  Scriptura  s.  1.  4. 

WESTMONASTERIENSIS  CONCILII  in- 
fallibilitatis  professio  P 933  c. 

WtiRTTEMBERGENSIS  GUBERNII  de 
Concilii  decretis  declaratio  D 1729  d. 


Corrigenda. 


Pag. 

I") 

T) 

•» 


57  a.  Iin.l2.  loco  „Gregorius  Khayyatli“  lege  „Georgius  Khayyatli“. 
167  b.  lin.  1.  loco  „paragraplii  qiiintae“  lege  ..paragraplio  quinta^. 
183  h.  lin.  11.  post  „quarta“  pone  „[?.  sexta]‘‘. 

202  d.  lin.  8.  loco  „praeciso“  lege  „praecise“. 

248.  lin.  paenultima  loco  „capite“  lege  „Capite“. 

249  a.  lin.  8.  post  „recolimus“  loco  y pone  ;. 

304  b.  lin.  9.  loco  „Leaby  Episcopi“  lege  „Leaby  Arcliiepiscopi“. 
325  a.  lin.  14.  loco  „Aediiicatiim“  lege  „Aediflcati“. 

486  b.  lin.  2.  loco  „patrem  et“  lege  „patrem  ac“. 

487  a.  lin.  7.  loco  „Atvero“  lege  „At  vero“. 

619  c.  lin.  17.  loco  ,,Ecclesiae“  lege  „reipublicae“. 

715  d.  Nota  1.  loco  „1“  lege  „1*“. 

739  a.  lin.  18.  19.  loco  „510.  85“  lege  „515.  83“. 

909  d.  lin.  3.  loco  ,,[1857.]  Martii“  lege  „Mai-tii  [1857.]“. 

921  b.  lin.  9.  loco  „singiili“  lege  „singoli“. 

947  a.  lin.  4.  loco  „Gelabert  Ep.  Paranensis“  lege  „Moraes  Car- 
doso Ep.  Pliaranen3is“. 


Pag.  974  d.  lin.  1 sq.  dele  „Cardinali8“  ante  „Arcliiepiscopu8“  et  loco 
„nomina“  lege  „noinen“. 

„ 997.  et  1001.  in  indice  jiaginae  loco  „Aeternus  Pater"  lege  „Pastor 

aeternus". 

„ 1058  d.  Nota  1.  loco  „Angeli“  lege  „Angelini“. 

„ 1060  b.  lin.  12.  dele  , post  „Vicarios“. 

„ 1081.  et  1085.  in  indice  paginae  loco  „Remota“  lege  „Proxiina“. 

„ 1381c.  lin.  12.  loco  „Abbatis  Solismensis  libelhira“,  lege  „Abbatis 

Solismensis,  libellus,“. 

„ 1426  d.  in  Nota  loco  „maintenan“  lege  „maintenant“. 

„ 1641  b.  lin.  13.  loco  „propria“  lege  „proprie“. 

„ 1695  b.  lin.  11.  loco  „diffusa“  lege  „diffusae“. 

„ 1724  d.  lin.  10.  loco  „Liber  Baro“  lege  „Liberi  Baronis“. 

„ 1791.  loco  „Klia!jyath  Greg."  lege  „Khuyyath  Georg." 

„ 1807.  sub  nomine  Newman  lin.  ultima  loco  „V,  36“  lege  „V,  37“. 

„ 1813.  sub  nomine  Pius  IX.  lin.  ultima  loco  „IX.  X.“  lege 

„VII,  38  sqq.“ 


INDICES 

AD  SEPTEM  VOLIIMINA  COLLECTIONIS  LACEN8IS  SPECTANTES. 


Coll.  Lac.  VII. 


120 


^:v-  r: ::  j 


vawe  - * <•!  - . ^ i 

'T'. 

^ '*i 

> • , .\  ■■-  >-  .’if  -'iiS^  -"-rf'  j 
■ftfc  «e  5P  ".,  r-V  .^”>«. 


- ~-  >-*-f-3^'  - iw ‘‘ -I  l|:^"  ^ 


-SH 

- - -A 


sf  :,r«^  ii 


sBp-^"' ^'v -:a  '^-'-(C- ' V^‘  n * ii’lpiiil' ^ ■* 

HL.'!;..  ■ . -ft^i  .*^-  ■-  ‘ • *;>■■  -xu^- JSSE-'J-- 


f /;  M»' 

*■  ,T-  -».. ' "• 

_..'^  .»t  f -'tv 


m 


l^' 


- ♦.i,  «.,  *ei  Jak^ir-a^  -T’l 


I.  Indices  omnium  Conciliorum  et  Conventuum,  quorum  acta  in  Collectione 

Lacensi  continentur. 

In  his  indicibus  a Conciliis  alios  Conventus  non  distinximus. 


1.  Index  chronologicus. 

Numerorum  notae  latinae  (I,  II,  III  etc.)  Collectionis  Lacensis  volumina,  arabicae  (1,  2,  3 etc.)  paginas  significant. 


1. 

18. 

Sept. 

1596. 

2. 

3. 

Nov. 

1596. 

3. 

15. 

Jan. 

1652. 

4. 

19. 

Mart. 

1682. 

5. 

7. 

Febr. 

1685. 

6. 

18. 

Jan. 

1690. 

7. 

7. 

Febr. 

1691. 

8. 

11. 

Apr. 

1693. 

9. 

M. 

Febr. 

1697. 

10. 

10. 

Maji 

1698. 

11. 

M. 

Oct. 

1698. 

12. 

M. 

Majo 

1699. 

13. 

7. 

Jun. 

1699. 

14. 

M. 

Sept. 

1699. 

15. 

9. 

Oct. 

1699. 

16. 

4. 

Sept. 

1700. 

17. 

8. 

Sept. 

1701. 

18. 

14. 

Jan. 

1703. 

19. 

12. 

Jun. 

1707. 

20. 

1. 

Apr. 

1712. 

21. 

M. 

Dec. 

1712. 

22. 

9. 

Sept. 

1713. 

23. 

1717. 

24. 

26. 

Aug. 

1720. 

25. 

5. 

Maji 

1722. 

26. 

15. 

Apr. 

1725. 

27. 

28. 

Oct. 

1725. 

28. 

28. 

Apr. 

1726. 

29. 

16. 

Aug. 

1727. 

30. 

12. 

Oct. 

1727. 

31. 

18. 

Maji 

1733. 

32. 

30. 

Sept. 

1736. 

33. 

18. 

Sept. 

1738. 

34. 

10. 

Maji 

1745. 

35. 

1. 

Maji 

1752. 

36. 

19. 

Sept. 

1757. 

37. 

7. 

Nov. 

1791. 

38. 

2. 

Sept. 

1803. 

39. 

1810. 

40. 

17. 

Jun. 

1811. 

41. 

M. 

Majo 

1812. 

42. 

6. 

Maji 

1817. 

Maronitarum.  II,  413. 
Maronitarum.  II,  415. 
Ruthenorum.  VI,  963. 
Parisiense.  I,  793. 
Tarraconense.  I,  743. 
yi,  895. 

Quinque  - Ecclesiense. 
VI,  966. 

Tarraconense.  VI,  901. 
Beneventanum.  I,  21. 
Albae  Juliae.  VI,  969. 
Beneventanum.  I,  127. 
Albae  Juliae.  VI,  971. 
Albae  Juliae.  VI,  973. 
Neapolitanum.  I,  149. 
Albae  Juliae.  VI,  977. 
Tarraconense.  I,  751. 
VI  903. 

Albae  Juliae.  VI,  979. 
Albae  Juliae.  VI,  987. 
Albanum.  I,  283. 
Bahiense.  I,  847. 
Barcinonense.  I,  753. 
VI,  907. 

Ruthenorum.  VI,  965. 
Albae  Juliae.  VI,  989. 
Gerundense.  I,  755. 
Zamosciense.  II,  1. 479. 
Tarraconense.  I,  783. 
VI,  911. 

Romanum.  I,  341. 
Avenionense.  I,  467. 
Firmanum.  I,  587. 
Ebredunense.  I,  615. 
Tarraconense.  I,  785. 
VI,  913. 

Tarraconense.  I,  785. 
VI,  925. 

Montis  Libani.  II,  75. 
Tarraconense.  I,  787. 
VI,  945. 

Tarraconense.  VI,  947. 
Tarraconense.  I,  791. 
VI,  951. 

Tarraconense.  VI,  955. 
Baltimorense.  Ill,  1. 
Sutchuense.  VI,  593. 
Baltimorense.  Ill,  7. 
Parisiense.  IV,  1223. 
VI,  993. 

Graeco  -Melchiticum. 
ir,  579. 

I.  Tuamense.  Ill,  761. 


43. 

13. 

Apr. 

1818. 

44. 

8. 

Sept. 

1822. 

45. 

4. 

Oct. 

1829. 

46. 

20. 

Oct. 

1833. 

47. 

3. 

Dec. 

1835. 

48. 

16. 

Apr. 

1837. 

49. 

17. 

Maji 

1840. 

50. 

14. 

Maji 

1843. 

51. 

18. 

Jan. 

1844. 

52. 

10. 

Sept. 

1844. 

53. 

10. 

Maji 

1846. 

54. 

28. 

Febr. 

1848. 

55. 

10. 

Maji 

1848. 

56. 

16. 

Aug. 

1848. 

57. 

14. 

Sept. 

1848. 

58. 

22. 

Oct. 

1848. 

59. 

17. 

Dec. 

1848. 

60. 

6. 

Mart. 

1849. 

61. 

29. 

Apr. 

1849. 

62. 

6. 

Maji 

1849. 

63. 

23. 

Maji 

1849. 

64. 

17. 

Sept. 

1849. 

65. 

1. 

Oct. 

1849. 

66. 

11. 

Nov. 

1849. 

67. 

29. 

Nov. 

1849. 

68. 

8. 

Dec. 

1849. 

69. 

23. 

Febr. 

1850. 

70. 

18. 

Apr. 

1850. 

71. 

5. 

Maji 

1850. 

72. 

2. 

Jun. 

1850. 

73. 

22. 

Jun. 

1850. 

74. 

30. 

Jun. 

1850. 

75. 

30. 

Jun. 

1850. 

76. 

10. 

Jul. 

1850. 

77. 

14. 

Jul. 

1850. 

78. 

22. 

Aug. 

1850. 

79. 

2. 

Sept. 

1850. 

80. 

8. 

Sept. 

1850. 

81. 

10. 

Sept. 

1850. 

82. 

1. 

Oct. 

1850. 

83. 

6. 

Oct. 

1850. 

Maronitarum.  II,  575. 
Posoniense.  V,  933. 

I.  Baltimorense.  Ill,  9. 

II.  Baltimorense.  Ill, 
37. 

Graeco  - Melchiticum. 
II,  579. 

III.  Baltimorense.  Ill, 
49. 

IV.  Baltimorense.  Ill, 
65. 

V.  Baltimorense.  Ill, 
85.  1117. 

Pudicherianum.  VI, 
649. 

Sydneiense.  Ill,  1039. 

VI.  Baltimorense.  Ill, 
97.  1127. 

Oregonense.  Ill,  123. 
Coloniense.  V,  941. 
Coloniense.  V,  961. 
Salisburgense.  V,  1317. 
Herbipolense.  V,  959. 
Goritiense.  V,  1323. 
Coloniense.  V,  1143. 
Viennense.  V,  1331. 

VII.  Baltimorense.  Ill, 
109.  1133. 

Mediolanense.  VI,  699. 
Parisiense.  IV,  1. 
Suessionense.  IV,  91. 
Rhedonense.  IV,  247. 
Spoletanum.  VI,  739. 
Avenionense.  IV,  315. 
Lauretanum.  VI,  773. 
Coloniense.  V,  1161. 
Pisanum.  VI,  219. 
Panormitanum.  VI, 
809. 

Albiense.  IV,  397. 
Lugdunense.  IV,  455. 
Senense.  VI,  255. 
Rothomagense.IV,513. 
I.  Burdigalense.  IV, 
537. 

Thurlesianum.  Ill,  769. 
1289. 

Senonense.  IV,  871. 
Aquense.  IV,  955. 
Tolosanum.  IV,  1027. 
Frisingense.  V,  1161. 
Claromontense.  IV, 
1083. 


84. 

27. 

Nov. 

1850. 

85. 

5. 

Febr. 

1851. 

86. 

15. 

Aug. 

1851. 

87. 

20. 

Aug. 

1851. 

88. 

9. 

Maji 

1852. 

89. 

7. 

Jul. 

1852. 

90. 

10. 

Jan. 

1853. 

91. 

2. 

Jun. 

1853. 

92. 

23. 

Jul. 

1853. 

93. 

1. 

Sept. 

1853. 

94. 

10. 

Maji 

1854. 

95. 

19. 

Maji 

1854. 

96. 

28. 

Maji 

1854. 

97. 

22. 

Jun. 

1854. 

98. 

15. 

Aug. 

1854. 

99. 

1. 

Oct. 

1854. 

100. 

8. 

Dec. 

1854. 

101. 

6. 

Maji 

1855. 

102. 

13. 

Maji 

1855. 

103. 

28. 

Maji 

1855. 

104. 

11. 

Jul. 

1855. 

105. 

7. 

Oct. 

1855. 

106. 

20. 

Jan. 

1856. 

107. 

6. 

Apr. 

1856. 

108. 

2. 

Aug. 

1856. 

109. 

8. 

Sept. 

1857. 

110. 

18. 

Nov. 

1857. 

111. 

2. 

Maji 

1858. 

112. 

2. 

Maji 

1858. 

113. 

10. 

Aug. 

1858. 

114. 

5. 

Sept. 

1858. 

115. 

19. 

Sept. 

1858. 

116. 

18. 

Oct. 

1858. 

117. 

5. 

Jun. 

1859. 

118. 

13. 

Jul. 

1859. 

Mediolanense.  VI,  72,7. 
Friburgense.  V,  1203. 
1.  Quebecense.  Ill, 
601. 

Auscitanum.  IV,  1163. 
Baltimorense  plenar. 
Ill,  129.  1143. 

I. W  estmonasteriense. 
Ill,  895.  1329. 

Ambianense.  IV,  157. 
Dublinense.  Ill,  805. 
1311. 

Rupellense.  IV,  641. 
Casseliense.  Ill,  815. 
Armacanum.  Ill,  845. 
Dublinense.  Ill,  853. 

II.  Quebecense.  Ill, 
625. 

I.  Portus  Hispaniae. 
Ill,  1089. 

II.  Tuamense.  Ill, 
855. 

I.  Neo  - Eboracense. 

Ill,  259.  1165. 
Romanum.  VI,  827. 

VIII.  Baltimorense. 
Ill,  155.  1155. 

I.  Cincinnatense.  Ill, 
183. 

Ravennatense.VI,133. 

II. Westmonasteriense. 
Ill,  971.  1341. 

I.  S.  Ludovici.  Ill,  303. 

I.  Neo-Aurelianense. 
Ill,  233. 

Viennense.  V,  1241. 
Petrocoricense.  IV, 
685. 

Halifaxiense.  Ill,  727. 

III. Remense.  IV,  195. 

IX.  Baltimorense.  Ill, 
169.  1195. 

II.  Cincinnatense.  Ill, 
203.  1209. 

III.  Tuamense.  Ill, 
865. 

II.  S.  Ludovici.  Ill, 
313.  1187. 

Strigoniense.  V,  1. 
Viennense.  V,  121. 
Urbinatense.  VI,  1. 

III.  Westmonasteri- 
ense.  Ill,  995. 1349. 

on* 


] 903 


Indices  ad  septem  volumina  Collectionis  Laceiisis  spectantes. 


1904 


119. 

8. 

Sept. 

1859. 

120. 

18. 

Oct. 

1859. 

121. 

19. 

Jan. 

1860. 

122. 

22. 

Jan. 

1860. 

123! 

22. 

Jan. 

lOHO. 

124. 

29. 

Apr. 

1860. 

125. 

9. 

Sept.  1860. 

126. 

29. 

Apr. 

1861. 

127. 

2. 

Jun. 

1861. 

128. 

8. 

Jun. 

1862. 

129. 

14. 

Maji 

1863. 

Aginnense.  IV,  729. 
Veuetum.  VI,  283. 
II.  Neo-Eboracense. 
Ill,  271. 

Baltimorense.111,1203. 

II.  Neo-Aurelianense. 
Ill,  249. 

Coloniense.  V,  231. 
Pragense.  V,  383. 

III.  Cincinnatense. 
Ill,  215.  1233. 

III.  Neo-Eboracense. 

Ill,  291.  1177. 
Romanum.  VI,  851. 
III.  Quebec.  Ill,  665. 


130. 

24. 

Maji 

1863. 

131. 

8. 

Sept. 

1863. 

132. 

21. 

Jul. 

1864. 

133. 

18. 

Jul. 

1865. 

134. 

25. 

Sept. 

1865. 

135. 

15. 

Sept. 

1866. 

136. 

7. 

Oct. 

1866. 

137. 

13. 

Jan. 

1867. 

138. 

29. 

Jun. 

1867. 

139. 

12. 

Jan. 

1868. 

140. 

M. 

Mart. 

1868. 

141. 

7. 

Maji 

1868. 

I.  Quitense.  VI,  375. 
Colocense.  V,  597. 
Bambergense.  V,  1189. 
Passaviense.  V,  1201. 
Ultrajectense.  V,  723. 
Armeniorum.  II,  567. 
Baltimorense  plenar. 

Ill,  323.  1247. 

II.  Portus  Hispaniae 
III,  1107. 

Romanum.  VI,  891. 
PictaYiense.  IV,  793. 
Viennense.  V,  1393. 
IV.  Quebecense.  Ill, 
689. 


142. 

3. 

Jun. 

1868. 

143. 

5. 

Jul. 

1868. 

144. 

22. 

Jul. 

1868. 

145. 

7. 

Aug. 

1868. 

146. 

10. 

Jan. 

1869. 

147. 

18. 

Apr. 

1869. 

148. 

25. 

Apr. 

1869. 

149. 

16. 

Maji 

1869. 

150. 

6. 

Sept. 

1869. 

151. 

8. 

Dec. 

1869. 

Pragense.  V,  1397. 
Neo-Granatense.  VI, 
451. 

Buscoducense.  V, 
931. 

Sydneiense.  Ill,  1057. 
li.  Quitense.  VI,  427. 
Melburnense.  Ill, 
1059.  1367. 

X.  Baltimorense.  Ill, 
575.  1275. 

Smyrnense.  VI,  561. 
Fuldense.  V,  1215. 
Sacros,  oecuui.  Con- 
ium  Vaticanum.  VII. 


Aginnense.  IV,  729. 

Albae  Juliae  a.  1697.  VI,  969. 

a.  1698.  VI,  971. 
a.  1699.  (m.  Maj.)  VI,  973. 
a.  1699.  (m.  Sept.)  VI,  977. 
a.  1700.  VI,  979. 
a.  1701.  VI,  987. 
a.  1713.  VI,  989. 

Albanum.  I,  283. 

Albiense.  IV,  403. 

Ambianense.  IV,  157. 

Aquense.  IV,  955. 

Armacanum.  Ill,  845. 

Armeniorum.  II,  567. 

Auscitanum.  IV,  1163. 

Avenionense  a.  1725.  I,  467. 

a.  1849.  IV,  315. 


Bahiense.  I,  847. 

Baltimorense  a.  1791.  Ill,  1. 

a.  1810.  Ill,  7. 

a.  1829.  (I.  prov.)  Ill,  9. 
a.  1833.  (II).  Ill,  37. 
a.  1837.  (III).  Ill,  49. 

a.  1840.  (IV).  Ill,  65. 

a.  1843.  (V).  Ill,  85.  1117. 
a.  1846.  (VI).  Ill,  97.  1127. 
a.  1849.  (VII).  Ill,  109. 1133. 
a.  1852.  (I.  plenar.)  Ill,  129. 

1143. 

a.  1855.  (VIII.)  111,155.1155. 
a.  1858.  (IX).  Ill,  169.  1195. 

a.  1860.  Ill,  1203. 

a.  1866.  (II.  plenar.)  111,323. 

1247. 

a.  1869.  (X).  Ill,  575.  1275. 
Bambergense.  V,  1189. 

Barcinonense.  I,  753.  VI,  907. 
Beneventanum  a.  1693.  I,  21. 

a.  1698.  I,  127. 


Bituricense  v.  Claromontense. 


Burdigalense  a.  1850.  (I).  IV,  537. 

a.  1853.  (II).  V.  Rupellense. 
a.  1856.  (III).  V.  Petrocori- 


cense. 

a.  1859.  (IV).  V.  Aginnense. 
a.  1868.  (V).  V.  Pictaviense. 
Buscoducense.  V,  931. 

Bzommariense  v.  Armeniorum. 

Casseliense.  Ill,  815. 

Cincinnatense  a.  1855.  (I).  Ill,  183. 

a.  1858.  (II).  Ill,  203.  1209. 
a.  1861.  (III).  111,215.1233. 
Claromontense.  IV,  1083. 

Colocense.  V,  597. 

Coloniense  a.  1848.  10.  Maji.  V,  941. 

a.  1848.  16.  Aug.  V,  961. 
a.  1849.  V,  1143. 


2.  Index  alphabeticus. 

Coloniense  a.  1850.  V,  1161. 

a.  1860.  V,  231. 

Dublinense  a.  1853.  Ill,  805.  1311. 

a.  1854.  Ill,  853. 

Ebredunense.  I,  615. 

Firmanum.  I,  587. 

Friburgense.  V,  1203. 

Frisingense.  V,  1161. 

Fuldense.  V,  1215. 

Gallic,  cleri  Com.  v.  Parisiense  a.  1682. 
Gerundense.  I,  755. 

Goritiense.  V,  1323. 

Graeco-Melchiticum  a.  1812.  II,  579. 

a.  1835.  II,  580. 
Halifaxiense.  Ill,  727. 

Herbipolense.  V,  959. 

Lauretanum.  VI,  733. 

S.  Ludovici  a.  1855.  (I).  Ill,  303. 

a.  1858.  (II).  Ill,  313.  1187. 
Lugdunense.  IV,  455. 

Maronitarum  a.  1596.  18.  Sept.  II,  413. 

a.  1596.  3.  Nov.  II,  415. 
a.  1736.  II,  75. 
a.  1818.  II,  575.  ' 

Mediolanense  a.  1849.  VI,  699. 

a.  1850.  VI,  727. 
Melburnense.  Ill,  1059.  1367. 

Montis  Libani  v.  Maronitarum. 
Neapolitanum.  I,  157. 

Neo-Aurelianense  a.  1856.  (I).  Ill,  233. 
Neo-Aurelianense  a.  1860.  (II).  Ill,  249. 
Neo-Eboracense  a.  1854.  (I).  Ill,  259.  1165. 

a.  1860.  (II).  Ill,  271. 
a.  1861.  (III).  111,291. 1177. 
Neo-Granatense.  VI,  451. 

Oregonense.  Ill,  123. 

Panormitanum.  VI,  809. 

Parisiense  a.  1682.  I,  793. 

a.  1811.  IV,  1223.  VI,  993. 
a.  1849.  IV,  1. 

Passaviense.  V,  1201. 

Petrocoricense.  IV,  685. 

Pictaviense.  IV,  793. 

Pisanum.  VI,  219. 

Portus  Hispaniae  a.  1854.  (I).  Ill,  1089. 

a.  1867.  (II).  Ill,  1107. 
Posoniense.  V,  933. 

Pragense  a.  1860.  V,  383. 

a.  1868.  V,  1397. 
Pudicherianum.  VI,  649. 

Quebecense  a.  1851.  (I).  Ill,  601. 

a.  1854.  (II).  Ill,  625. 
a.  1864.  (III).  Ill,  665. 
a.  1868.  (IV).  Ill,  689. 
Quinque-Ecclesiense.  VI,  966. 

Quitense  a.  1863.  (I).  VI,  375. 

a.  1869.  (II).  VI,  427. 


Ravennatense.  VI,  133. 

Remense  a.  1849.  (I),  v.  Suessionense. 

a.  1853.  (II).  V.  Ambianense. 
a.  1857.  (III).  IV,  195. 
Rbedonense.  IV,  247. 

Romanum  a.  1725.  I,  341. 

a.  1854.  VI,  827. 
a.  1862.  VI,  851. 
a.  1867.  VI,  891. 
Rothomagense.  IV,  513. 

Rupellense.  IV,  641. 

Ruthenorum  a.  1652.  VI,  963. 

a.  1712.  VI,  965. 
a.  1720.  II,  1.  479. 
Salisburgense.  V,  1317. 

Senense.  VI,  255. 
j Senonense.  IV,  871. 

Smyrnense.  VI,  561. 

Spoletanum.  VI,  739. 

Strigoniense.  V,  1. 

Suessionense.  IV,  91. 

Sutcbuense.  VI,  593. 

Sydneiense  a.  1844.  Ill,  1039. 

a.  1868.  Ill,  1057. 

; Tarraconense  a.  1685.  I,  743.  VI,  895. 
a.  1691.  VI,  901. 
a.  1699.  I,  751.  VI,  903. 
a.  1712.  V.  Barcinonense. 
a.  1717.  V.  Gerundense. 
a.  1722.  I,  783.  VI,  911. 

1 a.  1727.  I,  785.  VI,  913. 

a.  1733.  I,  785.  VI,  925. 
a.  1738.  I,  787.  VI,  945. 
a.  1745.  VI,  947. 
a.  1752.  I,  791.  VI,  951. 

- a.  1757.  VI,  955. 

^ Thurlesianum.  Ill,  769.  1289. 

Tolosanum.  IV,  1027. 

Tuamense  a.  1817.  (I).  Ill,  761. 

a.  1854.  (II).  Ill,  855. 
a.  1858.  (III).  Ill,  865. 
Turonense  v.  Rbedonense. 

Ultrajectense.  V,  723. 

Ungvariense  v.  Ruthenorum  a.  1652. 
j Urbinatense.  VI,  1. 

I Valachorum  v.  Albae  Juliae. 

Vaticanum  oecumenicum  a.  1869.  VII. 
Venetum.  VI,  283. 

Viennense  a.  1849.  V,  1331. 

a.  1856.  V,  1241. 
a.  1858.  V,  121. 
a.  1868.  V,  1393. 

'Westmonasteriensea.1852.  (I).  111,895. 1329, 
a.l855.  (II).  111,971.1341. 
a.  1859.  (III).  Ill,  995, 
1349, 


Zamosciense  v.  Ruthenorum  a.  1720. 


1905 


Index  Conciliorum  et  Conveutuura  chronolog.  — alphabet.  — geograph. 


1906 


Italia : 

Beneventanum  a.  1G93.  I,  21. 

a.  1698.  I,  127. 

Firmanum.  I,  587. 

Lauretanum.  VI,  773. 

Mediolanense  a.  1849.  VI,  699. 

a.  1850.  VI,  727. 
Neapolitanum.  I,  157. 

Panormitanutn.  VI,  809. 

Pisanum.  VI,  219. 

Ravennatense.  VI,  133. 

Romae  in  Vaticana  Basilica  a.  1869.  VII. 
Romanum  a.  1725.  I,  341. 

a.  1854.  VI,  827. 

a.  1862.  VI,  851. 

a.  1867.  VI,  891. 

Senense.  VI,  255. 

Spoletanuna.  VI,  739. 

Urhinatense.  VI,  1. 

Venetum.  VI,  283. 

Hispania : 

Barcinonense.  I,  753.  VI,  907. 
Gerundense.  I,  755. 

Tarraconense  a.  1685.  I,  743.  VI,  895. 

a.  1691.  VI,  901. 
a.  1699.  I,  751.  VI,  903. 

a.  1722.  I,  783.  VI,  911. 

a.  1727.  I,  785.  VI,  913. 

a.  1733.  I,  785.  VI,  925. 

a.  1738.  I,  787.  VI,  945. 

a.  1745.  VI,  947. 
a.  1752.  I,  791.  VI,  951. 

a.  1757.  VI,  955. 

Gallia : 

Aginnense.  IV,  729. 

Albiense.  IV,  403. 

Ambianense.  IV,  157. 

Aquense.  IV,  955. 

Auscitanum.  IV,  1163. 

Avenionense  a.  1725.  I,  467. 

a.  1849.  IV,  315. 

I.  Burdigalense.  IV,  537. 

Claromontense.  IV,  1083. 

Ebredunense.  I,  615. 

Lugdunense.  IV,  455. 

Parisiense  a.  1682.  (Cleri  Gallic.)  I,  793. 

a.  1811.  IV,  1223.  VI,  993. 
a.  1849.  IV,  1. 

Petrocoricense.  IV,  685. 

Pictaviense.  IV,  793. 

III.  Remense.  IV,  195. 

Rhedonense.  IV,  247. 

Rothomagense.  IV,  513. 

Rupellense.  IV,  641. 

Senonense.  IV,  871. 

Suessionense.  IV,  91. 

Tolosanum.  IV,  1027. 

Anglia  : 

Westmonasteriensc  a.  1852.  (I).  Ill,  895. 

1329. 

a.  1855.  (II).  Ill,  971. 

1341. 

a.  1859.  (III).  Ill,  995. 

1349. 


3.  Index  geographicus. 


Hibernia : 

Armacanum.  Ill,  845. 

Casseliense.  Ill,  815. 

Dublinense  a.  1853.  Ill,  805.  1311. 

a.  1854.  Ill,  853. 

Thurlesianum.  Ill,  769.  1289. 

Tuainense  a.  1817.  (I).  Ill,  761. 

a.  1854.  (II).  Ill,  855. 
a.  1858.  (III).  Ill,  865. 

Hollandia : 

Buscoducense.  V,  931. 

Ultrajectense.  V,  723. 

Germania : 

Bambergense.  V,  1189. 

Coloniense  a.  1848.  10.  Maji.  V,  941. 

a.  1848.  16.  Aug.  V,  961. 

a.  1849.  V,  1143. 

a.  1850.  V,  1161. 
a.  1860.  V,  231. 

Friburgense.  V,  1203. 

Frisingense.  V,  1161. 

Fuldense.  V,  1215. 

Herbipolense.  V,  959. 

Passaviense.  V,  1201. 

Austria : 

Goritiense.  V,  1323. 

Pragense  a.  1860.  V,  383. 

a.  1868.  V,  1397. 

Salisburgense.  V,  1317. 

Viennense  a.  1849.  V,  1331. 

a.  1856.  V,  1241. 
a.  1858.  V,  121. 
a.  1868.  V,  1393. 

Hungaria : 

Colocense.  V,  597. 

Posoniense.  V,  933. 

Quinque-Ecclesiense.  VI,  966. 

Ruthenorum  a.  1652.  VI,  963. 

a.  1712.  VI,  965. 
Strigoniense.  V,  1. 

Transsylvania : 

Albae  Juliae  a.  1697.  VI,  969. 

a.  1698.  VI,  917. 
a.  1699.  m.  Maj.  VI,  973. 
a.  1699.  in.  Sept.  VI,  977. 
a.  1700.  VI,  979. 
a.  1701.  VI,  987. 
a.  1713.  VI,  989. 

Polonia  : 

Zamoscienso  (Ruthcnor.  a.  1720.)  II,  1.  479. 


’ Uniti  Status  Americae  septentr.: 

! Baltimorense  a.  1791.  Ill,  1. 

a.  1810.  Ill,  7. 

a.  1829.  (I.  prov.)  Ill,  9. 

a.  1833.  (II).  Ill,  37. 

' a.  1837.  (III).  Ill,  49. 

a.  1840.  (IV).  Ill,  65. 
a.  1843.  (V).  Ill,  85.  1117. 

I a.  1846.  (VI).  Ill,  97.  1127. 

i a.  1849.  (VII).  Ill,  109.  1133. 

a.  1852.  (I.  plen.)  Ill,  129. 

1143. 

a.  1855.  (VIII).  Ill,  155. 

1155. 

a.  1858.  (IX).  Ill,  169. 1195. 

a.  1860.  Ill,  1203. 

a.  1866.  (II.  plen.)  Ill,  323. 

1247. 

a.  1869.  (X).  Ill,  575.  1275. 
Cincinnatense  a.  1855.  (I).  Ill,  183. 

i a.  1858.  (II).  111,203.1209. 

a.  1861.  (III).  111,215.  1233. 

j Halifaxiense.  Ill,  727. 

S.  Ludovici  a.  1855.  (I).  Ill,  303. 

a.  1858.  (II).  Ill,  313.  1187. 
Neo-Aurelianense  a.  1856.  (I).  Ill,  233. 

a.  1860.  (II).  Ill,  249. 
Neo-Eboracense  a.  1854.(1).  111,259.1165. 

a.  1860.  (II).  Ill,  271. 
a.  1861.  (III).  Ill,  291. 

1177. 

j Oregonense.  Ill,  123. 

I India  occidentalis  : 

Portus  Hispaniae  a.  1854.  (I).  Ill,  1089. 

a.  1867.  (II).  Ill,  1107. 

Columbia : 

Neo-Granatense.  VI,  451. 

Bespublica  Aequatoriana : 

Quitense  a.  1863.  (I).  VI,  375. 

a.  1869.  (II).  VI,  427. 

Brasilia : 

Bahiense.  I,  847. 

Asia  minor: 

Smyrnense.  VI,  561. 

Syria : 

Armeniorum  (Bzonimariense).  II,  567. 
Graeco-Melchiticum  a.  1812.  II,  579. 

a.  1835.  II,  580. 

Maronitarum  a.  1596.  18.  Sept.  II,  413. 

a.  1596.  3.  Xov.  II,  415. 
a.  1736.  II,  75. 
a.  1818.  II,  575. 

India  orientalis: 


Turcia : 

Albanum.  I,  283. 

Canada : 

Quebecense  a.  1851.  (I).  Ill,  601. 

a.  1854.  (II).  Ill,  625. 
a.  1863.  (III).  Ill,  665. 
a.  1868.  (IV).  Ill,  689. 


Pudicherianuin.  VI,  649. 

Sina : 

Sutchuense.  VI,  593. 

Australia : 

Melburnense.  Ill,  1059.  1367. 
Sydneiense  a.  1844.  Ill,  1039. 

a.  1867.  Ill,  1057. 


11.  Index  rerum,  quae  in  septem  Collectionis  Lacensis  reriim  indicibus  referuntur, 


t.  = tomus.  Si  nihil  additur,  res  sub  eo  vocahulo,  quo  hie  indicatur,  quaerenda  est. 


Abbas  t.  I.  — t.  II.  V.  Bona  Eccl.  2.  Cone, 
prov.  16.  Forum  Episc.  6.  Moniales  11. 
Ordinatio  15.  Regulares  17.  31.  — t.  III. 
v.Conc.  prov.  20.  23.  Sacerdos  86.  — t.  IV. 
V.  Cone.  prov.  87.  105.  — t.  V.  v.  Cone, 
prov.  15.  16.  Epise.  17.  Jus  patron.  7. 
Kegulares  IV.  33.  37.  Synod,  dioee.  5.  — 
t.  VI.  V.  Canoniei  9.  Cone.  prov.  10.  14. 
17.  Pontifioalia.  — t.  VII. 

Abbatissae  t.  I.  v.  Moniales  15.  41.  — t.  II. 

V.  Diaeonissae.  Moniales  II. 

Abdicatio  t.  II.  v.  Eenuntiatio. 

Aborigines  t.  III. 

Abortus  t.  III. 

Absentia  t.  I.  v.  Residentia  16. 

Absolutio  t.  I.  V.  Coneubinarii  1.  Epise.  84. 
Graeei  6.  — t.  II.  v.  Confessio  I.  — t.  III. 
V.  Poenitentiae  saer.  II.  1.  26.  30.  — t.  IV. 
Confessio  IV. 

Abstinentia  t.  II.  v.  Jejunia.  — t.  III.  v.  Jeju- 
nium.  — t.  IV.  v.  Confraternitas  37.  Je- 
junium.  Opifiees  4.  — t.  V.  v.  Jejunium. 
Matrimonium  47.  — t.  VI.  v.  Jejunium. 
— t.  VII.  (Abstinentiae  lex). 

Abusns  tt.  I.  IV. 

Academiae  eccles.  t.  VI.  v.  Cleriei  24.  26. 
Coneio  14.  — t.  VII. 

Acclamatio  t.  I.  v.  Coneilium  21.  — t.  II.  v. 

Cone.  prov.  4.  — t.  IV.  v.  Cone.  prov.  137. 
Acephali  t.  I.  v.  Epise.  50. 

Acolythus  t.  II.  V.  Ordinatio  11. 

Acta  (aliaque  dommenta)  parochiae  t.  I. 
Acta  civilia  t.  I.  v.  Paroehus  5. 

Acta  Congregationnm  gener.  Cone.  Vat.  t.  VII. 
Acta  Sedis  Apost.  (eorum  per  Episeopos 
evulgatio)  t.  VII. 

Acta  Sessionum  Depidationis  de  fide  Cone. 
Vatie.  t.  VII. 

Actio  gratiarum  t.  I.  v.  Eueharistia  22.  Sa^ 
eristia  3. 

Actiones  publieae  soeietatis  t.  VI.  v.  Cle- 
riei 56. 

Actores  t.  IV.  v.  Eueharistia  24.  Patrinus  10. 
Actuarii  et  notarii  t.  I. 

Adam,  protoparens  totius  generis  humani 
t.  VII. 

Adami  Germanus  , Graeeo  - Melehitarum 
Arehiep.,  t.  II. 

Administratio  1. 1,  v.  Abbates  1.  Canoniei  V. 
Confraternitas  III.  Epise.  VIII.  Hospi- 
tale  15.  Inventarium  7.  Loea  pia  II.  2. 
4.  7.  Moniales  VI.  Paroehus  IV. 
Administrator  t.  II.  v.  Epise.  33.  49.  Patri- 
areha  10.  — t.  III.  (Adm.  dioee.).  — t.  V. 
V.  Bona  Eeel.  VI.  12.  29.  Paroehus  10. 
Regulares  VII.  29.  36.  51. 

Adolescentes  t.  I.  v.  Seminarium  4. 

Adoptio  t.  II.  V.  Matrimonium  29. 


Adoratio  t.  II.  v.  Crux.  Cultus  2.  Eueharistia 
29.  Missa  27.  28.  — t.  IV.  (Ador.  SS.  Saer.) 
V.  Confraternitas  8. 

Adulter  t.  II.  v.  Paroehus  18. 

Adulterium  t.  II. 

Adultus  t.  I.  V.  Baptismus  5. 

Adventus  t.  I.  v.  Canoniei  11.  Coneionatores 
16.  Doctrina  ehrist.  20.  Matrimonium  35. 
Musiea  11.  — t.  III.  v.  Coneio  6.  28.  Je- 
junium 3.  — t.  IV.  V.  Cateehesis  15.  Con- 
eionatores 18.  Missio  7.  Paroehus  99. 
Viri  3.  — t.  VI.  v.  Coneio  8.  Dominici 
dies  19.  Jejunium.  Poenitentia  7. 
Advocatus  t.  I.  v.  Cleriei  46.  Pauperes  3.  4. 
Proeurator. 

Aeditui  t.  III.  v.  Bona  Eeel.  IV.  V.  Paroehi 
15.  — t.  V. 

Aegroti  t.  I.  (of.  infra  Infirmi).  — tt.  II.  III. 
iv.  V.  VI. 

Aerarium  t.  IV.  v.  Colonia  12.  Saoerdotes 
55.  56.  57.  Viear.  foran.  12. 

Aes  alienum  t.  IV.  v.  Cleriei  97.  Luxus  2. 

Rus  3.  Sehola  14. 

Aetas  t.  I.  V.  Matrimonium  6. 

Aetas  nostra  t.  VII.  — tt.  IV.  VI.  v.  Prae- 
sens  tempus. 

Aeternitas  poenarum  t.  VII. 

Affabilitas  t.  I.  v.  Confessio  28. 

Affinitas  t.  II.  v.  Bona  Eeel.  5.  Matrimonium 
29.  32. 

Africa  centralis  t.  VII. 

Agapae  t.  II.  v.  Eeel.  10.  Cf.  Convivia. 
Agemi  Anna  seu  Endie,  monaeha,  t.  II. 
Agentes  t.  I.  v.  Cleriei  47. 

Agni  cerei  t.  I.  v.  Imagines  19. 

Agonizantes  t.  I.  v.  Congregatio  2.  Hospitale 
12.  Paroehus  38.  — t.  II.  v.  Moribundus. 
Aegrotus  6.  — t.  III.  v.  Aegrotus  1.  — t.  IV. 
— t.  VI.  V.  Aegroti  1.  5. 

Agricultura  t.  IV.  v.  Immigr.  in  urb.  2.  4. 
Alba  1. 1.  V.  Graeei  9.  — t.  IV.  v.  Supellex  4. 
Albania  t.  I. 

Albiensis  provincia  t.  IV.  v.  Saoerdotes  61. 
Albigenses  rosario  impugnati  t.  VII. 

Alea  t.  I.  v.  Cleriei. 

Aleatoria  t.  I. 

Alexandria  t.  II.  v.  Eeel.  universalis  3. 
Alexiensis  t.  I.  v.  Sehola. 

Alienatio  t.  I.  v.  Bona  Eeel.  II.  — t.  II.  v. 
Bona  Eeel.  I.  — t.  III.  v.  Administrator 
dioee.  1.  Bona  Eeel.  18.  35.  — t.  IV.  v. 
Bona  Eeel.  III.  — t.  V.  v.  Bona  Eeel.  VII. 
Regular.  46. 

Allgemeine  Zeitung,  ephemeris  Augustana, 
t.  VII. 

Allocutiones  t.  VII.  v.  Pius  IX.  (Index  per- 
sonar.). 

Almutia  t.  VI.  v.  Canoniei  6. 


Alphonsus  S.  tt.  III.  V. 

Altare  1. 1.  — t.  II.  v.  Eeel.  (T.)  1.  3. 6.  Epise. 
2.  Missa  V.  38.  Ritus  27.  — t.  III.  v.  Eeel. 
(T.)  5.  9.  Missa  7.  14.  — t.  IV.  v.  Eeel. 
(T.)  19.  22.  Eueharistia  64.  69.  71.  Missa 
18.  23.  Reliquiae  3.  7.  Visitatio  12.  — 
t.  V.  V.  Eeel.  (T.)  10.  14.  Eueharistia  20. 
Haeretiei  11.  Supellex  7.  8.  9.  — t.  VI. 
V.  Careeres.  Eeel.  (T.)  5. 

Altaria  privilegiata  t.  VII. 

Alumni  t.  I.  v.  Seminarium  III.  IV. 
Amalphitanum  Cone.  a.  1597.  t.  I.  v.  Cone, 
prov.  63. 

Ambitiosi  t.  I.  v.  Benefioium  14. 

Amedaeus,  Sardinian  rex,  1. 1,  v.  Ebredunense 
Cone.  4. 

Amentes  t.  I.  v.  Eueharistia  14.  Unetio  extr. 

8.  — t.  III.  V.  Baptismus  14.  Unetio  extr. 

9.  — t.  IV.  V.  Eueharistia  55. 

America  septentrionedis  (Conoilior.  oelebratio). 

t.  VI.  V.  Cone.  prov.  7.  — t.  VII. 
Amictus  t.  IV.  V.  Supellex  4. 

Amor  t.  IV.  v.  Caritas. 

Anabaptistae,  de  novo  regno  Christ!  t.  VII. 
Anaphora  t.  II.  v.  Missa  15. 

Anaihemata  t.  VII. 

Ancilla  t.  I.  v.  Clerieus  28.  29.  Paroehus  20. 

— t.  IV.  V.  Cleriei  IX.  62. 

Andrones  t.  IV.  v.  Viri  7.  8. 

Angeli  1. 1,  v.  Imagines  9.  — t.  II.  v.  Sanoti  7. 

— tt.  III.  IV.  — t.  V.  V.  Saneti.  — t.  VI. 
Angelica  Salutatio  1. 1,  v.  Maria.  Moniales  27. 

— t.  VII.  (Salutat.  angel.). 

Anglia  tt.  III.  VII. 

Anglicani  t.  VII. 

Anglorum  ordinationes  t.  I.  v.  Courayer. 
Anima  1. 1,  v.  Commendatio.  Cura  animarum. 

Medici  4.  Paroehus  2.  7.  8.  Salus  animar. 
Anima,  Testamentum  dell’,  t.  I.  v.  Testamen- 
tum  2. 

Anima  liumana  t.  VII. 

Animarum  cur  a t.  IV.  v.  Cura  animarum. 
Anniversarium  t.  I.  v.  Altare  12.  Canoniei 
8.  33.  Eccl.  (T.)  24.  Episc.  73.  111.  — t.  II. 
V.  Indulgentiae  4.  — t.  IV.  v.  Uefuncti  11. 

— t.  V.  V.  Capitulum  32.  Defuncti. 
Annuli  t.  I.  v.  Cleriei  34.  Paroehi  27. 
Annuntiatio  B.  M.  V.  t.  I.  v.  Oratorium  5. 
Anomjmus  (liber  de  rebus  sacris  — de  mo- 

ribus  aliorum)  t.  I. 

Anselmus  S.  t.  IV.  v.  Maria  10. 
Anticoncilium  (Massonum)  t.  VII. 

Antillae  t.  III. 

Antimensia  t.  II.  v.  Missa  35.  Ritus  27. 
Antiochia  t.  II.  v.  Eccl.  universalis  3.  Patri- 
archa  2.  4. 

Antipapa  t.  I.  v.  Guibertus.  Burdinus. 
Antiquitates  (Hodierna  circa  eas  studia)  t.  IV. 


1909 


Abbas  — Blasphomia. 


1910 


Antonii  S.  Ordo  t.  II.  v.  Regulates  49. 
Antonins  S,  t.  II.  v.  Confraternitas  2. 
Antura  t.  II.  v.  Seminarium  15. 

Apostatae  1. 1.  — t.  II.  t.  Patriarcha  36.  Re- 
gulates 16. 

Apostolatus  otationis  t.  III.  v.  Societas  pia  15. 
Apostoli  1. 1.  V.  Episc.  35. 66.  — t.  IV.  v.  Eccl. 

(oath.)  63.  Episc.  20.  24.  — t.  YII. 
ApostoUca  Sedes  v.  Pontifex  SS. 

Apostolicum  1. 1,  v.  Beneplacitum.  Indultum. 

Judicium.  Litetae.  Ptaefecti. 
Apostolorum  limina  v.  infta  Limina. 
Appellatio  tt.  I.  II.  — t.  III.  v.  Atcbiepisc.  3. 
Pontifex  SS.  20.  — t.  lY.  — t.  V.  y. 
Fotum  6.  Mattimonium  61.  73.  Atchi- 
episc.  5.  Yisitatio  3.  — t.  VI.  v.  Atchi- 
episc.  5.  Cone.  ptov.  48.  — t.  YII. 
Appellatio  t.  ab  abusu  t.  Y.  v.  Fotum  7. 
Applaudere  in  Congteg.  genet,  non  licete 
monet  Catd.  Ptaeses  t.  YII. 

Approbatio  t.  I.  v.  Confessio  II.  10.  11.  Mo- 
niales  33.  34.  — t.  II.  v.  Confessio  IV.  — 
t.  III.  V.  Episc.  40.  Poenitentiae  sactam. 

II.  Regulates  18.  — t.  IV.  v.  Confessio 

III.  5.  Regulates  37.  — t.  YI.  v.  Poeni- 
tentia  II. 

Appropriatio  t.  III. 

Aqua  benedicta  t.  I.  — t.  II.  v.  Benedictio. 
Eccl.  (T.)  8.  — t.  III.  V.  Baptism.  15.  Be- 
nedictio 4.  Eccl.  (T.)  6.  Missa  27.  — 
t.  Y.  V.  Baptism.  3.  Benedictio.  — t.  YI. 
V.  Baptism.  4.  Benedictio.  Sactamentalia. 
Aquense  Cone.  a.  1583.  1. 1,  v.  Cone.  ptov.  63. 
Aquilejense  Cone.  a.  1596. 1. 1,  v.  Cone.  ptov.  63. 
Aquisgranensium  ad  Pium  IX.  litetae  t.  YII. 
Arabia  t.  III.  v.  Colonia  16. 

Arabica  lingua  t.  II.  v.  Regulates  22.  Scholae 
10.  Seminatia  9.  Ttidentin.  4. 

Arbiter  t.  I. 

Area  paupetum  t.  II. 

Archaeologia  t.  IV.  v.  Seminatium  129.  Anti- 
quitates. 

Archarii  t.  II.  v.  Regulates  17. 
Archiconfraternitas  t.  I.  v.  Doettina  chtist. 

— t.  IV.  V.  Conftatetnitas  16. 
Archidiaconus  tt.  II.  III.  — t.  YI.  v.  Canonici 

24.  Mattimonium  13. 

Archiepiscopium  t.  I.  v.  Benedictus  XIII.  6. 
Archiepiscopus  tt.  I.  II.  IV.  v.  Mettopolita. 

— tt.  III.  Y.  YI. 

Archimandritatus  monastetii  SS.  Salvatotis 
Messanae  t.  YII. 

Archipresbyter  t.  II.  — t.  III.  v.  Vicat. 

genet.  3.  — t.  lY.  v.  Yicat.  fotan. 
Archimm  eccles.  tt.  I.  II.  — III.  v.  Bona 
eccles.  14.  (A.  episcopate)  Episc.  YII.  — 
t.  IV.  V.  Inventatium.  Patochiales  libti  2. 

— t.  Y.  V.  Patochiales  libti  1.  4.  (A.  te- 
gulatium)  Regulates  28.  Sanctimoniales  3. 

— t.  VI. 

Aristoteles  t.  II.  v.  Scholae  3.  — t.  VII.  (In- 
dex petsonatum). 

Arma  t.  I.  v.  Cleticus  40.  41.  Sactamen- 
tum  11. 

Armeni  (uniti)  t.  II.  — (non  uniti)  t.  YII. 

V.  Otientales  non  uniti. 

Aromata  t.  II.  v.  Confitmatio  8. 

Ars  t.  IV.  V.  Eccl.  (T.)  15.  16. 

Ars  libraria  t.  lY.  v.  Libti.  Politica  11. 
Articuli  organici  t.  IV. 

Arliculus  mortis  t.  I.  v.  Euchatistia  14. 
Artifices  t.  I.  v.  Conftatetnitas  15.  — t.  IV. 

V.  Conftatetnitas  12.  Eccl.  16.  Libti  74. 
Arts  d’agrement  t.  IV.  v.  Seminatium  minus 
90. 

Ascendentes  t.  IV.  v.  Mattimon.  49. 


Ascesis  t.  III.  V.  Seminatium  21.  27.  — t.  lY. 
V.  Seminatium  108.  124.  Theologia  21. 

— t.  Y. 

Asceteria  t.  II.  v.  Diaconissa.  Moniales  10. 
Aspersio  t.  III.  v.  Missa  27. 

Assemanus  t.  II. 

Assentatio  t.  I.  v.  Cletici  33. 

Assignatores  locoruni  t.  VII. 

Assistentia  1. 1,  v.  Canonici  9.  Congt.  Rom. 
YIII.  Episc.  74.  Officium  div.  18.  Semi- 
natium 38.  — t.  IV.  V.  Mattimon.  V.  74. 
Associatio  t.  lY.  v.  Consociatio. 

Assumptio  B.  M.  V.  t.  I.  v.  Otatotium  5. 

— t.  II.  V.  Confessio  16. 

Assumptio  corporea  B.  M.  V.  t.  YII. 

Asyla  parvulorum  t.  lY.  v.  Educatio  YI. 

— t.  VI.  V.  Educatio  34. 

Asylum  t.  II.  — t.  III.  v.  Educatio  XI. 
Atheismus  t.  lY.  v.  Deus  I.  Philosophia  9. 
Supetnatutale  6.  — t.  Y.  v.  Deus  3.  — 
(A.  nostta  aetate  vulgatus)  t.  YII. 
Atrebatensiuni  sacetdotum  ad  Pium  IX. 

litetae  t.  YII. 

Attritio  t.  I. 

„Auctorem  fidei“  (bulla)  t.  IV. 

Auctores  t.  lY.  v.  Collationes  15.  Libti.  Lite- 
tatia  studia  III.  9.  10.  Philosophia  18. 
19.  21.  Seminatium  136.  Theologia  3.  4. 
Auctoritas  t.  IV.  v.  Cone.  ptov.  20.  Ecclesia 
X.  56.  74.  88.  89.  93.  110.  Episc.  9. 
11.  12.  Fides  7.  Libti  85.  SS.  Ponti- 
fex 63.  64.  Potestas.  Ptaesens  tempus 
10.  14.  Religio  chtist.  5.  Socialismus  9. 
Societas  humana  16.  — t.  VI.  v.  Eccl.  11. 
Episc.  1.  Obedientia.  Respublica  I. 
Auctoritas  ApostoUca  t.  I.  v.  Avenionense  1. 
Auditor  Camerae  Apost.  t.  I. 

Auditorium  episcopate  t.  IV.  v.  Officialitas. 
Augustinus  S.  t.  V. 

Aula  conciliaris  t.  VII. 

Aumbne  genhale  t.  I.  v.  Hospitale  4. 

Aures.  Testamentum  ad  antes  1. 1,  v.  Testa- 
mentum  1. 

Aurora  t.  I.  v.  Eccl.  (T.)  29. 

Australia  t.  III. 

Austria  tt.  Y.  VII. 

Authentica  interpretatio  t.  I.  v.  Intetptetatio. 
Avaritia  1. 1,  v.  Confessio  34.  Cuta  animatum 
3.  ExsequiaeII.il.  Oeconomia.  Patochus 
46.  Sactamenta  15.  — t.  II.  — t.  III. 
V.  Defuncti  2.  Missio  10.  Oblationes  7. 
Sacetdos  81.  Sancti  4.  — t.  IV.  v.  Cletici 
93.  Cupiditas.  Imagines  10.  Missa  30. 
Oblationes  11.  Ptaesens  tempus  11.  13. 
Sactamentum  26.  — t.  VI.  v.  Cletici  59. 
Missa  33.  Poenitentia  26.  27. 
Avenionense  (Cone.  a.  1725.).  Avenionensis 
(ptovincia)  t.  I. 

Aviau  Dubois  de  Sanzay,  D',  t.  lY. 

Azymus  t.  II.  v.  Euchatistia  II.  Missa  22. 

Baccalaureus  t.  IV.  v.  Scientia  14.  Semina- 
tium 103. 

Bacchanalium  ultimus  dies  t.  I. 

Badensis  Gubernii  de  dectetis  Cone.  Vatic, 
declatatio  t.  YII. 

Bahiensis  Synodus  t.  I.  v.  Monteito  da  Vide. 
Baldachinus  t.  I.  v.  Congteg.  Rom.  VIII. 

Euchatistia  37.  Laici  2.  Regulates  12. 
Balnea  t.  II.  v.  Cletici  7.  — t.  lY.  v.  Cle- 
tici 54. 

Baltimorense  Concilium  plenar.  II.  t.  YII. 
Baltimorensis  Eccl.  tt.  I.  YII. 

Banca  t.  III.  v.  Bona  Eccl.  34. 

Banna  t.  II.  v.  Mattimonium  II.  — t.  IV.  v. 
Mattimonium  IV.  56.  73.  Otdinatio  11.  — 


t.  Y.  V.  Mattimonium  VI.  19.  45.  49.  — 
t.  VI.  V.  Mattimonium  IV.  32.  35.  Cf. 
Otdinatio  8. 

Baptismalis  fons  t.  I.  v.  Benedictio  3. 
Baptismi  testimonium  t.  I.  v.  Patochiales 
libti  8. 

Baptismus  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  YI.  VII. 
Baptisterium  t.  I.  — t.  VI.  v.  Baptismus 
4.  31. 

Baptizati  t.  I.  v.  Gtaeci  1.  2.  Patochiales 
libti  2. 

Barba  t.  II.  v.  Cletici  5. 

Barcino  t.  I.  v.  Hospitale  18. 

Barones  t.  I.  v.  Congtegatio  YIII.  Episc.  8. 

Magisttatus  2,  Tonsuta  ptima  4. 

Barron,  Ep.  Eucatpiae  i.  p.  i.,  t.  III. 
Basileense  Concilium  t.  YII. 

Basileensis  „catholica  Conferentia  d,ioecesana“ 
t.  YII. 

Basiliani  (Ruth.)  t.  II.  v.  Capitulum  1.  Gtaeci 
4.  Officium  div.  2.  Regulates  48. 
Bavaria  t.  VII. 

Beatificatio  t.  lY. 

Beatitudo  t.  lY.  v.  Coelum.  Deus  14.  Spes. 
Belgium  t.  YII. 

Beilarmini  catechismus  t.  I.  — t.  II.  v.  Cle- 
tici 10.  Doettina  chtist.  6.  — t.  Ill,  v. 
Catechesis  20.  — t.  IV.  v.  Catechesis  48. 

— t.  YII.  (Index  petsonatum.) 

Bellum  t.  YII. 

Bellum  civile,  de  Catoli  II.  successiono  ex- 
ottum,  t.  I. 

Belsunce,  Fr.  X.  de,  Ep.  Massiliensis,  t.  I. 
Benedictini  t.  III.  — t.  YII. 

Benedictio  tt.  I.  II.  III.  lY.  V.  YI. 
Benedictio  pontificalis  t.  I.  v.  Episc.  74. 
Benedictio  SS.  Sacramenti  t.  III.  v.  Benedictio 
1.  Caetimon.  11.  Euchat.  YIII. 
Benedictus  XIII.  (Vine.  M.  Catd.  Utsinus)  1. 1. 
Benefactores  t.  I.  v.  Canonici  7.  — t.  lY. 
V.  Capitulum  26.  36. 

Beneficiati  1. 1,  v.  Beneficium.  Cone.  ptov.  56. 
Exetcitia  2.  Residentia  23.  Setipturae  S. 
expositio  9.  Synodus  dioec.  8. 

Beneficium  t.  I.  — t.  II.  v.  Eccl.  (T.)  2.  Episc. 
24.  36.  Jus  pattonatus  1.  3.  — t.  III.  v. 
Patochi  5.  Sacetdos  79.  — t.  IV.  v.  Con- 
fessio 21.  Episc.  129.  Irtegulatitas  1.  Ot- 
dinatio 15.  Patochus  15.  — t,  Y.  v.  Bona 
Eccl.  III.  lY.  Capitulum  8.  23.  30. 
Episc.  15,  Placetum.  Seminatia  7.  Syn- 
odus 13.  Testamenta  clet.  — t.  YI.  v. 
Bona  eccles. 

Beneficii  titidus  1. 1,  v.  Otdinatio  18.  Tonsuta 
ptima  12. 

Beneplacitum  Apostolicum  t.  I,  v.  Bona  ec- 
cles. 4. 

Beneventum  t.  I. 

Beneventana  cathedralis  1. 1,  v.  Baptismus  15. 
Benevolentiae  amor  t.  I.  v.  Attritio. 
Bernardus  S.  tt.  I.  lY. 

Biblia  v.  infra  Scriptuta. 

Biblicae  Societates  t.  IV.  — t.  VI.  v,  S.  Scrip- 
tura  6.  7. 

Bibliopolae  t.  I.  — t.  IV.  v.  Libti  80. 
Bibliotheca  t.  III.  v.  Libti  5.  Sacetdos  47. 

— t.  lY,  V.  Collationes  17.  Libti  15.  16. 
Billets  a ordre  t.  IV.  v.  Cletici  95, 

Binatio  t.  III.  v.  Missa  25,  — t.  IV.  v.  Missa 

III.  — t.  V.  V.  Euchatistia  15.  — t.  YI. 
V.  Missa  V. 

Biretum  t.  I.  v.  Missa  20.  — t.  III.  v.  Cul- 
tus  10. 

Bituricense  Cone.  a.  1583.  t.  I.  v.  Cone, 
ptov.  63. 

Blasphemia.  Blasphemi  tt.  I.  II.  lY.  V.  VI. 


1911  Index  rerum,  quae 

Bolletini  t.  I.  v.  Peregrini  1. 

Bona  1. 1.  V.  Canonici  V.  Confraternitas  III. 
Bona  Ecclesiae  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 
Bonacina  t.  I.  v.  Confessio  15. 

Bonifacitis  F/77.  (Bulla  Unani  Sanctam)  t.  VII. 
Bonnm  t.  IV.  v.  Coelum  3.  4.  Homo  2. 
Borromaeus,  S.  Carolus,  t.  I. 

Borussiae  Gubernii  ad  Cone,  ratio  t.  VII. 
Bossuet  t.  I.  — t.  VII.  (Index  personarum). 
Boursier  Laurent.  Franc,  t.  I. 

Brachium  saeculare  t.  I.  v.  Libri  3.  — t.  V. 
V.  Eccl.  40.  Educatio  17.  19.  Libri  13. 
Paroclius  26. 

Brasilia  t.  I.  v.  Baptisraus  15.  Decimae  3. 
Paschale  tempus. 

Breve  t.  I.  v.  Literae  Apostolicae. 

Breve  dioecesanum  t.  IV. 

Breviarium  t.  I.  — t.  II.  v.  Officium  div.  — 
t.  III.  T.  Collationes  7.  Gregor.  VII. 
Sacerdos  35.  — t.  IV.  v.  Libri  02.  87. 
Liturgia  6.  7.  11.  — tt.  V.  VII. 
Briinonis  S.  laudes  t.  IV. 

Buddhistae  t.  VI.  v.  Missiones  26. 

Budget  t.  IV,  v.  Bona  Eccl.  11. 

Bulia  Coenae  t.  1.  v.  Bona  Eccl.  13.  Im- 
munitas  Eccl.  11.  — t.  IV.  v.  Censui’ae  2. 
Burdigala  t.  IV, 

Burdigalense  Cone.  a.  1583.  t.  I.  v.  Cone, 
prov.  63. 

Burdigalensis  provincia  t.  IV.  v.  Educatio  50. 
Schola  55. 

Burdinus  Maurit.,  antipapa,  t.  I. 

Btireaux  t.  I.  v.  Congregatio  1. 

Bursa  t.  II.  v.  Eucharistia  34. 

Busenhaum  t.  I.  v.  Confessio  15. 

Butler  Catecliismus  t.  III.  v.  Catechesis  21. 

Cadaver  t.  I.  v.  Episc.  106. 

Caeci  t.  IV.  v.  Educatio  VII. 

Caerimoniae  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  — t.  VI.  (v. 
Cerimoniae).  — t.  VII.  (Caerim.  Cone. 
Vatic.). 

Caerimoniae  Missae  t.  I.  v.  Episc.  71.  Sar- 
nellius. 

Caerimoniale  t.  IV.  v.  Caerimoniae  14.  Libri 
87. 

Caerimoniale  Epp.  t.  I.  v.  Canonici  21.  Con- 
suetude 4.  Episc.  95.  — t.  III.  V.  Caeri- 
moniae 1.  Cone.  prov.  34.  Episc.  9.  — 
t.  IV.  V.  Caerimoniae  14.  Cone.  prov.  98. 
Episc.  12. 

Caerimoniale  Roman.  1. 1,  v.  Officium  divin.  3. 
Caerimoniarum  magistri  t.  III.  v.  Capitulum 
11.  12,  Cone.  prov.  25,  — t.  IV.  v.  Caeri- 
moniae 13.  Capitulum  35.  — t.  VI.  v.  Ca- 
nonici 28.  — t.  VII.  (Caer.  mag.  Cone. 
Vat.)  V.  Caerimoniae  2.  3. 

Caisse  de  secours  t.  IV,  v.  Aerarium. 
Calendarium  Gregorianum  t.  I. 

Calix  t.  I.  — t.  li.  V.  Missa  34.  Ritus  27.  — 
t.  IV.  V.  Missa  27. 

Calogeri  t.  II.  v.  Regulares  30. 

Calumnias  Cone.  Vatic,  illatas  dissolvit  AEp. 
Rognier  t.  VII. 

Camera  Apostolica  t.  I.  v.  Auditor.  Subcol- 
leetores  1,  2. 

Camerales  Sedes  t.  I.  v.  Officium  divin.  22. 
Campanae  t.  I.  v.  Exsequiae  15.  Maria.  — 
t.  III.  V.  Baptismus  24,  Benedictio  2. 
Eccl.  (T.)  12.  — t.  VI. 

Campanator  t.  V.  v.  Aeditui  1. 

Campianus  S.  J.  et  socii  t.  III. 

Canada  t.  III. 

Cancellaria  t.  III.  v.  Episc.  VII. 
Canccllarius  t.  I.  v.  Episc.  17.  — t.  II.  v. 
Curia  Episc.  — t.  III.  v.  Cone.  prov.  26. 


in  septem  Collectionis  Lacensis  r e r u m ini 

Episc.  53.  — t.  yi.  V.  Archiva  3.  Con- 
firmatio  4,  — t.  Vll. 

Candela  (in  sacramentis  aegris  administran- 
dis)  t.  II, 

Canisitis,  B.  Petrus,  t.  V. 

Canon  t.  I.  v.  Missa  5.  51. 

Canon  s.  Scripturae  t.  VII.  v.  Script,  s.  1. 
Canones  1. 1.  — t.  II.  v.  Cone.  prov.  14.  Episc. 
18.  Graeci  6.  Patriarcha  25.  Sacerdotes 
5.  — t.  VII.  (Can.  conciliares). 

Canones  Tridentini  t.  I.  v.  Sacramentum  19. 
Canonici.  Capitulum  tt.  I.  VI,  VII.  — tt.  II. 

III.  IV.  V.  V.  Capitulum. 

Canonicorum  honorariorum  suffragia  ferendi 
jus  t.  VII. 

Canonizatio  t.  IV.  Miracula  8.  Pontif.  SS. 
infallibile  magist.  III.  Sancti  II.  — t.  VI. 
V.  Vincentius  a Paulo,  cf.  Petrus  Claver. 
Canonizatio  martyrmn  Japonensinni  t.  VII. 
Cantelmus  t.  I.  v.  iSTeapolitanus  3. 

Cantica  t,  IV.  v.  Cantus  7.  9.  10.  Libri  62.  87. 
Cantiones  ohscoenae  t.  I.  v.  Libri  3. 

Canton  t.  IV.  v.  Collatio  2.  Paroclius  III. 

Synodus  dioec.  8.  Vicar,  foran.  1. 

Cantor  t.  II.  v.  Clerici  21.  Exorcismus  1. 

Ordinatio  7.  11.  15.  — t.  IV.  v.  Cantus. 
Cantus  t.  I.  (Gregorianus ; C.  figuratus  ibid. 
V.  Moniales  10.  Seminarium  28).  — tt.  II. 
III.  IV.  V.  VI.  — t.  VII.  (Gregorianus). 
Canubin  t.  II.  v.  Patriarcha  4. 

Capella  t.  I.  v.  Festum  22.  Matrimonium  32. 
Oratorium.  Patronus  2.  7.  8.  Visitatio 
14.  — t.  IV.  V.  Oratorium. 

Capella  annexa  t.  IV.  v.  Capellani  2. 
Capella  vicarialis  t.  IV.  v.  Capellani  2. 
Capellae  monialium  t.  I.  v.  Matrimonium  32. 
Capellani  t.  I.  v.  Moniales  32.  — tt.  III.  IV. 
— t.  VI.  V.  Vicarius  parochi.  Sancti- 
moniales  11. 

Capellania  t.  III.  v.  Missa  18. 

Capcllanus  exercitus  t.  I.  v.  Exercitus.  — 
t.  VI.  V.  Capellanus  major.  Missiones  24. 
Capcllanus  honoris  Philippi  V.  t.  I. 
Capellanus  major  (exercitus  in  Hispania)  t.  VI. 
Capillamentum  t.  I.  v.  Clerici  35. 

Capitalia  vitia  t.  I.  v.  Confessio  43. 
Capitidares  vicarii  v.  Vicarii  capit. 
Capitulum  tt.  I.  VI.  v.  Canonici.  — tt.  II. 

III.  IV.  V.  VII. 

Cappa  t.  I.  V.  Canonici  38. 

Cappibrevia  redituum  beneficiorum  t.  I. 
Caprara,  t.  IV.  v.  Capitulum  14.  25.  45. 
Capsae.  Capsidae  t.  I.  v.  Confraternitas  25. 
Eucharistia  42.  Indulgentiae  10.  Reli- 
quiae 5.  6. 

Capuanum  Cone.  a.  1603.  t.  I.  v.  Cone, 
prov.  63. 

Capuccini  t.  VI.  v.  Regulares  22. 
Carcaphensis  Synodus  t.  II. 

Career  t.  I.  v.  Beneficium  19.  Clericorum 
forum  6.  Episc.  87.  Eucharistia  31.  — 
tt.  II.  HI.  — t.  IV.  V.  Capellani  1.  Ora- 
torium 5.  — tt.  V.  VI. 

Carceratio  t.  I.  v.  Appellatio  9. 

Cardinales  t.  I.  v.  Residentia  5.  18.  27.  — 
tt.  VI.  VII. 

Caritas  tt.  I.  II.  IV.  V.  VI. 

Caro  t.  1.  T.  Beneficium  7.  Jejunium  3.  — 
t.  IV.  V.  Homo  14.  Jejunium  2.  Matri- 
monium 17.  19.  Praesens  tempus  11. 
Religio  Christ,  3. 

Carolus  77.  t.  I. 

Carolus  Borrom.,  S.,  t.  IV.  v.  Catechesis  51. 
Confessio  44,  — t.  VI.  v.  Collationes  3. 
Concilium  39.  Concio  24.  Episc.  7. 
Carolus  M.  t.  IV. 


i c i b u s referuntur.  1912 

Carroll  .Joan.,  Archiep.  Baltimorens.,  t.  III. 

— t.  VII.  (Index  personarum). 
Carthusianorum  ordo  t.  IV. 

Castae  (tribus  Indicae)  impurae  v.  Missiones 
20.  29.  32.  Seminaria  21. 

Castimonia  t.  I.  — t.  II.  v.  Clerici  II.  Dia- 
conissa.  Matrimonium  31.  Missio  5.  Ordi- 
natio 21.  Parochus  11.  — tt.  III.  IV.  — 
t.  V,  V.  Maria  6.  Regulares  III.  Sacer- 
dos VI.  28.  Sanctimoniales  2.  Semina- 
rium 18.  — t.  VI. 

Castrense  pcculium  1. 1,  v.  Immunitas  Eccl.  2. 
Casuales  proventus  t.  IV.  v.  Oblationes. 
Casus  carnales  t.  I.  v.  Casus  reserv.  6. 
Casus  conscientiae  t.  I.  v.  Conferentiae.  — 
t.  VII, 

Casus  reservati  t.  I.  — Cf.  infra  Reservatio. 
Reservationes  pap. 

Catechesis  t.  I.  v.  Baptismus  16.  — t,  II.  v. 

Doctrina  christ.  — tt.  III.  IV.  V.  VI. 
Catechetica  t.  IV.  v.  Seminarium  128. 
Catechismus  t.  I.  v.  Doctrina  christ.  IV.  — 
t.  11.  V.  Adami.  Clerici  10.  11.  Concio  2. 
Doctrina  christ.  6.  Matrimonium  28. 
SS.  Pontif.  6.  Tridentinum  4.  — t.  III. 
V.  Catechesis  IV.  — t.  IV.  v.  Catechesis 
V.  49.  Clerici  15.  Educatio  39.  Libri 
62.  87.  Matrimonium  51.  — t.  VI.  v.  Cate- 
chesis HI.  — t.  VII. 

Catechismus  Bellarmini  1. 1,  v.  Doctrina  christ. 

15.  — t.  VII.  V,  Bellarm.  (Index  person.) 
Catechismus  perseverantiae  t.  VII. 
Catechismus  Romanus  t.  I.  v.  Concionatores 

11.  Doctrina  christ.  16.  Parochus  27. 
Sacramenta  18.  Seminarium  31.  — t.  HI. 
V.  Concio  28.  Poenitent.  sacram.  19. 
Sacrament.  18.  — t.  IV.  v.  Catechesis  V. 
Concionatores  20.  22.  45.  Parochus  102. 
Seminarium  145.  — t.  V.  v.  Catechesis  17. 
Concio  17,  — t.  VI.  v.  Catechesis  22.  23. 
Clerici  23.  Concio  20.  Cultus  5.  Matri- 
monium 5.  Seminaria  42.  Unctio  10. 
Catechista  t.  VI.  v.  Baptismus  7.  9.  10.  19.  20. 

Exercitia  6.  Missiones  VI.  9. 
Catechumeni  t.  I.  v.  Baptismus  16.  — t.  VI. 
V.  Baptismus  9.  13.  14.  Haeretici  3.  Mis- 
siones VI.  Usura  10. 

Catechumenorum  oleum  t.  H.  v.  Olea  S.  H, 
Cathedralis  Ecclesia  1. 1.  — t.  H.  v.  Capitulum 

16,  Cone.  prov.  17.  Eucharistia  40.  Missa 
34.  Ordinatio  15.  — t.  IV.  v,  Capitulum 
3.  11.  28.  37.  38.  Colonia  3.  Confessio 
24.  Ordinatio  17.  Residentia  1.  Semi- 
narium 1.  Vicar,  gener.  1.  — t.  VII.  v. 
Canonici. 

Cathedralis  Thecasium  t.  I.  v.  Beneficium  19. 
Cathedraticum  t.  H.  v.  Episc.  28.  Patriarcha 
34.  — t.  HI.  V.  Episc.  VI.  — t.  V.  v.  Bona 
Eccl.  14. 

Catholici  (rationalismo  et  naturalismo  infecti) 
t.  VII. 

Catholicus  (sive  Primas  vel  Exarcha)  t.  H. 
V.  Eccl.  2. 

Caulet  t.  I.  V.  Pavilion  2. 

Caupo  t.  I.  V,  Imagines  20.  Jejunium  16.  — 
t.  V.  V.  Dominica  11.  Jejunium  9.  Sacer- 
dos 55,  — t.  VI.  V.  Blasphemi  6.  Castitas  8. 
Clerici  61.  Dominici  dies  20.  Eccl.  (T.) 
23.  Jejunium  11.  Lex  5. 

Caupona  1. 1,  v.  Clerici  39.  — t.  HI.  Sacerdos 
70.  Temperantia  1.  — t.  IV.  v.  Clerici 
72.  76. 

Causae  criminales  1. 1,  v.  Cone.  prov.  9.  Episc. 
15. 

Causae  majores  1. 1,  v.  Episc.  15.  Le  Tellier  2. 
SS.  Pontif.  17.  — t.  H.  v.  SS.  Pontif.  10. 


1913 


Bolletini  — Concilium  provincialo. 


1914 


Cavaleriis,  Marcell,  de,  t.  I.  v.  Eccl.  11. 
Cellararius  capitidi  t.  I. 

Celtica  lingua  t.  III.  v.  Catechesis  22.  Hi- 
bernia III. 

Censores  t.  II.  v.  Libri  4.  — t.  III.  v.  Libri  V. 

— t.  IV.  V.  Libri  X.  72. 

Censualia  t.  I. 

Censura  t.  I.  v.  Appellatio  10.  Episc.  57. 
Eucharistia  15.  Exconimunicatio  4.  — 
tt.  II.  III.  IV.  VI. 

Censura  Ubrorum  t.  IV.  v.  Libri  IX.  X. 
Censurarum  reductio  t.  VII. 

Census  t.  IV.  v.  Fuudationes  4.  — t.  VI.  v. 
Bona  Eccl.  5. 

Centenarium  martyrii  SS.  Petri  et  Pauli  t.  VII. 
Cerei  tt.  I.  III.  — t.  IV.  v.  Eucharistia  69. 

Imagines  10.  — t.  VI.  v.  Missa  25.  26. 
Cerei  agni  t.  I.  v.  Imagines  19. 
Chalcedonense  Concilium  t.  VII.  — V.  infra 
Cone.  oec. 

Chaldaei  (eorum  fides  de  infallibilitate)  t.  VII. 
Chamhre  legislative  t.  IV.  v.  Pontif.  SS.  prin- 
cipal. temp.  22. 

Character  sacramentormn  t.  I. 

Cheverus,  Card,  et  Arebiep.  Burdigal.,  t.  IV. 
Chirurgia  1. 1,  v.  Clerici  44.  Missionarii  10.  — 
t.  HI.  T.  Sacerdos  78.  — t.  IV.  v.  Clerici  86. 
Chirurgus  t.  I.  v.  Obstetrix  1. 

Choreae  t.  1.  v.  Baptismus  25.  Clerici  36. 
Pestum  22.  Processiones  10.  — t.  III.  v. 
Concio  23.  Oblectamenta  3.  Sacerdos  70. 

— t.  IV.  V.  Clerici  72.  Coemeterium  5. 
Dominica  34.  Eucharistia  26.  — t.  V.  v. 
Impudicitia  3.  4.  Missa  19.  — t.  VI.  v. 
Clerici  60.  Processiones  4. 

Chorepiscopus  t.  II. 

Chori  magister  t.  VI.  v.  Canonici  28. 
Choristae  t.  IV. 

Chorus  t.  I.  — t.  II.  V.  Eccl.  (T.)  6.  12.  — 
t.  IV.  V.  Cantus  27.  35.  Capitulum  IV. 
Habitus  chor.  Seminarium  73.  Vicar, 
gener.  9. 

Chrisma  t.  I.  v.  Graeci  1.  2.  — t.  II.  v.  Con- 
firmatio  2.  7.  8.  Eccl.  (T.)  7.  Olea  S.  II. 
Patriarcha  9.  — t.  VI.  v.  Baptismus  4. 
Christiana  religio  t.  IV.  v.  Religio  christ. 
Christus  v.  infra  Jesus. 

Chrysostomus  S.  t.  IV.  v.  Concionatores  20. 
Churi  t.  II.  V.  Archipresbyter  1. 
Cimeliarcha  vel  Thesaurarius  t.  I. 

Cineres  t.  I.  v.  Cerei  1. 

Circulares  expositiones  1. 1,  v.  Eucharistia  51. 
Circulatores  (praestigiatores)  t.  I. 
Circumstantiae  peccati  t.  I.  v.  Confessio  6. 
Citandi  si  personaliter  citari  nequeunt,  quid 
sufficiat  t.  1. 

Civile  helium  v.  supra  Bellum. 

Civilia  acta  v.  supra  Acta. 

Civilis potestas  t.  III.  v.  Respublica  I.  — t.  IV. 
V.  Potestas  II.  III.  IV.  — (ejusque  ad 
Eccl.  relatio)  t.  VII.  v.  Potestas. 

Civilta  Cattolica,  La,  t.  VII. 

Civitas  t.  IV.  V.  Potestas  II.  III.  IV.  Res- 
publica. — t.  V.  V.  Respublica. 

Cfo/Ya.v  (urbs,  in  quaestcathedraliseccles.)  1. 1. 
Clandestinae  sectae  v.  infra  Francomuratores. 
Clandestinitas  1. 1,  v.  Matrimonium  1 3.  — t.  II. 
V.  Matrimonium  29.  — t.  III.  v.  Matrimo- 
nium IV.  — t.  IV.  V.  Matrimonium  60. 
Clara  intuitio  t.  III.  v.  Magnetismus  3. 
Classici  (autores  ethnici)  t.  IV.  v.  Literaria 
studia  III.  — t.  VII. 

Classici  (milites)  t.  III.  v.  Jejunium  3.  Milites. 
Oratio  5. 

Clathri  t.  I.  v.  Moniales  29. 

Claustrum  t.  I.  v.  Regulares  17.  18. 

Coll.  Lac.  VII. 


Clausura  t.  I.  v.  Moniales  III.  36.  37.  39.  — 
t.  II.  V.  Moniales  III.  Regulares  37.  — 
t.  III.  V.  Moniales  16.  — t.  IV.  v.  Mo- 
niales V.  — t.  V.  V.  Regulares  17.  Sancti- 
moniales  2.  — t.  VI.  v.  Sanctimoniales  IV. 

6.  12.  — t.  VII.  V.  Regulares  5. 

Claver,  B.  Petrus,  t.  III.  v.  Nigri  6.  — t.  VI. 
Clemens  VII.  (antipapa)  t.  I. 

Clemens  IX.  t.  I.  v.  Jansenistae  7. 

Clemens  XI.  (Card.  Albanus)  t.  I. 

Clericalits  t.  I.  v.  Tonsura  prima  3. 

Clerici  tt.  I.  II.  — t.  HI.  v.  Sacerdos.  — 
t.  IV.  — t.  V.  V.  Sacerdos.  — t.  VI. 

— t.  VH.  V.  Clerus. 

Clericorum  forum  t.  I. 

Coadjutor  Episcopi  t.  H.  v.  Episcopus  49.  50. 

— t.  HI.  V.  Cone.  prov.  13.  19.  29.  Episc.  19. 
Coadjutor  parochi  1. 1,  v.  Vicar,  par.  - t.  H. 

V.  Ordinatio  35.  Parochus  3.  9.  — t.  HI. 

— t.  VI.  V.  Vicar,  par. 

Coadjutor  Patriarchae  t.  H.  v.  Patriarcha  10. 
Coadjutoriae  t.  VI.  v.  Canonici  13. 

Cochlear  t.  H.  v.  Eucharistia  16.  31. 
Coelihatus  t.  H.  v.  Matrimon.  29.  Sacerdos  8. 
Coelum  t.  I.  V.  Concionatores  11.  — t.  H.  v. 
Defuncti  1.  — t.  IV. 

Coemeterium  1. 1,  v.  Altare  9.  Benedictus  XHI. 

7.  Eccl.  33.  Exsequiae.  — t.  IL  v.  Ex- 
sequiae  6.  — t.  HI.  v.  Benedictio  2.  Se- 
pultura  H.  5.  — t.  IV.  — t.  V.  v.  Sepul- 
tura  HI.  — t.  VI.  v.  Sepultura  HI. 

Coena  t.  I.  v.  Bulla  coenae. 

Coena  Domini  (Feria  V.  in)  t.  I.  v.  Eucha- 
ristia 53.  — tt.  H.  VH. 

Coffea  (mane  die  jejunii)  t.  H. 

Cognati  t.  I.  v.  Moniales  23.  — t.  H.  v.  Bap- 
tismus 18.  Bona  Eccl.  5.  Clerici  25. 
Episc.  30.  Matrimonium  29. 

Cognatio  spiritualis  t.  I.  — t.  IV.  v.  Patri- 
nus  5. 

Cogniiio  creata  Dei  t.  VH.  — Cf.  infra  Dei 
cognitio. 

Cognitio  Dei  t.  VH. 

Cognomen  t.  I.  v.  Episc.  13. 

Colbert  J.  B.  t.  I. 

Collare  Rom.  t.  HI.  v.  Missa  9.  Sacerdos  66. 
Collatio  (beneficiorum)  t.  I.  v.  Beneficium  H. 
Parochus  ll. 

Collatio  (couferentia)  t.  I.  v.  Conferentiae. 

— t.  IL  T.  Sacerdos  5.  — tt.  HI.  IV. 
V.  VI.  VH. 

Collatio  (in  die  jejunii)  t.  I.  v.  Jejunium  10. 
Gollecta  t.  H.  v.  Eleemosyna.  — ■ t.  HI.  v. 
Coadjutor  parochi  5.  Libri  35.  Missa  41. 
Missio  10.  Nigri  10.  Oblationes  8.  15. 
Pontif.  SS.  57.  Regularis  20.  — t.  IV.  v. 
Vicar,  foran.  13.  — t.  VI. 

Collegia  t.  H.  v.  Seminaria  HI.  — t.  III. 
T.  Cantus  3.  Educatio  XH.  55.  Georgio- 
politanum.  S.  Mariae.  Seminarium  V. 

34.  — t.  IV.  v.  Capellani  1.  Eucharistia 

35.  Oratorium  5.  Schola  6.  13.  Schola 
secundaria.  — t.  VH. 

Collegialium  ecclesiarum  paroeciae  t.  VH. 
Collegia  Iteginae  t.  HI.  v.  Educatio  79. 
CoUegiata  eccles.  t.  I.  v.  Archivum  2.  Eccl. 
19.  Eucharistia  39.  Missa  37.  38.  Resi- 
dentia  15.  Scripturae  S.  expositio  1.  4. 

— t.  IL  V.  Grafeo.  — t.  VI.  v.  Canonici, 
praesertim  12. 

Collegium  de  propaganda  fide  t.  I. 
Colocensis  Concilii  a.  1863.  pontificiao  in- 
fallibilitatis  professio  t.  VH. 

Coloniae  t.  IV. 

Coloniensis  Concilii  a.  1860.  pontificiao  in- 
fallibilitatis  professio  t.  VH. 


Coloniensis  Eccl.  t.  V. 

Color  t.  IV.  V.  Clerici  36.  Coloniae  14.  Se- 
pultura 20. 

Colorum  et  ornamentorum  varietas  t.  I. 

— t.  IV.  V.  Supellex  3. 

Colporteur  t.  IV.  v.  Haeretici  11.  Libri 
10.  97. 

Columba  t.  I.  v.  Missa  48. 

Cornessationes  t.  I.  v.  Baptismus  25.  Matri- 
monium 39. 

Comitas  t.  I.  v.  Concordia.  Haeretici  I. 
Comitia  cleri  Gallicani  t.  I. 

Commemoratio  omn.  defunctor,  t.  IV.  v.  Coe- 
meterium 16.  Defuncti  13. 

Commendatio  animae  t.  I.  v.  Parochus  38. 
Commendatitiae  t.  H.  v.  Literas. 

Commissio  investigationis  t.  HI.  v.  Paroch.  18. 
Commissionarii  pro  scholis  t.  HI.  v.  Edu- 
catio 62.  65.  70. 

Commissiones  ad  res  futuri  Cone.  Vatic, 
parandas  t.  VH. 

Cotmnissio  pauperum  scholarum  t.  HI.  v. 

Poor-school-committee. 

Communicatio  idiomatum  t.  VH. 
Communicatio  in  sacris  t.  H.  v.  Haeretici  H. 

— t.  HI.  V.  Cultus  H.  Matrimonium  44. 

— t.  V.  V.  Baptismus  6.  Haeretici  9.  — 
t.  VI.  V.  Haeretici  IV. 

Communio  t.  I.  v.  Avenionens.  3.  Clerici  6. 
Confraternitas  10.  Eucharistia.  Matri- 
monium 29.  Tabachum  2.  — tt.  H.  HI. 

IV.  V.  VI.  V.  Eucharistia. 

Communio  paschalis  t.  HI.  v.  Eucharistia  V. 

— t.  IV.  V.  ib.  V. 

Communio  prima  t.  I.  v.  Doctrina  christ. 
18.  22.  Eucharistia  H.  — t.  HI.  v.  Cate- 
chesis 5.  8.  12.  13.  14.  Eucharistia  IV. 

— t.  IV.  V.  Catechesis  HI.  37.  Eucha- 
ristia V.  Familia  13.  — t.  VH. 

Cornmunismus  tt.  IV.  VH.  v.  Socialismus. 

— tt.  V.  VI. 

Communitas  t.  I.  v.  Censualia.  Eccl.  18.  20. 
Commutatio  voti  t.  H.  v.  Votum. 

Comoediae  t.  I.  v.  Clerici  36.  — t.  HI.  v.  Ob- 
lectanienta  4.  Sacerdos  46.  70.  — t.  IV. 

V.  Spectaculum.  — Cf.  infra  Spectaculum. 
Complex  t.  HI.  v.  Poenitent.  sacram.  15. 

16.  23.  — t.  IV.  V.  Confessio  39. 
Compositiones  non  sine  magna  circumspec- 
tione  admittendae  t.  I. 

Compositiones,  restrictiones  vel  absolutiones 
piarum  dispositionum  t.  VI. 
Compostellanum  Cone.  a.  1565.  t.  I.  v.  Cone, 
prov.  63. 

Comptes  t.  IV.  v.  Bona  Eccl.  11.  12.  Confra- 
tern.  39.  Moniales  40.  41.  Seminar.  61. 
Computus  eccles.  t.  VI.  v.  Theologia  4. 
Conceptio  Immac.  t.  HI.  v.  Maria  HI. 
Concilia  oecumenica  Chalcedonense,  Floren- 
tinum  et  Tridentinum  t.  H.  — t.  VH.  v. 
Chalced.,  Florent.,  Trid.  Cone. 

Concilia  particularia  t.  VH. 

Concilii  Sacra  Congregatio  t.  IV.  v.  Cone. 

prov.  XVHI.  Congreg.  Rom. 

Concilium  t.  HI.  v.  Cone.  prov.  I. 

Concilium  Baltimorense,  Basileense  etc.  t.  VH. 

V.  Baltimor.,  Basil.  Cone. 

Concilium  generale  t.  I.  (Cone,  universale). 

— t.  IH.  — t.  IV.  (Cone,  universale).  — 
t.  V.  — t.  VH.  (Cone,  oecumenica). 

Concilium  nat.  Parisiense  a.  1811.  t.  IV.  v. 

Paris,  conventus  Epp. 

Concilium  plenarium  (nationale)  t.  I.  v.  SS. 
Pontif.  19.  — t.  HI.  — t.  IV.  V.  Pontif. 
SS.  82.  — t.  V. 

Concilium  provinciate  tt.  1.  H.  HI.  IV.  V.  VI. 
121 


1915 


Index  rerum,  quae  in  septem  Collectionis  Laconsis  rerum  indicihus  referuntur. 


191G 


Concilium  universale  tt.  I.  IV.  — Cf.  Cone, 
gener. 

Concilium.  Vaticanum  v.  infra  Vatic.  Cone. 
Condo.  Cmicionatores  tt.  I.  II.  III.  IV.  V. 
VI.  VII. 

Concordata  tt.  IV.  V.  — t.  VI.  v.  Respu- 
blica  III. 

Concordatwn  Austriacum,  Bavarir,um,  Galliae 

t.  VII. 

Concordia  t.  I.  — t.  III.  v.  Episcopus  30.  37. 
44.  Pontif.  SS.  27.  Regulares  II.  Res- 
publica  5.  Sacerdotes.  — t.  IV.  — t.  VI. 
V.  Caritas. 

Concxdnnarii  t.  I.  — t.  VI.  v.  Castitas.  Cle- 
rici  37. 

Conciihinatus  t.  II.  — t.  IV.  v.  Colonia  20. 

21.  Matrimonium  27. 

Coxicursus  t.  I.  V.  Beneficium  9.  Parochus 
11.  — t.  III.  V.  Parochus  13.  Seminarium 
19.  — t.  IV.  V.  Episcopus  135.  — t.  V. 
V.  Capitulum  22.  Parochus  II.  Synodus  13. 
Theologia  16.  — t.  VI.  v.  Canonici  23. 
Parochus  4.  5.  — t.  VII. 

Concursus  populi  t.  I.  v.  Confessio  46. 
Conference  t.  VI.  t.  Concio  23. 

Conferentiae  casuum  conscientiae  {atque  ri- 
tunm).  Sacrae  collationes.  Cleri  congre- 
gationes  t.  I.  — Cf.  supra  Collatio. 
Coxtfessio.  Poenitentiae  sacram.  Confessarius 
tt.  I.  II.  — t.  III.  V.  Poenitentiae  sacram. 

— t.  IV.  — t.  V.  V.  Poenitentiae  sacram. 

— t.  VI.  V.  Poenitentiii.  — t.  VII. 
Confessionale  t.  I.  v.  Confessio  19.  Poeni- 

tentiarii. 

Confessio  sacerdotum  t.  VII. 

Confirmatio  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI. 
Confirmatio  electionis  t.  II.  v.  Episc.  VI.  34. 
Patriarcha  II. 

Confratemitas.  Pia  opera.  Sodalitas  tt.  I. 
II.  — t.  III.  V.  Societas  pia.  — tt.  IV. 
V.  VI.  — t.  VII.  V.  Sodalitates. 
Confratemitas  S.  Ivonis  t.  I. 

Congregatio  directrix  (ad  parandum  Cone. 

Vatic.)  t.  VII.  V.  Commissio  centralis. 
Congregation.es  gcnerales  (Cone.  Vatic.)  t.  VII. 
Conrp-egationes  peculiares  (Cone.  Trident,  et 
Vatic.)  t.  VII. 

Congregationcs  t.  I.  — t.  III.  v.  Parochus. 

Paroeeia.  — Cf.  supra  Confratemitas. 
Congregationcs  religiosae  t.  III.  v.  Educatio 
47.  48.  62.  Moniales.  Regulares.  — t.  IV. 
V.  Moniales.  — t.  VI.  v.  Sanctimouiales  8. 
Congregatio  christianar.  scholar,  t.  III.  v. 
Educatio  47.  48.  50. 

Congregatio  cxerdtiorum  t.  VI.  v.  Missio  5. 
Congregatio  Fratrum  institutionis  (doctrinae 
Christ.)  t.  IV. 

Congregatio  Missionis  t.  III.  v.  Missio  4. 

— tt.  IV.  VI. 

Congregatio  Monialium  refugii  laudatur  t.  IV. 
Congregatio  Parmlarmn  sorox’wn  pauperum 
laudatur  t.  IV. 

Congregatio  Seminarii  missionum  t.  VI.  v. 

Indulgentia  3.  Missiones  7. 

Congregatio  Bororum.  eaxitatis  laudatur  t.  IV. 
Coxigregatio  Sororuxxi  sapientiae  laudatur 
t.'  IV. 

Coxigregatio  8.  Spiritus  et  Tmmaculati  Cordis 
Mariae  t.  IV. 

Congregatio  Viennensis  t.  I.  v.  Moniales  31. 
Congregationes  Poxnanae  t.  I.  (ibid.  Index 
Decretorum  harum  Congregationum  in 
t.  I.  relatorum).  — t.  II.  (Index  Decreto- 
rum in  t.  II.  relatorum  p.  617  sqq.).  — 
t.  III.  V.  Cone.  prov.  X.  19.  Eucharistia 
44.  Libri  17.  18.  Pontif.  SS.  50.  — t.  IV. 


— t.  V.  V.  Cone.  prov.  28.  Disciplina  2. 
Eccl.  (T.)  9.  Episc.  8.  Graeci  1.  Libri  12. 
Missa  12.  Pontif.  SS.  24.  Theologia  3.  — 
t.  VI.  (v.  ibi  Congregationes  SS.  Cardi- 
nalium)  v.  Benedictio  2.  Cardinales  2. 
Dominici  dies  3.  Educatio  25.  Eucha- 
ristia 10.  Missa  24.  Pontif.  SS.  28.  Re- 
gulares 12.  Sanctimouiales  32.  Usura  7. 

— t.  VII. 

8.  Congregatio  Cone.  t.  I.  v.  Cone.  prov.  50. 
Relatio  status  1. 

8.  Congregatio  Epp.  et  Pegul.  t.  I.  v.  Mo- 
niales 22. 

S.  Coxigregatio  immunit.  t.  I.  v.  Appellatio  12. 
8.  Congregatio  indxdgent.  t.  I.  v.  Indul- 
gentiae  4. 

8.  Congregatio  propag.  Jkl.  t.  1.  v.  Corbi- 
nensis  schola  1.  Relatio  status  3. 
Coxigrua  t.  VI.  v.  Bona  Eccl.  16.  18. 
Conjuges  t.  I.  v.  Eucharistia  15.  — t.  IV.  v. 
Matrimonium. 

Conjugiuni  t.  I.  v.  Parochiales  libri  3- 
Conradinus  Card.  t.  VI. 

Consanguinei  t.  I.  v.  Moniales  11.  20.  24.  — 
t.  II.  V.  Cognatus.  — t.  VI.  v.  Episc. 
27.  35.  Forum  11.  Parochus  36. 
Consanguinitas  t.  I.  v.  Clerici  27.  Mulier  1. 
Gonscientia  t.  IV.  v.  Informata  consc.  Lex 
13.  Politica  12. 

Coxisecratio  t.  I.  v.  Eccl.  (T.)  IV.  Guerin  de 
Tcncin.  — t.  II.  v.  Eccl.  (T.)  1.  Episc.  VI. 
2.  34.  Patriarcha  9.  — t.  IV.  v.  Cone.  prov. 
129.  Eccl.  (T.)  19.  Supellex  7. 
Consensus  Patrum  unanimis  t.  VII.  v.  Un- 
animitas. 

Consei'vatoria  (ad  servandam  puellarum  vir- 
ginitatem  vel  ad  ejusdem  jacturam  re- 
sarciendam)  t.  I. 

Consilium  t.  VI.  v.  Archiepisc.  6. 
Consociationes  t.  IV.  v.  Confratemitas.  Do- 
minica 33.  Eccl.  (T.)  16.  Sepultura  27. 
Conspiratio  (contra  superiores  ecclesiast.) 
t.  11. 

Constantia  animi  t.  IV. 

Constaxitiense  Concilium  t.  VII. 
Constantinopolis  t.  I.  v.  Legati. 
Constantinopolitanum  Concilixm  I.  II.  Ill, 

IV.  t.  VII. 

Constitutio  t.  IV.  v.  Potestas  26. 

Constitutio  dioecesana  t.  I.  v.  Cone.  prov.  58. 

Regulares  11.  Synodus  dioec.  12. 
Constitutio  dogxnatica  de  fide  catholica  „lJei 
Filius“  t.  VII. 

Constitutio  dogmatica  prima  de  Eccl.  Christi 
„Pasior  aetei’nus“  t.  VII. 

Constitutiones  pontificiae  t.  I.  v.  Canonici  21. 
Consuetudo  t.  I.  — t.  II.  v.  Eucharistia  17. 
23.  32.  Exsequiae  8.  Maronitae  4.  Missa 
37.  47.  Officium  div.  7.  Ordinatio  41. 
Visitatio  5.  — t.  III.  v.  Disciplina  2.  4. 
Eucharistia  40.  Moniales  15.  Oblationes 
8.  9.  Parochus  17.  Pontif.  SS.  49.  — t.  IV. 

— t.  VI.  V.  Cone.  prov.  48.  51.  Confirmatio 
8.  Dominici  dies  20.  Missiones  12.  19. 
Parochus  25.  Sancti  16.  Vicar,  gener.  2. 

Consxil  t.  I.  V.  Eccl.  (T.)  18.  Ludimagistri  2. 
Hospitale  17. 

Consxdtor  t.  II.  v.  Curia  Episc.  1.  — t.  III.  v. 
Episc.  15.  52.  Forum  eccles.  4.  — t.  IV. 

V.  Congregationes  3.  Libri  73. 
Coxdemplatio  t.  IV.  v.  Clerici  16.  17.  18. 

Episc.  104.  Regulares  10. 

Contractus  t.  I.  v.  Cupiditas  6.  Usura  2.  — 
t.  II.  V.  Usura.  — t.  IV.  v.  Confessio  51. 
Matrimonium  5.  13.  30.  58. 

Contritio  t.  I.  — t.  II.  v.  Confessio  II. 


Missa  5.  Sacramenta  5.  — t.  III.  v.  Poeni- 
tent.  sacram.  22.  Sacramentum  6.  — t.  VI. 
V.  Baptismus  14.  Catechesis  26.  Poeni- 
tentia  4.  22.  29.  Sacramenta  7. 
Controrersia  1. 1,  v.  Cone.  prov.  3.  Pontif.  SS. 

18.  — t.  IV.  V.  Libertas  2.  Libri  29.  34. 
Contumacia  t.  I.  v.  Appellatio  3. 

Conventio  t.  IV.  v.  Concordata  1. 
Conventualis  Missa  t.  I.  v.  Missa  39. 
Conventus  (religiosi)  1. 1,  v.  Regulares  7.  8. 16. 

— t.  VII.  V.  Regulares  4 sqq. 

Conventus  capitulares  t.  IV.  v.  Capitulum  VII. 
Conventus  catholicorum  laicorum  t.  VII. 
Conventus  Episcoponim  Jlerbipolen.sis  a.  1848. 

t.  IV. 

Conventus  Episcopox'um  Parisiensis  a.  1811. 
t.  IV.  V.  Parisiensis  conv.  Epp. ; a.  1849. 
t.  IV.;  a.  1856.  t.  IV.  v.  Cor  Jesu  3. 
Conventus  Episcoporum  Romanus  a.  1867. 
t.  IV.  V.  Pontif.  SS.  infallib.  mag.  12. 
(Cf.  t.  VII.  p.  1029  sqq.) 

Conversi  t.  III.  v.  Anglia  9.  Baptismus 
18 — 20.  Confirmatio  4.  Poenitentiae  Sa- 
cramentum 37.  Protestantes  I.  18.  Se- 
pultura 5. 

Conversio  1. 11.  v.  Ilaeretici  III.  Parochus  11. 
Convivia  populi  t.  11. 

Copti  t.  11. 

Copti  Praelati  invitantur  ad  Cone.  Vatic, 
t.  VII. 

Corbinensis  schola  t.  I. 

Cor  Jesu  t.  I.  — t.  III.  v.  Jesus  Chr.  11.  — 
t.  IV.  — t.  V.  V.  Jesus  9.  — t.  VI.  v. 
Confratemitas  3.  Eucharistia  43.  Jesus. 
Maria  16.  Parochus  17. 

Cor  Mariae  t.  III.  v.  Maria  20.  — t.  IV.  v. 
Confratemitas  8.  Congreg.  S.  Spir.  et 
Immac.  Cord.  Mar.  Maria  12.  37.  45. 

— t.  VI.  V.  Maria. 

Corona  1. 1,  v.  Clerici  13.  — 1. 11.  v.  Clerici  5. 
Corporalia  t.  II.  v.  Missa  35.  — t.  III.  v. 

Missa  16.  — t.  IV.  v.  Supellex  4. 
Corpox'is  Christi  Eestum.  t.  I.  v.  Processiones 
12.  — t.  11. 

Coxpox’is  moderatus  et  eccles.  cultus  t.  II. 
Corpus  juris  canoxiici  t.  11.  v.  Tridentin.  3. 

— Cf.  infra  Jus  canon. 

Correspondant,  Le,  periodicum,  t.  VII. 
Coxiraxjer,  P.  Fr.  le,  t.  I. 

Covilpellea  t.  VI.  v.  Baptismus  10. 

Crates  t.  I.  v.  Mulier  2. 

Creatio  t.  III.  v.  Deus  11.  — t.  IV.  v.  Deus 
3.  22.  23.  24.  26.  — t.  VII. 

Creches  t.  IV.  v.  Educatio  VI. 

Criniinales  caxisae  t.  I.  v.  Causae  crimin. 

— t.  in.  V.  Episc.  34.  Forum  eccles.  4. 
Criteria,  revelationis  t.  VII,  v.  Fides  II,  3.  5. 

Eccl.  Ill,  6. 

Croatiae  banus  (de  „placeto  regio“)  t.  VII. 
Cruciata  liidla  t.  Vi. 

Crucifixvs  t.  I.  V.  Altare  10. 

Cx'ucis  adoratio  in  fer.  VI.  maj.  hebd.  t.  II. 
Cx'ux  t.  I.  V.  Exsequiae  4.  6.  Processiones  5. 

— t.  III.  V.  Hibernia  11.  Via  crucis.  — 
t.  IV. 

Crxfptae  fex'ratae,  abbatiae,  ritus  et  privilegia 

t.  11. 

Cubicula  t.  I.  v.  Eccl.  14. 

Cxdmcnsis  dioec.  conditio  t.  V. 

Cxdtux-a  agrox'um.  t.  IV.  v.  Colonia  25.  Im- 
migratio  in  urbes. 

Cultus  tt.  ir.  III.  IV.  V.  VI. 

Cultus  divinus  t.  I.  v.  Beneficium  2.  Eccl. 
cath.  3.  4.  Eccl.  (T.)  12.  Festum  3. 
Missa  14.  Sacristia  3. 

Cxdtus  libex'tas  t.  VII. 


1917 


Concilium  universale  — Electio. 


1918 


Cultus  Sanctorum  t.  1. 

Cupiditas  t.  I.  — t.  II.  v.  Avaritia.  — fc.  IV. 
V.  Avaritia.  Clerici  93.  94.  Defuncti  3. 
Praesens  tempus  13.  Matrimonium  82. 
Parochus  17. 

Cura  animarum  1. 1.  — t.  II.  v.  Paroclius.  Re- 
gulares  IV.  6.  — tt.  IV.  V.  — t.  VI.  v. 
Parochus. 

Curata  ecclesia  t.  I.  v.  Synodus  dioec.  12. 
Curatus  t.  I.  v.  Parochus.  Regulares  15. 
Residentia  17.  21. 

Curia  t.  I.  V.  Appellatio  8.  Episc.  17. 
Curia  divortii  t.  III.  v.  Matrimonium  10. 
Curia  Episcopi  t.  11.  — t.  III.  v.  Episc.  VII. 

— t.  VI.  V.  Forum. 

Custodes  Angeli  t.  IV.  v.  Angeli  4. 

Custodes  Concilii  (Vatic.)  t.  VII. 

Custos  (templi)  t.  I. 

Custos  pecudum  t.  IV.  v.  Catechesis  30. 
Dominica  3. 

Daemonia  1. 1,  v.  Jejunium  3.  Matrimonium  5. 
Dais  t.  I.  V.  Eucharistia  37. 

Damnatae  propositiones  t.  I.  v.  Episc.  63. 
Damnum  (de  restitutionibus  quibusdam)  1. 1. 
Deumhulacra  t.  I.  v.  Eccl.  (T.)  14. 

Debita  (Excommunicatio  propter  debita  con- 
cedenda)  t.  I. 

Decanus  tt.  I.  IV.  VI.  v.  Vicarius  foran.  — 
tt.  II.  III.  V. 

Decimae  tt.  I.  II.  — t.  III.  v.  Oblatio  2.  16. 

— tt.  V.  VI.  VII. 

Dccimatores  t.  I.  v.  Decimae  8.  Parochus  25. 
Declaratio  t.  I.  v.  Bossuet.  Comitia  cleri 
gallicani  3.  4.  5.  6.  7.  10.  Ludovicus  XIV. 

4.  5. 

Decocti  t.  I.  V.  Loca  pia  13. 

Decreta  doctrinalia  S.  Sedis  t.  VII. 
Dedicatio  t.  I.  v.  Eccl.  IV.  — tt.  II.  IV. 
V.  Consecratio. 

Deficientes  sacerdotes  t.  V.  v.  Sacerdos  30.  61. 
Defnitio  dogmatis  t.  VII. 

Definitorum  munus;  eorum  nominatio  t.  V. 
Defuncti  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  — t.  VI.  v.  Se- 
pultura. 

Degradatio  t.  II.  v.  Depositio  1.  Forum  Ep.  6. 
Delegati  t.  II.  v.  Adami.  Assemanus.  Gri- 
maldi. Cone.  prov.  9. 

Delegatio  t.  III.  v.  Benedictio  2.  Cone, 
plen.  2.  Cone.  prov.  1.  Decanus  1.  Matri- 
monium 21.  29.  — t.  IV.  V.  Vicarius  pa- 
rochi  3. 

Delirantes  t.  IV.  v.  Eucharistia  55. 
Denarium  S.  Petri  t.  VI.  v.  Collectae  3. 
Pontif.  SS.  33.  34. 

Denuntiandi  (haeretici,  blasphemi)  t.  1.  — 
t.  VII.  (Denuntiatio). 

Denuntiatio  t.  I.  v.  Proclamatio. 

Deposita  t.  I.  v.  Loca  pia  11. 

Depositarius  t.  1.  v.  Clerici  46.  Cleri  fo- 
rum 5.  Loca  pia  12.  Poenae  pecuniariae. 
Depositio  (ecclesiastica  in  clericum  sententia) 
t.  II. 

Depositionis  dies  t.  I.  v.  Altare  12. 
Deputationes.  Congregationes  partietdares 
quntuor  (Cone.  Vatic.)  t.  VII. 

Deputatis  eccles.  ad  tribunal  rogis  pensio 
solvenda  t.  II. 

Desservants  t.  IV.  v.  Gallia  17.  Parochus  III. 
Detractio  t.  I.  — t.  IV.  v.  Clerici  22.  47. 
Deus  tt.  1.  III.  IV.  V.  VII. 

Dei  cognitio  t.  1.  v.  Eccl.  3.  — Cf.  t.  VII. 

Cognitio  creata  Dei. 

Devolutivum  t.  I.  v.  Appellatio  6. 

Dei'otio  t.  IV.  V.  Cultus  11.  12.  13.  Missa  6. 
Superstitio  11.  12. 


Devotiones  novae  t.  VII. 

Diabolus  tt.  II.  III.  — t.  IV.  v.  Aegrotus  2. 

Superstitio  7. 

Diaconalia  t.  IV. 

Diaconatus  t.  I.  v.  Ordinatio  24.  — t.  VII. 
Diaconissae  t.  II. 

Diaconi  Sylvatici  t.  I. 

Diaconiis  t.  II.  v.  Archidiaconus.  Bona 
Eccl.  4.  Clerici  21.  22.  Depositio  3. 
Missa  10.  Ordinatio  5.  7.  21.  35.  Sa- 
cerdos 9.  Visitatio  2. 

Dialectica  t.  II.  v.  Regularis  22.  — t.  IV.  v. 
Philosophia  2. 

Diaria  t.  IV.  v.  Clerici  80.  81.  82.  Libri 
51.  55.  56.  93.  Moniales  25.  Sacerdotes 
45.  Schola  45.  — Cf.  infra  Ephemerides. 
Dierum  dominicarurn  et  Festorum  sanctificatio 
t.  VII.  — Cf.  infra  Dominica. 

Dies  cinerum  t.  I.  v.  Jejunium  13. 

Dignitas  t.  IV.  v.  Vicar,  gener.  1.  — t.  VI. 
V.  Canonici  5. 

Dimissoriae  t.  I.  v.  Graeci  7.  Ordinatio  19. 
30.  33.  Peregrini  5.  Regulares  20.  Vicarii 
generales  2.  — t.  II.  v.  Literas.  Ordinatio 
17.  18.  36.  40.  — t.  IV.  V.  Vic.  cap.  8.  — 
t.  VI.  V.  Clerici  65.  — Cf.  infra  Literae  dim. 
Dioecesis  t.  II.  v.  Episc.  V.  — t.  III.  — 
t.  IV.  V.  Angeli  6.  Colonia  1.  4.  11.  Eccl. 
(cath.)  22.  Eccl.  (T.)  17.  Episc.  Exer- 
citia  spir.  3.  Parochiales  libri  2.  — t.  VII. 
(Novae  circumscriptionis  petitio). 
Diplomaticum  Corpus  t.  VII. 

Director  t.  I.  v.  Coufraternitas  2.  7.  Ere- 
mita  10.  Moniales  4. 

Discedere  a Concilio  t.  VII. 

DiscipUna  eccl.  1. 1,  v.  Avenionens.  3.  Canones. 
Excommunicatio  2.  Regulares  3.  Semi- 
narium  2.  3.  Pontif.  SS.  27.  Superior.  — ■ 
tt.  II.  III.  IV.  V.  — t.  VI.  V.  Archiepisc.  1. 
Canonici  2.  Clerici  5.  8.  11.  12.  Cone, 
prov.  2.  Eccl.  13.  Educatio  II.  Forum  10. 
Graeci  6.  Jejunium  1.  Poenitentia  25. 
Pontif.  SS.  8.  Regulares  11.  Respublica  4. 
Semiuaria  IV.  Synodus  dioec.  9.  Vicarius 
foran.  4.  Vicarius  gener.  3. 

Discordia  t.  I.  v.  Baptismus  23. 

Discretionis  anni  t.  I.  v.  Confessio  3.  Con- 
firmatio  6.  Tonsura  prima  9.  — t.  IV.  v. 
Aegrotus  31.  Confessio  71. 

Discussio  rerum  t.  VII.  v.  Congr.  gen.  11.  III. 
Disparitas  cultus  t.  III.  v.  Matrimonium  53. 
Dispensatio  t.  I.  v.  Episc.  84.  Jejunium  III. 
Matrimonium  18.  Residentia  14.  — t.  II. 
V.  Censura  5.  Cone.  prov.  13.  Confir- 
matio  14.  Episc.  24.  46.  Haeretici  11. 
Jejunium  8.  Kalendarium.  Matrimonium 
13.  23.  26.  29.  V.  Missa  25.  38.  Ordi- 
natio 18.  32.  34.  Parochus  11.  Patri- 
archa  26.  — t.  III.  v.  Matrimonium  III. 
24.  54.  Monialis  17.  — t.  IV.  — t.  V.  v. 
Baptismus  19.  Breviarium  3.  Capitulum 
15.  Jejunium  HI.  Matrimonium  IV.  Pa- 
rochus 6.  7.  Pontif.  SS.  9.  - t.  VI. 
Dispositio  ad  pias  causas  t.  I.  v.  Episc.  88. 
Testamentum  2.  3. 

Disputationes  publicae  t.  I.  — t.  IV.  v.  Semi- 
narium  XVIII.  30.  Theologia  16. 
Distrihutiones  (quotidianae)  t.  I.  — t.  VI.  v. 
Canonici  IV. 

Districtus  t.  IV.  v.  Caiiton. 

Ditto  pontificia  v.  SS.  Pontif.  princ.  civ. 
Diversitus  judicatorum  et  sententiarum  t.  I. 
Dirinitas  t.  I.  v.  Incarnatio. 

Divites  t.  HI.  v.  Pauperes  1.  5.  — t.  I V.  v. 
Aegrotus  6.  Pauper  I.  Rus  2.  Semi- 
narium  70.  Soc.  humana  4.  15. 


Divtrtium  t.  II.  — t.  III.  v.  Matrimonium 
11.  13. 

Docendi  munus  t.  I.  v.  Fides  10. 

Doctor  t.  VI. 

Doctrina  1. 1,  v.  Episc.  62.  Ludimagistri  1.  2. 

— t.  IV.  V.  Confessio  9.  Sacerdotes  13.  14. 
Scientia.  Seminarium  10.  44.  52.  104. 

Doctrina  Christiana.  Catechismus.  tt.  I.  II. 

— tt.  III.  IV.  V.  VI.  V.  Catechesis. 
Dogma  t.  IV.  v.  Eccl.  (cath.)  79.  93.  Fides  6. 

infernus  2.  Libri  47.  48.  60.  62.  79. 
Dogmatica  t.  IV.  v.  Theologia  H. 
Dogmaticum  factum  t.  I.  v.  Jansenistae  3. 
Dogmatum  intelligentiae  profectus  t.  VII. 
Dolor  do  peccatis  t.  I. 

Domicilinm  t.  1.  v.  Matrimonium  24.  Ordi- 
natio 27.  Tonsura  prima  5.  — t.  II.  v. 
Episc.  21.  Ordinatio  17.  — t.  HI.  v.  Matri- 
monium 26.  28.  Ordinatio  5.  6.  — t.  IV. 

V.  Matrimonium  44.  46.  61.  63.  64.  65.  66. 
Ordinatio  15.  16. 

Domini  t.  I.  v.  Blasphemia  2.  Clerici  47. 
Doctrina  Christ.  9. 

Dominica.  Festum  t.  I.  v.  Festum.  — tt.  II. 

HI.  IV.  V.  VI.  — Cf.  supra  Dier.  dom.  etc. 
Dominicus,  S.,  t.  HI. 

Dominium  t.  IV.  v.  Proprietas.  — t.  VI.  v. 
Bona  Eccl.  3. 

Dominium  temporale  Sedis  Apostolicae  t.  VII. 

— V.  infra  Pontif.  SS.  principatus  civilis. 
Dorotheae  S.  Sorores  t.  VI. 

Dos  t.  I.  V.  Eccl.  (T.)  7.  Loca  pia  11.  Mo- 
niales 15.  16.  17.  — t.  11.  V.  Matrimonium 
17.  Moniales  8.  — t.  III.  v.  Moniales  12. 
Dofatio  t.  II.  V.  Parochus  I. 

Dreux-Breze,  Petri  de,  Ep.  Molinensis,  laudes 
t.  IV.  — t.  VII.  (Index  personarum). 
Droste-in-Vischering,  dementis  Aug.  de,  AEp. 
Coloniens.,  et 

Dunin,  Martini  de,  AEp.  Posnaniens.,  laudes 
t.  III. 

Duellum  tt.  IV.  V.  VI.  VII. 

DufHre,  Pauli,  Ep.  Nivernensis,  laudes  t.  IV. 
Dupanloup  Fel.,  Ep.  Aurelianens.,  t.  IV.  — 
t.  VII.  (Index  personarum). 

Ebredunense  Cone.  prov.  a.  1727.  t.  I. 
Ebrietas  t.  III.  v.  Sacerdos  62.  Temperantia. 

Uuiti  Stat.  Amer.  11.  — t.  VI. 

Ebriosi  t.  1.  v.  Confraternitas  8. 

Ebriositatis  effectus  t.  V. 

Ecclesia  (catholica.  universalis)  tt.  I.  II.  HI. 
IV.  V.  VI.  VII. 

Ecclesia  (Templum)  tt.  I.  H.  HI.  IV.  V. 

VI.  VII. 

Ecclesia  cathedrulis  t.  I.  v.  Cathedralis. 
Ecclesia  metropol.  t.  I.  v.  Metropolis. 
Ecclesia  parochialis  t.  I.  v.  Parochialis.  — 
t.  IV.  V.  Baptismus  14.  17.  19.  21.  Cate- 
chesis 30.  Matrimonium  54. 

Ecclesia  particidaris  t.  IV.  v.  Consuetudo  7. 

Gallia  7.  Liturgia  7.  10. 

Ecclesia  Ilomana  t.  I. 

Ecclesiae  status  t.  I.  v.  Relatio  status. 
Ecclesiastici  v.  supra  Clerici. 

Eclecticismus  t.  IV.  v.  Jesus  Chr.  24.  Relig. 
Christ.  2. 

Eden  t.  H.  v.  Scholao  9. 

Edicturn  t.  I.  v.  Cone.  prov.  47.  53. 
Educatio.  Schola  tt.  HI.  IV.  V.  VI.  — Cf. 
Schola. 

Educatio  clericorum  t.  HI.  v.  Seminarium. 
Electio  t.  I.  — t.  H.  V.  Disciplina  5.  Episc. 
34.  39.  Patriarcha  II.  — t.  HI.  v.  Cone, 
prov.  53.  Episc.  II.  Jusjurandum  3.  Res- 
publica IV. 


121* 


1919 


Index  reruni,  quae  in  septem  Collectionis  Lacensis  rerum  indicibus  referuntur. 


1920 


Electio  SS.  Pontificis  t.  VII. 

Electiones  Deputationum  — Jiidicum  excusa- 
fionum  — querelarum  et  controversiarmn 
t.  VII.  V.  Deputationes.  Judices  excusa- 
tionum  etc. 

Eleemosyna  tt.  I.  II.  — t.  III.  v.  Caritas  5. 
Matrinionium  22.  MissaVII.  Oblationes4. 

11.  12.  Sacerdos  73.  Sacramentalia  5. 
Seminarium  50.  — t.  IV.  v.  Clerici  71. 
Cone.  prov.  81.  Defuncti  12.  Pauper  4. 

Eleemosynarins  t.  IV.  v.  Capellanus. 
Eleemosynarius  monasterii  t.  I. 

Eloquentia  sacra  t.  IV.  v.  Concio.  Semi- 
naria  120.  131. 

Ernigrantes  t.  III. 

Emphyteusis  t.  I.  v.  Bona  Eccl.  6.  8.  — t.  II. 

V.  Bona  Eccl.  5. 

Emptio  t.  I.  V.  Confraternitas  31. 

Encyclica  Quanta  rura“  v.  infra  Syllabus. 
Endie  t.  II.  v.  Agemi. 

Ens  universale  t.  IV.  v.  Deus  8. 

Ephemeridcs  t.  II.  v.  Libri  3.  — t.  III.  v. 
Libri  IV.  9.  11.  19.  Missa  41.  — t.  IV. 
V.  Diaria.  Libri.  — t.  V.  v.  Libri.  Sacerdos 
43.  — t.  VI.  V.  Clerici  22.  Libri  14.  10. 
22.  24.  20.  Parocbus  11.  — t.  VII.  — 
Cf.  supra  Diaria. 

Ephesinum  Concilium  t.  VII. 

Epiclesis  t.  11.  v.  Eucharistia  14. 

Epiphania  t.  I.  v.  Concionatores  9.  Matri- 
nionium 35.  Oratorium  5.  — t.  II.  v.  Bap- 
tismus  10.  20.  Missa  40. 

Episcopi  Alhaniae  t.  I.  v.  Confessio  10. 
Episcoqn  exempli  t.  I.  v.  Cone.  prov.  20.  30. 
Romana  provincia. 

Episcopi forum  1. 1,  v.  Cupiditas  5.  Taxa  fori  5. 
Episcopi  mensa  t.  I.  v.  Moniales  41. 
Episcopium  t.  1.  v.  Episcopus  79.  99. 
Episcopus  auxiliaris  t.  III.  v.  Cone.  prov. 
19.  29.  — t.  V. 

Episcopus.  Ordinarius  tt.  I.  11.  III.  IV. 
V.  VI.  VII. 

Epistolae  formatae  t.  VII.  — V.  infra  For- 
matae. 

Epistolae  PH  IX.  t.  VII.  v.  Pius  IX.  (Index 
personarum). 

Epitap)hium  t.  I.  v.  Exsequiae  29. 

Equitatus  t.  I.  v.  Missionarii  10.  Parocbus 
49.  Visitatio  7. 

Eremita  tt.  I.  II.  — t.  IV.  v.  Regularcs  4. 
Eremitoria  t.  I.  v.  Festum  22. 

Ergastida  t.  III.  v.  Carceres.  Cultus  13. 

Pauperes  0. 

Error  tt.  I.  IV. 

Errores  aetatis  nostrae  t.  VII.  v.  Aetas  nostra. 
Escidenta  t.  I.  v.  Moniales  11. 

Essentia  confertur  cum  substantia  t.  VII. 
Eucharistia.  Communio.  SS.  Sacramenturn 
tt.  I.  11.  III.  IV.  V.  VI. 

Euchologium  t.  II. 

Eutropii  S.  reliquiae  t.  IV. 

Evagatio  (cur  vitanda)  t.  I. 

Evangelica  perfectio  t.  VII.  v.  Vota  religiosa. 
Evangelium  t.  I.  v.  Congreg.  Rom.  VIII. 

Laici  2.  Parocbus  32. 

Exactio  t.  I.  V.  Cupiditas  4.  Loca  pia  4. 

Parocbus  25.  Sacramenta  10. 

Examen  t.  I.  v.  Beneficium  8.  Ludirnagistri 
2.  Regulares  29.  — t.  III.  v.  Ordinatio 

12.  13.  Parocbus  13.  Poenitent.  sacram. 
8.  9.  Regulares  18.  Sacerdos  48.  Semi- 
narium 19.  20.  32.  30.  Synodus  dioec.  7. 
— t.  IV.  v.  Caerimon.  15.  Cone.  prov.  129. 
Cura  anim.  7.  Episc.  130.  Ordinatio  7. 
Regulares  37.  Sacerdotes  49.  Seminar. 
29.  40.  91.  99.  102. 


Examen  conscientiae  t.  I.  v.  Confessio  5. 

— t.  III.  V.  Sacerdos  34.  Sacramenturn  0. 
Examina  ad  gradus  tbeologicos  obtinendos 

t.  VII. 

Examinatores  t.  I.  v.  Synodus  dioec.  7.  — 
t.  III.  V.  Episc.  40. 

Exarcha  t.  II.  v.  Eccl.  universalis  2. 
Excommunicatio  t.  I.  — t.  II.  v.  Arebivum. 
Asylum.  Baptismus  5.  Bona  Eccl.  1.  Cen- 
sura.  Clericus  18.  19.  Confessio  20.  De- 
cimae  2.  Episc.  44.  Eucharistia  15.  30. 
Haeretici  4.  Libri  4.  8.  9.  Matrimonium 
7.  20.  29.  Moniales  21.  Ordinatio  20. 
Parocbus  0.  Patriareba  20.  Regulares  10. 
Scbola  11.  Simonia  2.  — t.  III.  v.  Cen- 
surae.  Francomuratores  2.  8.  Matrimo- 
nium 7.  9.  27.  — t.  IV.  V.  Censura  II. 
1.  2.  Maria  14.  Matrimonium  00.  Miseri- 
cordiae  opus  commentitium  9.  Moniales 
28.  — t.  V.  — t.  VI.  V.  Censurae. 
Excommunicatio  minor  t.  I.  v.  Tabaebum  2. 
Exempluni  t.  I. 

Exemptio  t.  II.  v.  Episc.  18.  Ordinatio  10. 
Patriareba  29.  Regulares  IV.  24.  25.  — 
t.  III.  V.  Moniales  10.  Regulares  I.  13. 

— t.  IV.  V.  Imagines  0.  Moniales  15.  Re- 
gulares 25.  — t.  VI.  V.  Loca  pia  2.  Regu- 
lares III.  Sanctiraoniales  4. 

Exemptiones  (quam  nocivae)  t.  VII. 
Exemptus  t.  I.  v.  Clerici  50.  Cone.  prov. 
20.  29.  30.  41.  Pauperes  5.  Regulares  12. 
Romana  Provincia. 

Exemptus  Praelatus  t.  I.  v.  Nullius. 
Exercitia  sacra  spiritualia  t.  I.  — t.  11.  v. 
Clerici  12.  Indulgentiae  8.  Ordinatio  33. 

— t.  III.  V.  Episc.  42.  Eucharistia  22. 
Missiones  8.  Sacerdos  V.  — tt.  IV.  V. 

VI.  VII. 

Exercitus  vicarii  generalis  et  capellanorum 
jurisdictio  t.  I. 

Exhibitio  Romae  tempore  Cone.  Vatic,  ha- 
bita  t.  VII. 

Exorcismus  tt.  II.  V.  — t.  VI.  v.  Baptismus 
23.  Sacramentalia. 

Exorcista  t.  1.  — t.  It.  v.  Exorcismus. 
Expositi  t.  III.  V.  Baptismus  7.  — t.  IV. 

V.  ibid.  8. 

Expositio  SS.  Sacram.  t.  I.  v.  Eucharistia 

VII.  — t.  11.  V.  Eucharistia  30.  — t.  III. 
Eucharistia  VIII.  — t.  IV.  v.  Eucharistia 
VII.  4. 

Exsecutio  literalis  t.  1.  v.  Canonici  23. 
Exsecutor  t.  I.  v.  Auditor  Cam.  Ap.  Re- 
scripta  1.  2. 

Exsequiae.  Sepultura.  Sepulcrum.  Coeme- 
terium  tt.  1.  II.  — t.  III.  v.  Sepultura  I. 
— • tt.  lA'^.  VI.  V.  Sepultura. 

Exteri  t.  1.  v.  Ordinatio  IV.  Parocbus  3.  0. 

Peregrini.  Regulares  20.  Tonsura  prima  5. 
Extrema  unctio  v.  Unctio  extr. 

Fahrica  t.  I.  v.  Eccl.  (T.)  19.  20.  21.  — 
t.  IV.  V.  Bona  Eccl.  5.  0.  7.  8.  9.  Episc. 
140.  Sacerdotes  50. 

Fahriciarii  t.  VI.  v.  Bona  Eccl.  15. 
Fahidae  t.  1.  v.  Concionatores  18.  22. 
Factores  t.  1.  v.  Clerici  47. 

Factum  dogmaticum  t.  1.  v.  Jansenistao  3. 
Facultas  theologica  Parisiensis  t.  1. 
Facidtates  necessariae  subditis  multum  di- 
stantibus  communicandae  t.  1. 

Faharut  t.  II.  v.  Scbola  10. 

Fairs  t.  III.  v.  Pic-Nics. 

Faldiglia  t.  I.  v.  Missa  57. 

Familia  t.  111.  v.  Matrimonium  5.  Parentes. 

— t.  lA'^.  — t.  V.  V.  Parentes. 


Familiae  jura  definienda  esse  t.  VII. 
Familiae  sacrae  collegia  t.  VI. 

Familiaritas  t.  IV.  v.  Catechesis  40.  Cle- 
rici 48.  62.  Ordinatio  15.  Parocbus  74. 
Famulus  t.  1.  v.  Hospitale  11.  Peregrini  2. 

— t.  11.  V.  Haeretici  5.  Jejunia  7.  — 
t.  III.  V.  Cultus  13.  Fides  29.  Protestan- 
tes  13.  — t.  IV.  V.  Eucharistia  33.  Fa- 
milia 10.  Libri  90.  Matrimonium  46.  Semi- 
narium 42. 

Farina  t.  VI.  v.  Vectigalia. 

Fatalismus  t.  IV.  v.  Deus  29.  Pauper  15. 
Faux-Bourdon  t.  IV.  v.  Cantus  16. 
Febroniani  t.  VII. 

Femina  v.  infra  Mulier. 

Fenelon,  Galliar.  Eccl.  decus,  t.  IV. 

Feria  IV.  t.  1.  V.  Graeci  14. 

Feria  IV.  Cinerum  t.  1.  v.  Matrimonium  35. 
Feria  V.  in  Coena  Dvm.  v.  supra  Coena  D. 
Feria  VI.  t.  I.  v.  Graeci  14.  Jejunium  7. 
Feriae  t.  IV.  v.  Seminarium  20.  112. 

Feriae  judiciales  t.  I.  — t.  11.  v.  Forum 
Episc.  5. 

Fermentatum  t.  I.  v.  Graeci  5.  — t.  11.  v. 
Eucharistia  11. 

Festorum  translatio  et  in  tota  Eccl.  singulis 
diebus  conformitas  t.  VII. 

Festum  tt.  III.  — tt.  II.  IV.  V.  t.  Dominica, 

— t.  VI.  V.  Dominici  et  festi  dies. 
Festum  NativitaHs  Chr.  1869.  t.  VII. 

Festum  omnium  Sanctorum  t.  I.  v.  Orato- 
rium 5. 

Festum  SS.  Petri  et  Paidi  t.  I.  v,  Orato- 
rium 5. 

Festum  suppressum  t.  IV.  v.  Dominica  12.  13. 
Feuilletons  t.  IV.  v.  Libri  93. 

Fidei  rudimenta  t.  I.  v.  Doctr.  christ. 
Fidejussio  t.  IV.  v.  Clerici  96.  Parocbus  106. 
Fidejussores  t.  I.  v.  Clerici  49. 

Fideles  t.  I. 

Fides  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 

Filiae  charitatis  t.  VI. 

Filii  t.  IV,  V.  Educatio  III.  Familia  7.  10. 
Viri  7. 

Finis  horninis  t.  VII. 

FBmana  provincia  t.  I. 

Firmanum  Cone.  a.  1590.  et  a.  1726.  t.  I. 

V.  Cone.  prov.  63. 

Fiscalis  promotor  t.  I.  v.  Promotor. 

Fiscus  t.  I. 

Flagellatio  t.  II.  v.  Forum  Episc.  7. 
Florentinum  Concilium  t.  VII. 

Focidaria  t.  1.  v.  Tonsura  prima  2. 

Foenus  t.  VII.  — Cf.  infra  Usura. 

Foetus  t.  III.  V.  Abortus.  Baptismus  14. 
Fans  baptismalis  t.  III.  v.  Baptismus  28  sqq. 
Eccl.  (T.)  5.  — t.  IV.  V.  Baptismus  24. 
Eccl.  (T.)  22. 

Foppa  Joan.  Bapt.,  AEp.  Beneventanus,  1. 1. 
Formatae  t.  11.  v.  Literas. 

Fornicatio  peccatum  grave  t.  11. 

Fortitudo  t.  I.  v.  Episc.  25.  Reliquiae  2. 
Forum  t.  I.  v.  Clericorum  forum.  Cupiditas 
5.  Matrimonium  3.  Privilegium.  Taxa 
1.  2.  3.  4.  5.  — (F.  Episcopi)  t.  II.  — 
(F.  ecclesiasticum)  t.  III.  — t.  V.  — (Curia 
Episcopi)  t.  VI. 

Forum  saeculare  t.  IV.  v.  Ofbcialitas  2.  15.  16. 
Franeais,  Le,  diarium,  t.  VII. 

Francisci  (S.)  Ordinis  martyres  et  missiones 
t.  VI. 

Francisci  I.  literae  pro  libertate  eccles.  t.  V, 
Francisci  Regis  (S.)  societas  t.  TA''. 
Franciscus  Josephus  I.  t.  \ . 

Franciscus  Salesius  t.  I A’',  v.  Joseph  S.  2, 

— t.  A"L  V.  Concio  21.  Episc.  7.  — t.  AH  I. 


1921 


Electio  SS.  Pontificis  — Immortalitas. 


1922 


Francisciis  Xav.  (S.)  t.  I. 

Francisci  Xav,  (S.)  conventus  t.  IV. 
Francisci  Xav.  (8.)  societas  t.  V.  v.  Pro- 
pagatio  3. 

Francomuratores.  Societates  secretae  tt.  III. 

IV.  V.  VI.  — t.  VII.  V.  Anticoncilium. 
Fratres  doctrinal  christ.  t.  IV.  v.  Congre- 

gatio  Fr.  doctr.  christ.  — t.  VI. 

Fratres  donati  t.  IV.  v.  Eucharistia  33. 
Fraudes  variae  notantur  t.  IV. 

Frequentia  sacram.  t.  I.  v.  Olerici  6.  10. 

Ereniita  13.  Eucharistia  IV. 

Frihurgensis  dioec.  conditio  t.  V. 

Fridericus  Guilelm.  IV.  t.  V. 

Fuldensis  conventus  Episcopor.  Gerraaniao 
a.  1869.  et  1870.  t.  VII. 

Fundatio  t.  I.  v.  Conservatoria  2.  Eccl.  (T.) 
32.  Locapia4.  Eesidentia  15.  23.  — t.  III. 

V.  Bona  Eccl.  4.  17.  Episc.  45.  MissaVII. 

— t.  IV.  — t.  V.  V.  Bona  Eccl.  V.  2. 
8.  13.  Missa  26.  — t.  VI.  v.  Bona  Eccl. 
19.  Missa  35.  36.  38. 

Fundatores  t.  I.  v.  Missa  37. 

Fundi  religionis  et  studiorum  t.  V. 

Fundus  scholarum  t.  V. 

Funebris  oratio  t.  I.  v.  Exsequiae  7. 

Funus  t.  I.  V.  Altare  12.  Confraternitas  14. 
Congreg.  Rom.  VIII.  Episc.  108. 

Gallia  tt.  I.  IV.  VII. 

Gallicanismus  t.  I.  v.  Comitia  cleri  Gallic. 
Magistratus.  — t.  IV.  v.  Concordata  3. 
Gallia  10.  Pontif.  SS.  67.  Pontificis  SS. 
infallibile  magisterium.  — t.  VII. 
Gallicanus  clerus  t.  I.  v.  Comitia  cleri  Gallic. 
Gartland,  Ep.  Savannensis,  martyr  caritatis 
t.  III. 

Gaudete  (d.  dominica)  t.  I.  v.  Musica  11. 
Gehenna  t.  I.  v.  Attritio  1.  Concionatores 
11.  Rex  3. 

Geissel,  Joan,  de,  Card.,  AEp.  Colon.,  t.  V. 
Generates  Ordinum  t.  VII. 

Gene^'alis  Abbas,  Proto-Archimandrita  t.  II. 

V.  Regulares  20.  47.  48.  Seminaria  13. 
Generatianismus  t.  VII.  v.  Anima  hum. 
Generis  huniani  communis  origo  ah  uno 
t.  VII.  V.  Homo  1. 

Genuflexio  t.  II. 

Geographia  t.  IV.  v.  Historia  18.  Seminar.  87. 
Georgiopolitanum  Collegium  t.  III.  v.  Libri  31. 
Gerbais  t.  I.  v.  Le  Tellier  2. 

Germani  (catholic!  in  Amer.  sept.)  t.  III. 

V.  Educatio  31.  Episc.  14.  Seminarium  34. 
Germania  t.  V.  — t.  VII.  v.  Infallibilitas  II, 
7 sqq.;  IV,  29  sqq.  Vatic.  Cone.  V,  25  sqq. 
Do  Guhorniorum  ad  Cone.  Vatic,  ratione 
V.  Badense  Gubern.  Bavaria.  Borussia. 
Wurttemhergense  Gubern. 
Germano-catholici  t.  V. 

Gerson  t.  IV.  — t.  VII.  (Index  personarum). 
Gradus  t.  II.  v.  Regulares  II. 

Gradus  academicus  t.  I.  v.  Fides  11.  Medi- 
cus  3.  — t.  IV.  V.  Cone.  prov.  129.  Gallia 
17.  Sacerdotes  50.  Scientia  II.  Semina- 
rium 29.  — t.  VII. 

Graecae  linguae  in  Seminariis  cloricor.  stu- 
dium  t.  VII. 

Graecanici  ritus  residuum  t.  I. 

Graeci  t.  I.  — (et  Graeco -Melchitae)  t.  II. 

— tt.  V.  VI. 

Graeci  schismatici  t.  VII.  v.  Orientalis  Eccl. 
non  unita. 

Grafeo,  de,  privilegia  et  ritus  collegiatae 
ecclesiae  Graecae  t.  II. 

Grammatica  t.  1.  v.  Seminarium  11. 
Grammatistae  t.  I.  v.  Ludimagistri. 


Gratia  1. 1,  v.  Oleum  S.  1.  — t.  HI.  v.  Fides 
10.  Homo  2.  Maria  2.  3.  7.  Oratio  2.  Pa- 
rochus  33.  Sacerdos37.  Sacramentum  1. 3. 
— t.  IV.  Catechesis  9.  Cleric!  14.  Concio- 
natores 3.  9.  Confessio  2.  Confirmatio  1. 
Eccl.  59.  Fides  13.  21.  Homo  7.  9.  Ma- 
ria II.  Matrimonium  11.  12.  77.  Missa  1. 
Natura  6.  7.  8.  Philosophia  1.  Sacra- 
mentum 2.  4.  6.  Unctio  1.  14.  — t.  V. 

Gratia  liedemptoris.  Gratia  sanctificans  — 
justificationis  — adoptmiis.  Gratia  actualis 
t.  VII. 

Gratiarum  actio  t.  I.  v.  Eucharistia  22. 
Missa  12.  Sacristia  3.  — t.  III.  v.  Eucha- 
ristia 14.  Missa  8.  Sacerdos  34.  — t.  IV. 
v.  Missa  8. 

Gratis  (praestanda)  t.  I.  v.  Beneficium  11. 
Confraternitas  22.  Cura  animarum  6. 
Episc.  84.  Festum  20.  Jejunium  19. 
Oleum  S.  2.  Parochiales  libri  8.  Pau- 
peres  3. 

Gravamen  t.  I.  v.  Appellatio  2.  6.  9. 

Gregorianum  calendarium  1. 1,  v.  Calendarium. 

Gregorianus  cantus  t.  I.  v.  Cantus.  — t.  III. 
V.  Cantus  I.  — t.  IV.  v.  Cantus  III.  31. 
33.  — t.  VI.  V.  Cantus  II. 

Gregorii  VII.  8.  officium  ubique  recitandum 
t.'  III. 

Grignon  de  Mnntfort  Ludovici  laudes  et 
beatificatio  t.  IV. 

Grimaldi  t.  II.  v.  Rutheni  II. 

Gnadelupa  t.  IV.  v.  Colonia  7. 

Guardianus  Terrae  Sanctae  t.  II.  v.  Con- 
firmatio 15. 

Gubernia.  Guberniorum  ad  Cone.  (Vatic.) 
ratio  t.  VII. 

Gubernium  t.  IV.  v.  Bona  Eccl.  3.  Coloniae 
4.  12.  Paroebus  32.  Potestas  II.  III.  IV. 
Respublica. 

Guhin  de  Tencin,  AEp.  Ebredunensis,  t.  I. 

Guibertus  antipapa  t.  I. 

Giintherianismus  t.  VII. 

Guy  art  Maria  t.  III. 

Gymnasium  t.  III.  v.  Educatio  XII.  55.  Se- 
minariura  24.  — t.  IV.  v.  Literaria  studia 
17.  Schola5.  Scbola  secundaria.  — t.  V. 
V.  Educatio  V.  VI.  18.  — t.  VI.  v.  Cate- 
chesis 9.  Educatio  V.  5.  17.  18.  39. 

Habitatio  t.  IV.  v.  Matrimonium  43.  61. 

Ilabituati  sacerdotes  t.  IV.  v.  Sacerdotes  65. 

Ilabitudinarius  t.  IV.  v.  Confessio  47. 

Habitus  v.  infra  Vestis. 

Habitus  chnralis  t.  IV. 

Haeresis  t.  I.  — t.  III.  v.  Baptis7nus  8.  9. 
Hibernia  3.  Magnetismus  2.  Maria  8. 
Pius  IX.  3.  Pontifex  SS.  V.  16.  62.  Ma- 
trimonium VI.  25.27.30.37.  Protestantes. 
tt.  IV.  VI.  VII.  V.  Haeretici. 

Haereticalis  blasphemia  t.  I.  v.  Blaspbemia. 

Haeretici  tt.  I.  II.  — t.  III.  v.  Haeresis.  — 
tt.  IV.  V.  VI.  VII. 

Halifaxiensis  provincia  t.  III. 

Harmonicus  cantus  t.  IV.  v,  Cantus  12. 

Hebdomadae  s.  functiones.  Edictum  de  iis 
t.  I. 

Hebdomadarii  1. 1,  v.  Residontia  25.  — t.  IV. 
V.  Capitulum  26. 

Hebraicae  linguae  in  Seminariis  magnis  sta- 
dium t.  VII. 

Hebraicae  liter ac  t.  I.  v.  Seminarium  29. 

Hegel  t.  V. 

Helvetia  t.  VII. 

Helveto-benedictina  ('ongregutio  t.  VII. 

Herbipolensis  conventus  Bpiscoporum  Gor- 
maniac  a.  1848.  tt.  IV.  V. 


Heri  t.  I.  v.  Domini. 

Hermesiani.  Hermes  t.  VII. 

Hibernia  tt.  III.  VII. 

Hierarchia  t.  I.  v.  Eccl.  (cath.)  6.  — t.  II. 
V.  Eccl.  (univ.).  Graeci  6.  Ordinatio  8.  — 
t.  III.  V.  Anglia  3.  Dioecesis  1.  Episc.  2. 
Ordinatio  2.  Pontifex  SS.  21.  — t.  IV.  — 
t.  VI.  V.  Eccl.  II. 

Hierarchiae  duplicis  eccles.  per  Chr.  insti- 
tutio  t.  VII.  V.  Eccl.  II,  4. 

Hierosolyma  t.  IV.  v.  Peregrinationes  6. 
Hilarius  8.  t.  IV. 

Hispania  t.  VI. 

Hispaniae  Gubernii  ad  Cone.  (Vatic.)  ratio 
t.  VII.  V.  Gubernia  I,  6;  II,  23. 

Historia  tt.  III.  IV.  V. 

Historia  ccclesiastiaca  t.  III.  v.  Scriptura 
sacra  3.  Seminarium  27.  — t.  IV.  v.  Hi- 
storia. — t.  VI.  V.  Theologia  1.  5. 
Historia  philosophiae  t.  IV.  v.  Seminarium  28. 
Hollandia  t.  V. 

Homicidium  t.  II.  v.  Censura  5.  — t.  IV. 

V.  Irregularitas  9.  10. 

Homilia  t.  I.  v.  Paroebus  33. 

Homo  tt.  III.  IV.  — (ejusque  natura)  t.  V. 

— t.  VII. 

Honor  t.  IV.  v.  Duellum  2. 

Honorii  Fapae  quaestio  t.  VII. 

Horae  canonicae  v.  infra  Officium  div. 
Hormisdae  Pa pae  formula  t.  VII. 

Hospitale.  Nosocomium.  Xenodochium  t.  1.  — 
t.  II.  V.  Visitatio  2.  — t.  IV.  v.  Hospitia. 

— t.  V.  v.  Bona  Eccl.  9.  Pauperes  4. 
Sanctimoniales  10.  — t.  VI.  v.  Bona  Eccl. 
5.  8.  Loca  pia  2.  4.  Seminaria  28. 

Hospitale  8.  Crucis  Barcinonense  t.  VI. 
Hospitalitas  t.  I. 

Hospitia  t.  IV.  v.  Capellani  1.  Eucharistia 
35.  Oratoria  5. 

Hospitium  pauperum  t.  I.  v.  Hospitale  II. 
Mundities  3. 

Hostia  t.  I.  v.  Missa  56.  — t.  III.  v.  Eucha- 
ristia 43.  Missa  12.  — t.  IV.  v.  Eucha- 
ristia 68. 

Humana  natuia  v.  infra  Natura. 
Humaniores  disciplinae  t.  II.  v.  Scbolao  1.  3. 
Humanus  respectus  t.  I.  v.  Respectus. 
Humilitas  t.  I.  v.  Episc.  11.  Ludovicus  S. 

— t.  II.  — t.  IV.  V.  Episc.  65.  Libertas 
4.  Seminarium  14. 

Ilungaria  tt.  V.  VI. 

Hungariae  Gubernium  t.  VII. 

Hyperdulia  t.  IV.  v.  Maria  34. 

Hypostasis  et  personae  notio  t.  VII. 
Hypostatica  unio  t.  VII. 
liypothecata  t.  I.  v.  Eccl.  (T.)  21. 

Ignari  t.  I.  v.  Confessio  43. 

Ignatius  8.  (Loyola)  t.  II  I. 

Ignorantia  t.  I.  v.  Graeci  18.  Sacerdos  7 
Scientia  2. 

Illegitimi  t.  III.  v.  Baptismus  24.  Bene- 
dictio  3. 

Imagines  t.  I.  — t.  II.  v.  Ritus  33.  S.ancti  2. 
HI.  Visitatio  2.  — tt.  HI.  IV.  — t.  V. 
V.  Sancti.  — t.  VI.  v.  Sancti  HI.  — 
t.  VII. 

Imitatiofiis  Chr.  Libri  t.  IV.  v.  Superstitio  8. 
Immaculatae  Conceptionis  festum  t.  II.  v.  Do- 
minica 4. 

Imrnersio  t.  I.  v.  Baptismus  12.  14.  15.  Bap- 
tisterium. 

Himigratio  in  urbes  t.  IV. 

Immobilia  t.  I.  v.  Bona  Eccl.  7.  Nuntius  2. 
Immortalitas  t.  IV.  v.  Coemeterium  2.  Pbilo- 
sopbia  16. 


1923 


Index  reruni,  quae  in  septem  Collectionis  Lacensis  reruni  indicibus  referuntur. 


1924 


hnmunitas  Eccl.  t.  I.  — t.  II.  v.  Clerici  17. 

Parochus  4.  — t.  VI. 

Impedimenta  matrimonii  t.  I.  v.  Cognatio 
spir.  Matrinaon.  II.  — t.  II.  v.  Baptism. 
18.  Matrimon.  IV.  — t.  III.  v.  ibid.  III. 

IV.  VI.  — t.  IV.  V.  ibid.  III.  — t.  V. 

V.  ibid.  III.  IV.  — t.  VII.  V.  ibid. 
Imperator  t.  II.  v.  Missa  18.  — t.  V.  v.  Bona 

Eccl.  46.  Capitulum  22.  Episc.  29.  Jus 
patronat.  4.  Respublica. 

Imperator  Anslriae  t.  II.  v.  Rutheni  3.  — 
t.  V.  V.  Imperator. 

Impossibile  (Non,  quia  imposs.  est,  nolumus, 
sed,  quia  nolumus,  imposs.  est.)  t.  II. 
Impiidicitia  t.  V. 

Incarnatio  tt.  I.  VII. 

Incendia  t.  I.  v.  Eucharistia  54. 

Incoisum  t.  III.  v.  Missa  26. 

Incestus  t.  II.  v.  Matrimonium  33. 
Incredulitas  t.  III.  v.  Concio  8.  9.  Pides. 
Lidefectibilitas  1. 1,  v.  Petrus  6.  Pontif.  SS.  1 1 1. 
Index  lihror.  prohibitor.  t.  I.  v.  Bibliopola. 

— t.  III.  V.  Libri  III.  — t.  VII. 

Indicis  Congregatio  t.  IV.  v.  Congreg.  Rom. 

Libri  X. 

India  t.  VI.  v.  Synodus  Pudiclieriana  649  sqq. 
Missioues. 

Indianus  t.  I.  v.  Servi  3.  — t.  III.  v.  Ab- 
origines. 

Indictio  t.  I.  v.  Cone.  prov.  40.  41. 
Indifferentismus  tt.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 
Indigenae  t.  I.  v.  Beneficium  10. 
Indulgentiae  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 
Indidgentiae  sen  reconciliationis  ofticium  in 
Sabbato  sancto  t.  II. 

Indultum  t.  I.  v.  Clerici  44. 

Indultum  apostolicum  t.  I.  v.  Missionarii  10. 
Officium  div.  22.  Regulares  28.  — t.  IV. 
V.  Eccl.  (cath.)  42.  Vicar,  gener.  6. 
Inf'allibilitas  t.  I.  v.  Pontif.  SS.  III.  IV. 

— t.  III.  V.  Eccl.  VI.  Pontif.  SS.  III.  IV. 

V.  — t.  IV.  V.  SS.  Pontif.  magistcrium 
infallib.  — t.  V.  v.  Pontif.  SS.  III.  IV. 

— t.  VI.  V.  ibid.  III. 

Infallibiiitas  Ecclesiae  t.  VII.  v.  Eccl.  Ill, 
9.  1 1.  Infallibiiitas  SS.  Pontif.  VII,  41  sq.; 
XI,  77. 

Infallibiiitas  SS.  Pontificis  t.  VII.  — Cf.  infra 
PontiScis  SS.  infallib.  mag. 

Infamatio  t.  I.  v.  Anonymi  libri  2. 

Infans  t.  I.  — • t.  II.  v.  Confirmatio  14.  16. 

18.  Eucharistia  20.  21.  22.  Ordinatio  21. 
Infantiae  S.  societas  t.  III.  v.  Societates 
piae  11.  — t.  V.  V.  Propagatio  fidei  3. 
“ t.  VI.  V.  Confraternitas  5. 

Inferni  poenurum  aeternitas  t.  VII. 

Inf  emus  t.  II.  v.  Defuncti  1.  — tt.  III.  IV. 
Infeudatio  t.  I.  v.  Bona  Eccl.  6. 

Inf  deles  t.  I.  v.  Exsequiae  18.  Haeretici  1. 
Parochus  3.  Patrinus  2.  — t.  II.  v.  Baptis- 
mus  8.  Pides  2.  Graeci  6.  Maronitae  3. 
Matrimonium  29.  Parentes  2.  Scholae  10. 

— t.  IV.  — t.  V.  V.  Deus  IV.  Pides 

VI.  16.  Gratia  2.  Haeretici  2.  5.  6.  Matri- 
monium 10.  Philosophia  3.  — t.  VII. 

Infidelitas  in  quo  consistat  t.  VII. 
Infirmarius  et  canonicus  eccles.  Tarracon. 
t.  I. 

Infirmi  t.  I.  v.  Aegroti.  Confessio  48.  Distri- 
butiones  3.  Eucharistia  V.  Hospitale  14. 
Moniales  11.  Reliquiae  11.  — t.  II.  III. 
IV.  V.  VI.  V.  Aegrotus. 

Infirmorum  oleum  t.  II.  v.  Olea  S.  II. 
Unctio  extr. 

Informata  conscientia  t.  IV.  v.  Appellatio  5. 
Episc.  50.  52.  Officialitas  10. 


Informationis  processus  t.  II.  v.  Episc.  43.  44. 
Infusio  t.  I.  V.  Baptismus  12.  13.  Bap- 
tisterium. 

Ingressus  t.  II.  v.  Missa  27. 

Inhibitio  1. 1,  v.  Appellatio.  Congreg.  Rom.  II. 
Inimicitiae  t.  I.  v.  Parochus  24. 

Inimicorum  religionis  studia  t.  VII. 
Injustitia  tt.  IV.  VI. 

Innocentiana  t.  I.  v.  Taxa  2.  3.  5.  6. 
Innocentius  XI.  t.  I. 

Inquisitio  t.  VI.  v.  Haeretici  6.  Matrimonium 
24. 

Inscriptio  Constitutiomim  conciliaritim  t.  VII. 
Inspectio  scholarum  t.  III.  v.  Educatio  17. 

40.  43.  56.  62.  65.  70. 

Inspiratio.  Libri  inspirati  t.  VII.  v.  Scrip- 
tura  S.  1.  2. 

Institutio  t.  I.  V.  Parochus  12. 

Institutio  juventutis  t.  VII.  v.  Juventutis 
institutio. 

Instructio  t.  I.  v.  Eucharistia  13.  Ordi- 
natio 18. 

Instrumenta  musica  t.  I.  v.  Clerici  37. 
Interdictum  t.  I.  v.  Clerici  IV.  Doctrina 
Christ.  24.  Eccl.  (T.)  36.  Excommuni- 
catio  6.  Oz’atorium  1.  Regulares  19.  — 
t.  II.  Censura  2.  11.  Eccl.  (T.)  2.  — t.  HI. 
V.  Bona  Eccl.  40.  Censurae.  — t.  IV. 
V.  Coemeterium  HI.  Regulares  38. 
Interpres  s.  theologiae  t.  I. 

Interpretatio  authentica  t.  I.  v.  Lex  7. 
Interpretes  orientalium  Epvscopor.  t.  VI I . 
Interstitia  t.  I.  v.  Ordinatio  23.  24.  — t.  II. 

V.  Ordinatio  34. 

Intrusio  t.  I.  v.  Parochus  15. 

Intrusus  t.  11.  v.  Confessio  11.  Episc.  26. 

Matrimonium  34.  Parochus  5. 
Inventariurn  (honor,  eccles.)  t.  1.  — t.  11.  v. 
Confraternitas  5.  Eccl.  (T.)  9.  — t.  III. 
V.  Bona  Eccl.  14.  15.  — t.  IV.  — t.  V. 
V.  Bona  Eccl.  43.  44.  Parochus  15.  — 
t.  VI. 

Irregularitas  t.  1.  — t.  11.  v.  Censura  5. 
Haeretici  11.  Ordinatio  31.  Parochus  11. 
— t.  III.  V.  Ordinatio  6.  7.  — t.  IV. 
Irwinqiani,  de  nova  effusione  Spiritus  S. 
t.  VII. 

Isaiae  S.  Congregatio  t.  11.  v.  Regulares  49. 
Itali  t.  III.  V.  Matrimonium  54. 

Italia  tt.  VI.  VII. 

Italo-Graeci  t.  II.  v.  Graeci  2. 

Iter  t.  1.  V.  Clerici  25.  39.  — t.  HI.  v.  Sa- 
cerdos  57.  66.  70. 

Ivo  S.  t.  I.  V.  Confraternitas  S.  Ivonis. 

Jacobitae  t.  H.  v.  Eucharistia  8.  Patri- 
archa  2.  Syri. 

Jahnii  doctrina  et  libri  t.  V. 

Jansenistae  t.  I.  — t.  VI.  v.  Eccl.  10.  — 
t.  VII. 

Januarii  S.  encomia  et  sanguinis  mira- 
culum  t.  1. 

Jejuni  t.  I.  V.  Confirmatio  10. 

Jejunii  lex  t.  VII. 

.lejunium  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI. 

Jerusalem  t.  I.  v.  Clerici  1.  Eccl.  (cath.)  7. 

Eccl.  (T.)  2.  Roma  2. 

Jesuitae,  v.  infra  Societas  Jesu. 

Jesus  Christas  tt.  I.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 
Joca  t.  1.  V.  Concionatores  18. 

Joseph  S.  tt.  III.  IV.  — t.  V.  V.  Sancti  5. 

Sepultura  6.  — tt.  VI.  VII. 

.Josephi  S.  sorores  t.  VI. 

Jubilaeum  t.  I.  — t.  11.  v.  Jejunium  6.  — 
t.  III.  V.  Indulgentia  III.  — t.  IV.  v. 
Cone.  prov.  129.  Indulgentia  5. 


Judaei  t.  I.  — t.  11.  v.  Eucharistia  12.  — 

— t.  V.  — t.  VI.  V.  Haeretici  13.  — t.  VII. 
Judaica  nequitia  t.  I.  v.  Usura  3. 

Judex  t.  I.  V.  Clericorum  forum  6.  Cone, 
prov.  9.  Pides  7.  Recusatio.  — t.  II.  v. 
Porum  Episc.  5.  Jud.  in  partibus  v.  Ap- 
pellatio 4.  — t.  III.  V.  Forum.  Matri- 
monium 10.  — t.  IV.  V.  Confessio  13. 

— t.  VI.  V.  Cone.  prov.  19.  20.  Porum. 
Judices  excusationum  t.  VII. 

Judices  querelarum  et  controversiarum  t.  VII. 
Judices  synodales  t.  I.  v.  Synodus  diocc.  6. 

7.  — t.  11.  V.  Synodus  dioec.  3. 

Judicia  t.  1.  v.  Festa  18.  21. 

Juramentum  Officialium  Cone.  Vatic,  t.  VII. 
Jura  stolae  t.  III.  v.  Oblationes  11.  8.  9.  — 

t.  VI.  V.  Bona  Eccl.  16.  17.  Decimae  4. 
Missioues  21.  Parochus  20.  Sacramenta  12. 
Jnrisdictio  eccl.  t.  I.  v.  Immunitas  Eccl.  3.  — 
t.  III.  V.  Episc.  1.  Parochus  8.  Poenitent. 
sacram.  11.  Pontif.  SS.  II.  III.  IV.  Re- 
gulares 3.  6.  — t.  V.  V.  Eccl.  5.  6.  27. 
Episc.  3.  4.  6.  16.  Episc.  auxil.  2.  Forum. 
Poenitent.  sacram.  11.  Pontif.  SS.  4. 
Regulares  V.  Vicar,  par.  3.  — t.  VI.  v. 
Archiep.  2.  3.  4.  Capellauus  major. 
Episc.  1.  Poenitentia  11.  Pontif.  SS.  11. 
Regulares  III.  Vicar,  foran.  2. 

Jus  tt.  IV.  VI. 

Jus  canon,  t.  HI.  v.  Cone.  plen.  8.  Episc. 

8.  27.  37.  Sacerdos  45.  Seminarium  27. 

— t.  IV.  — t.  V.  V.  Educatio  58.  Theo- 
logia  10.  19.  — t.  VI.  V.  Canonici  5. 
Theologia  4.  — t.  VII.  — Cf.  supra  Corpus 
jur.  can. 

Jus  gentium  t.  VII. 

Jusjurandum  1. 1.  — t.  III.  — (Juramentum) 
t.  IV.  V.  Confessio  61.  Francomur.  4.  — 
t.  V.  — t.  VI.  V.  Cone.  prov.  20.  Dispensatio. 
Jusjurandum  missionis  t.  III.  v.  Indulgentia 

13.  Ordinatio  18.  19.  20. 

Jus  naturae  t.  III.  v.  Matrimonium  9.  44.  47. 
./ms  patronatus  t.  I.  v.  Patronus.  — t.  11.  — 
t.  HI.  V.  Patronatus  jus.  — t.  V. 
Justificatio  t.  V. 

Justificationis  gratia  t.  VII.  v.  Gratia  Red- 
emptoris. 

Justitia  t.  1.  V.  Episc.  29.  Sacramenta  3. 

— t.  IV.  V.  Caritas  4.  5.  6.  Defuncti  6. 
Deus  1.  Eccl.  61.  101.  118.  Libri  31. 
Luxus  3.  Societas  hum.  3.  Virtutes  3.  — 
t.  VI.  V.  Eccl.  17.  Injustitia.  Pontif.  SS. 
34.  Socialismus  8. 

Juvenes  t.  IV.  v.  Castitas  2.  3.  Confrater- 
nitas 7.  — t.  VII. 

Juventus  t.  I.  — t.  VII.  v.  Juvenes. 

Kaldy  (S.  J.)  bibliorum  vorsio  t.  V. 
Kalendariurn  t.  VI. 

Kalendarium  Gregorianum  t.  II. 

Kiszlca  (Leo)  t.  II.  v.  Rutheni  11. 
Konigswinter  (Conventus  a.  1870)  t.  VII. 

Lactentes  t.  IV.  v.  Educatio  49. 

Lacticinia  t.  I.  v.  Jejunium  11.  18. 

Laetarc  (d.  dominica)  t.  I.  v.  Musica  11. 
Laid  t.  1.  — t.  11.  V.  Bona  Eccl.  3.  4.  Episc. 

14.  43.  44.  Eucharistia  9.  16.  35.  Graeci 
6.  Officium  div.  6.  Patriarcha  7.  — t.  IV. 
V.  Baptismus  7.  Cantus  VI.  Catechesis 
19.  20.  Clerici  50.  77.  90.  Eccl.  6.  13. 
Libri  20.  Missa  33.  Parochus  81.  Per- 
egrinationes  7.  Politica  4.  Schola  6.  Se- 
minar. 107.  Sepultura  27.  — t.  V.  — t.  VI. 
V.  Cantus  6.  11.  Catechesis  9.  Clerici  54. 
55.  58.  62.  Dominici  dies  17.  Eccl.  (T.) 


1925 


Immiinitas  — Massonum  anticoneilium. 


1926 


20.  21.  Episc.  33.  Exercitia  0.  Loca 
pia  2.  Missa  VII.  9.  17.  Parochiales 
libri  4.  5.  Sepultura  18.  Vicar,  foran. 
11.  Vicar,  parochi  10. 

Lampas  t.  I.  t.  Eucharistia  45.  Reliquiae 
7.  — t.  II.  V Eucharistia  32.  Oleum  hen. 
lampadis.  — t.  IV.  v.  Eucharistia  67.  — 
t.  VI.  V.  Eucharistia  33. 

Larvae  t.  I.  v.  Festum  22.  Clerici  36. 
Laternnense  Concilium  IV.  V.  t.  VII. 
Latina  lingua  t.  I.  v.  Lingua  lat.  — t.  III.  v. 
Cultus  9.  Libri  paroch.  3.  Sacramentum 

15.  Seminarium  32.  — t.  IV.  v.  Lingua 
lat.  — t.  V.  V.  Educatio  39.  Sacramenta 
10.  Seminaria  19.  23.  Theologia  14.  — 
t.  VI.  V.  Baptismus  25.  Canonic!  29. 
Seminaria  47. 

Latinus  t II.  v.  Ritus. 

Latvia  t.  11.  v.  Cultus  2.  Eucharistia  29. 
Missa  27.  28.  — t.  III.  v.  Cultus  1.  Deus 
9.  Maria  2.  — t.  IV.  v.  Deus  38.  Eucha- 
ristia 2.  Maria  32.  33. 

Landemia  t.  I.  v.  Bona  Eccl.  8. 
Lauretanum  edictum  t.  VI.  v.  Blasphemia  4. 
Castitas  6.  Dominici  dies  9.  Jejunium  2. 
Lex  5. 

Lauretum  t.  IV.  v.  Pius  IX.  14.  — t.  VI.  v. 
Eccl.  (T.)  4. 

Lavallensis  Universitas  t.  III.  v.  Educatio  81. 
Laxitas  t.  1.  v.  Confessio  24.  Sacerdos  10. 
Lectio  t.  III.  V.  Lil)ri  9. — 23.  Oblectamenta  2. 
Sacerdos  10.  34.  43.  47.  — t.  IV.  v.  Cle- 
rici 16.  17.  Cone.  prov.  128.  Familia  11. 

— (L.  spiritualis)  t.  VI.  v.  Clerici  39. 
Lector  t.  11.  v.  Clerici  21.  Ordinatio  7.  15. 
Legata  t.  I.  v.  Canonici  33.  Episc.  88. 

Vicar,  foran.  10.  — t.  III.  v.  Fundationes. 

— t.  IV.  T.  Collationes  17.  Defuncti  15. 

— t.  VI.  V.  Bona  Eccl.  5. 

Legati  principum  christianor.  ConManiino- 
poli  degentes  t.  I. 

Legitimua  t.  I.  v.  Rex  7.  8. 

Lenitus  t.  1.  v.  Cone.  prov.  22.  Confessio 
30.  Parochus  44. 

Leopoldina  Societas  t.  III. 

Lestonnar,  Joannae  de,  laudes  et  beatificatio 
t.  IV. 

Le  Tellier,  Archiep.  Remensis,  t.  1. 
Lethargici  t.  III.  v.  Baptismus  14. 

Lettres  de  change  t.  IV.  v.  Clerici  95. 
Levita  t.  I.  v.  Sacerdos  1. 

Levitas  materiae  t.  I.  v.  Peccatum  mortale. 
Lex  t.  I.  11.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 

Lex  civilis  t.  IV.  v.  Bona  Eccl.  5.  9.  13. 
Coemeterium  8.  Fundationes  5.  Matri- 
monium  49.  58. 

Lex  dioecesana  t.  III.  v.  Episc.  49. 

Lex  nova  v.  infra  Nova  lex. 

Lihelli  t.  111.  v.  Libri  35.  36.  Protestantes 

16.  Sacerdos  47.  — t.  IV.  v.  Clerici  29. 
Libri  17.  Misericordiae  opus  commenti- 
tium  8.  Schola  45. 

Lihelli  contra  Cone.  (Vatic.)  scripti  t.  VII. 
Lihelli  contra  religionem  et  mores  t.  VII. 
Lihelli  periodici  t.  III.  v.  Libri  22.  26. 
JAhellus  de  casu  conscientiae  t.  VII. 

Lihellus  de.  necessitate  unayiimitatis  moralis 
t.  VII. 

Liberalismus  in  Eccl.  t.  VII. 

Liheralitas  t.  1. 

Lihertas  t.  1.  v.  Beneficium  13.  Matrimo- 
nium  8.  — tt.  IV.  V.  VI.  — (Libert,  con- 
scientiae et  cultus  — conciliaris)  t.  Vll. 
Lihertas  civilis  t.  III.  v.  Lex  2.  Pius  IX.  6. 
Pontif.  SS.  60.  Respublica  7.  14.  Uniti 
Stat.  Amor.  II. 


Lihertas  Ecclesiae  t.  1.  v.  Episc.  27.  Im- 
munitas6.  Metus.  Pontif.  SS.  — t.  III.  v. 
Bona  Eccl.  7.  10.  25.  Eccl.  50.  51.  — t.  V. 
V.  Eccl.  V.  — t.  VI.  v.  Bona  Eccl.  1.  2.  7. 
Eccl.  2.  4.  Italia  3.  Pontif.  SS.  30.  38. 
39.  40.  Respublica. 

Lihertas  institutionis  t.  IV.  v.  Educatio  25. 

— t.  V.  V.  Educatio  13.  16. 

Lihertas  loquendi  t.  I.  v.  Episc.  28. 

Lihertas  voluntatis  t.  III. 

Liherti  t.  IV.  v.  Colonia  6.  18.  25.  26. 
Lihri  tt.  1.  II.  III.  IV.  V.  VI. 

Lihri  parochiales  t.  II.  v.  Baptismus  19. 
Eucharistia  24.  Parochus  29.  — tt.  I. 
III.  IV.  V.  VI.  V.  Parochiales  libri. 
Lihri  precum  t.  III.  v.  Libri  28. 

Licitatio  t.  I.  v.  Loca  pia  10. 

Limina  Apostolorum  t.  I.  v.  Episc.  52.  53. 
Relatio  status  eccles.  1.  Residentia  19. 

— t.  11.  V.  Patriarcha  16.  — t.  IV.  v. 
Peregrinationes  6.  7.  8.  — t.  VII. 

Lingua  t.  IV.  v.  Colonia  16.  Praesens  temp. 
14.  Schola  15. 

TAngua  graeca  t.  IV.  v.  Literaria  studia  2. 

4. 12.  Seminarium  86.  — t.  VII.  v.  Graeca  1. 
Lingua,  hehraica  t.  IV.  v.  Seminarium  130. 

— t.  VII.  V.  Hebr.  1. 

Lingua  latina  t.  1.  v.  Seminarium  31.  — 
t.  IV.  V.  Libri  52.  Literaria  studia  2.  3. 
4.  12.  Philosophia  24.  Seminar.  22.  23. 
86.  141.  145.  — V.  supra  Lat.  ling. 
Lingua  vernacula  t.  1.  — t.  IV.  v.  Cantus  9. 
10.  36.  Eccl.  97.  Philosophia  25.  Semi- 
narium 24.  86.  89.  132. 

Litaniae  t.  III.  v.  Libri  29.  Parochus  28. 
Literae  Apostolicae  t.  1.  v.  Auditor.  Bene- 
ficium 17.  Immunit.  Eccl.  7. 

Literae  commendatitiae  t.  I.  v.  Beneficium  8. 

— t.  II.  V.  Literas. 

Literae  dimissoriales  t.  I.  v.  Dimissoriae.  — 
t.  11.  V.  Literas.  — t.  III.  v.  Ordinatio  4. 
19.  Sacerdos  89.  92. 

Literae  ohsignatae  t.  II.  v.  Literas. 

Literae  testimoniales  t.  I.  v.  Ordinatio  29.  31. 
Paroch.  libri  8.  — t.  II.  v.  Literas.  — 
t.  III.  V.  Emigrantes  2.  Matrim.  29.  Missa 
10.  Oblationes  13.  Ordinatio  6.  14.  Regu- 
lares21.  Sacerd.  89. 91.92.  Seminar.  13. 19. 
Literaria  studia  t.  IV. 

Lites  t.  I. 

Liturgia  t.  II  I.  v.  Seminarium  27.  — t.  IV.  — 
t.  V.  V.  Cultus  5.  Theologia  10. 
Liturgicae  preces  t.  IV.  v.  Cantus  10. 
Loaisa  monasterium  t.  11.  v.  Maronitae  11. 
Loca  pia  tt.  1.  VI. 

Locatio  t.  1.  V.  Bona  Eccl.  11.  6.  Confra- 
ternitas  31.  Patronus  4.  Peregrin!  2.  — 
t.  II.  V.  Bona  Eccl.  II.  Clerici  9.  De- 
cimae  4.  — t.  IV.  v.  Bona  Eccl.  III. 
Loci  theol.  t.  IV.  v.  Seminarium  117.  121. 
Locutoria  (Logea)  t.  I.  v.  Moniales  24. 
Logiacum.  monasterium  t.  IV. 

Jjogica  t.  IV.  v.  Seminarium  27. 

Loqui  (Usus  linguae)  t.  IV. 

Lotteria  t.  VI.  v.  Ilaeretici  18. 

Lovanienses  Doctores  (de  infallib.)  t.  VII. 
Lomniwn  t.  III.  — t.  IV.  v.  Scientia  7. 
Lucis  amici  t.  V.  v.  Baptismus  13. 

Ludi  t.  II.  V.  Clerici  7.  — t.  III.  v.  Sacerdos 
70.  — t.  IV.  V.  Clerici  72.  77.  78.  Colla- 
tiones 13.  Seminarium  78.  79. 
Imdimagistri  t.  1.  — t.  IV.  v.  Catechesis  21. 
Magister.  — t.  V.  v.  Educatio  IV.  V.  — 
t.  VI.  V.  Catechesis  9.  Educatio  VI.  17.  21. 
Ludi  theatrales  t.  I.  v.  Festum  22.  Proces- 
siones  10.  — t.  II.  v.  Clerici  7. 


Ludovicus  S.  Rex  t.  I. 

Ludovicus  XIV.  t.  I. 

Ludovicus  XV.  t.  I. 

Lugdunense  Cone.  I.  II.  t.  VII. 

Lugdunensis  Eccles.  t.  IV. 

Inigdunensis  prov.  t.  IV.  y.  Seminarium  154. 
Lugdunum  t.  IV. 

Lusitania  t.  VII. 

Luxemhurgensium,  sacerdotum.  ad  Pium  IX. 

literae  t.  VII. 

Luxuria  t.  VI.  v.  Castitas. 

Luxus  t.  III.  V.  Episc.  9.  — tt.  IV.  V. 

Macedonia  t.  I.  v.  Missionarii  11. 
Macroschimi  t.  II.  v.  Regulares  17. 
Madagascarini  t.  IV.  v.  Colonia  16. 

Magia  t.  II.  v.  Blasphemia.  Ilaeretici  4. 
Magister  t.  III.  v.  Educatio,  praesertim  VIII. 
23.  42.  65.  70.  — t.  IV.  v.  Angeli  5.  Cura 
anim.  1.  Educatio  15.  32.  Francomura- 
tores  2.  Immigr.  in  urbes  3.  Jesus  Chr. 
12.  17.  Libri  96.  Parentes  8.  Parochus 
65.  Philosophia  III.  Puella  1.  Schola 
V.  VI.  VII.  VIII.  Scientia  3.  11.  Semi- 
narium V.  VI.  XL  XVI.  11.  33.  35.  79. 
80.  82.  132.  Supernaturale  4.  Theologia 
16.  Vicar,  paroch.  5.  — t.  VI.  v.  Edu- 
catio VI.  17 — 21.  — V.  infra  Professores. 
Magister  caerimoniarum  v.  supra  Caerimo- 
niarum  mag. 

Magistra  t.  I.  v.  Schola  2. 

Magistratus  1. 1.  — t.  II.  v.  Censura  8.  Episc. 
44.  — t.  III.  y.  Lex  2.  5.  Matrimonium  27. 
Respublica.  — t.  IV.  y.  Dominica  30.  In- 
justitia.  Libri  98.  Parochus  72.  Potestas 
10.  Schola  61. 

Magistri  scholarum  Corhinensis,  Alexiensis 
et  Vegliensis  t.  I. 

Alagnetismus  t.  III.  — t.  IV.  y.  Superstitio  4. 
7.  — t.  VI. 

Mahumedani  t.  VI.  y.  Missiones  26. 

Major  Episcoporum  cglohus  (in  Cone.  Vatic.). 
Majoritas  t.  VII. 

Majores  t.  IV.  y.  Matrimonium  46.  49.  64. 
Majus  mensis  t.  III.  y.  Mensis  Marianus. 

— t.  IV.  y.  Marianus  mensis.  — t.  V.  y. 
Concio  8.  Maria  10.  12.  — t.  VI.  y. 
Maria  17. 

Maleficia  t.  II. 

Malis  tempestiye  medendum  t.  I. 

Manichaei  t.  11.  y.  Eucharistia  13. 
Mansionarii  t.  VI.  y.  Canonici  11.  Cantus  13. 
Manus  regia  t.  VI.  y.  Bona  Eccl.  5. 
Manuum  impositio  t.  1.  y.  Confirmatio  13. 
Mappa  t.  11.  y.  Missa  35. 

Margaritae  Mariae  Alacoque  laudes  t.  IV. 
Marguillers  t.  IV.  y.  Matricularii. 

MaHa  tt.  I.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 

Mariae  S.  Collegia  varia  t.  III. 

Marianus  mensis  t.  III.  y.  Mensis  Marianus. 

— t.  IV.  y.  Cantus  36.  Maria  44.  Missio  7. 

I — tt.  V.  VI.  y.  Majus  mensis. 

Maro  S.  t.  II. 

Maronitae  t.  II. 

Martha  >S'.  et  S.  Uufus,  yeritatis  praecones 
in  Ayenionensi  proyincia  t.  I. 
j Martinica  t.  IV.  y.  Colonia  7. 

Martinus  S.  t.  IV. 

\Martgres  t.  IV.  y.  Beatificatio.  Gallia  22. 

' Martgrhm  t.  II.  y.  Baptismus  1. 
Martyrologium  t.  II.  y.  Saneti  3.  6.  — 
t.  IV.  y.  Baptismus  12,  — t.  V.  y.  Bap- 
tismus 15. 

Massilienses  t.  I.  y.  Cor  Jesu  SS. 

Massonum  anticoncilium  t.  VII.  y.  Anti- 
concilium. 


1927 


Index  reruni,  quae  in  septem  Collectionis  Lacensis  re  rum  indicibus  referuntur. 


1928 


Mate7'ialismus  t.  IV.  — t.  V.  v.  Deus  III, 
Homo  14.  — tt.  VI.  VII. 

Matheniatica  t.  IV. 

Matisconensis  eccles.  t.  IV.  r.  Maria  8. 
Matres  familias  t.  IV.  v.  Confraternitas  9. 
Matricularii  t.  IV.  v.  Bona  Eccl.  9.  Vicar, 
foran.  11. 

Maii'imotiium  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 
Natritnonimn  mixtum  t.  II.  v.  Matrimon. 
29.  — t.  III.  V.  Matrimon.  VI.  15.  25.  — 
t.  IV.  V.  Matrimon.  VI.  — t.  V.  v.  Matri- 
mon. IX.  — t.  VI,  V.  Matrimon.  VI.  — 
t.  VII.  V,  Matrimon.  4. 

Matrinus  t.  IV.  v.  Patrinus. 

Matutinum  1. 1,  v.  Missa  11.  Officium  div.  24. 
Mazlumii  electio  in  Archiepisc.  t.  II. 
MecJiUniense  Cone.  a.  1570.  t.  I.  v.  Cone, 
prov.  63. 

Mediatore,  11,  diarium,  t.  VII. 

Medici  t.  I.  — t.  II.  v.  Aegrotus  4.  Clerici 

9.  — t.  III.  V.  Baptismus  11.  Unctio  extr. 
11.  — t.  V.  V.  Jejunium  8.  Unctio  extr.  6. 

— t.  VI.  V.  Aegroti  8.  9.  Jejunium  11.  12. 
Medicina  t.  I.  v.  Clerici  44.  Missionarii 

10.  — t.  III.  V.  Sacerdos  78.  — t.  IV.  v. 
Clerici  86.  — t.  VI.  v.  Clerici  57. 

Mediolanensia  Cone.  (6  a S.  Carolo  habita 
et  VII.)  t.  I.  V.  Cone.  prov.  63. 

Meditatio  (Oratio  mentalis)  t.  I.  v,  Con- 
ferenfciae  6.  Moniales  2.  — t.  Ill,  v.  In- 
dulgentia  10.  Sacerdos  V.  10.  43.  — t.  IV. 
V.  Clerici  16.  17.  18.  Exercitia  spir.  4. 
Seminar.  108.  — t.  V.  — t.  VI.  v.  Clerici 
39.  Concio  15. 

Mediutn  aevum  t.  IV.  v.  Blasphemia  1. 

Ilistoria  12.  13. 

Melchitae  t.  II.  v.  Graeci. 

Mendacium  intrinsece  malum  t,  I. 
Mendicantes  t.  I.  v.  Regulares  26.  Semi- 
narium  14. 

Mendici  t.  I.  v.  Eccl.  (T.)  33.  Sacrista  4.  — 
t.  II.  Eccl.  (T.)  10,  — t.  IV.  v.  Matrimo- 
nium  66. 

Meitolof/iuni  t.  V.  v.  Baptismus  15. 

Mensa  episcopalis  t.  I.  v.  Moniales  41. 
Mensis  Marianiis  t.  III.v.  Indulg.  10.  Maria 
21.  — Cf.  supra  Majus  mens. 

Menstrnata  t.  II.  v.  Eccl.  (T.)  13. 

Mentalis  oratio  v.  Meditatio. 

Mercator  t.  IV.  v.  Dominica  32. 

Mercedes  t.  I.  v.  Pauperes  5.  6. 

Meretrices  t.  VII. 

Merides  t.  II.  v.  Missa  10.  26.  48. 

Meridies  t.  I.  v.  Matrimonium  32.  Missa  21. 
MetapJn/sica  t.  IV.  v.  Philosophia  2. 
Metropolis  t.  1.  — t.  IV.  v.  Eccl.  50.  Metro- 
polita. 

Met^'opolita  tt.  I.  II.  IV.  — tt.  III.  V.  v. 

Archiep.  — t.  VI.  v.  Archiep.  Canonici  4. 
Metus  t.  I. 

Mexicana  Cone.  a.  1585.  et  a.  1771.  t.  1.  v. 
Cone.  prov.  63. 

Michael  t.  VI.  v.  Dominici  dies  3. 
Microschimi  t.  II.  v.  Regulares  17. 

Miles  t.  1.  V.  Exercitus.  Matrimonium  14. 

— tt.  111.  IV.  V.  — t.  VI.  V.  Ciipellanus 
major.  Eucharistia  22. 

Militmn  nimia  multitudo  et  exercituum  per- 
petuitas  t.  VII. 

Minister  (ministrans)  t.  II.  v.  Missa  II.  24. 

— t.  III.  V.  Caerimonia  8.  Missa  34. 
Ministri  requm  t.  I.  v.  Congregat.  Rom. 

VIII.  Episc.  8. 

Minor  Episcoporum  globus  {in  Cone.  Vatic.), 
Mitioritas  t.  VII. 

Minoi'es  t.  IV.  v.  Matrimonium  48.  49.  65. 


Minores  ordines  t.  IV.  v.  Ordinatio  4. 
Miracula  t.  I.  v.  Imagines  17.  Libri  3. 
Reliquiae  16.  — t.  II.  — t.  III.  v.  Concio 
13.  — tt.  IV.  VII. 

Misericordia  t.  I. 

Miser icordiae  opera  promovenda  esse  t.  VII. 
Misei'icordiae  opus  commentitium  (novae  cujus- 
dam  sectae)  t.  IV. 

Missa  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 

Missa  comentualis  t.  I.  v.  Canonici  7.  Missa 
V.  Offi  ium  div.  25.  — t.  IV.  v.  Capitu- 
lum  IV.  13. 

Missa  de  requiem  t.  III.  v.  Missa  30. 

Missa  parochialis  t.  I.  v.  Confraternitas  12. 
Doctrina  Christ.  25.  Missa  V.  Parochus 
32.  — t.  II.  V.  Jejunium  4.  Missa  12.  41. 

— t.  III.  V.  Missa  V.  — t.  IV.  v.  Do- 
minica I.  Missa  III. 

Missa  pontificalis  t.  I.  v.  Episc.  74. 

Missa  praesanctificatorimi  t.  II.  v.  Missa  24. 
25.  27.  49. 

Missa  solemnis  t.  III.  v.  Missa  V. 

Missale  t.  II.  v.  Euchologium.  Libri  5. 
Missa  III.  — t.  IV.  V.  Caerimoniae  11.  14. 
Libri  62.  87.  Liturgia  6.  11.  Sacramen- 
tum  28.  — t.  V.  V.  Missa  HI.  — t.  VI. 
V.  Baptismus  4.  Eccl.  (T.)  9. 

Missale  Roman,  t.  I.  v.  Canonici  21.  Con- 
suetude 4.  Missa  16.  — t.  III.  v.  Caeri- 
moniae 1.  3.  7.  Collationes  7.  Matri- 
monium 39.  Missa  6. 

Missio  canonica  t.  HI.  v.  Ordinatio  3.  — 
t.  V.  V.  theolog.  17.  18.  — t.  VI.  v.  Concio  5. 
Missionarii  t.  I,  — t,  11,  V.  Missio.  — t.  HI. 
V.  Missiones.  — t.  VI.  v.  Missiones  ex- 
terae. 

Missionurius  apostolicus  t.  HI.  v.  Sacerdos 
89.  — t.  VH.  V.  Missiones. 

Missio7ies  (publica  exercitia  pro  populo) 
t.  I.  V.  Concionatores  8.  Congregatio  2. 
Regulares  5.  Visitatio  6.  — tt.  II.  HI. 

IV.  V.  VI.  (Missio). 

Missiones  exterue  t.  V.  v.  Propagatio.  — 
tt.  VI.  VH. 

Missionis  juramentum  t.  HI.  v.  Jusjuran- 
dum  miss. 

Missionis  titalus  t HI.  v.  Ordinatio  17 — 20. 
Missio  orientalis  in  repubi.  Aequator.  t.  VI. 
Modestia  t.  I.  v.  Canonici  30.  Confessio  22. 

— t.  IV.  V.  Capitulum  10.  Clerici  7.  50. 
51.52.54.  Episc.  65.  Libertas  4.  Libri  37. 
Luxus  3,  Oblationes  7.  Parochus  70. 
Praesens  tempus  15. 

Modus  vivendi  Fatrimi  (Cone.  Vatic.)  t.  VH. 
Molinos,  Mich,  de,  t.  I. 

Monachi  tt.  I.  IV.  v.  Regulares. 
Monachmisis  schola  iheologica  t.  VI I. 
Monasteria  t.  1.  v.  Moniales  7.  Visitatio  16. 

— t.  11.  V.  Moniales.  Regulares.  — t.  VII. 

V.  Regulares. 

Monasterium  duplex  t.  1 1,  v.  Moniales  22. 
Regulares  40. 

Monde,  Le,  diarium,  t.  VH. 

Moneta  regia  Gallica  t.  I. 

Moniales  tt.  1.  H.  HI.  IV.  — tt.  V VI.  v. 

Sanctimoniales.  — t.  VII.  v.  Regulares. 
Monialium  sacella  t,  1.  v.  Matrimonium  34. 
Monita  S.  Carol!  t.  1.  v.  Confessio  12.  25.  26. 
Monita  S.  Francisci  Sal.  1. 1,  v.  Confessio  25. 
Monitoria  t.  1.  v.  Parochus  34. 

Monihmi  in  fine  Const,  de  fide  t.  VI 1.  v. 

Const,  dogm.  de  fide  H,  14.  16. 

Montewo  da  Vide,  Seh.,  Archiep.  Bahiensis, 
t.  I. 

Montes  (pietatis  et  frumentarii)  t.  I.  — 
t.  VI.  V.  Bona  Eccl.  5.  8.  Loca  pia  2.  4. 


Montis  Libani  Congr.  t.  H.  v.  Regulares  49. 
Moralis  t.  IV.  v.  Philosophia  9.  Theologia 
HI.  9. 

Moralis  independentis  systema  t.  IV. 
Moralis  theologia  t.  I.  v.  Confessio  23 — 26. 

Rigidior  doctr.  Sacerd.  10.  Seminar.  31. 
Morbus  t.  I.  V.  Deus  2.  Eucharistia  27. 

Infirmi.  — t.  IV.  v.  Aegroti. 

Mores  1. 1,  v.  Bellum.  Libri  3.  Cone.  prov.  62. 

— t.  IV.  V.  Confirmatio  5.  Cura  anim.  1. 
Deus  1.  Eccl.  77.  Educatio  11.  14.  Fides 
6.  Lex  8.  16.  Libri  41.  48.  60.  78.  81. 
96.  Ordinatio  10.  SS.  Pontif.  VHI. 
Religio  1,  Religio  christ.  5.  Schola  IX. 
2.  52.  Superstitio  10.  Visitatio  2. 

Moribundi  t.  I.  v.  Agonizantes.  — t.  II.  v. 
Aegroti  3.  6.  Confessio  8.  18,  Sacer- 
dotes  11.  — t.  HI.  V.  Aegroti  1.  7.  Bap- 
tismus 11.  14. 

Mormones  t.  VII. 

Mors  t.  IV.  v.  Aegrotus  2.  25.  28.  29.  Jo- 
seph 6.  Unctio  extr.  5.  — t.  VI I. 

Morte  plectendi  t.  IV.  v.  Eucharistia  25. 
Mortuaria.  Mortui  t.  I.  v.  Parochus  5. 

Parochiales  libri  2.  3. 

Mosaicae  Legis  caerimoniae  t.  II. 

Motets  t.  I.  v.  Musica  5. 

Motiva  credibilitatis  t.  IV.  v.  Fides  H.  21. 

Philosophia  17.  Seminar.  84.  — t.  VH. 
Moysis  cathedra  t.  I.  v.  Pontifex  SS.  21. 
Mozetta  t.  I.  v.  Confraternitas  13.  Episc.  96. 
Mulctae  t.  II.  v.  Forum  Ep.  7.  — t.  VI.  v. 
Bona  Eccl.  8.  Collationes  7.  Dominici  d. 
24.  For.  8. 

Mulier  t.  I.  — t.  H.  v.  Baptismus  3.  4.  Cle- 
ricus  14.  Confraternitas  1.  Diaconissa. 
Eccl.  (T.)  6. 12. 13.  Eucharistia  9.  Missa  11. 
Moniales  10.  Parochus  16.  — t.  III.  v.  Ca- 
stitas  2.  Concio  23.  Eccl.  (T.)  10.  Poeni- 
tent.  sacram.  21.  40.  43.  Sacerdos  VH. 
Societas  pia  14.  15.  — t.  IV.  v.  Cantus  VI. 
Clerici  VHI.  IX.  Confessio  VI.  Con- 
fraternitas 7.  9.  Educatio  20.  46.  Fa- 
milia  4.  Luxus  3.  Parochus  67.  Semi- 
nar. 107.  — t.  VI.  v.  Clerici  V.  Eccl.  (T.) 
21.  Episc.  35.  Eucharistia  11.  Parochus 
31.  Poenitentia  VI.  6.  38.  39.  Proces- 
siones  3.  Sacramentalia  3.  Sepultura  14, 
Unctio  extr.  12. 

„Midtiplices  inter“,  Constitutio,  t.  VH. 
Mundities  t.  I.  — t.  II.  v.  Corpus. 

Munera  t.  1.  v.  Moniales  11.  Episc.  32. 

— (Munuscula)  t.  IV.  v.  Catechesis  43. 
Libri  14. 

Munus  civile  t.  IV.  v.  Praesens  tempus  15. 
Musica  (sacra)  1. 1.  — t.  H.  v.  Cantus.  Missa 
46.  — t.  HI.  V.  Cantus.  Nigri  9,  — t.  IV. 
V.  Cantus  IV.  — t.  V.  v.  Cantus. 
Mustmn  t.  H.  v.  Eucharistia  12. 

Muti  t.  IV.  v.  Educatio  VH. 

Mutilatio  t.  IV.  V.  Irregularitas  11. 

Mutuum  t.  I.  V.  Usura  1.  — t.  IV.  — t.  VI. 
V.  Usura. 

Mysteria  1. 1,  v.  Fides  3.  — t.  HI.  v.  Fides  7. 

— t.  IV.  V.  Euchar.  39.  Fides  HI.  19. 
Jesus  Chr.  13.  15.  Natura  12.  Scrip- 
tura  5.  — t.  VI.  v.  Fides  14.  — t.  VH. 

Mystica  t.  IV.  v.  Theologia  HI. 

Mysticismus  t.  IV.  v.  Praesens  tempus  7. 
Mythus  t.  IV.  V.  Jes.  Chr.  22.  Miracula  5. 

Napoleo  I.  t.  IV. 

Napoleo  III.  tt.  HI.  IV. 

Fatale  Christi  Domini  t.  I.  v.  Musica  12. 
Novendium.  Rex  6.  — Cf.  Nativitas  Do- 
mini. 


1929 


Materialismus  — Pantheismus. 


1930 


Natale  regis  t.  I.  v.  Rex  5. 

Natales  t.  IV.  v.  Irregularitas  fi. 

Natio  t.  IV. 

Nationals  Concilium  v.  supra  Cone,  plena- 
rium. 

Nationalis  institutionis  systema  t.  III.  v.  Edu- 
catio  X. 

Nationes  in  Cone,  quatenus  repraesentandae 
t.  VII. 

Nativitas  Domini  fc.  II.  v.  Confessio  16.  Eu- 
charistia  22.  Missa  40.  43.  — t.  IV.  v. 
Missa  26.  — Cf.  Natale  Christi. 

Natura  t.  V.  v.  Fides  11.  Homo.  Jesus  1.  2. 
— t.  VII. 

Natura  (Humana)  t.  I.  — (rationalis)  t.  IV. 

Naturalismus  t.  IV.  v.  Rationalismus.  — 
t.  V.  V.  Homo  IV.  — tt.  VI.  VII. 

Nautae  t.  III.  v.  Classici. 

Naves  t.  III.  v.  Eucharistia  34. 

Nazaraei  t.  V.  v.  Haeretici  3. 

Neapolis  fidelissimae  cognomento  praefulgens 
t.  I. 

NeapolitanorumEpiscoporum  postulata  t.  VII. 

Neapolitanus  t.  I. 

Necessaria  fidei  mysteria  t.  I.  v.  Confessio  39. 
Doctrina  christ.  26.  — t.  IV.  v.  Aegrotus 
16.  Catechesis  12.  Confessio  38. 

Necrologium  t.  IV.  v.  Capitulum  36. 

Negotiatio  t.  1.  v.  Clerici  45.  — t.  II.  v. 
Clerici  9.  Eccl.  (T.)  10.  Missio  5.  Regu- 
lares  46. 

Negotiatio  improprie  dicta  clericorum  t.  VII. 

Nemausensium  sacerdotum  de  infallib.  de- 
finienda  petitio  t.  VTI. 

Neo-Aurelianmsium  sacerdotum  de  infallib. 
definienda  petitio  t.  VII. 

Neo-Gra7iata  t.  VI. 

Neophytus  t.  IV.  v.  Colonia  18. 

Neopreshyter  t.  I.  v.  Missa  45.  47.  — t.  II. 
V.  Eucharistia  38.  Missa  46. 

Nestoriani  t.  II.  v.  Eucharistia  8.  12.  13. 
Patriarcha  2.  — t.  VII. 

Neirman,  J.  Henr.,  tt.  III.  VII.  (Index 
personarum.) 

Nicaenum  Concilium  t.  VII. 

Nigri  t.  III. 

Nigritarum  in  Africa  centrali  apostolatus 
t.  VII. 

Nobiles  t.  I. 

Nomen  t.  I.  v.  Baptismus  24.  Petrus  2.  — 
t.  II.  V.  Baptismus  15.  19.  — t.  IV.  v.  Bap- 
tismus 12.  13.  Confirmatio  21.  Paro- 
chiales  libri  9.  — t.  VI.  v.  Baptismus  26. 
Blasphemia  1. 

Nomen  Jesu  t.  VII.  v.  Jesus  Chr.  4. 

Nominatio  t.  III.  v.  Capitulum  4.  10.  Episc. 
12.  Parochus  11.  37. 

Nomocanon  t.  II. 

Nosocomium  t.  I.  v.  Hospitale  III.  — t.  III. 
V.  Capellani.  Cultus  13.  Educatio  76. 
Parochus  24.  Uniti  Stat.  Amer.  17. 

Notarii  Concilii  Vatic,  t.  VII. 

Notarii  dioecesani  t.  VII. 

Notarius  t.  I.  v.  Actuarius.  Bona  Eccl.  11. 
Moniales  42.  Usura  5.  6.  — t.  II.  v.  Curia 
Episc.  1.  Ordinatio  40.  — t.  III.  v.  Cone, 
prov.  20.  26.  Plpisc.  53.  Matrimon.  27.  — 
t.  VI.  V.  Bona  Eccl.  5.  Cone.  prov.  19.  37. 

Nouveaux  reunis  t.  I. 

Nova  lex  t.  I.  v.  Pontifex  SS.  2.  Petrus  5. 

Novels  t.  III.  V.  Libri  10. 

Novenae  t.  VI.  v.  Decimae. 

Novendium  Natale  (Jhristi  praecedens  t.  I. 

Novitas  t.  IV.  V.  Praesens  tempus  12.  Thoo- 
logia  5. 

Novitiae  t.  I.  v.  Moniales  3.  14.  15. 

Coll.  Lac.  VII. 


Novitiatus  t.  II.  v.  Moniales  I.  Regulares  I. 

— t.  IV.  V.  Moniales  II.  Regulares  VI, 
Nidlius,  Abbas  vel  Praelatus,  t.  I. 
Numerarii  t.  I.  v.  Residentia  25. 

Nundinae  t.  IV.  v.  Clerici  89.  Coemeterium 

5.  Dominica  30. 

Nimtii  (apost.)  t.  1. 

Nuptiae  t.  IV.  v.  Clerici  72.  74.  Matrimonium. 
N iirenbergium  (Conventus  eiusque  declaratio 
a.  1870.)  t.  VI  I. 

Nutrices  t.  I.  — t.  IV.  v.  Parentes  4. 
Nuytz,  Taurinensis  professoris,  opera  t.  IV. 

Obedientia  t.  I.  — t.  II.  v.  Cone.  prov.  11. 
Missio  5.  Regularis  11.  — t.  III.  v.  Eccl. 

10.  Francomuratores  2.  Lex.  Ordinatio 
8.  Parochus  17.  Pontifex  SS.  VI.  Res- 
publica  10.  Sacerdos  IV.  Uniti  Status 
Amer.  3.  — t.  IV.  v.  Clerici  IV.  Cultus 
div.  8.  Eccl.  X.  Episc.  28.  30.  33.  63. 
130.  Hierarchia  8.  Lex  7.  10.  Libertas 
2.  4.  Moniales  22.  SS.  Pontifex  31.  49. 
50.  51.  52.  53.  56.  58.  59.66.  67.  SS.  Ponti- 
ficis  infallib.  mag.  VII.  Regulares  16.  51. 
Residentia  12.  Sacerdotes  25.  27.  Semi- 
narium  14.  105.  Soc.  hum.  4.  Tbeologia  6. 

— tt.  V.  VI.  — t.  VII.  V.  Regulares. 
Oblatae  (Boni  Pastoris)  t.  VI.  v.  Castitas  12. 
Oblati  (pueri)  t.  II.  v.  Regulares  9. 

Oblati  B.  M.  V.  (Patres)  t.  III.  v.  Aborigines 

6.  — t.  VI.  V,  Regulares  12. 

Oblationes  tt.  I.  III.  IV. 

Oblectamenta  t.  III. 

Obscoena  t.  I.  v.  Libri  3.  Moniales  8. 
Obsequiae  pro  Episcopis,  qui  tempore  Con- 
cilii Vatic,  obierunt,  t.  VII. 

Obstetrix  tt.  I.  II.  — t.  III.  v.  Baptismus  6. 

11,  — t.  IV.  V.  Baptismus  4.  7-  — t.  VI. 
V.  Baptismus  9.  Haeretici  13. 

Occasio  proximo  t.  IV.  v.  Confessio  50. 
Occidentales  t.  1.  v.  Scientia  2. 

Occisio  t.  III.  V.  Abortus. 

Octava  Paschae  t.  1.  v.  Matrimonium  35. 
Odd.  Fellou's  t.  111.  v.  Francomuratores  6. 

I Oeconomia.  t.  I.  — t.  IV.  v.  Seminarium  58. 

I 59.  60. 

i Oeconomus  t.  I,  — t.  11.  v.  Bona  Eccl.  11.  4. 
i Episc.  27.  31.  — t.  111.  V.  Episc.  54.  Semi- 
narium 51. 

I Oeconomus  paroch.  t.  I.  v.  Vicarius  paroch. 
Ofjiciales  ('oncilii  (Vatic.)  t.  VII. 

Officialis  t.  II.  V.  Forum  Episcopi. 
j Officialitas.  (Auditorium  episcopale.)  t.  IV. 

I Officium  t.  I.  V.  Punctatores  3. 

Officium  divinum  tt.  1.  II.  — t.  111.  v.  Bre- 
viarium.  Cantus  3.  — t.  IV.  v.  Caerimon. 
j 3.  10.  Cantus  2.  10.  22,  24.  Capellani 

j 9.  10.  Capitulum  IV.  4.  13.  Clerici  16. 

I Coemeterium  15.  Confratern.  34.  Cultus 
j 4.  Defuncti  11.  Dominica  13.  28.  30. 
i Plpisc.  89.  Liturgia  7.  Libri  62.  Ora- 

I torium  5.  Residentia  10.  — t.  V.  v.  Bre- 

I viarium.  — t.  VI.  Canonici  111.  28.  Can- 
I tus  4.  Clerici  41. 

Officium  vespertinum  t.  IV.  v.  Dojuinica  6.  8. 
■ 11,  34. 

Officium  8.  t.  1.  V.  Congregationes  Rom.  5. 

— t.  IV.  V.  Congreg.  Rom.  Confessio  76, 
Superstitio  4. 

, Olea  8.  t.  1.  — t.  11. ; ibid,  praeterea  Oleum 
! catechum.  v.  Baptismus  12.  Olea  S.  II.; 
Oleum  infirmorum  v.  Regulares  29.  Olea  S. 
1 1. ; Oleum  lampadis  V.  Olea  S.  3.  Unctio  3. 
I — tt.  III.  IV.  V.  VI. 

1 Oleum  t.  V 1.  V.  Eucharistia  33. 

Oliveta  t.  1.  v.  Bona  Eccl.  7. 


00.  8anctorum  Festum  t.  I.  v.  Oratorium  5. 
Onanismus  t.  IV.  v.  Matrimonium  83. 

Onera  Missar.  t.  I.  v.  Missa  IV.  Sacrista  5. 

— t.  VII. 

Oiitologismus  t.  VII. 

Opera  servilia  t.  I.  v.  Festum  18.  20.  Vica- 
rius foraneus  9. 

Operarii  t.  III.  v.  Francomuratores  4.  So- 
cietas  pia  2.  19.  — t.  IV.  v.  Confraternitas 
37.  Dominica  33.  Opifices.  Rationa- 
lismus 6.  Viri. 

Opifices.  Artifices  t.  IV. 

Opportunitas  definitionis  (infallibilitatis  pon- 
tif.)  t.  VII. 

Ovarium  t.  II. 

Oratio  t.  1.  v.  Episc.  43.  Jejunium  3.  — t.  11. 
V.  Pietas.  — t.  III.  — t.  IV.  t.  Aegrotus  3. 
Cantus  5.  Clerici  17.  71.  Concionatores 
9.  12.  Educatio  40.  Episc.  III.  55.  58. 
Eucharistia  20.  Familia  9.  11,  Fides  5. 
Matrimon.  22.  24.  Parochus  60.  Pietas. 
Sacerdotes  20.  23.  Seminarium  11.  44, 
52.  108.  133.  Superstitio  11.  — tt.  V.  VI. 
Oratio  funchris  t.  1.  v.  Exsequiae  7. 

Oratio  mentalis  v.  supra  Meditatio. 
Orationes  in  Congreg.  gener.  (Cone.  Vatic.) 
habitae  t.  VII. 

Oratiunculae  t.  1.  v.  Quaestuarii  3. 

Oratores  sacri  v,  Concio. 

Oratorium.  Capella  t.  1.  — t.  11.  v.  Con- 
fraternitas 7.  Eccl.  (T.)  Missa  31.  — t.  III. 
V.  Dominica  2.  Eucharistia  40.  41.  Missa 
19.  20.  — tt.  IV.  V.  VI. 

Oratorium  8.  Bhilippi  t.  II.  v.  Regulares  51. 
Ordinarius  v.  Episc.  — t.  1.  v.  etiam  Nullius, 
Ordinatio.  Ordo.  Ordinans.  Ordinandi.  Or- 
dinati  tt.  I.  II.  HI.  IV.  V.  VI.  VII. 
Ordinationis  titulus  t.  1.  v.  Patrimonii  titulus. 
Ordines  religiosi  v.  Regulares. 

Ordinis  potestas  t.  III.  v.  Episc.  I. 

Ordo  Equitum  Melitensium  t.  Vll. 

Ordo  militaris  llierosolymitanus  t.  VII. 

Ordo  militiae  Christi  t.  I.  v.  Beneficium  12. 
Decimae  3. 

Ordo  Braedicatorum  1. 1.  v.  Benedict.  XIII.  2. 
Ordo  in  rebus  Concilii  tractandis  t.  Vll.  v. 

Congreg.  gener.  II,  7 sqq. 

Ordo  sedendi  in  Cone.  t.  VII. 

Organum  t.  I.  v.  Musica  11.  — t.  IV.  v.  Can- 
tus 25.  26.  — t.  AH.  V.  Cantus  10. 
Orientales  t.  I.  v.  Scientia  2. 

Orientalis  Ecclesia  non  imita.  Graeci  schis- 
matici  t.  AHI. 

Orientalis  Ecclesia  unita  t.  AHI. 

Originale  peccatum  t.  IV. 

Origo  t.  1.  v.  Ordinatio  26.  28.  Tonsura 
prima  5.  — t.  IV.  v.  Ordinatio  15. 
Ornamenta  t.  1.  v.  Colores. 

Orphani.  Orphanotrophium  t.  111.  v.  Edu- 
catio XL  Episc.  45.  Milites  5.  Nigri  9. 
Nosocornia.  Oblationes  11.  — t.  IV.  v.  Con- 
fraternitas 9.  Parochus  55.  — t.  V.  v.  Bona 
Eccl.  9.  Sacerdos  27.  Pauperes  4.  — t.  VI. 
V.  Bona  Eccl.  8.  Missiones  33. 
Ostensoria  t.  I.  v.  Eucharistia  42.  — t.  I A'”. 
V.  Supellex  6. 

Otium  t.  III.  V.  Sacerdos  28.  52. 

Bactio  t.  I.  V.  Sacramentum  16. 

Balamas  t.  11.  v.  Sancti  3. 

I’alla  t.  IV.  V.  Supellex  4. 

Ballium  t.  11.  — t.  III.  v.  Cone.  prov.  13. 

— t.  IV.  V.  Metropolita  17.  18. 
Banlheismus  t.  II 1.  v.  Deus  5. 10. 11 . — 1. 1 A^.  v. 

Deus  I.  Philosophia  2.  10.  Societas  hum. 
I 2.  — t.  V.  V.  Deus  IV.  7. 12.  — tt.  VI.  Vll, 
122 


1931 


Index  rerum,  quae  in  septem  Colloctionis  Lacensis  rerinn  indicibns  referuntur.  1932 


Papa  V.  Pontifex  SS. 

Paralaurium  t.  II.  v.  Regulares  18. 
Paramenta  t.  III.  v.  Missa  14.  — t.  IV.  Su- 
pellex  3.  5. 

Parentes  tfc.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI. 
Parisiensis  conventus  Episcoporum  a.  1811. 
tt.  IV.  VI. 

Parlamenta  t.  I.  v.  Eccl.  33. 

Parochm  (Paroecia)  t.  I.  v.  Acta.  Confra- 
ternitas  19.  Episc.  84.  Eremita  11.  Matri- 
monium  23.  Missa  42.  — t.  III.  v.  Eccl.  (T.) 
8.  Educatio  18.  28.  29.  Maria  20.  Parochus 

II.  etc.  Poenitent.  sacram.  10.  Sacerdos 
83.  Sepultura  4.  Societas  pia  3.  11. 

— tt.  IV.  V.  — t.  VII. 

Parochiales  libri  tt.  I.  IV.  V.  VI.  — Of. 

supra  Libri  parochiales. 

Parochiales  Vicarii  t.  I.  v.  Vicarii  paroch. 
Parochialis  Ecclcsia  t.  I.  v.  Archivum  2. 
Baptismus  18.  Beneficium  9.  10.  Con- 
firmatio  4.  Eccl.  22.  Episc.  70.  79.  Eu- 
charistia  37.  39.  41.  Missa  39.  40.  Semi- 
narium  25.  Synodus  dioecesana  12.  — 
Cf.  supra  Eccl.  par. 

Parochialis  Missa  v.  supra  Missa  paroch. 
Parochiani  t.  I.  v.  Decimae  8. 

Parochus  tt.  I.  II.  III.  IV.  — t.  V.  (Parochi). 

— t.  VI.  — t.  VII.  (Parochi). 

Parvuli  t.  I.  v.  Confessio  40.  41. 

Pascha  t.  I.  v.  Baptismus  7.  22.  Benedictio 
3.  Eucharistia  IV.  8.  Matriraonium  35. 
Oratorium  5.  — t.  II.  v.  Baptismus  10.  Con- 
fessio 15.  10.  Crux.  Eucharistia  IV. 
Missa  40.  — t.  III.  v.  Poenitent.  sacram.  10. 
Paschale  praeceptum  t.  I.  v.  Praeceptum. 
Paschale  tempus  in  Brasilia  t.  I. 

Passio  Domini  t.  I. 

Passionis  evangelii  cantus  t.  I. 
Passionistarum  Congregaiionis  literae  ad 
Pium  IX.  t.  VII.' 

Paslores  aniraarum  t.  1.  v.  Conciouatores  1 
2.  Congreg.  Rom.  1.  Cupiditas  3.  4.  Doc- 
trina  christ.  2.  Juventus  1.  Parochus  1. 
Pastoris  boni  Oblatae  t.  VI.  v.  Castitas  12. 
Patena  t.  I.  v.  Eucharistia  23.  42.  — t.  II. 
V.  Missa  29. 

Patentati  t.  I.  v.  Subcollectores. 

Patres  SS.  t.  III.  v.  Scrip tura  sacra  2.  4.  — 
t.  IV.  V.  Concionatores  20.  22.  Defuncti  2. 
Eccl.  83.  Libri  23.  43.  Literaria  studia 

III.  Sacerdotes  43.  Seminar.  135.  Theo- 
logia  3.  — t.  VII.  (Patres  Ecclesiae). 

Palres  familias  t.  I.  v.  Festum  13. 
Patriarcha  t.  II.  — t.  III.  v.  Archiepisc.  1. 

— t.  IV.  V.  Metropolita  3.  Pontifex  SS.  65. 
Patricius  S.  t.  HI.  v.  Hibernia  1.  Ponti- 
fex SS.  22. 

Patrimonii  titnlus  tt.  1.  VII. 

Patrinus  t.  I.  — t.  II.  v.  Baptismus  18.  Con- 
firmatio  21.  Doctrina  christ.  5.  — tt.  III. 

IV.  V.  VI. 

Patrociniorum  et  Providentiarum  societates 
t.  IV. 

Patronue  t.  I.  v.  Purgatorii  animae. 

Patroni  festum  t.  II.  v.  Dominica  4.  0. 
Patronus  t.  1 II.  v.  Maria  13.  — t.  IV.  v.  Con- 
fraternitas  12.  36. 

Patronus.  Juspatronatus  1. 1.  — t.  HI.  (Patro- 
natus  jus).  — t.  V.  v.  Bona  Eccl.  13.  1 7.  40. 
Capitulum  22.  Parochus  12.  Sacerdos  60. 

— t.  VI.  V.  Bona  Eccl.  22.  Hungaria.  — 
t.  VI I.  (Patronatus). 

Paulus  S.  t.  IV. 

Paupcres  t.  I.  — t.  11.  v.  Aegrotus  5.  Elee- 
mosynae  3.  Forum  Episcopi  4.  Missio  3. 
Parochus  26.  — tt.  HI.  IV.  V.  — t.  VI. 


V.  Bona  Eccl.  15.  26.  Catechesis  11. 
Collectae  1.  Confraternitas  6.  Episc.  10. 
27.  36.  Forum  4.  Missiones  15.  18.  21. 
Parochus  34.  Poenitentia  20.  Pontif.  SS. 
44.  Socialismus  4.  10.  Usura  5.  6. 
Paupertas  t.  I.  v.  Mundities  1.  Regulares  27. 

— t.  II.  V.  Regulares  11.  21.  — t.  IV.  v. 
Moniales  20.  Regulares  16.  51.  52.  53.  — 
t.  VI.  V.  Episc.  10.  Sanctimoniales  HI. 

Pauperum  hospitium  t.  1.  v.  Hospitale  H. 
Mundities  3. 

Pavilion  Nic.,  Ep.  Alectensis,  t.  I. 

Pax  t.  I.  V.  Canonici  2.  Comitia  cleri  Gallic. 
2.  Pontifex  SS.  4.  Regulares  21.  — t.  HI. 
Oratio  4.  Respublica  22. 

Pazmanus  Petr.  S.  J. , Card.,  Metropolita 
Strigon.,  t.  V. 

Peccata  venialia  t.  HI. 

Peccator  t.  IV.  v.  Euchar.  22.  24.  55.  56. 

Xatura  5.  Sacramentum  17.  18.  Unctio  9. 
Peccatores  publici  t.  I.  v.  Eucharistia  15.  16. 

Exsequiae  18.  19. 

Peccatum  tt.  I.  VII. 

Peccatum  originale  t.  HI.  — t.  IV.  v.  Homo 
8.  14.  Xatura  I.  10.  — t.  V.  v.  Baptismus 
1.  4.  Homo  HI.  — t.  VII.  v.  Peccata  2. 
Pedalion,  codex  Graecor.  schismaticor.,  1. 11. 
Pensio  t.  I.  — t.  IV.  v.  Bona  Eccl.  3.  Co- 
lonia  12.  Parochus  15. 

Pentecoste  t.  I.  v.  Baptismus  7.  22.  Bene- 
dictio 3.  Oratorium  5.  Paschale  tempus. 

— t.  II.  V.  Baptismus  16. 

Peregrinationes  tt.  I.  IV.  — t.  V.  v.  Proces- 

siones. 

Peregrini.  Exteri  t.  1.  — t.  H.  v.  Eucha- 
ristia 23.  Missa  9.  — t.  VI.  v.  Clerici  IX. 
Matrimonium  24.  25.  36.  Missa  19.  Vi- 
carius  foran.  12. 

Perfectio  t.  I.  v.  Episc.  19.  — t.  IV.  v.  Con- 
fessio 53. 

Perfectio  evangelica  t.  VH.  v.  Vota  religiosa. 
Periocleuta  t.  II.  v.  Archipresbyter  1.  Chor- 
episcopus  3.  Eccl.  (T.)  7.  Moniales  13. 
Ordinatio  7. 

Perjurium  tt.  I.  IV^. 

Permutatio  t.  I.  v.  Beneficium  4.  — t.  VI.  v. 
Bona  Eccl.  21. 

Perpetui  Abbates  t.  I.  v.  Abbates  1. 
Perseverantiae  catechismus  t.  IV.  v.  Cate- 
chesis 28.  — t.  VI I.  V.  Catechism,  persev. 
Persona  t.  V.  v.  Deus  H.  Jesus  2.  — t.  VH. 
Personalia  beneficia  t.  1.  v.  Beneficia  4. 
Personalis  visitatio  t.  I.  v.  Visitatio. 
Personatorum  ludi  t.  VI. 

Perucca  t.  I.  v.  Clerici  35. 

Pestilentia  t.  1.  v.  Parochus  39.  — t.  II.  v. 
Aegrotus  2.  — t.  IV.  v.  Aegrotus  9.  10. 
Cor  Jesu  6. 

Petricoviense  Cone.  a.  1577.  t.  I.  v.  Cone, 
prov.  63. 

Petri  S.  confraternitas  t.  HI. 

Petri  et  Pauli  SS.  festum  t.  H.  v.  Confessio 
16.  Eucharistia  22.  Jejunium  8. 

Petrus  S.  t.  I.  — t.  H.  v.  Maronitae  1.  3. 
Pallium.  Patriarcha  1.  Pontifex  SS.  1. 11. 

— t.  HI.  V.  Pontifex  SS.  1.  — 1. 1 V.  v.  Pon- 
tifex SS.  I.  11.  HI.  62.  Pontificis  SS.  in- 
fallib.  mag.  IV.  Roma  2.  3. 

Phalanstcrianismus  t.  IV.  v.  Communismus. 
Pharmacopola  t.  I.  v.  Hospitale  11. 
Phelonium  t.  I.  v.  Graeci  9.  — t.  H. 
Philanthropia  t.  HI.  v.  Caritas  6. 
Philipponum  haereses  t.  H. 

Philippus  V.  t.  1. 

Philosophia  t.  I.  y.  Clerici  11.  — t.  11.  v. 
Scholae  3.  Seminaria  12.  — t.  HI.  v. 


Fides  2.  Protestantes  11.  Seminarium 
28.  30.  37.  — tt.  IV.  V.  VI.  VH. 

Philtra  t.  H.  v.  Libri  9. 

Phrenetici  t.  HI.  v.  Baptismus  14.  Unctio 
extr.  9. 

Physicae  et  naturales  scientiae  t.  IV. 

Pia  opera  v.  supra  Confraternitas. 

Pic-Nics  t.  HI. 

Pictor  t.  1.  V.  Imago  H. 

Pietas  t.  1.  — t.  II.  V.  Capitulum  3.  Clericus 
H.  Eccl.  4.  Missio  5.  Parochus  11.  24. 
Sacerdos  6.  Sancti  5.  Scholae  1.  7. 

— t.  IV.  V.  Clerici  11.  59.  Confessio  9. 
Confraternitas  V.  Cultus  div.  2.  4.  8.  Edu- 
catio 18.  27.  32.  37.  38.  39.  40.  Libri  64. 
Liturgia  2.  4.  Missa  3.  Parochus  48. 
Politica  6.  Sacerdotes  15.  51.  Sacramen- 
tum 12.  Schola  49.  Seminar.  10.  12.  64. 
66.  74.  100.  104.  135.  Sepultura  6.  7. 
Superstitio  1.  Visitatio  3.  — t.  VI.  v.  Blas- 
phemia  1.  Cantus  2.  5.  7.  Clerici  11.  13. 
Concio  25.  Confraternitas  1.  2.  4.  Cul- 
tus 2.  Educatio  H.  13.  31.  35.  36.  37. 
Eucharistia  17.  Hispania  2.  Oratio. 
Sancti  3. 

Pileus  t.  I.  V.  Chorus  6. 

Pisae,  dilecta  Rom.  Eccl.  filia,  t.  VI. 
Piscina  t.  VI.  v.  Baptismus  27. 

Pius  IX.  tt.  11.  HI.  IV.  V.  — t.  VII.  (Index 
personarum). 

Placetum  (regium)  t.  1.  v.  Immunitas  Eccl. 
7.  — t.  IV.  V.  Pontifex  SS.  XI.  81.  — 
tt.  V.  VH. 

Pla)ieta  t.  IV.  v.  Supellex  3. 

Plegaria  t.  VI.  v.  Campana  2. 

Pluviale  t.  1.  v.  Confraternitas  7.  — t.  IV. 

V.  Supellex  3. 

Poenae  pecuniariae  t.  I. 

Poenitentes  t.  IV.  v.  Confraternitas  6. 
Poenitentia  t.  H.  v.  Defuncti  2.  Unctio 
extr.  8.  — t.  IV.  y.  Cantus  5. 
Poenitentiae  sacramenUim  t.  1.  y.  Confessio. 
Regulares  11.  — t.  11.  y.  Confessio.  Doc- 
trina christ.  2.  — t.  HI.  — t.  IV.  y.  Con- 
fessio. Sacramentum  13.  — tt.  V.  VI. 
Poenitentiarii  praebenda  t.  I. 

Poenitentiarius  t.  I.  y.  Casus  reserYati  7. 

— t.  IV.  Y.  Capitulum  15.  Confessio  24. 
Politica  t.  HI.  Y.  Concio  11.  Cultus  8. 

Libri  25.  Pontifex  SS.  12.  Respublica. 
Sacerdos  70.  — t.  IV.  — t.  V.  y.  Concio  22. 
Confraternitas  5.  Placetum  3.  Semina- 
ria 10. 

Pollutio  t.  IV.  Y.  Coemeterium  HI. 

Poloniae  strages  t.  HI.  — de  infallibilitate 
pontific.  sensa  t.  VH. 

Polygamia  t.  11.  y.  Matrimonium  9. 

Pompa  t.  I. 

Pontifex  Summus.  Primatus.  Rom.  Pontif. 

Sedes  apostolica  tt.  1. 11.  HI.  IV.  V.  VI.  VH. 
Pontificis  SS.  infallibile  magisterium  t.  1. 
Y.  Pontif.  SS.  HI.  IV.  — t.  H.  Y.  Pon- 
tif. SS.  H.  — t.  HI.  Y.  Pontif.  SS.  HI,  IV. 
V.  — t.  IV.  — t.  V.  Y.  Pontif.  SS.  HI. 
IV.  — t.  VI.  Pontif.  SS.  III.  — t.  VH. 
Y.  Infallibilitas  SS.  Pontif. 

Pontificis  SS.  principatus  civilis  tt.  HI.  IV. 

— t.  V.  Y.  Pontif.  SS.  VI.  — t.  VI.  Y.  Pon- 
tif. SS.  V.  — t.  VH.  Y.  Dominium  tempor. 
S.  Sedis. 

Pontificate  t.  1 1,  y.  Euchologium.  Libri  5. 
Pontificate  Rom.  t.  I.  y.  Canonici  21.  Con- 
suetude 4.  Synodus  dioecesana  3.  - t.  HI. 
Y.  Caerimonia  1.  3.  Cone.  proY.  34. 
Visitatio  3.  — t.  IV.  y.  Cone.  proY.  98. 
Synodus  dioec.  6. 


1933 


Papa  — Pyxis. 


1934 


Pontificalia  t.  II.  v.  Eplsc.  16.  Eogulares  20. 
— t.  III.  V.  Episc.  6.  — t.  IV.  V.  Caeri- 
raoniae  14.  Capitulum  37.  Metropolita  18. 

— t.  VI. 

Pontificnlis  henedictio  t.  I.  v.  Benedictio. 
Pontificalis  Missa  t.  I.  v.  Missa  pontif. 
Pontificiae  Constitutiones  t.  I.  v.  Constitu- 
tiones. 

Poor-School-GommiiteQ  t.  III.  v.  Educatio  34. 
Popinae  t.  IV.  v.  Dominica  30. 

Portatile  Altare  t.  I.  v.  Altare  6.  Missa  60. 
Portionarii  t.  I.  v.  Residentia  25. 

Positiva  theol.  t.  IV.  v.  Theologia  10.  11. 
Possevinus  S.  J.  t.  II. 

Poslulata  Patrum  Cone.  Vatic,  t.  VI  I. 
Potestas.  Auctoriias  tt.  I.  IV. 

Potestas  civilis  t.  IV.  v.  Bona  Eccl.  1.  Con- 
cordata  1.  2.  Eccl.  III.  Immigr.  in  urb. 
4.  Libertas  3.  Pauper  15.  Pius  IX.  7. 
SS.  Pontif.  XI.  Potestas  II.  III.  IV.  So- 
cietas  hum.  4.  — t.  VII.  (Potest,  civ.  — 
saecularis). 

Potestas  ecclesiastica  t.  VII.  v.  Eccl.  II. 
Praebenda  t.  IV.  v.  Residentia  1. 
Praebendati  t.  I.  v.  Canonici  13. 
Praecedentia  t.  I.  — t.  II.  v.  Ritus  24.  — t.  IV. 
v.  Appellatio  5.  Capitulum  18.  Cone, 
prov.  XV.  Confraternitas  31.  Vicar, 
foran.  14. 

Praecentor  t.  VI.  v.  Cantus  12.  — (Praec. 

eccl.  Tarrac.)  t.  I. 

Praeceptor  v.  Magister. 

Praeceptum  Paschale  t.  I.  v.  Eucharistia  IV. 
Patrinus  2. 

Praedicatio  1. 1,  v.  Concionatores.  — Cf.  supra 
Concio. 

Praefiecti  apostolici  t.  I.  v.  Cone.  prov.  38. 
Praefecti  Missionum  t.  I.  v.  Missionarii  7.  11. 
Praefecturae  apostolicae  t.  VII.  v.  Missiones  6. 
Praefectus  caerimon.  v.  supra  Caerimoniar. 
magister. 

Praefectus  chari  t.  II.  v.  Archipresbyter  2. 

— t.  IV.  V.  Capitulum  35. 

Praelati  jurisdictionem  quasi  episcopalem 
cum  separate  territorio  obtinentes  t.  VII. 
Praelatus  t.  I.  v.  Regulares  19.  — t.  VI.  v. 

Canonici  8.  Pontificalia. 

Praelatus  exemtus  t.  I.  v.  Cone.  prov.  29. 
Nullius. 

Praeparatio  t.  I.  v.  Missa  12.  Sacristia  3. 
Praepositus  t.  I.  v.  Cone.  prov.  56. 
Praesanctificata  t.  II.  v.  Missa  25.  27.  49. 
Praesens  iempus  tt.  IV.  VI.  — t.  VI 1.  v.  Aetas 
nostra. 

Praesentatio  t.  II.  v.  Jus  patronatus  4.  Or- 
dinatio  41. 

Praesepia  t.  IV.  v.  Educatio  VI. 

Praesides  Congreqationum  gener.  (Cone.  Vat.) 
t.  VII. 

Pragensis  ('oncilii  a.  1860.  infallibilitatis  pro- 
fessio  t.  VI 1. 

Pravila , codex  Vallachorum  schismaticor., 
t.  II. 

Preces  t.  1.  v.  Cone.  prov.  13.  Rigidior 
doctrina. 

Preces  pro  Concilii  succcssu  t.  VI 1.  v.  Vati- 
canum  Cone.  VI. 

Precuni  libri  t.  III.  v.  Libri  28.  — t.  IV. 

V.  Libri  62.  70.  87. 

Presbgter  t.  I.  v.  Sacerdos. 

Presbyteratus  t.  1.  v.  Ordinatio  24. 
Presbyterium  t.  III.  v.  Bona  Eccl.  22.  Eu- 
charistia 46.  Parochus  VIII. 

Presse  t.  IV.  v.  Libri.  ! 

Prima  Communio  v.  supra  Communio  prima. ' 
Prima  Missa  t.  I.  v.  iMissa  45.  46.  47.  48. 


Prima  tonsura  t.  I.  v.  Tonsura  prima. 
Primates  t.  II.  v.  Eccl.  univ.  2.  Patriarcha 
2.  18.  — t.  III.  V.  Archiep.  1.  — t.  IV. 
V.  Metropolita  3.  — t.  VI.  v.  Tarraconenses 
Archiep.  — t.  VII. 

Primatus  t.  I.  v.  Petrus  1.  2.  SS.  Pontif. 

— V.  supra  Pontif.  SS. 

Primitiae  t.  III.  v.  Oblationes  16.  — t.  VI. 
V.  Decimae  4. 

Principatus  temp.  SS.  Pontif.  v.  Pontifieis  SS. 
princ.  temp. 

Principes  (saeculares)  t.  I.  v.  Episc.  7.  Ee- 
stum  27.  Legati.  Universitas.  — t.  II.  v. 
Clericus  17.  Episc.  9.  Missa  18.  — t.  lA^. 
V.  Potestas  II.  III.  IV.  — t.  V.  v.  Res- 
publica. 

Principio  male  quae  sunt  inchoata,  vix  bono 
peragentur  exitu  t.  I. 

Privilegium  t.  1.  v.  Clerici  V.  20.  Decimae 
5.  Diaconi  sylv.  Missa  21.  Regulares  V. 

— t.  III.  V.  Caerimon.  4.  Regulares  I. 
Probabiles  sententiae  t.  I.  v.  Sententia. 
Probabilitas  t.  III.  v.  Sacramentum  7. 
Probitas  t.  I.  v.  Tempus  1. 

Processiones  t.  I.  — t.  II.  v.  Crux.  Eucha- 
ristia VI.  Ritus  32.  Sancti  2.  — t.  III. 

— t.  IV.  V.  Appellatio  5.  Cantus  36.  Coe- 
meterium  16.  Cone.  prov.  90.  91.  Eu- 
charistia 8.  Peregrinatio.  Politica  5.  Re- 
gulares 40.  — tt.  V.  VI. 

Processus  t.  II.  v.  Appellatio  3.  Forum  Epi- 
scopi  2.  7.  Regulares  15. 

Processus  modificatio  petitur  t.  VII. 

Processus  visitationis  t.  I.  v.  Visitatio  15. 
Proclaniationes  t.  I.  v.  Matrimonium  III.  — 
t.  II.  V.  Matrimonium  II.  29.  — t.  IV.  v. 
Matrimonium  IV. 

Procuratio  t.  1.  v.  A^’isitatio  9. 

Procuratores  t.  I.  — t.  III.  v.  Cone.  prov.  19. 
20.  23.  — • t.  IV.  V.  Cone.  prov.  82.  83.  105. 
107.  131.  133.  Patrinus  11.  — t.  VI.  v. 
Cone.  prov.  17.  18.  36.  Forum  6.  Matri- 
monium 31. 

Procuratores  absentiuyn  (in  Cone,  oecum.) 
t.  VIL 

Profectus  in  intelligentia  dogmatum  t.  VII. 
Professio  t.  I.  v.  Moniales  3.  Ordinatio  19. 
Regulares  27.  — t.  II.  v.  Episc.  46.  Matri- 
monium 6.  29.  Moniales  3.  6.  7.  Regu- 
lares 6.  — t.  III.  V.  Matrimonium  8.  Mo- 
niales 8.  — t.  IV.  V.  Moniales  7.  9.  30. 
Regulares  34.  — t.  VI.  v.  Ordinatio  4. 
Regulares  II.  Sanctimoniales  31. 
Professio  fidei  t.  I.  v.  Fides  11.  — t.  II.  v. 
Fides  il.  — t.  Ilf.  V.  Fides  VII.  — t.  IV. 
V.  Fides  VI.  — t.  VI.  v.  Cone.  prov.  27. 
28.  Fides  9. 

Professio  fidei  Trident,  t.  1.  v.  Fides  III. 

Ludimagistri  3.  — t.  V.  v.  Fides  30. 
Professio  votorurn  t.  VI 1.  v.  Vota  religiosa. 
Regulares. 

Professores  t.  1.  v.  Episc.  65.  Fides  11. 

Seminarium  37.  — V.  supra  Magister. 
Progressus  t.  IV.  v.  Deus  6.  Eccl.  11.  65. 
116.  Fides  IV.  Homo  13.  Religio  Chri- 
stiana 1.  2.  Scientia  4.  — t.  V.  v.  Eccl. 
9.  Educatio  1.  Fides  22.  Ilaeretici  2. 
Philosophia  2.  Religio  2.  3.  Respublica 
2.  7.  — t.  VI. 

Prohibiti  libri  t.  I.  v.  Libri.  — t.  III.  v.  Libri 
III.  Sacerdos  47. 

Promotor  t.  111.  v.  Cone.  prov.  26.  27.  48. 

— t.  IV.  V.  Cone.  prov.  108.  — t.  VI.  v. 
Cone.  prov.  19. 

Promotor es  Concilii  Vatic,  t.  VII. 

Promotor  fiscalis  goneralis  t.  1. 


Promotor  mensae  episcopalis  t.  I.  v.  Monia- 
les 41. 

Promulgatio  t.  1.  — t.  III.  v.  Cone,  plenar.  6. 
Cone.  prov.  75.  - - t.  IV.  v.  Cone.  prov. 
149.  150.  — t.  VI.  V.  Capellanus  major. 
Cone.  prov.  46.  Lex  3. 

Propaganda  t.  I.  v.  Collegium  de  propag. 
fide.  Congreg.  Rom.  6.  7.  VIL  — t.  III. 
Congreg.  Rom.  Cone.  prov.  X.  19.  Dioe- 
cesis  8.  Episc.  15.,  et  passim  in  actis 
omnium  Cone. 

Propagandae  fidei  societas  t.  III.  v.  Societas 
pia  10.  11.  ^.t.  IV.  — t.  VI.  V.  Confrator- 
nitas  5.  — t.  VII.  (Propagationis  fidei 
opera  pia). 

Propagatio  fidei  t.  V. 

Proplietia  tamquam  motivum  credibilitatis 
t.  VII.  V.  Fides  II.  3. 

Prophetiae  (et  revelationes)  privatae  t.  IV. 
Propositio  rerum  tractandarum  (in  Cone, 
oecum.)  t.  VII. 

Propositiones  damnntae  t.  I.  v.  Episc.  63. 
Propositum  t.  I.  v.  Confessio  7.  8. 
Proprietas  t.  III.  v.  Bona  Eccl.  Ecclesia 
52.  — t.  IV.  V.  Bona  Eccl.  1.  Scriptura  s. 
13.  Socialismus  5.  9.  11.  12.  Societas 
hum.  3. 

Proscomidia  t.  IL  v.  Missa  27. 
Proselytismus  t.  III.  v.  Protestantes  III. 

— t.  IV.  V.  Haeretici  10.  14. 

Protestantes  t.  I.  v.  Comitia  cleri  Gall.  4. 

— tt.  III.  VII. 

Prothesis  t.  IL  v.  Missa  10.  18. 

Proto- Archimandrita  t.  II.  v.  Generalis. 
Protonotarii  apostolici  t.  VII. 

Protopapas,  Protopresbyter  t.  II.  v.  Archi- 
presbyter 1. 

Providentia  t.  IV.  v.  Angeli  2.  Deus  IV, 
Episc.  97.  Ilistoria  1.  8.  9.  Miracula  3. 
Pauper  1.  18.  SS.  Pontif.  principatus 
temp.  7.  Sancti  1. 

Providentiae  v.  Patrocinia. 

Proxenetae  t.  1.  v.  Usura  5. 

Prudentia  tt.  1.  IV. 

Psalmodia  t.  IV.  v.  Cantus  1.  17.  Capi- 
tulum 13. 

Pseudo-christianisnius  t.  IV. 

Public,  Le,  ephemeris,  t.  VII. 

Publici  peccatores  t.  1.  v.  Peccatores. 
Puellae  t.  I.  v.  Couservatoria  1.  3.  Doctrina 
Christ.  5.  Aloniales  12.  22.  Parochus  45. 
Schola  2.  — t.  II.  V.  Moniales  10.  — t.  IV. 
Pueri  t.  1.  V.  Confessio  40.  41.  42.  Con- 
firmatio  5.  Eucharistia  8.  Missionarii  10. 
Moniales  21.  — t.  IL  v.  Eucharistia  IV. 

— t.  III.  V.  Educatio.  Eucharistia  IV.  Pa- 
rentes.  Parochus  VI.  3.  Poenitent.  sacram. 
V.  23.  Unctio  extr.  9.  — t.  IV.  v.  Angeli  5. 
Blasphemia  3.  Castitas  2.  Confessio  VI. 
Educatio.  Eucharistia  V.  57.  Familia  13. 
Fides  14.  Jesus  Chr.  1.  Libri  96.  Unctio 
10.  — t.  VIL 

Pueri  chorales  t.  I.  v.  Canonici  14. 
Puerperae  t.  1.  — t.  IL  v.  Eccl.  (T.)  13.  Mo- 
saica  lex.  Parochus  24. 

Punctatio  t.  VI.  v.  Canonici  IV. 

Punctatores  t.  1. 

Punctatura  t.  IV.  v.  Capitulum  32. 
Purgatorii  animae  Concilii  Tarraconensis 
patronae  t.  I. 

Purgalorium  t.  IL  v.  Defuncti  2.  — t.  IV.  v. 

Defuncti  I.  — t.  V.  v.  Defuncti  1.  4. 
Purificatoria  t.  111.  v.  Missa  16.  — t.  IV.  v. 
Supellox  4. 

Pyxis  t.  11.  V.  Eucharistia  31.  34.  — t.  IV 
V.  Supellex  6. 


122* 


1935 


Index  rerum,  quae  in  septem  Collectionis  Lacensis  rerum  indicibus  referuntur. 


1936 


Quadragesima  t.  I.  v.  Bacchanalia.  Cano- 
nici  11.  Concionatores  9.  16.  Doctrina 
Christ.  20.  22.  Festum  22.  Graeci  16. 
Jejunium  5.  14.  15.  18.  Paschale  temp. 

— t.  III.  V.  Concio  6.  28.  Eucharistia  26. 
28.  Jejunium  1.  — t.  IV.  v.  Catechesis  15. 
Concionatores  18.  Confessio  73.  Euchar. 
27.  63.  Jejunium  7.  9.  10.  12.  Matrim. 
59.  Missio  7.  Parochus  97.  98.  99.  Viri 
3.  — t.  YI.  V.  Catechesis  19.  Concio  7.  8. 
21.  Dominici  dies  19.  Eucharistia  18. 
20.  Jejunium  2.  3.  Poenitentia  7.  14. 

Quadraginta  horar.  devotio  ^ III.  v.  Caeri- 
monia  II.  Eucharistia 
Quaeritare  t.  II.  v.  Eleemosyna. 

Quaesiuarii  t.  I.  — t.  IV.  (Quaesitor)  v. 
Vicar,  foran.  13.  — t.  VI.  (Quaestores)  v. 
Collectae. 

Quakeri,  de  Eccl.  reformatione  t.  VII. 
Quarta  funeralis  t.  I.  v.  Eegulares  23.  — 
t.  II.  V.  Exsequiae  3. 

Quarterly  Eevietv  t.  III.  Libri  26. 

Quatuor  tempora  t.  I.  v.  Jejunium  6.  11. 

— t.  IV.  V.  Jejunium  7. 

Kadegundis  S,  sepulchrum  t.  IV. 
Badicalismus  t.  VI. 

Raiphonense  monasterium  t.  II.  v.  Maro- 
nitae  II. 

Rasciani  t,  VI.  v.  Graeci. 

Ratio  t.  III.  V.  Fides.  — t.  IV.  v.  Fides  II. 
III.  8.  Lex  13.  Libri  48.  49.  Miracula 

1.  Natura.  Philosophia  16.  17.  Potestas 

2.  — t.  V.  V.  Fides  I.  11.  III.  VI.  --  t.  VI. 
V.  Eccl.  11.  Fides  III.  Libertas  2.  — t.  A^ll. 

Rationalismus,  NaUiralismus.  t.  IV.  — t.  V. 

V.  Fides  VI.  — t.  VI.  v.  Fides  III.  Natura- 
lismus.  — t.  VII. 

Rationis  usus  t.  I.  v.  Discretionis  anni. 

Eucharistia  14.  Unctio  extr.  8. 

Ravignan,  Francisci  Xav.  de,  laudes  t.  IV. 
Rebaptizatio  t.  IV.  v.  Baptismus  II.  Irregu- 
laritas  8. 

Recidivi  t.  I. 

Rectores  animarum  t.  I.  — t.  IV.  v.  Cura 
anim.  Parochus. 

Recursus  t.  I.  v.  Appellatio  8.  Parochus 
47.  — t.  IV.  V.  Appellatio  2.  6.  Episc.  50. 
Metropolita  14.  SS.  Pontif.  59.  XII. 
Recursus  ad  principem  t.  V.  v.  Forum  7. 
Recusatio  judicis  quando  admittenda  t.  I. 
Redemptio  per  Christum  t.  VII.  v.  Jesus  Chr. 
Redemptoris,  Congreg.  SS.,  tt.  III.  V. 
Reductio  t.  I.  V.  Missa  33.  — t.  II.  v.  Missa 
51.  — t.  III.  V.  Missa  38.  Parochus  30. 

— t.  IV.  V.  Fundationes  2.  Capitulum  25. 
Dominica  12.  13. 

Regalia  t.  I.  v.  Comitia  cleri  Gallicani  2. 

6.  Le  Tellier  3.  Ludovicus  XIV.  3.  4. 
Regalistae  t.  VII. 

Regimen  civile  t.  IV.  v.  Potestas  II.  III.  IV. 
Regula  t.  IV.  v.  Confraternitas  26.  Mo- 
niales  IV.  Eegulares  X.  45.  59.  Seminar. 
54.  75.  105. 

Regulares.  Monachi,  Clerus  regul.  Congre- 
qationes.  Ordines  tt.  I.  II.  III.  IV!  V. 

VI.  VII. 

Reincidentia  t.  I.  v.  Appellatio  10. 

Relatio  status  eccles.  t.  I.  — (de  statu  dioec.) 
t.  II. 

Religio  t.  I.  v.  Eccl.  (cathol.)  1.  Episc.  64. 
Eegulares.  — tt.  IV.  V.  — t.  VI.  v.  Clerici 
1.  3.  5.  Educatio  II.  3.  13.  16.  18.  35. 
36.  37.  39.  Fides.  Fi-ancomuratores  1. 
Indifferentismus.  Italia  1.  Libertas  2. 
Libri  14.  15.  Missa  3.  Naturalismus. 


Pontif.  SS.  45.  46.  Progressus  1.  2.  Ees- 
publica  4.  Eevelatio.  Syllabus  2. 

Religio  Christiana  t.  IV. 

Religiosae  v.  Moniales. 

Religiosi  v.  Eegulares. 

Reliquiae  t.  I.  — t.  II.  v.  Sancti  II.  1.  11. 
Visitatio  2.  — tt.  III.  IV.  — t.  V.  v.  Sancti. 

— t.  VI.  V.  Sancti  II. 

Remense  Cone.  a.  1583.  1. 1.  v.  Cone.  prov.  63. 
Remigius  S.,  Eemensis  Archiep.  et  Francor. 
Apostolus,  t.  IV. 

Renuntiatio  t.  II.  y.  Episc.  50.  Patriarcha  II. 
Reparatio  t.  I.  v.  Eccl.  (T.)  II.  III. 

Repique  t.  VI.  v.  Campana  2. 
Repraesentationes  scenicae  t.  I.  v.  Eccl.  31. 

Processiones  10.  Passio  Domini. 

Requiem  t.  I.  t.  Missa  49. 

Rescripta  apostolica  t.  I. 

Reservatio  t.  I.  v.  Beneficium  16.  Casus 
reservati.  Patronus  5.  — 1. 11.  v.  Confessio 
V.  Patriarcha  26.  29.  — t.  III.  v.  Conlir- 
matio  10.  Poenit.  sacram.  II.  — t.  IV. 
Confessio  III.  Pontif.  SS.  81. 
Reservationes  papales  t.  VII. 

Residentia  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 
Resignatio  t.  I.  v.  Beneficium  4. 

Respectus  lumanus  t.  I.  v.  Episc.  31. 
Respuhlica  t.  I.  v.  Fides  2.  Lex  6.  — t.  III. 

— t.  IV.  V.  Cone.  prov.  IV.  Dominica  19. 
Eccl.  34.  Educatio  3.  Libri  8.  Matri- 
monium  28.  Politica  1.  Potestas  II.  III. 

IV.  Sacerdotes  63.  Schola  34.  Scrip- 
tura  s.  13.  Socialisraus  10.  Societas  hum. 
18.  - tt.  V.  VI.  — t.  VII.  V.  Eccl.  IV.  Po- 
testas civilis.  Schola. 

Restitutio  t.  I.  V.  Casus  reservati  5.  Con- 
fessio 17.  33.  35.  Detractio.  Hospitale  9. 

■ — t.  II.  V.  Confessio  34. 

Resurrectio  carnis  t.  IV. 

Revelatio  t.  III.  v.  Fides  2.  3.  7.  11.  — t.  IV. 

V.  Fides  21.  Indifferentismus  2.  Philo- 
sophia 5.  9.  15.  Prophetiae  priv.  1.  2. 
Eationalismus  2.  Scriptura  s.  8.  — t.  V.  v. 
Fides.  Homo  II.  Eeligio  2.  — tt.  VI.  VII. 

Revelatoria  t.  I.  v.  Excommunicatio  5. 
Revolutio  t.  V.  v.  Eespublica  3.  5. 

Revolutio  Gallica  t.  IV. 

Rex  t.  I.  — t.  II.  V.  Missa  18.  — t.  VII. 
Rhetorica  t.  III.  v.  Seminarium  27.  33.  — t.  IV. 
V.  Eloquentia.  Literaria  studia.  Semi- 
narium 23.  84.  126. 

Rigidior  doctrina  t.  I. 

Rituale  t.  I.  v.  Pavilion  Nicol.  2.  — t.  11.  v. 
Euchologium.  Exorcismus  4.  Libri  5. 
6.  7.  Missa  21.  Patriarcha  26.  Pontif. 
SS.  5.  Sacramenta  14.  — t.  IV.  v.  Libri  62. 
Sacramentum  19.  27.  28.  Sepultura  10. 
Rituale  Rom.  t.  I.  v.  Canonici  21.  Confessio 
16.  26.  Consuetudo  4.  Eucharistia  33. 
Exorcistae.  Exsequiae  3.  Matrimonium 
30.  31.  Parochus  27.  Parochiales  libri 
1.  4.  Sacramentum  9.  10.  — t.  III.  v. 
Aegrotus  3.  Baptismus  15.  18.  19.  Caeri- 
mon.  1.  3.  7.  10.  Euchai’istia  16.  36. 
Libri  paroch.  2.  3.  Matrimonium  39. 
Missa  6.  Patrini  2.  Sepultura  3.  Unctio 
extr.  6.  — t.  IV.  v.  Baptismus  21.  Caeri- 
mon.  14.  Confessio  44.  Matrimonium  56. 
Parochiales  libri  1.  3.  Sepultura  12. 
Unctio  extr.  16.  — t.  VI.  v.  Aegroti  5. 
Baptismirs  23.  Benedictio  2.  Eucharistia 
10.  Matrimon.  34.  Missiones  42.  Paro- 
chiales libri  1.  Patrini  3.  Poenitentia  30. 
Sacramenta  14.  16.  Sacramentalia  2. 
Sepultura  1.  2. 

Ritualistae  t.  HI.  v.  Pontif.  SS.  34. 


Ritus  t.  I.  V.  Conferentiae.  Graeci  10.  11. 
12.  Graecanici.  Missa  II.  52.  Semina- 
rium 31.  — t.  II.  — t.  III.  V.  Caerimonia. 
— t.  IV.  V.  Baptismus  III.  Caerimonia. 
Capitulum  11.  Matrimon.  74.  SS.  Pontif. 
80.  Sancti  3.  Scholae  clericales  1.  Supor- 
stitio  11.  — t.  VII. 

Ritus  Malabarici  et  Sinenses  t.  VI.  v.  Mis- 
siones 45. 

Rituum  congregationes  (conferentiae)  t.  I. 
Rituum  S.  Congregatio  v.  Congreg.  Eom. 
Robotae  t.  VI.  v.  Bona  Eccl.  18. 
Rochefoucauld,  de  la,  Episc.  Santonensium, 
laudes  t.  IV. 

Rochetum  t.  I.  V.  Episc.  96.  Oleum  2. 
Rogationes  t.  IV.  v.  Jejunium  13. 

Roma  tt.  I.  III.  IV.  VII. 

Romana  Eccl.  (Sedes)  t.  I.  v.  Eccl,  Eom. 
Pontif.  SS. 

Romana  provincia  specialis  t.  1. 

Romanenses  i.lil.x.lAhri  10.  19.  Sacerdos46. 
Romanum  Cone.  a.  1725.  t.  I.  v.  Cone, 
prov.  63. 

Romanus  Pontifex  v.  Pontif.  SS. 

Romanorum  Pontif  cum  zelus  et  merita  t.  VII. 
Rosarium  t.  II.  v.  Confraternitas  4.  — t.  III. 
V.  Indulgentia  10.  Maria  20.  Sacerdos 
34.  Societas  pia  16.  — t.  IV.  v.  Confra- 
ternitas 8.  Maria  44.  — t.  VI.  v.  Dominici 
dies  10.  Maria  17.  Parochi  17.  — t.  VII. 
Rotomagense  Cone.  a.  1581.  v.  Cone.  prov.  63. 
Rottenburgensis  dioec.  t.  V. 

Rubricae  t.  I. 

Rudes  t.  I.  V.  Doctrina  christ.  VI.  — t.  IV. 

V.  Catechesis  III.  Confessio  VI. 

Rufus  8.  t.  I.  V.  Martha. 

Rumenii  t.  VI.  v.  Graeci. 

Rupellae  urbis  historia  t.  IV. 

Ruralia  sacella  t.  IV.  v.  Oratorium  1. 

Rus  (Euricolae)  t.  IV. 

Russia  t.  VII. 

Rutheni  t.  11. 

Ruthenorum  Cone.  t.  I.  v.  Cone.  prov.  63. 

Sabbafum  t.  1.  v.  Graeci  15.  16.  — t.  II.  v. 
Jejunium  6.  Missa  25.  — t.  IV.  v.  Jeju- 
nium 8. 

Sabbatum  sanctum  t.  II.  v.  Graeci  5.  Je- 
junium 6. 

Sacci  t.  I.  V.  Confraternitas  13. 

Sacella  domestica  t.  VII. 

Sacellani  t.  I.  v.  Eccl.  (T.)  27. 

Sacellum  t.  II.  v.  Oratorium.  — t.  III.  v.  Missa 
19.  20.  — t.  IV.  V.  Oratorium.  — t.  V.  v. 
Eccl.  (T.).  Oratorium. 

I Sacerdos.  Presbyter  tt.  1.  II.  III.  IV.  V. 
— VI.  V.  Clerici.  Collatio.  Eucharistia  29. 
— t.  VII.  V.  Clerus. 

Sacerdotiurn  t.  1.  v.  Misericordia  2. 
Sacramentalia  tt.  III.  V.  VI. 
Sacramentorum  frequentia  t.  I.  v.  Frequentia. 
Sacramentum  tt.  1.  II.  III.  IV.  V.  VI. 
Sacramentum  SS.  v.  Eucharistia. 

Sacrarium  t.  I.  v.  Imagines  16.  Sacristia. 
Sacrificium  t.  1.  v.  Cultus  Sanctorum.  Eccl. 
(cath.)  5.  Missa.  Obedientia  1.  Parochus 
31.  Sacerdos.  — t.  II.  v.  Missa.  Ordinatio 

1.  — t.  HI.  V.  Missa.  — t.  IV.  v.  Miseric. 
opus  comm.  6.  Missa. 

Sacrilegium  t.  IV.  v.  Bona  Eccl.  1.  2.  Clerici 

2.  Eccl.  (T.)  8. 

Sdcrista  t.  1.  — t.  VI.  v.  Cauonici  28.  Missa 
21.  37.  Sanctimoniales  11. 

Sacristia.  Sacrarium  t.  I.  — t.  HI.  v.  Eccl. 

(T.)  6.  — t.  IV.  V.  Confessio  81.  82.  Eccl. 
' (T.)  5.  Imagines  11.  Inventarium  2. 


1937 


Quadragesima  — Status  aniraaruin. 


1938 


Parochiales  libri  4.  — t.  V.  v.  Baptismus 
20.  Capitulum  28.  Eccl.  (T.)  10.  14.  18. 
Missa  11.  15.  Parochiales  libri  1.  Poeni- 
tent.  sacram.  26.  — t.  VI.  v.  Eccl.  (T.)  6. 

13.  Missa  38. 

Sacrum  v.  Missa. 

Saecularis  v.  Laicus. 

Saleniitauum  Cone.  a.  1596.  t.  1.  v.  Cone, 
prov.  63. 

Salishurgense  Cone.  a.  1572.  t.  I.  v.  Cone, 
prov.  63. 

Saltationes  v.  Choreae. 

Salus  animarum  t.  I.  v.  Petrus  6.  Eegu- 
lares  2. 

Salutatio  angelica  t.  I.  v.  Maria  1.  Moniales 
27.  — t.  VII. 

Salvatoris  S.  Congregatio  t.  II.  v.  Regulares  50. 
Sanatio  in  radice  t.  III.  v.  Matrimon.  53. 
Sancta  Secies  v.  Pontif.  SS. 

Sancti  t.  I.  v.  Concionatores  22.  Imagines  4. 
Missa  53.  — tt.  II.  III.  IV.  — (Sancti.  Reli- 
quiae. Imagines)  t.  V.  — t.  VI. 
Sanctimoniales  tt.  I.  II.  III.  IV.  v.  Moniales. 

— tt.  V.  VI.  — t.  VII.  V.  Regulares. 
Sanguinis  (et  sutFocati)  esus  prohibitio  t.  II. 

V.  Mosaica  Lex. 

Sar (license  Cone.  t.  VII. 

Sarnellius  Pompej.,  Episc.  Vigiliensis,  t.  I. 
Satisf  actio  t.  I.  v.  Confessio  9.  — t.  II.  v.  Con- 
fessio  II.  - t.  III.  V.  Poenitent.  sacram.  4. 
31.  — t.  IV.  V.  Confessio  IV.  — t.  V.  v. 
Poenitent.  sacram.  23.  — t.  VI.  v.  Poeni- 
tent. sacram.  4.  24.  25.  27. 

Satisf  actio  vicaria  t.  VII.  v.  Jesus  Chr.  2. 
Satgrae  t.  I.  v.  Libri  4. 

Scandalosi  t.  I.  v.  Patrinus  2. 

Scandalum  t.  I.  v.  Ludimagistri  2.  Regu- 
lares 18.  — t.  IV.  V.  Aegrotus  18.  Con- 
fessio 79.  Eucharistia  23.  56.  Parochus 
58.  63.  Regulares  36.  Sacramentum  18. 
Scapulare  t.  III.  v.  Indulgentia  10.  Sacra- 
mentale  2.  Societas  pia  17.  — t.  IV.  v. 
Confraternitas  8. 

Scelepchenij  Georg.,  Strigoniens.  Archiep.,  t.  I. 
Scenicae  repraesentationes  t.  1.  v.  Repraesen- 
tationes. 

Schedula  t.  I.  v.  Confessio  48.  Confirmatio 

14.  Eucharistia  30. 

Schema.  Schemata  rerum  tractandarum  (in 
Cone.  Vatic.)  t.  VII. 

Schema  de  doctrina  catholica  t.  VII. 

Schema  de  Ecclesia  t.  VII. 

Schema  de  Episcopis , de  Synodis  et  de  Vi- 
cariis  gener.  Schema  de  Sede  episc02)ali 
vacante  t.  VII. 

Schema  de  fide  cath.  t.  Vll.  v.  Constitutio 
dogmatica  de  fide  cath.  II. 

Schema  de  parvo  Catechismo  t.  VII. 
Schemata  varia  t.  VII. 

Schisma  t.  III.  v.  Pontif.  SS.  33.  34.  39. 
Schismatici  t.  I.  v.  Exsequiae  18.  Fideles. 
Patrinus  2.  — t.  If.  v.  Confirmatio  15. 
Episc.  16.  Graeci  5.  6.  Ilaeretici  libri 
4.  Maronitae  3.  Matrimonium  29.  Ordi- 
natio  20.  Patriarcha  36.  Pedalion.  Pra- 
vila.  Sancti  3.  Scholae  If.  — t.  VII.  v. 
Orientalis  Eccl.  non  unita. 

Schola  tt.  I.  II.  IV.  VII.  — tt.  Ilf.  V.  V. 
Educatio.  — t.  VI.  v.  Bona  Eccl.  11. 
Educatio. 

Schola  Alexiensis,  Corbinensis,  Vegliensis 
t.  I.  V.  Magistri. 

Scholae  choristarum  t.  IV.  v.  Cantus  29.  30, 

— clericales  t.  IV,  — industriae  t.  III. 
V.  Educatio  XI,  — liberao  t.  IV.  v.  Schola 
33,  — mediae  t.  III.  v.  Educatio  35,  — 


raixtae  t.  III.  v.  Educatio  IX  ; t.  IV.  v. 
Schola  IX;  t.  VII.  v.  Scholae  2,  — nor- 
males  t.  III.  v.  Educatio  45 — 47.  60,  — 
primariae  t.  IV.  v.  Cantus  29.  31.  Schola 

3.  15.  20.  28,  — reformatoriae  t.  III.  v. 
Cultus  13.  Educatio  XI,  — secundariae 
t.  IV.  V.  Schola  4.  14.  24.  37.  47.  54,  — 
speciales  t.  IV.  v.  Schola  25. 

Scholaster  t.  IV.  v.  Schola  10.  21.  Semi- 
narium  39. 

Scholastica  methodus  t.  III.  v.  Seminar.  31. 
Scholastica  philosophia  t.  IV.  v.  Philosophia  I. 

23.  24.  Seminar.  117. 

Scholastica  theologia  t.  I.  — t.  IV.  v.  Semi- 
nariura  122.  Theologia  II. 

Schola st id  t.  V.  v.  Theologia  4.  10. 
Schwarzenberg , Frid.  de , Card.,  Archiep. 

Pragensis,  tt.  V.  VII.  (Index  personarum). 
Scientia  t.  I.  — t.  II.  v.  Capitulum  3.  Clerici 
II.  1.  Regulares  1.  Sacerdos  I.  Sacramenta 

4.  Schola  1.  — t.  111.  V.  Educatio  5.  6. 
14.  24.  39.  Poenitent.  sacram.  19.  Sa- 
cerdos VI.  Seminariura  3.  10.  — t.  IV. 

— t.  VII.  V.  Eccl.  Ill,  10—12.  Fides 
1,  2;  IV,  10  — 11.  Mysteria. 

Sclojn  t.  I.  V.  Clerici  42.  Eccl.  34.  Pro- 
cessiones  8. 

Scotiae  cleri  ad  Pium  IX.  epistola  t.  VII. 
Scriptores  t.  IV.  v.  Libri. 

Scrijjtura  sacra  tt.  I.  11.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 
Seripturae  s.  expositio  t.  I. 

Scrutatores  suffragiorum  (Cone.  Vatic.)  t.  VI  I. 
Secrelae  sodetates  t.  VII.  — Cf.  Societas  seer. 
Secretarius  t.  III.  v.  Cone.  prov.  20.  27. 
Secretarius  Concilii  Vatic.,  suhsecretarius,  ad- 
jutores  t.  VII. 

Secretarius  Episcopi  t.  I.  v.  Ordinatio  33.  — 
t.  III.  V.  Episc.  53.  — t.  VI.  V.  Episc.  24. 
Secretum  (de  reb.  Cone.)  servandum  t.  VII. 
Sectae  t.  III.  v.  Protestantes  II.  — t.  IV.  v. 

Miseric.  opus  comm.  5. 

Secundarius  t.  I.  v.  Missa  43.  Vicarius 
parochi. 

Sedes  apostolica,  — Pomana  v.  Pontif.  SS. 
Sedes  camnrales  t.  I.  v.  Offic.  div.  23. 
Sedilia  t.  III.  v.  Eccl.  (T.)  11.  Episc.  49. 
Sedisvacantia  t.  I.  v.  Archivum  4.  Canonici 
18.  — t.  II.  V.  Episc.  IV. 

Seditio  t.  111.  v.  Libri  14.  Respublica  17. 
Semantra  t.  II. 

Seminarium  tt.  I.  II.  III.  — t.  IV.  (Semin, 
generatim  — minus  — majus  — Semin.) 

— tt.  V.  VI.  VII. 

Seminarium  Beneventan.  t.  I.  v.  Benedict. 
XIII.  5. 

Semirationalismus  t.  VII.  v.  Rationalismus  2. 
Senatus  Parisiensis  t.  IV.  v.  Pontificis  SS. 

princ.  temp.  22. 

Senatus  Pomanus  t.  VII. 

Senectus  t.  I.  v.  Parochus  14. 

Seniores  t.  1.  v.  Montes  (pietatis)  2. 

Sensiis  communis  t.  IV.  v.  Miracula  1. 
Sensiis  religionis  t.  II.  v.  Missa  2. 

Sententiae  prnhahiles  t.  I.  v.  Vicar,  gener.  3. 
Sepulcra  t.  I.  v.  Exsequiae  4.  — t.  VII. 
Sepultura  t.  I.  v.  Congreg.  Rom.  I.  Ex- 
seciuiae.  - t.  II.  v.  Exsequiae.  — tt.  III. 
IV.  V.  VI. 

Servi  t.  I.  — t.  III.  v.  Eccl.  43.  — t.  IV. 
Servia  t.  I.  v.  Missionarii  11. 

Serviles  mores  t.  1.  v.  Cone.  prov.  02. 
Servilia  opera  t.  I.  v.  Opera. 

Servitium  Ecclesiae  t.  I.  v.  Clerici  7.  8.  Or- 
dinatio 18.  Tonsura  prima  0. 

Servifutrs  t.  I.  v.  Eccl.  32. 

Sessiones  puhlicae  sen  solemnes  (Cone.)  t.  VII. 


Severinae,  S.,  Cone.  a.  1596. 1. 1,  v.  Cone.  pr.  63. 
Severitas  t.  I.  v.  Confessio  23.  25.  Rigidior 
doctrina.  Sacerdos  10. 

Sigillum  t.  I.  v.  Altare  4.  Reliquiae  5.  15. 

— t.  11.  V.  Episc.  11.  Eucharistia  10.  — 
t.  IV.  Reliquiae  5. 

Sigillum  confess,  t.  I.  v.  Confessio  36.  — t.  II  I. 
V.  Poenitent.  sacram.  33.  — t.  IV.  Con- 
fessio 59.  60. 

Silentium  t.  1. 

Simonia  tt.  I.  IL  — t.  III.  v.  Oblationes  7. 

— t.  IV.  V.  Oblationes  10.  11.  Sacramen- 
tum 26. 

Simplicitas  t-'^T^v.  Moniales  9. 

Simultanea  (eccl.,  altaria,  coemeteria)  t.  V. 
V.  Ilaeretici  11. 

Sina  t.  IV.  v.  Colonia  16.  — t.  VI.  v.  Mi,s- 
siones.  Sanctimoniales  VI. 

Soanen  Joan.,  Episc.  Senecensis,  t.  I. 
Socialismus.  Cornmunismus  t.  IV.  — t.  V.  v. 

Communismus.  — tt.  VI.  VII. 

Socialistae  t.  III.  v.  Libri  14. 

Societas  t.  I.  v.  Confraternitas  11.  — t.  HI. 
V.  Caritas  1.  Educatio  2.  3.  11.  Matri- 
monium 5.  6.  Nigri  2.  Pontif.  SS.  59. 
Respublica  1.  2.  4.  6.  12. 

Societas  biblica  t.  III.  v.  Script,  sacra  6. 
Societas  humana  t.  IV. 

Societas  Jesu  tt.  III.  V.  VI.  VII. 

Societas  secreta  tt.  III.  IV.  V.  VI.  v.  Fran- 
comuratores.  — t.  VII.  v.  Seer.  Soc. 
Societas  temperantiae  t.  VI.  v.  Ebrictas. 
Sodetates  piac  t.  III. 

Sociniani  t.  V.  v.  Baptismus  13. 

Sodalitas  t.  I.  v.  Clerici  10.  Confraternitas. 

— t.  III.  V.  Societas  pia.  — Cf.  supra 
Confraternitas. 

Sodalitates  (variae)  t.  VII. 

Solideo.  t.  I.  V.  Chorus  6. 

Sollidtantes  t.  1.  v.  Confessio  37.  38. 
Sollicitatio  t.  III.  V.  Poenitent.  sacram.  16. 

— t.  IV.  V.  Confessio  32. 

Somasci  t.  VI.  v.  Regulares  22. 

' Somnambtdismus  t.  III.  v.  Magnetisnuis  1. 

; Sorbonae  collegium  t.  I. 

Sordes  t.  I.  v.  Clerici  15. 

Sorores  charitatis  (et  Parvulae  sorores  pau- 
perum)  t.  IV. 

Sorores  misericordiae  t.  VI. 

Sortilegium  t.  HI.  v.  Magnetismus  3.  — 
t.  IV.  V.  Superstitio  7. 

Spectaculnm  t.  H.  v.  Clerici  7.  — t.  IV.  v. 
Clerici  72.  Dominica  34.  Eucharistia 
24.  26.  — t.  VI.  — Cf.  supra  Comoediac. 
Specidationes  quaestuosae  t.  IV. 

Spes  t.  IV. 

\Spiritismus  tt.  III.  VI.  VH. 
j SpiritusS.  t.  11.  — t.  IV.  v.  Coemeterium  1. 
Cone.  prov.  8.  9.  Miser,  opus  coram.  2. 

— t.  VI 1.  V.  Deus  IV. 

\Spolium  t.  1.  — t.  II.  V.  Episc.  31. 

\ Spongia  t.  1 1,  v.  Missa  29. 

\Sponsalia  t.  II.  v.  Matrimon.  I.  26.  Parochus 
29.  — t.  VI.  V.  Matrimon.  111.  — t.  VH. 
Sponsi  t.  I.  — t.  IV,  V.  Matrimonium. 
Sportulae  t.  I.  v.  Episc.  91.  Pauperes  2. 
Stanislai,  Abbatis  Trappae,  laudes  t.  IV. 
Slationes  t.  III.  v.  Missa  23.  Poeniteut. 
sacram.  42.  — t.  IV.  v.  Concionatores  17. 
18.  Missio  2.  7. 
i Statua  t.  IV.  V.  Im.agines. 

I Status  V.  supra  Potestas  civilis.  Respubl.  — 
I t.  VI 1.  v.  Eccl.  IV.  Potestas  civilis.  Schola. 
\ Status  ecclesiasticus  t.  VI I.  v.  Dominium 
I tempor.  S.  Sedis. 

\ Status  animarum  liber  t.  H.  v.  Eucharistia 


1989 


Index  rerum,  quae  in  septem  Collectionis  Lacensis  rcrum  indicibus  referuntur. 


1940 


24.  Parocbus  29.  — t.  III.  v.  Libri  paro- 
chiales.  — t.  IV.  v.  Parochiales  libri  3. 
Status  eccleskte  t.  I.  v.  Relatio.  — t.  II.  v. 

Patriarcha  16.  — t.  III.  v.  Episc.  28. 
Status  liber  t.  I.  v.  Matrimonium  20. 
Statuta  1. 1.  V.  Canonici  III.  Conservatoria  2. 
Statuta  capitularia  t.  IV.  v.  Capitulum  VI. 

14.  — t.  VI.  V.  Canonici  VI. 

Statuta  dioecesana  t.  IV.  v.  Clerici  22.  23. 
64.  72.  Confraternitas  14.  25.  Dominica 
9.  Eucliar.  41.  50.  Residentia  9.  13. 
Sacramentum  27.  Sepultura  10.  Syn. 
dioec.  14.  IS.  |||^ 

Staiiropigia  t.  II.  v.  RegulaY^s  24. 
Stauropiyiana  confraternitas  t.  II. 

Stemmata  t.  I.  v.  Altare  11. 

Stenographi  (Cone.  Vatic.)  t.  VII. 

Stephanus  S.  t.  V.  v.  Confraternitas  10.  Ilun- 
Stevenistarum  secta  t.  VII.  [garia  1. 

Sticharium  t.  11. 

Stipendia  t.  I.  v.  Missa  IV.  — t.  II.  v.  Missa 
VII.  — t.  III.  V.  Missa  VII.  — t.  IV.  v. 
Missa  IV.  26.  — t.  VI.  v.  Missa  VI.  29. 
Stola  t.  I.  V.  Confraternitas  7.  Graeci  9. 
Unctio  extrema  7.  — t.  II.  v.  Confessio  6. 
Eucliaristia  34.  — t.  111.  v.  Poenitent. 
sacram.  22.  — t.  IV.  v.  Supellex  3. 
Stolae  jura  t.  V.  v.  Bona  Eccl.  31.  Matri- 
monium 38.  Sepultura  4.  6. 

Studia  t.  I.  V.  Clerici  10.  11.  Seminarium 
27.  Tonsura  prima  11.  — t.  IV.  v.  Clerici 
71.  Matrimonium  45.  Sacerdotes  40—48. 
Schola  35.  50.  Seminaria  III.  Semina- 
rium minus  X.  Seminarium  majus  XIV 
-XVI.  Theol.  3.  13. 

Stadia  ecclesiastica  superiora  in  universi- 
tatibus  t.  VII. 

Studia  literaria  v.  Literaria  studia. 
Suhcollectores  qua  ration e exempti  t.  I. 
Suhdelegatio  t.  IV.  v.  Vicarii  paroch. 
Suhdiaronatus  t.  1.  v.  Ordinatio  22.  — t.  IV. 
V.  Ordinatio  5.  19. 

Suhdiaconus  t.  II.  v.  Clerici  21.  Ordinatio 
7.  11.  — (aetas)  t.  VII. 

Suboeconomi  t.  VI.  v.  Bona  Eccl.  15. 
Subscriptio  t.  I.  V.  Cone.  prov.  111.  33. 

Episc.  13.  — t.  IV.  V.  Cone.  prov.  133.  135. 
Substantia  t.  VIT.  v.  Hypostasis. 

Substitutio  t.  I.  V.  Officium  div.  13. 
Snccursalis  t.  IV.  v.  Capellani  2.  Paroch.  III. 
Sujfocati  prohibitio  t.  II.  v.  Mosaica  Lex. 
Suffraganea  Eccl.  t.  1.  v.  Parocbus  32. 
Suffraganeus  t.  I.  v.  Cone.  prov.  55.  Episc.  5. 
Stiff ragium.  Suffragatio.  Volum  t.  \M1. 
Suiddii  caecus  furor  damnatur  t.  IV. 
Sulpitii  S.  Congregatio  laudatur  t.  IV. 
Sumnws  Pontifex  v.  Pontif.  SS. 

Supellex  sacra  t.  I.  — t.  II.  v.  Eccl.  (T.)  II. 
Missa  V.  — t.  III.  V.  Missa  III.  Parocbus 
46.  — tt.  IV.  V.  — t.  VI.  V.  Eccl.  (T.)  III. 
19.  Inventarium  3.  Missa  IV.  Vic.  for.  3.  4. 
Superbia  t.  IV.  v.  Clerici  43.  Educatio  11. 

14.  Praesens  temp.  11.  Supernaturale  5. 
Superior  negligens  curare  disciplinam  t.  I. 
Superiot'issae  t.  I.  v.  Moniales  15.  41. 
Supernaturale  t.  IV.  — t.  V.  v.  Homo  II.  7. 
^ 10.  12.  Religio  2.  4.  — t.  VII. 
Supcrpelliceum  t.  1.  v.  Confessio  20.  Proces- 
siones  13.  Unctio  extr.  7.  — t.  III.  v. 
Cultus  10.  Missa  34.  Poenitent.  sacram. 
22.  — t.  IV.  V.  Habitus  chor.  3. 
Superstitio  t.  II.  v.  Blasphemia.  Euebaristia 
11.  Graeci  5.  Haeretici  4.  Libri  9. 
Missa  26.  38.  46.  50.  Sancti  1.  11.  — t.  III. 
V.  Poenitent.  sacram.  29.  Sancti  4.  Unctio 
extr.  3.  — tt.  IV.  V.  — t.  VI.  v.  Cultus  5. 


11.  MissionesVIII.  32.  35.  Sacramentalia3. 
Sancti  3.  10.  Sepultura  6.  17.  Unctio  3. 

Superstitiosi  t.  I. 

Surdo-mutorum  cura  religiosa  t.  VII. 
Surdus  t.  III.  V.  Poenitent.  sacram.  43.  44. 

— t.  IV.  V.  Educatio  VII. 

Suspensio  1. 1.  — t.  II.  v.  Archidiaconus.  Cen- 
surae.  Clerici  5.  14.  Concio  3.  Confessio 
34.  Decimae  2.  Episc.  53.  Ordinatio  19. 
20.  30.  Parocbus  16.  Patriarcha  II. 
Sacramenta  8.  — t.  HI.  v.  Censura.  Libri 
paroch.  4.  Matrimonium  28.  Missa  41. 
Oblationes  6.  Ordinatio  16.  19.  21.  Paro- 
chus  15.  Sacerdos  56.  58.  62.  78.  82. 
Sepultura  5.  — t.  IV.  v.  Appellatio  5.  Cen- 
suraelll.  1.  Clerici  65.  Concionatores  15. 
Confessio  25.  83.  Episc.  38.  Matrimonium 
67.  Parocbus  23.  Sacerdotes  66.  67. 
Suspensio  ab  informata  conscientia  t.  II.  v. 
Censura  10. 

Suspensio  Concilii  Vatic,  t.  VII. 
Swedenborgiani,  de  nova  Eccl.  t.  VI 1. 
Syllabus  (Encycl.  „Quanta  cura^f  t.  HI.  — 
t.  V.  V.  Concordata  6.  Eccl.  45.  — tt.VI.VH. 
Sgmbolum  t.  II.  v.  Eides  9.  Spiritus  S. 

Tridentinum  5.  [Sancti  3. 

Synaxarium  t.  II.  v.  Cone,  oecum.  Martyrol. 
Synderesis  t.  IV.  v.  Xatura  2. 

Syndicus  capituli  t.  I. 

Synodales  judices  v.  Judices. 

Synodales  testes  v.  Testes. 

Synodus  dioecesana  tt.  1.  H.  IH.  IV.  V.  VI. 
Synodus  Maronitarum  t.  H.  v.  Maronitae  H. 
Synodus  Buthetiorum  t.  II.  v.  Rutheni  H. 
Synodus  prov.  v.  Cone.  prov. 

Syriacae  ecclesiae  res  t.  VH. 

Syriaca  lingua  t.  H.  v.  Regulares  22. 
Syriaca.  versio  t.  11.  v.  Scriptura  s.  2. 
Syro-jacobita  Episc.  invitatur  ad  Cone.  t.  V H . 

Tabacemn  t.  I.  — t.  IV.  v.  Clerici  79.  — 
t.  VI.  V.  Hispania  6.  Missa  13.  Vectigalia. 
Taberna  t.  1.  v.  Imagines  20.  — t.  H.  v. 
Clerici  7.  Parocbus  16.  17.  — t.  IV.  v. 
Clerici  76.  Dominica  34. 

Tabernacidum  t.  I.  v.  Euebaristia  43.  44. 
46.  54.  — t.  H.  V.  Euebaristia  32.  — 
t.  HI.  V.  Euebaristia  VH.  — t.  IV.  v. 
Euebaristia  66.  67,  — t.  V.  v.  Eccl.  (T.) 
10.  Euebaristia  20.  22. 

Tabor  t.  I.  v.  Petrus  5. 

Talaris  vestis  t.  I.  — t.  HI.  v.  Cultus  10. 
Missa  9.  34.  Poenitent.  sacram.  22.  Sa- 
cerdos 66.  — t.  Vi.  V.  Clerici  49.  50.  Missa 

12.  Sacramenta  16.  Seminaria  29. 
Talmudici  libri  damnantur  t.  1. 
Tarraconenses  Archiep.  (Primates)  t.  VI. 
Tarraconensia  Cone.  t.  I. 

Tarraconensis  provincia  t.  I. 

Taxa  t.  H.  v.  Curia  Episcopi  3.  Matri- 
monium 34.  Ordinatio  VI.  Sacramenta 
10.  — t.  HI.  V.  IMatrimonium  22.  Missa 
36.  Oblationes  8. 

Taxa  fori  eccles.  t.  I.  — t.  VI.  v.  Forum  7. 
Taxillus  t.  I.  V.  Clerici  38. 

Temperantia  t.  HI.  [tores  6. 

Temperantiae  filii  t.  IH.  v.  Erancomura- 
Tenipestates  t.  I.  v.  Euebaristia  54. 
Templum  v.  Ecclesia  (T.). 

Tempus  t.  I. 

Tentatio  t.  IV.  v.  Jejunium  3. 

Tesfamentum  tt.  I.  11.  — t.  HI.  v.  Aegrotus 
8.  Bona  Eccl.  12.  Episc.  58.  59.  Sa- 
cerdos 72.  82.  — t.  IV.  V.  Clerici  98.  99. 
Episc.  91.  Parocbus  107.  — (Testamenta 
clericorum)  t.  V.  — t.  VI. 


Testamentum  dell’  anima  t.  I.  v.  Testamen- 
tum  2. 

Testes  1. 1.  v.  Matriraon.  31.  — t.  HI.  v.  Bap- 
tism. 5.  Cone.  pr.  28.  Matrimon.  10. 
Sacerdos  71.  — t.  IV.  v.  Matrimon.  73. 
Officialitas  12. 

Testes  synodales  t.  1.  v.  Cone.  prov.  48.  — 
t.  Ill  V.  Cone.  prov.  28.  — t.  IV.  v.  Cone, 
prov.  132. 

Testimonium  1. 1.  v.  Literae  test.  Ordinatio  8. 

28.  Parochiales  libri  8.  — t.  H.  v.  Literas. 
Theatralis  licentia  t.  VH. 

Theatrum  t.  IV.  v.  Clerici  72.  Dominica  34. 
Euebaristia  24.  26.  — t.  V.  v.  Irnpudicitia 
3.  4.  Sacerdos  56.  — t.  VI.  v.  Spectacula. 
Thecasium  Cathedralis  t.  I.  v.  Beneficium  19. 
Theclae  8.  dies  festus  in  prov.  Tarrac.  t.  I. 
Theologalis  t.  1.  v.  Scripturae  s.  expositio. 

— t.  IV.  V.  Capitulum  15.  Scriptura  s.  10, 
Theologi  t.  HI.  v.  Cone.  prov.  20.  24.  44. 

— t.  VI.  V.  Canonicus  24.  Concio  8.  — 
(Th.  in  Cone.  Vatic.)  t.  VH. 

Theologia  t.  I.  v.  Moralis  th.  Ordinatio  15. 
Scholastica  th.  Seminarium  31.  — t.  II.  v. 
Regulares  22.  Schola  3.  Scriptura  s. 
Seminaria  12.  — t.  IH.  Tb.  dogmat.  vel 
moral,  v.  Collationes  1.  Cone.  prov.  8. 
Seminar.  28.  32.  35.  37 ; Th.  dogmat. 
V.  Seminar.  27.  Sacerdos  45.  48;  Tb. 
moral,  v.  Sacerdos  43.  45.  48;  Th.  pa- 
storal. V.  Seminar.  27.  — t.  IV. ; prae- 
terea  ibid.  Th.  dogmatica  v.  Semin.  123. 
Theol.  H.;  Tb.  moral,  v.  Seminar.  123. 
Theol.  HI.;  Tb.  myst.  v.  Seminar.  124. 
Theol.  HI.;  Th.  posit  v.  Seminar.  122. 
Theol.  10.  — tt.  V.  VI. 

Theologicae  virtutes  t.  VI.  v.  Baptism.  14. 

Catechesis  17.  26.  Eides  6. 

Theresia  S.  t.  IV.  v.  Joseph  S.  2. 
Thesaurarius  t.  1.  — t.  HI.  v.  Bona  Eccl.  28. 

— t.  TV.  V.  Bona  Eccl.  8. 

Thomas  (Aquin.)  8.  t.  IV.  — t.  VI.  v.  Clerici 
22.  Philosophia  6.  Theologia  12. 
Thronus  t.  I.  v.  Episc.  68.  78.  — t.  H.  v. 
Missa  35. 

Thurificandi  t.  I.  v.  Officium  div.  14. 

Timor  v.  Metus.  [3.  4.  5. 

Tirones  t.  IV.  v.  Confraternitas  9.  Opifices 
Titulorum  ecclesiasticor.  collatio  t.  VH. 
Titulus  Concilii  ante  Cone,  determinandus 
t.  VH. 

Titulus  Ordinationis  t.  I.  v.  Beneficii  tit. 
Ordinatio  9.  18.  Patrimonii  titulus  3. 
Tonsura  prima  12.  — t.  TT.  v.  Ordinatio 
35.  37.  - t.  HI.  V.  Ordinatio  HI.  Regu- 
lares 22.  — t.  IV.  V.  Ordinatio  IT.  — 
t.  VH.  V.  Ordinatio. 

Tolerantismus  v.  supra  Indifferentismus. 
Toletanum  Cone.  a.  1 582. 1. 1,  v.  Cone.  prov.  63. 
Tolosanae  ecclesiae  laudes  et  Concilia  t.  IV. 
Tonsura  t.  I.  v.  Clerici  H.  51.  54.  Congreg. 
Rom.  I.  Missionarii  10.  Ordinatio  30. 

— t.  H.  V.  Clerici  5.  20.  Ordinatio  9.  40. 

— t.  TV.  V.  Clerici  35.  Seminar.  74.  — 
t.  VI.  V.  Canonici  6.  Clerici  47.  Missa 
19.  Ordinatio  12.  13. 

Tonsura  prima  t.  1. 

Tortura  t.  I.  v.  Appellatio  9. 

Tractatuli  t.  IH.  v.  Libri  V. 

Traditio  t.  IH.  v.  Eccl.  32.  Pontifex  SS.  43. 
Scriptura  s.  1.  — t.  IV.  v.  Eides  28.  Li- 
turgia  1.  Scriptura  s.  3.  — tt.  V.  VH.  — 
t.  VI.  V.  Eccl.  12. 

Traditionalismus  t.  IV.  v.  Philosophia  13.  15. 

— t.  VH. 

Traducianismus  rcjiciendus  t.  VH. 


194] 


Status  ecclesiasticus  — Zoua. 


1942 


Transcendentalistae  t.  III.  v.  Deus  10. 
Transitus  ad  alium  ordiiiem  t.  II.  v.  Regu- 
lares  14;  ad  alium  ritum  v.  Ritus  II. 
Translatio  t.  II.  v.  Episc.  37.  — t.  III.  v. 
Dioecesis  5.  Festum  10.  Indulgent.  11. 
Regulares  15. 

Trappistae  (vivendi  genere  christianor.  mol- 
litiem  condemnant)  t.  IV. 

Treuga  Domini  t.  IV.  |v.  Clerici  9. 

Tribnnalia  laica  t.  I.  v.  Clerici  40.  — t.  II. 
Tribunalia  ecclesiastica  in  causis  clericorum 
in  Belgio  t.  VII. 

Tribunalia  liomana  t.  VII. 

Tribunalia  Turcica  t.  I.  v.  Cleric,  forum  3. 
Tridentina  professio  v.  supra  Prof.  fid.  Trid. 
Tridentini  canones  t.  1.  v.  Canonici21.  Sacra- 
mentum  19. 

Tridentinum  t.  I.  v.  Appellatio  7.  Matri- 
monium  12.  13.  Parochus  27.  Residentia 
2.  — tt.  II.  VII. 

Trinitas  SS.  t.  I.  v.  Imagines  8.  — t.  III.  v. 

Deus  I.  — t.  IV.  V.  Deus  III.  — t.  VII. 
Trisagium  t.  II.  [t.  Deus  IV. 

Tuba  t.  I.  V.  Musica  10. 

Turca  t.  I.  v.  Albania  8.  Altare  9.  Bap- 
tismus  27.  Clericorum  forum  3.  Fides  8. 
Turonense  Cone.  a.  1583. 1. 1,  v.  Cone.  prov.  63. 
Tutela  t.  I.  V.  Clerici  48. 

Tutor es  t.  IV.  v.  Matrimon.  65. 

Tyrnaviensis  Conventus  (de  S.  Romana  Eccl. 

et  declaratione  cleri  Gall.)  t.  I. 

Tyroliae  populus  (contra  acatholicor.  con- 
ventus) t.  V. 

Typographia  t.  III.  v.  Libri  I. 

Ultrajectensis  ConciUi  a.  1865.  infallibilitatis 
pontific.  professio  t.  VII. 

Umbella  t.  I.  v.  Eucharist.  34.  37. 
UnoMiniitas.  Consensus  Patrum  unanimis  t.VII. 
Unefio  t.  II.  V.  Confessio  12.  Olea  S.  Or- 
dinatio  4. 

Unctio  extrema  tt.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI. 
Unigenitus  (Constitutio)  t.  I. 

Unio  t.  II.  (U.  schismat.  cum  Eccl.).  — 
t.  IV.  V.  Regulares  IV.  — t.  V.  v.  Bona 
Eccl.  30.  Capitulum  8.  — t.  VI.  v.  Graeci. 
Unio  pastorum  Ecclesiae  t.  VII. 

Unitarii  t.  V.  v.  Baptism.  13. 

Unitas  Eccl.  t.  IV.  v.  Cone.  prov.  III.  5.  33. 
Disciplina  II.  Eccl.  IV.  Episc.  III.  10. 
SS.  Pontif.  I.  14.  15.  26.  29.  33.  64.  66. 
SS.  Pontif.  raagist.  infall.  1.  111. 

Uniti  Status  Americae  t.  III. 

Univers,  L’,  diarium,  t.  VII. 

Universalismus  t.  111.  v.  Protestantes  10. 
Universitas  (Communitas)  1. 1.  v.  Cathcdralis. 
Censualia. 

Universitas  Avenionensis  t.  I. 

Universitates  t.  I.  — t.  III.  v.  Educatio  55. 
XII.  — t.  IV.  V.  Scienbia  7.  Theologia  9. 

— t.  V.  V.  Educatio  IX.  Theologia  13.  — 
t.  VI.  V.  Educatio  22.  Theologia.  — t.  VII. 

Urbanitas  1. 1,  v.  Comitas.  Concordia.  — t.  IV. 

V.  Seminar.  10.  12.  76.  [in  urbes. 

Urbs  t.  IV.  V.  Catechesis  18.  Immigratio 
Ursulas  (S.)  religiosae  (fructus  educat.)  t.  IV. 
Usura.  Usurarius  tt.  1.  II.  — t.  III.  v. 

Poenitent.  sacram.  29.  — t.  IV.  V.  VI.  V 11. 
Usurpatio  t.  I. 

Vacantia  (pau.sa)  t.  I.  v.  Residentia  15. 

— t.  VI.  V.  Canonici  IV.  Seminar.  31. 
Facawt^uSWfsv.supraSedisvacantia.  — t.VII. 
Vagabundi  t.  1.  v.  llospitale. 


T'agi  t.  III.  V.  Matrimon.  31.  Sacerdos  91. 

— t.  IV.  V.  Matrimon.  66.  Missa  10. 

Valachi  t.  VI.  v.  Graeci.  [prov.  63. 

Valentinum  Cone.  a.  1565.  t.  1.  v.  Cone. 
Vana  observantia  t.  IV.  v.  Imagines  10. 

Superstitio. 

Vasa  sacra  t.  111.  v.  Bona  Eccl.  16. 
Vaticanum  Cone.  t.  III.  v.  Cone.  gen.  2.  3. 
Pius  IX.  16.  — t.  IV.  V.  Cone.  univ.  10. 

— t.  V.  V.  Cone.  gen.  V.  Concordata  6. 

— tt.  VI.  VII. 

Vectigalia  t.  I.  — t.  II.  v.  Clerici  18.  Sacer- 
dos 11.  — t.  VI. 

Veillees  t.  III.  v.  Matrimon.  43. 

Velum  t.  11.  V.  Moniales  6. 

Venatio  t.  I.  v.  Clerici  40.  42.  43.  — t.  IV. 

V.  Clerici  86.  — t.  VI.  v.  Clerici  60. 
Verbum  Dei  t.  I.  v.  Cura  animarum  4.  Con- 
Veritas  t.  IV.  [cionatores.  Missionarii  4. 
Vernacula  lingua  t.  I.  v.  Lingua.  — t.  II.  v. 
Arabica  lingua.  Missa  16.  Officium  div.  3. 

— t.  III.  V.  Caerimon.  9.  Cantus  4.  7. 
Concio  5.  Cultus  7.  9.  Protestantes  14. 
Scriptura  s.  II.  Sacrament.  15.  — t.  IV. 
V.  Lingua  vern.  — t.  VI.  v.  Baptismus  25. 
Cantus  8.  Catechesis  22.  Cultus  8. 
Eccl.  (T.)  10.  Seminaria  43. 

Versio  t.  111.  v.  Protestantes  14.  Scriptura  s. 

II.  — t.  IV.  V.  Scriptura  s.  III. 

Vesperae  t.  III.  v.  Caerimon.  11  Cantus 
2.  5.  Dominica  5.  Eucharistia  50.  — 
t IV.  V.  Dominica  6.  8.  11.  34. 
Vespertinae  ptneces  t.  I.  v.  Festum  12. 

Vestes  Patrum  (Cone.  Vatic.)  t.  VII. 

Vestes  sacrae  t.  I.  v.  Benedictio  1.  — t.  11. 

V.  Missa  27.  Ritus  27. 

Vestiarmn  t.  IV.  v.  Supellex  8. 

Vestis  t.  I.  — t.  II.  V.  Clerici  5.  Confrater- 
nitas  4.  Episc.  10.  12.  Missa  8.  35.  36. 
Sacerdotes  9.  — t.  III.  v.  Capitulum.  Con- 
cil.  pr.  VIII.  Episc.  9.  Sacerdos  VIII.  — 
t.  IV.  V.  Clerici  VI.  52.  Cone.  prov.  122. 
Episc.  12.  Habitus  chor.  Luxus  2. 
Vestis  talaris  t.  I.  v.  Talaris. 

Via  crucis  t.  III.  v.  Indulgentia  10.  Socie- 
tas  pia  16.  — t.  IV.  v.  Crux  4.  Defuncti  14. 
T7a  ferrea  t.  V.  v.  Dominica  16. 

Viaticum  t.  I.  v.  Eucharistia  20.  — t.  III.  v. 
Eucharistia  VI.  Oblatio  1.  — t.  IV.  v. 
Eucharistia  VI.  - t.  VI.  v.  Aegroti.  Eu- 
charistia V.  Sacramenta  10. 

Vicarii  gener.  Ordin.  ad  Cone,  vocandi  t.VII. 
Vicarius  apost.  t.  HI.  v.  Cone.  prov.  19. 
Dioecesis  3.  Episc.  20.  Parochus  31. 

— t.  VI.  V.  Cone.  prov.  15.  Missiones 
1.  16.  35.  36.  44.  — t.  VII. 

Vicarius  capitularis  t.  I.  — t.  II.  v.  Capitu- 
lum 1.  — t.  IV.  — t.  V.  V.  Capitulum 

VI.  Cone.  prov.  16.  — t.  VI.  v.  Canonici 
4.  Cone  prov.  15.  Episc.  38.  — t.  VII. 

Vicarius  Cliristi  t.  I.  v.  Petrus  3.  — Cf. 
supra  Pontifex  SS. 

Vicarius  for aneusi.  I.  — t.  III.  v.  Cone.  prov. 

28.  Decanus  5.  Visitatio  4.  — tt.  IV.  VI. 
Vicarius  generalis  t.  I.  — t.  11.  v.  Appel- 
latio 4.  Archipresbyter.  Censurae  5.  De- 
canus. Forum  Episcopi  4.  Indulgentia  6. 
Patriarcha  21.  — tt.  III.  IV.  V.  VI.  VII. 
Vicarius  gener.  exercitus  t.  1.  v.  Exercitus. 
Vicarius  (et  coadjutor)  parochialis  t.  I.  — 
t.  II.  V.  Confessio  19.  Ordinatio  35.  Pa- 
rochus II.  — t.  HI.  V.  Coadjutor  parochi. 
Parochus  14.  Residentia  5.  — tt.  IV.  V. 
VI.  VII. 

Caritas“  t.  III.  VII.,  ail  voc. 


Vicearchidiaconus  t.  V.  v.  Decanus. 
Vicepraefectus  t.  I.  v.  Missionarii  7. 

Victor  III.  Guibertum  Antipapam  excom- 
municavit  t.  I. 

Viennense  Cone.  t.  VII. 

Viennensis  Congreg.  t.  I.  v.  Moniales  31. 
Vigil,  sacerdotis  Peruani,  opera  rejiciuntur 
t.  IV. 

Vigilia  t.  I.  v.  Jejunium  11.  13.  — t.  IV. 
V.  Jejunium  7. 

Vigueriatus  t.  I.  v.  Clerici  47. 

Villicus  t.  IV.  V.  Catechesis  31.  32. 
Vincentii  a Paulo  (S.)  duplex  familia  (Congr. 

missionis  et  puellae  charit.)  laudatur  t.  IV. 
Vincentii  a Paulo  (S.)  laudes  t.  IV.  — Ejns 
canonizatio  petitur  t.  VI. 

Vincentii  (S.)  societas  t.  HI.  v.  Caritas  5. 
Societas  pia  12.  — t.  IV.  — t.  VI.  v.  Con- 
fraternitas 6.  Francomuratores 4.  — t.  A^H. 
Vincentius  Lerin.  t.  HI.  v.  Fides  13. 

Vinuyn  t.  HI.  v.  Missa  13. 

Virginitas  t.  IV. 

Viri.  Patresfamilias  t.  IV. 

Virtutes  t.  IV. 

Visa  t.  I.  V.  Episc.  59. 

Visio  Dei  intuitiva  t.  VII. 

Visitatio  (dioecesis)  tt.  I.  H.  HI.  IV. 

YI.  VII. 

Visitatio  apostolica  t.  I.  v.  Appellatio  7. 
Visitatio  Liminum  t.  I.  v.  Episc.  53.  Relatio 
status  eccles.  1.  — t.  A^II. 

Visitatio  Sanctissimi  t.  HI.  v.  Eucharistia  47. 
Sacerdos  39. 

Visitationis  Congregatio  t.  HI.  v.  Moniales  5. 
Vita  communis  t.  1.  — t.  IV.  v.  Vicar,  pa- 
roch.  14. 

Vitia  t.  I.  V.  Concionatores  11. 

Vitia  capitalia  t.  I.  v.  Confessio  43. 

Vitrici  t.  V.  V.  Bona  Eccl.  A^I.  13.  Pau- 
peres  3. 

Vocatio  t.  1.  V.  Moniales  15.  Ordinatio  4. 
Tonsura  prima  2.  -*f.t.  IV.  v.  Parentes  6.  7. 
Regulares  31.  Seminar.  66.  98.  105. 
Volenti  nunquam  deest  via  t.  HI. 

Votiva  t.  I.  V.  Imagines  14.  Missa  53. 
Votum  tt.  1.  HI.  V.  Moniales  I.  — t.  H.  — 
t.  IV.  V.  Confessio  61.  Moniales  IV.  P.a- 
trinus  9.  Regulares  X.  30.  — t.  VII.  v.  Reg. 
Votum  pro  defendenda  inf  allib.  pontific.  t.  VII. 
Votum  t.  A^H.  V.  Sutfragium. 

Votum  Josephi  Hefele  de  modo’  tractandi  res 
in  Congreg.  gener.  t.  A^H. 

Votum  Sebastiani  Sanguineti  de  jure  et  modo 
res  Concilio  proponendi  t.  AHI. 

Vulgata  t.  I.  v.  Concionatores  13.  — t.  VII. 
T.  Scriptura  s.  1.  4. 

Westmonasteriense  Capitulum  t.  HI.  v.  Capi- 
tulum HI. 

Westmonasteriensis  C'oncilii  a.  1852.  infalli- 
bilitatis professio  t.  VII. 

Wiirttembergensis  Guhernii  de  Concilii  de- 
cretis  declaratio  t.  VII. 

Xenodochimn  t.  1.  v.  llospitale  I.  — t.  IA7  v. 
Capellani  1.  Eucharistia  35.  Oratorium  5. 

Zamosciensis  Synodus  t.  H.  v.  Rutheni  H. 
Zelus  t.  III.  v.  Sacerdos  HI.  2.  — t.  IV.  v. 
Aegrotus  3.  Clerici  25.  Confessio  17. 
Dominica  25.  Educatio  39.  Parochus 
XL  89.  Sacerdotes  6.  Seminar.  11.  54. 
Zelus  intemperans  t.  IV.  v.  Libri  22.  27.  46. 
Zona  t.  1.  v.  Clerici  15. 

,Castae“  t,.  YI. 


In  hoc  iiulice  .nlde  ad  voe. 


L*ta '?..  - '.53  rfZ?.  -iii 


-t  . Ji.  , : 


% 1^  t-  “ B'^ 'v\'N-.  ,>,\.vv^.'t}?4;|t_^..r'Wr;  .’ :,^ 

■ ■ , ■ . ■ , a;  ■ ■ ^ "-tf^  n-  ' ; .m.: 

‘I*  /'L.i -J^ir  :«/<?, 

>■'^1 

r ' 


?",’-!■ . ■ -Rl 


VVV«w.  *X 

#-/  ^ ' ' " ' ^'  ^ • x. '»  r»i#Ti(.i  '''fi 'tt>W<aL*Ji*«^ 


■ • n'  • . i . . ■j,'.'.«f^iaHSii:*^-  ■■'  visnsfmiflrr:: 

' . ^ * ■ ^7  A . ir  ' , jj^.;  fc  ^ ^ _ 

■fii'  ^Bp^Hi4)i/ra(iASi%^^^f^i;;tJL'-Ar  i^'vT'  >r^' 


/W. 


&•  ■ •( 


it 

I# ' 

t 


f 


i 


( 


V